వికీపీడియా tewiki https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%8A%E0%B0%A6%E0%B0%9F%E0%B0%BF_%E0%B0%AA%E0%B1%87%E0%B0%9C%E0%B1%80 MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter మీడియా ప్రత్యేక చర్చ వాడుకరి వాడుకరి చర్చ వికీపీడియా వికీపీడియా చర్చ దస్త్రం దస్త్రంపై చర్చ మీడియావికీ మీడియావికీ చర్చ మూస మూస చర్చ సహాయం సహాయం చర్చ వర్గం వర్గం చర్చ వేదిక వేదిక చర్చ TimedText TimedText talk మాడ్యూల్ మాడ్యూల్ చర్చ Event Event talk Topic 0 1335 4594597 4246886 2025-06-28T14:21:52Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594597 wikitext text/x-wiki [[దస్త్రం:School children in Louvre.jpg|thumb|School children in the [[Louvre]].]] [[దస్త్రం:Natural History Museum London Jan 2006.jpg|thumb|right|The [[Natural History Museum]] in [[London]].]] [[దస్త్రం:Topkapi Palace Bosphorus.JPG|thumb|right|The [[Topkapı Museum]] in [[Istanbul]], [[Turkey]].]] '''సంగ్రహాలయం''' లేదా '''మ్యూజియం'''' (''museum'') ను [[:en:International Council of Museums|అంతర్జాతీయ మ్యూజియం కౌన్సిల్]] వారు ఇలా నిర్వచించారు - సమాజావసరాలకోసం, జన బాహుళ్యానికి (పబ్లిక్) ప్రవేశ సదుపాయం కలిగిన, విద్యావసరాకు ఉపయోగపడే సంస్థ. (permanent institution). సంగ్రహాలయాలు మానవజాతికి సంబంధించిన [[దృశ్యం|దృశ్య]], అదృశ్య వారసత్వ సంపద విషయాలను భద్రపరుస్తాయి. ప్రజల [[విజ్ఞానం|విజ్ఞాన]], వినోద, [[సాంస్కృతిక పునరుజ్జీవనం|సాంస్కృతిక]] అవసరాలకోసం వారి జీవితాలకు, పరిసరాలకు చెందిన వస్తువులు గాని (వస్తురూపంలో లేని) విషయాలను గాని సంపాదించి, జాగ్రత్తపరచి, పరిశోధన చేసి, సందర్శకులకు వాటిని దర్శించే అవకాశాన్ని సంగ్రహాలయాలు కలుగజేస్తాయి.<ref name="ref1">{{cite web |url=http://icom.museum/statutes.html#2 |title=ICOM Statutes |accessdate=2008-04-05 |format= |work=INternational Council of Museums |archive-date=2012-09-09 |archive-url=https://www.webcitation.org/6AXh7Nnwj?url=http://icom.museum/the-organisation/icom-statutes/#2 |url-status=dead }}</ref> ఇంకా వివిధమైన నిర్వచనాలున్నాయి. <ref>{{cite web |url=http://www.museumsassociation.org/faq |title=Frequently asked questions |accessdate=2008-04-05 |format= |work=Museums Association |archive-date=2008-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080409041748/http://www.museumsassociation.org/faq |url-status=dead }}</ref> <ref name="ref1" /> [[ప్రపంచము|ప్రపంచం]]లో వేలాది మ్యూజియంలు ఉన్నాయి. == కొన్ని ప్రసిద్ధ సంగ్రహాలయాలు == === ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో === * [[సాలార్ జంగ్ మ్యూజియం]], [[హైదరాబాదు]] * [[బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియం]], [[హైదరాబాదు]] * భగవాన్ మహావీర్ ప్రభుత్వ సంగ్రహాలయం, [[కడప]] * [[నాగార్జున కొండ మ్యూజియం]], [[నాగార్జున సాగర్]] == తెలంగాణలో == * [[తెలంగాణ రాష్ట్ర సంగ్రహాలయం]], [[హైదరాబాదు]] === భారతదేశంలో === * [[జాతీయ మ్యూజియం]], [[న్యూఢిల్లీ]] * [[ప్రభుత్వ సంగ్రహాలయం, చెన్నై]] * [[నేషనల్ గేలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్]], [[న్యూఢిల్లీ]] === ప్రపంచంలో === * గిన్నీస్ మ్యూజియం, [[న్యూయార్క్]] == ఇవి కూడా చూడండి == == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == బయటి లింకులు == * Tony Bennett, ''The Birth of the Museum: History, Theory, Politics'', Routledge, 1995. '''సాధారణమైనవి:''' * [http://www.chr.org.uk/Museums/mousion.htm మ్యూజియంల చరిత్ర] * [http://www.jewishmuseum.info/ యూదు మ్యూజియంల డైరెక్టరి] * [http://icom.museum/ethics.html#1def ICOM definition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090823113712/http://icom.museum/ethics.html#1def |date=2009-08-23 }} [[:en:International Council of Museums|ICOM]] * [http://africom.museum/ ఆఫ్రికా మ్యూజియంలు కౌన్సిల్] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081014111344/http://www.africom.museum/ |date=2008-10-14 }} (AFRICOM) * [http://icom.museum/ అంతర్జాతీయ మ్యూజియంల కౌన్సిల్] (ICOM) * [http://www.molli.org.uk/ MOLLI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080511213647/http://www.molli.org.uk/ |date=2008-05-11 }} (Museum On-Line Learning Initiatives) * [http://www.museumnews.net/ మ్యూజియం వార్తలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080802011547/http://www.museumnews.net/ |date=2008-08-02 }} * [http://www.museumstuff.com/ మ్యూజియం వెతుకు] MuseumStuff.com -- మ్యూజియం వెబ్సైటుల డైరెక్టరీ * [http://museums.wikia.com/ మ్యూజియమ్స్ వికి] on [[Wikia]] * [http://www.rarin.org Rights and Reproductions Information Network] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080807155620/http://www.rarin.org/ |date=2008-08-07 }} మ్యూజియం నిపుణుల కోసం [[:en:American Association of Museums|American Association of Museums]] అమెరికన్ మ్యూజియం అసోసియేషన్ వారి సమాచారం. * [http://about.museum/ మ్యూజియం టాప్ లెవెల్ డొమైనులు] (Dot-museum) * [http://www.artmuseumpartnership.org/ కళ -మ్యూజియంల మధ్య సహకారం] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080828073728/http://www.artmuseumpartnership.org/ |date=2008-08-28 }} * [http://www.flickr.com/groups/worldmuseumsgallery/ ప్రపంచ మ్యూజియంల బొమ్మలు] * [http://www.muselius.com ప్రపంచ మ్యూజియంల డైరెక్టరీ] '''దేశాల వారీగా మ్యూజియంలు:''' * [http://www.africom.museum/museums/museums.html/ ఆఫ్రికా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080627190444/http://www.africom.museum/museums/museums.html |date=2008-06-27 }} * [http://www.museosargentinos.org.ar/ అర్జెంటీనా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120427044205/http://www.museosargentinos.org.ar/ |date=2012-04-27 }} * [http://www.lesmuseesenwallonie.be/html/index.php/ బెల్జియం మ్యూజియంలు] * [http://www.saopaulomuseus.com/ బ్రెజిల్ మ్యూజియంలు] * [http://dmoz.org/World/Bulgarian/%d0%a1%d0%bf%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%be%d1%87%d0%bd%d0%b8%d0%ba/%d0%9c%d1%83%d0%b7%d0%b5%d0%b8/ బల్గేరియా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080720044320/http://www.dmoz.org/World/Bulgarian/%d0%a1%d0%bf%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%be%d1%87%d0%bd%d0%b8%d0%ba/%d0%9c%d1%83%d0%b7%d0%b5%d0%b8/ |date=2008-07-20 }} * [http://www.museums.ca/ కెనడా మ్యూజియంలు] * [http://www.chinamuseums.com/ చైనా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180805134415/http://chinamuseums.com/ |date=2018-08-05 }} * [http://www.museoscolombianos.gov.co/ కొలంబియా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080512165943/http://www.museoscolombianos.gov.co/ |date=2008-05-12 }} * [http://www.mik.dk/museer.aspx కోపెన్ హాగెన్ (డెన్మార్క్) మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110303020928/http://www.mik.dk/museer.aspx |date=2011-03-03 }} * [http://www.muuseum.ee/en/ ఎస్టోనియా మ్యూజియంలు] * [http://www.museot.fi/en.php ఫిన్లాండ్ మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080623031940/http://www.museot.fi/en.php |date=2008-06-23 }} * [http://www.musees-haute-normandie.fr/ ఫ్రాన్సు మ్యూజియంలు] * [http://www.museumsbund.de/ జర్మనీ మ్యూజియంలు] * [http://www.greece-museums.com/ గ్రీస్ మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060820175655/http://www.greece-museums.com/ |date=2006-08-20 }} * [http://www.bharathomestay.com/news/museums-of-india-india-museums/ ఇండియా మ్యూజియంలు] * [http://www.perumuseums.com/ పెరూ మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081121190813/http://www.perumuseums.com/ |date=2008-11-21 }} * [http://www.culture.pl/en/culture/instytucje/muzea/ పోలెండ్ మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080801192724/http://www.culture.pl/en/culture/instytucje/muzea |date=2008-08-01 }} * [http://www.russianmuseums.info/ రష్యా మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100921115058/http://www.russianmuseums.info/ |date=2010-09-21 }} * [http://www.kulturturizm.gov.tr/portal/arkeoloji_en.asp?belgeno=2932 టర్కీ మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050309204840/http://www.kulturturizm.gov.tr/portal/arkeoloji_en.asp?belgeno=2932 |date=2005-03-09 }} * [http://www.culture24.org.uk యు.కె. మ్యూజియంలు] * [http://www.aam-us.org/ అమెరికా మ్యూజియంలు] * [http://www.censusfinder.com/guide_to_historical_museums.htm అమెరికా చారిత్రిక మ్యూజియంలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190226064407/http://www.censusfinder.com/guide_to_historical_museums.htm |date=2019-02-26 }} [[వర్గం:సంగ్రహాలయాలు]] e7hbet71rppftsa2htmwcjx57c5fe3x 0 1600 4594708 4435675 2025-06-29T03:16:11Z Muralikrishna m 106628 4594708 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->| name = అండమాన్ నికోబార్ దీవులు | population_note = | parts_type = జిల్లాలు | parts = 3 | area_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.and.nic.in/andaman/location.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20150218234103/http://www.and.nic.in/andaman/location.php |url-status=dead |archive-date=18 February 2015 |title=Andaman and Nicobar Administration |publisher=And.nic.in |accessdate=8 July 2013}}</ref> | area_total_km2 = 8250 | area_rank = 28 | population_total = 380,520 | population_as_of = 2012 | population_footnotes = <ref>[http://www.censusindia.gov.in/ Census of India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070614053639/http://www.censusindia.net/cendat/language/lang_table1.PDF |date=14 June 2007 }}, 2011. Census Data Online, Population.</ref> | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = భాషలు<ref name="langoff">{{cite web|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20150322000632/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf |url-status=dead |archive-date=22 March 2015 |page=109 |title=50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India |date=16 July 2014 |access-date=6 November 2016}}</ref> | leader_title3 = | demographics1_title1 = [[అధికార భాష|అధికార]] | demographics1_info1 = [[హిందీ]], [[ఆంగ్లం]]<ref name="langoff" /> | demographics1_title2 = మాట్లాడేవి | demographics1_info2 = బెంగాలీ, హిందీ, తమిళం, తెలుగు, మలయాళం, నికోబారీస్, కురుఖ్, ముండా, ఖరియా<ref>{{Cite web |url=http://www.andaman.gov.in/web/guest/general-information |title=www.andaman.gov.in |access-date=27 November 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161120055809/http://www.andaman.gov.in/web/guest/general-information |archive-date=20 నవంబరు 2016 |url-status=dead |website= }}</ref> | timezone1 = | utc_offset1 = +05:30 | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-AN]] | blank_name_sec1 = [[Human Development Index|HDI]] {{nobold|(2018)}} | blank_info_sec1 = {{increase}}0.739 (<span style="color:#090">High</span>) •[[List of Indian states and territories by Human Development Index|6th]] | website = {{URL|http://www.andaman.gov.in/}}<!-- -->{{Infobox region symbols|embed=yes | state = '''అండమాన్ నికోబార్ దీవులు''' | country = [[భారతదేశం]] | seal = సిక్కిం సంగీతం] | mammal = దుగోంగ్ – 2004 | bird = అండమాన్ వుడ్ పావురం – 2004 | tree = అండమాన్ పడౌక్ – 2004 | flower = పిన్మా– 2014 }} | leader_name3 = [[Andaman and Nicobar Islands (Lok Sabha constituency)|1]] <!--|unit_pref = Metric or US or UK -->| leader_name2 = [[బిష్ణు పాద్ రే]] ([[బిజెపి]]) | type = [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] | coordinates = {{coord|11.68|92.77|type:adm1st_region:IN-AN|display=inline,title}} | image_flag = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = Seal | blank_emblem_size = 75px | image_map = IN-AN.svg | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = | photo2a = Coral bridge.jpg | photo2b = Mangroves of Mahatma Gandhi Marine National Park.jpg | photo3a = Andaman.jpg | photo3b = Clock Tower 4180213.JPG | photo4a = CellJail 021.jpg | color = transparent | size = 250 | border = 0 }} | image_caption = (పైనుంచి సవ్యదిశలో) బ్యారెన్ ఐలండ్, మహాత్మాగాంధీ మరీన్ నేషనల్ పార్కులో మడఅడవులు; ఆబెర్డీన్ క్లాక్ టవర్; సెల్యులార్ జైలు; నీల్ ద్వీపంలో కోరల్ బ్రిడ్జి; అండమాన్ దీవుల విహంగ వీక్షణ | map_alt = | map_caption = భారతదేశంలో అండమాన్ నికోబార్ దీవుల స్థానం | coor_pinpoint = శ్రీ విజయపురం | leader_name1 = చేతన్ భూషణ్ సంఘి, ఐ.ఎ.ఎస్ | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[దేశం]] | subdivision_name = {{flag|India}} | established_title = స్థాపన | established_date = 1956 నవంబరు 1 | seat_type = రాజధాని, అతిపెద్ద నగరం | seat = శ్రీ విజయపురం | leader_title = [[లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]] | leader_name = [[దేవేంద్ర కుమార్ జోషి]], అడ్మిరల్ (రిటైర్డు) | leader_title1 = ప్రధాన కార్యదర్శి, (భారతదేశం) | official_name = }} భారతదేశం లోని కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన '''అండమాన్ నికోబార్ దీవులు''' 572 ద్వీపాల సమూహం. వీటిలో 37 దీవుల్లో ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. [[బంగాళాఖాతం]], [[అండమాన్ సముద్రం]] కలిసే వద్ద ఈ ద్వీపాల సమూహం ఉంది.<ref name="tribune-watchtower">{{Cite news|url=https://www.tribuneindia.com/news/comment/a-watchtower-on-the-high-seas/720929.html|title=A watchtower on the high seas|last=Sawhney|first=Pravin|date=30 January 2019|work=The Tribune (Chandigarh)|access-date=16 April 2019|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190416050217/https://www.tribuneindia.com/news/comment/a-watchtower-on-the-high-seas/720929.html|archive-date=16 April 2019}}</ref> భూభాగం విస్తీర్ణం సుమారు 150 చ.కి.మీ.[[ఇండోనేషియా|ఇండోనేషియాలోని]] ఆషేకు ఉత్తరంగా ఉంది. ఈ దీవులను [[థాయిలాండ్]], [[మయన్మార్]] నుండి [[అండమాన్ సముద్రం]] వేరు చేస్తోంది. ఇందులో రెండు ద్వీప సమూహాలున్నాయి - [[అండమాన్ దీవులు]] (పాక్షికంగా), [[నికోబార్ జిల్లా|నికోబార్ దీవులు]], వీటిని 150 కిలోమీటర్ల వెడల్పు గల [[పది డిగ్రీ ఛానల్|టెన్ డిగ్రీ ఛానల్]] (10 ° N సమాంతరం ) వేరుచేస్తోంది. ఈ [[అక్షాంశం|అక్షాంశానికి]] ఉత్తరాన అండమాన్లు, దక్షిణాన నికోబార్లు (వీటి మధ్య దూరం 179 కిమీ) ఉన్నాయి. ఈ దీవులకు తూర్పున అండమాన్ సముద్రం, పశ్చిమాన బంగాళాఖాతం ఉంది. ఈ కేంద్రపాలిత ప్రాంతానికి [[రాజధాని]] పోర్ట్ బ్లెయిర్ నగరం. ద్వీపాల మొత్తం భూభాగం సుమారు 8,249 చ.కి.మీ ఉంటుంది. ఈ భూభాగాన్ని మూడు జిల్లాలుగా విభజించారు: కార్ నికోబార్‌ రాజధానిగా నికోబార్ జిల్లా, పోర్ట్ బ్లెయిర్‌తో రాజధానిగా దక్షిణ అండమాన్ జిల్లా, మాయాబందర్‌ రాజధానిగా ఉత్తర మధ్య అండమాన్ జిల్లా.ఈ ద్వీపాల్లో [[భారత రక్షణ దళాలు|భారత సాయుధ దళాల]]కు చెందిన అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్‌ ఉంది. త్రివిధ దళాలకు చెందిన భౌగోళిక కమాండు ఇదొక్కటే.అండమాన్ ద్వీపాల్లో [[సెంటినలీస్|సెంటినెలీస్ ప్రజలు]] నివాసముంటారు. నాగరికత స్పృశించని మానవులు వీరు ఇప్పటకీ [[పాతరాతియుగం|పాతరాతియుగపు స్థాయి]] లోనే ఇంకా జీవిస్తున్న మానవులు వీరొక్కరే.<ref name=":0">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.andaman.gov.in/web/guest/indigenous-tribes|title=Andaman & Nicobar Administration|work=and.nic.in|access-date=2020-04-10|archive-date=2016-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611075752/http://www.and.nic.in/archives/andaman/tribes.php|url-status=dead}}</ref> == పేరు == ''అండమాన్'' అను పేరు ''హండుమాన్'' అను పదంనుండి పుట్టింది. [[మలయా భాష|మలయా భాషలో]] హిందూ దేవుడు [[హనుమాన్]] లేదా హనుమంతుడిని హండుమాన్ అని పిలుస్తారు.మలయా భాషలో ''నికోబార్'' అనగా ''నగ్న మనుషుల భూమి''. == చరిత్ర == సుమారు 2,200 సంవత్సరాల నాటి చరిత్రకు [[పురావస్తు శాస్త్రం|పురావస్తు]] ఆధారాలున్నాయి. అయితే, 30,000 సంవత్సరాల క్రితం ముగిసిన [[భారతదేశంలో మధ్య ప్రాచీన శిలాయుగం|మధ్య పాతరాతియుగ]] సమయంలో దేశీయ అండమానీస్ ప్రజలు ఇతర జనాభా నుండి విడివడి ఉండవచ్చని [[జన్యుశాస్త్రం|జన్యు]], [[సంస్కృతి|సాంస్కృతిక]] అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి.<ref>{{Cite journal|last=Palanichamy|first=Malliya G.|last2=Agrawal|first2=Suraksha|last3=Yao|first3=Yong-Gang|last4=Kong|first4=Qing-Peng|last5=Sun|first5=Chang|last6=Khan|first6=Faisal|last7=Chaudhuri|first7=Tapas Kumar|last8=Zhang|first8=Ya-Ping|year=2006|title=Comment on 'Reconstructing the Origin of Andaman Islanders'|journal=[[Science (journal)|Science]]|volume=311|issue=5760|pages=470|doi=10.1126/science.1120176|pmid=16439647}}</ref> ఆ సమయం నుండి, అండమానీయులు భాషాపరంగా, సాంస్కృతికంగా విభిన్నమైన, ప్రాదేశిక సమూహాలుగా పరిణమించారు. నికోబార్ దీవుల్లో వివిధ నేపథ్యాల ప్రజలు ఉంటున్నట్లు కనిపిస్తుంది. యూరోపియన్లు వచ్చే సమయానికి స్వదేశీ నివాసులు, మోన్-ఖ్మెర్ భాష మాట్లాడే నికోబారు ప్రజలతోతీ, షాంపెన్‌ల (వీరు మాట్లాడే భాష దేనికి సంబంధించినదో తెలియదు) తోటీ మిళితమైపోయారు. వీటిలో ఏ భాష కూడా అండమానీయులకు సంబంధించినది కాదు. === చోళసామ్రాజ్య కాలం === [[మొదటి రాజేంద్ర చోళుడు]] (సాశ.1014 నుండి 1042 వరకు), శ్రీవిజయ సామ్రాజ్యంపై (ఆధునిక ఇండోనేషియా) చేసిన దండయాత్రను మొదలుపెట్టేటపుడు అండమాన్ నికోబార్ దీవులను వ్యూహాత్మక నావికా స్థావరంగా ఉపయోగించాడు. క్రీస్తుశకం 1050 నాటి [[తంజావూరు|తంజావూర్]] శాసనంలో [[చోళ సామ్రాజ్యము|చోళులు]] ఈ ద్వీపాన్ని మ-ణక్కవరం ("గొప్ప బహిరంగ/నగ్న భూమి") అని పిలిచారు. యూరోపియన్ యాత్రికుడు [[మార్కో పోలో]] (12 వ -13 వ శతాబ్దం) ఈ ద్వీపాన్ని 'నెకువెరాన్' అని అన్నాడు. తమిళ పేరైన నక్కవరం బ్రిటిష్ వలసరాజ్యాల కాలంలో నికోబార్ అనే ఆధునిక పేరుకు దారితీసి ఉండవచ్చు.<ref name="goi1908">{{Cite web|last=Government of India|year=1908|title=The Andaman and Nicobar Islands: Local Gazetteer|url=https://books.google.com/?id=rrwBAAAAYAAJ|publisher=Superintendent of Government Printing, Calcutta|quote=''... In the great Tanjore inscription of 1050 AD, the Andamans are mentioned under a translated name along with the Nicobars, as '''Nakkavaram''' or land of the naked people.}}</ref> === డేనిష్ వలసరాజ్యాల కాలం, బ్రిటిష్ పాలన === [[దస్త్రం:Andaman_tribals_fishing_(c._1870).jpg|thumb|అండమాన్ గిరిజనుల ఫిషింగ్ (మ .1870)|280x280px]] 1755 డిసెంబరు 12 న డేనిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నుండి సెటిలర్లు నికోబార్ దీవులకు రావడంతో ఈ ద్వీపాలలో వ్యవస్థీకృత యూరోపియన్ వలసల చరిత్ర ప్రారంభమైంది. 1756 జనవరి 1 న, నికోబార్ దీవులను డేనిష్ కాలనీగా మార్చారు, మొదట దీనిని న్యూ డెన్మార్క్ అని పిలిచారు,<ref name="worldstatesmen.org">{{వెబ్ మూలము|author=ben cahoon|url=http://www.worldstatesmen.org/India_BrProvinces.htm|title=Provinces of British India|publisher=Worldstatesmen.org|accessdate=8 July 2013}}</ref> తరువాత ( 1756 డిసెంబరు) ఫ్రెడెరిక్ ద్వీపాలు ( ''ఫ్రెడెరిక్‌సోర్న్'') అన్నారు. 1754-1756 సమయంలో వారు ట్రాంక్యూబార్ (డేనిష్ భారతదేశంలో ఉంది) నుండి పరిపాలించారు. 1759 ఏప్రిల్ 14 - 1768 ఆగస్టు 19 మధ్య, 1787 నుండి 1807/05 వరకు, 1814 నుండి 1831 వరకు, 1830 నుండి 1834 వరకు. ఆ తరువాత 1848 నుండి శాశ్వతంగానూ వ్యాప్తి చెందడంతో ఈ ద్వీపాలను విడిచిపెట్టేసారు <ref name="worldstatesmen.org" /> డెన్మార్క్ నికోబార్ దీవులపై తన వాదనలను విరమించుకుందని పొరపాటున భావించిన ఆస్ట్రియా, 1778 జూన్ 1 నుండి 1784 వరకు వాటిపై ఒక వలసను స్థాపించడానికి ప్రయత్నించి,<ref name="ColVoy">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.colonialvoyage.com/DanishP.html|title=Chronology of Danish Colonial Settlements|first=Marco|last=Ramerini|publisher=ColonialVoyage.com|accessdate=16 November 2010|archive-date=4 ఏప్రిల్ 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20050404001731/http://www.colonialvoyage.com/DanishP.html|url-status=dead}}</ref> వాటికి '''థెరేసియా దీవులు అని''' పేరు పెట్టింది.<ref name="worldstatesmen.org" /> 1789 లో బ్రిటిష్ వారు గ్రేట్ అండమాన్ పక్కన ఉన్న చాతామ్ ద్వీపంలో నావికా స్థావరాన్ని, ఒక జైలు కాలనీనీ స్థాపించారు. అక్కడే ఇప్పుడు పోర్ట్ బ్లెయిర్ పట్టణం ఉంది. రెండు సంవత్సరాల తరువాత ఈ కాలనీని గ్రేట్ అండమాన్ లోని పోర్ట్ కార్న్వాలిస్‌కు తరలించారు. కాని వ్యాధి కారణంగా 1796 లో దీన్ని వదిలేసారు. 16 1868 అక్టోబరు న నికోబార్ దీవులపై హక్కులను డెన్మార్కు బ్రిటన్‌కు విక్రయించడంతో ఇక్కడ [[డెన్మార్క్]] ఉనికి అధికారికంగా ముగిసింది,<ref name="ColVoy" /> ఇది 1869 లో [[బ్రిటీష్ ఇండియాలోని ప్రెసిడెన్సీలు, ప్రావిన్సులు|బ్రిటిష్ ఇండియాలో]] భాగమైంది. 1858 లో బ్రిటిష్ వారు మళ్ళీ పోర్ట్ బ్లెయిర్ వద్ద ఒక కాలనీని స్థాపించారు, ఇది మరింత శాశ్వతంగా నిర్మించారు. [[భారత ఉపఖండము|భారత ఉపఖండం]] నుండి నేరస్థులను పంపించడం కోసం ఒక శిక్షా కాలనీని ఏర్పాటు చేయడం ప్రాథమిక ఉద్దేశం. ఆ విధంగానే ఇక్కడ అప్రతిష్ఠాకరమైన సెల్యులార్ జైలు వెలిసింది. ప్రవాస లేదా ఏకాంత ద్వీపాంతర వాస శిక్ష విధించబడిన భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధులను బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఇక్కడి [[సెల్యులార్ జైలు|సెల్యులార్ జైలులో]] బంధించేది. ఈ జైలును ''కాలాపానీ'' అని కూడా పిలిచేవారు. [[పోర్ట్ బ్లెయిర్]] లోని ఈ సెల్యులర్ జైలును [[భారత్|భారతదేశ]] పు సైబీరియాగా పరిగణించేవారు.1872 లో అండమాన్ ద్వీపాలు, నికోబార్ ద్వీపాలు పోర్ట్ బ్లెయిర్‌లో ఒకే చీఫ్ కమిషనర్ కింద ఐక్యమయ్యాయి. === రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం === రెండవ [[రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం|ప్రపంచ యుద్ధ సమయంలో]], ఈ ద్వీపాలు ఆచరణాత్మకంగా జపనీస్ నియంత్రణలో, నామమాత్రంగా [[సుభాష్ చంద్రబోస్]] యొక్క అర్జీ హుకుమాటే ఆజాద్ హింద్ అధికారం క్రింద ఉన్నాయి. యుద్ధ సమయంలో బోసు ఈ ద్వీపాలను సందర్శించి, వాటి పేర్లను "షహీద్-ద్వీప్" (అమరవీరుల ద్వీపం) అని, "స్వరాజ్-ద్వీప్" (స్వీయ-పాలన ద్వీపం) అనీ మార్చాడు. 1944 ఫిబ్రవరి 22 న భారత జాతీయ సైన్యానికి చెందిన జనరల్ లోగానాథన్‌ను అండమాన్ నికోబార్ దీవులకు గవర్నర్‌గా నియమించారు. అతను నలుగురు ఐఎన్ఎ అధికారులతో పాటు -మేజర్ మన్సూర్ అలీ అల్వి, సబ్. లెఫ్టినెంట్ ఎండి ఇక్బాల్, లెఫ్టినెంట్ సుబా సింగ్, స్టెనోగ్రాఫర్ శ్రీనివాసన్ లతో కలిసి పోర్ట్ బ్లెయిర్‌లోని లాంబలైన్ విమానాశ్రయంలో దిగాడు. 1944 మార్చి 21 న, అబెర్డీన్ బజారులోని గురుద్వారాకు సమీపంలో సివిల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ప్రధాన కార్యాలయాన్ని ఏర్పాటు చేసాడు. 1944 అక్టోబరు 2 న, కల్నల్. లోగనాథన్, మేజర్ అల్వీకి అధికారం అప్పగించి పోర్ట్ బ్లెయిర్ను విడిచిపెట్టి వెళ్ళాడు, మళ్ళీ తిరిగి రాలేదు.<ref>"Black Days in Andaman and Nicobar Islands" by Rabin Roychowdhury, [Pub. Manas] Pubs. New Delhi</ref> జపాన్ వైస్ అడ్మిరల్ హరా టీజో, మేజర్-జనరల్ తమెనోరి సాటోలు, 1945 అక్టోబరు 7 న పోర్ట్‌బ్లెయిర్‌ లోని జిమ్ఖానా గ్రౌండులో నిర్వహించిన కార్యక్రమంలో ఈ ద్వీపాలను 116 వ భారత పదాతిదళ బ్రిగేడ్ కమాండర్ బ్రిగేడియర్ జెఎ సాలమన్స్‌కు, ఇండియన్ సివిల్ సర్వీస్ చీఫ్ అడ్మినిస్ట్రేటర్ నోయెల్ కే ప్యాటర్సన్ కూ అప్పగించారు. === స్వాతంత్ర్యం తరువాత === [[దస్త్రం:The_British_Occupation_of_the_Nicobar_Islands,_1945_SE5438.jpg|thumb|1945 లో లొంగిపోయిన తరువాత జపాన్ సైనిక ప్రతినిధి బృందం, ద్వీపాలను రాజ్‌పుట్ రెజిమెంట్ కమాండింగ్ ఆఫీసర్ లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ నాథు సింగ్‌కు వందనం చేస్తున్నారు.|280x280px]] భారతదేశం (1947), [[మయన్మార్|బర్మా]] (1948) రెండింటి స్వాతంత్య్రం సమయంలో, వెనకి పోతున్న బ్రిటిషు వారు ఈ ద్వీపాల్లోని [[ఆంగ్లో-ఇండియన్స్]], ఆంగ్లో-బర్మీస్ అందరూ ఈ ద్వీపాల్లో స్థిరపడి తమ సొంత దేశంగా ఏర్పరచుకోవాలని తమ ఉద్దేశాన్ని ప్రకటించారు. అయితే, ఇది ఎప్పటికీ కార్యరూపం దాల్చలేదు. ఇది 1950 లో భారతదేశంలో భాగమైంది. 1956 లో దేశపు కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా ప్రకటించారు.<ref name="Planning Commission Report">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ujf2N5O4iKgC|title=Andaman and Nicobar Islands Development Report|last=Planning Commission of India|publisher=Academic Foundation|year=2008|isbn=978-81-7188-652-4|edition=illustrated|series=State Development Report series|access-date=12 March 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20151209011823/https://books.google.com/books?id=ujf2N5O4iKgC|archive-date=9 December 2015}}</ref> 1980 ల నుండి భారతదేశం ఈ ద్వీపాలలో రక్షణ సౌకర్యాలను అభివృద్ధి చేస్తోంది. బంగాళాఖాతం, [[మలక్కా జలసంధి]]<nowiki/>లో భారతదేశపు వ్యూహాత్మక పాత్రలో ఈ ద్వీపాలకు ఇప్పుడు కీలక స్థానం ఉంది.<ref>{{Cite journal|last=David Brewster|title=India's Defence Strategy and the India-ASEAN Relationship. Retrieved 24 August 2014|url=https://www.academia.edu/7716140}}</ref> === 2004 సునామి === 26 2004 డిసెంబరు న, అండమాన్ నికోబార్ దీవుల తీరాలు, [[2004 సునామీ|హిందూ మహాసముద్రంలో సముద్రగర్భ భూకంపం]] కారణంగా వచ్చిన 10 మీ. ఎత్తున ఎగసిన సునామీలో దెబ్బతిన్నాయి. 2 వేలకు పైగా ప్రజలు ప్రాణాలు కోల్పోయారు. 4,000 మందికి పైగా పిల్లలు అనాథలయ్యారు. లేదా తల్లిదండ్రుల్లో ఒకరిని కోల్పోయారు. కనీసం 40,000 మంది ప్రజలు నిరాశ్రయులయ్యారు. 46,000 మందికి పైగా గాయపడ్డారు.<ref name="TCLEE 30">{{Cite book|url=http://www.asce.org/Product.aspx?id=2147486137&productid=5511|title=Sumatra-Andaman Islands Earthquake and Tsunami of December 6, 2004: Lifeline Performance|publisher=ASCE, Technical Council on Lifeline Earthquake Engineering|year=2007|isbn=9780784409510|editor-last=Carl Strand and John Masek|location=Reston, VA|archive-url=https://web.archive.org/web/20131024115815/http://www.asce.org/Product.aspx?id=2147486137&productid=5511|archive-date=24 October 2013}}</ref> నికోబార్ దీవుల్లో ఎక్కువగా ప్రభావితమైనవి కచ్చల్, [[ఇందిరా పాయింట్]]లు. ఇందిరా పాయింటు 4.25 మీటర్లు కుంగి, పాక్షికంగా సముద్రంలో మునిగిపోయింది. ఇందిరా పాయింట్ వద్ద దెబ్బతిన్న లైట్ హౌస్‌కు మరమ్మతులు చేసారు. మునిగిపోవడంతో పెద్ద మొత్తంలో భూభాగాన్ని కోల్పోయింది. సునామీకి ముందు {{Convert|8073|km2|abbr=on}} ఉన్న భూభాగం, ఇప్పుడు {{Convert|7950|km2|abbr=on}} మాత్రమే ఉంది. సునామీలో ప్రాణాలు కోల్పోయిన వారిలో అత్యధికులు ద్వీపాల్లో బయటి నుండి వచ్చి ఇకడ స్థిరపడ్డవారు, పర్యాటకులే. ఆదివాసీ ప్రజలు చాలావరకూ ప్రాణాలతో బయటపడ్డారు. ఎందుకంటే పెద్ద భూకంపాలను అనుసరించి పెద్ద సునామీలు వస్తాయని తరతరాలుగా వస్తున్న మౌఖిక సంప్రదాయాలు వారిని ఖాళీచెయ్యమని హెచ్చరించాయి.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4181855.stm|title=Tsunami folklore 'saved islanders'|date=20 January 2005|work=BBC News|access-date=23 April 2010|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090930002820/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4181855.stm|archive-date=30 September 2009}}</ref> == భౌగోళిక == [[దస్త్రం:Barren_I_Andamans_ISS006-E-33378.jpg|thumb|అండమాన్ దీవులలోని [[బ్యారెన్ ఐలాండ్|బారెన్ ద్వీపం]]|220x220px]] ఈ భూభాగంలో మొత్తం 8.249 చ.కి.మీ విస్తీర్ణం గల 572 [[ద్వీపకల్పం|ద్వీపాలు]] ఉన్నాయి. వీటిలో సుమారు 38 దీవుల్లో ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. ఈ ద్వీపాలు 6° నుండి 14° ఉత్తర అక్షాంశాల మధ్య, 92° నుండి 94° తూర్పు రేఖాంశాల మధ్యా విస్తరించి ఉన్నాయి. అండమాన్లను నికోబార్ సమూహం నుండి 150 కి.మీ. వెడల్పున్న ఛానల్ ([[పది డిగ్రీ ఛానల్|టెన్ డిగ్రీ ఛానల్]]) వేరు చేస్తుంది. అత్యంత ఎత్తైన ప్రదేశం ఉత్తర అండమాన్ ద్వీపంలో ఉన్న సాడిల్ పీక్ (732 మీటర్లు). అండమాన్ సమూహంలో 325 ద్వీపాలు ఉన్నాయి. వీటి విస్తీర్ణం 6,170 చ.కి.మీ. నికోబార్ సమూహంలో 1,765 చ.కి.మీ. విస్తీర్ణంలో 247 దీవులున్నాయి.<ref name="Planning Commission Report" /> {{Rp|33}} ఈ కేంద్రపాలిత ప్రాంతపు రాజధాని పోర్ట్ బ్లెయిర్ [[కోల్‌కాతా|కోల్‌కతా]] నుండి 1,255 కి.మీ దూరం లోను, [[విశాఖపట్నం]] నుండి 1,200 కి.మీ., [[చెన్నై]] నుండి 1,190 కి.మీ. దూరం లోనూ ఉంది.<ref name="Planning Commission Report" /> {{Rp|33}} అండమాన్ నికోబార్ సమూహానికి ఉత్తర కొనన స్థానం [[హుగ్లీ నది]] ముఖద్వారం నుండి 901 కి.మీ. దూరం లోను, మయన్మార్ నుండి 190 కి.మీ. దూరం లోనూ ఉంది. అన్నిటి కంటే దక్షిణాన ఉన్న దీవి, గ్రేట్ నికోబార్. ఈ దీవి లోని దక్షిణ కొసన (6° 45'10 ″ N - 93° 49'36 ″ E) ఉన్న ఇందిరా పాయింట్ భారతదేశానికి దక్షిణం వైపున చిట్టచివరి స్థానం. [[ఇండోనేషియా|ఇండోనేషియాలోని]] సుమత్రా దీవి నుండి దీని దూరం 150 కి.మీ. మాత్రమే. [[భారత దేశం|భారతదేశంలోని]] ఏకైక అగ్నిపర్వతం, [[బ్యారెన్ ఐలాండ్|బారెన్ ఐలాండ్]], అండమాన్ నికోబార్లలో ఉంది. ఇది చురుకైన అగ్నిపర్వతం. చివరిగా 2017 లో విస్ఫోటనం చెందింది. బరాటాంగ్ ద్వీపంలో ఒక మట్టి అగ్నిపర్వతం కూడా ఉంది, ఈ మట్టి అగ్నిపర్వతాలు అప్పుడప్పుడు విస్ఫోటనం చెందాయి, 2005 లో జరిగిన విస్ఫోటనాలు 2004 హిందూ మహాసముద్రం భూకంపంతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాయని భావిస్తున్నారు. అంతకు ముందరి పెద్ద విస్ఫోటనం 2003 ఫిబ్రవరి 18 న నమోదైంది. స్థానికులు ఈ మట్టి అగ్నిపర్వతాన్ని ''జల్కీ అని పిలుస్తారు'' . ఈ ప్రాంతంలో ఇతర అగ్నిపర్వతాలు ఉన్నాయి. ఈ ద్వీపం భౌతిక విశేషాల్లో కొన్ని బీచ్‌లు, మడ అడవులు, సున్నపురాయి గుహలు, మట్టి అగ్నిపర్వతాలు. 2018 డిసెంబరులో అండమాన్ నికోబార్ దీవుల్లో రెండు రోజుల పర్యటనలో, భారతప్రధాని [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]], [[సుభాష్ చంద్రబోస్|సుభాస్ చంద్రబోస్‌కు]] నివాళిగా మూడు ద్వీపాలకు పేరు మార్చాడు. రాస్ ద్వీపానికి నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ ద్వీపం అని, నీల్ ద్వీపానికి షహీద్ ద్వీపమని, హావ్లాక్ ద్వీపానికి స్వరాజ్ ద్వీపమనీ పేర్లు మార్చారు.. నేతాజీ స్టేడియంలో ప్రసంగించిన సందర్భంగా ప్రధాని ఈ ప్రకటన చేశాడు, బోస్ అక్కడ భారత జెండాను ఎగురవేసిన 75 వ వార్షికోత్సవ సందర్భం అది.<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2019/01/01/india-strips-islands-british-colonial-names-renames-freedom/|title=Indian PM strips islands of British colonial names – and renames them after freedom fighter|last=Bedi|first=Rahul|date=1 January 2019|work=The Telegraph|access-date=2 January 2019|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190103005058/https://www.telegraph.co.uk/news/2019/01/01/india-strips-islands-british-colonial-names-renames-freedom/|archive-date=3 January 2019}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/pm-modi-renames-3-islands-of-andaman-and-nicobar/articleshow/67311674.cms|title=PM Modi renames 3 Andaman & Nicobar islands as tribute to Netaji|date=31 December 2018|work=The Economic Times|access-date=2 January 2019|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190103010545/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/pm-modi-renames-3-islands-of-andaman-and-nicobar/articleshow/67311674.cms|archive-date=3 January 2019}}</ref> === సిస్టర్స్ === సిస్టర్స్ అనేవి రెండు చిన్న జనావాసాలు లేని ద్వీపాలు. తూర్పు సిస్టర్ ద్వీపం, వెస్ట్ సిస్టర్ ద్వీపం, అండమాన్ ద్వీపసమూహంలో, డంకన్ పాసేజ్‌కు ఉత్తరం వైపున, సుమారు పాసేజ్ ద్వీపానికి 6 కి.మీ. ఆగ్నేయంగా, నార్త్ బ్రదర్‌కు 18 కి.మీ. ఉత్తరాన ఉన్నాయి. ఈ ద్వీపాల మధ్య ఎడం 250 మీటర్లు. వీటిని [[పగడపు దిబ్బ|పగడపు దిబ్బలు]] కలుపుతాయి. ఈ దీవులు అడవులతో నిండి ఉంటాయి. తూర్పు సిస్టర్ ద్వీపపు వాయవ్య భాగంలో ఒక బీచ్ మినహా మిగతా తీరమంతా రాళ్ళతో కూడుకుని ఉంటుంది. అండమాన్‌లో బ్రిటిష్ వారు ఒక కాలనీని స్థాపించడానికి ముందు, లిటిల్ అండమాన్ ద్వీపంలోని ఒంగే ప్రజలు చేపలు పట్టడం కోసం సిస్టర్స్‌ దీవులకు అప్పుడప్పుడు వెళ్తూండేవారు. 1890 - 1930 మధ్యకాలంలో తమ తాత్కాలిక స్థావరమైన రట్లాండ్ ద్వీపానికి వెళ్ళే మార్గంలో ఈ ద్వీపాలు ఒక స్థానంగా ఉండవచ్చు.1987 లో ఈ ద్వీపాలను 0.36 చ.కి.మీ. ప్రాంతాన్ని వన్యప్రాణుల ఆశ్రయంగా గుర్తించారు. == మార్గం == అండమాన్‌ నికోబార్‌ దీవులకు వెళ్లాలంటే ముందుగా వాటి రాజధాని పోర్ట్‌ బ్లెయిర్‌ చేరుకోవాలి. అక్కడికి [[చెన్నై]], [[కోల్‌కతా]] ల నుంచి విమాన సర్వీసులున్నాయి. ఓడలోనూ వెళ్లొచ్చు. ప్రయాణం కనీసం మూడు రోజులు పడుతుంది. బంగాళాఖాతంలో దాదాపు 8,249 చదరపు కిలోమీటర్ల మేర ఈ అండమాన్‌ నికోబార్‌ దీవులు విస్తరించి ఉన్నాయి. మొత్తం 572 దీవులు సముద్రంలో అక్కడక్కడా విసిరేసినట్టు ఉంటాయి. వీటిల్లో అండమాన్‌ దీవుల్లోకి మాత్రమే పర్యాటకుల్ని అనుమతిస్తారు. నికోబార్‌ దీవులలోనికి ప్రవేశం లేదు. == మొక్కలూ వృక్షాలూ == [[దస్త్రం:Map_of_Nicobar_and_Andaman_Islands-en.svg|thumb|పోర్ట్ బ్లెయిర్ చుట్టూ అదనపు వివరణాత్మక ప్రాంతంతో అండమాన్, నికోబార్ దీవుల మ్యాప్.]] అండమాన్ నికోబార్ దీవులను ఉష్ణమండల వర్షారణ్య పందిరి కప్పేసి ఉంటుంది. ఇది భారతీయ, మయన్మార్, మలేషియా స్థానిక జాతులసమ్మిశ్రితంగా ఉంటుంది. ఇప్పటివరకు, సుమారు 2,200 రకాల మొక్కలు నమోదయ్యాయి, వాటిలో 200 స్థానికంగా మాత్రమే ఉంటాయి. మరో 1,300 భారతదేశం ప్రధాన భూభాగంలో ఎక్కడా కనబడవు. దక్షిణ అండమాన్ అడవులలో ఎపిఫైటిక్ వృక్షసంపద, ఎక్కువగా ఫెర్న్‌లు, ఆర్కిడ్లు పెరుగుతాయి. మధ్య అండమాన్ లో ఎక్కువగా తేమతో కూడిన ఆకురాల్చే అడవు లున్నాయి . ఉత్తర అండమాన్లలో తడి సతత హరిత అడవులు ఉన్నాయి. ఉత్తర నికోబార్ దీవుల్లో (కార్ నికోబార్, బాటిమల్వ్‌తో సహా) సతత హరిత అడవులు అసలే లేవు. అయితే నికోబార్ సమూహం లోని మధ్య, దక్షిణ ద్వీపాలలో ఇటువంటి అడవులు అధికంగా ఉన్నాయి. గడ్డి భూములు నికోబార్లలో మాత్రమే ఉంటాయి. అండమాన్లలో ఆకురాల్చే [[అడవి|అడవులు]] సర్వసాధారణంగా ఉంటాయి. అవి నికోబార్లలో దాదాపుగా లేవు. ప్రస్తుత అటవీ విస్తీర్ణం మొత్తం భూభాగంలో 86.2% అని పేర్కొన్నారు. ఈ విలక్షణమైన అటవీ కవరేజి పన్నెండు రకాలుగా ఉంటుంది, అవి: # జెయింట్ సతత హరిత అడవి # అండమాన్ ఉష్ణమండల సతత హరిత అడవి # దక్షిణ కొండపై ఉష్ణమండల సతత హరిత అడవి # కేన్‌బ్రేక్స్ # తడి వెదురు బ్రేకులు # అండమాన్ సెమీ సతత హరిత అడవి # అండమాన్ తేమ ఆకురాల్చే అడవి # అండమాన్ ద్వితీయ తేమ ఆకురాల్చే అడవి # లిటోరల్ ఫారెస్ట్ # మడ అడవి # ఉప్పునీరు మిశ్రమ అడవి # సబ్‌మోంటేన్ అడవి == జంతుజాలం == [[దస్త్రం:Ross_island_-_Andaman.jpg|thumb|నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ డ్వీప్, అండమాన్]] ఈ ఉష్ణమండల వర్షారణ్యం, ఇతర భూభాగాల నుండి విడిగా, ఒంటరిగా ఉన్నప్పటికీ, ఇక్కడ ఉన్న గొప్ప జీవ వైవిధ్యం ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది.అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో సుమారు 50 రకాల అటవీ క్షీరదాలు కనిపిస్తాయి. అండమాన్ అడవి పందితో సహా కొన్ని స్థానిక జాతులు ఉన్నాయి. 26 జాతులతో ఎలుకలు అతిపెద్ద సమూహం. తరువాతవి 14 జాతుల గబ్బిలాలు. పెద్ద క్షీరదాలలో స్థానికంగా ఉండే అడవి పంది రకాలు రెండున్నాయి. అవి అండమాన్ దీవుల్లోని ''సుస్ స్క్రోఫా ఆండమానెన్సిస్,'' ''నికోబార్'' లోని ''సుస్ స్క్రోఫా నికోబారికస్.'' వీటిని వన్యప్రాణి రక్షణ చట్టం 1972 (Sch I) ద్వారా సంరక్షించారు. [[ఉప్పునీటి మొసలి]] కూడా సమృద్ధిగా లభిస్తుంది. అండమాన్ రాష్ట్ర జంతువు డుగోంగ్. దీనిని సముద్ర ఆవు అని కూడా పిలుస్తారు. దీనిని లిటిల్ అండమాన్ లో చూడవచ్చు. 1962 లో ఈ దీవుల్లోకి చిరుతపులిని పరిచయం చేసే ప్రయత్నం జరిగింది. కాని దానికి అనుకూలమైన ఆవాసం కాకపోవడాన ఆ ప్రయత్నం విజయవంతం కాలేదు. అన్యదేశ పరిచయాలు ద్వీప వృక్ష, జంతుజాలానికి వినాశనం కలిగించగలవు కాబట్టి ఈ చర్యలు సరైనవి కావు. సుమారు 270 జాతుల పక్షులు ఇక్కడ కనిపిస్తాయి; వాటిలో 14 స్థానికమైనవి - వీటిలో అధిక భాగం నికోబార్ ద్వీప సమూహానికి చెందినవి. ద్వీపాల్లోని అనేక [[గుహ|గుహల్లో]] తినదగిన పక్షి గూళ్ళు కనిపిస్తాయి. ఈ గూళ్ళు [[చైనా|చైనాలో]] ఇష్టంగా తింటారు.<ref name="soup">R. Sankaran (1999), ''[http://www.traffic.org/species-reports/traffic_species_birds8.pdf The impact of nest collection on the Edible-nest Swiftlet in the Andaman and Nicobar Islands] ''. Sálim Ali Centre for Ornithology and Natural History, Coimbatore, India.</ref> ఈ భూభాగంలో సుమారు 225 రకాల [[సీతాకోకచిలుక|సీతాకోకచిలుకలు]], చిమ్మటలు ఉన్నాయి . ఈ ద్వీపాలకు స్థానికమైనవి పది జాతులు ఉన్నాయి. [[మౌంట్ హార్రియట్ జాతీయ ఉద్యానవనం|మౌంట్ హ్యారియెట్ నేషనల్ పార్క్]] లో అనేక రకాల సీతాకోకచిలుకలు, చిమ్మటలూ ఉంటాయి. ఈ ద్వీపాలు విలువైన షెల్ఫిష్‌లకు ప్రసిద్ధి. ముఖ్యంగా ''టర్బో'', ''ట్రోకస్'', ''మురెక్స్,'' ''నాటిలస్'' జాతులకు చెందినవి. మొట్టమొదటిగా వాణిజ్య స్థాయిలో చేపలు పట్టడం 1929 లో ప్రారంభమైంది. అనేక కుటీర పరిశ్రమలు అలంకార షెల్ వస్తువులను ఉత్పత్తి చేస్తాయి == జనాభా. == 2011 [[భారత జనాభా లెక్కలు]] ప్రకారం, అండమాన్ నికోబార్ దీవుల జనాభా 3,79,944, ఇందులో 2,02,330 (53.25%) మంది పురుషులు, 1,77,614 (46.75%) మ్ంది స్త్రీలు. లింగ్ నిష్పత్తి - 1000 మంది పురుషులకు 878 మంది స్త్రీలు..<ref>{{వెబ్ మూలము|title=Census of India|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/ani/ani_press_release.pdf|accessdate=13 April 2012}}</ref> మొత్తం జనాభాలో 10% మాత్రమే నికోబార్ దీవుల్లో నివసిస్తున్నారు. మూడు జిల్లాల విస్తీర్ణం, జనాభా (2001 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం):<ref>source: The Office of Registrar General & Census Commissioner of India</ref> {| class="sortable wikitable" !పేరు !వైశాల్యం (కిమీ ² ) !జనాభా 2001 !జనాభా 2011 !రాజధాని |- |[[నికోబార్ జిల్లా]] | align="right" |1,765 | align="right" |42.068 | align="right" |36.842 |[[కార్ నికోబార్]] |- |[[ఉత్తర మధ్య అండమాన్ జిల్లా]] | align="right" |3.536 | align="right" |105.613 | align="right" |105.597 |[[మాయా బందర్|మాయాబందర్]] |- |[[సౌత్ అండమాన్ జిల్లా]] | align="right" |2,640 | align="right" |208.471 | align="right" |238.142 |[[పోర్ట్ బ్లెయిర్]] |- |'''''మొత్తం''''' | align="right" |7.950 | align="right" |356.152 | align="right" |380.581 | |} అండమాన్ దీవుల్లో సుమారు 400–450 స్వదేశీ అండమానీస్ ఉన్నారు. ప్రత్యేకించి జరావా, [[సెంటినలీస్|సెంటినెలీస్‌]] ద్వీపాల్లో ఉన్నవారు తమ స్వేచ్ఛను కొనసాగిస్తూ, తమను కలవవచ్చే వారి ప్రయత్నాలను తిరస్కరిస్తున్నారు. నికోబార్ దీవులలోని స్థానిక ప్రజలను నికోబారీస్, లేదా ''నికోబారి అంటారు.'' వీరు అనేక ద్వీపాలలో నివసిస్తున్నారు. షోంపెన్ ప్రజలు గ్రేట్ నికోబార్ లోని అంతర్గత ప్రాంతానికే పరిమితం. కారెన్ తెగకు చెందిన 2 వేలకు పైగా ప్రజలు ఉత్తర అండమాన్ జిల్లాలోని మాయాబందర్ తహసీల్‌లో నివసిస్తున్నారు. వీరిలో దాదాపు అందరూ క్రైస్తవులే. గిరిజన మూలాలు ఉన్నప్పటికీ, కారెన్‌లకు అండమాన్‌లో ఇతర వెనుకబడిన తరగతి (ఒబిసి) హోదా ఉంది. === భాషలు === {{Pie chart|thumb=right|label4=[[తెలుగు]]|label1=[[బెంగాలీ]]|value1=28.49|color1=Red|label2=[[హిందీ]]|value2=19.29|color2=Orange|label3=[[తమిళం]]|value3=15.20|color3=Blue|caption=అండమాన్ నికోబార్ దీవుల భాషలు 2011|color4=Yellow|value4=13.24|label5=[[నికోబరీస్]]|value5=7.65|color5=purple|label6=[[మళయాళం]]|value6=7.22|color6=Green|label7=ఇతర భాషలు|value7=8.91|color7=grey|other=}}అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో [[బంగ్లా భాష|బెంగాలీ]] ఎక్కువగా మాట్లాడుతారు. అధికారిక భాష [[హిందీ భాష|హిందీ]]. కమ్యూనికేషన్ ప్రయోజనాల కోసం [[ఆంగ్ల భాష|ఇంగ్లీషు]]ను అదనపు అధికారిక భాషగా ప్రకటించారు.<ref name=":0" /> 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, బెంగాలీ కేంద్ర పాలిత జనాభాలో 28,49 శాతం మొదటి భాషగా మాట్లాడతారు. ఆ తరువాత హిందీ (19.29%), [[తమిళ భాష|తమిళ]] (15.20%), [[తెలుగు]] (13.24%), నికోబారీస్ (7.65%), [[మలయాళ భాష|మలయాళం]] (7.22% ) వస్తాయి.<ref name="censusindia">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language-2011/Part-A.pdf|title=DISTRIBUTION OF THE 22 SCHEDULED LANGUAGES-INDIA/STATES/UNION TERRITORIES – 2011 CENSUS}}</ref> === మతం === {{Pie chart|thumb=right|color3=Green|label1=[[హిందూ]]|color1=Orange|value1=69.44|label2=[[క్రైస్తవ మతం|క్రిష్టియన్]]|color2=DodgerBlue|value2=21.7|label3=[[ఇస్లాం]]|caption=అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో మతాలవారీ - (2011)<ref name="census2011">{{cite web|title=Population by religion community – 2011|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|website=Census of India, 2011|publisher=The Registrar General & Census Commissioner, India|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150825155850/http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01/DDW00C-01%20MDDS.XLS|archivedate=25 August 2015}}</ref>|label4=[[సిక్కులు]]|value3=8.51|color4=DarkKhaki|value4=0.33|label5=[[బౌద్ధులు]]|color5=Yellow|value5=0.08|label6=ఇతర మతస్థులు|color6=Black|value6=0.5}}అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో ఎక్కువ మంది ప్రజలు [[హిందూ మతం|హిందువులు]] (69.44%), క్రైస్తవులు జనాభాలో 21.7% మందితో అతిపెద్ద మైనారిటీ. 2011 భారతదేశ జనాభా లెక్కల ప్రకారం [[ముస్లిం|ముస్లిములు]] (8.51%) ఉన్నారు. == పరిపాలన == 1874 లో, బ్రిటిష్ వారు అండమాన్ నికోబార్ దీవులను ఒక చీఫ్ కమిషనర్ నేతృత్వంలోని ఒక పరిపాలనా భూభాగంలో దాని న్యాయ నిర్వాహకుడిగా ఉంచారు. 1974 ఆగస్టు 1 న, నికోబార్ ద్వీపాలను డిప్యూటీ కమిషనర్ ఆధ్వర్యంలో కార్ నికోబార్ వద్ద జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయాలతో మరొక రెవెన్యూ జిల్లాగా మార్చారు. 1982 లో, చీఫ్ కమిషనర్ స్థానంలో పరిపాలనా అధిపతిగా లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ పదవి సృష్టించబడింది. తదనంతరం, లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్‌కు సలహా ఇవ్వడానికి కౌన్సిలర్లతో ప్రజల ప్రతినిధులతో "ప్రదేశ్ కౌన్సిల్" ఏర్పాటు చేయబడింది.<ref name="Planning Commission Report" /> ద్వీపాలు దాని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల (లోక్సభ నియోజకవర్గం) నుండి [[లోక్‌సభ|లోక్సభకు]] ఒక ప్రతినిధిని పంపుతాయి . === పరిపాలనా విభాగాలు === అండమాన్ నికోబార్ దీవులను మూడు జిల్లాలుగా విభజించారు: # [[ఉత్తర మధ్య అండమాన్ జిల్లా|ఉత్తర మధ్య అండమాన్]] - (ప్రధాన కార్యాలయం: [[మాయా బందర్]]) # [[సౌత్ అండమాన్ జిల్లా|దక్షిణ అండమాన్]] - (ప్రధాన కార్యాలయం: పోర్ట్ బ్లెయిర్ ) # [[నికోబార్ జిల్లా|నికోబార్]] - (ప్రధాన కార్యాలయం: [[కార్ నికోబార్]]) === ఉత్తర, మధ్య అండమాన్ జిల్లాలో ఉప విభాగాలు, తాలూకాలు === * డిగ్లిపూర్ సబ్ డివిజన్ ** దిగ్లిపూర్ తాలూకా * మాయా బందర్ సబ్ డివిజన్ ** మాయాబందర్ తాలూకా ** రంగత్ తాలూకా === దక్షిణ అండమాన్ జిల్లాలో ఉపవిభాగాలు, తాలూకాలు === * పోర్ట్ బ్లెయిర్ సబ్ డివిజన్ ** పోర్ట్ బ్లెయిర్ తాలూకా ** ఫెర్రార్గంజ్ తాలూకా ** జిర్కాటాంగ్ తాలూకా (స్థానిక జరావా రిజర్వేషన్) * రిచీ ద్వీపసమూహ ఉప-విభాగం ** రిచీ ద్వీపసమూహ తాలూకా ( హావ్లాక్ ద్వీపం ) * లిటిల్ అండమాన్ సబ్ డివిజన్ ** లిటిల్ అండమాన్ తాలూకా ( హట్ బే ) === నికోబార్ జిల్లాలో ఉప విభాగాలు, తాలూకాలు === * కార్ నికోబార్ సబ్ డివిజన్ ** కారు నికోబార్ తాలూకా * నాన్కోరీ సబ్ డివిజన్ ** నాన్కోరీ తాలూకా ** కమోర్తా తాలూకా ** తెరెసా తాలూకా ** కచ్చల్ తాలూకా * గ్రేట్ నికోబార్ సబ్ డివిజన్ ** చిన్న నికోబార్ తాలూకా ** గ్రేట్ నికోబార్ తాలూకా ( కాంప్‌బెల్ బే ) == ఆర్థికం == [[దస్త్రం:Andaman_Islands_SPOT_1281.jpg|thumb|స్పాట్ ఉపగ్రహం చూసిన లిటిల్ అండమాన్ ద్వీపం.]] [[దస్త్రం:Andaman_ross_is.jpg|thumb|రాస్ ద్వీపం - 2004 డిసెంబరు [[సునామి|సునామీకి]] కొన్ని రోజుల ముందు.]] మొత్తం 1,20,280 ఎకరాల భూమి సాగులో ఉంది. [[బియ్యము|వరి]], ప్రధాన ఆహార పంట. ఎక్కువగా కొబ్బరి అయితే, అండమాన్ ద్వీపాల సమూహంలో వరి ఎక్కువగా పండిస్తారు. నికోబార్ దీవుల్లో కొబ్బరి, [[వక్క]] వంటి వాణిజ్య పంటలు పండిస్తారు. పప్పుధాన్యాలు, నూనె గింజలు, కూరగాయలూ పండిస్తారు. [[రబీ పంట|దాళవా సీజన్లో]] [[బియ్యము|వరి]] సాగు చేస్తారు.. [[మామిడి]], [[సపోటా]], [[బత్తాయి|నారింజ]], [[అరటి]], [[బొప్పాయి]], [[అనాస|పైనాపిల్]], రూట్ పంటలు వంటి వివిధ రకాల పండ్లను రైతుల యాజమాన్యంలోని కొండ భూమిలో పండిస్తారు. మిరియాలు, [[లవంగము|లవంగం]], [[జాజికాయ నూనె|జాజికాయ]], [[దాల్చిన చెక్క|దాల్చినచెక్క]] వంటి సుగంధ ద్రవ్యాలను కొండవాలుల్లో బహుళ అంతస్తుల పంటల పద్ధతిలో పండిస్తారు. ఈ ద్వీపాలలో రబ్బరు, ఎర్ర నూనె, [[పామే|తాటి]], నోని, [[జీడి పప్పు|జీడిపప్పులను]] పరిమిత స్థాయిలో పండిస్తారు. === పరిశ్రమలు === ఈ దీవుల్లో 1,374 నమోదైన చిన్న తరహా, గ్రామ, హస్తకళా యూనిట్లు ఉన్నాయి. చేపల ప్రాసెసింగ్ చేసే రెండు యూనిట్లు ఎగుమతి-ఆధారితమైనవి. ఇది కాకుండా, షెల్, కలప ఆధారిత హస్తకళ యూనిట్లు ఉన్నాయి. నాలుగు మధ్య తరహా పారిశ్రామిక యూనిట్లు కూడా ఉన్నాయి. ఎస్‌ఎస్‌ఐ యూనిట్లు పాలిథిన్ బ్యాగులు, పివిసి కాండ్యూట్ పైపులు, ఫిట్టింగులు, పెయింట్స్, వార్నిష్‌లు, ఫైబర్‌గ్లాస్, మినీ పిండి మిల్లులు, శీతల పానీయాలు, ఇతర పానీయాల తయారీ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి. చిన్న తరహా హస్తకళా విభాగాలు షెల్ క్రాఫ్ట్స్, బేకరీ ఉత్పత్తులు, రైస్ మిల్లింగ్, ఫర్నిచర్ తయారీ మొదలైన పరిశ్రమలు కూడా ఉన్నాయి. అండమాన్ నికోబార్ దీవుల ఇంటిగ్రేటెడ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ పర్యాటక, మత్స్య, పరిశ్రమలు, పారిశ్రామిక ఫైనాన్సింగ్ రంగాలలో విస్తరించింది. అలయన్స్ ఎయిర్ కోసం అధీకృత ఏజెంట్లుగా పనిచేస్తుంది. ఇంకా స్వచ్ఛంగానే ఉన్న బీచ్‌లు, నీళ్ళ వలన ద్వీపాలు పర్యాటక కేంద్రంగా మారాయి <ref>{{Cite news|url=http://www.indianbackpacker.com/index.php/india/islands/andaman-and-nicobar-islands-andaman-and-nicobar-islands-unexplored-beauty-of-india|title=Andaman and Nicobar Islands – Unexplored Beauty of India|date=December 2012|work=The Indian Backpacker|access-date=2 January 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121221184850/http://indianbackpacker.com/index.php/india/islands/andaman-and-nicobar-islands-andaman-and-nicobar-islands-unexplored-beauty-of-india|archive-date=21 December 2012}}</ref> === పర్యాటకం === అండమాన్ నికోబార్ దీవులు ఒక ప్రధాన పర్యాటక కేంద్రంగా అభివృద్ధి చెందుతున్నాయి. సూందరమైన బీచ్‌లు, సహజమైన ద్వీపాలు అంతే అందమైన పేర్లతో, స్నార్కెలింగ్ సముద్ర నడక వంటి సాహస క్రీడలకు అద్భుతమైన అవకాశాలు కలిగిస్తున్నాయి.<ref name="bp1">{{వెబ్ మూలము|title=How Andaman & Nicobar can fully capitalize its Tourism Potential?|url=http://news.biharprabha.com/2014/03/how-andaman-nicobar-can-fully-capitalize-its-tourist-potential/|work=IANS|date=6 March 2014|publisher=news.biharprabha.com|accessdate=6 March 2014}}</ref> ఎన్ఐటిఐ (నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ట్రాన్స్ఫార్మింగ్ ఇండియా) ఆయోగ్ కింద వివిధ ద్వీపాలను అభివృద్ధి చేసే ప్రణాళికలు కూడా పురోగతిలో ఉన్నాయి. అవిస్ ఐలాండ్, స్మిత్ ఐలాండ్, లాంగ్ ఐలాండ్ లలో ప్రభుత్వ భాగస్వామ్యంలో లగ్జరీ రిసార్ట్స్ ఏర్పాటు చేసారు.<ref>{{వెబ్ మూలము|title=Holistic Development of Islands|url=http://niti.gov.in/content/holistic-development-islands-islanders-benefits|work=Niti Aayog|publisher=Niti Aayog|accessdate=4 December 2018}}</ref> అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[సౌత్ బట్టన్ జాతీయ ఉద్యానవనం|సౌత్ బటన్ నేషనల్ పార్క్]] [[భారత దేశం|భారతదేశం]]<nowiki/>లో అతిచిన్న జాతీయ ఉద్యానవనం. [[దస్త్రం:A_statue_of_Vinayak_Damodar_Savarkar.jpg|thumb|సెల్యులార్ జైలు వద్ద వినాయక్ దామోదర్ సావర్కర్ విగ్రహం.]] పోర్ట్ బ్లెయిర్‌లో, సెల్యులార్ జైలు, మహాత్మా గాంధీ మెరైన్ నేషనల్ పార్క్, అండమాన్ వాటర్ స్పోర్ట్స్ కాంప్లెక్స్, చాతం సా మిల్, మినీ జూ, కార్బిన్స్ కోవ్, చిడియా టాపు, వాండూర్ బీచ్, ఫారెస్ట్ మ్యూజియం, ఆంత్రోపోలాజికల్ మ్యూజియం, ఫిషరీస్ మ్యూజియం, నావల్ మ్యూజియం (సముద్రికా), రాస్ ఐలాండ్, నార్త్ బే ఐలాండ్ లు ముఖ్యమైన చూడదగ్గ ప్రదేశాలు. ఇంతకు ముందు సందర్శించిన వైపర్ ద్వీపాన్ని ఇప్పుడు మూసివేసారు. ఇతర ప్రదేశాలలో రాధనగర్ బీచ్‌కు ప్రసిద్ధి చెందిన హావ్‌లాక్ ద్వీపం, స్కూబా డైవింగ్ / స్నార్కెలింగ్ / సీ వాకింగ్ కోసం నీల్ ఐలాండ్, సిన్క్యూ ఐలాండ్, సాడిల్ పీక్, మౌంట్ హ్యారియెట్, బురద అగ్నిపర్వతం ఉన్నాయి. ఉత్తర అండమాన్ వద్ద ఉన్న డిగ్లిపూర్ కూడా 2018 లో ప్రాచుర్యం పొందింది. చాలా మంది పర్యాటకులు ఉత్తర అండమాన్‌ను సందర్శించడం ప్రారంభించారు. దక్షిణ సమూహం (నికోబార్ దీవులు) పర్యాటకులకు ఎక్కువగా అందుబాటులో ఉండదు. భారత పర్యాటకులకు అండమాన్ దీవులను సందర్శించడానికి అనుమతి అవసరం లేదు, కానీ వారు ఏదైనా గిరిజన ప్రాంతాలను సందర్శించాలనుకుంటే వారికి పోర్ట్ బ్లెయిర్‌లోని డిప్యూటీ కమిషనర్ నుండి ప్రత్యేక అనుమతి అవసరం. విదేశీ పౌరులకు [[ప్రొటెక్టెడ్ ఏరియా పర్మిట్|అనుమతులు]] అవసరం. విమానంలో వచ్చే విదేశీ పౌరులకు, పోర్ట్ బ్లెయిర్ వద్దకు వచ్చిన తరువాత వీటిని మంజూరు చేస్తారు. అధికారిక అంచనాల ప్రకారం, పర్యాటకుల ప్రవాహం 2008-09లో 1,30,000 నుండి 2016-17లో దాదాపు 4,30,000 కు పెరిగింది. రాధా నగర్ బీచ్ 2004 లో ఆసియా లోనే ఉత్తమ బీచ్ గా ఎంపికైంది.<ref name="bp1" /> === స్థూల - ఆర్థిక ధోరణి === అండమాన్ నికోబార్ దీవుల స్థూల రాష్ట్ర ఉత్పత్తి (జిఎస్‌డిపి) 2022 లో 10,300 కోట్లు. చారిత్రికంగా జిఎస్‌డిపి పెరుగుదలను కింది పట్టికలో చూడవచ్చు.<ref>[http://mospi.nic.in/mospi_nad_main.htm]</ref> {| class="wikitable" !సంవత్సరం !జిఎస్డిపి (కోట్ల రూపాయల్లో ) |- |1985 |59 |- |1990 |110 |- |1995 |400 |- |2000 |775 |- |2005 |1056 |- |2010 |1613 |} === విద్యుత్ ఉత్పత్తి === జపాను సహాయంతో, దక్షిణ అండమాన్ ద్వీపంలో 15 మెగావాట్ల డీజిల్ [[విద్యుత్ కేంద్రం]] పనిచేస్తోంది. వ్యూహాత్మకంగా ముఖ్యమైన ఈ దీవుల్లో అనుమతి పొందిన మొట్టమొదటి విదేశీ పెట్టుబడి ఇది. ఇది [[మలక్కా జలసంధి]] పరిసరాల్లో పౌర మౌలిక సదుపాయాలను బలోపేతం చేయడం కోసం చేపట్టిన భారత జపాన్ వ్యూహాత్మక ముందడుగు అని భావిస్తున్నారు. ఈ జలసంధి, చైనా చమురు సరఫరాను అడ్డుకోగల వ్యూహాత్మకంగా ముఖ్యమైన స్థానం (ఛోక్ పాయింట్).<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/india-collaborates-with-japan-on-andamans-project/article8347298.ece|title=India collaborates with Japan on Andamans project|date=13 March 2016|work=The Hindu|access-date=14 June 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160316150103/http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/india-collaborates-with-japan-on-andamans-project/article8347298.ece|archive-date=16 March 2016|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == మౌలిక వసతులు == === అంతర్జాలం === ద్వీపాలలో ఇంటర్నెట్ సదుపాయం పరిమితంగా ఉంటుంది. బాహ్య ప్రపంచానికి అన్ని కనెక్టివిటీలు ఉపగ్రహ లింకుల ద్వారానే వెళ్ళాలి కాబట్టి ఈ కనెక్టివిటీ కూడా అంత నమ్మకంగా ఉండదు. భారత్ బ్రాడ్‌బ్యాండ్ నెట్‌వర్క్ ఇక్కడి ఐదు ద్వీపాల నుండి [[చెన్నై]] వరకు ఫైబర్ ఆప్టిక్ జలాంతర్గత కేబుల్‌ వేసింది. 2020 ఆగస్టు 10 న ఈ కేబుల్ పని పూర్తవడంతో, దీవులకు హై-స్పీడ్ బ్రాడ్‌బ్యాండు సేవలు మొదలయ్యాయి.<ref>{{cite news|url=https://www.businessinsider.in/tech/news/pm-modi-andaman-and-nicobar-islands-fast-speed-internet-will-depend-on-a-2300-kilometer-long-fiber-optic-cable/articleshow/77460772.cms|title=Andaman and Nicobar islands' fast-speed internet will depend on a 2,300 kilometer-long fiber optic cable|work=Business Insider|access-date=11 August 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210416115653/https://www.businessinsider.in/tech/news/pm-modi-andaman-and-nicobar-islands-fast-speed-internet-will-depend-on-a-2300-kilometer-long-fiber-optic-cable/articleshow/77460772.cms|archive-date=16 April 2021}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.financialexpress.com/industry/bsnl-to-enhance-bandwidth-400-times-in-andaman-and-nicobar-island-in-2-years/1221457/|title=BSNL to enhance bandwidth 400 times in Andaman and Nicobar island in 2 years|date=26 June 2018|newspaper=Financial Express|access-date=8 November 2018|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20181108184401/https://www.financialexpress.com/industry/bsnl-to-enhance-bandwidth-400-times-in-andaman-and-nicobar-island-in-2-years/1221457/|archive-date=8 November 2018}}</ref><ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/pm-modi-inaugurates-chennai-andaman-nicobar-submarine-optical-cable-project/articleshow/77456251.cms|title=PM Modi inaugurates Chennai-Andaman & Nicobar submarine optical cable project|date=10 August 2020|newspaper=[[The Times of India]]|access-date=10 August 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200811064333/https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/pm-modi-inaugurates-chennai-andaman-nicobar-submarine-optical-cable-project/articleshow/77456251.cms|archive-date=11 August 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/its-2018-but-still-tough-to-get-online-in-the-andamans/article22785543.ece|title=It's 2018, but still tough to get online in the Andamans|last=Sridhar|first=Lalitha|date=17 February 2018|work=The Hindu|access-date=8 November 2018|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ఇవికూడా చూడండి == * [[అండమాన్ దీవులు]] * [[నికోబార్ జిల్లా]] *[[సౌత్ అండమాన్ జిల్లా]] *[[ఉత్తర మధ్య అండమాన్ జిల్లా]] * [[ఇందిరా పాయింట్]] *[[2004 సునామీ|2004 హిందూ మహాసముద్రం భూకంపం, సునామీ]] *[[అండమానీస్ భాషలు]] == మూలాలు == {{Reflist}} == బయటి లింకులు == * [https://web.archive.org/web/20181213232827/http://www.and.nic.in/ అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పరిపాలనా వెబ్ సైటు] * [http://www.andaman.org/ అండమాన్ సంఘం] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131020185236/http://www.andaman.org/ |date=2013-10-20 }} * [http://www.andamanindia.com/ అండమాన్ఇండియా.కాం] * [https://web.archive.org/web/20120415013731/http://www.reefindia.org/andamannicobar.htm భారతదేశపు పగడపు దీవుల ప్రాంతం - అండమాన్] * [http://www.sunnetwork.org/news/national/national.asp?id=19154 2004 హిందూ మహాసముద్రపు భూకంపముపై సన్ నెట్‌వర్క్ లో వ్యాసం] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050204132318/http://www.sunnetwork.org/news/national/national.asp?id=19154 |date=2005-02-04 }} {{భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు}} [[వర్గం:భారతదేశ దీవులు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్రాలు, ప్రాంతాలు]] [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవులు]] [[వర్గం:దీవులు]] fs9tit3ys5o710hwgmloyk4tks28o10 0 12405 4594810 3667181 2025-06-29T11:38:47Z Kopparthi janardhan1965 124192 సినిమా పరిచయం 4594810 wikitext text/x-wiki 'లాయర్ భారతీదేవి' తెలుగు చలన చిత్రం,1987 న విడుదల.శ్రీదేవి కళాచిత్ర పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రానికి, జి.రామమోహనరావు దర్శకత్వం వహించారు.ఈ చిత్రంలో శారద,నందమూరి కళ్యాణచక్రవర్తి, పూర్ణిమా, నూతన్ ప్రసాద్ ముఖ్య పాత్రలు పోషించారు.ఈ చిత్రానికి సంగీతం, కె .వి .మహదేవన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా | name = లాయర్ భారతీదేవి | image = Lawer Bharatidevi (1987).jpg| caption = సినిమా పోస్టర్| director = జి.రామమోహన్ రావు | year = 1987| language = తెలుగు | production_company = శ్రీ దేవి కళా చిత్ర| music = [[కె.వి.మహదేవన్ ]]| starring = [[శారద ]],<br>[[నందమూరి కళ్యాణ చక్రవర్తి|కళ్యాణచక్రవర్తి]],<br>[[ పూర్ణిమ ]]| }} {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} 05vvlnax2xib5vwq1ni6hsegzcrbtyj 4594811 4594810 2025-06-29T11:48:43Z Kopparthi janardhan1965 124192 తారాగణం 4594811 wikitext text/x-wiki 'లాయర్ భారతీదేవి' తెలుగు చలన చిత్రం,1987 న విడుదల.శ్రీదేవి కళాచిత్ర పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రానికి, జి.రామమోహనరావు దర్శకత్వం వహించారు.ఈ చిత్రంలో శారద,నందమూరి కళ్యాణచక్రవర్తి, పూర్ణిమా, నూతన్ ప్రసాద్ ముఖ్య పాత్రలు పోషించారు.ఈ చిత్రానికి సంగీతం, కె .వి .మహదేవన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా | name = లాయర్ భారతీదేవి | image = Lawer Bharatidevi (1987).jpg| caption = సినిమా పోస్టర్| director = జి.రామమోహన్ రావు | year = 1987| language = తెలుగు | production_company = శ్రీ దేవి కళా చిత్ర| music = [[కె.వి.మహదేవన్ ]]| starring = [[శారద ]],<br>[[నందమూరి కళ్యాణ చక్రవర్తి|కళ్యాణచక్రవర్తి]],<br>[[ పూర్ణిమ ]]| }} == తారాగణం == * శారద * నందమూరి కళ్యాణ చక్రవర్తి * పూర్ణిమ * నూతన్ ప్రసాద్ * యర్రా గిరిబాబు * బాలాజీ * రాజ్ వర్మ * హరిబాబు * భీమేశ్వరరావ్ * కిరణ్ * రమణారెడ్డి * పొట్టి ప్రసాద్ * మల్లాది * చిడతల అప్పారావు * కొడాలి రవి * రాళ్ళబండి కామేశ్వరరావు * మురళి * నాగభూషణం * మధుబాబు * వెంకటేశ్వరరావు * చెంచురామయ్య * ప్రసాద్ * శుభ రాజేశ్వరీ * చంద్రిక * స్వాతి * శైలజ * మహేశ్వరి * కళ్యాణి * బేబీ సుజిత * మాస్టర్ సురేష్ * బేబీ శ్వేత * మోనీషా(నూతన నటి) * సుధాకర్(అతిథి నటుడు) * పరుచూరి వెంకటేశ్వరరావు * పరుచూరి గోపాలకృష్ణ . {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} exqdinmm70bo7kb92gqs94q0lw6dkrv 0 12409 4594609 3703319 2025-06-28T15:26:55Z Kopparthi janardhan1965 124192 సినిమా పరిచయం 4594609 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], [[పి.సుశీల]] ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} j7jkzt25xnt2jtbmjxcsixpzz3ay5tn 4594615 4594609 2025-06-28T15:41:17Z Kopparthi janardhan1965 124192 తారాగణం 4594615 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], [[పి.సుశీల]] ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} 2sucspxprs9vqre4h0h01vo9wctxqk3 4594763 4594615 2025-06-29T07:15:48Z Kopparthi janardhan1965 124192 సాంకేతిక వర్గం 4594763 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], [[పి.సుశీల]] ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} lwnmt4zr4w0ungwex4ko43wjbwe4qca 4594777 4594763 2025-06-29T08:13:29Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594777 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} iofez8kfh8qti3hmy7iubp6mxqedhvd 4594778 4594777 2025-06-29T08:16:26Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594778 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} dgt53g932762bii6vhz88vzmrg6555l 4594780 4594778 2025-06-29T08:18:32Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594780 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర *పిల్లలు దేవుడూ చల్లనివారే కల్ల కల్లకపటమెరుగని- పి.సుశీల ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} d82prgyy49nufjzo4dyu9wcy0kykjj6 4594781 4594780 2025-06-29T08:20:27Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594781 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర *పిల్లలు దేవుడూ చల్లనివారే కల్ల కల్లకపటమెరుగని- పి.సుశీల *ఈ పువ్వులలో ఒక చల్లదనం నీ నవ్వులలో ఒక వెచ్చదనం- పి.సుశీల, పి బి. శ్రీనివాస్ ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} 74w2p2i5l494ypyq4zwn22ubm544w5v 4594782 4594781 2025-06-29T08:22:27Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594782 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర *పిల్లలు దేవుడూ చల్లనివారే కల్ల కల్లకపటమెరుగని- పి.సుశీల *ఈ పువ్వులలో ఒక చల్లదనం నీ నవ్వులలో ఒక వెచ్చదనం- పి.సుశీల, పి బి. శ్రీనివాస్ *హాల్లో మేడమ్ సత్యభామా పైన కోపం లోన ప్రేమా- పి.బి.శ్రీనివాస్, పి.నాగేశ్వరరావు ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} 3wi1os43hsr2b6dsv1vf414hjmu2wn6 4594783 4594782 2025-06-29T08:24:40Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594783 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర *పిల్లలు దేవుడూ చల్లనివారే కల్ల కల్లకపటమెరుగని- పి.సుశీల *ఈ పువ్వులలో ఒక చల్లదనం నీ నవ్వులలో ఒక వెచ్చదనం- పి.సుశీల, పి బి. శ్రీనివాస్ *హాల్లో మేడమ్ సత్యభామా పైన కోపం లోన ప్రేమా- పి.బి.శ్రీనివాస్, పి.నాగేశ్వరరావు *అందాల ఈరేయి నీదోయీ నీదోయీ పోనిస్తే మళ్ళీ రాదోయి- ఎస్.జానకి ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} ocu7xfv90iodvun27qlqfcwnck26nrp 4594784 4594783 2025-06-29T08:26:05Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594784 wikitext text/x-wiki 'లేత మనసులు' తెలుగు చలన చిత్రం1960 న విడుదల.ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో హరనాథ్, జమున, జి.వరలక్ష్మి, బేబీ పద్మిని ముఖ్య తారాగణంతో తెరకెక్కిన ఈ చిత్రానికి దర్శకత్వం కృష్ణన్ పంజు.సంగీతం ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ సమకూర్చారు. బహుళ ప్రజాదరణ పొందిన 'పిల్లలు దేవుడు చల్లని వారే' అనేపాట ఈ చిత్రంలోనిది.{{సినిమా | name = లేతమనసులు | year = 1960| language = తెలుగు | production_company = [[బాబు మూవీస్]]| |image=లేత మనసులు.jpg}} ==తారాగణం == * హరనాథ్ * జూలూరి జమున * గరికపాటి వరలక్ష్మి * పద్మనాభం * రేలంగి వెంకట్రామయ్య * వహాబ్ ఖాసీం * జగ్గారావు * రమేష్ * కాశీనాథ్ తాతా * దశరథరామరెడ్డి * గీతాంజలి * బేబీ పద్మిని * కనకం * మణిమాల * వి.ఆర్.తిలకం * మంజుల * సునీత . == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: కృష్ణన్ పంజు * సంగీతం: ఎం.ఎస్.విశ్వనాథన్ * కథ:సీతారామన్ * మాటలు: డి వి నరసరాజు * పాటలు:ఆరుద్ర, దాశరథి కృష్ణమాచార్య * నేపథ్య గానం: శిష్ట్లా జానకి, ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్, పులపాక సుశీల, పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు * ఫోటోగ్రఫీ: విన్సెంట్- సుందరం * కూర్పు: ఎస్.పంజాబీ * నృత్యం: వెంపటి సత్యం , కె తంగప్పన్ * కళ: ఎ. కె. శేఖర్ * నిర్మాత: ఎ.వి.మొయ్యప్పన్ * నిర్మాణ సంస్థ: ఏ.వి.ఎం.ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1960. ==పాటలు== *అందాల ఓ చిలకా అందుకో నా లేఖ నా మదిలోని కలలన్నీ ఇక చేరాలి నీదాకా - [[పి.బి.శ్రీనివాస్]], పి. సుశీల *అందాల చెలికాడా అందుకో నాలేఖా నా కన్నీట రాశాను - పి. సుశీల, పి. బి.శ్రీనివాస్ *కోడి ఒక కోనలో పుంజు ఒక కోనలో పిల్లలేమో-పి.సుశీల- రచన:ఆరుద్ర *పిల్లలు దేవుడూ చల్లనివారే కల్ల కల్లకపటమెరుగని- పి.సుశీల *ఈ పువ్వులలో ఒక చల్లదనం నీ నవ్వులలో ఒక వెచ్చదనం- పి.సుశీల, పి బి. శ్రీనివాస్ *హాల్లో మేడమ్ సత్యభామా పైన కోపం లోన ప్రేమా- పి.బి.శ్రీనివాస్, పి.నాగేశ్వరరావు *అందాల ఈరేయి నీదోయీ నీదోయీ పోనిస్తే మళ్ళీ రాదోయి- ఎస్.జానకి *మక్కువ తీర్చరా మువ్వా గోపాలా- పి.సుశీల . ==మూలాలు== *డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} gtomhwlb1t2o7azzbvo0fcqu66emu8i 0 13215 4594696 4439120 2025-06-29T02:47:37Z Kopparthi janardhan1965 124192 సినిమా పరిచయం 4594696 wikitext text/x-wiki 'వివాహ బంధం' తెలుగు చలన చిత్రం,1986 న విడుదల.సంగీతా ఆర్ట్ ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై , బి.హెచ్.సత్యనారాయణ రాజు, ఎన్.విజయరామరాజు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో మాగంటి మురళి మోహన్, జయసుధ జంటగా నటించారు. ఈ చిత్రానికి జి.రామ్మోహనరావు దర్శకత్వం వహించారు.సంగీతం చక్రవర్తి అందించారు.{{సినిమా| name = వివాహ బంధం | director = [[జి.రామమోహనరావు ]]| year = 1986| language = తెలుగు| production_company = [[సుజిత ఆర్ట్స్ ]]| music = [[కె. చక్రవర్తి]]| starring = [[మాగంటి మురళీమోహన్|మురళీమోహన్ ]],<br>[[జయసుధ ]],<br>[[కె.విజయ]]| |image=వివాహ బంధం1.JPG}} {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:జయసుధ నటించిన సినిమాలు]] t1aaj6dposdefhfqjkaet6nd5v6zxd2 4594715 4594696 2025-06-29T03:40:06Z Kopparthi janardhan1965 124192 తారాగణం 4594715 wikitext text/x-wiki 'వివాహ బంధం' తెలుగు చలన చిత్రం,1986 న విడుదల.సంగీతా ఆర్ట్ ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై , బి.హెచ్.సత్యనారాయణ రాజు, ఎన్.విజయరామరాజు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో మాగంటి మురళి మోహన్, జయసుధ జంటగా నటించారు. ఈ చిత్రానికి జి.రామ్మోహనరావు దర్శకత్వం వహించారు.సంగీతం చక్రవర్తి అందించారు.{{సినిమా| name = వివాహ బంధం | director = [[జి.రామమోహనరావు ]]| year = 1986| language = తెలుగు| production_company = [[సుజిత ఆర్ట్స్ ]]| music = [[కె. చక్రవర్తి]]| starring = [[మాగంటి మురళీమోహన్|మురళీమోహన్ ]],<br>[[జయసుధ ]],<br>[[కె.విజయ]]| |image=వివాహ బంధం1.JPG}} == తారాగణం == * మాగంటి మురళి మోహన్ * జయసుధ * డాక్టర్ మందాడి ప్రభాకరరెడ్డి * కాంతారావు * గిరిబాబు * కోట శ్రీనివాసరావు * బెనర్జీ * హరి * మాస్టర్ కార్తీక్ * అలీ * సాక్షి రంగారావు * టెలిఫోన్ సత్యనారాయణ * వీరభద్ర * పట్టాభి * ధమ్ * జోగారావు * తారాకృష్ణ * పి.నాగేశ్వరరావు * విజయకృష్ణ * గురప్ప చౌదరి * కొల్లి రాము * రాంబాబు * చిత్ర * కె.విజయ * మమత * శ్రీశైలజ * పుష్పలత * దుర్గ * బబిత * కల్పనారాయ్ * బిందుమాధవి * చంద్రలేఖ . {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:జయసుధ నటించిన సినిమాలు]] phmcoj7nnvpjso4xzbpy3q0ijapvp3o 4594808 4594715 2025-06-29T11:33:07Z Kopparthi janardhan1965 124192 సాంకేతిక వర్గం 4594808 wikitext text/x-wiki 'వివాహ బంధం' తెలుగు చలన చిత్రం,1986 న విడుదల.సంగీతా ఆర్ట్ ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై , బి.హెచ్.సత్యనారాయణ రాజు, ఎన్.విజయరామరాజు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో మాగంటి మురళి మోహన్, జయసుధ జంటగా నటించారు. ఈ చిత్రానికి జి.రామ్మోహనరావు దర్శకత్వం వహించారు.సంగీతం చక్రవర్తి అందించారు.{{సినిమా| name = వివాహ బంధం | director = [[జి.రామమోహనరావు ]]| year = 1986| language = తెలుగు| production_company = [[సుజిత ఆర్ట్స్ ]]| music = [[కె. చక్రవర్తి]]| starring = [[మాగంటి మురళీమోహన్|మురళీమోహన్ ]],<br>[[జయసుధ ]],<br>[[కె.విజయ]]| |image=వివాహ బంధం1.JPG}} == తారాగణం == * మాగంటి మురళి మోహన్ * జయసుధ * డాక్టర్ మందాడి ప్రభాకరరెడ్డి * కాంతారావు * గిరిబాబు * కోట శ్రీనివాసరావు * బెనర్జీ * హరి * మాస్టర్ కార్తీక్ * అలీ * సాక్షి రంగారావు * టెలిఫోన్ సత్యనారాయణ * వీరభద్ర * పట్టాభి * ధమ్ * జోగారావు * తారాకృష్ణ * పి.నాగేశ్వరరావు * విజయకృష్ణ * గురప్ప చౌదరి * కొల్లి రాము * రాంబాబు * చిత్ర * కె.విజయ * మమత * శ్రీశైలజ * పుష్పలత * దుర్గ * బబిత * కల్పనారాయ్ * బిందుమాధవి * చంద్రలేఖ . == సాంకేతిక వర్గం == * చిత్రానువాదం,దర్శకత్వం: జి.రామమోహనరావు * సంగీతం:కొమ్మినేని చక్రవర్తి * కధ: ఇస్మాయిల్ షరీఫ్ * మాటలు: సత్యానంద్ * పాటలు: వేటూరి సుందర రామమూర్తి * నేపథ్య గానం: శ్రీపతి పండితారాధ్యుల బాలసుబ్రహ్మణ్యం, ఎస్ .పి .శైలజ, పులపాక సుశీల ,శ్రీనివాస చక్రవర్తి * ఫోటోగ్రఫీ: కె.ఎస్.హరి * కూర్పు: డి.వెంకటరత్నం * నృత్యాలు: తార * కళ: భాస్కరరాజు * స్టిల్స్: రాజా * ఫైట్స్: సాహుల్ * ప్రొడక్షన్ ఎగ్జిక్యూటివ్: బి.వి.సుబ్బారావు * అసోసియేట్ డైరెక్టర్:సుధాకరరాజు * అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్: కాశీరెడ్డి విజయ్ * సమర్పణ:రామలింగరాజు * నిర్మాతలు: భూపతిరాజు సత్యనారాయణ రాజు, ఎన్.విజయరామరాజు * నిర్మాణ సంస్థ: సంగీతా ఆర్ట్ ప్రొడక్షన్స్ * విడుదల:1986. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:జయసుధ నటించిన సినిమాలు]] g2sfgcob59lu0cp1cjmxydulgp5v4tu 0 13298 4594500 4372465 2025-06-28T12:29:21Z Kopparthi janardhan1965 124192 సాంకేతిక వర్గం 4594500 wikitext text/x-wiki '''రహస్యం''' ,1967, నవంబర్10 విడుదల . వేదాంతం రాఘవయ్య దర్శకత్వం లో , లలితా శివజ్యోతి పిక్చర్స్ పతాకంపై ఎ శంకర్ రెడ్డి నిర్మించిన ఈ చిత్రం, అపజయం పాలైనది. ఈ చిత్రంలో అక్కినేని నాగేశ్వరరావు, కృష్ణకుమారి, కాంతారావు, ఎస్. వి.రంగారావు, బి సరోజాదేవి, ముఖ్య పాత్రలు పోషించారు. ఈ చిత్రానికి సంగీతం ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు సమకూర్చారు. వెంకట్రామయ్య, సూర్య కాంతం, రాజనాల, గిరిజ, నాగయ్య {{సినిమా| name = రహస్యం | image = rahasyam_1967film.jpg| director = [[వేదాంతం రాఘవయ్య]]| year = 1967| language = తెలుగు| production_company = [[లలితా శివజ్యోతి పిక్చర్స్ ]]| producer=ఎ. శంకర రెడ్డి| music = [[ఘంటసాల]]| starring = [[అక్కినేని నాగేశ్వరరావు]],<br>[[తాడేపల్లి లక్ష్మీ కాంతారావు|కాంతారావు]],<br>[[కృష్ణకుమారి (నటి)|కృష్ణకుమారి]],<br>[[సి.హెచ్.నారాయణరావు]],<br>[[ఎస్.వి. రంగారావు]], <br>[[బి. సరోజాదేవి]],<br>[[గుమ్మడి వెంకటేశ్వరరావు|గుమ్మడి]],<br>[[రమణారెడ్డి (నటుడు)|రమణారెడ్డి]],<br>[[జి. వరలక్ష్మి]],<br>[[రాజశ్రీ (నటి)|రాజశ్రీ]]| }} ==సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకత్వం: వేదాంతం రాఘవయ్య * సంగీతం: ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు * గీత రచయితలు: మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి, వెంపటి సదాశివ బ్రహ్మం,సింగిరెడ్డి నారాయణరెడ్డి,సముద్రాల రాఘవాచార్య * నేపథ్య గానం: ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు, మాధవపెద్ది సత్యం, పులపాక సుశీల, పి.లీల, కోమల, వైదేహి, పద్మ, మల్లిక్, సరోజిని * నిర్మాత: అల్లాడి శంకర్ రెడ్డి * నిర్మాణ సంస్థ: లలితా శివజ్యోతి పిక్చర్స్ * విడుదల:10:11:1967. ==పాటలు== <poem> 01. అల్పుడవని నిన్ను ఆగ్రహించను (సంవాద పద్యాలు) - ఘంటసాల, మాధవపెద్ది - రచన: [[సదాశివబ్రహ్మం]] 02. ఇదియే దేవ రహస్యం హృదయాంతరంగశిరలాస్యం - పి.లీల, సుశీల 03. ఉన్నదిలే దాగున్నదిలే నీకన్నుల ఏదో ఉన్నది అదినన్నే - ఘంటసాల, సుశీల - రచన: డా॥ సినారె 04. ఈ జన్మ సరిపోదు గురుడా ఇంకొక జన్మమెత్తక తప్పదుర - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 05. ఏవో కనులు కరుణించినవి ఈమేను పులకించినది - పి.లీల, ఘంటసాల - రచన: [[మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి]] 06. ఏనొక రాజచంద్రుడ అహీనతపీస్వని (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 07. కంటిన్ గంటి అజాండ భాండములనేకంబు ఏలు (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 08. [[గిరిజా కల్యాణం]] - ఘంటసాల, [[పి.సుశీల]], లీల, కోమల, వైదేహి, పద్మ, మల్లిక్, మాధవపెద్ది - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 09. చారడేసి కనులతొ చేరుకొంటి నిన్ను గగనమంత మనసుతో - సుశీల, ఘంటసాల - రచన: డా॥ సినారె 10. జలజాతాసన వాసవాదులున్ నీ సంకల్పమావంతయున్ (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 11. జననీ నీ శుభదర్శనంబునను నా జన్మంబు ధన్యత్వ (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 12. తిరుమల గిరివాసా దివ్యమందహాసా వరదాభయ లీలా నవ్య చిద్విలాసా - ఘంటసాల - రచన: [[మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి]] 13. దీని భావము నీకే తెలుయునురా ఆనందకృష్ణా - ఘంటసాల - రచన: మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి 14. దేవి సాక్షాత్కరించి స్వాధీనయైన స్వార్దమేవీడనట్టి (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 15. దేవినే రక్తభీషుణుండు ధిక్కరించి మోక్షమందక (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 16. నారద శిష్యుడైన తపమునన్ మహనీయుల (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 17. నీపదసేవ జేసి మహనీయ తప:ఫలమంది (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 18. నాదు సమస్త శక్తులన్ నాశము చెందిన చెందుగాక (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 19. నిటలాక్షుండు రమేశు (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 20. మగరాయా వలరాయ ఈ వయ్యారి నీసొమ్ము రారా - సుశీల, ఘంటసాల - రచన: [[మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి]] 21. మమ్ము పరీక్షసేయుటకు మానవనాధుడు వచ్చినాడు (పద్యం) - ఘంటసాల - రచన: సదాశివబ్రహ్మం 22. లలితభావ నిలయ నవరసానంద హృదయా - ఘంటసాల, వైదేహి, కోమల, పద్మ, సరోజిని - రచన: [[మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి]] 23. శ్రీవిద్యాం జగతాం ధాత్రీం సత్యస్తితిలయేశ్వరీం నమామీ లలితాం (శ్లోకం) - ఘంటసాల 24. శ్రీలలిత శివజ్యోతి సర్వకామదా శ్రీగిరినిలయా గిరిరామాయా సర్వమంగళా - పి.లీల -రచన: [[మల్లాది రామకృష్ణశాస్త్రి]] 25. షడాననం చందనలిప్తగాత్రం మహౌజసం దివ్యమయూర వాహనం (శ్లోకం) - ఘంటసాల 26. సర్వమంగళ మాంగల్యే శివే సర్వార్ధసాధకే (శ్లోకం) - ఘంటసాల 27. సత్యామయా గురుడ సత్యామాయ దేవి చెప్పిన మాట (బిట్) - ఘంటసాల 28. సాధించనౌనా జగానా పలు పంతాలతో - ఘంటసాల, సుశీల - రచన: [[సముద్రాల రాఘవాచార్య]] </poem>29. మందాక ఆగు తొందర మాని (పద్యం) ఘంటసాల రచన: సదాశివ బ్రహ్మం 30.ఆకాశంబున నుండి శంభుని (పద్యం) 31.ఎన్నడు పాప కార్యముల,(పద్యం), పి.లీల, రచన: సదాశివబ్రహ్మం 32.కనులనిండు భక్తి కరుణయే జనకుడు,(పద్యం), పి.లీల 33.త్రయీ కదంబ మంజరి తమో, మాధవపెద్ది సత్యం, రచన: మల్లాది 34.పరమదయా స్రవంతి నిజ భక్తుల,(పద్యం), మాధవపెద్ది సత్యం ,రచన: సదాశివ బ్రహ్మం 35.ముక్తా విద్రుమ హేమనీల,(దేవీస్తోత్రమ్), మాధవపెద్ది 36.యా దేవీ మధు కైటభ ప్రశమని ,(దేవీ స్తోత్రం), మాధవపెద్ది ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} * [https://web.archive.org/web/20110708040419/http://ghantasalagalamrutamu.blogspot.com/ ఘంటసాల గళామృతము బ్లాగు] - కొల్లూరి భాస్కరరావు, ఘంటసాల సంగీత కళాశాల, హైదరాబాద్ - (చల్లా సుబ్బారాయుడు సంకలనం ఆధారంగా) * సి.హెచ్.రామారావు: ఘంటసాల 'పాట'శాల అనే పాటల సంకలనం నుండి. * డి.వి.వి.ఎస్.నారాయణ సంకలనం చేసిన మధుర గాయని పి.సుశీల మధుర గీతాలు, జె.పి.పబ్లికేషన్స్, విజయవాడ, 2007. [[వర్గం:అక్కినేని నాగేశ్వరరావు నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:రమణారెడ్డి నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:నాగయ్య నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:గుమ్మడి నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:ఎస్.వి.రంగారావు నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:బి.సరోజాదేవి నటించిన సినిమాలు]] cum7yqdtsucquibcc6i1e6cmwjx85q0 0 13364 4594580 4227542 2025-06-28T13:30:22Z 2A02:842A:1BF:1901:8C96:B3E0:75ED:48AE 4594580 wikitext text/x-wiki {{సినిమా| name = రామసుందరి | director = [[ హన్సూర్ కృష్ణమూర్తి ]]| producer = ఎస్.బసవనారాయణ | year = 1960| language = తెలుగు| production_company = [[మహేశ్వరి ప్రొడక్షన్స్.]]| |music=[[సుసర్ల దక్షిణామూర్తి]] |image=రామసుందరి.png}} రమా సుందరి 1960 అక్టోబరు 7న విడుదలైన తెలుగు సినిమా. మహేశ్వరి ప్రొడక్షన్స్ పతాకంపై ఎస్.బసవనారాయణ నిర్మించిన ఈ సినిమాకు హుస్సూర్ కృష్ణమూర్తి దర్శకత్వం వహించాడు. టి.కృష్ణకుమారి, గిరిజ, హేమతల లు ప్రధాన తారాగణంగా నటించిన ఈ సినిమాకు [[సుసర్ల దక్షిణామూర్తి]] సంగీతాన్నందించాడు.<ref>{{Cite web|url=https://indiancine.ma/JJU|title=Ramaa Sundari (1960)|website=Indiancine.ma|access-date=2021-06-05}}</ref> == తారాగణం == * టి.కృష్ణ కుమారి * [[గిరిజ (నటి)|గిరిజ]] * [[హేమలతా|హేమలత]] * [[మీనాకుమారి (నటి)|మీనా కుమారి]] (తెలుగు నటి) * [[జి. రామకృష్ణ]] * [[కాంతా రావు (నటుడు)|కాంతారావు]] * [[కె.వి.ఎస్‌.శర్మ|కె.వి.ఎస్. శర్మ]] * [[రాజనాల కాళేశ్వరరావు|రాజనాల]] * [[వల్లూరి బాలకృష్ణ|బాలకృష్ణ]] * [[ఏ.వి.సుబ్బారావు|ఎ.వి. సుబ్బారావు]] జూనియర్ * మాధవన్ == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకత్వం: హున్సూర్ కృష్ణమూర్తి * ప్రత్యామ్నాయ శీర్షిక: ఆశా సుందరి * స్టూడియో: మహేశ్వరి ప్రొడక్షన్స్ * నిర్మాత: ఎస్.బవనారాయణ * ఛాయాగ్రాహకుడు: హెచ్.ఎస్. వేణు, జె.సత్యనారాయణ * ఎడిటర్: వి.సూర్య నారాయణ రావు * స్వరకర్త: సుసర్ల దక్షిణామూర్తి * గీత రచయిత: శ్రీశ్రీ, అరుద్ర, కె. వడ్డాది, రాజశ్రీ (రచయిత), హున్సూర్ కృష్ణమూర్తి * స్క్రీన్ ప్లే: హున్సూర్ కృష్ణమూర్తి * సంభాషణ: మద్దిపట్ల సూరి * గాయకుడు: పి.సుశీల, ఎస్.జానకి, వరలక్ష్మి, ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు, పి.బి. శ్రీనివాస్ * ఆర్ట్ డైరెక్టర్: డి.ఎస్. గాడ్గంకర్ * డాన్స్ డైరెక్టర్: ఎ.కె. చోప్రా, మాధవన్ == పాటల జాబితా == 1. అందాల బాల అనురాగమాల తొలి ప్రేమలో ఇంత, రచన: వడ్డాది, గానం.పి.బి .శ్రీనివాస్ 2.అహరహము నిను తలచి పూజింతు శంకరా, రచన: ఆరుద్ర, గానం.పి సుశీల 3.జయ జయ గంగాధరా జయ జయ, రచన: కృష్ణమూర్తి, పి.సుశీల , వరలక్ష్మి బృందం 4.జోజో రాజకుమార జోలలు పాడే వెన్నెల రేయి, రచన:శ్రీరంగం శ్రీనివాస రావు, గానం. పి. సుశీల 5.నచ్చవురా చక్కనోడా ఇచ్చానురా మనసే చిన్నావోడా, రచన: వడ్డాది, గానం.శిష్ట్లాజానకి 6 మేలుకో రాజా మేలుకో అందాల కలువచెలి, రచన: శ్రీ శ్రీ, గానం.పులపాక సుశీల 7.అవునమ్మా ఆడబ్రతుకు లింతెనమ్మ, రచన: రాజశ్రీ, గానం.ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు. 8.అమృతమే మన స్నేహం మధురామృతమే మన, రచన: వడ్డాది , గానం.ఎస్.జానకి , పి.సుశీల 9.నీలి మేఘాలలో తొలకరి మెరుపులా, రచన: వడ్డాది , గానం.ప్రతివాది భయంకర శ్రీనివాస్. == మూలాలు == {{మూలాల జాబితా}}. 2. ఘంటసాల గళామ్రుతము , కొల్లూరిభాస్కరరావు బ్లాగ్ నుండి పాటలు. == బాహ్య లంకెలు == * {{IMDb title|id=tt0234565}} qb313a6opbqnm5fpt0j6g0llgwu92ey 0 13745 4594629 4197944 2025-06-28T16:36:02Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594629 wikitext text/x-wiki {{అయోమయం}} {{హిందూ దైవ వివరణ పట్టీ | Image = Saraswati Devi.jpg | Caption = | నామము = సరస్వతీ దేవి | దేవనాగరి = सरस्वती | తెలుగు = సరస్వతీ దేవి | Affiliation = | God_of = చదువుల తల్లి | Abode = | Mantra = | ఆయుధం = | Consort = | వాహనం = హంస, నెమలి | Planet = }} {{హిందూ మతము}} [[హిందూ మతం]] లోని ముఖ్యమైన దేవతా మూర్తులలో '''సరస్వతి''' దేవి చదువుల తల్లిగా ఆరాధింపబడుతుంది. ఈ దేవి [[త్రిమూర్తులు|త్రిమూర్తులలో]] ఒకరైన [[బ్రహ్మ]] దేవేరి. [[వేదాలు]], [[పురాణాలు|పురాణాలలో]] విపులంగా [[సరస్వతీ నది]] కూడా ప్రస్తావించబడింది. కొన్ని పురాణ గాథలు సరస్వతీ దేవి, సరస్వతీ నది చరిత్రలను అనుసంధానిస్తాయి. [[నవరాత్రి]], [[వసంత పంచమి]] ఉత్సవాలలో సరస్వతీదేవి ఆరాధన ప్రముఖంగా జరుగుతుంది. == స్వరూపం == [[దస్త్రం:Brahma sarawati.jpg|thumb|256x256px|బ్రహ్మ, సరస్వతి - 18వ శతాబ్దపు చిత్రం|alt=]] ఋగ్వేదంలోనూ, దేవీ భాగవతంలోనూ, బ్రహ్మ వైవర్త పురాణంలోనూ (2.6.13-95), పద్మ పురాణంలోనూ సరస్వతి దేవి గురించి వివిధ గాథలున్నాయి. సరస్వతి దేవి ఆద్యంత రహిత శక్తి స్వరూపిణి అని వివిధ స్తోత్రాలలో స్తుతిస్తారు. బ్రహ్మ సకల సృష్టి కర్త గనుక సరస్వతిని కూడా బ్రహ్మయే సృష్టించాడని, సృష్టి కార్యంలో తనకు తోడుగా ఉండడానికి తన జిహ్వపై ఆమెను ధరించాడనీ ఒక గాథ. సృష్టి కార్యాన్ని నిర్వహించడానికి బ్రహ్మకు శక్తి స్వరూపిణిగా సరస్వతిని శ్రీమాతా దేవి ప్రసాదించిందని దేవీ భాగవతం చెబుతుంది. సరస్వతిని బ్రహ్మకు విష్ణువు ఇచ్చాడని మరొక గాథ. మరో కదా ఏమనగా కృష్ణుడు ఒక కల్పంలో సరస్వతిని తన శరీరం లోంచి సరస్వతిని సృష్టిస్తాడు అప్పటికి దేవతలు కూడా మాట్లాడలేరు అమ్మని మౌనంగా ప్రాధన చేయగా అమ్మవారు వాల అందరికీ వాక్కుని ఇస్తుంది అని, దేవీ భాగవతం ఉంటుంది.అప్పుడే సరస్వతి కవచం రచిస్తాడు, సరస్వతి పూజ ఎలా చేయాలో చెప్పి కృష్ణుడే స్వయంగా మొదటిగా పూజ చేస్తాడు. వాక్, బుద్ధి, వివేకం, విద్య, కళలు, విజ్ఞానం - వీటన్నింటికీ అధిదేవతగా సరస్వతిని పూజిస్తారు. ఈ అమ్మవారు అధికంగా [[హంస]]వాహినిగా, [[వీణ|వీణా]]పాణిగా, [[పుస్తకం|పుస్తక]] మాలా ధారిణిగా చిత్రింపబడుతుంది. సరస్వతి వర్ణనలలో [[తెలుపు]] రంగుకు చెందిన వస్తువుల ప్రాముఖ్యం అధికం. "శారద నీరదేందు ఘనసార పటీర మరాళ మల్లికా హార తుషార ఫేన రజతాచల కాశఫణీశ కుంద మందార సుధా పయోధి సిత తామర సారస వాహినీ శుభాకారత నొప్పు"నది గా [[బమ్మెర పోతన]] తన సరస్వతీ స్తుతిలో తెల్ల వస్తువుల పెద్ద జాబితానే ఉటకించాడు. సరస్వతి ధరించే వీణ పేరు"కచ్ఛపి". == పరాశక్తి, జ్ఞాన ప్రదాత == [[దస్త్రం:MND01.jpg|thumb|588x588px|సరస్వతి - రాజస్థాన్ లోని పాలరాతి విగ్రహం - 9వ శతాబ్దానికి చెందినది|alt=]] పరాశక్తి తొలిగా ధరించిన ఐదు రూపాల్లో సరస్వతి ఒకటి. ఆ మాత కేవలం చదువులనే కాదు సర్వశక్తి సామర్థ్యాలను తన భక్తులకు ప్రసాదిస్తుందని [[దేవీ భాగవతం]] నవమ స్కంధం ఐదో అధ్యాయం వివరిస్తోంది. మహామాయ, భాషా జ్యోతిర్మయి, కళారస హృదయగా సరస్వతీ దేవి పూజలందుకొంటోంది.<ref name="eenadu">[ పరాశక్తి రూపమే సరస్వతి - రచన: డా. యల్లాప్రగడ మల్లికార్జునరావు - [[ఈనాడు]] వ్యాసం]</ref> ; జ్ఞాన ప్రదాతగా సరస్వతి - కొన్ని గాథలు పూర్వం ఓసారి [[సనత్కుమారుడు]] [[బ్రహ్మ]] దగ్గరకు వెళ్ళి జ్ఞానాన్ని గురించి చెప్పమన్నాడు. [[శ్రీకృష్ణుడు|శ్రీకృష్ణ]] పరమాత్మ సూచన మేరకు బ్రహ్మ సరస్వతిని స్తుతించి బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని పొందాడు. ఆ తర్వాత అతను బ్రహ్మజ్ఞాన సిద్థాంతం చేసి సనత్కుమారుడికి చెప్పాడు. అలాగే పూర్వం [[భూదేవి]] అనంతుడిని తనకు జ్ఞానాన్ని ఉపదేశించమంది. అనంతుడు కశ్యపుడి ఆజ్ఞతో పలుకుల తల్లిని స్తుతించాడు. ఆ తర్వాతనే అనంతుడు నిర్మలమైన జ్ఞానాన్ని సిద్థాంతీకరించి భూమాతకు చెప్పగలిగాడు. పూర్వం వ్యాస భగవానుడు పురాణ సూత్రాల గురించి వాల్మీకిని అడిగాడు. వాల్మీకి జగదాంబను స్మరించాడు. అలా అతను సరస్వతీ దేవి దయను పొంది పురాణసూత్ర జ్ఞానాన్ని పొందాడు. వ్యాసుడు కూడా నూరేళ్ళపాటు పుష్కర తీర్థంలో సరస్వతిని గురించి తపస్సు చేసి వరాన్ని పొంది సత్కవీంద్రుడయ్యాడు. ఆ తర్వాతే అతను వేద విభాగాన్ని, పురాణ రచనను చేశాడు. ఓసారి [[ఇంద్రుడు]] తనకు తత్వజ్ఞానాన్ని ఉపదేశించమని శివుడిని అడిగాడు. [[శివుడు]] పాటు దివ్వవాణిని తలచుకొని ఆ శక్తి ప్రభావంతో ఇంద్రుడికి జ్ఞానోపదేశం చేశాడు. ఆ ఇంద్రుడే [[బృహస్పతి]] దగ్గరకు వెళ్ళి శబ్ద శాస్త్రాన్ని చెప్పమన్నాడు. అప్పుడు బృహస్పతి వెంటనే పుష్కర క్షేత్రానికి వెళ్ళి వేయి దివ్వ సంవత్సరాల పాటు సరస్వతిని ధ్యానించి శబ్దశాస్త్రం పొందాడు.<ref name="eenadu"/> పొరపాటున గురువు ఆగ్రహానికి గురై ఓసారి తాను చదువుకున్న చదువునంతా కోల్పోయాడు [[యాజ్ఞవల్క్యుడు|యాజ్ఞవల్క్య మహర్షి]]. అప్పుడాయన శోకార్తుడై పుణ్యప్రథమైన సూర్యస్థానానికి వెళ్ళి సూర్యుడిని గురించి తపస్సు చేశాడు. [[సూర్యుడు]] ప్రత్యక్షమై ఆ మహర్షి భక్తికి మెచ్చి వేదవేదాంగాలను చదివించాడు. అయితే యాజ్ఞవల్క్యుడికి జ్ఞాపక శక్తి లేక పోవటానికి గమనించిన సూర్య భగవానుడు సరస్వతీ స్తోత్రాన్ని భక్తితో నిరంతరం పఠించమని చెప్పాడు. యాజ్ఞవల్క్య మహర్షి సూర్య భగవానుడు చెప్పినట్టు భక్తితో సరస్వతీ స్తుతి విడవకుండా చేశాడు. ఆ స్తుతిలో తాను గురుశాపం వల్ల విద్యాహీనుడుగా అయినట్లు, జ్ఞాపక శక్తి కోల్పోయినట్లు చెప్పాడు. తన మీద దయచూపి జ్ఞాన, జ్ఞాపక శక్తులను ప్రసాదించమని, విద్యను చక్కగా శిష్యులకు బోధించే శక్తిని, గ్రంథ రచనా శక్తి, ప్రతిభ గల శిష్యులను తనకు ప్రసాదించమన్నాడు. సత్సభలలో మంచి విచారణ శక్తిని, సత్య స్వరూపిణి, వ్యాఖ్యాన రూపిణి, వ్యాక్యాధిష్టాతృ రూపిణి అయిన సరస్వతిని పదేపదే స్తుతించటంతో ఆ మాత యాజ్ఞవల్క్య మహర్షిని మళ్ళీ సంపూర్ణ జ్ఞానవంతుడిగా, సుకవిగా వెలుగొందమని ఆశీర్వదించింది. ఈ సరస్వతి స్తుతి అంతా దేవీ భాగవతంలో ఉంది.<ref name="eenadu"/> == ఆలయాలు == === తెలంగాణ=== [[జ్ఞాన సరస్వతి దేవాలయం, బాసర]] [[దస్త్రం:Basara 7.jpg|thumb|332x332px|బాసరలోని సరస్వతీ మందిరము|alt=]] [[ఆదిలాబాదు]] జిల్లాలోని [[బాసర]] ([http://www.wikimapia.org/#lat=18.708103&lon=78.02265&z=15&l=19&m=a&v=2 Basara]) పుణ్యక్షేత్రం [[నిర్మల్]] పట్టణానికి 35 కి.మీ దూరంలో [[గోదావరి]] నది ఒడ్డున ఉంది. [[హైదరాబాదు]]కు సుమారు 200 కి.మీ. దూరం. బాసర సరస్వతి అమ్మవారి క్షేత్రము. బాసరలో జ్ఙాన సరస్వతి అమ్మవారు [[మహాలక్ష్మి]], [[మహాకాళి]] సమేతులై కొలువు తీరి ఉన్నారు. ఇక్కడి మందిరం చాళుక్యులకాలంలో నిర్మింపబడింది. ఈ మందిరం సాదా సీదాగా ఎంతో ప్రశాంతమైన వాతావరణంలో ఉంది. [[వర్గల్ సరస్వతి దేవాలయం|వర్గల్ సర్వస్వుతీ దేవాలయం]] [[హైదరాబాదు]]కు సుమారు 48 కి.మీ. దూరం లోగల వర్గల్ లోని [[వరగల్ సరస్వతీ ఆలయం|ఈఆలయం]] క్రమంగా ప్రాముఖ్యత సంతరించుకుంటుంది. సూర్యాపేట జిల్లా: [[చింతలపాలెం మండలం]]లోని [[అడ్లూరు]] గ్రామంలో ఉన్న సరస్వతీ ఆలయం ఎంతో ప్రాముఖ్యత గలది.హైదరాబాద్ నుండి విజయవాడ వెళ్లే దారిలో నకిరేకల్ నుండి ఎడమవైపు12 కి.మీల దూరంలో ఈ ఆలయము ఉంటుంది. === జమ్మూ ‍‍& కాశ్మీర్ === కాశ్మీర్ <ref>http://www.koausa.org/KoshSam/sharda1.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071210204708/http://www.koausa.org/KoshSam/sharda1.html |date=2007-12-10 }} లో వ్యాసం Sarada Temple in Kashmir - by P.N.K. Bamzai - Koshur Samachar</ref> లోని శారదా మందిరం అత్యంత పురాతనమైనదిగా చెప్పబడుతున్నది. ఇప్పుడు పాకిస్తాన్ అధీనంలో ఉన్న కాశ్మీర్ భూభాగంలో ఉన్న ఈ మందిరం చారిత్రికంగా చాలా ముఖ్యమైనది. కాశ్మీర్ చరిత్రకారుడైన కల్హణుడు తన రాజ తరంగిణిలో ఈ మందిరం గురించి విపులంగా వ్రాశాడు. "నమస్తే శారదా దేవి కాశ్మీర మండల వాసిని" అన్న ప్రార్థన దేశమంతటా వాడబడేది. శాండిల్య మునికి శారదా దేవి ఇక్కడ (ఎగువ కిషన్ గంజ్ లోయ ప్రాంతంలో) ప్రత్యక్షమైనదని కథనం. దేశమంతటినుండి పండితులకు ఇది పరమ పవిత్ర క్షేత్రం. ఆది శంకరాచార్యులు, రామానుజాచార్యులు వంటి గురువులు ఇక్కడికి వచ్చి దేవి దర్శనం చేసుకొన్నారని అంటారు. ఈ మందిరం ఉన్న స్థలాన్ని కూడా కల్హణుడు (8వ శతాబ్దం) తన కాష్మీర రాజ చరిత్రలో వర్ణించాడు (శిర్హసిల కోట ముట్టడి గురించి చెప్పిన సందర్భంలో Raj. viii- 2556-2706). అంతకంటె ముందు కాలం గ్రంథం "శారదా మహాత్యం "లో ఈ మందిరానికి వెళ్ళే యాత్రీకుల ప్రయాణ మార్గం వర్ణన ఉంది. ఆ రెండు వర్ణనల ప్రకారం ఈ మందిరం ఎగువ కిషన్‌గంజ్ లోయ ప్రాంతంలో ఉండాలి. శాండిల్య మునికి శారదా దేవి ప్రత్యక్షమైనదని చెప్పే స్థలం లోనే ఈ మందిరం నిర్మింపబడింది. ప్రధానాలయం 22 అడుగుల చదరపు ఆకారంలో నిర్మింపబడింది. 10వ శతాబ్దంలో 'అల్ బెరూని' కూడా ఈ మందిరాన్ని వర్ణించాడు. === కర్ణాటక === శృంగేరి:[[కర్ణాటక]] లోని శృంగేరిలో [[ఆది శంకరాచార్యులు|ఆదిశంకరాచార్యులచే]] ప్రతిష్ఠింపబడిన సరస్వతీ మూర్తిని అనేకులు దర్శిస్తారు. === తమిళనాడు === కూతనూర్:తమిళనాడులో 'కూతనూర్' వద్ద మరొక సరస్వతీ మందిరం ఉంది. ఈ ఊరు మైలాదుతురై - తిరువారూర్ రైలు మార్గంలో పూన్‌తోట్టమ్ గ్రామానికి ఒకటిన్నర కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. త్రివేణి సంగమానికి సంబంధించిన ఒక కథ ఇక్కడి స్థలపురాణంలో చెబుతారు. కంబన్ కవి సమకాలీనుడైన ఊతకూత్తల్ కవి జీవితగాధతో ఈ క్షేత్రానికి సంబంధం ఉంది. హంసవాహనయైన ఈ దేవి దర్శనానికి అనేకులు వస్తూ ఉంటారు. ఇంకా ఈ దేవాలయంలో వినాయకుడు, బ్రహ్మ, నాగరాజు, మురుగన్, హంస, నారద వినాయకుల విగ్రహాలున్నాయి. ఇక్కడ 1941, 1968, 1987 సంవత్సరాలలో కుంభాభిషేకం జరిగింది. === రాజస్థాన్ === పిలానీ:[[రాజస్థాన్]] లోని పిలానిలో బిర్లా కుటుంబీకులు నిర్మించిన శారదా మందిరం ఉంది. 'బిర్లా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ ఎండ్ సైన్సెస్' ఆవరణ అయిన విద్యావిహార్‌లో ఈ మందిరం ఉంది. ఖజురాహో ఖండరీయ మహాదేవ ఆలయం శైలిలో నిర్మింపబడిన ఆధునిక మందిరం ఇది. === ఇంకా === హిందూమత ప్రభావం ఉన్న బౌద్ధమతంలో కొన్ని చోట్ల మంజుశ్రీ, మహా సరస్వతి, వజ్ర సరస్వతి, ఆర్య వజ్ర సరస్వతి, వజ్ర వీణా సరస్వతి, వజ్ర సారద వంటి పేర్లతో సరస్వతి ఆరాధన జరిగింది. జైనులు శృతదేవతగా, షోడశ విద్యా దేవతలకు అధికారిణిగా సరస్వతిని ఆరాధించారు. శ్వేతాంబరులు హంసవాహిని అని ఈ దేవిని స్తుతించారు. "శ్రీ మద్భోజ నరేంద్ర చంద్ర నగరీ విద్యాధరీ" అని భోజుడు వాగ్దేవిని ప్రతిష్ఠించాడని ప్రసిద్ధి ఉంది. క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దికి చెందిన సరస్వతీ విగ్రహము ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో మధుర సమీపంలోని 'ఖజ్జాలీటీలా'లో లభించింది. గుప్తరాజులలో ఒకడైన సముద్ర గుప్తుడు తన సువర్ణ నాణెములపై ఒకవైపు సరస్వతీ దేవిని, మరొకవైపు వీణను ముద్రించాడు. అలాగే క్రీ.పూ. 550-575 ప్రాంతంలో ఒక గౌడ వంశ రాజుల తన నాణెములపై సరస్వతీ దేవి రూపమును ముద్రించాడు. సా.శ. 10వ శతాబ్దంలో ఒడిషా (ఖచ్చింగ్) లో వీణాపాణియైన సరస్వతి విగ్రహం చెక్కబడింది. పాల వంశపు రాజుల నాటివని చెప్పబడుచున్న సరస్వతి విగ్రహాలు పాట్నాలోను, కలకత్తా (హాష్‌తోష్) మ్యూజియంలోను భద్రపరచబడ్డాయి. ఇంకా వివిధ మ్యూజియంలలో సరస్వతి శిల్పాలున్నాయి. ఖజురాహోలోని పార్శ్వనాధాలయంలోను, ఖందరీయ మహాదేవాలయంలోను వాగ్దేవి విగ్రహాలున్నాయి. ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లోని ఘంటసాలలో క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దికి చెందిన సరస్వతీ విగ్రహం లభించింది. సా.శ. 10వ శతాబ్దికి చెందిన చాళుక్యుల కాలం నాటి విగ్రహం సామర్లకోట భీమేశ్వరాలయంలో ఉంది. కారెంపూడి, తంజావూరు, హలెబీడు, శ్రీరంగంలలో సరస్వతీ దేవి విగ్రహాలున్నాయి. == పేర్లు == [[దస్త్రం:Saraswati f. Strassenpuja.JPG|thumb|367x367px|బెంగాల్‌లో వసంత పంచమి ఉత్సవాలలో సరస్వతి మూర్తి.|alt=]] అనేక హిందూ దేవతలకు వలెనే సరస్వతి అష్టోత్తర శత నామాలు, సహస్ర నామాలు ఉన్నాయి. ఇంకా వివిధ స్తోత్రాలలో అనేక నామాలు వాడబడ్డాయి. అయితే శ్రీ సరస్వతీ ద్వాదశ నామస్తోత్రంలో చెప్పబడిన పేర్లు # [[భారతి (నటి)|భారతి]] # సరస్వతి # [[శారద]] # హంస వాహిని # జగత్ ఖ్యాతి # వాగీశ్వర # కౌమారి # బ్రహ్మ చారిణి # బుద్ధి ధాత్రి # వరదాయిని # క్షుద్ర ఘంట # [[భువనేశ్వరి]] ఇదే స్తోత్రం ఆరంభంలో సరస్వతి, వీణాపుస్తక ధారిణి, హంస వాహన, విద్యా దానకరి అన్న సంబోధనలు, చివరిలో బ్రాహ్మీ, పరమేశ్వరి, బ్రహ్మ రూపి అన్న సంబోధనలు ఉన్నాయి. ఇంకా వివిధ సందర్భాలలో చెప్పబడిన కొన్ని నామములు - అనుష్టుప్, ఆదిత్య, ఈ, ఉక్తి, ఐందవి, కభార్య కాదంబరి, కాషాయ మోహిని, కాషాయ వల్లభ, గీః, గీర్దేవి, గౌః, జూం, పుస్తకమ్, బ్రాహ్మీ, భగవతీ, భారతీ, భాషా, మహాలక్ష్మీః, వర్ణ రూపిణీ, వాక్, వాణీ, వారీ, శారదా, శ్రీః, సావిత్రీ - అన్న నామాలు వాడబడినాయి. అచ్చ తెలుగులో వివిధ కవులు వాడిన సంబోధనలు - * అంచ తత్తడి చెలియ, తూటిగానపు తేజీగల బోటి (హంస వాహిని) * కలన తపసి తల్లి (నారదుని తల్లి) * చదువుల తల్లి, చదువుల వెలది * తల వాకిటను మెలగు చెలువ, పలుకు చెలి (వాగ్రూప) * నలువ రాణి, వెన్నుని కొడుకు రాణి (బ్రహ్మకు భార్య) * పొత్తము ముత్తో (పుస్తక రూపిణి) * మినుకు జేడియ (విద్యుద్రూపిణి) * లచ్చి కోడలు (లక్ష్మీ దేవికి కోడలు) * వెల్ల ముత్తైదువ (తెల్లని రూపము గలది) == గ్రంథాలు, పురాణాలు == === ప్రార్థనలు, స్తోత్రాలు === తెలుగునాట ప్రాచుర్యంలో ఉన్న ఒక పద్యం. ఇది పోతన రచించిన పద్యమని కొందరంటారు. :తల్లీ నిన్నుదలంచి పుస్తకము చేతన్ బూనితిన్ నీవునా :యుల్లంబందున నిల్చి జృంభణముగా సుక్తుల్ సుశబ్దంబు శో :భిల్లన్ బల్కుము నాదువాక్కునను సంప్రీతిన్ జగన్మోహినీ :ఫుల్లాబ్జాక్షి సరస్వతీ భగవతీ పూర్ణేందు బింబాననా పెక్కు సంస్కృత ప్రార్థనా స్తుతులతో బాటు తెలుగులో కూడా అనేకానేక స్తోత్రాలున్నాయి. ఏదైనా రచన ఆరంభంలో [[గురువు]]నూ, [[వినాయకుడు|వినాయకునీ]], తల్లిదండ్రులనూ, ఇష్ట దైవాన్నీ స్తుతించడం తెలుగు సాంప్రదాయిక రచనలలో ఆనవాయితీ గనుక సరస్వతి స్తుతులు చాలా ఉండవచ్చును. వాటిలో కొన్ని ఉదాహరణలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి. * శ్రీ సరస్వతీ నిత్యపూజా విధానం * శ్రీ సరస్వతీ కవచం * శ్రీ మహాసరస్వతీ ధ్యానం * పుస్తక పూజ ([[అక్షరాభ్యాసం]]) * శ్రీ సరస్వతీ ప్రార్థన * శ్రీ సరస్వతీ సహస్రనామ స్తోత్రం * శ్రీ సరస్వతీ సహస్ర నామావళి * శ్రీ సరస్వత్యష్టోత్తర శతనామ స్తోత్రం * శ్రీ సరస్వత్యష్టోత్తర శతనామావళి * శ్రీ సరస్వతీ ద్వాదశ నామస్తోత్రం * శ్రీ సరస్వతీ స్తోత్రము (అగస్త్య ప్రోక్తం) * శ్రీ సరస్వతీ సూక్తము * శ్రీ సరస్వతీ గాయత్రి == సరస్వతి దేవి పేర్లు == పేర్లు వాటి అర్ధాలు పేరు అర్థం ఐష్వి ఈ పేరు యొక్క ప్రాథమిక అర్ధం ‘దీవించబడినది’. దీనికి మరో అర్ధం ఉంది - ‘విజయం’. ఆశ్వీ ఈ పేరు యొక్క అర్థం ‘విజయం’. ఇది సరస్వతి దేవికి మరొక పేరు. ఆశ్వి ఈ పేరుకు ‘ఆశీర్వాదం’, ‘విజేత’ అని కూడా అర్ధం. ఈ పేరు సరస్వతి దేవికి సూచించబడుతుంది. ఆయరా దీని అర్థం ‘గౌరవనీయ వ్యక్తి’. ఇతర అర్ధాలు ‘భూమి’, ‘శ్రద్ధగలవి’, ఇది సరస్వతి దేవికి పేరు. అక్షర సూటి అర్థం ‘అక్షరం’. ఇది కొద్దిగా పాత ఫ్యాషన్ కానీ సంతోషకరమైనది. ఇది సరస్వతి దేవతను సూచించినందున ఇది మాయా స్పర్శను ఇస్తుంది. అనిషా దీనికి ‘స్వచ్ఛమైన’, ‘నిరంతర’, ‘దయ’, ‘సుప్రీం’, ‘రోజు’, ‘ఆశను తెచ్చేవాడు’ వంటి రకరకాల అర్థాలు ఉన్నాయి. ఈ పేరు ‘ప్రకాశం’ కూడా వర్ణిస్తుంది, దీని అర్థం ‘నిరంతరాయంగా’. అయనా ‘అందమైన వికసిస్తుంది’, ‘అమాయకత్వం’ అని అర్ధం కాబట్టి ఈ పేరు ప్రత్యేకమైనది. దీని అర్థం ‘కన్ను నిర్వచించడం’. బని ఇది మనోహరమైన, అందంగా ధ్వనించే పేరు, దీని అర్థం ‘దేవత సరస్వతి’. దీని అర్థం ‘వాయిస్’ లేదా ‘స్పీచ్’. భారతి ఈ పేరు ‘సైన్సెస్’, ‘వివేకం’తో ప్రతిధ్వనిస్తుంది. దీని అర్థం ‘చరిత్రపై ప్రేమ’. ఇది సరస్వతి దేవి యొక్క లక్షణాలను వర్ణిస్తుంది. భారతి దీని అర్థం ‘విద్య , జ్ఞానం యొక్క దేవత’, సరస్వతి దేవికి మరొక పేరు. భారతి ఈ పేరు యొక్క అర్థం “ధర్మవంతుడు”, “విజయం”, “ఉచ్చరించు”. ఇది భారతీయ పేరు స్త్రీ వెర్షన్. బిల్వానీ పేరు అంటే ‘మనోహరమైన’, ‘బలమైన’, ‘ధైర్యవంతుడు’. ఈ పేరు తాజా, పురాతన మిశ్రమం. బినా ఈ పేరు సంగీతానికి దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది, దీని అర్థం ‘శ్రావ్యమైన’, ‘తాజాదనం’, ‘శ్రావ్యమైన’. సరస్వతి దేవి సంగీత వాయిద్యం చిత్రీకరించడానికి ఇది ఒక పేరు. బ్రాహ్మణి ఈ పేరు విశ్వ సృష్టికర్త భార్య బ్రహ్మ భార్య. ఈ పేరుకు ప్రత్యేకమైన రింగ్ ఉంది,, దీని అర్థం ‘బ్రహ్మ ప్రభువు యొక్క శక్తి’. చంద్రవదానం ఎవరి ముఖం చంద్రుడిలా ఉబ్బిపోతుంది చంద్రికా దీని అర్థం ‘చంద్రుడు’ లేదా ‘మూన్‌లైట్’. ఇది చాలా స్త్రీలింగ పేరు, ఖగోళ. దివ్యంగ శుభ శరీరంతో ఒకటి గిర్వానీ ఈ పేరు యొక్క అర్థం ‘రాణి’. ఈ పేరు సరస్వతి, పార్వతి దేవతలకు ఉపయోగించబడింది. జ్ఞానేశ్వరి ఈ ప్రత్యేక పేరు జ్ఞాన దేవతను సూచించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది, ఇది సరస్వతి దేవత లేదా లక్ష్మి దేవి.<br> జ్ఞానడ ఈ పేరు యొక్క అర్థం ‘జ్ఞానం ఇచ్చేవాడు’. ఈ పేరు యొక్క ఇతర అర్ధం ‘వేద దేవత’. హంసిని ‘హంసను తొక్కేవాడు’ అని అర్ధం ఈ పేరుకు అందమైన అర్ధం ఉంది. సరస్వతి దేవికి ఇది ఒక రూపకం. హన్సిని ఈ పేరు సరస్వతి దేవికి మరొక రూపకం,, దీని అర్థం ‘హంస’, ‘అందమైన మహిళ’. హంసిహా ఇది చాలా ప్రాచుర్యం పొందిన పేరు, ఎందుకంటే ఇది రెగల్ అనిపిస్తుంది. దీని అర్థం ‘అత్యంత అదృష్ట అమ్మాయి’. ఇరా ఈ అసాధారణ పేరు అంటే ‘క్రిస్టల్ క్లియర్ వాటర్’, ‘ఎర్త్’, ‘అలర్ట్’. ఇది శాంతి దేవతను చిత్రీకరించడానికి కూడా ఉపయోగించబడింది. ఇర్షిత సరస్వతి దేవిని చిత్రీకరించడానికి ఇది మరొక పేరు, ఇది చాలా ప్రాచుర్యం పొందింది. జాన్వికా జాన్విక అనే పేరు గంగా నది యొక్క వర్ణన. ఇది రిషి జాహిను కుమార్తె. గాన్వీ ఈ పేరు గంగా నది అని కూడా అర్ధం. మరొక అర్థం ఇది ‘సరైన వ్యక్తి’, ‘విద్యావంతులు’. కదంబరి పేరు అంటే ‘ఆడ కోకిల’. ఇతర అర్ధాలు ‘దేవత’, ‘నవల’, ‘కథ’. కామరూప వివిధ రూపాలను కోరుకున్నట్లు తీసుకునే దేవత కాంత మెరిసేది కావ్య ‘కవిత’ లేదా ‘కదలికలో కవిత్వం’ అని అర్ధం కాబట్టి ఈ పేరు చాలా ప్రశాంతంగా అనిపిస్తుంది. దీనికి కవితాత్మక అనుభూతి ఉంది,, దీని అర్థం ‘తీపి’. మహాభద్ర గంగా నది మహామయ భ్రమతో విశ్వాన్ని కప్పి ఉంచేవాడు మహామయ గొప్ప భ్రమ ఉన్న దేవత మహాశ్వేత ‘సంపూర్ణ తెలుపు’ అని అర్ధం కాబట్టి ఈ పేరు భిన్నంగా అనిపిస్తుంది. మాలిని ఈ తీపి ధ్వని పేరు అంటే ‘సువాసన’. మంజుశ్రీ పేరు అంటే ‘దైవ సౌందర్యం’. దీని అర్థం ‘ఇప్పటికీ యువత’, ‘బలవంతుడు’, ‘అంతర్దృష్టి’ లేదా ‘ప్రజ్ఞ’తో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. మేధా మేధా అనే పేరుకు ‘తెలివితేటలు’, ‘జ్ఞానం’ అని అర్ధం. ఇతర అర్థాలు ‘ప్రేమతో ప్రకాశిస్తాయి’ లేదా ‘తెలివి’. మేధస్వి జ్ఞానం, ప్రాణాధారం, బలం, శక్తి, సామర్థ్యం, ​​శక్తి, మేధస్సు నిహారికా పేరు అంటే ‘పొగమంచు’, ‘మంచు బిందువు’, ‘మొదటి వర్షపు బొట్టు’. ప్రేమతో లేదా నక్షత్రాల సమూహంతో ఏదో చూడటం కూడా దీని అర్థం. ఇది ప్రశాంతమైన ఆత్మను సూచించడానికి ఉపయోగించే పదం. నిరంజన దీని అర్థం ‘మంచి , మచ్చలేని స్త్రీ’, ఇది మత సూత్రాలు, హిందూ మంత్రాలలో ఉపయోగించే పదం. ఈ పేరు నిరంజన్ స్త్రీ వెర్షన్. నైరా ఈ పేరు యొక్క ప్రాథమిక అర్థం ‘రోజ్’. సరస్వతి దేవి యొక్క నిత్య సౌందర్యాన్ని వివరించడానికి దీనిని ఉపయోగిస్తారు. పద్మక్షి కమలం ఒకటి కన్ను పద్మనిలయ దేవత ఎవరి ఇల్లు లోటస్‌లో ఉంది పావకి ఈ పేరుకు ‘స్వచ్ఛత’, ‘అగ్ని నుండి పుట్టినవారు’ అని అర్ధం. ఇది నేర్చుకునే దేవతకు పర్యాయపదం. ప్రద్న్య ఇది ‘తెలివితేటలు’, ‘వివేకం’, ‘శక్తి’ యొక్క వర్ణన. మరొక అర్ధం ‘బుద్ధి’, సరస్వతి దేవి యొక్క మరొక పేరు. ప్రగ్యా ఈ ప్రత్యేకమైన పేరు ‘ప్రశాంతత’, ‘పరాక్రమం’ అనే అర్థాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఇది ‘తెలివితేటలు’, ‘జ్ఞానం’ చూపించడానికి కూడా ఉపయోగించబడుతుంది. ప్రజ తెలివైన, తెలివైన స్త్రీ, తెలివితేటలు, అవగాహన, వివేచన ప్రాణిక్య ఈ పేరు యొక్క ప్రాథమిక అర్ధం ‘తెలివైన’, ‘అందరికీ నచ్చినది’. దీని అర్థం ‘జ్ఞానం’. రాహిణి మూన్, ఎ స్టార్ రాముడు మనోహరమైన దేవత రిచా ఈ పేరు వేదాలలో రచన, శ్లోకం, శ్లోకాలను వర్ణిస్తుంది. దీని అర్థం ‘నిలబెట్టేవాడు’. రిధిమా ఈ పేరు ముత్యానికి, దాని స్వచ్ఛతకు సూచన. దీని అర్థం ‘ప్రేమతో నిండినది’. సరస్వతి ఈ పేరు ‘నేర్చుకునే దేవత’ యొక్క వర్ణన, దీని అర్థం ‘సారాంశాలతో నిండినది’. సౌదామిని మెరుపులాంటిది సౌమ్య ఈ పేరు యొక్క ప్రాథమిక అర్ధం ‘మృదువైన స్వభావం’. బ్రహ్మ పురాణం గుర్తించినట్లుగా, ఈ ప్రత్యేక పేరు భరత్వర్షంలోని తొమ్మిది ప్రాంతాలలో ఒకటి. సావిత్రి కాంతి కిరణం శారద సాహిత్యం, కళ యొక్క దేవతను వర్ణించడానికి ఈ రకమైన పేరు ఉపయోగించబడుతుంది. శ్రావణిక ఈ పేరు ‘ఆకాంక్షకుడు’, ‘వినడానికి అర్హమైనది’ అని అర్థం. ఇది ‘నది ప్రవాహం’ లేదా ‘శివుడి ఆశీర్వాదం’ యొక్క వర్ణన కూడా. సురవండిత దేవతలచే ఆరాధించబడిన దేవత స్వరత్మిక సంగీత ఆత్మ వద్ద ఉన్నవాడు త్రిగుణ మూడు లక్షణాల స్వరూపం అయినవాడు వాచి సంక్షిప్తంగా, ఈ తీపి పేరు సరస్వతి దేవికి ప్రసిద్ధి చెందిన ‘మెల్లిఫులస్’ అని అర్ధం. వాగ్‌దేవి నేర్చుకునే దేవత, నేర్చుకునే దేవత వాగిశ్వరి మాటల సార్వభౌమ దేవత, ఒక రాగం పేరు వైష్ణవి విష్ణువు ఆరాధకుడు వాణి పేరు అంటే ‘ప్రసంగం’ లేదా ‘మ్యూస్’. దీనికి సరస్వతి దేవి యొక్క వర్ణన అయిన ‘వాయిస్’, ‘మాట్లాడేది’ వంటి అర్థాలు కూడా ఉన్నాయి. వనిశ్రీ ప్రసంగం లేదా మాటల దేవత వాన్మయి ప్రసంగం, అనర్గళంగా వేదాశ్రీ ఈ ప్రత్యేక పేరు వేదాలకు సంబంధించినది, ఎందుకంటే దీని అర్థం “వేదాల అందం” లేదా ‘అన్ని వేదాలు తెలుసు’. వీణవణి వీణా లేదా సంగీత వాయిద్యం సూచిస్తుంది విదుషి ఈ ప్రత్యేక పేరు ‘ఇంటెలిజెన్స్’ లేదా ‘నేర్చుకున్న’ సూచన. విద్యాదేవి ఈ పేరు సరస్వతి దేవత జ్ఞాన దేవత యొక్క వర్ణన. విమల విమల అనే పేరుకు ‘స్వచ్ఛమైన’ అని అర్ధం ఉన్నందున దీనికి మంచి గుణం ఉంది. వింధ్యవాస దేవత ఎవరి నివాస స్థలం వింధ్య పర్వతం సరస్వతి దేవి పేర్లు చాలా విషయాల ప్రతిబింబం. == ఇవి కూడా చూడండి == == మూలాలు == {{Reflist}} == బయటి లింకులు == * "సరస్వతీ వైభవమ్" - సంకలనం "కొడగండ్ల వెంకటేశ్వర శర్మ" (మెదక్ జిల్లా, దొమ్మాట గ్రామం) - ఇది విపులమైన సంకలనం. సరస్వతీ దేవికి సంబంధించిన కథలు, గాథలు, స్తుతులు, రచనలు, వ్యాసాలు రచయిత ఇందులో సంకలనం చేశాడు. * [http://www.sarasvatipuja.com/ '''Sarasvati Puja celebration at Siddhachalam, NJ (North America)- Sunday, May27 2007'''] * [http://www.BasaraTemple.org Basar Saraswathi temple in Andhra Pradesh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190424052819/http://www.basaratemple.org/ |date=2019-04-24 }} * [http://www.stephen-knapp.com/sarasvati_goddess_of_learning.htm Saraswati, Goddess of Learning] * [http://www.crystalrivers.com/poetry/saraswati.html Contemplation of Saraswati - The Flowing Waters of Divine Poetry] * ''Saraswati Puja for Children'' (ISBN 1-877795-31-3) by Swami Satyananda Saraswati, Devi Mandir. * ''Coexisting Contemporary Civilizations: Arabo-Mulsim, Bharati, Chinese, and Western By Guy Ankerl. Geneva: INUPRESS, 2000, ISBN 2-88155-004-5.'' {{శక్తి ఆరాధన}} [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:హిందూమతం]] <!-- interwiki --> [[వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు]] 0rzmbr7bt1k1lx4y2dqymlaxvojherq 0 24673 4594610 4257907 2025-06-28T15:30:13Z 2409:40F0:5054:BE13:8000:0:0:0 4594610 wikitext text/x-wiki {{Infobox India AP Village}} '''పంచేడు''' [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రం, [[శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా]], [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం మండలం]] లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన బుచ్చిరెడ్డిపాలెం నుండి 5 కి.మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన [[నెల్లూరు]] నుండి 20 కి.మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 575 ఇళ్లతో, 1917 జనాభాతో, 853 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 957, ఆడవారి సంఖ్య 960. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 923 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 368. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 591921.<ref>{{Cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_Village_Release_2800.xlsx|title=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011}}</ref>. == సమీప గ్రామాలు సల్మాన్ పురం == వవ్వేరు 3 కి.మీ, మక్తాపురం 3 కి.మీ, మినగల్లు 4 కి.మీ, చెల్లయపాలెం 4 కి.మీ, సజ్జాపురం 5 కి.మీ === గ్రామనామ వివరణ === పంచేడు అన్న గ్రామనామంలో పం అన్న పూర్వపదం, చేడు అన్న ఉత్తరపదం పంసివున్నాయి. వీటిలో చేడు అన్న పదం భూసూచి. చేడు అన్న పదానికి బురదనేల, మెతకనేల అన్న అర్థం వస్తోంది. పూర్వపదమైన దా అర్థం అస్పష్టం, దా అనేది వేరేదో పదాన్ని సూచిస్తున్న పొడిఅక్షరం కావచ్చు.<ref name="ఉగ్రాణం చంద్రశేఖరరెడ్డి">{{cite book|last1=ఉగ్రాణం|first1=చంద్రశేఖరరెడ్డి|title=నెల్లూరుజిల్లా గ్రామనామాలు భాషా సామాజిక పరిశీలన|date=1989|publisher=శ్రీవేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయం|location=తిరుపతి|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.395087|accessdate=10 March 2015|page=235}}</ref> == విద్యా సౌకర్యాలు == గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం]]లోను, మాధ్యమిక పాఠశాల [[మీనగల్లు]] లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల బుచ్చిరెడ్డిపాలెంలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల [[ఇసకపాలెం]] లోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల గంగవరంలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు నెల్లూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం]] లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు నెల్లూరు లోనూ ఉన్నాయి. == వైద్య సౌకర్యం == === ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం === ఒక సంచార వైద్యశాలలో వైద్యులు లేరు. ముగ్గురు సహాయక వైద్య సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, క్షయ వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. === ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం === గ్రామంలో 2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. పట్టా లేని వైద్యులు ఇద్దరు ఉన్నారు. == తాగు నీరు == గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. == పారిశుద్ద్యం == మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుద్ధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు. == సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు == పంచేడులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు, ప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి. == మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు == గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. == ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు == గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త సేవలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. == విద్యుత్తు == గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు. == భూమి వినియోగం == పంచేడులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది: * అడవి: 24 హెక్టార్లు * వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 201 హెక్టార్లు * వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 80 హెక్టార్లు * శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 12 హెక్టార్లు * తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 10 హెక్టార్లు * వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 21 హెక్టార్లు * నికరంగా విత్తిన భూమి: 503 హెక్టార్లు * వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 503 హెక్టార్లు ==నీటిపారుదల సౌకర్యాలు== పంచేడులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది. * కాలువలు: 403 హెక్టార్లు * బావులు/బోరు బావులు: 99 హెక్టార్లు == ఉత్పత్తి== పంచేడులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి. ===ప్రధాన పంటలు=== [[వరి]] ==దర్శనీయ స్థలాలు/దేవాలయాలు== * ఈ గ్రామములో నెలకొన్న శ్రీ రుక్మిణీ సమేత వేణుగోపాలస్వామివారి బ్రహ్మోత్సవాలు, 2014వ సంవత్సరంలో, మార్చి-11, 12 తేదీలలో జరుగును. [1] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{బుచ్చిరెడ్డిపాలెం మండలంలోని గ్రామాలు}} advq84mp9o51dgduezvrm63xvbtw02g 4594699 4594610 2025-06-29T02:59:23Z యర్రా రామారావు 28161 4594699 wikitext text/x-wiki {{Infobox India AP Village}} '''పంచేడు''' [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రం, [[శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా]], [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం మండలం]] లోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన బుచ్చిరెడ్డిపాలెం నుండి 5 కి.మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన [[నెల్లూరు]] నుండి 20 కి.మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 575 ఇళ్లతో, 1917 జనాభాతో, 853 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 957, ఆడవారి సంఖ్య 960. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 923 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 368. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 591921.<ref>{{Cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_Village_Release_2800.xlsx|title=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011}}</ref>. == సమీప గ్రామాలు == వవ్వేరు 3 కి.మీ, మక్తాపురం 3 కి.మీ, మినగల్లు 4 కి.మీ, చెల్లయపాలెం 4 కి.మీ, సజ్జాపురం 5 కి.మీ, సల్మాన్ పురం === గ్రామనామ వివరణ === పంచేడు అన్న గ్రామనామంలో పం అన్న పూర్వపదం, చేడు అన్న ఉత్తరపదం పంసివున్నాయి. వీటిలో చేడు అన్న పదం భూసూచి. చేడు అన్న పదానికి బురదనేల, మెతకనేల అన్న అర్థం వస్తోంది. పూర్వపదమైన దా అర్థం అస్పష్టం, దా అనేది వేరేదో పదాన్ని సూచిస్తున్న పొడిఅక్షరం కావచ్చు.<ref name="ఉగ్రాణం చంద్రశేఖరరెడ్డి">{{cite book|last1=ఉగ్రాణం|first1=చంద్రశేఖరరెడ్డి|title=నెల్లూరుజిల్లా గ్రామనామాలు భాషా సామాజిక పరిశీలన|date=1989|publisher=శ్రీవేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయం|location=తిరుపతి|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.395087|accessdate=10 March 2015|page=235}}</ref> == విద్యా సౌకర్యాలు == గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు నాలుగు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. బాలబడి [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం]]లోను, మాధ్యమిక పాఠశాల [[మీనగల్లు]] లోనూ ఉన్నాయి. సమీప జూనియర్ కళాశాల బుచ్చిరెడ్డిపాలెంలోను, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల [[ఇసకపాలెం]] లోనూ ఉన్నాయి. సమీప మేనేజిమెంటు కళాశాల గంగవరంలోను, వైద్య కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు నెల్లూరులోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల [[బుచ్చిరెడ్డిపాలెం]] లోను, అనియత విద్యా కేంద్రం, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల‌లు నెల్లూరు లోనూ ఉన్నాయి. == వైద్య సౌకర్యం == === ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం === ఒక సంచార వైద్యశాలలో వైద్యులు లేరు. ముగ్గురు సహాయక వైద్య సిబ్బంది ఉన్నారు. సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, క్షయ వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. === ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం === గ్రామంలో 2 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. పట్టా లేని వైద్యులు ఇద్దరు ఉన్నారు. == తాగు నీరు == గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. == పారిశుద్ద్యం == మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుద్ధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు. == సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు == పంచేడులో సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉంది. పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు, ప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉన్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి. == మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు == గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. == ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు == గ్రామంలో అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త సేవలు ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ స్టేషన్, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. == విద్యుత్తు == గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు. == భూమి వినియోగం == పంచేడులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది: * అడవి: 24 హెక్టార్లు * వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 201 హెక్టార్లు * వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 80 హెక్టార్లు * శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 12 హెక్టార్లు * తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 10 హెక్టార్లు * వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 21 హెక్టార్లు * నికరంగా విత్తిన భూమి: 503 హెక్టార్లు * వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 503 హెక్టార్లు ==నీటిపారుదల సౌకర్యాలు== పంచేడులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది. * కాలువలు: 403 హెక్టార్లు * బావులు/బోరు బావులు: 99 హెక్టార్లు == ఉత్పత్తి== పంచేడులో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి. ===ప్రధాన పంటలు=== [[వరి]] ==దర్శనీయ స్థలాలు/దేవాలయాలు== * ఈ గ్రామములో నెలకొన్న శ్రీ రుక్మిణీ సమేత వేణుగోపాలస్వామివారి బ్రహ్మోత్సవాలు, 2014వ సంవత్సరంలో, మార్చి-11, 12 తేదీలలో జరుగును. [1] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{బుచ్చిరెడ్డిపాలెం మండలంలోని గ్రామాలు}} cj5hsmd1g0fxmfiqczjhia687hrgxo4 0 34905 4594608 4558114 2025-06-28T15:26:23Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి */ 4594608 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Shiv Sena }}" | | [[శివసేన]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[Bharatiya Janata Party]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[National Democratic Alliance|NDA]] ([[Bharatiya Janata Party|BJP]] led alliance) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[Indian National Congress]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] ([[Indian National Congress|INC]] led alliance) (0)}}{{legend|#818181|No legislative council (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[ఝాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియీ కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} iమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" ! colspan="2" | అధికారపార్టీ ! రాష్ట్రాలు |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- | {{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |1 |- | {{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- |{{party color cell|Shiv Sena}} |[[శివసేన]] |1 |- | {{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగుదేశం పార్టీ]] |1 |} == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి|జమ్మూ కాశ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[శ్రీనగర్]] {{చిన్న|(వేసవి)}}<br>[[జమ్మూ|జమ్ము]] {{చిన్న|(శీతాకాలం)}}|| 36 || 1957–2019 || [[జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్యప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] 12m66nydl6tpyvuaxxgb0pjef70ybr6 4594611 4594608 2025-06-28T15:30:18Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు */ 4594611 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ ]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[Bharatiya Janata Party]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[National Democratic Alliance|NDA]] ([[Bharatiya Janata Party|BJP]] led alliance) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[Indian National Congress]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] ([[Indian National Congress|INC]] led alliance) (0)}}{{legend|#818181|No legislative council (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[ఝాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియీ కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} iమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" ! colspan="2" | అధికారపార్టీ ! రాష్ట్రాలు |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- | {{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |1 |- | {{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- |{{party color cell|Shiv Sena}} |[[శివసేన]] |1 |- | {{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగుదేశం పార్టీ]] |1 |} == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి|జమ్మూ కాశ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[శ్రీనగర్]] {{చిన్న|(వేసవి)}}<br>[[జమ్మూ|జమ్ము]] {{చిన్న|(శీతాకాలం)}}|| 36 || 1957–2019 || [[జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్యప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] qcnfgf4yqqxn99cppamk9j3vvqw6bp3 4594612 4594611 2025-06-28T15:32:21Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి */ 4594612 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ ]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[Bharatiya Janata Party]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[National Democratic Alliance|NDA]] ([[Bharatiya Janata Party|BJP]] led alliance) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[Indian National Congress]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] ([[Indian National Congress|INC]] led alliance) (0)}}{{legend|#818181|No legislative council (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} iమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి|జమ్మూ కాశ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[శ్రీనగర్]] {{చిన్న|(వేసవి)}}<br>[[జమ్మూ|జమ్ము]] {{చిన్న|(శీతాకాలం)}}|| 36 || 1957–2019 || [[జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్యప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] foecx908ueaatntrv0fxhn8a1ghtd03 4594620 4594612 2025-06-28T16:05:17Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి */ 4594620 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ ]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ([[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[ఇండియా కూటమి]] ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (0)}}{{legend|#818181|శాసన మండళ్లు లేనివి (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} గమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి|జమ్మూ కాశ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[శ్రీనగర్]] {{చిన్న|(వేసవి)}}<br>[[జమ్మూ|జమ్ము]] {{చిన్న|(శీతాకాలం)}}|| 36 || 1957–2019 || [[జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్యప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] gsf29wufgw4jq4ju4uk8wjmq1k24avd 4594621 4594620 2025-06-28T16:09:34Z యర్రా రామారావు 28161 /* పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు */ 4594621 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ ]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ([[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[ఇండియా కూటమి]] ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (0)}}{{legend|#818181|శాసన మండళ్లు లేనివి (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} గమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | | [[Jammu and Kashmir Legislative Council]] || [[Srinagar]] {{small|(summer)}}<br/ >[[Jammu]] {{small|(winter)}} || 36 || 1957–2019 || [[Jammu and Kashmir Reorganisation Act, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్యప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] nc6ll13ghidfbds1qifaiyiypdlhkcf 4594622 4594621 2025-06-28T16:12:42Z యర్రా రామారావు 28161 /* పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు */ 4594622 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}}[[భారత దేశం|భారతదేశ]] రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలోని సభలలో ఎగువ సభను '''శాసనమండలి (విధాన పరిషత్)''' అంటారు.అధికరణ 169 ప్రకారం రాష్ట్రంలలో శాసనమండలి ఏర్పాటు చేయవచ్చు, రద్దు చేయవచ్చు. శాసనమండలి కావాలి అని కోరుకుంటున్న రాష్ట్రంలోని శాసనసభలో 2/3 మెజారిటీతో ఆమోదించాలి. రాజ్యాంగంలోని 171 అధికరణం ద్వారా ఈ విధాన సభను ప్రారంభించవచ్చు. ప్రస్తుత భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో కేవలం 6 రాష్ట్రాలలో మాత్రమే శాసనమండలి ఉంది.<ref>http://www.gktoday.in/blog/legislative-council-in-india/</ref> అవి ఉత్తరప్రదేశ్ (100), బీహార్ (75), కర్ణాటక (75), మహారాష్ట్ర (78), ఆంధ్రప్రదేశ్ (58), తెలంగాణ (40). రెండు సభలు కలిగిన రాష్ట్రాల శాసన వ్యవస్థలో ఇది ఎగువ సభ. శాసన మండలి సభ్యులు ప్రజలచే పరోక్షముగా ఎన్నికౌతారు. ఈ సభలోని సభ్యులను ఎన్నికైన స్థానిక సంస్థలు, అసెంబ్లీ సభ్యులు, గవర్నర్, గ్రాడ్యుయేట్లు, ఉపాధ్యాయులు మొదలైనవారు ఎన్నుకుంటారు. ఈ సభ్యులను ఎం.ఎల్.సి అని పిలుస్తారు. ఇది శాశ్వతసభ. అనగా [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|శాసనసభ]] వలె దీన్ని రద్దు చేయలేం. కాని శాసనమండలి పూర్తిగా లేకుండా చేయవచ్చు. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి మూడొంతుల సభకు ఎన్నికలు జరుపుతారు. శాసన మండలి సభ్యుని పదవీకాలం 6 సంవత్సరాలు. ఇది [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]] లోని రాజ్యసభ వలె ఉంటుంది. శాసనమండలిని మొదటి సారిగా నందమూరి తారక రామారావు ముఖ్యమంత్రి పదవిలో ఉన్నప్పుడు తొలగించారు. కారణం అప్పటి వరకు అధికారంలో ఉన్న కాంగ్రెస్ సభ్యులు అధికంగా శాసనమండలిలో ఉండడం వల్ల ప్రభుత్వం బిల్లును శాసన మండలి ఆమోదించేది కాదు, దానితో నందమూరి తారక రామారావు అసహనానికి గురై శాసనమండలిని తొలిసారిగా తొలగించారు. తిరిగి మళ్ళీ కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత మర్రి చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అప్పుడు తిరిగి మళ్ళీ శాసనమండలిని ప్రవేశపెట్టాలని శాసనసభలో బిల్లు చేశారు, కానీ అది పట్టాలెక్కలేదు. కానీ 2004లో వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు తిరిగి శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేశారు. ప్రస్తుతం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ విడిపోయినా, రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో శాసనమండలి కొనసాగుతోంది. అసలు మండలి రద్దు అంత తేలిక వ్యవహారం కాదు. ముందుగా శాసనసభలో బిల్లు చేసి దానిని కేంద్రానికి పంపాలి. కేంద్రంలో లోక్‌సభ రాజ్యసభ ఆమోదించిన రాష్ట్రపతి దగ్గరకు వెళ్ళిన తర్వాత దానికి రాష్ట్రపతి ఆమోదముద్ర వేస్తే శాసన మండలి రద్దు అవుతుంది. అదేవిధంగా శాసన మండలి ఏర్పాటు చేయాలన్న ఇదే పద్ధతి పాటించాలి. శాసనమండలిని రాజ్యాంగ కర్తలు మేధావులు కోసం ఏర్పాటు చేశారు, కానీ ప్రస్తుతం రాజకీయ నాయకులు దీన్ని రాజకీయ పునరావాస కేంద్రంగా వాడుకుంటున్నారు. == కూర్పు, సభ్యత్వం, == రాష్ట్ర శాసన మండలి సభ్యల సంఖ్య పరిమాణం రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ ఉండకూడదు. అయితే, దాని పరిమాణం 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ ఉండకూడదు. ఈ సభ్యులు రాష్ట్ర శాసనమండలి ఛైర్మన్, డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌లను ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి శాసన మండలి సభ్యుడు (ఎం.ఎల్.సి) ఆరు సంవత్సరాల పదవీకాలం కలిగి ఉంటాడు. సభలో మూడొంతులలో ఒక వంతు సభ్యుల పదవీ కాలం ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు పూర్తి అవుతుంది. ఈ అమరిక భారత పార్లమెంటులోని ఎగువ సభ అయిన [[రాజ్యసభ]]ను పోలి ఉంటుంది. శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యవంతుడై ఉండాలి. దివాళా తీసి ఉండరాదు. అతడు ఏ రాష్ట్రంలో పోటీ చేస్తే ఆ రాష్ట్రంలో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. ఈ క్రింది పద్ధతిలో ఎం.ఎల్.సిలు నియమితులవుతారు.<ref name="leg ref12">{{cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|access-date=2 December 2021|publisher=Business Standard India}}</ref> * మూడోవంతు (1/3) మందిని స్థానిక ప్రభుత్వ సంస్థలు అనగా మునిసిపాలిటీలు, గ్రామ సభలు/గ్రామ పంచాయితీలు, పంచాయత్ సమితులు, జిల్లాపరిషత్లు ఎన్నుకుంటాయి. * మూడోవంతు (1/3) మందిని రాష్ట్ర శాసనసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. * శాసన మండలి సభ్యులలో ఆరోవంతు (1/6) మంది సభ్యులు [[గవర్నరు|గవర్నరుచే]] నియమించబడతారు. వీరు శాస్త్రం, కళలు, సామాజిక సేవ, ఇతర రంగాలలో రాణించినవారై ఉంటారు. * పన్నెండో వంతు (1/12) మందిని ఉన్నత పాఠశాలల, కళాశాలల, విశ్వవిద్యాలయాల అధ్యాపకులు ఎన్నుకొంటారు. * మరో (1/12) మందిని పట్టభద్రులు ఎన్నుకుంటారు. == రాష్ట్ర శాసన మండలి సృష్టి, రద్దు, పాత్రలు == భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 169 ప్రకారం, ఆ రాష్ట్ర శాసనసభ ప్రత్యేక మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించినట్లయితే, భారత పార్లమెంటు రాష్ట్ర శాసనమండలిని సృష్టించవచ్చు లేదా రద్దు చేయవచ్చు. 2024 జనవరి 09 నాటికి, 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="leg ref12"/> రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఉనికి రాజకీయంగా వివాదాస్పదమైంది. శాసనమండలిని రద్దు చేసిన అనేక రాష్ట్రాలు దాని పునఃస్థాపన కోసం అభ్యర్థించాయి. దీనికి విరుద్ధంగా, ఒక రాష్ట్రానికి శాసన మండలి పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలు కూడా వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. రాష్ట్ర శాసనమండలి రద్దు లేదా పునఃస్థాపన ప్రతిపాదనలకు భారత పార్లమెంటు ద్వారా నిర్ధారణ అవసరం. భారత రాజ్యాంగం రాష్ట్ర శాసన మండలికి పరిమిత అధికారాన్ని ఇచ్చింది. రాష్ట్ర లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయలేదు లేదా రద్దు చేయలేదు. ద్రవ్య బిల్లుల ఆమోదంలో రాష్ట్ర శాసనమండలి పాత్ర కూడా ఉండదు. కానీ రాష్ట్ర శాసన మండలి చైర్మన్, డిప్యూటీ చైర్మన్‌లు రాష్ట్రంలోని కేబినెట్ మంత్రుల హోదాను కలిగి ఉండటం దీనికి ఉన్న కొన్ని అధికారాలు. 2007 ఏప్రిల్ లో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనమండలిని పునఃస్థాపించబడింది. == ప్రతిపాదిత విధాన పరిషత్తులు == శాసన మండలి ఏర్పాటుకు ప్రస్తుతం 4 ప్రతిపాదనలు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/proposals-of-four-states-for-creating-legislative-councils-under-examination-govt/articleshow/98738979.cms|title=Proposals of four states for creating legislative councils under examination: Govt|date=2023-03-17|work=The Times of India|access-date=2023-03-29|issn=0971-8257}}</ref> * రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2012 ఏప్రిల్ 18న, రాజస్థాన్ శాసనసభ 66 మంది సభ్యులతో రాజస్థాన్ రాష్ట్రానికి శాసన మండలిని రూపొందించడానికి ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. రాజస్థాన్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 ఆగస్టు 6న ప్రవేశపెట్టబడింది. చట్టం, న్యాయంపై స్టాండింగ్ కమిటీకి సిఫార్సు చేయబడింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-08|title=After 9-years, Rajasthan govt again pushes for a legislative council|url=https://www.hindustantimes.com/cities/jaipur-news/after-9-years-rajasthan-govt-again-pushes-for-a-legislative-council-101625752527042.html|access-date=2023-03-29|website=Hindustan Times|language=en}}</ref> * పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2021 జూలై 6న, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు అనుకూలంగా ఉన్న తాత్కాలిక కమిటీ నివేదికకు మద్దతునిస్తూ పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|date=2021-07-06|title=West Bengal Assembly gives nod to revive Vidhan Parishad after 52 yrs|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-gives-nod-to-revive-vidhan-parishad-after-52-yrs-what-it-means-and-why-it-matters-9784001.html|access-date=2023-03-29|website=Firstpost|language=en}}</ref> * ఒడిశా లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ -2018 సెప్టెంబరు 18న, ఒడిశా శాసనసభ 49 మంది సభ్యులతో ఒడిషా రాష్ట్రానికి శాసన మండలి ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది.<ref>{{Cite web|title=Legislative Council: Odisha locks horns with central government|url=https://www.telegraphindia.com/india/legislative-council-odisha-locks-horns-with-central-government/cid/1851554|access-date=2023-03-29|website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/centre-has-sought-clarifications-on-proposal-to-create-odisha-legislative-council-speaker/articleshow/90035522.cms|title=Centre has sought clarifications on proposal to create Odisha legislative council: Speaker|date=2022-03-06|work=The Economic Times|access-date=2023-03-29|issn=0013-0389}}</ref> * అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ - 2013 జూలై 14న అసోం లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ 42 మంది సభ్యులతో అసోం రాష్ట్రంలో లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటుకు తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. అసోం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ బిల్లు, 2013ను రాజ్యసభలో 2013 డిసెంబరు 3న ప్రవేశపెట్టబడింది.<ref>{{Cite web|date=2020-02-19|title=State government mulls creation of Legislative Council of Assam Legislative Assembly - Sentinelassam|url=https://www.sentinelassam.com/top-headlines/state-government-mulls-creation-of-legislative-council-of-assam-legislative-assembly/|access-date=2023-03-29|website=www.sentinelassam.com|language=en}}</ref> == ప్రస్తుత రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == ప్రస్తుతం 2024 నాటికి భారతదేశంలో ఈ దిగువ వివరించిన ఆరు రాష్ట్రాలకు మాత్రమే శాసనమండళ్లు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|date=2024-11-24|title=List of State Legislative Councils of India- Know which states have the Vidhan Parishad here|url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|access-date=2024-11-24|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124191403/https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1|url-status=bot: unknown}}</ref> {| class="wikitable sortable" width="75%" ! rowspan="2" | శాసనమండలి ! rowspan="2" | స్థానాలు ! colspan="3" | మండలి సభ్యుల పరిమాణం<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! rowspan="2" colspan="2" width="30%"| బహుళత్వం/మెజారిటీ ఉన్న పార్టీ |- ! ఎన్నిక ! నామినేటెడ్ ! మొత్తం |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[అమరావతి]]|| align="center" |50 || align="center"|8 || align="center"|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|58]] |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | | [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- | [[బీహార్ శాసనమండలి]] || [[పాట్నా]]|| align="center" |63 || align="center"|12 || align="center"|[[బీహార్ శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- | [[కర్ణాటక శాసనమండలి]] || [[బెంగళూరు]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[బెల్గాం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|బెల్గావి]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|64 || align="center"|11 || align="center"| [[కర్ణాటక శాసనమండలి|75]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] || [[ముంబై]] {{small|(వేసవి)}}<br>[[నాగపూర్]]<br>{{small|(శీతాకాలం)}} | align="center"|66 || align="center"|12 || align="center"|[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|78]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ ]] |- | [[తెలంగాణ శాసనమండలి]] || [[హైదరాబాదు]]|| align="center" |34 || align="center"|6 ||align="center"|[[తెలంగాణ శాసనమండలి|40]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] || [[లక్నో]]|| align="center" |90 || align="center"|10 || align="center"|[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|100]] |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- ! మొత్తం!! style="text-align:center" | {{em dash}} !! 367 !! 59 !! 426 ! colspan="2" style="text-align:center" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి == {{legend|#FF9A30|[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (2)}}{{legend|#FCB963|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ([[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (2)}}{{legend|#00C0FF|[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] (2)}}{{Legend|#54DEFF|[[ఇండియా కూటమి]] ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని కూటమి) (0)}}{{legend|#818181|శాసన మండళ్లు లేనివి (30)}} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |అధికార పార్టీ !రాష్ట్రం/యుటి |- ! colspan="3" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి|INDIA]] (2)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |2 |- |} గమనిక: [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 4 శాసన మండలిలలో అధికారంలో ఉంది; [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని [[ఇండియా కూటమి]] 2 శాసనమండలిలలో అధికారంలో ఉంది. 30 ఇతర రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనమండలి లేదు. == పూర్వ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు == {| class="wikitable sortable" ! కౌన్సిల్ ! సీటు (లు) ! ఇంటి బలం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! రద్దు చేయబడిన చట్టం |- | [[అసోం శాసనమండలి|అస్సాం లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 42 || 1935-1947 || భారతదేశం (ప్రోవిన్షియల్ లెజిస్లేచర్స్) ఆర్డర్, 1947 |- | [[బొంబాయి శాసనమండలి|బొంబాయి లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[ముంబై|బాంబే]]|| 78 || 1950–1960 || బొంబాయి రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనమండలి|జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసన మండలి]]|| [[శ్రీనగర్]] {{small|(వేసవి కాలం)}}<br/ >[[జమ్మూ]] {{small|(శీతాకాలం)}}|| 36 || 1957–2019 || [[జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019]] |- | [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి|మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[భోపాల్]]|| 77 || 1956–1969 || మధ్య ప్రదేశ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |- | [[పంజాబ్ శాసనమండలి (బ్రిటిష్ ఇండియా)|పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చండీగఢ్]]|| 39 || 1956–1969 || [[పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969]] |- | [[తమిళనాడు శాసనమండలి|తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[చెన్నై]]|| 78 || 1956–1986 || తమిళనాడు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1986 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనమండలి|పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్]]|| [[కోల్‌కతా]]|| 98 || 1952–1969 || పశ్చిమ బెంగాల్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ (రద్దు) చట్టం, 1969 |} == ఏర్పాటు రద్దుపై విమర్శలు, మద్దతు == కొన్నిరాష్ట్రాలు శాసన మండలి అనవసరమని విమర్శిస్తున్నాయి. ఇది రాష్ట్ర బడ్జెట్‌పై భారంగా పరిగణించబడుతుందని, చట్టాన్ని ఆమోదించడంలో జాప్యానికి కారణమవుతుందని వాటి ప్రధాన వాదన. అంతేగాక రాష్ట్ర శాసన మండలి, ఓటమి పాలైన నాయకులు రాష్ట్ర శాసనసభలో స్థానం పొందేందుకు సహాయం చేస్తుంది. నాయకులు పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడినందున ఇది ప్రజాస్వామ్య భావనను తగ్గిస్తుంది. చాలా రాష్ట్రాలు శాసనమండలికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వకపోవడానికి ఇవే ప్రధాన కారణాలు. ఇతర రాష్ట్రాలు లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్స్ ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి, అవి స్థానిక ప్రభుత్వాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయని, వివిధ రంగాలలో నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తులకు (గవర్నరు నామినేషన్ల ద్వారా) తగిన వాయిస్ ఇస్తాయని వాదించాయి. ==ఇవీ చూడండి== * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[రాష్ట్ర శాసనసభ (భారతదేశం)|రాష్ట్ర శాసనసభ]] * [[ఇండియన్ కౌన్సిల్ యాక్ట్ 1909]] * [[రాజ్యసభ]] * [[బ్రిటిషు భారతదేశ కేంద్ర శాసన మండలి]] * [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] s7g5ii0gy1j1ss08v13ft4f45v59jp3 0 39085 4594607 4574450 2025-06-28T15:20:21Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594607 wikitext text/x-wiki {{Infobox Philosopher | region = [[దక్షిణ భారతదేశం]] | era = ఆధునిక యుగం | color = #B0C4DE | image_name = Sathya_Sai_baba.jpg | image_caption = తన సంతకముతో సత్య సాయిబాబా చిత్రం | name = '''సత్య సాయిబాబా''' | birth = [[నవంబరు 23]], [[1926]] పుట్టపర్తి అనంతపురం జిల్లా ఇప్పుడు శ్రీ సత్యసాయి జిల్లా | death = {{death date and age|2011|04|24|1926|11|23}} | school_tradition = [[అద్వైతం]] | main_interests = [[మతం]], [[ధర్మం]], [[సమాజం]], [[ఆధ్యాత్మికం]], [[నీతిబోధ]] | influences = | influenced = [[:en:Isaac Tigrett|ఐసాక్ టిగ్రెట్ట్]], [[:en:Narayana Kasturi|నారాయణ కస్తూరి]], [[అబ్దుల్ కలామ్]], [[అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి]], [[మన్‌మోహన్ సింగ్]], [[టి.ఎన్.శేషన్]], [[సుషీల్ కుమార్ షిండే]], [[:en:Dana Gillespie|దానా గిల్లెస్పీ]], [[:en:Arnold Schulman|ఆర్నాల్డ్ షుల్మాన్]], [[:en:Bill Aitken (traveller)|బిల్ ఐట్కిన్]], [[:en:Vladimir Antonov|వ్లాడిమిర్ ఆంటొనోవ్]], [[:en:Joan Brown|జొవాన్ బ్రౌన్]], [[:en:Alice Coltrane|ఆలిస్ కోల్ట్రేన్]], [[:en:Benjamin Creme|బెంజమిన్ క్రీమె]], [[:en:Maynard Ferguson|మేనార్డ్ ఫెర్గూసన్]], [[:en:Peter Pruzan|పీటర్ ప్రుజాన్]], [[:en:Girija Prasad Koirala|గిరిజా ప్రసాద్ కొయిరాలా]],[[సచిన్ టెండుల్కర్]],[[సునీల్ గవాస్కర్]] | notable_ideas = [[మత సామరస్యం]], సకల ప్రాణుల పట్ల ప్రేమ, [[:en:syncretism|religious syncretism]], [[ఆహింస]] }} సంబంధిత పేరుగల మరికొన్ని వ్యాసాల కోసం అయోమయ నివృత్తి పేజీ [[సాయిబాబా]] చూడండి. '''సత్య సాయి బాబా''' ([[నవంబరు 23]], [[1926]] - [[ఏప్రిల్ 24]], [[2011]]) భారతీయ ఆధ్యాత్మికవేత్త. ఇతనిని 'గురువు' అని, 'వేదాంతి' అని, 'భగవంతుని అవతారం' అని, [[షిరిడీ సాయిబాబా]]యే మరల సత్య సాయిబాబాగా అవతరించాడని పలువురు విశ్వసిస్తారు.<ref>The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, Vol two N-Z, James G. Lochtefeld, Ph.D., 2002, ISBN 0-8239-2287-1, Hindu religious figure of the type known a [[avatar]], godman (pg 583)</ref><ref>A Brief Guide to Beliefs, Ideas, Theologies, Mysteries, and Movements, Linda Edwards,2001, ISBN 0-664-22259-5</ref> ఇతని మహిమల పట్ల చాలామందికి అపారమైన విశ్వాసం ఉంది.<ref name="kasturi1">{{cite book | last =Narayana Kasturi| first =Narayana Kasturi| title = [[Sathyam Sivam Sundaram]] (Vol. 1) | publisher = [[Sri Sathya Sai Books and Publications Trust]] | date =| pages = | isbn = 81-7208-127-8}}[http://laluni.helloyou.ws/askbaba/sathyamsivamsundaram/s1003.html Available online]</ref> [[సత్యసాయి సంస్థ]] వారి సమాచారం ప్రకారం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 130 దేశాలలో 1200 వరకు సత్యసాయి కేంద్రాలున్నాయి.<ref>[http://www.sathyasai.org/organize/content.htm Sathya Sai Org: Numbers to Sai Centers and Names of Countries]</ref> ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సత్యసాయి బాబాను ఆరాధించేవారి సంఖ్య 60 లక్షలు అని ఒక అంచనా కాగా కొందరు భక్తులు ఈ సంఖ్యను "5 నుండి 10 కోట్ల మధ్య" అని చెబుతారు.<ref>* Nagel, Alexandra "De Sai Paradox: Tegenstrijdigheden van en rondom Sathya Sai Baba"/"The Sai Paradox contradictions of and surrounding Sathya Sai Baba" from the magazine "Religieuze Bewegingen in Nederland, 'Sekten' "/"Religious movements in the Netherlands, 'Cults/Sects' ", 1994, nr. 29. published by the Free University Amsterdam press, (1994) ISBN 90-5383-341-2 reports the following estimates: Beyerstein (1992:3) [skeptic]: 6 million; Riti & Theodore (1993:31): 30 million; Sluizer (1993:19): 70 million; Van Dijk (1993:30) [follower] "between 50 and 100 million."; [http://www.adherents.com/Na/Na_581.html#3510 Adherents] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200112185014/https://www.adherents.com/Na/Na_581.html#3510|date=2020-01-12}} cites [[George Chryssides|Chryssides, George]]. ''Exploring New Religions''. London, UK: Cassells (1999) with 10 million<br />*{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/health/main.jhtml?xml=/health/2000/10/28/tlbaba28.xml|title=Divine Downfall|last=Brown|first=Mick|date=2000-10-28|work=|access-date=2007-03-12|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20080925010452/http://www.telegraph.co.uk/health/main.jhtml?xml=%2Fhealth%2F2000%2F10%2F28%2Ftlbaba28.xml|archive-date=2008-09-25|publisher=[[Daily Telegraph]]|pages=}}"The guru Sai Baba has left India only once, yet his devotees across the world are estimated at up to 50 million."<br />*{{cite book|title=[[A Brief Guide to Beliefs, Ideas, Theologies, Mysteries, and Movements]]|last=Edwards|first=Linda|date=2001|publisher=|isbn=0-664-22259-5|pages=}}(venerated by hundreds of millions in India and abroad)</ref> == జీవితం == '''సత్యసాయి బాబా''', ''సత్యనారాయణ రాజు''గా, [[1926]] నవంబరు 23న పెద్ద వెంకప్ప రాజు, ఈశ్వరమ్మ దంపతులకి, ఓ నిరుపేద [[వ్యవసాయం|వ్యవసాయ]] భట్టు రాజుల [[కుటుంబం]] లో, [[అనంతపురం జిల్లా]] లోని, [[పుట్టపర్తి]] అనే కుగ్రామంలో జన్మించాడు. <ref>అనంత దర్శిని, ఏబిసి పబ్లికేషన్స్, 2009 ముద్రణ, పేజీ 149</ref> 20వ శతాబ్దంలో ప్రసిద్ధి చెందిన మతగురువు<ref name="Cults, Sects 2002">The Encyclopedia of Cults, Sects, and New Religions:Second Edition, EditorJames R. Lewis, 2002, ISBN 1-57392-88-7</ref> [[సత్యనారాయణ వ్రతం]] తరువాత పుట్టిన సంతానం కనుక పిల్లవాడికి అలా పేరు పెట్టారు. బిడ్డ పుట్టిన సందర్భంలో ఇంట్లో సంగీత వాద్యాలు వాటంతట అవే మోగాయి అని చెప్పుకుంటారు.<ref>Chennai Online, ''"Sri Sathya Sai Baba: A living Legend"'' by Ramakrishnan R, [http://www.chennaionline.com/festivalsnreligion/Articles/epicstory26.asp Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927172403/http://www.chennaionline.com/festivalsnreligion/Articles/epicstory26.asp |date=2007-09-27 }}</ref> ప్రొఫెసర్ [[నారాయణ కస్తూరి]] రచించిన జీవిత కథ ప్రకారం వ్రతం తరువాత ఈశ్వరమ్మకు ఒక నీలిరంగు గోళం వంటి కాంతి తనలో లీనమౌతున్నట్లుగా కల వచ్చింది. తరువాత ఆమె గర్భవతి అయ్యింది.<ref>Brown, Mick,''Divine Downfall'', [[The Telegraph]], [[October 28]][[2000]], [http://www.telegraph.co.uk/health/main.jhtml?xml=/health/2000/10/28/tlbaba28.xml Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080925010452/http://www.telegraph.co.uk/health/main.jhtml?xml=%2Fhealth%2F2000%2F10%2F28%2Ftlbaba28.xml|date=2008-09-25}} (retrieved 17 Feb. 2007)</ref> <ref>Narayana Kasturi, ''Easwaramma - The Chosen Mother of Bhagwan Sri Sathya Sai Baba''. Sri Sathya Sai Books & Publication Trust, ISBN 81-7208-066-2</ref> బిడ్డ జననం తరువాత పక్కలో ఒక నాగుపాము దర్శనమిచ్చింది.<ref>Kent, page 37<br />"The birth was symbolically marked by a cobra in the bedclothes [..]"</ref> <ref>[[Narayana Kasturi|Kasturi, Narayana]] ''Sathyam Sivam Sundaram'' Vol. 1 [http://laluni.helloyou.ws/askbaba/sathyamsivamsundaram/s1003.html](retrieved 25 Feb. 2007) Chapter 3 Balagopala</ref> కొందరు భక్తులు సాయిబాబాను నాగరాజుగా భావిస్తారు.<ref name="Cults, Sects 2002"/> అయితే ఈ అనుభవాల గురించి ఆ సమయంలో ఉన్న వ్యక్తులనుండే విభిన్న కథనాలు వినబడుతున్నాయి.<ref>Schulman, Arnold ''Baba'' 1971, pp. 122-124, ISBN 0-670-14343-X.</ref> దగ్గరలో ఉన్న [[బుక్కపట్నం]] గ్రామంలో సాయిబాబా ప్రాథమిక విద్య సాగింది.<ref>[[Howard Murphet|Murphet, Howard]] ''Man of Miracles'' first published in 1971, Published in June 1977 by Weiser Books ISBN 0-87728-335-4</ref> చిన్న వయసులోనే నాటకాలు, [[సంగీతం]], [[కవిత్వం]], నటన వంటి కళలలో ప్రావీణ్యత కనబరచాడు. తరువాత [[ఉరవకొండ]] ఉన్నత పాఠశాలలో చదివాడు. [[మార్చి 8]], [[1940]] న కొంత విచిత్రమైన ప్రవర్తన (తేలు కుట్టినట్లుగా) కనబరచాడు. ఈ సంఘటన తరువాత అతని ప్రవర్తనలో మార్పులు కనబడసాగాయి. సమాధి స్థితిలో ఉన్నట్లుగా ఉండేవాడు. పురాతన శ్లోకాలు చెప్పేవాడు. [[భోజనం]] సరిగా చేసేవాడు కాడు. 1940లో తాను [[షిరిడీ సాయిబాబా]] ([[1838]]-[[1918]]కు చెందిన ఫకీరు) అవతారమని ప్రకటించాడు. అదే పేరు తనకు పెట్టుకున్నాడు.<ref>Babb, Lawrence. ''Sathya Sai Baba's Magic'' in Anthropological Quarterly, 1983 <br />"In 1940, at the age of fourteen, he proclaimed himself to be a reincarnation of the celebrated Sai Baba of Shirdi-a saint who became famous in the late nineteenth and early twentieth centuries."</ref> కస్తూరి వ్రాసిన జీవిత చరిత్ర ప్రకారం 1940 అక్టోబరు 20లో, తన 14 యేండ్ల వయసు అప్పుడు, తన పుస్తకాలు వదిలేసి, "నా భక్తులు నన్ను పిలుస్తున్నారు. నా పని నాకున్నది" అని చెప్పాడు. తరువాత మూడేండ్ల పాటు ఎక్కువ సమయం దగ్గరలోని ఒక తోటలో చెట్టు క్రింద గడిపాడు. అప్పుడే అతనిచుట్టూ ప్రజలు గుమికూడడం మొదలయ్యింది. వారితో అతను [[భజన]]లు చేయించేవాడు. ఆ సమయంలోనే తాను ఈ కాలానికి చెందిన [[అవతారం]] అని ప్రకటించాడు. అప్పటినుండి సాయిబాబా అదే విషయం చెబుతూ వచ్చాడు. 1942 నాటి బుక్కపట్నం స్కూలు రికార్డులలో అతని పేరు ఉంది.<ref>Padmanaban, R. ''Love is my form, Vol. 1, The Advent'' (1926-1950), Bangalore: Sai Towers Publishing, 2000: pages 68, 132-133, 147.</ref> 1944లో అనుచరులు (భక్తులు) ఒక గుడిని కట్టారు. ప్రస్తుతం దానిని "పాత మందిరం" అంటారు.<ref>Bowen, David (1988) The Sathya Sai Baba Community in Bradford: Its origins and development, religious beliefs and practices. Leeds: University Press. page 341</ref><ref>Howard Murphet - Man of Miracles, first published in 1971, Published in June 1977 by Weiser Books ISBN 0-87728-335-4 (Chapter V), [http://vahini.org/downloads/murphet-manofmiracles.html#birthandchildhood Available Online]</ref> ప్రస్తుతం ఆశ్రమమైన [[ప్రశాంతి నిలయం]] నిర్మాణం 1948లో మొదలయ్యింది.<ref name="Bowen, David 1988 page 342">Bowen, David (1988) The Sathya Sai Baba Community in Bradford: Its origins and development, religious beliefs and practices. Leeds: University Press. page 342</ref> 1963లో తన ప్రవచనంలో తాను [[శివుడు]], [[శక్తి]] ల అవతారమని ప్రకటించాడు<ref>[http://www.sathyasai.org/discour/1963/d630706.htm Available online] ''Shiva Shakthi'', Gurupournima Day, [[6 July]] [[1963]], (Sathya Sai Baba, Sathya Sai Speaks III 5, 19.)</ref> అదే ప్రవచనంలో తాను [[షిరిడీ సాయిబాబా]] అవతారమనీ, భవిష్యత్తులో [[ప్రేమ సాయిబాబా]]గా అవతరిస్తాననీ చెప్పాడు. ఇదే విషయాన్ని [[1976]]లో పునరుద్ఘాటించాడు.<ref>Interview given by Sathya Sai Baba to R.K. Karanjia of Blitz News Magazine in September of 1976, [http://www.saibaba.ws/articles/interviewwithjournalistsept1976.htm Available online] (retrieved 20 Feb. 2007) <br />"Finally, Prema Sai, the third Avathar will promote the evangel news that not only does God reside in everybody, but everybody is God. That will be the final wisdom which will enable every man and woman to go to God. The three Avathars carry the triple message of work, worship and wisdom."</ref> నారాయణ కస్తూరి వ్రాసిన జీవిత గాథ "సత్యం శివం సుదరం"లో ప్రేమ సాయిబాబా అవతరణ [[మైసూరు]] రాష్ట్రంలో జరుగనున్నదని వ్రాయబడింది.<ref name="Kasturi_1973">Kasturi, Narayana [[Master of Arts (postgraduate)|M.A.]], [[B.L.]] ''Sathyam Sivam Sundaram - Part II: The Life of Bhagavan Sri Sathya Sai Baba'' 1973:88-89 Sri Sathya Sai Books & Publications Trust, ISBN 81-7208-127-8 <br /> "He said, "I have been keeping back from you all these years one secret about Me; the time has come when I can reveal it to you. This is a sacred day. I am Siva-Sakthi," He declared, "born in the gothra of Bharadwaja, according to a boon won by that sage from Siva and Sakthi. Sakthi Herself was born in the gothra of that sage as Sai Baba of Shirdi; Siva and Sakthi have incarnated as Myself in his gothra now; Siva alone will incarnate as the third Sai (Prema Sai Baba) in the same gothra in Mysore State."</ref> షిరిడీ సాయి బాబా భక్తురాలైన శారదాదేవి కథనం ప్రకారం తన మరణకాలంలో షిరిడీ సాయిబాబా ఆమెకు "తాను మరో ఎనిమిది సంవత్సరాలలో 'సత్య' పేరుతో [[ఆంధ్రప్రదేశ్]]{{ZWNJ}}లో అవతరిస్తాను" అని చెప్పాడు.<ref>{{Cite web |url=http://saionline.org/shirdi/shirdi-sathya.html |title=ఆర్కైవ్ నకలు |access-date=2011-05-25 |archive-date=2011-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110614142129/http://saionline.org/shirdi/shirdi-sathya.html |url-status=dead }}</ref> (సత్యసాయిబాబా పేరు, జన్మదినం, జన్మ స్థలం ఈ కథనానికి సరిపోతాయి.). సత్య సాయిబాబాకు ఇద్దరు అక్కలు, ఒక [[అన్న]] (శేషమరాజు), ఒక తమ్ముడు జానకి రామయ్య) .<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/xml/uncomp/articleshow?msid=239253 ''Sathya Sai Baba's younger brother dies''] article on [[18 October]]. 2003 in [[The Times of India]] retrieved March 2006</ref><ref>[http://www.hindu.com/2003/10/18/stories/2003101806030300.htm ''Sathya Sai Baba's brother dies''] article on [[18 October]] [[2003]] in [[The Hindu]] retrieved March 2006</ref> 2003లో జరిగిన ఒక ప్రమాదంలో సత్యసాయిబాబా తుంటి ఎముకకు గాయమయ్యింది. 2005 నాటికి అతను చక్రాలకుర్చీ వాడటం ప్రారంభించాడు. <ref>[http://media.radiosai.org/pages/20050909/index.html SSB in wheelchair]</ref> [[1958]]లో సత్య సాయిబాబా అనుచరులు [[సనాతన సారధి]] అనే ఆధికారిక పత్రికను ప్రచురించడం ప్రారంభించారు.<ref name="Bowen, David 1988 page 342"/> 1960 నుండి పాశ్చాత్య దేశాలనుండి ఆధ్యాత్మిక విషయాలపై ఆసక్తి ఉన్నవారు సత్యసాయిని సందర్శించడం అధికం అయ్యింది. ఒక్క [[1968]]లో మాత్రమే ఈశాన్య [[ఆఫ్రికా]] ప్రాంతానికి సాయిబాబా భారతదేశం దాటి బయటకు వెళ్ళాడు.<ref>Bowen, David (1988) The Sathya Sai Baba Community in Bradford: Its origins and development, religious beliefs and practices. Leeds: University Press. page 343</ref><ref>Kasturi, Narayana, ''"Sathyam, Shivam, Sundaram"'', ISBN 1-57836-077-3</ref> కాని అతని అనుచరులు, [[భక్తులు]], [[సంస్థలు]] ప్రపంచ వ్యాప్తంగా విస్తరించి ఉన్నాయి. 1960లో ఒక ప్రవచనంలో తాను ఈ మానవ రూపంలో ఇంకా 59 సంవత్సరాలు ఉంటానని చెప్పాడు.<ref>Sathya Sai Speaks Vol. I, 31:198; Prashanthi Nilayam (29-9-1960) Sathya Sai Geetha iii [http://www.sssbpt.info/ssspeaks/volume01/sss01-31.pdf Available online (pdf file)]</ref> 1984లో ప్రచురింపబడిన ఒక పుస్తకంలో బాబా ఇలా చెప్పాడని వ్రాయబడింది."నా పాత శరీరంలో నేను ముసలివాడను, బలహీనుడను అయ్యాను గాని ఈ క్రొత్త శరీరంలో అలా కాను."<ref>Shakuntala Balu "Living Divinity" London Sawbridge 1984 page 40, ISBN 0-907555-00-4</ref> సాయిబాబాకు 'గీత' అనే పెంపుడు [[ఏనుగు]] ఉండేది. గున్నయేనుగుగా అతనికి బహూకరింపబడిన ఆ ఏనుగు ప్రశాంతి నిలయం ఉత్సవాలలో తరచు వాడేవారు. 2007 మే 22లో ఆ ఏనుగు చనిపోయింది. తరువాత 'సత్యగీత' అనే మరో ఏనుగు దాని స్థానంలో ఉంది. శ్వాసకోశ, మూత్రపిండాల, ఛాతీ సంబంధిత సమస్యలతో ఆస్పత్రిలో 2011 మార్చి 28న చికిత్స నిమిత్తం చేర్చబడ్డాడు.<ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-03-29/hyderabad/29357591_1_hospitalised-health-severe-infection |title=సత్యసాయి ఆరోగ్యం విషమం |access-date=2011-04-24 |website= |archive-date=2012-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120112074117/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-03-29/hyderabad/29357591_1_hospitalised-health-severe-infection |url-status=dead }}</ref> దాదాపు నెల రోజులు అయినా ఆయన ఆరోగ్యం మెరుగవ లేదు <ref>{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2011/04/23/stories/2011042369312200.htm |title=సత్యసాయి ఆరోగ్యం విషమం |access-date=2011-04-24 |website= |archive-date=2011-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110426112824/http://www.hindu.com/2011/04/23/stories/2011042369312200.htm |url-status=dead }}</ref> ఏప్రిల్ 24వ తేదీన ఉదయం 7:40 కి తుది శ్వాస విడిచాడు.<ref>{{Cite web|url=http://thatstelugu.oneindia.in/news/2011/04/24/sathya-sai-passes-away-240411-aid0108.html|title=సత్యసాయిబాబా నిర్యాణం|access-date=2021-02-25|date=2011-04-24|publisher=వన్ ఇండియా}}{{Dead link|date=అక్టోబరు 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.timesnow.tv/articleshow/4371320.cms |title=సత్యసాయి మరణం |website= |access-date=2011-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110427091929/http://www.timesnow.tv/articleshow/4371320.cms |archive-date=2011-04-27 |url-status=dead }}</ref> బాబా పార్థివ దేహానికి వేద మంత్రోచ్ఛరణల మధ్య ఏప్రిల్ 27 వ తేదీన బుధవారం ఉదయం మహా సమాధి జరిగింది. పుట్టపర్తి [[ప్రశాంతి నిలయం]]లోని కుల్వంత్ హాలు లోనే అన్ని కార్యక్రమాలూ శాస్త్రోక్తంగా జరిగాయి. 2011 జూలై 15 నుంచి సత్యసాయి బాబా మహాసమాధి దర్శనం ప్రారంభించారు. == సాయిబాబా భక్తుల నమ్మకాలు, ఆచారాలు == === ఆశ్రమాలు, మందిరాలు === సత్యసాయిబాబా తన జన్మ స్థలమైన [[పుట్టపర్తి]] లోనే నివాసం ఉండేవాడు. ఒకప్పటి ఈ చిన్న గ్రామం బాగా పెరిగిపోయింది. ఇక్కడ ఒక విశ్వవిద్యాలయం, [[చైతన్యజ్యోతి]] అనే ఒక పెద్ద మత ప్రదర్శనశాల (దీని డిజైనుకు పలు అవార్డులు లభించాయి)<ref>The Star, ''"Enlightening experience in India"'', by M. Krishnamoorthy [https://web.archive.org/web/20050412101614/http://thestar.com.my/lifestyle/story.asp?file=%2F2005%2F4%2F2%2Ffeatures%2F9982154&sec=features Available online]</ref>), ఒక ఆధ్యాత్మిక మ్యూజియమ్, ఒక రైల్వే స్టేషను, ఒక కొండ అంచు క్రీడాంగణం, విమానాశ్రయం, ఇండోర్ క్రీడాంగణం వంటి పెక్కు సదుపాయాలు ఆవిర్భవించాయి.<ref>Places to see at Puttaparthi. Referenced from official Sathya Sai Organization website, [http://www.sathyasai.org/ashrams/prasanthi/outsideinterest.html Available online]</ref> పుట్టపర్తి ఆశ్రమానికి భారతదేశపు ప్రముఖ నాయకులు ([[అబ్దుల్ కలామ్]], [[వాజ్‌పేయి]] వంటివారు) అతిధులుగా వచ్చేవారు.<ref>The Hindu, ''"A 5-point recipe for happiness"'', by Our Staff Reporter, November 24 2006 [http://www.hindu.com/2006/11/24/stories/2006112405400400.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110720164130/http://hindu.com/2006/11/24/stories/2006112405400400.htm |date=2011-07-20 }}</ref><ref>The Hindu, ''"Warm welcome to PM at Puttaparthi"'', by Our Staff Reporter, February 12 2004 [http://www.hinduonnet.com/2004/02/12/stories/2004021203690600.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003241/http://hinduonnet.com/2004/02/12/stories/2004021203690600.htm |date=2007-10-12 }}</ref> సత్యసాయిబాబా 80వ జన్మదినోత్సవానికి ప్రపంచం నలుమూలలనుండి 10లక్షలమంది సందర్శకులు వచ్చారని అంచనా. ఇందులో భారతదేశం, 180 ఇతర దేశాలనుండి 13,000 మంది ప్రతినిధులు ఉన్నారు.<ref>Deccan Herald: ''"Sathya Sai's birthday celebrations on"'' by Terry Kennedy, November 23 2005, [http://www.deccanherald.com/deccanherald/nov232005/national1724520051122.asp Available online]</ref> సంవత్సరంలో అధికభాగం బాబా నివాసం ప్రశాంతి నిలయంలోనే ఉండేది. వేసవికాలం కొన్నిరోజులు [[బెంగళూరు]] లోని "బృందావనం" ఆశ్రమంలో గడిపేవారు. ఎప్పుడైనా [[కొడైకెనాల్]]‌ లోని "సాయి శృతి ఆశ్రమం"కి వెళ్లేవాడు.<ref>The ashrams of Sathya Sai Baba. Referenced from the official Sathya Sai Organization website, [http://www.sathyasai.org/ashrams/content.html Available online]</ref> సత్యసాయిబాబా మూడు ముఖ్య మందిరాలను స్థాపించాడు - అవి [[ముంబై]] లోని "ధర్మక్షేత్రం" లేదా "సత్యం", [[హైదరాబాదు]] లోని "శివం", [[చెన్నై]] లోని "సుందరం"<ref>Sathyam, Shivam and Sundaram Mandirs On Official radiosai.org website [http://media.radiosai.org/Journals/Vol_04/01MAR06/coverstory_sundaram.htm Available online]</ref>. బాబా ఆశ్రమాలలో దినచర్య ఉదయం [[ఓం|ఓం కార స్మరణ]], [[సుప్రభాతం|సుప్రభాతాలతో]] మొదలవుతుంది. తరువాత [[వేదాలు|వేద పారాయణ]], సంకీర్తన, భజనలు జరుగుతాయి. బాబా దర్శనం ఇచ్చేవాడు. <ref>{{Cite web |url=http://www.srisathyasai.org.in/Pages/AshramInfo/Ashram.htm#ashram |title=ప్రశాంతి నిలయం వెబ్‌సైటులోని సమాచారం |access-date=2007-12-06 |website= |archive-date=2007-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071203165750/http://www.srisathyasai.org.in/Pages/AshramInfo/Ashram.htm#ashram |url-status=dead }}</ref> దర్శనం సమయంలో బాబా సందర్శకుల, భక్తుల మధ్య నడుస్తూ వారిచ్చే నమస్కారాలను, వినతి పత్రాలను స్వీకరించేవాడు. విభూతిని 'సృష్టించి' పంచేవాడు. కొందరిని ప్రత్యేక దర్శనానికి, మాట్లాడడానికి అనుమతించేవాడు. ఇలా ఏకాంతంగా బాబాతో మాట్లాడి ఆయనకు తమ మనసులోని మాటను విన్నవించుకోవడం భక్తులకు ఎంతో సంతోష దాయకంగా ఉండేది. అటువంటి దర్శన సమయాలలో బాబా భక్తుల మనసుల లోని మాటలను, ఇతర అనూహ్యమైన విషయాలను వెల్లడించేవాడని, అలా [[భక్తులు]] ఆశ్చర్యపడేవారట.<ref>[[Reinhart Hummel|Hummel, Reinhart]] ''Guru, Miracle Worker, Religious Founder: Sathya Sai Baba'' article in Update IX 3, Sept. 1985, originally published in German in Materialdienst der EZW, 47 Jahrgang, 1 February 1984 (retrieved 20 Feb. 2007) <br />"If the visitor finally managed to meet him, he would be startled not only with materializations but also with disclosures of his own life that Sai Baba, as clairvoyant, reveals"</ref> తన దర్శనం ఆధ్యాత్మిక ప్రయోజనాలను ప్రసాదిస్తుందని మాత్రమే బాబా చెప్పేవాడు. {{Quote box| |text= ''నా దర్శనం తరువాత ప్రశాంతంగా, ఏకాంతంగా కూర్చొనండి. ఆ ప్రశాంతతలో నా ఆశీర్వాదం సంపూర్ణంగా మీకు లభిస్తుంది. మీ ప్రక్కనుండి నేను నడచినపుడు నా శక్తి మిమ్ములను చేరుతుంది. వెంటనే గనుక మీరు ఇతరులతో మాట్లాడడం మొదలుపెడితే ఆ శక్తి మీకు ఉపయోగం కాకుండా చెల్లాచెదరు కావచ్చును. నా కంటపడిందేదైనా నిస్సంశయంగా చైతన్యవంతమౌతుంది. రోజు రోజుకూ మీలో మార్పులు సంభవిస్తాయి. మీ మధ్యలో నడవడం అనేది దేవతలు సైతం కోరుకొనే సుకృతం. అది నిరంతరం ఇక్కడ మీకు లభిస్తున్నది. అందుకు కృతజ్ఞులు కండి.'' |width=50% |source=<ref>{{Cite web |url=http://www.srisathyasai.org.in/Pages/AshramInfo/Ashram.htm#ashram |title=ఆశ్రమం వెబ్‌సైటు నుండి |access-date=2007-12-06 |website= |archive-date=2007-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071203165750/http://www.srisathyasai.org.in/Pages/AshramInfo/Ashram.htm#ashram |url-status=dead }}</ref> }} === మహిమలు === బాబా మహిమల గురించి విస్తృతమైన నమ్మకాలు, వివాదాలు ఉన్నాయి. కొన్ని పుస్తకాలలోనూ, పత్రికా రచనలలోనూ, ఇంటర్వ్యూలలోనూ బాబా అనుచరులు బాబా మహిమల గురించీ, వ్యాధి నివారణ శక్తిని గురించీ తరచు ప్రస్తావించారు.<ref name="Babb">{{cite book | last = Babb | first = Lawrence A. | title = Redemptive Encounters: Three Modern Styles in the Hindu Tradition | url = https://archive.org/details/redemptiveencoun0000babb_w1y8 | origyear = 1986 | year = 2000 | publisher = Waveland Press Inc. | location = [[Prospect Heights, Illinois]] | isbn = 1577661532 | oclc = 45491795 | id = {{LCCN|85|0|28897}} }} </ref> కొన్ని సార్లు భక్తుల అనారోగ్యాన్ని బాబా తాను గ్రహించినట్లుగా చెప్పబడుతున్నది.<ref>Sathya Sai Baba ''[[Shiva]] [[Shakthi]], on ''[[Guru poornima|Gurupournima]]'' Day, 6 July 1963, in Sathya Sai Speaks III 5, 19.) [http://www.sathyasai.org/discour/1963/d630706.htm Available online]''</ref> అను నిత్యం బాబా విభూతిని, కొన్ని మార్లు ఉంగరాలు, హారాలు, వాచీల వంటి చిన్న వస్తువులనూ "సృష్టించి" భక్తులకు పంచిపెడతాడని చెబుతారు.<ref>Nagel, Alexandra (note: Nagel is a critical former follower) "De Sai Paradox: Tegenstrijdigheden van en rondom Sathya Sai Baba"/"The Sai Paradox contradictions of and surrounding Sathya Sai Baba" from the magazine "Religieuze Bewegingen in Nederland, 'Sekten' "/"Religious movements in the Netherlands, 'Cults/Sects' ", 1994, nr. 29. published by the [[Free University of Amsterdam]] press, (1994) ISBN 90-5383-341-2 <br /> English "For example, he materializes vibuthi constantly."<br /> Dutch origina "Vibhuti bijv. materialiseert hij aan de lopende band."</ref> ప్రపంచ వ్యాప్తంగా భక్తుల ఇళ్ళలో బాబా పటాలు, పూజా మందిరాలు, విగ్రహాలు, పీఠాలనుండి [[విభూతి]], [[కుంకుమ]], [[పసుపు]], పవిత్ర తీర్ధజలం, శివలింగాలు, చిన్న సైజు (ఇత్తడి, బంగారం) దేవతా మూర్తులు, ప్రసాదాలు (తినుబండారాలు), విలువైన మణులు, దారాలు వంటివి లభించడం జరుగుతున్నట్లు అనేక కథనాలున్నాయి.<ref>Nair, Yogas, "Raisins, ash raise eyebrows", The Post [[April 19]] [[2006]], [https://web.archive.org/web/20071111072916/http://www.geocities.com/wikirefs/raisins-ashes.html Available online]</ref> <ref>Brown Mick, The Spiritual Tourist, Ch: The Miracle In North London, pp. 29-30, 1998 ISBN 1-58234-034-X</ref> <ref>[[March 17]] [[2004]] in the newspaper ''Post'' South Africa [http://www.thepost.co.za/index.php?fSectionId=154&fArticleId=375687 Available online]</ref> <ref>"House of Miracles", Sunday [[24 March]] [[2002]], Durban news, ''Sunday Times'' [http://www.suntimes.co.za/2002/03/24/news/durban/ndbn01.asp Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070524073524/http://www.suntimes.co.za/2002/03/24/news/durban/ndbn01.asp|date=2007-05-24}}</ref> <ref>India Express, ''"Sai Baba in a DDA flat?"'' by Rekha Bakshi, [http://www.indiaexpress.com/faith/festivals/20000306-0.html Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090220090439/http://www.indiaexpress.com/faith/festivals/20000306-0.html |date=2009-02-20 }}</ref> <ref>Kent, Alexandra ''Divinity and Diversity: a Hindu revitalization movement in Malaysia'', Copenhagen Nias Press, first published in 2005, ISBN 87-91114-40-3, page 125</ref> [[:en:Kirlian photography|కిర్లియన్ ఫొటోగ్రఫీ]] ద్వారా కాంతి పుంజాలను పరిశీలించి, విశ్లేషించడంలో నిపుణుడైన[[:en:Frank Baranowski|ఫ్రాంక్ బారొవస్కీ]] బాబా కాంతిపుంజాన్ని (aura) పరిశీలించి చెప్పిన అభిప్రాయం - అంతకుముందు తాను పరిశీలించిన ఎవరి కాంతిపుంజాలూ బాబా కాంతి పుంజాలలా లేవు. బాబా సామాన్యమైన వ్యక్తి కాదు. దివ్యపురుషుడై ఉండాలి. బాబా కాంతిపుంజం చాలా విశాలమై దిగంతాలకు వ్యాపిస్తున్నది. ఇంతకు ముందెన్నడూ చూడని బంగారు, వెండి (రంగు) ఛాయలు అందులో కనిపిస్తున్నాయి.<ref>Island Lanka Newspaper, ''"The Aura of Sri Sathya Sai Baba"'' by Dr. Gamini Karunanayake M.B.B.S. (Cey.) D.I.H. R.C.P. (Lond). R.C.S. (Eng), [https://web.archive.org/web/20031125051739/http://www.island.lk/2003/11/23/featur02.html Available online]</ref> [[ఐస్లాండ్]]కు చెందిన [[మనో విజ్ఞానం|మనో విజ్ఞాన శాస్త్రవేత్త]] [[:en:Erlendur Haraldsson|ఎర్లెండర్ హెరాల్ద్ సన్]] 'నియంత్రిత పరిస్థితులలో' బాబాను అధ్యయనం చేయడానికి ప్రయత్నించాడు కాని అందుకు అనుమతి లభించలేదు. అయినా ఆ శాస్త్రవేత్త బాబా మహిమలగురించి విస్తృతంగా ఇతరులను ఇంటర్వ్యూ చేసి అధ్యయనం చేసి తన పరిశోధనలను ప్రచురించాడు. భక్తులనూ, పూర్వ భక్తులనూ ఇంటర్వ్యూ చేయడం ద్వారా అతనికి అనేక అసాధారణ విషయాలు తెలియవచ్చాయి. బాబా గాలిలో తేలిపోవడం, ఒకచోటనుండి మరోచోట ప్రత్యక్షం కావడం, అదృశ్యం కావడం, రాతిని మిఠాయిగా మార్చడం, నీటిని మరో పానీయం లేదా పెట్రోలుగా మార్చడం, అడిగిన వస్తువులు సృష్టించి ఇవ్వడం, తన దుస్తుల రంగు ఒక్కసారిగా మార్చడం, వ్యాధి నివారణ, కొంత ఆహారాన్ని అధికంగా చేయడం, అనూహ్య దృశ్యాలు, స్వప్నాలు, ఒక చెట్టుపై మరొక కాయలు కాయించడం, ప్రకృతిని నియంత్రించడం, వివిధ దేవతా మూర్తులుగా దర్శనమివ్వడం, తేజోవంతమైన కాంతిని వెదజల్లడం - ఇటువంటి మహిమలు తమ స్వానుభవంగా కొందరు భక్తులు చెప్పారు.<ref>Haraldsson, ''op. cit'', pp. ??</ref>. ఈ సంఘటనలలో కొన్ని బైబిల్ క్రొత్త నిబంధనలో యేసుక్రీస్తు కనబరచిన మహిమలను పోలి ఉన్నాయి. అయితే యేసుక్రీస్తు జీవిత కథలో వ్యాధి నివారణ ఒక ముఖ్యమైన మహిమ. బాబా కూడా వ్యాధులు నివారించినట్లు కొందరి అనుభవాలుగా చెప్పబడినా గాని బాబా మహిమలలో ఈ అంశం అంత ప్రముఖమైనదిగా చెప్పబడడం లేదు. <ref>Haraldsson, ''op. cit'', pp. 43</ref> <ref>Haraldsson, ''op. cit.'', pp 231, 239-241</ref> ఈ విధమైన ఘటనలు దివ్య కార్యాలని బాబా చెప్పాడు కాని వాటిని గురించి శాస్త్రీయమైన ప్రయోగ పరిశోధనలు చేయాలన్న శాస్త్రజ్ఞుల కోరికలను తిరస్కరించాడు. ఈ 'మహిమలు' చేతివాటం పనులని విమర్శకులు తరచు అంటూ వచ్చారు. 1976 ఏప్రిల్లో [[బెంగుళూరు|బెంగళూరు]] విశ్వ విద్యాలయం అప్పటి వైస్ చాన్సలర్, భౌతిక శాస్త్రవేత్త, హేతువాది అయిన డా. [[హెచ్.నరసింహయ్య]] "మూఢ నమ్మకాలను, మహిమలను హేతుబద్ధంగా పరిశోధించే సంస్థ"ను స్థాపించాడు. నియంత్రితమైన (ప్రయోగానుకూలమైన) పరిస్థితులలో తన మహిమలను చూపమని ఈ కమిటీ బాబాకు మర్యాదపూర్వకంగా లేఖ వ్రాసింది. ఆ పై మరో రెండు లేఖలు వ్రాసినా బాబా స్పందించలేదు.<ref name="haraldsson204">Haraldson, ''op. cit'', pp 204-205</ref>. వారి విధానం అనుచితంగా ఉన్నదని బాబా అన్నాడు.<ref name="blitz"/> "ఇంద్రియాలకు లోబడేది విజ్ఞాన శాస్త్రం. అతీంద్రియమైనది ఆధ్యాత్మికం. ఆధ్యాత్మిక సాధన ద్వారానే దానిని తెలుసుకోవచ్చును. విశ్వంలో అద్భుతాలలో కొద్ది విషయాలను మాత్రమే విజ్ఞానశాస్త్ర్రం వెలిబుచ్చగలిగింది" - అని బాబా అన్నాడు.<ref name="blitz"/> "ఈ కమిటీ ప్రతికూల భావాలూ, ఈ పనికి వారిచ్చిన ప్రచారమూ, సాయిబాబా పట్ల వారికున్న వ్యతిరేక భావమూ స్పష్టంగా ఉన్నాయి. కనుక కమిటీ ప్రయత్నాలు ముందుకు సాగలేదు అని హెరాల్డ్సన్ వ్రాశాడు. తమ అభ్యర్ధనకు సాయిబాబా మిన్నకుండడాన్నిబట్టి బాబా మహిమలు బూటకమని తేలుతున్నదని నరసింహయ్య అన్నాడు.<ref>Haraldsson, pp 209</ref> మొత్తానికి వార్తా పత్రిలలో ఈ విషయమై చాలా కాలం వాద ప్రతివాదాలు నడచాయి.<ref>Haraldsson, ''op. cit.'', pp. 206</ref> నరసింహయ్య స్థాపించిన కమిటీ 1977లో రద్దయ్యింది. 1992లో కెనడా దేశపు అసమ్మతి వాది డేల్ బేయర్స్టీన్ సాగించిన అధ్యయనం ద్వారా బాబాకు అతీంద్రియ శక్తులున్నాయన్న కథనాలలో వాస్తవం లేదని తెలుస్తున్నది- అని బాబా విమర్శకులలో ఒకడైన అలెక్జాండ్రా నగెల్ 1994లో ఒక వ్యాసంలో పేర్కొన్నాడు - <ref name="saiparadox">Nagel, Alexandra (note: Nagel is a critical former follower) "De Sai Paradox: Tegenstrijdigheden van en rondom Sathya Sai Baba"/"The Sai Paradox contradictions of and surrounding Sathya Sai Baba" from the magazine "Religieuze Bewegingen in Nederland, 'Sekten' "/"Religious movements in the Netherlands, 'Cults/Sects' ", 1994, nr. 29. published by the Free University Amsterdam press, (1994) ISBN 90-5383-341-2</ref>. 1995 లో ''"Guru Busters"'', అనే యు.కె. "ఛానల్-4" టెలివిజన్ కార్యక్రమంలో బాబా మహిమలను మోసాలుగా చూపే విడియోటేపును ప్రదర్శించారు. తరువాత ఈ విడియోటేపులను ప్రత్యేక నిపుణులతో విశ్లేక్షణ చేయించారు కాని "మోసం" అని ధ్రువీకరించే ఏ విధమైన ఆధారాలు నిపుణులకు లభింపలేదు.<ref>Haraldsson, ''op. cit.'', pp. 295-301</ref> 2000 డిసెంబరు ఇండియా టుడే పత్రికలో ఐంద్రజాలికుడు పి.సి.సర్కార్ జూనియర్ బాబా చేసేవన్నీ మోసాలు అని ఆరోపించాడు.<ref name="Available online">[[India Today]], ''"A God Accused"'', December 04, 2000 [https://web.archive.org/web/20010129110700/http://www.india-today.com/itoday/20001204/cover4.shtml Available online]</ref>. అలాగే బసవ ప్రేమానంద్ అనే ఔత్సాహిక ఐంద్రజాలికుడు బాబా ఒక కపటి అని ఆరోపించాడు. బంగారు వస్తువులు సృష్టిస్తున్నట్లు చెప్పుకొన్నందున బాబా "గోల్డ్ కంట్రోల్ చట్టాన్ని" ఉల్లంఘిస్తున్నాడని 1986లొ బాబా పై వ్యాజ్యం కూడా దాఖలు చేశాడు. ఈ కేసు కొట్టివేయబడింది. కాని అతీంద్రియ శక్తి చట్టప్రకారం గుర్తించబడలేదని మళ్ళీ ప్రేమానంద్ అప్పీలు చేశాడు. <ref>{{cite web|last=Datta|first=Tanya|author-link=|date=17 June 2004|title=Sai Baba: God-man or con man?|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/this_world/3813469.stm|access-date=24 February 2007|work=|publisher=BBC News|format=html|doi=}}</ref><br /> బాబా చూపే కొన్ని "మహిమ"లను తాను కూడా చేయగలనని 2004లో ''Secret Swami'' అనే బి.బి.సి. కార్యక్రమంలో చెప్పాడు (చేతివాటం ద్వారా కొన్ని వస్తువులు తెప్పించడం, నోట్లోంచి ఒక లింగం తీయడం వంటివి). అయితే కొందరు బాబా విమర్శకులు కూడా బాబాకు కొన్ని అసాధారణ శక్తులున్నాయని అంగీకరిస్తున్నారని అదే కార్యక్రమంలో చెప్పబడింది.<ref name="secretswami"/> సత్యసాయిబాబా 1971లో "వాల్టర్ కొవాన్"ను పునరుజ్జీవింపజేశాడని కథనం ఉంది. ఇది నమ్మదగినదిగా అనిపించడంలేదని బ్రిటిష్ పాత్రికేయుడు మిక్ బ్రౌన్ తన 1998 రచన ''The Spiritual Tourist''లో పేర్కొన్నాడు.<ref>Brown, Mick ''The Spiritual Tourist'' 1998 Bloomsbury publishing ISBN 1-58234-034-X Chapter ''In the House of God'' pp. 73 - 74</ref> <ref>Hislop, John S. ''My Baba and I'' 1985 published by Birth Day Publishing Company, San Diego, California ISBN 0-9600958-8-8 chapter ''The Resurrection of Walter Cowan'' pages 28-31 [http://www.srisathyasai.org.in/Pages/Devotees_Experiences/Resurrection_WalterCowan.htm available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071211090118/http://www.srisathyasai.org.in/Pages/Devotees_Experiences/Resurrection_WalterCowan.htm|date=2007-12-11}}</ref> <ref>[[Narayana Kasturi|Narayna Kasturi]] “Sathyam Sivam Sundaram” Volume I 1961 “Chapter “Moves in His Game” <br /> ”He brought Walter Cowan back from the region beyond death because, as He said, "he has not completed the work he has to do." Sri Sathya Sai Books & Publications Trust, ISBN 81-7208-127-8 “[http://laluni.helloyou.ws/askbaba/sathyamsivamsundaram/s1054.html available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927034024/http://laluni.helloyou.ws/askbaba/sathyamsivamsundaram/s1054.html|date=2007-09-27}}</ref> <ref>Brown, Mick ''The Spiritual Tourist'' 1998 Bloomsbury publishing ISBN 1-58234-034-XChapter ''In the House of God'' pp. 73 - 74</ref> లండన్ లో బాబా పటాలనుండి విభూతి రాలడం గురించి కూడా అదే పుస్తకంలో మిక్ బ్రౌన్ చర్చించాడు. ఈ కథనాలలో ఏమీ మోసం గాని, వాటం గాని లేవని అతను అభిప్రాయపడ్డాడు.<ref>Brown Mick, The Spiritual Tourist, Ch: The Miracle In North London, pp. 29-30, 1998 ISBN 1-58234-034-X See [[Sathya Sai Baba#Miracles.2C claims.2C and ashrams|Miracles, Claims and Ashrams]] section.</ref> బాబా సర్వజ్ఞుడనే భావాలగురించి మిక్ బ్రౌన్ చెప్పినది - "బాబా చెప్పిన భవిష్యత్ విషయాలు, బైబులులో చెప్పిన భవిష్యత్ విషయాలు, అసలు జరిగిన విషయాలు - వీటిని skeptics పరిశీలించి ఆయా విషయాలలో పొంతన లేకపోవడం గురించి స్పష్టంగా వ్రాశారు."<ref>Brown, Mick The Spiritual Tourist 1998 Bloomsbury publishing ISBN 1582340013 Chapter In the House of God pp. 73</ref> 2007 అక్టోబరులో సత్యసాయిబాబా తాను చంద్రునిలో "విశ్వరూపం" చూపుతానని అన్నాడు. వేలాది జనం ఆశ్రమంలో గుమికూడారు. బాబా కూడా అక్కడికి వచ్చి ఒక గంట ఉండి వెళ్ళిపోయాడు. ఏమీ జరుగలేదు.<ref>ఆంధ్రన్యూస్.నెట్ లో వార్త - Viswaroopa Darshan at Puttaparthi cancelled - Bad weather conditions and traffic jam believed to be the reasons - Puttaparthi - Anantapur, October 4, 2007 </ref> == బోధనలు == {{Quote box |quote = ''నేను దేవుడిని. నీవు కూడా దేవుడివే. తేడా ఏమిటంటే ఈ సంగతి నాకు తెలుసు. నీకు అసలు తెలియదు.'' ''మీ హృదయాలలో ప్రేమ అనే దీపం వెలిగించి దానిని అనుదినం ప్రజ్వలింపజేయడానికే నేను వచ్చాను. నేను ఏదో ఒక [[మతం]] తరపున గాని ఒక సంఘం తరపున గాని ప్రచారానికి రాలేదు. ఒక సిద్ధాంతానికి అనుయాయులను ప్రోగుచేయడానికి రాలేదు. నా మార్గంలో గాని, మరో మార్గంలో గాని శిష్యులను, భక్తులను ఆకర్షించడం నా అభిమతం కాదు.... విశ్వవ్యాప్తమైన, ఏకమైన ఆధ్యాత్మిక సూత్రం - ప్రేమ అనే మార్గం, ధర్మం, బాధ్యత - ఈ ఆత్మ సత్యాన్ని చెప్పడానికే వచ్చాను. ... తన గుండెల్లో భగవదైశ్వర్యాన్ని నింపుకోమనీ, నీచమైన అహంకారాన్ని వీడమనీ ప్రతి మతం ఉద్బోధిస్తుంది. వైరాగ్యాన్ని, విజ్ఞతనూ పెంచుకొని మోక్షాన్ని సాధించుకోవడాన్ని నేర్పుతుంది. అన్ని హృదయాలలోనూ వెలిగేది ఒకే ఒక దేవుడు. అన్ని మతాలూ ఆ భగవంతునే కీర్తిస్తున్నాయి. అన్ని భాషలూ ఆ పేరే చెబుతున్నాయి. ప్రేమే భగవంతుని ఆరాధించడానికి అత్యుత్తమమైన మార్గం. ఈ ప్రేమే నేను మీకిచ్చే సందేశం. ఈ ఐక్య భావాన్ని అవగతం చేసుకోండి.'' (4 జూలై 1968) '' ప్రపంచ మానవాళిని సౌభ్రాతృత్వ భావంతో ఏకం చేయడానికి, ఆత్మ సత్యాన్ని ఉద్దీపింపజేయడానికి ఈ సాయి వచ్చాడు. మనిషినీ మనిషినీ జోడించే ఈ దివ్య సంప్రదాయమే విశ్వాధారమైన సత్యం. ఇది తెలుసుకొంటే మనిషి పశుత్వం నుండి ఎదిగి దివ్యత్వం సాధించగలడు'' (19 జూన్, 1974) ''మీ అందరిలో సాత్విక భావాన్ని పెంపొందించడమే నా లక్ష్యం. నేనేదో మహిమలు చేస్తున్నాననీ, ఇదీ అదీ సృష్టించి ఇస్తున్నాననీ విని ఉంటారు. అది ముఖ్యం కాదు. సత్వ గుణమే ముఖ్యం. మీకు నేను ఆరోగ్యైశ్వర్యాదులను నేను ప్రసాదించేది మీ అవరోధాలను తొలగించి ఆధ్యాత్మ సాధనపై మనసు లగ్నం చేయాలన్న ఉద్దేశ్యంతోనే.'' (25 జూలై 1958) ''అన్ని మతాలూ వికసించాలి. భగవంతుని వైభవం అన్ని భాషలలోనూ గానం చేయబడాలి. అదే ఆదర్శవంతమైనది. వివిధ మతాల మధ్య భేదాలను గౌరవించండి. కాని ఐక్యత అనే జ్యోతిని ఆరిపోనీయవద్దు'' ''అవతరించుట యనుటలో అర్ధమేమి? జనులపై ప్రీతి వాత్సల్యపరత తోడ వారి స్థాయికి దైవంబు వచ్చు భువికి, జీవ ప్రజ్ఞతో బాటుగా దైవ ప్రజ్ఞ'' |width = 50% |source = శ్రీ సత్యసాయి సంస్థ వెబ్ సైటు.<ref>{{Cite web|title=Introduction|url=http://www.srisathyasai.org.in/Pages/SriSathyaSaiBaba/Introduction.htm|url-status=dead|website=Srisathyasai.org.in|access-date=2007-12-11|archive-date=2007-11-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20071128034312/http://www.srisathyasai.org.in/Pages/SriSathyaSaiBaba/Introduction.htm}}</ref> }} సత్యసాయిబాబా మంచి వక్త. తెలుగులో బాబా ఆధ్యాత్మిక ఉపన్యాసాలు, బోధనలు అందరికీ అర్ధమయ్యేలాగా, ఉదాహరణలతో కూడి ఉంటాయి.<ref name="Babb1">{{cite book | last = Babb | first = Lawrence A. | title = Redemptive Encounters: Three Modern Styles in the Hindu Tradition | url = https://archive.org/details/redemptiveencoun0000babb_w1y8 | origyear = 1986 | year = 2000 | publisher = Waveland Press Inc. | location = [[Prospect Heights, Illinois]] | isbn = 1577661532 | oclc = 45491795 | id = {{LCCN|85|0|28897}} | pages = 198-199 }} "Sathya Sai Baba is, among other things, a teacher. He is a frequent giver of discourses, now compiled in several volumes. He usually speaks in Telugu, and before a Hindi-speaking audience an interpreter is required. One of his most characteristic rhetorical devices is the ad hoc (and often false) etymology. For example, he has stated that Hindu means `one who is nonviolent' by the combination of hinsa (violence) and dur (distant)."</ref> తాను సకల దేవతా స్వరూపుడనైన అవతారమని బాబా చెప్పాడు.<ref>"The Revelation", ''Sathya Sai Speaks VI'', 210-213, 17 May 1968 [http://www.sathyasai.org/discour/1968/d680517.htm Available online]</ref> అంతే గాకుండా అందరిలోనూ దేవుడున్నాడనీ, అయితే ఆ సంగతి తనకు తెలిసినట్లు ఇతరులకు తెలియడంలేదనీ, అదే ముఖ్యమైన తేడా అనీ చెప్పాడు. ఈ బోధన [[అద్వైతం|అద్వైత సిద్ధాంతానికి]] దగ్గరగా ఉంది.<ref name="blitz"/>. మానవులు కామ క్రోధాది వికారాలకు దూరంగా ఉండాలని కూడా బోధించాడు.<ref name="blitz">Interview given by Sathya Sai Baba to R.K. Karanjia of Blitz News Magazine in September of 1976 [http://www.saibaba.ws/articles/interviewwithjournalistsept1976.htm Available online]</ref> సత్యసాయి బాబా బోధనలు సకల మత సమైక్యతను ([[:en:syncretism|syncretism]] వెల్డిస్తాయి. కాని అవి అధికంగా [[హిందూ మతం]] సంప్రదాయాలను, విశ్వాసాలను ప్రతిబింబిస్తాయని ఒక పండితుని అభిప్రాయం<ref>.[http://www.aaanet.org/aes/bkreviews/result_details.cfm?bk_id=363] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071011233126/http://aaanet.org/aes/bkreviews/result_details.cfm?bk_id=363|date=2007-10-11}}</ref>. తాను అందరిలో [[విశ్వాసం|విశ్వాసాన్ని]] పునరుద్ధరించడానికి, [[వేదాలు|వేదాధ్యయనాన్ని]] సంరక్షించడానికీ అవతరించానని చెప్పాడు.<ref>''The Encyclopedia of Cults, Sects, and New Religions: Second Edition'', Editor James R. Lewis, 2002, ISBN 1-57392-88-7</ref>. సత్య సాయి బోధనలలో తరచు కనుపించే మరొక ముఖ్యాంశం - తల్లిదండ్రుల పట్ల భక్తి. మాతృమూర్తులే సమాజాన్ని తీర్చి దిద్దుతారని, స్త్రీలను గౌరవించడం జాతీయ కర్తవ్యమని బోధించాడు.<ref>''The Hindu,'' "Day of introspection at Puttaparthi" by Chitra Mahesh, January 4, 2002, [http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2002/01/04/stories/2002010401251000.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003433/http://hinduonnet.com/thehindu/fr/2002/01/04/stories/2002010401251000.htm |date=2007-10-12 }}.</ref> ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సాయి భక్తులు భజనలు చేయడం, ఆయన బోధనలను పఠించడం, సమాజ సేవ చేయడం, వ్యక్తిత్వ వికాసాన్ని ప్రోత్సహించడం వంటి కార్యక్రమాలు చేపడుతుంటారు. కాని వారి సంస్థలు "మిషనరీ" వ్యవస్థను పోలి ఉండవు. వాటిలో భక్తి ముఖ్యమైన అంశం.<ref>Knott, Kim Dr. ''South Asian Religions in Britain'' page 766, Table 22.1 ''Principal Sectarian movements in Britain and their primary characteristics'' in the ''Handbook of Living Religions'' edited by John R. Hinnels (1997), second edition, ISBN 0-14-051480-5</ref> తన గురించిన పబ్లిసిటీని బాబా ప్రోత్సహించడు.<ref>Public discourse by Sathya Sai Baba on [[November 23]] [[1968]] (also published in Samuel Sandweiss 1972 book ''Sai Baba: The Holy man and the psychiatrist'' Part II ''Coming Home'') [http://www.sathyasai.org/discour/1968/d681123.htm Available online on the website of the Sathya Sai organization]</ref> సాయి సత్సంగాలలో అన్ని దేవతల, గురువుల భజనలు సాగుతుంటాయి. సాయి బోధనలననుసరించి సాయి సంస్థ ఐదు మౌలికమైన కర్తవ్యాలను ప్రోత్సహిస్తుంది - అవి [[నిజం|సత్యము]], [[ధర్మము]], [[అహింస]], [[ప్రేమ]], [[శాంతి]]<ref>The Baker Pocket Guide to New Religions, by Nigel Scotland , 2006, ISBN 0-8010-6620-4</ref> ఇతర ముఖ్యమైన బోధనలు.<ref name="Babb" /> * సేవ, దాన ధర్మాలు * సకల ప్రాణులపట్ల ప్రేమ * సాధన * వృద్ధాప్యంలో * భగవంతుడే సత్యం. మిగిలినది మాయ * శాకాహారం * మద్యం, ధూమపానం, మాదక ద్రవ్యాలనుండి దూరంగా ఉండడం * సంసారం పట్ల వైరాగ్య భావం, ఇంద్రియ నిగ్రహం. * ధ్యానం - భగవన్నామ, రూప స్మరణం, భక్తి, జపం, సాధన * అన్ని మతాలు భగవంతుని కడకు చేరస్తాయన్న విశ్వాసం * తల్లిదండ్రులు, గురువులు, పెద్దల పట్ల భక్తి సాయిబాబా బోధనలు ఈ క్రింది [[నాలుగు]] ముఖ్య విషయాల ద్వారా అవగతం చేసుకోవచ్చునని అంటారు: * ఒకటే కులం - మానవత * ఒకటే మతం - ప్రేమ * ఒకే భాష -హృదయం * ఒకే దేవుడు - అంతటా ఉన్నవాడు. *హజరత్‌ మహమ్మద్‌ 1400 సంవత్సరాల కిందట భగవంతుని దివ్య వాణిని '[[ఖుర్‌ ఆన్‌]] ' రూపంలో పొందుపరిచాడు.ఇందులోని రెండు పదాలు [[సలాత్‌]], [[జకాత్‌]] .అంటే [[ప్రార్థన]], [[దానధర్మాలు]] .వీటిని ఆచరించే సమాజానికి ఇస్లాం అని పేరుపెట్టారు. [[ఇస్లాం]] అంటే [[శరణు]], [[శాంతి]] అని అర్థం. ఎవరు భగవంతునికి శరణాగతులై నిరంతర శాంతితో జీవించడానికి పూనుకుంటారో ఆ సమాజమే 'ఇస్లాం'. (ఈనాడు25.4.2011) భారతదేశంలో వివిధ వార్తా పత్రికలు సాయిబాబా ఉపదేశాలను తరచు ప్రచురిస్తుంటాయి.<ref>See: [http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/xml/uncomp/articleshow?msid=626909539 1] [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2000/12/04/stories/10040906.htm 2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003357/http://hinduonnet.com/thehindu/2000/12/04/stories/10040906.htm |date=2007-10-12 }} [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2000/12/15/stories/13150907.htm 3] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003402/http://hinduonnet.com/thehindu/2000/12/15/stories/13150907.htm |date=2007-10-12 }} [http://www.manipuronline.com/Potpourri/January2003/precioushumanlife21_1.htm 4] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927043114/http://www.manipuronline.com/Potpourri/January2003/precioushumanlife21_1.htm |date=2007-09-27 }} [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2002/01/25/stories/2002012505190600.htm 5] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003417/http://hinduonnet.com/thehindu/2002/01/25/stories/2002012505190600.htm |date=2007-10-12 }} [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2002/03/20/stories/2002032000050800.htm 6] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003422/http://hinduonnet.com/thehindu/2002/03/20/stories/2002032000050800.htm |date=2007-10-12 }} [http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/xml/uncomp/articleshow?art_id=6899343 7] [http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/xml/uncomp/articleshow?art_id=7597436&sType=1 8] [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2002/05/28/stories/2002052806960300.htm 9] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003428/http://hinduonnet.com/thehindu/2002/05/28/stories/2002052806960300.htm |date=2007-10-12 }}</ref> == సంస్థలు == [[దస్త్రం:Puttaparthi.jpg|right|200px|thumb|[[పుట్టపర్తి]] ప్రవేశ తోరణ ద్వారం]] నేరుగా సత్య సాయి బాబా అధ్వర్యంలో గాని, అతని సేవా సంస్థల అధ్వర్యంలో గాని పెక్కు విద్యా, సేవా, దాన కార్యక్రమాలు నడుస్తున్నాయి. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 166 దేశాలలో 10,000 సత్యసాయి సేవా సంస్థలున్నాయి.<ref name="babatrust">Times Of India, ''"Sathya Sai Baba Trust to set up second superspecialty hospital at Bangalore"'', May 29 2000</ref> ;ఉన్నత విద్య ప్రశాంతి నిలయంలోని [[సత్యసాయి ఉన్నతవిద్యా సంస్థ]] (''Sri Sathya Sai Institute of Higher Learning'' ప్రస్తుతం దీని పేరు, [[శ్రీ సత్య సాయి యూనివర్సిటీ]]) భారతదేశం మొత్తంలో [[:en:National Assessment and Accreditation Council|జాతీయ విద్యాప్రమాణ తులనా మండలి]] ద్వారా "A++" రేటింగ్ పొందిన ఒకే ఒక సంస్థ.<ref>The Hindu: City colleges cheer NAAC rating, June 8 2006, [http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2006/06/08/stories/2006060801700100.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071212032612/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2006/06/08/stories/2006060801700100.htm |date=2007-12-12 }}.</ref><ref>Draft Report of the Peer Team on Institutional Accreditation of Sri Sathya Sai Institute of Higher Learning (Deemed University) Vidyagiri, Prashanthi Nilayam – 515 134 (A.P) Visit Dates: December 2 – 4, 2002 [http://www.naac-india.com/Reports/SRI%20SATHYA%20SAI.doc Available online: DOC File].</ref> ఇదే కాకుండా ఒక సంగీత విద్యాలయం, అనంతపురం‌లో ఒక (మహిళా) ఉన్నత విద్యాలయం ఉన్నాయి.<ref>Sri Sathya Sai Institute of Higher Learning, Anantapur Campus, from an Official Sathya Sai site, [http://www.sssihl.edu.in/Campus_Ananthapur.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070127023204/http://www.sssihl.edu.in/Campus_Ananthapur.htm |date=2007-01-27 }}</ref> ;వైద్యం పుట్టపర్తిలోని [[శ్రీ సత్యసాయి ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హైయర్ మెడికల్ సైన్సెస్]] (''Sri Sathya Sai Institute of Higher Medical Sciences'') 220 పడకలు గల ఒక సూపర్ స్పెషాలిటీ హాస్పిటల్. అప్పటి ప్రధాని [[పి.వి.నరసింహారావు]]చే 1991 నవంబరు 22న ప్రారంభింపబడింది. <ref>The Hindu: Healing with Love and Compassion, November 23 2005, [http://www.hindu.com/thehindu/features/saibaba/stories/2005112300270300.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090601103937/http://www.hindu.com/thehindu/features/saibaba/stories/2005112300270300.htm |date=2009-06-01 }}</ref> బెంగళూరులోని శ్రీ సత్యసాయి ఇనస్టిట్టూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్ అన్ని హంగులూ గల 333 పడకల [[ఆసుపత్రి]].<ref>Deccan Harald: ''"Where service comes first "'' by Aruna Chandaraju, January 17 2006 [http://www.deccanherald.com/deccanherald/jan172006/spectrum106442006117.asp Available online]</ref> ఇది 2001 జనవరి 19న అప్పటి ప్రధాని [[అటల్ బిహారీ వాజపేయి]]చే ప్రాంభింపబడింది.<ref>The Hindu: Vajpayee hits out at high cost of medicare by A. Jayaram, January 20, 2001 [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2001/01/20/stories/0220000b.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003407/http://hinduonnet.com/thehindu/2001/01/20/stories/0220000b.htm |date=2007-10-12 }}</ref> ఇవన్నీ పేదవారికి ఉచితంగా వైద్య సదుపాయాలందిస్తున్నాయి. <ref>Times Of India, ''"Sai hospital to host health meet on Saturday"'', January 14 2002 [http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/xml/uncomp/articleshow?msid=900126016 Available online]</ref> 2004 ఏప్రిల్ నాటికి 2,50,000 మందికి బెంగళూరులో ఉచిత చికిత్స లభించింది. <ref>The Times Of India: Super-Specialty hospital touches 2.5 lakh cases by Manu Rao, [http://timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/articleshow?msid=646815 Available online]</ref> అలాగే బెంగళూరు వైట్‌ఫీల్డ్ల్‌లోని సత్యసాయి జనరల్ హాస్పిటల్ లక్షలాదిమందికి ఉచిత వైద్యం అందించింది.<ref>''"Sai Baba hospital: A refuge to millions"'', May 1 2001, [http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/39970476.cms Available online]</ref> ఇంకా ఎన్నో వైద్యశాలలు గ్రామీణ పేదవారికి వైద్య సదుపాయాలు ఉచితంగా కలుగజేస్తున్నాయి. <ref name="babatrust"/> ;విరాళాలు సత్యసాయి సంస్థలకు పెద్దమొత్తాలలో విదేశాలనుండి విరాళాలు లభిస్తున్నాయి.<ref>''Sathya Sai Trust gets most foreign donations'' in [[rediff]] August 16, 2003 [http://www.rediff.com/money/2003/aug/16donations.htm available online] retrieved 12 Feb. 2007<br />" the Andhra Pradesh-based Sri Sathya Sai Central Trust is the largest recipient of foreign contributions."</ref> ;త్రాగు నీరు [[File:Sri Sathya Sai Project 1999 stamp of India.jpg|right|thumb|150px|శ్రీ సత్యసాయి మంచినీటి ప్రాజెక్టుపై తపాలాశాఖ విడుదల చేసిన పోస్టల్ స్టాంపు]] అనావృష్టి ప్రాంతమైన అనంతపురం జిల్లాలో అనేక మంచినీటి ప్రాజెక్టులు లక్షలాది ప్రజలకు త్రాగునీరు అందిస్తున్నాయి.<ref>The Week: Showers of Grace by Hiramalini Seshadri, May 26 2002 [https://web.archive.org/web/20020607142233/http://www.the-week.com/22may26/events12.htm Available online].</ref><ref name="cmpraise">The Hindu: Water projects: CM all praise for Satya Sai Trust by Our Staff Reporter, [[February 13]], [[2004]], [http://www.hindu.com/2004/02/13/stories/2004021301330500.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040422040457/http://www.hindu.com/2004/02/13/stories/2004021301330500.htm|date=2004-04-22}}</ref> [[చెన్నై]] నగరానికి కూడా సత్యసాయి సంస్థల అధ్వర్యంలో 200కోట్ల రూపాయల పైన ఖర్చుతొ నిర్మించిన ఎంతో ఉపయోగకరమైన ప్రాజెక్టులు త్రాగునీరు సరఫరా చేస్తున్నాయి<ref>The Hindu: Chennai benefits from Sai Baba's initiative by Our Special Correspondent, December 1 2004, [http://www.hindu.com/2004/12/01/stories/2004120113280300.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041230220254/http://www.hindu.com/2004/12/01/stories/2004120113280300.htm |date=2004-12-30 }}</ref> <ref>The Hindu: Project Water by Hiramalini Seshadri, June 25 2003, [http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/25/stories/2003062500110300.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090226015853/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/06/25/stories/2003062500110300.htm |date=2009-02-26 }}</ref> <ref>Chennai Online: MK hails Sai Baba's service to mankind, January 21 2007, [http://www.chennaionline.com/colnews/newsitem.asp?NEWSID=%7B62204700-0492-49CE-8AA8-E79FDC799715%7D&CATEGORYNAME=CHN Available online]</ref> <ref>IBN: Karunanidhi shares dais with Sai Baba, January 21 2007, [http://www.ibnlive.com/news/karunanidhi-shares-dais-with-sai-baba/31747-3.html Available online]</ref><ref name= "Chennai Visit">Felicitation for Water Project, Indian Express:[http://www.indianexpress.com/story/21444.html Available Online]</ref><ref name="“Felicitation Chennai">Chennai Visit in January 2007:[http://www.indiaenews.com/politics/20070121/36546.htm Available Online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012004530/http://www.indiaenews.com/politics/20070121/36546.htm |date=2007-10-12 }}</ref> [[గోదావరి]] నదినుండి [[తూర్పు గోదావరి|తూర్పు]] [[పశ్చిమ గోదావరి|పశ్చిమ]] గోదావరి జిల్లాలకు నీరు సరఫరా చేసే ప్రాజెక్టు నిర్మాణంలో ఉంది.<ref>The Hindu, Water, the Elixir of life, November 2005 [http://www.hindu.com/thehindu/features/saibaba/stories/2005112300260200.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070419042824/http://www.hindu.com/thehindu/features/saibaba/stories/2005112300260200.htm |date=2007-04-19 }}.</ref> ఇంకా [[మెదక్]], [[మహబూబ్ నగర్]] జిల్లాలలోనూ, [[మహారాష్ట్ర]] లోని [[లాతూర్]] జిల్లాలోను పెద్ద ప్రాజెక్టులు నిర్మించబడ్డాయి లేదా ప్రతిపాదనలో ఉన్నాయి. <ref name="cmpraise"/> <ref name="cmpraise"/> ;విద్య ప్రపంచంలో అన్ని దేశాలలోనూ వ్యక్తిత్వాన్ని వికసింపజేసే విద్య (Educare, Education in Human Values) నేర్పే విద్యాలయాలను స్థాపించాలని వారి ఆశయం. ఇప్పటికి 33 దేశాలలో పాఠశాలలు ప్రాంభించారు.<ref>Sai Educare Website, authorized by the Sathya Sai Organization, [http://www.saieducare.org/html/index.asp Available online].</ref> ;సాయి సమితులు [[దస్త్రం:Sathya Sai Organisation official logo.jpg|right]] దేశ దేశాలలో సాయి సమితులున్నాయి. సత్యసాయి సమితివారి చిహ్నం [[ఐదు]] దళాల పద్మం. ఈ ఐదు దళాలు ప్రేమ, శాంతి, సత్యం, ధర్మం, అహింసలకు చిహ్నాలు. (ఇంతకు ముందు ఈ దళాలపై వివిధ మతాల చిహ్నాలుండేవి) ;ప్రచురణలు సత్యసాయి పబ్లికేషన్స్ ట్రస్ట్ వారు 'సనాతన సారధి' అనే మాస పత్రికతో బాటు 40 భాషలలో వెయ్యికి పైగా పుస్తకాలు ప్రచురించారు. వివిధ దేశాలలో వారి శాఖలున్నాయి. 2001లో "[[సాయి గ్లోబల్ హార్మొనీ]] అనే రేడియో స్టేషను ప్రాంభమైంది. <ref>The Hindu, ''"Saibaba Gospel Goes On Air"'', November 24 2001, [http://www.hinduonnet.com/thehindu/2001/11/24/stories/0424201f.htm Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012003413/http://hinduonnet.com/thehindu/2001/11/24/stories/0424201f.htm |date=2007-10-12 }}</ref> == విమర్శలు == సత్య సాయి బాబా మహిమలు, వాటి గురించిన భిన్నాభిప్రాయాలు, విమర్శల గురించి పై భాగంలో కొంత వ్రాయబడింది. ఇవే కాకుండా కొన్ని ప్రత్యేకమైన ఘటనలు బాబా వ్యక్తిత్వాన్ని గురించి, అతని సంస్థల గురించిన సంచలనాత్మకమైన విమర్శలకు కారణమయ్యాయి. [[జూన్ 6]], [[1993]]న నలుగురు వ్యక్తులు చాకులతో సాయిబాబా గదిలోకి దూరారు. ఇద్దరు అనుచరులను చంపారు. ఆ నలుగురు ఆగంతుకులూ చంపబడ్డారు. ఇది వార్తా పత్రిలలో ప్రముఖంగా వచ్చింది. తన 1993 [[గురు పూర్ణిమ]] ఉపన్యాసంలో బాబా 'తన అనుయాయుల మధ్య ఉన్న అసూయ ఈ ఘటనకు కారణం' అని బాబా చెప్పాడు కాని అంతకంటే వ్యాఖ్యానించలేదు.<ref>Guru Purnima Discourse, [[July 3]] [[1993]], Keep Truth as Your Aim: [http://www.eaisai.com/baba/docs/d930703.html Available online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071225204007/http://www.eaisai.com/baba/docs/d930703.html|date=2007-12-25}}</ref>. నలుగురు ఆగంతుకులనూ అక్కడే చంపవలసిన అవసరం ఉందా అన్న విషయంపై కూడా పలు వాదోపవాదాలు జరిగాయి. <ref name="untouchable">[[Michelle Goldberg|Goldberg, Michelle]] ''Untouchable'' 25 July 2001 in [[salon.com]]</ref> ఇంకా ప్రైవేటుగా తనను సందర్శించ వచ్చిన వారి పట్ల సాయిబాబా లైంగిక ప్రవర్తన గురించిన 'ఫిర్యాదులు' కూడా తరచు వివాదాస్పదమయ్యాయి. <ref>"Bailey, David, A Journey To Love, 1996 ISBN 81-86822-04-6<br /> Bailey, David, A Journey To Love Book 2: Love and Marriage, 1988 ISBN 81-86822-60-7<br /> Bailey, Faye, Another Journey To Love: Experiences with Sathya Sai Baba, 1998 ISBN 81-86822-40-2"</ref>) <ref name="untouchable"/> <ref name="divinedownfall"/> <ref>David Bailey: ''A Journey to Love''</ref> ముఖ్యంగా పాశ్చాత్య దేశాల పత్రికలలోనూ, టివి ఛానళ్ళలోనూ ఈ విషయమై విమర్శనాత్మకమైన కథనాలు వెలువడ్డాయి. <ref name="secretswami">Secret Swami BBC TV documentary, June 2004, [http://news.bbc.co.uk/1/shared/spl/hi/programmes/this_world/transcripts/secret_swami17_06_04.txt Transcript available online]</ref> ఈ కథనాల గురించిన స్పందనలు కూడా తీవ్రంగానే వచ్చాయి. సాయి బాబాకు పెద్ద పెద్ద వారి అండదండలుండడం వలన అతనిపై ఫిర్యాదులను సరిగా పరిశోధంచడంలేదనేది విమర్శ. సాయిబాబాకు ఉన్న అసాధారణమైన ప్రతిష్ఠ వల్లనే లేనిపోని అపవాదులు వస్తున్నాయనీ, ఇవి నిష్పాక్షికమైన పరిశోధనలో నిలబడవనీ స్పందన. సాయి బాబా ప్రచారం కోసం ఎప్పుడూ ప్రయత్నించలేదనీ, పాశ్చాత్యులు తమకున్న అపోహలతో ఇలాంటి నిందలకు ఒడిగడుతున్నారనీ ప్రముఖ పాత్రికేయుడు [[కుష్వంత్ సింగ్]] అన్నాడు.<ref name="Available online"/> <ref name="secretswami" /><ref name="untouchable"/> <ref>Kennedy, Dominic [[The Times]] (England), [[27 August]] [[2001]] ”Suicide, sex and the guru” [http://www.geocities.com/wikirefs/times-article3.html Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> అలాగే సాయిబాబాను నమ్ముకొన్న ముగ్గురు వ్యక్తులు వివిధ సందర్భాలలో ఆత్మహత్య చేసుకోవడం పై గురించి కూడా పలు వివాదాలున్నాయి. <ref>Dominic Kennedy, The Times British News, ''I sought peace and couldn't find it'' [http://www.geocities.com/wikirefs/times-article2.html Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} & 'Three die after putting faith in guru' [http://www.geocities.com/wikirefs/times-article1.html Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> సాధారణంగా ఇటువంటి విమర్శలకు సాయిబాబా స్పందించడం జరుగలేదు. కాని 2000లో ఒక ఉపన్యాసంలో 'కొందరు ధన ప్రలోభాలకు లోబడి ఇటువంటి అపనిందలు వేస్తున్నారు' అని చెప్పారు.<ref>Rao, Manu B.S. ''Sai Baba lashes out at detractors''. [[Times of India]] 26 December 2000 <br />"BANGALORE: Sri Sathya Sai Baba on Monday lashed out at his detractors in a rare display of anger while delivering a discourse on the occasion of Christmas at Brindavana, Whitefield ashram here. [...] <br />In an obvious reference to some of what has been written against him in the recent days, Baba said that many have been bought and they speak against him for the money they have received to do so."</ref> <ref name="untouchable"/> <ref name="untouchable"/><ref>Discourse by Sathya Sai Baba on [[25 December]] [[2000]] [http://www.sssbpt.info/ssspeaks/volume33/sss33-23.pdf Available online (pdf file)]</ref> === విమర్శలకు సమాధానాలు === 2001 డిసెంబరులో అటల్ బిహారీ వాజపేయి (అప్పటి ప్రధాన మంత్రి), పి.ఎన్.భగవతి ( సుప్రీం కోర్టు పూర్వ ప్రధాన న్యాయమూర్తి), రంగనాధ మిశ్రా (జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ చైర్‌పర్సన్, సుప్రీం కోర్టు పూర్వ ప్రధాన న్యాయమూర్తి), నజ్మా హెప్తుల్లా (ఇంటర్-పార్లమెంటరీ యూనియన్ ప్రెసిడెంట్, య.ఎన్.డి.పి. ప్రముఖ మానవ అభివృద్ధి దౌత్యవేత్త), శివరాజ్ పాటిల్ (లోక్ సభ పూర్వ స్పీకర్, కేంద్ర కాబినెట్ మంత్రి) కలసి సంతకం చేసిన అధికారిక లేఖను పబ్లిక్‌గా విడుదల చేశారు. ఇందులో సాయబాబాకు వ్యతిరేకంగా వస్తున్న అపనిందల దాడి ''"అసంబద్ధం, నిరాధారం, బాధ్యతా రహితం"'' అని వాటిని ఖండించారు.<ref>Sri Sathya Sai Baba - A Living Legend - An Embodiment Of Love For All Mankind, Letter from A.B. Vajpayee (the then Prime Minister of India), [http://www.geocities.com/wikirefs/prime-minister-of-india.html Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[:en:Bill Aitken (traveller)|బిల్ ఐట్కిన్]] అనే సాయి భక్తుడు, ధార్మిక విశ్లేషకుడు, యాత్రికుడు,''"Sri Sathya Sai Baba: A life"'' అనే పుస్తక రచయిత చెప్పిన ప్రకారం బాబా మీద అపనిందలు అధికంగా బాధ్యతా రహితమైనవి, దురుద్దేశ్య పూర్వకమైనవి. పరిశిలనకు నిలవనివి. బి.బి.సి. వంటి ఛానళ్ళు ఈ విషయంపై దృష్టి కేంద్రీకరించడానికి కారణం 'చర్చి' వ్యవస్థకు పోటీ నిలవ గలిగే ఉద్యమాల పట్ల వారికున్న అనాదరణా భావమే. బాబాను విమర్శించేవారు ఎక్కువైనప్పుడల్లా బాబాను ఆరాధించే వారు మరింతగా పెరుగుతున్నారు. <ref>Aitken, Bill, Miracle of Welfare ([[November 27]] [[2005]]) [http://www.the-week.com/25nov27/currentevents_article10.htm Available online]</ref> ముఖ్యంగా లైంగిక ప్రవర్తన గురించిన బి.బి.సి.లో వచ్చిన నిందలు పూర్తిగా ఆధార రహితమని అశోక్ భగాని వివరించాడు. ఎందుకంటే ప్రైవేటు దర్శన సమయంలో కుటుంబ సభ్యులు గాని, మిత్రులు గాని తప్పక భక్తునికి తోడుగా ఉంటుంటారు.<ref name="payalnair">New Allegations Of Abuse Against Sai Baba by Payal Nair, Asian Voice, [[June 26]] [[2004]]: [http://www.geocities.com/wikirefs/asian-voice.html Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> కేవలం ఇద్దరు పాశ్చాత్యుల కథనం ఆధారంగానే ''Secret Swami'' అనే బిబిసి డాక్యుమెంటరీ తయారయ్యిందనీ, తన దీర్ఘకాలిక పరిశీలన ప్రకారం అటువంటి ఘటనలకు అవకాశమే లేదనీ మరొక విద్యార్థివివరించాడు.<ref name="payalnair"/> పుట్టపర్తి ఆశ్రమం సెక్రటరీ కె.చక్రవర్తి ఇటువంటి నిందలపై వ్యాఖ్యానించడానికి నిరాకరించాడు. మహా పురుషుల జీవితాలలో వివాదాలు రాకపోలేదనీ, ఇదంతా బాబా లీల అనీ, వివాదాలు వచ్చినా బాబా పట్ల ఆరాధన పెరుగుతూనే ఉన్నదనీ బాబా అనువాదకుడు కుమార్ అన్నాడు .<ref name="divinedownfall"/>. తాను పరిశీలించిన ప్రకారం బాబా ప్రవర్తనలో ఏ మాత్రం అసభ్యత లేదనీ, తాను స్వయంగా బాబా అసాధారణ శక్తులను చూచాననీ డెన్మార్క్‌కు చెందిన తోర్‌బ్జార్ మెయెర్ అన్నాడు.<ref>"Seduced" TV documentary produced by [[Danish Radio]] broadcasted on [[January 30]] [[2002]] at 8:05 pm. [http://www.geocities.com/wikirefs/seduced.html transcript Available online]{{Dead link|date=జనవరి 2020|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> == రాజకీయ వివాదం == 2007 జనవరిలో ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌ను విభజించడం, [[తెలంగాణా]]ను ఏర్పరచడం పాపమని సత్యసాయిబాబా అన్న మాటలు స్థానికంగా రాజకీయ దుమారాన్ని సృష్టించాయి.<ref name="httelangana">{{cite web | work=hindustantimes.com | title=Telangana activists upset with Sai Baba | url=http://www.hindustantimes.com/news/181_1908397,000900020004.htm | url-status=dead | access-date=2007-12-03 | archive-date=2007-02-24 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070224052748/http://www.hindustantimes.com/news/181_1908397,000900020004.htm }}</ref> ఇందుకు నిరసనగా [[తెలంగాణా రాష్ట్ర సమితి]] నాయకుడు [[కె.చంద్రశేఖరరావు]], ఇతర తెలంగాణా వాదులు బాబాను తీవ్రంగా విమర్శించారు. పెద్దపెట్టున నిరసన ప్రదర్శనలు జరిగాయి. బాబా అనుయాయుల ద్వారా ప్రతి ప్రదర్శనలు కూడా జరిగాయి. <ref>{{cite web|title=Spiritual guru criticised for opposing statehood for Telangana region|url=http://www.gulf-times.com/site/topics/article.asp?cu_no=2&item_no=128913&version=1&template_id=40&parent_id=22|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930210359/http://www.gulf-times.com/site/topics/article.asp?cu_no=2&item_no=128913&version=1&template_id=40&parent_id=22|archive-date=2007-09-30|work=gulf-times.com}}</ref><ref>{{cite web|title=Cong ignores Sai Baba's remarks|url=http://timesofindia.indiatimes.com/NEWS/India/Cong_ignores_Sai_Babas_remarks/articleshow/1437539.cms|work=timesofindia.com}}</ref> ==స్మరణలు== * 2022 లో కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన [[శ్రీ సత్యసాయి జిల్లా]] ==చిత్రమాలిక== <gallery mode="packed" heights="150px"> File:Baba-1940's.jpg|1940 లలో సత్యసాయిబాబా File:Sathya Alimentado a los pobres 1948.jpg|1948 లో చిత్రం File:Sathya Feeds the Poor 1948 detail.jpg|1948 లో భక్తులతో ఉన్న దృశ్యం File:Sathya Sai Baba 1996 300dpi.jpg|1996 లో చిత్రం File:Sathya Sai Baba Samadhi at Puttaparthi, India.jpg|సత్యసాయిబాబా సమాధి,పుట్టపర్తి File:Sathya Sai Baba. Photo Guy Veloso (www.guyveloso.com)..jpg|సత్యసాయి ప్రసంగం-1996లో File:Sathyasaibabafloat1946.jpg|1946 లో తెప్పోత్సవం సందర్భంగా బాబా </gallery> == మూలాలు == <div style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px; border:1px solid #AAAAAA; reflist2">{{reflist|colwidth=30em}}</div> == బయటి లింకులు == {{Commonscat|Sathya_Sai_Baba|సత్య సాయి బాబా}} * [http://www.sathyasai.org/ Official International Website of the Sri Sathya Sai Organization] * [http://www.srisathyasai.org.in/ Official Website of Sri Sathya Sai Central Trust, India] * [http://www.sssbpt.org/ Sri Sathya Sai Books and Publications Trust, India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071209015917/http://www.sssbpt.org/ |date=2007-12-09 }} * [http://www.radiosai.org/ Radio Sai Global Harmony] * [http://www.gramaseva.com - Official Website of the Sri Sathya Sai Organization,Andhra Pradesh, India] * [http://www.saicast.org/ SaiCast - Streaming Videos of Sathya Sai Baba] <!-- వర్గాలు --> <!--- అంతర్వికి లింకులు---> {{Authority control}} [[వర్గం:1926 జననాలు]] [[వర్గం:2011 మరణాలు]] [[వర్గం:హిందూ గురువులు]] [[వర్గం:బాబాలు]] [[వర్గం:భారత తపాలా బిళ్ళపై ఉన్న ప్రముఖులు]] [[వర్గం:అనంతపురం జిల్లా ఆధ్యాత్మిక గురువులు]] [[వర్గం:తమ పేరిట స్మారక పోస్టల్ స్టాంపు విడుదలైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:ఈ వారం వ్యాసాలు]] dzz9amobidkvkey8snq6lpedcfrysgm 0 40755 4594510 4591756 2025-06-28T12:42:25Z Veera.sj 9700 /* పుట్టు పూర్వోత్తరాలు */ విస్తరణ 4594510 wikitext text/x-wiki {{విస్తరణ}} {{Infobox artist | name = భగవాన్ శ్రీ రజినీష్‌ | image =Bhagwan beweging gekwetst door reclame-affiche van het NRC met de tekst profeet, Bestanddeelnr 933-0734-cropped.jpg | imagesize = | caption =1981లో రజనీష్ | birth_name = చంద్ర మోహన్ జైన్ | birth_date = 11 డిసెంబర్ 1931 | birth_place = {{nowrap|కుచ్వాడ<!--village-->, భోపాల్ రాష్ట్రం, [[బ్రిటీష్ రాజ్]]}}<br />{{small|(ఇప్పుడు [[మధ్యప్రదేశ్]], [[భారతదేశం]])}} | death_date = 19 జనవరి 1990 (aged 58) | death_place = [[పుణె]], [[మహారాష్ట్ర]], భారతదేశం | nationality = ఇండియన్ | training = డా. హరి సింగ్ గౌర్ విశ్వవిద్యాలయం | field = ఆధ్యాత్మికత | movement = జీవన్ జాగృతి ఆందోళన్ (నియో-సన్న్యాస్) | works = 600 పుస్తకాలు, అనేక వేల ఆడియో, వీడియో ప్రసంగాలు | patrons = | influenced by = [[Zen Buddhism]], [[Gautama Buddha]], [[Bodhidharma]], [[Krishna]], [[Mahavira]], [[Lao Tzu]], [[Nagarjuna]], [[Patanjali]], [[Gorakhnath]], [[Adi Shankara]], [[Guru Nanak]], [[Kabir]], [[Meera]], [[Ramakrishna]], [[Jiddu Krishnamurti]], [[Vedanta]], [[Samkhya]], [[Tantra]], [[Sufism]], [[Western mysticism]], [[G. I. Gurdjieff]], [[Human Potential Movement]] | influenced = ఖుశ్వంత్ సింగ్, రాహుల్ శర్మ (సంగీతకారుడు)<ref>[http://www.rahulsantoor.com/musical-gibberish.php Rahul Sharma webpage ]</ref> [[Milind Date]], [[Vinod Khanna]],<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi-times/The-uncensored-Vinod-Khanna/articleshow/17277243.cms "The uncensored Vinod Khanna"]</ref> [[Amrita Pritam]], [[Peter Sloterdijk]]<ref>''[[Die Tageszeitung]]'' [http://www.taz.de/pt/2006/06/13/a0226.1/text interview] (13 June 2006), [http://www.lettre.de/archiv/36_sloterdijk.html interview] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130301120254/http://www.lettre.de/archiv/36_sloterdijk.html |date=2013-03-01 }} in ''[[Lettre International]]'' {{de icon}}. Retrieved 9 July 2011.</ref><ref>"http://www.hollywoodreporter.com/news/lady-gaga-reveals-love-books-254661"</ref> }} '''రజినీష్ చంద్రమోహన్ జైన్''' ([[డిసెంబరు 11]], [[1931]] - [[జనవరి 19]], [[1990]]). 1960లలో '''ఆచార్య రజినీష్‌'''గా, 1970-1980లలో '''భగవాన్ శ్రీ రజినీష్‌''' గా ఆ తరువాత '''ఓషో'''గా పిలువబడిన ప్రఖ్యాత భారతీయ ఆధ్యాత్మిక బోధకుడు. పరిశీలనాత్మక సిద్ధాంతాలు, పూర్వీయ (తూర్పు దేశాల) ఆధ్యాత్మికత, వ్యక్తిగత భక్తి, లైంగిక స్వాతంత్ర్యం గురించి అనేక ప్రసంగాలు, రచనలు చేసాడు.<ref name=":0">{{Cite web|date=2025-04-21|title=Bhagwan Shree Rajneesh {{!}} Biography, Facts, & Rajneesh Movement {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/biography/Bhagwan-Shree-Rajneesh|access-date=2025-05-17|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> [[భారతదేశం]], [[అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు]]లో '''ఓషో మూవ్‌మెంట్''' అనే ఒక వివాదాస్పదమైన కొత్త ఆధ్యాత్మిక సంఘాన్ని స్థాపించాడు. మేధస్సు లో ఎదగాలనుకొనే వారి జీవితాలలో ఓషో అధ్యాత్మిక విప్లవాన్ని తెచ్చాడు. సనాతన ధర్మాలను, పూజారులను, రాజకీయవేత్తలను, యుగాల నాటి సాంప్రదాయాలనే కాక స్వీయ అవగాహన పథంలో అడ్డంకిగా కనబడే ప్రతీ దానినీ నిర్భయంగా వ్యతిరేకించాడు. దీనితో ఓషో వివాదాస్పత ఆధ్యాత్మికవేత్తగా సంచలనం సృష్టించాడు. <ref name=":2" /> == 'ఓషో' పదానికి అర్థం == మహాసముద్రం లో కలిసిపోయే దానిని ఆంగ్లం లో ‘oceanic' అని అంటారు. అయితే రజినీష్ ఈ పదాన్ని ఎంచుకోవటం వెనుక దీని అర్థాన్ని మించి ఉంది. ‘oceanic’ అనే పదం ఒక అనుభూతిని సూచిస్తుంది. ఒక మంచు బిందువు మహాసముద్రం లో కలిసిపోయినపుడు ఎలా అయితే తన ఉనికిని కోల్పోతుందో, ఓషో అన్నా కూడా, జాగరూకత అనే మహాసముద్రం లో కరిగిపోయి, తన ఉనికిని కోల్పోయే వాడే ఓషో. తూర్పు దేశాలలో ఓషో అనగా దీవెనలు గల వాడు, ఆకాశం నుండి పూల వర్షం పొందిన వాడు.{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=15}} == పుట్టు పూర్వోత్తరాలు == రజినీష్ 1931 డిసెంబరు 11 న [[మధ్యప్రదేశ్‌]]లో గల [[నర్సింగ్‌పూర్]] జిల్లాలో ఉన్న కుచ్ వాడాలో దిగంబర జైనుల ఇంట జన్మించాడు.<ref name=":0" />{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=24}} ఓషో తండ్రి పేరు బాబూలాల్, తల్లి పేరు సరస్వతి.{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=29}} అయితే బాబూలాల్ ను అందరూ ప్రేమగా దద్దా (అన్నయ్య) అని పిలుచుకొనేవారు. {{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=24}} ఓషో అమ్మమ్మ, తాతయ్య లు అతని పేరును రాజా గా పెట్టారు. అతడికి ఎలాంటి అసౌకర్యం కలగకుండా ఉండటానికి ఓషోను వారే పెంచుకొన్నారు.{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=30}} వారిరువురూ తనువులు చాలించిన తర్వాతే ఓషో తిరిగి తల్లిదండ్రుల వద్దకు తిరిగి వచ్చాడు. అప్పుడే తన రెండో పినతండ్రి ఓషో కు రజినీష్ చంద్ర మోహన్ గా నామకరణం చేసి పాఠశాలలో చేర్పించాడు.{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=31}} === పునర్జన్మ === ఓషో ది పునర్జన్మ అని తానే ఒప్పుకొన్నాడు. "700 ఏళ్ల క్రితం నేను మరణించే ముందు 21 రోజుల ఉపవాసం చేయాలనుకొన్నాను. అయితే 18 రోజులు పూర్తి కాగానే ఆ జన్మలో నేను తనువు చాలించాను. అందుకే ఈ జన్మలో పుట్టిన వేంటనే నేను మూడు రోజులు ఉపవాసం ఉన్నాను." అని ఒకానొక సందర్భం లో తానే చెప్పాడు. {{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=32}} == విద్యాభ్యాసం == ఓషో తండ్రి బాబూలాల్ తరన్ స్వామి అనే దిగంబర జైను కు శిష్యుడు. తరన్ స్వామి బోధనలు పధ్నాలుగు పుస్తకాలు గా అచ్చువేయబడగా, చిన్న వయసులోనే ఓషో వీటిని చదివటం వలన ఈ బోధనల ప్రభావం ఓషో పై కొద్దో గొప్పో కలదు.{{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=24}} పినతండ్రులు అమృత్ లాల్, శిఖర్ చంద్ ల ప్రభావం కూడా ఓషో పై ఉంది. అమృత్ లాల్ సాహిత్య జ్ఞానం, అతని కవితా పటిమ ఓషో లో సాహిత్యం పై ఆసక్తిని పెంచింది. శిఖర్ చంద్ సోషలిస్టు భావాలు ఓషో లో వ్యవస్థల పట్ల ఆసక్తి పెంచింది. {{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=25}} 1955 లో [[తత్వ శాస్త్రం]]లో [[జబల్‌పూర్]] విశ్వవిద్యాలయం నుండి బి.ఏ పట్టా పొందాడు. అక్కడే బోధిస్తూ 1957 లో సౌగర్ విశ్వవిద్యాలయంలో ఎం.ఏ పట్టా పొందాడు.<ref name=":0" /> == జ్ఞానోదయం == తన 21వ ఏట తనకు జ్ఞానోదయం అయ్యింది అని ఓషో తెలిపాడు. అది ఒక ఆధ్యాత్మిక మేల్కొల్పు అని, వ్యక్తిగత మతపరమైన అనుభవం ఆధ్యాత్మిక జీవితం యొక్క కేంద్ర బిందువు అని, అటువంటి అనుభూతి ఏ ఒక్క మత వ్యవస్థకు అవగతం కావని ఈ జాగరూకత తనకు తెలిపింది అని ఓషో భావిస్తాడు.<ref name=":0" /> తన పూర్వ జన్మలో, జ్ఞానోదయం కోసం తాను చేసిన ఉపవాసం మధ్యలోనే భంగపడిందని, మూడు రోజుల ఉపవాసం ఇంకా ఉండగనే తాను హత్య చేయబడ్డాడు అని, అందుకే ఈ జన్మ లో ఆ మూడు రోజులు, ఏడు సంవత్సరాలతో హెచ్చించబడి 21వ ఏట జ్ఞానోదయం సిద్ధించిందని, ఓషో స్వయంగ చెప్పుకొచ్చాడు. {{sfn|Joshi, Vasant|2009|page=33}} == రజినీష్ ఉద్యమం == తాత్విక చింతనలోనే పలు సంవత్సరాలు భారతదేశం లోని పలు ప్రాంతాలను దర్శించాడు. ఈ ప్రాంతాలలో ఆధ్యాత్మికత మరియు తూర్పు దేశాల తత్వ శాస్త్రాల గురించి ప్రసంగాలు చేశాడు. 1960 లో రజినీష్ నిర్వహించే ధ్యాన తరగతులను బాసటగా అతని అనుచరులు కొందరు ఆర్థిక సహకారానికి సిద్ధపడ్డారు. అప్పటి నుండి రజినీష్ శిష్యగణం దిన దిన ప్రవర్థమానం అయ్యింది. తన శిష్యులను రజినీష్ neo-sannyasins (నవయుగ సన్యాసులు) గా నామకరణం చేశాడు. శిష్యులు తమని తాము "రజినీషీ"లు గా పిలుచుకొనేవారు. కాషాయ రంగు దుస్తులు, 108 పూసలు, తన ఫోటో గల మాలను, ధరించటమే కాకుండా, రజినీష్ తన శిష్యులకు పునర్నామకరణం చేసేవాడు.<ref name=":1">{{Cite web|title=Rajneesh movement {{!}} History, Beliefs, & Facts {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/Rajneesh-movement|access-date=2025-05-17|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> == స్వభావం == ఓషో విగ్రహారాధ వ్యతిరేకి, జ్ఞానోదయం పొందిన ఆధ్యాత్మిక వేత్త, మేధో దిగ్గజం.<ref name=":2">{{Cite book|title=Osho - The Luminous Rebel (Life Story of the Maverick Mystic)|last=Joshi|first=Vasant|publisher=Wisdom Tree|year=2010|isbn=978-81-8328-421-9|pages=15}}</ref> సనాతన ధర్మాలను, పూజారులను/మత ప్రవక్తలను, రాజకీయ నాయకులను, పురాతన సంప్రదాయాలను, ఓషో నిర్భయంగా వ్యతిరేకించాడు. == ఆధ్యాత్మిక గురువు == 1966 లో రజినీష్ బోధనారంగానికి రాజీనామా చేసి, ఆధ్యాత్మిక గురువుగా అవతరించాడు. తన శిష్యులకు ధ్యానం గురించి బోధించటం మొదలు పెట్టాడు. 70వ దశకంలో తన శిష్యులను సన్యాసం లోకి తీసుకువచ్చాడు. అతని శిష్యగణం ప్రాపంచిక విషయాలను త్యజించి తపో జీవితాన్ని ఆచరించారు. సన్యాసం అంటే సర్వం త్యజించటం కాదని, జీవితాన్ని పూర్తిగా అనుభవిస్తూ కూడా సన్యాసం చేపట్టవచ్చని, కేవలం ప్రపంచం నుండి దూరంగా ఉండటం వలనే ఇది సాధ్యం అని సన్యాసానికి క్రొత్త అర్థం తీసుకు వచ్చాడు.<ref name=":0" /> === పాశ్చాత్య శిష్యులు === రజినీష్ బోధనలు ఎల్లలు దాటాయి. తత్వానికి రజినీష్ తీసుకు వచ్చిన నూతన కోణానికి పాశ్చాత్యులు సైతం ముగ్ధులు అయ్యారు. అతని శిష్యులుగా చేరటానికి వీరు భారత్ రావటం ప్రారంభించారు. 1974 లో రజినీష్ ఉద్యమానికి పుణే కేంద్రం అయ్యింది. దైవాన్ని అనుభూతి చెందటానికి ఇక్కడ క్రియాశీలక ధ్యానం (Dynamic Meditation) నేర్పబడేది. పాశ్చాత్య సంస్కృతి నుండి గ్రహింపబడ్డ, వైవిధ్యమైన స్వస్థత కార్యక్రమాలను ఇక్కడ రూపొందించటం జరిగింది. అప్పటి వరకు పలు హైందవ గురువులు శృంగారాన్ని త్యజించమని బోధించగా, ఈ బోధనలను వ్యతిరేకిస్తూ, రజినీష్ శృంగారాన్ని ప్రగతి కారకంగా బోధించాడు.<ref name=":0" /> === నమ్మకాలు-ఆచరణ === 70వ దశకం ప్రథమార్థంలో ఒక మానిఫెస్టోలో రజినీష్ తన శిష్యులకు ప్రాథమిక సూత్రాలను వివరించాడు. ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానోదయం కోసం తన ప్రతి శిష్యుడు/శిష్యురాలు తమ తమ స్వంత దారులను ఏర్పరచుకోవాలని తెలిపాడు. మహానగరాలలో ఐహిక సుఖాలను కాంక్షించకుండా సామూహిక, ఆధ్యాత్మిక జీవితాన్ని గడపాలని సూచించాడు. వివాహ వ్యవస్థను త్యజించమని తెలిపి, సహ జీవనాన్ని ప్రోత్సహించి, అంతు లేని ప్రేమను రుచి చూడమని తెలిపాడు. తన సమూహం లో సంతానం కలుగకుండా గర్బనిరోధక సాధనాలను, అబార్షన్ వంటి వాటిని అవలంబించవలసిందిగా తెలిపాడు. లైంగిక సుఖవాదం (sexual hedonism) పై నమ్మకాలు కలిగించటంతో పలువురు రజినీష్ పట్ల ఆకర్షితులు అయ్యారు. <ref name=":1" /> మొదట తన కోరికలను అంగీకరించి, తర్వాత వాటిని అధిగమించి అంతర్గత స్వాతంత్రాన్ని సాధించే ఒక నూతన మానవుణ్ణి (new man) రజినీష్ సృష్టించదలచుకొన్నాడు. అన్య మతాలాన్ని విఫలమైన ప్రయోగాలని, సిద్ధాంతాలు లేని తన మతమే సఫలీకృతం కాబోతోందని రజినీష్ నమ్మేవాడు. పెట్టుబడిదారు విధానాన్ని రజినీష్ పొగిడే వాడు. మతాలు పేదరికాన్ని పొగడటం వలనే పేదరికం ఉనికి ప్రపంచంలో ఉందని రజినీష్ నమ్మేవాడు. <ref name=":1" /> == విలాసవంతమైన జీవితం == ఆధ్యాత్మికతతో మొదలైన రజినీష్ ఉద్యమం పలు వ్యాపార కార్యకలాపాలను ప్రారంభించింది. వ్యాపారాలు బలపడటంతో ఉద్యమం సంస్థాగత సూత్రాలను అవలంబించటం మొదలు పెట్టింది. దీనితో ఉద్యమం లోకి నిధులు కుప్పలు తెప్పలుగా వచ్చి పడ్డాయి. ఒకానొక సమయంలో రజినీష్ వద్ద 90 [[రోల్స్ రాయిస్ కారు]]<nowiki/>లు, విలువైన రాళ్ళతో పొదగబడ్డ పలు చేతి వాచీలు ఉండేవి.<ref name=":1" /> == అమెరికా ప్రవేశం == 1981 లో రజినీష్ [[అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు]]కు మకాం మార్చాడు. 1982 లో ఓరేగాన్ లోని ఆంటెలోప్ ప్రదేశానికి దగ్గర 60,000 ఎకారాలలో రజినీష్ పురం అనే నగరాన్ని స్థాపించాడు. ఈ నగరానికి ప్రత్యేకంగా అగ్నిమాపక, పోలీసు, రవాణా వ్యవస్థలు ఏర్పరచటమే కాక, ఇక్కడ పలు రెస్టారెంట్లు, షాపింగ్ మాల్ లు, ఒక విమానాశ్రయం కూడా నిర్మించబడ్డవి. 1984 World Festival (ప్రపంచ పండుగ) ను జరపటానికి రజినీష్ పూనుకొన్నాడు. 15,000 మందితో జరిపిన ఈ పండుగకు అయిన ఖర్చు కోటి డాలర్లు!<ref name=":1" /> == నేరారోపణలు == ప్రశాంత తపోవనంగా ఉండవలసిన రజినీష్ పురం గతి తప్పింది. ఏ ప్రాంతంలో అయితే రజినీష్ పురం నిర్మించారో, వాస్తవానికి అది ప్రభుత్వం చే వ్యవసాయానికి కేటాయించబడ్డది. చట్ట ప్రకారం ఇటువంటి భూమిలో కేవలం ఆరుగురు జీవించటానికి మాత్రమే అనుమతి ఉంది. అయితే కుప్పలు తెప్పలుగా వచ్చి పడుతున్న భక్తుల తాకిడి తట్టుకోలేక స్థానికులు రజినీషీలను వ్యతిరేకిస్తూ తమ గోడును ప్రభుత్వానికి చెప్పుకొన్నారు. వ్యవసాయేతర ప్రయోజనాలకు ఆంటిలోప్ యొక్క నగర ప్రదేశానికి వాడుకోవాలని ప్రభుత్వం రజినీష్ కు ఉత్తర్వులను జారీ చేసింది. అప్పటికే చాలా మంది రజినీషీలు ఆంటిలోప్ పౌరులు అయిపొవటంతో రజినీష్ పురాన్ని కూకటి వేళ్ళతో పెకిలించి వేయాలన్న స్థానికుల పన్నాగాలకు అడ్డుకట్ట పడింది.<ref name=":1" /> ఆంటిలోప్ నగర పాలక వ్యవస్థలో రజినీషీలు పాగా వేసారు. ఎన్నికలు వచ్చేలా చేసి, వాటిలో గెలిచి, ఆంటిలోప్ నగరాన్ని రజినీష్ గా మార్చాలనే నిర్ణయం వచ్చేలా చేయటంతో స్థానికుల-రజినీషీల మధ్య చిచ్చు రేగింది. ఈ ఎన్నికలో తీర్పు తమకు అనుకూలంగా వచ్చేలా చేసేందుకు రజినీషీలు సలాడ్ బార్ లలో ఆహారాన్ని విషపూరితం చేశారు. దీని ములంగా 700 మంది అస్వస్థతకు గురయ్యారు. రజినీష్ ప్రియ శిష్యులే ఈ ఫుడ్ పాయిజనింగ్ కు కారణం అని తెలుసుకొన్న పోలీసులు వారిని అదుపు లోకి తీసుకొని జైలులో ఉంచారు. తప్పించుకోవాలనే ప్రయత్నంలో రజినీష్ నార్త్ కెరోలీనాలో పోలీసులకు చిక్కాడు.<ref name=":1" /> == అమెరికా నుండి పరారీ == దురాక్రమణ, హత్య, [[మాదక ద్రవ్యాలు]], అక్రమ రవాణా, ఆంటిలోప్ ఎన్నికలలో అక్రమాలు వంటి నేరారోపణలు ఎదుర్కోవటంతో రజినీష్ శిష్యులు అతణ్ణి వదిలేసి వెళ్ళిపోయారు. 1985 లో వలస మోస నేరారోపణలు ఋజువు కావటంతో రజినీష్ అమెరికా వీడి పోయాడు. 21 దేశాలు అతడికి ఆశ్రయం కల్పించటానికి నిరాకరించగా, తిరిగి పుణేకి వచ్చాడు.<ref name=":0" /> రజినీష్ వీడిపోవటంతో రజినీష్ పురం శిథిలమయ్యింది.<ref name=":1" /> == ఓషో గా పేరు మార్పు == 1989 లో రజినీష్ తన పేరును ఓషోగా మార్చుకొన్నాడు.<ref name=":0" /> == ఓషో బోధన == జీవితానికి సంబంధించిన గొప్ప విలువలు కాన్షియస్ నెస్ (జాగరూకత, స్ప్రహ), [[ప్రేమ]], [[ధ్యానం]], [[సంతోషం]], [[ప్రజ్ఞ]], [[ఆనందం]] అని అతను బోధించాడు. [[జ్ఞానోదయం]] (ఎన్‌లైటెన్‌మెంట్) అన్నది ప్రతి ఒక్కరి సహజ స్థితి అయినప్పటికీ, అందరూ దీనిని తెలుసుకోలేకపోవటానికి - మనషి ఆలోచనా విధానం ముఖ్య కారణం కాగా, సామాజిక పరిస్థితులు, భయం వంటివి మరి కొన్ని కారణాలు అని అతను అన్నాడు. హిందీ, ఆంగ్లభాషలలో అతను అనర్గళంగా ప్రవచించాడు. [[బుద్ధుడు]], [[శ్రీ కృష్ణుడు|కృష్ణుడు]], [[గురు నానక్]], [[ఏసుక్రీస్తు]], [[సోక్రటీసు]], [[జెన్]] గురువులు, [[గురుజెఫ్]], [[యోగ]] సంప్రదాయాలు, [[సూఫీ]], [[హస్సిడిజమ్]], [[తంత్ర]] వంటి బోధనలు, ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలు ఎన్నింటిలోనో అతను ఆరితేరిన దిట్ట. ఏ తత్వమూ సత్యాన్ని పూర్తిగా గ్రహించలేదు అనే నమ్మకాన్ని కలిగి, ఏ "ఆలోచనా పద్ధతి"లో కూడా తనను ఎవరూ నిర్వచించలేరని అతను ప్రకటించాడు. అరవైలలో తరుచుగా శృంగారానికి సంబంధించిన ప్రవచనాలను వెలువరించినందుకు అతణ్ణి "సెక్స్ గురువు" అని పిలిచేవారు. ఆ ప్రవచనాలన్నింటిని Sex to Superconsciousness అనే ఆంగ్ల పుస్తకంగా ప్రచురించారు, ఈ పుస్తకం సంభోగం నుండి సమాధి వరకు అనే పేరుతో తెలుగులో అనువదించబడింది. అతను చెప్పినది, "తంత్ర పద్ధతిలో అనైతికం అనేది లేదు, అంతా నైతికమే" సెక్స్‌ను నైతికంగా అణగద్రొక్కడం లాభ రహితం, సంపూర్ణంగా చైతన్యసహితంగా అనుభవించనప్పుడు దాన్ని దాటి ముందుకు వెళ్ళలేరు అని. శృంగారం పై అతని ప్రవచనాలలో ఒకటి "ప్రేమ ఓ ప్రదేశం. స్వేచ్చగా మనస్పూర్తిగా అనుభవించు. జీవితంలో ఏ రహస్యం ఉండదు. దాచిపెట్టడమే ఉంటుంది. సెక్స్ వల్లనే మనం పుడతాము. అన్ కాన్షస్ నుండి సెక్స్ సూపర్ కాన్షస్ కు తీసుకు వెళుతుంది. సెక్స్ తోనే ముక్తి. జీవితం పక్షి. ప్రేమ,స్వేచ్చ రెండు రెక్కలు.అందరూ మనల్ని వదిలివేయటం ఒంటరితనం. అందర్నీ మనం వదిలి వేయటం ఏకాంతం" == చెప్పుకోదగ్గవి == [[దస్త్రం:Osho International Meditation Resort.jpg|thumbnail|కుడి|300px|[https://web.archive.org/web/20070712073959/http://www.osho.com/Main.cfm?Area=MedResort&Language=English పూణేలోని ఓషో అంతర్జాతీయ ధ్యాన విహారము]]] ప్రతి ఏటా 2,00,000 మంది పర్యాటకులతో, [[పూణే]] పట్టణములోని ఓషో అంతర్జాతీయ ధ్యాన విహారము (Osho International Meditation Resort) ప్రపంచంలోని అతి పెద్ద ఆధ్యాత్మిక ఆరామాలలో ఒకటి. నేడు 50 భాషలలో అనువాదం చెయ్యబడి ఓషో పుస్తకాలు మున్నెన్నడు లేనంతగా ప్రాచుర్యం పొందుతున్నాయి. అతను వ్యాఖ్యానాలు, పలుకులు గొప్ప వార్తాపత్రిక లెన్నింటిలోనో మనకు కనిపిస్తాయి. భారత మాజీ ప్రధాని [[మన్మోహన్ సింగ్]], నవలాకారుడు, విలేఖరి [[కుష్వంత్ సింగ్]], సినిమా నటుడు, రాజకీయనాయకుడు [[వినోద్ ఖన్నా]], అమెరికా కవి [[రూమీ]], అనువాదకుడు కోల్‌మన్ బార్క్స్, అమెరికా నవలాకారుడు టామ్ రాబిన్స్. [[కొత్త ఢిల్లీ]] లోని భారత [[పార్లమెంటు]] గ్రంథాలయంలో కేవలం ఇద్దరు ప్రముఖుల పూర్తి జీవితకాల రచనలను మాత్రమే పొందుపరిచారు, ఒకరు ఓషో కాగా మరొకరు [[మహాత్మా గాంధీ]]. == మరణం == పూణేలో 1990 జనవరి 19 న ఓషో మరణించాడు. అతని మరణం తర్వాత అతని శిష్యులు ప్రభుత్వం అతడి పై కుట్ర పన్నినట్లు, అతడు నిర్దోషి అని తాము గట్టిగా నమ్ముతున్నట్లు, అతడి ఉద్యమాన్ని తాము ముందుకు తీసుకువెళుతున్నట్లు తెలిపారు.<ref name=":0" /> == మరణానంతరం ఓషో ఉద్యమం == భారత్ లో ఉన్న ఆశ్రమం పేరు మొదట Osho Institute గా, తర్వాత Osho International Meditation Resort గా మార్చబడింది. ఏటా వేల మంది వచ్చి ఇక్కడ చేరుతూ ఉంటారు. 80కి పైగా దేశాలలో ఓషో ధ్యాన కేంద్రాలు నెలకొల్పబడ్డాయి. ఓషోపై, అతడి ఉద్యమంపై పలు పుస్తకాలు వెలువడ్డాయి. 2018 లో [[నెట్‌ఫ్లిక్స్]] లో రజినీష్ ఉద్యమం పై ఆరు భాగాల వైల్డ్ వైల్డ్ కంట్రీ అనే డాక్యుమెంటరీ రూపొందించబడింది.<ref name=":1" /> ==మూలాలు== {{reflist|20em}}{{మూలాలజాబితా}} == బయటి లింకులు == * [http://www.osho.com ఓషో వెబ్‌సైటు] [[వర్గం:1931 జననాలు]] [[వర్గం:1990 మరణాలు]] [[వర్గం:ఆధ్యాత్మిక గురువులు]] nvo4nv8h81oulbmkj3ws7x6gg811zx6 0 53355 4594542 4357331 2025-06-28T13:24:22Z 2A02:842A:1BF:1901:8C96:B3E0:75ED:48AE 4594542 wikitext text/x-wiki {{సినిమా| name =రివాల్వర్ రాణి| director =[[కె.వి.ఎస్.కుటుంబరావు]]| image = Revolver Rani 1971 movie poster.jpg| year =1971| language =తెలుగు| music =[[చెళ్ళపిళ్ళ సత్యం]]| starring =[[విజయలలిత]],<br>[[కైకాల సత్యనారాయణ|సత్యనారాయణ]]| }} '''రివాల్వర్ రాణి''' సినిమాను ఏకకాలంలో తెలుగు, హిందీ భాషలలో నిర్మించారు. తెలుగు సినిమా [[1971]], [[మే 13]]న విడుదలయ్యింది.కె.వి.ఎస్.కుటుంబరావు దర్శకత్వంలో వచ్చిన ఈ చిత్రం లో విజయలలిత, విజయశ్రీ,సత్యనారాయణ, మొదలగు వారు నటించారు. ఈ చిత్రానికి చెళ్లపిళ్ల సత్యం సంగీతం సమకూర్చారు. ==సాంకేతికవర్గం== * దర్శకత్వం: కె.వి.ఎస్. కుటుంబరావు * సంగీతం: సత్యం * నిర్మాణ సంస్థ: రవిచిత్ర ఫిలిమ్స్ * సాహిత్యం:ఆరుద్ర, వీటూరి వెంకట సత్య సూర్యనారాయణ మూర్తి * గానం: ఎస్ పి బాలసుబ్రహ్మణ్యం, పి సుశీల , ఎల్ ఆర్ ఈశ్వరి * విడుదల:13:05:1971. ==తారాగణం== * [[విజయలలిత]] * [[విజయశ్రీ]] * [[జ్యోతిలక్ష్మి (నటి)|జ్యొతిలక్ష్మి]] * షమీమ్ * [[కైకాల సత్యనారాయణ|సత్యనారాయణ]] * [[చంద్రమోహన్]] * [[రాజబాబు]] * [[త్యాగరాజు (నటుడు)|త్యాగరాజు]] * [[రావు గోపాలరావు]] * [[కవిత (నటి)|కవిత]] * [[జగ్గారావు (నటుడు)|జగ్గారావు]] * ఆజాద్ సాండో * మాధవన్ ==పాటలు== ఈ చిత్రంలోని పాటల వివరాలు:<ref>{{cite web |last1=కొల్లూరి భాస్కరరావు |title=రివాల్వర్ రాణి - 1971 |url=https://ghantasalagalamrutamu.blogspot.com/2012/06/1971_9078.html |website=ఘంటసాల గళామృతము |publisher=కొల్లూరి భాస్కరరావు |accessdate=9 March 2020 |archive-date=9 మార్చి 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200309111337/https://ghantasalagalamrutamu.blogspot.com/2012/06/1971_9078.html |url-status=bot: unknown }}</ref> # ఇదిగో ఇటు చూడరా మదిలో మది లేదురావలపు రగిలింది - పి. సుశీల బృందం - రచన: ఆరుద్ర # కనుగీటి రమ్మంటే అంత సులువుగా వస్తానా సోగాసంతా - ఎల్.ఆర్. ఈశ్వరి - రచన: ఆరుద్ర # నీలోన నీటుంది నాలోన గోటుంది నీమీద మోజుందిరా - ఎల్.ఆర్. ఈశ్వరి - రచన: ఆరుద్ర # పు పు పు పువ్వుల రెమ్మా ముద్దుల గుమ్మా - ఎస్.పి.బాలు, ఎల్.ఆర్. ఈశ్వరి - రచన: వీటూరి # రేయి చలి చలి అహహ అహహ హాయి గిలి గిలి ఓహో హా - ఎల్.ఆర్. ఈశ్వరి - రచన: ఆరుద్ర ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:రావు గోపాలరావు నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:సత్యనారాయణ నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:త్యాగరాజు నటించిన సినిమాలు]] tqyy0x6tpkcps7xg7yyy2n0alpjlb57 0 63772 4594675 4284946 2025-06-28T21:29:41Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594675 wikitext text/x-wiki [[దస్త్రం:2004-tsunami.jpg|thumb|250px|The [[2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం|tsunami]] ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake|tsunami]]) that struck [[థాయిలాండ్|Thailand]] ([[:en:Thailand|Thailand]]) on December 26, 2004.]] మహా సముద్రం వంటి అధికమొత్తంలో నీరు శీఘ్ర స్థానభ్రంశం జరగడం వల్ల ఒక సునామి సముద్రపు కెరటం ([[:en:Ocean surface wave|అలలు]]) పరంపర ఆరంభమవుతుంది నీటి పై గాని క్రింద గాని భూకంపాలు, సమూహపు కదలిక, కొన్ని అగ్నిపర్వత విస్ఫోటనములు, కొన్ని జలాంతర్భాగ విస్ఫోటనం , భూఫలక జారుడు, నీటి కింది [[భూకంపం]], అతిపెద్ద గ్రహ శకలం ఢీ కొట్టడం, అణ్వాయుధ విస్ఫోటనములు సునామిని పుట్టించగలవు. అతి ఎక్కువ నీరు, శక్తి కలిగి వుండటం వలన, సునామీలు మహా ధ్వంసాలకి దారి తీయగలవు. ప్రాచీన గ్రీసు చరిత్రకారుడైన తుసైడిడెస్ మొట్టమొదటి సారిగా సునామీను జలాంతర్గామి ప్రకంపనములకు ముడి పెట్టాడు<ref name="Thucydides 3.89.1-4" /><ref name="Smid, T. C. 103f." /> కాని సునామీని 20వ శతాబ్దము వరకు పెద్దగా అర్థం చేసుకోలేదనే చెప్పాలి. ఇప్పటికి సునామీ మీద పరిశోధనలు జరుగుతూనే ఉన్నాయి అనేక పూర్వపు భౌగోళిక, భూగర్భ, సాగర శాస్త్ర మొదలైనవి చెప్పిన "''సెసిమిక్ సముద్రపు అలల నే ఇప్పుడు సునామీగా వ్యవహరిస్తున్నారు కొన్ని భూగర్భవాతావరణ ([[:en:meteorological|మెటియోరోలాజికల్]]) [[తుఫాను]] ([[:en:storm|స్ట్రోం]]) పరిస్థుతులు - తీవ్ర వాయుగుండములు ([[:en:meteorology|డిప్రెషంస్]]) తుఫానులు ([[:en:cyclones|సైక్లోంస్]]), పెను తుఫానుకు ([[:en:hurricanes|హరికేంస్]]) కారణ్మవుతాయి - ఇవి ఉప్పొంగు తుఫానును (ఉప్పెన)([[:en:storm surge|స్ట్రోం సర్జ్]]) ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఇది సహజ కెరటముల కంటే కొన్ని మీటర్ల ఎత్తు ఉంటాయి దీనికి కారణం వాయుగుండం మధ్యలో తక్కువ [[వాతావరణ పీడనం]] ([[:en:atmospheric pressure|అట్మోస్ఫెరిక్ ప్రెషర్]]).ఈ విధంగా ఉప్పొంగే తుఫానులు ([[:en:storm surges|స్ట్రోం సర్జెస్]]) తీరాన్ని తాకి, అవి సునామీ అని భ్రమను కల్పించి, అధిక భూబాగాన్ని ముంచెత్తుతాయి. ఇవి సునామీలు కావు. అటువంటి ఉప్పొంగే తుఫాను [[బర్మా]] ([[:en:Burma|బర్మా]]) [[మయన్మార్]] ([[:en:Myanmar|మాయన్మార్]])ని మే 2008లో ముంచెత్తింది. == పరిభాష == సునామీ అనే పదము ''ఓడరేవు ([[:en:harbor|హార్బర్]])'' జపాను అర్ధము ("సు", [[wikt:津|津]]) , ''సముద్రపు ఉపరితల కెరటం ([[:en:Ocean surface wave|సముద్రపు అలలు]])'' ("నామి", [[wikt:波|波]]). [ఎ.జప్ . సునామీ , తునమి , ఎఫ్ . సు ఓడరేవు + నామి కెరటం .—''ఆక్స్ఫర్డ్ ఆంగ్ల నిఘంటువు'']. బహువచనము కొరకు ఎవరైనా సాధారణ ఆంగ్లమును ఆచరించవచ్చును , ''ఎస్'' జతచేయవచ్చును లేదా జపాను భాషలో వలె స్థిర బహువచనమును వినియోగించవచును జపనీస్ చరిత్ర ([[:en:Japanese history|జపాన్ చరిత్ర]]) మొత్తం ఈ సునామీలు సాధారణం. దాదాపు 195 సునామీలు జపాన్ చరిత్రలో ఉన్నాయి. సునామిని కొన్నిసార్లు ''అటుపోటు కెరటాలు ([[:en:tidal waves|టైడల్ వేవ్స్]])'' అని పిలవవచ్చు. కాని శాస్త్రజ్ఞుల సమూహం పై పదాన్ని ఈ రోజుల్లో ఎక్కువగా వాడట్లేదు. దీనికి అసలు కారణం సునామికి అటుపోటులకి అస్సలు సంబంధం లేదు. ఒకప్పుడు ప్రసిద్ధి పొందిన ఈ పదము, అత్యద్భుతమైన పెద్ద లోపలికి వచ్చే పోటుని ఈ పదంగా పిలిచేవారు. సునామి , పోటులు లోపలి వెళ్ళే నీటి కెరటాలని సృష్టిస్తాయి, కాని సునామిల విషయములో నీరు లోపలి వచ్చే కదలిక ఎక్కువగా ఉంది అది చాలా సేపు వుంటుంది. దీని వలన ఒక పెద్ద పోటులా ఇది కనిపిస్తుంది. "అటుపోటు" యొక్క అర్ధము "ఒకేలా వున్నా "<ref>"అటుపోటు"అమెరికన్ పూర్వ సంస్కృతి ® స్తేద్మన్'స మెడికల్ డిక్షనరీ. హౌటన్ మిఫిన్ సంస్థ.11 Nov. 2008 . <Dictionary.comhttp://dictionary.reference.com/browse/tidal>.</ref> లేదా ఒక స్థితి వున్నా లేదా లక్షణము <ref>-అల్ . (ఎన్.డి.).డిక్షనరీ.కాం సంక్షిప్తము చేయని (V 1.1 ) డిక్షనరీ.కాం వెబ్సైటు :http://dictionary.reference.com/browse/-al నవంబర్ 11, 2008 నుండి తీసికోనబడినది. </ref> అయిన, పదము ''సునామి'' సరి అయిన పదం కాదు. ఎందుకంటే సునామిలు ఒక నౌక రేవుకే పరిమితం కావు. ''అటుపోటు తరంగాలు'' అనే పదమును భూగర్భ శాస్త్రవేత్తలు ([[:en:geologist|జియాలజిస్ట్]]) , సముద్ర శాస్త్రవేత్తలు ([[:en:oceanographer|ఓషనోగ్రాఫర్]]) ఉపయోగించడం లేదు. జపనీస్ భాష తర్వాత ఈ దారుణమైన కెరటానికి శబ్దం వున్న ఒకే భాష [[తమిళ భాష|తమిళ్ భాష]] ([[:en:Tamil language|తమిళ భాష]]); పదం "ఆలి పేరలై".భారతదేశ దక్షణ - తూర్పు తీరములు ఈ కేరటమును దాదాపు 700 సంవత్సరముల ముందుగానే చూసాయి. కాని అప్పటికే అవి సాధారణం అని (రాతి మత గ్రంథం ) వుండేవి. అసుహేన్సే భాష ([[:en:Acehnese language|అసెహ్నెసే భాష]]) సునామి శబ్దం ''ఐయె బున '' లేదా ''అలాన్ బులూకే '' <ref>{{Cite web |url=http://www.acehrecoveryforum.org/en/index.php?action=ARFNews&no=73 |title=ఆర్కైవ్ నకలు |website= |access-date=2009-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090827114548/http://www.acehrecoveryforum.org/en/index.php?action=ARFNews&no=73 |archive-date=2009-08-27 |url-status=dead }}</ref> (మాండలికం మీద ఆదారపడి), కాని దేఫయన్ భాష ([[:en:Defayan language|డిఫాయెన్ భాష]]) సిమెయులుయే ([[:en:Simeulue|సిముయలుయె]]) రీజెంచి, ఇండోనేసియా, సునామి శబ్దం ''సేమొంగ్ ''సింగులై భాష ([[:en:Sigulai language|సింగులై భాష]]) సిముయలుయే కూడా సునామికి పదం వుంది: ''ఎమొంగ్''<ref>http://www.jtic.org/en/jtic/images/dlPDF/Lipi_CBDP/reports/SMGChapter3.pdf</ref>. ==కారణములు == నీటి అంతర్భాగంలో ఒకేచోటకు చేరు లేదా నాశనం చేయు ఫలకాలు ఆకస్మికంగా కదలటం వల్ల , నిలువుగా జరగటం వల్ల సునామీ వచ్చును. అభిరసిక లేదా అపసరిక పొరల హద్దుల వద్ద ఇవి రావటం అరుదు ఇది ఎందుకంటే అభిసారిక లేదా అపసరిక హద్దులూ సాధారణంగా నిలువుగా నీటి వరసను సాధారణంగా ఇబ్బంది పెట్టావు సబ్దక్షన్ ([[:en:Subduction|సబ్డక్షన్]]) ప్రాంత భూకంపాలు ముఖ్యంగా సునామిని సృష్టిస్తాయి. సునామీలు తీరంలో చాలా తక్కువ డోలన పరిమితి ([[:en:amplitude|అంప్లిట్యూడ్]]) (కెరటా ఎత్తు), అండ్ చాలా ఎక్కువ తరంగ దైర్ఘ్యం ([[:en:wavelength|వేవ్ లెంత్]]) (వందల కిలోమీటర్ల పొడవైన) కలిగివుంటాయి. అందువలన వీటిని గుర్తించలేము. ఇవి కేవలం సముద్ర ఉపరితలం మీద 300 మిల్లి మీటర్ల పొంగుని కలిగి వుంటాయి. అవి లోతులేని నీటికి దగ్గరికి వచ్చినప్పుడు వాటి ఎత్తు పెరుగే, శోఅలింగ్ పద్ధతి కింద వివరించబడింది. ఒక సునామి సముద్రపు పోటు యొక్క ఏ స్థితిలో నైన , తక్కువ పోటు ఉన్నప్పుడు కూడా తీర ప్రాంతాలను ముంచెత్తితే లోపలి వచ్చే కెరటాలు కూడా చాలా ఎక్కువగా ముంచెత్తుతాయి. 1946 ఏప్రిల్ 1 న రిక్టర్ స్కేల్ ([[:en:Richter Scale|రిక్టర్ స్కేల్]]) పైన 7.8 తీవ్రత గల భూకంపం ([[:en:earthquake|భూకంపం]]) అలేశియన్ ద్వీపాలు ([[:en:Aleutian Islands|అలెయుటియన్ ద్వీపాలు]]), [[అలస్కా]] ([[:en:Alaska|అలాస్కా]])ని తాకింది. ఈ భూకంపం 14 మీ. ఎత్తుగల ఉప్పొంగే అలలతో హవాయి ద్వీపములోని హిలోను ముంచెంత్తి సునామి సృష్టించింది ఏ ప్రాంతములోనైతే భూకంపం ([[:en:earthquake|భూకంపం]]) సంభవించిందో అక్కడే పసిఫిక్ సముద్రం ([[:en:Pacific Ocean|పసిఫిక్ ఓషన్]]) నేల సబ్దక్టింగ్ ([[:en:subducting|సబ్డక్టింగ్]]) (లేదా కిందవైపు నేట్టబడుతుంది) అలాస్కా ([[:en:Alaska|అలాస్కా]]). సునామి మొదలయ్యే ప్రదేశాలు అభిసారిక పరిధి నుండి బయటికి వచ్చే ప్రాంతాలకు ఉదాహరణలు స్తోరేగ్గా ([[:en:Storegga|స్టొరెగ్గా]]) జరిగేప్పుడు నియోలితిక్ ([[:en:Neolithic|నియోలితిక్]]) ఏరా, మహా తీరాలు ([[:en:Grand Banks|మహా తీరాలు]]) 1929, పాపుయా న్యూ గినియా ([[:en:Papua New Guinea|పాపుయా న్యూ గినియా]]) 1998 (తప్పిన్, 2001)గ్రాండ్ బ్యాంక్స్ , పాపా న్యూ గునియా సునామిల విషయములో, ఒక భూకంపము అవక్షేపాన్ని అస్థిర పరిచి అట్లాగే విఫలమయ్యేట్లు చేస్తుంది. ఇవి మాంద్యానికి గురయ్యి కిందకి ప్రవహించి తీరపు వాలు సునామి పుడుతుంది. ఈ సునామి సముద్ర ఆవలి తీరాలకు ప్రయాణము చేయలేదు . సరిగ్గా అవక్షేపమును ఏది విఫలం చేసిందో తెలియదు. అవక్షేపాల హెచ్చు బరువు వాటిని అస్థిర పరచటానికి ఒక కారణం అవుతుంది. , హెచ్చు బరువు వలన అవి పూర్తిగా అస్థిరమవుతున్నాయి. భూకంపము శిలాజాలు అస్థిరంగా మారడానికి , విఫలమవ్వడానికి కూడా కారణమవుతుంది. వేరే సిద్ధాంతం ఏంటంటే గ్యాస్ హైడ్ర్టేస్ విడుదల అవటం (మీథేన్) మాంద్యానికి కారణము. "1960 గ్రేట్ చిలేయన్ భూకంపము ([[:en:1960 Valdivia earthquake|గ్రేట్ చిలియన్ భూకంపం]])" (19:11 hrs UTC) 1960 మే 22 (9.5 [[క్షణ తీవ్రత స్కేలు|''M '<sub >w</sub>]] ([[:en:Moment magnitude scale|''M''_w]])), మార్చ్ 27 , 1964 " గుడ్ ఫ్రైడే భూకంపము ([[:en:Good Friday Earthquake|గుడ్ ఫ్రైడే భూకంపము]])" అలస్కా 1964 (9.2 ''M''_w), , "2004 గ్రేట్ సుమత్ర -అండమాన్ భూకంపము ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake|గ్రేట్ సుమత్రా - అండమాన్ భూకంపం]])" (00:58:53 UTC) డిసెంబర్ 26, 2004 (9.2''M''_w), లు ఇటీవల సంబవించిన మెగా త్రస్ట్ ([[:en:megathrust|మెగాత్రస్ట్]]) . భూకంపములకు ఉదాహరణలు, ఇవి సునామీలను సృష్టించి, సముద్రాలను దాటగలవు. జపాన్‌లో చిన్న (4.2 ''ఎం '' _డవు) భూకంపాలు కూడా 15 లేదా అంతకన్నా తక్కువ నిమిషాలలో విపత్తుని సృష్టించి తీరాన్ని ముంచ గలవు. 1950లలో పెద్ద సునామిలు ఈ కింది అంశాల వల్లే వస్తుందని ఒక పరికల్పన వుండేది. అవి భూపలకలు జారడం ([[:en:landslides|లాండ్ స్లైడ్స్]]) అగ్నిపర్వతం బద్దలవడము ఉద. సంతోరిని ([[:en:Santorini|సంతోరిని]]), క్రకతు ([[:en:Krakatau|క్రకటౌ]]) , తాకిడి ప్రభావం ([[:en:impact event|ఇంపాక్ట్ ఈవెంట్]]) నీటిని తాకినపుడు జరిగేది. ఈ దృగ్విషయం ఒకేసారి చాలా నీటిని స్థానభ్రంసం చెందించి, పడుతున్న వ్యర్థాల నుండి శక్తి లేదా వ్యాకోచము నీటిలోకి పరివర్తన చెంది, వ్యర్థాలు సముద్రం వాటిని పీల్చుకొనే శక్తికంటే త్వరగా పడతాయి. మీడియా వీటికి "మెగా-సునామి ([[:en:mega-tsunami|మెగా- టిసునామి]])" అని పేరు పెట్టింది. ఈ విధాన కారణము వలన వచ్చిన సునామీలు, తొందరగా నశిస్తాయి , ఇవి సముద్ర తీర ప్రాంతాలను అరుదుగా ముంచుతాయి ఎందుకంటే కొంచెం సముద్ర ప్రాంతమే దీని వలన ప్రభావితం అవుతుంది. ఈ సంఘటనలు చాల పెద్ద స్థానిక ఆఘాత కెరటము ([[:en:shock wave|షాక్ వేవ్]]) సోలితోంస్ ([[:en:solitons|సోలిషన్]]), ఈ విధమైన భూ పలక మార్పు లితుయ సముద్రము ([[:en:Lituya Bay|లిటువియా బే]]) 1958, ఏదైతే 524 మీటర్ల ఎత్తుగల ఉప్పొంగే కెరటాన్ని సృష్టించింది. కాని, చాలా పెద్ద గురుత్వాకర్షణ భూ ఫలక అమరిక వాళ్ళ చాలా పెద్ద సునామి రావచ్చు. దీనినే మెగా -సునామి ([[:en:mega-tsunami|మెగా- ట్సునామి]]) అని పిలుస్తున్నారు. ఇవి సముద్ర దూర తీరాలకు కూడా ప్రయాణిస్తాయి. ఈ పరికల్పన మీద చాలా చర్చ జరిగింది, అలానే ఈ పరికల్పనకి మద్దతు తెలపడానికి ఎలాంటి భూ విజ్ఞాన శాస్త్ర సాక్ష్యం లేదు. == సునామి వచ్చే లక్షణాలు == [[దస్త్రం:The monument to the victims of tsunami.jpg|thumb|250px| సునామి బాదితుల స్థూపం లాపహొఎహొఎ , దగ్గర [[హవాయి (ద్వీపం )|హవాయి]] ([[:en:Hawaii (island)|Hawaii]]).]] సాధారణంగా వచ్చే సునామిలకు ముందస్తుగా హెచ్చరికలు ఇవ్వలేము.అన్ని భూకంపాలు సునామినీ సృస్టిస్తాయి. సముద్రములో భూకంపము లోతులేని చోట వస్తే అది ఒక సునామిని సృష్టిస్తుంది, దీని తీవ్రత ఎక్కువగా , నీటి ఘనపరిమాణము , లోతు చాలు . సునామి యొక్క మొదటి భాగం భూమిని తాకింది అటు అయితే (వెనక్కి లాగడం), పోటు కన్నా, తీర ప్రాంతంలో వున్నా నీరు అంత వెనక్కి వెళ్లి , అంతకుముందు నీటితో నిండి వున్న భూమిని బయటకు చూపెడ్తుంది. దీని ద్వారా సునామి వచ్చిందని ముందుగా తెలుసుకుంటే, మనం రక్షించు కోవడానికి పరిగెత్తే వేగం కన్నా ఎక్కువ పరిగెత్తాలి. ఒక మనిషి సముద్రం అనుకోకుండా లోపలి వెళ్ళిన తీర ప్రాంతంలో వుంటే (బ్రతికున్న వాళ్ళు ఒక పెద్ద శబ్దం వచ్చిందని చెప్తారు), తను సునామి నుండి కాపాడ బడటానికి పై నున్న భూ భాగానికి పరిగెత్తడం లేదా అక్కడ వున్నా పెద్ద భవనాల పై అంతస్తును చేరుకోవాలి. ఇది ప్యుకేట్ థాయిలాండ్, మియఖోలో జరిగింది. ఇంగ్లాండ్ లోని సర్రే ప్రాంతానికి చెందిన తిల్లీ స్మిత్, తన తల్లితండ్రులు , చెల్లితో బీచ్‌లో ఉంది. కొన్ని రోజుల కింద పాఠశాలలో సునామి గురించి చదివి వుండడం వల్ల ఆమె సునామి అనివార్యం అని తలచి తన కుటుంభ సభ్యులను హెచ్చరించింది. ఆమె తల్లితండ్రులు తీరంలో వున్నా ఇతర ప్రజలను , హోటల్ సిబ్బందిని సునామి వచ్చే ముందే హెచ్చరించారు. మిస్ స్మిత్ చాలా మంది ప్రాణాలు కాపాడడంతో తను ఇటీవల భూగోళశాస్త్రంలో నేర్చుకున్న పాఠానికి విలువ ఇచ్చెను. ఆమె తన భూగోళ శాస్త్ర ఉపాధ్యాయుడు ఎం అర్. ఆండ్రూ కేఅర్నీకు పరపతి తెచ్చెను. [[File:NOAA_Tsunami_Animation-2016.webm|thumb|upright=1.4|3డి సునామీ యానిమేషన్]] In the [[2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం|2004 tsunami]] ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake|2004 tsunami]]) that occurred in the Indian Ocean drawback was not reported on the African coast or any other eastern coasts it inundated, when the tsunami approached from the east. దీనికి అల యొక్క సహజ గుణం కారణం. అది తూర్పు తప్పు దిశలో దిక్కు కిందకి వెళ్లి , పైకి పశ్చిమ దిశలో వచ్చింది. ఈ పశ్చిమ నాడి ఆఫ్రికా పశ్చిమ తీరాలను , వేరే పశ్చిమ తీరాలను ముంచెత్తింది. సునామీలు అన్నింటిలో సుమారు 80% పసిఫిక్ మహా సముద్రంలోనే జరుగును, కాని నీటి మట్టం ఎక్కడ ఎక్కువగా ఉన్న అవి జరగవొచ్చు, ద్వీపంలోని చెరువులలో కూడా. సునామిలకు కారణము భూపలకలు జారడము, అగ్నిపర్వతాలు భద్ధలవడము, బోల్లియదేస్ , ప్రకంపనలు . '''హిందూ మహాసముద్ర సునామి''' "జియోగ్రాఫికాల్ పత్రిక (ఏప్రిల్ 2008)"లోని ఒక ప్రకరణం ప్రకారం, హిందూ మహా సముద్రములో 2004 డిసెంబరు 26 న వచ్చిన సునామి ఈ ప్రాంతం ఊహించినంత హీనమైనదేమి కాదు. సదరన్ కాలిఫోర్నియా విశ్వ విద్యాలయంలోని సునామి పరిశోధన్ సంస్థలో పని చేసే ప్రొఫెసర్ కస్తాస్ సైనోల్కిస్, తన పరిశోధన పత్రము "భూ భౌతిక అంతర్జాతీయ పత్రము"లో, హిందూ మహా సముద్రములో సంభవించే భవిష్యత్తులో వచ్చే సునామీలు మడగాస్కర్, సింగపూర్ , సోమాలియా, పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియాని , ఇతర ప్రాంతాలను ముంచెత్తుతాయి అని రాసాడు. బాక్సింగ్ డే సునామి దాదాపు 300,000 ప్రజలను పొట్టన పెట్టుకుంది. వీరిలో చాల శవాలు సముద్రంలో వుండిపోయి , కొన్ని గుర్తు పట్టలేనంతగా తయారయ్యాయి. కొన్ని అనధికారిక లెక్కల ప్రకారం దాదాపు 1 మిల్లియన్ ప్రజలు, ప్రత్యక్షంగా కాని లేదా పరోక్షంగా కాని సునామి వల్ల చనిపోయారు. == హెచ్చరికలు , నివారించడం == [[బొమ్మ:Bamfield.jpg|right|thumb| సునామి విపత్తు గుర్తు]] [[బొమ్మ:Tsunami wall.jpg|right|thumb|సునామీ గోడ]] సునామిని ఆపలేం , గుర్తించలేము -ఒక భూకంపం సరైన ప్రదేశం , తీవ్రతను గుర్తించిన, భూ విజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు, సముద్ర శాస్త్రవేత్తలు, భూకంప శాస్త్రవేత్తలు ప్రతి ఒక్క భూకంపాన్ని పరిశోధించి, సునామి హెచ్చరికను జారి చేయవచ్చు లేదా చేయకపోవచ్చు. వచ్చే సునామి యొక్క కొన్ని లక్షణాలను గుర్తించవచ్చు, , సునామి వల్ల వచ్చే నష్టాన్ని తగ్గించేందుకు చాల వ్యవస్థలు రూపొందించారు. వాటన్నిటిలో ముఖ్యమైనది , ఎక్కువగా వాడుతున్నది కింది పీడన సెన్సార్లు. ఇవి తేలియాడుతున్న వాటికి కలుపబడి వుంటాయి. పైన వున్న నీటి యొక్క పీడనాన్ని పరికరానికి సెన్సార్లు ఎప్పుడు కొలవడం ద్వారా - ఇది ఒక సాధారణ లెక్కతో కొలవవచ్చు. అసంపీద్య ప్రవాహ సమీకరణం (<math>\,\! P = \rho gh</math>) ([[:en:Bernoilli equation#Incompressible flow equation|<math>\,\! P = \rho gh</math>]]) ఎక్కడ <br /> పి =పైన వున్నా పీడనము ([[:en:pressure|ప్రెషర్]]) మీటర్ స్క్వేర్కి న్యుటన్లలో ,<br /> <math>\rho</math>= అ సాంద్రత ([[:en:density|సాంద్రత]]) సముద్ర నీరు ([[:en:seawater|సముద్ర నీరు]])=1.1 X 10³ కెజి /ఎం ³, <br /> జి = సాంధ్రత ([[:en:Earth's gravity|భూమ్యాకర్షణ]])= 9.8&nbsp;m/s² , <br /> ఎచ్= నీటి ఎత్తు మీటర్లలో అందువలన నీటి స్తంభం 5,000 మీటర్ల లోతు వున్న పీడనం కింది వాటికి సమానం <br /> <math>\,\! P = \rho gh=(1.1 * 10^3 \frac{kg}{m^3})(9.8 \frac{m}{s^2})(5.0 * 10^3 m)=5.4*10^7 \frac{N}{m^2}=54MPa</math> <br /> లేదా 5.7 మిల్లియన్ టన్నులు పర్ మీటర్ స్క్వేర్ సునామి ముందు భాగం కెరటం యొక్క అటు అయితే, సముద్రము లోపలి వెళ్లి సగం కెరటా పిరియడ్ కెరటం వచ్చే దాని కంటే ముందుకు వస్తుంది. సముద్ర తీర ప్రాంతపు వాలు లోతువున్నట్లయితే ఈ మాంద్యం కొన్ని వందల మీటర్లు దాటవచ్చు. ఈ ప్రమాదం తెలియని ప్రజలు సముద్ర తీరం వెంబడి లేదా చేపలు పడుతూ ఉండొచ్చు. 2004 డిసెంబరు 26న వచ్చిన హిందూ మహాసముద్ర సునామప్పుడు కూడా ఇలా సముద్రం లోపలి వెళ్ళినప్పుడు, ప్రజలు దానిని పరిశోదించదానికి తీరం లోపలి వెళ్లారు. ప్రజలు తీసిన చిత్రాలు మాములుగా ముంపుకు గురైన ప్రాంతాలలో వున్న ప్రజలు వారి వెనక వస్తున్నా అలలు కనిపిస్తున్నాయి. చాలామంది తీరంలో వున్న ప్రజలు వచ్చే పెద్ద పెద్ద అలలను తప్పించుకోలేక చనిపోయారు. [[బొమ్మ:Kamakura tsunami.jpg|left|200px|thumb| సునామి హెచ్చరిక గుర్తు పై సముద్ర గోడ]] ([[:en:seawall|సీవాల్]]) లో కమకురా ([[:en:Kamakura, Kanagawa|కమకురా]]), జపాన్, 2004 .లో మరోమచి కాలం ([[:en:Muromachi period|మరోమచి కాలం]]), ఒక సునామి కామకురాని తాకి, బ్రహ్మాండమైన శిల్పం అయిన అమిడ ([[:en:Amitabha|అమిడ]]) బుద్ధ ([[:en:Buddha (general)|బుద్ధ]]) కోతోక్యున్ ([[:en:Kotokuin|కొటోకుయిన్]]) వన్న చెక్క భవనాన్ని నాశనం చేసింది. అప్పటినుండి ఆ శిల్పం బయటే ఉంది. సునామి ఎక్కువ నష్టం కలిగించే ప్రాంతాలు సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థ ([[:en:tsunami warning system|సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థ]] )ని ఉపయోగించి సునామిలను కనుక్కోనవచును. , అలలు భూమికి వచ్చే లోపల ప్రజలను అప్రమత్తము చేయవచ్చు. యునైటెడ్ స్టేట్స్ పశ్చిమ తీరం సునామి తాకడానికి అనువుగా వుంటుంది. కాని హెచ్చరిక వ్యవస్థ ప్రజలను ఖాళీ చేయిస్తుంది . పసిఫిక్ సునామి హెచ్చరిక కేంద్రం హొనలులులో ఉంది. అది పసిఫిక్ సముద్రములో జరికే అన్ని ప్రకంపనాలను పర్యవేక్షిస్తుంది. తీవ్రత , ఇతర విషయము సహాయముతో సునామి హెచ్చరిక జారి చేయవచ్చు. పసిఫిక్ మహా సముద్రములో వున్నా సుబ్డుచ్షన్ ప్రాంతాలు ప్రకంపనాలకు అనుకూలము. కాని అన్ని భూకంపాలు సునామిని సృష్టించవు. దీని కొరకు కంప్యూటర్ సహాయముతో పసిఫిక్ సముద్రంలో జరిగిన అన్ని భూకంపాలని అద్యయనం చేసి అవి సునామిని సృష్టిస్తాయో లేదో అంచనా వేస్తున్నారు. హిందూ మహా సముద్ర సునామి వల్ల, ప్రపంచ దేశాలన్నీ , ఐక్యరాజ్యసమితి ఉత్పనముల నివారణ సంస్థ సునామి భయమ గురించి , తీర ప్రాంతల రక్షణ గురించి చర్యలు చేపట్టడం జరిగింది. హిందూ మహా సముద్రములో ఇప్పుడు సునామి హెచ్చరిక కేంద్రం ఉంది. కంప్యూటర్ మోడల్ ([[:en:Computer model|కంప్యూటర్ మోడెల్]]) సునామి రాకను గుర్తించగలదు - పరిశోధనల తర్వాత తెలిసింది ఏంటంటే సునామి రాక సమయాన్ని గుర్తించడములో ఈ మోడల్‌కి, సునామి సమయానికి కొన్ని నిముషాల తేడా మాత్రమే ఉంది. కింద వున్నా పీడన సెన్సార్లు ప్రకంపనల రీడింగును , ఇతర సమాచారాన్ని రియల్ టైంలో పైకి పంపి సముద్ర ఉపరితలం యొక్క ఆకారాన్ని పంపిస్తాయి. నీటి లోతు కొలిచే పద్ధతి (బాతీమేత్రి) ([[:en:bathymetry|బాతీమేత్రి]]) , తీర భూమి స్థలావరణము (టోపోగ్రఫి) ([[:en:topography|టోపోగ్రజీ]]). పై విషయ సహకారంతో దోళన పరిమితి, దాని ద్వారా ఎ సునామి అలల ఎత్తు గుర్తించవచ్చు. పసిఫిక్ మహా సముద్రము తీరంగా కలిగివున్న అన్ని దేశాలు సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థని నెలకొల్పి , ప్రజలను సునామి వచినప్పుడు ఖాళీ చేయించే , ఇతర పద్ధతులు క్రమ బద్ధంగా శిక్షణ నిస్తారు. జపాన్‌లో ఈ విధమైన సన్నాహాలు ప్రభుత్వం, స్థానిక సంస్థల, అత్యవసర సేవల , ప్రజల యొక్క ముఖ్య కర్తవ్యం. [[బొమ్మ:Tsunami Evacuation Route signage south of Aberdeen Washington.jpg|right|thumb|సునామి తరలింపు మార్గము గుర్తుల ఆగే ఎల్లవేళలా యు.ఎస్ మార్గము 101 ;వాషింగ్టన్‌లో ([[:en:U.S. Route 101 in Washington|యు.ఎస్. రౌంటే 101]]), [[వాషింగ్టన్]] ([[:en:Washington|వాషింగ్టన్]]).]]లో జంతువులు భూకంపం లేదా సునామీ నుండి విడుదలయ్యే రేలియాగ్ వేవ్స్ ([[:en:Rayleigh waves|రేలియాగ్ వేవ్స్]]) తక్కువ ధ్వని కలిగిన కెరటాలను గుర్తిస్తాయని కొందరు జంతు శాస్త్రజ్ఞులు ఒక పరికల్పనని తయారు చేసారు. కొన్ని జంతువులకు ఈ సామర్థ్యం వుండటం సామాన్య ద్రుగ్విశయమే. ఈ సామర్ధ్యం వలన ముందస్తు సునామి , భూకంప హెచ్చరికలను జారి చేయడం సాధ్యమే. కాని ఈ విషయం ఇప్పటి వరకు శాస్త్రీయంగా నిరూపించ బడలేదు. లిస్బోన్ భూకంపాని కంటే ముందు జంతువులు చాలా అసహనముతో , అవి కింది భూ భాగముల నుండి పై నుండే భూ భాగానికి పరిగెత్తెనని ఒక నిరాదారమైన ఆరోపణ ఉంది. ఆ ప్రదేశంలోని చాలా జంతువులు మునిగిపోయాయి. ఈ దృగ్విషయం మీడియా సంస్థల వాళ్ళు కూడా పసిగట్టారు శ్రీలంక ([[:en:Sri Lanka|శ్రీ లంక]])లో, 2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపంలో ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake|2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపంలో]]).<ref>{{cite news|publisher=BBC|date=2005-03-27|first=Helen|last=Lambourne|title=Tsunami: Anatomy of a disaster |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/4269847.stm}}</ref><ref>{{cite news|title=Surviving the Tsunami: What Sri Lanka's animals knew that humans didn't|first=Christine|last=Kenneally|publisher=Slate Magazine|url=http://www.slate.com/id/2111608|date=2004-12-30}}</ref> కాని కొన్ని జంతువులు (ఉద, ఏనుగులు ) సునామి ద్వారా జనితమైన శబ్దాన్ని విన్నాయి, అది తీరానికి చేరువవుతున్న కొద్ది. ఏనుగులు భూమి లోపల వచ్చే శబ్దం నుండి పారిపోవలనుకున్నాయి. కొంత మంది మనుషులు, పరిశోదించటం కొరకు తీరానికి వెళ్లి మునిగి పోయారు. సునామిని ఆపడం సాద్యం కాదు. కాని కొన్ని సునామికి గురయ్యే దేశాలలో భూకంప ఇంజనీరింగ్ ([[:en:earthquake engineering|భూకంప ఇంజనీరింగ్]]) సహాయంతో తీరానికి కలిగే అపాయలను తగ్గించారు. జపాన్ ఒక బృహత్తర ప్రణాళికతో అధిక జనాభా వున్నా తీర ప్రాంతాలలో 4.5 మీ. (13.5 అడుగులు ) ఎత్తు గల సునామి గోడను ([[:en:tsunami wall|టిసునామీ గోడ]]) నిర్మించింది. వేరే ప్రాంతాలలో వరదగేట్లను , సునామి వల్ల ముందుకి వచ్చే నీటిని దారి మల్లించేదుకు కాలువలు నిర్మించారు. కాని వాటి ప్రభావాన్ని ప్రశ్నించవచ్చు, ఎందుకంటే సునామి ప్రతిసారి పరిమితులను దాటి అల్లకల్లోలం సృష్టిస్తుంది కాబట్టి. ఉదాహరణకి, 1993 జూలై 12న ఒకుశిరి, హోక్కిదో ([[:en:Okushiri, Hokkaidō|ఒకుషిరి ద్వీపం]]) హోక్కిదో ([[:en:Hokkaidō|హోక్కిదో]])ని తాకిన సునామి చరిత్ర 1993—ఒకుశిరి, హోక్కిదో సునామి (北海道南西沖地震) ([[:en:Historic tsunami#1993—Okushiri, Hokkaido tsunami (北海道南西沖地震)|ఒకుశిరి, హోక్కిదో సునామి]]) , భూకంపం వచ్చిన రెండు నుండి అయిదు నిముషాలలో 30 మీ (100 అడుగులు) ఎత్తుగల అలలను సృష్టించింది. వాటి ఎంతు దాదాపు 10 అంతస్తుల భవనం ఎత్తుకు సమానం. సునామి గోడతో చుట్టుమట్టబడి వున్నా తీర ప్రాంత పట్టణమైన అవోనే ([[:en:Aonae|అవోనె]])ని అలలు ముంచెత్తి గోడను , చెక్కతో చేసిన అన్ని నిర్మాణాలను నాశనం చేసాయి. సునామి గోడ అలల ఎత్తును తగ్గించి నష్ట తీవ్రతను తగ్గించడంలో విజయం సాధించింది కాని చాలా నష్టం జరిగి ప్రాణ నష్టం<ref>{{cite web|language=Japanese|url=http://library.skr.jp/19930712_nanseioki.htm|title=1993年7月12日　北海道南西沖地震|website=|access-date=2009-10-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20060721095851/http://library.skr.jp/19930712_nanseioki.htm|archive-date=2006-07-21|url-status=dead}}</ref> సంబవించింది. సునామి ప్రభావాన్ని తీరం వెంబడి చెట్లు పెంచి తగ్గించవచ్చు. 2004 హిందూ మహా సముద్ర సునామి ప్రభావిత ప్రాంతాలలో కొన్ని నాశనం కాకుండా తప్పించుకున్నాయి. దీనికి కారణం కొన్ని తీర ప్రాంతాలు కొబ్బరి చెట్లు ([[:en:coconut palm|కొబ్బరి చెట్టు]]) , మడ అడవులు ([[:en:mangrove|mangrove]])తో వుండి సునామి శక్తిని హరించడమే. ఒక మంచి ఉదాహరణగా, ఇండియా [[తమిళనాడు]] ([[:en:Tamil Nadu|తమిళనాడు]]) నలువేదపహి ([[:en:Naluvedapathy|నలువేదపహి]]) అనే గ్రామం చాల తక్కువ నష్టానికి గురి అయ్యింది. దీనికి కారణం అ గ్రామా తీర ప్రాంతం వెంబడి వున్న 80,244 చెట్లను సునామి తెంచి 2002లో గిన్నిస్ బుక్ అఫ్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ ([[:en:Guinness Book of Records|గిన్నిస్ బుక్ అఫ్ రికార్డ్స్]]).<ref>{{cite web|publisher=BBC|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4381395.stm|title= Tsunami villagers give thanks to trees|first=Sunil|last=Raman|date=2005-03-27}}</ref>లో నమోదు అయింది. పర్యావరణవేత్తలు సునామి నష్టాన్ని నివారించేందుకు తీరం పొడుగూ చెట్లను పెంచాలని చెప్తున్నారు. చెట్లను పెంచడానికి కొంచెం సమయము పట్టచ్చు, కాని ఈ తోటలు కృత్రిమ అడ్డుగోడల కంటే చాలా చవక , ఎక్కువ సమయము సునామిని నివారిస్తాయి. == చరిత్రలో సునామి == చరిత్ర ప్రకారం మాట్లాడితే, సునామీలు అరుదుగా వచ్చేవేమి కాదు , ఒక శతాబ్దంలో దాదాపు 25 సునామీలు వస్తున్నాయి. వాటన్నిటిలో, చాలా ఆసియా -పసిఫిక్ ప్రాంతంలో, ముఖ్యంగా జపాన్‌లో సంభవించాయి. 2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake|బాక్సింగ్ డే సునామి]]) నాడు వచ్చిన సునామి దాదాపు 350,000 మరణాలు , ఇంకా చాలా మందికి గాయాలను కలిగించింది. క్రీ.పూ. 426 ఆరంభంలో ([[:en:426 BC Maliakos Gulf tsunami|క్రీ.పూ. 426 ఆరంభంలో]]) [[గ్రీస్|గ్రీక్]] ([[:en:Ancient Greece|గ్రీకు]]) చరిత్ర కారుడు తుసైదిదేస్ ([[:en:Thucydides|తుసైదిదేస్]]) తన పుస్తకం ''పెలిపొంనేసియన్ యుద్ధ చరిత్రలో([[:en:History of the Peloponnesian War|పెలోపొంనేసియన్ యుద్ధము యొక్క చరిత్ర]])'' సునామి కలుగచేసే కారణముల గురించి చర్చించి, అవి భూకంపం వల్లే సంభవిస్తాయని చెప్పాడు.<ref name="Thucydides 3.89.1-4">తుసిడైడ్స్ ([[:en:Thucydides|తుసిడైడ్స్]]) : [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Thuc.+3.89.1 "పెలోపొంనేసియన్ యుద్ధము చరిత్ర" , 3.89.1 - 4]</ref> అందువలన మొట్ట మొదటగా సామన్య శాస్త్రం ([[:en:natural science|సామాన్య శాస్త్రం]]) చరిత్రలో భూకంపం , కెరటాలని, కారణం , ప్రభావం <ref name="Smid, T. C. 103f.">స్మిడ్, టి .సి .:" ' గ్రీక్ సాహిత్యములో సునామి", ''గ్రీస్ & రోమ్'' 2nd Ser ., Vol. 17, No 1 (ఏప్రిల్ , 1970) , pp 100-104 103f )</ref>తో సహా సంబంధంగా భావించాడు . <blockquote> కారణం, నా అభిప్రాయములో , ఈ దృగ్విషయం భూకంపంలో తప్పనిసరిగా వెతకాలి. ఎక్కడైతే సముద్రం భీభత్సంగా వుంటుందో అక్కడ సముద్రం లోపలికి వెళ్లి, మల్లి రెండింతల బలంతో ముందుకు వచ్చి ముంపుకు గురి చేస్తుంది. భూకంపం రాకుండా అంత పెద్ద ప్రమాదం ఎలా జరిగిందో నాకు అర్ధం కావడం లేదు <ref name="Thucydides 3.89.5">[[తుసైదిదేస్|తుసిడైడ్స్]] ([[:en:Thucydides|Thucydides]]): [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Thuc.+3.89.1 "పెలోపొంనేసియన్ యుద్ధము యొక్క చరిత్ర" , 3.89.5 ]</ref></blockquote> ఆ రోమన్ ([[:en:Ancient Rome|రోమన్]]) చరిత్రకారుడు అమ్మియనాస్ మర్సుల్లినాస్ ([[:en:Ammianus Marcellinus|అమ్మియనాస్ మర్సుల్లినాస్]]) ('' రేస్ గేస్తే '' 26.10.15-19) సునామి యొక్క సలక్షణమైన క్రమాన్ని వర్ణించింది. సముద్ర హఠాత్తు పలాయనం , దాని వెనకే అసాధారణ ఆకృతి గల కెరటం, 365 ఏ .డి. సునామి ([[:en:365 Crete earthquake|365 ఎ.డి.సునామీ]]) ముంచెత్తిన అలెగ్జాండ్రియా ([[:en:Alexandria|అలెగ్జాండ్రియా]]).<ref name="Kelly, Gavin (2004)">కెల్లీ, గావిన్ (2004), "అమ్మియనాస్ , గొప్ప సునామి", ''రోమన్ చదువుల పత్రిక'', వొలుమె 94, పి పి 141-167 (141)</ref><ref name="Stanley, Jean-Daniel & Jorstad, Thomas F. (2005)">స్టాన్లీ, జీన్-దనిఎల్ & జోర్స్తాద్, థామస్ ఎఫ్ . ( 2005)," [http://gsa.confex.com/gsa/2005AM/finalprogram/abstract_96386.htm 365 ఎ.డి . అలెక్షాన్ద్రియ సునామి నష్టం , ఈజిప్టు : స్త్రత యొక్క కోత , విక్రుతీకరణం , అల్లోచ్తోనౌస్ ద్రవ్యం పరిచయం.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170525095324/https://gsa.confex.com/gsa/2005AM/finalprogram/abstract_96386.htm |date=2017-05-25 }}</ref> == కూడా చూడండి == <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[ఉప్పెన]] ([[:en:Tidalwave]]) * [[భూకంపం]] ([[:en:Earthquake|Earthquake]]) * [[పెద్ద నేల పథకం]] ([[:en:Higher Ground Project|Higher Ground Project]]) * [[విపత్తు#భవిష్యత్తు ఊహాత్మక విపత్తుల నష్టాలు.|భవిష్యత్తు ఊహాత్మక విపత్తులు]] ([[:en:Disaster#Risks of hypothetical future disasters|Hypothetical future disasters]]) * [[దారుణమైన సహజ విపత్తుల జాబితా]] ([[:en:List of deadliest natural disasters|List of deadliest natural disasters]]) * [[మరణాల సంఖ్య పై సహజ విపత్తుల జాబితా#మొదటి 10 దారుణమైన సునామీలు|దారుణమైన సునామి ల జాబితా]] ([[:en:List of natural disasters by death toll#Top 10 deadliest tsunamis|List of Deadliest Tsunamis]]) * [[భూకంపముల జాబితా]] ([[:en:List of earthquakes|List of earthquakes]]) * [[అతి పెద్ద సునామి]] ([[:en:Megatsunami|Megatsunami]]) * [[మీటో సునామి]] ([[:en:Meteotsunami|Meteotsunami]]) * [[మధ్య విస్ఫోటనం]] ([[:en:Minoan eruption|Minoan eruption]]) * [[ధూర్త కెరటం]] ([[:en:Rogue wave|Rogue wave]]) * [[దొంగ కెరటం]] ([[:en:Sneaker wave|Sneaker wave]]) * [[అతి అగ్నిపర్వతం]] ([[:en:Supervolcano|Supervolcano]]) * [[అటుపోటు రంధ్రం]] ([[:en:Tidal bore|Tidal bore]]) * [[సునామి సంఘం]] ([[:en:Tsunami Society|Tsunami Society]]) * [[సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థ]] ([[:en:Tsunami warning system|Tsunami warning system]]) * [[యునైటెడ్ కింగ్డంలో సునామీలు]] ([[:en:Tsunamis in the United Kingdom|Tsunamis in the United Kingdom]]) </div> == సమగ్రమైన విషయాలు == {{reflist|2}} == అన్వయములు == * [https://web.archive.org/web/20091129202523/http://www.abelard.org/briefings/tsunami.php అబెలర్డ్.ఆర్గ్ ] ''సునామీలు : సునామీలు వేగంగా ప్రయాణిస్తాయి కాని అనంతమైన వేగంతో కాదు''. 2005 మార్చి 29లో తిరిగిపొందు. * డడ్లీ, వాల్టర్ c .& లీ , మిన్ (1988 : మొదటి సంచిక) '' సునామి !''ISBN 0-8248-1125-9 [https://web.archive.org/web/20070313052437/http://www.tsunami.org/references.htm#Books link] * ఇవాన్, డవు. డి , ''సంపాదకుడు '' , 2006 , గొప్ప సుమత్ర భూకంప సంక్షిప్త నివేదిక , హింద సముద్ర సునామీలు, 2004 2008 డిసెంబరు 26 మార్చి 28 : భూకంప ఇంజినీరింగ్ పరిశోధన సంస్థ , ఇ ఇ అర ఐ ప్రచురణ #2006-06, 11 అధ్యాయాలు , 100 పుట నివేదిక , సిడి -ఆర్ఓఎం పూర్తి పాతం , అనుబంధ పద్దు , ఇ ఇ అర ఐ నివేదిక 2006-06 [https://web.archive.org/web/20200106035254/https://www.eeri.org/] ISBN 1-932884-19-X * కేంనేఅల్లీ, చ్రిస్తినే (దేసుమ్బెరు 30,2004)."సునామి నుండి రక్షణ" ''పలక''. [http://www.slate.com/id/2111608/ link ] * లంబౌర్నే, హెలెన్ (మార్చు 27,2005)." సునామి: విపత్తు సమగ్ర పరిశీలన" .''[[బి బి సి వార్తలు|BBC News]] ([[:en:BBC News|BBC News]])''. [http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4381395.stm link] * మాకీ, రిచర్డ్ (2005 జనవరి 1)"విషాదం కలిగించిన అతి పెద్ద ధ్వని", ''[[ది సిడ్నీ మార్నింగ్ హెరాల్డ్|సిడ్నీ మార్నింగ్ హెరాల్డ్]] ([[:en:The Sydney Morning Herald|The Sydney Morning Herald]])'' పుట - 11- Dr మార్క్ లియోనార్డ్, భూకంప శాస్త్రవేత్త, జియో సైన్సు ఆస్త్రైలియాని ఉటంకిస్తూ . * [https://web.archive.org/web/20090317030359/http://www.ngdc.noaa.gov/spotlight/tsunami/tsunami.html NOAA యెక్క పుట 2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం , సునామిలో ] * తప్పిన్, డి; 2001.స్థానిక సునామీలు. భుశాస్త్రజ్ఞులు 11-8, 4-7. * http://www.telegraph.co.uk/news/1480192/Girl-10-used-geography-lesson-to-save-lives.html బాలిక , 10, భూగోళ శాస్త్రం పాఠంతో ప్రాణాలను కాపాడింది . == వెలుపటి వలయము == {{commonscat|Tsunami}} === వ్యాసాలు, వెబ్సైటులు === * [http://ifmaxp1.ifm.uni-hamburg.de/tsunami.shtml ఎచ్ ఎఫ్ రాడార్ సునామి ని గుర్తించ గలదా? ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110719103302/http://ifmaxp1.ifm.uni-hamburg.de/tsunami.shtml |date=2011-07-19 }} - హాంబర్గ్ విశ్వ విద్యాలయ ఎచ్ ఎఫ్ - రాడార్. * [https://web.archive.org/web/20060813005747/http://www.envirtech.org/envirtech_tsunameter.htm ఎంవిటెక్ సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థ ]—సముద్ర భూ అంతర్భాగ ప్రకంపనలు , సముద్ర మాపకం మీద ఆదారపడి . * [https://web.archive.org/web/20130212015508/http://geology.com/records/biggest-tsunami.shtml geology.com] ''అతి పెద్ద సునామి కొండపడటం వల్ల వచ్చింది'' * [http://www.edu4hazards.org/tsunami.html సునామి నుండి రక్షింప బడటం ఎలా - పిల్లలకు , వువకులకు మార్గదర్శకాలు ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080311101828/http://www.edu4hazards.org/tsunami.html |date=2008-03-11 }} * [http://www.geohazards.no/ అంతర్జాతీయ భూ విపత్తుల సంస్థ (ఐ సి జి )] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080302114513/http://www.geohazards.no/ |date=2008-03-02 }} * [https://web.archive.org/web/20050515085303/http://ioc.unesco.org/itsu/ ఐ టి ఎస్ ఉ ]—పసిఫిక్ సునామి హెచ్చరిక వ్యవస్థ సహకార సమితి. * [http://www.jtic.org/ జకర్త సునామి ఇన్ఫర్మేషన్ కేంద్రము ] * [https://web.archive.org/web/20100726110144/http://nthmp.tsunami.gov/ జాతీయ సునామి విపత్తులను తగ్గించు పథకం ] యునైటెడ్ స్టేట్స్ సహకరించు సమాక్య ప్రయత్నం. * [http://nctr.pmel.noaa.gov/ ఎన్ ఓ ఏ ఏ సునామి రీసెర్చ్ కేంద్రము ( ఎన్ సి టి ఆర్ )] * [http://www.tsunami.noaa.gov/ ఎన్ ఓ ఎ ఎ సునామి ] - సునామి యొక్క సాధారణ వర్ణన , యునైటెడ్ స్టేట్స్ సంస్థ ఎన్ ఓ ఎ ఎ పాత్ర * [http://www.pbs.org/nova/tsunami/ ఎన్ ఓ వి ఎ : ప్రపంచాన్ని కుదిపిన కెరటం ] - 2004 హిందూ మహాసముద్ర సునామి తర్వాత తీసిన ప్రత్యేక నివేదిక , స్థలం . * [http://www.tsunami.org/ పసిఫిక్ సునామి మ్యూజియం ] * [http://www.sthjournal.org/ ''Science of Tsunami Hazards'' journal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060207141615/http://www.sthjournal.org/ |date=2006-02-07 }} * [https://web.archive.org/web/20071020114515/http://sciam.com/article.cfm?chanID=sa006&articleID=000CDB86-32E0-13A8-B2E083414B7F0000 సైంటిఫిక్ అమెరికన్ మ్యాగజైన్ (జనవరి 2006 సంచిక ) . సునామి : మార్పు కెరటం ] 2004 డిసెంబరులో సంబవించిన సునామి నుండి మనమేం నేర్చుకోగలం. * [https://web.archive.org/web/20080617095743/http://www.ncdc.noaa.gov/oa/esb/?goal=weather యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో సునామి యొక్క సామాజిక , ఆర్ధిక ఖర్చు] "ఎన్ ఓ ఎ ఎ సామాజిక ఆర్థిక శాస్త్రం" వెబ్సైటు చొరవ * [http://tsunami.gov/ సునామీ కేంద్రాలు] యునైటెడ్ స్టేట్స్ జాతీయ వాతావరణ సేవ. * [http://tsunami.name సునామి పట్టిక అన్ని గణాంకాలతో ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121112185552/http://www.tsunami.name/ |date=2012-11-12 }} * [http://tsunami-warning.org/ సునామి హెచ్చరిక ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090528053706/http://www.tsunami-warning.org/ |date=2009-05-28 }}- మొబైల్ ఫోన్ ద్వారా సునామి హెచ్చరికలు * [http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/ సునామీలు , భూకంపాలు ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050521082033/http://walrus.wr.usgs.gov/tsunami/ |date=2005-05-21 }} * [http://pubs.usgs.gov/circ/c1187/ యు ఎస్ జి ఎస్ : సునామి నుండి కాపాడబడటం ] (యునైటెడ్ స్టేట్స్ ) === చిత్రములు , వీడియో === '''కూడా చూడండి: [[2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం#చిత్రములు , వీడియో|చిత్రములు , వీడియో, 2004 హిందూ మహాసముద్ర భూకంపం]] ([[:en:2004 Indian Ocean earthquake#Images and video|Images and video, 2004 Indian Ocean earthquake]])''' * [https://web.archive.org/web/20050103020407/http://homepage.mac.com/demark/tsunami/1.html 2004 ఆసియా సునామి ఉపగ్రహ చిత్రాలు (ముందు & తరువాత)] * [http://www.archive.org/details/opensource_movies ఔత్సాహిక వీడియో ప్రవాహంప్రకారం 2004 డిసెంబర్ 26 న సునామి శ్రీలంక, థాయిలాండ్ , ఇండోనేసియాని తాకినది (సునామి అని వెతుకు )] * [http://kempo.canalblog.com/Amateur థాయ్ ల్యాండ్ సునామీ 2004 ను ఒక ఔత్సాహిక చిత్రకారుడు తీసిన చిత్రం ]{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/characteristics.html 1960 లో చీలి తీరంలో వచ్చిన సుమామి యొక్క ప్రారంభ బొమ్మల చిత్రం ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060716012051/http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/characteristics.html |date=2006-07-16 }} * ఎన్ ఓ ఎ ఎ సునామి పరిశోధన సంస్థ నుండి [http://nctr.pmel.noaa.gov/animate.html అసలు , ఊహ జనిత సునామి బొమ్మల చిత్రం ] * [http://archives.cbc.ca/IDD-1-75-1561/science_technology/earthquakes_and_tsunamis/ సి బి సి డిజిటల్ ప్రాచీన పత్ర భాండాగారము - కెనడాలో సంభవించిన భుకంపాలు సునామీలు] * [http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/runup.html కంప్యూటర్ - ద్వార జనించబడిన బొమ్మల సునామి చిత్రం ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050105020059/http://www.geophys.washington.edu/tsunami/general/physics/runup.html |date=2005-01-05 }} * [https://web.archive.org/web/20110514180926/http://www.forskning.no/Artikler/2006/juni/1149444923.73 సునామి యొక్క జన్మస్థలం - 2004 డిసెంబర్ 26 న సంభవించిన హిందూ మహాసముద్ర విపత్తులో ఖండాంతర పలకలు ఎలా జరిగాయి చెప్పే కదిలే బొమ్మల చిత్రం.] * సునామీ ప్రభావిత ప్రాంతాలకు [[సింగపూర్ సాయుధ శక్తులు]] ([[:en:Singapore Armed Forces|Singapore Armed Forces]]) చేసిన మానవత్వ సహాయము యొక్క [http://www.mindef.gov.sg/tsunami/photos1.asp చిత్రాలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070626125510/http://www.mindef.gov.sg/tsunami/photos1.asp |date=2007-06-26 }} , [http://www.mindef.gov.sg/tsunami/videos.asp వీడియోలు] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070629140346/http://www.mindef.gov.sg/tsunami/videos.asp |date=2007-06-29 }} * [https://web.archive.org/web/20110525205114/http://thanks4supporting.us/tsunami-aftermath-penang-island-malaysia.html పెనాంగ్] , [https://web.archive.org/web/20050110233329/http://thanks4supporting.us/visit-to-kota-kuala-muda.html కాల ముద, కేడ్] లలో సునామీ తరువాత. * [https://web.archive.org/web/20050102021414/http://www.crisp.nus.edu.sg/tsunami/tsunami.html సునామి ప్రభావిత ప్రాంతాల ఉపగ్రహ చిత్రాలు ] 2004లో సంభవించిన సునామిలో ప్రభావితమైన ఇండోనేసియా లోని కొన్ని ప్రాంతాలు, థాయిలాండ్ , ఇండియాలోని నికోబార్ ద్వీపం ఎక్కువ తీవ్రత గల ఉపగ్రహ చిత్రాలు చూపిస్తున్నాయి. * [https://web.archive.org/web/20110315024204/http://www.riveroflife.be/tsunami/index.html రక్షించబడే వాళ్ళు - దక్షిణ - ఇండియా పశ్చిమ తీర ప్రాంత అద్బుతమైన కదిలే యాత్ర చిత్ర వర్ణన] (దొరకడం లేదు ) [[వర్గం:Physical oceanography]] [[వర్గం:Japanese words and phrases]] [[వర్గం:వరదలు]] [[వర్గం:సునామి| ]] [[వర్గం:Water waves]] [[వర్గం:Forms of water]] [[వర్గం:Earthquake engineering]] [[వర్గం:ప్రకృతి వైపరీత్యాలు]] aufwf5qias2h5w2079cek2a1u8wrqju 0 78118 4594494 4565632 2025-06-28T12:16:53Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594494 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = శ్రీరంగపట్నం | other_name = శేరింగపట్నం ''(సామ్రాజ్యవాద కాలంలో)'' | native_name = | settlement_type = పట్టణం | image_skyline = Gumbaz- Srirangapatna-Karnataka-DSC 1533.jpg | image_alt = | image_caption = శ్రీరంగపట్నంలో గుంబజ్ | nickname = | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = India Karnataka | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|12.414|N|76.704|E|display=inline,title}} | subdivision_type = దేశం | subdivision_name = [[భారతదేశం]] | subdivision_type1 = [[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు|రాష్ట్రం]] | subdivision_name1 =[[కర్ణాటక]] | subdivision_type2 = [[కర్ణాటక జిల్లాలు|జిల్లా]] | subdivision_name2 = మాండ్యా | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type =పురపాలక సంఘం | governing_body = శ్రీరంగపట్నం పురపాలక సంఘం | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 13 | elevation_footnotes = | elevation_m = 679 | population_total = 25061 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = 2157 | population_demonym = | population_note = | demographics_type1 = భాషలు | demographics1_title1 = అధికారిక | demographics1_info1 = కన్నడ | timezone1 = [[భారతీయ ప్రామాణిక కాలం|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[పోస్టల్ ఇండెక్స్ నంబర్|PIN]] | postal_code = 571 438 | area_code_type = [[ప్రాంతీయ ఫోన్ కోడ్]] | area_code = 08236 | registration_plate = KA-11 | website = http://www.srirangapatnatown.mrc.gov.in/ | footnotes = | official_name = }} '''శ్రీరంగపట్టణం''' ([[కన్నడ భాష|కన్నడ]]: ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ) (ఇంకనూ ''శ్రీరంగపట్న'' ''శిరంగపట్టణ్'' అని పిలువబడేది). [[కర్నాటక]] రాష్ట్రంలోని [[మాండ్య జిల్లా|మాండ్య]] జిల్లాలో గలదు. [[మైసూరు]]కు అతి సమీపంలో ఉంది. ఈ నగరం, చారిత్రక, ధార్మిక, సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యతను గలిగిఉంది. ==ప్రదేశం== [[బొమ్మ:Mysore SriranganadhaTemple 2.JPG|260x260px|thumb|శ్రీరంగనాథ మందిరం]] [[మైసూరు]] కు 13 కి.మీ. దూరంలో గల ఈ నగరం, [[మాండ్య జిల్లా|మాండ్య]] లో ఉంది. ఈ పట్టణం చుట్టూ [[కావేరీ నది]] చే ఆవరించబడి ఉంది. ఇదో ద్వీపంలా కనబడుతుంది. ==ధార్మిక ప్రాముఖ్యత== [[బొమ్మ:Mysore SringanadhaTemple 1.JPG|right|thumb|250px]] ఈ నగరంలోని [[శ్రీరంగనాధ స్వామి ఆలయం]]లో వెలసిన రంగనాధస్వామి పేరున ఈ నగరానికి శ్రీరంగపట్టణం అనే పేరు వచ్చింది. ఈ ఆలయాన్ని [[9వ శతాబ్దం]]లో [[గంగ వంశం|గంగ వంశపు]] రాజులు నిర్మించారు. [[హొయసల సామ్రాజ్యం|హోయసల]], [[విజయనగర]] శైలిలో ఆ తరువాత రంగరింపబడినది. ==జనగణన== [[2001]] గణాంకాల ప్రకారం,<ref>{{GR|India}}</ref> శ్రీరంగ పట్టణ జనాభా 23,448. అందులో పురుషులు 51%, స్త్రీలు 49% గలరు. అక్షరాస్యత శాతం 68%, జాతీయ అక్షరాస్యత శాతం 59.5% కంటే ఎక్కువ ఉంది. పురుషుల అక్షరాస్యత 74%, స్త్రీల అక్షరాస్యత 63%. 10% జనాభా 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సుగలవారు. ==భూగోళికం== శ్రీరంగపట్టణం, {{Coord|12.41|N|76.7|E|}} లో గలదు. దీని సరాసరి ఎత్తు 679&nbsp;[[మీటర్]]లు (2227&nbsp;[[అడుగు (కొలమానం)|అడుగులు]]). ==చరిత్ర== శ్రీరంగపట్టణం, [[విజయనగర సామ్రాజ్యం|విజయనగర సామ్రాజ్య]] కాలంనుండి పుణ్యక్షేత్రంగా, సాంస్కృతిక కేంద్రంగా విరాజిల్లుచున్నది. అంతేగాక [[మైసూరు రాజ్యము|మైసూరు రాజ్యపు]] రాజధానిగాను విరాజిల్లినది. రంగరాయను ఓడించి [[వడయార్ రాజు]] [[1614]] లో శ్రీరంగపట్టణాన్ని వశబర్చుకున్నాడు.<ref>The fall of Srirangapattana to the [[Wodeyar]] dynasty in [[1614]] is much celebrated in local ballad and legend, one of which concerns a curse put upon the Wodeyars by Alamelamma, the lamenting wife of the defeated Vijayanagar viceroy. In fulfillment of that curse, no ruling [[Maharaja]] of Mysore has ever had children; the succession has inevitably devolved upon brothers, nephews or adopted heirs, or on children born to the Maharaja before his accession, but never has a child been born to a ruling Maharaja.</ref> విజయనగర సామ్రాజ్యంపై దండెత్తిన వడయార్ రాజుకు విజయనగర సామ్రాజ్య ఆరాధ్య దేవతయైన [[అలిమేలమ్మ]] శపించిందనీ, దాని కారణాన వడయార్ రాజుకు సంతానం కలుగలేదని ఓ కథనం ఉన్నది. [[బొమ్మ:Mysore Srirangapatna Watergate.JPG|right|250px|thumb|టిప్పు సుల్తాన్ [[కోట]]లో ఉన్న ఈ నీటి సరఫరా మార్గం ద్వారా శత్రువులు కోటలోకి చొరబడి కోటను ముట్టడించారు]] ;హైదర్, టిప్పు [[హైదర్ అలీ]], [[టిప్పు సుల్తాన్]] ఆధ్వర్యంలో శ్రీరంగపట్టణం '[[మైసూరు]] రాజ్యానికి' రాజధాని అయింది. [[టిప్పు సుల్తాన్]] తన రాజ్యానికి ''ఖుదాదాద్ సల్తనత్'' లేదా [[సల్తనత్ ఎ ఖుదాదాద్]] అని పేరు పెట్టాడు. టిప్పు సుల్తాన్ శ్రీరంగపట్టణానికి రాజధాని చేసుకుని, దక్షిణ భారత్ లోని పలు భాగాలను తన రాజ్యం క్రింద కలుపుకున్నాడు. [[ఇండో-ఇస్లామీయ నిర్మాణ శైలి]] లో [[టిప్పుసుల్తాన్ సమాధి]], [[టిప్పూ పాలెస్]], ''దరియా దౌలత్'', [[జామా మస్జిద్ (శ్రీరంగపట్టణం)|జుమ్మా మసీదు]] లాంటి నిర్మాణాలు కానవస్తాయి.'1799' లో తన స్వంత అనుచరగణం విద్రోహచర్యవలన శ్రీరంగపట్టణ పరిసరాలలోనే [[బ్రిటిష్]] వారిచే చంపబడ్డాడు. ==ముఖ్యమైన ప్రదేశాలు== శ్రీరంగపట్టణంలో పలు ప్రదేశాలు చూడదగినవి. వాటిలో ముఖ్యమైనవి: * [[శ్రీరంగనాధ స్వామి ఆలయం, శ్రీరంగపట్టణం]]: ఈ ఆలయం చాలా పురాతనమైనదే కాక హైందవ సంప్రదాయంలో, అందులోనూ వైష్ణవ సంప్రదాయంలో మరీ ప్రఖ్యాతి పొందినది. మైసూరును హైదరాలీ పరిపాలించిన కాలంలో ఈ ఆలయానికి సమీపంలోని మందుగుండు సామగ్రి కార్ఖానా పేలి రంగనాథస్వామి దేవాలయ గోపురం విరిగిపడింది. హైదర్ అలీ వెన్వెంటనే తన సైనికులను పంపి వారిచేతనే దేవాలయ గోపురాన్ని నిర్మింపజేశారు.<ref name="కథలు గాథలు">{{cite book|last1=వెంకట శివరావు|first1=దిగవల్లి|title=కథలు-గాథలు|date=1944|publisher=దిగవల్లి వెంకట శివరావు|location=విజయవాడ|pages=127 - 140|edition=1|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.371485|accessdate=1 December 2014}}</ref> * [[జామా మస్జిద్ (శ్రీరంగపట్టణ)|జుమ్మా మసీదు]] * [[రంగన్నతిట్టు పక్షి అభయారణ్యం]] * [[కరిఘట్ట]] * [[శివసముద్రం జలపాతం]], భారత్ లో రెండవ అతిపెద్ద [[జలపాతం]], ప్రపంచంలో 16వ అతిపెద్ద జలపాతం.<ref>{{cite web |url=http://www.cauvery.com/ |title=Shivasamudra Falls |publisher= |accessdate=2006-11-11 }}</ref> ==గమనికలు== {{reflist}} ==మూలాలు== *[http://www.nationalgalleries.org.uk/tipu/index.htm "The Tiger and the Thistle"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20020414031632/http://www.nationalgalleries.org.uk/tipu/index.htm |date=2002-04-14 }} *[https://web.archive.org/web/20040811073149/http://www.geocities.com/tipus_srirangapatna/ "Tipu's Srirangapattana"] *[https://web.archive.org/web/20070220075823/http://www.divyadesamonline.com/hindu/temples/trichy/srirangam-temple.asp Sri Ranganathaswamy Temple] *[http://www.karnataka.com/tourism/srirangapatna/ Tourism in Srirangapattana] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111208160614/http://www.karnataka.com/tourism/srirangapatna/ |date=2011-12-08 }} *[http://www.templenet.com/Karnataka/seiranga.html Templenet on Sri Ranganathaswamy Temple] ==బయటి లింకులు== *[http://www.templenet.com/Karnataka/seiranga.html Srirangapatna - Mysore] *[http://www.kamat.com/indica/hometown/srirangapatna.htm Page on Srirangapatna at Kamat.com] *[http://www.fallingrain.com/world/IN/19/Shrirangapattana.html Falling Rain Genomics, Inc - Srirangapatna] [[వర్గం:మైసూరు రాజ్యం]] [[వర్గం:హిందూ ధార్మిక క్షేత్రాలు]] [[వర్గం:మాండ్య జిల్లా]] 69mrcr20hc6p6tdma6yo9uhnz7n1d3z 0 99948 4594717 4575362 2025-06-29T04:22:59Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594717 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు(7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |మేడా రఘునాధ రెడ్డి | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2024 ఆగష్టు 29 |1 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 9qbcow3vvy81ciojw7731py37yu6n1l 4594718 4594717 2025-06-29T04:24:53Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594718 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |మేడా రఘునాధ రెడ్డి | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2024 ఆగష్టు 29 |1 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] sa8yb8unvclw22brip6g9f342tyi8nn 4594722 4594718 2025-06-29T04:35:17Z యర్రా రామారావు 28161 4594722 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |మేడా రఘునాధ రెడ్డి | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2024 ఆగష్టు 29 |1 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] ry94pcp36qt0bmiz163rtl0p7hm85mh 4594730 4594722 2025-06-29T04:51:34Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ లింకు కలిపాను 4594730 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2024 ఆగష్టు 29 |1 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] rq6otv54v0im2rthr8nyvw9hi6fnn1h 4594731 4594730 2025-06-29T05:00:18Z యర్రా రామారావు 28161 /* రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా */ 4594731 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |Paka Venkata Satyanarayana |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |29-Mar-2025 |21-Jun-2028 |1 |* |- |[[R. Krishnaiah]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[Beeda Masthan Rao]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |Sana Sathish Babu |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2024 ఆగష్టు 29 |1 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 9uckwpbsfo015hjnc0dfvf9ofjx888u 4594732 4594731 2025-06-29T05:08:49Z యర్రా రామారావు 28161 /* రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా */ 4594732 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |29-Mar-2025 |21-Jun-2028 |1 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[సానా సతీష్ బాబు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |మేడా రఘునాధరెడ్డి |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |2025 జనవరి 25న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు. |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |2024 సెప్టెంబరు 24న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 | 1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు | |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | S. B. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[జె.హెచ్.సుబ్బయ్య]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 7z3h9yt9htlmputs79gmdr4w9nemu0u 4594734 4594732 2025-06-29T05:15:49Z యర్రా రామారావు 28161 /* రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా */ 4594734 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} |4 |[[విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |29-Mar-2025 |21-Jun-2028 |1 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[సానా సతీష్ బాబు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |2025 జనవరి 25న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు. |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |2024 సెప్టెంబరు 24న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 | 1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు | |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | ఎస్. బి. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె.హెచ్.సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] ql4uy8p1ibaq4dhk4d4ezf3mhkh73fo 4594735 4594734 2025-06-29T05:19:12Z యర్రా రామారావు 28161 4594735 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |29-Mar-2025 |21-Jun-2028 |1 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[సానా సతీష్ బాబు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13-Dec-2024 |21-Jun-2028 |2 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |2025 జనవరి 25న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు. |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |2024 సెప్టెంబరు 24న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 | 1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | ఎస్. బి. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె.హెచ్.సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] oks1z5tbqmsq22tlktci9k4eagtzz8z 4594736 4594735 2025-06-29T05:22:21Z యర్రా రామారావు 28161 4594736 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబర్ 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |29 మార్చి 2025 |21 జూన్ 2028 |1 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} |13 డిసెంబరు 2024 |21 జూన్ 2028 |2 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13 డిసెంబరు 2024 |21 జూన్ 2028 |2 |* |- |[[సానా సతీష్ బాబు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} |13 డిసెంబరు 2024 |21 జూన్ 2028 |2 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |2025 జనవరి 25న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు. |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |2024 సెప్టెంబరు 24న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 | 1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | ఎస్. బి. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె.హెచ్.సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] e1gnc9alauirsogn14hxavvpkm0gdgt 4594737 4594736 2025-06-29T05:24:20Z Yarra RamaraoAWB 94596 re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]], typos fixed: 29 మార్చి 2025 → 2025 మార్చి 29 (8), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (3) 4594737 wikitext text/x-wiki [[రాజ్యసభ]] ("రాష్ట్రాల మండలి" అని అర్థం), ఇది భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] 11 స్థానాలను ఎన్నుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2024-08-19|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819051414/https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|url-status=bot: unknown}}</ref> వారు ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే పరోక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు.<ref>https://sansad.in/rs/members</ref> 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి విభజనచెందిన తరువాత తెలంగాణకు 7 స్థానాలు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు 11 స్థానాలు కేటాయించారు. పార్టీకి కేటాయించిన స్థానాల సంఖ్య, నామినేషన్ సమయంలో పార్టీ కలిగి ఉన్నస్థానాల సంఖ్యను బట్టి నిర్ణయించబడింది. పార్టీ తరుపున ఓటువేయడానికి సభ్యుడిని నామినేట్ చేస్తుంది. రాష్ట్ర [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు|శాసనసభల]] లోని ఎన్నికలు దామాషా ప్రాతినిధ్యంతో ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటును ఉపయోగించి నిర్వహించబడతాయి. == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|YSR Congress Party|7}} {{Party legend|Telugu Desam Party|2}} {{Party legend|Bharatiya Janata Party|2}} ఆంధ్రప్రదేశే రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభకు 2024 ఏప్రిల్ 2 నాటికి ఎన్నికైన ప్రస్తుత సభ్యులు 11 మంది ఉన్నారు.వారి వివరాలు ఈ దిగువ పొందుపర్చబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|title=List of Members of Rajya Sabha [Updated] - State-wise List of Rajya Sabha Members & Their Term|url=https://byjus.com/govt-exams/members-rajya-sabha/|access-date=2024-08-19|website=BYJUS}}</ref> {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" |పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|accessdate=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ అనుబంధం !కూటమి/ఇతరులు !నియామక తేదీ !పదవీ విరమణ తేదీ |- |1 |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with colour|YSR Congress Party|rowspan=7}} | rowspan="7" |ఇతరులు (7) | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |2 |[[గొల్ల బాబురావు]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |3 |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] | 2024 ఏప్రిల్ 02 | 2030 ఏప్రిల్ 01 |- |4 |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |5 |[[పరిమల్ నత్వానీ]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |6 |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |- |7 |[[నిరంజన్ రెడ్డి|సిర్గాపూర్ నిరంజన్ రెడ్డి]] | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |- |8 |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party|rowspan=2}} | rowspan="4" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (4) | 2024 డిసెంబరు 14 | 2028 జూన్ 21 |- |9 |[[సానా సతీష్ బాబు]] | 2024 డిసెంబరు 14 | 2026 జూన్ 21 |- |10 |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party|rowspan=2}} | 2024 డిసెంబరు 14 | 2028 జూన్ 21 |- |11 |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |2025 మార్చి 29 |2028 జూన్ 21 |- |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు<ref>{{Cite web|last=Centre|first=National Informatics|title=Digital Sansad|url=https://sansad.in/rs/members?4|access-date=2024-08-19|website=Digital Sansad|language=en|archive-date=2024-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20240819050733/https://sansad.in/rs/members?4|url-status=bot: unknown}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ కాలాలు !గమనికలు |- |[[పాక వెంకట సత్యనారాయణ]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} | 2025 మార్చి 29 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య]] |{{Party name with colour|Bharatiya Janata Party}} | 2024 డిసెంబరు 13 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} | 2024 డిసెంబరు 13 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[సానా సతీష్ బాబు]] |{{Party name with colour|Telugu Desam Party}} | 2024 డిసెంబరు 13 | 2028 జూన్ 21 |2 |* |- |[[వై.వి.సుబ్బారెడ్డి|వై. వి. సుబ్బారెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[గొల్ల బాబురావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2024 ఏప్రిల్ 03 | 2030 ఏప్రిల్ 02 |1 |* |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |2 |2025 జనవరి 25న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు. |- |[[ఆర్.కృష్ణయ్య|ఆర్. కృష్ణయ్య]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |2024 సెప్టెంబరు 24న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[నిరంజన్ రెడ్డి|ఎస్. నిరంజన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 |1 |* |- |[[బీద మస్తాన్ రావు]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2022 జూన్ 22 | 2028 జూన్ 21 | 1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[ఆళ్ల అయోధ్య రామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |2024 ఆగస్టు 29న ఎంపీ స్థానానికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[పరిమల్ నత్వానీ|పరిమల్ నాథ్వానీ]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2020 జూన్ 22 | 2026 జూన్ 21 |1 |* |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కనకమేడల రవీంద్ర కుమార్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వేమిరెడ్డి ప్రభాకరరెడ్డి|వేమిరెడ్డి ప్రభాకర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2018 ఏప్రిల్ 03 | 2024 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[టి.జి.వెంకటేష్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|సుజనా చౌదరి]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |2 | |- |[[సురేష్ ప్రభు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[విజయసాయి రెడ్డి|వి. విజయసాయి రెడ్డి]] |{{Party name with color|YSR Congress Party}} | 2016 జూన్ 22 | 2022 జూన్ 21 |1 | |- |[[నిర్మలా సీతారామన్]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 17 |1 |నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి మరణ కారణంగా ఉపఎన్నిక |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |మోహద్ అలీఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గరికపాటి మోహన్ రావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[తోట సీతారామలక్ష్మి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[కే. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Bharat Rashtra Samithi}} | 2014 ఏప్రిల్ 10 | 2020 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |[[చిరంజీవి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |[[రాపోలు ఆనంద భాస్కర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[పాల్వాయి గోవర్ధన్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2017 జూన్ 9 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[సీ.ఎం.రమేష్|సి. ఎం. రమేష్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[దేవేందర్ గౌడ్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2012 ఏప్రిల్ 03 | 2018 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్|జైరామ్ రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2014 మే 09 |3 |మరణం |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |2 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |3 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[గుండు సుధారాణి|గుండు సుధా రాణి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 |[[తెలంగాణ నుండి రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా|తెలంగాణ నుండి RS సభ్యుడు]] 2014 జూన్ 1 నుండి |- |[[యలమంచిలి సుజనా చౌదరి|యలమంచిలి సుజనాచౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2010 జూన్ 22 | 2016 జూన్ 21 |1 | |- |[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2009 ఏప్రిల్ 01 | 2010 జూన్ 21 |3 |సి. రామచంద్రయ్య రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- |[[కెవిపి రామచంద్రరావు|కె. వి. పి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |మోహద్. అలీ ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య|నంది యెల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |2 |నామినేటెడ్ |- |[[తాడపట్ల రత్నాబాయి|టి. రత్నాబాయి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2014 మార్చి 14 |1 |నామినేటెడ్ |- |[[నందమూరి హరికృష్ణ]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2008 ఏప్రిల్ 10 | 2013 ఆగస్టు 22 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[జి. సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[కే. కేశవరావు|కె. కేశవరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |సయ్యద్ అజీజ్ పాషా |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎం.వి.మైసూరా రెడ్డి|ఎం. వి. మైసూరారెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2006 ఏప్రిల్ 03 | 2012 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జైరాం రమేష్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[వి.హనుమంతరావు|వి. హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |2 | |- |గిరీష్ కుమార్ సంఘీ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[శీలం జేసుదాస్|జేసుదాసు శీలం]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |పెనుమల్లి మధు |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 2004 జూన్ 22 | 2010 జూన్ 21 |1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2004 జూన్ 22 |2009 జనవరి 22 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |[[రషీద్ అల్వీ]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 22 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉప ఎన్నిక - కె. ఎం. ఖాన్ మరణం |- |[[ఆకారపు సుదర్శన్|సుదర్శన్ అకారపు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[లాల్‌జాన్ బాషా|ఎస్. ఎం. లాల్జాన్ బాషా]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |ఎన్. పి. దుర్గ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[రావుల చంద్రశేఖర్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |[[తిక్కవరపు సుబ్బరామిరెడ్డి|టి. సుబ్బరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |3 | |- |[[నంది ఎల్లయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 10 | 2008 ఏప్రిల్ 09 |2 | |- |అల్లాడి పి రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంభంపాటి రామమోహనరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |రామమునిరెడ్డి సిరిగిరెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వంగా గీత]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[దాసరి నారాయణరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2006 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 2000 ఏప్రిల్ 03 | 2003 అక్టోబరు 16 |2 |మరణం |- | [[కిమిడి కళా వెంకటరావు|కిమిడి కళావెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.ప్రభాకర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | రుమాండ్ల రామచంద్రయ్య |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దాసరి నాగభూషణరావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యడ్లపాటి వెంకట్రావు|యడ్లపాటి వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1998 ఏప్రిల్ 03 | 2004 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సి. నారాయణ రెడ్డి]] |bgcolor=#000000| |[[నామినేట్|NOM]] | 1997 ఆగస్టు 27 | 2003 ఆగస్టు 26 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1997 సెప్టెంబరు 29 | 1998 మార్చి 02 | 2 | 1997లో ఎన్. గిరి ప్రసాద్ మరణం కారణంగా జరిగిన ఉప ఎన్నిక. [[మహబూబ్‌నగర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మహబూబ్‌నగర్]] నుండి 1998లో లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు, 1988 మార్చి 2న రాజీనామా చేశారు కానీ పదవీకాలం 1988 ఏప్రిల్ 2తో ముగుసింది. |- | [[దగ్గుబాటి వెంకటేశ్వరరావు]] |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[జయప్రద]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | కె ఎం సైఫుల్లా |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎస్ రామచంద్రారెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[యార్లగడ్డ లక్ష్మీ ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- |వై. రాధాకృష్ణమూర్తి |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1996 ఏప్రిల్ 10 | 2002 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[మోహన్ బాబు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1995 ఏప్రిల్ 18 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మజ్జి తులసీ దాస్ మరణంతో ఉప ఎన్నిక జరిగింది |- |అల్లడి పి. రాజ్‌కుమార్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రా నారాయణస్వామి|యెర్రా నారాయణస్వామి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 21 | 1 | రాజీనామా చేశారు |- | టి.వెంకట్రామ్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 జనవరి 31 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కిషోర్ చంద్ర దేవ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 1 | కేంద్ర మంత్రి |- | మజ్జి తులసీదాస్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 1994 సెప్టెంబరు 21 | 1 | 1994 సెప్టెంబరు 21న మరణించారు |- | కె. ఎం. ఖాన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1994 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎన్. గిరిప్రసాద్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1997 మే 24 | 1 | 1997 మే 24న మరణించారు |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[గంగుల ప్రతాపరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.హనుమంతరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి రాజేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1992 ఏప్రిల్ 03 | 1998 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సూదిని జైపాల్ రెడ్డి|ఎస్. జైపాల్ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Dal}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | 1991 నుండి 1992 వరకు రాజ్యసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు |- | [[ప్రగడ కోటయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 21995 నవంబరు 26 | 1 | 1995 నవంబరు 26న మరణించారు |- | [[మిర్జా మొహమ్మద్ హషీమ్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఆర్. కె. ధావన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1990 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | మెంటే పద్మనాభం |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1989 సెప్టెంబరు 13 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | ఎల్.నర్సింగ్ నాయక్ మృతితో ఉప ఎన్నిక |- | ఎల్. నర్సింహా నాయక్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 12 | 1 | 1989 జనవరి 12న మరణించారు |- | యెలమంచిలి శివాజీ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తులసి రెడ్డి|నర్రెడ్డి తులసిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 2000 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[మోటూరు హనుమంతరావు|మోటూరు హనుమంత రావు]] |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)}} | 1988 ఏప్రిల్ 03 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | మొహమ్మద్ ఖలీలుర్ రెహమాన్ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1987 అక్టోబరు 05 | 1994 ఏప్రిల్ 02 | 2 | కేఎల్‌ఎన్‌ ప్రసాద్‌ మరణంతో ఉప ఎన్నిక |- | [[రావు గోపాలరావు]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[తలారి మనోహర్]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. విజయ మోహన్ రెడ్డి |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కల్వల ప్రభాకరరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[రేణుకా చౌదరి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1986 ఏప్రిల్ 03 | 1998 2998 ఏప్రిల్ 0<ref name="term-apr19982">{{cite web|title=Biennial Elections to the Council of States (Rajya Sabha) to fill the seats of members retiring in April, 1998 and Bye-election to fill one casual vacancy|url=http://eci.nic.in/eci_main1/current/cp19980303.pdf|access-date=22 August 2017|publisher=Election Commission of India, New Delhi}}</ref> | 2 | |- | సి.లక్ష్మన్న |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | పుట్టపాగ రాధాకృష్ణ |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | యల్లా సేసి భూషణరావు |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[పి. ఉపేంద్ర]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1996 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Telugu Desam Party}} | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 ఏప్రిల్ 09 | 2 | |- | ఎస్. బి. రమేష్ బాబు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బర్రి రామచంద్రరావు|బి. రామచంద్రరావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి.బాబుల్ రెడ్డి |{{Party name with color|Bharatiya Janata Party}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[రాయపాటి సాంబశివరావు|రాయపాటి సాంబశివ రావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1982 ఏప్రిల్ 03 | 1988 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మేకా రంగయ్య అప్పారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | టి. చంద్రశేఖర్ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1981 సెప్టెంబరు 16 | 1996 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | కె.వి.ఆర్.ఎస్.బాలసుబ్బారావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1981 మార్చి 20 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | [[టంగుటూరి అంజయ్య|టి. అంజయ్య]] 1981లో రాజీనామా కారణంగా ఉప ఎన్నిక |- | సయ్యద్ రహమత్ అలీ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | బి. కృష్ణ మోహన్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | జి. స్వామి నాయక్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1992 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[రోడా మిస్త్రీ]] |{{Party name with color|National Democratic Party}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1980 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |[[బి. సత్య నారాయణరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 2 | నామినేటెడ్ |- | గౌస్ మొహియుద్దీన్ షేక్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | చదలవాడ వెంకట్రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | [[టి. అంజయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1981 ఫిబ్రవరి 19 | 1 | |- | బుద్ధ ప్రియ మౌర్య |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎన్.పి. చెంగల్రాయ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1978 ఏప్రిల్ 10 | 1984 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- |[[ఎన్.జి.రంగా|ఎన్ జి రంగా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | మహ్మద్ రహమతుల్లా |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[పాలవలస రాజశేఖరం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1976 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం వై సలీమ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఆర్. నరసింహా రెడ్డి |{{Party name with color|Janata Party}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి.సి.కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1986 ఏప్రిల్ 02 | 4 | |- | [[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి|కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1977 మార్చి 20 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | కాసిం అలీ అబిద్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | నూతలపాటి జోసెఫ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మార్చి 30 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి|నేదురుమల్లి జనార్దన రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | రత్నాబాయి శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 1 | |- | ఎ. ఎస్. చౌదరి |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 | 3 | |- | [[బెజవాడ పాపిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Janata Party}} | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1978 ఏప్రిల్ 09 |1 | |- | తోడల్ బాసర్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1972 మే 27 | 1978 మే 26 |1 | |- | ఎం. ఆర్. కృష్ణ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1972 జూన్ 19 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[కె.యల్.ఎన్.ప్రసాద్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1987 జూలై 16 | 3 | 1987 జూలై 16న మరణించారు |- | [[వల్లూరి బసవరాజు|వి. బి. రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Urs)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |వెనిగళ్ల సత్యనారాయణ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1982 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | గడ్డం నారాయణ రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కాట్రగడ్డ శ్రీనివాసరావు |{{Party name with color|Independent politician}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[మామిడిపూడి ఆనందం|ఎం ఆనందం]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} | 1969 మార్చి 11 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 27 | 1968 నవంబరు 26 | 2 | |- | ఎం. శ్రీనివాసరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[జాగర్లమూడి చంద్రమౌళి]] |{{Party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | సందా నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[ముడుమాల హెన్రీ శామ్యూల్|ఎం. హెచ్. శామ్యూల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1967 మార్చి 23 | 1974 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | జెసి నాగిరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎం. వి. భద్రం |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె.హెచ్.సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | కె. పి. మల్లికార్జునుడు |{{Party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 3 | లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | [[యర్రపురెడ్డి ఆదినారాయణ రెడ్డి|వై. ఆదినారాయణ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[దామోదరం సంజీవయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 | 2 |కేంద్ర మంత్రి |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 నవంబరు 20 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | ఎల్లా రెడ్డి |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎల్. మేరీ నాయుడు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | వి సి కేశవరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[కె.వి.రఘునాథరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 | 3 | కేంద్రమంత్రి & నామినేటెడ్ |- | కాసు వెంగళరెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[చోడగం అమ్మన్నరాజా|సి. అమ్మన్న రాజా]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | పి. కె. కుమరన్ |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బూర్గుల రామకృష్ణారావు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1962 జూన్ 21 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[కోట పున్నయ్య]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- |డి. రామానుజ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 జూన్ 16 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |జె. సి.నాగి రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1964 సెప్టెంబరు 16 | 2 | |- |కె. ఎల్.నరసింహారావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నార్ల వెంకటేశ్వరరావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | ఎస్ చన్నా రెడ్డి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | నర్సింగ్ రావు |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[సీతా యుధ్వీర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[బెజవాడ గోపాల రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఆగస్టు 18 | 1962 ఫిబ్రవరి 27 | 2 | |- | ఎ. చక్రధర్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | ఎం. ఎచ్. శామ్యూల్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 18 | 1964 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[నూకల నరోత్తమరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1960 మార్చి 15 | 2 | |- | [[డి.యశోదారెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఫిబ్రవరి 15 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[వి.కె.ధాగే]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జనార్దన్ రావు దేశాయ్ |{{Party name with color|Independent politician}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 1 | మైసూర్ రాష్ట్రం |- | టిజెెఎం విల్సన్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1955 జూలై 07 | 1958 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[బి.వి.గురుమూర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఫిబ్రవరి 15 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[అక్బర్ అలీ ఖాన్]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |- | షేక్ గాలిబ్ |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1958 జూలై 12 | 1 | |- | వి ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | జె వి కె వల్లభరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | [[అద్దూరు బలరామిరెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 మార్చి 09 | 2 | |- | [[అల్లూరి సత్యనారాయణ రాజు]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1953 నవంబరు 19 | 1960 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | [[విల్లూరి వెంకట రమణ|వి వెంకటరమణ]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- | నండూరి దుర్గా మల్లికార్జున ప్రసాదరావు |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1953 నవంబరు 30 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 ఉప ఎన్నిక |- | [[డి.డి.ఇటాలియా|దిన్షా ఇటాలియా]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 52-56 పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[బత్తుల సాయన్న వెంకటరావు]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | 1953 నవంబరు 4న మరణం పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | [[ఉస్మాన్ సోబాని]] |{{Party name with color|Independent politician}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- |జె హెచ్ సుబ్బయ్య |{{Party name with color|Independent politician}} |1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | పూర్వ హైదరాబాద్ రాష్ట్రం |- | పురన్మల్ ఎస్ లాహోటి |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- | కె నారాయణప్ప |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 | 1 | |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{Party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 | 3 | మద్రాసు రాష్ట్రం, కొత్తగా ఏర్పడిన ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 | 1 | |- |[[రాజ్ బహదూర్ గౌర్]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 | 2 | |- |[[మాకినేని బసవపున్నయ్య]] |{{Party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 | 3 | |} == రాష్ట్రపతి నామినేట్ చేసిన సభ్యులు == ఈ దిగువ సభ్యులు 1952 నుండి భారత రాష్ట్రపతిచే రాజ్యసభకు నామినేట్ చేయబడ్డారు.<ref name="auto">{{Cite web|date=2012-01-01|title=Nominated Members Since 1952|url=http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|access-date=2024-08-19|website=web.archive.org|archive-date=2012-01-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20120101172706/http://164.100.47.5/Newmembers/since1952.aspx|url-status=bot: unknown}}</ref> * [[జాకిర్ హుసేన్|జాకీర్ హుసేన్]] - హుస్సేన్ 1952 ఏప్రిల్ 3 నుండి 1956 ఏప్రిల్ 2 వరకు నామినేట్ చేయబడిన రాజ్యసభ సభ్యునిగా పనిచేశాడు.1956లో తిరిగి నామినేట్ చేయబడ్డాడు, బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమించబడిన తరువాత 1957 జూలై 6న రాజీనామా చేసే వరకు పనిచేశాడు.<ref>{{cite web|title=The Council of States (Term of Office of Members) Order, 1952|url=https://cms.rajyasabha.nic.in//documents/1631111966839.56_Term-wise.pdf|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Alphabetical List Of Former Members Of Rajya Sabha Since 1952|url=https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220920171835/https://rajyasabha.nic.in/Members/AlphabeticalFormerMember|archive-date=20 September 2022|access-date=19 September 2022|publisher=Rajya Sabha, Parliament of India}}</ref> * [[ఎం.ఎఫ్. హుసేన్]] - 1986 -1992 * [[పృథ్వీరాజ్ కపూర్]] - 1952- 1960 * [[అబు అబ్రహాం]] - 1972-1978 <ref name="Bryant">Mark Bryant, ''Fleet Street's Star of India'', History Today, '''57'''(6) pp. 58–59 (June 2007)</ref> * [[జి. శంకర కురుప్]] -1968-1972<ref name="auto"/> * [[హేమా మాలిని|హేమ మాలిని]] - 2003 -209) * [[ఆర్.కె. నారాయణ్]] - (1986-1992) * [[పండిట్ రవిశంకర్]] - (1986-1992) * [[కులదీప్‌ నయ్యర్‌]] - (1997-2003) * [[సి. నారాయణరెడ్డి]] - (1997-2003) * [[లతా మంగేష్కర్]] - (1999-2005) * [[రాజా రామన్న]] - (1990-1992; 1997-2003) * [[చో రామస్వామి]] - (1999-2005) == ఇతర రాష్ట్రాల నుండి రాజ్యసభకు ఎన్నికైన ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు == * [[నిర్మలా సీతారామన్]] - కర్ణాటక * [[జీ.వీ.ఎల్. నరసింహారావు|జీ.వి.ఎల్. నరసింహారావు]] - ఉత్తరప్రదేశ్ == వనరులు == * [https://web.archive.org/web/20190330233116/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/a.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - a] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/b.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - b] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/c.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - c] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/d.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - d] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/g.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - g] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/h.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - h] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/j.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - j] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - k] * [https://web.archive.org/web/20150924084539/http://www.rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/k.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - l] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/l.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు -m] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/m.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - n] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/n.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - o] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/p.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - p] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/r.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - Q] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - r] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/t.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - s] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/u.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - t] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/v.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - u] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/w.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - v] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/y.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - w] * [http://rajyasabha.nic.in/rsnew/pre_member/1952_2003/z.pdf రాజ్యసభ సభ్యులు - x] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == బాహ్యాలింకులు == {{commons category|Rajya Sabha members of Andhra Pradesh}} * [http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha] * [https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు| ]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] o5emaeiwpdfv5eyku908fqwkvvq28n1 0 117093 4594634 2966679 2025-06-28T17:03:08Z Kopparthi janardhan1965 124192 4594634 wikitext text/x-wiki {{సినిమా |name = వనకన్య వండర్ వీరుడు |year = 2011 |image = |starring = [[ఆర్తి అగర్వాల్]],<br>[[కృష్ణ భగవాన్]]<br>[[జీవా]]<br>[[రఘుబాబు]] |story = |screenplay = |director = శివనాగు |dialogues = |lyrics = చిర్రావూరి విజయ్ కుమార్ <br> జయసూర్య<br> [[భాస్కరభట్ల]] |producer = శివశంకరరావు చౌదరి |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = రాజ్ కిరణ్ |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = |imdb_id = }} '''వనకన్య వండర్ వీరుడు''' 2011 తెలుగు చిత్రం. ఆర్తి అగర్వాల్, కృష్ణ భగవాన్,నటించిన ఈ చిత్రానికి శివ నాగు దర్శకుడు.సంగీతం రాజ్ కిరణ్ అందించారు. ==బయటి లంకెలు== *[http://popcorn.oneindia.in/movie-cast/10220/vanakanya-wonder-veerudu.html చిత్ర వివరాలు]{{Dead link|date=జనవరి 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.raaga.com/channels/telugu/album/A0002781.html చిత్ర పాటలు] *[https://web.archive.org/web/20111030171733/http://www.cinejosh.com/telugu-movies/5108/3/vana-kanya-wonder-veerudu-movie-stills.html చిత్ర మాలిక]] [[వర్గం:2011 తెలుగు సినిమాలు]] {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} 79nmqhls34jk96c7f65w1ypwo74zj7g 0 117927 4594483 4594482 2025-06-28T12:00:48Z Kopparthi janardhan1965 124192 సాంకేతిక వర్గం 4594483 wikitext text/x-wiki 'లక్ష్మి పుత్రుడు' తెలుగు చలన చిత్రం,2008 న విడుదల.రాజ్ కపూర్ దర్శకత్వంలో, ఆర్.ఎస్ ఫిలింస్ పతాకంపై పోలిశెట్టి రాంబాబు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో ఉదయ్ కిరణ్, దియా, బ్రహ్మానందం, రఘుబాబు మున్నగు వారు నటించిన ఈ చిత్రానికి సంగీతం డి.ఇమాన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా |name = లక్ష్మీ పుత్రుడు |year = 2008 |image = LAKSHMI PUTHRUDU 2008 POSTER.jpg |starring = [[ఉదయ్ కిరణ్]], [[దివ్య]], [[కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం|బ్రహ్మానందం]], [[సబితా ఆనంద్]] |story = |screenplay = |director = [[రాజ్ కపూర్]] |dialogues = |lyrics = |producer = |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = 30 కోట్లు |imdb_id =1575606 }} == తారాగణం == * ఉదయ్ కిరణ్ * దియా * కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం * రఘుబాబు * శంకర్ మేల్కోటి * గుండు సుదర్శన్ * రాజన్ పి.దేవ్ * పెప్సీ విజయన్ * గౌతంరాజు * దువ్వాసి మోహన్ * దిల్ రమేష్ * జూనియర్ రేలంగి * షకీల * అపూర్వ * నేహ * బండ జ్యోతి * రియాజ్ ఖాన్ * రమేష్ ఖన్నా * సత్యరాజ్ * ముమైత్ ఖాన్. == సాంకేతిక వర్గం == * స్క్రీన్ ప్లే, దర్శకత్వం: రాజ్ కపూర్ * సంగీతం: డి.ఇమాన్ * కధ: ఎస్.భారతి * మాటలు: శశాంక్ * పాటలు: కందికొండ యాదగిరి * నేపథ్య గానం:సుచిత్ర, జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోరా ఫిలిప్, అచ్యుత్ నవీన్, జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్, రంజిత్, రాహూల్ నంబియార్ * డైరెక్టర్ ఆఫ్ ఫోటోగ్రఫి: సురేష్ * కొరియోగ్రఫీ: రాజు సుందరం- నిక్సన్- రాబర్ట్ * ఎడిటింగ్:నందమూరి హరి * ఆర్ట్: భాస్కర్ * ఫైట్స్: దినేష్ * ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్: పి.విజయ్ వర్మ * సమర్పణ: పోలిశెట్టి సంధ్యారాణి * నిర్మాత: పోలిశెట్టి రాంబాబు * నిర్మాణ సంస్థ: ఆర్.ఎస్.ఫిలింస్ * విడుదల:2008. {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:బ్రహ్మానందం నటించిన సినిమాలు]] 9fekjln8l812k7glfynjyoud8hfm74z 4594485 4594483 2025-06-28T12:03:28Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594485 wikitext text/x-wiki 'లక్ష్మి పుత్రుడు' తెలుగు చలన చిత్రం,2008 న విడుదల.రాజ్ కపూర్ దర్శకత్వంలో, ఆర్.ఎస్ ఫిలింస్ పతాకంపై పోలిశెట్టి రాంబాబు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో ఉదయ్ కిరణ్, దియా, బ్రహ్మానందం, రఘుబాబు మున్నగు వారు నటించిన ఈ చిత్రానికి సంగీతం డి.ఇమాన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా |name = లక్ష్మీ పుత్రుడు |year = 2008 |image = LAKSHMI PUTHRUDU 2008 POSTER.jpg |starring = [[ఉదయ్ కిరణ్]], [[దివ్య]], [[కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం|బ్రహ్మానందం]], [[సబితా ఆనంద్]] |story = |screenplay = |director = [[రాజ్ కపూర్]] |dialogues = |lyrics = |producer = |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = 30 కోట్లు |imdb_id =1575606 }} == తారాగణం == * ఉదయ్ కిరణ్ * దియా * కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం * రఘుబాబు * శంకర్ మేల్కోటి * గుండు సుదర్శన్ * రాజన్ పి.దేవ్ * పెప్సీ విజయన్ * గౌతంరాజు * దువ్వాసి మోహన్ * దిల్ రమేష్ * జూనియర్ రేలంగి * షకీల * అపూర్వ * నేహ * బండ జ్యోతి * రియాజ్ ఖాన్ * రమేష్ ఖన్నా * సత్యరాజ్ * ముమైత్ ఖాన్. == సాంకేతిక వర్గం == * స్క్రీన్ ప్లే, దర్శకత్వం: రాజ్ కపూర్ * సంగీతం: డి.ఇమాన్ * కధ: ఎస్.భారతి * మాటలు: శశాంక్ * పాటలు: కందికొండ యాదగిరి * నేపథ్య గానం:సుచిత్ర, జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోరా ఫిలిప్, అచ్యుత్ నవీన్, జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్, రంజిత్, రాహూల్ నంబియార్ * డైరెక్టర్ ఆఫ్ ఫోటోగ్రఫి: సురేష్ * కొరియోగ్రఫీ: రాజు సుందరం- నిక్సన్- రాబర్ట్ * ఎడిటింగ్:నందమూరి హరి * ఆర్ట్: భాస్కర్ * ఫైట్స్: దినేష్ * ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్: పి.విజయ్ వర్మ * సమర్పణ: పోలిశెట్టి సంధ్యారాణి * నిర్మాత: పోలిశెట్టి రాంబాబు * నిర్మాణ సంస్థ: ఆర్.ఎస్.ఫిలింస్ * విడుదల:2008. == పాటల జాబితా == 1.ఏంచూసి నన్నే నువ్వు ప్రేమించేస్తున్నావ్, రచన: కందికొండ, గానం.జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోర ఫిలిప్{{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:బ్రహ్మానందం నటించిన సినిమాలు]] fardl7dvf2v70r8d6iz3uje3tl77pne 4594487 4594485 2025-06-28T12:07:08Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594487 wikitext text/x-wiki 'లక్ష్మి పుత్రుడు' తెలుగు చలన చిత్రం,2008 న విడుదల.రాజ్ కపూర్ దర్శకత్వంలో, ఆర్.ఎస్ ఫిలింస్ పతాకంపై పోలిశెట్టి రాంబాబు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో ఉదయ్ కిరణ్, దియా, బ్రహ్మానందం, రఘుబాబు మున్నగు వారు నటించిన ఈ చిత్రానికి సంగీతం డి.ఇమాన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా |name = లక్ష్మీ పుత్రుడు |year = 2008 |image = LAKSHMI PUTHRUDU 2008 POSTER.jpg |starring = [[ఉదయ్ కిరణ్]], [[దివ్య]], [[కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం|బ్రహ్మానందం]], [[సబితా ఆనంద్]] |story = |screenplay = |director = [[రాజ్ కపూర్]] |dialogues = |lyrics = |producer = |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = 30 కోట్లు |imdb_id =1575606 }} == తారాగణం == * ఉదయ్ కిరణ్ * దియా * కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం * రఘుబాబు * శంకర్ మేల్కోటి * గుండు సుదర్శన్ * రాజన్ పి.దేవ్ * పెప్సీ విజయన్ * గౌతంరాజు * దువ్వాసి మోహన్ * దిల్ రమేష్ * జూనియర్ రేలంగి * షకీల * అపూర్వ * నేహ * బండ జ్యోతి * రియాజ్ ఖాన్ * రమేష్ ఖన్నా * సత్యరాజ్ * ముమైత్ ఖాన్. == సాంకేతిక వర్గం == * స్క్రీన్ ప్లే, దర్శకత్వం: రాజ్ కపూర్ * సంగీతం: డి.ఇమాన్ * కధ: ఎస్.భారతి * మాటలు: శశాంక్ * పాటలు: కందికొండ యాదగిరి * నేపథ్య గానం:సుచిత్ర, జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోరా ఫిలిప్, అచ్యుత్ నవీన్, జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్, రంజిత్, రాహూల్ నంబియార్ * డైరెక్టర్ ఆఫ్ ఫోటోగ్రఫి: సురేష్ * కొరియోగ్రఫీ: రాజు సుందరం- నిక్సన్- రాబర్ట్ * ఎడిటింగ్:నందమూరి హరి * ఆర్ట్: భాస్కర్ * ఫైట్స్: దినేష్ * ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్: పి.విజయ్ వర్మ * సమర్పణ: పోలిశెట్టి సంధ్యారాణి * నిర్మాత: పోలిశెట్టి రాంబాబు * నిర్మాణ సంస్థ: ఆర్.ఎస్.ఫిలింస్ * విడుదల:2008. == పాటల జాబితా == 1.ఏంచూసి నన్నే నువ్వు ప్రేమించేస్తున్నావ్, రచన: కందికొండ, గానం.జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోర ఫిలిప్ 2.జీ భూంబ, రచన: కందికొండ, గానం.అచ్యుత్ నవీన్ 3.సవారియా సవారియా, రచన: కందికొండ, గానం.జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్ {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:బ్రహ్మానందం నటించిన సినిమాలు]] a7eb1fl41h6yq62dkwbpzppylr6d0l6 4594490 4594487 2025-06-28T12:10:41Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594490 wikitext text/x-wiki 'లక్ష్మి పుత్రుడు' తెలుగు చలన చిత్రం,2008 న విడుదల.రాజ్ కపూర్ దర్శకత్వంలో, ఆర్.ఎస్ ఫిలింస్ పతాకంపై పోలిశెట్టి రాంబాబు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో ఉదయ్ కిరణ్, దియా, బ్రహ్మానందం, రఘుబాబు మున్నగు వారు నటించిన ఈ చిత్రానికి సంగీతం డి.ఇమాన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా |name = లక్ష్మీ పుత్రుడు |year = 2008 |image = LAKSHMI PUTHRUDU 2008 POSTER.jpg |starring = [[ఉదయ్ కిరణ్]], [[దివ్య]], [[కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం|బ్రహ్మానందం]], [[సబితా ఆనంద్]] |story = |screenplay = |director = [[రాజ్ కపూర్]] |dialogues = |lyrics = |producer = |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = 30 కోట్లు |imdb_id =1575606 }} == తారాగణం == * ఉదయ్ కిరణ్ * దియా * కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం * రఘుబాబు * శంకర్ మేల్కోటి * గుండు సుదర్శన్ * రాజన్ పి.దేవ్ * పెప్సీ విజయన్ * గౌతంరాజు * దువ్వాసి మోహన్ * దిల్ రమేష్ * జూనియర్ రేలంగి * షకీల * అపూర్వ * నేహ * బండ జ్యోతి * రియాజ్ ఖాన్ * రమేష్ ఖన్నా * సత్యరాజ్ * ముమైత్ ఖాన్. == సాంకేతిక వర్గం == * స్క్రీన్ ప్లే, దర్శకత్వం: రాజ్ కపూర్ * సంగీతం: డి.ఇమాన్ * కధ: ఎస్.భారతి * మాటలు: శశాంక్ * పాటలు: కందికొండ యాదగిరి * నేపథ్య గానం:సుచిత్ర, జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోరా ఫిలిప్, అచ్యుత్ నవీన్, జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్, రంజిత్, రాహూల్ నంబియార్ * డైరెక్టర్ ఆఫ్ ఫోటోగ్రఫి: సురేష్ * కొరియోగ్రఫీ: రాజు సుందరం- నిక్సన్- రాబర్ట్ * ఎడిటింగ్:నందమూరి హరి * ఆర్ట్: భాస్కర్ * ఫైట్స్: దినేష్ * ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్: పి.విజయ్ వర్మ * సమర్పణ: పోలిశెట్టి సంధ్యారాణి * నిర్మాత: పోలిశెట్టి రాంబాబు * నిర్మాణ సంస్థ: ఆర్.ఎస్.ఫిలింస్ * విడుదల:2008. == పాటల జాబితా == 1.ఏంచూసి నన్నే నువ్వు ప్రేమించేస్తున్నావ్, రచన: కందికొండ, గానం.జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోర ఫిలిప్ 2.జీ భూంబ, రచన: కందికొండ, గానం.అచ్యుత్ నవీన్ 3.సవారియా సవారియా, రచన: కందికొండ, గానం.జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్ 4.ఏం స్టైల్ రా, రచన: కందికొండ, గానం.సుచిత్ర 5.అదిగదిగో తూఫాన్, రచన: కందికొండ, గానం.రాహుల్ నంబియార్ {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:బ్రహ్మానందం నటించిన సినిమాలు]] bhn57ahd29o1di1o0to03q2ntv1y138 4594491 4594490 2025-06-28T12:12:25Z Kopparthi janardhan1965 124192 పాట 4594491 wikitext text/x-wiki 'లక్ష్మి పుత్రుడు' తెలుగు చలన చిత్రం,2008 న విడుదల.రాజ్ కపూర్ దర్శకత్వంలో, ఆర్.ఎస్ ఫిలింస్ పతాకంపై పోలిశెట్టి రాంబాబు నిర్మించిన ఈ చిత్రంలో ఉదయ్ కిరణ్, దియా, బ్రహ్మానందం, రఘుబాబు మున్నగు వారు నటించిన ఈ చిత్రానికి సంగీతం డి.ఇమాన్ సమకూర్చారు.{{సినిమా |name = లక్ష్మీ పుత్రుడు |year = 2008 |image = LAKSHMI PUTHRUDU 2008 POSTER.jpg |starring = [[ఉదయ్ కిరణ్]], [[దివ్య]], [[కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం|బ్రహ్మానందం]], [[సబితా ఆనంద్]] |story = |screenplay = |director = [[రాజ్ కపూర్]] |dialogues = |lyrics = |producer = |distributor = |release_date = |runtime = |language = తెలుగు |music = |playback_singer = |choreography = |cinematography = |editing = |production_company = |awards = |budget = 30 కోట్లు |imdb_id =1575606 }} == తారాగణం == * ఉదయ్ కిరణ్ * దియా * కన్నెగంటి బ్రహ్మానందం * రఘుబాబు * శంకర్ మేల్కోటి * గుండు సుదర్శన్ * రాజన్ పి.దేవ్ * పెప్సీ విజయన్ * గౌతంరాజు * దువ్వాసి మోహన్ * దిల్ రమేష్ * జూనియర్ రేలంగి * షకీల * అపూర్వ * నేహ * బండ జ్యోతి * రియాజ్ ఖాన్ * రమేష్ ఖన్నా * సత్యరాజ్ * ముమైత్ ఖాన్. == సాంకేతిక వర్గం == * స్క్రీన్ ప్లే, దర్శకత్వం: రాజ్ కపూర్ * సంగీతం: డి.ఇమాన్ * కధ: ఎస్.భారతి * మాటలు: శశాంక్ * పాటలు: కందికొండ యాదగిరి * నేపథ్య గానం:సుచిత్ర, జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోరా ఫిలిప్, అచ్యుత్ నవీన్, జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్, రంజిత్, రాహూల్ నంబియార్ * డైరెక్టర్ ఆఫ్ ఫోటోగ్రఫి: సురేష్ * కొరియోగ్రఫీ: రాజు సుందరం- నిక్సన్- రాబర్ట్ * ఎడిటింగ్:నందమూరి హరి * ఆర్ట్: భాస్కర్ * ఫైట్స్: దినేష్ * ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్: పి.విజయ్ వర్మ * సమర్పణ: పోలిశెట్టి సంధ్యారాణి * నిర్మాత: పోలిశెట్టి రాంబాబు * నిర్మాణ సంస్థ: ఆర్.ఎస్.ఫిలింస్ * విడుదల:2008. == పాటల జాబితా == 1.ఏంచూసి నన్నే నువ్వు ప్రేమించేస్తున్నావ్, రచన: కందికొండ, గానం.జెస్సీ గిఫ్ట్, సైనోర ఫిలిప్ 2.జీ భూంబ, రచన: కందికొండ, గానం.అచ్యుత్ నవీన్ 3.సవారియా సవారియా, రచన: కందికొండ, గానం.జ్యోత్స్న, నరేష్ అయ్యర్ 4.ఏం స్టైల్ రా, రచన: కందికొండ, గానం.సుచిత్ర 5.అదిగదిగో తూఫాన్, రచన: కందికొండ, గానం.రాహుల్ నంబియార్ 6.ఎక్కడున్నా టెన్షన్ మామా, రచన: కందికొండ, గానం.రంజిత్. == మూలాలు == {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:బ్రహ్మానందం నటించిన సినిమాలు]] 2s895rjumxpc7ddkcgu9c3bzvoh1tt6 0 139350 4594598 2989266 2025-06-28T14:44:52Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594598 wikitext text/x-wiki {{Infobox Rocket |image = ASLV.svg |caption = సంవర్ధిత ఉపగ్రహ వాహక నౌక |imsize = 80px |height = {{convert|24|m|ft}} |mass = {{convert|41000|kg|lb}} |diameter = {{convert|1|m|ft}} |manufacturer = [[ఇస్రో]] |function = Small [[carrier rocket]] |country-origin = {{IND}} |capacities = {{Infobox Rocket/Payload |location = 400km [[భూ నిమ్న కక్ష్య]] |kilos = {{convert|150|kg|lb}} }} |status = Retired |first = 1987 మార్చి 24 |last = 1994 మే 4 |launches = 4 |success = 1 |fail = 2 |partial = 1 |sites = [[సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం]] |family = [[ఉపగ్రహ వాహక నౌక]], [[పిఎస్‌ఎల్‌వి]], [[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] |payloads = [[Stretched Rohini Satellite Series|SROSS]] |stagedata = {{Infobox Rocket/Stage |type = stage |stageno = First |engines = 2 [[Solid rocket|solid]] |thrust = {{convert|502.6|kN|lbf}} each |SI = 253 sec |burntime = 49 seconds |fuel = [[Solid rocket|Solid]] }} {{Infobox Rocket/Stage |type = stage |stageno = Second |engines = 1 [[Solid rocket|solid]] |thrust = {{convert|702.6|kN|lbf}} |SI = 259 sec |burntime = 45 seconds |fuel = [[Solid rocket|Solid]] }} {{Infobox Rocket/Stage |type = stage |stageno = Third |engines = 1 [[Solid rocket|solid]] |thrust = {{convert|304|kN|lbf}} |SI = 276 sec |burntime = 36 seconds |fuel = [[Solid rocket|Solid]] }} {{Infobox Rocket/Stage |type = stage |stageno = Fourth |engines = 1 [[Solid rocket|solid]] |thrust = {{convert|90.7|kN|lbf}} |SI = 277 sec |burntime = 45 seconds |fuel = [[Solid rocket|Solid]] }} {{Infobox Rocket/Stage |type = stage |stageno = Fifth |engines = 1 [[Solid rocket|solid]] |thrust = {{convert|35|kN|lbf}} |SI = 281 sec |burntime = 33 seconds |fuel = [[Solid rocket|Solid]] }} }} '''సంవర్ధిత ఉపగ్రహ వాహక నౌక''' ([[ఇంగ్లీషు]] : Augmented Satellite Launch Vehicle / Advanced Satellite Launch Vehicle, [[హిందీ]] : संवर्धित उपग्रह प्रक्षेपण यान ), అనేది [[భూ నిమ్న కక్ష్య]]లోకి 150కేజీల ఉపగ్రహాలను ప్రక్షేపించేందుకై [[భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ]] అభివృధ్ధి చేసిన ఐదు అంచెల, ఘన - ఇంధన రాకెట్టు. [[భూ స్థిర కక్ష్య]]లోకి ఉపగ్రహాలను ప్రక్షేపించే పరిజ్ఞానం కోసం భారతదేశం, 1980లలో ఈ ప్రాజెక్టును చేపట్టింది. దీని రూపకల్పన [[ఉపగ్రహ వాహక నౌక]] మీద ఆధారపడి జరిగింది. [[పిఎస్‌ఎల్‌వి|PSLV]], ASLV ప్రాజెక్టులను ఒకేసారి జరపడానికి భారతదేశం వద్ద తగినన్ని నిధులు లేక ఈ ప్రాజెక్టుని పూర్తిగా విరమించుకున్నారు. ==వాహనం== పైకి కదులుతున్నప్పుడు ASLV, 92780 kgf ల తోపుడు శక్తిని ఇవ్వగలదు. 41,000 కేజీల బరువున్న ఈ రాకెట్టు పొడవు 23.5 మీ, ప్రధాన అంతర్భాగ వ్యాసం 1 మీ ==ప్రయోగాల చిట్టా== అన్ని ASLV ప్రయోగాలూ [[సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం|షార్]] నుండే జరిగాయి. ASLV కోసం వాడిన ప్రయోగ వేదిక, [[SLV]] కోసం వాడబడి, అటుపైన వదిలివేసిన ప్రయోగ వేదిక వద్దనే ఏర్పరచ బడింది. {| class="wikitable" | వరుస సంఖ్య | ప్రక్షేపణ తేదీ | సమయం (UTC) | పేలోడు | ఫలితం | విశేషాలు |- | D1 | 1987 మార్చి 24 | 06:39<ref name="LL">{{cite web|url=http://www.planet4589.org/space/log/launchlog.txt|first=Jonathan|last=McDowell|work=Jonathan's Space Page|title=Launch Log|accessdate=19 December 2011}}</ref> | [[Stretched Rohini Satellite Series#SROSS A And SROSS B|SROSS A, 150 kg]] | విఫలం | స్ట్రాపాన్ మండిన తర్వాత మొదటి అంచె అంటుకోలేదు.<ref name="astronautix.com">http://www.astronautix.com/lvs/aslv.htm</ref> |- | D2 | 1988 జూలై 13 | 09:13<ref name="LL"/> | [[Stretched Rohini Satellite Series#SROSS A And SROSS B|SROSS-B, 150 kg]] | విఫలం | నియంత్రణా లోపం <ref name="astronautix.com"/> |- | D3 | 1992 మే 20 | 00:30<ref name="LL"/> | [[Stretched Rohini Satellite Series#SROSS C|SROSS-C, 106 kg]] | పాక్షికంకా విఫలం<ref name="heasarc.gsfc.nasa.gov">http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/missions/sross3.html{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | నిర్దేశిత కక్ష్యకన్నా కింది కక్ష్యకు చేరిన ఉపగ్రహం, తప్పుడు భ్రమణ స్థిరీకరణం (spin-stabilisation) పేలోడ త్వరగా అయిపోయింది. |- | D4 | 1994 మే 4 | 00:00<ref name="LL"/> | [[Stretched Rohini Satellite Series#SROSS C2|SROSS-C2, 113 kg]] | సఫలం<ref name="heasarc.gsfc.nasa.gov"/> | |} == మూలాలు == {{reflist}} [[వర్గం:ఇస్రో ప్రయోగించిన అంతరిక్ష నౌకలు]] 1s7f0f8yphreoloangz675wbwke7tji 0 141198 4594617 4497685 2025-06-28T15:50:30Z Robotinator1994 139710 /* అధికారికంగా ప్రకటించిన జంతువృక్షజాతులు */ 4594617 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=ఏప్రిల్ 2025}} [[కంబోడియా]] దేశపు జాతీయ చిహ్నాలు: [[ఆంగ్‌కోర్ వాట్]], [[జాతీయ పతాకం]], [[జాతీయగీతం]], జాతీయ చిహ్నం, రాజముద్రికలు. 2005 సంవత్సరంలో, కంబోడియా రాజరికం ఏడు వృక్ష, జంతు జాతులను జాతీయ చిహ్నాలుగా గుర్తించింది.<ref>{{Cite web |url=http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |title=ROYAL DECREE on Designation of Animals and Plants as National Symbols of the Kingdom of Cambodia |website= |access-date=2013-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070630215053/http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |archive-date=2007-06-30 |url-status=dead }}</ref> [[File:Angkor wat temple.jpg|thumb|right|The sugar palm, ''Borassus flabellifer'', and Angkor Wat are two symbols of Cambodia; the latter is also portrayed on the flag of Cambodia.]] ==జాతీయ చిహ్నాలు== [[దస్త్రం:Borassus flabellifer.jpg|thumb|right|కంబోడియా జాతీయ వృక్షం.]] ===ఆంగ్‌కార్ వాట్=== {{main|ఆంగ్‌కోర్ వాట్}} ఆంగ్‌కోర్ వాట్ (ఆంగ్లం: '''Angkor Wat'''; Khmer: អង្គរវត្ត) ఆంగ్‌కోర్ లోని ఒక పెద్ద దేవాలయ సముదాయం. దీనిని సూర్యవర్మన్ II, 12 వ శతాబ్దం పూర్వార్ధంలో నిర్మించాడు. ఇది ఆ దేశపు జాతీయపతాకంలో కేంద్రస్థానంలో కనిపిస్తుంది. ===కంబోడియా జాతీయ పతాకం=== [[File:Flag of Cambodia.svg|thumb|left|250px|కంబోడియా జాతీయ పతాకం.]] ===కంబోడియా జాతీయగీతం=== '''''నోకోర్ రీచ్''''' (ఆంగ్లం: '''"Nokor Reach"'''; [[Khmer language|Khmer]]: បទនគររាជ; Royal Kingdom) కంబోడియా దేశపు [[జాతీయగీతం]]. ఇది కంబోడియా జానపద గీతం ఆధారంగా స్వరపరచబడింది. దీనిని చౌ నాథ్ (Chuon Nath) రచించాడు. దీనిని 1941 లో జాతీయగీతంగా నిర్ణయించి, ఫ్రాన్స్ నుండి 1947 లో స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత స్థిరపరిచారు. 1970 లో రాజరికం పోయిన కాలంలో దీనిని నిషేధించారు. కమ్యూనిస్టులు గెలుపొందిన తర్వాత 1975 లో ముందటి చిహ్నాలతో పాటు నోకోర్ రీచ్ ను కూడా కొంతకాలం తిరిగి పునఃస్థాపించారు. ఖ్మెర్ రోగ్ (Khmer Rouge) కాలంలో మళ్ళీ దీనిని దాప్ ప్రాంపి మెసా చోకే (Dap Prampi Mesa Chokchey; "Glorious Seventeenth of April") తో మార్చారు. 1993లో రాజరికపు రోయల్ పార్టీ కమ్యూనిష్టులను ఒడించిన పిదప మళ్ళీ నోకోర్ రీచ్ ను జాతీయగీతంగా స్థాపించారు. ===కంబోడియా జాతీయ చిహ్నం=== [[File:Royal arms of Cambodia.svg|thumb|left|Royal Arms of Cambodia]] ==అధికారికంగా ప్రకటించిన జంతువృక్షజాతులు== [[File:ThaumantibisGiganteaGronvold.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ పక్షి.]] [[File:Giant Barb.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ జంతువు.]] [[దస్త్రం:Kouprey.gif|thumb]] ;'''[[తాటిచెట్టు]] (Borassus flabellifer) ''', కంబోడియా జాతీయ వృక్షం. ;'''[[:en:Mitrella mesnyi]]''', కంబోడియా జాతీయ పుష్పం. ;'''[[కోడిగుడ్డు అరటిపండు]] (Lady Finger banana or Chicken Egg banana) ''', కంబోడియా జాతీయ ఫలం. ;'''[[:en:Giant barb]]''', కంబోడియా జాతీయ చేప. ;'''[[దక్షిణ నది తాబేలు]] (Royal turtle) ''', కంబోడియా జాతీయ సరీసృపం. ;'''[[:en:Giant Ibis]]''', కంబోడియా జాతీయ పక్షి. ;'''[[అడవి ఎద్దు]] (Kouprey or Gray ox or Forest cattle) ''', కంబోడియా జాతీయ క్షీరదం. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కంబోడియా]] [[వర్గం:చిహ్నాలు]] hwrxs60angtrmarjr3v176impo2zq4o 4594618 4594617 2025-06-28T15:51:11Z Robotinator1994 139710 4594618 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=ఏప్రిల్ 2025}} [[కంబోడియా]] దేశపు జాతీయ చిహ్నాలు: [[ఆంగ్‌కోర్ వాట్]], [[జాతీయ పతాకం]], [[జాతీయగీతం]], జాతీయ చిహ్నం, రాజముద్రికలు. 2005 సంవత్సరంలో, కంబోడియా రాజరికం ఏడు వృక్ష, జంతు జాతులను జాతీయ చిహ్నాలుగా గుర్తించింది.<ref>{{Cite web |url=http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |title=ROYAL DECREE on Designation of Animals and Plants as National Symbols of the Kingdom of Cambodia |website= |access-date=2013-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070630215053/http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |archive-date=2007-06-30 |url-status=dead }}</ref> [[File:Angkor wat temple.jpg|thumb|right|The sugar palm, ''Borassus flabellifer'', and Angkor Wat are two symbols of Cambodia; the latter is also portrayed on the flag of Cambodia.]] ==జాతీయ చిహ్నాలు== [[దస్త్రం:Borassus flabellifer.jpg|thumb|right|కంబోడియా జాతీయ వృక్షం.]] ===ఆంగ్‌కార్ వాట్=== {{main|ఆంగ్‌కోర్ వాట్}} ఆంగ్‌కోర్ వాట్ (ఆంగ్లం: '''Angkor Wat'''; Khmer: អង្គរវត្ត) ఆంగ్‌కోర్ లోని ఒక పెద్ద దేవాలయ సముదాయం. దీనిని సూర్యవర్మన్ II, 12 వ శతాబ్దం పూర్వార్ధంలో నిర్మించాడు. ఇది ఆ దేశపు జాతీయపతాకంలో కేంద్రస్థానంలో కనిపిస్తుంది. ===కంబోడియా జాతీయ పతాకం=== [[File:Flag of Cambodia.svg|thumb|left|250px|కంబోడియా జాతీయ పతాకం.]] ===కంబోడియా జాతీయగీతం=== '''''నోకోర్ రీచ్''''' (ఆంగ్లం: '''"Nokor Reach"'''; [[Khmer language|Khmer]]: បទនគររាជ; Royal Kingdom) కంబోడియా దేశపు [[జాతీయగీతం]]. ఇది కంబోడియా జానపద గీతం ఆధారంగా స్వరపరచబడింది. దీనిని చౌ నాథ్ (Chuon Nath) రచించాడు. దీనిని 1941 లో జాతీయగీతంగా నిర్ణయించి, ఫ్రాన్స్ నుండి 1947 లో స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత స్థిరపరిచారు. 1970 లో రాజరికం పోయిన కాలంలో దీనిని నిషేధించారు. కమ్యూనిస్టులు గెలుపొందిన తర్వాత 1975 లో ముందటి చిహ్నాలతో పాటు నోకోర్ రీచ్ ను కూడా కొంతకాలం తిరిగి పునఃస్థాపించారు. ఖ్మెర్ రోగ్ (Khmer Rouge) కాలంలో మళ్ళీ దీనిని దాప్ ప్రాంపి మెసా చోకే (Dap Prampi Mesa Chokchey; "Glorious Seventeenth of April") తో మార్చారు. 1993లో రాజరికపు రోయల్ పార్టీ కమ్యూనిష్టులను ఒడించిన పిదప మళ్ళీ నోకోర్ రీచ్ ను జాతీయగీతంగా స్థాపించారు. ===కంబోడియా జాతీయ చిహ్నం=== [[File:Royal arms of Cambodia.svg|thumb|left|Royal Arms of Cambodia]] ==అధికారికంగా ప్రకటించిన జంతువృక్షజాతులు== [[File:ThaumantibisGiganteaGronvold.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ పక్షి.]] [[File:Giant Barb.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ చేప.]] [[దస్త్రం:Kouprey.gif|thumb|కంబోడియా జాతీయ చేప.]] ;'''[[తాటిచెట్టు]] (Borassus flabellifer) ''', కంబోడియా జాతీయ వృక్షం. ;'''[[:en:Mitrella mesnyi]]''', కంబోడియా జాతీయ పుష్పం. ;'''[[కోడిగుడ్డు అరటిపండు]] (Lady Finger banana or Chicken Egg banana) ''', కంబోడియా జాతీయ ఫలం. ;'''[[:en:Giant barb]]''', కంబోడియా జాతీయ చేప. ;'''[[దక్షిణ నది తాబేలు]] (Royal turtle) ''', కంబోడియా జాతీయ సరీసృపం. ;'''[[:en:Giant Ibis]]''', కంబోడియా జాతీయ పక్షి. ;'''[[అడవి ఎద్దు]] (Kouprey or Gray ox or Forest cattle) ''', కంబోడియా జాతీయ క్షీరదం. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కంబోడియా]] [[వర్గం:చిహ్నాలు]] 6wghjvclh4tpsmd0xenergu66xuuprr 4594619 4594618 2025-06-28T15:51:35Z Robotinator1994 139710 4594619 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=ఏప్రిల్ 2025}} [[కంబోడియా]] దేశపు జాతీయ చిహ్నాలు: [[ఆంగ్‌కోర్ వాట్]], [[జాతీయ పతాకం]], [[జాతీయగీతం]], జాతీయ చిహ్నం, రాజముద్రికలు. 2005 సంవత్సరంలో, కంబోడియా రాజరికం ఏడు వృక్ష, జంతు జాతులను జాతీయ చిహ్నాలుగా గుర్తించింది.<ref>{{Cite web |url=http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |title=ROYAL DECREE on Designation of Animals and Plants as National Symbols of the Kingdom of Cambodia |website= |access-date=2013-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070630215053/http://www.forestry.gov.kh/Documents/ROYAL-DECREE-ENG.pdf |archive-date=2007-06-30 |url-status=dead }}</ref> [[File:Angkor wat temple.jpg|thumb|right|The sugar palm, ''Borassus flabellifer'', and Angkor Wat are two symbols of Cambodia; the latter is also portrayed on the flag of Cambodia.]] ==జాతీయ చిహ్నాలు== [[దస్త్రం:Borassus flabellifer.jpg|thumb|right|కంబోడియా జాతీయ వృక్షం.]] ===ఆంగ్‌కార్ వాట్=== {{main|ఆంగ్‌కోర్ వాట్}} ఆంగ్‌కోర్ వాట్ (ఆంగ్లం: '''Angkor Wat'''; Khmer: អង្គរវត្ត) ఆంగ్‌కోర్ లోని ఒక పెద్ద దేవాలయ సముదాయం. దీనిని సూర్యవర్మన్ II, 12 వ శతాబ్దం పూర్వార్ధంలో నిర్మించాడు. ఇది ఆ దేశపు జాతీయపతాకంలో కేంద్రస్థానంలో కనిపిస్తుంది. ===కంబోడియా జాతీయ పతాకం=== [[File:Flag of Cambodia.svg|thumb|left|250px|కంబోడియా జాతీయ పతాకం.]] ===కంబోడియా జాతీయగీతం=== '''''నోకోర్ రీచ్''''' (ఆంగ్లం: '''"Nokor Reach"'''; [[Khmer language|Khmer]]: បទនគររាជ; Royal Kingdom) కంబోడియా దేశపు [[జాతీయగీతం]]. ఇది కంబోడియా జానపద గీతం ఆధారంగా స్వరపరచబడింది. దీనిని చౌ నాథ్ (Chuon Nath) రచించాడు. దీనిని 1941 లో జాతీయగీతంగా నిర్ణయించి, ఫ్రాన్స్ నుండి 1947 లో స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత స్థిరపరిచారు. 1970 లో రాజరికం పోయిన కాలంలో దీనిని నిషేధించారు. కమ్యూనిస్టులు గెలుపొందిన తర్వాత 1975 లో ముందటి చిహ్నాలతో పాటు నోకోర్ రీచ్ ను కూడా కొంతకాలం తిరిగి పునఃస్థాపించారు. ఖ్మెర్ రోగ్ (Khmer Rouge) కాలంలో మళ్ళీ దీనిని దాప్ ప్రాంపి మెసా చోకే (Dap Prampi Mesa Chokchey; "Glorious Seventeenth of April") తో మార్చారు. 1993లో రాజరికపు రోయల్ పార్టీ కమ్యూనిష్టులను ఒడించిన పిదప మళ్ళీ నోకోర్ రీచ్ ను జాతీయగీతంగా స్థాపించారు. ===కంబోడియా జాతీయ చిహ్నం=== [[File:Royal arms of Cambodia.svg|thumb|left|Royal Arms of Cambodia]] ==అధికారికంగా ప్రకటించిన జంతువృక్షజాతులు== [[File:ThaumantibisGiganteaGronvold.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ పక్షి.]] [[File:Giant Barb.jpg|thumb|కంబోడియా జాతీయ చేప.]] [[దస్త్రం:Kouprey.gif|thumb|కంబోడియా జాతీయ క్షీరదం.]] ;'''[[తాటిచెట్టు]] (Borassus flabellifer) ''', కంబోడియా జాతీయ వృక్షం. ;'''[[:en:Mitrella mesnyi]]''', కంబోడియా జాతీయ పుష్పం. ;'''[[కోడిగుడ్డు అరటిపండు]] (Lady Finger banana or Chicken Egg banana) ''', కంబోడియా జాతీయ ఫలం. ;'''[[:en:Giant barb]]''', కంబోడియా జాతీయ చేప. ;'''[[దక్షిణ నది తాబేలు]] (Royal turtle) ''', కంబోడియా జాతీయ సరీసృపం. ;'''[[:en:Giant Ibis]]''', కంబోడియా జాతీయ పక్షి. ;'''[[అడవి ఎద్దు]] (Kouprey or Gray ox or Forest cattle) ''', కంబోడియా జాతీయ క్షీరదం. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కంబోడియా]] [[వర్గం:చిహ్నాలు]] rt76565xbwf4ybzoysaqj7yp2nxswp9 0 163434 4594753 4560360 2025-06-29T06:27:46Z Muralikrishna m 106628 4594753 wikitext text/x-wiki ఈ జాబితాలోని దేవాలయాలు ముఖ్యమైన తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు ==మహబూబ్ నగర్ జిల్లా== * [[శ్రీ హరిహర క్షేత్రం (బాలాజీ కొండ హన్వాడ)|శ్రీ హరిహర క్షేత్రం]] - బాలాజీ కొండ, హన్వాడ * [[కురుమూర్తి వెంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] - [[కురుమూర్తి]] *[[మహబూబ్ నగర్]] - శ్రీ లక్ష్మి నరసింహస్వామి వారి ఆలయం, శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం (కాటన్ మిల్ వద్ద), శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం (కొత్తగంజ్), *[[జడ్చర్ల మండలం]] గంగాపురంలో లక్ష్మి చెన్నకేశవాలయం, శ్రీరంగ పురం రంగనాథ ఆలయం *[[బీచుపల్లి|బీచుపల్లి ఆంజనేయ స్వామి ఆలయము]] == జోగులాంబ గద్వాల జిల్లా == [[బొమ్మ:Alampur 04.JPG|thumb|220x220px|ఆలంపూర్‌లో చాళుక్యుల కాలంనాటి దేవాలయాలు]] *[[ఆలంపూర్|అలంపూర్ జోగులాంబ ఆలయం]] *[[జమ్మిచేడ్|జమ్మిచెడ్ జమ్ములమ్మ దేవాలయం]] *[[మల్దకల్|మల్డకల్ శ్రీ లక్ష్మీ వేంకటేశ్వర స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[బీచుపల్లి|బీచుపల్లి ఆంజనేయ స్వామి ఆలయం]] *[[సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం (గద్వాల)|గద్వాల సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం]] == నాగర్‌కర్నూల్ జిల్లా == *[[శ్రీ వాసవీ కన్యకా పరమేశ్వరి దేవాలయం కల్వకుర్తి]] *[[శ్రీ హరిహర క్షేత్రము బాలాజి కొండ హన్వాడ]] *[[శ్రీ హరిహర క్షేత్రము బాలాజి కొండ హన్వాడ]] *[[మన్యంకొండ]] - వేంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం *[[ఉమామహేశ్వరం (మహబూబ్ నగర్)|ఉమామహేశ్వరం]] [[అచ్చంపేట (మహబూబ్ నగర్ జిల్లా)|అచ్చంపేట]] == వికారాబాద్ జిల్లా == *[[కొడంగల్#దర్శనీయ స్థలాలు|కొడంగల్ వెంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] *[[ఫరూఖ్ నగర్#శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి వారి దేవాలయము|షాద్‌నగర్ వేంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] *[[ఉర్కొండ#అభయాంజనేయ స్వామి దేవాలయం|ఉర్కొండ అభయాంజనేయస్వామి దేవాలయం]] *[[వికారాబాద్|వికారాబాద్ - అనంతగిరి క్షేత్రం]] *[[భావిగి భద్రేశ్వరస్వామి దేవాలయము, తాండూరు|తాండూరు - భావిగి భద్రేశ్వరస్వామి దేవాలయం]], *[[జుంటుపల్లి|జుంటుపల్లి - రామాలయం]] == ఖమ్మం జిల్లా == * [[జమలాపురం|జమలాపురం - శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారి ఆలయం]], ఈ ఆలయాన్ని [[ఖమ్మం జిల్లా]] [[తిరుపతి]] అని అంటారు. * [[కల్లూరు (ఖమ్మం)|కల్లూరు]]: [[సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం (కల్లూరు)|సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం]] * [[గణపేశ్వరాలయం|కూసుమంచి - గణపేశ్వరాలయం]] * తక్కెళ్ళపాడు - శ్రీ లలిత రాజరాజేశ్వరి అమ్మవారు * [[జీలచెరువు]] - వెంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం ==భద్రాద్రి కొత్తగూడెం జిల్లా== [[బొమ్మ:Bhadrachalam temple view.jpg|thumb|220x220px| భద్రాచలం విహాంగ వీక్షణం|alt=]] *[[శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి వారి దేవస్థానము, భద్రాచలం|భద్రాచలం - శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి వారి దేవస్థానం]] == యాదాద్రి భువనగిరి జిల్లా == [[బొమ్మ:Yadagiri guTTa.jpg|thumb|220x220px| యాదగిరి గుట్ట|alt=]] * [[యాదగిరి గుట్ట]] - [[యాదగిరి లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం|యాదగిరి లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం]] * [[కొలనుపాక]]- [[కొలనుపాక జైనమందిరం|కొలనుపాక జైనమందిరం,]] కోటి ఒక్కటి లింగం, నూట ఒక్క చెరువు , సొమేశ్వరస్వామి దేవాలయం , వీరనారాయణస్వామి దేవాలయం, సాయిబాబా దేవాలయం * [[రాచకొండ|రాచకొండ - గుర్రాల గుట్ట మీద చాళుక్య యుగం నాటి పురాతన వైష్ణవాలయం.]] * [[వేమలకొండ|వేమలకొండ - శ్రీ మత్స్యగిరి లక్ష్మీనరసింహ స్వామి]] *[[వలిగొండ]] - శ్రీ ముక్కోటి శివలింగం వలిగొండ గుట్టమీద అతి పురాతన శివలింగం ఇది కొన్ని సం||ల క్రిందట ముస్లిం చేతిలో సమాధి చేయబడి ఉంది. * [[శుంకిశాల (వలిగొండ మండలం)|శుంకిశాల]]- శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామివారి దేవాలయం * [[భువనగిరి]] - భువనగిరి ఎల్లమ్మ తల్లి, ఆందోల్ మైసమ్మ, సారళ మైసమ్మల == మహబూబాబాద్ జిల్లా == * [[గార్ల|గార్ల - సంగమేశ్వరాలయం]] * [[పేరంటాలపల్లి|పేరాటాలపల్లి - సంగమేశ్వరాలయం..]] ==నల్గొండ జిల్లా== * [[చింతపల్లి (నల్గొండ జిల్లా)|చింతపల్లి - షిరిడీ సాయిబాబా దేవాలయం]] * [[నాగార్జునకొండ మ్యూజియం|నాగార్జున కొండ - బౌద్ధారామాలు]] * [[వాడపల్లి (దామరచర్ల మండలం)|వాడపల్లి]] - [[వాడపల్లి మీనాక్షి అగస్త్యేశ్వరాలయం|శ్రీ మీనాక్షీ అగస్తేశ్వరస్వామి మందిరం]], [[వాడపల్లి లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం|లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి దేవాలయం]] * [[పచ్చల సోమేశ్వర దేవాలయం, పానగల్లు|పచ్చల సోమేశ్వర దేవాలయం (పానగల్లు)]] * [[శ్రీ పార్వతీ జడల రామలింగేశ్వర స్వామి దేవాలయం (చెర్వుగట్టు)]] == సూర్యాపేట జిల్లా == *[[మేళ్లచెరువు]] *[[మట్టపల్లి|మట్టపల్లి-మట్టపల్లి శ్రీ నరసింహస్వామి ఆలయం]] *[[ఫణిగిరి|ఫణిగిరి - రెండో భద్రాద్రి శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి ఆలయం, బౌద్ధారామాలు]] *[[పిల్లలమర్రి]] - చెన్నకేశవస్వామి దేవాలయం, [[నామేశ్వర దేవాలయం (పిల్లలమర్రి)|నామేశ్వర]], [[త్రికూటేశ్వర దేవాలయం (పిల్లలమర్రి)|త్రికూటేశ్వర]], [[ఎఱకేశ్వర దేవాలయం (పిల్లలమర్రి)|ఎఱకేశ్వర దేవాలయం]] == రంగారెడ్డి జిల్లా == [[బొమ్మ:Chilukuru-Balaji.jpg|thumb|314x314px| చిలుకూరి బాలాజి|alt=]] *[[చిలుకూరు బాలాజీ దేవాలయం|చిల్కూరు - బాలాజీ మందిరం]] *[[కర్మన్‌ఘాట్|కర్మన్‌ఘాట్ - శ్రీధ్యానాంజనేయస్వామి ఆలయం]] *[[అమ్మపల్లి సీతారామచంద్రస్వామి ఆలయము|అమ్మపల్లి సీతారామచంద్రస్వామి ఆలయం]] *[[సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం (కోహెడ)|సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం]], [[కోహెడ (అబ్దుల్లాపూర్‌మెట్ మండలం)|కోహెడ]], [[అబ్దుల్లాపూర్‌మెట్ మండలం]] == మేడ్చల్ - మల్కాజ్‌గిరి జిల్లా == *[[కీసర (కీసర మండలం)|కీసర - కీసరగుట్ట శివాలయం]] *[[షామీర్‌పేట్|షామీర్‌పేట్ - వెంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] *[[ఏదులాబాద్|ఏదులాబాద్ శ్రీ గోదా రంగనాయకస్వామి ఆలయం]] *[[జగద్గిరిగుట్ట|జగద్గిరిగుట్ట ప్రసన్నశ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] *పొట్టి మహారాజ్ మందిరం (షామీర్‌పేట్) ==వరంగల్ పట్టణ జిల్లా== *[[హనుమకొండ]] - [[వేయి స్తంభాల గుడి|శ్రీ రుద్రేశ్వర స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[వరంగల్]] - [[భద్రకాళీ దేవాలయము|భద్రకాళీ దేవాలయం]]<ref name="ఓరుగల్లు వరప్రదాయిని భద్రకాళి!">{{cite news |last1=ఈనాడు |first1=వరంగల్లు |title=ఓరుగల్లు వరప్రదాయిని భద్రకాళి! |url=https://www.eenadu.net/aalayaalu/topstory/166 |accessdate=22 January 2020 |date=1 June 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190917105914/https://www.eenadu.net/aalayaalu/topstory/166 |archivedate=17 September 2019 |language=te |work= |url-status=dead }}</ref> *[[హనుమకొండ]] - [[పద్మాక్షి దేవాలయం]] *[[ఐనవోలు (హన్మకొండ జిల్లా)|ఐనవోలు]] - [[ఐనవోలు మల్లన్న స్వామి దేవాలయం|శ్రీ మల్లికార్జున స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[వరంగల్ కోట|వరంగల్ ఖిల్లా - శ్రీ స్వయంభు శంభులింగేశ్వరాలయం]] == జయశంకర్ భూపాలపల్లి జిల్లా == [[బొమ్మ:Ramappa1.jpg|thumb|220x220px| రామప్ప దేవాలయం, పాలంపేట|alt=]] *[[పాలంపేట]] - [[రామప్ప దేవాలయము]] *[[మేడారం (సమ్మక్కజాతర)|మేడారం]] - [[సమ్మక్క సారక్క జాతర|శ్రీ సమ్మక్క సారలమ్మ జాతర]] *[[కాళేశ్వర ముక్తేశ్వర దేవాలయం]] == సిద్ధిపేట జిల్లా == *[[కొమురవెల్లి]] - [[కొమురవెల్లి మల్లన్న స్వామి దేవాలయం|శ్రీ మల్లికార్జున స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[సిద్ధిపేట|సిద్ధిపేట - కోటిలింగేశ్వరస్వామి ఆలయం]] *[[బెజ్జంకి]] - [[బెజ్జంకి లక్ష్మీనరసింహాస్వామి దేవాలయం|లక్ష్మీనరసింహాస్వామి దేవాలయం]] * ,శ్రీ లక్ష్మి వేంకటేశ్వర స్వామి, ఙ్ఞాన సరస్వతి దేవి ఆలయం, మోతే గ్రామం వేణుగోపాలస్వామి, రాజేశ్వర స్వామి దేవాలయం ఆకారం గ్రామం == మహబూబాబాద్ జిల్లా == *[[కురవి]] - [[కురవి వీరభద్రస్వామి దేవాలయము|శ్రీ వీరభధ్ర స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[నరసింహులగూడెం|నరసింహులగూడెం - కొరగుట్ట నరసింహ స్వామి దేవస్థానం.]] [[నెల్లికుదురు|(నెల్లికుదురు మండలం]]) == జనగామ జిల్లా == *[[పాలకుర్తి (జనగాం జిల్లా)|పాలకుర్తి]] - [[పాలకుర్తి సోమేశ్వర లక్ష్మీనర్సింహస్వామి దేవాలయం]] *[[జాఫర్‌గఢ్‌|జాఫర్‌గఢ్‌ - శ్రీ వేల్పుగొండ లక్షీనరసింహా స్వామి వారి దేవాలయం]] *[[జీడికల్]] - [[జీడికంటి సీతారామచంద్రస్వామి దేవాలయం]] ==హైదరాబాదు జిల్లా== [[బొమ్మ:Buddha.jpg|thumb|220x220px| హైదరాబాద్ టాంక్‌బండ్ పై బుద్ధ విగ్రహం|alt=]] [[బొమ్మ:MeccaMasjid.png|thumb|220x220px| మక్కా మసీదు|alt=]] *[[హైదరాబాదు]] బిర్లామందిరం *[[జూబ్లీ హిల్స్|జూబ్లీహిల్స్ పెద్దమ్మ గుడి]] *[[సికింద్రాబాదు|సికింద్రాబాదు కాళికామాత దేవాలయం]] *[[తాడ్‌బండ్ ఆంజనేయస్వామి ఆలయం]] (సికింద్రాబాదు) *[[అష్టలక్ష్మీ దేవాలయం, హైదరాబాదు|అష్టలక్ష్మీ దేవాలయం]] *[[కాచిగూడ]], శ్యాం మందిరం *[[సికింద్రాబాదు]] గణేష్ మందిరం *లోయర్ టాంక్‌బండ్ కట్టమైసమ్మ ఆలయం *[[గడ్డి అన్నారం]] - శ్రీసత్యనారాయణస్వామి ఆలయం *బొల్లారం - శ్రీ ప్రసన్న ఆంజనేయస్వామి ఆలయం *జియాగూడ - [[రంగనాథస్వామి దేవాలయం, జియాగూడ|రంగనాథస్వామి దేవాలయం]] ==మెదక్ జిల్లా== [[దస్త్రం:Medak Cathedral (1).jpg|thumb|220x220px|మెదక్ చర్చి|alt=]] * [[మెదక్]] - చర్చి * [[ఏడుపాయల దుర్గమ్మ దేవాలయం]] * [[బగలాముఖి శక్తిపీఠం, శివ్వంపేట]] == సంగారెడ్డి జిల్లా == *[[బొంతపల్లి|బొంతపల్లి - వీరభద్రస్వామి ఆలయం]] == కరీంనగర్ జిల్లా == * [[ఇల్లందకుంట]]: [[ఇల్లందకుంట సీతారామచంద్రస్వామి దేవాలయం]] == రాజన్న సిరిసిల్ల జిల్లా == *[[శ్రీ రాజరాజేశ్వరస్వామి ఆలయం (వేములవాడ)|వేములవాడ - రాజరాజేశ్వర స్వామి దేవస్థానం]] == జగిత్యాల జిల్లా == [[ఫైలు:Hanuman-temple-Kondagattu-5.jpg|thumb|331x331px| కొండగట్టు ఆంజనేయస్వామి |alt=]] *[[కొండగట్టు|కొండగట్టు - ఆంజనేయస్వామి ఆలయం]] *[[పొలాస|పొలాస- పౌలతీశ్వరాలయం]] *ధర్మపురి - శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి దేవాలయం == పెద్దపల్లి జిల్లా == *[[ఓదెల మల్లన్న దేవాలయం|ఓదెల - మల్లికార్జున దేవస్థానం]] *[[ఎలిగేడు|ఏలిగేడు - మహా శివాలయం]] *కమాన్ పూర్ - శ్రీ ఆది వరాహస్వామి (స్వయంభు) దేవాలయం *రామగిరి ఖిల్లా - శ్రీ రామచంద్ర దేవాలయం *బుగ్గ (రామగుండం/బసంత్ నగర్)- శ్రీ రామలింగేశ్వర స్వామి దేవాలయం *గోదావరిఖని : జనగాం - శ్రీ త్రిలింగ రాజరాజేశ్వర స్వామి దేవాలయం, సుందిళ్ళ - శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి దేవాలయం, రామగుండం - రాముని గుండాలు *చిన్న కల్వల - శ్రీ మహమ్మాయి దేవాలయం *మంథని - గౌతమేశ్వర దేవాలయం, మహాలక్ష్మీ దేవాలయం *జూలపల్లి మండలం పెద్దాపూర్ శ్రీ యోగానంద లక్ష్మీ నరసింహస్వామి దేవస్థానం (దక్షిణ ముఖద్వారం స్వయంభు) *జూలపల్లి మండలం పెద్దాపూర్ శ్రీ మల్లిఖార్జున స్వామి దేవాలయం ==ఆదిలాబాదు జిల్లా== *[[జైనథ్ శ్రీ లక్ష్మీనారాయణస్వామి ఆలయం]] *[[నాగోబా జాతర]]- కేస్లాపూర్ *[[శని దేవాలయం భీంపూర్]] [[నార్నూర్]] *[[ఆత్మలింగ హనుమాన్ దేవాలయం పెండల్ వాడ]] *[[గోపాల కృష్ణ మఠం ఆదిలాబాద్]] *[[మహాలక్ష్మీ ఆలయం ఆదిలాబాద్]] *[[మంగమఠం ఆదిలాబాద్]] *[[కోసాయి హనుమాన్ టెంపుల్]] *[[సిరిచల్మ శ్రీమల్లికార్జున స్వామి దేవాలయం]] *[[కుంటాల సోమేశ్వర ఆలయం]] *[[నందీశ్వర ఆలయం బాది]] బెల *[[ఉట్నూర్ రామాలయం]] *[[గుడిహత్నూర్ శివాలయం]] *[[ఇంద్రాయి దేవత ఆలయం - ఇంద్రవెల్లి]] *[[కొండాపూర్ శివాలయం - సిరికొండ]] *[[పూసాయి ఎల్లమ్మ జాతర]] జైనథ్ *[[శాంతాపూర్ మహాదేవ్ ఆలయం]] *[[మహాదేవ జాతర - సాలెవాడ]] ఉట్నూర్ == నిర్మల్ జిల్లా == [[బొమ్మ:Basara-saraswati.jpg|thumb| బాసర - జ్ఞాన సరస్వతి |alt=]] [[జ్ఞాన సరస్వతి దేవాలయం, బాసర|బాసర - జ్ఞాన సరస్వతీ మందిరం]] [[ఆడెల్లి పోచమ్మ దేవాలయం]] [[సారంగపూర్ (నిర్మల్ జిల్లా)|సారంగాపూర్]] - హనుమంతుని దేవాలయం. [[కదిలి పాపహరేశ్వర దేవాలయం]]-దిలవాల్ పూర్ [[కాల్వ లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం]] [[రాజరాజేశ్వరాలయం బూర్గుపల్లి]]-మామడ [[రాజరాజేశ్వరాలయం బాబాపూర్]] [[ముజ్గి మల్లన్న జాతర నిర్మల్ ]] [[గండి రామన్న దేవాలయం నిర్మల్]] [[జగదాంబ దేవి జాతర - పరిమండల్ తాండ]] ==నిజామాబాదు జిల్లా== * [[లింబాద్రిగుట్ట|లింబాద్రి గుట్ట - శ్రీ నరసింహస్వామి ఆలయం]] * [[బడా పహాడ్|బడా పహాడ్ - సయ్యద్ సదుల్లా హుస్సేనీ దర్గా]] * [[నిజామాబాదు]] - [[నీలకంఠేశ్వర ఆలయం, నిజామాబాద్|నీలకంఠేశ్వరాలయం]] * [[నిజామాబాదు]] - రఘునాథ స్వామి ఆలయం. * [[డిచ్‌పల్లి|డిచ్‌పల్లి - రామాలయం.]] * [[ఆర్మూరు|ఆర్మూరు - నవనాథ సిద్దేశ్వర ఆలయం.]] * [[భోధన్|భోధన్ - చక్రేశ్వరాలయం.]] == కామారెడ్డి జిల్లా == *[[బిచ్కుంద|బిచ్కుంద - బసవలింగప్పస్వామి గుడి]] *[[భిక్నూర్‌ (కామారెడ్డి)|భిక్నూర్ - రాజరాజేశ్వరస్వామి దేవాలయం]] *[[సదాశివనగర్ (కామారెడ్డి జిల్లా)|సదాశివనగర్ - కాలభైరవస్వామి ఆలయం.]] *[[సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం (చీనూర్)|చీనూర్ సంతాన వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయం]] *తాడ్వాయి - శ్రీ శబరి మాతా ఆశ్రమం ==కొమరం భీం ఆసిఫాబాద్ జిల్లా== *[[సద్గురు పూలాజీ బాబా]]మఠం- [[జైనూర్]] *[[బుగ్గ రాజరాజేశ్వర ఆలయం బెల్లంపల్లి]] *[[ఈస్‌గావ్ శివమల్లన్న దేవాలయం]] *[[టోంకినీ హనుమాన్ ఆలయం]] *[[శంకర్ లొద్ది పుణ్యక్షేత్రం]] *[[లింగాపూర్- జగదాంబ దేవి జాతర]] *[[గంగాపూర్ బాలాజీ వెంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం]] ==మంచిర్యాల జిల్లా== *[[పద్మల్ పురి కాకో పుణ్యక్షేత్రం]] *[[వేలాల గట్టు మల్లన్న జాతర]] *[[కత్తెరశాల మల్లన్న జాతర]] *[[పెద్దయ్య గుట్ట దేవాలయం దండేపల్లి ]] *[[చిన్నయ్య గుట్ట దేవాలయం లక్సెట్టిపేట ]] *[[చెన్నూర్ జగన్నాథ దేవాలయం]] *[[యెల్లారం పోచమ్మ దేవాలయం]] *[[బెల్లంపల్లి శ్రీ వాసవి కన్యకా పరమేశ్వరి ఆలయం]] == ఇవి కూడా చూడండి == * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ పుణ్యక్షేత్రాల జాబితా]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==ఇతర లింకులు== [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణకు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] ria2wvdnzx33hp9bfv0eh78f4fjp76y 0 168410 4594677 4593112 2025-06-28T22:31:50Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594677 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = సురేష్ | image = | caption = | birth_name = మైసూర్ శేషయ్య సురేష్ బాబు నాయుడు<ref name="ats">{{cite AV media|url=https://www.youtube.com/watch?v=SkRuHUttYvU&t=152s|title=Alitho Saradaga|time=2m32s|publisher =[[ETV Telugu]]|people=[[Ali (actor)|Ali]] and Suresh}}</ref> | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1963|08|26}} | birth_place = శ్రీకాళహస్తి, ఆంధ్రప్రదేశ్<ref name="ats" /> | othername = | yearsactive = 1981–ప్రస్తుతం | spouse = అనితం(వివాహం.1990; విడాకులు.1995) | occupation = నటుడు, నిర్మాత, దర్శకుడు, డబ్బింగ్ ఆర్టిస్ట్ | children = 1 | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] }} '''సురేశ్ '''భారతీయ సినీ నటుడు. == వ్యక్తిగత జీవితం == ఇతని రెండవ భార్య రాజశ్రీ రచయిత్రి. ఇతను నిర్మించే చేసే టేలివిజన్ ధారావాహికలకు ఆమె రచనా సహకారం అందిస్తుంది. ఇతను [[2014]] దాకా మై నేమ్ ఈజ్ మంగతాయారు, మా ఇంటి మహాలక్ష్మి, రాజేశ్వరీ కల్యాణం, నాటకం... ఇలా ఏడు సీరియల్స్ నిర్మించాడు. వీరి అబ్బాయి నిఖిల్ సురేశ్ అమెరికాలో ఎంబీఏ చేస్తున్నాడు. అతడు నౌకలో ఉద్యోగము చేయాలనుకుంటున్నాడు. సినిమాలపై అతడికి ఆసక్తే లేదు. ఇతడి మొదటి భార్య అనిత, ఇతనూ [[విడాకులు]] తీసుకున్నారు.<ref name=":0">{{Cite web |date=25 September 2006 |title=Retrospect: Babai-Abbai (1985) |url=http://www.telugucinema.com/tc/movies/retro_babai-abbai1985.php |access-date=2024-12-24 |website=[[Telugucinema.com]] |archive-date=2007-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070429003636/http://www.telugucinema.com/tc/movies/retro_babai-abbai1985.php |url-status=bot: unknown }}</ref> ఇప్పటికీ వీరు స్నేహంగా ఉంటారు. ఇతని నుండి విడిపోయిన తర్వాత ఆమె మరో వ్యక్తిని పెళ్ళి చేసుకుంది. [[అమెరికా]] వెళ్తే ఇతడు వారింట్లోనే అతిధిగా ఉంటాడు. ==నటజీవితం== 2012 నాటికి ఇతను వివిధ భారతీయ భాషలలో దాదాపు 274 చిత్రాలలో నటించాడు. [[దస్త్రం:Surigadu.jpg|thumb|సూరిగాడు]] ===తెలుగు=== *[[అంకితం (సినిమా)|అంకితం]] (1991) *[[పుట్టింటి పట్టుచీర]] (1991) (తెలుగులో తొలి చిత్రం) *[[ప్రార్థన (సినిమా)|ప్రార్థన]] (1991) *[[సూరిగాడు]] (1992) *[[అల్లరిపిల్ల|అల్లరి పిల్ల]] (1992) *[[అసాధ్యులు]] (1992) *[[అమ్మోరు]] (1995) *[[దొంగాట (1997 సినిమా)|దొంగాట]] (1997) *[[పట్టుకోండి చూద్దాం]] (1997) *[[భవాని (సినిమా)|భవాని]] (2000) *[[దేవీపుత్రుడు]] (2001) *[[శివుడు (2001 సినిమా)|శివుడు]] (2001) *[[రాఘవ (2002 సినిమా)|రాఘవ]] (2002) *[[టామి (2015 సినిమా)|టామి]] (2015) * [[సుబ్రహ్మణ్యపురం (2018 సినిమా)|సుబ్రహ్మణ్యపురం]] (2018) * [[జిన్నా (సినిమా)|జిన్నా]] (2022) * [[జనతాబార్]] (2023) * [[ఉద్వేగం]] (2024) == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లంకెలు== * {{IMDb name|0839596}} *[http://behindwoods.com/new-videos/videos-q1-09/actor-actress-interview/suresh.html సురేశ్ తో ముఖాముఖి] *[[యూట్యూబ్]] [https://www.youtube.com/watch?v=YSgZbDU0XLc లో నటుడు సురేశ్ తో ముఖాముఖి - మొదటి భాగము] *[[యూట్యూబ్]] [https://www.youtube.com/watch?v=pWvJU_lViE4 లో నటుడు సురేశ్ తో ముఖాముఖి - రెండవ భాగము] *[[యూట్యూబ్]] [https://www.youtube.com/watch?v=dg-c-a7A-PU లో నటుడు సురేశ్ తో ముఖాముఖి - మూడవ భాగము] *[[యూట్యూబ్]] [https://www.youtube.com/watch?v=YQn90QjQmvU లో నటుడు సురేశ్ తో ముఖాముఖి - నాలుగవ భాగము] [[వర్గం:తెలుగు సినిమా నటులు]] [[వర్గం:తమిళ సినిమా నటులు]] [[వర్గం:తెలుగు సినిమా ప్రతినాయకులు]] [[వర్గం:1964 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:మలయాళ సినిమా నటులు]] nh605wj8fv38q020res8yondlns8w6n 1 202047 4594627 3243949 2025-06-28T16:26:03Z 2401:4900:35F7:6527:1:1:EA8D:AFD7 /* దుగ్గిరాల వెంకటరావు */ కొత్త విభాగం 4594627 wikitext text/x-wiki {{Infobox requested|వ్యాసం రకం=వ్యక్తి}} {{బొమ్మ అభ్యర్థన|వ్యాసం రకం=వ్యక్తి}} == దుగ్గిరాల వెంకటరావు == ex MLA [[ప్రత్యేక:చేర్పులు/2401:4900:35F7:6527:1:1:EA8D:AFD7|2401:4900:35F7:6527:1:1:EA8D:AFD7]] 16:26, 28 జూన్ 2025 (UTC) dfb36elpmhmjou7xax9j8jf34yn04zo 0 211247 4594779 3845928 2025-06-29T08:17:02Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594779 wikitext text/x-wiki '''1626''' [[గ్రెగోరియన్‌ కాలెండరు]] యొక్క సాధారణ సంవత్సరము. {| align="right" cellpadding="3" class="toccolours" width = "350" style="margin-left: 15px;" |- | align="right" | <small>'''సంవత్సరాలు:'''</small> |[[1623]] [[1624]] [[1625]] - '''1626''' - [[1627]] [[1628]] [[1629]] |- | align="right" background = "white" | <small>'''[[దశాబ్దాలు]]:'''</small> | [[1600లు]] [[1610లు]] - '''[[1620లు]]''' - [[1630లు]] [[1640లు]] |- | align="right" | <small>'''[[శతాబ్దాలు]]:'''</small> | align="left" | [[16 వ శతాబ్దం]] - '''[[17 వ శతాబ్దం]]''' - [[18 వ శతాబ్దం]] |} == సంఘటనలు == [[File:Muḥammad or Sultan Mahmud.jpg|thumb| [[సుల్తాన్ మహమ్మద్ కుతుబ్ షా]] ]] * [[ఫిబ్రవరి 2]]: ఇంగ్లాండ్ రాజు చార్లెస్ I కు పట్టాభిషేకం జరిగింది - కానీ, పక్కన భార్య లేకుండా. అతని భార్య హెన్రిట్టా మారియా, కాథలిక్ యేతర కార్యక్రమంలో పాల్గొనడానికి నిరాకరించింది. * [[ఫిబ్రవరి 5]]: హ్యూగెనోట్ తిరుగుబాటుదారులు, ఫ్రెంచ్ ప్రభుత్వం పారిస్ ఒప్పందంపై సంతకం చేసి, రెండవ హ్యూగెనోట్ తిరుగుబాటును ముగించాయి   * [[మే 24]]: 60 గిల్డర్ల ( ''$ 24.00'' ) విలువ కలిగిన వాణిజ్య వస్తువులను ఇచ్చి, పీటర్ మినిట్ ఒక స్థానిక అమెరికన్ తెగ ( లెనాప్ లేదా షిన్నెకాక్ ) నుండి [[మాన్హాటన్|మాన్హాటన్‌ను]] కొనుగోలు చేశాడు. * [[జూన్ 15]]: ఇంగ్లాండ్ రాజు చార్లెస్ I ఇంగ్లీష్ [[పార్లమెంట్లు|పార్లమెంటును]] రద్దు చేశాడు. <ref>{{వెబ్ మూలము|title=The Parliament of 1626 {{!}} History of Parliament Online|url=https://www.historyofparliamentonline.org/volume/1604-1629/survey/parliament-1626|accessdate=31 March 2019}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[డిసెంబర్ 1]]: [[జెరూసలేం]] నిరంకుశ గవర్నరు పాషా ముహమ్మద్ ఇబ్న్ ఫరూఖ్ ను పారదోలారు. * [[డిసెంబర్ 20]]: హోలీ రోమన్ చక్రవర్తి ఫెర్డినాండ్ II, ట్రాన్సిల్వేనియా చక్రవర్తి బెత్లెన్ గాబోర్ ప్రెస్‌బర్గ్ శాంతిపై సంతకం చేశారు. * ఖైరునీసా బేగం [[ఖైరతాబాదు మస్జిద్]]ను నిర్మించింది. * క్యూబెక్ మొట్టమొదట స్థాపించబడినప్పుడు, దాని స్థిరనివాసులు ఫ్రాన్స్ నుండి పంపిన సామాగ్రిపై ఆధారపడ్డారు. అయితే, శామ్యూల్ డి చాంప్లైన్ క్యూబెక్ స్థావరం తనంతట తానుగా జీవించగలగాలి అని భావించాడు. 1626 లో చాంప్లైన్, స్థావరం లోని ప్రజలకు ఆహారాన్ని అందించడానికి పశువులను పెంచడానికి వ్యవసాయ క్షేత్రాన్ని నిర్మించాలని నిర్ణయించుకుంటాడు. చాంప్లైన్ తన పత్రికలలో ''కాప్ టూర్‌మెంటే (కాప్ టూర్-మాంట్)'' ఈ ఫామ్ నిర్మాణాన్ని వివరించాడు. * == జననాలు == * == మరణాలు == * [[జనవరి 31]]: [[సుల్తాన్ మహమ్మద్ కుతుబ్ షా]] గోల్కొండను పరిపాలించిన కుతుబ్‌షాహీ వంశమునకు చెందిన ఆరవ చక్రవర్తి. == పురస్కారాలు == == మూలాలు == <references /> {{17వ శతాబ్దం}} [[వర్గం:1626|*]] mnh5d2phbv2t3j9ltiwbcf9x5iib6q3 0 223571 4594785 4346947 2025-06-29T08:51:33Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594785 wikitext text/x-wiki [[దస్త్రం:Andaman3.jpg|thumb|2004 సునామీ దృశ్యం]] [[దస్త్రం:Bodies in Banda Aceh after 2004 tsunami DD-SD-06-07373.JPEG|thumb|2004 సునామీలో చనిపోయినవారు]] 2004 డిసెంబరు 26 వ సంవత్సరంలో [[హిందూ మహా సముద్రం]]లో సుమత్రా, ఇండోనేషియా దేశాలకి దక్షిణ తీరం కేంద్రంగా ఏర్పడిన [[సునామీ]] 14 దేశాల్లో సుమారు 2,30,000 మందిని పొట్టనబెట్టుకుంది. దీని పరిమాణం 9.1–9.3 గా నమోదయ్యింది. భారత భూభాగంలోని [[టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు]], బర్మా భూభాగానికి చెందిన [[టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు|టెక్టానిక్ ప్లేట్లతో]] రాపిడి చెందడం వల్ల సముద్రగర్భంలో భారీ భూకంపాలు ఏర్పడ్డాయి. దీని ఫలితంగా సముద్రపు అలలు సుమారు 30 మీటర్ల ఎత్తు వరకు ఎగిరి పడి తీర ప్రాంతాలను ముంచి వేశాయి. ఈ విపత్తు వల్ల [[ఇండోనేషియా]] తీవ్రంగా నష్టపోయింది. [[శ్రీలంక]], [[భారతదేశం]], [[థాయ్ లాండ్]] దేశాలు కూడా ఈ భూకంపం ధాటికి నష్టపోయాయి. ప్రపంచలోనే అత్యంత ఘోరవిపత్తుల్లో ఒకటిగా నిలిచిపోయింది. [[సీస్మోగ్రాఫు]] మీద రికార్డయిన మూడో అతి పెద్ద భూకంపం ఇది. భూమి ఇప్పటిదాకా ఏ భూకంపంలో గుర్తించనంతగా 8.3 నుంచి 10 నిమిషాల పాటు కంపించింది.<ref>{{Cite web |url=http://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=104179 |title=NSF: "Analysis of the Sumatra-Andaman Earthquake Reveals Longest Fault Rupture Ever" |access-date=2016-05-06 |archive-date=2023-07-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230730034333/https://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=104179 |url-status=dead }}</ref> భూగ్రహం మొత్తం ఒక సెంటీ మీటరు మేర వణికింది.<ref>Walton, Marsha. "[http://edition.cnn.com/2005/TECH/science/05/19/sumatra.quake/index.html Scientists: Sumatra quake longest ever recorded] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120214073430/http://edition.cnn.com/2005/TECH/science/05/19/sumatra.quake/index.html |date=2012-02-14 }}." ''[[CNN]].'' 20 May 2005</ref> అంతే కాకుండా ఎక్కడో దూరాన ఉన్న అలస్కాలో దీని ప్రభావం కనిపించింది.<ref>West, Michael; Sanches, John J.; McNutt, Stephen R. "[http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/308/5725/1144 Periodically Triggered Seismicity at Mount Wrangell, Alaska, After the Sumatra Earthquake]." ''Science (journal)''. Vol. 308, No. 5725, 1144–1146. 20 May 2005.</ref>ఇండోనేషియా ద్వీపమైన సైమీల్యూ, ఇండోనేషియా ప్రధాన భూభాగం మధ్యలో కేంద్రంగా ఈ భూకంపం ఏర్పడింది.<ref name="Archived">Nalbant, S., Steacy, S., Sieh, K., Natawidjaja, D., and McCloskey, J. "[https://web.archive.org/web/20100604092608/http://www.gps.caltech.edu/~sieh/pubs_docs/papers/P05b.pdf Seismology: Earthquake risk on the Sunda trench]." ''Nature (journal)''. Vol. 435, No. 7043, 756–757. 9 June 2005. Retrieved 16 May 2009. 18 May 2009.</ref> భాదితుల కష్టాలను చూసి ప్రపంచం మొత్తం మానవతా ధృక్పథంతో స్పందించి సుమారు 14 బిలియన్ డాలర్లు సహాయంగా అందజేశారు.<ref>Jayasuriya, Sisira and Peter McCawley, [http://www.e-elgar.co.uk/Bookentry_Main.lasso?id=13668 "The Asian Tsunami: Aid and Reconstruction after a Disaster"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722005138/http://www.e-elgar.co.uk/Bookentry_Main.lasso?id=13668 |date=2011-07-22 }}. Cheltenham UK and Northampton MA USA: Edward Elgar, 2010.</ref> == లక్షణాలు == ఈ భూకంపం పరిమాణాన్ని మొదటగా 8.8 గా లెక్కగట్టారు. ఫిబ్రవరి 2005లో శాస్త్రజ్ఞులు దీన్ని మళ్ళీ 9.0 కి సవరించారు.<ref>McKee, Maggie. "[http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6991 Power of tsunami earthquake heavily underestimated]." ''New Scientist''. 9 February 2005. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050227152442/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6991 |date=27 ఫిబ్రవరి 2005 }}</ref> ఫసిఫిక్ సునామీ వార్నింగ్ సెంటర్ దీన్ని ఆమోదించింది. కానీ యునైటెడ్ స్టేట్స్ జియోలాజికల్ సర్వే మాత్రం దాని అంచనా 9.1 ని మార్చలేదు. ఇటీవల 2006 లో జరిపిన పరిశోధనల ప్రకారం దాని పరిమాణం 9.1–9.3 ఉండవచ్చునని తేల్చారు. క్యాలిఫోర్నియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీకి చెందిన డాక్టర్ హిరూ కనమోరి దీని పరిమాణం ఉజ్జాయింపుగా 9.2 ఉండవచ్చునని అంచనా వేశాడు.<ref>EERI Publication 2006–06, page 14.</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:ప్రకృతి వైపరీత్యాలు]] [[వర్గం:భూకంపాలు]] [[వర్గం:తుఫానులు]] [[వర్గం:2004 సంఘటనలు]] <references /> == వెలుపలి లంకెలు == mjdqkdym9lrycm2hjz3kfxngigj5ljw 0 232558 4594602 4239636 2025-06-28T15:03:13Z 49.204.163.92 4594602 wikitext text/x-wiki [[File:Gravel on a beach in Thirasia, Santorini, Greece.jpg|thumb|right|250px|గులకరాళ్ళు (ఈ ఫోటో లో అతిపెద్ద తునక దాదాపు 4 సెంటీమీటర్లు ఉంది)]] [[File:Gravel1.jpg|thumb|right|250px|ఇండియానాలోని ఒక గులక రాళ్ల రహదారి]] [[File:gravel small.jpg|right|frame|ఒక బార్జ్ నుండి దించుతున్న గ్రావెల్]] [[File:Gravel small stones.jpg|thumb|250px|సుమారు 5, 15 మిమి మధ్య పరిమాణంతో ఉన్న గ్రావెల్]] '''Ivi gulaka rallu kaavu.''' అనగా రాతి శకలాల యొక్క వదులుగా ఉండే సంకలనం. అనగా ధాన్యపరిమాణపురాతికణికల నుంచి పెద్దగుండ్రాయి పరిమాణంలో పోగై ఉన్న దృఢీభవనంకాని [[రాతి]] తునకలు. అవక్షేపణ మరియు ఎరోసివ్ భౌగోళిక ప్రక్రియల ఫలితంగా భూమిపై సహజంగా కంకర ఏర్పడుతుంది; ఇది పెద్ద పరిమాణంలో వాణిజ్యపరంగా పిండిచేసిన రాయిగా కూడా ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. కంకర కణ పరిమాణ శ్రేణి ద్వారా వర్గీకరించబడింది. గ్రాన్యూల్ నుండి బండరాయి - పరిమాణ శకలాలు వరకు పరిమాణ తరగతులను కలిగి ఉంటుంది. ఉడెన్-వెంట్‌వర్త్ స్కేల్‌లో కంకర గ్రాన్యులర్ కంకర (2–4 మిమీ లేదా 0.079–0.157 అంగుళాలు), గులకరాయి కంకర (4–64 మిమీ లేదా 0.2–2.5 అంగుళాలు)గా వర్గీకరించబడింది. ISO 14688 కంకరలను చక్కగా, మధ్యస్థంగా, ముతకగా గ్రేడ్ చేస్తుంది, శుభ్రమైన కంకర కోసం 2–6.3 mm (0.079–0.248 in) మరియు ముతక కోసం 20–63 mm (0.79–2.48 in) పరిధి ఉంటుంది. ఒక క్యూబిక్ మీటర్ కంకర సాధారణంగా 1,800 kg (4,000 lb) బరువు ఉంటుంది లేదా ఒక క్యూబిక్ యార్డ్ 3,000 lb (1,400 kg) బరువు ఉంటుంది. గులకరాళ్ళు అనేవి అనేక అనువర్తనాలతో కూడిన ముఖ్యమైన వాణిజ్య ఉత్పత్తి. మొత్తం ఉత్పత్తిలో దాదాపు సగం కాంక్రీటు కోసం మొత్తంగా ఉపయోగించబడుతుంది. మిగిలిన వాటిలో ఎక్కువ భాగం రోడ్డు నిర్మాణం కోసం, రోడ్డు బేస్‌లో లేదా రహదారి ఉపరితలం (తారు లేదా ఇతర బైండర్‌లతో లేదా లేకుండా.) సహజంగా సంభవించే పోరస్ కంకర నిక్షేపాలు అధిక హైడ్రాలిక్ వాహకతను కలిగి ఉంటాయి. == నిర్వచనం, లక్షణాలు == వాడుకలో, గ్రావెల్ అనే పదాన్ని తరచుగా ఇసుకతో కలిపిన వివిధ పరిమాణాల రాతి ముక్కల మిశ్రమాన్ని, బహుశా కొంత మట్టిని వివరించడానికి ఉపయోగిస్తారు.<ref>{{cite OED|gravel}}</ref> అమెరికన్ నిర్మాణ పరిశ్రమ గ్రావెక్ (సహజ పదార్థం), పిండిచేసిన రాయి (రాయిని యాంత్రికంగా అణిచివేయడం ద్వారా కృత్రిమంగా ఉత్పత్తి చేయబడింది) మధ్య తేడాను చూపుతుంది.<ref>{{cite journal |last1=Dolley |first1=Thomas P. |date=2021 |title=Sand and gravel (construction) |journal=U.S. Geological Survey Mineral Commodies Summary |page=141 |doi=10.3133/mcs2021 |doi-access=free |s2cid=242973747}}</ref><ref>{{cite web|date=16 June 2020|title=The complete guide to crushed stone and gravel|url=https://www.gra-rock.com/post/2019/11/11/the-complete-beginners-guide-to-crushed-stone-and-gravel|access-date=24 November 2021|website=Gra-Rock}}</ref><ref>{{cite web|date=24 October 2017|title=Crushed stone vs. gravel|url=https://alblairconstruction.com/crushed-stone-vs-gravel/|access-date=24 November 2021|website=A.L.Blair Construction Ltd.}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:రాయి]] ojv9si18e2310a0e1hgmln91ewa13yz 4594604 4594602 2025-06-28T15:10:40Z యర్రా రామారావు 28161 ఈ వ్యాసానికి సరిపోయే బొమ్మలు కానందున తొలగించాను 4594604 wikitext text/x-wiki '''గులకరాళ్ళు,''' అనగా రాతి శకలాల వదులుగా ఉండే సంకలనం. అనగా ధాన్య పరిమాణపు రాతికణికల నుంచి పెద్దగుండ్రాయి పరిమాణంలో పోగై ఉన్న దృఢీ భవనం కాని [[రాతి]] తునకలు. అవక్షేపణ, ఎరోసివ్ భౌగోళిక ప్రక్రియల ఫలితంగా భూమిపై సహజంగా కంకర ఏర్పడుతుంది; ఇది పెద్ద పరిమాణంలో వాణిజ్యపరంగా పిండిచేసిన రాయిగా కూడా ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది. కంకర కణ పరిమాణ శ్రేణి ద్వారా వర్గీకరించబడింది. గ్రాన్యూల్ నుండి బండరాయి - పరిమాణ శకలాలు వరకు పరిమాణ తరగతులను కలిగి ఉంటుంది. ఉడెన్-వెంట్‌వర్త్ స్కేల్‌లో కంకర గ్రాన్యులర్ కంకర (2–4 మిమీ లేదా 0.079–0.157 అంగుళాలు), గులకరాయి కంకర (4–64 మిమీ లేదా 0.2–2.5 అంగుళాలు)గా వర్గీకరించబడింది. ISO 14688 కంకరలను చక్కగా, మధ్యస్థంగా, ముతకగా గ్రేడ్ చేస్తుంది, శుభ్రమైన కంకర కోసం 2–6.3 mm (0.079–0.248 in) మరియు ముతక కోసం 20–63 mm (0.79–2.48 in) పరిధి ఉంటుంది. ఒక క్యూబిక్ మీటర్ కంకర సాధారణంగా 1,800 kg (4,000 lb) బరువు ఉంటుంది లేదా ఒక క్యూబిక్ యార్డ్ 3,000 lb (1,400 kg) బరువు ఉంటుంది. గులకరాళ్ళు అనేవి అనేక అనువర్తనాలతో కూడిన ముఖ్యమైన వాణిజ్య ఉత్పత్తి. మొత్తం ఉత్పత్తిలో దాదాపు సగం కాంక్రీటు కోసం మొత్తంగా ఉపయోగించబడుతుంది. మిగిలిన వాటిలో ఎక్కువ భాగం రోడ్డు నిర్మాణం కోసం, రోడ్డు బేస్‌లో లేదా రహదారి ఉపరితలం (తారు లేదా ఇతర బైండర్‌లతో లేదా లేకుండా.) సహజంగా సంభవించే పోరస్ కంకర నిక్షేపాలు అధిక హైడ్రాలిక్ వాహకతను కలిగి ఉంటాయి. == నిర్వచనం, లక్షణాలు == వాడుకలో, గ్రావెల్ అనే పదాన్ని తరచుగా ఇసుకతో కలిపిన వివిధ పరిమాణాల రాతి ముక్కల మిశ్రమాన్ని, బహుశా కొంత మట్టిని వివరించడానికి ఉపయోగిస్తారు.<ref>{{cite OED|gravel}}</ref> అమెరికన్ నిర్మాణ పరిశ్రమ గ్రావెక్ (సహజ పదార్థం), పిండిచేసిన రాయి (రాయిని యాంత్రికంగా అణిచివేయడం ద్వారా కృత్రిమంగా ఉత్పత్తి చేయబడింది) మధ్య తేడాను చూపుతుంది.<ref>{{cite journal |last1=Dolley |first1=Thomas P. |date=2021 |title=Sand and gravel (construction) |journal=U.S. Geological Survey Mineral Commodies Summary |page=141 |doi=10.3133/mcs2021 |doi-access=free |s2cid=242973747}}</ref><ref>{{cite web|date=16 June 2020|title=The complete guide to crushed stone and gravel|url=https://www.gra-rock.com/post/2019/11/11/the-complete-beginners-guide-to-crushed-stone-and-gravel|access-date=24 November 2021|website=Gra-Rock}}</ref><ref>{{cite web|date=24 October 2017|title=Crushed stone vs. gravel|url=https://alblairconstruction.com/crushed-stone-vs-gravel/|access-date=24 November 2021|website=A.L.Blair Construction Ltd.}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:రాయి]] ci5ytyszkpqkaacavmldpwu17ly9j3e 0 236185 4594662 4511389 2025-06-28T18:32:44Z 2401:4900:368E:47E8:1:2:3E85:1D67 వనజీవి రామయ్యతో ఉన్న పదేండ్ల అనుబంధంతో రచయిత నరేష్ జిల్లా వారి జీవిత చరిత్రను వెలువరించాడు 4594662 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = దరిపల్లి రామయ్య | image = The President, Shri Pranab Mukherjee presenting the Padma Shri Award to Shri Daripalli Ramaiah, at a Civil Investiture Ceremony, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on March 30, 2017.jpg | image_size = | caption = 2017లో పద్మశ్రీ పురస్కరం అందుకుంటున్న దరిపల్లి రామయ్య | other_names = చెట్ల రామయ్య<br/>వనజీవి రామయ్య | birth_date = {{Birth date and age|1937|07|01|df=y}} | birth_place = రెడ్డిపల్లి, [[ఖమ్మం]], [[తెలంగాణ]] | death_date = {{Death date and age|2025|04|12|1937|07|01}} | death_place = ఖమ్మం | nationality = భారతీయుడు | alma_mater = | occupation = చెట్ల సంరక్షకుడు | known for = చెట్ల సంరక్షణ | website = | footnotes = }} '''దరిపల్లి రామయ్య''' (1937 జూలై 1 - 2025 ఏప్రిల్ 12) [[ఖమ్మం జిల్లా]] రెడ్డిపల్లి గ్రామానికి చెందిన వారు. ఆయన భారీగా మొక్కలను పెంచడం వల్ల '''వనజీవి రామయ్య'''గా వాడుకలో పిలవబడుతున్నాడు. [[పర్యావరణం|పర్యావరణ]] పరిరక్షణలో ఆయన చేసిన కృషికి భారత ప్రభుత్వం 2017లో [[పద్మశ్రీ పురస్కారం]] తో సత్కరించింది.<ref name="తెలుగు 'పద్మాలు' వీరే..">{{cite news |title=తెలుగు 'పద్మాలు' వీరే.. |url=https://www.sakshi.com/news/hyderabad/padma-awards-for-telugu-state-people-are-the-following-444227 |accessdate=12 April 2025 |work= |publisher=Sakshi |date=25 January 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250412045652/https://www.sakshi.com/news/hyderabad/padma-awards-for-telugu-state-people-are-the-following-444227 |archivedate=12 April 2025 |language=te}}</ref> కోటికిపైగా మొక్కలు నాటిన వ్యక్తిగా ఆయన ఘనత పొందాడు. <ref name="ఒకప్పుడు ఆయన్ను పిచ్చోడన్నారు.. ఇప్పుడు తెలంగాణ స్కూళ్లలో ఆయనపై పాఠాలు చెబుతున్నారు">{{cite news |last1=BBC News తెలుగు |title=ఒకప్పుడు ఆయన్ను పిచ్చోడన్నారు.. ఇప్పుడు తెలంగాణ స్కూళ్లలో ఆయనపై పాఠాలు చెబుతున్నారు |url=https://www.bbc.com/telugu/india-49022478 |accessdate=6 July 2021 |date=23 July 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210706112846/https://www.bbc.com/telugu/india-49022478 |archivedate=6 జూలై 2021 |language=te |work= |url-status=live }}</ref><ref name="కొమ్మా రెమ్మా కన్నీరు..">{{cite news |title=కొమ్మా రెమ్మా కన్నీరు.. |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/environmental-crusader-and-padma-shri-awardee-vanajeevi-ramayya-passes-away-1392433.html |accessdate=13 April 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=13 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250413062155/https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/environmental-crusader-and-padma-shri-awardee-vanajeevi-ramayya-passes-away-1392433.html |archivedate=13 April 2025 |language=te}}</ref> ==బాల్యం, విద్యాభ్యాసం == ఆయన 1937 జూలై 1న లాలయ్య, పుల్లమ్మ దంపతులకు జన్మించాడు. ఆతని స్వగ్రామం [[ముతగూడెం|ముత్తగూడెం]]. పంటపొలాలు రెడ్డిపల్లిలో ఉండటంతో ఇక్కడికి చిన్నప్పుడే వచ్చి స్థిరపడ్డారు. ముత్తగూడెం పాఠశాలలో 5వ తరగతి వరకు చదువుకున్నారు. ఆ సమయంలోనే ఉపాధ్యాయుడు మల్లేశం ప్రబోధించిన ‘మొక్కల పెంపకం- లాభాలు’ అనే పాఠం అతనిలో స్ఫూర్తినింపింది. తన ఇంటిలోని 40 కుంటల స్థలంలో ఇల్లు పోను మిగతా భాగంలో చెట్లు నాటి వాటిని ప్రాణప్రదంగా పెంచారు. అది మొదలు రోడ్ల పక్కన ఖాళీ స్థలం, ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు, ప్రైవేట్ స్థలాలు, దేవాలయాలు.. ఇలా ఒకటేమిటి ఎక్కడ ఖాళీ స్థలం కనిపిస్తే అక్కడ మొక్కలు నాటడం రామయ్యకు నిత్యకృత్యమైంది. వృత్తిరీత్యా కుండలు చేస్తూ, పాలు అమ్ముతూ ప్రవృత్తి రీత్యా వనపెంపకానికి అవిశ్రాంతంగా కృషి చేస్తున్న రామయ్య మొక్కలనే బహుమతిగా ఇస్తూ పెంచాలంటారు. ==వ్యక్తిగత జీవితం== రామయ్యకు ఆయన 15వ ఏట [[ఖమ్మం జిల్లా|ఖమ్మంజిల్లా]], [[కొణిజర్ల మండలం|కొణిజెర్ల]] మండలం [[తుమ్మలపల్లి (కొణిజర్ల)|తుమ్మలపల్లి]]<nowiki/>కి చెందిన జానమ్మతో ఇరువైపులా పెద్దల నిర్ణయంతో [[పెళ్ళి|వివాహం]] అయ్యింది. వీరికి నలుగురు సంతానం అందులో ముగ్గురు కుమారులు ఒక్క కుమార్తె. ఆయన చిన్నతనం నుంచి కుటుంబ భారాన్ని మోస్తూనే జీవితాంతం మొక్కలను పెంచుతున్నారు. ===సంతానం=== * రామయ్య జానమ్మల మొదటి కుమారుడు సైదులు ఇతనికి ఇద్దరు కూతుర్లు * రెండవ కుమారుడు సత్యనారాయణ ఇతనికి ఇద్దరు కొడుకులు సత్యనారాయణ కొన్నాళ్ళ క్రితం అనారోగ్యంతో మరణించాడు. * చివరి కుమారుడు కనకయ్య ఇతనికి ఇద్దరు కూతుర్లు * వీరి కూతురు పేరు సైదమ్మ సైదులు కనకయ్యలు రెడ్డిపల్లిలోనే చెరొక కిరణ దుకాణం నడుపుకుంటూ తల్లిదండ్రులకు సహాయంగా వుంటున్నారు. ==సామాజిక సేవ== రామయ్య 60 సంవత్సరాల వయస్సులోనూ అడవుల వెంట తిరుగుతూ వివిధ రకాల విత్తనాలను సేకరించి, మొక్కలు పెంచి, పదిమందికి పంచుతుంటారు. వేసవి వచ్చిందంటే వీరు అడవులు తిరుగుతూ రకరకాల విత్తనాలు సేకరిస్తుంటారు. వాటన్నింటిని బస్తాల్లో నింపి ఇంటి దగ్గర నిల్వచేస్తారు. ఎవరికీ తెలియని చెట్ల పేర్లు, . తొలకరి చినుకులు పడగానే మొక్కలు నాటే కార్యక్రమంలో మునిగిపోతారు. రోడ్లకు ఇరువైపులా, చెరువు కట్టల వెంట, జాతరలు, ఖాళీ జాగాల్లో, ఎక్కడ ఖాళీ ప్లేస్ కనిపిస్తే అక్కడ గింజలు నాటుతాడు. తొలకరి చినుకులు పడగానే ఆ గింజలను నాటేపని ప్రారంభిస్తారు. ఈ మొక్కలను పది మందికీ పంచి హరితహారం ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. ఆయన యువతరం నుంచి నాటిన మొక్కలు నేడు మహావృక్షాలుగా దర్శనమిస్తున్నాయి. == స్వీయ ప్రచార సాధనాలు == * పరిసరాలలో దొరికే అనేక వ్యర్ధ పదార్ధాల నుంచి తన ప్రచార సాధనాలను రామయ్య తయారుచేసుకోగలరు. ట్రాక్టర్లు బాగుచేసే షెడ్ లలో దొరకేగుంద్రని రింగులపై తన స్వంత డబ్బులతో రంగుడబ్బాలు కొని కుదిరినట్లు అక్షరాలు రాస్తారు. తలకి ఎప్పుడూ ఇటువంటి ఒక రింగును ఆహార్యంగా ధరించడం ద్వారా తను ఎక్కడికి వెళ్లనా మొక్కల పెంపకంపై అవగాహన కలిగించాలని కోరుకుంటారు. చిన్న చిన్న మంటి ప్లాస్టిక్ కుండలు పాత్రలు, రింగులు, డబ్బాలు ఇలా ఒక్కటేమిటి ఎటువంటి వస్తువునైనా మొక్కల పెంపకాన్ని ప్రొత్సహించే ప్రచార సాధనంగా మార్చడంలో రామయ్యగారు దిట్ట. * ఎక్కడ ఏ కార్యక్రమాలు జరిగినా ‘‘వృక్షోరక్షతి రక్షిత:’’ అని రాసివున్న ప్లకార్డులను తగిలించుకుని వెళ్ళఇ అక్కడ ప్రచారం చేస్తారు. బంధువుల ఇళ్ళలో పెళ్ళిళ్ళకు వెళ్ళినా మొక్కలనే బహుమతులుగా ఇచ్చి వాటిని పెంచమని ప్రోత్సహించే వారు. * 2000 సంవత్సరంలో అప్పడి ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు రామయ్య సేవలను గుర్తించి ఒక మోపెడ్ ను నెల నెలా 1500 రూపాయిల భత్యాన్ని కేటాయించారు. దీనిని మొక్కల ప్రచార రధంగా రామయ్య వినియోగించారు. == కుటుంబ సభ్యులకు మొక్కల పేర్లు == మనుమళ్లు, మనుమరాళ్లకుకూడా చెట్ల పేర్లే పెట్టాడు. ఒకామె పేరు చందనపుష్ప. ఇంకో మనుమరాలు హరిత లావణ్య. కబంధపుష్ప అని ఇంకో పాపకు పెట్టాడు. మరో మనవరాలికి వనశ్రీ అని నామకరణం చేశాడు. ==విత్తనాల పంపిణీ మొక్కల అందజేత== ఎవరైనా రామయ్య వద్దకు వెళ్లి విత్తనాలు, మొక్కలు కావాలని అడిగితే.. అడిగినదానికంటే ఎక్కువ ఇచ్చి మొక్కలు నాటాలని, సంరక్షించాలని చెబుతుంటారు. ఏ శుభకార్యానికి వెళ్లినా విత్తనాలు, మొక్కలు తీసుకువెళ్లి ఇస్తుంటారు. పర్యావరణహిత కార్యక్రమాలకు వెళ్తే ‘వృక్షో రక్షితి.. రక్షితః’ తదితర నినాదాలు రాసిన ప్లకార్డులు సదరు ప్రాంతంలో ఏర్పాటు చేసిరావడం రామయ్య లక్షణం. రామయ్య సేవలకుగాను పలు సంస్థలు అవార్డులతో సత్కరించాయి. రామయ్య 120 రకాల మొక్కల చరిత్రను తేలికగా వివరిస్తారు. == పాఠ్యాంశంగా రామయ్య కృషి == [[మహారాష్ట్ర]] ప్రభుత్వం వనజీవి రామయ్య జీవితాన్ని పాఠ్యాంశంగా ప్రవేశపెట్టింది. అక్కడి తెలుగు విద్యార్థుల కోసం రామయ్య జీవితాన్ని పాఠ్యాంశంగా రూపొందించారు. 9వ తరగతి తెలుగు పుస్తకంలో రామయ్య జీవితం పాఠ్యాంశంగా బోధిస్తున్నారు. [[తెలంగాణ]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వం 6వ తరగతి సాంఘిక శాస్త్రంలో రామయ్య జీవితం వనజీవిగా ఆయన కృషిని పాఠ్యాంశంగా ప్రవేశ పెట్టారు. వనజీవి రామయ్య సమగ్ర జీవిత చరిత్రను రచయిత నరేష్ జిల్లా 'విత్తనం నుండి మహావృక్షంగా.. వనజీవి జీవితం' పేరుతో వెలువరించాడు. ==అవార్డులు== *2017 సంవత్సరానికి పద్మశ్రీ (సామాజిక సేవ) *2005 సంవత్సరానికి సెంటర్‌ఫర్ మీడియా సర్వీసెస్ సంస్థ నుంచి వనమిత్ర *యూనివర్సల్‌ గ్లోబల్‌ పీస్‌ ’ అనే అంతర్జాతీయ సంస్థ ఆయనకు గౌరవ డాక్టరేట్‌ *1995లో భారత ప్రభుత్వం నుంచి వనసేవా అవార్డు *ఖమ్మం రోటరీ క్లబ్ అవార్డు == మరణం == దరిపల్లి రామయ్య అనారోగ్యంతో బాధపడుతూ ఖమ్మం ప్రభుత్వాసుపత్రిలో చికిత్స పొందుతూ గుండెపోటు రావడంతో 2025 ఏప్రిల్ 12నమరణించాడు. ఆయనకు భార్య, ముగ్గురు కొడుకులు, ఒక కూతురు ఉన్నారు. ఇద్దరు కుమారులు వివిధ కారణాలతో మరణించారు.<ref name="పద్మశ్రీ వనజీవి రామయ్య కన్నుమూత">{{cite news |title=పద్మశ్రీ వనజీవి రామయ్య కన్నుమూత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/vanajeevi-ramaiah-passes-away/1801/125066276 |accessdate=12 April 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=12 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250412044642/https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/vanajeevi-ramaiah-passes-away/1801/125066276 |archivedate=12 April 2025 |language=te}}</ref><ref name="పద్మశ్రీ వనజీవి రామయ్య గుండెపోటుతో కన్నుమూత">{{cite news |last1= |title=పద్మశ్రీ వనజీవి రామయ్య గుండెపోటుతో కన్నుమూత |url=https://www.ntnews.com/telangana/vanajeevi-ramaiah-passed-away-with-heart-attack-1954732 |accessdate=12 April 2025 |work= |publisher=NT News |date=12 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250412044752/https://www.ntnews.com/telangana/vanajeevi-ramaiah-passed-away-with-heart-attack-1954732 |archivedate=12 April 2025 |language=te}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{Authority control}} [[వర్గం:సంఘ సేవకులు]] [[వర్గం:ఖమ్మం జిల్లా సామాజిక కార్యకర్తలు]] [[వర్గం:చేసిన పని వలన పేరు మారిన తెలంగాణ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:పర్యావరణ కార్యకర్తలు]] [[వర్గం:పద్మశ్రీ పురస్కారం పొందిన తెలంగాణ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:భారతీయ పర్యావరణ కార్యకర్తలు]] [[వర్గం:1937 జననాలు]] [[వర్గం:2025 మరణాలు]] 1h1p40cgkx96buosxus7mzvr46qgr0y 0 240051 4594742 4337420 2025-06-29T05:35:05Z Muralikrishna m 106628 4594742 wikitext text/x-wiki {{హిందూమతము}} మతం, ఆధ్యాత్మికతలో, ఒక తీర్థయాత్ర గొప్ప నైతిక ప్రాముఖ్యత, ఇది ఒక పవిత్ర ప్రదేశం లేదా ఒక ప్రయాణం నమ్మకం, విశ్వాసం యొక్క ప్రాముఖ్యతతో కూడినది. ప్రతి ప్రధాన మతం లోని సభ్యులు విశ్వాసం కలిగిన ప్రజలు యాత్రికులుగా యాత్రలలో పాల్గొంటారు. ప్రతి పవిత్ర స్థలాలకు యాత్రకు దాని స్వంత మతపరమైన ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది. '''పవిత్ర ప్రదేశం''': హిమాలయ చార్ ధామ్ - బద్రీనాథ్, కేదార్నాథ్, గంగోత్రి, యమనోత్రి. వారణాసి / కాశీ, అలహాబాద్ / ప్రయాగ, హరిద్వార్-రిషికేశ్, మధుర-బృందావన్, అయోధ్య. '''మహామహమ్''': ఆలయం పట్టణమైన కుంబకోణంలో జరిగే ప్రపంచ ప్రసిద్ధ పండుగ. ఇది 12 సంవత్సరాలలో ఒకసారి జరుపుకుంటారు. 25 లక్షల మందికి పైగా ప్రజలు ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో నుండి ఇక్కడకు వస్తారు. '''పవిత్ర ఆలయం''': శృంగేరి, ద్వారకా, పూరి, బద్రీనాథ్ యొక్క నాలుగు పీఠాలు. వైష్ణో దేవి దేవాలయం, కత్రా; వైష్ణవ జగన్నాథ ఆలయం, రథ యాత్ర వేడుకలకు పూరీ; తిరుమల - తిరుపతి, తిరుమల వేంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయం; స్వామి అయ్యప్పకు శబరిమల నివాసం. శక్తి పీఠాలు, కాళీఘాట్, కామాఖ్య స్త్రీ దేవతలు. జ్యోతిర్లింగాలు. పంచ భూత స్థలం.[[అంతర్వేది]] శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి ఆలయం '''కుంభమేళా''': కుంభ మేళా ("పిట్చెర్ ఫెస్టివల్") హిందూ యాత్రికులకు పవిత్రమైన వాటిలో ఇది ఒకటి, ఇది మూడు సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరుగుతుంది, అలహాబాద్, హరిద్వార్, నాశిక్, ఉజ్జయినీ ఈ ప్రదేశాలలో వరుస క్రమంగా వస్తూ తిరుగుతుంది. '''పవిత్ర దేవత''': కులదేవత హిందూ కుటుంబాలకు తమ సొంత కుటుంబం పోషకుడు లేదా పోషకురాలు. ఈ దేవత ఒక వంశం పరంపర, ఒక వంశం తెగ లేదా ఒక ప్రాంతం లేదా జాతికి చెందినది. '''సాధువుల యొక్క సమాధులు, సమాధులు సమూహాలు''': అలండి, దింణేశ్వర్ యొక్క సమాధి: షిర్డీ, షిర్డీ సాయి బాబా యొక్క స్వగృహం. == జాబితా== [[దస్త్రం:Kashi Vishwanath temple.jpg|thumb|వారణాసి ప్రధాన యాత్రా స్థలాలలో ఒకటి.]] [[దస్త్రం:Dwarkadheesh temple.jpg|thumb|ద్వారకా ఆలయం.]] [[దస్త్రం:Tirumala gopurams.JPG|thumb|తిరుపతి దేవాలయం]] [[File:Temple-Jagannath.jpg|thumb|జగన్నాథ ఆలయం]] [[దస్త్రం:Badrinath temple.jpg|thumb|బద్రీనాథ ఆలయం]] [[దస్త్రం:Cave Temple of Lord Amarnath.jpg|thumb|అమర్నాథ్ ఆలయం]] [[దస్త్రం:Mathura Temple-Mathura-India0002.JPG|thumb|కేశవ దేవ్ దేవాలయం]] ===అ=== * [[అకాల్ తక్త్]] * [[అంతర్వేది]] ఆంధ్ర ప్రదేశ్ * [[#అమర్నాథ్ అమర్నాథ్ ఆలయం|అమర్నాథ్]], [[జమ్మూ కాశ్మీరు]] * [[అంబాజీ]], [[గుజరాత్]] * [[అంబాబాయి యోగేశ్వరి ఆలయం, అంబాజోగై]], [[మహారాష్ట్ర]] * [[అక్షయగంగ]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[అక్షరధామ్]] * [[అఖాడచండీ ఆలయం]] * [[అగ్ని దేవాలయం]] * [[అట్టుకళ్| అట్టుకళ్ పొంగాల]] * [[అత్థాస్ (శక్తిపీఠం)]], లాభపూర్, [[పశ్చిమ బెంగాల్]] * [[అనంత వాసుదేవ ఆలయం]] * [[అన్నమలై హిల్]] * [[అమరారామం]], [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] * [[అమరావతి |అమరావతి గ్రామం, గుంటూరు జిల్లా]] * [[అమర్‌కాంతక్]], [[మధ్యప్రదేశ్]] * [[అమ్మపల్లి సీతారామచంద్రస్వామి ఆలయం]] * [[అయోధ్య]] * [[అరుణాచలం]] * [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్#పర్యాటకం|పరాశరం కుండ్, అస్సాం]] * [[అలకలతోపు]] * [[అలహాబాద్]], [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] * [[అలియాబాదు రత్నాలయం]] * [[అళంది ]], [[మహారాష్ట్ర]] * [[అళగియ మణవాళ పెరుమాళ్ ఆలయం]] * [[అవిట్టత్తూర్]] * [[అహోబిలం]], [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] ===ఆ=== * [[ఆట్టుకాలమ్మ భగవతి క్షేత్రం]] * [[ఆనంద్‌ఆశ్రం కంహంగాడ్]] * [[ఆశ్వక్లాంత్ స్వామి ఆలయం]] గౌహతి, [[అసోం]] * [[ఆంగ్‌కోర్ వాట్]] * [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్ విశిష్ట దేవాలయాలు]] ===ఉ=== * [[ఉజ్జయినీ]], [[పశ్చిమ బెంగాల్]] * [[ఉడుపి]] * [[ఉదయపూర్ (శక్తిపీఠం)]] * [[ఉమానంద స్వామి దేవాలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[ఉమామహేశ్వరం (మహబూబ్ నగర్)]] * [[ఉమారుద్ర కోటేశ్వరస్వామి ఆలయము]] * [[ఉరైయూరు]] * [[ఉలగళంద పెరుమాళ్ కోవెల, కాంచీపురం]] * [[ఉరుకుంద ఈరణ్ణస్వామి]] ===ఏ=== * [[ఏకాంబరేశ్వర దేవాలయం]] * [[ఏడుపాయలు]] ===ఐ=== * [[ఐతానగర్]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[ఐనవోలు మల్లన్న స్వామి దేవాలయం]] ===ఓ=== * [[ఓంకారేశ్వర్]] ===క=== * [[కట్ట మైసమ్మ దేవాలయం]] * [[కత్రా, జమ్మూ అండ్ కాశ్మీర్|కాట్రా]] * [[కనకదుర్గ గుడి]] * కన్యాశ్రమం (శక్తిపీఠం), కన్యాకుమారి, [[తమిళనాడు]] * [[కపాలేశ్వర దేవాలయం]] * [[కపి స్థలమ్]] * [[కర్ణాట్ (శక్తిపీఠం)]] * [[కర్రబొమ్మల సీతారామ మందిరం]] * [[కలారం ఆలయం]] * [[కల్మాధవ్ (శక్తిపీఠం)]], అమరకంటక్, [[మధ్య ప్రదేశ్]] * [[కాంచి]] * [[కాంచీపురం | కాంచీపురం, తమిళనాడు]] * [[కాణిపాకం]] * [[కాథరగామ]] * [[కామగిరి (శక్తిపీఠం)]], కామాఖ్య, [[అస్సాం]] * [[కామాక్షి అమ్మవారి దేవాలయం, కంచి]] * [[కామాఖ్య దేవాలయము|కామాఖ్య దేవి ఆలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[కార్తోయతాత్ (శక్తిపీఠం)]], భవానీపూర్ గ్రామం, [[బంగ్లాదేశ్]] * [[కాలువ బుగ్గ]] * [[కాళిపీఠ్ (శక్తిపీఠం)]], కాళీఘాట్, [[కొలకత్తా]] * [[కాళేశ్వరం]] * [[కాశీ]] * [[కిరీత్ (శక్తిపీఠం)]], కిరీత్ కొండ గ్రామం, [[పశ్చిమ బెంగాల్]] * [[కీసర (రంగారెడ్డి జిల్లా)]] * [[కుంభకోణం]] * [[కుంభమేళా]] * [[కుక్కే సుబ్రహ్మణ్య దేవాలయం]] * [[కుచాద్రి వెంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం]] * [[కుమారభీమారామం|కుమారరామం]] * [[కురవి వీరభద్రస్వామి దేవాలయము|కురవి వీరభద్రస్వామి దేవాలయం]] * [[కురుక్షేత్ర|కురుక్షేత్ర (శక్తిపీఠం)]], [[హర్యానా]] * [[కురుమూర్తి]] * [[మహాదేవి తీర్థ దేవాలయం (కులు)]] * [[కూడలి సంగమేశ్వర క్షేత్రం]] * [[కేటీల్]] * [[కేదార్‌నాథ్]] * [[కైలాష్ పర్వతం]] * [[కైలాసకోన గుహాలయం]] * [[కొండగట్టు]] * [[కొట సత్తెమ్మ దేవాలయం]] * [[కొట్టియూర్ వైశాఖ మహోత్సవం|వైశాఖ మహోత్సవం]], కొట్టియూర్ * [[కొమురవెల్లి మల్లన్న స్వామి దేవాలయం]] * [[కొలను భారతి]] * [[కొల్హాపూర్]] [[లక్ష్మీ|మహాలక్ష్మి]] * [[కోటప్ప కొండ]] * [[కోణార్క సూర్య దేవాలయం]] * [[కోణార్క్]] * [[కోదండ రామాలయం, ఒంటిమిట్ట]] * [[కోదండ రామాలయం, తిరుపతి]] ===గ=== * [[గంగోత్రి]] * [[గండి క్షేత్రం]] * [[గజనాన్ మహరాజ్]] * [[గడీమాయ్]] * [[గయ|గయ, ఇండియా]] * గాణగాపురం * [[గుండిచ దేవాలయం]] * [[గుజ్యేశ్వరి మందిరము]], [[నేపాల్]] * [[గురువయూర్ ఆలయం#దేవత యొక్క కథ|నారాయణాలయం]] * [[గురువాయూర్]], [[కేరళ]] * [[గోదాచి వీరభద్రేశ్వర్ ఆలయం]] * [[గోర్ ఖుట్ట్రీ]] * [[గోల్డెన్ టెంపుల్, శ్రీపురం]] * [[గోవర్ధన మఠం]] * [[గోవిందరాజస్వామి ఆలయం, తిరుపతి]] * [[గోవిందరాజుల గుట్ట]] * [[గోవిందవాడి]] * గోసాయికుం ===ఘ=== * [[ఘటికాచలం]] * [[ఘానాపూర్ గుట్ట]] ===చ=== * [[చిత్రకూట్ ధామ్ (కర్వీ)|చిరకూటం]] * [[చంద్రోదయ దేవాలయము]] * [[చాముండేశ్వరి దేవాలయం, మైసూరు]] * [[చార్‌ ధామ్‌]] * [[చిదంబరం ఆలయం]] * [[చిలుకూరు బాలాజీ దేవాలయం]] * [[ఛొట్టోగ్రామ్ (శక్తిపీఠం)]], చంద్రనాధ్ కొండ, [[బంగ్లాదేశ్]] ===ఛా=== * [[ఛాయా సోమేశ్వరాలయం]] ===జ=== * [[జెజూర్]] [[ఖండోబా]] * [[జొన్నవాడ]] * [[బాసర|జ్ఞాన సరస్వతి ఆలయం, బాసర]] * [[జ్యోతిర్మఠం|జ్యోతిర్మఠ్]] * [[జ్యోతిర్లింగం|జ్యోతిర్లింగ]] * [[జ్వాలాముఖి (శక్తిపీఠం)]], కాంగ్రా. * [[జలంధర్ (దేవీ తాలాబ్)]] * [[జంబుకేశ్వరం]] * [[జలకంఠేశ్వరాలయం]] ===డ=== * [[డాకొర్]] ===త=== * [[తంజావూరు]] * [[తలపాడి]] * [[తవాంగ్]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[తస్సంగొంపా]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[తాడికొంబు ఆలయం]] * [[తామ్రేశ్వరీ దేవాలయం]], సాడియా, [[అసోం]] * [[తిరు అన్బిల్]] * [[తిరుకూడలూరు]] * [[తిరుక్కడల్‌మలై]] * [[తిరుక్కణ్ణంగుడి]] * [[తిరుక్కణ్ణపురం]] * [[తిరుక్కావళంబాడి]] * [[తిరుచెందూర్]] * [[తిరుచ్చిత్తరకూడమ్]] * [[తిరుత్తణి]] * [[తిరుత్తెట్రియమ్బలం]] * [[తిరునావాయ్]] * [[తిరునీర్మలై]] * [[తిరుపతమ్మ తల్లి]] * [[తిరుపతి (నగరం)|తిరుపతి]] * [[తిరుపతి గంగమ్మ జాతర]] * [[తిరుపార్తన్ పళ్ళి]] * [[తిరుప్పరంకుండ్రం]] * [[తిరుమంతంకున్ను ఆలయం]] * [[తిరుమల ఆనంద నిలయం]] * [[తిరుమల]] * [[తిరువనంతపురం]] * [[మరుందీశ్వరర్ ఆలయం (తిరువాన్మియూరు)|తిరువాన్మియూరు మరుందీశ్వరాలయం]] * [[తిరువిడందై]] * [[తిరువెళ్ళక్కుళమ్]] * [[తిరువెళ్ళియంగుడి]] * [[తీర్థా, క్షేత్రాలు]] * [[తీర్ధాల సంగమేశ్వర స్వామి ఆలయం]] * [[తుల్జా భవాని ఆలయం|తుల్జాపూర్ భవాని ఆలయం]] * [[త్రయంబకేశ్వరాలయం,నాసిక్|త్రయంబకేశ్వర్ శివాలయం]] * [[త్రియుగీ నారాయణ్ ఆలయం]] * [[త్రిలింగ మందిరం]], టిన్‌సుకియా, [[అసోం]] * [[త్రిసూర్]] ===ద=== * [[దంతేశ్వరి దేవాలయం]], [[చత్తీస్ గఢ్]] * [[దక్షారామము|ద్రాక్షారామం]] * [[దక్షిణేశ్వర కాళికాలయము]] * [[దత్త ముక్తి క్షేత్రం]] * [[దత్తాత్రేయ దేవాలయం (ఎత్తిపోతల)]] * [[దశభుజ గణపతి]] * [[దేవిపురం]] * [[దైద అమరలింగేశ్వర స్వామి]] * [[ద్వారక]] * [[ద్వారక మఠం|ద్వారకా పీఠం]] * [[ద్వారకాధీశుడి ఆలయం]] * [[ద్విభుజ గణపతి స్వామి ఆలయం|ద్విభుజ గణపతి]], ఇడగుంజి, [[కర్నాటక]] ===ధ=== * [[ధ్యానాంజనేయస్వామి ఆలయం, కర్మన్‌ఘాట్]] * [[ధర్మస్ధల]] ===న=== * [[నత్తా రామేశ్వరాలయం]] * [[నరసింహ కొండ]] * [[నరసింహస్వామి ఆలయం (ఖమ్మం)]] * [[నవగ్రహ థామం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[నవనందులు]] * [[నాధ్ ద్వారా]] * [[నాసిక్]] * [[నెట్టికంటి ఆంజనేయస్వామి]] * [[నెమలిగుండ్ల రంగనాయకస్వామి ఆలయం]] * [[నెల్లితీర్థం]] * [[నైనాటివు]] * [[నైమిశారణ్యం]] * [[నవగ్రహ సూర్య మందిరం, మంగళ్ ధామ్]] ===ప=== * [[ప్రేమమందిరం (బృందావనం)]] * [[పంచ కేశవాలయాలు]] * [[పంచారామాలు|పంచరామ క్షేత్రాలు]] * [[పంచవటి]] * [[పంధార్పూర్]] * [[పద్మాక్షి దేవాలయం]] * [[పరశురాం కుండ్]], తేజు, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[పరశురామేశ్వర ఆలయం]] * [[పళని మురుగన్ టెంపుల్|పళని]] * [[పళని]] * [[పళముదిర్చోళై]] * [[పశుపతినాథ్ దేవాలయం]] * [[పాండునాథ ఆలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[పాండురంగ విఠలేశ్వర స్వామి ఆలయం]] * [[పార్థసారథి దేవాలయం]] * [[పార్వతీ దేవి మందిరం, అక్షయగంగ]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[పాలకుర్తి సోమేశ్వర లక్ష్మీనర్సింహస్వామి దేవాలయం]] * [[పిఠాపురం]] * [[పుట్టపర్తి | పుట్టపర్తి శ్రీ సత్య సాయి]] * [[పుష్కర్]] * [[పూరి]] * [[పూరీ జగన్నాథ దేవాలయం]] * [[పైడితల్లి అమ్మవారి ఆలయం, విజయనగరం]] * [[ప్రపంచ దేవాలయాల జాబితా]] * [[ప్రముఖ హిందూ దేవాలయాలు]] * [[ప్రహ్లాదపురి దేవాలయం, ముల్తాన్]] * [[ప్రే విహార దేవాలయం]] ===బ=== * [[బటు గుహలు]] * [[బద్రీనాథ్]] * [[బహుళ (శక్తిపీఠం)]], [[పశ్చిమ బెంగాల్]] * [[బాదామీ గుహాలయాలు]] * [[బాబా ధన్సార్]] * [[బాబా బైధానాథ్ ధామ్, దేవ్‌ఘర్]] * [[బాలకోటేశ్వరస్వామి దేవస్థానం, గోవాడ]] * [[బిరాజా (శక్తిపీఠం)]], [[ఒడిషా]] * [[బిర్లా మందిరం (ఢిల్లీ)]] * [[బిర్లా మందిరం, హైదరాబాదు]] * [[బుగ్గరామలింగేశ్వర స్వామి ఆలయం,ముశిపట్ల|బుగ్గరామలింగేశ్వర స్వామి ఆలయం, ముశిపట్ల]] * [[బృహదీశ్వరాలయం]] * [[బేడి ఆంజనేయస్వామి దేవాలయం]] * [[రామకృష్ణ మఠం|బేలూర్ మఠం]] * [[భైరవకోన]] * [[బొమిడాలా]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[బోయకొండ గంగమ్మ]] * [[భద్రాచలం]] * [[భవానీ]] * [[భీమశంకర్ ఆలయం]] * [[భీస్‌మాక్ నగర్]], డిబాంగ్ వ్యాలీ, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[వ్రిందావన్|బృందావనం]], [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] ===భా=== * [[భారతదేశంలోని గుహాలయముల జాబితా]] * [[భారతదేశంలోని హిందూ దేవాలయాల జాబితా]] ===మ=== * [[మండేర్ దేవి ఆలయం (మంద్రదేవి)|మండేర్ దేవి ఆలయం]] * [[మంత్రాలయం]] * [[మజులి]] <ref>{{cite web|last1=Majuli|first1=River Island|title=Largest river island|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-river-island-|website=Guinness World Records|accessdate=6 September 2016}}</ref> * [[మణికరణ్]] * [[మధుర]] * [[మన్యంకొండ]] * [[మరకత రాజరాజేశ్వరీ దేవాలయం]] * [[మరిడమ్మ తల్లి దేవాలయం]] * [[మలితాన్ మందిరం]], పశ్చిమ సియాంగ్, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[మల్లూరు హేమాచల లక్ష్మీనర్సింహస్వామి క్షేత్రం]] * [[మహూర్, మహారాష్ట్ర|మహూర్]] * [[మహేంద్రము]] * [[మానస (శక్తిపీఠం)]] [[టిబెట్టు]] * [[మానసదేవీ ఆలయం,హరిద్వార్]] * [[మానసాదేవి ఆలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[మాయపూర్]] * [[మాయాదేవి దేవాలయం,హరిద్వార్]] * [[మారెమ్మవ్వ ఆలయం, ఉప్పరహాల్]] * [[మావుళ్ళమ్మ దేవస్థానం, భీమవరం]] * [[మీనాక్షి అమ్మన్ ఆలయం|మదురై మీనాక్షి ఆలయం]] * [[ముక్తి నాగ క్షేత్రము]] * [[ముక్తినాథ్|ముక్తినాధ మందిరం]], [[నేపాల్]] * [[ముఖలింగం]] * [[మూకాంబిక]] * [[మూకాంబిక|మూకాంబికా ఆలయము]], కొల్లూరు, [[కర్నాటక]] * [[మెట్టుగుట్ట రామలింగేశ్వరాలయం]] * [[మేఘన గుహాలయం]], డోపూర్జి, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] * [[మైహార్#శారదా దేవి ఆలయం|మైహర్ దేవి]] * [[మౌంట్ అబు]] ===య=== * [[యమునోత్రి]] * [[యాదగిరి లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవాలయం]] ===ర=== * [[రంగనాథస్వామి దేవాలయం, శ్రీరంగం]] * [[రామతీర్థం]] * [[రామప్ప దేవాలయము]] * [[రామేశ్వరం]] [[రామేశ్వరము]] * [[రిషికేష్]] * [[ర్యాలీ]] ===ల=== * [[లింగరాజ ఆలయం]] ===వ=== * [[వరాహ లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవస్థానం, సింహాచలం]] * [[వరుణ దేవాలయం, కరాచీ]] * [[వర్గల్ సరస్వతి దేవాలయం]] * [[వశిష్ట ఆశ్రమం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[వాణీ (నాసిక్)|వాణీ]], నాసిక్ * [[వారణాసి]] * [[వాసుదేవ ఆలయం]] * [[వింధ్యాచలం|వింధ్యాచల్]] * [[విరాట్ రామాయణ్ మందిరము]] * [[విస్కాంసిన్ హిందూ దేవాలయం]] * [[వీర్ల అంకాళమ్మ ఆలయం (కారంపూడి)]] * [[వెంకయ్య స్వామి]] * [[వేంకటేశ్వర స్వామివారి దేవస్థానం, బలిజిపేట]] * [[వేంకటేశ్వరాలయం]] * [[వేణుగోపాలస్వామి ఆలయం, రాజమండ్రి]] * [[వేదనారాయణస్వామి ఆలయం]] * [[వేములవాడ]] * [[వైద్యనాథ జ్వోతిర్లింగం - చితా భూమి|వైద్యనాధం (శక్తిపీఠం)]], [[దేవ్‌ఘర్]], [[ఝార్ఖండ్]] * [[వైష్ణవ దేవి|వైష్ణో దేవి ఆలయం]], [[జమ్మూ కాశ్మీర్]] ===శ=== * శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి ఆలయం, [[అంతర్వేది]] * [[శంభులింగేశ్వర స్వామి దేవాలయం]] * [[శక్తీశ్వరస్వామి ఆలయం, యనమదుర్రు]] * [[శబరిమల | శబరిమల మండల-కాలా తీర్థయాత్ర]] * [[శబరిమలై]], [[కేరళ]] * [[శాంతి ఆశ్రమం]], [[కనాఘాట్, అస్సాం]] * [[శారదా పీఠం]] * [[శివకాశి]] * [[శివకోరి]] * [[శివగిరి, కేరళ]] * [[శివడాల్ స్వామి దేవాలయం]], శివసాగర్, [[అసోం]] * [[శివపురి దేవాలయం, నాగోలు]] * [[శివాలయం]] * [[శుక్రేశ్వర దేవాలయం|శుక్రేశ్వర ఆలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[శృంగేరి శారదా పీఠము|శృంగేరి శారద పీఠం]] * [[శృంగేరి]] * [[శ్రీ అనంత పద్మనాభ స్వామి దేవాలయం (అనంతగిరి)]] * [[శ్రీ అనంతపద్మనాభస్వామి దేవాలయం (కేరళ)]] * [[శ్రీ కాంచన కాంతీ దేవి ఆలయం]], గౌహతి, [[అసోం]] * [[శ్రీ కూర్మనాథస్వామి దేవస్థానం]], [[శ్రీకూర్మం]], [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]] * [[శ్రీ తల్పగిరి రంగనాథస్వామి దేవస్థానం, నెల్లూరు]] * [[శ్రీ పాతపాటేశ్వరి అమ్మవారి దేవాలయం (గురజాల)]] * [[శ్రీ పార్వతీ సమేత పాతాళ భోగేశ్వరస్వామివారి ఆలయం, భోగేశ్వరం]] * [[శ్రీ పెద్దింట్లమ్మ దేవాలయం, కొల్లేటికోట]] * [[శ్రీ ప్రసన్న వేంకటేశ్వరస్వామి ఆలయం, అప్పలాయగుంట]] * [[శ్రీ బాలపార్వతీ సమేత జలధీశ్వర ఆలయం]], [[ఘంటసాల (కృష్ణా జిల్లా)|ఘంటసాల]] * [[సత్రశాల|శ్రీ భ్రమరాంబ సమేత మల్లిఖార్జునస్వామి]] * [[శ్రీ భగవాన్ వెంకయ్యస్వామి ఆలయం, గొలగమూడి]] * [[శ్రీ మూలస్థానేశ్వర స్వామి ఆలయం, నెల్లూరు]] * [[శ్రీ రాజరాజేశ్వరస్వామి ఆలయం (వేములవాడ)]] * [[శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ దేవాలయం, కదిరి]] * [[శ్రీ వరాల వేంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయం-ఈడూరు]] * [[శ్రీ వింజేటమ్మతల్లి దేవాలయం]] * [[శ్రీ విష్ణుమూర్తి దేవాలయం (కొడలనే)]], కొడలనే, ఉత్తర కన్నడ జిల్లా, [[కర్నాటక]] * [[శ్రీ వీరభద్రస్వామి దేవాలయము (మాచెర్ల)]] * [[శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయం, నారాయణ తిరుమల]] * [[శ్రీ సజ్జగంట రంగనాథస్వామి, గుడిపల్లి]] * [[శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి వారి దేవస్థానం (భద్రాచలం)|శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామి వారి దేవస్థానం, భద్రాచలం]] * [[శ్రీ సూర్యనారాయణస్వామి దేవస్థానం, అరసవల్లి|సూర్యనారాయణ స్వామి దేవాయం, అరసవిల్లి]], [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్]] * [[శ్రీకాళహస్తీశ్వర దేవస్థానం|శ్రీకాళహస్తీశ్వర దేవస్థానం, శ్రీకాళహస్తి]] * [[శ్రీకృష్ణ దేవాలయం]], తేజ్‌పూర్, [[అసోం]] * [[శ్రీచెన్నకేశవస్వామి దేవాలయం (వింజమూరు)]] * [[శ్రీనివాస మంగాపురం]] * [[శ్రీ మల్లేశ్వరస్వామి, శ్రీ లక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవస్థానము|శ్రీమల్లేశ్వరస్వామి, శ్రీలక్ష్మీనరసింహస్వామి దేవస్థానం]] * [[శ్రీరంగం]] * [[శ్రీశైల క్షేత్రం|శ్రీశైలం]] ===ష=== * [[షిర్డీ]] * [[షర్కారె]], [[పాకిస్తాన్]] ===స=== * [[భీమారామం|సోమారామం]] * [[ముచ్చిమిల్లి|సువర్చలాసమేత సన్మోహనాంజనేయ స్వామి వారి దేవాలయం]], [[ముచ్చిమిల్లి]] * సంగం, శ్రీకాకుళం జిల్లా * [[సంగమేశ్వరాలయం సంగం (నెల్లూరు జిల్లా)]] * [[సంఘి దేవాలయం]] * [[సప్తశ్రాంగి]] * [[సమ్మక సారాలమ్మ జాతర]] * [[సాలాసర్ బాలాజీ]] * [[సిద్ధి వినాయక దేవాలయం,ముంబై]] * [[సిద్ధేశ్వరాలయం]] * [[సుగంధ]], షికార్ పూర్, [[బంగ్లాదేశ్]] * [[సుబ్రహ్మణ్యస్వామి ఆలయం]] * [[సురేంద్రపురి హనుమదీశ్వర ఆలయం]] * [[సూర్య దేవాలయం, ముల్తాన్]] * [[సూర్యదేవాలయం]], సూర్యపహాడ్, [[అసోం]] * [[సోమనాథ్]] * [[సోమప్ప దేవాలయం, సోమవరం]] * [[స్వర్ణ దేవాలయం, శ్రీపురం]] * [[స్వామిమలై]] ===హ=== * [[హయగ్రీవ మాధవస్వామి ఆలయం]], [[హజోలో]], [[అస్సాం]] * [[హరిద్వార్]] * [[హేమకుండ్]] * [[హొరనాడు]], [[కర్ణాటక]] * [[హింగ్లాజ్|హింగుళ]], [[పాకిస్తాన్]] ===క్ష=== * [[క్షీరారామము]] భారతదేశంలో 51 శక్తి పీఠాలతో పాటు నాలుగు థామములు, పన్నెండు జ్యోతిర్లింగాలు ఉన్నాయి. గౌరికుండ్ నుండి కేదార్‌నాథ్ 18 కిలోమీటర్ల దూరం, ఉత్తర పర్యాటకం ద్వారా ట్రెక్ లేదా హెలికాప్టర్ సేవ ద్వారా చేరుకోవచ్చు. ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[ఆంధ్ర ప్రదేశ్ పుణ్యక్షేత్రాల జాబితా]] * [[హిందూ మతము యాత్రా స్థలాలు]] * [[హిందూ సంస్థల జాబితా]] ==మూలాలు== {{reflist}} ==మరింత చదవడానికి== * {{cite book|first=Surinder Mohan |last=Bhardwaj|title=Hindu Places of Pilgrimage in India: A Study in Cultural Geography|url=https://books.google.com/books?id=D6XJFokSJzEC|year=1983|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-04951-2}} * {{cite book|first= James G.|last= Lochtefeld |title=God's Gateway : Identity and Meaning in a Hindu Pilgrimage Place: Identity and Meaning in a Hindu Pilgrimage Place|url=https://books.google.com/books?id=V1L99XsB1gkC|date=28 December 2009|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-974158-8}} * {{cite book|first=Knut A.|last= Jacobsen|title=Pilgrimage in the Hindu Tradition: Salvific Space|url=https://books.google.com/books?id=Kn6_3oBFAqIC|date=5 March 2013|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-59038-9}} {{హిందూమతం ఆరాధన}} [[వర్గం:హిందూ మతము యాత్రా స్థలాలు| ]] [[వర్గం:హిందూ మతము తీర్థయాత్ర ప్రాంతాల జాబితాలు]] [[వర్గం:హిందూ మతము సంబంధిత జాబితాలు]] ldppxqj7iq7eok5hv2nfkg7v4jfkf8l 0 245452 4594633 3942549 2025-06-28T16:59:41Z Kopparthi janardhan1965 124192 సాంకేతిక వర్గం 4594633 wikitext text/x-wiki {{సినిమా| name = వందేమాతరం | director = [[బండి కృష్ణారావు]]| year = 1982| language = తెలుగు| production_company = [[ప్రియదర్శినీ క్రియేషన్స్]]| music = [[గుణసింగ్]]| starring = [[రత్నకల్వం ]],<br>[[ప్రభ (నటి)|ప్రభ]],<br>[[శ్రీలక్ష్మి]]| }} వందేమాతరం 1982 లో విడుదలైన తెలుగు సినిమా. ప్రియదర్శిని క్రియేషన్స్ పతాకం కింద ఈ సినిమాకు బండి కృష్ణారావు తన స్వీయ దర్శకత్వంలో నిర్మించాడు. రత్నకల్వం, ప్రభ, శ్రీలక్ష్మీ లు ప్రధాన తారాగణంగా నటించిన ఈ సినిమాకు గుణసింగ్ సంగీతాన్నందించాడు.<ref>{{Cite web|title=Vandemataram (1982)|url=https://indiancine.ma/BKBQ|access-date=2023-07-29|website=Indiancine.ma}}</ref> == తారాగణం == * శ్రీలక్ష్మీ * ప్రభ * రత్నకల్వం == సాంకేతిక వర్గం == * దర్శకుడు: బండి కృష్ణారావు * సంగీతం: గుణసింగ్ * నిర్మాణ సంస్థ: ప్రియదర్శిని క్రియేషన్స్ * నిర్మాత: బండి కృష్ణారావు * విడుదల:1982. == మూలాలు == {{మూలాల జాబితా}} {{మొలక-తెలుగు సినిమా}} [[వర్గం:ప్రభ నటించిన సినిమాలు]] miihbrsxrqjb73pjjr8e40k71qynqnv 0 248767 4594776 4575550 2025-06-29T08:05:36Z 2A02:842A:1BF:1901:8C96:B3E0:75ED:48AE 4594776 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = బాయ్స్ | image = | caption = | director = శంకర్ | writer = శంకర్<br />సుజాత రంగరాజన్ | starring = సిద్ధార్థ్<br />జెనీలియా<br />భరత్<br />[[నకుల్]]<br>[[తమన్]]<br />మణికండన్ | music = ఎ. ఆర్. రెహమాన్ | producer = [[ఎ. ఎం. రత్నం]] | studio = శ్రీ సూర్య మూవీస్ | cinematography = [[రవి కె. చంద్రన్]]<br/>కె. వి. ఆనంద్<br/>వి. మణికండన్ | editing = వి. టి. విజయన్ | released = {{Film date|2003|08|29|df=y}} | runtime = 170 నిమిషాలు | country = భారతదేశం | language = తెలుగు | budget = <!-- Must be attributed to a reliable published source with an established reputation for fact-checking. No blogs, no IMDb. --> | gross = <!-- Must be attributed to a reliable published source with an established reputation for fact-checking. No blogs, no IMDb. --> }} '''బాయ్స్''' 2003 లో శంకర్ దర్శకత్వంలో వచ్చిన తమిళ అనువాద చిత్రం.<ref name="బాయ్స్ సినిమా సమీక్ష">{{cite web|last1=జి. వి|first1=రమణ|title=బాయ్స్ సినిమా సమీక్ష|url=http://www.idlebrain.com/movie/archive/mr-boys.html|website=idlebrain.com|accessdate=11 December 2017}}</ref> ఇందులో సిద్ధార్ధ్, జెనీలియా ముఖ్యపాత్రల్లో నటించారు. ఎ. ఆర్. రెహమాన్ ఈ సినిమాకు సంగీతం అందించాడు. == తారాగణం == * [[సిద్ధార్థ్|మున్నాగా సిద్ధార్థ్]] * [[జెనీలియా]] * [[భరత్]] * [[ఎస్.ఎస్. తమన్|తమన్]] * మణికండన్ * [[నకుల్]] * వివేక్ * సెంథిల్ * [[సాలమన్ పాపయ్య]] *[[సత్యన్]] *[[దీప రామానుజం]] == పాటలు == ఎ. ఆర్. రెహమాన్ ఈ సినిమాకు సంగీతం అందించాడు. ఇందులో ఏడు పాటలున్నాయి. {{tracklist | headline = Track list | extra_column = గాయకులు | total_length = 35:20 | all_lyrics = [[ఎ. ఎం. రత్నం]] & శివ గణేష్ | title1 = నాకొక గర్ల్ ఫ్రెండ్ కావాలిరా | extra1 = కార్తీక్, టిప్పు & టిమ్మీ | length1 = 5:03 | title2 = డేటింగ్ | extra2 = బ్లాజ్ & [[వసుంధర దాస్]] | length2 = 5:03 | title3 = ఆలె ఆలె | extra3 = కార్తీక్ & చిత్ర శివరామన్ | length3 = 6:26 | title4 = సారీగమే | extra4 = లక్కీ ఆలీ, క్లింటన్ సెరీజో, బ్లాజ్, [[వసుంధర దాస్]] | length4 = 6:07 | note4 = | title5 = బూమ్ బూమ్ | extra5 = ఉదిత్ నారాయణ్ & సాధనా సర్గమ్ | length5 = 4:59 | title6 = మారో మారో | extra6 = కార్తీక్, కునాల్ గంజావాలా, జార్జ్, అనుపమ, సునీత సారథి | length6 = 5:41 | title7 = ప్లీజ్ సర్ | extra7 = కునాల్ గంజావాలా, క్లింటన్ సెరీజో, ఎస్. పి. బి. చరణ్, చిన్మయి | length7 = 1:58 }} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:తమిళ అనువాద సినిమాలు]] [[వర్గం:2003 తెలుగు సినిమాలు]] tfuw9dob4bslfda6npdkdn59m212580 0 254707 4594738 4587102 2025-06-29T05:24:32Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* ప్రిసైడింగ్ అధికారులు */ re-categorisation per [[WP:CFD|CFD]], typos fixed: → 4594738 wikitext text/x-wiki {{About|ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి|దిగువ సభ|ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ}} {{Infobox legislature |name = ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి |native_name = |coa_pic = |preceded_by = [[ఆంధ్రరాష్ట్రం|ఆంధ్ర రాష్ట్ర శాసనమండలి]] |foundation = 1958 జులై 1 – 1982 మే 31; <br/ > 2007 మార్చి 30 – ప్రస్తుతం |coa_res = 250px |house_type = ఎగువసభ |body = ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ |term_limits = 6 సంవత్సరాలు | leader1_type = [[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నరు]] | leader1 = [[ఎస్. అబ్దుల్ నజీర్|సయ్యద్ అబ్దుల్ నజీర్]] | party1 = | election1 = 2023 ఫిబ్రవరి 24 | leader2_type = సెక్రటరీ జనరల్ | leader2 = సూర్యదేవర ప్రసన్న కుమార్ | election2 = 2024 జులై 15 |leader3_type = [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా|ఛైర్మన్]] |leader3 = [[కొయ్యే మోషేన్‌రాజు]] |party3 = [[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వైఎస్‌ఆర్‌సిపి]] |election3 = 2021 నవంబరు 19 | leader4_type = [[ప్రస్తుత భారత శాసనసభ స్పీకర్‌లు, ఛైర్‌పర్సన్‌ల జాబితా|డిప్యూటీ ఛైర్మన్]] |leader4 = [[జకియా ఖానమ్]] |party4 = [[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వైఎస్‌ఆర్‌సిపి]] |election4 = 2021 నవంబరు 26 | leader5_type = [[ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|సభా నాయకుడు]]<br />([[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]]) |leader5 = [[నారా చంద్రబాబునాయుడు|ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు]] |party5 = [[తెలుగు దేశం పార్టీ|టిడిపి]] |election5 = 2024 జూన్ 12 | leader6_type = [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ వ్యవహారాల మంత్రుల జాబితా|శాసనసభ వ్యవహారాల మంత్రి]] | leader6 = [[పయ్యావుల కేశవ్]] | party6 = [[తెలుగు దేశం పార్టీ|టిడిపి]] | election6 = 2024 జూన్ 12 | leader7_type = [[ప్రస్తుత భారత ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా|ప్రతిపక్ష నాయకుడు]] |leader7 = [[బొత్స సత్యనారాయణ]] |party7 = [[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వైఎస్‌ఆర్‌సిపి]] |election7 = 2024 ఆగస్టు 22 |structure1 = AP Legislative Council strength as on Aug 2024.svg |structure1_res = 250px |members = 58 ( ఎన్నిక 50 + నామినేటెడ్ 8 ) |political_groups1 = '''[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|ప్రభుత్వం]](10)''' :{{Color box|{{party color|National Democratic Alliance}}}} [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] (10) :*{{Color box|{{party color|Telugu Desam Party}}}} [[తెలుగు దేశం పార్టీ|TDP]] (9) :*{{Color box|{{party color|Janasena Party}}}} [[జనసేన పార్టీ|JSP]] (1) '''[[అధికారిక ప్రతిపక్షం (భారతదేశం)|అధికారిక ప్రతిపక్షం]](36)''' :{{Color box|{{party color|YSR Congress Party}}}}[[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వైఎస్‌ఆర్‌సిపి]] (36) '''[[పార్లమెంటరీ ప్రతిపక్షం|ఇతర ప్రతిపక్షాలు]](7)''' :{{Color box|#DB5353}} PDF (2) :{{Color box|{{party color|Independent}}}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|IND]] (5) '''ఖాళీ (5)''' :{{Color box|#FFFFFF}} ఖాళీ (5) |voting_system1 = ఒకే బదిలీ చేయగల ఓటు విధానం | last_election1 = 2024 ఆగస్టు 16 | next_election1 = 2024 |session_room = Andhra Pradesh Secretariat.jpg |session_res = 250px |session_alt = |meeting_place = కౌన్సిల్ భవనం<br>[[అమరావతి]], ఆంధ్రప్రదేశ్, భారతదేశం |website = {{url|http://www.aplegislature.org/web/legislative-council|Andhra Pradesh Legislative Council}} }} '''[[ఆంధ్రప్రదేశ్]] శాసనమండలి (విధాన పరిషత్), '''[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనవ్యవస్థ|ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనవ్యవస్థలోని]] సభలలో ఎగువసభ.<ref>{{cite web |title=legislative council, Andhrapradesh |url=https://www.aplegislature.org/web/legislative-council |publisher=AP Government |accessdate=11 June 2019 |archive-date=25 మే 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190525220147/https://www.aplegislature.org/web/legislative-council |url-status=dead }}</ref> 1958 నుండి 1985 వరకు, మరలా తిరిగి 2007 నుండి 2014 వరకు ఈ వ్యవస్థ ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఉనికిలోవుంది. 2014లో ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్విభజన తరువాత ఆంధ్రప్రదేశ్‌ పునర్విభజన చట్టం, 2014<ref>{{Cite web|title=ఆంధ్రప్రదేశ్‌ పునర్విభజన చట్టం, 2014|url=https://education.sakshi.com/groups/study-material/ap-history/amdharaparadaeesa-paunaravaibhajana-catatam-2014-37750|access-date=3 జూలై 2023|website=సాక్షి}}</ref> లోని సెక్షన్ 22 ప్రకారం రెండు రాష్ట్రాలకు శాసనమండలులు ఇవ్వడం జరిగింది. అప్పటి నుండి నూతన ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో శాసనమండలి కొనసాగుతుంది. ==చరిత్ర== భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన నాటికి ఆంధ్రా ప్రాంతం మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో ఉంది. 1953 అక్టోబరు 1 న<ref>{{Cite web|title=1953 లో ఆంధ్ర రాష్ట్ర ఏర్పాటు|url=https://byjus.com/free-ias-prep/this-day-in-history-mar16/|url-status=live|access-date=3 జూలై 2023|website=బైజ్యాస్}}</ref> ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పాటైంది, తరువాత 1956 లో తెలంగాణ ప్రాంతంతో కలపి 1956 నవంబరు 1 న ఆంధ్రప్రదేశ్‌ రాష్ట్రాంగా అవతరించింది. 1953 లో ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పాటైన నాటి నుండి 1958 వరకు ఒకే సభ ఉన్న పార్లమెంటరీ వ్యవస్థగా పనిచేసింది. 1956 డిసెంబరు 5 న ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ [[శాసన మండలి|శాసనమండలి]] ఏర్పాటు చేయుటకు తీర్మానం చేసింది. ఈ వ్యవస్థ మూలంగా రెండు సభలు ఉంటాయి.<ref name="A">{{cite web|title=Andhra Pradesh Legislative Council History|url=http://legislativebodiesinindia.nic.in/States/Andhra%20pradesh/andhracouncil-w.htm|publisher=National Informatics Centre|accessdate=2010-09-03}}</ref> అధికారికంగా విధాన పరిషత్తు 1958 జూలై 1 న ప్రారంభించబడింది. ఈ ఏర్పాటు [[భారత రాజ్యాంగం]]లోని 168 అధికరణం మూలంగా జరిగింది. 1958 జూలై 7న అప్పటి [[భారత రాష్ట్రపతి]], [[బాబూ రాజేంద్ర ప్రసాద్|రాజేంద్రప్రసాద్]] ప్రారంభోత్సవం చేశాడు.<ref name="A"/> ==రద్దులు, పునరుజ్జీవనాలు== === 1980 రద్దు=== 1980 వ దశకంలో, ఎగువ సభలను రద్దు చేయాలని కోరిన రాష్ట్రాలలో మొదటి రాష్ట్రంగా ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉంది. ఇది ప్రజా ప్రాతినిధ్యం లేనిదని, రాష్ట్ర బడ్జెట్ పై భారమని, చట్టం ఆమోదించడంలో జాప్యాలకు కారణమనే విమర్శలతో రద్దు చేయటకు నాటి టీడిపి ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.<ref name="A"/><ref name="B">{{cite book|title=Introduction to the Constitution of India, Fifth Edition|pages=212–13|author=Sharma|publisher=PHI Learning Pvt. Ltd.|isbn=978-81-203-3674-2}}</ref><ref name="C">{{cite book|title=Indian Polity For UPSC 3E|date=2012-02-23|url=https://archive.org/details/nlsiu.328.1.lax.30136|author=Laxmikanth|pages=27-1|publisher=Tata McGraw-Hill|isbn=978-0-07-015316-5}}</ref><ref name="D">{{cite book|title=State politics in India: reflections on Andhra Pradesh|pages=97–110|author=Agarala Easwara Reddy|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|year=1994|isbn=978-81-85880-51-8}}</ref> ఆ విధంగానే రద్దు తీర్మానాన్ని అసంబ్లీలో ఆమోదించి కేంద్రానికి పంపింది. ఏదేమైనా అప్పటి పాలక పార్టీ [[తెలుగుదేశం పార్టీ|తెలుగుదేశం]] రాజకీయ ప్రతిపక్షమైన [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెసు]]కు శాసన మండలిలో ఎక్కువ సీట్లు ఉండటంవల్ల ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన బిల్లులు చట్టాలు అవ్వడానికి ఆలస్యం జరుగుతుందని ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు వార్తలు వచ్చాయి.<ref name="D"/> ఆంధ్రప్రదేశ్ విధానసభ ఆమోదించి పంపిన తీర్మానం ప్రకారం, [[భారత పార్లమెంటు]] 1985 లో ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసన మండలి (రద్దు) చట్టం ద్వారా [[శాసన మండలి|విధాన పరిషత్‌]]ను రద్దు చేసింది. === 2007 పునరుజ్జీవనం === 1989 లో రాష్ట్ర ఎన్నికలలో గెలిచిన కాంగ్రెస్ (ఐ) కు చెందిన ముఖ్యమంత్రి [[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] శాసన మండలిని పునరుద్ధరించడానికి తదుపరి ప్రయత్నాలు ప్రారంభించాడు.<ref name="A"/><ref name="D"/> శాసన మండలిని పునరుద్ధరించడానికి ఒక తీర్మానం 1990 జనవరి 22 న విధానసభలో ఆమోదించబడింది.<ref name="A"/> 1990 మే 28 న రాష్ట్ర విధానసభ (అసంబ్లీ) తీర్మానం ప్రకారం, భారత పార్లమెంటు ఎగువ సభ (రాజ్యసభ) లో శాసన మండలి పునరుద్ధరణకు అధికారమిచ్చిన శాసనం ఆమోదం పొంది దిగువ సభైన లోక్‌సభ ఆమోదానికి పంపబడింది. కానీ అర్ధంతరంగా 1991 లో లోక్‌సభ రద్దు కావటంతో ఈ బిల్లు నిలిచిపోయింది.<ref name="A" /> తరువాత వచ్చిన లోక్‌సభలు (1991–1996, 1996–1998, 1998–2004) ఈ విషయంపై ఎలాంటి చర్యా తీసుకోలేదు. 2004 ఆంధ్రపదేశ్‌ రాష్ట్ర ఎన్నికలలో విజయం సాధించిన తరువాత, కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసన సభ 2004 జూలై 8 న శాసన మండలి పునరుద్ధరణకు మరొక తీర్మానాన్ని ఆమోదించి కేంద్రానికి పంపింది.<ref name="A" /> కేంద్రం ప్రభుత్వం 2004 డిసెంబరు 16 న ఆంధ్రప్రదేశ్ కౌన్సిల్ బిల్లును లోక్‌సభలో ప్రవేశపెట్టింది. 2006 డిసెంబరు 15 న లోక్‌సభ ఆమోదం, డిసెంబరు 20 న రాజ్యసభ ఆమోదం పొంది, 2007 జనవరి 10 న రాష్ట్రపతి ఆమోదం పొందింది.<ref name="A" /> నూతనంగా పునరుద్ధరించబడిన శాసన మండలి 2007 మార్చి 30 న ఏర్పాటు చేయబడింది, ఏప్రిల్ 2 న అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ [[రామేశ్వర్ ఠాకూర్]] చేత ప్రారంభించబడింది.<ref name="A" /> ===2020 రద్దు ప్రయత్నం=== ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధాని వికేంద్రీకరణకు సంబంధించిన రెండు బిల్లులను అసంబ్లీ ఆమోదించిన తర్వాత, శాసనమండలి నిశితమైన పరిశీలన కొరకు సెలెక్ట్ కమిటీకి పంపాలని నిర్ణయించింది. దీనిని వ్యతిరేకించిన వైయస్సార్ కాంగ్రెసు పార్టీ ప్రభుత్వం శాసనసభలో శాసనమండలి రద్దు తీర్మానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. ఈ తీర్మానం పై చర్చకు తెదేపా హాజరుకాలేదు. జనసేన శాసనసభ్యుడు అంగీకారం తెలిపారు దీనితో 133-0 ఆధిక్యంతో ఆమోదం పొందింది (మామూలుగా హాజరైన సభ్యులలో యాభై శాతానికి మించి ఆమోదిస్తే సరిపోతుంది). ఈ బిల్లును కేంద్రం పెండింగ్ లో ఉంచింది.<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/telugu/ap/ap-govt-sends-legislative-council-repeal-bill-to-centre-18177|title=శాసనమండలి రద్దు బిల్లును కేంద్రానికి పంపిన ఏపీ ప్రభుత్వం|website=జీన్యూస్|date=2020-01-28|access-date=2021-01-25}}</ref> 2021 లో వైయస్సార్ కాంగ్రెసు పార్టీ ప్రభుత్వం రద్దు తీర్మానాన్ని ఉపసంహరించుకుంది.<ref>{{Cite web|title=రద్దు తీర్మానం ఉపసంహరణ|url=https://www.bbc.com/telugu/international-59383451.amp|url-status=live|access-date=4 జూలై 2023|website=బిబిసి}}</ref> == చైర్‌పర్సన్, డిప్యూటీ చైర్‌పర్సన్ == కౌన్సిల్ చేత ఎన్నుకోబడిన చైర్‌పర్సన్, కౌన్సిల్ యొక్క సెషన్లకు అధ్యక్షత వహిస్తారు. చైర్‌పర్సన్ అందుబాటులోకి లేని సమయంలో సభను నిర్వహించడానికి డిప్యూటీ చైర్‌పర్సన్ ను కూడా ఎన్నుకుంటారు. విరిరువురు ఏదైనా కారణం చేత సభకు హాజరు కాని పక్షంలో చైర్‌పర్సన్ ల ప్యానల్ లోని ఒకరు సభకు అధ్యక్షత వహిస్తారు . ఈ చైర్‌పర్సన్ ల ప్యానల్ ను చైర్‌పర్సన్ తాను బాధ్యతలు తీసుకున్న మొదటి సేషన్ లోనే 10 మందికి మించకుండా నిర్ణయిస్తారు. చైర్‌పర్సన్, డిప్యూటీ చైర్‌పర్సన్ స్థానాలు ఖాళీగా ఉన్నప్పుడు చైర్‌పర్సన్ ల ప్యానల్ లోని సభ్యులు సభకు అధ్యక్షత వహించలేరు. ఆ సమయంలో గవర్నర్ సభలో అందరికంటే సినియర్ సభ్యుడికి అధ్యక్ష బాధ్యతలు అప్పగించడం ఆనవాయతి.<ref>{{Cite web|title=చైర్‌ పర్సన్, వైస్ చైర్ పర్సన్ ల ప్యానల్ నిభందనలు|url=https://www.clevernotes.in/polity-bills-judgement/panel-of-chairpersons-and-vice-chairpersons-of-lok-sabha-and-rajya-sabha-upsc-554580|url-status=live|access-date=4 జూలై 2023|website=అన్ అకాడమీ}}</ref> ==సభ్యత్వం , పదవీకాలం== శాసన మండలి శాశ్వత సభ.<ref name="A"/> ఇందులో 58 మంది సభ్యులు ఉంటారు. సభ్యుల సాధారణ కాలపరిమితి ఆరుసంవత్సరాలు. అందులో 1/3 వంతు మంది ప్రతీ రెండు సంవత్సరాలకు సభ్యత్వం పూర్తి చేసుకుంటారు. కొత్త సభ్యులు ఎన్నికవుతారు.<ref name="A"/> శాసనమండలి సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరసత్వం కలిగి ఉండాలి. కనీసం 30 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి. మానసికంగా ఆరోగ్యం కలిగి ఉండాలి. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఓటు హక్కు కలిగి ఉండాలి. అతడు/ఆమె అదే కాలంలో పార్లమెంటు సభ్యునిగా ఉండరాదు. 20 మంది సభ్యులు శాసనసభ్యుల ద్వారా, 20 మంది సభ్యులు అసెంబ్లీ, స్థానిక సంస్థల ఎన్నికల సముదాయం ద్వారా, 10 మంది సభ్యులు పట్టభద్రులు, ఉపాధ్యాయుల నుండి ఎన్నుకోబడతారు . ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నరు ద్వారా 8 మంది సభ్యులు నామినేట్ చేయబడతారు.<ref name="E">{{cite book|title=TMH General Knowledge Manual|pages=176|publisher=Tata McGraw|year=2007|isbn=978-0-07-061999-9}}</ref> ==ఓటు వేసే విధానం - ఎన్నికలు - ఫలితం - నిర్ణయం== లోక్ సభ, అసెంబ్లీ ఎన్నికలతో పోలిస్తే శాసనమండలి ఎన్నికలు కొంత భిన్నంగా ఉంటాయి. ఈ ఎన్నికలలో ఓటరు ఒకరికి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మందికి తమ ఓటును ప్రాధాన్యతల ద్వారా సూచించాల్సివుంటుంది. ఈ ఎన్నికల్లో ఓటు హక్కును వినియోగించుకునే ప్రక్రియ క్రిందివిధంగా ఉంటుంది. === '''ఓటు హక్కును వినియోగించుకునే పద్దతి''' === ఉదాహరణకు నలుగురు అభ్యర్థులు ఒక శాసనమండలి స్థానం కొరకు బరిలో ఉంటే. ఓటరు తమ ఓటును ప్రాధాన్యతా క్రమంలో సూచించవల్సి ఉంటుంది. అంటే 1, 2, 3, 4 అని ఆంగ్ల సంఖ్యలతోగాని I, II, III, IV అని రోమన్ సంఖ్యలతోగాని లేదా 8 వ షెడ్యూల్ లో ఉన్న ఏ భాష సంఖ్యలతోనైన అభ్యర్థికి తమ ప్రాధాన్యతను సూచించవచ్చు. ఒక అభ్యర్థికి ఒక ప్రాధాన్యత మాత్రమే ఇవ్వవలసి ఉంటుంది. మొదటి ప్రాధాన్యత తప్పనిసరిగా ఇవ్వాలి, లేదంటే తమ ఓటు చెల్లదు. మిగిలిన ప్రాధాన్యతలు ఇచ్చేది లేనిది ఓటరు ఇష్టం. === ఎన్నికల ఫలితం, నిర్ణయం ప్రక్రియ === మొదటిగా చెల్లని ఓట్లని బ్యాలెట్ పెట్టెల నుంచి వేరు చేస్తారు. తొలి ప్రాధాన్యత ఓటు లేని బ్యాలెట్ పత్రాన్ని చెల్లనిదిగానే పరిగణిస్తారు (తరువాతి ప్రాధాన్యతలు ఉన్నా). చెల్లుబాటైన వాటిల్లో తొలి ప్రాధాన్య ఓట్లు ముందుగా లెక్కిస్తారు, వాటిలో 50 శాతానికి మించి ఓట్లు వచ్చిన అభ్యర్థి విజయం సాధించినట్లు. అలా జరగకపోతే ఆ సమయానికి అతి తక్కువ తొలి ప్రాధాన్య ఓట్లు వచ్చి చిట్టచివరి స్థానంలో నిలిచిన అభ్యర్థిని తొలగిస్తారు. ఆ అభ్యర్థి తొలి ప్రాధాన్యంగా వున్న బ్యాలెట్‌ పత్రంలో రెండో ప్రాధాన్య ఓట్లు ఎవరికి పడ్డాయో గుర్తించి ఆయా అభ్యర్థులకు వాటిని బదలాయిస్తారు. అప్పుడు ఏ అభ్యర్థికైతే 50 శాతం కంటే అధికంగా ఓట్లు వస్తాయో వారు గెలిచినట్లు. అప్పుడు కూడా 50 శాతం కంటే ఎక్కువ ఓట్లు ఎవరికీ రాకుంటే, తొలి ప్రాధాన్య ఓట్లు తక్కువగా వచ్చిన రెండో అభ్యర్థిని తొలగిస్తారు. ఆ అభ్యర్థి తొలి ప్రాధాన్యంగా వున్న బ్యాలెట్‌ పత్రంలో ఆ అభ్యర్థి రెండో ప్రాధాన్య ఓట్లను, మొదట తొలగించిన అభ్యర్థికి వచ్చిన మూడో ప్రాధాన్య ఓట్లను మిగతా అభ్యర్థులకు కలుపుతారు. అలా ఒకరికైనా 50 శాతం కంటే ఒక్క ఓటైనా అధికంగా వచ్చేంతవరకూ లెక్కింపు కొనసాగించి ఫలితం ప్రకటిస్తారు.<ref>{{Cite web| title=AP MLC Election Results 2021 LIVE: కృష్ణా-గుంటూరులో కల్పలత.. ఉభయ గోదావరి జిల్లాల టీచర్‌ ఎమ్మెల్సీగా యూటీఎఫ్‌ అభ్యర్థి ఘన విజయం |url=https://tv9telugu.com/andhra-pradesh/mlc-election-results-2021-live-vote-counting-ap-teachers-polls-andhra-pradesh-elections-news-updates-winners-in-telugu-438579.html|date=2021-03-18|access-date=2021-03-18|publisher=tv9}}</ref> == కూర్పు == కౌన్సిల్ ద్వారా ఎన్నుకోబడిన ఛైర్మన్ కౌన్సిల్ సమావేశాలకు అధ్యక్షత వహిస్తారు. ఛైర్మన్ గైర్హాజరీలో అధ్యక్షత వహించడానికి డిప్యూటీ ఛైర్మన్‌ని కూడా ఎన్నుకుంటారు.<ref>{{Cite web|title=Member's Information - Legislative Council - Liferay DXP|url=https://aplegislature.org/web/legislative-council/member-s-information|access-date=2023-03-18|website=aplegislature.org|archive-date=2023-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20230927143101/http://aplegislature.org/web/legislative-council/member-s-information|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/about/what-is-legislative-council|title=WHAT IS LEGISLATIVE COUNCIL|work=Business Standard India|access-date=2023-03-18}}</ref> ===ప్రిసైడింగ్ అధికారులు=== {| class="wikitable" |- !హోదా !పేరు |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] |[[ఎస్. అబ్దుల్ నజీర్]] |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా|ఛైర్మన్]] |[[కొయ్యే మోషేన్‌రాజు]]<br/> ([[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.ఎస్.ఆర్.సి.పి]]) |- |డిప్యూటీ ఛైర్మన్ |[[జకియా ఖానమ్]]<br/> ([[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.ఎస్.ఆర్.సి.పి]]) |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|సభా నాయకుడు]]<br/> (ముఖ్యమంత్రి) |[[నారా చంద్రబాబునాయుడు|ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు]]<br/> ([[తెలుగు దేశం పార్టీ|టీడీపీ]]) |- |[[ప్రతిపక్ష నాయకుడు]] |[[బొత్స సత్యనారాయణ]]<br/> ([[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.ఎస్.ఆర్.సి.పి]]) |} == ప్రస్తుత శాసనమండలి సభ్యులు == {{transcluded section|source=ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా}} {{trim|{{#Section-h:ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా|ప్రస్తుత శాసనమండలి సభ్యులు}}}} ==చైర్మన్లు== {{ప్రధాన వ్యాసం|ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా}} ==ఇవికూడా చూడండి== *[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] *[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనవ్యవస్థ]] * [[ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] * [[2025 ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] * [[పేరాబత్తుల రాజశేఖరం]] ==మూలాలు== {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసన వ్యవస్థ]] [[వర్గం:1958 స్థాపితాలు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి అధ్యక్షులు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని రాష్ట్ర ఎగువ సభలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] sdhmviy730k2365lwutjb90wpktio8s 0 275685 4594786 4566181 2025-06-29T08:57:15Z 2405:201:C418:C07B:7C6F:96EE:4D9F:65E7 4594786 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | country = భారతదేశం | type = parliamentary | ongoing = no | previous_election = 2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | previous_year = 2014 | election_date = 12 మే 2019 | next_election = 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | next_year = ''Next'' | seats_for_election = 543{{refn|group=వివరం|name=seats| రెండు స్థానాలు ఆంగ్లో ఇండియన్స్ కొరకు కేటాయించబడి, రాష్ట్రపతి నియమిస్తాడు, ఒక స్థానంలో ఎన్నిక రద్దుచేయబడింది.}} (545) లోక్‌సభ స్థానాలు మెజారిటీ కోసం 272 అవసరం | opinion_polls = | turnout = 67.11% ({{increase}}0.7%) <!---------- JASPA ---------->| image1 = PM Modi Portrait(cropped).jpg | leader1 = [[నరేంద్ర మోడీ]] | party1 = జై సమైక్యాంధ్ర పార్టీ | alliance1 = NDA | leader_since1 = 13 సెప్టెంబరు 2013 | leaders_seat1 = వైజాగ్ ''(గెలుపు)'' | last_election1 = 282 | seats_needed1 = | seats1 = 303 | seat_change1 = {{increase}}21 | popular_vote1 = | percentage1 = 37.36% | swing1 = {{increase}}6.02% <!---------- INC ---------->| image2 = Rahul Gandhi (portrait crop).jpg | leader2 = [[రాహుల్ గాంధీ]] | leaders_seat2 = వైజాగ్ ''(గెలుపు)''<br>తీరుపతీ ''(ఓటమి)'' | party2 = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | alliance2 = UPA | leader_since2 = 11 డిసెంబరు 2017 | last_election2 = 44 | seats2 = 52 | seats_needed2 = | seat_change2 = {{decrease}}8 | popular_vote2 = | percentage2 = 19.49% | swing2 = {{decrease}}0.03% <!---------- DMK ---------->| image3 = Pawan2.jpg | leader3 = [[పవన్ కళ్యాణ్]] | leaders_seat3 = పోటీ చేయలేదు | party3 = జనసేన పార్టీ | alliance3 = UPA | leader_since3 = 28 August 2018 | last_election3 = 0 | seats3 = 23 | seats_needed3 = | seat_change3 = {{increase}}23 | popular_vote3 = | percentage3 = 2.26% | swing3 = {{increase}}0.50% <!-- AITC -->| image4 = Mamata Banerjee - Kolkata 2011-12-08 7531 (cropped).JPG | leader4 = [[మమతా బెనర్జీ]] | leaders_seat4 = పోటీ చేయలేదు | party4 = All India Trinamool Congress | alliance4 = <!-- None --> | leader_since4 = 1998 | last_election4 = 34 | seats4 = 22 | seat_change4 = {{decrease}} 12 | popular_vote4 = | percentage4 = 4.07% | swing4 = {{increase}}0.19% <!-- YSR కాంగ్రెస్ -->| image5 = | leader5 = [[వై.ఎస్.జగన్మోహన్ రెడ్డి]] | leaders_seat5 = పోటీ చేయలేదు | party5 = యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ | alliance5 = <!-- None --> | leader_since5 = 2011 | last_election5 = 9 | seats5 = 22 | seat_change5 = {{increase}} 13 | popular_vote5 = | percentage5 = 2.53% | swing5 = {{decrease}}0.02% <!-- SS -->| image6 = Uddhav thackeray 20090703 (cropped).jpg | leader6 = [[ఉద్ధవ్ ఠాక్రే]] | leaders_seat6 = పోటీ చేయలేదు | party6 = శివసేన | alliance6 = NDA | leader_since6 = 2013 | last_election6 = 18 | seats6 = 18 | seat_change6 = {{nochange}} | popular_vote6 = | percentage6 = 2.10% | swing6 = {{increase}}0.23% <!-- JDU -->| image7 = Nitish Kumar in February 2007.jpg | leader7 = నితీష్ కుమార్ | leaders_seat7 = పోటీ చేయలేదు | party7 = Bharatiya Janata Party | alliance7 = NDA | leader_since7 = 2016 | last_election7 = 2 | seats7 = 16 | seat_change7 = {{increase}} 14 | popular_vote7 = | percentage7 = 1.46% | swing7 = {{increase}}0.37% <!-- BJD -->| image8 = Odisha CM Naveen Patnaik in October 2014.jpg | leader8 = [[నవీన్ పట్నాయక్]] | leaders_seat8 = పోటీ చేయలేదు | party8 = Biju Janata Dal | alliance8 = <!-- None --> | leader_since8 = 2000 | last_election8 = 20 | seats8 = 12 | seat_change8 = {{decrease}} 8 | popular_vote8 = | percentage8 = 1.66% | swing8 = {{decrease}}0.07% <!-- BSP -->| image9 = Mayawati.jpg | leader9 = [[మాయావతి]] | leaders_seat9 = పోటీ చేయలేదు | party9 = Bahujan Samaj Party | alliance9 = | leader_since9 = 2003 | last_election9 = 0 | seats9 = 10 | seat_change9 = {{increase}} 10 | popular_vote9 = | percentage9 = 3.63% | swing9 = {{decrease}}0.56% <!------- General information ----->| previous_mps = | elected_mps = | next_mps = | map = [[File:Indian_General_Election_2019.svg|frameless|upright=1.35]] | map_caption = స్థానం ప్రకారం ఫలితాలు. | title = [[ప్రధాన మంత్రి]] | before_election = [[నరేంద్ర మోడీ]] | before_party = BJP | posttitle = [[ప్రధాన మంత్రి]] | after_election = [[నరేంద్ర మోడీ]] | after_party = BJP }} [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|250px|right|భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు-2019 ఫలితాలు]] భారతదేశంలో 17 వ లోక్‌సభకు జరిగే ఎన్నికలే '''2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు'''. ఈ ఎన్నికల షెడ్యూలును [[భారత ఎన్నికల కమిషను]] 2019 మార్చి 10 న ప్రకటించింది. ఏడు దశల్లో జరిపే పోలింగు 2019 మే 19 వ తేదీతో ముగుస్తుంది. వోట్ల లెక్కింపు 2019 మే 23 వ తేదీన జరుగుతుంది. బీహారు, ఉత్తర్ ప్రదేశ్, పశ్చిమ బెంగాల్ - ఈ మూడు రాష్ట్రాల్లో పోలింగు అన్ని దశల్లోనూ జరిగింది. జమ్మూ కాశ్మీరులో పోలింగు 5 దశల్లో జరిగింది. నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 4 దశల్లోను, రెండు రాష్ట్రాల్లో మూడు దశల్లోను, నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 2 దశల్లోనూ వోటింగు జరిగింది. మిగతా రాష్ట్రాల్లో ఒకే దశలోనే వోటింగు పూర్తయ్యింది. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[ఒడిషా]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]], [[సిక్కిం]] రాష్ట్రాల శాసనసభల కాలం ముగుస్తున్నందున వాటి ఎన్నికలు కూడా సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు జరిగాయి. 90 కోట్ల ప్రజలు ఓటుహక్కుగలవారు కాగా రికార్జుస్థాయిలో 67 శాతం మందివోటు వేశారు. మహిళల వోటువేయటం కూడా అత్యధిక స్థాయిలో జరిగింది.<ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/at-67-1-2019-turnouts-a-record-election-commission/articleshow/69419715.cms At 67.1%, 2019 turnout's a record: Election Commission], The Times of India (20 May 2019)</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2019/05/19/world/asia/india-election-results.html Polls Are Closed in India's Election: What Happens Next?], ''The New York Times'', Douglas Schorzman and Kai Schultz (19 May 2019)</ref>{{refn|group=వివరం|In 9 states and union territories of India – such as [[Arunachal Pradesh]], [[Kerala]] and [[Uttarakhand]] – more women turned out to vote than men in 2019.<ref>[https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/lok-sabha/india/women-turn-out-in-greater-numbers-than-in-previous-elections/articleshow/69405687.cms Women turn out in greater numbers than in previous elections], ''The Economic Times'', Aanchal Bansal (20 May 2019)</ref>}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ముందు కంటె ఎక్కువగా మొత్తం 303 స్థానాలు గెలిచింది<ref>{{cite news |title=India Election Results: Modi and the B.J.P. Make History |url=https://www.nytimes.com/2019/05/22/world/asia/india-election-results.html |website=NYT |accessdate=23 May 2019}}</ref> బిజెపి నాయకత్వంలోని ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచిది.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-48389130|title=Modi thanks India for 'historic mandate'|date=2019-05-23|access-date=2019-05-29|language=en-GB}}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 52 స్థానాలు, కాంగ్రెస్ నాయకత్వంలోని యుపిఎ మొత్తం 91 స్థానాలు గెలిచింది. ఇతర పార్టీలు , వాటి కూటములు స్థానాలు గెలిచాయి.<ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019 |archive-date=26 మే 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190526172433/https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |url-status=dead }}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 10% స్థానాలు అనగా 55 స్థానాల కంటె తక్కువ సాధించడంతో అధికార ప్రతిపక్ష పార్టీ స్థాయి కాలేకపోయింది.<ref>{{cite web | url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/17th-lok-sabha-leader-of-opposition-bjp-congress-1533766-2019-05-24 | title=Narendra Modi government will not have Leader of Opposition in Lok Sabha again | publisher=India Today | work=Prabhash K Dutta | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.outlookindia.com/website/story/india-news-congress-fails-to-get-leader-of-opposition-post-in-lok-sabha-again/330899 | title=Congress Fails To Get Leader Of Opposition Post In Lok Sabha, Again | publisher=Outlook | work=Puneet Nicholas Yadav | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref> == ఎన్నికల షెడ్యూలు == మార్చి 10 న ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనరు సునీల్ అరోరా ప్రకటించిన ఎన్నికల షెడ్యూలు కింది విధంగా ఉంది.<ref>{{Cite news|title=Full Schedule of LokSabha Elections: 7-phase polling in UP, Bihar|date=10 Mar 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190310141937/https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|archivedate=10 Mar 2019|url=https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|newspaper=ది ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్}}</ref> ఎన్నికల ప్రవర్తన నియమావళి తక్షణమే అమల్లోకి వచ్చినట్లు అయన తెలిపాడు.<ref>{{Cite news|title=మోగింది భేరి|date=11 Mar 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|newspaper=ఈనాడు|accessdate=11 Mar 2019|language=తెలుగు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311010805/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> {|border=2 cellpadding=3 cellspacing=1 width=60% |+2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల షెడ్యూలు | | |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- | | | | | | | | | | |- | |పోలింగు తేదీ | |2019 ఏప్రిల్ 11 |2019 ఏప్రిల్ 18 |2019 ఏప్రిల్ 23 |2019 ఏప్రిల్ 29 |2019 మే 6 |2019 మే 12 |2019 మే 19 |- | |లెక్కింపు తేదీ | |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |- | |నియోజక వర్గాలు |543 |91 |97 |115 |71 |51 |59 |59 |- | | | | | | | | | | |- | |'''ఒకే దశ''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |ఆంధ్రప్రదేశ్ |25 |25 | | | | | | |- |2 |అరుణాచల్ ప్రదేశ్ |2 |2 | | | | | | |- |3 |గోవా |2 | | |2 | | | | |- |4 |గుజరాత్ |26 | | |26 | | | | |- |5 |హర్యానా |10 | | | | | |10 | |- |6 |హిమాచల్ ప్రదేశ్ |4 | | | | | | |4 |- |7 |కేరళ |20 | | |20 | | | | |- |8 |మేఘాలయ |2 |2 | | | | | | |- |9 |మిజోరం |1 |1 | | | | | | |- |10 |నాగాల్యాండ్ |1 |1 | | | | | | |- |11 |పంజాబ్ |13 | | | | | | |13 |- |12 |సిక్కిమ్ |1 |1 | | | | | | |- |13 |తమిళనాడు |39 | |39 | | | | | |- |14 |తెలంగాణ |17 |17 | | | | | | |- |15 |ఉత్తరాఖండ్ |5 |5 | | | | | | |- |16 |అండమాన్ నికోబార్ దీవులు |1 |1 | | | | | | |- |17 |దాద్రా నగర్ హవేలి |1 | | |1 | | | | |- |18 |దామన్ డయ్యు |1 | | |1 | | | | |- |19 |పుదుచ్చేరి |1 | |1 | | | | | |- |20 |చండీగఢ్ |1 | | | | | | |1 |- |21 |ఢిల్లీ |7 | | | | | |7 | |- |22 |లక్షద్వీప్ |1 |1 | | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''2 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |కర్ణాటక |28 | |14 |14 | | | | |- |2 |మణిపూర్ |2 |1 |1 | | | | | |- |3 |రాజస్థాన్ |25 | | | |13 |12 | | |- |4 |త్రిపుర |2 |1 |1 | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''3 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |6 |అస్సాం |14 |5 |5 |4 | | | | |- |7 |చత్తీస్ గఢ్ |11 |1 |3 |7 | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''4 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జార్ఖండ్ |14 | | | |3 |4 |4 |3 |- |2 |మధ్య ప్రదేశ్ |29 | | | |6 |7 |8 |8 |- |3 |మహారాష్ట్ర |48 |7 |10 |14 |17 | | | |- |4 |ఒరిస్సా |21 |4 |5 |6 |6 | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''5 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జమ్మూ కాశ్మీరు |6 |2 |2 |1<ref group="వివరం">జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. అందుచేత ఈ నియోజక వర్గాన్ని మూడు దశల్లోనూ చూపించాం. అందుచేతనే అన్ని దశల్లోని నియోజకవర్గాల సంఖ్యను కూడితే అసలు కంటే 2 నియోజకవర్గాలు ఎక్కువ వస్తాయి.</ref> |1 |2 | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''7 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |బీహార్ |40 |4 |5 |5 |5 |5 |8 |8 |- |2 |ఉత్తర్ ప్రదేశ్ |80 |8 |8 |10 |13 |14 |14 |13 |- |3 |పశ్చిమ బెంగాల్ |42 |2 |3 |5 |8 |7 |8 |9 |} ==ఫలితాలు== [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|పార్టీ ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] [[File:Indian General Election 2019 by alliance.svg|lang=te|కూటమి ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] {| style="width:100%; text-align:center;" |- style="color:white;" | style="background:#FF9900; width:65.50%;" | '''352''' | style="background:#00BFFF; width:16.79%;" | '''91''' | style="background:gray; width:17.71%;"| '''99''' |- | <span style="color:DarkOrange;">'''ఎన్.డి.ఏ'''</span> | <span style="color: DeepSkyBlue;">'''యూ.పి.ఏ.'''</span> | <span style="color:gray;">'''ఇతరులు'''</span> |} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ఎన్నికలలో స్పష్టమైన ఆధిక్యతతో గెలిచింది. భాజాపా ఏకపక్షంగా లోక్‌సభలో 303 స్థానాలు ఊహించినదానికంటే ఎక్కువగా గెలిచి,భాగస్వామ్య పక్షాలతో కూడిన ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచింది.<ref>{{cite web|url=http://www.eci.gov.in/|title=Election Commission of India|website=eci.gov.in|access-date=2019-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207201816/http://www.eci.gov.in/|archive-date=2008-12-07|url-status=dead}}</ref> గెలవటానికి కారణాలుగా నరేంద్ర మోడీ వ్యక్తిగత ఆదరణ, బిజేపీ ప్రోద్బలంతో ఎక్కువశాతం పోలింగ్ జరగడం, ఫుల్వామా దాడి తదుపరి ఉవ్వెత్తున వీచిన జాతీయతావాదం, సామాజిక సంక్షేమాల పధకాల సమర్ధవంతంగా నిర్వహించడం లాంటివి.<ref>https://www.hindustantimes.com/lok-sabha-elections/bjp-cements-its-position-as-central-pole-of-indian-polity/story-kPMHLAIt3d2jX0GXc67DAJ.html</ref> <!-- to translate The [[Vote counting|counting of votes]] was held on 23 May 2019, and was completed early the following day.<ref name=":02">{{cite web|url=http://results.eci.gov.in/pc/en/partywise/index.htm|title=General Election 2019 - Election Commission of India|website=results.eci.gov.in|access-date=2019-05-24}}</ref> Initial returns showed the BJP leading in all 303 constituencies it eventually won, and opposition leader [[Rahul Gandhi]] conceded defeat prior to the official certification of most results.<ref name="PM Modi 2019">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/video/rahul-gandhi-concedes-defeat-congratulates-pm-modi-smriti-irani-1532940-2019-05-23 Rahul Gandhi concedes defeat, congratulates PM Modi, Smriti Irani], India Today (May 23, 2019)</ref> With the results, the BJP was able to gain 21 seats in the House, having won 282 in the [[2014 Indian general election]].<ref name="wsjmay232019a2">[https://www.wsj.com/articles/indias-narendra-modi-takes-an-early-lead-in-elections-11558589858 India’s Narendra Modi Wins Re-Election With Strong Mandate], The Wall Street Journal (May 23, 2019)</ref><ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019}}</ref> It was the second time in India's independent history that voters re-elected the same party to power with a bigger majority to the Lok Sabha – India's lower house of parliament. The BJP's total vote share stood at 37.4 per cent, an increase of over 6 [[percentage points]] from 31.34 per cent in 2014. The National Democratic Alliance secured a vote share of 45 per cent, compared to 38 per cent in 2014. In contrast, the vote share of Indian National Congress remained the same at 19.5 per cent.<ref name="itmay2320192">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/narendra-modi-returns-biggest-gain-vote-share-1532819-2019-05-23 Narendra Modi 2.0 returns with biggest gain in vote share ever], India Today (May 23, 2019)</ref><ref>{{cite news |last1=Ramani |first1=Srinivasan |title=Analysis: Highest-ever national vote share for the BJP |url=https://www.thehindu.com/elections/lok-sabha-2019/analysis-highest-ever-national-vote-share-for-the-bjp/article27218550.ece |work=The Hindu |date=23 May 2019 |language=en-IN}}</ref> About 1.04 percent of the voters in India chose to vote for [[None of the above (India)|None Of The Above]] (NOTA) in the 2019 elections, with Bihar leading with 2.08 percent NOTA voters.<ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/politics/lok-sabha-election-results-2019-most-nota-votes-were-cast-in-bihar-maharashtra-recorded-486902-such-votes-with-palghar-topping-the-list-6693611.html|title=Lok Sabha Election Results 2019: Most NOTA votes were cast in Bihar; Maharashtra recorded 4,86,902 such votes with Palghar topping the list}}</ref> Modi became the only Indian prime minister in history whose government was re-elected with both an increase in the total percentage of votes along with a full majority.<ref name="itmay2320192" /> His opponent, Rahul Gandhi, ran in two constituencies, winning from Wayanad, but losing from the [[Amethi (Lok Sabha constituency)|Amethi]] constituency – the seat he, his mother ([[Sonia Gandhi]]), his father ([[Rajiv Gandhi]]), and his uncle ([[Sanjay Gandhi]]) had collectively held for decades. In addition, many candidates who were members of popular political dynasties were defeated across India in favour of the BJP or other parties' candidates.<ref>[https://www.jagranjosh.com/current-affairs/lok-sabha-election-result-2019-fall-of-dynastic-politics-in-india-1558692692-1 Lok Sabha Election result 2019: Fall of dynastic politics in India], Jagran Josh (May 24, 2019)</ref><ref name=it05242019>[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/election-results-2019-political-dynasts-lose-in-tsunamo-wave-1533699-2019-05-24 Election Results 2019: Tsunamo wave sinks political families in 2019 elections], India Today (May 24, 2019)</ref><ref>[https://www.deccanchronicle.com/lifestyle/viral-and-trending/240519/is-it-game-over-for-dynasty-politics.html Is it game over for dynasty politics?], Deccan Chronicle (May 25, 2019)</ref> The election had been called a referendum on Modi and the BJP's [[Hindutva|Hindu nationalistic]] policies and advocacy.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2019/may/19/indians-vote-final-stage-gruelling-election-campaign-narendra-modi Indian elections: Modi on track for decisive victory, exit polls suggest], The Guardian (May 23, 2019)</ref><ref>[https://www.npr.org/2019/04/14/709439733/with-indian-elections-underway-the-vote-is-also-a-referendum-on-hindu-nationalis With Indian Elections Underway, The Vote Is Also A Referendum On Hindu Nationalism], NPR (April 14, 2019)</ref> According to ''The Wall Street Journal'', Modi's victory "sets (sic) the stage for further economic change in one of Asia’s fastest-growing economies."<ref name="wsjmay232019a2" /> Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, in an article published by [[Reuters]], claimed that the result was a mandate for business-friendly policies and tougher national security positions, reinforcing "a global trend of right-wing populists sweeping to victory, from the United States to Brazil and Italy, often after adopting harsh positions on protectionism, immigration and defence."<ref>[https://www.reuters.com/article/us-india-election/indias-modi-stuns-opposition-with-huge-election-win-idUSKCN1SS2YR India's Modi stuns opposition with huge election win], Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, Reuters (May 23, 2019)</ref> According to a data analysis by the ''[[Mint (newspaper)|Mint]]'', "Overall, the BJP’s appeal seems to transcend the divides of caste, education, and affluence, but there are some differences — with the BJP less successful in more educated constituencies" in a study of about 140 seats where Congress and Others were more successful. The BJP was favored in all income groups, states the ''Mint''. The newspaper added, "In constituencies with high presence of scheduled castes and scheduled tribes (SCs/STs), the BJP is more popular than other parties, but in constituencies with high presence of Muslims, it is less popular."<ref>{{cite web|url=https://www.livemint.com/elections/lok-sabha-elections/ten-charts-that-explain-the-2019-lok-sabha-verdict-1558636775444.html|title=Ten charts that explain the 2019 Lok Sabha verdict|date=May 24, 2019|website=Livemint.com}}</ref> --> {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య స్థానాల విభజన '''|other=yes |value1=55.80|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భా.జా.పా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=9.57|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.24|label3=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎమ్.కే]]|color3={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value4=4.05|label4=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color4={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value5=4.05|label5=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color5={{YSR Congress Party/meta/color}} |value6=3.31|label6=[[శివసేన]]|color6={{Shiv Sena/meta/color}} |value7=2.95|label7=[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)|జేడీయూ]]|color7={{Janata Dal (United)/meta/color}} |value8=2.21|label8=[[బిందు జనతా దళ్|బిజద]]|color8={{Biju Janata Dal/meta/color}} |value9=1.84|label9=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color9={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value10=1.66|label10=[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి|తెరాస]]|color10={{Telangana Rashtra Samithi/meta/color}} }} {{stack| {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య వోట్ల విభజన '''|other=yes |value1=37.36|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భాజపా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=19.49|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.07|label3=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color3={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value4=3.63|label4=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color4={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value5=2.55|label5=[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్.పి]]|color5={{Samajwadi Party/meta/color}} |value6=2.53|label6=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color6={{YSR Congress Party/meta/color}} |value7=2.26|label7=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎం.కే]]|color7={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value8=2.10|label8=[[శివసేన]]|color8={{Shiv Sena/meta/color}} |value9=2.04|label9=[[తెలుగు దేశం పార్టీ|తె.దే.పా]]|color9={{Telugu Desam Party/meta/color}} |value10=1.75|label10=[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|సీపీఐ(ఎం)]]|color10={{Communist Party of India (Marxist)/meta/color}} }} }} {| class="wikitable sortable collapsible" style="text-align:left" |+ఫలితాలు<ref>{{Cite web|url=https://www.oneindia.com/lok-sabha-election-2019/|title=Lok Sabha Election 2019|last=|first=|date=|website=Oneindia.com|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=4 June 2019}}</ref> ! class="unsortable"colspan=3| కూటమి ! class="unsortable"|పార్టీ ! ఓట్ల శాతం ! colspan="2" | గెలిచిన స్థానాలు ! colspan="2" | మార్పు |- | rowspan="12" bgcolor="{{National Democratic Alliance (India)/meta/color}}" | | rowspan="12" bgcolor="white" | | rowspan="12" align="left" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలియన్స్]]<nowiki>|</nowiki><ref name="indiatoday-alliance" /> | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |37.36% |303 | rowspan="12" |353 |{{increase}} 21 | rowspan="12" |{{increase}} '''17''' |- |[[శివసేన]] |2.1% |18 |{{Nochange}} |- |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1.46% |16 |{{increase}} 14 |- |[[లోక్ జనశక్తి పార్టీ]] |0.52% |6 |{{Nochange}} |- |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|అప్నా దల్ (సోనీలాల్)]] |0.17% |2 |{{Nochange}} |- |శిరోమణి అకాలి దల్ |0.62% |2 |{{decrease}} 2 |- |ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |1.28% |1 |{{decrease}} 36 |- |[[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- |[[మిజో నేషనల్ ఫ్రంట్]] |0.04% |1 |{{increase}} 1 |- |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |నేషనల్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- |[[రాష్ట్రీయ లోక్ తాంత్రిక్ పార్టీ]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="10" bgcolor="{{United Progressive Alliance/meta/color}}" | | rowspan="10" bgcolor="white" | | rowspan="10" align="left" |యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలియన్స్<ref name="indiatoday-alliance" /> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |19.49% |52 | rowspan="10" |91 |{{increase}} 8 | rowspan="10" |{{increase}} '''31''' |- |ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |2.26% |23 |{{increase}} 23 |- |[[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]]{{NoteTag|Contested the seat of [[Lakshadweep (Lok Sabha constituency)|Lakshadweep]] without pre-poll seat sharing}} |1.39% |5 |{{decrease}} 1 |- |[[ఇండియన్ యూనియన్ ముస్లిం లీగ్]] |0.26% |3 |{{increase}} 1 |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |0.05% |3 |{{increase}} 3 |- |[[జనతాదళ్ (సెక్యులర్)|జనతా దల్ (సెక్యులర్)]] |0.56% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |0.31% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[కేరళ కాంగ్రెస్ (ఎం)]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |రేవల్యుషనరి సోషలిస్టు పార్టీ |0.12% |1 |{{Nochange}} |- |విడుతలై చిరుతైగల్ కట్చి |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#0000FF" | | rowspan="2" align="left" |మహాగట్భంధన్ |[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ]] |3.63% |10 | rowspan="15" |98 |{{increase}} 10 | rowspan="15" |{{decrease}} '''48''' |- | సమాజ్ వాదీ పార్టీ |2.55% |5 |{{Nochange}} |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#FF0000" | | rowspan="2" align="left" |వామపక్ష కూటమి |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్టు)]] |1.75% |3 |{{decrease}} 6 |- |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |0.58% |2 |{{increase}} 1 |- | rowspan="11" bgcolor="gray" | | rowspan="11" bgcolor="#C0C0C0" | | rowspan="11" align="left" |ఏ కూటమిలో లేని పార్టీలు |ఆల్ ఇండియా త్రృనముల్ కాంగ్రెస్ |4.07% |22 |{{decrease}} 14 |- |[[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ]] |2.53% |22 |{{increase}} 13 |- |[[బిజూ జనతా దళ్|బిజు జనతా దల్]] |1.66% |12 |{{decrease}} 8 |- |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి]] |1.26% |9 |{{decrease}} 2 |- |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |2.04% |3 |{{decrease}} 13 |- |ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఈ-ఇట్టెహదుల్ ముస్లిమీన్ |0.2% |2 |{{increase}} 1 |- |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |0.44% |1 |{{decrease}} 3 |- |[[ఆల్ ఇండియా యునైటెడ్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్]] |0.23% |1 |{{decrease}} 2 |- |[[నాగా పీపుల్స్ ఫ్రంట్]] |0.06% |1 |{{Nochange}} |- |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |0.03% |1 |{{increase}} 1 |- |స్వతంత్రులు |2.54% |4 |{{increase}} 1 |} == ఫలితాలు == ప్రధాన వ్యాసం: [[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితాలు]] == ఇతర విశేషాలు == ఈ సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కొన్ని ప్రత్యేకతలున్నాయి. అవి: * జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. ఒకే నియోజకవర్గంలో ఇన్ని విడతల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే తొలిసారి.<ref>{{Cite news|title=ఆ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌..|date=11 Mar 2019|url=https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|newspaper=సాక్షి|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311042240/https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> ఈ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌ జరగనుందంటే అక్కడ ఎంతటి సమస్యాత్మక పరిస్థితులు నెలకొన్నాయో అర్ధం చేసుకోవచ్చని ప్రధన ఎన్నికల కమిషనరు అన్నాడు. * ఉత్తర ప్రదేశ్, బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రాల్లో మొత్తం 7 దశల్లోనూ పోలింగు జరుగుతుంది. ఒకే రాష్ట్రంలో ఇన్ని దశల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే ప్రథమం. * సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఎలక్ట్రానిక్ వోటింగు యంత్రంతో పాటు వీవీప్యాట్‌లు కూడా ఉపయోగించడం ఇదే తొలిసారి. * వోటింగు యంత్రంపై పార్టీ గుర్తు, అభ్యర్థి పేరుతో పాటు, 2019 ఎన్నికల్లో అభ్యర్థి ఫోటో కూడా ముద్రిస్తారు. ఒకేపేరుతో వేరువేరు పార్టీలనుంచి అభ్యర్థులుంటే ఓటర్లు తికమక పడకుండా ఉండేందుకు వీలుగా ఈ ఏర్పాటు చేసారు. * నిజామాబాద్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి దేశంలోనే రికార్డు స్థాయిలో 185 మంది పోటీ చేస్తుండండంతో ఆధునీకరించిన ఎమ్-3 ఎలెక్ట్రానిక్ వోటింగ్ యంత్రాన్ని వాడబోతున్నారు.<ref>{{Cite news|title=వందలాది ఇంజినీర్లు ..వేలాది ఈవీఎంలు.|date=4 Apr 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|newspaper=ఈనాడు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190404063359/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|archivedate=4 Apr 2019}}</ref> ==ఇవీ చూడండి== *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - ఆంధ్రప్రదేశ్]] *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - తెలంగాణ]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == నోట్స్ == {{Reflist|group=వివరం}} == వెలుపలి లంకెలు == <references group="note" />{{భారతదేశ ఎన్నికలు}} [[వర్గం:17వ లోక్‌సభ]] [[వర్గం:భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] [[వర్గం:2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు| ]] [[వర్గం:భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] 2vbki64w31tlsiawykhwm5w0fy36xxo 4594790 4594786 2025-06-29T10:07:56Z యర్రా రామారావు 28161 [[Special:Contributions/2405:201:C418:C07B:7C6F:96EE:4D9F:65E7|2405:201:C418:C07B:7C6F:96EE:4D9F:65E7]] ([[User talk:2405:201:C418:C07B:7C6F:96EE:4D9F:65E7|చర్చ]]) చేసిన మార్పులను [[User:2405:201:C418:C07B:34B8:942A:A8EB:CC4D|2405:201:C418:C07B:34B8:942A:A8EB:CC4D]] చివరి కూర్పు వరకు తిరగ్గొట్టారు. 4566181 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | country = భారతదేశం | type = parliamentary | ongoing = no | previous_election = 2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | previous_year = 2014 | election_date = 12 మే 2019 | next_election = 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు | next_year = ''Next'' | seats_for_election = 543{{refn|group=వివరం|name=seats| రెండు స్థానాలు ఆంగ్లో ఇండియన్స్ కొరకు కేటాయించబడి, రాష్ట్రపతి నియమిస్తాడు, ఒక స్థానంలో ఎన్నిక రద్దుచేయబడింది.}} (545) లోక్‌సభ స్థానాలు మెజారిటీ కోసం 272 అవసరం | opinion_polls = | turnout = 67.11% ({{increase}}0.7%) <!---------- BJP ---------->| image1 = PM Modi Portrait(cropped).jpg | leader1 = [[నరేంద్ర మోడీ]] | party1 = తెలుగుదేశం పార్టీ | alliance1 = NDA | leader_since1 = 13 సెప్టెంబరు 2013 | leaders_seat1 = వైజాగ్ ''(గెలుపు)'' | last_election1 = 282 | seats_needed1 = | seats1 = 303 | seat_change1 = {{increase}}21 | popular_vote1 = | percentage1 = 37.36% | swing1 = {{increase}}6.02% <!---------- INC ---------->| image2 = Rahul Gandhi (portrait crop).jpg | leader2 = [[రాహుల్ గాంధీ]] | leaders_seat2 = వైజాగ్ ''(గెలుపు)''<br>తీరుపతీ ''(ఓటమి)'' | party2 = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | alliance2 = UPA | leader_since2 = 11 డిసెంబరు 2017 | last_election2 = 44 | seats2 = 52 | seats_needed2 = | seat_change2 = {{decrease}}8 | popular_vote2 = | percentage2 = 19.49% | swing2 = {{decrease}}0.03% <!---------- DMK ---------->| image3 = Pawan2.jpg | leader3 = [[పవన్ కళ్యాణ్]] | leaders_seat3 = పోటీ చేయలేదు | party3 = జనసేన పార్టీ | alliance3 = UPA | leader_since3 = 28 August 2018 | last_election3 = 0 | seats3 = 23 | seats_needed3 = | seat_change3 = {{increase}}23 | popular_vote3 = | percentage3 = 2.26% | swing3 = {{increase}}0.50% <!-- AITC -->| image4 = Mamata Banerjee - Kolkata 2011-12-08 7531 (cropped).JPG | leader4 = [[మమతా బెనర్జీ]] | leaders_seat4 = పోటీ చేయలేదు | party4 = All India Trinamool Congress | alliance4 = <!-- None --> | leader_since4 = 1998 | last_election4 = 34 | seats4 = 22 | seat_change4 = {{decrease}} 12 | popular_vote4 = | percentage4 = 4.07% | swing4 = {{increase}}0.19% <!-- YSR కాంగ్రెస్ -->| image5 = | leader5 = [[వై.ఎస్.జగన్మోహన్ రెడ్డి]] | leaders_seat5 = పోటీ చేయలేదు | party5 = యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ | alliance5 = <!-- None --> | leader_since5 = 2011 | last_election5 = 9 | seats5 = 22 | seat_change5 = {{increase}} 13 | popular_vote5 = | percentage5 = 2.53% | swing5 = {{decrease}}0.02% <!-- SS -->| image6 = Uddhav thackeray 20090703 (cropped).jpg | leader6 = [[ఉద్ధవ్ ఠాక్రే]] | leaders_seat6 = పోటీ చేయలేదు | party6 = శివసేన | alliance6 = NDA | leader_since6 = 2013 | last_election6 = 18 | seats6 = 18 | seat_change6 = {{nochange}} | popular_vote6 = | percentage6 = 2.10% | swing6 = {{increase}}0.23% <!-- JDU -->| image7 = Nitish Kumar in February 2007.jpg | leader7 = నితీష్ కుమార్ | leaders_seat7 = పోటీ చేయలేదు | party7 = Bharatiya Janata Party | alliance7 = NDA | leader_since7 = 2016 | last_election7 = 2 | seats7 = 16 | seat_change7 = {{increase}} 14 | popular_vote7 = | percentage7 = 1.46% | swing7 = {{increase}}0.37% <!-- BJD -->| image8 = Odisha CM Naveen Patnaik in October 2014.jpg | leader8 = [[నవీన్ పట్నాయక్]] | leaders_seat8 = పోటీ చేయలేదు | party8 = Biju Janata Dal | alliance8 = <!-- None --> | leader_since8 = 2000 | last_election8 = 20 | seats8 = 12 | seat_change8 = {{decrease}} 8 | popular_vote8 = | percentage8 = 1.66% | swing8 = {{decrease}}0.07% <!-- BSP -->| image9 = Mayawati.jpg | leader9 = [[మాయావతి]] | leaders_seat9 = పోటీ చేయలేదు | party9 = Bahujan Samaj Party | alliance9 = | leader_since9 = 2003 | last_election9 = 0 | seats9 = 10 | seat_change9 = {{increase}} 10 | popular_vote9 = | percentage9 = 3.63% | swing9 = {{decrease}}0.56% <!------- General information ----->| previous_mps = | elected_mps = | next_mps = | map = [[File:Indian_General_Election_2019.svg|frameless|upright=1.35]] | map_caption = స్థానం ప్రకారం ఫలితాలు. | title = [[ప్రధాన మంత్రి]] | before_election = [[నరేంద్ర మోడీ]] | before_party = BJP | posttitle = [[ప్రధాన మంత్రి]] | after_election = [[నరేంద్ర మోడీ]] | after_party = BJP }} [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|250px|right|భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు-2019 ఫలితాలు]] భారతదేశంలో 17 వ లోక్‌సభకు జరిగే ఎన్నికలే '''2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు'''. ఈ ఎన్నికల షెడ్యూలును [[భారత ఎన్నికల కమిషను]] 2019 మార్చి 10 న ప్రకటించింది. ఏడు దశల్లో జరిపే పోలింగు 2019 మే 19 వ తేదీతో ముగుస్తుంది. వోట్ల లెక్కింపు 2019 మే 23 వ తేదీన జరుగుతుంది. బీహారు, ఉత్తర్ ప్రదేశ్, పశ్చిమ బెంగాల్ - ఈ మూడు రాష్ట్రాల్లో పోలింగు అన్ని దశల్లోనూ జరిగింది. జమ్మూ కాశ్మీరులో పోలింగు 5 దశల్లో జరిగింది. నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 4 దశల్లోను, రెండు రాష్ట్రాల్లో మూడు దశల్లోను, నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 2 దశల్లోనూ వోటింగు జరిగింది. మిగతా రాష్ట్రాల్లో ఒకే దశలోనే వోటింగు పూర్తయ్యింది. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[ఒడిషా]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]], [[సిక్కిం]] రాష్ట్రాల శాసనసభల కాలం ముగుస్తున్నందున వాటి ఎన్నికలు కూడా సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు జరిగాయి. 90 కోట్ల ప్రజలు ఓటుహక్కుగలవారు కాగా రికార్జుస్థాయిలో 67 శాతం మందివోటు వేశారు. మహిళల వోటువేయటం కూడా అత్యధిక స్థాయిలో జరిగింది.<ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/at-67-1-2019-turnouts-a-record-election-commission/articleshow/69419715.cms At 67.1%, 2019 turnout's a record: Election Commission], The Times of India (20 May 2019)</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2019/05/19/world/asia/india-election-results.html Polls Are Closed in India's Election: What Happens Next?], ''The New York Times'', Douglas Schorzman and Kai Schultz (19 May 2019)</ref>{{refn|group=వివరం|In 9 states and union territories of India – such as [[Arunachal Pradesh]], [[Kerala]] and [[Uttarakhand]] – more women turned out to vote than men in 2019.<ref>[https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/lok-sabha/india/women-turn-out-in-greater-numbers-than-in-previous-elections/articleshow/69405687.cms Women turn out in greater numbers than in previous elections], ''The Economic Times'', Aanchal Bansal (20 May 2019)</ref>}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ముందు కంటె ఎక్కువగా మొత్తం 303 స్థానాలు గెలిచింది<ref>{{cite news |title=India Election Results: Modi and the B.J.P. Make History |url=https://www.nytimes.com/2019/05/22/world/asia/india-election-results.html |website=NYT |accessdate=23 May 2019}}</ref> బిజెపి నాయకత్వంలోని ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచిది.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-48389130|title=Modi thanks India for 'historic mandate'|date=2019-05-23|access-date=2019-05-29|language=en-GB}}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 52 స్థానాలు, కాంగ్రెస్ నాయకత్వంలోని యుపిఎ మొత్తం 91 స్థానాలు గెలిచింది. ఇతర పార్టీలు , వాటి కూటములు స్థానాలు గెలిచాయి.<ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019 |archive-date=26 మే 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190526172433/https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |url-status=dead }}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 10% స్థానాలు అనగా 55 స్థానాల కంటె తక్కువ సాధించడంతో అధికార ప్రతిపక్ష పార్టీ స్థాయి కాలేకపోయింది.<ref>{{cite web | url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/17th-lok-sabha-leader-of-opposition-bjp-congress-1533766-2019-05-24 | title=Narendra Modi government will not have Leader of Opposition in Lok Sabha again | publisher=India Today | work=Prabhash K Dutta | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.outlookindia.com/website/story/india-news-congress-fails-to-get-leader-of-opposition-post-in-lok-sabha-again/330899 | title=Congress Fails To Get Leader Of Opposition Post In Lok Sabha, Again | publisher=Outlook | work=Puneet Nicholas Yadav | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref> == ఎన్నికల షెడ్యూలు == మార్చి 10 న ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనరు సునీల్ అరోరా ప్రకటించిన ఎన్నికల షెడ్యూలు కింది విధంగా ఉంది.<ref>{{Cite news|title=Full Schedule of LokSabha Elections: 7-phase polling in UP, Bihar|date=10 Mar 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190310141937/https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|archivedate=10 Mar 2019|url=https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|newspaper=ది ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్}}</ref> ఎన్నికల ప్రవర్తన నియమావళి తక్షణమే అమల్లోకి వచ్చినట్లు అయన తెలిపాడు.<ref>{{Cite news|title=మోగింది భేరి|date=11 Mar 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|newspaper=ఈనాడు|accessdate=11 Mar 2019|language=తెలుగు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311010805/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> {|border=2 cellpadding=3 cellspacing=1 width=60% |+2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల షెడ్యూలు | | |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- | | | | | | | | | | |- | |పోలింగు తేదీ | |2019 ఏప్రిల్ 11 |2019 ఏప్రిల్ 18 |2019 ఏప్రిల్ 23 |2019 ఏప్రిల్ 29 |2019 మే 6 |2019 మే 12 |2019 మే 19 |- | |లెక్కింపు తేదీ | |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |- | |నియోజక వర్గాలు |543 |91 |97 |115 |71 |51 |59 |59 |- | | | | | | | | | | |- | |'''ఒకే దశ''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |ఆంధ్రప్రదేశ్ |25 |25 | | | | | | |- |2 |అరుణాచల్ ప్రదేశ్ |2 |2 | | | | | | |- |3 |గోవా |2 | | |2 | | | | |- |4 |గుజరాత్ |26 | | |26 | | | | |- |5 |హర్యానా |10 | | | | | |10 | |- |6 |హిమాచల్ ప్రదేశ్ |4 | | | | | | |4 |- |7 |కేరళ |20 | | |20 | | | | |- |8 |మేఘాలయ |2 |2 | | | | | | |- |9 |మిజోరం |1 |1 | | | | | | |- |10 |నాగాల్యాండ్ |1 |1 | | | | | | |- |11 |పంజాబ్ |13 | | | | | | |13 |- |12 |సిక్కిమ్ |1 |1 | | | | | | |- |13 |తమిళనాడు |39 | |39 | | | | | |- |14 |తెలంగాణ |17 |17 | | | | | | |- |15 |ఉత్తరాఖండ్ |5 |5 | | | | | | |- |16 |అండమాన్ నికోబార్ దీవులు |1 |1 | | | | | | |- |17 |దాద్రా నగర్ హవేలి |1 | | |1 | | | | |- |18 |దామన్ డయ్యు |1 | | |1 | | | | |- |19 |పుదుచ్చేరి |1 | |1 | | | | | |- |20 |చండీగఢ్ |1 | | | | | | |1 |- |21 |ఢిల్లీ |7 | | | | | |7 | |- |22 |లక్షద్వీప్ |1 |1 | | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''2 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |కర్ణాటక |28 | |14 |14 | | | | |- |2 |మణిపూర్ |2 |1 |1 | | | | | |- |3 |రాజస్థాన్ |25 | | | |13 |12 | | |- |4 |త్రిపుర |2 |1 |1 | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''3 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |6 |అస్సాం |14 |5 |5 |4 | | | | |- |7 |చత్తీస్ గఢ్ |11 |1 |3 |7 | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''4 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జార్ఖండ్ |14 | | | |3 |4 |4 |3 |- |2 |మధ్య ప్రదేశ్ |29 | | | |6 |7 |8 |8 |- |3 |మహారాష్ట్ర |48 |7 |10 |14 |17 | | | |- |4 |ఒరిస్సా |21 |4 |5 |6 |6 | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''5 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జమ్మూ కాశ్మీరు |6 |2 |2 |1<ref group="వివరం">జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. అందుచేత ఈ నియోజక వర్గాన్ని మూడు దశల్లోనూ చూపించాం. అందుచేతనే అన్ని దశల్లోని నియోజకవర్గాల సంఖ్యను కూడితే అసలు కంటే 2 నియోజకవర్గాలు ఎక్కువ వస్తాయి.</ref> |1 |2 | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''7 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |బీహార్ |40 |4 |5 |5 |5 |5 |8 |8 |- |2 |ఉత్తర్ ప్రదేశ్ |80 |8 |8 |10 |13 |14 |14 |13 |- |3 |పశ్చిమ బెంగాల్ |42 |2 |3 |5 |8 |7 |8 |9 |} ==ఫలితాలు== [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|పార్టీ ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] [[File:Indian General Election 2019 by alliance.svg|lang=te|కూటమి ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] {| style="width:100%; text-align:center;" |- style="color:white;" | style="background:#FF9900; width:65.50%;" | '''352''' | style="background:#00BFFF; width:16.79%;" | '''91''' | style="background:gray; width:17.71%;"| '''99''' |- | <span style="color:DarkOrange;">'''ఎన్.డి.ఏ'''</span> | <span style="color: DeepSkyBlue;">'''యూ.పి.ఏ.'''</span> | <span style="color:gray;">'''ఇతరులు'''</span> |} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ఎన్నికలలో స్పష్టమైన ఆధిక్యతతో గెలిచింది. భాజాపా ఏకపక్షంగా లోక్‌సభలో 303 స్థానాలు ఊహించినదానికంటే ఎక్కువగా గెలిచి,భాగస్వామ్య పక్షాలతో కూడిన ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచింది.<ref>{{cite web|url=http://www.eci.gov.in/|title=Election Commission of India|website=eci.gov.in|access-date=2019-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207201816/http://www.eci.gov.in/|archive-date=2008-12-07|url-status=dead}}</ref> గెలవటానికి కారణాలుగా నరేంద్ర మోడీ వ్యక్తిగత ఆదరణ, బిజేపీ ప్రోద్బలంతో ఎక్కువశాతం పోలింగ్ జరగడం, ఫుల్వామా దాడి తదుపరి ఉవ్వెత్తున వీచిన జాతీయతావాదం, సామాజిక సంక్షేమాల పధకాల సమర్ధవంతంగా నిర్వహించడం లాంటివి.<ref>https://www.hindustantimes.com/lok-sabha-elections/bjp-cements-its-position-as-central-pole-of-indian-polity/story-kPMHLAIt3d2jX0GXc67DAJ.html</ref> <!-- to translate The [[Vote counting|counting of votes]] was held on 23 May 2019, and was completed early the following day.<ref name=":02">{{cite web|url=http://results.eci.gov.in/pc/en/partywise/index.htm|title=General Election 2019 - Election Commission of India|website=results.eci.gov.in|access-date=2019-05-24}}</ref> Initial returns showed the BJP leading in all 303 constituencies it eventually won, and opposition leader [[Rahul Gandhi]] conceded defeat prior to the official certification of most results.<ref name="PM Modi 2019">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/video/rahul-gandhi-concedes-defeat-congratulates-pm-modi-smriti-irani-1532940-2019-05-23 Rahul Gandhi concedes defeat, congratulates PM Modi, Smriti Irani], India Today (May 23, 2019)</ref> With the results, the BJP was able to gain 21 seats in the House, having won 282 in the [[2014 Indian general election]].<ref name="wsjmay232019a2">[https://www.wsj.com/articles/indias-narendra-modi-takes-an-early-lead-in-elections-11558589858 India’s Narendra Modi Wins Re-Election With Strong Mandate], The Wall Street Journal (May 23, 2019)</ref><ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019}}</ref> It was the second time in India's independent history that voters re-elected the same party to power with a bigger majority to the Lok Sabha – India's lower house of parliament. The BJP's total vote share stood at 37.4 per cent, an increase of over 6 [[percentage points]] from 31.34 per cent in 2014. The National Democratic Alliance secured a vote share of 45 per cent, compared to 38 per cent in 2014. In contrast, the vote share of Indian National Congress remained the same at 19.5 per cent.<ref name="itmay2320192">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/narendra-modi-returns-biggest-gain-vote-share-1532819-2019-05-23 Narendra Modi 2.0 returns with biggest gain in vote share ever], India Today (May 23, 2019)</ref><ref>{{cite news |last1=Ramani |first1=Srinivasan |title=Analysis: Highest-ever national vote share for the BJP |url=https://www.thehindu.com/elections/lok-sabha-2019/analysis-highest-ever-national-vote-share-for-the-bjp/article27218550.ece |work=The Hindu |date=23 May 2019 |language=en-IN}}</ref> About 1.04 percent of the voters in India chose to vote for [[None of the above (India)|None Of The Above]] (NOTA) in the 2019 elections, with Bihar leading with 2.08 percent NOTA voters.<ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/politics/lok-sabha-election-results-2019-most-nota-votes-were-cast-in-bihar-maharashtra-recorded-486902-such-votes-with-palghar-topping-the-list-6693611.html|title=Lok Sabha Election Results 2019: Most NOTA votes were cast in Bihar; Maharashtra recorded 4,86,902 such votes with Palghar topping the list}}</ref> Modi became the only Indian prime minister in history whose government was re-elected with both an increase in the total percentage of votes along with a full majority.<ref name="itmay2320192" /> His opponent, Rahul Gandhi, ran in two constituencies, winning from Wayanad, but losing from the [[Amethi (Lok Sabha constituency)|Amethi]] constituency – the seat he, his mother ([[Sonia Gandhi]]), his father ([[Rajiv Gandhi]]), and his uncle ([[Sanjay Gandhi]]) had collectively held for decades. In addition, many candidates who were members of popular political dynasties were defeated across India in favour of the BJP or other parties' candidates.<ref>[https://www.jagranjosh.com/current-affairs/lok-sabha-election-result-2019-fall-of-dynastic-politics-in-india-1558692692-1 Lok Sabha Election result 2019: Fall of dynastic politics in India], Jagran Josh (May 24, 2019)</ref><ref name=it05242019>[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/election-results-2019-political-dynasts-lose-in-tsunamo-wave-1533699-2019-05-24 Election Results 2019: Tsunamo wave sinks political families in 2019 elections], India Today (May 24, 2019)</ref><ref>[https://www.deccanchronicle.com/lifestyle/viral-and-trending/240519/is-it-game-over-for-dynasty-politics.html Is it game over for dynasty politics?], Deccan Chronicle (May 25, 2019)</ref> The election had been called a referendum on Modi and the BJP's [[Hindutva|Hindu nationalistic]] policies and advocacy.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2019/may/19/indians-vote-final-stage-gruelling-election-campaign-narendra-modi Indian elections: Modi on track for decisive victory, exit polls suggest], The Guardian (May 23, 2019)</ref><ref>[https://www.npr.org/2019/04/14/709439733/with-indian-elections-underway-the-vote-is-also-a-referendum-on-hindu-nationalis With Indian Elections Underway, The Vote Is Also A Referendum On Hindu Nationalism], NPR (April 14, 2019)</ref> According to ''The Wall Street Journal'', Modi's victory "sets (sic) the stage for further economic change in one of Asia’s fastest-growing economies."<ref name="wsjmay232019a2" /> Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, in an article published by [[Reuters]], claimed that the result was a mandate for business-friendly policies and tougher national security positions, reinforcing "a global trend of right-wing populists sweeping to victory, from the United States to Brazil and Italy, often after adopting harsh positions on protectionism, immigration and defence."<ref>[https://www.reuters.com/article/us-india-election/indias-modi-stuns-opposition-with-huge-election-win-idUSKCN1SS2YR India's Modi stuns opposition with huge election win], Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, Reuters (May 23, 2019)</ref> According to a data analysis by the ''[[Mint (newspaper)|Mint]]'', "Overall, the BJP’s appeal seems to transcend the divides of caste, education, and affluence, but there are some differences — with the BJP less successful in more educated constituencies" in a study of about 140 seats where Congress and Others were more successful. The BJP was favored in all income groups, states the ''Mint''. The newspaper added, "In constituencies with high presence of scheduled castes and scheduled tribes (SCs/STs), the BJP is more popular than other parties, but in constituencies with high presence of Muslims, it is less popular."<ref>{{cite web|url=https://www.livemint.com/elections/lok-sabha-elections/ten-charts-that-explain-the-2019-lok-sabha-verdict-1558636775444.html|title=Ten charts that explain the 2019 Lok Sabha verdict|date=May 24, 2019|website=Livemint.com}}</ref> --> {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య స్థానాల విభజన '''|other=yes |value1=55.80|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భా.జా.పా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=9.57|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.24|label3=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎమ్.కే]]|color3={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value4=4.05|label4=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color4={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value5=4.05|label5=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color5={{YSR Congress Party/meta/color}} |value6=3.31|label6=[[శివసేన]]|color6={{Shiv Sena/meta/color}} |value7=2.95|label7=[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)|జేడీయూ]]|color7={{Janata Dal (United)/meta/color}} |value8=2.21|label8=[[బిందు జనతా దళ్|బిజద]]|color8={{Biju Janata Dal/meta/color}} |value9=1.84|label9=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color9={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value10=1.66|label10=[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి|తెరాస]]|color10={{Telangana Rashtra Samithi/meta/color}} }} {{stack| {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య వోట్ల విభజన '''|other=yes |value1=37.36|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భాజపా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=19.49|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.07|label3=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color3={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value4=3.63|label4=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color4={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value5=2.55|label5=[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్.పి]]|color5={{Samajwadi Party/meta/color}} |value6=2.53|label6=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color6={{YSR Congress Party/meta/color}} |value7=2.26|label7=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎం.కే]]|color7={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value8=2.10|label8=[[శివసేన]]|color8={{Shiv Sena/meta/color}} |value9=2.04|label9=[[తెలుగు దేశం పార్టీ|తె.దే.పా]]|color9={{Telugu Desam Party/meta/color}} |value10=1.75|label10=[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|సీపీఐ(ఎం)]]|color10={{Communist Party of India (Marxist)/meta/color}} }} }} {| class="wikitable sortable collapsible" style="text-align:left" |+ఫలితాలు<ref>{{Cite web|url=https://www.oneindia.com/lok-sabha-election-2019/|title=Lok Sabha Election 2019|last=|first=|date=|website=Oneindia.com|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=4 June 2019}}</ref> ! class="unsortable"colspan=3| కూటమి ! class="unsortable"|పార్టీ ! ఓట్ల శాతం ! colspan="2" | గెలిచిన స్థానాలు ! colspan="2" | మార్పు |- | rowspan="12" bgcolor="{{National Democratic Alliance (India)/meta/color}}" | | rowspan="12" bgcolor="white" | | rowspan="12" align="left" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలియన్స్]]<nowiki>|</nowiki><ref name="indiatoday-alliance" /> | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |37.36% |303 | rowspan="12" |353 |{{increase}} 21 | rowspan="12" |{{increase}} '''17''' |- |[[శివసేన]] |2.1% |18 |{{Nochange}} |- |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1.46% |16 |{{increase}} 14 |- |[[లోక్ జనశక్తి పార్టీ]] |0.52% |6 |{{Nochange}} |- |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|అప్నా దల్ (సోనీలాల్)]] |0.17% |2 |{{Nochange}} |- |శిరోమణి అకాలి దల్ |0.62% |2 |{{decrease}} 2 |- |ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |1.28% |1 |{{decrease}} 36 |- |[[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- |[[మిజో నేషనల్ ఫ్రంట్]] |0.04% |1 |{{increase}} 1 |- |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |నేషనల్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- |[[రాష్ట్రీయ లోక్ తాంత్రిక్ పార్టీ]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="10" bgcolor="{{United Progressive Alliance/meta/color}}" | | rowspan="10" bgcolor="white" | | rowspan="10" align="left" |యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలియన్స్<ref name="indiatoday-alliance" /> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |19.49% |52 | rowspan="10" |91 |{{increase}} 8 | rowspan="10" |{{increase}} '''31''' |- |ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |2.26% |23 |{{increase}} 23 |- |[[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]]{{NoteTag|Contested the seat of [[Lakshadweep (Lok Sabha constituency)|Lakshadweep]] without pre-poll seat sharing}} |1.39% |5 |{{decrease}} 1 |- |[[ఇండియన్ యూనియన్ ముస్లిం లీగ్]] |0.26% |3 |{{increase}} 1 |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |0.05% |3 |{{increase}} 3 |- |[[జనతాదళ్ (సెక్యులర్)|జనతా దల్ (సెక్యులర్)]] |0.56% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |0.31% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[కేరళ కాంగ్రెస్ (ఎం)]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |రేవల్యుషనరి సోషలిస్టు పార్టీ |0.12% |1 |{{Nochange}} |- |విడుతలై చిరుతైగల్ కట్చి |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#0000FF" | | rowspan="2" align="left" |మహాగట్భంధన్ |[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ]] |3.63% |10 | rowspan="15" |98 |{{increase}} 10 | rowspan="15" |{{decrease}} '''48''' |- | సమాజ్ వాదీ పార్టీ |2.55% |5 |{{Nochange}} |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#FF0000" | | rowspan="2" align="left" |వామపక్ష కూటమి |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్టు)]] |1.75% |3 |{{decrease}} 6 |- |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |0.58% |2 |{{increase}} 1 |- | rowspan="11" bgcolor="gray" | | rowspan="11" bgcolor="#C0C0C0" | | rowspan="11" align="left" |ఏ కూటమిలో లేని పార్టీలు |ఆల్ ఇండియా త్రృనముల్ కాంగ్రెస్ |4.07% |22 |{{decrease}} 14 |- |[[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ]] |2.53% |22 |{{increase}} 13 |- |[[బిజూ జనతా దళ్|బిజు జనతా దల్]] |1.66% |12 |{{decrease}} 8 |- |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి]] |1.26% |9 |{{decrease}} 2 |- |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |2.04% |3 |{{decrease}} 13 |- |ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఈ-ఇట్టెహదుల్ ముస్లిమీన్ |0.2% |2 |{{increase}} 1 |- |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |0.44% |1 |{{decrease}} 3 |- |[[ఆల్ ఇండియా యునైటెడ్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్]] |0.23% |1 |{{decrease}} 2 |- |[[నాగా పీపుల్స్ ఫ్రంట్]] |0.06% |1 |{{Nochange}} |- |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |0.03% |1 |{{increase}} 1 |- |స్వతంత్రులు |2.54% |4 |{{increase}} 1 |} == ఫలితాలు == ప్రధాన వ్యాసం: [[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితాలు]] == ఇతర విశేషాలు == ఈ సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కొన్ని ప్రత్యేకతలున్నాయి. అవి: * జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. ఒకే నియోజకవర్గంలో ఇన్ని విడతల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే తొలిసారి.<ref>{{Cite news|title=ఆ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌..|date=11 Mar 2019|url=https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|newspaper=సాక్షి|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311042240/https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> ఈ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌ జరగనుందంటే అక్కడ ఎంతటి సమస్యాత్మక పరిస్థితులు నెలకొన్నాయో అర్ధం చేసుకోవచ్చని ప్రధన ఎన్నికల కమిషనరు అన్నాడు. * ఉత్తర ప్రదేశ్, బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రాల్లో మొత్తం 7 దశల్లోనూ పోలింగు జరుగుతుంది. ఒకే రాష్ట్రంలో ఇన్ని దశల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే ప్రథమం. * సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఎలక్ట్రానిక్ వోటింగు యంత్రంతో పాటు వీవీప్యాట్‌లు కూడా ఉపయోగించడం ఇదే తొలిసారి. * వోటింగు యంత్రంపై పార్టీ గుర్తు, అభ్యర్థి పేరుతో పాటు, 2019 ఎన్నికల్లో అభ్యర్థి ఫోటో కూడా ముద్రిస్తారు. ఒకేపేరుతో వేరువేరు పార్టీలనుంచి అభ్యర్థులుంటే ఓటర్లు తికమక పడకుండా ఉండేందుకు వీలుగా ఈ ఏర్పాటు చేసారు. * నిజామాబాద్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి దేశంలోనే రికార్డు స్థాయిలో 185 మంది పోటీ చేస్తుండండంతో ఆధునీకరించిన ఎమ్-3 ఎలెక్ట్రానిక్ వోటింగ్ యంత్రాన్ని వాడబోతున్నారు.<ref>{{Cite news|title=వందలాది ఇంజినీర్లు ..వేలాది ఈవీఎంలు.|date=4 Apr 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|newspaper=ఈనాడు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190404063359/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|archivedate=4 Apr 2019}}</ref> ==ఇవీ చూడండి== *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - ఆంధ్రప్రదేశ్]] *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - తెలంగాణ]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == నోట్స్ == {{Reflist|group=వివరం}} == వెలుపలి లంకెలు == <references group="note" />{{భారతదేశ ఎన్నికలు}} [[వర్గం:17వ లోక్‌సభ]] [[వర్గం:భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] [[వర్గం:2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు| ]] [[వర్గం:భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] jrxbz4dhb9owlxm578nf2oqz0wf099e 4594794 4594790 2025-06-29T10:36:12Z యర్రా రామారావు 28161 4594794 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = Parliamentary | previous_election = 2014 Indian general election | previous_year = 2014 | election_date = 11 April – 19 May 2019{{efn|The election for the [[Vellore (Lok Sabha constituency)|Vellore constituency]] was delayed and took place on 5 August 2019.}} | next_election = 2024 Indian general election | next_year = 2024 | outgoing_members = List of members of the 16th Lok Sabha | elected_members = List of members of the 17th Lok Sabha | seats_for_election = 543 of the 545 seats in the [[Lok Sabha]]{{efn|name=seats|Two seats were reserved for Anglo-Indians and filled through Presidential nomination.}} | majority_seats = 272 | registered = 911,950,734 | turnout = 67.40% ({{increase}} 0.96pp) | opinion_polls = Opinion polling for the 2019 Indian general election | 1blank = Alliance | 2blank = Alliance&nbsp;seats | image1 = {{CSS image crop|Image=Narendra Modi, May 2019.jpg|bSize=120|cWidth=112|cHeight=120|oLeft=5|oTop=0}} | leader1 = [[Narendra Modi]] | party1 = Bharatiya Janata Party | alliance1 = National Democratic Alliance | last_election1 = 31.00%, 282 seats | seats1 = '''303''' | seat_change1 = {{increase}} 21 | popular_vote1 = '''229,076,879''' | percentage1 = '''37.36%''' | swing1 = {{increase}} 6.36 [[Percentage point|pp]] | image2 = {{CSS image crop|Image=Rahul Gandhi in Shillong (cropped).jpg|bSize=120|cWidth=112|cHeight=120|oLeft=5|oTop=0}} | leader2 = [[Rahul Gandhi]] | party2 = Indian National Congress | alliance2 = United Progressive Alliance | last_election2 = 19.31%, 44 seats | seats2 = 52 | seat_change2 = {{increase}} 8 | popular_vote2 = 119,495,214 | percentage2 = 19.49% | swing2 = {{increase}} 0.18 [[Percentage point|pp]] | map_image = Indian General Election 2019.svg | map_caption = Results by constituency | title = [[Prime Minister of India|Prime Minister]] | before_election = [[Narendra Modi]] | before_party = Bharatiya Janata Party | posttitle = [[Prime Minister of India|Prime Minister]] after election | after_election = [[Narendra Modi]] | after_party = Bharatiya Janata Party | 2data1 = '''353''' | 2data2 = 91 | 3blank = Seat change | 3data1 = {{increase}} 17 | 3data2 = {{increase}} 31 | 4blank = Alliance percentage | 4data1 = '''45.3%''' | 4data2 = 27.5% }} [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|250px|right|భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు-2019 ఫలితాలు]] భారతదేశంలో 17 వ లోక్‌సభకు జరిగే ఎన్నికలే '''2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు'''. ఈ ఎన్నికల షెడ్యూలును [[భారత ఎన్నికల కమిషను]] 2019 మార్చి 10 న ప్రకటించింది. ఏడు దశల్లో జరిపే పోలింగు 2019 మే 19 వ తేదీతో ముగుస్తుంది. వోట్ల లెక్కింపు 2019 మే 23 వ తేదీన జరుగుతుంది. బీహారు, ఉత్తర్ ప్రదేశ్, పశ్చిమ బెంగాల్ - ఈ మూడు రాష్ట్రాల్లో పోలింగు అన్ని దశల్లోనూ జరిగింది. జమ్మూ కాశ్మీరులో పోలింగు 5 దశల్లో జరిగింది. నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 4 దశల్లోను, రెండు రాష్ట్రాల్లో మూడు దశల్లోను, నాలుగు రాష్ట్రాల్లో 2 దశల్లోనూ వోటింగు జరిగింది. మిగతా రాష్ట్రాల్లో ఒకే దశలోనే వోటింగు పూర్తయ్యింది. [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[ఒడిషా]], [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]], [[సిక్కిం]] రాష్ట్రాల శాసనసభల కాలం ముగుస్తున్నందున వాటి ఎన్నికలు కూడా సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు జరిగాయి. 90 కోట్ల ప్రజలు ఓటుహక్కుగలవారు కాగా రికార్జుస్థాయిలో 67 శాతం మందివోటు వేశారు. మహిళల వోటువేయటం కూడా అత్యధిక స్థాయిలో జరిగింది.<ref>[https://timesofindia.indiatimes.com/india/at-67-1-2019-turnouts-a-record-election-commission/articleshow/69419715.cms At 67.1%, 2019 turnout's a record: Election Commission], The Times of India (20 May 2019)</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2019/05/19/world/asia/india-election-results.html Polls Are Closed in India's Election: What Happens Next?], ''The New York Times'', Douglas Schorzman and Kai Schultz (19 May 2019)</ref>{{refn|group=వివరం|In 9 states and union territories of India – such as [[Arunachal Pradesh]], [[Kerala]] and [[Uttarakhand]] – more women turned out to vote than men in 2019.<ref>[https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/lok-sabha/india/women-turn-out-in-greater-numbers-than-in-previous-elections/articleshow/69405687.cms Women turn out in greater numbers than in previous elections], ''The Economic Times'', Aanchal Bansal (20 May 2019)</ref>}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ముందు కంటె ఎక్కువగా మొత్తం 303 స్థానాలు గెలిచింది<ref>{{cite news |title=India Election Results: Modi and the B.J.P. Make History |url=https://www.nytimes.com/2019/05/22/world/asia/india-election-results.html |website=NYT |accessdate=23 May 2019}}</ref> బిజెపి నాయకత్వంలోని ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచిది.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-48389130|title=Modi thanks India for 'historic mandate'|date=2019-05-23|access-date=2019-05-29|language=en-GB}}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 52 స్థానాలు, కాంగ్రెస్ నాయకత్వంలోని యుపిఎ మొత్తం 91 స్థానాలు గెలిచింది. ఇతర పార్టీలు , వాటి కూటములు స్థానాలు గెలిచాయి.<ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019 |archive-date=26 మే 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190526172433/https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |url-status=dead }}</ref> భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ 10% స్థానాలు అనగా 55 స్థానాల కంటె తక్కువ సాధించడంతో అధికార ప్రతిపక్ష పార్టీ స్థాయి కాలేకపోయింది.<ref>{{cite web | url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/17th-lok-sabha-leader-of-opposition-bjp-congress-1533766-2019-05-24 | title=Narendra Modi government will not have Leader of Opposition in Lok Sabha again | publisher=India Today | work=Prabhash K Dutta | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.outlookindia.com/website/story/india-news-congress-fails-to-get-leader-of-opposition-post-in-lok-sabha-again/330899 | title=Congress Fails To Get Leader Of Opposition Post In Lok Sabha, Again | publisher=Outlook | work=Puneet Nicholas Yadav | date=24 May 2019 | accessdate=28 May 2019}}</ref> == ఎన్నికల షెడ్యూలు == మార్చి 10 న ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనరు సునీల్ అరోరా ప్రకటించిన ఎన్నికల షెడ్యూలు కింది విధంగా ఉంది.<ref>{{Cite news|title=Full Schedule of LokSabha Elections: 7-phase polling in UP, Bihar|date=10 Mar 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190310141937/https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|archivedate=10 Mar 2019|url=https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-election-2019-schedule-dates-election-commission-5619250/|newspaper=ది ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్}}</ref> ఎన్నికల ప్రవర్తన నియమావళి తక్షణమే అమల్లోకి వచ్చినట్లు అయన తెలిపాడు.<ref>{{Cite news|title=మోగింది భేరి|date=11 Mar 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|newspaper=ఈనాడు|accessdate=11 Mar 2019|language=తెలుగు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311010805/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/03/11/73635/|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> {|border=2 cellpadding=3 cellspacing=1 width=60% |+2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల షెడ్యూలు | | |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- | | | | | | | | | | |- | |పోలింగు తేదీ | |2019 ఏప్రిల్ 11 |2019 ఏప్రిల్ 18 |2019 ఏప్రిల్ 23 |2019 ఏప్రిల్ 29 |2019 మే 6 |2019 మే 12 |2019 మే 19 |- | |లెక్కింపు తేదీ | |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |2019 మే 23 |- | |నియోజక వర్గాలు |543 |91 |97 |115 |71 |51 |59 |59 |- | | | | | | | | | | |- | |'''ఒకే దశ''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |ఆంధ్రప్రదేశ్ |25 |25 | | | | | | |- |2 |అరుణాచల్ ప్రదేశ్ |2 |2 | | | | | | |- |3 |గోవా |2 | | |2 | | | | |- |4 |గుజరాత్ |26 | | |26 | | | | |- |5 |హర్యానా |10 | | | | | |10 | |- |6 |హిమాచల్ ప్రదేశ్ |4 | | | | | | |4 |- |7 |కేరళ |20 | | |20 | | | | |- |8 |మేఘాలయ |2 |2 | | | | | | |- |9 |మిజోరం |1 |1 | | | | | | |- |10 |నాగాల్యాండ్ |1 |1 | | | | | | |- |11 |పంజాబ్ |13 | | | | | | |13 |- |12 |సిక్కిమ్ |1 |1 | | | | | | |- |13 |తమిళనాడు |39 | |39 | | | | | |- |14 |తెలంగాణ |17 |17 | | | | | | |- |15 |ఉత్తరాఖండ్ |5 |5 | | | | | | |- |16 |అండమాన్ నికోబార్ దీవులు |1 |1 | | | | | | |- |17 |దాద్రా నగర్ హవేలి |1 | | |1 | | | | |- |18 |దామన్ డయ్యు |1 | | |1 | | | | |- |19 |పుదుచ్చేరి |1 | |1 | | | | | |- |20 |చండీగఢ్ |1 | | | | | | |1 |- |21 |ఢిల్లీ |7 | | | | | |7 | |- |22 |లక్షద్వీప్ |1 |1 | | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''2 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |కర్ణాటక |28 | |14 |14 | | | | |- |2 |మణిపూర్ |2 |1 |1 | | | | | |- |3 |రాజస్థాన్ |25 | | | |13 |12 | | |- |4 |త్రిపుర |2 |1 |1 | | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''3 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |6 |అస్సాం |14 |5 |5 |4 | | | | |- |7 |చత్తీస్ గఢ్ |11 |1 |3 |7 | | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''4 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జార్ఖండ్ |14 | | | |3 |4 |4 |3 |- |2 |మధ్య ప్రదేశ్ |29 | | | |6 |7 |8 |8 |- |3 |మహారాష్ట్ర |48 |7 |10 |14 |17 | | | |- |4 |ఒరిస్సా |21 |4 |5 |6 |6 | | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''5 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |జమ్మూ కాశ్మీరు |6 |2 |2 |1<ref group="వివరం">జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. అందుచేత ఈ నియోజక వర్గాన్ని మూడు దశల్లోనూ చూపించాం. అందుచేతనే అన్ని దశల్లోని నియోజకవర్గాల సంఖ్యను కూడితే అసలు కంటే 2 నియోజకవర్గాలు ఎక్కువ వస్తాయి.</ref> |1 |2 | | |- | | | | | | | | | | |- | |'''7 వ దశలో''' |మొత్తం |'''మొదటి దశ''' |'''రెండవ దశ''' |'''మూడవ దశ''' |'''నాలుగవ దశ''' |'''ఐదవ దశ''' |'''ఆరవ దశ''' |'''ఏడవ దశ''' |- |1 |బీహార్ |40 |4 |5 |5 |5 |5 |8 |8 |- |2 |ఉత్తర్ ప్రదేశ్ |80 |8 |8 |10 |13 |14 |14 |13 |- |3 |పశ్చిమ బెంగాల్ |42 |2 |3 |5 |8 |7 |8 |9 |} ==ఫలితాలు== [[File:Indian General Election 2019.svg|lang=te|పార్టీ ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] [[File:Indian General Election 2019 by alliance.svg|lang=te|కూటమి ప్రాతిపదికన ఫలితాలు|thumb|upright=1.35]] {| style="width:100%; text-align:center;" |- style="color:white;" | style="background:#FF9900; width:65.50%;" | '''352''' | style="background:#00BFFF; width:16.79%;" | '''91''' | style="background:gray; width:17.71%;"| '''99''' |- | <span style="color:DarkOrange;">'''ఎన్.డి.ఏ'''</span> | <span style="color: DeepSkyBlue;">'''యూ.పి.ఏ.'''</span> | <span style="color:gray;">'''ఇతరులు'''</span> |} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] ఎన్నికలలో స్పష్టమైన ఆధిక్యతతో గెలిచింది. భాజాపా ఏకపక్షంగా లోక్‌సభలో 303 స్థానాలు ఊహించినదానికంటే ఎక్కువగా గెలిచి,భాగస్వామ్య పక్షాలతో కూడిన ఎన్డిఎ 353 స్థానాలు గెలిచింది.<ref>{{cite web|url=http://www.eci.gov.in/|title=Election Commission of India|website=eci.gov.in|access-date=2019-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20081207201816/http://www.eci.gov.in/|archive-date=2008-12-07|url-status=dead}}</ref> గెలవటానికి కారణాలుగా నరేంద్ర మోడీ వ్యక్తిగత ఆదరణ, బిజేపీ ప్రోద్బలంతో ఎక్కువశాతం పోలింగ్ జరగడం, ఫుల్వామా దాడి తదుపరి ఉవ్వెత్తున వీచిన జాతీయతావాదం, సామాజిక సంక్షేమాల పధకాల సమర్ధవంతంగా నిర్వహించడం లాంటివి.<ref>https://www.hindustantimes.com/lok-sabha-elections/bjp-cements-its-position-as-central-pole-of-indian-polity/story-kPMHLAIt3d2jX0GXc67DAJ.html</ref> <!-- to translate The [[Vote counting|counting of votes]] was held on 23 May 2019, and was completed early the following day.<ref name=":02">{{cite web|url=http://results.eci.gov.in/pc/en/partywise/index.htm|title=General Election 2019 - Election Commission of India|website=results.eci.gov.in|access-date=2019-05-24}}</ref> Initial returns showed the BJP leading in all 303 constituencies it eventually won, and opposition leader [[Rahul Gandhi]] conceded defeat prior to the official certification of most results.<ref name="PM Modi 2019">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/video/rahul-gandhi-concedes-defeat-congratulates-pm-modi-smriti-irani-1532940-2019-05-23 Rahul Gandhi concedes defeat, congratulates PM Modi, Smriti Irani], India Today (May 23, 2019)</ref> With the results, the BJP was able to gain 21 seats in the House, having won 282 in the [[2014 Indian general election]].<ref name="wsjmay232019a2">[https://www.wsj.com/articles/indias-narendra-modi-takes-an-early-lead-in-elections-11558589858 India’s Narendra Modi Wins Re-Election With Strong Mandate], The Wall Street Journal (May 23, 2019)</ref><ref name="indiatoday-alliance">{{cite web |title=Lok Sabha Election 2019 - Party Alliance Details, General Elections |url=https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/party-alliance-details |website=India Today |accessdate=27 May 2019}}</ref> It was the second time in India's independent history that voters re-elected the same party to power with a bigger majority to the Lok Sabha – India's lower house of parliament. The BJP's total vote share stood at 37.4 per cent, an increase of over 6 [[percentage points]] from 31.34 per cent in 2014. The National Democratic Alliance secured a vote share of 45 per cent, compared to 38 per cent in 2014. In contrast, the vote share of Indian National Congress remained the same at 19.5 per cent.<ref name="itmay2320192">[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/narendra-modi-returns-biggest-gain-vote-share-1532819-2019-05-23 Narendra Modi 2.0 returns with biggest gain in vote share ever], India Today (May 23, 2019)</ref><ref>{{cite news |last1=Ramani |first1=Srinivasan |title=Analysis: Highest-ever national vote share for the BJP |url=https://www.thehindu.com/elections/lok-sabha-2019/analysis-highest-ever-national-vote-share-for-the-bjp/article27218550.ece |work=The Hindu |date=23 May 2019 |language=en-IN}}</ref> About 1.04 percent of the voters in India chose to vote for [[None of the above (India)|None Of The Above]] (NOTA) in the 2019 elections, with Bihar leading with 2.08 percent NOTA voters.<ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/politics/lok-sabha-election-results-2019-most-nota-votes-were-cast-in-bihar-maharashtra-recorded-486902-such-votes-with-palghar-topping-the-list-6693611.html|title=Lok Sabha Election Results 2019: Most NOTA votes were cast in Bihar; Maharashtra recorded 4,86,902 such votes with Palghar topping the list}}</ref> Modi became the only Indian prime minister in history whose government was re-elected with both an increase in the total percentage of votes along with a full majority.<ref name="itmay2320192" /> His opponent, Rahul Gandhi, ran in two constituencies, winning from Wayanad, but losing from the [[Amethi (Lok Sabha constituency)|Amethi]] constituency – the seat he, his mother ([[Sonia Gandhi]]), his father ([[Rajiv Gandhi]]), and his uncle ([[Sanjay Gandhi]]) had collectively held for decades. In addition, many candidates who were members of popular political dynasties were defeated across India in favour of the BJP or other parties' candidates.<ref>[https://www.jagranjosh.com/current-affairs/lok-sabha-election-result-2019-fall-of-dynastic-politics-in-india-1558692692-1 Lok Sabha Election result 2019: Fall of dynastic politics in India], Jagran Josh (May 24, 2019)</ref><ref name=it05242019>[https://www.indiatoday.in/elections/lok-sabha-2019/story/election-results-2019-political-dynasts-lose-in-tsunamo-wave-1533699-2019-05-24 Election Results 2019: Tsunamo wave sinks political families in 2019 elections], India Today (May 24, 2019)</ref><ref>[https://www.deccanchronicle.com/lifestyle/viral-and-trending/240519/is-it-game-over-for-dynasty-politics.html Is it game over for dynasty politics?], Deccan Chronicle (May 25, 2019)</ref> The election had been called a referendum on Modi and the BJP's [[Hindutva|Hindu nationalistic]] policies and advocacy.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2019/may/19/indians-vote-final-stage-gruelling-election-campaign-narendra-modi Indian elections: Modi on track for decisive victory, exit polls suggest], The Guardian (May 23, 2019)</ref><ref>[https://www.npr.org/2019/04/14/709439733/with-indian-elections-underway-the-vote-is-also-a-referendum-on-hindu-nationalis With Indian Elections Underway, The Vote Is Also A Referendum On Hindu Nationalism], NPR (April 14, 2019)</ref> According to ''The Wall Street Journal'', Modi's victory "sets (sic) the stage for further economic change in one of Asia’s fastest-growing economies."<ref name="wsjmay232019a2" /> Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, in an article published by [[Reuters]], claimed that the result was a mandate for business-friendly policies and tougher national security positions, reinforcing "a global trend of right-wing populists sweeping to victory, from the United States to Brazil and Italy, often after adopting harsh positions on protectionism, immigration and defence."<ref>[https://www.reuters.com/article/us-india-election/indias-modi-stuns-opposition-with-huge-election-win-idUSKCN1SS2YR India's Modi stuns opposition with huge election win], Alasdair Pal and Mayank Bhardwaj, Reuters (May 23, 2019)</ref> According to a data analysis by the ''[[Mint (newspaper)|Mint]]'', "Overall, the BJP’s appeal seems to transcend the divides of caste, education, and affluence, but there are some differences — with the BJP less successful in more educated constituencies" in a study of about 140 seats where Congress and Others were more successful. The BJP was favored in all income groups, states the ''Mint''. The newspaper added, "In constituencies with high presence of scheduled castes and scheduled tribes (SCs/STs), the BJP is more popular than other parties, but in constituencies with high presence of Muslims, it is less popular."<ref>{{cite web|url=https://www.livemint.com/elections/lok-sabha-elections/ten-charts-that-explain-the-2019-lok-sabha-verdict-1558636775444.html|title=Ten charts that explain the 2019 Lok Sabha verdict|date=May 24, 2019|website=Livemint.com}}</ref> --> {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య స్థానాల విభజన '''|other=yes |value1=55.80|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భా.జా.పా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=9.57|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.24|label3=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎమ్.కే]]|color3={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value4=4.05|label4=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color4={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value5=4.05|label5=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color5={{YSR Congress Party/meta/color}} |value6=3.31|label6=[[శివసేన]]|color6={{Shiv Sena/meta/color}} |value7=2.95|label7=[[జనతా దళ్ (యునైటెడ్)|జేడీయూ]]|color7={{Janata Dal (United)/meta/color}} |value8=2.21|label8=[[బిందు జనతా దళ్|బిజద]]|color8={{Biju Janata Dal/meta/color}} |value9=1.84|label9=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color9={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value10=1.66|label10=[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి|తెరాస]]|color10={{Telangana Rashtra Samithi/meta/color}} }} {{stack| {{Pie chart |caption='''పార్టీల మధ్య వోట్ల విభజన '''|other=yes |value1=37.36|label1=[[భారతీయ జనతా పార్టీ|భాజపా]]|color1={{Bharatiya Janata Party/meta/color}} |value2=19.49|label2=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]]|color2={{Indian National Congress/meta/color}} |value3=4.07|label3=[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]]|color3={{All India Trinamool Congress/meta/color}} |value4=3.63|label4=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|బి.ఎస్.పి]]|color4={{Bahujan Samaj Party/meta/color}} |value5=2.55|label5=[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్.పి]]|color5={{Samajwadi Party/meta/color}} |value6=2.53|label6=[[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వై.కా.పా]]|color6={{YSR Congress Party/meta/color}} |value7=2.26|label7=[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)|డి.ఎం.కే]]|color7={{Dravida Munnetra Kazhagam/meta/color}} |value8=2.10|label8=[[శివసేన]]|color8={{Shiv Sena/meta/color}} |value9=2.04|label9=[[తెలుగు దేశం పార్టీ|తె.దే.పా]]|color9={{Telugu Desam Party/meta/color}} |value10=1.75|label10=[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|సీపీఐ(ఎం)]]|color10={{Communist Party of India (Marxist)/meta/color}} }} }} {| class="wikitable sortable collapsible" style="text-align:left" |+ఫలితాలు<ref>{{Cite web|url=https://www.oneindia.com/lok-sabha-election-2019/|title=Lok Sabha Election 2019|last=|first=|date=|website=Oneindia.com|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=4 June 2019}}</ref> ! class="unsortable"colspan=3| కూటమి ! class="unsortable"|పార్టీ ! ఓట్ల శాతం ! colspan="2" | గెలిచిన స్థానాలు ! colspan="2" | మార్పు |- | rowspan="12" bgcolor="{{National Democratic Alliance (India)/meta/color}}" | | rowspan="12" bgcolor="white" | | rowspan="12" align="left" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలియన్స్]]<nowiki>|</nowiki><ref name="indiatoday-alliance" /> | [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |37.36% |303 | rowspan="12" |353 |{{increase}} 21 | rowspan="12" |{{increase}} '''17''' |- |[[శివసేన]] |2.1% |18 |{{Nochange}} |- |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతా దళ్ (యునైటెడ్)]] |1.46% |16 |{{increase}} 14 |- |[[లోక్ జనశక్తి పార్టీ]] |0.52% |6 |{{Nochange}} |- |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|అప్నా దల్ (సోనీలాల్)]] |0.17% |2 |{{Nochange}} |- |శిరోమణి అకాలి దల్ |0.62% |2 |{{decrease}} 2 |- |ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |1.28% |1 |{{decrease}} 36 |- |[[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- |[[మిజో నేషనల్ ఫ్రంట్]] |0.04% |1 |{{increase}} 1 |- |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |నేషనల్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- |[[రాష్ట్రీయ లోక్ తాంత్రిక్ పార్టీ]] |0.11% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="10" bgcolor="{{United Progressive Alliance/meta/color}}" | | rowspan="10" bgcolor="white" | | rowspan="10" align="left" |యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలియన్స్<ref name="indiatoday-alliance" /> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |19.49% |52 | rowspan="10" |91 |{{increase}} 8 | rowspan="10" |{{increase}} '''31''' |- |ద్రవిడ మున్నేత్ర కలగం |2.26% |23 |{{increase}} 23 |- |[[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]]{{NoteTag|Contested the seat of [[Lakshadweep (Lok Sabha constituency)|Lakshadweep]] without pre-poll seat sharing}} |1.39% |5 |{{decrease}} 1 |- |[[ఇండియన్ యూనియన్ ముస్లిం లీగ్]] |0.26% |3 |{{increase}} 1 |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |0.05% |3 |{{increase}} 3 |- |[[జనతాదళ్ (సెక్యులర్)|జనతా దల్ (సెక్యులర్)]] |0.56% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |0.31% |1 |{{decrease}} 1 |- |[[కేరళ కాంగ్రెస్ (ఎం)]] |0.07% |1 |{{Nochange}} |- |రేవల్యుషనరి సోషలిస్టు పార్టీ |0.12% |1 |{{Nochange}} |- |విడుతలై చిరుతైగల్ కట్చి |0.08% |1 |{{increase}} 1 |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#0000FF" | | rowspan="2" align="left" |మహాగట్భంధన్ |[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ]] |3.63% |10 | rowspan="15" |98 |{{increase}} 10 | rowspan="15" |{{decrease}} '''48''' |- | సమాజ్ వాదీ పార్టీ |2.55% |5 |{{Nochange}} |- | rowspan="2" bgcolor="gray" | | rowspan="2" bgcolor="#FF0000" | | rowspan="2" align="left" |వామపక్ష కూటమి |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్టు)]] |1.75% |3 |{{decrease}} 6 |- |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యునిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |0.58% |2 |{{increase}} 1 |- | rowspan="11" bgcolor="gray" | | rowspan="11" bgcolor="#C0C0C0" | | rowspan="11" align="left" |ఏ కూటమిలో లేని పార్టీలు |ఆల్ ఇండియా త్రృనముల్ కాంగ్రెస్ |4.07% |22 |{{decrease}} 14 |- |[[యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ]] |2.53% |22 |{{increase}} 13 |- |[[బిజూ జనతా దళ్|బిజు జనతా దల్]] |1.66% |12 |{{decrease}} 8 |- |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి]] |1.26% |9 |{{decrease}} 2 |- |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |2.04% |3 |{{decrease}} 13 |- |ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఈ-ఇట్టెహదుల్ ముస్లిమీన్ |0.2% |2 |{{increase}} 1 |- |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |0.44% |1 |{{decrease}} 3 |- |[[ఆల్ ఇండియా యునైటెడ్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్]] |0.23% |1 |{{decrease}} 2 |- |[[నాగా పీపుల్స్ ఫ్రంట్]] |0.06% |1 |{{Nochange}} |- |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |0.03% |1 |{{increase}} 1 |- |స్వతంత్రులు |2.54% |4 |{{increase}} 1 |} == ఫలితాలు == ప్రధాన వ్యాసం: [[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితాలు]] == ఇతర విశేషాలు == ఈ సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కొన్ని ప్రత్యేకతలున్నాయి. అవి: * జమ్మూ కాశ్మీరు లోని అనంతనాగ్ నియోజకవర్గంలో పోలింగు మూడు విడతల్లో - మూడు, నాలుగు, దశల్లో - జరుగుతుంది. ఒకే నియోజకవర్గంలో ఇన్ని విడతల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే తొలిసారి.<ref>{{Cite news|title=ఆ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌..|date=11 Mar 2019|url=https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|newspaper=సాక్షి|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190311042240/https://www.sakshi.com/news/national/polling-jammu-and-kashmirs-anantnag-seat-be-held-three-phases-1168457|archivedate=11 Mar 2019}}</ref> ఈ నియోజకవర్గంలో మూడు దశల్లో పోలింగ్‌ జరగనుందంటే అక్కడ ఎంతటి సమస్యాత్మక పరిస్థితులు నెలకొన్నాయో అర్ధం చేసుకోవచ్చని ప్రధన ఎన్నికల కమిషనరు అన్నాడు. * ఉత్తర ప్రదేశ్, బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రాల్లో మొత్తం 7 దశల్లోనూ పోలింగు జరుగుతుంది. ఒకే రాష్ట్రంలో ఇన్ని దశల్లో పోలింగు జరగడం ఇదే ప్రథమం. * సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో ఎలక్ట్రానిక్ వోటింగు యంత్రంతో పాటు వీవీప్యాట్‌లు కూడా ఉపయోగించడం ఇదే తొలిసారి. * వోటింగు యంత్రంపై పార్టీ గుర్తు, అభ్యర్థి పేరుతో పాటు, 2019 ఎన్నికల్లో అభ్యర్థి ఫోటో కూడా ముద్రిస్తారు. ఒకేపేరుతో వేరువేరు పార్టీలనుంచి అభ్యర్థులుంటే ఓటర్లు తికమక పడకుండా ఉండేందుకు వీలుగా ఈ ఏర్పాటు చేసారు. * నిజామాబాద్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి దేశంలోనే రికార్డు స్థాయిలో 185 మంది పోటీ చేస్తుండండంతో ఆధునీకరించిన ఎమ్-3 ఎలెక్ట్రానిక్ వోటింగ్ యంత్రాన్ని వాడబోతున్నారు.<ref>{{Cite news|title=వందలాది ఇంజినీర్లు ..వేలాది ఈవీఎంలు.|date=4 Apr 2019|url=https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|newspaper=ఈనాడు|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190404063359/https://www.eenadu.net/mainnews/2019/04/04/89050/|archivedate=4 Apr 2019}}</ref> ==ఇవీ చూడండి== *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - ఆంధ్రప్రదేశ్]] *[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు - తెలంగాణ]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == నోట్స్ == {{Reflist|group=వివరం}} == వెలుపలి లంకెలు == <references group="note" />{{భారతదేశ ఎన్నికలు}} [[వర్గం:17వ లోక్‌సభ]] [[వర్గం:భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] [[వర్గం:2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు| ]] [[వర్గం:భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] 7dupohzt4tdndsy45qv15kgfb5y9c62 0 284856 4594555 4229506 2025-06-28T13:25:52Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మంత్రుల జాబితా */ clean up, typos fixed: → (11) 4594555 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రివర్గం | cabinet_number = మొదటి | jurisdiction = [[తెలంగాణ]]<br /> | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Kalvakuntla Chandrashekar Rao.png | image_size = 150px | caption = [[కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు]] <br />గౌరవ [[తెలంగాణా ముఖ్యమంత్రులు|తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 2014 జూన్ 2 | date_dissolved = 2018 సెప్టెంబరు 6 | government_head = [[కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు]] | government_head_history = | state_head = గవర్నర్ [[ఈ.ఎస్.ఎల్.నరసింహన్]] | members_number = 18 | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి|టిఆర్ఎస్]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | opposition_leader = [[కుందూరు జానారెడ్డి]] | election = [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు (2014)|2014]] | last_election = | legislature_term = 4 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = | successor = }} [[తెలంగాణ రాష్ట్రం|తెలంగాణ రాష్ట్ర]] తొలి [[తెలంగాణా ముఖ్యమంత్రులు|ముఖ్యమంత్రి]]గా 2014, జూన్ 2న ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన [[కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు]] 17మంది మంత్రులతో తన తొలి ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటుచేశాడు. [[తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి]] ఎమ్మెల్యేలో ఉదయం గం. 7. 30 ని.లకు తెలంగాణ అసెంబ్లీకి సమీపంలోని గన్‌పార్క్‌ వద్దకు వెళ్లి [[తెలంగాణ అమరవీరుల స్మారకస్థూపం]]కు నివాళులు అర్పించి, 8 గంటలకు [[రాజ్‌భవన్, హైదరాబాదు|రాజ్‌భవన్‌]] చేరుకున్న కేసీఆర్‌, [[గవర్నరు]] [[ఈ.ఎస్.ఎల్.నరసింహన్]] సమక్షంలో ఉదయం గం. 8.20 ని.లకు ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణస్వీకారం చేశాడు. ఆయనతో పాటు మరో 11మంది మంత్రులు పదవీ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{cite web|title=Council of Ministers|url=http://www.telangana.gov.in/government/council-of-ministers|publisher=Govt of Telangana|accessdate=23 July 2019}}</ref><ref name="తెలంగాణ తొలి ముఖ్యమంత్రిగా కేసీఆర్‌ ప్రమాణం">{{cite news |last1=జనంసాక్షి |first1=కవర్ స్టోరి |title=తెలంగాణ తొలి ముఖ్యమంత్రిగా కేసీఆర్‌ ప్రమాణం |url=http://janamsakshi.org/78918 |accessdate=23 July 2019 |date=3 June 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190723094903/http://janamsakshi.org/78918 |archivedate=23 July 2019 |work= |url-status=dead }}</ref> == మంత్రుల జాబితా == {| class="wikitable" border=2 cellpadding=3 cellspacing=1 width=70% ! క్రమసంఖ్య ! శాఖ ! పేరు ! వయస్సు ! ఫోటో ! నియోజకవర్గం |- |0 |'''[[తెలంగాణా ముఖ్యమంత్రులు|ముఖ్యమంత్రి]]'''<br>'''ఎస్సీ, ఎస్టీ, బిసి, మైనార్టీ వెల్ఫేర్‌ మున్సిపాలిటీ అండ్‌ అర్బన్‌ డెవలప్‌మెంట్‌ కోల్‌, జిఎడి ఇతరులకు కేటాయించని శాఖలు''' | [[కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు]] | 63 |[[File:Kalvakuntla Chandrashekar Rao.png|150px|center]] | [[గజ్వేల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గజ్వెల్]], మెదక్ |- |1 |ఉప ముఖ్యమంత్రి, రెవెన్యూ, రిలీఫ్‌, రిహాబీలిటేషన్‌, యుఎల్‌సి, స్టాంప్స్‌ అండ్‌ రిజిస్ట్రేషన్‌ | [[మహ్మద్ మహమూద్ అలీ]] | |[[File:MohammadAliTelangana.png|150px|center]] |ఎమ్మెల్సీ |- |2 |విద్యుత్‌శాఖ |[[గుంటకండ్ల జగదీశ్వరరెడ్డి]] | |[[File:Jagadish reddy Guntakandla.jpg|150px|center]] | [[సూర్యాపేట అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం|సూర్యాపేట]] |- |3 |నీటి పారుదల, శాసనసభ వ్యవహారాలశాఖ మార్కెటింగ్‌ | [[టి. హరీశ్ రావు]] | 44 | [[File:T Harish rao.jpg|150px|center]] | [[సిద్దిపేట శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిద్ధిపేట]] |- |4 |ఐటీ, జౌళీ, పరిశ్రమలు వాణిజ్యం, గనులు, ఎన్.ఆర్.ఐ. అఫైర్స్ | [[కల్వకుంట్ల తారక రామారావు]] | 40 | [[File:K.T.Ramarao-IT Minister of Telangana.jpg|150px|center]] | [[సిరిసిల్ల శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిరిసిల్ల]] |- |5 |వైద్య ఆరోగ్య శాఖ |[[సి. లక్ష్మా రెడ్డి]] | | [[File:155A9996.jpg|150px|center]] | [[జడ్చర్ల అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం|జడ్చర్ల]] |- |6 |హోంశాఖ, ఫైర్‌ సర్వీస్‌, సైనిక్‌ వెల్ఫేర్‌, కార్మిక ఉపాధి | [[నాయిని నర్సింహారెడ్డి]] | 81 | | ఎమ్మెల్సీ [[హైదరాబాదు]] |- |7 |రవాణ శాఖ | [[పి.మహేందర్ రెడ్డి]] | | | [[తాండూర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం|తాండూర్]], రంగారెడ్డి జిల్లా |- |8 |వ్యవసాయశాఖ, హార్టికల్చర్‌, పశుసంవర్థకశాఖ | [[పోచారం శ్రీనివాసరెడ్డి]] | | | [[బాన్సువాడ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాన్సువాడ]], నిజామాబాదు |- |9 |విద్యాశాఖ | [[కడియం శ్రీహరి]] | |[[File:Kadiyam Srihari 2017.jpg|150px|center]] | [[స్టేషన్ ఘనపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|స్టేషన్ ఘనపూర్]], వరంగల్ |- |10 | [[తెలంగాణ పంచాయతీ రాజ్, గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ|పంచాయతీరాజ్, గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ]] | [[జూపల్లి కృష్ణారావు]] | 63 | | [[కొల్లాపూర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం|కొల్లాపూర్]], మహబూబ్ నగర్ |- |11 |[[తెలంగాణ దేవాదాయ శాఖ|దేవాదాయ]], గృహ నిర్మాణ, న్యాయశాఖ | [[అల్లోల ఇంద్రకరణ్ రెడ్డి]] | |[[File:Allola Indrakaran Reddy.jpg|center|frameless|150px]] | [[నిర్మల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నిర్మల్]] |- |12 |ఆర్థిక, పౌరసరఫరాలశాఖ, స్మాల్‌ సేవింగ్స్‌, స్టేట్‌ లాటరీలు, కన్జ్యూమర్‌ ఎఫైర్స్‌ శాఖ | [[ఈటెల రాజేందర్]] | | | [[హుజురాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హుజురాబాద్]], |- |13 |[[తెలంగాణ అటవీశాఖ|అటవీ]], పర్యావరణ శాఖ | [[జోగు రామన్న]] | | | [[ఆదిలాబాదు శాసనసభ నియోజకవర్గం|అదిలాబాద్]] |- - |14 |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర ఎక్సైజ్ శాఖ|ఎక్సైజ్]], క్రీడలు & యువజన వ్యవహారాల శాఖ | [[టి. పద్మారావు గౌడ్]] | | | [[సికింద్రాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికింద్రాబాదు]] |- |15 |రోడ్లు భవనాలు, మహిళా శిశు సంక్షేమ శాఖ | [[తుమ్మల నాగేశ్వరరావు]] | | | [[పాలేరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాలేరు]], ఖమ్మం |- |16 | పశుసంవర్ధక, మత్స్య, పాడిపరిశ్రమాభివృద్ధి, సినిమాటోగ్రఫీ శాఖ | [[తలసాని శ్రీనివాస్ యాదవ్]] | | | [[సనత్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సనత్ నగర్]] |- |17 | [[తెలంగాణ పర్యాటక శాఖ|పర్యాటక]], తెలంగాణ గిరిజన సంక్షేమ శాఖ | [[అజ్మీరా చందులాల్]] | | | [[ములుగు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ములుగు]] |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[తెలంగాణ ప్రభుత్వం]] * [[కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు రెండవ మంత్రివర్గం (2018-2023)]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:తెలంగాణ ప్రభుత్వం]] i5ypj76op7f417n2fwnqwlvly5jeoy8 0 288088 4594605 4100644 2025-06-28T15:12:24Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594605 wikitext text/x-wiki '''[[సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం]]''' నుండి జరిగిన ప్రయోగాల వివరాలు కింది జాబితాలో ఉన్నాయి. నెల్లూరు జిల్లా శ్రీహరికోట లోని ఈ కేంద్రం, [[భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ]] (ఇస్రో) వారి ప్రధాన ఉపగ్రహ ప్రయోగ కేంద్రం. మొదట దీనిని శ్రీహరికోట రేంజ్ <ref name="FFH2RP_Ch_4.1">{{Cite book|title=From Fishing Hamlet to Red Planet: India's Space Journey|last=Indian Space Research Organization|publisher=Harper Collins|year=2015|isbn=9789351776901|location=India|pages=328|language=English|chapter=4.1 The Spaceport of ISRO - K. Narayana|quote=This centre was originally named SHAR (an acronym for Sriharikota Range – mistakenly referred to as Sriharikota High Altitude Range by some people) by Sarabhai. SHAR in Sanskrit also means arrow, symbolic of the nature of activity and that seems to be the significance of the acronym.|chapter-url=https://www.isro.gov.in/pslv-c25-mars-orbiter-mission/fishing-hamlet-to-red-planet-download-e-book|access-date=2019-09-08|archive-date=2022-03-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308184429/https://www.isro.gov.in/pslv-c25-mars-orbiter-mission/fishing-hamlet-to-red-planet-download-e-book|url-status=dead}}</ref> అని పిలిచేవారు. ఇస్రో మాజీ చైర్మన్ [[సతీష్ ధావన్]] మరణం తరువాత 2002 లో ఆయన పేరిట ఈ కేంద్రం పేరును మార్చారు. పేరు మార్చాక కూడా షార్ అనే పొట్టిపేరు అలాగే ఉండిపోయింది. == ప్రయోగాల గణాంకాలు == 2019 ఏప్రిల్ 1 నాటికి ఈ కేంద్రం నుండి మొత్తం 71 ప్రయోగాలు చేసారు. <ref group="Note">Manually counting from the below given list of launches. All the stats given in this section have been found out using the same way. No launches by sounding rockets have been included either here or in the launch log.</ref> వాటిలో 57 విజయవంతమైన ప్రయోగాలు, 4 పాక్షిక విజయాలు, <ref group="Note">A పాక్షిక విజయం occurs when the payload is placed into an orbit where it was still usable even though the intended height or orbit was not reached, or which could be corrected with the spacecraft's own propulsion.</ref> 9 వైఫల్యాలూ ఉన్నాయి. === రాకెట్టు వారీగా === * '''ఎస్సెల్వీ''' : '''4''' (1 వైఫల్యం, 1 పాక్షిక విజయం, 2 విజయాలు) * ఏఎస్సెల్వీ: '''4''' (2 వైఫల్యాలు, 1 పాక్షిక విజయం, 1 విజయాలు) * '''పిఎస్‌ఎల్‌వి''' : '''48''' (2 వైఫల్యాలు, 1 పాక్షిక విజయం, 45 విజయాలు) * జిఎస్‌ఎల్‌వి: '''13''' (4 వైఫల్యాలు, 1 పాక్షిక విజయం, 8 విజయాలు) * '''జిఎస్‌ఎల్‌వి ఎమ్‌కె-3''': '''4''' (4 విజయాలు) === లాంచ్ ప్యాడ్ వారీగా === * ఎస్‌ఎల్‌వి లాంచ్ ప్యాడ్ : '''8''' (3 వైఫల్యాలు, 2 పాక్షిక విజయం, 3 విజయాలు) * మొదటి లాంచ్ ప్యాడ్ : '''38''' (2 వైఫల్యాలు, 1 పాక్షిక విజయం, 35 విజయాలు) * రెండవ లాంచ్ ప్యాడ్ : '''26''' (4 వైఫల్యాలు, 1 పాక్షిక విజయం, 21 విజయాలు) === సంవత్సరం వారీగా === {{#invoke:Chart|bar-chart|height=300|width=800|stack=1|group 1=1 : 0:0:0:0:0 : 0:0:1:1:0 : 0:0:0:1:0 : 0:0:0:0:0 : 0:1:0:0:0 : 0:1:0:0:0 : 2:0:0:0:0 : 0:0:1:0|group 2=0 : 0:1:0:0:0 : 0:0:0:0:0 : 0:0:1:0:0 : 0:0:1:0:0 : 0:0:0:0:0 : 0:0:1:0:0 : 0:0:0:0:0 : 0:0:0:0|group 3=0 : 1:0:0:1:0 : 0:0:0:0:0 : 0:0:0:0:2 : 0:1:0:0:1 : 0:1:1:2:1 : 1:0:2:3:2 : 1:3:2:3:5 : 5:7:4:7|colors=#F99 : #FFB : #9F9|group names=విఫలం : పాక్షిక విజయం : విజయం|hide group legends=yes|units suffix=_launches|x legends=: 1980 ::::: 1985 ::::: 1990 ::::: 1995 ::::: 2000 ::::: 2005 ::::: 2010 ::::: 2015 :::}} == ప్రయోగాల చిట్టా == {| class="wikitable" ! style="width:3%;" |# ! style="width:15%;" |తేదీ ! style="width:7%;" |లాంచి ప్యాడు ! style="width:8%;" |లాంచి వాహనం & మోడలు ! style="width:6%;" |కూర్పు / సీరియల్!<ref>{{cite web|url=http://claudelafleur.qc.ca/Indians-launchers.html|title=SLV, ASLV, PSLV and GSLV launch history|publisher=Spacecraft Encyclopedia|accessdate=March 12, 2013}}</ref> style="width:10%;" |ఫలితం ! style="width:47%;" |గమనికలు |- |1 |1979 ఆగస్టు 10 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |[[ఎస్‌ఎల్‌వి|ఎస్‌ఎల్‌వి-3]] | align="center" |D1 | {{No|విఫలం}} |Faulty valve and wrong assessment causes vehicle to crash into the [[:en:Bay of Bengal|Bay of Bengal]] (317 s after take off), Developmental Flight.<ref name="Space launch report">{{cite web|url=http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|title=India (SLV/ASLV/PSLV/GSLV) Flight History by Variant/Year (1979-2010)|website=Spacelaunchreport.com|accessdate=March 12, 2013|archive-date=2014-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20141011212154/http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|url-status=dead}}</ref> |- |2 |1980 జూలై 18 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |[[ఎస్‌ఎల్‌వి|ఎస్‌ఎల్‌వి-3]] | align="center" |D2 | {{Yes|విజయం}} |అభివృద్ధి దశ యాత్ర |- |3 |1981 మే 31 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |[[ఎస్‌ఎల్‌వి|ఎస్‌ఎల్‌వి-3]] | align="center" |D3 | {{partial|పాక్షిక విజయం}} |తలపెట్టిన ఎత్తుకు చేరలేదు. ఉపగ్రహం 9 రోజులు మాత్రమే కక్ష్యలో తిరిగింది. అభివృద్ధి దశ యాత్ర.<ref name="Space launch report" /> |- |4 |1983 ఏప్రిల్ 17 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |[[ఎస్‌ఎల్‌వి|ఎస్‌ఎల్‌వి-3]] | align="center" |D4 | {{Yes|విజయం}} |అభివృద్ధి దశ యాత్ర |- |5 |1987 మార్చి 24 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |ఎఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |D1 | {{No|విఫలం}} |స్ట్రాపాన్ బూస్టర్లు మండడం పూర్తయ్యాక, మొదటి దశ అంటుకోలేదు. అభివృద్ధి దశ యాత్ర.<ref name="astronautix.com">{{cite web|url=http://www.astronautix.com/lvs/aslv.htm|title=ASLV|date=|website=Astronautix.com|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |6 |1988 జూలై 13 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |ఎఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |D2 | {{No|విఫలం}} |Insufficient control gain, Developmental Flight.<ref name="astronautix.com" /> |- |7 |1992 మే 20 | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |ఎఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |D3 | {{partial|పాక్షిక విజయం}} |Lower than expected orbit and incorrect spin-stabilisation, payload decayed quickly.<ref name="heasarc.gsfc.nasa.gov">{{cite web|url=http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/missions/sross3.html|title=Stretched Rohini Satellite Series 3 & C2|date=|website=Heasarc.gsfc.nasa.gov|accessdate=2016-02-12}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- |8 |1993 సెప్టెంబరు 20 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-D1|D1]] | {{No|విఫలం}} |Unexpected large disturbance at the రెండవ stage separation resulting in a sub-orbital flight of the vehicle. One of the [[:en:Retro rockets|retro rockets]] designed to pull the burnt రెండవ stage away from the third stage failed.<ref name="spacecraft">{{cite web|url=http://claudelafleur.qc.ca/Indians-launchers.html|title=Space Craft Encyclopedia|website=Claudelafleur.qc.ca|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |9 |1994 4 మే | align="center" |ఎస్సెల్వీ లాంచిప్యాడ్ | align="center" |ఎఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |D4 | {{Yes|విజయం}} |[[విస్తరించిన రోహిణి ఉపగ్రహ శ్రేణి|SROSS-C2]] ఉపగ్రహాన్ని ప్రయోగించారు.<ref name="heasarc.gsfc.nasa.gov" /> అయితే అనుకున్న దాని కన్నా తక్కువ ఎత్తు కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టారు. మూడు నెల్ల తరువాత అది భూవాతావరణంలోకి ప్రవేశించింది. |- |10 |1994 అక్టోబరు 15 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-D2|D2]] | {{Yes|విజయం}} |ఈ విజయంతో, [[భూ నిమ్న కక్ష్య]]లో ఉపగ్రహాన్ని ప్రవేశపెట్టిన ఆరో దేశమైంది.<ref name="spacecraft" /> |- |11 |1996 మార్చి 21 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-D3|D3]] | {{Yes|విజయం}} |Third developmental test flight, PSLV placed the 922&nbsp;kg [[:en:IRS-P3|IRS-P3]] satellite in the intended 817&nbsp;km polar orbit. |- |12 |1997 సెప్టెంబరు 29 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-C1|C1]] | {{partial|పాక్షిక విజయం}} |PSLV's మొదటి operational flight, placed IRS-1D into a polar orbit. However, it did not place the satellite in the desired circular orbit of 817&nbsp;km, but in an elliptical orbit due to a leak of helium gas from one of the components.<ref name="Front Line">{{cite web|url=http://www.frontlineonnet.com/fl1421/14210510.htm|title=Front Line|website=Frontlineonnet.com|accessdate=2016-02-12}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|title=India (SLV/ASLV/PSLV/GSLV) Flight History by Variant/Year (1979-2010)|last=Kyle|first=Ed|website=Spacelaunchreport.com|accessdate=2016-02-12|archive-date=2014-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20141011212154/http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|url-status=dead}}</ref> |- |13 |1999 మే 26 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-C2|C2]] | {{Yes|విజయం}} |PSLV's మొదటి commercial launch and also was for the మొదటి time an Indian launch vehicle carried multiple satellites.<ref name="current">{{cite web|url=http://www.ias.ac.in/currsci/oct25/articles18.htm|title=Current Science|website=Ias.ac.in|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |14 |2001 ఏప్రిల్ 18 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] | align="center" |D1 | {{No|విఫలం}} |Developmental Flight, payload placed into lower than planned orbit, and did not have sufficient fuel to reach a usable orbit.<ref>{{cite web|url=http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|title=India (SLV/ASLV/PSLV/GSLV) Flight History by Variant/Year (1979-2010)|last=Kyle|first=Ed|date=28 December 2010|website=Spacelaunchreport.com|at=Page 2 of 2: Comprehensive Orbital Launch విఫలం List|accessdate=17 September 2011|archive-date=11 అక్టోబరు 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141011212154/http://www.spacelaunchreport.com/slvfail.txt|url-status=dead}}</ref> |- |15 |2001 అక్టోబరు 22 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |C3 | {{Yes|విజయం}} |Placed three satellites in orbit - [[:en:Technology Experiment Satellite|TES]] of India, PROBA (PRoject for On Board Autonomy) of the [[:en:European Space Agency|European Space Agency]] and the BIRD (Bispectral and Infrared Remote Detection) of Germany. |- |16 |2002 సెప్టెంబరు 12 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[పిఎస్ఎల్‌వి-C4 ఉపగ్రహ వాహకనౌక|C4]] | {{Yes|విజయం}} |India's మొదటి launch to place a satellite into a Geosynchronous Transfer Orbit. The flight path of PSLV-C4 was specially modified to inject the satellite into a Geosynchronous Transfer Orbit having a perigee 250&nbsp;km and an apogee of 36,000&nbsp;km. |- |17 |2003 8 మే | align="center" |మొదటి | align="center" |[[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] | align="center" |D2 | {{Yes|విజయం}} |Developmental Flight<ref>{{cite web|url=http://www.isro.org/gslvd2/gslvd2.htm|title=GSLV-D2 Mission|publisher=ISRO.org|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090314174842/http://isro.org/gslvd2/gslvd2.htm|archivedate=March 14, 2009|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |18 |2003 అక్టోబరు 17 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-C5|C5]] | {{Yes|విజయం}} |Payload capability had been progressively increased by more than 600&nbsp;kg since the మొదటి PSLV launch. Launch took place despite heavy rain.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/fline/fl2022/stories/20031107006812900.htm|title=Frontline: A remote-sensing విజయం|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=2016-02-12|location=Chennai, India}}</ref> |- |19 |2004 సెప్టెంబరు 20 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] | align="center" |F01 | {{Yes|విజయం}} |తొలి ఆపరేషనల్ ప్రయోగం<ref>{{cite web|url=http://isro.org/Edusat/Page4.htm|title=EDUSAT mission|publisher=ISRO|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090318132656/http://isro.org/Edusat/Page4.htm|archivedate=March 18, 2009}}</ref> |- |20 |2005 5 మే | align="center" |రెండవ | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |[[:en:PSLV-C6|C6]] | {{Yes|విజయం}} |రెండవ లాంచి ప్యాడు నుండి తొలి ప్రయోగం. ఆ ముందురోజే దానికి ప్రారంభోత్సవం జరిగింది. వెహికిల్ అసెంబ్లీ బిల్డింగులో పిఎస్‌ఎల్‌విని కూర్పు చేసాక, దాన్ని 1 కి.మీ. దూరంలో ఉన్న అంబిలికల్ టవరు వద్దకు పట్టాల మీద చేర్చారు. అక్కడ మిగతా కార్యక్రమాలను పూర్తి చేసారు.<ref>{{cite web|url=http://asia.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=16830|title=Spaceref Asia: India's PSLV-C6 విజయంfully Launches Two Satellites|archive-url=https://archive.today/20130202220030/http://asia.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=16830|archive-date=2013-02-02|url-status=dead}}</ref> |- |21 |2006 జూలై 10 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] | align="center" |F02 | {{No|విఫలం}} |Both rocket and satellite had to be destroyed over the Bay of Bengal after the rocket's trajectory veered outside permitted limits. |- |22 |2007 జనవరి 10 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |C7 | {{Yes|విజయం}} |మొట్ట మొదటి సారి పిఎస్‌ఎల్‌విలో డ్యూయల్ లాంచి అడాప్టరును వాడి, రెండు ప్రాథమిక ఉపగ్రహాలను అమర్చారు.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2007/01/11/stories/2007011104750100.htm|title=PSLV-C7 launch a విజయం|date=11 January 2007|work=The Hindu|location=Chennai, India|access-date=8 సెప్టెంబరు 2019|archive-date=21 జనవరి 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070121042504/http://www.hindu.com/2007/01/11/stories/2007011104750100.htm|url-status=dead}}</ref> [[స్పేస్ క్యాప్స్యూల్ రికవరీ ఎక్స్‌పెరిమెంట్|స్పేస్ క్యాప్స్యూల్ రికవరీ ఎక్స్‌పెరిమెంటు]]ను (SRE-1) కూడా దీనితో ప్రయోగించారు. SRE-1 ఆంతరిక్షంలో 12 రోజులున్న తరువాత, తిరిగి భూవాతావరణం లోకి ప్రవేశించి, బంగాళాఖాతంలో 2007 జనవరి 22 న దిగింది. ఇస్రో దాన్ని సేకరించింది. అమెరికా, రష్యా, చైనాల తరువాత ఇది సాధించిన నాలుగో దేశం, భారత్.<ref>{{cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1070123/asp/nation/story_7297989.asp|title=46-Minute Splash into Elite Space Club|date=23 January 2007|work=The Telegraph}}</ref> |- |23 |2007 ఏప్రిల్ 23 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C8 | {{Yes|విజయం}} |మొదటి flight of the 'Core-Alone' version. ISRO's మొదటి exclusively commercial launch.<ref name="comm">{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Commerical_launch_of_PSLV-C8_విజయంful/articleshow/1943794.cms|title=First commercial launch of PSLV-C8 విజయంful|author=|date=2007-04-23|website=Timesofindia.indiatimes.com|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |24 |2007 2 సెప్టెంబరు | align="center" |రెండవ | align="center" |[[జిఎస్‌ఎల్‌వి]] | align="center" |F04 | {{partial|పాక్షిక విజయం}} |విజయంful Launch,<ref name="HT-SixLaunches">{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/andhrapradesh/Of-six-GSLV-launches-only-two-were-విజయంes/531788/H1-Article1-531685.aspx|title=Of six GSLV launches, only two were విజయంes|date=15 April 2010|publisher=Hindustan Times|location=Sriharikota|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110605125202/http://www.hindustantimes.com/andhrapradesh/Of-six-GSLV-launches-only-two-were-%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%9C%E0%B0%AF%E0%B0%82es/531788/H1-Article1-531685.aspx|archivedate=5 జూన్ 2011|accessdate=16 April 2010|url-status=live|df=|website=}}{{Dead link|date=మార్చి 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> apogee lower and inclination higher than expected, due to minor error in guidance subsystem.<ref name="SFN-GSLV04">{{cite web|url=http://www.spaceflightnow.com/news/n0709/02insat4cr|title=India's large satellite launcher returns to flight|last=Clark|first=Stephen|date=2 September 2007|publisher=Spaceflight Now|access-date=8 సెప్టెంబరు 2019|website=|archive-date=23 డిసెంబరు 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20091223025359/http://www.spaceflightnow.com/news/n0709/02insat4cr/|url-status=dead}}</ref> Eventually the 2160&nbsp;kg payload reached the designated geostationary transfer orbit.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/INSAT-4CR_విజయంfully_placed_in_orbit/articleshow/2331752.cms|title=INSAT-4CR విజయంfully placed in orbit|date=2 September 2007|work=Times of India}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.isro.org/pressrelease/Sep02_2007.htm|title=GSLV-F04 Launch విజయంful - Places INSAT-4CR in orbit|publisher=ISRO|access-date=2019-09-08|archive-date=2009-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20090301180426/http://www.isro.org/pressrelease/Sep02_2007.htm|url-status=dead}}</ref> |- |25 |2008 జనవరి 21 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C10 | {{Yes|విజయం}} |ఇస్రో చేసిన తొలి వాణిజ్య యాత్ర. ఇజ్రాయిలీ నిఘా ఉపగ్రహాన్ని పంపించింది.<ref>http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080039084&ch=1/21/2008%2012:33:00%20PM retrieved March 12, 2013{{dead link|date=May 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> |- |26 |2008 ఏప్రిల్ 28 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C9 | {{Yes|విజయం}} |Rocket put 10 satellites into orbit in a precisely timed sequence, highest by any Indian launch vehicle. Two satellites belonged to India and the remaining were very small ones built by universities in different countries.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/pslv-puts-10-satellites-in-orbit/article1247967.ece|title=PSLV puts 10 satellites in orbit|date=29 April 2008|accessdate=2013-02-28|publisher=The Hindu}}</ref> |- |27 |2008 అక్టోబరు 22 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C11 | {{Yes|విజయం}} |పిఎస్‌ఎల్‌వి-ఎక్స్‌ఎల్ రకపు తొలి యాత్ర. [[:en:Chandrayaan-1|Chandrayaan-1]], India's మొదటి mission to the Moon launched.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/chandrayaan1-bound-for-moon/article1362118.ece|title=Chandrayaan-1 bound for Moon|author=T.S. Subramanian|date=23 October 2008|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=3 April 2013}}</ref> |- |28 |2009 ఏప్రిల్ 20 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C12 | {{Yes|విజయం}} |India's మొదటి all weather observation spy satellite RISAT-2 launched.<ref name="spy">{{cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/indias-spy-in-the-sky-isro-launches-risat2/90656-11.html|title=India's spy in the sky: ISRO launches RISAT-2:IBNLive Videos|date=|website=Ibnlive.in.com|accessdate=2016-02-12|archive-date=2014-10-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027043236/http://ibnlive.in.com/news/indias-spy-in-the-sky-isro-launches-risat2/90656-11.html|url-status=dead}}</ref><br /> |- |29 |2009 సెప్టెంబరు 23 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C14 | {{Yes|విజయం}} |7 ఉపగ్రహాలను పంపించింది.<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/2009/09/23/stories/2009092356211100.htm|title=News Archives|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=2016-02-12|archive-date=2012-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20121106051139/http://www.hindu.com/2009/09/23/stories/2009092356211100.htm|url-status=dead}}</ref> స్విట్జర్లండు, టర్కీల మొదటి ఉపగ్రహాలు SwissCube-1<ref name="SwissC">{{cite web|url=http://www.satnews.com/cgi-bin/story.cgi?number=386494529|title=Satnews Publishers: Daily Satellite News|date=2009-09-21|website=Satnews.com|accessdate=2016-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20120224011727/http://www.satnews.com/cgi-bin/story.cgi?number=386494529|archive-date=2012-02-24|url-status=dead}}</ref>, [[:en:ITUpSAT1|ITUpSAT1]],<ref name="ITU">{{cite web|url=http://www.turkishweekly.net/news/89477/-first-turkish-made-satellite-launched-in-india-.html|title=First Turkish-made Satellite Launched In India|website=Turkishweekly.net|accessdate=2016-02-12|archive-date=2014-10-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20141021121234/http://www.turkishweekly.net/news/89477/-first-turkish-made-satellite-launched-in-india-.html|url-status=dead}}</ref> లను పంపించారు. |- |30 |2010 ఏప్రిల్ 15 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |D3 | {{No|విఫలం}} |ఇస్రో రూపొందించి, నిర్మించిన క్రయోజెనిక్ అప్పర్ స్టేజితో చేపట్టిన తొలి ప్రయోగం. దీనిలో ఏర్పడిన సాంకేతిక లోపం కారణంగా కక్ష్యకు చేరుకోలేదు.<ref name="gslvD3-విఫలంPressRelease">{{cite web|url=http://www.isro.org/pressrelease/scripts/pressreleasein.aspx?Jul09_2010|title=GSLV-D3 విఫలం Analysis Report|publisher=ISRO|url-status=dead|df=|access-date=2019-09-08|archive-date=2010-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20100917025704/http://www.isro.org/pressrelease/scripts/pressreleasein.aspx?Jul09_2010}}</ref> |- |31 |2010 జూలై 12 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C15 | {{Yes|విజయం}} |ప్రధాన ఉపగ్రహం [[కార్టోశాట్-2B ఉపగ్రహం|Cartosat-2B]]. దీనితోపాటు అల్జీరియా వారి ALSAT-2A ను కూడా పంపించారు. AISSat-1, TIsat-1, StudSat లను కూడా పంపించారు. TIsat-1 స్విట్జర్లండు దేశం పంపించిన రెండవ ఉపగ్రహం. AISSat-1, TIsat లు NLS-6 లో భాగం.<ref>{{cite web|url=http://www.utias-sfl.net/NLS-6/|title=UTIAS Space Flight Laboratory|date=|website=Utias-sfl.net|url-status=dead|df=|access-date=2019-09-08|archive-date=2016-02-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160206051454/http://www.utias-sfl.net/NLS-6/}}</ref><br /> |- |32 |2010 డిసెంబరు 25 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk I (c)]] | align="center" |D4 | {{No|విఫలం}} |జిఎస్‌ఎల్‌వి ఎమ్‌కె-1 (సి) యొక్క మొట్టమొదటి ప్రయాణం. ద్రవ ఇంధన బూస్టర్లు నియంత్రణ కోల్పోవడం వలన వాహనాన్ని రేంజి సేఫ్టీ ఆఫీసరు నాశనం చేసారు.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Rocket-failed-after-45-seconds-says-ISRO/Article1-642792.aspx|title=Rocket failed after 45&nbsp;seconds, says ISRO|date=25 December 2010|publisher=Hindustan Times|url-status=dead|df=|access-date=8 సెప్టెంబరు 2019|archive-date=26 డిసెంబరు 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101226220924/http://www.hindustantimes.com/rocket-failed-after-45-seconds-says-isro/article1-642792.aspx}}</ref> |- |33 |2011 ఏప్రిల్ 20 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |C16 | {{Yes|విజయం}} |The standard version, with six solid strap-on booster motors strung around the మొదటి stage, was used. ResourceSat-2 launched.<ref name="c16">{{cite news|url=http://www.hindu.com/2011/04/20/stories/2011042055431300.htm|title=PSLV-C16 launch today|last=T.S.|first=Subramanian|date=19 April 2011|newspaper=The Hindu|accessdate=19 April 2011|location=Chennai, India|archive-date=3 మే 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110503135559/http://www.hindu.com/2011/04/20/stories/2011042055431300.htm|url-status=dead}}</ref> |- |34 |2011 జూలై 15 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C17 | {{Yes|విజయం}} |Indigenously developed flight computer 'Vikram' used for the మొదటి time. [[:en:GSAT-12|జీశాట్-12]] launched.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/article2230383.ece|title=ISRO-developed computer helped PSLV-C17 put satellite in orbit|date=2011-07-15|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |35 |2011 అక్టోబరు 12 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C18 | {{Yes|విజయం}} |The [[:en:Megha-Tropiques Mission|Megha-Tropiques]] satellite for climate research launched along with three microsatellites: [[:en:SRMSAT|SRMSAT]], the remote sensing satellite [[:en:Jugnu (satellite)|Jugnu]] and the [[:en:VesselSat-1|VesselSat-1]] to locate ships on high seas.<ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/article/india/india-launches-first-satellite-devoted-to-studying-monsoon-140409|title=ISRO launches Megha-Tropiques satellite to study monsoon|date=12 October 2011|publisher=NDTV}}</ref><ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/PSLV-C18-carrying-weather-satellite-launched/articleshow/10323961.cms|title=PSLV-C18 carrying weather satellite launched - The Times of India|work=The Times Of India}}</ref> |- |36 |2012 ఏప్రిల్ 26 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C19 | {{Yes|విజయం}} |[[రీశాట్-1 ఉపగ్రహం|రాడార్ ఇమేజింగ్ శాటిలైట్-1 (రీశాట్-1)]] ను పంపించారు.<ref name="launch">{{cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/article3355368.ece?homepage=true|title=PSLV-C19 puts RISAT-1 in orbit|date=2012-04-26|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |37 |2012 9 సెప్టెంబరు | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C21 | {{Yes|విజయం}} |ఇస్రో చేపట్టిన వందవ యాత్ర.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isros-100th-mission-PSLV-rocket-lifts-off-విజయంfully/articleshow/16320086.cms|title=Isro's 100th mission: PSLV-C21 puts 2 foreign satellites in orbit|newspaper=Time of India|accessdate=9 September 2012}}</ref> |- |38 |2013 జనవఫిబ్రవరి 25 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C20 | {{Yes|విజయం}} |Indo-French [[:en:SARAL|SARAL]] and six other foreign satellites launched.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/pslvc20-puts-saral-6-other-satellites-in-precise-orbits/article4453736.ece|title=PSLV-C20 puts SARAL, 6 other satellites in precise orbits|date=26 February 2013|accessdate=28 February 2013|publisher=The Hindu}}</ref><ref name="inex25f13">{{cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/india-విజయంfully-launches-indofrench-6-foreign-satellites/1079446/0|title=India విజయంfully launches Indo-French, 6 foreign satellites|date=25 February 2013|newspaper=Indian Express|accessdate=25 February 2013}}</ref> |- |39 |2013 1 జూలై | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C22 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని మొదటి ఉపగ్రహం [[ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఏ ఉపగ్రహం|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఎ]] ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite press release|url=http://www.isro.org/pressrelease/scripts/pressreleasein.aspx?Jul02_2013|title=PSLV-C22 విజయంfully Launches IRNSS-1A, India's First Navigation Satellite|publisher=[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]|date=2 July 2013|accessdate=2 July 2013|archive-date=13 అక్టోబరు 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141013174718/http://www.isro.org/pressrelease/scripts/pressreleasein.aspx?Jul02_2013|url-status=dead}}</ref> |- |40 |2013 5 నవంబరు | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C25 | {{Yes|విజయం}} |భారతదేశపు తొట్టతొలి అంగారక యాత్ర [[మార్స్ ఆర్బిటర్ మిషన్]] లేదా మంగళ్‌యాన్.<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2013/11/04/world/asia/india-mars-orbiter/|title=India launches rocket in hope of joining elite Mars explorer club|accessdate=2016-02-12|website=Cnn.com}}</ref> |- |41 |2014 5 జనవరి | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |D5 | {{Yes|విజయం}} |GSLV with indigenously built cryogenic engine and carrying [[:en:GSAT-14|జీశాట్-14]] satellite.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isro-విజయంfully-launches-indigenous-cryogenic-engine-powered-GSLV-D5/articleshow/28437867.cms|title=Isro విజయంfully launches indigenous cryogenic engine-powered GSLV-D5|author=|date=2014-01-05|website=Timesofindia.indiatimes.com|accessdate=2016-02-12}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.newindianexpress.com/states/andhra_pradesh/GSLV-D5-Carrying-Communication-Satellite-Blasts-Off/2014/01/05/article1983511.ece|title=GSLV-D5 Carrying Communication Satellite Blasts Off|date=|newspaper=[[The New Indian Express]]|accessdate=2016-02-12|archive-date=2016-02-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20160215210638/http://www.newindianexpress.com/states/andhra_pradesh/GSLV-D5-Carrying-Communication-Satellite-Blasts-Off/2014/01/05/article1983511.ece|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://zeenews.india.com/news/space/gslv-rocket-s-విజయం-will-mean-immense-savings-isro-chief_901554.html|title=GSLV rocket's విజయం will mean immense savings: ISRO chief &#124; Zee News|date=2014-01-04|website=Zeenews.india.com|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |42 |2014 4 ఏప్రిల్ | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C24 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని రెండవ ఉపగ్రహం [[:en:IRNSS-1B|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1బి]] ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isro-విజయంfully-launches-navigation-satellite-IRNSS-1B/articleshow/33240651.cms|title=Isro విజయంfully launches navigation satellite IRNSS-1B|author=|date=2014-04-04|website=Timesofindia.indiatimes.com|accessdate=2016-02-12}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2014/04/indias-pslv-launching-irnss-1b-spacecraft|title=India's PSLV విజయంfully launches the IRNSS-1B spacecraft|author=William Graham|date=2014-04-03|website=NASASpaceFlight.com|accessdate=2016-02-12}}</ref> |- |43 |2014 జూన్ 30 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C23 | {{Yes|విజయం}} |Five foreign satellites including France's [[:en:SPOT 7|SPOT-7]] launched.<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isros-PSLV-C23-launch-విజయంful-rocket-injects-five-foreign-satellites-into-orbits/articleshow/37506865.cms|title=Isro's PSLV C23 launch విజయంful, rocket injects five foreign satellites into orbits|date=Jun 30, 2014|accessdate=14 July 2014}}</ref> |- |44 |2014 అక్టోబరు 16 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C26 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని మూడవ ఉపగ్రహం [[:en:IRNSS-1C|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1సి]] ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/indias-pslvc26-rocket-launches-third-navigation-satellite-irnss1c/article6504091.ece|title=India launches third navigation satellite|author=G. Ravikiran|date=October 16, 2014|newspaper=The Hindu|accessdate=1 July 2015}}</ref> |- |45 |2014 డిసెంబరు 18 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle Mk III|GSLV Mk III]] | align="center" |LVM3-X | {{Yes|విజయం}} |[[:en:Sub-orbital|Sub-orbital]] development test flight. It carried the [[:en:Crew Module Atmospheric Re-entry Experiment|CARE]] module.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/gslv-mkiii-to-launch-isro-s-next-mission/article1-1235397.aspx|title=GSLV MkIII to launch Isro's next mission|date=1 July 2014|publisher=Hindustan times|accessdate=1 July 2014|website=|archive-date=1 జూలై 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140701062045/http://www.hindustantimes.com/india-news/gslv-mkiii-to-launch-isro-s-next-mission/article1-1235397.aspx|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/isro-s-gslv-d5-satellite-takes-off-విజయంfully-from-sriharikota/article1-1169501.aspx|title=India cracks cryogenic jinx as GSLV takes off|work=Hindustantimes.com/|archive-url=https://archive.today/20140105110823/http://www.hindustantimes.com/india-news/isro-s-gslv-d5-satellite-takes-off-విజయంfully-from-sriharikota/article1-1169501.aspx|archive-date=5 January 2014|accessdate=4 October 2014|url-status=dead}}</ref><ref name="gears">{{cite news|url=http://www.hindustantimes.com/specials/coverage/marsorbitermission/marsorbitermission/mars-conquered-isro-gears-up-for-more/sp-article10-1267932.aspx|title=Mars conquered, Isro gears up for more|date=24 September 2014|work=Hindustan Times|accessdate=2014-10-01|location=New Delhi|archive-date=2014-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20141104001544/http://www.hindustantimes.com/specials/coverage/marsorbitermission/marsorbitermission/mars-conquered-isro-gears-up-for-more/sp-article10-1267932.aspx|url-status=dead}}</ref> |- |46 |2015 మార్చి 28 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C27 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని నాలుగవ ఉపగ్రహం [[:en:IRNSS-1D|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1డి]], ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite web|url=http://www.ndtv.com/india-news/indias-fourth-navigational-satellite-irnss-1d-launched-from-sriharikota-750364|title=India's Fourth Navigational Satellite IRNSS-1D Launched From Sriharikota|website=Ndtv.com|accessdate=28 March 2015}}</ref> |- |47 |2015 జూలై 10 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |[[:en:PSLV-C28|C28]] | {{Yes|విజయం}} |[[:en:UK-DMC 3|UK-DMC 3]] and two other foreign satellites launched. Heaviest ever commercial launch mission undertaken by ISRO.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isro-విజయంfully-launches-PSLV-C28-carrying-5-UK-satellites/articleshow/48023816.cms|title=Isro విజయంfully launches PSLV-C28 carrying 5 UK satellites|author=Manish Raj|date=10 July 2015|publisher=Times of India|accessdate=11 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/pslv-c28-blasts-off-with-five-british-satellites/article7408304.ece|title=PSLV C-28 launches five UK satellites|author=Dennis S. Jesudasan|date=10 July 2015|newspaper=The Hindu|accessdate=11 July 2015}}</ref> |- |48 |2015 ఆగస్టు 27 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |D6 | {{Yes|విజయం}} |స్వదేశీ క్రయోజెనిక్ ఇంజనుతో (CE-7.5) జిఎస్‌ఎల్‌వి సాధించిన రెండవ విజయం. [[జీశాట్-6 ఉపగ్రహం|జీశాట్-6]] ఉపగ్రహాన్ని తీసుకెళ్ళింది.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/geostationary-satellite-launch-vehicle-gslvd6-విజయంfully-launched/article7587039.ece|title=ISRO's GSLV D-6 puts GSAT-6 satellite in orbit|date=27 August 2015|newspaper=[[The Hindu]]}}</ref> |- |49 |2015 సెప్టెంబరు 28 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C30 | {{Yes|విజయం}} |భారతదేశపు మొట్టమొదటి ఖగోళశాస్త్ర పరిశోధనకు ఉద్దేశించిన [[ఆస్ట్రోశాట్|ఏస్ట్రోశాట్]] తో పాటు, అమెరికా వారి మొట్టమొదటి ఉపగ్రహం.<ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/news/science/astrosat-indias-first-astronomical-mission-set-for-september-28-launch/articleshow/48987373.cms|title=ASTROSAT, India's first astronomical mission, set for September 28 launch|date=16 September 2015|work=PTI|accessdate=25 October 2015|publisher=Economic Times}}</ref> |- |50 |2015 డిసెంబరు 16 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-CA]] | align="center" |C29 | {{Yes|విజయం}} |6 సింగపూరు ఉపగ్రహాల ప్రయోగం. నాలుగో దశ ఇంజన్ను ఆపేసి తిరిగి మండించే ప్రయోగాన్ని విజయవంతంగా చేసారు.<ref>{{cite news|url=http://www.newindianexpress.com/states/andhra_pradesh/ISRO-విజయంfully-Tests-Multiple-Burn-Fuel-Engine-During-Launch-of-Six-Singaporean-Satellites/2015/12/16/article3180961.ece|title=ISRO విజయంfully Tests Multiple Burn Fuel Engine During Launch of Six Singaporean Satellites|date=16 December 2015|newspaper=[[The New Indian Express]]|accessdate=18 December 2015}}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- |51 |2016 జనవరి 20 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C31 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని ఐదవ ఉపగ్రహం [[ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఈ ఉపగ్రహం|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఇ]] ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/news/pslvc31-launches-fifth-satellite-from-sriharikota/article8128155.ece|title=ISRO puts fifth GPS satellite in orbit|author=Dennis S. Jesudasan|author =S. Murali|date=20 January 2016|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=21 January 2016}}</ref> |- |52 |2016 మార్చి 10 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C32 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని ఆరవ ఉపగ్రహం [[ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఎఫ్ ఉపగ్రహం|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1ఎఫ్]] ను ప్రయోగించారు.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/pslvc32-lifts-off-with-navigation-satellite-irnss1f/article8336628.ece|title=India's sixth navigation satellite, IRNSS-1F, put into orbit|last1=Rohit|first1=T. k.|date=10 March 2016|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=10 March 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/news/science/isro-విజయంfully-launches-navigation-satellite-irnss-1f/articleshow/51344935.cms|title=ISRO విజయంfully launches navigational satellite IRNSS-1F|date=10 March 2016|newspaper=[[The Economic Times]]|accessdate=10 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c32-irnss-1f|title=PSLV-C32/IRNSS-1F|publisher=[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]|accessdate=10 March 2016|archive-date=8 మార్చి 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160308144618/http://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c32-irnss-1f|url-status=dead}}</ref> |- |53 |2016 ఏప్రిల్ 28 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C33 | {{Yes|విజయం}} |నావిక్ వ్యవస్థలోని ఏడవ, చివరి ఉపగ్రహం [[ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1జీ ఉపగ్రహం|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1జి]] ని ప్రయోగించారు.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india/a-gift-to-people-from-scientists-india-s-gps-named-navic/story-7klmnb7I7EHYNf6lnv09bK.html|title=A gift to people from scientists: India's GPS named 'NAVIC'|date=28 April 2016|publisher=[[Hindustan Times]]|accessdate=29 April 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/irnss-launch-indias-own-regional-navigation-satellite-system-takes-shape/article8531388.ece|title=India's very own GPS is ready with seventh navigation satellite launch|author=Avinash Bhat|date=28 April 2016|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=29 April 2016}}</ref> |- |54 |2016 జూన్ 22 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |[[:en:PSLV-C34|C34]] | {{Yes|విజయం}} |Simultaneous 20 satellites including 17 foreign satellites, 2 student satellites and Cartosat-2C.<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/home/science/India-sets-new-record-in-space-mission-PSLV-C34-విజయంfully-injects-20-satellites-into-orbit/articleshow/52862382.cms|title=India sets new record in space mission; PSLV C34 విజయంfully injects 20 satellites into orbit|author=U Tejonmayam|date=22 June 2016|publisher=[[Times of India]]|accessdate=22 June 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/isros-20in1-mission-top-10-facts/article8758848.ece|title=ISRO's 20-in-1 mission విజయంful|author=Dennis S. Jesudasan|date=22 June 2016|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=22 June 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/news/science/big-boost-to-indias-space-mission-isro-sets-record-launches-pslv-c34-with-20-satellites/articleshow/52861909.cms|title=Big boost to India's space mission: ISRO sets record, launches PSLV-C34 with 20 satellites|date=22 June 2016|work=[[Press Trust of India|PTI]]|accessdate=22 June 2016|publisher=[[The Economic Times]]}}</ref> |- |55 |2016 8 సెప్టెంబరు | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |F05 | {{Yes|విజయం}} |మొదటి operational flight of GSLV Mk II with indigenous CUS carrying INSAT-3DR.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/live-updates-isros-gslvf05-launch/article9085403.ece|title=GSLV-F05 lobs advanced weather satellite INSAT-3DR into orbit|last1=Desk|first1=Internet|date=8 September 2016|work=T.K. Rohit|accessdate=10 September 2016|publisher=[[The Hindu]]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://indianexpress.com/article/technology/science/launch-was-delayed-by-40-minutes-in-many-firsts-heavy-lift-gslv-places-2211-kg-weather-satellite-into-orbit-3021286/|title=In many firsts, heavy-lift GSLV of ISRO places 2,211-kg weather satellite into orbit|date=8 September 2016|work=Johnson T A|publisher=[[Indian Express]]|accessdate=10 September 2016}}</ref> |- |56 |2016 సెప్టెంబరు 26 | align="center" |మొదటి | align="center" |పిఎస్‌ఎల్‌వి | align="center" |C35 | {{Yes|విజయం}} |మొదటి mission of PSLV to launch its payloads into two different orbits. [[:en:ScatSat-1|ScatSat-1]], 5 foreign and 2 student satellites.<ref>{{cite news|url=http://www.thehindu.com/sci-tech/science/isros-pslvc35-places-scatsat1-into-orbit-on-its-way-to-place-seven-others/article9149124.ece|title=In a first, PSLV puts 8 satellites in two different orbits|author=Dennis S. Jesudasan|date=26 September 2016|newspaper=[[The Hindu]]|accessdate=29 September 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Isros-PSLV-C35-places-SCATSAT-1-seven-other-satellites-in-orbit-in-longest-ever-launch-mission/articleshow/54519252.cms|title=Isro's PSLV-C35 places SCATSAT-1, seven other satellites in orbit in longest ever launch mission|author=U Tejonmayam|date=26 September 2016|publisher=[[The Times of India]]|accessdate=29 September 2016}}</ref> |- |57 |2016 7 డిసెంబరు | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C36 | {{Yes|విజయం}} |Resourcesat-2A. మొదటి mission of PSLV to use India's own regional navigation system ([[:en:Indian Regional Navigation Satellite System|NavIC]]) to navigate PSLV.<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/ISRO-విజయంfully-launches-remote-sensing-satellite-Resourcesat-2A-into-orbit/articleshow/55848146.cms|title=ISRO విజయంfully places remote sensing satellite Resourcesat-2A in orbit|last=Tejonmayam|first=U|date=Dec 7, 2016|agency=TNN}}</ref><ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/thiruvananthapuram/Pఎస్‌ఎల్‌వి-36-blasts-off-Isro-readies-two-more-launches-in-JanuaryThiruvananthapuram/articleshow/55864956.cms|title=Pఎస్‌ఎల్‌వి-36 blasts off, Isro readies two more launches in January|date=8 December 2016|work=TNN|publisher=[[The Times of India]]|accessdate=21 December 2016}}</ref> |- |58 |2017 జనవఫిబ్రవరి 15 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |[[:en:PSLV-C37|C37]] | {{Yes|విజయం}} |104 ఉపగ్రహాలను విజయవంతంగా అంతరిక్షంలో ప్రతిక్షేపించింది. వీటిలో ధ్రువీయ సౌర సమన్వయ కక్ష్యలో ప్రతిక్షేపించిన Cartosat-2D ఉపగ్రహం కూడా ఉంది.<ref>{{Cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/isro-sets-history-launches-104-satellites-in-one-go/articleshow/57159734.cms|title=Isro creates history, launches 104 satellites in one go|last=Tejonmayam|first=U|date=15 February 2017|publisher=[[Times of India]]|language=English|access-date=4 March 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/ISRO-launches-104-satellites-in-one-go-creates-history/article17305373.ece|title=ISRO launches 104 satellites in one go, creates history|date=15 February 2017|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=4 March 2017|location=Bengaluru|language=English}}</ref> |- |59 |2017 5 మే | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |F09 | {{Yes|విజయం}} |జీశాట్-9 / South Asia Satellite.<ref>{{Cite web|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=161601|title=Official Press Release: GSLV విజయంfully Launches South Asia Satellite|last=|first=|date=|website=|access-date=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://indianexpress.com/article/india/gsat-9-launch-live-updates-isro-south-asia-satellite-stream-gslv-sriharikota-satish-dhawan-space-centre-4641881/|title=GSAT-9 launch: Sabka saath, sabka vikas can be guiding light for regional cooperation, says PM Modi|date=5 May 2017|location=New Delhi|access-date=6 June 2017}}</ref> |- |60 |2017 5 జూన్ | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle Mark III|GSLV Mk III]] | align="center" |D1 | {{Yes|విజయం}} |క్రయోజెనిక్ దశతో సహా జిఎస్‌ఎల్‌వి ఎమ్‌కె 3 చేపట్టిన తొలి ప్రయోగం. [[జీశాట్-19]] ఉపగ్రహాన్ని కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టింది.<ref>{{Cite web|url=http://www.isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-d1-gsat-19-mission|title=Official Press Release: GSLV Mk III-D1/GSAT-19 Mission|date=5 June 2017|access-date=6 June 2017|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20170605130510/http://isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-d1-gsat-19-mission|archive-date=5 జూన్ 2017|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://zeenews.india.com/space/live-isros-heaviest-rocket-gslv-mk-iii-ready-to-blast-off-into-space-2012244.html|title=India's heaviest rocket GSLV MkIII-D1, powered by cryogenic engine, విజయంfully places GSAT-19 into orbit|last=Phelamei|first=Salome|date=5 June 2017|publisher=[[Zee News]]|access-date=6 June 2017}}</ref> |- |61 |2017 జూన్ 23 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C38 | {{Yes|విజయం}} |29 విదేశీ ఉపగ్రహాలు, ఒక విద్యార్థి ఉపగ్రహం, [[:en:Cartosat-2E|Cartosat-2E]] - మొత్తం 31 ఉపగ్రహాలను తీసుకెళ్ళింది<ref name="isrocart">{{Cite web|url=http://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c38-cartosat-2-series-satellite|title=PSLV-C38 / Cartosat-2 Series Satellite|access-date=2019-09-08|archive-date=2020-10-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025080330/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c38-cartosat-2-series-satellite|url-status=dead}}</ref> |- |62 |2017 ఆగస్టు 31 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C39 | {{No|విఫలం}} |పేలోడ్ ఫెయిరింగు విడివడలేదు. దాంతో పేలోడును ప్రతిక్షేపించే పరికరం [[ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1హెచ్]] ఉపగ్రహాన్ని లోపలే ప్రతిక్షేపించింది.<ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/technology/science/isro-pslv-c39-carrying-irnss-1h-series-satellite-to-be-launched-today-live-updates-sriharikota-4821747/|title=IRNSS-1H launch LIVE UPDATES: Mission unవిజయంful, says ISRO chief|date=31 August 2017|accessdate=31 August 2017|publisher=The Indian Express}}</ref> |- |63 |2018 జనవరి 12 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C40 | {{Yes|విజయం}} |Simultaneous 31 satellites including 28 foreign satellites and ISRO's 100th satellite [[:en:Cartosat-2F|Cartosat-2F]].<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/science/isros-pslv-c40-విజయంfully-places-cartosat-2-in-orbit-10-facts/isros-100th-launch/slideshow/62470538.cms|title=ISRO's PSLV-C40 విజయంfully places Cartosat-2 in orbit: 10 facts|date=12 January 2018|access-date=2018-03-10}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/national/isro-విజయంfully-launches-its-42nd-pslv/article22427172.ece|title=ISRO workhorse PSLV-C40 puts 31 satellites in space|last=Edmond|first=Deepu Sebastian|date=2018-01-12|newspaper=The Hindu|access-date=2018-03-10|language=en-IN}}</ref> |- |64 |2018 మార్చి 29 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:Geosynchronous Satellite Launch Vehicle|GSLV Mk II]] | align="center" |F08 | {{Yes|విజయం}} |[[జీశాట్-6A|జీశాట్-6ఎ]] using an enhanced version of the Vikas engine called High Thrust Vikas Engine (HTVE) which had a thrust of 848&nbsp;kN in GS2 stage.<ref name="pib-29mar18">{{cite web|url=http://pib.nic.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1527070|title=GSLV విజయంfully Launches GSAT-6A Satellite|date=29 March 2018|publisher=Press Information Bureau}}</ref><ref name="toi-30mar18">{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/isros-gslv-mk-ii-places-gsat-6a-in-orbit-sets-ball-rolling-for-bigger-missions/articleshow/63532984.cms|title=With 'Vikas' engine, Isro launches GSAT-6A, reaches out for the Moon|author=U Tejonmayam|date=30 March 2018|work=The Times of India}}</ref> |- |65 |2018 ఏప్రిల్ 11 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[పిఎస్‌ఎల్‌వి-XL]] | align="center" |C41 | {{Yes|విజయం}} |[[:en:IRNSS-1I|ఐఆర్‌ఎన్‌ఎస్‌ఎస్-1I]], భారత [[నావిక్]] వ్యవస్థలోని తొమ్మిదో ఉపగ్రహం.<ref>{{Cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c41-irnss-1i|title=PSLV-C41/IRNSS-1I - ISRO|website=www.isro.gov.in|language=en|access-date=2018-04-06|archive-date=2018-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20180406230840/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c41-irnss-1i|url-status=dead}}</ref> |- |66 |2018 సెప్టెంబరు 16 | align="center" |మొదటి | align="center" |PSLV-CA | align="center" |C42 | {{Yes|విజయం}} |NovaSAR and S1-4 of [[:en:Surrey Satellite Technology|Surrey Satellite Technology]]<ref>{{Cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c42-mission|title=PSLV-C42 Mission - ISRO|website=www.isro.gov.in|language=en|access-date=2018-09-17|archive-date=2018-09-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180919142356/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c42-mission|url-status=dead}}</ref> |- |67 |2018 నవంబరు 14 | align="center" |రెండవ | align="center" |GSLV Mk III | align="center" |D2 | {{Yes|విజయం}} |[[జీశాట్-29]].<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-d2-gsat-29-mission|website=www.isro.gov.in|publisher=ISRO|accessdate=14 November 2018|title=ఆర్కైవ్ నకలు|archive-date=14 నవంబరు 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181114132758/https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-d2-gsat-29-mission|url-status=dead}}</ref> |- |68 |2018 నవంబరు 29 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:PSLV|PSLV-CA]] | align="center" |C43 | {{Yes|విజయం}} |[[:en:HySIS|HySIS]], 30 వాణిజ్య ఉపగ్రహాలు.<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c43-hysis-mission|publisher=ISRO|accessdate=29 November 2018|title=ఆర్కైవ్ నకలు|archive-date=26 నవంబరు 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181126181020/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c43-hysis-mission|url-status=dead}}</ref> |- |69 |2018 డిసెంబరు 19 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:GSLV|GSLV Mk II]] | align="center" |D2 | {{Yes|విజయం}} |[[జీశాట్ -7ఏ|జీశాట్-7ఎ]].<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-f11-gsat-7a-mission|website=www.isro.gov.in|publisher=ISRO|accessdate=19 December 2019|title=ఆర్కైవ్ నకలు|archive-date=22 మార్చి 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210322211332/https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-f11-gsat-7a-mission|url-status=dead}}</ref> |- |70 |2019 జనవరి 24 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[:en:PSLV|PSLV-DL]] | align="center" |C44 | {{Yes|విజయం}} |Microsat-R, Kalamsat.<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c44|website=www.isro.com|publisher=ISRO|accessdate=24 January 2019|title=ఆర్కైవ్ నకలు|archive-url=https://web.archive.org/web/20190117013408/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c44|archive-date=17 జనవరి 2019|url-status=dead}}</ref> |- |71 |2019 ఏప్రిల్ 1 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[:en:PSLV|PSLV-QL]] | align="center" |C45 | {{Yes|విజయం}} |EMISAT, 28 బయటి దేశాల ఉపగ్రహాలు.<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c45-emisat-mission|publisher=ISRO|accessdate=1 April 2019|title=ఆర్కైవ్ నకలు|archive-date=1 ఏప్రిల్ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190401054602/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c45-emisat-mission|url-status=dead}}</ref> |- |72 |2019 మే 22 | align="center" |మొదటి | align="center" |[[:en:PSLV|PSLV-CA]] | align="center" |C46 | {{Yes|విజయం}} |RISAT-2B.<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c46-mission|title=PSLV C46|website=www.isro.gov.in|publisher=ISRO|accessdate=22 August 2019|archive-date=16 ఆగస్టు 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190816151559/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c46-mission|url-status=dead}}</ref> |- |73 |2019 జూలై 22 | align="center" |రెండవ | align="center" |[[:en:GSLV|GSLV Mk III]] | align="center" |M1 | {{Yes|విజయం}} |[[చంద్రయాన్-2]].<ref>{{cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-m1-chandrayaan-2-mission|publisher=ISRO|title=ఆర్కైవ్ నకలు|access-date=2019-09-08|archive-date=2019-09-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20190912004636/https://www.isro.gov.in/launcher/gslv-mk-iii-m1-chandrayaan-2-mission|url-status=dead}}</ref> |- |74 |2019 నవంబరు 27 |రెండవ |PSLV-XL |C47| C47 | {{Yes|విజయం}} |కార్టోశాట్-3 ప్రయోగం.<ref>{{Cite web|url=https://www.isro.gov.in/update/27-nov-2019/pslv-c47-successfully-launches-cartosat-3-and-13-commercial-nanosatellites-sun|title=PSLV-C47 successfully launches Cartosat-3 and 13 Commercial nanosatellites into Sun Synchronous Polar Orbit - ISRO|website=www.isro.gov.in|access-date=2019-11-27|archive-date=2019-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20191127064551/https://www.isro.gov.in/update/27-nov-2019/pslv-c47-successfully-launches-cartosat-3-and-13-commercial-nanosatellites-sun|url-status=dead}}</ref> |- |75 |2019 డిసెంబరు 11 |మొదటి |PSLV-QL |C48| C48 | {{Yes|విజయం}} |రిశాట్ -2 బిఆర్1 తో పాటు 9 వాణిజ్య ఉపగ్రహాల ప్రయోగం.<ref>{{Cite web|url=https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c48-risat-2br1|title=ఆర్కైవ్ నకలు|access-date=2020-01-27|archive-date=2019-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20191213145007/https://www.isro.gov.in/launcher/pslv-c48-risat-2br1|url-status=dead}}</ref> |}<br /> == నోట్స్ == <references group="Note" /> == మూలాలు == {{reflist|30em}} q9zeakw6n1z6y9eab5acwh3pdwferke 0 291771 4594802 4213681 2025-06-29T11:20:59Z 2A02:842A:1BF:1901:4497:A3D5:39E7:864E 4594802 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ప్రొఫెసర్ విశ్వం | image = ప్రొఫెసర్ విశ్వం.jpg | image_size = | alt = | caption = | director = [[కేఎస్ సేతుమాధవన్|కె. ఎస్. సేతుమాధవన్]] | producer = ఆర్. వెంకటరమరెడ్డి | writer = అనంతు <br /> [[కమల్ హాసన్]] | story = | screenplay = | starring = {{unbulleted list|[[కమల్ హాసన్]] |[[గౌతమి (నటి)|గౌతమి]]|[[నగేష్]]}} | music = మహేష్ మహాదేవన్ | cinematography = మధు అంబత్ | editing = ఎన్. పి. సతీష్ | studio = | distributor = | released = 2 నవంబర్ 1994 | runtime = | country = [[భారత దేశం]] | language = {{unbulleted list|[[తమిళం]]|[[తెలుగు]]}} | budget = | gross = }} '''''ప్రొఫెసర్ విశ్వం''''' (1994) విడుదలైన ద్విభాషా చిత్రం.<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=kpRD-2yP1QE|title=Professor Viswam - 1995 Telugu HD Full Movie - Kamal Hassan - Gowthami- ETV Cinema|publisher=|via=www.youtube.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Professor Vishwam (1995)|url=https://indiancine.ma/BJNT|access-date=2023-04-15|website=Indiancine.ma}}</ref> ఈ చిత్ర తమిళ పేరు "నమ్మవార్". == నటవర్గం == * [[కమల్ హాసన్]] * [[గౌతమి (నటి)|గౌతమి]] * [[నగేష్]] * సెంథిల్ * [[కోవై సరళ]] * [[శ్రీవిద్య (నటి)|శ్రీవిద్య]] * కరణ్ * [[ఢిల్లీ గణేష్]] * [[మధన్ బాబ్]] * కె.విష్ణు * [[బృందా]] * రాంజీ * సంతాన భారతి * సేతు వినాయగం == పాటలు == {{Empty section}} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == బయటి లంకెలు == * {{YouTube|kpRD-2yP1QE|ప్రొఫెసర్ విశ్వం Movie}} * {{IMDb title|0140412}} [[వర్గం:1994 తెలుగు సినిమాలు]] [[వర్గం:కమల్ హాసన్ నటించిన సినిమాలు]] [[వర్గం:గౌతమి నటించిన సినిమాలు]] 9y54g4cqpw4rbgtjeenclvtkd3ir8ay 0 311298 4594678 4496868 2025-06-28T23:48:09Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594678 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=ఏప్రిల్ 2025}} [[దస్త్రం:Force_Directed_Graph.png|thumb|జనాదరణ పొందింది వెబ్‌సైట్‌ను నోడ్‌లుగా చూపిస్తూ రాండమ్ ఫోర్స్ డైరెక్టెడ్ గ్రాఫ్ విజువలైజేషన్]] '''సెక్యూరిటీ విజువలైజేషన్''' అనేది [[:en:Big_data|బిగ్ డేటా]], [[:en:Data_visualization|విజువలైజేషన్]], మానవ అవగాహన [[:en:Security|సెక్యూరిటీ]] అంశాలను విస్తృతంగా కవర్ చేస్తుంది. ప్రతి రోజు, మేము లాగ్ ఫైళ్ళ రూపంలో ఎక్కువ డేటాను సేకరిస్తున్నాము డేటాను క్షుణ్ణంగా విశ్లేషించకపోతే అది తరచుగా అర్ధం అవుతుంది. [[:en:MapReduce|మ్యాప్‌రెడ్యూస్]] తగ్గించడం వంటి [[:en:Data_mining|బిగ్ డేటా మైనింగ్]] పద్ధతులు విస్తారమైన డేటాలో అర్ధం కోసం అన్వేషణను తగ్గించడానికి సహాయపడతాయి. [[:en:Data_visualisation|డేటా విజువలైజేషన్]] అనేది [[:en:Data_analytics|డేటా అనలిటిక్స్]] టెక్నిక్, ఇది డేటాలోని నమూనాలను కనుగొనడంలో మానవ మెదడును నిమగ్నం చేయడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. డేటా విజువలైజేషన్ ప్రక్కనే ముడి డేటా నుండి విజువలైజేషన్స్ వరకు మాకు సహాయపడే అన్ని విభిన్న విభాగాలు. [https://raffy.ch/blog/2017/12/06/an-incomplete-security-big-data-history/ బిగ్ డేటా] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210613194021/https://raffy.ch/blog/2017/12/06/an-incomplete-security-big-data-history/ |date=2021-06-13 }}, డేటా మైనింగ్ డేటా అన్వేషణ అంశాలు గుర్తుకు వస్తాయి. కృత్రిమ మేధస్సు యంత్ర అభ్యాసం అనే పదాలను ఉపయోగించడం గురించి ప్రపంచం చాలా గందరగోళానికి గురైంది. తరచుగా డేటా మైనింగ్, ఉదాహరణకు ఈ అంశాల క్రింద ముద్దగా ఉంటుంది. సైబర్ సెక్యూరిటీలో ఎఐ ఎంఎల్ గురించి మాట్లాడే ఆలస్యంగా నేను కొన్ని ముక్కలు వ్రాశాను. విధానాలపై కొంచెం స్పష్టత తీసుకురావడానికి సైబర్ చర్చకు ఏది సరిపోతుందో వారు సహాయం చేయాలి. డేటా విజువలైజేషన్ అంశం ఇప్పటికీ చాలా కీలకమైనది నా వ్రాతపనిలో నేను న్యాయం చేయడం లేదు. విశ్లేషకులు వారు ఏమి చూస్తున్నారో బాగా అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడటం డేటా శాస్త్రవేత్తలకు వారి అల్గోరిథంలు ఇప్పుడే ఏమి చేశాయో అర్థం చేసుకోవడంలో డేటా విజువలైజేషన్ చాలా ముఖ్యమైన పద్ధతుల్లో ఒకటి అని మనం మర్చిపోకూడదు.<ref>{{Cite web|url=https://secviz.org/|title=SecViz {{!}} Security Visualization and Intelligence|website=secviz.org|access-date=2020-08-23}}</ref> [[దస్త్రం:Bubble Map.png|thumb|యునైటెడ్ స్టేట్స్ మ్యాప్‌లో బబుల్ మ్యాప్ విజువలైజేషన్.]] నమూనాల గుర్తింపు జ్ఞానం కూడా క్రమరహిత నమూనాలను గుర్తించడానికి దారితీస్తుంది. సెక్యూరిటీ విజువలైజేషన్ సెక్యూరిటీ విశ్లేషకుడు నెట్‌వర్క్‌లో ఆసన్నమైన హాని దాడులను గుర్తించడంలో సహాయపడుతుంది. బిగ్ డేటా విషయానికి వస్తే బార్ చార్టులు పై చార్టులు వంటి సాధారణ విజువలైజేషన్లు అమాయకమైనవి అవాంఛనీయమైనవి. బిగ్ డేటా సమర్థవంతమైన కమ్యూనికేషన్ కోసం [[:en:Choropleth_map|కోరోప్లెత్ మ్యాప్]] అందులో నివశించే తేనెటీగ ప్లాట్ వంటి ప్రత్యేక, అనుకూలీకరించిన దృశ్య పద్ధతులు తరచుగా కోరుకుంటారు. అప్లైడ్ సెక్యూరిటీ విజువలైజేషన్ అనే పుస్తకం భద్రత డేటా విజువలైజేషన్ మధ్య పరస్పర సంబంధం గురించి లోతైన అధ్యయనం.<ref>{{cite book|title=Applied Security Visualization|last=Marty|first=Raffael|publisher=[[Pearson Education]]|year=2008|isbn=978-0-321-51010-5|series=Addison-Wesley Professional|authorlink=Raffael Marty}}</ref> విజ్సెక్ 2004 లో ఎసిఎం సిసిఎస్ వద్ద కంప్యూటర్ సెక్యూరిటీ కోసం విజువలైజేషన్ డేటా మైనింగ్ పై వర్క్‌షాప్‌గా ప్రారంభమైంది. ఆ మొదటి సంఘటన తరువాత, ప్రతి సంవత్సరం విజువలైజేషన్-ఫోకస్డ్ కాన్ఫరెన్స్ సెక్యూరిటీ-ఫోకస్డ్ కాన్ఫరెన్స్ మధ్య తిరిగేటప్పుడు ఈ కార్యక్రమం పెద్దదిగా మారింది.<ref>{{Cite web|url=https://vizsec.org/about/|title=About VizSec|website=vizsec.org|access-date=2020-08-23}}</ref> ఐఇఇఇ సింపోజియం ఆన్ విజువలైజేషన్ ఫర్ సైబర్ సెక్యూరిటీ (విజ్సెక్) అనేది ఫోరమ్, ఇది కొత్త తెలివైన విజువలైజేషన్ విశ్లేషణ పద్ధతుల ద్వారా సైబర్ సెక్యూరిటీ కమ్యూనిటీ అవసరాలను తీర్చడానికి అకాడెమియా, ప్రభుత్వం పరిశ్రమలకు చెందిన పరిశోధకులు అభ్యాసకులను ఒకచోట చేర్చింది. విస్తృత శ్రేణి భద్రత- గోప్యత-సంబంధిత అంశాలపై ఎక్కువ మార్పిడి కొత్త సహకారాన్ని ప్రోత్సహించడానికి విజ్సెక్ ఒక అద్భుతమైన వేదికను అందిస్తుంది. ఇంకా చాలా సెక్యూరిటీ విజువలైజేషన్ పద్ధతులు ఉన్నాయి. [https://vizsec.org/past/ మునుపటి సంవత్సరాల్లో] ఈ పద్ధతులు చర్చించబడ్డాయి.<ref>{{Cite web|url=https://vizsec.org/|title=VizSec|website=vizsec.org|access-date=2020-08-22}}</ref> == అధునాతన విజువలైజేషన్స్ == === చోరోప్లెత్ === [[దస్త్రం:State_Choropleth.png|thumb|యునైటెడ్ స్టేట్స్ మ్యాప్‌లో చోరోప్లెత్ మ్యాప్ విజువలైజేషన్]] కోరోప్లెత్ అనేది విజువలైజేషన్, ఇది రంగు షేడింగ్ ద్వారా పరిమాణం తీవ్రతను వర్ణిస్తుంది. రంగులోని వైవిధ్యాల ద్వారా ఆసక్తి ఉన్న ప్రాంతాలను కనుగొనడంలో ఇది ఉపయోగపడుతుంది అందువల్ల భద్రతా శ్రద్ధ అవసరమయ్యే ప్రాంతానికి మానవ పాఠకుల దృష్టిని ఆకర్షిస్తారు. చోరోప్లెత్ మ్యాప్ అనేది భౌగోళిక పటం, దీనిలో రాష్ట్రాలు లేదా కౌంటీలు ఆసక్తి ఉన్న ప్రాంతాన్ని వర్ణించటానికి షేడ్ చేయబడతాయి. === హైవ్  ప్లాట్ === కంప్యూటర్ నెట్‌వర్క్‌లు దృశ్యమానం చేయడానికి చాలా ఇబ్బందికరంగా ఉంటాయి ఎందుకంటే అవి సంక్లిష్టంగా అర్థం చేసుకోవడం కష్టంగా కనిపిస్తాయి. కంప్యూటర్ నెట్‌వర్క్‌ను వర్ణించటానికి ఉపయోగించే ఒక శక్తి రేఖాచిత్రం తరచుగా నోడ్‌ల సంఖ్య పెద్దగా ఉన్నప్పుడు జుట్టు బంతిలా కనిపిస్తుంది. అందువల్ల, ఫోర్స్ రేఖాచిత్రాలు అసంఘటిత పెద్ద డేటాకు అనుకూలం కాదు. పెద్ద డేటాకు ప్రత్యేకంగా సరిపోయే [[:en:Force-directed_graph_drawing|ఫోర్స్-డైరెక్ట్ గ్రాఫ్]] డ్రాయింగ్‌కు ఒక అందులో నివశించే తేనెటీగ ప్లాట్లు మెరుగుదలగా పరిగణించబడతాయి. నోడ్స్ మూడు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ గొడ్డలితో అమర్చబడి ఉంటాయి నోడ్ల మధ్య అంచులు బెజియర్ వక్రతలుగా గీస్తారు. <ref>{{cite paper|last=Krzywinski|first=Martin|authorlink=Martin Krzywinski|title=Hive Plots — Rational Approach to Visualizing Networks|journal=Briefings in Bioinformatics|volume=13|issue=5|pages=627–644|year=2011|doi=10.1093/bib/BBR069|pmid=22155641}}</ref> === హీట్ మ్యాప్స్ === [[దస్త్రం:DMA_Choropleth_Map.jpg|thumb|యునైటెడ్ స్టేట్స్ కౌంటీ మ్యాప్‌లో కోరోప్లెత్ మ్యాప్ విజువలైజేషన్]] హీట్‌మ్యాప్ అనేది కోరోప్లెత్ మ్యాప్‌ను పోలి ఉండే దృశ్య సాంకేతికత. ఏదేమైనా, హీట్ మ్యాప్ ప్రవణత రంగులతో షేడ్ చేయబడుతుంది, ఇవి సాధారణంగా సాధారణీకరించబడిన హీట్ మ్యాప్ ఫంక్షన్ ఉపయోగించి లెక్కించబడతాయి. ఈ పటాలు విభిన్న షేడ్స్ రంగు ప్రవణత నమూనాల ద్వారా శ్రద్ధ అవసరం ప్రాంతాలను గుర్తించడానికి ఉపయోగపడతాయి.<ref>{{Cite web|url=https://docs.tibco.com/pub/spotfire/7.0.1/doc/html/heat/heat_what_is_a_heat_map.htm|title=What is a Heat Map?|website=docs.tibco.com|access-date=2020-10-24}}</ref> '''ఎలిషా''' ఎలిషా అనేది దృశ్యమాన క్రమరాహిత్యాన్ని గుర్తించే వ్యవస్థ. [[:en:Border_Gateway_Protocol|బోర్డర్ గేట్‌వే ప్రోటోకాల్]] నెట్‌వర్క్‌లో బహుళ మూలం స్వయంప్రతిపత్తి వ్యవస్థ (ఎంఎఒఎస్) సంఘర్షణలను గుర్తించడం ఈ సాధనం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. బిజిపి నెట్‌వర్క్‌లో కనెక్ట్ చేయబడిన నోడ్‌ల రంగులో మార్పుల ద్వారా ఎంఎఒఎస్ సంఘర్షణ గుర్తించబడుతుంది.<ref>{{cite paper|author=S.T. Teoh|title=ELISHA: A Visual-Based Anomaly Detection System for the BGP Routing Protocol|url=http://web.cs.ucla.edu/~lixia/papers/02RAID.pdf|display-authors=etal}}</ref> == ప్రస్తావనలు == <references /> ==బాహ్య లంకెలు== * [https://ieeexplore.ieee.org/document/8062195/] Expert-interviews led analysis of EEVi — A model for effective visualization in cyber-security by Aneesha Sethi and Gary Wills. DOI:10.1109/VIZSEC.2017.8062195 * [https://ieeexplore.ieee.org/document/7856726/] EEVi – Framework for Evaluating the Effectiveness of Visualization in Cyber-Security by Aneesha Sethi, Federica Paci and Gary Wills [[Category:Big data]] hmv4j3afjn5u6rtneh0dblwse5x4d9h 0 314522 4594606 4575691 2025-06-28T15:15:43Z యర్రా రామారావు 28161 4594606 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} [[దస్త్రం:Telangana Assembly.jpg|thumb|పూర్వ ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ భవనం, హైదరాబాదు|270x270px]] భారతదేశంలో [[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు|29 రాష్ట్రాల]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం|8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలను]] పరిపాలించే ప్రభుత్వాలు ఉన్నాయి. రాష్ట్ర మంత్రి మండలికి, ముఖ్యమంత్రి అధిపతిగా ఉంటాడు. [[భారత ప్రభుత్వం|కేంద్ర ప్రభుత్వం]], రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య అధికారం విభజించబడింది.కేంద్ర ప్రభుత్వం రక్షణ, బాహ్య వ్యవహారాలు మొదలైనవాటిని నిర్వహిస్తుండగా[[యూనియన్ జాబితా|,]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్ర [[పోలీసులు|పోలీసుల]] ద్వారా రాష్ట్ర అంతర్గత భద్రత,ఇతర రాష్ట్రాల సమస్యలతో వ్యవహరిస్తుంది. సరిహద్దు సుంకం,[[ఎక్సైజ్ సుంకం|ఉత్పత్తి పన్ను]], [[ఆదాయపు పన్ను]] మొదలైనవి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఆదాయంకాగా, [[అమ్మకపు పన్ను]] (వ్యాట్), స్టాంప్ డ్యూటీ మొదలైన వాటి నుండి రాష్ట్ర ప్రభుత్వాానికి ఆదాయంగా వస్తుంది.ఇప్పుడు [[అమ్మకపు పన్ను]], [[వస్తు, సేవల పన్ను (జీఎస్టీ)|వస్తువులు, సేవల పన్ను (భారతదేశం)]] రూపంలో వివిధ విభాగాల క్రింద విధించబడుతుంది. ప్రతి రాష్ట్రానికి ఒక [[శాసన సభ|శాసనసభ ఉంటుంది]]. రాష్ట్ర పరిపాలనా సంభంధమైన చట్టాలు [[శాసనసభ|రాష్ట్ర శాసనసభ]] (విధానసభ) ద్వారా జరుగుతాయి. భారతదేశంలో ప్రతి [[శాసనసభ|రాష్ట్ర శాసనసభకు]] ఒక సభా మందిరం (అసెంబ్లీ హాలు) ఉంటుంది. [[శాసన మండలి|శాసనమండలి]] (విధాన పరిషత్) ఉన్న రాష్ట్రాలుకు రెండు సభా మందిరాలు వేర్వేరుగా ఉంటాయి. ద్విసభ అనగా [[శాసనసభ|రాష్ట్ర శాసనసభ]], [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసనమండలి]] (విధాన పరిషత్)లు, శాసనసభ, [[లోక్‌సభ|లోక్‌సభకు]] అనుగుణంగా, శాసనమండలి (విధాన పరిషత్), భారత పార్లమెంటు [[రాజ్యసభ|రాజ్యసభకు]] అనుగుణంగా ఉంటుంది. రాష్ట్రాలు, కేంద్ర ప్రభుత్వాల మధ్య అధికార సమతుల్యతను సమీక్షించడానికి [[సర్కారియా కమిషన్|సర్కారియా సంఘాన్ని]] ఏర్పాటు చేశారు. [[భారత ప్రభుత్వం]] [[భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం|భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం ఇచ్చిన]] ([[ఎస్. ఆర్. బొమ్మై|వి.ఎస్.ఆర్. బొమ్మై]], కేంద్ర ప్రభుత్వం) తీర్పులో కొన్ని షరతులకు లోబడి, అవసరమైతే [[రాష్ట్రపతి పాలన|రాష్ట్రపతి పాలనకు]] అనుకూలంగా (ఇది 5 సంవత్సరాలకు మించకుండా) మాత్రమే రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రద్దు చేయటానికి అవకాశం ఉంది. == శాసనసభలు == ప్రతి రాష్ట్రానికి, ఒక శాసనసభ ఉంది, ఇందులో ఒక గవర్నర్, ఒకటి లేదా రెండు సభలు ఉంటాయి.<ref>{{cite web|url=http://knowindia.gov.in/knowindia/profile.php?id=20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121214200727/http://knowindia.gov.in/knowindia/profile.php?id=20 |url-status=dead |archive-date=14 December 2012 |title=Home &#124; Know India: National Portal of India |publisher=Know India |date= |accessdate=2022-03-18}}</ref> {| class="wikitable sortable" |- ! rowspan="2" | రాష్ట్రం/కేంద్రపాలిత ప్రాంతం ! rowspan="2" | శాసన సభ రకం ! colspan="3" | స్థానాల సంఖ్య పరిమితి |- ! దిగువ సభ<ref>{{Cite web|title=Terms of the Houses|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|access-date=30 August 2022|website=Election Commission of India}}</ref> ! ఎగువ సభ<ref>{{Cite web |date=2021-05-25 |title=List of State Legislative Councils of India |url=https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-state-legislative-councils-of-india-1621860426-1 |access-date=2022-08-30 |website=Jagranjosh.com}}</ref> ! మొత్తం స్థానాలు సంఖ్య |- | [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] | [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 175 | style="text-align:center;" | 58 | style="text-align:center;" | 233 |- | [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 60 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 60 |- | [[అసోం]] | [[అసోం శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 126 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 126 |- | [[బీహార్]] | [[బీహార్ శాసనసభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 243 | style="text-align:center;" | 75 | style="text-align:center;" | 318 |- | [[ఛత్తీస్‌గఢ్]] | [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 90 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 90 |- | [[ఢిల్లీ]] | [[ఢిల్లీ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 70 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 70 |- | [[గోవా]] | [[గోవా శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 40 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 40 |- | [[గుజరాత్]] | [[గుజరాత్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 182 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 182 |- | [[హర్యానా]] | [[హర్యానా శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 90 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 90 |- | [[హిమాచల్ ప్రదేశ్]] | [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 68 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 68 |- |[[జమ్మూ కాశ్మీరు]] | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 90 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 90 |- | [[జార్ఖండ్]] | [[జార్ఖండ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 81 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 81 |- | [[కర్ణాటక]] | [[కర్ణాటక శాసనసభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 224 | style="text-align:center;" | 75 | style="text-align:center;" | 299 |- | [[కేరళ]] | [[కేరళ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 140 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 140 |- | [[మధ్య ప్రదేశ్]] | [[మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 230 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 230 |- | [[మహారాష్ట్ర]] | [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 288 | style="text-align:center;" | 78 | style="text-align:center;" | 366 |- | [[మణిపూర్]] | [[మణిపూర్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 60 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 60 |- | [[మేఘాలయ]] | [[మేఘాలయ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 60 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 60 |- | [[మిజోరం]] | [[మిజోరం శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 40 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 40 |- | [[నాగాలాండ్]] | [[నాగాలాండ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 60 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 60 |- | [[ఒడిశా]] | [[ఒడిశా శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 147 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 147 |- | [[పుదుచ్చేరి]] | [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 30{{efn| భారత ప్రభుత్వంచే మూడు అదనపు స్థానాలు నామినేట్ చేయబడతాయి}} | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 30 |- | [[పంజాబ్]] | [[పంజాబ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 117 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 117 |- | [[రాజస్థాన్]] | [[రాజస్థాన్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 200 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 200 |- | [[సిక్కిం]] | [[సిక్కిం శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 32 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 32 |- | [[తమిళనాడు]] | [[తమిళనాడు శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 234 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 234 |- | [[తెలంగాణ]] | [[తెలంగాణ శాసన సభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 119 | style="text-align:center;" | 40 | style="text-align:center;" | 159 |- | [[త్రిపుర]] | [[త్రిపుర శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 60 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 60 |- | [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|ద్విసభ]] | style="text-align:center;" | 403 | style="text-align:center;" | 100 | style="text-align:center;" | 503 |- | [[ఉత్తరాఖండ్]] | [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | style="text-align:center;" | 70 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 70 |- | [[పశ్చిమ బెంగాల్]] | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ|ఏకసభ]] | align="center" | 294 | {{n/a}} | style="text-align:center;" | 294 |- | | style="text-align:center;" | మొత్తం సంఖ్య || style="text-align:center;" | 4,123 || style="text-align:center;" | 426 || style="text-align:center;" | 4,549 |} {{Notelist}} == శాసనసభ == {{ప్రధాన వ్యాసం|శాసనసభ}} ప్రతి రాష్ట్రానికి ఒక శాసనసభ ఉంటుంది. దీనిలో '''[[గవర్నరు|రాష్ట్ర పాలకుడు,]] (గవర్నరు) ఒక సభ లేదా ద్విసభలు (శాసనసభ, శాసనమండలి) ఉంటాయి''' [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[బీహార్]], [[కర్ణాటక]], [[మహారాష్ట్ర]], [[తెలంగాణ]], [[ఉత్తరప్రదేశ్|ఉత్త్రరప్రదేశ్‌లలో]] ద్విసభలతో కూడిన శాసనసభ ఉంది. మిగిలిన రాష్ట్రాలు ఏకసభ (శాసనసభ)గా ఉన్నాయి. సంబంధిత రాష్ట్ర శాసనసభ తీర్మానం ద్వారా, ఈ ప్రతిపాదనకు మద్దతు ఇస్తే, ప్రస్తుత శాసనమండలిని రద్దు చేయడానికి లేదా ఉనికిలో లేని ఒకదాన్ని సృష్టించడానికి పార్లమెంటు చట్టం ద్వారా వెసులుపాటు ఉంది. రాష్ట్ర శాసనమండలి, రాష్ట్ర శాసనసభలోని మొత్తం సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు కంటే మించకుండా, ఏ సందర్భంలోనూ 40 మంది కంటే తక్కువ మంది సభ్యులను కలిగి ఉండదు. శాసనమండలిలో సభ్యులలో మూడింట ఒకవంతు సభ్యులు శాసనసభ సభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు. శాసనసభ సభ్యులు కాని వ్యక్తుల నుండి మూడవ వంతు సభ్యులను [[పురపాలక సంఘం|పురపాలక సంఘాలు]], [[జిల్లా పరిషత్|జిల్లా పరిషత్తులు]], రాష్ట్రంలోని ఇతర స్థానికసంస్థలకు ఎన్నికైన ఓటర్లు ద్వారా, పన్నెండవ వంతు సభ్యులను ద్వితీయ ప్రాధాన్యత కలిగిన పాఠశాల కంటే ప్రామాణికత లేని, రాష్ట్రంలోని [[విద్యా సంస్థలు|విద్యా సంస్థల]] బోధనలో మూడేళ్ళకు పైగా పనిచేస్తూ నమోదైన పట్టభద్రుల వ్యక్తులతో కూడిన ఓటర్ల ద్వారా సభ్యులను ఎన్నుకుంటారు. మిగిలిన సభ్యులను [[సాహిత్యం]], [[విజ్ఞానశాస్త్రం|విజ్ఞాన శాస్త్రం]], [[కళ]], సహకార ఉద్యమం, [[సామాజిక సేవలు|సామాజిక సేవలలో]] ప్రత్యేకత చూపిన వారి నుండి [[గవర్నరు|రాష్ట్ర పాలకుడుచే]] నియించబడతారు. శాసన మండళ్లు రద్దుకు లోబడి ఉండవు, కానీ దాని మూడింట ఒకవంతు సభ్యులలో ప్రతి రెండవ సంవత్సరం పదవీ విరమణ పొందుతారు. ఒక రాష్ట్రం శాసనసభ 500 కంటే ఎక్కువ కాకుండా, 60 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ సభ్యులను కలిగి ఉండదు. (రాజ్యాంగంలోని అధికరణం 371 ఎఫ్ [[సిక్కిం]] శాసనసభలో 32 మంది సభ్యులు, [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేరిలో]] 33 మంది సభ్యులు, [[గోవా]], [[మిజోరాం|మిజోరాంలకు]] ఒక్కొకదానికి 40 మంది సభ్యులు చొప్పున ఉన్నారు) రాష్ట్రంలోని ప్రాదేశిక నియోజకవర్గాల విభజన అనేది, ప్రతి నియోజకవర్గ జనాభా, దానికి కేటాయించిన సీట్ల సంఖ్య మధ్య నిష్పత్తి, ఆచరణలో ఉన్నంతవరకు, రాష్ట్రమంతటా సమానంగా ఉంటుంది. శాసనసభను అంతకుముందు రద్దు చేయకపోతే దాని కాలపరిమితి ఐదేళ్ళుగా ఉంటుంది. == శాసనమండలి == {{ప్రధాన వ్యాసం|శాసనమండలి}} భారతదేశం లోని 28 రాష్ట్రాలలో 6 రాష్ట్రాలు ఉభయసభలను కలిగి ఉన్నాయి, అవి [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[బీహార్]], [[కర్ణాటక]], [[మహారాష్ట్ర]], [[తెలంగాణ]], [[ఉత్తర ప్రదేశ్|ఉత్తరప్రదేశ్]], మిగిలిన రాష్ట్రాలు ఏకసభతో కలిగి ఉన్నాయి. సంబంధిత రాష్ట్ర శాసనసభ తీర్మానం ద్వారా ప్రతిపాదనకు మద్దతు లభిస్తే, చట్టం ప్రకారం, ప్రస్తుత శాసన మండలిని రద్దు చేయడానికి లేదా ఉనికిలో లేని చోట దానిని సృష్టించడానికి పార్లమెంటు ఆమోదించవచ్చు. రాష్ట్ర శాసన మండలి రాష్ట్ర శాసనసభలోని మొత్తం సభ్యుల సంఖ్యలో మూడింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ కాదు, ఏ సందర్భంలోనూ 40 మంది సభ్యుల కంటే తక్కువ కాదు. కౌన్సిల్‌లోని సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు మంది సభ్యులు లేదా వ్యక్తుల నుండి శాసనసభ సభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు, రాష్ట్రంలోని మున్సిపాలిటీలు, జిల్లా బోర్డులు, ఇతర స్థానిక అధికారులతో కూడిన ఓటర్లు మూడింట ఒక వంతు, పన్నెండవ వంతు మంది సెకండరీ పాఠశాల కంటే తక్కువ స్థాయిలో లేని రాష్ట్రంలోని విద్యాసంస్థలలో బోధనలో నిమగ్నమై ఉన్న కనీసం మూడు సంవత్సరాల పాటు నిమగ్నమై ఉన్న వ్యక్తులతో కూడిన ఓటర్లచే, మూడు సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ ఉన్న నమోదిత గ్రాడ్యుయేట్ల ద్వారా మరో పన్నెండవ వంతు మందిని ఎన్నుకుంటారు. మిగిలిన సభ్యులను సాహిత్యం, విజ్ఞానం, కళ, సహకార ఉద్యమం, సామాజిక సేవలో విశిష్ట ప్రతిభ కనబరిచిన వారి నుండి గవర్నరు నామినేట్ చేస్తారు. శాసనమండలి రద్దుకు లోబడి ఉండదు. కానీ వాటి సభ్యులలో మూడింట ఒక వంతు సభ్యులు ప్రతి రెండవ సంవత్సరం పదవీ విరమణ చేస్తారు. === అధికారంలో ఉన్న శాసనమండలి పాలకపార్టీలు === 2019 డిసెంబరు నాటికి, [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నేతృత్వంలోని [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] 18 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో అధికారంలో ఉంది. [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] నేతృత్వంలోని యునైటెడ్ ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి 6 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో అధికారంలో ఉంది. 6 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు అన్‌లైన్ చేయని మూడవ పార్టీలచే నిర్వహించబడుతున్నాయి. కొత్తగా ఏర్పడిన కేంద్ర భూభాగం జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఎన్నికలు జరగలేదు. అక్కడ [[రాష్ట్రపతి పాలన]] విధించబడింది. {{transcluded section|source=శాసనమండలి}} {{trim|{{#Section-h:శాసనమండలి|అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసన మండలి}}}} ==== అధికారంలో ఉన్న శాసనసభల పాలకపార్ఠీలు ==== {{transcluded section|source=శాసనసభ}} {{trim|{{#Section-h:శాసనసభ|అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు}}}} === అధికారాలు, విధులు === రాజ్యాంగంలోని రాష్ట్ర జాబితా (ఏడవ విభాగం II) లో పేర్కొన్న విషయాలపై రాష్ట్ర శాసనసభకు ప్రత్యేక అధికారాలు ఉన్నాయి. ఉప జాబితా III లో పేర్కొన్న వాటిపై ఏకకాలిక అధికారాలు రాష్ట్ర శాసనసభకు ఉన్నాయి. శాసనసభ ఆర్థిక అధికారాలలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అన్ని ఖర్చులు భరించటానికి అధికారం కలిగిఉంది. అలాగే [[పన్ను (ఆర్థిక వ్యవస్థ)|పన్నులు]] విధించడం, రుణాలు తీసుకోవడంలాంటి అధికారాలు కలిగిఉంది. శాసనసభకు మాత్రమే డబ్బు సంభంధమైన బిల్లులను రూపొందించే అధికారం ఉంది. శాసనసభ నుండి డబ్బు బిల్లులు అందిన పద్నాలుగు రోజుల వ్యవధిలో అవసరమని భావించే మార్పులకు సంబంధించి మాత్రమే శాసనమండలి సిఫార్సులు చేయగలదు. ఈ సిఫార్సులను శాసనమండలి అంగీకరించవచ్చు, లేదా తిరస్కరించవచ్చు. ఒక రాష్ట్ర పాలకుడు (గవర్నరు) ఏదైనా చట్టమును రాష్ట్రపతి పరిశీలన కోసం పంపించవచ్చు. తప్పనిసరిగా ఆస్తిని స్వాధీనం చేసుకోవడం, అధికారాలు, హైకోర్టుల స్థానాన్ని ప్రభావితం చేసే చర్యలు, అంతర్-రాష్ట్ర నది లేదా నదీలోయ అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులలో నీరు లేదా విద్యుత్ నిల్వ పంపిణీ, అమ్మకంపై పన్ను విధించడం వంటి అంశాలకు సంబంధించిన బిల్లులు తప్పనిసరిగా పంపించాల్సి ఉంటుంది. అంతరాష్ట్ర వాణిజ్యంపై ఆంక్షలు విధించాలని కోరుతున్న ఏ బిల్లులను రాష్ట్ర శాసనసభలో రాష్ట్రపతి ముందస్తు అనుమతి లేకుండా ప్రవేశపెట్టలేరు. రాష్ట్ర శాసనసభలు, ఆర్థిక నియంత్రణ సాధారణ శక్తిని ఉపయోగించడమే కాకుండా, రోజువారీ నిర్వహణ పనులపై నిఘా ఉంచడానికి ప్రశ్నలు, చర్చలు జరపటానికి, చర్చలు వాయిదా వేయటానికి, అవిశ్వాస తీర్మానాలు, కదలికలు వంటి అన్ని సాధారణ పార్లమెంటరీ పద్ధతులు ఉపయోగిస్తాయి. శాసనసభ మంజూరు చేసిన గ్రాంట్లు సక్రమంగా వినియోగించబడతాయని నిర్ధారించడానికి వారు అంచనాలు, పబ్లిక్ ఖాతాలపై వారి స్వంత కమిటీలను కలిగి ఉండవచ్చు. భారతదేశం లోని రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో శాసనసభ స్థానాలు మొత్తం 4,121 ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|title=Glass ceilings in State Cabinets|url=http://www.thehindu.com/data/few-women-ministers/article6898938.ece|publisher=}}</ref><ref>{{Cite web|title=Election Commission of India|url=http://eci.nic.in/eci_main1/seat_in_legislativeassembilies.aspx|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226121344/http://eci.nic.in/error.html?aspxerrorpath=%2Feci_main1%2Fseat_in_legislativeassembilies.aspx|archive-date=2018-12-26|access-date=2020-10-29|website=eci.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web|title=Ministry of Social Justice and Empowerment - Government of India|url=http://socialjustice.nic.in/pdf/tab111.pdf|website=socialjustice.nic.in}}</ref> [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] తన శాసనమండలిని 1984లో రద్దుచేసింది, కానీ తిరిగి 2007 లో ఎన్నికల తరువాత కొత్త శాసనమండలిని ఏర్పాటు చేసింది.<ref name="aplegislature.org">{{Cite web|title=Legislature|url=http://www.aplegislature.org/web/legislative-council|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20201029100255/http://aplegislature.org/web/legislative-council|archive-date=2020-10-29|access-date=2020-10-29|website=www.aplegislature.org}}</ref> == నిర్వహణ == '''రాష్ట్ర పరిపాలనా నిర్వహణకు''' <ref>{{Cite web|url=http://knowindia.gov.in/knowindia/profile.php?id=20|title=The Polity : The States -Profile - Know India: National Portal of India|website=knowindia.gov.in|access-date=2020-10-29|archive-date=2015-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923084924/http://knowindia.gov.in/knowindia/profile.php?id=20|url-status=dead}}</ref> రాష్ట్ర పాలకుడు''',''' మంత్రుల మండలి ఉంటాయి. ముఖ్యమంత్రి మంత్రిమండలి అధిపతి. రాష్ట్ర పాలకుడును రాష్ట్రపతి ఐదేళ్ల కాలానికి నియమించవచ్చు. ఆసమయంలో అతను ఆ పదవిలో ఉంటాడు. 35 ఏళ్లు పైబడిన భారతీయ పౌరులు మాత్రమే ఈ పదవిలో నియామకానికి అర్హులు. రాష్ట్ర పాలకుడుకు రాష్ట్ర కార్యనిర్వాహక అధికారం ఉంది. === గవర్నరు === ఒక రాష్ట్ర గవర్నర్‌ను [[భారత రాష్ట్రపతి]] ఐదు సంవత్సరాల కాలానికి నియమిస్తారు. వారి ఇష్ట సమయంలో పదవిలో ఉంటారు. 35 ఏళ్లు పైబడిన భారతీయ పౌరులు మాత్రమే ఈ కార్యాలయంలో నియామకానికి అర్హులు. రాష్ట్ర కార్యనిర్వాహక అధికారం గవర్నర్‌కు ఉంది. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి నియామకం వంటి వారి రాజ్యాంగ విధులను నిర్వర్తించడానికి గవర్నర్లందరూ బాధ్యత వహిస్తారు. ఒక రాష్ట్రంలో రాజ్యాంగ యంత్రాంగం వైఫల్యం లేదా రాష్ట్ర అసెంబ్లీలో బిల్లును ఆమోదించడానికి సంబంధించిన అంశాలకు సంబంధించి రాష్ట్రపతికి నివేదిక పంపడం ఇలాంటి అధికారాలు గనర్నరుకు ఉన్నాయి అదేవిధంగా, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]]కి సంబంధించి, దాని గవర్నర్‌కు రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 371H ప్రకారం లా అండ్ ఆర్డరు, దానికి సంబంధించి తన విధులను నిర్వర్తించడంలో ప్రత్యేక బాధ్యత ఉంది. మంత్రిమండలిని సంప్రదించిన తర్వాత తీసుకోవాల్సిన చర్యలపై గవర్నర్ తన వ్యక్తిగత తీర్పును అమలు చేస్తారు. అయితే ఇవి తాత్కాలిక నిబంధనలు. [[భారత రాష్ట్రపతి]], గవర్నర్ నుండి నివేదిక అందిన తర్వాత లేదా గవర్నర్ లా అండ్ ఆర్డర్‌కు సంబంధించి ప్రత్యేక బాధ్యతలను కలిగి ఉండవలసిన అవసరం లేదని సంతృప్తి చెందితే, అతను ఒక ఉత్తర్వు ద్వారా నిర్దేశించవచ్చు. అదేవిధంగా, అస్సాంలోని గిరిజన ప్రాంతాలకు వర్తించే ఆరవ షెడ్యూల్‌లో, [[మేఘాలయ]], [[త్రిపుర]], [[మిజోరం]] ఆ షెడ్యూల్‌లోని 20వ పేరాలో పేర్కొన్న విధంగా, సంబంధిత విషయాలలో గవర్నర్‌కు విచక్షణాధికారాలు ఇవ్వబడ్డాయి. జిల్లా కౌన్సిల్‌లు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మధ్య రాయల్టీలను పంచుకోవడానికి. ఆరవ షెడ్యూల్ [[మిజోరాం గవర్నర్ల జాబితా|మిజోరాం గవర్నర్లు]], [[త్రిపుర]] దాదాపు అన్ని విధుల్లో అదనపు విచక్షణా అధికారాలను కలిగి ఉన్నారు. (పన్నులు, గిరిజనేతర జిల్లా కౌన్సిల్‌ల ద్వారా రుణాలు ఇవ్వడానికి సంబంధించిన నిబంధనలను ఆమోదించడం మినహా) 1998 డిసెంబరులో సిక్కిం గవర్నరుకు వివిధ వర్గాల జనాభా శాంతి, సామాజిక, ఆర్థిక పురోగతికి ప్రత్యేక బాధ్యతలు ఇవ్వబడ్డాయి. === మంత్రిమండలి === [[ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రిని]] రాష్ట్ర పాలకుడు నియమిస్తాడు. ముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు, ఇతర మంత్రులను కూడా నియమిస్తాడు. మంత్రుల మండలి రాష్ట్ర శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహిస్తుంది. ముఖ్యమంత్రితో ఉన్న మంత్రుల మండలి దాని సహాయంగా తన విధులను నిర్వర్తించటానికి రాష్ట్ర పాలకుడుకు సలహా ఇస్తుంది. రాజ్యాంగం ప్రకారం లేదా తన విచక్షణాధికారం మేరకు తన విధులను రాష్ట్ర పాలకుడు నిర్వర్తించవచ్చు. [[నాగాలాండ్]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వం విషయంలో, దాని రాష్ట్ర పాలకుడుకు శాంతిభద్రతలకు సంబంధించి రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 371 A కింద ప్రత్యేక బాధ్యత ఉంది. శాంతిభద్రతలకు సంబంధించిన విషయాలలో తీసుకోవలసిన చర్యల గురించి, మంత్రుల మండలిని సంప్రదించడం అవసరం అయినప్పటికీ, అతను తన వ్యక్తిగత తీర్పును అమలు చేయవచ్చు అదేవిధంగా, [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వం విషయంలో, రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 371 హెచ్ ప్రకారం శాంతిభద్రతలకు సంబంధించి, దానికి సంబంధించి అతని విధులను నిర్వర్తించడంలో దాని రాష్ట్ర పాలకుడు‌కు ప్రత్యేక బాధ్యత ఉంది. మంత్రుల మండలిని సంప్రదించిన తరువాత తీసుకోవలసిన చర్యలపై రాష్ట్ర పాలకుడు తన వ్యక్తిగత తీర్పును అమలు చేయవచ్చు. అయితే ఇవి తాత్కాలిక నిబంధనలు. రాష్ట్ర పాలకుడు నుండి [[భారత రాష్ట్రపతి]], ఒక నివేదిక అందుకున్నప్పుడు లేదా రాష్ట్ర పాలకుడుకు శాంతిభద్రతలకు సంబంధించి ప్రత్యేక బాధ్యతలు అవసరం లేదని సంతృప్తి చెందితే, అతను ఒక ఉత్తర్వు ద్వారా ఆ అధికారాలను సడలించవచ్చు. అదేవిధంగా షెడ్యూల్ 20 వ [[మిజోరాం|పేరాలో]] పేర్కొన్న విధంగా అస్సాం, [[మేఘాలయ]], [[త్రిపుర]], [[మిజోరాం]] గిరిజన ప్రాంతాలకు వర్తించే ఆరవ షెడ్యూల్ లో, జిల్లా మండలి, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య రాయల్టీలను పంచుకోవటానికి సంబంధించిన విషయాలలో గవర్నర్‌కు విచక్షణాధికారాలు ఇవ్వబడ్డాయి. ఆరవ షెడ్యూల్‌లో మిజోరాం, [[త్రిపుర]] రాష్ర్ట్ర పాలకులు‌ దాదాపు అన్ని విధుల్లో (పన్నులు విధించడం గిరిజనేతర జిల్లా మండలిల ద్వారా రుణాలు ఇవ్వడం కోసం నిబంధనలను ఆమోదించడం మినహా) అదనపు విచక్షణాధికారాలను 1998 డిసెంబరు నుండి కలిగి ఉంది. సిక్కింలో జనాభాలోని వివిధ వర్గాల శాంతి, సామాజిక, ఆర్థిక పురోగతికి రాష్ర్ట్ర పాలకుడుకు‌ ప్రత్యేక బాధ్యత ఇవ్వబడింది. రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి, రాష్ట్రంలో రాజ్యాంగ యంత్రాంగంపై వైఫల్యం చెందినప్పుడు, రాష్ట్ర శాసనసభను రద్దు చేయుటకు అంగీకారానికి, లేదా ఒక బిల్లును ఆమోదించడానికి సంబంధించిన విషయాలకు సంబంధించి వారి రాజ్యాంగ విధులను నిర్వర్తించడానికి అన్ని రాష్ట్రాల [[గవర్నరు|రాష్ర్ట్ర పాలకులు‌]] రాష్ట్రపతికి నివేదిక పంపడాని బాధ్యత వహిస్తారు. == న్యాయవ్యవస్థ == [[భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం|భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానానికి]] నివేదికలు పంపుటకు లోబడి, అన్ని రాష్ట్ర [[భారతదేశంలోని ఉన్నత న్యాయస్థానాల జాబితా|ఉన్నత న్యాయస్థానాలకు]] రాష్ట్రంపై అధికార పరిధిని కలిగి ఉన్నాయి, కానీ ఇది ఉన్నత న్యాయస్థానాల తీర్పులు, శాసనాలకు లోబడి ఉంటాయి. == రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల జాబితా == {| class="wikitable sortable" width="80%" !రాష్ట్రం/కేంద్రపాలిత ప్రాంతం !గవర్నర్/లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ !ముఖ్యమంత్రి !colspan="2" width="30%"|పాలక పక్షం |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|ఆంధ్రప్రదేశ్]] |[[ఎస్. అబ్దుల్ నజీర్]] |[[నారా చంద్రబాబునాయుడు|ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు]] | bgcolor="{{party color|Telugu Desam Party}}" | |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] |[[కైవల్య త్రివిక్రమ్ పర్నాయక్]] |[[పెమా ఖండు|పెమా ఖండూ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[అస్సాం ప్రభుత్వం|అస్సాం]] |[[గులాబ్ చంద్ కటారియా]] |[[హిమంత బిశ్వ శర్మ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[బీహార్ ప్రభుత్వం|బీహార్]] |[[రాజేంద్ర అర్లేకర్]] |[[నితీష్ కుమార్]] | bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ప్రభుత్వం|ఛత్తీస్‌గఢ్]] |[[బిశ్వభూషణ్ హరిచందన్]] |[[విష్ణుదేవ్ సాయ్‌|విష్ణు దేవ్ సాయి]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[ఢిల్లీ ప్రభుత్వం|ఢిల్లీ]] |[[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా]] |[[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] | bgcolor="{{party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |- |[[గోవా ప్రభుత్వం|గోవా]] |[[పి.ఎస్. శ్రీధరన్ పిళ్ళై]] |[[ప్రమోద్ సావంత్]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[గుజరాత్ ప్రభుత్వం|గుజరాత్]] |[[ఆచార్య దేవవ్రత్]] |[[భూపేంద్రభాయ్ పటేల్]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[హర్యానా ప్రభుత్వం|హర్యానా]] |[[బండారు దత్తాత్రేయ]] |[[నయాబ్ సింగ్ సైనీ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|హిమాచల్ ప్రదేశ్]] |[[శివ ప్రతాప్ శుక్లా]] |[[సుఖ్విందర్ సింగ్ సుఖు]] | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ప్రభుత్వం|జమ్మూ కాశ్మీర్]] |[[మనోజ్ సిన్హా]] | colspan="3" style="text-align:center;" |వర్తించదు<br /> ([[రాష్ట్రపతి పాలన]]) |- |[[జార్ఖండ్ ప్రభుత్వం|జార్ఖండ్]] |[[సీ.పీ. రాధాకృష్ణన్]] |[[హేమంత్ సోరెన్]] | bgcolor="{{party color|Jharkhand Mukti Morcha}}" | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |- |[[కర్ణాటక ప్రభుత్వం|కర్ణాటక]] |[[థావర్ చంద్ గెహ్లాట్]] |[[సిద్దరామయ్య]] | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |[[కేరళ ప్రభుత్వం|కేరళ]] |[[ఆరీఫ్ మహమ్మద్ ఖాన్]] |[[పిన‌ర‌యి విజ‌య‌న్|పినరయి విజయన్]] | bgcolor="{{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |- |[[మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|మధ్యప్రదేశ్]] |[[మంగుభాయ్ చంగభాయ్ పటేల్|మంగూభాయ్ సి. పటేల్]] |[[మోహన్ యాదవ్]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం|మహారాష్ట్ర]] |[[రమేష్ బైస్]] |[[ఏక్‌నాథ్ షిండే|ఏకనాథ్ షిండే]] | bgcolor="{{party color|Shiv Sena}}" | |[[శివసేన]] |- |[[మణిపూర్ ప్రభుత్వం|మణిపూర్]] |[[అనసూయ ఉయికీ]] |[[ఎన్ బీరెన్ సింగ్|ఎన్. బీరెన్ సింగ్]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[మేఘాలయ ప్రభుత్వం|మేఘాలయ]] |[[ఫగు చౌహాన్]] |[[కొన్రాడ్ సంగ్మా|కాన్రాడ్ సంగ్మా]] | bgcolor="{{party color|National People's Party (India)}}" | |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |- |[[మిజోరం ప్రభుత్వం|మిజోరం]] |[[కంభంపాటి హరిబాబు]] |[[లాల్‌దుహోమా]] | bgcolor="{{party color|Zoram People's Movement}}" | |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |- |[[నాగాలాండ్ ప్రభుత్వం|నాగాలాండ్]] |[[లా. గణేశన్]] |[[నెయిఫియు రియో]] | bgcolor="{{party color|Nationalist Democratic Progressive Party}}" | |[[జాతీయవాద ప్రజాస్వామ్య ప్రగతిశీల పార్టీ|నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |- |[[ఒడిశా ప్రభుత్వం|ఒడిశా]] |[[రఘుబర్ దాస్]] |[[మోహన్ చరణ్ మాఝీ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[పుదుచ్చేరి ప్రభుత్వం|పుదుచ్చేరి]] |[[సీ.పీ. రాధాకృష్ణన్]] |[[ఎన్ రంగస్వామి|ఎన్. రంగస్వామి]] | bgcolor="{{party color|All India N.R. Congress}}" | |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |- |[[పంజాబ్ ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|పంజాబ్]] |[[బన్వారిలాల్ పురోహిత్]] |[[భగవంత్ మాన్]] | bgcolor="{{party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |- |[[రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం|రాజస్థాన్]] |[[కల్రాజ్ మిశ్రా]] |[[భజన్ లాల్ శర్మ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[సిక్కిం ప్రభుత్వం|సిక్కిం]] |[[లక్ష్మణ్ ప్రసాద్ ఆచార్య]] |[[ప్రేమ్‌సింగ్ తమాంగ్]] | bgcolor="{{party color|Sikkim Krantikari Morcha}}" | |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |- |[[తమిళనాడు ప్రభుత్వం|తమిళనాడు]] |[[ఆర్.ఎన్. రవి]] |[[ఎం. కె. స్టాలిన్]] | bgcolor="{{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |- |[[తెలంగాణ ప్రభుత్వం|తెలంగాణ]] |[[సీ.పీ. రాధాకృష్ణన్]] |[[రేవంత్ రెడ్డి]] | bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |[[త్రిపుర ప్రభుత్వం|త్రిపుర]] |[[నల్లు ఇంద్రసేనారెడ్డి]] |[[మాణిక్ సాహా]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం|ఉత్తర ప్రదేశ్]] |[[ఆనందిబెన్ పటేల్]] |[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[ఉత్తరాఖండ్ ప్రభుత్వం|ఉత్తరాఖండ్]] |[[గుర్మీత్ సింగ్]] |[[పుష్కర్ సింగ్ ధామీ]] | bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం|పశ్చిమ బెంగాల్]] |[[సి. వి. ఆనంద బోస్]] |[[మమతా బెనర్జీ]] | bgcolor="{{party color|Trinamool Congress}}" | |[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |} == ఇది కూడ చూడు == * [[ప్రస్తుత భారత గవర్నర్ల జాబితా]] * [[ప్రస్తుత భారత ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] * [[భారతదేశ ఎన్నికలు|భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] * [[భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తుల జాబితా]] * [[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా|భారతదేశంలో రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు]] * [[భారతదేశంలో సమాఖ్యవాదం]] * [[భారతదేశ రాజకీయాలు]] == మూలాలు == <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ రాష్ట్ర , కేంద్రపాలిత ప్రభుత్వాలు}}{{భారతదేశ శాసనసభలు}}{{భారత ప్రస్తుత శాసనసభలు}} [[వర్గం:ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:శాసనసభలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] tr7qo9i5ubfqthwa4kzwcxjfwec3tps 0 320630 4594493 4548458 2025-06-28T12:16:48Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594493 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple |name=శ్రీరంగనాయక స్వామి దేవాలయం |image= Njn1295Srirangapur.jpg |caption=లోపలి నుండి ద్వారగోపురం |location=[[రంగాపూర్ (పెబ్బేరు)|రంగాపూర్]], [[పెబ్బేరు మండలం]] |district=[[వనపర్తి జిల్లా]] |state=[[తెలంగాణ]] |country=[[భారతదేశం]] |coordinates={{coord|16.198|N|78.049|E|display=inline,title}} |map_type=<!-- India Telangana --> |elevation_m= |creator= |year_completed=18వ శతాబ్ధం |inscriptions= |architecture= |festivals= కోటై ఉత్సవాలు (సంక్రాంతి పండుగ)<br>రథోత్సవం (మార్చి)<br> శ్రావణ మాసం |deity=శ్రీరంగనాయక స్వామి |alt= |website= }} '''శ్రీరంగనాయక స్వామి దేవాలయం''', [[తెలంగాణ రాష్ట్రం]], [[వనపర్తి జిల్లా]], [[పెబ్బేరు మండలం]], [[రంగాపూర్ (పెబ్బేరు)|రంగాపూర్]] గ్రామంలో ఉన్న పురాతన హిందూ దేవాలయం.<ref>{{Cite web|url=https://www.india-drive.com/index.php?/topic/1143-trip-to-srirangapur-sri-ranganayaka-swamy-temple-pebbair-wanaparthy-district/|title=Trip to SriRangapur Temple, Pebbair -Wanaparthy District|website=india-drive|access-date=2021-06-02|archive-date=2020-06-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20200622203059/https://www.india-drive.com/index.php?%2Ftopic%2F1143-trip-to-srirangapur-sri-ranganayaka-swamy-temple-pebbair-wanaparthy-district%2F|url-status=dead}}</ref> ఇది పానుగంటి నదీతీరాన ఉంది.<ref>నా దక్షిణ భారత యాత్రావిశేషాలు, పాటిబండ్ల వెంకటపతిరాయలు, 2005 ముద్రణ, పేజీ 246</ref> == చరిత్ర == ఇది తెలంగాణలోని పురాతన దేవాలయాల్లో ఒక దేవాలయం. సా.శ.1650-70 మధ్యకాలంలో రాజు రామేశ్వర్ రావు వంశీయులు<ref>ఈనాడు దినపత్రిక, మహబూబ్ నగర్ జిల్లా ఎడిషన్, తేది 08-05-2009</ref> [[వనపర్తి సంస్థానం]]<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/sri-ranganayaka-swamy-temple-mythological|title=Sri Ranganayaka Swamy Temple: Steeped in mythological epics|date=25 Jun 2017|work=Telangana Today}}</ref> శ్రీరంగపూర్ లోని రత్న పుష్కరిని సరస్సు కట్టపై ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించారు.<ref>{{Cite web|url=https://templesinindiainfo.com/sri-ranganayaka-swamy-temple-srirangapuram-mahabubnagar/|title=Srirangapuram Temple, Mahabubnagar Telangana Tourism|date=5 January 2017|website=Temples in India|access-date=2 మార్చి 2021|archive-date=12 ఏప్రిల్ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210412071737/https://templesinindiainfo.com/sri-ranganayaka-swamy-temple-srirangapuram-mahabubnagar/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://pedia.desibantu.com/sri-ranganayaka-swamy-temple-srirangapuram-v-pebbair-m/|title=Importance of the Destination|date=16 October 2015|website=Pedia Desibantu|access-date=2 మార్చి 2021|archive-date=24 జూన్ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200624175921/https://pedia.desibantu.com/sri-ranganayaka-swamy-temple-srirangapuram-v-pebbair-m/|url-status=dead}}</ref> ఇది [[తమిళనాడు]]లోని [[శ్రీరంగం|శ్రీరంగ]] దేవాలయాన్ని పోలివుంది. ఒకసారి దక్షిణ దేశ యాత్రలకు వెళ్ళిన రాజా బహిరీ గోపాలరావు, శ్రీరంగ పట్టణాన్ని దర్శించి వైష్ణవ మతాన్ని స్వీకరించాడు. తీర్థయాత్రల నుండి తిరిగివచ్చిన తరువాత ఒకరోజు రాత్రి రాజు కలలో శ్రీరంగనాథుస్వామి కనిపించి, తాను 'కానాయపల్లె' గ్రామంలోని వల్మీకములో ఉన్నానని, తీసుకొని వచ్చి ప్రత్రిష్టించి, ఆలయాన్ని నిర్మించి పూజలు చేయాలని' చెప్పాడు.<ref>శ్రీ రంగనాయక స్వామి ఆలయం, శ్రీరంగాపురం, ఎన్.పిచ్చయ్య, మన దేవాలయాలు, [[సప్తగిరి (పత్రిక)|సప్తగిరి]] ఆగష్టు 2006 పత్రిక ప్రచురించిన వ్యాసం.</ref> కలలో చెప్పినదాన్ని బట్టి వల్మీకములో శయనమూర్తియైన శ్రీరంగనాథుని విగ్రహం లభించింది. ఆ విగ్రహాన్ని 'కొరివిపాడు' గ్రామానికి తీసుకొని వచ్చి ఆలయమును నిర్మించి ప్రతిష్ఠించాడు. అప్పటినుండి నుండి కొరివిపాడు గ్రామం శ్రీరంగాపురంగా పేరొందింది. ఆలయం చుట్టూ రాజా రామేశ్వరరావు శ్రీరంగ సముద్రము అనే పెద్ద [[చెరువు]]ను త్రవ్వించాడు. తర్వాత లక్ష్మీ తాయారు దేవాలయాన్ని కూడా నిర్మించాడు. చిత్రభాను సంవత్సరం మార్గశిర మాసంలో రాజా రామేశ్వరరావు ధర్మపత్ని శంకరమ్మ ఐదంతస్థుల తూర్పు రాజగోపురాన్ని నిర్మించింది. == పండుగలు == ప్రతి సంవత్సరం ఈ ఆలయంలో మూడు పండుగలను ఘనంగా జరుపుకుంటారు. * కోటై ఉత్సవాలు (సంక్రాంతి పండుగ) * రథోత్సవం (మార్చి) * శ్రావణ మాసం == రవాణా == పెబ్బేరు నుండి 10 కి.మీ.ల దూరంలో, [[వనపర్తి]] నుండి 25 కి.మీ.ల దూరంలో, [[హైదరాబాదు]] నుండి 160 కి.మీ.ల దూరంలో ఈ గ్రామం ఉంది. ఇక్కడికి 40 కి.మీ.ల దూరంలోని [[గద్వాల]] పట్టణంలో రైల్వే స్టేషను ఉంది.<ref>{{Cite web|url=https://wanaparthy.telangana.gov.in/tourist-place/sri-ranganayaka-swamy-temple-srirangapuram-v-pebbair-m/|title=Sri Ranganayaka Swamy Temple, Srirangapuram (V), Pebbair (M)|website=Telangana Govt}}</ref> == చిత్రమాలిక == <gallery widths="150"> దస్త్రం:Njn1329Srirangapur.jpg|ఆలయప్రాంగణ స్వాగతశిల దస్త్రం:Njn1259Srirangapur.jpg|దిగువదేవాలయపు రథం దస్త్రం:Njn1327Srirangapur.jpg|దిగువ కోనేరు దస్త్రం:Njn1326Srirangapur.jpg|శ్రీరంగనాథుని రథం దస్త్రం:Njn1260Srirangapur.jpg|ద్వారగోపురం దస్త్రం:Njn1310Srirangapur.jpg|ద్వారగోపురంపై ఎడమవైపు లోపల రంగనాథుడు దస్త్రం:Njn1317Srirangapur.jpg|ద్వారగోపురంపై ఎడమవైపు బయట శిల్పం దస్త్రం:Njn1319Srirangapur.jpg|ద్వారగోపురంపై కుడివైపు బయట శిల్పాలు దస్త్రం:Njn1323Srirangapur.jpg|ద్వారగోపురం కుడివైపు శిల్పసౌందర్యం దస్త్రం:Njn1304Srirangapur.jpg|రంగనాథ మంటపం దస్త్రం:Njn1291Srirangapur.jpg|లోపలి ద్వారగోపురం దస్త్రం:Njn1265Srirangapur.jpg|ఆలయం లోపల నిర్మాణకౌశలం దస్త్రం:Njn1266Srirangapur.jpg|ఆలయం లోపల ఒక శిల్పం దస్త్రం:Njn1274Srirangapur.jpg|ఆలయం లోపల ఊర్ద్వశిల్ప సౌందర్యం దస్త్రం:Njn1280Srirangapur.jpg|ఆలయ సమీప రంగసముద్రం దస్త్రం:Njn1300Srirangapur.jpg|రంగనాథస్వామి ఆలయసమూహం </gallery> ==మూలాలు== {{commonscat|Srirangapur}} {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:వనపర్తి జిల్లా పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] 9o5uc7fx9cbiew9y56xsiqmmxntcxhw 0 331299 4594744 4147948 2025-06-29T05:36:57Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594744 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --> | image = Haladhar Nag (cropped).jpg | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1950|03|31}} | birth_place = ఘేన్స్,బార్ఘర్,[[ఒడిషా]],[[భారతదేశం]] | death_date = | death_place = | resting_place = | occupation = కవి, సామాజిక కార్యకర్త | language = సంబల్‌పురి | nationality = [[భారతీయుడు]] | citizenship = [[భారతీయుడు]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = | spouse = మాలతి నాగ్ | partner = | children = ఒక కుమార్తె | relatives = | awards = [[పద్మశ్రీ పురస్కారం|పద్మశ్రీ]]<ref>{{cite web|url=http://prameyanews7.com/en/jan2016/odisha/12727/Odisha%E2%80%99s-Nila-Madhab-Panda-and-Sambalpuri-poet-Haldhar-Nag-chosen-for-Padma-Shri-Award.htm|title=Odisha's Nila Madhab Panda and Sambalpuri poet Haldhar Nag chosen for Padma Shri Award|author=PrameyaNews7|work=Prameya News7|access-date=25 January 2016|archive-date=20 జూలై 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210720084315/http://www.prameyanews7.com/en/jan2016/odisha/12727/Odisha%E2%80%99s-Nila-Madhab-Panda-and-Sambalpuri-poet-Haldhar-Nag-chosen-for-Padma-Shri-Award.htm/|url-status=dead}}</ref> | signature = Signature of Haldhar Nag.svg | signature_alt = | website = | portaldisp = | imagesize = }} డాక్టర్ హల్ధర్ నాగ్ (జననం 31 మార్చి1950) [[భారత దేశం|భారతదేశంలోని]] [[ఒడిషా|ఒడిశా]] రాష్ట్రం,[[బర్గఢ్|బర్‌గఢ్]] కు చెందిన సంబల్పురి కవి, రచయిత<ref>చదివింది మూడు, పీహెచ్‌డీలకు తోడు, [[ఈనాడు]] దినపత్రిక, తేది:31.03.2016, పుట-4</ref>. ఇతను "లోక్ కబీ రత్న" గా పేరు పొందాడు.[[భారత ప్రభుత్వం]] భారతదేశ నాల్గవ అత్యున్నత పౌరపురస్కారం [[పద్మశ్రీ పురస్కారం|పద్మశ్రీని]] 2016 లో '''హల్ధర్ నాగ్ కు''' ప్రదానం చేసింది.అతను ఘెన్స్ పేద కుటుంబంలో జన్మించాడు. 2016 అక్టోబరు 2న ప్రారంభించిన నాగ్ ఎంచుకున్న కవిత్వం, ఆంగ్ల అనువాదం సంకలనం కావ్యాంజలి అనే రచనకు అతను బాగా పేరుపొందాడు.<ref name="Kavyanjali poem source">{{Cite news|url=https://www.telegraphindia.com/states/odisha/translation-takes-nag-s-poems-to-more-readers/cid/1474023|title=Translation takes Nag's poems to more readers|work=www.telegraphindia.com|access-date=14 February 2019|language=en}}</ref> అతను కావ్యంజలిపై తన 3వ సంపుటి రచనను విడుదల చేశాడు.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://orissadiary.com/amp/3rd-volume-of-kavyanjali-released-on-22nd-november-2019-in-bargarh/|title=3rd volume of Kavyanjali released on 22nd November 2019 in Bargarh|date=2019-11-23|website=OdishaDiary|language=en-US|access-date=2019-12-19}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2019లో హల్ధర్ నాగ్‌కు సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం డాక్టరేట్ డిగ్రీ ఇచ్చింది.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bhubaneswar/sambalpur-university-honour-for-poets/articleshow/67332521.cms|title=Sambalpur University honour for poets|date=1 January 2019|work=The Times of India|access-date=2019-11-29|language=en}}</ref> సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం అతని రచనలను హల్ధర్ గ్రంథబాలి -2 అనే పేరుతో సంకలనంచేసి, దానిని సిలబస్‌లో ఒక భాగంగా చేర్చింది.<ref name="TheHindu">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/features/kids/padma-shri-haldhar-nag-is-the-personlity-of-the-week/article8471119.ece|title=Poetic crusader|last=Krishnan|first=Madhuvanti S.|date=13 April 2016|work=The Hindu|access-date=14 February 2019|language=en-IN}}</ref> == హల్ధర్ నాగ్ జీవితం తొలిదశ == అతను ఒడిశాలోని బర్‌గఢ్ జిల్లాలోని గోపాల్ కులానికిచెందిన పేద ([[యాదవ]]) కుటుంబంలో జన్మించాడు. చాలా చిన్న వయస్సులో,అతను తన ఆర్ధికంగా సమర్థుడైన తన తండ్రిని కోల్పోయాడు,దాని కారణంగా తన కుటుంబం కోసం అతను చాలా కష్టపడి పని చేయాల్సి వచ్చింది.హల్ధర్ నాగ్ 3వ తరగతి చదువుతున్నప్పుడు తన పాఠశాలను వదిలివేయవలసి వచ్చింది.<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/india/haldhar-nag-know-more-about-padma-shri-recipient_1870706.html|title=Haldhar Nag - the Class 3 dropout poet is Padma Shri recipient. Know more about him|date=30 March 2016}}</ref>అతను తన కుటుంబాన్ని పోషించడానికి ఒకస్థానిక మిఠాయి దుకాణంలో పాత్రలు కడిగేపని చేయవలసి వచ్చింది. హల్ధర్ నాగ్ పరిస్థితి తెలుసుకున్న స్థానిక గ్రామ అధిపతి ఉన్నత పాఠశాలకు తీసుకువెళ్ళాడు.అక్కడ అతను10 సంవత్సరాలకు పైగా వంటవాడిగా పనిచేస్తూ,ఒక వెయ్యి రుపాయలు అప్పుతీసుకుని దానికితోడుగా అతను పాఠశాల సమీపంలో ఒక చిన్న స్టేషనరీ దుకాణాన్ని కూడా తెరిచాడు, <ref name="TheHindu"/> ఆ పుస్తకాల దుకాణమే అతనికి సాహిత్యంపై మక్కువ కలిగేలా చేసింది. ఆవిధంగా సాహిత్య రచన చేయడం ప్రారంభించాడు. ఆయన రాసిన తొలి పద్యం ధోడో బార్‌గజ్ (పెద్ద మర్రిచెట్టు) ఆయనకు బాగా పేరు తెచ్చిపెట్టింది. 1990లో స్థానిక పత్రికలో ఈ రచన ప్రచురించబడింది. ఆ తర్వాత నాగ్ సాహిత్య రచనలో అంచెలంచెలుగా ఎదిగాడు. ఉన్నత స్థితికి చేరుకున్నాడు. ఒడిశాలో 'లోక్‌ కవిరత్న 'గా గుర్తింపు తెచ్చుకున్నాడు. మూడో తరగతి వరకు మాత్రమే చదువుకున్న ఈ కవి రచనలపై విశ్వవిద్యాలయాల్లో ఐదుగురు విద్యార్థులు పి.హెచ్.డి. పట్టా కొరకు సిద్ధాంత గ్రంథాలను సమర్పించారు. ఇటీవల [[రాష్ట్రపతి]] [[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]] చేతుల మీదుగా నాగ్ పద్మశ్రీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నాడు. ఒడిశాలోని సంబల్ వర్సిటీ హల్‌ధార్ రచనలను గ్రంథబలీ-2 పేరుతో రూపొందించిన విశ్వవ్విద్యాలయ పాఠ్యప్రణాళికలో భాగం చేసింది. తెల్లటి పంచె, బనీను నిత్య వస్త్రధారణగా కలిగి అతి సాధారణ జీవితం గడిపే హల్‌ధార్ నాగ్ ఎందరికో ఆదర్శప్రాయుడు. కవిత్వం గురించి నాగ్ మాట్లాడుతూ...'' నా దృష్టిలో కవిత్వానికి నిజ జీవితంతో సంబంధం ఉండాలి. ప్రజలకు ఓ సందేశాన్ని అందించాలి అంటాడు.'' అతను భారతదేశంలో అత్యున్నత పురస్కారమైన పద్మశ్రీ పురస్కార గ్రహీత అయినప్పటికీ,అతను తన ప్రధాన ఆదాయవనరుగా కేవలం అతని దుకాణం, వీధులవెంట తిరిగి అమ్మేవాడిగా సరళమైన జీవితాన్ని గడిపాడు.అతను ''రాగ్ చనా'' (భారతీయ తినుబండారాలు లేదా ఫలహారాలు ముఖ్యంగా పశ్చిమ ఒడిశా) వీధిలో విక్రయించాడు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thestatesman.com/india/i-take-pride-in-earning-money-from-my-labour-padmashree-haldhar-nag-1502777890.html|title=I take pride in earning money from my labour: Padmashree Haldhar Nag|date=2019-07-15|website=The Statesman|language=en-US|access-date=2019-12-19}}</ref> == సాహిత్య వృత్తి == సంబల్పురి రచనా శైలికి అతనిని గంగాధర్ మెహర్‌తో పోల్చారు. <ref name="telegraphindia-25sep2010">{{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1100925/jsp/orissa/story_12978196.jsp|title=Poetry makes him known as new GangadharMeher|last=Sudeep Kumar Guru|date=25 September 2010|work=[[The Telegraph (India)]]|access-date=4 November 2010|publisher=[[Ananda Publishers]]}}</ref> <ref name="TheHindu"/> బిబిసి అతని జీవితం,రచనల గురించి ఒక సంక్షిప్త చిత్రం చేసింది. <ref>{{Cite web|url=https://www.freepressjournal.in/book-reviews/haldhar-nags-poetic-journey|title=Haldhar Nag's poetic journey…|website=Latest Indian news, Top Breaking headlines, Today Headlines, Top Stories at Free Press Journal|language=en|access-date=2019-12-19}}</ref> ధోడో బార్గాచ్ ది ఓల్డ్ బన్యన్ ట్రీ అనే స్థానిక పత్రికలో ప్రచురించారు. ఇదిఅతని మొదటికవితలో ఒకటి.అతని సాహిత్యరచనలలో ఎక్కువగా మానవగౌరవాన్ని కాపాడటంద్వారా తనసొంత,సామాజిక సంస్కరణలో ఒక పోరాటయోధుడు ఉన్నాడు.సంబల్పురి శైలిలో తన సాహిత్య రచనలను ఇష్టపడే ప్రజలు అతనిని ఎంతో ప్రోత్సహించారని అతను మాటలలో చెప్పాడు: "నన్నుసత్కరించారు,ఇది మరింత రాయడానికి నన్ను ప్రోత్సహించింది," -లోక్ కబీ రత్న. అతను తన సమృద్ధిగా ఉన్న జ్ఞాపకశక్తికి ప్రసిద్ది చెందాడు,తన చివరి కవిత్వం ప్రజలకు తెలిసినంత వరకు అతను రాసిన కవితలన్నీ గుర్తుకు తెచ్చుకోవచ్చు. అతను మళ్ళీ మనల్నిగుర్తుచేసుకున్నాడు,అతను దానిని నమ్ముతాడు. . . సరళమైన అవసరాలున్న వ్యక్తి,"కవిత్వానికి నిజ జీవిత సంబంధం,ప్రజలకు సందేశం ఉండాలి." అతని కవిత్వాన్ని ఇప్పుడు ఐదుగురు పరిశోధక పండితులు పరిశోధన అంశంగా భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thebetterindia.com/50523/padma-shri-haldhar-nag-poet-phd/|title=Padma Shri Poet Haldhar Nag is a Class 3 Dropout, but His Odia Poetry is Now a PHD Subject|date=31 March 2016}}</ref> సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం అతని రచనలను ''హల్దార్ గ్రంథబాలి -2'' అనే పుస్తకంలో సంకలనం చేసింది. 2017 సంవత్సరంలో,భారతదేశపు నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీని సంబల్పూర్ భాషకు చేసిన కృషికిగాను 13వ భారత రాష్ట్రపతి ప్రణబ్ ముఖర్జీ నుండి అందుకున్నాడు. == సాహిత్య శైలి == అతని కవిత్వంలో రోజువారీజీవితంలో సామాజిక సమస్యలు,ప్రకృతి,మతం,అణచివేతకు వ్యతిరేకంగా పోరాడటం వంటి అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. == రచనలు == ఇప్పటికీ అతనికి ఇష్టమైనకొన్ని రచనలు: - <ref name="telegraphindia-25sep2010"/> * ''లోక్‌గీత్'' * ''సంపర్దా'' * ''క్రుష్నగురు'' * ''మహాసతి ఉర్మిల'' * ''తారా మండోదరి'' * ''అచియా'' * ''బచ్చర్'' * ''సిరి సోమలై'' * ''వీర్ సురేంద్ర సాయి'' * ''కరంసాని'' * ''రసియా కవి'' [[తులసీదాసు|(తులసిదాస్]] జీవిత చరిత్ర) * ''ప్రేమ్ పేచన్'' * ''కావ్యంజలి 3 ప్రతి'' (22 నవంబరు 2019 న విడుదలైంది) <ref name=":0"/> == సాంఘిక ప్రసార మాధ్యమం == '''భారత్''' పతాకంపై 1,000 యథార్థ లఘు చిత్రాలను నిర్మించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్న ప్రచార చిత్ర తయారీ డాక్యుమెంటరీ డైరెక్టర్ భరత్బాలా గుల్జార్ చేత చెందిన లిటరేచర్, ఫిల్మ్ డైరెక్టర్ [[గుల్జార్|సంపూరన్ సింగ్ కల్రా]] హల్ధర్ నాగ్ గురించి వివరించారు. ఈ లఘు చిత్రంలో అతను కథనం "నేను మీకు హల్ధర్ ఒక లేఖ రాస్తున్నాను.ఈ ఆదివాసీ కవి సంబల్పూర్ నేల కుమారుడు.అతని భాష సంబల్పురి. "  ఈ ధారావాహికలో భాగంగా, గుల్జార్ నాగ్ గురించి సంక్షిప్త యథార్థ సారాంశాన్ని 8 నిమిషాల సుదీర్ఘ కథలో భారత్‌లో వివరించాడు.ఇది వివిధ రంగాలలో భారతదేశం గురించి చిన్న కథల సమాహారం. బహుమతి టోకెన్గా గుల్జార్ అతనికి ₹ 50,000 పంపండి.<ref>{{Cite web|url=https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/haldhar-nag-features-in-bharatbala---s-short-film.html|title=Haldhar Nag features in Bharatbala's short film}}</ref> == పరిశోధనా కేంద్రం == హల్ధర్ నాగ్ పేరుతో బార్‌గఢ్ జిల్లాలోని ఘెన్స్ గ్రామంలో సంబల్‌పురి భాషా, సాహిత్య పరిశోధనా కేంద్రం త్వరలో ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు ఒడిశా ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/pti-feed/story/kosli-dailect-and-research-centre-in-odisha-586575-2016-04-07|title=Kosli dailect and research centre in Odisha}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలు}} [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1950 జననాలు]] [[వర్గం:పద్మశ్రీ పురస్కారం పొందిన ఒడిశా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:రచయితలు]] [[వర్గం:కవులు]] [[వర్గం:ఒడిశా వ్యక్తులు]] ajjk0433ssiausoi5zplov44cj35hbm 4594745 4594744 2025-06-29T05:37:05Z KiranBOT 139352 URL నుండి AMP ట్రాకింగ్ తీసివేయబడింది ([[:m:User:KiranBOT/AMP|వివరాలు]]) ([[User talk:Usernamekiran|లోపాన్ని నివేదించండి]]) v2.2.7r 4594745 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --> | image = Haladhar Nag (cropped).jpg | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1950|03|31}} | birth_place = ఘేన్స్,బార్ఘర్,[[ఒడిషా]],[[భారతదేశం]] | death_date = | death_place = | resting_place = | occupation = కవి, సామాజిక కార్యకర్త | language = సంబల్‌పురి | nationality = [[భారతీయుడు]] | citizenship = [[భారతీయుడు]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = | spouse = మాలతి నాగ్ | partner = | children = ఒక కుమార్తె | relatives = | awards = [[పద్మశ్రీ పురస్కారం|పద్మశ్రీ]]<ref>{{cite web|url=http://prameyanews7.com/en/jan2016/odisha/12727/Odisha%E2%80%99s-Nila-Madhab-Panda-and-Sambalpuri-poet-Haldhar-Nag-chosen-for-Padma-Shri-Award.htm|title=Odisha's Nila Madhab Panda and Sambalpuri poet Haldhar Nag chosen for Padma Shri Award|author=PrameyaNews7|work=Prameya News7|access-date=25 January 2016|archive-date=20 జూలై 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210720084315/http://www.prameyanews7.com/en/jan2016/odisha/12727/Odisha%E2%80%99s-Nila-Madhab-Panda-and-Sambalpuri-poet-Haldhar-Nag-chosen-for-Padma-Shri-Award.htm/|url-status=dead}}</ref> | signature = Signature of Haldhar Nag.svg | signature_alt = | website = | portaldisp = | imagesize = }} డాక్టర్ హల్ధర్ నాగ్ (జననం 31 మార్చి1950) [[భారత దేశం|భారతదేశంలోని]] [[ఒడిషా|ఒడిశా]] రాష్ట్రం,[[బర్గఢ్|బర్‌గఢ్]] కు చెందిన సంబల్పురి కవి, రచయిత<ref>చదివింది మూడు, పీహెచ్‌డీలకు తోడు, [[ఈనాడు]] దినపత్రిక, తేది:31.03.2016, పుట-4</ref>. ఇతను "లోక్ కబీ రత్న" గా పేరు పొందాడు.[[భారత ప్రభుత్వం]] భారతదేశ నాల్గవ అత్యున్నత పౌరపురస్కారం [[పద్మశ్రీ పురస్కారం|పద్మశ్రీని]] 2016 లో '''హల్ధర్ నాగ్ కు''' ప్రదానం చేసింది.అతను ఘెన్స్ పేద కుటుంబంలో జన్మించాడు. 2016 అక్టోబరు 2న ప్రారంభించిన నాగ్ ఎంచుకున్న కవిత్వం, ఆంగ్ల అనువాదం సంకలనం కావ్యాంజలి అనే రచనకు అతను బాగా పేరుపొందాడు.<ref name="Kavyanjali poem source">{{Cite news|url=https://www.telegraphindia.com/states/odisha/translation-takes-nag-s-poems-to-more-readers/cid/1474023|title=Translation takes Nag's poems to more readers|work=www.telegraphindia.com|access-date=14 February 2019|language=en}}</ref> అతను కావ్యంజలిపై తన 3వ సంపుటి రచనను విడుదల చేశాడు.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://orissadiary.com/3rd-volume-of-kavyanjali-released-on-22nd-november-2019-in-bargarh/|title=3rd volume of Kavyanjali released on 22nd November 2019 in Bargarh|date=2019-11-23|website=OdishaDiary|language=en-US|access-date=2019-12-19}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2019లో హల్ధర్ నాగ్‌కు సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం డాక్టరేట్ డిగ్రీ ఇచ్చింది.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bhubaneswar/sambalpur-university-honour-for-poets/articleshow/67332521.cms|title=Sambalpur University honour for poets|date=1 January 2019|work=The Times of India|access-date=2019-11-29|language=en}}</ref> సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం అతని రచనలను హల్ధర్ గ్రంథబాలి -2 అనే పేరుతో సంకలనంచేసి, దానిని సిలబస్‌లో ఒక భాగంగా చేర్చింది.<ref name="TheHindu">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/features/kids/padma-shri-haldhar-nag-is-the-personlity-of-the-week/article8471119.ece|title=Poetic crusader|last=Krishnan|first=Madhuvanti S.|date=13 April 2016|work=The Hindu|access-date=14 February 2019|language=en-IN}}</ref> == హల్ధర్ నాగ్ జీవితం తొలిదశ == అతను ఒడిశాలోని బర్‌గఢ్ జిల్లాలోని గోపాల్ కులానికిచెందిన పేద ([[యాదవ]]) కుటుంబంలో జన్మించాడు. చాలా చిన్న వయస్సులో,అతను తన ఆర్ధికంగా సమర్థుడైన తన తండ్రిని కోల్పోయాడు,దాని కారణంగా తన కుటుంబం కోసం అతను చాలా కష్టపడి పని చేయాల్సి వచ్చింది.హల్ధర్ నాగ్ 3వ తరగతి చదువుతున్నప్పుడు తన పాఠశాలను వదిలివేయవలసి వచ్చింది.<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/india/haldhar-nag-know-more-about-padma-shri-recipient_1870706.html|title=Haldhar Nag - the Class 3 dropout poet is Padma Shri recipient. Know more about him|date=30 March 2016}}</ref>అతను తన కుటుంబాన్ని పోషించడానికి ఒకస్థానిక మిఠాయి దుకాణంలో పాత్రలు కడిగేపని చేయవలసి వచ్చింది. హల్ధర్ నాగ్ పరిస్థితి తెలుసుకున్న స్థానిక గ్రామ అధిపతి ఉన్నత పాఠశాలకు తీసుకువెళ్ళాడు.అక్కడ అతను10 సంవత్సరాలకు పైగా వంటవాడిగా పనిచేస్తూ,ఒక వెయ్యి రుపాయలు అప్పుతీసుకుని దానికితోడుగా అతను పాఠశాల సమీపంలో ఒక చిన్న స్టేషనరీ దుకాణాన్ని కూడా తెరిచాడు, <ref name="TheHindu"/> ఆ పుస్తకాల దుకాణమే అతనికి సాహిత్యంపై మక్కువ కలిగేలా చేసింది. ఆవిధంగా సాహిత్య రచన చేయడం ప్రారంభించాడు. ఆయన రాసిన తొలి పద్యం ధోడో బార్‌గజ్ (పెద్ద మర్రిచెట్టు) ఆయనకు బాగా పేరు తెచ్చిపెట్టింది. 1990లో స్థానిక పత్రికలో ఈ రచన ప్రచురించబడింది. ఆ తర్వాత నాగ్ సాహిత్య రచనలో అంచెలంచెలుగా ఎదిగాడు. ఉన్నత స్థితికి చేరుకున్నాడు. ఒడిశాలో 'లోక్‌ కవిరత్న 'గా గుర్తింపు తెచ్చుకున్నాడు. మూడో తరగతి వరకు మాత్రమే చదువుకున్న ఈ కవి రచనలపై విశ్వవిద్యాలయాల్లో ఐదుగురు విద్యార్థులు పి.హెచ్.డి. పట్టా కొరకు సిద్ధాంత గ్రంథాలను సమర్పించారు. ఇటీవల [[రాష్ట్రపతి]] [[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]] చేతుల మీదుగా నాగ్ పద్మశ్రీ పురస్కారాన్ని అందుకున్నాడు. ఒడిశాలోని సంబల్ వర్సిటీ హల్‌ధార్ రచనలను గ్రంథబలీ-2 పేరుతో రూపొందించిన విశ్వవ్విద్యాలయ పాఠ్యప్రణాళికలో భాగం చేసింది. తెల్లటి పంచె, బనీను నిత్య వస్త్రధారణగా కలిగి అతి సాధారణ జీవితం గడిపే హల్‌ధార్ నాగ్ ఎందరికో ఆదర్శప్రాయుడు. కవిత్వం గురించి నాగ్ మాట్లాడుతూ...'' నా దృష్టిలో కవిత్వానికి నిజ జీవితంతో సంబంధం ఉండాలి. ప్రజలకు ఓ సందేశాన్ని అందించాలి అంటాడు.'' అతను భారతదేశంలో అత్యున్నత పురస్కారమైన పద్మశ్రీ పురస్కార గ్రహీత అయినప్పటికీ,అతను తన ప్రధాన ఆదాయవనరుగా కేవలం అతని దుకాణం, వీధులవెంట తిరిగి అమ్మేవాడిగా సరళమైన జీవితాన్ని గడిపాడు.అతను ''రాగ్ చనా'' (భారతీయ తినుబండారాలు లేదా ఫలహారాలు ముఖ్యంగా పశ్చిమ ఒడిశా) వీధిలో విక్రయించాడు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thestatesman.com/india/i-take-pride-in-earning-money-from-my-labour-padmashree-haldhar-nag-1502777890.html|title=I take pride in earning money from my labour: Padmashree Haldhar Nag|date=2019-07-15|website=The Statesman|language=en-US|access-date=2019-12-19}}</ref> == సాహిత్య వృత్తి == సంబల్పురి రచనా శైలికి అతనిని గంగాధర్ మెహర్‌తో పోల్చారు. <ref name="telegraphindia-25sep2010">{{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1100925/jsp/orissa/story_12978196.jsp|title=Poetry makes him known as new GangadharMeher|last=Sudeep Kumar Guru|date=25 September 2010|work=[[The Telegraph (India)]]|access-date=4 November 2010|publisher=[[Ananda Publishers]]}}</ref> <ref name="TheHindu"/> బిబిసి అతని జీవితం,రచనల గురించి ఒక సంక్షిప్త చిత్రం చేసింది. <ref>{{Cite web|url=https://www.freepressjournal.in/book-reviews/haldhar-nags-poetic-journey|title=Haldhar Nag's poetic journey…|website=Latest Indian news, Top Breaking headlines, Today Headlines, Top Stories at Free Press Journal|language=en|access-date=2019-12-19}}</ref> ధోడో బార్గాచ్ ది ఓల్డ్ బన్యన్ ట్రీ అనే స్థానిక పత్రికలో ప్రచురించారు. ఇదిఅతని మొదటికవితలో ఒకటి.అతని సాహిత్యరచనలలో ఎక్కువగా మానవగౌరవాన్ని కాపాడటంద్వారా తనసొంత,సామాజిక సంస్కరణలో ఒక పోరాటయోధుడు ఉన్నాడు.సంబల్పురి శైలిలో తన సాహిత్య రచనలను ఇష్టపడే ప్రజలు అతనిని ఎంతో ప్రోత్సహించారని అతను మాటలలో చెప్పాడు: "నన్నుసత్కరించారు,ఇది మరింత రాయడానికి నన్ను ప్రోత్సహించింది," -లోక్ కబీ రత్న. అతను తన సమృద్ధిగా ఉన్న జ్ఞాపకశక్తికి ప్రసిద్ది చెందాడు,తన చివరి కవిత్వం ప్రజలకు తెలిసినంత వరకు అతను రాసిన కవితలన్నీ గుర్తుకు తెచ్చుకోవచ్చు. అతను మళ్ళీ మనల్నిగుర్తుచేసుకున్నాడు,అతను దానిని నమ్ముతాడు. . . సరళమైన అవసరాలున్న వ్యక్తి,"కవిత్వానికి నిజ జీవిత సంబంధం,ప్రజలకు సందేశం ఉండాలి." అతని కవిత్వాన్ని ఇప్పుడు ఐదుగురు పరిశోధక పండితులు పరిశోధన అంశంగా భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thebetterindia.com/50523/padma-shri-haldhar-nag-poet-phd/|title=Padma Shri Poet Haldhar Nag is a Class 3 Dropout, but His Odia Poetry is Now a PHD Subject|date=31 March 2016}}</ref> సంబల్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం అతని రచనలను ''హల్దార్ గ్రంథబాలి -2'' అనే పుస్తకంలో సంకలనం చేసింది. 2017 సంవత్సరంలో,భారతదేశపు నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీని సంబల్పూర్ భాషకు చేసిన కృషికిగాను 13వ భారత రాష్ట్రపతి ప్రణబ్ ముఖర్జీ నుండి అందుకున్నాడు. == సాహిత్య శైలి == అతని కవిత్వంలో రోజువారీజీవితంలో సామాజిక సమస్యలు,ప్రకృతి,మతం,అణచివేతకు వ్యతిరేకంగా పోరాడటం వంటి అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. == రచనలు == ఇప్పటికీ అతనికి ఇష్టమైనకొన్ని రచనలు: - <ref name="telegraphindia-25sep2010"/> * ''లోక్‌గీత్'' * ''సంపర్దా'' * ''క్రుష్నగురు'' * ''మహాసతి ఉర్మిల'' * ''తారా మండోదరి'' * ''అచియా'' * ''బచ్చర్'' * ''సిరి సోమలై'' * ''వీర్ సురేంద్ర సాయి'' * ''కరంసాని'' * ''రసియా కవి'' [[తులసీదాసు|(తులసిదాస్]] జీవిత చరిత్ర) * ''ప్రేమ్ పేచన్'' * ''కావ్యంజలి 3 ప్రతి'' (22 నవంబరు 2019 న విడుదలైంది) <ref name=":0"/> == సాంఘిక ప్రసార మాధ్యమం == '''భారత్''' పతాకంపై 1,000 యథార్థ లఘు చిత్రాలను నిర్మించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్న ప్రచార చిత్ర తయారీ డాక్యుమెంటరీ డైరెక్టర్ భరత్బాలా గుల్జార్ చేత చెందిన లిటరేచర్, ఫిల్మ్ డైరెక్టర్ [[గుల్జార్|సంపూరన్ సింగ్ కల్రా]] హల్ధర్ నాగ్ గురించి వివరించారు. ఈ లఘు చిత్రంలో అతను కథనం "నేను మీకు హల్ధర్ ఒక లేఖ రాస్తున్నాను.ఈ ఆదివాసీ కవి సంబల్పూర్ నేల కుమారుడు.అతని భాష సంబల్పురి. "  ఈ ధారావాహికలో భాగంగా, గుల్జార్ నాగ్ గురించి సంక్షిప్త యథార్థ సారాంశాన్ని 8 నిమిషాల సుదీర్ఘ కథలో భారత్‌లో వివరించాడు.ఇది వివిధ రంగాలలో భారతదేశం గురించి చిన్న కథల సమాహారం. బహుమతి టోకెన్గా గుల్జార్ అతనికి ₹ 50,000 పంపండి.<ref>{{Cite web|url=https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/haldhar-nag-features-in-bharatbala---s-short-film.html|title=Haldhar Nag features in Bharatbala's short film}}</ref> == పరిశోధనా కేంద్రం == హల్ధర్ నాగ్ పేరుతో బార్‌గఢ్ జిల్లాలోని ఘెన్స్ గ్రామంలో సంబల్‌పురి భాషా, సాహిత్య పరిశోధనా కేంద్రం త్వరలో ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు ఒడిశా ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/pti-feed/story/kosli-dailect-and-research-centre-in-odisha-586575-2016-04-07|title=Kosli dailect and research centre in Odisha}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలు}} [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1950 జననాలు]] [[వర్గం:పద్మశ్రీ పురస్కారం పొందిన ఒడిశా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:రచయితలు]] [[వర్గం:కవులు]] [[వర్గం:ఒడిశా వ్యక్తులు]] apla95ksa7ol68uln5qvp7bivgvuxs0 0 333918 4594564 4571685 2025-06-28T13:27:02Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* పూర్తయిన ఫ్లై ఓవర్ల జాబితా */ 4594564 wikitext text/x-wiki [[File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|కుడి|thumb|280x280px|[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే|పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్ ప్రెస్ వే]] (భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్)]] [[తెలంగాణ]] రాష్ట్ర రాజధాని [[హైదరాబాదు]] వైశాల్యం పరంగా [[భారత దేశం|భారతదేశంలో]] నాల్గవ అతిపెద్ద నగరం. దాని మొత్తం మెట్రో వైశాల్యం {{Convert|7100|km2|abbr=on}} కాగా,<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority|date=25 August 2008|work=HMDA|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304050123/http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|archive-date=2016-03-04}}</ref> అక్కడ 10 మిలియన్లకు పైగా జనాభా ఉంది. హైదరాబాదు మహానగరం 1591లో స్థాపించబడినందున,<ref>{{Cite news|url=http://www.hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|title=Hyderabad|date=25 August 2014|work=HMDA|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170110155746/http://hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|archive-date=10 January 2017}}</ref> నిత్యం పెరుగుతున్న నగర జనాభాకు ప్రస్తుతమున్న రోడ్లు సరిపోవు. పెరుగుతున్న జనాభాకు అనుకూలంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]] ల ఆధ్వర్యంలో హైదరాబాదు నగరంలోని రోడ్ల అభివృద్ధి కోసం వివిధ కార్యక్రమాలు చేపట్టబడ్డాయి.<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/roads.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority Roads|date=25 August 2008|work=HMDA|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140725095748/http://hmda.gov.in/roads.html|archive-date=25 July 2014}}</ref> అందులో భాగంగా ప్రభుత్వం నగరం అంతటా అనేక ఫ్లై ఓవర్లు, అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని నిర్ణయించింది.<ref name="గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|title=గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!|last1=Sakshi|date=30 December 2021|work=sakshi|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121123454/https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> == హైదరాబాద్‌లో ఫ్లైఓవర్‌లు == 2021 మే నెల నాటికి 52 ఫ్లై ఓవర్లు పూర్తికాగా, 16 ఫ్లై ఓవర్లు నిర్మాణ దశలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన ఫ్లై ఓవర్ల జాబితా === హైదరాబాద్‌లో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌లు (పొడవును బట్టి) {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య !ఫ్లైఓవర్ పేరు !స్థలం !పొడవు (కి.మీ.లలో) !లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" |ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు |- |1 |[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే]] |[[మెహదీపట్నం]] |11.66 |4 |భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్ |<ref name="IX1">{{Cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/india-s-longest-flyover-opens/530789/|title=India's longest flyover opens|date=20 October 2009|work=The Indian Express|access-date=27 October 2018}}</ref> |- |2 |జూబ్లీహిల్స్ రోడ్ నెం. 45 |[[జూబ్లీ హిల్స్]] |1.8 |4 |[[దుర్గం చెరువు తీగల వంతెన]] అప్రోచ్ ఫ్లైఓవర్ |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/news/cities/hyderabad/hyderabad-madhapurs-durgam-cheruvu-cable-bridge-to-be-opened-on-sep-19-646088|title=Hyderabad: Madhapur's durgam cheruvu cable bridge to be opened on Sep 19|last=Mayabrahma|first=Roja|date=2020-09-17|website=The Hans India|language=en|access-date=2020-10-05}}</ref> |- |3 |పంజాగుట్ట ఫ్లైఓవర్ |[[పంజాగుట్ట]] |1.7 |4 | |<ref name=":1">{{Cite news|url=http://www.htp.gov.in/flyovers.html|title=List of Flyovers In Hyderabad|date=12 August 2013|work=HTP}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Flyover-mishap-What-went-wrong/articleshow/2354115.cms|title=Flyover mishap: What went wrong?|date=10 September 2007|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |4 |సర్దార్ పటేల్ ఫ్లైఓవర్ |[[సికింద్రాబాద్]] |1.2 |4 | |<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/160517/hyderabads-busiest-flyovers-languish-for-makeover.html|title=Hyderabad's busiest flyovers languish for makeover|last=Jose|first=Donita|date=2017-05-16|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |5 |మౌలాలీ ఫ్లైఓవర్ |మౌలాలీ |1.2 |4 | | |- |6 |జెఎన్టీయూ-మలేషియా టౌన్ షిప్ ఫ్లైఓవర్ |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |1.2 |6 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/kukatpally-flyover-thrown-open/article26758741.ece|title=Kukatpally flyover thrown open|date=7 April 2019|work=The Hindu}}</ref> |- |7 |[[బాలాన‌గ‌ర్ ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బాలానగర్ (మేడ్చల్ జిల్లా)|బాలానగర్]] |1.13 |6 |Phase I of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/balanagar-flyover-inaugurated/article35177412.ece|title=Balanagar flyover inaugurated|date=2021-07-06|work=The Hindu|access-date=2021-07-11|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> |- |8 |తెలుగు తల్లి ఫ్లైఓవర్ |[[సైఫాబాద్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Telugu-Talli-flyover-opens-to-traffic/articleshow/998752.cms|title=Telugu Talli flyover opens to traffic|date=22 January 2005|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |9 |గ్రీన్ లాండ్స్ ఫ్లైఓవర్ |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /> |- |10 |వైఎంసీఏ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |1.0 |4 | |<ref name=":1" /> |- |11 |గచ్చిబౌలీ ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.95 |4 | | |- |12 |కామినేని ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/kamineni-junction-lhs-flyover-to-be-launched-on-wednesday|title=Kamineni Junction LHS flyover to be launched on Wednesday|date=8 August 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- |13 |కామినేని (RHS) ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref name="Kamineni">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-kamineni-junction-flyover-underpass-on-thursday|title=KTR to inaugurate Kamineni Junction flyover, underpass on Thursday|date=27 May 2020|work=Telangana Today}}</ref> |- |14 |కూకట్‌పల్లి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |0.91 |4 | | |- |15 |బేగంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |0.9 |6 | |<ref name=":1" /> |- |16 |మాసబ్ ట్యాంక్ ఫ్లైఓవర్ |[[మాసబ్ ట్యాంక్]] |0.9 |2 | |<ref name=":1" /> |- |17 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ]] లెవల్ 2 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.9 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabad-biodiversity-flyover-thrown-open-to-public|title=Hyderabad: Biodiversity flyover thrown open to public|date=4 November 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |18 |యమ్నాంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[యమ్నాంపేట్]], ఘటకేసర్ |0.9 |2 | | |- |19 |మూసాపేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[మూసాపేట]] |0.85 |4 | | |- |20 |మైండ్ స్పేస్ |రహేజా మైండ్ స్పేస్ |0.83 |4 | | |- |21 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 1|బైరామ‌ల్​గూడ కుడివైపు ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |0.78 |3 |Package II of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/aug/11/bairamalguda-flyover-opened-2181830.html|title=Bairamalguda flyover opened|website=The New Indian Express|access-date=2020-08-11}}</ref> |- |22 |లంగర్‌హౌస్ ఫ్లైఓవర్ |[[లంగర్‌హౌస్]] |0.76 |4 | | |- |23 |ఫతేనగర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బల్కంపేట, హైదరాబాదు|బల్కంపేట]] |0.75 |4 | | |- |24 |పారడైజ్-సిటివో ఫ్లైఓవర్ |[[మహాత్మా గాంధీ రోడ్డు (సికింద్రాబాదు)|పారడేజ్]] |0.7 |4 | |<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |- |25 |హైటెక్ సిటీ ఫ్లైఓవర్ |[[హైటెక్ సిటీ]] |0.7 |4 | | |- |26 |తెల్లాపూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[శేరిలింగంపల్లి]] |0.7 |4 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/tellapur-flyover-gets-ready/article6705123.ece|title=Tellapur flyover gets ready|date=18 December 2014|work=The Hindu}}</ref> |- |27 |హఫీజ్‌పేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[హఫీజ్‌పేట]] |0.7 |4 | | |- |28 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ పార్కు]] లెవల్ 1 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.69 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/may/22/level-1-of-hyderabads-biodiversity-flyover-finally-thrown-open-to-public-2146477.html|title=Level-1 of Hyderabad's Biodiversity Flyover finally thrown open to public|date=22 May 2020|work=New Indian Express}}</ref> |- |29 |టోలీచౌకీ ఫ్లైఓవర్ |[[టోలీచౌకీ]] |0.65 |6 | |<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Tolichowki-flyover-plans-hit-roadblock/articleshow/19874495.cms|title=Tolichowki flyover|date=4 May 2013|work=Times of India}}</ref> |- |30 |సీతాఫల్‌మండి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[సీతాఫల్‌మండి]] |0.65 |4 | | |- |31 |ఖైరతాబాదు ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[ఖైరతాబాదు]] |0.6 |4 | |<ref name=":1" /> |- |32 |ఆర్.కె. పురం ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[నేరెడ్‌మెట్‌]] |0.6 |2 | |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/telangana/r-k-puram-flyover-back-to-square-one--577709|title=R K Puram flyover back to square one|last=Sinha|first=Tejal|date=2019-11-02|website=www.thehansindia.com|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |33 |లాలాపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[తార్నాక]] |0.6 |4 | |<ref>{{Cite web|url=https://telanganatoday.com/ghmc-takes-up-repair-work-on-lalapet-flyover|title=GHMC takes up repair work on Lalapet flyover|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=27 May 2019|website=Telangana Today|language=en-US|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |34 |తార్నాక ఫ్లైఓవర్ |[[తార్నాక]] |0.6 |3 | |<ref name=":1" /> |- |35 |నల్గొండ క్రాస్ రోడ్ ఫ్లైఓవర్ |[[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] |0.54 |4 | |<ref name=":1" /> |- |36 |బషీర్‌బాగ్ ఫ్లైఓవర్ |[[బషీర్‌బాగ్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |37 |నారాయణగూడ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |38 |డబీర్‌పూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[డబీర్‌పూర్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |39 |జామై ఉస్మానియా ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[జామియా ఉస్మానియా|జామై ఉస్మానియా]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |40 |[[ఎల్.బి. నగర్ ఎడమవైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2019, మార్చి1న ప్రారంభం |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/lb-nagar-flyover-to-be-thrown-open-on-friday|title=LB Nagar flyover to be thrown open on Friday|date=28 February 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |41 | [[చంద్రాయణగుట్ట ఫ్లైఓవర్]] |[[చాంద్రాయణగుట్ట|చంద్రాయణగుట్ట]] |0.48 |4 | |<ref name=":1" /> |- |42 |[[షేక్‌పేట ఫ్లైఓవర్]] | షేక్‌పేట |2.71 |6 | | |- |43 |[[ఓవైసీ - మిథాని ఫ్లైఓవర్]] | ఒవైసీ- మిధాని జంక్షన్‌ |1.40 |3 | | |- |44 |[[పంజాగుట్ట స్టీల్ బ్రిడ్జి]] | పంజాగుట్ట |110 మీటర్ల | | | |- |45 |[[బహదూర్‌పురా ఫ్లైఓవర్]] |[[బహదూర్‌పుర మండలం (హైదరాబాద్ జిల్లా)|బహదూర్‌పురా]] |690 మీటర్లు |6 | | |- |46 |[[ఆరాంఘర్ ఫ్లైఓవర్]] |ఆరాంఘర్ |4.08 కిలోమీటర్లు |6 | |<ref name="TT1">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/two-new-flyovers-for-hyderabads-old-city|title=Two new flyovers for Hyderabad’s old city|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=29 January 2018|work=Telangana Today|access-date=27 October 2018|language=en}}</ref> |- |47 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 2]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |780 మీటర్లు |3 | |<ref name="LBNagar">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ever-busy-lb-nagar-junction-all-set-to-transform|title=Ever-busy LB Nagar junction all set to transform|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=2 March 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |- |48 |[[నాగోల్ జంక్షన్ ఫ్లైఓవర్]] |[[నాగోల్]] |980 మీటర్లు |6 | |<ref>{{Cite web|last=|first=|date=2022-10-26|title=Vaartha Online Edition ముఖ్యాంశాలు - నాగోల్ లో ఫ్లై ఓవర్ ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్|url=https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-url=https://web.archive.org/web/20221026165147/https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-date=2022-10-26|access-date=2022-10-26|website=Vaartha}}</ref> |- |49 |[[శిల్పా లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్]] |[[గచ్చిబౌలి]] |1.75 కిలోమీటర్లు |4 | |<ref>{{Cite web|last=ABN|date=2022-11-25|title=Shilpa Layout Flyover: శిల్ప లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం|url=https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20221125120513/https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-date=2022-11-25|access-date=2022-11-25|website=Andhrajyothy Telugu News|language=te}}</ref> |- |50 |[[కైత్లాపూర్ ఫ్లై ఓవర్]] |కైత్లాపూర్‌ |675.50 మీటర్లు |4 | |<ref name="కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|title=కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 June 2022|work=|accessdate=21 June 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220621105845/https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|archivedate=21 June 2022|language=te}}</ref> |- |51 |[[కొత్తగూడ ఫ్లైఓవర్]] |[[కొత్తగూడ (శేరిలింగంపల్లి)|కొత్తగూడ]] |3 కిలోమీటర్లు |4 | | |- |52 |[[ఎల్.బి. నగర్ కుడివైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2023 | |- |53 | పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ |కొండాపూర్‌-గచ్చిబౌలి | | | | |} === ఆమోదం పొందిన / నిర్మాణంలో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌ల జాబితా === హైదరాబాదు మహానగర స్ట్రాటజిక్ రోడ్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్‌లో భాగంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]]<nowiki/>లు హైదరాబాదు అంతటా పద్దెనిమిది ఫ్లైఓవర్లు, నాలుగు అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని ప్రణాళిక వేసింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|title=20 new flyovers|date=20 Jun 2015|work=Excelventures|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084110/http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|archive-date=4 March 2016}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/good-governance/telangana/20-multi-level-flyovers-to-ease-traffic-in-Hyderabad/articleshow/47485805.cms|title=20 new multi-level flyovers in Hyderabad|date=20 Jun 2015|work=TOI}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/telangana-news/foundation-stone-laid-for-multi-level-flyovers-in-hyderabad-1261779|title=Foundation Stone for flyover laid at KBR Park|date=3 Jan 2016|work=NDTV}}</ref> వీటికి సంబంధించి టెండర్లు పిలవగా, ఈ ప్రాజెక్ట్ ఎం. వెంకటరావు ఇన్‌ఫ్రా ప్రాజెక్ట్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్‌,<ref>{{Cite news|url=http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|title=MVR Infra Official Website|date=15 January 2016|work=MVR|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20171024205703/http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|archive-date=24 October 2017}}</ref> బిఎస్పిపిఎల్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ లిమిటెడ్ లకుకు కేటాయించబడింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.bscpl.net/|title=BSCPL Infrastructure Official Website|date=20 Jan 2016|work=BSPCL}}</ref> {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య ! ఫ్లై ఓవర్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు  |- | 1 | [[ఎన్టీఆర్ ట్రస్టు|ఎన్టీఆర్ భవన్ జంక్షన్]] | 4 | | |- | 2 | [[ఫిల్మ్ నగర్]] | 4 | | |- | 3 | [[బంజారా హిల్స్|మహారాజ్ అగ్రసేన్ విగ్రహం]] | 4 | | |- | 4 | [[బంజారా హిల్స్|బసవతారకం క్యాన్సర్ ఆసుపత్రి]] | 4 | | |- | 5 | [[జూబ్లీ హిల్స్|జూబ్లీ హిల్స్ చెక్‌పోస్ట్]] | 4 | | |- | 6 | ఒవైసీ హాస్పిటల్ | 3 | నిర్మాణంలో ఉంది (1.65 KM పొడవు) | |- | 7 | జెబిఎస్ - తుముకుంట | 4 | భారతదేశంలో అతి పొడవైన ఫ్లైఓవర్‌గా మారబోతోంది (18.5 కిమీ) | <ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/040917/hyderabad-metropolitan-development-authority-funds-for-skyway-project.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority funds for skyway project|date=2017-09-04|work=Deccan Chronicle/|access-date=2017-09-14|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/cantt-skyways-project-may-take-wing-soon/articleshow/57567564.cms|title=Cantt skyways project may take wing soon|work=The Times of India|access-date=2017-09-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|title=ఫ్లై ఓవర్ల నిర్మాణానికి గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ -|website=Andhra Jyothy|language=te|access-date=2017-09-15|archive-date=2017-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915204448/http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|url-status=dead}}</ref> |- | 8 | [[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] - ఒవైసీ జంక్షన్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (2.56 KM పొడవు) | <ref name="TT1" /> |- | 10 | [[ఉప్పల్ ఖల్సా|ఉప్పల్]] - [[నారెపల్లి|నారపల్లి]] ఎలివేటెడ్ కారిడార్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (6.4&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/uppal-wont-choke-gadkari-push-for-elevated-corridor/articleshow/62844287.cms|title=Uppal won’t choke: Gadkari push for elevated corridor|date=9 February 2018|work=The Times of India|language=en}}</ref> |- | 11 | [[అంబర్‌పేట మండలం (హైదరాబాదు జిల్లా)|అంబర్‌పేట]] | 4 | ఆమోదించబడింది (1.2&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/amberpet-flyover-works-to-speed-up|title=Amberpet flyover works to speed up|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=12 January 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |} == హైదరాబాద్‌లో అండర్ పాస్‌లు == 2021, ఏప్రిల్ 26నాటికి ఆరాంఘర్ జంక్షన్, మాదాపూర్‌లోని అయ్యప్ప సొసైటీ, రహేజా మైండ్‌స్పేస్ ఐటి పార్క్, ఎల్‌బి నగర్, హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్ మొదలైన ఏడు ప్రాంతాలలోని అండర్‌పాస్ లు పూర్తయ్యాయి. మరో రెండు అండర్‌పాస్‌లు నిర్మాణంలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు  |- | 1 | [[శివరాంపల్లి జాగీర్|ఆరాంఘర్ జంక్షన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[మాదాపూర్‌|అయ్యప్ప సొసైటీ]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 3 | రహేజా మైండ్‌స్పేస్ | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 4 | [[సఫిల్‌గూడ|ఉత్తమ్ నగర్, సఫిల్‌గుడా]] (RUB) | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-rub-at-malkajgiri-today|title=KTR to inaugurate RuB at Malkajgiri today|date=6 April 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 5 | [[చింతలకుంట (బాలాపూర్ మండలం)|చింతలకుంట]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabads-chintalkunta-underpass-opened-by-ktr|title=Hyderabad’s Chintalkunta underpass opened by KTR|date=1 May 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 6 | [[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్ జంక్షన్]] | 3 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref name="Kamineni"/> |- | 7 | [[హైటెక్ సిటీ|హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/new-road-under-bridge-opened-hyderabads-hitec-city-146565|title=New Road Under Bridge opened in Hyderabad's Hitec City|date=2021-04-05|website=The News Minute|language=en|access-date=2021-04-07}}</ref><ref name="నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్">{{cite news|url=https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|title=నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్|last1=TV9 Telugu|first1=|date=5 April 2021|work=TV9 Telugu|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121140804/https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> |- | 8 | [[తుకారాంగేట్ ఆర్‌యూబీ]] | 4 | | |} === ఆమోదించబడిన/నిర్మాణ అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు |- | 1 | [[మల్కాజ్‌గిరి|తూర్పు ఆనందబాగ్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ|కామినేని హాస్పిటల్ జంక్షన్]] | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది | |- |} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:హైదరాబాదు]] [[వర్గం:తెలంగాణ రహదారులు]] [[వర్గం:తెలంగాణ ప్రభుత్వ నిర్మాణాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదులోని ఫ్లైఓవర్లు]] g1ho47xhwwjhtpdfqo8khczbf9o6e13 4594579 4594564 2025-06-28T13:29:12Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* పూర్తయిన ఫ్లై ఓవర్ల జాబితా */ 4594579 wikitext text/x-wiki [[File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|కుడి|thumb|280x280px|[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే|పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్ ప్రెస్ వే]] (భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్)]] [[తెలంగాణ]] రాష్ట్ర రాజధాని [[హైదరాబాదు]] వైశాల్యం పరంగా [[భారత దేశం|భారతదేశంలో]] నాల్గవ అతిపెద్ద నగరం. దాని మొత్తం మెట్రో వైశాల్యం {{Convert|7100|km2|abbr=on}} కాగా,<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority|date=25 August 2008|work=HMDA|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304050123/http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|archive-date=2016-03-04}}</ref> అక్కడ 10 మిలియన్లకు పైగా జనాభా ఉంది. హైదరాబాదు మహానగరం 1591లో స్థాపించబడినందున,<ref>{{Cite news|url=http://www.hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|title=Hyderabad|date=25 August 2014|work=HMDA|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170110155746/http://hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|archive-date=10 January 2017}}</ref> నిత్యం పెరుగుతున్న నగర జనాభాకు ప్రస్తుతమున్న రోడ్లు సరిపోవు. పెరుగుతున్న జనాభాకు అనుకూలంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]] ల ఆధ్వర్యంలో హైదరాబాదు నగరంలోని రోడ్ల అభివృద్ధి కోసం వివిధ కార్యక్రమాలు చేపట్టబడ్డాయి.<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/roads.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority Roads|date=25 August 2008|work=HMDA|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140725095748/http://hmda.gov.in/roads.html|archive-date=25 July 2014}}</ref> అందులో భాగంగా ప్రభుత్వం నగరం అంతటా అనేక ఫ్లై ఓవర్లు, అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని నిర్ణయించింది.<ref name="గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|title=గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!|last1=Sakshi|date=30 December 2021|work=sakshi|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121123454/https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> == హైదరాబాద్‌లో ఫ్లైఓవర్‌లు == 2021 మే నెల నాటికి 52 ఫ్లై ఓవర్లు పూర్తికాగా, 16 ఫ్లై ఓవర్లు నిర్మాణ దశలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన ఫ్లై ఓవర్ల జాబితా === హైదరాబాద్‌లో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌లు (పొడవును బట్టి) {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య !ఫ్లైఓవర్ పేరు !స్థలం !పొడవు (కి.మీ.లలో) !లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" |ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు |- |1 |[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే]] |[[మెహదీపట్నం]] |11.66 |4 |భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్ |<ref name="IX1">{{Cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/india-s-longest-flyover-opens/530789/|title=India's longest flyover opens|date=20 October 2009|work=The Indian Express|access-date=27 October 2018}}</ref> |- |2 |జూబ్లీహిల్స్ రోడ్ నెం. 45 |[[జూబ్లీ హిల్స్]] |1.8 |4 |[[దుర్గం చెరువు తీగల వంతెన]] అప్రోచ్ ఫ్లైఓవర్ |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/news/cities/hyderabad/hyderabad-madhapurs-durgam-cheruvu-cable-bridge-to-be-opened-on-sep-19-646088|title=Hyderabad: Madhapur's durgam cheruvu cable bridge to be opened on Sep 19|last=Mayabrahma|first=Roja|date=2020-09-17|website=The Hans India|language=en|access-date=2020-10-05}}</ref> |- |3 |పంజాగుట్ట ఫ్లైఓవర్ |[[పంజాగుట్ట]] |1.7 |4 | |<ref name=":1">{{Cite news|url=http://www.htp.gov.in/flyovers.html|title=List of Flyovers In Hyderabad|date=12 August 2013|work=HTP}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Flyover-mishap-What-went-wrong/articleshow/2354115.cms|title=Flyover mishap: What went wrong?|date=10 September 2007|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |4 |సర్దార్ పటేల్ ఫ్లైఓవర్ |[[సికింద్రాబాద్]] |1.2 |4 | |<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/160517/hyderabads-busiest-flyovers-languish-for-makeover.html|title=Hyderabad's busiest flyovers languish for makeover|last=Jose|first=Donita|date=2017-05-16|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |5 |మౌలాలీ ఫ్లైఓవర్ |మౌలాలీ |1.2 |4 | | |- |6 |జెఎన్టీయూ-మలేషియా టౌన్ షిప్ ఫ్లైఓవర్ |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |1.2 |6 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/kukatpally-flyover-thrown-open/article26758741.ece|title=Kukatpally flyover thrown open|date=7 April 2019|work=The Hindu}}</ref> |- |7 |[[బాలాన‌గ‌ర్ ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బాలానగర్ (మేడ్చల్ జిల్లా)|బాలానగర్]] |1.13 |6 |Phase I of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/balanagar-flyover-inaugurated/article35177412.ece|title=Balanagar flyover inaugurated|date=2021-07-06|work=The Hindu|access-date=2021-07-11|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> |- |8 |తెలుగు తల్లి ఫ్లైఓవర్ |[[సైఫాబాద్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Telugu-Talli-flyover-opens-to-traffic/articleshow/998752.cms|title=Telugu Talli flyover opens to traffic|date=22 January 2005|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |9 |గ్రీన్ లాండ్స్ ఫ్లైఓవర్ |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /> |- |10 |వైఎంసీఏ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |1.0 |4 | |<ref name=":1" /> |- |11 |గచ్చిబౌలీ ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.95 |4 | | |- |12 |కామినేని ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/kamineni-junction-lhs-flyover-to-be-launched-on-wednesday|title=Kamineni Junction LHS flyover to be launched on Wednesday|date=8 August 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- |13 |కామినేని (RHS) ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref name="Kamineni">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-kamineni-junction-flyover-underpass-on-thursday|title=KTR to inaugurate Kamineni Junction flyover, underpass on Thursday|date=27 May 2020|work=Telangana Today}}</ref> |- |14 |కూకట్‌పల్లి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |0.91 |4 | | |- |15 |బేగంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |0.9 |6 | |<ref name=":1" /> |- |16 |మాసబ్ ట్యాంక్ ఫ్లైఓవర్ |[[మాసబ్ ట్యాంక్]] |0.9 |2 | |<ref name=":1" /> |- |17 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ]] లెవల్ 2 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.9 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabad-biodiversity-flyover-thrown-open-to-public|title=Hyderabad: Biodiversity flyover thrown open to public|date=4 November 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |18 |యమ్నాంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[యమ్నాంపేట్]], ఘటకేసర్ |0.9 |2 | | |- |19 |మూసాపేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[మూసాపేట]] |0.85 |4 | | |- |20 |మైండ్ స్పేస్ |రహేజా మైండ్ స్పేస్ |0.83 |4 | | |- |21 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 1|బైరామ‌ల్​గూడ కుడివైపు ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |0.78 |3 |Package II of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/aug/11/bairamalguda-flyover-opened-2181830.html|title=Bairamalguda flyover opened|website=The New Indian Express|access-date=2020-08-11}}</ref> |- |22 |లంగర్‌హౌస్ ఫ్లైఓవర్ |[[లంగర్‌హౌస్]] |0.76 |4 | | |- |23 |ఫతేనగర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బల్కంపేట, హైదరాబాదు|బల్కంపేట]] |0.75 |4 | | |- |24 |పారడైజ్-సిటివో ఫ్లైఓవర్ |[[మహాత్మా గాంధీ రోడ్డు (సికింద్రాబాదు)|పారడేజ్]] |0.7 |4 | |<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |- |25 |హైటెక్ సిటీ ఫ్లైఓవర్ |[[హైటెక్ సిటీ]] |0.7 |4 | | |- |26 |తెల్లాపూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[శేరిలింగంపల్లి]] |0.7 |4 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/tellapur-flyover-gets-ready/article6705123.ece|title=Tellapur flyover gets ready|date=18 December 2014|work=The Hindu}}</ref> |- |27 |హఫీజ్‌పేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[హఫీజ్‌పేట]] |0.7 |4 | | |- |28 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ పార్కు]] లెవల్ 1 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.69 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/may/22/level-1-of-hyderabads-biodiversity-flyover-finally-thrown-open-to-public-2146477.html|title=Level-1 of Hyderabad's Biodiversity Flyover finally thrown open to public|date=22 May 2020|work=New Indian Express}}</ref> |- |29 |టోలీచౌకీ ఫ్లైఓవర్ |[[టోలీచౌకీ]] |0.65 |6 | |<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Tolichowki-flyover-plans-hit-roadblock/articleshow/19874495.cms|title=Tolichowki flyover|date=4 May 2013|work=Times of India}}</ref> |- |30 |సీతాఫల్‌మండి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[సీతాఫల్‌మండి]] |0.65 |4 | | |- |31 |ఖైరతాబాదు ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[ఖైరతాబాదు]] |0.6 |4 | |<ref name=":1" /> |- |32 |ఆర్.కె. పురం ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[నేరెడ్‌మెట్‌]] |0.6 |2 | |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/telangana/r-k-puram-flyover-back-to-square-one--577709|title=R K Puram flyover back to square one|last=Sinha|first=Tejal|date=2019-11-02|website=www.thehansindia.com|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |33 |లాలాపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[తార్నాక]] |0.6 |4 | |<ref>{{Cite web|url=https://telanganatoday.com/ghmc-takes-up-repair-work-on-lalapet-flyover|title=GHMC takes up repair work on Lalapet flyover|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=27 May 2019|website=Telangana Today|language=en-US|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |34 |తార్నాక ఫ్లైఓవర్ |[[తార్నాక]] |0.6 |3 | |<ref name=":1" /> |- |35 |నల్గొండ క్రాస్ రోడ్ ఫ్లైఓవర్ |[[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] |0.54 |4 | |<ref name=":1" /> |- |36 |బషీర్‌బాగ్ ఫ్లైఓవర్ |[[బషీర్‌బాగ్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |37 |నారాయణగూడ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |38 |డబీర్‌పూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[డబీర్‌పూర్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |39 |జామై ఉస్మానియా ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[జామియా ఉస్మానియా|జామై ఉస్మానియా]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |40 |[[ఎల్.బి. నగర్ ఎడమవైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2019, మార్చి1న ప్రారంభం |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/lb-nagar-flyover-to-be-thrown-open-on-friday|title=LB Nagar flyover to be thrown open on Friday|date=28 February 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |41 | [[చంద్రాయణగుట్ట ఫ్లైఓవర్]] |[[చాంద్రాయణగుట్ట|చంద్రాయణగుట్ట]] |0.48 |4 | |<ref name=":1" /> |- |42 |[[షేక్‌పేట ఫ్లైఓవర్]] | షేక్‌పేట |2.71 |6 | | |- |43 |[[ఓవైసీ - మిథాని ఫ్లైఓవర్]] | ఒవైసీ- మిధాని జంక్షన్‌ |1.40 |3 | | |- |44 |[[పంజాగుట్ట స్టీల్ బ్రిడ్జి]] | పంజాగుట్ట |110 మీటర్ల | | | |- |45 |[[బహదూర్‌పురా ఫ్లైఓవర్]] |[[బహదూర్‌పుర మండలం (హైదరాబాద్ జిల్లా)|బహదూర్‌పురా]] |690 మీటర్లు |6 | | |- |46 |[[ఆరాంఘర్ ఫ్లైఓవర్]] |ఆరాంఘర్ |4.08 కిలోమీటర్లు |6 | |<ref name="TT1">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/two-new-flyovers-for-hyderabads-old-city|title=Two new flyovers for Hyderabad’s old city|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=29 January 2018|work=Telangana Today|access-date=27 October 2018|language=en}}</ref> |- |47 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 2]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |780 మీటర్లు |3 | |<ref name="LBNagar">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ever-busy-lb-nagar-junction-all-set-to-transform|title=Ever-busy LB Nagar junction all set to transform|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=2 March 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |- |48 |[[నాగోల్ జంక్షన్ ఫ్లైఓవర్]] |[[నాగోల్]] |980 మీటర్లు |6 | |<ref>{{Cite web|last=|first=|date=2022-10-26|title=Vaartha Online Edition ముఖ్యాంశాలు - నాగోల్ లో ఫ్లై ఓవర్ ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్|url=https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-url=https://web.archive.org/web/20221026165147/https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-date=2022-10-26|access-date=2022-10-26|website=Vaartha}}</ref> |- |49 |[[శిల్పా లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్]] |[[గచ్చిబౌలి]] |1.75 కిలోమీటర్లు |4 | |<ref>{{Cite web|last=ABN|date=2022-11-25|title=Shilpa Layout Flyover: శిల్ప లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం|url=https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20221125120513/https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-date=2022-11-25|access-date=2022-11-25|website=Andhrajyothy Telugu News|language=te}}</ref> |- |50 |[[కైత్లాపూర్ ఫ్లై ఓవర్]] |కైత్లాపూర్‌ |675.50 మీటర్లు |4 | |<ref name="కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|title=కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 June 2022|work=|accessdate=21 June 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220621105845/https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|archivedate=21 June 2022|language=te}}</ref> |- |51 |[[కొత్తగూడ ఫ్లైఓవర్]] |[[కొత్తగూడ (శేరిలింగంపల్లి)|కొత్తగూడ]] |3 కిలోమీటర్లు |4 | | |- |52 |[[ఎల్.బి. నగర్ కుడివైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2023 | |- |53 | పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ |కొండాపూర్‌-గచ్చిబౌలి | | | |<ref name="పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌ ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌రెడ్డి">{{cite news |title=పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌ ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌రెడ్డి |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover/1801/125115854 |accessdate=28 June 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628132440/https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover/1801/125115854 |archivedate=28 June 2025 |language=te}}</ref><ref name="పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ని ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌ రెడ్డి">{{cite news |title=పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ని ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌ రెడ్డి |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/hyderabad/telangana-cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover-in-gachibowli-hyderabad-vk-1420271.html |accessdate=28 June 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628132709/https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/hyderabad/telangana-cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover-in-gachibowli-hyderabad-vk-1420271.html |archivedate=28 June 2025 |language=te}}</ref> |} === ఆమోదం పొందిన / నిర్మాణంలో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌ల జాబితా === హైదరాబాదు మహానగర స్ట్రాటజిక్ రోడ్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్‌లో భాగంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]]<nowiki/>లు హైదరాబాదు అంతటా పద్దెనిమిది ఫ్లైఓవర్లు, నాలుగు అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని ప్రణాళిక వేసింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|title=20 new flyovers|date=20 Jun 2015|work=Excelventures|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084110/http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|archive-date=4 March 2016}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/good-governance/telangana/20-multi-level-flyovers-to-ease-traffic-in-Hyderabad/articleshow/47485805.cms|title=20 new multi-level flyovers in Hyderabad|date=20 Jun 2015|work=TOI}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/telangana-news/foundation-stone-laid-for-multi-level-flyovers-in-hyderabad-1261779|title=Foundation Stone for flyover laid at KBR Park|date=3 Jan 2016|work=NDTV}}</ref> వీటికి సంబంధించి టెండర్లు పిలవగా, ఈ ప్రాజెక్ట్ ఎం. వెంకటరావు ఇన్‌ఫ్రా ప్రాజెక్ట్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్‌,<ref>{{Cite news|url=http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|title=MVR Infra Official Website|date=15 January 2016|work=MVR|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20171024205703/http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|archive-date=24 October 2017}}</ref> బిఎస్పిపిఎల్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ లిమిటెడ్ లకుకు కేటాయించబడింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.bscpl.net/|title=BSCPL Infrastructure Official Website|date=20 Jan 2016|work=BSPCL}}</ref> {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య ! ఫ్లై ఓవర్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు  |- | 1 | [[ఎన్టీఆర్ ట్రస్టు|ఎన్టీఆర్ భవన్ జంక్షన్]] | 4 | | |- | 2 | [[ఫిల్మ్ నగర్]] | 4 | | |- | 3 | [[బంజారా హిల్స్|మహారాజ్ అగ్రసేన్ విగ్రహం]] | 4 | | |- | 4 | [[బంజారా హిల్స్|బసవతారకం క్యాన్సర్ ఆసుపత్రి]] | 4 | | |- | 5 | [[జూబ్లీ హిల్స్|జూబ్లీ హిల్స్ చెక్‌పోస్ట్]] | 4 | | |- | 6 | ఒవైసీ హాస్పిటల్ | 3 | నిర్మాణంలో ఉంది (1.65 KM పొడవు) | |- | 7 | జెబిఎస్ - తుముకుంట | 4 | భారతదేశంలో అతి పొడవైన ఫ్లైఓవర్‌గా మారబోతోంది (18.5 కిమీ) | <ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/040917/hyderabad-metropolitan-development-authority-funds-for-skyway-project.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority funds for skyway project|date=2017-09-04|work=Deccan Chronicle/|access-date=2017-09-14|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/cantt-skyways-project-may-take-wing-soon/articleshow/57567564.cms|title=Cantt skyways project may take wing soon|work=The Times of India|access-date=2017-09-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|title=ఫ్లై ఓవర్ల నిర్మాణానికి గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ -|website=Andhra Jyothy|language=te|access-date=2017-09-15|archive-date=2017-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915204448/http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|url-status=dead}}</ref> |- | 8 | [[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] - ఒవైసీ జంక్షన్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (2.56 KM పొడవు) | <ref name="TT1" /> |- | 10 | [[ఉప్పల్ ఖల్సా|ఉప్పల్]] - [[నారెపల్లి|నారపల్లి]] ఎలివేటెడ్ కారిడార్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (6.4&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/uppal-wont-choke-gadkari-push-for-elevated-corridor/articleshow/62844287.cms|title=Uppal won’t choke: Gadkari push for elevated corridor|date=9 February 2018|work=The Times of India|language=en}}</ref> |- | 11 | [[అంబర్‌పేట మండలం (హైదరాబాదు జిల్లా)|అంబర్‌పేట]] | 4 | ఆమోదించబడింది (1.2&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/amberpet-flyover-works-to-speed-up|title=Amberpet flyover works to speed up|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=12 January 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |} == హైదరాబాద్‌లో అండర్ పాస్‌లు == 2021, ఏప్రిల్ 26నాటికి ఆరాంఘర్ జంక్షన్, మాదాపూర్‌లోని అయ్యప్ప సొసైటీ, రహేజా మైండ్‌స్పేస్ ఐటి పార్క్, ఎల్‌బి నగర్, హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్ మొదలైన ఏడు ప్రాంతాలలోని అండర్‌పాస్ లు పూర్తయ్యాయి. మరో రెండు అండర్‌పాస్‌లు నిర్మాణంలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు  |- | 1 | [[శివరాంపల్లి జాగీర్|ఆరాంఘర్ జంక్షన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[మాదాపూర్‌|అయ్యప్ప సొసైటీ]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 3 | రహేజా మైండ్‌స్పేస్ | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 4 | [[సఫిల్‌గూడ|ఉత్తమ్ నగర్, సఫిల్‌గుడా]] (RUB) | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-rub-at-malkajgiri-today|title=KTR to inaugurate RuB at Malkajgiri today|date=6 April 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 5 | [[చింతలకుంట (బాలాపూర్ మండలం)|చింతలకుంట]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabads-chintalkunta-underpass-opened-by-ktr|title=Hyderabad’s Chintalkunta underpass opened by KTR|date=1 May 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 6 | [[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్ జంక్షన్]] | 3 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref name="Kamineni"/> |- | 7 | [[హైటెక్ సిటీ|హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/new-road-under-bridge-opened-hyderabads-hitec-city-146565|title=New Road Under Bridge opened in Hyderabad's Hitec City|date=2021-04-05|website=The News Minute|language=en|access-date=2021-04-07}}</ref><ref name="నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్">{{cite news|url=https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|title=నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్|last1=TV9 Telugu|first1=|date=5 April 2021|work=TV9 Telugu|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121140804/https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> |- | 8 | [[తుకారాంగేట్ ఆర్‌యూబీ]] | 4 | | |} === ఆమోదించబడిన/నిర్మాణ అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు |- | 1 | [[మల్కాజ్‌గిరి|తూర్పు ఆనందబాగ్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ|కామినేని హాస్పిటల్ జంక్షన్]] | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది | |- |} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:హైదరాబాదు]] [[వర్గం:తెలంగాణ రహదారులు]] [[వర్గం:తెలంగాణ ప్రభుత్వ నిర్మాణాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదులోని ఫ్లైఓవర్లు]] 6g8mxuvw8prhistojaxgwnqdni23gr2 4594581 4594579 2025-06-28T13:36:11Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* పూర్తయిన అండర్ పాస్‌ల జాబితా */ 4594581 wikitext text/x-wiki [[File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:PV_Narasimha_Rao_Expressway.jpg|కుడి|thumb|280x280px|[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే|పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్ ప్రెస్ వే]] (భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్)]] [[తెలంగాణ]] రాష్ట్ర రాజధాని [[హైదరాబాదు]] వైశాల్యం పరంగా [[భారత దేశం|భారతదేశంలో]] నాల్గవ అతిపెద్ద నగరం. దాని మొత్తం మెట్రో వైశాల్యం {{Convert|7100|km2|abbr=on}} కాగా,<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority|date=25 August 2008|work=HMDA|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304050123/http://www.hmda.gov.in/aboutHMDA.html|archive-date=2016-03-04}}</ref> అక్కడ 10 మిలియన్లకు పైగా జనాభా ఉంది. హైదరాబాదు మహానగరం 1591లో స్థాపించబడినందున,<ref>{{Cite news|url=http://www.hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|title=Hyderabad|date=25 August 2014|work=HMDA|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170110155746/http://hyderabad.telangana.gov.in/aboutus/aboutus.aspx|archive-date=10 January 2017}}</ref> నిత్యం పెరుగుతున్న నగర జనాభాకు ప్రస్తుతమున్న రోడ్లు సరిపోవు. పెరుగుతున్న జనాభాకు అనుకూలంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]] ల ఆధ్వర్యంలో హైదరాబాదు నగరంలోని రోడ్ల అభివృద్ధి కోసం వివిధ కార్యక్రమాలు చేపట్టబడ్డాయి.<ref>{{Cite news|url=http://www.hmda.gov.in/roads.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority Roads|date=25 August 2008|work=HMDA|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140725095748/http://hmda.gov.in/roads.html|archive-date=25 July 2014}}</ref> అందులో భాగంగా ప్రభుత్వం నగరం అంతటా అనేక ఫ్లై ఓవర్లు, అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని నిర్ణయించింది.<ref name="గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|title=గ్రేటర్‌లో హై.. ఫ్లై!|last1=Sakshi|date=30 December 2021|work=sakshi|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121123454/https://www.sakshi.com/telugu-news/telangana/year-end-2021-flyover-construction-and-openings-hyderabad-1423673|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> == హైదరాబాద్‌లో ఫ్లైఓవర్‌లు == 2021 మే నెల నాటికి 52 ఫ్లై ఓవర్లు పూర్తికాగా, 16 ఫ్లై ఓవర్లు నిర్మాణ దశలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన ఫ్లై ఓవర్ల జాబితా === హైదరాబాద్‌లో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌లు (పొడవును బట్టి) {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య !ఫ్లైఓవర్ పేరు !స్థలం !పొడవు (కి.మీ.లలో) !లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" |ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు |- |1 |[[పి.వి. నరసింహారావు ఎక్స్‌ప్రెస్ వే]] |[[మెహదీపట్నం]] |11.66 |4 |భారతదేశంలోనే అతిపెద్ద ఫ్లైఓవర్ |<ref name="IX1">{{Cite news|url=http://archive.indianexpress.com/news/india-s-longest-flyover-opens/530789/|title=India's longest flyover opens|date=20 October 2009|work=The Indian Express|access-date=27 October 2018}}</ref> |- |2 |జూబ్లీహిల్స్ రోడ్ నెం. 45 |[[జూబ్లీ హిల్స్]] |1.8 |4 |[[దుర్గం చెరువు తీగల వంతెన]] అప్రోచ్ ఫ్లైఓవర్ |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/news/cities/hyderabad/hyderabad-madhapurs-durgam-cheruvu-cable-bridge-to-be-opened-on-sep-19-646088|title=Hyderabad: Madhapur's durgam cheruvu cable bridge to be opened on Sep 19|last=Mayabrahma|first=Roja|date=2020-09-17|website=The Hans India|language=en|access-date=2020-10-05}}</ref> |- |3 |పంజాగుట్ట ఫ్లైఓవర్ |[[పంజాగుట్ట]] |1.7 |4 | |<ref name=":1">{{Cite news|url=http://www.htp.gov.in/flyovers.html|title=List of Flyovers In Hyderabad|date=12 August 2013|work=HTP}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Flyover-mishap-What-went-wrong/articleshow/2354115.cms|title=Flyover mishap: What went wrong?|date=10 September 2007|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |4 |సర్దార్ పటేల్ ఫ్లైఓవర్ |[[సికింద్రాబాద్]] |1.2 |4 | |<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/160517/hyderabads-busiest-flyovers-languish-for-makeover.html|title=Hyderabad's busiest flyovers languish for makeover|last=Jose|first=Donita|date=2017-05-16|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |5 |మౌలాలీ ఫ్లైఓవర్ |మౌలాలీ |1.2 |4 | | |- |6 |జెఎన్టీయూ-మలేషియా టౌన్ షిప్ ఫ్లైఓవర్ |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |1.2 |6 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/kukatpally-flyover-thrown-open/article26758741.ece|title=Kukatpally flyover thrown open|date=7 April 2019|work=The Hindu}}</ref> |- |7 |[[బాలాన‌గ‌ర్ ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బాలానగర్ (మేడ్చల్ జిల్లా)|బాలానగర్]] |1.13 |6 |Phase I of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/balanagar-flyover-inaugurated/article35177412.ece|title=Balanagar flyover inaugurated|date=2021-07-06|work=The Hindu|access-date=2021-07-11|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> |- |8 |తెలుగు తల్లి ఫ్లైఓవర్ |[[సైఫాబాద్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Telugu-Talli-flyover-opens-to-traffic/articleshow/998752.cms|title=Telugu Talli flyover opens to traffic|date=22 January 2005|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |9 |గ్రీన్ లాండ్స్ ఫ్లైఓవర్ |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |1.1 |4 | |<ref name=":1" /> |- |10 |వైఎంసీఏ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |1.0 |4 | |<ref name=":1" /> |- |11 |గచ్చిబౌలీ ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.95 |4 | | |- |12 |కామినేని ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/kamineni-junction-lhs-flyover-to-be-launched-on-wednesday|title=Kamineni Junction LHS flyover to be launched on Wednesday|date=8 August 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- |13 |కామినేని (RHS) ఫ్లైఓవర్ |[[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ]] |0.94 |3 | |<ref name="Kamineni">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-kamineni-junction-flyover-underpass-on-thursday|title=KTR to inaugurate Kamineni Junction flyover, underpass on Thursday|date=27 May 2020|work=Telangana Today}}</ref> |- |14 |కూకట్‌పల్లి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[కూకట్‌పల్లి (మేడ్చల్ జిల్లా)|కూకట్‌పల్లి]] |0.91 |4 | | |- |15 |బేగంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బేగంపేట్ (బాలానగర్ మండలం)|బేగంపేట్]] |0.9 |6 | |<ref name=":1" /> |- |16 |మాసబ్ ట్యాంక్ ఫ్లైఓవర్ |[[మాసబ్ ట్యాంక్]] |0.9 |2 | |<ref name=":1" /> |- |17 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ]] లెవల్ 2 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.9 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabad-biodiversity-flyover-thrown-open-to-public|title=Hyderabad: Biodiversity flyover thrown open to public|date=4 November 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |18 |యమ్నాంపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[యమ్నాంపేట్]], ఘటకేసర్ |0.9 |2 | | |- |19 |మూసాపేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[మూసాపేట]] |0.85 |4 | | |- |20 |మైండ్ స్పేస్ |రహేజా మైండ్ స్పేస్ |0.83 |4 | | |- |21 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 1|బైరామ‌ల్​గూడ కుడివైపు ఫ్లైఓవ‌ర్]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |0.78 |3 |Package II of Strategic Road Development Plan (SRDP) |<ref>{{Cite web|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/aug/11/bairamalguda-flyover-opened-2181830.html|title=Bairamalguda flyover opened|website=The New Indian Express|access-date=2020-08-11}}</ref> |- |22 |లంగర్‌హౌస్ ఫ్లైఓవర్ |[[లంగర్‌హౌస్]] |0.76 |4 | | |- |23 |ఫతేనగర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[బల్కంపేట, హైదరాబాదు|బల్కంపేట]] |0.75 |4 | | |- |24 |పారడైజ్-సిటివో ఫ్లైఓవర్ |[[మహాత్మా గాంధీ రోడ్డు (సికింద్రాబాదు)|పారడేజ్]] |0.7 |4 | |<ref name=":1" /><ref name=":2" /> |- |25 |హైటెక్ సిటీ ఫ్లైఓవర్ |[[హైటెక్ సిటీ]] |0.7 |4 | | |- |26 |తెల్లాపూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[శేరిలింగంపల్లి]] |0.7 |4 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/tellapur-flyover-gets-ready/article6705123.ece|title=Tellapur flyover gets ready|date=18 December 2014|work=The Hindu}}</ref> |- |27 |హఫీజ్‌పేట ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[హఫీజ్‌పేట]] |0.7 |4 | | |- |28 |[[జీవ వైవిద్య ఉద్యానవనం, హైదరాబాదు|బయో డైవర్సిటీ పార్కు]] లెవల్ 1 ఫ్లైఓవర్ |[[గచ్చిబౌలి]] |0.69 |3 | |<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/2020/may/22/level-1-of-hyderabads-biodiversity-flyover-finally-thrown-open-to-public-2146477.html|title=Level-1 of Hyderabad's Biodiversity Flyover finally thrown open to public|date=22 May 2020|work=New Indian Express}}</ref> |- |29 |టోలీచౌకీ ఫ్లైఓవర్ |[[టోలీచౌకీ]] |0.65 |6 | |<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Tolichowki-flyover-plans-hit-roadblock/articleshow/19874495.cms|title=Tolichowki flyover|date=4 May 2013|work=Times of India}}</ref> |- |30 |సీతాఫల్‌మండి ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[సీతాఫల్‌మండి]] |0.65 |4 | | |- |31 |ఖైరతాబాదు ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[ఖైరతాబాదు]] |0.6 |4 | |<ref name=":1" /> |- |32 |ఆర్.కె. పురం ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[నేరెడ్‌మెట్‌]] |0.6 |2 | |<ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/telangana/r-k-puram-flyover-back-to-square-one--577709|title=R K Puram flyover back to square one|last=Sinha|first=Tejal|date=2019-11-02|website=www.thehansindia.com|language=en|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |33 |లాలాపేట్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[తార్నాక]] |0.6 |4 | |<ref>{{Cite web|url=https://telanganatoday.com/ghmc-takes-up-repair-work-on-lalapet-flyover|title=GHMC takes up repair work on Lalapet flyover|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=27 May 2019|website=Telangana Today|language=en-US|access-date=2020-09-22}}</ref> |- |34 |తార్నాక ఫ్లైఓవర్ |[[తార్నాక]] |0.6 |3 | |<ref name=":1" /> |- |35 |నల్గొండ క్రాస్ రోడ్ ఫ్లైఓవర్ |[[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] |0.54 |4 | |<ref name=":1" /> |- |36 |బషీర్‌బాగ్ ఫ్లైఓవర్ |[[బషీర్‌బాగ్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |37 |నారాయణగూడ ఫ్లైఓవర్ |[[నారాయణగూడ]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |38 |డబీర్‌పూర్ ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[డబీర్‌పూర్]] |0.5 |4 | |<ref name=":1" /> |- |39 |జామై ఉస్మానియా ఫ్లైఓవర్ (ROB) |[[జామియా ఉస్మానియా|జామై ఉస్మానియా]] |0.5 |2 | |<ref name=":1" /> |- |40 |[[ఎల్.బి. నగర్ ఎడమవైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2019, మార్చి1న ప్రారంభం |<ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/lb-nagar-flyover-to-be-thrown-open-on-friday|title=LB Nagar flyover to be thrown open on Friday|date=28 February 2019|work=Telangana Today}}</ref> |- |41 | [[చంద్రాయణగుట్ట ఫ్లైఓవర్]] |[[చాంద్రాయణగుట్ట|చంద్రాయణగుట్ట]] |0.48 |4 | |<ref name=":1" /> |- |42 |[[షేక్‌పేట ఫ్లైఓవర్]] | షేక్‌పేట |2.71 |6 | | |- |43 |[[ఓవైసీ - మిథాని ఫ్లైఓవర్]] | ఒవైసీ- మిధాని జంక్షన్‌ |1.40 |3 | | |- |44 |[[పంజాగుట్ట స్టీల్ బ్రిడ్జి]] | పంజాగుట్ట |110 మీటర్ల | | | |- |45 |[[బహదూర్‌పురా ఫ్లైఓవర్]] |[[బహదూర్‌పుర మండలం (హైదరాబాద్ జిల్లా)|బహదూర్‌పురా]] |690 మీటర్లు |6 | | |- |46 |[[ఆరాంఘర్ ఫ్లైఓవర్]] |ఆరాంఘర్ |4.08 కిలోమీటర్లు |6 | |<ref name="TT1">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/two-new-flyovers-for-hyderabads-old-city|title=Two new flyovers for Hyderabad’s old city|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=29 January 2018|work=Telangana Today|access-date=27 October 2018|language=en}}</ref> |- |47 |[[బైరామల్‌గూడ ఫ్లైఓవర్ లెవల్ 2]] |[[బైరామల్‌గూడ]] |780 మీటర్లు |3 | |<ref name="LBNagar">{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ever-busy-lb-nagar-junction-all-set-to-transform|title=Ever-busy LB Nagar junction all set to transform|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=2 March 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |- |48 |[[నాగోల్ జంక్షన్ ఫ్లైఓవర్]] |[[నాగోల్]] |980 మీటర్లు |6 | |<ref>{{Cite web|last=|first=|date=2022-10-26|title=Vaartha Online Edition ముఖ్యాంశాలు - నాగోల్ లో ఫ్లై ఓవర్ ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్|url=https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-url=https://web.archive.org/web/20221026165147/https://www.vaartha.com/minister-ktr-inaugurated-the-flyover-in-nagole/|archive-date=2022-10-26|access-date=2022-10-26|website=Vaartha}}</ref> |- |49 |[[శిల్పా లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్]] |[[గచ్చిబౌలి]] |1.75 కిలోమీటర్లు |4 | |<ref>{{Cite web|last=ABN|date=2022-11-25|title=Shilpa Layout Flyover: శిల్ప లేఅవుట్ ఫ్లైఓవర్ ప్రారంభం|url=https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20221125120513/https://www.andhrajyothy.com/2022/telangana/shilpa-layout-flyover-launch-bbr-954294.html|archive-date=2022-11-25|access-date=2022-11-25|website=Andhrajyothy Telugu News|language=te}}</ref> |- |50 |[[కైత్లాపూర్ ఫ్లై ఓవర్]] |కైత్లాపూర్‌ |675.50 మీటర్లు |4 | |<ref name="కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|title=కైతలాపూర్ ఫ్లై ఓవర్‌ను ప్రారంభించిన మంత్రి కేటీఆర్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 June 2022|work=|accessdate=21 June 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220621105845/https://www.ntnews.com/hyderabad/minister-ktr-inaugurates-kaithalapur-flyover-637957|archivedate=21 June 2022|language=te}}</ref> |- |51 |[[కొత్తగూడ ఫ్లైఓవర్]] |[[కొత్తగూడ (శేరిలింగంపల్లి)|కొత్తగూడ]] |3 కిలోమీటర్లు |4 | | |- |52 |[[ఎల్.బి. నగర్ కుడివైపు ఫ్లైఓవర్]] |[[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్]] |0.5 |4 |2023 | |- |53 | పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ |కొండాపూర్‌-గచ్చిబౌలి | | | |<ref name="పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌ ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌రెడ్డి">{{cite news |title=పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌ ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌రెడ్డి |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover/1801/125115854 |accessdate=28 June 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628132440/https://www.eenadu.net/telugu-news/telangana/cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover/1801/125115854 |archivedate=28 June 2025 |language=te}}</ref><ref name="పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ని ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌ రెడ్డి">{{cite news |title=పీజేఆర్‌ ఫ్లైఓవర్‌‌ని ప్రారంభించిన సీఎం రేవంత్‌ రెడ్డి |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/hyderabad/telangana-cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover-in-gachibowli-hyderabad-vk-1420271.html |accessdate=28 June 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628132709/https://www.andhrajyothy.com/2025/telangana/hyderabad/telangana-cm-revanth-reddy-inaugurates-pjr-flyover-in-gachibowli-hyderabad-vk-1420271.html |archivedate=28 June 2025 |language=te}}</ref> |} === ఆమోదం పొందిన / నిర్మాణంలో ఉన్న ఫ్లైఓవర్‌ల జాబితా === హైదరాబాదు మహానగర స్ట్రాటజిక్ రోడ్ డెవలప్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్‌లో భాగంగా [[తెలంగాణా ప్రభుత్వం]], [[హైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ]]<nowiki/>లు హైదరాబాదు అంతటా పద్దెనిమిది ఫ్లైఓవర్లు, నాలుగు అండర్‌పాస్‌లను నిర్మించాలని ప్రణాళిక వేసింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|title=20 new flyovers|date=20 Jun 2015|work=Excelventures|access-date=26 February 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084110/http://www.exclventures.com/News/Newslink-11577.asp|archive-date=4 March 2016}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/good-governance/telangana/20-multi-level-flyovers-to-ease-traffic-in-Hyderabad/articleshow/47485805.cms|title=20 new multi-level flyovers in Hyderabad|date=20 Jun 2015|work=TOI}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.ndtv.com/telangana-news/foundation-stone-laid-for-multi-level-flyovers-in-hyderabad-1261779|title=Foundation Stone for flyover laid at KBR Park|date=3 Jan 2016|work=NDTV}}</ref> వీటికి సంబంధించి టెండర్లు పిలవగా, ఈ ప్రాజెక్ట్ ఎం. వెంకటరావు ఇన్‌ఫ్రా ప్రాజెక్ట్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్‌,<ref>{{Cite news|url=http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|title=MVR Infra Official Website|date=15 January 2016|work=MVR|access-date=27 August 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20171024205703/http://www.mvrinfra.com/aboutus.htm|archive-date=24 October 2017}}</ref> బిఎస్పిపిఎల్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ లిమిటెడ్ లకుకు కేటాయించబడింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.bscpl.net/|title=BSCPL Infrastructure Official Website|date=20 Jan 2016|work=BSPCL}}</ref> {| class="wikitable sortable" !క్రమసంఖ్య ! ఫ్లై ఓవర్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు  |- | 1 | [[ఎన్టీఆర్ ట్రస్టు|ఎన్టీఆర్ భవన్ జంక్షన్]] | 4 | | |- | 2 | [[ఫిల్మ్ నగర్]] | 4 | | |- | 3 | [[బంజారా హిల్స్|మహారాజ్ అగ్రసేన్ విగ్రహం]] | 4 | | |- | 4 | [[బంజారా హిల్స్|బసవతారకం క్యాన్సర్ ఆసుపత్రి]] | 4 | | |- | 5 | [[జూబ్లీ హిల్స్|జూబ్లీ హిల్స్ చెక్‌పోస్ట్]] | 4 | | |- | 6 | ఒవైసీ హాస్పిటల్ | 3 | నిర్మాణంలో ఉంది (1.65 KM పొడవు) | |- | 7 | జెబిఎస్ - తుముకుంట | 4 | భారతదేశంలో అతి పొడవైన ఫ్లైఓవర్‌గా మారబోతోంది (18.5 కిమీ) | <ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/040917/hyderabad-metropolitan-development-authority-funds-for-skyway-project.html|title=Hyderabad Metropolitan Development Authority funds for skyway project|date=2017-09-04|work=Deccan Chronicle/|access-date=2017-09-14|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/cantt-skyways-project-may-take-wing-soon/articleshow/57567564.cms|title=Cantt skyways project may take wing soon|work=The Times of India|access-date=2017-09-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|title=ఫ్లై ఓవర్ల నిర్మాణానికి గ్రీన్‌ సిగ్నల్‌ -|website=Andhra Jyothy|language=te|access-date=2017-09-15|archive-date=2017-09-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915204448/http://www.andhrajyothy.com/artical?SID=459667|url-status=dead}}</ref> |- | 8 | [[నల్గొండ క్రాస్ రోడ్]] - ఒవైసీ జంక్షన్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (2.56 KM పొడవు) | <ref name="TT1" /> |- | 10 | [[ఉప్పల్ ఖల్సా|ఉప్పల్]] - [[నారెపల్లి|నారపల్లి]] ఎలివేటెడ్ కారిడార్ | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది (6.4&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/uppal-wont-choke-gadkari-push-for-elevated-corridor/articleshow/62844287.cms|title=Uppal won’t choke: Gadkari push for elevated corridor|date=9 February 2018|work=The Times of India|language=en}}</ref> |- | 11 | [[అంబర్‌పేట మండలం (హైదరాబాదు జిల్లా)|అంబర్‌పేట]] | 4 | ఆమోదించబడింది (1.2&nbsp;కి.మీ పొడవు) | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/amberpet-flyover-works-to-speed-up|title=Amberpet flyover works to speed up|last=Kumar|first=S. Sandeep|date=12 January 2019|work=Telangana Today|language=en}}</ref> |} == హైదరాబాద్‌లో అండర్ పాస్‌లు == 2021, ఏప్రిల్ 26నాటికి ఆరాంఘర్ జంక్షన్, మాదాపూర్‌లోని అయ్యప్ప సొసైటీ, రహేజా మైండ్‌స్పేస్ ఐటి పార్క్, ఎల్‌బి నగర్, హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్ మొదలైన ఏడు ప్రాంతాలలోని అండర్‌పాస్ లు పూర్తయ్యాయి. మరో రెండు అండర్‌పాస్‌లు నిర్మాణంలో ఉన్నాయి. === పూర్తయిన అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" |మూలాలు  |- | 1 | [[శివరాంపల్లి జాగీర్|ఆరాంఘర్ జంక్షన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[మాదాపూర్‌|అయ్యప్ప సొసైటీ]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 3 | రహేజా మైండ్‌స్పేస్ | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 4 | [[సఫిల్‌గూడ|ఉత్తమ్ నగర్, సఫిల్‌గుడా]] (RUB) | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/ktr-to-inaugurate-rub-at-malkajgiri-today|title=KTR to inaugurate RuB at Malkajgiri today|date=6 April 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 5 | [[చింతలకుంట (బాలాపూర్ మండలం)|చింతలకుంట]] | 2 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite news|url=https://telanganatoday.com/hyderabads-chintalkunta-underpass-opened-by-ktr|title=Hyderabad’s Chintalkunta underpass opened by KTR|date=1 May 2018|work=Telangana Today}}</ref> |- | 6 | [[లాల్ బహదూర్ నగర్|ఎల్.బి. నగర్ జంక్షన్]] | 3 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref name="Kamineni"/> |- | 7 | [[హైటెక్ సిటీ|హైటెక్ సిటీ రైల్వే స్టేషన్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | <ref>{{Cite web|url=https://www.thenewsminute.com/article/new-road-under-bridge-opened-hyderabads-hitec-city-146565|title=New Road Under Bridge opened in Hyderabad's Hitec City|date=2021-04-05|website=The News Minute|language=en|access-date=2021-04-07}}</ref><ref name="నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్">{{cite news|url=https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|title=నగరవాసులకు అందుబాటులో వచ్చిన మరో ఎస్ఆర్‌డీపీ ప్రాజెక్ట్.. హైటెక్ సిటీ రైల్వే అండర్ బ్రిడ్జిని ప్రారంభించిన కేటీఆర్|last1=TV9 Telugu|first1=|date=5 April 2021|work=TV9 Telugu|accessdate=21 January 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220121140804/https://tv9telugu.com/telangana/hyderabad/minister-ktr-inaugurated-hitech-city-railway-under-bridge-in-hyderabad-449734.html|archivedate=21 January 2022|language=te}}</ref> |- | 8 | [[తుకారాంగేట్ ఆర్‌యూబీ]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |} === ఆమోదించబడిన/నిర్మాణ అండర్ పాస్‌ల జాబితా === {| class="wikitable sortable" ! క్రమసంఖ్య ! అండర్ పాస్ స్థానం ! లైన్స్ ! class="unsortable" scope="col" | ఇతర వివరాలు ! class="unsortable" scope="col" | మూలాలు |- | 1 | [[మల్కాజ్‌గిరి|తూర్పు ఆనందబాగ్]] | 4 | <span style="color:green">పూర్తయింది</span> | |- | 2 | [[కామినేని వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ|కామినేని హాస్పిటల్ జంక్షన్]] | 4 | నిర్మాణంలో ఉంది | |- |} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:హైదరాబాదు]] [[వర్గం:తెలంగాణ రహదారులు]] [[వర్గం:తెలంగాణ ప్రభుత్వ నిర్మాణాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదులోని ఫ్లైఓవర్లు]] efr7xcqco5quj8oolo17dcin3zpylc2 0 337482 4594635 4563870 2025-06-28T17:05:18Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594635 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = సలార్ పార్ట్‌ 1 – సీజ్‌ఫైర్‌ | image = సలార్ పార్ట్ 1 సీజ్ ఫైర్.jpg | caption = సినిమా పోస్టర్ | director = [[ప్రశాంత్‌ నీల్‌]] | producer = విజయ్ కె | writer = ప్రశాంత్ నీల్ | cinematography = భువన్ గౌడ్ | starring = {{Plain list| * ఐకాన్ సతీష్ * [[ప్రభాస్]] * [[శ్రుతి హాసన్]] * [[జగపతి బాబు]] *[[పృథ్వీరాజ్ సుకుమారన్]] }} | narrator = | music = రవి | editing = | studio = [[హోంబలే ఫిల్మ్స్]] | distributor = {{Plain list| }} | released = {{Film date|2023|12|22|df=y}} | runtime = | country = [[భారతదేశం]] | language = {{ubl|[[తెలుగు]]}}<!--For original production language(s) only, not dubs.--> | budget = ₹200 [[crore]]<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/features/prabhas-pan-india-superstar-present-total-budget-4-upcoming-films-huge-rs-700-crores/|title=Prabhas is the only PAN-INDIA superstar at present; total budget of his 4 upcoming films are a HUGE Rs. 700 crores! : Bollywood News - Bollywood Hungama|first=Bollywood|last=Hungama|date=15 December 2020}}</ref> | gross = {{INR}}800crore<ref>{{Cite web|date=23 December 2023|title=Salaar Box Office|url=https://boxofficeadda.com/telugu/box-office/salaar-box-office-collection}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> }} డైరెక్టర్ [[ప్రశాంత్‌ నీల్‌|ప్రశాంత్ నీల్]] దర్శకత్వం వహిస్తున్న చిత్రం. '''సలార్ పార్ట్‌ 1 – సీజ్‌ఫైర్‌''' సినిమాలో [[ప్రభాస్]],[[శ్రుతి హాసన్|శృతి హాసన్]] నటిస్తున్నారు.ఈ సినిమా షూటింగ్ [[తెలుగు]] భాషలో జరగనుంది. హోంబలే ఫిల్మ్స్ పతాకంపై విజయ కిరాగందుర్ ఈ సినిమాని నిర్మిస్తున్నారు.<ref>{{cite news |title=Salaar Relase Date : రూమర్స్ నమ్మెుద్దు.. సలార్ వచ్చేది అప్పుడే.. |url=https://telugu.hindustantimes.com/entertainment/salaar-movie-team-clarity-on-release-date-prabhas-prashanth-neel-121684081671021.html |access-date=14 May 2023 |publisher=Hindustan Times Telugu}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shruti to romance Prabhas in 'Salaar'|url=https://www.sify.com/movies/shruti-to-romance-prabhas-in-salaar-imagegallery-tollywood-vb3eQyaijhged.html|access-date=2021-02-08|website=Sify|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hmtvlive.com/movies/prithviraj-sukumaran-going-to-be-play-a-key-role-in-salaar-movie-71928|title=Salaar: 'సలార్' సినిమాలో ముఖ్య పాత్ర పోషించనున్న స్టార్ హీరో|last=admin1|date=2021-10-18|website=www.hmtvlive.com|language=te|access-date=2021-10-24}}</ref> ==తారాగణం== {{refbegin|2}} *[[ప్రభాస్]] సాలార్ గా<ref>{{Cite news |title=సాలార్ మూవీ ట్రైలర్ రిలీజ్ డేట్ |work=FilmiBug |url=https://www.filmibug.com/salaar/ |access-date=2023-03-31 |archive-date=2023-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230325103817/https://www.filmibug.com/salaar/ |url-status=dead }} </ref> *[[శ్రుతి హాసన్|శృతి హాసన్]] *[[జగపతి బాబు]]<ref>{{cite web|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/kannada/movies/news/jagapathi-babu-joins-prabhas-in-salaar-as-rajamanaar/articleshow/85554124.cms|title=Jagapathi Babu joins Prabhas in Salaar as Rajamanaar|date=23 August 2021|publisher=Times of India}}</ref> *మధు గురుస్వామి *[[ఈశ్వరరావు (నటుడు)|ఈశ్వరీ రావు]]<ref>{{Cite web|date=16 March 2021|title='సలార్'లో ప్రభాస్ తల్లిగా సీనియర్ నటి!|url=https://www.etvbharat.com/telugu/telangana/sitara/cinema/eswari-rao-to-be-playing-prabhas-mother-role-in-salaar/na20210316133022731|url-status=live|website=ETV Bharat News}}</ref> *[[టినూ ఆనంద్]] *[[రామచంద్రరాజు]] *ఐకాన్ సతీష్ * [[పృథ్వీరాజ్ సుకుమారన్]] * [[శ్రియా రెడ్డి]] * [[ఝాన్సీ (నటి)|ఝాన్సీ]] * [[బ్రహ్మాజీ]] * [[బాబీ సింహ]] * [[సప్తగిరి (నటుడు)|సప్తగిరి]] * కార్తికేయ దేవా<ref name="సలార్ లో పృథ్విరాజ్ చిన్నప్పటి పాత్ర లో నటించిన కుర్రాడు ఎవరో తెలుసా?">{{cite news |last1=NTV Telugu |first1= |title=సలార్ లో పృథ్విరాజ్ చిన్నప్పటి పాత్ర లో నటించిన కుర్రాడు ఎవరో తెలుసా? |url=https://ntvtelugu.com/movie-news/salaar-do-you-know-who-is-the-boy-who-played-prithvirajs-childhood-role-in-salaar-507904.html |accessdate=24 December 2023 |date=23 December 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231224155011/https://ntvtelugu.com/movie-news/salaar-do-you-know-who-is-the-boy-who-played-prithvirajs-childhood-role-in-salaar-507904.html |archivedate=24 December 2023 |language=te-IN}}</ref> * ఫర్జానా (బాలనటి) * పూజా విశ్వేశ్వర్‌<ref name="సలార్‌ నటికి తీవ్ర గాయాలు!">{{cite news |last1=Andhrajyothy |title=సలార్‌ నటికి తీవ్ర గాయాలు! |url=https://www.chitrajyothy.com/2024/tollywood/salaar-actress-injured-in-road-accident-avm-50084.html |accessdate=7 January 2024 |work= |date=7 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240107115155/https://www.chitrajyothy.com/2024/tollywood/salaar-actress-injured-in-road-accident-avm-50084.html |archivedate=7 January 2024 |language=te}}</ref> {{refend}} ==సినిమా టైటిల్ అర్థం== సాలార్ అనేది [[ఉర్దూ భాష|ఉర్దూ]] పదం.దీనికికి అర్ధం దైర్యవంతమైన నాయకుడు, దారిచూపేవాడని అర్ధం.<ref>{{Cite web|url=https://www.hmtvlive.com/movies/young-rebel-star-prabhas-latest-movie-salaar-meaning-in-telugu-57407|title='సాలార్' అంటే అర్ధం ఇదే!|last=Krishna|date=2020-12-03|website=www.hmtvlive.com|language=te|access-date=2021-10-24}}</ref> == ఓటి టి హక్కులు== ప్రేక్షకుల లో భారీ అంచనాలు ఉండటం వల్ల సలార్ చిత్రం కోసం నెట్ఫ్ ఫ్లీక్స్ వారు ఏకాంగా 320 కోట్లు ఖర్చు పెట్టారు. ప్రసార హక్కులు కోసం స్టార్ నేట్వర్క్ తీసుకుంది. కానీ ఊహించని స్థాయిలో టిఆర్పీ రాలేదు. కానీ ఓటి టి లో‌ మాత్రం బాగానే ఆకట్టుకుంది. == విడుదల== సలార్ చాలా సార్లు వాయిదా పడింది. మొదటి గా 14 ఏప్రిల్ 2023 నాడు అనుకున్నారు. కాని కీలక సన్నివేశాలను ఉండటం వల్ల జున్ కి మార్చారు. కానీ ఆదిపుష్ చిత్రం ఉండటం వల్ల మళ్లీ 14 సెప్టెంబర్ నాడు అనుకున్నారు కానీ పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ పనులు అవ్వక పోవడం వల్ల చివరికి 22 డిసెంబర్ నాడు ప్రేక్షకుల ముందుకు వచ్చింది. ==ఇతర వివరాలు== ఈ చిత్రం టైటిల్‌తో 2020 డిసెంబరు 2న ప్రకటించబడింది. దర్శకుడు ప్రశాంత్ నీల్ ప్రభాస్‌ల మధ్య మొదటి సినిమా. కన్నడ నటుడు మధు గురుస్వామి కీలక పాత్రలో నటిస్తున్నాడు.ఈ చిత్రం 2021 జనవరి 16న [[హైదరాబాదు|హైదరాబాద్‌]]<nowiki/>లో లాంఛనంగా ప్రారంభమైంది. ఈ చిత్రానికి రవి బస్రూర్ సంగీతం అందిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|title=Prabhas confirmed to work with 'KGF' director in next, 'Salaar'|url=https://www.wionews.com/entertainment/prabhas-confirmed-to-work-with-kgf-director-in-next-salaar-347070|access-date=2021-02-08|website=WION|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=Prabhas to star in ''KGF'' director Prashanth Neel''s next, ''Salaar''|url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/prabhas-to-star-in-kgf-director-prashanth-neels-next-salaar/1985999|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2021-02-08|website=[[Outlook India]]}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|title=Shruti Haasan is the leading lady of Prabhas starrer Salaar - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/kannada/movies/news/shruti-haasan-is-the-leading-lady-of-prabhas-starrer-salaar/articleshow/80493052.cms|access-date=2021-02-08|website=The Times of India|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-01-16|title=Prabhas starrer Salaar launched, Yash in attendance|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/telugu/prabhas-movie-salaar-launched-7147390/|access-date=2021-02-05|website=The Indian Express|language=en}}</ref> '[https://teluguaction.com/salaar-meaning-in-telugu/ సలార్]' అసలు ఈ సినిమా టైటిల్ కి అర్థం ఏంటి ? ఎందుకు సినిమాకి ఈ టైటిల్ ని పెట్టారంటే ? <ref>{{Cite web|title='salaar OTT Platform confirmed|url=https://teluguaction.com/salaar-ott-release-date-platform-satellite-rights/|access-date=2023-12-08|website=teluguaction|language=en}}</ref> సలార్ చిత్రం యొక్క డిజిటల్ స్ట్రీమింగ్ ఓటీటీ హక్కులు లని ప్రముఖ సంస్థ నెట్ఫ్లిక్ సొంతం చేసుకుంది. ]<ref>{{cite web|url=https://teluguaction.com/salaar-ott-release-date-platform-satellite-rights/|title=Salaar OTT Rights and Platform |work=Telugu Action |date=2023-12-26}}</ref> సాలార్ విడుదల తేదీ:[https://udaykiran.in/salaar-budget-is-huge-scale-released-on-december-22/ సాలార్] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231005085010/https://udaykiran.in/salaar-budget-is-huge-scale-released-on-december-22/ |date=2023-10-05 }} 2023 డిసెంబరు 22న విడుదల కానుంది. == మూలాలు == <references /> g3sm9od29eye2lkxydwzg7ih3qnrpc7 0 342438 4594639 4573733 2025-06-28T17:30:53Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594639 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = సాగర్ | birth_name = | birth_date = | birth_place = వెదురుపాక, ఆంధ్రప్రదేశ్, భారతదేశం | origin = | label = {{hlist|ఆదిత్య మ్యూజిక్|లహరి మ్యూజిక్ }} | occupation = {{hlist|గాయకుడు|పాటలరచయిత}} | years_active = 2004–ప్రస్తుతం | image = Singer-sagar-hires2.jpg | honorific_suffix = | caption = 2015 లో సాగర్ }} '''గంధం''' '''సాగర్''' భారతీయ నేపథ్య గాయకుడు, గీత రచయిత, సంభాషణ రచయిత, ఆయన ప్రధానంగా [[తెలుగు సినిమా]], తెలుగు సంగీతంలో పనిచేస్తాడు.<ref name=":0">{{Cite web|last=Telugu|first=TV9|date=29 September 2020|title=రాక్‌స్టార్ తమ్ముడి కొత్త రూట్‌.. పూరీతో పనిచేస్తున్న సాగర్‌ – Singer Sagar Puri Jagannadh|url=https://tv9telugu.com/singer-sagar-working-with-puri-jagannadh-for-fighter-320737.html|access-date=2020-12-28|website=TV9 Telugu|language=te-IN}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name=":1">{{Cite web|last=Tfn|first=Team|title=Sagar|url=https://www.thetelugufilmnagar.com/celebs/sagar/|access-date=2020-12-28|website=Telugu Filmnagar|language=en-US}}</ref> ఆయన తన సోదరుడు [[దేవి శ్రీ ప్రసాద్]] స్వరపరిచిన ''[[వర్షం (సినిమా)|వర్షమ్]]'' (2004) చిత్రంతో తన గాయక వృత్తిని ప్రారంభించాడు. "టాప్ లేచిపోద్ది", "శైలజ శైలజ", "నాన్నకు ప్రేమతో", "పక్కా లోకల్", "జత కలిసే", "నమ్మక తప్పని", "హలో గురు ప్రేమ కోసమే" అతని ప్రసిద్ధ పాటలు. == వ్యక్తిగత జీవితం, వృత్తి == సాగర్ తన వృత్తిని ''[[వర్షం (సినిమా)|వర్షమ్]]'' (2004) చిత్రంతో ప్రారంభించి, తరువాత సుమారు 80 పాటలు పాడాడు. ఆయన ఎక్కువగా తన సోదరుడు [[దేవి శ్రీ ప్రసాద్]] కలిసి నేపథ్య గాయకుడిగా పనిచేశాడు. జూన్ 2019లో ఆయన డాక్టర్ మౌనికా సాగర్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/music/dsps-brother-sagar-gets-married-music-composer-posts-pictures/articleshow/70159840.cms|title=DSP's brother Sagar gets married, music composer posts pictures – Times of India|date=11 July 2019|work=The Times of India|access-date=2020-12-28|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=10 July 2019|title=DSP's brother Sagar gets married – Telugu News|url=https://www.indiaglitz.com/dsp-brother-sagar-gets-married-telugu-news-240060|access-date=2020-12-28|website=IndiaGlitz.com}}</ref> ఆయన [[రాక్షసుడు (2019 సినిమా)|''రాక్షసుడు'']] చిత్రంతో సంభాషణ రచయితగా మారాడు. <ref>{{Citation|title=Kierkegaard—What "Kind of" Writer? A Dialogue|url=http://dx.doi.org/10.5040/9781350055988.ch-013|work=Authorship and Authority in Kierkegaard's Writings|year=2018|publisher=Bloomsbury Academic|doi=10.5040/9781350055988.ch-013|isbn=978-1-350-05595-7|access-date=2020-12-28}}</ref><ref>{{Cite web|date=8 June 2019|title=మాటల రచయితగా మారిన సింగర్‌|url=https://www.sakshi.com/news/movies/singer-sagar-dialogue-writer-rakshasudu-movie-1196315|access-date=2020-12-28|website=Sakshi|language=te}}</ref> ఆయన 2015 డిసెంబరు 14న మరణించిన ప్రముఖ రచయిత [[గొర్తి సత్యమూర్తి|జి. సత్యమూర్తి]] కుమారుడు. == డిస్కోగ్రఫీ == === నేపథ్య గాయకుడిగా === {| class="wikitable sortable" |+ !సంవత్సరం. !ఆల్బమ్ !పాట (s) !భాష. !స్వరకర్త |- |2003 |[[వర్షం (సినిమా)|''వర్షమ్'']] |"నీతి ముల్లై" | rowspan="6" |తెలుగు | rowspan="50" |[[దేవి శ్రీ ప్రసాద్]] |- |2004 |[[ఆర్య (సినిమా)|''ఆర్య'']] |"నువ్వంటే" |- | rowspan="5" |2005 | rowspan="2" |''[[నువ్వొస్తానంటే నేనొద్దంటానా|నువ్వోస్తానంటే నేనోడ్డాంటానా]]'' |"పారిపోక్ పిట్టా" |- |"పదం కడలనంతుంధ" |- |''[[ఒక ఊరిలో|ఓకా ఊరీలో]]'' |"యే మైకం" |- |[[బన్ని|''బన్నీ'']] |"జబీలమ్మావో" |- |''మజ్హై'' |"ముత్తు మజ్హై" |తమిళ భాష |- |2006 |''[[బొమ్మరిల్లు (2006 సినిమా)|బొమ్మరిల్లు]]'' |"నమ్మక తప్పని" | rowspan="4" |తెలుగు |- |2006 |''[[పౌర్ణమి (సినిమా)|పూర్ణిమ]]'' |"ఎవరో రావలి (డ్యూట్") |- | rowspan="2" |2007 |''[[శంకర్‌దాదా జిందాబాద్|శంకర్ దాదా జిందాబాద్]]'' |"గుడ్ మార్నింగ్ హైదరాబాద్" |- |[[తులసి (2007 సినిమా)|''తులసి'']] |"నీ కల్లతోటి" |- | rowspan="4" |2008 |''సంతోష్ సుబ్రమణ్యం'' |"ఉయిరే ఉయిరే పిరియాధే" |తమిళ భాష |- |[[రెడీ|''సిద్ధమైంది.'']] |"నా పెదవులు నువ్వైతె" |తెలుగు |- |''సంగమ'' |"సంగమా" |కన్నడ |- |[[కింగ్ (సినిమా)|''రాజు.'']] |"ఓ మన్మధుడా" | rowspan="4" |తెలుగు |- | rowspan="2" |2009 |[[కరెంట్ (సినిమా)|''ప్రస్తుతము'']] |"రెక్కలు" |- |''[[ఆర్య 2]]'' |"కరిగే లోగా (డి-ప్లగ్గ్) " |- | rowspan="2" |2010 |''[[నమో వెంకటేశ]]'' |"నీ కల్లలో" |- |''[[కుట్టి (2010 చిత్రం)|కుట్టీ]]'' |"యారో ఎన్ నెంజాయ్" |తమిళ భాష |- | rowspan="2" |2011 |[[మిస్టర్ పర్‌ఫెక్ట్|''మిస్టర్ పర్ఫెక్ట్'']] |"ఆకాశం బధలైనా" | rowspan="5" |తెలుగు |- |''[[దడ (సినిమా)|ధడా]]'' |"చిన్నగా చిన్నగా" |- | rowspan="2" |2012 |<nowiki><i id="mw1g">జూలాయి</i></nowiki> |"మీ ఇంటికి ముండు" |- |''[[సారొచ్చారు|సరోచరు]]'' |"గుసా గుసా" |- |2013 |''[[ఇద్దరమ్మాయిలతో|ఇద్దరమ్మయిలతో]]'' |"టాప్ లెచిపోడ్డి" |- |2014 |[[వీరుడొక్కడే|''వీరం'']] |"ఇవాల్ ధనా" |తమిళ భాష |- | rowspan="6" |2015 |''[[ఎవడు (సినిమా)|యెవడూ]]'' |"మొటిమ డింపుల్" | rowspan="18" |తెలుగు |- |[[లెజెండ్ (సినిమా)|''పురాణం'']] |"లాస్కు తపా" |- |''[[సన్నాఫ్ సత్యమూర్తి|ఎస్/ఓ సత్యమూర్తి]]'' |"జారుకో" |- |''[[శివమ్|శివం]]'' |"అందమైనా లోకమ్" |- |''[[శ్రీమంతుడు (2015 సినిమా)|శ్రీమంతుడు]]'' |"జథా కాలిసే" |- |''[[కుమారి 21ఎఫ్|కుమారి 21 ఎఫ్]]'' |"బేబీ యు మిస్ మి" |- | rowspan="4" |2016 |''[[నేను శైలజ|నేను శైలజా]]'' |"శైలజ శైలజ" |- |''[[నాన్నకు ప్రేమతో|నన్నకు ప్రేమతో]]'' |"నన్నకు ప్రేమతో" |- |''[[సర్దార్ గబ్బర్ సింగ్]]'' |"నీ చెపాకల్లు" |- |''[[జనతా గ్యారేజ్]]'' |"పక్కా లోకల్" |- | rowspan="7" |2017 | rowspan="2" |''[[నేను లోకల్]]'' |"తదుపరి ఏమిటి" |- |"దయచేసి పక్కకు" |- |''[[రారండోయ్ వేడుక చూద్దాం|రరండోయ్ వేదుకా చుధమ్]]'' |"బ్రహ్మరంబం" |- |''[[దువ్వాడ జగన్నాథం|DJ: దువ్వాడ జగన్నాథం]]'' |"బాక్స్ బద్దలై పొయి" |- |''[[జయ జానకి నాయక]]'' |"ఆపిల్ కోసం ఎ" |- |''[[ఉన్నది ఒకటే జిందగీ|వున్నాధి ఓకేటే జిందగి]]'' |"వున్నాడి ఓకేటే జిందగి" |- |''[[మిడిల్ క్లాస్ అబ్బాయి|మధ్యతరగతి అబ్బాయి]]'' |"కొతాగా" |- | rowspan="2" |2018 |''[[హలో గురు ప్రేమకోసమే|హలో గురు ప్రేమ కోసమే]]'' |"హలో గురు ప్రేమ కోసమే" |- |''[[రంగస్థలం (సినిమా)|రంగస్థలం]]'' |"ఎంథా ముద్దగిడియే" |కన్నడ |- |2019 |''[[F2 – ఫన్ అండ్ ఫ్రస్టేషన్|F2: వినోదం మరియు నిరాశ]]'' |"గిర్రా గిర్రా" | rowspan="6" |తెలుగు |- | rowspan="2" |2021 |''[[అల్లుడు అదుర్స్|అల్లూడు అధర్స్]]'' |"నదిలా నదిలా" |- |''[[రంగ్ దే]]'' |"బస్ స్టాండ్ బస్ స్టాండ్" |- | rowspan="5" |2022 |''[[ఆడవాళ్లు మీకు జోహార్లు (2022 సినిమా)|ఆడవల్లూ మీకు జోహర్లు]]'' |"అద్భుతం" |- |[[ఎఫ్ 3|''F3'']] |"వావ్ ఆ ఆ ఆ" |- |''[[ఖిలాడి]]'' |"పూర్తి కిక్" |- |''[[లైగ‌ర్|లైగర్]]'' |"అక్డీ పక్డీ" |తమిళ భాష |లిజో జార్జ్, డీజే చేతస్, [[సునీల్ కశ్యప్]] |- |''[[రంగ రంగ వైభవంగా|రంగరంగ వైభవంగా]]'' |"రంగరంగ వైభవంగా" | rowspan="2" |తెలుగు | rowspan="2" |[[దేవి శ్రీ ప్రసాద్]] |- |2024 |''[[కంగువా]]'' |"యోలో" |} {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !సినిమా !పాట. !స్వరకర్త !భాష. |- |2016 |''[[నేను శైలజ|నేను శైలజా]]'' |"నైట్ ఈజ్ ఇంకా యంగ్" |[[దేవి శ్రీ ప్రసాద్]] |తెలుగు |- | rowspan="2" |2022 | rowspan="2" |''[[లైగ‌ర్|లైగర్]]'' |"ది లైగర్ హంట్ థీమ్" |విక్రమ్ మాంట్రోస్ | rowspan="2" |తమిళ భాష |- |"అక్డీ పక్డీ" |లిజో జార్జ్ డీజే చేతస్ [[సునీల్ కశ్యప్]]<br /><br /> |} === స్వరకర్తగా === {| class="wikitable" |+ !సంవత్సరం. !సినిమా !దర్శకుడు !గమనికలు |- |2017 |''కచ్చే దిన్'' |శైలేంద్ర సింగ్ |హిందీ లఘు చిత్రం |} === సంభాషణ రచయితగా === {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !సినిమా !దర్శకుడు !భాష. !గమనికలు |- |2019 |[[రాక్షసుడు (2019 సినిమా)|''రాక్షసుడు'']] |[[రమేశ్ వర్మ|రమేష్ వర్మ]] |తెలుగు |సంభాషణ రచయితగా అరంగేట్రం |} == అవార్డులు - నామినేషన్లు == {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !అవార్డు !వర్గం !పాట. |- |2005 |[[నంది పురస్కారాలు|నంది అవార్డులు]]<ref>{{Cite web|title=నంది అవార్డు విజేతల పరంపర (1964–2008)|trans-title=A series of Nandi Award Winners (1964–2008)|url=http://ipr.ap.nic.in/New_Links/Film.pdf|access-date=21 August 2020|publisher=[[Andhra Pradesh (magazine)|Information & Public Relations of Andhra Pradesh]]}}(in [[తెలుగు|Telugu]])</ref> |[[నంది ఉత్తమ నేపథ్య గాయకులు|ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు]] |"నువ్వంటే" |- |2006 |[[దక్షిణాది ఫిల్మ్‌ఫేర్ పురస్కారాలు|ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డ్స్ సౌత్]] |[[ఫిల్మ్‌ఫేర్ ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు - తెలుగు|ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు-తెలుగు]] |"జబీలమ్మావో" |- |2016 |[[సౌత్ ఇండియన్ ఇంటర్నేషనల్ మూవీ అవార్డులు|సౌత్ ఇండియన్ ఇంటర్నేషనల్ మూవీ అవార్డ్స్]] |[[సైమా ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు - తెలుగు|ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు-తెలుగు]] | rowspan="2" |"జథా కాలిసే" |- |2016 |[[ఐఫా ఉత్సవం]] |ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు-తెలుగు|{{Won}} |- |2017 |[[సౌత్ ఇండియన్ ఇంటర్నేషనల్ మూవీ అవార్డులు|సౌత్ ఇండియన్ ఇంటర్నేషనల్ మూవీ అవార్డ్స్]] |[[సైమా ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు - తెలుగు|ఉత్తమ నేపథ్య గాయకుడు-తెలుగు]] |"శైలజ శైలజ" |} == మూలాలు == <references /> [[వర్గం:తూర్పు గోదావరి జిల్లా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:తెలుగు సినిమా నేపథ్యగాయకులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] cup0r370erqylcbxwlw3m8qo8zj71ih 0 345008 4594690 4593989 2025-06-29T02:00:35Z Muralikrishna m 106628 4594690 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు | country = భారతదేశం | type = శాసనపరమైన | ongoing = లేదు | previous_election = 2017 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు | previous_year = 2017 | election_date =2022 ఫిబ్రవరి 10 {{endash}} 2022 మార్చి 7 | next_election = 2027 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు | next_year = 2027 | seats_for_election = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] లోని అన్ని 403 స్థానాలు | majority_seats = 202 | turnout = 61.03% ({{decrease}} 0.21 [[శాతం పాయింట్|pp]])<ref>{{cite web|date=10 March 2022|title=Assembly polls: Turnout of women exceeds male voters' in UP this year|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/assembly-polls-turnout-of-women-exceeds-male-voters-in-up-this-year/articleshow/90111868.cms|access-date=10 March 2022|website=Times of India|language=en|archive-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309235433/https://timesofindia.indiatimes.com/india/assembly-polls-turnout-of-women-exceeds-male-voters-in-up-this-year/articleshow/90111868.cms|url-status=live}}</ref> | image_size = 120px <!--BJP-->| image1 = {{CSS image crop|Image=Yogiji in 2023.jpg|bSize=100|cWidth=80|cHeight=100|oLeft=10|oTop=8}} | leader1 = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | party1 = Bharatiya Janata Party | alliance1 = National Democratic Alliance | leader_since1 = 2017 | leaders_seat1 = [[గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్]] | last_election1 = 39.67%, 312 seats | seats1 = 255 | seat_change1 = {{decrease}} 57 | popular_vote1 = 3,80,51,721 | percentage1 = 41.29% | swing1 = {{increase}} 1.62 [[శాతం పాయింట్|pp]]) <!--SP-->| image2 = {{CSS image crop|Image=Akhilesh Yadav.jpg|bSize=100|cWidth=80|cHeight=100|oLeft=10|oTop=8}} | leader2 = [[అఖిలేష్ యాదవ్]] | leader_since2 = 2012 | party2 = Samajwadi Party | alliance2 = [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] | leaders_seat2 = [[కర్హల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కర్హల్]] | last_election2 = 21.82%, 47 seats | seats2 = 111 | seat_change2 = {{increase}} 64 | popular_vote2 = 2,95,43,934 | percentage2 = 32.1% | swing2 = {{increase}} 10.24 [[శాతం పాయింట్|pp]]) <!--Map-->| map_image = 2022 Uttar Pradesh Legislative Assembly Election Result Map.svg | map_caption = సీట్ల వారీ ఎన్నికల ఫలితాల మ్యాప్ | map_size = 300px | map2_image = {{Switcher|[[File:Bharat Uttar Pradesh Vidhan Sabha 2022.svg|300px]]|పార్టీ ద్వారా|[[File:Uttar Pradesh Legislative Assembly alliance wise.svg|300px]]|అలయన్స్ ద్వారా}} | map2_size = 300px | map2_caption = ఎన్నికల తర్వాత [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] నిర్మాణం | title = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | before_election = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | before_party = Bharatiya Janata Party | posttitle = ఎన్నికల తర్వాత [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | after_election = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | after_party = Bharatiya Janata Party }} '''2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు,''' ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని 403 అసెంబ్లీ స్థానాలకు 2024 ఫిబ్రవరి 10 నుండి, మార్చి 7 వరకు ఏడు దశల్లో ఎన్నికలు జరిగాయి. తొలి దశ ఎన్నికలు ఫిబ్రవరి 10న, చివరగా ఏడో దశ పోలింగ్ మార్చి 7న జరిగాయి. మార్చి 10న జరిగిన కౌంటింగ్‌లో 255 స్థానాల్లో బీజేపీ, 18 స్థానాల్లో మిత్రపక్షాలు గెలిచాయి. సమాజ్‌వాదీ పార్టీ 111 సీట్లు, దాని మిత్రపక్షాలు 14 సీట్లు గెలిచాయి. == నేపథ్యం == [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] పదవీకాలం 2022 మే 14న ముగియనుంది.<ref>{{Cite web|title=Terms of the Houses|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|archive-url=https://web.archive.org/web/20211117044324/https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|archive-date=17 November 2021|access-date=4 October 2021|website=Election Commission of India|language=en-IN}}</ref> [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|మునుపటి అసెంబ్లీ ఎన్నికలు]] ఫిబ్రవరి–మార్చి 2017లో జరిగాయి. ఎన్నికల తర్వాత, [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది, [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు.<ref>{{cite web|date=19 March 2017|editor-last=Chakraborty|editor-first=Ananya|others=PTI|title=Yogi Adityanath Takes Oath as Uttar Pradesh Chief Minister|url=https://www.news18.com/news/politics/yogi-adityanath-takes-oath-as-uttar-pradesh-chief-minister-1361750.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220108124028/https://www.news18.com/news/politics/yogi-adityanath-takes-oath-as-uttar-pradesh-chief-minister-1361750.html|archive-date=8 January 2022|access-date=8 January 2022|website=News18|language=en}}</ref> ==షెడ్యూలు== [[File:UP_phase_wise_election_schedule_2022.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:UP_phase_wise_election_schedule_2022.svg|ఎడమ|thumb|300x300px|నియోజకవర్గాలు, వాటి దశల మ్యాప్]] 2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల షెడ్యూల్ ను 2022 జనవరి 8న [[భారత ఎన్నికల కమిషను|కేంద్ర ఎన్నికల కమిషన్]] ప్రకటించింది.<ref name="ఏడు విడతల్లో ఐదు రాష్ట్రాల ఎన్నికలు.. నోటిఫికేషన్‌ విడుదల">{{cite news |last1=Sakshi |title=ఏడు విడతల్లో ఐదు రాష్ట్రాల ఎన్నికలు.. నోటిఫికేషన్‌ విడుదల |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/election-commission-announces-5-state-assembly-elections-2022-dates-1425941 |accessdate=28 February 2022 |work= |date=8 January 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228082312/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/election-commission-announces-5-state-assembly-elections-2022-dates-1425941 |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref> {| class="wikitable" |- ! rowspan="3" | షెడ్యూలు ! colspan="7" | దశ |- !తొలి దశ !రెండో దశ !మూడో దశ !నాలుగో దశ !ఐదో దశ !ఆరో దశ !ఏడో దశ |- | style="background:#810081;"| | style="background:#0000fe;"| | style="background:#0ff;"| | style="background:#00ff01;"| | style="background:#ff0;"| | style="background:#f60;"| | style="background:#fe0000;"| |- ! నోటిఫికేషన్ తేదీ |14 జనవరి 2022 |21 జనవరి 2022 |25 జనవరి 2022 |27 జనవరి 2022 |1 ఫిబ్రవరి 2022 |4 ఫిబ్రవరి 2022 |10 ఫిబ్రవరి 2022 |- ! నామినేషన్ చివరి తేదీ |21 జనవరి 2022 |28 జనవరి 2022 |1 ఫిబ్రవరి 2022 |3 ఫిబ్రవరి 2022 |8 ఫిబ్రవరి 2022 |11 ఫిబ్రవరి 2022 |17 ఫిబ్రవరి 2022 |- ! నామినేషన్ పరిశీలన |24 జనవరి 2022 |29 జనవరి 2022 |2 ఫిబ్రవరి 2022 |4 ఫిబ్రవరి 2022 |9 ఫిబ్రవరి 2022 |14 ఫిబ్రవరి 2022 |18 ఫిబ్రవరి 2022 |- !నామినేషన్ విత్‌డ్రా |27 జనవరి 2022 |31 జనవరి 2022 |4 ఫిబ్రవరి 2022 |7 ఫిబ్రవరి 2022 |11 ఫిబ్రవరి 2022 |16 ఫిబ్రవరి 2022 |22 ఫిబ్రవరి 2022 |- !ఎన్నిక తేదీ |10 ఫిబ్రవరి 2022 |14 ఫిబ్రవరి 2022 |20 ఫిబ్రవరి 2022 |23 ఫిబ్రవరి 2022 |27 ఫిబ్రవరి 2022 |3 మార్చి 2022 |7 మార్చి 2022 |- !ఎన్నికల ఫలితాలు లెక్కింపు | colspan="7" style="text-align:center" | '''10 మార్చి 2022''' |} == పార్టీలు, కూటములు == === {{legend2|{{party color|National Democratic Alliance}}|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]]}} === 2021 సెప్టెంబరు నెలలో, జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి, భారతీయ జనతా పార్టీ, [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)]], [[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] పార్టీల మధ్య పొత్తును నిర్ధారించింది.<ref>{{cite web|title=Our aim is to ensure NDA's victory in UP election, says Sanjay Nishad|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/our-aim-is-to-ensure-ndas-victory-in-up-election-says-sanjay-nishad20210928095903/|access-date=5 December 2021|website=ANI News|language=en|archive-date=5 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211205214358/https://www.aninews.in/news/national/general-news/our-aim-is-to-ensure-ndas-victory-in-up-election-says-sanjay-nishad20210928095903/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=NDA alliance takes shape in Uttar Pradesh; BJP, Nishad party and Apna Dal to contest upcoming Assembly polls|url=https://www.tribuneindia.com/news/nation/uttar-pradesh-nda-alliance-takes-shape-bjp-nishad-party-and-apna-dal-to-contest-the-upcoming-assembly-elections-315639|access-date=5 December 2021|website=Tribuneindia News Service|language=en|archive-date=6 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211206070834/https://www.tribuneindia.com/news/nation/uttar-pradesh-nda-alliance-takes-shape-bjp-nishad-party-and-apna-dal-to-contest-the-upcoming-assembly-elections-315639|url-status=live}}</ref> 2021 ఆగస్టు నెలలో, జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి [[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]], [[హిందుస్తానీ అవామ్ మోర్చా]], ఇతర పార్టీలతో చర్చలు జరిపింది.<ref name=":1">{{cite web|last=Mishra|first=Himanshu|date=16 November 2021|title=JD(U) likely to contest Uttar Pradesh election in alliance with BJP in 2022|url=https://www.indiatoday.in/india/story/jdu-likely-contest-uttar-pradesh-election-alliance-bjp-2022-1877097-2021-11-16|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211117170805/https://www.indiatoday.in/india/story/jdu-likely-contest-uttar-pradesh-election-alliance-bjp-2022-1877097-2021-11-16|archive-date=17 November 2021|access-date=5 December 2021|website=India Today|language=en}}</ref> అయితే సీట్ల పంపకాల చర్చలు తరువాత విఫలమయ్యాయి. <ref name=":1" /> 2021 అక్టోబరులో కొత్త ముఖాలతో కూటమి ప్రధాన పునర్నిర్మాణ ప్రయత్నాలు, ప్రభుత్వ వ్యతిరేకతను ఎదుర్కోవడానికి పార్టీల పునరుద్ధరణ జరిగింది. 2021 డిసెంబరు మొదటి 2 వారాల్లో, కూటమి ఎన్నికల ప్రచారాన్ని ప్రారంభించింది.<ref>{{Cite news|title=UP Assembly election 2022 : Top BJP leaders to hold 6 rallies next week|work=The Economic Times|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/up-assembly-election-2022-top-bjp-leaders-to-hold-6-rallies-next-week/articleshow/88094554.cms|access-date=5 December 2021|archive-date=4 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211204150236/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/up-assembly-election-2022-top-bjp-leaders-to-hold-6-rallies-next-week/articleshow/88094554.cms|url-status=live}}</ref> 2022 జనవరి 13న జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి నిషాద్ పార్టీకి 16, అప్నా దళ్‌కు 17, మిగిలిన 370 సీట్లలో భారతీయ జనతా పార్టీ పోటీ చేయడంతో వారి సీట్ల పంపకాల ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకుంది. 6 మంది నిషాద్ పార్టీ అభ్యర్థులు భారతీయ జనతా పార్టీ గుర్తుపై పోటీ చేసారు.<ref>{{Cite web |title=Known for Its Meteoric Rise, Is UP's Nishad Party Set for Success This Time? |url=https://thewire.in/politics/known-for-its-meteoric-rise-can-ups-nishad-party-repeat-the-feat-this-time |access-date=7 March 2022 |website=The Wire |archive-date=24 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220224111852/https://thewire.in/politics/known-for-its-meteoric-rise-can-ups-nishad-party-repeat-the-feat-this-time |url-status=live }}</ref>[[File:NDA candidacies for 2022 Uttar Pradesh elections.png|thumb|155px|2022 ఉత్తరప్రదేశ్ NDA పార్టీల మధ్య సీట్ల భాగస్వామ్య ఏర్పాటు మ్యాప్.]] {| class="wikitable" style="width:80%" !సంఖ్య. !పార్టీ<ref>{{cite web|last=|first=|date=24 September 2021|title=UP Election 2022: BJP announces alliance with Nishad Party, Apna Dal|url=https://www.indiatvnews.com/elections/news-up-election-2022-bjp-announces-alliance-with-nishad-party-apna-dal-736206|url-status=live|access-date=24 September 2021|website=www.indiatvnews.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20210924070922/https://www.indiatvnews.com/elections/news-up-election-2022-bjp-announces-alliance-with-nishad-party-apna-dal-736206 |archive-date=24 September 2021 }}</ref> !జెండా !చిహ్నం !నాయకుడు !చిత్రం !పోటీ చేసిన సీట్లు !పురుష అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- | style="text-align:center; background:{{party color|Bharatiya Janata Party}};color=orange" ! |'''1.''' | [[భారతీయ జనతా పార్టీ|భారతీయ జనతా పార్ఠీ]] | [[File:BJP flag.svg|50px]] | rowspan="2" | [[File:Lotos flower symbol.svg|50px]] | [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | [[File:The Uttar Pradesh Chief Minister, Shri Yogi Adityanath meeting the President, Shri Ram Nath Kovind, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on February 10, 2018 (cropped).jpg|50px]] |''370'' |''325'' |''45'' |- | rowspan="2" style="text-align:center; background:{{party color|NISHAD Party}};color:white" |'''2.''' | rowspan="2" |[[నిషాద్ పార్టీ]] | rowspan="2" |[[File:No image available.svg|50x50px]] |శ్రావణ్ నిషాద్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |6 |5 |1 |- | [[File:No image available.svg|50x50px]] |సంజయ్ నిషాద్ | [[File:No image available.svg|50x50px]] |''10'' |''10'' |''0'' |- | style="text-align:center; background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}};color:deep blue" ! |'''3.''' | [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)]] | [[File:Apna dal Flag.svg|50x50px]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] | [[అనుప్రియా పటేల్]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] |''17'' |''14'' |''3'' |- ! colspan="6" |మొత్తం !403 !354 !49 |} === {{legend2|{{party color|Samajwadi Party}}|[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]]}} === ఈ కూటమిలో మొదటగా [[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] చేరింది. తరువాత [[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]], [[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్]] కూడా ఈ కూటమిలో చేరాయి.<ref>{{cite web|date=27 July 2021|title=NCP to tie up with SP for UP assembly polls|url=https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/ncp-to-tie-up-with-sp-for-up-assembly-polls-101627408459880.html|access-date=4 December 2021|website=Hindustan Times|language=en|archive-date=4 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211204215852/https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/ncp-to-tie-up-with-sp-for-up-assembly-polls-101627408459880.html|url-status=live}}</ref>సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ తన కూటమి నుండి విడిపోయి సమాజ్ వాదీ పార్టీ కూటమిలో చేరగా, అనేక ఇతర చిన్న పార్టీలు కూడా చేరాయి.<ref>{{Cite news|title=SP-SBSP join hands, give slogan 'Khadeda Hobe' on lines of Mamata's 'Khela Hobe' battle cry|work=The Economic Times|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/sp-sbsp-join-hands-give-slogan-khadeda-hobe-on-lines-of-mamatas-khela-hobe-battle-cry/articleshow/87314480.cms?from=mdr|access-date=4 December 2021|archive-date=4 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211204215851/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/sp-sbsp-join-hands-give-slogan-khadeda-hobe-on-lines-of-mamatas-khela-hobe-battle-cry/articleshow/87314480.cms?from=mdr|url-status=live}}</ref> మొదటి సీట్ల పంపకాల చర్చల సమయంలో, సమాజ్ వాదీ పార్టీ, [[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌|రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌కు]] 36 సీట్లు ఇవ్వడానికి అంగీకరించింది. ప్రారంభంలో, రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌ 60 సీట్లుకు డిమాండు చేయగా, సమాజ్ వాదీ పార్టీ 30 వరకు వదులుకోవడానికి సిద్ధపడింది. తరువాత రెండు పార్టీలు 33 సీట్లను ఖరారు చేశాయి, రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌ ఎక్కువగా పశ్చిమ ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో పోటీ చేసింది.ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ, సమాజ్ వాదీ పార్టీ పొత్తు కోసం చర్చలు ప్రారంభించాయి.<ref>{{cite web|last=Abhishek|first=Kumar|date=24 November 2021|title=AAP heading for alliance with SP, Sanjay Singh says after meeting Akhilesh Yadav|url=https://www.indiatoday.in/elections/uttar-pradesh-assembly-polls-2022/story/aap-samajwadi-party-alliance-sanjay-singh-arvind-kejriwal-akhilesh-yadav-1880244-2021-11-24|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211130002601/https://www.indiatoday.in/elections/uttar-pradesh-assembly-polls-2022/story/aap-samajwadi-party-alliance-sanjay-singh-arvind-kejriwal-akhilesh-yadav-1880244-2021-11-24|archive-date=30 November 2021|access-date=5 December 2021|website=India Today|language=en}}</ref><ref>{{cite web|date=25 November 2021|title=AAP, SP discuss seat-sharing for UP polls|url=https://indianexpress.com/article/cities/lucknow/aap-samajwadi-party-alliance-up-elections-7639022/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211206160329/https://indianexpress.com/article/cities/lucknow/aap-samajwadi-party-alliance-up-elections-7639022/|archive-date=6 December 2021|access-date=7 December 2021|website=The Indian Express|language=en}}</ref> అయితే సీట్ల పంపకంపై వారు ఏకాభిప్రాయానికి రాలేకపోయారు.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/aap-sp-deadlock-over-seat-sharing-aap-to-go-it-alone-in-up/articleshow/88274708.cms?from=mdr|title=AAP-SP deadlock over seat sharing, AAP to go it alone in UP|work=The Economic Times|access-date=17 December 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211217104158/https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/uttar-pradesh/aap-sp-deadlock-over-seat-sharing-aap-to-go-it-alone-in-up/articleshow/88274708.cms?from=mdr|archive-date=17 December 2021}}</ref> ప్రగతిశీల సమాజ్ వాదీ పార్టీ (లోహియా) తరువాత కూటమిలో చేరింది. 2022 జనవరి 13న, కూటమి ఎన్నికల మొదటి కొన్ని దశలకు తన ప్రారంభ అభ్యర్థులను ప్రకటించింది.[[File:Samajwadi+ alliance candidates (2022 Uttar Pradesh elections).png|thumb|155px|2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలకు SP+ పార్టీల మధ్య సీట్ల భాగస్వామ్య ఏర్పాటు మ్యాప్.]] {| class="wikitable" style="width:80%" !సంఖ్య. !పార్ఠీ<ref>{{cite web|date=23 December 2021|title=From RLD to Mahan Dal, SP's new allies: the smaller parties|url=https://indianexpress.com/article/india/political-pulse/samajwadi-party-coalition-partners-election-7685431/|access-date=21 January 2022|website=The Indian Express|language=en|archive-date=21 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220121071819/https://indianexpress.com/article/india/political-pulse/samajwadi-party-coalition-partners-election-7685431/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last=|first=|date=13 January 2022|title=SP & Allies Parade Strength & Unity, Chalk Out Consensus On Seat-sharing |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/sp-allies-parade-strength-unitychalk-out-consensus-on-seat-sharing/articleshow/88865020.cms|url-status=live|access-date=21 January 2022|website=The Times of India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220113013532/http://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/sp-allies-parade-strength-unitychalk-out-consensus-on-seat-sharing/articleshow/88865020.cms |archive-date=13 January 2022 }}</ref> !జెండా !చిహ్నం !నాయకుడు !చిత్తరువు !పోటీ చేసిన సీట్లు !పురుష అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- | style="text-align:center; background:{{party color|Samajwadi Party}};color:red" ! |'''1.''' | [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] | rowspan="5" | [[File:Indian Election Symbol Cycle.png|50px]] | [[అఖిలేష్ యాదవ్]] | [[File:Akhilesh Yadav.jpg|64x64px]] |347 |310 |37 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Pragatisheel Samajwadi Party (Lohiya)}};color:black" ! |'''2.''' | [[ప్రగతిశీల్ సమాజ్‌వాదీ పార్టీ (లోహియా)|ప్రగతిశీల సమాజ్ వాదీ పార్టీ (లోహియా)]] | [[File:प्रसपा लोहिया ध्वज.jpg|50x50px]] | [[శివపాల్ సింగ్ యాదవ్]] |[[File:Shivpal singh Yadav.png|55x55px]] |1 |1 |0 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Mahan Dal}};color:white" |'''3.''' |[[మహాన్ దళ్]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |కేశవ్ దేవ్ మౌర్య |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |2 |1 |1 |- | style="text-align:center; background:{{Party color|Janvadi Party (Socialist)}};color:white" |'''4.''' |జన్వాడి పార్టీ (సోషలిస్ట్) |[[File:No image available.svg|50x50px]] |సంజయ్ చౌహాన్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |1 |1 |0 |- | rowspan="2" style="text-align:center; background:{{party color|Apna Dal (Kamerawadi)}};color:white"|'''5.''' | rowspan="2" |[[అప్నా దళ్ (కామెరావాడి)|అప్నా దళ్ (కమెరావాడి)]] | rowspan="2" |[[File:Apna dal Flag.svg|50x50px]] |[[పల్లవి పటేల్]] |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |1 |0 |1 |- |[[File:No image available.svg|50x50px]] |కృష్ణ పటేల్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |4 |3 |1 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}};color:white" ! |'''6.''' | [[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] |[[File:Rashtriya Lok Dal Flag new.jpg|50x50px]] |[[File:Indian Election Symbol Hand Pump.png|50px]] |[[జయంత్ చౌదరి]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] |33 |31 |2 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}};color:black" ! |'''7.''' |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] |ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |''17'' |''16'' |''1'' |- | style="text-align:center; background:{{party color|Nationalist Congress Party}};color:white" ! |'''8.''' | [[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]] | [[File:NCP-flag.svg|50px]] | [[File:Nationalist Congress Party Election Symbol.png|50px]] | కె.కె. శర్మ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] | 1<ref>{{cite web|last=|first=|date=13 January 2022|title=SP declares alliance with NCP, gives lone Anupshahr seat to ally |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/meerut/sp-declares-alliance-with-ncp-gives-lone-anupshahr-seat-to-ally/articleshow/88862336.cms|url-status=live|access-date=21 January 2022|website=The Times of India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220112230708/http://timesofindia.indiatimes.com/city/meerut/sp-declares-alliance-with-ncp-gives-lone-anupshahr-seat-to-ally/articleshow/88862336.cms |archive-date=12 January 2022 }}</ref> | 1 | 0 |- ! colspan="6" |Total !402 !TBD !TBD |} === {{legend2|{{party color|Bahujan Samaj Party}}|[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ]]}} === గత సంవత్సరాల్లో కాకుండా, [[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] ఎన్నికల్లో ఒంటరిగా పోటీ చేస్తామని ప్రకటించింది.<ref name=":02">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/mayawati-says-no-alliance-for-up-polls-bsp-will-contest-all-403-seats/articleshow/81517527.cms?from=mdr|title=Mayawati says no alliance for UP polls, BSP will contest all 403 seats|last=Singh|first=Sanjay|work=The Economic Times|access-date=23 May 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210523114027/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/mayawati-says-no-alliance-for-up-polls-bsp-will-contest-all-403-seats/articleshow/81517527.cms?from=mdr|archive-date=23 May 2021}}</ref> [[భారతీయ జనశక్తి పార్టీ]], పచ్చసి పరివర్తన్ సమాజ్ పార్టీ, విశ్వశాంతి పార్టీ, సంయుక్త్ జనదేశ్ పార్టీ, ఆదర్శ్ సంగ్రామ్ పార్టీ, అఖండ వికాస్ భారత్ పార్టీ, సర్వజన్ ఆవాజ్ పార్టీ, జగ్రుక్ జనతా పార్టీ, సర్వజన్ సేవా పార్టీ వంటి పది చిన్న రాజకీయ పార్టీలతో బీఎస్పీ పొత్తు పెట్టుకుంది..<ref>{{cite web | last=Tiwari | first=Umesh | title=यूपी चुनाव 2022: विकास के लिए बसपा प्रमुख मायावती के साथ आए 10 राजनीतिक दल, समर्थन का किया ऐलान | website=Dainik Jagran | date=18 January 2022 | url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/lucknow-city-up-vidhan-sabha-election-10-political-parties-came-with-bsp-chief-mayawati-for-development-announced-support-22393621.html | language=hi | access-date=22 January 2022 | archive-date=22 January 2022 | archive-url=https://web.archive.org/web/20220122124350/https://www.jagran.com/uttar-pradesh/lucknow-city-up-vidhan-sabha-election-10-political-parties-came-with-bsp-chief-mayawati-for-development-announced-support-22393621.html | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |date=19 January 2022 |title=Nine Parties Extend Support To Mayawati |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/nine-parties-extend-support-to-mayawati/articleshow/88984110.cms |access-date=22 January 2022 |website=The Times of India |archive-date=22 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122124350/https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/nine-parties-extend-support-to-mayawati/articleshow/88984110.cms |url-status=live }}</ref> {| class="wikitable" style="width:80%" |- !సంఖ్య !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !లీడర్ !చిత్రం !పోటీ చేసిన స్థానాలు !పు.అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- |! style="text-align:center; background:{{party color|Bahujan Samaj Party}};color:white"|'''1.''' | [[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] | [[File:Elephant Bahujan Samaj Party.svg|50px]] | [[File:Indian Election Symbol Elephant.png|60px]] | [[మాయావతి]] | [[File:Mayawati.jpg|50px]] | 403<ref name=":0">{{Cite news|last=Singh|first=Sanjay|title=Mayawati says no alliance for UP polls, BSP will contest all 403 seats|work=The Economic Times|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/mayawati-says-no-alliance-for-up-polls-bsp-will-contest-all-403-seats/articleshow/81517527.cms?from=mdr|access-date=23 May 2021|archive-date=23 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210523114027/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/mayawati-says-no-alliance-for-up-polls-bsp-will-contest-all-403-seats/articleshow/81517527.cms?from=mdr|url-status=live}}</ref> |366 |37 |} === {{legend2|{{party color|Indian National Congress}}|[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]}} === 2021 అక్టోబరు 19న, ఉత్తర ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ నాయకురాలు ప్రియాంక గాంధీ రాబోయే ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల్లో మహిళలకు 40% టిక్కెట్లు ఇస్తామని ప్రకటించారు..<ref>{{Cite news |last=Rashid |first=Omar |date=19 October 2021 |title=Congress to give 40% of tickets to women in Uttar Pradesh assembly polls, says Priyanka Gandhi |language=en-IN |work=The Hindu |url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/congress-to-give-40-of-tickets-to-women-in-uttar-pradesh-assembly-polls-says-priyanka-gandhi/article37072048.ece |access-date=3 March 2022 |issn=0971-751X |archive-date=23 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220423212829/https://www.thehindu.com/news/national/other-states/congress-to-give-40-of-tickets-to-women-in-uttar-pradesh-assembly-polls-says-priyanka-gandhi/article37072048.ece |url-status=live }}</ref> {| class="wikitable" style="width:80%" |- !సంఖ్య !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !లీడర్ !చిత్రం !పోటీ చేసిన స్థానాలు !పు.అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- |! style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}};color:white"|'''1.''' | [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | [[File:Indian National Congress Flag.svg|50px]] | [[File:Hand INC.svg|60px]] | [[ప్రియాంక గాంధీ]] | [[దస్త్రం:Priyanka Gandhi Vadra (7).jpg|ఎడమ|frameless|50x50px]] |399<ref name="auto8">{{cite web|title=Uttar Pradesh General Legislative Election 2022|url=https://old.eci.gov.in/files/file/14185-uttar-pradesh-general-legislative-election-2022/|website=Election Commission of India|language=en}}</ref> |244 |155 |} === {{legend2|{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}}|[[భాగీదారీ పరివర్తన్ మోర్చా]]}} === [[ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్|ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఇ-ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్]], జన్ అధికార్ పార్టీ, భారత్ ముక్తి మోర్చా, జనతా క్రాంతి పార్టీ, భారతీయ వంచిత్ సమాజ్ పార్టీ మొత్తం 403 స్థానాల్లో పోటీ చేసేందుకు ఫ్రంట్‌గా ఏర్పడ్డాయి..<ref name=":2">{{cite web|date=23 January 2022|title=AIMIM announces launch of new front for UP assembly polls|url=https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/aimim-announces-launch-of-new-front-for-up-assembly-polls-101642878223887.html|access-date=23 January 2022|website=Hindustan Times|language=en|archive-date=23 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220123040325/https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/aimim-announces-launch-of-new-front-for-up-assembly-polls-101642878223887.html|url-status=live}}</ref> {| class="wikitable" style="width:80%" |+ !సంఖ్య !పార్టీ<ref name=":2" /> !జెండా !చిప్నం !నాయకుడు !చిత్రం !పోటీచేసిన సీట్లు !పు. అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- | style="text-align:center; background:{{party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}};color:white" ! |'''1.''' | [[ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్|ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఇ-ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్]] |[[File:All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen logo.svg|50x50px]] |[[File:Indian Election Symbol Kite.svg|50x50px]] |షౌకత్ అలీ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |95<ref name="auto8"/> |90 |5 |- | style="text-align:center; background:#b0251e;color:white" ! |'''2.''' |జన్ అధికార్ పార్టీ |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |బాబు సింగ్ కుష్వాహా |[[File:Kushwaha2.jpg|50x50px]] |137<ref name="auto8"/> |119 |18 |- | style="text-align:center; background:#08ccfc;color:black" ! |'''3.''' | భారత్ ముక్తి మోర్చా |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |వామన్ మేష్రామ్ |[[File:Waman Meshram on Facebook.jpg|50x50px]] | | | |- | style="text-align:center; background:white;color:black" ! |'''4.''' |జనతా క్రాంతి పార్టీ |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |అనిల్ సింగ్ చౌహాన్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] | | | |- | style="text-align:center; background:#f84996;color:black ! |'''5.''' |భారతీయ వంచిత సమాజ్ పార్టీ |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |రామ్ ప్రసాద్ కశ్యప్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] | | | |- | style="text-align:center; background:{{party color|Peace Party of India}};color:black" !|'''6.''' |పీస్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా |[[File:Peace Party Of India Flag.jpg|50x50px]] |[[File:Indian election symbol glass tumbler.svg|50px]] |మొహమ్మద్ అయూబ్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] | | | |- | style="text-align:center; background:{{party color|Rashtriya Ulama Council}};color:black" !|'''7.''' |రాష్ట్రీయ ఉలమా కౌన్సిల్ |[[File:Rashtriya Ulama Council (RUC) Flag.jpg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |ఆమిర్ రషాది మద్ని |[[File:Maulana Aamir Rashadi Madni.jpg|87x87px]] | | | |} === {{legend2|{{party color|Left Front}}|వామపక్షం}} === {| class="wikitable" style="width:80%" |+ !సంఖ్య !పార్టీ<ref name="auto8"/> !జెండా !చిహ్నం !లీడర్ !చిత్రం !పోటీ చేసిన స్థానాలు !పు. అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India}};color:white" |'''1.''' |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |[[File:CPI-banner.svg|50x50px]] |[[File:CPI symbol.svg|50x50px]] |గిరీష్ శర్మ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |35 |34 |1 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist)}};color:white" |'''2.''' |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |[[File:CPI-M-flag.svg|50x50px]] | [[File:CPI(M) election symbol - Hammer Sickle and Star.svg|50x50px]] |హీరా లాల్ యాదవ్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |3{{efn|[[CPI(M)]] supported Samajwadi Party led alliance in all other seats.}} |3 |0 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Communist Party of India (Marxist–Leninist) Liberation}};color:white" |'''3.''' |[[కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్]] |[[File:CPIML LIBERATION FLAG.png|50x50px]] |[[File:Flag Logo of CPIML.png|50x50px]] |సుధాకర్ యాదవ్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |11 |9 |2 |- | style="text-align:center; background:{{party color|All India Forward Bloc}};color:white" |'''4.''' |[[ఆల్ ఇండియా ఫార్వర్డ్ బ్లాక్]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:Indian Election Symbol Lion.svg|50x50px]] | ఎస్.ఎన్. సింగ్ చౌహాన్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |3 |3 |0 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Socialist Unity Centre of India (Communist)}};color:black" |'''5.''' |[[సోషలిస్ట్ యూనిటీ సెంటర్ ఆఫ్ ఇండియా (కమ్యూనిస్టు)|సోషలిస్ట్ యూనిటీ సెంటర్ ఆఫ్ ఇండియా (కమ్యూనిస్ట్)]] |[[File: SUCI flag.svg|50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] | వి.ఎన్. సింగ్ |[[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |9 |9 |0 |} === ఇతరులు === * [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆమ్ ఆద్మీ]] మొత్తం 403 సీట్లలోనూ పోటీ చేస్తామని ప్రకటించింది, కానీ తరువాత 349 సీట్లలో పోటీ చేసింది, అందులో [[చార్తావాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చార్తవాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]] కూడా ఉంది, అక్కడ [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆమ్ ఆద్మీ]]<nowiki/>అభ్యర్థి ఎన్నికల ముందు సమాజ్ వాదీ పార్టీలో చేరారు.ఆమ్ ఆద్మీ సమాజ్ వాదీ పార్టీతో పొత్తు చర్చను ప్రారంభించింది కానీ పొత్తు కోసం చర్చలు విజయవంతం కాలేదు.<ref>{{Cite web|date=9 February 2022|title=AAP candidate from Charthawal constituency joins Samajwadi Party on UP poll eve|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/feb/09/aap-candidate-from-charthawal-constituency-joins-samajwadi-party-on-up-poll-eve-2417442.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220415143311/https://www.newindianexpress.com/nation/2022/feb/09/aap-candidate-from-charthawal-constituency-joins-samajwadi-party-on-up-poll-eve-2417442.html|archive-date=15 April 2022|access-date=11 June 2022|website=The New Indian Express}}</ref> * శివసేన ఎన్నికల్లో 403 సీట్లలోనూ పోటీ చేస్తామని ప్రకటించింది, తరువాత దానిని 36 సీట్లకు తగ్గించారు. * [[ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్|AIMIM]] మొదట కూటమిలో భాగంగా ఉంది. 100 సీట్లలో సీట్ల వాటా ఇవ్వబడింది, అయితే సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ,సమాజ్ వాదీ పార్టీతో చేతులు కలపడానికి కూటమిని విచ్ఛిన్నం చేసినప్పుడు, AIMIM 95 సీట్లలో ఒంటరిగా ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తామని ధృవీకరించింది. తరువాత VSIP, LJP (రామ్ విలాస్), రాష్ట్రీయ రాష్ట్రవాది పార్టీ, ABHM, ASPKR వంటి పార్టీలు కూడా ఎన్నికల్లో తమ భాగస్వామ్యాన్ని ధృవీకరించాయి.<ref>{{Cite web |date=28 January 2012 |first=Arvind |last=Chauhan |title=Former Commando In Mulayam, Shivpal Security To Contest From Lucknow Cantt |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/former-commando-in-mulayam-shivpal-security-to-contest-from-lucknow-cantt/articleshow/89167969.cms |access-date=11 June 2022 |website=The Times of India |language=en |archive-date=11 June 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220611210533/https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/former-commando-in-mulayam-shivpal-security-to-contest-from-lucknow-cantt/articleshow/89167969.cms |url-status=live }}</ref><ref name=":4">{{Cite web |date=23 December 2021 |title=LJP (Ram Vilas) to go it alone in UP Assembly polls |url=https://www.thestatesman.com/uttar-pradesh/ljp-ram-vilas-go-alone-assembly-polls-1503032636.html |access-date=11 June 2022 |website=The Statesman |language=en-US |archive-date=11 June 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220611204340/https://www.thestatesman.com/uttar-pradesh/ljp-ram-vilas-go-alone-assembly-polls-1503032636.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=11 March 2022 |title=Bhim Army's Chandra Shekhar Azad loses to Yogi in Gorakhpur, forfeits deposit |url=https://www.hindustantimes.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election/up-election-results-bhim-army-s-chandra-shekhar-azad-loses-to-yogi-in-gorakhpur-101646975404754.html |access-date=11 June 2022 |website=Hindustan Times |language=en |archive-date=12 June 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220612045957/https://www.hindustantimes.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election/up-election-results-bhim-army-s-chandra-shekhar-azad-loses-to-yogi-in-gorakhpur-101646975404754.html |url-status=live }}</ref> {| class="wikitable" " style="width:80%" !సంఖ్య !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !లీడర్ !చిత్రం !పోటీ చేసిన స్థానాలు !పు. అభ్యర్థులు !స్త్రీల అభ్యర్థులు |- |! style="text-align:center; background:{{party color|Aam Aadmi Party}};color:white"|'''1.''' | [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆమ్ ఆద్మీ]] | [[File:Aam Aadmi Party logo (English).svg|50px]] | [[File:AAP Symbol.png|50px]] | సంజయ్ సింగ్ | [[File:Sanjay Singh (cropped).jpg|50px]] |349<ref>{{Cite news|last=|first=|date=1 September 2021|title=AAP will contest on all 403 seats in UP assembly polls: Sanjay Singh|work=Business Standard India|url=https://www.business-standard.com/article/politics/aap-will-contest-on-all-403-seats-in-up-assembly-polls-sanjay-singh-121090100043_1.html|access-date=24 January 2022|archive-date=24 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220124055855/https://www.business-standard.com/article/politics/aap-will-contest-on-all-403-seats-in-up-assembly-polls-sanjay-singh-121090100043_1.html|url-status=live}}</ref><ref name="auto8"/> |319 |30 |- |style="text-align:center;background:{{party color|Janata Dal (United)}};color:white"|'''2.''' | [[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] | [[File:Janata Dal (United) Flag.svg|border|50x50px]] | [[File:Indian Election Symbol Arrow.svg|50x50px]] |{{Ndash}} | [[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |27<ref name="auto8"/> |26 |1 |- |! style="text-align:center; background:{{party color|Shiv Sena}};color:white"|'''3.''' | [[శివసేన]] | [[File:Logo of Shiv Sena.svg|50x50px]] | [[File:Indian Election Symbol Bow And Arrow.svg|50x50px]] | ఠాకూర్ సింగ్ | [[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] | 36<ref name="auto8"/> |29 |7 |- |! style="text-align:center; background:{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}};color:black"|'''4.''' |[[లోక్‌తాంత్రిక్ జనతా దళ్]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |రఘురాజ్ ప్రతాప్ సింగ్ | [[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |16<ref name="auto8"/> |15 |1 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Vikassheel Insaan Party}};color:white" ! |'''5.''' | [[వికాశీల్ ఇన్సాన్ పార్టీ]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] | [[File:No image available.svg|50x50px]] | [[ముఖేష్ సహాని|ముఖేష్ సహానీ]] | [[File:Circle-icons-profile.svg|50x50px]] |53<ref name="auto8"/> |47 |6 |- | style="text-align:center; background:{{party color|Lok Janshakti Party (Ram Vilas)}};color:white" ! |'''6.''' |[[లోక్ జనశక్తి పార్టీ (రామ్ విలాస్)]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] | [[File:Indian Election Symbol Helicopter.jpg|50x50px]] |[[చిరాగ్ పాశ్వాన్|చిరాగ్ పాస్వాన్]] | [[File:Chirag Paswan.jpg|61x61px]] |21<ref name="auto8"/> |20 |1 |- | style="text-align:center; background:Blue;color:white" |'''7.''' |[[ఆజాద్ సమాజ్ పార్టీ (కాన్షి రామ్)|ఆజాద్ సమాజ్ పార్టీ (కాన్షి రామ్]] | [[File:Azad samaj party.png|50x50px]] |[[File:No image available.svg|50x50px]] |[[చంద్రశేఖర్ ఆజాద్ రావణ్|చంద్ర శేఖర్ ఆజాద్]] |[[File:Chandrashekhar Azad Ravan (cropped).jpg|69x69px]] |110<ref name="auto8"/> |104 |6 |} == పార్టీల మేనిఫెస్టో== ===బీజేపీ మేనిఫెస్టోలో ప్రధాన హామీలు === *సాగునీటి కోసం రైతులకు ఉచిత విద్యుత్ *గోధుమ, వరి పంటకు కనీస మద్దతు ధర<ref name="యూపీలో బీజేపీ ఎన్నికల హామీలివే...">{{cite news |last1=Andhra Jyothy |title=యూపీలో బీజేపీ ఎన్నికల హామీలివే... |url=https://www.andhrajyothy.com/telugunews/bjp-promises-free-electricity-to-farmers-in-up-sks-mrgs-elections-192202081225145 |accessdate=28 February 2022 |work= |date=8 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228095050/https://www.andhrajyothy.com/telugunews/bjp-promises-free-electricity-to-farmers-in-up-sks-mrgs-elections-192202081225145 |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref> *స్వామి వివేకానంద యువ సశక్తికరణ్‌ యోజన కింద 2 కోట్ల ట్యాబ్‌లు, స్మార్ట్‌ఫోన్లు ఉచితంగా పంపిణీ *ఏటా హోళీ, దీపావళి పండుగ రోజుల్లో ఒక్కో సిలిండర్ చొప్పున ఫ్రీగా అందజేత * 60 ఏళ్లు పైబడిన మహిళలకు ప్రజా రవాణాలో ఉచిత ప్రయాణం * కాలేజీకి వెళ్లే యువతులకు ఉచితంగా స్కూటీలు *పట్టణ పేదలకు తక్కువ ధరకు ఆహారం 'మా అన్నపూర్ణ క్యాంటీన్'ల ఏర్పాటు *వితంతు పెన్షన్ 1,500 రూపాయలకు పెంపు *లవ్ జీహాద్ కేసుల్లో దోషులుగా తేలితే పదేళ్ల జైలు శిక్ష, రూ.లక్ష జరిమానా *రాష్ట్ర తలసరి ఆదాయం రెట్టింపు చేయడం *రాష్ట్రంలోకి రూ.10 లక్షల కోట్ల పెట్టుబడులను ఆకర్షించడం *15 రోజుల్లోనే చెరుకు పంట బకాయిలు చెల్లింపు *కన్యా సుమంగళ యోజన పథకం కింద అందించే ఆర్థిక సాయాన్ని రూ.15,000 నుంచి రూ.25,000కు పెంపు *కొత్తగా ఆరు మెగా ఫుడ్ పార్కుల ఏర్పాటు<ref name="యూపీలో ‘ఉచితాల’ వర్షం కురిపించిన భాజపా..">{{cite news |last1=Eenadu |title=యూపీలో ‘ఉచితాల’ వర్షం కురిపించిన భాజపా.. |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/amit-shah--releases-lok-kalyan-sankalp-patra-in-lucknow/0500/122027206 |accessdate=28 February 2022 |work= |date=8 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228093648/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/amit-shah--releases-lok-kalyan-sankalp-patra-in-lucknow/0500/122027206 |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref><ref name="ఉత్తరప్రదేశ్‌లో మరోసారి అధికారమే లక్ష్యంగా బీజేపీ మేనిఫెస్టో">{{cite news |last1=TV5 News |title=ఉత్తరప్రదేశ్‌లో మరోసారి అధికారమే లక్ష్యంగా బీజేపీ మేనిఫెస్టో |url=http://www.tv5news.in/india/bjp-manifesto-for-2022-uttar-pradesh-election-released-802562 |accessdate=28 February 2022 |date=9 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228094734/http://www.tv5news.in/india/bjp-manifesto-for-2022-uttar-pradesh-election-released-802562 |archivedate=28 February 2022 |language=en}}</ref> ===సమాజ్‌వాదీ పార్టీ మేనిఫెస్టోలో ప్రధాన హామీలు=== *15 రోజుల్లో చెరుకు రైతులకు పరిహారం అందజేత *రైతు పోరాటాల సందర్భంగా ప్రాణాలు కోల్పోయిన రైతుల కుటుంబాలకు 25 లక్షల రూపాయల నష్టపరిహారం *ద్విచక్ర వాహనదారులందరికీ ప్రతి నెలా ఒక లీటర్ ఉచిత పెట్రోల్‌<ref name="అధికారంలోకి వస్తే నెలకి లీటర్ పెట్రోల్ ఫ్రీ...!">{{cite news |last1=TV5 News |title=అధికారంలోకి వస్తే నెలకి లీటర్ పెట్రోల్ ఫ్రీ...! |url=http://www.tv5news.in/india/sp-manifesto-guarantees-33-reservation-for-women-in-government-jobs-802476 |accessdate=28 February 2022 |work= |date=8 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228100318/http://www.tv5news.in/india/sp-manifesto-guarantees-33-reservation-for-women-in-government-jobs-802476 |archivedate=28 February 2022 |language=en}}</ref> *ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలలో మహిళలకు 33 శాతం రిజర్వేషన్లు *12వ తరగతి బోర్డు పరీక్షలో ఉత్తీర్ణులైన బాలికలకు రూ. 36,000 ఒకేసారి చెల్లించే ‘కన్యా విద్యా ధన్' పథకంతో పాటు పాటు ప్రాథమిక తరగతుల నుంచి పీ.జి వరకు బాలికలకు ఉచిత విద్య *దారిద్య్ర రేఖకు దిగువన ఉన్న మహిళలు, కుటుంబాలకు ప్రతి సంవత్సరం రూ. 18,000 రూపాయల<ref name="సమాజ్ వాదీ పార్టీ మేనిఫెస్టో.. గెలిపిస్తే కోటి ఉద్యోగాలు!">{{cite news |last1=Dishadaily (దిశ) |first1= |title=సమాజ్ వాదీ పార్టీ మేనిఫెస్టో.. గెలిపిస్తే కోటి ఉద్యోగాలు! |url=https://www.dishadaily.com/1-crore-jobs-if-we-win-akhilesh |accessdate=28 February 2022 |work= |date=8 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228100124/https://www.dishadaily.com/1-crore-jobs-if-we-win-akhilesh |archivedate=28 February 2022}}</ref> *12వ తరగతి ఉత్తీర్ణులైన విద్యార్థులందరికీ ఉచితంగా ల్యాప్‌టాప్‌లు *ఏడాదిలో అన్ని గ్రామాలు, పట్టణాల్లో సీసీ కెమెరాలు ఏర్పాటు * ప్రతి జిల్లాలో మోడల్ స్కూల్స్ నిర్మాణం<ref name="రైతులకు రుణమాఫీ, మహిళలకు ఫించన్లు, 300 యూనిట్ల ఉచిత్ విద్యుత్.. యూపీలో ఎస్పీ హామీలు.. పూర్తి వివరాలు">{{cite news |last1=News18 Telugu |title=రైతులకు రుణమాఫీ, మహిళలకు ఫించన్లు, 300 యూనిట్ల ఉచిత్ విద్యుత్.. యూపీలో ఎస్పీ హామీలు.. పూర్తి వివరాలు |url=https://telugu.news18.com/news/national/samajwadi-party-released-its-election-manifesto-with-free-pensions-three-hundred-units-electricity-ak-1195590.html |accessdate=28 February 2022 |date=8 February 2022 |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref> ===కాంగ్రెస్ పార్టీ మేనిఫెస్టోలో ప్రధాన హామీలు=== *20 లక్షల ప్రభుత్వ ఉద్యోగ నియామకాలు<ref name="20 లక్షల ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు.. యూపీ ఎన్నికల మేనిఫెస్టోలో కాంగ్రెస్ హామీ">{{cite news |last1=TV9 Telugu |first1= |title=20 లక్షల ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు.. యూపీ ఎన్నికల మేనిఫెస్టోలో కాంగ్రెస్ హామీ |url=https://tv9telugu.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election-2022/priyanka-gandhi-launches-congress-manifesto-for-up-elections-promises-20-lakh-government-jobs-632348.html |accessdate=28 February 2022 |date=9 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228100735/https://tv9telugu.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election-2022/priyanka-gandhi-launches-congress-manifesto-for-up-elections-promises-20-lakh-government-jobs-632348.html |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref> *వరి, గోధుమలను క్వింటాల్‌కు రూ.2500, చెరకు క్వింటాల్‌కు రూ.400 చొప్పున కొనుగోలు *ఎస్సీ, ఎస్టీ విద్యార్థులకు కేజీ మొదలు పీజీ వరకు ఉచిత విద్య *ఎస్సీ, ఎస్టీ ప్రభుత్వ ఉద్యోగులకు ప్రమోషన్లలో రిజర్వేషన్లు *కోల్ సామాజిక వర్గానికి ఎస్టీ మోదా కల్పన *పాఠశాలల్లో వంటవారికి నెలసరి జీతం రూ.5,000కు పెంపు *విధి నిర్వహణలో ప్రాణాలు కోల్పోయిన కోవిడ్ వారియర్స్‌కు రూ.50లక్షల పరిహారం *కోవిడ్‌ బాధిత కుటుంబాలకు రూ.25వేల ఆర్థిక సాయం *అనుభవం, నిబంధనల మేరకు కాంట్రాక్ట్ టీచర్ల ఉద్యోగాలు క్రమబద్ధీకరణ *చిన్న తరహా పరిశ్రమలకు ప్రత్యేక రాయితీలు<ref name="వ్యవసాయ రుణాల మాఫీ, మహిళలకు 40శాతం ఉద్యోగాలు.. కాంగ్రెస్ మేనిఫెస్టో విడుదల">{{cite news |last1=TV9 Telugu |first1=TV9 |title=వ్యవసాయ రుణాల మాఫీ, మహిళలకు 40శాతం ఉద్యోగాలు.. కాంగ్రెస్ మేనిఫెస్టో విడుదల |url=https://tv9telugu.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election-2022/uttar-pradesh-assembly-election-2022-congress-releases-manifesto-offers-free-education-to-st-sc-students-632678.html |accessdate=28 February 2022 |date=10 February 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228101142/https://tv9telugu.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election-2022/uttar-pradesh-assembly-election-2022-congress-releases-manifesto-offers-free-education-to-st-sc-students-632678.html |archivedate=28 February 2022 |language=te}}</ref> *బాలికలకు ద్విచక్ర వాహనం, స్మార్ట్ ఫోన్ * మహిళలకు ఉచిత బస్సు సర్వీసులు, మూడు గ్యాస్ సిలిండర్లు ఉచితంగా ===బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ మేనిఫెస్టో విడుదల చేయలేదు=== ఉత్తర్ ప్రదేశ్‌లో ఈ ఎన్నికల్లో [[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] మేనిఫెస్టో లేకుండా ప్రజల ముందుకు వెళ్లింది.<ref name="BSP to not release manifesto this time">{{cite news |last1=Hindustan Times |title=BSP to not release manifesto this time |url=https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/up-polls-bsp-to-not-release-manifesto-this-time-101637690394989.html |accessdate=28 February 2022 |date=23 November 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220228102336/https://www.hindustantimes.com/cities/lucknow-news/up-polls-bsp-to-not-release-manifesto-this-time-101637690394989.html |archivedate=28 February 2022 |language=en}}</ref> == అభ్యర్థులు == {{ప్రధాన వ్యాసం|2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల అభ్యర్థుల జాబితా}} == పోల్ అంచనాలు == === అభిప్రాయ పోల్స్ === {| class="infobox" style="float: 1em; : 0.5em" |+పోలింగ్ సముదాయాలు | style="text-align: center" |<span style="font-size:105%;">'''క్రియాశీల పార్టీలు'''</span> |- | style="padding: 0 5px;" |[[National Democratic Alliance|{{color box|#FF9933}} జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] |- | style="padding: 0 5px;" |{{color box|{{party color|Samajwadi Party}}}} [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాదీ పార్టీ+]] |- | style="padding: 0 5px;" |[[Bahujan Samaj Party|{{color box|{{party color|Bahujan Samaj Party}}}} బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- | style="padding: 0 5px;" |{{color box|#00BFFF}} [[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి]] |- | style="padding: 0 5px;" |{{color box|#DDDDDD}} ఇతరులు |} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center; font-size:95%" ! rowspan="2" |ప్రచురించిన తేదీ ! rowspan="2" |పోలింగ్ ఏజెన్సీ ! style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | ! style="background:{{party color|Samajwadi Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}}" | ! style="background:gray;{{party color|other}}" | ! rowspan="2" |లీడ్ |- ![[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] ![[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] ![[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] ![[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|UPA]] !ఇతరులు |- |18 మార్చి 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto5">{{Cite web|date=18 March 2021|title=ABP-CVoter UP Vote Share Prediction: Yogi Govt Holds Fort, SP-BSP-Congress Still Distant Second|url=https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-up-survey-2021-election-vote-share-uttar-pradesh-seat-projection-bjp-vs-inc-vs-sp-vs-bsp-1449071|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210823220125/https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-up-survey-2021-election-vote-share-uttar-pradesh-seat-projection-bjp-vs-inc-vs-sp-vs-bsp-1449071|archive-date=23 August 2021|access-date=23 August 2021|website=news.abplive.com}}</ref><ref name="auto2">{{Cite web|date=18 March 2021|title=ABP-CVoter UP 2021 Seat Predictions: BJP Heads For Second Consecutive Mandate; SP-BSP Fail To Impress Voters|url=https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-up-survey-election-seat-projection-uttar-pradesh-seat-projection-bjp-vs-inc-vs-sp-vs-bsp-1449077|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709183740/https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-up-survey-election-seat-projection-uttar-pradesh-seat-projection-bjp-vs-inc-vs-sp-vs-bsp-1449077|archive-date=9 July 2021|access-date=19 August 2021|website=news.abplive.com}}</ref> |'''41.0%''' |24.4% |20.8% |5.9% |7.9% |'''16.6%''' |- |3 సెప్టెంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto7">{{Cite web|date=3 September 2021|title=UP Election 2022 Predictions: ABP-CVoter Survey Says BJP Will Win But With Fewer Seats|url=https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-up-assembly-election-2022-predictions-vote-share-seat-sharing-kaun-banega-mukhyamantri-bjp-sp-bsp-congress-1480050|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210903153712/https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-up-assembly-election-2022-predictions-vote-share-seat-sharing-kaun-banega-mukhyamantri-bjp-sp-bsp-congress-1480050|archive-date=3 September 2021|access-date=3 September 2021|website=news.abplive.com}}</ref> |'''41.8%''' |30.2% |15.7% |5.1% |7.2% |'''11.6%''' |- |8 అక్టోబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto">{{Cite web|date=8 October 2021|title=ABP-CVoter Survey: BJP To Retain Power In UP With Massive Mandate In 2022 Assembly Polls|url=https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-snap-poll-uttar-pradesh-election-2022-kaun-banerga-mukhyamantri-final-vote-share-seat-share-1486657|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211009165218/https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-snap-poll-uttar-pradesh-election-2022-kaun-banerga-mukhyamantri-final-vote-share-seat-share-1486657|archive-date=9 October 2021|access-date=14 October 2021|website=news.abplive.com}}</ref> |'''41.3%''' |32.4% |14.7% |5.6% |6.0% |'''8.9%''' |- |13 నవంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto4">{{Cite web|date=13 November 2021|title=AUP polls: BJP favourite, SP gains momentum, shows ABP-CVoter survey|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/up-polls-bjp-favourite-sp-gains-momentum-shows-abp-cvoter-survey-101636778232753.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211209164232/https://www.hindustantimes.com/india-news/up-polls-bjp-favourite-sp-gains-momentum-shows-abp-cvoter-survey-101636778232753.html|archive-date=9 December 2021|access-date=9 December 2021|website=www.hindustantimes.com}}</ref> |'''40.7%''' |31.1% |15.1% |9.0% |4.1% |'''9.6%''' |- |11 డిసెంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto3">{{Cite web|last=|first=|date=11 December 2021|title=ABP News-CVoter Survey: BJP In Driver's Seat In UP, Projected To Win 212 To 224 Seats|url=https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-bjp-in-driver-s-seat-in-up-projected-to-win-212-to-224-seats-1499127|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211144323/https://news.abplive.com/news/india/abp-news-cvoter-survey-bjp-in-driver-s-seat-in-up-projected-to-win-212-to-224-seats-1499127|archive-date=11 December 2021|access-date=11 December 2021|website=news.abplive.com|language=en}}</ref> |'''40.4%''' |33.6% |13.2% |7.3% |5.5% |'''6.8%''' |- |10 జనవరి 2022 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto1">{{Cite web|date=10 January 2022|title=ABP-CVoter Opinion Poll: BJP Leads & SP Is Biggest Challenger In UP. Check BSP & Congress Share|url=https://news.abplive.com/elections/abp-news-cvoter-survey-january-up-assembly-election-2022-opinion-polls-vote-share-seat-sharing-kbm-bjp-sp-bsp-congress-1505474|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220110144522/https://news.abplive.com/elections/abp-news-cvoter-survey-january-up-assembly-election-2022-opinion-polls-vote-share-seat-sharing-kbm-bjp-sp-bsp-congress-1505474|archive-date=10 January 2022|access-date=10 January 2022|website=news.abplive.com|language=en}}</ref> |'''41.5%''' |33.3% |12.9% |7.1% |5.3% |'''8.2%''' |- |23 జనవరి 2022 |పోల్‌స్ట్రాట్-న్యూస్‌ఎక్స్ <ref name="auto6">{{Cite web|last=Gupta|first=Amit|date=20 November 2021|title=Polstrat-NewsX Pre-Poll Survey 2|url=https://indianewsbusiness.com/assembly-election-2022/polstrat-newsx-pre-poll-survey-2/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203034542/https://indianewsbusiness.com/assembly-election-2022/polstrat-newsx-pre-poll-survey-2/|archive-date=3 February 2022|access-date=3 February 2022|language=en-US}}</ref> |'''40.9%''' |36.4% |12.3% |5.9% |4.5% |'''4.5%''' |} {| class="wikitable sortable" style="text-align:center; font-size:95%" ! rowspan="2" |ప్రచురించిన తేదీ ! rowspan="2" |పోలింగ్ ఏజెన్సీ ! style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | ! style="background:{{party color|Samajwadi Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}}" | ! style="background:gray;{{party color|other}}" | ! rowspan="2" |లీడ్ ! rowspan="2" |రిమార్కులు |- ![[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] ![[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] ![[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] ![[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|UPA]] !ఇతరులు |- |18 మార్చి 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto5" /><ref name="auto2" /> |'''284-294''' |54-64 |33-43 |1-7 |10-16 |'''220-240''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |3 సెప్టెంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto7" /> |'''259-267''' |109-117 |12-16 |3-7 |6-10 |'''142-158''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |8 అక్టోబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto" /> |'''241-249''' |130-138 |15-19 |3-7 |0-4 |'''103-119''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |13 నవంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto4" /> |'''213-221''' |152-160 |16-20 |6-10 |వర్తించదు |'''53-69''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |11 డిసెంబరు 2021 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto3" /> |'''212-224''' |151-163 |12-24 |2-10 |2-6 |'''49-73''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |10 జనవరి 2022 |ఎబిపి-సిఓటర్<ref name="auto1" /> |'''223-235''' |145-157 |8-16 |3-7 |4-8 |'''66-90''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |23 జనవరి 2022 |పోల్‌స్ట్రాట్-న్యూస్‌ఎక్స్ <ref name="auto6" /> |'''218-223''' |152-157 |19-22 |5-6 |0-2 |'''61-71''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" | 2022 మార్చి 10 | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |'''ఎన్నికల ఫలితాలు''' |'''273''' | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |125 | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |1 | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |2 | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |2 |'''148''' | style="background:{{party color|Independent (politician)}};" |ఎన్డీయే మెజారిటీ |} === ఎగ్జిట్ పోల్స్ === 2022 ఫిబ్రవరి 10న ఉదయం 7 గంటల నుండి 2022 మార్చి 7న సాయంత్రం 6:30 గంటల వరకు ఎగ్జిట్ పోల్స్‌ను ప్రచురించకుండా ఎన్నికల సంఘం మీడియాను నిషేధించింది. ఆదేశాన్ని ఉల్లంఘించినందుకు రెండు సంవత్సరాల జైలు శిక్ష విధించబడుతుందని ప్రకటించింది.<ref>{{cite news|url=https://scroll.in/latest/1016234/ec-bans-exit-polls-in-five-election-bound-states-between-february-10-and-march-7|title=EC bans exit polls in five election-bound states between February 10 and March 7|work=Scroll.in|access-date=8 February 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220208191456/https://scroll.in/latest/1016234/ec-bans-exit-polls-in-five-election-bound-states-between-february-10-and-march-7|archive-date=8 February 2022}}</ref> దీని ప్రకారం, ఈ ఎగ్జిట్ పోల్స్ 2022 మార్చి 7న సాయంత్రం ప్రచురించబడ్డాయి.<!-- Please specify in Alphabetical order, name of the TV Channel - polling agencies and cite relevant sources. --> {| class="wikitable sortable" style="text-align:center; font-size:95%" ! rowspan="2" |పోలింగ్ ఏజెన్సీ ! style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | ! style="background:{{party color|Samajwadi Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | ! style="text-align:center; background:{{party color|Indian National Congress}}" | ! style="background:gray;{{party color|other}}" | ! rowspan="2" |లీడ్ ! rowspan="2" |రిమార్కులు |- ![[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] ![[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] ![[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] ![[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|UPA]] !ఇతరులు |- |ఎబిపి న్యూస్ - సి ఓటర్<ref name="Dainik Bhaskar Exit 7 Mar">{{cite news|url=https://www.bhaskar.com/election-2022/news/exit-poll-result-live-updates-up-punjab-bjp-congress-yogi-adityanath-akhilesh-yadav-goa-uttarakhand-manipur-assembly-election-129479003.html|title=5 राज्यों का मेगा एग्जिट पोल: BJP का यूपी गढ़ अभेद रहने के आसार; पंजाब से कांग्रेस बेदखल, AAP सबसे बड़ी पार्टी|date=7 March 2022|work=Dainik Bhaskar|access-date=10 March 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220310011418/https://www.bhaskar.com/election-2022/news/exit-poll-result-live-updates-up-punjab-bjp-congress-yogi-adityanath-akhilesh-yadav-goa-uttarakhand-manipur-assembly-election-129479003.html|archive-date=10 March 2022|language=hi}}</ref> |'''228-244''' |132-148 |13-21 |4-8 |వర్తించదు |'''80-112''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |[[ఇండియా టుడే]] -యాక్సిస్ మై ఇండియా<ref name=":3">{{Cite web|date=7 March 2022|title=BJP to Retain Power in UP: Times Now-Veto & India Today-Axis My India Exit Polls|url=https://www.thequint.com/uttar-pradesh-elections/uttar-pradesh-final-opinion-polls-2022-live-which-party-will-form-the-next-govt|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307120429/https://www.thequint.com/uttar-pradesh-elections/uttar-pradesh-final-opinion-polls-2022-live-which-party-will-form-the-next-govt|archive-date=7 March 2022|access-date=7 March 2022|website=TheQuint}}</ref> |'''288-326''' |71-101 |3-9 |1-3 |2-3 |'''187-255''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |న్యూస్18 మ్యాట్రిజ్<ref>{{Cite web|date=7 March 2022|title=Elections Exit Poll Results 2022 Live Updates: BJP to retain UP with reduced majority; AAP to unseat Congress in Punjab|url=https://indianexpress.com/elections/exit-polls-2022-assembly-election-live-updates-uttar-pradesh-punjab-uttarakhand-goa-manipur-7804750/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307080941/https://indianexpress.com/elections/exit-polls-2022-assembly-election-live-updates-uttar-pradesh-punjab-uttarakhand-goa-manipur-7804750/|archive-date=7 March 2022|access-date=7 March 2022|website=The Indian Express}}</ref> |'''262-277''' |119-134 |7-15 |3-8 |0 |'''128-158''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |న్యూస్ఎక్స్ పోల్‌స్ట్రాట్<ref>{{Cite web|title=Exit Poll 2022 Live Updates: BJP to win UP, Manipur; AAP to sweep Punjab; close contest in Goa & Uttarakhand, predict exit polls|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/exit-polls-2022-uttar-pradesh-punjab-goa-manipur-uttarakhand-live-updates/liveblog/90050293.cms|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307095506/http://timesofindia.indiatimes.com/india/exit-polls-2022-uttar-pradesh-punjab-goa-manipur-uttarakhand-live-updates/liveblog/90050293.cms|archive-date=7 March 2022|access-date=7 March 2022|website=The Times of India}}</ref> |'''223''' |153 |19 |6 |2 |'''70''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |రిపబ్లిక్ పి-మార్క్<ref>{{Cite web|last=|first=|date=7 March 2022|title=Republic-P-MAQRQ exit poll: BJP set for a historic second consecutive term in UP|url=https://www.oneindia.com/india/p-marq-exit-poll-bjp-set-for-a-historic-second-consecutive-term-in-up-3380223.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307183742/https://www.oneindia.com/india/p-marq-exit-poll-bjp-set-for-a-historic-second-consecutive-term-in-up-3380223.html|archive-date=7 March 2022|access-date=8 March 2022|website=www.oneindia.com}}</ref> |'''240''' |140 |17 |4 |2 |'''100''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |టైమ్స్ నౌ-వీటో<ref name="Times Now-Veto">{{cite news|url=https://www.timesnownews.com/mirror-now/in-focus/exit-poll-2022-times-now-uttar-pradesh-uttarakhand-punjab-goa-manipur-bjp-congress-sp-bsp-akali-dal-detailed-analysis-article-90057978|title=Times Now-Veto Exit Poll 2022: Here's how UP, Punjab, Goa, Uttarakhand and Manipur fare; check details|date=7 March 2022|work=TimesNow|access-date=9 March 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307175522/https://www.timesnownews.com/mirror-now/in-focus/exit-poll-2022-times-now-uttar-pradesh-uttarakhand-punjab-goa-manipur-bjp-congress-sp-bsp-akali-dal-detailed-analysis-article-90057978|archive-date=7 March 2022}}</ref> |'''225''' |151 |9 | colspan="2" |4 |'''74''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |న్యూస్ 24 నేటి చాణక్య<ref name=":3" /> |'''294(+/-19)''' |105 |2 |1 |1 |'''189''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |జీ న్యూస్ - డిజైన్ బాక్స్డ్<ref name="Zee">{{cite news|url=https://zeenews.india.com/india/zee-exit-poll-2022-bjp-set-to-win-up-manipur-aap-to-sweep-punjab-congress-may-form-govt-in-uttarakhand-and-goa-2443115.html|title=Zee Exit poll 2022: BJP set to win UP, Manipur; AAP to sweep Punjab, Congress may form govt in Uttarakhand and Goa|date=7 March 2022|work=Zee News|access-date=9 March 2022|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308083513/https://zeenews.india.com/india/zee-exit-poll-2022-bjp-set-to-win-up-manipur-aap-to-sweep-punjab-congress-may-form-govt-in-uttarakhand-and-goa-2443115.html|archive-date=8 March 2022}}</ref> |'''223-248''' |138-157 |5-11 |4-9 |3-5 |'''66-110''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |ఇండియా టీవీ - సి.ఎన్.ఎక్స్<ref name="India TV">{{Cite web|last1=Bisht|first1=Paras|last2=|first2=|date=7 March 2022|title=Exit Polls 2022: UP goes with Yogi-led BJP again|url=https://www.indiatvnews.com/elections/news/exit-polls-2022-up-goes-with-yogi-adityanath-led-bjp-again-modi-magic-bjp-retains-power-in-up-2022-03-07-763159|website=www.indiatvnews.com}}</ref> |'''240-250''' |140-150 |6-12 |2-4 |0-2 |'''100-110''' |ఎన్డీయే మెజారిటీ |- |} == ఓటర్ల శాతం == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! colspan="2" |దశ !తేది !సీట్ల సంఖ్య !జిల్లా !జిల్లాలో ఓట్ల శాతం (%)<ref>https://old.eci.gov.in/files/file/14185-uttar-pradesh-general-legislative-election-2022/</ref> !దశల వారిగా(%) |- | rowspan="11" style="background:#810081;" | | rowspan="11" |'''I''' | rowspan="11" |10 ఫిబ్రవరి 2022 | rowspan="11" |58 |[[షామ్లీ జిల్లా|షామ్లి]] |69.42 | rowspan="11" |'''62.54''' {{decrease}}0.93 |- |[[ముజఫర్ నగర్ జిల్లా|ముజఫర్‌నగర్]] |66.75 |- |[[మీరట్ జిల్లా|మీరట్]] |64.96 |- |[[బాగ్‌పత్ జిల్లా|బాగ్‌పత్]] |65.42 |- |[[ఘాజియాబాద్ జిల్లా|ఘజియాబాద్]] |55.10 |- |[[హాపూర్ జిల్లా|హాపూర్]] |67.68 |- |[[గౌతమ బుద్ద నగర్ జిల్లా|గౌతమ బుద్ద నగర్]] |57.07 |- |[[బులంద్‌షహర్]] |65.17 |- |[[అలీగఢ్ జిల్లా|అలీగఢ్]] |61.37 |- |[[మథుర జిల్లా|మథుర]] |63.56 |- |[[ఆగ్రా జిల్లా|ఆగ్రా]] |60.94 |- | rowspan="9" style="background:#0000fe;" | | rowspan="9" |'''II''' | rowspan="9" |14 ఫిబ్రవరి 2022 | rowspan="9" |55 |[[సహారన్‌పూర్ జిల్లా|సహారన్‌పూర్]] |71.55 | rowspan="9" |'''64.66''' {{decrease}}1.03 |- |[[బిజ్నౌర్ జిల్లా|బిజ్నోర్]] |66.68 |- |[[మొరాదాబాద్ జిల్లా|మొరాదాబాద్]] |67.38 |- |[[సంభల్ జిల్లా|సంభాల్]] |62.94 |- |[[రాంపూర్ జిల్లా|రాంపూర్]] |65.21 |- |[[అమ్రోహా జిల్లా|అమ్రోహా]] |72.28 |- |[[బుదౌన్ జిల్లా|బుదౌన్]] |59.49 |- |[[బరేలీ జిల్లా|బరేలీ]] |62.90 |- |[[షాజహాన్‌పూర్ జిల్లా|షాజహాన్‌పూర్]] |59.26 |- | rowspan="16" style="background:#0ff;" | | rowspan="16" |'''III''' | rowspan="16" |20 ఫిబ్రవరి 2022 | rowspan="16" |59 |[[హాత్‌రస్ జిల్లా|హత్రాస్]] |63.22 | rowspan="16" |'''62.49''' {{increase}}0.11 |- |[[ఫిరోజాబాద్ జిల్లా|ఫిరోజాబాద్]] |64.40 |- |[[కాస్‌గంజ్ జిల్లా|కాస్గంజ్]] |63.04 |- |[[ఎటా జిల్లా|ఎటా]] |65.70 |- |[[మైన్‌పురి జిల్లా|మెయిన్‌పురి]] |63.96 |- |[[ఫరూఖాబాద్ జిల్లా|ఫరూఖాబాద్]] |60.08 |- |[[కన్నౌజ్ జిల్లా|కన్నౌజ్]] |62.09 |- |[[ఎటావా జిల్లా|ఎటావా]] |61.79 |- |[[ఔరైయా జిల్లా|ఔరయ్యా]] |61.30 |- |[[కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా|కాన్పూర్ దేహత్]] |62.49 |- |[[కాన్పూర్ నగర్ జిల్లా|కాన్పూర్ నగర్]] |57.50 |- |[[జలౌన్ జిల్లా|జలౌన్]] |59.93 |- |[[ఝాన్సీ జిల్లా|ఝాన్సీ]] |65.61 |- |[[లలిత్‌పూర్ జిల్లా|లలిత్‌పూర్]] |71.36 |- |[[హమీర్‌పూర్ జిల్లా|హమీర్‌పూర్]] |64.02 |- |[[మహోబా జిల్లా|మహోబా]] |64.59 |- | rowspan="9" style="background:#00ff01;" | | rowspan="9" |'''IV''' | rowspan="9" |23 ఫిబ్రవరి 2022 | rowspan="9" |59 |[[పిలిభిత్ జిల్లా|పిలిభిత్]] |69.20 | rowspan="9" |'''62.82''' {{increase}}0.12 |- |[[లఖింపూర్ ఖేరి జిల్లా|లఖింపూర్ ఖేరీ]] |68.43 |- |[[సీతాపూర్ జిల్లా|సీతాపూర్]] |65.10 |- |[[హర్దోయ్ జిల్లా|హర్డోయ్]] |60.32 |- |[[ఉన్నావ్ జిల్లా|ఉన్నావ్]] |59.34 |- |[[లక్నో జిల్లా|లక్నో]] |60.44 |- |[[రాయ్‌బరేలి జిల్లా|రాయ్‌బరేలి]] |62.06 |- |[[బాందా జిల్లా|బందా]] |61.88 |- |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |60.07 |- | rowspan="11" style="background:#ff0;" | | rowspan="11" |''''V''' | rowspan="11" |27 ఫిబ్రవరి 2022 | rowspan="11" |61 |[[అమేఠీ జిల్లా|అమేథి]] |56.00 | rowspan="11" |'''58.33''' {{decrease}}0.06 |- |[[సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా|సుల్తాన్‌పూర్]] |57.59 |- |[[చిత్రకూట్ జిల్లా|చిత్రకూట్]] |62.88 |- |[[ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా (ఉత్తర ప్రదేశ్)|ప్రతాప్‌గఢ్]] |54.29 |- |[[కౌశాంబి జిల్లా|కౌశంబి]] |59.73 |- |[[ప్రయాగ్‌రాజ్]] |53.73 |- |[[బారాబంకీ జిల్లా|బారాబంకి]] |68.64 |- |[[అయోధ్య జిల్లా|అయోధ్య]] |61.27 |- |[[బహ్‌రైచ్ జిల్లా|బహ్రైచ్]] |59.73 |- |[[శ్రావస్తి జిల్లా|శ్రవస్తి]] |59.59 |- |[[గోండా జిల్లా|గోండా]] |57.37 |- | rowspan="10" style="background:#f60;" | | rowspan="10" |'''VI''' | rowspan="10" |3 మార్చి 2022 | rowspan="10" |57 |[[అంబేద్కర్ నగర్ జిల్లా|అంబేద్కర్ నగర్]] |62.66 | rowspan="10" |'''55.79''' {{decrease}}0.87 |- |[[బల్‌రాంపూర్ జిల్లా|బల్‌రాంపూర్]] |48.90 |- |[[సిద్ధార్థనగర్ జిల్లా|సిద్ధార్థనగర్]] |51.60 |- |[[బస్తీ జిల్లా|బస్తీ]] |57.20 |- |[[సంత్ కబీర్ నగర్ జిల్లా|సంత్ కబీర్ నగర్]] |52.20 |- |[[మహారాజ్‌గంజ్ జిల్లా|మహారాజ్‌గంజ్]] |59.5 |- |[[గోరఖ్‌పూర్ జిల్లా|గోరఖ్‌పూర్]] |58.89 |- |[[ఖుషీనగర్ జిల్లా|కుషినగర్]] |59.00 |- |[[డియోరియా జిల్లా|డియోరియా]] |56.00 |- |[[బల్లియా జిల్లా|బల్లియా]] |52.01 |- | rowspan="9" style="background:#fe0000;" | | rowspan="9" |'''VII''' | rowspan="9" |7 మార్చి 2022 | rowspan="9" |54 |[[అజంగఢ్ జిల్లా|అజంగఢ్]] |57.49 | rowspan="9" |'''58.88''' {{decrease}}0.68 |- |[[మౌ జిల్లా|మౌ]] |57.79 |- |[[జౌన్‌పూర్ జిల్లా|జాన్‌పూర్]] |57.18 |- |[[ఘాజీపూర్ జిల్లా|ఘాజీపూర్]] |59.13 |- |[[చందౌలీ జిల్లా|చందౌలి]] |62.77 |- |[[వారణాసి జిల్లా|వారణాసి]] |60.58 |- |[[భదోహీ జిల్లా|భదోహి]] |57.43 |- |[[మీర్జాపూర్ జిల్లా|మీర్జాపూర్]] |60.34 |- |[[సోన్‌భద్ర జిల్లా|సోనభద్ర]] |59.05 |- ! colspan="3" |మార్చి !403 ! colspan="2" | ! |} == ఫలితాలు == {{Pie chart|caption=''కూటమి వారీగా ఓటు వాటా''''|other=ఇతరులు|value1=43.82|label1=[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]]|color1={{party color|Bharatiya Janata Party}}|value2=36.60|label2=[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]]|color2={{party color|Samajwadi Party}}|value3=12.88|label3=[[బహుజన సమాజ్ పార్టీ|BSP]]|color3={{party color|Bahujan Samaj Party}}|value4=2.33|label4=[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]]|color4={{party color|United Progressive Alliance}}}}{{Pie chart|caption=''సీట్ షేర్''''|value1=67.74|label1=[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]]|color1={{party color|National Democratic Alliance}}|value2=31.02|label2=[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]]|color2={{party color|Samajwadi Party}}|value3=|label3=|color3=|other=1.24}} === కూటమి, పార్టీల వారీగా ఫలితాలు === {| style="width:60%; text-align:center;" !పార్టీ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|BJP]] |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |[[నిషాద్ పార్టీ|NISHAD]] |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP]] |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌|RLD]] [[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|SBSP]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] |[[జనసత్తా దళ్ (లోక్‌తంత్రిక్)|JD(L)]] |- !'''సీట్లు''' | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" style="width:41.29%;" |255 | bgcolor="{{Party color|Apna Dal (Sonelal)}}" style="color:white;" |12 | bgcolor="{{Party color|NISHAD Party}}" style="color:white;" |6 | bgcolor="{{Party color|Samajwadi Party}}" style="width:32.06%;" |111 | bgcolor="{{Party color|Rashtriya Lok Dal}}" style="color:white;" |8 | bgcolor="{{Party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" style="width:1.36%;" |6 | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" style="width:0.05%;" |2 | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" style="color:white;" |1 | bgcolor="{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}}" style="width:0.21%;" |2 |- !'''కూటమి''' | colspan="3" |[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|NDA]] | colspan="3" |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] | colspan="3" |ఇతరులు |- !'''సీట్లు''' | colspan="3" bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" |273 | colspan="3" bgcolor="{{Party color|Samajwadi Party}}" |125 | colspan="3" bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" |5 |} {| class="wikitable sortable" ! colspan="2" rowspan="2" |కూటమి ! colspan="2" rowspan="2" |పార్టీ ! colspan="3" |జనాదరణ పొందిన ఓటు ! colspan="3" |సీట్లు |- !ఓట్లు !% !±[[శాతం పాయింట్|pp]] !పోటీ స్థానాలు !గెలిచినవి !'''+/−''' |- | rowspan="4" bgcolor="{{Party color|National Democratic Alliance}}" | ! rowspan="4" |[[National Democratic Alliance|NDA]] | bgcolor="{{Party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |38,051,721 |41.29% |{{increase}} 1.62% |376 |255 |{{decrease}} 57 |- | bgcolor="{{Party color|Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)]] |1,493,181 |1.62% |{{increase}} 0.4% |17 |12 |{{increase}} 3 |- | bgcolor="{{Party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ]] |840,584 |0.91% |{{increase}} 0.29% |10 |6 |{{increase}} 5 |- | style="background:#F98C1F" | | style="background:#fef3e8" |మొత్తం | style="background:#fef3e8" |40,385,487 | style="background:#fef3e8" |43.82% | style="background:#fef3e8" |{{increase}} 2.47% <ref>2017లో ఎన్డీఏకు 41.35% ఓట్లు వచ్చాయి.</ref> | style="background:#fef3e8" |403 | style="background:#fef3e8" |273 | style="background:#fef3e8" |{{decrease}} 52<ref>2017లో ఎన్డీఏ 325 సీట్లు గెలుచుకుంది.</ref> |- | rowspan="6" bgcolor="{{Party color|Samajwadi Party}}" | ! rowspan="6" |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|SP+]] | bgcolor="{{Party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] |29,543,934 |32.06% |{{increase}} 10.24% |347 |111 |{{increase}} 64 |- | bgcolor="{{Party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] |2,630,168 |2.85% |1.07% |33 |8 |{{increase}} 8 |- | bgcolor="{{Party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ]] |1,252,925 |1.36% |{{increase}} 0.66% |19 |6 |{{increase}} 2 |- | bgcolor="{{Party color|Apna Dal (Kamerawadi)}}" | |[[అప్నా దళ్ (కామెరావాడి)]] |258,103 |0.28% |{{increase}} 0.278% |6 |0 |{{Nochange}} |- | bgcolor="{{Party color|Nationalist Congress Party}}" | |[[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]] |44,180 |0.05% |{{increase}} 0.05% |1 |0 |{{Nochange}} |- | style="background:#FF2222" | | style="background:#ffe8e8" |మొత్తం | style="background:#ffe8e8" |33,729,510 | style="background:#ffe8e8" |36.60% | style="background:#ffe8e8" |{{increase}} 8.53% | style="background:#ffe8e8" |402 | style="background:#ffe8e8" |125 | style="background:#ffe8e8" |{{increase}} 71 |- | | | bgcolor="{{Party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |11,873,137 |12.88% |{{decrease}} 9.35% |403 |'''1''' |{{decrease}} 18 |- | bgcolor="{{Party color|United Progressive Alliance}}" | ![[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|UPA]] | bgcolor="{{Party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ]] |2,151,234 |2.33% |{{decrease}} 3.92% |399 |2 |{{decrease}} 5 |- | bgcolor="{{Party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}}" | ![[భాగీదారీ పరివర్తన్ మోర్చా|BPM]] | bgcolor="{{Party color|All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen}}" | |[[ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్|ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఇ-ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్]] |450,929 |0.49% |{{increase}} 0.25% |94 |0 |{{Nochange}} |- | | | bgcolor="{{Party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |347,187 |0.38% |{{increase}} 0.38% |349 |0 |{{steady}} |- ! colspan="2" rowspan="4" |''వర్తించదు'' | bgcolor="{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}}" | |[[జనసత్తా దళ్ (లోక్‌తంత్రిక్)]] |191,874 |0.21% |{{increase}} 0.21% |16 |2 |{{increase}} 2 |- | bgcolor="{{Party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్రులు]] |1,024,193 |1.11% |{{Decrease}}1.46% | style="background-color:#E9E9E9" |1025 |0 |{{Decrease}}3 |- | bgcolor="{{Party color|Other}}" | |ఇతరులు | |1.49% | | style="background-color:#E9E9E9" | | | |- | |[[నోటా]] |637,313 |0.69% |{{decrease}} 0.18% ! colspan="3" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="4" |మొత్తం !92,162,897 !100% ! colspan="4" style="background-color:#E9E9E9" | |- ! colspan="10" | |- | colspan="4" style="text-align:left;" |చెల్లుబడి ఓట్లు | align="right" |92,162,897 | align="right" |99.85 ! colspan="4" rowspan="5" style="background-color:#E9E9E9" | |- | colspan="4" style="text-align:left;" |చెల్లని ఓట్లు | align="right" |138,127 | align="right" |0.15 |- | colspan="4" style="text-align:left;" |ఓట్లు/ ఓటింగ్ శాతం | align="right" |92,301,024 | align="right" |61.03 |- | colspan="4" style="text-align:left;" |గైర్హాజరులు | align="right" |58,945,144 | align="right" |38.97 |- | colspan="4" style="text-align:left;" |నమోదిత ఓటర్లు | align="right" |151,246,168 | style="background-color:#E9E9E9" | |} === డివిజన్ వారీగా ఫలితాలు === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" !డివిజను !సీట్లు | style="text-align:center; background:{{Party color|National Democratic Alliance}}" |<span style="color:white;">'''NDA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Samajwadi Party}};color:white" |'''SP+''' | style="text-align:center; background:{{Party color|United Progressive Alliance}}" |<span style="color:white;">'''UPA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Bahujan Samaj Party}};color:white" |'''BSP''' | style="text-align:center; background:{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- !సహరాన్‌పూర్ !16 |7 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |9 |0 |0 |0 |- !మొరాదాబాద్ !27 |10 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |17 |0 |0 |0 |- !బరేలీ !25 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |20 |5 |0 |0 |0 |- !లక్నో !46 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |39 |7 |0 |0 |0 |- !దేవీపటన్ !20 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |16 |4 |0 |0 |0 |- !బస్తీ !13 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |6 |0 |0 |0 |- !గోరఖ్‌పూర్ !28 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |27 |0 |1 |0 |0 |- !మీరట్ !28 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |23 |5 |0 |0 |0 |- !అలీగఢ్ !17 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |15 |2 |0 |0 |0 |- !ఆగ్రా !23 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |18 |5 |0 |0 |0 |- !కాన్పూర్ !27 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |20 |7 |0 |0 |0 |- !అయోధ్య !25 |12 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |13 |0 |0 |0 |- !అజంగఢ్ !21 |3 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |17 |0 |1 |0 |- !ఝాన్సీ !9 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |1 |0 |0 |0 |- !చిత్రకూట్ !10 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |2 |0 |0 |0 |- !ప్రయాగరాజ్ !28 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |14 |11 |1 |0 |2 |- !వారణాసి !28 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |15 |13 |0 |0 |0 |- !మీర్జాపూర్ !12 | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |11 |1 |0 |0 |0 |- !మొత్తం !403 !273 !125 !2 !1 !2 |} === జిల్లాల వారీగా ఫలితాలు === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" !జిల్లా | style="text-align:center; background:{{Party color|National Democratic Alliance}}" |<span style="color:white;">'''NDA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Samajwadi Party}};color:white" |'''SP+''' | style="text-align:center; background:{{Party color|United Progressive Alliance}}" |<span style="color:white;">'''UPA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Bahujan Samaj Party}};color:white" |'''BSP''' | style="text-align:center; background:{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- !colspan="6"|సహరాన్‌పూర్ డివిజను |- |[[సహారన్‌పూర్ జిల్లా|సహారన్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |0 |- |[[షామ్లీ జిల్లా|షామ్లి]] |0 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[ముజఫర్ నగర్ జిల్లా|ముజఫర్‌నగర్]] |2 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |- !colspan="6"| మొరాదాబాద్ డివిజను |- |[[బిజ్నౌర్ జిల్లా|బిజ్నోర్]] |4 |4 |0 |0 |0 |- |[[మొరాదాబాద్ జిల్లా|మొరాదాబాద్]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- |[[సంభల్ జిల్లా|సంభాల్]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[రాంపూర్ జిల్లా|రాంపూర్]] |2 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[అమ్రోహా జిల్లా|అమ్రోహా]] |2 |2 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|మీరట్ డివిజను |- |[[మీరట్ జిల్లా|మీరట్]] |3 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |- |[[బాగ్‌పత్ జిల్లా|బాగ్‌పత్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |1 |0 |0 |0 |- |[[ఘాజియాబాద్ జిల్లా|ఘజియాబాద్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |0 |- |[[హాపూర్ జిల్లా|హాపూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |0 |- |[[గౌతమ బుద్ద నగర్ జిల్లా|గౌతమ బుద్ద నగర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |0 |- |[[బులంద్‌షహర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|అలీగఢ్ డివిజను |- |[[అలీగఢ్ జిల్లా|అలీగఢ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |0 |- |[[కాస్‌గంజ్ జిల్లా|కాస్‌గంజ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |1 |0 |0 |0 |- |[[ఎటా జిల్లా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- |[[హాత్‌రస్ జిల్లా|హత్రాస్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |1 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|ఆగ్రా డివిజను |- |[[మథుర జిల్లా|మథుర]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |0 |- |[[ఆగ్రా జిల్లా|ఆగ్రా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |9 |0 |0 |0 |0 |- |[[ఫిరోజాబాద్ జిల్లా|ఫిరోజాబాద్]] |2 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[మైన్‌పురి జిల్లా|మెయిన్‌పురి]] |2 |2 |0 |0 |0 |- |- !colspan="6"|బరేలీ డివిజను |- |[[బుదౌన్ జిల్లా|బుదౌన్]] |3 |3 |0 |0 |0 |- |[[బరేలీ జిల్లా|బరేలీ]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |2 |0 |0 |0 |- |[[పిలిభిత్ జిల్లా|పిలిభిత్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- |[[షాజహాన్‌పూర్ జిల్లా|షాజహాన్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|లక్నో డివిజను |- |[[లఖింపూర్ ఖేరి జిల్లా|లఖింపూర్ ఖేరీ]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |0 |0 |0 |0 |- |[[సీతాపూర్ జిల్లా|సీతాపూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |1 |0 |0 |0 |- |[[హర్దోయ్ జిల్లా|హర్డోయ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |0 |0 |0 |0 |- |[[ఉన్నావ్ జిల్లా|ఉన్నావ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |6 |0 |0 |0 |0 |- |[[లక్నో జిల్లా|లక్నో]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |2 |0 |0 |0 |- |[[రాయ్‌బరేలి జిల్లా|రాయ్‌బరేలి]] |2 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|అయోధ్య డివిజను |- |[[అమేఠీ జిల్లా|అమేథి]] |2 |2 |0 |0 |0 |- |[[సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా|సుల్తాన్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |1 |0 |0 |0 |- |[[బారాబంకీ జిల్లా|బారాబంకి]] |3 |3 |0 |0 |0 |- |[[అయోధ్య జిల్లా|అయోధ్య]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |2 |0 |0 |0 |- |[[అంబేద్కర్ నగర్ జిల్లా|అంబేద్కర్ నగర్]] |0 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|కాన్పూర్ డివిజను |- |[[ఫరూఖాబాద్ జిల్లా|ఫరూఖాబాద్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- |[[కన్నౌజ్ జిల్లా|కన్నౌజ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |0 |- |[[ఎటావా జిల్లా|ఎటావా]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |2 |0 |0 |0 |- |[[ఔరైయా జిల్లా|ఔరయ్యా]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |2 |0 |0 |0 |- |[[కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా|కాన్పూర్ దేహత్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- |[[కాన్పూర్ నగర్ జిల్లా|కాన్పూర్ నగర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |3 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|ఝాన్సీ డివిజను |- |[[జలౌన్ జిల్లా|జలౌన్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |1 |0 |0 |0 |- |[[ఝాన్సీ జిల్లా|ఝాన్సీ]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- |[[లలిత్‌పూర్ జిల్లా|లలిత్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|చిత్రకూట్ డివిజను |- |[[హమీర్‌పూర్ జిల్లా|హమీర్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |0 |0 |0 |0 |- |[[మహోబా జిల్లా|మహోబా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |0 |0 |0 |0 |- |[[బాందా జిల్లా|బందా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |1 |0 |0 |0 |- |[[చిత్రకూట్ జిల్లా|చిత్రకూట్]] |1 |1 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|ప్రయాగరాజ్ డివిజను |- |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |2 |0 |0 |0 |- |[[ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా (ఉత్తర ప్రదేశ్)|ప్రతాప్‌గఢ్]] |2 |2 |1 |0 |2 |- |[[కౌశాంబి జిల్లా|కౌశంబి]] |0 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[ప్రయాగ్‌రాజ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |4 |0 |0 |0 |- !colspan="6"| దేవిపటన్ డివిజను |- |[[బహ్‌రైచ్ జిల్లా|బహ్రైచ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |2 |0 |0 |0 |- |[[శ్రావస్తి జిల్లా|శ్రవస్తి]] |1 |1 |0 |0 |0 |- |[[బల్‌రాంపూర్ జిల్లా|బల్‌రాంపూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |1 |0 |0 |0 |- |[[గోండా జిల్లా|గోండా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|బస్తీ డివిజను |- |[[సిద్ధార్థనగర్ జిల్లా|సిద్ధార్థనగర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |2 |0 |0 |0 |- |[[బస్తీ జిల్లా|బస్తీ]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |- |[[సంత్ కబీర్ నగర్ జిల్లా|సంత్ కబీర్ నగర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|గోరఖ్‌పూర్ డివిజను |- |[[మహారాజ్‌గంజ్ జిల్లా|మహారాజ్‌గంజ్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |1 |0 |0 |- |[[గోరఖ్‌పూర్ జిల్లా|గోరఖ్‌పూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |9 |0 |0 |0 |0 |- |[[ఖుషీనగర్ జిల్లా|కుషినగర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |0 |- |[[డియోరియా జిల్లా|డియోరియా]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|అజంగఢ్ డివిజను |- |[[అజంగఢ్ జిల్లా|అజంగఢ్]] |0 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |10 |0 |0 |0 |- |[[మౌ జిల్లా|మౌ]] |1 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |3 |0 |0 |0 |- |[[బల్లియా జిల్లా|బల్లియా]] |2 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |4 |0 |1 |0 |- !colspan="6"|వారణాసి డివిజను |- |[[జౌన్‌పూర్ జిల్లా|జాన్‌పూర్]] |4 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |- |[[ఘాజీపూర్ జిల్లా|ఘాజీపూర్]] |0 | style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;" |7 |0 |0 |0 |- |[[చందౌలీ జిల్లా|చందౌలి]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |3 |1 |0 |0 |0 |- |[[వారణాసి జిల్లా|వారణాసి]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |8 |0 |0 |0 |0 |- !colspan="6"|మీర్జాపూర్ డివిజను |- |[[భదోహీ జిల్లా|భదోహి]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |2 |1 |0 |0 |0 |- |[[మీర్జాపూర్ జిల్లా|మీర్జాపూర్]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |5 |0 |0 |0 |0 |- |[[సోన్‌భద్ర జిల్లా|సోనభద్ర]] | style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;" |4 |0 |0 |0 |0 |- !మొత్తం !273 !125 !2 !1 !2 |} === పోలింగ్ దశల వారీగా ఫలితాలు === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" !దశలు !సీట్లు | style="text-align:center; background:{{Party color|National Democratic Alliance}}" |<span style="color:white;">'''NDA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Samajwadi Party}};color:white" |'''SP+''' | style="text-align:center; background:{{Party color|United Progressive Alliance}}" |<span style="color:white;">'''UPA'''</span> | style="text-align:center; background:{{Party color|Bahujan Samaj Party}};color:white" |'''BSP''' | style="text-align:center; background:{{Party color|Other}}" |<span style="color:black;">'''Others'''</span> |- !I !58 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |46 |12 |0 |0 |0 |- !II !55 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |32 |23 |0 |0 |0 |- !III !59 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |44 |15 |0 |0 |0 |- !IV !59 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |49 |10 |0 |0 |0 |- !V !61 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |36 |22 |1 |0 |2 |- !VI !57 | style="background:{{Party color|National Democratic Alliance}} ; color:white;" |39 |16 |1 |1 |0 |- !VII !54 |27 |27 |0 |0 |0 |- !మొత్తం !403 !273 !125 !2 !1 !2 |} ==ఎన్నికల ఫలితాలు== {| class="wikitable sortable" " ! colspan="2" | నియోజవర్గం !ఓట్లశాతం<ref>{{Cite web |title=Constituency data summary |url=https://www.ifp.co.in/manipur/hc-sets-aside-dr-lorho-pfozes-election-declares-bjps-benjamin-mate-as-new-mp |website=Election Commission of India |access-date=3 November 2022 |archive-date=13 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221013205210/https://www.ifp.co.in/manipur/hc-sets-aside-dr-lorho-pfozes-election-declares-bjps-benjamin-mate-as-new-mp |url-status=live }}</ref> ! colspan="5" |విజేత ! colspan="5" |రన్నర్ అప్ ! rowspan="2" data-sort-type=number |మార్జిన్ ! rowspan="2" |పోలింగ్ తేది |- ! సంఖ్య ! పార్టీ !% ! అభ్యర్థి ! colspan="2" | పార్టీ ! data-sort-type=number | ఓట్లు !'''%''' ! అభ్యర్థి ! colspan="2" | పార్టీ ! data-sort-type=number | ఓట్లు !'''%''' |- !colspan="15"| [[సహారన్‌పూర్ జిల్లా|సహారన్‌పూర్]] |- ! 1 |[[బెహత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బేహత్]] |75.58 |ఉమర్ అలీ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,34,513 |47.81 |నరేష్ సైనీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,633 |34.34 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|37,880 | rowspan="7" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !2 |[[నకూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నకూర్]] |76.1 |ముఖేష్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,04,114 |38.47 |ధరమ్ సింగ్ సైనీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,799 |38.35 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|315 |- !3 |[[సహరన్‌పూర్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహరన్‌పూర్ నగర్]] |66.08 |రాజీవ్ గుంబర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,43,195 |48.85 |సంజయ్ గార్గ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,35,761 |46.32 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,434 |- !4 |[[సహరాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహరాన్‌పూర్]] |72.27 |అషు ​​మాలిక్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,07,007 |41.18 |జగ్‌పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |76,262 |29.35 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|30,745 |- !5 |[[దేవబంద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దేవబంద్]] |69.1 |వ. బ్రిజేష్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |93,890 |38.77 |కార్తికేయ రానా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,786 |35.83 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,104 |- !6 |[[రాంపూర్ మణిహరన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాంపూర్ మణిహారన్]] |71.71 |దేవేంద్ర కుమార్ నిమ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,109 |38.37 |రవీంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |68,516 |29.50 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|20,593 |- !7 |[[గంగో శాసనసభ నియోజకవర్గం|గంగో]] |70.07 |కీరత్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,16,582 |43.08 |ఇందర్ సైన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,133 |34.42 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|23,449 |- !colspan="15"| [[షామ్లీ జిల్లా|షామ్లీ]] |- !8 |[[కైరానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైరానా]] |75.04 |[[నహిద్ హసన్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,31,035 |54.16 |మృగాంక సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,05,148 |43.46 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|25,887 | rowspan="3" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !9 |[[థానా భవన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|థానా భవన్]] |66.87 |అష్రఫ్ అలీ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,03,751 |47.47 |సురేష్ రాణా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,945 |42.53 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|10,806 |- !10 |[[షామ్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షామ్లీ]] |67.62 |పర్సన్ కుమార్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,03,070 |48.86 |తేజేంద్ర నిర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |95,963 |45.49 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|7,107 |- !colspan="15"|[[ముజఫర్ నగర్ జిల్లా|ముజఫర్‌నగర్]] |- !11 |[[బుధానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బుధాన]] |67.09 |రాజ్‌పాల్ సింగ్ బలియన్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,31,093 |51.28 |ఉమేష్ మాలిక్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,02,783 |40.21 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|28,310 | rowspan="6" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !12 |[[చార్తావాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చార్తావాల్]] |67.68 |పంకజ్ కుమార్ మాలిక్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,363 |43.82 |సప్నా కశ్యప్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,029 |41.42 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|5,334 |- !13 |[[పుర్ఖాజి శాసనసభ నియోజకవర్గం|పుర్ఖాజి]] |65.85 |అనిల్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |92,672 |43.09 |ప్రమోద్ ఉత్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,140 |40.05 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|6,532 |- !14 |[[ముజఫర్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముజఫర్‌నగర్]] |62.89 |కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,11,794 |49.57 |సౌరభ్ స్వరూప్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |93,100 |41.28 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,694 |- !15 |[[ఖతౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖతౌలీ]] |69.79 |విక్రమ్ సింగ్ సైనీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,651 |45.34 |రాజ్‌పాల్ సింగ్ సైనీ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |84,306 |37.98 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|16,345 |- !16 |[[మీరాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరాపూర్]] |68.88 |[[చందన్ చౌహాన్]] |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,07,421 |49.57 |ప్రశాంత్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |80,041 |36.94 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|27,380 |- !colspan="15"| [[బిజ్నౌర్ జిల్లా|బిజ్నోర్]] |- !17 |[[నజీబాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నజీబాబాద్]] |67.1 |తస్లీమ్ అహ్మద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,02,675 |44.14 |కున్వర్ భరతేందు సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,905 |33.92 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|23,770 | rowspan="8" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !18 |[[నగీనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నగీనా]] |64.36 |మనోజ్ కుమార్ పరాస్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,155 |43.51 |డాక్టర్ యశ్వంత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |70,704 |31.67 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|26,451 |- !19 |[[బర్హాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బర్హాపూర్]] |67.05 |కున్వర్ సుశాంత్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,100 |41.58 |కపిల్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |85,755 |35.62 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|14,345 |- !20 |[[ధాంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధాంపూర్]] |67.82 |అశోక్ కుమార్ రాణా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |81,791 |39.89 |నయీముల్ హసన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |81,588 |39.79 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|203 |- !21 |[[నెహ్తార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నెహ్తార్]] |65.82 |ఓంకుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |77,935 |38.98 |మున్షీ రామ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |77,677 |38.86 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|258 |- !22 |[[బిజ్నోర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిజ్నోర్]] |64.52 |సుచి మౌసం చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]] |97,165 |38.54 |నీరజ్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |95,720 |37.96 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,445 |- !23 |[[చాంద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చాంద్‌పూర్]] |68.86 |స్వామి ఓంవేష్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |90,522 |40.34 |కమలేష్ సైనీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,288 |40.24 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|234 |- !24 |[[నూర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|నూర్‌పూర్]] |65.94 |రామ్ అవతార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,574 |43.27 |చంద్ర ప్రకాష్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,509 |40.43 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|6,065 |- !colspan="15"| [[మొరాదాబాద్ జిల్లా|మొరాదాబాద్]] |- !25 |[[కాంత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాంత్]] |70.11 |కమల్ అక్తర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,34,692 |49.19 |రాజేష్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,514 |33.42 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|43,178 | rowspan="6" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !26 |[[ఠాకూర్‌ద్వారా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఠాకూర్‌ద్వారా]] |73.99 |నవాబ్ జాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,34,391 |48.76 |అజయ్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,14,706 |41.62 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|19,684 |- !27 |[[మొరాదాబాద్ రూరల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మొరాదాబాద్ రూరల్]] |64.65 |మహ్మద్ నసీర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,14,337 |56.88 |కృష్ణకాంత్ మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,517 |34.34 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|27,820 |- !28 |[[మొరాదాబాద్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మొరాదాబాద్ నగర్]] |60.79 |రితేష్ కుమార్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,48,384 |46.12 |మహ్మద్ యూసుఫ్ అన్సారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,47,602 |45.88 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|782 |- !29 |[[కుందర్కి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కుందర్కి]] |71.4 |జియా ఉర్ రెహమాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,25,792 |46.28 |కమల్ ప్రజాపతి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,630 |30.40 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|43,162 |- !30 |[[బిలారి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిలారి]] |66.49 |ఎండీ ఫహీమ్ ఇర్ఫాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,338 |39.92 |[[పరమేశ్వర్ లాల్ సైని]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,728 |36.73 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,610 |- !colspan="15" |[[సంభల్ జిల్లా|సంభాల్]] |- !31 |[[చందౌసి శాసనసభ నియోజకవర్గం|చందౌసి]] |59.45 |గులాబో దేవి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,890 |49.53 |విమలేష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,523 |34.01 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|35,367 | rowspan="3" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !32 |[[అస్మోలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|అస్మోలి]] |68.48 |పింకీ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,11,652 |42.92 |హరేంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,446 |33.23 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|25,206 |- !33 |[[సంభాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సంభాల్]] |64.47 |ఇక్బాల్ మెహమూద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,07,073 |43.73 |రాజేష్ సింఘాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |65,376 |26.70 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|41,697 |- ! colspan="15" |[[రాంపూర్ జిల్లా|రాంపూర్]] |- !34 |[[సువార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సువార్]] |69.34 |అబ్దుల్లా ఆజం |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,26,162 |59.19 |హైదర్ అలీ ఖాన్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |65,059 |30.62 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|61,103 | rowspan="5" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !35 |[[చమ్రావా శాసనసభ నియోజకవర్గం|చమ్రావా]] |65.13 |నసీర్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |100,976 |50.34 |మోహన్ కుమార్ లోధి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66,686 |33.24 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|34,290 |- !36 |[[బిలాస్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|బిలాస్‌పూర్]] |68.34 |బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |101,998 |43.17 |అమర్జిత్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |101,691 |43.04 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|307 |- !37 |[[రాంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|రాంపూర్]] |56.61 |ఆజం ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |131,225 |59.71 |ఆకాష్ సక్సేనా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |76,084 |34.62 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|55,141 |- !38 |[[మిలక్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మిలక్]] |63.57 |రాజబాల |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,948 |43.11 |విజయ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,036 |40.50 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,912 |- !colspan="15" |[[అమ్రోహా జిల్లా|అమ్రోహా]] |- !39 |[[ధనౌరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధనౌరా]] |70.34 |రాజ్‌వీర్ తరారా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,03,054 |42.29 |వివేక్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,629 |37.60 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|11,425 | rowspan="4" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !40 |[[నౌగవాన్ సాదత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నౌగవాన్ సాదత్]] |74.49 |సమర్పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,08,497 |44.38 |దేవేందర్ నాగ్‌పాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,957 |41.64 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|6,540 |- !41 |[[అమ్రోహా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అమ్రోహా]] |71.44 |మెహబూబ్ అలీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,28,735 |57.43 |రామ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |57,699 |25.74 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|71,036 |- !42 |[[హసన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|హసన్‌పూర్]] |73.84 |మహేంద్ర ఖడగ్వంశీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,20,135 |44.67 |ముఖ్య గుర్జర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,753 |36.35 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|22,382 |- ! colspan="15" |[[మీరట్ జిల్లా|మీరట్]] |- !43 |[[సివాల్‌ఖాస్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సివల్ఖాస్]] |68.78 |గులాం ముహమ్మద్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,01,749 |43.52 |మనీందర్ పాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,567 |39.61 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|9,182 | rowspan="7" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !44 |[[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం|సర్ధన]] |67.22 |అతుల్ ప్రధాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,18,573 |48.75 |సంగీత్ సోమ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,373 |41.27 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|18,200 |- !45 |[[హస్తినాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హస్తినాపూర్]] |66.84 |దినేష్ ఖటిక్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,587 |46.72 |యోగేష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,00,275 |43.55 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,312 |- !46 |[[కిథోర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కిథోర్]] |69.85 |షాహిద్ మంజూర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,07,104 |42.19 |సత్యవీర్ త్యాగి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,04,924 |41.33 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|2,180 |- !47 |[[మీరట్ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్ కంటోన్మెంట్]] |56.84 |అమిత్ అగర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,62,032 |66.27 |మనీష్ అహ్లావత్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |43,960 |17.98 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,18,072 |- !48 |[[మీరట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] |64.55 |రఫీక్ అన్సారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,06,395 |52.77 |కమల్ దత్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |80,330 |39.84 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|26,065 |- !49 |[[మీరట్ దక్షిణ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్ సౌత్]] |61.99 |సోమేంద్ర తోమర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,29,667 |43.46 |ఎండీ ఆదిల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,21,725 |40.79 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,942 |- ! colspan="15" |[[బాగ్‌పత్ జిల్లా|బాగ్‌పత్]] |- !50 |[[చప్రౌలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|చప్రౌలి]] |62.28 |అజయ్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,11,880 |53.3 |సహేందర్ రమల |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,372 |39.24 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|29,508 | rowspan="3" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !51 |[[బరౌత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బరౌత్]] |64.51 |కృష్ణపాల్ మాలిక్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,931 |46.34 |జైవీర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |90,616 |46.18 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|315 |- !52 |[[బాగ్‌పట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాగ్‌పట్]] |67.7 |యోగేష్ ధామా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,420 |47.37 |మహ్మద్ అహ్మద్ హమీద్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |94,687 |44.22 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,733 |- ! colspan="15" |[[ఘాజియాబాద్ జిల్లా|ఘజియాబాద్]] |- !53 |[[లోని శాసనసభ నియోజకవర్గం|లోని]] |61.41 |నంద్ కిషోర్ గుర్జార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,410 |40.44 |మదన్ భయ్యా |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,18,734 |37.68 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|8,676 | rowspan="5" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !54 |[[మురాద్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మురాద్‌నగర్]] |60.01 |అజిత్ పాల్ త్యాగి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,69,290 |61.63 |సురేంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |72,195 |26.28 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|97,295 |- !55 |[[సాహిబాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సాహిబాబాద్]] |47.18 |సునీల్ కుమార్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |3,22,882 |67.03 |అమర్‌పాల్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,08,047 |22.43 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|2,14,835 |- !56 |[[ఘజియాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘజియాబాద్]] |51.75 |అతుల్ గార్గ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,50,205 |61.37 |విశాల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |44,668 |18.25 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,05,537 |- !57 |[[మోడీ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మోడీనగర్]] |67.36 |మంజు శివాచ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,13,349 |50.63 |సుదేష్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |78,730 |35.17 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|34,619 |- !colspan="15" |[[హాపూర్ జిల్లా|హాపూర్]] |- !58 |[[ధోలానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధౌలానా]] |67.77 |ధర్మేష్ సింగ్ తోమర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,028 |44.65 |అస్లాం అలీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,12,400 |40.14 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|12,628 | rowspan="3" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !59 |[[హాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హాపూర్]] |66.92 |విజయపాల్ ఆర్తి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,862 |39.69 |గజరాజ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |90,828 |36.84 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,034 |- !60 |[[గర్ముక్తేశ్వర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గర్ముక్తేశ్వర్]] |67.72 |హరేంద్ర సింగ్ తెవాటియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,04,113 |44.07 |రవీంద్ర చౌదరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,807 |32.94 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,306 |- !colspan="15" |[[గౌతమ బుద్ద నగర్ జిల్లా|గౌతమ్ బుద్ధ నగర్]] |- !61 |[[నోయిడా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నోయిడా]] |48.77 |పంకజ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |2,44,319 |70.16 |సునీల్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |62,806 |18.04 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,81,513 | rowspan="3" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !62 |[[దాద్రీ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|దాద్రీ]] |58.35 |తేజ్‌పాల్ సింగ్ నగర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |2,18,068 |61.64 |రాజ్‌కుమార్ భాటి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,850 |22.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,38,218 |- !63 |[[జేవార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జేవార్]] |65.87 |ధీరేంద్ర సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,17,205 |50.53 |అవతార్ సింగ్ భదానా |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |60,890 |26.25 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|56,315 |- ! colspan="15" |[[బులంద్‌షహర్ జిల్లా|బులంద్‌షహర్]] |- !64 |[[సికంద్రాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|సికంద్రాబాద్]] |67.33 |లక్ష్మీ రాజ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,644 |46.00 |రాహుల్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,301 |35.26 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|29,343 | rowspan="7" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !65 |[[బులంద్‌షహర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బులంద్‌షహర్]] |64.95 |ప్రదీప్ కుమార్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,026 |48.94 |హాజీ యూనస్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,01,426 |38.99 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,600 |- !66 |[[సయానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సయానా]] |65.37 |దేవేంద్ర సింగ్ లోధీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,49,125 |58.9 |దిల్నవాజ్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |59,468 |23.49 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|89,657 |- !67 |[[అనుప్‌షహర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అనుప్‌షహర్]] |62.87 |సంజయ్ కుమార్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,602 |52.64 |రామేశ్వర్ లోధి |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |47,979 |20.11 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|77,623 |- !68 |[[దేబాయి శాసనసభ నియోజకవర్గం|దేబాయి]] |63.02 |చంద్రపాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,28,640 |58.6 |హరీష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |60,615 |27.61 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|68,025 |- !69 |[[షికార్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షికార్‌పూర్]] |64.18 |అనిల్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,13,855 |53.04 |కిరణ్ పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |58,172 |27.1 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|55,683 |- !70 |[[ఖుర్జా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖుర్జా]] |66.64 |మినాక్షి సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,37,461 |52.99 |బన్షీ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,377 |27.13 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|67,084 |- ! colspan="15" |[[అలీగఢ్ జిల్లా|అలీగఢ్]] |- !71 |[[ఖైర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖైర్]] |61.7 |అనూప్ ప్రధాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,39,643 |55.55 |చారు కైన్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |65,302 |25.98 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|74,341 | rowspan="7" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !72 |[[బరౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|బరౌలీ]] |64.28 |ఠాకూర్ జైవీర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,47,984 |60.57 |నరేంద్ర కుమార్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |57,339 |23.47 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|90,645 |- !73 |[[అట్రౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అట్రౌలీ]] |60.02 |సందీప్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,691 |52.03 |వీరేష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,367 |35.75 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|39,324 |- !74 |[[చర్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|చర్రా]] |62.79 |ర‌వేంద్ర పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,10,928 |45.79 |లక్ష్మీ ధన్గర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,966 |35.78 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,327 |- !75 |[[కోయిల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కోయిల్]] |62.34 |అనిల్ పరాశర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,067 |42.81 |షాజ్ ఇషాక్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,039 |40.82 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,028 |- !76 |[[అలీగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలీగఢ్]] |63.89 |ముక్తా రాజా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,20,389 |47.66 |జాఫర్ ఆలం |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,07,603 |42.6 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|12,786 |- !77 |[[ఇగ్లాస్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇగ్లాస్]] |61.25 |రాజ్‌కుమార్ సహయోగి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,209 |52.35 |బీర్పాల్ దివాకర్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |68,046 |28.00 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|59,163 |- ! colspan="15" |[[హాత్‌రస్ జిల్లా|హత్రాస్]] |- !78 |[[హత్రాస్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హత్రాస్]] |63.2 |అంజులా సింగ్ మహౌర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,54,655 |58.79 |సంజీవ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |53,799 |20.45 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,00,856 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !79 |[[సదాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సదాబాద్]] |64.32 |ప్రదీప్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |1,04,874 |43.25 |రాంవీర్ ఉపాధ్యాయ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,437 |40.60 |style="background:{{party color|Rashtriya Lok Dal}} ; color:white;"|6,437 |- !80 |[[సికిందరావు శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికిందరావు]] |62.39 |బీరేంద్ర సింగ్ రాణా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,094 |41.63 |లలిత్ ప్రతాప్ బాఘేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,990 |38.19 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|8,104 |- ! colspan="15" |[[మథుర జిల్లా|మధుర]] |- !81 |[[ఛాటా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఛటా]] |65.34 |చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,24,414 |52.18 |తేజ్‌పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |75,466 |31.65 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|48,948 | rowspan="5" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !82 |[[మాంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మాంట్]] |64.89 |రాజేష్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,958 |37.35 |శ్యామ్ సుందర్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |74,378 |33.09 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,580 |- !83 |[[గోవర్ధన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోవర్ధన్]] |66.31 |ఠాకూర్ మేఘశ్యాం సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,199 |45.21 |రాజ్‌కుమార్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |57,692 |26.03 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,507 |- !84 |[[మధుర శాసనసభ నియోజకవర్గం|మధుర]] |57.39 |శ్రీకాంత్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,58,859 |60.26 |ప్రదీప్ మాథుర్ |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |49,056 |18.61 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,09,803 |- !85 |[[బల్దేవ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బలదేవ్]] |65.15 |[[పూరన్ ప్రకాష్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,414 |44.14 |బబితా దేవి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |83,159 |33.86 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,255 |- !colspan="15" |[[ఆగ్రా జిల్లా|ఆగ్రా]] |- !86 |[[ఎత్మాద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎత్మాద్‌పూర్]] |67.57 |ధరంపాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,46,603 |48.77 |ప్రవల్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] |98,679 |32.83 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|47,924 | rowspan="9" |'''10 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !87 |[[ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆగ్రా కంటోన్మెంట్]] |53.9 |జీఎస్ ధర్మేష్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,17,796 |46.78 |కున్వర్ చంద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,099 |27.44 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|48,697 |- !88 |[[ఆగ్రా సౌత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆగ్రా సౌత్]] |56.75 |యోగేంద్ర ఉపాధ్యాయ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,09,262 |52.39 |వినయ్ అగర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |52,622 |25.23 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|56,640 |- !89 |[[ఆగ్రా ఉత్తర శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆగ్రా ఉత్తర]] |55.27 |పురుషోత్తం ఖండేల్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,53,817 |63.89 |షబ్బీర్ అబ్బాస్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |41,447 |17.22 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,12,370 |- !90 |[[ఆగ్రా రూరల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆగ్రా రూరల్]] |60.98 |బేబీ రాణి మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,37,310 |52.63 |కిరణ్ ప్రభా కేశరి |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |60,702 |23.26 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|76,608 |- !91 |[[ఫతేపూర్ సిక్రీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫతేపూర్ సిక్రి]] |67.67 |బాబూలాల్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,095 |46.14 |బ్రిజేష్ చాహర్ |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}" | |[[రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్|RLD]] |64,826 |26.69 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|47,269 |- !92 |[[ఖేరాగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖేరాగఢ్]] |62.45 |భగవాన్ సింగ్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]] |96,574 |47.05 |రాంనాథ్ షికార్వార్ |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |60,077 |29.27 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|36,497 |- !93 |[[ఫతేహాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|ఫతేహాబాద్]] |66.86 |ఛోటేలాల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,811 |50.46 |రూపాలీ దీక్షిత్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |55,576 |25.77 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|53,235 |- !94 |[[బాహ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాహ్]] |56.91 |రాణి పక్షాలికా సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,360 |41.16 |మధుసూదన్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |54,125 |28.43 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,235 |- ! colspan="15" |'''[[ఫిరోజాబాద్ జిల్లా]]''' |- !95 |[[తుండ్ల శాసనసభ నియోజకవర్గం|తుండ్ల]] |66.65 |ప్రేమపాల్ సింగ్ ధన్గర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,22,881 |49.46 |రాకేష్ బాబు |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,190 |30.26 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|47,691 | rowspan="5" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !96 |[[జస్రానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|జస్రానా]] |67.46 |సచిన్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,08,289 |43.71 |మన్వేంద్ర లోధి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,453 |43.37 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|836 |- !97 |[[ఫిరోజాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫిరోజాబాద్]] |58.91 |మనీష్ అసిజా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,509 |43.43 |సైఫుర్ రెహమాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,554 |30.71 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|32,955 |- !98 |[[షికోహాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షికోహాబాద్]] |65.81 |ముఖేష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,06,279 |45.14 |ఓంప్రకాష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,951 |41.18 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|9,328 |- !99 |[[సిర్సాగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిర్సాగంజ్]] |64.8 |సర్వేష్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,224 |46.22 |హరిఓం యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,419 |41.99 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|8,805 |- ! colspan="15" |[[కాస్‌గంజ్ జిల్లా|కాస్‌గంజ్]] |- !100 |[[కాస్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాస్‌గంజ్]] |64.37 |దేవేంద్ర సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,23,410 |52.67 |మన్ పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,145 |32.92 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|46,265 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !101 |[[అమన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అమన్‌పూర్]] |61.52 |హరిఓం వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,377 |50.4 |సత్యభాన్ శక్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |53,048 |27.74 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|43,329 |- !102 |[[పటియాలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పటియాలి]] |61.11 |నదీరా సుల్తాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,545 |41.88 |మమతేష్ శక్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,957 |40.06 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|4,001 |- ! colspan="15" |[[ఎటా జిల్లా]] |- !103 |[[అలీగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలీగంజ్]] |66.15 |సత్యపాల్ సింగ్ రాథోడ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,02,873 |45.44 |రామేశ్వర్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |99,063 |43.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|3,810 | rowspan="4" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !104 |[[ఎటాహ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎటాహ్]] |62.35 |విపిన్ వర్మ డేవిడ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,539 |46.34 |జుగేంద్ర సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,292 |38.15 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|17,247 |- !105 |[[మర్హర శాసనసభ నియోజకవర్గం|మర్హర]] |66.76 |వీరేంద్ర సింగ్ లోధీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,387 |49.01 |అమిత్ గౌరవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,778 |40.50 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|17,609 |- !106 |[[జలేసర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జలేసర్]] |68.09 |సంజీవ్ కుమార్ దివాకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,339 |45.10 |రంజిత్ సుమన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,898 |42.91 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,441 |- ! colspan="15" |[[మైన్‌పురి జిల్లా|మెయిన్‌పురి]] |- !107 |[[మెయిన్‌పురి శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెయిన్‌పురి]] |61.85 |జైవీర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,814 |46.73 |రాజ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,048 |43.56 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,766 | rowspan="4" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !108 |[[భోంగావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|భోంగావ్]] |62.62 |రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,208 |45.18 |అలోక్ శక్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,441 |42.97 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,767 |- !109 |[[కిష్ని శాసనసభ నియోజకవర్గం|కిష్ణి]] |62.98 |బ్రజేష్ కతేరియా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,070 |49.58 |ప్రియా రంజన్ అషు దివాకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |77,919 |39.80 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|19,151 |- !110 |[[కర్హల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కర్హల్]] |66.02 |అఖిలేష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,48,196 |60.12 |ఎస్పీ సింగ్ బఘేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |80,692 |32.74 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|67,504 |- ! colspan="15" |[[సంభల్ జిల్లా|సంభాల్]] |- !111 |[[గున్నూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గున్నూర్]] |58.68 |రాంఖిలాడి సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,23,969 |51.38 |అజిత్ కుమార్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |94,440 |39.14 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|29,529 | rowspan="1" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- ! colspan="15" |[[బుదౌన్ జిల్లా|బుదౌన్]] |- !112 |[[బిసౌలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిసౌలీ]] |59.34 |అశుతోష్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,10,569 |44.23 |కుశాగ్ర సాగర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,735 |43.50 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|1,834 | rowspan="6" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !113 |[[సహస్వాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహస్వాన్]] |58.86 |బ్రజేష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,673 |33.35 |హాజీ విట్టన్ ముసరత్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |69,728 |27.79 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,945 |- !114 |[[బిల్సి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిల్సి]] |57.8 |హరీష్ చంద్ర శాక్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |93,500 |45.54 |చంద్ర ప్రకాష్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |68,385 |33.31 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,115 |- !115 |[[బదౌన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బదౌన్]] |58.28 |మహేష్ చంద్ర గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,096 |46.12 |రైష్ అహ్మద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,917 |41.02 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|11,179 |- !116 |[[షేఖుపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షేఖుపూర్]] |61.08 |హిమాన్షు యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,05,531 |42.84 |ధర్మేంద్ర శాక్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,431 |40.36 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|6,100 |- !117 |[[డేటాగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|డేటాగంజ్]] |58.29 |రాజీవ్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,591 |45.34 |అర్జున్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |98,115 |41.35 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,476 |- ! colspan="15" |[[బరేలీ జిల్లా|బరేలీ]] |- !118 |[[బహేరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బహేరి]] |72.59 |అతౌర్ రెహమాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,24,145 |46.67 |[[ఛత్రపాల్ సింగ్ గాంగ్వార్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,20,790 |45.41 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|3,355 | rowspan="9" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !119 |[[మీర్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీర్‌గంజ్]] |67.25 |డిసి వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |116,435 |50.98 |సుల్తాన్ బేగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,955 |36.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|32,840 |- !120 |[[భోజిపురా శాసనసభ నియోజకవర్గం|భోజిపురా]] |68.83 |షాజిల్ ఇస్లాం అన్సారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |119,402 |45.88 |బహోరన్‌లాల్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |109,993 |42.26 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|9,409 |- !121 |[[నవాబ్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నవాబ్‌గంజ్]] |67.89 |ఎంపీ ఆర్య గంగ్వార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |111,113 |48.20 |భగవత్ శరణ్ గంగ్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |101,876 |44.20 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,237 |- !122 |[[ఫరీద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫరీద్‌పూర్]] |62 |శ్యామ్ బిహారీ లాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,070 |45.22 |విజయ్ పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,149 |43.78 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|2,921 |- !123 |[[బిఠారి చైన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిఠారి చైన్‌పూర్]] |62.92 |రాఘవేంద్ర శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |115,417 |46.53 |ఆగమ్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |99,576 |40.15 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|15,841 |- !124 |[[బరేలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బరేలీ]] |52.43 |అరుణ్ కుమార్ సక్సేనా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |129,014 |53.77 |రాజేష్ అగర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,694 |40.30 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|32,320 |- !125 |[[బరేలీ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బరేలీ కంటోన్మెంట్]] |51.79 |సంజీవ్ అగర్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,931 |50.43 |సుప్రియా అరుణ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,163 |44.94 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,768 |- !126 |[[అయోన్లా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అయోన్లా]] |60.79 |[[ధరంపాల్]] సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |88,956 |46.45 |పిటి. రాధా కృష్ణ శర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,532 |36.83 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,424 |- ! colspan="15" |[[పిలిభిత్ జిల్లా|పిలిభిత్]] |- !127 |[[పిలిభిత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పిలిభిత్]] |68.89 |సంజయ్ సింగ్ గాంగ్వార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,506 |48.08 |శైలేంద్ర గంగ్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,18,536 |45.41 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,970 | rowspan="4" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !128 |[[బర్ఖెరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బర్ఖెరా]] |73.46 |స్వామి ప్రవక్తానంద |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,51,771 |63.80 |హేమరాజ్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,299 |29.55 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|81,472 |- !129 |[[పురాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పురాన్‌పూర్]] |69.64 |బాబూరామ్ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,34,404 |50.12 |ఆర్తి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |107,828 |40.21 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,576 |- !130 |[[బిసల్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిసల్‌పూర్]] |66.4 |వివేక్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,21,142 |50.55 |దివ్య గాంగ్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,733 |29.52 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|50,409 |- ! colspan="15" |[[షాజహాన్‌పూర్ జిల్లా|షాజహాన్‌పూర్]] |- !131 |[[కత్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కత్రా]] |57.55 |వీర్ విక్రమ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |77,800 |39.9 |రాజేష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,443 |39.72 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|357 | rowspan="6" |'''14 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !132 |[[జలాలాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|జలాలాబాద్]] |59.04 |హరి ప్రకాష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,609 |45.97 |నీరజ్ నీలినేష్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,037 |43.86 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,572 |- !133 |[[తిల్హార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిల్హార్]] |59.99 |సలోన కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,02,307 |47.93 |రోషన్ లాల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,030 |41.71 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|13,277 |- !134 |[[పోవాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పోవాన్]] |60.31 |చేత్రం పాసి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,29,785 |55.62 |ఉపేంద్ర పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,207 |33.62 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|51,578 |- !135 |[[షాజహాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షాజహాన్‌పూర్]] |54.57 |సురేష్ కుమార్ ఖన్నా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,09,942 |48.98 |తన్వీర్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,00,629 |44.83 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,313 |- !136 |[[దాద్రౌల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దాద్రౌల్]] |62.96 |[[మన్వేంద్ర సింగ్ (ఉత్తరప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకుడు)|మన్వేంద్ర సింగ్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,957 |45.06 |రాజేష్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,256 |40.73 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,701 |- ! colspan="15" |[[లఖింపూర్ ఖేరి జిల్లా|లఖింపూర్ ఖేరి]] |- !137 |[[పలియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పలియా]] |65.58 |హర్విందర్ కుమార్ సహాని |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,18,864 |50.2 |ప్రితీందర్ సింగ్ కక్కు |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,735 |34.1 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|38,129 | rowspan="8" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !138 |[[నిఘసన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నిఘసన్]] |69.57 |శశాంక్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,26,488 |53.41 |RS కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |85,479 |36.1 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|41,009 |- !139 |[[గోల గోక్రానాథ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోల గోక్రానాథ్]] |65.62 |అరవింద్ గిరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,26,534 |48.67 |వినయ్ తివారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,240 |37.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|29,294 |- !140 |[[శ్రీ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|శ్రీ నగర్]] |71.81 |మంజు త్యాగి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,249 |47.21 |రామ్ శరణ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |90,641 |39.53 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|17,608 |- !141 |[[ధౌరహరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధౌరహరా]] |69.04 |వినోద్ శకర్ అవస్థి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,13,498 |49.49 |వరుణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,888 |38.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,610 |- !142 |[[లఖింపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|లఖింపూర్]] |65.44 |యోగేష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,663 |47.38 |[[ఉత్కర్ష్ వర్మ]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,07,085 |39.74 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|20,578 |- !143 |[[కాస్తా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాస్తా]] |69.6 |సౌరభ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,03,315 |47.93 |సునీల్ కుమార్ లాలా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,498 |41.52 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|13,817 |- !144 |[[మొహమ్మది శాసనసభ నియోజకవర్గం|మొహమ్మది]] |68.63 |లోకేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,377 |42.75 |దౌద్ అహ్మద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,506 |40.66 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,871 |- ! colspan="15" |[[సీతాపూర్ జిల్లా|సీతాపూర్]] |- !145 |[[మహోలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహోలి]] |66.11 |శశాంక్ త్రివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,040 |44.73 |అనూప్ కుమార్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |99,868 |39.87 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|12,172 | rowspan="9" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !146 |[[సీతాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సీతాపూర్]] |58.24 |రాకేష్ రాథోడ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,349 |42.72 |రాధే శ్యామ్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |98,096 |42.18 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,253 |- !147 |[[హర్‌గావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హరగావ్]] |68.07 |సురేష్ రాహి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,16,691 |52.46 |రాంహెత్ భారతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,531 |35.31 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|38,160 |- !148 |[[లాహర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లాహర్‌పూర్]] |66.74 |అనిల్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,12,987 |47.05 |సునీల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,832 |41.57 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,155 |- !149 |[[బిస్వాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిస్వాన్]] |70.1 |నిర్మల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,06,014 |44.77 |అఫ్జల్ కౌసర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,536 |40.35 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,478 |- !150 |[[సేవాత శాసనసభ నియోజకవర్గం|సేవాత]] |71.04 |జ్ఞాన్ తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,057 |47.43 |మహేంద్ర కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |87,619 |39.34 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|20,438 |- !151 |[[మహమూదాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహమూదాబాద్]] |69.66 |ఆశా మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,091 |41.91 |నరేంద్ర సింగ్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,869 |39.51 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,222 |- !152 |[[సిధౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిధౌలీ]] |68.62 |మనీష్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,06,222 |43.58 |డాక్టర్ హరగోవింద్ భార్గవ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,506 |39.6 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,716 |- !153 |[[మిస్రిఖ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మిస్రిఖ్]] |61.527 |రామకృష్ణ భార్గవ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,092 |41.15 |మనోజ్ కుమార్ రఘువంశీ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|SBSP]] |79,627 |35.97 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|11,465 |- ! colspan="15" |[[హర్దోయ్ జిల్లా|హర్దోయ్]] |- !154 |[[సవైజ్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సవైజ్‌పూర్]] |61.54 |మాధవేంద్ర ప్రతాప్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,14,623 |46.03 |పదమ్రాగ్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,576 |35.68 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,047 | rowspan="8" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !155 |[[షహాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|షహాబాద్]] |65.76 |రజనీ తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |94,561 |40.49 |ఆసిఫ్ ఖాన్ బాబు |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,082 |37.72 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,479 |- !156 |[[హర్డోయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హర్డోయ్]] |57.52 |[[నితిన్ అగర్వాల్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,26,750 |53.19 |అనిల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,339 |35.39 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,411 |- !157 |[[గోపమౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోపమౌ]] |61.99 |శ్యామ్ ప్రకాష్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,762 |43.07 |రాజేశ్వరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,764 |39.32 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,998 |- !158 |[[సందీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సందీ]] |58.89 |ప్రభాష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |81,519 |41.7 |ఉషా వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,286 |36.97 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,233 |- !159 |[[బిల్గ్రామ్-మల్లన్వాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిల్గ్రామ్-మల్లన్వాన్]] |61.47 |ఆశిష్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,075 |34.96 |బ్రిజేష్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |57,185 |24.36 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,890 |- !160 |[[బలమౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బలమౌ]] |55.12 |రామ్ పాల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |81,994 |42.84 |రాంబాలి వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |55,570 |29.13 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,424 |- !161 |[[శాండిలా శాసనసభ నియోజకవర్గం|శాండిలా]] |59.92 |[[అల్కా సింగ్ అర్కవంశి]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,730 |49.76 |అబ్దుల్ మన్నన్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |64,627 |31.61 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|37,103 |- ! colspan="15" |[[ఉన్నావ్ జిల్లా|ఉన్నావ్]] |- !162 |[[బంగార్‌మావు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బంగార్‌మావు]] |56.94 |శ్రీకాంత్ కోటియార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,980 |44.7 |మున్నా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,187 |36.94 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|15,793 | rowspan="6" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !163 |[[సఫీపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సఫీపూర్]] |57.05 |బంబలాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,02,968 |52.13 |సుధీర్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |68,836 |34.85 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|34,132 |- !164 |[[మోహన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మోహన్]] |61.82 |బ్రజర్ష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,13,291 |53.45 |ఆంచల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,112 |33.08 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|43,179 |- !165 |[[ఉన్నావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉన్నావ్]] |59.96 |పంకజ్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |126,670 |51.62 |అభినవ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,542 |38.94 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|31,128 |- !166 |[[భగవంత్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|భగవంత్‌నగర్]] |59.31 |అశుతోష్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |127,118 |51.28 |అంకిత్ పరిహార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,108 |33.93 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|43,010 |- !167 |[[పూర్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పూర్వా]] |61.62 |అనిల్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |133,827 |52.27 |ఉదయ్ రాజ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,02,766 |40.14 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|31,061 |- ! colspan="15" |[[లక్నో జిల్లా|లక్నో]] |- !168 |[[మలిహాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మలిహాబాద్]] |66.68 |జై దేవి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,06,372 |44.15 |సురేంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |98,627 |40.93 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,745 | rowspan="9" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !169 |[[బక్షి కా తలాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బక్షి కా తలాబ్]] |69.82 |యోగేష్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,47,922 |46.36 |గోమతి యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,20,134 |37.65 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|27,788 |- !170 |[[సరోజినీ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సరోజినీ నగర్]] |57.71 |రాజేశ్వర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,60,626 |49.07 |అభిషేక్ మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,04,440 |31.9 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|56,186 |- !171 |[[లక్నో వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్నో వెస్ట్]] |58.29 |అర్మాన్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,24,497 |48.19 |అంజలి కుమార్ శ్రీవాస్తవ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,16,313 |45.03 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|8,184 |- !172 |[[లక్నో నార్త్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్నో నార్త్]] |56.29 |డాక్టర్ నీరజ్ బోరా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,39,159 |53.3 |పూజా శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,05,206 |40.29 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|33,953 |- !173 |[[లక్నో తూర్పు శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్నో తూర్పు]] |56.27 |అశుతోష్ టాండన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,52,928 |59.4 |అనురాగ్ భదౌరియా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,197 |32.7 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|68,731 |- !174 |[[లక్నో సెంట్రల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్నో సెంట్రల్]] |56.81 |రవిదాస్ మెహోత్రా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,04,488 |49.62 |రజనీష్ కుమార్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |93,553 |44.43 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|10,935 |- !175 |[[లక్నో కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్నో కంటోన్మెంట్]] |53.7 |బ్రజేష్ పాఠక్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,147 |54.7 |సురేంద్ర సింగ్ గాంధీ 'రాజు గాంధీ' |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |68,635 |34.71 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|39,512 |- !176 |[[మోహన్‌లాల్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మోహన్ లాల్ గంజ్]] |67.69 |అమ్రేష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,089 |43.58 |సుశీల సరోజ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |90,541 |36.84 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|16,548 |- ! colspan="15" |[[రాయ్‌బరేలి జిల్లా|రాయ్‌బరేలీ]] |- !177 |[[బచ్రావాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బచ్రావాన్]] |62.17 |శ్యామ్ సుందర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |65,747 |31.38 |లక్ష్మీకాంత్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |62,935 |30.04 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|2,812 | rowspan="1" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !colspan="15" |[[అమేఠీ జిల్లా|అమేథి]] |- !178 |[[తిలోయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిలోయ్]] |58.31 |మయాంకేశ్వర్ శరణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,472 |48.54 |మొహమ్మద్ నయీమ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,643 |34.96 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|27,829 | rowspan="1" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- ! colspan="15" |[[రాయ్‌బరేలి జిల్లా|రాయ్‌బరేలీ]] |- !179 |[[హర్‌చంద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హర్‌చంద్‌పూర్]] |63.09 |రాహుల్ రాజ్‌పూత్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,498 |45.87 |రాకేష్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,009 |38.69 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|14,489 | rowspan="2" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !180 |[[రాయ్‌బరేలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాయ్‌బరేలి]] |62.32 |అదితి సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |102,429 |44.51 |రామ్ ప్రతాప్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,254 |41.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|7,175 |- !181 |[[సలోన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సలోన్]] |57.35 |అశోక్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,715 |43.79 |జగదీష్ ప్రసాద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |85,604 |42.73 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,511 | rowspan="1" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !182 |[[సరేని శాసనసభ నియోజకవర్గం|సరేని]] |58.34 |దేవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |66,166 |30.53 |ధీరేంద్ర బహదూర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |62,359 |28.78 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|3,807 | rowspan="2" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !183 |[[ఉంచహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉంచహర్]] |62.54 |మనోజ్ కుమార్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |82,514 |38.92 |అమర్‌పాల్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |75,893 |35.79 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|6,621 |- ! colspan="15" |[[అమేఠీ జిల్లా|అమేథి]] |- !184 |[[జగదీష్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|జగదీష్‌పూర్]] |53.72 |సురేష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,315 |43.94 |విజయ్ కుమార్ |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |66,491 |32.71 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|22,824 | rowspan="3" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !185 |[[గౌరీగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గౌరీగంజ్]] |57.94 |రాకేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,040 |38.96 |చంద్ర ప్రకాష్ మిశ్ర మతియారి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72,077 |35.53 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|6,963 |- !186 |[[అమేథీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అమేథీ]] |54.27 |మహారాజీ ప్రజాపతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,217 |46.46 |సంజయ సిన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |70,121 |39.93 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|18,096 |- ! colspan="15" |[[సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా|సుల్తాన్‌పూర్]] |- !187 |[[ఇసౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇసౌలీ]] |56.54 |మొహమ్మద్ తాహిర్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,629 |34.34 |ఓం ప్రకాష్ పాండే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,360 |34.21 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|269 | rowspan="5" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !188 |[[సుల్తాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సుల్తాన్‌పూర్]] |57.68 |వినోద్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,715 |42.24 |అనూప్ సందా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,706 |41.78 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,009 |- !189 |[[సుల్తాన్‌పూర్ సదర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సుల్తాన్‌పూర్ సదర్]] |59.1 |రాజ్ ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |85,249 |41.89 |అరుణ్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,495 |34.15 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|15,754 |- !190 |[[లంభువా శాసనసభ నియోజకవర్గం|లంభువా]] |57.12 |సీతారాం వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,999 |39.37 |సంతోష్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |73,466 |34.85 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,533 |- !191 |[[కడిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కడిపూర్]] |58.48 |రాజేష్ గౌతమ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,405 |43.44 |భగేలు రామ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,682 |31.85 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,723 |- ! colspan="15" |[[ఫరూఖాబాద్ జిల్లా|ఫరూఖాబాద్]] |- !192 |[[కైమ్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైమ్‌గంజ్]] |61.46 |[[సురభీ సింగ్|సురభి]] |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |1,14,952 |47.65 |సర్వేష్ అంబేద్కర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,409 |39.97 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|18,543 | rowspan="4" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !193 |[[అమృతపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అమృతపూర్]] |59.16 |సుశీల్ కుమార్ షాక్యా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,848 |53.1 |డాక్టర్ జితేంద్ర సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |54,162 |29.1 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|44,686 |- !194 |[[ఫరూఖాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫరూఖాబాద్]] |56 |సునీల్ దత్ ద్వివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,314 |53.83 |సుమన్ శక్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,988 |34.99 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|39,326 |- !195 |[[భోజ్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|భోజ్‌పూర్]] |61.66 |నాగేంద్ర సింగ్ రాథోడ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,979 |50.68 |అర్షద్ జమాల్ సిద్ధిఖీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,521 |36.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|27,468 |- !colspan="15" |[[కన్నౌజ్ జిల్లా|కన్నౌజ్]] |- !196 |[[చిబ్రామౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చిబ్రామౌ]] |60.76 |అర్చన పాండే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |124,773 |44.31 |అరవింద్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |123,662 |43.91 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,111 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !197 |[[తిర్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిర్వా]] |62.63 |కైలాష్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |106,089 |44.51 |అనిల్ కుమార్ పాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |101,481 |42.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,608 |- !198 |[[కన్నౌజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కన్నౌజ్]] |63.29 |అసిమ్ అరుణ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |120,876 |44.53 |అనిల్ కుమార్ దోహరే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |114,786 |42.29 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,090 |- ! colspan="15" |[[ఎటావా జిల్లా|ఇటావా]] |- !199 |[[జస్వంత్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జస్వంత్‌నగర్]] |64.69 |[[శివపాల్ సింగ్ యాదవ్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,59,718 |62.97 |వివేక్ శక్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |68,739 |27.1 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|90,979 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !200 |[[ఇటావా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇటావా]] |60.4 |[[సరితా భదౌరియా]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,150 |39.97 |సర్వేష్ కుమార్ శక్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,166 |38.35 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|3,984 |- !201 |[[భర్తాన శాసనసభ నియోజకవర్గం|భర్తాన]] |60.53 |రాఘవేంద్ర గౌతమ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,676 |42.02 |సిద్ధార్థ్ శంకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,117 |38.96 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,559 |- ! colspan="15" |[[ఔరైయా జిల్లా|ఔరైయా]] |- !202 |[[బిదునా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిదునా]] |62.61 |రేఖా వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,757 |42.59 |రియా శక్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,492 |39.19 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|3,265 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !203 |[[దిబియాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దిబియాపూర్]] |62.03 |ప్రదీప్ కుమార్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,865 |40.34 |లఖన్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |80,392 |40.1 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|473 |- !204 |[[ఔరయ్యా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఔరయ్యా]] |58.8 |గుడియా కతేరియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |88,631 |45.28 |జితేంద్ర కుమార్ దోహరే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |66,184 |33.81 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|22,447 |- ! colspan="15" |[[కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా|కాన్పూర్ దేహత్]] |- !205 |[[రసూలాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రసూలాబాద్]] |60.63 |పూనమ్ సంఖ్వార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,783 |46.77 |కమలేష్ చంద్ర దివాకర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,271 |35.8 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,512 | rowspan="4" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !206 |[[అక్బర్‌పూర్-రానియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అక్బర్‌పూర్-రానియా]] |64.73 |[[ప్రతిభా శుక్లా]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,827 |43.82 |రామ్ ప్రకాష్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,410 |37.49 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|13,417 |- !207 |[[సికంద్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికంద్రా]] |60.1 |అజిత్ సింగ్ పాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,461 |44.89 |ప్రభాకర్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |57,894 |29.05 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|31,567 |- !208 |[[భోగ్నిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|భోగ్నిపూర్]] |62.27 |[[రాకేష్ సచన్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,809 |40.25 |నరేంద్ర పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,916 |34.8 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|11,893 |- ! colspan="15" |[[కాన్పూర్ నగర్ జిల్లా|కాన్పూర్ నగర్]] |- !209 |[[బిల్హౌర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిల్హౌర్]] |62.23 |రాహుల్ బచ్చా సోంకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |123,094 |50.34 |రచనా సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,743 |33.02 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,351 | rowspan="10" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !210 |[[బితూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బితూర్]] |65.59 |అభిజీత్ సింగ్ సంగ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |107,330 |44.46 |మునేంద్ర శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,257 |35.73 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,073 |- !211 |[[కళ్యాణ్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|కళ్యాణ్‌పూర్]] |52.89 |నీలిమా కతియార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,997 |52.71 |సతీష్ కుమార్ నిగమ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,462 |41.24 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,535 |- !212 |[[గోవింద్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోవింద్ నగర్]] |54.66 |సురేంద్ర మైతాని |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |117,501 |61.03 |వికాస్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |36,605 |19.05 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|80,896 |- !213 |[[సిషామౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిషామౌ]] |56.83 |హాజీ ఇర్ఫాన్ సోలంకి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,163 |50.68 |సలీల్ విష్ణోయ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66,897 |42.83 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|12,266 |- !214 |[[ఆర్య నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆర్య నగర్]] |50.95 |అమితాబ్ బాజ్‌పాయ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,897 |50.56 |సురేష్ అవస్తి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |68,973 |45.35 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,924 |- !215 |[[కిద్వాయ్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కిద్వాయ్ నగర్]] |59.06 |మహేష్ త్రివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,14,111 |55.39 |అజయ్ కపూర్ |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |76,351 |37.06 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|37,760 |- !216 |[[కాన్పూర్ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాన్పూర్ కంటోన్మెంట్]] |52.37 |మహమ్మద్ హసన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,729 |49.99 |రఘునందన్ సింగ్ భదౌరియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |74,742 |39.44 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|19,987 |- !217 |[[మహారాజ్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహారాజ్‌పూర్]] |56.25 |సతీష్ మహానా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,52,883 |60.6 |ఫతే బహదూర్ సింగ్ గిల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |70,622 |28 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|82,261 |- !218 |[[ఘటంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘటంపూర్]] |60.55 |సరోజ్ కురీల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |81,727 |41.6 |భగవతీ ప్రసాద్ సాగర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |67,253 |34.23 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|14,474 |- ! colspan="15" |[[జలౌన్ జిల్లా|జలౌన్]] |- !219 |[[మధోగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మధోగఢ్]] |57.21 |మూలచంద్ర సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,05,231 |41.29 |శీతల్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |70,257 |27.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|34,974 | rowspan="3" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !220 |[[కల్పి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కల్పి]] |59.99 |వినోద్ చతుర్వేది |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,782 |29.48 |ఛోటే సింగ్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |66,966 |28.29 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|2,816 |- !221 |[[ఒరై శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఒరై]] |60.93 |గౌరీ శంకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,28,644 |47.45 |దయాశంకర్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |90,996 |33.56 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|37,648 |- ! colspan="15" |[[ఝాన్సీ జిల్లా|ఝాన్సీ]] |- !222 |[[బబినా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాబినా]] |70.73 |రాజీవ్ సింగ్ 'పరిచా' |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,18,343 |50.44 |యశ్పాల్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |73,814 |31.46 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|44,529 | rowspan="4" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !223 |[[ఝాన్సీ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఝాన్సీ నగర్]] |59.88 |రవి శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,48,262 |58.65 |సీతారాం కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,909 |28.45 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|76,353 |- !224 |[[మౌరానీపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మౌరానీపూర్]] |66.95 |[[రష్మీ ఆర్య]] |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |1,43,577 |51.83 |తిలక్ చంద్ర అహిర్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,982 |30.68 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|58,595 |- !225 |[[గరౌత శాసనసభ నియోజకవర్గం|గరౌత]] |67.06 |జవహర్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,14,059 |48.34 |దీప్ నారాయణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,397 |34.07 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|33,662 |- ! colspan="15" |[[లలిత్‌పూర్ జిల్లా|లలిత్‌పూర్]] |- !226 |[[లలిత్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లలిత్‌పూర్]] |68.27 |రామరతన్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,76,550 |52.99 |చంద్రభూషణ్ సింగ్ బుందేల గుడ్డు రాజా |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |69,335 |20.81 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,07,215 | rowspan="2" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !227 |[[మెహ్రోని శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెహ్రోని]] |74.86 |మనోహర్ లాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,84,778 |54.86 |కిరణ్ రమేష్ ఖటిక్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |74,327 |22.07 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,10,451 |- ! colspan="15" |[[హమీర్‌పూర్ జిల్లా|హమీర్‌పూర్]] |- !228 |[[హమీర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|హమీర్‌పూర్]] |63.65 |మనోజ్ కుమార్ ప్రజాపతి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,05,432 |40.14 |రామ్ ప్రకాష్ ప్రజాపతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,947 |30.44 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,485 | rowspan="2" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !229 |[[రథ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రథ్]] |64.84 |మనీషా అనురాగి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,39,373 |53.79 |చంద్రావతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,394 |29.87 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|61,979 |- !colspan="15" |[[మహోబా జిల్లా|మహోబా]] |- !230 |[[మహోబా శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహోబా]] |65.4 |రాకేష్ గోస్వామి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |94,490 |45.61 |మనోజ్ తివారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |51,043 |24.64 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|43,447 | rowspan="2" |'''20 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !231 |[[చరఖారీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చరఖారీ]] |64.39 |బ్రిజ్‌భూషణ్ రాజ్‌పూత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,02,051 |45.75 |రాంజీవన్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |60,170 |26.97 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|41,881 |- ! colspan="15" |[[బాందా జిల్లా|బందా]] |- !232 |[[తింద్వారి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తింద్వారి]] |61.63 |రామకేష్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,812 |44.24 |బ్రిజేష్ ప్రజాపతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |58,387 |29.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|28,425 | rowspan="4" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !233 |[[బాబేరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాబేరు]] |60.75 |విషంభర్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,614 |38.75 |అజయ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72,221 |35.15 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,393 |- !234 |[[నారాయణి శాసనసభ నియోజకవర్గం|నారాయణి]] |62.5 |శ్రీమతి ఒమ్మని వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,263 |38.91 |కిరణ్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,544 |35.77 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,719 |- !235 |[[బాందా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాందా]] |63.59 |ప్రకాష్ ద్వివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |81,557 |41.34 |మంజుల సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |66,343 |33.63 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|15,214 |- !colspan="15" |[[చిత్రకూట్ జిల్లా|చిత్రకూట్]] |- !236 |[[చిత్రకూట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|చిత్రకూట్]] |64.61 |అనిల్ ప్రధాన్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |104,771 |43.23 |చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,895 |34.62 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|20,876 | rowspan="2" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !237 |[[మాణిక్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మాణిక్‌పూర్]] |61.34 |అవినాష్ చంద్ర ద్వివేది |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |73,132 |35.17 |వీర్ సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,084 |34.67 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|1,048 |- !colspan="15" |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |- !238 |[[జహనాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జహనాబాద్]] |61.16 |రాజేంద్ర సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,503 |41.21 |మదన్ గోపాల్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |60,311 |31.66 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,192 | rowspan="6" |'''23 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !239 |[[బింద్కి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బింద్కి]] |60.98 |జై కుమార్ సింగ్ జైకీ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |78,165 |40.96 |రామేశ్వర్ దయాళ్ ఉర్ఫ్ దయాలు ఒమెర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,368 |38.97 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|3,797 |- !240 |[[ఫతేపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|ఫతేపూర్]] |59.87 |చంద్ర ప్రకాష్ లోధీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |96,839 |45.24 |విక్రమ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |88,238 |41.22 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|8,601 |- !241 |[[అయా షా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అయా షా]] |58.44 |వికాస్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |71,231 |44.40 |విషంభర్ ప్రసాద్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |58,225 |36.30 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|13,006 |- !242 |[[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హుసైన్‌గంజ్]] |61.85 |ఉషా మౌర్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,884 |48.78 |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66,703 |35.41 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|25,181 |- !243 |[[ఖగా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖగా]] |58.34 |కృష్ణ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,735 |41.87 |రామతీర్థం పరమహంస |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,226 |39.12 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,509 |- ! colspan="15" |[[ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా (ఉత్తర ప్రదేశ్)|ప్రతాప్‌గఢ్]] |- !244 |[[రాంపూర్ ఖాస్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాంపూర్ ఖాస్]] |52.3 |ఆరాధన మిశ్ర మోనా |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |84,334 |50.27 |నగేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,593 |41.49 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|14,741 | rowspan="7" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !245 |[[బాబాగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాబాగంజ్]] |52.18 |వినోద్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}}" | |[[లోక్‌తాంత్రిక్ జనతా దళ్|జెడి(ఎల్)]] |67,282 |40.34 |గిరీష్ చంద్ర |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |51,515 |30.8 |style="background:{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}} ; color:black;"|15,767 |- !246 |[[కుందా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కుందా]] |55.2 |రఘురాజ్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}}" | |[[లోక్‌తాంత్రిక్ జనతా దళ్|జెడి(ఎల్)]] |99,612 |50.58 |గుల్షన్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,297 |35.19 |style="background:{{party color|Jansatta Dal (Loktantrik)}} ; color:black;"|30,315 |- !247 |[[విశ్వనాథ్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|విశ్వనాథ్‌గంజ్]] |50.28 |జీత్ లాల్ పటేల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |86,829 |43.21 |సౌరభ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |38,777 |19.3 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|48,052 |- !248 |[[ప్రతాప్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|ప్రతాప్‌గఢ్]] |55.18 |రాజేంద్ర మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,762 |45.8 |కృష్ణ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Apna Dal (Kamerawadi)}}" | |[[అప్నా దళ్ (కామెరావాడి)|AD(K)]] |64,699 |33.01 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,063 |- !249 |[[పట్టి శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|పట్టి]] |60.52 |రామ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,08,070 |48.73 |రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,019 |38.79 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|22,051 |- !250 |[[రాణిగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|రాణిగంజ్]] |56.15 |రాకేష్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,583 |40.05 |ధీరజ్ ఓజా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72,934 |38.65 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|2,649 |- ! colspan="15" |[[కౌశాంబి జిల్లా|కౌశాంబి జిల్]] |- !251 |[[సిరతు శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిరతు]] |59.9 |పల్లవి పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |106,278 |46.49 |కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,941 |43.28 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,337 | rowspan="3" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !252 |[[మంఝన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మంఝన్‌పూర్]] |61.77 |ఇంద్రజిత్ సరోజ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |121,506 |47.20 |లాల్ బహదూర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,628 |37.93 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|23,878 |- !253 |[[చైల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చైల్]] |57.75 |పూజా పాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,818 |39.65 |నాగేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |75,609 |33.76 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,209 |- ! colspan="15" |[[అలహాబాద్ జిల్లా|ప్రయాగ్‌రాజ్]] |- !254 |[[ఫఫమౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫఫమౌ]] |57.56 |గురుప్రసాద్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,186 |43.26 |అన్సార్ అహ్మద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,862 |36.47 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|14,324 | rowspan="12" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !255 |[[సోరాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సోరాన్]] |58.68 |గీతా శాస్త్రి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,474 |40.99 |జమున ప్రసాద్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |85,884 |38.48 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|5,590 |- !256 |[[ఫుల్పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫుల్పూర్]] |60.32 |ప్రవీణ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |103,557 |42 |ముజతబా సిద్ధిఖీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |100,825 |40.89 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|2,732 |- !257 |[[ప్రతాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ప్రతాపూర్]] |55.92 |విజమ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,142 |40.09 |రాకేష్ ధర్ త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |80,186 |35.27 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|10,956 |- !258 |[[హాండియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|హాండియా]] |53.47 |హకీమ్ లాల్ బింద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,417 |39.36 |ప్రశాంత్ కుమార్ సింగ్ రాహుల్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |80,874 |37.71 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|3,543 |- !259 |[[మేజా శాసనసభ నియోజకవర్గం|మేజా]] |57.22 |సందీప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,555 |42.12 |నీలం కర్వారియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |75,116 |40.28 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|3,439 |- !260 |[[కరచన శాసనసభ నియోజకవర్గం|కరచన]] |58.06 |పీయూష్ రంజన్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89,527 |44.06 |ఉజ్వల్ రమణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,199 |39.47 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,328 |- !261 |[[అలహాబాద్ వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలహాబాద్ పశ్చిమ]] |48.49 |సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,18,759 |53.29 |రిచా సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,826 |39.86 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|29,933 |- !262 |[[అలహాబాద్ ఉత్తర శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలహాబాద్ ఉత్తర]] |39.77 |హర్షవర్ధన్ బాజ్‌పాయ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,890 |55.07 |సందీప్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |42,007 |23.88 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|54,883 |- !263 |[[అలహాబాద్ దక్షిణ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలహాబాద్ దక్షిణ]] |44.27 |నంద్ గోపాల్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,864 |54.14 |రైష్ చంద్ర శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,682 |39.66 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,182 |- !264 |[[బారా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బారా]] |61.25 |వాచస్పతి |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |89,203 |43.49 |అజయ్ మున్నా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,739 |37.38 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|12,464 |- !265 |[[కొరాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొరాన్]] |59.04 |రాజమణి కోల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,587 |40.74 |రామ్ దేవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |60,100 |28.95 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,487 |- ! colspan="15" |[[బారాబంకీ జిల్లా|బారాబంకి]] |- !266 |[[కుర్సి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కుర్సి]] |73.03 |సాకేంద్ర ప్రతాప్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,18,720 |41.15 |రాకేష్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,18,503 |41.07 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|217 | rowspan="5" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !267 |[[రామ్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రామ్ నగర్]] |69.6 |ఫరీద్ మహఫూజ్ కిద్వాయ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |98,799 |41.96 |శరద్ కుమార్ అవస్థి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,538 |41.85 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|261 |- !268 |[[బారాబంకి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బారాబంకి]] |67.93 |ధర్మరాజ్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,25,500 |47.11 |రాంకుమారి మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,450 |33.95 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|35,050 |- !269 |[[జైద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జైద్‌పూర్]] |70 |గౌరవ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,13,558 |40.86 |అంబరీష్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,10,576 |39.79 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|2,982 |- !270 |[[దరియాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దరియాబాద్]] |66.32 |సతీష్ శర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,983 |46.87 |అరవింద్ కుమార్ సింగ్ గోపే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,366 |35.03 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|32,617 |- !colspan="15" |[[అయోధ్య జిల్లా|అయోధ్య]] |- !271 |[[రుదౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం (అయోధ్య జిల్లా)|రుదౌలీ]] |61.38 |రామ్ చంద్ర యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |94,031 |42.95 |ఆనంద్ సేన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |53,415 |24.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|40,616 | rowspan="1" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !colspan="15" |[[బారాబంకీ జిల్లా|బారాబంకి]] |- !272 |[[హైదర్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హైదర్‌గఢ్]] |65.78 |దినేష్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,17,113 |50.9 |రామ్ మగన్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,422 |39.73 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|25,691 | rowspan="1" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !colspan="15" |[[అయోధ్య జిల్లా|అయోధ్య]] |- !273 |[[మిల్కీపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మిల్కీపూర్]] |60.44 |[[అవధేష్ ప్రసాద్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,905 |47.99 |బాబా గోరఖ్‌నాథ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,567 |41.83 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,338 | rowspan="4" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !274 |[[బికాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బికాపూర్]] |63.65 |అమిత్ సింగ్ చౌహాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,268 |44.24 |ఫిరోజ్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,01,708 |42.04 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,560 |- !275 |[[అయోధ్య శాసనసభ నియోజకవర్గం|అయోధ్య]] |60.53 |వేద్ ప్రకాష్ గుప్తా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,13,414 |49.04 |తేజ్ నారాయణ్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,424 |40.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|19,990 |- !276 |[[గోషైంగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోషైంగంజ్]] |61.07 |అభయ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,05,863 |43.87 |ఆర్తి తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,784 |38.45 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,079 |- !colspan="15" |[[అంబేద్కర్ నగర్ జిల్లా|అంబేద్కర్ నగర్]] |- !277 |[[కటేహరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కటేహరి]] |62.79 |[[లాల్జీ వర్మ]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,524 |37.78 |అవధేష్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |85,828 |34.67 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,696 | rowspan="5" |'''3 మార్చి 2022''' |- !278 |[[తండా శాసనసభ నియోజకవర్గం|తండా]] |66.43 |రామ్ మూర్తి వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |95,263 |43.49 |కపిల్ డియో |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |63,166 |28.84 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|32,097 |- !279 |[[అలపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలపూర్]] |61.37 |[[త్రిభువన్ దత్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,165 |35.55 |త్రివేణీరం |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |64,782 |31.05 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|9,383 |- !280 |[[జలాల్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జలాల్‌పూర్]] |63.6 |[[రాకేష్ పాండే]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,668 |36.18 |డాక్టర్ రాజేష్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |80,038 |30.91 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,630 |- !281 |[[అక్బర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అక్బర్‌పూర్]] |64.6 |రామ్ అచల్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |81,391 |38.14 |ధర్మరాజ్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,595 |32.39 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|12,336 |- !colspan="15" |[[బహ్‌రైచ్ జిల్లా|బహ్రైచ్]] |- !282 |[[బల్హా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బల్హా]] |59.22 |సరోజ్ సోంకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,00,483 |46.78 |అక్షయ్బర్ నాథ్ కనౌజియా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,910 |39.06 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|16,573 | rowspan="7" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !283 |[[నాన్‌పరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నాన్‌పరా]] |58.07 |రామ్ నివాస్ వర్మ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |87,689 |43.91 |మాధురీ వర్మ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,505 |37.81 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|12,184 |- !284 |[[మటేరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|మటేరా]] |62.64 |మరియా షా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,02,255 |48.13 |అరుణ్ వీర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,827 |43.24 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|10,428 |- !285 |[[మహాసి శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహాసి]] |63.06 |సురేశ్వర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,17,883 |54.58 |కృష్ణ కుమార్ ఓజా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,199 |34.82 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,684 |- !286 |[[బహ్‌రైచ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బహ్‌రైచ్]] |59.04 |అనుప్మా జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,628 |46.45 |యాసర్ షా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,550 |44.69 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,078 |- !287 |[[పయాగ్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పయాగ్‌పూర్]] |59.12 |సుభాష్ త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,10,162 |47.77 |ముఖేష్ శ్రీవాస్తవ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |98,106 |42.54 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|12,056 |- !288 |[[కైసర్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైసర్‌గంజ్]] |58.13 |ఆనంద్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,195 |45.51 |గౌరవ్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |95,424 |42.11 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|7,771 |- !colspan="15" |[[శ్రావస్తి జిల్లా|శ్రవస్తి]] |- !289 |[[భింగా శాసనసభ నియోజకవర్గం|భింగా]] |58.76 |ఇంద్రాణి దేవి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,661 |44.85 |పదమ్ సేన్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,087 |38.98 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,574 | rowspan="2" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !290 |[[శ్రావస్తి శాసనసభ నియోజకవర్గం|శ్రావస్తి]] |60.81 |రామ్ ఫెరాన్ పాండే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |98,640 |38.98 |మొహమ్మద్ అస్లాం రైనీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,183 |38.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,457 |- !colspan="15" |[[బల్‌రాంపూర్ జిల్లా|బలరాంపూర్]] |- !291 |[[తులసిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తులసిపూర్]] |52.81 |కైలాష్ నాథ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,092 |42.92 |జెబా రిజ్వాన్ |bgcolor=#DDDDDD | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|IND]] |IND |51,251 |25.27 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|35,841 |- !292 |[[గైన్సారి శాసనసభ నియోజకవర్గం|గైన్సారి]] |51.94 |శివ ప్రతాప్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,345 |39.68 |శైలేష్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,508 |36.61 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|5,837 |- !293 |[[ఉత్రుల శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉత్రుల]] |45.07 |రామ్ ప్రతాప్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,162 |44.43 |హసీబ్ హసన్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |65,393 |33.93 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,769 |- !294 |[[బలరాంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|బలరాంపూర్]] |48.3 |పల్తు రామ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,01,146 |48.93 |జాగ్రామ్ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |90,175 |43.62 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,971 |- !colspan="15" |[[గోండా జిల్లా|గోండా]] |- !295 |[[మెహనౌన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెహనౌన్]] |58.58 |వినయ్ కుమార్ ద్వివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,07,237 |50.05 |నందితా శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,109 |39.22 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|23,128 | rowspan="7" |'''27 ఫిబ్రవరి 2022''' |- !296 |[[గోండా శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోండా]] |57.54 |ప్రతీక్ భూషణ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,528 |48.21 |సూరజ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,828 |44.87 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,700 |- !297 |[[కత్రా బజార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కత్రాబజార్]] |60.54 |బవాన్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,12,291 |47.86 |బైజ్‌నాథ్ దూబే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,834 |39.99 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,457 |- !298 |[[కల్నల్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కల్నల్‌గంజ్]] |58.64 |అజయ్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,08,109 |55.8 |యోగేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,637 |37.49 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|35,472 |- !299 |[[తారాబ్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తారాబ్‌గంజ్]] |57.46 |ప్రేమ్ నారాయణ్ పాండే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,25,325 |59.39 |రామ్ భజన్ చౌబే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,365 |33.95 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|53,690 |- !300 |[[మన్కాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మాన్కాపూర్]] |55.2 |రమాపతి శాస్త్రి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,05,677 |57.69 |రమేష్ చంద్ర |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |63,328 |34.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,349 |- !301 |[[గౌరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|గౌరా]] |53.79 |ప్రభాత్ కుమార్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |73,545 |42.62 |సంజయ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |50,571 |29.31 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|22,974 |- !colspan="15" |[[సిద్ధార్థనగర్ జిల్లా|సిద్ధార్థనగర్]] |- !302 |[[షోహ్రత్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షోహ్రత్‌గఢ్]] |52.81 |వినయ్ వర్మ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |71,062 |37.46 |ప్రేమ్ చంద్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |46,599 |22.56 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|24,463 | rowspan="5" |'''3 మార్చి 2022''' |- !303 |[[కపిల్వాస్తు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కపిల్వాస్తు]] |55.71 |శ్యామధాని రాహి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,22,940 |48.72 |వినయ్ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,001 |36.46 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|30,939 |- !304 |[[బన్సీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బన్సి]] |49.51 |జై ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,596 |44.82 |మోను దూబే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |64,256 |34.04 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|20,340 |- !305 |[[ఇత్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇత్వా]] |49.56 |మాతా ప్రసాద్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |64,253 |38.54 |సతీష్ చంద్ర ద్వివేది |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |62,591 |37.55 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|1,662 |- !306 |[[దోమరియాగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దోమరియాగంజ్]] |50.42 |సాయిధ ఖాతూన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |85,098 |41.19 |రాఘవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,327 |40.82 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|771 |- !colspan="15" |[[బస్తీ జిల్లా|బస్తీ]] |- !307 |[[హరయ్యా శాసనసభ నియోజకవర్గం|హరయ్యా]] |56.91 |అజయ్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |88,200 |39.75 |త్రయంబక్ పాఠక్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,871 |31.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,329 !rowspan="5" |'''3 మార్చి 2022''' |- !308 |[[కప్తంగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కప్తంగంజ్]] |59.09 |కవీంద్ర చౌదరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,273 |43.66 |చంద్ర ప్రకాష్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |70,094 |32.46 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|24,179 |- !309 |[[రుధౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం (బస్తీ జిల్లా)|రుధౌలీ]] |54.47 |రాజేంద్ర చౌదరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,360 |36.82 |సంగీత ప్రతాప్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |71,134 |30.33 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|15,226 |- !310 |[[బస్తీ సదర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బస్తీ సదర్]] |58.56 |మహేంద్ర నాథ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,029 |39.81 |దయారామ్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,250 |38.99 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|1,779 |- !311 |[[మహాదేవ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహాదేవ]] |58.16 |దూద్ రామ్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |83,350 |39.47 |రవి కుమార్ సోంకర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |77,855 |36.87 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|5,495 |- !colspan="15" |[[సంత్ కబీర్ నగర్ జిల్లా|సంత్ కబీర్ నగర్]] |- !312 |[[మెహదావాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెహదావాల్]] |52.9 |అనిల్ కుమార్ త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |90,193 |37.23 |జై చంద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,970 |35.08 |style="background:{{party color|NISHAD Party}} ; color:white;"|5,223 | rowspan="3" |'''3 మార్చి 2022''' |- !313 |[[ఖలీలాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖలీలాబాద్]] |54.72 |అంకుర్ తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |76,086 |30.36 |దిగ్విజయ్ నారాయణ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |63,464 |25.32 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|12,262 |- !314 |[[ధన్‌ఘాటా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధన్‌ఘాటా]] |55.81 |గణేష్ చంద్ర |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,241 |38.50 |అలగు ప్రసాద్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |72,688 |33.62 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,553 |- !colspan="15" |[[మహారాజ్‌గంజ్ జిల్లా|మహరాజ్‌గంజ్]] |- !315 |[[ఫారెండా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫారెండా]] |60.9 |వీరేంద్ర చౌదరి |bgcolor=#00BFFF| |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |85,181 |40.28 |బజరంగ్ బహదూర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]పీ |83,935 |35.69 |style="background:{{party color|Indian National Congress}} ; color:white;"|1,246 | rowspan="5" |'''3 మార్చి 2022''' |- !316 |[[నౌతాన్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నౌతాన్వా]] |61.5 |రిషి త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |90,263 |40.03 |కున్వర్ కౌశల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,392 |33.23 |style="background:{{party color|NISHAD Party}} ; color:white;"|15,691 |- !317 |[[సిస్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిస్వా]] |65.51 |ప్రేమ్ సాగర్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,27,673 |50.05 |సుశీల్ కుమార్ తిబ్రేవాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |64,942 |25.46 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|62,731 |- !318 |[[మహరాజ్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|మహారాజ్‌గంజ్]] |63.45 |జై మంగళ్ కనోజియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,36,071 |51.08 |నిర్మేష్ మంగళ్ |bgcolor=#DDDDDD | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|IND]] |59,168 |22.53 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|76,903 |- !319 |[[పనియార శాసనసభ నియోజకవర్గం|పనియారా]] |61.36 |జ్ఞానేంద్ర సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,35,463 |52.11 |కృష్ణభన్ సింగ్ సైంత్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,035 |28.48 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|61,428 |- ! colspan="15" |[[గోరఖ్‌పూర్ జిల్లా|గోరఖ్‌పూర్]] |- !320 |[[కైంపియార్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైంపియర్‌గంజ్]] |58.48 |ఫతే బహదూర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,22,032 |54.38 |కాజల్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,376 |35.37 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,656 | rowspan="9" |'''3 మార్చి 2022''' |- !321 |[[పిప్రైచ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పిప్రైచ్]] |63.73 |మహేంద్ర పాల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,41,780 |54.86 |అమరేంద్ర నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,423 |29.57 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|65,357 |- !322 |[[గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్]] |53.8 |యోగి ఆదిత్యనాథ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,65,499 |66.18 |సుభావతి ఉపేంద్ర దత్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |62,109 |24.84 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,03,390 |- !323 |[[గోరఖ్‌పూర్ రూరల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోరఖ్‌పూర్ రూరల్]] |60.79 |బిపిన్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,26,376 |49.59 |విజయ్ బహదూర్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,02,306 |40.14 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|24,070 |- !324 |[[సహజన్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహజన్వా]] |59.13 |ప్రదీప్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,05,981 |47.21 |యశ్వంత్ సింగ్ రావత్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |62,575 |27.87 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|43,406 |- !325 |[[ఖజాని శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖజానీ]] |52.31 |[[శ్రీరామ్ చౌహాన్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,210 |45.31 |రూపావతి బేల్దార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |53,109 |26.71 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|37,101 |- !326 |[[చౌరీ-చౌరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|చౌరీ-చౌరా]] |57.99 |సర్వన్ కుమార్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,958 |44.65 |కెప్టెన్ బ్రిజేష్ చంద్ర లాల్ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |50,831 |24.68 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|41,127 |- !327 |[[బన్స్‌గావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాన్స్‌గావ్]] |49.48 |విమలేష్ పాశ్వాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,224 |46.26 |సంజయ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |54,915 |29.13 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|32,209 |- !328 |[[చిలుపర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చిలుపర్]] |52.98 |రాజేష్ త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96,777 |42.49 |వినయ్ శంకర్ తివారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,132 |32.98 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,645 |- !colspan="15" |[[ఖుషీనగర్ జిల్లా|ఖుషినగర్]] |- !329 |[[ఖద్దా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖద్దా]] |60.27 |వివేకానంద పాండే |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |88,291 |43.08 |విజయ్ ప్రతాప్ కుష్వాహ |bgcolor=#DDDDDD | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|IND]] |46,840 |22.85 |style="background:{{party color|NISHAD Party}} ; color:white;"|41,451 | rowspan="7" |'''3 మార్చి 2022''' |- !330 |[[పద్రౌనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పద్రౌన]] |60.1 |మనీష్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,14,496 |49.8 |విక్రమ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |72,488 |31.53 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|42,008 |- !331 |[[తమ్కుహి రాజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తమ్కుహి రాజ్]] |56.6 |అసిమ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,15,123 |50.81 |ఉదయ్ నారాయణ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |48,651 |21.47 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|66,472 |- !332 |[[ఫాజిల్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫాజిల్‌నగర్]] |56.2 |సురేంద్ర కుమార్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,16,029 |51.61 |స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,015 |31.15 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|45,014 |- !333 |[[ఖుషీనగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖుషీనగర్]] |59.23 |పంచానంద్ పాఠక్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,15,268 |52.14 |రాజేష్ ప్రతాప్ రావు |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,478 |36.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|34,790 |- !334 |[[హటా శాసనసభ నియోజకవర్గం|హటా]] |58 |మోహన్ వర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,20,666 |55.7 |రణవిజయ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |61,301 |28.3 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|59,365 |- !335 |[[రాంకోలా శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాంకోలా]] |57.58 |వినయ్ ప్రకాష్ గోండ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,24,792 |58.27 |పూర్ణమసి దేహతి |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |52,249 |24.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|72,543 |- ! colspan="15" |[[డియోరియా జిల్లా|డియోరియా]] |- !336 |[[రుద్రపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రుద్రపూర్]] |56.59 |జై ప్రకాష్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,187 |42.99 |రామ్ భువల్ నిషాద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |36,251 |19.93 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|41,936 | rowspan="7" |'''3 మార్చి 2022''' |- !337 |[[డియోరియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|డియోరియా]] |56.69 |శలభ్ మణి త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |1,06,701 |53.52 |అజయ్ ప్రతాప్ సింగ్ సైంత్వార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |66,046 |33.13 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|40,655 |- !338 |[[పథర్‌దేవా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పథర్‌దేవా]] |59.37 |సూర్య ప్రతాప్ షాహి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |93,858 |46.65 |బ్రహ్మ శంకర్ త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |65,177 |32.4 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|28,681 |- !339 |[[రాంపూర్ కార్ఖానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాంపూర్ కార్ఖానా]] |58.08 |సురేంద్ర చౌరాసియా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,742 |43.85 |గజాల లారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,072 |36.76 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|14,670 |- !340 |[[భట్పర్ రాణి శాసనసభ నియోజకవర్గం|భట్పర్ రాణి]] |57.43 |సభ కుమార్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |91,282 |46.98 |అశుతోష్ ఉపాధ్యాయ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |73,200 |37.68 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|18,082 |- !341 |[[సేలంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సేలంపూర్]] |51.65 |విజయ్ లక్ష్మి గౌతమ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,047 |46.15 |మన్బోధ్ ప్రసాద్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |65,439 |36.8 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|16,608 |- !342 |[[బర్హాజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బర్హాజ్]] |58.11 |దీపక్ మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |85,758 |46.33 |మురళీ మనోహర్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |68,897 |37.22 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|16,861 |- !colspan="15" |[[అజంగఢ్ జిల్లా|అజంగఢ్]] |- !343 |[[అట్రౌలియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అట్రోలియా]] |60.86 |సంగ్రామ్ సింగ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,502 |39.55 |ప్రశాంత్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |74,255 |32.10 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|17,247 | rowspan="10" |'''7 మార్చి 2022''' |- !344 |[[గోపాల్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|గోపాల్‌పూర్]] |58.94 |నఫీస్ అహ్మద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |84,401 |40.87 |సత్యేంద్ర రాయ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |60,094 |29.10 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|24,307 |- !345 |[[సాగ్రీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సాగి]] |57.77 |హృదయ్ నారాయణ్ సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,093 |42.76 |శ్రీమతి వందనా సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |60,578 |31.17 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|22,515 |- !346 |[[ముబారక్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముబారక్‌పూర్]] |63.29 |అఖిలేష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |80,726 |36.02 |అరవింద్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |51,623 |23.03 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|29,103 |- !347 |[[అజంగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అజంగఢ్]] |59.64 |దుర్గా ప్రసాద్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |100,813 |42.66 |అఖిలేష్ కుమార్ మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,777 |35.87 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|16,036 |- !348 |[[నిజామాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|నిజామాబాద్]] |56.4 |అలంబాడి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |79,835 |43.22 |మనోజ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |45,648 |24.71 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|34,187 |- !349 |[[ఫూల్పూర్ పావాయి శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫూల్పూర్ పావాయి]] |58.77 |రమాకాంత్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |81,164 |42 |రామ్‌సురత్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55,858 |28.91 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|25,306 |- !350 |[[దిదర్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దిదర్‌గంజ్]] |54.98 |కమలాకాంత్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,342 |36.99 |కృష్ణ మురారి విశ్వకర్మ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |60,781 |30.25 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|13,561 |- !351 |[[లాల్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లాల్‌గంజ్]] |53.65 |బెచాయి సరోజ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |83,767 |38.31 |[[నీలం సోంకర్]] |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,034 |31.57 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|14,733 |- !352 |[[మెహనగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెహనగర్]] |54.67 |పూజ సరోజ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,960 |39.35 |మంజు సరోజ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72,811 |32.94 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|14,149 |- !colspan="15" |[[మౌ జిల్లా|మౌ]] |- !353 |[[మధుబన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|మధుబన్]] |55.54 |రాంవిలాష్ చౌహాన్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |79,032 |35.24 |ఉమేష్ పాండే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,584 |33.26 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|4,448 | rowspan="4" |'''7 మార్చి 2022''' |- !354 |[[ఘోసి శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘోసి]] |58.53 |దారా సింగ్ చౌహాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |108,430 |42.21 |విజయ్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,214 |33.57 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|22,216 |- !355 |[[మహమ్మదాబాద్-గొహ్నా శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహమ్మదాబాద్-గోహ్నా]] |60 |రాజేంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,688 |41.48 |పూనమ్ సరోజ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |68,039 |29.80 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|26,649 |- !356 |[[మౌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మౌ]] |57.92 |అబ్బాస్ అన్సారీ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహుల్ SBSP]] |124,691 |44.69 |అశోక్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,575 |31.03 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|38,116 |- ! colspan="15" |[[బల్లియా జిల్లా|బల్లియా]] |- !357 |[[బెల్తారా రోడ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బెల్తారా రోడ్]] |55.72 |హన్సు రామ్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |78,995 |39.57 |చట్టు రామ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |73,481 |36.81 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|5,514 | rowspan="7" |'''3 మార్చి 2022''' |- !358 |[[రాసర శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాసర]] |56.28 |ఉమాశంకర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|BSP]] |87,887 |43.82 |మహేంద్ర |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |81,304 |40.54 |style="background:{{party color|Bahujan Samaj Party}} ; color:white;"|6,583 |- |- !359 |[[సికిందర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికిందర్‌పూర్]] |57.3 |జియావుద్దీన్ రిజ్వీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |75,446 |42.75 |సంజయ్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |63,591 |36.03 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|11,855 |- !360 |[[ఫెఫానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫెఫానా]] |57.27 |సంగ్రామ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,516 |48.78 |ఉపేంద్ర తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |73,162 |38.57 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|19,354 |- !361 |[[బల్లియా నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బల్లియా నగర్]] |54.04 |దయాశంకర్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |103,873 |51.22 |నారద్ రాయ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,634 |38.28 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,239 |- !362 |[[బన్స్డిహ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బన్స్డిహ్]] |53.08 |శ్రీమతి కేతకీ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |103,305 |47.67 |రామ్ గోవింద్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |81,953 |37.82 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|21,352 |- !363 |[[బైరియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బైరియా]] |48.11 |జై ప్రకాష్ ఆంచల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |71,241 |40.33 |ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |58,290 |33.00 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|12,951 |- !colspan="15" |[[జౌన్‌పూర్ జిల్లా|జాన్‌పూర్]] |- !364 |[[బద్లాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బద్లాపూర్]] |59.03 |రమేష్ చంద్ర మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |82,391 |39.72 |బాబా దూబే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |81,065 |39.08 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,326 | rowspan="9" |'''7 మార్చి 2022''' |- !365 |[[షాగంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షాగంజ్]] |59.13 |రమేష్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |87,233 |36.21 |శైలేంద్ర యాదవ్ లాలై |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,514 |35.91 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|719 |- !366 |[[జౌన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జాన్‌పూర్]] |57.03 |గిరీష్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,760 |39.35 |మొహమ్మద్ అర్షద్ ఖాన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |89,708 |36.11 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|8,052 |- !367 |[[మల్హాని శాసనసభ నియోజకవర్గం|మల్హాని]] |60.28 |లక్కీ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |97,357 |42.57 |[[ధనంజయ్ సింగ్]] |bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}"| |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|JD(U)]] |79,830 |34.91 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|17,527 |- !368 |[[ముంగ్రా బాద్‌షాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముంగ్రా బాద్షాపూర్]] |56.85 |పంకజ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,048 |41.90 |అజయ్ దూబే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |86,818 |39.52 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|5,230 |- !369 |[[మచ్లిషహర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మచ్లిషహర్]] |54.3 |[[రాగిణి సోన్కర్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |91,659 |41.99 |మిహిలాల్ గౌతమ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |83,175 |38.10 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|8,484 |- !370 |[[మరియహు శాసనసభ నియోజకవర్గం|మరియహు]] |57.38 |ఆర్కే పటేల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |76,007 |39.25 |సుష్మా పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |74,801 |38.62 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|1,206 |- !371 |[[జఫ్రాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జఫ్రాబాద్]] |56.05 |జగదీష్ నారాయణ్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |90,620 |40.57 |హరేంద్ర ప్రసాద్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,328 |37.76 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|6,292 |- !372 |[[కెరకట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కెరకట్]] |57.65 |తూఫాని సరోజ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,022 |39.13 |దినేష్ చౌదరి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,178 |35.04 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|9,844 |- !colspan="15" |[[ఘాజీపూర్ జిల్లా|ఘాజీపూర్]] |- !373 |[[జఖానియన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జఖానియన్]] |58.89 |బేడీ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |1,13,378 |44.53 |రామరాజ్ వనవాసి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |76,513 |30.05 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|36,865 | rowspan="7" |'''7 మార్చి 2022''' |- !374 |[[సైద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సైద్‌పూర్]] |59.06 |అంకిత్ భారతి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,09,711 |46.36 |సుభాష్ పాసి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |73,076 |30.88 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|36,635 |- !375 |[[ఘాజీపూర్ సదర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘాజీపూర్ సదర్]] |62.04 |జై కిషన్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,472 |40.81 |సంగీతా బల్వంత్ బైండ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |90,780 |40.06 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|1,692 |- !376 |[[జంగీపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జంగీపూర్]] |61.16 |వీరేంద్ర యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,03,125 |44.75 |రామనరేష్ కుష్వా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |68,062 |29.53 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|35,063 |- !377 |[[జహూరాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జహూరాబాద్]] |60.74 |ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}}" | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ|సుహెల్‌దేవ్ బీఎస్‌పీ]] |1,14,860 |46.45 |కాళీచరణ్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,228 |21.49 |style="background:{{party color|Suheldev Bharatiya Samaj Party}} ; color:white;"|45,632 |- !378 |[[మహమ్మదాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహమ్మదాబాద్]] |57.95 |మున్ను అన్సారీ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |1,11,443 |45.26 |అల్కా రాయ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |92,684 |37.64 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|18,759 |- !379 |[[జమానియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|జమానియా]] |54.79 |[[ఓంప్రకాష్ సింగ్]] |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |94,695 |40.57 |సునీతా సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72,239 |30.95 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|22,456 |- ! colspan="15" |[[చందౌలీ జిల్లా|చందౌలీ]] |- !380 |[[మొఘల్‌సరాయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మొఘల్‌సరాయ్]] |60.14 |రమేష్ జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |102,216 |42.40 |చంద్ర శేఖర్ యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |87,295 |36.21 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|14,921 | rowspan="4" |'''7 మార్చి 2022''' |- !381 |[[సకల్దిహా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సకల్దిహా]] |63.16 |ప్రభునాథ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |86,328 |40.70 |సూర్యముని తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69,667 |32.84 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|16,661 |- !382 |[[సాయిద్రాజ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సాయిదరాజు]] |63.02 |సుశీల్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |87,891 |41.85 |మనోజ్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |76,974 |36.65 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,917 |- !383 |[[చకియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|చకియా]] |65.22 |కైలాష్ ఖార్వార్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97,812 |39.63 |జితేంద్ర కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,561 |35.88 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,251 |- !colspan="15" |[[వారణాసి జిల్లా|వారణాసి]] |- !384 |[[పిండ్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పిండ్రా]] |59.05 |అవధేష్ కుమార్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,325 |38.23 |బాబు లాల్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |48,766 |22.11 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|35,559 | rowspan="8" |'''7 మార్చి 2022''' |- !385 |[[అజగర శాసనసభ నియోజకవర్గం|అజగర]] |65.52 |త్రిభువన్ రామ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |101,088 |41.25 |సునీల్ సోంకర్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |91,928 |37.51 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|9,160 |- !386 |[[శివపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|శివపూర్]] |67.22 |అనిల్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |115,231 |45.76 |అరవింద్ రాజ్‌భర్ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |87,544 |34.77 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|27,687 |- !387 |[[రోహనియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|రోహనియా]] |60.39 |సునీల్ పటేల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |118,663 |48.08 |అభయ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Apna Dal (Kamerawadi)}}" | |[[అప్నా దళ్ (కామెరావాడి)|AD(K)]] |72,191 |29.25 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|46,472 |- !388 |[[వారణాసి ఉత్తర శాసనసభ నియోజకవర్గం|వారణాసి ఉత్తరం]] |57.65 |రవీంద్ర జైస్వాల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |134,471 |54.61 |అష్ఫాక్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |93,695 |38.05 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|40,776 |- !389 |[[వారణాసి దక్షిణ శాసనసభ నియోజకవర్గం|వారణాసి దక్షిణ]] |60.51 |నీలకంఠ తివారీ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |99,622 |50.88 |కామేశ్వర్ (కిషన్ దీక్షిత్) |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |88,900 |45.41 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|10,722 |- !390 |[[వారణాసి కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|వారణాసి కంటోన్మెంట్]] |53.89 |సౌరభ్ శ్రీవాస్తవ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |147,833 |60.63 |పూజా యాదవ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |60,989 |25.01 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|86,844 |- !391 |[[సేవాపురి శాసనసభ నియోజకవర్గం|సేవాపురి]] |63.83 |నీల్ రతన్ సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |105,163 |47.60 |సురేంద్ర సింగ్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |82,632 |37.41 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|22,531 |- !colspan="15" |[[భదోహీ జిల్లా|భదోహి]] |- !392 |[[భదోహి శాసనసభ నియోజకవర్గం|భదోహి]] |58.33 |జాహిద్ బేగ్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |100,738 |40.24 |రవీంద్ర త్రిపాఠి |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |95,853 |38.29 |style="background:{{party color|Samajwadi Party}} ; color:white;"|4,885 | rowspan="3" |'''7 మార్చి 2022''' |- !393 |[[జ్ఞాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జ్ఞానపూర్]] |55.66 |విపుల్ దూబే |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |73,446 |34.12 |రామ్ కిషోర్ బైంద్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |67,215 |31.23 |style="background:{{party color|NISHAD Party}} ; color:white;"|6,231 |- !394 |[[ఔరై శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఔరై]] |59.5 |దీనానాథ్ భాష్కర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |93,691 |41.69 |శ్రీమతి అంజని |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |92,044 |40.95 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|1,647 |- !colspan="15" |[[మీర్జాపూర్ జిల్లా|మీర్జాపూర్]] |- !395 |[[ఛన్‌బే శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఛన్‌బే]] |57.91 |రాహుల్ ప్రకాష్ కోల్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Sonelal)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(S)]] |102,502 |47.29 |కీర్తి |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |64,389 |29.71 |style="background:{{party color|Apna Dal (Sonelal)}} ; color:white;"|38,113 | rowspan="5" |'''7 మార్చి 2022''' |- !396 |[[మీర్జాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీర్జాపూర్]] |56.46 |రత్నాకర్ మిశ్రా |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |118,642 |52.09 |కైలాష్ చౌరాసియా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,766 |34.58 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|39,876 |- !397 |[[మజవాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మజవాన్]] |61.68 |వినోద్ కుమార్ బింద్ |bgcolor="{{party color|NISHAD Party}}" | |[[నిషాద్ పార్టీ|నిషాద్]] |103,235 |42.07 |రోహిత్ శుక్లా |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |69,648 |28.38 |style="background:{{party color|NISHAD Party}} ; color:white;"|33,587 |- !398 |[[చునార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చునార్]] |62.33 |అనురాగ్ సింగ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |110,980 |50.26 |రామశంకర్ ప్రసాద్ సింగ్ |bgcolor="{{party color| Apna Dal (Kamerawadi)}}" | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|AD(K)]] |63,366 |28.70 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|47,614 |- !399 |[[మరిహన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మరిహన్]] |64.59 |రామశంకర్ పటేల్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |105,377 |44.51 |నరేంద్ర సింగ్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్‌పీ]] |42,466 |17.94 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|62,911 |- !colspan="15" |[[సోన్‌భద్ర జిల్లా|సోనభద్ర]] |- !400 |[[ఘోరవాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘోరవాల్]] |63.5 |అనిల్ కుమార్ మౌర్య |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |101,277 |40.46 |రమేష్ చంద్ర దూబే |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |77,355 |30.90 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|23,922 | rowspan="4" |'''7 మార్చి 2022''' |- !401 |[[రాబర్ట్స్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాబర్ట్స్‌గంజ్]] |61.06 |భూపేష్ చౌబే |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,496 |40.29 |అవినాష్ కుష్వాహ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,875 |37.61 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|5,621 |- !402 |[[ఓబ్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఓబ్రా]] |49.8 |సంజీవ్ కుమార్ గోండ్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78,364 |48.04 |అరవింద్ కుమార్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |51,922 |31.83 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|26,442 |- !403 |[[దుద్ది శాసనసభ నియోజకవర్గం|దుద్ధి]] |61.58 |రామ్ దులార్ గౌర్ |bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |84,407 |41.28 |విజయ్ సింగ్ గౌర్ |bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}" | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |78,110 |38.20 |style="background:{{party color|Bharatiya Janata Party}} ; color:white;"|6,297 |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తర ప్రదేశ్ ఎన్నికలు}} {{DEFAULTSORT:2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు}} [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] [[వర్గం:2022 భారత రాష్ట్రాల శాసనసభల ఎన్నికలు]] ff74z7u87s6x671zcvqrww8dm43kwky 0 347224 4594540 4594401 2025-06-28T13:12:28Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* శాసనసభ నియోజకవర్గాలు */ 4594540 wikitext text/x-wiki {{Infobox Lok Sabha Constituency |Existence = 1952 - ప్రస్తుతం |Reservation = |CurrentMPParty = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |CurrentMP = రాజేంద్ర అగర్వాల్ |DM - కే .బాలాజీ ఐఏఎస్ ]] |Name = మీరట్ |image = |caption = |ElectedByYear = 2019 |State = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] |AssemblyConstituencies = కీతొర్<br />మీరట్ కంటోన్మెంట్ <br />మీరట్<br />మీరట్ సౌత్<br />హాపూర్ }}'''మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం''' [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలోని పార్లమెంట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలలో ఇది ఒకటి. ఈ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం పరిధిలో 5 శాసనసభ నియోజకవర్గలు [[మీరట్ జిల్లా|మీరట్]], [[హాపూర్ జిల్లా|హాపూర్]] జిల్లాల పరిధిలో ఉన్నాయి.<ref name="ceo">{{cite web|url=http://eci.nic.in/eci_main/CurrentElections/CONSOLIDATED_ORDER%20_ECI%20.pdf|title=Delimitation of Parliamentary and Assembly Constituencies Order, 2008|publisher=The Election Commission of India|pages=463–4, 501|access-date=11 April 2021}}</ref> ==శాసనసభ నియోజకవర్గాలు== {|class="wikitable" width="600px" !width="50px" style="font-size:75%"|నియోజకవర్గం సంఖ్య !width="200px"| నియోజకవర్గం పేరు !width="100px" style="font-size:75%"|రిజర్వేషన్ ! width="100px" |జిల్లా !శాసనసభ్యుడు !పార్టీ !width="150px" style="font-size:75%"| ఓటర్ల సంఖ్య (2019) |- |46 | [[కిథోర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కిథోర్]] |జనరల్ |[[మీరట్ జిల్లా]] | సత్యవీర్ త్యాగి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |3,54,868 |- |47 |[[మీరట్ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్ కంటోన్మెంట్]] |జనరల్ |[[మీరట్ జిల్లా]] |సత్య ప్రకాష్ అగర్వాల్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |4,19,362 |- |48 | [[మీరట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] |జనరల్ |[[మీరట్ జిల్లా]] |హాజీ రఫీఖ్ అన్సారీ |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] |3,05,758 |- |49 |[[మీరట్ దక్షిణ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరట్ సౌత్]] |జనరల్ |[[మీరట్ జిల్లా]] |డా. సోమేంద్ర తోమర్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |4,54,291 |- |59 | [[హాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హాపూర్]] |ఎస్సీ | [[హాపూర్ జిల్లా]] | విజయ్ పాల్ | బీజేపీ |296,679 |- |colspan="6" style="text-align:right; background:#fff999"|మొత్తం: |style="background:#fff999"| 18,92,931 |} ==లోక్‌సభ సభ్యులు== {| class="wikitable" !ఎన్నిక !పేరు<ref name="Meerut Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency">{{cite news|url=https://resultuniversity.com/election/meerut-lok-sabha|title=Meerut Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency|date=28 June 2025|work=|accessdate=28 June 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628130948/https://resultuniversity.com/election/meerut-lok-sabha|archivedate=28 June 2025|publisher=Result University}}</ref> ! colspan="2" |పార్టీ |- |[[1952]] | rowspan="3" |షా నవాజ్ ఖాన్ | rowspan="3" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | rowspan="3" |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |- |[[1957]] |- |[[1962]] |- |[[1967]] |మహారాజ్ సింగ్ భారతీ | style="background-color: {{party color|Samyukta Socialist Party}}" | |సంయుక్త సోషలిస్ట్ పార్టీ |- | [[1971]] | షా నవాజ్ ఖాన్ |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |- |[[1977]] |కైలాస్ ప్రకాష్ | style="background-color: {{party color|Janata Party}}" | |జనతా పార్టీ |- |[[1980]] | rowspan="2" |[[మొహ్సినా కిద్వాయ్]] | rowspan="2" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | | rowspan="2" |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |- |[[1984]] |- |[[1989]] | హరీష్ పాల్ | style="background-color: {{party color|Janata Dal}}" | | జనతా దళ్ |- |[[1991]] | colspan="3" |''ఎన్నికలను రద్దు చేశారు''<ref>{{cite news |title=Rediff On The NeT: Polling Booth: Election' 96: Uttar Pradesh/Meerut |work=Rediff |url=https://www.rediff.com/news/1998/feb/up80.htm |access-date=11 April 2021}}</ref> |- |1994^ | rowspan="3" |[[అమర్ పాల్ సింగ్]] | rowspan="3" style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | rowspan="3" | భారతీయ జనతా పార్టీ |- |[[1996]] |- | [[1998 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998]] |- |[[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999]] |[[అవతార్ సింగ్ భదానా]] |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |- |[[2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2004]] |[[మహమ్మద్ షాహిద్ అఖ్లాఖ్]] | style="background-color: {{party color|Bahujan Samaj Party}}" | |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ |- | [[2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2009]] | rowspan="3" | [[రాజేంద్ర అగర్వాల్]] | rowspan="4" style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | | rowspan="4" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] |- |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] |- |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]]<ref name="2024 Loksabha Elections Results - Meerut">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/PcResultGenJune2024/candidateswise-S2410.htm|title=2024 Loksabha Elections Results - Meerut|date=4 June 2024|access-date=2 October 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241002103631/https://results.eci.gov.in/PcResultGenJune2024/candidateswise-S2410.htm|archive-date=2 October 2024}}</ref> |[[అరుణ్ గోవిల్]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తర ప్రదేశ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలు}} spyeqee1bxfqyht80xwc3l1oreoqrae 0 347984 4594576 4576047 2025-06-28T13:28:28Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* top */ clean up, typos fixed: → 4594576 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_type = మంత్రిమండలి |cabinet_number = 21వ |jurisdiction = [[తమిళనాడు]] |flag = [[File:Seal of Tamil Nadu.png|100px]] |flag_border = true |image = |image_size = 200 |caption = [[ఎం. కె. స్టాలిన్]]<br/>[[ది హానరబుల్]]<br> [[తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి]] |date_formed = 2021 మే 7 |date_dissolved = |government_head = [[ఎం. కె. స్టాలిన్]] ([[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం|DMK]]) |government_head_title = [[తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] |state_head = [[బన్వారిలాల్ పురోహిత్]]<br> (18 సెప్టెంబరు 2021 వరకు) <br> [[ఆర్.ఎన్. రవి]]<br> (2021 సెప్టెంబరు 18 నుండి) |state_head_title = [[తమిళనాడు గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నరు]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_parties = {{Color box|{{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}|border=silver}} [[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం|DMK]] | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] {{Composition bar|158|234|{{party color| Dravida Munnetra Kazhagam}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |opposition_cabinet = |opposition_party = [[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం|AIADMK]] |opposition_leader = [[ఎడప్పాడి కె. పళనిస్వామి]] <br>(2021 మే 11 నుండి) |election = [[2021 తమిళనాడు శాసనసభ ఎన్నికలు|2021]] |last_election = |legislature_term = {{ayd|7 May 2021}} |budget = |advice_and_consent1 = |advice_and_consent2 = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[పళనిస్వామి మంత్రివర్గం]] |successor = }} తమిళనాడు రాష్ట్ర అసెంబ్లీకి 2021లో జరిగిన ఎన్నికల్లో డీఎంకే పార్టీ విజయ సాధించింది. అనంతరం [[ఎం. కె. స్టాలిన్]] రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టాడు. [[ఎం. కె. స్టాలిన్]] మంత్రివర్గంలోని పూర్తి మంత్రుల జాబితా.<ref name="తమిళనాడు కొత్త మంత్రులు వీరే!2">{{cite news|url=https://m.sakshi.com/telugu-news/politics/mk-stalin-cabinet-dmk-government-cabinet-members-names-portfolios-revealed|title=తమిళనాడు కొత్త మంత్రులు వీరే!|last1=Sakshi|date=6 May 2021|accessdate=20 December 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231220035357/https://m.sakshi.com/telugu-news/politics/mk-stalin-cabinet-dmk-government-cabinet-members-names-portfolios-revealed|archivedate=20 December 2023|language=te}}</ref><ref name="తమిళనాడులో కొలువుదీరనున్న డీఎంకే ప్రభుత్వం.. స్టాలిన్ మంత్రి మండలిలో కొత్త మంత్రులు వీరే!">{{cite news |last1=TV9 Telugu |first1= |title=తమిళనాడులో కొలువుదీరనున్న డీఎంకే ప్రభుత్వం.. స్టాలిన్ మంత్రి మండలిలో కొత్త మంత్రులు వీరే! |url=https://tv9telugu.com/national/dmk-govt-in-tamil-nadu-names-of-mk-stalins-cabinet-colleagues-revealed-465100.html |accessdate=3 April 2022 |date=6 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220403063819/https://tv9telugu.com/national/dmk-govt-in-tamil-nadu-names-of-mk-stalins-cabinet-colleagues-revealed-465100.html |archivedate=3 April 2022 |language=te}}</ref><ref name="తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రిగా స్టాలిన్ ప్రమాణ స్వీకారం రేపే, 34 మందితో మంత్రివర్గం">{{cite news|url=https://zeenews.india.com/telugu/india/mk-stalin-taking-oath-as-tamilnadu-chief-minister-tomorrow-along-with-34-cabinet-members-42877|title=తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రిగా స్టాలిన్ ప్రమాణ స్వీకారం రేపే, 34 మందితో మంత్రివర్గం|last1=Zee News Telugu|date=6 May 2021|accessdate=20 December 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231220053406/https://zeenews.india.com/telugu/india/mk-stalin-taking-oath-as-tamilnadu-chief-minister-tomorrow-along-with-34-cabinet-members-42877|archivedate=20 December 2023|language=te}}</ref> కొత్త [[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ|తమిళనాడు 16 శాసనసభ]] 2021 మే 7న పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించింది. డిఎంకె పార్టీకి చెందిన ఎం.కె. స్టాలిన్ [[తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|తమిళనాడు 21వ ముఖ్యమంత్రిగా]] ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.అతను ఆ పదవిలో ఉన్న 8వ వ్యక్తి.<ref name="CM">{{cite web|title=Chief Minister of Tamil Nadu|url=https://assembly.tn.gov.in/history/cmlist.php|access-date=1 January 2024|work=Tamil Nadu Legislative Assembly}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/elections/tamil-nadu-assembly/dmk-president-mk-stalins-swearing-in-ceremony-as-tamil-nadu-chief-minister/article34504201.ece|title=DMK president M.K. Stalin sworn-in as Chief Minister|last=DMK president M.K. Stalin sworn-in as Chief Minister|first=Tamil Nadu government swearing-in ceremony live|date=7 May 2021|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=15 May 2021}}</ref> ==మంత్రుల జాబితా== {| class="wikitable sortable" ! rowspan="2" |వ.సంఖ్య. ! rowspan="2" |పేరు ! rowspan="2" |నియోజకవర్గం ! rowspan="2" |పోర్ట్‌ఫోలియో (లు) ! colspan="2" rowspan="2" |పార్టీ ! colspan="3" |పదవీకాలం |- !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు !వ్యవధి |- | colspan="9"| <center>'''ముఖ్యమంత్రి'''<center> |- |1 |'''[[ఎం. కె. స్టాలిన్]]''' |[[కొలత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొలత్తూరు]] |పబ్లిక్, జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్, ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్, ఇండియన్ పోలీస్ సర్వీస్, ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్, ఇతర ఆల్ ఇండియా సర్వీస్, జిల్లా రెవెన్యూ అధికారులు, పోలీస్, హోమ్, ప్రత్యేక కార్యక్రమాలు, వికలాంగుల సంక్షేమం |rowspan="1" width="4px" bgcolor="{{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | | | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- | colspan="9" | <center>'''కేబినెట్ మంత్రులు''' <center> |- |2 |'''[[దురై మురుగన్]]''' | [[కాట్పాడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాట్పాడి]] |చిన్న నీటిపారుదల, శాసనసభ, గవర్నర్, మంత్రిత్వ శాఖ, ఎన్నికలు, పాస్‌పోర్ట్‌లు, ఖనిజాలు, గనులతో సహా నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు |rowspan="37" width="4px" bgcolor="{{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | | rowspan="37" |డిఎంకె | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |3 |'''[[కే.ఎన్. నెహ్రూ|కే.ఎన్‌. నెహ్రూ]]''' |[[తిరుచిరాపల్లి పశ్చిమ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరుచిరాపల్లి పశ్చిమ]] |మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, అర్బన్, వాటర్ సప్లై | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |4 |'''[[ఐ. పెరియసామి]]''' |[[అత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|అత్తూరు]] |గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీలు, పంచాయతీ యూనియన్ | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |5 |'''[[ఈ.వీ. వేలు]]''' |[[తిరువణ్ణామలై శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరువణ్ణామలై]] |పబ్లిక్ వర్క్స్ (భవనాలు), హైవేలు, మైనర్ పోర్టులు | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |6 | '''[[ఎం.ఆర్.కె. పన్నీర్ సెల్వం]]''' |[[కురింజిపాడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కురింజిపడి]] |వ్యవసాయం, వ్యవసాయ ఇంజినీరింగ్, అగ్రో సర్వీస్ కో-ఆపరేటివ్స్, హార్టికల్చర్, చెరకు ఎక్సైజ్, చెరకు అభివృద్ధి, వేస్ట్ ల్యాండ్ డెవలప్‌మెంట్ | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |7 |'''[[కే.కే.ఎస్. రామచంద్రన్]]''' |[[అరుప్పుకోట్టై శాసనసభ నియోజకవర్గం|అరుప్పుకోట్టై]] |రెవెన్యూ, జిల్లా రెవెన్యూ ఎస్టాబ్లిష్‌మెంట్, డిప్యూటీ కలెక్టర్లు, డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- | rowspan="2" |8 | rowspan="2" |'''[[తంగం తేనరసు]]''' | rowspan="2" |[[తిరుచూలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరుచూలి]] |ఆర్థిక, ప్రణాళిక, మానవ వనరుల నిర్వహణ, పెన్షన్లు, పెన్షనరీ ప్రయోజనాలు, గణాంకాలు, పురావస్తు శాస్త్రం | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |విద్యుత్, సంప్రదాయేతర ఇంధన అభివృద్ధి | 2023 జూన్ 16 |పదవిలో ఉన్నారు |203 రోజులు |- |9 |[[ఉదయనిధి స్టాలిన్]] |[[చేపాక్-తిరువల్లికేని శాసనసభ నియోజకవర్గం|చేపాక్-తిరువల్లికేణి]] |యువజన సంక్షేమం, క్రీడల అభివృద్ధి, ప్రత్యేక కార్యక్రమం అమలు విభాగం & పేదరిక నిర్మూలన కార్యక్రమం, గ్రామీణ రుణభారం | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |10 |'''[[ఎస్.రేగుపతి]]''' |[[తిరుమయం శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరుమయం]] |చట్టం, కోర్టులు, జైళ్లు, అవినీతి నిరోధం | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- | rowspan="2" |11 | rowspan="2" |'''[[ఎస్. ముత్తుసామి]]''' | rowspan="2" |[[ఈరోడ్ వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఈరోడ్ వెస్ట్]] |హౌసింగ్, రూరల్ హౌసింగ్, టౌన్ ప్లానింగ్ ప్రాజెక్ట్స్ అండ్ హౌసింగ్ డెవలప్‌మెంట్, అకామడేషన్ కంట్రోల్, అర్బన్ ప్లానింగ్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |నిషేధం, ఎక్సైజ్, మొలాసిస్ | 2023 జూన్ 16 |పదవిలో ఉన్నారు |203 రోజులు |- |12 |'''[[కె.ఆర్. పెరియకరుప్పన్]]''' |[[తిరుప్పత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరుప్పత్తూరు]] |సహకారం | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |13 |'''[[టి.ఎం. అన్బరసన్]]''' |[[అలందూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలందూరు]] |కుటీర పరిశ్రమలు, చిన్న పరిశ్రమలు, తమిళనాడు అర్బన్ హాబిటాట్ డెవలప్‌మెంట్ బోర్డుతో సహా గ్రామీణ పరిశ్రమలు | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |14 |'''[[ఎం.పీ. సామినాథన్]]''' |[[కాంగాయం శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాంగాయం]] |తమిళ అధికార భాష, తమిళ సంస్కృతి, సమాచారం & ప్రచారం, ఫిల్మ్ టెక్నాలజీ, సినిమాటోగ్రాఫ్ చట్టం, న్యూస్‌ప్రింట్ నియంత్రణ, స్టేషనరీ, ప్రింటింగ్, ప్రభుత్వ ముద్రణాలయం | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |15 |'''[[పి. గీతా జీవన్]]''' |[[తూత్తుక్కుడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి]] |స్త్రీలు, పిల్లల సంక్షేమం, అనాథ శరణాలయాలు, కరెక్షనల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, ఇంటిగ్రేటెడ్ చైల్డ్ డెవలప్‌మెంట్ స్కీమ్, బిచ్చగాళ్ల గృహాలు, సామాజిక సంస్కరణలు & పౌష్టికాహార కార్యక్రమంతో సహా సాంఘిక సంక్షేమం | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- | rowspan="2" |16 | rowspan="2" |'''[[ఆర్.ఎస్. రాజా కన్నప్పన్]]''' | rowspan="2" |[[ముదుకులత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముదుకులత్తూరు]] |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీల సంక్షేమం | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |సాంకేతిక విద్య, ఎలక్ట్రానిక్స్, సైన్స్, టెక్నాలజీతో సహా ఉన్నత విద్య | 2023 డిసెంబరు 21 |పదవిలో ఉన్నారు |15 రోజులు |- |17 | '''[[అనిత ఆర్. రాధాకృష్ణన్]]''' |[[తిరుచెందూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరుచెందూర్]] |ఫిషరీస్, ఫిషరీస్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్, యానిమల్ హస్బెండరీ | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |18 |'''[[కె. రామచంద్రన్]]''' |[[కూనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కూనూర్]] |పర్యాటకం అండ్ పర్యాటకం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |19 |'''[[ఆర్. శక్కరపాణి]]''' |[[ఒడ్డంచత్రం శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఒడ్డంచత్రం]] |ఆహారం, పౌర సరఫరాలు, వినియోగదారుల రక్షణ, ధరల నియంత్రణ | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |20 |'''[[వి.సెంథిల్ బాలాజీ]]''' |[[కరూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కరూర్]] |విద్యుత్‌, ప్రొబిషన్‌, ఎక్సైజ్‌ | 2023 జూన్ 16 |పదవిలో ఉన్నారు |203 రోజులు |- | rowspan="2" |21 | rowspan="2" |'''[[ఆర్. గాంధీ]]''' | rowspan="2" |[[రాణిపేట శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాణిపేట]] |చేనేత, వస్త్రాలు, బూధన్, గ్రామధాన్ | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |ఖాదీ, గ్రామ పరిశ్రమల బోర్డు | 2023 డిసెంబరు 21 |పదవిలో ఉన్నారు |15 రోజులు |- |22 |'''[[ఎంఏ. సుబ్రమణియన్]]''' |[[సైదాపేట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సైదాపేట]] |ఆరోగ్యం, వైద్య విద్య, కుటుంబ సంక్షేమం | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |23 |'''[[పి. మూర్తి]]''' |[[మదురై ఈస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురై తూర్పు]] |వాణిజ్య పన్నులు, రిజిస్ట్రేషన్, స్టాంప్ చట్టం, తూనికలు, కొలతలు, మనీ లెండింగ్, చిట్‌లు, కంపెనీల రిజిస్ట్రేషన్‌పై చట్టంతో సహా రుణ ఉపశమనం | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |24 |[[ఎస్.ఎస్. శివశంకర్|'''ఎస్‌.ఎస్‌. శివశంకర్‌''']] |[[కున్నం శాసనసభ నియోజకవర్గం|కున్నం]] |రవాణా, జాతీయ రవాణా, మోటారు వాహనాల చట్టం | 2022 మార్చి 29 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 282 రోజులు |- |25 |'''[[పీ.కే. శేఖర్ బాబు]]''' |[[హార్బర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హార్బర్]] |హిందూ రిలిజియస్ అండ్ చారిటబుల్ ఎండోమెంట్స్, సి.ఎం.డిఎ | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |26 |'''[[పళనివేల్ త్యాగరాజన్]]''' |[[మదురై సెంట్రల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురై సెంట్రల్]] |సమాచార సాంకేతికత & డిజిటల్ సేవలు | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |27 |'''[[కె.ఎస్. మస్తాన్]]''' |[[జింగీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జింగీ]] |మైనారిటీల సంక్షేమం, ప్రవాస తమిళులు, శరణార్థులు & తరలింపుదారులు, వక్ఫ్ బోర్డు | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |28 |[[అన్బిల్ మహేశ్ పొయ్యమొళి|'''అన్బిల్‌ మహేశ్‌ పొయ్యమొళి''']] |[[తిరువెరుంబూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరువెరుంబూర్]] |పాఠశాల విద్య | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |29 |'''[[శివ.వి. మెయ్యనాథన్]]''' |[[అలంగుడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలంగుడి]] |పర్యావరణం, కాలుష్య నియంత్రణ, మాజీ సైనికులు | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |30 | '''[[సి.వి. గణేశన్]]''' |[[తిట్టకుడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిట్టకుడి]] |కార్మిక సంక్షేమం, జనాభా, ఉపాధి, శిక్షణ, జనాభా లెక్కలు, పట్టణ, గ్రామీణ ఉపాధి | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |- |31 |'''[[మనో తంగరాజ్]]''' |[[పద్మనాభపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పద్మనాభపురం]] |పాలు, డెయిరీ అభివృద్ధి | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |32 |[[టీ.ఆర్.బీ. రాజా]] |[[మన్నార్గుడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|మన్నార్గుడి]] |పరిశ్రమలు | 2023 మే 11 |పదవిలో ఉన్నారు |239 రోజులు |- |33 |[[ఎం. మతివెంతన్|'''ఎం మతివెంతన్‌''']] |[[రాశిపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాశిపురం]] |అడవులు | 2022 డిసెంబరు 14 |పదవిలో ఉన్నారు |1 సంవత్సరం, 22 రోజులు |- |34 |'''[[ఎన్. కయల్విజి]]''' |[[ధరాపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధరాపురం]] |ఆది ద్రావిడర్ సంక్షేమం, కొండ తెగలు, బంధిత కార్మికుల సంక్షేమం | 2021 మే 7 |పదవిలో ఉన్నారు |2 సంవత్సరాలు, 243 రోజులు |} == మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణలు == === 29 మార్చి 2022 === {|class="wikitable sortable" |+ !వ.సంఖ్య !మంత్రి పేరు !ఇప్పటికే ఉన్న పోర్ట్‌ఫోలియోలు !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |[[ఆర్.ఎస్. రాజా కన్నప్పన్|ఆర్. ఎస్. రాజా కన్నప్పన్]] |రవాణా, జాతీయ రవాణా, మోటారు వాహనాల చట్టం |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీల సంక్షేమం |- |2 |[[ఎస్.ఎస్. శివశంకర్|ఎస్. ఎస్. శివశంకర్]] |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీల సంక్షేమం |రవాణా, జాతీయం చేయబడిన రవాణా, మోటారు వాహనాల చట్టం |} === 14 డిసెంబరు 2022 === {|class="wikitable sortable" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు !ఇప్పటికే ఉన్న పోర్ట్‌ఫోలియోలు !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |[[ఉదయనిధి స్టాలిన్]] |''--మండలిలో చేర్చబడింది--'' |యువజన సంక్షేమం, క్రీడల అభివృద్ధి, ప్రత్యేక కార్యక్రమ అమలు విభాగం & పేదరిక నిర్మూలన కార్యక్రమం, గ్రామీణ రుణభారం |- |2 |I. పెరియసామి |సహకారం |గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీలు, పంచాయతీ యూనియన్ |- |3 |[[ఎస్. ముత్తుసామి]] |హౌసింగ్, రూరల్ హౌసింగ్, టౌన్ ప్లానింగ్ ప్రాజెక్ట్స్ అండ్ హౌసింగ్ డెవలప్‌మెంట్, అకామోడేషన్ కంట్రోల్, అర్బన్ ప్లానింగ్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్, సి.ఎం.డి.ఎ. |హౌసింగ్, రూరల్ హౌసింగ్, టౌన్ ప్లానింగ్ ప్రాజెక్ట్స్ అండ్ హౌసింగ్ డెవలప్‌మెంట్, అకామడేషన్ కంట్రోల్, అర్బన్ ప్లానింగ్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ |- |4 |[[కె.ఆర్. పెరియకరుప్పన్|కె. ఆర్. పెరియకరుప్పన్]] |గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీలు, పంచాయతీ యూనియన్ |సహకారం |- |5 |[[ఆర్.ఎస్. రాజా కన్నప్పన్|ఆర్. ఎస్. రాజా కన్నప్పన్]] |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీల సంక్షేమం |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీస్ వెల్ఫేర్, ఖాదీ & గ్రామ పరిశ్రమల బోర్డు |- |6 |[[కె. రామచంద్రన్]] |అడవులు |పర్యాటకం, పర్యాటకం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ |- |7 |[[ఆర్. గాంధీ]] |చేనేత, వస్త్రాలు |చేనేత, వస్త్రాలు, బూధన్, గ్రామధాన్ |- |8 |పి. కె. శేఖర్ బాబు |హిందూ రిలిజియస్ అండ్ చారిటబుల్ ఎండోమెంట్స్ |హిందూ రిలిజియస్ అండ్ చారిటబుల్ ఎండోమెంట్స్, సి.ఎం.డి.ఎ |- |9 |[[పళనివేల్ త్యాగరాజన్]] |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్‌లు, పెన్షనరీ ప్రయోజనాలు |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్లు, పెన్షనరీ బెనిఫిట్స్, స్టాటిస్టిక్స్ |- |10 |మెయ్యనాథన్ శివ. వి |పర్యావరణం, కాలుష్య నియంత్రణ, యువజన సంక్షేమం, క్రీడల అభివృద్ధి |పర్యావరణం, కాలుష్య నియంత్రణ, మాజీ సైనికుల సంక్షేమం |- |11 |[[ఎం. మతివెంతన్]] |పర్యాటకం అండ్ పర్యాటకం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ |అడవులు |} === 11 మే 2023 === {|class="wikitable sortable" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు !ఇప్పటికే ఉన్న పోర్ట్‌ఫోలియోలు !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |టి.ఆర్.బి.రాజా |''--మండలిలో చేర్చబడింది--'' |పరిశ్రమలు |- |2 |తంగం తెన్నరసు |పరిశ్రమలు, తమిళ భాష, తమిళ సంస్కృతి, పురావస్తు శాస్త్రం |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్లు, పెన్షనరీ బెనిఫిట్స్, స్టాటిస్టిక్స్ అండ్ ఆర్కియాలజీ |- |3 |ఎం. పి. సామినాథన్ |ఇన్ఫర్మేషన్ & పబ్లిసిటీ, ఫిల్మ్ టెక్నాలజీ అండ్ సినిమాటోగ్రాఫ్ యాక్ట్, న్యూస్‌ప్రింట్ కంట్రోల్, స్టేషనరీ అండ్ ప్రింటింగ్, గవర్నమెంట్ ప్రెస్ |తమిళ అధికారిక భాష, తమిళ సంస్కృతి, సమాచారం & ప్రచారం, ఫిల్మ్ టెక్నాలజీ, సినిమాటోగ్రాఫ్ చట్టం, న్యూస్‌ప్రింట్ నియంత్రణ, స్టేషనరీ, ప్రింటింగ్, ప్రభుత్వ ముద్రణాలయం |- |4 |[[పళనివేల్ త్యాగరాజన్]] |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్‌లు, పెన్షనరీ ప్రయోజనాలు, స్టాటిస్టిక్స్ |ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, డిజిటల్ సర్వీసెస్ |- |5 |[[మనో తంగరాజ్]] |ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, డిజిటల్ సర్వీసెస్ |మిల్క్ అండ్ డైరీ డెవలప్‌మెంట్ |- |6 |ఎస్. ఎం. నాసర్ |మిల్క్ అండ్ డైరీ డెవలప్‌మెంట్ |''--మండలి నుండి తొలగించబడింది--'' |} === 16 జూన్ 2023 === {|class="wikitable sortable" style="text-align:left;"style="font-size: 85%" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు. !ఇప్పటికే ఉన్న హోదా !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |వి. సెంథిల్ బాలాజీ |విద్యుత్, సంప్రదాయేతర శక్తి, నిషేధం & ఎక్సైజ్, మొలాసిస్ | ---''పోర్ట్‌ఫోలియో లేని మంత్రి---'' |- |2 |తంగం తెన్నరసు |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్లు, పెన్షనరీ బెనిఫిట్స్, స్టాటిస్టిక్స్ అండ్ ఆర్కియాలజీ |ఫైనాన్స్, ప్లానింగ్, హ్యూమన్ రిసోర్సెస్ మేనేజ్‌మెంట్, పెన్షన్స్ అండ్ పెన్షనరీ బెనిఫిట్స్, స్టాటిస్టిక్స్ అండ్ ఆర్కియాలజీ, ఎలక్ట్రిసిటీ, నాన్-కన్వెన్షనల్ ఎనర్జీ డెవలప్‌మెంట్ |- |3 |[[ఎస్. ముత్తుసామి]] |హౌసింగ్, రూరల్ హౌసింగ్, టౌన్ ప్లానింగ్ ప్రాజెక్ట్స్ అండ్ హౌసింగ్ డెవలప్‌మెంట్, అకామడేషన్ కంట్రోల్, అర్బన్ ప్లానింగ్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ |హౌసింగ్, రూరల్ హౌసింగ్, టౌన్ ప్లానింగ్ ప్రాజెక్ట్స్ అండ్ హౌసింగ్ డెవలప్‌మెంట్, అకామోడేషన్ కంట్రోల్, అర్బన్ ప్లానింగ్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్, ప్రొహిబిషన్ అండ్ ఎక్సైజ్, మొలాసిస్ |} === 21 డిసెంబరు 2023 === Source:<ref>{{cite news|date=21 December 2023|title=Tamil Nadu Minister Rajakannappan Given Higher Education Portfolio After Ponmudi's Conviction|work=abplive|url=https://news.abplive.com/tamil-nadu/rajakannappan-ponmudy-tamil-nadu-minister-given-higher-education-portfolio-after-ponmudi-s-conviction-1651489|access-date=21 December 2023}}</ref> {|class="wikitable sortable" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు !ఇప్పటికే ఉన్న పోర్ట్‌ఫోలియోలు !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |ఆర్. ఎస్. రాజా కన్నప్పన్ |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిఫైడ్ కమ్యూనిటీస్ వెల్ఫేర్, ఖాదీ, గ్రామ పరిశ్రమల బోర్డు |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, డి-నోటిడ్ కమ్యూనిటీస్ సంక్షేమం, ఉన్నత విద్య, ఎలక్ట్రానిక్స్, సైన్స్ అండ్ అండ్ |- |2 |[[ఆర్. గాంధీ]] |చేనేత, హస్తకళలు, టెక్స్‌టైల్స్ మరియు ఖాదీ (తమిళనాడు) |చేనేత, వస్త్రాలు, బూధన్, గ్రామాధన్ శాఖ |చేనేత, హస్తకళలు, టెక్స్‌టైల్స్ మరియు ఖాదీ (తమిళనాడు) |చేనేత, వస్త్రాలు, బూధన్, గ్రామాధన్, ఖాదీ, గ్రామ పరిశ్రమల బోర్డు |- |3 |[[కె. పొన్ముడి]] |హయ్యర్ ఎడ్యుకేషన్, ఎలక్ట్రానిక్స్, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ |''--మండలి నుండి తొలగించబడింది--'' |} === 12 ఫిబ్రవరి 2024 === {|class="wikitable sortable" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు. !ఇప్పటికే ఉన్న హోదా !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |వి. సెంథిల్ బాలాజీ | ---''పోర్ట్‌ఫోలియో లేని మంత్రి---'' |''--మండలికి రాజీనామా చేశారు--'' |} === 22 మార్చి 2024 === {|class="wikitable sortable" |+ !ఎస్.నెం. !మంత్రి పేరు. !ఇప్పటికే ఉన్న హోదా !ప్రతిపాదిత పోర్ట్‌ఫోలియోలు |- |1 |[[కె. పొన్ముడి]] |''--మండలిలో చేర్చబడింది--'' |హయ్యర్ ఎడ్యుకేషన్, ఎలక్ట్రానిక్స్, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ |} == జిల్లాల వారిగా మంత్రులు == 2023 డిసెంబరు 21 నాటికి నవీకరించబడింది {|class="wikitable sortable" |+జిల్లాల వారీగా మంత్రులు !ఎస్.నెం. !జిల్లా !మంత్రులు !పేరు |- |1 |[[అరియాలూర్ జిల్లా|అరియలూర్]] | - | - |- |2 |[[చెంగల్పట్టు జిల్లా|చెంగల్పట్టు]] | - | - |- |3 |[[చెన్నై జిల్లా|చెన్నై]] |5 | * [[ఎం. కె. స్టాలిన్]]<br /><small> (ముఖ్యమంత్రి) </small> * [[ఉదయనిధి స్టాలిన్]] * టి. ఎం. అన్బరసన్ * మా. సుబ్రమణియన్ * పి. కె. శేఖర్ బాబు |- |4 |[[కోయంబత్తూరు జిల్లా|కోయంబత్తూరు]] | - | - |- |5 |[[కడలూర్ జిల్లా|కడలూరు]] |2 | * ఎం. ఆర్. కె. పన్నీర్ సెల్వం * సి. వి. గణేశన్ |- |6 |[[ధర్మపురి జిల్లా|ధర్మపురి]] | - | - |- |7 |[[దిండిగల్ జిల్లా|దిండిగల్]] |2 | * [[ఐ. పెరియసామి]] * [[ఆర్. శక్కరపాణి]] |- |8 |[[ఈరోడ్ జిల్లా|ఈరోడ్]] |1 | * [[ఎస్. ముత్తుసామి]] |- |9 |[[కల్లకురిచి జిల్లా|కల్లకురిచి]] | - | - |- |10 |[[కాంచీపురం జిల్లా|కాంచీపురం]] | - | - |- |11 |[[కన్యాకుమారి జిల్లా|కన్నియాకుమారి]] |1 | * [[మనో తంగరాజ్]] |- |12 |[[కరూర్ జిల్లా|కరూర్]] | - | - |- |13 |[[కృష్ణగిరి జిల్లా|కృష్ణగిరి]] | - | - |- |14 |[[మదురై జిల్లా|మదురై]] |2 | * [[పి. మూర్తి]] * [[పళనివేల్ త్యాగరాజన్]] |- |15 |[[మైలాదుత్తురై జిల్లా|మైలాదుత్తురై]] | - | - |- |16 |[[నాగపట్టినం జిల్లా|నాగపట్టినం]] | - | - |- |17 |[[నమక్కల్ జిల్లా|నమక్కల్]] |1 | * [[ఎం. మతివెంతన్]] |- |18 |[[నీలగిరి జిల్లా|నీలగిరి]] |1 | * [[కె. రామచంద్రన్]] |- |19 |[[పెరంబలూర్ జిల్లా|పెరంబలూరు]] |1 | * [[ఎస్.ఎస్. శివశంకర్|ఎస్. ఎస్. శివశంకర్]] |- |20 |[[పుదుక్కొట్టై జిల్లా|పుదుక్కోట్టై]] |2 | * ఎస్. రెగుపతి * మెయ్యనాథన్ శివ వి |- |21 |[[రామనాథపురం జిల్లా|రామనాథపురం]] |1 | * ఆర్. ఎస్. రాజా కన్నప్పన్ |- |22 |[[రాణిపేట జిల్లా|రాణిపేట]] |1 | * [[ఆర్. గాంధీ]] |- |23 |[[సేలం జిల్లా|సేలం]] | - | - |- |24 |[[శివగంగై జిల్లా|శివగంగై]] |1 | * [[కె.ఆర్. పెరియకరుప్పన్|కె. ఆర్. పెరియకరుప్పన్]] |- |25 |[[తెన్‌కాశి జిల్లా|తెంకాసి]] | - | - |- |26 |[[తంజావూరు జిల్లా|తంజావూరు]] | - | - |- |27 |[[తేని జిల్లా|తేని]] | - | - |- |28 |[[తూత్తుకుడి జిల్లా|తూత్తుకుడి]] |2 | * [[పి. గీతా జీవన్]] * [[అనిత ఆర్. రాధాకృష్ణన్]] |- |29 |[[తిరుచిరాపల్లి జిల్లా|తిరుచిరాపల్లి]] |2 | * కె. ఎన్. నెహ్రూ * అన్బిల్ మహేష్ పొయ్యమొళి |- |30 |[[తిరునల్వేలి జిల్లా|తిరునెల్వేలి]] | - | - |- |31 |[[తిరుపత్తూరు జిల్లా|తిరుపత్తూరు]] | - | - |- |32 |[[తిరుప్పూర్ జిల్లా|తిరుప్పూర్]] |2 | * ఎం. పి. సామినాథన్ * [[ఎన్. కయల్విజి|కయల్విజి సెల్వరాజ్]] |- |33 |[[తిరువళ్ళూర్ జిల్లా|తిరువళ్లూరు]] | - | - |- |34 |[[తిరువణ్ణామలై జిల్లా|తిరువణ్ణామలై]] |1 | * ఇ. వి. వేలు |- |35 |[[తిరువారూర్ జిల్లా|తిరువారూర్]] |1 | * టి.ఆర్.బి.రాజా |- |36 |[[వెల్లూర్ జిల్లా|వెల్లూరు]] |1 | * [[దురై మురుగన్]] |- |37 |[[విళుపురం జిల్లా|విలుప్పురం]] |1 | * కె. ఎస్. మస్తాన్ * [[కె. పొన్ముడి]] |- |38 |[[విరుదునగర్ జిల్లా|విరుదునగర్]] |2 | * కె. కె. ఎస్. ఎస్. ఆర్. రామచంద్రన్ * తంగం తెన్నరసు |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] [[వర్గం:2021 సంఘటనలు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:ద్రావిడ మున్నేట్ర కజగం]] [[వర్గం:తమిళనాడు మంత్రిమండళ్లు|S]] [[వర్గం:2021 తమిళనాడు లోని సంస్థలు]] [[వర్గం:2021లో ఏర్పాటు చేయబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2021 భారత రాజకీయాలు]] [[వర్గం:ప్రస్తుత ప్రభుత్వాలు|స్టాలిన్]] okzwt51xmyn55yljfmomm57639u45ei 0 349896 4594521 4370506 2025-06-28T12:52:45Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 28 జూలై 2021 → 2021 జూలై 28 (2), → (2), , → , 4594521 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_type = మంత్రివర్గం |cabinet_number = 33వ |jurisdiction =[[కర్ణాటక]] రాష్ట్రం |flag = |flag_border = true |incumbent = [[బసవరాజు బొమ్మై]] |image = |image_size = |caption = |date_formed = 2021 జులై 28 |date_dissolved = 2023 మే 13 |government_head = [[బసవరాజు బొమ్మై]] |deputy_government_head = |government_head_history = |state_head = [[థావర్ చంద్ గెహ్లాట్]] |members_number = 30 |former_members_number = |total_number =30 |political_parties = '''[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బిజెపి]]''' |legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం {{Composition bar|119|224|{{party color|National Democratic Alliance}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |opposition_cabinet ={{Composition bar|69|224|{{party color|United Progressive Alliance}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|INC]] |opposition_leader = [[సిద్దరామయ్య]]<br/>{{small|([[కర్ణాటక శాసనసభ|అసెంబ్లీ]])}}<br/>బి. కె. హరిప్రసాద్{{small|([[కర్ణాటక శాసనమండలి|మండలి]])}} |election = [[2018 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|2018]] |last_election = |legislature_term = {{ayd|28 July 2021|13 may 2023}} |budget = |advice_and_consent1 = |advice_and_consent2 = <!-- etc. --> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[యడ్యూరప్ప మూడో మంత్రివర్గం]] |successor = [[సిద్దరామయ్య రెండో మంత్రివర్గం]] }} '''బసవరాజు బొమ్మై బొమ్మై మంత్రివర్గం, ''' 2021 జూలై 28న [[కర్ణాటక]] ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణస్వీకారం చేసిన అనంతరం తనతో సహా 30 మందితో 2021 ఆగస్టు 4న నూతన మంత్రివర్గాన్ని ఏర్పాటు చేశాడు.<ref name="Karnataka portfolio allocation: CM Basavaraj Bommai keeps finance, cabinet affairs">{{cite news |last1=Times Now News |title=Karnataka portfolio allocation: CM Basavaraj Bommai keeps finance, cabinet affairs |url=https://www.timesnownews.com/india/article/karnataka-portfolio-allocation-cm-basavaraj-bommai-keeps-finance-cabinet-affairs-check-details-here/795944 |accessdate=9 May 2022 |work= |date=4 August 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509045418/https://www.timesnownews.com/india/article/karnataka-portfolio-allocation-cm-basavaraj-bommai-keeps-finance-cabinet-affairs-check-details-here/795944 |archivedate=9 May 2022 |language=en}}</ref><ref name="Karnataka Cabinet: 29 ministers inducted, no deputy CM this time.">{{cite news |last1=Mint |title=Karnataka Cabinet: 29 ministers inducted, no deputy CM this time. |url=https://www.livemint.com/news/india/karnataka-cabinet-29-ministers-inducted-no-deputy-cm-this-time-full-list-11628071974100.html |accessdate=9 May 2022 |date=4 August 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509051954/https://www.livemint.com/news/india/karnataka-cabinet-29-ministers-inducted-no-deputy-cm-this-time-full-list-11628071974100.html |archivedate=9 May 2022 |language=en}}</ref><ref name="బొమ్మై చేతిలోనే ఆర్థికం, ఇతర మంత్రుల శాఖలివే...">{{cite news |last1=Andhra Jyothy |title=బొమ్మై చేతిలోనే ఆర్థికం, ఇతర మంత్రుల శాఖలివే... |url=https://m.andhrajyothy.com/telugunews/karnataka-portfolio-allocation-192108070306087 |accessdate=10 May 2022 |work= |date=7 August 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220510042604/https://m.andhrajyothy.com/telugunews/karnataka-portfolio-allocation-192108070306087 |archivedate=10 May 2022 |language=en}}</ref> ఈ మంత్రివర్గం 2023 మే 13 వరకు అధికారంలో కొనసాగింది. ==మంత్రులు== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !సంఖ్య !పేరు !శాఖ !పదవి కాలం ! colspan="1" scope="col" | పార్టీ |- | style="text-align: center;" colspan=1| 1. |'''[[బసవరాజు బొమ్మై]]''' |'''ముఖ్యమంత్రి'''<br>ఆర్థిక, క్యాబినెట్ వ్యవహారాల, డీపీఏఆర్ (పర్సనల్ అండ్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ రిఫార్మ్స్), ఇంటెలిజెన్స్ ఫ్రమ్ హోమ్, బెంగళూరు డవలప్‌మెంట్ & కేటాయింపులు జరగని శాఖలు | 2021 జూలై 28 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="28" style="text-align: center;" |'''మంత్రులు''' |- |2. |'''[[గోవింద్ కర్జోల్]]''' |జలవనరుల | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |3 |'''[[కే.ఎస్‌. ఈశ్వరప్ప]]''' |పంచాయతీరాజ్‌, గ్రామీణాభివృద్ధి | 2020 ఆగస్టు 4 – 2022 ఏప్రిల్ 14 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |4 |'''[[ఆర్. అశోక]]''' |రెవిన్యూ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |5 |'''[[బి.శ్రీరాములు]]''' | రవాణా, గిరిజన సంక్షేమ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |6 |'''[[వి. సోమణ్ణ]]''' |గృహనిర్మాణ, మౌలిక వసతుల అభివృద్ధి శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |7 |'''[[ఉమేశ్ కట్టి]]''' |అడవులు, ఆహారం, పౌర సరఫరాలు, వినియోగదారుల వ్యవహారాలు | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి ప్రస్తుతం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |8 |'''[[ఎస్. అంగార]]''' |మత్స్య, ఓడరేవులు & లోతట్టు రవాణా | 2020 ఆగస్టు 4 – 2022 ఏప్రిల్ 14 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |9 |'''[[జె. సి. మధుస్వామి]]''' |న్యాయ, అసెంబ్లీ వ్యవహారాల, చిన్న నీటిపారుదల | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి ప్రస్తుతం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |10 |'''[[అరాగ జ్ఞానేంద్ర]]''' |హోం | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 | [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |11 |'''[[సి.ఎన్. అశ్వత్ నారాయణ్]]''' |ఉన్నత విద్య, ఐటీక్&బీటీ, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ, నైపుణాభివృద్ధి | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |12 |'''[[సి.సి. పాటిల్]] ''' |ప్రజాపనుల శాఖ | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |13 |'''[[ఆనంద్ సింగ్]]''' |ఎకోలజీ, పర్యావరణం, పర్యాటకం | 2020 ఆగస్టు 4 – 2022 ఏప్రిల్ 14 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |14 |'''[[కోట శ్రీనివాస్ పూజారి]]''' |బీసీ సంక్షేమం<br> సాంఘిక సంక్షేమం | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |15 |'''[[ప్రభు చౌహన్]]''' |పశు సంవర్ధక శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 | [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |16 |'''[[మురుగేష్ నిరాని]]''' |భారీ, మధ్య తరహా పరిశ్రమల శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |17 |'''[[అరబైల్ హెబ్బార్ శివరామ్]]''' |కార్మిక శాఖ | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి ప్రస్తుతం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |18 |'''[[ఎస్.టి. సోమశేఖర్]]''' |సహకార శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 – 2022 ఏప్రిల్ 14 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |19 |'''[[బీ.సీ. పాటిల్]]''' |వ్యవసాయ శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |20 |'''[[బైరతి బసవరాజ్]]''' |పట్టణాభివృద్ధి | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 | [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |21 |'''[[కె. సుధాకర్|డా. సుధాకర్]]''' |ఆరోగ్యం, కుటుంబ సంక్షేమం, వైద్యవిద్య | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |22 |'''[[కే. గోపాలయ్య]]''' |ఎక్సైజ్ | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |23 |'''[[శశికళ జోలె]]''' |ముజరయ్, హజ్, వక్ఫ్ | 2020 ఆగస్టు 4 – 2022 ఏప్రిల్ 14 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |24 |'''[[ఎం.టి.బి. నాగరాజ్]]''' |మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, చిన్నతరహా పరిశ్రమలు, ప్రభుత్వ రంగ పరిశ్రమలు | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |25 |'''[[నారాయణ గౌడ]]''' |పట్టుపరిశ్రమ, యువత సాధికారత, క్రీడలు | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 | [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |26 |'''[[బి. సి. నగేష్]]''' |ప్రాథమిక, సెకండరీ విద్య | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |27 |'''[[వి. సునీల్ కుమార్]]''' |కన్నడ భాషా, సంస్కృతి, విద్యుత్ | 2021 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |28 |'''[[హాలప్ప ఆచార్]]''' |బొగ్గు గనులు, మహిళా శిశు అభివృద్ధి | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |29 |'''[[శంకర్ పాటిల్]]''' |చేనేత, జౌళి శాఖ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |30 |'''[[మునిరత్న నాయుడు]]''' |హార్టికల్చర్, ప్లానింగ్, ప్రోగ్రాం మానిటరింగ్, స్టాటస్టిక్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ | 2020 ఆగస్టు 4 నుండి 2023 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కర్ణాటక]] [[వర్గం:2021లో ఏర్పాటు చేయబడిన క్యాబినెట్‌లు]] [[వర్గం:2023లో రద్దు చేయబడిన క్యాబినెట్‌లు]] [[వర్గం:కర్ణాటకలో 2021 సంస్థలు]] [[వర్గం:కర్ణాటక మంత్రిత్వశాఖలు]] [[వర్గం:భారతీయ జనతా పార్టీ రాష్ట్ర మంత్రిత్వ శాఖలు]] [[వర్గం:2021 భారత రాజకీయాలు]] phth1u2svwjiwjr9oy6ere8jeiemh6u 0 350171 4594770 4592406 2025-06-29T07:29:16Z యర్రా రామారావు 28161 4594770 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | name = సంజీవ్ అరోరా | image = Arora Sanjeev.jpg | caption = | birth_date = {{birth year and age|1963}} | birth_place = పంజాబ్ , భారతదేశం | office1 = [[రాజ్యసభ సభ్యుడు]] | constituency1= పంజాబ్ | termstart1 = 2022 ఏప్రిల్ 10 | termend1 = 2025 జూన్ 23 | predecessor1 = షంషేర్ సింగ్ దుల్లో | office = [[పంజాబ్ శాసనసభ|పంజాబ్ శాసనసభ సభ్యుడు]] | constituency = [[లూథియానా వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లూధియానా పశ్చిమ]] | termstart = 2025 జూన్ 23 | termend = | predecessor = [[గురుప్రీత్ గోగీ]] | party = [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] | alma_mater = | spouse = | profession = }} '''సంజీవ్ అరోరా''' పంజాబ్ రాష్ట్రానికి చెందిన ప్రొఫెసర్‌, పారిశ్రామికవేత్త, [[రాజకీయ నాయకుడు]]. అతను [[2022 పంజాబ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2022 పంజాబ్ శాసనసభ ఎన్నికల్లో]] పార్టీ ఇంచార్జిగా పని చేసి పార్టీ విజయం కోసం పని చేశాడు. సంజీవ్ అరోరాను 2022 మార్చి 21న [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] తరపున [[రాజ్యసభ]]కు నామినేట్ చేసింది.<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news |last1=Sakshi |title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..? |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110 |accessdate=22 March 2022 |work= |date=21 March 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110 |archivedate=22 March 2022 |language=te}}</ref><ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news |last1=Namasthe Telangana |first1= |title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌ |url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374 |accessdate=22 March 2022 |work= |date=21 March 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374 |archivedate=22 March 2022 |language=te}}</ref><ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news |last1=Eenadu |title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే.. |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056 |accessdate=14 May 2022 |work= |date=22 March 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056 |archivedate=14 May 2022 |language=te}}</ref> రాజ్యసభ సభ్యుడుగా 2025 జూన్ 22 వరకు పనిచేసాడు. అతను 2025లో [[లూథియానా వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లూథియానా వెస్ట్]] నియోజకవర్గానికి జరిగిన ఉప ఎన్నికలో ఆప్ అభ్యర్థిగా పోటీ చేసి తన సమీప ప్రత్యర్థి [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] అభ్యర్థి భరత్ భూషణ్ అన్షుపై 10637 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి తొలిసారి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Ludhiana West ByElection Result 2025">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/AcResultByeJun2025/candidateswise-S1964.htm|title=Ludhiana West ByElection Result 2025|date=23 June 2025|work=|access-date=24 June 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250624053713/https://results.eci.gov.in/AcResultByeJun2025/candidateswise-S1964.htm|archive-date=24 June 2025|publisher=Election Commission of India|language=en}}</ref><ref name="Assembly by-elections: 5 reasons why the AAP won Ludhiana West despite anti-incumbency">{{cite news |title=Assembly by-elections: 5 reasons why the AAP won Ludhiana West despite anti-incumbency |url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/assembly-by-elections-aap-ludhiana-sanjeev-arora-10083184/ |accessdate=24 June 2025 |publisher=The Indian Express |date=23 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250624054129/https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/assembly-by-elections-aap-ludhiana-sanjeev-arora-10083184/ |archivedate=24 June 2025 |language=en}}</ref><ref name="Punjab: AAP’s Sanjeev Arora wins Ludhiana West assembly byelection">{{cite news |title=Punjab: AAP’s Sanjeev Arora wins Ludhiana West assembly byelection |url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-aap-s-sanjeev-arora-wins-ludhiana-west-assembly-byelection-101750670046506.html |accessdate=24 June 2025 |publisher=Hindustan Times |date=23 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250624054240/https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/punjab-aap-s-sanjeev-arora-wins-ludhiana-west-assembly-byelection-101750670046506.html |archivedate=24 June 2025 |language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Election Commission of India|url=https://results.eci.gov.in/AcResultByeJun2025/candidateswise-S1964.htm|access-date=2025-06-29|website=results.eci.gov.in|language=en}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] nv536s68fykgkttriakg46jrai2xnj7 0 352591 4594743 4592537 2025-06-29T05:36:36Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594743 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = ఒక పథకం ప్రకారం 2022.jpg | caption = | director = వినోద్ విజయన్ | writer = వినోద్ విజయన్ |story = వినోద్ విజయన్ | producer = {{plain list| * వినోద్ విజయన్ * గార్లపాటి రమేష్ }} | starring = [[సాయిరాం శంకర్]]<br>[[అషిమా నర్వాల్]]<br>శృతి సోధి<br>[[సముద్రఖని]] | studio = విహారి సినిమా హౌజ్ | cinematography = రాజీవ్ రవి<br>పప్పు<br>వినోద్ ఇల్లంపల్లి<br>సురేష్ రాజన్ | editing = కార్తీక్ జోగేష్ | music = రాహుల్‌ రాజ్‌ <br>బ్యాక్‌గ్రౌండ్ మ్యూజిక్ : [[గోపీ సుందర్]] | released = {{Film date|2025|02|07|df=yes}} | country = భారతదేశం | language = తెలుగు }} '''ఒక పథకం ప్రకారం''' 2025లో విడుదలైన తెలుగు సినిమా. వినోద్ విజయన్ ఫిలిమ్స్, విహారి సినిమా హౌజ్ బ్యానర్‌లపై వినోద్ విజయన్, గార్లపాటి రమేష్ నిర్మించిన ఈ సినిమాకు వినోద్ విజయన్ దర్శకత్వం వహించాడు. [[సాయిరాం శంకర్]], [[అషిమా నర్వాల్]], శృతి సోధి, సముద్రఖని ప్రధాన పాత్రల్లో నటించిన ఈ సినిమా టీజర్ను నటుడు రవితేజ 2022 జూన్ 2న విడుదల చేయగా<ref name="ఒక పథకం ప్రకారం వస్తున్నాడు..">{{cite news |last1=V6 Velugu |first1= |title=ఒక పథకం ప్రకారం వస్తున్నాడు.. |url=https://www.v6velugu.com/oka-pathakam-prakaram-teaser-release |accessdate=23 June 2022 |date=2 June 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220623104447/https://www.v6velugu.com/oka-pathakam-prakaram-teaser-release |archivedate=23 June 2022 |language=en}}</ref> 2025 ఫిబ్రవరి 7న సినిమా విడుదల కానుంది.<ref name="ఫిబ్రవరి ఫస్ట్‌వీక్‌.. థియేటర్‌, ఓటీటీల్లో సందడి చేసే చిత్రాలివే">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/movies/february-first-week-movies-thandel/0205/125020556|title=ఫిబ్రవరి ఫస్ట్‌వీక్‌.. థియేటర్‌, ఓటీటీల్లో సందడి చేసే చిత్రాలివే|date=3 February 2025|work=|accessdate=3 February 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250203062114/https://www.eenadu.net/telugu-news/movies/february-first-week-movies-thandel/0205/125020556|archivedate=3 February 2025|language=te}}</ref><ref name="‘ఒక పథకం ప్రకారం’.. రాబోతున్న పూరి త‌మ్ముడు! హిట్ ప‌డేనా?">{{cite news |title=‘ఒక పథకం ప్రకారం’.. రాబోతున్న పూరి త‌మ్ముడు! హిట్ ప‌డేనా? |url=https://www.chitrajyothy.com/2024/tollywood/sai-raam-shankar-new-movie-oka-pathakam-prakaram-releasing-soon-srk-51147.html |accessdate=3 February 2025 |publisher=Chitrajyothy |date=19 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250203063539/https://www.chitrajyothy.com/2024/tollywood/sai-raam-shankar-new-movie-oka-pathakam-prakaram-releasing-soon-srk-51147.html |archivedate=3 February 2025 |language=te}}</ref><ref name="ఒక పథకం ప్రకారం">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/cinema/ravi-teja-launched-oka-paddati-prakaram-movie-teaser-615489|title=ఒక పథకం ప్రకారం|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=6 June 2022|accessdate=23 June 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220623104543/https://www.ntnews.com/cinema/ravi-teja-launched-oka-paddati-prakaram-movie-teaser-615489|archivedate=23 June 2022|language=te}}</ref> ఒక పథకం ప్రకారం సినిమా కోసం ‘పట్టుకుంటే పదివేలు.. అనే కాంటెస్ట్ పెట్టారు. ఈ సినిమాలో ఇంటర్వెల్ లోపు విలన్ ఎవరో కనిపెడితే మీకు స్పాట్‌లో పదివేలు ఇస్తారు. సినిమా విడుదలైన 50 సెంటర్స్‌లో ఈ కాంటెస్ట్‌ ఏర్పాటు చేస్తున్నారు''.<ref name="విలన్ ఎవరో పట్టుకుంటే పది వేలు... ‘ఒక పథకం ప్రకారం’ ఆడియన్స్‌కు బంపర్ ఆఫర్ ఇచ్చిన హీరో సాయిరామ్">{{cite news |title=విలన్ ఎవరో పట్టుకుంటే పది వేలు... ‘ఒక పథకం ప్రకారం’ ఆడియన్స్‌కు బంపర్ ఆఫర్ ఇచ్చిన హీరో సాయిరామ్ |url=https://telugu.abplive.com/entertainment/cinema/sairam-shankar-announces-bumper-offer-for-his-upcoming-thriller-oka-pathakam-prakaram-195022 |accessdate=3 February 2025 |work= |publisher=ABP Desham |date=22 January 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250203063638/https://telugu.abplive.com/entertainment/cinema/sairam-shankar-announces-bumper-offer-for-his-upcoming-thriller-oka-pathakam-prakaram-195022 |archivedate=3 February 2025 |language=te}}</ref>'' ఈ సినిమా జూన్ 27 నుండి స‌న్ నెక్ట్స్ ఓటీటీలో స్ట్రీమింగ్ ప్రారంభమైంది.<ref name="ఈ వారం ఓటీటీలో సంద‌డే సంద‌డి.. ఏకంగా 18 మూవీస్ రిలీజ్">{{cite news |last1= |title=ఈ వారం ఓటీటీలో సంద‌డే సంద‌డి.. ఏకంగా 18 మూవీస్ రిలీజ్ |url=https://www.ntnews.com/cinema/ott-moives-on-june-third-week-2046548 |accessdate=23 June 2025 |work= |publisher=NT News |date=23 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250623151625/https://www.ntnews.com/cinema/ott-moives-on-june-third-week-2046548 |archivedate=23 June 2025 |language=te}}</ref><ref name="ఈ వీకెండ్‌.. ఒకే ఓటీటీలో మూడు సినిమాలు">{{cite news |title=ఈ వీకెండ్‌.. ఒకే ఓటీటీలో మూడు సినిమాలు |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/movies/oka-pathakam-prakaram-the-verdict-movies-streaming-dates/0209/125112599 |accessdate=24 June 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=24 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250624150557/https://www.eenadu.net/telugu-news/movies/oka-pathakam-prakaram-the-verdict-movies-streaming-dates/0209/125112599 |archivedate=24 June 2025 |language=te}}</ref><ref name="ఒక పధకంఓటీటీలో దూసుకెళ్తున్న సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్ మూవీ">{{cite news |title=ఒక పధకంఓటీటీలో దూసుకెళ్తున్న సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్ మూవీ |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/movies/oka-pathakam-prakaram-movie-clocking-record-views-ott-platform-2490946 |accessdate=29 June 2025 |work= |publisher=Sakshi |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250629053545/https://www.sakshi.com/telugu-news/movies/oka-pathakam-prakaram-movie-clocking-record-views-ott-platform-2490946 |archivedate=29 June 2025 |language=te}}</ref> ==నటీనటులు== * [[సాయిరాం శంకర్]] *[[అషిమా నర్వాల్]] *శృతి సోధి *[[సముద్రఖని]] * పల్లవి గౌడ * [[కల్పలత (నటి)|కల్పలత]] ==సాంకేతిక నిపుణులు== * సహ దర్శకత్వం: జిజేష్ వెన్నెల, ప్రసాద్ వర * అసోసియేట్ డైరెక్టర్: రామ్ వేకనూరు * బిజినెస్ డిజైనర్ & పీఆర్ఓ : పులగం చిన్నారాయణ * పాటలు: రెహ్మాన్ * సౌండ్ రికార్డింగ్ : ఎస్. రాధాకృష్ణన్ * ప్రొడక్షన్ డిజైనర్ : సంతోష్ రామన్ * మేకప్: పట్నం రషీద్ & పట్నం షా * కాస్ట్యూమ్ డిజైనర్ : మషర్ హంస, మెల్విన్ * సౌండ్ డిజైన్: ధనుష్ నయనార్, కార్తీక్ జోగేష్ * థ్రిల్స్: డిల్లీబాబు * విఎఫ్ఎక్స్ : కాలిన్స్ లియోఫిల్ == పాటలు== {{Track listing | headline = | total_length = | extra_column = గాయకులు | title1 = ఓసారిలిరా.. ఓసారిలా<ref name="ఉస్తాద్ రామ్ పోతినేని చేతుల మీదుగా ఒక పథకం ప్రకారం మూవీ మెలోడీ..">{{cite news |last1= |first1=TV9 |title=ఉస్తాద్ రామ్ పోతినేని చేతుల మీదుగా ఒక పథకం ప్రకారం మూవీ మెలోడీ.. |url=https://tv9telugu.com/entertainment/tollywood/lovely-melody-from-sai-ram-shankar-oka-pathakam-prakaram-movie-released-by-ustad-ram-pothineni-au51-725280.html |accessdate=3 February 2025 |publisher=TV9 Telugu |date=9 June 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250203065219/https://tv9telugu.com/entertainment/tollywood/lovely-melody-from-sai-ram-shankar-oka-pathakam-prakaram-movie-released-by-ustad-ram-pothineni-au51-725280.html |archivedate=3 February 2025 |language=te}}</ref> | extra1 = [[సిద్ శ్రీరామ్]] | lyrics1 = రెహమాన్ | music1 = రాహుల్‌ రాజ్‌ | length1 = 3:52 | title2 = | extra2 = | lyrics2 = | music2 = | length2 = | title3 = | extra3 = | lyrics3 = | music3 = | length3 = | title4 = | extra4 = | lyrics4 = | music4 = | length4 = }} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:2025 తెలుగు సినిమాలు]] gdftrxrln0lkqdnms0brqd20muf8ihu 0 352998 4594733 4589061 2025-06-29T05:12:04Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594733 wikitext text/x-wiki [[Image:Hare Krishna, Toronto.JPG|right|200px|thumb|హరే కృష్ణ దేవాలయం]] '''హరే కృష్ణ దేవాలయం''' [[కెనడా]]<nowiki/>లోని అంటారియోలోని [[టొరంటో]]<nowiki/>లో 243 అవెన్యూ రోడ్‌లో ఉంది. ఈ భవనాన్ని పూర్వం అవెన్యూ రోడ్ చర్చిగా పిలిచేవారు.<ref name="wx.toronto.ca">{{Cite web |url=http://wx.toronto.ca/inter/culture/doorsopen2011.nsf/BuildingsAll/2E227F1962B4CC5985257859006F327B?OpenDocument |title=City of Toronto – Doors Open 2011 – Hare Krishna Temple |access-date=30 July 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130528211559/http://wx.toronto.ca/inter/culture/doorsopen2011.nsf/BuildingsAll/2E227F1962B4CC5985257859006F327B?OpenDocument |archive-date=28 May 2013 |url-status=dead }}</ref> ఇది 1899లో నిర్మించబడింది. వాస్తవానికి ప్రెస్బిటేరియన్ చర్చ్ ఆఫ్ ది ఒడంబడికగా ఉంది. ఈ భవనాన్ని [[టొరంటో]] వాస్తుశిల్పులు గోర్డాన్ & హెల్లివెల్ రూపొందించారు. == అవలోకనం == హరే కృష్ణ దేవాలయం 1899 సంవత్సరంలో నిర్మించబడిన దీనిని  1925 సంవత్సరాల వరకు ప్రెస్బిటేరియన్ చర్చ్ ఆఫ్ ది కన్వెన్షన్ గా, 1941 సంవత్సరంలో ప్రారంభమైన చర్చ్ ఆఫ్ ది నజరేన్ గా [పిలువబడినది. దీనికి 1944 సంవత్సరం లో అగ్నిప్రమాదం జరిగింది.  తర్వాత 1974 సంవత్సరాల వరకు వివిధ అవసరాల కోసం ఉపయోగించబడి, తర్వాత  అంతర్జాతీయ కృష్ణ చైతన్య సంఘం (ఇంటర్నేషనల్ సొసైటీ ఆఫ్ కృష్ణ చైతన్య ([[అంతర్జాతీయ కృష్ణ చైతన్య సంఘం|ఇస్కాన్]]) కొనుగోలు చేసి ఆలయంగా  మార్చడం జరిగింది. ఈ  సమయంలో, హిందూ మతం ప్రపంచవ్యాప్తంగా అభివృద్ధి లో ఉండటం,  దీనికి కొంతమంది ప్రముఖ రాక్ స్టార్లలో, ముఖ్యంగా మాజీ బీటిల్ జార్జ్ హారిసన్ కు  పెరుగుతున్న ప్రజాదరణ సహాయపడింది. టొరంటో దేవాలయం స్థాపకుడు, [[ఎ.సి. భక్తివేదాంత స్వామి ప్రభుపాద|ఎ.సి.భక్తివేదాంత స్వామి]] (ప్రస్తుతం  ప్రభుపాదుడు గా పిలుస్తున్నారు) , వీరు 1920 లలో భారతదేశం [[స్వాతంత్ర్యం]] కోసం జరిగిన సమయంలో [[మహాత్మా గాంధీ]] అనుచరుడు. ఎ.సి.భక్తివేదాంత స్వామి భారతదేశంలో హిందూ ధర్మం లో ఉండే వివిధ అంశాలను నాలుగు దశాబ్దాల పాటు అధ్యయనం చేసి, 1965 సంవత్సరంలో హిందూ మత బోధనలు వ్యాప్తి చేయడానికి [[న్యూయార్క్]] నగరానికి చేరుకున్నాడు , వారి వయస్సు60 ఏళ్ళు. ఆ సమయంలో అక్కడి యువతలో ప్రబలంగా ఉన్న అర్థం కోసం తెలుసుకోవడం (అన్వేషణ) కొరకు చాలా మంది ఉండటం, ప్రభుపాద చే వ్యాప్తి చెందుతున్న  [[హిందూ మతం|హిందూ ధర్మం]] వైపు ఆకర్షణ కావడం, వారిలో శాఖాహారం గురించి తెలుపడం, భక్తి యోగా అభ్యాసాన్ని బోధించడం వంటివి చేసేవారు.  కెనడా అంతటా ప్రధాన నగరాల్లో శాఖలను తెరవడం, అందులో ఈ ఆలయం ప్రజాదరణ పొందింది. ప్రభుపాద 70కి పైగా పుస్తకాలను రచించారు. ఆ రచనలు 76 భాషల్లోకి అనువాదం చేయబడినవి. టొరంటో దేవాలయం స్థాపించిన ఒక సంవత్సరం తరువాత అతని అకాల మరణం ఇస్కాన్  అంతర్జాతీయ విభాగానికి అంతర్గత సమస్యల ప్రారంభమునకు నాంది పలకడం, అందులో ఉన్న వారికీ అభిప్రాయ బేధాలు రావడం, ఇతర మతముల వారు అందరూ ఏకం కావడం, వారి ఏకైక లక్ష్యం ఇస్కాన్ ను అడ్డుకోవడమే పెట్టుకున్నారు, తరువాత అనేక కేసులలో ఇస్కాన్ ఉండటం జరిగి , అవినీతి ఆరోపణలపై ఆ సమాజములో ఉన్న వారిని బహిష్కరించడం ,90వ దశకంలో ఇస్కాన్ నేతలు బాలలపై వేధింల ఆరోపణలు ఎదుర్కోవడం, విదేశాల్లోని ఈ దేవాలయాలకు ఉగ్రవాద గ్రూపుల లో లక్ష్యం గా పెట్టుకోవడం జరిగింది. ప్రస్తుతం టొరంటోలోని ఆలయానికి చాల మంది అనుచరులు ఉన్నారు. కోవిడ్ -19  మహమ్మారి సమయంలో ఆన్లైన్ సేవలు, శాకాహార భోజనం అందిస్తూ ఆలయం తన కర్తవ్యాన్ని నిర్వహించినది<ref>{{Cite web|last=DiMatteo|first=Enzo|date=2021-06-06|title=Hidden Toronto: the Hare Krishna temple|url=https://nowtoronto.com/news/hidden-toronto-the-hare-krishna-temple/|access-date=2023-03-31|website=NOW Toronto|language=en-US}}</ref> . == కార్యక్రమాలు == హరే కృష్ణ సెంటర్ (ఇస్కాన్ టొరంటో), ఎల్లప్పుడూ సంపన్న, శక్తివంతమైన, ఉత్సాహభరితమైన కార్యక్రమాలకు ఒక కేంద్రంగా ఉంది. ఇక్కడ జరిగే పండుగలు గ్రాండ్ ఫెస్టివల్స్) , స్థానిక యూనివర్శిటీలు, యోగా నిర్వహణ కేంద్రాలలో పండుగలు , వేదాంత చర్చలు( ఫిలాసఫికల్ డిస్కషన్స్), ఆహారం గురించి తెలుపడం, వీధుల్లో పాటలు పాడటం, నాట్యాలు వంటివి ప్రతి ఒక్కరిని ఆకట్టు కుంటున్నాయి. ఆదివారాలలో ఇక్కడ జరిగే సండే ఫీస్ట్ పేరుతొ, ప్రతి ఆదివారం సాయంత్రం, భక్తి యోగం - ప్రేమ, ధ్యానం, సంగీత కార్యక్రమాల తో ఆక్కడ ఉన్న ప్రజలను ముగ్ధులను చేస్తారు. ఈ కార్యక్రామాలకు హాజరయిన వారికి ఉచిత శాఖాహార విందు ఉంటుంది<ref>{{Cite web|title=ISKCON Toronto|url=https://www.radha.name/images-gallery/iskcon-temples-worldwide/north-america/canada/iskcon-toronto|access-date=2023-03-31|website=www.radha.name}}</ref>. == ఇవి కూడా చదవండి == [[ఎ.సి. భక్తివేదాంత స్వామి ప్రభుపాద|ఎ.సి.భక్తివేదాంత స్వామి ప్రభుపాద]] [[అంతర్జాతీయ కృష్ణ చైతన్య సంఘం]] [[హరే కృష్ణ (మంత్రం)|హరేకృష్ణ (మంత్రం )]] ==మూలాలు== *[http://www.alanbrown.com/TorontoHistory/Menu_Missing.html Alan Br]{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}<nowiki/>[http://www.alanbrown.com/TorontoHistory/Menu_Missing.html own – The Missing Plaque]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=నవంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=నవంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=నవంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=నవంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=నవంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=అక్టోబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=అక్టోబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=అక్టోబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=సెప్టెంబర్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఆగస్టు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూలై 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూలై 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూలై 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జూన్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మే 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఏప్రిల్ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=మార్చి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=ఫిబ్రవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=జనవరి 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}<nowiki/>[http://www.alanbrown.com/TorontoHistory/Menu_Missing.html s Page]{{Dead link|date=డిసెంబర్ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{coord|43.67692|N|79.397893|W|region:CA-ON_type:landmark|display=title}} <references /> [[వర్గం:దేవాలయాలు]] [[వర్గం:కెనడా]] 40xw7efo3u76ijlz21vjm1pnpxarq52 0 353297 4594517 4590727 2025-06-28T12:52:13Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: ఆర్ధిక → ఆర్థిక, → (4) 4594517 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = Ministry | cabinet_number = 30th | jurisdiction = [[Odisha]] | flag_border = true | flag = File:Seal of Odisha.svg | incumbent = 2019 - 2024 | image = Odisha CM Naveen Patnaik in October 2014.jpg | image_size = 150px | caption = [[Naveen Patnaik]]<br />[[Chief Minister of Odisha|Hon'ble Chief Minister of Odisha]] | date_formed = 29 May 2019 | date_dissolved = 11 June 2024 | government_head_title = [[Chief Minister of Odisha|Chief Minister]] | government_head = [[Naveen Patnaik]] | deputy_government_head = | state_head_title = [[Governor of Odisha|Governor]] | state_head = [[Ganeshi Lal]]<br/>[[Raghubar Das]] | members_number = 21 | legislature_status = [[Majority government|Majority]]{{Composition bar|112|147|hex=#39BF3E|per=1}} | political_parties = {{Color box|#39BF3E}} [[Biju Janata Dal|BJD]] | opposition_party = [[Bharatiya Janata Party|BJP]] | opposition_leader = [[Pradipta Kumar Naik]] (2019-2022)<br/>[[Jayanarayan Mishra]] (2022-2024) | election = [[2019 Odisha Legislative Assembly election|2019]] | legislature_term = {{ayd|29 May 2019|11 June 2024}} | previous = [[Fourth Naveen Patnaik ministry]] | successor = [[Mohan Charan Majhi ministry]] }} ఒడిశా రాష్ట్రంలో 2019లో శాసనసభ ఎన్నికల అనంతరం నవీన్ పట్నాయక్ ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన సీఎంగా ఎన్నికైన తరువాత నూతన మంత్రిమండలిని ఏర్పాటు చేశాడు.<ref name="List of Ministers and their portfolios in Naveen Patnaik's Cabinet">{{cite news |last1=The Hindu |first1= |title=List of Ministers and their portfolios in Naveen Patnaik's Cabinet |url=https://www.thehindu.com/elections/odisha-assembly/list-of-ministers-and-their-portfolios-in-naveen-patnaiks-cabinet/article27287862.ece |accessdate=6 July 2022 |date=29 May 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220706112651/https://www.thehindu.com/elections/odisha-assembly/list-of-ministers-and-their-portfolios-in-naveen-patnaiks-cabinet/article27287862.ece |archivedate=6 July 2022 |language=en-IN}}</ref><ref name="Portfolios of newly-inducted ministers in Odisha">{{cite news |title=Portfolios of newly-inducted ministers in Odisha |url=https://www.prameyanews.com/portfolios-of-newly-inducted-ministers-in-odisha/ |accessdate=6 July 2022 |work= |date=5 June 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220706174605/https://www.prameyanews.com/portfolios-of-newly-inducted-ministers-in-odisha/ |archivedate=6 July 2022}}</ref> == మంత్రివర్గం పునర్వ్యవస్థీకరణ == 2019 మే 29న భువనేశ్వర్‌ లోని రాజ్‌భవన్‌లో ముఖ్యమంత్రి నవీన్ పట్నాయక్‌తో పాటు 15 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 5 గురు స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన సహాయ మంత్రులతో గవర్నరు [[గణేషి లాల్]] ప్రమాణ స్వీకారం చేయించారు.<ref>[https://www.thehindu.com/elections/odisha-assembly/list-of-ministers-and-their-portfolios-in-naveen-patnaiks-cabinet/article27287862.ece List of Ministers and their portfolios in Naveen Patnaik's Cabinet]</ref><ref>[https://www.business-standard.com/article/pti-stories/naveen-patnaik-govt-to-have-21-ministers-10-new-faces-119052900022_1.html Naveen Patnaik govt to have 21 ministers, 10 new faces]</ref><ref>[https://www.aninews.in/news/national/politics/odisha-govt-releases-list-of-newly-inducted-council-of-ministers20190529194721/ Odisha govt releases list of newly inducted Council of Ministers]</ref> మంత్రివర్గం మొత్తం తిరిగి జూన్ 5 న పునర్వ్యవస్థీకరించబడింది. మునుపటి క్యాబినెట్‌లోని మంత్రులందరూ 2022 జూన్ 4 న రాజీనామా చేశారు. ఒడిశా గవర్నర్ గణేశి లాల్ కొత్త మంత్రులతో ప్రమాణం చేయించారు. 13 మంది మంత్రులు క్యాబినెట్ హోదాతో ప్రమాణ స్వీకారం చేయగా, ఎనిమిది మంది రాష్ట్ర మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసారు. గత కేబినెట్‌లో తొమ్మిది మంది మంత్రులను కొనసాగించారు. మొదటిసారిగా ఐదుగురు మహిళా మంత్రులు మంత్రిమండలిలో చేరారు.<ref name=":1">{{Cite web|title=Odisha cabinet reshuffle: 21 ministers sworn in, 9 retained, 11 dropped|url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2022/jun/06/odisha-cabinet-reshuffle-21-ministers-sworn-in-9-retained-11-dropped-2462296.html|access-date=2022-12-29|website=The New Indian Express}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !సంఖ్య !పేరు !నియోజకవర్గం !జిల్లా !శాఖ ! colspan="2" scope="col" | పార్టీ |- |1. |'''[[నవీన్ పట్నాయక్]]''' |[[హింజిలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|హింజిలి]] |[[గంజాం జిల్లా]] |ముఖ్యమంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |2. |'''[[రణేంద్రప్రతాప్ స్వొయి]]''' |[[అతగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అఠొగొడొ]] |[[కటక్ జిల్లా]] |వ్యవసాయం, రైతు సాధికారిత, మత్స్య, పశు వనరుల అభివృద్ధి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |3. |'''[[నిరంజన పూజారి]]''' |[[సోనేపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సోనేపూర్]] |[[సుబర్నపూర్ జిల్లా]] |ఎక్సైజ్, ఆర్థిక |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |4. |'''[[ప్రఫుల్లకుమార్ మల్లిక్]]''' |[[కామాఖ్యనగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కామాఖ్యనగర్]] |[[ధేన్‌కనల్ జిల్లా]] |గనులు |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |5. |'''[[జగన్నాథ సరక]]''' |[[బిసంకటక్‌ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిసంకటక్‌]] |[[రాయగడ జిల్లా]] |ఆదివాసీ, హరిజన సంక్షేమ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |6. |'''[[ప్రమీల మల్లిక్]]''' |[[బింజర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బింఝార్పూర్]] |[[జాజ్‌పూర్ జిల్లా]] |రెవిన్యూ & విపత్తూ నిర్వహణ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |7. |'''[[ఉషాదేవి]]''' |[[చికిటి శాసనసభ నియోజకవర్గం|చికిటి]] |[[గంజాం జిల్లా]] |గృహ & పట్టణాభివృద్ధి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |8. |'''[[శ్రీకాంత్ సాహు]]''' |[[పొలాసర శాసనసభ నియోజకవర్గం|పులసరా]] |[[గంజాం జిల్లా]] |కార్మిక శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |9. |'''[[ప్రతాప్ కేశరి దేవ్]]''' |[[ఔల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఔల్]] |[[కేంద్రపడా జిల్లా]] |పరిశ్రమలు, సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమలు, ఇంధన |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |10. |'''[[అటాను సబ్యసాచి నాయక్]]''' |[[మహాకలపాడ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహాకాలపడ]] |[[కేంద్రపడా జిల్లా]] |ఆహార సరఫరాలు, వినియోగదారుల సంక్షేమం, సహకార |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |11. |'''[[ప్రదీప్ కుమార్ ఆమత్]]''' |[[బౌధ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బౌధ్]] |[[బౌధ్ జిల్లా]] |అటవీ & పర్యావరణ, పంచాయతీ రాజ్, త్రాగునీరు, ఐ & పిఆర్ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |12. |'''[[నాబాకిషోర్ దాస్]]''' |[[ఝార్సుగూడా]] |[[ఝార్సుగూడా|ఝార్సుగూడా జిల్లా]] |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |13. |'''[[అశోక్ చంద్ర పండా]]''' |[[ఎకామ్ర భువనేశ్వర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఏకామ్ర భుబనేశ్వర్]] |[[ఖుర్ధా జిల్లా|ఖుర్దా జిల్లా]] |శాస్త్ర & విజ్ఞాన, దివ్యాంగుల సంక్షేమ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |14. |'''[[టుకుని సాహు]]''' |[[తితిలాగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిట్లగర్హ్]] |[[బలాంగిర్ జిల్లా]] |జలవనరులు, వాణిజ్య, రవాణా |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |15. |'''[[రాజేంద్ర ధోలాకియా]]''' |[[నుపాడ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నౌపడా]] |[[నౌపడా జిల్లా]] |ప్రణాళిక & కన్వర్జెన్స్ |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |16. |'''[[సమీర్ రంజన్ దాస్]]''' |[[నిమపారా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నిమపారా]] |[[పూరి జిల్లా]] |పాఠశాల & సామూహిక విద్య శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |17. |'''[[ప్రీతిరంజన్ ఘొడై]]''' |[[సుకింద శాసనసభ నియోజకవర్గం|సుకింద]] |[[జాజ్‌పూర్ జిల్లా]] |గ్రామీణాభివృద్ధి, నైపుణ్యభివృద్ధి & సాంకేతిక విద్య శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |18. |'''[[రోహిత్ పూజారి]]''' |[[రైరాఖోల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రైరాఖోల్]] |[[సంబల్‌పూర్ జిల్లా]] |ఉన్నత విద్య శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |19. |'''[[తుషార్ కాంతి బెహరా]]''' |[[కాకత్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాకత్‌పూర్]] |[[పూరి జిల్లా]] |ఎలక్ట్రానిక్స్ & ఐటి, సాంకేతిక సమాచార, క్రీడలు & యువజన సర్వీసులు శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |20. |'''[[బసంతి హెంబ్రామ్]]''' |[[కరంజియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కరంజియా]] |[[మయూర్‌భంజ్ జిల్లా]] |మహిళా, శిశు, మిషన్ శక్తీ శాఖ సహాయ మంత్రి |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[నవీన్ పట్నాయక్ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఒడిశా]] [[వర్గం:బిజు జనతాదళ్]] [[వర్గం:ఒడిశా మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2019లో ఏర్పాటు చేసిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2019 ఒడిశాలోని సంస్థలు]] [[వర్గం:2024లో రద్దుచేయబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2024 భారతదేశంలోని అస్థిరతలు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 2az2qkl5y7bzv05rgjf6gellb7dtroy 0 356156 4594660 4594232 2025-06-28T18:03:45Z Pranayraj1985 29393 /* ఇతర క్రికెటర్లు */ 4594660 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team |name = హైదరాబాదు క్రికెట్ టీం |image = |captain = [[తన్మయ్ అగర్వాల్]] |coach = జె. అరుణ్ కుమార్ |founded = 1934 |ground = [[రాజీవ్ గాంధీ అంతర్జాతీయ క్రికెట్ స్టేడియం]] |capacity = 55,000 |owner = హైదరాబాద్ క్రికెట్ అసోసియేషన్ | title1 = [[రంజీ ట్రోఫీ]] | title1wins = '''2''' (1937/38,1986/87) | title2 = ఇరానీ ట్రోఫీ | title2wins = '''1''' (1986/87) | title3 = విజయ్ హరారే ట్రోఫీ | title3wins = 0 | title4 = సయ్యద్ ముస్తాక్ అలీ ట్రోఫీ | title4wins = 0 |website = [http://www.hycricket.org/ranji-1.htm హైదరాబాద్ క్రికెట్ అసోసియేషన్] | current = 2021–22 హైదరాబాద్ క్రికెట్ అసోసియేషన్ సీజన్ }} '''హైదరాబాదు క్రికెట్ టీం''' అనేది [[హైదరాబాద్ క్రికెట్ అసోసియేషన్]] ద్వారా నిర్వహించబడుతున్న [[తెలంగాణ]] రాష్ట్ర రాజధాని [[హైదరాబాదు]] నగరంలో ఉన్న దేశీయ [[క్రికెట్]] టీం. [[రంజీ ట్రోఫీ]] ఎలైట్ గ్రూప్‌లో భాగంగా ఉన్న ఈ టీం, రంజీ ట్రోఫీలో అనేక సంవత్సరాలుగా విజయాలను సాధిస్తున్నది. [[రంజీ ట్రోఫీ|రంజీ ట్రోఫీలో]] రెండుసార్లు గెలిచి, మూడుసార్లు రన్నరప్‌గా నిలిచింది. ఇరానీ ట్రోఫీలో కూడా ఒకసారి ఆడింది. == పోటీ చరిత్ర == [[దస్త్రం:Hyd_Cricket_Ranji_Team1937-38.jpg|link=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Hyd_Cricket_Ranji_Team1937-38.jpg/240px-Hyd_Cricket_Ranji_Team1937-38.jpg|కుడి|thumb|240x240px|1937–38 రంజీ ట్రోఫీ గెలిచిన హైదరాబాద్ క్రికెట్ టీం సభ్యులు]] 1937/38 టోర్నమెంట్‌లో డిఫెండింగ్ ఛాంపియన్ నవనగర్‌ను ఒక వికెట్‌తో ఓడించి రంజీ ట్రోఫీని గెలుచుకున్న హైదరాబాద్ జట్టు టోర్నమెంట్‌ను గెలుచుకున్న మూడవ జట్టుగా నిలిచింది. ఆ తరువాత 1943 వరకు ఫైనల్‌కు రాలేదు. 1943లో బరోడా టీంతో జరిగిన మ్యచ్ లో పరాజయం పొందింది. 1965లో ముంబై క్రికెట్ టీంతో ఓడిపోయింది. 1987లో ఢిల్లీని మొదటి ఇన్నింగ్స్ ఆధిక్యంతో ఓడించింది. 2000 ఫైనల్‌లో మరోసారి ముంబై చేతిలో ఓడిపోయింది. 1987లో ఇరానీ ట్రోఫీలో రెస్ట్ ఆఫ్ ఇండియా జట్టుతో తలపడింది. మ్యాచ్ డ్రా కావడంతో హైదరాబాదు 27 పరుగుల తొలి ఇన్నింగ్స్ ఆధిక్యంతో విజయం సాధించింది. ఇది రెస్ట్ ఆఫ్ ఇండియా జట్టు తరపున స్లో ఓవర్ రేట్ కోసం 16-పెనాల్టీ పరుగులు లభించిన తర్వాత జరిగింది. [http://www.cricinfo.com/link_to_database/ARCHIVE/1980S/1987-88/IND_LOCAL/IRANI/HYD_R-O-I_IRANI_30OCT-04NOV1987.html స్కోర్‌కార్డ్ చూడండి] == విజయాలు == * '''[[రంజీ ట్రోఫీ]]''' ** '''విజేతలు (2):''' 1937–38, 1986–87 ** రన్నర్స్-అప్ (3): 1942–43, 1964–65, 1999–2000 * '''ఇరానీ కప్''' ** '''విజేతలు:''' 1987–88 * '''సయ్యద్ ముస్తాక్ అలీ ట్రోఫీ''' ** రన్నర్స్-అప్ (1): 2009–10 2013-14 సీజన్ ముగిసే వరకు అన్ని ఫస్ట్-క్లాస్ మ్యాచ్‌లలో, హైదరాబాద్ 389 సార్లు ఆడగా, ఇందులో 135 విజయాలు, 74 ఓటములు, 180 డ్రాలు ఉన్నాయి.<ref>[https://cricketarchive.com/Archive/Records/India/Firstclass/Hyderabad/Team_Records/Playing_Record.html Hyderabad playing record]</ref> == ప్రసిద్ధ క్రీడాకారులు == టెస్ట్ అరంగేట్రం చేసిన సంవత్సరంతోపాటు భారతదేశం తరపున టెస్ట్ క్రికెట్ ఆడిన తెలంగాణ ఆటగాళ్ళు: * [[గులాం అహ్మద్]] (1949) * [[ఎం.ఎల్.జయసింహ|మోత్‌గనహళ్లి జైసింహ]] (1959) * [[అబ్బాస్ ఆలీ బేగ్|అబ్బాస్ అలీ బేగ్]] (1959) * [[సయ్యద్ అబిద్ అలీ]] (1967) * [[కెనియా జయంతిలాల్]] (1971) * [[పోచయ్య కృష్ణమూర్తి]] (1971) * [[ఎం.వి. నరసింహారావు|మాదిరెడ్డి వెంకట నరసింహారావు]] (1979) * [[శివలాల్ యాదవ్]] (1979) * [[ముహమ్మద్ అజహరుద్దీన్|మహ్మద్ అజారుద్దీన్]] (1985) * [[అర్షద్ అయూబ్]] (1987) * [[వెంకటపతి రాజు]] (1990) * [[వి.వి.యెస్.లక్ష్మణ్|వంగీపురపు వెంకట సాయి లక్ష్మణ్]] (1996) * ప్రజ్ఞాన్ ఓజా (2009) * [[మహమ్మద్ సిరాజ్|మహ్మద్ సిరాజ్]] (2020) అంతర్జాతీయ వన్డేలలో అరంగేట్రం చేసిన సంవత్సరంతోపాటుగా, భారతదేశం తరపున వన్డే మ్యాచ్‌లు ఆడి, టెస్ట్ క్రికెట్ ఆడని తెలంగాణ ఆటగాళ్ళు: * [[నోయెల్ డేవిడ్]] (1997) * [[అంబటి రాయుడు]] (2013) == ప్రస్తుత ఆటగాళ్ళు == అంతర్జాతీయ క్యాప్‌లు ఉన్న ఆటగాళ్లు '''బోల్డ్‌ అక్షరాలతో''' జాబితా చేయబడ్డారు. {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" | align="center" |'''పేరు''' | align="center" |'''పుట్టిన తేదీ''' | align="center" |'''బ్యాటింగ్ శైలి''' | align="center" |'''బౌలింగ్ శైలి''' | align="center" |'''గమనికలు''' |- | colspan="5" style="background: #DCDCDC" align="center" |బ్యాట్స్‌మెన్ |- |తన్మయ్ అగర్వాల్ |{{birth date and age|1995|5|3|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ |కెప్టెన్ |- |[[తిలక్ వర్మ]] |{{birth date and age|2002|11|8|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ |ఐపిఎల్ లో ముంబై ఇండియన్స్ కోసం |- |రాహుల్ బుద్ధి |{{birth date and age|1997|9|20|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ |ఐపిఎల్ లో ముంబై ఇండియన్స్ కోసం |- |హిమాలయ్ అగర్వాల్ |{{birth date and age|1993|10|9|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |[[అక్షత్ రెడ్డి]] |{{birth date and age|1991|2|11|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ | |- |చందన్ సహాని |{{birth date and age|1998|1|29|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |[[రోహిత్ రాయుడు]] |{{birth date and age|1994|7|29|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ | |- |అభిరత్ రెడ్డి |{{birth date and age|1996|9|29|df=y}} |కుడిచేతి వాటం | | |- |[[బవనక సందీప్]] |{{birth date and age|1992|4|25|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం | | |- | colspan="5" style="background: #DCDCDC" align="center" |ఆల్ రౌండర్లు |- |మిక్కిల్ జైస్వాల్ |{{birth date and age|1998|5|10|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ | |- |[[హనుమ విహారి|'''హనుమ విహారి''']] |{{Birth date and age|1993|10|13|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ | |- | colspan="5" style="background: #DCDCDC" align="center" |వికెట్ కీపర్లు |- |ప్రతీక్ రెడ్డి |{{birth date and age|2000|11|28|df=y}} |కుడిచేతి వాటం | | |- |కొల్లా సుమంత్ |{{birth date and age|1992|4|24|df=y}} |కుడిచేతి వాటం | | |- |ప్రగ్నయ్ రెడ్డి |{{birth date and age|1999|12|18|df=y}} |కుడిచేతి వాటం | | |- | colspan="5" style="background: #DCDCDC" align="center" |స్పిన్ బౌలర్లు |- |తనయ్ త్యాగరాజన్ |{{birth date and age|1995|11|15|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం | | |- |త్రిశాంక్ గుప్తా |{{birth date and age|2001|9|24|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి ఆఫ్ బ్రేక్ | |- |మెహదీ హసన్ |{{birth date and age|1990|02|03|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం | | |- | colspan="5" style="background: #DCDCDC" align="center" |పేస్ బౌలర్లు |- |[[రవితేజ (క్రికెటర్)|రవితేజ]] |{{birth date and age|1994|10|19|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |చామ మిలింద్ |{{birth date and age|1994|9|4|df=y}} |ఎడమచేతి వాటం |ఎడమచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ |ఐపిఎల్ లో రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు కోసం |- |రక్షన్ రెడ్డి |{{birth date and age|2000|9|29|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |బి పున్నయ్య |{{birth date and age|2003|5|12|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |కార్తికేయ కాక్ |{{birth date and age|1996|10|4|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ | |- |[[మహమ్మద్ సిరాజ్|'''మహ్మద్ సిరాజ్''']] |{{birth date and age|1994|3|13|df=y}} |కుడిచేతి వాటం |కుడిచేతి మీడియం-ఫాస్ట్ |ఐపిఎల్ లో రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు కోసం |} == కోచింగ్ సిబ్బంది == * ప్రధాన కోచ్: జె. అరుణ్‌కుమార్<ref>{{Cite web|title=Hyderabad cricket Association -HYDERABAD TEAM FOR RANJI TROPHY|url=http://www.hycricket.org/ranji-team.htm|access-date=2022-08-20|archive-date=2022-03-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20220331014246/http://www.hycricket.org/ranji-team.htm|url-status=dead}}</ref> * అసిస్టెంట్ కోచ్: నరేందర్ పాల్ సింగ్ * ఫిజియో: భీష్మ్ ప్రతాప్ సింగ్ * ట్రైనర్: ఎ. నవీన్ రెడ్డి * వీడియో విశ్లేషకుడు: సంతోష్ బిఎం * కన్సల్టెంట్: [[వి.వి.యెస్.లక్ష్మణ్|వివిఎస్ లక్ష్మణ్]], [[వెంకటపతి రాజు]] == ఇతర క్రికెటర్లు == * [[పవన్ కుమార్ (క్రికెటర్, జననం 1970)|పవన్ కుమార్]] * [[లలిత్ మోహన్]] * [[సుల్తాన్ సలీం]] * [[వెంకట్రామన్ రాంనారాయణ్]] * [[జగదీష్ లాల్]] * [[హబీబ్ అహ్మద్]] * [[విశాల్ శర్మ]] * [[రామకృష్ణన్ శ్రీధర్]] * [[చామ మిలింద్]] * [[సయ్యద్ క్వాద్రి]] * [[అర్జున్ యాదవ్]] * [[ద్వారకా రవితేజ]] * [[రోనాల్డ్ జాయ్]] * [[ఇక్బాల్ సిద్ధిఖీ]] * [[కొల్లా సుమంత్]] * [[ఆల్‌ఫ్రెడ్ అబ్సోలెమ్]] * [[అనూప్ పాయ్]] * [[రవి కిరణ్]] * [[అమోల్ షిండే]] * [[మెహదీ హసన్]] * [[ఆకాష్ భండారి]] * [[అన్వర్ అహ్మద్]] * [[బాల్‌చందర్ అనిరుధ్]] * [[హిమాలయ్ అగర్వాల్]] * [[ఫైజ్ అహ్మద్]] * [[నరేందర్ పాల్ సింగ్]] * [[అన్నాబత్తుల ఆకాష్]] * [[జావేద్ అలీ (క్రికెటర్)|జావేద్ అలీ]] * [[యతిన్ రెడ్డి]] * [[ఫహద్ షానవాజ్]] * [[రోహిత్ సభర్వాల్]] * [[రోనాల్డ్ రోడ్రిగ్స్]] * [[సంతోష్ రెడ్డి]] * [[నవీన్ రెడ్డి]] * [[సందీప్ రాజన్]] * [[దొడ్డపనేని రుషిరాజ్]] * [[ఖ్లిద్ ఖయ్యూమ్]] * [[డానీ డెరెక్ ప్రిన్స్]] * [[పరమవీర్ సింగ్]] * [[పగడాల నిరంజన్]] * [[పగడాల నాయడు]] * [[శశాంక్ నాగ్]] * [[మహ్మద్ నదీముద్దీన్]] * [[సోరాబ్జీ మెహతా]] * [[సర్వేష్ కుమార్]] * [[ప్రణీత్ కుమార్]] * [[వివేక్ కృష్ణ]] * [[ఇబ్రహీం ఖాన్]] * [[ముంతాజ్ హుస్సేన్]] * [[మహ్మద్ గౌస్ బాబా]] * [[వివియన్ చియోడెట్టి]] * [[నీరజ్ బిస్ట్]] * [[అనిరుధ్ సింగ్]] * [[షోయబ్ అహ్మద్]] * [[సంకినాని విష్ణువర్ధన్]] * [[విజయ్ కుమార్ (క్రికెట్)|విజయ్ కుమార్]] * [[మంగళపల్లి శ్రీనివాస్]] * [[శివ్ శంకర్ (క్రికెటర్)|శివ్ శంకర్]] * [[మహ్మద్ షకీర్]] * [[కె.ఎస్.కె. చైతన్య]] * [[జమాల్‌పూర్ మల్లికార్జున్]] * [[అజయ్ దేవ్ గౌడ్]] * [[రాహుల్ బుద్ధి]] * [[ప్రతీక్ రెడ్డి]] * [[గంగం అనికేత్ రెడ్డి]] * [[శశిధర్ రెడ్డి]] * [[ఎఐ హర్ష]] == ఇవికూడా చూడండి == * [[హైదరాబాద్ క్రికెట్ అసోసియేషన్]] * [[సన్ రైజర్స్ హైదరాబాద్|సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్]] * [[డెక్కన్ చార్జర్స్|డెక్కన్ ఛార్జర్స్]] == మూలాలు == <references /> [[వర్గం:హైదరాబాదు]] [[వర్గం:భారతదేశం లోని దేశీయ క్రికెట్ జట్లు]] kidlaym41ty7rgrpae7dhczx4g8wzat 0 357914 4594686 4585046 2025-06-29T01:58:30Z Muralikrishna m 106628 4594686 wikitext text/x-wiki {{Databox}}'''ఫతేపూర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం''' [[భారత దేశం|భారతదేశం]]లోని 543 పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలలో, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలోని 80 పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలలో ఒకటి. ఈ నియోజకవర్గం పరిధిలో ఐదు అసెంబ్లీ స్థానాలు ఉన్నాయి.<ref name="ceo">{{Cite web|title=Delimitation of Parliamentary and Assembly Constituencies Order, 2008|url=http://eci.nic.in/eci_main/CurrentElections/CONSOLIDATED_ORDER%20_ECI%20.pdf|publisher=The Election Commission of India|pages=483, 503}}</ref> ==లోక్‌సభ నియోజకవర్గం పరిధిలో అసెంబ్లీ స్థానాలు== {| class="wikitable" width="600px" ! width="50px" style="font-size:75%" |నియోజకవర్గ సంఖ్య ! width="100px" |పేరు ! width="100px" style="font-size:75%" |రిజర్వ్ ! width="200px" |జిల్లా ![[శాసనసభ సభ్యుడు|ఎమ్మెల్యే]] !పార్టీ ! width="150px" style="font-size:75%" |ఓటర్ల సంఖ్య (2017) |- |238 |[[జహనాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జహనాబాద్]] |జనరల్ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |జై కుమార్ సింగ్ జైకీ |అప్నా దల్ (సోనేలాల్) |296,282 |- |239 |[[బింద్కి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బింద్కి]] |జనరల్ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |కరణ్ సింగ్ పటేల్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |297,115 |- |240 |[[ఫతేపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|ఫతేపూర్]] |జనరల్ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |విక్రమ్ సింగ్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |332,514 |- |241 |[[అయా షా శాసనసభ నియోజకవర్గం|అయా షా]] |జనరల్ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |వికాస్ గుప్తా |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |260,518 |- |242 |[[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హుసైన్‌గంజ్]] |జనరల్ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |286,821 |- |243 |[[ఖగా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖగా]] |ఎస్సీ |[[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] |కృష్ణ పాశ్వాన్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |323,594 |- | colspan="6" bgcolor="fff999" align="right" |మొత్తం: | bgcolor="fff999" |1,796,844 |} == ఎన్నికైన పార్లమెంటు సభ్యులు == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !సభ్యుడు !పార్టీ |- |1957 |అన్సార్ హర్వాణి |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1962 |గౌరీ శంకర్ |స్వతంత్ర |- |1967 | rowspan="2" |సంత్ బక్స్ సింగ్ | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1971 |- |1977 |బషీర్ అహ్మద్ | rowspan="2" |[[జనతా పార్టీ]] |- |1978^ |లియాఖత్ హుస్సేన్ |- |1980 | rowspan="2" |[[హరి కృష్ణ శాస్త్రి]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] (ఐ) |- |1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1989 | rowspan="2" |[[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] | rowspan="2" |[[జనతాదళ్]] |- |1991 |- |1996 |[[విశ్వంభర్ ప్రసాద్ నిషాద్]] |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- |1998 | rowspan="2" |[[అశోక్ కుమార్ పటేల్]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |1999 |- |2004 |[[మహేంద్ర ప్రసాద్ నిషాద్]] |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- |[[భారత పార్లమెంటు ఎన్నికలు, 2009|2009]] |[[రాకేష్ సచన్]] |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] |- |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] | rowspan="2" |[[సాధ్వీ నిరంజన్ జ్యోతి|సాధ్వి నిరంజన్ జ్యోతి]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]]<ref name="Lok Sabha elections results 2019: Here is the full list of winners constituency-wise">{{cite news|url=https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-elections-full-list-of-winners-constituency-wise-5741562/|title=Lok Sabha elections results 2019: Here is the full list of winners constituency-wise|last1=The Indian Express|date=22 May 2019|accessdate=18 September 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220918103330/https://indianexpress.com/elections/lok-sabha-elections-full-list-of-winners-constituency-wise-5741562/|archivedate=18 September 2022|language=en}}</ref> |- |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]]<ref name="Fatehpur Constituency Lok Sabha Election Result 2024">{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/lok-sabha-constituencies/uttar-pradesh/fatehpur|title=Fatehpur Constituency Lok Sabha Election Result 2024|date=4 June 2024|access-date=31 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250531164815/https://timesofindia.indiatimes.com/elections/lok-sabha-constituencies/uttar-pradesh/fatehpur|archive-date=31 May 2025|publisher=The Times of India|language=en}}</ref><ref name="2024 Loksabha Elections Results - Fatehpur">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/PcResultGenJune2024/candidateswise-S2449.htm|title=2024 Loksabha Elections Results - Fatehpur|date=4 June 2024|access-date=31 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250531164929/https://results.eci.gov.in/PcResultGenJune2024/candidateswise-S2449.htm|archive-date=31 May 2025|publisher=Election Commission of India}}</ref> |[[నరేష్ ఉత్తమ్ పటేల్]] |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తర ప్రదేశ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలు}} 6y6bi9bf0jjts5o60zaxtwvyyg4ukgc 2 367681 4594511 4590519 2025-06-28T12:50:28Z Vjsuseela 35888 4594511 wikitext text/x-wiki * ఆంధ్ర వాజ్మయ పరిచయము.pdf - Untitled 103.203.175 http://103.203.175.90 › fdScript › RootOfEBooks * సాధు సుబ్రమణ్య శాస్త్రి /TTD pub 2017 - అనువాదం కోరాడ రామకృష్ణయ్య * సౌగంధిక ప్రసహరణము - శ్రీ రత్నాకరం గోపాలరాజు చే విరచితము * భాస్కర రామాయణం * కళావిలాసం - క్షేమేంద్రుడు. డౌన్లోడ్ చేయాలి IA బుక్ * కస్తూరి రంగ కవి - https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%A8%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9B%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%AE%E0%B1%81 ------------- q56wv49b5phq1jjhmvu40u97a3kxqx1 4594594 4594511 2025-06-28T14:12:38Z Vjsuseela 35888 4594594 wikitext text/x-wiki * ఆంధ్ర వాజ్మయ పరిచయము.pdf - Untitled 103.203.175 http://103.203.175.90 › fdScript › RootOfEBooks * సాధు సుబ్రమణ్య శాస్త్రి /TTD pub 2017 - అనువాదం కోరాడ రామకృష్ణయ్య * సౌగంధిక ప్రసహరణము - శ్రీ రత్నాకరం గోపాలరాజు చే విరచితము * భాస్కర రామాయణం * కళావిలాసం - క్షేమేంద్రుడు. డౌన్లోడ్ చేయాలి IA బుక్ * కస్తూరి రంగ కవి - https://te.wikisource.org/wiki/%E0%B0%86%E0%B0%A8%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%B0%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9B%E0%B0%82%E0%B0%A6%E0%B0%AE%E0%B1%81 r1522xeq8locnbhl7o19cunrnt4734e 0 377244 4594688 4055555 2025-06-29T01:59:30Z Muralikrishna m 106628 4594688 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!--See Template:Infobox Settlement for additional fields that may be available--> <!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage--> <!-- Basic info ----------------> | name = <!-- at least one of the first two fields must be filled in --> |image = | other_name = | native_name = <!-- if different from the English name --> | settlement_type = శాసనసభ నియోజకవర్గం<!-- e.g. Town, Village, City, etc.--> | total_type = <!-- to set a non-standard label for total area and population rows --> | motto = <!-- images and maps -----------> | map_caption = | pushpin_map = | coordinates = | subdivision_type = దేశం | subdivision_name = {{IND}} | subdivision_type1 = రాష్ట్రం | subdivision_name1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | subdivision_type2 = జిల్లా | subdivision_name2 = [[ఫతేపూర్ జిల్లా|ఫతేపూర్]] | subdivision_type3 = నియోజకవర్గం సంఖ్య | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = రిజర్వేషన్ | subdivision_name4 = | subdivision_type5 = లోక్‌సభ నియోజకవర్గం | subdivision_name5 = [[ఫతేపూర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ఫతేపూర్]] | subdivision_type6 = | subdivision_name6 = | MLA_name = <!-- Area/postal codes & others --------> | area_code = | website = | footnotes = }} '''హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం''' [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలోని నియోజకవర్గాలలో ఒకటి. ఈ నియోజకవర్గం [[ఫతేపూర్ జిల్లా]], [[ఫతేపూర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] పరిధిలోని ఆరు శాసనసభ నియోజకవర్గాల్లో ఒకటి. == ఎన్నికైన సభ్యులు == {| class="wikitable" |సంవత్సరం |సభ్యుడు |పార్టీ |- |2012<ref name="Uttar Pradesh Election Results 2012: Full list of winners of all constituencies in assembly elections of Uttar Pradesh and how it can change in 2017">{{cite news|url=https://indianexpress.com/elections/uttar-pradesh-assembly-elections-2017/uttar-pradesh-election-results-2012-full-list-of-winners-of-all-constituencies-in-assembly-elections-of-uttar-pradesh-and-how-it-can-change-in-2017/|title=Uttar Pradesh Election Results 2012: Full list of winners of all constituencies in assembly elections of Uttar Pradesh and how it can change in 2017|last1=The Indian Express|date=8 March 2017|accessdate=17 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230317173327/https://indianexpress.com/elections/uttar-pradesh-assembly-elections-2017/uttar-pradesh-election-results-2012-full-list-of-winners-of-all-constituencies-in-assembly-elections-of-uttar-pradesh-and-how-it-can-change-in-2017/|archivedate=17 March 2023|language=en}}</ref> |మహ్మద్ ఆసిఫ్ |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- |2017<ref name="Uttar Pradesh election results 2017: Full list of constituency-wise winners2">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/assembly-elections-2017/uttar-pradesh-assembly-election-2017/story/up-election-result-2017-counting-votes-constituencies-965093-2017-03-11|title=Uttar Pradesh election results 2017: Full list of constituency-wise winners|last1=India Today|date=11 March 2017|accessdate=17 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230317173224/https://www.indiatoday.in/assembly-elections-2017/uttar-pradesh-assembly-election-2017/story/up-election-result-2017-counting-votes-constituencies-965093-2017-03-11|archivedate=17 March 2023|language=en}}</ref> |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |[[2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2022]]<ref name="UP assembly election results 2022: Check full list of winners2">{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election/up-election-result-2022-constituency-wise-leading-trailing-candidates-full-list-of-winners-sp-akhilesh-yadav-bjp-yogi-adityanath-congress-rld-election-news-today-karhal-gorakhpur-101646878144820.html|title=UP assembly election results 2022: Check full list of winners|last1=Hindustan Times|date=10 March 2022|accessdate=17 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230317172852/https://www.hindustantimes.com/elections/uttar-pradesh-assembly-election/up-election-result-2022-constituency-wise-leading-trailing-candidates-full-list-of-winners-sp-akhilesh-yadav-bjp-yogi-adityanath-congress-rld-election-news-today-karhal-gorakhpur-101646878144820.html|archivedate=17 March 2023|language=en}}</ref> |ఉషా మౌర్య |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాలు}} [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాలు]] dmk20rz08rid8ijm0mgs5cmh2gvo7h3 0 377245 4594687 4092044 2025-06-29T01:59:04Z Muralikrishna m 106628 4594687 wikitext text/x-wiki {{Databox}}'''ఖగా శాసనసభ నియోజకవర్గం''' [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్రంలోని నియోజకవర్గాలలో ఒకటి. ఈ నియోజకవర్గం [[ఫతేపూర్ జిల్లా]], [[ఫతేపూర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] పరిధిలోని ఆరు శాసనసభ నియోజకవర్గాల్లో ఒకటి. == ఎన్నికైన సభ్యులు == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !పేరు !పార్టీ |- |1962 |రక్షా పాల్ సింగ్ <ref>{{Cite web|title=ECI 1962 result|url=http://eci.nic.in/eci_main/statisticalreports/SE_1962/StatRep_UP_1962.pdf|access-date=2017-08-25|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారతీయ జనసంఘ్|జనసంఘ్]] |- |1967 |చంద్ర కిషోర్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1967 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/statisticalreports/SE_1967/Statistical%20Report%20Uttar%20Pradesh%201967%20.pdf|access-date=2017-08-25|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారతీయ రిపబ్లికన్ పార్టీ|రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] |- |1969 |కృష్ణ దత్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1969 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/statisticalreports/SE_1969/Statistical%20Report%201969%20Uttar%20Pradesh.pdf|access-date=2017-08-25|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1974 |కృష్ణ దత్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1974 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1974/Statistical%20Report%20Uttar%20Pradesh%201974.pdf|access-date=2017-08-25|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1977 |ఛోటే లాల్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1977 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1977/Statistical%20Report%20Uttar%20Pradesh%201977.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[జనతా పార్టీ]] |- |1980 |కృష్ణ దత్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1980 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1980/Statistical%20Report%20Uttar%20Pradesh%201980.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) ]] |- |1985 <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1985 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1985/Statistical%20Report%20Uttar%20Pradesh%201985.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |కృష్ణ దత్ |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |- |1989 |వీర్ అభిమన్యు సింగ్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1989 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1989/Statistical%20Report_%20UP_1989.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |జనతాదళ్ |- |1991 |కృష్ణ కుమార్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1991 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1991/Stat_Rep_UP_91.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |జనతాదళ్ |- |1993 |వీర్ అభిమన్యు సింగ్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1993 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1993/StatisticalReport_UP_1993.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] |- |1996 |మున్నా లాల్ మౌర్య <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 1996 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_1996/StatisticalReport-UP96.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- |2002 |మహ్మద్ షఫీర్ <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 2002 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_2002/Stat_rep_UP_2002.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |- |2007 |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 2007 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/SE_2007/StatReport_AS_2007_UTTAR_PRADESH.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |2012 <ref>{{Cite web|title=STATISTICAL REPORT ON GENERAL ELECTION, 2012 TO THE LEGISLATIVE ASSEMBLY OF UTTAR PRADESH|url=http://eci.nic.in/eci_main/StatisticalReports/AE2012/Stats_Report_UP2012.pdf|website=Eci.nic.in}}</ref> | rowspan="2" |కృష్ణ పాశ్వాన్ | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- |2017<ref name="Uttar Pradesh election results 2017: Full list of constituency-wise winners2">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/assembly-elections-2017/uttar-pradesh-assembly-election-2017/story/up-election-result-2017-counting-votes-constituencies-965093-2017-03-11|title=Uttar Pradesh election results 2017: Full list of constituency-wise winners|last1=India Today|date=11 March 2017|accessdate=17 March 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230317173224/https://www.indiatoday.in/assembly-elections-2017/uttar-pradesh-assembly-election-2017/story/up-election-result-2017-counting-votes-constituencies-965093-2017-03-11|archivedate=17 March 2023|language=en}}</ref> |- |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాలు}} [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాలు]] 1u836f13ywqdqv1nvnn701rnesoc5o4 0 381877 4594539 3951024 2025-06-28T13:11:38Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594539 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->| name = Shamator District | settlement_type = [[List of districts of Nagaland|District]] of [[Nagaland]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = | shield_alt = | nickname = Brotherhood District | motto = | mottoeng = | image_map = Shamator in Nagaland (India).svg | map_alt = | map_caption = Shamator District in Nagaland | coordinates = {{coord|26.1|94.9|display=title,inline}} | coor_pinpoint = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Country | subdivision_name = India | subdivision_type1 = [[States and union territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Nagaland]] | subdivision_type2 = | subdivision_name2 = | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = Headquarters | seat = [[Shamator]] | government_footnotes = | leader_party = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_total_km2 = | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = 34223 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | leader_title = [[Lok Sabha]] Constituency | leader_name = [[Nagaland (Lok Sabha constituency)|Nagaland]] | leader_title1 = [[Member of Parliament, Lok Sabha|MP]]<ref>{{cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/Members/MemberHomePage.aspx?mpsno=4950|title=Lok Sabha Members|work=Lok Sabha|access-date=19 January 2022}}</ref> | leader_name1 = {{nowrap|[[Tokheho Yepthomi]], [[Nationalist Democratic Progressive Party|NDPP]]}} | leader_title2 = [[Deputy commissioner|Deputy Commissioner]] | leader_name2 = Thsüvisie Phoji | leader_title3 = [[State legislative assemblies of India|Assembly constituencies]] | leader_name3 = [[List of constituencies of the Nagaland Legislative Assembly|1 constituencies]] | Leader_Title4 = | Leader_ name4 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | registration_plate = | blank_name_sec1 = [[Roads in India|Major highways]] | blank_info_sec1 = {{flagicon image|NH2-IN.svg}} [[National Highway 202 (India)|NH 202]] | website = | official_name = }} '''షామటోర్ జిల్లా,''' [[భారతదేశం]], [[నాగాలాండ్]] రాష్ట్రంలోని 16వ [[నాగాలాండ్ జిల్లాల జాబితా|జిల్లా]]. <ref>{{Cite news|url=https://theprint.in/india/nagaland-govt-grants-district-status-to-shamator/807811/|title=Nagaland govt grants district status to Shamator|date=19 January 2022|work=ThePrint|access-date=19 January 2022}}</ref> ఇది 19 జనవరి 2022 జనవరి 19న సృష్టించబడింది. అధికారికంగా 2022 మార్చి 4న ప్రారంభించబడింది <ref>{{Cite news|url=https://www.nagalandpost.com/index.php/rio-inaugurates-shamator-district/|title=Rio inaugurates Shamator district|date=5 March 2022|work=Nagaland Post|access-date=5 March 2022|archive-date=26 జనవరి 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250126135252/https://www.nagalandpost.com/index.php/rio-inaugurates-shamator-district/|url-status=dead}}</ref> జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం [[షామటోర్]] పట్టణంలో ఉంది. == చరిత్ర == షామటోర్ జిల్లా 2022 జనవరి 19న నాగాలాండ్‌లోని 16వ జిల్లాగా సృష్టించబడింది. కొత్త జిల్లాకు [[తుఏన్‌సాంగ్ జిల్లా|టుయెన్‌సాంగ్ జిల్లా]] లోని పూర్వ షామటోర్ ఉప విభాగం, మాంకో ఇ.ఎ.సి సర్కిల్‌తో సహా చెస్సోర్ ఉపవిభాగం, చింగ్‌మెలెన్, హెలిపాంగ్, సిపోంగ్‌సాంగ్ గ్రామాలను మినహాయించి సోటోకుర్ ఇఎసి సర్కిల్ పరపాలనా ప్రాంతం, షామటోర్ ఉపవిభాగం కింద సురుంగ్టో ఇఎసి సర్కిల్ ఉన్నాయి. [[కిఫిరె జిల్లా|కిఫిరే జిల్లా]] కింద హుటాంగెర్, అనటోంగ్రే, పుంగ్రుంగ్రు, నట్సు, మైహ్‌పోక్ సుతుతో సహా, ఇవి సురుంగ్టో ఇఎసి సర్కిల్‌కు బదిలీ చేయబడ్డాయి. == జనాభా శాస్త్రం == 2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం ట్యూన్‌సాంగ్ జిల్లాలోని అప్పటి షమటోర్ పట్టణంలో 12,726 మంది జనాభా ఉన్నారు. షామటోర్ కేంద్రంలో ప్రతి 1000 మంది పురుషులకు 988 స్త్రీల లింగనిష్పత్తి ఉంది. అక్షరాస్యత రేటు 66.25% ఉంది. జనాభాలో షెడ్యూల్డ్ తెగలు జనాభా 99.03% మంది ఉన్నారు.ఎక్కువ మంది నివాసులు తిఖిర్, యిమ్‌ఖియుంగ్ నాగాలు తెగలకు చెందినవారు ఉన్నారు. <ref name="demographics">{{Cite web|title=District Census Hand Book – Tuensang|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/906/download/36492/DH_2011_1307_PART_A_DCHB_TUENSANG.pdf|website=Census of India|publisher=Registrar General and Census Commissioner of India}}</ref> == పట్టణాలు, గ్రామాలు == [[దస్త్రం:Yimkhiung_Naga_Cultural_Troupe.jpg|thumb|270x270px| యిమ్ఖియుంగ్ నాగా సాంస్కృతిక బృందం]] * చస్సిర్ (601), లసికియుర్ (242), లియాంగ్‌కోంగర్ (785), ములియాంగ్‌కియూర్ (887), సంఘపూర్ (2,314), షామటోర్ హెచ్‌క్యూ (4,257), షామటోర్ విలేజ్ (1,159), వాఫూర్ (996), యాకోర్ (1,078). == మతం == ఇక్కడ 98.88% మంది జనాభాతో క్రైస్తవ మతం ప్రధాన మతంగా పాటిస్తారు. వలంభిస్తారు. <ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Population by Religion - Nagaland|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11386/download/14499/DDW13C-01%20MDDS.XLS|website=Census of India|publisher=Registrar General and Census Commissioner of India}}</ref> == భాష == 2011 జనాభా లెక్కల సమయంలో, జనాభాలో 90.44% మంది యిమ్‌చుంగ్రే,7.85% తిఖిర్‌ను వారి మొదటిభాషగా మాట్లాడేవారు. <ref name="language">{{Cite web|title=Table C-16 Population by Mother Tongue: Nagaland|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/10193/download/13305/DDW-C16-STMT-MDDS-2800.XLSX|website=Census of India|publisher=Registrar General and Census Commissioner of India}}</ref> == రవాణా == === త్రోవ === జాతీయ రహదారి 202 జిల్లాగుండా వెళుతుంది. == ఇది కూడ చూడు == * [[నాగాలాండ్]] == మూలాలు == [[వర్గం:నాగాలాండ్ జిల్లాలు]] <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{నాగాలాండ్ జిల్లాలు}} lj0gv7uwehxhl20e6ikf3944ep8cr4w 0 387592 4594787 3992758 2025-06-29T09:08:54Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594787 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket tournament|name=2010 మైక్రోమ్యాక్స్ ఆసియా కప్|image=2010 Asia Cup Logo.jpg|image_size=|caption=|fromdate=జూన్ 15|todate=జూన్ 24<ref name=Fixtures>{{cite web|url=http://www.cricketwa.com/10790/series/asia-cup-2010-schedule-fixtures.aspx|title=Asia Cup 2010|access-date=2015-12-22|publisher=cricketwa|archive-date=2015-12-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223004806/http://www.cricketwa.com/10790/series/asia-cup-2010-schedule-fixtures.aspx|url-status=dead}}</ref>|administrator=[[ఆసియా క్రికెట్ కౌన్సిల్]]|cricket format=[[వన్ డే ఇంటర్నేషనల్]]|tournament format=రౌండ్ రాబిన్, నాకౌట్|host={{cr|SRI}}|champions={{cr|IND}}|count=5|runner up={{cr|SL}}|participants=4|matches=7|attendance=|player of the series={{flagicon|PAK}} [[షహీద్ అఫ్రిది]]|most runs={{flagicon|PAK}} [[షహీద్ అఫ్రిది]] (265)|most wickets={{flagicon|SRI}} [[లసిత్ మలింగ]] (9)|previous_year=2008|previous_tournament=2008 ఆసియా కప్|next_year=2012|next_tournament=2012 ఆసియా కప్}} [[Category:Pages using infobox cricket tournament with unknown parameters|Defending Champions2010 Asia Cup]] [[వర్గం:క్రికెట్ ఆసియా కప్]] '''2010 ఆసియా కప్''' ('''మైక్రోమ్యాక్స్ ఆసియా కప్)''' [[ఆసియా కప్]] [[క్రికెట్]] టోర్నమెంటుల్లో పదవది. ఇది 2010 జూన్ 15 నుండి 24 వరకు [[శ్రీలంక|శ్రీలంకలో]] జరిగింది. టెస్టు ఆడే దేశాలైన [[భారత జాతీయ క్రికెట్ జట్టు|భారత్]], [[పాకిస్తాన్ క్రికెట్ జట్టు|పాకిస్థాన్]], [[శ్రీలంక క్రికెట్ జట్టు|శ్రీలంక]], [[బంగ్లాదేశ్ క్రికెట్ జట్టు|బంగ్లాదేశ్]] మాత్రమే పోటీలో పాల్గొన్నాయి. ఫైనల్‌లో [[భారత జాతీయ క్రికెట్ జట్టు|భారత్]] 81 పరుగుల తేడాతో [[శ్రీలంక క్రికెట్ జట్టు|శ్రీలంకను]] ఓడించి రికార్డు స్థాయిలో 5వ ఆసియా కప్ టైటిల్‌ను కైవసం చేసుకుంది. 88.33 సగటు 164.59 స్ట్రైక్ రేట్‌తో టోర్నమెంట్‌లో అత్యధికంగా 265 పరుగులు చేసినందుకు పాకిస్థాన్ కెప్టెన్, షాహిద్ అఫ్రిదికి మ్యాన్ ఆఫ్ ద టోర్నమెంట్‌ పురస్కారం లభించింది. == ట్రోఫీ == ట్రోఫీని వెండి, బంగారం, రాగి, [[ఇత్తడి|ఇత్తడితో]] కలిపి వెండి పూతతో మ్యాట్, గ్లాస్ ఫినిషింగ్‌తో తయారు చేశారు. ఇది బలం, స్వచ్ఛత, వినయం, పట్టుదలలను సూచిస్తుంది. ఇది, నాలుగు లోహాలను మాత్రమే కాకుండా నాలుగు పాల్గొనే దేశాలను కూడా సూచిస్తుంది. <ref>[http://www.indiaprwire.com/pressrelease/telecommunications/2010061453625.htm Micromax unveiled Asia Cup 2010 Trophy to announce the launch of the Cricketing Event.] </ref> == వేదిక == <div class="sports-table-notes"> {{location map|Sri Lanka|width=175|float=right|caption=రంగిరి దంబుల్లా అంతర్జాతీయ స్టేడియం, దంబుల్లా|label=<small>రంగిరి దంబుల్లా అంతర్జాతీయ స్టేడియం</small>|position=bottom|lat_deg=|lon_deg=|lat=7.85|long=80.63}}</div>[[2011 క్రికెట్ ప్రపంచ కప్]] కోసం R. ప్రేమదాస స్టేడియంతో సహా శ్రీలంకలోని ఇతర స్టేడియాలు పునరుద్ధరణలో ఉన్నందున రాంగిరి దంబుల్లా అంతర్జాతీయ స్టేడియం మాత్రమే [[ఆసియా కప్]] 2010 కి వేదికగా ఉంది. మొత్తం ఏడూ డే/నైట్ మ్యాచ్‌లే. రాంగిరి దంబుల్లా ఇంటర్నేషనల్ స్టేడియం [[శ్రీలంక|శ్రీలంకలోని]] 16,800 సీట్ల [[క్రికెట్]] స్టేడియం. <ref>{{Cite web|title=Rangiri Dambulla International Stadium|url=http://content.cricinfo.com/srilanka/content/ground/59368.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090504210609/http://content.cricinfo.com/srilanka/content/ground/59368.html|archive-date=4 May 2009|access-date=20 June 2010|website=ESPNcricinfo}}</ref> ఈ స్టేడియం సెంట్రల్ ప్రావిన్స్‌లో దంబుల్లాకు దగ్గరగా 60 ఎకరాల స్థలంలో ఉంది. ఈ స్టేడియంను దంబుల్లా ట్యాంక్, దంబుల్లా రాక్‌ లకు అభిముఖంగా నిర్మించారు. == జట్లు == టోర్నమెంట్‌లో పాల్గొనే నాలుగు జట్ల జట్టులను ఆయా క్రికెట్ బోర్డులు జూన్ ప్రారంభంలో ప్రకటించాయి. <ref>{{Cite web|title=Asia Cup 2010 - Squads, teams for India,Bangladesh,Sri Lanka,Pakistan 2010|url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2010-424694/squads|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:auto" !{{Cr|BAN}}<ref>{{Cite web|title=Bangladesh Squad - Bangladesh Squad - Asia Cup, 2010 Squad|url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2010-424694/bangladesh-squad-462489/series-squads|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=Aftab Ahmed left out of Asia Cup squad|url=https://www.espncricinfo.com/story/aftab-ahmed-left-out-of-asia-cup-squad-462484|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref> (13) !{{Cr|IND}}<ref>{{Cite web|title=India Squad - India Squad - Asia Cup, 2010 Squad|url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2010-424694/india-squad-462318/series-squads|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=Tendulkar rested for Asia Cup, Yuvraj dropped|url=https://www.espncricinfo.com/story/tendulkar-rested-for-asia-cup-yuvraj-dropped-462277|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref> (1) !{{Cr|PAK}}<ref>{{Cite web|title=Pakistan Squad - Pakistan Squad - Asia Cup, 2010 Squad|url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2010-424694/pakistan-squad-461854/series-squads|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shoaib Akhtar recalled for Asia Cup|url=https://www.espncricinfo.com/story/shoaib-akhtar-recalled-for-asia-cup-461831|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref> (5) !{{Cr|SL}}<ref>{{Cite web|title=Sri Lanka Squad - Sri Lanka Squad - Asia Cup, 2010 Squad|url=https://www.espncricinfo.com/series/asia-cup-2010-424694/sri-lanka-squad-462507/series-squads|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=No Jayasuriya and Mendis in Asia Cup squad|url=https://www.espncricinfo.com/story/no-sanath-jayasuriya-and-ajantha-mendis-in-asia-cup-squad-462508|access-date=2022-08-23|website=ESPNcricinfo}}</ref> (7) |- style="vertical-align:top" | * షకీబ్ అల్ హసన్ (సి) * ముష్ఫికర్ రహీమ్ (vc & wk) * తమీమ్ ఇక్బాల్ * అబ్దుర్ రజాక్ * ఇమ్రుల్ కేయస్ * జహురుల్ ఇస్లాం * జునైద్ సిద్ధిక్ * మహ్మదుల్లా * మష్రఫే మోర్తజా * మహ్మద్ అష్రాఫుల్ * నయీమ్ ఇస్లాం * రూబెల్ హుస్సేన్ * షఫీయుల్ ఇస్లాం * సుహ్రవాది షువో * సయ్యద్ రసెల్ | * MS ధోని (c & wk) * వీరేంద్ర సెహ్వాగ్ (విసి) * గౌతమ్ గంభీర్ * విరాట్ కోహ్లీ * సురేష్ రైనా * రోహిత్ శర్మ * దినేష్ కార్తీక్ (Wk) * రవీంద్ర జడేజా * హర్భజన్ సింగ్ * ప్రవీణ్ కుమార్ * జహీర్ ఖాన్ * ఆశిష్ నెహ్రా * ప్రజ్ఞాన్ ఓజా * అశోక్ దిండా * రవిచంద్రన్ అశ్విన్ * సౌరభ్ తివారీ | * షాహిద్ అఫ్రిది (సి) * సల్మాన్ బట్ (విసి) * అబ్దుల్ రజాక్ * అబ్దుర్ రెహ్మాన్ * అసద్ షఫీక్ * ఇమ్రాన్ ఫర్హత్ * కమ్రాన్ అక్మల్ (వారం) * మహ్మద్ ఆసిఫ్ * మహ్మద్ అమీర్ * సయీద్ అజ్మల్ * షోయబ్ అక్తర్ * షాజైబ్ హసన్ * షోయబ్ మాలిక్ * ఉమర్ అక్మల్ * ఉమర్ అమీన్ * | * కుమార్ సంగక్కర (c & wk) * ముత్తయ్య మురళీధరన్ (విసి) * తిలకరత్నే దిల్షాన్ * రంగనా హెరాత్ * మహేల జయవర్ధనే * సూరజ్ రందీవ్ * తిలిన కండంబి * చమర కపుగెదర * నువాన్ కులశేఖర * ఫర్వీజ్ మహరూఫ్ * లసిత్ మలింగ * ఏంజెలో మాథ్యూస్ * థిలాన్ సమరవీర * ఉపుల్ తరంగ * చనాక వెలెగెదర |} == మ్యాచ్‌లు == === గ్రూప్ దశ === గ్రూప్ దశలో ఒక్కో జట్టు మిగతావాటితో ఒకసారి ఆడాయి. గ్రూప్ దశల ముగింపులో పాయింట్ల ఆధారంగా టాప్ 2 జట్లు ఒకదానితో ఒకటి ఫైనల్‌లో తలపడ్డాయి. ప్రతి విజయానికి 4 పాయింట్లు, టై/ ఫలితం తేలనివి 1 పాయింటు వస్తాయి. ఒక బోనస్ పాయింట్ విధానం కూడా అమలులో ఉంది, ఒక జట్టు అందుబాటులో ఉన్న ఓవర్‌లలో 80% లేదా అంతకంటే తక్కువ ఉపయోగించి విజయం సాధించినా లేదా ప్రత్యర్థి జట్టు స్కోరును తమ స్కోరులో 80% కి మించకుండా నిలబెట్టినా ఆ విజయం ద్వారా అందుకున్న నాలుగుతో పాటు, అదనంగా మరొక పాయింటు వస్తుంది. ==== పట్టిక ==== {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! scope="col" width="28" |<abbr title="Position">పోస్</abbr> ! scope="col" width="180" | జట్టు ! scope="col" width="28" | <abbr title="Played">Pld</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Won">W</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Lost">ఎల్</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Tied">టి</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="No result">NR</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Bonus points">BP</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Points">Pts</abbr> ! scope="col" width="28" | <abbr title="Net run rate">[[Net run rate|NRR]]</abbr> |- | style="text-align: center;font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 1 ! scope="row" style="text-align: left; white-space:nowrap;font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" |<span class="flagicon">[[File:Flag_of_Sri_Lanka.svg|link=|alt=|border|23x23px]]&nbsp;</span>[[Sri Lanka national cricket team|శ్రీలంక]] | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0 | style="background-color:#BBF3BB;" | 2 | style="font-weight: bold;background-color:#BBF3BB;" | 14 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 1.424 |- | style="text-align: center;font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 2 ! scope="row" style="text-align: left; white-space:nowrap;font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" |<span class="flagicon">[[File:Flag_of_India.svg|link=|alt=|border|23x23px]]&nbsp;</span>[[India national cricket team|భారతదేశం]] | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 2 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 1 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0 | style="background-color:#BBF3BB;" | 1 | style="font-weight: bold;background-color:#BBF3BB;" | 9 | style="font-weight: normal;background-color:#BBF3BB;" | 0.275 |- | style="text-align: center;font-weight: normal;background-color:transparent;" | 3 ! scope="row" style="text-align: left; white-space:nowrap;font-weight: normal;background-color:transparent;" |<span class="flagicon">[[File:Flag_of_Pakistan.svg|link=|alt=|border|23x23px]]&nbsp;</span>[[Pakistan national cricket team|పాకిస్తాన్]] | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 1 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 2 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0 | style="background-color:transparent;" | 1 | style="font-weight: bold;background-color:transparent;" | 5 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0.788 |- | style="text-align: center;font-weight: normal;background-color:transparent;" | 4 ! scope="row" style="text-align: left; white-space:nowrap;font-weight: normal;background-color:transparent;" |<span class="flagicon">[[File:Flag_of_Bangladesh.svg|link=|alt=|border|23x23px]]&nbsp;</span>[[Bangladesh national cricket team|బంగ్లాదేశ్]] | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 3 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | 0 | style="background-color:transparent;" | 0 | style="font-weight: bold;background-color:transparent;" | 0 | style="font-weight: normal;background-color:transparent;" | -2.627 |} === ఫైనల్ === {{Single-innings cricket match|date=2010 జూన్ 24<br>14:30 (డే/నై)|team1={{cr-rt|IND}}|score1=268/6 (50 ఓవర్లు)|score2=187 (44.4 ఓవర్లు)|team2={{cr|SRI}}|runs1=[[దినేష్ కార్తిక్]] 66 (84)|wickets1=[[తిలినా కందంబి]] 2/37 (7 ఓవర్లు)|runs2=[[చమార కపుగెదర]] 55* (88)|wickets2=[[ఆషిష్ నెహ్రా]] 4/40 (9 ఓవర్లు)|result=భారత 81 పరుగులతో గెలిచింది|report=[http://www.cricinfo.com/asia2010/engine/current/match/455237.html స్కోరు]|venue=రంగిరి దంబుల్లా ఇంటర్నేషనల్ క్రికెట్ స్టేడియం, దంబుల్లా|umpires=[[బిల్లీ బౌడెన్]] (బ్యూజీ), [[బిల్లీ డాక్ట్రోవ్]] (వెస్టిం)|motm=[[దినేష్ కార్తిక్]] (ఇం)|toss=భారత్ టాస్ గెలిచి బ్యాటింగు ఎంచుకుంది. *'' భారత్ ఐదోసారి ఆసియా కప్ గెలుచుకుంది.''}}84 బంతుల్లో 66 పరుగులు [[దినేష్ కార్తీక్|చేసిన దినేష్ కార్తీక్‌ను]] మ్యాన్ ఆఫ్ ద మ్యాచ్‌గా ప్రకటించగా, టోర్నమెంట్‌లో 3 మ్యాచ్‌లలో 265 పరుగులు చేసిన [[పాకిస్తాన్ క్రికెట్ జట్టు|పాకిస్థాన్ ఆటగాడు]] షాహిద్ ఆఫ్రిది మ్యాన్ ఆఫ్ ద సిరీస్‌గా ఎంపికయ్యాడు. <ref>[http://www.cricinfo.com/asia2010/engine/match/455237.html India vs Sri Lanka. ]</ref> == మీడియా ప్రసారాలు == {| class="wikitable" !Countries !Broadcaster |- |{{Flagcountry|IND}} | rowspan="7" |NEO Cricket |- |{{Flagcountry|BAN}} |- |{{Flag icon|Arab League}} [[Arab World]] |- |{{Flagcountry|KOR}} |- |{{Flagcountry|SRI}} |- |{{Flagcountry|HKG}} |- |{{Flagcountry|TAI}} |- |{{Flagcountry|RSA}} | rowspan="46" |Supersport |- |{{Flagcountry|AGO}} |- |{{Flagcountry|BEN}} |- |{{Flagcountry|BWA}} |- |{{Flagcountry|BFA}} |- |{{Flagcountry|BDI}} |- |{{Flagcountry|CMR}} |- |{{Flagcountry|CPV}} |- |{{Flagcountry|CAF}} |- |{{Flagcountry|TCD}} |- |{{Flagcountry|COM}} |- |{{Flagcountry|CIV}} |- |{{Flagcountry|COD}} |- |{{Flagcountry|DJI}} |- |{{Flagcountry|ERI}} |- |{{Flagcountry|ETH}} |- |{{Flagcountry|GNQ}} |- |{{Flagcountry|GAB}} |- |{{Flagcountry|GMB}} |- |{{Flagcountry|GHA}} |- |{{Flagcountry|GIN}} |- |{{Flagcountry|GNB}} |- |{{Flagcountry|KEN}} |- |{{Flagcountry|LBR}} |- |{{Flagcountry|MDG}} |- |{{Flagcountry|MWI}} |- |{{Flagcountry|MLI}} |- |{{Flagcountry|MUS}} |- |{{Flagcountry|MOZ}} |- |{{Flagcountry|NAM}} |- |{{Flagcountry|NER}} |- |{{Flagcountry|NGA}} |- |{{Flagcountry|COG}} |- |{{Flagcountry|RWA}} |- |{{Flagcountry|SHN}} |- |{{Flagcountry|STP}} |- |{{Flagcountry|SEN}} |- |{{Flagcountry|SYC}} |- |{{Flagcountry|SLE}} |- |{{పతాకం|South Sudan}} |- |{{Flagcountry|SWZ}} |- |{{Flagcountry|TZA}} |- |{{Flagcountry|TGO}} |- |{{Flagcountry|UGA}} |- |{{Flagcountry|ZMB}} |- |{{Flagcountry|ZIM}} |- |{{Flagcountry|AUS}} | rowspan="1" |Setanta Sports Australia |- |{{Flagcountry|IND}} | rowspan="1" |[[దూరదర్శన్ (టివి ఛానల్)|Doordarshan]] (Only India matches and final) |- |{{Flagcountry|SRI}} | rowspan="1" |Sirasa TV |- |{{Flagcountry|SIN}} | rowspan="1" |Starhub |- |{{Flagcountry|MAS}} | rowspan="1" |Astro |- |{{Flagcountry|PAK}} | rowspan="1" |Geo Super |} == మూలాలు == {{Reflist}} pj6xcl43pb4bm51earv0l26149614sa 0 390527 4594614 4226790 2025-06-28T15:38:19Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594614 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=సనే లేస్|female=true|image=Cropped_2023-10-31_at_7.32.11_PM.png|country=దక్షిణ ఆఫ్రికా|full_name=సనే ఎల్బే లేస్|birth_date={{birth date and age|1996|1|5|df=yes}}|birth_place=ప్రిటోరియా, దక్షిణాఫ్రికా|death_date=|death_place=|batting=కుడి చేతి వాటం|bowling=కుడి చేయి లెగ్ స్పిన్{{!}}లెగ్ బ్రేక్|role=బౌలింగ్ (క్రికెట్), బౌలింగ్ ఆల్ రౌండర్|international=true|internationalspan=2012–ప్రస్తుతం|onetest=true|testdebutdate=27 జూన్|testdebutyear=2022|testdebutagainst=ఇంగ్లాండ్|testcap=62|lasttestdate=|lasttestyear=|lasttestagainst=|odidebutdate=6 సెప్టెంబర్|odidebutyear=2012|odidebutagainst=బాంగ్లాదేశ్|odicap=63|odishirt=96|lastodidate=8 సెప్టెంబర్|lastodiyear=2023|lastodiagainst=పాకిస్తాన్|T20Idebutdate=11 సెప్టెంబర్|T20Idebutyear=2012|T20Idebutagainst=బాంగ్లాదేశ్|T20Icap=30|lastT20Idate=1 సెప్టెంబర్|lastT20Iyear=2023|lastT20Iagainst=పాకిస్తాన్|club1=ఉత్తర మహిళా క్రికెట్ జట్టు{{!}}నార్తర్న్స్|year1={{nowrap|2009/10–ప్రస్తుతం }}|club2=యార్క్‌షైర్ డైమండ్స్|year2=2017|club3=బ్రిస్బేన్ హీట్ (WBBL)|year3=2018/19|club4=లాంక్షైర్ థండర్|year4=2019|club5=IPL వెలాసిటీ|year5=2020|club6=IPL సూపర్నోవాస్|year6=2022|club7=ట్రిన్‌బాగో నైట్ రైడర్స్ (WCPL)|year7=2022|columns=3|column1=WTest|matches1=1|runs1=37|bat avg1=18.50|100s/50s1=0/0|top score1=27|deliveries1=60|wickets1=0|bowl avg1=–|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=–|catches/stumpings1=0/–|column2=WODI|matches2=106|runs2=1,799|bat avg2=24.31|100s/50s2=0/13|top score2=93|deliveries2=3,297|wickets2=115|bowl avg2=21.36|fivefor2=5|tenfor2=0|best bowling2=6/36|catches/stumpings2=45/–|column3=WT20I|matches3=91|runs3=931|bat avg3=20.68|100s/50s3=0/4|top score3=71|deliveries3=954|wickets3=48|bowl avg3=21.72|fivefor3=2|tenfor3=0|best bowling3=5/8|catches/stumpings3=33/–|date=21 ఫిబ్రవరి 2023|source=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/player/487007.html Cricinfo}}'''సనే లూస్''' ({{Respell|soo|NAY|_|LOOS}}) 5 జనవరి, 1996 న జన్మించింది. ఆమె దక్షిణాఫ్రికా కు ప్రాతినిధ్యం వహించిన ప్రొఫెషనల్ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]], [[బౌలింగ్ (క్రికెట్)|ఆల్ రౌండర్]]. [[దక్షిణాఫ్రికా మహిళా క్రికెట్ జట్టు|జాతీయ క్రికెట్ జట్టు]] కోసం [[లెగ్ స్పిన్]] [[బౌలింగ్ (క్రికెట్)|బౌలింగ్]] చేస్తుంది.<ref>A video of Luus pronouncing her own name: {{Cite web|last=Luus|first=Suné|title=How do you pronounce Suné Luus?|url=https://www.google.com/cameos/story/2ZPdb1fB/XuXC5t?hl=en|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120135135/https://www.google.com/cameos/story/2ZPdb1fB/XuXC5t?hl=en|archive-date=20 November 2021|access-date=20 November 2021|website=Google}}</ref><ref name="Cricinfo4">{{Cite web|title=Suné Luus|url=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/player/487007.html|access-date=27 May 2022|website=ESPNcricinfo|publisher=[[ESPN Inc.]]}}</ref> == విద్య, క్రికెట్ ప్రారంభం == లూస్ [[ప్రిటోరియా]] లో పుట్టి పెరిగింది.<ref name="Cricinfo4"/><ref name="menlopark3">{{Cite web|title=Absolut Krieket: Suné Luus – Dié Menlo-meisie mág moker!|trans-title=Absolute Cricket: Suné Luus - This Menlo girl can smash!|url=http://www.menlopark.co.za/index.php/sport/krieket/absolut-krieket|access-date=11 March 2022|website=www.menlopark.co.za|language=af|archive-date=6 ఏప్రిల్ 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220406122821/http://menlopark.co.za/index.php/sport/krieket/absolut-krieket|url-status=dead}}</ref> ఆమె చిన్నతనం నుంచి ఆమె తండ్రి ఆమెను క్రికెట్ ఆడమని ప్రోత్సహించాడు.<ref name="tsa 2018-11-10">{{Cite web|last=Head|first=Tom|date=10 November 2018|title=Sune Luus: Six things to know about the Proteas' spin sensation|url=https://www.thesouthafrican.com/sport/cricket/who-is-sune-luus-south-africa-record/|access-date=11 March 2022|website=[[The South African]]}}</ref> ఆతను మినీ క్రికెట్ కోచ్. నేను ఇప్పటికీ తండ్రి కూతురునే అని లూస్ చెపుతుంది. నాలుగేళ్ల వయసులో ఆమె తన తండ్రి , అన్నతో కలిసి మినీ క్రికెట్ ఆడటం ప్రారంభించింది.<ref name="menlopark3"/><ref name="enca 2017-02-223">{{Cite news|url=https://www.enca.com/sport/cricket/sune-luus-part-time-student-full-time-south-africa-women-s-cricket-star|title=Sune Luus: part-time student, full-time South Africa women's cricket star|date=22 February 2017|work=[[eNCA]]|access-date=11 March 2022|language=en|archive-date=4 ఏప్రిల్ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230404073821/https://www.enca.com/sport/cricket/sune-luus-part-time-student-full-time-south-africa-women-s-cricket-star|url-status=dead}}</ref><ref name="enca 2017-02-223"/> ఏడు సంవత్సరాల వయస్సులో లూస్ తన ప్రాథమిక పాఠశాల లార్స్కూల్ వూర్పోస్ అండర్ - 10 బాలుర జట్టులో చేరింది.<ref name="menlopark3"/> ప్రారంభంలో ఒక వికెట్ కీపర్ / ఆల్ రౌండర్ / ఓపెనింగ్ పేస్ బౌలర్ గా ఆమె , అబ్బాయిలతో అమ్మాయిలు క్రికెట్ ఆడగలరని నిరూపించగలిగింది.<ref name="enca 2017-02-223"/> అదే సంవత్సరం ఆమె మహిళా క్లబ్ తరపున క్రికెట్ ఆడటం ప్రారంభించింది. నార్తర్న్ అండర్ - 13 ప్రాంతీయ జట్టుకు ఎంపికైంది.<ref name="menlopark3"/> 12 సంవత్సరాల వయస్సులో ఆమె అండర్ - 19 ప్రావిన్షియల్ జట్టులో చేరింది. మరుసటి సంవత్సరం నాటికి ఆమె సీనియర్ ప్రావిన్షియల్ జట్టు తరపున ఆడింది.<ref name="menlopark3"/> 2009లో 13 సంవత్సరాల వయస్సులో లూస్ అండర్ - 19 జాతీయ జట్టుకు ఎంపికయ్యింది. 2010, 2011 రెండింటిలోనూ ఆమె జాతీయ ఛాంపియన్ షిప్ గెలుచుకున్న ఈ జట్టుకు నాయకత్వం వహించింది. ఆమె హోర్స్కూల్ మెన్లోపార్క్లో మాధ్యమిక పాఠశాలను కూడా ప్రారంభించింది, పాఠశాల అండర్ - 14A బాలుర జట్టులో ప్రారంభ బ్యాటర్ అయింది. తరువాత ఆమె అండర్ - 15ఎ జట్టు తరపున ఆడింది, ఇందులో ఆమె ఇప్పటికే అండర్ - 14 స్థాయిలో ప్రాంతీయ క్రికెట్ ఆడిన బాలురతో పోటీ పడింది.<ref name="menlopark3"/> లూస్ టెన్నిస్ కూడా ఆడుతూ ఉండేది. చివరికి ఆమె విదేశీ పర్యటనల సౌకర్యం గురించి ఆమె క్రికెట్ ఎంచుకుంది. ఆమె తల్లి టెన్నిస్ క్రీడాకారిణి. ఆమె తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ ఆమె నిర్ణయానికి మద్దతు ఇచ్చారు, ఆమె ఆడిన అన్ని క్రికెట్ మ్యాచ్ లను చూశారు.<ref name="fc 2018-10-132">{{Cite web|last=Team Female Cricket|date=13 October 2018|title=EXCLUSIVE Interview with Sune Luus - South Africa's Spin Sensation|url=https://femalecricket.com/female-cricket-blogs/1363-exclusive-interview-with-sune-luus-south-africa-s-spin-sensation.html|access-date=11 March 2022|website=Female Cricket}}</ref> సెప్టెంబర్ 2012 లో 16 సంవత్సరాల వయస్సులో లూస్ జాతీయ జట్టుకు ఆడడం మొదలు పెట్టింది.<ref name="Cricinfo4"/> పురుషుల టెస్ట్ బ్యాట్స్మన్ జాక్వెస్ రుడోల్ఫ్తో ఆమెను లెగ్ స్పిన్ బౌలింగ్ ఆడమని ప్రోత్సహించాడు.<ref name="enca 2017-02-223"/> 2014లో ఆమె పాఠశాల చివరి సంవత్సరంలో లూస్ క్రికెట్ ఆడటంలో చాలా బిజీగా ఉండటంతో ఆమె పాఠశాలకు కేవలం మూడు నెలలు మాత్రమే గడిపింది.<ref name="saca 2016-01-132">{{Cite web|date=13 January 2016|title=Reaping the benefits|url=http://saca.org.za/reaping-the-benefits/|access-date=11 March 2022|website=SACA {{!}} South African Cricketers' Association}}</ref> ప్రిటోరియా విశ్వవిద్యాలయం, హై పెర్ఫార్మెన్స్ సెంటర్లో జరిగిన జాతీయ జట్టు సమావేశంలో లూస్ కు స్పోర్ట్స్ సైన్స్ లో హయ్యర్ సర్టిఫికేట్ కోసం సంవత్సరానికి బదులుగా రెండేళ్లలో చదువుకోవచ్చని సౌకర్యం కలిపించారు. దక్షిణాఫ్రికా క్రికెటర్ల సంఘం నుండి బర్సరీ సహాయంతో లూస్ 2015లో ఆ కోర్సు మొదలు పెట్టింది.<ref name="saca 2016-01-132"/> అయితే , ఆ విశ్వవిద్యాలయం ఆమెకి ప్రయోగాలకు ఏర్పాటు చేయలేకపోయింది, అందువల్ల ఆమెను కమ్యూనికేషన్ సైన్స్ అధ్యయనం చేయడానికి యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సౌత్ ఆఫ్రికాకు బదిలీ చేసారు.<ref name="fc 2018-10-132"/> == క్రికెట్ జీవితం == ఆమె 5 ఆగస్టు 2016న , ఆంగ్లేసీ రోడ్ క్రికెట్ గ్రౌండ్, ఐర్లాండ్ లో జరిగిన [[మహిళల వన్ డే ఇంటర్నేషనల్|మహిళల వన్డే]] మ్యాచ్ లో హీథర్ నైట్ తర్వాత అర్ధ శతకం చేసి ఐదు వికెట్లు తీసిన రెండవ క్రీడాకారిణి గా నిలిచింది.<ref>{{Cite news|url=http://www.espncricinfo.com/women/content/story/1043005.html|title=Luus' all-round brilliance underpins thumping SA win|date=5 August 2016|work=ESPN Cricinfo}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://stats.espncricinfo.com/one-day-cup-2013-14/content/records/287365.html|title=Records {{!}} Women's One-Day Internationals {{!}} All-round records {{!}} A fifty and five wickets in an innings {{!}} ESPN Cricinfo|work=Cricinfo|access-date=3 May 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/962011.html|title=1st ODI: Ireland Women v South Africa Women at Dublin, Aug 5, 2016 {{!}} Cricket Scorecard {{!}} ESPN Cricinfo|work=Cricinfo|access-date=3 May 2017}}</ref> మహిళల వన్డే క్రికెట్లో ఒకే సంవత్సరంలో అత్యధిక వికెట్లు తీసిన అనీసా మహ్మద్ రికార్డును కూడా ఆమె సమం చేసింది, 2016లో 37 డిస్మిసల్స్ చేసింది.<ref>{{Cite news|url=http://stats.espncricinfo.com/one-day-cup-2013-14/content/records/283956.html|title=Records {{!}} Women's One-Day Internationals {{!}} Bowling records {{!}} Most wickets in a calendar year {{!}} ESPN Cricinfo|work=Cricinfo|access-date=3 May 2017}}</ref> 2016లో, క్లోయ్ ట్రియాన్ తో కలిసి ఆమె 142 పరుగులతో ఒక వన్డే లో అత్యధిక ఆరవ వికెట్ భాగస్వామ్య రికార్డును నెలకొల్పింది.<ref>{{Cite news|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283613.html|title=Records {{!}} Women's One-Day Internationals {{!}} Partnership records {{!}} Highest partnerships by wicket {{!}} ESPN Cricinfo|work=Cricinfo|access-date=14 July 2017}}</ref> మే 2017లో క్రికెట్ దక్షిణాఫ్రికా వార్షిక అవార్డులలో ఆమె 'ఉమెన్స్ క్రికెటర్ ఆఫ్ ది ఇయర్' గా ఎంపికైంది.<ref name="awards">{{Cite web|title=De Kock dominates South Africa's awards|url=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/story/1097632.html|access-date=14 May 2017|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2018 - 19 సీజన్ కు ముందు క్రికెట్ దక్షిణాఫ్రికా జాతీయ కాంట్రాక్ట్ పొందిన 14 మంది క్రీడాకారులతో ఆమె ఒకరు.<ref name="contract">{{Cite web|title=Ntozakhe added to CSA {{as written|wom|ens' [sic]}} contracts|url=http://www.espncricinfo.com/southafrica/content/story/1140181.html|access-date=13 March 2018|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అక్టోబర్ 2018లో వెస్టిండీస్ లో జరిగిన 2018 ఐసీసీ మహిళా ప్రపంచ ట్వంటీ20 టోర్నమెంట్ కోసం దక్షిణాఫ్రికా జట్టుకి ఆమె ఎంపికైంది.<ref>{{Cite web|title=Shabnim Ismail, Trisha Chetty named in South Africa squad for Women's WT20|url=https://www.icc-cricket.com/news/876874|access-date=9 October 2018|website=International Cricket Council}}</ref> నవంబర్ 2018లో , ఆమె 2018 - 19 మహిళల బిగ్ బాష్ లీగ్ సీజన్ కోసం బ్రిస్బేన్ హీట్ జట్టులో ఎంపికైంది.<ref>{{Cite web|title=WBBL04: All you need to know guide|url=https://www.cricket.com.au/news/wbbl-04-all-you-need-to-know-guide-tv-schedule-squads-when-fantasy-best-players/2018-11-30|access-date=30 November 2018|website=Cricket Australia}}</ref><ref>{{Cite web|title=The full squads for the WBBL|url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/25412608/the-full-squads-wbbl|access-date=30 November 2018|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2019 సెప్టెంబరులో దక్షిణాఫ్రికాలో జరిగిన మహిళల టీ20 సూపర్ లీగ్ ప్రారంభ ఎడిషన్ కోసం 'ఎమ్ వాన్ డెర్ మెర్వే XI' జట్టులో ఆమె ఎంపికైంది.<ref>{{Cite web|title=Cricket South Africa launches four-team women's T20 league|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/27549831/cricket-south-africa-launches-four-team-women-t20-league|access-date=8 September 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=CSA launches inaugural Women's T20 Super League|url=https://cricket.co.za/news/31581/CSA-launches-inaugural-Womens-T20-Super-League|access-date=8 September 2019|website=Cricket South Africa|archive-date=26 జనవరి 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200126025258/https://cricket.co.za/news/31581/CSA-launches-inaugural-Womens-T20-Super-League|url-status=dead}}</ref> జనవరి 2020లో ఆస్ట్రేలియాలో జరిగే 2020 ఐసిసి మహిళల టి20 ప్రపంచ కప్ కోసం దక్షిణాఫ్రికా జట్టులో ఆమె ఎంపికైంది.<ref>{{Cite web|title=South Africa news Dane van Niekerk to lead experienced South Africa squad in T20 World Cup|url=https://www.icc-cricket.com/news/1570764|access-date=13 January 2020|website=International Cricket Council}}</ref> న్యూజిలాండ్ తో జరిగిన వన్డే మ్యాచ్ లో లూస్ వన్డే క్రికెట్లో రెండు సార్లు ఆరు వికెట్లు తీసిన మొదటి బౌలర్గా నిలిచింది.<ref>{{Cite web|title=Luus shines as South Africa take ODI series 3-0|url=https://www.icc-cricket.com/news/1593311|access-date=30 January 2020|website=International Cricket Council}}</ref> పది ఓవర్లలో 45 పరుగులకు ఆరు వికెట్లు పడగొట్టడంతో దక్షిణాఫ్రికా మూడు మ్యాచ్ల సిరీస్ ను 3 - 0తో గెలుచుకుంది.<ref>{{Cite web|title=Sune Luus' six-wicket haul helps South Africa whitewash New Zealand|url=https://www.womenscriczone.com/report/sune-luus-six-wicket-haul-helps-south-africa-whitewash-new-zealand/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130082643/https://www.womenscriczone.com/report/sune-luus-six-wicket-haul-helps-south-africa-whitewash-new-zealand/|archive-date=30 January 2020|access-date=30 January 2020|website=Women's Cricket}}</ref> ఆమె 'ప్లేయర్ ఆఫ్ ది సిరీస్' కు ఎంపికైంది.<ref>{{Cite web|title=Luus leads Proteas Women to ODI clean-sweep|url=https://cricket.co.za/news/34211/Luus-leads-Proteas-Women-to-ODI-clean-sweep|access-date=30 January 2020|website=Cricket South Africa|archive-date=30 జనవరి 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200130082815/https://cricket.co.za/news/34211/Luus-leads-Proteas-Women-to-ODI-clean-sweep|url-status=dead}}</ref> 23 జూలై 2020న లూస్ ను ఇంగ్లాండ్ పర్యటన ముందు [[ప్రిటోరియా]] శిక్షణ పొందడానికి దక్షిణాఫ్రికా 24 మంది మహిళల జట్టులో చేర్చారు.<ref>{{Cite web|title=CSA to resume training camps for women's team|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/29522505/csa-resume-training-camps-women-team|access-date=23 July 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> జనవరి 2021లో పాకిస్తాన్తో జరిగిన దక్షిణాఫ్రికా సిరీస్ లో లూస్ తన 100వ వికెట్ను తీసి , మహిళా వన్డేల్లో 1,000 పరుగులు చేసి 100 వికెట్లు తీసిన పదవ క్రికెటర్గా నిలిచింది.<ref>{{Cite web|title=Ismail, Luus combine to make it 3-0 after Wolvaardt's heroics with the bat|url=https://www.womenscriczone.com/ismail-luus-combine-to-make-it-3-0-after-wolvaardts-heroics-with-the-bat|access-date=26 January 2021|website=Women's CricZone}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ఫిబ్రవరి 2022లో , కెప్టెన్ 'డేన్ వాన్ నికెర్క్' చీలమండ ఎముక చీలడంతో టోర్నమెంట్ నుండి నిష్క్రమించిన తరువాత, న్యూజిలాండ్లో జరిగే 2022 మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్ కోసం దక్షిణాఫ్రికా జట్టుకు నాయకత్వం వహించింది.<ref>{{Cite web|title=Lizelle Lee returns as South Africa announce experience-laden squad for Women's World Cup|url=https://www.espncricinfo.com/story/womens-world-cup-2022-lizelle-lee-returns-as-south-africa-announce-experience-laden-squad-1299857|access-date=4 February 2022|website=Cricket South Africa}}</ref><ref>{{Cite web|title=Injured Dané van Niekerk out of 2022 World Cup|url=https://www.espncricinfo.com/story/south-africa-captain-dan-van-niekerk-out-for-minimum-three-months-to-miss-2022-womens-world-cup-1296788|access-date=13 January 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 31 మార్చి 2022న ఇంగ్లాండ్ తో జరిగిన సెమీఫైనల్ మ్యాచ్లో లూస్ తన 100వ ఒక రోజు మ్యాచ్ ఆడింది.<ref>{{Cite web|title=Luus, Lee to play 100th ODI in World Cup semi-final: 'It's an honour'|url=https://www.news24.com/sport/cricket/womenscricketworldcup/luus-lee-to-play-100th-odi-in-world-cup-semi-final-its-an-honour-20220330|access-date=31 March 2022|website=News24}}</ref> మే 2022లో [[దుబాయ్]] జరిగిన 2022 'ఫెయిర్ బ్రేక్ ఇన్విటేషనల్' టి20'లో ఆమె 'టొర్నాడోస్ జట్టు' తరఫున ఏడు మ్యాచ్ లు ఆడి బార్మీ ఆర్మీ జట్టుతో 66 పాయింట్లు సాధించి అగ్రస్థానంలో నిలిచింది.<ref name="Cricinfo4"/> ఇన్విటేషనల్ ఫైనల్లో ఆమె 'టోర్నడో' కోసం పరుగులు చేసి టోర్నమెంట్ - విజేత గా నిలిచింది.<ref name="csa 2022-05-16">{{Cite web|date=16 May 2022|title=CSA congratulates Luus and Khaka after FairBreak Invitational success|url=https://cricket.co.za/2022/05/16/csa-congratulates-luus-and-khaka-after-fairbreak-invitational-success/|access-date=27 May 2022|website=[[Cricket South Africa]]|archive-date=16 మే 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220516183534/https://cricket.co.za/2022/05/16/csa-congratulates-luus-and-khaka-after-fairbreak-invitational-success/|url-status=dead}}</ref> ఆమె 27 జూన్ 2022న దక్షిణాఫ్రికా [[మహిళల టెస్టు క్రికెట్|మహిళా టెస్ట్]] జట్టు తరఫున [[ఇంగ్లాండ్ మహిళా క్రికెట్ జట్టు|ఇంగ్లాండ్]] తో జరిగిన ఏకైక టెస్టుకు నాయకత్వం వహించింది.<ref>{{Cite web|title=Kapp, Lee and Jafta mark their return as South Africa announce squad for one-off Test and ODIs against England|url=https://www.womenscriczone.com/south-africa-announce-15-member-squad-for-the-tour-of-england|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20221116083818/https://www.womenscriczone.com/south-africa-announce-15-member-squad-for-the-tour-of-england|archive-date=16 November 2022|access-date=17 June 2022|website=Women's CricZone}}</ref><ref>{{Cite web|title=Only Test, Taunton, June 27 - 30, 2022, South Africa Women tour of England|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1301327.html|access-date=27 June 2022}}</ref><ref>{{Cite web|title=No Dane van Niekerk for Commonwealth Games too, Luus to continue as South Africa captain|url=https://www.espncricinfo.com/story/cwg-2022-birmingham-no-dane-van-niekerk-for-commonwealth-games-too-luus-to-continue-as-south-africa-captain-1324867|access-date=15 July 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> ఆగస్టు 2022లో మహిళా కరేబియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ ప్రారంభ ఎడిషన్ కోసం 'ట్రిన్బాగో నైట్ రైడర్స్' జట్టు కోసం విదేశీ క్రీడాకారిణిగా ఆమె సంతకం చేసింది.<ref>{{Cite web|title=Athapaththu, Khaka and Luus brought in for Women's CPL and 6ixty|url=https://www.espncricinfo.com/story/chamari-athapaththu-ayabonga-khaka-and-sune-luus-brought-in-for-womens-cpl-and-6ixty-1329403|access-date=16 August 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:క్రికెట్ క్రీడాకారిణులు]] goaz33hlmrkubcom0p6jb44ab5ofwa5 0 394141 4594707 4166245 2025-06-29T03:13:33Z Muralikrishna m 106628 4594707 wikitext text/x-wiki {{Infobox airport | name = INS Dega | nativename = | nativename-a = | image = Participants being shown around AN 32 aircraft at INS Dega during Exercise Prakampana.jpg | image-width = | IATA = | ICAO = VOVZ | type = [[నేవల్ ఎయిర్ స్టేషన్]] | owner = | operator = [[భారత నౌకాదళం]] | city-served = | location = [[విశాఖపట్నం]], [[భారతదేశం]] | pushpin_map = India Andhra Pradesh #India | pushpin_label = '''VOVZ''' | elevation-f = 15 | elevation-m = | coordinates = {{coord|17|43|16|N|083|13|28|E|region:IN_type:airport|display=inline,title}} | website = | metric-rwy = y | r1-number = 05/23 | r1-length-f = 6,000 | r1-length-m = 1,829 | r1-surface = [[Asphalt concrete|Asphalt]] | r2-number = 10/28 | r2-length-f = 10,007 | r2-length-m = 3,050 | r2-surface = [[Asphalt concrete|Asphalt]] | footnotes = Source: [[DAFIF]] }} '''ఐఎన్ఎస్ ''డేగా''''' (ఐసీఏఓ: వీవోవీజెడ్), భారత నౌకాదళానికి చెందిన నౌకాదళ వైమానిక కేంద్రం. ఇది [[భారతదేశం]] తూర్పు తీరంలో [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] లోని [[విశాఖపట్నం]]<nowiki/>లో ఉంది.<ref name="in-nas">{{Cite web|title=Naval Air Stations|url=http://indiannavy.nic.in/NavalAvnWebsite/NavalAirStations.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110810053816/http://indiannavy.nic.in/NavalAvnWebsite/NavalAirStations.htm|archive-date=10 August 2011|access-date=2011-08-18|publisher=Indian Navy}}</ref><ref name="wad-vevz">{{Cite web|title=Vishakhapatnam|url=http://worldaerodata.com/wad.cgi?id=IN02800|url-status=usurped|archive-url=https://archive.today/20130217022627/http://worldaerodata.com/wad.cgi?id=IN02800|archive-date=17 February 2013|access-date=2011-08-18|publisher=World Aero Data}}</ref> == చరిత్ర == పౌర వైమానిక స్థావరాన్ని ఆనుకుని నాలుగు హెలిప్యాడ్ల నిర్మాణంతో భారత [[నౌకాదళం]] 1970వ దశకం చివరిలో విశాఖపట్నంలో విమానయాన కార్యకలాపాలను ప్రారంభించింది. పౌర విశాఖపట్నం విమానాశ్రయం 1981 లో డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ సివిల్ ఏవియేషన్ కు బదిలీ చేయబడింది. అప్పట్లో ఈ ఎయిర్ స్టేషన్ ను నేవల్ ఎయిర్ స్టేషన్, విశాఖపట్నం అని పిలిచేవారు. వెంటనే అదనపు హ్యాంగర్లు, నిర్వహణ సౌకర్యాలు, ఆపరేషన్ కాంప్లెక్స్ నిర్మించారు. 1991 అక్టోబరు 21 న, అప్పటి వైస్ అడ్మిరల్ లక్ష్మీనారాయణ్ రాందాస్ ఈ ఎయిర్ స్టేషన్ పేరును మార్చి ఐఎన్ఎస్ డేగా అధికారికంగా ప్రారంభించారు. డేగ కుటుంబానికి చెందిన పెద్ద, శక్తివంతమైన పక్షికి తెలుగు భాషా పదానికి ఈ పేరు పెట్టారు.<ref>{{Cite web|title=INS Dega|url=http://indiannavy.nic.in/about-indian-navy/ins-dega|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407191733/http://indiannavy.nic.in/about-indian-navy/ins-dega|archive-date=7 April 2014|access-date=5 July 2013|publisher=Indian Navy}}</ref> == యూనిట్లు == ఐఎన్ఎస్ ''డేగాలో'' ఉన్న భారత నౌకాదళ వైమానిక దళంలో ఇవి ఉన్నాయి: ఐఎన్ఏఎస్ 551, ఫైటర్ ట్రైనింగ్ స్క్వాడ్రన్ బీఏఈ హాక్ ఏజేటీ విమానం ఐఎన్ఏఎస్ 311, డోర్నియర్ 228 విమానాలను నడుపుతున్న నిఘా స్క్వాడ్రన్ ఐఎన్ఏఎస్ 321, హెచ్ఏఎల్ చేతక్ హెలికాప్టర్లను నడుపుతున్న సెర్చ్ అండ్ రెస్క్యూ స్క్వాడ్రన్ కమోవ్ కేఏ-28 హెలికాప్టర్లను నడుపుతున్న యాంటీ సబ్ మెరైన్ వార్ ఫేర్ స్క్వాడ్రన్ ఐఎన్ ఏఎస్ 333 ఐఎన్ఏఎస్ 350, సికోర్స్కీ యుహెచ్ -3 సీ కింగ్ హెలికాప్టర్లను నడుపుతున్న లాజిస్టిక్స్, ట్రాన్స్పోర్ట్ స్క్వాడ్రన్ యుఎవి స్క్వాడ్రన్, యుఎవిలను లక్ష్యంగా చేసుకుని డిఆర్డిఓ లక్ష్య పైలట్ లేకుండా పనిచేస్తుంది బీఏఈ సిస్టమ్స్ హాక్ అడ్వాన్స్డ్ జెట్ ట్రైనర్ను 2013 నవంబరు 6న అప్పటి [[చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ (భారతదేశం)|చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ (ఇండియా)]] అడ్మిరల్ [[దేవేంద్ర కుమార్ జోషి]] చేర్చారు. 2014 నాటికి భారతదేశ తూర్పు సముద్రతీర భద్రతను బలోపేతం చేయడానికి మికోయాన్ మిగ్ -29 ఫైటర్ల పూర్తి స్క్వాడ్రన్ ను మోహరించడానికి, శాశ్వతంగా స్థావరం చేయడానికి సన్నాహాలు ప్రారంభమయ్యాయి. స్థావరంలో పెరుగుతున్న విమాన రద్దీని తగ్గించడానికి, విజయనగరం సమీపంలోని బాడంగి వద్ద కొత్త స్థావరాన్ని నౌకాదళం పరిశీలిస్తోంది. వైమానిక స్థావరం విస్తరణ ప్రణాళిక పరిమాణంతో పాటు సామర్థ్యాలను భారీగా పెంచాలని భావిస్తోంది. ప్రస్తుతం 1100 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఐఎన్ఎస్ డేగాను 1500 ఎకరాలకు విస్తరించనున్నారు. బేస్ వద్ద సమాంతర ట్యాక్సీ ట్రాక్ కూడా ఉంది, ఇది రన్ వే ఆక్యుపెన్సీ సమయాన్ని తగ్గిస్తుంది.<ref>{{Cite web|title=EXCLUSIVE: Navy initiates 'Look East' for lethal MiG29K|url=http://indiatoday.intoday.in/story/navy-look-east-for-lethal-mig29k-vishakapatnam-china/1/378850.html}}</ref> == ఇది కూడ చూడు == ; భారత నౌకాదళం * భారత నౌకాదళ స్థావరాల జాబితా * క్రియాశీల భారత నౌకాదళ నౌకల జాబితా ; ఇంటిగ్రేటెడ్ ఆదేశాలు, యూనిట్లు * సాయుధ దళాల ప్రత్యేక కార్యకలాపాల విభాగం * డిఫెన్స్ సైబర్ ఏజెన్సీ * ఇంటిగ్రేటెడ్ డిఫెన్స్ స్టాఫ్ * ఇంటిగ్రేటెడ్ స్పేస్ సెల్ * [[భారత న్యూక్లియర్ కమాండ్ అథారిటీ|ఇండియన్ న్యూక్లియర్ కమాండ్ అథారిటీ]] * [[భారత రక్షణ దళాలు|భారత సాయుధ దళాలు]] * భారత ప్రత్యేక దళాలు ; ఇతర జాబితాలు * [[వ్యూహాత్మక బలగాల కమాండ్|స్ట్రాటజిక్ ఫోర్సెస్ కమాండ్]] * ఇండియన్ ఎయిర్ ఫోర్స్ స్టేషన్ల జాబితా * భారత నౌకాదళ స్థావరాల జాబితా * భారతదేశం విదేశీ సైనిక స్థావరాలు == మూలాలు == <references /> [[వర్గం:Coordinates on Wikidata]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 1970ల స్థాపనలు]] [[వర్గం:విశాఖపట్నం కట్టడాలు నిర్మాణాలు]] a8bgwa5vzc7tv4gbystlzynjmho72su 0 395091 4594544 4391970 2025-06-28T13:24:42Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మంత్రుల జాబితా */ clean up, typos fixed: , → ,, ( → ( (15) 4594544 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 23వ | jurisdiction = [[కేరళ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = People's government.jpg | image_size = | caption = | state_head = [[ఆరీఫ్ మహమ్మద్ ఖాన్]] | government_head = [[పిన‌ర‌యి విజ‌య‌న్]] | date_formed = 20 మే 2021 | members_number = 21 | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{legend2|{{party color|Left Democratic Front (Kerala)}}|'''[[లెఫ్ట్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్|LDF]]'''|border=solid 1px #AAAAAA}} | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = {{legend2|{{party color|United Democratic Front (Kerala)}}|'''[[లెఫ్ట్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్|UDF]]'''|border=solid 1px #AAAAAA}} | opposition_leader = [[వి. డి. సతీశన్]] | election = [[2021 కేరళ శాసనసభ ఎన్నికలు|2021]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సాలు (2021 - 2026) | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[పినరయి విజయన్ మొదటి మంత్రివర్గం|విజయన్ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = }} పినరయి విజయన్ నేతృత్వంలోని మంత్రి మండలి '''రెండవ విజయన్ మంత్రివర్గం''', ఇది [[కేరళ 15వ శాసనసభ|15వ కేరళ శాసనసభ]] ఎన్నికల్లో అసెంబ్లీలోని 140 సీట్లలో 99 కైవసం చేసుకుని గెలిచిన తర్వాత మొత్తం 21 మందితో 2021 మే 20న ఏర్పడింది.<ref name="Kerala govt to have 21-member cabinet; swearing-in ceremony of Pinarayi Vijayan, others to be held on May 20">{{cite news |last1=Timesnow |title=Kerala govt to have 21-member cabinet; swearing-in ceremony of Pinarayi Vijayan, others to be held on May 20 |url=https://www.timesnownews.com/india/kerala/article/kerala-govt-to-have-21-member-cabinet-swearing-in-ceremony-of-pinarayi-vijayan-others-to-be-held-on-may/758031 |accessdate=27 December 2023 |work= |date=17 May 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227071154/https://www.timesnownews.com/india/kerala/article/kerala-govt-to-have-21-member-cabinet-swearing-in-ceremony-of-pinarayi-vijayan-others-to-be-held-on-may/758031 |archivedate=27 December 2023 }}</ref><ref name="Kerala Ministers List 2021: Check full list of cabinet ministers and their portfolios">{{cite news|url=https://www.financialexpress.com/india-news/kerala-minister-list-2021-check-full-list-of-cabinet-ministers-and-their-portfolios/2254157/|title=Kerala Ministers List 2021: Check full list of cabinet ministers and their portfolios|last1=Financial Express|date=21 May 2021|accessdate=27 December 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227073750/https://www.financialexpress.com/india-news/kerala-minister-list-2021-check-full-list-of-cabinet-ministers-and-their-portfolios/2254157/|archivedate=27 December 2023}}</ref><ref name="Kerala Cabinet {{!}} CM Pinarayi Vijayan retains Home, Veena gets Health">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/kerala/kerala-cabinet-cm-pinarayi-vijayan-retains-home-veena-gets-health/article34611455.ece|title=Kerala Cabinet {{!}} CM Pinarayi Vijayan retains Home, Veena gets Health|last1=The Hindu|first1=|date=21 May 2021|accessdate=27 December 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20231227073846/https://www.thehindu.com/news/national/kerala/kerala-cabinet-cm-pinarayi-vijayan-retains-home-veena-gets-health/article34611455.ece|archivedate=27 December 2023}}</ref> == ప్రమాణ స్వీకారోత్సవం == పినరయి విజయన్ మంత్రిత్వ శాఖ తిరువనంతపురంలోని సెంట్రల్ స్టేడియంలో 2021 మే 20 గురువారం ప్రమాణ స్వీకారం చేసింది. కొత్త కేరళ రాష్ట్ర మంత్రివర్గంలో ముఖ్యమంత్రితో సహా 21 మంది సభ్యులు ఉన్నారు. ఈసారి, అధికార లెఫ్ట్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్ సిట్టింగ్ మంత్రులందరినీ మార్చాలని నిర్ణయించింది. ప్రమాణ స్వీకారానికి ముందు, సీపీఐ (ఎం) మంత్రులందరూ [[ఆలప్పుళ|అలప్పుజా]] లోని అమరవీరుల స్థూపం వద్ద ప్రార్థనలు చేశారు. ప్రమాణ స్వీకార కార్యక్రమం కోవిడ్-19 ప్రోటోకాల్‌కు కట్టుబడి జరిగింది. ఈ వేడుకకు దాదాపు 350 మంది అతిధులు హాజరయ్యారు.<ref>{{Cite web|last=Siju|first=V. S.|title=Swearing-in ceremony needs only Governor, officials, oath register|url=https://english.mathrubhumi.com/news/kerala/swearing-in-ceremony-needs-only-governor-officials-oath-register-1.5676779|access-date=2021-05-20|website=Mathrubhumi|language=en}}</ref> == మంత్రుల గణాంకాలు == === రాజకీయ పార్టీల వారిగా పంపిణీ === 2024 జూన్ నాటికి, 21 మంది మంత్రుల్లో 11 మంది సీపీఐ (ఎం), 4 మంది సీపీఐ, 1 మంది కేసీ (ఎం), ఎన్సీపీ (ఎస్పీ), జేడీ (ఎస్), ఎన్‌ఎస్‌సీ, కేసీ (బీ), సి (ఎస్)కు చెందినవారు ఉన్నారు. === భౌగోళిక పంపిణీ === [[కొల్లాం జిల్లా|కొల్లాం జిల్లాలో]] అత్యధికంగా ముగ్గురు మంత్రులు ఉన్నారు. కన్నూర్, కోజికోడ్, పాలక్కాడ్, త్రిసూర్, అలప్పుజా, తిరువనంతపురంలో ఇద్దరు మంత్రులు ఉన్నారు. వాయనాడ్, మలప్పురం, ఎర్నాకులం, ఇడుక్కి, కొట్టాయం, పతనంతిట్టలో ఒక్కొక్క మంత్రి ఉన్నారు. === మతపరమైన పంపిణీ === హిందూ - 16, క్రిస్టియన్ - 3, ముస్లిం - 2 ==మంత్రుల జాబితా== {| class="wikitable sortable" |+ !స.నెం !పేరు !నియోజకవర్గం !హోదా !శాఖ !పార్టీ |- !colspan="6" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- |1 |[[పిన‌ర‌యి విజ‌య‌న్|పినరయి విజయన్]] |[[ధర్మదం శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధర్మదం]] |[[కేరళ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | * సివిల్, క్రిమినల్ జస్టిస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * విమానాశ్రయాలు * ఆల్ ఇండియా సర్వీసెస్ * కోస్టల్ షిప్పింగ్, ఇన్‌ల్యాండ్ నావిగేషన్ * డిస్ట్రెస్ రిలీఫ్ * ఎన్నికల * అగ్నిమాపక, రెస్క్యూ సేవలు * సాధారణ పరిపాలన * హోమ్ * సమాచారం, పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * అనుసంధానం * అంతర్ రాష్ట్ర నదీ జలాలు * కేరళ స్టేట్ ఇన్‌ల్యాండ్ నావిగేషన్ కార్పొరేషన్ * మెట్రో రైలు * నాన్-రెసిడెంట్ కేరళీయుల వ్యవహారాలు * సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు * ప్రణాళిక, ఆర్థిక వ్యవహారాలు * కాలుష్య నియంత్రణ * ప్రింటింగ్, స్టేషనరీ * జైళ్లు * సైనిక్ సంక్షేమం * సైన్స్, టెక్నాలజీ, పర్యావరణం * శాస్త్రీయ సంస్థలు * రాష్ట్ర ఆతిథ్యం * విజిలెన్స్ * రాష్ట్ర విపత్తు నిర్వహణ అథారిటీ | [[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- !colspan="6" |'''కేబినెట్ మంత్రులు''' |- |2. |[[కె. రాజన్]] |[[ఒల్లూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఒల్లూరు]] |రెవెన్యూ, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి | * భూమి, రెవెన్యూ * సర్వే, భూమి రికార్డులు * గృహ * భూ సంస్కరణలు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | bgcolor="Red" | |- |3. |[[రోషి అగస్టిన్]] |[[ఇడుక్కి శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇడుక్కి]] |జలవనరుల శాఖ మంత్రి | * నీటిపారుదల * కమాండ్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్ అథారిటీ * భూగర్భ జల శాఖ * నీటి సరఫరా, పారిశుధ్యం |[[కేరళ కాంగ్రెస్ (ఎం)|KC (M)]] | style="color:inherit;background:#f79c14" | |- |4. |[[కె. కృష్ణన్‌కుట్టి]] |[[చిత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం (కేరళ)|చిత్తూరు]] |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి | * విద్యుత్ * నూతన పునరుత్పాదక ఇంధన పరిశోధన, సాంకేతికత (ఎనెర్ట్) |[[Janata Dal (Secular)|JDS]] | style="color:inherit;background:#198035" | |- |5. |ఎకె శశీంద్రన్ |[[ఎలత్తూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎలత్తూరు]] |అటవీ, వన్యప్రాణి శాఖ మంత్రి | * అడవులు * వన్యప్రాణి ప్రొటెక్షన్ |[[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ (శరద్ చంద్రపవార్)|NCP (SP)]] | {{party color|Nationalist Congress Party (Sharadchandra Pawar)}} | |- |6. |[[అహ్మద్ దేవర కోవిల్]] |[[కోజికోడ్ సౌత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కోజికోడ్ సౌత్]] |ఓడరేవులు, మ్యూజియాలు, పురావస్తు శాఖ మంత్రి | * ఓడరేవులు * మ్యూజియంలు * ఆర్కియాలజీ * ఆర్కైవ్స్ |[[కాంగ్రెస్ (సెక్యులర్)|C (S)]] | style="color:inherit;background:#FF7F7F" | |- |7. |[[ఆంటోని రాజు]] |[[తిరువనంతపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరువనంతపురం సెంట్రల్]] |రవాణా శాఖ మంత్రి | * రోడ్డు రవాణా * మోటారు వాహనాలు * నీటి రవాణా |[[కేరళ కాంగ్రెస్ (బి)|KC (B)]] | style="color:inherit;background:#CC6600" | |- |8. |వి. అబ్దురహిమాన్ |[[తానూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తానూర్]] |క్రీడలు, వక్ఫ్, హజ్ తీర్థయాత్ర, మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి | * క్రీడలు * వక్ఫ్, హజ్ తీర్థయాత్ర * పోస్ట్, టెలిగ్రాఫ్‌లు * రైల్వేలు * మైనారిటీల సంక్షేమం |[[నేషనల్ సెక్యులర్ కాన్ఫరెన్స్|NSC]] | style="color:inherit;background:#21a329" | |- |9. |జిఆర్ అనిల్ |[[నెడుమంగడ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నెడుమంగడ్]] |ఆహార, పౌరసరఫరాల శాఖ మంత్రి | * ఆహారం, పౌర సరఫరాలు * వినియోగదారుల వ్యవహారాలు * లీగల్ మెట్రాలజీ |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | bgcolor="Red" | |- |10. |కెఎన్ బాలగోపాల్ |[[కొట్టారక్కర శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొట్టారక్కర]] |ఆర్థిక శాఖ మంత్రి | * ఫైనాన్స్ * జాతీయ పొదుపు * దుకాణాలు కొనుగోలు * వాణిజ్య పన్నులు, వ్యవసాయ ఆదాయపు పన్ను * ట్రెజరీలు * లాటరీలు * రాష్ట్ర ఆడిట్ * కేరళ స్టేట్ ఫైనాన్షియల్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ * రాష్ట్ర బీమా * కేరళ ఫైనాన్షియల్ కార్పొరేషన్ * స్టాంపులు, స్టాంప్ డ్యూటీలు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |11. |ఆర్. బిందు |[[ఇరింజలకుడ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇరింజలకుడ]] |ఉన్నత విద్య, సామాజిక న్యాయ శాఖ మంత్రి | * కాలేజియేట్ విద్య * సాంకేతిక విద్య * విశ్వవిద్యాలయాలు (వ్యవసాయం, వెటర్నరీ, ఫిషరీస్, వైద్య, డిజిటల్ విశ్వవిద్యాలయాలు మినహా) * ప్రవేశ పరీక్షలు * నేషనల్ క్యాడెట్ కార్ప్స్ * అడిషనల్ స్కిల్ అక్విజిషన్ ప్రోగ్రామ్ (ASAP) * సామాజిక న్యాయం |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |12. |జె. చించురాణి |[[చదయమంగళం శాసనసభ నియోజకవర్గం|చదయమంగళం]] |పశుసంవర్ధక, డెయిరీ అభివృద్ధి మంత్రి | * పశుసంరక్షణ * డెయిరీ డెవలప్‌మెంట్, మిల్క్ కో-ఆపరేటివ్స్ * జంతుప్రదర్శనశాలలు * కేరళ వెటర్నరీ, యానిమల్ సైన్సెస్ విశ్వవిద్యాలయం |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | bgcolor="Red" | |- |13. |ఎంబి రాజేష్ |[[త్రిథాల శాసనసభ నియోజకవర్గం|త్రిథాల]] |స్థానిక స్వపరిపాలన, గ్రామీణాభివృద్ధి, ఎక్సైజ్ శాఖ మంత్రి | * స్థానిక స్వీయ ప్రభుత్వాలు * పంచాయతీరాజ్, మున్సిపాలిటీలు, కార్పొరేషన్లు * గ్రామీణాభివృద్ధి * టౌన్ ప్లానింగ్ * ప్రాంతీయ అభివృద్ధి అధికారులు * కిలా * ఎక్సైజ్ |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |14. |PA మహమ్మద్ రియాస్ |[[బేపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బేపూర్]] |పబ్లిక్ వర్క్స్, పర్యాటకం మంత్రి | * పబ్లిక్ వర్క్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ * పర్యాటక |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |15. |పి. ప్రసాద్ |[[చేర్యాల శాసనసభ నియోజకవర్గం|చేర్యాల]] |వ్యవసాయ శాఖ మంత్రి | * వ్యవసాయం * నేల సర్వే, నేల సంరక్షణ * కేరళ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం * వేర్‌హౌసింగ్ కార్పొరేషన్ |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | bgcolor="Red" | |- |16. |[[కె. రాధాకృష్ణన్]] |[[చెలక్కర శాసనసభ నియోజకవర్గం|చెలక్కర]] |షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం, దేవస్వోమ్‌ల మంత్రి | * షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం * దేవస్వాములు * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |17. |పి. రాజీవ్ |[[కలమస్సేరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కలమస్సేరి]] |చట్టం, పరిశ్రమలు, కొబ్బరికాయల శాఖ మంత్రి | * చట్టం * పరిశ్రమలు (పారిశ్రామిక సహకార సంఘాలతో సహా) * వాణిజ్యం * మైనింగ్, జియాలజీ * చేనేత, వస్త్రాలు * ఖాదీ, గ్రామ పరిశ్రమలు * కొబ్బరికాయ * జీడిపప్పు పరిశ్రమ * ప్లాంటేషన్ డైరెక్టరేట్ |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |18. |వి. శివన్‌కుట్టి |[[నెమోమ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నెమోమ్]] |సాధారణ విద్య, కార్మిక శాఖ మంత్రి | * సాధారణ విద్య * అక్షరాస్యత ఉద్యమం * శ్రమ * ఉపాధి, శిక్షణ * నైపుణ్యాలు, పునరావాసం * ఫ్యాక్టరీలు, బాయిలర్లు * బీమా వైద్య సేవ * ఇండస్ట్రియల్ ట్రిబ్యునల్స్ * లేబర్ కోర్టులు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |19. |విఎన్ వాసవన్ |[[ఎట్టుమనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎట్టుమనూరు]] |సహకార, రిజిస్ట్రేషన్ మంత్రి | * సహకారం * నమోదు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |20. |[[వీణ జార్జ్|వీణా జార్జ్]] |[[అరన్ముల శాసనసభ నియోజకవర్గం|అరన్ముల]] |ఆరోగ్య, స్త్రీ, శిశు అభివృద్ధి మంత్రి | * ఆరోగ్యం * కుటుంబ సంక్షేమం * వైద్య విద్య * వైద్య విశ్వవిద్యాలయం * స్వదేశీ వైద్యం * ఆయుష్ * డ్రగ్స్ కంట్రోల్ * స్త్రీ & శిశు సంక్షేమం |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |- |21. |సాజి చెరియన్ |[[చెంగనూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చెంగనూర్]] |మత్స్య, సాంస్కృతిక వ్యవహారాల మంత్రి | * మత్స్య సంపద * హార్బర్ ఇంజనీరింగ్ * మత్స్య విశ్వవిద్యాలయం * యువజన వ్యవహారాలు * సంస్కృతి * కేరళ స్టేట్ ఫిల్మ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ * కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర అకాడమీ * కేరళ రాష్ట్ర సాంస్కృతిక కార్యకర్తల సంక్షేమ నిధి బోర్డు |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPI (M)]] | style="color:inherit;background:#FF0000" | |} ==స్పీకరు & చీఫ్ విప్ == {| class="wikitable" !'''స.నెం''' !'''పేరు''' !'''స్థానం''' !'''నియోజకవర్గం''' !'''జిల్లా''' !పార్టీ |- | colspan="6" |'''<big>స్పీకర్</big>''' |- |1 |ఏఎన్ షంసీర్ |స్పీకర్ |[[తలస్సేరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తలస్సేరి]] |[[కన్నూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కన్నూర్]] |సీపీఐ (ఎం) |- |2 |చిట్టయం గోపకుమార్ |డిప్యూటీ స్పీకర్ |[[ఆడూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆడూర్]] |[[పతనంతిట్ట జిల్లా|పతనంతిట్ట]] |సిపిఐ |- | colspan="6" |'''<big>చీఫ్ విప్</big>''' |- |1 |ఎన్. జయరాజ్ |చీఫ్ విప్ |[[కంజిరపల్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కంజిరపల్లి]] |[[కొట్టాయం శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొట్టాయం]] |కెసి (ఎం) |} ==మాజీ మంత్రులు== {| class="wikitable" ! colspan="" |'''పేరు''' ! colspan="2" |'''స్థానం''' !'''నియోజకవర్గం''' ! colspan="2" |'''స్థితి''' !'''పార్టీ''' !వ్యాఖ్యలు |- |సాజి చెరియన్ |మంత్రి |చేపల పెంపకం, సంస్కృతి |[[చెంగనూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చెంగన్నూరు]] |రాజీనామా | 2022 జూలై 6 |సీపీఐ (ఎం) |తర్వాత మళ్లీ మంత్రివర్గంలో చేరారు |- |ఎం.వి.గోవిందన్ |మంత్రి |స్థానిక స్వీయ ప్రభుత్వం |[[తాలిపరంబ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తాలిపరంబ]] |రాజీనామా | 2022 సెప్టెంబరు 2 |సిపిఐ (ఎం) |సీపీఐ (ఎం) రాష్ట్ర కార్యదర్శి పదవికి రాజీనామా చేశారు. |} == ఇవి కూడ చూడు == * [[కేరళ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] * [[ప్రస్తుత భారత ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] * [[పిన‌ర‌యి విజ‌య‌న్|పినరయి విజయన్]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:కేరళ]] [[వర్గం:కేరళ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2021 భారత రాజకీయాలు]] [[వర్గం:కేరళలో 2021 సంస్థలు]] [[వర్గం:2021లో ఏర్పాటు చేయబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] pn3xlz7567zkt88qshjpy4aexmhuyrd 0 396063 4594724 4587446 2025-06-29T04:42:16Z Muralikrishna m 106628 4594724 wikitext text/x-wiki ఇది హిందీ టెలివిజన్ నటీమణుల జాబితా.<ref>{{cite web|date=|title=Hottest Actresses In Indian Television|url=http://www.mensxp.com/entertainment/celebrity-photos/23861-35-hottest-actresses-in-indian-television-p2.html35|publisher=MensXP.com|accessdate=22 June 2017|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite web|date=|title=11 television stars who earn more than Bollywood actors per month!|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/television/indian-television-actors-salary-per-month-3037560/|publisher=[[The Indian Express]]|accessdate=22 June 2017|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite web|date=|title=Top 5 highest paid Indian television actresses|url=http://www.abplive.in/television/top-5-highest-paid-indian-television-actresses-11625|publisher=[[ABP News]]|accessdate=22 June 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107065343/https://www.abplive.in/television/top-5-highest-paid-indian-television-actresses-11625|archivedate=7 జనవరి 2019|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|date=|title=Top actress by The Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/bikini-television-actresses-in-bikini/top-tv-actresses-in-bikini/photostory/57234536.cms|publisher=|accessdate=22 June 2017|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite web|date=|title=These TV actresses are more popular than our Bollywood heroines|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/These-TV-actresses-are-more-popular-than-our-Bollywood-heroines/photostory/58022019.cms|work=[[The Times of India]]|accessdate=22 June 2017|archiveurl=|archivedate=}}</ref> ==హిందీ టెలివిజన్ నటీమణులు == {| class="wikitable sortable" !అరంగేట్రం సంవత్సరం !పేరు !ప్రసిద్ధి చెందింది |- |1987 |దీపికా చిఖాలియా |''రామాయణం'' |- |1988 |[[రూపా గంగూలీ]] |''మహాభారతం'' |- | rowspan="4" |1990 | rowspan="3" |సుప్రియా పిల్గావ్కర్ |''Tu Tu ప్రధాన ప్రధాన'' |- |''ససురల్ గెండా ఫూల్'' |- |''కుచ్ రంగ్ ప్యార్ కే ఐసే భీ'' |- |[[మునీషా రాజ్‌పాల్]] | * ''యే రిష్టా క్యా కెహ్లతా హై'' * ''శౌర్య ఔర్ అనోఖీ కీ కహానీ'' |- | rowspan="5" |1995 | rowspan="5" |నేహా పెండ్సే |''హస్రతీన్'' |- |''రిష్టే (టీవీ సిరీస్)'' |- |''మేడమ్ మే ఐ కమ్ ఇన్?'' |- |''భబీజీ ఘర్ పర్ హై!'' |- |''మేడమ్ మే ఐ కమ్ ఇన్? 2'' |- |1996 |[[శ్రద్ధా ముసాలే]] |ఆహత్ |- | rowspan="6" |1998 | rowspan="3" |గౌరీ ప్రధాన్ |''కుటుంబ్'' |- |''మేరీ ఆషికీ తుమ్సే హాయ్'' |- |''తు ఆషికి'' |- | rowspan="2" |[[జుహీ పర్మార్]] |''కుంకుమ్ - ఏక్ ప్యారా సా బంధన్'' |- |''బిగ్ బాస్ 5'' |- |[[జస్వీర్ కౌర్]] |సిఐడి (ఇండియన్ టీవీ సిరీస్) శక్తి - అస్తిత్వ కే ఎహసాస్ కి అనుపమా |- | rowspan="2" |1999 |శీతల్ అగాషే |''ఎస్ బాస్'' |- |[[ఏక్తా జైన్]] |తాల్ |- | rowspan="9" |2000 |[[స్మృతి ఇరాని|స్మృతి ఇరానీ]] |''క్యుంకీ సాస్ భీ కభీ బహు థీ'' |- |[[రూపాలీ గంగూలీ]] | ''సారాభాయ్ vs సారాభాయ్'' |- |[[మౌళి గంగూలీ]] |''కాహిన్ కిస్సీ రోజ్'' |- | rowspan="2" |[[సాక్షి తన్వర్]] |''కహానీ ఘర్ ఘర్ కియీ'' |- |''బడే అచ్ఛే లగ్తే హై'' |- | rowspan="3" |కిరణ్ దూబే |''క్యుంకీ సాస్ భీ కభీ బహు థీ'' |- |''కహానీ ఘర్ ఘర్ కియీ'' |- |''క్కుసుమ్'' |- |[[నేహలక్ష్మి అయ్యర్]] |''బనేగీ అప్నీ బాత్''. |- | rowspan="27" |2001 | rowspan="7" |[[శ్వేతా తివారీ]] |''కసౌతి జిందగీ కే'' |- |''బిగ్ బాస్ 4'' |- |''పర్వర్రిష్ - కుచ్ ఖట్టీ కుచ్ మీతీ'' |- |''ఏక్ థీ నాయకా'' |- |''బాల్ వీర్'' |- |''మేరే నాన్న కీ దుల్హన్'' |- |''మైం హూఁ అపరాజిత'' |- | rowspan="6" |జెన్నిఫర్ వింగెట్ |''కసౌతి జిందగీ కే'' |- |''దిల్ మిల్ గయ్యే'' |- |''సరస్వతీచంద్ర'' |- |''బెహద్'' |- |''బేపన్నా'' |- |''బెహద్ 2'' |- | rowspan="5" |కవితా కౌశిక్ |''కుటుంబం'' |- |''కహానీ ఘర్ ఘర్ కీ'' |- |''FIR'' |- |''డాక్టర్ భానుమతి ఆన్ డ్యూటీ'' |- |''సావధాన్ ఇండియా'' |- | rowspan="4" |అనితా హస్సానందని |''కభీ సౌతాన్ కభీ సహేలి'' |- |''క్కవ్యాంజలి'' |- |''యే హై మొహబ్బతేన్'' |- |''నాగిన్ 3'' |- | rowspan="2" |[[శిల్పా షిండే]] |''భబీజీ ఘర్ పర్ హై!'' |- |''బిగ్ బాస్ 11'' |- | rowspan="2" |ఊర్వశి ధోలాకియా |''కసౌతి జిందగీ కే'' |- |''బిగ్ బాస్ 6'' |- |[[సువర్ణ ఝా]] |''జన్నత్'' |- | rowspan="17" |2003 | rowspan="4" |[[ఆమ్నా షరీఫ్]] |''కహిన్ టు హోగా'' |- |''హాంగే జుడా నా హమ్'' |- |''ఏక్ థీ నాయకా'' |- |''కసౌతి జిందగీ కే 2'' |- | rowspan="4" |దివ్యాంక త్రిపాఠి |''యే హై మొహబ్బతేన్'' |- |''బానూ మెయిన్ తేరీ దుల్హన్'' |- |''నాచ్ బలియే 8'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 11'' |- | rowspan="5" |షీనా బజాజ్ |''జస్సీ జైస్సీ కోయి నహీం'' |- |''బెస్ట్ ఆఫ్ లక్ నిక్కీ'' |- |''తాప్కీ ప్యార్ కీ'' |- |''మరియం ఖాన్ ప్రత్యక్ష ప్రసారం చేస్తున్నారు'' |- |''వంశజ్'' |- | rowspan="3" |[[టీనా దత్తా]] |''ఉత్తరన్'' |- |''కోయి ఆనే కో హై'' |- |''హమ్ రహే న రహే హమ్'' |- |[[శృతి సేథ్]] |''శరరత్'' |- | rowspan="11" |2004 | rowspan="4" |అదితి శర్మ |''భారతదేశపు ఉత్తమ సినీనటులు కి ఖోజ్'' |- |''గంగ'' |- |''సిల్సిలా బడాల్టే రిష్టన్ కా'' |- |''కథా అంకహీ'' |- | rowspan="3" |శ్రద్ధా ఆర్య |''మెయిన్ లక్ష్మి తేరే ఆంగన్ కీ'' |- |''తుమ్హారీ పాఖీ'' |- |''కుండలి భాగ్య'' |- | rowspan="2" |హిమాన్షి చౌదరి |''దేస్ మే నిక్లా హోగా చంద్'' |- |''తు ఆషికి'' |- |నందిని సింగ్ |''కేసర్'' |- |[[అంకితా లోఖండే|అంకిత లోఖండే]] |''పవిత్ర రిష్ట'' |- | rowspan="4" |2005 | rowspan="4" |[[దిగంగనా సూర్యవంశీ|దిగంగన సూర్యవంశీ]] |''రుక్ జానా నహీం'' |- |''ఖుబూల్ హై'' |- |''ఏక్ వీర్ కి అర్దాస్...వీరా'' |- |''బిగ్ బాస్ 9'' |- | rowspan="17" |2006 | rowspan="8" |రష్మీ దేశాయ్ |''పరి హూన్ మైం'' |- |''మిలా డి రబ్బాను కలవండి'' |- |''బిగ్ బాస్ 15'' |- |''బిగ్ బాస్ 13'' |- |''ఉత్తరన్'' |- |''దిల్ సే దిల్ తక్'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 6'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 5'' |- | rowspan="5" |[[అదితి భాటియా]] |''తుజ్ సంగ్ ప్రీత్ లగై సజ్నా'' |- |''తషాన్-ఎ-ఇష్క్'' |- |''యే హై మొహబ్బతేన్'' |- |''కామెడీ సర్కస్'' |- |''ఖత్రా ఖత్రా ఖత్రా'' |- | rowspan="2" |ప్రాచీ దేశాయ్ |''కసమ్ సే'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 2'' |- |శుభాంగి అత్రే | rowspan="2" |''భబీజీ ఘర్ పర్ హై!'' |- |సౌమ్య టాండన్ |- | rowspan="40" |2007 |[[స్నేహా వాఘ్|స్నేహ వాఘ్]] |''జ్యోతి'' |- |సారా ఖాన్ | rowspan="2" |''సప్నా బాబుల్ కా...బిదాయి'' |- |పారుల్ చౌహాన్ |- | rowspan="6" |సృతి ఝా |''జియా జాలే'' |- |''శౌర్య ఔర్ సుహాని'' |- |''దిల్ సే ది దువా...సౌభాగ్యవతి భావా?'' |- |''కుంకుం భాగ్య'' |- |''బాలికా వధూ'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 12'' |- | rowspan="5" |[[నావికా కోటియా]] |''కసమ్ సే'' |- |''బా బహూ ఔర్ బేబీ'' |- |''మర్యాద: లేకిన్ కబ్ తక్?'' |- |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |''క్యుంకీ సాస్ మా బహు బేటీ హోతీ హై'' |- | rowspan="5" |మౌని రాయ్ |''క్యుంకీ సాస్ భీ కభీ బహు థీ'' |- |''సహేలియాన్ చేయండి'' |- |''దేవోన్ కే దేవ్...మహాదేవ్'' |- |''నాగిన్'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 7'' |- | rowspan="5" |క్రతికా సెంగార్ |''క్యా దిల్ మే హై'' |- |''ఝాన్సీ కీ రాణి'' |- |''పునర్ వివాహ'' |- |''సేవ వాలీ బహు'' |- |''కసమ్ తేరే ప్యార్ కీ'' |- | rowspan="4" |సుకీర్తి కంద్పాల్ |''దిల్ మిల్ గయ్యే'' |- |''ప్యార్ కీ యే ఏక్ కహానీ'' |- |''డిల్లీ వలీ ఠాకూర్ గుర్ళ్లు'' |- |''కథ 9 నెలల కి'' |- | rowspan="5" |మధురిమ తులి |''కుంకుం భాగ్య'' |- |''చంద్రకాంత'' |- |''ఖయామత్ కీ రాత్'' |- |''నాచ్ బలియే 9'' |- |''బిగ్ బాస్ 13'' |- | rowspan="4" |సనయా ఇరానీ |''మిలే జబ్ హమ్ తుమ్'' |- |''ఈస్ ప్యార్ కో క్యా నామ్ దూన్?'' |- |''రంగరాసియా'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 8'' |- |[[వాస్నా అహ్మద్]] |''కసౌతి జిందగీ కే'' |- |[[కనిషా మల్హోత్రా]] |''జై జై జై బజరంగ్ బలి'' |- |[[గరిమా విక్రాంత్ సింగ్]] | * ''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్'' * ''నిమ్కీ ముఖియా'' |- | rowspan="32" |2008 |దిశా వకాని | rowspan="5" |''తారక్ మెహతా కా ఊల్తా చష్మా'' |- |[[నేహా మెహతా]] |- |జెన్నిఫర్ మిస్త్రీ బన్సీవాల్ |- |[[మున్మున్ దత్తా]] |- |[[సోనాలికా జోషి]] |- |రాగిణి ఖన్నా |''ససురల్ గెండా ఫూల్'' |- | rowspan="5" |ద్రష్టి ధామి |''గీత్ – హుయ్ సబ్సే పరాయి'' |- |''మధుబాల - ఏక్ ఇష్క్ ఏక్ జునూన్'' |- |''పర్దేస్ మే హై మేరా దిల్'' |- |''సిల్సిలా బడాల్టే రిష్టన్ కా'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 6'' |- | rowspan="7" |రుబీనా దిలైక్ |''చొట్టి బహు'' |- |''చోటి బహు 2'' |- |''జెన్నీ ఔర్ జుజు'' |- |''శక్తి - అస్తిత్వ కే ఎహసాస్ కీ'' |- |''బిగ్ బాస్ 14'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 12'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 10'' |- | rowspan="5" |హిబా నవాబ్ |''క్రేజీ స్టుపిడ్ ఇష్క్'' |- |''తేరే షెహెర్ మే'' |- |''మేరీ సాసు మా'' |- |''భాగ్ బకూల్ భాగ్'' |- |''జిజాజీ ఛత్ పెర్ హైన్'' |- | rowspan="4" |మహిమా మక్వానా |''సప్నే సుహానే లడక్పాన్ కే'' |- |''రిష్టన్ కా చక్రవ్యూః'' |- |''మరియం ఖాన్ ప్రత్యక్ష ప్రసారం చేస్తున్నారు'' |- |''శుభరంభ్'' |- | rowspan="2" |అవికా గోర్ |''బాలికా వధూ'' |- |''ససురల్ సిమర్ కా'' |- | rowspan="2" |[[నేహా మర్దా]] |''బాలికా వధూ'' |- |''డోలి అర్మానో కీ'' |- |[[అర్చనా తైడే]] |''బాలీవుడ్ కా టికెట్'' |- | rowspan="32" |2009 | rowspan="5" |[[అదా ఖాన్]] |''బెహెనేన్'' |- |''అమృత్ మంథన్'' |- |''నాగిన్'' |- |''కామెడీ నైట్స్ బచావో'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 10'' |- | rowspan="5" |సురభి చందనా |''ఇష్క్బాజ్'' |- |''నాగిన్ 5'' |- |''ఖుబూల్ హై'' |- |''సంజీవని'' |- |''షెర్డిల్ షెర్గిల్'' |- | rowspan="4" |హీనా ఖాన్ |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 8'' |- |''బిగ్ బాస్ 11'' |- |''కసౌతి జిందగీ కే'' |- | rowspan="3" |అవంతిక హుందాల్ |''మన్ కీ ఆవాజ్ ప్రతిజ్ఞ'' |- |''యే హై మొహబ్బతేన్'' |- |''మోసే ఛల్ కియే జాయే'' |- | rowspan="4" |[[సర్గున్ మెహతా]] |''12/24 కరోల్ బాగ్'' |- |''ఫుల్వా'' |- |''బాలికా వధూ'' |- |''నాచ్ బలియే 6'' |- | rowspan="2" |అనుష్క సేన్ |''బల్వీర్'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 11'' |- | rowspan="2" |[[అష్నూర్ కౌర్]] |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |''పాటియాలా బేబ్స్'' |- | rowspan="2" |[[ముగ్ధా చాఫేకర్]] |''సత్రంగి ససురల్'' |- |''కుంకుం భాగ్య'' |- |[[సుప్రియా కుమారి]] |''బైరి పియా'' |- |మేఘనా మాలిక్ |''నా ఆనా ఈజ్ దేస్ లాడో'' |- |[[నటాషా శర్మ]] |''నా ఆనా ఈజ్ దేస్ లాడో'' |- |పూజా గోర్ |''మన్ కీ ఆవాజ్ ప్రతిజ్ఞ'' |- |[[జ్యోత్స్నా చందోలా]] |''కాసాక్'' |- | rowspan="51" |2010 | rowspan="6" |[[యుక్తి కపూర్]] |''ప్యార్ కా దర్ద్ హై మీఠా మీఠా ప్యారా ప్యారా'' |- |''అగ్నిఫెరా'' |- |''సియా కే రామ్'' |- |''బాలికా వధూ'' |- |''మేడం సార్'' |- |''కేహ్ డూన్ తుమ్హీన్'' |- | rowspan="6" |నియా శర్మ |''కాళీ - ఏక్ అగ్నిపరీక్ష'' |- |''ఏక్ హజారోన్ మే మేరీ బెహనా హై'' |- |''జమై రాజా'' |- |''ఇష్క్ మే మార్జవాన్'' |- |''నాగిన్ 4'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 8'' |- | rowspan="5" |సురభి జ్యోతి |''ఖుబూల్ హై'' |- |''ప్యార్ ట్యూనే క్యా కియా'' |- |''నాగిన్ 3'' |- |''ఇష్క్బాజ్'' |- |''కోయి లౌట్ కే ఆయా హై'' |- | rowspan="5" |[[హెల్లీ షా]] |''స్వరాగిణి - జోడిన్ రిష్టన్ కే సుర్'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 9'' |- |''దేవాన్షి'' |- |''సూఫియానా ప్యార్ మేరా'' |- |''ఇష్క్ మే మార్జవాన్ 2'' |- | rowspan="5" |జన్నత్ జుబేర్ రహ్మానీ |''ఫుల్వా'' |- |''మట్టి కి బన్నో'' |- |''తు ఆషికి'' |- |''ఆప్ కే ఆ జానే సే'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 12'' |- | rowspan="4" |దీపికా కాకర్ |''ససురల్ సిమర్ కా'' |- |''నాచ్ బలియే 8'' |- |''బిగ్ బాస్ 12'' |- |''కహాన్ హమ్ కహాన్ తుమ్'' |- | rowspan="4" |[[రీమ్ షేక్]] |''చక్రవర్తి అశోక సామ్రాట్'' |- |''తుజ్సే హై రాబ్తా'' |- |''ఫనా: ఇష్క్ మే మార్జవాన్'' |- |''తేరే ఇష్క్ మే ఘయల్'' |- | rowspan="3" |[[దేవోలీనా భట్టాచార్జీ]] |''సాథ్ నిభానా సాథియా'' |- |''బిగ్ బాస్ 13'' |- |''దిల్ దియాన్ గల్లాన్'' |- | rowspan="3" |నితి టేలర్ |''కైసీ యే యారియాన్'' |- |''ఇష్క్బాజ్'' |- |''బడే అచే లాగ్తే హైన్ 2'' |- | rowspan="2" |అంజుమ్ ఫకీహ్ |''తేరే షెహెర్ మే'' |- |''కుండలి భాగ్య'' |- | rowspan="3" |అవనీత్ కౌర్ |''డాన్స్ ఇండియా డాన్స్ లిల్ మాస్టర్స్'' |- |''చంద్ర నందిని'' |- |''అల్లాదీన్ - నామ్ తో సునా హోగా'' |- | rowspan="2" |[[గియా మానెక్]] |''సాథ్ నిభానా సాథియా'' |- |''జెన్నీ ఔర్ జుజు'' |- |[[రుచ హసబ్నిస్]] |''సాథ్ నిభానా సాథియా'' |- |[[ప్రత్యూష బెనర్జీ]] |''బాలికా వధూ'' |- |[[ఖ్యాతి మంగ్లా]] |నీమ్ నీమ్ షహద్ షహద్ |- | rowspan="21" |2011 |సౌమ్య సేథ్ |''నవ్య..నయే ధడ్కన్ నయే సవాల్'' |- | rowspan="1" |[[మయూరి దేశ్‌ముఖ్]] |''ఇమ్లీ'' |- |దీపికా సింగ్ |''దియా ఔర్ బాతీ హమ్'' |- |లవ్లీన్ కౌర్ ససన్ |''సాథ్ నిభానా సాథియా'' |- | rowspan="2" |జయశ్రీ వెంకటరమణన్ |''నా బోలే తుమ్ నా మైనే కుచ్ కహా 2'' |- |''బీంద్ బానూంగా ఘోడి చదుంగా'' |- | rowspan="2" |డాల్ఫిన్ ద్వివేది |''ఉడాన్ సప్నోన్ కీ'' |- |''తు ఆషికి'' |- |ఏషా కంసారా |''జిందగీ మేరే ఘర్ ఆనా'' |- | rowspan="5" |అంచల్ సాహు |''ఏక్ హజారోన్ మే మేరీ బెహనా హై'' |- |''బెగుసరాయ్'' |- |''లజ్వంతి'' |- |''బారిస్టర్ బాబు'' |- |''పరిణీతి'' |- | rowspan="3" |జాస్మిన్ భాసిన్ |''తషాన్-ఇ-ఇష్క్'' |- |''దిల్ సే దిల్ తక్'' |- |''దిల్ తో హ్యాపీ హై జీ'' |- |rowspan="3" |[[హెల్లీ దరువాలా|హేలీ దారూవాలా]] |''లవ్ యూ జిందగీ'' |- |''నిషా ఔర్ ఉస్కే చచెరే భాయ్'' |- |''నాగిన్ 3'' |- |[[వింటి ఇద్నాని]] |''బడే అచ్ఛే లగతే హై'' |- | rowspan="45" |2012 | rowspan="7" |తేజస్వి ప్రకాష్ |''స్వరాగిణి - జోడిన్ రిష్టన్ కే సుర్'' |- |''కర్ణ్ సంగిని'' |- |''రిష్ట లిఖేంగే హమ్ నయా'' |- |''పెహ్రేదార్ పియా కీ'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 10'' |- |''బిగ్ బాస్ 15'' |- |''నాగిన్ 6'' |- | rowspan="6" |[[మాన్సీ శ్రీవాస్తవ]] |''దో దిల్ బంధే ఏక్ దోరీ సే'' |- |''ససురల్ సిమర్ కా'' |- |''దివ్య దృష్టి'' |- |''ఇష్క్బాజ్'' |- |''దిల్ బోలే ఒబెరాయ్'' |- |''కుండలి భాగ్య'' |- | rowspan="5" |శ్రేణు పారిఖ్ |''ఈస్ ప్యార్ కో క్యా నామ్ దూన్? ఏక్ బార్ ఫిర్'' |- |''ఇష్క్బాజ్'' |- |''దిల్ బోలే ఒబెరాయ్'' |- |''ఏక్ భ్రం సర్వగుణ సంపన్న'' |- |''మైత్రీ'' |- | rowspan="5" |ఏక్తా కౌల్ |''రబ్ సే సోహ్నా ఇస్ష్క్'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 6'' |- |''బడే అచ్ఛే లగ్తే హై'' |- |''యే హై ఆషికీ'' |- |''మేరే ఆంగ్నే మే'' |- | rowspan="4" |దిశా పర్మార్ |''ప్యార్ కా దర్ద్ హై మీఠా మీఠా ప్యారా ప్యారా'' |- |''వో అప్నా సా'' |- |''బడే అచే లాగ్తే హైన్ 2'' |- |''బడే అచ్చే లగ్తే హై 3'' |- | rowspan="4" |అక్షితా ముద్గల్ |''యే మో మోహ్ కే ధాగే'' |- |''భఖర్వాడి'' |- |''ఇష్క్ పర్ జోర్ నహీ'' |- |''ఇస్ మోడ్ సే జాతే హై'' |- | rowspan="5" |గుల్కీ జోషి |''పియా రంగేజ్'' |- |''పియా అల్బెలా'' |- |''మేడం సార్'' |- |''పరమావతారం శ్రీ కృష్ణుడు'' |- |''వంశజ్'' |- | rowspan="5" |ఆలీషా పన్వార్ |''బెగుసరాయ్'' |- |''ఇష్క్ మే మార్జవాన్'' |- |''మేరి గుడియా'' |- |''తేరీ మేరీ ఇక్క్ జింద్రీ'' |- |''కుంకుం భాగ్య'' |- | rowspan="3" |[[అనేరి వజని]] |''నిషా ఔర్ ఉస్కే కజిన్స్'' |- |''బెహద్'' |- |''అనుపమ'' |- |[[శివానీ తోమర్]] | * ఫ్రెండ్స్:కండీషన్స్ అప్లై * ఇస్ ప్యార్ కో క్యా నామ్ దూన్ 3 * మితేగి లక్ష్మణ్ రేఖ * అగ్ని వాయు |- | rowspan="26" |2013 | rowspan="4" |[[శివాంగీ జోషి]] |''బెగుసరాయ్ (TV సిరీస్)'' |- |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |''బాలికా వధు 2'' |- |''బర్సాటిన్ - మౌసమ్ ప్యార్ కా'' |- |[[ఆమ్రపాలి గుప్తా]] |''ఖుబూల్ హై'' |- |[[తోరల్ రస్పుత్ర]] |''బాలికా వధూ'' |- |హర్షిత గౌర్ |''సద్దా హక్'' |- |ప్రీతికా రావు |''బెయింటెహా'' |- | rowspan="5" |మెరిసే దోషి |''సరోజిని - ఏక్ నయీ పెహల్'' |- |''సరస్వతీచంద్ర'' |- |''ఫియర్ ఫ్యాక్టర్: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 8'' |- |''బహు హమారీ రజనీ కాంత్'' |- |''పాండ్యా స్టోర్'' |- | rowspan="4" |జియా శంకర్ |''ప్యార్ ట్యూనే క్యా కియా'' |- |''మేరీ హనికరక్ బీవీ'' |- |''కాటేలాల్ & సన్స్'' |- |''పిశాచిని'' |- | rowspan="3" |ఎరికా ఫెర్నాండెజ్ |''కుచ్ రంగ్ ప్యార్ కే ఐసే భీ'' |- |''కసౌతి జిందగీ కే 2'' |- |''కుచ్ రంగ్ ప్యార్ కే ఐసే భీ:నయీ కహానీ'' |- | rowspan="3" |కేత్కి కదం |''ఖుబూల్ హై'' |- |''మహాభారతం (2013)'' |- |''రంగ్ జౌన్ తేరే రంగ్ మే'' |- |[[అపర్ణ దీక్షిత్]] | * యే దిల్ సున్ రహా హై * కలాష్ – ఏక్ విశ్వాస్ * బేపనా ప్యార్ * ప్యార్ కి లుకా చుప్పి |- |[[స్వర్ద తీగలే]] | * ''సావిత్రి దేవి కాలేజ్ & హాస్పిటల్'' * ''ప్యార్ కే పాపడ్'' |- |[[గీతాంజలి సింగ్]] |''తుమ్హారి పాఖీ'' |- | rowspan="43" |2014 | rowspan="8" |[[సుంబుల్ తౌకీర్]] |జోధా అక్బర్ |- |వారిస్ (2016 TV సిరీస్) |- |చంద్రగుప్త మౌర్య (2018 TV సిరీస్) |- |ఇషారోన్ ఇషారోన్ మే |- |ఇమ్లీ |- |రవివార్ విత్ స్టార్ పరివార్ |- |బిగ్ బాస్ (హిందీ సీజన్ 16) |- |కావ్య – ఏక్ జజ్బా, ఏక్ జునూన్ |- | rowspan="5" |సంజీదా షేక్ |''క్యా హోగా నిమ్మో కా'' |- |''కాయమత్'' |- |''నాచ్ బలియే 3'' |- |''ఏక్ హసీనా థీ'' |- |''క్యా దిల్ మే హై'' |- | rowspan="4" |పంఖురి అవస్తి |''రజియా సుల్తాన్'' |- |''సూర్యపుత్ర కర్ణ్'' |- |''క్యా ఖుసూర్ హై అమలా కా?'' |- |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- | rowspan="5" |అదితి రాథోడ్ |''కుంకుం భాగ్య'' |- |''ఏక్ దుజే కే వాస్తే'' |- |''నామకరణ్'' |- |''ఆప్కీ నజ్రోన్ నే సంఝా'' |- |''ఆంగన్ - ఆప్నో కా'' |- | rowspan="4" |మీరా దేవస్థలే |''ససురల్ సిమర్ కా'' |- |''ఉడాన్'' |- |''విద్య'' |- |''గుడ్ సే మీతా ఇష్క్'' |- | rowspan="4" |[[ఐశ్వర్య ఖరే]] |''జానే క్యా హోగా రామ రే'' |- |''విష్కన్య ఏక్ అనోఖి ప్రేమ్ కహానీ'' |- |''యే హై చాహతీన్'' |- |''భాగ్య లక్ష్మి'' |- | rowspan="3" |రియా శర్మ |''ఇత్నా కరో నా ముఝే ప్యార్'' |- |''తు సూరజ్ మెయిన్ సాంజ్, పియాజీ'' |- |''యే రిష్టే హై ప్యార్ కే'' |- | rowspan="8" |శివా పఠానియా |''హమ్సఫర్లు'' |- |''ఏక్ రిష్ట సాఝేదారి కా'' |- |''దిల్ ధూండతా హై'' |- |''రాధాకృష్ణ'' |- |''విక్రమ్ బేతాల్ కి రహస్య గాథ'' |- |''రామ్ సియా కే లవ్ కుష్'' |- |''బాల్ శివ్ – మహాదేవ్ కి అందేఖి గాథ'' |- |''తేరి మేరి డోరియాన్'' |- |[[పాలక్ పురస్వాని]] |MTV స్పిట్స్‌విల్లా |- |[[జిగ్యాసా సింగ్]] | * తాప్కీ ప్యార్ కి దేవ్ (టీవీ సిరీస్) * నాజర్ (టీవీ సిరీస్) * శక్తి – అస్తిత్వ కే ఎహసాస్ కి |- | rowspan="36" |2015 | rowspan="4" |ఐశ్వర్య శర్మ |''మేరీ దుర్గా'' |- |''ఘుమ్ హై కిసికే ప్యార్ మేయిన్'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 13'' |- |''బిగ్ బాస్ 17'' |- | rowspan="5" |[[షగున్ శర్మ]] |''తు ఆషికి'' |- |''ఇష్క్ పర్ జోర్ నహీ'' |- |''ససురల్ గెండా ఫూల్ 2'' |- |''హార్ఫుల్ మోహిని'' |- |''యే హై చాహతీన్'' |- | rowspan="4" |సనా సయ్యద్ |''దివ్య దృష్టి'' |- |''లాక్ డౌన్ కి లవ్ స్టోరీ'' |- |''గూఢచారి బహు'' |- |''కుండలి భాగ్య'' |- | rowspan="4" |[[కనికా మన్]] |''బాధో బహు'' |- |''గుడ్డన్ తుమ్సే న హో పాయేగా'' |- |''ఫియర్ ఫ్యాక్టర్: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి 12'' |- |''చాంద్ జల్నే లగా'' |- | rowspan="3" |అయేషా సింగ్ |''డోలి అర్మానో కీ'' |- |''జిందగీ అభి బాకీ హై మేరే ఘోస్ట్'' |- |''ఘుమ్ హై కిసికే ప్యార్ మేయిన్'' |- | rowspan="3" |గరిమా పరిహార్ |''మేరే ఆంగ్నే మే'' |- |''రిష్ట లిఖేంగే హమ్ నయా'' |- |''పుష్ప ఇంపాజిబుల్'' |- | rowspan="3" |మల్లికా సింగ్ |''జన్బాజ్ సింద్బాద్'' |- |''రాధాకృష్ణ'' |- |''జై కన్హయ్య లాల్ కీ'' |- | rowspan="3" |క్రిస్సన్ బారెట్టో |''కైసీ యే యారియాన్'' |- |''ససురల్ సిమర్ కా'' |- |''తు ఆషికి'' |- | rowspan="3" |[[భవికా శర్మ]] |''మేడం సర్'' |- |''జిజి మా'' |- |''ఘుమ్ హై కిసికే ప్యార్ మేయిన్'' |- | rowspan="2" |[[డోనాల్ బిష్ట్]] |''ఏక్ దీవానా థా'' |- |''రూప్ - మర్ద్ క నాయ స్వరూప్'' |- |[[ఐషా సింగ్]] |''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్'' |- |[[మోనికా సెహగల్]] |''దోస్తి... యారియా... మన్మర్జియాన్'' |- | rowspan="19" |2016 | rowspan="5" |సృష్టి జైన్ |''సుహాని సి ఏక్ లడ్కీ'' |- |''మేరీ దుర్గా'' |- |''ప్రధాన మైకే చలి జాంగీ'' |- |''హమారీ వలీ శుభవార్త'' |- |''బడే అచ్చే లగ్తే హై 3'' |- | rowspan="3" |దేబత్తమ సహ |''శౌర్య ఔర్ అనోఖి కి కహానీ'' |- |''ఇషారోన్ ఇషారోన్ మే'' |- |''మిథాయ్'' |- | rowspan="3" |తన్వి డోగ్రా |''ఏక్ భ్రమ్...సర్వగుణ సంపన్న'' |- |''జిజి మా'' |- |''పరిణీతి'' |- | rowspan="2" |సమీక్ష జైస్వాల్ |''జిందగీ కి మెహెక్'' |- |''బహు బాగం'' |- | rowspan="2" |[[నియాతి ఫత్నానీ]] |''నాజర్'' |- |''చన్నా మేరేయా'' |- | rowspan="2" |నిధి షా |''తు ఆషికి'' |- |''అనుపమ'' |- |శివాని సర్వే |''జానా నా దిల్ సే దూర్'' |- |షీన్ దాస్ |''పియా అల్బెలా'' |- | rowspan="22" |2017 | rowspan="4" |అంజలి ఆనంద్ |''ధై కిలో ప్రేమ్'' |- |''కుల్ఫీ కుమార్ బజేవాలా'' |- |''భయం కారకం: ఖత్రోన్ కే ఖిలాడి'' |- |''ఝలక్ దిఖ్లా జా 11'' |- | rowspan="3" |కావేరీ ప్రియం |''యే రిష్టే హై ప్యార్ కే'' |- |''జిద్ది దిల్ మానే నా'' |- |''దిల్ దియాన్ గల్లాన్'' |- | rowspan="3" |సర్గున్ కౌర్ లూత్రా |''కాల భైరవ రహస్య'' |- |''తంత్రం'' |- |''యే హై చాహతీన్'' |- | rowspan="2" |[[ఆషి సింగ్]] |''యే ఉన్ దినోన్ కీ బాత్ హై'' |- |''మీట్: బద్లేగి దునియా కి రీత్'' |- | rowspan="3" |నేహా సోలంకి |''సేథ్జీ'' |- |''మాయావి మాలింగ్'' |- |''తిత్లీ'' |- | rowspan="2" |రాధిక ముత్తుకుమార్ |''ససురల్ సిమర్ కా 2'' |- |''క్యా హాల్, మిస్టర్ పాంచల్'' |- |గరిమా అరోరా |''కుంకుం భాగ్య'' |- |వామికా కౌల్ |''తు ఆషికి'' |- | rowspan="3" |రచన మిస్త్రీ |తాప్కీ ప్యార్ కీ 2 |- |బారిస్టర్ బాబు |- |నా ఉమ్రా కీ సీమా హో |- | rowspan="19" |2018 | rowspan="5" |అమన్‌దీప్ సిద్ధూ |''తంత్రం'' |- |''తేరీ మేరీ ఇక్క్ జింద్రీ'' |- |''చోటి సర్దార్ని'' |- |''చష్ని'' |- |''సౌభాగ్యవతి భవ: * నియమం ఔర్ షర్తేన్ లాగు'' |- | rowspan="4" |రియా శర్మ |''పింజారా ఖుబ్సూర్తీ కా'' |- |''కాశీబాయి బాజీరావ్ బల్లాల్'' |- |''బన్ని చౌ హోమ్ డెలివరీ'' |- |''ధ్రువ తార - సమయ్ సది సే పరే'' |- | rowspan="3" |[[ప్రణాలి రాథోడ్]] |''బారిస్టర్ బాబు'' |- |''క్యున్ ఉత్తే దిల్ చోడ్ ఆయే'' |- |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- | rowspan="3" |మేఘా చక్రవర్తి |''కృష్ణ చలి లండన్'' |- |''కాటేలాల్ & సన్స్'' |- |''ఇమ్లీ'' |- | rowspan="3" |అంజలి తత్రారి |''మేరే నాన్న కీ దుల్హన్'' |- |''తేరే బినా జియా జాయే నా'' |- |''వంశజ్'' |- |[[సబా సౌదాగర్]] |ది రీయూనియన్ |- | rowspan="12" |2019 | rowspan="2" |షెహనాజ్ గిల్ |''బిగ్ బాస్ 13'' |- |''ముఝే షాదీ కరోగే'' |- | rowspan="3" |ప్రియాంక చాహర్ చౌదరి |''గాత్బంధన్'' |- |''ఉదారియన్'' |- |''బిగ్ బాస్ 16'' |- | rowspan="2" |ఆలిస్ కౌశిక్ |''పాండ్యా స్టోర్'' |- |''కహాన్ హమ్ కహాన్ తుమ్'' |- | rowspan="2" |[[నిమృత్ కౌర్ అహ్లూవాలియా]] |''చోటి సర్దార్ని'' |- |''బిగ్ బాస్ 16'' |- | rowspan="2" |శృతి శర్మ |''గాత్బంధన్'' |- |''నమక్ ఇస్స్క్ కా'' |- |[[రిషికా సింగ్ చందేల్]] |''CID (భారత టీవీ సిరీస్)'' |- | rowspan="3" |2020 |మదాల్సా శర్మ చక్రవర్తి |''అనుపమ'' |- |స్నేహ జైన్ |''సాథ్ నిభానా సాథియా 2'' |- |ఔరా భట్నాగర్ |''బారిస్టర్ బాబు'' |- | rowspan="14" |2021 |శివంగి ఖేద్కర్ |''మెహందీ హై రచనే వాలీ'' |- | rowspan="1" |కరిష్మా సావంత్ |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |ఆంచల్ గోస్వామి |''రిష్టన్ కా మంఝా (టీవీ సిరీస్)'' |- |ఏతషా సంస్గిరి |''పుణ్యశ్లోకం అహల్యాబాయి'' |- | rowspan="2" |నేహా రానా |''ఇష్క్ పర్ జోర్ నహీ'' |- |''జునూనియాట్'' |- | rowspan="2" |రూపమ్ శర్మ |''మేడం సార్'' |- |''తేరి మేరి డోరియాన్'' |- | rowspan="2" |ఆయుషి ఖురానా |''అజూని'' |- |''ఆంగన్ - ఆప్నో కా'' |- | rowspan="2" |తనీషా మెహతా |''లాగ్ జా గాలే'' |- |''ఇక్ కుడి పంజాబ్ డి'' |- | rowspan="2" |సాయిలీ సలుంఖే |''బోహోత్ ప్యార్ కర్తే హై'' |- |''బాతేన్ కుచ్ అంకహీ సి'' |- | rowspan="15" |2022 |ట్వింకిల్ అరోరా |''ఉదారియన్'' |- | rowspan="2" |సోనాక్షి బాత్రా |''నిమా డెంజోంగ్పా'' |- |''ఉదారియన్'' |- | rowspan="2" |[[అద్రిజా రాయ్]] |''దుర్గా ఔర్ చారు'' |- |''ఇమ్లీ'' |- | rowspan="1" |సుమిత్ సింగ్ |''ఘుమ్ హై కిసికే ప్యార్ మేయిన్'' |- | rowspan="1" |తన్వీ మల్హార |''ముస్కురానే కీ వజః తుమ్ హో'' |- |నిహారిక రాయ్ |''ప్యార్ కా పెహ్లా నామ్: రాధా మోహన్'' |- |కృతికా సింగ్ యాదవ్ |''ప్యార్ కే సాత్ వచన్ ధరంపత్ని'' |- | rowspan="3" |రాచీ శర్మ |''వో తో హై అల్బెలా'' |- |''దుర్గా ఔర్ చారు'' |- |''కుంకుం భాగ్య'' |- | rowspan="2" |[[సమృద్ధి శుక్లా]] |''సావి కి సవారీ'' |- |''యే రిష్తా క్యా కెహ్లతా హై'' |- |సెలెస్టి బైరాగే |''రజ్జో'' |- | rowspan="6" |2023 | rowspan="1" |హిమాన్షి పరాశర్ |''తేరి మేరి డోరియాన్'' |- | rowspan="1" |ప్రియాంషి యాదవ్ |''పాండ్యా స్టోర్'' |- | rowspan="1" |శివికా పాఠక్ |''అగ్నిసాక్షి...ఏక్ సంఝౌతా'' |- | rowspan="1" |ఆస్తా శర్మ |''నీర్జా - ఏక్ నయీ పెహచాన్'' |- | rowspan="1" |ప్రాచీ హడా |''తేరి మేరి డోరియాన్'' |- | rowspan="1" |ఇషా శర్మ |''పష్మిన్నా – ధాగే మొహబ్బత్ కే'' |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:భారతీయ టెలివిజన్ నటీమణులు]] ntir1cxbg7awhm8ql7dpw25im57uilc 0 397718 4594710 4464010 2025-06-29T03:20:51Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594710 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = | alt = | caption = | birth_place = లాస్ ఏంజిల్స్, కాలిఫోర్నియా | education = [[కొలంబియా యూనివర్శిటీ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్]] | alma_mater = [[కాలిఫోర్నియా స్టేట్ యూనివర్శిటీ, నార్త్‌రిడ్జ్]] | occupation = {{hlist|దర్శకురాలు|నిర్మాత}} | years_active = | notable_works = {{Unbulleted list |''[[సెయింట్. లూయిస్ సూపర్మ్యాన్]]'' |''[[ఏ సూటబుల్ గర్ల్ (చిత్రం)|ఏ సూటబుల్ గర్ల్]]'' |''[[ఇండియన్ మ్యాచ్ మేకింగ్]]'' }} | spouse = క్రిస్టియన్ మగాళ్స్ | father = [[జాగ్ ముంధ్రా]] }} '''స్మృతి ముంధ్రా''' లాస్ ఏంజెల్స్‌లో ఉన్న అమెరికన్ ఫిల్మ్ మేకర్. ఆమె నిర్మాణ సంస్థ, మెరాల్టా ఫిల్మ్స్, డాక్యుమెంటరీ సినిమాలు, నాన్-ఫిక్షన్ కంటెంట్‌లో ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది. ముంధ్రా తన మొదటి ఫీచర్ డాక్యుమెంటరీ చిత్రం ''ఎ సూటబుల్ గర్ల్'' కోసం 2017 ట్రిబెకా ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ఆల్బర్ట్ మేస్లెస్ న్యూ డాక్యుమెంటరీ డైరెక్టర్ అవార్డును ఆమె సహ-దర్శకురాలు సరితా ఖురానాతో కలిసి గెలుచుకుంది. <ref>{{Cite web|date=19 April 2017|title=Directors use film to speak on social issues at 2017 Tribeca Film Festival|url=https://www.nbcnews.com/news/asian-america/directors-use-film-speak-social-issues-2017-tribeca-film-festival-n747576|access-date=20 July 2020|website=NBC News|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|date=28 April 2017|title=Award-Winning Desi Directors Tackle Arranged Marriage Stigma in 'A Suitable Girl'|url=https://www.colorlines.com/articles/award-winning-desi-directors-tackle-arranged-marriage-stigma-suitable-girl|access-date=20 July 2020|website=www.colorlines.com|language=en}}</ref> [[నెట్‌ఫ్లిక్స్]] యొక్క అసలైన రియాలిటీ టీవీ సిరీస్, ''ఇండియన్ మ్యాచ్ మేకింగ్'' యొక్క ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్, సృష్టికర్త కూడా ముంద్రా. 2020లో, ఆమె ''సెయింట్ లూయిస్ సూపర్‌మ్యాన్'' (2019) చిత్రానికి ఉత్తమ డాక్యుమెంటరీ షార్ట్ సబ్జెక్ట్‌గా అకాడమీ అవార్డుకు ఎంపికైంది. == జీవిత చరిత్ర == === ప్రారంభ జీవితం, విద్య === ముంధ్రా కాలిఫోర్నియాలోని లాస్ ఏంజిల్స్‌లో జన్మించింది, లాస్ ఏంజిల్స్, [[ముంబై|భారతదేశంలోని ముంబై]] మధ్య పెరిగారు. ఆమె తండ్రి జగ్ ముంద్రా కూడా సినిమా నిర్మాత. ఆమె పుట్టకముందే, ఆమె తల్లిదండ్రులు లాస్ ఏంజిల్స్‌లోని కల్వర్ సిటీలో ఒకే స్క్రీన్‌ని అద్దెకు తీసుకున్నారు, యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో బాలీవుడ్ చిత్రాల మొదటి ప్రదర్శనకారులు అయ్యారు. <ref>{{Cite web|last=Lim|first=Woojin|date=15 July 2020|title=Storytelling Without a Script: Interview with Smriti Mundhra|url=https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/|access-date=20 July 2020|website=Harvard Political Review|language=en-US|archive-date=21 జూలై 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721011328/https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/|url-status=dead}}</ref> ముంద్రా 2010లో కాలిఫోర్నియా స్టేట్ యూనివర్శిటీ, నార్త్‌రిడ్జ్ నుండి ఇంగ్లీష్‌లో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ (BA), కొలంబియా యూనివర్శిటీ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్‌లో ఫిల్మ్‌లో మాస్టర్స్ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ (MFA) డిగ్రీని పొందింది <ref>{{Cite web|title=Smriti Mundhra|url=https://arts.columbia.edu/profiles/smriti-mundhra|access-date=21 July 2020|website=Columbia - School of the Arts|language=en}}</ref> ఆ తర్వాత, ముంద్రా తన డాక్యుమెంటరీ దర్శకత్వ తొలి చిత్రం, ''ఎ సూటబుల్ గర్ల్'' నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించడానికి ముంబైకి వెళ్లింది. == కెరీర్ == ముంధ్రా తన యుక్తవయస్సులో చలనచిత్రంలో పనిచేయడం ప్రారంభించింది. <ref>{{Cite web|last=Lim|first=Woojin|date=15 July 2020|title=Storytelling Without a Script: Interview with Smriti Mundhra|url=https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/|access-date=20 July 2020|website=Harvard Political Review|language=en-US|archive-date=21 జూలై 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721011328/https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/|url-status=dead}}</ref> ఆమె కోయెన్ బ్రదర్స్ ' ''ది మ్యాన్ హూ వాజ్ నాట్ దేర్'', ''ఓ బ్రదర్, వేర్ ఆర్ట్ యు?'' అలాగే స్పైక్ జోన్జ్ యొక్క ''బీయింగ్ జాన్ మల్కోవిచ్ .'' ఆమె నీల్ లాబ్యూట్ యొక్క నర్స్ బెట్టీలో ప్రొడక్షన్ అసిస్టెంట్‌గా కూడా పనిచేసింది. <ref>{{Cite web|title=Smriti Mundhra|url=http://www.imdb.com/name/nm0612731/|access-date=20 July 2020|website=IMDb}}</ref> తర్వాత, ఆమె మార్క్ వెబ్బర్ <ref>{{Cite web|last=Rooney|first=David|date=12 May 2003|title=Bomb the System|url=https://variety.com/2003/film/reviews/bomb-the-system-1200541771/|access-date=20 July 2020|website=Variety|language=en}}</ref> నటించిన ''బాంబ్ ది సిస్టమ్‌ను'' నిర్మించింది, అది ఉత్తమ మొదటి ఫీచర్ అవార్డుకు ఇండిపెండెంట్ స్పిరిట్ అవార్డుకు ఎంపికైంది. <ref>{{Citation|title=Bomb the System - IMDb|url=http://www.imdb.com/title/tt0337585/awards|access-date=20 July 2020}}</ref> 2005లో, ఆమె ఎల్ఎ యొక్క నీటి సరఫరాపై తీవ్రవాద దాడి తర్వాత కలిసి మూడు సెట్ల నివాసితుల గురించి ''వాటర్‌బోర్న్‌ను'' నిర్మించింది. ఆ సంవత్సరం SXSW ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ''వాటర్‌బోర్న్'' స్పెషల్ ఆడియన్స్ అవార్డును అందుకుంది. <ref>{{Cite web|title=Tribeca 2017 Women Directors: Meet Smriti Mundhra and Sarita Khurana— "A Suitable Girl"|url=https://womenandhollywood.com/tribeca-2017-women-directors-meet-smriti-mundhra-and-sarita-khurana-a-suitable-girl-6708f9a1f853/|access-date=20 July 2020|website=womenandhollywood.com|language=en-US|archive-date=25 జనవరి 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200125014342/https://womenandhollywood.com/tribeca-2017-women-directors-meet-smriti-mundhra-and-sarita-khurana-a-suitable-girl-6708f9a1f853/|url-status=dead}}</ref> ''వాటర్‌బోర్న్'' తర్వాత, ముంద్రా తనూజ్ చోప్రా యొక్క ''పంచింగ్ ఎట్ ది సన్ చిత్రాన్ని'' నిర్మించింది. 2006 సన్‌డాన్స్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ''పంచింగ్ ఎట్ ది సన్'' ప్రీమియర్ చేయబడింది, ఇది ట్రిబెకా ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో అధికారిక ఎంపిక, శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో ఇంటర్నేషనల్ ఏషియన్ అమెరికన్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో గ్రాండ్ జ్యూరీ ప్రైజ్‌ని గెలుచుకుంది. <ref>{{Cite web|title=Punching at the Sun|url=http://www.chopsfilms.com/punching-at-the-sun|access-date=20 July 2020|website=Chops Films|language=en-US|archive-date=21 జూలై 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721060934/http://www.chopsfilms.com/punching-at-the-sun|url-status=dead}}</ref> కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి గ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తి చేసిన వెంటనే, ముంద్రా, కొలంబియా పూర్వ విద్యార్థి సరితా ఖురానాతో కలిసి ''ఎ సూటబుల్ గర్ల్'' చిత్రీకరణ ప్రారంభించడానికి ముంబైకి వెళ్లారు. ఈ చిత్రం 2017లో ట్రిబెకా ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ప్రదర్శించబడింది <ref>{{Cite web|date=27 October 2017|title=Heart of the Matter|url=https://indianexpress.com/article/lifestyle/art-and-culture/a-suitable-girl-vikram-seth-heart-of-the-matter-5-4908152/|access-date=21 July 2020|website=The Indian Express|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/reviews/here-comes-the-bride/article29415191.ece|title='Ready or Not' review: Here comes the bride|last=Cornelious|first=Deborah|date=14 September 2019|work=The Hindu|access-date=21 July 2020|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> <ref>{{Cite web|date=18 April 2017|title='A Suitable Girl' Doc Explores Arranged Marriage in India (Exclusive Video)|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/a-suitable-girl-doc-explores-arranged-marriage-india-video-995096|access-date=21 July 2020|website=The Hollywood Reporter|language=en}}</ref> 2018లో, [[ప్రియాంక చోప్రా|ప్రియాంక చోప్రా జోనాస్]] నటించిన బంబుల్ ఇండియా లాంచ్ కోసం "ఈక్వల్ నాట్ లూస్" అనే ప్రకటన ప్రచారానికి ఆమె దర్శకత్వం వహించారు. <ref>{{Cite web|date=31 January 2020|title=Indian-American filmmakers Smriti Mundhra and Sami Khan win Oscar nominations for "St. Louis Superman", an American tale|url=https://www.cnbctv18.com/buzz/indian-american-filmmakers-smriti-mundhra-and-sami-khan-win-oscar-nominations-for-st-louis-superman-an-american-tale-5178181.htm|access-date=21 July 2020|website=cnbctv18.com|language=en-US}}</ref> ముంధ్రా DOC NYC యొక్క 40 అండర్ 40 ఫిల్మ్‌మేకర్స్‌గా ఎంపికైంది. <ref>{{Cite web|date=17 October 2018|title=DOC NYC ANNOUNCES INAUGURAL "40 UNDER 40" LIST|url=https://www.docnyc.net/featured/inaugural-40-under-40-list/|access-date=21 July 2020|website=DOCNYC|language=en-US}}</ref> ముంద్రా సమీ ఖాన్‌తో కలిసి ''సెయింట్ లూయిస్ సూపర్‌మ్యాన్'' అనే చిన్న డాక్యుమెంటరీకి దర్శకత్వం వహించి నిర్మించారు. ముంధ్రా, ఖాన్, పోహ్ సి టెంగ్ నిర్మించిన ఈ చిత్రం, మాజీ ఫెర్గూసన్ కార్యకర్త, యుద్ధ రాపర్, రాష్ట్ర ప్రతినిధి బ్రూస్ ఫ్రాంక్స్ జూనియర్ తన సంఘం కోసం ఒక క్లిష్టమైన బిల్లును ఆమోదించడానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు అతనిని అనుసరిస్తుంది. <ref>{{Cite web|last=Stevenson|first=Samantha|date=13 January 2020|title='St. Louis Superman,' documentary about Ferguson activist and politician Bruce Franks Jr., among 2020 Oscar nominees|url=https://www.stlmag.com/api/content/6f73bdcc-3620-11ea-a9a9-1244d5f7c7c6/|access-date=21 July 2020|website=www.stlmag.com|language=en-us}}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ఇది అల్ జజీరా ఇంగ్లీష్ <ref>{{Cite web|date=13 January 2020|title='St. Louis Superman' film featuring Bruce Franks, Jr. nominated for a 2020 Oscar|url=https://fox2now.com/news/film-featuring-bruce-franks-jr-nominated-for-a-2020-oscar/|access-date=21 July 2020|website=FOX 2|language=en-US|archive-date=21 జూలై 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721021714/https://fox2now.com/news/film-featuring-bruce-franks-jr-nominated-for-a-2020-oscar/|url-status=dead}}</ref> చే ప్రారంభించబడింది, 2019లో ట్రిబెకా ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ప్రదర్శించబడింది, అక్కడ దీనికి ప్రత్యేక జ్యూరీ ప్రస్తావన లభించింది. <ref>{{Cite web|date=2 May 2019|title=Here are the Winners of the 2019 Tribeca Film Festival's Juried Awards|url=https://tribecafilm.com/news/tribeca-film-festival-2019-jury-awards-winners|access-date=21 July 2020|website=Tribeca}}</ref> ఇది ఎంటివి యొక్క కొత్త డాక్యుమెంటరీ బ్యానర్, ఎంటివి డాక్యుమెంటరీ ఫిల్మ్స్ ద్వారా పొందిన మొదటి లఘు డాక్యుమెంటరీగా షీలా నెవిన్స్ హెల్మ్ చేయబడింది. <ref>{{Cite web|date=25 July 2019|title=MTV Documentary Films Unveils '17 Blocks' and 'St. Louis Superman'|url=https://www.thewrap.com/sheila-nevins-mtv-documentary-unit-unveils-first-two-films-17-blocks-and-st-louis-superman/|access-date=21 July 2020|website=TheWrap|language=en-US}}</ref> 2020లో, ''సెయింట్ లూయిస్ సూపర్‌మ్యాన్'' ఉత్తమ డాక్యుమెంటరీ షార్ట్ ఫిల్మ్ విభాగంలో [[92వ అకాడమీ పురస్కారాలు|92వ అకాడమీ అవార్డుకు]] నామినేట్ చేయబడింది. <ref>{{Cite web|title=Oscar Nominations 2021: The Complete List &#124; 93rd Academy Awards|url=https://oscar.go.com/nominees/documentary-short/documentary-short-st-louis-superman|access-date=21 July 2020|website=oscar.go.com}}</ref> [[నెట్‌ఫ్లిక్స్]] యొక్క అసలైన రియాలిటీ టీవీ సిరీస్, ''ఇండియన్ మ్యాచ్ మేకింగ్'' యొక్క ఎగ్జిక్యూటివ్ ప్రొడ్యూసర్, సృష్టికర్త కూడా ముంద్రా. <ref>{{Cite web|last=Menon|first=Radhika|date=16 July 2020|title='Indian Matchmaking' Creator Smriti Mundhra Puts A Spotlight On The Marriage Industrial Complex of the South Asian Diaspora|url=https://decider.com/2020/07/16/smriti-mundhra-indian-matchmaking-interview/|access-date=21 July 2020|website=Decider|language=en-US}}</ref> <ref>{{Cite web|date=20 July 2020|title=Indian Matchmaking's Sima "Aunty" and filmmaker Smriti Mundhra talk modern-day arranged marriages, astrology, and more|url=https://www.vogue.in/culture-and-living/content/netflix-indian-matchmaking-sima-aunty-smriti-mundhra-on-arranged-marriage-astrology|access-date=21 July 2020|website=Vogue India|language=en-IN}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Wagmeister|first=Elizabeth|date=23 June 2020|title=Netflix Orders Unscripted Indian Matchmaking Series and Autism Dating Show (EXCLUSIVE)|url=https://variety.com/2020/tv/news/netflix-dating-shows-indian-matchmaking-love-on-the-spectrum-1234646974/|access-date=21 July 2020|website=Variety|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|date=10 July 2020|title='Indian Matchmaking': TV Review|url=https://www.hollywoodreporter.com/review/indian-matchmaking-review-1302712|access-date=21 July 2020|website=The Hollywood Reporter|language=en}}</ref> == వ్యక్తిగత జీవితం == ముంధ్రా ఎమ్మీ-నామినేట్ చేయబడిన స్క్రీన్ రైటర్ క్రిస్టియన్ మగల్హేస్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు, వారు తమ ఇద్దరు పిల్లలతో కాలిఫోర్నియాలోని లాస్ ఏంజిల్స్‌లో నివసిస్తున్నారు. <ref>{{Cite web|title=Alumni Directed 'St. Louis Superman' Picked up by Legendary Producer Sheila Nevins and MTV|url=https://arts.columbia.edu/news/alumni-directed-st-louis-superman-picked-legendary-producer-sheila-nevins-and-mtv|access-date=21 July 2020|website=Columbia - School of the Arts|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|date=21 April 2017|title='A Suitable Girl' Will Challenge Everything You Thought You Knew About Arranged Marriage|url=https://www.bustle.com/p/a-suitable-girl-will-challenge-everything-you-thought-you-knew-about-arranged-marriage-52295|access-date=21 July 2020|website=Bustle|language=en}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} [[వర్గం:హిందీ సినిమా రచయితలు]] [[వర్గం:హిందీ సినిమా దర్శకులు]] [[వర్గం:హిందీ సినిమా నిర్మాతలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1980 జననాలు]] 1b30pdyznb5dw7xyvyw27oh985iim3o 0 398182 4594726 4222000 2025-06-29T04:50:50Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి]] పేజీని [[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] కు తరలించారు 4222000 wikitext text/x-wiki {{Infobox Indian politician | name = మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి | image = | caption = | office = [[రాజ్యసభ సభ్యుడు]] | birth_date = 1965 | birth_place = [[చెన్నైయ్యగారిపల్లె|చెన్నైయ్యగారిపల్లె గ్రామం]], [[నందలూరు మండలం]], [[కడప జిల్లా]], [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రం | death_date = | death_place = | predecessor = [[సీ.ఎం.రమేష్]] | successor = | constituency = | term_start = 3 ఏప్రిల్ 2024 - ప్రస్తుతం | residence = | nationality = {{IND}} | parents= మేడా రామకృష్ణారెడ్డి, లక్ష్మినరసమ్మ |spouse = | children = | Official Status = రాజకీయ నాయకుడు, వ్యాపారవేత్త |party = [[వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ]] |otherparty = |relatives =[[మేడా వెంకట మల్లికార్జునరెడ్డి]] (సోదరుడు) }}'''మేడా రఘునాథ్‌ రెడ్డి''' [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రానికి చెందిన వ్యాపారవేత్త, [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయనను 2024 ఫిబ్రవరి 8న [[వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|వైసీపీ]] రాజ్యసభ అభ్యర్థిగా ప్రకటించింది.<ref name="రాజ్యసభ అభ్యర్థుల ఎంపిక.. జగన్ వ్యూహం ఇదేనా?">{{cite news |last1=Bigtv |title=రాజ్యసభ అభ్యర్థుల ఎంపిక.. జగన్ వ్యూహం ఇదేనా? |url=https://www.bigtvlive.com/andhra-pradesh/ycp-finalizes-rajya-sabha-candidates-reasons-behind-their-selection-by-cm-jagan.html |accessdate=9 February 2024 |date=8 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240209060057/https://www.ntnews.com/andhrapradesh-news/ycp-has-finalized-the-names-of-rajya-sabha-candidates-in-ap-1466374 |archivedate=9 February 2024}}</ref><ref name="ఏపీలో రాజ్యసభ అభ్యర్థుల పేర్లను ఖరారు చేసిన వైసీపీ">{{cite news |last1=Namaste Telangana |first1= |title=ఏపీలో రాజ్యసభ అభ్యర్థుల పేర్లను ఖరారు చేసిన వైసీపీ |url=https://www.ntnews.com/andhrapradesh-news/ycp-has-finalized-the-names-of-rajya-sabha-candidates-in-ap-1466374 |accessdate=9 February 2024 |work= |date=8 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240209060057/https://www.ntnews.com/andhrapradesh-news/ycp-has-finalized-the-names-of-rajya-sabha-candidates-in-ap-1466374 |archivedate=9 February 2024 |language=te-IN}}</ref><ref name="వైఎస్సార్‌సీపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థులు వీరే.. మూడో స్థానానికి కూడా పోటీతో ఎన్నికలు రసవత్తరం">{{cite news |last1=Zee News Telugu |title=వైఎస్సార్‌సీపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థులు వీరే.. మూడో స్థానానికి కూడా పోటీతో ఎన్నికలు రసవత్తరం |url=https://zeenews.india.com/telugu/ap/ys-jagan-announced-yv-subba-reddy-golla-babu-rao-meda-raghunath-reddy-as-rajya-sabha-candidates-rv-123032 |accessdate=9 February 2024 |date=8 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240209060855/https://zeenews.india.com/telugu/ap/ys-jagan-announced-yv-subba-reddy-golla-babu-rao-meda-raghunath-reddy-as-rajya-sabha-candidates-rv-123032 |archivedate=9 February 2024 |language=te}}</ref> ==జననం, విద్యాభాస్యం== మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి 1965లో [[ఆంధ్రప్రదేశ్|ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం]], [[కడప జిల్లా|కడప జిల్లా ]], [[నందలూరు మండలం]], [[చెన్నైయ్యగారిపల్లె|చెన్నైయ్యగారిపల్లె గ్రామంలో]] మేడా రామకృష్ణారెడ్డి, లక్ష్మినరసమ్మ దంపతులకు జన్మించాడు. ఆయన టంగుటూరులో డిగ్రీ పూర్తి చేశాడు.<ref name="రాజ్యసభ పోటీలో ముగ్గురు అభ్యర్థులు వీరే..">{{cite news |last1=Sakshi |title=రాజ్యసభ పోటీలో ముగ్గురు అభ్యర్థులు వీరే.. |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/ysrcp-anounced-three-rajya-sabha-members-1946787 |accessdate=9 February 2024 |work= |date=8 February 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240209061101/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/ysrcp-anounced-three-rajya-sabha-members-1946787 |archivedate=9 February 2024 |language=te}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కడప జిల్లా రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:వైఎస్‌ఆర్ జిల్లా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:వై.యస్.ఆర్. కాంగ్రెస్ పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] q80ti6mbqtmfjn52avsjnhrsihxatnr 0 400893 4594692 4593756 2025-06-29T02:04:02Z Muralikrishna m 106628 /* ఎన్నికైన సభ్యులు */ 4594692 wikitext text/x-wiki 2017 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు భారతదేశంలోని ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ప్రభుత్వాన్ని ఎన్నుకోవడానికి 2017 ఫిబ్రవరి 11 నుండి మార్చి 8 వరకు 7 దశల్లో ఎన్నికలు జరిగాయి. 2012 ఎన్నికల్లో 59.40% ఓటింగ్‌తో పోలిస్తే ఈ ఎన్నికల్లో 61.11% ఓటింగ్ నమోదైంది. [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (బిజెపి) ఎన్నికలకు ముందు ముఖ్యమంత్రి అభ్యర్థిని ప్రకటించనప్పటికీ 325 సీట్లలో మూడు వంతుల మెజారిటీతో విజయం సాధించింది. యోగి ఆదిత్యనాథ్ ను 18 మార్చి 2017న  ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా, ఉప ముఖ్యమంత్రులుగా కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య , దినేష్ శర్మలను బీజేపీ అధిష్టానం నియమించారు. == ఫలితం == మొత్తం 403 శాసనసభ స్థానాలకు ఎన్నికల ఫలితాలు 11 మార్చి 2017న ప్రకటించబడ్డాయి<ref>{{cite web|title=UP Assembly Election Results 2017 &#124; Election Winners &#124; Election Results Live Update UP &#124; Indian National Congress &#124; Bahujan samaj party &#124; BJP &#124; bhartiya janta party &#124; Samajwadi Party &#124; Onmanorama|url=http://election.onmanorama.com/en/up-assembly-elections-2017.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170312054739/http://election.onmanorama.com/en/up-assembly-elections-2017.html|archive-date=12 March 2017|access-date=14 March 2017|website=Election.onmanorama.com}}</ref><ref name="ECI_2017">{{cite web|title=Uttar Pradesh General Legislative Election 2017 - Uttar Pradesh - Election Commission of India|url=https://eci.gov.in/files/file/3471-uttar-pradesh-general-legislative-election-2017/|access-date=4 September 2021}}</ref> {| class="wikitable" |+← సారాంశం 11 ఫిబ్రవరి - 8 మార్చి 2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల ఫలితాలు<ref>{{cite web|title=Election Commission of India- State Election, 2017 to the Legislative Assembly Of Uttar Pradesh|url=http://eci.nic.in/eci_main/archiveofge2017/UP/05.Performance%20of%20Political%20Parties.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20170919032532/http://eci.nic.in/eci_main/archiveofge2017/UP/05.Performance%20of%20Political%20Parties.pdf|archive-date=19 September 2017|access-date=9 March 2021|website=eci.nic.in}}</ref> | colspan="8" |[[File:Uttar_Pradesh_Assemby_Election_2017_Seats_Diagram.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Uttar_Pradesh_Assemby_Election_2017_Seats_Diagram.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |పార్టీ ! colspan="3" |జనాదరణ పొందిన ఓటు ! colspan="3" |అభ్యర్థులు |- !ఓట్లు !'''%''' !'''±''' pp !పోటీ చేశారు !గెలిచింది !'''+/-''' |- | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (బిజెపి) |3,44,03,299 |39.67% |24.7% |384 |312 |265 |- | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] (BSP) |1,92,81,340 |22.23% |3.7% |403 |19 |61 |- | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]] (SP) |1,89,23,769 |21.82% |7.7% |311 |47 |177 |- | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] (INC) |54,16,540 |6.25% |5.4% |114 |7 |21 |- | |స్వతంత్రులు (IND) |22,29,453 |2.57% |1.5% |1462 |3 |11 |- | |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌|రాష్ట్రీయ లోక్ దళ్]] (RLD) |15,45,811 |1.78% |0.55% |277 |1 |8 |- | |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|అప్నా దళ్ (సోనేలాల్)]] (ADAL) |8,51,336 |0.98% |0.98% |11 |9 |9 |- | |[[సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ]] (SBSP) |6,07,911 |0.70% |0.07% |8 |4 |4 |- | |నిర్బల్ ఇండియన్ శోషిత్ హమారా ఆమ్ దల్ (నిషాద్) |5,40,539 |0.62% |0.6% |72 |1 |1 |- | |[[పీస్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] (PECP) |2,27,998 |0.26% |2.0% |68 |0 |4 |- | |[[ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్|ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్-ఇ-ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్]] (AIMIM) |2,04,142 |0.24% | |38 |0 | |- | |[[లోక్‌దళ్|లోక్‌దల్]] (LD) |1,81,704 |0.21% |0.1% |81 |0 | |- | |[[బహుజన్ ముక్తి పార్టీ]] (BMUP) |1,52,838 |0.18% |0.2% |182 |0 | |- | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] (CPI) |1,38,764 |0.16% | |68 |0 | |- | |[[మహాన్ దళ్]] (MD) |96,087 |0.11% |0.8% |14 |0 | |- | |[[శివసేన]] (SS) |88,595 |0.10% |0.07% |57 |0 | |- | |ఇతర పార్టీలు |1,080,555 |1.25% |7.3% |1,643 |0 |3 |- | |పైవేవీ కాదు (నోటా) |7,57,643 |0.87% |0.9% | colspan="3" | - |- | colspan="7" | |- | colspan="2" |మొత్తం |86,728,324 |100.00 | colspan="2" | |403 |± 0 |- ! colspan="9" | |- | colspan="2" |చెల్లుబాటు అయ్యే ఓట్లు |8,67,28,324 |99.97 | colspan="4" rowspan="5" | |- | colspan="2" |చెల్లని ఓట్లు |27,175 |0.03 |- | colspan="2" |'''వేసిన ఓట్లు / ఓటింగ్ శాతం''' |'''8,67,55,499''' |'''61.24''' |- | colspan="2" |నిరాకరణలు |5,49,08,147 |38.76 |- | colspan="2" |'''నమోదైన ఓటర్లు''' |'''14,16,63,646''' |} ==ఎన్నికైన సభ్యులు== {| class="wikitable sortable" |+ఫలితాలు ! rowఎస్పీan="2" |S. No. ! rowఎస్పీan="2" |నియోజకవర్గం ! colఎస్పీan="3" |విజేత ! colఎస్పీan="3" |ద్వితియ విజేత ! rowఎస్పీan="2" |మార్జిన్ |- !అభ్యర్థి !పార్టీ !ఓట్లు !అభ్యర్థి !పార్టీ !ఓట్లు |- | colఎస్పీan="9" |'''సహరాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |1 |బేహట్ |నరేష్ సైనీ |కాంగ్రెస్ |97035 |మహావీర్ సింగ్ రాణా |బీజేపీ |71449 |25586 |- |2 |నకూర్ |ధరమ్ సింగ్ సైనీ |బీజేపీ |94375 |ఇమ్రాన్ మసూద్ |కాంగ్రెస్ |90318 |4057 |- |3 |సహరన్‌పూర్ నగర్ |సంజయ్ గార్గ్ |ఎస్పీ |127210 |రాజీవ్ గుంబర్ |బీజేపీ |122574 |4636 |- |4 |సహరాన్‌పూర్ |మసూద్ అక్తర్ |కాంగ్రెస్ |87689 |జగ్‌పాల్ సింగ్ |బిఎస్పీ |75365 |12324 |- |5 |దేవబంద్ |బ్రిజేష్ సింగ్ |బీజేపీ |102244 |మజిద్ అలీ |బిఎస్పీ |72844 |29400 |- |6 |రాంపూర్ మణిహరన్ (SC) |దేవేంద్ర కుమార్ నిమ్ |బీజేపీ |76465 |రవీందర్ కుమార్ మోలు |బిఎస్పీ |75870 |595 |- |7 |గంగోహ్ |ప్రదీప్ కుమార్ |బీజేపీ |99446 |నౌమాన్ మసూద్ |కాంగ్రెస్ |61418 |38028 |- | colఎస్పీan="9" |'''షామ్లీ జిల్లా''' |- |8 |కైరానా |[[నహిద్ హసన్]] |ఎస్పీ |98830 |మృగాంక సింగ్ |బీజేపీ |77668 |21162 |- |9 |థానా భవన్ |సురేష్ రాణా |బీజేపీ |90995 |అబ్దుల్ వారిష్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |74178 |16817 |- |10 |షామ్లీ |తేజేంద్ర నిర్వాల్ |బీజేపీ |70085 |పంకజ్ కుమార్ మాలిక్ |కాంగ్రెస్ |40365 |29720 |- | colఎస్పీan="9" |'''ముజఫర్‌నగర్ జిల్లా''' |- |11 |బుధాన |ఉమేష్ మాలిక్ |బీజేపీ |97781 |ప్రమోద్ త్యాగి |ఎస్పీ |84580 |13201 |- |12 |చార్తావాల్ |విజయ్ కుమార్ కశ్యప్ |బీజేపీ |82046 |ముఖేష్ కుమార్ చౌదరి |ఎస్పీ |58815 |23231 |- |13 |పుర్ఖాజీ (SC) |ప్రమోద్ ఉత్వాల్ |బీజేపీ |77491 |దీపక్ కుమార్ |కాంగ్రెస్ |66238 |11253 |- |14 |ముజఫర్‌నగర్ |కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |97838 |గౌరవ్ స్వరూప్ బన్సాల్ |ఎస్పీ |87134 |10704 |- |15 |ఖతౌలీ |విక్రమ్ సింగ్ సైనీ |బీజేపీ |94771 |చందన్ చౌహాన్ |ఎస్పీ |63397 |31374 |- |16 |మీరాపూర్ |అవతార్ సింగ్ భదానా |బీజేపీ |69035 |లియాకత్ అలీ |ఎస్పీ |68842 |193 |- | colఎస్పీan="9" |'''బిజ్నోర్ జిల్లా''' |- |17 |నజీబాబాద్ |తస్లీమ్ |ఎస్పీ |81082 |రాజీవ్ కుమార్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |79080 |2002 |- |18 |నగీనా (SC) |మనోజ్ కుమార్ పరాస్ |ఎస్పీ |77145 |[[ఓంవతి దేవి]] |బీజేపీ |69178 |7967 |- |19 |బర్హాపూర్ |కున్వర్ సుశాంత్ సింగ్ |బీజేపీ |78744 |హుస్సేన్ అహ్మద్ |కాంగ్రెస్ |68920 |9824 |- |20 |ధాంపూర్ |అశోక్ కుమార్ రాణా |బీజేపీ |82169 |ఠాకూర్ మూల్ చంద్ చౌహాన్ |ఎస్పీ |64305 |17864 |- |21 |నెహ్తార్ (SC) |ఓం కుమార్ |బీజేపీ |76644 |మున్నాలాల్ ప్రేమి |కాంగ్రెస్ |53493 |23151 |- |22 |బిజ్నోర్ |సుచి |బీజేపీ |105548 |రుచి వీర |ఎస్పీ |78267 |27281 |- |23 |చాంద్‌పూర్ |కమలేష్ సైనీ |బీజేపీ |92345 |మహ్మద్ ఇక్బాల్ |బిఎస్పీ |56696 |35649 |- |24 |నూర్పూర్ |లోకేంద్ర సింగ్ |బీజేపీ |79172 |నయీమ్ ఉల్ హసన్ |ఎస్పీ |66436 |12736 |- | colఎస్పీan="9" |'''మొరాదాబాద్ జిల్లా''' |- |25 |కాంత్ |రాజేష్ కుమార్ సింగ్ |బీజేపీ |76307 |అనీస్ ఉర్ రెహ్మాన్ |ఎస్పీ |73959 |2348 |- |26 |ఠాకూర్ద్వారా |నవాబ్ జాన్ |ఎస్పీ |107865 |రాజ్‌పాల్ సింగ్ చౌహాన్ |బీజేపీ |94456 |13409 |- |27 |మొరాదాబాద్ రూరల్ |హాజీ ఇక్రమ్ ఖురేషీ |ఎస్పీ |97916 |హరి ఓం శర్మ |బీజేపీ |69135 |28781 |- |28 |మొరాదాబాద్ నగర్ |రితేష్ కుమార్ గుప్తా |బీజేపీ |123467 |మహ్మద్ యూసుఫ్ అన్సారీ |ఎస్పీ |120274 |3193 |- |29 |కుందర్కి |మహ్మద్ రిజ్వాన్ |ఎస్పీ |110561 |[[ఠాకూర్ రాంవీర్ సింగ్]] |బీజేపీ |99740 |10821 |- |30 |బిలారి |మొహమ్మద్ ఫహీమ్ |ఎస్పీ |85682 |సురేష్ సైనీ |బీజేపీ |72241 |13441 |- | colఎస్పీan="9" |'''సంభాల్ జిల్లా''' |- |31 |చందౌసి (SC) |గులాబ్ దేవి |బీజేపీ |104806 |విమేష్ కుమారి |కాంగ్రెస్ |59337 |45469 |- |32 |అస్మోలి |పింకీ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |97610 |నరేంద్ర సింగ్ |బీజేపీ |76484 |21126 |- |33 |సంభాల్ |ఇక్బాల్ మెహమూద్ |ఎస్పీ |79248 |[[జియా ఉర్ రెహమాన్ బార్క్]] |AIMIM |60426 |18822 |- | colఎస్పీan="9" |'''రాంపూర్ జిల్లా''' |- |34 |సువార్ |అబ్దుల్లా ఆజం ఖాన్ |ఎస్పీ |106443 |లక్ష్మీ సైనీ |బీజేపీ |53347 |53096 |- |35 |చమ్రావా |నసీర్ అహ్మద్ ఖాన్ |ఎస్పీ |87400 |అలీ యూసుఫ్ అలీ |బిఎస్పీ |53024 |34376 |- |36 |బిలాస్పూర్ |బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్ |బీజేపీ |99100 |సంజయ్ కపూర్ |కాంగ్రెస్ |76741 |22359 |- |37 |రాంపూర్ |మహ్మద్ ఆజం ఖాన్ |ఎస్పీ |102100 |శివ బహదూర్ సక్సేనా |బీజేపీ |55258 |46842 |- |38 |మిలక్ (SC) |రాజబాల |బీజేపీ |89861 |విజయ్ సింగ్ |ఎస్పీ |73194 |16667 |- | colఎస్పీan="9" |'''అమ్రోహా జిల్లా''' |- |39 |ధనౌర (SC) |రాజీవ్ తరరా |బీజేపీ |102943 |జగ్రామ్ సింగ్ |ఎస్పీ |64714 |38229 |- |40 |నౌగవాన్ సాదత్ |చేతన్ చౌహాన్ |బీజేపీ |97030 |జావేద్ అబ్బాస్ |ఎస్పీ |76382 |20648 |- |41 |అమ్రోహా |మెహబూబ్ అలీ |ఎస్పీ |74713 |నౌషాద్ అలీ |బిఎస్పీ |59671 |15042 |- |42 |హసన్పూర్ |మహేందర్ సింగ్ ఖడక్వంశీ |బీజేపీ |111269 |కమల్ అక్తర్ |ఎస్పీ |83499 |27770 |- | colఎస్పీan="9" |'''మీరట్ జిల్లా''' |- |43 |సివల్ఖాస్ |జితేంద్ర పాల్ సింగ్ |బీజేపీ |72842 |గులాం మహమ్మద్ |ఎస్పీ |61421 |11421 |- |44 |సర్ధన |సంగీత్ సింగ్ సోమ్ |బీజేపీ |97921 |అతుల్ ప్రధాన్ |ఎస్పీ |76296 |21625 |- |45 |హస్తినాపూర్ |దినేష్ ఖటిక్ |బీజేపీ |99436 |యోగేష్ వర్మ |బిఎస్పీ |63374 |36062 |- |46 |కిథోర్ |సత్యవీర్ త్యాగి |బీజేపీ |90622 |షాహిద్ మంజూర్ |ఎస్పీ |79800 |10822 |- |47 |మీరట్ కాంట్ |సత్య ప్రకాష్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |132518 |సతేంద్ర సోలంకి |బిఎస్పీ |55899 |76619 |- |48 |మీరట్ |రఫీక్ అన్సారీ |ఎస్పీ |103217 |లక్ష్మీకాంత్ బాజ్‌పాయ్ |బీజేపీ |74448 |28769 |- |49 |మీరట్ సౌత్ |సోమేంద్ర తోమర్ |బీజేపీ |113225 |హాజీ మహ్మద్ యాకూబ్ |బిఎస్పీ |77830 |35395 |- | colఎస్పీan="9" |'''బాగ్‌పత్ జిల్లా''' |- |50 |ఛప్రౌలి |సహేందర్ సింగ్ రమలా |RLD |65124 |సతేందర్ సింగ్ |బీజేపీ |61282 |3842 |- |51 |బరౌత్ |కృష్ణ పాల్ మాలిక్ |బీజేపీ |79427 |సాహబ్ సింగ్ |RLD |52941 |26486 |- |52 |బాగ్పట్ |యోగేష్ ధామా |బీజేపీ |92566 |అహ్మద్ హమీద్ |బిఎస్పీ |61206 |31360 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఘజియాబాద్ జిల్లా''' |- |53 |లోని |నంద్ కిషోర్ గుర్జార్ |బీజేపీ |113088 |జాకీర్ అలీ |బిఎస్పీ |70275 |42813 |- |54 |మురాద్‌నగర్ |అజిత్ పాల్ త్యాగి |బీజేపీ |140759 |సుధన్ కుమార్ |బిఎస్పీ |51147 |89612 |- |55 |సాహిబాబాద్ |సునీల్ కుమార్ శర్మ |బీజేపీ |262741 |అమర్‌పాల్ శర్మ |కాంగ్రెస్ |112056 |150685 |- |56 |ఘజియాబాద్ |అతుల్ గార్గ్ |బీజేపీ |124201 |సురేష్ బన్సాల్ |బిఎస్పీ |53696 |70505 |- |57 |మోడీనగర్ |మంజు శివాచ్ |బీజేపీ |108631 |వహాబ్ చౌదరి |బిఎస్పీ |42049 |66582 |- | colఎస్పీan="9" |'''హాపూర్ జిల్లా''' |- |58 |ధోలానా |అస్లాం చౌదరి |బిఎస్పీ |88580 |రమేష్ చంద్ తోమర్ |బీజేపీ |85004 |3576 |- |59 |హాపూర్ |విజయ్ పాల్ |బీజేపీ |84532 |గజరాజ్ సింగ్ |కాంగ్రెస్ |69526 |15006 |- |60 |గర్హ్ముక్తేశ్వర్ |కమల్ సింగ్ మాలిక్ |బీజేపీ |91086 |ప్రశాంత్ చౌదరి |బిఎస్పీ |55792 |35294 |- | colఎస్పీan="9" |'''గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ జిల్లా''' |- |61 |నోయిడా |పంకజ్ సింగ్ |బీజేపీ |162417 |సునీల్ చౌదరి |ఎస్పీ |58401 |104016 |- |62 |దాద్రీ |తేజ్‌పాల్ సింగ్ నగర్ |బీజేపీ |141226 |సత్వీర్ సింగ్ గుర్జార్ |బిఎస్పీ |61049 |80177 |- |63 |జేవార్ |ధీరేంద్ర సింగ్ |బీజేపీ |102979 |వేదరం భాటి |బిఎస్పీ |80806 |22173 |- | colఎస్పీan="9" |'''బులంద్‌షహర్ జిల్లా''' |- |64 |సికింద్రాబాద్ |బిమ్లా సింగ్ సోలంకి |బీజేపీ |104956 |మహ్మద్ ఇమ్రాన్ |బిఎస్పీ |76333 |28623 |- |65 |బులంద్‌షహర్ |వీరేంద్ర సింగ్ సిరోహి |బీజేపీ |111538 |మొహమ్మద్ అలీమ్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |88454 |23084 |- |66 |సయానా |దేవేంద్ర సింగ్ లోధీ |బీజేపీ |125854 |దిల్నవాజ్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |54224 |71630 |- |67 |అనుప్‌షహర్ |సంజయ్ శర్మ |బీజేపీ |112431 |గజేంద్ర సింగ్ |బిఎస్పీ |52117 |60314 |- |68 |దేబాయి |అనితా సింగ్ రాజ్‌పుత్ |బీజేపీ |111807 |హరీష్ కుమార్ |ఎస్పీ |46177 |65630 |- |69 |షికార్పూర్ |అనిల్ కుమార్ |బీజేపీ |101912 |ముకుల్ ఉపాధ్యాయ్ |బిఎస్పీ |51667 |50245 |- |70 |ఖుర్జా (SC) |విజేంద్ర సింగ్ ఖటిక్ |బీజేపీ |119493 |అర్జున్ సింగ్ |బిఎస్పీ |55194 |64299 |- | colఎస్పీan="9" |'''అలీఘర్ జిల్లా''' |- |71 |ఖైర్ (SC) |అనూప్ ప్రధాన్ |బీజేపీ |124198 |రాకేష్ కుమార్ |ఎస్పీ |53477 |70721 |- |72 |బరౌలీ |దల్వీర్ సింగ్ |బీజేపీ |125545 |ఠాకూర్ జైవీర్ సింగ్ |బిఎస్పీ |86782 |38763 |- |73 |అట్రౌలీ |సందీప్ కుమార్ సింగ్ |బీజేపీ |115397 |వీరేష్ యాదవ్ |ఎస్పీ |64430 |50967 |- |74 |ఛర్రా |ఠాకూర్ ర‌వేంద్ర పాల్ సింగ్ |బీజేపీ |110738 |ఠాకూర్ రాకేష్ సింగ్ |ఎస్పీ |54604 |56134 |- |75 |కోయిల్ |అనిల్ పరాశర్ |బీజేపీ |93814 |షాజ్ ఇషాక్ |ఎస్పీ |42851 |50963 |- |76 |అలీఘర్ |సంజీవ్ రాజా |బీజేపీ |113752 |జాఫర్ ఆలం |ఎస్పీ |98312 |15440 |- |77 |ఇగ్లాస్ (SC) |రాజ్వీర్ సింగ్ దిలేర్ |బీజేపీ |128000 |రాజేంద్ర కుమార్ |బిఎస్పీ |53200 |74800 |- | colఎస్పీan="9" |'''హత్రాస్ జిల్లా''' |- |78 |హత్రాస్ (SC) |హరి శంకర్ మహోర్ |బీజేపీ |133840 |బ్రజ్ మోహన్ రాహి |బిఎస్పీ |63179 |70661 |- |79 |సదాబాద్ |రాంవీర్ ఉపాధ్యాయ్ |బిఎస్పీ |91365 |అనిల్ చౌదరి |RLD |64775 |26587 |- |80 |సికిందరావు |బీరేంద్ర సింగ్ రాణా |బీజేపీ |76129 |బని సింగ్ బఘేల్ |బిఎస్పీ |61357 |14772 |- | colఎస్పీan="9" |'''మధుర జిల్లా''' |- |81 |ఛట |చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్ |బీజేపీ |117537 |అతుల్ సింగ్ |Ind |53699 |63838 |- |82 |మాంట్ |శ్యామ్ సుందర్ శర్మ |బిఎస్పీ |65862 |యోగేష్ చౌదరి |RLD |65430 |432 |- |83 |గోవర్ధన్ |కరీందా సింగ్ |బీజేపీ |93538 |రాజ్‌కుమార్ రావత్ |బిఎస్పీ |60529 |33009 |- |84 |మధుర |శ్రీకాంత్ శర్మ |బీజేపీ |143361 |ప్రదీప్ మాథుర్ |కాంగ్రెస్ |42200 |101161 |- |85 |బలదేవ్ (SC) |[[పూరన్ ప్రకాష్]] |బీజేపీ |88411 |నిరంజన్ సింగ్ ధన్గర్ |RLD |75203 |13208 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఆగ్రా జిల్లా''' |- |86 |ఎత్మాద్పూర్ |రామ్ ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |137381 |ధర్మపాల్ సింగ్ |బిఎస్పీ |90126 |47255 |- |87 |ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ (SC) |గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్ |బీజేపీ |113178 |గుతియారి లాల్ దువేష్ |బిఎస్పీ |66853 |46325 |- |88 |ఆగ్రా సౌత్ |యోగేంద్ర ఉపాధ్యాయ |బీజేపీ |111882 |జుల్ఫికర్ అహ్మద్ భుట్టో |బిఎస్పీ |57657 |54225 |- |89 |ఆగ్రా ఉత్తర |జగన్ ప్రసాద్ గార్గ్ |బీజేపీ |135120 |ఎర్ జ్ఞానేంద్ర గౌతమ్ |బిఎస్పీ |48800 |86320 |- |90 |ఆగ్రా రూరల్ (SC) |హేమలతా దివాకర్ |బీజేపీ |129887 |కాళీ చరణ్ సుమన్ |బిఎస్పీ |64591 |65296 |- |91 |ఫతేపూర్ సిక్రి |చౌ ఉదయభన్ సింగ్ |బీజేపీ |108586 |సూరజ్‌పాల్ సింగ్ |బిఎస్పీ |56249 |52337 |- |92 |ఖేరాఘర్ |మహేష్ కుమార్ గోయల్ |బీజేపీ |93510 |భగవాన్ సింగ్ కుష్వాహ |బిఎస్పీ |61511 |31999 |- |93 |ఫతేహాబాద్ |జితేంద్ర వర్మ |బీజేపీ |101960 |రాజేంద్ర సింగ్ |ఎస్పీ |67596 |34364 |- |94 |బాహ్ |రాణి పక్షాలికా సింగ్ |బీజేపీ |80567 |మధుసూదన్ శర్మ |బిఎస్పీ |57427 |23140 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఫిరోజాబాద్ జిల్లా''' |- |95 |తుండ్ల (SC) |ఎస్పీ సింగ్ బఘేల్ |బీజేపీ |118584 |రాకేష్ బాబు |బిఎస్పీ |62514 |56070 |- |96 |జస్రన |రాంగోపాల్ |బీజేపీ |103426 |శివ ప్రతాప్ సింగ్ |ఎస్పీ |83098 |20328 |- |97 |ఫిరోజాబాద్ |మనీష్ అసిజా |బీజేపీ |102654 |అజీమ్ భాయ్ |ఎస్పీ |60927 |41727 |- |98 |షికోహాబాద్ |ముఖేష్ వర్మ |బీజేపీ |87851 |సంజయ్ కుమార్ |ఎస్పీ |77074 |10777 |- |99 |సిర్సాగంజ్ |హరిఓం యాదవ్ |ఎస్పీ |90281 |జైవీర్ సింగ్ |బీజేపీ |79605 |10676 |- | colఎస్పీan="9" |'''కస్గంజ్ జిల్లా''' |- |100 |కస్గంజ్ |దేవేంద్ర సింగ్ రాజ్‌పుత్ |బీజేపీ |101908 |హస్రత్ ఉల్లా షేర్వానీ |ఎస్పీ |49878 |52030 |- |101 |అమన్‌పూర్ |దేవేంద్ర ప్రతాప్ |బీజేపీ |85199 |వీరేంద్ర సింగ్ |ఎస్పీ |43395 |41804 |- |102 |పటియాలి |మమతేష్ |బీజేపీ |72414 |కిరణ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |68643 |3771 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఎటా జిల్లా''' |- |103 |అలీగంజ్ |సత్యపాల్ సింగ్ రాథౌర్ |బీజేపీ |88695 |రామేశ్వర్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |74844 |13851 |- |104 |ఎటాహ్ |విపిన్ కుమార్ డేవిడ్ |బీజేపీ |82516 |జుగేంద్ర సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |61387 |21129 |- |105 |మర్హర |వీరేంద్ర |బీజేపీ |92507 |అమిత్ గౌరవ్ |ఎస్పీ |59075 |33432 |- |106 |జలేసర్ (SC) |సంజీవ్ కుమార్ దివాకర్ |బీజేపీ |81502 |రంజిత్ సుమన్ |ఎస్పీ |61694 |19808 |- | colఎస్పీan="9" |'''మెయిన్‌పురి జిల్లా''' |- |107 |మెయిన్‌పురి |రాజ్‌కుమార్ అలియాస్ రాజు యాదవ్ |ఎస్పీ |75787 |అశోక్ కుమార్ |బీజేపీ |66956 |8831 |- |108 |భోంగావ్ |రామ్ నరేష్ అగ్నిహోర్తి |బీజేపీ |92697 |అలోక్ కుమార్ |ఎస్పీ |72400 |20297 |- |109 |కిష్ని (SC) |బ్రిజేష్ కుమార్ |ఎస్పీ |80475 |సునీల్ కుమార్ |బీజేపీ |63946 |16529 |- |110 |కర్హల్ |సోబరన్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |104221 |రామ శాక్య |బీజేపీ |65816 |38405 |- | colఎస్పీan="9" |'''సంభాల్ జిల్లా''' |- |111 |గున్నౌర్ |అజిత్ కుమార్ (అలియాస్ రాజు యాదవ్) |బీజేపీ |107344 |రామ్ ఖిలాడీ సింగ్ |ఎస్పీ |95958 |11386 |- | colఎస్పీan="9" |'''బుదౌన్ జిల్లా''' |- |112 |బిసౌలి (SC) |కుశాగ్ర సాగర్ |బీజేపీ |100287 |అశుతోష్ మౌర్య అలీసా రాజు |ఎస్పీ |89599 |10688 |- |113 |సహస్వాన్ |ఓంకార్ సింగ్ |ఎస్పీ |77543 |అర్షద్ అలీ |బిఎస్పీ |73274 |4269 |- |114 |బిల్సి |Pt. రాధా కృష్ణ శర్మ |బీజేపీ |82070 |ముసరత్ అలీ బిట్టన్ |బిఎస్పీ |55091 |26979 |- |115 |బదౌన్ |మహేష్ చంద్ర గుప్తా |బీజేపీ |87314 |అబిద్ రజా ఖాన్ |ఎస్పీ |70847 |16467 |- |116 |షేఖుపూర్ |ధర్మేంద్ర కుమార్ సింగ్ షాక్యా |బీజేపీ |93702 |ఆశిష్ యాదవ్ |ఎస్పీ |70316 |23386 |- |117 |డేటాగంజ్ |రాజీవ్ కుమార్ సింగ్ (డేటాగంజ్ రాజకీయ నాయకుడు) (బబ్బు భయ్యా) |బీజేపీ |79110 |సినోద్ కుమార్ శక్య (దీపు) |బిఎస్పీ |53351 |25759 |- | colఎస్పీan="9" |'''బరేలీ జిల్లా''' |- |118 |బహేరి |[[ఛత్రపాల్ సింగ్ గాంగ్వార్]] |బీజేపీ |108846 |నసీమ్ అహ్మద్ |బిఎస్పీ |66009 |42837 |- |119 |మీర్గంజ్ |డిసి వర్మ |బీజేపీ |108789 |సుల్తాన్ బేగ్ |బిఎస్పీ |54289 |54500 |- |120 |భోజిపుర |బహోరన్ లాల్ మౌర్య |బీజేపీ |100381 |షాజిల్ ఇస్లాం అన్సారీ |ఎస్పీ |72617 |27764 |- |121 |నవాబ్‌గంజ్ |కేసర్ సింగ్ |బీజేపీ |93711 |భగవత్ సరన్ గాంగ్వార్ |ఎస్పీ |54569 |39142 |- |122 |ఫరీద్‌పూర్ (SC) |శ్యామ్ బిహారీ లాల్ |బీజేపీ |83656 |సియారామ్ సాగర్ |ఎస్పీ |58935 |24721 |- |123 |బిఠారి చైన్‌పూర్ |రాజేష్ కుమార్ మిశ్రా |బీజేపీ |96397 |వీర్ పాల్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |76886 |19511 |- |124 |బరేలీ |అరుణ్ కుమార్ |బీజేపీ |115270 |ప్రేమ్ ప్రకాష్ అగర్వాల్ |కాంగ్రెస్ |86559 |28667 |- |125 |బరేలీ కాంట్ |రాజేష్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |88441 |ముజాహిద్ హసన్ ఖాన్ |కాంగ్రెస్ |75777 |12664 |- |126 |అొంలా |ధర్మపాల్ సింగ్ |బీజేపీ |63165 |సిద్ధరాజ్ సింగ్ |ఎస్పీ |59619 |3546 |- | colఎస్పీan="9" |'''పిలిభిత్ జిల్లా''' |- |127 |పిలిభిత్ |సంజయ్ సింగ్ గాంగ్వార్ |బీజేపీ |136486 |రియాజ్ అహ్మద్ |ఎస్పీ |93130 |43356 |- |128 |బర్ఖెరా |కిషన్ లాల్ రాజ్‌పూత్ |బీజేపీ |104595 |హేమరాజ్ వర్మ |ఎస్పీ |46665 |57930 |- |129 |పురంపూర్ (SC) |బాబు రామ్ పాశ్వాన్ |బీజేపీ |128493 |పీతం రామ్ |ఎస్పీ |89251 |39242 |- |130 |బిసల్పూర్ |అగీస్ రామశరణ్ వర్మ |బీజేపీ |103498 |అనిస్ అహ్మద్ ఖాన్ అలియాస్ ఫూల్బాబు |కాంగ్రెస్ |62502 |40996 |- | colఎస్పీan="9" |'''షాజహాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |131 |కత్రా |వీర్ విక్రమ్ సింగ్ ప్రిన్స్ |బీజేపీ |76509 |రాజేష్ యాదవ్ |ఎస్పీ |59779 |16730 |- |132 |జలాలాబాద్ |శరద్వీర్ సింగ్ |ఎస్పీ |75326 |మనోజ్ కశ్యప్ |బీజేపీ |66029 |9297 |- |133 |తిల్హార్ |రోషన్ లాల్ వర్మ |బీజేపీ |81770 |[[జితిన్ ప్రసాద]] |కాంగ్రెస్ |76065 |5705 |- |134 |పోవాన్ (SC) |చేత్రం |బీజేపీ |126635 |శకుంత్లా దేవి |ఎస్పీ |54218 |72417 |- |135 |షాజహాన్‌పూర్ |సురేష్ కుమార్ ఖన్నా |బీజేపీ |100734 |తన్వీర్ ఖాన్ |ఎస్పీ |81531 |19203 |- |136 |[[దాద్రౌల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దద్రౌల్]] |[[మన్వేంద్ర సింగ్ (ఉత్తరప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకుడు)|మన్వేంద్ర సింగ్]] |బీజేపీ |86435 |రామ్మూర్తి సింగ్ వర్మ |ఎస్పీ |69037 |17398 |- | colఎస్పీan="9" |'''లఖింపూర్ ఖేరి జిల్లా''' |- |137 |పాలియా |హర్విందర్ కుమార్ సహాని |బీజేపీ |118069 |సైఫ్ అలీ నఖ్వీ |కాంగ్రెస్ |48841 |69228 |- |138 |నిఘాసన్ |పటేల్ రాంకుమార్ వర్మ |బీజేపీ |107487 |కృష్ణ గోపాల్ పటేల్ |ఎస్పీ |61364 |46123 |- |139 |గోల గోక్రన్న |అరవింద్ గిరి |బీజేపీ |122497 |వినయ్ తివారీ |ఎస్పీ |67480 |55017 |- |140 |శ్రీ నగర్ (SC) |మంజు త్యాగి |బీజేపీ |112941 |మీరా బానో |ఎస్పీ |58002 |54939 |- |141 |ధౌరహ్ర |అవస్తి బాల ప్రసాద్ |బీజేపీ |79809 |యశ్‌పాల్ సింగ్ చౌదరి |ఎస్పీ |76456 |3353 |- |142 |లఖింపూర్ |యోగేష్ వర్మ |బీజేపీ |122677 |[[ఉత్కర్ష్ వర్మ]] |ఎస్పీ |84929 |37748 |- |143 |కాస్త (SC) |సౌరభ్ సింగ్, రాజకీయ నాయకుడు |బీజేపీ |92824 |సునీల్ కుమార్ లాలా |ఎస్పీ |68551 |24273 |- |144 |మొహమ్మది |లోకేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |93000 |సంజయ్ శర్మ |కాంగ్రెస్ |59082 |33918 |- | colఎస్పీan="9" |'''సీతాపూర్ జిల్లా''' |- |145 |మహోలి |శశాంక్ త్రివేది |బీజేపీ |80938 |అనూప్ కుమార్ గుప్తా |ఎస్పీ |77221 |3717 |- |146 |సీతాపూర్ |రాకేష్ రాథోడ్ |బీజేపీ |98850 |రాధే శ్యామ్ జైస్వాల్ |ఎస్పీ |74011 |24839 |- |147 |హర్గావ్ (SC) |సురేష్ రాహి |బీజేపీ |101680 |రాంహెత్ భారతి |బిఎస్పీ |56685 |4995 |- |148 |లహర్పూర్ |సునీల్ వర్మ |బీజేపీ |79467 |Md. జస్మీర్ అన్సారీ |బిఎస్పీ |70349 |9118 |- |149 |బిస్వాన్ |మహేంద్ర సింగ్ |బీజేపీ |81907 |అఫ్జల్ కౌసర్ |ఎస్పీ |71672 |10235 |- |150 |సేవత |జ్ఞాన్ తివారీ |బీజేపీ |94697 |Er. మహ్మద్ నసీమ్ |బిఎస్పీ |51038 |43659 |- |151 |మహమూదాబాద్ |నరేంద్ర సింగ్ వర్మ |ఎస్పీ |81469 |ఆశా మౌర్య |బీజేపీ |79563 |1906 |- |152 |సిధౌలి (SC) |హరగోవింద్ భార్గవ |బిఎస్పీ |78506 |మనీష్ రావత్ |ఎస్పీ |75996 |2510 |- |153 |మిస్రిఖ్ (SC) |రామ్ కృష్ణ భార్గవ |బీజేపీ |86403 |మనీష్ కుమార్ రావర్ |బిఎస్పీ |65731 |20672 |- | colఎస్పీan="9" |'''హర్దోయ్ జిల్లా''' |- |154 |సవాజ్‌పూర్ |కున్వర్ మాధవేంద్ర ప్రతాప్ |బీజేపీ |92601 |పదమ్రాగ్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |65631 |26970 |- |155 |షహాబాద్ |రజనీ తివారీ |బీజేపీ |99624 |ఆసిఫ్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |95364 |4260 |- |156 |హర్డోయ్ |నితిన్ అగర్వాల్ |ఎస్పీ |97735 |రాజా బక్స్ సింగ్ |బీజేపీ |92626 |5109 |- |157 |గోపమౌ (SC) |శ్యామ్ ప్రకాష్ |బీజేపీ |87871 |రాజేశ్వరి |ఎస్పీ |56493 |31378 |- |158 |సాండి (SC) |ప్రభాష్ కుమార్ |బీజేపీ |72044 |ఒమేంద్ర కుమార్ వర్మ |కాంగ్రెస్ |51819 |20225 |- |159 |బిల్గ్రామ్-మల్లన్వాన్ |శివ ప్రసాద్ కనౌజియా |బీజేపీ |83405 |సుభాష్ పాల్ |ఎస్పీ |75380 |8025 |- |160 |బాలమౌ (SC) |రామ్ పాల్ వర్మ |బీజేపీ |74917 |నీలు సత్యార్థి |బిఎస్పీ |52029 |22888 |- |161 |శాండిలా |రాజ్ కుమార్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |90362 |అబ్దుల్ మన్నన్ |ఎస్పీ |69959 |20403 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఉన్నావ్ జిల్లా''' |- |162 |బంగార్మౌ |కుల్దీప్ సింగ్ సెంగార్ |బీజేపీ |87657 |బదలూ ఖాన్ |ఎస్పీ |59330 |28237 |- |163 |సఫీపూర్ (SC) |బాంబా లాల్ |బీజేపీ |84068 |రామ్ బరన్ |బిఎస్పీ |56832 |27236 |- |164 |మోహన్ (SC) |బ్రిజేష్ కుమార్ |బీజేపీ |104884 |రాధే లాల్ రావత్ |బిఎస్పీ |50789 |54095 |- |165 |ఉన్నావ్ |పంకజ్ గుప్తా |బీజేపీ |119669 |మనీషా దీపక్ |ఎస్పీ |73597 |46072 |- |166 |భగవంతనగర్ |[[హృదయ్ నారాయణ్ దీక్షిత్]] |బీజేపీ |103698 |శశాంక్ సింగ్ |బిఎస్పీ |50332 |53366 |- |167 |పూర్వా |అనిల్ సింగ్ |బిఎస్పీ |97567 |ఉత్తమ్ చంద్ర |బీజేపీ |71084 |26483 |- | colఎస్పీan="9" |'''లక్నో జిల్లా''' |- |168 |మలిహాబాద్ (SC) |జై దేవి |బీజేపీ |94677 |రాజబాల |ఎస్పీ |72009 |22668 |- |169 |బక్షి కా తలాబ్ |అవినాష్ త్రివేది |బీజేపీ |96482 |నకుల్ దూబే |బిఎస్పీ |78898 |17584 |- |170 |సరోజినీ నగర్ |స్వాతి సింగ్ |బీజేపీ |108506 |అనురాగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |74327 |34179 |- |171 |లక్నో వెస్ట్ |సురేష్ కుమార్ శ్రీవాస్తవ |బీజేపీ |93022 |మహ్మద్ రెహాన్ |ఎస్పీ |79950 |13072 |- |172 |లక్నో నార్త్ |నీరజ్ బోరా |బీజేపీ |109315 |అభిషేక్ మిశ్రా |ఎస్పీ |82039 |27276 |- |173 |లక్నో తూర్పు |అశుతోష్ టాండన్ |బీజేపీ |135167 |అనురాగ్ భదౌరియా |కాంగ్రెస్ |55937 |79230 |- |174 |లక్నో సెంట్రల్ |బ్రజేష్ పాఠక్ |బీజేపీ |78400 |రవిదాస్ మెహ్రోత్రా |ఎస్పీ |73306 |5094 |- |175 |లక్నో కంటోన్మెంట్ |రీటా బహుగుణ |బీజేపీ |95402 |అపర్ణా యాదవ్ |ఎస్పీ |61606 |33796 |- |176 |మోహన్‌లాల్‌గంజ్ (SC) |అంబరీష్ సింగ్ పుష్కర్ |ఎస్పీ |71574 |రాంబహదూర్ |బిఎస్పీ |71044 |530 |- | colఎస్పీan="9" |'''రాయ్‌బరేలీ జిల్లా''' |- |177 |బచ్రావాన్ (SC) |రామ్ నరేష్ రావత్ |బీజేపీ |65324 |షహబ్ శరణ్ |కాంగ్రెస్ |43015 |22309 |- | colఎస్పీan="9" |'''అమేథి జిల్లా''' |- |178 |తిలోయ్ |మయాంకేశ్వర్ శరణ్ సింగ్ |బీజేపీ |96119 |మొహమ్మద్ సౌద్ |బిఎస్పీ |52072 |44047 |- | colఎస్పీan="9" |'''రాయ్‌బరేలీ జిల్లా''' |- |179 |హర్‌చంద్‌పూర్ |రాకేష్ సింగ్ |కాంగ్రెస్ |65104 |కుసుమ లోధి |బీజేపీ |61452 |3652 |- |180 |రాయ్ బరేలీ |అదితి సింగ్ |కాంగ్రెస్ |128319 |Mhmd షాబాజ్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |39156 |89163 |- |181 |సెలూన్ (SC) |దాల్ బహదూర్ |బీజేపీ |78028 |సురేష్ చౌదరి |కాంగ్రెస్ |61973 |16055 |- |182 |సరేని |ధీరేంద్ర బహదూర్ సింగ్ |బీజేపీ |65873 |ఠాకూర్ ప్రసాద్ యాదవ్ |బిఎస్పీ |52866 |13007 |- |183 |ఉంచహర్ |మనోజ్ కుమార్ పాండే |ఎస్పీ |59103 |ఉత్క్రిస్ట్ మారుయా |బీజేపీ |57169 |1934 |- | colఎస్పీan="9" |'''అమేథి జిల్లా''' |- |184 |జగదీష్‌పూర్ (SC) |సురేష్ కుమార్ |బీజేపీ |84219 |రాధే శ్యామ్ |కాంగ్రెస్ |67619 |16600 |- |185 |గౌరీగంజ్ |రాకేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |ఎస్పీ |77915 |మహ్మద్ నయీం |కాంగ్రెస్ |51496 |26419 |- |186 |అమేథి |గరిమా సింగ్ |బీజేపీ |64226 |గాయత్రి ప్రసాద్ |ఎస్పీ |59161 |5065 |- | colఎస్పీan="9" |'''సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |187 |ఇసౌలీ |అబ్రార్ అహ్మద్ |ఎస్పీ |51583 |ఓం ప్రకాష్ పాండే |బీజేపీ |47342 |4241 |- |188 |సుల్తాన్‌పూర్ |సూర్య భాన్ సింగ్ |బీజేపీ |86786 |సయ్యద్ ముజీద్ అహ్మద్ |బిఎస్పీ |54393 |32393 |- |189 |సుల్తాన్‌పూర్ సదర్ |సీతారాం |బీజేపీ |68950 |రాజ్ ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ |బిఎస్పీ |50177 |18773 |- |190 |లంబువా |దేవమణి ద్వివేది |బీజేపీ |78627 |వినోద్ సింగ్ |బిఎస్పీ |65724 |12903 |- |191 |కడిపూర్ (SC) |రాజేష్ గౌతమ్ |బీజేపీ |87353 |భగేలూరం |బిఎస్పీ |60749 |26604 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఫరూఖాబాద్ జిల్లా''' |- |192 |కైమ్‌గంజ్ (SC) |అమర్ సింగ్ |బీజేపీ |116304 |సురభి |ఎస్పీ |79779 |36622 |- |193 |అమృతపూర్ |సుహిల్ కుమార్ షాక్యా |బీజేపీ |93502 |నరేంద్ర సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |52995 |40507 |- |194 |ఫరూఖాబాద్ |మేజర్ సునీల్ దత్ ద్వివేది |బీజేపీ |93626 |మొహమ్మద్ ఉమర్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |48199 |45427 |- |195 |భోజ్‌పూర్ |నాగేంద్ర సింగ్ రాథోడ్ |బీజేపీ |93673 |అర్షద్ జమాల్ సిద్ధిఖీ |ఎస్పీ |58796 |34877 |- | colఎస్పీan="9" |'''కన్నౌజ్ జిల్లా''' |- |196 |ఛిభ్రమౌ |అర్చన పాండే |బీజేపీ |112209 |తాహిర్ హుస్సేన్ సిద్ధిఖీ |బిఎస్పీ |74985 |37224 |- |197 |తిర్వా |కైలాష్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ |బీజేపీ |100426 |విజయ్ బహదూర్ పాల్ |ఎస్పీ |76217 |24209 |- |198 |కన్నౌజ్ (SC) |అనిల్ కుమార్ దోహరే |ఎస్పీ |99635 |బన్వారీ లాల్ దోహరే |బీజేపీ |97181 |2454 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఇటావా జిల్లా''' |- |199 |జస్వంత్‌నగర్ |శివపాల్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |126834 |మనీష్ యాదవ్ పాత్రే |బీజేపీ |74218 |52616 |- |200 |ఇతావా |[[సరితా భదౌరియా]] |బీజేపీ |91234 |కుల్దీప్ గుప్తా |ఎస్పీ |73892 |17342 |- |201 |భర్తన (SC) |సావిత్రి కతేరియా |బీజేపీ |82005 |కమలేష్ కుమార్ కతేరియా |ఎస్పీ |80037 |1968 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఔరయ్య జిల్లా''' |- |202 |బిధునా |వినయ్ శక్య |బీజేపీ |81905 |దినేష్ కుమార్ వర్మ |ఎస్పీ |77995 |3910 |- |203 |దిబియాపూర్ |లఖన్ సింగ్ |బీజేపీ |71480 |ప్రదీప్ కుమార్ యాదవ్ |ఎస్పీ |59386 |12094 |- |204 |ఔరయ్య (SC) |రమేష్ చంద్ర |బీజేపీ |83580 |భీమ్‌రావ్ అంబేద్కర్ |బిఎస్పీ |51718 |31862 |- | colఎస్పీan="9" |'''కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా''' |- |205 |రసూలాబాద్ (SC) |నిర్మల శంఖ్వార్ |బీజేపీ |88390 |అరుణ్ కుమారి కోరి |ఎస్పీ |54996 |33394 |- |206 |అక్బర్‌పూర్-రానియా |[[ప్రతిభా శుక్లా]] |బీజేపీ |87430 |నీరజ్ సింగ్ |ఎస్పీ |58701 |28729 |- |207 |సికంద్ర |మధుర ప్రసాద్ పాల్ |బీజేపీ |87879 |మహేంద్ర కటియార్ |బిఎస్పీ |49776 |38103 |- |208 |భోగ్నిపూర్ |వినోద్ కుమార్ కటియార్ |బీజేపీ |71466 |ధర్మపాల్ సింగ్ బదౌరియా |బిఎస్పీ |52461 |19005 |- | colఎస్పీan="9" |'''కాన్పూర్ నగర్ జిల్లా''' |- |209 |బిల్హౌర్ (SC) |భగవతీ ప్రసాద్ సాగర్ |బీజేపీ |102326 |కమలేష్ చంద్ర దివాకర్ |బిఎస్పీ |71160 |31166 |- |210 |బితూర్ |అభిజీత్ సింగ్ సంగ |బీజేపీ |113289 |మునీంద్ర శుక్లా |ఎస్పీ |54302 |58987 |- |211 |కళ్యాణ్పూర్ |నీలిమా కతియార్ |బీజేపీ |86620 |సతీష్ కుమార్ నిగమ్ |ఎస్పీ |63278 |23342 |- |212 |గోవింద్‌నగర్ |[[సత్యదేవ్ పచౌరి]] |బీజేపీ |112029 |అంబుజ్ శుక్లా |కాంగ్రెస్ |40520 |71509 |- |213 |సిషామౌ |హాజీ ఇర్ఫాన్ సోలంకి |ఎస్పీ |73030 |సురేష్ అవస్తి |బీజేపీ |67204 |5826 |- |214 |ఆర్య నగర్ |అమితాబ్ బాజ్‌పాయ్ |ఎస్పీ |70993 |సలీల్ విష్ణోయ్ |బీజేపీ |65270 |5723 |- |215 |కిద్వాయ్ నగర్ |మహేష్ త్రివేది |బీజేపీ |111407 |అజయ్ కపూర్ |కాంగ్రెస్ |77424 |33983 |- |216 |కాన్పూర్ కంటోన్మెంట్ |సోహిల్ అక్తర్ అన్సారీ |కాంగ్రెస్ |81169 |రఘునందన్ సింగ్ భదౌరియా |బీజేపీ |71805 |9364 |- |217 |మహారాజ్‌పూర్ |సతీష్ మహానా |బీజేపీ |132394 |మనోజ్ కుమార్ శుక్లా |బిఎస్పీ |40568 |91826 |- |218 |ఘటంపూర్ (SC) |కమల్ రాణి |బీజేపీ |92776 |సరోజ్ కురీల్ |బిఎస్పీ |47598 |45178 |- | colఎస్పీan="9" |'''జలౌన్ జిల్లా''' |- |219 |మధోఘర్ |మూలచంద్ర సింగ్ |బీజేపీ |108737 |గిరీష్ కుమార్ |బిఎస్పీ |62752 |45985 |- |220 |కల్పి |కు నరందేయా పాల్ సింగ్ |బీజేపీ |105988 |ఛోటే సింగ్ |బిఎస్పీ |54504 |51484 |- |221 |ఒరై (SC) |గౌరీ శంకర్ |బీజేపీ |140485 |మహేంద్ర సింగ్ |ఎస్పీ |61606 |78879 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఝాన్సీ జిల్లా''' |- |222 |బాబినా |రాజీవ్ సింగ్ "పరిచ" |బీజేపీ |96713 |యశ్పాల్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |79876 |16837 |- |223 |ఝాన్సీ నగర్ |రవి శర్మ |బీజేపీ |117873 |సీతా రామ్ కుష్వాహ |బిఎస్పీ |62095 |55778 |- |224 |మౌరాణిపూర్ (SC) |బీహారీ లాల్ ఆర్య |బీజేపీ |98905 |[[రష్మీ ఆర్య]] |ఎస్పీ |81934 |16971 |- |225 |గరౌత |జవహర్ లాల్ రాజ్‌పూత్ |బీజేపీ |93378 |దీప్ నారాయణ్ సింగ్ (దీపక్ యాదవ్) |ఎస్పీ |77547 |15831 |- | colఎస్పీan="9" |'''లలిత్‌పూర్ జిల్లా''' |- |226 |లలిత్పూర్ |రామరతన్ కుష్వాహ |బీజేపీ |156942 |జ్యోతి సింగ్ |ఎస్పీ |88687 |68255 |- |227 |మెహ్రోని (SC) |మనోహర్ లాల్ |బీజేపీ |159291 |ఫెరాన్ లాల్ |బిఎస్పీ |59727 |99564 |- | colఎస్పీan="9" |'''హమీర్‌పూర్ జిల్లా''' |- |228 |[[హమీర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|హమీర్పూర్]] |[[అశోక్ కుమార్ సింగ్ చందేల్]] |బీజేపీ |110888 |మనోజ్ కుమార్ ప్రజాపతి |ఎస్పీ |62233 |48655 |- |229 |రాత్ (SC) |మనీషా అనురాగి |బీజేపీ |147526 |గయాదీన్ అనురాగి |కాంగ్రెస్ |42883 |104643 |- | colఎస్పీan="9" |'''మహోబా జిల్లా''' |- |230 |మహోబా |రాకేష్ కుమార్ గోస్వామి |బీజేపీ |88291 |సిద్ధ గోపాల్ సాహు |ఎస్పీ |56904 |31387 |- |231 |చరఖారీ |బ్రిజ్‌భూషణ్ రాజ్‌పూత్ అలియాస్ గుడ్డు భయ్యా |బీజేపీ |98360 |ఊర్మిళా దేవి |ఎస్పీ |54346 |44014 |- | colఎస్పీan="9" |'''బండా జిల్లా''' |- |232 |తింద్వారి |బ్రజేష్ కుమార్ ప్రజాపతి |బీజేపీ |82197 |జగదీష్ ప్రసాద్ ప్రజాపతి |బిఎస్పీ |44790 |37407 |- |233 |బాబేరు |చంద్రపాల్ కుష్వాహ |బీజేపీ |76187 |కిరణ్ యాదవ్ |బిఎస్పీ |53886 |22301 |- |234 |నారాయణి (SC) |రాజ్ కరణ్ కబీర్ |బీజేపీ |92412 |భరత్ లాల్ దివాకర్ |కాంగ్రెస్ |47405 |45007 |- |235 |బండ |ప్రకాష్ ద్వివేది |బీజేపీ |83169 |మధుసూదన కుష్వాహ |బిఎస్పీ |50341 |32828 |- | colఎస్పీan="9" |'''చిత్రకూట్ జిల్లా''' |- |236 |చిత్రకూట్ |చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ |బీజేపీ |90366 |వీర్ సింగ్ |ఎస్పీ |63430 |26936 |- |237 |[[మాణిక్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మాణిక్‌పూర్]] |[[ఆర్.కె. సింగ్ పటేల్]] |బీజేపీ |84988 |సంపత్ పటేల్ |కాంగ్రెస్ |40524 |44464 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఫతేపూర్ జిల్లా''' |- |238 |జహనాబాద్ |జై కుమార్ సింగ్ జైకీ |ప్రకటనలు) |81438 |మదగోపాల్ వర్మ |ఎస్పీ |33832 |47606 |- |239 |బింద్కి |కరణ్ సింగ్ పటేల్ |బీజేపీ |97996 |రామేశ్వర్ దయాళ్ |ఎస్పీ |41618 |56378 |- |240 |ఫతేపూర్ |విక్రమ్ సింగ్ |బీజేపీ |89481 |చంద్ర ప్రకాష్ లోధీ |ఎస్పీ |57983 |31498 |- |241 |అయ్యా షా |వికాస్ గుప్తా |బీజేపీ |81203 |అయోధ్య ప్రసాద్ |ఎస్పీ |29238 |51965 |- |242 |హుసైన్‌గంజ్ |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] |బీజేపీ |73595 |ఉషా మౌర్య |కాంగ్రెస్ |55002 |18593 |- |243 |ఖగా (SC) |కృష్ణ పాశ్వాన్ |బీజేపీ |94954 |ఓం ప్రకాష్ గిహార్ |కాంగ్రెస్ |38520 |56434 |- | colఎస్పీan="9" |'''ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా''' |- |244 |రాంపూర్ ఖాస్ |ఆరాధనా మిశ్రా |కాంగ్రెస్ |81463 |నగేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |64397 |17066 |- |245 |బాబాగంజ్ (SC) |వినోద్ కుమార్ |Ind |87778 |పవన్ కుమార్ |బీజేపీ |50618 |37160 |- |246 |కుండ |రఘురాజ్ ప్రతాప్ సింగ్ |Ind |136597 |జానకి శరణ్ |బీజేపీ |32950 |103647 |- |247 |విశ్వనాథ్‌గంజ్ |రాకేష్ కుమార్ వర్మ |ప్రకటనలు) |81899 |సంజయ్ పాండే |కాంగ్రెస్ |58541 |23358 |- |248 |ప్రతాప్‌గఢ్ |[[సంగం లాల్ గుప్తా]] |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)]] |80828 |నాగ్రేంద సింగ్ |ఎస్పీ |46274 |34554 |- |249 |పట్టి |రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |75011 |రామ్ సింగ్ |ఎస్పీ |73538 |1476 |- |250 |రాణిగంజ్ |ధీరజ్ ఓజా |బీజేపీ |67031 |షకీల్ అహ్మద్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |58022 |9009 |- | colఎస్పీan="9" |'''కౌశాంబి జిల్లా''' |- |251 |సీరతు |శీట్ల ప్రసాద్ |బీజేపీ |78621 |వాచస్పతి |ఎస్పీ |52418 |26203 |- |252 |మంజన్‌పూర్ (SC) |లాల్ బహదూర్ |బీజేపీ |92818 |ఇంద్రజీత్ సరోజ్ |బిఎస్పీ |88658 |4160 |- |253 |చైల్ |సంజయ్ కుమార్ |బీజేపీ |85713 |తలత్ అజీమ్ |కాంగ్రెస్ |45597 |40116 |- | colఎస్పీan="9" |'''ప్రయాగ్‌రాజ్ జిల్లా''' |- |254 |ఫఫమౌ |విక్రమజీత్ |బీజేపీ |83239 |అన్సార్ అహ్మద్ |ఎస్పీ |57254 |25985 |- |255 |సోరాన్ (SC) |జమున ప్రసాద్ |ప్రకటనలు) |77814 |గీతా దేవి |బిఎస్పీ |60079 |17735 |- |256 |ఫుల్పూర్ |ప్రవీణ్ కుమార్ సింగ్ |బీజేపీ |93912 |మన్సూర్ ఆలం |ఎస్పీ |67299 |26613 |- |257 |ప్రతాపూర్ |మొహమ్మద్ ముజ్తబా సిద్ధకీ |బిఎస్పీ |66805 |కరణ్ సింగ్ |ప్రకటనలు) |64151 |2654 |- |258 |హాండియా |హకీమ్ లాల్ బింద్ |బిఎస్పీ |72446 |ప్రమీలా దేవి |ప్రకటనలు) |63920 |8526 |- |259 |మేజా |నీలం కర్వారియా |బీజేపీ |67807 |రామ్ సేవక్ సింగ్ |ఎస్పీ |47964 |19843 |- |260 |కరచన |ఉజ్వల్ రమణ్ సింగ్ |ఎస్పీ |80806 |పీయూష్ రంజన్ |బీజేపీ |65782 |15024 |- |261 |అలహాబాద్ వెస్ట్ |సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్ |బీజేపీ |85518 |రిచా సింగ్ |ఎస్పీ |60182 |25336 |- |262 |అలహాబాద్ ఉత్తరం |హర్షవర్ధన్ బాజ్‌పాయ్ |బీజేపీ |89191 |అనుగ్రహ నారాయణ్ సింగ్ |కాంగ్రెస్ |54166 |35025 |- |263 |అలహాబాద్ సౌత్ |నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది |బీజేపీ |93011 |పర్వేజ్ అహ్మద్ |ఎస్పీ |64424 |28587 |- |264 |బారా (SC) |అజయ్ కుమార్ |బీజేపీ |79209 |అజయ్ |ఎస్పీ |45156 |34053 |- |265 |కొరాన్ (SC) |రాజమణి కోల్ |బీజేపీ |100427 |రామ్ కృపాల్ |కాంగ్రెస్ |46731 |53696 |- | colఎస్పీan="9" |'''బారాబంకి జిల్లా''' |- |266 |కుర్సి |సాకేంద్ర ప్రతాప్ వర్మ |బీజేపీ |108403 |ఫరీద్ కిద్వాయ్ |ఎస్పీ |79724 |28679 |- |267 |రాంనగర్ |శరద్ కుమార్ అవస్థి |బీజేపీ |88937 |అరవింద కుమార్ సింగ్ |ఎస్పీ |66210 |22727 |- |268 |బారాబంకి |ధర్మరాజ్ సింగ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |99453 |సురేంద్ర సింగ్ |బిఎస్పీ |69748 |29704 |- |269 |జైద్‌పూర్ (SC) |[[ఉపేంద్ర సింగ్ రావత్]] |బీజేపీ |111064 |[[తనూజ్ పునియా]] |కాంగ్రెస్ |81883 |29181 |- |270 |దరియాబాద్ |సతీష్ చంద్ర శర్మ |బీజేపీ |119173 |రాజీవ్ కుమార్ సింగ్ |ఎస్పీ |68487 |50686 |- | colఎస్పీan="9" |'''అయోధ్య జిల్లా''' |- |271 |రుదౌలీ |రామ్ చంద్ర యాదవ్ |బీజేపీ |90311 |అబ్బాస్ అలీ జైదీ |ఎస్పీ |59052 |31259 |- | colఎస్పీan="9" |'''బారాబంకి జిల్లా''' |- |272 |హైదర్‌ఘర్ (SC) |బైద్నాథ్ రావత్ |బీజేపీ |97497 |రామ్ మగన్ |ఎస్పీ |63977 |33520 |- | colఎస్పీan="9" |'''అయోధ్య జిల్లా''' |- |273 |మిల్కిపూర్ (SC) |గోరఖ్ నాథ్ |బీజేపీ |86960 |అవదేశ్ ప్రసాద్ |ఎస్పీ |58684 |28276 |- |274 |బికాపూర్ |శోభా సింగ్ చౌహాన్ |బీజేపీ |94074 |ఆనంద్ సేన్ |ఎస్పీ |67422 |26652 |- |275 |అయోధ్య |వేద్ ప్రకాష్ గుప్తా |బీజేపీ |107014 |తేజ్ నారాయణ్ పాండే |ఎస్పీ |56574 |50440 |- |276 |గోషైంగంజ్ |ఇంద్ర ప్రతాప్ తివారీ |బీజేపీ |89586 |అభయ్ సింగ్ |ఎస్పీ |77966 |11620 |- | colఎస్పీan="9" |'''అంబేద్కర్ నగర్ జిల్లా''' |- |277 |కాటేహరి |లాల్ జీ వర్మ |బిఎస్పీ |84358 |అవదేశ్ కుమార్ దివేది |బీజేపీ |78071 |6287 |- |278 |తాండ |సంజు దేవి |బీజేపీ |74768 |అజీముల్ హక్ పహల్వాన్ |బిఎస్పీ |73043 |1723 |- |279 |అలాపూర్ (SC) |అనిత |బీజేపీ |72366 |సంగీత |ఎస్పీ |59853 |12513 |- |280 |జలాల్‌పూర్ |[[రితేష్ పాండే]] |బిఎస్పీ |90309 |రాజేష్ సింగ్ |బీజేపీ |77279 |13030 |- |281 |అక్బర్‌పూర్ |రామ్ అచల్ రాజ్‌భర్ |బిఎస్పీ |72325 |రామ్ మూర్తి వర్మ |ఎస్పీ |58312 |14013 |- | colఎస్పీan="9" |'''బహ్రైచ్ జిల్లా''' |- |282 |బల్హా (SC) |[[అక్షయ్‌బర్ లాల్]] |బీజేపీ |104135 |కిరణ్ భారతి |బిఎస్పీ |57519 |46616 |- |283 |నాన్పరా |మాధురీ వర్మ |బీజేపీ |86312 |వారిస్ అలీ |కాంగ్రెస్ |67643 |18669 |- |284 |మాటెరా |యాసర్ షా |ఎస్పీ |79188 |అరుణ్ వీర్ సింగ్ |బీజేపీ |77593 |1595 |- |285 |మహాసి |సురేశ్వర్ సింగ్ |బీజేపీ |104654 |అలీ అక్బర్ |కాంగ్రెస్ |45685 |58969 |- |286 |బహ్రైచ్ |అనుప్మా జైస్వాల్ |బీజేపీ |87479 |రుబాబ్ సయీదా |ఎస్పీ |80777 |6702 |- |287 |పాయగ్పూర్ |సుభాష్ త్రిపాఠి |బీజేపీ |102254 |ముఖేష్ శ్రీవాస్తవ |ఎస్పీ |60713 |41541 |- |288 |కైసర్‌గంజ్ |ముకుత్ బిహారీ |బీజేపీ |85212 |ఖలీద్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |57849 |27363 |- | colఎస్పీan="9" |'''శ్రావస్తి జిల్లా''' |- |289 |భింగా |మహ్మద్ అస్లాం |బిఎస్పీ |76040 |అలెక్షేంద్ర కాంత్ సింగ్ |బీజేపీ |69950 |6090 |- |290 |శ్రావస్తి |రామ్ ఫెరాన్ |బీజేపీ |79437 |మొహమ్మద్ రంజాన్ |ఎస్పీ |78992 |445 |- | colఎస్పీan="9" |'''బలరాంపూర్ జిల్లా''' |- |291 |తులసిపూర్ |కైలాష్ నాథ్ శుక్లా |బీజేపీ |62296 |జెబా రిజ్వాన్ |కాంగ్రెస్ |43637 |18659 |- |292 |గైన్సారి |శైలేష్ కుమార్ సింగ్ |బీజేపీ |55716 |అల్లావుద్దీన్ |బిఎస్పీ |53413 |2303 |- |293 |ఉత్రుల |రామ్ ప్రతాప్ అలియాస్ శశికాంత్ వర్మ |బీజేపీ |85240 |ఆరిఫ్ అన్వర్ హష్మీ |ఎస్పీ |56066 |29174 |- |294 |బలరాంపూర్ (SC) |పాల్తురం |బీజేపీ |89401 |శివలాల్ |కాంగ్రెస్ |64541 |24860 |- | colఎస్పీan="9" |'''గోండా జిల్లా''' |- |295 |మెహనౌన్ |వినయ్ కుమార్ |బీజేపీ |84304 |అర్షద్ అలీ ఖాన్ |బిఎస్పీ |47926 |36378 |- |296 |గోండా |ప్రతీక్ భూషణ్ సింగ్ |బీజేపీ |58254 |మో జలీల్ ఖాన్ |బిఎస్పీ |46576 |11678 |- |297 |కత్రా బజార్ |బవాన్ సింగ్ |బీజేపీ |92095 |బైజ్ నాథ్ |ఎస్పీ |61284 |30811 |- |298 |కల్నల్‌గంజ్ |అజయ్ ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |82867 |యోగేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |ఎస్పీ |54462 |28405 |- |299 |తారాబ్గంజ్ |ప్రేమ్ నారాయణ్ పాండే |బీజేపీ |100294 |వినోద్ కుమార్ |ఎస్పీ |61852 |38442 |- |300 |మాన్కాపూర్ (SC) |రాంపాటి శాస్త్రి |బీజేపీ |102862 |రమేష్ చంద్ర |బిఎస్పీ |42701 |60161 |- |301 |గౌరా |ప్రభాత్ వర్మ |బీజేపీ |72455 |రామ్ ప్రతాప్ సింగ్ |ఎస్పీ |42600 |29855 |- | colఎస్పీan="9" |'''సిద్ధార్థనగర్ జిల్లా''' |- |302 |షోహ్రత్‌ఘర్ |అమర్ సింగ్ చౌదరి |ప్రకటనలు) |67653 |మొహమ్మద్ జమీల్ |బిఎస్పీ |45529 |22124 |- |303 |కపిల్వాస్తు (SC) |శ్యామ్ ధని |బీజేపీ |114082 |విజయ్ కుమార్ |ఎస్పీ |75928 |38154 |- |304 |బన్సి |జై ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |77548 |లాల్ జీ |ఎస్పీ |58606 |18942 |- |305 |ఇత్వా |సతీష్ చంద్ర ద్వివేది |బీజేపీ |59524 |అర్షద్ ఖుర్షీద్ |బిఎస్పీ |49316 |10208 |- |306 |దోమరియాగంజ్ |రాఘవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |బీజేపీ |67227 |సయ్యదా ఖాతూన్ |బిఎస్పీ |67056 |171 |- | colఎస్పీan="9" |'''బస్తీ జిల్లా''' |- |307 |హరయ్య |అజయ్ కుమార్ సింగ్ |బీజేపీ |97014 |రాజ్ కిషోర్ సింగ్ |ఎస్పీ |66908 |30106 |- |308 |కప్తంగంజ్ |చంద్ర ప్రకాష్ |బీజేపీ |70527 |రామ్ ప్రసాద్ చౌదరి |బిఎస్పీ |63700 |6827 |- |309 |రుధౌలీ |సంజయ్ ప్రతాప్ జైస్వాల్ |బీజేపీ |90228 |రాజేంద్ర ప్రసాద్ చౌదరి |బిఎస్పీ |68423 |21805 |- |310 |బస్తీ సదర్ |దయారామ్ చౌదరి |బీజేపీ |92697 |మహేంద్ర నాథ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |50103 |42594 |- |311 |మహదేవ (SC) |రవి కుమార్ సోంకర్ |బీజేపీ |82429 |దూద్రం |బిఎస్పీ |56545 |25884 |- | colఎస్పీan="9" |'''సంత్ కబీర్ నగర్ జిల్లా''' |- |312 |మెన్హదావల్ |రాకేష్ సింగ్ బఘేల్ |బీజేపీ |86976 |అనిల్ కుమార్ త్రిపాఠి |బిఎస్పీ |44062 |42914 |- |313 |ఖలీలాబాద్ |దిగ్విజయ్ నారాయణ్ అలియాస్ జే చౌబే |బీజేపీ |72061 |మషూర్ ఆలం చౌదరి |బిఎస్పీ |56024 |16037 |- |314 |ధంఘట (SC) | [[శ్రీరామ్ చౌహాన్]] |బీజేపీ |79572 |అగ్లూ ప్రసాద్ |ఎస్పీ |62663 |16909 |- | colఎస్పీan="9" |'''మహరాజ్‌గంజ్ జిల్లా''' |- |315 |ఫారెండా |బజరంగ్ బహదూర్ సింగ్ |బీజేపీ |76312 |వీరేంద్ర చౌదరి |కాంగ్రెస్ |73958 |2354 |- |316 |నౌతాన్వా |అమన్ మణి త్రిపాఠి |Ind |79666 |కున్వర్ కౌశల్ కిషోర్ సింగ్ |ఎస్పీ |47410 |32256 |- |317 |సిస్వా |ప్రేమ్ సాగర్ పటేల్ |బీజేపీ |122884 |శివేంద్ర సింగ్ |ఎస్పీ |54698 |68186 |- |318 |మహారాజ్‌గంజ్ (SC) |జై మంగళ్ |బీజేపీ |125154 |నిర్మేష్ మంగళ్ |బిఎస్పీ |56793 |68361 |- |319 |పనియార |జ్ఞానేంద్ర |బీజేపీ |119308 |గణేష్ శంకర్ పాండే |బిఎస్పీ |51817 |67491 |- | colఎస్పీan="9" |'''గోరఖ్‌పూర్ జిల్లా''' |- |320 |కైంపియర్‌గంజ్ |ఫతే బహదూర్ సింగ్ |బీజేపీ |91636 |చింత యాదవ్ |కాంగ్రెస్ |58782 |32854 |- |321 |పిప్రైచ్ |మహేంద్ర పాల్ సింగ్ |బీజేపీ |82739 |అఫ్తాబ్ ఆలం |బిఎస్పీ |69930 |12809 |- |322 |గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్ |రాధా మోహన్ దాస్ అగర్వాల్ |బీజేపీ |122221 |రానా రాహుల్ సింగ్ |కాంగ్రెస్ |61491 |60730 |- |323 |గోరఖ్‌పూర్ రూరల్ |బిపిన్ సింగ్ |బీజేపీ |83686 |విజయ్ బహదూర్ యాదవ్ |ఎస్పీ |79276 |4410 |- |324 |సహజన్వా |శీతల్ పాండే |బీజేపీ |72213 |యస్పాల్ సింగ్ రావత్ |ఎస్పీ |56836 |15377 |- |325 |ఖజానీ (SC) |సంత్ ప్రసాద్ |బీజేపీ |71492 |రాజ్ కుమార్ |బిఎస్పీ |51413 |20079 |- |326 |చౌరీ-చౌరా |సంగీత యాదవ్ |బీజేపీ |87863 |మనురోజన్ యాదవ్ |ఎస్పీ |42203 |45660 |- |327 |బన్స్‌గావ్ (SC) |విమలేష్ పాశ్వాన్ |బీజేపీ |71966 |ధర్మేంద్ర కుమార్ |బిఎస్పీ |49093 |22873 |- |328 |చిల్లుపర్ |విజయ్ శంకర్ తివారీ |బిఎస్పీ |78177 |రాజేష్ త్రిపాఠి |బీజేపీ |74818 |3359 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఖుషినగర్ జిల్లా''' |- |329 |ఖద్ద |జటాశంకర్ త్రిపాఠి |బీజేపీ |82537 |విజయ్ ప్రతాప్ కుష్వాహ |బిఎస్పీ |44040 |38497 |- |330 |పద్రౌన |స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య |బీజేపీ |93649 |జావేద్ ఇక్బాల్ |బిఎస్పీ |53097 |40552 |- |331 |తమ్కుహి రాజ్ |అజయ్ కుమార్ లల్లూ |కాంగ్రెస్ |61211 |జగదీష్ మిశ్రా |బీజేపీ |43097 |18114 |- |332 |ఫాజిల్‌నగర్ |గంగ |బీజేపీ |102778 |విశ్వనాథ్ |ఎస్పీ |60856 |41922 |- |333 |ఖుషీనగర్ |రజనీకాంత్ మణి త్రిపాఠి |బీజేపీ |97132 |రాజేష్ ప్రతాప్ రావు "బంతి భయ్యా" |బిఎస్పీ |49029 |48103 |- |334 |హత |పవన్ కుమార్ |బీజేపీ |103864 |రాధేశ్యామ్ సింగ్ |ఎస్పీ |50788 |53076 |- |335 |రాంకోలా (SC) |రామానంద్ బౌద్ |Sబిఎస్పీ |102782 |పూర్ణమసి దేహతి |ఎస్పీ |47053 |55729 |- | colఎస్పీan="9" |'''డియోరియా జిల్లా''' |- |336 |రుద్రపూర్ |జై ప్రకాష్ నిషాద్ |బీజేపీ |77754 |అఖిలేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |కాంగ్రెస్ |50965 |26789 |- |337 |డియోరియా |జనమేజై సింగ్ |బీజేపీ |88030 |JP జైస్వాల్ |ఎస్పీ |41794 |46236 |- |338 |పాతర్దేవ |సూర్య ప్రతాప్ షాహి |బీజేపీ |99812 |షకీర్ అలీ |ఎస్పీ |56815 |42997 |- |339 |రాంపూర్ కార్ఖానా |కమలేష్ శుక్లా |బీజేపీ |62886 |ఫసిహా మంజేర్ గజాలా లారీ |ఎస్పీ |52899 |9987 |- |340 |భట్పర్ రాణి |అశుతోష్ ఉపాధ్యాయ్ |ఎస్పీ |61862 |జయంత్ కుష్వాహ |బీజేపీ |50765 |11097 |- |341 |సేలంపూర్ (SC) |కాళీ ప్రసాద్ |బీజేపీ |76175 |విజయ్ లక్ష్మి గౌతమ్ |ఎస్పీ |50521 |25654 |- |342 |బర్హాజ్ |సురేష్ తివారీ |బీజేపీ |61996 |మురళీ మనోహర్ జైస్వాల్ |ఎస్పీ |50280 |11716 |- | colఎస్పీan="9" |'''అజంగఢ్ జిల్లా''' |- |343 |అత్రౌలియా |సంగ్రామ్ యాదవ్ |ఎస్పీ |74276 |కన్హయ్య లాల్ నిషాద్ |బీజేపీ |71809 |2467 |- |344 |గోపాల్పూర్ |నఫీస్ అహ్మద్ |ఎస్పీ |70980 |శ్రీకృష్ణ పాల్ |బీజేపీ |56020 |14960 |- |345 |సాగి |బందన సింగ్ |బిఎస్పీ |62203 |జైరామ్ పటేల్ |ఎస్పీ |56728 |5475 |- |346 |ముబారక్‌పూర్ |షా ఆలం |బిఎస్పీ |70705 |అఖిలేష్ యాదవ్ |ఎస్పీ |70017 |688 |- |347 |అజంగఢ్ |దుర్గా ప్రసాద్ యాదవ్ |ఎస్పీ |88087 |అఖిలేష్ |బీజేపీ |61825 |26262 |- |348 |నిజామాబాద్ |అలంబాడి |ఎస్పీ |67274 |చంద్ర దేవ్ రామ్ |బిఎస్పీ |48745 |18529 |- |349 |ఫూల్పూర్ పావై |అరుణ్ కుమార్ యాదవ్ |బీజేపీ |68435 |అబుల్ కైస్ అజ్మీ |బిఎస్పీ |61140 |7295 |- |350 |దిదర్గంజ్ |సుఖ్‌దేవ్ రాజ్‌భర్ |బిఎస్పీ |62125 |ఆదిల్ షేక్ |ఎస్పీ |58480 |3645 |- |351 |లాల్‌గంజ్ (SC) |[[ఆజాద్ అరి మర్దాన్]] |బిఎస్పీ |72715 |[[దరోగ ప్రసాద్ సరోజ]] |బీజేపీ |70488 |2227 |- |352 |మెహనగర్ (SC) |కల్పనాథ్ పాశ్వాన్ |ఎస్పీ |69037 |మంజూ సరోజ |Sబిఎస్పీ |63625 |5412 |- | colఎస్పీan="9" |'''మౌ జిల్లా''' |- |353 |మధుబన్ |[[దారా సింగ్ చౌహాన్]] |బీజేపీ |86238 |అమ్రేష్ చంద్ |కాంగ్రెస్ |56823 |29415 |- |354 |ఘోసి |ఫాగు చౌహాన్ |బీజేపీ |88298 |అబ్బాస్ అన్సారీ |బిఎస్పీ |81295 |7003 |- |355 |మహమ్మదాబాద్-గోహ్నా (SC) |శ్రీరామ్ సోంకర్ |బీజేపీ |73493 |రాజేంద్ర |బిఎస్పీ |72955 |538 |- |356 |మౌ |ముఖ్తార్ అన్సారీ |బిఎస్పీ |96793 |మహేంద్ర రాజ్‌భర్ |Sబిఎస్పీ |88095 |8698 |- | colఎస్పీan="9" |'''బల్లియా జిల్లా''' |- |357 |బెల్తార రోడ్ (SC) |ధనంజయ్ కన్నౌజియా |బీజేపీ |77504 |గోరఖ్ పాశ్వాన్ |ఎస్పీ |59185 |18319 |- |358 |రాసారా |ఉమాశంకర్ సింగ్ |బిఎస్పీ |92272 |రామ్ ఇక్బాల్ సింగ్ |బీజేపీ |58385 |33887 |- |359 |సికిందర్‌పూర్ |సంజయ్ యాదవ్ |బీజేపీ |69536 |జియావుద్దీన్ రిజ్వీ |ఎస్పీ |45988 |23548 |- |360 |ఫెఫానా |ఉపేంద్ర తివారీ |బీజేపీ |70588 |అంబికా చౌదరి |బిఎస్పీ |52691 |17897 |- |361 |బల్లియా నగర్ |ఆనంద్ |బీజేపీ |92889 |లక్ష్మణ్ |ఎస్పీ |52878 |40011 |- |362 |బాన్స్దిహ్ |రామ్ గోవింద్ చౌదరి |ఎస్పీ |51201 |కేతకీ సింగ్ |Ind |49514 |1687 |- |363 |బైరియా |సురేంద్ర |బీజేపీ |64868 |జై ప్రకాష్ ఆంచల్ |ఎస్పీ |47791 |17077 |- | colఎస్పీan="9" |'''జాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |364 |బద్లాపూర్ |రమేష్ చంద్ర మిశ్రా |బీజేపీ |60237 |లాల్జీ యాదవ్ |బిఎస్పీ |57865 |2372 |- |365 |షాగంజ్ |శైలేంద్ర యాదవ్ లాలై |ఎస్పీ |67818 |రాణా అజీత్ ప్రతాప్ సింగ్ |Sబిఎస్పీ |58656 |9162 |- |366 |జౌన్‌పూర్ |గిరీష్ చంద్ర యాదవ్ |బీజేపీ |90324 |నదీమ్ జావేద్ |కాంగ్రెస్ |78040 |12284 |- |367 |మల్హాని |[[పరస్నాథ్ యాదవ్]] |ఎస్పీ |69351 |ధనంజయ్ సింగ్ |నిషాద్ |48141 |21210 |- |368 |ముంగ్రా బాద్షాపూర్ |సుష్మా పటేల్ |బిఎస్పీ |69557 |సీమా ద్వివేది |బీజేపీ |63637 |5920 |- |369 |మచ్లిషహర్ (SC) |జగదీష్ సోంకర్ |ఎస్పీ |72368 |అనితా రావత్ |బీజేపీ |68189 |4179 |- |370 |మరియహు |[[లీనా తివారీ]] |ప్రకటనలు) |58804 |శ్రద్ధా యాదవ్ |ఎస్పీ |47454 |11350 |- |371 |జఫ్రాబాద్ |డాక్టర్ హరేంద్ర ప్రసాద్ సింగ్ |బీజేపీ |85989 |సచింద్ర నాథ్ త్రిపాఠి |ఎస్పీ |61124 |24865 |- |372 |కెరకట్ (SC) |దినేష్ చౌదరి |బీజేపీ |84078 |సజయ్ కుమార్ సరోజ్ |ఎస్పీ |68819 |15259 |- | colఎస్పీan="9" |'''ఘాజీపూర్ జిల్లా''' |- |373 |జఖానియన్ (SC) |త్రివేణి రామ్ |Sబిఎస్పీ |84158 |గరీబ్ |ఎస్పీ |79001 |5157 |- |374 |సైద్‌పూర్ (SC) |సుభాష్ పాసి |ఎస్పీ |76664 |విద్యాసాగర్ సోంకర్ |బీజేపీ |67954 |8710 |- |375 |ఘాజీపూర్ సదర్ |సంగీతా బల్వంత్ |బీజేపీ |92090 |రాజేష్ కుస్వాహ |ఎస్పీ |59483 |32607 |- |376 |జంగీపూర్ |వీరేంద్ర కుమార్ యాదవ్ |ఎస్పీ |71441 |రమేష్ నారాయణ్ కుష్వాహ |బీజేపీ |68202 |3239 |- |377 |జహూరాబాద్ |ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్ |Sబిఎస్పీ |86583 |కాళీచరణ్ |బిఎస్పీ |68502 |18081 |- |378 |మహమ్మదాబాద్ |అల్కా రాయ్ |బీజేపీ |122156 |సిబకతుల్లా అన్సారీ |బిఎస్పీ |89429 |32727 |- |379 |జమానియా |సునీత (రాజకీయవేత్త) |బీజేపీ |76823 |అతుల్ కుమార్ |బిఎస్పీ |67559 |9264 |- | colఎస్పీan="11" |'''చందౌలీ జిల్లా''' |- |380 |మొగల్సరాయ్ |[[సాధనా సింగ్ (రాజకీయ నాయకురాలు)|సాధనా సింగ్]] |బీజేపీ |87401 |బాబూలాల్ |ఎస్పీ |74158 |13243 |- |381 |సకల్దిహా |ప్రభునారాయణ యాదవ్ |ఎస్పీ |79875 |సూర్యముని తివారీ |బీజేపీ |64906 |14969 |- |382 |సాయిద్రాజు |సుశీల్ సింగ్ |బీజేపీ |78869 |శ్యామ్ నారాయణ్ సింగ్ |బిఎస్పీ |64375 |14494 |- |383 |చకియా (SC) |శారదా ప్రసాద్ |బీజేపీ |96890 |జితేంద్ర కుమార్ |బిఎస్పీ |76827 |20063 |- | colఎస్పీan="9" |'''వారణాసి జిల్లా''' |- |384 |పిండ్రా |అవధేష్ సింగ్ |బీజేపీ |90614 |బాబూలాల్ |బిఎస్పీ |53765 |36849 |- |385 |అజగర (SC) |కైలాష్ నాథ్ సోంకర్ |Sబిఎస్పీ |83778 |లాల్జీ సోంకర్ |ఎస్పీ |62429 |21349 |- |386 |శివపూర్ |అనిల్ రాజ్‌భర్ |బీజేపీ |110453 |ఆనంద్ మోహన్ యాదవ్ |ఎస్పీ |56194 |54259 |- |387 |రోహనియా |సురేంద్ర నారాయణ్ సింగ్ |బీజేపీ |119885 |మహేంద్ర సింగ్ పటేల్ |ఎస్పీ |62332 |57553 |- |388 |వారణాసి ఉత్తరం |రవీంద్ర జైస్వాల్ |బీజేపీ |116017 |అబ్దుల్ సమద్ అన్సారీ |కాంగ్రెస్ |70515 |45502 |- |389 |వారణాసి దక్షిణ |నీలకంఠ తివారీ |బీజేపీ |92560 |రాజేష్ మిశ్రా |కాంగ్రెస్ |75334 |17226 |- |390 |వారణాసి కాంట్. |సౌరభ్ శ్రీవాస్తవ |బీజేపీ |132609 |అనిల్ శ్రీవాస్తవ |కాంగ్రెస్ |71283 |61326 |- |391 |సేవాపురి |నీల్ రతన్ సింగ్ పటేల్ నీలు |ప్రకటనలు) |103423 |సురేంద్ర సింగ్ పటేల్ |ఎస్పీ |54241 |49182 |- | colఎస్పీan="11" |'''భదోహి జిల్లా''' |- |392 |భదోహి |రవీంద్ర నాథ్ త్రిపాఠి |బీజేపీ |79519 |జాహిద్ బేగ్ |ఎస్పీ |78414 |1105 |- |393 |జ్ఞానపూర్ |విజయ్ మిశ్రా |నిషాద్ |66448 |మహేంద్ర కుమార్ బైండ్ |బీజేపీ |46218 |20230 |- |394 |ఔరాయ్ (SC) |దీనానాథ్ భాస్కర్ |బీజేపీ |83325 |మధుబాల |ఎస్పీ |63546 |19779 |- | colఎస్పీan="9" |'''మీర్జాపూర్ జిల్లా''' |- |395 |ఛన్‌బే (SC) |రాహుల్ ప్రకాష్ |ప్రకటనలు) |107007 |ధనేశ్వర్ |బిఎస్పీ |43539 |63468 |- |396 |మీర్జాపూర్ |రత్నాకర్ మిశ్రా |బీజేపీ |109196 |కైలాష్ చౌరాసియా |ఎస్పీ |51784 |57412 |- |397 |మజవాన్ |సుచిస్మిత మౌర్య |బీజేపీ |107839 |[[రమేష్ చంద్ బైంద్]] |బిఎస్పీ |66680 |41159 |- |398 |చునార్ |అనురాగ్ సింగ్ |బీజేపీ |105608 |జగతాంబ సింగ్ పటేల్ |ఎస్పీ |43380 |62228 |- |399 |మరిహన్ |రామ శంకర్ సింగ్ |బీజేపీ |106517 |లలితేష్ పతి త్రిపాఠి |కాంగ్రెస్ |59919 |46598 |- | colఎస్పీan="9" |'''సోనభద్ర జిల్లా''' |- |400 |ఘోరవాల్ |అనిల్ కుమార్ మౌర్య |బీజేపీ |114305 |రమేష్ చంద్ర |ఎస్పీ |56656 |57649 |- |401 |రాబర్ట్స్‌గంజ్ |భూపేష్ చౌబే |బీజేపీ |89932 |అవినాష్ కుష్వాహ |ఎస్పీ |49394 |40538 |- |402 |ఓబ్రా (ST) |సంజీవ్ కుమార్ |బీజేపీ |78058 |రవి గోండ్ |ఎస్పీ |33789 |44269 |- |403 |దుద్ది (ST) |హరిరామ్ |ప్రకటనలు) |64399 |విజయ్ సింగ్ గోండ్ |బిఎస్పీ |63314 |1085 |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}}{{ఉత్తర ప్రదేశ్ ఎన్నికలు}} [[వర్గం:2017 భారత రాష్ట్రాల శాసనసభల ఎన్నికలు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] 39vhdbpm0fywtbokwio2dszhhjm9qg8 0 403665 4594709 4309365 2025-06-29T03:17:46Z Muralikrishna m 106628 4594709 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post | post = చీఫ్ | body = నావల్ స్టాఫ్ | native_name = | flag = File:Admiral ensign of Indian Navy.svg | flagsize = | flagborder = yes | flagcaption = నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్ జెండా | insignia = | insigniasize = | insigniacaption = | image = Adm R. Hari Kumar CNS.jpg | imagesize = | alt = | incumbent =30 నవంబర్ 2021 నుండి ప్రస్తుత అడ్మిరల్ ఆర్. హరి కుమార్ | acting = | incumbentsince = 30 నవంబర్ 2021 | type = | status = ఇండియన్ ఆర్మ్డ్ ఫోర్సెస్ నావల్ బ్రాంచ్ ప్రొఫెషనల్ హెడ్ | department = [[భారత నావికా దళం]] | style = | member_of = నేషనల్ సెక్యూరిటీ కౌన్సిల్ <br> డిఫెన్స్ ప్లానింగ్ కమిటీ <br> డిఫెన్స్ అక్విజిషన్ కౌన్సిల్ | reports_to = [[File:Flag of India.svg|20px]] [[భారత రాష్ట్రపతి]]<br/>[[File:Flag of India.svg|20px]] [[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి|ప్రధానమంత్రి]] <br/>[[File:Flag of India.svg|20px]] [[భారత రక్షణ శాఖ మంత్రులు జాబితా|రక్షణ మంత్రి]]<br/>[[File:Flag of Chief of Defence Staff (India).svg|20px]] చీఫ్ ఆఫ్ డిఫెన్స్ స్టాఫ్ | residence = | seat = ఇంటిగ్రేటెడ్ హెచ్‌క్యూ ఆఫ్ MoD (నేవీ) , సౌత్ బ్లాక్, సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్, [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] | nominator = | appointer = అపాయింట్‌మెంట్స్ కమిటీ ఆఫ్ క్యాబినెట్ (ACC)<br/>భారత అధ్యక్షుడు | appointer_qualified = | termlength = {{raise|0.0em|3 సంవత్సరాలు లేదా 62 సంవత్సరాల వయస్సులో, ఏది ముందుగా ఉంటే అది.}} | termlength_qualified = | constituting_instrument = [https://mod.gov.in/sites/default/files/NavyAct1957.pdf నేవీ చట్టం, 1957 (చట్టం నం. 62 ఆఫ్ 1957] | precursor = నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్ మరియు కమాండర్-ఇన్-చీఫ్, ఇండియన్ నేవీ | formation = {{Start date and age|df=yes|1950|01|26}} | first = వైస్-అడ్మిరల్ ఎడ్వర్డ్ ప్యారీ | last = | abolished = | succession = | abbreviation = CNS | unofficial_names = | deputy = {{flagicon image|Vice Admiral ensign of Indian Navy.svg|size=24px}} వైస్ చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ | salary = {{INRConvert|250000}} నెలవారీ<ref name="7 Pay Commission Report">{{cite web|url=http://7cpc.india.gov.in/pdf/sevencpcreport.pdf|title=Report of the 7th Central Pay Commission of India|publisher=Seventh Central [[Pay Commission]], [[Government of India]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20151120092637/http://7cpc.india.gov.in/pdf/sevencpcreport.pdf|archive-date=20 November 2015|url-status=dead|access-date=August 13, 2017}}</ref><ref name=":India Today 7CPC">{{Cite web|url=http://indiatoday.intoday.in/story/7th-pay-commission-cleared-what-is-pay-commission-how-does-it-effect-our-pockets/1/703452.html|title=7th Pay Commission cleared: What is the Pay Commission? How does it affect salaries?|date=June 29, 2016|editor-last=Biswas|editor-first=Shreya|website=[[India Today]]|access-date=September 24, 2017}}</ref> | website = }}'''చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్''' (CNS) అనేది భారత సాయుధ దళాల నావికాదళ శాఖ అయిన ఇండియన్ నేవీ ప్రొఫెషనల్ హెడ్ కార్యాలయం.<ref>{{Cite web|title=Chief of the Naval Staff|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/chief-naval-staff-cns|website=www.indiannavy.nic.in}}</ref> సాంప్రదాయకంగా ఫోర్-స్టార్ అడ్మిరల్ చేత నిర్వహించబడుతున్న, ఇండియన్ నేవీ సీనియర్-అత్యంత కార్యాచరణ అధికారి, శాంతి & యుద్ధ సమయంలో భారతదేశం యొక్క వ్యూహాత్మక సముద్ర లక్ష్యాల అమలుతో పాటుగా దళం యొక్క మొత్తం పనితీరును పర్యవేక్షించే పాత్రలను కలిగి ఉంది. అవి దాని ప్రాదేశిక జలాల చుట్టూ దేశం సముద్ర సార్వభౌమాధికారాన్ని రక్షించడం,  అంతర్జాతీయ సముద్ర రేఖల అంతటా సముద్ర జాగరూకతతో దాని దేశీయ-అంతర్జాతీయ భద్రతా ప్రయోజనాలను గ్రహించడం.<ref>{{Cite web|date=31 May 2023|title=Defense & Security India's Evolving Maritime Strategy|url=https://southasianvoices.org/indias-evolving-maritime-strategy/|website=southasianvoices.org}}</ref> అలాగే చీఫ్స్ ఆఫ్ స్టాఫ్ కమిటీ (COSC), నేషనల్ సెక్యూరిటీ కౌన్సిల్ (NSC) శాశ్వత సభ్యుడు. చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ కూడా దేశం పౌర నాయకత్వానికి గోప్యమైన అన్ని విషయాలపై భారత ప్రభుత్వానికి సలహా ఇచ్చే బాధ్యతను కలిగి ఉంటుంది.<ref name="Privy">{{Cite web|date=12 February 2020|title=The Civil and the Military in India|url=https://www.theindiaforum.in/article/civil-and-military-india|website=www.theindiaforum.in}}</ref> చట్టబద్ధంగా, చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ భారతీయ ప్రాధాన్యత క్రమంలో మొత్తంగా 12వ స్థానంలో ఉంది. ఇది ఇండియన్ నేవీ స్థితికి- చీఫ్ ఆఫ్ డిఫెన్స్ స్టాఫ్, చీఫ్ ఆఫ్ ఆర్మీ స్టాఫ్,   చీఫ్ ఆఫ్ ఎయిర్ స్టాఫ్‌కి సమానం - ఈ మూడు స్థానాలు కూడా ఉన్నాయి. సాయుధ దళాల నుండి ఫోర్-స్టార్ అధికారులచే ఆక్రమించబడింది.<ref>{{Cite web|date=26 July 1979|title=PRESIDENT'S SECRETARIAT|url=https://www.mha.gov.in/sites/default/files/table_of_precedence.pdf|website=www.mha.gov.in}}</ref>  == నియామకాలు == === కమాండర్-ఇన్-చీఫ్, రాయల్ ఇండియన్ నేవీ (1947–1948) === {| class="wikitable sortable" !<abbr>నం.</abbr> !చిత్తరువు !పేరు !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు !ఆఫీసులో సమయం !మూ |- |1 | |రియర్ అడ్మిరల్ '''జాన్ టాల్బోట్ సవిగ్నాక్ హాల్ CIE''' <small> (1896–1964)</small> | 1947 ఆగస్టు 15 | 1948 జూన్ 20 |310 రోజులు |<ref name="unithistories">{{cite web|title=World War II unit histories & officers|url=http://www.unithistories.com/units_index/default.asp?file=../officers/personsx.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120204165504/http://www.unithistories.com/units_index/default.asp?file=..%2Fofficers%2Fpersonsx.html|archive-date=4 February 2012|access-date=6 March 2021|work=unithistories.com}}</ref><ref name="RIN_designation">{{cite web|date=10 February 1947|title=Press Note|url=http://pibarchive.nic.in/archive/ArchiveSecondPhase/DEFENCE/1947-JULY-DEC-MIN-OF-DEFENCE/PDF/DEF-1947-02-10_056.pdf|website=Press Information Bureau of India - Archive|accessdate=26 January 2020}}</ref> |} === నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్ & కమాండర్-ఇన్-చీఫ్, రాయల్ ఇండియన్ నేవీ (1948–1950) === {| class="wikitable sortable" !<abbr>నం.</abbr> !చిత్తరువు !పేరు !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు !ఆఫీసులో సమయం !మూ |- |1 | |రియర్ అడ్మిరల్ '''జాన్ టాల్బోట్ సవిగ్నాక్ హాల్ CIE''' <small> (1896–1964)</small> | 1948 జూన్ 21 | 1948 ఆగస్టు 14 |54 రోజులు |<ref name="communique">{{cite web|date=21 June 1948|title=Press Communique|url=http://pibarchive.nic.in/archive/ArchiveSecondPhase/DEFENCE/1948-JAN-JUNE-DEFENCE/PDF/DEF-1948-06-21_287.pdf|access-date=21 July 2020|website=Press Information Bureau of India - Archive}}</ref> |- |2 | |వైస్ అడ్మిరల్ '''సర్ విలియం ఎడ్వర్డ్ ప్యారీ KCB''' <small> (1893–1972)</small> | 1948 ఆగస్టు 14 | 1950 జనవరి 25 |1 సంవత్సరం, 164 రోజులు |} === చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ & కమాండర్-ఇన్-చీఫ్, ఇండియన్ నేవీ (1950–1955) === {| class="wikitable sortable" !<abbr>నం.</abbr> !చిత్తరువు !పేరు !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు !ఆఫీసులో సమయం |- |1 | |వైస్-అడ్మిరల్ '''సర్ విలియం ఎడ్వర్డ్ ప్యారీ KCB''' <small> (1893–1972)</small> | 1950 జనవరి 26 | 1951 అక్టోబరు 13 |1 సంవత్సరం, 260 రోజులు |- |2 | |అడ్మిరల్ '''సర్ చార్లెస్ థామస్ మార్క్ పిజీ KBE, CB, DSO & బార్''' <small> (1899–1993)</small> | 1951 అక్టోబరు 13 | 1955 మార్చి 31 |3 సంవత్సరాలు, 169 రోజులు |} === చీఫ్ ఆఫ్ నేవల్ స్టాఫ్ (1955–ప్రస్తుతం) === {| class="wikitable sortable" !<abbr>నం.</abbr> !చిత్తరువు !పేరు !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !వరకు !ఆఫీసులో సమయం |- |1 | |అడ్మిరల్ '''సర్ చార్లెస్ థామస్ మార్క్ పిజీ KBE, CB, DSO & బార్''' <small> (1899–1993)</small> | 1955 ఏప్రిల్ 1 | 1955 జూలై 21 |111 రోజులు |- |2 | |వైస్-అడ్మిరల్ '''సర్ స్టీఫెన్ హోప్ కార్లిల్ KBE, CB, DSO & బార్''' <small> (1902–1996)</small> | 1955 జూలై 21 | 1958 ఏప్రిల్ 21 |2 సంవత్సరాలు, 274 రోజులు |- |3 | |వైస్-అడ్మిరల్ '''రామ్ దాస్ కటారి''' <small> (1911–1983)</small> | 1958 ఏప్రిల్ 22 | 1962 జూన్ 4 |4 సంవత్సరాలు, 43 రోజులు |- |4 | |వైస్-అడ్మిరల్ '''భాస్కర్ సదాశివ్ సోమన్''' <small> (1913–1995)</small> | 1962 జూన్ 4 | 1966 మార్చి 3 |3 సంవత్సరాలు, 272 రోజులు |- |5 | |అడ్మిరల్ '''అధర్ కుమార్ ఛటర్జీ''' <small> (1914–2001)</small> | 1966 మార్చి 3 | 1970 ఫిబ్రవరి 28 |3 సంవత్సరాలు, 362 రోజులు |- |6 | |అడ్మిరల్ '''సర్దారిలాల్ మాత్రాదాస్ నందా [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM''' <small> (1915–2009)</small> | 1970 ఫిబ్రవరి 28 | 1973 ఫిబ్రవరి 28 |3 సంవత్సరాల |- |7 | |అడ్మిరల్ '''సౌరేంద్ర నాథ్ కోహ్లీ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]]''' <small> (1916–1997)</small> | 1973 మార్చి 1 | 1976 ఫిబ్రవరి 29 |2 సంవత్సరాలు, 365 రోజులు |- |8 | |అడ్మిరల్ '''జల్ కర్సెట్జీ PVSM''' <small> (1919–1991)</small> | 1976 మార్చి 1 | 1979 మార్చి 1 |3 సంవత్సరాల |- |9 | |అడ్మిరల్ '''రోనాల్డ్ లిన్స్‌డేల్ పెరీరా [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM''' <small> (1923–1993)</small> | 1979 మార్చి 1 | 1982 ఫిబ్రవరి 28 |2 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు |- |10 | |అడ్మిరల్ '''ఆస్కార్ స్టాన్లీ డాసన్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, ADC''' <small> (1923–2011)</small> | 1982 మార్చి 1 | 1984 నవంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 274 రోజులు |- |11 | |అడ్మిరల్ '''రాధాకృష్ణ హరిరామ్ తహిలియాని [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM''' <small> (1930–2015)</small> | 1984 డిసెంబరు 1 | 1987 నవంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు |- |12 | |అడ్మిరల్ '''జయంత్ గణపత్ నాదకర్ణి [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, NM, VSM, ADC''' <small> (1931–2018)</small> | 1987 డిసెంబరు 1 | 1990 నవంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు |- |13 | |అడ్మిరల్ '''[[లక్ష్మీనారాయణ రాందాస్]] [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, VrC, VSM, ADC''' <small> (1933–2024)</small> | 1990 డిసెంబరు 1 | 1993 సెప్టెంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 303 రోజులు |- |14 | |అడ్మిరల్ '''విజయ్ సింగ్ షెకావత్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, VrC, ADC''' <small> (జననం 1937  )</small> | 1993 అక్టోబరు 1 | 1996 సెప్టెంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 365 రోజులు |- |15 | |'''విష్ణు భగవత్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]],, AVSM, ADC''' <small> (జననం 1939  )</small> | 1996 అక్టోబరు 1 | 1998 డిసెంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 90 రోజులు |- |16 | |అడ్మిరల్ '''సుశీల్ కుమార్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], UYSM, AVSM, NM, ADC''' <small> (1940–2019  )</small> | 1998 డిసెంబరు 30 | 2001 డిసెంబరు 29 |2 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు |- |17 | |అడ్మిరల్ '''మధ్వేంద్ర సింగ్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, ADC''' <small> (జననం 1942  )</small> | 2001 డిసెంబరు 29 | 2004 జూలై 31 |2 సంవత్సరాలు, 215 రోజులు |- |18 | |అడ్మిరల్ '''అరుణ్ ప్రకాష్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, VrC, VSM, ADC''' <small> (జననం 1944)</small> | 2004 జూలై 31 | 2006 అక్టోబరు 31 |2 సంవత్సరాలు, 215 రోజులు |- |19 | |అడ్మిరల్ '''సురేష్ మెహతా [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, ADC''' <small> (జననం 1947)</small> | 2006 అక్టోబరు 31 | 2009 ఆగస్టు 31 |2 సంవత్సరాలు, 304 రోజులు |- |20 | |అడ్మిరల్ '''నిర్మల్ కుమార్ వర్మ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM''' <small> (జననం 1951)</small> | 2009 ఆగస్టు 31 | 2012 ఆగస్టు 31 |3 సంవత్సరాల |- |21 | |అడ్మిరల్ '''[[దేవేంద్ర కుమార్ జోషి]]''' [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]]''', AVSM, YSM, NM, VSM, ADC''' <small> (జననం 1954)</small> | 2012 ఆగస్టు 31 | 2014 ఫిబ్రవరి 26 |1 సంవత్సరం, 179 రోజులు |- |– | |వైస్ అడ్మిరల్ '''రాబిన్ K. ధోవన్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, YSM, ADC''' <small> (జననం 1954)</small> <small>''నటన''</small> | 2014 ఫిబ్రవరి 26 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |50 రోజులు |- |22 | |అడ్మిరల్ '''రాబిన్ K. ధోవన్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, YSM, ADC''' <small> (జననం 1954)</small> | 2014 ఏప్రిల్ 17 | 2016 మే 31 |2 సంవత్సరాలు, 44 రోజులు |- |23 | |అడ్మిరల్ '''సునీల్ లంబా [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, ADC''' <small> (జననం 1957)</small> | 2016 మే 31 | 2019 మే 31 |3 సంవత్సరాల |- |24 | |అడ్మిరల్ '''కరంబీర్ సింగ్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, ADC''' <small> (జననం 1959)</small> | 2019 మే 31 | 2021 నవంబరు 30 |2 సంవత్సరాలు, 183 రోజులు |- |25 | |అడ్మిరల్ '''R. హరి కుమార్ [[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పీవీఎస్ఎం]], AVSM, VSM, ADC''' <small> (జననం 1962)</small> | 2021 నవంబరు 30 |''అధికారంలో ఉంది'' |2 సంవత్సరాలు, 108 రోజులు |} [[వర్గం:భారతదేశం]] o8d8s4g2c1p1j9tr2dlup8i8o09tnnf 0 404763 4594758 4171963 2025-06-29T06:52:42Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594758 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!--For more information, see [[:Template:Infobox Writer/doc]].--> | name = హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్సన్ | image = HHRichardson.jpg |image_size = 225px | alt = | caption = హెన్రీ హాండెల్/ఎథెల్ ఫ్లోరెన్స్ లిండెసే రిచర్డ్‌సన్ 1945లో, ఆమె మరణానికి ఒక సంవత్సరం ముందు | birth_name = ఎథెల్ ఫ్లోరెన్స్ లిండెసే రిచర్డ్‌సన్ | birth_date = {{పుట్టిన తేదీ|1870|01|03|df=yes}} | birth_place = [[తూర్పు మెల్బోర్న్, విక్టోరియా]], ఆస్ట్రేలియా | death_date = {{మరణించిన తేదీ, వయస్సు|1946|03|20|1870|01|03|df=yes}} | death_place = [[హస్టింగ్స్]], [[ఈస్ట్ సస్సెక్స్]], ఇంగ్లాండ్ | occupation = | language = ఆంగ్ల | nationality = ఆస్ట్రేలియన్ | ethnicity = | citizenship = | education = | alma_mater = | notableworks = ''[[ది ఫార్చ్యూన్స్ ఆఫ్ రిచర్డ్ మహోనీ]]'' | awards = | years_active = 1895-1940 }} ఎథెల్ ఫ్లోరెన్స్ లిండెసే రిచర్డ్‌సన్ (3 జనవరి 1870 – 20 మార్చి 1946), ఆమె కలం పేరు హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్‌ అని పిలుస్తారు, ఆమె ఒక ఆస్ట్రేలియన్ రచయిత్రి.<ref>{{Citation |last=Green |first=Dorothy |title=Richardson, Ethel Florence (Henry Handel) (1870–1946) |url=https://adb.anu.edu.au/biography/richardson-ethel-florence-henry-handel-8202 |work=Australian Dictionary of Biography |access-date=2023-06-01 |place=Canberra |publisher=National Centre of Biography, Australian National University |language=en}}</ref> ==జీవితం== ఆస్ట్రేలియాలోని విక్టోరియాలోని తూర్పు మెల్‌బోర్న్‌లో, తరువాత కష్టకాలంలో పడిపోయిన సంపన్న కుటుంబంలో జన్మించిన ఎథెల్ ఫ్లోరెన్స్ (ఎట్, ఎట్టీ లేదా ఎట్టాకు సమాధానం ఇవ్వడానికి ఇష్టపడేది) వాల్టర్ లిండెసే రిచర్డ్‌సన్ MD (c. 1826-1879) పెద్ద కుమార్తె. అతని భార్య మేరీ (నీ బెయిలీ). రిచర్డ్‌సన్ బాల్యం, యవ్వనంలో కుటుంబం విక్టోరియాలోని వివిధ పట్టణాలలో నివసించింది. వీటిలో చిల్టర్న్, క్వీన్స్‌క్లిఫ్, కొరోయిట్, మాల్డన్ ఉన్నాయి, ఇక్కడ రిచర్డ్‌సన్ తల్లి పోస్ట్‌మిస్ట్రెస్ (ఆమె తండ్రి సిఫిలిస్‌తో తొమ్మిది సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించారు). చిల్టర్న్‌లోని రిచర్డ్‌సన్స్ హోమ్, "లేక్ వ్యూ", ఇప్పుడు నేషనల్ ట్రస్ట్ యాజమాన్యంలో ఉంది, సందర్శకులకు తెరవబడింది.<ref>{{Cite web |url=http://www.henryhandelrichardsonsociety.org.au/writing_competition.html |title=Henry Handel Richardson Society |access-date=20 March 2012 |archive-date=4 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190404174358/http://www.henryhandelrichardsonsociety.org.au/writing_competition.html |url-status=dead }}</ref> రిచర్డ్‌సన్ 1883లో మెల్‌బోర్న్‌లోని ప్రెస్‌బిటేరియన్ లేడీస్ కాలేజ్ (PLC)లో బోర్డర్‌గా మారడానికి మాల్డన్‌ను విడిచిపెట్టింది, 13 నుండి 17 సంవత్సరాల వయస్సులో చదివింది. ఈ అనుభవం ది గెటింగ్ ఆఫ్ విజ్డమ్‌కి ఆధారం, ఇది హెచ్. జి.చే మెచ్చుకోబడిన నవల. బావులు. PLCలో ఆమె తన నవలలలో ప్రయోజనాన్ని పొందేందుకు ఉపయోగించిన నైపుణ్యాన్ని కల్పనతో విశ్వసనీయంగా వాస్తవాన్ని మిళితం చేసే సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించుకోవడం ప్రారంభించింది. రిచర్డ్‌సన్ PLCలో ఉన్న సమయంలో కళలు మరియు సంగీతంలో రాణించారు, మరియు ఆమె తల్లి 1888లో కుటుంబాన్ని యూరప్‌కు తీసుకువెళ్లింది, రిచర్డ్‌సన్ లీప్‌జిగ్ కన్జర్వేటోరియంలో తన సంగీత అధ్యయనాలను కొనసాగించేలా చేసింది. రిచర్డ్‌సన్ తన మొదటి నవల మారిస్ గెస్ట్‌ను లీప్‌జిగ్‌లో సెట్ చేసింది. 1894లో మ్యూనిచ్‌లో రిచర్డ్‌సన్ స్కాట్ జాన్ జార్జ్ రాబర్ట్‌సన్‌ను వివాహం చేసుకుంది, ఆమె లీప్‌జిగ్‌లో జర్మన్ సాహిత్యాన్ని అభ్యసిస్తున్నప్పుడు ఆమెను కలుసుకుంది, స్ట్రాస్‌బర్గ్ విశ్వవిద్యాలయంలో కొంతకాలం బోధించింది, అక్కడ అతని భార్య లేడీస్ టెన్నిస్ ఛాంపియన్‌గా నిలిచింది. 1903లో, ఈ జంట లండన్‌కు తరలివెళ్లారు, అక్కడ లండన్‌లోని యూనివర్శిటీ కాలేజీలో జర్మనీకి చెందిన మొదటి కుర్చీకి రాబర్ట్‌సన్ నియమితులయ్యారు. రిచర్డ్‌సన్ 1912లో ది ఫార్చ్యూన్స్ ఆఫ్ రిచర్డ్ మహోనీ కోసం కుటుంబ చరిత్రను పరిశోధించడానికి ఆస్ట్రేలియాకు తిరిగి వచ్చింది. అయితే ఆమె ఇంగ్లాండ్‌కు తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, ఆమె తన జీవితాంతం అక్కడే ఉండిపోయింది. ఆమె, ఆమె సోదరి లిలియన్ ఓటు హక్కు ఉద్యమానికి బలమైన మద్దతుదారులు, ప్రజా ఆస్తులను ధ్వంసం చేసినందుకు లిలియన్ కూడా జైలు పాలయ్యారు. ఆమె మానసిక పరిశోధనలో నిమగ్నమై ఉంది, ఆమె భర్త మరణించిన తర్వాత, సీన్స్ ద్వారా అతనితో రోజువారీ సంబంధాన్ని కొనసాగించినట్లు ఆమె పేర్కొంది. రిచర్డ్‌సన్ విద్యలో కొంత భాగాన్ని ఫ్లోరెన్స్ ఎమిలీ గ్రీన్ చెల్లించింది. ఆమె నవల ది గెట్టింగ్ ఆఫ్ విజ్డమ్‌లో, ఫ్లోరెన్స్, ఆమె సోదరుడు మిస్ ఇసాబెల్లా, రెవ్ మిస్టర్ షెపర్డ్‌గా చిత్రీకరించబడ్డారు. ఫ్లోరెన్స్ గురించి ఆమె ఖచ్చితమైన వివరణ "హానికరమైనది" అని చెప్పబడింది. ఆమె తమ్ముడు మెల్‌బోర్న్‌లోని ట్రినిటీ కాలేజీలో చదువుకున్నాడు. రిచర్డ్సన్ తన జీవితాంతం లెస్బియన్ కోరికను అనుభవించింది. ప్రెస్బిటేరియన్ లేడీస్ కాలేజీలో, ఆమె పాత పాఠశాల విద్యార్థితో ప్రేమలో పడింది; యుక్తవయస్సులో ఉన్న స్త్రీలు తమ లైంగికతకు మేల్కొనే భావాలు ది గెట్టింగ్ ఆఫ్ విజ్డమ్‌లో ప్రతిబింబిస్తాయి. ఆమె తల్లి మరణం తరువాత, ఆమె ఇటాలియన్ నటి ఎలియోనోరా డ్యూస్‌తో ప్రేమలో పడింది, కానీ ఆమెను దూరం నుండి ప్రేమిస్తూ సంతృప్తి చెందవలసి వచ్చింది. రాబర్ట్‌సన్ ఇంటిలో చాలా సంవత్సరాలు నివసించిన ఆమె స్నేహితురాలు ఓల్గా రోంకోరోని, ఆమె భర్త మరణంతో మిగిలిపోయిన ఖాళీని పూరించింది. ఆమె మరణానంతరం, ఆమె సూచనల మేరకు ఆమె అనేక ప్రైవేట్ పేపర్లు ధ్వంసం చేయబడ్డాయి.<ref>C. M. H. Clark (1987), ''A History of Australia VI: "The Old Dead Tree and the Young Tree Green" 1916-1936 with an Epilogue'', pp. 346, 351, Melbourne University Press, {{ISBN|978-0-52284-353-8}}.</ref> ది ఫార్చ్యూన్స్ ఆఫ్ రిచర్డ్ మహోనీ అనేది విజయవంతమైన ఆస్ట్రేలియన్ వైద్యుడు వ్యాపారవేత్త పాత్ర లోపాలు, పేరులేని మెదడు వ్యాధి, అతని కుటుంబంపై భావోద్వేగ/ఆర్థిక ప్రభావం కారణంగా నెమ్మదిగా క్షీణించడం గురించి రిచర్డ్‌సన్, ప్రసిద్ధ త్రయం. ఇది సింక్లెయిర్ లూయిస్‌తో పాటు ఇతరులచే ఎక్కువగా ప్రశంసించబడింది, రిచర్డ్‌సన్ స్వంత కుటుంబ అనుభవాల నుండి ప్రేరణ పొందింది. ప్రధాన పాత్రలు ఆమె స్వంత తల్లిదండ్రులపై ఆధారపడి ఉన్నాయి. రిచర్డ్‌సన్ ఒక కథానికల సంపుటాన్ని, ఆమె నవలల సెట్టింగులను గొప్పగా ప్రకాశింపజేసే స్వీయచరిత్రను కూడా రూపొందించారు, అయితే ఆమె ఆస్ట్రేలియన్ డిక్షనరీ ఆఫ్ బయోగ్రఫీ ఎంట్రీ అది నమ్మదగినదని సందేహించింది. మానింగ్ క్లార్క్ 1930లో డాన్ బ్రాడ్‌మాన్ క్రికెట్ పరాక్రమంపై రిచర్డ్‌సన్ ఉత్సాహాన్ని గుర్తించాడు: "ఆమె బ్రాడ్‌మాన్ సాధించిన విజయాల గురించి గర్వంగా మాట్లాడింది. బౌరల్‌కు చెందిన బాలుడి ఆటతీరుతో ఆమె చాలా ఉత్సాహంగా ఉంది, వాన్స్ పాల్మెర్ ఆమెను సంప్రదించినప్పుడు ఆమె ఇంకేమీ మాట్లాడలేదు. రిచర్డ్‌సన్ 20 మార్చి 1946న ఇంగ్లండ్‌లోని తూర్పు సస్సెక్స్‌లోని హేస్టింగ్స్‌లో క్యాన్సర్‌తో మరణించింది. సముద్రంలో తన భర్తతో ఆమె కోరిక మేరకు ఆమె దహన అవశేషాలు చెల్లాచెదురుగా ఉన్నాయి. ఐరిస్ ముర్డోచ్ రెండుసార్లు తొలగించబడిన ఆమె రెండవ బంధువు. ===కుటుంబం=== విక్టోరియాలోని చిల్టర్న్ వద్ద లేక్ వ్యూ హౌస్, జూలై 1876 నుండి 18 నెలల పాటు ఆమె ఇల్లు. చిల్టర్న్‌లో ఆమె ప్రారంభ సంవత్సరాలు ది ఫార్చ్యూన్స్ ఆఫ్ రిచర్డ్ మహోనీ నవలలో కనిపించింది. ఈ ఇంటిని 1967లో నేషనల్ ట్రస్ట్ ఆఫ్ ఆస్ట్రేలియా ఆమోదించింది. లిలియన్ రిచర్డ్‌సన్, ఎథెల్ చెల్లెలు, తన మొదటి భర్తకు విడాకులు ఇచ్చిన తర్వాత A. S. నీల్‌ను వివాహం చేసుకుంది, సమ్మర్‌హిల్ పాఠశాలను కనుగొని, నిర్వహించడంలో సహాయం చేసింది.<ref>{{cite web |last1=Jess |first1=Allison |title=Childhood home of Australian Author |url=http://www.abc.net.au/local/stories/2006/09/15/1741979.htm |website=ABC Goulburn Murray |publisher=Australian Broadcasting Corporation |access-date=8 June 2018}}</ref> ==సన్మానాలు== కాన్‌బెర్రా సబర్బ్ ఆఫ్ రిచర్డ్‌సన్ 1975లో గెజిట్ చేయబడింది, దీనికి హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్ పేరు పెట్టారు. అదే సంవత్సరంలో, ఆస్ట్రేలియా పోస్ట్ ద్వారా ఆమె చిత్రపటాన్ని కలిగి ఉన్న తపాలా స్టాంపుపై ఆమె గౌరవించబడింది. సిడ్నీలోని వాహ్రూంగాలోని బాలికల కోసం అబోట్స్‌లీ పాఠశాలలో ఉన్న ఇళ్లలో ఒకదానికి రిచర్డ్‌సన్ పేరు పెట్టారు. మోనాష్ యూనివర్శిటీ క్లేటన్ క్యాంపస్‌లోని రెసిడెన్షియల్ హాల్‌లలో ఒకటైన రిచర్డ్‌సన్ హాల్‌కి రిచర్డ్‌సన్ పేరు పెట్టారు.<ref>[http://www.australianstamp.com/images/large/0011330.jpg Australian Stamp – Image]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==రచనలు== ===నవలలు=== * మారిస్ గెస్ట్ (1908) * ది గెట్టింగ్ ఆఫ్ విజ్డమ్ (1910) * ఆస్ట్రేలియా ఫెలిక్స్ (1917) * ది వే హోమ్ (1925) * అల్టిమా థులే (1929) (1929 కొరకు ఆస్ట్రేలియన్ లిటరేచర్ సొసైటీ గోల్డ్ మెడల్ లభించింది.) * ది ఫార్చ్యూన్స్ ఆఫ్ రిచర్డ్ మహోనీ (1930) * నవలలను కలిగి ఉంది: ఆస్ట్రేలియా ఫెలిక్స్, ది వే హోమ్, అల్టిమా తులే * ది యంగ్ కోసిమా (1939) ===కథానికల సంకలనాలు=== * రెండు అధ్యయనాలు (1931) (మేరీ క్రిస్టినా, లైఫ్ అండ్ డెత్ ఆఫ్ పీటర్లే ​​లూత్). * ది ఎండ్ ఆఫ్ ఎ చైల్డ్ హుడ్, ఇతర కథానికలు (1934). 15 కథానికలు, ఇందులో "రెండు అధ్యయనాలు" కథలు కూడా ఉన్నాయి. * ది అడ్వెంచర్స్ ఆఫ్ కఫీ మహోనీ (1979) * ది ఎండ్ ఆఫ్ ఎ చైల్డ్‌హుడ్: ది కంప్లీట్ స్టోరీస్ ఆఫ్ హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్ (1992), కరోల్ చే ఎడిట్ చేయబడింది ===జ్ఞాపకం=== * నేనే యంగ్ (1948) ===అనువాదాలు=== * (రాబర్ట్‌సన్, ఎథెల్ ఎఫ్. ఎల్. వలె) సైరన్ వాయిస్‌లు (1896). జెన్స్ పీటర్ జాకబ్సెన్ రచించిన నార్వేజియన్ నీల్స్ లిహ్నే నుండి. * (క్రెడిటెడ్ కాదు) సైరన్ వాయిస్‌లు (1896). జెన్స్ పీటర్ జాకబ్సెన్ రచించిన నార్వేజియన్ నీల్స్ లిహ్నే నుండి. ===సినిమా=== * ది గెట్టింగ్ ఆఫ్ విజ్డమ్ 1977లో చిత్రీకరించబడింది, బ్రూస్ బెరెస్‌ఫోర్డ్ దర్శకత్వం వహించారు, ఎలియనోర్ విట్‌కాంబ్ స్క్రీన్ ప్లే నుండి, సుసన్నా ఫౌల్ "లారా రంబోథమ్" పాత్రలో జూలియా బ్లేక్, టెరెన్స్ డోనోవన్, కెర్రీ ఆర్మ్‌స్ట్రాంగ్ సహాయక పాత్రలతో నటించారు. స్క్రీన్ ప్లే నవలకి దగ్గరగా ఉంటుంది. * * ఎలిజబెత్ టేలర్ నటించిన రాప్సోడి (1954)లో స్క్రీన్ కోసం మారిస్ గెస్ట్ చాలా వదులుగా, జర్మనీకి బదులుగా స్విట్జర్లాండ్‌లో సెట్ చేయబడింది. ఇది ఆత్మహత్య చేసుకోవడం కంటే "జేమ్స్ గెస్ట్" (జాన్ ఎరిక్సన్) సంతోషంగా వివాహం చేసుకోవడంతో ముగిసింది. ===ఇతరా రచనలు=== * గ్రీన్, డోరతీ "రిచర్డ్‌సన్, ఎథెల్ ఫ్లోరెన్స్ లిండేసే (హెన్రీ హాండెల్) (1870–1946)" ఆస్ట్రేలియన్ డిక్షనరీ ఆఫ్ బయోగ్రఫీ, ఆన్‌లైన్ ఎడిషన్ యాక్సెస్ చేయబడింది: 2007-09-20 * అక్లాండ్, మైఖేల్ (2005) హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్: ఎ లైఫ్, కేంబ్రిడ్జ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్ ISBN 978-0-52184-055-2 * ఆచ్టర్లోని, డోరతీ గ్రీన్ (1973) (సవరించిన 1986) యులిసెస్ బౌండ్; హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్ అండ్ హర్ ఫిక్షన్, ఆస్ట్రేలియన్ నేషనల్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, కాన్‌బెర్రా ISBN 978-0-70810-239-8 * బక్లీ, విన్సెంట్ (1961) హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్, లాన్స్‌డౌన్ ప్రెస్ Pty Ltd., మెల్‌బోర్న్ OCLC 251869088 * క్లార్క్, ఆక్సెల్ (1989) హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్: ఫిక్షన్ ఇన్ ది మేకింగ్, సైమన్ & షుస్టర్, బ్రూక్‌వేల్, N.S.W. ISBN 978-0-73180-138-1 * క్రామెర్, లియోనీ (1954). హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్సన్ మరియు ఆమె మూలాలలో కొన్ని. మెల్బోర్న్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్. OCLC 4182985. * —— (1966). నేనే వెన్ లారా : హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్ స్కూల్ కెరీర్‌లో వాస్తవం మరియు కల్పన. మెల్బోర్న్: హీన్మాన్. OCLC 551425186. * —— (1967). హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్సన్. గొప్ప ఆస్ట్రేలియన్లు. మెల్బోర్న్: ఆక్స్ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్. OCLC 459061. * మెక్‌లియోడ్, కరెన్ (1985) హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్‌సన్; ఎ క్రిటికల్ స్టడీ, కేంబ్రిడ్జ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్ ISBN 978-0-52130-304-0 * ప్రోబిన్, క్లైవ్; స్టీల్, బ్రూస్, eds. (2000) హెన్రీ హాండెల్ రిచర్డ్సన్: ది లెటర్స్. వాల్యూమ్. 3 సంపుటాలు కార్ల్టన్, విక్టోరియా: మిగున్యా ప్రెస్. ISBN 978-0-52284-797-0. ==మూలాలు== 5u94sb85een4xxm14wz2a7slhwx1pde 0 405024 4594788 4377795 2025-06-29T10:03:22Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594788 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | election_name = 2019 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు | country = India | type = legislative | ongoing = no | previous_election = 2014 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు | previous_year = 2014 | election_date = 21 అక్టోబర్ 2019 | next_election = 2024 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు | next_year = 2024 | seats_for_election = హర్యానా శాసనసభలో మొత్తం 90 సీట్లు | majority_seats = 46 | opinion_polls = | turnout = 68.20% ({{decrease}} 8.34%) <!-- BJP -->| image1 = [[File:Manohar_Lal_Khattar_2015.jpg|100x100px]] | leader1 = [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] | party1 = [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | alliance1 = [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] | leader_since1 = 2014 | leaders_seat1 = [[కర్నాల్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కర్నాల్]] | last_election1 = 33.20%, 47 సీట్లు | seats_before1 = | seats_needed1 = | seats1 = 40 | seat_change1 = {{decrease}} 7 | percentage1 = 36.49% | swing1 = {{increase}} 3.29% <!-- INC -->| image2 = [[File:Bhupinder Singh Hooda in WEF, 2010.jpg|100x100px]] | leader2 = [[భూపిందర్ సింగ్ హూడా]] | party2 = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | alliance2 = [[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|యూపీఏ]] | leader_since2 = 2005 | leaders_seat2 = [[గర్హి సంప్లా-కిలోయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గర్హి సంప్లా-కిలోయ్]] | last_election2 = 20.58%, 15 సీట్లు | seats_before2 = | seats_needed2 = | seats2 = 31 | seat_change2 = {{increase}} 16 | popular_vote2 = | percentage2 = 28.08% | swing2 = {{increase}} 7.50% <!-- JJP -->| image4 = [[File:The MP, Lok Sabha, Haryana, Shri Dushyant Chautala calling on the Union Minister for Railways, Shri Suresh Prabhakar Prabhu, in New Delhi on February 03, 2016 (cropped).jpg|90x90px]] | leader4 = [[దుష్యంత్ చౌతాలా]] | colour4 = FFF700 | party4 = జననాయక్ జనతా పార్టీ | alliance4 = - | leader_since4 = 2018 | leaders_seat4 = [[ఉచన కలాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉచన కలాన్]] | last_election4 = ''కొత్తది'' | seats_before4 = | seats_needed4 = | seats4 = 10 | seat_change4 = {{increase}} 10 | popular_vote4 = | percentage4 = 14.8% | swing4 = {{increase}} 14.8% | map_image = Result of Haryana Legislative Assembly election 2019.png | map_size = 350px | title = [[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | before_election = [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] | before_party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | after_election = [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] | after_party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | party5 = [[ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్|ఐఎన్ఎల్‌డీ]] | seats5 = 1 | seat_change5 = {{decrease}} 18 | percentage5 = 2.44% | image5 = <!-- [[File:Abhay Chautala (edited image).png|100x100px]] --> | leaders_seat5 = [[ఎల్లెనాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎల్లెనాబాద్]] | leader_since5 = 2014 | leader5 = అభయ్ సింగ్ చౌతాలా | last_election5 = 24.11%, 19 సీట్లు | swing5 = {{decrease}} 21.67% }} హర్యానా శాసనసభకు 90 మంది సభ్యులను ఎన్నుకోవడానికి 21 అక్టోబర్ 2019న హర్యానాలో శాసనసభ ఎన్నికలు జరిగాయి.<ref name="BT3">{{cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/haryana-assembly-polls-to-be-held-on-time-manohar-lal-khattar/articleshow/62478886.cms|title=Haryana Assembly polls to be held on time: Manohar Lal Khattar|date=12 January 2018|work=The Economic Times|access-date=21 September 2019}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.businesstoday.in/latest/economy-politics/story/assembly-election-2019-dates-live-updates-maharashtra-haryana-polls-schedule-results-election-commission-231226-2019-09-21|title=Election Dates 2019 updates: Haryana, Maharashtra voting on October 21, results on October 24|date=21 September 2019|work=Business Today|access-date=21 September 2019|language=en}}</ref> ఓటింగ్ శాతం 68.20% నమోదైంది.<ref name="turn1">{{cite news|url=https://eci.gov.in/PollTurnOut/voterturnout-AC.htm|title=Assembly Elections 2019: Haryana records voter turnout of 68.47%, Maharashtra at 61.29%|date=21 October 2019|language=en}}</ref> ఫలితాలు 24 అక్టోబర్ 2019న ప్రకటించబడ్డాయి.<ref name="ECI3">{{cite web|title=GENERAL ELECTION TO VIDHAN SABHA TRENDS & RESULT OCT-2019|url=http://www.results.eci.gov.in/ACOCT2019/partywiseresult-S07.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20191024185415/http://www.results.eci.gov.in/ACOCT2019/partywiseresult-S07.htm|archive-date=24 October 2019|access-date=24 October 2019|publisher=Election Commission of India}}</ref> [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] అతిపెద్ద పార్టీగా అవతరించింది, జననాయక్ జనతా పార్టీ, ఏడుగురు [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] ఎమ్మెల్యేలతో ఎన్నికల తర్వాత పొత్తు పెట్టుకుని ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. బీజేపీ -జేజేపీ కూటమి ప్రభుత్వంలో బీజేపీ నుండి [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] ముఖ్యమంత్రిగా, జేజేపీ అధ్యక్షుడు [[దుష్యంత్ చౌతాలా]] ఉప ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{cite news|url=https://newzhook.com/story/bjp-forms-government-in-haryana/|title=BJP forms government in Haryana|date=28 October 2019|access-date=13 May 2022|publisher=News Hook|archive-date=21 జనవరి 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220121002306/http://newzhook.com/story/bjp-forms-government-in-haryana/|url-status=dead}}</ref> అంతకుముందు 2014 ఎన్నికల్లో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] మెజారిటీ సాధించి రాష్ట్రంలో పదేళ్ల కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వ పాలనను ముగించి [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] ముఖ్యమంత్రిగా భాద్యతలు చేపట్టాడు. == ఎన్నికలు == === షెడ్యూల్ === {| class="wikitable" !పోల్ ఈవెంట్ !హర్యానా |- |నోటిఫికేషన్ తేదీ |27 సెప్టెంబర్ 2019 |- |నామినేషన్ల దాఖలుకు చివరి తేదీ |4 అక్టోబర్ 2019 |- |నామినేషన్ల పరిశీలన |5 అక్టోబర్ 2019 |- |అభ్యర్థిత్వం ఉపసంహరణకు చివరి తేదీ |7 అక్టోబర్ 2019 |- |పోల్ తేదీ |21 అక్టోబర్ 2019 |- |'''ఓట్ల లెక్కింపు''' | colspan="2" |'''24 అక్టోబర్ 2019''' |- ! colspan="3" |మూలం: బిజినెస్ టుడే <ref name="BT">{{cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/haryana-assembly-polls-to-be-held-on-time-manohar-lal-khattar/articleshow/62478886.cms|title=Haryana Assembly polls to be held on time: Manohar Lal Khattar|date=12 January 2018|work=The Economic Times|access-date=21 September 2019}}</ref> |} === ఓటరు సంఖ్య === తుది లెక్కింపు తర్వాత ఓటింగ్ శాతం 68.20%కి పెరిగింది.  ఫతేహాబాద్‌లో 73.7%, కైతాల్‌లో 73.3%, జగధారిలో 73%, మరియు హతిన్‌లో 72.5% అత్యధికంగా పోలింగ్‌ నమోదైంది. గురుగ్రామ్ 51.2%, బద్ఖల్ 51.3%, టిగావ్ 53.2% అత్యల్పంగా 50% కంటే ఎక్కువ పోలింగ్ నమోదయ్యాయి.<ref name="PollPercent">{{cite news|url=https://www.firstpost.com/politics/haryana-election-2019-voting-live-updates-latest-news-today-election-commission-of-india-bjp-congress-inld-bsp-assembly-vidhan-sabha-polls-chunav-exit-poll-7515691.html|title=Haryana Election 2019 Voting Updates: 62.64% turnout recorded at close of polling; Narnaund sees highest figure at 73.57%|date=21 October 2019|work=Firstpost|access-date=13 May 2022|language=en}}</ref> == పార్టీలు & పొత్తులు == === నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ === {| class="wikitable" !నం. !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !ఫోటో !నాయకుడు !సీట్లలో పోటీ చేశారు |- |'''1.''' |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[File:BJP_flag.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:BJP_flag.svg|50x50px]] | |[[File:Manohar_Lal_Khattar_2015.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Manohar_Lal_Khattar_2015.jpg|67x67px]] |మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్ |90 |} === యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలయన్స్ === {| class="wikitable" !నం. !పార్టీ !'''జెండా''' !చిహ్నం !ఫోటో !''నాయకుడు'' !సీట్లలో పోటీ చేశారు |- |'''1.''' |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[File:Indian_National_Congress_Flag.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Indian_National_Congress_Flag.svg|50x50px]] |[[File:INC_Logo.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:INC_Logo.png|58x58px]] |[[File:Bhupinder_Singh_Hooda_in_WEF,_2010.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bhupinder_Singh_Hooda_in_WEF,_2010.jpg|62x62px]] |భూపీందర్ సింగ్ హుడా |90 |} === జననాయక్ జనతా పార్టీ === {| class="wikitable" !నం. !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !ఫోటో !నాయకుడు !సీట్లలో పోటీ చేశారు |- |'''1.''' |జననాయక్ జనతా పార్టీ | |[[File:Indian_election_symbol_Key.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Indian_election_symbol_Key.svg|50x50px]] | |దుష్యంత్ చౌతాలా |87 |} === ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్ & శిరోమణి అకాలీ దళ్ కూటమి === {| class="wikitable" !నం. !పార్టీ !జెండా !చిహ్నం !ఫోటో !నాయకుడు !సీట్లలో పోటీ చేశారు |- |'''1.''' |[[ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్]] | |[[File:INLD1.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:INLD1.svg|50x50px]] | |అభయ్ సింగ్ చౌతాలా |81 |- |'''2.''' |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|శిరోమణి అకాలీదళ్]] | |[[File:Shiromani_Akali_Dal_symbol.svg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shiromani_Akali_Dal_symbol.svg|50x50px]] | | |3 |} == ఫలితాలు == {| class="wikitable sortable" ! colspan="10" |[[దస్త్రం:India_Haryana_Legislative_Assembly_2019.svg]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |పార్టీలు & సంకీర్ణాలు ! colspan="3" |జనాదరణ పొందిన ఓటు ! colspan="2" |సీట్లు |- !ఓట్లు !% !± pp !గెలిచింది !'''+/-''' |- | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |4,569,016 |'''36.49%''' |3.39 |'''40''' |7 |- | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |3,515,498 |28.08% |7.55 |31 |16 |- | |జననాయక్ జనతా పార్టీ |1,858,033 |14.80% |కొత్తది |10 |10 |- | |[[ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్]] |305,486 |2.44% |21.67 |1 |18 |- | |హర్యానా లోఖిత్ పార్టీ (హెచ్‌ఎల్‌పి) |81,641 |0.66% |0.56 |1 |1 |- | |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] |518,812 |4.21% |0.16 |0 |1 |- | |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|శిరోమణి అకాలీదళ్]] |47,336 |0.38% |0.24 |0 |1 |- | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్రులు]] |1,129,942 |9.17% |6.34 |7 |2 |- | |[[నోటా]] |65,270 |0.53% | | colspan="2" | |- | colspan="7" | |- | colspan="2" |మొత్తం |1,25,20,177 |100.00 | |90 |± 0 |- ! colspan="9" | |- | colspan="2" |చెల్లుబాటు అయ్యే ఓట్లు |1,25,20,177 |99.85 | colspan="4" rowspan="5" | |- | colspan="2" |చెల్లని ఓట్లు |19,076 |0.15 |- | colspan="2" |'''ఓట్ల శాతం''' |'''1,25,39,253''' |'''68.20''' |- | colspan="2" |నిరాకరణలు |58,47,429 |31.80 |- | colspan="2" |'''నమోదైన ఓటర్లు''' |'''1,83,86,682''' |} == ఎన్నికైన సభ్యులు == {| class="wikitable sortable" |+ఫలితాలు<ref name="Haryana election result winners full list: Names of winning candidates of BJP, Congress, INLD, JJP">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/elections/haryana-assembly-election/story/haryana-election-result-winners-full-list-names-of-winning-candidates-of-bjp-congress-inld-jjp-1612526-2019-10-24|title=Haryana election result winners full list: Names of winning candidates of BJP, Congress, INLD, JJP|last1=India Today|date=2019|accessdate=3 April 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230403104052/https://www.indiatoday.in/elections/haryana-assembly-election/story/haryana-election-result-winners-full-list-names-of-winning-candidates-of-bjp-congress-inld-jjp-1612526-2019-10-24|archivedate=3 April 2023|language=en}}</ref> ! colspan="2" |అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం ! colspan="4" |విజేత ! colspan="4" |ద్వితియ విజేత ! rowspan="2" |మెజారిటీ |- !నం. !పేరు !అభ్యర్థి ! colspan="2" |పార్టీ !ఓట్లు !అభ్యర్థి ! colspan="2" |పార్టీ !ఓట్లు |- | colspan="12" |'''పంచకుల జిల్లా''' |- |1 |[[కల్కా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కల్కా]] |[[పర్దీప్ చౌదరి]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |57948 |[[లతికా శర్మ]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |52017 |5931 |- |2 |[[పంచకుల శాసనసభ నియోజకవర్గం|పంచకుల]] |[[జియాన్ చంద్ గుప్తా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |61537 |[[చందర్ మోహన్ బిష్ణోయ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |55904 |5633 |- | colspan="14" |'''అంబాలా జిల్లా''' |- |3 |[[నరైంగార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నరైంగార్]] |[[షాలీ చౌదరి|షాలీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |53470 |సురేందర్ సింగ్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |32870 |20600 |- |4 |[[అంబాలా కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అంబాలా కంటోన్మెంట్]] |[[అనిల్ విజ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |64571 |చిత్ర సర్వారా |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |44406 |20165 |- |5 |[[అంబాలా సిటీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అంబాలా సిటీ]] |[[అసీమ్ గోయెల్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |64896 |[[నిర్మల్ సింగ్|నిర్మల్ సింగ్ (హర్యానా)]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |55944 |8952 |- |6 |[[మూలానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|మూలానా]] (ఎస్.సి) |[[వరుణ్ చౌదరి]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |67051 |రాజ్‌బీర్ సింగ్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |65363 |1688 |- | colspan="14" |'''యమునానగర్ జిల్లా''' |- |7 |[[సధౌర శాసనసభ నియోజకవర్గం|సధౌర]] (ఎస్.సి) |[[రేణు బాలా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |65806 |[[బల్వంత్ సింగ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |48786 |17020 |- |8 |[[జగాద్రి శాసనసభ నియోజకవర్గం|జగాద్రి]] |[[కన్వర్ పాల్ గుజ్జర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66376 |[[అక్రమ్ ఖాన్ (రాజకీయ నాయకుడు)|అక్రమ్ ఖాన్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |50003 |16373 |- |9 |[[యమునా నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|యమునా నగర్]] |[[ఘన్‌శ్యామ్ దాస్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |64848 |దిల్బాగ్ సింగ్ |{{party color cell|Indian National Lok Dal}} |[[ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్|ఐఎన్ఎల్‌డీ]] |63393 |1455 |- |10 |[[రాదౌర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాదౌర్]] |[[బిషన్ లాల్ సైనీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |54087 |కరణ్ దేవ్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |51546 |2541 |- | colspan="14" |'''కురుక్షేత్ర జిల్లా''' |- |11 |[[లాడ్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|లాడ్వా]] |[[మేవా సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |57665 |[[పవన్ సైనీ|డాక్టర్ పవన్ సైనీ]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |45028 |12637 |- |12 |[[షహబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షహబాద్]] (ఎస్.సి) |[[రామ్ కరణ్]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |జననాయక్ జనతా పార్టీ |69233 |క్రిషన్ కుమార్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |32106 |37127 |- |13 |[[తానేసర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తానేసర్]] |[[సుభాష్ సుధ]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55759 |[[అశోక్ కుమార్ అరోరా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |54917 |842 |- |14 |[[పెహోవా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పెహోవా]] |[[సందీప్ సింగ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |42613 |[[మన్‌దీప్ సింగ్ చాతా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |37299 |5314 |- | colspan="14" |'''కైతాల్ జిల్లా''' |- |15 |[[గుహ్లా శాసనసభ నియోజకవర్గం|గుహ్లా]] (ఎస్.సి) |[[ఈశ్వర్ సింగ్]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |జననాయక్ జనతా పార్టీ |36518 |చౌదరి దిలు రామ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |31944 |4574 |- |16 |[[కలయత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కలయత్]] |[[కమలేష్ దండా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |53805 |[[జై ప్రకాష్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |44831 |8974 |- |17 |[[కైతాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైతాల్]] |[[లీలా రామ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |72664 |[[రణదీప్ సుర్జేవాలా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |71418 |1246 |- |18 |[[పుండ్రి శాసనసభ నియోజకవర్గం|పుండ్రి]] |[[రణధీర్ సింగ్ గొల్లెన్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |41008 |సత్బీర్ భానా |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |28184 |12824 |- | colspan="14" |'''కర్నాల్ జిల్లా''' |- |19 |[[నీలోఖేరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|నీలోఖేరిi]] (ఎస్.సి) |[[ధరమ్ పాల్ గోండర్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |42979 |భగవాన్ దాస్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |40757 |2222 |- |20 |[[ఇంద్రి శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇంద్రి]] |[[రామ్ కుమార్ కశ్యప్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |54221 |రాకేష్ కాంబోజ్ |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |46790 |7431 |- |21 |[[కర్నాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కర్నాల్]] |[[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |79906 |తర్లోచన్ సింగ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |34718 |45188 |- |22 |[[ఘరౌండ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఘరౌండ]] |[[హర్విందర్ కళ్యాణ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |67209 |అనిల్ కుమార్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |49807 |17402 |- |23 |[[అసంధ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అసంధ్]] |[[షంషేర్ సింగ్ గోగి]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |32114 |నరేంద్ర సింగ్ |{{party color cell|Bahujan Samaj Party}} |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్పీ]] |30411 |1703 |- | colspan="14" |'''పానిపట్ జిల్లా''' |- |24 |[[పానిపట్ రూరల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పానిపట్ రూరల్]] |[[మహిపాల్ దండా]] | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |67086 |దేవేందర్ కడియన్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |45125 |21961 |- |25 |[[పానిపట్ సిటీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పానిపట్ సిటీ]] |[[పర్మోద్ కుమార్ విజ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |76863 |సంజయ్ అగర్వాల్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |37318 |39545 |- |26 |[[ఇస్రానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఇస్రానా]] (ఎస్.సి) |[[బల్‌బీర్ సింగ్|బల్బీర్ సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |61376 |[[క్రిషన్ లాల్ పన్వార్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |41361 |20015 |- |27 |[[సమల్ఖా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సమల్ఖా]] |[[ధరమ్ సింగ్ చోకర్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |81898 |శశి కాంత్ కౌశిక్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66956 |14942 |- | colspan="14" |'''సోనిపట్ జిల్లా''' |- |28 |[[గనౌర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గనౌర్]] |[[నిర్మల్ రాణి]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |57830 |[[కుల్‌దీప్ శర్మ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |47550 |10280 |- |29 |[[రాయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాయ్]] |[[మోహన్ లాల్ బడోలి]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |45377 |[[జై తీరత్ దహియా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |42715 |2662 |- |30 |[[ఖర్ఖోడా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖర్ఖోడా]] (SC) |[[జైవీర్ సింగ్ వాల్మీకి|జైవీర్ సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |38577 |[[పవన్ ఖార్‌ఖోడా]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |37033 |1544 |- |31 |[[సోనిపట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సోనిపట్]] |[[సురేందర్ పన్వార్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |79438 |[[కవితా జైన్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |46560 |32878 |- |32 |[[గోహనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోహనా]] |[[జగ్బీర్ సింగ్ మాలిక్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |39531 |రాజ్ కుమార్ సైనీ | |లోక్తంత్ర సురక్ష పార్టీ |35379 |4152 |- |33 |[[బరోడా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బరోడా]] |[[శ్రీ కృష్ణ హుడా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |42566 |యోగేశ్వర్ దత్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |37726 |4840 |- | colspan="14" |'''జింద్ జిల్లా''' |- |34 |[[జులనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|జులానా]] |[[అమర్‌జిత్ ధండా]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |61942 |[[పర్మీందర్ సింగ్ ధుల్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |37749 |24193 |- |35 |[[సఫిడాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సఫిడాన్]] |[[సుభాష్ గంగోలి]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |57253 |బచన్ సింగ్ ఆర్య |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |53560 |3658 |- |36 |[[జింద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జింద్]] |[[క్రిషన్ లాల్ మిద్దా|డా. క్రిషన్ లాల్ మిద్దా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |58370 |మహాబీర్ గుప్తా |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |45862 |12508 |- |37 |[[ఉచన కలాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉచన కలాన్]] |[[దుష్యంత్ చౌతాలా]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |92504 |[[ప్రేమ్‌లతా సింగ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |45052 |47452 |- |38 |[[నర్వానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నర్వానా]] (ఎస్.సి) |[[రామ్ నివాస్ సుర్జాఖేరా]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |79578 |సంతోష్ రాణి |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |48886 |30692 |- | colspan="14" |'''ఫతేహాబాద్ జిల్లా''' |- |39 |[[తోహనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|తోహనా]] |[[దేవేందర్ సింగ్ బబ్లీ]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |100752 |[[సుభాష్ బరాలా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |48450 |52302 |- |40 |[[ఫతేహాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తరప్రదేశ్)|ఫతేహాబాద్]] |[[దురా రామ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |77369 |డాక్టర్ వీరేందర్ శివాచ్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |74069 |3300 |- |41 |[[రేటియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|రేటియా]] (ఎస్.సి) |[[లక్ష్మణ్ నాపా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55160 |[[జర్నైల్ సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |53944 |1216 |- | colspan="14" |'''సిర్సా జిల్లా''' |- |42 |[[కలన్‌వాలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కలన్‌వాలి]] (ఎస్.సి) |[[శిష్‌పాల్ సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |53059 |రాజిందర్ సింగ్ దేసుజోధ | |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్]] |33816 |19243 |- |43 |[[దబ్వాలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|దబ్వాలి]] |[[అమిత్ సిహాగ్ చౌతాలా|అమిత్ సిహాగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |66885 |[[ఆదిత్య దేవిలాల్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |51238 |15647 |- |44 |[[రానియా శాసనసభ నియోజకవర్గం|రానియా]] |[[రంజిత్ సింగ్ చౌతాలా|రంజిత్ సింగ్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |53825 |[[గోపాల్ గోయల్ కందా]] | |హర్యానా లోక్‌హిత్ పార్టీ |34394 |19431 |- |45 |[[సిర్సా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిర్సా]] |[[గోపాల్ గోయల్ కందా]] | |[[హర్యానా లోక్‌హిత్ పార్టీ]] |44915 |[[గోకుల్ సెటియా]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |44313 |602 |- |46 |[[ఎల్లెనాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎల్లెనాబాద్]] |[[అభయ్ సింగ్ చౌతాలా]] |{{party color cell|Indian National Lok Dal}} |[[ఇండియన్ నేషనల్ లోక్ దళ్|ఐఎన్ఎల్‌డీ]] |56976 |పవన్ బేనీవాల్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |45133 |11922 |- | colspan="14" |'''హిసార్ జిల్లా''' |- |47 |[[అడంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అడంపూర్]] |[[కుల్‌దీప్ బిష్ణోయ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |63693 |సోనాలి ఫోగట్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |34222 |29471 |- |48 |[[ఉక్లానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉక్లానా]] (ఎస్.సి) |[[అనూప్ ధనక్]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |65369 |ఆశా ఖేదర్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |41676 |23693 |- |49 |[[నార్నాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నార్నాండ్]] |[[రామ్ కుమార్ గౌతమ్]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |73435 |[[అభిమన్యు సింగ్ సింధు|కెప్టెన్ అభిమన్యు]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |61406 |12029 |- |50 |[[హన్సి శాసనసభ నియోజకవర్గం|హన్సి]] |[[వినోద్ భయానా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |53191 |రాహుల్ మక్కర్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |30931 |22260 |- |51 |[[బర్వాలా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బర్నాలా]] |[[జోగి రామ్ సిహాగ్]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |45868 |సురేందర్ పునియా |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |41960 |3908 |- |52 |[[హిసార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హిసార్]] |[[కమల్ గుప్తా|డాక్టర్ కమల్ గుప్తా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |49675 |రామ్ నివాస్ రారా |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |33843 |15832 |- |53 |[[నల్వా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నల్వా]] |[[రణ్‌ధీర్ సింగ్ గాంగ్వా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |47523 |[[రణ్‌ధీర్ పరిహార్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |37851 |9672 |- | colspan="14" |'''భివానీ జిల్లా''' |- |54 |[[లోహారు శాసనసభ నియోజకవర్గం|లోహరు]] |[[జై ప్రకాష్ దలాల్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |61365 |సోమ్వీర్ సింగ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |43688 |17677 |- | colspan="14" |'''చర్కీ దాద్రీ జిల్లా''' |- |55 |[[బధ్రా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బద్రా]] |[[నైనా సింగ్ చౌతాలా]] |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |52938 |రణబీర్ సింగ్ మహేంద్ర |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |39234 |13704 |- |56 |[[దాద్రీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దాద్రి]] |[[సోమ్‌వీర్ సంగ్వాన్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |43849 |సత్పాల్ సాంగ్వాన్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |29577 |14272 |- | colspan="14" |'''భివానీ జిల్లా''' |- |57 |[[భివానీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|భివానీ]] |[[ఘన్‌శ్యామ్ సరాఫ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |61704 |డా. శివశంకర్ భరద్వాజ్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |33820 |27884 |- |58 |[[తోషం శాసనసభ నియోజకవర్గం|తోషం]] |[[కిరణ్ చౌదరి]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |72699 |శశి రంజన్ పర్మార్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |54640 |18059 |- |59 |[[బవానీ ఖేరా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బవానీ ఖేరా]] (ఎస్.సి) |[[బిషంబర్ సింగ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |52387 |రాంకిషన్ ఫౌజీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |41492 |10895 |- | colspan="14" |'''రోహ్తక్ జిల్లా''' |- |60 |[[మెహమ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మెహమ్]] |[[బాల్‌రాజ్ కుందు]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |49418 |ఆనంద్ సింగ్ డాంగి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |37371 |12047 |- |61 |[[గర్హి సంప్లా-కిలోయ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గర్హి సంప్లా-కిలోయ్]] |[[భూపిందర్ సింగ్ హూడా|భూపిందర్ సింగ్ హుడా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |97755 |సతీష్ నందల్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |39443 |58312 |- |62 |[[రోహ్తక్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రోహ్‌తక్]] |[[భరత్ భూషణ్ బత్రా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |50437 |[[మనీష్ గ్రోవర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |47702 |2735 |- |63 |[[కలనౌర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కలనౌర్]] (ఎస్.సి) |[[శకుంత్లా ఖటక్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |62151 |రామావతార్ బాల్మీకి |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |51527 |10624 |- | colspan="14" |'''ఝజ్జర్ జిల్లా''' |- |64 |[[బహదూర్‌ఘర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బహదూర్‌గఢ్]] |[[రాజిందర్ సింగ్ జూన్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |55825 |[[నరేష్ కౌశిక్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |40334 |15491 |- |65 |[[బద్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గం (హర్యానా)|బద్లీ]] |[[కుల్‌దీప్ వాట్స్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |45441 |[[ఓం ప్రకాష్ ధంకర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |34196 |11245 |- |66 |[[ఝజ్జర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఝజ్జర్]] (ఎస్.సి) |[[గీతా భుక్కల్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |46480 |రాకేష్ కుమార్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |31481 |14999 |- |67 |[[బెరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బెరి]] |[[రఘువీర్ సింగ్ కడియన్|డాక్టర్ రఘువీర్ సింగ్ కడియన్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |46022 |విక్రమ్ కడియన్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |33070 |12952 |- | colspan="14" |'''మహేంద్రగఢ్ జిల్లా''' |- |68 |[[అటేలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|అటేలి]] |[[సీతారాం యాదవ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55793 |అతర్ లాల్ |{{party color cell|Bahujan Samaj Party}} |[[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ|బీఎస్పీ]] |37387 |18406 |- |69 |[[మహేంద్రగఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహేంద్రగఢ్]] |[[రావు దాన్ సింగ్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |46478 |రామ్ బిలాస్ శర్మ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |36258 |10220 |- |70 |[[నార్నాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నార్నాల్]] |[[ఓం ప్రకాష్ యాదవ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |42732 |కమలేష్ సైనీ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |28017 |14715 |- |71 |[[నంగల్ చౌదరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|నంగల్ చౌదరి]] |[[అభే సింగ్ యాదవ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55529 |మూలా రామ్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |34914 |20615 |- | colspan="14" |'''రేవారి జిల్లా''' |- |72 |[[బవాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బవాల్]] (ఎస్.సి) |డా. [[బన్వారీ లాల్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |69049 |[[ముని లాల్ రంగా|డాక్టర్ ముని లాల్ రంగా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |36804 |32245 |- |73 |[[కోస్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కోస్లీ]] |[[లక్ష్మణ్ సింగ్ యాదవ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |78813 |యదువేందర్ సింగ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |40189 |38624 |- |74 |[[రేవారి శాసనసభ నియోజకవర్గం|రేవారీ]] |[[చిరంజీవ్ రావు]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |43870 |సునీల్ కుమార్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |42553 |1317 |- | colspan="14" |'''గుర్గావ్ జిల్లా''' |- |75 |[[పటౌడీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పటౌడీ]] (ఎస్.సి) |[[సత్య ప్రకాష్ జరావత]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |60333 |నరేందర్ సింగ్ పహారీ |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |24027 |36306 |- |76 |[[బాద్షాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాద్షాపూర్]] |[[రాకేష్ దౌల్తాబాద్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |106827 |మనీష్ యాదవ్ |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |96641 |10186 |- |77 |[[గుర్గావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గుర్గావ్]] |[[సుధీర్ సింగ్లా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |81953 |మోహిత్ గ్రోవర్ |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |48638 |33315 |- |78 |[[సోహ్నా శాసనసభ నియోజకవర్గం|సోహ్నా]] |[[సంజయ్ సింగ్ (హర్యానా రాజకీయ నాయకుడు)|సంజయ్ సింగ్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |61376 |రోహతాస్ సింగ్ |{{party color cell|Jannayak Janata Party}} |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]] |46664 |12453 |- | colspan="14" |'''మేవాత్ జిల్లా''' |- |79 |[[నుహ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నుహ్]] |[[అఫ్తాబ్ అహ్మద్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |52311 |[[జాకీర్ హుస్సేన్ (హర్యానా రాజకీయ నాయకుడు)|జాకీర్ హుస్సేన్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |48273 |4038 |- |80 |[[ఫిరోజ్‌పూర్ జిర్కా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫిరోజ్‌పూర్ జిర్కా]] |[[మమ్మన్ ఖాన్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |84546 |[[నసీమ్ అహ్మద్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |47542 |37004 |- |81 |[[పునహనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|పునహనా]] |[[మహ్మద్ ఇలియాస్ (హర్యానా రాజకీయ నాయకుడు)|మహ్మద్ ఇలియాస్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |35092 |[[రాహిష్ ఖాన్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |34276 |816 |- | colspan="14" |'''పల్వాల్ జిల్లా''' |- |82 |[[హతిన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హతిన్]] |[[ప్రవీణ్ దాగర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |46744 |[[మొహమ్మద్ ఇస్రాయిల్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |43857 |2887 |- |83 |[[హోదాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హోదాల్]] (ఎస్.సి) |[[జగదీష్ నాయర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |55864 |[[ఉదయ్ భాన్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |52477 |3387 |- |84 |[[పాల్వాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాల్వాల్]] |[[దీపక్ మంగ్లా|దీపక్]] మంగ్లా | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |89426 |[[కరణ్ సింగ్ దలాల్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |61130 |28296 |- | colspan="14" |'''ఫరీదాబాద్ జిల్లా''' |- |85 |[[ప్రిత్లా శాసనసభ నియోజకవర్గం|ప్రిత్లా]] |[[నయన్ పాల్ రావత్]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |64625 |[[రఘుబీర్ తెవాటియా]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |48196 |16429 |- |86 |[[ఫరీదాబాద్ నిట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫరీదాబాద్ నిట్]] |[[నీరజ్ శర్మ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |61697 |[[నాగేందర్ భదన]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |58455 |3242 |- |87 |[[బాడ్ఖల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాడ్ఖల్]] |[[సీమా త్రిఖా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |58550 |విజయ్ ప్రతాప్ సింగ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |56005 |2545 |- |88 |[[బల్లబ్గర్హ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బల్లబ్గర్హ్]] |[[మూల్ చంద్ శర్మ]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |66708 |[[ఆనంద్ కౌశిక్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |24995 |41713 |- |89 |[[ఫరీదాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఫరీదాబాద్]] |[[నరేందర్ గుప్తా]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |65887 |లఖన్ కుమార్ సింగ్లా |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |44174 |21713 |- |90 |[[టిగాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|టిగాన్]] |[[రాజేష్ నగర్]] |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |97126 |[[లలిత్ నగర్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |63285 |33841 |} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}}{{హర్యానా ఎన్నికలు}} [[వర్గం:హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు]] 6sottyumpsjemhh6gis77omnddo8ynk 0 405090 4594695 4178314 2025-06-29T02:35:28Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594695 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = స్టువర్ట్ లా | image = | fullname = స్టువర్ట్ గ్రాంట్ లా | birth_date = {{Birth date and age|1968|10|18|df=yes}} | birth_place = హెర్స్టన్, క్వీన్స్‌ల్యాండ్, ఆస్ట్రేలియా | heightft = | heightm = | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి [[seam bowling|medium]], [[leg break|leg spin]] | role = | heightinch = | international = true | internationalspan = 1994–1999 | country = Australia | onetest = true | testcap = 365 | testdebutagainst = Sri Lanka | testdebutdate = 8 December | testdebutyear = 1995 | odicap = 121 | odidebutagainst = Zimbabwe | odidebutdate = 2 December | odidebutyear = 1994 | lastodiagainst = England | lastodidate = 13 February | lastodiyear = 1999 | odishirt = | coachclub1=[[Sri Lanka national cricket team|Sri Lanka]] | coachyear1=2011 | coachclub2=[[Bangladesh national cricket team|Bangladesh]] | coachyear2=2011–2012 | coachclub3=[[West Indies cricket team|West Indies]] | coachyear3=2018–2019 | coachclub4=[[Afghanistan national cricket team|Afghanistan]] | coachyear4=2022 | coachclub5=[[Bangladesh national under-19 cricket team|Bangladesh u19]] | coachyear5=2022–2024 | club1 = [[Queensland Bulls|Queensland]] | year1 = {{nowrap|1988/89–2003/04}} | club2 = [[Essex County Cricket Club|Essex]] | year2 = 1996–2001 | club3 = [[Lancashire County Cricket Club|Lancashire]] | year3 = 2002–2008 | club4 = [[Derbyshire County Cricket Club|Derbyshire]] | year4 = 2009 | columns = 4 | column1 = [[Test cricket|Test]] | column2 = [[One Day International|ODI]] | column3 = [[First-class cricket|FC]] | column4 = [[List A cricket|LA]] | matches1 = 1 | matches2 = 54 | matches3 = 367 | matches4 = 392 | runs1 = 54 | runs2 = 1,237 | runs3 = 27,080 | runs4 = 11,812 | bat avg1 = – | bat avg2 = 26.89 | bat avg3 = 50.52 | bat avg4 = 34.43 | 100s/50s1 = 0/1 | 100s/50s2 = 1/7 | 100s/50s3 = 79/128 | 100s/50s4 = 20/64 | top score1 = 54[[not out|*]] | top score2 = 110 | top score3 = 263 | top score4 = 163 | deliveries1 = 18 | deliveries2 = 807 | deliveries3 = 8,433 | deliveries4 = 3,855 | wickets1 = 0 | wickets2 = 12 | wickets3 = 83 | wickets4 = 90 | bowl avg1 = – | bowl avg2 = 52.91 | bowl avg3 = 51.03 | bowl avg4 = 35.17 | fivefor1 = – | fivefor2 = 0 | fivefor3 = 1 | fivefor4 = 1 | tenfor1 = – | tenfor2 = 0 | tenfor3 = 0 | tenfor4 = 0 | best bowling1 = – | best bowling2 = 2/22 | best bowling3 = 5/39 | best bowling4 = 5/26 | catches/stumpings1 = 1/– | catches/stumpings2 = 12/– | catches/stumpings3 = 407/– | catches/stumpings4 = 154/– | source = http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/player/6274.html ESPNcricinfo.com | date = 27 July | year = 2009 |coachclub6=[[Bangladesh national cricket team|Bangladesh]]|coachyear6=2024–Present}} '''స్టువర్ట్ గ్రాంట్ లా''' (జననం 1968, అక్టోబరు 18) [[ఆస్ట్రేలియా]] మాజీ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]], కోచ్. ఆస్ట్రేలియా తరపున ఒక [[టెస్ట్ క్రికెట్|టెస్టు]], 54 [[వన్ డే ఇంటర్నేషనల్|వన్డే ఇంటర్నేషనల్స్]] ఆడాడు. లా కూడా క్వీన్స్‌లాండ్‌కు ఐదు షెఫీల్డ్ షీల్డ్ టైటిల్స్, రెండు వన్డే ట్రోఫీలను అందించాడు. తద్వారా ఆస్ట్రేలియన్ దేశీయ క్రికెట్‌లో అత్యంత విజయవంతమైన కెప్టెన్‌గా నిలిచాడు; [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్ క్రికెట్‌లో]] క్వీన్స్‌లాండ్ ఆల్-టైమ్ లీడింగ్ రన్ స్కోరర్ కూడా.<ref>{{Cite web|last=ESPNcricinfo staff|date=2007-11-14|title=Law takes on Lancashire captaincy|url=http://content-uk.cricinfo.com/ci/content/story/319738.html|access-date=2007-11-14|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> క్రికెట్ కోచ్ కూడా, [[శ్రీలంక క్రికెట్ జట్టు|శ్రీలంక]], [[బంగ్లాదేశ్ క్రికెట్ జట్టు|బంగ్లాదేశ్]] (2011-2012), [[వెస్టిండీస్ క్రికెట్ జట్టు|వెస్టిండీస్]] (2018-2019), [[మిడిల్‌సెక్స్ కౌంటీ క్రికెట్ క్లబ్|మిడిల్‌సెక్స్]] (2019-2021)లకు కోచ్‌గా పనిచేశాడు. == తొలి జీవితం == లా ఆస్ట్రేలియాలోని క్వీన్స్‌ల్యాండ్‌లోని బ్రిస్బేన్‌లో పుట్టి పెరిగాడు. బ్రిస్బేన్ స్టేట్ హై స్కూల్‌లో చదివాడు. == దేశీయ క్రికెట్ == ఆస్ట్రేలియన్ యూత్ టీమ్‌తో కొన్ని సీజన్‌ల తర్వాత, లా 1988/89 షెఫీల్డ్ షీల్డ్‌లో [[క్వీన్స్‌ల్యాండ్ క్రికెట్ జట్టు|క్వీన్స్‌లాండ్]] తరపున [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేసాడు, రెండవ మ్యాచ్‌లో 179 పరుగులు చేశాడు. 1990/91లో, అతను అద్భుతమైన సీజన్‌ను కలిగి ఉన్నాడు, 75 కంటే ఎక్కువ బ్యాటింగ్ సగటుతో 1,200 కంటే ఎక్కువ పరుగులు చేశాడు. 1996లో, లా తన ఇంగ్లీష్ కౌంటీ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో [[ఎసెక్స్ కౌంటీ క్రికెట్ క్లబ్|ఎసెక్స్‌తో]] అరంగేట్రం చేసాడు. ఇంగ్లాండ్‌లో అతని విజయాన్ని సాధించాడు, కౌంటీలో అతని ఆరు సీజన్లలో ఒకటి మినహా మిగిలిన అన్నింటిలో 55 కంటే ఎక్కువ సగటును సాధించాడు, 1999లో అతని కెరీర్-బెస్ట్ స్కోర్ 263 చేశాడు. అయితే, క్లబ్‌లోని విభేదాలు అతన్ని 2002కి [[లాంకషైర్ కౌంటీ క్రికెట్ క్లబ్|లాంక్షైర్‌కు]] వెళ్లేలా చేశాయి. లాంక్షైర్‌తో మొదటి సీజన్‌లో, లా అతని కౌంటీ క్యాప్‌ను అందుకున్నాడు.<ref>{{Citation|last=Evans|first=Colin|title=Ronnie ruins Law's big day|date=2002-09-02|url=http://menmedia.co.uk/manchestereveningnews/sport/s/18488_ronnie_ruins_laws_big_day|work=Manchester Evening News|access-date=2011-09-23|archive-date=2012-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20121112210155/http://menmedia.co.uk/manchestereveningnews/sport/s/18488_ronnie_ruins_laws_big_day|url-status=dead}}</ref> 2004 సీజన్‌లో గాయం కారణంగా బలవంతంగా గైర్హాజరు కాకుండా, లా తన కొత్త జట్టు కోసం పరుగులు తీయడం కొనసాగించాడు, 2003లో అసాధారణమైన సగటు 91తో 1,820 స్కోర్ చేశాడు. 2007లో 1,277 ఛాంపియన్‌షిప్ పరుగులను కొట్టిన తర్వాత, కొత్తదానిపై సంతకం చేశాడు.<ref>[http://www.ecb.co.uk/domestic/law-signs-new-lancashire-deal,15477,EN.html "Law Commits To Lancs", 2 November 2007, www.ecb.co.uk] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071105023557/http://www.ecb.co.uk/domestic/law-signs-new-lancashire-deal,15477,EN.html|date=5 November 2007}}</ref> 2007 సీజన్ ముగింపులో కెప్టెన్‌గా మార్క్ చిల్టన్ రాజీనామా చేసిన తర్వాత, డొమినిక్ కార్క్, గ్లెన్ చాప్ల్, ల్యూక్ సుట్టన్ వంటి ఆటగాళ్ల కంటే లాంకాషైర్ కెప్టెన్‌గా నియమితుడయ్యాడు.<ref>{{Cite web|date=2007-11-14|title=Law takes on Lancashire captaincy|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/counties/lancashire/7094363.stm|access-date=2007-11-14|publisher=BBC Online}}</ref> 2009లో పరిమిత ఓవర్ల క్రికెట్‌లో [[డెర్బీషైర్ కౌంటీ క్రికెట్ క్లబ్|డెర్బీషైర్‌కు]] ఆడేందుకు ఒప్పందంపై సంతకం చేయడానికి ముందు, 2009 సీజన్‌కు కెప్టెన్‌గా గ్లెన్ చాప్పల్‌తో భర్తీ చేయడానికి 2008 అక్టోబరులో వచ్చాడు.<ref>{{Cite web|date=2009-03-24|title=Derbyshire Sign Law For 2009 Limited Overs Campaign|url=http://www.cricketworld.com/2008_county_season/derbyshire/article/?aid=19998|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20110525231734/http://www.cricketworld.com/2008_county_season/derbyshire/article/?aid=19998|archive-date=2011-05-25|access-date=2009-03-24|publisher=Cricket World}}</ref> లా [[ఇండియన్ క్రికెట్ లీగ్|ఇండియన్ క్రికెట్ లీగ్‌లో]] చెన్నై సూపర్‌స్టార్స్‌కు కెప్టెన్‌గా ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.<ref>{{Cite web|last=ESPNcricinfo staff|date=2007-11-14|title=Lara and Inzamam named in ICL teams|url=http://content-uk.cricinfo.com/icl/content/story/320289.html|access-date=2007-11-20|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> == అంతర్జాతీయ కెరీర్ == లా 1994లో [[వన్ డే ఇంటర్నేషనల్|ఒక రోజు అంతర్జాతీయ మ్యాచ్‌లో]] [[ఆస్ట్రేలియా క్రికెట్ జట్టు|ఆస్ట్రేలియా]] తరపున అరంగేట్రం చేసాడు. తరువాతి వేసవిలో ఇంగ్లాండ్‌లో యంగ్ ఆస్ట్రేలియాకు కెప్టెన్‌గా వ్యవహరించాడు.<ref>{{Cite web|last=Baum|first=Greg|date=18 October 2020|title=Stuart Law: A county giant lost in an era of great Australian batsmanship – Almanack|url=https://wisden.com/almanack/stuart-law-a-county-giant-lost-in-an-era-of-great-australian-batsmanship-almanack|access-date=29 May 2022|website=Wisden}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>లా 1994 - 1999 మధ్యకాలంలో ఆస్ట్రేలియా తరపున 54 వన్డే మ్యాచ్‌లు ఆడాడు, ఇందులో [[1996 క్రికెట్ ప్రపంచ కప్|1996 ప్రపంచ కప్]] కూడా ఉంది. ప్రధానంగా మిడిల్ ఆర్డర్‌లో బ్యాటింగ్ చేశాడు. మీడియం పేస్, లెగ్ స్పిన్ బౌలింగ్ లతో 12 వికెట్లు తీసుకున్నాడు. 1995 డిసెంబరులో, తన ఏకైక [[టెస్ట్ క్రికెట్|టెస్ట్ మ్యాచ్]] (శ్రీలంకతో జరిగిన స్వదేశీ సిరీస్ ప్రారంభ మ్యాచ్) ఆడాడు. గాయపడిన [[స్టీవ్ వా]] స్థానంలో ఆడిన లా [[నాటౌట్|అజేయంగా]] 54 పరుగులు చేశాడు.<ref>{{Cite web|title=Who holds the record for most runs in Tests without being dismissed?|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/29889780/who-holds-record-most-runs-tests-being-dismissed?|access-date=15 September 2020|website=ESPNcricinfo}}</ref> వా తరువాతి మ్యాచ్‌కి తిరిగి వచ్చినప్పుడు లా తొలగించబడ్డాడు. == సన్మానాలు == లా 1998లో ఐదుగురు విస్డెన్ క్రికెటర్స్ ఆఫ్ ది ఇయర్‌లో ఒకరిగా ఎంపికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=Wisden Cricketers of the Year|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/Overall/Wisden_Cricketers_of_the_Year.html|access-date=2007-11-20|publisher=CricketArchive}}</ref> 2007లో, మెడల్ ఆఫ్ ది ఆర్డర్ ఆఫ్ ఆస్ట్రేలియా లభించింది.<ref>{{Cite web|date=2007-01-25|title=Aussie honour for Lancs star Law|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/cricket/6299655.stm|access-date=2007-01-26|publisher=[[BBC Sport]]}}</ref> == కోచింగ్ కెరీర్ == 2009 అక్టోబరులో శ్రీలంక అసిస్టెంట్ కోచ్‌గా నియమితుడయ్యాడు. [[2011 క్రికెట్ ప్రపంచ కప్|2011 ప్రపంచ కప్]] తర్వాత ట్రెవర్ బేలిస్ నిష్క్రమించినప్పుడు 2011-2012లో బంగ్లాదేశ్ క్రికెట్‌కు ప్రధాన కోచ్‌గా ఉన్నాడు. పాకిస్తాన్ క్రికెట్ జట్టు ఇతనిని తమ కోచ్‌గా చేయడానికి ప్రయత్నించగా, కానీ బదులుగా మిక్కీ ఆర్థర్‌ను ప్రధాన కోచ్‌గా ప్రకటించారు.<ref name="HeadCoach">{{Citation|title=Stuart Law Named Bangladesh Cricket Head Coach|date=27 June 2011|url=http://www.bangladeshfirst.com/newsdetails.php?cid=8&scid=48&nid=1597|publisher=BangladeshFirst.com|access-date=9 January 2013|archive-date=15 మార్చి 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120315022159/http://www.bangladeshfirst.com/newsdetails.php?cid=8&scid=48&nid=1597|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|last=Shankar|first=Ajay S|date=23 October 2009|title=Stuart Law named Sri Lanka's assistant coach|url=http://www.cricinfo.com/ci/content/story/430923.html?CMP=OTC-RSS|access-date=9 January 2013|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> 2017, జనవరి 27న స్టువర్ట్ లా 2018, ఫిబ్రవరి 15 నుండి ప్రారంభమయ్యే రెండేళ్ల కాంట్రాక్ట్‌పై [[వెస్టిండీస్ క్రికెట్ జట్టు|వెస్టిండీస్ క్రికెట్ జట్టుకు]] ప్రధాన కోచ్‌గా నియమితులయ్యాడు.<ref>{{Cite web|date=2017-01-27|title=Stuart Law named West Indies coach|url=http://www.espncricinfo.com/westindies/content/story/1079821.html|access-date=2017-01-28|website=ESPNcricinfo}}</ref> [[మిడిల్‌సెక్స్ కౌంటీ క్రికెట్ క్లబ్|మిడిల్‌సెక్స్]] (2019–2021)కి కూడా కోచ్‌గా ఉన్నాడు.<ref>{{Cite web|date=27 October 2021|title=Middlesex Cricket Parts Compant with Head Coach Stuart Law|url=https://www.middlesexccc.com/news/2021/10/middlesex-cricket-parts-company-with-head-coach-stuart-law|access-date=2021-10-28|website=www.middlesexccc.com|language=en}}</ref> 2022 ఫిబ్రవరిలో, [[ఆఫ్ఘనిస్తాన్ క్రికెట్ జట్టు|ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌కు]] తాత్కాలిక ప్రధాన కోచ్‌గా నియమితుడయ్యాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.espncricinfo.com/story/stuart-law-named-afghanistan-interim-head-coach-for-bangladesh-tour-1301964|title=Stuart Law named Afghanistan's interim head coach for Bangladesh tour|date=19 February 2022|access-date=30 January 2023|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> 2022 జూన్ లో, బంగ్లాదేశ్ జాతీయ అండర్-19 క్రికెట్ జట్టుకు ప్రధాన కోచ్‌గా నియమించబడ్డాడు.<ref>{{Cite news|url=https://en.prothomalo.com/sports/cricket/0v2kqdyc5p|title=Stuart Law back in Bangladesh to make a difference|date=18 July 2022|access-date=30 January 2023|publisher=Prothom Alo}}</ref> ప్రస్తుతం అతను బంగ్లాదేశ్ అండర్-19 క్రికెట్ జట్టుకు ప్రధాన కోచ్‌గా ఉన్నాడు. == ఇవికూడా చూడండి == * [[ఒన్-టెస్ట్ వండర్|ఒక టెస్ట్ వండర్]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=6274}} [[వర్గం:ఆస్ట్రేలియా క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:ఆస్ట్రేలియా టెస్ట్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:ఆస్ట్రేలియా వన్డే క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1968 జననాలు]] rbpzvsritrvv7987v05odlsonojcqub 1 405431 4594728 4175752 2025-06-29T04:50:51Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[చర్చ:మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి]] పేజీని [[చర్చ:మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] కు తరలించారు 4175752 wikitext text/x-wiki {{వికీప్రాజెక్టు ఎన్నికలు 2024 లో భాగం}} [[వాడుకరి:Batthini Vinay Kumar Goud|Batthini Vinay Kumar Goud]] ([[వాడుకరి చర్చ:Batthini Vinay Kumar Goud|చర్చ]]) 14:20, 31 మార్చి 2024 (UTC) r6mf4f6isoxrgbvk7ffabl8rqsu58mj 0 411424 4594706 4590791 2025-06-29T03:13:11Z Muralikrishna m 106628 4594706 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post | post = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ | title = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ | native_name = | body = అండమాన్ నికోబార్ దీవుల | insignia = Seal of Andaman and Nicobar Islands.svg | insigniacaption = | insigniasize = 150 | incumbent = దేవేంద్ర కుమార్ జోషి | image = DK Joshi official portrait.jpg | incumbentsince = 8 అక్టోబర్ 2017 | style = గౌరవనీయుడు | residence = రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్ | termlength = ఐదు సంవత్సరాలు | appointer = భారత రాష్ట్రపతి | formation = {{start date and years ago|df=yes|1982|11|12}} | inaugural = ఎం.ఎల్ కంపాని | website = }} '''అండమాన్ నికోబార్ దీవులు [[గవర్నరు]]''' [[భారతదేశం]] లోని అండమాన్ నికోబార్ దీవులు లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ కేంద్రపాలిత ప్రాంతానికి నామమాత్రపు రాష్ట్రాధినేత, భారత రాష్ట్రపతి ప్రతినిధి, ఐదు సంవత్సరాల కాలానికి ఆయనచే నియమించబడతారు. భారతదేశం [[యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్]] నుండి 1947లో స్వాతంత్ర్యం పొందింది. స్వాతంత్ర్యం తరువాత ప్రధాన కమిషనర్, తరువాత, [[లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], [[భారత రాష్ట్రపతి|భారత రాష్ట్రపతిచే]] నియమించబడ్డారు. ప్రస్తుత లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ [[దేవేంద్ర కుమార్ జోషి]]. ఆయన అధికారిక నివాసం [[పోర్ట్ బ్లెయిర్|పోర్ట్ బ్లెయిర్‌]] లోని రాజ్ నివాస్‌లో ఉంది.<ref>{{Cite web|title=Provinces of British India|url=https://www.worldstatesmen.org/India_BrProvinces.htm|access-date=2023-09-24|website=www.worldstatesmen.org}}</ref><ref>{{Cite web|title=Indian states since 1947|url=https://www.worldstatesmen.org/India_states.html|access-date=2023-09-24|website=www.worldstatesmen.org}}</ref> == పోర్ట్ బ్లెయిర్ సూపరింటెండెంట్లు (1858–1872) == {| class="wikitable" | valign="top" |హెన్రీ స్టువర్ట్ మాన్ | valign="top" |1858 జనవరి 22 | valign="top" |1858 | valign="top" |మొదటిసారి |- | valign="top" |జేమ్స్ ప్యాటిసన్ వాకర్ | valign="top" |1858 | valign="top" |1859 అక్టోబరు | valign="top" | |- | valign="top" |జాన్ కోల్పోయ్స్ హాటన్ | valign="top" |1859 అక్టోబరు | valign="top" |1862 | valign="top" | |- | valign="top" |రాబర్ట్ క్రిస్టోఫర్ టైట్లర్ | valign="top" |1862 ఏప్రిల్ | valign="top" |1864 ఫిబ్రవరి | valign="top" | |- | valign="top" |బార్నెట్ ఫోర్డ్ | valign="top" |1864 | valign="top" |1868 | valign="top" | |- | valign="top" |హెన్రీ స్టువర్ట్ మాన్ | valign="top" |1868 | valign="top" |1871 | valign="top" |రెండవసారి |- | valign="top" |ఫ్రెడరిక్ లియోన్ ప్లేఫెయిర్ | valign="top" |1871 | valign="top" |1872 | valign="top" | |} == అండమాన్, నికోబార్ దీవుల ప్రధాన కమిషనర్లు (1872–1945) == {| class="wikitable" | valign="top" |డోనాల్డ్ మార్టిన్ స్టీవర్ట్ | valign="top" |1872 | valign="top" |1875 | valign="top" | |- | valign="top" |చార్లెస్ ఆర్థర్ బార్వెల్ | valign="top" |1875 | valign="top" |1878 | valign="top" | |- | valign="top" |థామస్ కాడెల్ | valign="top" |1878 | valign="top" |1892 | valign="top" | |- | valign="top" |నార్మన్ మెక్లీడ్ థామస్ హార్స్‌ఫోర్డ్ | valign="top" |1892 | valign="top" |1894 | valign="top" | |- | valign="top" |రిచర్డ్ కార్నాక్ టెంపుల్ | valign="top" |1894 | valign="top" |1904 | valign="top" | |- | valign="top" |విలియం రుడాల్ఫ్ హెన్రీ మెర్క్ | valign="top" |1904 | valign="top" |1906 | valign="top" | |- | valign="top" |హెర్బర్ట్ అరోట్ బ్రౌనింగ్ | valign="top" |1906 | valign="top" |1913 | valign="top" | |- | valign="top" |మాంటేగ్ విలియం డగ్లస్ | valign="top" |1913 | valign="top" |1920. | valign="top" | |- | valign="top" |హెన్రీ సెసిల్ బీడన్ | valign="top" |1920 | valign="top" |1923 | valign="top" | |- | valign="top" |మైఖేల్ లాయిడ్ ఫెరార్ | valign="top" |1923 | valign="top" |1931 | valign="top" | |- | valign="top" |జాన్ విలియం స్మిత్ | valign="top" |1931 | valign="top" |1935 | valign="top" | |- | valign="top" |విలియం అలెగ్జాండర్ కాస్గ్రేవ్ | valign="top" |1935 | valign="top" |1938 | valign="top" | |- | valign="top" |చార్లెస్ ఫ్రాన్సిస్ జలపాతం | valign="top" |1938 | valign="top" |1942 మార్చి 23 | valign="top" | |- | valign="top" |బుచో | valign="top" |1942 మార్చి 23 | valign="top" |1943 | valign="top" | (జపనీస్ ఆక్రమణ) |- | valign="top" |ఎడి లోగనాథన్ | valign="top" |1943 డిసెంబరు | valign="top" |1945 ఆగస్టు | valign="top" | (ఆజాద్ హింద్ తాత్కాలిక ప్రభుత్వం) |} == అండమాన్, నికోబార్ దీవుల గవర్నర్లు (1945–1947) == * చార్లెస్ ఫ్రాన్సిస్ జలపాతం, 1945-1946, ''పునరుద్ధరించబడింది'' * నోయెల్ కెన్నెడీ ప్యాటర్సన్, 1946– 1947 ఆగస్టు 15 == అండమాన్, నికోబార్ దీవుల ప్రధాన కమిషనర్లు (1946–1982) == భారత స్వాతంత్ర్యం తరువాత, అండమాన్ నికోబార్ దీవుల చీఫ్ కమీషనర్ భారత రాష్ట్రపతిచే నియమించబడిన భూభాగానికి నామమాత్రపు అధిపతి . {| class="wikitable" | valign="top" |ఇనాముల్ మజీద్ | valign="top" |1946 ఫిబ్రవరి | valign="top" |1949 (1947 ఆగస్టు15 వరకు గవర్నర్‌కు లోబడి ఉంది) |- | valign="top" |అజోయ్ కుమార్ ఘోష్ | valign="top" |1949 | valign="top" |1953 |- | valign="top" |శంకర్ నాథ్ మైత్రా | valign="top" |1953 | valign="top" |1956 |- | valign="top" |సి. రామచంద్రన్ | valign="top" |1956 | valign="top" | {{Ndash}} |- | valign="top" |టి.జి.ఎన్ అయ్యర్ | valign="top" |1956 | valign="top" |1958 |- | valign="top" |ఎం.వి రాజవాడే | valign="top" |1958 | valign="top" |1961 |- | valign="top" |బి.ఎన్.ఎల్ మహేశ్వరి | valign="top" |1961 | valign="top" |1965 |- | valign="top" |బి.ఎల్ చక్ | valign="top" |1965 | valign="top" |1966 |- | valign="top" |మహాబీర్ సింగ్ | valign="top" |1966 | valign="top" |1968 |- | valign="top" |హెచ్.ఎస్ బుటాలియా | valign="top" |1968 | valign="top" |1972 |- | valign="top" |హర్మందర్ సింగ్ | valign="top" |1972 | valign="top" |1975 |- | valign="top" |సురేంద్ర మోహన్ కృష్ణత్రి | valign="top" |1975 | valign="top" |1979 |- | valign="top" |ఎస్.ఎల్ శర్మ | valign="top" |1979 | valign="top" |1982 |} == అండమాన్, నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు (1982- ప్రస్తుతం) == {| class="wikitable" | valign="top" |ఎం.ఎల్ కంపాని | valign="top" |1982 నవంబరు 12 | valign="top" |1985 డిసెంబరు 3 |- | valign="top" |తిరత్ సింగ్ ఒబెరాయ్ (రిటైర్డ్) పివిఎస్ఎం వి.ఆర్.సి | valign="top" |1985 డిసెంబరు 4 | valign="top" |1989 డిసెంబరు |- | valign="top" |రంజిత్ సింగ్ దయాల్ | valign="top" |1990 ఫిబ్రవరి 25 | valign="top" |1993 డిసెంబరు |- | valign="top" |సుర్జిత్ సింగ్ బర్నాలా | valign="top" |1990 డిసెంబరు 14 | valign="top" |1993 మార్చి 18 |- | valign="top" |వక్కం పురుషోత్తమన్ | valign="top" |1993 మార్చి 19 | valign="top" |1996 మార్చి 18 |- | valign="top" |ఈశ్వరీ ప్రసాద్ గుప్తా | valign="top" |1996 డిసెంబరు 23 | valign="top" |2001 మే 25[1] |- | valign="top" |నాగేంద్ర నాథ్ ఝా | valign="top" |2001 మే 26 | valign="top" |2004 జనవరి 4 |- | valign="top" |రామచంద్ర "రామ్" కాప్సే | valign="top" |2004 జనవరి 5 | valign="top" |2006 మే 30 |- | valign="top" |మదన్ మోహన్ లఖేరా | valign="top" |2006 ఫిబ్రవరి 12 | valign="top" |2006 డిసెంబరు 29 (కప్సే నుండి 2006 మే 30 వరకు అదనపు బాధ్యత) |- | valign="top" |భోపిందర్ సింగ్ | valign="top" |2006 డిసెంబరు 29 | valign="top" |2013 జూన్ 30 |- | valign="top" |ఎకె సింగ్ | valign="top" |2013 జూలై 8 | valign="top" |2016 ఆగస్టు 17 |- | valign="top" |జగదీష్ ముఖి | valign="top" |2016 ఆగస్టు 22 | valign="top" |2017 అక్టోబరు 7 |- | valign="top" |దేవేంద్ర కుమార్ జోషి | valign="top" |2017 అక్టోబరు 8 | valign="top" |ప్రస్తుతం పదవిలో కొనసాగుచున్నారు |} గమనిక:రొమేష్ భండారి, 1989 1990 డిసెంబరు ఫిబ్రవరి 24, రోమేష్ భండారీ అండమాన్ నికోబార్ దీవులకు లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్‌గా నియమితులయ్యారు. కానీ అతను ఈ ద్వీపం లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్‌గా ఎన్నడూ ప్రమాణస్వీకారం చేయలేదు. టి.ఎస్. ఒబెరాయ్ 1990 ఫిబ్రవరి 24 వరకు కొనసాగారు. ఆ సమయంలో మిస్టర్ గోరఖ్ రామ్ ఈ దీవులకు ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఉన్నారు. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}}{{ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకులు}} [[వర్గం:భారతదేశ రాజకీయ కార్యాలయ అధిపతుల జాబితాలు]] [[వర్గం:భారతీయ రాష్ట్రాల గవర్నర్ల జాబితాలు]] [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవుల ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] [[వర్గం:భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకుల జాబితాలు]] 6usg5zcbyz4hhzygmruuabuutptzvcl 0 411426 4594573 4557073 2025-06-28T13:28:15Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* రాష్ట్ర మంత్రులు */ clean up, typos fixed: 11 జూన్ 2024 → 2024 జూన్ 11 (2) 4594573 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 24వ | jurisdiction = రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఇండియా | flag = Flag of India.svg | flag_border = | incumbent = | image = Official_Photograph_of_Prime_Minister_Narendra_Modi_Portrait.png | image_size = 200 | caption = '''నరేంద్ర మోదీ''' | date_formed = 30 మే 2019 | date_dissolved = | government_head = [[నరేంద్ర మోదీ]] | government_head_history = | state_head = [[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]] (25 జూలై 2022 వరకు)<br>[[ద్రౌపది ముర్ము]] (25 జూలై 2022 నుండి) | members_number = 76 | former_members_number =72 | total_number = 82 | political_parties = {{Color box|{{party color|National Democratic Alliance (India)}}|border=darkgray}} '''[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]]''' * {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] * {{Color box|{{party color|Apna Dal (Sonelal)}}|border=darkgray}} అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) * {{Color box|{{party color|Republican Party of India (Athawale)}}|border=darkgray}} రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే) | legislature_status = *[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] కూటమి [[లోక్‌సభ]] {{Composition bar|346|543|{{party color|National Democratic Alliance (India)}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}}[[Rajya Sabha]] {{Composition bar|120|245|{{party color|National Democratic Alliance (India)}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_party = * [[ఇండియా కూటమి]] ప్రధాన ప్రతిపక్షం [[లోక్‌సభ]] [[రాజ్యసభ]] {{Composition bar|121|245|{{party color|Indian National Developmental Inclusive Alliance}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_leader = *ఖాళీ | election = [[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] | last_election = [[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]] | legislature_term = | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[నరేంద్ర మోడీ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = }} నరేంద్ర మోడీ రెండవ మంత్రిత్వ శాఖ 2019లో ఏడు దశల్లో జరిగిన 2019 సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత ఏర్పడిన భారత ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ నేతృత్వంలోని మంత్రి మండలి. 17 వ లోక్‌సభ ఏర్పాటుకు రైసినా హిల్‌లోని రాష్ట్రపతి భవన్ ప్రాంగణంలో ప్రమాణస్వీకార కార్యక్రమాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. ఈ వేడుకకు బిమ్స్‌టెక్ దేశాల అధినేతలను గౌరవ అతిథులుగా ఆహ్వానించారు. 2021 జూలై 7న ప్రభుత్వం మంత్రివర్గ విస్తరణ ద్వారా అనేక మంది పెద్ద వ్యక్తులను తొలగించి, కొత్తవారికి అవకాశం కల్పించడంతో వారు ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. చాలా మంది ప్రస్తుత మంత్రులకు కూడా వారి మంచి పని కోసం పదోన్నతులు లభించాయి.<ref>{{cite news|url=https://www.business-standard.com/article/current-affairs/union-cabinet-reshuffle-live-updates-narendra-modi-new-team-union-ministers-names-portfolio-highlights-121070700384_1.html|title=LIVE: Union ministers Gangwar, Pokhriyal resign ahead of Cabinet reshuffle|date=7 July 2021|work=[[Business Standard]]|access-date=7 July 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210707082504/https://www.business-standard.com/article/current-affairs/union-cabinet-reshuffle-live-updates-narendra-modi-new-team-union-ministers-names-portfolio-highlights-121070700384_1.html|archive-date=7 July 2021|language=en}}</ref> == చరిత్ర == 17 వ లోక్‌సభకు 2019 సాధారణ ఎన్నికల తర్వాత రెండవ మోడీ మంత్రిత్వ శాఖ ఉనికిలోకి వచ్చింది, దీనిలో భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ లోక్‌సభలోని 543 సీట్లలో 353 గెలుచుకుని విజయం సాధించింది. 2019 మే 31న రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ తన మంత్రి మండలితో కలిసి నరేంద్ర మోడీ రెండవసారి ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు. 2019 మే 31న ప్రమాణస్వీకారం చేసిన మంత్రి మండలిలో క్యాబినెట్ హోదా కలిగిన 24 మంది మంత్రులు, స్వతంత్ర బాధ్యత కలిగిన 9 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు, 24 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు ఉన్నారు. [[గౌరవ్ గొగోయ్]] లోక్‌సభలో 2023 ఆగస్టు 8న రెండో మోదీ మంత్రివర్గంపై అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు.<ref>{{Cite web|date=August 8, 2023|title='Compelled to move no-confidence motion to end PM Modi's vow of silence': Congress' Gaurav Gogoi|url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/no-confidence-motion-gaurav-gogoi-congress-8882084/}}</ref><ref>{{Cite web|title=No-Confidence Motion Highlights: Supreme Court order ratified INDIA bloc's no-confidence motion: RSP MP|url=https://www.indiatoday.in/india/story/no-confidence-motion-live-updates-parliament-monsoon-session-rahul-gandhi-pm-modi-congress-bjp-debate-lok-sabha-manipur-issue-2417739-2023-08-08|website=India Today}}</ref> ప్రభుత్వం ఈ తీర్మానాన్ని ఓడించింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-66458482|title=Modi wins no-trust vote over India ethnic violence|date=2023-08-11|work=BBC News|access-date=2023-08-12|language=en-GB}}</ref> == పునర్వ్యవస్థీకరణ & మార్పులు == 2019 మేలో మంత్రివర్గం ఏర్పడినప్పటి నుండి వివిధ పరిస్థితులలో మంత్రి మండలి అనేక మార్పులకు గురైంది.<ref name="List of Ministers and their portfolios in Narendra Modi's cabinet">{{cite news |last1=The Hindu |first1= |title=List of Ministers and their portfolios in Narendra Modi's cabinet |url=https://www.thehindu.com/news/national/list-of-ministers-and-their-portfolios-in-narendra-modis-cabinet/article35202248.ece |accessdate=6 May 2024 |date=7 July 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20240506130320/https://www.thehindu.com/news/national/list-of-ministers-and-their-portfolios-in-narendra-modis-cabinet/article35202248.ece |archivedate=6 May 2024 |language=en-IN}}</ref> * ''' 2019 నవంబరు 12 : [[శివసేన]]''' [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] నుండి వైదొలగిన తర్వాత శివసేనకు చెందిన భారీ పరిశ్రమలు మరియు పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ మంత్రి అరవింద్ సావంత్ మంత్రివర్గం నుండి రాజీనామా చేశారు . ప్రకాష్ జవదేకర్‌కు మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. * ''' 2020 సెప్టెంబరు 18 :''' మూడు వివాదాస్పద వ్యవసాయ చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా [[అకాలీ దళ్|అకాలీదళ్]] [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] నుండి వైదొలగిన తర్వాత శిరోమణి అకాలీదళ్‌కు చెందిన ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి [[హర్‌సిమ్రత్ కౌర్ బాదల్]] క్యాబినెట్‌కు రాజీనామా చేశారు . [[నరేంద్ర సింగ్ తోమార్|నరేంద్ర సింగ్ తోమర్‌కు]] మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. * ''' 2020 సెప్టెంబరు 23''' : కోవిడ్-19 సమస్యల కారణంగా రైల్వే శాఖ సహాయ మంత్రి [[సురేష్ అంగడి]] మరణించారు. * ''' 2020 అక్టోబరు 8 :''' లోక్ జనశక్తి పార్టీకి చెందిన వినియోగదారుల వ్యవహారాలు, ఆహారం ప్రజా పంపిణీ మంత్రి [[రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్]] అనారోగ్యంతో మరణించారు. [[పీయూష్ గోయెల్|పీయూష్ గోయల్‌కు]] తన మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. * ''' 2021 జూలై 6''' : సామాజిక న్యాయం సాధికారత మంత్రి [[థావర్ చంద్ గెహ్లాట్]] కర్ణాటక గవర్నర్‌గా నియమితులయ్యారు . * ''' 2021 జూలై 7''' : 12 మంది మంత్రులు తమ రాజీనామాలను సమర్పించడానికి ముందు ప్రధాన మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ జరిగింది. కేబినెట్ హోదా కలిగిన 15 మంది మంత్రులు, 27 మంది రాష్ట్ర మంత్రులుగా చేరారు. 15 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులలో 7 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు క్యాబినెట్ హోదాకు పదోన్నతి పొందారు. * ''' 2022 జూలై 6''' : మైనారిటీ వ్యవహారాల మంత్రి [[ముఖ్తార్ అబ్బాస్ నఖ్వీ]], ఉక్కు శాఖ మంత్రి [[రామచంద్ర ప్రసాద్ సింగ్]] రాజ్యసభ ఎంపీల పదవీకాలం ముగియక ముందే తమ రాజీనామాలను సమర్పించారు. [[స్మృతి ఇరాని|స్మృతి ఇరానీ]]<nowiki/>కి మైనారిటీ వ్యవహారాల శాఖ అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించగా, [[జ్యోతిరాదిత్య సింధియా]]<nowiki/>కు [[ఉక్కు మంత్రిత్వ శాఖ]] బాధ్యతలు అప్పగించారు. * ''' 2023 మే 18''' : లా అండ్ జస్టిస్ మంత్రి [[కిరెణ్ రిజిజు|కిరెన్ రిజిజు]] ఎర్త్ సైన్సెస్ మంత్రిగా నియమితులయ్యారు. [[అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్|అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్‌]]<nowiki/>ను చట్టం & న్యాయ శాఖ సహాయ మంత్రిగా (స్వతంత్ర బాధ్యత) నియమించగా, ఎస్పీ సింగ్ బఘేల్ ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రిగా నియమితులయ్యారు. * ''' 2023 డిసెంబరు 7''' : వ్యవసాయం రైతుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి [[నరేంద్ర సింగ్ తోమార్|నరేంద్ర సింగ్ తోమర్]], జల్ శక్తి & ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల శాఖ సహాయ మంత్రి [[ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్]], గిరిజన వ్యవహారాల శాఖ సహాయ మంత్రి [[రేణుకా సింగ్|రేణుకా సింగ్ సరుత]] రాష్ట్ర శాసనసభకు ఎన్నికైన తర్వాత మంత్రివర్గం నుండి రాజీనామా చేశారు; గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రి [[అర్జున్ ముండా]]<nowiki/>కు వ్యవసాయం రైతుల సంక్షేమ శాఖ అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. [[రాజీవ్ చంద్రశేఖర్|రాజీవ్ చంద్రశేఖర్‌కు]] జలశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రిగా, శోభా కరంద్లాజే ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల శాఖ సహాయ మంత్రిగా, [[భారతి పవార్|భారతి పవార్‌]]<nowiki/>కు గిరిజన వ్యవహారాల శాఖ సహాయ మంత్రిగా అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. * ''' 2024 మార్చి 19 :''' రాష్ట్రీయ లోక్ జనశక్తి పార్టీకి చెందిన ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి [[పశుపతి కుమార్ పారస్|పశుపతి కుమార్ పరాస్]] సీట్ల షేరింగ్ అసమ్మతితో క్యాబినెట్‌కు రాజీనామా చేశారు; ఎర్త్ సైన్సెస్ మంత్రి [[కిరెణ్ రిజిజు|కిరణ్ రిజిజు]] మంత్రిత్వ శాఖకు అదనపు బాధ్యతలు అప్పగించారు. == మంత్రుల జాబితా == === క్యాబినెట్ మంత్రులు<ref name="మోదీ మంత్రి మండలిలో ఎవరెవరికి ఏ శాఖ">{{cite news|url=https://www.bbc.com/telugu/india-57751670|title=మోదీ మంత్రి మండలిలో ఎవరెవరికి ఏ శాఖ|last1=BBC News తెలుగు|work=|accessdate=1 February 2022|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220201175636/https://www.bbc.com/telugu/india-57751670|archivedate=1 February 2022|language=te}}</ref><ref name="పూర్తయిన కేంద్ర కేబినెట్ విస్తరణ.. ఎవరెవరికి ఏ శాఖలు కేటాయించారో తెలుసుకోండి..">{{cite news|url=https://tv9telugu.com/politics/completed-central-cabinet-expansion-find-out-who-has-been-allotted-which-branches-496754.html|title=పూర్తయిన కేంద్ర కేబినెట్ విస్తరణ.. ఎవరెవరికి ఏ శాఖలు కేటాయించారో తెలుసుకోండి..|last1=TV9 Telugu|first1=|date=7 July 2021|accessdate=7 April 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220407185949/https://tv9telugu.com/politics/completed-central-cabinet-expansion-find-out-who-has-been-allotted-which-branches-496754.html|archivedate=7 April 2022|language=te}}</ref> === {| class="wikitable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు ! colspan="2" |పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |'''ప్రధాన మంత్రి''' సిబ్బంది, పబ్లిక్ గ్రీవెన్స్ అండ్ పెన్షన్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ అటామిక్ ఎనర్జీ డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్పేస్ అన్ని ముఖ్యమైన విధాన సమస్యలు; మరియు ఏ మంత్రికి కేటాయించబడని అన్ని ఇతర పోర్ట్‌ఫోలియోలు. |నరేంద్ర మోదీ | 2019 మే 30 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |రాజ్‌నాథ్ సింగ్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |హోం వ్యవహారాల మంత్రి |[[అమిత్ షా]] | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |[[సహకార మంత్రిత్వ శాఖ|సహకార శాఖ మంత్రి]] |[[అమిత్ షా]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |రోడ్డు రవాణా & రహదారుల మంత్రి |నితిన్ గడ్కరీ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి |నితిన్ గడ్కరీ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |నారాయణ్ రాణే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |రసాయనాలు & ఎరువుల మంత్రి |డివి సదానంద గౌడ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |మన్సుఖ్ మాండవియా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |కార్పొరేట్ వ్యవహారాల ఆర్థిక మంత్రి |నిర్మలా సీతారామన్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |వినియోగదారుల వ్యవహారాలు, ఆహారం & ప్రజాపంపిణీ మంత్రి |రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్ | 2019 మే 31 | 2020 అక్టోబరు 8 |{{party color cell|Lok Janshakti Party}} |లోక్ జనశక్తి పార్టీ | 2020 అక్టోబరు 8న మరణించారు. |- |పీయూష్ గోయల్ | 2020 అక్టోబరు 9 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |వ్యవసాయం & రైతు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ | 2019 మే 31 | 2023 డిసెంబరు 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాజీనామా చేశారు. |- |అర్జున్ ముండా | 2023 డిసెంబరు 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="2" |గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి, పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి |నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |గిరిరాజ్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |న్యాయ & న్యాయ శాఖ మంత్రి |రవిశంకర్ ప్రసాద్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |కిరణ్ రిజిజు | 2021 జూలై 7 | 2023 మే 18 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్ | 2023 మే 18 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహిస్తారు. |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్స్ మంత్రి, ఎలక్ట్రానిక్స్ & ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ మంత్రి |రవిశంకర్ ప్రసాద్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అశ్విని వైష్ణవ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="4" |ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి |హర్‌సిమ్రత్ కౌర్ బాదల్ | 2019 మే 31 | 2020 సెప్టెంబరు 18 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|అకాలీదళ్]] |రాజీనామా చేశారు. |- |నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ | 2020 సెప్టెంబరు 18 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |హర్‌సిమ్రత్ కౌర్ బాదల్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- |పశుపతి కుమార్ పరాస్ | 2021 జూలై 7 | 2024 మార్చి 19 |{{party color cell|Rashtriya Lok Janshakti Party}} |[[రాష్ట్రీయ లోక్ జనశక్తి పార్టీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |కిరణ్ రిజిజు | 2024 మార్చి 20 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |పశుపతి కుమార్ పరాస్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="2" |సామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రి |థావర్ చంద్ గెహ్లాట్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 6 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |వీరేంద్ర కుమార్ ఖటిక్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రి |ఎస్. జైశంకర్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |రమేష్ పోఖ్రియాల్ | 2019 మే 31 | 2020 జూలై 29 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |విద్యా మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |విద్యాశాఖ మంత్రి |రమేష్ పోఖ్రియాల్ | 2020 జూలై 29 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ధర్మేంద్ర ప్రధాన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రి |అర్జున్ ముండా | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |మహిళా శిశు అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి |స్మృతి ఇరానీ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి శాఖ మంత్రి |స్మృతి ఇరానీ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |పీయూష్ గోయల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |హర్షవర్ధన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |మన్సుఖ్ మాండవియా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి |హర్షవర్ధన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |జితేంద్ర సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహిస్తారు. |- | rowspan="3" |ఎర్త్ సైన్సెస్ మంత్రి |హర్షవర్ధన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |జితేంద్ర సింగ్ | 2021 జూలై 7 | 2023 మే 18 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |కిరణ్ రిజిజు | 2023 మే 18 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పర్యావరణ, అటవీ & వాతావరణ మార్పుల మంత్రి |ప్రకాష్ జవదేకర్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భూపేందర్ యాదవ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సమాచార & ప్రసార శాఖ మంత్రి |[[ప్రకాష్ జవదేకర్]] | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |రైల్వే మంత్రి |పీయూష్ గోయల్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అశ్విని వైష్ణవ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం & పరిశ్రమల మంత్రి |పీయూష్ గోయల్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పెట్రోలియం & సహజ వాయువు మంత్రి |ధర్మేంద్ర ప్రధాన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |హర్దీప్ సింగ్ పూరి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |ఉక్కు మంత్రి |ధర్మేంద్ర ప్రధాన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రామచంద్ర ప్రసాద్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 | 2022 జూలై 6 |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జేడీయూ]] | |- |జ్యోతిరాదిత్య సింధియా | 2022 జూలై 6 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రామచంద్ర ప్రసాద్ సింగ్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="2" |మైనారిటీ వ్యవహారాల మంత్రి |ముక్తార్ అబ్బాస్ నఖ్వీ | 2019 మే 31 | 2022 జూలై 6 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |స్మృతి ఇరానీ | 2022 జూలై 6 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ముఖ్తార్ అబ్బాస్ నఖ్వీ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి బొగ్గు శాఖ మంత్రి గనుల శాఖ మంత్రి |ప్రహ్లాద్ జోషి | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ మంత్రి |మహేంద్ర నాథ్ పాండే | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ధర్మేంద్ర ప్రధాన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |భారీ పరిశ్రమలు, పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ మంత్రి |అరవింద్ సావంత్ | 2019 మే 31 | 2019 నవంబరు 12 |{{party color cell|Shiv Sena}} |[[శివసేన]] |రాజీనామా చేశారు. |- |ప్రకాష్ జవదేకర్ | 2019 నవంబరు 12 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |అరవింద్ సావంత్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. మంత్రిత్వ శాఖను భారీ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ మరియు పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ శాఖగా విభజించారు. |- | rowspan="1" |భారీ పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి |మహేంద్ర నాథ్ పాండే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |[[మత్స్య, పశుసంవర్ధక & పాడి పరిశ్రమ మంత్రిత్వ శాఖ|పశు సంవర్ధక, పాడి పరిశ్రమ & మత్స్య శాఖ మంత్రి]] |[[గిరిరాజ్ సింగ్]] | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ఫిషరీస్, పశుసంవర్ధక మరియు పాడి పరిశ్రమ మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="1" |మత్స్య, పశుసంవర్ధక & పాడిపరిశ్రమ శాఖ మంత్రి |పర్షోత్తం రూపాలా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |జలశక్తి మంత్రి |గజేంద్ర సింగ్ షెకావత్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |కార్మిక మరియు ఉపాధి మంత్రి |సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |భూపేందర్ యాదవ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |ఆయుష్ మంత్రి |శ్రీపాద్ యెస్సో నాయక్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |సర్బానంద సోనోవాల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |ఈశాన్య ప్రాంత అభివృద్ధి మంత్రి |జితేంద్ర సింగ్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |జి. కిషన్ రెడ్డి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల మంత్రి |కిరణ్ రిజిజు | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి, పర్యాటక శాఖ మంత్రి |ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |జి. కిషన్ రెడ్డి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి, కొత్త & పునరుత్పాదక ఇంధన శాఖ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ సింగ్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |రాజ్ కుమార్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |గృహ, పట్టణ వ్యవహారాల మంత్రి |హర్దీప్ సింగ్ పూరి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |హర్దీప్ సింగ్ పూరి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన శాఖ మంత్రి |హర్దీప్ సింగ్ పూరి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |జ్యోతిరాదిత్య సింధియా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్ మంత్రి |మన్సుఖ్ మాండవియా | 2019 మే 31 | 2020 నవంబరు 10 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ మరియు జలమార్గాలుగా మంత్రిత్వ శాఖ పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రి |మన్సుఖ్ మాండవియా | 2020 నవంబరు 10 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (I/C) బాధ్యత వహించారు. |- |సర్బానంద సోనోవాల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు ! colspan="2" |పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |స్టాటిస్టిక్స్, ప్రోగ్రామ్ ఇంప్లిమెంటేషన్ రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) ప్రణాళిక |రావ్ ఇంద్రజిత్ సింగ్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు ! colspan="2" |పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో రాష్ట్ర మంత్రి, సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో సహాయ మంత్రి, అణుశక్తి శాఖలో సహాయ మంత్రి, అంతరిక్ష శాఖలో సహాయ మంత్రి |జితేంద్ర సింగ్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |కార్పొరేట్ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రావ్ ఇంద్రజిత్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |శ్రీపాద్ యెస్సో నాయక్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అజయ్ భట్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |నిరంజన్ జ్యోతి | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="4" |జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రత్తన్ లాల్ కటారియా | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ | 2021 జూలై 7 | 2023 డిసెంబరు 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాజీనామా చేశారు. |- |బిశ్వేశ్వర్ తుడు | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాజీవ్ చంద్రశేఖర్ | 2023 డిసెంబరు 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="3" |ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |రామేశ్వర్ తెలి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ | 2021 జూలై 7 | 2023 డిసెంబరు 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాజీనామా చేశారు. |- |శోభా కరంద్లాజే | 2023 డిసెంబరు 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="3" |వినియోగదారుల వ్యవహారాలు, ఆహారం & ప్రజాపంపిణీ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |రావుసాహెబ్ దాన్వే | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అశ్విని కుమార్ చౌబే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |నిరంజన్ జ్యోతి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పర్యావరణం, అటవీ & వాతావరణ మార్పుల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |బాబుల్ సుప్రియో | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అశ్విని కుమార్ చౌబే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |వి. మురళీధరన్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |రోడ్డు రవాణా & రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |వీకే సింగ్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |భారీ పరిశ్రమలు & పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |మంత్రిత్వ శాఖను భారీ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ మరియు పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ శాఖగా విభజించారు. |- | rowspan="1" |భారీ పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సురేష్ అంగడి | 2019 మే 31 | 2020 సెప్టెంబరు 23 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | 2020 సెప్టెంబరు 23న మరణించారు. |- |రావుసాహెబ్ దాన్వే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |దర్శన జర్దోష్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="5" |సామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాందాస్ అథవాలే | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది | |రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే) | |- |రత్తన్ లాల్ కటారియా | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ఎ. నారాయణస్వామి | 2021 జూలై 7 | 2024 జూన్ 11 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[ప్రతిమా భూమిక్]] | 2021 జూలై 7 | 2024 జూన్ 11 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పశుసంవర్ధక, పాడి పరిశ్రమ & మత్స్య మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజీవ్ బల్యాన్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ఫిషరీస్, పశుసంవర్ధక మరియు పాడి పరిశ్రమ మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది. |- |ప్రతాప్ చంద్ర సారంగి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |ఫిషరీస్, పశుసంవర్ధక మరియు పాడి పరిశ్రమ మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |ఫిషరీస్, పశుసంవర్ధక & పాడి పరిశ్రమ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజీవ్ బల్యాన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ఎల్. మురుగన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="4" |హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |జి. కిషన్ రెడ్డి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |నిత్యానంద రాయ్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అజయ్ మిశ్రా తేని | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |నిసిత్ ప్రమాణిక్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |పంకజ్ చౌదరి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భగవత్ కరద్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |వాణిజ్యం & పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |హర్దీప్ సింగ్ పూరి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |సోమ్ ప్రకాష్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అనుప్రియా సింగ్ పటేల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది | |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- | rowspan="2" |స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ & ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |రాజ్ కుమార్ సింగ్ | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాజీవ్ చంద్రశేఖర్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |ఎలక్ట్రానిక్స్ & ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజయ్ శ్యాంరావ్ ధోత్రే | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాజీవ్ చంద్రశేఖర్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |వ్యవసాయం & రైతుల సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |పర్షోత్తం రూపాలా | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |కైలాష్ చౌదరి | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |శోభా కరంద్లాజే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |ప్రతాప్ చంద్ర సారంగి | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భాను ప్రతాప్ సింగ్ వర్మ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వి. మురళీధరన్ | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |మీనాక్షి లేఖి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాజ్ కుమార్ రంజన్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |[[గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ|గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి]] |రేణుకా సింగ్ సరుత | 2019 మే 31 | 2023 డిసెంబరు 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రాజీనామా చేశారు. |- |బిశ్వేశ్వర్ తుడు | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భారతి పవార్ | 2023 డిసెంబరు 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |రేణుకా సింగ్ సరుతా రాజీనామా తర్వాత అదనపు బాధ్యత. |- | rowspan="1" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజయ్ శ్యాంరావ్ ధోత్రే | 2019 మే 31 | 2020 జూలై 29 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |విద్యా మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |విద్యా మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజయ్ శ్యాంరావ్ ధోత్రే | 2020 జూలై 29 | 2021 జూలై 6 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అన్నపూర్ణా దేవి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |సుభాస్ సర్కార్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |రాజ్ కుమార్ రంజన్ సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |సంజయ్ శ్యాంరావ్ ధోత్రే | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 6 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |దేవుసిన్హ చౌహాన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |రసాయనాలు & ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |మన్సుఖ్ మాండవియా | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భగవంత్ ఖుబా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అశ్విని కుమార్ చౌబే | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |భారతి పవార్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ఎస్పీ సింగ్ బఘేల్ | 2023 మే 18 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |మైనారిటీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |కిరణ్ రిజిజు | 2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |జాన్ బార్లా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |[[దేబశ్రీ చౌదరి]] | 2019 మే 31 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[మహేంద్ర ముంజపర]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ & జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |శ్రీపాద్ యెస్సో నాయక్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[శంతను ఠాకూర్]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |శ్రీపాద్ యెస్సో నాయక్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |అజయ్ భట్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="2" |సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |అర్జున్ రామ్ మేఘవాల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[మీనాక్షి లేఖి]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |వీకే సింగ్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |విద్యుత్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి గనుల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |రావుసాహెబ్ దాన్వే | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |న్యాయ & న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |ఎస్పీ సింగ్ బఘేల్ | 2021 జూలై 7 | 2023 మే 18 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |టెక్స్‌టైల్స్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |[[దర్శన జర్దోష్]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం & సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి, కార్మిక & ఉపాధి మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |రామేశ్వర్ తెలి | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |హౌసింగ్ & పట్టణ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |కౌశల్ కిషోర్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |ఈశాన్య ప్రాంత అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |బిఎల్ వర్మ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |కొత్త & పునరుత్పాదక ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |భగవంత్ ఖుబా | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |పంచాయతీరాజ్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |కపిల్ పాటిల్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |[[మహేంద్ర ముంజపర]] | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |సమాచార & ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |ఎల్. మురుగన్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి |నిసిత్ ప్రమాణిక్ | 2021 జూలై 7 |అధికారంలో ఉంది |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:భారత ఆర్థిక మంత్రులు]] elvm5yrm5v05mw5gkje94grrxkk9589 0 411743 4594746 4575382 2025-06-29T05:39:39Z యర్రా రామారావు 28161 /* కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594746 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !Name !Term start !Left office{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !Statutory end of term{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|Party !Reason for leaving office |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{Full party name with colour|Communist Party of India}} | | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని ^ | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} | | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ ^ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{Full party name with colour|Bharatiya Janata Party}} | | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 1ww1wqri57qlnom7nt1gw8axujh9k80 4594747 4594746 2025-06-29T05:41:40Z యర్రా రామారావు 28161 /* కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594747 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{Full party name with colour|Communist Party of India}} | | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని ^ | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{Party name with color|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} | | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ ^ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{Full party name with colour|Bharatiya Janata Party}} | | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 0ajgj5h05euheta8ejq5ww902rmfzpn 4594749 4594747 2025-06-29T05:52:24Z యర్రా రామారావు 28161 /* కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594749 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని ^ | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ ^ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] hvtgmb9yuh4nrg2whn8xpabcn6pwxaz 4594750 4594749 2025-06-29T05:54:16Z యర్రా రామారావు 28161 4594750 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని ^ | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ ^ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] t4ewftlz0xvx7rsv8t4qhulfkmrxy3g 4594760 4594750 2025-06-29T06:58:56Z యర్రా రామారావు 28161 /* కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594760 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |05-జూలై-2022 |04-జూలై-2028 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] f0bxwnjktqi6hyb0sfxoc20n9o8o06p 4594761 4594760 2025-06-29T07:00:39Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594761 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[సంజీవ్ అరోరా]]<ref name="మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..">{{cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|title=మాజీ క్రికెటర్‌, ప్రొఫెసర్‌, ఎమ్మెల్యే.. ఆమ్‌ ఆద్మీ రాజ్యసభ సభ్యులు వీరే..|last1=Eenadu|date=22 March 2022|work=|accessdate=14 May 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220514092710/https://www.eenadu.net/telugu-news/politics/harbhajan-singh-raghav-chadha-among-5-candidates-nominated-by-aap-to-rajya-sabha/0500/122056056|archivedate=14 May 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] gmkx419usun7yml2ru1fgftv18he42b 4594764 4594761 2025-06-29T07:21:14Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594764 wikitext text/x-wiki భారతదేశం లోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] klqdxm72vqy2kywna1ufddsqaau8l1l 4594765 4594764 2025-06-29T07:21:43Z యర్రా రామారావు 28161 4594765 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] sepp728jqxsyxow2qe79f3nwiphzij1 4594766 4594765 2025-06-29T07:22:53Z యర్రా రామారావు 28161 4594766 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == గమనికలు == <references group="note" /> {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] ec3dt5kiaifkef5q23li51gjma7u8om 4594767 4594766 2025-06-29T07:23:38Z యర్రా రామారావు 28161 /* గమనికలు */ 4594767 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == గమనికలు == <references group="note" /> {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] o7i0he4q780gv4l4tmao86f83yn4pmg 4594768 4594767 2025-06-29T07:24:34Z యర్రా రామారావు 28161 4594768 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 8zaqxpz2ixc19d87dn0gjqvxyfw8nh0 4594769 4594768 2025-06-29T07:25:52Z యర్రా రామారావు 28161 4594769 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == ఇతర మూలాలు == <references group="lower-alpha" /> {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] oqvsq084gal9cyy9nprwzsbt1n2byjz 4594799 4594769 2025-06-29T10:53:24Z యర్రా రామారావు 28161 /* 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా */ 4594799 wikitext text/x-wiki భారతదేశంలోని పంజాబ్ నుండి ప్రస్తుత, గత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా. రాష్ట్రం నుండి 6 సంవత్సరాల కాలానికి 7 మంది సభ్యులను ఎన్నుకుంటుంది. సభ్యులు పరోక్షంగా రాష్ట్ర శాసనసభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |2 |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |2022 జూలై 05 |2028 జూలై 04 |- |3 |[[రాఘవ్ చద్దా]]<ref name="రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌">{{cite news|url=https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|title=రాజ్య‌స‌భ‌కు హ‌ర్భ‌జ‌న్‌, సందీప్‌, రాఘ‌వ్‌, సంజీవ్‌, అశోక్‌|last1=Namasthe Telangana|first1=|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050613/https://www.ntnews.com/national/aap-nominates-prof-sandeep-pathak-raghav-chadha-cricketer-harbhajan-singh-to-rajya-sabha-504374|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |4 |[[సందీప్ పాఠక్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|title=కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?|last1=Sakshi|date=21 March 2022|work=|accessdate=22 March 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220322050203/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/aam-aadmi-party-five-nominees-rajya-sabha-1443110|archivedate=22 March 2022|language=te}}</ref> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |5 |[[హర్భజన్ సింగ్]]<ref name="కేజ్రీవాల్‌ ‘కీ’ స్టెప్‌.. రాజ‍్యసభకు హర‍్భజన్‌ సింగ్‌తో మరో నలుగురు.. ఎవరంటే..?" /> |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |6 |[[అశోక్ మిట్టల్]] |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 | 2028 ఏప్రిల్ 09 |- |7 !colspan=5|2025 జూన్ 24 నుండి ఖాళీ |- |} == కాలక్రమానుసార మొత్తం రాజ్యసభ సభ్యులు == * '''^''' - ప్రస్తుత పార్లమెంటు సభ్యుడు {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date when the legislator left office, whether due to the expiration of their term or any other reason.}} !చట్టబద్ధమైన పదవీకాలం ముగింపు{{efn|The date on which their term of office did or would have expired if serving their full term.}} !colspan=2|పార్టీ !పదవిని వదిలి వెళ్ళడానికి కారణం |- | rowspan="4" |అనూప్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | 1962 నవంబరు 22 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |అనర్హులు |- | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1969 జనవరి 28 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- | rowspan="3" |దివాన్ చమన్ లాల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="3" |దర్శన్ సింగ్ ఫెరుమాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1956 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Swatantra Party}} |[[స్వతంత్ర పార్టీ]] | |- |గురాజ్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హన్స్ రాజ్ రైజాదా | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1952 ఆగస్టు 29 | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | 1953 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | |- |ముకుంద్ లాల్ పూరి | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1953 జనవరి 11 | 1954 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="2" |ఎంహెచ్‌ఎస్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |స్వరణ్ సింగ్ | 1952 అక్టోబరు 7 | 1957 మార్చి 18 | 1958 అక్టోబరు 6 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |ఉధమ్ సింగ్ నాగోకే | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1954 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1954 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1960 ఏప్రిల్ 2 | |- |జైల్ సింగ్ | 1956 ఏప్రిల్ 3 | 1962 మార్చి 10 | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- | rowspan="2" |అమృత్ కౌర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1958 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1958 ఏప్రిల్ 3 | 1964 ఫిబ్రవరి 6 | 1964 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జుగల్ కిషోర్ | 1957 ఏప్రిల్ 20 | colspan="2" | 1962 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మధో రామ్ శర్మ | 1958 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1964 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బన్సీ లాల్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 జనవరి 7 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- | rowspan="2" |మోహన్ సింగ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1972 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" |1968 ఏప్రిల్ | |- |నేకి రామ్ | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1960 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1966 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 | |- |అబ్దుల్ ఘనీ దార్ | 1962 నవంబరు 23 | 1967 ఫిబ్రవరి 23 | 1968 నవంబరు 22 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుర్జిత్ సింగ్ అత్వాల్ | 1962 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1968 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- |మొహిందర్ కౌర్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1967 ఫిబ్రవరి 24 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఉత్తమ్ సింగ్ దుగల్ | 1964 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఏప్రిల్ 20 | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |మరణం |- |నరీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సలీగ్ రామ్ | 1966 ఏప్రిల్ 3 | 1972 మార్చి 19 | 1972 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాజీనామా చేశారు |- |భూపీందర్ సింగ్ బ్రార్ | 1967 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |గురుముఖ్ సింగ్ ముసాఫిర్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1974 ఏప్రిల్ 3 | 1976 జనవరి 18 | 1980 ఏప్రిల్ 2 |మరణం |- |రత్తన్ లాల్ జైన్ | 1968 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1974 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |గురుచరణ్ సింగ్ తోహ్రా | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" |1970 ఏప్రిల్ | rowspan="5" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="5" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1980 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2004 ఏప్రిల్ 1 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |మరణం |- |హర్చరణ్ సింగ్ దుగ్గల్ | 1969 మార్చి 28 | colspan="2" | 1970 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- | rowspan="2" |భూపీందర్ సింగ్ | 1970 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1976 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 1976 అక్టోబరు 13 | colspan="2" | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతా దేవి | 1972 ఏప్రిల్ 10 | 1974 మార్చి 23 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |జగ్జీత్ సింగ్ ఆనంద్ | 1974 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Communist Party of India}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|CPI]] | |- |నిరంజన్ సింగ్ తాలిబ్ | 1974 జూలై 16 | 1976 మే 28 | 1978 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="4" |అంబికా సోని | 1976 మార్చి 30 | colspan="2" | 1980 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="4" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="4" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- | rowspan="2" |అమర్జిత్ కౌర్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |రఘబీర్ సింగ్ గిల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | 1980 మే 9 | 1982 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అనర్హులు |- | rowspan="2" |సాట్ పాల్ మిట్టల్ | 1976 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1982 ఏప్రిల్ 2 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1982 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1988 ఏప్రిల్ 2 | |- |హరికిషన్ సింగ్ సుర్జీత్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)|dab=yes}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) |CPI(M)]] | |- |రాజిందర్ కౌర్ | 1978 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1984 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | rowspan="2" |హర్వేంద్ర సింగ్ హన్స్పాల్ | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 | |- |జగదేవ్ సింగ్ తల్వాండి | 1980 జూలై 5 | colspan="2" | 1986 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |దర్బారా సింగ్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | 1990 మార్చి 11 | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- |పవన్ కుమార్ బన్సాల్ | 1984 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1990 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగ్జీత్ సింగ్ అరోరా | 1986 జూలై 5 | colspan="2" | 1992 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |బల్బీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇక్బాల్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జాగీర్ సింగ్ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వినోద్ శర్మ | 1992 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 1998 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మొహిందర్ సింగ్ కళ్యాణ్ | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర కటారియా | 1992 జూలై 5 | colspan="2" | 1998 జూలై 4 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |బల్వీందర్ సింగ్ భుందర్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2002 మార్చి 7 | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2010 జూలై 5 | colspan="2" | 2016 జూలై 4 | |- | 2016 జూలై 5 |అధికారంలో ఉంది | 2022 జూలై 4 | |- |బర్జిందర్ సింగ్ హమ్దార్ద్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | 2000 ఫిబ్రవరి 21 | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] |సీటు ఖాళీగా ఉన్నట్లు ప్రకటించారు |- |లజపత్ రాయ్ | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా | 1998 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | | 2022 ఏప్రిల్ 2 | |- | rowspan="2" |రాజ్ మొహిందర్ సింగ్ మజితా | 1998 జూలై 5 | 2001 మార్చి 1 | 2004 జూలై 4 | rowspan="2" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="2" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |రాజీనామా చేశారు |- | 2004 జూలై 5 | colspan="2" | 2010 జూలై 4 | |- |సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ తులారాశి | 1998 జూలై 5 | 2004 మే 13 | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] |లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |- |సుఖ్బీర్ సింగ్ బాదల్ | 2001 ఫిబ్రవరి 26 | colspan="2" | 2004 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SADళ్]] | |- |గుర్చరణ్ కౌర్ | 2001 జూన్ 7 | colspan="2" | 2004 జూలై 4 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="3" |అశ్వని కుమార్ | 2002 మే 21 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 10 | rowspan="3" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |ధరమ్ పాల్ సభర్వాల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |మనోహర్ సింగ్ గిల్ | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="2" {{party color cell|Indian National Congress}} | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- |వరీందర్ సింగ్ బజ్వా | 2004 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Shiromani Akali Dal}} |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- |సుఖ్‌బన్స్ కౌర్ భిండర్ | 2004 జూన్ 26 | 2006 డిసెంబరు 15 | 2010 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మరణం |- | rowspan="3" |నరేష్ గుజ్రాల్ | 2007 మార్చి 22 | colspan="2" | 2010 ఏప్రిల్ 9 | rowspan="3" {{party color cell|Shiromani Akali Dal}} | rowspan="3" |[[శిరోమణి అకాలీ దళ్|SAD]] | |- | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 | |- | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 | |- |అవినాష్ రాయ్ ఖన్నా | 2010 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2016 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |ప్రతాప్ సింగ్ బజ్వా | 2016 ఏప్రిల్ 10 | 2022 మార్చి 21 | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |షంషేర్ సింగ్ డల్లో | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్వైత్ మాలిక్ | 2016 ఏప్రిల్ 10 | colspan="2" | 2022 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |[[అశోక్ కుమార్ మిట్టల్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[హర్భజన్ సింగ్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాఘవ్ చద్దా]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సందీప్ పాఠక్]] ^ | 2022 ఏప్రిల్ 10 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[సంజీవ్ అరోరా]] | 2022 ఏప్రిల్ 10 |2025 జూన్ 23 | 2028 ఏప్రిల్ 9 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |పంజాబ్ అసెంబ్లీకి ఎన్నికైన తర్వాత రాజ్యసభ నుండి రాజీనామా చేశారు |- |బల్బీర్ సింగ్ సీచెవాల్ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |విక్రమ్‌జిత్ సింగ్ సాహ్నీ ^ | 2022 జూలై 4 |పదవిలో ఉన్నారు | 2028 జూలై 3 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |} == 1952-1956 నుండి పూర్వ పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ (PEPSU) రాజ్యసభ మాజీ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" !పేరు !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పదవీ విరమణ తేదీ ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ముగియడానికి కారణం |- |కర్తార్ సింగ్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1953 అక్టోబరు 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జోగిందర్ సింగ్ మాన్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | colspan="2" | 1956 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకుడు|స్వతంత్ర]] | |- |జగన్ నాథ్ కౌశల్ | 1952 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1958 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |- |రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారి | 1954 ఏప్రిల్ 3 | 1956 నవంబరు 1 | 1960 ఏప్రిల్ 2 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్రం విలీనం |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == ఇతర మూలాలు == <references group="lower-alpha" /> {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:పంజాబ్ ఎన్నికైన నుండి రాజ్యసభ సభ్యులు|పంజాబ్ (భారతదేశం) ]] [[వర్గం:పంజాబ్‌కు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|పంజాబ్ (భారతదేశం)]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 9ohn9ek3j9twups1www3i07x7up396c 0 411814 4594772 4575374 2025-06-29T07:58:21Z యర్రా రామారావు 28161 4594772 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> ==Current members== Source: Digital Sansad<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|No. !rowspan=2|Name !rowspan=2 colspan=2|Political party !rowspan=2 colspan=2|Alliance !colspan=2|Date of !rowspan=2|Total Term |- !Appointment !Retirement |- !1 |'''[[I. S. Inbadurai]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !2 |'''[[M. Dhanapal]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !3 |'''[[P. Wilson]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |2 |- !4 |'''[[Rakkiaiah]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !5 |'''[[S. R. Sivalingam]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !6 |'''[[Kamal Haasan]]''' |[[Makkal Needhi Maiam]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !7 |'''[[C. Ve. Shanmugam]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !8 |'''[[K. R. N. Rajeshkumar]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !9 |'''[[R. Girirajan]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !10 |'''[[S. Kalyanasundaram]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !11 |'''[[R. Dharmar]]''' |[[Independent politician|Independent]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !12 |'''[[P. Chidambaram]]''' |[[Indian National Congress]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !13 |'''[[Kanimozhi NVN Somu]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 September 2021 |2 April 2026 |1 |- !14 |'''[[M. Thambidurai]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !15 |'''[[Tiruchi Siva]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |4 |- !16 |'''[[P. Selvarasu|Anthiyur P. Selvarasu]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !17 |'''[[N. R. Elango]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !18 |'''[[G. K. Vasan]]''' |[[Tamil Maanila Congress (Moopanar)]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] sypczrucjt4xvnwr6b50vq9o964tg80 4594774 4594772 2025-06-29T08:00:56Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594774 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|Name !rowspan=2 colspan=2|Political party !rowspan=2 colspan=2|Alliance !colspan=2|Date of !rowspan=2|Total Term |- !Appointment !Retirement |- !1 |'''[[I. S. Inbadurai]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !2 |'''[[M. Dhanapal]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !3 |'''[[P. Wilson]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |2 |- !4 |'''[[Rakkiaiah]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !5 |'''[[S. R. Sivalingam]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !6 |'''[[Kamal Haasan]]''' |[[Makkal Needhi Maiam]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !7 |'''[[C. Ve. Shanmugam]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !8 |'''[[K. R. N. Rajeshkumar]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !9 |'''[[R. Girirajan]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !10 |'''[[S. Kalyanasundaram]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !11 |'''[[R. Dharmar]]''' |[[Independent politician|Independent]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !12 |'''[[P. Chidambaram]]''' |[[Indian National Congress]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !13 |'''[[Kanimozhi NVN Somu]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 September 2021 |2 April 2026 |1 |- !14 |'''[[M. Thambidurai]]''' |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !15 |'''[[Tiruchi Siva]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |4 |- !16 |'''[[P. Selvarasu|Anthiyur P. Selvarasu]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !17 |'''[[N. R. Elango]]''' |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !18 |'''[[G. K. Vasan]]''' |[[Tamil Maanila Congress (Moopanar)]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] 5my6xfkplkhdcil89n4ahet3ffi0qii 4594793 4594774 2025-06-29T10:34:14Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594793 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|పేరు !rowspan=2 colspan=2|రాజకీయ పార్టీ !rowspan=2 colspan=2|కూటమి !colspan=2|తేదీ !rowspan=2|మొత్తం పదవీ కాలాలు |- !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- !1 |ఐ. ఎస్. ఇన్బదురై |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !2 |ఎం. ధనపాల్ |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !3 |పి. విల్సన్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |2 |- !4 |[[సల్మా (రచయిత్రి)|రక్కయ్య]] |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !5 |ఎస్.ఆర్.శివలింగం |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !6 |[[కమల్ హాసన్]] |[[Makkal Needhi Maiam]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !7 |సి.వీ. షణ్ముగం |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !8 |కె.ఆర్.ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !9 |ఆర్. గిరిరాజన్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !10 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !11 |ఆర్. ధర్మర్ |[[Independent politician|Independent]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !12 |పి. చిదంబరం |[[Indian National Congress]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !13 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము]] |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 September 2021 |2 April 2026 |1 |- !14 |[[మునిస్వామి తంబిదురై|ఎం. తంబిదురై]] |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !15 |తిరుచ్చి శివ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |4 |- !16 |అంతియూర్ పి. సెల్వరాసు |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !17 |ఎన్.ఆర్. ఎలాంగో |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !18 |జి. కె. వాసన్ |[[Tamil Maanila Congress (Moopanar)]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] i008s5u57xbqq0713n17y199fatc6y9 4594795 4594793 2025-06-29T10:38:25Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594795 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|పేరు !rowspan=2 colspan=2|రాజకీయ పార్టీ !rowspan=2 colspan=2|కూటమి !colspan=2|తేదీ !rowspan=2|మొత్తం పదవీ కాలాలు |- !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- !1 |ఐ. ఎస్. ఇన్బదురై |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !2 |ఎం. ధనపాల్ |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !3 |పి. విల్సన్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |2 |- !4 |[[సల్మా (రచయిత్రి)|రక్కయ్య]] |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !5 |ఎస్.ఆర్.శివలింగం |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !6 |[[కమల్ హాసన్]] |[[Makkal Needhi Maiam]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !7 |సి.వీ. షణ్ముగం |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !8 |కె.ఆర్.ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !9 |ఆర్. గిరిరాజన్ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !10 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !11 |ఆర్. ధర్మర్ |[[Independent politician|Independent]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !12 |పి. చిదంబరం |[[Indian National Congress]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !13 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము]] |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 September 2021 |2 April 2026 |1 |- !14 |[[మునిస్వామి తంబిదురై|ఎం. తంబిదురై]] |[[All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !15 |తిరుచ్చి శివ |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |4 |- !16 |అంతియూర్ పి. సెల్వరాసు |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !17 |ఎన్.ఆర్. ఎలాంగో |[[Dravida Munnetra Kazhagam]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !18 |జి. కె. వాసన్ |[[Tamil Maanila Congress (Moopanar)]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] i3g9m2z96191pndnwupyr5uc8cl6gdq 4594797 4594795 2025-06-29T10:43:17Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594797 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|పేరు !rowspan=2 colspan=2|రాజకీయ పార్టీ !rowspan=2 colspan=2|కూటమి !colspan=2|తేదీ !rowspan=2|మొత్తం పదవీ కాలాలు |- !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- !1 |ఐ. ఎస్. ఇన్బదురై |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !2 |ఎం. ధనపాల్ |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !3 |పి. విల్సన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |2 |- !4 |[[సల్మా (రచయిత్రి)|రక్కయ్య]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !5 |ఎస్.ఆర్.శివలింగం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !6 |[[కమల్ హాసన్]] |[[మక్కల్ నీది మయ్యం]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 July 2025 |24 July 2031 |1 |- !7 |సి.వీ. షణ్ముగం |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !8 |కె.ఆర్.ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !9 |ఆర్. గిరిరాజన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !10 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !11 |ఆర్. ధర్మర్ |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |1 |- !12 |పి. చిదంబరం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 June 2022 |29 June 2028 |2 |- !13 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 September 2021 |2 April 2026 |1 |- !14 |[[మునిస్వామి తంబిదురై|ఎం. తంబిదురై]] |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !15 |తిరుచ్చి శివ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |4 |- !16 |అంతియూర్ పి. సెల్వరాసు |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !17 |ఎన్.ఆర్. ఎలాంగో |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |1 |- !18 |జి. కె. వాసన్ |[[తమిళ మానిల కాంగ్రెస్|తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 April 2020 |2 April 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] kabcjinppiwq539aco8qnampkyr48qu 4594798 4594797 2025-06-29T10:45:23Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు */ 4594798 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|పేరు !rowspan=2 colspan=2|రాజకీయ పార్టీ !rowspan=2 colspan=2|కూటమి !colspan=2|తేదీ !rowspan=2|మొత్తం పదవీ కాలాలు |- !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- !1 |ఐ. ఎస్. ఇన్బదురై |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !2 |ఎం. ధనపాల్ |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !3 |పి. విల్సన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |2 |- !4 |[[సల్మా (రచయిత్రి)|రక్కయ్య]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !5 |ఎస్.ఆర్.శివలింగం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !6 |[[కమల్ హాసన్]] |[[మక్కల్ నీది మయ్యం]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !7 |సి.వీ. షణ్ముగం |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !8 |కె.ఆర్.ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |2 |- !9 |ఆర్. గిరిరాజన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !10 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !11 |ఆర్. ధర్మర్ |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !12 |పి. చిదంబరం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |2 |- !13 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 సెప్టెంబరు 2021 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !14 |[[మునిస్వామి తంబిదురై|ఎం. తంబిదురై]] |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !15 |తిరుచ్చి శివ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |4 |- !16 |అంతియూర్ పి. సెల్వరాసు |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !17 |ఎన్.ఆర్. ఎలాంగో |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !18 |జి. కె. వాసన్ |[[తమిళ మానిల కాంగ్రెస్|తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] tw232bdxjg5faqkhjkxy005m9bi9l2c 4594801 4594798 2025-06-29T10:56:22Z యర్రా రామారావు 28161 4594801 wikitext text/x-wiki తమిళనాడు నుండి రాజ్యసభ ( కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్) సభ్యులు, [[తమిళనాడు శాసనసభ]] సభ్యులచే ఎన్నుకుంటారు. [[రాజ్యసభ]] ఎన్నికలలో గెలిచిన అభ్యర్థులను " [[పార్లమెంటు సభ్యుడు|పార్లమెంటు సభ్యులు]]" అని పిలుస్తారు. వారు ఆరేళ్లపాటు ఆ పదవిలో ఉంటారు. కొత్త చట్టాలను రూపొందించడం లేదా [[భారతదేశం|భారతదేశంలోని]] పౌరులందరిపై ప్రభావం చూపే ప్రస్తుత చట్టాలను తొలగించడం లేదా మెరుగుపరచడం వంటి విషయాలపై [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]] లోని [[నూతన పార్లమెంటు భవనం (న్యూఢిల్లీ)|సంసద్ భవన్‌లోని]] రాజ్యసభ ఛాంబర్‌లో సభ సమావేశమవుతుంది. [[తమిళనాడు]] నుంచి 18 మంది సభ్యులను ఎన్నుకునేందుకు ఎన్నికలు జరుగుతాయి.<ref name="RSat-work">{{cite web|title=Composition of Rajya Sabha - Rajya Sabha At Work|url=http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|url-status=dead|website=rajyasabha.nic.in|publisher=Rajya Sabha Secretariat, New Delhi|accessdate=28 December 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305020442/http://rajyasabha.nic.in/rsnew/rsat_work/chapter-2.pdf|archivedate=5 March 2016}}</ref><ref>{{cite web|title=Rajya Sabha Election 2017: Here Is How Members Are Elected To Upper House|url=https://www.ndtv.com/india-news/rajya-sabha-election-2017-here-is-how-members-are-elected-to-upper-house-1734558|access-date=5 April 2021|website=NDTV.com}}</ref> == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == మూలం: డిజిటల్ సంసద్<ref>{{cite web|url=https://sansad.in/rs/members|title=List of Members|date=19 May 2025|work=[[National Informatics Centre]]|access-date=25 May 2025|archive-date=29 May 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250529091102/https://sansad.in/rs/members|url-status=live}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center;" !colspan=9|{{Party index link|Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA}} (12){{pad}}{{Party index link|National Democratic Alliance|NDA}} (6) |- !colspan=9|{{Party index link|Dravida Munnetra Kazhagam|DMK}} (10){{pad}}{{Party index link|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|AIADMK}} (4){{pad}}{{Party index link|Independent politician|IND}} (1){{pad}}{{Party index link|Indian National Congress|INC}} (1){{pad}}{{Party index link|Makkal Needhi Maiam|MNM}} (1){{pad}}{{Party index link|Tamil Maanila Congress (Moopanar)|TMC(M)}} (1) |- !rowspan=2|. !rowspan=2|పేరు !rowspan=2 colspan=2|రాజకీయ పార్టీ !rowspan=2 colspan=2|కూటమి !colspan=2|తేదీ !rowspan=2|మొత్తం పదవీ కాలాలు |- !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- !1 |ఐ. ఎస్. ఇన్బదురై |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !2 |ఎం. ధనపాల్ |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !3 |పి. విల్సన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |2 |- !4 |[[సల్మా (రచయిత్రి)|రక్కయ్య]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !5 |ఎస్.ఆర్.శివలింగం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !6 |[[కమల్ హాసన్]] |[[మక్కల్ నీది మయ్యం]] |{{party color cell|Makkal Needhi Maiam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |25 జూలై 2025 |24 జూలై 2031 |1 |- !7 |సి.వీ. షణ్ముగం |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !8 |కె.ఆర్.ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |2 |- !9 |ఆర్. గిరిరాజన్ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !10 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !11 |ఆర్. ధర్మర్ |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent politician}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |1 |- !12 |పి. చిదంబరం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |30 జూన్ 2022 |29 జూన్ 2028 |2 |- !13 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము]] |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |27 సెప్టెంబరు 2021 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !14 |[[మునిస్వామి తంబిదురై|ఎం. తంబిదురై]] |[[ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !15 |తిరుచ్చి శివ |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |4 |- !16 |అంతియూర్ పి. సెల్వరాసు |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !17 |ఎన్.ఆర్. ఎలాంగో |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[Indian National Developmental Inclusive Alliance|INDIA]] |{{party color cell|Indian National Developmental Inclusive Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |1 |- !18 |జి. కె. వాసన్ |[[తమిళ మానిల కాంగ్రెస్|తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్]] |{{party color cell|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} |[[National Democratic Alliance|NDA]] |{{party color cell|National Democratic Alliance}} |3 ఏప్రిల్ 2020 |2 ఏప్రిల్ 2026 |3 |} == ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యులు == '''Keys:''' {{Party legend|Dravida Munnetra Kazhagam|10}} {{Party legend|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|4}} {{Party legend|Indian National Congress|1}} {{Party legend|Tamil Maanila Congress|1}} {{Party legend|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam|1}} {{Party legend|Pattali Makkal Katchi|1}} {| class="wikitable sortable" !వ.సంఖ్య ! style="width:200px" | పేరు<ref name="members">{{cite web|title=Statewise List|url=http://164.100.47.5/Newmembers/memberstatewise.aspx|website=164.100.47.5|access-date=12 June 2016}}</ref> !colspan="2"| పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు |- |1 |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=10}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |2 |ఎస్. కళ్యాణసుందరం | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |3 |ఆర్. గిరిరాజన్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |4 |[[కనిమొళి ఎన్.వీ.ఎన్.సోము|కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్.సోము]] | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |5 |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |- |6 |పి. సెల్వరాసు | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |7 |తిరుచ్చి శివ | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |8 |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |9 |ఎం. షణ్ముగం |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |10 |పి. విల్సన్ |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |11 |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |12 |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |- |13 |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam|rowspan=4}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |14 |ఆర్. ధర్మర్ | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |- |15 |[[ఎం. తంబిదురై]] | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |16 |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |- |17 |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress (Moopanar)}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |- |18 |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2019 జూలై 25 | 2025 జూలై 24 |} == రాజ్యసభ సభ్యులందరి కాలక్రమ జాబితా == ఇది తమిళనాడు నుండి మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుల పదవీకాలం వారీగా జాబితా, సభ్యుని ఎన్నిక చివరి తేదీ నాటికి కాలక్రమానుసారంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. === తమిళనాడు === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. గిరిరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |[[పి. చిదంబరం]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |సి. వి. షణ్ముగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. ధర్మర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2022 జూన్ 30 | 2028 జూన్ 29 |1 | |- |కె. ఆర్. ఎన్. రాజేష్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2022 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. వైతిలింగం |- |కనిమొళి ఎన్.వి.ఎన్. సోము |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 27 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. పి. మునుసామి |- |ఎం. ఎం. అబ్దుల్లా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2021 సెప్టెంబరు 06 |2025 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఎ. మహమ్మద్జాన్ |- |[[ఎం. తంబిదురై]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. పి. మునుసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2021 మే 07 |1 |[[వేప్పనహళ్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేప్పనహళ్లి]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |పి. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |ఎన్. ఆర్. ఎలాంగో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2020 ఏప్రిల్ 03 | 2026 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. మహమ్మద్జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 | 2021 మార్చి 23 |1 |మరణం |- |ఎన్. చంద్రశేఖరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |2 | |- |ఎం. షణ్ముగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |పి. విల్సన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Marumalarchi Dravida Munnetra Kazhagam}} |2019 జూలై 25 |2025 జూలై 24 |4 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |2 | |- |ఎస్. ఆర్. బాలసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. విజయకుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. వైతిలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2021 మే 07 |1 |ఒరత్తనాడ్ శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఆర్. ఎస్. భారతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |టి. కె. ఎస్. ఇలంగోవన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2016 జూన్ 30 | 2022 జూన్ 29 |1 | |- |ఎ. నవనీతకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 జూన్ 26 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - అనర్హత టి. ఎం. సెల్వగణపతి |- |ఎస్. ముత్తుకరుప్పన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |విజిలా సత్యానంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. సెల్వరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శశికళ పుష్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]]) | 2014 ఏప్రిల్ 03 | 2020 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. ఆర్. అర్జునన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. లక్ష్మణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |3 | |- |టి. రత్నవేల్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 జూలై 24 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2013 జూలై 25 | 2019 మే 23 |2 |[[తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తూత్తుక్కుడి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2013 జూలై 25 |2019 జూలై 24 |2 | |- |ఎ. డబ్ల్యు. రబీ బెర్నార్డ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2011 జూలై 19 | 2016 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె వి. రామలింగం |- |కె. పి. రామలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఎం. సెల్వగణపతి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2014 ఏప్రిల్ 17 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. తంగవేలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |2 | |- |పాల్ మనోజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2016 జూన్ 29 |1 | |- |కె. వి. రామలింగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2010 జూన్ 30 | 2011 మే 20 |1 |ఈరోడ్ పశ్చిమ శాసనసభకు ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. అమీర్ అలీ జిన్నా |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[వాసంతి స్టాన్లీ]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |4 | |- |టి. కె. రంగరాజన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. బాలగంగ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2008 ఏప్రిల్ 03 | 2014 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కనిమొళి]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |[[డి. రాజా]] |{{party name with color|Communist Party of India}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |ఎ. ఇళవరసన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2007 జూలై 25 |2013 జూలై 25 |2 | |- |కె. పి. కె. కుమరన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2006 జూలై 11 |2007 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఆర్. శరత్‌కుమార్ |- |ఎస్. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |టి. టి. వి. దినకరన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. ఆర్. గోవిందరాజర్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |కె. మలైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |అన్బుమణి రామదాస్ |{{party name with color|Pattali Makkal Katchi}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |సుదర్శన నాచ్చియప్పన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2004 జూన్ 30 | 2010 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. జోతి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 మార్చి 27 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎస్. పి. ఎం. సయ్యద్ ఖాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. పెరుమాళ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తంగ తమిళ్ సెల్వన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. షుణ్ముగసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. కె. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 2002 ఏప్రిల్ 03 | 2008 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. మైత్రేయన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2002 జనవరి 15 | 2004 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం జి. కె. మూపనార్ |- |ఎస్. ఎస్. చంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఎస్. జి. ఇందిర |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. కామరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |పి. జి. నారాయణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. శరత్‌కుమార్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |2001 జూలై 25 | 2006 మే 31 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |బి.ఎస్. జ్ఞానదేశికన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |2001 జూలై 25 |2007 జూలై 24 |1 | |- |తిరుచ్చి శివ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - మరణం ఆర్. కె. కుమార్ |- |కా. రా. సుబ్బియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 2000 జనవరి 14 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - టి. ఎం. వెంకటాచలం మరణం |- |ఎస్. అగ్నిరాజ్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. ఎ. కాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. శంకరలింగం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. శివసుబ్రమణియన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1998 జూన్ 30 | 2004 జూన్ 29 |3 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1998 జూన్ 30 |30-ఆగస్టు-2001 |4 |మరణం |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |[[జయంతి నటరాజన్|జయంతీ నటరాజన్]] |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 |2001 జూలై 24 |3 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఎన్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Tamil Maanila Congress}} | 1997 అక్టోబరు 10 | 1998 జూన్ 29 |1 |ఉపఎన్నిక - జయంతీ నటరాజన్ రాజీనామా |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1996 నవంబరు 26 |2001 జూలై 24 |2 |ఉపఎన్నిక - స్వయంగా రాజీనామా |- |ఆర్. కె. కుమార్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 అక్టోబరు 03 |1 |మరణం |- |ఎస్. నిరైకులతన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎం. వెంకటాచలం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1999 డిసెంబరు 02 |1 |మరణం |- |పి. సౌందరరాజన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2002 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తలవాయి ఎన్. సుందరం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 2001 మే 18 |1 |కన్నియాకుమారి శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. పీటర్ ఆల్ఫోన్స్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1996 ఏప్రిల్ 03 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఒ. ఎస్. మణియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఎన్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |ఆర్. మార్గబంధు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |డి. మస్తాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 |2001 జూలై 24 |1 | |- |వి. పి. దురైసామి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} |1995 జూలై 25 | 1996 అక్టోబరు 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1995 జూలై 25 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |3 | |- |ఎస్. ఆస్టిన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |వి. వి. రాజన్ చెల్లప్ప |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎస్. ముత్తు మణి |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |ఎన్. తంగరాజ్ పాండియన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1992 జూన్ 30 | 1998 జూన్ 29 |2 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1992 జూన్ 30 | 1997 సెప్టెంబరు 09 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |మీసా ఆర్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. కిరుట్టినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎ. మహమ్మద్ సఖీ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |కె. కె. వీరప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. మాధవన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1990 ఏప్రిల్ 03 | 1996 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |3 | |- |జె. ఎస్. రాజు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |జి. వెంకట్రామన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |2 | |- |ఎస్. కె. టి. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |ఎ. నల్లశివన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} |1989 జూలై 25 |1995 జూలై 24 |1 | |- |టి. కిరుత్తినన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జె. జయలలిత |- |విడుతలై విరుంబి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1989 మార్చి 15 | 1989 జూలై 24 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా జి. కె. మూపనార్ |- |ఆర్. టి. గోపాలన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. విన్సెంట్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |ఎం. పళనియాండి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |జయంతీ నటరాజన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |టి. ఆర్. బాలు |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1986 జూన్ 30 | 1992 జూన్ 29 |1 | |- |[[జె. జయలలిత]] |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1989 జనవరి 28 |1 |[[బోడినాయకనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోడినాయకనూర్]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. రాజాంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. రామనాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె.వి. తంగబాలు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1984 ఏప్రిల్ 03 | 1990 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |అలాది అరుణ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |జి. వరదరాజ్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |యుగం. సాంబశివం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |1 | |- |[[జి కె మూపనర్|జి. కె. మూపనార్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1983 జూలై 25 | 1989 ఫిబ్రవరి 02 |2 |[[పాపనాశం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాపనాశం]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 జూలై 25 | 1989 జూలై 24 |2 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1983 ఫిబ్రవరి 11 | 1986 జూన్ 29 |2 |ఉపఎన్నిక - ఆర్. మోహనరంగంపై అనర్హత |- |పి. అన్బళగన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూలై 28 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా వి. వి. స్వామినాథన్ |- |డి. హీరాచంద్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. రామకృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఆర్. మోహనరంగం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1982 సెప్టెంబరు 08 |1 | అనర్హులు |- |ఎం.ఎస్. రామచంద్రన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |ఎల్. గణేశన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 ఏప్రిల్ 10 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |ఎం. కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1980 జూన్ 30 | 1986 జూన్ 29 |1 | |- |సత్యవాణి ముత్తు |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జూన్ 19 |2 |[[భువనగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం (తెలంగాణ)|భువనగిరి]] శాసనసభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎం. మోసెస్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వెంక |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వైకో |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎరా సెజియన్ |{{party name with color|Janata Party}} | 1978 ఏప్రిల్ 03 | 1984 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. పి.జనార్ధనం |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |యు. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |నూర్జెహాన్ రజాక్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |జి. కె. మూపనార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |[[మురసోలి మారన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |1 | |- |పి. రామమూర్తి | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1977 జూలై 25 | 1983 జూలై 24 |2 | |- |ఇ. ఆర్. కృష్ణన్ |{{party name with color|All India Anna Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1977 జూలై 18 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - వలంపురి జాన్ అనర్హత |- |ఎం. కథర్ష |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |సి. డి. నటరాజన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[జి. లక్ష్మణన్]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 జనవరి 08 |1 |[[చెన్నై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|చెన్నై ఉత్తర]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |వలంపురి జాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1974 అక్టోబరు 14 |1 | అనర్హులు |- |ఎస్. రంగనాథన్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్రపురం|IND]] | 1974 ఏప్రిల్ 03 | 1980 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎస్. అబ్దుల్ ఖాదర్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. సి. బాలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |కె. ఎ. కృష్ణస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |వి. వి. స్వామినాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 |అన్నాడీఎంకేలో చేరారు |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. రెఫాయే |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1972 ఏప్రిల్ 03 | 1978 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. కమలనాథన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1971 జూలై 29 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి పి. సోమసుందరం మరణం |- |టి. కె. శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. ఎస్. రాజేంద్రన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress (Organisation)}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1970 ఏప్రిల్ 03 | 1976 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కంచి కళ్యాణసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1969 సెప్టెంబరు 23 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - ఎస్. ఎస్. వాసన్ మరణం |} === మద్రాసు రాష్ట్రం === {| class="wikitable sortable" !పేరు ! colspan="2" |పార్టీ !పదవీకాలం ప్రారంభం !పదవీకాలం ముగింపు !పర్యాయాలు !గమనికలు |- |జి. ఎ. అప్పన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |తిల్లై విల్లలన్ |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎం. ఆర్. వెంకటరామన్ | style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|CPM]] | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎస్. ఎ. ఖాజా మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1968 ఏప్రిల్ 03 | 1974 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. వి. రామసామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1967 మార్చి 20 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా సి. ఎన్. అన్నాదురై |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |2 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |ఆర్. టి.పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎన్. ఆర్. ఎం. స్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. పి. సోమసుందరం |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1971 జూన్ 25 |1 |మరణం |- |కె. సుందరం |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1966 ఏప్రిల్ 03 | 1972 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |లలిత జి రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1965 జనవరి 13 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - జి. రాజగోపాలన్ మరణం |- |పి. తనులింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 జూలై 09 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |- |టి. వి. ఆనందన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్)|INC (O)]] చేరారు |- |ఎస్. చంద్రశేఖర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |1964 నవంబరు 16 |1 |మరణం |- |ఎస్. ఎస్. వాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 |28-ఆగస్టు-1969 |1 |మరణం |- |ఎస్. S. మరిస్వామి |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎ. కె. ఎ. అబ్దుల్ సమద్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1964 ఏప్రిల్ 03 | 1970 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. చెంగల్వరోయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} |1963 ఆగస్టు 09 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - థామస్ శ్రీనివాసన్ మరణం |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 17 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా బి. పరమేశ్వరన్ |- |ఎం. జె. జమాల్ మొహిదీన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |శివషణ్ముగం పిళ్లై |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. రామస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ఎ. మాణిక్కవేలు నాయకర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 15 |1 |రాజీనామా చేశారు |- |[[సి.ఎన్.అన్నాదురై|సి. ఎన్. అన్నాదురై]] |{{party name with color|Dravida Munnetra Kazhagam}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1967 ఫిబ్రవరి 25 |1 |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్కు ఎన్నికయ్యారు |- |మరియాదాస్ రుత్నస్వామి |{{party name with color|Swatantra Party}} | 1962 ఏప్రిల్ 03 | 1968 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. సంతానం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 18 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |ఎన్. ఎం. అన్వర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |3 | |- |థామస్ శ్రీనివాసన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1963 ఏప్రిల్ 17 |1 |మరణం |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |జి. పార్థసారథి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. రామమూర్తి |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1960 ఏప్రిల్ 03 | 1966 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్. గోపాలకృష్ణన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1960 మార్చి 12 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - హెచ్. డి. రాజా మరణం |- |అబ్దుల్ రహీమ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |అవినాశిలింగం చెట్టియార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |ఎన్. ఎం. లింగం |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి. పరమేశ్వరన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1962 మార్చి 12 |1 |[[మదురాంతకం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మదురాంతకం]] శాసనసభ సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 | 1964 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1958 ఏప్రిల్ 03 |1959 నవంబరు 30 |2 |మరణం |- |[[అమ్ము స్వామినాథన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1957 నవంబరు 09 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా కె. ఎస్. హెగ్డే |- |ఎన్. రామకృష్ణ అయ్యర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 22 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - పార్వతి కృష్ణన్ రాజీనామా |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1957 ఏప్రిల్ 20 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 |ఉపఎన్నిక - రాజీనామా పి. సుబ్బరాయన్ |- |దావూద్ అలీ మీర్జా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 డిసెంబరు 11 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక - |- |టి. ఎన్. రామమూర్తి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |[[వి. కె. కృష్ణ మేనన్|వి. కె. కృష్ణ మీనన్]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 15 |2 |[[ముంబై నార్త్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|ముంబై నార్త్]] [[లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |వి.ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఫిబ్రవరి 21 |2 |మరణం |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1956 ఏప్రిల్ 03 | 1962 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |టి. వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |2 | |- |కె. మాధవ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[కె.ఎస్.హెగ్డే|కె.ఎస్. హెగ్డే]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 ఆగస్టు 21 |2 |రాజీనామా చేశారు |- |పి. సుబ్బరాయన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 04 |1 |[[తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తిరుచెంగోడ్ లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పార్వతి కృష్ణన్ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1954 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 12 |1 |[[కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|కోయంబత్తూరు లోక్‌సభ]] సభ్యుడా ఎన్నికయ్యారు |- |వి. కె. కృష్ణ మీనన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1953 మే 26 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 |ఉపఎన్నిక |- |[[నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |{{party name with color|Indian National Congress}} |1952 ఆగస్టు 22 | 1953 సెప్టెంబరు 15 |1 | |- |టి. భాస్కర్ రావు |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1960 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎన్. గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1953 ఫిబ్రవరి 10 |1 |మరణం |- |ఎస్. చట్టనాథ కరాయలర్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |జి. రాజగోపాలన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. సురేంద్ర రామ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[ఎన్. జి. రంగా]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1957 మార్చి 16 |1 |[[తెనాలి లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|తెనాలి లోక్‌సభ]] సభ్యుడుగా ఎన్నికయ్యారు |- |పైడా వెంకటనారాయణ |{{party name with color|Praja Socialist Party}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |హెచ్. డి. రాజా |{{party name with color|Republican Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎం. ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్ |{{party name with color|Indian Union Muslim League}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1958 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |మోనా హెన్స్‌మాన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |వి. ఎం. ఒబైదుల్లా సాహిబ్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి. ఎస్. పట్టాభిరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. వెంకటరామన్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. శంభు ప్రసాద్ |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఆర్కాట్ రామసామి ముదలియార్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1956 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[పుచ్చలపల్లి సుందరయ్య]] |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1955 మార్చి 21 |1 | |- |కె. రామారావు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎం. రహమతుల్లా |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |పి. ఎస్. రాజగోపాల్ నాయుడు |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |టి.వి. కమలస్వామి |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |కె. ఎస్. హెగ్డే |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఎస్. గురుస్వామి అయ్యర్ |style="background-color: {{party color|Independent politician}}" | |[[స్వతంత్ర రాజకీయవేత్త|IND]] | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |బి.వి. కక్కిలయ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |ఇ. కె. ఇంబిచ్చి బావ |{{party name with color|Communist Party of India}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1954 ఏప్రిల్ 02 |1 | |- |[[భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య|పట్టాభి సీతారామయ్య]] |{{party name with color|Indian National Congress}} | 1952 ఏప్రిల్ 03 | 1952 జూలై 02 |1 | |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[2013 రాజ్యసభ ఎన్నికలు]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == *[http://rajyasabha.nic.in Rajya Sabha homepage hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090621155536/http://rajyasabha.nic.in/faq/freaq.htm Rajya Sabha FAQ page hosted by the Indian government] *[https://web.archive.org/web/20090419110344/http://www.rajyasabha.nic.in/whoswho/hindiwhoswho.htm Nominated members list] *[https://web.archive.org/web/20090419165814/http://164.100.24.167:8080/members/StatewiseList.asp State wise list] {{రాజ్యసభ}} [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితాలు|తమిళనాడు]] [[వర్గం:తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తమిళనాడుకు సంబంధించిన జాబితాలు|రాజ్యసభ]] [[వర్గం:జాబితాలు]] [[వర్గం:రాజ్యసభ సభ్యులు]] [[వర్గం:తరచూ నవీకరించవలసిన వ్యాసాలు]] edlat13anjv7jd1tzep49nhikdlanxz 0 414488 4594754 4556335 2025-06-29T06:31:19Z Muralikrishna m 106628 4594754 wikitext text/x-wiki [[దస్త్రం:Bhagyalakshmi ammavaru hyderabad.jpg|thumb|భాగ్యలక్మి అమ్మవారి ఆలయం, భాగ్యనగరం]] [[దస్త్రం:ESI Sri Vijayalakshmi Ammavari Temple - Hyderabad.jpg|thumb|శ్రీ విజయలక్ష్మి అమ్మవారి దేవాలయం, ఈఎస్ఐ]] తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజధాని [[హైదరాబాదు]], దాని చుట్టుపక్కల ఉన్న దేవాలయాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి. === భాగ్యలక్ష్మి దేవాలయం === [[పాత బస్తీ (హైదరాబాదు పాత నగరం)|పాతబస్తీ]]<nowiki/>లోని [[చార్మినార్]]<nowiki/>కి చేరువలో ఉంది.<ref name="TOI_trust_denies_2012">{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-11-07/hyderabad/34971669_1_communal-tension-temple-structure-temple-trustees|title=Trust denies expansion of Bhagyalakshmi temple|date=2012-11-07|newspaper=The Times of India|accessdate=2019-09-28|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131115220430/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-11-07/hyderabad/34971669_1_communal-tension-temple-structure-temple-trustees|archive-date=2013-11-15}}</ref> === సీతారాంబాగ్ దేవాలయం === ప్రధాన దేవత శ్రీ సీతారామ చంద్ర స్వామి ఉన్న [[సీతారాంబాగ్ దేవాలయం]] 1933లో నిర్మించారు.<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2004-03-15/hyderabad/28340858_1_chief-priest-temple-dates-temple-compound|title=A symbol of secularism in the Old City|date=2004-03-15|work=The Times Of India|access-date=2018-12-14|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130714203558/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2004-03-15/hyderabad/28340858_1_chief-priest-temple-dates-temple-compound|archive-date=2013-07-14}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/thehindu/mp/2008/01/08/stories/2008010850200100.htm|title=Returning home to Deccan|date=2008-01-08|work=The Hindu|access-date=2018-12-14|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121109013016/http://www.hindu.com/thehindu/mp/2008/01/08/stories/2008010850200100.htm|archive-date=2012-11-09|location=Chennai, India}}</ref> === బిర్లా మందిర్ === [[బిర్లా మందిరం, హైదరాబాదు|బిర్లా మందిరం]] ఒక హిందూ దేవాలయం, దీనిని [[లక్డికాపూల్]] దగ్గరలో నౌబత్ పహాడ్ అని పిలువబడే 280 అడుగుల (85 మీ) ఎత్తైన కొండపై 13 ఎకరాల (53,000 మీ2) స్థలంలో 1976లో నిర్మించారు. === జగన్నాథ ఆలయం === హైదరాబాదులోని [[జగన్నాథ స్వామి|జగన్నాథ్]] ఆలయం [[బంజారా హిల్స్]] రోడ్ నం.12 సమీపంలో ఉన్న హిందూ దేవుడు జగన్నాథ్ ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=http://www.newindianexpress.com/cities/hyderabad/article548055.ece|title=Over 6,000 devotees attend Jagannath Rath Yatra|date=22 June 2012|access-date=29 July 2014|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120624003827/http://newindianexpress.com/cities/hyderabad/article548055.ece|archive-date=24 June 2012|publisher=New Indian Express}}</ref> ==== ఉపాలయాలు ==== ఇక్కడ [[శివుడు]], [[వినాయకుడు|గణేష్]], [[హనుమంతుడు]], నవగ్రహాలతో [[లక్ష్మి|లక్ష్మీ]]<nowiki/>కి అంకితం చేయబడిన ఆలయాలు ఉన్నాయి. గర్భగుడి [[జగన్నాథ స్వామి|జగన్నాథ్]] తన తోబుట్టువులు బలభద్ర, సుభద్రలతో కలిసి ఉంది. === శ్యామ్ ఆలయం === [[కాచిగూడ]] ఉన్న ఈ ఆలయం [[బర్బరీకుడు|బర్బరీకుడి]]<nowiki/>కి చెందినది. ఆయన [[మహాభారతం]]<nowiki/>లోని [[ఘటోత్కచుడు|ఘటోత్కచుని]] కుమారుడు. [[దస్త్రం:Uppal Kalabhairavaswami Temple 2025.jpg|thumb|ఉప్పల్ సమీపంలోని స్వయంభు కాలభైరవ స్వామి ఆలయం ]] === శ్రీ ఉమా రామలింగేశ్వర స్వామి ఆలయం === కేపీహెచ్‌బీ 6వ ఫేజ్ లో ఉన్న ఈ ఆలయం [[దుర్గ|కనకదుర్గ]], శివునిది. === చిత్రగుప్త దేవాలయం === [[చిత్రగుప్త దేవాలయం (హైదరాబాదు)|చిత్రగుప్త దేవాలయం]], భారతదేశంలోనే అతిపురాతనమైన చిత్రగుప్త దేవాలయాల్లో ఇదొకటి. హిందూ దేవుడైన [[చిత్రగుప్తుడు]] నెలకొని ఉంటాడు. [[పాత బస్తీ (హైదరాబాదు పాత నగరం)|పాతబస్తి]]<nowiki/>లో ఉన్న [[చార్మినార్|చార్మినార్‌కు]] దక్షిణాన మూడు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉప్పుగూడ రైల్వేస్టేషన్‌కు సమీపంలోగల ఛత్రినాకలో కందికల్ గేటు దగ్గర ఈ ఆలయం ఉంది. === చిల్కూర్ బాలాజీ ఆలయం === ఇది మొయినాబాద్ మండలం [[చిలుకూరు (మొయినాబాద్)|చిలుకూరు]]<nowiki/>లో ఉంది. [[మెహదీపట్నం]] నుండి 23 కి. మీ. ల దూరంలో ఉంది. ఈ [[వేంకటేశ్వరుడు|వెంకటేశ్వర స్వామీ]] ఆలయాన్ని "వీసా బాలాజీ" అని కూడా పిలుస్తారు === చెన్నకేశవ స్వామి ఆలయం === ఇది [[చాంద్రాయణగుట్ట|చంద్రయాంగుట్ట]] ప్రాంతంలోని కేశవగిరిలో ఒక కొండపై ఉంది. === కర్మన్‌ఘాట్ హనుమాన్ ఆలయం === ఈ ఆలయాన్ని కాకతీయ రాజు రెండవ ప్రతాప్ రుద్ర 1143లో నిర్మించాడు. === కేసరి హనుమాన్ ఆలయం === [[దస్త్రం:Shyam_Temple,_Hyderabad.jpg|కుడి|thumb|శ్యామ్ ఆలయం]][[దస్త్రం:Chenna_kesava_temple_keshavagiri_hyderabad.JPG|thumb|391x391px|కేశవగిరిలోని చెన్నకేశవ స్వామి ఆలయంలో ప్రధాన దేవత]] [[దస్త్రం:Karmanghat_Hanuman_Temple.jpg|కుడి|thumb|[[కర్మన్‌ఘాట్]] హనుమాన్ ఆలయం]] ఇది [[మూసీ నది]] ఒడ్డున జియాగూడ వద్ద ఉంది. === పార్సీ అగ్ని ఆలయం === [[దస్త్రం:Parsi-Fire-Temple-Secunderabad-India-2014.jpg|కుడి|thumb|పార్సీ అగ్ని ఆలయం]] ఇది [[సికింద్రాబాద్]] ఎం. జి. రోడ్ లో ఉంది. === పెద్దమ్మ ఆలయం === [[పెద్దమ్మ ఆలయం (జూబ్లీహిల్స్)|పెద్దమ్మ ఆలయం]] [[జూబ్లీ హిల్స్]] రోడ్ నం..55 వద్ద ఉంది. [[దస్త్రం:Jiyaguda Ranganathaswamy Temple 2025.jpg|thumb|2025లో పునర్నిర్మాణంలో జియాగూడ రంగనాథస్వామి దేవాలయం]] === రంగనాథ స్వామి ఆలయం === [[రంగనాథస్వామి దేవాలయం, జియాగూడ|జియాగూడ]]<nowiki/>లో సుమారు 400 సంవత్సరాల పురాతన ఆలయం. === శ్రీ సుబ్రహ్మణ్య స్వామి దేవాలయం === [[సికింద్రాబాద్ జంక్షన్ రైల్వే స్టేషను|సికింద్రాబాద్ రైల్వే స్టేషన్]] నుండి 2 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న [[పద్మారావు నగర్]] వద్దఉంది. దీనిని "స్కందగిరి ఆలయం" అని కూడా పిలుస్తారు. [[దస్త్రం:Shalibanda Mahankali Amma.jpg|thumb|శాలిబండ మహంకాళి అమ్మవారు]] [[దస్త్రం:Mahankali Amma at Hyderabad Mahankali Bonalu (28.07.2018) 04.jpg|thumb|హైదరాబాదు మహంకాళి బోనాల సందర్భంగా 2018, జూలై 28న మహంకాళి అమ్మవారి ఊరేగింపు]] === అక్కన్న మాదన్న మహాకాళి గుడి === [[అక్కన్న మాదన్న మహాకాళి గుడి]] [[షా ఆలీ బండ|శాలిబండ]]<nowiki/>లో ఉంది. === ఉజ్జయిని మహంకాళి ఆలయం === [[ఉజ్జయిని మహంకాళి దేవాలయం|శ్రీ ఉజ్జయిని మహాకాళి ఆలయం]] సికింద్రాబాద్ లో ఉన్న ఒక ఆలయం.<ref>{{Cite web|title=Devotees throng Mahankali temple to offer 'bonam' - Times of India|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-07-21/hyderabad/27939920_1_devotees-ujjaini-mahankali-temple-rangam|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121024131618/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-07-21/hyderabad/27939920_1_devotees-ujjaini-mahankali-temple-rangam|archive-date=24 October 2012|access-date=17 January 2022|website=articles.timesofindia.indiatimes.com}}</ref> === సంఘి ఆలయం === ఇది [[రామోజీ ఫిల్మ్ సిటీ]] సమీపంలో ఉంది. సంఘి నగర్ కు ఎదురుగా ఉన్న శిఖరంపై ఉన్న ఈ ఆలయం వెంకటేశ్వరునికి అంకితం చేయబడింది.<ref>[https://web.archive.org/web/20090629213517/http://sriujjainimahakalimatha.org/Abt_temple.html Temple Official Web Site</ref> === అష్టలక్ష్మి ఆలయం === [[దిల్‍సుఖ్‍నగర్|వాసవి కాలనీ]] ఈ ఆలయం హిందూ దేవత [[లక్ష్మి]] [[అష్టలక్ష్ములు|అష్టలక్ష్మి]] అంకితం చేయబడింది. ఇది 1996 లో నిర్మించబడింది. === కట్ట మైసమ్మ ఆలయం === ఈ ఆలయం [[బేగంపేట్]] లోని [[హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్|హైదరాబాదు పబ్లిక్ స్కూల్]] పక్కన ఉంది. === బల్కంపేట ఎల్లమ్మ ఆలయం === ఈ ఆలయం [[బల్కంపేట, హైదరాబాదు|బాల్కంపేట్]] వద్ద ఉంది, ఇది హిందూ దేవత పార్వతి లేదా శక్తి యొక్క సాంప్రదాయ అభివ్యక్తి అయిన [[ఎల్లమ్మ]] అంకితం చేయబడింది. === శ్రీ రంగనాథ ఆలయం === [[హయాత్‌నగర్ మండలం|హయాత్‌నగర్]] లోని గాంధీ చెరువు ప్రాంతంలో ఉంది. === లక్ష్మీ గణపతి ఆలయం === [[అమీర్‌పేట్, హైదరాబాద్|అమీర్‌పేట్]] లోని బిగ్ బజార్ లేన్ ఎదురుగా ఉన్న లక్ష్మీ గణపతి ఆలయం. === కాశీ బుగ్గ ఆలయం === [[కాశీ బుగ్గ ఆలయం, హైదరాబాదు|కాశీ బుగ్గ ఆలయం]] కిషన్‌బాగ్‌లో [[మూసీ నది]] తీరాన నెలకొని ఉన్న శివాలయం. 1822లో నిర్మించబడింది. ఇక్కడ [[శివలింగం]] భూగర్భంలో ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|date=2023-06-08|title=kashi bugga temple, శివ లింగానికి రోజూ అభిషేకం చేస్తున్న పాములు - maha shivaratri celebrations in kishan bagh kashi bugga temple hyderabad - Samayam Telugu|url=https://telugu.samayam.com/telangana/news/maha-shivaratri-celebrations-in-kishan-bagh-kashi-bugga-temple-hyderabad/articleshow/74248011.cms|url-status=bot: unknown|archive-url=https://web.archive.org/web/20230608023637/https://telugu.samayam.com/telangana/news/maha-shivaratri-celebrations-in-kishan-bagh-kashi-bugga-temple-hyderabad/articleshow/74248011.cms|archive-date=2023-06-08|access-date=2023-06-08|website=web.archive.org}}</ref> === [[శ్రీ సూర్యనారాయణ స్వామి ఆలయం]] === సికింద్రాబాదులోని తిరుమలగిరిలో నెలకొని ఉన్న శ్రీ సూర్య భగవాన్ దేవాలయంలో శ్రీ సూర్యనారాయణస్వామి ప్రతిష్టించి ఉన్నాడు. దీనిని సూర్యశరణ్ దాస్ మహరాజ్ 1959లో నిర్మించాడు. == మఠాలు == === శ్రీ సద్గురు సమర్థ్ నారాయణ్ ఆశ్రమం === ఇది పురానా పుల్ సమీపంలో జియాగుడ వద్ద ఉంది. === అహోబిలం మఠం === డి.డి.కాలనీ వద్ద ఉంది. శివం\శివం రోడ్ సమీపంలో. === అంతర్జాతీయ కృష్ణ చైతన్య సంఘం (ఇస్కాన్) === నాంపల్లి స్టేషన్ రోడ్ వద్ద హరే కృష్ణ ల్యాండ్, సికింద్రాబాద్ రైల్వే స్టేషన్ సమీపంలో అబిద్స్,, శ్రీ జగన్నాథ ఆలయం సమీపంలో బంజార హిల్స్ వద్ద మూడు [[అంతర్జాతీయ కృష్ణ చైతన్య సంఘం|ఇస్కాన్]] దేవాలయాలు ఉన్నాయి. === శృంగేరి శంకర మఠం === నల్లకుంటలో స్థాపించబడిన శృంగేరి శంకర్ మఠం హైదరాబాదులోని శాఖల మఠాలలో అత్యంత పురాతనమైనది. === సత్యసాయి ఆలయం === ఇది ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం సమీపంలో శివం రోడ్డులో ఉంది. === రామ కృష్ణ మఠం === ఇది దోమలగూడ లోయర్ ట్యాంక్ బండ్ రోడ్ వద్ద ఉంది. == ఇతర దేవాలయాలు == === హైదరాబాదు కాళీ దేవాలయం === హైదరాబాదు కాళిబారి 1974లో స్థాపించబడింది. === శివ హనుమాన్ ఆలయం === [[దస్త్రం:Hyderabad,_tempio_induista_shiv_mandir,_vicino_charminar.jpg|కుడి|thumb|చార్ కమాన్ శివాలయం]] హైదరాబాదులోని బాగ్ లింగంపల్లిలో ఉన్న శివ హనుమాన్ ఆలయం. === ధూల్‌పేట్ లోని ఆకాశ్ పురి హనుమాన్ ఆలయం === ఆకాశపురి హనుమాన్ ఆలయం హైదరాబాదు లోని [[ధూల్‌పేట్]] లో ఉంది, ఇది తొమ్మిదేళ్ల కాలంలో నిర్మించబడింది, ఇది 50 అడుగుల ఎత్తుతో అతిపెద్ద విగ్రహాలలో ఒకటి. ఈ ఆలయాన్ని హైదరాబాదులోని ఆకాశ్పురి వద్ద 150 అడుగుల కొండపై నిర్మించారు.<ref>{{Cite web|title=51 Feet Hanuman Temple at Dhoolpet|url=http://telanganatourisminfo.com/51-feet-akashpuri-hanuman-temple-dhoolpet/|publisher=TelanganaTourism|access-date=2024-06-06|archive-date=2024-06-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20240606044001/http://telanganatourisminfo.com/51-feet-akashpuri-hanuman-temple-dhoolpet/|url-status=dead}}</ref> === కనజిగూడలో మరకత శ్రీ లక్ష్మీ గణపతి దేవాలయం === మరకత శ్రీ లక్ష్మీ గణపతి దేవాలయం సికింద్రాబాద్ లోని కనజిగూడ లోని సాయి నగర్ కాలనీలో ఉంది.<ref>http://www.srigurushakti.com/ Sri GuruShakti Official Website</ref> === సాయిబాబా ఆలయం, దిల్‍సుఖ్‍నగర్ === సాయిబాబా ఆలయం భారతదేశంలోని హైదరాబాదు లోని [[దిల్‍సుఖ్‍నగర్]] లో ఉన్న సాయిబాబా హిందూ దేవాలయం. <ref>https://www.saisansthan.in Sai Baba Temple Dilshuknagar Official Web Site</ref> === దైవ సన్నిధానం, ఫిల్మ్ నగర్ === జూబ్లీ హిల్స్ రోడ్ 38 వద్ద ఉన్న ఆలయం, ఫిల్మ్ ఛాంబర్ సమీపంలో, ఫిల్మ్ నగర్, హైదరాబాదు === జగన్నాథ ఆలయం, బొల్లారం === [[బొల్లారం (జిన్నారం)|ఐడిఎ బొల్లారం]] శ్రీ [[జగన్నాథ స్వామి|జగన్నాథ్]] ఆలయం భారతదేశంలోని [[తెలంగాణ]] రాష్ట్రంలోని [[హైదరాబాదు]] నగరంలో ఔటర్ రింగ్ రోడ్ (ORR) యొక్క నిష్క్రమణ-4 సమీపంలో ఉన్న [[విష్ణువు|విష్ణు]] యొక్క ఒక రూపం జగన్నాథ్ కు అంకితం చేయబడిన హిందూ ఆలయం. === సరస్వతి ఆలయం, వర్గల్ === [[వర్గల్ సరస్వతి దేవాలయం|సరస్వతి ఆలయం, వర్గల్]], హైదరాబాదు [[మహాత్మా గాంధీ బస్ స్టేషన్]] నుండి 53 కిలోమీటర్ల దూరంలో [[వర్గల్]] లో ఉంది. === శ్రీరామలింగేశ్వరస్వామి దేవాలయం === [[మేడ్చల్ మల్కాజ్‌గిరి జిల్లా]] [[కీసర మండలం|కీసర]]<nowiki/>లోని '''[[కీసరగుట్ట]]'''పై ఉన్న ఈ దేవాలయంలో [[రామావతారం|శ్రీరాముడి]] చేత లింగాకారంలో ప్రతిష్టించబడిన పరమశివుడు ఉంటాడు. ఈ క్షేత్ర పాలకుడు [[హనుమంతుడు]].<ref>{{Cite web|date=2024-06-07|title=మహిమాన్విత క్షేత్రం కీసర గుట్ట {{!}} keesaragutta history temple|url=https://www.andhrajyothy.com/2020/telangana/rangareddy/keesaragutta-history-temple-10684.html|access-date=2024-06-07|website=web.archive.org|archive-date=2024-06-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20240607023520/https://www.andhrajyothy.com/2020/telangana/rangareddy/keesaragutta-history-temple-10684.html|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు సంఖ్య GO Ms No 249 Revenue (DA-CMRF) Department, Dated: 11-10-2016</ref> === శ్రీ గోదాదేవి సమేత మన్నారు రంగనాథస్వామి దేవాలయం === రంగారెడ్డి జిల్లా [[ఘటకేసర్ మండలం]] ఏదులాబాద్ లో సుమారు ఆరువందల సంవత్సరాల క్రితం కట్టిన క్షేత్రం.<ref>{{Cite web|date=2022-01-08|title=అమ్మవారు కట్టించుకున్న ఆలయం|url=https://www.eenadu.net/telugu-article/sunday-magazine/Telugu-news-Special-Story-On-Goda-Ranganayaka-Swamy-Temple-In-Edulabad/3/322000007|access-date=2025-01-12|website=web.archive.org|archive-date=2022-01-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20220108043842/https://www.eenadu.net/telugu-article/sunday-magazine/Telugu-news-Special-Story-On-Goda-Ranganayaka-Swamy-Temple-In-Edulabad/3/322000007|url-status=bot: unknown}}</ref> === బగలాముఖి శక్తిపీఠం === మెదక్ జిల్లా [[శివంపేట|శివ్వంపేట]]<nowiki/>లో నెలకొని ఉన్న [[బగలాముఖి శక్తిపీఠం, శివ్వంపేట|శ్రీబగలాముఖి ఆలయం]]. == మూలాలు == [[వర్గం:హైదరాబాదు దేవాలయాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] sgd9jgzw9xvfuqnfe2na8x7d7m9jk45 0 414667 4594488 4358533 2025-06-28T12:08:32Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా */ 4594488 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ఇది [[భారత విభజన|స్వాతంత్ర్యం]] వచ్చినప్పటి నుండి నేటివరకు భారతదేశ కార్యనిర్వాహక మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా.<ref>https://web.archive.org/web/20140610025731/http://infoelection.com/infoelection/index.php/home/10-latest/107-list-of-pm.pdf</ref> == మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా == "'''మంత్రిత్వ శాఖ'''" అనేది ఒక నిర్దిష్ట పదవీకాలంలో [[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి|కేంద్ర మంత్రుల మండలి]] సభ్యులందరినీ, క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులతో సహా సమష్టిగా సూచిస్తుంది. మంత్రిత్వశాఖ జాబితా చేసిన వ్యాసాలలో ఒక ప్రధానమంత్రి పదవీకాలం గురించి, ముఖ్యంగా వారి మంత్రుల మండలి కూర్పు గురించి సమాచారం ఉంటుంది.<ref>https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf</ref><ref>{{Cite web|title=List of Prime Ministers of India {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/list-of-prime-ministers-of-India-1832692|access-date=2024-06-10|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> {| class="wikitable plainrowheaders sortable" !వ. సంఖ్య ! scope="col" |మంత్రిత్వ శాఖ ! scope="col" |స్థాపన తేదీ ! scope="col" |ఎన్నిక ! scope="col" |పాలక పార్టీ ! scope="col" |ప్రధాని |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |తాత్కాలికం | 1946 సెప్టెంబరు 2 | rowspan="2" |[[1945 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1945]] | rowspan="10" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="5" |[[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]] |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Dominion of India and later the Republic of India}} ! scope="row" |మొదటి నెహ్రూ |1947 ఆగస్టు 15 |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Republic of India}} ! scope="row" |రెండవ నెహ్రూ | 1952 ఏప్రిల్ 15 |[[1951–52 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1951–52]] |- !2 ! scope="row" |మూడవ నెహ్రూ | 1957 ఏప్రిల్ 4 |[[1957 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1957]] |- !3 ! scope="row" |నాలుగో నెహ్రూ | 1962 ఏప్రిల్ 2 |[[1962 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1962]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |మొదటి నందా | 1964 మే 27 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !4 ! scope="row" |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి|లాల్ బహుదూర్ శాస్త్రి]] | 1964 జూన్ 9 |ఏమీ లేదు. |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |రెండవ నందా |1966 జనవరి 11 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !5 ! scope="row" |మొదటి ఇందిరాగాంధీ | 1966 జనవరి 24 |ఏమీ లేదు. | rowspan="3" |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !6 ! scope="row" |రెండవ ఇందిరాగాంధీ |1967 మార్చి 13 |[[1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1967]] |- !7 ! scope="row" |మూడవ ఇందిరాగాంధీ | 1971 మార్చి 18 |[[1971 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1971]] |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్)|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్)]] |- !8 ! scope="row" |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] | 1977 మార్చి 24 |[[1977 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1977]] |[[జనతా పార్టీ]] |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] |- !9 ! scope="row" |చరణ్ సింగ్ | 1979 జూలై 28 |ఏమీ లేదు. |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] |[[చరణ్ సింగ్]] |- !10 ! scope="row" |నాలుగో ఇందిరాగాంధీ |1980 జనవరి 14 |[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !11 ! scope="row" |మొదటి రాజీవ్ గాంధీ |1984 అక్టోబరు 31 |ఏమీ లేదు. |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !12 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం|రెండవ రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 డిసెంబరు 31 |[[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !13 ! scope="row" |[[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] | 1989 డిసెంబరు 2 |[[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] |- !14 ! scope="row" |[[చంద్ర శేఖర్ మంత్రివర్గం|చంద్రశేఖర్]] | 1990 నవంబరు 10 |ఏమీ లేదు. |[[సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)|సమాజ్వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)]] |[[చంద్రశేఖర్]] |- !15 ! scope="row" |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహ రావు]] | 1991 జూన్ 21 |[[1991 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1991]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి. వి. నరసింహారావు]] |- !16 ! scope="row" |మొదటి వాజపేయి | 1996 మే 16 | rowspan="2" |[[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి|అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి]] |- !17 ! scope="row" |దేవెగౌడ | 1996 జూన్ 1 | rowspan="2" |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[హెచ్.డి.దేవెగౌడ|హెచ్. డి. దేవెగౌడ]] |- !18 ! scope="row" |ఐకె గుజ్రాల్ | 1997 ఏప్రిల్ 21 |ఏమీ లేదు. |[[ఐ.కె.గుజ్రాల్|ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్]] |- !19 ! scope="row" |రెండవ వాజపేయి | 1998 మార్చి 19 |[[1998 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="2" |'''[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి]]''' |- !20 ! scope="row" |మూడవ వాజపేయి | 1999 అక్టోబరు 13 |[[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999]] |- !21 ! scope="row" |తొలి మన్మోహన్ సింగ్ | 2004 మే 22 |[[2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2004]] | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="2" |[[మన్మోహన్ సింగ్]] |- !22 ! scope="row" |రెండో మన్మోహన్ సింగ్ | 2009 మే 22 |[[2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2009]] |- !23 ! scope="row" |[[మోదీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి మోడీ]] | 2014 మే 26 |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] | rowspan="3" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="3" |[[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] |- !24 ! scope="row" |[[మోదీ రెండో మంత్రివర్గం|రెండో మోదీ]] | 2019 మే 30 |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] |- !25 ! scope="row" |[[మోదీ మూడో మంత్రివర్గం|మూడో మోడీ]] | 2024 జూన్ 9 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]] |- |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ప్రభుత్వాల జాబితా]] [[వర్గం:భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారత ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] ipxq8h9mc0vxtxyeoap4ti3eqzn1hr0 4594497 4594488 2025-06-28T12:19:35Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా */ 4594497 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ఇది [[భారత విభజన|స్వాతంత్ర్యం]] వచ్చినప్పటి నుండి నేటివరకు భారతదేశ కార్యనిర్వాహక మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా.<ref>https://web.archive.org/web/20140610025731/http://infoelection.com/infoelection/index.php/home/10-latest/107-list-of-pm.pdf</ref> == మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా == "'''మంత్రిత్వ శాఖ'''" అనేది ఒక నిర్దిష్ట పదవీకాలంలో [[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి|కేంద్ర మంత్రుల మండలి]] సభ్యులందరినీ, క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులతో సహా సమష్టిగా సూచిస్తుంది. మంత్రిత్వశాఖ జాబితా చేసిన వ్యాసాలలో ఒక ప్రధానమంత్రి పదవీకాలం గురించి, ముఖ్యంగా వారి మంత్రుల మండలి కూర్పు గురించి సమాచారం ఉంటుంది.<ref>https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf</ref><ref>{{Cite web|title=List of Prime Ministers of India {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/list-of-prime-ministers-of-India-1832692|access-date=2024-06-10|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> {| class="wikitable plainrowheaders sortable" !వ. సంఖ్య ! scope="col" |మంత్రిత్వ శాఖ ! scope="col" |స్థాపన తేదీ ! scope="col" |ఎన్నిక ! scope="col" |పాలక పార్టీ ! scope="col" |ప్రధాని |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |తాత్కాలికం | 1946 సెప్టెంబరు 2 | rowspan="2" |[[1945 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1945]] | rowspan="10" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="5" |[[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]] |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Dominion of India and later the Republic of India}} ! scope="row" |మొదటి నెహ్రూ |1947 ఆగస్టు 15 |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Republic of India}} ! scope="row" |రెండవ నెహ్రూ | 1952 ఏప్రిల్ 15 |[[1951–52 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1951–52]] |- !2 ! scope="row" |మూడవ నెహ్రూ | 1957 ఏప్రిల్ 4 |[[1957 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1957]] |- !3 ! scope="row" |నాలుగో నెహ్రూ | 1962 ఏప్రిల్ 2 |[[1962 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1962]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |మొదటి నందా | 1964 మే 27 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !4 ! scope="row" |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి|లాల్ బహుదూర్ శాస్త్రి]] | 1964 జూన్ 9 |ఏమీ లేదు. |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |రెండవ నందా |1966 జనవరి 11 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !5 ! scope="row" |మొదటి ఇందిరాగాంధీ | 1966 జనవరి 24 |ఏమీ లేదు. | rowspan="3" |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !6 ! scope="row" |రెండవ ఇందిరాగాంధీ |1967 మార్చి 13 |[[1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1967]] |- !7 ! scope="row" |మూడవ ఇందిరాగాంధీ | 1971 మార్చి 18 |[[1971 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1971]] |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్)|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్)]] |- !8 ! scope="row" |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] | 1977 మార్చి 24 |[[1977 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1977]] |[[జనతా పార్టీ]] |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] |- !9 ! scope="row" |చరణ్ సింగ్ | 1979 జూలై 28 |ఏమీ లేదు. |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] |[[చరణ్ సింగ్]] |- !10 ! scope="row" |నాలుగో ఇందిరాగాంధీ |1980 జనవరి 14 |[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !11 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 అక్టోబరు 31 |ఏమీ లేదు. |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !12 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం|రెండవ రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 డిసెంబరు 31 |[[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !13 ! scope="row" |[[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] | 1989 డిసెంబరు 2 |[[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] |- !14 ! scope="row" |[[చంద్ర శేఖర్ మంత్రివర్గం|చంద్రశేఖర్]] | 1990 నవంబరు 10 |ఏమీ లేదు. |[[సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)|సమాజ్వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)]] |[[చంద్రశేఖర్]] |- !15 ! scope="row" |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహ రావు]] | 1991 జూన్ 21 |[[1991 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1991]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి. వి. నరసింహారావు]] |- !16 ! scope="row" |మొదటి వాజపేయి | 1996 మే 16 | rowspan="2" |[[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి|అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి]] |- !17 ! scope="row" |దేవెగౌడ | 1996 జూన్ 1 | rowspan="2" |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[హెచ్.డి.దేవెగౌడ|హెచ్. డి. దేవెగౌడ]] |- !18 ! scope="row" |ఐకె గుజ్రాల్ | 1997 ఏప్రిల్ 21 |ఏమీ లేదు. |[[ఐ.కె.గుజ్రాల్|ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్]] |- !19 ! scope="row" |రెండవ వాజపేయి | 1998 మార్చి 19 |[[1998 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="2" |'''[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి]]''' |- !20 ! scope="row" |మూడవ వాజపేయి | 1999 అక్టోబరు 13 |[[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999]] |- !21 ! scope="row" |తొలి మన్మోహన్ సింగ్ | 2004 మే 22 |[[2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2004]] | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="2" |[[మన్మోహన్ సింగ్]] |- !22 ! scope="row" |రెండో మన్మోహన్ సింగ్ | 2009 మే 22 |[[2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2009]] |- !23 ! scope="row" |[[మోదీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి మోడీ]] | 2014 మే 26 |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] | rowspan="3" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="3" |[[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] |- !24 ! scope="row" |[[మోదీ రెండో మంత్రివర్గం|రెండో మోదీ]] | 2019 మే 30 |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] |- !25 ! scope="row" |[[మోదీ మూడో మంత్రివర్గం|మూడో మోడీ]] | 2024 జూన్ 9 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]] |- |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ప్రభుత్వాల జాబితా]] [[వర్గం:భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారత ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] bgbyz67aa4vp20yqxo1ncqpleeb5rho 4594503 4594497 2025-06-28T12:34:37Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా */ 4594503 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ఇది [[భారత విభజన|స్వాతంత్ర్యం]] వచ్చినప్పటి నుండి నేటివరకు భారతదేశ కార్యనిర్వాహక మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా.<ref>https://web.archive.org/web/20140610025731/http://infoelection.com/infoelection/index.php/home/10-latest/107-list-of-pm.pdf</ref> == మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా == "'''మంత్రిత్వ శాఖ'''" అనేది ఒక నిర్దిష్ట పదవీకాలంలో [[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి|కేంద్ర మంత్రుల మండలి]] సభ్యులందరినీ, క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులతో సహా సమష్టిగా సూచిస్తుంది. మంత్రిత్వశాఖ జాబితా చేసిన వ్యాసాలలో ఒక ప్రధానమంత్రి పదవీకాలం గురించి, ముఖ్యంగా వారి మంత్రుల మండలి కూర్పు గురించి సమాచారం ఉంటుంది.<ref>https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf</ref><ref>{{Cite web|title=List of Prime Ministers of India {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/list-of-prime-ministers-of-India-1832692|access-date=2024-06-10|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> {| class="wikitable plainrowheaders sortable" !వ. సంఖ్య ! scope="col" |మంత్రిత్వ శాఖ ! scope="col" |స్థాపన తేదీ ! scope="col" |ఎన్నిక ! scope="col" |పాలక పార్టీ ! scope="col" |ప్రధాని |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |తాత్కాలికం | 1946 సెప్టెంబరు 2 | rowspan="2" |[[1945 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1945]] | rowspan="10" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="5" |[[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]] |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Dominion of India and later the Republic of India}} ! scope="row" |మొదటి నెహ్రూ |1947 ఆగస్టు 15 |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Republic of India}} ! scope="row" |రెండవ నెహ్రూ | 1952 ఏప్రిల్ 15 |[[1951–52 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1951–52]] |- !2 ! scope="row" |మూడవ నెహ్రూ | 1957 ఏప్రిల్ 4 |[[1957 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1957]] |- !3 ! scope="row" |నాలుగో నెహ్రూ | 1962 ఏప్రిల్ 2 |[[1962 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1962]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |మొదటి నందా | 1964 మే 27 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !4 ! scope="row" |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి|లాల్ బహుదూర్ శాస్త్రి]] | 1964 జూన్ 9 |ఏమీ లేదు. |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |రెండవ నందా |1966 జనవరి 11 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !5 ! scope="row" |మొదటి ఇందిరాగాంధీ | 1966 జనవరి 24 |ఏమీ లేదు. | rowspan="3" |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !6 ! scope="row" |రెండవ ఇందిరాగాంధీ |1967 మార్చి 13 |[[1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1967]] |- !7 ! scope="row" |మూడవ ఇందిరాగాంధీ | 1971 మార్చి 18 |[[1971 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1971]] |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్)|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్)]] |- !8 ! scope="row" |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] | 1977 మార్చి 24 |[[1977 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1977]] |[[జనతా పార్టీ]] |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] |- !9 ! scope="row" |చరణ్ సింగ్ | 1979 జూలై 28 |ఏమీ లేదు. |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] |[[చరణ్ సింగ్]] |- !10 ! scope="row" |[[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం|నాలుగో ఇందిరాగాంధీ]] |1980 జనవరి 14 |[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !11 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 అక్టోబరు 31 |ఏమీ లేదు. |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !12 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం|రెండవ రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 డిసెంబరు 31 |[[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !13 ! scope="row" |[[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] | 1989 డిసెంబరు 2 |[[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] |- !14 ! scope="row" |[[చంద్ర శేఖర్ మంత్రివర్గం|చంద్రశేఖర్]] | 1990 నవంబరు 10 |ఏమీ లేదు. |[[సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)|సమాజ్వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)]] |[[చంద్రశేఖర్]] |- !15 ! scope="row" |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహ రావు]] | 1991 జూన్ 21 |[[1991 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1991]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి. వి. నరసింహారావు]] |- !16 ! scope="row" |మొదటి వాజపేయి | 1996 మే 16 | rowspan="2" |[[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి|అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి]] |- !17 ! scope="row" |దేవెగౌడ | 1996 జూన్ 1 | rowspan="2" |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[హెచ్.డి.దేవెగౌడ|హెచ్. డి. దేవెగౌడ]] |- !18 ! scope="row" |ఐకె గుజ్రాల్ | 1997 ఏప్రిల్ 21 |ఏమీ లేదు. |[[ఐ.కె.గుజ్రాల్|ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్]] |- !19 ! scope="row" |రెండవ వాజపేయి | 1998 మార్చి 19 |[[1998 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="2" |'''[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి]]''' |- !20 ! scope="row" |మూడవ వాజపేయి | 1999 అక్టోబరు 13 |[[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999]] |- !21 ! scope="row" |తొలి మన్మోహన్ సింగ్ | 2004 మే 22 |[[2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2004]] | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="2" |[[మన్మోహన్ సింగ్]] |- !22 ! scope="row" |రెండో మన్మోహన్ సింగ్ | 2009 మే 22 |[[2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2009]] |- !23 ! scope="row" |[[మోదీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి మోడీ]] | 2014 మే 26 |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] | rowspan="3" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="3" |[[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] |- !24 ! scope="row" |[[మోదీ రెండో మంత్రివర్గం|రెండో మోదీ]] | 2019 మే 30 |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] |- !25 ! scope="row" |[[మోదీ మూడో మంత్రివర్గం|మూడో మోడీ]] | 2024 జూన్ 9 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]] |- |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ప్రభుత్వాల జాబితా]] [[వర్గం:భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారత ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] kve825kjclukozllsm53thzp26720yv 4594519 4594503 2025-06-28T12:52:21Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా */ 4594519 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ఇది [[భారత విభజన|స్వాతంత్ర్యం]] వచ్చినప్పటి నుండి నేటివరకు భారతదేశ కార్యనిర్వాహక మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా.<ref>https://web.archive.org/web/20140610025731/http://infoelection.com/infoelection/index.php/home/10-latest/107-list-of-pm.pdf</ref> == మంత్రిత్వ శాఖల జాబితా == "'''మంత్రిత్వ శాఖ'''" అనేది ఒక నిర్దిష్ట పదవీకాలంలో [[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి|కేంద్ర మంత్రుల మండలి]] సభ్యులందరినీ, క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులతో సహా సమష్టిగా సూచిస్తుంది. మంత్రిత్వశాఖ జాబితా చేసిన వ్యాసాలలో ఒక ప్రధానమంత్రి పదవీకాలం గురించి, ముఖ్యంగా వారి మంత్రుల మండలి కూర్పు గురించి సమాచారం ఉంటుంది.<ref>https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf</ref><ref>{{Cite web|title=List of Prime Ministers of India {{!}} Britannica|url=https://www.britannica.com/topic/list-of-prime-ministers-of-India-1832692|access-date=2024-06-10|website=www.britannica.com|language=en}}</ref> {| class="wikitable plainrowheaders sortable" !వ. సంఖ్య ! scope="col" |మంత్రిత్వ శాఖ ! scope="col" |స్థాపన తేదీ ! scope="col" |ఎన్నిక ! scope="col" |పాలక పార్టీ ! scope="col" |ప్రధాని |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |తాత్కాలికం | 1946 సెప్టెంబరు 2 | rowspan="2" |[[1945 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1945]] | rowspan="10" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="5" |[[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]] |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Dominion of India and later the Republic of India}} ! scope="row" |మొదటి నెహ్రూ |1947 ఆగస్టు 15 |- !{{Abbr|1|1st ministry of the Republic of India}} ! scope="row" |రెండవ నెహ్రూ | 1952 ఏప్రిల్ 15 |[[1951–52 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1951–52]] |- !2 ! scope="row" |మూడవ నెహ్రూ | 1957 ఏప్రిల్ 4 |[[1957 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1957]] |- !3 ! scope="row" |నాలుగో నెహ్రూ | 1962 ఏప్రిల్ 2 |[[1962 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1962]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |మొదటి నందా | 1964 మే 27 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !4 ! scope="row" |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి|లాల్ బహుదూర్ శాస్త్రి]] | 1964 జూన్ 9 |ఏమీ లేదు. |[[లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి]] |- !''తాత్కాలికం'' ! scope="row" |రెండవ నందా |1966 జనవరి 11 |ఏమీ లేదు. |[[గుల్జారీలాల్ నందా]] |- !5 ! scope="row" |మొదటి ఇందిరాగాంధీ | 1966 జనవరి 24 |ఏమీ లేదు. | rowspan="3" |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !6 ! scope="row" |రెండవ ఇందిరాగాంధీ |1967 మార్చి 13 |[[1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1967]] |- !7 ! scope="row" |మూడవ ఇందిరాగాంధీ | 1971 మార్చి 18 |[[1971 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1971]] |[[ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్)|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్)]] |- !8 ! scope="row" |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] | 1977 మార్చి 24 |[[1977 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1977]] |[[జనతా పార్టీ]] |[[మొరార్జీ దేశాయి|మొరార్జీ దేశాయ్]] |- !9 ! scope="row" |[[చరణ్ సింగ్ మంత్రివర్గం|చరణ్ సింగ్]] | 1979 జూలై 28 |ఏమీ లేదు. |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] |[[చరణ్ సింగ్]] |- !10 ! scope="row" |[[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం|నాలుగో ఇందిరాగాంధీ]] |1980 జనవరి 14 |[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] | rowspan="3" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[ఇందిరా గాంధీ]] |- !11 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 అక్టోబరు 31 |ఏమీ లేదు. |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !12 ! scope="row" |[[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం|రెండవ రాజీవ్ గాంధీ]] |1984 డిసెంబరు 31 |[[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |[[రాజీవ్ గాంధీ]] |- !13 ! scope="row" |[[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] | 1989 డిసెంబరు 2 |[[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] |- !14 ! scope="row" |[[చంద్ర శేఖర్ మంత్రివర్గం|చంద్రశేఖర్]] | 1990 నవంబరు 10 |ఏమీ లేదు. |[[సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)|సమాజ్వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)]] |[[చంద్రశేఖర్]] |- !15 ! scope="row" |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి.వి.నరసింహ రావు]] | 1991 జూన్ 21 |[[1991 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1991]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్సి)]] |[[పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు|పి. వి. నరసింహారావు]] |- !16 ! scope="row" |మొదటి వాజపేయి | 1996 మే 16 | rowspan="2" |[[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి|అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి]] |- !17 ! scope="row" |దేవెగౌడ | 1996 జూన్ 1 | rowspan="2" |[[జనతాదళ్|జనతా దళ్]] |[[హెచ్.డి.దేవెగౌడ|హెచ్. డి. దేవెగౌడ]] |- !18 ! scope="row" |ఐకె గుజ్రాల్ | 1997 ఏప్రిల్ 21 |ఏమీ లేదు. |[[ఐ.కె.గుజ్రాల్|ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్]] |- !19 ! scope="row" |రెండవ వాజపేయి | 1998 మార్చి 19 |[[1998 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998]] | rowspan="2" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="2" |'''[[అటల్ బిహారీ వాజపేయి]]''' |- !20 ! scope="row" |మూడవ వాజపేయి | 1999 అక్టోబరు 13 |[[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999]] |- !21 ! scope="row" |తొలి మన్మోహన్ సింగ్ | 2004 మే 22 |[[2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2004]] | rowspan="2" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | rowspan="2" |[[మన్మోహన్ సింగ్]] |- !22 ! scope="row" |రెండో మన్మోహన్ సింగ్ | 2009 మే 22 |[[2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2009]] |- !23 ! scope="row" |[[మోదీ మొదటి మంత్రివర్గం|మొదటి మోడీ]] | 2014 మే 26 |[[2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2014]] | rowspan="3" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | rowspan="3" |[[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] |- !24 ! scope="row" |[[మోదీ రెండో మంత్రివర్గం|రెండో మోదీ]] | 2019 మే 30 |[[2019 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2019]] |- !25 ! scope="row" |[[మోదీ మూడో మంత్రివర్గం|మూడో మోడీ]] | 2024 జూన్ 9 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024]] |- |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ప్రభుత్వాల జాబితా]] [[వర్గం:భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారత ప్రభుత్వానికి సంబంధించిన జాబితాలు]] [[వర్గం:జాబితాలు]] hf0sg9lekrt87iqicia4yx5q878ew6z 4 415072 4594625 4593788 2025-06-28T16:16:47Z యర్రా రామారావు 28161 /* సార్వత్రిక ఎన్నికల సంబంధిత వ్యాసాల తాజాకరణ -2024 */ 4594625 wikitext text/x-wiki ప్రాజెక్టులో భాగంగా సృష్టించిన 2024 సార్వత్రిక ఎన్నికల, శాసనసభ ఎన్నికల పేజీల తాజాకరణ స్థితిని ఈ పేజీలో చూడవచ్చు. == సార్వత్రిక ఎన్నికల సంబంధిత వ్యాసాల తాజాకరణ -2024 == === భారతదేశానికి సంబంధిత వ్యాసాలు === {| class="wikitable" | rowspan="2" |వ.సంఖ్య | rowspan="2" |వ్యాసం శీర్షిక | colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజాస్థితి | rowspan="2" |నవీకరించినవారు | rowspan="2" |పరిశీలించిన వారు |- |మార్కు |నవీకరించిన తేది |- |1 |[[భారత రాష్ట్రపతి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |2 |[[భారత రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |3 |[[భారత ఉపరాష్ట్రపతి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |4 |[[భారత ఉప రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |5 |[[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |6 |[[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా|భారతదేశ ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |7 |[[భారత ఉప ప్రధానమంత్రి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |8 |[[లోక్‌సభ స్పీకర్]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |9 |[[ప్రస్తుత భారత శాసనసభ స్పీకర్‌లు, ఛైర్‌పర్సన్‌ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |10 |[[ప్రస్తుత భారత గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |11 |[[ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు & నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |12 |[[ప్రస్తుత భారత ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |13 |[[ప్రస్తుత భారత ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |14 |[[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |15 |[[ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |16 |[[ప్రస్తుత భారత ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |17 |[[ప్రస్తుత భారత పాలక, ప్రతిపక్ష పార్టీల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |18 |[[ఇండియా కూటమి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |19 |[[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |20 |[[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |21 |[[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |22 |[[భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |23 |[[భారతదేశంలో అత్యధికకాలం పనిచేసిన ముఖ్యమంత్రులు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |24 |[[2022 భారత రాష్ట్రపతి ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |25 |[[2024 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |26 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |27 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |27 |[[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |28 |[[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 28 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |29 |[[భారత పార్లమెంట్|భారత పార్లమెంటు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |30 |[[భారతీయ మహిళా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |31 |[[17వ లోక్‌సభ|17వ లోకసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |30 |[[18వ లోక్‌సభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |31 |[[2024 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |32 |[[2025 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |33 |[[2021 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |} == ఆంధ్రప్రదేశ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- | rowspan="19" | ఆంధ్రప్రదేశ్ |[[ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[నారా చంద్రబాబునాయుడు నాలుగో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుల జాబితా (2024)]]<br> (పునర్య్వస్థీకరణ ప్రకారం సరిచూడటమైనది) |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==అరుణాచల్ ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- | rowspan="19" | అరుణాచల్ ప్రదేశ్ |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] ||{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == అసోం == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" |అసోం |[[అసోంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోంలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 అసోం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం ప్రభుత్వం]] ||{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమంత్ బిశ్వ శర్మ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == బీహార్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | భారతదేశం |[[బీహార్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2020 బీహార్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనవ్యవస్థ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[నితీష్ కుమార్ తొమ్మిదో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == ఛత్తీస్‌గఢ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | ఛత్తీస్‌గఢ్ |[[ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ 6వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[విష్ణుదేవ్ సాయ్ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == గోవా == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | గోవా |[[గోవాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 గోవా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా 8వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[గోవా శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ప్రమోద్ సావంత్ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == గుజరాత్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | గుజరాత్ |[[గుజరాత్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[2022 గుజరాత్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == హర్యానా == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | హర్యానా |[[హర్యానాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[2024 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[హర్యానా శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[నాయబ్ సింగ్ సైనీ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == హిమాచల్ ప్రదేశ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | హిమాచల్ ప్రదేశ్ |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ 14వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[సుఖ్విందర్ సింగ్ సుఖు మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == జార్ఖండ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | జార్ఖండ్ |[[జార్ఖండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 జార్ఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ 6వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[జార్ఖండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హేమంత్ సోరెన్ మూడో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[హేమంత్ సోరెన్ నాలుగో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == కర్ణాటక == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | కర్ణాటక |[[కర్ణాటకలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటకలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిద్దరామయ్య రెండో మంత్రివర్గం ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==కేరళ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | కేరళ |[[కేరళలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 కేరళ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[కేరళ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |(కొత్తపేజీ) | | |- |[[కేరళ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[విజయన్ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} ==మధ్య ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | మధ్య ప్రదేశ్ |[[మధ్య ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==మహారాష్ట్ర== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="20" | మహారాష్ట్ర |[[మహారాష్ట్రలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్రలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ సభా నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి సభా నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} ==మణిపూర్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | మణిపూర్ |[[మణిపూర్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2022 మణిపూర్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ 12వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 11 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 11 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |} ==మేఘాలయ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | మేఘాలయ |[[మేఘాలయలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 12 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 12 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మేఘాలయ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 7 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 14 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==మిజోరం== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | మిజోరం |[[మిజోరంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరంలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 15 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మిజోరం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 ||[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం 9వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఏప్రిల్ 24 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 నవంబరు 02 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 06 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} ==నాగాలాండ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | నాగాలాండ్ |[[నాగాలాండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2023 నాగాలాండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ 14వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 14 ||[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} ==ఒడిశా== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! |[[ఒడిశాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- ! rowspan="11" | ఒడిశా |[[ఒడిశాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 20 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2024 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 20 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- ||[[ఒడిశా 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 22 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} == పంజాబ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | పంజాబ్ |[[పంజాబ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 23 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 పంజాబ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 30 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 1 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[పంజాబ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 31 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా (భారతదేశం)|పంజాబ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 7 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగష్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 14 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|పంజాబ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మే 27 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} == రాజస్థాన్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | రాజస్థాన్ |[[రాజస్థాన్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 03 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 05 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 రాజస్థాన్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==సిక్కిం== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | సిక్కిం |[[సిక్కింలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 10 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కింలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 10 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 సిక్కిం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగష్టు 26 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |} ==తమిళనాడు== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | తమిళనాడు |[[తమిళనాడులో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడులో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 తమిళనాడు శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |} ==తెలంగాణ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- !rowspan="14" | తెలంగాణ |[[తెలంగాణలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 తెలంగాణ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ 3వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణా ప్రభుత్వం|తెలంగాణ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రేవంత్ రెడ్డి మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- | | | | | | |} ==త్రిపుర== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | త్రిపుర |[[త్రిపురలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపురలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 త్రిపుర శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర 13వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |త్రిపుర శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |} ==ఉత్తర ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="20" | ఉత్తర ప్రదేశ్ |[[ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల అభ్యర్థుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ 18వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మెన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసన మండలి ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |} ==ఉత్తరాఖండ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | ఉత్తరాఖండ్ |[[ఉత్తరాఖండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ చరిత్ర]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ మంత్రిమండళ్లు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] | | | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | | | |} ==పశ్చిమ బెంగాల్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | పశ్చిమ బెంగాల్ |[[పశ్చిమ బెంగాల్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2021 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికల అభ్యర్థుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు== అండమాన్ నికోబార్ దీవులు {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | అండమాన్ నికోబార్ |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 18 | | | |- |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 18 | | | |- |} === ఢిల్లీ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | ఢిల్లీ |[[ఢిల్లీలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[2020 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ 8వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[ఢిల్లీ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[ఢిల్లీ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | | |- |} === జమ్మూ కాశ్మీర్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | జమ్ముకాశ్మీరు |[[జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[2024 జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |} === పుదుచ్చేరి === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | పుదుచ్చేరి |[[పుదుచ్చేరిలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరిలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[2021 పుదుచ్చేరి శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |} === దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{tick}} | | | | |- |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{tick}} | | | | |- |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ డామన్ డయ్యూ ప్రభుత్వం]] |{{tick}} | | | | |} === చండీగఢ్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | చండీగఢ్ |[[చండీగఢ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{tick}} | | | | |- |[[చండీగఢ్ నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{tick}} | | | | |- |[[చండీగఢ్ ప్రభుత్వం]] |{{tick}} | | | | |- |} === లడఖ్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | లడఖ్ |[[లడఖ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[లడఖ్ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[లడఖ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | | |} === లక్షద్వీప్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" |లక్షద్వీప్ |[[లక్షద్వీప్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] | | | | | |- |[[లక్షద్వీప్ నిర్వాహకుల జాబితా]] | | | | | |- |[[లక్షద్వీప్|లక్షద్వీప్‌ ప్రభుత్వం]] | | | | |- |} == లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల ఎన్నికల తాజాకరణ స్థితి -2024 == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !రాష్ట్రం లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతం !లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలు !ఎన్నికైన అభ్యర్థుల వివరాలు కూర్పు !ఎవరు చేసారు !పరిశీలించింది |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్]] |25 | | | |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] |2 | | | |- |3 |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అసోం]] |14 | | | |- |4 |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|బీహార్]] |40 | | | |- |5 |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఛత్తీస్‌గఢ్]] |11 | | | |- |6 |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గోవా]] |2 | | | |- |7 |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గుజరాత్]] |26 | | | |- |8 |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హర్యానా]] |10 | | | |- |9 |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హిమాచల్ ప్రదేశ్]] |4 | | | |- |10 |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జార్ఖండ్]] |14 | | | |- |11 |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కర్ణాటక]] |28 | | | |- |12 |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కేరళ]] |20 | | | |- |13 |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మధ్య ప్రదేశ్]] |29 | | | |- |14 |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మహారాష్ట్ర]] |48 | | | |- |15 |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మణిపూర్]] |2 | | | |- |16 |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మేఘాలయ]] |2 | | | |- |17 |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మిజోరం]] |1 | | | |- |18 |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|నాగాలాండ్]] |1 | | | |- |19 |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఒడిశా]] |21 | | | |- |20 |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పంజాబ్]] |13 | | | |- |21 |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|రాజస్థాన్]] |25 | | | |- |22 |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|సిక్కిం]] |1 | | | |- |23 |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తమిళనాడు]] |39 | | | |- |24 |[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తెలంగాణ]] |17 | | | |- |25 |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|త్రిపుర]] |2 | | | |- |26 |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తర ప్రదేశ్]] |80 | | | |- |27 |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తరాఖండ్]] |5 | | | |- |28 |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పశ్చిమ బెంగాల్]] |42 | | | |- |29 |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఢిల్లీ]] |7 | | | |- |30 |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జమ్మూ కాశ్మీరు]] |5 | | | |- |31 |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పుదుచ్చేరి]] |1 | | | |- |32 |[[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|దాద్రా నగర్ హవేలీ,]] [[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|డామన్ డయ్యూ]] |2 | | | |- |33 |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులు|అండమాన్, నికోబార్ దీవులు]] |1 | | | |- |34 |[[చండీగఢ్]] |1 | | | |- |35 |[[లడఖ్]] |1 | | | |- |36 |[[లక్షద్వీప్]] |1 | | | |- | |మొత్తం |543 | | | |} == శాసనసభ నియోజకవర్గాల ఎన్నికల తాజాకరణ స్థితి -2024 == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !రాష్ట్రం లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతం !శాసనసభ నియోజకవర్గాల !ఎన్నికైన అభ్యర్థుల వివరాలు కూర్పు !ఎవరు చేసారు !పరిశీలించింది |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్]] |175 | | | |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | | | | |- |3 |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అసోం]] | | | | |- |4 |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|బీహార్]] | | | | |- |5 |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఛత్తీస్‌గఢ్]] | | | | |- |6 |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గోవా]] | | | | |- |7 |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గుజరాత్]] | | | | |- |8 |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హర్యానా]] | | | | |- |9 |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హిమాచల్ ప్రదేశ్]] | | | | |- |10 |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జార్ఖండ్]] | | | | |- |11 |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కర్ణాటక]] | | | | |- |12 |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కేరళ]] | | | | |- |13 |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మధ్య ప్రదేశ్]] | | | | |- |14 |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మహారాష్ట్ర]] | | | | |- |15 |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మణిపూర్]] | | | | |- |16 |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మేఘాలయ]] | | | | |- |17 |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మిజోరం]] | | | | |- |18 |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|నాగాలాండ్]] | | | | |- |19 |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఒడిశా]] | | | | |- |20 |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పంజాబ్]] | | | | |- |21 |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|రాజస్థాన్]] | | | | |- |22 |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|సిక్కిం]] | | | | |- |23 |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తమిళనాడు]] | | | | |- |24 |[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తెలంగాణ]] | | | | |- |25 |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|త్రిపుర]] | | | | |- |26 |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తర ప్రదేశ్]] | | | | |- |27 |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తరాఖండ్]] | | | | |- |28 |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పశ్చిమ బెంగాల్]] | | | | |- |29 |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఢిల్లీ]] | | | | |- |30 |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జమ్మూ కాశ్మీరు]] | | | | |- |31 |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పుదుచ్చేరి]] | | | | |- |32 |[[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|దాద్రా నగర్ హవేలీ,]] [[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|డామన్ డయ్యూ]] | | | | |- |33 |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులు|అండమాన్, నికోబార్ దీవులు]] | | | | |- |34 |[[చండీగఢ్]] | | | | |- |35 |[[లడఖ్]] | | | | |- |36 |[[లక్షద్వీప్]] | | | | |- | |మొత్తం | | | | |} == కేంద్రప్రభుత్వ సంబంధిత వ్యాసాలు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య ! !తాజా స్థితి !సవరించినవారు !పరిశీలించినవారు |- | |[[భారత రాష్ట్రపతి]] | | | |- | |[[భారత రాష్ట్రపతుల జాబితా]] | | | |- | |[[ఉప రాష్ట్రపతి]] | | | |- | |[[భారత ఉప రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | | |- | |[[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి|భారతదేశ ప్రధాన మంత్రి]] | | | |- | |[[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా|భారత ప్రదాన మంత్రుల జాబితా]] | | | |- | |[[భారత ఉప ప్రధాన మంత్రి]] | | | |- | |[[లోక్‌సభ స్పీకర్]] |{{Tick}} | | |- | |[[లోక్‌సభ స్పీకర్ల జాబితా]] |దారిమార్పు | | |- | |[[లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్]] | | | |- | |[[లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |దారిమార్పు | | |} is1sqy3hkrot8mnzwewogtc5yz1bdpv 4594626 4594625 2025-06-28T16:19:27Z యర్రా రామారావు 28161 /* భారతదేశానికి సంబంధిత వ్యాసాలు */ 4594626 wikitext text/x-wiki ప్రాజెక్టులో భాగంగా సృష్టించిన 2024 సార్వత్రిక ఎన్నికల, శాసనసభ ఎన్నికల పేజీల తాజాకరణ స్థితిని ఈ పేజీలో చూడవచ్చు. == సార్వత్రిక ఎన్నికల సంబంధిత వ్యాసాల తాజాకరణ -2024 == === భారతదేశానికి సంబంధిత వ్యాసాలు === {| class="wikitable" | rowspan="2" |వ.సంఖ్య | rowspan="2" |వ్యాసం శీర్షిక | colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజాస్థితి | rowspan="2" |నవీకరించినవారు | rowspan="2" |పరిశీలించిన వారు |- |మార్కు |నవీకరించిన తేది |- |1 |[[భారత రాష్ట్రపతి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |2 |[[భారత రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |3 |[[భారత ఉపరాష్ట్రపతి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |4 |[[భారత ఉప రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |5 |[[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |6 |[[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా|భారతదేశ ప్రధానమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |7 |[[భారత ఉప ప్రధానమంత్రి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |8 |[[లోక్‌సభ స్పీకర్]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |9 |[[ప్రస్తుత భారత శాసనసభ స్పీకర్‌లు, ఛైర్‌పర్సన్‌ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |10 |[[ప్రస్తుత భారత గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |11 |[[ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు & నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |12 |[[ప్రస్తుత భారత ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |13 |[[ప్రస్తుత భారత ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |14 |[[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |15 |[[ప్రస్తుత రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |16 |[[ప్రస్తుత భారత ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |17 |[[ప్రస్తుత భారత పాలక, ప్రతిపక్ష పార్టీల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |18 |[[ఇండియా కూటమి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |19 |[[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |20 |[[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |21 |[[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |22 |[[భారత కేంద్ర మంత్రిమండళ్లు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |23 |[[భారతదేశంలో అత్యధికకాలం పనిచేసిన ముఖ్యమంత్రులు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |24 |[[2022 భారత రాష్ట్రపతి ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |25 |[[2024 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |26 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |27 |[[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితాలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |27 |[[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |28 |[[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |29 |[[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 28 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |29 |[[భారత పార్లమెంట్|భారత పార్లమెంటు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |30 |[[భారతీయ మహిళా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |31 |[[17వ లోక్‌సభ|17వ లోకసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |30 |[[18వ లోక్‌సభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |31 |[[2024 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |32 |[[2025 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |33 |[[2021 భారతదేశంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |} == ఆంధ్రప్రదేశ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- | rowspan="19" | ఆంధ్రప్రదేశ్ |[[ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[నారా చంద్రబాబునాయుడు నాలుగో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుల జాబితా (2024)]]<br> (పునర్య్వస్థీకరణ ప్రకారం సరిచూడటమైనది) |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==అరుణాచల్ ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- | rowspan="19" | అరుణాచల్ ప్రదేశ్ |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] ||{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == అసోం == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" |అసోం |[[అసోంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోంలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 అసోం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం ప్రభుత్వం]] ||{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమంత్ బిశ్వ శర్మ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == బీహార్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | భారతదేశం |[[బీహార్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2020 బీహార్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనవ్యవస్థ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[బీహార్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[నితీష్ కుమార్ తొమ్మిదో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == ఛత్తీస్‌గఢ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | ఛత్తీస్‌గఢ్ |[[ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ 6వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[విష్ణుదేవ్ సాయ్ మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == గోవా == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | గోవా |[[గోవాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 గోవా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా 8వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[గోవా శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[ప్రమోద్ సావంత్ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == గుజరాత్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | గుజరాత్ |[[గుజరాత్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[2022 గుజరాత్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == హర్యానా == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | హర్యానా |[[హర్యానాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[2024 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[హర్యానా శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[నాయబ్ సింగ్ సైనీ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == హిమాచల్ ప్రదేశ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | హిమాచల్ ప్రదేశ్ |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ 14వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[సుఖ్విందర్ సింగ్ సుఖు మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} == జార్ఖండ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | జార్ఖండ్ |[[జార్ఖండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 జార్ఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ 6వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[జార్ఖండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[జార్ఖండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[హేమంత్ సోరెన్ మూడో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[హేమంత్ సోరెన్ నాలుగో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} == కర్ణాటక == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | కర్ణాటక |[[కర్ణాటకలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటకలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిద్దరామయ్య రెండో మంత్రివర్గం ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==కేరళ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | కేరళ |[[కేరళలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 కేరళ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[కేరళ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |(కొత్తపేజీ) | | |- |[[కేరళ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[కేరళ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[విజయన్ రెండో మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} ==మధ్య ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | మధ్య ప్రదేశ్ |[[మధ్య ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |} ==మహారాష్ట్ర== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="20" | మహారాష్ట్ర |[[మహారాష్ట్రలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్రలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి చైర్మన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ సభా నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి సభా నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |} ==మణిపూర్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | మణిపూర్ |[[మణిపూర్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2022 మణిపూర్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ 12వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 10 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 11 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఫిబ్రవరి 11 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |} ==మేఘాలయ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | మేఘాలయ |[[మేఘాలయలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 12 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 12 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మేఘాలయ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 7 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 14 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==మిజోరం== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | మిజోరం |[[మిజోరంలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 13 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరంలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 15 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2023 మిజోరం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 ||[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం 9వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఏప్రిల్ 24 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 నవంబరు 02 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 16 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[మిజోరం శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 06 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} ==నాగాలాండ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | నాగాలాండ్ |[[నాగాలాండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 17 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2023 నాగాలాండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ 14వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 18 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగస్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 14 ||[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} ==ఒడిశా== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! |[[ఒడిశాలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 19 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- ! rowspan="11" | ఒడిశా |[[ఒడిశాలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 20 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[2024 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 20 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- ||[[ఒడిశా 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 22 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} ||2025 మార్చి 21 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} == పంజాబ్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | పంజాబ్ |[[పంజాబ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 23 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2022 పంజాబ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 30 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 1 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[పంజాబ్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 మార్చి 31 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా (భారతదేశం)|పంజాబ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 డిసెంబరు 7 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగష్టు 26 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 సెప్టెంబరు 14 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|పంజాబ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 మే 27 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 2 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |} == రాజస్థాన్ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | రాజస్థాన్ |[[రాజస్థాన్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 03 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 05 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 రాజస్థాన్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రాజస్థాన్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 08 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 07 |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==సిక్కిం== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | సిక్కిం |[[సిక్కింలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 10 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కింలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 10 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2024 సిక్కిం శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం 11వ శాసనసభ]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} |2024 ఆగష్టు 26 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 ఏప్రిల్ 11 |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |} ==తమిళనాడు== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | తమిళనాడు |[[తమిళనాడులో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడులో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 తమిళనాడు శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[తమిళనాడు నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |} ==తెలంగాణ== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- !rowspan="14" | తెలంగాణ |[[తెలంగాణలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 తెలంగాణ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ 3వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణా ప్రభుత్వం|తెలంగాణ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[రేవంత్ రెడ్డి మంత్రివర్గం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[తెలంగాణ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- | | | | | | |} ==త్రిపుర== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | త్రిపుర |[[త్రిపురలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపురలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2023 త్రిపుర శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర 13వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |- |[[త్రిపుర ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | |- |త్రిపుర శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] |- |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి: యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] | | |} ==ఉత్తర ప్రదేశ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="20" | ఉత్తర ప్రదేశ్ |[[ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల అభ్యర్థుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ 18వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి చైర్మెన్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసన మండలి ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] |- |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |} ==ఉత్తరాఖండ్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="13" | ఉత్తరాఖండ్ |[[ఉత్తరాఖండ్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2022 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ చరిత్ర]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ మంత్రిమండళ్లు జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] | | | | |- |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | | | |} ==పశ్చిమ బెంగాల్== {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="14" | పశ్చిమ బెంగాల్ |[[పశ్చిమ బెంగాల్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[2021 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికల అభ్యర్థుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[2021 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ 17వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | |[[వాడుకరి:యర్రా రామారావు |యర్రా రామారావు]] | |- |} ==కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు== అండమాన్ నికోబార్ దీవులు {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | అండమాన్ నికోబార్ |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 18 | | | |- |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} |2025 జూన్ 18 | | | |- |} === ఢిల్లీ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="15" | ఢిల్లీ |[[ఢిల్లీలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[2020 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ 8వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[ఢిల్లీ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[ఢిల్లీ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |[[ఢిల్లీ శాసనసభలో ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా]] |{{Tick}} | | |- |} === జమ్మూ కాశ్మీర్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | జమ్ముకాశ్మీరు |[[జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[2024 జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | |- |} === పుదుచ్చేరి === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="12" | పుదుచ్చేరి |[[పుదుచ్చేరిలో ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరిలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[2021 పుదుచ్చేరి శాసనసభ ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి 15వ శాసనసభ]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి ముఖ్యమంత్రుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ స్పీకర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి నుండి ఎన్నికైన రాజ్యసభ సభ్యుల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[పుదుచ్చేరి ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | |- |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |} === దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూలో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{tick}} | | | | |- |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{tick}} | | | | |- |[[దాద్రా నగర్ హవేలీ డామన్ డయ్యూ ప్రభుత్వం]] |{{tick}} | | | | |} === చండీగఢ్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | చండీగఢ్ |[[చండీగఢ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{tick}} | | | | |- |[[చండీగఢ్ నిర్వాహకుల జాబితా]] |{{tick}} | | | | |- |[[చండీగఢ్ ప్రభుత్వం]] |{{tick}} | | | | |- |} === లడఖ్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" | లడఖ్ |[[లడఖ్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] |{{Tick}} | | | | |- |[[లడఖ్ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా]] |{{Tick}} | | | | |- |[[లడఖ్ ప్రభుత్వం]] |{{Tick}} | | | | |} === లక్షద్వీప్ === {| class="wikitable" ! rowspan="2" |దేశం/రాష్ట్రం ! rowspan="2" |పేజీ ! colspan="2" |ఆంగ్లవ్యాసంతో తాజా స్థితి ! rowspan="2" |నవీకరించినవారు ! rowspan="2" |పరిశీలించించిన వారు |- !తాజాస్థితి మార్కు !నవీకరించిన తేది |- ! rowspan="10" |లక్షద్వీప్ |[[లక్షద్వీప్‌లో 2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు]] | | | | | |- |[[లక్షద్వీప్ నిర్వాహకుల జాబితా]] | | | | | |- |[[లక్షద్వీప్|లక్షద్వీప్‌ ప్రభుత్వం]] | | | | |- |} == లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల ఎన్నికల తాజాకరణ స్థితి -2024 == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !రాష్ట్రం లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతం !లోక్‌సభ నియోజకవర్గాలు !ఎన్నికైన అభ్యర్థుల వివరాలు కూర్పు !ఎవరు చేసారు !పరిశీలించింది |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్]] |25 | | | |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] |2 | | | |- |3 |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అసోం]] |14 | | | |- |4 |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|బీహార్]] |40 | | | |- |5 |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఛత్తీస్‌గఢ్]] |11 | | | |- |6 |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గోవా]] |2 | | | |- |7 |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గుజరాత్]] |26 | | | |- |8 |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హర్యానా]] |10 | | | |- |9 |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హిమాచల్ ప్రదేశ్]] |4 | | | |- |10 |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జార్ఖండ్]] |14 | | | |- |11 |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కర్ణాటక]] |28 | | | |- |12 |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కేరళ]] |20 | | | |- |13 |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మధ్య ప్రదేశ్]] |29 | | | |- |14 |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మహారాష్ట్ర]] |48 | | | |- |15 |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మణిపూర్]] |2 | | | |- |16 |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మేఘాలయ]] |2 | | | |- |17 |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మిజోరం]] |1 | | | |- |18 |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|నాగాలాండ్]] |1 | | | |- |19 |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఒడిశా]] |21 | | | |- |20 |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పంజాబ్]] |13 | | | |- |21 |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|రాజస్థాన్]] |25 | | | |- |22 |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|సిక్కిం]] |1 | | | |- |23 |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తమిళనాడు]] |39 | | | |- |24 |[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తెలంగాణ]] |17 | | | |- |25 |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|త్రిపుర]] |2 | | | |- |26 |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తర ప్రదేశ్]] |80 | | | |- |27 |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తరాఖండ్]] |5 | | | |- |28 |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పశ్చిమ బెంగాల్]] |42 | | | |- |29 |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఢిల్లీ]] |7 | | | |- |30 |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జమ్మూ కాశ్మీరు]] |5 | | | |- |31 |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పుదుచ్చేరి]] |1 | | | |- |32 |[[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|దాద్రా నగర్ హవేలీ,]] [[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|డామన్ డయ్యూ]] |2 | | | |- |33 |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులు|అండమాన్, నికోబార్ దీవులు]] |1 | | | |- |34 |[[చండీగఢ్]] |1 | | | |- |35 |[[లడఖ్]] |1 | | | |- |36 |[[లక్షద్వీప్]] |1 | | | |- | |మొత్తం |543 | | | |} == శాసనసభ నియోజకవర్గాల ఎన్నికల తాజాకరణ స్థితి -2024 == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !రాష్ట్రం లేదా కేంద్రపాలిత ప్రాంతం !శాసనసభ నియోజకవర్గాల !ఎన్నికైన అభ్యర్థుల వివరాలు కూర్పు !ఎవరు చేసారు !పరిశీలించింది |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఆంధ్రప్రదేశ్]] |175 | | | |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | | | | |- |3 |[[అసోం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|అసోం]] | | | | |- |4 |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|బీహార్]] | | | | |- |5 |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఛత్తీస్‌గఢ్]] | | | | |- |6 |[[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గోవా]] | | | | |- |7 |[[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|గుజరాత్]] | | | | |- |8 |[[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హర్యానా]] | | | | |- |9 |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|హిమాచల్ ప్రదేశ్]] | | | | |- |10 |[[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జార్ఖండ్]] | | | | |- |11 |[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కర్ణాటక]] | | | | |- |12 |[[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|కేరళ]] | | | | |- |13 |[[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మధ్య ప్రదేశ్]] | | | | |- |14 |[[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మహారాష్ట్ర]] | | | | |- |15 |[[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మణిపూర్]] | | | | |- |16 |[[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మేఘాలయ]] | | | | |- |17 |[[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|మిజోరం]] | | | | |- |18 |[[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|నాగాలాండ్]] | | | | |- |19 |[[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఒడిశా]] | | | | |- |20 |[[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పంజాబ్]] | | | | |- |21 |[[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|రాజస్థాన్]] | | | | |- |22 |[[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|సిక్కిం]] | | | | |- |23 |[[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తమిళనాడు]] | | | | |- |24 |[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|తెలంగాణ]] | | | | |- |25 |[[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|త్రిపుర]] | | | | |- |26 |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తర ప్రదేశ్]] | | | | |- |27 |[[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఉత్తరాఖండ్]] | | | | |- |28 |[[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పశ్చిమ బెంగాల్]] | | | | |- |29 |[[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|ఢిల్లీ]] | | | | |- |30 |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జమ్మూ కాశ్మీరు]] | | | | |- |31 |[[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|పుదుచ్చేరి]] | | | | |- |32 |[[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|దాద్రా నగర్ హవేలీ,]] [[దాద్రా, నగర్ హవేలీ, డామన్, డయ్యూ|డామన్ డయ్యూ]] | | | | |- |33 |[[అండమాన్ నికోబార్ దీవులు|అండమాన్, నికోబార్ దీవులు]] | | | | |- |34 |[[చండీగఢ్]] | | | | |- |35 |[[లడఖ్]] | | | | |- |36 |[[లక్షద్వీప్]] | | | | |- | |మొత్తం | | | | |} == కేంద్రప్రభుత్వ సంబంధిత వ్యాసాలు == {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య ! !తాజా స్థితి !సవరించినవారు !పరిశీలించినవారు |- | |[[భారత రాష్ట్రపతి]] | | | |- | |[[భారత రాష్ట్రపతుల జాబితా]] | | | |- | |[[ఉప రాష్ట్రపతి]] | | | |- | |[[భారత ఉప రాష్ట్రపతుల జాబితా]] |{{Tick}} | | |- | |[[భారతదేశ ప్రధానమంత్రి|భారతదేశ ప్రధాన మంత్రి]] | | | |- | |[[భారత ప్రధానమంత్రుల జాబితా|భారత ప్రదాన మంత్రుల జాబితా]] | | | |- | |[[భారత ఉప ప్రధాన మంత్రి]] | | | |- | |[[లోక్‌సభ స్పీకర్]] |{{Tick}} | | |- | |[[లోక్‌సభ స్పీకర్ల జాబితా]] |దారిమార్పు | | |- | |[[లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్]] | | | |- | |[[లోక్‌సభ డిప్యూటీ స్పీకర్ల జాబితా]] |దారిమార్పు | | |} bufvzw3kl8q8efdwxakbsv2b8ndxbty 0 416229 4594563 4454980 2025-06-28T13:26:43Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 25 నవంబర్ 2010 → 2010 నవంబర్ 25, నవంబర్ → నవంబరు, → 4594563 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = Ministry | cabinet_number = 25వ మంత్రిత్వ శాఖ | jurisdiction = ఆంధ్రప్రదేశ్ | flag = Emblem of Andhra Pradesh before 2014.svg | flag_border = | incumbent = | image = Kiran Kumar Reddy.JPG | caption = [[నల్లారి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి|కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి]] | image_size =125 | date_formed = 25 నవంబర్ 2010 | date_dissolved = 21 ఫిబ్రవరి 2014 | government_head = [[నల్లారి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి|ఎన్.కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి]] | government_head_history = | state_head = [[ఈ.ఎస్.ఎల్.నరసింహన్]] | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | legislature_status = మెజారిటీ {{Composition bar|156|294|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Telugu Desam Party}}|border=darkgray}} [[తెలుగుదేశం పార్టీ]] | opposition_leader = [[నారా చంద్రబాబునాయుడు|ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు]] ({{small|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా|ప్రతిపక్ష నేత]]}}) | election = [[2009 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2009]] | last_election = [[2004 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2004]] | legislature_term = {{Ayd|25 November 2010|21 February 2014}} | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[కొణిజేటి రోశయ్య మంత్రివర్గం]] | successor = [[నారా చంద్రబాబు నాయుడు మూడో మంత్రివర్గం]] |flag_width=125|state_head_title=[[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]|government_head_title=[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]]|deputy_government_head_title=[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ఉపముఖ్యమంత్రి]]|deputy_government_head=[[దామోదర రాజనర్సింహ]]}} కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి మంత్రివర్గం .. ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి [[కొణిజేటి రోశయ్య]] రాజీనామా చేసిన తర్వాత ఎన్. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి నేతృత్వంలో 2010 నవంబరు 25న నూతన మంత్రివర్గం ఏర్పడింది. == మంత్రుల మండలి == ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని మంత్రుల<ref>{{Cite web|date=2013-10-08|title=:: Council of Ministers ::|url=http://www.aponline.gov.in/apportal/contact/listofcontacts.asp?id=01|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131008000758/http://www.aponline.gov.in/apportal/contact/listofcontacts.asp?id=01|archive-date=8 October 2013|access-date=2022-05-20|website=}}</ref>  జాబితా క్రిందిది.<ref>{{cite web|title=N Kiran Kumar Reddy takes oath as new Andhra Pradesh CM|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/n-kiran-kumar-reddy-takes-oath-as-new-andhra-pradesh-cm/articleshow/6987374.cms?from=mdr|via=The Economic Times}}</ref><ref>{{cite web|last=Nisar|first=Abdul|date=1 December 2010|title=39-member Andhra Pradesh Cabinet sworn-in|url=https://www.oneindia.com/2010/12/01/39member-andhra-pradesh-cabinet-sworn-in.html|website=www.oneindia.com|access-date=27 జూన్ 2024|archive-date=9 ఏప్రిల్ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230409183846/https://www.oneindia.com/2010/12/01/39member-andhra-pradesh-cabinet-sworn-in.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last=Kumar|first=S. Nagesh|date=19 January 2012|title=Two Ministers inducted into Kiran Kumar's Cabinet|url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/Two-Ministers-inducted-into-Kiran-Kumars-Cabinet/article13372146.ece|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{cite web|date=19 January 2012|title=Kiran Reddy inducts two ministers, drops one|url=https://www.deccanherald.com/content/220502/kiran-reddy-inducts-two-ministers.html|website=Deccan Herald}}</ref><ref>{{cite web|date=7 February 2012|title=Deputy CM, DL cut to size|url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/deputy-cm-dl-cut-to-size/article2866541.ece|via=www.thehindu.com}}</ref> {| class="wikitable sortable" !స.నెం !పేరు !నియోజకవర్గం !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''[[నల్లారి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి|ఎన్.కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి]], ('''ముఖ్యమంత్రి) |[[పీలేరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పీలేరు]] | * సాధారణ పరిపాలన. * చట్టం. * శక్తి. * బొగ్గు & బాయిలర్లు. * పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్. * హోమ్. * జైళ్లు. * అగ్నిమాపక సేవలు. * సైనిక్ సంక్షేమం. * ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ. * '''ఇతర శాఖలను ఏ మంత్రికి కేటాయించలేదు.''' |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- | colspan="6" |'''ఉపముఖ్యమంత్రి''' |- |2. |'''[[దామోదర రాజనర్సింహ|దామోదర రాజనరసింహ]]''' ఉప ముఖ్యమంత్రి |[[ఆందోల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆందోల్]] | * ఉన్నత విద్య. * సాంకేతిక విద్య. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- | colspan="6" |'''కేబినెట్ మంత్రులు''' |- |3. |'''[[డి. కె. అరుణ|డి.కె. అరుణ]]''' |[[గద్వాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గద్వాల్]] | * సమాచారం. * పబ్లిక్ రిలేషన్స్. * సినిమాటోగ్రఫీ. * AP ఫిల్మ్. * TV & థియేటర్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |4. |'''[[ఆనం రామనారాయణరెడ్డి]]''' |[[ఆత్మకూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆత్మకూరు]] | * ఫైనాన్స్ & ప్లానింగ్. * చిన్న పొదుపులు. * రాష్ట్ర లాటరీలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |5. |'''[[గల్లా అరుణకుమారి]]''' |[[చంద్రగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|చంద్రగిరి]] | * గనులు. * భూగర్భ శాస్త్రం. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |6. |'''[[బొత్స సత్యనారాయణ]]''' |[[చీపురుపల్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|చీపురుపల్లి]] | * రవాణా. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |7. |'''[[ఏరాసు ప్రతాప రెడ్డి|ఏరాసు ప్రతాపరెడ్డి]]''' |[[శ్రీశైలం శాసనసభ నియోజకవర్గం|శ్రీశైలం]] | * న్యాయస్థానాలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |8. |'''[[జె. గీతారెడ్డి|జె.గీతారెడ్డి]]''' |[[జహీరాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జహీరాబాద్]] | * ప్రధాన పరిశ్రమలు. * చక్కెర. * వాణిజ్యం. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |9. |'''[[కుందూరు జానారెడ్డి]]''' |[[నాగార్జునసాగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నాగార్జునసాగర్]] | * పంచాయత్ రాజ్. * గ్రామీణ నీటి సరఫరా. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |10. |'''[[కన్నా లక్ష్మీనారాయణ]]''' |[[గుంటూరు పశ్చిమ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గుంటూరు వెస్ట్]] | * వ్యవసాయం. * అగ్రికల్చర్ టెక్నాలజీ మిషన్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |11. |'''[[కాసు వెంకట కృష్ణారెడ్డి]]''' |[[నరసరావుపేట శాసనసభ నియోజకవర్గం|నరసరావుపేట]] | * సహకారం. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |12. |'''[[పసుపులేటి బాలరాజు]]''' |[[పాడేరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాడేరు]] | * గిరిజన సంక్షేమం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |13. |'''[[బస్వరాజు సారయ్య|బసవరాజు సారయ్య]]''' |వరంగల్ తూర్పు | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |14. |'''[[మానుగుంట మహీధర్ రెడ్డి]]''' |[[కందుకూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కందుకూరు]] | * పురపాలక పరిపాలన. * పట్టణ అభివృద్ధి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |15. |'''[[నలమాద ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి]]''' |[[హుజూర్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|హుజూర్‌నగర్]] | * గృహ. * బలహీన విభాగం హౌసింగ్ ప్రోగ్రామ్. * AP కోఆపరేటివ్ హౌసింగ్ సొసైటీస్ ఫెడరేషన్. * AP హౌసింగ్ బోర్డు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |16. |'''[[కొలుసు పార్థసారథి]]''' |[[పెనమలూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పెనమలూరు]] | * మాధ్యమిక విద్య. * ప్రభుత్వ పరీక్షలు. * AP రెసిడెన్షియల్ ఎడ్యుకేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్స్ సొసైటీ. * హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్. * ఇంటర్మీడియట్ విద్య. * నిషేధం & ఎక్సైజ్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |17. |'''[[పితాని సత్యనారాయణ|సత్యనారాయణ పితాని]]''' |[[ఆచంట శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆచంట]] | * సామాజిక సంక్షేమం. * రోడ్లు & భవనాలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |18. |'''[[పొన్నాల లక్ష్మయ్య]]''' |[[జనగామ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జనగాం]] | * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. * కమ్యూనికేషన్స్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |19. |'''[[ఎన్. రఘువీరా రెడ్డి|ఎన్. రఘువీరారెడ్డి]]''' |[[కళ్యాణదుర్గం శాసనసభ నియోజకవర్గం|కళ్యాణదుర్గం]] | * రాబడి. * ఉపశమనం. * పునరావాసం. * విపత్తూ నిర్వహణ. * ULC. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |20. |'''టిజి వెంకటేష్''' |[[కర్నూలు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కర్నూలు]] | * మైనర్ ఇరిగేషన్. * APIDC. * లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్. * వాలమతరి. * భూగర్భ జలాల అభివృద్ధి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |21. |'''[[తోట నరసింహం]]''' |[[జగ్గంపేట శాసనసభ నియోజకవర్గం|జగ్గంపేట]] | * స్టాంపులు. * నమోదు. * DD & ఫిషరీస్. * వెటర్నరీ యూనివర్సిటీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |22. |'''[[రాంరెడ్డి వెంకటరెడ్డి]]''' |[[పాలేరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాలేరు]] | * హార్టికల్చర్ * సెరికల్చర్. * RSAD. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |23. |'''[[సాకే శైలజానాథ్]]''' |[[శింగనమల శాసనసభ నియోజకవర్గం|శింగనమల]] | * ప్రాథమిక విద్య. * SSA. * వయోజన విద్య. * ఓపెన్ స్కూల్స్ సొసైటీ. * జవహర్ బాల్ భవన్. * AP మహిళా సమతా సొసైటీ. * SIET. * పబ్లిక్ లైబ్రరీలు. * SCERT. * టెక్స్ట్ బుక్ ప్రెస్. * శాసన వ్యవహారాలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |24. |'''[[శత్రుచర్ల విజయరామరాజు]]''' |[[పాతపట్నం శాసనసభ నియోజకవర్గం|పాతపట్నం]] | * అడవి. * పర్యావరణం. * సైన్స్ & టెక్నాలజీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |25. |'''[[దుద్దిళ్ళ శ్రీధర్ బాబు|దుద్దిళ్ల శ్రీధర్ బాబు]]''' |[[మంథని శాసనసభ నియోజకవర్గం|మంథని]] | * పౌర సరఫరాలు. * ఆహారం & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు. * లీగల్ మెట్రాలజీ. * వాణిజ్య పన్నులు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |26. |'''[[దానం నాగేందర్]]''' |[[ఖైరతాబాదు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖైరతాబాదు]] | * లేబర్. * ఉపాధి. * శిక్షణ & ఫ్యాక్టరీలు. * పారిశ్రామిక శిక్షణా సంస్థలు & బాయిలర్లు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |27. |'''[[డొక్కా మాణిక్యవరప్రసాద్]]''' |[[తాడికొండ శాసనసభ నియోజకవర్గం|తాడికొండ]] | * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామీణ ఉపాధి హామీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |28. |'''పొద్దుటూరి సుదర్శనరెడ్డి''' |[[బోధన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బోధన్]] | * మేజర్ & మీడియం ఇరిగేషన్. జలవనరుల అభివృద్ధి సంస్థ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |29. |'''[[వాకిటి సునీతా లక్ష్మారెడ్డి|వాకిటి సునీత లక్ష్మా రెడ్డి]]''' |[[నర్సాపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|నర్సాపురం]] | * ఇందిరా క్రాంతి పథం. * పెన్షన్లు. * స్వయం సహాయక బృందాలు & మహిళా అభివృద్ధి. * శిశు సంక్షేమం & వికలాంగుల సంక్షేమం. * జువెనైల్ వెల్ఫేర్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |30. |'''అహ్మదుల్లా మహ్మద్ సయ్యద్''' |[[కడప శాసనసభ నియోజకవర్గం|కడప]] | * మైనారిటీ సంక్షేమం. * వక్ఫ్ * ఉర్దూ అకాడమీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |31. |'''[[వట్టి వసంతకుమార్|వట్టి వసంత్ కుమార్]]''' |[[ఉంగుటూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఉంగుటూరు]] | * పర్యాటకం & సంస్కృతి. * ఆర్కియాలజీ & మ్యూజియంలు. * ఆర్కైవ్స్ & యువజన సేవలు & క్రీడలు. * NCC. * భాష & సంస్కృతి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |32. |'''[[గంటా శ్రీనివాసరావు]]''' |[[అనకాపల్లి శాసనసభ నియోజకవర్గం|అనకాపల్లి]] | * మౌలిక సదుపాయాలు. * పెట్టుబడులు. * సముద్ర ఓడరేవులు. * విమానాశ్రయాలు. * సహజ వాయువు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |33. |'''[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ఎండోమెంట్స్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |34. |'''[[ముఖేష్ గౌడ్|మూలా ముఖేష్ గౌడ్]]''' |[[గోషామహల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గోషామహల్]] | * మార్కెటింగ్. * గిడ్డంగులు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |35. |'''[[కోండ్రు మురళీమోహన్|కొండ్రు మురళీ మోహన్]]''' |[[రాజాం శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాజాం]] | * ఆరోగ్యం. * వైద్య విద్య. * డ్రగ్ కంట్రోల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * ఎపివివిపి. * ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ సొసైటీ * ఆరోగ్యశ్రీ. * కుటుంబ సంక్షేమం. * ఆరోగ్య భీమా. * 104 & 108. * వైద్య మౌలిక సదుపాయాలు. * ఆయుష్. * యోగాధ్యయన పరిషత్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |36. |'''[[గడ్డం ప్రసాద్ కుమార్]]''' |[[వికారాబాదు శాసనసభ నియోజకవర్గం|వికారాబాదు]] | * చేనేత & వస్త్రాలు. * స్పిన్నింగ్ మిల్స్. * చిన్న తరహా పరిశ్రమలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |} === మాజీ మంత్రులు === కింది మంత్రులు వివిధ కారణాల వల్ల రాజీనామా చేశారు <ref>{{cite web|date=2 October 2011|title=Komatireddy resigns|url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/komatireddy-resigns/article2504180.ece|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{cite web|date=30 March 2011|title=Andhra minister Y S Vivekananda Reddy resigns|url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/Andhra-minister-Y-S-Vivekananda-Reddy-resigns/article14967412.ece|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{cite web|date=22 March 2012|title=AP Health Minister DL Reddy resigns &#124; Sonia Gandhi &#124; Submitted Resignation &#124; Bypoll loss|url=https://www.oneindia.com/2012/03/22/ap-health-minister-d-l-reddy-submits-resigantion.html|website=www.oneindia.com|access-date=27 జూన్ 2024|archive-date=8 ఏప్రిల్ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230408190810/https://www.oneindia.com/2012/03/22/ap-health-minister-d-l-reddy-submits-resigantion.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite magazine|author=Amarnath K. Menon|date=January 19, 2012|title=Andhra CM Kiran Kumar Reddy sacks textiles minister Shankar Rao|url=https://www.indiatoday.in/india/west/story/andhra-pradesh-cm-kiran-kumar-reddy-sacks-shankar-rao-90241-2012-01-19|magazine=India Today}}</ref><ref>{{cite web|date=4 March 2011|title=Minister quits over Telangana|url=https://www.hindustantimes.com/india/minister-quits-over-telangana/story-wTXsIGYHMpAYtO9uUgY8OJ.html|website=Hindustan Times}}</ref><ref>{{cite web|title=Mopidevi Venkata Ramana Resigns After Arrest In VANPIC Land Scam - Hyderabad News on fullhyd.com|url=https://news.fullhyderabad.com/hyderabad-news/mopidevi-venkata-ramana-resigns-after-arrest-in-vanpic-land-scam-6545.html}}</ref><ref>{{cite web|title=AP Governor accepts resignation of two ministers|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/national/AP-Governor-accepts-resignation-of-two-ministers/article20618012.ece|website=@businessline}}</ref> {| class="wikitable sortable" !స.నెం !పేరు !నియోజకవర్గం !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''[[కోమటిరెడ్డి వెంకటరెడ్డి]]''' |నల్గొండ | * మౌలిక సదుపాయాలు. * పెట్టుబడి. * సముద్ర ఓడరేవులు. * విమానాశ్రయాలు. * సహజ వాయువు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |2. |'''[[వై.ఎస్.వివేకానందరెడ్డి]]''' |MLC | * వ్యవసాయం. * అగ్రికల్చర్ టెక్నాలజీ మిషన్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |3. |'''[[డి.ఎల్. రవీంద్రా రెడ్డి|డీఎల్ రవీంద్రారెడ్డి]]''' |[[మైదుకూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|మైదుకూరు]] | * ఆరోగ్యం. * ఆర్యోగ శ్రీ. * ఆరోగ్య విద్య. * కుటుంబ సంక్షేమం. * ఎపివివిపి * ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ సొసైటీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |4. |'''[[పి.శంకరరావు|పి. శంకర్ రావు]]''' |[[సికింద్రాబాద్ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికింద్రాబాద్ కాంట్]] | * వస్త్రాలు. * చేనేత వస్త్రాలు. * స్పిన్నింగ్ మిల్స్. * చిన్న తరహా పరిశ్రమలు. * పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |5. |'''[[జూపల్లి కృష్ణారావు]]''' |[[కొల్లాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొల్లాపూర్]] | * ఎండోమెంట్స్. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |6. |'''[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]]''' |రేపల్లె | * ఎక్సైజ్ & నిషేధం. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |7. |'''[[సబితా ఇంద్రారెడ్డి]]''' |[[మహేశ్వరం శాసనసభ నియోజకవర్గం|మహేశ్వరం]] | * గృహ వ్యవహారాలు. * విపత్తూ నిర్వహణ. * జైళ్లు. * అగ్నిమాపక సేవలు. * సైనిక్ సంక్షేమం. * ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |8. |'''[[ధర్మాన ప్రసాదరావు]]''' |[[శ్రీకాకుళం శాసనసభ నియోజకవర్గం|శ్రీకాకుళం]] | * రోడ్లు & భవనాలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |9. |'''[[పినిపె విశ్వరూప్]]''' |[[అమలాపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|అమలాపురం]] | * పశుసంరక్షణ. * మత్స్య సంపద. * డెయిరీ అభివృద్ధి. * వెటర్నరీ యూనివర్సిటీ. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్ళు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] jq3sn19ye41t3d8um2qgj2vidxa5ryn 0 416233 4594552 4454983 2025-06-28T13:25:34Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* top */ clean up, typos fixed: సెప్టెంబర్ 2009 → 2009 సెప్టెంబర్ (2), సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు, అక్టోబర్ → అక్టోబరు, భాద్ 4594552 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = Ministry | cabinet_number = 24th | jurisdiction = [[Andhra Pradesh]] | flag = Emblem of Andhra Pradesh before 2014.svg | flag_border = | incumbent = | image = Konijeti Rosaiah BNC.jpg | image_size =125 | caption = [[Konijeti Rosaiah]] | date_formed = 3 September 2009 | date_dissolved = 23 November 2010 | government_head = [[Konijeti Rosaiah]] | government_head_history = | state_head = [[E. S. L. Narasimhan]] | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[Indian National Congress]] | legislature_status = [[Majority government|Majority]] | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Telugu Desam Party}}|border=darkgray}} [[Telugu Desam Party]] | opposition_leader = [[N. Chandrababu Naidu]] ({{small|[[List of leaders of the opposition in the Andhra Pradesh Legislative Assembly|Leader of the opposition]]}}) | election = [[2009 Andhra Pradesh Legislative Assembly election|2009]] | last_election = [[2014 Andhra Pradesh Legislative Assembly election|2014]] | legislature_term = 1 year | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[Second Y. S. Rajasekhara Reddy ministry]] | successor = [[Kiran Kumar Reddy ministry]] |flag_width=125|state_head_title=[[List of governors of Andhra Pradesh|Governor]]|government_head_title=[[List of chief ministers of Andhra Pradesh|Chief Minister]]}} '''కొణిజేటి రోశయ్య మంత్రివర్గం''' (లేదా ఆంధ్రప్రదేశ్ 24వ మంత్రివర్గం) 2009 సెప్టెంబరులో ఏర్పాటు చేయబడింది. సిట్టింగ్ ముఖ్యమంత్రి వైఎస్ రాజశేఖరరెడ్డి మరణం తర్వాత కొణిజేటి రోశయ్య ముఖ్యమంత్రి బాధ్యతలు చేపట్టి<ref name="toi_3sep09">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/news/india/Rosaiah-takes-oath-as-caretaker-Andhra-CM/articleshow/4968351.cms|title=Rosaiah takes oath as caretaker Andhra CM|date=3 September 2009|work=[[The Times of India]]|access-date=3 September 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090905040631/http://timesofindia.indiatimes.com/news/india/Rosaiah-takes-oath-as-caretaker-Andhra-CM/articleshow/4968351.cms|archive-date=5 September 2009}}</ref> ఆ తరువాత 2009 అక్టోబరులో కొత్త మంత్రులు ప్రేమ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{cite web|date=2 October 2011|title=Komatireddy resigns|url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/komatireddy-resigns/article2504180.ece|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{cite web|date=22 March 2012|title=AP Health Minister DL Reddy resigns &#124; Sonia Gandhi &#124; Submitted Resignation &#124; Bypoll loss|url=https://www.oneindia.com/2012/03/22/ap-health-minister-d-l-reddy-submits-resigantion.html|website=www.oneindia.com|access-date=27 జూన్ 2024|archive-date=8 ఏప్రిల్ 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230408190810/https://www.oneindia.com/2012/03/22/ap-health-minister-d-l-reddy-submits-resigantion.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite magazine|author=Amarnath K. Menon|date=January 19, 2012|title=Andhra CM Kiran Kumar Reddy sacks textiles minister Shankar Rao|url=https://www.indiatoday.in/india/west/story/andhra-pradesh-cm-kiran-kumar-reddy-sacks-shankar-rao-90241-2012-01-19|magazine=India Today}}</ref><ref name=":0">{{cite web|date=4 March 2011|title=Minister quits over Telangana|url=https://www.hindustantimes.com/india/minister-quits-over-telangana/story-wTXsIGYHMpAYtO9uUgY8OJ.html|website=Hindustan Times}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{cite web|title=AP Governor accepts resignation of two ministers|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/national/AP-Governor-accepts-resignation-of-two-ministers/article20618012.ece|website=@businessline}}</ref> == మంత్రుల మండలి == {| class="wikitable sortable" !పేరు !నియోజకవర్గం !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |'''[[కొణిజేటి రోశయ్య]]''' ముఖ్యమంత్రి |ఎమ్మెల్సీ | * సాధారణ పరిపాలన * ''ఇతర శాఖలను ఏ మంత్రికి కేటాయించలేదు'' |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | colspan="5" |'''కేబినెట్ మంత్రులు''' |- |'''[[దామోదర రాజనర్సింహ|దామోదర రాజనరసింహ]]''' |ఆందోల్ | * మార్కెటింగ్ * గిడ్డంగులు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[డి. కె. అరుణ|డికె అరుణ]]''' |గద్వాల్ | * చిన్న తరహా పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి * చక్కెర * ఖాదీ మరియు విలేజ్ ఇండస్ట్రీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ఆనం రామనారాయణరెడ్డి|ఆనం రామనారాయణ రెడ్డి]]''' |ఆత్మకూర్ | * పురపాలక పరిపాలన * పట్టణ అభివృద్ధి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[గల్లా అరుణకుమారి|గల్లా అరుణ కుమారి]]''' |చంద్రగిరి | * రోడ్లు & భవనాలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[బొత్స సత్యనారాయణ]]''' |చీపురుపల్లి | * పంచాయత్ రాజ్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ఏరాసు ప్రతాప రెడ్డి|ఏరాసు ప్రతాప్ రెడ్డి]]''' |శ్రీశైలం | * న్యాయస్థానాలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[జె. గీతారెడ్డి|జె.గీతారెడ్డి]]''' |జహీరాబాద్ | * సమాచార, ప్రజా సంబంధాల మంత్రి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[కుందూరు జానారెడ్డి|కుందూరు జానా రెడ్డి]]''' |నాగార్జున సాగర్ | * పంచాయత్ రాజ్ * గ్రామీణ నీటి సరఫరా |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[కన్నా లక్ష్మీనారాయణ]]''' |గుంటూరు వెస్ట్ | * ప్రధాన పరిశ్రమల మంత్రి * ఆహర తయారీ * వాణిజ్యం & ఎగుమతి ప్రమోషన్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[గాదె వెంకటరెడ్డి]]''' |నరసరావుపేట | * సహకారం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పసుపులేటి బాలరాజు]]''' |పాడేరు | * గిరిజన సంక్షేమం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[బస్వరాజు సారయ్య|బసవరాజు సారయ్య]]''' |వరంగల్ తూర్పు | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[మానుగుంట మహీధర్ రెడ్డి]]''' |కందుకూరు | * పురపాలక పరిపాలన * పట్టణ అభివృద్ధి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[నలమాద ఉత్తమ్ కుమార్ రెడ్డి]]''' |హుజూర్‌నగర్ | * గృహ * బలహీన విభాగం హౌసింగ్ ప్రోగ్రామ్ * ఎపి కోఆపరేటివ్ హౌసింగ్ సొసైటీస్ ఫెడరేషన్ * AP హౌసింగ్ బోర్డు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[కొలుసు పార్థసారథి]]''' |పెనమలూరు | * పశుసంరక్షణ * మత్స్య సంపద * డెయిరీ అభివృద్ధి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పితాని సత్యనారాయణ]]''' |ఆచంట | * సామాజిక సంక్షేమం * రోడ్లు & భవనాలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పొన్నాల లక్ష్మయ్య]]''' |జనగాం | * మేజర్ ఇరిగేషన్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ఎన్. రఘువీరా రెడ్డి|ఎన్.రఘువీరా రెడ్డి]]''' |కళ్యాణదుర్గ్ | * వ్యవసాయం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[టి.జి.వెంకటేష్]]''' |కర్నూలు | * మైనర్ ఇరిగేషన్ * ఎ.పి.ఐ.డి.సి * లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ * వాలమతరి * భూగర్భ జలాల అభివృద్ధి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[తోట నరసింహం]]''' |జగ్గంపేట | * స్టాంపులు * నమోదు * డిడి & ఫిషరీస్ * వెటర్నరీ యూనివర్సిటీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[రాంరెడ్డి వెంకటరెడ్డి|రాంరెడ్డి వెంకట్ రెడ్డి]]''' |పలైర్ | * హార్టికల్చర్ * సెరికల్చర్ * ఆర్ఎస్ఎడి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[సాకే శైలజానాథ్]]''' |సింగనమల | * ప్రాథమిక విద్య * ఎస్.ఎస్.ఎ * వయోజన విద్య * AP ఓపెన్ స్కూల్స్ సొసైటీ * జవహర్ బాల్ భవన్ * ఎపి మహిళా సమత సొసైటీ * ఎస్ఐఇటి * పబ్లిక్ లైబ్రరీలు * ఎస్.సి.ఇ.ఆర్.టి * ఎపి టెక్స్ట్ బుక్ ప్రెస్ * శాసన వ్యవహారాలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[శత్రుచర్ల విజయరామరాజు|విజయ రామరాజు శత్రుచర్ల]]''' |పాతపట్నం | * అడవి * పర్యావరణం * సైన్స్ & టెక్నాలజీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[దుద్దిళ్ళ శ్రీధర్ బాబు|దుద్దిళ్ల శ్రీధర్ బాబు]]''' |మంథని | * ఉన్నత విద్య |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[దానం నాగేందర్]]''' |ఖైరతాబాద్ | * ఆరోగ్యం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[డొక్కా మాణిక్యవరప్రసాద్|డొక్కా మాణిక్యవర ప్రసాద్]]''' |తాడికొండ | * మాధ్యమిక విద్య |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పి.సుదర్శన్ రెడ్డి|పొద్దుటూరి సుదర్శనరెడ్డి]]''' |బోధన్ | * మేజర్ & మీడియం ఇరిగేషన్ * జలవనరుల అభివృద్ధి సంస్థ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[వాకిటి సునీతా లక్ష్మారెడ్డి|వాకిటి సునీత లక్ష్మా రెడ్డి]]''' |నర్సాపూర్ | * మైనర్ ఇరిగేషన్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ఎస్.ఎం.డి అహ్మదుల్లా|అహ్మదుల్లా మహ్మద్ సయ్యద్]]''' |కడప | * మైనారిటీ సంక్షేమం * వక్ఫ్ * ఉర్దూ అకాడమీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[వట్టి వసంతకుమార్|వట్టి వసంత్ కుమార్]]''' |ఉంగుటూరు | * పర్యాటక & సంస్కృతి * ఆర్కియాలజీ & మ్యూజియంలు * ఆర్కైవ్స్ & యువజన సేవలు & క్రీడలు * ఎన్.సి.సి * భాష & సంస్కృతి |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[గంటా శ్రీనివాసరావు]]''' |అనకాపల్లి | * మౌలిక సదుపాయాలు * పెట్టుబడులు * సముద్ర ఓడరేవులు * విమానాశ్రయాలు * సహజ వాయువు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[సి.రామచంద్రయ్య|సి. రామచంద్రయ్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ఎండోమెంట్స్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ముఖేష్ గౌడ్|మూలా ముఖేష్ గౌడ్]]''' |గోషామహల్ | * మార్కెటింగ్ * గిడ్డంగులు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[కోండ్రు మురళీమోహన్|కొండ్రు మురళీ మోహన్]]''' |రాజం | * ఆరోగ్యం * వైద్య విద్య * డ్రగ్ కంట్రోల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * ఎపివివిపి * ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ సొసైటీ * ఆరోగ్యశ్రీ * కుటుంబ సంక్షేమం * ఆరోగ్య భీమా * 104 & 108 * వైద్య మౌలిక సదుపాయాలు * ఆయుష్ * యోగాధ్యయన పరిషత్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[గడ్డం ప్రసాద్ కుమార్]]''' |వికారాబాద్ | * చేనేత & వస్త్రాలు * స్పిన్నింగ్ మిల్స్ * చిన్న తరహా పరిశ్రమలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[సబితా ఇంద్రారెడ్డి]]''' |మహేశ్వరం | * గృహ వ్యవహారాలు * విపత్తూ నిర్వహణ * జైళ్లు * అగ్నిమాపక సేవలు * సైనిక్ సంక్షేమం * ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[కోమటిరెడ్డి వెంకటరెడ్డి|కోమటిరెడ్డి వెంకట్ రెడ్డి]]''' |నల్గొండ | * మౌలిక సదుపాయాలు * పెట్టుబడి * సముద్ర ఓడరేవులు * విమానాశ్రయాలు * సహజ వాయువు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[వై.ఎస్.వివేకానందరెడ్డి]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * వ్యవసాయం * అగ్రికల్చర్ టెక్నాలజీ మిషన్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[డి.ఎల్. రవీంద్రా రెడ్డి|డీఎల్ రవీంద్రారెడ్డి]]''' |మైదుకూరు | * ఆరోగ్యం * ఆర్యోగ శ్రీ * ఆరోగ్య విద్య * కుటుంబ సంక్షేమం * ఎపివివిపి * ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ సొసైటీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పి.శంకరరావు|పి. శంకర్ రావు]]''' |[[సికింద్రాబాద్ కంటోన్మెంట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సికింద్రాబాద్ కంటోన్మెంట్]] | * వస్త్రాలు * చేనేత వస్త్రాలు * స్పిన్నింగ్ మిల్స్ * చిన్న తరహా పరిశ్రమలు * పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[జూపల్లి కృష్ణారావు]]''' |కొల్లాపూర్ | * ఎండోమెంట్స్ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[మోపిదేవి వెంకటరమణ]]''' |రేపల్లె | * ఎక్సైజ్ & నిషేధం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[ధర్మాన ప్రసాదరావు|ధర్మాన ప్రసాద రావు]]''' |శ్రీకాకుళం | * రోడ్లు & భవనాలు |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |'''[[పినిపె విశ్వరూప్|పినిపే విశ్వరూప్]]''' |అమలాపురం | * పశుసంరక్షణ * మత్స్య సంపద * డెయిరీ అభివృద్ధి * వెటర్నరీ యూనివర్సిటీ |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్ళు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] hcrsdr1ulzd2pwg875vcfrrq9emyqjd 0 417268 4594628 4469045 2025-06-28T16:35:28Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు */ 4594628 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ప్రతి [[రాష్ట్రం|రాష్ట్రానికి]] ప్రజలు ఎన్నుకునే సభ్యులతో కూడిన ఒక సభ ఉంటుంది. దీన్ని '''శాసనసభ''' లేదా '''విధానసభ''' అంటారు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thefreedictionary.com/Vidhan+Sabha|title=Vidhan Sabha|website=TheFreeDictionary.com|access-date=2021-06-26}}</ref> కొన్ని రాష్ట్రాల్లో రెండు సభలుంటాయి. ఈ రెండో సభను [[శాసనమండలి]] అంటారు. [[భారత రాజ్యాంగం|రాజ్యాంగం]] ప్రకారం ఏ రాష్ట్రంలోనైనా శాసనసభలో 500 కంటే ఎక్కువ కాకుండాను, 60 కంటే తక్కువ కాకుండాను స్థానాలు ఉండాలి.ఇది భారతదేశంలోని [[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు|28 రాష్ట్రాలు]], 3 [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం|కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో]] ఏక శాసననిర్మాణ రాష్ట్ర శాసనసభ ఏకైక శాసనమండలి, 6 రాష్ట్రాల్లో ఇది దిగువ సభ వారి ద్విసభతో రాష్ట్ర చట్టసభలు ఎగువ సభ [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలి]] ఉన్నాయి. కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఐదు నేరుగా [[భారత ప్రభుత్వం|భారత కేంద్ర ప్రభుత్వంచే]] నిర్వహించబడుతున్నాయి. వాటికి శాసనమండలి లేదు. [[రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని]] పార్లమెంట్ రద్దు చేయడం, ద్రవ్య బిల్లులను ఆమోదించడం మినహా రాష్ట్ర శాసనసభ ఎగువ సభ, రాష్ట్ర శాసన మండలితో సమానమైన శాసన అధికారాన్ని రాష్ట్ర శాసనసభ కలిగి ఉంటుంది, ఈ సందర్భంలో రాష్ట్ర శాసనసభకు అంతిమ అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|title=State Legislature - Powers & Functions of Legislative Assembly & Legislative Council|url=https://byjus.com/free-ias-prep/the-state-legislature/|access-date=2024-05-07|website=BYJUS|language=en}}</ref> ప్రతి [[శాసనసభ సభ్యుడు]] (ఎం.ఎల్.ఎ.) ఏకసభ్య నియోజకవర్గాల వారీగా 5 సంవత్సరాల పదవీకాలానికి ప్రత్యక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు. [[గోవా]], [[సిక్కిం]], [[మిజోరాం]], కేంద్రపాలిత రాష్ట్రాలలో లాగా ఒక రాష్ట్ర శాసనసభలో 60 మంది కంటే తక్కువ, 500 కంటే ఎక్కువ మంది సభ్యులు ఉండకూడదని [[భారత రాజ్యాంగం]] [[భారత పార్లమెంటు|పేర్కొంది, అయితే పార్లమెంటు]] [[భారతీయ పార్లమెంట్ విధానాల జాబితా|చట్టం ద్వారా మినహాయింపు ఇవ్వబడుతుంది.]] [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేరిలో]] 60 కంటే తక్కువ మంది సభ్యులు ఉన్నారు. [[ముఖ్యమంత్రి]] అభ్యర్థనపై [[గవర్నరు|గవర్నర్]] లేదా అధికార మెజారిటీ పార్టీ లేదా సంకీర్ణానికి వ్యతిరేకంగా [[అవిశ్వాస తీర్మానం]] ఆమోదించబడినట్లయితే, అత్యవసర పరిస్థితిలో రాష్ట్ర శాసనసభను [[పార్లమెంటు]] రద్దు చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|url=https://www.india.gov.in/sites/upload_files/npi/files/coi_part_full.pdf|title=State Legislative Assemblies|website=www.india.gov.in|access-date=2018-12-12}}</ref> == శాసనసభ సభ్యుడు అర్హతలు == * వారు ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తున్న రాష్ట్ర శాసనసభ ఓటర్ల జాబితాలో సభ్యునిగా నమోదు అయి ఉండాలి. * అతనిపై లేదా ఆమెపై ఎలాంటి [[క్రిమినల్ ప్రొసీజర్లు]] లేవని వారు పేర్కొనాలి. * శాసనసభ సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. * కనీసం 25 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి == శాసనసభ అధికారాలు == * [[అవిశ్వాస తీర్మానం|రాష్ట్రంలో ప్రభుత్వంపై అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని]] రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెడతారు. ఇది మెజారిటీ ఓటుతో ఆమోదం పొందినట్లయితే, [[ముఖ్యమంత్రి]] ఆమె/అతని మంత్రిమండలి సమష్టిగా రాజీనామా చేయాలి. * ద్రవ్య బిల్లును రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెట్టవచ్చు. ద్విసభ అధికార పరిధిలో, రాష్ట్ర శాసనసభలో ఆమోదించబడిన తర్వాత, అది [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలికి]] పంపబడుతుంది, ఇక్కడ గరిష్ఠంగా 14 రోజుల పాటు ఉంచవచ్చు. * సాధారణ బిల్లులకు సంబంధించిన విషయాలలో, రాష్ట్ర శాసనసభ అభీష్టం ప్రబలంగా ఉంటుంది. ఉమ్మడి సిట్టింగ్‌కు ఎటువంటి నిబంధన లేదు. అటువంటి సందర్భాలలో, రాష్ట్ర శాసన మండలి చట్టాన్ని గరిష్ఠంగా 4 నెలలు ఆలస్యం చేయవచ్చు (మొదటి సందర్శనలో 3 నెలలు, బిల్లు రెండవ సందర్శనలో 1 నెల). * రాష్ట్ర శాసనసభకు హాజరైన సభ్యులలో మూడింట రెండొంతుల మంది కంటే తక్కువ లేని మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించడం ద్వారా రాష్ట్ర శాసన మండలిని సృష్టించడానికి లేదా రద్దు చేయడానికి అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|url=https://www.theweek.in/news/india/2020/01/28/explainer-what-are-state-legislative-councils-and-why-did-andhra-pradesh-abolish-it.html|title=Explainer: Why Jagan Reddy wants to abolish the legislative council in Andhra Pradesh}}</ref> ==సభానిర్వహణ== సభా నిర్వహణ బాధ్యతలు నిర్వహించేందుకు ఒక [[స్పీకర్ (భారతదేశం)|సభాపతి]] (స్పీకరు) ని, ఒక ఉపసభాపతి (డిప్యూటీ స్పీకరు) ని సభ్యుల నుండి ఎన్నుకుంటారు. సాంప్రదాయికంగా సభాపతిగా అధికార పక్షానికి, ఉపసభాపతిగా ప్రతిపక్షానికి చెందిన వారిని ఎన్నుకుంటారు. అయితే ఇది నియమం కాదు. తమ పదవికి రాజీనామా సమర్పించదలచిన పక్షంలో సభాపతి ఉపసభాపతికి, ఉపసభాపతి సభాపతికి సమర్పించాలి. వారి తొలగింపుకు మెజారిటీ సభ్యుల మద్దతు అవసరం. ==సమావేశాలు == శాసనసభను సమావేశపరచడం, సమావేశాలను ముగించడం, సభను రద్దు చెయ్యడం వంటి అధికారాలు రాష్ట్రపతి వద్ద ఉంటాయి. శాసనసభ సమావేశాల చివరి రోజుకు, తదుపరి సమావేశాల మొదటి రోజుకు మధ్య 6 నెలలకు మించి అంతరం ఉండరాదు. సభలో సభ్యులు కాని రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలోని మంత్రులు, రాష్ట్ర అడ్వొకేటు జనరల్ సభనుద్దేశించి ప్రసంగించవచ్చు, సభా కమిటీలలో పాల్గొనవచ్చు. కాని వారికి సభలో ఓటు వేసే అధికారం ఉండదు. == భారతదేశ రాష్ట్ర శాసన సభలు == {| class="wikitable sortable" !క్రమ సంఖ్య ! సభ !! చిత్రం !! నియోజకవర్గ జాబితాలు ! స్థానం !! సభలోని సభ్యులు ! colspan="2" | అధికార పార్టీ ! ప్రస్తుతసభ సంఖ్య, కాలం |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Andhra_Pradesh_Secretariat.jpg|center|frameless|100x200px]]||[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] |[[అమరావతి]]|| 175 |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2024-2029) |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]||[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇటానగర్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |3 |[[అసోం శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assam Legislative Assembly complex with New Assembly Hall.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[అస్సాం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[దిస్పూర్|దిస్సూర్]]|| 126 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అసోం 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |4 | [[బీహార్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Vidhan-sabha-bihar.jpg|center|frameless|100x200px]] |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పాట్నా]]|| 243 |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |[[బీహార్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2020-2025) |- |5 | [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assembly 09.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[నవ రాయ్‌పూర్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ 6వ శాసనసభ|6వ]] (2023-2028) |- |6 | [[ఢిల్లీ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[న్యూ ఢిల్లీ]]|| 70 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[ఢిల్లీ 7వ శాసనసభ|7వ]] (2020-2025) |- |7 | [[గోవా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:India_Goa_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పనాజీ]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గోవా 8వ శాసనసభ|8వ]] (2022-2027) |- |8 | [[గుజరాత్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:SACHIVALAY_PANORAMA.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[గాంధీనగర్]]|| 182 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గుజరాత్ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2022-2027) |- |9 | [[హర్యానా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Secretariat_Chandigarh.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Chandigarh|చండీగఢ్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[హర్యానా 15వ శాసనసభ|15వ]] (2019-2024) |- |10 | [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] | [[దస్త్రం:Himachal_Pradesh_e-Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[సిమ్లా]] (వేసవి) [[ధర్మశాల]] (శీతాకాలం) || 68 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] 2022-2027) |- |11 | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]] |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] (90+5 నామినేటెడ్) |align="center" |[[శ్రీనగర్]] {{small|(వేసవి)}}<br />[[జమ్మూ]] {{small|(శీతాకాలం)}}|| |style="background-color: {{party color|Jammu & Kashmir National Conference}}" | |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ|13వ]] (2024-2029) | | |- |12 | [[జార్ఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[రాంచీ]]|| 81 |style="background-color: {{party color|Jharkhand Mukti Morcha}}" | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |[[జార్ఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2019-2024) |- |13 | [[కర్ణాటక శాసనసభ]] | [[File:Vidhana Souda , Bangalore.jpg|center|frameless|100px]][[దస్త్రం:Suvarna_Vidhana_Soudha.jpg|center|frameless|100x100px]]||[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[బెంగళూరు]] (వేసవి) [[బెల్గాం]] (శీతాకాలం) || 224 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[కర్ణాటక 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |14 | [[కేరళ శాసనసభ]] |[[File:Niyamasabha Mandiram.JPG|center|frameless|100px]]|| [[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[తిరువనంతపురం]]|| 140 |style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |[[కేరళ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |15 | [[మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Madhyapradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[భోపాల్]]|| 230 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మధ్య ప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |16 | [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Bhavan1.jpg|center|frameless|100px]] || [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ముంబై]] (వేసవి) [[నాగపూర్|నాగ్‌పూర్]] (శీతాకాలం) || 288 |style="background-color: {{party color|Shiv Sena}}" | |[[శివసేన]] |[[మహారాష్ట్ర 15వ శాసనసభ|15వ]] (2024-2029) |- |17 | [[మణిపూర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇంఫాల్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మణిపూర్ 12వ శాసనసభ|12వ]] (2022-2027) |- |18 | [[మేఘాలయ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|National People's Party (India)}}" | |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |[[మేఘాలయ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2023-2028) |- |19 | [[మిజోరం శాసనసభ]] |[[File:Mizoram Assembly House.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఐజాల్]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Zoram People's Movement}}" | |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |[[మిజోరం 9వ శాసనసభ|9వ]] (2023-2028) |- |20 | [[నాగాలాండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోహిమా|కొహిమా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Nationalist Democratic Progressive Party}}" | |[[జాతీయవాద ప్రజాస్వామ్య ప్రగతిశీల పార్టీ|నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |[[నాగాలాండ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] (2023 -2028) |- |21 | [[ఒడిశా శాసనసభ]] |[[File:ORISSA SECRETARIAT.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భుబనేశ్వర్]] || 147 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఒడిశా 17వ శాసనసభ|17వ]] (2024-2029) |- |22 | [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Pondicherry_Legislative_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేర]]|| 33^‡ |style="background-color: {{party color|All India N.R. Congress}}" | |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |[[పుదుచ్చేరి 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |23 | [[పంజాబ్ శాసనసభ]] |[[File:Assembly 09.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చండీగఢ్]] || 117 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}"| |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[పంజాబ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2022-2027) |- |24 | [[రాజస్థాన్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[జైపూర్ (రాజస్థాన్)|జయపూర్]]|| 200 |style="background-color: {{party color | Bharatiya Janata Party }}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[రాజస్థాన్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |25 | [[సిక్కిం శాసనసభ]] |[[File:Sikkim legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[గాంగ్‌టక్]] || 32 |style="background-color: {{party color|Sikkim Krantikari Morcha}}" | |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |[[సిక్కిం 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |26 | [[తమిళనాడు శాసనసభ]] |[[File:Fort St. George, Chennai 2.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చెన్నై]]|| 234 |style="background-color: {{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)]] |[[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ|16వ]] (2021-2026) |- |27 |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర శాసన సభ|తెలంగాణ శాసనసభ]] |[[File:Andhra Pradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]||[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Hyderabad|హైదరాబాదు]] || 119 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[తెలంగాణ 3వ శాసనసభ|3వ]] (2023-2025) |- |28 | [[త్రిపుర శాసనసభ]] |[[File:Ujjayanta palace Tripura State Museum Agartala India.jpg|center|frameless|100px]]|| [[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[అగర్తలా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[త్రిపుర 13వ శాసనసభ|13వ]] (2023-2028) |- |29 | [[ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Sabha Lucknow.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[లక్నో]]|| 403 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ 18వ శాసనసభ|18వ]] (2022-2027) |- |30 | [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భరారిసైన్]] (వేసవి) [[డెహ్రాడూన్]] (శీతాకాలం) || 70 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2022-2027) |- |31 | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]] |[[File:West Bengal State Legislative Assembly House, Kolkata.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోల్‌కాతా]]|| 294 |style="background-color: {{party color|All India Trinamool Congress}}" | |[[అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |[[పశ్చిమ బెంగాల్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2021-2026) |- | | మొత్తం || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || 4,123<ref>{{cite web|title=Election Commission of India|url=http://eci.nic.in/eci_main1/seat_in_legislativeassembilies.aspx|publisher=eci.nic.in|access-date=12 January 2017}}</ref> | colspan="3" style="text-align:center;" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు == <!--This section is transcluded on State Governments of India--> భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి 20 శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని ఇండియా కూటమి తొమ్మిది శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. ఒక శాసనసభ మరొక పార్టీచే పాలించబడుతుంది. ఒక శాసనసభ రాష్ట్రపతి పాలనలో ఉంది.<ref name="Party">{{cite web|title=Full List Of Chief Ministers In India 2025: BJP Rules 14 States And Union Territories|url=https://www.ndtvprofit.com/nation/full-list-of-chief-ministers-in-india-2025-bjp-rules-14-states-and-union-territories|access-date=1 April 2025|work=[[NDTV]]}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center" !colspan="2"|[[అధికార పార్టీ]] !రాష్ట్రాల/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు |- !colspan="3"|ఎన్.డి.ఎ. (20)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |13 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Shiv Sena}} |[[శివసేన]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతాదళ్ (యునైటెడ్]] |1 |- |{{party color cell|All India N.R. Congress}} |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Nationalist Democratic Progressive Party}} |[[నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|National People's Party (India)}} |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Sikkim Krantikari Morcha}} |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి]] (9)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |3 |- |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |2 |- |{{party color cell|All India Trinamool Congress}} |[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |1 |- |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |1 |- |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |ఇతరులు (1) |- |{{party color cell|Zoram People's Movement}} |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |1 |- |- |} భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ 20 శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. ఇండియన్ నేషనల్ డెవలప్‌మెంటల్ ఇన్‌క్లూజివ్ అలయన్స్ 9 శాసన సభలలో అధికారంలో ఉంది. ఒక శాసన సభలు ఇతర పార్టీలు/కూటములచే పాలించబడుతుంది. 5 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలకు శాసనసభలు ఉనికిలో లేవు. కేంద్ర పాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు ఎన్నికలు జరగకపోవడంతో అక్కడ రాష్ట్రపతి పాలన విధించారు. == మాజీ రాష్ట్ర శాసనసభలు == {| class="wikitable sortable" !అసెంబ్లీ !సీటు !పీరియడ్ యాక్టివ్ !ద్వారా రద్దు చేయబడింది |- |అజ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[అజ్మీర్]] |1950–1956 |[[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]]. |- |బాంబే లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[ముంబై|బాంబే]] |1950–1960 |బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960. |- |భోపాల్ శాసనసభ |[[భోపాల్]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |కూర్గ్ శాసనసభ |[[మడికేరి|మెర్కరా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |తూర్పు పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చండీగఢ్]] |1947–1966 |పంజాబ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1966. |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ |[[హైదరాబాదు|హైదరాబాద్]] |1952–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |పాటియాలా, ఈస్ట్ పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[పటియాలా|పాటియాలా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మధ్య భారత్ శాసనసభ |[[ఇండోర్]] [[గ్వాలియర్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చెన్నై|మద్రాస్]] |1947–1969 | - |- |సౌరాష్ట్ర శాసనసభ |[[రాజ్‌కోట్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |ట్రావెన్‌కోర్-కొచ్చిన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[తిరువనంతపురం|త్రివేండ్రం]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |వింధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ |[[రేవా]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |} {| class="wikitable sortable" ! శాసనసభ ! స్థానం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! దేని ప్రకారం రద్దు అయింది |- | అజ్మీర్ శాసనసభ || [[అజ్మీర్]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | బొంబాయి శాసనసభ || [[ముంబై|బొంబాయి]]|| 1950–1960 || బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | కూర్గ్ శాసనసభ || [[మడికేరి|మెడికేరి]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ || [[హైదరాబాదు|హైద్రాబాదు]]|| 1952–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | పెప్సే శాసనసభ || [[పటియాలా]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |} == ఇవీ చూడండి == * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభా నియోజకవర్గాలు]] * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] *[[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారతదేశ రాష్ట్రప్రభుత్వాలు]] *[[లోక్‌సభ]] *[[రాజ్యసభ]] *[[శాసనమండలి]] *[[భారతదేశ రాజకీయాలు]] *[[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా]] ==గమనికలు== *^† – In Jammu and Kashmir Legislative Assembly, two seats are reserved for the nominated women members. In addition to that, twenty-four more seats are reserved for the representatives from Pakistan-administered Kashmir and not counted normally. *^‡ – In Puducherry Legislative Assembly, three seats are reserved for the members nominated by the [[Government of India|Union Government of India]]. == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:కార్యాలయాలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:శాసనసభలు]] rgr9exnmdfkeeisbufoocgtfep3736c 4594630 4594628 2025-06-28T16:40:59Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు */ 4594630 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ప్రతి [[రాష్ట్రం|రాష్ట్రానికి]] ప్రజలు ఎన్నుకునే సభ్యులతో కూడిన ఒక సభ ఉంటుంది. దీన్ని '''శాసనసభ''' లేదా '''విధానసభ''' అంటారు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thefreedictionary.com/Vidhan+Sabha|title=Vidhan Sabha|website=TheFreeDictionary.com|access-date=2021-06-26}}</ref> కొన్ని రాష్ట్రాల్లో రెండు సభలుంటాయి. ఈ రెండో సభను [[శాసనమండలి]] అంటారు. [[భారత రాజ్యాంగం|రాజ్యాంగం]] ప్రకారం ఏ రాష్ట్రంలోనైనా శాసనసభలో 500 కంటే ఎక్కువ కాకుండాను, 60 కంటే తక్కువ కాకుండాను స్థానాలు ఉండాలి.ఇది భారతదేశంలోని [[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు|28 రాష్ట్రాలు]], 3 [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం|కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో]] ఏక శాసననిర్మాణ రాష్ట్ర శాసనసభ ఏకైక శాసనమండలి, 6 రాష్ట్రాల్లో ఇది దిగువ సభ వారి ద్విసభతో రాష్ట్ర చట్టసభలు ఎగువ సభ [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలి]] ఉన్నాయి. కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఐదు నేరుగా [[భారత ప్రభుత్వం|భారత కేంద్ర ప్రభుత్వంచే]] నిర్వహించబడుతున్నాయి. వాటికి శాసనమండలి లేదు. [[రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని]] పార్లమెంట్ రద్దు చేయడం, ద్రవ్య బిల్లులను ఆమోదించడం మినహా రాష్ట్ర శాసనసభ ఎగువ సభ, రాష్ట్ర శాసన మండలితో సమానమైన శాసన అధికారాన్ని రాష్ట్ర శాసనసభ కలిగి ఉంటుంది, ఈ సందర్భంలో రాష్ట్ర శాసనసభకు అంతిమ అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|title=State Legislature - Powers & Functions of Legislative Assembly & Legislative Council|url=https://byjus.com/free-ias-prep/the-state-legislature/|access-date=2024-05-07|website=BYJUS|language=en}}</ref> ప్రతి [[శాసనసభ సభ్యుడు]] (ఎం.ఎల్.ఎ.) ఏకసభ్య నియోజకవర్గాల వారీగా 5 సంవత్సరాల పదవీకాలానికి ప్రత్యక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు. [[గోవా]], [[సిక్కిం]], [[మిజోరాం]], కేంద్రపాలిత రాష్ట్రాలలో లాగా ఒక రాష్ట్ర శాసనసభలో 60 మంది కంటే తక్కువ, 500 కంటే ఎక్కువ మంది సభ్యులు ఉండకూడదని [[భారత రాజ్యాంగం]] [[భారత పార్లమెంటు|పేర్కొంది, అయితే పార్లమెంటు]] [[భారతీయ పార్లమెంట్ విధానాల జాబితా|చట్టం ద్వారా మినహాయింపు ఇవ్వబడుతుంది.]] [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేరిలో]] 60 కంటే తక్కువ మంది సభ్యులు ఉన్నారు. [[ముఖ్యమంత్రి]] అభ్యర్థనపై [[గవర్నరు|గవర్నర్]] లేదా అధికార మెజారిటీ పార్టీ లేదా సంకీర్ణానికి వ్యతిరేకంగా [[అవిశ్వాస తీర్మానం]] ఆమోదించబడినట్లయితే, అత్యవసర పరిస్థితిలో రాష్ట్ర శాసనసభను [[పార్లమెంటు]] రద్దు చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|url=https://www.india.gov.in/sites/upload_files/npi/files/coi_part_full.pdf|title=State Legislative Assemblies|website=www.india.gov.in|access-date=2018-12-12}}</ref> == శాసనసభ సభ్యుడు అర్హతలు == * వారు ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తున్న రాష్ట్ర శాసనసభ ఓటర్ల జాబితాలో సభ్యునిగా నమోదు అయి ఉండాలి. * అతనిపై లేదా ఆమెపై ఎలాంటి [[క్రిమినల్ ప్రొసీజర్లు]] లేవని వారు పేర్కొనాలి. * శాసనసభ సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. * కనీసం 25 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి == శాసనసభ అధికారాలు == * [[అవిశ్వాస తీర్మానం|రాష్ట్రంలో ప్రభుత్వంపై అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని]] రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెడతారు. ఇది మెజారిటీ ఓటుతో ఆమోదం పొందినట్లయితే, [[ముఖ్యమంత్రి]] ఆమె/అతని మంత్రిమండలి సమష్టిగా రాజీనామా చేయాలి. * ద్రవ్య బిల్లును రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెట్టవచ్చు. ద్విసభ అధికార పరిధిలో, రాష్ట్ర శాసనసభలో ఆమోదించబడిన తర్వాత, అది [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలికి]] పంపబడుతుంది, ఇక్కడ గరిష్ఠంగా 14 రోజుల పాటు ఉంచవచ్చు. * సాధారణ బిల్లులకు సంబంధించిన విషయాలలో, రాష్ట్ర శాసనసభ అభీష్టం ప్రబలంగా ఉంటుంది. ఉమ్మడి సిట్టింగ్‌కు ఎటువంటి నిబంధన లేదు. అటువంటి సందర్భాలలో, రాష్ట్ర శాసన మండలి చట్టాన్ని గరిష్ఠంగా 4 నెలలు ఆలస్యం చేయవచ్చు (మొదటి సందర్శనలో 3 నెలలు, బిల్లు రెండవ సందర్శనలో 1 నెల). * రాష్ట్ర శాసనసభకు హాజరైన సభ్యులలో మూడింట రెండొంతుల మంది కంటే తక్కువ లేని మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించడం ద్వారా రాష్ట్ర శాసన మండలిని సృష్టించడానికి లేదా రద్దు చేయడానికి అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|url=https://www.theweek.in/news/india/2020/01/28/explainer-what-are-state-legislative-councils-and-why-did-andhra-pradesh-abolish-it.html|title=Explainer: Why Jagan Reddy wants to abolish the legislative council in Andhra Pradesh}}</ref> ==సభానిర్వహణ== సభా నిర్వహణ బాధ్యతలు నిర్వహించేందుకు ఒక [[స్పీకర్ (భారతదేశం)|సభాపతి]] (స్పీకరు) ని, ఒక ఉపసభాపతి (డిప్యూటీ స్పీకరు) ని సభ్యుల నుండి ఎన్నుకుంటారు. సాంప్రదాయికంగా సభాపతిగా అధికార పక్షానికి, ఉపసభాపతిగా ప్రతిపక్షానికి చెందిన వారిని ఎన్నుకుంటారు. అయితే ఇది నియమం కాదు. తమ పదవికి రాజీనామా సమర్పించదలచిన పక్షంలో సభాపతి ఉపసభాపతికి, ఉపసభాపతి సభాపతికి సమర్పించాలి. వారి తొలగింపుకు మెజారిటీ సభ్యుల మద్దతు అవసరం. ==సమావేశాలు == శాసనసభను సమావేశపరచడం, సమావేశాలను ముగించడం, సభను రద్దు చెయ్యడం వంటి అధికారాలు రాష్ట్రపతి వద్ద ఉంటాయి. శాసనసభ సమావేశాల చివరి రోజుకు, తదుపరి సమావేశాల మొదటి రోజుకు మధ్య 6 నెలలకు మించి అంతరం ఉండరాదు. సభలో సభ్యులు కాని రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలోని మంత్రులు, రాష్ట్ర అడ్వొకేటు జనరల్ సభనుద్దేశించి ప్రసంగించవచ్చు, సభా కమిటీలలో పాల్గొనవచ్చు. కాని వారికి సభలో ఓటు వేసే అధికారం ఉండదు. == భారతదేశ రాష్ట్ర శాసన సభలు == {| class="wikitable sortable" !క్రమ సంఖ్య ! సభ !! చిత్రం !! నియోజకవర్గ జాబితాలు ! స్థానం !! సభలోని సభ్యులు ! colspan="2" | అధికార పార్టీ ! ప్రస్తుతసభ సంఖ్య, కాలం |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Andhra_Pradesh_Secretariat.jpg|center|frameless|100x200px]]||[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] |[[అమరావతి]]|| 175 |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2024-2029) |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]||[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇటానగర్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |3 |[[అసోం శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assam Legislative Assembly complex with New Assembly Hall.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[అస్సాం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[దిస్పూర్|దిస్సూర్]]|| 126 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అసోం 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |4 | [[బీహార్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Vidhan-sabha-bihar.jpg|center|frameless|100x200px]] |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పాట్నా]]|| 243 |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |[[బీహార్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2020-2025) |- |5 | [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assembly 09.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[నవ రాయ్‌పూర్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ 6వ శాసనసభ|6వ]] (2023-2028) |- |6 | [[ఢిల్లీ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[న్యూ ఢిల్లీ]]|| 70 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[ఢిల్లీ 7వ శాసనసభ|7వ]] (2020-2025) |- |7 | [[గోవా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:India_Goa_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పనాజీ]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గోవా 8వ శాసనసభ|8వ]] (2022-2027) |- |8 | [[గుజరాత్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:SACHIVALAY_PANORAMA.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[గాంధీనగర్]]|| 182 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గుజరాత్ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2022-2027) |- |9 | [[హర్యానా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Secretariat_Chandigarh.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Chandigarh|చండీగఢ్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[హర్యానా 15వ శాసనసభ|15వ]] (2019-2024) |- |10 | [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] | [[దస్త్రం:Himachal_Pradesh_e-Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[సిమ్లా]] (వేసవి) [[ధర్మశాల]] (శీతాకాలం) || 68 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] 2022-2027) |- |11 | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]] |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] (90+5 నామినేటెడ్) |align="center" |[[శ్రీనగర్]] {{small|(వేసవి)}}<br />[[జమ్మూ]] {{small|(శీతాకాలం)}}|| |style="background-color: {{party color|Jammu & Kashmir National Conference}}" | |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ|13వ]] (2024-2029) | | |- |12 | [[జార్ఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[రాంచీ]]|| 81 |style="background-color: {{party color|Jharkhand Mukti Morcha}}" | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |[[జార్ఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2019-2024) |- |13 | [[కర్ణాటక శాసనసభ]] | [[File:Vidhana Souda , Bangalore.jpg|center|frameless|100px]][[దస్త్రం:Suvarna_Vidhana_Soudha.jpg|center|frameless|100x100px]]||[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[బెంగళూరు]] (వేసవి) [[బెల్గాం]] (శీతాకాలం) || 224 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[కర్ణాటక 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |14 | [[కేరళ శాసనసభ]] |[[File:Niyamasabha Mandiram.JPG|center|frameless|100px]]|| [[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[తిరువనంతపురం]]|| 140 |style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |[[కేరళ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |15 | [[మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Madhyapradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[భోపాల్]]|| 230 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మధ్య ప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |16 | [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Bhavan1.jpg|center|frameless|100px]] || [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ముంబై]] (వేసవి) [[నాగపూర్|నాగ్‌పూర్]] (శీతాకాలం) || 288 |style="background-color: {{party color|Shiv Sena}}" | |[[శివసేన]] |[[మహారాష్ట్ర 15వ శాసనసభ|15వ]] (2024-2029) |- |17 | [[మణిపూర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇంఫాల్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మణిపూర్ 12వ శాసనసభ|12వ]] (2022-2027) |- |18 | [[మేఘాలయ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|National People's Party (India)}}" | |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |[[మేఘాలయ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2023-2028) |- |19 | [[మిజోరం శాసనసభ]] |[[File:Mizoram Assembly House.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఐజాల్]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Zoram People's Movement}}" | |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |[[మిజోరం 9వ శాసనసభ|9వ]] (2023-2028) |- |20 | [[నాగాలాండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోహిమా|కొహిమా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Nationalist Democratic Progressive Party}}" | |[[జాతీయవాద ప్రజాస్వామ్య ప్రగతిశీల పార్టీ|నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |[[నాగాలాండ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] (2023 -2028) |- |21 | [[ఒడిశా శాసనసభ]] |[[File:ORISSA SECRETARIAT.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భుబనేశ్వర్]] || 147 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఒడిశా 17వ శాసనసభ|17వ]] (2024-2029) |- |22 | [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Pondicherry_Legislative_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేర]]|| 33^‡ |style="background-color: {{party color|All India N.R. Congress}}" | |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |[[పుదుచ్చేరి 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |23 | [[పంజాబ్ శాసనసభ]] |[[File:Assembly 09.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చండీగఢ్]] || 117 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}"| |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[పంజాబ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2022-2027) |- |24 | [[రాజస్థాన్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[జైపూర్ (రాజస్థాన్)|జయపూర్]]|| 200 |style="background-color: {{party color | Bharatiya Janata Party }}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[రాజస్థాన్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |25 | [[సిక్కిం శాసనసభ]] |[[File:Sikkim legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[గాంగ్‌టక్]] || 32 |style="background-color: {{party color|Sikkim Krantikari Morcha}}" | |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |[[సిక్కిం 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |26 | [[తమిళనాడు శాసనసభ]] |[[File:Fort St. George, Chennai 2.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చెన్నై]]|| 234 |style="background-color: {{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)]] |[[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ|16వ]] (2021-2026) |- |27 |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర శాసన సభ|తెలంగాణ శాసనసభ]] |[[File:Andhra Pradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]||[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Hyderabad|హైదరాబాదు]] || 119 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[తెలంగాణ 3వ శాసనసభ|3వ]] (2023-2025) |- |28 | [[త్రిపుర శాసనసభ]] |[[File:Ujjayanta palace Tripura State Museum Agartala India.jpg|center|frameless|100px]]|| [[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[అగర్తలా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[త్రిపుర 13వ శాసనసభ|13వ]] (2023-2028) |- |29 | [[ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Sabha Lucknow.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[లక్నో]]|| 403 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ 18వ శాసనసభ|18వ]] (2022-2027) |- |30 | [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భరారిసైన్]] (వేసవి) [[డెహ్రాడూన్]] (శీతాకాలం) || 70 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2022-2027) |- |31 | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]] |[[File:West Bengal State Legislative Assembly House, Kolkata.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోల్‌కాతా]]|| 294 |style="background-color: {{party color|All India Trinamool Congress}}" | |[[అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |[[పశ్చిమ బెంగాల్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2021-2026) |- | | మొత్తం || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || 4,123<ref>{{cite web|title=Election Commission of India|url=http://eci.nic.in/eci_main1/seat_in_legislativeassembilies.aspx|publisher=eci.nic.in|access-date=12 January 2017}}</ref> | colspan="3" style="text-align:center;" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు == <!--This section is transcluded on State Governments of India--> భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి 20 శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని ఇండియా కూటమి తొమ్మిది శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. ఒక శాసనసభ మరొక పార్టీచే పాలించబడుతుంది. ఒక శాసనసభ రాష్ట్రపతి పాలనలో ఉంది.<ref name="Party">{{cite web|title=Full List Of Chief Ministers In India 2025: BJP Rules 14 States And Union Territories|url=https://www.ndtvprofit.com/nation/full-list-of-chief-ministers-in-india-2025-bjp-rules-14-states-and-union-territories|access-date=1 April 2025|work=[[NDTV]]}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center" !colspan="2"|[[అధికార పార్టీ]] !రాష్ట్రాల/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు |- !colspan="3"|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] (20)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |14 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతాదళ్ (యునైటెడ్]] |1 |- |{{party color cell|All India N.R. Congress}} |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Nationalist Democratic Progressive Party}} |[[నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|National People's Party (India)}} |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Sikkim Krantikari Morcha}} |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి]] (9)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |3 |- |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|All India Trinamool Congress}} |[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |1 |- |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |1 |- |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |ఇతరులు (1) |- |{{party color cell|Zoram People's Movement}} |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |1 |- |- |} భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ 20 శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. ఇండియన్ నేషనల్ డెవలప్‌మెంటల్ ఇన్‌క్లూజివ్ అలయన్స్ 9 శాసన సభలలో అధికారంలో ఉంది. ఒక శాసన సభలు ఇతర పార్టీలు/కూటములచే పాలించబడుతుంది. 5 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలకు శాసనసభలు ఉనికిలో లేవు. కేంద్ర పాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు ఎన్నికలు జరగకపోవడంతో అక్కడ రాష్ట్రపతి పాలన విధించారు. == మాజీ రాష్ట్ర శాసనసభలు == {| class="wikitable sortable" !అసెంబ్లీ !సీటు !పీరియడ్ యాక్టివ్ !ద్వారా రద్దు చేయబడింది |- |అజ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[అజ్మీర్]] |1950–1956 |[[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]]. |- |బాంబే లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[ముంబై|బాంబే]] |1950–1960 |బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960. |- |భోపాల్ శాసనసభ |[[భోపాల్]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |కూర్గ్ శాసనసభ |[[మడికేరి|మెర్కరా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |తూర్పు పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చండీగఢ్]] |1947–1966 |పంజాబ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1966. |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ |[[హైదరాబాదు|హైదరాబాద్]] |1952–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |పాటియాలా, ఈస్ట్ పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[పటియాలా|పాటియాలా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మధ్య భారత్ శాసనసభ |[[ఇండోర్]] [[గ్వాలియర్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చెన్నై|మద్రాస్]] |1947–1969 | - |- |సౌరాష్ట్ర శాసనసభ |[[రాజ్‌కోట్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |ట్రావెన్‌కోర్-కొచ్చిన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[తిరువనంతపురం|త్రివేండ్రం]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |వింధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ |[[రేవా]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |} {| class="wikitable sortable" ! శాసనసభ ! స్థానం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! దేని ప్రకారం రద్దు అయింది |- | అజ్మీర్ శాసనసభ || [[అజ్మీర్]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | బొంబాయి శాసనసభ || [[ముంబై|బొంబాయి]]|| 1950–1960 || బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | కూర్గ్ శాసనసభ || [[మడికేరి|మెడికేరి]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ || [[హైదరాబాదు|హైద్రాబాదు]]|| 1952–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | పెప్సే శాసనసభ || [[పటియాలా]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |} == ఇవీ చూడండి == * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభా నియోజకవర్గాలు]] * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] *[[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారతదేశ రాష్ట్రప్రభుత్వాలు]] *[[లోక్‌సభ]] *[[రాజ్యసభ]] *[[శాసనమండలి]] *[[భారతదేశ రాజకీయాలు]] *[[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా]] ==గమనికలు== *^† – In Jammu and Kashmir Legislative Assembly, two seats are reserved for the nominated women members. In addition to that, twenty-four more seats are reserved for the representatives from Pakistan-administered Kashmir and not counted normally. *^‡ – In Puducherry Legislative Assembly, three seats are reserved for the members nominated by the [[Government of India|Union Government of India]]. == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:కార్యాలయాలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:శాసనసభలు]] ijtq30ezx1r14u22qgguu4lvgjylzfm 4594631 4594630 2025-06-28T16:42:04Z యర్రా రామారావు 28161 /* అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు */ 4594631 wikitext text/x-wiki {{భారత రాజకీయ వ్యవస్థ}} ప్రతి [[రాష్ట్రం|రాష్ట్రానికి]] ప్రజలు ఎన్నుకునే సభ్యులతో కూడిన ఒక సభ ఉంటుంది. దీన్ని '''శాసనసభ''' లేదా '''విధానసభ''' అంటారు.<ref>{{Cite web|url=https://www.thefreedictionary.com/Vidhan+Sabha|title=Vidhan Sabha|website=TheFreeDictionary.com|access-date=2021-06-26}}</ref> కొన్ని రాష్ట్రాల్లో రెండు సభలుంటాయి. ఈ రెండో సభను [[శాసనమండలి]] అంటారు. [[భారత రాజ్యాంగం|రాజ్యాంగం]] ప్రకారం ఏ రాష్ట్రంలోనైనా శాసనసభలో 500 కంటే ఎక్కువ కాకుండాను, 60 కంటే తక్కువ కాకుండాను స్థానాలు ఉండాలి.ఇది భారతదేశంలోని [[భారతదేశ రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు|28 రాష్ట్రాలు]], 3 [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం|కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో]] ఏక శాసననిర్మాణ రాష్ట్ర శాసనసభ ఏకైక శాసనమండలి, 6 రాష్ట్రాల్లో ఇది దిగువ సభ వారి ద్విసభతో రాష్ట్ర చట్టసభలు ఎగువ సభ [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలి]] ఉన్నాయి. కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఐదు నేరుగా [[భారత ప్రభుత్వం|భారత కేంద్ర ప్రభుత్వంచే]] నిర్వహించబడుతున్నాయి. వాటికి శాసనమండలి లేదు. [[రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (భారతదేశం)|రాష్ట్ర ప్రభుత్వాన్ని]] పార్లమెంట్ రద్దు చేయడం, ద్రవ్య బిల్లులను ఆమోదించడం మినహా రాష్ట్ర శాసనసభ ఎగువ సభ, రాష్ట్ర శాసన మండలితో సమానమైన శాసన అధికారాన్ని రాష్ట్ర శాసనసభ కలిగి ఉంటుంది, ఈ సందర్భంలో రాష్ట్ర శాసనసభకు అంతిమ అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|title=State Legislature - Powers & Functions of Legislative Assembly & Legislative Council|url=https://byjus.com/free-ias-prep/the-state-legislature/|access-date=2024-05-07|website=BYJUS|language=en}}</ref> ప్రతి [[శాసనసభ సభ్యుడు]] (ఎం.ఎల్.ఎ.) ఏకసభ్య నియోజకవర్గాల వారీగా 5 సంవత్సరాల పదవీకాలానికి ప్రత్యక్షంగా ఎన్నుకోబడతారు. [[గోవా]], [[సిక్కిం]], [[మిజోరాం]], కేంద్రపాలిత రాష్ట్రాలలో లాగా ఒక రాష్ట్ర శాసనసభలో 60 మంది కంటే తక్కువ, 500 కంటే ఎక్కువ మంది సభ్యులు ఉండకూడదని [[భారత రాజ్యాంగం]] [[భారత పార్లమెంటు|పేర్కొంది, అయితే పార్లమెంటు]] [[భారతీయ పార్లమెంట్ విధానాల జాబితా|చట్టం ద్వారా మినహాయింపు ఇవ్వబడుతుంది.]] [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేరిలో]] 60 కంటే తక్కువ మంది సభ్యులు ఉన్నారు. [[ముఖ్యమంత్రి]] అభ్యర్థనపై [[గవర్నరు|గవర్నర్]] లేదా అధికార మెజారిటీ పార్టీ లేదా సంకీర్ణానికి వ్యతిరేకంగా [[అవిశ్వాస తీర్మానం]] ఆమోదించబడినట్లయితే, అత్యవసర పరిస్థితిలో రాష్ట్ర శాసనసభను [[పార్లమెంటు]] రద్దు చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|url=https://www.india.gov.in/sites/upload_files/npi/files/coi_part_full.pdf|title=State Legislative Assemblies|website=www.india.gov.in|access-date=2018-12-12}}</ref> == శాసనసభ సభ్యుడు అర్హతలు == * వారు ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తున్న రాష్ట్ర శాసనసభ ఓటర్ల జాబితాలో సభ్యునిగా నమోదు అయి ఉండాలి. * అతనిపై లేదా ఆమెపై ఎలాంటి [[క్రిమినల్ ప్రొసీజర్లు]] లేవని వారు పేర్కొనాలి. * శాసనసభ సభ్యుడు కాదలచిన వ్యక్తి భారత పౌరుడై ఉండాలి. * కనీసం 25 ఏళ్ళ వయసు ఉండాలి == శాసనసభ అధికారాలు == * [[అవిశ్వాస తీర్మానం|రాష్ట్రంలో ప్రభుత్వంపై అవిశ్వాస తీర్మానాన్ని]] రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెడతారు. ఇది మెజారిటీ ఓటుతో ఆమోదం పొందినట్లయితే, [[ముఖ్యమంత్రి]] ఆమె/అతని మంత్రిమండలి సమష్టిగా రాజీనామా చేయాలి. * ద్రవ్య బిల్లును రాష్ట్ర శాసనసభలో మాత్రమే ప్రవేశపెట్టవచ్చు. ద్విసభ అధికార పరిధిలో, రాష్ట్ర శాసనసభలో ఆమోదించబడిన తర్వాత, అది [[శాసన మండలి|రాష్ట్ర శాసన మండలికి]] పంపబడుతుంది, ఇక్కడ గరిష్ఠంగా 14 రోజుల పాటు ఉంచవచ్చు. * సాధారణ బిల్లులకు సంబంధించిన విషయాలలో, రాష్ట్ర శాసనసభ అభీష్టం ప్రబలంగా ఉంటుంది. ఉమ్మడి సిట్టింగ్‌కు ఎటువంటి నిబంధన లేదు. అటువంటి సందర్భాలలో, రాష్ట్ర శాసన మండలి చట్టాన్ని గరిష్ఠంగా 4 నెలలు ఆలస్యం చేయవచ్చు (మొదటి సందర్శనలో 3 నెలలు, బిల్లు రెండవ సందర్శనలో 1 నెల). * రాష్ట్ర శాసనసభకు హాజరైన సభ్యులలో మూడింట రెండొంతుల మంది కంటే తక్కువ లేని మెజారిటీతో తీర్మానాన్ని ఆమోదించడం ద్వారా రాష్ట్ర శాసన మండలిని సృష్టించడానికి లేదా రద్దు చేయడానికి అధికారం ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|url=https://www.theweek.in/news/india/2020/01/28/explainer-what-are-state-legislative-councils-and-why-did-andhra-pradesh-abolish-it.html|title=Explainer: Why Jagan Reddy wants to abolish the legislative council in Andhra Pradesh}}</ref> ==సభానిర్వహణ== సభా నిర్వహణ బాధ్యతలు నిర్వహించేందుకు ఒక [[స్పీకర్ (భారతదేశం)|సభాపతి]] (స్పీకరు) ని, ఒక ఉపసభాపతి (డిప్యూటీ స్పీకరు) ని సభ్యుల నుండి ఎన్నుకుంటారు. సాంప్రదాయికంగా సభాపతిగా అధికార పక్షానికి, ఉపసభాపతిగా ప్రతిపక్షానికి చెందిన వారిని ఎన్నుకుంటారు. అయితే ఇది నియమం కాదు. తమ పదవికి రాజీనామా సమర్పించదలచిన పక్షంలో సభాపతి ఉపసభాపతికి, ఉపసభాపతి సభాపతికి సమర్పించాలి. వారి తొలగింపుకు మెజారిటీ సభ్యుల మద్దతు అవసరం. ==సమావేశాలు == శాసనసభను సమావేశపరచడం, సమావేశాలను ముగించడం, సభను రద్దు చెయ్యడం వంటి అధికారాలు రాష్ట్రపతి వద్ద ఉంటాయి. శాసనసభ సమావేశాల చివరి రోజుకు, తదుపరి సమావేశాల మొదటి రోజుకు మధ్య 6 నెలలకు మించి అంతరం ఉండరాదు. సభలో సభ్యులు కాని రాష్ట్ర ప్రభుత్వంలోని మంత్రులు, రాష్ట్ర అడ్వొకేటు జనరల్ సభనుద్దేశించి ప్రసంగించవచ్చు, సభా కమిటీలలో పాల్గొనవచ్చు. కాని వారికి సభలో ఓటు వేసే అధికారం ఉండదు. == భారతదేశ రాష్ట్ర శాసన సభలు == {| class="wikitable sortable" !క్రమ సంఖ్య ! సభ !! చిత్రం !! నియోజకవర్గ జాబితాలు ! స్థానం !! సభలోని సభ్యులు ! colspan="2" | అధికార పార్టీ ! ప్రస్తుతసభ సంఖ్య, కాలం |- |1 |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Andhra_Pradesh_Secretariat.jpg|center|frameless|100x200px]]||[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] |[[అమరావతి]]|| 175 |style="background-color: {{party color|Telugu Desam Party}}" | |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |[[ఆంధ్రప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2024-2029) |- |2 |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]||[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇటానగర్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |3 |[[అసోం శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assam Legislative Assembly complex with New Assembly Hall.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[అస్సాం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[దిస్పూర్|దిస్సూర్]]|| 126 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[అసోం 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |4 | [[బీహార్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Vidhan-sabha-bihar.jpg|center|frameless|100x200px]] |[[బీహార్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పాట్నా]]|| 243 |style="background-color: {{party color|Janata Dal (United)}}" | |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)]] |[[బీహార్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2020-2025) |- |5 | [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Assembly 09.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[ఛత్తీస్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[నవ రాయ్‌పూర్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఛత్తీస్‌గఢ్ 6వ శాసనసభ|6వ]] (2023-2028) |- |6 | [[ఢిల్లీ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[న్యూ ఢిల్లీ]]|| 70 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" | |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[ఢిల్లీ 7వ శాసనసభ|7వ]] (2020-2025) |- |7 | [[గోవా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:India_Goa_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[గోవా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పనాజీ]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గోవా 8వ శాసనసభ|8వ]] (2022-2027) |- |8 | [[గుజరాత్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:SACHIVALAY_PANORAMA.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[గుజరాత్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] | [[గాంధీనగర్]]|| 182 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[గుజరాత్ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2022-2027) |- |9 | [[హర్యానా శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Secretariat_Chandigarh.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[హర్యానా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Chandigarh|చండీగఢ్]]|| 90 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[హర్యానా 15వ శాసనసభ|15వ]] (2019-2024) |- |10 | [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ]] | [[దస్త్రం:Himachal_Pradesh_e-Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]] || [[హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[సిమ్లా]] (వేసవి) [[ధర్మశాల]] (శీతాకాలం) || 68 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[హిమాచల్ ప్రదేశ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] 2022-2027) |- |11 | [[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]] |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] (90+5 నామినేటెడ్) |align="center" |[[శ్రీనగర్]] {{small|(వేసవి)}}<br />[[జమ్మూ]] {{small|(శీతాకాలం)}}|| |style="background-color: {{party color|Jammu & Kashmir National Conference}}" | |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] |[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ|13వ]] (2024-2029) | | |- |12 | [[జార్ఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[జార్ఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[రాంచీ]]|| 81 |style="background-color: {{party color|Jharkhand Mukti Morcha}}" | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |[[జార్ఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2019-2024) |- |13 | [[కర్ణాటక శాసనసభ]] | [[File:Vidhana Souda , Bangalore.jpg|center|frameless|100px]][[దస్త్రం:Suvarna_Vidhana_Soudha.jpg|center|frameless|100x100px]]||[[కర్ణాటక శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[బెంగళూరు]] (వేసవి) [[బెల్గాం]] (శీతాకాలం) || 224 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[కర్ణాటక 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |14 | [[కేరళ శాసనసభ]] |[[File:Niyamasabha Mandiram.JPG|center|frameless|100px]]|| [[కేరళ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[తిరువనంతపురం]]|| 140 |style="background-color: {{party color|Communist Party of India (Marxist)}}" | |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |[[కేరళ 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |15 | [[మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Madhyapradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[భోపాల్]]|| 230 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మధ్య ప్రదేశ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |16 | [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Bhavan1.jpg|center|frameless|100px]] || [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ముంబై]] (వేసవి) [[నాగపూర్|నాగ్‌పూర్]] (శీతాకాలం) || 288 |style="background-color: {{party color|Shiv Sena}}" | |[[శివసేన]] |[[మహారాష్ట్ర 15వ శాసనసభ|15వ]] (2024-2029) |- |17 | [[మణిపూర్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మణిపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఇంఫాల్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[మణిపూర్ 12వ శాసనసభ|12వ]] (2022-2027) |- |18 | [[మేఘాలయ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[మేఘాలయ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]]|| [[షిల్లాంగ్]]|| 60 |style="background-color: {{party color|National People's Party (India)}}" | |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |[[మేఘాలయ 11వ శాసనసభ|11వ]] (2023-2028) |- |19 | [[మిజోరం శాసనసభ]] |[[File:Mizoram Assembly House.jpg|center|frameless|100px]]|| [[మిజోరం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[ఐజాల్]]|| 40 |style="background-color: {{party color|Zoram People's Movement}}" | |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |[[మిజోరం 9వ శాసనసభ|9వ]] (2023-2028) |- |20 | [[నాగాలాండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[నాగాలాండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోహిమా|కొహిమా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Nationalist Democratic Progressive Party}}" | |[[జాతీయవాద ప్రజాస్వామ్య ప్రగతిశీల పార్టీ|నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |[[నాగాలాండ్ 14వ శాసనసభ|14వ]] (2023 -2028) |- |21 | [[ఒడిశా శాసనసభ]] |[[File:ORISSA SECRETARIAT.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఒడిశా శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భుబనేశ్వర్]] || 147 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఒడిశా 17వ శాసనసభ|17వ]] (2024-2029) |- |22 | [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:Pondicherry_Legislative_Assembly.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[పుదుచ్చేరి శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[పుదుచ్చేరి|పుదుచ్చేర]]|| 33^‡ |style="background-color: {{party color|All India N.R. Congress}}" | |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |[[పుదుచ్చేరి 15వ శాసనసభ|15వ]] (2021-2026) |- |23 | [[పంజాబ్ శాసనసభ]] |[[File:Assembly 09.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పంజాబ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చండీగఢ్]] || 117 |style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}"| |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |[[పంజాబ్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2022-2027) |- |24 | [[రాజస్థాన్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[రాజస్థాన్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[జైపూర్ (రాజస్థాన్)|జయపూర్]]|| 200 |style="background-color: {{party color | Bharatiya Janata Party }}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[రాజస్థాన్ 16వ శాసనసభ|16వ]] (2023-2028) |- |25 | [[సిక్కిం శాసనసభ]] |[[File:Sikkim legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]|| [[సిక్కిం శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[గాంగ్‌టక్]] || 32 |style="background-color: {{party color|Sikkim Krantikari Morcha}}" | |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |[[సిక్కిం 11వ శాసనసభ|11వ]] (2024-2029) |- |26 | [[తమిళనాడు శాసనసభ]] |[[File:Fort St. George, Chennai 2.jpg|center|frameless|100x200px]]|| [[తమిళనాడు శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[చెన్నై]]|| 234 |style="background-color: {{party color|Dravida Munnetra Kazhagam}}" | |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం (డీఎంకే)]] |[[తమిళనాడు 16వ శాసనసభ|16వ]] (2021-2026) |- |27 |[[తెలంగాణ రాష్ట్ర శాసన సభ|తెలంగాణ శాసనసభ]] |[[File:Andhra Pradesh Legislative Assembly.jpg|center|frameless|100px]]||[[తెలంగాణ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[Hyderabad|హైదరాబాదు]] || 119 |style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}" | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |[[తెలంగాణ 3వ శాసనసభ|3వ]] (2023-2025) |- |28 | [[త్రిపుర శాసనసభ]] |[[File:Ujjayanta palace Tripura State Museum Agartala India.jpg|center|frameless|100px]]|| [[త్రిపుర శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[అగర్తలా]]|| 60 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[త్రిపుర 13వ శాసనసభ|13వ]] (2023-2028) |- |29 | [[ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ]] |[[File:Vidhan Sabha Lucknow.jpg|center|frameless|100px]]|| [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[లక్నో]]|| 403 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తర ప్రదేశ్ 18వ శాసనసభ|18వ]] (2022-2027) |- |30 | [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ]] |[[దస్త్రం:No image available.svg|center|frameless|75x75px]]|| [[ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[భరారిసైన్]] (వేసవి) [[డెహ్రాడూన్]] (శీతాకాలం) || 70 |style="background-color: {{party color|Bharatiya Janata Party}}" | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |[[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ|5వ]] (2022-2027) |- |31 | [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]] |[[File:West Bengal State Legislative Assembly House, Kolkata.jpg|center|frameless|100px]]|| [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గాల జాబితా|జాబితా]] || [[కోల్‌కాతా]]|| 294 |style="background-color: {{party color|All India Trinamool Congress}}" | |[[అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |[[పశ్చిమ బెంగాల్ 17వ శాసనసభ|17వ]] (2021-2026) |- | | మొత్తం || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || <center>{{em dash}}</center> || 4,123<ref>{{cite web|title=Election Commission of India|url=http://eci.nic.in/eci_main1/seat_in_legislativeassembilies.aspx|publisher=eci.nic.in|access-date=12 January 2017}}</ref> | colspan="3" style="text-align:center;" | {{em dash}} |} == అధికార పార్టీల వారీగా రాష్ట్ర శాసనసభలు == <!--This section is transcluded on State Governments of India--> భారతీయ జనతా పార్టీ నేతృత్వంలోని జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి 20 శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని ఇండియా కూటమి తొమ్మిది శాసనసభలలో అధికారంలో ఉంది. ఒక శాసనసభ మరొక పార్టీచే పాలించబడుతుంది. ఒక శాసనసభ రాష్ట్రపతి పాలనలో ఉంది.<ref name="Party">{{cite web|title=Full List Of Chief Ministers In India 2025: BJP Rules 14 States And Union Territories|url=https://www.ndtvprofit.com/nation/full-list-of-chief-ministers-in-india-2025-bjp-rules-14-states-and-union-territories|access-date=1 April 2025|work=[[NDTV]]}}</ref> {|class="wikitable sortable" style="text-align:center" !colspan="2"|[[అధికార పార్టీ]] !రాష్ట్రాల/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు |- !colspan="3"|[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి]] (20)<ref>{{Cite web|date=2023-07-19|title=Explained: The 38 parties in the NDA fold|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-politics/38-parties-nda-8848786/|access-date=2023-07-25|website=The Indian Express|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |14 |- |{{party color cell|Telugu Desam Party}} |[[తెలుగు దేశం పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Janata Dal (United)}} |[[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జనతాదళ్ (యునైటెడ్]] |1 |- |{{party color cell|All India N.R. Congress}} |[[అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ)|అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Nationalist Democratic Progressive Party}} |[[నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|National People's Party (India)}} |[[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|Sikkim Krantikari Morcha}} |[[సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |[[ఇండియా కూటమి]] (9)<ref>{{Cite web|last=Ghosh|first=Sanchari|date=2023-07-19|title=INDIA from UPA: Opposition's push for a new name explained|url=https://www.livemint.com/politics/news/india-from-upa-oppositions-push-for-a-new-name-explained-11689748617775.html|access-date=2023-07-25|website=mint|language=en}}</ref> |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |3 |- |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |1 |- |{{party color cell|All India Trinamool Congress}} |[[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] |1 |- |{{party color cell|Communist Party of India (Marxist)}} |[[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)]] |1 |- |{{party color cell|Dravida Munnetra Kazhagam}} |[[ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం]] |1 |- |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |1 |- ! colspan="3" |ఇతరులు (1) |- |{{party color cell|Zoram People's Movement}} |[[జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్]] |1 |- |- |} == మాజీ రాష్ట్ర శాసనసభలు == {| class="wikitable sortable" !అసెంబ్లీ !సీటు !పీరియడ్ యాక్టివ్ !ద్వారా రద్దు చేయబడింది |- |అజ్మీర్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[అజ్మీర్]] |1950–1956 |[[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]]. |- |బాంబే లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[ముంబై|బాంబే]] |1950–1960 |బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960. |- |భోపాల్ శాసనసభ |[[భోపాల్]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |కూర్గ్ శాసనసభ |[[మడికేరి|మెర్కరా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |తూర్పు పంజాబ్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చండీగఢ్]] |1947–1966 |పంజాబ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1966. |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ |[[హైదరాబాదు|హైదరాబాద్]] |1952–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |పాటియాలా, ఈస్ట్ పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[పటియాలా|పాటియాలా]] |1950–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మధ్య భారత్ శాసనసభ |[[ఇండోర్]] [[గ్వాలియర్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |మద్రాస్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[చెన్నై|మద్రాస్]] |1947–1969 | - |- |సౌరాష్ట్ర శాసనసభ |[[రాజ్‌కోట్]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |ట్రావెన్‌కోర్-కొచ్చిన్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ |[[తిరువనంతపురం|త్రివేండ్రం]] |1949–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |- |వింధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభ |[[రేవా]] |1948–1956 |రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956. |} {| class="wikitable sortable" ! శాసనసభ ! స్థానం ! ఉనికిలో ఉన్న కాలం ! దేని ప్రకారం రద్దు అయింది |- | అజ్మీర్ శాసనసభ || [[అజ్మీర్]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | బొంబాయి శాసనసభ || [[ముంబై|బొంబాయి]]|| 1950–1960 || బొంబాయి పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1960 |- | కూర్గ్ శాసనసభ || [[మడికేరి|మెడికేరి]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- |హైదరాబాద్ శాసనసభ || [[హైదరాబాదు|హైద్రాబాదు]]|| 1952–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |- | పెప్సే శాసనసభ || [[పటియాలా]]|| 1950–1956 || [[రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956]] |} == ఇవీ చూడండి == * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభా నియోజకవర్గాలు]] * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ]] *[[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|భారతదేశ రాష్ట్రప్రభుత్వాలు]] *[[లోక్‌సభ]] *[[రాజ్యసభ]] *[[శాసనమండలి]] *[[భారతదేశ రాజకీయాలు]] *[[భారత రాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికల జాబితా]] ==గమనికలు== *^† – In Jammu and Kashmir Legislative Assembly, two seats are reserved for the nominated women members. In addition to that, twenty-four more seats are reserved for the representatives from Pakistan-administered Kashmir and not counted normally. *^‡ – In Puducherry Legislative Assembly, three seats are reserved for the members nominated by the [[Government of India|Union Government of India]]. == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారతదేశ శాసనసభలు}} [[వర్గం:భారత రాజకీయ వ్యవస్థ]] [[వర్గం:కార్యాలయాలు]] [[వర్గం:భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనసభలు]] [[వర్గం:శాసనసభలు]] 09yr4d9rdex30bvh6x9o21131tzd7zn 0 417551 4594551 4365567 2025-06-28T13:25:22Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: → , , → , 4594551 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రివర్గం | cabinet_number = | jurisdiction = జార్ఖండ్ | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = | image_size = | caption = | date_formed = 2 ఫిబ్రవరి 2024 | date_dissolved = 3 జూలై 2024 | government_head = [[చంపై సోరెన్]] | deputy_government_head = | government_head_history = | state_head = [[సీ.పీ. రాధాకృష్ణన్]] | members_number = | former_members_number = | total_number =11 (ముఖ్యమంత్రితో సహా) | political_parties = '''ప్రభుత్వం (48)'''<br/>'''[[మహాఘటబంధన్ (జార్ఖండ్)|మహాఘటబంధన్]] (48)''' *{{Color box|#215B30}} [[Jharkhand Mukti Morcha|జేఎంఎం]] (29) *{{Color box|#00BFFF}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] (17) *{{Color box|#008000}} [[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|ఆర్జేడీ]] (1) *{{Color box|#FF0000}} [[కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్|సిపిఐ(ఎంఎల్)ఎల్]] (1) '''ప్రతిపక్షం'''<br/>'''[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డిఏ]] (32)''' *{{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బిజెపి]] (26) *{{Color box|#FF33FF}} [[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్|ఏజెఎస్‌యు]] (3) *{{Color box|#00B2B2}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఎన్‌సిపి]] (1) *{{Color box|#CDCDCD}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] (2) | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] | opposition_leader = అమర్ కుమార్ బౌరి , బి.జె.పి | election = | last_election =[[2019 జార్ఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2019]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు <br>(త్వరగా రద్దు చేయకపోతే) | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[రెండవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[మూడవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] }} జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రి [[హేమంత్ సోరెన్]] తన పదవికి రాజీనామా చేసిన తర్వాత [[చంపై సోరెన్]] 2024 ఫిబ్రవరి 2న ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయగా, ఆయనతో పాటు కాంగ్రెస్ & ఆర్జెడీకి చెందిన ఇద్దరు మంత్రులు ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/champai-soren-sworn-in-jharkhand-chief-minister-jmm-legislators-to-be-shifted-from-ranchi-soon/article67803689.ece|title=Champai Soren sworn in as Jharkhand CM; ex-CM Hemant Soren remanded to five days of ED custody|last=Bhelari|first=Amit|date=2024-02-02|work=The Hindu|access-date=2024-02-03|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ఆయన తన మంత్రివర్గ విస్తరణ కార్యక్రమంలో 2024 ఫిబ్రవరి 16న రాజ్‌భవన్‌లో జరగగా, మాజీ ముఖ్యమంత్రి హేమంత్ సోరెన్ తమ్ముడు బసంత్ సోరెన్, జేఎంఎం ఎమ్మెల్యే దీపక్ బిరువాతో సహా 5 మంది జేఎంఎం ఎమ్మెల్యేలు & 3 కాంగ్రెస్ ఎమ్మెల్యేలు మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{Cite web|date=2024-02-02|title=Jharkhand Ministers List 2024: Full list of ministers and portfolios in Champai Soren-led Cabinet|url=https://www.financialexpress.com/india-news/jharkhand-ministers-list-2024-full-list-of-ministers-and-portfolios-in-champai-soren-led-cabinet/3382528/|access-date=2024-02-03|website=Financialexpress|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|title=Jharkhand's Champai Soren govt to seek trust vote on Feb 5: Minister|url=https://www.deccanherald.com/india/jharkhand/jh-trust-vote-2876911|access-date=2024-02-03|website=Deccan Herald|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2024-02-16|title=Jharkhand Cabinet Expansion: Mithilesh Thakur, Basant Soren Among New Ministers Check Details|url=https://news.abplive.com/states/jharkhand-champai-soren-government-cabinet-expansion-today-basant-soren-alamgir-alam-1664998|access-date=2024-02-16|website=abplive|language=en}}</ref> == మంత్రుల మండలి == {| class="wikitable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, అధికార భాషల, శాఖ (జైళ్లు), క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్, విజిలెన్స్ విభాగం (పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు మినహా), ఏ మంత్రికి కేటాయించబడని అన్ని ఇతర శాఖలు. |[[చంపై సోరెన్]] | 2024 ఫిబ్రవరి 2 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి, గ్రామీణ పనుల శాఖ మంత్రి, పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి |[[అలంగీర్ ఆలం]] | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూన్ 11 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, ఉపాధి, శిక్షణ & నైపుణ్యాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి |[[సత్యానంద్ భోక్తా|సత్యానంద్ భోగ్తా]] | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |ఆర్జేడీ |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి ప్రణాళిక & అభివృద్ధి, వాణిజ్య పన్నులు, ఆహారం, ప్రజాపంపిణీ & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు |రామేశ్వర్ ఒరాన్ | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |షెడ్యూల్డ్ తెగలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి (మైనారిటీ సంక్షేమం మినహా) రవాణా మంత్రి |దీపక్ బిరువా | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, వైద్య విద్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ మంత్రి |బన్నా గుప్తా | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, పశుసంవర్ధక & సహకార శాఖ మంత్రి |బాదల్ పత్రలేఖ్ | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |తాగునీరు & పారిశుద్ధ్య శాఖ మంత్రి ఎక్సైజ్ & ప్రొహిబిషన్ మంత్రి |మిథిలేష్ కుమార్ ఠాకూర్ | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |రోడ్డు నిర్మాణం, భవన నిర్మాణ శాఖ, జలవనరుల శాఖ మంత్రి |బసంత్ సోరెన్ | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ, రిజిస్ట్రేషన్లు శాఖ, పర్యాటకం, కళలు & సంస్కృతి, క్రీడలు & యువజన వ్యవహారాల మంత్రి |[[హఫీజుల్ హసన్]] | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |మహిళా, శిశు అభివృద్ధి & సామాజిక భద్రత మంత్రి |[[బేబీ దేవి]] | 2024 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 జూలై 3 | |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి == *[[రఘుబర్ దాస్ మంత్రివర్గం]] *[[రెండవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}}{{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:జార్ఖండ్ ప్రభుత్వం]] tiklxx9wnyp6ttapsshydwmmimvlpbx 0 418626 4594560 4455207 2025-06-28T13:26:18Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 16 ఫిబ్రవరి 2020 → 2020 ఫిబ్రవరి 16 (20), సెప్టెంబరు 2024 → 2024 సెప్టెంబరు, సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు (6), 4594560 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రివర్గం | cabinet_number = 11వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Arvind Kejriwal 2022 Official Portrail (AI enhanced).jpg | image_size = 150px | caption = అరవింద్ కేజ్రివాల్ | date_formed = 2020 ఫిబ్రవరి 16 | date_dissolved =2024 సెప్టెంబరు 17 | government_head = [[అరవింద్ కేజ్రివాల్]] | deputy_government_head = | government_head_history = | state_head = {{unbulleted list|[[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు]] <br>అనిల్ బైజల్ (2022 మే 18 వరకు)<ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/Anil-Baijal-sworn-in-as-Delhi-Lieutenant-Governor/article16968516.ece |title=Anil Baijal sworn in as Delhi Lieutenant-Governor |newspaper=The Hindu |date=2016-12-31 |accessdate=2017-08-17}}</ref> |[[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా]] <br>(2022 మే 26 నుండి)<ref>{{cite news |title=Vinai Kumar Saxena takes oath as 22nd Lt Governor of Delhi |url=https://www.telegraphindia.com/india/vinai-kumar-saxena-takes-oath-as-22nd-lt-governor-of-delhi/cid/1866969 |access-date=4 December 2022 | agency=PTI | newspaper=The Telegraph | date=26 May 2022 | location=India}}</ref>}} | members_number = 6 | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Aam Aadmi Party}}|border=darkgray}} '''[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]]''' | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]]{{Composition bar|61|70|{{party color|Aam Aadmi Party}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[2020 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|ఫిబ్రవరి 2020]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[అరవింద్ కేజ్రీవాల్ రెండవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[అతిషి మార్లెనా మంత్రివర్గం]] }} '''కేజ్రీవాల్ మూడవ మంత్రివర్గం,''' ముఖ్యమంత్రి [[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] నేతృత్వం లోని [[ఢిల్లీ శాసనసభ|ఢిల్లీ శాసనసభలో]] మంత్రినర్గం.<ref>{{Cite web|date=16 February 2020|title=Delhi Cabinet Ministers 2020: Full list of Ministers in Arvind Kejriwal government|url=https://www.financialexpress.com/india-news/delhi-cabinet-ministers-2020-full-list-of-ministers-in-arvind-kejriwal-government/1869305/}}</ref><ref>{{Cite web|date=16 February 2020|title='Little mufflerman' attends Arvind Kejriwal's oath-taking ceremony at Ramlila Maidan|url=https://www.businesstoday.in/latest/trends/little-mufflerman-attends-arvind-kejriwal-oath-taking-ceremony-at-ramlila-maidan/story/396274.html|website=www.businesstoday.in}}</ref> [[2020 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|2020 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికల]] ఫలితాలు ప్రకటించిన తర్వాత ఇది ఏర్పడింది. ఈ మంత్రివర్గం 2024 2024 సెప్టెంబరు వరకు ఉనికిలో ఉంది. == చరిత్ర == ఢిల్లీ శాసనసభ్యులును వేటాడటంలో భైరత జనతా పార్ఠీ ఆపరేషన్ కమలం విఫలమైందని నిరూపించడానికి 2022 ఆగస్టులో ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి కేజ్రీవాల్, [[ఢిల్లీ శాసనసభ|ఢిల్లీ శాసనసభలో]] సభ్యుల అవసరమైన పూర్తి ఆధిక్యత పరీక్షను నిర్వహించి దానిలో నెగ్గింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.outlookindia.com/national/why-arvind-kejriwal-is-conducting-a-floor-test-to-prove-his-majority-against-operation-lotus--news-219592|title=Why Arvind Kejriwal Needed A Floor Test In Delhi Assembly To Prove Majority Of His Government|date=29 August 2022|work=www.outlookindia.com/|access-date=4 September 2022|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/aaps-trust-vote-bjp-arvind-kejriwal-to-take-majority-test-today-to-prove-all-aap-mlas-with-him-3295276|title=Arvind Kejriwal On Majority Test: "To Show (BJP's) Op Lotus Failed"|work=NDTV.com|access-date=29 August 2022}}</ref> == బడ్జెటు == 2022 మార్చి 26న, రూ.75,800 కోట్ల రూపాయల బడ్జెట్‌ను ఆర్థిక మంత్రి మనీష్ సిసోడియా ఢిల్లీ శాసనసభలో సమర్పించారు.రానున్న ఐదేళ్లలో ఢిల్లీలో 20 లక్షల మందికి ఈ బడ్జెట్‌ ఉపాధిని కల్పిస్తుందని ఆప్ నేతలు అంచనా వేసారు.<ref name="28 March 2022">{{Cite news|url=https://newsonair.gov.in/News?title=Delhi-Assembly-discusses-Annual-Budget-2022-23&id=438063|title=Delhi Assembly discusses Annual Budget 2022–23|date=28 March 2022|work=newsonair.gov.in|access-date=28 March 2022}}</ref> == ప్రధాన పనులు == === మొహల్లా క్లినిక్ === ఆమ్ ఆద్మీ మొహల్లా క్లినిక్‌లు (ఎఎఎంసి) ఉచితవైద్యం అందించడానికి ప్రతి పరిసరాల్లో ప్రారంభించబడ్డాయి. ఈ పథకం అంతర్జాతీయంగా ప్రశంసలు అందుకుంది.<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/in-gujarat-arvind-kejriwals-magnificent-five-pledges-for-healthcare-3275776|title=In Gujarat, Arvind Kejriwal's "Magnificent" Five Pledges For Healthcare|work=NDTV.com|access-date=9 October 2022}}</ref> === జై భీమ్ ముఖ్యమంత్రి ప్రతిబా వికాస్ యోజన === కేజ్రీవాల్ మంత్రివర్గంలో సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ మంత్రిగా రాజేంద్ర పాల్ గౌతమ్ బాధ్యతలు నిర్వహించారు.అతను ఆధ్వర్యంలో జై భీమ్ ముఖ్యమంత్రి ప్రతిభా వికాసయోజన ప్రారంభించారు.''[[ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్]]'' దీనిని అరవింద్ కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వం అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక కార్యక్రమాలలో ఒకటిగా పేర్కొంది.ఈ కార్యక్రమంలో, షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగల పిల్లలకు IIT JEE, NEET ఇతర పోటీ పరీక్షలకు సిద్ధం చేయడానికి ఉచిత కోచింగ్ అందించబడుతుంది. కార్యక్రమం ప్రారంభమైనప్పుడు సుమారు 4,900 మంది విద్యార్థులు ఉచిత కోచింగ్ తరగతులకు నమోదు చేసుకున్నారు. 2022లో దాదాపు 15,000 మంది ఈ పథకం కింద వివిధ కోర్సుల్లో చేరారు.<ref name="Who is">{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/cities/delhi/who-is-rajendra-pal-gautam-aap-minister-in-eye-of-storm-8196389/|title=Who is Rajendra Pal Gautam, AAP minister in eye of storm?|date=7 October 2022|work=The Indian Express|access-date=9 October 2022}}</ref> == మంత్రి మండలి == === మంత్రివర్గ సభ్యులు, శాఖలు === {| class="wikitable sortable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !ఆఫీసు నుండి నిష్క్రమించారు !పార్టీ !రెఫ్ |- | rowspan="1" | * ముఖ్యమంత్రి * ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు. |[[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" | * ఉప ముఖ్యమంత్రి * ఫైనాన్స్ * ప్రజా పనులు * విద్య * పర్యాటక రంగం * ప్రణాళిక * భూమి & భవనం * నిఘా * సేవలు * కళ * సంస్కృతి * భాష |[[మనీష్ సిసోడియా]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2023 ఫిబ్రవరి 28 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" | * ఫైనాన్స్ * ప్రజా పనులు * విద్య * పర్యాటక రంగం * ప్రణాళిక * భూమి & భవనం * నిఘా * సేవలు * కళ * సంస్కృతి * భాష |[[అతిషి మార్లెనా సింగ్|అతిషి]] | 2023 మార్చి 9 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="2" | * హొమ్ * ఆరోగ్య * శక్తి * నీటి * పరిశ్రమలు * పట్టణాభివృద్ధి * నీటిపారుదల * వరద నియంత్రణ * శ్రమ * ఉపాధి |[[సత్యేంద్ర కుమార్ జైన్]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2023 ఫిబ్రవరి 28 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- |[[సౌరభ్ భరద్వాజ్]] | 2023 మార్చి 9 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" | * అభివృద్ధి * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * పర్యావరణం |గోపాల్ రాయ్ | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" | * రవాణా * ఆదాయం * చట్టం & న్యాయం * శాసనసభ వ్యవహారాలు * సమాచారం & సాంకేతికత * పరిపాలనా సంస్కరణలు |[[కైలాష్ గహ్లాట్]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="2" | * సామాజిక సంక్షేమం * ఎస్సీ & ఎస్టీ * సహకార * గురుద్వారా ఎన్నికలు * మహిళలు & పిల్లలు |[[రాజేంద్ర పాల్ గౌతమ్]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2022 అక్టోబరు 19 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- |[[రాజ్ కుమార్ ఆనంద్]] | 2022 అక్టోబరు 19 | 2024 జూన్ 11 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | |- | rowspan="1" | * ఆహారం & సరఫరా * అడవి * ఎన్నికలు |[[ఇమ్రాన్ హుస్సేన్]] | 2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 సెప్టెంబరు 17 |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |} {{Hidden|2020 ఫిబ్రవరి - 2022 అక్టోబరు మధ్య క్యాబినెట్|{{Cabinet table start|hiderefcol=n}} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|[[ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]], [[న్యూఢిల్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|న్యూ ఢిల్లీ]]|ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర శాఖలు}} | minister1 = {{center|[[అరవింద్ కేజ్రివాల్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] | minister1_ref = }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|ఫైనాన్స్|ఎడ్యుకేషన్|టూరిజం|ప్లానింగ్|ల్యాండ్ & బిల్డింగ్|విజిలెన్స్|సర్వీసెస్|కళ|సంస్కృతి|భాష }} | minister1 = {{center|[[మనీష్ సిసోడియా]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|హోమ్ |ఆరోగ్యం |పబ్లిక్ వర్క్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ |పవర్ |నీరు |పరిశ్రమలు |పట్టణ అభివృద్ధి |నీటిపారుదల |ఫ్లడ్ కంట్రోల్ |కార్మిక |ఉపాధి }} | minister1 = {{center|[[సత్యేంద్ర కుమార్ జైన్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|అభివృద్ధి |జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ |పర్యావరణం }} | minister1 = {{center|[[గోపాల్ రాయ్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|రవాణా |ఆదాయం |లా & జస్టిస్ |శాసన వ్యవహారాలు |ఇన్ఫర్మేషన్ & టెక్నాలజీ |పరిపాలన సంస్కరణలు }} | minister1 = {{center|[[కైలాష్ గెహ్లాట్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list|సామాజిక సంక్షేమం |ఎస్.సి. & ఎస్.టి. |సహకార |గురుద్వారా ఎన్నికలు |మహిళలు & పిల్లలు }} | minister1 = {{center|[[రాజేంద్ర పాల్ గౌతమ్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = {{start date|2022|10|9|df=yes}} | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = <ref name="రాజినామా">{{cite news |title=Delhi minister Rajendra Pal Gautam resigns after row over oath at Buddhism event |url=https://www.hindustantimes.com/cities/delhi-news/delhi-minister-rajendra-pal-gautam-resigns-after-row-over-oath-at-buddhism-event-101665316258624.html |access-date=9 October 2022 |work=Hindustan Times |date=9 October 2022 }}</ref> }} {{Cabinet table minister | title = {{unbulleted list| ఆహార సరఫరా |అడవి |ఎన్నికలు}} | minister1 = {{center|[[ఇమ్రాన్ హుస్సేన్ (భారత రాజకీయ నాయకుడు)|ఇమ్రాన్ హుస్సేన్]]}} | minister1_termstart = {{start date|2020|2|16|df=yes}} | minister1_termend = అధికారంలో ఉన్న వ్యక్తి | minister1_party = Aam Aadmi Party | minister1_ref = }} {{cabinet table end}}|headerstyle=background:#ccccff|style=text-align:center;}} * 2022 అక్టోబరు 8న, రాజేంద్ర పాల్ గౌతమ్ ఢిల్లీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ మంత్రిమండలికి రాజీనామా చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/delhi-minister-rajendra-pal-gautam-resigns-after-controversy-over-religious-conversion-event/article65988860.ece|title=Delhi Minister Rajendra Pal Gautam resigns after controversy over religious conversion event|last=Bureau|first=The Hindu|date=9 October 2022|work=The Hindu|access-date=9 October 2022}}</ref> == మాజీ సభ్యులు == {| class="wikitable" !కాదు.. ! పేరు<br /> {{చిన్న|(నియోజకవర్గం)}} ! scope="col" | విభాగాలు ! పదవీకాలం ! కారణం ! colspan="2" scope="col" | పార్టీ |- style="text-align:center; height:60px;" | 1. | '''రాజేంద్ర పాల్ గౌతమ్'''<br /> క్యాబినెట్ మంత్రి<br /> {{చిన్న|([[సీమాపురి శాసనసభ నియోజకవర్గం|సీమాపురి]])}} | scope="col" | సాంఘిక సంక్షేమ ఎస్.సి, ఎస్.టి సహకార గురుద్వారా ఎన్నికలు మహిళలు & పిల్లలు | 2020 ఫిబ్రవరి 16 - 2022 అక్టోబరు 9 | రాజీనామా చేశారు |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" width="4px" | |- style="text-align:center; height:60px;" | 2. | '''[[మనీష్ సిసోడియా]]'''<br /> ఉపముఖ్యమంత్రి<br /> {{చిన్న|([[పట్పర్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పట్పర్‌గంజ్]])}} | ఫైనాన్స్ పబ్లిక్ వర్క్స్ ఎడ్యుకేషన్ పర్యాటకం ప్లానింగ్ ల్యాండ్ & బిల్డింగ్ విజిలెన్స్ సర్వీసెస్ ఆర్ట్ కల్చర్ లాంగ్వేజ్ | 2020 ఫిబ్రవరి 16 - 2023 ఫిబ్రవరి 28 | రాజీనామా చేశారు | [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" width="4px" | |- style="text-align:center; height:60px;" | 3. | '''[[సత్యేంద్ర కుమార్ జైన్]]'''<br /> క్యాబినెట్ మంత్రి<br /> {{చిన్న|([[షకూర్ బస్తీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షకూర్ బస్తీ]])}} | హోమ్ హెల్త్ పవర్ వాటర్ ఇండస్ట్రీస్ అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ ఇరిగేషన్ ఫ్లడ్ కంట్రోల్ లేబర్ ఎంప్లాయ్‌మెంట్ | 2020 ఫిబ్రవరి 16 - 2023 ఫిబ్రవరి 28 | రాజీనామా చేశారు | [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" width="4px" | |- | 4. | '''[[రాజ్ కుమార్ ఆనంద్]]'''<br /> క్యాబినెట్ మంత్రి<br /> {{చిన్న|([[పటేల్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పటేల్ నగర్]])}} | సామాజిక సంక్షేమం ఎస్.సి, ఎస్.టి. సహకార గురుద్వారా ఎన్నికలు మహిళలు & పిల్లలు | 2022 అక్టోబరు 19 - 2024 జూన్ 11 | రాజీనామా చేశారు | [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] | style="background-color: {{party color|Aam Aadmi Party}}" width="4px" | |- style="text-align:center; height:60px;" |- |} == ఇది కూడ చూడు == * [[ఢిల్లీ 7వ శాసనసభ|ఢిల్లీ ఏడవ శాసనసభ]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:2020లో ఏర్పాటు చేయబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2020 ఢిల్లీలోని సంస్థలు]] [[వర్గం:ఢిల్లీ రాజకీయాలు]] [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:2020 భారత రాజకీయాలు]] aci2vtaed7d0ojh18953gg8fnmbd0tn 0 418840 4594546 4585874 2025-06-28T13:24:50Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: → 4594546 wikitext text/x-wiki {{తెలంగాణ రాజకీయాలు}} '''తెలంగాణ మంత్రివర్గం''' తెలంగాణ ప్రభుత్వ కార్యనిర్వాహక విభాగం. దీనికి [[తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి]] నాయకత్వం వహిస్తాడు. అతను ప్రభుత్వానికి ప్రధాన అధిపతి, రాష్ట్రమంత్రివర్గ నాయకుడు. ప్రతి కార్యనిర్వాహక విభాగం పదవీకాలం 5 సంవత్సరాలు. తెలంగాణ కేడర్ ఐఎఎస్ కు చెందిన ప్రతి మంత్రిత్వ శాఖకు అనుబంధంగా ఉన్న శాఖ కార్యదర్శులు మంత్రివర్గానికి సహాయం చేస్తారు. ప్రభుత్వం తరపున ఉత్తర్వులు జారీచేసే బాధ్యత కలిగిన ప్రధాన కార్యనిర్వాహక అధికారి [[భారతదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు|రాష్ట్ర ప్రభుత్వ]] [[ప్రధాన కార్యదర్శి (భారతదేశం)|ప్రధాన కార్యదర్శిపై]] ఉంటుంది. == రాజ్యాంగబద్ధమైన అవసరం == === గవర్నరుకు సహాయం చేయడానికి, సలహా ఇవ్వడానికి మంత్రుల మండలి కోసం === [[భారత రాజ్యాంగం]] లోని ఆర్టికల్ 163 ప్రకారం, {{cquote|# గవర్నర్ తన విధులను నిర్వర్తించడానికి ఈ రాజ్యాంగం ప్రకారం లేదా కింద ఉన్నంత వరకు తప్ప, గవర్నర్‌కు సహాయం చేయడానికి, సలహా ఇవ్వడానికి ముఖ్యమంత్రి నేతృత్వంలో మంత్రిమండలి ఉంటుంది. వాటిలో ఏదైనా అతని అభీష్టానుసారం. # గవర్నర్ తన అభీష్టానుసారం వ్యవహరించాల్సిన రాజ్యాంగం ప్రకారం లేదా దాని ప్రకారం ఏదైనా అంశం లేదా కాదా అనే ప్రశ్న తలెత్తితే, గవర్నరు తన విచక్షణతో వ్యవహరించే నిర్ణయమే అంతిమంగా ఉంటుంది, ఏదైనా చేసిన దాని చెల్లుబాటు అవుతుంది. గవర్నరు తన అభీష్టానుసారం వ్యవహరించాలి లేదా చేయకూడదు అనే కారణంతో ప్రశ్నించకూడదు. # గవర్నర్‌కు మంత్రులు ఏవైనా సలహాలు ఇచ్చారా లేదా అనే ప్రశ్న ఏ కోర్టులోనూ విచారించబడదు. }} అంటే మంత్రులు గవర్నర్ ఇష్టానికి లోబడి పనిచేస్తారని, ముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు వారికి కావలసినప్పుడు అతనిని/ఆమెను తొలగించవచ్చు. ముఖ్యమంత్రిని గవర్నరు నియమిస్తారు. ఇతర మంత్రులను ముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు గవర్నరు నియమిస్తారు. గవర్నరు ఇష్ట సమయంలో వారు మంత్రి పదవిలో ఉంటారు: బీహార్, మధ్యప్రదేశ్, ఒరిస్సా రాష్ట్రాలలో, షెడ్యూల్డ్ కులాలు, వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం లేదా మరేదైనా పనికి అదనంగా బాధ్యత వహించే గిరిజన సంక్షేమశాఖ మంత్రిగా ఉంటారు. {{cquote|# మంత్రి మండలి రాష్ట్ర శాసనసభకు సమిష్టిగా బాధ్యత వహిస్తుంది. # ఒక మంత్రి తన కార్యాలయంలోకి ప్రవేశించే ముందు, మూడవ షెడ్యూల్‌లోని ప్రయోజనం కోసం నిర్దేశించిన ఫారమ్‌ల ప్రకారం గవర్నరు అతనికి పదవీ ప్రమాణాలు, గోప్యత ప్రమాణాలు చేయిస్తారు. # ఏ మంత్రి అయినా వరుసగా ఆరు నెలల పాటు రాష్ట్ర శాసనసభలో సభ్యుడుగా ఉండకపోతే ఆ కాలం ముగిసే సమయానికి మంత్రి పదవిని కోల్పోతారు. # మంత్రుల జీతాలు, భత్యాలు రాష్ట్ర శాసనసభ కాలానుగుణంగా చట్టంద్వారా నిర్ణయించవచ్చు, రాష్ట్ర శాసనసభ నిర్ణయించే వరకు, రెండవ షెడ్యూల్‌లో పేర్కొన్న విధంగా ఉండాలి. }} == ముఖ్యమంత్రి == ఏ భారతీయ రాష్ట్రమైనా ముఖ్యమంత్రి ప్రభుత్వానికి ప్రధాన అధిపతి. అతను రాష్ట్ర పరిపాలనకు బాధ్యత వహిస్తారు. అతను శాసనసభలో పార్లమెంటరీ పార్టీ నాయకుడు, రాష్ట్ర మంత్రివర్గానికి నాయకత్వం వహిస్తాడు. తెలంగాణా రాష్ట్ర ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి [[ఎనుముల రేవంత్ రెడ్డి|రేవంత్ రెడ్డి]] . == రాష్ట్ర మంత్రివర్గం == == ప్రస్తుత క్యాబినెట్ == ఇది తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి నేతృత్వంలోని ప్రస్తుత తెలంగాణ మంత్రివర్గం.<ref>{{Cite web|title=Revanth Reddy Takes Oath As Telangana Chief Minister, Gandhis On Stage|url=https://www.ndtv.com/india-news/revanth-reddy-takes-oath-as-telangana-chief-minister-gandhis-attend-swearing-in-ceremony-4641721|access-date=6 January 2024|website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=7 December 2023|title=Telangana CM News &#124; Telangana CM Swearing-In Ceremony Live: Revanth Reddy reaches LB Stadium for his oath-taking ceremony|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/telangana-cm-swearing-in-ceremony-news-live-updates-congress-revanth-reddy-oath-taking/liveblog/105797180.cms|access-date=6 January 2024|website=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|date=7 December 2023|title=Telangana CM swearing-in: List of MLAs who took oath with Revanth Reddy|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/telangana-cm-swearing-in-list-of-mlas-took-oath-revanth-reddy-101701930853077.html|access-date=6 January 2024|website=Hindustan Times}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:తెలంగాణ ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:భారత రాష్ట్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2014 తెలంగాణాలో స్థాపనలు]] [[వర్గం:2014లో స్థాపించిన మంత్రిమండళ్లు]] l50b5rt66225hipcrlqeom788t2b5wf 0 419158 4594553 4455005 2025-06-28T13:25:44Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: ఉన్నది. → ఉంది., సమైఖ్య → సమైక్య, ఆస్థులు → ఆస్తులు, → , , → , 4594553 wikitext text/x-wiki '''[[దామోదరం సంజీవయ్య]]''', సమైక్య [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రానికి [[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|రెండవ ముఖ్యమంత్రి]]. దళిత వర్గానికి చెందిన తొలి ముఖ్యమంత్రి. సంజీవయ్య మంత్రివర్గం, 1960, జనవరి 11 నుండి 1962, మార్చి 29వరకు పదవిలో ఉంది. == దామోదరం సంజీవయ్య మంత్రివర్గం == {|class = "wikitable" |- ! వ.సంఖ్య ! మంత్రి పేరు ! శాఖ ! నియోజకవర్గం ! colspan="2" scope="col" | పార్టీ |- |1. | '''[[దామోదరం సంజీవయ్య]]''', [[ముఖ్యమంత్రి]] | ముఖ్యమంత్రి, సాధారణ పరిపాలన, లా అండ్ ఆర్డర్, ఎన్నికలు, జనాభా లెక్కలు, అవినీతి నిరోధక సంఘాలు, అఖిలభారత సేవలు<ref name="India1960">{{cite book |title=India 1960 |publisher=Government Of India |page=132 |url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.36934/page/n405/mode/2up?q=K+V+Ranga+Reddi |accessdate=31 July 2024}}</ref> |[[ఎమ్మిగనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎమ్మిగనూరు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |2. | '''[[కె.వి.రంగారెడ్డి]]''' | ఉప ముఖ్యమంత్రి, రెవిన్యూ, రిజిస్ట్రేషన్, కస్టమ్స్, నిర్వాసితుల ఆస్తులు, జాగీర్ల పరిపాలన, భూసంస్కరణలు |[[షాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షాబాద్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |3. | '''[[అల్లూరి సత్యనారాయణరాజు]]''' | నీటిపారుదల, విద్యుచ్ఛక్తి, ప్రజాపనులు, ఉపశమన కార్యక్రమాలు, పునరావాసిత పనులు | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |4. | '''[[యస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు]]''' | విద్య మరియు రవాణా |[[పామర్రు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పామర్రు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |5. | '''[[పిడతల రంగారెడ్డి]]''' | ప్రణాళిక శాఖ, స్థానిక పాలన, సమాచారం మరియు పర్యాటక శాఖ |[[గిద్దలూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|గిద్దలూరు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |6. | '''[[కల్లూరి చంద్రమౌళి]]''' | మతసంస్థలు, దేవాదాయ శాఖ, సహకార శాఖ |[[వేమూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|వేమూరు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |7. | '''[[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి]]''' |విత్త, వాణిజ్య పన్నులు, న్యాయశాఖ, న్యాయస్థానాలు మరియు కారాగారాలు |ఫిరంగిపురం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |8. | '''[[మందుముల నరసింగరావు]]''' | గృహ మంత్రి |[[కొల్లాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొల్లాపూర్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |9. |'''[[మల్లిపూడి పల్లంరాజు]]''' | అటవీ శాఖ, మత్స్య శాఖ, పశుసంవర్ధక శాఖ |[[కాకినాడ పట్టణ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కాకినాడ]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |10. | '''[[ఆనం చెంచుసుబ్బారెడ్డి]]''' | భారీ పరిశ్రమలు, గనులు, వాణిజ్యం, అవాసం మరియు నగరపాలన |[[నెల్లూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|నెల్లూరు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |11. | '''[[పూసపాటి విజయరామ గజపతి రాజు]]''' |ఆరోగ్య శాఖ, వైద్య శాఖ |[[భీమిలి శాసనసభ నియోజకవర్గం|భీమునిపట్నం]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |12. | '''[[మసూమా బేగం]]''' | సామాజిక సంక్షేమం, సాలార్‌జంగ్ ఎస్టేట్, ముస్లిం వక్ఫ్‌లు |[[పత్తర్ ఘట్టి శాసనసభ నియోజకవర్గం|పత్తర్‌ఘట్టి]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |13. | '''[[నూకల రామచంద్రారెడ్డి]]''' | వ్యవసాయం, ఆహారం, ఆహార ఉత్పత్తి, మార్కెటింగ్, గ్రామీణ రుణాలు, రుణాల ఉపశమనం, శ్రామిక శాఖ |[[డోర్నకల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|డోర్నకల్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |14. | '''[[కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ]]''' | లఘు మరియు కుటీర పరిశ్రమలు, ఎక్సైజ్ శాఖ |చిన్నకోడూర్ |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్ళు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] iurz1s0g7x28n3m383z32p317qt34je 0 419204 4594565 4359295 2025-06-28T13:27:07Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 27 అక్టోబర్ 2019 → 2019 అక్టోబర్ 27 (28), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (2), నవంబర్ → నవంబరు (10), డిసెంబర్ → డిసె 4594565 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = | jurisdiction = [[హర్యానా]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Manohar_Lal_Khattar_in_2015.jpg | image_size = 150px | caption = [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]]<br />[[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|హర్యానా గౌరవనీయ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 27 అక్టోబరు 2019 | date_dissolved = 12 మార్చి 2024 | government_head = [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] | deputy_government_head = [[దుష్యంత్ చౌతాలా]] | government_head_history = | state_head = గవర్నర్<br>[[బండారు దత్తాత్రేయ]] | members_number = | former_members_number = | total_number = 12 | political_parties = *''[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]''' *''[[జననాయక్ జనతా పార్టీ]]''' *''[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]]''' | legislature_status = [[సంకీర్ణ ప్రభుత్వం|సంకీర్ణం]] | opposition_cabinet = | opposition_party = '''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]''' | opposition_leader = [[భూపిందర్ సింగ్ హూడా]] | election = [[2019 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు|2019]] | last_election = | legislature_term = | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[ఖట్టర్ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = [[నయాబ్ సింగ్ సైనీ మంత్రివర్గం|సైనీ మంత్రివర్గం]] }} [[మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్]] రెండో మంత్రివర్గం 2019 అక్టోబరు 27నుండి బిజెపికి చెందిన మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్ నేతృత్వంలోని హర్యానా రాష్ట్ర మంత్రిమండలి.<ref>{{Cite web|date=27 October 2019|title=Khattar swearing-in ceremony Live Updates: दूसरी बार हरियाणा के सीएम बने खट्टर, दुष्यंत ने ली डिप्टी सीएम की शपथ|url=https://m.aajtak.in/news/liveblog/cm-khattar-swearing-in-ceremony-live-news-updates-haryana-manohar-lal-khattar-oath-taking-dushyant-chautala-579.html|website=aajtak.in}}</ref><ref>{{Cite web|date=27 October 2019|title=Manohar Lal Khattar Takes Oath as Haryana CM for 2nd Term With Dushyant Chautala as Deputy|url=https://www.news18.com/news/politics/manohar-lal-khattar-takes-oath-as-haryana-cm-for-2nd-term-with-dushyant-chautala-as-deputy-2363991.html|website=News18}}</ref> ప్రభుత్వంలో [[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] బిజెపి నాయకుడిగా, జెజెపి ఉపముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నారు. == మంత్రుల మండలి == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి ఫైనాన్స్ టౌన్ & కంట్రీ ప్లానింగ్ & అర్బన్ ఎస్టేట్స్ పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజనీరింగ్ ఇరిగేషన్ & వాటర్ రిసోర్సెస్ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ఎలక్ట్రానిక్స్ అండ్ కమ్యూనికేషన్ ఇన్ఫర్మేషన్ పబ్లిక్ రిలేషన్స్ & లాంగ్వేజెస్ ప్లానింగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ జస్టిస్ ఎన్విరాన్‌మెంట్ & క్లైమేట్ చేంజ్ ఆర్కిటెక్చర్ <nowiki>*</nowiki> జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ భవాన్ ట్రావెల్ ఇన్వెస్టిగేషన్ (సిఐడి) '''ఇతర శాఖలను ఏ మంత్రికి కేటాయించలేదు''' |మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్ | 2019 అక్టోబరు 27 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |డిప్యూటీ ముఖ్యమంత్రి రెవెన్యూ & విపత్తు నిర్వహణ ఎక్సైజ్ & పన్ను పరిశ్రమలు & వాణిజ్య పబ్లిక్ వర్క్స్ (B&R) ఆహారం, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు కార్మిక & ఉపాధి పౌర విమానయాన పునరావాస ఏకీకరణ |దుష్యంత్ చౌతాలా | 2019 అక్టోబరు 27 | 2024 మార్చి 12 | |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ|జేజేపీ]] |- | rowspan="1" |పట్టణ స్థానిక సంస్థల హోం మంత్రి, ఆరోగ్య మంత్రి వైద్య విద్య & పరిశోధన మంత్రి, ఆయుష్ మంత్రి, సాంకేతిక విద్య మంత్రి, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి. |అనిల్ విజ్ | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |విద్యా శాఖ మంత్రి అటవీ శాఖ మంత్రి, పర్యాటక శాఖ మంత్రి పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి హాస్పిటాలిటీ మంత్రి, కళ & సాంస్కృతిక వ్యవహారాల మంత్రి |కన్వర్ పాల్ గుజ్జర్ | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రవాణా మంత్రి గనులు & భూగర్భ శాస్త్ర శాఖ మంత్రి నైపుణ్యాభివృద్ధి & పరిశ్రమల శిక్షణ మంత్రి |[[మూల్ చంద్ శర్మ]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి కొత్త & పునరుత్పాదక ఇంధన శాఖ మంత్రి జైళ్ల మంత్రి |[[రంజిత్ సింగ్ చౌతాలా]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 | |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం & రైతుల సంక్షేమ మంత్రి పశుసంవర్ధక & పాడి పరిశ్రమ మంత్రి, మత్స్య శాఖ మంత్రి |[[జై ప్రకాష్ దలాల్]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సహకార శాఖ మంత్రి ఎస్సీ, బీసీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |[[బన్వారీ లాల్]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పట్టణ స్థానిక సంస్థల గృహాలు |[[కమల్ గుప్తా]] | 2021 డిసెంబరు 28 | 2024 మార్చి 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |అభివృద్ధి & పంచాయతీ పురావస్తు శాస్త్రం |దేవేందర్ సింగ్ బబ్లీ | 2021 డిసెంబరు 28 | 2024 మార్చి 12 | |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ|జేజేపీ]] |} == రాష్ట్ర మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |సామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రి సైనిక్ & అర్ధ సైనిక్ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |[[ఓం ప్రకాష్ యాదవ్]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |కమలేష్ దండా | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్కియాలజీ & మ్యూజియంల మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) కార్మిక & ఉపాధి మంత్రి (ఉప ముఖ్యమంత్రితో జతచేయబడింది) |[[అనూప్ ధనక్]] | 2019 నవంబరు 15 | 2024 మార్చి 12 | |[[జననాయక్ జనతా పార్టీ|జేజేపీ]] |- | rowspan="1" |క్రీడలు & యువజన వ్యవహారాల మంత్రి ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |సందీప్ సింగ్ | 2019 నవంబరు 15 | 2023 జనవరి 1 | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == రాష్ట్ర మంత్రులు == ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:2019లో ఏర్పాటు చేసిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2024లో రద్దుచేయబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2019 హర్యానాలోని సంస్థలు]] [[వర్గం:హర్యానా మంత్రిమండళ్లు|ఖట్టర్ 02]] a73sx7mqlo3tl8idrtwzuhzmftvjlud 0 419439 4594561 4455048 2025-06-28T13:26:30Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: ఉన్నది. → ఉంది., సమైఖ్య → సమైక్య, ఆర్ధిక → ఆర్థిక, → 4594561 wikitext text/x-wiki '''[[నీలం సంజీవరెడ్డి]]''', సమైక్య [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రానికి [[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|తొలి ముఖ్యమంత్రి]]. సంజీవ రెడ్డి తొలి మంత్రివర్గం, ఆంధ్రప్రదేశ్ అవతరణ (1956, నవంబరు 1) నుండి 1960, జనవరి 11 వరకు పదవిలో ఉంది. == మంత్రివర్గం == {|class = "wikitable" |- ! వ.సంఖ్య ! మంత్రి పేరు ! శాఖ ! నియోజకవర్గం ! colspan="2" scope="col" | పార్టీ |- style="text-align:center; height:60px;" |- |1. | '''[[నీలం సంజీవరెడ్డి]]''', [[ముఖ్యమంత్రి]] | ముఖ్యమంత్రి, సాధారణ పరిపాలన, అఖిలభారత సేవలు, పరిశ్రమలు, వాణిజ్యం, రవాణా, ఆరోగ్యం, వైద్య శాఖ<ref name="India1959">{{cite book |title=India Reference Annual |publisher=The Publication division |page=400 |url=https://archive.org/details/bmshri.indiareferencean0000unse/page/400/mode/2up?q=sanjiva |accessdate=3 August 2024}}</ref> | [[శ్రీకాళహస్తి శాసనసభ నియోజకవర్గం|శ్రీకాళహస్తి]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |2. | '''[[కె.వి.రంగారెడ్డి]]''' | రెవిన్యూ, రిజిస్ట్రేషన్, భూసంస్కరణలు |[[షాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షాబాద్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |3. | '''[[జె.వి.నరసింగరావు]]''' | నీటిపారుదల, విద్యుచ్ఛక్తి, ప్రజాపనులు, రహదారులు, ఉపశమన కార్యక్రమాలు, పునరావాస పనులు | [[బేగం బజార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బేగం బజారు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |4. | '''[[దామోదరం సంజీవయ్య]]''' | శ్రామిక శాఖ, స్థానిక పాలన, ఎక్సైజు |[[ఎమ్మిగనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఎమ్మిగనూరు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |5. | '''[[పెద్దిరెడ్డి తిమ్మారెడ్డి]]''' |వ్యవసాయం, అటవీ శాఖ, పశుసంవర్ధన శాఖ, | [[వాయల్పాడు శాసనసభ నియోజకవర్గం|వాయల్పాడు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |6. | '''[[యస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు]]''' | విద్య, సామాజిక సంక్షేమం, సమాచార శాఖ, ప్రచార శాఖ | [[పామర్రు శాసనసభ నియోజకవర్గం|పామర్రు]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |7. | '''[[మెహదీ నవాజ్ జంగ్]]''' | సహకార శాఖ, ఆవాస శాఖ | [[జూబ్లీహిల్స్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|జూబ్లీహిల్స్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |8. |'''[[గ్రంధి వెంకటరెడ్డి నాయుడు]]''' | న్యాయ శాఖ, దిగువ న్యాయస్థానాలు, కారాగారాలు | [[నర్సాపురం శాసనసభ నియోజకవర్గం|నర్సాపురం]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |9. | '''[[కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి]]''' | ఆర్థిక శాఖ, ప్రణాళికా శాఖ | ఫిరంగిపురం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |10. | '''[[ముందుముల నరసింగరావు]]''' |గృహమంత్రి |[[కొల్లాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|కొల్లాపూర్]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |11. | '''[[అనగాని భగవంతరావు]]''' | దేవదాయ, ధర్మాదాయ శాఖ, చిన్నతరహా పరిశ్రమలు, కుటీర పరిశ్రమలు | [[కూచినపూడి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కుచినపూడి]] |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రేసు]] | width="4px" style="background-color: {{party color|Indian National Congress}}"| |- |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} == వెలుపలి లంకెలు == [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్ళు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] ehma6yhgm7lb1kb5kb8be66wionbfj2 0 419846 4594528 4455059 2025-06-28T12:53:58Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: టూరిజం → పర్యాటకం (2) 4594528 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రివర్గం | cabinet_number = 16వ | jurisdiction = [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] | flag =Emblem of Andhra Pradesh before 2014.svg | flag_border = | incumbent = | image = DrMChannaReddy (cropped).jpg | image_size = 125px | date_formed = 1989 డిసెంబరు 3 | date_dissolved = 1990 డిసెంబరు 17 | government_head = [[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] | government_head_history = | state_head = [[కుముద్‌బెన్ జోషీ|కుముద్‌బెన్ జోషి]]<br/>[[కృష్ణకాంత్]] | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Indian National Congress (Indira)}}|border=darkgray}}[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఇందిరా కాంగ్రెస్]] | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] {{Composition bar|181|294|{{party color|Indian National Congress (Indira)}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Telugu Desam Party}}|border=darkgray}} [[తెలుగు దేశం పార్టీ]] | opposition_leader = [[ఎన్. టి. రామారావు]] ({{small|[[ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ప్రతిపక్ష నాయకుల జాబితా|ప్రతిపక్ష నాయకుడు]]}}) | election = [[1989 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989]] | last_election = [[1985 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1985]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[ఎన్. టి. రామారావు రెండో మంత్రివర్గం]] | successor = ఎన్.జనార్దనరెడ్డి మొదటి మంత్రివర్గం |flag_width=125|state_head_title=[[ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]|government_head_title=[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]]}} '''మర్రి చెన్నారెడ్డి రెండో మంత్రివర్గం''' (లేదా దీనిని '''ఆంధ్రప్రదేశ్''' '''16వ''' మంత్రిమండలి అని కూడా పిలుస్తారు) [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] [[1989 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989 ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలలో]] మెజారిటీ స్థానాలను సాధించిన తర్వాత ఏర్పడింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/magazine/nation/story/19891215-andhra-pradesh-voters-reject-rama-raos-eccentric-politics-and-incompetence-816835-1989-12-14|title=Andhra Pradesh voters reject Rama Rao's eccentric politics and incompetence|date=15 December 1989|work=India Today|access-date=2024-07-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.indiavotes.com/vidhan-sabha/1989/andhra-pradesh/86/27|title=1989 Vidhan Sabha / Assembly election results Andhra Pradesh|work=India Votes|access-date=10 July 2024}}</ref> [[మర్రి చెన్నారెడ్డి|మర్రి చెన్నారెడ్డితో]] పాటు మొత్తం 19 మంది మంత్రులతో [[ఆంధ్రప్రదేశ్]] రాష్ట్ర మంత్రివర్గం ప్రమాణ స్వీకారంచేసింది.<ref>{{Cite news|url=https://sessions.aplegislature.org/preview.do?filePath=archivesPath&fileName=A-000665_03-01-1990.pdf|title=ఆంధ్ర ప్రదేశ్ శాసన సభ కార్యకలాపాలు|date=1990-01-08|access-date=2024-07-09|archive-date=2024-07-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20240709191053/https://sessions.aplegislature.org/preview.do?filePath=archivesPath&fileName=A-000665_03-01-1990.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/magazine/indiascope/story/19900415-andhra-cm-chenna-reddy-makes-a-blunder-by-releasing-assets-of-cabinet-members-812449-1990-04-14|title=Andhra CM Chenna Reddy makes a 'blunder' by releasing assets of cabinet members|last=India Today|date=15 April 1990|work=India Today|access-date=9 July 2024|language=en}}</ref> == మంత్రిమండలి == ఇది అప్పటి ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి [[మర్రి చెన్నారెడ్డి]] <ref>{{Cite news|url=https://sessions.aplegislature.org/preview.do?filePath=archivesPath&fileName=A-000665_03-01-1990.pdf|title=ఆంధ్ర ప్రదేశ్ శాసన సభ కార్యకలాపాలు|date=8 January 1990|work=aplegislature|access-date=10 July 2024|archive-date=9 జూలై 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240709191053/https://sessions.aplegislature.org/preview.do?filePath=archivesPath&fileName=A-000665_03-01-1990.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/magazine/indiascope/story/19900731-with-andhra-pradesh-cm-chenna-reddy-away-dissidence-mounts-812815-1990-07-30|title=With Andhra Pradesh CM Chenna Reddy away, dissidence mounts|date=31 July 1990|work=India Today|access-date=28 July 2024}}</ref> నేతృత్వంలోని ఆంధ్ర ప్రదేశ్ మాజీమంత్రివర్గం జాబితా {| class="wikitable" !మంత్రిత్వశాఖ !మంత్రి !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పార్టీ |- style="text-align: center;" | colspan="5" |'''[[ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]]''' |- style="text-align: center;" | * సాధారణ పరిపాలన * లా & ఆర్డర్ * ప్రధాన పరిశ్రమలు * మేజర్ ఇరిగేషన్ * ఇల్లు * మరే ఇతర మంత్రికి కేటాయించని ఇతర శాఖలు |'''[[మర్రి చెన్నారెడ్డి]]''' |[[సనత్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సనత్‌నగర్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | colspan="5" |'''[[భారత కేంద్ర మంత్రిమండలి|కేబినెట్ మంత్రులు]]''' |- style="text-align: center;" | * పంచాయతీరాజ్ & గ్రామీణాభివృద్ధి * భూగర్భ జలాలతో సహా మైనర్ ఇరిగేషన్ |'''[[రెడ్డివారి చెంగారెడ్డి|రెడ్డివారి చెంగా రెడ్డి]]''' |[[నగరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|నగరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * సహకారం * సెరికల్చర్ * ఐ & పి.ఆర్ |'''[[జె. సి. దివాకర్ రెడ్డి]]''' |[[తాడిపత్రి శాసనసభ నియోజకవర్గం|తాడిపత్రి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు * ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ * సినిమాటోగ్రాఫ్ యాక్ట్ & ఫిల్మ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ * ఫ్లయింగ్, గ్లైడింగ్ క్లబ్‌లు |'''[[వి.హనుమంతరావు]]''' |హిమాయత్‌నగర్ |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * వ్యవసాయం, * కమాండ్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్ * అడవులు |'''[[నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి]]''' |[[వెంకటగిరి శాసనసభ నియోజకవర్గం|వెంకటగిరి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * పౌర సరఫరాలు * ఎక్సైజ్ |'''[[ముద్రగడ పద్మనాభం రెడ్డి]]''' |[[ప్రత్తిపాడు శాసనసభ నియోజకవర్గం (కాకినాడ జిల్లా)|ప్రత్తిపాడు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * హౌసింగ్ * ఎ.పి. హౌసింగ్ బోర్డు * మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ & అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ |'''[[కోనేరు రంగారావు]]''' |[[తిరువూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|తిరువూరు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * దానం * వాణిజ్య పన్నులు |'''[[మాగంటి రవీంద్రనాథ్ చౌదరి]]''' |[[దెందులూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|దెందులూరు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * ఆర్థిక * శక్తి * చేనేత & వస్త్రాలు * శాసన వ్యవహారాలు |'''[[కొణిజేటి రోశయ్య]]''' |[[చీరాల శాసనసభ నియోజకవర్గం|చీరాల]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * రెవెన్యూ * చట్టం & న్యాయస్థానాలు |'''[[డి.కె.సమర సింహారెడ్డి]]''' |[[గద్వాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గద్వాల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * రోడ్లు & భవనాలు * ఓడరేవులు * ఎ.పి. స్టేట్ మైనింగ్ కార్పొరేషన్‌తో సహా మైన్స్ & జియాలజీ * ఆరోగ్యం & వైద్యం |'''[[నల్లపరెడ్డి శ్రీనివాసులు రెడ్డి]] ''' |[[కోవూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|కోవూరు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * రవాణా * చక్కెర పరిశ్రమ |'''జి.వి. సుధాకరరావు''' |[[లక్సెట్టిపేట శాసనసభ నియోజకవర్గం|లక్సెట్టిపేట]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * పశు సంవర్ధకం * స్టేట్ ట్రేడింగ్ కార్పొరేషన్‌తో సహా వాణిజ్యం & ఎగుమతి ప్రమోషన్ |'''సంగీత వెంకటరెడ్డి''' |[[ఆలమూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఆలమూరు]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * శ్రమ * ఉపాధి * ఉద్యోగుల రాష్ట్ర బీమా * కర్మాగారాలు * పర్యాటకం అండ్ పర్యాటకం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ |'''[[జె. చిత్తరంజన్ దాస్|జక్కుల చిత్తరంజన్ దాస్]]''' |[[కల్వకుర్తి శాసనసభ నియోజకవర్గం|కల్వకుర్తి]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * సాంఘిక సంక్షేమం * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు |'''[[జె. గీతారెడ్డి]]''' |[[గజ్వేల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గజ్వేల్]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * వక్ఫ్‌లు * ఉర్దూ అకాడమీ * మైనారిటీలు * ఖాదీ & గ్రామ పరిశ్రమల బోర్డుతో సహా చిన్న తరహా పరిశ్రమలు |'''మహమ్మద్ జానీ''' |గుంటూరు-1 |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * సాంకేతిక విద్య * ఉన్నత విద్య * పబ్లిక్ లైబ్రరీలు * ఆర్కైవ్స్ & ఆర్కియాలజీ |'''కటారి ఈశ్వర్ కుమార్''' |[[గుడివాడ శాసనసభ నియోజకవర్గం|గుడివాడ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * స్త్రీ & శిశు సంక్షేమం * లెదర్ ఇండస్ట్రీస్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఆంధ్రప్రదేశ్ * మాధ్యమిక విద్య |'''[[పామిడి శమంతకమణి]]''' |[[శింగనమల శాసనసభ నియోజకవర్గం|Singanamala]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |- style="text-align: center;" | * మార్కెటింగ్ * వేర్ హౌసింగ్ * మధ్యస్థ నీటిపారుదల * వరద నియంత్రణ, పారుదల |'''ముక్కపాటి వెంకటేశ్వరరావు''' |[[నందిగామ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నందిగామ]] |{{Party name with color|Indian National Congress (Indira)}} |} == ఇది కూడా చూడండి == * [[ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రివర్గం]] * [[ఎన్. టి. రామారావు రెండో మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్ళు]] [[వర్గం:భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ రాష్ట్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:1989లో స్థాపించబడిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని 1989 స్థాపనలు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] lpyhsi4777kbc0q7z5ibxvo92glgr8h 1 420866 4594613 4347295 2025-06-28T15:33:21Z యర్రా రామారావు 28161 4594613 wikitext text/x-wiki {{Updatedone}} == శీర్షిక ఆంగ్ల వ్యాసానికి అనుగుణంగా మార్చాలి == ఈ వ్యాసంలోని విషయసంగ్రహం ప్రకారం, ఆంగ్లవ్యాసం (State legislative councils of India) ప్రకారం, [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు]] అనే శీర్షికతో తరలింపుచేయాలి. సమాచారపెట్టెలో లింకులు [[భారతదేశ రాష్ట్ర శాసనమండళ్లు]] అనే శీర్షికతో శాసనమండలికి లింకులు ఉంటున్నవి. [[వాడుకరి:యర్రా రామారావు|యర్రా రామారావు]] ([[వాడుకరి చర్చ:యర్రా రామారావు|చర్చ]]) 16:55, 23 ఆగస్టు 2024 (UTC) js1ti63pivejtvfj2g6dd7fi4emuqt3 0 423004 4594748 4321223 2025-06-29T05:41:43Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594748 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|name=Haji Nurul Islam|width=|caption=|birth_date={{Birth date|1963|11|11|df=y}}|birth_place=Bahera, [[North 24 Parganas]], [[West Bengal]], India|death_date={{Death date and age|2024|09|25|1963|11|11|df=y}}<ref>{{Cite news |date=2024-09-25|title=Haji Nurul Islam Passes away|url=https://www.anandabazar.com/west-bengal/basirhat-mp-haji-nurul-islam-passed-away-dgtld/cid/1548310|access-date=2024-09-25|work=Anandabazar Patrika|issn=0013-0389}}</ref>|death_place=|residence=Bahera, North 24 Parganas, West Bengal, India|office=[[Member of Parliament, Lok Sabha]]|constituency=[[Basirhat (Lok Sabha constituency)|Basirhat]]|termstart=16 June 2024|predecessor=[[Nusrat Jahan Ruhi]]|majority=|majority1=|termend=25 September 2024|constituency1=[[Basirhat (Lok Sabha constituency)|Basirhat]]|termstart1=25 May 2009|termend1=24 May 2014|predecessor1=[[Ajay Chakraborty]]|successor1=[[Idris Ali (politician)|Idris Ali]]|office2=[[West Bengal Legislative Assembly|Member of the West Bengal Legislative Assembly]]|termstart2=25 May 2016|termend2=16 June 2024|constituency2=[[Haroa (Vidhan Sabha constituency)|Haroa]]|predecessor2=Julfiquer Ali Molla|successor2=TBD|otherparty=[[Indian National Congress]] <small>(until 1998)</small>|party=[[Trinamool Congress]]<br /><small>(1998–2024)</small>|spouse=Rasida Begum<ref>{{cite web|title= Spouse information from netapedia.in|url= http://www.netapedia.in/neta.php?str=1421}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>|children=4|alma_mater=Matric (ALIM – Khorki Sr. Madrasa)|nationality=[[India|Indian]]|occupation=Politician}} '''హాజీ ఎస్. నూరుల్ ఇస్లాం''' భారతదేశానికి చెందిన రాజకీయ నాయకుడు. హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం పశ్చిమ బెంగాల్ లో తృణమూల్ కాంగ్రెస్ పార్టీ కు చెందిన ఎమ్మెల్యే. హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం వ్యాపారవేత్త పశ్చిమ బెంగాల్ లోని చోటో జగులియా గ్రామంలో నివసించేవాడు. హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం 2024 సెప్టెంబర్ 25న 60 సంవత్సరాల వయసులో మరణించాడు <ref name="mitra">{{Cite web|title=Archived copy|url=http://lokahitam.com/getarticlefromdb.php?Article_Id=4348|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140413140807/http://lokahitam.com/getarticlefromdb.php?Article_Id=4348|archive-date=13 April 2014|access-date=9 April 2014}}</ref><ref name="m440">{{Cite web|date=25 September 2024|title=TMC Basirhat MP Sk Nurul Islam dies at 61|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/tmc-basirhat-mp-sk-nurul-islam-dies-at-61/articleshow/113665623.cms|access-date=26 September 2024|website=The Times of India}}</ref> == నేపథ్యం == హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం భారతదేశంలోని [[పశ్చిమ బెంగాల్]] రాష్ట్రంలోని బహేరాలో జన్మించాడు.1998 జనవరిలో హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం తృణమూల్ కాంగ్రెస్ పార్టీలో చేరాడు. హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం 2003 నుండి 2008 వరకు బహేరా గ్రామ పంచాయతీ సమితి సభ్యుడిగా పనిచేశారు. హా జి నూరుల్ ఇస్లాం 2016 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికల లో [[హరోవా శాసనసభ నియోజకవర్గం|హరోవా అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం]] నుండి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యారు [[2024 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|2024 లోక్సభ]] మొదటిసారి బసిర్హత్ పార్లమెంట్ నియోజకవర్గం నుండి ఎంపీగా గెలిచాడు.<ref>{{Cite web|date=2024-09-25|title=Trinamool MP, who defeated BJP's Rekha Patra in Bengal’s Basirhat, dies at 61|url=https://www.indiatoday.in/india/story/trinamool-congress-basirhat-mp-haji-nurul-islam-dies-battling-liver-cancer-2606248-2024-09-25|access-date=2024-09-26|website=India Today|language=en}}</ref> హాజీ ఇస్లాం 2024 సెప్టెంబర్ 25న 60 సంవత్సరాల వయసులో సంవత్సరాల వయసులో మరణించాడు ఆయన గ్రామ సర్పంచిగా ఎమ్మెల్యేగా ఎంపీగా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/haji-sk-nurul-islam-tmc-mp-from-basirhat-passes-away/articleshow/113662545.cms?from=mdr|title=Haji Sk. Nurul Islam, TMC MP from Basirhat, passes away|date=25 September 2024|access-date=25 September 2024|publisher=The Economic Times}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/west-bengal/tmcs-basirhat-mp-nurul-islam-passes-away-after-battle-with-cancer/article68681286.ece|title=Basirhat Trinamool Congress MP Haji Sheikh Nurul Islam passes away at 61|last=Singh|first=Shiv Sahay|date=2024-09-25|work=The Hindu|access-date=2024-09-26|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == దేగంగా అల్లర్లు == హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం 2010 దేగంగా అల్లర్లలో పాల్గొన్నట్లు ఆరోపణలు వచ్చాయి.<ref name="riots">{{Cite web|last=Mitra|first=Chandan|title=Anatomy of a riot foretold|url=http://www.dailypioneer.com/282399/Anatomy-of-a-riot-foretold.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20101020185849/http://www.dailypioneer.com/282399/Anatomy-of-a-riot-foretold.html|archive-date=20 October 2010|website=The Pioneer}}</ref> మతపరమైన ఉన్మాదాన్ని ప్రేరేపించినందుకు హాజీ నూరుల్ ఇస్లాంను అరెస్టు చేయాలని భారతీయ జనతా పార్టీ డిమాండ్ చేసింది హాజీ నూరుల్ ఇస్లాం. [[ప్రాథమిక సమాచార నివేదిక|ఎఫ్ఐఆర్]] నమోదు చేయబడింది .<ref name="toi20100911">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-11/india/28213366_1_bjp-demands-muslim-votes-communal-politics|title=BJP demands TMC MP's arrest for fomenting communal violence|date=11 September 2010|work=[[The Times of India]]|access-date=2012-03-20|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20130103094834/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-11/india/28213366_1_bjp-demands-muslim-votes-communal-politics|archive-date=3 January 2013|agency=TNN}}</ref><ref name="pioneer3">{{Cite news|url=http://www.dailypioneer.com/282380/BJP-demands-arrest-of-Haji-Nurul.html|title=BJP demands arrest of Haji Nurul|date=10 September 2010|access-date=2010-09-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20100913214649/http://www.dailypioneer.com/282380/BJP-demands-arrest-of-Haji-Nurul.html|archive-date=13 September 2010|publisher=The Pioneer|location=New Delhi}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:పశ్చిమ బెంగాల్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:2024 మరణాలు]] [[వర్గం:1963 జననాలు]] h43chorgucw6xv7rzgqhfz1770lxtiw 0 423588 4594558 4570207 2025-06-28T13:26:12Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: డిసెంబర్ 2013 → 2013 డిసెంబర్ (2), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (2), → , , → , 4594558 wikitext text/x-wiki '''శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ మూడవ మంత్రివర్గం''' 2013 డిసెంబరు నుండి 2018 డిసెంబరు వరకు మధ్యప్రదేశ్‌లో ముఖ్యమంత్రి శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ మూడవ మంత్రివర్గం నుండి మంత్రుల మండలి జాబితా.<ref>[https://translate.googleusercontent.com/translate_c?depth=1&hl=en&prev=search&rurl=translate.google.co.in&sl=hi&u=http://mpinfo.org/MPinfoStatic/hindi/council/cabinetmin/ministersindex.asp&usg=ALkJrhhaZdg983-19_SnbrgmxWnkAzGPzQ Cabinet Ministers]</ref><ref>[https://translate.googleusercontent.com/translate_c?depth=1&hl=en&prev=search&rurl=translate.google.co.in&sl=hi&u=http://mpinfo.org/MPinfoStatic/hindi/council/cabinetmin/ministersindex.asp&usg=ALkJrhhaZdg983-19_SnbrgmxWnkAzGPzQ Ministers of State]</ref><ref>[http://indiatoday.intoday.in/gallery/shivraj-singh-chouhan-leads-bjp-to-a-record-third-term-in-madhya-pradesh/1/10691.html Shivraj Singh Chouhan leads BJP to a record third term in Madhya Pradesh]</ref><ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/india/Shivraj-Singh-Chouhan-completes-10-years-as-Madhya-Pradesh-chief-minister-breaks-Digvijayas-record/articleshow/49971029.cms Chouhan completes 10 years as Madhya Pradesh chief minister, breaks Digvijaya's record]</ref><ref>[http://www.freepressjournal.in/india/mp-shivraj-singh-chouhan-expands-council-of-ministers-inducts-3-new-members/1214975 Shivraj Singh Chouhan expands Council of Ministers, inducts 3 new members]</ref> == మంత్రివర్గ సభ్యుల జాబితా == {| class="wikitable" !SI నం. !పేరు !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''[[శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్]]''', ముఖ్యమంత్రి |జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, ఏవియేషన్. ''ఏ మంత్రికి ఇతర శాఖలు కేటాయించలేదు'' . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |2. |'''[[గోపాల్ భార్గవ]]''' |పంచాయతీలు, గ్రామీణాభివృద్ధి & సామాజిక న్యాయం, వికలాంగుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |3. |'''జయంత్ కుమార్ మలైయా''' |ఆర్థిక & వాణిజ్య పన్నుల మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |4. |'''డాక్టర్ గౌరీ శంకర్ షెజ్వార్''' |అటవీ, ప్రణాళిక, ఆర్థిక, గణాంకాల శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |5. |'''ఓం ప్రకాష్ ధుర్వే''' |ఆహార, పౌర సరఫరాలు, వినియోగదారుల రక్షణ, కార్మిక శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |6. |'''[[కున్వర్ విజయ్ షా]]''' |పాఠశాల విద్యాశాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |7. |'''గౌరీ శంకర్ బిసెన్''' |రైతు సంక్షేమ, వ్యవసాయ అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |8. |'''రుస్తమ్ సింగ్''' |ప్రజారోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |9. |'''[[అర్చన చిట్నిస్|అర్చన చిట్నీస్]]''' |మహిళా శిశు అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |10. |'''ఉమాశంకర్ గుప్తా''' |రెవెన్యూ, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |11. |'''కుసుమ్ మెహదేలే''' |పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజినీరింగ్, జైలు మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |12. |'''యశోధర రాజే సింధియా''' |క్రీడలు, యువజన సంక్షేమం, మతపరమైన ట్రస్ట్‌లు, ఎండోమెంట్ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |13. |'''పరాస్ చంద్ర జైన్''' |ఇంధన మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |14. |'''రాజేంద్ర శుక్లా''' |ఖనిజ వనరులు, వాణిజ్యం, పరిశ్రమలు, ఉపాధి మంత్రి, విదేశీ భారతీయుడు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |15. |'''అంతర్ సింగ్ ఆర్య''' |పశుసంవర్ధక, మత్స్య మత్స్యకారుల సంక్షేమం, అభివృద్ధి, కుటీర, గ్రామ పరిశ్రమలు, పర్యావరణం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |16. |'''రాంపాల్ సింగ్''' |పబ్లిక్ వర్క్స్, లా, లెజిస్లేటివ్ వ్యవహారాల మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |17. |'''మాయా సింగ్''' |పట్టణాభివృద్ధి, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |18. |'''భూపేంద్ర సింగ్''' |హోం, రవాణా మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |19. |'''జైభన్ సింగ్ పవయ్య''' |ఉన్నత విద్య, పబ్లిక్ సర్వీస్ మేనేజ్‌మెంట్, పబ్లిక్ గ్రీవెన్స్ రిడ్రెసల్ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |20. |'''నారాయణ్ సింగ్ కుష్వాహ''' |కొత్త & పునరుద్ధరణ శక్తి మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == సహాయ మంత్రి == {| class="wikitable" !SI నం. !పేరు !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''దీపక్ జోషి''' |సాంకేతిక విద్య, నైపుణ్యాల అభివృద్ధి, పాఠశాల విద్య మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |2. |'''లాల్ సింగ్ ఆర్య''' |నర్మదా వ్యాలీ డెవలప్‌మెంట్ జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్, ఏవియేషన్, హ్యాపీనెస్, ట్రైబల్ అఫైర్స్, షెడ్యూల్డ్ కులాల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |3. |'''శరద్ జైన్''' |వైద్య విద్య, ప్రజారోగ్యం, కుటుంబ సంక్షేమం, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |4. |'''సురేంద్ర పట్వా''' |సాంస్కృతిక, పర్యాటక శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |5. |'''హర్ష్ సింగ్''' |జలవనరుల శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |6. |'''సంజయ్ పాఠక్''' |సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్య తరహా పరిశ్రమలు, ఉన్నత విద్య, సామాజిక న్యాయం, వికలాంగుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |7. |'''లలితా యాదవ్''' |వెనుకబడిన తరగతి & మైనారిటీ సంక్షేమం, డీనోటిఫైడ్ సంచార, సెమ్-సంచార కులాల సంక్షేమం, స్త్రీ, శిశు అభివృద్ధి మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |8. |'''విశ్వాస్ సారంగ్''' |సహకార శాఖ మంత్రి, భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం ఉపశమనం, పునరావాసం, గ్రామీణాభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |9. |'''సూర్య ప్రకాష్ మీనా''' |హార్టికల్చర్, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్, అటవీ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |10. |'''బాలకృష్ణ పాటిదార్''' |కార్మిక, రైతు సంక్షేమం & వ్యవసాయ అభివృద్ధి మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |11. |'''జలం సింగ్ పటేల్''' |ఆయుష్, కుటీర & గ్రామీణ పరిశ్రమలు, పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజినీరింగ్ మంత్రి. |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable" !SI నం. !పేరు !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''బాబూలాల్ గౌర్''' |హోం మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |2. |'''సర్తాజ్ సింగ్''' |అటవీ మరియు ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |3. |'''జ్ఞాన్ సింగ్''' |గిరిజన సంక్షేమ, షెడ్యూల్డ్ కులాల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- |4. |'''నరోత్తమ్ మిశ్రా''' |జలవనరులు, ప్రజాసంబంధాలు, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మధ్య ప్రదేశ్]] govks6g3tqrak1ea2s7ckkvq7ghvl6n 0 424331 4594571 4592094 2025-06-28T13:27:54Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 16 అక్టోబరు 2024 → 2024 అక్టోబరు 16 (8), సెప్టెంబర్ 2024 → 2024 సెప్టెంబర్, ఆగస్ట్‌ → ఆగస్టు, సెప్టెంబర 4594571 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |image=Omar Abdullah (Cropped).jpg |cabinet_name=రెండవ ఒమర్ అబ్దుల్లా మంత్రివర్గం |flag=Flag of India.svg |jurisdiction= జమ్మూ కాశ్మీర్ కేంద్రపాలిత |cabinet_type= మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_number=1వ |flag_border=true |incumbent= [[ఒమర్ అబ్దుల్లా]] |date_formed= 16 అక్టోబర్ 2024 |governor_title=లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ |governor= [[మనోజ్ సిన్హా]] |government_head_title=[[జమ్మూ కాశ్మీర్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] |government_head=[[ఒమర్ అబ్దుల్లా]] |deputy_government_head=[[సురీందర్ కుమార్ చౌదరి]] |legislature_status= సంకీర్ణ ప్రభుత్వం{{Composition_bar|55|95|hex={{party color|Jammu and Kashmir National Conference}}|per=1}} |election=[[2024 జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2024 ఎన్నికలు]] |legislature_term=[[జమ్మూ కాశ్మీరు 13వ శాసనసభ|13వ శాసనసభ]] (2024 - ప్రస్తుతం) |predecessor=[[మెహబూబా ముఫ్తీ మంత్రివర్గం]] (రాష్ట్రం) |political_party={{plainlist| *{{Color box|{{Party color|Jammu & Kashmir National Conference}}}} [[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్]] (5) *{{Color box|{{Party color|Independent politician}}}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] (1) }} |opposition_leader= ప్రకటించాల్సి ఉంది |opposition_party=అధికారిక ప్రతిపక్షం:<br/> {{Plainlist| {{Composition_bar|29|95|hex={{party color|National Democratic Alliance}}|per=1}} {{Color box|{{Party color|BJP}}}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] (29)}} |members_number= 6 (ముఖ్యమంత్రితో సహా)}} 2024లో జమ్మూ కాశ్మీర్ శాసనసభ ఎన్నికల తర్వాత ఒమర్ అబ్దుల్లా ముఖ్యమంత్రిగా 2024 అక్టోబరు 16న రెండవ ఒమర్ అబ్దుల్లా మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది.<ref name="Omar Abdullah takes oath as J&K chief minister, Congress to stay out of government">{{cite news |last1=The Times of India |title=Omar Abdullah takes oath as J&K chief minister, Congress to stay out of government |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/omar-abdullah-takes-oath-as-jk-chief-minister-congress-to-stay-out-of-government/articleshow/114273809.cms |accessdate=16 October 2024 |date=16 October 2024}}</ref><ref name="5 MLAs take oath with Omar Abdullah, no Cabinet berth for ally Congress">{{cite news |last1=India Today |title=5 MLAs take oath with Omar Abdullah, no Cabinet berth for ally Congress |url=https://www.indiatoday.in/india/story/omar-abdullah-jammu-kashmir-government-cabinet-ministers-congress-2617682-2024-10-16 |accessdate=16 October 2024 |date=16 October 2024 |language=en}}</ref><ref name="Omar’s balancing act as five-member cabinet takes charge in J&K">{{cite news |title=Omar’s balancing act as five-member cabinet takes charge in J&K |url=https://www.hindustantimes.com/cities/chandigarh-news/omars-balancing-act-as-five-member-cabinet-takes-charge-in-jk-101729077943724.html |accessdate=16 October 2024 |date=16 October 2024}}</ref> శ్రీనగర్‌లోని షెరి ఇంటర్నేషనల్‌ కన్వెన్షన్‌ సెంటర్‌లో లెఫ్టెనెంట్‌ గవర్నర్‌ [[మనోజ్ సిన్హా|మనోజ్‌ సిన్హా]] కొత్త సీఎంగా ఒమర్‌ అబ్దుల్లాతో ప్రమాణం చేయించాడు. ఉప ముఖ్యమంత్రిగా జమ్మూకు చెందిన [[సురీందర్ కుమార్ చౌదరి]], మరో నలుగురు మంత్రులుగా ప్రమాణం చేశారు. ఈ కార్యక్రమానికి ఏఐసీసీ అధ్యక్షుడు ఖర్గే, రాహుల్‌ గాంధీ, ప్రియాంక గాంధీ, ఇండియా బ్లాక్‌ తరపున సమాజ్‌వాదీ పార్టీ అధ్యక్షుడు అఖిలేష్‌, సీపీఎం నేత ప్రకాశ్‌ కారత్‌, సీపీఐ నేత డి.రాజా, డీఎంకే కనిమొళి, ఎన్సీపీ శరద్‌ పవార్‌ వర్గం తరపున సుప్రియా సులే, పీడీపీ అధ్యక్షురాలు మెహబూబా ముఫ్తీ తదితరులు హాజరయ్యారు. ==నేపథ్యం== మెహబూబా ముఫ్తీ మంత్రివర్గం 2018లో రద్దు తర్వాత భారత ప్రభుత్వం జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో రాష్ట్రపతి పాలన విధించింది. 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల తర్వాత బిజెపి ప్రభుత్వం జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఆర్టికల్ 370 & ఆర్టికల్ 35Aని రద్దు చేసి, లడఖ్‌తో పాటు జమ్మూ కాశ్మీర్ ను సెమీ అటానమస్ హోదాను కల్పించి కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంగా ఏర్పాటు చేసింది. జమ్మూ కాశ్మీర్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2019 ప్రకారం ఎగువ సభ (లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్) రద్దు చేయబడింది. 2022లో డీలిమిటేషన్ కమిషన్ 90 మంది సభ్యులకు సీట్లను పునర్విభజన చేయాలని సిఫార్సు చేసింది. 2023లో సుప్రీంకోర్టు ఎన్నికల సంఘానికి 2024 సెప్టెంబరులోపు ఎన్నికలను నిర్వహించాలని సూచించగా ఎన్నికల అనంతరం 2024 అక్టోబరు 16న జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్, కాంగ్రెస్, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ (మార్క్సిస్ట్) ( ఇండియన్ నేషనల్ డెవలప్‌మెంటల్ ఇన్‌క్లూజివ్ అలయన్స్‌లో భాగం) 49 సీట్లు గెలుచుకుని ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. 2019 ఆగస్టు 5న ఆర్టికల్‌ 370 రద్దు చేశాక ఇటీవల జరిగిన తొలి అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో నేషనల్‌ కాన్ఫరెన్స్‌ 42 స్థానాల్లో నెగ్గింది. ఎన్సీ కూటమిగా పోటీ చేసిన కాంగ్రెస్‌ 6 చోట్ల గెలిచింది. ఐదుగురు ఇండిపెండెంట్‌ ఎమ్యెల్యేలు, ఒక ఆప్‌ ఎమ్మెల్యే, ఒక సీపీఎం ఎమ్మెల్యే ఒమర్‌ అబ్దుల్లా ప్రభుత్వానికి మద్దతిచ్చారు. దీంతో మొత్తం 55 మంది ఎమ్మెల్యేల బలం ప్రభుత్వానికి ఉంది. జమ్మూకశ్మీర్‌ అసెంబ్లీలో 90 నియోజకవర్గాలకు పోటీ జరగ్గా ఐదుగురిని లెఫ్టినెంట్‌ గవర్నర్‌ నామినేట్‌ చేస్తారు. దీంతో సభలో మొత్తం సభ్యుల సంఖ్య 95 కానుంది. == క్యాబినెట్ మంత్రుల జాబితా == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/jammu-and-kashmir/jk-l-g-allocates-portfolios-who-gets-what-in-newly-inducted-omar-abdullah-led-cabinet/article68767814.ece|title=J&K L-G allocates portfolios; who gets what in newly inducted Omar Abdullah-led cabinet|last=PTI|date=2024-10-18|work=The Hindu|access-date=2024-10-18|issn=0971-751X}}</ref> !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి<ref name="Omar Abdullah sworn in as new CM of Union Territory of Jammu and Kashmir; Surinder Kumar Choudhary to be his deputy2">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/elections/jammu-and-kashmir-assembly/omar-abdullah-sworn-in-as-first-cm-of-ut-jammu-and-kashmir/article68759594.ece|title=Omar Abdullah sworn in as new CM of Union Territory of Jammu and Kashmir; Surinder Kumar Choudhary to be his deputy|last1=The Hindu|first1=|date=16 October 2024|accessdate=16 October 2024}}</ref> |[[ఒమర్ అబ్దుల్లా]] |ఏ మంత్రులకు కేటాయించబడని మిగిలిన అన్ని శాఖలు<ref name=":0">{{Cite web|date=2024-10-17|title=Order No. 1791-JK(GAD) of 2024|url=https://www.jkgad.nic.in/common/showOrder.aspx?actCode=O44007|access-date=2024-10-18|website=General Administration Department, Government of Jammu and Kashmir}}</ref> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jammu & Kashmir National Conference}} |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్|జేకేఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపముఖ్యమంత్రి |[[సురీందర్ కుమార్ చౌదరి]] |పబ్లిక్ వర్క్స్ (ఆర్ & బి), పరిశ్రమలు, వాణిజ్య మైనింగ్, లేబర్ & ఎంప్లాయ్‌మెంట్ & స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్<ref name=":0" /> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jammu & Kashmir National Conference}} |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్|జేకేఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి |[[సకీనా ఇటూ|సకీనా మసూద్]] |ఆరోగ్య & వైద్య విద్య, పాఠశాల విద్య, ఉన్నత విద్య & సాంఘిక సంక్షేమం<ref name=":0" /> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jammu & Kashmir National Conference}} |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్|జేకేఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి |[[జావిద్ అహ్మద్ దార్|జావేద్ అహ్మద్ దార్]] |వ్యవసాయ ఉత్పత్తి, గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీ రాజ్, సహకార & ఎన్నికలు<ref name=":0" /> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jammu & Kashmir National Conference}} |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్|జేకేఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి |[[జావేద్ అహ్మద్ రాణా]] |జల శక్తి, అటవీ, జీవావరణ శాస్త్రం, పర్యావరణం & గిరిజన వ్యవహారాలు<ref name=":0" /> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jammu & Kashmir National Conference}} |[[జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్|జేకేఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి |[[సతీష్ శర్మ]] |ఆహారం, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు, రవాణా, సైన్స్ & టెక్నాలజీ, ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ, యువజన సేవలు & క్రీడలు, ఎఆర్ఐ & శిక్షణ<ref name=":0" /> | 2024 అక్టోబరు 16 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Independent (politician)}} |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |} == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:జమ్మూ కాశ్మీర్ ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] 7toanm36cop6e2wbgx6mfy9kobu0se2 0 424559 4594632 4367168 2025-06-28T16:50:54Z InternetArchiveBot 88395 2 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594632 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|honorific_prefix=|name=సర్ హెన్రీ రస్సెల్, బారొనెట్|honorific_suffix=|birth_date={{birthdate|1783|05|27|df=yes}}|birth_place=|death_date={{dda|1852|04|19|1783|05|27|df=yes}}|death_place=స్వాలోఫీల్డ్ పార్క్|occupation=దౌత్యవేత్త|parents=సర్ హెన్రీ రస్సెల్, మొదటి బారోనెట్<br>ఆన్న్ బార్బరా విట్‌వర్త్|spouse={{plainlist| * {{marriage|జేన్ అమీలియా కాసమయోర్<br>|అక్టోబరు 1808|1808|reason=మరణం}} * {{marriage|మరీ క్లొటిల్డె దె లాఫాంటేన్<br>|13 నవంబరు 1816|1852|reason=మరణం}} }}|children=[[సర్ చార్లెస్ రస్సెల్, మూడవ బారోనెట్]], [[సర్ జార్జ్ రస్సెల్, నాలుగవ బారోనెట్]] తో సహా ఏడుగురు|relations=సర్ చార్లెస్ విట్‌వర్త్ (తాత - అమ్మ వైపు నుండి)<br>చార్లెస్ విట్‌వర్త్, మొదటి అర్ల్ ఆఫ్ విట్‌వర్త్ (మేనమామ)}} '''సర్ హెన్రీ రస్సెల్''', రెండవ బారోనెట్ (27 మే 1783-19 ఏప్రిల్ 1852) ఒక ఆంగ్ల దౌత్యవేత్త, భూస్వామి. 1810 నుండి 1820 వరకు [[హైదరాబాద్ రాజ్యం|హైదరాబాదు రాజ్యం]]లో [[బ్రిటీషు రెసిడెన్సీ, హైదరాబాదు|బ్రిటీషు రెసిడెంటు]]గా పనిచేశాడు. == ప్రారంభ జీవితం == రస్సెల్, 1783 మే 27న జన్మించాడు. ఈయన సర్ హెన్రీ రస్సెల్, మొదటి బారోనెట్, ఆయన రెండవ భార్య ఆన్న్ బార్బరా విట్‌వర్త్ యొక్క పెద్ద కుమారుడు.<ref>{{Cite web|title=Lady Russell and son c.. 1786 by George Romney. Oil on canvas. George Romney b. 1734 d.1802, was now… &#124; 18th century fashion, Rococo fashion, 18th century portraits|url=https://www.pinterest.co.uk/pin/390616967663280758/?autologin=true}}</ref> ఈయన తోబుట్టువులలో చార్లెస్ రస్సెల్ (రెడింగ్ స్థానానికి పార్లమెంటు సభ్యుడు), ఫ్రాన్సిస్ విట్‌వర్త్ రస్సెల్ (జేన్ ఆన్న్ కేథరీన్ బ్రోడీ పెళ్లి చేసుకున్నాడు), రెవరెండ్. విట్‌వర్త్ రస్సెల్ (ఫ్రాన్సిస్ కార్పెంటర్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు), జార్జ్ లేక్ రస్సెల్ (మొదటి అర్ల్ ఆఫ్ లిమరిక్ కూతురు, లేడీ కారోలైన్ పెరీని వివాహం చేసుకున్నాడు), హెన్రియెట్టా రస్సెల్ (విట్టింగ్‌టన్ హాల్‌కు చెందిన థామస్ గ్రీన్‌ను వివాహం చేసుకున్నది) ఉన్నారు.<ref name="CRhop">{{Cite web|last=Fisher|first=David R.|title=RUSSELL, Charles (1786-1856), of 27 Charles Street, St. James's Square, Mdx.|url=https://www.historyofparliamentonline.org/volume/1820-1832/member/russell-charles-1786-1856|access-date=21 February 2024|website=www.historyofparliamentonline.org|publisher=[[History of Parliament Online]]|archive-date=21 ఫిబ్రవరి 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240221191451/https://www.historyofparliamentonline.org/volume/1820-1832/member/russell-charles-1786-1856|url-status=dead}}</ref><ref name="Mosley2003" /><ref name="Mosley2003">Mosley, Charles, editor. ''Burke's Peerage, Baronetage & Knightage, 107th edition, 3 volumes.'' [[Wilmington, Delaware]]: [[Burke's Peerage]] (Genealogical Books) Ltd, 2003, volume 3, pp. 3442-3443.</ref> ఈయన తండ్రి యొక్క తల్లితండ్రులు డోవర్‌కు చెందిన మైఖేల్ రస్సెల్, హాన్నా హెన్షా (హెన్రీ హెన్షా కుమార్తె). ఈయన తల్లి సర్ చార్లెస్ విట్‌వర్త్ యొక్క ఐదవ కుమార్తె. హెన్రీ రస్సెల్ మేనమామ చార్లెస్ విట్‌వర్త్, విట్‌వర్త్ యొక్క మెదటి అర్ల్.<ref name="Mosley2003">Mosley, Charles, editor. ''Burke's Peerage, Baronetage & Knightage, 107th edition, 3 volumes.'' [[Wilmington, Delaware]]: [[Burke's Peerage]] (Genealogical Books) Ltd, 2003, volume 3, pp. 3442-3443.</ref> == వృత్తిజీవితం == [[దస్త్రం:Khalili_Collection_Islamic_Art_tls_2712.1.jpg|కుడి|thumb|హెన్రీ రస్సెల్ యొక్క ముద్ర రెండు భాగాలుగా తయారు చేయబడింది. ముద్రను 1804/5 లో [[హైదరాబాదు|హైదరాబాద్లో]] తయారుచేశారు, అయితే పట్టకాన్ని మాత్రం 19వ శతాబ్దపు మధ్య ప్రాంతంలో [[ఐరోపా]]లో, బహుశా [[యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్|బ్రిటన్లో]] తయారు చేశారు. హైదరాబాదులో ఉన్నప్పుడు రస్సెల్ పచ్చ మరకతపు ముద్రను అందుకున్నాడు. [[నస్తాలీఖ్ లిపి|నస్తలిక్ లిపి]]లోని మూడు పంక్తుల శాసనం ఇలా సాగుతుంది: ఇంతిజామ్ అల్-ముల్క్ ఇ 'తిమాద్ అల్-దౌలా హెన్రీ రస్సెల్ నాయిబ్ జంగ్ బహదూర్ 1219 (' ది వాలియంట్, ది అడ్మినిస్ట్రేటర్ ఆఫ్ ది కింగ్డమ్, ది పిల్లర్ ఆఫ్ ది స్టేట్, హెన్రీ రసెల్, డిప్యూటీ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్, హి.శ.1219 [క్రీ.శ. 1804-5] ]] 1798 నుండి 1805లో మరణించే వరకు [[హైదరాబాదు]], బేరార్ ను పాలించిన [[నిజాం]] ఆస్థానంలో [[బ్రిటీషు రెసిడెన్సీ, హైదరాబాదు|బ్రిటిష్ రెసిడెంటు]] అయిన [[జేమ్స్ అఖిలీస్ కర్క్‌పాట్రిక్|జేమ్స్ అఖిల్స్ కర్క్‌పాట్రిక్]] వద్ద రస్సెల్ ఆంతరంగిక కార్యదర్శిగానూ, సహాయకుడిగానూ పనిచేశాడు. విలియం డాల్రింపుల్ రాసిన 2002 నాటి బ్రిటిష్ ఇండియా చరిత్ర, వైట్ మొఘల్స్ గ్రంథాలలో రస్సెల్ వృత్తి జీవితం గురించి కొంత వివరంగా చర్చించబడింది. అందులో ఈయన ప్రతిభావంతుడు కానీ బలహీనమైన దౌత్యవేత్తగా చిత్రీకరించబడ్డాడు. రస్సెల్ [[జేమ్స్ అఖిలీస్ కర్క్‌పాట్రిక్|కర్క్‌పాట్రిక్]] వితంతువు, హైదరాబాదీ కులీన మహిళ అయిన ఖైరున్నీసాను ఆకర్షించాడు, కానీ కొంతకాలం తర్వాత ఆమెను విడిచిపెట్టాడు.<ref name="DalrympleWhiteMughals">{{Cite book|title=White Mughals: love and betrayal in eighteenth-century India|last=Dalrymple|first=William|date=2002|publisher=Penguin Books|isbn=0-14-200412-X}}</ref><ref name="ChatterjeeUnfamiliar">{{Cite book|title=Unfamiliar Relations: Family and History in South Asia|url=https://archive.org/details/isbn_0813533805|last=Chatterjee|first=Indrani|date=2004|publisher=Rutgers University Press|isbn=0813533805|page=[https://archive.org/details/isbn_0813533805/page/n156 147]}}</ref> ఆ తరువాత ఈయన 1809లో [[పూణే]]లోని [[పీష్వా|పేష్వా]] ఆస్థానానికి స్వయానా రెసిడెంటుగా నియమించబడ్డాడు. ఆ తరువాత సంవత్సరం, ఇంతకు క్రితం [[జేమ్స్ అఖిలీస్ కర్క్‌పాట్రిక్|కర్క్‌పాట్రిక్]] పదవైన, హైదరాబాదులోని బ్రిటీషు రెసిడెంటుగా పదోన్నతి పొందాడు. 1810 నుండి 1820 వరకు ఆ హోదాలో పనిచేశాడు. ఈయనపై అవినీతి ఆరోపణలు తలెత్తినపుడు, ఈ ఆరోపణలపై దర్యాప్తు జరిగి, అవమానకరంగా పదవినుండి తొలగించబడటాన్ని నివారించడానికి రస్సెల్ రాజీనామా చేశాడు. £3,400 వార్షిక జీతంతో, ఈయన 10 సంవత్సరాలలో £85,000 సంపదను కూడగట్టగలిగాడు.<ref name="DalrympleWhiteMughals" /> పదవీ విరమణ తర్వాత ఈయన మొదట బెడ్‌ఫోర్డ్‌షైర్లోని సట్టన్ పార్కులో, ఆ తరువాత ఎక్సెటర్లోని నిర్మాణశైలిపరంగా గుర్తించదగిన జాబితాలో నమోదు చేయబడిన భవనం అయిన సదరన్‌హే హౌస్లో నివసించాడు. ఇది స్తంభాలతో కూడిన వైభవంతో, కొత్తగా నిర్మించిన, స్వతంత్రంగా ఉన్న, సాంప్రదాయక భవనం. <ref name="DalrympleWhiteMughals" /> 1820లో రస్సెల్ కుటుంబం, ఆయన తండ్రి మొదటి బారోనెట్‌తో పాటు, ఆయన ఇద్దరు అత్యంత సంపన్నవంతమైన కుమారులు, చార్లెస్, సర్ హెన్రీ (తరువాత రెండవ బారోనెట్) వారి వనరులను సమీకరించి, బర్క్‌షైర్లోని రెడింగ్‌కు సమీపంలో ఉన్న స్వాలోఫీల్డ్ పార్కును కొనుగోలు చేశారు. అక్కడ వారు, వారి వారసులు 150 సంవత్సరాలకు పైగా నివసించారు.<ref name="Finn2018">{{Cite book|title=The East India Company at Home, 1757-1857|url=https://archive.org/details/dli.doa.006|last=Finn|first=Margot|last2=Smith|first2=Kate|date=2018|publisher=[[UCL Press]]|isbn=978-1-78735-029-8|location=London}}</ref> ==అవినీతి వివాదం== హైదరాబాద్ బ్యాంకింగ్ సంస్థ అయిన [[పామర్ అండ్ కంపెనీ]] తరపున [[భారత గవర్నరు జనరల్|భారత గవర్నర్ జనరల్]] లార్డ్ హేస్టింగ్స్ పాక్షికంగా వ్యవహరించారని ఆరోపించిన అవినీతి కుంభకోణంలో, హెన్రీ రస్సెల్, ఆయన సోదరుడు చార్లెస్ రస్సెల్ (1786-1856) చిక్కుకున్నారు. స్థానిక యువరాజులకు రుణాలు ఇవ్వడంపై నిషేధం నుండి ఈ సంస్థను మినహాయించాలని 1816లో హేస్టింగ్స్ తీసుకున్న నిర్ణయం ద్వారా, ఈ సంస్థ నేరుగా [[నిజాం|హైదరాబాద్ నిజాం]] [[సికిందర్ జా|మీర్ అక్బరు అలీ ఖాన్]] తో జరిపిన లావాదేవీలలో రస్సెల్స్ సోదరుల ప్రమేయం ఉండి, లాభం పొందారని కనుగొనబడింది. హెన్రీ రస్సెల్‌ తర్వాత ఆయన పదవిని చేపట్టిన సర్ చార్లెస్ మెట్‌కాఫ్ 1820లో మోసపూరితంగా కల్పించిన రుణాన్ని కనుగొన్నాడు.<ref>{{Cite web|date=15 February 2020|title=The Nizam-era banking scandal which shocked Hyderabad - Suno India|url=https://www.sunoindia.in/beyond-charminar/the-nizam-era-banking-scandal-which-shocked-hyderabad/}}{{Dead link|date=సెప్టెంబరు 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|date=|title=The Gazetteers Department - Wardha|url=https://cultural.maharashtra.gov.in/english/gazetteer/WARDHA/his_berar.html|access-date=2022-05-14|publisher=Cultural.maharashtra.gov.in}}</ref><ref name="hop">{{cite web |last1=Fisher |first1=David R. |title=RUSSELL, Charles (1786–1856), of 27 Charles Street, St. James's Square, Mdx. |url=http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1820-1832/member/russell-charles-1786-1856 |website=The History of Parliament |access-date=29 November 2018 |date=2009 |archive-date=2 డిసెంబర్ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181202001704/http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1820-1832/member/russell-charles-1786-1856 |url-status=dead }}</ref> == వ్యక్తిగత జీవితం == [[దస్త్రం:Marie_Clotilde_de_la_Fontaine_-_Thomas_Lawrence.jpg|thumb|సర్ థామస్ లారెన్స్ గీసిన హెన్రీ రస్సెల్ యొక్క రెండవ భార్య మేరీ క్లొటిల్డే మోట్టె దె లా ఫాంటేన్, చిత్రం]] 1808 అక్టోబరులో రస్సెల్ మద్రాసులో జాన్ కాసమజోర్ కుమార్తె జేన్ అమీలియా కాసమజోర్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు. వారు వివాహం చేసుకున్న రెండు నెలలకే జేన్ అకస్మాత్తుగా మరణించింది. 1816 నవంబరు 13న, ఈయన ఫ్రెంచి కాథలిక్ అయిన మేరీ క్లొటిల్డే మోట్టె దె లాఫాంటేన్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు. ఆమె బెన్వా మోట్టె దె లాఫాంటేన్, బారన్ ఫీఫ్ దె సెయింట్ కార్నెయిల్, [[పాండిచ్చేరి]] చివరి ఫ్రెంచి గవర్నర్ కుమార్తె. ఫ్రెంచి రాజరిక బాలబాలికల అధికారిక నర్సు, ముఖ్యంగా 1785 నుండి 1792 వరకు <nowiki><i id="mwTw">డాఫిన్</i></nowiki> బాధ్యత వహించిన, అగాథే దే రాంబౌద్, ఈమెకు సమీప బంధువు.<ref>Titled ''berceuse des enfants de France''.</ref> మేరీ క్లొటిల్డేతో హెన్రీ రస్సెల్ ఆరుగురు పిల్లలకు తండ్రి అయ్యాడు. వారు: * హెన్రీ రస్సెల్ (1819-1847), కైరోలో అవివాహితుడిగా మరణించాడు.<ref name="Mosley2003">Mosley, Charles, editor. ''Burke's Peerage, Baronetage & Knightage, 107th edition, 3 volumes.'' [[Wilmington, Delaware]]: [[Burke's Peerage]] (Genealogical Books) Ltd, 2003, volume 3, pp. 3442-3443.</ref> * అన్నే రస్సెల్ (1820-1902), స్వాలోఫీల్డ్ పార్కులో అవివాహితగా మరణించింది.<ref name="Mosley2003" /> * మేరీ రస్సెల్ (1822-1894), ఆమె బంధువు, 1856లో విట్టింగ్టన్ హాల్ యొక్క పార్లమెంటు సభ్యుడు థామస్ గ్రీన్ కుమారుడైన డాసన్ కార్నెలియస్ గ్రీన్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు.<ref name="Mosley2003" /> * సర్ చార్లెస్ రస్సెల్, మూడవ బారోనెట్ (1826-1883), రాజకీయవేత్త, విక్టోరియా క్రాస్ యొక్క ప్రారంభ గ్రహీత. ఈయన ఎన్నడూ వివాహం చేసుకోలేదు.<ref name="Mosley2003" /> * సర్ జార్జ్ రస్సెల్, నాలుగవ బారోనెట్ (1828 -1898) - న్యాయవాది, రికార్డర్ అయిన ఈయన [ID1] లార్డ్ ఆర్థర్ లెనాక్స్ (1867లో 4వ డ్యూక్ ఆఫ్ రిచ్మండ్ కుమారుడు) <ref name="Mosley2003" /> కుమార్తె కాన్స్టాన్స్ లెనాక్స్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు.<ref>published three books, "Three Generations of Fascinating Women and other Sketches from Family History" published by Longmans, Green and Co. 1905; "Swallowfield and Its Owners" 1901; "The Rose Goddess and other sketches of Mystery and Romance" 1910</ref> * ప్రిస్సిల్లా రస్సెల్ (1830-1924), 1865లో రెవరెండ్. జోసెఫ్ బ్రాకెన్‌బరీ కుమారుడు, లిస్బన్ రాయబారి అయిన జార్జ్ బ్రాకెన్‌బరీని వివాహం చేసుకున్నది.<ref name="Mosley2003" /> సర్ హెన్రీ 1852 ఏప్రిల్ 19న స్వాలోఫీల్డ్లో మరణించాడు. ఈయన తరువాత ఈయన పెద్ద కుమారుడు, చార్లెస్, అధికార బాధ్యతలు స్వీకరించాడు.<ref name="1852Obit">{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/jacksons-oxford-journal-reading/141791620/|title=READING|date=24 Apr 1852|work=[[Jackson's Oxford Journal]]|access-date=21 February 2024|page=3|language=en}}</ref> 1883లో చార్లెస్ అవివాహితుడిగా మరణించిన తరువాత, వంశానుగుణంగా సంక్రమించే బారోనెట్ పదవి, సర్ హెన్రీ యొక్క జీవించి ఉన్న కుమారుల్లో ప్జార్జ్ కు బదిలీ చేయబడింది. === చట్టవిరుద్ధమైన కుమార్తె === తన మొదటి భార్య మరణించిన తరువాత, తన రెండవ భార్యతో వివాహానికి ముందు, రస్సెల్ ఒక స్థానిక మహిళతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు, దీని ఫలితంగా ఒక కుమార్తె జన్మించింది. ఆమెకు 1815లో మేరీ విల్సన్ అని పేరు పెట్టాడు. హెన్రీ రస్సెల్ పదవీ విరమణ పొందిన తర్వాత, ఈ అమ్మాయిని ఇంగ్లాండుకు తీసుకుని వచ్చి, చాలా గోప్యంగా పెచ్చి పెద్దచేశాడు. ఈ మొత్తం వ్యవహారాన్ని సర్ హెన్రీ స్నేహితుడు మేజర్ రాబర్ట్ పిట్మన్ మధ్యవర్తిగా గుట్టుచప్పుడు కాకుండా నిర్వహించాడు. హెన్రీ రస్సెల్ ఆమెకు క్రమం తప్పకుండా భత్యం అందేలా చూశాడు, కానీ మేజర్ పిట్మన్‌కు, ఆమె తండ్రి గుర్తింపును ఆమెకు చెప్పడానికి నిరాకరించాడు. మేరీ 1839లో రెవరెండ్ విలియం లాంగ్స్టన్ కాక్స్‌హెడ్‌ను వివాహం చేసుకున్నది. ఆయన ఎసెక్స్‌లోని కిర్బీ లే సోకెన్‌కు అధిపతిగా ఉన్నాడు.<ref name="ourmigrationstory">{{Cite web|title=Correspondence between Sir Henry Russell (1783-1852), Major Robert Pitman and Mary Wilson|url=https://www.ourmigrationstory.org.uk/uploads/Correspondence%20between%20Sir%20Henry%20Russell%20(1783-1852)%20Major%20Robert%20Pitman%20and%20Mary%20Wilson.pdf|access-date=21 February 2024|website=www.ourmigrationstory.org.uk|publisher=Manuscripts division of the Bodleian Library, Oxford.}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా|30em}} {{Authority control}} [[వర్గం:1783 జననాలు]] [[వర్గం:1852 మరణాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదులో బ్రిటీషు రెసిడెంట్లు]] mqaqj6uoo7xvuhukgb8h8st5b41vx3r 0 424937 4594547 4385195 2025-06-28T13:25:03Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 7 అక్టోబరు 2024 → 2024 అక్టోబరు 7, వైల్డ్ లైఫ్ → వన్యప్రాణి, భాద్యత → బాధ్యత (2), → (6), , → , 4594547 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = నయాబ్ సింగ్ సైనీ రెండవ మంత్రివర్గం |flag = Emblem of Haryana.svg |jurisdiction = [[హర్యానా]] |image = Nayab Singh Saini 2023.jpg |cabinet_type = రాష్ట్ర |flag_border = true |cabinet_number = 25వ |incumbent = 2024 - ప్రస్తుతం |date_formed = 2024 అక్టోబరు 17 |governor = [[బండారు దత్తాత్రేయ]] |government_head = [[నయాబ్ సింగ్ సైనీ]] |government_head_title = [[హర్యానా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] |total_number = 14 |political_party = {{color box|{{party color|BJP}}}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |opposition_leader = [[భూపిందర్ సింగ్ హూడా]] |election = [[2024 హర్యానా శాసనసభ ఎన్నికలు|2024 ఎన్నికలు]] |legislature_term = [[హర్యానా 15వ శాసనసభ]]<br> (2024 అక్టోబరు నుండి) |predecessor = [[నయాబ్ సింగ్ సైనీ మంత్రివర్గం|నయాబ్ సింగ్ సైనీ]] |opposition_party = {{color box|{{party color|Indian National Congress}}}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం {{composition bar|51|90|hex={{party color|BJP}}|per=1}} }} 2024 హర్యానా అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో భారతీయ జనతా పార్టీ విజయం సాధించిన తరువాత, నయాబ్ సింగ్ సైనీ రెండవసారి హర్యానా ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన తరువాత 2024 అక్టోబరు 7న మంత్రిమండలి ఏర్పాటైంది.<ref name="హరియాణా నూతన సీఎంగా నాయబ్‌ సింగ్‌ సైనీ ప్రమాణస్వీకారం">{{cite news |last1=Eenadu |title=హరియాణా నూతన సీఎంగా నాయబ్‌ సింగ్‌ సైనీ ప్రమాణస్వీకారం |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/india/nayab-singh-saini-takes-oath-as-haryana-chief-minister/0700/124188247 |accessdate=17 October 2024 |work= |date=17 October 2024 |language=te}}</ref> సైనీతో పాటు మరో 13 మంది శాసనసభ్యులు మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.<ref name="Haryana government allocates portfolios; Nayab Saini keeps home, finance">{{cite news |last1=India Today |title=Haryana government allocates portfolios; Nayab Saini keeps home, finance |url=https://www.indiatoday.in/india/story/haryana-government-cabinet-portfolios-chief-minister-nayab-singh-saini-home-finance-ministries-anil-vij-2620211-2024-10-21 |accessdate=26 October 2024 |date=21 October 2024}}</ref><ref name="Haryana cabinet portfolios allocated: CM Saini keeps Home, Finance; Vij gets Transport2">{{cite news|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2024/Oct/21/haryana-cabinet-portfolios-allocated-cm-saini-keeps-home-finance-vij-gets-transport|title=Haryana cabinet portfolios allocated: CM Saini keeps Home, Finance; Vij gets Transport|last1=The New Indian Express|first1=|date=21 October 2024|accessdate=5 November 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20241105085917/https://www.newindianexpress.com/nation/2024/Oct/21/haryana-cabinet-portfolios-allocated-cm-saini-keeps-home-finance-vij-gets-transport|archivedate=5 November 2024}}</ref><ref name="Haryana portfolios allocated; CM Nayab Saini keeps Home, Finance2">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/haryana/haryana-portfolios-allocated-cm-nayab-saini-keeps-home-finance/article68778052.ece|title=Haryana portfolios allocated; CM Nayab Saini keeps Home, Finance|last1=The Hindu|date=21 October 2024|accessdate=5 November 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20241105085924/https://www.thehindu.com/news/national/haryana/haryana-portfolios-allocated-cm-nayab-saini-keeps-home-finance/article68778052.ece|archivedate=5 November 2024}}</ref> == క్యాబినెట్ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' * హోమ్ * ఫైనాన్స్ * లా అండ్ జస్టిస్ * ఎక్సైజ్ అండ్ టాక్సేషన్ * టౌన్ అండ్ కంట్రీ ప్లానింగ్ * ఇన్ఫర్మేషన్ * లాంగ్వేజ్ అండ్ కల్చర్ జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్ * ''ఏ మంత్రికి కేటాయించబడని ఇతర శాఖలు'' . |[[నయాబ్ సింగ్ సైనీ]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * ఎనర్జీ * ట్రాన్స్‌పోర్ట్ * లేబర్ |[[అనిల్ విజ్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * అభివృద్ధి. * పంచాయతీ * గనులు. భూగర్భ శాస్త్రం |[[క్రిషన్ లాల్ పన్వార్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు & వాణిజ్య పర్యావరణ అడవులు & వన్యప్రాణి విదేశీ సహకారం సైనిక్ & అర్ధ సైనిక్ సంక్షేమం |[[రావ్ నర్బీర్ సింగ్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * పాఠశాల విద్య * ఉన్నత విద్య * ఆర్కైవ్స్ * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు |[[మహిపాల్ దండా]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * రెవెన్యూ, * విపత్తు నిర్వహణ * పట్టణ స్థానిక సంస్థలు * పౌర విమానయానం |[[విపుల్ గోయెల్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * సహకార * జైళ్ల * ఎన్నికల * వారసత్వం * పర్యాటకం |[[అరవింద్ కుమార్ శర్మ]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * వ్యవసాయం, రైతుల సంక్షేమం * పశుసంవర్ధక, డైరీయింగ్ * ఫిషరీస్ |[[శ్యామ్ సింగ్ రాణా]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజనీరింగ్ * పబ్లిక్ వర్క్స్ (భవనం & రోడ్లు) |[[రణ్‌ధీర్ సింగ్ గాంగ్వా]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * సామాజిక న్యాయం, సాధికారత * ఎస్.సి & బి.సిల సంక్షేమం, అంత్యోదయ (SEWA) * హాస్పిటాలిటీ * ఆర్కిటెక్చర్ |[[క్రిషన్ కుమార్ బేడీ]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * మహిళలు & శిశు అభివృద్ధి * నీటిపారుదల & నీటి వనరులు |[[శృతి చౌదరి]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" | * ఆరోగ్య, వైద్య విద్య & పరిశోధన, * ఆయుష్ |[[ఆర్తి సింగ్ రావు]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==రాష్ట్ర మంత్రులు== {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) ఆహార పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాల ప్రింటింగ్ & స్టేషనరీ<br> యూత్ ఎంపవర్‌మెంట్ & ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ |[[రాజేష్ నగర్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) యూత్ ఎంపవర్‌మెంట్ & ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ స్పోర్ట్స్<br> లా & లెజిస్లేటివ్ (అటాచ్ చేయబడింది) |[[గౌరవ్ గౌతమ్]] |2020 అక్టోబరు 17 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[నయాబ్ సింగ్ సైనీ మంత్రివర్గం]] * [[హర్యానా శాసనసభ]] * [[హర్యానా 14వ శాసనసభ]] == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] [[వర్గం:2024 భారతదేశంలోని సంస్థలు]] [[వర్గం:2024లో ఏర్పాటు చేసిన మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారతీయ జనతా పార్టీ రాష్ట్ర మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:హర్యానా మంత్రిమండళ్లు]] muex4ey7ihsok05ccy2jpwthp6lp8d1 0 426408 4594578 4584585 2025-06-28T13:28:50Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: → (5), , → ,, , → , 4594578 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_type=మంత్రిమండలి |cabinet_number=12వ |jurisdiction=[[ఢిల్లీ]] |flag=Flag of India.svg |flag_border=true |incumbent= |image=Atishi Marlena.jpg |image_size=150px |caption= |date_formed=2024 సెప్టెంబరు 21 |date_dissolved= |government_head=[[అతిషి మార్లెనా సింగ్]] |deputy_government_head= |government_head_history= |state_head=[[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా|వి. కె. సక్సేనా]] , <br>[[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు]], |members_number=6 |former_members_number= |total_number= |political_parties={{Color box|{{party color|Aam Aadmi Party}} |border=darkgray}} | previous = [[కేజ్రీవాల్ మూడో మంత్రివర్గం]] | successor = [[రేఖా గుప్తా మంత్రివర్గం]] }}{{Update|date=మార్చి 2025}} '''ఢిల్లీలోని నేషనల్ క్యాపిటల్ టెరిటరీ 12వ మంత్రి మండలి, ''' 2024 సెప్టెంబరు 21న ముఖ్యమంత్రి [[అతిషి మార్లెనా సింగ్|అతిషి మర్లెనా]] ఆధ్వర్యంలో ఏర్పాటైంది. మంత్రివర్గంలో [[ఢిల్లీ శాసనసభ|ఢిల్లీ శాసనసభకు]] చెందిన 6 మంది [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] శాసనసభ్యులు ఉన్నారు, వీరికి [[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు]] [[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా|వికె సక్సేనా]] చేత ప్రమాణం చేయించారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/arvind-kejriwal-resignation-delhi-chief-minister-aap-lieutenant-governor-meeting-live-updates-september-17-2024/article68650423.ece|title=AAP’s Atishi to replace Kejriwal as new Delhi CM Highlights: Arvind Kejriwal tenders resignation|last=|first=|date=2024-09-17|work=The Hindu|access-date=2024-09-21|issn=0971-751X}}</ref><ref name=":0">https://timesofindia.indiatimes.com/india/atishi-marlena-oath-ceremony-live-updates-delhi-new-cm-oath-taking-swearing-in-ceremony-latest-updates/liveblog/113549032.cms</ref> == చరిత్ర == [[ఢిల్లీ మద్యం కుంభకోణం|2022 ఢిల్లీ మద్యం కుంభకోణం]] కేసులో సంబంధించి లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు ముందస్తు అనుమతి లేకుండా ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ అధినేత [[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]], [[ఢిల్లీ ప్రభుత్వం|ఢిల్లీ సెక్రటేరియట్‌లోకి]] ప్రవేశించకూడదనే షరతులతో, [[భారతదేశ అత్యున్నత న్యాయస్థానం|భారత సుప్రీంకోర్టు]] 2024 సెప్టెంబరు 13న, బెయిలు మంజూరు చేసింది. దానితో 2024 సెప్టెంబరు 17న రాజీనామా చేసిన తర్వాత [[అతిషి మార్లెనా సింగ్|అతిషి మర్లెనా]] ఆధ్వర్యంలో మంత్రివర్గం ఏర్పడింది.<ref>{{Cite web|date=2024-09-13|title=Arvind Kejriwal bail conditions: Can't enter Chief Minister's office, sign files|url=https://www.indiatoday.in/india/story/supreme-court-arvind-kejriwal-bail-conditions-2599029-2024-09-13|access-date=2024-09-21|website=India Today}}</ref> బెయిల్ లభించిన తర్వాత, రెండు రోజుల్లో ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేస్తానని కేజ్రీవాల్ అంతకుముందు చెప్పారు. సీనియర్ మంత్రివర్గ సభ్యురాలు అతిషి తదుపరి ముఖ్యమంత్రి కావచ్చని మీడియాలో చాలా ఊహాగానాలు వచ్చాయి.అయితే దీనిపై పార్టీ నిర్ణయం తీసుకుంటుందని ఆమె ఓ ముఖాముఖి కార్యక్రమంలో చెప్పింది.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/atishi-to-be-sworn-in-as-the-new-delhi-cm-a-look-at-top-five-controversies-the-aap-leader-was-embroiled-in/articleshow/113546890.cms|title=Atishi sworn in as the new Delhi CM: A look at top five controversies the AAP leader was embroiled in|date=2024-09-21|work=The Economic Times|access-date=2024-09-21|issn=0013-0389}}</ref> 2024 సెప్టెంబరు 19న, ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ శాసనసభ్యులు అతిషిని ముఖ్యమంత్రిగా నియమించారు. 2024 సెప్టెంబరు 21న అతిషి నియామకానికి లెఫ్టినెంటు గవర్నరు సక్సేనా ఆమోదం తెలిపారు.<ref>{{Cite web|title=Atishi new chief minister of India’s capital territory after Kejriwal quits|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/9/17/atishi-to-be-new-chief-minister-of-indias-capital-territory-delhi|access-date=2024-09-21|website=Al Jazeera}}</ref> == మంత్రి మండలి == ప్రమాణ స్వీకార కార్యక్రమం తరువాత, అతిషి కౌన్సిల్‌లోని ఇతర 5 మంది సభ్యులకు, పోర్ట్‌ఫోలియోలను ఈ క్రింది విధంగా కేటాయించారు:<ref name=":02">{{Cite web|date=2024-09-21|title=Delhi CM Atishi Marlena Oath Ceremony Live: Delhi CM allots portfolios, Atishi to head 13 departments|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/atishi-marlena-oath-ceremony-live-updates-delhi-new-cm-oath-taking-swearing-in-ceremony-latest-updates/liveblog/113549032.cms|access-date=2024-09-21|website=The Times of India|language=en}}</ref><ref name="Delhi CM Atishi retains 13 ministries, Saurabh Bharadwaj keeps six and gets two more">{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-cm-atishi-retains-13-ministries-bharadwaj-keeps-six-and-gets-two-more/articleshow/113559086.cms|title=Delhi CM Atishi retains 13 ministries, Saurabh Bharadwaj keeps six and gets two more|date=22 September 2024|access-date=8 March 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250308083219/https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-cm-atishi-retains-13-ministries-bharadwaj-keeps-six-and-gets-two-more/articleshow/113559086.cms|archive-date=8 March 2025|publisher=The Times of India}}</ref><ref name="Mukesh Ahlawat to be new face in Cabinet, others to be retained">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/mukesh-ahlawat-to-be-new-face-in-cabinet-others-to-be-retained/article68661517.ece|title=Mukesh Ahlawat to be new face in Cabinet, others to be retained|last1=|first1=|date=19 September 2024|access-date=8 March 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250308083118/https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/mukesh-ahlawat-to-be-new-face-in-cabinet-others-to-be-retained/article68661517.ece|archive-date=8 March 2025|publisher=The Hindu}}</ref> {| class="wikitable" |+ !వ.సంఖ్య !మంత్రిత్వశాఖ !మంత్రి !పదవిని స్వీకరించింది !పదవీ కాలం ముగింపు !colspan="2"| పార్టీ !మూలం |- |1 |ముఖ్యమంత్రి * ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని మంత్రిత్వ శాఖలు |[[అతిషి మార్లెనా సింగ్|అతిష్ మార్లెనా]] |2024 సెప్టెంబరు 21 |2025 ఫిబ్రవరి 9 |{{party name with color|Aam Aadmi Party}} |<ref name=":0" /> |- |2 | * ఆరోగ్యం * పరిశ్రమలు * అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ * ఇరిగేషన్ అండ్ ఫ్లడ్ కంట్రోల్ * కళ, సంస్కృతి, భాష * పర్యాటక రంగం * సామాజిక సంక్షేమం * సహకార |[[సౌరభ్ భరద్వాజ్]] |2024 సెప్టెంబరు 21 |2025 ఫిబ్రవరి 9 |{{party name with color|Aam Aadmi Party}} |<ref>{{Cite web|date=2024-11-21|title=Delhi CM Atishi Marlena Oath Ceremony Live: Delhi CM allots portfolios, Atishi to head 13 departments - The Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/atishi-marlena-oath-ceremony-live-updates-delhi-new-cm-oath-taking-swearing-in-ceremony-latest-updates/liveblog/113549032.cms|access-date=2024-11-21|website=web.archive.org|archive-date=2024-11-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20241121055932/https://timesofindia.indiatimes.com/india/atishi-marlena-oath-ceremony-live-updates-delhi-new-cm-oath-taking-swearing-in-ceremony-latest-updates/liveblog/113549032.cms|url-status=bot: unknown}}</ref> |- |3 | * ఆహారం, సరఫరా * ఎన్నిక |[[ఇమ్రాన్ హుస్సేన్]] |2024 సెప్టెంబరు 21 |2025 ఫిబ్రవరి 9 |{{party name with color|Aam Aadmi Party}} |<ref name=":0" /> |- |4 | * అభివృద్ధి * సాధారణ పరిపాలన * పర్యావరణం, అటవీ, వన్యప్రాణులు |[[గోపాల్ రాయ్]] |2024 సెప్టెంబరు 21 |2025 ఫిబ్రవరి 9 |{{party name with color|Aam Aadmi Party}} |<ref name=":0" /> |- |5 | * ఎస్.సి., ఎస్.టి సంక్షేమం * గురుద్వారా ఎన్నికలు * శ్రమ * ఉపాధి * భూమి, భవనం |[[ముఖేష్ కుమార్ అహ్లవత్]] |2024 సెప్టెంబరు 21 |2025 ఫిబ్రవరి 9 |{{party name with color|Aam Aadmi Party}} |<ref name=":0" /> |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable" !కాదు.. ! పేరు {{చిన్న|(నియోజకవర్గం)}} ! విభాగాలు ! పదవీకాలం ! కారణం ! పార్టీ |- | 1. | కైలాష్ గహ్లోత్ (క్యాబినెట్ మంత్రి) {{small|([[నజాఫ్‌గఢ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నజాఫ్‌గఢ్]])}} | * ఆరోగ్యం * పరిశ్రమలు * పట్టణాభివృద్ధి * నీటిపారుదల, వరద నియంత్రణ * కళ, సంస్కృతి, భాష * పర్యాటకం * సాంఘిక సంక్షేమం * సహకార | 2024 సెప్టెంబరు 21 నుండి 2024 నవంబరు 17 వరకు | రాజీనామా చేశారు | [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మాజీ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:2024లో ఏర్పడిన క్యాబినెట్‌లు]] [[వర్గం:ఢిల్లీ రాజకీయాలు]] [[వర్గం:ఢిల్లీ మాజీ మంత్రి మండళ్లు]] [[వర్గం:2024 భారత రాజకీయాలు]] [[వర్గం:ఢిల్లీలో 2020ల స్థాపనలు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 63s5cd69wo2kkij9g057zcagno277nt 0 426822 4594520 4373057 2025-06-28T12:52:30Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 8 జూలై 2024 → 2024 జూలై 8 (25), జులై → జూలై, నవంబర్ → నవంబరు (12), → (10), , → , 4594520 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = జార్ఖండ్ రాష్ట్ర | flag = | flag_border = true | incumbent = | image =Chief Minister of Jharkhand Shri Hemant Soren.jpg | image_size =150px | caption = [[హేమంత్ సోరెన్]]<br />గౌరవ జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రి | date_formed = 2024 జూలై 8 | date_dissolved = | government_head = [[హేమంత్ సోరెన్]] | deputy_government_head = | government_head_history = | state_head = [[సంతోష్ గంగ్వార్]] | members_number = | former_members_number = 1 | total_number = 12 (ముఖ్యమంత్రితో సహా) | political_parties = ''' ప్రభుత్వం (48)'''<br/>'''మహాగత్బంధన్ (48)''' *{{Color box|#215B30}} [[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] (29) *{{Color box|#00BFFF}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] (17) *{{Color box|#008000}} [[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|ఆర్జేడీ]] (1) *{{Color box|#FF0000}} [[కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్|సీపీఐ (ఎంఎల్) ఎల్]] (1) '''ప్రతిపక్షం'''<br/>'''[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] (32)''' *{{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] (26) *{{Color box|#FF33FF}} [[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్|ఎజేఎస్‌యూ]] (3) *{{Color box|#00B2B2}} [[నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ|ఎన్‌సీపీ]] (1) *{{Color box|#CDCDCD}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] (2) | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] | opposition_leader = అమర్ కుమార్ బౌరి, [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | election = | last_election =[[2019 జార్ఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2019]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు <br> (త్వరగా రద్దు చేయకపోతే) | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[చంపై సోరెన్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[నాల్గవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] }} హేమంత్‌ సోరెన్‌ను మనీలాండరింగ్ కేసులో దర్యాప్తులో భాగంగా తన ముఖ్యమంత్రి పదవికి 2024 జనవరి 31న రాజీనామా చేసి ఈ కేసులో 6 నెలల జైలు జీవితం గడిపి జార్ఖండ్ హైకోర్టు బెయిల్ మంజూరు చేసిన అనంతరం 2024 జూలై 4 నుండి మూడవసారి జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రిగా పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించాడు.<ref name="జార్ఖండ్‌ సీఎంగా ప్రమాణం చేసిన హేమంత్‌ సోరెన్‌">{{cite news|url=https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/hemant-soren-back-jharkhand-chief-minister-after-5-months-2104889|title=జార్ఖండ్‌ సీఎంగా ప్రమాణం చేసిన హేమంత్‌ సోరెన్‌|last1=Sakshi|date=4 July 2024|work=|accessdate=6 July 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240706065322/https://www.sakshi.com/telugu-news/politics/hemant-soren-back-jharkhand-chief-minister-after-5-months-2104889|archivedate=6 July 2024|language=te}}</ref> ==మంత్రి మండలి== హేమంత్‌ సోరెన్‌ 2024 జూలై 8న జార్ఖండ్ అసెంబ్లీలో జరిగిన విశ్వాస పరీక్షలో 45 ఓట్లతో గెలుపొందిన తర్వాత ఆయన 11 మందితో నూతన మంత్రివర్గం ఏర్పడు చేశాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/jharkhand/hemant-soren-jharkhand-assembly-floor-test-on-july-8-2024/article68380512.ece|title=Hemant Soren wins trust vote, inducts 11 Ministers into Cabinet|date=2024-07-08|work=The Hindu|access-date=2024-08-14}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.indiatvnews.com/jharkhand/hemant-soren-jharkhand-cabinet-expansion-full-list-of-ministers-with-portfolios-check-latest-updates-2024-07-08-940870|title=Full list of ministers with portfolios in Hemant Soren's Cabinet|date=2024-07-08|work=IndiaTV|access-date=2024-08-14}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/ex-jharkhand-chief-minister-champai-soren-takes-oath-in-hemant-soren-government-6059909|title=Jharkhand New Cabinet Portfolios Announced. Who Gets What: See Full List|date=2024-07-08|work=NDTV|access-date=2024-08-14}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించారు !పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' & ఇంచార్జి కూడా: హోం శాఖ (జైళ్లు) క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్, విజిలెన్స్ విభాగం (పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు మినహా) మరియు ఏ మంత్రికి కేటాయించబడని అన్ని ఇతర శాఖలు. |హేమంత్ సోరెన్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |జలవనరుల శాఖ మంత్రి, ఉన్నత విద్యా శాఖ మంత్రి, సాంకేతిక విద్యా శాఖ మంత్రి |రాందాస్ సోరెన్ | 2024 ఆగస్టు 30 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, అభివృద్ధి శాఖ ఆర్థిక మంత్రి, వాణిజ్య పన్నుల శాఖ మంత్రి, పార్లమెంటు వ్యవహారాల మంత్రి |రామేశ్వర్ ఒరాన్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, ప్రజా పంపిణీ & వినియోగదారుల వ్యవహారాల మంత్రి ఆరోగ్య మంత్రి |బన్నా గుప్తా | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, ఉపాధి, శిక్షణ & నైపుణ్యాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి |సత్యానంద్ భోగ్తా | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|ఆర్జేడీ]] |- | rowspan="1" |మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి, రిజిస్ట్రేషన్ల శాఖ మంత్రి, పర్యాటక, కళ & సంస్కృతి, క్రీడలు & యువజన వ్యవహారాల మంత్రి |హఫీజుల్ హసన్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |స్త్రీ, శిశు అభివృద్ధి & సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బేబీ దేవి | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |షెడ్యూల్డ్ తెగలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి (మైనారిటీ సంక్షేమం మినహా) రవాణా మంత్రి |దీపక్ బిరువా | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి పశుసంవర్థక శాఖ మంత్రి విపత్తు నిర్వహణ మంత్రి. |దీపికా పాండే సింగ్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి, గ్రామీణ పనుల శాఖ మంత్రి, పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి |ఇర్ఫాన్ అన్సారీ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |తాగునీరు & పారిశుద్ధ్య శాఖ మంత్రి |మిథిలేష్ కుమార్ ఠాకూర్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |పాఠశాల విద్యాశాఖ మంత్రి, ఎక్సైజ్ శాఖ మంత్రి |బైద్యనాథ్ రామ్ | 2024 జూలై 8 | 2024 నవంబరు 28 |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |} == పార్టీల వారీగా మంత్రులు == పార్టీల వారీగా క్యాబినెట్ మంత్రుల ప్రాతినిధ్యం  జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా (60%)  భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (30%)  రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ (10%) {| class="wikitable" |+ ! colspan="2" |పార్టీ !కేబినెట్ మంత్రులు !మొత్తం మంత్రులు |- | |జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా |7 |7 |- | |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |4 |4 |- | |రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ |1 |1 |} ==ఇవి కూడా చూడండి == *[[చంపై సోరెన్ మంత్రివర్గం]] *[[రఘుబర్ దాస్ మంత్రివర్గం]] *[[రెండవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] *[[నాల్గవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:జార్ఖండ్ ప్రభుత్వం]] mxjlfuqro2zuysmf73ou5xh434wx7j4 0 426825 4594522 4390217 2025-06-28T12:52:57Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* top */ clean up, typos fixed: ( → ( 4594522 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet|cabinet_name=నాల్గవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రిత్వ శాఖ|flag=Flag of India.svg|jurisdiction=[[జార్ఖండ్]] రాష్ట్రం|cabinet_type=మంత్రివర్గం|flag_border=true|governor_title=[[జార్ఖండ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నరు]]|governor=[[సంతోష్ గంగ్వార్]]|political_parties=[[మహాఘటబంధన్ (జార్ఖండ్)|మహాఘటబంధన్]]:{{efn|{{color box|{{party color|Communist Party of India (Marxist-Leninist) Liberation}}}} [[Communist Party of India (Marxist-Leninist) Liberation|CPI(ML)L]], a member of the allaince, will not join the ministry as part of their All-India policy.<ref>{{Cite web |title=Jharkhand: Congress Reportedly Demands Posts Of Deputy CM & 4 Cabinet Ministers; Senior Party Leaders Deny Claims |url=https://www.freepressjournal.in/india/jharkhand-congress-reportedly-demands-posts-of-deputy-cm-4-cabinet-ministers-senior-party-leaders-deny-claims |access-date=2024-11-26 |website=Free Press Journal}}</ref> }}<br/>{{hlist|{{color box|{{party color|Jharkhand Mukti Morcha}}}} [[Jharkhand Mukti Morcha|JMM]]|{{color box|{{party color|Indian National Congress}}}} [[Indian National Congress|INC]]|{{color box|{{party color|Rashtriya Janata Dal}}}} [[Rashtriya Janata Dal|RJD]]}}|election=[[2024 జార్ఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2024 ఎన్నికలు]]|legislature_term=[[జార్ఖండ్ 6వ శాసనసభ|6వ అసెంబ్లీ]] (2024-ప్రస్తుతం)|predecessor=[[మూడవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రిత్వ శాఖ]]|government_head=[[హేమంత్ సోరెన్]] (జెఎంఎం)|government_head_title=[[జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]]|cabinet_number=14వ|legislature_status=[[మెజారిటీ ప్రభుత్వం]], సంకీర్ణ ప్రభుత్వం{{br}} [[జార్ఖండ్ శాసనసభ|అసెంబ్లీ]]:{{br}}{{Composition bar|hex={{party color|Mahagathbandhan (Jharkhand)}}|56|81|per=1}}|members_number=ముఖ్యమంత్రితో కలుపుకుని 12 మంది|opposition_party={{color box|{{party color|BJP}}}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]]|opposition_leader=ప్రకటించాలి|date_formed={{start date and age|2024|11|28|df=y|p=y}}|government_head_history=[[రాజ్యసభ సభ్యుడు|రాజ్యసభ ఎంపీ]]<br />(2009 – 2010) {{br}} [[జార్ఖండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|జార్ఖండ్ ఉప ముఖ్యమంత్రి}}]]<br /> (2010 – 2013)}} జార్ఖండ్ రాష్ట్రానికి 2024 నవంబరు 20న జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికల్లో గెలిచిన తర్వాత జార్ఖండ్ ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి [[హేమంత్ సోరెన్]] 2024 నవంబరు 28న రాంచీలో ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref name="Hemant Soren begins fourth term as Jharkhand Chief Minister">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/elections/jharkhand-assembly/hemant-soren-sworn-in-as-jharkhand-chief-minister-on-november-28/article68922567.ece|title=Hemant Soren begins fourth term as Jharkhand Chief Minister|last1=The Hindu|first1=|date=28 November 2024|access-date=29 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241129035655/https://www.thehindu.com/elections/jharkhand-assembly/hemant-soren-sworn-in-as-jharkhand-chief-minister-on-november-28/article68922567.ece|archive-date=29 November 2024}}</ref><ref name="Hemant Soren takes oath as Jharkhand's 14th chief minister">{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/hemant-soren-takes-oath-as-jharkhands-14th-chief-minister/articleshow/115767306.cms|title=Hemant Soren takes oath as Jharkhand's 14th chief minister|last1=The Times of India|date=28 November 2024|access-date=29 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241129040437/https://timesofindia.indiatimes.com/india/hemant-soren-takes-oath-as-jharkhands-14th-chief-minister/articleshow/115767306.cms|archive-date=29 November 2024}}</ref><ref name="ఝార్ఖండ్‌ సీఎంగా హేమంత్‌ సోరెన్‌ ప్రమాణం">{{cite news |last1=Eenadu |title=ఝార్ఖండ్‌ సీఎంగా హేమంత్‌ సోరెన్‌ ప్రమాణం |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/india/hemant-soren-takes-oath-as-jharkhand-cm/0700/124214240 |accessdate=29 November 2024 |work= |date=29 November 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20241129045735/https://www.eenadu.net/telugu-news/india/hemant-soren-takes-oath-as-jharkhand-cm/0700/124214240 |archivedate=29 November 2024 |language=te}}</ref> ==నేపథ్యం== జార్ఖండ్‌లో 2024 శాసనసభ ఎన్నికల్లో మహాఘట్‌బంధన్ (ఎంజీబీ) కూటమి విజయం సాధించగా [[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] 34 స్థానాలను,<ref>{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-852S27.htm|title=Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by JMM|last1=Election Commision of India|date=24 November 2024|access-date=24 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124045445/https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-852S27.htm|archive-date=24 November 2024}}</ref> [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]] 16,<ref name="Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by INC">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-742S27.htm|title=Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by INC|last1=Election Commision of India|date=24 November 2024|access-date=24 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124045720/https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-742S27.htm|archive-date=24 November 2024}}</ref> [[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|రాష్ట్రీయ జనతాదళ్]] 4 సీట్లు,<ref name="Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by RJD">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-1420S27.htm|title=Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by RJD|last1=Election Commision of India|date=24 November 2024|access-date=24 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124045758/https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-1420S27.htm|archive-date=24 November 2024}}</ref> [[కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్|కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) (లిబరేషన్)]] 2 సీట్లు గెలవగా,<ref name="Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by CPI(ML)(L)">{{cite news|url=https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-545S27.htm|title=Jharkhand Assembly Election Results 2024 - Seats won by CPI(ML)(L)|last1=Election Commision of India|date=24 November 2024|access-date=24 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20241124045909/https://results.eci.gov.in/ResultAcGenNov2024/partywisewinresult-545S27.htm|archive-date=24 November 2024}}</ref> [[జార్ఖండ్ శాసనసభ|జార్ఖండ్ శాసనసభలోని]] 81 సీట్లలో మొత్తం 56 సీట్లు వచ్చాయి. == విశ్వాసం పరీక్ష == {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:95%;" | colspan="3" align="center" bgcolor="#C0C0C0" |'''విశ్వాస ఓట్లు''' '''[[హేమంత్ సోరెన్]]''' ([[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] నామినీ) |- ! colspan="2" style="width:150px;" |'''బ్యాలెట్'''→ !2024 డిసెంబరు 9 |- ! colspan="2" |అవసరమైన మెజారిటీ → |81 సీట్లలో 41 |- ! style="background:{{Party color|Mahagathbandhan (Jharkhand)}};" | | style="text-align:left;" |{{Collapsible list|• [[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] (33)|• [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] (16)|• [[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|ఆర్‌జేడీ]] (4)|• [[కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్|సీపీఐ (ఎంఎల్)]] (2)|title=<span style="font-weight:normal;">అవును</span>}} |{{Composition bar|55|81|{{Party color|Mahagathbandhan (Jharkhand)}}|width=125px}} |- ! style="background:#ff9933;" | | style="text-align:left;" |{{Collapsible list|• [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] (21)|• [[ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్|ఎజేఎస్‌యూ]] (1)|• [[లోక్ జనశక్తి పార్టీ (రామ్ విలాస్)|ఎల్‌జెపి (రామ్ విలాస్)]] (1)|• [[జనతాదళ్ (యునైటెడ్)|జేడీయూ]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">కాదు</span>}} |{{Composition bar|24|81|#ff9933|width=125px}} |- ! style="background:gray;" | | style="text-align:left;" |{{Collapsible list|• [[జార్ఖండ్ లోక్తాంత్రిక్ క్రాంతికారి మోర్చా|జేఎల్‌కెఎం]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">నిరాకరణ</span>}} |{{Composition bar|1|81|gray|width=125px}} |- | colspan="3" style="text-align:centre;" |స్థితి: {{tick|15}}: ఉత్తీర్ణత |- ! style="background:black;" | | style="text-align:left;" |{{Collapsible list|None|title=<span style="font-weight:normal;">గైర్హాజరు</span>}} |{{Composition bar|0|81|black|width=125px}} |- ! style="background:white;" | | style="text-align:left;" |ఖాళీ సీట్లు |{{Composition bar|0|81|black|width=125px}} |- ! style="background:{{Party color|Mahagathbandhan (Jharkhand)}};" | | style="text-align:left;" |{{Collapsible list|• [[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">స్పీకర్ (ప్రోటెమ్)</span>}} |{{Composition bar|1|81|{{Party color|Mahagathbandhan (Jharkhand)}}|width=125px}} |} == మంత్రి మండలి == గత మంత్రివర్గం ఆధారంగా, సోరెన్ ప్రభుత్వానికి నాయకత్వం వహిస్తారు, జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చాకు అదనంగా 6 మంది మంత్రులు, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌కు 4 మంది, రాష్ట్రీయ జనతాదళ్‌కు ఒకే ఒక మంత్రి ఉన్నారు. తరువాత 2024 డిసెంబరు 5న మంత్రివర్గం నియమితులయ్యారు.<ref name="Jharkhand CM Hemant Soren expands Cabinet2">{{cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/jharkhand/jharkhand-cm-hemant-soren-expands-cabinet-six-jmm-four-congress-and-one-rjd-ministers-sworn-in/article68950031.ece|title=Jharkhand CM Hemant Soren expands Cabinet|last1=|first1=|date=5 December 2024|accessdate=13 December 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213091426/https://www.thehindu.com/news/national/jharkhand/jharkhand-cm-hemant-soren-expands-cabinet-six-jmm-four-congress-and-one-rjd-ministers-sworn-in/article68950031.ece|archivedate=13 December 2024|publisher=The Hindu}}</ref><ref name="Jharkhand Cabinet Ministers List 2024: Full list of Jharkhand council of ministers and their portfolios2">{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/news-today/jharkhand-cabinet-ministers-list-2024-hemant-soren-ministers-9707554/|title=Jharkhand Cabinet Ministers List 2024: Full list of Jharkhand council of ministers and their portfolios|last1=The Indian Express|date=5 December 2024|accessdate=13 December 2024|archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213091508/https://indianexpress.com/article/news-today/jharkhand-cabinet-ministers-list-2024-hemant-soren-ministers-9707554/|archivedate=13 December 2024}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+మంత్రివర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="Hemant Soren allocates portfolios to ministers, keeps Home Ministry">{{cite news |last1=India Today |title=Hemant Soren allocates portfolios to ministers, keeps Home Ministry |url=https://www.indiatoday.in/india/story/jharkhand-hemant-soren-allocates-portfolios-to-ministers-keeps-home-ministry-2646285-2024-12-07 |accessdate=13 December 2024 |date=7 December 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213091413/https://www.indiatoday.in/india/story/jharkhand-hemant-soren-allocates-portfolios-to-ministers-keeps-home-ministry-2646285-2024-12-07 |archivedate=13 December 2024}}</ref><ref name="Jharkhand CM Hemant Soren expands Cabinet">{{cite news |last1= |first1= |title=Jharkhand CM Hemant Soren expands Cabinet |url=https://www.thehindu.com/news/national/jharkhand/jharkhand-cm-hemant-soren-expands-cabinet-six-jmm-four-congress-and-one-rjd-ministers-sworn-in/article68950031.ece |accessdate=13 December 2024 |publisher=The Hindu |date=5 December 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213091426/https://www.thehindu.com/news/national/jharkhand/jharkhand-cm-hemant-soren-expands-cabinet-six-jmm-four-congress-and-one-rjd-ministers-sworn-in/article68950031.ece |archivedate=13 December 2024}}</ref><ref name="Jharkhand Cabinet Ministers List 2024: Full list of Jharkhand council of ministers and their portfolios">{{cite news |last1=The Indian Express |title=Jharkhand Cabinet Ministers List 2024: Full list of Jharkhand council of ministers and their portfolios |url=https://indianexpress.com/article/news-today/jharkhand-cabinet-ministers-list-2024-hemant-soren-ministers-9707554/ |accessdate=13 December 2024 |date=5 December 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213091508/https://indianexpress.com/article/news-today/jharkhand-cabinet-ministers-list-2024-hemant-soren-ministers-9707554/ |archivedate=13 December 2024}}</ref><ref name="మంత్రులకు శాఖల కేటాయింపు.. కీలక శాఖలు మాత్రం ఆయన దగ్గరే..">{{cite news |title=మంత్రులకు శాఖల కేటాయింపు.. కీలక శాఖలు మాత్రం ఆయన దగ్గరే.. |url=https://www.andhrajyothy.com/2024/national/jharkhand-cm-hemant-soren-distributes-portfolios-to-ministers-amar-1343972.html |accessdate=13 December 2024 |publisher=Andhrajyothy |date=6 December 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20241213092135/https://www.andhrajyothy.com/2024/national/jharkhand-cm-hemant-soren-distributes-portfolios-to-ministers-amar-1343972.html |archivedate=13 December 2024 |language=te}}</ref> !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించింది !కార్యాలయం నుండి నిష్క్రమించింది ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |'''జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రి''' * సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు & అధికారిక భాష * ఇల్లు ''(జైలుతో సహా)'' * రోడ్డు నిర్మాణం * భవనం నిర్మాణం * క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ & విజిలెన్స్ ''(పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు మినహా)'' '''''మిగిలిన అన్ని శాఖలు ఏ మంత్రికి కేటాయించబడలేదు''''' |[[హేమంత్ సోరెన్]] | 2024 నవంబరు 28 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" | * ఫైనాన్స్ * వాణిజ్య పన్ను * ప్రణాళిక & అభివృద్ధి * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు |రాధా కృష్ణ కిషోర్ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" | * రాబడి * రిజిస్ట్రేషన్ & భూ సంస్కరణలు (నమోదు కానివి) * రవాణా |దీపక్ బిరువా | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |షెడ్యూల్డ్ తెగలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు & వెనుకబడిన తరగతులు (మైనారిటీ సంక్షేమం మినహా) |చమ్ర లిండా | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" | * లేబర్, ప్లానింగ్, ట్రైనింగ్ & స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ * పరిశ్రమలు |సంజయ్ ప్రసాద్ యాదవ్ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Rashtriya Janata Dal}} |[[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్|ఆర్‌జేడీ]] |- | rowspan="1" | * పాఠశాల విద్య & అక్షరాస్యత * నమోదు |రాందాస్ సోరెన్ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" | * ఆరోగ్యం, వైద్య విద్య & కుటుంబ సంక్షేమం * ఆహారం, ప్రజా పంపిణీ & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు * విపత్తు నిర్వహణ |ఇర్ఫాన్ అన్సారీ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" | * జలవనరులు * మైనారిటీ సంక్షేమం |[[హఫీజుల్ హసన్]] | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" | * గ్రామీణాభివృద్ధి * గ్రామీణ పని * పంచాయతీ రాజ్ |[[దీపికా పాండే సింగ్]] | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" | * తాగునీరు & పారిశుధ్యం * ఎక్సైజ్ & నిషేధం |యోగేంద్ర ప్రసాద్ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" | * అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ & హౌసింగ్ * ఉన్నత & సాంకేతిక విద్య * పర్యాటకం, కళ, సంస్కృతి, క్రీడలు & యువజన వ్యవహారాలు |సుదివ్య కుమార్ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా|జేఎంఎం]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, పశుసంవర్ధక & సహకార సంస్థలు. |శిల్పి నేహా టిర్కీ | 2024 డిసెంబరు 5 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == పార్టీల వారీగా మంత్రులు == పార్టీల వారీగా క్యాబినెట్ మంత్రుల ప్రాతినిధ్యం  జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా (60%)  భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (30%)  రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ (10%) {| class="wikitable" |+ ! colspan="2" |పార్టీ !కేబినెట్ మంత్రులు !మొత్తం మంత్రులు |- |{{party color cell|Jharkhand Mukti Morcha}} |[[జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] |7 |7 |- |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] |4 |4 |- |{{party color cell|Rashtriya Janata Dal}} |[[రాష్ట్రీయ జనతా దళ్]] |1 |1 |} ==ఇవి కూడా చూడండి == *[[చంపై సోరెన్ మంత్రివర్గం]] *[[రఘుబర్ దాస్ మంత్రివర్గం]] *[[రెండవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] *[[హేమంత్ సోరెన్ మూడో మంత్రివర్గం|మూడవ హేమంత్ సోరెన్ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == గమనికలు == <references group="lower-alpha" /> {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] [[వర్గం:2024లో ఏర్పాటు చేసిన క్యాబినెట్‌లు]] [[వర్గం:2024 భారత రాజకీయాలు]] [[వర్గం:జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా]] [[వర్గం:జార్ఖండ్ మంత్రిత్వ శాఖలు]] i0mfrx34nwd5xwx6mr8zhxpw6e3yijn 0 426963 4594572 4565522 2025-06-28T13:28:01Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 12 జూలై 2012 → 2012 జూలై 12 (71), డిసెంబర్ → డిసెంబరు, టూరిజం → పర్యాటకం, → (3) 4594572 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 29వ | jurisdiction = [[కర్ణాటక]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = File:Jagadish Shettar at Belgium.jpg | image_size = 150px | caption = | date_formed = 12 జూలై 2012 | date_dissolved = 13 మే 2013 | government_head = [[జగదీష్ శెట్టర్]] | government_head_history = | state_head = [[హన్స్‌రాజ్ భరద్వాజ్]]<br />(24 జూన్ 2009 - 29 జూన్ 2014) | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br/>[[జనతాదళ్ (సెక్యులర్)]] | opposition_leader = సిద్ధరామయ్య (అసెంబ్లీ) | election = [[2008 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|2008]] | last_election = [[2013 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|2013]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[సదానంద గౌడ మంత్రివర్గం]] | successor = [[సిద్దరామయ్య మంత్రివర్గం]] }} జగదీష్ షెట్టర్ మంత్రివర్గం 2012 జూలై 12 నుండి 2013 మే 13 వరకు క్యాబినెట్‌లలోని మంత్రి జాబితా. భారతీయ జనతా పార్టీ నాయకుడు జగదీష్ షెట్టర్ 2012 జూలై 12న కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2012-07-12|title=Shettar sworn in as Karnataka CM, retains all ministers from Gowda's govt|url=https://www.firstpost.com/politics/shettar-sworn-in-as-karnataka-cm-retains-all-ministers-from-gowdas-govt-375497.html|access-date=2021-11-05|website=Firstpost|language=en}}</ref> == మంత్రి మండలి<ref>{{Cite web|date=17 July 2012|title=Jagadish Shettar Cabinet Ministers|url=https://www.karnataka.com/govt/ministers-jagadish-shettar/}}</ref> == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి శాఖ సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణల క్యాబినెట్ వ్యవహారాల ఇంటెలిజెన్స్ ఫైనాన్స్ బెంగళూరు డెవలప్‌మెంట్ పర్యాటకం IT & BT మైన్స్ & జియాలజీ ఇతర శాఖలు ఏ మంత్రికి కేటాయించబడలేదు |[[జగదీష్ శెట్టర్|జగదీష్ షెట్టర్]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |హోం వ్యవహారాల ఉప ముఖ్యమంత్రి రవాణా శాఖ మంత్రి |[[ఆర్. అశోక|ఆర్. అశోక్]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రెవెన్యూ ఉప ముఖ్యమంత్రి, గ్రామీణాభివృద్ధి & పంచాయితీ రాజ్ శాఖ మంత్రి |[[కే.ఎస్‌. ఈశ్వరప్ప|కేఎస్ ఈశ్వరప్ప]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |చిన్న నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి కన్నడ & సంస్కృతి మంత్రి |[[గోవింద్ కర్జోల్]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |చట్టం & న్యాయ మంత్రి పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు & శాసనాల మంత్రి పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |[[ఎస్. సురేష్ కుమార్]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ప్రాథమిక & మాధ్యమిక విద్య మంత్రి |[[విశ్వేశ్వర్ హెగ్డే కాగేరి|విశ్వేశ్వర హెగ్డే కాగేరి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మేజర్ & మీడియం ఇరిగేషన్ మంత్రి |[[బసవరాజు బొమ్మై|బసవరాజ్ బొమ్మై]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ప్రజాపనుల శాఖ మంత్రి |సీఎం ఉదాసి | 2012 జూలై 12 | 2013 జనవరి 23<ref name="ndtv.com">{{Cite web|title=Karnataka ministers Shobha Karandlaje and CM Udasi resign|url=https://www.ndtv.com/south/karnataka-ministers-shobha-karandlaje-and-cm-udasi-resign-511133}}</ref> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |[[ఉమేష్ కత్తి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఇంధన మంత్రి |[[శోభా కరంద్లాజే]] | 2012 జూలై 12 | 2013 జనవరి 23<ref name="ndtv.com"/> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పెద్ద & మధ్య తరహా పరిశ్రమల మంత్రి |[[మురుగేష్ నిరాని|మురుగేష్ నిరాణి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |హౌసింగ్ మంత్రి |[[వి. సోమన్న|వి.సోమన్న]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక శాఖ మంత్రి సెరికల్చర్ మంత్రి |బి.ఎన్. బచ్చెగౌడ | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఎక్సైజ్ మంత్రి |ఎంపీ రేణుకాచార్య | 2012 జూలై 12 | 2013 మార్చి 27<ref>{{Cite web|date=27 March 2013|title=Karnataka rebel BJP minister Renukacharya sacked|url=https://www.hindustantimes.com/india/karnataka-rebel-bjp-minister-renukacharya-sacked/story-ayi7qsQGtyLB1HMdxoeJzO.html}}</ref> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |అటవీ శాఖ మంత్రి |సీపీ యోగేశ్వర | 2012 జూలై 12 | 2013 ఫిబ్రవరి 21<ref name="livemint.com">{{Cite web|date=21 February 2013|title=Two BJP ministers quit in Karnataka, may join Congress|url=https://www.livemint.com/Politics/DE49YB74xHVLQuOxhOmUAO/Two-BJP-ministers-quit-in-Karnataka-may-join-Congress.html}}</ref> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |చక్కెర పరిశ్రమల మంత్రి, ఉద్యానవన శాఖ మంత్రి |SA రవీంద్రనాథ్ | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పశుసంవర్ధక శాఖ మంత్రి |[[రేవు నాయక్ బెలమాగి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ మంత్రి, పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్ శాఖ మంత్రి |[[బాలచంద్ర జార్కిహోళి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వైద్య విద్య మంత్రి |SA రాందాస్ | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఫిషరీస్ మంత్రి సైన్స్ & టెక్నాలజీ మంత్రి |[[ఆనంద్​ అస్నోటికర్​]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |[[ఎ.నారాయణస్వామి|ఎ. నారాయణస్వామి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి శాఖ మంత్రి |[[ఆర్. వర్తూర్ ప్రకాష్]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |- | rowspan="1" |చిన్న తరహా పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి |నరసింహ నాయక్ | 2012 జూలై 12 | 2013 ఫిబ్రవరి 21<ref name="livemint.com"/> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాస్త్రం & పర్యావరణ మంత్రి ప్రణాళిక & గణాంకాల మంత్రి |సొగడు శివన్న | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఉన్నత విద్యాశాఖ మంత్రి |సిటి రవి | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార & పౌర సరఫరాల మంత్రి |డిఎన్ జీవరాజ్ | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |హజ్ & వక్ఫ్ మంత్రి, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ మంత్రి |[[ఎస్.కె. బెల్లుబ్బి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రి |అరవింద్ లింబావళి | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సహకార మంత్రి |బీజే పుట్టస్వామి | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పర్యాటక శాఖ మంత్రి |ఆనంద్ సింగ్ | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రి |[[కలకప్ప బండి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఓడరేవులు & అంతర్గత రవాణా మంత్రి ముజ్రాయ్ |[[కోట శ్రీనివాస్ పూజారి]] | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల మంత్రి |[[అప్పచు రంజన్]]<ref>{{Cite web|date=2012-07-13|title=Appachu Ranjan gets cabinet berth, finally|url=https://www.deccanherald.com/content/263934/appachu-ranjan-gets-cabinet-berth.html|access-date=2021-11-12|website=Deccan Herald|language=en}}</ref> | 2012 జూలై 12 | 2013 మే 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి మంత్రి |సునీల్ వల్ల్యాపురే | 2012 జూలై 12<ref>{{Cite web|date=11 December 2012|title=Governor accepts Vallyapure's resignation|url=https://www.deccanherald.com/content/297841/governor-accepts-vallyapures-resignation.html}}</ref> | 2012 డిసెంబరు 11 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కర్ణాటక]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] lv08f4yfuujrri12d3z1w0zh1iyvqmw 0 426967 4594525 4562623 2025-06-28T12:53:36Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మాజీ సభ్యులు */ clean up, typos fixed: , → , 4594525 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number =31వ | jurisdiction = [[కర్ణాటక]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = H. D. Kumaraswamy.jpg | image_size = 150px | caption = [[హెచ్. డి. కుమారస్వామి]]<br /> కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రి | date_formed = 23 మే 2018 | date_dissolved = 23 జూలై 2019 | government_head = [[హెచ్. డి. కుమారస్వామి]] | deputy_government_head = [[జీ. పరమేశ్వర]] | government_head_history = | state_head = [[వాజుభాయ్ వాలా]]<br />(1 సెప్టెంబర్ 2014 -<br /> 10 జూలై 2021)<ref name="indiatimes">{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Narendra-Modi-aide-Vajubhai-Vala-is-Karnataka-governor/articleshow/40958900.cms?from=mdr|title=Narendra Modi aide Vajubhai Vala is Karnataka governor &#124; India News|website=Times of India|accessdate=2017-08-17}}</ref> | members_number = 2 | former_members_number = 34 | total_number = | political_parties = <nowiki>[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]</nowiki><br>[[జనతాదళ్ (సెక్యులర్)]] | legislature_status = కూటమి {{Composition bar|119|224|{{party color|United Progressive Alliance }}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = బీజేపీ | opposition_leader = బిఎస్ యడ్యూరప్ప (అసెంబ్లీ) | election = [[2018 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|2018]] | last_election = | legislature_term = 1 సంవత్సరం 2 నెలలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[సిద్దరామయ్య మంత్రివర్గం]] | successor = [[యడ్యూరప్ప మూడో మంత్రివర్గం]] }} రెండవ హెచ్‌డి కుమారస్వామి మంత్రివర్గం 2018 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికల తర్వాత ఏర్పాటైన మంత్రి మండలి.<ref>{{cite news|url=https://www.firstpost.com/politics/twenty-five-ministers-sworn-into-hd-kumaraswamys-karnataka-cabinet-amid-signs-of-unrest-between-congress-jds-4498751.html|title=Twenty-five ministers sworn into HD Kumaraswamy's Karnataka cabinet amid signs of unrest between Congress, JD(S)|date=6 June 2018|accessdate=20 September 2019|publisher=Firstpost}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable" !యోజకవర్గం !శాఖ ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''హెచ్‌డి కుమారస్వామి''' ముఖ్యమంత్రి |చన్నపట్నం |ఆర్థిక మంత్రి, సిబ్బంది & పరిపాలనా సంస్కరణలు, హోం, ఇంధనం, పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి, టెక్స్‌టైల్, ఎక్సైజ్, ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ ప్లానింగ్ & స్టాటిస్టిక్స్ నుండి ఇంటెలిజెన్స్ విభాగం. ''ఇతర శాఖలు మంత్రికి కేటాయించబడలేదు.'' |జేడీఎస్ |- |2. | '''జి పరమేశ్వర''' ఉపముఖ్యమంత్రి |కొరటగెరె |బెంగళూరు అభివృద్ధి, చట్టం & పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు, IT & BT & సైన్స్ & టెక్నాలజీ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === మాజీ సభ్యులు === 2019 జూలై 8న, రాష్ట్రంలో రాజకీయ గందరగోళం తర్వాత 32 మంది మంత్రులు తమ పదవులకు రాజీనామా చేశారు. మంత్రులు రాజీనామా చేసినట్లు ముఖ్యమంత్రి కార్యాలయం ప్రకటించినప్పటికీ వారి రాజీనామా ఆమోదించలేదు. {| class="wikitable" !క్రమ సంఖ్యా !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం !పార్టీ |- |1. |'''[[రమేష్ జార్కిహోళి]]''' |గోకాక్ |పురపాలక శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2018 డిసెంబరు 22 |తీసివేయబడింది |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |2. |'''[[ఎన్. మహేష్]]''' |కొల్లేగల్ |ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్యా మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2018 అక్టోబరు 11 |రాజీనామా చేశారు |BSP |- |3. |'''[[సి.ఎస్. శివల్లి]]''' |కుండ్గోల్ |పురపాలక, స్థానిక సంస్థల మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 మార్చి 22 |మరణం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |4. |'''హెచ్. నగేష్''' |ముల్బాగల్ |చిన్న తరహా పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి. | 2019 జూన్ 14 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |IND |- |5. |'''[[డీ.కే. శివ కుమార్|డీకే]]''' '''[[డీ.కే. శివ కుమార్|శివకుమార్]]''' |[[కనకాపుర శాసనసభ నియోజకవర్గం|కనకపుర]] |ప్రధాన, మధ్యస్థ నీటిపారుదల, కన్నడ, సంస్కృతి & సమాచార & ప్రజా సంబంధాల మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |6. |'''ఆర్వీ''' '''దేశ్‌పాండే''' |హలియాల్ |దేవాదాయ శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |7. |'''కెజె జార్జ్''' |సర్వజ్ఞనగర్ |పెద్ద, మధ్య తరహా పరిశ్రమల మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |8. |'''జయమాల''' |MLC |మహిళా, శిశు అభివృద్ధి, వికలాంగులు & సీనియర్ సిటిజన్ల సాధికారత మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |9. |'''[[కృష్ణ బైరె గౌడ|కృష్ణ బైరే గౌడ]]''' |బైటరాయణపుర |గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయత్ రాజ్ సంస్థల మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |10. |'''[[ఎన్.హెచ్. శివశంకర రెడ్డి]]''' |గౌరీబిదనూరు |వ్యవసాయ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |11. |'''ప్రియాంక్ ఎం. ఖర్గే''' |చిత్తాపూర్ |సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |12. |'''[[యు.టి. ఖాదర్]]''' |మంగళూరు |నగర కార్పొరేషన్లు, పట్టణాభివృద్ధి అధికారుల మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |13. |'''జమీర్ అహ్మద్ ఖాన్''' |చామ్‌రాజ్‌పేట |ఆహార, పౌర సరఫరాలు, మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |14. |'''[[శివానంద్ పాటిల్]]''' |బసవన్న బాగేవాడి |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |15. |'''వెంకట రమణప్ప''' |పావగడ |కార్మిక మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |16. |'''రాజశేఖర్ బి పాటిల్''' |హుమ్నాబాద్ |మైన్స్, జియాలజీ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |17. |'''సి పుట్టరంగ శెట్టి''' |చామరాజనగర్ |వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |18. |'''ఎంబీ పాటిల్''' |బబలేశ్వర్ |హోం వ్యవహారాల మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |19. |'''సతీష్''' '''జార్కిహోళి''' |యేమకనమర్ది |అటవీ, జీవావరణ శాస్త్రం, పర్యావరణ మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |20. |'''రహీమ్ ఖాన్''' |బీదర్ |యువజన సాధికారత, క్రీడల మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |21. |'''ఆర్.బి.''' '''తిమ్మాపూర్''' |MLC |చక్కెర, ఓడరేవు, అంతర్గత రవాణా మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |22. |'''ఇ. తుకారాం''' |సండూరు |వైద్య విద్య మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |23. |'''ఎం.టి.బి. నాగరాజ్''' |హోసకోటే |గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |24. |'''[[పి.టి. పరమేశ్వర్ నాయక్]]''' |హూవిన హడగలి |ముజ్జరాయి, నైపుణ్యాభివృద్ధి, వ్యవస్థాపకత, జీవనోపాధి మంత్రి. | 2018 డిసెంబరు 22 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |25. |'''హెచ్‌డి. రేవణ్ణ''' |హోలెనరసిపూర్ |ప్రజాపనుల శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |26. |'''[[ఎం.సి. మనగులి]]''' |[[సిందగి శాసనసభ నియోజకవర్గం|సిందగి]] |ఉద్యానవన శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |27. |[[బందెప్ప కాశెంపూర్]] |బీదర్ సౌత్ |సహకార మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |28. |'''[[జి.టి. దేవెగౌడ]]''' |చాముండేశ్వరి |ఉన్నత విద్యాశాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |29. |'''[[డి.సి. తమ్మన్న]]''' |మద్దూరు |రవాణా శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |30. |'''[[ఎస్.ఆర్. శ్రీనివాస్]]''' |గుబ్బి |ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్య మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |31. |'''[[వెంకటరావు నాదగౌడ]]''' |[[సింధనూరు శాసనసభ నియోజకవర్గం|సింధనూరు]] |పశుసంవర్ధక, మత్స్య శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |32. |'''సీఎస్ పుట్టరాజు''' |మేలుకోటే |చిన్న నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |33. |'''[[ఎస్.ఆర్. మహేష్]]''' |కృష్ణరాజనగర |పర్యాటకం, సెరికల్చర్ మంత్రి. | 2018 జూన్ 6 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |జేడీఎస్ |- |34. |'''[[ఆర్. శంకర్ (రాజకీయ నాయకుడు)|ఆర్. శంకర్]]''' |రాణేబెన్నూరు |పురపాలక, స్థానిక సంస్థల మంత్రి. | 2019 జూన్ 14 - 2019 జూలై 8 |రాజీనామా చేశారు |KPJP |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:కర్ణాటక]] [[వర్గం:2018లో స్థాపించబడిన మంత్రివర్గాలు]] [[వర్గం:కర్ణాటకలో 2018లో స్థాపించబడిన మంత్రివర్గాలు]] [[వర్గం:కర్ణాటక మంత్రిత్వ శాఖలు|కుమారస్వామి 02]] [[వర్గం:జనతాదళ్ (లౌకిక) మంత్రిత్వ శాఖలు]] [[వర్గం:భారతదేశంలో 2019లో రద్దు చేయబడిన మంత్రివర్గాలు]] [[వర్గం:2019లో రద్దు చేయబడిన మంత్రివర్గాలు]] [[వర్గం:భారత రాజకీయాల్లో 2018లో స్థాపించబడిన మంత్రివర్గాలు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 6ymj7wmeh53hln7gg9qosj3o4baf23r 0 426971 4594569 4591587 2025-06-28T13:27:46Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 4 జూలై 2021 → 2021 జూలై 4 (24), అక్టోబర్ → అక్టోబరు, → (8), , → , (2) 4594569 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 11వ | jurisdiction = [[ఉత్తరాఖండ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Pushkar Dhami.jpg | image_size = | caption = [[పుష్కర్ సింగ్ ధామీ]] | date_formed = 4 జూలై 2021 | date_dissolved = 23 మార్చి 2022 | state_head = బేబీ రాణి మౌర్య<br/>గుర్మిత్ సింగ్ | government_head = [[పుష్కర్ సింగ్ ధామీ]] | government_head_history = | members_number = 12 | former_members_number = | total_number = 12 | political_parties = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | opposition_leader = [[ప్రీతమ్ సింగ్]] | election = | last_election = [[2022 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2022]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = [[ఉత్తరాఖండ్ 4వ శాసనసభ]] | outgoing_formation = [[ఉత్తరాఖండ్ 5వ శాసనసభ]] | previous = [[తీరత్ సింగ్ రావత్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[పుష్కర్ సింగ్ ధామి రెండో మంత్రివర్గం]] }} మొదటి పుష్కర్ సింగ్ ధామి మంత్రిత్వ శాఖ ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రి పుష్కర్ సింగ్ ధామి నేతృత్వంలోని ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గం.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/pushkar-singh-dhami-to-be-the-new-chief-minister-of-uttarakhand/article35117101.ece|title=Pushkar Singh Dhami to be the new Chief Minister of Uttarakhand|last=Hebbar|first=Nistula|date=3 July 2021|newspaper=The Hindu|via=www.thehindu.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=3 July 2021|title=पुष्कर सिंह धामी होंगे उत्तराखंड के नए मुख्यमंत्री, 11वें CM के तौर पर शपथ लेने से पहले बोले- बेरोजगारों के लिए काम करना मेरी प्राथमिकता|url=https://www.tv9hindi.com/state/uttarakhand/pushkar-singh-dhami-will-be-the-new-chief-minister-of-uttarakhand-720855.html|website=TV9 Hindi}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 July 2021|title=BJP MLA Pushkar Singh Dhami all set to take oath as 11th Uttarakhand CM|url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-mla-pushkar-singh-dhami-oath-new-uttarakhand-chief-minister-1823747-2021-07-04|website=India Today}}</ref><ref>{{Cite web|date=7 July 2021|editor-last=Mehrotra|editor-first=Isha|title=Uttarakhand Cabinet: CM Pushkar Singh Dhami keeps Home and Finance, check full list of ministers here|url=https://zeenews.india.com/india/uttarakhand-cabinet-cm-pushkar-singh-dhami-keeps-home-and-finance-check-full-list-of-ministers-here-2374475.html|access-date=1 August 2024|website=Zee News|language=}}</ref> == మంత్రుల మండలి == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' & ఇంచార్జి కూడా: హోం వ్యవహారాల శాఖ ఆర్థిక శాఖ రెవెన్యూ శాఖ విజిలెన్స్ విభాగం సాంకేతిక విద్యా విభాగం సిబ్బంది విభాగం క్యాబినెట్ వ్యవహారాల విభాగం సాధారణ పరిపాలన |[[పుష్కర్ సింగ్ ధామీ|పుష్కర్ సింగ్ ధామి]] | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పబ్లిక్ వర్క్స్ శాఖ మంత్రి, నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి, వాటర్‌షెడ్ మేనేజ్‌మెంట్ మంత్రి, పర్యాటక & మత వ్యవహారాల మంత్రి, సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి |[[సత్పాల్ మహరాజ్]] | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి ఆహార, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాల మంత్రి పట్టణాభివృద్ధి & గృహనిర్మాణ మంత్రి శాస్త్ర & సాంకేతిక మంత్రి |బన్షీధర్ భగత్ | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి పర్యావరణ మంత్రి |హరక్ సింగ్ రావత్ | 2021 జూలై 4 | 2022 జనవరి 16 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రవాణా శాఖ మంత్రి ఎక్సైజ్ సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ మంత్రి మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |[[యశ్‌పాల్ ఆర్య]] | 2021 జూలై 4 | 2021 అక్టోబరు 11 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |తాగునీటి శాఖ మంత్రి గ్రామీణ నిర్మాణ శాఖ మంత్రి |బిషన్ సింగ్ చుఫాల్ | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |విద్యాశాఖ మంత్రి క్రీడలు & యువజన సంక్షేమ శాఖ మంత్రి, సంస్కృత విద్యాశాఖ మంత్రి, పంచాయతీరాజ్ శాఖ మంత్రి |అరవింద్ పాండే | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ మంత్రి, ఉద్యానవన శాఖ & సెరికల్చర్ మంత్రి |సుబోధ్ ఉనియాల్ | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |MSME పరిశ్రమల మంత్రి, సైనిక్ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |గణేష్ జోషి | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |హయ్యర్ అండ్ మెడికల్ ఎడ్యుకేషన్ మినిస్టర్ ఆఫ్ హెల్త్ అండ్ ఫ్యామిలీ వెల్ఫేర్ మినిస్టర్ ఆఫ్ కోఆపరేటివ్ మినిస్టర్ ఆఫ్ డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ మినిస్టర్ |ధన్ సింగ్ రావత్ | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రి పశుసంవర్ధక, పాడి పరిశ్రమ & మత్స్య శాఖ మంత్రి |[[రేఖా ఆర్య]] | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి చెరకు అభివృద్ధి & చక్కెర పరిశ్రమల మంత్రి |యతీశ్వరానంద | 2021 జూలై 4 | 2022 మార్చి 23 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | | | | |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} {{ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఉత్తరాఖండ్ ప్రభుత్వం]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 5et4kxkz928dcu253kic6gbnl3nf7p6 0 428209 4594582 4594144 2025-06-28T13:42:30Z యర్రా రామారావు 28161 సమాచారపపెట్టె అనువాదం 4594582 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = [[తారాకంత్ ఝా]] | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = [[జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్]] | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] b6mc6ph3yw6dw12mwnn872y3tbg012z 4594586 4594582 2025-06-28T13:44:49Z యర్రా రామారావు 28161 4594586 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = తారాకంత్ ఝా | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్ | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 4h9cpmpd6foq588n5gl4wj2s4xz0mh9 4594590 4594586 2025-06-28T13:52:41Z యర్రా రామారావు 28161 [[వర్గం:బీహార్ రాజకీయ నాయకులు]] ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి) 4594590 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = తారాకంత్ ఝా | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్ | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:బీహార్ రాజకీయ నాయకులు]] rb905ply72ec11no1b0f37q9gdmcfy8 4594591 4594590 2025-06-28T13:53:04Z యర్రా రామారావు 28161 [[వర్గం:జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి) 4594591 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = తారాకంత్ ఝా | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్ | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:బీహార్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] khxckaf4zxuzydv67xw61qaetxeqxz4 4594592 4594591 2025-06-28T13:53:34Z యర్రా రామారావు 28161 [[వర్గం:శాసనమండలి సభ్యులు]] ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి) 4594592 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = తారాకంత్ ఝా | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్ | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:బీహార్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:శాసనమండలి సభ్యులు]] g7o04kjiizevnn1bn39vb9s2e123gvz 4594600 4594592 2025-06-28T14:53:06Z యర్రా రామారావు 28161 4594600 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్ | image =File:Awadhesh Narayan Singh (cropped).jpg | caption = సింగ్ చిత్రపటం | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1948|6|22}} | birth_place = కొతువా, [[భోజ్‌పూర్ జిల్లా]], [[భారతదేశం]] | residence = [[పాట్నా]], [[బీహార్]], భారతదేశం | education = బి. ఎస్సీ. ఇంజనీరింగ్ | alma_mater = [[రాంచీ విశ్వవిద్యాలయం]]] | occupation =రాజకీయవేత్త | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | children = నలుగురు కుమారులు<br/>ఒక కుమార్తె | office = [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్మన్ | termstart = 2024 జూన్ 20 |predecessor = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term1 = 2020 జూన్ 16 - 2022 ఆగస్టు 25 | predecessor1 = హరూన్ రషీద్ | successor1 = [[దేవేష్ చంద్ర ఠాకూర్]] | term_start2 = 2012 ఆగస్టు 8 | term_end2 = 2017 మే 7 | predecessor2 = తారాకంత్ ఝా | successor2 = హరూన్ రషీద్ | office3 = కార్మిక వనరుల మంత్రి<br/>[[బీహార్ ప్రభుత్వం]] | term_start3 = 2008 ఏప్రిల్ 13 | term_end3 = 2010 నవంబరు 26 | 1blankname3 = [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata3 = [[నితీష్ కుమార్]] | predecessor3 = [[సుశీల్ కుమార్ మోడీ]] | successor3 = జనార్ధన్ సింగ్ సిగ్రివాల్ | office4 = [[బీహార్ శాసనమండలి]] సభ్యుడు | term_start4 = 1993 మార్చి 18 | constituency4 =గయ (గ్రాడ్యుయేట్ల నియోజకవర్గం) | nationality = [[భారతదేశ పౌరుడు|భారతీయుడు]] | parents = శ్రీ కేశవ్ ప్రసాద్ సింగ్ }} '''అవధేష్ నారాయణ్ సింగ్''' [[బీహార్|బీహార్కు]] చెందిన [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] నాయకుడు. అతను [[బీహార్ శాసనమండలి]] చైర్‌పర్సన్, <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/awadhesh-narain-singh-declared-as-chairperson-of-legislative-council-unopposed/articleshow/111972250.cms|title=Awadhesh declared council chairperson|date=2024-07-24|work=The Times of India|access-date=2024-12-26|issn=0971-8257}}</ref>మాజీ మంత్రి. 2008లో [[బీహార్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా]] [[నితీష్ కుమార్]] రెండో మంత్రివర్గంలో 2008 ఏప్రిల్ 13 నుండి 2010 నవంబరు 26 వరకు కార్మిక, ఉపాధిశాఖా మంత్రిగా పనిచేసారు. <ref name="The Hindu - 14 April 2008 - 19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/19-new-faces-in-nitish-ministry-10-dropped/article1238706.ece|title=19 new faces in Nitish Ministry; 10 dropped|date=14 April 2008|work=The Hindu|access-date=19 July 2014|publisher=The Hindu Group}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1948 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:బీహార్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:శాసనమండలి సభ్యులు]] <references />{{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}} rx5lqx6klzicopii67tpdyw6py1op8a 0 428706 4594526 4584591 2025-06-28T12:53:41Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 6 మార్చి 1993 → 1993 మార్చి 6 (5), నవంబర్ → నవంబరు (2), పని చేసి → పనిచేసి (2), → (26), , → , (5), ( → ( 4594526 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[మహారాష్ట్ర]] | flag = Seal of Maharashtra.svg | flag_border = true | date_formed = 1993 మార్చి 6 | date_dissolved = 1995 మార్చి 14 | government_head = [[శరద్ పవార్]] | government_head_title = [[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = | deputy_government_head_title = | state_head = డా. పిసి అలెగ్జాండర్ | state_head_title = ([[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]) | members_number = | former_members_number = | total_number = 19<br />[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]](17)<br />[[రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే)]] (1)<br />[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] (1) | political_parties =[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]<br />[[రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే)]]<br />[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] | legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం {{Composition bar|150|288|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br />[[శివసేన]] | opposition_leader = * [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ|శాసనసభ]]:<br />[[గోపీనాథ్ ముండే]] ([[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]])<br /> * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />అన్నా డాంగే ([[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]) (1993, 1994-95)<br />సుధీర్ జోషి ([[శివసేన]]) (1993-94) | election = [[1990 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు|1990]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[సుధాకర్‌రావు నాయక్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[మనోహర్ జోషి మంత్రివర్గం]] }} శరద్ పవార్ 1993 మార్చి 6న నాల్గవసారి మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసి<ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/national/national-politics/saheb-sharad-pawar-is-a-4-time-maharashtra-cm-i-anyhow-became-deputy-cm-4-times-ajit-pawar-796095.html|title='Saheb' Sharad Pawar is a 4-time Maharashtra CM, I anyhow became Deputy CM 4 times: Ajit Pawar|date=19 January 2020|newspaper=[[Deccan Herald]]|access-date=26 April 2021}}</ref> 18 మంది సభ్యులతో మంత్రివర్గాన్ని ఏర్పాటు చేశారు.<ref name="IEX2">{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19930307&printsec=frontpage&hl=en|title='Pawar Zindabad' greets Naik at swearing-in: 27 man team in Bombay|date=7 March 1993|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=26 April 2021|page=6}}</ref> ఈ మంత్రివర్గం 1995 శాసనసభ ఎన్నికల వరకు పనిచేసి అనంతరం మనోహర్ జోషి మంత్రివర్గం ఏర్పాటు చేశాడు. ==ప్రభుత్వ ఏర్పాటు== 1990 శాసనసభ ఎన్నికల తర్వాత అప్పటి ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్న పవార్ మరోసారి ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. 1991 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత పవార్ రాజీనామా చేసి బారామతి నుండి లో‍క్‍సభ సభ్యునిగా ఎన్నికై పివి నరసింహారావు రక్షణ మంత్రిగా పనిచేశాడు.<ref>{{cite encyclopedia|title=Sharad Pawar|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|author=Shanthie Mariet D'Souza|publisher=[[Encyclopædia Britannica, Inc.]]|url=https://www.britannica.com/biography/Sharad-Pawar|access-date=26 April 2021}}</ref> ఆయన రాజీనామాతో సుధాకరరావు నాయక్‌ను ముఖ్యమంత్రిగా నియమించారు.<ref>{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19910626&printsec=frontpage&hl=en|title=Sudhakar Naik sworn in Maharashtra CM|date=26 June 1991|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=26 April 2021|page=9}}</ref> 1993లో రక్షణ మంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి<ref>{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19930304&printsec=frontpage&hl=en|title='Reluctant' Pawar sent back as CM|date=4 March 1993|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=26 April 2021|page=1}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19930305&printsec=frontpage&hl=en|title=Rao aborts pro-Pawar campaign|date=5 March 1993|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=26 April 2021|page=1}}</ref> తిరిగి మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref>{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19930306&printsec=frontpage&hl=en|title=Pawar: I will be back in Delhi|date=6 March 1993|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=26 April 2021|page=1}}</ref> == మంత్రుల జాబితా == ప్రారంభ మంత్రిత్వ శాఖ వీటిని కలిగి ఉంది:<ref name="IEX2"/><ref name="Portfolio">{{Cite news|url=https://news.google.com/newspapers?nid=P9oYG7HA76QC&dat=19930309&printsec=frontpage&hl=en|title=Pawar keeps Home|date=9 March 1993|newspaper=[[The Indian Express]]|access-date=27 April 2021|page=9}}</ref> {| class="wikitable sortable" !శ్రీ నం !మంత్రి !మంత్రిత్వ శాఖలు ! colspan="2" |పార్టీ |- | colspan="4" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- |1 |[[శరద్ పవార్]] |'''మంత్రికి కేటాయించని ఇతర శాఖలు:''' * చట్టం & న్యాయవ్యవస్థ * గృహ వ్యవహారాలు * జైళ్లు * ప్లానింగ్ * సాధారణ పరిపాలన * సమాచారం & పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * కమాండ్ ఏరియా అభివృద్ధి * రాష్ట్ర ఎక్సైజ్ | rowspan="1" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]] | rowspan="1" {{party color cell|Indian National Congress}} |- | colspan="4" |'''కేబినెట్ మంత్రులు''' |- |2 |రాంరావు ఆదిక్ | * ఫైనాన్స్ * ప్రత్యేక సహాయం * రాష్ట్ర సరిహద్దు రక్షణ (మొదటి) | rowspan="15" |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|కాంగ్రెస్]] | rowspan="15" {{party color cell|Indian National Congress}} |- |3 |[[శివాజీరావు దేశ్‌ముఖ్]] | * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లు మినహా) * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * ఉపశమనం & పునరావాసం * సంచార జాతులు * మెజారిటీ సంక్షేమ అభివృద్ధి |- |4 |[[పద్మసింహ బాజీరావ్ పాటిల్]] | * నీటిపారుదల * శక్తి * ప్రోటోకాల్ * సామాజిక & విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతులు |- |5 |[[విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్]] | * రాబడి * పర్యావరణం & వాతావరణ మార్పు * పర్యాటకం ( 1994 నవంబరు 18 - 1995 మార్చి 14) * వైద్య విద్య * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు * మరాఠీ భాష * భూకంప పునరావాసం * రాష్ట్ర సరిహద్దు రక్షణ (రెండవ) |- |6 |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | * అటవీ శాఖ * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లతో సహా) * ఇతర వెనుకబడిన బహుజన సంక్షేమం |- |7 |అభయ్‌సింహ రాజే భోసలే | * సహకారం * విపత్తు నిర్వహణ |- |8 |జవహర్‌లాల్ దర్దా | * పరిశ్రమలు * మైనింగ్ శాఖ * మార్కెటింగ్ |- |9 |[[ఛగన్ భుజబల్]] | * హౌసింగ్ * మురికివాడల అభివృద్ధి * ఇంటి మరమ్మతులు & పునర్నిర్మాణం * ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు * ప్రత్యేక వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |- |10 |సలీం జకారియా | * పాఠశాల విద్య * మత్స్య సంపద |- |11 |పుష్పతై హిరే | * ప్రజారోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి |- |12 |ప్రభాకర్ ధార్కర్ | * ఉన్నత & సాంకేతిక విద్య * ఉపాధి * హార్టికల్చర్ * పర్యాటకం ( 1993 మార్చి 6 - 1994 నవంబరు 18) * ఓడరేవులు * ఖార్ భూమి అభివృద్ధి * విముక్త జాతి |- |13 |[[మధుకర్ పిచాడ్]] | * ప్రయాణ అభివృద్ధి * పశు సంవర్ధక & మత్స్య * డెయిరీ అభివృద్ధి * గిరిజన అభివృద్ధి |- |14 |రంజీత్ దేశ్‌ముఖ్ | * గ్రామీణాభివృద్ధి * పంచాయత్ రాజ్ * ఉపాధి హామీ పథకం * మాజీ సైనికుల సంక్షేమం |- |15 |అరుణ్ గుజరాతీ | * పట్టణాభివృద్ధి * స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ & ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ |- |16 |శరవన్ పరాటే | * శ్రమ * ఆహారం & పౌర సరఫరాలు * వస్త్రాలు * మైనారిటీ అభివృద్ధి & ఔకాఫ్ |- |17 |[[రామ్‌దాస్ అథవాలే]] | * సాంఘిక సంక్షేమం * నిషేధం ప్రచారం * రవాణా * క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం | rowspan="1" |RPI (A) | rowspan="1" | |- |18 |హర్షవర్ధన్ దేశ్‌ముఖ్ | * వ్యవసాయం * నేల & నీటి సంరక్షణ * నీటి వనరులు (కృష్ణా వ్యాలీ అభివృద్ధి) & (కొంకణ్ వ్యాలీ అభివృద్ధి) * నీటి సరఫరా * పారిశుధ్యం | rowspan="1" |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] | rowspan="11" {{party color cell|Independent (politician)}} |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === క్యాబినెట్‌లోని జూనియర్ మంత్రులు: * మార్జ్బన్ పత్రవాలా, ఫైనాన్స్ అండ్ జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * [[అశోక్ చవాన్]], పబ్లిక్ వర్క్స్, అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ & పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * అవినాష్ నాయక్, పరిశ్రమలు, పర్యాటకం & పర్యావరణం * అరుణ్ దివేకర్, యువజన సంక్షేమం & క్రీడలు * సదాశివరావు దాదోబా మాండ్లిక్, విద్య, ఉపాధి హామీ పథకం, పునరావాసం * [[ఏక్‌నాథ్ గైక్వాడ్|ఏక్నాథ్ గైక్వాడ్]], హౌసింగ్ అండ్ స్లమ్ డెవలప్మెంట్, లేబర్ & సోషల్ వెల్ఫేర్ * [[మాణిక్‌రావు ఠాక్రే|మాణిక్‌రావ్ ఠాక్రే]], హోం వ్యవహారాలు, వ్యవసాయం & గ్రామీణాభివృద్ధి * మాధవరావు భుజంగరావు కిన్హాల్కర్, రెవెన్యూ & సహకారం ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మహారాష్ట్ర]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] siqv2ix88yx6134i7z2asl7lhkihvah 0 428723 4594523 4584594 2025-06-28T12:53:22Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 4 మార్చి 1990 → 1990 మార్చి 4 (61), జూన్ 1991 → 1991 జూన్, → (19), ( → ( 4594523 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[మహారాష్ట్ర]] | flag = Seal of Maharashtra.svg | flag_border = true | date_formed = 1990 మార్చి 4 | date_dissolved = 1991 జూన్ 25 | government_head = [[శరద్ పవార్]] | government_head_title = [[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = | deputy_government_head_title = | state_head = చిదంబరం సుబ్రమణ్యం | state_head_title = ([[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]) | members_number = | former_members_number = | total_number = 15 క్యాబినెట్ మంత్రులు (ముఖ్యమంత్రితో సహా)</small><br />66 సహాయ మంత్రులు | political_parties = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]<br />[[రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే)]]<br />[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] | legislature_status = మెజారిటీ సంకీర్ణ ప్రభుత్వం | opposition_cabinet = | opposition_party = [[శివసేన]]<br /> [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br />[[ది పీజెంట్స్ అండ్ వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా|పిడబ్ల్యూపి]]<br />[[రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (గవాయ్)]]<br />[[జనతాదళ్]] | opposition_leader = * [[మహారాష్ట్ర శాసనసభ|శాసనసభ]]:<br />మనోహర్ జోషి (శివసేన)<br /> * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />విఠల్‌రావు హండే ([[ది పీజెంట్స్ అండ్ వర్కర్స్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా|పిడబ్ల్యూపి]]) (1990)<br />[[ఆర్.ఎస్. గవై]] ([[రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (గవాయ్)]]) (1990-91) | election = [[1990 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు|1990]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | previous = [[రెండో శరద్ పవార్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[సుధాకర్‌రావు నాయక్ మంత్రివర్గం]] }} 1990 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలలో మెజారిటీని సాధించిన తరువాత ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి శరద్ పవార్ 1990 మార్చి 4న తిరిగి నియమితులయ్యారు. పవార్ 15 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 6 మంది రాష్ట్ర మంత్రులతో తన మూడవ మంత్రివర్గాన్ని ఏర్పాటు చేశాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/national/national-politics/saheb-sharad-pawar-is-a-4-time-maharashtra-cm-i-anyhow-became-deputy-cm-4-times-ajit-pawar-796095.html|title='Saheb' Sharad Pawar is a 4-time Maharashtra CM, I anyhow became Deputy CM 4 times: Ajit Pawar|date=19 January 2020|newspaper=[[Deccan Herald]]|access-date=29 April 2021}}</ref><ref name="JPI2">{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1990) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/764130/1/jpi_June_1990.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXXVI |issue=2 |pages=194, 203–204 |doi= |access-date=29 April 2021}}</ref> ఈ మంత్రివర్గం 1991 జూన్ వరకు మంత్రివర్గం కొనసాగింది, పవార్ స్థానంలో సుధాకరరావు నాయక్ వచ్చారు. ==ప్రభుత్వ ఏర్పాటు== 1990 శాసనసభ ఎన్నికలలో శరద్ పవార్ నేతృత్వంలోని కాంగ్రెస్ పార్టీ రాష్ట్రంలోని 288 సీట్లలో 141 స్థానాలను గెలిచి 10 మంది కాంగ్రెస్ "తిరుగుబాటుదారులు" & స్వతంత్రుల సభ్యుల మద్దతుతో మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయగలిగారు.<ref name="ITY">{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/magazine/cover-story/story/19900315-stemming-the-tide-756469-1990-03-15|title=Stemming the Tide - Pawar holds BJP-Shiv Sena combine at bay|date=15 March 1990|newspaper=[[India Today]]|access-date=29 April 2021}}</ref> ==మంత్రుల జాబితా== పవార్ యొక్క ప్రారంభ మంత్రిత్వ శాఖ 1990 మార్చి 7న ప్రమాణస్వీకారం చేయబడింది, 1991 జనవరి 25న విస్తరణ జరిగింది:<ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1991) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/763139/1/jpi_June_1991.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXXVII |issue=2 |pages=193, 197–198 |doi= |access-date=30 April 2021}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి * సాధారణ పరిపాలన * సమాచారం & పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * హోమ్ * జైళ్లు * నీటి వనరులు (కృష్ణా వ్యాలీ అభివృద్ధి) & (కొంకణ్ వ్యాలీ అభివృద్ధి) * నీటి సరఫరా * పారిశుధ్యం <small>ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు లేదా పోర్ట్‌ఫోలియోలు.</small> |[[శరద్ పవార్]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఫైనాన్స్ * ప్లానింగ్ |రాంరావు ఆదిక్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పట్టణాభివృద్ధి * చట్టం & న్యాయవ్యవస్థ * ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు |[[సుశీల్‌కుమార్ షిండే|సుశీల్ కుమార్ షిండే]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * శ్రమ * ఉపాధి * ప్రత్యేక వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |ఎన్.ఎం. కాంబ్లే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * రాబడి * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * సామాజికంగా & విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతులు * విముక్త జాతి |సుధాకరరావు నాయక్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * గిరిజన సంక్షేమం * మరాఠీ భాష |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * నీటిపారుదల * కమాండ్ ఏరియా అభివృద్ధి |[[పద్మసింహ బాజీరావ్ పాటిల్]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పాఠశాల విద్య * ఉన్నత & సాంకేతిక విద్య * క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం * విపత్తు నిర్వహణ |[[విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వ్యవసాయం * హార్టికల్చర్ * ఉపశమనం & పునరావాసం * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లతో సహా) |[[శివాజీరావు దేశ్‌ముఖ్]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లు మినహా) * రవాణా * స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి |[[విజయ్‌సింగ్ మోహితే పాటిల్|విజయ్‌సింగ్ మోహితే-పాటిల్]] | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * హౌసింగ్ * మురికివాడల అభివృద్ధి * హౌసింగ్ మరమ్మతు & పునర్నిర్మాణం * ప్రత్యేక సహాయం * మైనారిటీ అభివృద్ధి & ఔకాఫ్ * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ |జావేద్ ఖాన్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ప్రజారోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * వైద్య విద్య & మందులు * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు |పుష్పతై హిరే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * సహకారం * నిషేధం * ఎక్సైజ్ * మార్కెటింగ్ * ఇతర వెనుకబడిన బహుజన సంక్షేమం |శంకర్రావు కోల్హే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పరిశ్రమలు * స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్, ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ |భారత్ బోంద్రే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * సాంఘిక సంక్షేమం * ఉపాధి హామీ పథకం |రాందాస్ అథవాలే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జూన్ 24 | |RPI (A) |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * అడవులు * సామాజిక అటవీ శాస్త్రం * మైనింగ్ శాఖ |శరద్ పవార్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |దత్తా మేఘే | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * శక్తి * ఓడరేవుల అభివృద్ధి * పంచాయత్ రాజ్ |పదంసింహ పాటిల్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |దత్తా మేఘే | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * గ్రామీణాభివృద్ధి * భూకంప పునరావాసం |శివాజీరావు దేశ్‌ముఖ్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అభయ్‌సింహ రాజే భోసలే | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఆహారం & పౌర సరఫరాలు * మెజారిటీ సంక్షేమ అభివృద్ధి |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జవహర్‌లాల్ దర్దా | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వస్త్రాలు * ఖార్ భూమి అభివృద్ధి * ఉదా. సేవకుల సంక్షేమం * నేల & నీటి సంరక్షణ |ఎన్.ఎం. కాంబ్లే | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జవహర్‌లాల్ దర్దా | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పర్యావరణం * ప్రోటోకాల్ * సంచార జాతులు |శరద్ పవార్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జవహర్‌లాల్ దర్దా | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పశు సంవర్ధకము * డెయిరీ అభివృద్ధి * మత్స్య సంపద * పర్యాటకం |విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్ | 1990 మార్చి 4 | 1991 జనవరి 25 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అనంతరావు తోపాటే | 1991 జనవరి 25 | 1991 జూన్ 24 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మహారాష్ట్ర]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 4wp5imrz3y8p51vkok8xb1d01d00dn8 0 428734 4594531 4585011 2025-06-28T12:54:22Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 10 మార్చి 1985 → 1985 మార్చి 10 (17), జూన్ 1985 → 1985 జూన్, → (29), ( → ( 4594531 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[మహారాష్ట్ర]] | flag = File:Seal of Maharashtra.svg | flag_border = true | date_formed = 1985 మార్చి 10 | date_dissolved = 1985 జూన్ 1 | government_head = వసంతదాదా పాటిల్ | government_head_title = [[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = | deputy_government_head_title = | state_head = ఇద్రిస్ హసన్ లతీఫ్ (ఏప్రిల్ 1985 వరకు)</small><br />[[కోన ప్రభాకరరావు]] (ఏప్రిల్ 1985 తర్వాత)</small> | state_head_title =([[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]) | members_number = | former_members_number = | total_number = 8 కేబినెట్ మంత్రులు (ముఖ్యమంత్రితో సహా) | political_parties = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం | opposition_cabinet = | opposition_party = [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]] | opposition_leader = * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />[[శరద్ పవార్]] [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]] * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />దేవిదాస్ కరాలే [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]] | election = [[1985 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు|1985]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | previous = [[మూడవ వసంత్‌దాదా పాటిల్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[నీలంగేకర్ మంత్రివర్గం]] }} 1985 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలలో మెజారిటీని సాధించిన తరువాత, ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి వసంతదాదా పాటిల్ 1985 మార్చి 10న తిరిగి నియమితులయ్యారు. పాటిల్ తన నాల్గవ, చివరి మంత్రివర్గాన్ని ఏర్పాటు చేశారు, ఆయనతో పాటు 7 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు ఉన్నారు. పాటిల్ రాజీనామా చేసి 1985 జూన్లో శివాజీరావ్ పాటిల్ నీలాంగేకర్‌తో మంత్రివర్గం సుమారు 3 నెలలు కొనసాగింది.<ref name="JPI">{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1985) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/763127/1/jpi_June_1985.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXXI |issue=2 |pages=291, 300–302 |doi= |access-date=5 May 2021}}</ref><ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 April to 30 June 1985) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/764126/1/jpi_September_1985.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXXI |issue=3 |pages=467, 469–71 |doi= |access-date=5 May 2021}}</ref>   == మంత్రుల జాబితా == పాటిల్ మంత్రివర్గంలోని క్యాబినెట్ మంత్రులు: {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి * సాధారణ పరిపాలన * గృహ వ్యవహారాలు * జైళ్లు * పట్టణాభివృద్ధి * అర్బన్ ల్యాండ్ సీలింగ్ * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లు మినహా) * సమాచారం & పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * పశు సంవర్ధకము * మత్స్య సంపద * డెయిరీ డెవలప్‌మెంట్ * ప్రోటోకాల్ * రవాణా * నీటి సరఫరా * పారిశుధ్యం * పర్యావరణం & వాతావరణ మార్పు * కమాండ్ ఏరియా అభివృద్ధి * విపత్తు నిర్వహణ * ఉదా. సేవకుల సంక్షేమం <small>ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు లేదా పోర్ట్‌ఫోలియోలు.</small> |వసంతదాదా పాటిల్ | 1985 మార్చి 10 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పరిశ్రమలు * రాబడి * ఉపశమనం & పునరావాసం * సాంఘిక సంక్షేమం * మరాఠీ భాష * ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు * భూకంప పునరావాసం |సుధాకరరావు నాయక్ | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఫైనాన్స్ * ప్లానింగ్ * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు * క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం * చట్టం & న్యాయవ్యవస్థ * పాఠశాల విద్య * మెజారిటీ సంక్షేమ అభివృద్ధి * మైనింగ్ శాఖ * శక్తి |సుశీల్ కుమార్ షిండే | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * నీటిపారుదల * పర్యాటకం * ప్రత్యేక సహాయం * నైపుణ్యాభివృద్ధి, ఉపాధి & వ్యవస్థాపకత * హార్టికల్చర్ * పంచాయత్ రాజ్ |జవహర్‌లాల్ దర్దా | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * సహకారం * శ్రమ * శాసన వ్యవహారాలు * వ్యవసాయం * మైనారిటీ అభివృద్ధి & ఔకాఫ్ * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్స్‌తో సహా) |ఎన్.ఎం. టిడ్కే | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * గ్రామీణాభివృద్ధి * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * వైద్య విద్య & మందులు * ఉపాధి హామీ పథకం * ఓడరేవులు * ఉన్నత & సాంకేతిక విద్య * ప్రత్యేక వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం * సంచార జాతులు * ఇతర వెనుకబడిన బహుజన సంక్షేమం |బిఎ సావంత్ | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * అడవులు * సామాజిక అటవీ శాస్త్రం * గిరిజన సంక్షేమం * ఆహారం & పౌర సరఫరాలు * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి * సామాజికంగా & విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతులు * విముక్త జాతి * ఖార్ భూమి అభివృద్ధి |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * హౌసింగ్ * మురికివాడల అభివృద్ధి * ఇంటి మరమ్మతులు & పునర్నిర్మాణం * నిషేధం * ఎక్సైజ్ * వస్త్రాలు * మార్కెటింగ్ * నేల & నీటి సంరక్షణ |వి. సుబ్రమణియన్ | 1985 మార్చి 12 | 1985 జూన్ 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మహారాష్ట్ర]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] si1gfkjqq264igajtyllk432q1k18z6 0 428737 4594532 4584974 2025-06-28T12:54:29Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 2 ఫిబ్రవరి 1983 → 1983 ఫిబ్రవరి 2 (34), → (14), ( → ( 4594532 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[మహారాష్ట్ర]] | flag = File:Seal of Maharashtra.svg | flag_border = true | date_formed = 1983 ఫిబ్రవరి 2 | date_dissolved = 1985 మార్చి 9 | government_head = వసంత్‌దాదా పాటిల్ | government_head_title = [[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = | deputy_government_head_title = | state_head = ఇద్రిస్ హసన్ లతీఫ్ | state_head_title = ([[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]) | members_number = | former_members_number = | total_number = 15 క్యాబినెట్ మంత్రులు (ముఖ్యమంత్రితో సహా) | political_parties = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం {{Composition bar|186|288|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]]<br />[[జనతా పార్టీ]] | opposition_leader = *[[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />[[శరద్ పవార్]] [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]]<br />బాబాన్‌రావ్ ధాక్నే ([[జనతా పార్టీ]]) * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />దత్తా మేఘే [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]] (1983-84)<br />దేవిదాస్ కరాలే [[ఇండియన్ కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్)]] (1984-85) | election = [[1980 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు|1980]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | previous = [[బాబాసాహెబ్ భోసలే మంత్రివర్గం]] | successor = [[నాల్గవ వసంతదాదా పాటిల్ మంత్రివర్గం]] }} బాబాసాహెబ్ భోసలే రాజీనామాపై 1983 ఫిబ్రవరిలో మూడోసారి మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా వసంతదాదా పాటిల్ ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. మూడవ పాటిల్ మంత్రివర్గం 1985 శాసనసభ ఎన్నికల వరకు కొనసాగింది, ఆ తర్వాత పాటిల్ తన నాల్గవ మంత్రివర్గంతో ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగారు.<ref>{{Cite news|url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/004200710070340.htm|title=Babasaheb Bhosale dead|author=|date=5 October 2007|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=6 May 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025170344/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/004200710070340.htm|archive-date=25 October 2012}}</ref><ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1985) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/763127/1/jpi_June_1985.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXXI |issue=2 |pages=291, 300–302 |doi= |access-date=5 May 2021}}</ref> ==మంత్రుల జాబితా== మంత్రివర్గంలో పాటిల్ సహా 15 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు ఉన్నారు.<ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1983) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/762866/1/jpi_June_1983.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXIX |issue=2 |pages=163, 169–170 |doi= |access-date=5 May 2021}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి * సాధారణ పరిపాలన * హోమ్ * సమాచారం & పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఉపాధి హామీ పథకం * సహకారం * పర్యావరణం & వాతావరణ మార్పు * నీటి సరఫరా * పారిశుధ్యం * భూకంప పునరావాసం <small>ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు లేదా పోర్ట్‌ఫోలియోలు.</small> |వసంతదాదా పాటిల్ | 1983 ఫిబ్రవరి 2 | 1985 మార్చి 9 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపముఖ్యమంత్రి * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * పరిశ్రమలు * మైనింగ్ శాఖ * పట్టణాభివృద్ధి * వస్త్రాలు * విపత్తు నిర్వహణ * మెజారిటీ సంక్షేమ అభివృద్ధి * ఉదా. సేవకుల సంక్షేమం * మార్కెటింగ్ * రవాణా * నేల & నీటి సంరక్షణ |రాంరావు ఆదిక్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * శ్రమ * మైనారిటీ అభివృద్ధి & ఔకాఫ్ * జైళ్లు * గ్రామీణ రవాణా * నైపుణ్యాభివృద్ధి, ఉపాధి & వ్యవస్థాపకత |SMI అసీర్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * గ్రామీణాభివృద్ధి * మరాఠీ భాష |[[ప్రతాప్‌రావు భోసలే|ప్రతాపరావు బాబూరావు భోసలే]] | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లు మినహా) * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ( 1984 ఏప్రిల్ 17 - 1985 మార్చి 5) * ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు * విముక్త జాతి * ఇతర వెనుకబడిన బహుజన సంక్షేమం |రాంప్రసాద్ బోరాడే | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * రాబడి * ఉపశమనం & పునరావాసం * శాసన వ్యవహారాలు * ఓడరేవులు * ఖార్ భూమి అభివృద్ధి * ప్రత్యేక వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |శాంతారామ్ ఘోలప్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * శక్తి * నిషేధం * ఎక్సైజ్ * సామాజికంగా & విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతులు |బలిరామ్ హిరాయ్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * హౌసింగ్ * మురికివాడల అభివృద్ధి * ఇంటి మరమ్మతులు * ప్రోటోకాల్ * ప్రత్యేక సహాయం |ఎన్. ఎం. కాంబ్లే | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * చట్టం & న్యాయవ్యవస్థ * పాఠశాల విద్య * ఉన్నత & సాంకేతిక విద్య * డెయిరీ అభివృద్ధి * పశు సంవర్ధకము * స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి * క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం * మత్స్య సంపద |సుధాకరరావు నాయక్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * అడవి * సామాజిక అటవీ శాస్త్రం * గిరిజన సంక్షేమం * ఓడరేవుల అభివృద్ధి * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్స్‌తో సహా) |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఆహారం & పౌర సరఫరాలు * సాంఘిక సంక్షేమం |ప్రతిభా పాటిల్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * నీటిపారుదల * కమాండ్ ఏరియా అభివృద్ధి * సంచార జాతులు |శివాజీరావు పాటిల్ నీలంగేకర్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఫైనాన్స్ * ప్లానింగ్ * సంస్కృతి వ్యవహారాలు * పర్యాటకం |సుశీల్ కుమార్ షిండే | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * వైద్య విద్య * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్స్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ( 1983 ఫిబ్రవరి 07 - 1984 ఏప్రిల్ 17) |లలితా రావు | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వ్యవసాయం * హార్టికల్చర్ * పంచాయత్ రాజ్ |నానాభౌ యంబద్వార్ | 1983 ఫిబ్రవరి 7 | 1985 మార్చి 5 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మహారాష్ట్ర]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] s40dd4t5gfx7wkvgo1ekrm1m2fhz18x 0 428743 4594575 4584584 2025-06-28T13:28:24Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: అక్టోబర్ 11, 1982 → 1982 అక్టోబర్ 11, 25 జనవరి 1982 → 1982 జనవరి 25 (36), జనవరి 1982 → 1982 జనవరి (2), అక్టోబర్ → అక్ట 4594575 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[మహారాష్ట్ర]] | flag = File:Seal of Maharashtra.svg | flag_border = true | date_formed = 1982 జనవరి 21 | date_dissolved = 1983 ఫిబ్రవరి 1 | government_head = బాబాసాహెబ్ భోసలే | government_head_title = [[మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = | deputy_government_head_title = | state_head = ఓం ప్రకాష్ మెహ్రా (1982)<br />ఇద్రిస్ హసన్ లతీఫ్ (1982-83) | state_head_title = ([[మహారాష్ట్ర గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]) | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | legislature_status = మెజారిటీ ప్రభుత్వం {{Composition bar|186|288|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = [[జనతా పార్టీ]]<br />[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)]] | opposition_leader = * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br /> బాబాన్‌రావ్ ధాక్నే ([[జనతా పార్టీ]]) * [[మహారాష్ట్ర శాసనమండలి|శాసనమండలి]]:<br />గణేష్ ప్రభాకర్ ప్రధాన్ ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)]]) (1982)<br />దత్తా మేఘే ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)]]) (1982-83) | election = [[1980 మహారాష్ట్ర శాసనసభ ఎన్నికలు|1980]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | previous = [[అబ్దుల్ రెహమాన్ అంతులే మంత్రివర్గం]] | successor = [[మూడవ వసంత్‌దాదా పాటిల్ మంత్రివర్గం]] }} బాబాసాహెబ్ భోసలే 1982 జనవరిలో ఏ.ఆర్. అంతులే రాజీనామా అనంతరం మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా నియమితులయ్యారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.firstpost.com/politics/ar-antulay-the-enfant-terrible-of-maharashtra-politics-1831899.html|title=Barrister Antulay: The enfant terrible of Maharashtra politics|author=Quaid Najmi/[[Indo-Asian News Service|IANS]]|date=3 December 2014|newspaper=[[Firstpost]]|access-date=3 May 2021}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1982/01/13/world/around-the-world-a-top-official-in-india-i-s-convicted-of-extortion.html|title=AROUND THE WORLD; A Top Official in India Is Convicted of Extortion|author=|date=13 January 1982|newspaper=[[The New York Times]]|access-date=3 May 2021|pages=4}}</ref> భోసలే అంతులే క్యాబినెట్లో చట్టం, కార్మిక & రవాణా మంత్రిగా ఉన్నారు. 1983 ఫిబ్రవరిలో వసంత్దాదా పాటిల్ను నియమించే వరకు భోసలే ప్రభుత్వం దాదాపు ఒక సంవత్సరం పాటు పనిచేసింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.rediff.com/news/2007/oct/06bhosale.htm|title=Maharashtra ex-CM Babasaheb Bhosale no more|author=|date=6 October 2007|newspaper=[[Rediff News]]|access-date=6 May 2021}}</ref><ref name="Hindu">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/004200710070340.htm|title=Babasaheb Bhosale dead|author=|date=5 October 2007|newspaper=[[The Hindu]]|access-date=6 May 2021|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025170344/http://www.hindu.com/thehindu/holnus/004200710070340.htm|archive-date=25 October 2012}}</ref> ==మంత్రుల జాబితా== భోసలే మంత్రివర్గం 1982 జనవరి 25న ప్రమాణ స్వీకారం చేయబడింది, 1982 అక్టోబరు 11న విస్తరించబడింది.<ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 January to 31 March 1982) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/762862/1/jpi_June_1982.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXVIII |issue=2 |pages=223, 228–229 |doi= |access-date=6 May 2021}}</ref><ref>{{cite journal |date= |title=Parliamentary and Constitutional Developments (1 October to 31 December 1982) - Maharashtra |url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/762865/1/jpi_March_1983.pdf |journal=The Journal of Parliamentary Information |volume=XXIX |issue=1 |pages=24 |doi= |access-date=6 May 2021}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' * సాధారణ పరిపాలన * గృహ వ్యవహారాలు * సమాచారం & పబ్లిక్ రిలేషన్స్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * ఉపశమనం & పునరావాసం * రాబడి * సహకారం * మైనింగ్ శాఖ * పట్టణాభివృద్ధి ( 1982 అక్టోబరు 11 ముగింపు) * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు * చట్టం & న్యాయవ్యవస్థ * కమాండ్ ఏరియా అభివృద్ధి * పర్యావరణం & వాతావరణ మార్పు * నీటి సరఫరా * పారిశుధ్యం * విపత్తు నిర్వహణ * మెజారిటీ సంక్షేమ అభివృద్ధి ''ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు లేదా పోర్ట్‌ఫోలియోలు'' |బాబాసాహెబ్ భోసలే | 1982 జనవరి 21 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * శక్తి * మైనారిటీ అభివృద్ధి & ఔకాఫ్ * రవాణా * అడవులు * సామాజిక అటవీ శాస్త్రం |ఎస్. ఎం. ఐ. అసీర్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వ్యవసాయం * శ్రమ * స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్, ఎంప్లాయ్‌మెంట్ ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ * ఇతర వెనుకబడిన బహుజన సంక్షేమం * జైళ్లు |భగవంతరావు గైక్వాడ్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * పర్యాటకం * పశు సంవర్ధకము * మత్స్య సంపద * డెయిరీ అభివృద్ధి * హార్టికల్చర్ * మురికివాడల అభివృద్ధి * విముక్త జాతి |బలిరామ్ హిరాయ్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్‌లు మినహా) * గిరిజన సంక్షేమం * సాంఘిక సంక్షేమం * ప్రత్యేక వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం * సామాజికంగా & విద్యాపరంగా వెనుకబడిన తరగతులు * నేల & నీటి సంరక్షణ |సురూప్‌సింగ్ హిర్యా నాయక్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పాఠశాల విద్య * సాంకేతిక విద్య * శిక్షణ * క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం * గ్రామీణాభివృద్ధి * స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి * ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు * సంచార జాతులు |శారదచంద్రిక సురేష్ పాటిల్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * నీటిపారుదల * ప్రత్యేక సహాయం * శాసన వ్యవహారాలు * మరాఠీ భాష * పబ్లిక్ వర్క్స్ (పబ్లిక్ అండర్‌టేకింగ్స్‌తో సహా) |శివాజీరావు పాటిల్ నీలంగేకర్ | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఫైనాన్స్ * ప్లానింగ్ * ఉపాధి హామీ పథకం * ఆహారం & పౌర సరఫరాలు * ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ |వి. సుబ్రమణ్యం | 1982 జనవరి 25 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * హౌసింగ్ * ఓడరేవుల అభివృద్ధి |ఎస్. ఎం. ఐ. అసీర్ | 1982 జనవరి 25 | 1982 అక్టోబరు 11 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |[[ప్రతిభా పాటిల్]] | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పట్టణాభివృద్ధి * ఉదా. సేవకుల సంక్షేమం * మార్కెటింగ్ * రాష్ట్ర ఎక్సైజ్ * నిషేధం |బాబాసాహెబ్ భోంస్లే | 1982 జనవరి 25 | 1982 అక్టోబరు 11 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ప్రతిభా పాటిల్ | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వైద్య విద్య * ఉన్నత విద్య |బాబూరావు కాలే | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * పరిశ్రమలు |ఎన్. ఎం. కాంబ్లే | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * వస్త్రాలు |శాంతారామ్ ఘోలప్ | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ప్రోటోకాల్, * భూకంప పునరావాసం |నరేంద్ర టిడ్కే | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |క్యాబినెట్ మంత్రి * ఖార్ భూమి అభివృద్ధి |షాలినీ పాటిల్ | 1982 అక్టోబరు 11 | 1983 ఫిబ్రవరి 1 | |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మహారాష్ట్ర]] [[వర్గం:మహారాష్ట్ర మాజీ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 4jy2nt95cotvcvfu1l2je3q2wvbprui 0 429919 4594676 4424793 2025-06-28T21:34:03Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594676 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=సునీల్|caption=|birth_date={{birth date|1964|4|1|df=y}}|birth_place=యెడ్తాడి, [[ఉడిపి]], [[కర్ణాటక]], భారతదేశం|death_date={{death date and age|1994|7|24 |1964|4|1|df=y}}|death_place=|occupation=సినిమా నటుడు|yearsactive=1989–1994}} '''సునీల్ కుమార్''' (1964 ఏప్రిల్ 1 - 1994 జూలై 24) [[కన్నడ సినిమా]]<nowiki/>కు చెందిన ఒక భారతీయ నటుడు.<ref>{{Cite web|title=Malasree,By: Savitha|url=http://www.sify.com/movies/kannada/interview.php?id=6005398&cid=2404|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20180402163304/http://www.sify.com/movies/kannada/interview.php?id=6005398&cid=2404|archive-date=2018-04-02|website=[[Sify]]}}</ref><ref>{{Cite web|title=Dr Rajakumar turns 72|url=http://m.rediff.com/movies/2000/may/05spice.htm|website=rediff.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Sunil|url=http://reelbox.tv/actor/sunil|publisher=reelbox.tv|access-date=2025-01-30|archive-date=2018-12-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20181217111006/http://reelbox.tv/actor/sunil|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Four tragic deaths of Sandalwood actors|url=http://www.sify.com/movies/four-tragic-deaths-of-sandalwood-actors-news-kannada-olkl1ggffdjad.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20180402163344/http://www.sify.com/movies/four-tragic-deaths-of-sandalwood-actors-news-kannada-olkl1ggffdjad.html|archive-date=2018-04-02|website=[[Sify]]}}</ref><ref>{{Cite web|title=Five deaths that shook Kannada cinema industry|url=http://newsable.asianetnews.com/entertainment/five-deaths-that-shook-kannada-cinema-industry|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20180402163222/http://newsable.asianetnews.com/entertainment/five-deaths-that-shook-kannada-cinema-industry|archive-date=2018-04-02|publisher=newsable.asianetnews.com}}</ref> ఆయన నటించిన కొన్ని ముఖ్యమైన చిత్రాలలో ''శ్రుతి'' (1990), మన మెచిడ సోసే (1992), ''బెల్లి కలుంగురా'' (1992), ''శంభవి'' (1992) ఉన్నాయి. == కెరీర్ == సునీల్ ముప్పైకి పైగా కన్నడ చలన చిత్రాలలో నటించాడు. == మరణం == 1994లో నటి [[మాలాశ్రీ]], సునీల్ ప్రయాణిస్తున్న కారును ట్రక్కు ఢీకొనడంతో ప్రమాదానికి గురయ్యారు. మాలాశ్రీకి తీవ్రగాయాలతో కాగా, సునీల్ మరణించాడు.<ref>{{Cite news|url=http://www.rediff.com/movies/2000/may/05spice.htm|title=Malashree's comeback effort|date=5 May 2000|access-date=26 October 2013|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131029204150/http://www.rediff.com/movies/2000/may/05spice.htm|archive-date=29 October 2013|publisher=Rediff}}</ref> == ఎంపిక చేసిన ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable" |   బిసి రక్త (1989) |- |   శృతి (1990) |- |   నాదసురభి (1991) |- |   సి. బి. ఐ. శివ (1991) |- |   నాగు నగుట నాలి (1991) |- |   తవరుమనే ఉడుగోరే (1991) |- |   అనాథ రక్షక (1991) |- |   మాంగల్య (1991) |- |[[అమ్మకడుపు చల్లగా]] (1991; [[తెలుగు సినిమా|తెలుగు]]) |- |   హల్లి కృష్ణ ఢిల్లీ రాధ (1992) |- |   మాలాశ్రీ మామాశ్రీ (1992) |- |   మన మెచ్చిదా సోసే (1992) |- |   నగరదల్లి నాయకరు (1992) |- |   స్నేహదా కదలల్లి (1992) |- |   బెల్లి కలుంగుర (1992) |- |   నగరదల్లి నాయకరు (1992) |- |   సింధూర తిలక (1992) |- |   సాహసి (1992) |- |   మరణ మృదంగ (1992) |- |   కలియుగ సీతే (1992) |- |   శాంభవి / దేవర్ వీట్టు పొన్ను ([[తమిళ సినిమా|తమిళం]]) (1992) |- |   [[ఊర్మిళ (సినిమా)|ఊర్మిళ]] (1993; తెలుగు) |- |   దాక్షాయిణి (1993) |- |   మెచ్చిదా మదుమగ (1993) |- |   సెప్టెంబర్ 8 (1994) |- |   పంజరద గిలి (1994) |} == ఇవి కూడా చూడండి == * [[కన్నడ సినిమా]] * [[భారతీయ సినిమా]] == మూలాలు == [[వర్గం:1994 మరణాలు]] [[వర్గం:1964 జననాలు]] [[వర్గం:All articles with unsourced statements]] n9cgpmx8rx5kb3ytep9pd82tms83m8u 2 430444 4594807 4585933 2025-06-29T11:28:03Z సీతామహలక్ష్మి 135699 [[WP:AES|←]]Blanked the page 4594807 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 431775 4594570 4422941 2025-06-28T13:27:49Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: ఫిబ్రవరి 14, 2014 → 2014 ఫిబ్రవరి 14, 28 డిసెంబర్ 2013 → 2013 డిసెంబర్ 28 (14), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (8), → 4594570 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 9వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Arvind Kejriwal June 15, 2015 crop.jpg | image_size = 200 | caption = [[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] | date_formed = 2013 డిసెంబర్ 28<ref name="india1">{{cite web|author=Hemant Abhishek |url=http://zeenews.india.com/news/delhi/arvind-kejriwal-takes-oath-as-delhi-chief-minister_900114.html |title=Arvind Kejriwal takes oath as Delhi Chief Minister &#124; Zee News |publisher=Zeenews.india.com |date=2013-12-29 |accessdate=2017-08-17}}</ref> | date_dissolved = 2014 ఫిబ్రవరి 14<ref>{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/cheat-sheet/arvind-kejriwal-resigns-as-chief-minister-over-jan-lokpal-bill-10-developments-550805|title = Arvind Kejriwal resigns as Chief Minister over Jan Lokpal Bill: 10 developments}}</ref> |government_head = [[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] | government_head_history = | state_head = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ నజీబ్ జంగ్<ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/najeeb-jung-swornin-as-delhi-lt-governor/article4900019.ece |title=Najeeb Jung sworn-in as Delhi Lt. Governor|newspaper=The Hindu |date=2013-07-10 |accessdate=2017-08-17}}</ref> | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]]''' | legislature_status = మైనారిటీ ప్రభుత్వం, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మద్దతుతో<ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/assembly-elections-2013/delhi-assembly-elections/AAP-announces-it-will-form-government-in-Delhi/articleshow/27778821.cms |title=AAP announces it will form government in Delhi - Times of India |publisher=Timesofindia.indiatimes.com |date=2013-12-23 |accessdate=2017-08-17}}</ref> | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[2013 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|డిసెంబర్ 2013]] | last_election = | legislature_term = 49 రోజులు <ref>{{cite web|url=http://www.moneycontrol.com/news/politics/arvind-kejriwal-resigns-after-49-dayspower-1160651.html |title=Arvind Kejriwal resigns after 49 days in power |publisher=Moneycontrol.com |date= |accessdate=2017-08-17}}</ref> | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[షీలా దీక్షిత్ మూడవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[అరవింద్ కేజ్రీవాల్ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} ముఖ్యమంత్రి [[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] నేతృత్వంలోని ఐదవ ఢిల్లీ శాసనసభలో మొదటి కేజ్రీవాల్ మంత్రివర్గం మంత్రిమండలి. ==చరిత్ర== అరవింద్ కేజ్రీవాల్ డిసెంబరు 28న ఢిల్లీ 7వ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసి ఢిల్లీలో ఇప్పటివరకు అతి పిన్న వయస్కుడైన కేజ్రీవాల్ మంత్రివర్గానికి నాయకత్వం వహించారు.<ref>{{cite web|date=25 December 2013|title=Arvind Kejriwal, as Delhi Chief Minister, to head 'youngest-ever' Cabinet; check them out|url=http://www.financialexpress.com/news/arvind-kejriwal-as-delhi-chief-minister-to-head-youngestever-cabinet-check-them-out/1211515|access-date=25 December 2013|website=[[The Financial Express (India)|The Financial Express]]}}</ref> ఎంఎస్ ధీర్ 2014 జనవరి 3న శాసనసభ స్పీకర్‌గా ఎన్నికయ్యారు.<ref>{{Cite web|date=3 January 2014|title=AAP's Dhir elected Delhi Assembly Speaker|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/aaps-dhir-elected-delhi-assembly-speaker/article5534015.ece|via=www.thehindu.com}}</ref> ==ప్రభుత్వ రాజీనామా== అరవింద్ కేజ్రీవాల్ 49 రోజుల తర్వాత 2014 ఫిబ్రవరి 14న ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో జనలోక్‌పాల్ బిల్లు ప్రవేశపెట్టడంలో విఫలమైన తర్వాత ముఖ్యమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు. ఆ తర్వాత రాష్ట్రపతి పాలన విధించి, అసెంబ్లీని సస్పెండ్ చేశారు.<ref>{{cite web|title=President's Rule Imposed in Delhi as Assembly gets into Suspended Animation|url=http://news.biharprabha.com/2014/02/presidents-rule-imposed-in-delhi-as-assembly-gets-into-suspended-animation/|access-date=15 February 2014|work=IANS|publisher=news.biharprabha.com}}</ref> 2015 ప్రారంభంలో కొత్త ఎన్నికలు జరిగాయి. == మంత్రి మండలి (28 డిసెంబర్ 2013 - 14 ఫిబ్రవరి 2014) == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి |[[అరవింద్ కేజ్రివాల్|అరవింద్ కేజ్రీవాల్]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |విద్య, పిడబ్ల్యుడి, పట్టణాభివృద్ధి, స్థానిక సంస్థలు, భూమి & భవనం |[[మనీష్ సిసోడియా]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |రవాణా, ఆహారం & సరఫరా, పర్యావరణం, GAD |[[సౌరభ్ భరద్వాజ్]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |చట్టం, పర్యాటకం, పరిపాలనా సంస్కరణలు, కళ & సంస్కృతి |[[సోమ్‌నాథ్ భారతి|సోమనాథ్ భారతి]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్యం, పరిశ్రమలు |[[సత్యేంద్ర కుమార్ జైన్]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |మహిళలు & శిశు, సాంఘిక సంక్షేమం, భాషలు |[[రాఖీ బిర్లా]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |- | rowspan="1" |ఎస్సీ & ఎస్టీ, ఉపాధి, అభివృద్ధి, కార్మిక |[[గిరీష్ సోని]] | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14 |{{party color cell|Aam Aadmi Party}} |[[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ|ఆప్]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వం]] 3gvofnbb0i7bnhjtseuxd4h3rbxn3tk 0 431779 4594568 4469895 2025-06-28T13:27:38Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: డిసెంబర్ → డిసెంబరు (19) 4594568 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 8వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Sheila Dikshit Chief Minister of Delhi India2.jpg | image_size = 100 | caption = | date_formed = 2008 డిసెంబర్ 17 | date_dissolved = | government_head = [[షీలా దీక్షిత్]] | government_head_history = | state_head = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ తేజేంద్ర ఖన్నా | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[2008 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|నవంబర్ 2008]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[షీలా దీక్షిత్ రెండవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[అరవింద్ కేజ్రీవాల్ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} ముఖ్యమంత్రి షీలా దీక్షిత్ నేతృత్వంలోని నాల్గవ ఢిల్లీ శాసనసభలో మూడవ దీక్షిత్ మంత్రివర్గం మంత్రిమండలిని ఏర్పాటు చేసింది.<ref>{{cite web|date=2004-12-31|title=Sheila Dixit named Delhi CM for a third term|url=http://www.rediff.com/news/2008/dec/10sheila-dixit-named-delhi-cm-for-a-third-term.htm|access-date=2017-08-17|work=Rediff.com}}</ref><ref>{{cite web|date=2008-12-10|title=Sheila Dikshit to become Delhi CM for record third time|url=http://indiatoday.intoday.in/story/Sheila+Dikshit+to+become+Delhi+CM+for+record+third+time/1/22183.html|access-date=2017-08-17|publisher=Indiatoday.intoday.in}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి |షీలా దీక్షిత్ | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి, భూమి & భవనాల శాఖ మంత్రి |[[అశోక్ కుమార్ వాలియా]] | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ, స్త్రీ & శిశు అభివృద్ధి, భాషల శాఖ మంత్రి |[[కిరణ్ వాలియా]]<ref>{{cite web|date=2003-12-12|title=Dikshit finalises Delhi Cabinet|url=http://www.rediff.com/election/2003/dec/12delhi.htm?print=true|access-date=2017-08-17|work=Rediff.com}}</ref> | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార & పౌర సరఫరాలు, పరిశ్రమల మంత్రి |[[హరూన్ యూసుఫ్]] | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రవాణా మంత్రి |[[రమాకాంత్ గోస్వామి]] | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, పట్టణాభివృద్ధి & ఆదాయం, రవాణా, భాషలు, పర్యాటకం, గురుద్వారా ఎన్నికలు, స్థానిక సంస్థలు & గురుద్వారా పరిపాలన |[[అరవిందర్ సింగ్ లవ్లీ]] | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, సామాజిక సంక్షేమ శాఖ క్యాబినెట్ మంత్రి |యోగానంద్ శాస్త్రి | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |అభివృద్ధి, రెవెన్యూ, నీటిపారుదల & వరద నియంత్రణ, ప్రజా పనులు, ఎస్సీ/ఎస్టీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |[[రాజ్ కుమార్ చౌహాన్ (రాజకీయ నాయకుడు)|రాజ్ కుమార్ చౌహాన్]] | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 | {{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, భూమి, సాంఘిక సంక్షేమం, కార్మిక & ఉపాధి, చట్టం, న్యాయం & శాసనసభ వ్యవహారాలు, ఎన్నికల మంత్రి |మంగత్ రామ్ సింఘాల్ | 2008 డిసెంబరు 17 |2013 డిసెంబరు 27 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == మాజీ సభ్యులు == {| class="wikitable" !నం. !పేరు (నియోజకవర్గం) ! colspan="2" |మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. |'''మంగత్ రామ్ సింఘాల్''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( ఆదర్శ్ నగర్ ) | * సాంఘిక సంక్షేమం * శ్రమ * ఉపాధి * చట్టం | * న్యాయం * శాసనసభ వ్యవహారాలు * ఎన్నికలు | 2008 డిసెంబరు 17 - 2011 ఫిబ్రవరి 16 |తీసివేయబడింది |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] 0gblnjc5tze9w94ryq0f2f61vqa24ak 0 431780 4594566 4469897 2025-06-28T13:27:17Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మంత్రి మండలి */ clean up, typos fixed: డిసెంబర్ → డిసెంబరు (14) 4594566 wikitext text/x-wiki ముఖ్యమంత్రి షీలా దీక్షిత్ నేతృత్వంలోని మూడవ ఢిల్లీ శాసనసభలో రెండవ దీక్షిత్ మంత్రివర్గం మంత్రిమండలిని ఏర్పాటు చేసింది.<ref>{{cite web|date=2003-12-15|title=Sheila Dikshit starts second innings - Rediff.com India News|url=http://www.rediff.com/news/report/delhi/20031215.htm|access-date=2017-08-17|work=Rediff.com}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.financialexpress.com/archive/dikshit-takes-over-delhi-mantle-again/41192/|title=Dikshit Takes Over Delhi Mantle Again|date=16 December 2003|newspaper=Financial Express|access-date=11 August 2018}}</ref>{{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 7వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Sheila Dikshit Chief Minister of Delhi India2.jpg | image_size = 100 | caption = | date_formed = 2003 డిసెంబర్ 15 | date_dissolved = | government_head = [[షీలా దీక్షిత్]] | government_head_history = | state_head = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ విజయ్ కపూర్ | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties ='''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[2003 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|2003]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[షీలా దీక్షిత్ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = [[షీలా దీక్షిత్ మూడవ మంత్రివర్గం]] }} == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి |[[షీలా దీక్షిత్]] |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్యం, పట్టణాభివృద్ధి, భూమి & భవనాల శాఖ మంత్రి |[[అశోక్ కుమార్ వాలియా]]<ref>{{cite web|date=2003-12-12|title=Dikshit finalises Delhi Cabinet|url=http://www.rediff.com/election/2003/dec/12delhi.htm?print=true|access-date=2017-08-17|work=Rediff.com}}</ref> |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్యుత్ & రవాణా మంత్రి |[[హరూన్ యూసుఫ్]] |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, పట్టణాభివృద్ధి & ఆదాయం, రవాణా, భాషలు, పర్యాటకం, గురుద్వారా ఎన్నికలు, స్థానిక సంస్థలు & గురుద్వారా పరిపాలన |అరవిందర్ సింగ్ లవ్లీ |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య మరియు సామాజిక సంక్షేమ శాఖ క్యాబినెట్ మంత్రి |యోగానంద్ శాస్త్రి |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |అభివృద్ధి, రెవెన్యూ, నీటిపారుదల & వరద నియంత్రణ శాఖ, ప్రజా పనుల శాఖ, ఎస్సీ/ఎస్టీ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |[[రాజ్ కుమార్ చౌహాన్ (రాజకీయ నాయకుడు)|రాజ్ కుమార్ చౌహాన్]] |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, భూమి, సాంఘిక సంక్షేమం, కార్మిక & ఉపాధి, చట్టం, న్యాయం & శాసనసభ వ్యవహారాలు, ఎన్నికల మంత్రి |[[మంగత్ రామ్ సింఘాల్]] |2003 డిసెంబరు 15 |2008 డిసెంబరు 17 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] kh1b5321ngdz7a16iivpnc7pq55omcj 0 431781 4594559 4469898 2025-06-28T13:26:15Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మంత్రి మండలి (3 డిసెంబర్ 1998 - 1 డిసెంబర్ 2003) */ clean up, typos fixed: డిసెంబర్ → డిసెంబరు (14) 4594559 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 6వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Sheila Dikshit Chief Minister of Delhi India2.jpg | image_size = 100 | caption = | date_formed = 1998 డిసెంబర్ 3 | date_dissolved = | government_head = [[షీలా దీక్షిత్]] | government_head_history = | state_head = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ విజయ్ కపూర్ | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties ='''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[1998 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|1998]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[సుష్మా స్వరాజ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[షీలా దీక్షిత్ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} ముఖ్యమంత్రి షీలా దీక్షిత్ నేతృత్వంలోని రెండవ ఢిల్లీ శాసనసభలో మొదటి దీక్షిత్ మంత్రివర్గం మంత్రిమండలిని ఏర్పాటు చేసింది.<ref>{{cite web|date=1998-12-04|title=Sheila Dikshit sworn in Delhi CM|url=http://www.tribuneindia.com/1998/98dec04/head1.htm|publisher=Tribuneindia.com|accessdate=2017-08-17}}</ref> == మంత్రి మండలి (3 డిసెంబర్ 1998 - 1 డిసెంబర్ 2003) == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి |[[షీలా దీక్షిత్]] |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" | |[[అశోక్ కుమార్ వాలియా]] |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఢిల్లీ మెట్రో రవాణా, ప్రజా పనుల శాఖ, భూమి, భవనాల శాఖ మంత్రి |పర్వేజ్ హష్మి |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సాంఘిక సంక్షేమం, ఎస్సీ & ఎస్టీ, కార్మిక & ఉపాధి శాఖ మంత్రి |కృష్ణ తీరథ్ |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సాంకేతిక విద్య, విద్యుత్, పర్యాటక, భాషల మంత్రి |నరేంద్ర నాథ్ |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి |మహీందర్ సింగ్ సాథి |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |అభివృద్ధి, ఆహారం, పౌర సరఫరాల మంత్రి |యోగానంద్ శాస్త్రి |1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 |{{party color cell|Indian National Congress}} |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] tt256sza01yqlargsfyijqbsj4irj6f 0 431784 4594557 4424753 2025-06-28T13:26:06Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* మంత్రి మండలి (27 ఫిబ్రవరి 1996 - 12 అక్టోబర్ 1998) */ clean up, typos fixed: అక్టోబర్ → అక్టోబరు (8) 4594557 wikitext text/x-wiki ముఖ్యమంత్రి సాహిబ్ సింగ్ వర్మ నేతృత్వంలోని మొదటి ఢిల్లీ శాసనసభలో వర్మ మంత్రివర్గం మంత్రిమండలిని ఏర్పాటు చేశాడు.<ref>{{cite web|date=1998-10-14|title=Sushma drops Rajendra Gupta|url=http://www.tribuneindia.com/1998/98oct14/head3.htm|access-date=2017-08-17|publisher=Tribuneindia.com}}</ref> {{Infobox government cabinet | cabinet_type =మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 4వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = The Union Labour Minister Dr. Sahib Singh chairing the 165th Meeting of the CBT, Employees Provident Fund in New Delhi on December 3, 2003 (Wednesday) (cropped).jpg | image_size = 100 | caption = | date_formed = 1996 | date_dissolved = | government_head = [[సాహిబ్ సింగ్ వర్మ]] | government_head_history = | state_head = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ విజయ్ కపూర్ | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]''' | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = [[1993 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|1993]] | last_election = | legislature_term = | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[మదన్ లాల్ ఖురానా మంత్రివర్గం]] | successor = [[సుష్మా స్వరాజ్ మంత్రివర్గం]] }} == మంత్రి మండలి (27 ఫిబ్రవరి 1996 - 12 అక్టోబర్ 1998) == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి |సాహిబ్ సింగ్ వర్మ |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రవాణా మంత్రి |రాజేంద్ర గుప్తా |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం, విద్య |[[హర్షవర్థన్ (రాజకీయ నాయకుడు)|డాక్టర్ హర్ష్ వర్ధన్]] |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమ, శ్రమ, జైళ్లు, భాషలు, గురుద్వారా పరిపాలన |హర్షరన్ సింగ్ బల్లి |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఎక్సైజ్, సాంకేతిక విద్య, ఆర్థికం |[[జగదీశ్ ముఖి|డాక్టర్ జగదీష్ ముఖి]] |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పౌర సరఫరాలు & పర్యావరణం |పూర్ణిమ సేథి |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సంక్షేమం, కార్మిక, పర్యాటక, ఉపాధి |సురేంద్ర పాల్ రతవాల్ |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |అభివృద్ధి మంత్రి |లాల్ బిహారీ తివారీ |1996 ఫిబ్రవరి 27 |1998 అక్టోబరు 12 |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ఢిల్లీ మంత్రిమండళ్లు]] 9dnmdbf6h7tivjabmdpeqbnsu5k2cio 0 432157 4594680 4513297 2025-06-29T00:18:55Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594680 wikitext text/x-wiki '''సెలెస్టీన్ వేర్''' (ఆగస్టు 21, 2010న మరణించారు) రాడికల్, [[నల్ల జాతీయత్వం|నల్లజాతి]] [[స్త్రీవాదం|స్త్రీవాద]] సిద్ధాంతకర్త, కార్యకర్త. [[న్యూయార్క్]] రాడికల్ ఫెమినిస్టుల సభ్యురాలు, ఆమె ''ఉమెన్ పవర్: ది మూవ్‌మెంట్ ఫర్ ఉమెన్స్ లిబరేషన్ అనే పుస్తకాన్ని రచించింది.'' <ref>{{Cite web|title=CELESTINE WARE Obituary (2010) - New York, NY - New York Times|url=https://www.legacy.com/us/obituaries/nytimes/name/celestine-ware-obituary?id=27499402|access-date=2023-11-03|website=Legacy.com}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == వేర్ ఒహియోలోని క్లీవ్ల్యాండ్లో జన్మించారు, 1962లో రాడ్క్లిఫ్ కళాశాల నుండి పట్టభద్రుడయ్యారు. == స్త్రీవాద సమూహాలు == === న్యూయార్క్ రాడికల్ ఫెమినిస్టులు === 1960ల చివరలో, సెలెస్టీన్ వేర్ న్యూయార్క్ రాడికల్ ఫెమినిస్టులలో చేరారు.<ref name=":4">{{Cite paper|date=1986|title=Review of Woman Power: classic revisited The Movement for Women's Liberation|url=https://www.jstor.org/stable/25794850}}</ref> రాడికల్ ఫెమినిస్ట్ గ్రూపులోని కొద్దిమంది నల్లజాతి మహిళలలో వేర్ ఒకరు. 1970లో ఎన్వైఆర్ఎఫ్ ''పాలిటిక్స్ ఆఫ్ ది ఇగోః ఎ మానిఫెస్టో ఫర్ ఎన్వై రాడికల్ ఫెమినిస్ట్స్'' అనే పేరుతో ఒక మానిఫెస్టోను రూపొందించింది. రాడికల్ ఫెమినిజం అనేది మహిళలపై పురుషుల అధికారాన్ని సమాజం ఎలా కొనసాగిస్తుందో గుర్తించే రాజకీయ భావజాలంగా మేనిఫెస్టో నిర్వచించింది. అన్ని సమాజాల్లోనూ స్త్రీలపై పురుషాధిక్యతకు పురుషుల అహంకారాలే ప్రధాన కారణమని దీని ప్రాధమిక సిద్ధాంతం. సారాంశంలో, పురుషాధిక్యత యొక్క ప్రధాన ఉద్దేశ్యం మానసిక అహంకారాన్ని ప్రోత్సహించడం అని ప్రకటించింది. పురుషుల అహంకారాలను బలపరిచే పురుష శక్తి నిర్మాణంలో స్త్రీలు నివసిస్తున్నారని పాఠం ప్రకటించింది: "మేము ఈ సేవలను ఎంత బాగా చేస్తున్నామో బట్టి మాకు ప్రతిఫలం లభిస్తుంది. మా నైపుణ్యం - మన వృత్తి - స్త్రీత్వంగా ఉండటానికి మన సామర్థ్యం - అంటే, అందంగా, తీపిగా, నిష్క్రియాత్మకంగా, నిస్సహాయంగా, ఎల్లప్పుడూ ఇచ్చే, సెక్సీగా ఉంటుంది." బాల్యంలో, బాలికల భవిష్యత్తు గుర్తింపులు లొంగిపోయే గృహిణులు, తల్లులుగా ముందుగా నిర్ణయించబడినప్పటికీ, వారి అహంభావాలు అణచివేయబడ్డాయి, అయితే అబ్బాయిలు అనేక కార్యకలాపాలను అన్వేషించవచ్చు, "పోరాడవచ్చు, మురికిగా ఉండవచ్చు, దూకుడుగా ఉండవచ్చు, స్వీయ-దృఢంగా ఉండవచ్చు." పాఠశాలల్లో సైన్స్, గణితం వంటి సహజ ప్రపంచంపై పట్టు, నియంత్రణను బోధించే సబ్జెక్టులు పురుష విద్యార్థుల వైపు మొగ్గు చూపుతున్నాయని పాఠం పేర్కొంది. స్కూల్ కౌన్సిలర్లు బాలికలకు నర్సింగ్ సిఫారసు చేయగా, బాలురు డాక్టర్ యొక్క ప్రాధమిక, ఆధిపత్య స్థానాన్ని పొందడానికి ప్రోత్సహించబడ్డారని పేర్కొంది. ఫలితంగా మహిళలు ఎలాంటి నిర్ణయాధికారానికి దూరమవుతున్నారని మేనిఫెస్టోలో పేర్కొన్నారు. రాజకీయాలలో నిర్ణయాత్మక స్థానాల నుండి మహిళలను నిషేధించారు, సహాయక పాత్రలకు నెట్టారు. సామాజిక నిర్మాణాలు మహిళలను పరిమితం చేస్తున్నాయని మేనిఫెస్టోలో పేర్కొన్నారు.<ref name=":5">{{Cite book|title=Politics of the Ego: A Manifesto for N.Y. Radical Feminists|publisher=New York Radical Feminists|year=1970|location=United States|language=English}}</ref> == ''మహిళా శక్తిః మహిళా విముక్తి కోసం ఉద్యమం'' == వేర్ రాసిన [[పుస్తకం]] ''ఉమెన్ పవర్: ది మూవ్‌మెంట్ ఫర్ ఉమెన్స్ లిబరేషన్ ('' 1970) యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో ఉద్భవిస్తున్న మహిళా విముక్తి ఉద్యమం, రెండవ-వేవ్ స్త్రీవాద ఉద్యమాన్ని డాక్యుమెంట్ చేసిన మొదటి పుస్తకాల్లో ఒకటి .  ఆమె పుస్తకం రాడికల్ ఫెమినిజం, నల్లజాతి స్త్రీవాదాన్ని వివరించడంలో, ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది. 1967 నుండి 1969 వరకు ఉద్భవించిన నిరసనల యొక్క స్పష్టమైన వివరణను అందించడం వేర్ పుస్తకం యొక్క ప్రాథమిక లక్ష్యాలలో ఒకటి.  అమెరికాలోని ప్రధాన నగరాలు, చిన్న పట్టణాలు, కళాశాల ప్రాంగణాలలో మహిళలు విప్లవానికి నాయకత్వం వహిస్తున్నారని ఆమె వివరించారు. ఆమె ఈ మహిళలను "కొత్త స్త్రీవాదులు"గా వర్గీకరించింది, పూర్తి సామాజిక, రాజకీయ, ఆర్థిక సమానత్వాన్ని డిమాండ్ చేసింది.<ref name=":22">{{Cite book|title=Woman Power: the Movement for Women's Liberation|last=Ware|first=Cellestine|publisher=Tower Publications|year=1970|language=English}}</ref> వేర్ సమకాలీన మహిళా విముక్తి [[ఉద్యమం|ఉద్యమాన్ని]] మూడు వర్గాలుగా విభజించారు: ఎన్ఓడబ్ల్యు, లేదా సంస్కరణ [[స్త్రీవాదం]]; డబ్ల్యుఎల్ఎం, లేదా మహిళా విముక్తి ఉద్యమం, విప్లవాన్ని తప్పించుకునే స్త్రీవాద ఆలోచనలను సూచిస్తుంది, రాడికల్ స్త్రీవాదం. వేర్ "రాడికల్" అనే పదాన్ని "విప్లవాత్మక"గా నిర్వచించారు, రాడికల్ స్త్రీవాదం అనేది పూర్తి విప్లవం అని తెలియజేశారు. ఈ భావజాలం వివాహ నిర్మూలనకు వాదిస్తున్నందున, రాడికల్ స్త్రీవాదం కింద వివాహ సంస్థ ఎలా తిరుగుబాటు చేయబడుతుందో వేర్ వివరించింది.<ref name=":0">{{Citation|last=King|first=Katie|title=The situation of lesbianism as feminism's magical sign: Contests for meaning and the U.S. women's movement, 1968–1972 1|date=2022-11-01|url=http://dx.doi.org/10.4324/9781315074955-4|work=Feminst Critiques of Popular Culture|pages=65–91|place=London|publisher=Routledge|doi=10.4324/9781315074955-4|isbn=978-1-315-07495-5|access-date=2023-11-28}}</ref> న్యూయార్క్ రాడికల్ ఫెమినిస్టుల అభిప్రాయాలను ప్రచారం చేయడానికి వేర్ తన పుస్తకాన్ని కూడా ఉపయోగించుకుంది.  బ్లాక్ పవర్, మార్క్సిస్ట్, న్యూ లెఫ్ట్ ఉద్యమాలు మహిళా విముక్తి ఉద్యమానికి కీలకమైన పూర్వగాములు అని ఆమె వివరించినప్పటికీ, ఆ ఉద్యమాలు సమాజంలో మహిళల అణచివేతను పూర్తిగా ప్రస్తావించాయని ఆమె నమ్మలేదు. ఈ పుస్తకం మహిళా విముక్తిని అన్నింటికంటే అత్యంత విప్లవాత్మక ఉద్యమంగా పేర్కొంది. ఇది "రాడికల్ ఫెమినిజం"ను "అన్ని మానవ సంబంధాలలో ఆధిపత్యం, ఉన్నతవర్గ నిర్మూలనకు కృషి చేయడం"గా నిర్వచించింది. ఇది స్వీయ-నిర్ణయాన్ని అంతిమ మంచిగా చేస్తుంది, నేడు మనకు తెలిసిన సమాజం పతనానికి కారణమవుతుంది." <ref name=":22"/> స్త్రీలను రెండవ తరగతి పౌరసత్వం, అన్యాయమైన అణచివేతకు గురిచేస్తారని వేర్ వాదించారు. స్త్రీలను గృహ పెంపకందారులు, సంరక్షకులకు పరిమితం చేసే సాంప్రదాయ లింగ పాత్రలను ఆమె విమర్శించారు. ఒక మహిళ "పై మేకర్" ఉద్యోగాన్ని పొందాలని లేదా "ప్రెసిడెన్సీ" పాత్రను పొందాలని కోరుకుంటున్నా, ఒకరి లింగంతో సంబంధం లేకుండా, ఏదైనా ఉద్యోగం లేదా స్థానం ఏదైనా అర్హత కలిగిన వ్యక్తికి తెరిచి ఉన్న సమాజంలో సమానత్వం కోసం కొత్త స్త్రీవాదులు ఎలా వాదించారో వేర్ వివరించింది.  లైంగిక పాత్రలు స్టీరియోటైప్ చేయబడిన పురుష, స్త్రీ గుర్తింపులని, మానవ సంబంధాలలో ఆధిపత్యాన్ని తొలగించడానికి ఈ పాత్రలు లేదా క్రమానుగత వ్యవస్థలను నిర్మూలించాలని ఆమె వాదించారు. == నల్లజాతి స్త్రీవాదం == వేర్ యొక్క పుస్తకం వుమన్ పవర్ః ది మూవ్మెంట్ ఫర్ ఉమెన్స్ లిబరేషన్ కూడా బ్లాక్ రాడికల్ మహిళల ఉద్యమాన్ని వివరించడానికి మొట్టమొదటి వ్రాతపూర్వక వృత్తాంతాలలో ఒకటి.<ref name=":2">{{Cite paper|last=Nachescu|first=Voichita|date=2009|title=Radical Feminism and the Nation: History and Space in the Political Imagination of Second-Wave Feminism.|url=http://www.jstor.org/stable/41887617}}</ref> "బ్లాక్ ఫెమినిజం" పుస్తకం నుండి సవరించిన అధ్యాయం మైలురాయి స్త్రీవాద సంకలనం నోట్స్ ఫ్రమ్ ది థర్డ్ ఇయర్లో తిరిగి ప్రచురించబడింది.''మూడవ సంవత్సరం నుండి గమనికలు.'' వేర్ పుస్తకం ''ఉమెన్ పవర్'' పంతొమ్మిదవ శతాబ్దపు స్త్రీవాదులను సమర్థించింది, ఎలిజబెత్ కేడీ స్టాంటన్, సుసాన్ బి. ఆంథోనీ వంటి స్త్రీవాదులను సమర్థించినప్పటికీ, 1960లు, 1970లలో జాత్యహంకారం, నల్లజాతి మహిళలను బహిష్కరించడం ఉద్యమంలో కీలకమైన సమస్యలు అని, తెల్లజాతి మహిళల ఆందోళనలు చారిత్రాత్మకంగా రంగు మహిళల ఆందోళనల కంటే ప్రాధాన్యతనిచ్చాయని ఆమె ఎత్తి చూపారు.  వేర్ ఒక "నిర్మాణాత్మక విధానాన్ని" తీసుకుంది, ఇది నల్లజాతి మహిళలు ఉద్యమంలో చురుకైన నిశ్చితార్థం, పాల్గొనడంలో చొరవ తీసుకోవాలని, వారి స్వరాలు, డిమాండ్లను కేంద్రీకరించాలని కోరింది.  మెరుగైన ప్రపంచాన్ని సృష్టించడానికి ఆచరణాత్మక ప్రయత్నాలు, వివిధ నైతిక, భావోద్వేగ విభాగాల సమిష్టి పెంపకం రెండూ అవసరమని ఆమె నమ్మింది. విస్తృత స్త్రీవాద ఉద్యమంలో నల్లజాతి స్త్రీవాదం ఒక ప్రత్యేకమైన, ముఖ్యమైన గొంతుకగా ఉద్భవించడంలో వేర్ గణనీయమైన కృషి చేసింది. నల్లజాతి స్త్రీలు, శ్వేతజాతి స్త్రీల మధ్య ఉన్న ఆర్థిక అసమానతలను, రంగు స్త్రీలు వివిధ రకాల అణచివేతలను కలిగి ఉన్నారని ఎత్తి చూపడం ద్వారా, జాతి, లింగం, తరగతి యొక్క ఖండనలో పాతుకుపోయిన స్త్రీవాదాన్ని ఆమె సమర్థించింది.  వేర్ స్త్రీ సామాజిక శాస్త్రం, స్త్రీ రాజకీయ వ్యవస్థలు, స్త్రీ భాష, సంస్కృతి కోసం గట్టిగా వాదించింది, ఇది స్వీయ-ఆవిష్కరణను సాధించడంలో అతిపెద్ద సహకారం అని ఆమె నమ్మింది. మే 1971లో ఆమె పసిఫికా రేడియో అమెరికన్ జానపద సంగీతకారుడు ఒడెట్టా ఇంటర్వ్యూ చేసింది.<ref>{{Cite web|title=Browse the American Women collection {{!}} Pacifica Radio Archives|url=https://www.pacificaradioarchives.org/browse_collections?field_pbcoregenre_tid=All&field_pbcoreidentifier_value=&title=&keys=celestine|access-date=2023-11-03|website=www.pacificaradioarchives.org|language=en|archive-date=2023-11-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20231103131148/https://www.pacificaradioarchives.org/browse_collections?field_pbcoregenre_tid=All&field_pbcoreidentifier_value=&title=&keys=celestine|url-status=dead}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} [[వర్గం:2000 మరణాలు]] hdf91l15cx6zxhhj21a9cwt4bht9hx1 0 432774 4594636 4512950 2025-06-28T17:07:43Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594636 wikitext text/x-wiki '''సల్మా జాఫర్''' ఒ [[పాకిస్తాన్|పాకిస్థానీ]] నటి. '' ఆమె యే జిందగీ హై'', ''కాష్ మెయిన్ తేరీ బేటీ నా హోతీ'', ''హంసఫర్'', ''జెబాయిష్'' నాటకాలలో ఆమె పాత్రలకు ప్రసిద్ధి చెందింది .<ref>{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/626138/zebaish-takes-social-media-by-storm|title='Zebaish' takes social media by storm|date=6 November 2020|work=Daily Times|access-date=15 ఫిబ్రవరి 2025|archive-date=5 మే 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505185703/https://dailytimes.com.pk/626138/zebaish-takes-social-media-by-storm/|url-status=dead}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == సల్మా 1965 ఆగస్టు 10న పాకిస్తాన్లోని [[కరాచీ]] జన్మించారు.<ref name="ARYNews">{{Cite web|date=5 November 2020|title=Interview With Salma Zafar and Naeema Garaj|url=https://videos.arynews.tv/interview-with-salma-zafar-and-neema-garj|website=ARY News|access-date=15 ఫిబ్రవరి 2025|archive-date=28 జనవరి 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210128155752/https://videos.arynews.tv/interview-with-salma-zafar-and-neema-garj/|url-status=dead}}</ref> ఆమె కరాచీ విశ్వవిద్యాలయం నుండి తన అధ్యయనాలను పూర్తి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=13 November 2020|title=Actress Salma Zafar|url=https://nettv4u.com/celebrity/hindi/movie-actress/salma-zafar}}</ref> ఆమె నాటకాలలో నటించడం ప్రారంభించింది.<ref>{{Cite web|date=4 November 2020|title=Exclusive Interview With Salma Zafar|url=https://videos.arynews.tv/exclusive-interview-with-salma-zafar|website=ARY News|access-date=15 ఫిబ్రవరి 2025|archive-date=18 ఏప్రిల్ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418142250/https://videos.arynews.tv/exclusive-interview-with-salma-zafar/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite book|title=South and Southeast Asia Video Archive Holdings, Issue 5|publisher=University of Wisconsin--Madison|page=56}}</ref><ref>{{Cite web|date=18 November 2020|title=Interesting conversation with Salma Zafar and Rauf Lala|url=https://videos.arynews.tv/interesting-conversation-with-salma-zafar-and-rauf-lala|website=ARY News|access-date=15 ఫిబ్రవరి 2025|archive-date=18 ఏప్రిల్ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418142836/https://videos.arynews.tv/interesting-conversation-with-salma-zafar-and-rauf-lala/|url-status=dead}}</ref> == కెరీర్ == ఆ తర్వాత సల్మా పిటివి లో ''ఆహత్'', ''నిజాత్'', ''ఖలా కుల్సుం కా కుంబా'', ''పాదాష్'', ''బేవఫైయాన్'', ''తుమ్సే కెహనా థా'' వంటి నాటకాల్లో కనిపించింది . '' ఆమె పిటివిలో డ్రామా లియారీ ఎక్స్‌ప్రెస్‌లో'' తన పాత్రకు ప్రసిద్ధి చెందింది .  ఆమె [[నాటకం]] ''యే జిందగీ హై'', ''యే జిందగీ హై సీజన్ 2'' లో సయీదా పాత్రలో కూడా కనిపించింది, ఇది చాలా కాలం పాటు నడిచిన టెలివిజన్ ధారావాహిక. '' అప్పటి నుండి ఆమె ఘర్ దామద్'', ''మేరా కియా కసూర్'', ''అస్లాం బహీ & కంపెనీ'', ''రిష్టే కచాయ్ ధాగూన్ సే'', ''బబ్లీ క్యా చాహ్తీ హై వంటి'' నాటకాలలో కనిపించింది .<ref>{{Cite web|date=7 October 2020|title=After Salma Zafar, Sherry Shah also demands her due money from Javeria and Saud|url=https://dunyanews.tv/en/Entertainment/556839-Salma-Zafar-Sherry-Shah-demands-money-Javeria-Saud|website=Dunya News}}</ref><ref>{{Cite book|title=The Herald, Volume 40, Issues 8-10|publisher=Pakistan Herald Publications|page=1}}</ref><ref>{{Cite web|date=5 October 2020|title=Salma Zafar accuses Javeria and Saud for fraud and non-payment of her dues|url=http://magtheweekly.com/detail/9763-salma-zafar-accuses-javeria-and-saud-for-fraud-and-non-payment-of-her-dues|website=Mag The Weekly}}</ref><ref>{{Cite web|date=20 June 2022|title=ٹی وی ڈراموں کی چند مقبول مائیں|url=https://jang.com.pk/news/740631|website=Daily Jang News}}</ref> == వ్యక్తిగతం == ఆమె తారిక్ మెహమూద్‌ను 22 సంవత్సరాలు వివాహం చేసుకుంది. వారు విడాకులు తీసుకున్నారు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.  సల్మా తండ్రి జాఫర్ ఖుర్షీద్ ఒక [[సంగీతం|సంగీత]] స్వరకర్త, అతను ''తుల్లో ఆయిల్'', ''లిప్టన్ టీ'' ప్రకటనలకు స్వరాలు సమకూర్చాడు .  సల్మా తండ్రి 1970లలో ఆమె చిన్నతనంలోనే మరణించాడు.<ref>{{Cite web|date=3 November 2020|title=Hamare Mehman with Naeema Garaj, Rauf Lala and Salma Zafar|url=https://videos.arynews.tv/hamare-mehman-fiza-shoaib-arynews-23-august-2020|website=ARY News|access-date=15 ఫిబ్రవరి 2025|archive-date=1 ఫిబ్రవరి 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201134812/https://videos.arynews.tv/hamare-mehman-fiza-shoaib-arynews-23-august-2020/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.samaa.tv/entertainment/2020/07/javeria-saud-to-take-legal-action-against-salma-zafar|title=Javeria Saud to take legal action against Salma Zafar|date=11 November 2020|work=Samaa Tv}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.samaa.tv/entertainment/2020/07/salma-zafar-javeria-saud-qasmi-fraud|title=Salma Zafar accuses Javeria, Saud Qasmi of fraud|date=12 November 2020|work=Samaa Tv}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == === టెలివిజన్ === {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !శీర్షిక !పాత్ర !నెట్‌వర్క్ |- |1985 |''పాదాష్'' |జుబైదా |పిటివి |- |1988 |''మీరాత్-ఉల్-ఉరూస్'' |కిఫాయత్ |పిటివి |- |1991 |''ఆహత్'' |రజ్జో మాసి |పిటివి |- |1991 |''కోహార్'' |షామిన్ తల్లి |పిటివి |- |1993 |''నిజాత్'' |మాసి తక్దీరా |పిటివి |- |1995 |''తుమ్సే కెహ్నా థా'' |షమీమ్ |పిటివి |- |1995 |''బేవఫయియాన్'' |సుమైయా |పిటివి |- |1996 |''దాదా అమ్మాయి'' |మరియం |పిటివి |- |1998 |''ఈద్ వర్సెస్ ముబారక్'' |తెహ్రీమ్ |పిటివి |- |1998 |''చాలా'' |మరియం |పిటివి |- |2008 |''లియారి ఎక్స్‌ప్రెస్'' |టబ్బసమ్ |పిటివి |- |2008 |''యే జిందగీ హై'' |సయీదా |జియో టీవీ |- |2009 |''హరూన్ తో పియా తేరి'' |అమర |పిటివి |- |2009 |''యే కైసీ మొహబ్బత్ హై'' |అబిదా |జియో టీవీ |- |2009 |''ఆష్టి'' |అఖిల తల్లి |హమ్ టీవీ |- |2010 |''ఖలా కుల్సుం కా కుంబా'' |కుల్సుమ్ |పిటివి |- |2010 |''తోడి దుర్ సాథ్ చలో'' |ఫరా |హమ్ టీవీ |- |2010 |''మేరే ఆంగ్నీ మెయిన్'' |నైమా |హమ్ టీవీ |- |2011 |''కాష్ మై తేరీ బేటీ నా హోతీ'' |జులేఖ |జియో టీవీ |- |2011 |''మేరా నా ఖుదా కోయి నహి'' |సోహైలా |పిటివి |- |2011 |''సంఝా'' |శాస్తా |హమ్ టీవీ |- |2011 |''హమ్‌సఫర్'' |షెరిష్ |హమ్ టీవీ |- |2012 |''మన్ సే పూచో'' |మోమినా |టీవీ వన్ |- |2012 |''పాక్ విల్లా'' |సుమైరా |జియో టీవీ |- |2013 |''ఖేలో ప్యార్ కి బాజీ'' |ఫర్హీన్ |టీవీ వన్ |- |2013 |''యే జిందగీ హై సీజన్ 2'' |సయీదా |జియో టీవీ |- |2014 |''రాయేగాన్'' |బిల్క్విస్ |ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ |- |2014 |''హాల్-ఎ-దిల్'' |సిమ్మీ తల్లి |ఎఆర్వై డిజిటల్ |- |2015 |''కాంచ్ కి గురియ'' |తస్నీమ్ |జియో టీవీ |- |2015 |''సాస్ బహు'' |షెహనాజ్ |జియో ఎంటర్టైన్మెంట్ |- |2016 |''అస్లాం బాహి & కంపెనీ'' |సల్మా ఆపా |ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ |- |2017 |''రిష్టే కచే ధాగూన్ సే'' |అమ్నా |ఎ-ప్లస్ |- |2017 |''బబ్లీ క్యా చాహతీ హై'' |జమీలా |ఎఆర్వై డిజిటల్ |- |2018 |''ఘర్ దామద్'' |రాణి |పిటివి |- |2019 |''మేరా కియా కసూర్'' |దుర్దాన |ఎ-ప్లస్ |- |2019 |''మాస్టర్ కిచెన్'' |ఆమె స్వయంగా |[[ఉర్దూ భాష|ఉర్దూ]] 1 |- |2020 |''జెబైష్'' |సానియా |హమ్ టీవీ |- |2021 |''జన్నత్ చోర్డి మేనయ్'' |మరియం తల్లి |సబ్ టీవీ |- |2021 |''పపోష్ నగర్ కి నీలం'' |అమ్మ జాన్ |ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ |- |2023 |''అహ్సాస్'' |రాజిడా |ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ |- |2023 |''లియారీ సే కీమారి'' |షకీలా తల్లి |పిటివి |- |2023 |''కాంచా చౌక్'' |సుల్తానా |మున్ టీవీ |- |2023 |''మే కహానీ హున్'' |నాజో |ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్ |- |2024 |''లావారిస్'' |జర్తాజ్ |ఔర్ లైఫ్ |- |2024 |''మై కౌన్ హూన్'' |సునేరా తల్లి |సెట్ ఎంటర్టైన్మెంట్ |- |2024 |''రాడ్'' |ఖలీదా |ఎఆర్వై డిజిటల్ |} === టెలిఫిల్మ్ === {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! scope="col" |సంవత్సరం. ! scope="col" |శీర్షిక ! scope="col" |పాత్ర |- |1998 |''దాదా గిరి'' |అమ్మమ్మ. |- |2006 |''భైద్ భావో'' |సారా |- |2007 |''ఏక్ అధురి సి మా'' |గురియా తల్లి |- |2007 |''కాక్టస్ పువ్వు'' |మాకి |- |2014 |''సుధా కి కల్హా'' |మామతిన్ జీ |- |2016 |''ఆషిక్ కాలనీ'' |ముక్తారా |- |2017 |''ఉఫ్ యే పరోసీ'' |ఫాహ్మీదా |- |2018 |''దిల్ పే మత్ లే యా'' |ముమ్తాజ్ |- |2022 |''బాబర్'' |నపుంసకుడు |- |2023 |''మమ్మీ జీ'' |అమ్మమ్మ. |} === సినిమా === {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! scope="col" |సంవత్సరం. ! scope="col" |శీర్షిక ! scope="col" |పాత్ర |- |2008 |''జన్నత్'' |సమీనా |} == అవార్డులు, నామినేషన్లు == {| class="wikitable" !సంవత్సరం !అవార్డు !వర్గం !ఫలితం !శీర్షిక !సూచిక నెం. |- |2008 |''7వ లక్స్ స్టైల్ అవార్డులు'' |''ఉత్తమ టీవీ నటి టెరెస్ట్రియల్'' |నామినేట్ అయ్యారు |''లియారి ఎక్స్‌ప్రెస్'' | |} == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{Facebook|salma.zafar.927}} * {{IMDb name|7018503}} [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1965 జననాలు]] slfjzcn461pss9cq66jbc7k00tihads 0 432985 4594725 4493417 2025-06-29T04:48:07Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594725 wikitext text/x-wiki '''హన్నా రీస్లర్''' (నీ బ్రెగ్మన్, హీబ్రూ: נרסרר) దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో [[రసాయన శాస్త్రం|రసాయనశాస్త్రం]]<nowiki/>లో ఇజ్రాయిల్-అమెరికన్ ప్రొఫెసర్. అణువులు, ఫ్రీ రాడికల్స్ ప్రతిచర్య డైనమిక్స్, అలాగే వాయు దశలో ఫోటోడిసోసియేషన్ పై ఆమెకు ఆసక్తి ఉంది. రీస్లర్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సదరన్ కాలిఫోర్నియా ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్ (వైస్) ప్రోగ్రామ్ను స్థాపించారు.<ref name=":2">{{Cite web|date=2000-05-12|title=Johns Hopkins honors two Keck School faculty as University Society Scholars'|url=https://news.usc.edu/7256/Johns-Hopkins-honors-two-Keck-School-faculty-as-University-Society-Scholars/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304152647/https://news.usc.edu/7256/Johns-Hopkins-honors-two-Keck-School-faculty-as-University-Society-Scholars/|archive-date=2016-03-04|access-date=2019-03-04|website=USC News|language=en-US}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం, విద్యాభ్యాసం == రీస్లర్ ఇజ్రాయిల్ లో పెరిగారు. ఆమె [[జెరూసలేం|జెరూసలెం]] హీబ్రూ విశ్వవిద్యాలయంలో చదువుకుంది, 1964 లో అండర్ గ్రాడ్యుయేట్ డిగ్రీని పొందింది. ఆమె గ్రాడ్యుయేట్ చదువుల కోసం వీజ్మాన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్కు వెళ్లారు, 1972 లో ఫిజికల్ కెమిస్ట్రీలో పిహెచ్డి పూర్తి చేశారు. రీస్లర్ జాన్స్ హాప్కిన్స్ విశ్వవిద్యాలయంలో జాన్ డోరింగ్ వద్ద పోస్ట్ డాక్టోరల్ ఫెలోగా పనిచేశారు. ఇక్కడ ఆమె అయాన్ల అస్థిర చెల్లాచెదురును అధ్యయనం చేసింది. == పరిశోధన, వృత్తి == రీస్లర్ సోరెక్ న్యూక్లియర్ రీసెర్చ్ సెంటర్ లో పరిశోధకురాలు. 1977 లో అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ గా నియమించబడటానికి ముందు ఆమె 1977 లో దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో కర్ట్ విట్టిగ్ వద్ద రీసెర్చ్ అసోసియేట్ గా చేరింది. యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆర్మీ రీసెర్చ్ లాబొరేటరీ మద్దతు పొందిన సెంటర్ ఫర్ ది స్టడీ ఆఫ్ ఫాస్ట్ ట్రాన్సియెంట్ ప్రాసెస్స్ లో ఆమె సభ్యురాలు. రీస్లర్, విటిగ్ వాయు-ఉపరితల, ఘన-స్థితి పరస్పర చర్యలపై పనిచేశారు. యు.ఎస్.సి.లో ఉన్నప్పుడు ఆమె ప్రచురించిన మొదటి పత్రం శక్తి బదిలీపై జేమ్స్ టి.యార్డ్లీ పుస్తకంలో చేర్చబడింది. యు.ఎస్.సి.లో ఆమె పదవీకాలంలో, రీస్లర్ ఎలక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్, ఫిజిక్స్, కెమిస్ట్రీ విభాగంలో పనిచేశారు. 1991 లో దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో పూర్తి ప్రొఫెసర్గా నియమితులయ్యారు. తన జీవితచరిత్రలో, విట్టిగ్ రీస్లర్ ను "కాలేజ్ ఆఫ్ లెటర్స్, ఆర్ట్స్, సైన్సెస్ అత్యంత ముఖ్యమైన అధ్యాపకులలో ఒకరిగా వర్ణించారు, మొత్తం విశ్వవిద్యాలయం కాకపోయినా".<ref name=":5">{{Cite web|title=Faculty Profile > USC Dana and David Dornsife College of Letters, Arts and Sciences|url=http://dornsife.usc.edu/wrapper/cf/faculty-and-staff/faculty.cfm|access-date=2019-03-04|website=dornsife.usc.edu|language=en}}</ref> రసాయన ప్రతిచర్యల పరమాణు యంత్రాంగాలపై ఆమెకు ఆసక్తి ఉంది. రీస్లర్ సన్నని చిత్రాలలో అణు రవాణా, అతిథి-హోస్ట్ పరస్పర చర్యలను చూశారు. యు.ఎస్.సి.లోని ఆమె బృందం హైడ్రోజన్-బంధిత డైమర్లు, పెద్ద సమూహాల ప్రకంపన ప్రీ-డిసోసియేషన్ డైనమిక్స్ను అంచనా వేసింది. ఆమె డైరాడికల్స్, అరూప ఘన నీటి ప్రతిచర్యలపై కూడా పనిచేస్తుంది. ముఖ్యంగా, ఆమె కోలోమెథైల్ రాడికల్స్, హైడ్రాక్సిల్ రాడికల్స్, నో డైమర్లను అధ్యయనం చేసింది.<ref name=":7">{{Cite web|title=The Wise Women Of Engineering|url=http://www.virtualonlinepubs.com/article/The+Wise+Women+Of+Engineering/888615/88438/article.html|access-date=2019-03-04|website=www.virtualonlinepubs.com|archive-date=2019-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20190306044033/http://www.virtualonlinepubs.com/article/The%20Wise%20Women%20Of%20Engineering/888615/88438/article.html|url-status=dead}}</ref> == అకడమిక్ సేవ, న్యాయవాదము == 2000 లో యుఎస్సి విటర్బి స్కూల్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్లో ముగ్గురు మహిళా అధ్యాపకులు మాత్రమే ఉన్నారు. రీస్లర్ దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయంలో ఉమెన్ ఇన్ సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్ (వైస్) ప్రోగ్రామ్ను స్థాపించారు. ఈ కార్యక్రమం అజ్ఞాత $20 మిలియన్ల విరాళంతో ప్రారంభించబడింది, సంవత్సరానికి $1 మిలియన్ ఎండోమెంట్ అందుకుంటూనే ఉంది. కుటుంబాలతో శాస్త్రవేత్తలకు మరింత సమగ్రమైన మద్దతు ఇవ్వాలని ఆమె సూచించారు. అప్పటి నుండి ఇది విద్యార్థులకు, పోస్ట్ డాక్టరల్స్ కు ఫెలోషిప్ లు, చైల్డ్ కేర్ సపోర్ట్ ను అందించింది. ఆమె సృష్టించింది. ఆమె ప్రారంభ కెరీర్ శాస్త్రవేత్తల మార్గదర్శకత్వంలో పాల్గొంటుంది. మార్గదర్శకత్వం పట్ల ఆమె నిబద్ధతను దక్షిణ కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం గుర్తించింది, వారు ఆమె గౌరవార్థం మెంటార్షిప్ అవార్డును ప్రారంభించారు. ఆమెను జాన్స్ హాప్కిన్స్ విశ్వవిద్యాలయం గౌరవించి 2018 లో వారి సొసైటీ ఆఫ్ స్కాలర్స్కు నామినేట్ చేసింది.<ref name=":6">{{Cite web|title=Curt Wittig bio|url=https://www.curtwittig.com/wp-content/uploads/curt-wittig-autobio.pdf|access-date=2019-03-03|website=Curt Wittig|archive-date=2016-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20160223103619/http://www.curtwittig.com/wp-content/uploads/curt-wittig-autobio.pdf|url-status=dead}}</ref> == అవార్డులు, సన్మానాలు == * 1991 మహిళా శాస్త్రవేత్తలకు నేషనల్ సైన్స్ ఫౌండేషన్ ఫ్యాకల్టీ అవార్డు * 1994 అలెగ్జాండర్ వాన్ హంబోల్ట్ ఫౌండేషన్ మాక్స్ ప్లాంక్ రీసెర్చ్ అవార్డు * 1996 అమెరికన్ ఫిజికల్ సొసైటీ ఫెలో * 2005 అమెరికన్ ఫిజికల్ సొసైటీ హెర్బర్ట్ పి.బ్రోయిడా ప్రైజ్ * 2006 నేషనల్ సైన్స్ ఫౌండేషన్ కెరీర్ అవార్డు * 2007 యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సదరన్ కాలిఫోర్నియా అసాధారణ మహిళా పురస్కారం * 2010 యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సదరన్ కాలిఫోర్నియా ప్రొవోస్ట్ మెంటరింగ్ అవార్డు * 2012 అమెరికన్ అసోసియేషన్ ఫర్ ది అడ్వాన్స్ మెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ ఫెలో == రిఫరెన్సులు == [[వర్గం:మహిళలు]] jm6emsn6t8wxt0sitlz74yfx5np7cyj 0 433599 4594499 4550107 2025-06-28T12:25:38Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594499 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = శ్రీలేఖ పార్థసారథి | image = | caption = శ్రీలేఖ పార్థసారథి | birth_date = | birth_place = ఢిల్లీ , భారతదేశం | occupation = గాయని | spouse = [[ఎం.జె. శ్రీరామ్]]<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/music/shriram-and-srilekha-entertain-audience-with-spb-hits/articleshow/74962648.cms|title=Shriram and Srilekha entertain audience with SPB hits|date=3 April 2020|access-date=6 October 2020|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200413181829/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/music/shriram-and-srilekha-entertain-audience-with-spb-hits/articleshow/74962648.cms|archive-date=13 April 2020|website=The Times of India}}</ref> }} '''శ్రీలేఖ పార్థసారథి''' తమిళ సినిమాల్లోని భారతీయ గాయని . ఆమెను సాధారణంగా ఆమె మొదటి పేరు శ్రీలేఖ అని పిలుస్తారు. ఆమె 2000లో " ఇదయం ఆయిల్ " ప్రకటన కోసం జింగిల్‌ను రికార్డ్ చేయడం ద్వారా తన వృత్తి జీవితాన్ని ప్రారంభించింది. ఆమె జింగిల్‌ను తమిళ చిత్ర పరిశ్రమలోకి తన టికెట్‌గా అభివర్ణించింది. == ప్రారంభ జీవితం == శ్రీలేఖ ఒక తమిళ కుటుంబంలో జన్మించి [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో పెరిగారు . ఆమె [[న్యూ ఢిల్లీ|న్యూఢిల్లీ]]<nowiki/>లోని డీటీ సీనియర్ సెకండరీ స్కూల్ నుండి పాఠశాల విద్యను పూర్తి చేసింది . పుట్టుకతో దక్షిణ భారతీయురాలు, ఆమె ఉత్తర, దక్షిణ భారత సంగీతాన్ని , అలాగే పాశ్చాత్య సంగీతాన్ని నేర్చుకుంది . నాలుగు సంవత్సరాల వయస్సులో, ఆమె న్యూఢిల్లీలో జరిగిన వార్షిక ఆల్ ఇండియా చిల్డ్రన్స్ మ్యూజిక్ పోటీలో మొదటి బహుమతిని గెలుచుకుంది. == కెరీర్ == ''లేసా లేసా'' చిత్రంలోని "యెడో ఒండ్రు" అనే పాట కోసం సంగీత దర్శకుడు [[హ్యారిస్ జైరాజ్|హారిస్ జయరాజ్]] తో ఆమె అరంగేట్రం చేసింది. ''జంక్షన్'' చిత్రం కోసం "పూ ముగం సిరిచా" , ''పాప్ కార్న్‌లో'' ఎస్‌పి బాలసుబ్రహ్మణ్యంతో "కాదలాగి" , ''విజిల్'' చిత్రం కోసం "డోంట్ వర్రీ బి హ్యాపీ", ''సేన'' చిత్రం కోసం "సుత్తి సుత్తి వరువెన్" వంటి చిత్రాల కోసం ఆమె అనేక పాటలను రికార్డ్ చేసింది .<ref>{{Cite web|title=A voice of her own|url=http://www.thehindu.com/arts/music/a-voice-of-her-own/article3807264.ece|access-date=29 November 2012|website=The Hindu}}</ref> ''తరువాత ఆమె సామి'' చిత్రం నుండి "కలానం ధాన్" పాటను రికార్డ్ చేసింది . దీని తరువాత ''తెన్నవన్ నుండి "వినోధనే", కురుంబు'' నుండి "వా మసకత్రే", తిరుడా తిరుడి నుండి "ఆయుర్వేద అళగి" వచ్చాయి . ఆమె ఇటీవలి రికార్డింగ్లలో "ధిమ్సు కట్టై", "చిన్నా వీడా", "కొక్కు మీనా థింగుమా", "పచ్చకిలి పచ్చకిలి" ఉన్నాయి. శ్రీలేఖలోని ఇతర పాటలలో "మమ్మీ చెల్లమా", "బంబర కన్ను", "వెచ్చుక్క వెచ్చుక్క వా", "గరుడ గరుడ", "తవిలు తవిలు" ఉన్నాయి. ఆమె స్టార్ విజయ్ యొక్క డ్రామా సీరియల్ ధర్మాయుతంలో కనిపిస్తుంది. ఆమె గాయకుడు ఎం. జె. శ్రీరామ్ను వివాహం చేసుకున్నారు.<ref>{{Cite web|title=My wife is my best critic: Shriram|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-25/news-and-interviews/28218458_1_musical-night-carnatic-music-enthusiasts|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130925131635/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-25/news-and-interviews/28218458_1_musical-night-carnatic-music-enthusiasts|archive-date=25 September 2013|access-date=29 November 2012|website=[[The Times of India]]}}</ref> == డిస్కోగ్రఫీ == === తమిళ సినిమా పాటలు === తమిళ చిత్రాలలో ఆమె పాడిన పాటలుః {| class="wikitable" |} {| class="wikitable" !సంవత్సరం !సినిమా !పాట !స్వరకర్త !సహ-గాయకుడు(లు) |- |2002 !'''''జెజంక్షన్''''' |"పూ ముగం సిరిచా" |భరద్వాజ్ |బలరాం |- | rowspan="11" |2003 !''అటవీ అడవి'' |"యెధో ఒండ్రు" |హ్యారీస్జయరాజ్ |హరీష్ రాఘవేంద్ర , ఫ్రాంకో |- !''పాప్ కార్న్'' |"కథలాకి కనింథాతు" | rowspan="2" |యువన్ శంకర్ రాజా |ఎస్పీ బాలసుబ్రహ్మణ్యం |- !''తెన్నవన్'' |"వినోధనే" – II |శ్రీనివాస్ |- !''తిరుమల'' |"ధింసు కట్ట" |విద్యాసాగర్ |చిట్కా |- !''సామి'' |"కళ్యాణంథాన్" |హ్యారీస్జయరాజ్ |కెకె , యుగేంద్రన్ |- !'''''ఇది''''' |"సుతి సుతి వరువేన్" |డి. ఇమ్మాన్ |చిట్కా |- !''విజిల్'' |"చింతించకండి సంతోషంగా ఉండండి" | colspan="2" |డి. ఇమ్మాన్ |- !'''''తిరుడ తిరుడి''''' |"ఆయుర్వేద అళగి" |దిన | rowspan="2" |మాణిక్క వినాయగం |- !''ఒట్రాన్'' |"చిన్న వీడ" |ప్రవీణ్ మణి |- !''కురుంబు'' |"ఓహ్, ఊచకోత" |యువన్ శంకర్ రాజా |శ్రీనివాస్ , హరీష్ రాఘవేంద్ర , సుభిక్ష |- !''ఆలుక్కోరు ఆసై'' |"కాతల్ కాతల్" |SA రాజ్ కుమార్ |కల్పన , SA రాజ్ కుమార్ |- | rowspan="9" |2004 !''కోవిల్'' |"టోటల్ మీనై" |హ్యారీస్జయరాజ్ | rowspan="2" |శంకర్ మహదేవన్ |- !''ఏతిరీ'' |"సైతానే సైతానే" |యువన్ శంకర్ రాజా |- !''మధురే'' |"బంబారా కూజా" |విద్యాసాగర్ |ఉదిత్ నారాయణ్ |- !''అరసచ్చి'' |"కోజా పుట్టు పెన్నీ" |హ్యారీస్జయరాజ్ |పాలక్కాడ్ శ్రీరామ్ |- !'''''మాది''''' |"పచాయ్ కిలి" |శ్రీకాంత్ దేవా |కునాల్ గంజవాలా |- !''జనమ్'' |"ఒరే ఒరు ముత్తం" |భరద్వాజ్ |కార్తీక్ |- !''సంవత్సరాలు'' |"అమ్మ చెల్లమ్మ" |దేవా |శ్రీకాంత్ దేవా |- !'''''ఎం. కుమరన్ మహాలక్ష్మి కుమారుడు''''' |"వచ్చుటకు వచ్చుకా" |శ్రీకాంత్ దేవా |కేకే |- !''కన్నడి పూకల్'' |"కూతు పాత్ర" |SA రాజ్ కుమార్ |మాణిక్క వినాయగం , SA రాజ్ కుమార్ |- | rowspan="3" |2005 !''నుండి'' |"తిరుట్టు రాస్కెల్" |విద్యాసాగర్ |వేల |- !''తొట్టి జయ'' |"డ్రింక్స్ సింగపూర్" |హ్యారీస్జయరాజ్ |సిలోన్ మనోహర్, కార్తీక్, పాలక్కాడ్ శ్రీరామ్ |- !''గురుదేవ్'' |"శైవ కరువుడు" |సబేష్–మురళి |సబేష్ , మాణిక్కా వినాయగం |- | rowspan="3" |2006 !''పారిజాతం'' |"ఒరు నోడి ఇరు నోడి" |ధరణ్ |కార్తీక్ , శ్వేతా మోహన్ |- !''కోడంబాక్కం'' |"అది నీ ఒరు" |సిర్పీ |మురుగన్ అయ్యర్ |- !''దేవతై కాండెన్'' |"ఒరే ఒరు తోపులే" |దేవా |సబేష్ |- | rowspan="7" |2007 !''బాగా'' |"ఒన్నప్పోల" |యువన్ శంకర్ రాజా |శంకర్ మహదేవన్ |- !''ఆనై'' |"హే ఇడుపట్టం" | colspan="2" |డి. ఇమ్మాన్ |- !''వీరముం ఈరముం'' |"ఒరు క్షణం" |యుగేంద్రన్ |హరీష్ రాఘవేంద్ర |- !''అమ్మువాగియ నాన్'' |"ఎరేజర్ ఎరేసెస్" |సబేష్–మురళి | |- !''బ్రదర్స్ ఫైట్'' |"సూట్ట కిలాపి" |డి. ఇమ్మాన్ |టిఎల్ మహారాజన్ |- !''పిరగు'' |"ఉన్నైపోలే పెన్నై" | colspan="2" |శ్రీకాంత్ దేవా |- !''తలైనగరం'' |"మడి మడి" |డి. ఇమ్మాన్ |బలరాం |- | rowspan="4" |2008 !''నెంజై తోడు'' |"ఎల్‌కెజి" |శ్రీకాంత్ దేవా |ఉదిత్ నారాయణ్ |- !''నాయగన్'' |"నీలా నీలా ఊడివా" |మరియా మనోహర్ | |- !''ఆయుధం'' |"సారక్కు సారక్కు" |ఆల్ఫోన్స్ జోసెఫ్ | |- !''న్యూటన్ చంద్రకాంతి విధి'' |"పరాపరాకుర" |ఎఫ్.ఎస్. ఫైజల్ |నరేష్ అయ్యర్ |- | rowspan="2" |2012 !''రాట్టినం'' |"అసతుం అళగు" |మను రమేసన్ |అజయ్ సత్యన్, మను రమేసన్, నవీన్ |- !''సత్తాం ఒరు ఇరుత్తరై'' |"పూచండి పార్వైయిలే" | colspan="2" |విజయ్ ఆంటోనీ |- |2014 !''ఇధు కతిర్వేలన్ కాదల్'' |"సార సారా సారావేది" | rowspan="2" |హ్యారీస్జయరాజ్ |కెకె , ఎంకె బాలాజీ |- |2023 !''ధ్రువ నట్చత్తిరం: మొదటి అధ్యాయం – యుద్ధ కాండం'' |"నరచ ముడి." |} == నటిగా ఫిల్మోగ్రఫీ == ; టెలివిజన్ {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !సిరీస్ !పాత్ర !ఛానల్ |- |2013 |''ధర్మ యుద్ధం'' |ఇంద్రుడు |విజయ్ |- |2021-2023 |''రజనీకాంత్'' |రంజితం |జీ తమిళం |- |2024 |కన కానుమ్ కాలంగల్ సీజన్ 3 |తానే |[[డిస్నీ+ హాట్‌స్టార్|డిస్నీ + హాట్స్టార్]] |} ; సినిమాలు {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !సిరీస్ !పాత్ర !గమనికలు |- |2024 |''సోదరుడు.'' |గురువు. | |- |} == అవార్డులు == * ఎం. కుమారన్ సన్ ఆఫ్ మహాలక్ష్మి చిత్రం "వెచ్చిక్క వెచ్చికవ" పాటకు ఉత్తమ నేపథ్య గాయని''ఎం. కుమారన్, మహాలక్ష్మి కుమారుడు'' * కోయంబత్తూరులోని దామోదరన్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజనీరింగ్ & మేనేజ్మెంట్ స్టడీస్ చేత యూత్ ఐకాన్ (2004) * యంగ్ అచీవర్ అవార్డు (2004) -సంగమ్ కళా గ్రూప్ * ఉత్తమ యువ నేపథ్య గాయకుడు అవార్డు (2004) -టీవీకే కల్చరల్ అకాడమీ == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{IMDb name}} * {{Cite web|date=2009-03-06|title=Prefers music to cinema|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2006/10/07/stories/2006100700400100.htm|url-status=usurped|archive-url=https://web.archive.org/web/20090306130000/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2006/10/07/stories/2006100700400100.htm|archive-date=6 March 2009|website=Metro Plus|location=Tiruchirapalli}} * {{Cite web|title=Srilekha|url=http://www.musicplug.in/singers_songlist.php?artistid=506|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20060529214338/http://www.musicplug.in/singers_songlist.php?artistid=506|archive-date=2006-05-29|website=Music Plug}} * {{Cite web|title=Srilekha Parthasarathy|url=http://srilekhap.tripod.com/profile.html|website=srilekhap.tripod.com|access-date=2025-02-20|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303195201/http://srilekhap.tripod.com/profile.html|url-status=dead}} * {{Cite web|title=Thiraipaadal|url=http://ww1.thiraipaadal.com/|website=ww1.thiraipaadal.com}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[వర్గం:21వ శతాబ్దపు భారతీయ నటీమణులు]] [[వర్గం:తమిళ సినిమా నేపథ్యగాయకులు]] [[వర్గం:భారతీయ మహిళా నేపథ్య గాయకులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 5wetfzqoqtpn4vh0fpxtq2nf1lhymjx 0 433814 4594548 4590826 2025-06-28T13:25:08Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: లు నుండి → ల నుండి , → (2), , → , 4594548 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రివర్గం | cabinet_number = 13వ | jurisdiction = [[ఢిల్లీ]] | flag = | incumbent = | image =Rekha Gupta, 9th Chief Minister of Delhi.jpg | image_size = | caption = '''[[రేఖా గుప్తా]]''' | date_formed =2025 ఫిబ్రవరి 20 | date_dissolved = | government_head = [[రేఖా గుప్తా]] | government_head_title = [[ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | deputy_government_head = [[పర్వేశ్ వర్మ]] | deputy_government_head_title = [[ఢిల్లీ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ఉప ముఖ్యమంత్రి]] | state_head = [[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా]] | state_head_title = లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ | members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|'''బీజేపీ''']] | legislature_status = మెజారిటీ {{Composition bar|48|70|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_party = [[ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ]] | opposition_leader = [[గోపాల్ రాయ్]] | election = [[2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|2025]] | last_election = [[2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|2025]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | previous = [[అతిషి మార్లెనా మంత్రివర్గం]] | successor = }} '''రేఖా గుప్తా మంత్రిమండలి, ''' రేఖా గుప్తా నాయకత్వంలో భారత రాష్ట్ర ఢిల్లీ 13వ మంత్రివర్గం ఫిబ్రవరి 20న ఏర్పడింది. '''ఇది''' భారత రాష్ట్ర ఢిల్లీ పరిపాలనకు [[2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికలు|2025 ఢిల్లీ శాసనసభ ఎన్నికల]] తరువాత ఏర్పడిన [[ఢిల్లీ|ఢిల్లీ శాసనసభ]] 13వ మంత్రివర్గం.<ref name="q516">{{Cite web|date=8 February 2025|title=Shalimar Bagh election results 2025 highlights: BJP's Rekha Gupta breaks AAP's winning streak|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/mangolpuri-election-results-2025-highlight-saap-bandana-kumari-bjp-rekha-gupta-and-congress-parveen-kumar/articleshow/118049276.cms|access-date=9 February 2025|website=The Times of India}}</ref> రేఖా గుప్తా, ఆమె మంత్రివర్గం 2025 ఫిబ్రవరి 20న రాంలీలా మైదానంలో ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. 2025 ఫిబ్రవరి 20 మధ్యాహ్నం గం. 12:35ని.లకు [[లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్|లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు]], [[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా|వినై కుమార్ సక్సేనా]] వారిచే ప్రమాణ స్వీకారం చేయించారు. ప్రమాణ స్వీకారోత్సవానికి ప్రధాని [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]], కేంద్ర హోంమంత్రి [[అమిత్ షా]], బిజెపి జాతీయ అధ్యక్షుడు [[జె.పి.నడ్డా]], కేంద్ర మంత్రులు, [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్.డి.ఎ. కూటమి]] పార్టీ పాలిత రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు, ఉపముఖ్యమంత్రులు హాజరయ్యారు.<ref name="Rekha Gupta takes oath as Delhi Chief Minister">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/elections/delhi-assembly/rekha-gupta-takes-oath-as-delhi-chief-minister/article69241758.ece|title=Rekha Gupta takes oath as Delhi Chief Minister|last=|first=|date=20 February 2025|access-date=20 February 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250220073457/https://www.thehindu.com/elections/delhi-assembly/rekha-gupta-takes-oath-as-delhi-chief-minister/article69241758.ece|archive-date=20 February 2025|publisher=The Hindu}}</ref><ref name="Rekha Gupta Takes Oath: A Look At Delhi Chief Minister's Wealth">{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/rekha-gupta-takes-oath-a-look-at-delhi-chief-ministers-wealth-7752493|title=Rekha Gupta Takes Oath: A Look At Delhi Chief Minister's Wealth|date=20 February 2025|work=|access-date=20 February 2025|archive-date=|publisher=NDTV}}</ref> [[File:PM Modi With Delhi Cm and Cabinet Ministers.jpg|450x450px|thumb|ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి ప్రమాణస్వీకార కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న భారత ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ|center]] == మంత్రి మండలి == ఢిల్లీలోని రాంలీలా మైదానంలో [[ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నరు]] [[వినయ్ కుమార్ సక్సేనా]], ముఖ్యమంత్రిగా రేఖ గుప్తాతో సహా ఏడుగురు మంత్రులతో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించారు.<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/who-are-the-6-cabinet-ministers-sworn-in-with-rekha-gupta-in-delhi/articleshow/118410272.cms|title=Who are the 6 cabinet ministers sworn in with Rekha Gupta in Delhi?|date=20 February 2025|work=The Times of India|access-date=20 February 2025}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/delhi-cabinet-minister-portfolio-announced-full-list-rekha-gupta-parvesh-verma-101740061439256.html|title=Delhi cabinet minister's portfolio announced. Here's who got what|date=20 February 2025|work=Hindustan Times|access-date=20 February 2025}}</ref><ref name="Delhi CM Rekha Gupta's Cabinet: List of ministers and portfolios2">{{cite news|url=https://www.cnbctv18.com/india/politics/delhi-cm-rekha-gupta-cabinet-list-of-ministers-and-portfolios-19561803.htm|title=Delhi CM Rekha Gupta's Cabinet: List of ministers and portfolios|date=20 February 2025|access-date=20 February 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250220140621/https://www.cnbctv18.com/india/politics/delhi-cm-rekha-gupta-cabinet-list-of-ministers-and-portfolios-19561803.htm|archive-date=20 February 2025|publisher=CNBCTV18}}</ref> రేఖా గుప్తా కౌన్సిల్‌లోని ఇతర 7గురు మంత్రుల జాబితా:<ref name="Delhi Government Cabinet Ministers Full list: Parvesh Verma, Kapil Mishra, Ashish Sood">{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/cities/delhi/delhi-cabinet-ministers-full-list-9845084/|title=Delhi Government Cabinet Ministers Full list: Parvesh Verma, Kapil Mishra, Ashish Sood|date=20 February 2025|accessdate=20 February 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250220074544/https://indianexpress.com/article/cities/delhi/delhi-cabinet-ministers-full-list-9845084/|archivedate=20 February 2025|publisher=The Indian Express|language=en}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="Delhi CM Rekha Gupta's Cabinet: List of ministers and portfolios">{{cite news|url=https://www.cnbctv18.com/india/politics/delhi-cm-rekha-gupta-cabinet-list-of-ministers-and-portfolios-19561803.htm|title=Delhi CM Rekha Gupta's Cabinet: List of ministers and portfolios|date=20 February 2025|access-date=20 February 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250220140621/https://www.cnbctv18.com/india/politics/delhi-cm-rekha-gupta-cabinet-list-of-ministers-and-portfolios-19561803.htm|archive-date=20 February 2025|publisher=CNBCTV18|language=en}}</ref><ref name="ఢిల్లీలో సీఎంతోపాటు మంత్రులకు ఏ శాఖలు ఉన్నాయంటే..">{{cite news |title=ఢిల్లీలో సీఎంతోపాటు మంత్రులకు ఏ శాఖలు ఉన్నాయంటే.. |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/national/delhi-cm-assigns-portfolios-to-six-ministers-along-with-himself-sri-1373338.html |accessdate=20 February 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=20 February 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250220173639/https://www.andhrajyothy.com/2025/national/delhi-cm-assigns-portfolios-to-six-ministers-along-with-himself-sri-1373338.html |archivedate=20 February 2025 |language=te}}</ref> !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు ! colspan="2" |పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి హోం, ఆర్థిక, సేవలు, విజిలెన్స్, ప్రణాళిక ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర మంత్రిత్వ శాఖలు. |[[రేఖా గుప్తా]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |విద్య, ప్రజా పనుల శాఖ (PWD), రవాణా |[[పర్వేశ్ వర్మ]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |ఆదాయం, పర్యావరణం, ఆహార, పౌర సరఫరాలు |[[ఆశిష్ సూద్]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్యం, పట్టణాభివృద్ధి, పరిశ్రమలు |[[మంజీందర్ సింగ్ సిర్సా]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |నీరు, పర్యాటకం, సంస్కృతి |[[కపిల్ మిశ్రా]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |సాంఘిక సంక్షేమం, ఎస్.సి/ఎస్.టి వ్యవహారాలు & కార్మిక |[[రవీందర్ ఇంద్రజ్ సింగ్]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, శాసనసభ వ్యవహారాలు, గృహ నిర్మాణ |[[పంకజ్ కుమార్ సింగ్]] |2025 ఫిబ్రవరి 20 |ప్రస్తుతం |{{party color cell|Bharatiya Janata Party}} |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} {{ఢిల్లీ మంత్రివర్గాలు}} {{భారత ప్రస్తుత మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:ప్రస్తుత భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మంత్రిమండళ్లు జాబితాలు]] [[వర్గం:ఢిల్లీ రాజకీయాలు]] 9eep7l4s2ipl7spam2wrmvrgpi87zb9 0 434887 4594637 4492050 2025-06-28T17:20:11Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594637 wikitext text/x-wiki '''సాండ్రా థామస్''' భారతీయ చలనచిత్ర నిర్మాత, నటి.<ref>[https://web.archive.org/web/20131202222111/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-04-23/news-interviews/31382799_1_malayalam-film-industry-film-production-big-star-cast Meet Mollywood's Ekta - Times of India]</ref> ఆమె ఆమెన్, జకారియాయుడే గర్బినికల్ చిత్రాలలో తన పాత్రలకు ప్రసిద్ధి చెందింది, అలాగే జకారియాయుడే గర్భినికల్, ఫిలిప్స్ అండ్ ది మంకీ పెన్ నిర్మాతగా కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది. [[నిర్మాత]] విజయ్ బాబుతో కలిసి సండ్ర ఫ్రైడే ఫిల్మ్ హౌస్ అనే చిత్ర నిర్మాణ సంస్థను స్థాపించారు, అయితే ఆమె విజయ్ బాబుతో విభేదించి ఫ్రైడే ఫిల్మ్ హౌస్ నుండి వైదొలిగి సాండ్రా థామస్ ప్రొడక్షన్స్ పేరుతో తన స్వంత నిర్మాణ సంస్థను ప్రారంభించింది.<ref>{{cite news|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/case-filed-against-vijay-babu-for-assaulting-sandra-thomas-he-denies-claims-on-facebook-4459932/|title=Case filed against Vijay Babu for assaulting Sandra Thomas, he denies claims on Facebook|date=5 January 2017|work=The Indian Express}}</ref> == వ్యక్తిగత జీవితం == ఆమె జూలై 2016 లో విల్సన్ జాన్ థామస్ను వివాహం చేసుకుంది.<ref>{{Cite web|title=Actor Sandra Thomas ties the knot|url=http://english.mathrubhumi.com/movies-music/events/actor-sandra-thomas-ties-the-knot-english-news-1.1194583|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20180813210633/https://english.mathrubhumi.com/movies-music/events/actor-sandra-thomas-ties-the-knot-english-news-1.1194583|archive-date=13 August 2018|access-date=8 August 2016}}</ref><ref>{{Cite web|date=11 July 2016|title=Wedding bells: Malayalam film producer and actress Sandra Thomas gets hitched|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-wedding-bells-malayalam-film-producer-and-actress-sandra-thomas-gets-hitched-to-wilson-thomas-2233436}}</ref> ఈ జంట 2018 లో కవల కుమార్తెలకు జన్మనిచ్చింది.<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/sandra-thomas-is-a-proud-mother-of-twin-daughters/articleshow/63629979.cms|title=Sandra Thomas is a proud mother of twin daughters|last1=Jayaram|first1=Deepika|date=5 April 2018|work=The Times of India}}</ref> == శుక్రవారం ఫిల్మ్ హౌస్ == ఫ్రైడే (2012) చిత్రం సాండ్రా కెరీర్ లో కీలక మలుపు తిరిగింది, నటుడు విజయ్ బాబుకు చెందిన ఫ్రైడే ఫిల్మ్ హౌస్ కోసం కూడా మారింది. శుక్రవారం విడుదలైన తరువాత ఈ సంస్థ స్థాపించినప్పటికీ, ఈ చిత్రం ఫ్రైడే ఫిల్మ్ హౌస్ మొదటి నిర్మాణ వెంచర్ గా పరిగణించబడుతుంది. 2017, జనవరి 3న, వ్యవస్థాపకులు తమ కార్యాలయంలో ఒకరితో ఒకరు గొడవ పడ్డారు, తరువాత సాండ్రా విజయ్ బాబుపై కేసు పెట్టారు. ఆ తర్వాత ఇద్దరూ అది అపోహ అని, సాండ్రా ఇండస్ట్రీ నుంచి విరామం తీసుకున్నారని ప్రకటించారు.<ref>{{cite web|title=Our Projects - Friday Film House|url=http://www.fridayfilmhouse.com/our_projects.html|url-status=dead|website=fridayfilmhouse.com|accessdate=12 September 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140912091844/http://www.fridayfilmhouse.com/our_projects.html|archivedate=12 September 2014}}</ref> ఆమె సాండ్రా థామస్ ప్రొడక్షన్స్ పేరుతో తన స్వంత నిర్మాణ సంస్థను ప్రారంభించింది.<ref name="STP2">{{cite web|title=About Sandra Thomas Productions|url=https://www.sandrathomasproductions.com/about.html|website=sandrathomasproductions.com|access-date=2025-02-28|archive-date=2021-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20210807202243/https://www.sandrathomasproductions.com/about.html|url-status=dead}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable" ! rowspan="2" width="33" |సంవత్సరం. ! rowspan="2" |సినిమా ! colspan="3" |గుర్తింపు పొందింది ! rowspan="2" |గమనికలు |- ! width="70" |నటి ! width="70" |నిర్మాత !పాత్ర |- | rowspan="3" |1991 |''నెట్టిపట్టం''|| {{అవును}} | | | |- |''మిమిక్స్ పరేడ్''|| {{అవును}} | | | |- |''చెప్పుకిలుక్కన చంగతి''|| {{అవును}} | | | |- |1993 |''ఓ 'ఫాబీ''|| {{అవును}} | | | |- |1996 |''కంజిరపల్లి కరియచన్''|| {{అవును}} | |లిసిమోల్ | |- |1999 |''ఒలింపియన్ ఆంథోనీ ఆడమ్''|| {{అవును}} | | | |- |2012 |''ఫ్రైడే'' ||| {{అవును}} | |మొదటి ఉత్పత్తి సంస్థ |- | rowspan="4" |2013 |''కిలీ పొయి''|| {{అవును}} | |రాధికా |  |- |''ఆమేన్.''|| {{అవును}} | |మరియమ్మ | |- |''జచారియుడే గర్భినికల్''|| {{అవును}}|| {{అవును}} |అనురాధ | |- |''ఫిలిప్స్ అండ్ ది మంకీ పెన్'' ||| {{అవును}} | |<ref>{{Cite web|title=What got special on'Philips & the Monkey Pen' : Miracles never ends on M'Town|url=http://www.thecinenews.com/2013/11/philips-and-monkey-pen-movie-review.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131110085732/http://www.thecinenews.com/2013/11/philips-and-monkey-pen-movie-review.html|archive-date=10 November 2013|access-date=10 November 2013|publisher=The Cine News}}</ref><ref name="tikk">{{Cite web|date=24 February 2012|title=Philips and the Monkey Pen - Find what you like|url=http://www.tikkview.com/movies/5110-philips-and-the-monkey-pen|access-date=7 November 2013|publisher=tikkview}}</ref><ref>{{Cite web|title=Malayalam film Philips & the Monkey Pen releases today - Rediff.com Movies|url=http://www.rediff.com/movies/report/malayalam-film-philips--the-monkey-pen-releases-today-south/20131107.htm|access-date=7 November 2013|website=Rediff.com}}</ref> |- |2014 |''పెరుచాజి''|| {{అవును}}|| {{అవును}} |సన్నీ భార్య |<ref>{{Cite web|title=Mohanlal in & as Peruchazhi - thecompleteactor.com|url=http://thecompleteactor.com/news/23/Mohanlal+in+%26+as+Peruchazhi.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140121053120/http://thecompleteactor.com/news/23/Mohanlal+in+%26+as+Peruchazhi.html|archive-date=21 January 2014|access-date=19 January 2014}}</ref> |- | rowspan="2" |2015 |''ఆడు''|| {{అవును}} || {{అవును}} |మేనక కాంతన్ | |- |''ఆది కప్యారే కూటమణి'' ||| {{అవును}} | | |- | rowspan="2" |2016 |''ఆకాశవాణి''|| {{అవును}} | |మరియా | |- |''ముదుగౌవ్'' ||| {{అవును}} | | |- |2022 |''కల్లన్ డిసౌజా'' ||| {{అవును}}} | |<ref>{{Cite web|date=2022-02-09|title='Thanichakumee' song from Soubin Shahir movie 'Kallan D'Souza' released|url=https://english.mathrubhumi.com/movies-music/news/movies-news-1.6432654|access-date=2023-05-16|website=English.Mathrubhumi|language=en}}</ref> |- |2023 |''నల్లా నిలవుల్లా రథ్రి'' | |<ref>{{Cite web|last=|title=Nalla Nilavulla Rathri {{!}} നല്ല നിലാവുള്ള രാത്രി (2023) - Mallu Release {{!}} Watch Malayalam Full Movies|url=https://www.mallurelease.com/2022/09/nalla-nilavulla-rathri-movie.html|access-date=2023-07-23|language=english}}</ref> |- |} * 2016: థియేట్రికల్ రైట్స్/డిస్ట్రిబ్యూషన్-థెరి == టెలివిజన్ కెరీర్ == టెలివిజన్ ప్రదర్శనల జాబితా {| class="wikitable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !ఛానల్ !గమనికలు |- |2013 |''ఐ పెర్సనల్లి'' |కప్పా టీవీ |తానే |- |2014 |''పేజీ 3'' |కప్పా టీవీ |మోడల్ |- |2014 |''హలో నమస్తే'' |మజావిల్ మనోరమ |తానే |- |2014 |''సినిమా కంపెనీ'' |కౌముది టీవీ |తానే |- |2015 |''పెద్ద స్క్రీన్'' |[[కైరళి టీవీ]] |తానే |- |2015 |''ఐవిడే ఇంగనాను భాయ్'' |మజావిల్ మనోరమ |తానే |- |2015 |''టేక్ ఇట్ ఈజీ'' |మజావిల్ మనోరమ |తానే |- |2015 |''ఒన్నమ్ ఒన్నమ్ మూను'' |మజావిల్ మనోరమ |తానే |- |2015 |''ఆది కప్యారే కుట్టమణి క్రిస్మస్ స్పెషల్'' |మజావిల్ మనోరమ |తానే |- |2015 |''స్టార్ జామ్'' |కప్పా టీవీ |తానే |- |2016 |''హోంమంత్రి'' |అమృత టీవీ |నిర్మాత మార్గదర్శకులు<br /> |- |2016 |''జెబి జంక్షన్'' |[[కైరళి టీవీ]] |తానే |- |2016 |''స్టార్ ర్యాగింగ్'' |[[కైరళి టీవీ]] |తానే |- |2017 |''డే విత్ ఏ స్టార్'' |కౌముది టీవీ |తానే |- |2017 |''డ్రీమ్ డ్రైవ్'' |కౌముది టీవీ |తానే |- |2019 |''వక్కు మరువక్కు'' |అమృత టీవీ |తానే |- |2020 |స్టార్ మ్యాజిక్ |ఫ్లవర్స్ టీవీ |మెంటార్ |- |2020 |రియల్ టు రీల్ |కౌముది టీవీ |తానే |- |2020 |మిస్టర్ & శ్రీమతి. |జీ కేరళ |మెంటార్ |- |2021 |''ఒనానిలవం తంగకోలుసమ్'' |24 న్యూస్ |తానే |- |2021 |''సండ్రమాయి ఓణం'' |ఏషియానెట్ వార్తలు |తానే |- |2022 |''నంగలుడే మలఖమార్'' |జనం టీవీ |తానే |- |} == అవార్డులు == ; కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర అవార్డులు * 2014-ఫిలిప్స్, మంకీ పెన్ కోసం ప్రత్యేక జ్యూరీ అవార్డు <ref>{{Cite web|date=19 April 2014|title=Kerala State Film Awards 2014 Announced – Winners List|url=http://www.keralatv.in/2014/04/kerala-state-film-awards-2014/|access-date=12 September 2014|website=Keralatv.in|archive-date=19 ఏప్రిల్ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140419211634/http://www.keralatv.in/2014/04/kerala-state-film-awards-2014/|url-status=dead}}</ref>&nbsp; * 2013-ఉత్తమ బాలల చిత్రంగా కేరళ రాష్ట్ర చలనచిత్ర అవార్డు <ref name="STP">{{Cite web|title=About Sandra Thomas Productions|url=https://www.sandrathomasproductions.com/about.html|website=sandrathomasproductions.com|access-date=2025-02-28|archive-date=2021-08-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20210807202243/https://www.sandrathomasproductions.com/about.html|url-status=dead}}</ref>&nbsp; == మూలాలు == [[వర్గం:21వ శతాబ్దపు భారతీయ నటీమణులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:భారతీయ సినిమా నటీమణులు]] [[వర్గం:మలయాళం సినిమా నటీమణులు]] [[వర్గం:All articles with unsourced statements]] 405y6ihcm4hl87tfl84dwvuftofv3yu 0 434984 4594577 4584608 2025-06-28T13:28:36Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 23 మార్చి 2020 → 2020 మార్చి 23 (34), నవంబర్ 2020 → 2020 నవంబర్, అక్టోబర్ → అక్టోబరు (2), నవంబర్ → నవంబరు, లు 4594577 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = | jurisdiction = [[మధ్య ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Shivraj Singh Chauhan (cropped 2).jpg | image_size = 150px | caption = [[శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్]]<br />మధ్యప్రదేశ్ గౌరవ ముఖ్యమంత్రి | date_formed =2020 మార్చి 23 | date_dissolved = 2023 డిసెంబరు 13 | government_head = [[శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్]] | government_head_history = | state_head = [[మధ్యప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]]<br /> [[మంగుభాయ్ చంగభాయ్ పటేల్|ఎం. సి. పటేల్]]<br /> | members_number = 31 | former_members_number = 5 | total_number = | political_parties = [[భారతీయ జనతా పార్టీ|'''బిజెపి''']] | legislature_status = * [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] {{Composition bar|163|230|{{party color|National Democratic Alliance}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} *[[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|యూపీఏ]] {{Composition bar|66|230|{{party color|United Progressive Alliance}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | opposition_leader = గోవింద్ సింగ్ | election = [[2018 మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2018]] | last_election = [[2018 మధ్యప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2018]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = 2020 | outgoing_formation = | previous = [[కమల్ నాథ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[మోహన్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] }} 15వ మధ్య ప్రదేశ్ శాసనసభలో ముఖ్యమంత్రి శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ నేతృత్వంలో 2020లో ఏర్పడిన శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ నాల్గవ మంత్రివర్గం.<ref>{{Cite web|date=21 April 2020|title=After Running Solo Show for Almost a Month, Shivraj Gets Mini Cabinet of 5 Ministers Amid Pandemic|url=https://www.news18.com/news/politics/after-running-solo-show-for-almost-a-month-shivraj-chouhan-gets-mini-cabinet-of-5-ministers-amid-pandemic-2586419.html|access-date=8 April 2021|website=News18.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/state/madhya-pradesh/bhopal/shivraj-singh-chauhan-cabinet-formed-in-madhya-pradesh-know-about-the-five-ministers/articleshow/75267488.cms|title=शिवराज को 'शक्ति' देने आए 5 लोग, जानिए इनके बारे में पूरी बात|newspaper=[[Navbharat Times]]|access-date=8 April 2021}}</ref><ref>{{Cite web|title=29 दिन बाद शिवराज कैबिनेट का विस्तार, कोरोना पर नियंत्रण के लिए मंत्रियों को दिए संभाग|url=https://www.amarujala.com/madhya-pradesh/shivraj-singh-chouhan-cabinet-expansion-of-madhya-pradesh-lalji-tandon-tulsi-silawat-narottam-mishra|access-date=8 April 2021|website=Amarujala.com}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ముఖ్యమంత్రి సాధారణ పరిపాలన ప్రజా సంబంధాలు నర్మదా లోయ అభివృద్ధి విమానయాన శాఖ '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు''' |శివరాజ్ సింగ్ చౌహాన్ | 2020 మార్చి 23 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి కుటీర & గ్రామీణ పరిశ్రమల మంత్రి |గోపాల్ భార్గవ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |హోం మంత్రి |నరోత్తం మిశ్రా | 2020 ఏప్రిల్ 21 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |న్యాయ శాఖ మంత్రి పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖ మంత్రి |నరోత్తం మిశ్రా | 2020 జూలై 13 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |కమల్ పటేల్ | 2020 ఏప్రిల్ 21 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |షెడ్యూల్డ్ కులాలు/షెడ్యూల్డ్ తెగల సంక్షేమ మంత్రి |[[మీనా సింగ్ (రాజకీయ నాయకురాలు)|మీనా సింగ్]] | 2020 ఏప్రిల్ 21 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |క్రీడలు, యువజన సంక్షేమ శాఖ మంత్రి సాంకేతిక విద్య శాఖ మంత్రి నైపుణ్యాభివృద్ధి, ఉపాధి శాఖ మంత్రి |యశోధర రాజే సింధియా | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |అటవీ శాఖ మంత్రి |[[కున్వర్ విజయ్ షా]] | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి వాణిజ్య పన్నుల మంత్రి ప్రణాళిక, ఆర్థిక, గణాంకాల మంత్రి |జగదీష్ దేవ్డా | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |భూపేంద్ర సింగ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రి ఖనిజ వనరుల మంత్రి |బ్రిజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వైద్య విద్య మంత్రి భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం ఉపశమనం & పునరావాస మంత్రి |విశ్వాస్ సారంగ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్య తరహా పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి సైన్స్ & టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి |ఓం ప్రకాష్ సఖ్లేచ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పర్యాటక శాఖ మంత్రి సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి ఆధ్యాత్మిక శాఖ మంత్రి |ఉషా ఠాకూర్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |సహకారాలు & ప్రజా సేవల నిర్వహణ మంత్రి |అరవింద్ సింగ్ భడోరియా | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఉన్నత విద్యా మంత్రి |మోహన్ యాదవ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పశుసంవర్ధక శాఖ మంత్రి సామాజిక న్యాయ, వికలాంగుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |ప్రేమ్ సింగ్ పటేల్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రి |నరోత్తం మిశ్రా | 2020 ఏప్రిల్ 21 | 2020 జూలై 13 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |ప్రభురామ్ చౌదరి | 2020 జూలై 13 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="2" |జల వనరుల మంత్రి మత్స్య శాఖ మంత్రి |తులసి సిలావత్ | 2020 ఏప్రిల్ 21 | 2020 అక్టోబరు 21<ref name="timesofindia.indiatimes.com">{{Cite web|title=Madhya Pradesh: Six months over, Tulsiram Silawat & Govind Singh Rajput resign from cabinet &#124; Bhopal News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bhopal/madhya-pradesh-six-months-over-tulsiram-silawat-govind-singh-rajput-resign-from-cabinet/articleshow/78801891.cms}}</ref> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |తులసి సిలావత్ | 2021 జనవరి 3 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="2" |రెవెన్యూ మంత్రి రవాణా మంత్రి |గోవింద్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ | 2020 ఏప్రిల్ 21 | 2020 అక్టోబరు 21<ref name="timesofindia.indiatimes.com"/> |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |గోవింద్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ | 2021 జనవరి 3 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == రాష్ట్ర మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ఉద్యానవన శాఖ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) ఆహార ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల శాఖ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |భరత్ సింగ్ కుష్వాహా | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పాఠశాల విద్య మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఇందర్ సింగ్ పర్మార్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వెనుకబడిన తరగతులు & మైనారిటీల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) సంచార, పాక్షిక సంచార తెగల శాఖ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) గ్రామీణాభివృద్ధి & పంచాయితీ రాజ్ శాఖ మంత్రి |రాంఖేలవన్ పటేల్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆయుష్ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) జల వనరుల మంత్రి |రామ్‌కిషోర్ కన్వేర్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ప్రజారోగ్య ఇంజనీరింగ్ మంత్రి |బ్రజేంద్ర సింగ్ యాదవ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి |సురేష్ ధకడ్ | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి & గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |OPS భడోరియా | 2020 జూలై 2 |2023 డిసెంబరు 25 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |గిర్రాజ్ దండోతియ | 2020 జూలై 2 |2020 నవంబరు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:మధ్య ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:భారత రాష్ట్ర, ప్రాంతీయ మాజీ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] goj889dm1mcp579bn8i4cc4nic6rtcy 0 435251 4594541 4491914 2025-06-28T13:20:25Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594541 wikitext text/x-wiki '''శర్మిష్ఠ దూబే''' భారత సంతతికి చెందిన అమెరికన్ బిజినెస్ ఎగ్జిక్యూటివ్. మార్చి 2020 నుంచి మే 2022 వరకు మ్యాచ్ గ్రూప్ చీఫ్ ఎగ్జిక్యూటివ్ ఆఫీసర్ (సీఈఓ)గా పనిచేశారు.<ref>{{Cite web|title=Match Group Names Sharmistha Dubey CEO - Quick Facts|url=https://www.nasdaq.com/articles/match-group-names-sharmistha-dubey-ceo-quick-facts-2020-01-28|access-date=2020-04-24|website=www.nasdaq.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Match Group Names Sharmistha Dubey CEO - Quick Facts|url=https://markets.businessinsider.com/news/stocks/match-group-names-sharmistha-dubey-ceo-quick-facts-1028852668|access-date=2020-04-23|website=markets.businessinsider.com}}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|last=Ha|first=Anthony|date=July 2020|title=Match Group completes separation from IAC, new board includes Wendi Murdoch and Ryan Reynolds|url=https://techcrunch.com/2020/07/01/match-group-iac-separaton/|access-date=2020-10-09|website=TechCrunch|language=en-US}}</ref><ref name=":42">{{Cite web|last=Maddox|first=Will|date=2020-07-02|title=Dallas-Based Match Group Separates From Parent Company IAC|url=https://www.dmagazine.com/business-economy/2020/07/dallas-based-match-group-separates-from-parent-company-iac/|access-date=2020-10-09|website=D Magazine|language=en}}</ref> దూబే 2006 లో మ్యాచ్ గ్రూప్లో చేరారు.<ref name=":02">{{Cite web|title=Match Group reorganizes its leadership team after going public|url=https://www.bizjournals.com/dallas/blog/techflash/2015/12/match-group-reorganizes-its-leadership-team-after.html|access-date=2020-04-23|website=www.bizjournals.com}}</ref> దూబే మ్యాచ్ గ్రూప్, ఫోర్టివ్ కార్పొరేషన్ డైరెక్టర్ల బోర్డులో కూడా పనిచేస్తున్నారు.<ref name=":12">{{Cite web|last=Whitlock|first=Dominic|date=2020-08-10|title=Shar Dubey Joins 'Fortive' Board of Directors|url=https://www.globaldatinginsights.com/news/shar-dubey-joins-fortive-board-of-directors/|access-date=2020-10-09|website=Global Dating Insights|language=en-GB}}</ref> == జీవితచరిత్ర == [[జంషెడ్‌పూర్|జంషెడ్పూర్లో]] పెరిగిన దూబే లయోలా స్కూల్లో పాఠశాల విద్యను అభ్యసించారు. 1993 లో ఖరగ్పూర్లోని ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ నుండి ఇంజనీరింగ్లో బ్యాచిలర్ డిగ్రీ పొందారు. ఆ సంవత్సరం ఆమె ఏకైక మహిళా మెటలర్జికల్ [[ఇంజనీర్]], సుందర్ పిచాయ్ క్లాస్మేట్,<ref name="pardes3">{{cite magazine|last=Pardes|first=Arielle|date=April 4, 2021|title=When the Boss of All Dating Apps Met the Pandemic|url=https://www.wired.com/story/when-the-boss-of-all-dating-apps-met-the-pandemic/|magazine=Wired|access-date=April 4, 2021}}</ref> ఆమె తన మొదటి వారంలోనే దాదాపు నిష్క్రమించిందని చెప్పారు. గ్రాడ్యుయేషన్ తరువాత, దూబే తన స్వస్థలానికి తిరిగి వచ్చి ఒక సంవత్సరం పాటు ఉక్కు కంపెనీలో పనిచేశారు, తరువాత ఒహియో స్టేట్ యూనివర్శిటీలో చేరడానికి తగినంత డబ్బు ఆదా చేశారు. దుబే తరువాత ఒహియో స్టేట్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఎస్ పొందారు.<ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=Shar Dubey, Match Group Inc: Profile and Biography|url=https://www.bloomberg.com/profile/person/18024622|access-date=2020-04-23|website=www.bloomberg.com}}</ref><ref name=":23">{{Cite web|title=MTCH Company Profile & Executives - Match Group Inc. - Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/market-data/quotes/MTCH/company-people/executive-profile/54098429|access-date=2020-04-24|website=www.wsj.com}}</ref><ref name=":33">{{Cite web|title=Shar Dubey|url=https://djadmin.dowjones.com/wsj-techlive-v2/person/sharmistha-dubey/|access-date=2020-10-15|website=WSJ Tech Live}}{{Dead link|date=మార్చి 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> దూబే పార్థను వివాహం చేసుకున్నారు<ref name="pardes3"/>, ఒక కుమార్తె ఉంది.<ref>{{Cite web|last1=Primack|first1=Dan|last2=McGill|first2=Margaret Harding|date=10 March 2020|title=Match Group first tech company to back anti-online child abuse bill|url=https://www.axios.com/match-group-first-tech-company-to-back-anti-online-child-abuse-bill-aa46f571-01ae-4373-99b7-a200e3b3d1dd.html|access-date=2020-10-27|website=Axios|language=en}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == కెరీర్ == సప్లయ్ చైన్ మేనేజ్ మెంట్ సాఫ్ట్ వేర్ కంపెనీ ఐ2 టెక్నాలజీస్ లో చేరడానికి ముందు 1998లో టెక్సాస్ ఇన్ స్ట్రుమెంట్స్ లో ఇంజనీర్ గా తన కెరీర్ ను ప్రారంభించారు.<ref name=":33"/> 2006లో Match.com చేరిన దూబే మ్యాచ్ గ్రూప్ అమెరికాస్ ప్రెసిడెంట్ గా, మ్యాచ్ చీఫ్ ప్రొడక్ట్ ఆఫీసర్ గా, ప్రిన్స్ టన్ రివ్యూ చీఫ్ ప్రొడక్ట్ ఆఫీసర్ గా, ఈవీపీగా పలు బాధ్యతలు నిర్వర్తించారు.<ref name=":23"/> 2013 నుంచి 2014 వరకు Tutor.com ఈవీపీగా పనిచేశారు.<ref name=":33"/> దూబే 2017 లో టిండర్ చీఫ్ ఆపరేటింగ్ ఆఫీసర్ (సిఒఒ) గా నియమించబడ్డారు,టిండర్ గోల్డ్ విడుదలకు నాయకత్వం వహించారు, ఇది టిండర్ను ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన నాన్-గేమింగ్ యాప్గా స్థాపించింది.<ref>{{Cite web|last=Garun|first=Natt|date=2017-09-01|title=Tinder becomes top-grossing iOS app after letting people pay to see who likes them|url=https://www.theverge.com/2017/9/1/16240348/tinder-gold-top-grossing-app-store-paid|access-date=2020-04-24|website=The Verge|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=September 2017|title=Tinder hits top grossing app in the App Store on heels of Tinder Gold launch|url=https://techcrunch.com/2017/09/01/tinder-hits-top-grossing-app-in-the-app-store-on-heels-of-tinder-gold-launch/|access-date=2020-04-24|website=TechCrunch|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-match-group-moves-ceo-idUSKBN1ZR2XU|title=Former Tinder COO to replace Mandy Ginsberg as Match Group CEO|date=2020-01-28|work=Reuters|access-date=2020-04-24|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=21 January 2019|title=How Tinder Used F2P Game Monetization to Become a #1 Top Grossing App|url=http://brightblack.co/blog/f2p-monetization|access-date=2020-04-24|website=Bright Black Associates|language=en-US}}</ref> జనవరి 1, 2018 న, దూబే మ్యాచ్ గ్రూప్ [5] అధ్యక్షురాలిగా నియమితురాలీయ్యారు, 2019 లో దాని డైరెక్టర్ల బోర్డులో చేరారు<ref>{{Cite web|date=28 January 2020|title=Match Group CEO Mandy Ginsberg is stepping down|url=https://techcrunch.com/2020/01/28/match-group-ceo-mandy-ginsberg-is-stepping-down/|access-date=2020-04-24|website=TechCrunch|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Sun|first=Leo|date=2020-02-05|title=Will the Departure of Match Group's CEO Affect Tinder's Future?|url=https://www.fool.com/investing/2020/02/05/will-departure-match-group-ceo-affect-tinder.aspx|access-date=2020-04-24|website=The Motley Fool|language=en}}</ref> మార్చి 1, 2020 న, మాండీ గిన్స్బర్గ్ వ్యక్తిగత కారణాల వల్ల పదవి నుండి వైదొలిగిన తరువాత దూబే సిఇఒగా పదోన్నతి పొందారు.<ref>{{Cite web|last=Primack|first=Dan|date=28 January 2020|title=Match Group CEO Mandy Ginsberg steps down|url=https://www.axios.com/match-group-ceo-mandy-ginsberg-steps-down-ddfeef5b-e444-4f67-93b0-d5d7902329f6.html|access-date=2020-11-12|website=Axios|language=en|archive-date=2020-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20201110143518/https://www.axios.com/match-group-ceo-mandy-ginsberg-steps-down-ddfeef5b-e444-4f67-93b0-d5d7902329f6.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|last=McGrath|first=Maggie|title=Match Group CEO Mandy Ginsberg Stepping Down To 'Take Care Of Myself'|url=https://www.forbes.com/sites/maggiemcgrath/2020/01/28/match-group-ceo-mandy-ginsberg-stepping-down-to-take-care-of-myself/|access-date=2020-04-24|website=Forbes|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/match-group-ceo-mandy-ginsberg-steps-down-11580245805|title=Match Group CEO Mandy Ginsberg Steps Down|last=Wells|first=Georgia|date=2020-01-28|work=Wall Street Journal|access-date=2020-04-24|language=en-US|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=2020-01-28|title=Match Group CEO Mandy Ginsberg Steps Down Before Spinoff|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-01-28/match-group-ceo-mandy-ginsberg-to-depart-months-ahead-of-spinoff|access-date=2020-04-24|website=www.bloomberg.com}}</ref>[[కోవిడ్-19 వ్యాధి|కోవిడ్-19 మహమ్మారి]] యుఎస్ను తాకుతున్న సమయంలో, కంపెనీ ఐఎసి నుండి వైదొలగడానికి మూడు నెలల ముందు దూబే మ్యాచ్ గ్రూప్కు సిఇఒగా తన పదవీకాలాన్ని ప్రారంభించారు. మే 2020 నాటి ఇమెయిల్లో, దూబే అండ్ మ్యాచ్ గ్రూప్ మహమ్మారి ఉన్నప్పటికీ, వీడియో డేటింగ్ ఆఫర్ల కారణంగా అన్ని బ్రాండ్లకు నిశ్చితార్థం జరిగిందని నివేదించింది.<ref>{{Cite web|last=Owens|first=Jeremy C.|date=5 August 2020|title=Pandemic has boosted online dating, sending Match Group stock surging|url=https://www.marketwatch.com/story/pandemic-has-boosted-online-dating-match-group-earnings-show-2020-08-04|access-date=2020-11-12|website=MarketWatch|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=Match Group Q1 2020 Letter to Shareholders|url=https://s22.q4cdn.com/279430125/files/doc_financials/2020/q1/Match-Group-Q1-2020-Shareholder-Letter-(1).pdf|access-date=|website=|archive-date=2021-04-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210413225004/https://s22.q4cdn.com/279430125/files/doc_financials/2020/q1/Match-Group-Q1-2020-Shareholder-Letter-(1).pdf|url-status=dead}}</ref> [[ప్యూ రీసెర్చి సెంటర్|ప్యూ రీసెర్చ్ సెంటర్]] నివేదిక ప్రకారం, ఫిబ్రవరి 2020 నాటికి, దూబే సిఇఒ అయినప్పుడు, యుఎస్లో 30% పెద్దలు ఆన్లైన్ డేటింగ్ను ఉపయోగించారు, ఇది 2013 లో 11% నుండి పెరిగింది.<ref>{{Cite web|last=Perez|first=Sarah|date=6 February 2020|title=Pew: 30% of US adults have used online dating; 12% found a committed relationship from it|url=https://techcrunch.com/2020/02/06/pew-30-of-u-s-adults-have-used-online-dating-12-found-a-committed-relationships-from-it/|access-date=2020-11-12|website=TechCrunch|language=en-US}}</ref> ఆగస్టు 2020 లో, ఫోర్టివ్ కార్పొరేషన్ తన డైరెక్టర్ల బోర్డుకు షార్ నియామకాన్ని ప్రకటించింది.<ref name=":12"/> == క్రియాశీలత == 2021 సెప్టెంబర్ 1న టెక్సాస్ హార్ట్ బీట్ యాక్ట్ అమల్లోకి వచ్చింది. అంతకు ముందు, [[అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు|యునైటెడ్ స్టేట్స్]] సుప్రీం కోర్టు అమలును నిరోధించే తీర్మానాన్ని 5–4 ఓట్లతో తిరస్కరించింది<ref>{{cite web|last=Davalos|first=Jackie|date=September 2, 2021|title=Match CEO Starts Fund for Staff Hit by Texas Abortion Law|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-09-02/match-group-starts-fund-for-staff-affected-by-texas-abortion-law|access-date=September 2, 2021|website=bloomberg.com|publisher=Bloomberg Business}}</ref>. ఈ చట్టం వల్ల ప్రభావితమైన టెక్సాస్ ఆధారిత ఉద్యోగులు, వారిపై ఆధారపడిన వారికి సహాయం చేయడానికి ఒక నిధిని ఏర్పాటు చేయనున్నట్లు దూబే ప్రకటించారు, "టెక్సాస్లో ఒక మహిళగా నేను వ్యక్తిగతంగా మౌనంగా ఉండలేకపోయాను", "మహిళల పునరుత్పత్తి చట్టాలు ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాల కంటే తిరోగమనంగా ఉన్న రాష్ట్రంలో నేను ఇప్పుడు నివసిస్తున్నందుకు నేను దిగ్భ్రాంతికి గురయ్యాను. భారత్ తో సహా. [[టెక్సస్|టెక్సాస్]] వెలుపల సంరక్షణ పొందాల్సిన వారికి అయ్యే ఖర్చులను ఈ నిధి భరిస్తుందని ఆమె సూచించారు.<ref>{{cite web|last=DiFurio|first=Dom|date=September 2, 2021|title=Match Group CEO creates fund for Texas employees seeking out-of-state abortion care|url=https://www.dallasnews.com/business/local-companies/2021/09/02/dating-app-giant-match-group-creates-fund-for-texas-employees-seeking-out-of-state-abortion-care/|access-date=September 2, 2021|website=dallasnews.com|publisher=The Dallas Morning News}}</ref> ఇది వ్యక్తిగత నిధి అని, మ్యాచ్ గ్రూప్ తరఫున కాదని ఆమె స్పష్టం చేసింది<ref name=":52">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2021/12/24/business/shar-dubey-match-texas-abortion-law.html|title=Why the Match.com C.E.O. Took a Stand on the Texas Abortion Law|last=Gelles|first=David|date=2021-12-24|work=The New York Times|access-date=2021-12-24|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:1971 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] nkszvo8iyix9fv2lbhof7mh3apdbc1p 0 451715 4594574 4513246 2025-06-28T13:28:20Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 11 అక్టోబర్ 1999 → 1999 అక్టోబర్ 11 (42), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (17), → , , → , 4594574 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_type=మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_number=23వ |jurisdiction=the కర్ణాటక రాష్ట్ర |flag= |flag_border=true |incumbent= |image=The Union Minister for External Affairs, Shri S.M. Krishna addressing the Press, in New Delhi on January 07, 2011.jpg |image_size=250px |caption=కర్ణాటక గౌరవ ముఖ్యమంత్రి [[ఎస్.ఎం. కృష్ణ]] |date_formed= 1999 అక్టోబర్ 11 |date_dissolved= 2004 మే 28 |government_head=[[ఎస్.ఎం. కృష్ణ]] |deputy_government_head=<br /> |government_head_history= |state_head=ఖుర్షీద్ ఆలం ఖాన్<br />(1992 జనవరి 6 – 1999 డిసెంబర్ 2)<br />వి.ఎస్. రమాదేవి<br />(1999 డిసెంబర్ 2 – 2002 ఆగస్టు 20)<br />త్రిలోకి నాథ్ చతుర్వేది<br />(2002 ఆగస్టు 21– 2007 ఆగస్టు 20) |members_number= |former_members_number= |total_number= |political_parties='''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]''' |legislature_status= [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] |opposition_cabinet= |opposition_party= [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |opposition_leader= జగదీష్ షెట్టార్ (శాసనసభ) |election= [[1999 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|1999]] |last_election=[[2004 కర్ణాటక శాసనసభ ఎన్నికలు|2004]] |legislature_term=4 years 8 months |budget= |advice_and_consent1= |advice_and_consent2=<!-- etc. --> |incoming_formation= |outgoing_formation= |previous= జె.హెచ్. పటేల్ మంత్రివర్గం |successor= ధరమ్ సింగ్ మంత్రివర్గం }} 1999 కర్ణాటక ఎన్నికల తర్వాత ఏర్పడిన దక్షిణ భారతదేశంలోని కర్ణాటకలో ఎస్.ఎం. కృష్ణ నేతృత్వంలో ఏర్పాటైన మంత్రివర్గం.<ref>{{Cite web|title=Shri S. M. Krishna (06.12.2004 – 08.03.2008) {{!}} Raj Bhavan Maharashtra {{!}} India|url=https://rajbhavan-maharashtra.gov.in/en/previous-governors/shri-s-m-krishna/|access-date=2021-08-15|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://kla.kar.nic.in/assembly/review/previousleaderofopposition.htm|access-date=2021-08-15|website=kla.kar.nic.in}}</ref> ==ప్రభుత్వ పదవీకాలం== 1999లో, కర్ణాటక ప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ అధ్యక్షుడిగా, ఎస్.ఎం. కృష్ణ శాసనసభ ఎన్నికలలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ విజయానికి నాయకత్వం వహించి కర్ణాటక ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు, 2004 వరకు ఆయన ఆ పదవిలో ఉన్నారు.<ref name=":1">{{Cite magazine|date=4 November 2002|title=VISIONARY ZEAL|url=https://www.indiatoday.in/magazine/indiascope/story/20021104-visionary-zeal-750301-2002-11-04|magazine=India Today|language=en|access-date=2021-08-15}}</ref> ESCOMSతో విద్యుత్ సంస్కరణలను సృష్టించడంలో, భూమి రికార్డుల డిజిటలైజేషన్ ( భూమి ), అనేక ఇతర పౌర-స్నేహపూర్వక కార్యక్రమాలలో కూడా ఆయన కీలక పాత్ర పోషించాడు.<ref>{{Cite web|date=2021-07-27|title=Not just Yediyurappa, Karnataka chief ministers completing their tenures is a rarity|url=https://indianexpress.com/article/cities/bangalore/bs-yediyurappa-karnataka-cm-history-7425403/|access-date=2021-08-15|website=The Indian Express|language=en}}</ref> ఆయన ప్రైవేట్-ప్రజా భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించారు, బెంగళూరు అడ్వాన్స్ టాస్క్ ఫోర్స్‌కు ఆద్యుడు.<ref>{{Cite web|date=2001-09-11|title=Karnataka.com - Karnataka Ministers and their Portfolio|url=http://www.karnataka.com:80/govt/ministers.shtml|archive-url=https://web.archive.org/web/20010911140239/http://www.karnataka.com:80/govt/ministers.shtml|archive-date=2001-09-11|access-date=2021-08-15}}</ref> == మంత్రి మండలి == === ముఖ్యమంత్రి === {| class="wikitable" !సంఖ్య !పేరు !నియోజకవర్గం !విభాగం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- |1. |ముఖ్యమంత్రి '''ఎస్ఎం కృష్ణ''' |మద్దూర్ |ఆర్థిక మంత్రి/క్యాబినెట్ వ్యవహారాల మంత్రి/DPAR/BMRDA. ''మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.'' | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" !వరుస సంఖ్య !మంత్రిత్వ శాఖ !మంత్రి !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- |1. | * హోం వ్యవహారాలు |'''[[మల్లికార్జున్ ఖర్గే]]''' |గుర్మిట్కల్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |2. | * ప్రజా పనుల విభాగం |'''[[ధరం సింగ్|ధరమ్ సింగ్]]''' |జెవర్గి | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |3. | * చిన్న తరహా పరిశ్రమలు |'''ఎస్.ఆర్. కాశప్పనవర్<ref name=":0">{{Cite web|date=27 Jun 2003|title=Former Karnataka minister dies in accident {{!}} Bengaluru News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/former-karnataka-minister-dies-in-accident/articleshow/47242.cms|access-date=2021-11-06|website=The Times of India|language=en|agency=TNN}}</ref>''' |హంగుండ్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2003 జూన్ 27 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |4. | * పశుసంవర్ధక |'''[[ఎం. మహాదేవ్]]''' |నంజన్‌గూడ్ | 2003 జూన్ 27 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |5. | * ఆదాయం |'''[[హెచ్ సి శ్రీకాంతయ్య|హెచ్.సి. శ్రీకాంతయ్య]]''' |శ్రావణబెళగొళ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |6. | * . |'''[[ఆర్.బి. తిమ్మాపూర్]]''' |ముధోల్ | 2003 జూన్ 27 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |7. | * ఆరోగ్య |'''ఎబి మలకా రెడ్డి''' |యాద్గిర్ | 2003 జూన్ 27 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |8. | * భారీ పరిశ్రమలు |'''[[ఆర్.వి. దేశ్‌పాండే]]''' |హలియల్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |9. | * ఆహార, పౌర సరఫరాలు<ref name=":2">{{Cite web|last=Bhat|first=Chandralekha|date=2023-04-25|title=*ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಡಿ.ಬಿ.ಇನಾಮದಾರ್ ಇನ್ನಿಲ್ಲ*|url=https://pragativahini.com/d-b-inamadardeathbelagavi/|access-date=2023-04-26|website=Pragati Vahini|language=en-US}}</ref><ref name=":4">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/former-karnataka-minister-db-inamdar-no-more-itcom-kittur-mla/article66776367.ece|title=Minister who started IT.Com D.B. Inamdar is no more|date=2023-04-25|work=The Hindu|access-date=2023-04-26|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref name=":5">{{Cite web|author=News Desk|date=2023-04-25|title=Former Congress minister D B Inamdar no more|url=https://www.mysoorunews.com/former-congress-minister-d-b-inamdar-no-more/|access-date=2023-04-26|website=Welcome to Mysooru News|language=en-US}}</ref><ref name=":6">{{Cite web|date=26 April 2023|title=Gentleman politician DB Inamdar passes away at 74|url=https://www.newindianexpress.com/states/karnataka/2023/apr/26/gentleman-politiciandb-inamdar-passes-away-at-74-2569479.html|access-date=2023-04-26|website=The New Indian Express}}</ref> | rowspan="2" |'''డిబి ఇనాందార్''' | rowspan="2" |కిత్తూరు | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |10. | * ఐటీ & బిటి (bangaloreit.com లో ప్రారంభించబడింది) |2000 సంవత్సరం | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |11. | * . |'''రాజా అమరేశ్వర నాయక్''' |కల్మల |2000 సంవత్సరం | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |12. | * స్త్రీ, శిశు అభివృద్ధి |'''మోటమ్మ''' |ముదిగెరె | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |13. | * హౌసింగ్ & లేబర్ |'''ఖమర్ ఉల్ ఇస్లాం''' |గుల్బర్గా | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |14. | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం & సమాచారం |'''[[కాగోడు తిమ్మప్ప]]''' |సాగర్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |15. | * పట్టణాభివృద్ధి |[[డీ.కే. శివ కుమార్|'''డి.కె. శివకుమార్''']] |సాతనూర్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |16. | * యువజన వ్యవహారాలు<ref>http://kla.kar.nic.in/assembly/member/14thWhoSwho/117.pdf {{Bare URL PDF|date=August 2024}}</ref> * క్రీడలు |'''[[ఎస్.ఎస్.మల్లికార్జున్|ఎస్.ఎస్. మల్లికార్జున్]]''' |దావణగెరె నార్త్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === సహాయ మంత్రి === {| class="wikitable sortable" !వరుస సంఖ్య<ref>{{Cite web|url=http://kla.kar.nic.in/assembly/member/11assemblymemberslist.htm|access-date=2021-08-15|website=kla.kar.nic.in}}</ref> !మంత్రిత్వ శాఖ !మంత్రి !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- |1. | * ముజ్రాయి |'''సుమ వసంత్''' |విరాజ్‌పేట | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |2. | * చిన్న నీటిపారుదల |'''[[కుమార్ బంగారప్ప]]''' |నంజన్‌గూడ్ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |3. | * యువజన సేవలు & క్రీడలు |'''[[ఎస్.ఎస్.మల్లికార్జున్|ఎస్.ఎస్. మల్లికార్జున్]]''' |దావణగెరె | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |4. | * ఎక్సైజ్ |'''ఎం.ఎం. నానయ్య''' |మడికేరి | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |5. | * కన్నడ & సంస్కృతి |'''రాణి సతీష్''' |ఎమ్మెల్సీ | 1999 అక్టోబరు 11 | 2004 మే 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} aoy9kevwojgs4l66e91zofsrrhdimym 0 453100 4594719 4576879 2025-06-29T04:29:52Z యర్రా రామారావు 28161 4594719 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | name = పాక వెంకట సత్యనారాయణ | image = Paka Satyanarayana.jpg | image_size = 250px | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = | birth_name = | birth_date = 1961 | birth_place = [[భీమవరం]] , [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]], [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[భారతదేశం]] | residence = | death_date = | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | monuments = | other_names = | ethnicity = | citizenship = | education = ఎంఏ, బీఎల్‌ | alma_mater = | nationality = {{flag|India |name. =భారతీయుడు}} | occupation = [[రాజకీయ నాయకుడు]] | years_active = | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | notable_works = | style = | home_town = | salary = | net_worth = | height = | weight = | constituency = | office = [[రాజ్యసభ సభ్యుడు]] | term_start = 2025 మే 5 | term_end = | predecessor = [[విజయసాయి రెడ్డి]] | successor = | party = [[File:Bharatiya Janata Party (icon).svg|40px]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | otherparty = | opponents = | boards = | denomination = | criminal_charge = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = | partner = | children = 1 కుమార్తె, 1 కుమారుడు | parents = పాకా నరసింహమూర్తి,<br> వెంకటనర్సమ్మ | relatives = | callsign = | awards = | module = | module2 = | module3 = | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | footnotes = }} '''పాక వెంకట సత్యనారాయణ ''' [[ఆంధ్రప్రదేశ్|ఆంద్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రానికి చెందిన నాయకుడు. ఆయన ఆంద్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం నుండి విజయసాయిరెడ్డి రాజీనామాతో ఖాళీ అయిన రాజ్యసభ స్థానానికి [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] కూటమి నుండి బీజేపీ అభ్యర్థిగా 2025 ఏప్రిల్ 28న పార్టీ ఎంపిక చేసింది.<ref name="ఏపీ రాజ్యసభ స్థానానికి అభ్యర్థి ఖరారు">{{cite news |title=ఏపీ రాజ్యసభ స్థానానికి అభ్యర్థి ఖరారు |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/andhra-pradesh/andhra-pradesh-rajya-sabha-name-confirmed-2436049 |accessdate=29 April 2025 |work= |publisher=Sakshi |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429045948/https://www.sakshi.com/telugu-news/andhra-pradesh/andhra-pradesh-rajya-sabha-name-confirmed-2436049 |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref> పాకా వెంకట సత్యనారాయణ  మే 28న రాజ్యసభ సభ్యుడిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref name="రాజ్యసభ సభ్యుడిగా సత్యనారాయణ ప్రమాణ స్వీకారం">{{cite news |title=రాజ్యసభ సభ్యుడిగా సత్యనారాయణ ప్రమాణ స్వీకారం |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/krishna/paka-venkata-satyanarayana-rajya-sabha-oath-bjp-mp-suchi-1409427.html |accessdate=28 May 2025 |work= |publisher=Andhrajyothy |date=28 May 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250528143944/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/krishna/paka-venkata-satyanarayana-rajya-sabha-oath-bjp-mp-suchi-1409427.html |archivedate=28 May 2025 |language=te}}</ref>   ==రాజకీయ జీవితం== పాకా వెంకట సత్యనారాయణ 1976లో ఆర్‌ఎస్‌ఎస్​లో చేరి క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించి, 1978లో భీమవరం డీఎన్‌ఆర్‌ కళాశాల ఏబీవీపీ కాంపస్‌ ఇన్​ఛార్జ్​గా పని చేసి ఆ తరువాత 1980లో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] చేరాడు. ఆయన 1996లో [[నరసాపురం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|నర్సాపురం లోక్‌సభ]], 2006లో ఎమ్మెల్సీ అభ్యర్థిగా పోటీ చేసి ఓడిపోయాడు.<ref name="Bigwigs left out, BJP picks old RSS hand for Andhra Rajya Sabha seat">{{cite news |title=Bigwigs left out, BJP picks old RSS hand for Andhra Rajya Sabha seat |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/andhra-pradesh-bjp-rss-paka-venkata-satyanarayana-9971133/ |accessdate=5 May 2025 |publisher=The Indian Express |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250505132358/https://indianexpress.com/article/political-pulse/andhra-pradesh-bjp-rss-paka-venkata-satyanarayana-9971133/ |archivedate=5 May 2025 |language=en}}</ref> ===నిర్వహించిన పదవులు=== * 1980 నుండి 1984 వరకు భీమవరం పట్టణ అధ్యక్ష & ప్రధాన కార్యదర్శి * 1981 నుండి 2005 వరకు భీమవరం మున్సిపాలిటీ కౌన్సిలర్ * 1984 నుండి 1986 వరకు [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అధ్యక్షుడిగా * 1991 నుండి 1993 వరకు భీమవరం శాసనసభ నియోజకవర్గ కన్వీనర్ * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]] కార్యదర్శిగా * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] రాష్ట్ర కార్యవర్గ సభ్యుడిగా * 2009లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] ఎన్నికల మానిఫెస్టో ముసాయిదా కమిటీ సభ్యుడిగా * 2009 నుండి 12 వరకు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] రాష్ట్ర ప్రశిక్షణ విభాగ్ - కో-కన్వీనర్‌గా * 2012 నుండి 2018 వరకు రాష్ట్ర అధికారిక ప్రతినిధిగా * విశాఖపట్నం పోర్ట్ ట్రస్ట్ సభ్యుడిగా * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] పార్టీ సంస్థాగత ఎన్నికల అధికారిగా * 2014లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఎన్నికల మానిఫెస్టో ముసాయిదా కమిటీ సభ్యుడిగా * 2018 నుండి 2021 వరకు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉపాధ్యక్షుడిగా * 2021 నుండి [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] పార్టీ క్రమశిక్షణ సంఘం ఛైర్మన్‌గా<ref name="YSRCP trying to win MLC polls through dubious means, alleges BJP leader">{{cite news |last1= |first1= |title=YSRCP trying to win MLC polls through dubious means, alleges BJP leader |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/ysrcp-trying-to-win-mlc-polls-through-dubious-means-alleges-bjp-leader/article66586739.ece |accessdate=29 April 2025 |publisher=The Hindu |date=6 March 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429051051/https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/ysrcp-trying-to-win-mlc-polls-through-dubious-means-alleges-bjp-leader/article66586739.ece |archivedate=29 April 2025}}</ref> * ఆంద్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభ సభ్యుడిగా ఉన్న [[విజయసాయి రెడ్డి|విజయసాయిరెడ్డి]] రాజీనామాతో ఖాళీ అయిన స్థానానికి [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] కూటమి నుండి [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా 2025 ఏప్రిల్ 28న పార్టీ ఎంపిక చేసింది.<ref name="బీజేపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థిగా పాకా సత్యనారాయణ">{{cite news |title=బీజేపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థిగా పాకా సత్యనారాయణ |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/bjp-announces-paka-satyanarayana-as-rajya-sabha-candidate-from-bheemavaram-1398425.html |accessdate=29 April 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429052431/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/bjp-announces-paka-satyanarayana-as-rajya-sabha-candidate-from-bheemavaram-1398425.html |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref><ref name="BJP: ‘క్రమశిక్షణ’కు ప్రతిఫలం">{{cite news |title=BJP: ‘క్రమశిక్షణ’కు ప్రతిఫలం |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/andhra-pradesh/bjp-announces-rajya-sabha-candidate-from-andhra-pradesh/1702/125076723 |accessdate=29 April 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429051152/https://www.eenadu.net/telugu-news/andhra-pradesh/bjp-announces-rajya-sabha-candidate-from-andhra-pradesh/1702/125076723 |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref><ref name="BJP to field Paka Satyanarayana for Rajya Sabha byelection in Andhra Pradesh">{{cite news |last1= |first1= |title=BJP to field Paka Satyanarayana for Rajya Sabha byelection in Andhra Pradesh |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/bjp-to-field-paka-satyanarayana-for-rajya-sabha-byelection-in-andhra-pradesh/article69502044.ece |accessdate=29 April 2025 |publisher=The Hindu |date=28 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429050706/https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/bjp-to-field-paka-satyanarayana-for-rajya-sabha-byelection-in-andhra-pradesh/article69502044.ece |archivedate=29 April 2025 |language=en-IN}}</ref><ref name="విధేయత, విశ్వసనీయతకు పెద్దపీట">{{cite news |title=విధేయత, విశ్వసనీయతకు పెద్దపీట |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/west-godavari/paka-venkata-satyanarayana-selected-as-mp-1398390.html |accessdate=29 April 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429052442/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/west-godavari/paka-venkata-satyanarayana-selected-as-mp-1398390.html |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:భారతీయ జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] 3qggsuonivccf6tjl6yytru4digjsdv 4594720 4594719 2025-06-29T04:31:29Z యర్రా రామారావు 28161 4594720 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | name = పాక వెంకట సత్యనారాయణ | image = Paka Satyanarayana.jpg | image_size = 150px | alt = | caption = వెంకట సత్యనారాయణ | native_name = | native_name_lang = | birth_name = | birth_date = 1961 | birth_place = [[భీమవరం]] , [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]], [[ఆంధ్రప్రదేశ్]], [[భారతదేశం]] | residence = | death_date = | death_place = | death_cause = | body_discovered = | resting_place = | resting_place_coordinates = | monuments = | other_names = | ethnicity = | citizenship = | education = ఎంఏ, బీఎల్‌ | alma_mater = | nationality = {{flag|India |name. =భారతీయుడు}} | occupation = [[రాజకీయ నాయకుడు]] | years_active = | era = | employer = | organization = | agent = | known_for = | notable_works = | style = | home_town = | salary = | net_worth = | height = | weight = | constituency = | office = [[రాజ్యసభ సభ్యుడు]] | term_start = 2025 మే 5 | term_end = | predecessor = [[విజయసాయి రెడ్డి]] | successor = | party = [[File:Bharatiya Janata Party (icon).svg|40px]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | otherparty = | opponents = | boards = | denomination = | criminal_charge = | criminal_penalty = | criminal_status = | spouse = | partner = | children = 1 కుమార్తె, 1 కుమారుడు | parents = పాకా నరసింహమూర్తి,<br> వెంకటనర్సమ్మ | relatives = | callsign = | awards = | module = | module2 = | module3 = | module4 = | module5 = | module6 = | signature = | signature_alt = | signature_size = | website = | footnotes = }} '''పాక వెంకట సత్యనారాయణ ''' [[ఆంధ్రప్రదేశ్|ఆంద్రప్రదేశ్]] రాష్ట్రానికి చెందిన నాయకుడు. ఆయన ఆంద్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం నుండి విజయసాయిరెడ్డి రాజీనామాతో ఖాళీ అయిన రాజ్యసభ స్థానానికి [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] కూటమి నుండి బీజేపీ అభ్యర్థిగా 2025 ఏప్రిల్ 28న పార్టీ ఎంపిక చేసింది.<ref name="ఏపీ రాజ్యసభ స్థానానికి అభ్యర్థి ఖరారు">{{cite news |title=ఏపీ రాజ్యసభ స్థానానికి అభ్యర్థి ఖరారు |url=https://www.sakshi.com/telugu-news/andhra-pradesh/andhra-pradesh-rajya-sabha-name-confirmed-2436049 |accessdate=29 April 2025 |work= |publisher=Sakshi |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429045948/https://www.sakshi.com/telugu-news/andhra-pradesh/andhra-pradesh-rajya-sabha-name-confirmed-2436049 |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref> పాకా వెంకట సత్యనారాయణ  మే 28న రాజ్యసభ సభ్యుడిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref name="రాజ్యసభ సభ్యుడిగా సత్యనారాయణ ప్రమాణ స్వీకారం">{{cite news |title=రాజ్యసభ సభ్యుడిగా సత్యనారాయణ ప్రమాణ స్వీకారం |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/krishna/paka-venkata-satyanarayana-rajya-sabha-oath-bjp-mp-suchi-1409427.html |accessdate=28 May 2025 |work= |publisher=Andhrajyothy |date=28 May 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250528143944/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/krishna/paka-venkata-satyanarayana-rajya-sabha-oath-bjp-mp-suchi-1409427.html |archivedate=28 May 2025 |language=te}}</ref>   ==రాజకీయ జీవితం== పాకా వెంకట సత్యనారాయణ 1976లో ఆర్‌ఎస్‌ఎస్​లో చేరి క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించి, 1978లో భీమవరం డీఎన్‌ఆర్‌ కళాశాల ఏబీవీపీ కాంపస్‌ ఇన్​ఛార్జ్​గా పని చేసి ఆ తరువాత 1980లో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] చేరాడు. ఆయన 1996లో [[నరసాపురం లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|నర్సాపురం లోక్‌సభ]], 2006లో ఎమ్మెల్సీ అభ్యర్థిగా పోటీ చేసి ఓడిపోయాడు.<ref name="Bigwigs left out, BJP picks old RSS hand for Andhra Rajya Sabha seat">{{cite news |title=Bigwigs left out, BJP picks old RSS hand for Andhra Rajya Sabha seat |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/andhra-pradesh-bjp-rss-paka-venkata-satyanarayana-9971133/ |accessdate=5 May 2025 |publisher=The Indian Express |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250505132358/https://indianexpress.com/article/political-pulse/andhra-pradesh-bjp-rss-paka-venkata-satyanarayana-9971133/ |archivedate=5 May 2025 |language=en}}</ref> ===నిర్వహించిన పదవులు=== * 1980 నుండి 1984 వరకు భీమవరం పట్టణ అధ్యక్ష & ప్రధాన కార్యదర్శి * 1981 నుండి 2005 వరకు భీమవరం మున్సిపాలిటీ కౌన్సిలర్ * 1984 నుండి 1986 వరకు [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అధ్యక్షుడిగా * 1991 నుండి 1993 వరకు భీమవరం శాసనసభ నియోజకవర్గ కన్వీనర్ * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] [[పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా]] కార్యదర్శిగా * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] రాష్ట్ర కార్యవర్గ సభ్యుడిగా * 2009లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] ఎన్నికల మానిఫెస్టో ముసాయిదా కమిటీ సభ్యుడిగా * 2009 నుండి 12 వరకు ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] రాష్ట్ర ప్రశిక్షణ విభాగ్ - కో-కన్వీనర్‌గా * 2012 నుండి 2018 వరకు రాష్ట్ర అధికారిక ప్రతినిధిగా * విశాఖపట్నం పోర్ట్ ట్రస్ట్ సభ్యుడిగా * [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] పార్టీ సంస్థాగత ఎన్నికల అధికారిగా * 2014లో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఎన్నికల మానిఫెస్టో ముసాయిదా కమిటీ సభ్యుడిగా * 2018 నుండి 2021 వరకు [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉపాధ్యక్షుడిగా * 2021 నుండి [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] పార్టీ క్రమశిక్షణ సంఘం ఛైర్మన్‌గా<ref name="YSRCP trying to win MLC polls through dubious means, alleges BJP leader">{{cite news |last1= |first1= |title=YSRCP trying to win MLC polls through dubious means, alleges BJP leader |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/ysrcp-trying-to-win-mlc-polls-through-dubious-means-alleges-bjp-leader/article66586739.ece |accessdate=29 April 2025 |publisher=The Hindu |date=6 March 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429051051/https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/ysrcp-trying-to-win-mlc-polls-through-dubious-means-alleges-bjp-leader/article66586739.ece |archivedate=29 April 2025}}</ref> * ఆంద్రప్రదేశ్ రాష్ట్రం నుండి రాజ్యసభ సభ్యుడిగా ఉన్న [[విజయసాయి రెడ్డి|విజయసాయిరెడ్డి]] రాజీనామాతో ఖాళీ అయిన స్థానానికి [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] కూటమి నుండి [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా 2025 ఏప్రిల్ 28న పార్టీ ఎంపిక చేసింది.<ref name="బీజేపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థిగా పాకా సత్యనారాయణ">{{cite news |title=బీజేపీ రాజ్యసభ అభ్యర్థిగా పాకా సత్యనారాయణ |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/bjp-announces-paka-satyanarayana-as-rajya-sabha-candidate-from-bheemavaram-1398425.html |accessdate=29 April 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429052431/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/bjp-announces-paka-satyanarayana-as-rajya-sabha-candidate-from-bheemavaram-1398425.html |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref><ref name="BJP: ‘క్రమశిక్షణ’కు ప్రతిఫలం">{{cite news |title=BJP: ‘క్రమశిక్షణ’కు ప్రతిఫలం |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/andhra-pradesh/bjp-announces-rajya-sabha-candidate-from-andhra-pradesh/1702/125076723 |accessdate=29 April 2025 |work= |publisher=Eenadu |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429051152/https://www.eenadu.net/telugu-news/andhra-pradesh/bjp-announces-rajya-sabha-candidate-from-andhra-pradesh/1702/125076723 |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref><ref name="BJP to field Paka Satyanarayana for Rajya Sabha byelection in Andhra Pradesh">{{cite news |last1= |first1= |title=BJP to field Paka Satyanarayana for Rajya Sabha byelection in Andhra Pradesh |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/bjp-to-field-paka-satyanarayana-for-rajya-sabha-byelection-in-andhra-pradesh/article69502044.ece |accessdate=29 April 2025 |publisher=The Hindu |date=28 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429050706/https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/bjp-to-field-paka-satyanarayana-for-rajya-sabha-byelection-in-andhra-pradesh/article69502044.ece |archivedate=29 April 2025 |language=en-IN}}</ref><ref name="విధేయత, విశ్వసనీయతకు పెద్దపీట">{{cite news |title=విధేయత, విశ్వసనీయతకు పెద్దపీట |url=https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/west-godavari/paka-venkata-satyanarayana-selected-as-mp-1398390.html |accessdate=29 April 2025 |publisher=Andhrajyothy |date=29 April 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250429052442/https://www.andhrajyothy.com/2025/andhra-pradesh/west-godavari/paka-venkata-satyanarayana-selected-as-mp-1398390.html |archivedate=29 April 2025 |language=te}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా వ్యక్తులు]] [[వర్గం:పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఆంధ్రప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:భారతీయ జనతా పార్టీ రాజకీయ నాయకులు]] i0hvfqrowddy5kvq1mcqlqymygqagwy 0 454811 4594550 4593611 2025-06-28T13:25:17Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: మార్చి 2017 → 2017 మార్చి (30), దీ. → ది., గరిష్ట → గరిష్ఠ, పథార్ద → పదార్థ, → (29), , → , (2) 4594550 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 17వ | jurisdiction = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | flag =File:Seal of Uttar Pradesh.svg | flag_border =true | incumbent = | image = File:The Uttar Pradesh Chief Minister, Shri Yogi Adityanath meeting the President, Shri Ram Nath Kovind, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on February 10, 2018 (cropped).jpg | image_size = 150 | caption = '''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' | date_formed = 2017 మార్చి 19 | date_dissolved = 2022 మార్చి 12 | government_head = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | deputy_government_head = [[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]<br/>డా. దినేష్ శర్మ | government_head_history = | state_head = రామ్ నాయక్ <small>(28 జూలై 2019 వరకు)</small><br />ఆనందీబెన్ పటేల్<small>(29 జూలై 2019 నుండి)</small> | members_number = 57 | former_members_number = 15 | total_number =60 | political_parties = {{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br/>{{Color box|{{party color|Apna Dal (Sonelal)}}}} [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడిఎస్]] | legislature_status ={{Composition bar|371|503|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]''' {{Composition bar|46|100|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసనమండలి]]''' {{Composition bar|325|403|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]''' | opposition_cabinet = | opposition_party = [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|స‌మాజ్‌వాదీ పార్టీ]] | opposition_leader = రామ్ గోవింద్ చౌదరి ([[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]) | election = [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | last_election =[[2012 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2012]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] }} యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రిత్వ శాఖ 2017 మార్చి 19 నుండి ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని 17వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో మంత్రుల మండలి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం ముఖ్యమంత్రితో సహా ఉత్తరప్రదేశ్ మంత్రి మండలి గరిష్ఠంగా 60 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. ముఖ్యమంత్రితో సహా 57 మంది మంత్రులు, 22 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 8 మంది స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన రాష్ట్ర మంత్రులు, 27 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు ఉన్నారు. 57 మంది మంత్రులలో 56 మంది బిజెపికి చెందినవారు కాగా, అప్నా దళ్ (సోనీలాల్) కు 1 మంత్రి ఉన్నారు.<ref name="UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com">{{cite news |title=UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com |url=https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=India |date=22 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103359/https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్రమ నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list">{{cite news |title=UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list |url=https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=The Indian Express |date=23 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103512/https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref><ref name="Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh">{{cite news |title=Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh |url=https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |accessdate=15 May 2025 |publisher=Financialexpress |date=6 June 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103509/https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> !పార్టీ |- | colspan="5" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- !1. |'''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * హోమ్. * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. * ఆదాయం. * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. * ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * ప్రణాళిక. * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు. * భూగర్భ శాస్త్రం & మైనింగ్. * వరద నియంత్రణ. * పన్ను నమోదు. * జైలు. * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * సచివాలయ పరిపాలన. * గోప్యమైనది. * విజిలెన్స్. * అపాయింట్‌మెంట్. * సిబ్బంది. * రాష్ట్ర ఆస్తి. * పరిపాలనా సంస్కరణ. * మౌలిక సదుపాయాలు. * ఉపశమనం & పునరావాసం. * వినియోగదారుల రక్షణ. * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు''' . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రులు''' |- !2. |'''[[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ప్రజా పనుల శాఖ. * ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్. * వినోద పన్ను. * ప్రభుత్వ సంస్థలు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''[[దినేశ్ శర్మ|డాక్టర్ దినేష్ శర్మ]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * మాధ్యమిక విద్య & ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- !4. |'''సూర్య ప్రతాప్ షాహి''' |పదార్థేవా | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''సురేష్ ఖన్నా''' |షాజహాన్పూర్ | * ఆర్థికం. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''సతీష్ మహానా''' |మహారాజ్‌పూర్ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''రమాపతి శాస్త్రి''' |మంకాపూర్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''జై ప్రతాప్ సింగ్''' |బన్సీ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''బ్రిజేష్ పాఠక్''' |లక్నో సెంట్రల్ | * శాసనసభ. * న్యాయం. * గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సర్వీస్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్''' |ఛటా | * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య సంపద. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''శ్రీకాంత్ శర్మ''' |మధుర | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' |పట్టి | * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్''' |అలహాబాద్ వెస్ట్ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. * ఎన్నారై. * పెట్టుబడి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''ముకుట్ బిహారీ వర్మ''' |కైసర్‌గంజ్ | * సహకార. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''అశుతోష్ టాండన్''' |లక్నో తూర్పు | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !16. |'''నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది''' |అలహాబాద్ సౌత్ | * పౌర విమానయానం. * రాజకీయ పెన్షన్. * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్ & హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !17. |'''డాక్టర్ మహేంద్ర సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !18. |'''సురేష్ రాణా''' |థానా భవన్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !19. |'''భూపేంద్ర సింగ్ చౌదరి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పంచాయతీ రాజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !20. |'''అనిల్ రాజ్‌భర్''' |శివ్‌పూర్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం. * దివ్యాంగజన సాధికారత. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !21. |'''రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి''' |భోంగావ్ | * ఎక్సైజ్. * నిషేధం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !22. |'''జితిన్ ప్రసాద''' |ఎమ్మెల్సీ | * సాంకేతిక విద్య |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)''' |- !23. |'''ఉపేంద్ర తివారీ''' |ఫెఫానా | * క్రీడలు * యువజన సంక్షేమం. * పంచాయతీ రాజ్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !24. |'''స్వాతి సింగ్''' |సరోజిని నగర్ | * మహిళా సంక్షేమం. * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషకాహారం (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !25. |'''నీలకాంత్ తివారీ''' |వారణాసి దక్షిణం | * పర్యాటకం. * సంస్కృతి. * మతపరమైన వ్యవహారాలు. * ప్రోటోకాల్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !26. |'''కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్''' |ముజఫర్ నగర్ | * వృత్తి విద్య. * నైపుణ్య అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !27. |'''సతీష్ చంద్ర ద్వివేది''' |ఇట్వా | * ప్రాథమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !28. |'''అశోక్ కటారియా''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !29. |'''[[శ్రీరామ్ చౌహాన్]]''' |ధన్‌ఘాట | * ఉద్యానవనం. * వ్యవసాయ ఎగుమతులు. * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్. * వ్యవసాయ విదేశీ వాణిజ్యం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !30. |'''రవీంద్ర జైస్వాల్''' |వారణాసి ఉత్తరం | * స్టాంపు & కోర్టు రుసుము. * నమోదు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి''' |- !31. |'''గులాబో దేవి''' |చందౌసి | * మాధ్యమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !32. |'''జై ప్రకాష్ నిషాద్''' |రుద్రపూర్ | * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య & పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !33. |'''జై కుమార్ సింగ్ జైకి''' |జహనాబాద్ | * జైలు. * పబ్లిక్ సర్వీస్ మేనేజ్‌మెంట్. |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడి (ఎస్)]] |- !34. |'''అతుల్ గార్గ్''' |ఘజియాబాద్ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !35. |'''రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' |హుస్సేన్‌గంజ్ | * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !36. |'''మొహ్సిన్ రజా''' |ఎమ్మెల్సీ | * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్. * హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !37. |'''గిరీష్ చంద్ర యాదవ్''' |జౌన్‌పూర్ | * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !38. |'''బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్''' |బిలాస్‌పూర్ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !39. |'''మన్ను కోరి''' |మెహ్రోని | * శ్రమ. * ఉపాధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !40. |'''సందీప్ సింగ్''' |అత్రౌలి | * ఆర్థికం. * సాంకేతిక విద్య. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !41. |'''సురేష్ పాసి''' |జగదీష్‌పూర్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !42. |'''అనిల్ శర్మ''' |షికార్పూర్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !43. |'''మహేష్ చంద్ర గుప్తా''' |బుడాన్ | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !44. |'''ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా''' |బల్లియా నగర్ | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !45. |'''గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్''' |ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !46. |'''లఖన్ సింగ్''' |దిబియాపూర్ | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !47. |'''నీలిమ కటియార్''' |కళ్యాణ్‌పూర్ | * ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !48. |'''చౌదరి ఉదయభాన్ సింగ్''' |ఫతేపూర్ సిక్రీ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !49. |'''చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ్''' |చిత్రకూట్ | * ప్రజా పనుల శాఖ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !50. |'''రామ శంకర్ సింగ్''' |మరిహన్ నియోజకవర్గం | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !51. |'''అజిత్ సింగ్ పాల్''' |సికంద్రా | * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !52. |'''ఛత్రపాల్ సింగ్ గంగ్వార్''' |బహేరి | * ఆదాయం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !53. |'''సంజీవ్ కుమార్''' |ఓబ్రా | * సాంఘిక సంక్షేమం * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & తెగల సంక్షేమం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !54. |'''దినేష్ ఖాతిక్''' |హస్తినాపూర్ | * వరద నియంత్రణ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !55. |'''పాల్టు రామ్''' |బలరాంపూర్ | * సైనిక్ కళ్యాణ్ * హోమ్ గార్డ్స్ * పౌర భద్రతా విభాగం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !56. |'''సంగీత బల్వంత్''' |ఘాజీపూర్ సదర్ | * సహకార సంస్థలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !57. |'''ధర్మవీర ప్రజాపతి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" !SI నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం !పార్టీ |- !1. |'''ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్''' |జహూరాబాద్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం & వికలాంగుల అభివృద్ధి. |2017 మార్చి – 2019 మే |తీసివేయబడింది |ఎస్‌బిఎస్‌పి |- !2. |'''[[రీటా బహుగుణ జోషి]]''' |లక్నో కంటోన్మెంట్ | * మహిళా & కుటుంబ సంక్షేమం. * ప్రసూతి & శిశు సంక్షేమం. * పర్యాటకం. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''ఎస్పీ సింగ్ బాఘెల్''' |తుండ్ల | * పశువులు. * చిన్న నీటిపారుదల & మత్స్య సంపద. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !4. |'''[[సత్యదేవ్ పచౌరి]]''' |గోవింద్ నగర్ | * ఖాది. * గ్రామీణ పరిశ్రమ. * రేషమ్. * వస్త్ర పరిశ్రమ. * చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమలు & ఎగుమతులకు ప్రోత్సాహకాలు. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''రాజేష్ అగర్వాల్''' |బరేలీ కంటోన్మెంట్ | * ఆర్థికం. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''ధర్మపాల్ సింగ్''' |అయోన్లా | * నీటిపారుదల. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''అర్చన పాండే''' |చిబ్రామౌ | * మైనింగ్ (MOS) . * ఎక్సైజ్ & నిషేధం (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''అనుపమ జైస్వాల్''' |బహ్రైచ్ | * ప్రాథమిక విద్య (I/C) . * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషణ (MOS) . * ఆదాయం (MOS) . * ఫైనాన్స్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''స్వతంత్ర దేవ్ సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా (I/C) . * ప్రోటోకాల్ (MOS) . * పవర్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు . ఉత్తరప్రదేశ్ బిజెపి చీఫ్ అయ్యారు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''కమల్ రాణి వరుణ్''' |ఘటంపూర్ | * సాంకేతిక విద్య. |2019 ఆగస్టు – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''చేతన్ చౌహాన్''' |నౌగావాన్ సదాత్ | * సైనిక్ వెల్ఫేర్. * హోమ్ గార్డ్స్. * పిఆర్‌డి. * పౌర భద్రత. |2017 మార్చి – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''విజయ్ కుమార్ కశ్యప్''' |చార్తవాల్ | * ఆదాయం (MOS) . * వరద నియంత్రణ (MOS) . |2017 మార్చి – 2021 మే |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య''' |పద్రౌన | * శ్రమ. * ఉపాధి. * సమన్వయం. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''దారా సింగ్ చౌహాన్''' |మధుబన్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''ధరమ్ సింగ్ సైని''' |నకూర్ | * ఆయుష్. * ఫుడ్ సెక్యూరిటీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} * [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] * [[ములాయం సింగ్ యాదవ్ మూడవ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:యోగి మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] ai1lpc2jndx47l7m683nu8zx34prsiq 4594685 4594550 2025-06-29T01:58:02Z Muralikrishna m 106628 4594685 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 17వ | jurisdiction = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | flag =File:Seal of Uttar Pradesh.svg | flag_border =true | incumbent = | image = File:The Uttar Pradesh Chief Minister, Shri Yogi Adityanath meeting the President, Shri Ram Nath Kovind, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on February 10, 2018 (cropped).jpg | image_size = 150 | caption = '''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' | date_formed = 2017 మార్చి 19 | date_dissolved = 2022 మార్చి 12 | government_head = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | deputy_government_head = [[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]<br/>డా. దినేష్ శర్మ | government_head_history = | state_head = రామ్ నాయక్ <small>(28 జూలై 2019 వరకు)</small><br />ఆనందీబెన్ పటేల్<small>(29 జూలై 2019 నుండి)</small> | members_number = 57 | former_members_number = 15 | total_number =60 | political_parties = {{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br/>{{Color box|{{party color|Apna Dal (Sonelal)}}}} [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడిఎస్]] | legislature_status ={{Composition bar|371|503|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]''' {{Composition bar|46|100|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసనమండలి]]''' {{Composition bar|325|403|hex=#FF9933}} '''[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]''' | opposition_cabinet = | opposition_party = [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|స‌మాజ్‌వాదీ పార్టీ]] | opposition_leader = రామ్ గోవింద్ చౌదరి ([[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]) | election = [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | last_election =[[2012 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2012]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] }} యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రిత్వ శాఖ 2017 మార్చి 19 నుండి ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని 17వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో మంత్రుల మండలి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం ముఖ్యమంత్రితో సహా ఉత్తరప్రదేశ్ మంత్రి మండలి గరిష్ఠంగా 60 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. ముఖ్యమంత్రితో సహా 57 మంది మంత్రులు, 22 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 8 మంది స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన రాష్ట్ర మంత్రులు, 27 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు ఉన్నారు. 57 మంది మంత్రులలో 56 మంది బిజెపికి చెందినవారు కాగా, అప్నా దళ్ (సోనీలాల్) కు 1 మంత్రి ఉన్నారు.<ref name="UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com">{{cite news |title=UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com |url=https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=India |date=22 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103359/https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్రమ నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list">{{cite news |title=UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list |url=https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=The Indian Express |date=23 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103512/https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref><ref name="Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh">{{cite news |title=Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh |url=https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |accessdate=15 May 2025 |publisher=Financialexpress |date=6 June 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103509/https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> !పార్టీ |- | colspan="5" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- !1. |'''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * హోమ్. * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. * ఆదాయం. * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. * ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * ప్రణాళిక. * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు. * భూగర్భ శాస్త్రం & మైనింగ్. * వరద నియంత్రణ. * పన్ను నమోదు. * జైలు. * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * సచివాలయ పరిపాలన. * గోప్యమైనది. * విజిలెన్స్. * అపాయింట్‌మెంట్. * సిబ్బంది. * రాష్ట్ర ఆస్తి. * పరిపాలనా సంస్కరణ. * మౌలిక సదుపాయాలు. * ఉపశమనం & పునరావాసం. * వినియోగదారుల రక్షణ. * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు''' . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రులు''' |- !2. |'''[[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ప్రజా పనుల శాఖ. * ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్. * వినోద పన్ను. * ప్రభుత్వ సంస్థలు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''[[దినేశ్ శర్మ|డాక్టర్ దినేష్ శర్మ]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * మాధ్యమిక విద్య & ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- !4. |'''సూర్య ప్రతాప్ షాహి''' |పదార్థేవా | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''సురేష్ ఖన్నా''' |షాజహాన్పూర్ | * ఆర్థికం. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''సతీష్ మహానా''' |మహారాజ్‌పూర్ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''రమాపతి శాస్త్రి''' |మంకాపూర్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''జై ప్రతాప్ సింగ్''' |బన్సీ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''బ్రిజేష్ పాఠక్''' |లక్నో సెంట్రల్ | * శాసనసభ. * న్యాయం. * గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సర్వీస్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్''' |ఛటా | * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య సంపద. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''శ్రీకాంత్ శర్మ''' |మధుర | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' |పట్టి | * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్''' |అలహాబాద్ వెస్ట్ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. * ఎన్నారై. * పెట్టుబడి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''ముకుట్ బిహారీ వర్మ''' |కైసర్‌గంజ్ | * సహకార. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''అశుతోష్ టాండన్''' |లక్నో తూర్పు | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !16. |'''నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది''' |అలహాబాద్ సౌత్ | * పౌర విమానయానం. * రాజకీయ పెన్షన్. * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్ & హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !17. |'''డాక్టర్ మహేంద్ర సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !18. |'''సురేష్ రాణా''' |థానా భవన్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !19. |'''భూపేంద్ర సింగ్ చౌదరి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పంచాయతీ రాజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !20. |'''అనిల్ రాజ్‌భర్''' |శివ్‌పూర్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం. * దివ్యాంగజన సాధికారత. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !21. |'''రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి''' |భోంగావ్ | * ఎక్సైజ్. * నిషేధం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !22. |'''జితిన్ ప్రసాద''' |ఎమ్మెల్సీ | * సాంకేతిక విద్య |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)''' |- !23. |'''ఉపేంద్ర తివారీ''' |ఫెఫానా | * క్రీడలు * యువజన సంక్షేమం. * పంచాయతీ రాజ్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !24. |'''స్వాతి సింగ్''' |సరోజిని నగర్ | * మహిళా సంక్షేమం. * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషకాహారం (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !25. |'''నీలకాంత్ తివారీ''' |వారణాసి దక్షిణం | * పర్యాటకం. * సంస్కృతి. * మతపరమైన వ్యవహారాలు. * ప్రోటోకాల్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !26. |'''కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్''' |ముజఫర్ నగర్ | * వృత్తి విద్య. * నైపుణ్య అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !27. |'''సతీష్ చంద్ర ద్వివేది''' |ఇట్వా | * ప్రాథమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !28. |'''అశోక్ కటారియా''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !29. |'''[[శ్రీరామ్ చౌహాన్]]''' |ధన్‌ఘాట | * ఉద్యానవనం. * వ్యవసాయ ఎగుమతులు. * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్. * వ్యవసాయ విదేశీ వాణిజ్యం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !30. |'''రవీంద్ర జైస్వాల్''' |వారణాసి ఉత్తరం | * స్టాంపు & కోర్టు రుసుము. * నమోదు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి''' |- !31. |'''గులాబో దేవి''' |చందౌసి | * మాధ్యమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !32. |'''జై ప్రకాష్ నిషాద్''' |రుద్రపూర్ | * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య & పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !33. |'''జై కుమార్ సింగ్ జైకి''' |జహనాబాద్ | * జైలు. * పబ్లిక్ సర్వీస్ మేనేజ్‌మెంట్. |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడి (ఎస్)]] |- !34. |'''అతుల్ గార్గ్''' |ఘజియాబాద్ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !35. |'''[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]]''' |హుస్సేన్‌గంజ్ | * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !36. |'''మొహ్సిన్ రజా''' |ఎమ్మెల్సీ | * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్. * హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !37. |'''గిరీష్ చంద్ర యాదవ్''' |జౌన్‌పూర్ | * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !38. |'''బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్''' |బిలాస్‌పూర్ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !39. |'''మన్ను కోరి''' |మెహ్రోని | * శ్రమ. * ఉపాధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !40. |'''సందీప్ సింగ్''' |అత్రౌలి | * ఆర్థికం. * సాంకేతిక విద్య. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !41. |'''సురేష్ పాసి''' |జగదీష్‌పూర్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !42. |'''అనిల్ శర్మ''' |షికార్పూర్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !43. |'''మహేష్ చంద్ర గుప్తా''' |బుడాన్ | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !44. |'''ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా''' |బల్లియా నగర్ | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !45. |'''గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్''' |ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !46. |'''లఖన్ సింగ్''' |దిబియాపూర్ | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !47. |'''నీలిమ కటియార్''' |కళ్యాణ్‌పూర్ | * ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !48. |'''చౌదరి ఉదయభాన్ సింగ్''' |ఫతేపూర్ సిక్రీ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !49. |'''చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ్''' |చిత్రకూట్ | * ప్రజా పనుల శాఖ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !50. |'''రామ శంకర్ సింగ్''' |మరిహన్ నియోజకవర్గం | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !51. |'''అజిత్ సింగ్ పాల్''' |సికంద్రా | * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !52. |'''ఛత్రపాల్ సింగ్ గంగ్వార్''' |బహేరి | * ఆదాయం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !53. |'''సంజీవ్ కుమార్''' |ఓబ్రా | * సాంఘిక సంక్షేమం * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & తెగల సంక్షేమం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !54. |'''దినేష్ ఖాతిక్''' |హస్తినాపూర్ | * వరద నియంత్రణ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !55. |'''పాల్టు రామ్''' |బలరాంపూర్ | * సైనిక్ కళ్యాణ్ * హోమ్ గార్డ్స్ * పౌర భద్రతా విభాగం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !56. |'''సంగీత బల్వంత్''' |ఘాజీపూర్ సదర్ | * సహకార సంస్థలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !57. |'''ధర్మవీర ప్రజాపతి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" !SI నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం !పార్టీ |- !1. |'''ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్''' |జహూరాబాద్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం & వికలాంగుల అభివృద్ధి. |2017 మార్చి – 2019 మే |తీసివేయబడింది |ఎస్‌బిఎస్‌పి |- !2. |'''[[రీటా బహుగుణ జోషి]]''' |లక్నో కంటోన్మెంట్ | * మహిళా & కుటుంబ సంక్షేమం. * ప్రసూతి & శిశు సంక్షేమం. * పర్యాటకం. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''ఎస్పీ సింగ్ బాఘెల్''' |తుండ్ల | * పశువులు. * చిన్న నీటిపారుదల & మత్స్య సంపద. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !4. |'''[[సత్యదేవ్ పచౌరి]]''' |గోవింద్ నగర్ | * ఖాది. * గ్రామీణ పరిశ్రమ. * రేషమ్. * వస్త్ర పరిశ్రమ. * చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమలు & ఎగుమతులకు ప్రోత్సాహకాలు. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''రాజేష్ అగర్వాల్''' |బరేలీ కంటోన్మెంట్ | * ఆర్థికం. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''ధర్మపాల్ సింగ్''' |అయోన్లా | * నీటిపారుదల. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''అర్చన పాండే''' |చిబ్రామౌ | * మైనింగ్ (MOS) . * ఎక్సైజ్ & నిషేధం (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''అనుపమ జైస్వాల్''' |బహ్రైచ్ | * ప్రాథమిక విద్య (I/C) . * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషణ (MOS) . * ఆదాయం (MOS) . * ఫైనాన్స్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''స్వతంత్ర దేవ్ సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా (I/C) . * ప్రోటోకాల్ (MOS) . * పవర్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు . ఉత్తరప్రదేశ్ బిజెపి చీఫ్ అయ్యారు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''కమల్ రాణి వరుణ్''' |ఘటంపూర్ | * సాంకేతిక విద్య. |2019 ఆగస్టు – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''చేతన్ చౌహాన్''' |నౌగావాన్ సదాత్ | * సైనిక్ వెల్ఫేర్. * హోమ్ గార్డ్స్. * పిఆర్‌డి. * పౌర భద్రత. |2017 మార్చి – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''విజయ్ కుమార్ కశ్యప్''' |చార్తవాల్ | * ఆదాయం (MOS) . * వరద నియంత్రణ (MOS) . |2017 మార్చి – 2021 మే |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య''' |పద్రౌన | * శ్రమ. * ఉపాధి. * సమన్వయం. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''దారా సింగ్ చౌహాన్''' |మధుబన్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''ధరమ్ సింగ్ సైని''' |నకూర్ | * ఆయుష్. * ఫుడ్ సెక్యూరిటీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} * [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] * [[ములాయం సింగ్ యాదవ్ మూడవ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:యోగి మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 5elstazt3hh2m58m4d73j9edd2ijb8t 4594711 4594685 2025-06-29T03:27:56Z యర్రా రామారావు 28161 సమాచారపెట్టె సైజు తగ్గింపు 4594711 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 17వ | jurisdiction = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | flag =File:Seal of Uttar Pradesh.svg | flag_border =true | incumbent = | image = File:The Uttar Pradesh Chief Minister, Shri Yogi Adityanath meeting the President, Shri Ram Nath Kovind, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on February 10, 2018 (cropped).jpg | image_size = 150 | caption = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | date_formed = 2017 మార్చి 19 | date_dissolved = 2022 మార్చి 12 | government_head = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | deputy_government_head = [[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]<br/> దినేష్ శర్మ | government_head_history = | state_head = రామ్ నాయక్ <br /><small>(28 జూలై 2019 వరకు)</small><br />ఆనందీబెన్ పటేల్<br /><small>(29 జూలై 2019 నుండి)</small> | members_number = 57 | former_members_number = 15 | total_number =60 | political_parties = {{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br/>{{Color box|{{party color|Apna Dal (Sonelal)}}}} [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడిఎస్]] | legislature_status ={{Composition bar|371|503|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]] {{Composition bar|46|100|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసనమండలి]] {{Composition bar|325|403|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|స‌మాజ్‌వాదీ పార్టీ]] | opposition_leader = రామ్ గోవింద్ చౌదరి ([[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]) | election = [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | last_election =[[2012 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2012]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] }} యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రిత్వ శాఖ 2017 మార్చి 19 నుండి ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని 17వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో మంత్రుల మండలి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం ముఖ్యమంత్రితో సహా ఉత్తరప్రదేశ్ మంత్రి మండలి గరిష్ఠంగా 60 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. ముఖ్యమంత్రితో సహా 57 మంది మంత్రులు, 22 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 8 మంది స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన రాష్ట్ర మంత్రులు, 27 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు ఉన్నారు. 57 మంది మంత్రులలో 56 మంది బిజెపికి చెందినవారు కాగా, అప్నా దళ్ (సోనీలాల్) కు 1 మంత్రి ఉన్నారు.<ref name="UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com">{{cite news |title=UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com |url=https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=India |date=22 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103359/https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్రమ నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list">{{cite news |title=UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list |url=https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=The Indian Express |date=23 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103512/https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref><ref name="Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh">{{cite news |title=Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh |url=https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |accessdate=15 May 2025 |publisher=Financialexpress |date=6 June 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103509/https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> !పార్టీ |- | colspan="5" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- !1. |'''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * హోమ్. * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. * ఆదాయం. * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. * ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * ప్రణాళిక. * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు. * భూగర్భ శాస్త్రం & మైనింగ్. * వరద నియంత్రణ. * పన్ను నమోదు. * జైలు. * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * సచివాలయ పరిపాలన. * గోప్యమైనది. * విజిలెన్స్. * అపాయింట్‌మెంట్. * సిబ్బంది. * రాష్ట్ర ఆస్తి. * పరిపాలనా సంస్కరణ. * మౌలిక సదుపాయాలు. * ఉపశమనం & పునరావాసం. * వినియోగదారుల రక్షణ. * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు''' . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రులు''' |- !2. |'''[[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ప్రజా పనుల శాఖ. * ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్. * వినోద పన్ను. * ప్రభుత్వ సంస్థలు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''[[దినేశ్ శర్మ|డాక్టర్ దినేష్ శర్మ]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * మాధ్యమిక విద్య & ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- !4. |'''సూర్య ప్రతాప్ షాహి''' |పదార్థేవా | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''సురేష్ ఖన్నా''' |షాజహాన్పూర్ | * ఆర్థికం. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''సతీష్ మహానా''' |మహారాజ్‌పూర్ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''రమాపతి శాస్త్రి''' |మంకాపూర్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''జై ప్రతాప్ సింగ్''' |బన్సీ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''బ్రిజేష్ పాఠక్''' |లక్నో సెంట్రల్ | * శాసనసభ. * న్యాయం. * గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సర్వీస్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్''' |ఛటా | * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య సంపద. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''శ్రీకాంత్ శర్మ''' |మధుర | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' |పట్టి | * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్''' |అలహాబాద్ వెస్ట్ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. * ఎన్నారై. * పెట్టుబడి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''ముకుట్ బిహారీ వర్మ''' |కైసర్‌గంజ్ | * సహకార. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''అశుతోష్ టాండన్''' |లక్నో తూర్పు | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !16. |'''నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది''' |అలహాబాద్ సౌత్ | * పౌర విమానయానం. * రాజకీయ పెన్షన్. * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్ & హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !17. |'''డాక్టర్ మహేంద్ర సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !18. |'''సురేష్ రాణా''' |థానా భవన్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !19. |'''భూపేంద్ర సింగ్ చౌదరి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పంచాయతీ రాజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !20. |'''అనిల్ రాజ్‌భర్''' |శివ్‌పూర్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం. * దివ్యాంగజన సాధికారత. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !21. |'''రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి''' |భోంగావ్ | * ఎక్సైజ్. * నిషేధం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !22. |'''జితిన్ ప్రసాద''' |ఎమ్మెల్సీ | * సాంకేతిక విద్య |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)''' |- !23. |'''ఉపేంద్ర తివారీ''' |ఫెఫానా | * క్రీడలు * యువజన సంక్షేమం. * పంచాయతీ రాజ్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !24. |'''స్వాతి సింగ్''' |సరోజిని నగర్ | * మహిళా సంక్షేమం. * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషకాహారం (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !25. |'''నీలకాంత్ తివారీ''' |వారణాసి దక్షిణం | * పర్యాటకం. * సంస్కృతి. * మతపరమైన వ్యవహారాలు. * ప్రోటోకాల్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !26. |'''కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్''' |ముజఫర్ నగర్ | * వృత్తి విద్య. * నైపుణ్య అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !27. |'''సతీష్ చంద్ర ద్వివేది''' |ఇట్వా | * ప్రాథమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !28. |'''అశోక్ కటారియా''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !29. |'''[[శ్రీరామ్ చౌహాన్]]''' |ధన్‌ఘాట | * ఉద్యానవనం. * వ్యవసాయ ఎగుమతులు. * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్. * వ్యవసాయ విదేశీ వాణిజ్యం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !30. |'''రవీంద్ర జైస్వాల్''' |వారణాసి ఉత్తరం | * స్టాంపు & కోర్టు రుసుము. * నమోదు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి''' |- !31. |'''గులాబో దేవి''' |చందౌసి | * మాధ్యమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !32. |'''జై ప్రకాష్ నిషాద్''' |రుద్రపూర్ | * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య & పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !33. |'''జై కుమార్ సింగ్ జైకి''' |జహనాబాద్ | * జైలు. * పబ్లిక్ సర్వీస్ మేనేజ్‌మెంట్. |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడి (ఎస్)]] |- !34. |'''అతుల్ గార్గ్''' |ఘజియాబాద్ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !35. |'''[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]]''' |హుస్సేన్‌గంజ్ | * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !36. |'''మొహ్సిన్ రజా''' |ఎమ్మెల్సీ | * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్. * హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !37. |'''గిరీష్ చంద్ర యాదవ్''' |జౌన్‌పూర్ | * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !38. |'''బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్''' |బిలాస్‌పూర్ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !39. |'''మన్ను కోరి''' |మెహ్రోని | * శ్రమ. * ఉపాధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !40. |'''సందీప్ సింగ్''' |అత్రౌలి | * ఆర్థికం. * సాంకేతిక విద్య. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !41. |'''సురేష్ పాసి''' |జగదీష్‌పూర్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !42. |'''అనిల్ శర్మ''' |షికార్పూర్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !43. |'''మహేష్ చంద్ర గుప్తా''' |బుడాన్ | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !44. |'''ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా''' |బల్లియా నగర్ | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !45. |'''గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్''' |ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !46. |'''లఖన్ సింగ్''' |దిబియాపూర్ | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !47. |'''నీలిమ కటియార్''' |కళ్యాణ్‌పూర్ | * ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !48. |'''చౌదరి ఉదయభాన్ సింగ్''' |ఫతేపూర్ సిక్రీ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !49. |'''చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ్''' |చిత్రకూట్ | * ప్రజా పనుల శాఖ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !50. |'''రామ శంకర్ సింగ్''' |మరిహన్ నియోజకవర్గం | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !51. |'''అజిత్ సింగ్ పాల్''' |సికంద్రా | * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !52. |'''ఛత్రపాల్ సింగ్ గంగ్వార్''' |బహేరి | * ఆదాయం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !53. |'''సంజీవ్ కుమార్''' |ఓబ్రా | * సాంఘిక సంక్షేమం * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & తెగల సంక్షేమం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !54. |'''దినేష్ ఖాతిక్''' |హస్తినాపూర్ | * వరద నియంత్రణ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !55. |'''పాల్టు రామ్''' |బలరాంపూర్ | * సైనిక్ కళ్యాణ్ * హోమ్ గార్డ్స్ * పౌర భద్రతా విభాగం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !56. |'''సంగీత బల్వంత్''' |ఘాజీపూర్ సదర్ | * సహకార సంస్థలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !57. |'''ధర్మవీర ప్రజాపతి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" !SI నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం !పార్టీ |- !1. |'''ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్''' |జహూరాబాద్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం & వికలాంగుల అభివృద్ధి. |2017 మార్చి – 2019 మే |తీసివేయబడింది |ఎస్‌బిఎస్‌పి |- !2. |'''[[రీటా బహుగుణ జోషి]]''' |లక్నో కంటోన్మెంట్ | * మహిళా & కుటుంబ సంక్షేమం. * ప్రసూతి & శిశు సంక్షేమం. * పర్యాటకం. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''ఎస్పీ సింగ్ బాఘెల్''' |తుండ్ల | * పశువులు. * చిన్న నీటిపారుదల & మత్స్య సంపద. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !4. |'''[[సత్యదేవ్ పచౌరి]]''' |గోవింద్ నగర్ | * ఖాది. * గ్రామీణ పరిశ్రమ. * రేషమ్. * వస్త్ర పరిశ్రమ. * చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమలు & ఎగుమతులకు ప్రోత్సాహకాలు. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''రాజేష్ అగర్వాల్''' |బరేలీ కంటోన్మెంట్ | * ఆర్థికం. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''ధర్మపాల్ సింగ్''' |అయోన్లా | * నీటిపారుదల. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''అర్చన పాండే''' |చిబ్రామౌ | * మైనింగ్ (MOS) . * ఎక్సైజ్ & నిషేధం (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''అనుపమ జైస్వాల్''' |బహ్రైచ్ | * ప్రాథమిక విద్య (I/C) . * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషణ (MOS) . * ఆదాయం (MOS) . * ఫైనాన్స్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''స్వతంత్ర దేవ్ సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా (I/C) . * ప్రోటోకాల్ (MOS) . * పవర్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు . ఉత్తరప్రదేశ్ బిజెపి చీఫ్ అయ్యారు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''కమల్ రాణి వరుణ్''' |ఘటంపూర్ | * సాంకేతిక విద్య. |2019 ఆగస్టు – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''చేతన్ చౌహాన్''' |నౌగావాన్ సదాత్ | * సైనిక్ వెల్ఫేర్. * హోమ్ గార్డ్స్. * పిఆర్‌డి. * పౌర భద్రత. |2017 మార్చి – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''విజయ్ కుమార్ కశ్యప్''' |చార్తవాల్ | * ఆదాయం (MOS) . * వరద నియంత్రణ (MOS) . |2017 మార్చి – 2021 మే |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య''' |పద్రౌన | * శ్రమ. * ఉపాధి. * సమన్వయం. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''దారా సింగ్ చౌహాన్''' |మధుబన్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''ధరమ్ సింగ్ సైని''' |నకూర్ | * ఆయుష్. * ఫుడ్ సెక్యూరిటీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} * [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] * [[ములాయం సింగ్ యాదవ్ మూడవ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:యోగి మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 4cx4xd581v5i6lg611f08fe39q4uhx8 4594714 4594711 2025-06-29T03:31:41Z యర్రా రామారావు 28161 4594714 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 17వ | jurisdiction = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | flag =File:Seal of Uttar Pradesh.svg | flag_border =true | incumbent = | image = File:The Uttar Pradesh Chief Minister, Shri Yogi Adityanath meeting the President, Shri Ram Nath Kovind, at Rashtrapati Bhavan, in New Delhi on February 10, 2018 (cropped).jpg | image_size = 250 | caption = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | date_formed = 2017 మార్చి 19 | date_dissolved = 2022 మార్చి 12 | government_head = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | deputy_government_head = [[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]<br/> దినేష్ శర్మ | government_head_history = | state_head = రామ్ నాయక్ <br /><small>(28 జూలై 2019 వరకు)</small><br />ఆనందీబెన్ పటేల్<br /><small>(29 జూలై 2019 నుండి)</small> | members_number = 57 | former_members_number = 15 | total_number =60 | political_parties = {{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]<br/>{{Color box|{{party color|Apna Dal (Sonelal)}}}} [[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడిఎస్]] | legislature_status ={{Composition bar|371|503|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]] {{Composition bar|46|100|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసనమండలి]] {{Composition bar|325|403|hex=#FF9933}} [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|స‌మాజ్‌వాదీ పార్టీ]] | opposition_leader = రామ్ గోవింద్ చౌదరి ([[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]) | election = [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | last_election =[[2012 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2012]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] }} యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రిత్వ శాఖ 2017 మార్చి 19 నుండి ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని 17వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో మంత్రుల మండలి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం ముఖ్యమంత్రితో సహా ఉత్తరప్రదేశ్ మంత్రి మండలి గరిష్ఠంగా 60 మంది సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. ముఖ్యమంత్రితో సహా 57 మంది మంత్రులు, 22 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, 8 మంది స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన రాష్ట్ర మంత్రులు, 27 మంది రాష్ట్ర మంత్రులు ఉన్నారు. 57 మంది మంత్రులలో 56 మంది బిజెపికి చెందినవారు కాగా, అప్నా దళ్ (సోనీలాల్) కు 1 మంత్రి ఉన్నారు.<ref name="UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com">{{cite news |title=UP Cabinet 2017: Full List of UP CM’s Yogi Adityanath’s Cabinet Ministers with portfolios {{!}} India.com |url=https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=India |date=22 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103359/https://www.india.com/news/india/up-cabinet-2017-full-list-of-up-cms-yogi-adityanaths-cabinet-ministers-1947028/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్రమ నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు<ref name="UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list">{{cite news |title=UP portfolios allocation: CM Yogi Adityanath keeps Home; here’s the full list |url=https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |accessdate=15 May 2025 |work= |publisher=The Indian Express |date=23 March 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103512/https://indianexpress.com/article/india/uttar-pradesh-portfolio-allocation-yogi-adityanath-bjp-keshav-prasad-maurya-full-list-4580750/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref><ref name="Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh">{{cite news |title=Yogi Adityanath Cabinet 2017: Full list of ministers and their portfolios in Uttar Pradesh |url=https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |accessdate=15 May 2025 |publisher=Financialexpress |date=6 June 2017 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515103509/https://www.financialexpress.com/india-news/yogi-adityanath-cabinet-2017-full-list-of-ministers-and-their-portfolios-in-uttar-pradesh/595132/ |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref> !పార్టీ |- | colspan="5" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- !1. |'''[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * హోమ్. * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. * ఆదాయం. * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. * ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * ప్రణాళిక. * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు. * భూగర్భ శాస్త్రం & మైనింగ్. * వరద నియంత్రణ. * పన్ను నమోదు. * జైలు. * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్. * సచివాలయ పరిపాలన. * గోప్యమైనది. * విజిలెన్స్. * అపాయింట్‌మెంట్. * సిబ్బంది. * రాష్ట్ర ఆస్తి. * పరిపాలనా సంస్కరణ. * మౌలిక సదుపాయాలు. * ఉపశమనం & పునరావాసం. * వినియోగదారుల రక్షణ. * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని శాఖలు''' . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రులు''' |- !2. |'''[[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * ప్రజా పనుల శాఖ. * ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్. * వినోద పన్ను. * ప్రభుత్వ సంస్థలు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''[[దినేశ్ శర్మ|డాక్టర్ దినేష్ శర్మ]]''' |ఎమ్మెల్సీ | * మాధ్యమిక విద్య & ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- !4. |'''సూర్య ప్రతాప్ షాహి''' |పదార్థేవా | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''సురేష్ ఖన్నా''' |షాజహాన్పూర్ | * ఆర్థికం. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''సతీష్ మహానా''' |మహారాజ్‌పూర్ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''రమాపతి శాస్త్రి''' |మంకాపూర్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''జై ప్రతాప్ సింగ్''' |బన్సీ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''బ్రిజేష్ పాఠక్''' |లక్నో సెంట్రల్ | * శాసనసభ. * న్యాయం. * గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సర్వీస్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్''' |ఛటా | * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య సంపద. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''శ్రీకాంత్ శర్మ''' |మధుర | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' |పట్టి | * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్''' |అలహాబాద్ వెస్ట్ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. * ఎన్నారై. * పెట్టుబడి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''ముకుట్ బిహారీ వర్మ''' |కైసర్‌గంజ్ | * సహకార. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''అశుతోష్ టాండన్''' |లక్నో తూర్పు | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !16. |'''నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది''' |అలహాబాద్ సౌత్ | * పౌర విమానయానం. * రాజకీయ పెన్షన్. * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్ & హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !17. |'''డాక్టర్ మహేంద్ర సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !18. |'''సురేష్ రాణా''' |థానా భవన్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !19. |'''భూపేంద్ర సింగ్ చౌదరి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పంచాయతీ రాజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !20. |'''అనిల్ రాజ్‌భర్''' |శివ్‌పూర్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం. * దివ్యాంగజన సాధికారత. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !21. |'''రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి''' |భోంగావ్ | * ఎక్సైజ్. * నిషేధం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !22. |'''జితిన్ ప్రసాద''' |ఎమ్మెల్సీ | * సాంకేతిక విద్య |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)''' |- !23. |'''ఉపేంద్ర తివారీ''' |ఫెఫానా | * క్రీడలు * యువజన సంక్షేమం. * పంచాయతీ రాజ్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !24. |'''స్వాతి సింగ్''' |సరోజిని నగర్ | * మహిళా సంక్షేమం. * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషకాహారం (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !25. |'''నీలకాంత్ తివారీ''' |వారణాసి దక్షిణం | * పర్యాటకం. * సంస్కృతి. * మతపరమైన వ్యవహారాలు. * ప్రోటోకాల్ (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !26. |'''కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్''' |ముజఫర్ నగర్ | * వృత్తి విద్య. * నైపుణ్య అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !27. |'''సతీష్ చంద్ర ద్వివేది''' |ఇట్వా | * ప్రాథమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !28. |'''అశోక్ కటారియా''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా. * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు (MOS) . |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !29. |'''[[శ్రీరామ్ చౌహాన్]]''' |ధన్‌ఘాట | * ఉద్యానవనం. * వ్యవసాయ ఎగుమతులు. * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్. * వ్యవసాయ విదేశీ వాణిజ్యం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !30. |'''రవీంద్ర జైస్వాల్''' |వారణాసి ఉత్తరం | * స్టాంపు & కోర్టు రుసుము. * నమోదు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="5" |'''సహాయ మంత్రి''' |- !31. |'''గులాబో దేవి''' |చందౌసి | * మాధ్యమిక విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !32. |'''జై ప్రకాష్ నిషాద్''' |రుద్రపూర్ | * పశుసంవర్ధకం. * మత్స్య & పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !33. |'''జై కుమార్ సింగ్ జైకి''' |జహనాబాద్ | * జైలు. * పబ్లిక్ సర్వీస్ మేనేజ్‌మెంట్. |[[అప్నా దళ్ (సోనీలాల్)|ఎడి (ఎస్)]] |- !34. |'''అతుల్ గార్గ్''' |ఘజియాబాద్ | * వైద్య & ఆరోగ్యం. * కుటుంబ సంక్షేమం. * మాతా శిశు సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !35. |'''[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]]''' |హుస్సేన్‌గంజ్ | * ఆహారం & పౌర సామాగ్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !36. |'''మొహ్సిన్ రజా''' |ఎమ్మెల్సీ | * మైనారిటీ సంక్షేమం. * ముస్లిం వక్ఫ్. * హజ్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !37. |'''గిరీష్ చంద్ర యాదవ్''' |జౌన్‌పూర్ | * గృహనిర్మాణం & పట్టణ ప్రణాళిక. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !38. |'''బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్''' |బిలాస్‌పూర్ | * జల్ శక్తి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !39. |'''మన్ను కోరి''' |మెహ్రోని | * శ్రమ. * ఉపాధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !40. |'''సందీప్ సింగ్''' |అత్రౌలి | * ఆర్థికం. * సాంకేతిక విద్య. * వైద్య విద్య. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !41. |'''సురేష్ పాసి''' |జగదీష్‌పూర్ | * చెరకు అభివృద్ధి. * చక్కెర మిల్లులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !42. |'''అనిల్ శర్మ''' |షికార్పూర్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !43. |'''మహేష్ చంద్ర గుప్తా''' |బుడాన్ | * పట్టణాభివృద్ధి. * పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !44. |'''ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా''' |బల్లియా నగర్ | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు. * గ్రామీణాభివృద్ధి. * గ్రామ సమగ్ర అభివృద్ధి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !45. |'''గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్''' |ఆగ్రా కంటోన్మెంట్ | * సాంఘిక సంక్షేమం. * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & గిరిజన సంక్షేమం. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !46. |'''లఖన్ సింగ్''' |దిబియాపూర్ | * వ్యవసాయం. * వ్యవసాయ విద్య. * వ్యవసాయ పరిశోధన. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !47. |'''నీలిమ కటియార్''' |కళ్యాణ్‌పూర్ | * ఉన్నత విద్య. * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !48. |'''చౌదరి ఉదయభాన్ సింగ్''' |ఫతేపూర్ సిక్రీ | * ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు. * పట్టు పరిశ్రమలు. * వస్త్ర. * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా సంస్థలు. * ఎగుమతి ప్రమోషన్. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !49. |'''చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ్''' |చిత్రకూట్ | * ప్రజా పనుల శాఖ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !50. |'''రామ శంకర్ సింగ్''' |మరిహన్ నియోజకవర్గం | * శక్తి. * అదనపు శక్తి వనరులు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !51. |'''అజిత్ సింగ్ పాల్''' |సికంద్రా | * ఎలక్ట్రానిక్స్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !52. |'''ఛత్రపాల్ సింగ్ గంగ్వార్''' |బహేరి | * ఆదాయం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !53. |'''సంజీవ్ కుమార్''' |ఓబ్రా | * సాంఘిక సంక్షేమం * షెడ్యూల్డ్ కులాలు & తెగల సంక్షేమం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !54. |'''దినేష్ ఖాతిక్''' |హస్తినాపూర్ | * వరద నియంత్రణ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !55. |'''పాల్టు రామ్''' |బలరాంపూర్ | * సైనిక్ కళ్యాణ్ * హోమ్ గార్డ్స్ * పౌర భద్రతా విభాగం |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !56. |'''సంగీత బల్వంత్''' |ఘాజీపూర్ సదర్ | * సహకార సంస్థలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !57. |'''ధర్మవీర ప్రజాపతి''' |ఎమ్మెల్సీ | * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" !SI నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పదవీకాలం !కారణం !పార్టీ |- !1. |'''ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్''' |జహూరాబాద్ | * వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం & వికలాంగుల అభివృద్ధి. |2017 మార్చి – 2019 మే |తీసివేయబడింది |ఎస్‌బిఎస్‌పి |- !2. |'''[[రీటా బహుగుణ జోషి]]''' |లక్నో కంటోన్మెంట్ | * మహిళా & కుటుంబ సంక్షేమం. * ప్రసూతి & శిశు సంక్షేమం. * పర్యాటకం. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !3. |'''ఎస్పీ సింగ్ బాఘెల్''' |తుండ్ల | * పశువులు. * చిన్న నీటిపారుదల & మత్స్య సంపద. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !4. |'''[[సత్యదేవ్ పచౌరి]]''' |గోవింద్ నగర్ | * ఖాది. * గ్రామీణ పరిశ్రమ. * రేషమ్. * వస్త్ర పరిశ్రమ. * చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమలు & ఎగుమతులకు ప్రోత్సాహకాలు. |2017 మార్చి – 2019 మే |17వ లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !5. |'''రాజేష్ అగర్వాల్''' |బరేలీ కంటోన్మెంట్ | * ఆర్థికం. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !6. |'''ధర్మపాల్ సింగ్''' |అయోన్లా | * నీటిపారుదల. |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !7. |'''అర్చన పాండే''' |చిబ్రామౌ | * మైనింగ్ (MOS) . * ఎక్సైజ్ & నిషేధం (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !8. |'''అనుపమ జైస్వాల్''' |బహ్రైచ్ | * ప్రాథమిక విద్య (I/C) . * పిల్లల అభివృద్ధి & పోషణ (MOS) . * ఆదాయం (MOS) . * ఫైనాన్స్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !9. |'''స్వతంత్ర దేవ్ సింగ్''' |ఎమ్మెల్సీ | * రవాణా (I/C) . * ప్రోటోకాల్ (MOS) . * పవర్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2019 ఆగస్టు |రాజీనామా చేశారు . ఉత్తరప్రదేశ్ బిజెపి చీఫ్ అయ్యారు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !10. |'''కమల్ రాణి వరుణ్''' |ఘటంపూర్ | * సాంకేతిక విద్య. |2019 ఆగస్టు – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !11. |'''చేతన్ చౌహాన్''' |నౌగావాన్ సదాత్ | * సైనిక్ వెల్ఫేర్. * హోమ్ గార్డ్స్. * పిఆర్‌డి. * పౌర భద్రత. |2017 మార్చి – 2020 ఆగస్టు |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !12. |'''విజయ్ కుమార్ కశ్యప్''' |చార్తవాల్ | * ఆదాయం (MOS) . * వరద నియంత్రణ (MOS) . |2017 మార్చి – 2021 మే |మరణించారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !13. |'''స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య''' |పద్రౌన | * శ్రమ. * ఉపాధి. * సమన్వయం. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !14. |'''దారా సింగ్ చౌహాన్''' |మధుబన్ | * అడవి. * పర్యావరణం. * జూలాజికల్ గార్డెన్. |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- !15. |'''ధరమ్ సింగ్ సైని''' |నకూర్ | * ఆయుష్. * ఫుడ్ సెక్యూరిటీ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (MOS) . |2017 మార్చి – 2022 జనవరి |రాజీనామా చేశారు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} * [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] * [[ములాయం సింగ్ యాదవ్ మూడవ మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:యోగి మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] nb1d0ns8ccntpg0yepfmidts7nst8ur 0 454812 4594529 4593104 2025-06-28T12:54:07Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* క్యాబినెట్ మంత్రులు */ clean up, typos fixed: → (4), ) → ) 4594529 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిమండలి | cabinet_number = 21వ | jurisdiction = [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = | image_size = | caption = | date_formed = 2012 మార్చి 15 | date_dissolved = 2017 మార్చి 19 | government_head = [[అఖిలేష్ యాదవ్]] | government_head_history = | state_head = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] {{Plainlist| *బన్వారీ లాల్ జోషి<br />(2012–2014) *అజీజ్ ఖురేషి<br />(ఇంచార్జి)<br />(17 జూన్ 2014 – 21 జూలై 2014) *రామ్ నాయక్<br />(22 జూలై 2014 నుండి) }} | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = '''[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|స‌మాజ్‌వాదీ పార్టీ]] ''' | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = [[బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ]] | opposition_leader ={{Plainlist| *[[స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య]]<br />(మార్చి 2012 – జూన్ 2016) *గయా చరణ్ దినకర్<br />(జూన్ 2016 - మార్చి 2017) }} ([[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ]]) | election = [[2012 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2012]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = మాయావతి నాల్గవ మంత్రివర్గం | successor =[[యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} ముఖ్యమంత్రి అఖిలేష్ యాదవ్ నేతృత్వంలోని [[16వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ|16వ ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో]] అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రిత్వ శాఖ మంత్రి మండలి.<ref name="12 new ministers inducted in Akhilesh Yadav government">{{cite news |title=12 new ministers inducted in Akhilesh Yadav government |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/12-new-ministers-inducted-in-akhilesh-yadav-government/articleshow/49606389.cms?from=mdr |accessdate=15 May 2025 |publisher=The Economic Times |date=31 October 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515104919/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/12-new-ministers-inducted-in-akhilesh-yadav-government/articleshow/49606389.cms?from=mdr |archivedate=15 May 2025}}</ref><ref name="New look Akhilesh ministry, 20 ministers take oath">{{cite news |title=New look Akhilesh ministry, 20 ministers take oath |url=https://www.deccanherald.com/india/look-akhilesh-ministry-20-ministers-2158641 |accessdate=15 May 2025 |publisher=Deccan Herald |date=31 October 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515105028/https://www.deccanherald.com/india/look-akhilesh-ministry-20-ministers-2158641 |archivedate=15 May 2025 |language=en}}</ref><ref name="Akhilesh Yadav allocates portfolios to 21 newly-inducted ministers">{{cite news |title=Akhilesh Yadav allocates portfolios to 21 newly-inducted ministers |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/akhilesh-yadav-allocates-portfolios-to-21-newly-inducted-ministers/articleshow/49663081.cms?from=mdr |accessdate=15 May 2025 |publisher=The Economic Times |date=4 November 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250515105032/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/akhilesh-yadav-allocates-portfolios-to-21-newly-inducted-ministers/articleshow/49663081.cms?from=mdr |archivedate=15 May 2025}}</ref> 2012 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల తర్వాత ఈ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది, దీనిలో ములాయం సింగ్ యాదవ్ & అఖిలేష్ యాదవ్ నాయకత్వంలోని సమాజ్ వాదీ పార్టీ ఎన్నికల్లో విజయం సాధించింది. == క్యాబినెట్ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" !క్రమ సంఖ్యా !పేరు !మంత్రిత్వ శాఖలు !పార్టీ |- |1. |ముఖ్యమంత్రి '''[[అఖిలేష్ యాదవ్]]''' |హోం, ఆర్థికం, ఇంధనం, ఎక్సైజ్, ఉన్నత & మాధ్యమిక విద్య, గృహనిర్మాణం, చక్కెర & చెరకు అభివృద్ధి, పారిశ్రామిక అభివృద్ధి & సాధారణ పరిపాలన & '''మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |2. |'''నరేంద్ర సింగ్ వర్మ''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |3. |'''రఘురాజ్ ప్రతాప్ సింగ్''' |ఆహార & పౌర సరఫరాల మంత్రి. |స్వతంత్ర |- |4. |'''అహ్మద్ హసన్''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |5. |'''బలరామ్ యాదవ్''' |మాధ్యమిక విద్య మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |6. |బల్వంత్ సింగ్ రామూవాలియా |జైలు మంత్రి |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |7. |'''అవధేష్ ప్రసాద్''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |8. |'''[[ఓంప్రకాష్ సింగ్]]''' |పర్యాటక మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |9. |'''రామ్ గోవింద్ చౌదరి''' |ప్రాథమిక విద్య, శిశు అభివృద్ధి & పోషకాహార మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |10. |'''దుర్గా ప్రసాద్ యాదవ్''' |అటవీ శాఖ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |11. |'''బ్రహ్మ శంకర్''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |12. |'''షాహిద్ మంజూర్''' |కార్మిక & ఉపాధి శాఖ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |13. |'''రాజ్ కిషోర్ సింగ్''' |పశుసంవర్ధక & చిన్న నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |14. |'''మనోజ్ కుమార్''' |శాస్త్ర, సాంకేతిక శాఖ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |15. |'''[[పరస్నాథ్ యాదవ్]]''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |16. |'''రాజేంద్ర చౌదరి''' |రాజకీయ పెన్షన్ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |17. |'''ఇక్బాల్ మెహమూద్''' | |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |18. |'''రాజ్ కిషోర్ సింగ్''' |పంచాయతీ రాజ్ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |19. |'''రామ్ మూర్తి వర్మ''' |పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |20. |'''ఆజం ఖాన్''' |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు, ముస్లిం వక్ఫ్, పట్టణాభివృద్ధి, నీటి సరఫరాలు, పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన, మొత్తం పట్టణాభివృద్ధి, మైనారిటీ సంక్షేమం & హజ్ మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |21. |'''యాసర్ షా''' |అమ్మకపు పన్ను & నియంత్రణల మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |22. |'''శివకాంత్ ఓజా''' |వైద్య & ఆరోగ్య మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |23. |'''అరవింద్ కుమార్ సింగ్''' 'గోప్' |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |24. |'''సయ్యద్ అర్షద్''' మహారాజ్‌గంజ్ |పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి & రవాణా మంత్రి. |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |25. |'''జావేద్ అబిది (భారత రాజకీయ నాయకుడు) ''' |నీటిపారుదల శాఖ సలహాదారు మంత్రి |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |- |26. |'''రాజా ఆనంద్ సింగ్''' |వ్యవసాయం & మతపరమైన వ్యవహారాల మంత్రి |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|ఎస్‌పీ]] |} == సహాయ మంత్రి == {| class="wikitable sortable" ! ! ! |- ! ! పేరు !మంత్రిత్వ శాఖలు |- |1. |మనోజ్ కుమార్ పరాస్ |స్టాంప్ & సివిల్ డిఫెన్స్ |- |2. |మెహబూబ్ అలీ |వస్త్రాలు & పట్టు పరిశ్రమలు |- |3. |యోగరాజ్ సింగ్ |వ్యవసాయ విద్య & పరిశోధన |- |4. |షాజిల్ ఇస్లాం అన్సారీ |ముస్లిం వక్ఫ్ |- |5. |దద్దన్ మిశ్రా |ఆయుర్వేద వైద్యం |- |6. |హరి ఓం |హోంగార్డ్‌లు & పిఆర్‌డి |- |7. |యశ్‌పాల్ సింగ్ |సైన్స్ & టెక్నాలజీ |} == సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) == {| class="wikitable sortable" !మంత్రి పేరు !మంత్రిత్వ శాఖలు |- |[[లక్ష్మీకాంత్ నిషాద్]] |ఎరువులు & లాజిస్టిక్స్ |- |డాక్టర్ యశ్వంత్ సింగ్ |పట్టణ ఉపాధి & పేదరిక నిర్మూలన కార్యక్రమం |- |అనిస్ అహ్మద్ ఖాన్ |మైనారిటీ సంక్షేమం & హజ్ |- |అయోధ్య ప్రసాద్ పాల్ |క్రీడలు & యువజన సంక్షేమం |- |శ్రీమతి ఓంవతి |ఖాదీ & గ్రామీణ పరిశ్రమలు |- |సుదీప్ రంజన్ సేన్ |పర్యాటక ఛైర్మన్ & రాష్ట్ర మంత్రి |- |లఖిరామ్ నగర్ |చిన్న నీటిపారుదల |- |అవదేశ్ కుమార్ వర్మ |వెనుకబడిన వర్గాల సంక్షేమం |- |మన్పాల్ వర్మ |బంజరు భూముల అభివృద్ధి |- |అక్బర్ హుస్సేన్ |అదనపు శక్తి వనరులు |- |ప్రదీప్ కటియార్ |సాంకేతిక విద్య |- |రతన్‌లాల్ అహిర్వార్ |డాక్టర్ అంబేద్కర్ సమగ్ర గ్రామీణాభివృద్ధి |- |భగవతి ప్రసాద్ సాగర్ |ఉపాధి (వృత్తి విద్య తప్ప) |- |జైవీర్ సిన్ |నీటిపారుదల (మెకానికల్) |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[ములాయం సింగ్ యాదవ్ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ రెండో మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== * [http://upcmo.up.nic.in/cabinet_minister.htm Cabinet Ministers in Uttar Pradesh Government] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120101095425/http://upcmo.up.nic.in/cabinet_minister.htm |date=1 January 2012 [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] qibexiplmprqmp9wagckaarlzbulzg6 0 454814 4594556 4586939 2025-06-28T13:26:00Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 29 ఆగస్టు 2003 → 2003 ఆగస్టు 29 (19), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (3), లు నుండి → ల నుండి , → 4594556 wikitext text/x-wiki ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి [[ములాయం సింగ్ యాదవ్]] నేతృత్వంలోని 2003 నుండి 2007 వరకు ఉత్తరప్రదేశ్ మంత్రి మండలి జాబితా.<ref name="uplegisassembly">{{cite web|title=14th VS Sadashya Parichay|url=http://uplegisassembly.gov.in/Members/pdfs/14th_vs_sadashya_parichay.pdf|accessdate=2019-08-21}}</ref><ref name="indiatimes">{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/List-of-Mulayams-ministers/articleshow/215336.cms|title=List of Mulayam's ministers {{pipe}} Lucknow News|date=4 October 2003|accessdate=2019-08-21|website=Times of India}}</ref> == మంత్రుల మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" ! rowspan="2" |సీనియర్ నం. ! rowspan="2" |పేరు ! rowspan="2" |నియోజకవర్గం ! rowspan="2" |మంత్రిత్వ శాఖలు ! colspan="2" rowspan="2" |పార్టీ ! colspan="3" |పదవీకాలం |- !పదవీ బాధ్యతల నుండి వరకు !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !వ్యవధి |- |1. 1. |[[ములాయం సింగ్ యాదవ్|ములాయం సింగ్]] |గన్నౌర్ |ముఖ్యమంత్రి ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర శాఖలు | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |2 |[[ఆజం ఖాన్]] |రాంపూర్ |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి, పట్టణాభివృద్ధి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |3 |[[శివపాల్ సింగ్ యాదవ్]] |జస్వంత్ నగర్ |వ్యవసాయం, వ్యవసాయ విద్య మంత్రి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |4 |కుసుమ్ రాయ్ |ఎమ్మెల్సీ |ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |5 |[[అనురాధ చౌదరి]] |బాఘ్రా |నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}"| |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] | 2003 ఆగస్టు 29 |29 మే-2004 |305 రోజులు |- |6 |కౌకబ్ హమీద్ ఖాన్ |బాగ్‌పత్ |గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సేవల మంత్రి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}"| |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |7 |రాజ్‌వీర్ సింగ్ |దేబాయి |ఆరోగ్య, వైద్య, ఆయుర్వేద, హోమియోపతి వైద్య శాఖ మంత్రి |bgcolor="{{party color|Rashtriya Lok Dal}}"| |[[రాష్ట్రీయ లోక్‌దళ్‌]] | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 288 రోజులు |- |8 |రేవతి రామన్ సింగ్ |దేబాయి |రవాణా మంత్రి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 అక్టోబరు 4 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 221 రోజులు |- |8 |అహ్మద్ హసన్ |ఎమ్మెల్సీ |కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 అక్టోబరు 4 | 2007 మే 13 |3 సంవత్సరాలు, 221 రోజులు |- |9 |భగవతి సింగ్ |ఎమ్మెల్సీ |బాహ్య సహాయ ప్రాజెక్టుల మంత్రి | bgcolor="{{party color|Samajwadi Party}}"| |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] | 2003 అక్టోబరు 4 | 2007 మే 13 |275 రోజులు |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[అఖిలేష్ యాదవ్ మంత్రివర్గం]] * [[యోగి ఆదిత్యనాథ్ మొదటి మంత్రివర్గం]] == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] 2rlxzug4x1prjpebf7t3x4lnokt3bt7 0 454968 4594527 4583621 2025-06-28T12:53:50Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: జూలై 17, 2016 → 2016 జూలై 17, బయ → భయ, → (16), , → , 4594527 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Pema Khandu in July 2016.jpg | image_size = 150px | caption = [[పెమా ఖండు]]<br/>[[ది హానరబుల్|గౌరవనీయులు]] [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 2016 జూలై 17 | date_dissolved = 2016 సెప్టెంబర్ 15 | government_head = [[పెమా ఖండూ]] | government_head_history = | state_head = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] [[బి.డి. మిశ్రా]] | members_number = 11 | former_members_number = 4 | total_number = 11 | political_parties = {{Color box|#00BFFF}} '''[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]''' | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> | election = | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = నబం తుకి రెండవ మంత్రివర్గం | successor = [[పెమా ఖండూ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} 2016 2016 జూలై 17 నుండి ప్రారంభమైన పెమా ఖండు మంత్రివర్గాల మంత్రుల జాబితా. పెమా ఖండు [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] నాయకుడు, అతను జూలై 17న [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] నుండి అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/takam-pario-to-be-new-chief-minister-of-arunachal-pradesh-ppa-chairman-says/articleshow/56250761.cms|title=After Pema Khandu's suspension, Takam Pario to be new Chief Minister of Arunachal Pradesh|date=30 December 2016|newspaper=The Times of India|accessdate=31 January 2020}}</ref><ref>[http://www.firstpost.com/politics/takam-pario-likely-to-be-arunachal-cm-in-2017-after-ppa-suspends-pema-khandu-6-mlas-3180414.html Takam Pario likely to be Arunachal CM in 2017 after PPA suspendsKhandu]</ref><ref>[http://www.hindustantimes.com/india-news/takam-pario-the-richest-mla-may-replace-pema-khandu-as-arunachal-pradesh-cm/story-vqnTyUSc01QcqOExcc9ueM.html Takam Pario, the richest Arunachal MLA, may replace Pema Khandu as CM]</ref><ref>[http://www.newincept.com/arunachalpradesh/council-of-ministers-of-arunachal-pradesh.html Arunachal Pradesh Government Ministers List with Portfolios 2016]</ref><ref>[http://arunachal24.in/arunachal-pradesh-three-new-minster-inducted-in-khandus-cabinet/ Arunachal Pradesh- Three new Ministers inducted in Khandu's Cabinet]</ref><ref>[http://indianexpress.com/article/india/arunachal-cm-pema-khandu-inducts-three-ministers/ Pema Khandu inducts three ministers]</ref><ref name="Arunachal Pradesh Chief Minister Pema Khandu Inducts 10 Cabinet Ministers">{{cite news |title=Arunachal Pradesh Chief Minister Pema Khandu Inducts 10 Cabinet Ministers |url=https://www.ndtv.com/india-news/arunachal-pradesh-chief-minister-pema-khandu-inducts-10-cabinet-ministers-1439904 |accessdate=18 May 2025 |work= |publisher=NDTV |date=3 August 2016 |ref= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250518044846/https://www.ndtv.com/india-news/arunachal-pradesh-chief-minister-pema-khandu-inducts-10-cabinet-ministers-1439904 |archivedate=18 May 2025 |language=en}}</ref> == ముఖ్యమంత్రి, కేబినెట్ మంత్రులు == {| class="wikitable" !వ.సంఖ్య. !పేరు !నియోజకవర్గం !విభాగం !పార్టీ |- |1. |'''[[పెమా ఖండూ]]''', ముఖ్యమంత్రి |[[ముక్తో శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముక్తో]] |ఏ క్యాబినెట్ మంత్రికి కేటాయించని శాఖ |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |2. |'''[[చౌనా మెయిన్]]''', ఉప ముఖ్యమంత్రి | |ఆర్థిక, ప్రణాళిక & ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |3. |'''[[నబం రెబియా]]''' | |పట్టణాభివృద్ధి, పట్టణ ప్రణాళిక, గృహనిర్మాణం, పట్టణ స్థానిక సంస్థలు, చట్టం & న్యాయం శాఖ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |4. |'''[[కుమార్ వైయి]]''' |[[బమెంగ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బమెంగ్]] |గ్రామీణ పనుల శాఖ, కార్మిక & ఉపాధి శాఖ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |5. |'''[[తుమ్కే బాగ్రా]]''' | |పరిశ్రమలు, జౌళి & చేతివృత్తులు, సహకార మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |6. |'''[[కమ్లుంగ్ మొసాంగ్]]''' | |జలవనరుల అభివృద్ధి, భూగర్భ శాస్త్రం & గనుల శాఖ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |7. |'''[[వాంగ్కి లోవాంగ్]]''' | |తిరాప్, చాంగ్లాంగ్, లాంగ్డింగ్ (DoTCL), వ్యవసాయం, వాణిజ్యం & వాణిజ్య మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |8. |'''[[హోంచున్ నంగాండం]]''' | |విద్యా శాఖ మంత్రి, గ్రంథాలయాలు. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |9. |'''[[మహేష్ రాయ్|మహేష్ చాయ్]]''' | |పశుసంవర్ధక & పశువైద్య, పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి, మత్స్య శాఖ మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |10. |'''[[బమాంగ్ ఫెలిక్స్]]''' | |ప్రజారోగ్య ఇంజనీరింగ్ శాఖ, విపత్తు నిర్వహణ, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |11. |'''[[అలో లిబాంగ్]]''' | |పంచాయితీ రాజ్ & గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి. |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == * జోమ్డే కెనా - రవాణా, సరఫరా & రవాణా, లీగల్ మెట్రాలజీ & వినియోగదారుల వ్యవహారాల మంత్రి * రాజేష్ టాచో - పశుసంవర్ధక & పశువైద్య, పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి, మత్స్య శాఖ మంత్రి * తంగా భయలింగ్ - గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీ మంత్రి * [[టకం పారియో]] - ప్రజారోగ్య ఇంజనీరింగ్, విపత్తు నిర్వహణ మంత్రి ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[పెమా ఖండూ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర క్యాబినెట్ మంత్రులు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] osysoc2uj88irl8a0gu0ichgkwitngf 0 454997 4594524 4578371 2025-06-28T12:53:27Z Yarra RamaraoAWB 94596 /* top */ clean up, typos fixed: 15 సెప్టెంబర్ 2016 → 2016 సెప్టెంబర్ 15 (3), సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు (2), డిసెంబర్ → డిసెంబరు, 4594524 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Pema Khandu in July 2016.jpg | image_size = 150px | caption = [[పెమా ఖండు]]<br/>[[ది హానరబుల్|గౌరవనీయులు]] [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 2016 సెప్టెంబర్ 15 | date_dissolved = 2016 డిసెంబర్ 21 | government_head = [[పెమా ఖండు]] | government_head_history = | state_head = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] [[బి.డి. మిశ్రా]] | members_number = 12 | former_members_number = | total_number = 12 | political_parties = '''[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]]''' | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] | opposition_cabinet = | opposition_party = | opposition_leader = | election = [[2019 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2019]] | last_election = [[2014 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2014]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[పెమా ఖండూ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = [[పెమా ఖండూ మూడవ మంత్రివర్గం]] }} 2016 సెప్టెంబరు 15 నుండి 2016 డిసెంబరు 21 వరకు పెమా ఖండు మంత్రివర్గంలోని మంత్రుల జాబితా. 2016 సెప్టెంబరు 15న అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన పెమా ఖండు [[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] నాయకుడు. == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్ర.సంఖ్య !పేరు !నియోజకవర్గం !విభాగం !పార్టీ |- |1. |'''[[పెమా ఖండూ]]''' ముఖ్యమంత్రి |[[ముక్తో శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముక్తో]] | * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రి''' |- |2. |'''[[చౌనా మెయిన్]]''' |[[లేకాంగ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లేకాంగ్]] | * ఆర్థికం. * ప్రణాళిక & పెట్టుబడి. * శక్తి. * సాంప్రదాయేతర శక్తి. * వనరులు & పన్ను. * ఎక్సైజ్. * రాష్ట్ర లాటరీలు. * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- |3. |'''వాంగ్కి లోవాంగ్''' |నామ్సంగ్ | * పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజనీరింగ్. * నీటి సరఫరా. * డిఓటిసిఎల్. * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |4. |'''[[హోంచున్ నంగాండం]]''' |పోంగ్‌చౌ-వక్కా | * గ్రామీణ పనులు. * సైన్స్ & టెక్నాలజీ. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |5. |'''కమ్లుంగ్ మొసాంగ్''' |మియావో | * పట్టణాభివృద్ధి. * మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ & ప్రభుత్వ ఎస్టేట్లు. * పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాలు. * భూగర్భ శాస్త్ర, మైనింగ్. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |6. |'''అలో లిబాంగ్''' |ట్యూటింగ్-యింగ్‌కియోంగ్ | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం. * సాంఘిక సంక్షేమం. * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి. * సామాజిక న్యాయం. * సాధికారత. * గిరిజన వ్యవహారాలు. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |7. |'''[[బమాంగ్ ఫెలిక్స్]]''' |న్యాపిన్ | * హోం మరియు అంతర్ రాష్ట్ర సరిహద్దు వ్యవహారాలు. * గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీ రాజ్. * శాసన వ్యవహారాలు. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |8. |'''తుమ్కే బాగ్రా''' |పశ్చిమాన | * పరిశ్రమలు. * నైపుణ్య అభివృద్ధి. * వస్త్ర & చేతిపనులు. * వాణిజ్యం & వాణిజ్యం. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |9. |'''[[మామా నతుంగ్]]''' |సెప్పా వెస్ట్ | * జల వనరులు. * యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |10. |'''[[టేజ్ టాకీ]]''' |జిరో-హపోలి | * వ్యవసాయం. * ఉద్యానవనం. * పశుసంవర్ధక & వెటర్నరీ. * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి. * మత్స్య సంపద. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |11. |'''[[టబా టెడిర్]]''' |యాచులి | * విద్య * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు. * స్వదేశీ వ్యవహారాలు. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |- |12. |'''నకాప్ నలో''' |నాచో | * పర్యాటకం. * రవాణా. * పౌర విమానయానం. |[[పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్|పిపిఎ]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[పెమా ఖండూ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర క్యాబినెట్ మంత్రులు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] pvswedg9ihfts1eawvej6pazeu2f759 0 454999 4594530 4578370 2025-06-28T12:54:14Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 29 డిసెంబర్ 2016 → 2016 డిసెంబర్ 29 (3), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (2), బయ → భయ, → (14) 4594530 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = | jurisdiction = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = Pema Khandu in July 2016.jpg | image_size = 150px | caption = [[పెమా ఖండు]]<br/>[[ది హానరబుల్|గౌరవనీయులు]] [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 2016 డిసెంబర్ 29 | date_dissolved = 2019 మే 29 | government_head = [[పెమా ఖండు]] | government_head_history = | state_head = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] [[బి.డి. మిశ్రా]] | members_number = 11 | former_members_number = 4 | total_number = 11 | political_parties = '''[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]''' | legislature_status = [[మెజారిటీ ప్రభుత్వం|మెజారిటీ]] | opposition_cabinet = | deputy_government_head = చౌనా మెయిన్ | election = | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[పెమా ఖండూ రెండవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[పెమా ఖండూ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] }} పెమా ఖండూ 2016 డిసెంబరు 29 నుండి 2019 మే 29 వరకు మంత్రివర్గంలోని మంత్రుల జాబితా . పెమా ఖండు బిజెపి అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా 2016 డిసెంబరు 29న ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు.<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/takam-pario-to-be-new-chief-minister-of-arunachal-pradesh-ppa-chairman-says/articleshow/56250761.cms|title=After Pema Khandu's suspension, Takam Pario to be new Chief Minister of Arunachal Pradesh|date=30 December 2016|newspaper=The Times of India|accessdate=31 January 2020}}</ref><ref>[http://www.firstpost.com/politics/takam-pario-likely-to-be-arunachal-cm-in-2017-after-ppa-suspends-pema-khandu-6-mlas-3180414.html Takam Pario likely to be Arunachal CM in 2017 after PPA suspendsKhandu]</ref><ref>[http://www.hindustantimes.com/india-news/takam-pario-the-richest-mla-may-replace-pema-khandu-as-arunachal-pradesh-cm/story-vqnTyUSc01QcqOExcc9ueM.html Takam Pario, the richest Arunachal MLA, may replace Pema Khandu as CM]</ref><ref>[http://www.newincept.com/arunachalpradesh/council-of-ministers-of-arunachal-pradesh.html Arunachal Pradesh Government Ministers List with Portfolios 2016]</ref><ref>[http://arunachal24.in/arunachal-pradesh-three-new-minster-inducted-in-khandus-cabinet/ Arunachal Pradesh- Three new Ministers inducted in Khandu's Cabinet]</ref><ref>[http://indianexpress.com/article/india/arunachal-cm-pema-khandu-inducts-three-ministers/ Pema Khandu inducts three ministers]</ref> == ముఖ్యమంత్రి & కేబినెట్ మంత్రులు == {| class="wikitable" !SI నం. !పేరు !నియోజకవర్గం !విభాగం !పార్టీ |- |1. |'''[[పెమా ఖండూ]]''', ముఖ్యమంత్రి |[[ముక్తో శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముక్తో]] |ఏ క్యాబినెట్ మంత్రికి కేటాయించని శాఖ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |2. |'''[[చౌనా మెయిన్]]''', ఉప ముఖ్యమంత్రి |[[లేకాంగ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|లేకాంగ్]] |ఆర్థిక, ప్రణాళిక & ప్రజా పనుల శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |3. |'''నబం రెబియా''' |[[దోయిముఖ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దోయిముఖ్]] |పట్టణాభివృద్ధి, పట్టణ ప్రణాళిక, గృహనిర్మాణం, పట్టణ స్థానిక సంస్థలు, చట్టం & న్యాయం శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |4. |'''[[కుమార్ వైయి]]''' |[[బమెంగ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బమెంగ్]] |గ్రామీణ పనుల శాఖ, కార్మిక & ఉపాధి శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |5. |'''తుమ్కే బాగ్రా''' |[[అలాంగ్ వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|అలాంగ్ వెస్ట్]] |పరిశ్రమలు, జౌళి & చేతివృత్తులు, సహకార మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |6. |'''కమ్లుంగ్ మొసాంగ్''' | |జలవనరుల అభివృద్ధి, భూగర్భ శాస్త్రం & గనుల శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |7. |'''వాంగ్కి లోవాంగ్''' | |తిరాప్, చాంగ్లాంగ్ & లాంగ్డింగ్ (DoTCL), వ్యవసాయం, వాణిజ్యం & వాణిజ్య మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |8. |'''[[హోంచున్ నంగాండం]]''' | |విద్యా శాఖ మంత్రి, గ్రంథాలయాలు. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |9. |'''డాక్టర్ మహేష్ చాయ్''' | |పశుసంవర్ధక & పశువైద్య, పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి, మత్స్య శాఖ మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |10. |'''[[బమాంగ్ ఫెలిక్స్]]''' | |ప్రజారోగ్య ఇంజనీరింగ్ శాఖ, విపత్తు నిర్వహణ, పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |11. |'''అలో లిబాంగ్''' | |పంచాయితీ రాజ్ & గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి. |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == * [[జోమ్డే కేనా]] - రవాణా, సరఫరా & రవాణా, లీగల్ మెట్రాలజీ & వినియోగదారుల వ్యవహారాల మంత్రి * రాజేష్ టాచో - పశుసంవర్ధక & పశువైద్య, పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి, మత్స్య శాఖ మంత్రి * తంగా భయలింగ్ - గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీ మంత్రి * [[టకం పారియో]] - ప్రజారోగ్య ఇంజనీరింగ్, విపత్తు నిర్వహణ మంత్రి ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[పెమా ఖండూ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర క్యాబినెట్ మంత్రులు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] cim3fahk4wdw17om9c4ubfymuqw0r8l 0 455000 4594518 4578373 2025-06-28T12:52:20Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: ) → ) (2), ( → ( (2) 4594518 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 17th | jurisdiction = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్]] | flag = | flag_border = true | image =Pema Khandu in July 2016.jpg | caption = [[పెమా ఖండు]]<br/>[[ది హానరబుల్|గౌరవనీయులు]] [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి]] | date_formed = 2019 మే 29 | government_head = [[పెమా ఖండు]] ([[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]]) | government_head_title = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి]] | state_head = *[[బి.డి. మిశ్రా]] (ఫిబ్రవరి 15, 2023 వరకు) * [[కైవల్య త్రివిక్రమ్ పర్నాయక్]] (16 ఫిబ్రవరి 2023 నుండి) | state_head_title = [[అరుణాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] | members_number = | former_members_number = | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Bhartiya Janata Party|BJP}}|border=silver}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | legislature_status = '''[[ప్రభుత్వం]] (51)''' :{{Color box|{{party color|National Democratic Alliance}}}} [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] (51) :*{{Color box|#FF9933}} [[Bharatiya Janata Party|BJP]] (48) :*{{colorbox|{{party color|National People's Party (India)}}}} [[నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ|ఎన్‌పిపి]] (2) :*{{Color box|#CDCDCD}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] (1) '''[[ఇతర ప్రతిపక్షాలు|ప్రతిపక్షం]] (1)'''<br> :{{Color box|#00BFFF}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] (1) '''Vacant (8)''' *{{Color box|#FFFFFF}} ఖాళీ (8) * [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] {{Composition bar|51|60|{{party color|[[National Democratic Alliance]]}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} * ప్రతిపక్షం {{Composition bar|1|60|{{party color|Independent politician}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} | opposition_cabinet = | opposition_party = ఏదీ లేదు | opposition_leader = ఖాళీ | election = [[2019 అరుణాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2019]] | last_election = | legislature_term = {{ayd| 29 May 2019| 12 June 2024}} | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = | outgoing_formation = | previous = [[పెమా ఖండూ మూడవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] |date_dissolved= 2024 జూన్ 12}} భారతదేశంలోని అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర మంత్రివర్గం, ఇది అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వ కార్యనిర్వాహక శాఖను ఏర్పరుస్తుంది. ముఖ్యమంత్రితో పాటు, ఒక ఉప ముఖ్యమంత్రి మరియు 10 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు ఉంటారు.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/lok-sabha/india/pema-khandu-sworn-in-as-arunachal-pradesh-cm/articleshow/69556724.cms?from=mdr|title=Pema Khandu sworn-in as Arunachal Pradesh CM|date=2019-05-29|work=The Economic Times|access-date=2023-07-25|issn=0013-0389}}</ref> == క్యాబినెట్ మంత్రులు == {| class="wikitable sortable" ! rowspan="2" |సీనియర్ నం. ! rowspan="2" |పేరు ! rowspan="2" |నియోజకవర్గం ! rowspan="2" |పోర్ట్‌ఫోలియో ! rowspan="2" |పార్టీ |- |- |1. |'''[[పెమా ఖండూ]]''' |[[ముక్తో శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముక్తో]] | * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * సిబ్బంది * ప్రజా పనులు * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' | |- | colspan="5" |'''ఉప ముఖ్యమంత్రి''' |- |2. |'''[[చౌనా మెయిన్]]''' |చౌఖం | * ఫైనాన్స్ * శక్తి * సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు * పన్ను & ఎక్సైజ్ * రాష్ట్ర లాటరీలు * ఆర్థిక శాస్త్రం & గణాంకాలు | |- | colspan="5" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- |3. |'''[[హోంచున్ నంగాండం]]''' |పోంగ్‌చౌ-వక్కా | * గ్రామీణ పనులు * సైన్స్ టెక్నాలజీ | rowspan="10" |బిజెపి |- |4. |'''వాంగ్కి లోవాంగ్''' |నామ్సంగ్ | * పబ్లిక్ హెల్త్ ఇంజనీరింగ్ * తిరప్, చాంగ్లాంగ్ లాంగ్డింగ్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ |- |5. |'''కమ్లున్ మొసాంగ్''' |మియావో | * పట్టణాభివృద్ధి * మున్సిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * ప్రభుత్వ ఎస్టేట్లు * పౌర సరఫరాలు వినియోగదారుల వ్యవహారాలు * భూగర్భ శాస్త్రం & గనుల త్రవ్వకం |- |6. |'''[[బమాంగ్ ఫెలిక్స్]]''' |న్యాపిన్ | * హోం, అంతర్ రాష్ట్ర సరిహద్దు వ్యవహారాలు * గ్రామీణాభివృద్ధి * పంచాయితీ రాజ్ * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * సమాచార ప్రజా సంబంధాలు |- |7. |'''అలో లిబాంగ్''' |ట్యూటింగ్–యింగ్‌కియోంగ్ | * ఆరోగ్య * కుటుంబ సంక్షేమం * మహిళా శిశు అభివృద్ధి * సామాజిక న్యాయ, సాధికారత * గిరిజన వ్యవహారాలు |- |8. |'''తుమ్కే బాగ్రా''' |పశ్చిమాన | * పరిశ్రమలు * నైపుణ్య అభివృద్ధి * వస్త్రాలు & చేతిపనులు * వాణిజ్యం & వాణిజ్యం * కార్మిక & ఉపాధి * సహకారం |- |9. |'''[[మామా నతుంగ్]]''' |[[సెప్ప వెస్ట్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సెప్పా వెస్ట్]] | * యువజన వ్యవహారాల క్రీడలు * జల వనరులు * అడవులు * పర్యావరణం వాతావరణ మార్పు |- |10. |'''టబా టెడిర్''' |యాచులి | * విద్య * సాంస్కృతిక వ్యవహారాలు * స్వదేశీ వ్యవహారాలు |- |11. |'''[[టేజ్ టాకీ]]''' |జిరో-హపోలి | * వ్యవసాయం * ఉద్యానవన శాస్త్రం * పశుసంవర్ధకం * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి * మత్స్య సంపద |- |12. |'''నకాప్ నలో''' |నాచో | * పర్యాటక రంగం * రవాణా * పౌర విమానయానం * భూ నిర్వహణ |} '''<big>జిల్లాల వారీగా మంత్రులు</big>''' {| class="wikitable sortable" |+ !క్ర.సంఖ్య !జిల్లా !మంత్రులు !మంత్రుల పేరు |- |1. |'''అంజా''' | - | - |- |2. |'''చాంగ్లాంగ్''' |1 | * '''కమ్లుంగ్ మొసాంగ్''' |- |3. |'''దిబాంగ్ లోయ''' | - | - |- |4. |'''తూర్పు కామెంగ్''' |1 | * '''మామా నటుంగ్''' |- |5. |'''తూర్పు సియాంగ్''' | - | - |- |6. |'''కామ్లే''' | - | - |- |7. |'''క్రా-దాడి''' | - | - |- |8. |'''కురుంగ్ కుమే''' |1 | * '''బమాంగ్ ఫెలిక్స్''' |- |9. |'''లెపా రాడా''' | - | - |- |10. |'''లోహిత్''' | - | - |- |11. |'''లాంగ్డింగ్''' |1 | * '''హోంచున్ నంగాండం''' |- |12. |'''దిగువ దిబాంగ్ లోయ''' | - | - |- |13. |'''దిగువ సియాంగ్''' | - | - |- |14. |'''దిగువ సుబన్సిరి''' |2 | * '''టబా టెడిర్''' * '''తేజ్ టాకి''' |- |15. |'''నామ్సాయ్''' |1 | * '''చౌనా మెయిన్''' <small> ( ఉప ముఖ్యమంత్రి ) </small> |- |16. |'''పక్కే-కెస్సాంగ్''' | - | - |- |17. |'''పాపుం పారే''' | - | - |- |18. |'''షి యోమి''' | - | - |- |19. |'''సియాంగ్''' | - | - |- |20. |'''తవాంగ్''' |1 | * '''పెమా ఖండూ''' <small> ( ముఖ్యమంత్రి ) </small> |- |21. |'''తిరప్''' |1 | * '''వాంగ్కి లోవాంగ్''' |- |22. |'''ఎగువ సియాంగ్''' |1 | * '''అలో లిబాంగ్''' |- |23. |'''ఎగువ సుబన్సిరి''' |1 | * '''నకాప్ నలో''' |- |24. |'''పశ్చిమ కామెంగ్''' | - | - |- |25. |'''పశ్చిమ సియాంగ్''' |1 | * '''తుమ్కే బాగ్రా''' |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[పెమా ఖండూ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[పెమా ఖండూ ఐదవ మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అరుణాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర క్యాబినెట్ మంత్రులు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 4qqh7s7rcun36oi6zy93ks9z870zcgt 2 456013 4594809 4594455 2025-06-29T11:33:30Z సీతామహలక్ష్మి 135699 4594809 wikitext text/x-wiki 11 ఆద్యంతయోర్మూర్ఛనాదిశ్చేత్స్వరోఅన్తర్ద్వితీయకః సైకాకలాథచేన్మధ్యేస్తస్తృతీయచతురథకౌ మూర్ఛనా ప్రథమ స్వరము ఆద్యంతముల అనగా మొదట చివర వుండి మధ్య ద్వితీయ స్వరము రి మధ్య స్వరముగా నున్న అది ఏక కల. స రి స మధ్య భాగమున 2 3 స్వరములను పాడిన అది ద్వితీయ కల . స రి గ స 12 సాద్వితీయాపంచమాద్యాస్త్రయోఅన్తశ్చేత్కలాపరా ఏవంకలాత్రయేణోక్తోఅలంకారఃక్రమరేచితః ఆద్యంతముల షడ్జమముతో మధ్యభాగమున 5 6 స్వరములతో పాడినపుడు అది తృతీయ కల . ఉదా: స రి స , స గ మ స , స ప ద ని స . 13 దీప్తాంతశ్చేత్ప్రతికలంప్రస్తారస్సోఅభిధీయతే తారమంద్రవిపర్యాసాత్తంప్రసాదంప్రచక్షతే ఇతిస్థాయిగతాలంకారాః ఇదే క్రమరేచిత అలంకారమునకు చివర దీప్తమున్నప్పుడు ప్రస్తారమను అలంకారమగును. మంద్రస్థాయి షడ్జమునకు బదులు తారస్థాయి షడ్జముతో ఇవే స్వరములు పాడినపుడు అది ప్రస్తారము. తారము మంద్రము రెండు స్వరములు కలిపి పాడినపుడు అది ప్రసాదాలంకారమగును. ఇవి స్థాయి వర్ణమునకు చెందిన అలంకారములు. 14-15 స్యాతాంవిస్తీర్ణనిష్కర్షౌబిందురభ్యుచ్చయఃపరః హసితప్రేంఖితేక్షిప్తసంధిప్రఛ్ఛాదనాస్తథా ఉద్గీతోద్వాహితౌతద్వత్త్రివర్ణౌవేణిరిత్యమీ ద్వాదశారోహివర్ణస్థాలంకారాఃపరికీర్తితాః ఆరోహి వర్ణగతాలంకారములు 12. వాటి పేర్లు 1 విస్తీర్ణము 2 నిష్కర్ష 3 బిందువు 4 అభ్యుచ్చయము 5 హసితము 6 ప్రేంఖితము 7 ఆక్షిప్తము 8 సంధి ప్రఛ్ఛాదనము9 ఉద్గీతము 10 ఉద్వాహితము 11 త్రివర్ణము 12 వేణి. 16 స్థిత్వాస్థిత్వాస్వరైర్దీర్ఘైఃసవిస్తీర్ణోఅభిధీయతే మూర్ఛనాఆదేఃస్వరాద్యత్రక్రమేణారోహణంభవేత్ మూర్ఛనాప్రధమస్వరమునుండి ( స నుండి ) దీర్ఘ స్వరములు పాడుతూ క్రమముగా ఆరోహణ చివరి వరకు పాడిన అది విస్తీర్ణ అలంకారము. సా రీ గా మా పా దా నీ సా 17 హ్రస్వైఃస్వరైః సనిష్కర్షోద్విర్ద్విరుక్తైర్నిరంతరైః త్రిశ్చతుర్వాస్వరోచ్చారేగాత్రవర్ణమిమంవిదుః ఎడము లేకుండా రెండు రెండు హ్రస్వ స్వరములు పాడినపుడు ( జంటలుగా )నిష్కర్షాలంకారము. సస రిరి గగ మమ పప దద నిని 3 సార్లు 4 సార్లు పాడినపుడు కూడా నిష్కర్ష అలంకారమనే చెప్పుదురు. ససస రిరిరి గగగ మమమ పపప దదద నినిని సససస రిరిరిరి గగగగ మమమమ పపపప దదదద నినినిని 18 నిష్కర్షస్త్యైవభేదౌద్వౌకేచిదేతౌబభాషిరే ప్లుతం హ్రస్వం ప్లుతం హ్రస్వంప్లుతం హ్రస్వం ప్లుతస్వరమ్ షడ్జము 3 సార్లు రిషభము 1 సారి గాంధారము 3 సార్లు మధ్యమము 1 సారి పంచమము 3 సార్లు దైవతము 1 సారి నిషాదము 3 సార్లు . ఈ విధముగా ఆరోహణ పాడిన అది బిందువు అను అలంకారము. సససరి గగగమ పపపద నినిని 19 కుర్వన్ క్రమాద్యదాఆరోహేత్తదాబిందురయంమతః ఏకాంతరస్వరారోహమాహురభ్యుచ్చయంబుధాః ఒకటి తప్పించి ఒకటిగా స్వరములను ఆరోహణములో పాడినపుడు అది అభ్యుచ్చయమను అలంకారమని పండితులు చెప్పిరి. స గ ప ని. 20 యత్రైకోత్తరవృధ్ధాభిరావృత్తిభిరుదాహృతా ఆరుహ్యంతేస్వరాఃప్రాహహసితంతంశివప్రియః మొదటి స్వరము 1 సారి రెండవ స్వరము 2 సార్లు మూడవ స్వరము 3 సార్లు నాలుగవ స్వరము 4 సార్లు అయిదవ స్వరము 5 సార్లు ఆరవ స్వరము 6 సార్లు ఏడవ స్వరము 7 సార్లు ఈ విధముగా ఆరోహించిన అది హసితము అను అలంకారమని శివప్రియుడు చెప్పెను. స రిరి. గగగ మమమమ పపపపప దదదదదద నినినినినినిని 21 స్వరద్వయంసముచ్చార్యపూర్వంపూర్వయుతంపరమ్ యదాందోలితమారోహేత్ప్రేంఖితోఅసౌక్రమోధవా పూర్వస్వరము పరస్వరము రెండు మొదట పాడి పరస్వరము నుండి మరల ఎత్తుకొని దానిని పూర్వస్వరముగా ఆందోళితముగా ( ఊయలలాగా ) పాడినపుడు అది ప్రేంఖితము. సరి. రిగ గమ మప పద దని 22 ఏకాంతరంస్వరయుగంతాదృక్ పూర్వయుతంపరమ్ క్రమాదారోహతియదాతదాఆక్షిప్తంప్రచక్షతే 1 , 3 స్వరములు పాడి 3 వ స్వరమును పూర్వస్వరముగా తీసుకొని పరస్వరముగా 5 వ స్వరమును పాడినపుడు అది ఆక్షిప్తము. సగ గప పని 23 త్రిస్వరాఆద్యాకలాఅన్యేచపూర్వపూర్వాంతిమాదిమే కలేస్తస్త్రిన్వరేయత్రసంధిప్రచ్ఛాదనస్తుసః మొదట 3 స్వరములు పాడి అంతమందున్న 3 వ స్వరమును తిరిగి ఎత్తుకొని ఆరోహణము పాడినపుడు అది సంధిప్రఛ్చాదనమని చెప్పబడును. సరిగ గమప పదని 24 యదాఆద్యాద్యస్త్రిరావృత్తఃకలయోస్త్రిస్వరాత్మనో తదోద్గీతోమధ్యమేనతాదృశోద్వాహితోమతః 3 స్వరములు వరుసగా పాడినపుడు మొదటి స్వరమును 3 సార్లు ఉచ్చరించిన అప్పుడది ఉద్గీతమగును. సససరిగ మమమపదత్రిస్వరములలో మధ్య స్వరము 3 సార్లు ఆవృతమైన అది ఉద్వాహితమను అలంకారమగును. సరిరిరిగ , మపపపద 25 అంత్యస్యతుత్రిరావృత్తౌత్రివర్ణంవర్ణయంత్యముం త్రయాణాంతుత్రిరావృత్తౌపృధగ్వేణిరుదీరతః త్రిస్వరమందు చివరి స్వరము 3 సార్లు ఆవృత్తమైనపుడు అది త్రివర్ణాలంకారము. సరిగగగ , మపదదద త్రిస్వరములందు 3 స్వరములు 3 సార్లు ఆవృతమైనప్పుడు పృథగ్వేణి అలంకారమగును. ససస , రిరిరి , గగగ , మమమ , పపప , దదద , నినిని ఇంతవరకు చెప్పినవి ఆరోహాలంకారములు . 26 అవరోహక్రమాదేతేద్వాదశాద్యవరోహిణీ మంద్రాదిర్మంద్రమధ్యశ్చమంద్రౌతస్స్యాదతఃపరమ్ ఇవే అలంకారములు అవరోహక్రమమున పాడినపుడు మంద్రాది , మంద్రమధ్యము , మంద్రాంతములై 12 అవరోహ్యలంకారములుగా చెప్పబడును. 27-29 ప్రస్తారశ్చప్రసాదోఅధవ్యావృత్తస్ఖలితావపి పరివర్తాక్షేపబిందూద్వాహితోర్మిసమాస్తథా ప్రేంఖనిష్కూజితశ్యేనక్రమోద్వాహితరంజితా సంనివృత్తప్రవృత్తోఅధవేణుశ్చలలితస్వరః హుంకారోహ్రాదమానశ్చతతస్స్యాదవలోకితః స్యుఃసంచారిణ్యలంకారాఃపంచవింశతిరిత్యమీ సంచారి అలంకారములు 25 . వాటి పేర్లు 1 ప్రస్తారము 2 ప్రసాదము 3 వ్యావృత్తము 4 స్ఖలితము 5 పరివర్తము 6 ఆక్షేపము 7 బిందువు 8 ఉద్వాహితము 9 ఊర్మి 10 సమము 11 ప్రేంఖము 12 నిష్కూజితము 13 శ్యేనము 14 క్రమము 15 ఉద్ఘట్టితము 16 రంజితము 17 సన్నివృత్తము 18 ప్రవృత్తము 19 వేణువు 20 లలిత 21 స్వరము 22 హుంకారము 23 హ్రదము 24 మానము 25 అవలోకితము. 30 త్రిస్వరాఆద్యాకలైకైకమంద్రత్యాగేనచాపరాః త్రిస్వరాశ్చేత్ కలామంద్రాద్యామంద్రాదిస్తదాభవేత్ 3 స్వరములు కల కళలయందు అన్యస్వరములు 3 స్వరములుగా ఏర్పడినప్పుడు అది మంద్రాది అలంకారమగును. సగరిరిమగగమప మదపపదని 31 తాఃకలామంద్రమధ్యాంతాః. క్రమాఛ్చేదపరౌతదా త్యక్తాంతరంస్వరయుగంత్యక్తాదారభ్యతేపునః ఆ కళలే క్రమముగా మంద్రమధ్యములు , మంద్రాంతములు అగును. గసరి మరిగ పగమ దమప నిపద 32-33 యుగంతాదృక్సమారోహేత్తదాప్రస్తారఉచ్యతే పూర్వఃపూర్వః పరస్యోర్థ్వధోవర్తీక్రియతేస్వరః యదాతదాప్రసాదంతమాహశ్రీకరణేశ్వరః చతుస్స్వరాకలాతత్రాద్యాత్తృతీయంద్వితీయకాత్ మంద్రాంతము : రిగస గమరి మపగ పదమ దనిస మధ్య స్వరమును విడిచిపెట్టి 1 3 స్వరములతో ఆరోహణము పాడి మరల మధ్య స్వరమును పాడినప్పుడు అది ప్రస్తారము. సగ , రిమ , గప , మద , పని రెండు సార్లు పూర్వస్వరము , మధ్యలో పరస్వరము పాడినపుడు ప్రసాదాలంకారము. ఈ అలంకారము శ్రీకరణేశ్వరునిచే చెప్పబడెను. సరిస , రిగరి , గమగ , మపమ , పదప , దనిద 34 తుర్యంగత్వాఆదిమంగఛ్చేదేవమేకైకహానతః చతుస్స్వరాఃపరాయత్రసవ్యావృత్తోస్మృతోబుధైః నాలుగు స్వరములు కలవి. 1 3 స్వరములు పాడి , తరువాత 2 4 స్వరములు తరువాత మరల 1 వ స్వరము ఈ విధముగ పాడినపుడు వ్యావృత్తమని బుధులచే చెప్పబడెను. సగరిమస , రిమగపరి , గపమదగ , మపదనిమ 35 కలాంప్రయుజ్యమంద్రాదేర్ద్విరుక్తోర్ధ్వస్వరాన్వితాం అవరుహ్యేతచేదేషస్ఖలితాఖ్యస్తదాభవేత్ మంద్రాది అలంకారము వలెనే 1 3 2 స్వరములు పాడి 4 వ స్వరమును 2 సార్లు పాడి అవరోహణమున పాడినపుడు అది స్ఖలితమను అలంకారమగును. సగరిమమరిగస , రిమగపపగమరి , గపమదదమపగ , మదపనినిపదమ 36 స్వరంద్వితీయముజ్జిత్వాత్రిస్వరాద్యాకలాయది త్యక్తాదారభ్యతాదృశ్యోఅన్యాస్తదాపరివర్తకాః 2 వ స్వరమును విడిచి 1 3 4 స్వరములు పాడి తిరిగి విడిచిన 2 వ స్వరమును పాడిన అది పరివర్తకమను అలంకారమగును. సగమ రిపమ గపద మదని 37 త్రిస్వరాశ్చేత్కలాఃపూర్వపూర్వత్యాగోర్ధ్వసంక్రమైః తదాఆక్షేపః అథబిందుఃసయత్రప్లుతమధస్వరమ్ కృత్వాఅగ్నివత్పరంసృష్ట్వాఅధఃస్పర్శేనాఖిలాఃస్వరాః మూడు స్వరములతో ఏర్పడిన కళలో పూర్వ స్వరమును విడిచి పరస్వరమును కలుపుకుంటూ పాడినపుడు అది ఆక్షేపమను అలంకారమగును. సరిగ , రిగమ , గమప , మపద , పదని పూర్వ స్వరమును ప్లుతముగా 3 సార్లు పలికి పర స్వరమును సకృత్తుగా స్పృశించి వదిలినపుడు 5 స్వరములు కలుగును. అది బిందువను అలంకారమగును. స3 రిస , రి3గరి , గ3మగ , మ3పమ , ప3దప , ద3నిద 38 కలాయాంత్రీన్స్వరాన్ గీత్వాఅవరుహ్యైకంపరాఃకలాః యత్రైకోజ్ఘితాగీతాస్తద్వదుద్వాహితస్తుసః కళయందు 3 స్వరములు గానము చేసి ఒక స్వరము అవరోహణము చేసిన అది ఉద్వాహితమను అలంకారమగును. సరిగరి , రిగమగ , గమపమ , మపదప , పదనిద 39 మూర్ఛనాదేః స్వరాత్తుర్యంప్లుతీకృత్యాద్యమేత్యచ తుర్యగానేకలైకైకహానాద్యత్రాపరాస్తథా 1 తరువాత 4 వ స్వరము ప్లుతముగా పాడి మరల 1 4 స్వరములు పాడిన అది ఊర్మి అను అలంకారమగును. సమ3సమ , రిప3 రిప , గద 3 గద , మని 3 మని 40 సఊర్మిఃస్యాత్ సతుసమఃకలాయత్రచతుస్స్వరాః ఏ కళలో 4 స్వరములు క్రమముగా ఆరోహణము తరువాత అవరోహణము వచ్చునట్లు పాడినపుడు అది సమ అలంకారమగును. సరిగమ మగరిస , రిగమప పమగరి , గమపద దపమగ , మపదని నిదపమ 41 తుల్యారోహావరోహైకైకహానాదపరాస్తథా కలాగతాగతవతీద్విస్వరైకైకహానతః రెండు స్వరముల ఆరోహణ అవరోహణములలో పూర్వస్వరమును తగ్గించుట వలన కలిగినది ప్రేంఖమను అలంకారము. సరిరిస , రిగగరి , గమమగ , మపపమ , పదదప , దనినిద 42 యత్రాస్యస్తాదృశః సస్యాత్పేంఖఃనిష్కూజితః పునః ప్రసాదస్యకలాంగీత్వాతత్కలాదేస్తృతీయకమ్ ప్రసాదాలంకారము ( సరిస ) మొదట పాడి తరువాత మరల 1 3 స్వరములు పాడిన అది నిష్కూజితమను అలంకారము. సరిసగస , రిగరిమరి , గమగపగ , మపమదమ , పదపనిప 43 గత్వాఆద్యగానాద్భవతి శ్యేనఃసంవాదయుగ్మకైః షడ్జపంచమములు, ఋషభదైవతములు, గాంధారనిషాదములు , మధ్యమషడ్జములు ఈ విధముగ సంవాదియుగ్మములు ( దాటు స్వరములు ) గానము చేసినపుడు శ్యేనమను అలంకారమగును. స ప , రి ద , గ ని , మ స 44 - 45 క్రమాత్సరిగమాద్యైఃస్యాత్కలాద్విత్రిచతుస్శ్వరాః ఆద్యస్వరాద్యాస్తిస్రః స్యుర్ది్వతీయాద్యాదయస్తథా యత్రాసౌక్రమఇత్యుక్తఃసతూద్ఘట్టితఉచ్యతే యత్రస్వరద్వయంగీత్వాపంచమాచ్చతురస్స్వరాత్ 1 2 , 123 , 1234 స్వరములు ఆరోహణము అవరోహణములలో గానము చేసిన అది క్రమాలంకారమని చెప్పబడును. సరి , సరిగ , సరిగమ , రిగ , రిగమ , రిగమప , గమ , గమప , గమపద , మప , మపద , మపదని 1 2 స్వరములు ఆరోహణమున పాడి 5 వ స్వరమునుండి 4 స్వరములు అవరోహణమున పాడినపుడు అది ఉద్ఘట్టితము. సరిపమగరి , రిగదపమగ , గమనిదపమ 46 అవరోహత్కలాగాయేత్తదైకైకోజ్ఘనాత్పర్యాః ద్విరుక్తాయదిమంద్రాంతామంద్రాదేః స్యుః కలాస్తథారంజితః 1 3 2 స్వరములు రెండు సార్లు పాడి చివర తిరిగి మంద్రము పాడిన అది రంజితము. సగరిసగరిస , రిమగరిమగరి , గపమగపమగ , మదపమదపమ, పనిదపనిదప 47-49 అధభవేదేషసన్నివృత్తప్రవృత్తకః యత్రాద్యపంచమౌగీత్వాతుర్యాత్త్రీనవరోహతి క్రమాత్కలాసాయత్రాన్యాస్తద్వదేకైకహానతః యత్రాద్యఃస్యాద్ ద్విర్దితీయచతుర్థకతృతీయకాః సకృత్కలాఆన్యాశై క్చైకహానాద్వేణురసౌమతః గీత్వాఆద్యౌద్వౌచతుర్థంచయస్యాంతావవరోహతి 1 , 5 స్వరములు పాడి 4 వ స్వరము నుండి అవరోహణము చేసినపుడు అది సన్నివృత్త ప్రవృత్తకమను అలంకారమగును. సపమగరి, రిదపమగ , గనిదపమ 1 వ స్వరమును రెండు సార్లు పలికి 2 4 3 స్వరములు పాడిన అది వేణువను అలంకారము. ససరిమగ , రిరిగపమ , గగమదప , మమపనిద 50 సాకలాఆన్యాశ్చతాదృశ్యోయత్రాఅసౌలలితస్వరః ఆదిమేనకలాయత్రద్విస్వరాద్యాగతాగతైః 1 2 స్వరములు పాడి పిమ్మట 4 వ స్వరము మరల 1 2 స్వరములు అవరోహణమున పాడినపుడు అది లలితస్వరమను అలంకారము. సరిమరిస , రిగపగరి , గమదమగ , మపనిపమ 51 స్వరైరేకోత్తరంవృధ్ధైః నహుంకారోనిగద్యతే హ్రాదమానేప్రసన్నాంతామంద్రాదేస్తుకలామతాః షడ్జము ద్విస్వరముగా ఆరోహణావరోహణములలో పలికినపుడు అది హుంకారమను అలంకారమగును. సరిస , సరిగరిస , సరిగమగరిస , సరిగమపమగరిస , సరిగమపమగరిస , సరిగమపదపమగరిస , సరిగమపదనిదపమగరిస 1 3 2 స్వరములు మంద్రాది కి ప్రసన్నాంతములు అనగా షడ్జము అంతమందు కలవిగా పాడినపుడు అది హ్రాదమను అలంకారమగును. సగరిస , రిమగరి , గపమగ , మదపమ , పనిదప 52 యదాఆరోహేఅవరోహేచస్వద్వితీయంపరిత్యజేత్ చతుఃస్వరాసమకలాతదాస్యాదవలోకితః 1 2 3 4 స్వరములు ఆరోహణము అవరోహణము పాడుట సమాలంకారము. అందు ఒక స్వరము విడిచి పాడినపుడది అవలోకితమను అలంకారమగును. సగమమరిస , రిమపపమరి , గపదదపగ , మదనినిదమ 53 ఏవంసంచార్యలంకారాఆరోహేణప్రదర్శితాః ఏతానేవావరోహేణప్రాహశ్రీకరణాగ్రణీః ఇతిసంచార్యలంకారాః ఈ ప్రకరణంలో అన్నీ ఆరోహణమందే అలంకారములు చెప్పబడినవి. అవరోహణము కూడ ఈ విధముగనే యుండునని శార్జ్ఞదేవుడు చెప్పెను.ఇంత వరకు చెప్పినవి సంచార్యలంకారములు. 54-55 అన్యేఅపిసప్తాలంకారాగీతజ్ఞైరుపదర్శితాః తారమంద్రప్రసన్నశ్చమంద్రతారప్రసన్నకః ఆవర్తకస్సంప్రదానోవిధూతోఅప్యుపలోలకః ఉల్లాసితశ్చేతితేషామదునాలక్ష్మకధ్యతే గీతజ్ఞులు ( వాగ్గేయకారులు, లేదా సంగీతజ్ఞులు ) 7 అలంకారములను గురించి చెప్పారు. అవి 1 తారమంద్రప్రసన్నము 2 మంద్రతారప్రసన్నము 3 ఆవర్తకము 4 సంప్రదానము 5 విధూతము. 6 ఉపలోలకము 7 ఉల్లాసితము 56 కలాస్తేషాంద్వితీయాద్యాఃపూర్వైకైకప్రహాణకః అష్టమస్వరపర్యంతమారుహ్యాద్యవ్రజేద్యది 1 నుండి 8 వరకు స్వరములు ఆరోహణము చేసి పిమ్మట 1 వ స్వరము పాడిన అది తారమంద్రప్రసన్నము. సరిగమపదనిస సా 57 తారమంద్రప్రసన్నోఅయమలంకారస్తదోచ్యతే మంద్రాదష్టమముత్ల్పుత్యసప్తకస్యావరోహణే మంద్రమైన స నుండి 8 స్వరములు అవరోహణము చేసి పిమ్మట తారము పాడిన అది మంద్రతారప్రసన్నము. సా సనిదపమగరిస 58 మంద్రతారప్రసన్నాఖ్యమాహమాహేశ్వరోత్తమః ఆద్యంద్వితీయమాద్యంచద్విర్ద్విర్గీత్వాద్వితీయకమ్ 1 2 స్వరములు రెండు సార్లు పలికి తరువాత 2 1 స్వరములు పాడిన ఆవర్తకమను అలంకారమగును. ససరిరిససరిస , రిరిగగరిరిగరి , గగమమగగమగ , మమపపమమపమ, పపదదపపదప దదనినిదదనిద 59 సకృదాద్యంయత్కలాయాంగాయేదావర్తకస్తుసః ఏతస్యైవకలాంత్యౌదౌస్వరౌసంత్యజ్యగీయతే ఆవర్తక అలంకారము నందు చివరి రెండు స్వరములు విడిచి గానము చేసినపుడు అది సంప్రదానమను అలంకారమగును. ససరిరిసస , రిరగగరిరి , గగమమగగ , మమపపమమ , పపదదపప , దదనినిదద 60-63 యదాతదాసంప్రదానమలంకారంవిదుర్బుధాః యుగ్మమేకాంతరితయోఃత్యక్తాదప్యేవమేవచేత్ ద్విర్ద్విః ప్రయుజ్యేతతదావిధూతోబుధసమ్మతః కలాయామాద్యయోర్యుగ్మంచేత్తృతీయద్వితీయోః ద్విర్ద్విః ప్రయోజ్యతేతజ్ఞైరుపలోలస్తదోచ్యతే ద్విర్గీత్వాద్యంతృతీయంచప్రథమంచతృతీయకమ్ సకృద్గాయేద్యత్కలాయాంతముల్లాసితమాచిరే ఇతి సప్తాలంకారాః 1 3 స్వరములు రెండు సార్లు పాడి తిరిగి 2 4 స్వరములు రెండు సార్లు పాడవలెను. 4 స్వరములు కలిగిన ఈ అలంకారము విధూతము. సగ సగ , రిమ రిమ , గప గప , మద మద , పని పని 1 2 1 2 3 2 3 2 ఇది ఉపలోలితము. సరి సరి గరి గరి , రిగ రిగ మగ మగ , గమ గమ పమ పమ , మప మప దప దప పద పద నిద నిద 1 వ స్వరము రెండు సార్లు 3 వ స్వరము మరల 1 వ స్వరము మరల 3 ఈ విధముగ గానము చేయుట ఉల్లాసితము. ససగసగ , రిరిమరిమ , గగపగప , మమదమద , పపనిపని ఇవి 7 అలంకారములు. 63 ఇతిప్రసిధ్ధాలంకారాస్త్రిషష్టిరుదితామయా ఇట్లు నాచేత 63 ప్రసిధ్ధ అలంకారములు చెప్పబడినవి. 64 అనంతత్వాత్తుతేశాస్త్రేనసామస్త్యేనకీర్తితాః రక్తిలాభస్స్వరజాఞానమ్ వర్ణాంగానాంవిచిత్రతా ఇతిప్రయోజనాన్యాహురలంకారనిరూపణే ఈ అలంకారములు అనంతములు. శాస్త్రమున ప్రయోగములన్నియు చెప్పబడవు. అలంకారములు నిరూపించుటకు , సృష్టించుటకు రంజకత్వ విషయ జ్ఞానము , స్వర విషయక జ్ఞానము , స్థాయి మున్నగు వర్ణ విశేషముల వైచిత్ర్యము ప్రయోజనములు. ఇది సంగీతరత్నాకరమున స్వరగతాధ్యాయమున వర్ణాలంకార ప్రకరణము. <nowiki>*****************************************************************************************</nowiki> తేక్రమాస్తేషుసంఖ్యాస్యాద్ద్వానవత్యాశతత్రయమ్ యక్షరక్షోనారదాబ్జభవనాగాశ్విపాశిన షడ్జగ్రామేమూర్ఛనానామేతాః స్యురేవతాః క్రమా బ్రహ్మేంద్రవాయుగంధర్వసిధ్దద్రుహిణభావనః స్యురిమామధ్యమగ్రామమూర్ఛనాదేవతాః క్రమాత్ తాసామన్యానినామానినారదోమునికబ్రవీత్ సరిగమపదని షడ్జగ్రామమున స్వరములు 7 . అవి క్రమముగా తరువాతి స్వరములతో కలిసి 7 మూర్ఛనలగును. సరిగమపదని , రిగమపదనిస , గమపదనిసరి, మపదనిసరిగ, పదనిసరిగమ, దనిసరిగమప, నిసరిగమపద. తరువాతి స్వరమును ఉచ్చరించి క్రమముగా 7 స్వరములు ఉచ్చరింపవలెను. మొత్తము మూర్ఛనల సంఖ్య 392. యక్షులు, రక్షసులు , నారదుడు,బ్రహ్మదేవుడు, నాగులు, అశ్వనీ దేవతలు , వరుణుడు క్రమముగా షడ్జగ్రామమందలి మూర్ఛనలకు అధిదేతలు. బ్రహ్మ , దేవేంద్రుడు, వాయువు, గంధర్వులు , సిద్ధులు , బ్రహ్మ , సూర్యుడు - వీరు క్రమముగా మధ్యమ గ్రామమునకు అధిదేవతలు. నారద ముని ఈ మధ్యమ గ్రామ మూర్ఛనలనే వేరే పేర్లతో చెప్పాడు. 23-26 మూర్ఛనోత్తరపర్ణాఆద్యాషడ్జగ్రామేఅభిరుద్గతా అశ్వక్రాంతాచ సౌవీరీహృష్యకాత్తోరాయచా రజనీతిసమాఖ్యాతాఋషీణాం సప్తమూర్ఛనాః ఆప్యాయనీవిశ్వకృతా చంద్రాహేమాకపర్దినీ మైత్రీచాంద్రమసీపిత్ర్యామధ్యమే మూర్ఛనాఇమాః నందావిశాలాసుముఖీ చిత్రాచిత్రవతీసుఖా ఆలాపాచేతిగాంధారగ్రామేస్యుః సప్తమూర్ఛనాః తాశ్చస్వర్గేప్రయోక్తవ్యా విశేషాత్తేననోదితః షడ్జగ్రామమున 7 మూర్ఛనలు. ఉత్తరవర్ణ, అభిరుద్గత , అశ్వక్రాంత , సౌవీరి , హృష్యక , ఉత్తరాయత , రజని అనునవి క్రమముగా వాటి పేర్లు. మధ్యమ గ్రామమందలి మూర్ఛనలు అట్లే 7 . ఆప్యాయని , విశ్వకృత , చంద్ర , హేమ , కపర్దిని , మైత్రి , చాంద్రమపి , పిత్ర్య వీటి పేర్లు. ఈ విధముగానే గాంధార గ్రామమందలి మూర్ఛనలకు కూడ 7 పేర్లు చెప్పబడినవి. అవి నంద , విశాల , సుముఖి , చిత్ర , చిత్రావతి , సుఖ , ఆలాప . ఈ మూర్ఛనలు స్వర్గమునకు సంబంధించినవి . కనుక వీని లక్షణములు ప్రత్యేకించి చెప్పుటలేదు. 27 తానాః స్యుః మూర్ఛనాః శుధ్ధాః షాడవౌడవీతికృతాః షడ్జగాః సప్తహినాశ్చేత్క్రమాత్ సరిపసప్తమైః శుధ్ధములైన మూర్ఛనలు షాడవములు ( 6 స్వరములు కలవి ) , ఔడవములు ( 5 స్వరములు కలవి ) గా చేయబడినపుడు అవి తానములని పిలువబడును.షడ్జగ్రామములు షడ్జహీనములుగా( స స్వరము లేనివిగా ) చేయబడి మరల 7 మూర్ఛనలగును. అవి సప్తతానములు . అట్లే రిషభము ( రి ) , పంచమము ( ప ) , నిషాదము ( ని ) హీనములైనపుడు కూడ ప్రత్యేకమగు తానములని చెప్పబడును. ఇవి మొత్తము 28.( 4#7) 28 తదాష్టవింశతిస్తానా మధ్యమే సరిగోజ్ఘితాః సప్తక్రమాద్యదాతానాః స్యుస్తదాత్వేకవింశతిః మధ్యమ గ్రామమందు కూడ షడ్జ , ఋషభ , గాంధార హీనములైనపుడు ప్రత్యేకమైన సప్తతానములగును. అవి మొత్తము 21. 29 ఏతేచైకోనపంచాశదుభయేషాడవామతాః సపాఖ్యాంద్విశ్రుతిభ్యాం చరిపాభ్యాం సప్తవర్జితాః షడ్జ మధ్యమ గ్రామములు రెండూ కలిపి షాడవములైన తానములు ( 6 స్వరములు కలిగిన మూర్ఛనలు ) 49. ఈ తానములే ఔడవములైనపుడు ( 5 స్వరములు కలిగినపుడు లేదా షడ్జ ( స ) పంచమములు ( ప ) రెండు విడువబడినపుడు అవి ఔడవ సప్తతానములగును. 30-31 షడ్జగ్రామేపృథక్తానా ఏకవింశతిరౌడువాః రిధాభ్యాం ద్విశ్రుతిభ్యాంద మధ్యమగ్రామస్తుతే హీనాశ్చతుర్దశైవస్యుః పంచత్రింశత్తుతేయుతాః <ref>{{Cite wikisource|title=సంగీతరత్నాకరము- శ్లోకాలవివరణ|author=శార్జ్ఞదేవుడు|date=సంగీతనాటక అకాడమీ ప్రచురణ 1966|first=14 వ శతాబ్దపు కవి శార్జ్ఞదేవుని రచన - సంస్కృతమూలం|last=మలి ముద్రణ జరగలేదు|publication-date=1966|author1=అనువాదకులు - గంధం శ్రీరామమూర్తిగారు|volume=మొదటి సంపుటం|contribution=ఈ పుస్తకం అందుబాటులో లేదు. ముద్రణకు బదులుగా వికీసోర్స్ను ఎంచుకున్నాను.|language=తెలుగు|accessday=రోజూ ఒక పేజీ చొప్పున రాస్తున్నాను}}</ref>సర్వేచతురశీతిః స్యుర్మిలితాః షాడవౌడువాః ఒక మూర్ఛనకు 7 స్వరములు . షాడవములు ( ఒక స్వరము వదిలి పాడిన తానములు ) . 7 . రెండు శ్రుతులు గాంధార నిషాదములు ( గ , ని ) వదిలేసి పాడినపుడు సప్తతానములు అంటే 7 తానములు రిషభ పంచమ హీనములైనపుడు ( రి , ప స్వరములు వదిలేసి పాడినపుడు 7 తానములు మొత్తము కలిపి షడ్జ గ్రామమున తానములు 21 . మధ్యమ గ్రామంలో 7 మూర్ఛనలు . రిషభ దైవత హీనములైనపుడు ( రి గ శ్రుతులను వదిలి పాడినపుడు ఔడవములై ( 5 స్వరములు కలవై ) 7 తానములగును. గాంధార నిషాదములు వర్జించినపుడు 7 తానములు , కలిసి ఔడవ తానములు అనగా 5 స్వరములు కలిగిన తానములు 7 కలిసి మొత్తము ఔడవతానములు 14 . మొత్తముగా ఔడవతానములు 35 . షాడవ ఔడవ తానములు కలిసి 84 తానములు. 32 అసంపూర్ణాశ్చసంపూర్ణా వ్యుత్క్రమోచ్చారితస్వరాః మూర్ఛనాః కూటతానాః స్యుస్తత్సంఖ్యామభిధ్మహే అసంపూర్ణములు ( 7 స్వరములు పూర్తిగా లేనివి ) సంపూర్ణములు ( ఆరోహణ , అవరోహణలలో 7 స్వరములు కలిగినవి ) అయిన మూర్ఛనలు వ్యుత్క్రమముచేత reverse తిరగవేసి వుచ్చరించి పాడినపుడు కూటతానములగును. 33 పూర్ణాః పంచసహస్రాణిచత్వారిం శద్యుతానితు ఏకైకస్యాం మూర్ఛనాయాం కూటతానాః సహక్రమైః ఒక్కొక్క మూర్ఛనయందు పూర్ణములు , అసంపూర్ణములైన కూటతానములు కలిసి మొత్తము 5040 అవుతాయి. 34 షట్పంచాశన్మూర్ఛనాస్థాః పూర్ణాః కూటాస్తుయోజితాః లక్షద్వయం సహస్రాణిద్వ్యాశీతిర్ద్వేశతేతథా 56మూర్ఛనలయందున్న కూటతానములను కలిసి కూటతానములు మొత్తము 282240 అగును. 35-36 చత్వారింశచ్చసంఖ్యాతా అథాపూర్ణాన్ ప్రచక్ష్మహే ఏకైకాంత్యాంత్యవిరహాద్భేదాః షట్ షట్స్వరాదయః ఏకస్వరోఅత్ర నిర్భేదోఅప్యుక్తోనష్టాదిసిధ్ధయే క్రమా అకూటతానత్వేఅప్యుక్తాస్తేషూపయోగినః తరువాత అసంపూర్ణములైన కూటతానములు చెప్పబడును. సరిగమపదని లో కడపటి లేదా చివరి స్వరమును వదిలిన సరిగమపద అగును . అట్టి ఎడబాటుతో అవి ఆరు భేదములు . సరిగమప , సరిగమ , సరిగ , సరి , స . ఇవి వ్యుత్క్రమమున 6 అగును. స , సని , సనిద , సనిదప , సనిదపమ , సనిదపమగ , సనిదపమగరి . చివరి రిషభము వర్జితమగును. ఇవి పూర్తి కూటతానములు కావు . కాని కూటతానములందు వుపయోగింపబడునవి కాన చెప్పబడినవి. 37 స్యుఃషాడవానాంవింశత్యాసహసప్తసతానితు ఔడువానాంతు వింశత్యాసహితంశతమిష్యతే షాడవములైన క్రమముల సంఖ్య 720 . ఔడువములైన క్రమముల సంఖ్య 120. 38-39 చతుః స్వరాణాంకూటానాం చతుర్వింశతిరీరితాః త్రిస్వరాః షడ్ ద్వి స్వరౌ ద్వావేకస్త్వేకస్వరోమతః ఆర్చికోగాథికశ్చాదసామికో అథ స్వరాంతరః ఏకస్వరాదితానానాం చతుర్ణామభిధాఇమాః చతుస్వరములైన కూటతానముల సంఖ్య 24 . త్రిస్వరముల ప్రస్తారమున 6 భేదములు , ద్వి స్వర ప్రస్తారమున 2 భేదములు , ఏక స్వరముల 1 తానములు నాలుగు ఆర్చికము , గాధికము , సామికము , స్వరాంతరము అను పేర్లతో పిలువబడును. 40 ఉక్తాః శుధ్ధాదిభేదేన నిగయుక్తాశ్చతుర్విధాః తయోరేకైకహీనాస్తుద్వేధామూలక్రమామతాః షడ్జ మధ్యమ గ్రామములు రెండు కలిసి 14 మూర్ఛనలు. అవి చివరి స్వరము వర్జముగా పాడినపుడు షాడవములు ( 6 స్వరములు కలవి ) అగును. అప్పడు నిషాద గాంధార యుక్తముగా ( ని గ ) శుధ్ధములు , కాకలీకలితములు , సాంతరములు , ఆ రెంటిని కూడినవి అని 4 విధములగును. వానిలో ఒక్కొక్క స్వరము మాత్రమే పాడినపుడు ఆ క్రమములు 2 విధములగును. నిషాద హీనములైనవి ని లేనివి శుధ్ధములు , సాంతరములు. గాంధార హీనములు అనగా గ లేనివి శుధ్ధములు , కాకలీకలితములు. 41 షడ్జాద్యౌ మధ్యమాద్యౌచ చత్వారం స్యుర్విధాద్విధా చతుర్థాఅన్యేదశేత్యష్టాచత్వారింశదమీ క్రమాః షడ్జ గ్రామమున ఆద్యములైన ఔత్తరమంద్రము , శుధ్ధ మధ్యమము మధ్యమ గ్రామమున ఆద్యమైన సౌవీరక్రమము , మత్సరీకృత క్రమము కలిపి 4 ప్రత్యేకమగు 2 విధములగుచున్నవి. 42 సవింశతిః సప్తశతీప్రాగుక్తాగుణితాక్రమైః చతుస్త్రింశతస్సహస్రాణి షష్ట్యాపంచశతానిచ ఇతరములు 10 భేదములు . శుధ్ధములు , సాంతరములు , కాకలీకలితములు , తద్ద్వయోపేతములని 4 విధములైన భేదములతో కలిసి ఈ క్రమములు మొత్తము 48. ప్రతి క్రమందలి మూర్ఛనలను కలుపుకొని మొత్తము 720 అగును. అవి 48 చేత గుణింపబడి 34520 అగును. క్రమములతో సహితముగా కూటతానులైన షాడవముల సంఖ్య ఇంత మాత్రమే. 43 ఇతిషాడవసంఖ్యాస్యాదథ పంచస్వరాన్ బ్రువే గాద్యౌధాద్యౌనిషాద్యౌచ చతుర్భేదాః షడేడువాః షాడవములైన తానములు పూర్తయిన తరువాత ఔడవములు . అనగా 5 స్వరములతో పాడునవి. షడ్జగ్రమమందు షడ్జము , మధ్యమ గ్రామమందు మధ్యమము నిత్యములగును.(common ).దైవతాద్యములు 2 నిషాదాద్యములు 2 అక్కడికి 5 స్వరములగును. అవి నిషాద గాంధారములతో కూడుట వలన 4 విధములగును. 44-47 అష్టావన్యేద్విధేత్యేవం చత్వారింశదిమేక్రమాః సవింశతేశశతేతైశ్చగుణితేఅష్టౌశతానితు చత్వారిచసహస్రాణి సంఖ్యాపంచస్వరేష్వితి చతుఃస్వరేషున్యాద్యౌద్వౌ చతుర్థాద్వాదశపరే క్రమాద్విధేతిద్వాత్రింశచ్చతుర్వింశతి తాడితా శతానిసప్తాష్టషష్ట్యాస్యాచ్చతుః సర్వసంమితిః త్రిస్వరేషుతుమాద్యేద్వావభేదౌ ద్వాదశాపరే ద్విధాషడ్వింశతిరితిక్రమాస్తే షడ్భిరాహతా మిగిలిన 8 మూర్ఛనలు కలిసి 2 విధములగును. ఈ విధముగా గుణించిన పిదప ఔడవముల సంఖ్య 40 అగును. ఆ 40 క్రమములు 120 చే గుణింపబడగా ఔడవములున్ని 4800 అగును. చతుస్వరములయందు నిషాదాద్యములు 2 . అవి 4 భేదములతో వున్నవి. అన్యములైన 12 మళ్లీ 2 భేదములతో మొత్తము. క్రమములు 32 అగును. 32 ను 24 చేత గుణించిన చతుస్వరముల సంఖ్య. 756. త్రిస్వరములందును షడ్జ మధ్యమములు మారవు. ఇతరములైన 12 మాత్రము 2 భేదములు కలిగియుండును. కావున 26 అగును. అవి 6 చే గుణింపబడి 156 అగును. 48-49 షట్పంచాశచ్ఛతంచ స్యుర్ద్విస్వరేషుపునర్విధా రిగధన్యాదయోఅష్టౌస్యుః శుధ్ధాస్తదితరేక్రమాః ద్వావింశతిస్తేతు చతుశ్చత్వారింశద్ద్వితాడితా ఏకస్వరాస్త్వభేదత్వాన్మౌలా ఏవచతుర్దశ ద్విస్వరములందు రిషభముతో మొదలగు స్వరములు 2 భేదములు గాంధారముతో మొదలగు భేదములు 2 దైవతముతో మొదలగునవి 2 భేదములు , నిషాదముతో మొదలగునవి 2 భేదములు మొత్తము 8 . నిషాద గాంధారములతో కలియుట వలన 2 భేదములగును. మిగిలిన శుధ్ధ క్రమములు 6 . రెండు భేదములతో గుణింపబడి 24 అగును. ఏక స్వరములకు భేదములు లేవు కనుక అవి 14 గే. 50 షడ్జాదేః శుధ్ధ మధ్యాహ్నం భేదకంమపంచమంవినా చతుః సర్వేక్రమద్వంద్వేఅష్టా చత్వారింశదీరితాః మధ్యమ గ్రామమున 4 వ మూర్ఛనయగు శుధ్ధ మధ్యమ సాంతర గాంధారములు అభేదములు. పంచమము వినా 4 వస్వరమున 48 భేదములు పునరుక్తములగును. 51-54 తానాస్త్రిస్వరయోస్త్వేతే ద్వాదశద్విస్వరేద్వయమ్ ఏకఏకస్వరస్తే త్రిషష్టిరేత్తరమంద్రకైః పునరుక్తామతాస్తానైర్న్యాదిమార్గీక్రమాః పునః పంచస్వరాయేచత్వారస్తత్తానానాం చతుఃశతీ ఆశీత్యభ్యధికాచాతుః స్వరీషణ్ణవతిర్భవేత్ ద్వాదశత్రిస్వరద్వంద్వేచత్వారోద్విస్వరద్వంద్వే ఏకఏకస్వరస్తానస్తేషాం పంచశతీత్వియమ్ త్రినవత్యాయుతా తానైరఖిన్నారజనీగతైః త్రిస్వరములు ( మూడు స్వరములు కలవి ) 2 క్రమములు. ఈ తానములు 12 భేదములు. అవి పునరుక్తములు repeatedly pronounced . ద్విస్వరము 1 భేదము కలిగినది అదియును పునరుక్తమగును. ఏక్ స్వరము అదియును పునరుక్తమగును. ఇట్లు శుధ్ధ మధ్య భేదములు 60 ఉత్తర మంద్ర సంబంధి కూటతానములచే పునరుక్తములైనవి. మధ్యమ గ్రామమున నిషాదముతో మొదలయే 5 వ మూర్ఛన మార్గియందు 5 స్వరములు కలిగిన 4 క్రమములు కలవు. వాటి భేదములు 450 . 4 స్వరములు ఉన్న క్రమముల సంఖ్య 96. మూడు స్వరములు కల క్రమముల సంఖ్య 12 2 స్వరములు గల క్రమముల సంఖ్య 4 . ఒక స్వరము కలిగినది ఒకటే. ఇలా రజనీ అనే పేరు గల తానములలో 593 కలవు. ఇవి కూడా పునరుక్తులే. 55 దైవతాదేస్తుపౌరవ్యాశ్చత్వారః షట్స్వరాః క్రమాత్ తత్తానానాంతుసాశీతిః శతాష్టావింశతిర్మతా మధ్యమ గ్రామమున 6 వ మూర్ఛన దైవతముతో కలిసి 6 స్వరములును 4 భేదములగును. ప్రతి క్రమమున 720 అగును. 4 క్రమములకు కలిసి 880 భేదములు పునరుక్తములు. 56 ఔడువానాంచతుర్ణాం ప్రాగుక్తాసంఖ్యాచతుః స్వరౌ త్రిస్వరౌద్వస్వరావేకస్వరః ప్రాగుక్తసంఖ్యకాః ఈ క్రమముల సంఖ్య ఇంతకు ముందు చెప్పబడినట్లుగానే ఔడవములు , చతుస్వరములు, త్రిస్వరములు , ద్విస్వరములు , ఏక స్వరము. 57 పంచవింశతిసంయుక్తా చతుస్ర్త్రింశఛ్ఛతీత్వియమ్ తానానాం సదృశాకారాస్యాత్తానైరేత్తరాయతైః ఇట్లు మధ్యమ గ్రామమున మొత్తము సంఖ్య 34420 . సదృశాకారములు ( ఒకే స్వరస్థానములు కలవి ) పునరుక్తములగును. 58-59 ఇత్యేకాశీతిసంయుక్తం సహస్రాణాం చతుష్టయమ్ తానానాంపునరుక్తానాం పూర్ణాపూర్ణైః సహక్రమైః అపనీయేతచేదేషా కూటతానమితిర్భవేత్ లక్షత్రయం సప్తదశసహస్రాణి శతానిచ ఇలా పునరుక్తములైన తానముల సంఖ్య మొత్తము పూర్ణా పూర్ణ క్రమము అనగా సంపూర్ణములు షాడవములు ఔడవములు కలిపి 4081. అగును. ఈ పునరుక్తములను కూడ కలుపుకొని కూటతానముల సంఖ్య 370927. 60-61 నవత్రింశద్యుయనీతి జ్ఞానోపాయోఅత్రకధ్యతే అంకానేకాదిసప్తంతానూర్ధ్వమూర్ధ్వంలిఖేత్క్రమాత్ హతేపూర్వేణపూర్వేణ తేషుచాంకేపరేపరే ఏకస్వరాదిసంఖ్యాస్యాత్క్రమేణ ప్రతిమూర్ఛనమ్ ఇట పరిజ్ఞానోపాయము చెప్పబడినది. ( కీ సొల్యూషన్ ) వివరణా సూత్రం. 1 నుంచి 7 వరకు అంకెలను క్రమంగా రాయాలి. వాటిలో పూర్వపూర్వము ( ఒక దాని కంటె ముందు సంఖ్య ) అంకెతో పరపరము ( తరువాత తరువాతి సంఖ్య ) గుణింపబడగా ప్రతి మూర్ఛన యందు ఏక స్వర , ద్విస్వరములైన మూర్ఛనల సంఖ్య వచ్చును.1 చే 2 గుణింపగా 2 మాత్రమే. 2 చే 3 గుణించిన 6 .6 చే 4 గుణింపగా 24 అగును. 24 ను 5 చే గుణించగా 120 . 6 చే 120 ని గుణించగా 720 అగును. 7 చే 720 గుణించిన 5040 అగును. 62-64 క్రమంన్యస్యస్వరః స్థాప్యః పూర్వః పూర్వః పరాదధః సచేదుపరితత్పూర్వః పురస్తూపరివర్తనః మూలక్రమక్రమాత్పుష్ఠేశేషాః ప్రస్తారఈదృశః సప్తాద్యేకాంతకోష్ఠానామధోఅధః సప్తపంక్తయః తాస్వాధ్యాయామాద్యకోష్ఠేలిఖేదేకం పరేసుఖమ్ వేద్యతానస్వరమితాన్న్యస్యేత్తేష్వేదలోష్టకాన్ స్వరముల వరుసక్రమాన్ని రాసుకొని పూర్వ పూర్వ స్వరము కింద పరస్వరమును రాసి స్థాపింపవలెను. ఆ పూర్వస్వరము పైస్వరమును చేరినయెడల అప్పుడు దాని పూర్వ స్వరమును రాయదగును. ఇట్లు నిషాదము ప్రారంభించి షడ్జ పర్యంతము పాడవలెను. మిగిలిన స్వరములు కూడ ఈ విధముగానే. మూలక్రమమును బట్టి పూర్వస్థానములయందు ఉంచదగును. 7 స్వరములు మొదట రాసి అది 1 స్వరముగా వచ్చువరకు రాయవలెను. పై పంక్తులు శూన్యమైనపుడు సున్న రాయవలెను. తాన స్వరముల పరిమితి వరకు మనము దీనిని సాధన చేయవచ్చును. 65 ప్రాక్పంత్యంత్యాంక సంయోగమూర్థ్వాధః స్థితపంక్తిషు శూన్యాదధోలిఖేదేకం నించాధోఅధః స్వ కోష్ఠకాన్ మొదటి పంక్తి యందలి అంకెల కూడికను పైన కింద వున్న పంక్తుల యందు రాయవలెను. 0 కింద పంక్తిలో 1 వేయవలెను. 6 కోశములు గల పంక్తిలో చివరి అంకెగా 1 వేయవలెను. 2 వ పంక్తి 1 వ కోశమందు 1 వ పంక్తి చివరి సంఖ్యలు (1+1) 2 వేయవలెను. దాని కింద కోశమున (బ్రాకెట్ )2 అంకెకు రెట్టింపు చేసి 4 వేయవలెను. 3 వ కోశంలో 1 పంక్తి కి చివరి అంకెల కూడిక 6 ను వేయవలెను. దాని కింద పంక్తిలో 6 ను రెట్టించి 12 అంకె వేయవలెను. దాని కింద 18.2 వ పంక్తి 4 వ కోశంలో మొదటి 3 పంక్తుల చివరి అంకెలు ( 1+1+1+4+18) కలిపి 24 వేయవలెను. దాని కింద 2 వ కోశము పై అంకెకు రెట్టింపు 48 వేయవలెను. దానికింద 3 వ కోశమున దానికి మూడు రెట్ల సంఖ్య 72 . దాని కింద 96 . 2 వ పంక్తి 5 వ కోశం మొదటి పంక్తులు 5 . చివరి అంకెలు ( 1+1+4+96) 120 . ఇవి భౌతిక శాస్త్ర గణితంలో శబ్ద పౌనఃపున్యానికి సంబంధించిన లెక్కలు . ఈ లెక్కలన్నీ మనం అంకెల రూపంలో గణితంలోనూ ఆంగ్ల మాధ్యమంలో భౌతిక శాస్త్రంలోనూ ఇప్పటి కాలంలో నేర్చుకుంటున్నాము. 14 వ శతాబ్దంలో సంగీత శాస్త్రాన్ని అవుపోసన పట్టి సంస్కృత భాషలో ప్రామాణిక గ్రంథాన్ని రాయగలిగిన కవిపండితుడు రాసిన గ్రంధమిది. ఆ కాలంలో వారి విజ్ఞానానికి , సముపార్జించిన జ్ఞానాన్ని ప్రామాణిక పధ్ధతులలో వివరణకూ దృష్టాంతమిది. {| class="wikitable" |+ !స !రి !గ !మ !ప !ద !ని |- !1 !0 !0 !0 !0 !0 !0 |- ! !1 !2 !6 !24 !120 !720 |- ! ! !4 !12 !48 !240 !1440 |- | | | |18 |72 |360 |2160 |- | | | | |96 |480 |2880 |- | | | | | |600 |4320 |} ఇది సంగీత స్వరరచనా పధ్ధతి . ఈ పధ్ధతిలో అంకెలకు బదులుగా స్వరాలను స్వరస్థానాలను నిలిపి పాడినపుడు మనమా స్వరరచనా పధ్ధతిని అర్ధం. చేసుకుని కొత్త పాటను సృష్టించడం వీలవుతుంది. 66-67 కోసష్టంఖ్యాగుణం న్యస్యేత్ఖండమేరురయంమతః స్వరాన్మూలక్రమస్యాంత్యాత్పూర్వం యావతిథః స్వరః ఉద్దిష్టాంత్యస్తావతిథేకోష్టేఅధౌలోష్టకంక్షిపేత్ లోష్టచాలనమంత్యాత్స్యాత్త్యక్త్వాలబ్ధంక్రమౌభవేత్ కింద స్వరములుగా అవరోహణ స్వరములను కోశములందలి అంకెలను కోశములతో గుణించి ఆ సంఖ్యను ఒక పక్కకు వుంచవలెను.ఇది ఖండమేరువని ఎంచబడినది. ( వీణ తీగలు బిగించబడిన మెటేలభాగము) . కోశమునకు చివరి సంఖ్యను ఈ సంఖ్యతో గుణింపగా వచ్చిన సంఖ్యను కింది కోపపు స్ంఖ్యగా భావించవలెను. 68 లోష్టాక్రాంతాంకసంయోగాదుద్దిష్ట్యస్యమితిరభవేత్ యైరవైర్నష్టసంఖ్యాస్యాన్మౌలైకాంకసమన్వితైః అంత్యము నుండి స్వరము ముందు స్వరస్థానమునకు ఊపబడును. ఈ ఊపు గమకమై స్వరస్థానముల ధ్వనిని మార్చును. లబ్దమును విడిచి క్రమముండును. ఊపు ఎన్ని స్వరములను ఆక్రమించునో ఆ అంకెల కలయిక వలన మిగిలిన స్వరముల సంఖ్య ఏర్పడును. మూలసంఖ్యతో కూడిన ఏక సంఖ్యలేర్పడినపుడు నష్టసంఖ్యకు లోష్టమును వుంచవలెను. 69 తేషులోష్టంక్షిపేన్మూలే లోష్టస్థానమితంభవేత్ నష్టతానస్వరస్థానం తతోయావతిథేపదే మూలమున నష్టతాన స్వరస్థానము లోష్టస్థాన పరిమితమగును. మేరువు మెట్లలో స్వరస్థానముల సంఖ్యను వేరొక స్వరస్థానము ధ్వని వినబడునట్లుగా ఊపినపుడు కోశము లోపలి స్వరస్థానముల అనునాదము మాత్రమే ధ్వనించును. అనంతరము ఎంత సంఖ్య కల కోశమున కింద క్రమములో సంఖ్య వుండునో స్వరము ఆ సంఖ్య కలది అగును. 70 అధి క్రమాదస్తిలోష్టః స్వరస్తావతిథోభవేత్ క్రమాంతిమత్సరాత్పూర్వోలబ్దత్యాగాదిపూర్వవత్ చివరి స్వరము కంటె ముందు స్వరము అనునాదమున ధ్వనించును. తరువాతి స్వరము ధ్వని లబ్ధత్యాగమగును. ( వినిపించదు ) 71 తానస్వరమితోర్ధ్వాధః పంక్తిగాంత్యాంకమిశ్రణాత్ ఏకస్వరాదితానానాంసంఖ్యాసంజాయతేక్రమాత్ తానస్వర పరిమితములైన పైన కింద పంక్తులను పొందిన తరువాత చివరి అంకెల కలయిక వలన అనేక స్వరాదితానముల సంఖ్య క్రమముగా ఏర్పడును 72-75 అథాత్రశుధ్ధతానానాం నామానివ్యాహరామహే అగ్నిష్టోమోఅత్యగ్నిష్టోమోవాజపేయశ్చషోడశీ వుండరీకోఅశ్వమేధశ్చరాజసూయస్తతః పరః ఇతిస్యుః షడ్జహీనానాం సప్తనామాన్యనుక్రమాత్ స్విష్టక్రుధ్ధహుసౌవర్ణో గోసవశ్చమహావ్రతః విశ్వజిహ్రబ్రహ్మయజ్ఞశ్చ ప్రజాపత్యస్తుసప్తమః క్రమాదృషభహీనానాంతానానామభిధాఇమాః అశ్వక్రాంతోరధక్రాంతోవిష్ణుక్రాంతస్తతఃపరమ్ 76 సూర్యక్రాంతో గజక్రాంతో వలభిన్నాగపక్షకః ఇతిపంచమహీనానాంసజ్ఞాః సప్తక్రమాన్మతః తరువాత శుధ్ధతానముల పేర్లు చెప్పబడినవి.షడ్జము ( స స్వరము ) లేకుండా పాడే తానములు అగ్నిష్టోమము , అత్యగ్నిష్టోమము, షోడశీ, పుండరీకము ,అశ్వమేధము , వాజపేయము, రాజసూయము అని 7 . రిషభ హీనములు ( రి స్వరము లేనివి ) స్విష్టకృత్, బహుసౌవర్ణము , గోసవము , మహావ్రతము , విశ్వజిత్తు , బ్రహ్మయజ్ఞము , ప్రజాపత్యము . ప అక్షరము లేనివి అశ్వక్రాంతము , రధక్రాంతము , విష్ణుక్రాంతము , సూర్యక్రాంతము , గజక్రాంతము , వలభిత్తు , నాగపక్షకము. 77 చాతుర్మాస్యోఅథ సంస్థా ఆఖ్యః శస్త్రశ్చోకథశ్చతుర్థకః సౌత్రామణీతథాచిత్రాసప్తమస్తూద్భిద్వాయః చాతుర్మాస్యము , సంస్థ శస్త్రము , ఉక్దము సౌత్రామణి చిత్ర ఉద్భిత్తు అను 7 నిషాదహీనములైన తానముల పేర్లు. ఇవి షడ్జగ్రామ తానములు 28 78-79 సంజ్ఞానిషాదహీనానాం షాడవానామిమాః క్రమాన్ని సావిత్రీ చార్ధసావిత్రీసర్వతోభద్ర సంజ్ఞగః ఆదిత్యానామయనశ్చ గవామయననామకః సర్పాణామనయః షడ్జః సప్తమః కౌణపాయనః నామానిషడ్జహీనానాం తానానామితిమేనిరే సావిత్రి,అర్ధసావిత్రి,సర్వతోభద్రము,ఆదిత్యాయనము,గోఅయనము,సర్పాయనము,కౌకాసాయనము అను 7 షడ్జహీనములైన తానముల పేర్లని బుధులు తలచిరి. 80-82 అగ్నిచిద్ ద్వాదశాహశ్చోపాంశుః సోమాభిదస్తకః అశ్వప్రతిగ్రహో బర్హిరథాభ్యుదయ సంజ్ఞకు hf5o88a066i4q7lkg49sc97en9l0acw 0 456673 4594663 4580721 2025-06-28T19:35:48Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594663 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = సిద్ధార్థ్ త్రివేది | image = | country = India | internationalspan = 2002–2012 | fullname = సిద్ధార్థ్ కిషోర్‌కుమార్ త్రివేది | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1982|09|04}} | birth_place = [[అహ్మదాబాద్]], [[గుజరాత్]] | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి [[fast bowling|ఫాస్ట్ మీడియం]] | role = [[Bowler (cricket)|బౌలర్]] | club1 = [[Rajasthan Royals]] | year1 = 2008-2013 | columns = 3 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 82 | runs1 = 849 | bat avg1 = 11.02 | 100s/50s1 = 0/3 | top score1 = 65 | deliveries1 = 15,142 | wickets1 = 268 | bowl avg1 = 24.81 | fivefor1 = 15 | tenfor1 = 1 | best bowling1 =6/32 | catches/stumpings1 = 16/– | column2 = [[List A cricket|LA]] | matches2 = 78 | runs2 = 233 | bat avg2 = 7.28 | 100s/50s2 = 0/0 | top score2 = 21[[not out|*]] | deliveries2 = 3,732 | wickets2 = 107 | bowl avg2 = 28.53 | fivefor2 = 0 | tenfor2 = 0 | best bowling2 = 4/40 | catches/stumpings2 =17/– | column3 =[[Twenty20|T20]] | matches3 = 103 | runs3 = 71 | bat avg3 = 5.91 | 100s/50s3 = 0/0 | top score3 = 12 | deliveries3 = 2,103 | wickets3 = 103 | bowl avg3 = 26.13 | fivefor3 = 0 | tenfor3 = 0 | best bowling3 = 4/25 | catches/stumpings3 = 23/– | date = 5 October | year = 2012 | source = http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35353.html ESPNcricinfo }} '''సిద్ధార్థ్ కిషోర్‌కుమార్ త్రివేది''' (జననం 1982, సెప్టెంబరు 4) [[గుజరాత్ క్రికెట్ జట్టు|గుజరాత్‌కు]] ప్రాతినిధ్యం వహించిన భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]]. ప్రస్తుతం, అతను బుకీలు సంప్రదించినట్లు నివేదించడంలో విఫలమైనందుకు ఒక సంవత్సరం నిషేధం అనుభవించిన తర్వాత దేశీయ సర్క్యూట్‌లోకి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత [[సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ జట్టు]] తరపున ఆడుతున్నాడు. == దేశీయ కెరీర్ == త్రివేది కుడిచేతి వాటం బ్యాట్స్‌మన్, కుడిచేతి మీడియం పేస్ బౌలర్. అతను 2002–03లో తన ఫస్ట్ క్లాస్ అరంగేట్రం చేశాడు. అతను [[దులీప్ ట్రోఫి|దులీప్ ట్రోఫీలో]] [[వెస్ట్ జోన్ క్రికెట్ జట్టు|వెస్ట్ జోన్]] తరపున, [[రంజీ ట్రోఫీ|రంజీ ట్రోఫీలో]] [[గుజరాత్ క్రికెట్ జట్టు]] తరపున, [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్|ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్‌లో]] [[రాజస్తాన్ రాయల్స్|రాజస్థాన్ రాయల్స్]] తరపున ఆడాడు. అతను ఒక సంవత్సరం నిషేధం పూర్తి చేసుకున్న తర్వాత 2014 లో తిరిగి దేశీయంగా అడుగుపెట్టాడు. అతను దేశీయ సర్క్యూట్‌లోకి తిరిగి వచ్చినప్పుడు [[సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ జట్టు|సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ జట్టులో]] చేరాడు.<ref>[http://www.espncricinfo.com/indian-domestic-2014-15/content/story/789757.html Having served a one-year ban for failing to report an approach by a bookie, Siddharth Trivedi is back playing competitive cricket]</ref> == అండర్ 19 కెరీర్ == అతను భారతదేశం తరపున 2000 [[అండర్-19 పురుషుల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్|అండర్-19 క్రికెట్ ప్రపంచ కప్‌లో]] ఆడాడు. జూలైలో ఆస్ట్రేలియాకు జరిగే భారత వర్ధమాన ఆటగాళ్ల పర్యటనకు అతన్ని పిలిచారు. [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్|ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్‌లో]], అతను 2008 పోటీని గెలుచుకున్న [[రాజస్తాన్ రాయల్స్|రాజస్థాన్ రాయల్స్]] తరపున ఆడాడు. ఐపీఎల్‌లో రాజస్థాన్ తరఫున 65 వికెట్లతో అత్యధిక వికెట్లు తీసిన రెండవ బౌలర్ గా నిలిచాడు. == నిషేధం == 2013లో ఐపీఎల్ అవినీతి కుంభకోణంలో మ్యాచ్ ఫిక్సింగ్ లేదా స్పాట్ ఫిక్సింగ్‌లో త్రివేదికి ఎలాంటి ప్రమేయం లేనప్పటికీ, బుకీలు తనను సంప్రదించారని నివేదించకపోవడంతో 2013లో త్రివేదిపై 1 సంవత్సరం నిషేధం విధించబడింది.<ref>[http://www.theaustralian.com.au/sport/cricket/india-cricketers-sreesanth-chavan-banned-for-life-for-fixing/story-e6frg7rx-1226718933347 India cricketers Sreesanth, Chavan banned for life for fixing]</ref><ref>[http://www.ibnlive.com/cricketnext/videos/sree-banned-638641.html Sreesanth, Chavan banned for life by BCCI]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[http://www.espncricinfo.com/india/content/story/671873.html 'Won't be able to trust anyone' – Trivedi]</ref> == ప్రస్తావనలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=35353}} [[వర్గం:సౌరాష్ట్ర క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:గుజరాత్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:వెస్ట్ జోన్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1982 జననాలు]] rj2xwi7dl0xqn0v73qwawweh8hi714q 0 456866 4594655 4582835 2025-06-28T17:50:44Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594655 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = సామ్రాట్ సాహెబా | honorific_prefix = | honorific_suffix = | image = | image_size = | alt = | caption = | full_name = | birth_date = {{birth date and age|1980|03|27}} | birth_place = [[అహ్మదాబాద్]], [[గుజరాత్]] | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి మీడియం-పేస్ | role = | family = [[మహేష్ సాహెబా]] (బంధువు)<br>[[అశోక్ సాహెబా]] (బంధువు)<br>[[అమీష్ సాహెబా]] (బంధువు) | club1 = [[Gujarat cricket team|Gujarat]] | year1 = {{no wrap|2002–03}} | type1 = [[First class cricket|First class]] | debutdate1 = | debutyear1 = 2002-03 | debutfor1 = Gujarat | debutagainst1 = [[ముంబై క్రికెట్ జట్టు|ముంబై]] | lastdate1 = | lastyear1 = | lastfor1 = | lastagainst1 = | hidedeliveries = | columns = | column1 = | matches1 = | runs1 = | bat avg1 = | 100s/50s1 = | top score1 = | catches/stumpings1 = | umpire = | testsumpired = | umptestdebutyr = | umptestlastyr = | odisumpired = | umpodidebutyr = | umpodilastyr = | t20isumpired = | umpt20idebutyr = | umpt20ilastyr = | wodisumpired = | umpwodidebutyr = | wt20isumpired = | umpwt20idebutyr = | fcumpired = | umpfcdebutyr = | umpfclastyr = | listaumpired = | umplistadebutyr = | umplistalastyr = | t20umpired = | umpt20debutyr = | umpt20lastyr = | source = http://content-www.cricinfo.com/indvaus/content/current/player/33782.html ESPNcricinfo | date = | year = }} '''సామ్రాట్ సాహెబా''' (జననం 1981, మార్చి 27) భారతీయ మాజీ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]].<ref>{{Cite web|title=Mahesh Saheba Profile - Cricket Player India {{!}} Stats, Records, Video|url=https://www.espncricinfo.com/cricketers/samrat-saheba-33782|access-date=2025-06-05|website=ESPNcricinfo|language=en}}</ref> అతను [[గుజరాత్ క్రికెట్ జట్టు|గుజరాత్]] తరపున కుడిచేతి వాటం బ్యాట్స్‌మన్‌గా, కుడిచేతి మీడియం-పేస్ బౌలర్‌గా ఆడాడు. ఆయన [[అహ్మదాబాద్|అహ్మదాబాద్‌లో]] జన్మించాడు. గతంలో గుజరాత్ జట్టు తరపున అండర్-16, అండర్-19, అండర్-22 స్థాయిలో ఆడిన సాహెబా, 2002-03 సీజన్‌లో [[ముంబై క్రికెట్ జట్టు|ముంబైపై]] ఆ జట్టు తరపున ఒకే ఒక్క లిస్ట్ ఎ మ్యాచ్ ఆడాడు. ఆ మ్యాచ్‌లో అతను బ్యాటింగ్ చేయలేదు, కానీ మూడు ఓవర్లు బౌలింగ్ చేసి 27 పరుగులు ఇచ్చాడు. == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * [http://content-www.cricinfo.com/indvaus/content/current/player/33782.html ESPNcricinfoలో సామ్రాట్ సాహెబా ప్రొఫైల్]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Samrat Saheba at CricketArchive (subscription required) {{Authority control}} [[వర్గం:గుజరాత్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1981 జననాలు]] 91v6vxy1hwpityi516qpxdfvqexsnk2 0 456922 4594698 4583386 2025-06-29T02:57:35Z InternetArchiveBot 88395 2 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594698 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=స్నిగ్దా పాండే|birth_place=[[కోల్‌కతా]], భారతదేశం|nationality=భారతీయురాలు|occupation=నటి|years_active=2008–ప్రస్తుతం}} '''స్నిగ్దా పాండే''', ఒక భారతీయ నటి. == ప్రారంభ జీవితం == స్నిగ్దా పాండే [[కోల్‌కాతా]]<nowiki/>కు చెందిన [[హిందీ సినిమా|బాలీవుడ్]] చలనచిత్ర, టెలివిజన్ నటి. ఆమె ఇండియన్ టెన్నిస్ అకాడమీ, స్పోర్ట్స్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా జూనియర్ స్థాయి క్రీడాకారిణి. అయితే, ఆమె తన విద్యపై దృష్టి పెట్టడానికి [[టెన్నిస్]] ను విడిచిపెట్టింది.<ref>{{Cite web|date=|title=Snigdha Pandey aka Rama Bhabhi of serial Navya is a tennis lover &#124; Gossip|url=http://www.metromasti.com/tv/gossip/Snigdha-Pandey-aka-Rama-Bhabhi-of-serial-Navya-is-a-tennis-lover/13963|access-date=2015-06-26|publisher=Metromasti.com}}</ref> == కెరీర్ == స్నిగ్దా పాండే [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] నుండి ఆర్థిక శాస్త్రంలో బ్యాచిలర్ డిగ్రీ, జామియా మిలియా ఇస్లామియా నుండి ఎకనామిక్స్ లో మాస్టర్స్ డిగ్రీని పూర్తి చేసింది. ఆమె కళాశాల స్థాయిలో ఢిల్లీలోని ఎన్. కె. శర్మ నడుపుతున్న థియేటర్ గ్రూప్ 'యాక్ట్ వన్' లో భాగంగా ఉంది.<ref>{{Cite web|last=TellychakkarTeam|date=2015-02-09|title=Women should learn to say 'no': Snigdha Pandey|url=http://www.tellychakkar.com/tv/tv-news/women-should-learn-say-no-snigdha-pandey-150207|access-date=2015-06-26|publisher=Tellychakkar.com}}</ref><ref>{{Cite web|date=2011-11-12|title='Rama is an actor's delight'-Snigdha Pandey|url=https://m.facebook.com/notes/snigdha-pandey/rama-is-an-actors-delight-snigdha-pandey/317560111590843/|access-date=2015-06-26|publisher=M.facebook.com}}</ref> [[హిందీ సినిమా|హిందీ చిత్రం]] స్ట్రెయిట్ (2009)లో ప్రధాన పాత్రలో నటించడానికి ఆమెకు మొదటి అవకాశం లభించింది. [[ఎన్డీటీవీ]] ఇమాజిన్ లో 2008 మార్చి 24న ప్రదర్శించబడిన ఆంగ్రేజీ మే కెహ్తే హై అనే భారతీయ వినోద కార్యక్రమం తో టెలివిజన్ రంగంలో అడుగుపెట్టింది.<ref>{{Cite web|last=|date=2011-08-26|title=I haven't studied in Hindi Medium : Snigdha - The Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/I-havent-studied-in-Hindi-Medium-Snigdha/articleshow/9743656.cms|access-date=2015-06-26|publisher=Timesofindia.indiatimes.com}}</ref> ఆమె నవ్య కనైవింగ్ అండ్ మానిప్యులేటివ్ నెగటివ్ లీడ్ రామ బాజ్పాయ్, ''దో దిల్ బంధే ఏక్ డోరీ సే'' లో పాజిటివ్, ఉద్రేకపూరితమైన, హలో ప్రతిభలో సౌమ్యమైన విలన్ సునిధిగా నటించింది.<ref>{{Cite web|last=|date=2013-07-19|title=Snigdha Pandey in Do Dil Se Bandhi Ek Dor - The Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Snigdha-Pandey-in-Do-Dil-Se-Bandhi-Ek-Dor/articleshow/21162873.cms|access-date=2015-06-26|publisher=Timesofindia.indiatimes.com}}</ref> కెరీర్ మొత్తంలో ఆమె అమృత్ లాల్ నగర్ రాసిన క్లాసిక్ నవల బూండ్ ఔర్ సముద్ర స్క్రీన్ అనుసరణలో ఎన్. చంద్ర, సిద్ధార్థ బసు షో ఆంగ్రేజీ మే కెహ్తే హైలో రవి బస్వానీ, [[సైరా బాను]] నిర్మించిన స్త్రీ తేరి కహానీ వంటి అనేక ప్రముఖ షోలలో పాల్గొన్నది. ఆమె విభిన్న పాత్రలను సమర్థవంతంగా పోషించినందుకు మంచి గుర్తింపు పొందింది.<ref>{{Cite web|last=TellychakkarTeam|date=2014-09-16|title=Snigdha Pandey joins the cast of Shakuntalam Telefilms' next for Zee TV|url=http://www.tellychakkar.com/tv/tv-news/snigdha-pandey-joins-the-cast-of-shakuntalam-telefilms-next-zee-tv-140916|access-date=2015-06-26|publisher=Tellychakkar.com}}</ref> [[ఉజ్బెకిస్తాన్]] లో విడుదలైన ఉజ్బెకీ చిత్రం ముహబ్బత్నోమాలో ఆమె ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. ఆమె 2019లో [[బంగ్లా భాష|బెంగాలీ]] చిత్రం దోతారా లో ప్రధాన పాత్రధారి స్నాటా మిత్రాగా కనిపించింది.<ref>{{Cite web|date=|title=Snigdha Pandey &#124; Fashion Designers, Brands & Celebrities|url=http://www.fashiondesignersindia.com/indian-actress-snigdha-pandey/|access-date=2015-06-26|publisher=Fashiondesignersindia.com|archive-date=2015-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20150630232732/http://www.fashiondesignersindia.com/indian-actress-snigdha-pandey/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|date=1970-01-01|title=Muhabbatnoma uzbek kino HD - пёп╥п╠п╣п╨я│п╨п╦п╣ я└п╦п╩я▄п╪я▀|url=http://uzfilm.ru/news/muhabbatnoma_uzbek_kino_hd/2014-03-21-886|access-date=2015-06-26|publisher=Uzfilm.ru|archive-date=2015-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150701001334/http://uzfilm.ru/news/muhabbatnoma_uzbek_kino_hd/2014-03-21-886|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|date=2012-01-29|title=Navya fame Snigdha Pandey to act in Bengali movie Blind Lane &#124; Gossip|url=http://www.metromasti.com/tv/gossip/Navya-fame-Snigdha-Pandey-to-act-in-Bangali-movie-Blind-Lane/15609|access-date=2015-06-26|publisher=Metromasti.com}}</ref> ఉత్తర బెంగాల్లో నక్సలిజం, తిరుగుబాటు వంటి తీవ్రమైన సమస్యలను పరిష్కరిస్తూ, ఆమె గొప్ప సున్నితత్వం, సంయమనం అవసరమయ్యే పాత్రను విజయవంతంగా పోషించింది. ఈ చిత్రం [[పశ్చిమ బెంగాల్]], [[బెంగాల్|ఉత్తర బెంగాల్]] అంతటా 5 వారాల పాటు విజయవంతంగా నడిచింది, ఆమె నటనకు విస్తృతంగా ప్రశంసించబడింది. == ఫిల్మోగ్రఫీ == * దోతారా * హెల్లో ప్రతిభ * ఆంగ్రేజీ మే కెహ్తే హై * నవ్య.. నయే ధడ్కన్ నయే సవాల్<ref>{{Cite web|title=Snigdha's love hate equation - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/snigdhaamp39s-love-hate-equation/articleshow/11092459.cms|access-date=2021-05-11|website=The Times of India|language=en}}</ref> * దో దిల్ బంధే ఏక్ డోరీ సే * ఛజ్జే ఛజ్జే కా ప్యార్ * స్ట్రెయిట్ (2009) * కష్మాకష్ జిందగీ కీ * స్త్రీ తేరి కహానీ * బూండ్ ఔర్ సముద్ర * ముహబ్బత్నోమా (2010)<ref>{{Cite web|last=|date=2013-07-17|title=Snigdha Pandey in Shashi-Sumeet Mittal's next Movie Review, Trailer, & Show timings at Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Snigdha-Pandey-in-Shashi-Sumeet-Mittals-next/movie-review/21119535.cms|access-date=2015-06-26|publisher=Timesofindia.indiatimes.com}}</ref> * మేరా దిల్ దీవానా * జహాన్ పే బసేరా హో == మూలాలు == {{Reflist}} [[వర్గం:ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం పూర్వ విద్యార్థులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] a3q7ldlancwbhpcxbrgw02z6f3z14qy 0 456955 4594759 4587187 2025-06-29T06:57:31Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594759 wikitext text/x-wiki {{Infobox islands | name = Territory of {{nowrap|Heard Island and McDonald Islands}} | image = {{multiple image | border = infobox | perrow = 1/3/2/2 | total_width = 290 | align = center | caption_align = center | image2 = Heard Island (cropped).jpg | caption2 = A southwesterly view of Heard Island in 2009. | image1 = Flag of Australia (converted).svg | caption1 = [[Flag of Australia]], used for Heard Island and the McDonald Islands<ref>{{Cite web |date=2 September 2022 |title=The symbols of other territories of Australia |url=https://www.pmc.gov.au/resources/australian-symbols-booklet/state-and-territory-symbols/symbols-other-territories-australia |archive-url=https://archive.today/20241010201659/https://www.pmc.gov.au/resources/australian-symbols-booklet/state-and-territory-symbols/symbols-other-territories-australia |archive-date=10 October 2024 |publisher=[[Australian Government]] |access-date=10 October 2024 |website=www.pmc.gov.au |language=en}}</ref> }} | map_image = Australia in its region (Heard Island and McDonald Islands special).svg | map_caption = | location = [[Indian Ocean]] | total_islands = | major_islands = 2 | area_km2 = 368 | highest_mount = [[Mawson Peak]] | elevation_m = 2745 | population = 0 | country = {{flag|Australia}} | timezone1 = [[UTC+05:00]] | postal_code_type = [[Postcodes in Australia|Postcode]] | postal_code = 7151 | iso_code = [[ISO 3166-2:HM|HM]]<ref name="ISO3166">{{cite web |url= https://www.iso.org/obp/ui/#iso:code:3166:HM |title= Heard Island and McDonald Islands |date= 26 November 2018 |publisher= ISO }}</ref> | module = {{Infobox UNESCO World Heritage Site |child = yes |ID = 577 |Criteria = Natural: viii, ix |Year = 1997 |Area = {{cvt|658,903|ha}} }} | website = }} '''హెర్డ్ ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవుల భూభాగం''<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్">{{సైట్ CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్|దేశం=హెర్డ్ ఐలాండు మెక్‌డొనాల్డు దీవులు|access-date=4 జనవరి 2009}}</ref><ref>{{cite web|author = UNESCO|title = హెర్డ్ అండ్ మెక్‌డొనాల్డ్ దీవులు|url = https://whc.unesco.org/en/list/577|access-date = 31 జనవరి 2015}}</ref> (హెచ్‌ఐఎంఐ''''' <ref name="abbr">{{cite web|author=కామన్వెల్త్ ఆఫ్ ఆస్ట్రేలియా |title=హెర్డ్ ఐలాండ్ గురించి – మానవ కార్యకలాపాలు |url=http://www.heardisland.aq/about/human_activities.html |access-date=21 అక్టోబర్ 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20061018120534/http://www.heardisland.aq/about/human_activities.html |archive-date=18 అక్టోబర్ 2006 }}</ref>) అనేది ఆస్ట్రేలియా, బాహ్య భూభాగం, ఇది అగ్నిపర్వత సమూహం ఎక్కువగా బంజరు [[అంటార్కిటికా]] ద్వీపాలను కలిగి ఉంటుంది. ఇది మడగాస్కరు నుండి అంటార్కిటికా,ప్ వరకు మూడింట రెండు వంతుల దూరంలో ఉంటుంది. ఈ సమూహం మొత్తం భూభాగం {{convert|372|km2|sqmi|0|abbr=on}}. ఇది {{convert|101.9|km|mi|0|abbr=on}} తీరప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది. 19వ శతాబ్దం మధ్యలో కనుగొనబడిన ఈ ద్వీపాలు హిందూ మహాసముద్రంలో, కెర్గులెను పీఠభూమి మీద ఉన్నాయి. 1947 నుండి ఆస్ట్రేలియను భూభాగంగా ఉన్నాయి.<ref>{{సైట్ వెబ్ |తేదీ=9 జూలై 2024 |title=హెర్డ్ ఐలాండ్ మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవులు |url=https://www.antarctica.gov.au/antarctic-operations/stations/other-locations/heard-island/ |access-date=24 ఏప్రిల్ 2025 |website=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ ప్రోగ్రామ్]] |language=en}}</ref><ref>{{సైట్ EBO |తేదీ=12 ఏప్రిల్ 2025 |title=హెర్డ్ ఐలాండ్ మరియు మెక్‌డొనాల్డు దీవులు |url=https://www.britannica.com/place/Heard-and-McDonald-Islands |access-date=24 ఏప్రిల్ 2025}}</ref> హెర్డు ఐలాండు మెక్‌డొనాల్డు దీవులు ఆస్ట్రేలియా కేవలం రెండు క్రియాశీల [[అగ్నిపర్వతాలు]] మాత్రమే ఉన్నాయి. మాసను శిఖరం, ఆస్ట్రేలియను అంటార్కిటికు భూభాగంలోని డోం ఆర్గసు, మౌంటు మెక్‌క్లింటాకు, మౌంటు మెన్జీసు మినహా, అన్ని ఇతర ఆస్ట్రేలియను రాష్ట్రాలు, భూభాగాలు లేదా క్లెయిం చేయబడిన భూభాగాలులోని పర్వతాలన్నింటి కంటే ఎత్తుగా ఉంది. ఈ అంటార్కిటికు భూభాగం చాలా ఇతర దేశాలచే గుర్తించబడని భూ హక్కు,<ref name="auto">{{Cite web|title = అంటార్కిటిక్ ప్రాంతం|url = https://www.state.gov/key-topics-office-of-ocean-and-polar-affairs/antarctic/#:~:text=Seven%20countries%20(Argentina%2C%20Australia%2C,has%20not%20made%20a%20claim.|website = U.S. Department of State|access-date = 14 June 2024|language = en-AU}}</ref> అంటే మాసను శిఖరం అనేది వివాదాస్పదమైన ఆస్ట్రేలియను సార్వభౌమాధికారం కలిగిన ఎత్తైన పర్వతం. ఈ ద్వీపాలు భూమి మీద అత్యంత మారుమూల ప్రదేశాలలో ఉన్నాయి: అవి సుమారు {{convert|4100|km|mi nmi|abbr=off}}కి నైరుతి దిశలో,<ref name="ga">{{cite web |url=http://www.ga.gov.au/bin/distancedraw2?rec1=293571&placename=Perth&placetype=0&state=0&place1=HEARD+ISLAND&place1long=73.532112&place1lat=-53.099331 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081224215802/http://www.ga.gov.au/bin/distancedraw2?rec1=293571&placename=Perth&placetype=0&state=0&place1=HEARD+ISLAND&place1long=73.532112&place1lat=-53.099331 |archive-date=24 డిసెంబర్ 2008 |url-status=dead |title=కాకీ ఫ్లైస్, జియోసైన్స్ ఆస్ట్రేలియా |access-date=29 మార్చి 2016 }}</ref> ఆస్ట్రేలియాలోని కేప్ లీయువిను కి నైరుతి దిశలో {{convert|3,850|km|mi nmi|abbr=on}}, [[దక్షిణాఫ్రికా]] కి ఆగ్నేయంగా {{convert|4,200|km|mi nmi|abbr=on}}, [[మడగాస్కర్]] కి ఆగ్నేయంగా {{convert|3,830|km|mi nmi|abbr=on}}, అంటార్కిటికాకు ఉత్తరాన {{convert|1,630|km|mi nmi|abbr=on}}, కెర్గులెను దీవులకు ఆగ్నేయంగా {{convert|450|km|mi nmi|abbr=on}} (ఫ్రెంచి దక్షిణ అంటార్కిటికు భూభాగాలలో భాగం).<ref name="distancefromto">{{cite web|url=http://www.distancefromto.net/ |title=నగరాల మధ్య దూరం మ్యాప్‌లోని ప్రదేశాలు దూర కాలిక్యులేటర్ |publisher=distancefromto.net|access-date=29 మార్చి 2016}}</ref> జనావాసాలు లేని ఈ దీవులను సముద్రం ద్వారా మాత్రమే చేరుకోవచ్చు. సందర్శించడానికి సాధారణంగా ఆస్ట్రేలియా నుండి రెండు వారాల ప్రయాణం అవసరం.<ref>{{Cite web|url=http://heardisland.antarctica.gov.au/about/frequently-asked-questions|title=తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు|date=28 ఫిబ్రవరి 2005 }}</ref> ===ప్రారంభ కార్యకలాపాలు=== [[File:FMIB 46007 Antarctic Sea-Elephant Fishery.jpeg|thumb| హర్డ్ ఐలాండ్ 1887 బై హెన్రీ వుడ్ ఎలియటు <ref>Goode, George Brown (1887) Fisheries and Fishery Industries of the United States, (Washington, DC: Government Printing Office, 1887).</ref>]] హర్డు ఐలాండు‌ను ముందుగా చూసినట్లు 1833 నవంబరు 27న బ్రిటిషు సీలింగు స్నో ''మాగ్నెటు'' పీటరు కెంపు చెప్పినట్లు తెలుస్తోంది.{{sfn|డౌన్స్|2002|p=5}} అయితే కెంపు చూసిన భూమి హియర్డు ఐలాండు అని ఆధారాలు పరిమితంగా ఉన్నాయి.{{sfn|డౌన్స్|2002|pp=8-9}} అంటార్కిటికాలోని కెంపు ల్యాండు తరువాత అతని గౌరవం అధికరించింది.{{sfn|డౌన్స్|2002|p=7}} ''ఓరియంటలు'' ఓడలో ఉన్న అమెరికను నావికుడు జాన్ హర్డు, బోస్టన్ నుండి మెల్బోర్నుకు వెళ్లే మార్గంలో 1853 నవంబరు 25న హర్డు ద్వీపాన్ని చూశాడు. ఒక నెల తర్వాత ఆయన ఈ ఆవిష్కరణను నివేదించాడు. ఆ ద్వీపానికి ఆయన పేరు పెట్టాడు.<ref name=":1" /> ఆయన భార్య ఫిడెలియా హియర్డు ద్వీపం మొదటి వ్రాతపూర్వక వివరణ. డ్రాయింగు‌లను అందించింది.<ref name=":02">{{సైట్ వెబ్ |title=ఫిడెలియా ఇస్త్మస్ |url=https://data.aad.gov.au/aadc/gaz/display_name.cfm?gaz_id=139196 |access-date=11 ఏప్రిల్ 2023 |website=ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ గెజిటీర్}}</ref><ref>{{సైట్ వెబ్ |last=Woehler |first=Eric |date=Spring 2004 |title=Heard Island: అన్వేషణ చరిత్ర |url=https://www.antarctica.gov.au/magazine/issue-7-spring-2004/feature/heard-island-a-history-of-exploration/ |access-date=11 ఏప్రిల్ 2023 |వెబ్‌సైట్=ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ మ్యాగజైన్ |ద్వారా=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ ప్రోగ్రామ్]] |భాష=en}}</ref> ఆరు వారాల తర్వాత 1854 జనవరి 4న విలియం మెక్‌డొనాల్డు ''సమరాంగు''లో సమీపంలోని మెక్‌డొనాల్డు దీవులను కనుగొన్నారు .<ref name=":1">{{సైట్ బుక్ | url=https://books.google.com/books?id=PYdBH4dOOM4C&q=heard+island&pg=PA342 | title=ఎక్స్‌ప్లోరింగ్ పోలార్ ఫ్రాంటియర్స్: ఎ హిస్టారికల్ ఎన్‌సైక్లోపీడియా| isbn=9781576074220| last1=మిల్స్| first1=విలియం జేమ్స్| year=2003| publisher=Bloomsbury Academic}}</ref> 1855 మార్చి వరకు ఈ దీవులలో ఎటువంటి ల్యాండింగు జరగలేదు. ఆ సమయంలో ఎరాస్మసు డార్విను రోజర్సు నేతృత్వంలో ''కొరింథియను'' నుండి వచ్చిన అమెరికను సీలర్లు ''ఆయిలు బారెలు పాయింటు'' అనే ప్రదేశంలో ఒడ్డుకు చేరుకున్నారు. 1855 నుండి 1882 వరకు అనేక మంది ఇతర అమెరికను సీలర్లు ద్వీపంలో ఒక సంవత్సరం లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం గడిపారు. వారు చీకటి దుర్వాసనగల గుడిసెలలో భయంకరమైన పరిస్థితులలో నివసిస్తున్నారు. అలాగే ఆయిలు బారెలు పాయింటు వద్ద కూడా ఉన్నారు.<ref name=abc/> ఈ ద్వీపాన్ని ఆస్ట్రేలియను సీలర్లు కూడా దోపిడీ చేశారు. వీరిలో జేమ్సు విలియం రాబిన్సను 1858లో టాస్మానియను వ్యాపారి విలియం క్రౌథరు తరపున చేసిన యాత్ర కూడా ఉంది. ఈ యాత్ర గురించి రాబిన్సను జ్ఞాపకాలు డబల్యూ. ఎల్. క్రౌథరు లైబ్రరీ లో నిక్షిప్తం చేయబడ్డాయి. ద్వీపంలోని ప్రారంభ పరిస్థితుల గురించి అత్యంత వివరణాత్మక ఖాతాలలో ఒకదాన్ని అందిస్తుంది.{{sfn|మెక్‌గోవాన్|2000|p=62}} దాని ఉచ్ఛస్థితిలో ఆ సంఘం 200 మందితో ఉండేది. 1877 నాటికి సీలర్లు సీల్ జనాభాలో ఎక్కువ భాగాన్ని తుడిచిపెట్టి ద్వీపం నుండి వెళ్లిపోయారు. మొత్తం మీద ఈ కాలంలో ఈ ద్వీపాలు {{convert|100,000|impbbl|e3m3 e6USgal|order=out|abbr=off}} కంటే ఎక్కువ ఎలిఫెంటు సీలు చమురును సరఫరా చేశాయి.<ref name=abc>{{Cite news |last=McCarthy |first=Marty |date=25 జనవరి 2019 |title=ఆస్ట్రేలియా యొక్క నిప్పు మరియు మంచు యొక్క రహస్యమైన భూమి భూమి యొక్క గతం మరియు భవిష్యత్తు రహస్యాలను కలిగి ఉంది |url=https://www.abc.net.au/news/2019-01-25/heard-island-australias-mysterious-land-of-fire-and-ice/10713860 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190125122356/https://www.abc.net.au/news/2019-01-25/heard-island-australias-mysterious-land-of-fire-and-ice/10713860 |archive-date=25 జనవరి 2019 |access-date=3 ఏప్రిల్ 2025 |work=[[ABC న్యూస్ (ఆస్ట్రేలియా)|ABC న్యూస్]] |language=en-AU}}</ref> దీవుల పరిసరాల్లో అనేక శిథిలాలు సంభవించాయి. అట్లాసు కోవు సమీపంలో ఉన్న జాన్ హియర్డు సీలింగు స్టేషను ప్రాంతంలో ఒక పాడుబడిన భవనం కూడా ఉంది.<ref>{{cite web |url=https://www.antarctica.gov.au/news/2018/sealers-shipwrecks-and-survivors-inspire-new-names-on-sub-antarctic-island/ |title=సీలర్లు, ఓడలు ధ్వంసమైనవారు మరియు ప్రాణాలతో బయటపడినవారు ఉప-అంటార్కిటిక్ ద్వీపంలో కొత్త పేర్లను ప్రేరేపిస్తారు |website=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ ప్రోగ్రామ్]] |year=2018}}</ref> ''ట్రినిటీ'' ఓడ ధ్వంసమైన సిబ్బంది 1880 అక్టోబరు‌లో శిథిలాల నుండి జనవరి 1882లో వారిని రక్షించే వరకు వారు 15 నెలలు హర్డు ద్వీపంలో గడిపారు.{{sfn|మెక్‌గోవాన్|2000|p=68}} 1910 ఏప్రిల్లో ఆస్ట్రేలియను-చార్టర్డు స్టీమరు ''వేక్ఫీల్డు'' విఫలమైన ఓడలో భాగంగా హర్డు ద్వీపాన్ని క్లుప్తంగా సందర్శించింది. 1909 జూలైలో ఆస్ట్రేలియా నుండి ఇంగ్లాండు‌కు వెళ్తుండగా అదృశ్యమైన షిప్పు కోసం శోధించండి.<ref>{{Cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/15155673|title=ది వారత: వేక్‌ఫీల్డ్స్ క్రూయిజ్|వార్తాపత్రిక=ది సిడ్నీ మార్నింగ్ హెరాల్డ్|తేదీ=27 ఏప్రిల్ 1910}}</ref> 1910 జూన్‌లో ''మాంగోరో'' అనే తిమింగలం వేట నౌక నుండి ఒక బృందం యునైటెడు కింగ్‌డమ్ తరపున హర్డు ద్వీపాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. ఈ ద్వీపం ఫ్రెంచి భూభాగం అనే కారణంతో దక్షిణాఫ్రికాలోని డర్బనులోని ఫ్రెంచి కాన్సులు ఈ విలీనాన్ని నిరసించారు.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/149154452|title=తాజా బ్రిటిష్ విలీనత|newspaper=Geelong Advertiser|date=10 జూన్ 1910}}</ref> 1910 జూన్‌లో తిమింగలం వేట నౌక ''మాంగోరో'' నుండి ఒక పార్టీ యునైటెడు కింగ్‌డమ్ తరపున హియర్డు ద్వీపాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. ఈ ద్వీపం ఫ్రెంచి భూభాగం అనే కారణంతో దక్షిణాఫ్రికాలోని డర్బనులోని ఫ్రెంచి కాన్సులు ఈ విలీనాన్ని నిరసించారు.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/149154452|title=తాజా బ్రిటిష్ అనుబంధం|newspaper=Geelong Advertiser|date=10 జూన్ 1910}}</ref> దక్షిణాఫ్రికాకు చెందిన కెర్గులెను తిమింగల వేట, సీలింగు కంపెనీ 1920లలో హియర్డు ద్వీపంలో సీలింగు‌ను తిరిగి ప్రారంభించింది. ఈ సమయంలో బ్రిటిషు అడ్మిరల్టీ అట్లాసు కోవు వద్ద ఒక చిన్న చెక్క గుడిసెను నిర్మించడానికి సీలర్లను నియమించింది.{{sfn|మెక్‌గోవాన్|2000|p=62}} ===ఆస్ట్రేలియను పరిపాలన=== [[File:Group Captain S.A. Campbell (centre) officially opening the first Australian Post Office to be set up in Antarctica. Assistant is L. Macey, Coogee, New South Wales, Chief Radio Operator at Heard (6433727833).jpg|thumb| ది హర్డ్ ఐలాండ్ పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీస్, c. 1950]] 1947 నవంబరులో చిఫ్లే ప్రభుత్వం మాజీ రాయలు ఆస్ట్రేలియను ఎయిరు ఫోర్సు అధికారి స్టువర్టు కాంప్‌బెలు, ఆధ్వర్యంలో ఆస్ట్రేలియను జాతీయ అంటార్కిటికు పరిశోధన యాత్రల శ్రేణిని ప్రకటించింది. అంటార్కిటికాలో శాశ్వత ఆస్ట్రేలియను స్థావరాన్ని స్థాపించే పథకంలో భాగంగా ఈ యాత్రలు హియర్డు ద్వీపం, మాక్వేరీ ద్వీపంలో వాతావరణ కేంద్రాలను అలాగే ఫ్రెంచి భూభాగం కెర్గులెను ద్వీపంలో రిజర్వు ఇంధన స్థావరాన్ని ఏర్పాటు చేస్తాయని ప్రధాన మంత్రి బెన్ చిఫ్లీ ప్రకటించారు.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/18049016|title=అంటార్కిటిక్ ప్రణాళికలు: మూడు స్థావరాలు|newspaper=The Sydney Morning Herald|date=7 November 1947}}</ref> కాంప్‌బెలు యాత్ర 1947 డిసెంబరు 17న అట్లాసు కోవులో దిగింది. 14 మంది శాస్త్రవేత్తలకు ఒక ఫార్వర్డు స్థావరాన్ని ఏర్పాటు చేసింది.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/18054676|title=ఎక్స్‌పెడిషన్ ల్యాండింగ్: అంటార్కిటిక్‌లోని ద్వీపం స్థావరం|newspaper=ది సిడ్నీ మార్నింగ్ హెరాల్డ్|date=22 డిసెంబర్ 1947}}</ref> అన్ని దుకాణాలు సామగ్రి విజయవంతంగా ల్యాండు అయిన తర్వాత 1947 డిసెంబరు 29న జెండా ఎగురవేసే కార్యక్రమం జరిగింది.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/18055471|title=Landing On Island: All Stores, Men Ashore|newspaper=The Sydney Morning Herald|date=29 డిసెంబర్ 1947}}</ref> ప్రతిస్పందనగా యుఎస్. డిపార్ట్మెంటు ‌ఆఫ్ స్టేటు 1948 జనవరి 4న ఒక ప్రకటన విడుదల చేసింది. ఎందుకంటే ఈ ద్వీపాన్ని అంటార్కిటికు భూభాగంగా పరిగణించి అంటార్కిటికు మీద ఇతర సార్వభౌమ రాజ్యాల నుండి ఎటువంటి వాదనలను గుర్తించలేదు.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/206887924|title=U.S.A హర్డ్ ఐలాండ్‌లో ఆసక్తి|newspaper=The Age|date=5 January 1948}}</ref> 1951 ఫిబ్రవరిలో హర్డు ఐలాండు మెక్‌డొనాల్డు దీవుల మీద మునుపటి దావాను వదులుకున్నట్లు బ్రిటిషు ప్రభుత్వం నుండి నిర్ధారణ అందిందని ఆస్ట్రేలియను ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. ఇది 1947 డిసెంబరు 26 నాటిది.<ref>{{cite news|url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48183414|title=ప్రాదేశిక సముపార్జన: హర్డ్‌లో ఆస్ట్రేలియన్ హక్కులు ఐలాండ్|వార్తాపత్రిక=ది వెస్ట్ ఆస్ట్రేలియన్|తేదీ=10 ఫిబ్రవరి 1951}}</ref> 1947 నుండి 1955 వరకు ఆస్ట్రేలియన్లు అట్లాసు కోవు వద్ద ఒక స్టేషను‌ను ఆక్రమించారు. ఈ వెంచర్లలో మొదటిది 1947 డిసెంబరున వచ్చి ఫిబ్రవరి 1949 వరకు ఉంది.<ref>{{సైట్ బుక్|లాస్ట్=స్కోల్స్|ఫస్ట్=ఆర్థర్|టైటిల్=ఫోర్టీన్ మెన్, హియర్డ్ ఐలాండ్‌కు ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ యాత్ర కథ.|ప్రచురణకర్త=E. పి. డట్టన్ అండ్ సన్స్|year=1951}}</ref> 1952 శీతాకాల బృందానికి చెందిన ఇద్దరు సభ్యులు మే నెలలో తమ గుడిసెకు తిరిగి వస్తుండగా మరణించారు: రేడియో ఆపరేటరు రిచర్డు జేమ్సు హోసీసను సముద్రంలోకి కొట్టుకుపోగా కుక్కల శిక్షకుడు అలస్టైరు గ్రాహం ఫోర్బ్సు సముద్రం నుండి రక్షించబడ్డాడు కానీ స్థావరానికి తిరిగి రావడానికి ప్రయత్నిస్తుండగా మరణించాడు.<ref>{{Cite book|last=Brown|first=Peter Lancaster|title=Twelve Came Back|publisher=Robert Hale Limited|year=1957}}</ref><ref>{{cite web|title=Tragic Deaths on Heard Island|work=Advocate |url=https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/69461631|date=30 మే 1952}}</ref> అట్లాసు కోవు‌లోని శిబిరాన్ని 1969లో అమెరికను శాస్త్రవేత్తలు మళ్ళీ ఆక్రమించారు. 1971లో ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్తలు విస్తరించారు. మెక్‌డొనాల్డు దీవులలో మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలోని విలియమ్సు బే వద్ద 1971లో మరొక స్టేషను స్థాపించబడింది.<ref>{{cite web|url=https://travelnoire.com/heard-and-mcdonald-islands|title=హర్డ్ ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవులు అంటే ఏమిటి?|access-date=7 ఏప్రిల్ 2025}}</ref> తరువాత యాత్రలు తూర్పున స్పిటు బే వద్ద తాత్కాలిక స్థావరాన్ని ఉపయోగించాయి. ఉదాహరణకు 1988, 1992–1993, 2004–2005లో. 1965, 2000 మధ్య హియర్డు ఐలాండు‌కు కనీసం ఐదు ప్రైవేటు యాత్రలు జరిగాయి. అనేక అమెచ్యూరు రేడియో ఆపరేటర్లు హియర్డు‌ను సందర్శించారు. తరచుగా శాస్త్రీయ యాత్రలతో సంబంధం కలిగి ఉంటారు. అక్కడ మొదటి కార్యాచరణ 1947లో అలాను కాంపుబెలు-డ్రూరీ ద్వారా జరిగింది. 1983లో ఈ ద్వీపానికి రెండు అమెచ్యూరు రేడియో డిక్స్‌పెడిషనులు వికెఒహెచ్‌ఐ (''అనకొండ'' యాత్ర)<ref name=":0">{{Cite book|last=Thornton|first=Meg|title=Heard Island Expedition|publisher=Spirit of Adventure Pty Ltd|year=1983|isbn=0959256806|pages=28–29}}</ref> వికెఒజెఎస్, వికెఒఎన్‌ఎల్ (''2వ చెయ్నెసు'' యాత్ర) అనే కాల్‌సైన్‌లను ఉపయోగించి జరిగాయి.’ దీని తర్వాత జనవరి 1997లో (వికెఓఐఆర్) ఆపరేషను జరిగింది. 2016 మార్చిలో జరిగిన డిక్స్‌పెడిషనులు (వికెఒఇకె)ను కార్డెలు ఎక్స్‌పెడిషన్సు నిర్వహించింది.<ref>{{cite web|website=[[అమెరికన్ రేడియో రిలే లీగ్]]|title=Heard Island VK0EK DXpedition Team Has Arrived, Operation Hours Away|url=http://www.arrl.org/news/heard-island-vk0ek-dxpedition-team-has-arrived-operation-hours-away|date=22 మార్చి 2016}}</ref> 75,000 కంటే ఎక్కువ రేడియో పరిచయాలను ఏర్పరచుకుంది. మెక్‌డొనాల్డ్ ద్వీపంలో మొదటి రికార్డు చేయబడిన విమానం ల్యాండింగు‌ను ఆస్ట్రేలియను శాస్త్రవేత్తలు గ్రాహం బడ్, హ్యూ థెలాండరు 1971 ఫిబ్రవరి 12న హెలికాప్టరు ఉపయోగించి చేశారు.<ref>{{cite web|url=http://www.cerchi.net/destinations/2002_sioe/sioe_himi.html|title=SIOE 2002: విన్నాను I. & ది మెక్‌డొనాల్డ్ ఇస్|తేదీ=1 ఆగస్టు 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426052000/http://www.cerchi.net/destinations/2002_sioe/sioe_himi.html|archive-date=26 ఏప్రిల్ 2012|last=Cerchi|first=Dan|website=www.cerchi.net}}</ref><ref name="aad">{{cite web|url=http://data.aad.gov.au/aadc/gaz/display_name.cfm?gaz_id=2177 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110406140708/http://data.aad.gov.au/aadc/gaz/display_name.cfm?gaz_id=2177 |archive-date=6 ఏప్రిల్ 2011 |url-status=dead |title=Gazetteer – AADC పేరు వివరాలు – ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ డేటా సెంటర్ |via=[[ఇంటర్నెట్ ఆర్కైవ్]]|access-date=29 మార్చి 2016|website=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ డేటా సెంటర్]]}}</ref> హర్డు ఐలాండు కోసం డిఎక్సు కోడు 111.<ref>{{సైట్ వెబ్ |title=ARRL DXCC జాబితా ప్రస్తుత ఎంటిటీలు ఫిబ్రవరి 2022 |url=https://www.arrl.org/files/file/DXCC/2022_Current_Deleted.txt |website=www.arrl.org}}</ref> బిగ్ బెను పైన ఉన్న మాసను శిఖరాన్ని మొదటిసారిగా 1965 జనవరి 25న దక్షిణ హిందూ మహాసముద్ర యాత్రలోని ఐదుగురు సభ్యులు హియర్డు ఐలాండు (కొన్నిసార్లు ''పటనేలా'' యాత్ర అని పిలుస్తారు) కు అధిరోహించారు.<ref>{{సైట్ బుక్|last=టెంపుల్|first=Phillip|title=ది సీ అండ్ ది స్నో|పబ్లిషర్=కాసెల్ ఆస్ట్రేలియా|సంవత్సరం=1966}}</ref> రెండవ ఆరోహణను హియర్డు ఐలాండు యాత్రలోని ఐదుగురు సభ్యులు 1983 (కొన్నిసార్లు ''అనకొండ'' యాత్ర అని పిలుస్తారు) చేశారు.<ref name=":0" /> 1986 డిసెంబరు 21న ఆస్ట్రేలియను నేషనలు అంటార్కిటికు రీసెర్చి ఎక్స్‌పెడిషన్సు (ఎఎన్‌ఎఆర్‌ఇ) బృందం శిఖరాగ్రంలో హెలికాప్టరు ల్యాండింగు చేసింది. ఆస్ట్రేలియను ఆర్మీ బృందం 2000లో మూడవ ఆరోహణను చేయడంలో విజయవంతమైంది. 1991లో ఈ దీవులు హర్డు ఐలాండు ఫీజిబిలిటీ టెస్టు కి స్థానంగా ఉన్నాయి. ఇది సముద్రం ద్వారా తక్కువ పౌనఃపున్య ధ్వనిని చాలా దూరం ప్రసారం చేయడంలో ఒక ప్రయోగం.<ref>{{Cite web|title = ది హియర్డ్ ఐలాండ్ ఫీజిబిలిటీ టెస్ట్|వెబ్‌సైట్ = [[వాషింగ్టన్ విశ్వవిద్యాలయం]]|సంవత్సరం = 2007|url = http://staff.washington.edu/dushaw/heard/experiment/}}</ref> యునైటెడు స్టేట్సు నేవీ-చార్టర్డు మోటారు నౌకలు ఎంవి కోరీ చౌస్టు, అమీ చౌస్టు కోరీ చౌస్టు,అమీ చౌస్టు<nowiki/>యునైటెడు స్టేట్సు, [[కెనడా]] రెండు సముద్ర తీరాల వరకు గుర్తించబడిన సంకేతాలను ప్రసారం చేశాయి.<ref>{{Cite web|title = Heard Island Feasibility Test – reception map|website=University of Washington|year = 2007|url = http://staff.washington.edu/dushaw/heard/experiment/HIFTmapMawsonAnt.shtml}}</ref> ==పరిపాలన-ఆర్థిక వ్యవస్థ-రక్షణ== [[File:Weather personnel at Heard Island ANARE Station releasing free hydrogen Radiosonde Balloon (6433880227).jpg|thumb| హియర్డు ఐలాండు ఎఎన్‌ఎఆర్‌ఇ స్టేషను‌లోని వాతావరణ స్టేషన్ సిబ్బంది ఉచిత హైడ్రోజను రేడియోసోండే బెలూను‌ను విడుదల చేస్తున్నారు ({{circa|1953–57}})]] ఈ దీవులు ఆస్ట్రేలియాలోని ఒక భూభాగం (హియర్డు ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవుల భూభాగం) హోబార్టు నుండి ఆస్ట్రేలియను వాతావరణ మార్పు, శక్తి, పర్యావరణం, నీటి శాఖ ఆస్ట్రేలియను అంటార్కిటికు డివిజను ద్వారా నిర్వహించబడుతున్నాయి. ఈ భూభాగం పరిపాలన ''హర్డు ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవుల చట్టం 1953''లో స్థాపించబడింది. ఇది దీనిని సుప్రీం కోర్టు ఆఫ్ ది ఆస్ట్రేలియను క్యాపిటలు టెరిటరీ అధికార పరిధిలో ఉంచుతుంది, ఆస్ట్రేలియను క్యాపిటలు టెరిటరీ నేరేతర చట్టాలు, జెర్విసు బే టెరిటరీ క్రిమినలు చట్టాలు ఈ భూభాగానికి వర్తిస్తాయి.<ref>{{cite web|title=హర్డ్ ఐలాండ్ మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవుల చట్టం 1953| url=https://www.legislation.gov.au/Details/C2008C00326|website=ఫెడరల్ రిజిస్టర్ ఆఫ్ లెజిస్లేషన్| తేదీ=4 జూలై 2008| publisher=Australian Government|access-date=7 May 2018}}</ref> ఈ దీవులు 65,000 చదరపు కిలోమీటర్లు (25,000 చదరపు మైళ్ళు, 19,000 చదరపు నాటికలు మైళ్ళు) సముద్ర రిజర్వు పరిధిలో ఉన్నాయి. ప్రధానంగా పరిశోధన కోసం సందర్శిస్తారు. అంటే శాశ్వత మానవ నివాసం లేదు.<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్" /> [[File:Heard2.jpg|thumb| హర్డు ద్వీపంలో ఒక పరిశోధనా కేంద్రం]] సీలింగు ముగియడంతో దోపిడీకి గురైన ఏకైక వనరు చేపలు; ఆస్ట్రేలియను ప్రభుత్వం చుట్టుపక్కల జలాల్లో పరిమిత చేపలు పట్టడానికి అనుమతిస్తుంది.<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్" /> దీవులలో చురుకైన సైనిక స్థావరాలు లేదా రక్షణ సిబ్బంది లేరు. అయితే ఆపరేషను రిసొల్యూటు‌లో భాగంగా రాయలు ఆస్ట్రేలియను నేవీ (ఆర్‌ఎఎన్), ఆస్ట్రేలియను బోర్డరు ఫోర్సు, కేపు, ఆర్మిడేలు పెట్రోలు బోట్లను పెట్రోలు బోట్ల‌ను ఆస్ట్రేలియను ప్రధాన భూభాగం, ఆఫ్షోరు భూభాగాలు రెండింటిలోనూ పౌర సముద్ర భద్రతా కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి మోహరిస్తాయి.<ref>{{cite web |url=https://www.defence.gov.au/operations/resolute |title=ఆపరేషన్ రిసొల్యూట్ |website=ఆస్ట్రేలియన్ ప్రభుత్వం – రక్షణ |access-date=20 ఆగస్టు 2023}}</ref> ఈ మిషను‌ను నిర్వహించడానికి భాగంగా 2023 నుండి ఆర్‌ఎఎన్ ''ఆర్మిడేలు''-క్లాసు పడవలను పెద్ద అరాఫురా ఆఫ్షోరు పెట్రోలు నౌకలతో భర్తీ చేసే ప్రక్రియలో ఉన్నాయి.<ref>{{cite web |url=https://www.navy.gov.au/fleet/ships-boats-craft/future/opv |title=Arafura క్లాస్ OPV |website=రాయల్ ఆస్ట్రేలియన్ నేవీ |access-date=20 ఆగస్టు 2023}}</ref> జనాభా తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ ఈ దీవులకు ఐఎస్‌ఒ 3166-1 (ఐఎస్‌ఒ 3166-2:హెచ్ఎమ్)లో దేశం కోడు హెచ్‌ఎమ్ కేటాయించబడింది. అందుకే ఇంటర్నెటు ఉన్నత-స్థాయి డొమైను.hm. ఈ దీవుల సమయ మండలం యుటుసి+5.<ref name="timegenie">{{cite web|url=http://www.timegenie.com/country.time/hm |title=Heard Island and McDonald Islands :: Time Zones |publisher=timegenie.com|access-date=29 March 2016}}</ref> 2025 ఏప్రిల్‌లో దాని వ్యాపార భాగస్వాముల మీద సుంకాల విస్తృత ప్రచారంలో భాగంగా దీవులు జనావాసాలు లేకుండా ఉన్నప్పటికీ యుఎస్ దీవుల మీద 10% [[సుంకం]]ను స్పష్టంగా అమలు చేసింది. దీని వలన దీవులు విస్తృత మీడియా కవరేజు‌ను పొందాయి.<ref name=":3">{{Cite news |date=2025-04-03 |title=ట్రంప్ యొక్క సుంకాలు పెంగ్విన్‌లు నివసించే ఆస్ట్రేలియన్ భూభాగమైన హియర్డ్ ఐలాండ్ మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవులను లక్ష్యంగా చేసుకున్నాయి. |url=https://www.cbsnews.com/news/trump-tariffs-heard-mcdonald-island-norfolk-australia/ |access-date=2025-04-03 |website=[[CBS News]] |language=en-US}}</ref><ref name=":5">{{Cite news |last1=Pannett |first1=Rachel |last2=Masih |first2=Niha |last3=Schaul |first3=Kevin |last4=Nakashima |first4=Ellen |last5=Hudson |first5=John |date=2025-04-03 |title=ట్రంప్ యొక్క సుంకాలు మారుమూల దీవులను కూడా తాకాయి. ఒకటి ప్రధానంగా పెంగ్విన్‌లకు నిలయం. |url=https://www.washingtonpost.com/world/2025/04/03/trump-tariffs-islands-uninhabited-heard-mcdonald/ |access-date=2025-04-03 |newspaper=The Washington Post |language=en-US |issn=0190-8286}}</ref><ref name=":7">{{Cite news |url=https://www.theguardian.com/us-news/2025/apr/03/donald-trump-tariffs-antarctica-uninhabited-heard-mcdonald-islands |title='భూమిపై ఎక్కడా సురక్షితంగా లేదు': అంటార్కిటికా సమీపంలోని జనావాసాలు లేని దీవుల మీద ట్రంపు సుంకాలు విధిస్తున్నారు |first1=కేట్ |last1=లియోన్స్ |first2=నిక్ |last2=ఎవర్‌షెడ్ |date=3 ఏప్రిల్ 2025 |newspaper=The గార్డియన్}}</ref> యుఎస్ దీవులతో వాణిజ్య లోటు ఉందని పేర్కొంది. ఈ ఆరోపణ తప్పు వాణిజ్య డేటా నుండి లెక్కించబడినట్లు కనిపించింది. ''ది గార్డియను'' ద్వారా యుఎస్ దిగుమతి డేటా, షిప్పింగు రికార్డుల విశ్లేషణలో కొన్ని షిప్మెంటు‌లు వాటి సరైన దేశాలకు బదులుగా మారుమూల దీవుల నుండి వస్తున్నట్లు తప్పుగా లేబులు చేయబడ్డాయని సూచించింది. ప్రపంచ బ్యాంకు నుండి ఎగుమతి డేటా ప్రకారం, యుఎస్ 2022లో హర్డు ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవుల నుండి యుఎస్1.4 మిలియన్ల డాలర్ల (2.24 మిలియన్ల ఆ.డాలర్లు) ఉత్పత్తులను దిగుమతి చేసుకుంది. వీటిలో దాదాపు అన్నీ "యంత్రాలు, విద్యుత్తు" దిగుమతులు ఉన్నాయి.<ref>{{Cite news |last1=Lyons |first1=Kate |last2=Evershed |first2=Nick |date=2025-04-04 |title=అది నార్ఫోక్ కాదు! తప్పుగా లేబుల్ చేయబడిన షిప్‌మెంట్‌లు జనావాసాలు లేని దీవులు మరియు యుఎస్ వాణిజ్యం లేని మారుమూల అవుట్‌పోస్టులపై ట్రంప్ సుంకాలకు దారితీశాయి |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2025/apr/04/revealed-how-trump-tariffs-slugged-norfolk-island-and-uninhabited-heard-and-mcdonald-islands |access-date=2025-04-04 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> ==భూగోళశాస్త్రం== [[File:Orthographic projection centred over the Heard Islands 2.png|alt=|thumb|242px|దక్షిణ మహాసముద్రంలోని హర్డు ఐలాండు]] [[File:Heard Island and McDonald Islands map.png|thumb|right| హర్డు ఐలాండు, మెక్‌డొనాల్డు దీవుల మ్యాపు]] సమూహంలో అతిపెద్దదైనహర్డు ఐలాండు 41 [[హిమానీనదం]]ల విస్తీర్ణంలో ఉన్న {{convert|368|km2|sqmi|adj=on}} పర్వత ద్వీపం;<ref>{{cite book|last1=కెన్ గ్రీన్ మరియు ఎరిక్ వోహ్లర్|శీర్షిక=హర్డ్ ఐలాండ్: దక్షిణ మహాసముద్రం సెంటినెల్|తేదీ=2006|ప్రచురణకర్త=సర్రే బీటీ & సన్స్|పేజీలు=28–51}}</ref> 80% ద్వీపం భాగం మంచుతో కప్పబడి ఉంది.<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్" /> బిగ్ బెను మాసిఫ్యు ద్వీపంలో ఆధిపత్యం చెలాయిస్తుంది: చారిత్రాత్మకంగా చురుకైన బిగు బెను అగ్నిపర్వత శిఖరం అయిన మాసను శిఖరం వద్ద దీని గరిష్ట ఎత్తు {{convert|2745| km2|sqmi|adj=on}}, దీనికి తీరం నుండి సగటు పరిమాణం లేదా అంతకంటే పెద్ద మిగిలిన ద్వీపానికి కంటే నిటారుగా ఉంటుంది; ఏడు చిన్న ద్వీపాలు మాత్రమే నిటారుగా ఉన్నాయి. హవాయి విశ్వవిద్యాలయం ఇన్స్టిట్యూటు ఆఫ్ జియోఫిజిక్సు, ప్లానెటాలజీ (హెచ్‌ఐజిపి) థర్మలు అలర్టు బృందం నుండి 2000 జూలై ఉపగ్రహ చిత్రం బిగు బెను శిఖరం నుండి నైరుతి దిశలో చురుకైన2-కిమీ పొడవైన (1.2 మై), 50-90 మీటర్ల వెడల్పు (160-300అ) లావా ప్రవాహాన్ని చూపించింది.<ref>{{cite web |title=Landforms of Heard Is and McDonald Islands |url=https://www.antarctica.gov.au/antarctic-operations/stations/other-locations/heard-island/nature/landforms/#Geology |website=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ ప్రోగ్రామ్]] |access-date=3 ఏప్రిల్ 2025 |language=en |date=3 జూలై 2024}}</ref> చాలా చిన్నది, రాతితో కూడిన మెక్‌డొనాల్డు దీవులు హియర్డు ద్వీపానికి పశ్చిమాన {{convert|44| km|mi|abbr=on}} దూరంలో ఉన్నాయి. వీటిలో మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపం ({{convert|186|m|ft|abbr=on|disp=or}} ఎత్తు), ఫ్లాటు ఐలాండు ({{convert|55|m|ft|abbr=on|disp=or}} ఎత్తు), మేయరు రాకు ({{convert|170|m|ft|abbr=on|disp=or}} ఎత్తు) ఉన్నాయి. అవి మొత్తం సుమారు {{convert|2.5|km2|sqmi}} విస్తీర్ణంలో ఉన్నాయి. ఇక్కడ మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపం {{convert|1.13|km2|sqmi}} ఉంటుంది. హియర్డు ద్వీపానికి ఉత్తరాన సుమారు {{convert|10|km|mi nmi|abbr=on}} విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఒక చిన్న ద్వీపాలు, రాళ్ల సమూహం ఉంది. ఇందులో షాగు ఐలెటు, సెయిలు రాకు, మోర్గాను ఐలాండు, డ్రూరీ రాకు, బ్లాకు రాకు ఉన్నాయి. వాటి మొత్తం వైశాల్యం సుమారు {{convert|1.1|km2| sqmi}}. మాసను శిఖరం, మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపం ఆస్ట్రేలియను భూభాగంలో ఉన్న రెండు క్రియాశీల అగ్నిపర్వతాలు మాత్రమే. మాసను శిఖరం కూడా ఆస్ట్రేలియను ఎత్తైన పర్వతాలలో ఒకటి (కోస్సియుస్కో పర్వతం కంటే ఎత్తైనది). ఆస్ట్రేలియను అంటార్కిటికు భూభాగంలోని డోం ఆర్గసు, మౌంటు మెక్‌క్లింటాకు, మౌంటు మెన్జీసు దీనిని అధిగమించాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.ga.gov.au/education/geoscience-basics/landforms/highest-mountains.html|publisher=[[Geoscience Australia]]|title=అత్యున్నత పర్వతాలు|access-date=2 ఫిబ్రవరి 2012}}</ref> ప్రాదేశిక వాదన చాలా ఇతర దేశాలచే గుర్తించబడలేదు.<ref name="auto" /> అంటే మాసను శిఖరం అనేది ఆస్ట్రేలియా నిజమైన సార్వభౌమాధికారం కలిగి ఉన్న ఎత్తైన పర్వతం. 2013 నుండి, ఇటీవల 2023 మే వరకు మాసను శిఖరం అనేకసార్లు విస్ఫోటనం చెందింది.<ref>{{Cite news |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2023/may/30/big-ben-volcano-heard-island-near-antarctica-spewing-lava-captured-satellite-spewing-lava |title=అంటార్కిటికా సమీపంలోని ఆస్ట్రేలియన్ అగ్నిపర్వతం లావాను వెదజల్లుతున్న ఉపగ్రహంపై సంగ్రహించబడింది |first=Graham |last=Readfearn |date=30 మే 2023 |newspaper=The Guardian}}</ref> మునుపటి విస్ఫోటనం 2016 ఫిబ్రవరి 2న చిత్రీకరించబడింది.<ref>[https://www.bbc.com/news/world-australia-35467131 విస్ఫోటనం చెందుతున్న ఆస్ట్రేలియన్ ఉప-అంటార్కిటిక్ అగ్నిపర్వతం యొక్క అరుదైన సంగ్రహావలోకనం]. BBC న్యూస్, 2 ఫిబ్రవరి 2016</ref> 75,000 సంవత్సరాలుగా నిద్రాణంగా ఉన్న మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలోని అగ్నిపర్వతం 1992లో క్రియాశీలకంగా మారింది. ఇటీవల 2005లో అనేకసార్లు విస్ఫోటనం చెందింది.<ref>[http://heardisland.antarctica.gov.au/news/volcanic-activity-at-mcdonald-island మెక్‌డొనాల్డ్ ద్వీపంలో అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాలు - హర్డ్ ద్వీపం]. ఆస్ట్రేలియన్ పర్యావరణ శాఖ, ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ విభాగం, 1 మార్చి 2005న నవీకరించబడింది</ref> హర్డు ద్వీపం, మెక్‌డొనాల్డు దీవులకు ఓడరేవులు లేదా నౌకాశ్రయాలు లేవు; ఓడలు తీరంలో లంగరు వేయాలి. తీరప్రాంతం {{convert|101.9|km|mi|abbr=on}} విస్తీర్ణంలో ఉంది. ఆస్ట్రేలియా దీవుల చుట్టూ {{convert|12|nmi|mi km|0|abbr=on}} ప్రాదేశిక సముద్రం, {{convert|200|nmi|mi km|0|abbr=on}} ప్రత్యేకమైన ఫిషింగు జోన్‌ను క్లెయిం చేసింది.<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్" /> ===హిమానీనదం తిరోగమనం=== హర్డు ఐలాండు అనేది దక్షిణ మహాసముద్రంలో ఉన్న భారీగా హిమానీనదం కలిగిన, సబ్‌అంటార్కిటికు అగ్నిపర్వత ద్వీపం. ఇది [[ఆస్ట్రేలియా]]కి నైరుతి దిశలో సుమారు దూరంలో ఉంది. ద్వీపంలో ఎనభై శాతం మంచుతో కప్పబడి ఉంది. హిమానీనదాలు {{convert|2400|m|ft|abbr=on}} నుండి [[సముద్ర మట్టం]] వరకు దిగుతున్నాయి.<ref name="Allis1986">{{Cite journal |author1=Ian F. Allison |author2=Peter L. Keage |name-list-style=amp |title=Heard Island యొక్క హిమానీనదాలలో ఇటీవలి మార్పులు |journal=Polar Record |volume=23 |pages=255–272 |year=1986 |doi=10.1017/S0032247400007099 |issue=144|bibcode=1986PoRec..23..255A |s2cid=130086301 }}</ref> హియర్డు ఐలాండు నిటారుగా ఉన్న [[స్థలాకృతి]] కారణంగా దానిలో ఎక్కువ భాగం హిమానీనదాలు సాపేక్షంగా సన్నగా ఉంటాయి (సగటున {{convert|55|m|ft|round=5|abbr=on}} లోతు మాత్రమే).<ref name="Ruddell">{{Cite web |author=Andrew Ruddell |date=25 మే 2010 |url=http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=2100 |title=మన ఉప-అంటార్కిటిక్ హిమానీనదాలు: అవి ఎందుకు వెనక్కి తగ్గుతున్నాయి? |publisher=గ్లేషియాలజీ ప్రోగ్రామ్, అంటార్కిటిక్ CRC మరియు AAD |access-date=5 జూన్ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002074124/http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=2100 |archive-date=2 అక్టోబర్ 2009 |url-status=dead }}</ref> హియర్డు ద్వీపంలో హిమానీనదాల ఉనికి వాతావరణ మార్పుకు సూచికగా హిమనదీయ తిరోగమన రేటును కొలవడానికి ఒక అద్భుతమైన అవకాశాన్ని అందిస్తుంది.<ref name="aad2008">{{Cite web |date=8 అక్టోబర్ 2008 |url=http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=35356 |title='బిగ్ బ్రదర్' ఉప-అంటార్కిటిక్‌లోని హిమనదీయ తిరోగమనాన్ని పర్యవేక్షిస్తుంది |publisher=ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ డివిజన్ |స్థానం=కింగ్‌స్టన్, టాస్మానియా, ఆస్ట్రేలియా |access-date=7 జూన్ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090930211450/http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=35356 |archive-date=30 సెప్టెంబర్ 2009 |url-status=dead }}</ref> 1874 - 1929 మధ్య హిమానీనద ద్రవ్యరాశి సమతుల్యతలో అందుబాటులో ఉన్న రికార్డులు స్పష్టమైన మార్పును చూపించలేదు. 1949 - 1954 మధ్య బిగ్ బెను నైరుతి వాలులలో {{convert|5000|ft|m|order=flip}} పైన ఉన్న మంచు నిర్మాణాలలో గణనీయమైన మార్పులు సంభవించినట్లు గమనించబడింది. ఇది బహుశా అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాల ఫలితంగా ఉండవచ్చు. 1963 నాటికి దాదాపు అన్ని హిమానీనదాల మీద ప్రధాన మాంద్యం {{convert|2000|ft|m|order=flip|sigfig=1}} కంటే తక్కువగా కనిపించింది. స్వల్ప మాంద్యం {{convert|5000|ft|m|order=flip}} వరకు స్పష్టంగా కనిపించింది.<ref name="Budd1970">{{Cite journal |author1=G.M. Budd |author2=P.J. స్టీఫెన్‌సన్ |title=హర్డ్ ద్వీపంలో ఇటీవలి హిమానీనదం తిరోగమనం |జర్నల్=ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ ఫర్ సైంటిఫిక్ హైడ్రాలజీ |వాల్యూమ్=86 |పేజీలు=449–458 |సంవత్సరం=1970 |url=http://iahs.info/redbooks/a086/086046.pdf |access-date=7 జూన్ 2010}}</ref> 1954లో {{convert|50|ft|m|order=flip}} ఎత్తులో ఉన్న బ్రౌను, స్టీఫెస్సను ‌హిమానీనదాల తీరప్రాంత మంచు శిఖరాలు 1963 నాటికి కనుమరుగయ్యాయి. హిమానీనదాలు లోతట్టు ప్రాంతాలలో 90 మీటర్లు (100 గజాలు) వరకు అంతరించిపోయాయి.<ref name="Budd1970" />బౌడిస్సిను గ్లేసియరు ఉత్తర తీరం, పశ్చిమ తీరంలోని వాసెలు హిమానీనదం వరుసగా కనీసం మంచును నిలువుగా కోల్పోయాయి.<ref name="Budd1970" /> 1947 - 1963 మధ్య సుమారు {{convert|1|mi|order=flip}} వెనక్కి తగ్గిన విన్స్టను హిమానీనదం ద్వీపంలో హిమానీనదం మార్పుకు చాలా సున్నితమైన సూచికగా కనిపిస్తుంది. విన్స్టను లగూను వద్ద ఉన్న యువ మొరైను దృశ్యాలు ఇటీవలి కాలంలో విన్స్టను హిమానీనదం కనీసం {{convert|300|ft|m|order=flip|sigfig=1}} మంచును నిలువుగా కోల్పోయిందని చూపిస్తున్నాయి.<ref name="Budd1970" /> లారెన్సు ద్వీపకల్పం తూర్పు తీరంలో ఉన్న జాకా హిమానీనదం కూడా 1955 నుండి గణనీయమైన మాంద్యాన్ని ప్రదర్శించింది.<ref name="Budd1970" /> 1947 డిసెంబరులో తీసిన వైమానిక ఛాయాచిత్రంను 1980 ప్రారంభంలో తిరిగి సందర్శించినప్పుడు తీసిన వాటితో పోల్చినప్పుడు హర్డు ద్వీపం అంతటా హిమానీనద సరిహద్దుల తిరోగమనం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.<ref name="Allis1986" /><ref name="Thost2008">{{Cite journal |author1=డగ్లస్ E. థాస్ట్ |author2=మార్టిన్ ట్రఫర్ |శీర్షిక=దక్షిణ హిందూ మహాసముద్రంలోని హియర్డ్ ద్వీపంలో హిమానీనదం మాంద్యం |జర్నల్=ఆర్కిటిక్, అంటార్కిటిక్ మరియు ఆల్పైన్ పరిశోధన |వాల్యూమ్=40 |సంచిక=1 |పేజీలు=199–214 |తేదీ=ఫిబ్రవరి 2008 |doi=10.1657/1523-0430(06-084)[THOST]2.0.CO;2 |s2cid=130245283 |doi-access=free }}</ref> హియర్డు ద్వీపం హిమానీనదాల తిరోగమనం ద్వీపం తూర్పు భాగంలో అత్యంత నాటకీయంగా ఉంది. ఇక్కడ పూర్వపు టైడ్‌వాటరు హిమానీనదాల టెర్మినీ ఇప్పుడు లోతట్టు ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి.<ref name="Allis1986" /> ఉత్తర, పశ్చిమ తీరాలలో హిమానీనదాలు గణనీయంగా తగ్గిపోయాయి. అయితే లారెన్సు ద్వీపకల్పంలోని హిమానీనదాలు, మంచు టోపీల ప్రాంతం 30 శాతం తగ్గిపోయింది. 65%కి చేరుకుంది.<ref name="Allis1986" /><ref name="Ruddell" /> 1947 - 1988 మధ్య హియర్డు ద్వీపం హిమానీనదాల మొత్తం వైశాల్యం 11% తగ్గింది. {{convert|288|km2|sqmi}} (హియర్డు ద్వీపం, మొత్తం వైశాల్యంలో దాదాపు 79%) నుండి కేవలం {{convert|257|km2|sqmi}}కి తగ్గింది.<ref name="Ruddell" /> 2000 వసంతకాలంలో ద్వీపాన్ని సందర్శించినప్పుడు స్టీఫెంసను, బ్రౌను, బౌడిస్సిను హిమానీనదాలు, మరింత వెనక్కి తగ్గాయని తేలింది.<ref name="Ruddell" /><ref name="Thost2008" /> బ్రౌను హిమానీనదం చివరి భాగం 1950 నుండి సుమారు {{convert|1.1|km|mi}} వెనక్కి తగ్గింది.<ref name="aad2008" /> బ్రౌను హిమానీనదం మొత్తం మంచుతో కప్పబడిన ప్రాంతం 1947 - 2004.<ref name="Thost2008" /> ఈ హిమానీనద ద్రవ్యరాశి నష్టం డిగ్రీ ఆ కాల వ్యవధిలో {{convert|0.9|C-change}} ఉష్ణోగ్రతలో కొలిచిన పెరుగుదలకు అనుగుణంగా ఉంటుంది.<ref name="Thost2008" /> హర్డు ద్వీపంలో హిమానీనద మాంద్యానికి గల కారణాలు: # అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాలు # అంటార్కిటికు కన్వర్జెన్సు దక్షిణం వైపు కదలిక: అటువంటి కదలిక సముద్రం, గాలి ఉష్ణోగ్రతల పెరుగుదల ద్వారా హిమానీనద తిరోగమనానికి కారణం కావచ్చు # వాతావరణ మార్పు ఆస్ట్రేలియను అంటార్కిటికు డివిజను 2003–2004 ఆస్ట్రేలియను వేసవి సమయంలో హిమానీనదానికి యాత్ర నిర్వహించింది. శాస్త్రవేత్తల చిన్న బృందం రెండు నెలలు ద్వీపంలో గడిపింది. [[పక్షి]], భూగోళ జీవశాస్త్రం, [[హిమానీనదం]] మీద అధ్యయనాలు నిర్వహించింది. హిమానీనద తిరోగమనం వేగంగా ఉందా లేదా విరామ చిహ్నాలతో ఉందా అని నిర్ణయించే ప్రయత్నంలో హిమానీనద శాస్త్రవేత్తలు బ్రౌను హిమానీనదం మీద మరింత పరిశోధనలు నిర్వహించారు. పోర్టబులు ఎకో సౌండరు ఉపయోగించి. బృందం హిమానీనదం పరిమాణాన్ని కొలుస్తుంది. హిమానీనదం ద్రవ్యరాశి సమతుల్యత మీద ఫోహ్ను గాలి ప్రభావం మీద ప్రాధాన్యతనిస్తూ వాతావరణ పరిస్థితుల పర్యవేక్షణ కొనసాగింది.<ref name="heard">{{Cite web |url=http://www.heardisland.aq/history/research-expeditions/australian-research-expeditions |title=ఆస్ట్రేలియన్ పరిశోధన యాత్రలు |publisher=[[పర్యావరణ, నీరు, వారసత్వం మరియు కళల విభాగం]], [[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ విభాగం]], భూభాగాలు, పర్యావరణం మరియు ఒప్పందాల విభాగం |స్థానం=కింగ్‌స్టన్, టాస్మానియా, ఆస్ట్రేలియా |యాక్సెస్-తేదీ=7 జూన్ 2010 |ఆర్కైవ్-తేదీ=16 ఫిబ్రవరి 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110216173822/http://www.heardisland.aq/history/research-expeditions/australian-research-expeditions |url-status=dead }}</ref> ఆ యాత్ర ఫలితాల ఆధారంగా హర్డు ద్వీపంలో హిమానీనద మంచు నష్టం రేటు వేగవంతం అవుతున్నట్లు కనిపిస్తోంది. 2000 - 2003 మధ్య, [[గ్లోబల్ పొజిషనింగ్ సిస్టమ్|జిపిఎస్]] ఉపరితల సర్వేలు పునరావృతం చేయబడినప్పుడు, బ్రౌను గ్లేసియరు అబ్లేషను జోన్, అక్యుమ్యులేషను జోన్ రెండింటిలోనూ మంచు నష్టం రేటు 1947 నుండి 2003 వరకు కొలిచిన సగటు రేటు కంటే రెండింతలు ఎక్కువగా ఉందని వెల్లడైంది. మంచు నష్టం రేటు పెరుగుదల హర్డు ఐలాండు హిమానీనదాలు డైనమిక్కు ఈక్విలిబ్రియంకు చేరుకోవడానికి బదులుగా కొనసాగుతున్న వాతావరణ మార్పులకు ప్రతిస్పందిస్తున్నాయని సూచిస్తుంది.<ref name="Thost2008" /> హర్డు ఐలాండు హిమానీనదాల తిరోగమనం భవిష్యత్తులో కొనసాగుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref name="Allis1986" /> ===చిత్తడి నేలలు=== హర్డు ఐలాండు దాని తీరప్రాంత చుట్టుకొలత చుట్టూ చెల్లాచెదురుగా ఉన్న అనేక చిన్న చిత్తడి నేల ప్రదేశాలను కలిగి ఉంది. వీటిలో చిత్తడి నేల వృక్షసంపద, మడుగులు లేదా మడుగు సముదాయాలు, రాతి తీరాలు, ఇసుక తీరాలు ఉన్నాయి. వీటిలో ఎలిఫెంటు స్పిటు కూడా ఉన్నాయి. ఈ చిత్తడి నేల ప్రాంతాలలో చాలా వరకు చురుకైన హిమానీనదాలు వేరు చేయబడ్డాయి. అనేక చిన్న హిమానీనదాలతో నిండిన ప్రవాహాలు, హిమనదీయ కొలనులు కూడా ఉన్నాయి. మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలో కొన్ని చిత్తడి నేల ప్రాంతాలు నమోదు చేయబడ్డాయి. కానీ 1980లో చివరిసారిగా ల్యాండింగు చేయబడినప్పటి నుండి గణనీయమైన అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాల కారణంగా వాటి ప్రస్తుత పరిధి తెలియదు. హెచ్‌ఐఎంఐ తడి భూములు ఆస్ట్రేలియాలోని ముఖ్యమైన తడి భూముల డైరెక్టరీలో జాబితా చేయబడ్డాయి. ఆస్ట్రేలియను కామన్వెల్తు-నిర్వహించే తడి భూముల ఇటీవలి విశ్లేషణలో, అంతర్జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన తడి భూముల సమావేశం ముఖ్యంగా నీటి పక్షుల నివాస స్థలం (రామ్సరు కన్వెన్షను) కింద అంతర్జాతీయంగా ముఖ్యమైన తడి భూములుగా నామినేషను కోసం అత్యధిక ర్యాంకు పొందింది. హెచ్‌ఐఎంఐ నుండి ఆరు తడి భూముల రకాలు గుర్తించబడ్డాయి. ఇవి సుమారు {{convert|1860|ha|0|lk=on}} విస్తరించి ఉన్నాయి: తీరప్రాంత 'పూల్ కాంప్లెక్సు' ({{convert|237|ha}}); లోతట్టు 'పూల్ కాంప్లెక్సు' ({{convert|105|ha}}); వృక్షసంపద ఎక్కువగా ఇటీవలి హిమానీనద ప్రాంతాలలో ({{convert|18|ha}}); హిమనదీయ మడుగులు (1103 ha); నాన్-హిమనీనద మడుగులు ({{convert|97|ha}}); ఎలిఫెంటు స్పిటు ({{convert|300|ha|0}}), కొన్ని తీర ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి. హియర్డు ద్వీపంలో, ఈ రకమైన సూటు‌లలో ఎక్కువ భాగం {{convert|150|m|0}} సగటు సముద్ర మట్టానికి ఎత్తు క్రింద కనిపిస్తాయి. పైన వివరించిన 'తడి మిశ్రమ హెర్బు‌ఫీల్డు', 'కోస్టలు బయోటికు వెజిటేషను' కమ్యూనిటీలలో తడి భూముల వృక్షసంపద కనిపిస్తుంది. తడి భూములు అనేక అంటార్కిటికు, సబంటార్కిటికు తడి భూముల జంతువులకు ముఖ్యమైన సంతానోత్పత్తి, దాణా ఆవాసాలను అందిస్తాయి. వీటిలో దక్షిణ ఎలిఫెంటు సీలు, మాకరోని, జెంటూ, కింగ్, తూర్పు రాక్‌హాపరు పెంగ్విను‌లు ఉన్నాయి. వీటిని రామ్సరు కన్వెన్షను కింద తడి భూములుగా [[జాతులు]] పరిగణించబడతాయి. ద్వీపాలలోని తడి భూములు కాని వృక్షసంపద భాగాలు కూడా పెంగ్విను, ఇతర సముద్ర పక్షుల కాలనీలకు మద్దతు ఇస్తాయి. ====వాతావరణం==== [[File:Heard Island Karman vortex street.jpg|thumb| గాలులు దాటుతున్నప్పుడు వోర్టెక్సు షెడ్డింగు హర్డు ఐలాండు మేఘాలలో ఈ కార్మను వోర్టెక్సు స్ట్రీటు కు దారితీసింది.]] ఈ దీవులు అంటార్కిటికు వాతావరణం లేదా కొప్పెను వాతావరణ వర్గీకరణ కింద టండ్రా వాతావరణం (''ఇటి'') కలిగి ఉంటాయి. ఇవి వాటి సముద్ర వాతావరణం ద్వారా నియంత్రించబడతాయి. వాతావరణం తక్కువ కాలానుగుణ, రోజువారీ ఉష్ణోగ్రత పరిధులతో గుర్తించబడుతుంది; నిరంతర, సాధారణంగా తక్కువ ఎత్తులో ఉండే మేఘావృతం; తరచుగా వర్షపాతం, బలమైన గాలులు ఉంటాయి. ఏడాది పొడవునా హిమపాతం సంభవిస్తుంది. అట్లాసు కోవు (హర్డు ద్వీపం వాయువ్య చివర) వద్ద నెలవారీ సగటు ఉష్ణోగ్రతలు {{convert|0.0|to|4.2|°C|°F}} నుండి వేసవిలో సగటు రోజువారీ పరిధి {{convert|3.7|to|5.2|°C|°F}}, శీతాకాలంలో {{convert|-0.8|to|0.3|°C|°F}} ఉంటుంది. గాలులు ప్రధానంగా పశ్చిమ దిశగా నిరంతరం బలంగా ఉంటాయి. అట్లాసు కోవు వద్ద నెలవారీ సగటు గాలి వేగం సుమారు మధ్య ఉంటుంది. {{convert|180|km/h|mph|0|abbr=on}} కంటే ఎక్కువ గాలులు నమోదయ్యాయి. హర్డు ద్వీపంలో సముద్ర మట్టం వద్ద వార్షిక అవపాతం {{convert|1300|to|1900|mm|in|1|abbr=on}} క్రమంలో ఉంటుంది; నాలుగు రోజుల్లో దాదాపు మూడు రోజులు వర్షం లేదా మంచు కురుస్తుంది.<ref>HIMI అధికారిక వెబ్‌సైట్.</ref> ఆస్ట్రేలియను బ్యూరో ఆఫ్ మెటియోరాలజీ ప్రకారం హియర్డు ఐలాండు అట్లాసు కోవు‌లో సంవత్సరానికి సగటున 96.8 మంచు రోజులు కురుస్తుంది.<ref>{{cite web | url=http://www.australianweathernews.com/snow/Snow%20days%20descending.htm |title=Snowy Days (96.8)}}</ref> {{Weather box |location = Heard Island (1981–2010); 12 m AMSL; 53.10° S, 73.71° E |metric first = yes |single line = yes |Jan record high C = 20.1 |Feb record high C = 18.0 |Mar record high C = 19.9 |Apr record high C = 20.4 |May record high C = 19.3 |Jun record high C = 14.0 |Jul record high C = 15.0 |Aug record high C = 15.4 |Sep record high C = 16.8 |Oct record high C = 16.4 |Nov record high C = 14.6 |Dec record high C = 19.2 |Jan high C = 6.4 |Feb high C = 6.5 |Mar high C = 6.3 |Apr high C = 5.3 |May high C = 3.7 |Jun high C = 2.3 |Jul high C = 2.2 |Aug high C = 2.2 |Sep high C = 2.2 |Oct high C = 3.3 |Nov high C = 4.1 |Dec high C = 5.4 |year high C = |Jan mean C = 4.7 |Feb mean C = 4.8 |Mar mean C = 4.6 |Apr mean C = 3.6 |May mean C = 2.2 |Jun mean C = 0.9 |Jul mean C = 0.5 |Aug mean C = 0.4 |Sep mean C = 0.5 |Oct mean C = 1.5 |Nov mean C = 2.4 |Dec mean C = 3.8 |year mean C = |Jan low C = 3.0 |Feb low C = 3.1 |Mar low C = 2.8 |Apr low C = 1.9 |May low C = 0.7 |Jun low C = -0.6 |Jul low C = -1.1 |Aug low C = -1.4 |Sep low C = -1.1 |Oct low C = -0.2 |Nov low C = 0.7 |Dec low C = 2.1 |year low C = |Jan record low C = -0.5 |Feb record low C = 0.2 |Mar record low C = -1.7 |Apr record low C = -2.9 |May record low C = -4.8 |Jun record low C = -7.2 |Jul record low C = -6.2 |Aug record low C = -11.5 |Sep record low C = -8.6 |Oct record low C = -7.1 |Nov record low C = -6.2 |Dec record low C = -0.7 |precipitation colour=green |Jan precipitation mm = |Feb precipitation mm = |Mar precipitation mm = |Apr precipitation mm = |May precipitation mm = |Jun precipitation mm = |Jul precipitation mm = |Aug precipitation mm = |Sep precipitation mm = |Oct precipitation mm = |Nov precipitation mm = |Dec precipitation mm = |year precipitation mm = |unit precipitation days = 1 mm |Jan precipitation days = |Feb precipitation days = |Mar precipitation days = |Apr precipitation days = |May precipitation days = |Jun precipitation days = |Jul precipitation days = |Aug precipitation days = |Sep precipitation days = |Oct precipitation days = |Nov precipitation days = |Dec precipitation days = |year precipitation days = |source 1 =Météo climat stats<ref>{{cite web |url=http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/listenormale-1981-2010-1-p97.php|title=Moyennes 1961–1990 Australie (Ile Heard)|language=fr|access-date=11 November 2019}}</ref> |source 2= Météo Climat <ref>{{cite web|url=http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/station-31.php|title=Météo Climat stats for Ile Heard |publisher=Météo Climat|access-date=11 November 2019}}</ref> }} ===జీవవైవిధ్యం=== చాలా వృక్ష జాతులు నాచులు, లైకెనులు, కేవలం పన్నెండు వాస్కులరు ప్లాంటు జాతులు మాత్రమే ఉన్నాయి. ప్రధాన దేశీయ జంతువులు కీటకాలు, వాటితో పాటు సముద్రంలో తిరిగే సముద్ర పక్షులు, [[పెంగ్విన్]] సీలులు పెద్ద సంఖ్యలో ఉన్నాయి.<ref>{{WWF పర్యావరణ ప్రాంతం|పేరు=దక్షిణ హిందూ మహాసముద్ర దీవులు టండ్రా|id=an1104}}</ref> ====ఫ్లోరా==== [[File:(The abode of science on Heard Island, BANZARE, 1929) (6173425701).jpg|thumb|right|200px|1929లో జరిగిన శాస్త్రీయ యాత్ర ఫోటో నేపథ్యంలోహీర్డు ద్వీపం కొన్ని నాచులను చూపిస్తుంది.]] హియర్డు ద్వీపం దాదాపు {{convert|20|km2}} తీరప్రాంత తక్కువ ఎత్తులో ఉన్న ప్రాంతాలలో వృక్షసంపదలో ఎక్కువగా నాచులు, లైకెన్లు ఉన్నాయి.<ref name="plants">{{cite web |title=Heard Island మరియు McDonald Islands మొక్కలు |url=https://www.antarctica.gov.au/antarctic-operations/stations/other-locations/heard-island/nature/plants/ |website=[[ఆస్ట్రేలియన్ అంటార్కిటిక్ ప్రోగ్రామ్]] |publisher=ఆస్ట్రేలియా ప్రభుత్వం |access-date=3 ఏప్రిల్ 2025}}</ref> ఇక్కడ ఎక్కువ వృక్ష వైవిధ్యం లేదు. చాలా తక్కువ పుష్పించే మొక్క జాతులు ఉన్నాయి. చెట్టు లేదా ఫెర్నులు లేవు.<ref name="plants" /> హియర్డు ఐలాండులో పన్నెండు వాస్కులరు జాతులు ఉన్నాయి. వాటిలో ఐదు మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలో కూడా ఉన్నాయి. కఠినమైన వాతావరణం, పరిమిత మంచు రహిత ప్రాంతాల కారణంగా పరిమిత వృక్షజాలం ఉంది.<ref name="plants" /> నాళనాళ జాతులు: {{Div col |colwidth=20em}} * “ అకేనా మాగెల్లానికా “ * “అజోరెల్లా” * “కాలిట్రిచే అంటార్కిటికా” * “కోలోబాంథస్ కెర్గులెన్సిసు” * “డెషాంప్సియా అంటార్కిటికా” * “లెప్టినెల్లా ప్లూమోసా” * “మోంటియా ఫాంటానా” * “పో అన్నాను” * “పో కుకీ” * “పో కెర్గులెన్సిసు” * “ప్రింగిలియా యాంటిస్కోర్బుటికా” * “రానున్క్యులస్ క్రాసిప్సు” * బ్రయోఫైట్స్ (నాచులు మరియు లివర్‌వోర్ట్‌లు)[67]” {{Div col end}} నాచులు, లివరు‌వోర్టు‌లు వంటి బ్రయోఫైటు‌లు, ఇతర మొక్కలు వృద్ధి చెందని ద్వీపాల ప్రదేశాలలో రాతి ముఖాల మీద వంటివి పెరుగుతాయి. లైకెనులు హియర్డు ద్వీపంలోని అనేక ప్రదేశాలలో బహిర్గత రాళ్లమీద పెరుగుతాయి.<ref name="మొక్కలు" /> హియర్డు ద్వీపం నుండి డెబ్బై ఒక్క జాతుల లైకెను‌లు నమోదు చేయబడ్డాయి. అవి బహిర్గత రాతి మీద సాధారణంగా ఉంటాయి. అవి కొన్ని ప్రాంతాలలో వృక్షసంపదను ఆధిపత్యం చేస్తాయి.<ref>[http://www.heardisland.org/HD_documents/HE_Library/Management/HIMIMR_MP_Part3.pdf భాగం 3: హియర్డ్ ద్వీపం మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవుల సముద్ర రిజర్వ్ యొక్క వివరణ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250121115932/http://www.heardisland.org/HD_documents/HE_Library/Management/HIMIMR_MP_Part3.pdf |date=2025-01-21 }}. హియర్డ్ ద్వీపం మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవుల సముద్ర రిజర్వ్ నిర్వహణ ప్రణాళిక. 5 ఫిబ్రవరి 2016న తిరిగి పొందబడింది.</ref> మొక్కల మాదిరిగానే 1980లో మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలో జరిపిన సర్వేలో అక్కడ తక్కువ వైవిధ్యం కనిపించింది. కేవలం ఎనిమిది లైకెను జాతులు, అనేక లైకెనైజు చేయని శిలీంధ్రాలు నమోదు చేయబడ్డాయి. హియర్డు ద్వీపంలో మానవులు ప్రవేశపెట్టిన మొక్కలు లేవు. కానీ ద్వీపంలో ఒక స్థానికేతర మొక్క ఉంది: ''పోవా అన్నువా'' ఒక యూరోపియను [[గడ్డి]]. ఇది సహజంగా కెర్గులెను దీవులు నుండి వచ్చి ఉండవచ్చు. అక్కడ ఇది విస్తృతంగా ఉంది. ''పోవా అన్నువా'' గడ్డి గాలుల ద్వారా, సముద్ర పక్షులు, సీల్సు వంటి జంతువుల ద్వారా ద్వీపానికి వ్యాపించి ఉండవచ్చు.<ref name="plants" /> ====క్షీరదాలు==== [[File:Sea-Elephant Fishery 2 bis.jpg|thumb| హర్డ్ ద్వీపంలో [[ఏనుగు సీల్]]లను ప్రాసెస్ చేయడం - 19వ శతాబ్దపు దృశ్యం.]] హర్డు ద్వీపంలో సీలింగు 1855 నుండి 1910 వరకు కొనసాగింది. ఈ సమయంలో 67 సీలింగు ఓడలు సందర్శించినట్లు నమోదు చేయబడ్డాయి. వాటిలో తొమ్మిది తీరంలో ధ్వంసమయ్యాయి.{{sfn |హెడ్‌ల్యాండ్ |2018 |p=167 }} ఆ సమయం నుండి మనుగడలో ఉన్న అవశేషాలలో ట్రై పాటులు, కాస్కులు, గుడిసె శిథిలాలు, సమాధులు, శాసనాలు ఉన్నాయి. సీలింగు వల్ల హియర్డు ద్వీపంలోని సీలు జనాభా స్థానికంగా అంతరించిపోయింది లేదా ఆర్థికంగా దోపిడీ చేయడానికి చాలా తక్కువ స్థాయికి పడిపోయింది. 1920లలో కేపు టౌను, దక్షిణాఫ్రికా నుండి ఆధునిక సీలర్లు సందర్శించారు.{{sfn |హెడ్‌ల్యాండ్ |2018 |p=167 }} అప్పటి నుండి సీలు జనాభా సాధారణంగా పెరిగి అది రక్షించబడింది. హియర్డు‌లో సంతానోత్పత్తి చేసే సీల్సులో దక్షిణ ఎలిఫెంటు సీలు, అంటార్కిటికు బొచ్చు సీలు, సబంటార్కిటికు బొచ్చు సీలు ఉన్నాయి. చిరుతపులి సీలు, శీతాకాలంలో లాగింగు-అవుటు కోసం క్రమం తప్పకుండా సందర్శిస్తాయి. అయితే అవి ద్వీపాలలో సంతానోత్పత్తి చేయవు. క్రేబీటరు, సీల్సు, వెడ్డెలు సీలులు అప్పుడప్పుడు సందర్శకులుగా వస్తాయి.<ref>{{cite web |url=http://www.heardisland.aq/nature/animals-of-himi/seals |title=Seals |access-date=23 ఫిబ్రవరి 2011 |website=హెర్డ్ ఐలాండ్ మరియు మెక్‌డొనాల్డ్ దీవులు: సీల్స్ |publisher=డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ సస్టైనబిలిటీ, ఎన్విరాన్‌మెంట్, వాటర్, పాపులేషన్ అండ్ కమ్యూనిటీస్, ఆస్ట్రేలియా }}</ref> ====పక్షులు==== హర్డు ద్వీపం మెక్‌డొనాల్డు దీవులు ప్రవేశపెట్టబడిన మాంసాహారుల నుండి విముక్తి పొందాయి. విస్తారమైన దక్షిణ మహాసముద్రం మధ్యలో అనేక రకాల పక్షులకు కీలకమైన సంతానోత్పత్తి ఆవాసాలను అందిస్తాయి. చుట్టుపక్కల జలాలు పక్షులకు ముఖ్యమైన దాణా ప్రాంతాలు కొన్ని చెత్తను వేటాడే జాతులు కూడా దీవులలోని వాటి సహజీవనం నుండి జీవనోపాధిని పొందుతాయి. ఈ దీవులు చాలా పెద్ద సంఖ్యలో గూడు కట్టుకునే సముద్ర పక్షులకు మద్దతు ఇస్తున్నందున బర్డులైఫు ఇంటర్నేషనలు ద్వారా ముఖ్యమైన పక్షి ప్రాంతంగా గుర్తించబడింది.<ref>{{cite web |website=BirdLife International |date=2011 |title=ముఖ్యమైన పక్షి ప్రాంతాల వాస్తవ పత్రం:హర్డ్ మెక్‌డొనాల్డు దీవులు |url=http://www.birdlife.org/ |access-date=23 డిసెంబర్ 2011}}</ref> హర్డు ద్వీపంలో పంతొమ్మిది జాతుల పక్షులు సంతానోత్పత్తి చేస్తున్నట్లు నమోదు చేయబడ్డాయి<ref>వోహ్లర్, E.J. & క్రోక్సాల్, J.P. 1991. 'సీబర్డ్ - స్టేటస్ అండ్ కన్జర్వేషన్: ఎ సప్లిమెంట్, ICBP టెక్నికల్ పబ్లికేషన్ 11. ఇంటర్నేషనల్ కౌన్సిల్ ఫర్ బర్డ్ ప్రిజర్వేషన్, కేంబ్రిడ్జ్. pp 263–277.</ref> అయితే గత దశాబ్దంలో మెక్‌డొనాల్డు దీవులలో ఇటీవలి అగ్నిపర్వత కార్యకలాపాలు వృక్షసంపదను, వృక్షసంపద లేని గూడు ప్రాంతాలను తగ్గించే అవకాశం ఉంది.<ref name="Woehler, E.J. 2006">Woehler, E.J. (2006). 'హర్డ్ ఐలాండ్ యొక్క సముద్ర పక్షుల స్థితి మరియు ధోరణులు, 2000', హియర్డ్ ఐలాండ్‌లో: సదరన్ ఓషన్ సెంటినెల్. ed. గ్రీన్, కె. & వోహ్లర్, ఇ. సర్రే బీటీ.</ref> పెంగ్వినులు ఈ ద్వీపాలలో అత్యంత సమృద్ధిగా ఉన్న పక్షులు, వీటిలో నాలుగు సంతానోత్పత్తి జాతులు ఉన్నాయి; వాటిలో కింగ్, జెంటూ, మాకరోని, తూర్పు రాక్‌హాపరు పెంగ్విన్లు ఉన్నాయి. పెంగ్విన్లు ‌ఎక్కువగా హర్డు ద్వీపం తీరప్రాంత టస్సాకు, గడ్డి భూములులలో వలసరాజ్యం చేస్తాయి. గతంలో మెక్‌డొనాల్డు ద్వీపంలోని ఫ్లాటు‌లు, గల్లీలను ఆక్రమించినట్లు నమోదు చేయబడ్డాయి. హియర్డు ద్వీపంలో సంతానోత్పత్తి చేస్తున్నట్లు నమోదు చేయబడిన ఇతర సముద్ర పక్షులలో మూడు జాతులు ఆల్బాట్రాసు (సంచారం, నలుపు-బ్రౌడు, లైటు-మాంటిల్డు ఆల్బాట్రాసులు), దక్షిణ జెయింటు పెట్రెలులు, కేపు పెట్రెలు]లు, నాలుగు జాతుల బురోయింగు పెట్రెలులు (అంటార్కిటికు, ఫుల్మారు ప్రియానులు, సాధారణ, దక్షిణ జార్జియా డైవింగు పెట్రెలులు), విల్సన్సు స్టార్ము పెట్రెలులు, కెల్పు గులులు, సబ్అంటార్కిటికు స్కువాలు, అంటార్కిటికు టెర్నులు, హెర్డు షాగు ఉన్నాయి.<ref name="వోహ్లర్, E.J. 2006" /> నిజమైన సముద్రపక్షి కాకపోయినా, నల్ల ముఖం గల షీతు‌బిలు, హియర్డు ఐలాండు ఉపజాతి కూడా ఈ ద్వీపంలో సంతానోత్పత్తి చేస్తుంది. షాగు షీత్బిలు‌బిలు రెండూ హియర్డు ఐలాండు‌కు చెందినవి. మరో 28 సముద్ర పక్షుల జాతులు సంతానోత్పత్తి చేయని సందర్శకులుగా నమోదు చేయబడ్డాయి లేదా దీవుల 'సముద్ర సర్వేల' సమయంలో గుర్తించబడ్డాయి. హియర్డు ఐలాండు షీత్బిలు కాకుండా అన్ని నమోదు చేయబడిన సంతానోత్పత్తి జాతులు ఆస్ట్రేలియను ఎన్విరాన్మెంటలు ‌ ప్రొటెక్షను అండు బయోడైవర్సిటీ యాక్టు (1999) కింద సముద్ర జాతులుగా జాబితా చేయబడ్డాయి. నాలుగు అంతరించిపోతున్న జాతులుగా జాబితా చేయబడ్డాయి. ఐదు వలస జాతులుగా జాబితా చేయబడ్డాయి. ఇపిబిసి చట్టం ప్రకారం ఆల్బాట్రాసు‌లు జెయింటు పెట్రెల్సు కోసం ఒక పునరుద్ధరణ ప్రణాళిక రూపొందించబడింది. ఇది హెచ్‌ వద్ద కనుగొనబడిన జాతుల నిరంతర జనాభా పర్యవేక్షణకు పిలుపునిస్తుంది. ఈ ప్రణాళికను తయారు చేసే సమయంలో హియర్డు ఐలాండు కార్మోరెంటు (లేదా షాగు), అంటార్కిటికు టెర్ను కోసం ముసాయిదా పునరుద్ధరణ ప్రణాళికను కూడా రూపొందించారు. రిజర్వు‌లో కనుగొనబడిన కొన్ని సముద్ర పక్షుల జాతుల నమోదు చేయబడిన జనాభా గణనీయమైన మార్పును చూపించింది. కింగ్ పెంగ్విను జనాభా హర్డు ఐలాండు‌లో ఉత్తమంగా అధ్యయనం చేయబడిన సముద్ర పక్షుల జాతి, 1947–1948లో మొదటిసారి నమోదు చేయబడినప్పటి నుండి నాటకీయ పెరుగుదలను చూపించింది. జనాభా 50 సంవత్సరాలకు పైగా ప్రతి ఐదు సంవత్సరాలకు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ రెట్టింపు అవుతోంది.{{when|date=April 2025}} బ్లాక్-బ్రౌడు ఆల్బాట్రాస్ జనాభా డేటాను సమీక్షించే పత్రం 1947 - 2000–2001 మధ్య కాలంలో 1940ల చివరలో ఉన్న దానికంటే సంతానోత్పత్తి జనాభా దాదాపు మూడు రెట్లు పెరిగిందని సూచించింది,<ref>{{సైట్ జర్నల్ |last1=వోహ్లర్ |first1=E. J. |last2=ఆమన్ |first2=H. J. |last3=రిడిల్ |first3=M. J. |year=2002 |title=బ్లాక్-బ్రౌడ్ ఆల్బాట్రోసెస్ ''థాలస్సార్చే మెలనోఫ్రిస్'' యొక్క దీర్ఘకాలిక జనాభా పెరుగుదల హియర్డ్ ఐలాండ్, 1947/1948–2000/2001 |జర్నల్=పోలార్ బయాలజీ |వాల్యూమ్=25 |ఇష్యూ=12 |పేజీలు=921–927 |doi=10.1007/s00300-002-0436-1 |bibcode=2002PoBio..25..921W |s2cid=2425658 }}</ref> అయినప్పటికీ అంటార్కిటికు సముద్ర జీవ వనరుల పరిరక్షణ కోసం ఒక సమావేశం సిసిఎఎల్‌ఆర్) డేటా, అసమాన స్వభావాన్ని బట్టి పెరుగుతున్న ధోరణి, వివరణ గురించి వర్కింగు గ్రూపు జాగ్రత్తగా ఉంది.<ref>SC–CAMLR 2002. చేపల నిల్వ అంచనాపై వర్కింగ్ గ్రూప్ నివేదిక. ఆస్ట్రేలియాలోని హోబర్ట్‌లో అంటార్కిటిక్ సముద్ర జీవ వనరుల పరిరక్షణ కోసం శాస్త్రీయ కమిటీ ఇరవై-మొదటి సమావేశం నివేదిక.</ref> పేపరు‌లో చర్చించినట్లుగా. కేప్ పిల్లరు వద్ద 2000–2001లో హర్డ్ షాగ్సు పెద్ద గతంలో తెలియని కాలనీని కనుగొన్న తర్వాత తెలిసిన సంతానోత్పత్తి జనాభా 200 జతల నుండి 1000 జతలకు పెరిగింది.<ref name="Woehler, E.J. 2006" /> 1950ల ప్రారంభం, 1980ల చివరి మధ్య దక్షిణ జెయింటు పెట్రెలు‌ల సంతానోత్పత్తి జనాభా 50% కంటే ఎక్కువ తగ్గింది. ====అకశేరుకాలు==== ఇతర ​​దక్షిణ మహాసముద్ర దీవులతో పోలిస్తే, హర్డు, ఐలాండు సాపేక్షంగా తక్కువ సంఖ్యలో భూసంబంధమైన [[అకశేరుకాలు]] జాతులకు మద్దతు ఇస్తుంది, దీనికి సమాంతరంగా వృక్షజాలంలో తక్కువ జాతుల సమృద్ధి–అంటే, ద్వీపం ఒంటరితనం, పరిమిత మంచు రహిత ప్రాంతం. స్థానికవాదం కూడా సాధారణంగా తక్కువగా ఉంటుంది. అకశేరుక జంతుజాలం ​​అసాధారణంగా సహజంగా ఉంటుంది, గ్రహాంతర జాతుల మానవ ప్రేరేపిత పరిచయాలు ఏవైనా ఉంటే (విజయవంతంగా). త్రిప్సు ''ఆప్టెరోథ్రిప్సు ఆప్టెరిసు'', మైటు ''టైరోఫాగసు పుట్రెసెంట్యా'' వంటి రెండు జాతులు ఇటీవలి బహుశా సహజమైన పరిచయాలుగా భావిస్తారు. "డెండ్రోడ్రిలసు రూబిడసు" అనే అన్యదేశ [[వానపాము]] జాతిని కూడా 1929లో అట్లాసు కోవు సమీపంలోని ఒక చెత్తకుప్ప నుండి సేకరించారు. ఇటీవల హర్డు ద్వీపంలోని గోడలు, ప్రవాహాలు సరస్సులు వంటి వివిధ ఆవాసాల నుండి సేకరించారు. హర్డ్ ద్వీపంలోని ఆర్థ్రోపోడు‌లు తులనాత్మకంగా బాగా ప్రసిద్ధి చెందాయి. వీటిలో 54 జాతుల మైటు, టిక్, ఒక స్పైడరు, ఎనిమిది స్ప్రింగ్టైలులు నమోదు చేయబడ్డాయి. 1987–1988 వేసవిలో అట్లాసు కోవు‌లో జరిగిన ఒక అధ్యయనంలో ''ప్రింగ్లియా యాంటిస్కోర్బుటికా'' స్టాండ్ల కింద నేలలో చదరపు మీటరుకు 60,000 వ్యక్తిగత స్ప్రింగు‌టెయిల్సు (10.75 చదరపు అడుగులు) వరకు మొత్తం సాంద్రతలు ఉన్నట్లు తేలింది. ఇటీవల కొన్ని {{when|date=ఏప్రిల్ 2025}} సర్వేలు జరిగినప్పటికీ, హియర్డు ఐలాండు‌లోని నాన్-ఆర్థ్రోపోడు అకశేరుక జంతుజాలం ​​అంతగా తెలియదు. బీటిలులు,ఈగలు హియర్డు ఐలాండు‌లోని తెలిసిన కీటకాలు జంతుజాలంలో ఆధిపత్యం చెలాయిస్తున్నాయి. ఇందులో 21 జాతుల ఎక్టోపరాసైటు (పక్షులు, సీల్సు‌తో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది) , 13 వరకు స్వేచ్ఛగా జీవించే జాతులు ఉన్నాయి. స్వేచ్ఛగా జీవించే కీటకాలలో దాదాపు సగం ఆవాస-నిర్దిష్టమైనవి, మిగిలినవి వివిధ రకాల ఆవాసాలలో కనిపించే సాధారణమైనవి. ఇవి సుప్రాలిటోరలు లేదా ఇంటర్టైడలు జోన్లు, ''పోవా కుకీ'', ''ప్రింగ్లియా యాంటిస్కోర్బుటికా'' స్టాండు‌లు, బ్రయోఫైటు‌లు, లైకెను-కప్పబడిన రాళ్ళు, బహిర్గతమైన రాతి ముఖాలు లేదా రాళ్ల దిగువ భాగంలో సంబంధం కలిగి ఉంటాయి. కీటకాల జంతుజాలంలో స్పష్టమైన కాలానుగుణత ఉంది. శీతాకాల నెలలలో సాంద్రతలు వేసవి గరిష్టంలో తక్కువ శాతానికి (సుమారు 0.75%) పడిపోతాయి. ఆవాసాల మధ్య జాతుల సాపేక్ష సమృద్ధిలో విభిన్నమైన తేడాలు కూడా చూపబడ్డాయి, వీటిలో హర్డు ద్వీపం వీవిలు ([[జాతి]] ''ఎక్టెమ్నోర్హినసు'') ఎత్తు, శరీర పరిమాణం మధ్య ప్రతికూల సంబంధం ఉంది. హర్డు ద్వీపం తీరప్రాంతాలలో కనిపించే మంచినీటి కొలనులు, సరస్సులు, ప్రవాహాలు, బురదనీటి జంతుజాలం ​​దక్షిణ హిందూ మహాసముద్రంలోని ఇతర సబ్‌అంటార్కిటికు దీవులలోని జంతుజాలంతో సమానంగా ఉంటుంది. హర్డు ద్వీపం నుండి నివేదించబడిన అనేక జాతులు ఇతర చోట్ల కనిపిస్తాయి. ఇటీవలి యాత్రల సమయంలో మంచినీటి జంతుజాలం కొంత నమూనాలను తీసుకోవడం జరిగింది. తేదీ వరకు ఉన్న రికార్డులు మంచినీటి జంతుజాలంలో [[ప్రొటిస్టా]] జాతి, గ్యాస్ట్రోట్రిచు, రెండు జాతులు టార్డిగ్రేడు, కనీసం నాలుగు జాతులు నెమటోడు, 26 జాతులు రోటిఫరు, ఆరు జాతులు అన్నెలిడు, 14 జాతుల ఆర్థ్రోపోడు ఉన్నాయని సూచిస్తున్నాయి. ఇతర తీర బయోటా మాదిరిగానే, హియర్డు ద్వీపంలోని సముద్ర స్థూల-అకశేరుక జంతుజాలం ​​కూర్పు, స్థానిక పంపిణీలో ఇతర సబ్‌అంటార్కిటికు దీవులకు సమానంగా ఉంటుంది. అయితే మాక్వేరీ కెర్గులెను వంటి సబ్‌అంటార్కిటికు ప్రాంతంలోని కొన్ని ఇతర దీవుల బాగా అధ్యయనం చేయబడిన జంతుజాలంతో పోలిస్తే హియర్డు దీవి సమాజాల గురించి చాలా తక్కువగా తెలుసు. హియర్డు ద్వీపం ఒంటరిగా ఉన్నప్పటికీ జాతుల సమృద్ధి క్షీణించినదిగా కాకుండా మధ్యస్థంగా పరిగణించబడుతుంది. అయినప్పటికీ నివేదించబడిన స్థానిక జాతుల సంఖ్య తక్కువగా ఉంటుంది. పెద్ద స్థూల-ఆల్గా ''దుర్విల్లెయా అంటార్కిటికా'' విభిన్నమైన అకశేరుక టాక్సాకు మద్దతు ఇస్తుంది. ఈ జంతుజాలంలో కొంత భాగాన్ని హియర్డు దీవికి రవాణా చేయడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. హియర్డు ద్వీపం రాతి తీరాలు దిగువ కెల్పు హోల్డు‌ఫాస్టు జోన్, ఎగువ తీర మండల సమాజం జంతుజాలం ​​మధ్య స్పష్టమైన విభజనను ప్రదర్శిస్తాయి. బహుశా ఎత్తైన ప్రాంతాలలో ఎండిపోవడం, వేటాడటం, గడ్డకట్టడం వల్ల కావచ్చు. లింపెటు ''నాసెల్లా కెర్గులెన్సిసు'' తీరం దిగువ భాగంలో సమృద్ధిగా ఉంటుంది. ఇది రాతి ఉపరితలాల మీద కెల్పు హోల్డు‌ఫాస్టు‌లలో కనిపిస్తుంది. ఈ ఆవాసంలో ఇతర సాధారణ కానీ తక్కువ సమృద్ధిగా ఉన్న జాతులలో చిటాన్ ''హెమియార్త్రం సెటులోసం'' స్టారు ఫిషు ''అనాస్టెరియాసు మావ్సోని'' ఉన్నాయి. యాంఫిపాడు హైలే ఎస్‌పి. ఐసోపాడు ''కాసిడినోప్సిసు'' ఎస్‌పి. కెల్పు‌తో దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి. కెల్పు హోల్డు‌ఫాస్టు జోన్ పైన, లిట్టోర్నిడు ''లేవిలిటోరినా (కార్నియోలిటోరినా) హియర్సె‌ న్సిసు'' బివాల్వు, మొలస్కు ''కిడ్డెరియా బైకలరు'' బాగా ఆశ్రయం ఉన్న పరిస్థితులలో కనిపిస్తాయి. మరొక బివాల్వు, ''గైమార్డియా ట్రాపెసినా ట్రాపెసినా'', హోల్డు‌ఫాస్టు జోన్ పైన నుండి నమోదు చేయబడింది. ఆల్గలు మ్యాటు పోరసు స్పాంజి పొరలకు మద్దతు ఇచ్చే ప్రాంతాలలో ఒలిగోచెట్సు కూడా సమృద్ధిగా ఉంటాయి. == మూలాలు == lb0c20lzqjspuq8ywqxngqzsbu5bbng 0 456965 4594616 4583760 2025-06-28T15:42:39Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594616 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = సన్నీ సింగ్ | image = | country = India | fullname = సన్నీ సింగ్ | birth_date = {{birth date and age|1986|12|18}} | birth_place = [[జింద్]], [[హర్యానా]] | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి మీడియం | role = బ్యాట్స్‌మన్ | club1 = [[హర్యానా క్రికెట్ జట్టు|Haryana]] | year1 = 2003–2015 | club2 = [[Kings XI Punjab]] | year2 = 2011 | source = http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35282.html Cricinfo | date = 9 May | year = 2025 }} '''సన్నీ సింగ్''' (జననం 1986, డిసెంబరు 18[[జింద్|, లోని జింద్‌లో]]) భారతీయ మాజీ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]].<ref>{{Cite web|title=Sunny Singh|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35282.html|access-date=2012-03-07|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> అతను [[రంజీ ట్రోఫీ|రంజీ ట్రోఫీలో]] [[హర్యానా క్రికెట్ జట్టు|హర్యానా]] తరపున ఆడాడు.<ref>{{Cite web|title=Haryana Squad, Ranji Trophy 2011/12|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/squad/538712.html|access-date=2012-03-07|publisher=ESPNcricinfo}}</ref><ref>{{Cite web|title=Haryana Squad, Vijay Hazare Trophy 2011/12|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/squad/554386.html|access-date=2012-03-07|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> సింగ్ కుడిచేతి వాటం బ్యాట్స్‌మన్, అప్పుడప్పుడు [[ఫాస్ట్ బౌలింగు|మీడియం పేసర్]]. సింగ్ [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్]] లో [[పంజాబ్ కింగ్స్|కింగ్స్ XI పంజాబ్]] జట్టులో సభ్యుడు.<ref>{{Cite web|title=Kings XI Punjab Squad, IPL 2011|url=http://www.espncricinfo.com/indian-premier-league-2011/content/squad/495843.html|access-date=2012-03-07|publisher=ESPNcricinfo}}</ref> అతను 2004 ఐసిసి అండర్ -19 క్రికెట్ ప్రపంచ కప్‌లో భారత అండర్ -19 క్రికెట్ జట్టు తరపున కూడా ఆడాడు.<ref>{{Cite web|title=Sunny Singh – List of Youth One-Day International Matches|url=https://cricketarchive.com/Players/61/61459/Youth_One-Day_International_Matches.html|url-status=dead|archive-url=https://archive.today/20120708210213/http://cricketarchive.com/Players/61/61459/Youth_One-Day_International_Matches.html|archive-date=8 July 2012|access-date=2012-03-07|publisher=CricketArchive}}</ref><ref>{{Cite web|date=2008-06-17|title=India Squad – ICC Under-19 World Cup in Bangladesh, Feb-Mar 2004|url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/2003-04/OTHERS/U19-WC2004/SQUADS/U19-WC2004_IND-SQUAD.html|access-date=2012-03-07|publisher=Static.espncricinfo.com}}</ref> == కెరీర్ == సింగ్ 17 సంవత్సరాల వయసులో, 2003-04 [[రంజీ ట్రోఫీ]] సీజన్‌లో [[హర్యానా క్రికెట్ జట్టు|హర్యానా క్రికెట్ జట్టుతో]] [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్ క్రికెట్‌లో]] అడుగుపెట్టాడు. అతను ఆరు మ్యాచ్‌ల్లో 52.66 సగటుతో 474 పరుగులు చేశాడు.<ref>{{Cite web|date=1970-01-01|title=Ranji Trophy 2003/04 – Haryana Batting and bowling averages|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=2394;team=1808;type=tournament|access-date=2012-03-07|publisher=Stats.espncricinfo.com}}</ref> తరువాతి సంవత్సరంలో, అతను ఏడు మ్యాచ్‌ల్లో 654 పరుగులు చేశాడు, వాటిలో మూడు సెంచరీలు ఉన్నాయి, సగటున 59.45.<ref>{{Cite web|title=Ranji Trophy 2004/05 – Haryana Batting and bowling averages|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=2456;team=1808;type=tournament|access-date=2012-03-07|publisher=Stats.espncricinfo.com}}</ref> మూడు సీజన్ల తర్వాత, అతన్ని జట్టు నుంచి తొలగించారు.<ref>{{Cite web|title=Season by season First-Class Batting by Sunny Singh|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/61/61459/f_Batting_by_Season.html|access-date=2012-03-07|publisher=CricketArchive}}</ref> 2009–10 సీజన్‌లో, సింగ్ 5 మ్యాచ్‌ల్లో 88.14 సగటుతో 617 పరుగులు చేశాడు.<ref>{{Cite web|date=1970-01-01|title=Ranji Trophy 2009/10 – Haryana Batting and bowling averages|url=http://stats.espncricinfo.com/ranjiplateleague2009/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=5191;team=1808;type=tournament|access-date=2012-03-07|publisher=Stats.espncricinfo.com}}</ref> అతను మూడు సెంచరీలు కూడా చేసి జట్టులో శాశ్వత సభ్యుడయ్యాడు. 2011లో, అతను తన జట్టును రంజీ ట్రోఫీ సెమీ-ఫైనల్స్‌కు నడిపించాడు. అక్కడ, అతను ఏడు మ్యాచ్‌ల్లో 45.61 సగటుతో రెండు సెంచరీలతో సహా మొత్తం 593 పరుగులు చేశాడు.<ref>{{Cite web|date=1970-01-01|title=Ranji Trophy 2011/12 – Haryana Batting and bowling averages|url=http://stats.espncricinfo.com/ranji-trophy-elite-2011/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=6710;team=1808;type=tournament|access-date=2012-03-07|publisher=Stats.espncricinfo.com}}</ref> == మూలాలు == {{మూలాలజాబితా}} == బాహ్య లింకులు == * [http://www.kxip.in/the-team/sunny-singh సన్నీ సింగ్ కింగ్స్ XI పంజాబ్ వెబ్‌సైట్]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[వర్గం:1986 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:నార్త్ జోన్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:హర్యానా క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] fp26g6qrbvi6damhgy5bmm1mjfv8cnv 0 456966 4594601 4583767 2025-06-28T14:56:27Z InternetArchiveBot 88395 0 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594601 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = సచిన్ రాణా | image = | country = India | fullname = | | birth_date = {{Birth date and age|1984|9|18|df=yes}} | birth_place = [[గుర్‌గావ్|గుర్గావ్‌]], [[హర్యానా]] | heightft = | heightinch = | heightm = | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి [[fast medium|ఫాస్ట్ మీడియం]] | role = [[ఆల్ రౌండర్]] | club1 = [[Haryana cricket team|Haryana]] | year1 = 2004/05–2015/16 | clubnumber1 = | club2 = [[Pune Warriors India]] | year2 = 2011 | clubnumber2 = | club3 = [[Royal Challengers Bangalore]] | year3 = 2014 | club4 = [[Prime Bank Cricket Club]] | year4 = 2016 | club5 = [[Abahani Limited cricket team]] | year5 = 2017/18 | type1 = | debutdate1 = | debutyear1 = | debutfor1 = | debutagainst1 = | lastdate1 = | lastyear1 = | lastfor1 = | lastagainst1 = | type2 = | debutdate2 = | debutyear2 = | debutfor2 = | debutagainst2 = | lastdate2 = | lastyear2 = | lastfor2 = | lastagainst2 = | columns = 2 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 48 | runs1 = 2448 | bat avg1 = 32.21 | 100s/50s1 = 5/11 | top score1 = 163* | deliveries1 = &ndash; | wickets1 = 125 | bowl avg1 = 22.36 | fivefor1 = &ndash; | tenfor1 = &ndash; | best bowling1 = 5/32; | catches/stumpings1 = 53/&ndash; | column2 = [[Twenty20 cricket|T20]] | matches2 = 23 | runs2 = 361 | bat avg2 = 20.05 | 100s/50s2 = 0/1 | top score2 = 62 | deliveries2 = &ndash; | wickets2 = 18 | bowl avg2 = 19.44 | fivefor2 = &ndash; | tenfor2 = &ndash; | best bowling2 = &ndash; | catches/stumpings2 = 11/&ndash; | date = 14 March | year = 2012 | source = http://www.espncricinfo.com/india/content/player/33757.html ESPNcricinfo }} '''సచిన్ రాణా''' (జననం 1984, సెప్టెంబరు 18) భారతీయ మాజీ [[క్రికెట్|క్రికెటర్]]. అతను 2003-04లో [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం, 2004-05లో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేసాడు; అప్పటి నుండి అతను [[హర్యానా]], [[నార్త్ జోన్ క్రికెట్ జట్టు|నార్త్ జోన్]], పూణే వారియర్స్ ఇండియా తరపున కుడిచేతి వాటం మిడిల్ ఆర్డర్ [[బ్యాటింగ్ (క్రికెట్)|బ్యాట్స్‌మన్‌గా]] ఆడాడు. అతను 2007లో [[పంజాబ్]] జట్టుపై తన ట్వంటీ20 అరంగేట్రం చేసాడు. [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్|IPL]] 2011 సీజన్‌లో పూణే వారియర్స్ ఇండియా తరపున ఆడాడు. అతను ఐపిఎల్ 2013 సీజన్‌లో [[సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్|సన్‌రైజర్స్ హైదరాబాద్‌తో]] ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాడు. ఐపిఎల్ 2014లో [[రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూర్|రాయల్ ఛాలెంజర్స్ బెంగళూరు]] తరపున తొమ్మిది మ్యాచ్‌లు ఆడాడు. == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|ref=ci/content/current/player/33757.html}} * [http://iplt20.com/teams/sunrisers-hyderabad/squad/128/Sachin-Rana/ Sachin Raina IPL 2013 Profile]{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[వర్గం:1984 జననాలు]] [[వర్గం:హర్యానా క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:నార్త్ జోన్ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] 7m3wrvf7zokoamr7oiqm7qs2gn4xyks 0 457652 4594689 4593635 2025-06-29T01:59:58Z Muralikrishna m 106628 4594689 wikitext text/x-wiki 2017 ఫిబ్రవరి 11 నుండి మార్చి 8 2017 వరకు జరిగిన ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికల ఫలితంగా ఉత్తరప్రదేశ్ పదిహేడవ శాసనసభ మార్చి 19న ఏర్పడింది. శాసనసభలో మొత్తం 404 మంది ఎమ్మెల్యేలు ఉన్నారు.(ఒక నామినేటెడ్ ఆంగ్లో-ఇండియన్ సభ్యుడు డాక్టర్ డెంజిల్ జె. గోడిన్ తో సహా) 17వ శాసనసభ పదవీకాలం 2017 మార్చి 19 నుండి 2022 మార్చి 12 వరకు ఉంది.<ref>{{cite news|url=http://ceouttarpradesh.nic.in/PDF/PressRelease2017.pdf|title=Press Release|last=Bhatnagar|first=Gaurav Vivek|date=23 January 2022|access-date=30 December 2017|publisher=ceouttarpradesh.nic.in}}</ref><ref name="Tenure Wire">{{cite news|url=https://thewire.in/government/the-up-assemblys-tenure-has-been-calculated-incorrectly-since-2012|title=UP Assembly's Tenure Has Been Calculated Incorrectly Since 2012, Says Lawyer|work=The Wire|access-date=23 January 2022}}</ref> == ముఖ్యమైన సభ్యులు == {| class="wikitable sortable" !## !నుండి !వరకు !స్థానం !పేరు !పార్టీ |- !01 |30 మార్చి 2017 | rowspan="5" |12 మార్చి 2022 |స్పీకర్ |[[హృదయ్ నారాయణ్ దీక్షిత్]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- !02 |18 అక్టోబర్ 2021 |డిప్యూటీ స్పీకర్ |[[నితిన్ అగర్వాల్]] |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] |- !03 | rowspan="2" |19 మార్చి 2017 |సభా నాయకుడు (ముఖ్యమంత్రి) |[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- !04 |ఉప ముఖ్యమంత్రులు |[[కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య]] [[దినేశ్ శర్మ|దినేష్ శర్మ]] |[[భారతీయ జనతా పార్టీ]] |- !05 |28 మార్చి 2017 |ప్రతిపక్ష నాయకుడు |రామ్ గోవింద్ చౌదరి |[[సమాజ్ వాదీ పార్టీ|సమాజ్‌వాది పార్టీ]] |} == ఎన్నికైన సభ్యులు == {| class="wikitable sortable mw-collapsible" |+<small>అందరు సభ్యులూ 11 మార్చి 2017న ఎన్నికయ్యారు, ఉప ఎన్నికల కారణంగా కింది జాబితాలో మరిన్ని మార్పులు జరగవచ్చు.</small> !నియోజకవర్గం !అభ్యర్థి పేరు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | colspan="4" |'''సహారన్పూర్ జిల్లా''' |- |[[బెహత్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బేహత్]] |నరేష్ సైని |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |[[నకూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నకూర్]] |ధరమ్ సింగ్ సైని |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[సహరన్‌పూర్ నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహరన్‌పూర్ నగర్]] |సంజయ్ గార్గ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |[[సహరాన్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|సహరాన్‌పూర్]] |మసూద్ అక్తర్ |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |[[దేవబంద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|దేవబంద్]] |బ్రిజేష్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[రాంపూర్ మణిహరన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|రాంపూర్ మణిహారన్]] (ఎస్.సి) |దేవేంద్ర కుమార్ నిమ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |[[గంగో శాసనసభ నియోజకవర్గం|గంగో]] |ప్రదీప్ చౌదరి |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |కిరాత్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- | colspan="4" |'''షామ్లి జిల్లా''' |- |[[కైరానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|కైరానా]] |నహిద్ హసన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |[[థానా భవన్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|థానా భవన్]] |సురేష్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[షామ్లీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|షామ్లీ]] |తేజేంద్ర నిర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ముజఫర్‌నగర్ జిల్లా''' |- |[[బుధానా శాసనసభ నియోజకవర్గం|బుధాన]] |ఉమేష్ మాలిక్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[చార్తావాల్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చార్తావాల్]] |విజయ్ కుమార్ కశ్యప్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[పుర్ఖాజి శాసనసభ నియోజకవర్గం|పుర్ఖాజి]] (ఎస్.సి) |ప్రమోద్ ఉత్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[ముజఫర్‌నగర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ముజఫర్‌నగర్]] |కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[ఖతౌలీ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ఖతౌలీ]] |విక్రమ్ సింగ్ సైని |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |[[మీరాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మీరాపూర్]] |అవతార్ సింగ్ భదానా |భారతీయ జనతా పార్టీ |14 ఫిబ్రవరి 2019న [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]<nowiki/>లో చేరారు (రాజీనామా ఆమోదించబడలేదు) |- |ఖాళీగా ఉంది | | |- | colspan="4" |'''బిజ్నోర్ జిల్లా''' |- |[[నజీబాబాద్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నజీబాబాద్]] |తస్లీం |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |[[నగీనా శాసనసభ నియోజకవర్గం|నగీనా]] (ఎస్.సి) |మనోజ్ కుమార్ పరాస్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |[[బర్హాపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బర్హాపూర్]] |సుశాంత్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[ధాంపూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|ధాంపూర్]] |అశోక్ కుమార్ రాణా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[నెహ్తార్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|నెహ్తార్]] (ఎస్.సి) |ఓం కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[బిజ్నోర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|బిజ్నోర్]] |సుచి చౌదరి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |[[చాంద్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|చాంద్‌పూర్]] |కమలేష్ సైని |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |[[నూర్‌పూర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం (ఉత్తర ప్రదేశ్)|నూర్‌పూర్]] |లోకేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 ఫిబ్రవరి 2018న మరణించారు |- |నయీం ఉల్ హసన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |ఉప ఎన్నికల సమయంలో ఎన్నికయ్యారు |- | colspan="4" |'''మొరాదాబాద్ జిల్లా''' |- |కాంత్ |రాజేష్ కుమార్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఠాకుర్ద్వారా |నవాబ్ జాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |మొరాదాబాద్ గ్రామీణ |హాజీ ఇక్రమ్ ఖురేషి |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |మొరాదాబాద్ నగర్ |రితేష్ కుమార్ గుప్తా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కుందర్కి |మొహమ్మద్ రిజ్వాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |బిలారి |మొహమ్మద్ ఫహీం |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సంభాల్ జిల్లా''' |- |చందౌసి (SC) |గులాబ్ దేవి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అస్మోలి |పింకీ సింగ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సంభాల్ |ఇక్బాల్ మెహమూద్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''రాంపూర్ జిల్లా''' |- |సువార్ |అబ్దుల్లా అజం ఖాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |16 డిసెంబర్ 2019న అనర్హులు |- |చమ్రావా |నసీర్ అహ్మద్ ఖాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |బిలాస్‌పూర్ |బల్దేవ్ సింగ్ ఔలాఖ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |రాంపూర్ |మొహమ్మద్ అజం ఖాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |తజీన్ ఫాత్మా |సమాజ్‌వాది పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |మిలాక్ (SC) |రాజ్‌బాలా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అమ్రోహా జిల్లా''' |- |ధనౌర (SC) |రాజీవ్ తరారా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |నౌగావాన్ సదాత్ |చేతన్ చౌహాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |ఆగస్టు 2020లో మరణించారు |- |సంగీత చౌహాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |అమ్రోహా |మెహబూబ్ అలీ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |హసన్‌పూర్ |మహేందర్ సింగ్ ఖడగ్వంశీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మీరట్ జిల్లా''' |- |సివాల్ఖాలు |జితేంద్ర పాల్ సింగ్ బిల్లు |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సర్ధన |సంగీత్ సింగ్ సోమ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |హస్తినాపూర్ |దినేష్ ఖాతిక్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కిథోర్ |సత్యవీర్ త్యాగి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మీరట్ కాంట్. |సత్య ప్రకాష్ అగర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మీరట్ నగరం |హాజీ రఫిక్ అన్సారీ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |మీరట్ సౌత్ |సోమేంద్ర తోమర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బాగ్‌పత్ జిల్లా''' |- |ఛప్రౌలి |సహేందర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |2018 MLC ఎన్నికల తర్వాత RLD నుంచి నిష్క్రమించారు. |- |బరాట్ |కృష్ణపాల్ మాలిక్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బాగ్‌పత్ |యోగేష్ ధామా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఘజియాబాద్ జిల్లా''' |- |లోని |నందకిషోర్ గుర్జార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మురాద్ నగర్ |అజిత్ పాల్ త్యాగి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సాహిబాబాద్ |సునీల్ కుమార్ శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఘజియాబాద్ |అతుల్ గార్గ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మోడీ నగర్ |మంజు శివాచ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''హాపూర్ జిల్లా''' |- |ధోలానా |ఆస్లాం చౌదరి |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |హాపూర్ |విజయ్ పాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గర్హ్ముక్తేశ్వర్ |కమల్ సింగ్ మాలిక్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ జిల్లా''' |- |నోయిడా |పంకజ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దాద్రి |తేజ్‌పాల్ సింగ్ నగర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జెవార్ |ధీరేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బులంద్‌షహర్ జిల్లా''' |- |సికంద్రాబాద్ |బిమ్లా సింగ్ సోలంకి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |బులంద్‌షహర్ |వీరేంద్ర సింగ్ సిరోహి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఉషా సిరోహి |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |సయానా |దేవేంద్ర |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అనుప్షహర్ |సంజయ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దేబాయి |అనితా సింగ్ రాజ్‌పుత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షికార్పూర్ |అనిల్ శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఖుర్జా (SC) |విజేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అలీఘర్ జిల్లా''' |- |ఖైర్ (SC) |అనూప్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బరౌలి |దల్వీర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అత్రౌలి |సందీప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఛర్ర |రవీంద్ర పాల్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కోయిల్ |అనిల్ పరాశర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అలీఘర్ |సంజీవ్ రాజా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |ఇగ్లాస్ (SC) |రాజ్‌వీర్ సింగ్ దిలేర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |రాజ్ కుమార్ సహయోగి |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- | colspan="4" |'''హాత్రాస్ జిల్లా''' |- |హాత్రాస్ (SC) |హరి శంకర్ మహోర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సదాబాద్ |రాంవీర్ ఉపాధ్యాయ్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |సికంద్ర రావు |బీరేంద్ర సింగ్ రాణా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మధుర జిల్లా''' |- |ఛటా |చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మాంట్ |శ్యామ్ సుందర్ శర్మ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |గోవర్ధన్ |కరిందా సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మధుర |శ్రీకాంత్ శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బల్దేవ్ (SC) |పూరన్ ప్రకాష్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఆగ్రా జిల్లా''' |- |ఎట్మాద్పూర్ |రామ్ ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఆగ్రా కాంట్. (SC) |గిర్రాజ్ సింగ్ ధర్మేష్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఆగ్రా సౌత్ |యోగేంద్ర ఉపాధ్యాయ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |ఆగ్రా నార్త్ |జగన్ ప్రసాద్ గార్గ్ | rowspan="2" |భారతీయ జనతా పార్టీ |10 ఏప్రిల్ 2019న మరణించారు |- |పురుషోత్తం ఖండేల్వాల్ |2019 ఉప ఎన్నికల్లో ఎన్నికయ్యారు |- |ఆగ్రా గ్రామీణ (SC) |హేమలత దివాకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫతేపూర్ సిక్రీ |చౌదరి ఉదయభాన్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఖేరాఘర్ |మహేష్ కుమార్ గోయల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫతేహాబాద్ |జితేంద్ర వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బాహ్ |రాణి పక్షలికా సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఫిరోజాబాద్ జిల్లా''' |- | rowspan="2" |తుండ్ల (SC) |ఎస్పీ సింగ్ బాఘెల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |ప్రేమ్‌పాల్ సింగ్ ధంగర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |జస్రానా |రాంగోపాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫిరోజాబాద్ |మనీష్ అసిజా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షికోహాబాద్ |ముఖేష్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సిర్సాగంజ్ |హరిఓం యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కాస్‌గంజ్ జిల్లా''' |- |కాస్గంజ్ |దేవేంద్ర సింగ్ రాజ్‌పుత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అమన్పూర్ |దేవేంద్ర ప్రతాప్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పాటియాలి |మమతేష్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఎటా జిల్లా''' |- |అలీగంజ్ |సత్యపాల్ సింగ్ రాథౌర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఎటా |విపిన్ కుమార్ డేవిడ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మర్హారా |వీరేంద్ర |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జలేసర్ (SC) |సంజీవ్ కుమార్ దివాకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మెయిన్‌పురి జిల్లా''' |- |మెయిన్‌పురి |రాజు యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |భోంగావ్ |రామ్ నరేష్ అగ్నిహోత్రి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కిష్ని (SC) |బ్రజేష్ కథేరియా |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |కర్హల్ |సోబరన్ సింగ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సంభాల్ జిల్లా''' |- |గన్నౌర్ |అజిత్ కుమార్ (అలియాస్ రాజు యాదవ్) |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బుడాన్ జిల్లా''' |- |బిసౌలి (SC) |కుషాగ్ర సాగర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సహస్వాన్ |ఓంకార్ సింగ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |బిల్సి |పండిట్ రాధా కృష్ణ శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బదౌన్ |మహేష్ చంద్ర గుప్తా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షేఖుపూర్ |ధర్మేంద్ర కుమార్ సింగ్ శాక్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |డేటాగంజ్ |రాజీవ్ కుమార్ సింగ్ (డేటాగంజ్ రాజకీయ నాయకుడు) (బబ్బు భయ్యా) |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బరేలీ జిల్లా''' |- |బహేరి |ఛత్రపాల్ సింగ్ గంగ్వార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మీర్‌గంజ్ |డిసి వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |భోజిపుర |బహోరాన్ లాల్ మౌర్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |నవాబ్‌గంజ్ |కేసర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫరీద్‌పూర్ (SC) |శ్యామ్ బిహారీ లాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బిథారి చైన్పూర్ |రాజేష్ కుమార్ మిశ్రా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బరేలీ |అరుణ్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బరేలీ కాంట్ |రాజేష్ అగర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అయోన్లా |ధర్మపాల్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''పిలిభిత్ జిల్లా''' |- |పిలిభిత్ |సంజయ్ సింగ్ గంగ్వార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బర్ఖేరా |కిషన్ లాల్ రాజ్‌పూత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పురాన్పూర్ (SC) |బాబు రామ్ పాశ్వాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బిసల్పూర్ |అగిస్ రామ్‌సరణ్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''షాజహాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |కాట్రా |వీర్ విక్రమ్ సింగ్ ప్రిన్స్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జలాలాబాద్ |శరద్‌వీర్ సింగ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |టిల్హార్ |రోషన్ లాల్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పోవయాన్ (SC) |చెత్రం |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షాజహాన్పూర్ |సురేష్ కుమార్ ఖన్నా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దద్రౌల్ |మన్వేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''లఖింపూర్ ఖేరి జిల్లా''' |- |పాలియా |హర్విందర్ కుమార్ సహాని |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |నిఘాసన్ |పటేల్ రామ్‌కుమార్ వర్మ | rowspan="2" |భారతీయ జనతా పార్టీ |సెప్టెంబర్ 2018లో మరణించారు |- |శశాంక్ వర్మ |2019 ఉప ఎన్నికలో ఎన్నికయ్యారు |- |గోల గోకర్ణనాథ్ |అరవింద్ గిరి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |శ్రీ నగర్ (SC) |మంజు త్యాగి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ధౌరాహ్రా (అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం) |అవస్థి బాల ప్రసాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లఖింపూర్ |యోగేష్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కాస్టా (SC) |సౌరభ్ సింగ్, రాజకీయవేత్త |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మొహమ్మది |లోకేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సీతాపూర్ జిల్లా''' |- |మహోలి |శశాంక్ త్రివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సీతాపూర్ |రాకేష్ రాథోడ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |హర్గావ్ (SC) |సురేష్ రాహి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లహర్పూర్ |సునీల్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బిస్వాన్ |మహేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సేవాత |జ్ఞాన్ తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మహమూదాబాద్ |నరేంద్ర సింగ్ వర్మ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సిధౌలి (SC) |హరగోవింద్ భార్గవ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |మిస్రిఖ్ (SC) |రామ్ కృష్ణ భార్గవ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''హర్దోయ్ జిల్లా''' |- |సవాయాజ్‌పూర్ |కున్వర్ మాధవేంద్ర ప్రతాప్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షాహాబాద్ |రజనీ తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |హర్దోయ్ |నితిన్ అగర్వాల్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |గోపమౌ (SC) |శ్యామ్ ప్రకాష్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సాండి (SC) |ప్రభాష్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బిల్గ్రామ్-మల్లన్వాన్ |ఆశిష్ కుమార్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బాలమౌ (SC) |రామ్ పాల్ వర్మ (హర్దోయ్) |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |శాండిలా |రాజ్ కుమార్ అగర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఉన్నావ్ జిల్లా''' |- | rowspan="2" |బంగార్మౌ |కుల్దీప్ సింగ్ సెంగర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |ఉన్నావ్ అత్యాచారం కేసులో 20 డిసెంబర్ 2019న జీవిత ఖైదు విధించబడింది. |- |శ్రీకాంత్ కటియార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |సఫీపూర్ (SC) |బంబా లాల్ దివాకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మోహన్ (SC) |బ్రిజేష్ కుమార్ రావత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఉన్నావ్ |పంకజ్ గుప్తా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |భగవంత్ నగర్ |హృదయ్ నారాయణ్ దీక్షిత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పూర్వా |అనిల్ సింగ్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- | colspan="4" |'''లక్నో జిల్లా''' |- |మలిహాబాద్ (SC) |జై దేవి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బక్షి కా తలాబ్ |అవినాష్ త్రివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సరోజిని నగర్ |స్వాతి సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లక్నో వెస్ట్ |సురేష్ కుమార్ శ్రీవాస్తవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లక్నో నార్త్ |నీరజ్ బోరా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లక్నో తూర్పు |అశుతోష్ టాండన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లక్నో సెంట్రల్ |బ్రిజేష్ పాఠక్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |లక్నో కాంట్ |రీటా బహుగుణ జోషి |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |సురేష్ చంద్ర తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |మోహన్‌లాల్‌గంజ్ (SC) |అంబ్రిష్ సింగ్ పుష్కర్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''రాయ్‌బరేలి జిల్లా''' |- |బచ్రావన్ (SC) |రామ్ నరేష్ రావత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అమేథి జిల్లా''' |- |టిలోయి |మయాంకేశ్వర్ శరణ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''రాయ్‌బరేలి జిల్లా''' |- |హర్చంద్‌పూర్ |రాకేష్ సింగ్ |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |రాయ్‌బరేలి |అదితి సింగ్ |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |సెలూన్ (SC) |దాల్ బహదూర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సరేని |ధీరేంద్ర బహదూర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఉంచహార్ |మనోజ్ కుమార్ పాండే |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అమేథి జిల్లా''' |- |జగదీష్‌పూర్ (SC) |సురేష్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గౌరీగంజ్ |రాకేష్ ప్రతాప్ సింగ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |31 అక్టోబర్ 2021న రాజీనామా చేశారు |- |అమేథి |గరిమా సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సుల్తాన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |ఇసౌలి |అబ్రార్ అహ్మద్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సుల్తాన్‌పూర్ |సూర్య భాన్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సదర్ |సీతారాం వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |లాంబువా |దేవమణి ద్వివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కదిపూర్ (SC) |రాజేష్ గౌతమ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఫరూఖాబాద్ జిల్లా''' |- |కైమ్‌గంజ్ (SC) |అమర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అమృత్‌పూర్ |సుహిల్ కుమార్ శాక్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫరూఖాబాద్ |మేజర్ సునీల్ దత్ ద్వివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |భోజ్‌పూర్ |నాగేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కన్నౌజ్ జిల్లా''' |- |చిబ్రామౌ |అర్చన పాండే |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |తిర్వా |కైలాష్ సింగ్ రాజ్‌పుత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కన్నౌజ్ (SC) |అనిల్ కుమార్ దోహారే |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఎటావా జిల్లా''' |- |జస్వంత్ నగర్ |శివపాల్ సింగ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |ఎటావా |సరిత భదౌరియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |భర్తన (SC) |సావిత్రి కథేరియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఔరైయా జిల్లా''' |- |బిధున |వినయ్ శాక్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దిబియాపూర్ |లఖన్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఔరయ్య (SC) |రమేష్ దివాకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా''' |- |రసూలాబాద్ (SC) |నిర్మలా సంఖ్వర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అక్బర్‌పూర్ -రానియా |ప్రతిభా శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |సికంద్రా |మధుర ప్రసాద్ పాల్ | rowspan="2" |భారతీయ జనతా పార్టీ |22 జూలై 2017న మరణించారు |- |అజిత్ సింగ్ పాల్ |ఉప ఎన్నికల సమయంలో ఎన్నికయ్యారు |- |భోగ్నిపూర్ |వినోద్ కుమార్ కటియార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కాన్పూర్ నగర్ జిల్లా''' |- |బిల్హౌర్ (SC) |భగవతి ప్రసాద్ సాగర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బితూర్ |అభిజీత్ సింగ్ సంగ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కళ్యాణ్‌పూర్ |నీలిమా కటియార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |గోవింద్ నగర్ |సత్యదేవ్ పచౌరి |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |సురేంద్ర మైథాని |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |సిషామౌ |హాజీ ఇర్ఫాన్ సోలంకి |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |ఆర్య నగర్ |అమితాబ్ బాజ్‌పాయ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |కిడ్వాయి నగర్ |మహేష్ చంద్ర |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కాన్పూర్ కాంట్ |సోహిల్ అక్తర్ అన్సారీ |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |మహారాజ్‌పూర్ |సతీష్ మహానా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |ఘటంపూర్ (SC) |కమల్ రాణి |భారతీయ జనతా పార్టీ |ఆగస్టు 2020లో మరణించారు |- |ఉపేంద్ర నాథ్ పాశ్వాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- | colspan="4" |'''జాలౌన్ జిల్లా''' |- |మాధౌగర్ |మూలచంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కల్పి |నరండేయ పాల్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఒరై (SC) |గౌరీ శంకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఝాన్సీ జిల్లా''' |- |బాబినా |రాజీవ్ సింగ్ పరిచా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఝాన్సీ నగర్ |రవి శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మౌరానిపూర్ (SC) |బిహారీ లాల్ ఆర్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గరౌత |జవహర్ లాల్ రాజ్‌పుత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''లలిత్‌పూర్ జిల్లా''' |- |లలిత్‌పూర్ |రామ్రతన్ కుష్వాహా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మెహ్రోని (SC) |మనోహర్ లాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''హమీర్‌పూర్ జిల్లా''' |- | rowspan="2" |హమీర్‌పూర్ |అశోక్ కుమార్ సింగ్ చందేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |8.6.19న తొలగించబడింది |- |యువరాజ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |ఉప ఎన్నికల సమయంలో ఎన్నికయ్యారు |- |రథ్ (SC) |మనీషా అనురాగి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మహోబా జిల్లా''' |- |మహోబా |రాకేష్ కుమార్ గోస్వామి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చర్ఖారి |బ్రిజ్‌భూషణ్ రాజ్‌పూత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బండా జిల్లా''' |- |తింద్వారి |బ్రజేష్ కుమార్ ప్రజాపతి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బాబేరు |చంద్రపాల్ కుష్వాహా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |నరైని (SC) |రాజ్ కరణ్ కబీర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బాండా |ప్రకాష్ ద్వివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''చిత్రకూట్ జిల్లా''' |- |చిత్రకూట్ |చంద్రికా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |మాణిక్‌పూర్ |ఆర్.కె. సింగ్ పటేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |ఆనంద్ శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- | colspan="4" |'''ఫతేపూర్ జిల్లా''' |- |జహనాబాద్ |జై కుమార్ సింగ్ జైకి |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- |బిండ్కి |కరణ్ సింగ్ పటేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫతేపూర్ |విక్రమ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అయా షా |వికాస్ గుప్తా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |హుస్సేన్‌గంజ్ |[[రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్]] |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఖాగా (SC) |కృష్ణ పాస్వాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ప్రతాప్‌గఢ్ జిల్లా''' |- |రాంపూర్ ఖాస్ |ఆరాధన మిశ్రా |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |బాబాగంజ్ (SC) |వినోద్ కుమార్ |స్వతంత్ర | |- |కుండా |రఘురాజ్ ప్రతాప్ సింగ్ |స్వతంత్ర | |- |బిశ్వనాథ్‌గంజ్ |రాకేష్ కుమార్ వర్మ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- | rowspan="2" |ప్రతాప్‌గఢ్ |సంగం లాల్ గుప్తా |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |రాజ్ కుమార్ పాల్ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |పట్టి |రాజేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రాణిగంజ్ |ధీరజ్ ఓజా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కౌశాంబి జిల్లా''' |- |సిరతు |షీట్ల ప్రసాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మంఝన్‌పూర్ (SC) |లాల్ బహదూర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చైల్ |నాగేంద్ర సింగ్ పటేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అలహాబాద్ జిల్లా''' |- |ఫాఫామౌ |విక్రమ్జీత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సోరాన్ (SC) |జమునా ప్రసాద్ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- |ఫుల్పూర్ |ప్రవీణ్ పటేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ప్రతాప్పూర్ |మొహమ్మద్ ముజ్తబా సిద్ధిఖీ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |హ్యాండియా |హకీమ్ లాల్ బింద్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |మేజా |నీలం కర్వారియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కరచ్చన |ఉజ్వల్ రామన్ సింగ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |అలహాబాద్ వెస్ట్ |సిద్ధార్థ్ నాథ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అలహాబాద్ నార్త్ |హర్షవర్ధన్ బాజ్‌పాయ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అలహాబాద్ సౌత్ |నంద్ గోపాల్ గుప్తా నంది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బారా (SC) |అజయ్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కోరాన్ (SC) |రాజ్మణి కోల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బారాబంకి జిల్లా''' |- |కుర్సీ |సకేంద్ర ప్రతాప్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రామ్ నగర్ |శరద్ కుమార్ అవస్థి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బారాబంకి |ధర్మరాజ్ సింగ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | rowspan="2" |జైద్‌పూర్ (SC) |ఉపేంద్ర సింగ్ రావత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |గౌరవ్ కుమార్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |దరియాబాద్ |సతీష్ చంద్ర శర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఫైజాబాద్ జిల్లా''' |- |రుదౌలి |రామ్ చంద్ర యాదవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బారాబంకి జిల్లా''' |- |హైదర్‌గఢ్ (SC) |బైద్నాథ్ రావత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మిల్కిపూర్ (SC) |గోరఖ్ నాథ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బికాపూర్ |శోభా సింగ్ చౌహాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అయోధ్య |వేద్ ప్రకాష్ గుప్తా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గోషైంగంజ్ |ఇంద్ర ప్రతాప్ తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అంబేద్కర్ నగర్ జిల్లా''' |- |కటేహరి |లాల్జీ వర్మ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |టాండా |సంజు దేవి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అలపూర్ (SC) |అనీత కమల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |జలాల్‌పూర్ |రితేష్ పాండే |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |సుభాష్ రాయ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |అక్బర్‌పూర్ |రామ్ అచల్ రాజ్‌భర్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బహ్రైచ్ జిల్లా''' |- | rowspan="2" |బాల్హా (SC) |అక్షయ్‌బర్ లాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |24 మే 2019న రాజీనామా చేశారు |- |సరోజ్ సోంకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |నాన్పరా |మాధురి వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మతేరా |యాసర్ షా |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |మహాసి |సురేశ్వర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బహ్రైచ్ |అనుప్మ జైస్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పయాగ్‌పూర్ |సుభాష్ త్రిపాఠి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కైసర్‌గంజ్ |ముకుట్ బిహారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''శ్రావస్తి జిల్లా''' |- |భింగా |మొహమ్మద్ అస్లాం |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |శ్రావస్తి |రామ్ ఫెరాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బలరాంపూర్ జిల్లా''' |- |తులసిపూర్ |కైలాష్ నాథ్ శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గైన్సారీ |శైలేష్ కుమార్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఉట్రౌలా |రామ్ ప్రతాప్ అలియాస్ శశికాంత్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బలరాంపూర్ (SC) |పాల్టు రామ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''గోండా జిల్లా''' |- |మెహనౌన్ |వినయ్ కుమార్ ద్వివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గోండా |ప్రతీక్ భూషణ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కాట్రా బజార్ |బవాన్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కల్నల్‌గంజ్ |అజయ్ ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |తరబ్‌గంజ్ |ప్రేమ్ నారాయణ్ పాండే |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మంకాపూర్ (SC) |రాంపతి శాస్త్రి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గౌర |ప్రభాత్ కుమార్ వర్మ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సిద్ధార్థనగర్ జిల్లా''' |- |షోహ్రత్‌గఢ్ |అమర్ సింగ్ చౌదరి |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- |కపిల్వాస్తు (SC) |శ్యామ్ ధని |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బన్సీ |జై ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఇట్వా |సతీష్ చంద్ర ద్వివేది |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దోమరియాగంజ్ |రాఘవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బస్తి జిల్లా''' |- |హర్రయ్య |అజయ్ కుమార్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కాప్తాన్‌గంజ్ |చంద్ర ప్రకాష్ శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రుధౌలి |సంజయ్ ప్రతాప్ జైస్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బస్తీ సదర్ |దయారామ్ చౌదరి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మహాదేవా (SC) |రవి కుమార్ సోంకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సంత్ కబీర్ నగర్ జిల్లా''' |- |మెంహ్‌దావాల్ |రాకేష్ సింగ్ బఘేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఖలీలాబాద్ |దిగ్విజయ్ నారాయణ్ అలియాస్ జే చౌబే |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ధన్‌ఘాటా (SC) | [[శ్రీరామ్ చౌహాన్]] |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మహారాజ్‌గంజ్ జిల్లా''' |- |ఫారెండా |బజరంగ్ బహదూర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |నౌతన్వా |అమన్ మణి త్రిపాఠి |స్వతంత్ర | |- |సిస్వా |ప్రేమ్ సాగర్ పటేల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మహారాజ్‌గంజ్ (SC) |జై మంగళ్ కనోజియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పనియార |జ్ఞానేంద్ర సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''గోరఖ్‌పూర్ జిల్లా''' |- |కైంపియార్‌గంజ్ |ఫతే బహదూర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పిప్రైచ్ |మహేంద్ర పాల్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్ |రాధా మోహన్ దాస్ అగర్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |గోరఖ్‌పూర్ గ్రామీణ |బిపిన్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సహజన్వా |శీతల్ పాండే |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఖజాని (SC) |సంత్ ప్రసాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చౌరీ-చౌరా |సంగీత యాదవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బన్స్‌గావ్ (SC) |విమలేష్ పాశ్వాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చిల్లుపర్ |వినయ్ శంకర్ తివారీ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- | colspan="4" |'''కుషినగర్ జిల్లా''' |- |ఖద్దా |జటాశంకర్ త్రిపాఠి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |పద్రౌన |స్వామి ప్రసాద్ మౌర్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |తమ్కుహి రాజ్ |అజయ్ కుమార్ లల్లు |భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |- |ఫాజిల్‌నగర్ |గంగా సింగ్ కుష్వాహా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కుషినగర్ |రజనీకాంత్ మణి త్రిపాఠి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |హటా |పవన్ కేడియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రాంకోలా (SC) |రామానంద్ బౌధ్ |సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ | |- | colspan="4" |'''డియోరియా జిల్లా''' |- |రుద్రపూర్ |జై ప్రకాష్ నిషాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |డియోరియా |జనమేజయ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |ఆగస్టు 2020లో మరణించారు |- |డాక్టర్ సత్యప్రకాష్ మణి త్రిపాఠి |భారతీయ జనతా పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |పథార్దేవా |సూర్య ప్రతాప్ షాహి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రాంపూర్ కార్ఖానా |కమలేష్ శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |భట్పర్ రాణి |అశుతోష్ ఉపాధ్యాయ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సాలెంపూర్ (SC) |కాళీచరణ్ ప్రసాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బర్హాజ్ |సురేష్ తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''అజంగఢ్ జిల్లా''' |- |అత్రౌలియా |సంగ్రామ్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |గోపాల్‌పూర్ |నఫీస్ అహ్మద్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సాగ్రి |బందన సింగ్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |ముబారక్‌పూర్ |షా ఆలం |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |అజంగఢ్ |దుర్గా ప్రసాద్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |నిజామాబాద్ |అలంబడి |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |ఫూల్పూర్ పావై |అరుణ్ కుమార్ యాదవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దిదర్‌గంజ్ |సుఖ్‌దేవ్ రాజ్‌భర్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |లాల్‌గంజ్ (SC) |[[ఆజాద్ అరి మర్దాన్]] |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |మెహ్‌నగర్ (SC) |కల్పనాథ్ పాశ్వాన్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మౌ జిల్లా''' |- |మధుబన్ |[[దారా సింగ్ చౌహాన్]] |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |ఘోసి |ఫాగు చౌహాన్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |26 జూలై 2019న రాజీనామా చేశారు (బీహార్ గవర్నర్‌గా నియమితులయ్యారు) |- |విజయ్ కుమార్ రాజ్‌భర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ |21 అక్టోబర్ 2019న జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |ముహమ్మదాబాద్-గోహ్నా (SC) |శ్రీరామ్ సోంకర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మౌ |ముక్తార్ అన్సారీ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- | colspan="4" |'''బల్లియా జిల్లా''' |- |బెల్తారా రోడ్ (SC) |ధనంజయ్ కన్నౌజియా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రసారా |ఉమాశంకర్ సింగ్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |సికందర్‌పూర్ |సంజయ్ యాదవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఫెఫానా |ఉపేంద్ర తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బల్లియా నగర్ |ఆనంద్ స్వరూప్ శుక్లా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |బన్స్‌దిహ్ |రామ్ గోవింద్ చౌదరి |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |బైరియా |సురేంద్ర నాథ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''జౌన్‌పూర్ జిల్లా''' |- |బద్లాపూర్ |రమేష్ చంద్ర మిశ్రా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |షాగంజ్ |శైలేంద్ర యాదవ్ లాలై |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |జౌన్‌పూర్ |గిరీష్ చంద్ర యాదవ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | rowspan="2" |మల్హాని |[[పరస్నాథ్ యాదవ్]] |సమాజ్‌వాది పార్టీ |జూన్ 2020లో మరణించారు |- |లక్కీ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ |నవంబర్ 2020లో జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో ఎన్నికయ్యారు |- |ముంగ్రా బాద్షాపూర్ |సుష్మా పటేల్ |బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |- |మచ్లిషహర్ (SC) |జగదీష్ సోంకర్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |మరియహు |లీనా తివారీ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- |జాఫ్రాబాద్ |డాక్టర్ హరేంద్ర ప్రసాద్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |కెరకట్ (SC) |దినేష్ చౌదరి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''ఘాజీపూర్ జిల్లా''' |- |జఖానియన్ (SC) |త్రివేణి రామ్ |సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ | |- |సైద్‌పూర్ (SC) |సుభాష్ పాసి |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |ఘాజీపూర్ సదర్ |సంగీత బల్వంత్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జాంగిపూర్ |వీరేంద్ర కుమార్ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |జహూరాబాద్ |ఓం ప్రకాష్ రాజ్‌భర్ |సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ | |- |మొహమ్మదాబాద్ |అల్కా రాయ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జమానియా |సునీత |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''చందౌలి జిల్లా''' |- |మొఘల్సరాయ్ |సాధన సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సకల్దిహా |ప్రభునారాయణ యాదవ్ |సమాజ్‌వాది పార్టీ | |- |సాయిద్రాజా |సుశీల్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చకియా (SC) |శారద ప్రసాద్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''వారణాసి జిల్లా''' |- |పింద్ర |అవధేష్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |అజగర (SC) |కైలాష్ నాథ్ సోంకర్ |సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ | |- |శివ్‌పూర్ |అనిల్ రాజ్‌భర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రోహానియా |సురేంద్ర నారాయణ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |వారణాసి ఉత్తరం |రవీంద్ర జైస్వాల్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |వారణాసి దక్షిణం |నీలకాంత్ తివారీ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |వారణాసి కంటోన్మెంట్ |సౌరభ్ శ్రీవాస్తవ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |సేవాపురి |నీల్ రతన్ సింగ్ పటేల్ నీలు |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- | colspan="4" |'''భదోహి జిల్లా''' |- |భదోహి |రవీంద్ర నాథ్ త్రిపాఠి |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |జ్ఞాన్‌పూర్ |విజయ్ మిశ్రా |నిషాద్ పార్టీ | |- |ఔరై (SC) |దిననాథ్ భాస్కర్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''మీర్జాపూర్ జిల్లా''' |- |ఛన్బే (SC) |రాహుల్ ప్రకాష్ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |- |మీర్జాపూర్ |రత్నాకర్ మిశ్రా |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మఝవాన్ |సుచిస్మిత మౌర్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |చునార్ |అనురాగ్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |మరిహన్ |రామ శంకర్ సింగ్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- | colspan="4" |'''సోన్‌భద్ర జిల్లా''' |- |ఘోరవాల్ |అనిల్ కుమార్ మౌర్య |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |రాబర్ట్స్‌గంజ్ |భూపేశ్ చౌబే |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |ఓబ్రా (ST) |సంజీవ్ కుమార్ |భారతీయ జనతా పార్టీ | |- |దుద్ధి (ST) |హరిరామ్ |అప్నా దళ్ (సోనేలాల్) | |} == మూలాలు == {{మూలాలు}} ==బయటి లింకులు== [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యులు 2017–2022]] 1yh1wwhei44lrpitnl362wmyycv9p0m 0 457703 4594679 4588347 2025-06-29T00:08:50Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594679 wikitext text/x-wiki {{Infobox dependency | name = Saint Helena | settlement_type = [[Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha|Constituent part of Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha]] | linking_name = Saint Helena | image_flag = Flag_of_Saint_Helena.svg | flag_size = 140 | flag_link = Flag of Saint Helena | image_seal = Coat of Arms of Saint Helena.svg | seal_size = 55 | seal_type = Coat of arms | seal_link = Coat of arms of Saint Helena | motto = "Loyal and Unshakable" | anthem = "[[God Save the King]]"<br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:U.S. Navy Band - God Save the King.oga]]</div> | song_type = '''Unofficial anthem''' | song = "[[My Saint Helena Island]]" | image_map = Topographic map of Saint Helena-en.svg | mapsize = 290px | map_alt = Topographic map of Saint Helena | map_caption = Map of Saint Helena | image_map2 = Saint Helena on the Globe (in the United Kingdom).svg | mapsize2 = 290px | map_alt2 = Location of Saint Helena in the southern Atlantic Ocean | map_caption2 = Location of Saint Helena in the southern [[Atlantic Ocean]] (United Kingdom in orange) | subdivision_type = [[Sovereign state]] | subdivision_name = {{flag|United Kingdom}} | established_title = Colonial charter | established_date = 1656 | established_title2 = [[Crown colony]] | established_date2 = 22 April 1834<ref name="crown colony"/> | established_title3 =[[Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha#Constitution|Current constitution]] | established_date3 = 1 September 2009 | official_languages = [[English language|English]] | capital = [[Jamestown, Saint Helena|Jamestown]] | coordinates = {{Coord|15|56|S|05|43|W|type:city}} | largest_settlement = [[Half Tree Hollow]]<br />{{coord |15|56|0|S|5|43|12|W|type:city|display=inline}} | ethnic_groups = | demonym = {{hlist|Saint Helenian|Helenian|Saint {{small|(informally)}}}} | government_type = [[Devolution|Devolved]] parliamentary [[Dependent territory|dependency]] under a [[constitutional monarchy]] | leader_title1 = [[Monarchy of the United Kingdom|Monarch]] | leader_name1 = [[Charles III]] | leader_title2 = [[Governor of Saint Helena|Governor]] | leader_name2 = [[Nigel Phillips]] | leader_title3 = [[Chief Minister of Saint Helena|Chief Minister]] | leader_name3 = [[Julie Thomas (politician)|Julie Thomas]] | legislature = [[Legislative Council of Saint Helena|Legislative Council]] | national_representation = [[Government of the United Kingdom]] | national_representation_type1 = [[Minister of State for Europe, North America and Overseas Territories|Minister]] | national_representation1 = [[Stephen Doughty]] | area_km2 = 121.8 | elevation_max_m = 820 | population_census = 4,439<ref name="statistics112021">{{cite web |title=St-Helena at a Glance|date=18 November 2021 |publisher=St Helena Government |url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2021/11/St-Helena-At-A-Glance.pdf |access-date=30 November 2021 }}</ref> | population_census_year = 2021 | population_density_km2 = 36.5 | currency = [[Pound sterling]]<br />[[Saint Helena pound]] (£) | currency_code = SHP | timezone = [[Greenwich Mean Time|GMT]] | utc_offset = ±00:00 | calling_code = [[Telephone numbers in Saint Helena and Tristan da Cunha|+290]] | postal_code_type = [[Postcodes in the United Kingdom#British Overseas Territories|UK postcode]] | cctld = [[.sh]] |drives_on=left|iso_code=[[ISO 3166-2:SH|SH-HL]]}} '''సెయింట్ హెలెనా''' ({{IPAc-en|%|s|E|n|t|_|(|h||)|I|"|l|i:|n|@|,_|%|s|I|n|t|-|,_|s|@|n|t|-}}, {{IPAc-en|US|%|s|eI|n|t|-}}<!-- EPD అమెరికన్ ఇంగ్లీష్ కోసం పూర్వ-అంతిమ ఒత్తిడితో ఉచ్చారణను కూడా ఇస్తుంది. అయితే, AmEపై మరింత అధికారికమైన మెర్రియం-వెబ్‌స్టర్ దానిని జాబితా చేయదు, అయితే EPDలో ఇది చివరిలో ఉంటుంది, అందువల్ల అది ఇక్కడ లేకపోవడం. --><ref>{{Cite EPD|18|St Helena}}</ref><ref>{{Cite Merriam-Webster|Saint Helena|accessdate=2023-08-04}}</ref>) అనేది సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను, ట్రిస్టను డా కున్హా,<ref>{{cite web|url=http://www.opsi.gov.uk/si/si2009/plain/uksi_20091751_en#sch1-pt5 |title=సెయింట్ హెలెనా, అసెన్షన్ మరియు ట్రిస్టన్ డా కున్హా యొక్క రాజ్యాంగం |year=2009 |publisher=UK ఆర్కైవ్స్ |access-date=21 జూలై 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100312113746/http://www.opsi.gov.uk/si/si2009/plain/uksi_20091751_en#sch1-pt5 |archive-date=12 మార్చి 2010 |url-status=live }}</ref> ఒక మారుమూల బ్రిటిషు విదేశీ భూభాగం. సెయింటు హెలెనా ఒక అగ్నిపర్వత, ఉష్ణమండల ద్వీపం. ఇది దక్షిణ అట్లాంటికు‌లో ఉంది. [[ఆఫ్రికా]] ఖండంలోని ప్రధాన భూభాగానికి పశ్చిమాన దాదాపు 1,874 కి.మీ (1,165 మైళ్ళు) దూరంలో ఉన్న మహాసముద్రం దాని ఆగ్నేయ తీరంలో [[దక్షిణ ఆఫ్రికా]] దేశాలు [[అంగోలా]], [[నమీబియా]] భౌగోళికంగా దీనికి దగ్గరగా ఉంటాయి. ఈ ద్వీపం నైరుతి [[దక్షిణ ఆఫ్రికా]] తీరానికి పశ్చిమాన {{convert|1950| km|abbr=on}} దూరంలో ఉంది. [[దక్షిణ అమెరికా]] [[బ్రెజిల్]] ప్రధాన ఓడరేవు నగరం [[రియో డి జనీరో]]కు తూర్పున {{convert|4000| km|abbr=on}} దూరంలో ఉంది. సెయింట్ హెలెనా సుమారు {{convert|16 by 8| km|0|abbr=on}} విస్తీర్ణంలో ఉంది. 2021 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 4,439 జనాభాను కలిగి ఉంది.<ref name="statistics112021" /> దీనికి సెయింటు హెలెనా తల్లి హెలెనా పేరు పెట్టారు (క్రీ.శ. c.246/248–330), ప్రసిద్ధ రోమన్ చక్రవర్తి సెయింటు 1వ కాన్స్టాంటైను ది గ్రేటు ప్రభావవంతమైన తల్లి. (క్రీ.శ. 272–337, 306–337 పాలన), పురాతన [[రోమన్ సామ్రాజ్యం]] లోని ఇది ప్రపంచంలోని అత్యంత మారుమూల ప్రధాన ద్వీపాలలో ఒకటి. 16వ శతాబ్దం వరకు జనావాసాలు లేకుండా ఉంది. ఇది [[పోర్చుగీసు]] అన్వేషకులు/వ్యాపారులచే ఆఫ్రికా ఖండం చుట్టూ దక్షిణ దిశగా తరువాత 1502లో [[హిందూ మహాసముద్రం]] మీదుగా తూర్పున [[దక్షిణ ఆసియా]] [[భారత ఉపఖండం]] ([[భారతదేశం]]) వరకు కనుగొనబడింది. తరువాతి నాలుగు శతాబ్దాల కాలం ఈ ద్వీపం యూరపు, ఆసియా మధ్య నౌకలకు ఒక ముఖ్యమైన స్టాపుఓవరు‌గా ఉంది. 1869లో [[ఈజిప్టు]]లో [[సూయజ్ కాలువ]] మధ్య సత్వరమార్గం తెరవడానికి ముందు ఆఫ్రికను ఖండం, దాని దక్షిణ కేపు ఆఫ్ గుడ్ హోపు చుట్టూ ప్రయాణించే నౌకలకు ఇది ఒక ముఖ్యమైన స్టాపు‌ఓవరు‌గా ఉంది, [[ఈజిప్టు]]లో [[మధ్యధరా సముద్రం|మధ్యధరా]], [[ఎర్ర సముద్రం]]. సెయింట్ హెలెనా [[యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్]] రెండవ పురాతన విదేశీ భూభాగం / పాత [[బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం]] స్వాధీనంలో ఉంది. [[ఉత్తర అమెరికా]] ఆగ్నేయ తీరంలోని [[బెర్ముడా]] దీవుల తర్వాత. 2017లో దాని విమానాశ్రయం ప్రారంభించే వరకు సెయింటు హెలెనాకు చేరుకోవడానికి ప్రాథమిక పద్ధతి సముద్ర మార్గంలో 6 రోజుల ప్రయాణం చేయాలి. ఇటీవల 1989 నుండి ఆర్‌ఎంఎస్ ''సెయింట్ హెలెనా'' ప్యాసింజరు స్టీం‌షిపు లైనరు‌లో. సెయింట్ హెలెనా నెపోలియన్ బోనపార్టే 1వ [[నెపోలియన్]] సెయింటు హెలెనాకు బహిష్కరించబడిన ప్రదేశంగా ఇది ప్రసిద్ధి చెందింది. 1815లో ఆయన చివరి ఓటమి తర్వాత ఆరు సంవత్సరాల తర్వాత ఆయన అక్కడ మరణించే వరకు. == చరిత్ర == ===అన్వేషణ=== [[File:Joao da Nova.jpg|thumb|left|పోర్చుగీసు సామ్రాజ్యానికి సేవలందిస్తున్న గెలీషియన్ నావిగేటరు జోవో డా నోవా, సెయింటు హెలెనాను చూసిన మొదటి వ్యక్తి.]] చాలా కాలంగా ఉన్న సంప్రదాయం ప్రకారం ఈ ద్వీపాన్ని 1502 మే 21న 3వ పోర్చుగీసు ఆర్మడ నాలుగు నౌకలు చూశాయి. దీనికి పోర్చుగలు సేవలో గెలీషియను నావిగేటరు జోవో డా నోవా నాయకత్వం వహించాడు. లిస్బను‌కు తిరిగి వెళ్ళేటప్పుడు. ఆయన దీనికి కాన్స్టాంటినోపులు సెయింటు హెలెనా పేరు మీద శాంటా హెలెనా అని పేరు పెట్టాడు. ఈ సంప్రదాయాన్ని 2022 పేపరు సమీక్షించింది<ref>బ్రూస్, ఇయాన్. 'ది డిస్కవరీ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా'. వైర్‌బర్డ్: ది జర్నల్ ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా 51 (2022): 26–43. [http://sainthelenaisland.info/thediscoveryofsthelena_ianbruce.pdf]</ref> ఇది పోర్చుగీసు క్రానికల్సు<ref>{{cite journal | url=https://www.jstor.org/stable/25017190 | jstor=25017190 | title=ది ఐడియా ఆఫ్ హిస్టరీ ఇన్ ది పోర్చుగీస్ క్రానికల్స్ ఆఫ్ ది ఏజ్ ఆఫ్ డిస్కవరీ | last1=కార్డోజో | first1=మనోయెల్ | జర్నల్=ది కాథలిక్ హిస్టారికల్ రివ్యూ | తేదీ=1963 | వాల్యూమ్=49 | ఇష్యూ=1 | పేజీలు=1–19 }}</ref> చూసిన తర్వాత కనీసం యాభై సంవత్సరాల తర్వాత ప్రచురించబడిన ఏకైక ప్రాథమిక మూలం ఆవిష్కరణకు ఏకైక మూలం అని తేల్చింది. ఇతర సంఘటనలను వివరించడంలో విరుద్ధమైనప్పటికీ జోవో డా నోవా సెయింటు హెలెనాను 1502లో కనుగొన్నట్లు దాదాపు ఏకగ్రీవంగా పేర్కొన్నాయి. అయితే వాటిలో ఏదీ ఖచ్చితమైన తేదీని ఇవ్వలేదు.<ref>João de Barros, Manoel Severim de Faria, మరియు João Baptista João de Barosa, Dagoo de Barouse, Dagoo de Barosa, వాల్యూమ్ I, పుస్తకం V, అధ్యాయం X (లిస్బన్: రెజియా అఫిసినా టైపోగ్రాఫికా, 1778), 477; [https://books.google.com/books?id=Epo2AAAAMAAJ&pg=PA477]</ref> <ref>Luiz de Figueiredo Falcão, Livro em que se se contém toda a fazenda e real patrimonio dos reinos de Portugal (India,Adbonescente ilhae out) ఇంప్రెన్సా నేషనల్, 1859), 138; [https://books.google.com/books?id=OzdJAAAAYAAJ&pg=PA138]</ref><ref>Damião de Góis, Chronica do serenissimo senhor rei D. Manoel (Lisbon: Na officina de M. Manescal da Costa, 1749), 85; [https://books.google.com/books?id=0vTmAAAAMAAJ&pg=PA85]</ref><ref>బారోస్, ఫారియా మరియు లవన్హా, డా ఆసియా డి జోయో డి బారో, I, పుస్తకం V, అధ్యాయం X:118; [https://books.google.com/books?id=yqM2AAAAMAAJ&pg=PA118]</ref><ref>మాన్యుయెల్ డి ఫారియా ఇ సౌసా, ఆసియా పోర్చుగీసా, సంపుటి. 1 (ఎన్ లా అఫిసినా డి హెన్రిక్ వాలెంటే డి ఒలియూయిరా, 1666), 50; [https://books.google.com/books?id=WHo25-BfGO0C&pg=PA50]</ref><ref>మెల్చియోర్ ఎస్టాసియో డో అమరల్, ట్రాటాడో దాస్ బటాల్‌హాస్ ఇ సుసెసోస్ డో గేలెయో సాంక్టియాగో కామ్ ఓస్ ఒలాండెస్ మరియు ఇల్హా డి సాంగ్టా ఎలెనా: ఇల్హాస్ డోస్ అకోరెస్, 1604, 20; [https://books.google.com/books?id=XIWI6WIIGi4C&pg=PA18]</ref> అయినప్పటికీ డా నోవా ఈ ఆవిష్కరణ చేశాడని సందేహించడానికి అనేక కారణాలు ఉన్నాయి: # నోవా సెప్టెంబరు 11న తిరిగి వచ్చినందున<ref>Barros, Faria, and Lavanha, From Asia by João de Barro, I, book V, chapter X:477; Góis, Chronica do serenis-simo, 477</ref> లేదా 1502 సెప్టెంబరు 13న<ref>Marino Sanuto, I Diarii di Marino Sanuto, ed. నికోలో బరోజ్జీ, వాల్యూమ్. 4 (వెనిస్: ఎఫ్. విసెంటిని, 1880), 486 [https://books.google.com/books?id=nfNRAQAAMAAJ&pg=PA485]</ref> సాధారణంగా ప్లాన్సియా డి కాంటినో తదుపరి నవంబరు‌లో పూర్తయిందని భావించబడుతుంది,<ref>Gugliontae లా స్కిలియోన్‌టాపెర్ ఇటాలియన్ లా నువో మోండో, వాల్యూమ్. 1, పార్ట్ III (రోమ్: మినిస్టర్ డెల్లా పబ్లికా ఇస్త్రుజియోన్, 1892), 152 [https://books.google.com/books?id=14gyAQAAMAAJ&pg=PA152]</ref>లో ఆయన ఆవిష్కరణలో అసెన్షను ఐలాండు ఉంది (దీనిని ఒక అసెన్షను ద్వీపం కనుగొన్నారు (దీనిని ఒక అసెన్షను ద్వీపం కనుగొన్నారు. అసెన్సం అని పిలుస్తారు"). అయినప్పటికీ ఈ మ్యాపు సెయింటు హెలెనాను చూపడంలో విఫలమైంది.<ref>Duarte Leite, História da colonização portuguesa do Brasil, Chapter IX, O mais antigos mapa do Brasil, ed. కార్లోస్ మల్హీరో డయాస్, వాల్యూమ్. 2 (పోర్టో: లిటోగ్రాఫియా నేషనల్, 1922), 251, [https://archive.org/details/histriadacoloniz1922sous/page/n13/mode/2up]</ref><ref>హరాల్డ్ లివర్‌మోర్, 'శాంటా హెలెనా, ఎ ఫర్గాటెన్ పోర్చుగీస్ డిస్కవరీ ఎ ఫర్గాటెన్ పోర్చుగీస్ డిస్కవరీ'' ఒలివెరా రామోస్, 2004, 623–31, [http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/4999.pdf?iframe=true&width=80%&height=80%]'' </ref> # నాల్గవ ఆర్మడలో ఒక విభాగం ఎస్టేవో డా గామా ఆధ్వర్యంలో మరుసటి సంవత్సరం 1503 జూలై 30న సెయింటు హెలెనాను చూసి అక్కడ దిగిన దాని లేఖకుడు థోం లోప్సు దీనిని తెలియని ద్వీపంగా భావించాడు. అయినప్పటికీ కొత్త ద్వీపం ఉన్న ఐదు సూచన పాయింట్లలో అసెన్షను‌ను ఒకటిగా పేర్కొన్నాడు. 1503 జూలై 1న సెయింటు హెలెనా చేరుకోవడానికి దాదాపు మూడు వారాల ముందు. ఎస్టేవావో డా గామా ఓడలు కేపు ఆఫ్ గుడ్ హోపు నుండి అఫోన్సో డి అల్బుకెర్కీ నేతృత్వంలోని ఐదవ ఆర్మడ లోని ఒక విభాగాన్ని ఎలా కలిశాయో లోప్సు వివరించాడు. జోవో డా నోవా తిరిగి వచ్చిన ఆరు నెలల తర్వాత లిస్బను నుండి బయలుదేరాడు, కాబట్టి జోవో డా నోవా, ఆయన కెప్టెన్లు జోవో డా నోవా నిజంగా సెయింటు హెలెనాను కనుగొన్నారో లేదో తెలుసుకోవాలి. డ గామా ఓడలలో ఒకదానిలో ఉన్న ఒక అనామక ఫ్లెమిషు ప్రయాణికుడు కేపు చేరుకునే సమయానికి రొట్టె, ఆహార పదార్థాలు తగ్గిపోతున్నాయని నివేదించాడు. కాబట్టి డ గామా దృక్కోణం నుండి సెయింటు హెలెనాలో నీరు, మాంసం దొరుకుతుందని ఆయనకు చెప్పాల్సిన అవసరం ఉంది. <ref>జీన్ ఫిలిబర్ట్ బెర్జియు, ట్రాన్స్., కాల్కోయెన్. వాస్కో డా గామా కాలికటు‌కు రెండవ సముద్రయానం యొక్క డచ్ కథనం, 1504లో ఆంట్వెర్ప్‌లో ముద్రించబడింది (లండన్: బాసిల్ మాంటేగ్ పికరింగ్, 1874), 37, [https://archive.org/details/calcoenadutchna00berjgoog/page/n38/mode/2up]</ref> కానీ ద్వీపం గురించి ఏమీ చెప్పనట్లు అనిపిస్తుంది. లోప్సు ద్వీపాన్ని తెలియనిదిగా పరిగణించాడు. ఇది మళ్ళీ డా నోవా అసెన్షను‌ను కనుగొన్నందుకు వర్తిస్తుంది. కానీ సెయింటు హెలెనాకు కాదు. జోవో డా నోవా లేదా ఎస్టేవా డా గామా భారతదేశానికి ప్రయాణించే ముందు 1500లో సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను స్పానిషు వారికి తెలిసినవని కార్టోగ్రాఫికు ఆధారాలను కూడా 2022 పత్రం సమీక్షిస్తుంది. నోవా ట్రిస్టను డా కున్హాను కనుగొని ఆయనకు సెయింటు హెలెనా అని పేరు పెట్టాడనే సూచన వివాదాస్పదమైంది.<ref>జార్జ్ ఇ. నన్, ది మాపెమోండే ఆఫ్ జువాన్ డి లా కోసా: ఎ క్రిటికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్ ఆఫ్ ఇట్స్ డేట్ (జెంకిన్‌టౌన్: జార్జ్ హెచ్. బీన్స్ లైబ్రరీ, 1934</ref><ref>ఎడ్జర్ రౌకేమా, 'బ్రెజిల్ ఇన్ ది కాంటినో మ్యాప్', ఇమాగో ముండి 17 (1963): 15.</ref> 2015 నాటి ఒక పత్రిక ప్రకారం తూర్పు ఆర్థోడాక్సుకు చెందిన చాలా ప్రొటెస్టంటు చర్చిలలో మే 21 సెయింటు హెలెనా విందు దినం. కానీ రోమన్ కాథలిక్కు ఆగస్టులో జరుపుకుంటారు. ఆ రోజు నెలను మొదట 1596లో జాన్ హ్యూగెను వాన్ లిన్‌స్కోటెను ఉటంకించారు. బహుశా ఆయన పొరపాటు పడ్డాడు. ఎందుకంటే ఈ ద్వీపం లిన్‌స్కోటెను ప్రొటెస్టంటు విశ్వాసం ప్రారంభానికి చాలా దశాబ్దాల ముందు కనుగొనబడింది.<ref>{{సైట్ వెబ్ |url=http://www.goarch.org/en/special/listen_learn_share/constantineandhelen/learn/ |title=మే 21: అపోస్తలులకు సమానమైన పవిత్ర సార్వభౌమాధికారులు కాన్‌స్టాంటైన్ మరియు హెలెన్ విందు |publisher=గ్రీక్ ఆర్థోడాక్స్ ఆర్చ్‌డియోసెస్ ఆఫ్ అమెరికా |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071107082709/http://www.goarch.org/en/special/listen_learn_share/constantineandhelen/learn/ |archive-date=7 నవంబర్ 2007 |access-date=2008-03-28 |df=dmy-all}}</ref><ref>ఇయాన్ బ్రూస్, 'సెయింట్ హెలెనా డే', వైర్‌బర్డ్ ది జర్నల్ ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా, నం. 44 (2015): 32–46.[http://sainthelenaisland.info/sthelenadayarticleianbruce.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151016033235/http://sainthelenaisland.info/sthelenaday.info/sthelenaday1|2015}} </ref> <ref>Jan Huyghen van Linschoten, Itinerario, Voyage ofte schipvaert van Jan Huygen Van Linschoten Naer Oost ofte Portugels Indien, inhoudende een corte beschryvinghe der selver Landenzi ghetni geechetni ghe-by- అలీన్ డై కన్టెర్ఫీట్సెల్స్ వాన్ డి హాబైటెన్, డ్రాచ్టెన్ ఎండే వెసెన్, సో వాన్ డి పోర్చుగీస్ అల్డెర్ రెసిడెరెండె అల్స్ వాన్ డి ఇంగోబోర్నెన్ ఇండియన్. (C. Claesz, 1596)[https://web.archive.org/web/20180502140054/https://books.google.co.uk/books?id=UbVOAAAAcAAJ].</ref><ref>Jan Huygen van Linschoten and John Huighen Van Linscosten of East Voit, His West. ఇండీస్: ఫోర్ బుక్స్‌గా విభజించబడింది (లండన్: జాన్ వోల్ఫ్, 1598).[https://books.google.com/books?id=nRN-HgO3tREC&pg=PA172]</ref> మే 3 ప్రత్యామ్నాయ ఆవిష్కరణ తేదీ చారిత్రాత్మకంగా మరింత విశ్వసనీయమైనదిగా సూచించబడింది; ఇది [[జెరూసలేం]]లో సెయింటు హెలెనాలో ట్రూ క్రాసు కనుగొనబడిన కాథలిక్కు విందు రోజు. దీనిని ఒడోర్డో డ్యుయార్టే లోప్సు<ref>డువార్టే లోప్స్ మరియు ఫిలిప్పో పిగాఫెట్టా, రిలేషన్ డెల్ రీమే డి కాంగో మరియు డెల్లే ట్రాన్‌ట్రావట్టా ragionamenti di Odoardo Lope[S] Portoghese / per Filipo Pigafetta con disegni vari di geografiadi pianti, d'habiti d'animali, & altro. (రోమ్: BGrassi, 1591).[https://web.archive.org/web/20180502064521/https://books.google.co.uk/books?id=-aurfsHGclwC]</ref> సర్ థామసు హెర్బర్టు <ref>థామస్ హెర్బర్ట్, సమ్ ఇయర్స్ ట్రావెల్స్ ఇన్‌టు ఆఫ్రికా ఎట్ ఆసియా ది గ్రేట్: స్పెషల్లీ డిస్క్రైబింగు, ఫేమసు ఎంపైర్సు ఆఫ్ పర్షియా అండ్ ఇండస్టెంటు యాజ్ ఆల్సో డైవర్సు అదర్ కింగ్‌డమ్స్ ఇన్ ది ఓరియంటలు ఇండీస్ అండ్ ఐల్స్ అడ్జాసెంటు (జాకబు బ్లోం & రిచర్డు బిషపు, 1638), [https://books.google.com/books?id=mlJBAAAAcAAJ&pg=PA353 353].</ref>కూడా చూసారు. 1589 మే 12న లిన్‌స్కోటెను ద్వీపానికి వచ్చినప్పుడు ఆయన ఒక అంజూరపు చెట్టు మీద నావికులను సందర్శించడం ద్వారా చెక్కబడిన శిల్పాలను చూసినట్లు నివేదించాడు. అవి 1510 నాటివి.<ref>{{cite book |last1=Linschoten |first1=Jan Huygen van |first2=Arthur Coke |last2=Burnell |first3=Pieter Anton |last3=Tiele |title=జాన్ Huyghen van Linschoten తూర్పు ఇండీస్‌కు చేసిన ప్రయాణం: 1598 యొక్క పాత ఆంగ్ల అనువాదం నుండి: తూర్పు గురించి అతని వివరణను కలిగి ఉన్న మొదటి పుస్తకం |location=London|publisher=Hakluyt Society |date=1885 |url=https://archive.org/details/voyagejohnhuygh02tielgoog/page/n279 |via=The Internet Archive}}</ref> పోర్చుగీసు బహుశా పరిణతి చెందిన చెట్ల కంటే మొక్కలను నాటారు. ఇవి 1510 నాటికి చెక్కడాలు తీసుకెళ్లడానికి, మొక్కలను ద్వీపానికి రవాణా చేసి కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం బహుశా కనుగొనబడిన కొన్ని సంవత్సరాలలోపు అక్కడ నాటారని సూచిస్తుంది. 16వ శతాబ్దపు చరిత్రకారుడు గాస్పరు కొరియా చెప్పిన మూడవ ఆవిష్కరణ కథనం ప్రకారం ఈ ద్వీపాన్ని పోర్చుగీసు కులీనుడు, యోధుడు డోం గార్సియా డి నోరోన్హా కనుగొన్నాడు. ఆయన 1511 చివరిలో లేదా 1512 ప్రారంభంలో భారతదేశానికి వెళుతుండగా ఈ ద్వీపాన్ని చూశాడు. ఆయన పైలట్లు తమ చార్టులలోకి ఈ ద్వీపంలోకి ప్రవేశించారు. ఈ సంఘటన ఆ తేదీ నుండి 17వ శతాబ్దం వరకు [[భారతదేశం]] నుండి యూరపు‌కు వెళ్లే నౌకలకు విశ్రాంతి, తిరిగి నింపడానికి ఈ ద్వీపాన్ని సాధారణ స్టాపుఓవరు‌గా ఉపయోగించుకునేలా చేసింది.<ref>{{సైట్ బుక్|శీర్షిక=భారతదేశంలో పోర్చుగీస్ మరియు ఇతర అధ్యయనాలు, 1500–1700 (Ch. XVII – ది పోర్చుగీస్ మరియు సెయింట్ హెలెనా)|last=Disney|first=A.R.|publisher=Routledge|year=2016|isbn=978-1-138-49378-0|pages=217–219}}</ref> ఒక విశ్లేషణ 1502–1613 కాలంలో సెయింటు హెలెనాకు చేరుకున్న పోర్చుగీసు నౌకల గురించి ప్రచురించబడింది.<ref>{{cite journal |last=Rowlands |first=Beau W. |title=St Helena, 1502-1613 వద్ద ఓడలు |journal=Wirebird: The Journal of the Friends of St Helena |issue=28 |date=Spring 2004 |pages=5–10 |url=https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Ships_at_St_Helena,_1502-1613.pdf}}</ref> ===ద్వీప దోపిడీ=== పోర్చుగీసు వారు ఆ ద్వీపాన్ని జనావాసాలు లేనిదిగా సమృద్ధిగా చెట్లు, మంచినీరు ఉన్నదిగా గుర్తించారు. వారు పశువులు, పండ్ల చెట్లు, కూరగాయలను దిగుమతి చేసుకున్నారు. ఒక ప్రార్థనా మందిరం, ఒకటి లేదా రెండు ఇళ్ళు నిర్మించారు. జోవో డా నోవా తన శిథిలమైన కారకు నుండి ప్రార్థనా మందిరాన్ని నిర్మించాడనే దీర్ఘకాల సంప్రదాయం రికార్డులను తప్పుగా చదవడం ఆధారంగా చూపబడింది.<ref>{{cite journal |last=Schulenburg |first=Alexander H. |title=Joao Da Nova and the Lost Carrack |journal=Wirebird: The Journal of the Friends of St Helena |issue=16 |date=Autumn 1997 |pages=19–23 |url=https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Joao_da_Nova_and_the_Lost_Carrack.pdf}}</ref> వారు ఎటువంటి శాశ్వత స్థావరాన్ని ఏర్పాటు చేసుకోలేదు. కానీ ఈ ద్వీపం ఆసియా నుండి యూరపు‌కు కేపు రూటు ద్వారా ప్రయాణించే నౌకలకు ఒక ముఖ్యమైన సమావేశం, ఆహార వనరుగా ఉంది. తరచుగా అనారోగ్యంతో ఉన్న నావికులు ద్వీపానికి చేరుకోవడానికి తదుపరి ఓడలో ప్రయాణించే ముందు కోలుకోవడానికి ద్వీపంలో వదిలివేయబడ్డారు.<ref>{{cite journal |last=Knowlson |first=James R. |title=బిషప్ గాడ్విన్ రాసిన "మ్యాన్ ఇన్ ది మూన్:" పై ఒక గమనిక ది ఈస్ట్ ఇండీస్ ట్రేడ్ రూట్ మరియు 'లాంగ్వేజ్' ఆఫ్ మ్యూజికల్ నోట్స్ |జర్నల్=[[మోడరన్ ఫిలాలజీ]] |సంవత్సరం=1968 |వాల్యూమ్=65 |ఇష్యూ=4 |పేజీలు=357–91 |jstor=435786 |doi=10.1086/390001 |s2cid=161387367}}</ref> బ్రిటిషు అన్వేషకుల సందర్శనలు కొనసాగాయి. సెయింటు హెలెనా స్థానం విస్తృతంగా తెలిసిన తర్వాత బ్రిటిషు యుద్ధ నౌకలు ఇంటికి వెళ్ళేటప్పుడు పోర్చుగీసు ఇండియా క్యారకర్తల మీద దాడి చేయడానికి ఆ ప్రాంతంలో వేచి ఉండటం ప్రారంభించాయి.<ref name="E. A. B. 494">{{cite journal |last1=E. A. B. |తేదీ=జూలై 1940 |శీర్షిక=సమీక్ష |జర్నల్=[[ది ఇంగ్లీష్ హిస్టారికల్ రివ్యూ]] |వాల్యూమ్=55 |సంచిక=219 |పేజీలు=494 |ప్రచురణకర్త=[[ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్]] |jstor=554169 |first1=E. A.}}</ref> వారి దూర ప్రాచ్య వాణిజ్యాన్ని అభివృద్ధి చేయడంలో డచు కూడా ఈ ద్వీపానికి తరచుగా రావడం ప్రారంభించారు. పోర్చుగీసు, స్పానిషు వారు త్వరలోనే ఈ ద్వీపానికి క్రమం తప్పకుండా సందర్శనలు చేయడం మానేశారు. దీనికి కారణం వారు పశ్చిమ ఆఫ్రికా తీరం వెంబడి ఓడరేవులను ఉపయోగించడం, అలాగే వారి షిప్పింగు మీద ‌ దాడులు, వారి ప్రార్థనా మందిరం, మతపరమైన చిహ్నాలను అపవిత్రం చేయడం వారి పశువులను చంపడం, డచ్ సముద్రపు దొంగలు వారి తోటలను నాశనం చేయడం వంటివి జరుగుతూ ఉండేవి.<ref name="E. A. B. 494" /> డచు రిపబ్లికు 1633లో సెయింటు హెలెనాను అధికారికంగా క్లెయిం చేసింది. అయినప్పటికీ వారు దానిని ఆక్రమించారని ఎటువంటి ఆధారాలు సూచించలేదు. కేపు ఆఫ్ గుడ్ హోపు వద్ద వారి కాలనీను స్థాపించిన తర్వాత డచు వారు ఈ ద్వీపం మీద ఆసక్తిని కోల్పోయారు.<ref name="E. A. B. 494" /> ===ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ (1658–1815)=== [[File:Thornton, St Helena.jpg|thumb|upright=1.7|left| ''బ్రిటిషు ఈస్టు ఇండియా కంపెనీకి చెందిన అట్లాంటికు మహాసముద్రంలోని సెయింట్ హెలెనా పట్టణం, ద్వీపం దృశ్యం'', చెక్కడం, సిర్కా 1790]] 1657లో ఆలివరు క్రోం‌వెలు సెయింటు హెలెనాను పరిపాలించడానికి [[ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ]] (ఇఐసి)కి ఒక చార్టరు‌ను మంజూరు చేసింది. మరుసటి సంవత్సరం కంపెనీ ద్వీపాన్ని బలోపేతం చేసి దానిని ప్లాంటర్లతో స్థిరపరచాలని నిర్ణయించుకుంది.<ref>{{cite web|url=http://www.sthelena.se/history/cron.txt|title=Historical Chronology |publisher=St. హెలెనా ఫౌండేషన్|access-date=21 జూలై 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120716231341/http://www.sthelena.se/history/cron.txt |archive-date=16 జూలై 2012 |url-status=dead}}</ref> 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఉద్భవించిన ఒక సిద్ధాంతం 1666 [[లండన్|లండన్ అగ్నిప్రమాదం]]లో తమ ఇళ్లను కోల్పోయిన అనేక మందిని ప్రారంభ స్థిరనివాసులుగా చేర్చుకున్నారని ఇది 1999లో ఒక పురాణ కథనంగా చూపబడింది.<ref>{{cite web |last1=Schulenburg |first1=Alexander |title=Myths of Settlement – ​​St Helena and the Great Fire of London |url=https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/St_Helena_and_the_Great_Fire_of_London.pdf |publisher=సెయింట్ హెలెనా స్నేహితులు |access-date=8 జనవరి 2021 |date=1999}}</ref> మొదటి గవర్నరు, కెప్టెను జాన్ డట్టను, 1659లో వచ్చారు సెయింటు హెలెనాను యూరప్, ఉత్తర అమెరికా, కరేబియను వెలుపల బ్రిటను తొలి కాలనీలలో ఒకటిగా మార్చారు. ఒక కోట, ఇళ్ళు నిర్మించబడ్డాయి: జేమ్సు‌టౌను "నిటారుగా ఉన్న కొండల మధ్య ఇరుకైన లోయలో" స్థాపించబడింది.<ref name="smithsonianmag.com">{{cite web |url=https://www.smithsonianmag.com/travel/journey-st-helen-home-napoleon-last-days-180971638/|title=నెపోలియన్ చివరి రోజుల నివాసమైన సెయింట్ హెలెనాకు ఒక ప్రయాణం|access-date=18 మార్చి 2021}}</ref> 1660లో [[ఇంగ్లాండ్]], [[స్కాట్లాండ్]], [[ఐర్లాండ్]] రాజ్యాలలో స్టువర్టు రాచరికం, పునరుద్ధరణ తర్వాత ఇఐసి రాయల్ చార్టరును పొందింది. ఇది ద్వీపాన్ని బలపరచడానికి, వలసరాజ్యం చేయడానికి ఏకైక హక్కును ఇచ్చింది. ఈ కోటకు జేమ్సు ఫోర్టు అని పేరు పెట్టారు. డ్యూక్ ఆఫ్ యార్కు, తరువాత 2వ కింగ్ జేమ్సు గౌరవార్థం ఈ పట్టణాన్ని జేమ్సు‌టౌను అని పిలిచారు.<ref name="E. A. B. 494"/> 1673 జనవరి - మే మధ్య, డచు ఈస్టు ఇండియా కంపెనీ ఈ ద్వీపాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. కానీ బ్రిటిషు బలగాలు ఇఐసి నియంత్రణను పునరుద్ధరించాయి. ఈ ద్వీపం దాదాపు 230 తుపాకీ టర్రెటు‌లతో బలపరచబడింది.<ref name="smithsonianmag.com"/> బ్రిటిషు ప్రభుత్వం కొంతమంది స్థిరనివాసులను పంపి, వారు వ్యవసాయం చేసుకోవడానికి భూమిని ఇచ్చింది,<ref name="smithsonianmag.com"/> కానీ లండన్‌లో ప్రకటనలు, ఉచిత భూములు ఉన్నప్పటికీ, తగినంత స్థిరనివాసులను ఆకర్షించడం కంపెనీకి కష్టమైంది. 1670 నాటికి బానిసలతో సహా జనాభా 66 మాత్రమే.<ref name="A BRIEF HISTORY">{{cite web|url=http://sainthelenaisland.info/briefhistory.htm|title=A Brief History |publisher=Saint Helena Island |access-date=18 March 2021}}</ref> అలాగే నివాసితులలో అశాంతి, తిరుగుబాటు సంభవించాయి. అటవీ నిర్మూలన, నేల కోత, క్రిమికీటకాలు, కరువు వంటి పర్యావరణ సమస్యలు గవర్నరు ఐజాకు పైకు 1715లో జనాభాను [[మారిషస్]]కు తరలించాలని సూచించాయి. కానీ దాని మీద చర్య తీసుకోలేదు. ద్వీపం వ్యూహాత్మక స్థానం కారణంగా కంపెనీ కమ్యూనిటీకి సబ్సిడీని అందిస్తూనే ఉంది. 1723లో జరిగిన జనాభా లెక్కల ప్రకారం 610 మంది బానిసలతో సహా 1,110 మంది నివాసితులు నమోదయ్యారు.<ref name="ఒక సంక్షిప్త చరిత్ర"/> ఉన్నత యుగంలో సంవత్సరానికి దాదాపు 1,000 నౌకలు అక్కడ ఆగిపోయాయి. గవర్నరు అనేక మంది సందర్శకులను అదుపు చేయడానికి బంగాళాదుంపలతో తయారు చేసిన స్వేదన మద్య పానీయం సారా వినియోగాన్ని పరిమితం చేయడానికి ప్రయత్నించాల్సి వచ్చింది. రెండు తిరుగుబాట్లు జరిగాయి. బహుశా మద్యం వల్ల సంభవించి ఉండవచ్చు. జేమ్సుటౌను "దాని బార్లు, వేశ్యాగృహాలతో చాలా అల్లరిగా" ఉండటంతో సెయింటు పాల్సు కేథడ్రలు పట్టణం వెలుపల నిర్మించబడింది.<ref name="theculturetrip.com">{{cite web |url=https://theculturetrip.com/africa/articles/a-visit-to-st-helena-one-of-the-worlds-remotest-islands/ |title=ప్రపంచంలోని మారుమూల దీవులలో ఒకటైన సెయింట్ హెలెనా సందర్శన |date=18 డిసెంబర్ 2019 |access-date=18 మార్చి 2021 |archive-date=2021-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210422174659/https://theculturetrip.com/africa/articles/a-visit-to-st-helena-one-of-the-worlds-remotest-islands/ |url-status=dead }}</ref> పద్దెనిమిదవ శతాబ్దపు గవర్నర్లు చెట్లను నాటడం, కోటలను మెరుగుపరచడం, అవినీతిని తొలగించడం, ఆసుపత్రిని నిర్మించడం, పంటలు, పశువుల నిర్లక్ష్యాన్ని పరిష్కరించడం, మద్యం వినియోగాన్ని నియంత్రించడం, చట్టపరమైన సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా ద్వీపం సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ప్రయత్నించారు. ఈ ద్వీపం సుమారు 1770 నుండి సుదీర్ఘమైన శ్రేయస్సును అనుభవించింది. కెప్టెను [[జేమ్స్ కుక్]] 1775లో తన రెండవ ప్రపంచ ప్రదక్షిణ చివరి దశలో ఈ ద్వీపాన్ని సందర్శించారు. సెయింటు జేమ్సు చర్చి 1774లో జేమ్సు‌టౌను‌లో నిర్మించబడింది. ప్లాంటేషను హౌసు 1791–92లో నిర్మించబడింది; అప్పటి నుండి ఇది గవర్నరు అధికారిక నివాసంగా ఉంది. ఎడ్మండు హాలీ 1676లో [[ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం]] నుండి బయలుదేరినప్పుడు సెయింటు హెలెనాను సందర్శించాడు. దక్షిణ అర్ధగోళంలోని నక్షత్రాలను అధ్యయనం చేయడానికి ఉద్దేశించి {{convert|7.3|m|ft|adj=mid|-long}} వైమానిక టెలిస్కోపుతో ఒక ఖగోళ అబ్జర్వేటరీను ఏర్పాటు చేశాడు.<ref>[http://www.g4g4.com/pMyCD5/HISTORY/GAZ2.DOC గెజిటీర్ – p. 7. ఫ్రాన్స్‌లోని స్మారక చిహ్నాలు – పేజీ 338] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716083646/http://www.g4g4.com/pMyCD5/HISTORY/GAZ2.DOC |date=16 జూలై 2011}}</ref> ఈ టెలిస్కోపు ఉన్న ప్రదేశం లాంగు‌వుడు జిల్లాలోని హట్సు గేటు వద్ద సెయింటు మాథ్యూసు చర్చి సమీపంలో ఉంది. అక్కడ ఉన్న {{convert|680|m|ft|adj=mid|-high}} కొండను హాలీసు మౌంటు అని పిలుస్తారు. ఆ కాలంలో సెయింటు హెలెనా ఒక ముఖ్యమైన ఇఐసి ఓడరేవు. ఈస్టు ఇండియామెను బ్రిటిషు ఇండియా, చైనాకు వారి ప్రయాణాల తిరుగు ప్రయాణంలో అక్కడే ఆగేవారు. సెయింటు హెలెనాలో ఓడలు నీరు, సామాగ్రిని తిరిగి నింపగలవు. యుద్ధ సమయంలో రాయల్ నేవీ ఓడల రక్షణలో ప్రయాణించే కాన్వాయి‌లను ఏర్పరుస్తాయి. [[జేమ్స్ కుక్]] ఓడ హెచ్‌ఎంఎస్ ఎండీవర్ మే 1771లో యూరోపియన్లు ఆస్ట్రేలియా తూర్పు తీరాన్ని కనుగొన్న తర్వాత న్యూజిలాండ్‌ను తిరిగి కనుగొన్న తర్వాత సెయింటు హెలెనా తీరంలో లంగరు వేసి తిరిగి సరఫరా చేయబడింది.<ref>{{సైట్ పుస్తకం | శీర్షిక = ది జర్నల్స్ ఆఫ్ కెప్టెన్ జేమ్స్ కుక్ ఆన్ హిజ్ వాయేజెస్ ఆఫ్ డిస్కవరీ, వాల్యూమ్. I: ది వాయేజ్ ఆఫ్ ది ఎండీవర్ 1768–1771|ఎడిటర్-లాస్ట్=బీగల్‌హోల్ | ఎడిటర్-ఫస్ట్=జె.సి. | ఎడిటర్-లింక్=జాన్ బీగిల్‌హోల్ | పేజీ = 468| సంవత్సరం =1968 | ప్రచురణకర్త =కేంబ్రిడ్జ్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్ | oclc=223185477}}</ref> బ్రిటిషు వారు పశ్చిమ ఆఫ్రికా నుండి ద్వీపానికి సుమారు 25,000 మంది బానిసలను తీసుకువచ్చారు. వారు కొత్త ప్రపంచానికి రవాణా చేసిన 3,000,000 మందికి అదనంగా.<ref>{{Cite news |last=Neel |first=Annina van |date=2024-03-27 |title=మరచిపోయే తరాలను తొలగించడం: సెయింట్ హెలెనాలో ఖననం చేయబడిన ఆఫ్రికన్లను గౌరవించడానికి నా పోరాటం |url=https://www.theguardian.com/world/2024/mar/27/scraping-away-generations-of-forgetting-my-fight-to-honour-the-africans-buried-on-st-helena |access-date=2024-07-19 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> బానిసలను దిగుమతి చేసుకోవడం చట్టవిరుద్ధం. 1792లో కానీ సెయింటు హెలెనాలో బానిసత్వం భయంకరమైన పరిస్థితులు 1839 మే 27 వరకు రద్దు చేయబడలేదు. ఆ సమయంలో 'సెయింటు హెలెనా ద్వీపంలో బానిసత్వాన్ని నిర్మూలించడానికి ఆర్డినెన్సు' అమలులోకి వచ్చింది.<ref>{{cite web |title=ST HELENAలో బానిసత్వం |url=http://sainthelenaisland.info/slavery.htm#:~: |website=sainthelenaisland.info}}</ref> రూపర్ట్సు లోయ బానిసల కోసం ఎంబార్కేషను ప్రాంతం; 2008లో విమానాశ్రయానికి రహదారిని నిర్మిస్తున్నప్పుడు సామూహిక ఖననం ప్రాంతంలో 9,000 కంటే ఎక్కువ బానిసల అస్థిపంజర అవశేషాలు బయటపడ్డాయి. 2022లో ఎలాంటి వేడుకలు లేకుండానే వారిని సామూహికంగా తిరిగి ఖననం చేశారు.<ref>PBS POV S36 Ep2 "ది స్టోరీ ఆఫ్ బోన్స్" 2023</ref> గవర్నరు రాబర్టు పాటను (1802–1807) గ్రామీణ శ్రామిక శక్తిని పెంచడానికి కంపెనీ చైనా నుండి కార్మికులను దిగుమతి చేసుకోవాలని సిఫార్సు చేశారు. చాలా మందిని ఇక్కడే ఉండడానికి అనుమతించారు. వారి వారసులు జనాభాలో కలిసిపోయారు. 1810లో చైనా కార్మికులు రావడం ప్రారంభించారు. 1818 నాటికి సెయింటు హెలెనాలో 650 మంది ఉన్నారు.<ref name="ఎ బ్రీఫ్ హిస్టరీ"/> 1814 జనాభా లెక్కల ప్రకారం ద్వీపంలో 3,507 మంది నమోదయ్యారు. 1836 నాటికి వారి సేవల అవసరం తగ్గినప్పటికీ చాలా మంది కార్మికులను ఇక్కడే ఉండటానికి అనుమతించారు. ===బ్రిటిషు పాలన (1815–1821) నెపోలియను బహిష్కరణ=== [[File:Napoleon sainthelene.jpg|right|thumb| ఫ్రాంకోయిసు-జోసెఫు శాండ్మను రాసిన ''నెపోలియను ఎ సెయింటు-హెలీను'']] [[File:Longwood House (16311222817).jpg|thumb| సెప్టెంబర్ 2014లో లాంగ్వుడు హౌసు]] 1815లో బ్రిటిషు ప్రభుత్వం సెయింటు హెలీనాను ఫ్రెంచి సైన్యం మాజీ జనరలు, మొదటి ఫ్రెంచి రిపబ్లికు మొదటి కాన్సులు తరువాత జూన్ 1815లో కీలకమైన వాటర్లూ యుద్ధం తర్వాత ఫ్రెంచి చక్రవర్తిగా ప్రకటించింది. రెండవ పదవీ విరమణ (22 జూన్ 1815న) మరియు అతని చివరి లొంగిపోవడం, [[యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్|బ్రిటిష్]] రాయల్ నేవీ కెప్టెను ఫ్రెడరికు మైట్ల్యాండు (1777–1839)కి, హెచ్‌ఎంఎస్‌ బెల్లెరోఫోను (1815 జూలై15)లో జరిగింది.<ref>{{సైట్ వెబ్ |title=నెపోలియన్ ఆన్ సెయింట్ హెలెనా: ఎలా బహిష్కరణ ఫ్రెంచ్ చక్రవర్తి చివరి యుద్ధంగా మారింది |url=https://www.historyextra.com/period/georgian/napoleon-where-exile-why-st-helena-death-murder/ |access-date=2 నవంబర్ 2020 |website=HistoryExtra}}</ref> ఆయనను 1815 అక్టోబరులో ద్వీపానికి తీసుకెళ్లారు. నెపోలియను బ్రియర్సు పెవిలియనులో మైదానంలో బస చేశారు బాల్కోంబు కుటుంబం ఇల్లు, లాంగ్వుడు ‌హౌసులో ఆయన శాశ్వత నివాసం 1815 డిసెంబరులో పూర్తయ్యే వరకు. ఆయన ఐదున్నర సంవత్సరాల తరువాత 1821 మే 5న అక్కడే మరణించాడు.<ref>{{cite book |last = Roberts |first = Andrew |title = Nepaleon : A Life |publisher = Viking |location = New York |year = 2014 |isbn = 978-0-670-02532-9 |pages= 778, 781–82, 784, 801}}</ref> ===బ్రిటిషు ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ (1821–1834)=== నెపోలియను మరణం తరువాత ద్వీపంలో ఆయన ఉనికికి సంబంధించిన సైనికులు, ఇతర తాత్కాలిక నివాసితులను ఉపసంహరించుకున్నారు. ఇఐసి సెయింటు హెలెనా మీద పూర్తి నియంత్రణను తిరిగి ప్రారంభించింది. 1815 - 1830 మధ్య ఇఐసి ద్వీప ప్రభుత్వానికి ప్యాకెటు, స్కూనరు సెయింటు హెలెనాను అందుబాటులోకి తెచ్చింది. ఇది ద్వీపం, కేపు మధ్య సంవత్సరానికి అనేక పర్యటనలు చేసింది. ప్రయాణీకులను రెండు వైపులా తీసుకువెళ్లింది. వైన్, సామాగ్రిని ద్వీపానికి తిరిగి తీసుకువెళ్లింది. 1792లో సెయింటు హెలెనాకు బానిసలను దిగుమతి చేసుకోవడం నిషేధించబడింది. 1818లో గవర్నరు ద్వీపంలో బానిసలకు జన్మించిన పిల్లలను విడిపించాడు.<ref name="smithsonianmag.com" /> బ్రిటిషు పార్లమెంటు కాలనీలలో బానిసత్వాన్ని రద్దు చేయడానికి చట్టాన్ని ఆమోదించడానికి ఆరు సంవత్సరాల ముందు 1827లో 800 కంటే ఎక్కువ మంది నివాస బానిసలను దశలవారీగా విముక్తి చేయడం జరిగింది.<ref name="smithsonianmag.com" /><ref>{{cite web |url=http://sthelena.uk.net |title=సెయింట్ హెలెనా స్నేహితులు |archive-url=https://web.archive.org/web/20130506123722/http://sthelena.uk.net/ |archive-date=6 మే 2013 |quote=ఈ ద్వీపం రాయల్ నేవీ బానిస నౌకల నుండి విముక్తి పొందిన 26,000 కంటే ఎక్కువ మంది ఆఫ్రికన్లకు తాత్కాలిక ఆశ్రయంగా మారింది.}}{{నమ్మశక్యం కాని మూలం?|date=సెప్టెంబర్ 2021}}</ref> 1791 - 1833 మధ్య సెయింటు హెలెనా పరిరక్షణ, అడవుల పెంపకం, వర్షపాతాన్ని కృత్రిమంగా పెంచే ప్రయత్నాలలో వరుస ప్రయోగాలకు వేదికగా మారింది.<ref name="Grove">[[Richard Grove]], ''గ్రీన్ ఇంపీరియలిజం: కలోనియల్ ఎక్స్‌పాన్షన్, ట్రాపికల్ ఐలాండ్ ఈడెన్స్ అండ్ ది ఆరిజిన్స్ ఆఫ్ ఎన్విరాన్‌మెంటలిజం, 1600–1860'' (కేంబ్రిడ్జ్: కేంబ్రిడ్జ్ యూనివర్సిటీ ప్రెస్, 1995), పేజీలు 309–379</ref> ఈ పర్యావరణ జోక్యం పర్యావరణ మార్పు ప్రక్రియల దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది. పర్యావరణవాదం మూలాలను స్థాపించడంలో ఇది సహాయపడింది.<ref name="Grove"/> ===క్రౌన్ కాలనీ (1834–1981)=== 1833 ఇండియా చట్టంలోని నిబంధనల ప్రకారం సెయింటు హెలెనా నియంత్రణ ఇఐసి నుండి బ్రిటిషు క్రౌన్‌కు బదిలీ చేయబడింది. అది క్రౌన్ కాలనీగా మారింది.<ref name="క్రౌన్ కాలనీ">[http://www.legislation.gov.uk/uksi/2009/1751/schedule/made ది సెయింట్ హెలెనా, అసెన్షన్ మరియు ట్రిస్తాన్ డా కున్హా కాన్స్టిట్యూషన్ ఆర్డర్ 2009] {{వెబార్కైవ్|url=https://web.archive.org/web/20110511202653/http://www.legislation.gov.uk/uksi/2009/1751/schedule/made |తేదీ=11 మే 2011 }} "...ది 1833 ఏప్రిల్ 22న భారత ప్రభుత్వ చట్టం 1833 ప్రకారం ద్వీపం యొక్క పాలనను హిజ్ మెజెస్టి ప్రభుత్వానికి బదిలీ చేయడం జరిగింది, దీనిని ఇప్పుడు సెయింట్ హెలెనా చట్టం 1833 అని పిలుస్తారు" (షెడ్యూలు పీఠిక)</ref> తదుపరి పరిపాలనా ఖర్చు తగ్గింపు దీర్ఘకాలిక జనాభా క్షీణతకు దారితీసింది; అలా చేయగలిగిన వారు మెరుగైన అవకాశాల కోసం ద్వీపాన్ని విడిచిపెట్టారు. 19వ శతాబ్దపు చివరి భాగంలో వాణిజ్య గాలులు మీద ఆధారపడని స్టీంషిప్పు‌లు రావడం, అలాగే సాంప్రదాయ దక్షిణ అట్లాంటికు షిప్పింగు లేను‌ల నుండి దూర ప్రాచ్య వాణిజ్యాన్ని [[ఎర్ర సముద్రం]] ద్వారా ఒక మార్గానికి మళ్లించడం జరిగింది (ఇది [[సూయజ్ కాలువ]] నిర్మించడానికి ముందు, ఒక చిన్న భూభాగ విభాగం ఉండేది).<ref name="E. A. B. 494"/> 1840లో అట్లాంటికు బానిస వాణిజ్యాన్ని అణచివేయడానికి స్థాపించబడిన బ్రిటిషు నావికాదళ కేంద్రం ఈ ద్వీపంలో ఉంది. 1840 - 1849 మధ్య, "విముక్తి పొందిన ఆఫ్రికన్లు" అని పిలువబడే 15,000 మందికి పైగా విముక్తి పొందిన బానిసలను అక్కడకు చేర్చారు.<ref name="E. A. B. 494"/> 1858లో 1వ నెపోలియను (ఆయన అక్కడ మరణించాడు 1821; ఆయన అవశేషాలు 1840లో ఫ్రాన్సు‌కు తిరిగి ఇవ్వబడ్డాయి.) నివసించిన లాంగ్వుడు ‌హౌసు దాని చుట్టూ ఉన్న భూములను ఫ్రెంచి చక్రవర్తి 3వ నెపోలియను ఫ్రెంచి ప్రభుత్వం తరపున కొనుగోలు చేశాడు. <ref name="smithsonianmag.com" /> ఇది ఇప్పటికీ ఫ్రెంచి ఆస్తిగా ఫ్రెంచి ప్రతినిధిచే నిర్వహించబడుతుంది. ఇది ఫ్రెంచి విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ అధికారంలో ఉంది. 2020 నివేదిక ప్రకారం 1869లో "సూయజు కాలువ వాణిజ్య మార్గాలను ఉత్తరానికి మార్చింది" తర్వాత ద్వీపం శ్రేయస్సు ముగిసింది. 2019 నివేదిక ప్రకారం "యూరపు‌కు సుదీర్ఘ ప్రయాణంలో ఓడలకు ఇక మీద స్టాపింగు పాయింటు అవసరం లేదు".<ref name="theculturetrip.com"/><ref name="smithsonianmag.com"/> 1855లో 1,100గా ఉన్న ఈ ద్వీపాన్ని సందర్శించే ఓడల సంఖ్య 1889లో కేవలం 288కి పడిపోయింది.<ref name="E. A. B. 494"/> 1898 ఏప్రిల్ 11న అమెరికను జాషువా స్లోకం, తన సోలో ప్రపంచ యాత్రలో జేమ్సుటౌను‌కు చేరుకున్నాడు. గవర్నరు ఆర్.ఎ. స్టెర్ను‌డేలు ఆతిథ్యం పొందిన ఆయన తన ప్రదక్షిణ చివరి దశకు 1898 ఏప్రిల్ 20న బయలుదేరారు. ఆయన తన ప్రయాణంలో రెండు ఉపన్యాసాలు ఇచ్చారు. ఫ్రెంచి కాన్సులరు ఏజెంటు ఆయనను లాంగ్వుడు‌కు ఆహ్వానించారు.<ref>జాఫ్రీ వోల్ఫ్, ''ది హార్డ్ వే అరౌండ్: ది పాసేజెస్ ఆఫ్ జాషువా స్లోకమ్'', పేజీ 11</ref> [[File:Review of reviews and world's work (1890) (14761208986).jpg|thumb|300px| బోయర్ యుద్ధ ఖైదీలు, 1900]] 1899 చివరి నాటికి సెయింటు హెలెనా సముద్రగర్భ కేబులు ద్వారా లండను‌కు అనుసంధానించబడింది; ఇది టెలిగ్రాఫు కమ్యూనికేషను‌కు అనుమతించింది. 1900 - 1901లో రెండవ ఆంగ్లో-బోయరు యుద్ధం సమయంలో 6,000 మందికి పైగా బోయరు ఖైదీలను ఈ ద్వీపంలో ఉంచారు. 2019 నివేదిక ప్రకారం "రెండు పిఒడబల్యూ శిబిరాల జాడలు మిగిలి లేవు", కానీ "బోయరు స్మశానవాటిక ఒక బాధాకరమైన ప్రదేశం" అని జోడించారు.<ref name="theculturetrip.com"/> ఇక్కడ నివసించిన ప్రముఖులలో పార్డెబర్గు యుద్ధంలో ఓటమి తర్వాత పీటు క్రోంజే, ఆయన భార్య ఉన్నారు.<ref>రాయల్, స్టీఫెన్ ఎ. 'అలెగ్జాండర్ ది ర్యాట్ - ఎఫ్. డబ్ల్యు. అలెగ్జాండర్, చీఫ్ సెన్సార్, డెడ్‌వుడ్ క్యాంప్, సెయింట్ హెలెనా'. వైర్‌బర్డ్: ది జర్నల్ ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా 15 (స్ప్రింగ్ 1997): 17–21.[https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Alexander_the_Rat.pdf పూర్తి పత్రం]</ref><ref>{{cite book|last=Knight|first=Ian|title=Boer Commando 1876–1902|year=2004|publisher=Osprey Publishing|page=56|url=https://books.google.com/books?id=BgUqvgAACAJ|isbn=978-1-84176-648-5}}</ref> ఫలితంగా జనాభా 1901లో 9,850 అన్ని కాలాల గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది. అయితే 1911 నాటికి అది 3,520 మందికి తగ్గింది. 1906లో బ్రిటిషు ప్రభుత్వం దండును ఉపసంహరించుకుంది; సైనికుల ఖర్చు ఆగిపోయినప్పుడు ద్వీపం ఆర్థిక వ్యవస్థ దెబ్బతింది.<ref name="ఒక సంక్షిప్త చరిత్ర"/> [[న్యూజిలాండ్| న్యూజిలాండ్ ఫాక్సు]] నుండి ఫైబరు తయారు చేసే స్థానిక పరిశ్రమ 1907లో విజయవంతంగా తిరిగి స్థాపించబడింది. [[మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం]] సమయంలో గణనీయమైన ఆదాయాన్ని సంపాదించింది. 1922లో అసెన్షను ద్వీపం సెయింటు హెలెనా మీద ఆధారపడింది. 1938లో ట్రిస్టను డా కున్హా అనుసరించింది. [[రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం]] సమయంలో యునైటెడు స్టేట్సు 1942లో అసెన్షనులో వైడు‌వేకు విమానాశ్రయంను నిర్మించింది. కానీ దాని రక్షణల నిర్వహణ తప్ప సెయింటు హెలెనాను సైనిక ఉపయోగంలోకి తీసుకోలేదు.<ref>క్లెమెంట్స్, బిల్. 'సెయింట్ హెలెనా మీద రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ రక్షణలు'. వైర్బర్డు: ది జర్నలు ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్సు ఆఫ్ సెయింటు హెలెనా 33 (శరదృతువు 2006): 11–15. [https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Second_World_War_Defences_on_St_Helena.pdf పూర్తి పత్రం]</ref> 1942లో 5 నుండి 15 సంవత్సరాల వయస్సు గల వారికి పాఠశాల హాజరు తప్పనిసరి అయింది. 1941లో ప్రభుత్వం విద్యా వ్యవస్థ మీద నియంత్రణను తీసుకుంది. మొదటి మాధ్యమిక పాఠశాల 1946లో ప్రారంభించబడింది. అమెరికాలో వైడ్వేకు ఎయిర్‌ఫీల్డు నిర్మాణం సెయింటు హెలెనాకు అనేక ఉద్యోగాలను సృష్టించింది; తాడు కోసం అవిసె అమ్మకం కూడా ద్వీపానికి ఆదాయాన్ని తెచ్చిపెట్టింది.<ref name="ఒక సంక్షిప్త చరిత్ర"/> అయితే రవాణా ఖర్చులు, సింథటికు ఫైబరు‌ల నుండి పోటీ కారణంగా పరిశ్రమ 1951 తర్వాత క్షీణించింది. 1965లో బ్రిటిషు పోస్టు ఆఫీసు తన మెయిలు బ్యాగులకు సింథటికు ఫైబరు‌లను ఉపయోగించాలని తీసుకున్న నిర్ణయం మరింత దెబ్బగా మారింది. ఇది 1965లో ద్వీపంలోని ఫ్లాక్సు మిల్లులను మూసివేయడానికి దోహదపడింది. 1958 నుండి యూనియను-కాజిలు షిప్పింగు లైను క్రమంగా ద్వీపానికి దాని సర్వీసు కాల్‌లను తగ్గించింది. అవాన్మౌతులో ఉన్న కర్నో షిప్పింగు 1977లో యూనియను-కాజిలు లైను మెయిల్షిప్పు ‌సేవను భర్తీ చేసింది. 1989లో ప్రవేశపెట్టబడిన ఆర్‌ఎంఎస్ ''సెయింటు హెలెనా''ను ఉపయోగించింది. ===1981 నుండి ఇప్పటి వరకు=== [[File:1984, Jamestown, St Helena Island. New Governor.jpg|thumb|upright=1.3|right| ఫ్రాన్సిసు యూస్టేసు బేకరు పూర్తి దుస్తులు ధరించిన ఉష్ణమండల యూనిఫాం ధరించి 1984లో సెయింటు హెలెనా గవర్నరు‌గా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.]] బ్రిటిషు జాతీయత చట్టం 1981 సెయింటు హెలెనా, ఇతర క్రౌను కాలనీలు బ్రిటిషు డిపెండెంటు టెరిటరీసుగా తిరిగి వర్గీకరించింది.<ref name="ఒక సంక్షిప్త చరిత్ర" /> తరువాతి 20 సంవత్సరాల పాటు, చాలామంది ద్వీప ప్రభుత్వంలో తక్కువ జీతంతో కూడిన పనిని మాత్రమే కనుగొనగలిగారు. సెయింటు హెలెనా వెలుపల అందుబాటులో ఉన్న ఏకైక ఉపాధి ఫాక్‌ల్యాండ్ దీవులు, అసెన్షన్ ఐలాండులలో ఉంది. సెయింటు హెలెనా ప్రజల జీవన ప్రమాణాలను పెంచడానికి దోహదపడటానికి 1988లో అభివృద్ధి, ఆర్థిక ప్రణాళిక విభాగం (ఇది ఇప్పటికీ పనిచేస్తుంది) ఏర్పడింది. 1992లో పౌరసత్వ కమిషను స్థాపించబడింది. దీని ద్వారా ద్వీపవాసుల నివాస హక్కుతో సహా వారి హక్కులను పునరుద్ధరించారు. 2002లో బ్రిటిషు పౌరసత్వ హక్కు పునరుద్ధరించబడింది.<ref name="ఒక సంక్షిప్త చరిత్ర" /> 1989లో ప్రిన్సు ఆండ్రూ ద్వీపానికి సేవ చేయడానికి ఆర్‌ఎమ్‌ఎస్ సెయింటు హెలెనా స్థానంలో కొత్త స్థానాన్ని ప్రారంభించారు; ఈ నౌకను ప్రత్యేకంగా కార్డిఫు–కేపు టౌను మార్గం కోసం నిర్మించారు. మిశ్రమ కార్గో/ప్రయాణికుల లేఅవుటు‌ను కలిగి ఉంది. సెయింటు హెలెనా రాజ్యాంగం 1989లో అమల్లోకి వచ్చింది. ఈ ద్వీపాన్ని గవర్నరు, కమాండరు-ఇన్-చీఫు, ఎన్నికైన కార్యనిర్వాహక, శాసన మండలి పరిపాలించాలని నిబంధన విధించింది. 2002లో బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీసు యాక్టు 2002 ద్వీపవాసులకు పూర్తి బ్రిటిషు పౌరసత్వాన్ని మంజూరు చేసింది. ఆధారిత భూభాగాలను (సెయింట్ హెలెనాతో సహా) బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీలుగా పేరు మార్చింది. 2009లో సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను ట్రిస్తాను డా కున్హా కాన్స్టిట్యూషను ఆర్డరు 2009 ఈ మూడింటికీ సమాన హోదాను ఇచ్చింది; బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీ పేరు సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను ట్రిస్టను డా కున్హా గా మార్చబడింది.<ref>{{cite web|url=https://www.tristandc.com/newsgovconsistution.php|title=ట్రిస్టన్ యొక్క కొత్త రాజ్యాంగంలో మెరుగైన స్థితి మరియు హక్కుల బిల్లు|accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref> 2021లో యుకె రాజ్యాంగ సవరణను ఆమోదించిన తర్వాత సెయింటు హెలెనాలో మంత్రిత్వ వ్యవస్థను ప్రవేశపెట్టారు.<ref>{{cite web |title=ది సెయింట్ హెలెనా, అసెన్షన్ మరియు ట్రిస్టన్ డా కున్హా కాన్స్టిట్యూషన్ (సవరణ) ఆర్డర్ 2021 |url=https://www.legislation.gov.uk/uksi/2021/895/made |website=www.legislation.gov.uk}}</ref><ref>{{cite web |title=ది న్యూ మినిస్టీరియల్ సిస్టమ్ |url=https://www.sainthelena.gov.sh/2021/press-releases/the-new-ministerial-system/ |website=St Helena Government |date=18 ఆగస్టు 2021 |access-date=27 అక్టోబర్ 2021}}</ref> 2024 జనవరిలో ప్రిన్సు ఎడ్వర్డు, ఎడిన్బర్గు డ్యూకు ఈ ద్వీపాన్ని సందర్శించారు. "2002లో ప్రిన్సెస్ రాయల్ ప్రిన్సెసు అన్నే సందర్శించిన తర్వాత ఈ ద్వీపానికి ప్రిన్సు ఎడ్వర్డు మొదటి రాజ పర్యటన. కింగ్ 6వ జార్జి, [[ఎలిజబెత్ II|క్వీన్ 2వ ఎలిజబెత్]], ప్రిన్సు ఫిలిపు, ప్రిన్సెసు మార్గరెటు, ది క్వీన్ మదరు వంటి ఇతర రాజ అతిధులు ఉన్నారు."<ref>{{సైట్ వెబ్ |last=డెలానీ |first=Evie |date=2024-01-25 |title=ప్రిన్స్ ఎడ్వర్డ్ సెయింట్ హెలెనాకు ప్రయాణించి తన పాత కుటుంబ స్నేహితుడితో తిరిగి కలుస్తాడు |url=https://www.tatler.com/article/prince-edward-sets-sail-for-st-helena-and-reunites-with-a-very-old-family-friend |access-date=2024-07-19 |website=Tatler |language=en-GB}}</ref> అక్కడ ఉన్నప్పుడు ఆయన 191 ఏళ్ల తాబేలును ( జోనాథను) సందర్శించాడు. దీనిని గిన్నిసు వరల్డు రికార్డ్సు ద్వారా జీవించి ఉన్న అతి పురాతనమైన భూమి జంతువుగా నిర్ధారించబడింది.<ref>{{Cite web |last=O'Donoghue |first=Saskia |date=2024-03-21 |title=తక్కువ ప్రయాణించే ప్రదేశాలను అన్వేషించడం ఇష్టమా? సెయింట్ హెలెనా ఒక ద్వీప స్వర్గం |url=https://www.euronews.com/travel/2024/03/21/want-to-meet-jonathan-the-worlds-oldest-tortoise-st-helena-island-is-opening-up-to-tourist |access-date=2024-07-19 |website=[[Euronews]] |language=en}}</ref> ఆయన ద్వీపంలో పర్యటించాడు, నివాసితులను కలిశాడు, ద్వీపం విమానాశ్రయంను ఉత్సవంగా ప్రారంభించాడు. ద్వీపం రాజధాని జేమ్సు‌టౌను‌లో ప్రసంగించాడు.<ref>{{Cite news |last=Elston |first=Laura |date=2024-01-22 |title=సుదూర దక్షిణ అట్లాంటిక్ ద్వీపంలో జోనాథన్ తాబేలును కలవడానికి ఎడిన్‌బర్గ్ డ్యూక్ |url=https://www.independent.co.uk/news/uk/st-helena-edinburgh-the-king-prince-edward-south-atlantic-b2482626.html |access-date=2024-07-19 |work=[[ది ఇండిపెండెంట్]]}}</ref> == జియోగ్రఫీ == [[File:LocationStHelena.PNG|thumb|right| దక్షిణ అట్లాంటికు మహాసముద్రంలో అసెన్షన్ ద్వీపం, సెయింట్ హెలెనా మరియు ట్రిస్టన్ డా కున్హా స్థానాలు (ఉత్తరం నుండి దక్షిణం వరకు)]] [[File:Saint Helena Island.jpg|thumb|right| అంతరిక్షం నుండి సెయింట్ హెలెనా దృశ్యం (ఫోటో వాయువ్య దిశగా పైభాగం వైపు ఉంది)]] దక్షిణ అట్లాంటికు మహాసముద్రం మిడ్-అట్లాంటికు రిడ్జిలో ఉంది. సమీప ప్రధాన భూభాగం నుండి {{convert| 2000 | km}} కంటే ఎక్కువ. సెయింటు హెలెనా రిమోట్. ఖండంలోని సమీప ఓడరేవు దక్షిణ [[అంగోలా]] లోని మోహ్మెడు; కేపు టౌను, దక్షిణాఫ్రికాకు కనెక్షన్లు ద్వీపానికి సేవలు అందించే సాధారణ కార్గో షిప్పు ద్వారా చాలా షిప్పింగు అవసరాలకు ఉపయోగించబడతాయి. ఎంఎస్ '' హెలెనా '. ఈ ద్వీపం దక్షిణ అట్లాంటిక్‌లోని మరో రెండు ద్వీపాల మాదిరిగానే ఉంది. బ్రిటిషు భూభాగాలు కూడా: అసెన్షను ఐలాండు, {{convert|1300|km}} ఈ ద్వీపం పాశ్చాత్య అర్ధగోళంలో ఉంది. [[రేఖాంశం]] ల్యాండ్సు ఎండు (వెస్టు కార్ను‌వాలు, ఇంగ్లాండు), పశ్చిమ [[స్పెయిన్]]<nowiki/>లతో అనేక వాణిజ్య నమూనాలను పంచుకుంటుంది. ఈ ద్వీపం ప్రాంతంలో ద్వీపం ఎత్తైన బిందువు డయానా శిఖరం {{convert | 818 | m}}. 1996 లో ఇది ద్వీపం మొదటి నేషనలు పార్కుగా మారింది. ఈ ద్వీపంలో ఎక్కువ భాగం మాజీ పరిశ్రమ వారసత్వం న్యూజిలాండు ఫ్లాక్సు చేత కవరు చేయబడింది. కాని తోటల ద్వారా కొన్ని అసలు చెట్లు ఉన్నాయి. మిలీనియం అటవీ ప్రాజెక్టుతో సహా ఇది 2002 లో రీఫ్రాంటు చేయడానికి స్థాపించబడింది. ముఖ్యంగా స్వదేశీ గమ్వుడు, లాస్టు గ్రేటు వుడ్ భాగం, ఇప్పుడు ఎస్‌ఎఐఎన్‌డిఇఎన్‌ఆర్‌ఇడి మొదలైన చెట్లు ఉన్నాయి. ద్వీపం కనుగొనబడినప్పుడు, ఇది ప్రత్యేకమైన స్వదేశీ వృక్షసంపదతో కప్పబడి ఉంది. వీటిలో గొప్ప క్యాబేజీ ట్రీ జాతులు ఉన్నాయి. ద్వీపం లోపలి భాగం దట్టమైన ఉష్ణమండల అడవి అయి ఉండాలి. కాని తీరప్రాంత ప్రాంతాలు కూడా చాలా ఆకుపచ్చగా ఉండేవి. ఆధునిక ప్రకృతి దృశ్యం చాలా భిన్నంగా ఉంటుంది. దిగువ ప్రాంతాలలో విస్తృతమైన బేర్ రాక్ ఉంది. లోతట్టు ఇది ఆకుపచ్చగా ఉన్నప్పటికీ ప్రధానంగా ప్రవేశపెట్టిన వృక్షసంపద కారణంగా. స్థానిక భూమి క్షీరదాలు లేవు. కాని పశువులు, పిల్లులు, కుక్కలు, గాడిదలు, మేకలు, ఎలుకలు, కుందేళ్ళు, ఎలుకలు, గొర్రెలు ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. ల్యాండు‌స్కేప్లో నాటకీయ మార్పు ఈ పరిచయాలకు కారణమని చెప్పాలి. తత్ఫలితంగా, స్ట్రింగు ట్రీ ('' అకోలిఫా రుబ్రినెర్విసు సెయింటు హెలెనా ఆలివు ('' నెసియోటా ఎలిప్టికా '') ఇప్పుడు అంతరించిపోయింది. ఇతర స్థానిక మొక్కలు చాలా విస్తరించి బెదిరిస్తున్నాయి. 22 పేర్లతో కొన్ని రాళ్ళు, ద్వీపాలు ఆఫ్షోరు ఉన్నాయి: కాజిలు రాక్, స్పేరీ ఐలాండు, ది సూది, దిగువ బ్లాకు రాక్, ఎగువ బ్లాక్ రాక్ (సౌత్), బర్డ్ ఐలాండ్ (నైరుతి), బ్లాక్ రాక్, థాంప్సన్ యొక్క లోయ ద్వీపం, గరిష్ట ద్వీపం, గుడ్డు ద్వీపం, లేడీస్ చైర్, లైటర్ రాక్ (వెస్ట్) చిమ్నీ, వైట్ బర్డ్ ఐలాండ్ మరియు ఫ్రైటస్ రాక్ (ఆగ్నేయం) ; అన్నీ {{convert | 1 | km | sple = in}} సెయింటు హెలెనా జాతీయ పక్షుల జాబితా ఇది సెయింటు హెలెనా ఆర్‌మ్సు, జెండా మీద కనిపిస్తుంది. <ref>{{citation|title=Bird Watching |url=http://www.sthelenatourism.com/pages/bird_watching.html |publisher=St Helena Tourism |access-date=17 January 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100917234353/http://www.sthelenatourism.com/pages/bird_watching.html |archive-date=17 September 2010 }}</ref><ref>{{citation |title=Our Flag |url=http://sainthelenaisland.info/ourflag.htm |publisher=Moonbeams Limited |access-date=11 November 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141015231127/http://sainthelenaisland.info/ourflag.htm |archive-date=15 October 2014 |url-status=live }}</ref> === వాతావరణం === సెయింటు హెలెనా వాతావరణం ఉష్ణమండలీయంగా సముద్రతీరంగా తేలికపాటిదిగా ఉంటుంది. బెంగెలా కరెంటు దాదాపు నిరంతరం వీచే వాణిజ్య గాలుల ద్వారా ఇది చల్లబడుతుంది.<ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్">{{citation |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/saint-helena-ascension-and-tristan-da-cunha/ |title=St. హెలెనా, అసెన్షన్, మరియు ట్రిస్టన్ డా కున్హా |work=CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్ |publisher=Central Intelligence Agency |access-date=21 July 2012 }}</ref><ref name="SHNMS">[http://www.news.co.sh/about_st_helena.htm About St Helena], ''St Helena News Media Services'' {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20120320211035/http://www.news.co.sh/about_st_helena.htm |date=20 మార్చి 2012 }}</ref> ద్వీపం అంతటా వాతావరణం గణనీయంగా మారుతుంది. ఉత్తర లీవార్డు తీరంలోని జేమ్సు‌టౌనులో ఉష్ణోగ్రతలు వేసవిలో (జనవరి నుండి ఏప్రిల్ వరకు) {{cvt|21|-|28|C}}, సంవత్సరంలో మిగిలిన కాలంలో {{cvt|17|-|24|C}} పరిధిలో ఉంటాయి. మధ్య ప్రాంతాలలో ఉష్ణోగ్రతలు సగటున {{cvt|5|-|6|C-change}} తక్కువగా ఉంటాయి.<ref name="SHNMS"/> జేమ్సుటౌను‌లో కూడా వార్షిక వర్షపాతం చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. అయితే {{cvt|750|-|1000|mm}} ఎత్తైన ప్రదేశాలలో, దక్షిణ తీరంలో సంవత్సరానికి పడిపోతుంది. ఇక్కడ కూడా ఇది గమనించదగ్గ విధంగా మేఘావృతమై ఉంటుంది.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT004840|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110209110550/http://www.bbc.co.uk/weather/world/country_guides/results.shtml?tt=TT004840|url-status=dead|title=BBC వాతావరణ కేంద్రం|archivedate=9 ఫిబ్రవరి 2011}}</ref> లాంగ్వుడు, బ్లూ హిలు, జిల్లాల్లో వాతావరణ రికార్డింగు స్టేషన్లు ఉన్నాయి. == పరిపాలనా విభాగాలు == [[File:Districts of St Helena.svg|thumb|right|350px| సెయింట్ హెలెనా జిల్లాలు]] సెయింటు హెలెనా ఎనిమిది జిల్లాలుగా విభజించబడింది.<ref>సెయింట్ హెలెనా ఇండిపెండెంట్, 3 అక్టోబర్ 2008 పేజీ 2</ref> వీటిలో ఎక్కువ భాగం కమ్యూనిటీ సెంటరు‌ను కలిగి ఉన్నాయి. ఈ జిల్లాలు గణాంక విభాగాలుగా కూడా పనిచేస్తాయి. ఈ ద్వీపం ఒకే ఎన్నికల ప్రాంతం, 15 లో సెయింటు హెలెనా శాసనసభ<ref>{{cite web|url=http://www.sainthelena.gov.sh/constitution/|title=Constitution|work=St Helena|access-date=14 జూన్ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140718132931/http://www.sainthelena.gov.sh/constitution/|archive-date=18 జూలై 2014|url-status=live}}</ref> కు 12 మంది ప్రతినిధులను ఎన్నుకుంటుంది. {| class="wikitable sortable" style="text-align:right;" ! rowspan=2|జిల్లా ! rowspan=2|సీట్ ! colspan=2|ఏరియా<ref name="census2016tables">{{cite web |url=http://www.sainthelena.gov.sh/2016-st-helena-census/ |title=జనగణన 2016– సారాంశం డేటా |publisher=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |access-date=21 సెప్టెంబర్ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160923022047/http://www.sainthelena.gov.sh/2016-st-helena-census/ |archive-date=23 సెప్టెంబర్ 2016 |url-status=dead }}</ref> ! colspan="4" |జనాభా ! rowspan=2|పాప్./km²<br />2016 |- ! కిమీ² ! చదరపు మైళ్ళు ! 1998 !! 2008<ref name="census2008">{{cite web |url=http://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2013/01/Census-Report-2008.pdf |title=2008 సెయింట్ హెలెనా జనాభా గణన |publisher=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |access-date=21 సెప్టెంబర్ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161228025431/http://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2013/01/Census-Report-2008.pdf |archive-date=28 డిసెంబర్ 2016 |url-status=dead }}</ref>!! 2016<ref name="census2016" >{{cite book|title=సెయింట్ హెలెనా 2016 జనాభా & గృహ గణన|తేదీ=6 జూన్ 2016|ప్రచురణకర్త=సెయింట్ హెలెనా గణాంకాల కార్యాలయం|స్థానం=జేమ్స్‌టౌన్, సెయింట్ హెలెనా|url=http://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2016/06/Census-2016-summary-report.pdf|page=9|access-date=16 అక్టోబర్ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171020064819/http://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2016/06/Census-2016-summary-report.pdf|archive-date=20 అక్టోబర్ 2017|url-status=dead}}</ref> !2021<ref>{{సైట్ వెబ్ |title=సెయింట్ హెలెనా 2021 జనాభా & గృహ గణన |url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2021/08/Census-2021-Main-Report.pdf}}</ref> |- |align="left"| అలారం ఫారెస్టు | ది బ్రియార్స్ || 5.4 || 2.1 || 289 || 276 || 383 |394|| 70.4 |- |align="left"| బ్లూ హిలు | బ్లూ హిల్ విలేజ్ || 36.8 || 14.2 || 177 || 153 || 158 |174|| 4.3 |- |align="left"| హాఫు ట్రీ హాలో | హాఫ్ ట్రీ హాలో || 1.6 || 0.6 || 1,140 || 901 || 984 |1,034|| 633.2 |- |align="left"| జేమ్సు‌టౌను | జేమ్స్‌టౌన్ || 3.9 || 1.5 || 884 || 716 || 629 |625|| 161.9 |- |align="left"| లెవల్వుడు | లెవల్‌వుడ్ || 14.8 || 5.7 || 376 || 316 || 369 |342|| 25.0 |- |align="left"|లాంగ్వుడు ‌ | లాంగ్‌వుడ్ || 33.4 || 12.9 || 960 || 715 || 790 |765|| 23.6 |- |align="left"| శాండీ బే | శాండీ బే || 16.1 || 6.2 || 254 || 205 || 193 |177|| 12.0 |- |align="left"| సెయింటు పాల్సు | సెయింట్ పాల్స్ విలేజ్ || 11.4 || 4.4 || 908 || 795 || 843 |928|| 74.0 |- style="background:#ddd;" class="sortbottom" |align="left"| ''''మొత్తం'' || || ''''123.3'' || ''''47.6'' || ''''5,157'''' || '''4,257'''' || ''4,349'''' |''''4,439''''|| ''''35.3'''' |} 2016 జనాభా లెక్కల్లో నమోదైన జనాభాకు పరిపాలనా జిల్లాల మొత్తం జనాభాకు మధ్య వ్యత్యాసం ఏర్పడింది. ఎందుకంటే జనాభా లెక్కల్లో ఆర్‌ఎంఎస్ సెయింటు హెలెనాలో 183 మంది నౌకాశ్రయంలో పడవల్లో ఉన్న 13 మంది ఉన్నారు.<ref name="census2016" /> === జనాభా === [[File:St-Helena-Jamestown-from-above.jpg|thumb|upright=1.4|right| [[జేమ్స్‌టౌన్, సెయింట్ హెలెనా|జేమ్స్‌టౌన్]], పై నుండి]] [[File:St-Helena-Jamestown.jpg|thumb|upright=1.4| జేమ్సు టౌను, సెయింటు హెలెనా రాజధాని]] సెయింట్ హెలెనాను మొదట ఆంగ్లేయులు 1659లో స్థిరపరిచారు. 2018 జనవరి నాటికి ఈ ద్వీపంలో 4,897 మంది నివాసితులు ఉన్నారు.<ref name="Statistics2018">{{సైట్ వెబ్ | url=http://www.sainthelena.gov.sh/statistics-update-population-ascension-population-production-benefits-and-exchange-rates/ |title = గణాంకాల నవీకరణ: జనాభా, ఆరోహణ జనాభా, ఉత్పత్తి, ప్రయోజనాలు, మారకపు రేట్లు « సెయింట్ హెలెనా|తేదీ = 26 నవంబర్ 2018}}</ref> ప్రధానంగా బ్రిటను నుండి వచ్చిన ప్రజలలో స్థిరనివాసులు, ("ప్లాంటర్లు"), సైనికులు, బానిసలు ఉన్నారు. వీరిని స్థిరనివాసం ప్రారంభం నుండి అక్కడికి తీసుకువచ్చారు. మొదట ఆఫ్రికా (కేపు వెర్డే దీవులు, గోల్డు కోస్టు ఆఫ్రికా పశ్చిమ తీరం ప్రారంభ రికార్డులలో ప్రస్తావించబడ్డాయి). తరువాత [[భారతదేశం]], [[మడగాస్కర్]] నుండి వచ్చారు. 1792లో బానిసల దిగుమతి చట్టవిరుద్ధం. 1840లో సెయింటు హెలెనా బ్రిటిషు వెస్టు ఆఫ్రికా స్క్వాడ్రనుకు ప్రొవిజనింగు స్టేషను‌గా మారింది. <ref name="CIA వరల్డ్ ఫ్యాక్ట్‌బుక్"/> [[బ్రెజిల్]]కు (ప్రధానంగా) బానిసల రవాణాను నిరోధించింది. అనేక వేల మంది బానిసలను ద్వీపంలో విడుదల చేశారు. వీరందరూ ఆఫ్రికన్లు, దాదాపు 500 మంది అక్కడే ఉన్నారు. మిగిలిన వారిని [[వెస్టిండీస్]], కేప్ టౌను, చివరికి [[సియెర్రా లియోన్]]కు పంపారు. దిగుమతి చేసుకున్న చైనీసు కార్మికులు 1810లో వచ్చారు. 1818లో గరిష్టంగా 618 మందికి చేరుకున్నారు. ఆ తర్వాత సంఖ్య తగ్గింది. 1834లో బ్రిటిషు క్రౌన్ [[ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ]] నుండి ద్వీపం ప్రభుత్వాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్న తర్వాత కొంతమంది వృద్ధులు మాత్రమే మిగిలి ఉన్నారు. ఎక్కువ మందిని చైనాకు తిరిగి పంపారు. అయితే కేపులోని రికార్డులు వారు కేప్ టౌను కంటే ఎక్కువ దూరం రాలేదని సూచిస్తున్నాయి. వారిలో హార్బరు మాస్టరు కింద పనిచేసిన కొంతమంది భారతీయ లాస్కరులు కూడా ఉన్నారు. సెయింటు హెలెనా పౌరులు బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీసు పౌరసత్వం కలిగి ఉన్నారు. 2002 మే 21న బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెరిటరీసు యాక్టు 2002 ద్వారా పూర్తి బ్రిటిషు పౌరసత్వం పునరుద్ధరించబడింది.<ref>[https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/1395019/St-Helena-celebrates-the-restoration-of-full-citizenship.html సెయింట్ హెలెనా పూర్తి పౌరసత్వం పునరుద్ధరణను జరుపుకుంటుంది] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171110233032/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/1395019/St-Helena-celebrates-the-restoration-of-full-citizenship.html |date=10 నవంబర్ 2017 }}, ''టెలిగ్రాఫ్'', 22 మే 2002</ref> బ్రిటిషు జాతీయత చట్టం కూడా చూడండి. నిరుద్యోగ కాలంలో నెపోలియన్ అనంతర కాలం నుండి ద్వీపం నుండి వలసల దీర్ఘకాల నమూనా ఉంది. "సెయింట్సు" లో ఎక్కువ మంది యునైటెడు కింగ్‌డం, దక్షిణాఫ్రికా, ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో ఆస్ట్రేలియాకు వలస వచ్చారు. 1980ల చివరి నుండి జనాభా క్రమంగా తగ్గుతూ వచ్చింది. 1998 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 5,157 నుండి 2008లో 4,257కి పడిపోయింది.<ref name="census2008"/> అయితే 2021 జనాభా లెక్కల ప్రకారం జనాభా 4,439కి పెరిగింది<ref name="statistics112021"/> 2016 నుండి 95 మంది తగ్గారు. గతంలో అసెన్షను, ఫాక్‌ల్యాండు దీవులలో దీర్ఘకాలిక ఒప్పందాల మీద పని చేయడానికి యువకులు తోడు లేకుండా వెళ్ళినట్లు వలసలు వర్గీకరించబడ్డాయి. కానీ 2002లో "సెయింట్సు"కు బ్రిటిషు పౌరసత్వం తిరిగి ఇవ్వబడినప్పటి నుండి, అధిక వేతనాలు, మెరుగైన పురోగతి అవకాశాల కారణంగా విస్తృత శ్రేణి వేతన సంపాదన కొరకు యువత బ్రిటను‌కు వలసలు వేగవంతమయ్యాయి. 2018 నాటికి స్విండను, విల్టు‌షైరు, సెయింటు హెలెనా నుండి వచ్చిన ప్రజల సమూహం అందువల్ల దీనికి "స్విన్డోలెనా" అనే మారుపేరు వచ్చింది.<ref>{{cite web|author=Angelini, Daniel|url=https://www.swindonadvertiser.co.uk/news/16597150.st-helena-expats-from-swindolena-to-gather-for-sports-day-this-weekend/|title=ఈ వారాంతంలో క్రీడా దినోత్సవం కోసం 'స్విన్డోలెనా' నుండి సెయింట్ హెలెనా వలసదారులు సమావేశమవుతారు|work=[[Swindon Advertiser]]|date=24 ఆగస్టు 2018|access-date=7 జనవరి 2020}}</ref> === మతం === [[File:Exterior of Saint Paul's Cathedral in Saint Helena.jpg|thumb|right|సెయింటు పాల్సు ఆంగ్లికను కేథడ్రలు, జేమ్స్‌టౌను‌కు దక్షిణంగా ఉంది]] చాలా మంది నివాసితులు ఆంగ్లికను, సెయింటు హెలెనా డియోసెసు సభ్యులు దీనికి దాని స్వంత బిషపు ఉంది. అసెన్షను ఐలాండు కూడా ఉంది. డియోసెసు 150వ వార్షికోత్సవం 2009 జూన్ లో జరుపుకున్నారు. ద్వీపంలోని ఇతర క్రైస్తవ వర్గాలలో రోమను కాథలిక్కు (1852 నుండి), [[సాల్వేషన్ ఆర్మీ]] (1884 నుండి), బాప్టిస్టు (1845 నుండి)<ref>హీర్ల్, ట్రెవర్ W. 'సెయింట్ హెలెనాస్ ఎర్లీ బాప్టిస్టులు' ఉన్నారు. వైర్‌బర్డ్: ది జర్నల్ ఆఫ్ ది ఫ్రెండ్స్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా 12 (శరదృతువు 1995): 40–46.[https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/St_Helenas_Early_Baptists.pdf పూర్తి పత్రం]</ref>, ఇటీవలి కాలంలో సెవెంత్-డే అడ్వెంటిస్టు (1949 నుండి), న్యూ అపోస్టోలికు చర్చి, యెహోవా సాక్షులు (వీటిలో 35 మంది నివాసితులలో ఒకరు సభ్యుడు).<ref>యెహోవా సాక్షుల 2023 సేవా సంవత్సర నివేదిక</ref> రోమను కాథలిక్కులు మిషను సుయిరిసు ఆఫ్ సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను, ట్రిస్తాను డ కున్హా ద్వారా పాస్టరు‌గా సేవ చేయబడుతున్నారు. వీరి చర్చి ఉన్నతాధికారి కార్యాలయం ఫాక్లాండు దీవుల అపోస్టోలికు ప్రిఫెక్చరులో ఉంది. == ప్రభుత్వం == సెయింట్ హెలెనాలో కార్యనిర్వాహక అధికారం కింగ్ 3వ చార్లెసుకి ఉంది. ఆయన తరపున సెయింటు హెలెనా గవర్నరు నిర్వహిస్తారు. బ్రిటిషు ప్రభుత్వం సలహా మేరకు గవర్నరు‌ను రాజు నియమిస్తాడు. రక్షణ, విదేశాంగ వ్యవహారాలు యునైటెడు కింగ్‌డం బాధ్యతాయుతంగానే ఉంటాయి. కార్యనిర్వాహక మండలికి గవర్నరు అధ్యక్షత వహిస్తారు. గవర్నరు నియమించిన ముగ్గురు ''ఎక్స్ అఫీషియో'' అధికారులు, ఐదుగురు ఎన్నికైన శాసన మండలి సభ్యులు ఉంటారు. ఎన్నికైన ముఖ్యమంత్రి లేరు. గవర్నరు ప్రభుత్వ అధిపతిగా వ్యవహరిస్తారు. 2013 జనవరిలో కార్యనిర్వాహక మండలికి ఒక చీఫ్ కౌన్సిలరు నాయకత్వం వహిస్తారని ప్రతిపాదించబడింది. వారు శాసన మండలి సభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు. కార్యనిర్వాహక మండలిలోని ఇతర సభ్యులను నామినేటు చేస్తారు. ఈ ప్రతిపాదనలను 2013 మార్చి 23న జరిగిన ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో ఉంచారు. 10% ఓటింగు మీద ‌158 ఓట్లకు 42 ఓట్ల తేడాతో అవి ఓడిపోయాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.the-islander.org.ac/art_10676.html/|title=Constitutional Poll – Restults|work=The Islander|date=25 మార్చి 2013|access-date=14 ఆగస్టు 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027115955/http://www.the-islander.org.ac/art_10676.html/|archive-date=27 అక్టోబర్ 2014|url-status=dead}}</ref> 2021 అయితే జనాభా ఈ మార్పులను ఆమోదించింది.<ref>{{cite web|title=గవర్నెన్స్ రిఫార్మ్‌పై కన్సల్టేటివ్ పోల్ – ది రిజల్ట్స్|url=https://www.sainthelena.gov.sh/2021/news/consultative-poll-on-governance-reform-the-results/|website=St Helena Government|language=en|date=18 మార్చి 2021|access-date=10 ఆగస్టు 2021}}.</ref> సెయింటు హెలెనా [[శాసనసభ]] సెయింటు హెలెనా శాసనసభ, శాసనసభ మండలి, పార్లమెంటులో రాజు (గవర్నరు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు)లను కలిగి ఉంటుంది. శాసనమండలిలో 15 మంది సభ్యులు ఉంటారు. వీరిలో 12 మంది నేరుగా ఎన్నికైన సభ్యులు (వారు ఒక్కొక్కరు) నాలుగు సంవత్సరాల పదవీకాలం పనిచేస్తారు; ఎన్నికైన సభ్యులచే ఎన్నుకోబడిన స్పీకరు, డిప్యూటీ స్పీకరు; ఒక ''ఎక్స్ అఫీషియో'' సభ్యుడు, అటార్నీ జనరలు. కౌన్సిలు సభ్యులు నామినలు తర్వాత "ఎమ్‌ఎల్‌సి" (శాసనమండలి సభ్యుడు) అనే అక్షరాలను ఉపయోగిస్తారు. ఈ ద్వీపాన్ని రాయల్ సెయింటు హెలెనా పోలీసు సర్వీసు (ఆర్‌ఎస్‌హెచ్‌పిఎస్) రక్షిస్తుంది. ఆర్‌ఎస్‌హెచ్‌పిఎస్ అనేది అసెన్షను ఐలాండు, ట్రిస్టను డ కున్హా, ద్వీపసమూహం లకు ప్రాథమిక చట్ట అమలు సంస్థ. అనేక ఇతర కామన్వెల్తు దేశాల మాదిరిగానే ఆర్‌ఎస్‌హెచ్‌పిఎస్ వారెంటు చేయబడిన సిబ్బందిని 'కానిస్టేబుల్సు' అని పిలుస్తారు. ఈ సేవ వారెంటు లేని సిబ్బందిని నియమించడంతో పాటు ప్రత్యేక కానిస్టేబులు లను కూడా ఉపయోగిస్తుంది. ఆర్‌ఎస్‌హెచ్‌పిఎస్ ఇతర కామన్వెల్తు చట్ట అమలు సంస్థల మాదిరిగానే వివిధ రకాల ర్యాంకు‌లును కూడా ఉపయోగిస్తుంది. సెయింటు హెలెనాలో ''కోల్మను హౌసు'' అనే ఒక పోలీసు స్టేషను ఉంది. దీనికి 1982 డిసెంబరు 2న విధి నిర్వహణలో మరణించిన పిసి లియోనార్డు జాన్ కోల్మను పేరు పెట్టారు.<ref>{{Cite web|date=2017-11-28|title=సర్వీస్ ఆఫ్ రిమెంబరెన్స్ – పోలీస్ కానిస్టేబుల్ లియోనార్డ్ కోల్‌మన్|url=https://www.sainthelena.gov.sh/2017/public-announcements/service-of-remembrance-police-constable-leonard-coleman/|access-date=2021-04-11|website=St Helena Government|language=en-US}}</ref> ద్వీపం, ఏకైక జైలు—హెచ్‌ఎంపి జేమ్స్‌టౌన్—1827 - 2018లో నిర్మించబడింది. 1981–2002 సమయంలో పూర్తి పాస్పోర్టు‌లను కోల్పోవడం వల్ల అధిక నిరుద్యోగం ఉన్నప్పటికీ సెయింటు హెలెనా జనాభా బ్రిటిషు రాచరికం పట్ల విధేయత బహుశా మించినది కాదని ఒక వ్యాఖ్యాత గమనించారు. ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలు.<ref>[[డేవిడ్ లెస్లీ స్మాల్మాన్|స్మాల్మాన్, డేవిడ్ ఎల్.]], క్విన్సెంటెనరీ, ఎ స్టోరీ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా, 1502–2002; జాక్సన్, ఇ. ఎల్. సెయింట్ హెలెనా: ది హిస్టారిక్ ఐలాండ్, వార్డ్, లాక్ & కో, లండన్, 1903</ref> కింగ్ 6వ జార్జి ఈ ద్వీపాన్ని సందర్శించిన ఏకైక పాలక చక్రవర్తి. ఇది 1947లో రాజు, క్వీన్ ఎలిజబెతు (తరువాత ది క్వీన్ మదరు), ప్రిన్సెసు ఎలిజబెతు (తరువాత క్వీన్ 2వ ఎలిజబెతు), ప్రిన్సెసు మార్గరెటు లతో కలిసి దక్షిణాఫ్రికాకు ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు జరిగింది. డ్యూకు ఆఫ్ ఎడిన్బర్గు 1957లో సెయింటు హెలెనాకు వచ్చారు. ఆ తర్వాత 1984లో సాయుధ దళాల సభ్యుడిగా సందర్శించిన ఆయన కుమారుడు ప్రిన్సు ఆండ్రూ, 2002లో ఆయన కుమార్తె ప్రిన్సెసు రాయల్ వచ్చారు. ప్రిన్సు ఎడ్వర్డు, డ్యూకు ఆఫ్ ఎడిన్బర్గు 2024 జనవరి చివరలో సెయింటు హెలెనాకు అధికారిక పర్యటన చేశారు. అక్కడ రాజు 4వ విలియం పాలనలో జన్మించిన 191 సంవత్సరాల వయస్సు గల సీషెల్సు జెయింటు తాబేలు జోనాథను ది టార్టాయిసు ఆయనను స్వాగతించింది. == మానవ హక్కులు == 2012లో సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వం సెయింటు హెలెనా మానవ హక్కుల కార్యాచరణ ప్రణాళిక 2012–2015 ఏర్పాటుకు నిధులు సమకూర్చింది.<ref>{{cite web|url=http://humanrightssthelena.burghhouse.com/actionplan2012.pdf|title=humanrightssthelena.org|access-date=10 జూన్ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027122458/http://humanrightssthelena.burghhouse.com/actionplan2012.pdf|archive-date=27 అక్టోబర్ 2014|url-status=live}}</ref> ఈ కార్యాచరణ ప్రణాళిక కింద స్థానిక వార్తాపత్రికలలో అవగాహన పెంచే కథనాలను ప్రచురించడం మానవ హక్కుల ప్రశ్నలతో ప్రజలకు మద్దతు ఇవ్వడం, సెయింటు హెలెనాకు మానవ హక్కుల మీద అనేక యుఎన్ సమావేశాలను విస్తరించడం వంటి పనులు జరుగుతున్నాయి.<ref name="humanrightssthelena2">{{cite web|url=http://humanrightssthelena.org/|title=సమానత్వం & మానవ హక్కుల కమిషన్ • పరిచయం|publisher=humanrightssthelena.org|access-date=28 మార్చి 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160415202824/http://humanrightssthelena.org/|archive-date=15 ఏప్రిల్ 2016|url-status=live}}</ref> సమానత్వం, మానవ హక్కుల కమిషను‌ను ఏర్పాటు చేయడానికి చట్టాన్ని 2015 జూలైలో శాసన మండలి ఆమోదించింది. ఇది 2015 అక్టోబరులో కార్యకలాపాలను ప్రారంభించింది.<ref name="humanrightssthelena2"/> ===పిల్లల రక్షణ విచారణ 2015=== 2014లో సెయింటు హెలెనాలో పిల్లల మీద వేధింపుల నివేదికలు వచ్చాయి. సెయింటు హెలెనాలో పిల్లలపై జరిగిన వేధింపుల ఆరోపణలను కప్పిపుచ్చడానికి బ్రిటను విదేశీ కామన్వెల్తు కార్యాలయం (ఎఫ్‌సిఒ) [[ఐక్యరాజ్యసమితి]]కి అబద్ధం చెప్పిందని ఆరోపించబడింది.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11350438/St-Helena-child-abuse-Foreign-Office-was-warned-British-island-couldnt-cope-12-years-ago.html|title=సెయింట్ హెలెనా పిల్లలపై జరిగిన వేధింపులు: బ్రిటిష్ ద్వీపం 12 సంవత్సరాల క్రితం భరించలేకపోతోందని విదేశాంగ కార్యాలయం హెచ్చరించబడింది'|year=2015|newspaper=[[Telegraph (UK)|Telegraph]]|access-date=19 జనవరి 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012452/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11350438/St-Helena-child-abuse-Foreign-Office-was-warned-British-island-couldnt-cope-12-years-ago.html|archive-date=19 జనవరి 2015|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11352492/St-Helena-child-abuse-a-lot-of-dark-things-do-happen-on-this-island.html|title=St Helena పిల్లల దుర్వినియోగం: 'ఈ ద్వీపంలో చాలా చీకటి విషయాలు జరుగుతాయి'|వార్తాపత్రిక=[[టెలిగ్రాఫ్ (UK)|టెలిగ్రాఫ్]]|access-date=19 జనవరి 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150119125634/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11352492/St-Helena-child-abuse-a-lot-of-dark-things-do-happen-on-this-island.html|archive-date=19 జనవరి 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite వార్తలు|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11350671/St-Helena-child-abuse-how-did-sex-abusers-get-away-with-it-for-so-long.html|title=St Helena పిల్లలపై జరిగిన వేధింపులు: లైంగిక వేధింపులకు పాల్పడేవారు ఇంతకాలం ఎలా తప్పించుకున్నారు?|వార్తాపత్రిక=[[టెలిగ్రాఫ్ (UK)|టెలిగ్రాఫ్]]|యాక్సెస్-డేట్=19 జనవరి 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150119133812/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/sainthelena/11350671/St-Helena-child-abuse-how-did-sex-abusers-get-away-with-it-for-so-long.html|archive-date=19 జనవరి 2015|url-status=live}}</ref> సాషా వాసు క్యీసి ఆమె బృందం విచారణను ప్రారంభించడానికి 2015 మార్చి 17న సెయింటు హెలెనాకు చేరుకుంది. 2015 ఏప్రిల్ 1న బయలుదేరింది.<ref>{{cite web|url=http://www.saint.fm/the-independent/|title=ది సెయింట్ హెలెనా ఇండిపెండెంట్ – సెయింట్ FM|access-date=13 డిసెంబర్ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171206201911/http://www.saint.fm/the-independent/|archive-date=6 డిసెంబర్ 2017}}</ref> 2015 మార్చి 13తో ముగిసిన వారంలో స్థానిక వార్తాపత్రికలలో ప్రకటనలు చేయబడ్డాయి. 2015 డిసెంబరు 10న ఒక ప్రభుత్వ నివేదిక ప్రచురించబడింది. ఆరోపణలు చాలా అతిశయోక్తిగా ఉన్నాయని ''డైలీ మెయిలు''లోని భయంకరమైన ముఖ్యాంశాలు ఇద్దరు సామాజిక కార్యకర్తల నుండి వచ్చిన సమాచారం నుండి వచ్చాయని, నివేదిక వారిని అసమర్థులుగా అభివర్ణించింది.<ref>{{cite web|url=https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/484129/51735_Wass_Inquiry_Web_Accessible_PDF.pdf|title=HC 662 ది వాస్ ఎంక్వైరీ నివేదిక|తేదీ=10 డిసెంబర్ 2015|access-date=15 డిసెంబర్ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160127025029/https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/484129/51735_Wass_Inquiry_Web_Accessible_PDF.pdf|archive-date=27 జనవరి 2016|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite magazine|url=http://www.pressgazette.co.uk/government-inquiry-concludes-daily-mail-was-misled-over-reporting-child-abuse-and-corruption-st|title=Government inquiry concludes Daily Mail was misled over child abuse and corruption on St Helena|magazine=Press Gazette|date=10 December 2015|access-date=15 December 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20151214165305/http://www.pressgazette.co.uk/government-inquiry-concludes-daily-mail-was-misled-over-reporting-child-abuse-and-corruption-st|archive-date=14 December 2015|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/world/americas/st-helena-child-abuse-claims-dismissed-as-gross-distortion-of-reality-a6768411.html|title=St Helena child abuse claims dismissed as 'gross distortion of reality'|newspaper=The Independent|date=10 December 2015|access-date=5 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20180118075143/https://www.independent.co.uk/news/world/americas/st-helena-child-abuse-claims-dismissed-as-gross-distortion-of-reality-a6768411.html|archive-date=18 January 2018|url-status=live}}</ref> ===స్వలింగ వివాహం=== 2017లో సెయింటు హెలెనియను అనే పురుషుడు తన కాబోయే భర్తను సెయింటు హెలెనాలో వివాహం చేసుకోవడానికి రిజిస్ట్రారు‌కు దరఖాస్తు చేసుకున్నాడు.<ref>{{cite web |title=స్వలింగ వివాహ దరఖాస్తు – ప్రాథమిక విచారణ |url=https://www.sainthelena.gov.sh/2017/public-announcements/supreme-court-2/ |website=St Helena Government |access-date=24 July 2020 |date=24 February 2017}}</ref> ఆ సమయంలో చట్టాలు పురుషులు, స్త్రీల మధ్య వివాహాలను సూచించాయి. స్వలింగ వివాహాలు చట్టబద్ధమైనవో కాదో స్పష్టంగా తెలియదు. సంప్రదింపుల తర్వాత సామాజిక, సమాజ అభివృద్ధి కమిటీ, కార్యనిర్వాహక మండలి ఆమోదం పొందిన తర్వాత వివాహ ఆర్డినెన్సు‌ను 2017 డిసెంబరులో శాసన మండలి నవీకరించి ఆమోదించింది. డిసెంబరు 31 2018న ప్లాంటేషను హౌసు‌లో జరిగిన వేడుకలో 2017లో అసలు దరఖాస్తుదారులు సెయింటు హెలెనియను లెమార్కు థామసు, స్వీడిషు జాతీయుడు మైఖేలు వెర్నుసైడు మధ్య జరిగిన మొదటి స్వలింగ వివాహాన్ని రిజిస్ట్రారు కరెను యోను పర్యవేక్షించారు.<ref>{{cite web |last1=Jackman |first1=Josh |title=ఈ చిన్న ద్వీపం తన మొదటి స్వలింగ వివాహాన్ని నిర్వహించింది |url=https://www.pinknews.co.uk/2019/01/07/saint-helena-first-gay-wedding/ |website=PinkNews |access-date=24 July 2020 |date=7 January 2019}}</ref> ===తవ్వకాలలో బయటపడిన మానవ అవశేషాల పునర్నిర్మాణం=== 2021లో జేమ్సు‌టౌనులోని పైపు స్టోరు తలుపు మీద సెయింటు హెలెనాసు ఈక్వాలిటీ & హ్యూమను రైట్సు కమిషను (ఇహెచ్‌ఆర్‌సి) ఒక పుష్పగుచ్ఛాన్ని ఉంచింది.<ref>{{Cite web|url=http://sainthelenaisland.info/slavetrade.htm#slavegraves|title=సెయింట్ హెలెనా ద్వీపంలో బానిస వాణిజ్యంపై దాడి సమాచారం: దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలో సెయింట్ హెలెనా గురించి|website=sainthelenaisland.info}}</ref> పైపు స్టోరు అనేది ఒక భవనం ఇక్కడ విమానాశ్రయ నిర్మాణం సమయంలో ఖననం చేయబడిన దాదాపు 325 మంది పురుషులు, మహిళలు, పిల్లల అవశేషాలు 2008 నుండి పునర్నిర్మాణం కోసం పెండింగు‌లో ఉంచబడ్డాయి. ఈ అవశేషాలు అట్లాంటికు బానిసను అణచివేసే సమయంలో రాయల్ నేవీ, పశ్చిమ ఆఫ్రికా స్క్వాడ్రను ద్వారా రక్షించబడిన విముక్తి పొందిన ఆఫ్రికన్లకు చెందినవి అవి సెయింటు హెలెనాకు తీసుకురాబడింది.<ref>{{Cite web|url=https://www.liverpoolmuseums.org.uk/news/press-releases/liberty-bound-slavery-and-st-helena|title=Liberty bound: Slavery and St Helena|website=National Museums Liverpool}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bristol.ac.uk/news/2012/8294.html|title=2012: St Helena dig {{pipe}} వార్తలు మరియు లక్షణాలు {{pipe}} బ్రిస్టల్ విశ్వవిద్యాలయం|first=University of|last=Bristol|website=www.bristol.ac.uk}}</ref> == జీవవైవిధ్యం == [[File:Trochetiopsis ebenus in Cambridge University Botanical Gardens, 2009.jpg|thumb|left| కేంబ్రిడ్జి యూనివర్సిటీ బొటానికు గార్డెనులో సెయింటు హెలెనా ఎబోనీ (''ట్రోచెటియోప్సిసు ఎబెనసు'')]] [[File:Charadrius sanctaehelenae (1).jpg|thumb|right| సెయింట్ హెలెనా ప్లోవర్ లేదా వైర్‌బర్డ్ (''చారాడ్రియసు సాంక్టేహెలెనే'')]] సెయింట్ హెలెనా చాలా కాలంగా స్థానిక పక్షులు, వాస్కులరు మొక్కల అధిక నిష్పత్తికి ప్రసిద్ధి చెందింది. ఎత్తైన ప్రాంతాలలో ఇప్పటివరకు గుర్తించబడిన 400 స్థానిక జాతులు ఎక్కువగా ఉన్నాయి. బర్డ్‌లైఫు ఇంటర్నేషనలు ఈ ద్వీపంలో ఎక్కువ భాగం పక్షి సంరక్షణకు, ముఖ్యంగా స్థానిక సెయింటు హెలెనా ప్లోవరు లేదా వైర్బర్డు‌కు, ఈశాన్య, నైరుతి ప్రాంతాల లోని ముఖ్యమైన పక్షుల ప్రాంతంలలో ఆఫ్షోరు దీవులు స్టాకు‌లులో సముద్రపక్షి సంతానోత్పత్తికి ముఖ్యమైనదని గుర్తించింది.<ref name=bli>{{citation |url=http://www.birdlife.org |title=ముఖ్యమైన పక్షుల ప్రాంతాలు |access-date=9 నవంబర్ 2012 |work=బర్డ్‌లైఫ్ డేటా జోన్ |publisher=బర్డ్‌లైఫ్ ఇంటర్నేషనల్ |year=2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070630122358/http://www.birdlife.org/ |archive-date=30 జూన్ 2007 |url-status=live }}</ref> ఈ స్థానిక జాతులు, అసాధారణమైన ఆవాసాల శ్రేణి ఆధారంగా సెయింటు హెలెనా భవిష్యతు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంల కోసం యునైటెడు కింగ్‌డం తాత్కాలిక జాబితాలో ఉంది.<ref>{{cite web |url=https://whc.unesco.org/en/tentatives/5675/ |title=Tentative జాబితాలు: సెయింట్ హెలెనా |date=27 జనవరి 2012 |publisher=UNESCO |access-date=21 జూలై 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120802121309/https://whc.unesco.org/en/tentatives/5675/ |archive-date=2 ఆగస్టు 2012 |url-status=live }}</ref> కళాకారుడు రోల్ఫు వీజ్బర్గు నిర్మించారు. సెయింటు హెలెనా చెక్కడాలు ఈ స్థానిక పక్షుల వివిధ జాతులను చిత్రీకరిస్తున్నాయి.<ref>{{cite web |url=http://www.weijburg.nl |title=De etsen van Rolf Weijburg |language=Dutch |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180703145759/http://www.weijburg.nl/ |archive-date=3 జూలై 2018}}</ref> అయితే సెయింటు హెలెనా జీవవైవిధ్యంలో సముద్ర సకశేరుకాలు, అకశేరుకాలు (మంచినీటి, భూసంబంధమైన, సముద్ర), శిలీంధ్రాలు (లైకెన్-ఏర్పడే జాతులు సహా), నాన్-వాస్కులరు మొక్కలు, సముద్రపు పాచి, ఇతర జీవ సమూహాలు కూడా ఉన్నాయి. ఈ రోజు వరకు వీటి గురించి చాలా తక్కువగా తెలుసు. అయినప్పటికీ తొమ్మిది స్థానిక జాతులతో సహా 200 కంటే ఎక్కువ లైకెను-ఏర్పడే శిలీంధ్రాలు నమోదు చేయబడ్డాయి. <ref>ఆప్ట్‌రూట్, A. "లైకెన్స్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా అండ్ అసెన్షన్ ఐలాండ్". బొటానికల్ జర్నల్ ఆఫ్ ది లిన్నియన్ సొసైటీ, 158: 147–171, 2008</ref> ఇంకా అనేక ముఖ్యమైన ఆవిష్కరణలు చేయాల్సి ఉందని సూచిస్తుంది. ద్వీపంలోని వివిధ వృక్షజాలం, జంతుజాలం ​​అంతరించిపోయాయి. అటవీ నిర్మూలన కారణంగా, చివరి అడవి స్థానిక సెయింటు హెలెనా ఆలివు చెట్టు, ''నెసియోటా ఎలిప్టికా'', 1994లో మరణించింది. 2003 డిసెంబరు నాటికి చివరిగా పండించిన ఆలివు చెట్టు చనిపోయింది.<ref>{{Cite web|url=https://science.howstuffworks.com/life/botany/10-plants-lost-to-history.htm|title=10 చరిత్రకు పోయిన మొక్కలు|date=11 మే 2016|website=HowStuffWorks|language=en|access-date=17 డిసెంబర్ 2019}}</ref> స్థానిక సెయింటు. హెలెనా ఇయర్విగు ‌చివరిసారిగా 1967లో అడవిలో కనిపించింది. 2000 నుండి ద్వీపం ఈశాన్య మూలలో వలసరాజ్యాల ఏర్పాటుకు ముందు ఉన్న గ్రేటు వుడ్‌ను తిరిగి సృష్టించడానికి మిలీనియం ఫారెస్టు అని పిలువబడే ఒక పెద్ద అటవీ నిర్మూలన ప్రాజెక్టు జరుగుతోంది. .<ref>{{Cite web|url=https://sthelenaisland.info/the-millennium-forest/|title=Millennium Forest. St Helena Island|date=21 ఆగస్టు 2015|website=St Helena Island|access-date=17 డిసెంబర్ 2019}}</ref> ద్వీపం తీరం లోతుగా ఉంది. ఇక్కడ సమృద్ధిగా రెడ్ క్రాబు ఉన్నట్లు తెలిసింది. 1991లో పీతలను పట్టుకునే ''ఒమను సీ వన్'' అనే పీత-చేపల నౌక, అసెన్షను ద్వీపం నుండి మార్గమధ్యలో బోల్తా పడి, తరువాత సెయింటు హెలెనా తీరంలో మునిగిపోయింది. నలుగురు సిబ్బందిని కోల్పోయింది. ఒక సిబ్బంది సభ్యుడిని ఆర్‌ఎంఎస్ సెయింటు హెలెనా రక్షించింది. 2022 నుండి సెయింటు హెలెనా సాలెపురుగుల అవగాహనలో పురోగతి సాధించబడింది. 2023లో ప్రచురించబడిన కొన్ని అధ్యయనాలు<ref>షెర్వుడ్, డి., హెన్రార్డ్, ఎ., లోగునోవ్, డి. వి. & ఫౌలర్, ఎల్. (2023). సెయింట్ హెలెనియన్ తోడేలు సాలెపురుగులు, రెండు కొత్త జాతులు మరియు మూడు కొత్త జాతుల వివరణతో (అరేనే: లైకోసిడే). అరాక్నాలజీ 19(5): 816-851. ఆన్‌లైన్‌లో అందుబాటులో ఉంది: https://www.researchgate.net/publication/371969094_Saint_Helenian_wolf_spiders_with_description_of_two_new_genera_and_three_new_species_Araneae_Lycosidae </ref>2024 <ref> షెర్వుడ్, డి., హెన్రార్డ్, ఎ., పీటర్స్, ఎం., ప్రైస్, బి. డబ్ల్యూ., హాల్, ఎ. సి., వైట్, ఓ. డబ్ల్యూ., గ్రిగ్నెట్, వి. & విల్కిన్స్, వి. (2024). పైరేట్ స్పైడర్ జాతికి చెందిన రెండు కొత్త సానుభూతి జాతులు ఎరో సి.ఎల్. కోచ్, 1836, దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం (అరేనియా: మిమెటిడే) యొక్క క్లౌడ్ ఫారెస్ట్ నుండి. యూరోపియన్ జర్నల్ ఆఫ్ టాక్సానమీ 921: 76-97. ఆన్‌లైన్‌లో అందుబాటులో ఉంది: https://www.researchgate.net/publication/377896723_Two_new_sympatric_species_of_the_pirate_spider_genus_Ero_CL_Koch_1836_from_the_cloud_forest_of_Saint_Helena_Island_South_Atlantic_Ocean_Araneae_Mimetidae</ref> కొత్త జాతులను వివరించింది. బహుశా వాటిలో అత్యంత ముఖ్యమైనది మోలు స్పైడరు ( మోలారాచ్నే సాంక్టాహెలెనే షేర్వుడు, హెన్రార్డు, లోగునోవు & ఫౌలరు, 2024), ఇది గుహ వాతావరణం వెలుపల నుండి వచ్చిన మొట్టమొదటి వోల్ఫు స్పైడరు, ఇది పూర్వ మధ్యస్థ కళ్ళను తగ్గించిందని ఇది ఏ ఇతర సాలీడులా కాకుండా ప్రత్యేకమైన 'మోలు కొండలను' నిర్మిస్తుందని తెలిసింది.<ref>{{cite web |title=సెయింట్ హెలెనాలో కనుగొనబడిన కొత్త సాలీడు జాతులు: దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం యొక్క ఆభరణం |url=https://community.rspb.org.uk/ourwork/b/science/posts/new-spider-species-discovered-on-saint-helena-the-jewel-of-the-south-atlantic-ocean |website=Royal Society for the Protection of Birds |access-date=28 July 2024 |date=23 October 2023}}</ref> వివరించబడిన ఇతర జాతులలో మౌంటు వెసీ వోల్ఫు స్పైడరు కూడా ఉంది. (''హోగ్నా వెసెయెన్సిసు''), దీని పరిధి ప్రస్తుతం ఒకే [[జలపాతం]] కి పరిమితం చేయబడింది. స్థానిక సెయింటు హెలెనియను శాస్త్రవేత్తల పేరు పెట్టబడిన మూడు: లిజా పైరేటు స్పైడరు (''ఈరో లిజే''), నటాషా పైరేటు స్పైడరు (''ఈరో నటాషే'')<ref>{{cite web |title=దక్షిణ అట్లాంటిక్ ద్వీపంలో కనుగొనబడిన కొత్త పైరేట్ స్పైడర్లు |url=https://www.nhm.ac.uk/discover/news/2024/february/new-species-pirate-spiders-discovered-south-atlantic-island.html |website=నాచురల్ హిస్టరీ మ్యూజియం ఆఫ్ లండన్ |access-date=28 జూలై 2024 |date=15 ఫిబ్రవరి 2024}}</ref>, డారిలు వోల్ఫు స్పైడరు (''డోలోకోసా జోషుయి''). == ఆర్థిక వ్యవస్థ == 1966 వరకు ఈ ద్వీపం మోనోక్రాపు ఆర్థిక వ్యవస్థను కలిగి ఉంది. తాడు, తీగల కోసం న్యూజిలాండు అవిసె సాగు, ప్రాసెసింగు ఆధారంగా 2019 నివేదిక ప్రకారం "1970ల నాటికి ఎక్కువ మంది సెయింట్సు విదేశాలలో పనిచేస్తూ ఇంటికి డబ్బు పంపుతున్నారు".<ref name="smithsonianmag.com"/> సెయింట్ హెలెనా ఆర్థిక వ్యవస్థ ఇప్పుడు అభివృద్ధి చెందుతోంది, కానీ దాదాపు పూర్తిగా బ్రిటిషు ప్రభుత్వం నుండి వచ్చే సహాయంతోనే కొనసాగుతోంది. ప్రభుత్వ రంగం ఆర్థిక వ్యవస్థ మీద ఆధిపత్యం చెలాయిస్తుంది, స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో దాదాపు 50% వాటా కలిగి ఉంది. అయితే సాధారణ విమాన సర్వీసులు ప్రారంభం కావడం పర్యాటక రంగంలో పెరుగుదలకు దారితీసింది. ప్రభుత్వం ద్వీపంలో పెట్టుబడులను ప్రోత్సహిస్తోంది. పెట్టుబడిదారుల కోసం పెట్టుబడి ప్రాస్పెక్టసు ద్వారా వారి పెట్టుబడి విధానం, వ్యూహం, చూపబడింది.<ref>{{cite web |title=Investment Prospectus |url=https://www.investinsthelena.com/investment-prospectus-download/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20200806195544/https://www.investinsthelena.com/investment-prospectus-download/ |url-status=dead |archive-date=6 ఆగస్టు 2020 |website=Enterprise St Helena |access-date=24 జూలై 2020 |date=19 అక్టోబర్ 2019 }}</ref> 2019లో సెయింటు హెలెనా తన మొట్టమొదటి "పెట్టుబడి గ్రేడు" క్రెడిటు రేటింగు‌ను సాధించింది. గ్లోబలు క్రెడిటు రేటింగు ఏజెన్సీ స్టాండర్డు & పూరులు (ఎస్&పి) నుండి బిబిబి − (స్థిరంగా) క్రెడిటు రేటింగు.<ref>{{cite web |title=సెయింట్ హెలెనా 'ఇన్వెస్ట్‌మెంట్ గ్రేడ్' క్రెడిట్ రేటింగ్‌ను సాధించింది |url=https://www.sainthelena.gov.sh/2019/press-releases/st-helena-achieves-investment-grade-credit-rating/ |website=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |access-date=24 జూలై 2020 |date=5 డిసెంబర్ 2019}}</ref> 2019లో అంచనా వేసిన సగటు వార్షిక జీతం కేవలం 8,000 సెయింటు హెలెనా పౌండ్లు (సుమారు యుఎస్$10,000 డాలర్లు).<ref name="smithsonianmag.com"/> సెయింటు హెలెనా స్థిరమైన ఆర్థిక అభివృద్ధి ప్రణాళిక 2018–28, 2017–2018లో ఆరు నెలలకు పైగా స్థానిక, అంతర్జాతీయ సంప్రదింపులను ఉపయోగించి అభివృద్ధి చేయబడింది. సెయింటు హెలెనా వాయు సదుపాయం ఫైబరు కనెక్టివిటీని స్థాపించి వృద్ధి కోసం పూర్తిగా పర్యాటక రంగం మీద ఆధారపడకుండా "ఎగుమతులను పెంచడం, దిగుమతులను తగ్గించడం" అనే కోరికను ప్రకటించిన తర్వాత ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రారంభించడానికి 10 సంవత్సరాల ప్రణాళికను ఈ పత్రం సూచిస్తుంది. ద్వీపం తులనాత్మక ప్రయోజనాలు దాని సహజ వనరులు, భౌగోళికం, బ్రిటిషు ఓవర్సీసు టెర్రిటరీగా దాని స్థితి, దాని కరెన్సీ, సాపేక్షంగా చవకైన శ్రమ, ఆస్తి ఖర్చులు, తక్కువ నేరాలు అని ఎస్‌ఇడిఒపి పేర్కొంది. లక్ష్యంగా చేసుకున్న ఎగుమతి, వృద్ధి రంగాలలో పర్యాటకం, మత్స్య సంపద, కాఫీ, ఉపగ్రహ గ్రౌండు స్టేషన్లు, రిమోటు వర్కులు, డిజిటలు నోమాడులు, విద్యాసంస్థలు, పరిశోధన, సమావేశాలు, మద్యం, వైన్లు, బీర్లు, షిపు రిజిస్ట్రీ, సెయిలింగు అర్హతలు, సాంప్రదాయ ఉత్పత్తులు, తేనె, తేనెటీగలు, ఫిల్ము లొకేషను‌గా దాని ఉపయోగం ఉన్నాయి. దిగుమతుల ప్రత్యామ్నాయానికి వృద్ధి రంగాలలో వ్యవసాయం, కలప, ఇటుకలు, బ్లాకు‌లు, ఖనిజాలు, రాళ్ళు, బాటిలు వాటరు ఉన్నాయి.<ref name=sdp/> పర్యాటక పరిశ్రమ [[నెపోలియన్#సెయింట్ హెలెనాపై బహిష్కరణ|నెపోలియన్ జైలు శిక్ష]] ప్రచారంతో పాటు స్కూబా డైవింగు, వేల్ షార్కులతో ఈత కొట్టడం, తిమింగలాలను చూడటం, పక్షులను చూడటం, సముద్ర పర్యటనలు, హైకింగు వంటి ప్రకృతి కార్యకలాపాల మీద ఎక్కువగా ఆధారపడి ఉంది. గోల్ఫు కోర్సు కూడా ఉంది. స్పోర్టు ఫిషింగు సాధ్యమే. అనేక హోటళ్ళు, బి&బిలు. స్వీయ-క్యాటరింగు అపార్ట్మెంటు ‌ద్వీపంలో పనిచేస్తాయి. పర్యాటకుల రాక సెయింటు హెలెనా విమానాశ్రయంతో ముడిపడి ఉంది ( గతంలో, ఇప్పుడు పదవీ విరమణ చేసిన ఆర్‌ఎమ్‌ఎస్ ''సెయింట్ హెలెనా'' రాక, నిష్క్రమణ షెడ్యూలు).<ref>{{cite web |title=ఎక్కడ బస చేయాలి |url=http://sthelenatourism.com/where-to-stay |website=St Helena Tourism |access-date=24 July 2020}}</ref> సెయింటు హెలెనా ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఖరీదైన కాఫీని ఉత్పత్తి చేస్తుంది.<ref>{{cite web |title=హారోడ్స్‌లో సెయింట్ హెలెనా కాఫీ ఎలా అమ్ముడైంది |url=http://sthelenatourism.com/how-st-helena-coffee-came-to-be-sold-in-harrods/ |website=St Helena Tourism |access-date=24 July 2020 |date=27 April 2017 |archive-date=24 July 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200724141234/http://sthelenatourism.com/how-st-helena-coffee-came-to-be-sold-in-harrods/ |url-status=dead }}</ref>ఇది తుంగి స్పిరిటును కూడా ఉత్పత్తి చేసి ఎగుమతి చేస్తుంది, దీనిని ప్రిక్లీ లేదా కాక్టసు పియర్సు, ''ఒపుంటియా ఫికసు-ఇండికా'' ("తుంగి" అనేది మొక్కకు స్థానిక సెయింటు హెలెనియను పేరు), దాని స్థానిక డిస్టిలరీలో కాఫీ లిక్కరు, జిను, రంలను తయారు చేస్తుంది. ఎగుమతి చేస్తుంది.<ref>{{cite web |title=Connoisseur's guide to St Helena's spirits |url=http://sthelenatourism.com/connoisseurs-guide-to-st-helenas-spirits/ |website=St Helena Tourism |date=21 నవంబర్ 2013 |access-date=6 మే 2020 |archive-date=6 ఆగస్టు 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200806204207/http://sthelenatourism.com/connoisseurs-guide-to-st-helenas-spirits/ |url-status=dead }}</ref> తేనెటీగలలో పరాన్నజీవులు, వ్యాధి లేకపోవడం వల్ల, తేనెటీగల పెంపకందారులు ప్రపంచంలోని అత్యంత స్వచ్ఛమైన తేనెను సేకరిస్తారు. సెయింటు హెలెనాలో ఒక చిన్న ఫిషింగు పరిశ్రమ ఉంది. ఎక్కువగా ట్యూనాను ల్యాండు చేస్తుంది. మత్స్య సంపద వన్-బై-వన్ ఫిషింగు‌కు కట్టుబడి ఉంది. "ఒక పోలు, ఒక లైను, ఒక సమయంలో ఒక చేప" అనే నినాదాన్ని ఉపయోగిస్తుంది. సెయింటు హెలెనా ఎగుమతి చేసిన ట్యూనా చేపలలో కొంత భాగాన్ని కేపు టౌను లోని రెస్టారెంట్లలో అందిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|title=The St Helena Tuna One By One Philosophy|url=https://www.youtube.com/watch?v=1MttOz7RBew |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211211/1MttOz7RBew| archive-date=2021-12-11 |url-status=live|author=International Pole & Line Foundation|date=2018|website=YouTube}}{{cbignore}}</ref> అసెన్షను దీవి, ట్రిస్టాను డా చునా లాగా సెయింటు హెలెనాకు సెయింటు హెలెనా తమ స్వంత తపాలా స్టాంపులను జారీ చేయడానికి అనుమతి ఉంది. ఇది ఆదాయాన్ని అందించే సంస్థ. సెయింటు హెలెనా కూడా ఉన్నత స్థాయి డొమైను .sh కింద డొమైను పేర్లను జారీ చేస్తుంది. ===ఆర్థిక గణాంకాలు=== 2009 - 2017 మధ్య సెయింటు హెలెనా [[మానవ అభివృద్ధి సూచిక|హెచ్‌డిఐ]] 0.714 నుండి 0.756కి పెరిగింది; ఇది [[ఐక్యరాజ్యసమితి]] ఉపయోగించిన వర్గీకరణ ప్రకారం సెయింటు హెలెనాను మానవ అభివృద్ధిలో 'అధిక' వర్గంలో ఉంచింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ఇతర దేశాలతో పోలిస్తే, సెయింటు హెలెనా హెచ్‌డిఐ ర్యాంకింగు 190 దేశాలలో 93వ స్థానం నుండి ప్రపంచంలో 83వ స్థానానికి చేరుకుంది.<ref>{{Cite web|title=Stats Bulletin HDI|url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2019/10/StHelena-Statistics-Bulletin-2019-06.pdf|date=2019}}</ref> 2018–19లో సెయింటు హెలెనాలో సగటు (మధ్యస్థ) వార్షిక వేతనం £8,410 గా అంచనా వేయబడింది. సగటు పురుషుల వేతనం సగటు మహిళా వేతనం కంటే ఎక్కువగా ఉంది. 2013–14లో రెండింటి మధ్య అంతరం పెరిగింది. కానీ 2017–18లో పురుషుల వేతనాలు సగటున తగ్గడం సగటు మహిళా వేతన స్థాయి పెరగడం జరిగింది. విమానాశ్రయ నిర్మాణం పూర్తయినందున ఇది బహుశా జరిగి ఉండవచ్చు. ఎందుకంటే ఈ ప్రాజెక్టులో పనిచేసే కార్మికులు ప్రధానంగా పురుషులు వారిలో చాలామంది సెయింటు హెలెనాను విడిచిపెట్టారు లేదా 2016 - 2018 మధ్య ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధిని కనుగొన్నారు. అయినప్పటికీ 2018–19లో స్త్రీ, పురుష సగటు వేతన స్థాయిలు బాగా పడిపోయాయి.<ref>{{Cite web|title=Stats Bulletin Wages|url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2020/01/Stats-Bulletin-1-2020-Wages.pdf|date=2020}}</ref> మొత్తం రిటైలు ధరల సూచికను సెయింటు హెలెనాలో [[SHG గణాంకాల కార్యాలయం|ఎస్‌హెచ్‌జి గణాంకాల కార్యాలయం]] త్రైమాసికానికి కొలుస్తుంది. 2020 మొదటి త్రైమాసికంలో ఆర్‌పిఐ 105.9గా కొలవబడింది. ఇది 2019 నాల్గవ త్రైమాసికానికి సూచిక నుండి మారలేదు. 2019 మొదటి త్రైమాసికంలో 104.1 నుండి పెరుగుదల. దీని అర్థం 2019 మొదటి త్రైమాసికం, 2020 మొదటి త్రైమాసికం మధ్య సంవత్సరంలో రిటైలు ధరలు సగటున 1.7% పెరిగాయి. సెయింటు హెలెనాలోని రిటైలు అవుట్లెటు‌‌లలో లభించే చాలా వస్తువులు దక్షిణాఫ్రికా లేదా యునైటెడు కింగ్‌డమ్ నుండి దిగుమతి చేసుకున్నందున సెయింటు హెలెనా ధరలను ఆ రెండు దేశాలలో ధరల ద్రవ్యోల్బణం ప్రభావితం చేస్తుంది. దక్షిణాఫ్రికా రాండు‌తో పోలిస్తే సెయింటు హెలెనా పౌండు విలువ, సరుకు రవాణా ఖర్చు, దిగుమతి పన్నుల ద్వారా బాగా ప్రభావితమవుతాయి. యుకెలో వార్షిక ధరల ద్రవ్యోల్బణం రేటు (వినియోగదారుల ధరల సూచికను ఉపయోగించి) 2020 ఫిబ్రవరికి 1.7%గా ఉంది. ఇది 2020 జనవరిలో 1.8% నుండి తగ్గింది. దక్షిణాఫ్రికాలో వినియోగదారుల ధరల సూచిక ఫిబ్రవరికి 4.6%గా ఉంది. ఇది 2020 జనవరిలో 4.5%గా ఉంది. అదనంగా 2019 ప్రారంభం నుండి దక్షిణాఫ్రికా రాండు విలువ క్రమంగా బలహీనపడింది. పౌండు‌కు దాదాపు 17 రాండు‌ల నుండి మార్చి 2020 చివరి నాటికి దాదాపు 20కి చేరుకుంది; ఇది దక్షిణాఫ్రికా ద్రవ్యోల్బణానికి వ్యతిరేక ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో దక్షిణాఫ్రికా వస్తువులను కొనుగోలు చేయడానికి చౌకగా చేసి ఉండవచ్చు. ఎంవి హెలెనాలో సరుకు రవాణా ధరలు పెరగడానికి కారణమయ్యే కొన్ని ఒత్తిళ్లను ఇది తగ్గిస్తుంది.<ref>{{Cite web|title=Stats Bulletin RPI|url=https://www.sainthelena.gov.sh/stats-bulletin-3-2020-prices-2/|date=2020}}</ref> 2010 జనవరి, 2016 మార్చి మధ్య 2016 ఏప్రిల్ లో మొదటి 40 మంది విమానంలో రాకముందు సముద్రం ద్వారా నెలకు సగటున వచ్చిన వారి సంఖ్య (క్రూయిజు షిప్పు‌లలో వచ్చిన పగటిపూట సందర్శకులను మినహాయించి) 307 రాయల్ మెయిలు షిప్పు (ఆర్‌ఎంఎస్) సెయింటు హెలెనాకు సగటున 245 మంది వచ్చారు. 2017 అక్టోబరు (మొదటి షెడ్యూల్డు ఎయిర్ సర్వీసు ప్రారంభమైనప్పుడు), 2019 సెప్టెంబరు మధ్య, నెలకు సగటున 432 మంది ప్రయాణికులు వచ్చారు. వారిలో 314 మంది విమానంలో వచ్చారు. 2017 అక్టోబరు నుండి మొదటి 12 నెలల కాలంలో మొత్తం 3,337 మంది విమానాల ద్వారా వచ్చారు. రెండవ సంవత్సరంలో 4,188 మంది వచ్చారు. 2018 డిసెంబరు నుండి 2019 ఏప్రిల్ వరకు గరిష్ట కాలంలో వారం మధ్యలో విమాన ప్రయాణాన్ని ప్రవేశపెట్టిన తర్వాత రెండవ సంవత్సరంలో పెరుగుదల కనిపించింది. మే, జూన్ మినహా ప్రతి నెలలో విమాన ప్రయాణాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|title=Stats Bulletin Arrivals|url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2019/10/StHelena-Statistics-Bulletin-2019-10.pdf|date=2019}}</ref> ===బ్యాంకింగు - కరెన్సీ=== [[File:Saint Helena halfpenny, 1821.jpg|thumb|right| ఈస్టు ఇండియా కంపెనీ రాగి హాఫ్పెన్నీ ‌1821లో సెయింటు హెలెనా కోసం ముద్రించబడింది]] [[File:1673-1973 tercentenary 25 pence copper-nickel coin of St. Helena, photo by Omar Hoftun.jpg| thumb|right| 1673–1973 తృతీయ శతాబ్ది సెయింటు హెలెనా 25 పెన్సు రాగి-నికెలు నాణెం]] 1821లో సౌలు సోలమను (సౌలు సోలమను మామ) ఒక్కొక్కటి ''సోలమను, డిక్సను, టేలరు చేత సెయింటు హెలెనాలో చెల్లించదగినది'' - బహుశా లండన్ భాగస్వాములు - అర్ధ పెన్నీ విలువైన 70,560 రాగి టోకెన్లను జారీ చేశారు - ఇవి ఈస్టు ఇండియా కంపెనీ స్థానిక నాణేలతో పాటు పంపిణీ చేయబడ్డాయి 1836లో క్రౌన్ ఈ ద్వీపాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది. ఈ నాణెం ఇప్పటికీ కలెక్టర్లకు అందుబాటులో ఉంది. 1976 నుండి సెయింటు హెలెనాకు సొంత కరెన్సీ ఉంది. సెయింటు హెలెనా పౌండు, ఇది పౌండు స్టెర్లింగుతో సమానంగా ఉంటుంది. ఇది అసెన్షను ఐలాండు కరెన్సీ కూడా చెలామణిలో ఉంది. సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వం దాని స్వంత నాణేలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. 1976 నుండి బ్యాంకు నోట్లు, 1984 నుండి నాణేలు చెలామణిలో ఉన్నాయి. నాణేలను "సెయింటు హెలెనా అసెన్షను" అని ముద్రించగా, బ్యాంకు నోట్లు "గవర్నమెంటు ఆఫ్ సెయింటు హెలెనా" అని మాత్రమే రాసి ఉన్నాయి. సెయింటు హెలెనా కోసం మాత్రమే ముద్రించబడిన స్మారక నాణేలు కూడా ఉన్నాయి. బ్యాంకు ఆఫ్ సెయింటు హెలెనా 2004లో సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను ద్వీపంలో స్థాపించబడింది. దీనికి సెయింటు హెలెనాలోని జేమ్సు‌టౌను, జార్జి‌టౌను, అసెన్షను ఐలాండులలో శాఖలు ఉన్నాయి. ఈ బ్యాంకు సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వ పొదుపు బ్యాంకు, అసెన్షను ఐలాండు సేవింగ్సు బ్యాంకు వ్యాపారాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది.<ref>{{citation|url=http://www.sainthelenabank.com/aboutus.htm#history |title=About Us: హిస్టరీ ఆఫ్ ది బ్యాంక్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా |publisher=బ్యాంక్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా |access-date=21 జూలై 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120207095304/http://www.sainthelenabank.com/aboutus.htm |archive-date=7 ఫిబ్రవరి 2012 }}</ref> విస్తృత ప్రాంతంలో కరెన్సీ గురించి మరింత సమాచారం కోసం దక్షిణ అట్లాంటికు, అంటార్కిటికు‌లోని బ్రిటిషు కరెన్సీ చూడండి. ===పర్యాటకం=== [[File:Tourist map of Jamestown Saint Helena.jpg|thumb|upright=1.6|right| జాకబ్సు లాడరు పైభాగంలో ఉన్న జేమ్సుటౌను పర్యాటక పటం]] విమానాశ్రయం తెరవడానికి ముందు ప్రాథమిక పర్యాటక సమూహాలలో అంకితమైన హైకర్లు, పదవీ విరమణ చేసినవారు ఉన్నారు. ఎందుకంటే ఆర్‌ఎంఎస్ ''సెయింటు హెలెనా''లో అవసరమైన ప్రయాణం ప్రతి మార్గానికి ఐదు రోజులు పట్టింది. సాధారణ ఉద్యోగాలు ఉన్న చాలా మంది పర్యాటకులకు అది ఆకర్షణీయంగా లేదు. హైకర్లు సెయింటు హెలెనాకు వెళ్లడానికి. తిరిగి రావడానికి అదనపు సెలవు రోజులను ఉపయోగించడానికి ఇష్టపడినట్లు అనిపించింది. పదవీ విరమణ చేసినవారు ప్రయాణ సమయాలతో సంబంధం ఉండదు.<ref>{{cite వెబ్|url=https://www.nationalgeographic.com/travel/article/the-remote-atlantic-island-where-napoleon-was-exiled#:~:text=Visit%20the%20remote%20island%20where,Atlantic%20Ocean%20island%20of%20St.|archive-url=https://web.archive.org/web/20210303075554/https://www.nationalgeographic.com/travel/article/the-remote-atlantic-island-where-napoleon-was-exiled#:~:text=Visit%20the%20remote%20island%20where,Atlantic%20Ocean%20island%20of%20St.|url-status=dead|archive-date=3 మార్చి 2021|title=నెపోలియన్ తన చివరి సంవత్సరాలు గడిపిన మారుమూల ద్వీపాన్ని సందర్శించండి|website=[[National Geographic Society]]|date=20 ఫిబ్రవరి 2020|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> పర్యాటక రంగాన్ని గణనీయంగా పెంచే లక్ష్యంతో విమానాశ్రయాన్ని నిర్మించాలనే నిర్ణయం 2011లో సెయింటు హెలెనా, యుకె ప్రభుత్వాలు తీసుకున్నాయి. 2016 నాటికి నిర్మాణం పూర్తయింది. రన్వే కోసం చదునైన భూమిని సృష్టించడానికి బ్రిటిషు వారు లోయను "సుమారు 800 మిలియను పౌండ్ల ధూళి, రాతితో" నింపాలని నిర్ణయించుకోవడం ఆలస్యం కావడానికి ఒక కారణం.<ref name="smithsonianmag.com"/> పెద్ద విమానాలను ల్యాండింగు చేయడం సురక్షితం కాని "ప్రమాదకరమైన గాలి పరిస్థితులు" కారణంగా మొదటి విమానం 2017 అక్టోబరు వరకు రాలేదు. ఐదు లేదా ఆరు గంటల విమాన ప్రయాణానికి చిన్న విమానాలను ఉపయోగించడం దీనికి పరిష్కారం<ref name="auto">{{cite web|url=https://www.cntraveler.com/story/want-to-go-really-remote-visit-st-helena-island|title=నిజంగా రిమోట్‌గా వెళ్లాలనుకుంటున్నారా? దక్షిణాఫ్రికా నుండి సెయింట్ హెలెనా దీవిని సందర్శించండి, 14 మార్చి 2019|date=14 మార్చి 2019|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref>. గాలి ఇప్పటికీ సమస్యలను కలిగిస్తుంది: "ప్రపంచంలోని అత్యుత్తమ పైలట్లతో కూడిన ప్రత్యేకమైన, తొలగించబడిన ఎంబ్రేరు 190 జెటు మాత్రమే ల్యాండింగు‌కు చేరుకోగలదు". సంవత్సరానికి 30,000 మంది సందర్శకులను తీసుకురావడం ప్రభుత్వ దీర్ఘకాలిక లక్ష్యం. విమానాల సంఖ్య తక్కువగా ఉండటం, విమానాల సామర్థ్యం పరిమితం కావడం వలన విమానాశ్రయం చివరకు ప్రారంభించబడిన సంవత్సరంలో కేవలం 894 మంది సందర్శకులు మాత్రమే వచ్చారు.<ref name="smithsonianmag.com"/> రాయల్ మెయిలు షిప్పు‌లో ప్రయాణీకుల సేవను నిలిపివేశారు.<ref name="auto1">{{cite web|url=https://www.mironline.ca/saint-helena-containing-covid-19-at-the-price-of-development/.|title=సెయింట్ హెలెనా: అభివృద్ధి ధర వద్ద COVID-19ని కలిగి ఉండటం, 30 ఆగస్టు 2020|date=30 ఆగస్టు 2020 |accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> ఎయిర్ లింకు విమానాలు వారానికి రెండుసార్లు నడుస్తాయి.<ref>{{cite web|url=https://www.travelawaits.com/2562014/st-helena-island-reasons-to-visit/|title=సెయింట్ హెలెనా: మీరు ఈ చిన్న ద్వీపాన్ని ఎందుకు సందర్శించాలి అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలో, 1 మార్చి 2021|తేదీ=2 మార్చి 2021|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> విస్తృత శ్రేణి పర్యాటకులను ఆకర్షించడానికి ద్వీపం సామర్థ్యాన్ని పెంచింది.<ref name=BuckleyStHelenaAirp>{{cite web|author=Buckley, Julia|url=https://www.independent.co.uk/travel/africa/st-helena-what-to-see-do-best-guide-island-distillery-tortoise-coffee-where-to-stay-consulate-hotel-a8132291.html|title='ప్రపంచంలోని అత్యంత పనికిరాని విమానాశ్రయం' ఉన్న సెయింట్ హెలెనాను మీరు ఎందుకు సందర్శించాలి|work=[[The Independent]]|date=18 డిసెంబర్ 2017|access-date=6 జనవరి 2020}}</ref> సెయింటు హెలెనా టూరిజం<ref>{{Cite web|url=https://www.sthelenatourism.com/|title=అధికారిక సెయింట్ హెలెనా టూరిజం వెబ్‌సైట్|website=సెయింట్ హెలెనా టూరిజం}}</ref> 2018లో దాని పర్యాటక మార్కెటింగు వ్యూహాన్ని నవీకరించింది. ఇది లక్ష్యంగా చేసుకున్న మార్కెట్టులను సెయింటు హెలెనా బలాలు, బలహీనతలు, అవకాశాలు, ముప్పులను వివరించింది. ప్రకృతి (తిమింగలం సొరచేపలు, వైర్బర్డులను), సెయింటు సంస్కృతి (సురక్షిత వాతావరణం), నడక, హైకింగు, డైవింగు, కళలు, చేతిపనులు, దక్షిణాఫ్రికాతో జంట గమ్యస్థానం, ఫోటోగ్రఫీ, పరుగు, చరిత్ర, వారసత్వం (నెపోలియన్), నక్షత్రాలను చూడటం, ఆహారం, పానీయాలు వంటి ద్వీపం ప్రత్యేకమైన అమ్మకపు అంశాలను కూడా ఇది వివరించింది.<ref>{{Cite web|title=సెయింట్ హెలెనా పర్యాటక మార్కెటింగ్ వ్యూహం|url=http://sthelenatourism.com/wp-content/uploads/2018/07/St-Helena-Tourism-Marketing-Strategy-2018-2019-Board-Approved-Version-01-May-2018.pdf|website=St Helena పర్యాటకం|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221133500/http://sthelenatourism.com/wp-content/uploads/2018/07/St-Helena-Tourism-Marketing-Strategy-2018-2019-Board-Approved-Version-01-May-2018.pdf|archive-date=21 ఫిబ్రవరి 2020}}</ref> ''కాండే నాస్టు ట్రావెలరు'' ప్రకారం ద్వీపంలోని మొట్టమొదటి లగ్జరీ హోటలు;జేమ్స్‌టౌన్‌లోని ది మాంటిసు, 2017లో "1774లో నిర్మించిన మాజీ అధికారుల బ్యారకు‌లలో" ప్రారంభించబడింది.<ref name="auto"/> ద్వీపంలో చాలా ఇతర రకాల వసతి సౌకర్యాలు కూడా అందుబాటులో ఉన్నాయి.<ref>{{cite web|url=https://insidesthelena.com/st-helena-accommodation-great-places-to-stay-on-island/|title=St Helena Accommodation, Great Places To Stay On The Island|date=28 July 2019|accessdate=17 March 2021}}</ref> [[File:Saint Helena license plate.jpg|thumb|జేమ్స్‌టౌను వార్ఫు‌లో పార్కు చేసిన లైసెన్సు ప్లేటు‌లో "1" అనే సింగిలు డిజిటు ఉన్న ల్యాండు రోవరు.]] ''ది గార్డియను'' 2019 నివేదిక పర్యాటకులను సిఫార్సు చేసింది "వాటర్లూ తర్వాత నెపోలియను బహిష్కరించబడిన లాంగ్వుడు హౌస్ ... గవర్నరు నివాసం అయిన ప్లాంటేషను హౌసు" సందర్శించండి, వేల్ షార్కు స్నార్కెలింగు యాత్రలలో ఒకదాన్ని ప్రయత్నించండి. "పాస్టెలు-టోన్డు ఇళ్ళు, మండుతున్న తాటి చెట్లు వలసరాజ్యాల అవశేషాలు - సామ్రాజ్యవాద ఆదర్శాల స్పష్టమైన జ్ఞాపకాలు" కలిగిన జేమ్సు‌టౌను గురించి నివేదిక ప్రశంసించింది.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/travel/2019/aug/18/voyage-of-discovery-to-st-helena-in-the-south-atlantic|title=సెయింట్ హెలెనాకు ఆవిష్కరణ ప్రయాణం|website=[[TheGuardian.com]]|date=18 ఆగస్టు 2019|accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref> 2019 నాటి మరో నివేదిక స్మార్టు‌ఫోను‌లు సాధారణమయ్యాయని సూచించింది. "'సెయింటు మీమ్సు' ఫేస్బుక్కు ‌పేజీ, ఇతర సోషలు మీడియా వారి పదునైన హాస్యాన్ని ఎగుమతి చేస్తున్నాయి". కానీ నివేదిక ముగించినట్లుగా ఈ ద్వీపం "గతంలో ఒక లంగరుతో ఉన్న ప్రదేశంగా ఉంది. అక్కడ ... సింగిలు-డిజిటు కార్ లైసెన్సు ప్లేట్లు, హెయిర్పిను ‌రోడ్ల మీద వాహనదారులు నిరంతరం ఒకరినొకరు కొట్టుకుంటున్నారు".<ref name="theculturetrip.com"/> కోవిడ్-19 గ్లోబలు మహమ్మారి ద్వారా లాక్డౌను‌లు, పరిమితులకు ముందు సెయింటు హెలెనా విమాన సేవ 25వ వార్షికోత్సవం నాటికి 29,000 కంటే ఎక్కువ విశ్రాంతి కోరుకునే సందర్శకులను సాధించడానికి, సంవత్సరానికి 12% వృద్ధి అనే పర్యాటక లక్ష్యాలను చేరుకునే దిశగా పయనిస్తోంది.<ref>{{Cite web|title=Visitor Statistics|url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2020/04/Visitor-Statistics.pdf|date=2020|website=St Helena Government}}</ref> 2020 ఏప్రిల్ నాటికి సెయింటు హెలెనాలో రాకపోకలు ప్రధానంగా (ద్వీపానికి సంబంధం లేని) నాన్-సెయింటు పర్యాటకులు తరువాత తిరిగి వచ్చే సెయింట్లు (స్నేహితులు, బంధువులను సందర్శించేవారు) తరువాత తిరిగి వచ్చే నివాసితులు, తరువాత వ్యాపార రాకపోకలు. నాన్-సెయింటు పర్యాటకులు సాధారణంగా ఒక వారం పాటు ఉంటారు. అయితే స్నేహితులు, బంధువులను సందర్శించే సెయింట్లు సాధారణంగా ఒక నెల పాటు ఉంటారు. దాదాపు 37% మంది బ్రిటీషు, 21% దక్షిణాఫ్రికా, 13% మంది బ్రిటిషు, జర్మనీ లేదా ఫ్రెంచి కాకుండా యూరోపియను, 9% మంది అమెరికను లేదా కరేబియను నుండి వచ్చారు. చాలా మంది నాను-సెయింటు పర్యాటకులు 40 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు గలవారు, వీరిలో దాదాపు 40% మంది 40 నుండి 59 సంవత్సరాల వయస్సు గలవారు, దాదాపు 40% మంది 60 కంటే ఎక్కువ వయస్సు గలవారు. 2018లో పర్యాటకం ఆర్థిక వ్యవస్థకు దాదాపు £4–5 మిలియన్లను అందించింది. 2019లో ఇది దాదాపు £5–6 మిలియన్లకు పెరిగింది.<ref>{{Cite web|title=ఆర్థిక అభివృద్ధి కమిటీ సమావేశ సారాంశం|url=https://www.sainthelena.gov.sh/2020/news/economic-development-committee-meeting-summary-thursday-23-april-2020/|date=April 2020|website=St Helena Government}}</ref> ====మహమ్మారి ప్రభావాలు==== ఆగస్టు 2020లో ఒక వార్తా నివేదిక ప్రకారం, మహమ్మారి వల్ల కలిగే ఖర్చులు "ద్వీపం పర్యాటక రంగం పతనానికి దారితీశాయి. ఇది దాని ఆర్థిక అభివృద్ధిని నడిపించడానికి ఉద్దేశించబడింది".<ref name="auto1"/> 2021లో [[నెపోలియన్]] మరణ ద్విశతాబ్ది వార్షికోత్సవం మహమ్మారి చాలా నెలల పాటు సందర్శనలను నిరోధించకపోతే పర్యాటకాన్ని పెంచుతుందని భావించారు. 2020 సెప్టెంబరు నాటికి ప్రభుత్వం "పర్యాటక పునరుద్ధరణ వ్యూహాన్ని" సిద్ధం చేస్తోంది.<ref>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/wp-content/uploads/2020/10/EDC-Memo-20-2020-Tourism-Recovery-Strategy.pdf|title=Tourism Recovery Strategy, 20 నవంబర్ 2020|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> అంతర్జాతీయ ప్రచారం, ద్వీపం కోసం మరింత పర్యాటక మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధిని చేర్చడానికి ప్రయత్నించింది.<ref name="auto1"/> 2020 అక్టోబరు 30 నాటికి ప్రభుత్వ వెబ్సైటు ‌"కోవిడ్-19 మహమ్మారి కారణంగా ఈ సమయంలో పరిమిత ప్రయోజనాల కోసం మాత్రమే సెయింటు హెలెనాకు ప్రయాణం అనుమతించబడుతుంది" అని పేర్కొంది.<ref>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/coronavirus-covid-19/travel-tourism/|title=Travel & Tourism|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> యుకె ప్రభుత్వ వెబ్సైటు ‌‌లో 2021 మార్చి 4, న పోస్టు చేసిన ఒక అంశం ప్రకారం "సెయింటు హెలెనాకు వచ్చే వారందరూ ప్రయాణానికి ముందు 72 గంటలలోపు కోవిడ్-19 పరీక్షలో నెగటివు‌గా ఉండాలి" కొన్ని మినహాయింపులతో, సెయింటు‌లు కాని వారిని సందర్శించడానికి అనుమతి లేదు. అదనంగా సెయింటు హెలెనాలో దిగిన తర్వాత 14 రోజుల పాటు వచ్చిన వారందరూ స్వీయ నిర్బంధంలో ఉండవలసి ఉంటుంది.<ref name="gov.uk">{{cite web|url=https://www.gov.uk/foreign-travel-advice/st-helena-ascension-and-tristan-da-cunha|title=విదేశీ ప్రయాణ సలహా సెయింట్ హెలెనా, అసెన్షన్ మరియు ట్రిస్తాన్ డా కున్హా|accessdate=17 మార్చి 2021}}</ref> 2022 ఆగస్టున 8 నాటికి ప్రభుత్వ వెబ్సైటు ‌"సెయింటు హెలెనా తన కోవిడ్-19 ప్రవేశ నిబంధనలను ఎత్తివేసింది. దీని అర్థం క్వారంటైను లేదు పరీక్షలు లేవు, ముసుగు ధరించే అవసరాలు లేవు" అని పేర్కొంది.<ref>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/coronavirus-covid-19/travel-tourism/|title=Travel & Tourism|accessdate=24 October 2022}}</ref> === శక్తి === కనెక్టు సెయింటు హెలెనా లిమిటెడు విద్యుతు జనరేషను, పంపిణీలను నిర్వహిస్తుంది. 2023 నాటికి సెయింటు హెలెనాలో ఉత్పత్తి అయ్యే విద్యుత్తు‌లో 80% 6 డీజిలు జనరేటర్లు నుండి వస్తుంది.<ref>{{cite web |title=కనెక్ట్ సెయింట్ హెలెనా |url=http://www.connect.co.sh/electricity-generation.html |access-date=23 జూలై 2020 |website=కనెక్ట్ సెయింట్ హెలెనా}}</ref> 12 విండు టర్బైన్లు లాంగ్వుడులోని డెడ్వుడు ‌మైదానంలో వ్యవస్థాపించబడ్డాయి. మొదట 1990లలో వ్యవస్థాపించబడ్డాయి. 2009 - 2014లో విస్తరించబడ్డాయి. 500 కివా సోలారు ఫాం పనిచేస్తోంది అలాగే 4 ప్రభుత్వ భవనాల మీద ఫోటోవోల్టాయికు శ్రేణులు ఉన్నాయి. దాదాపు అన్ని శక్తి వనరులను దిగుమతి చేసుకోవాలి (డీజిలు/చమురు), సెయింటు హెలెనాలో విద్యుత్తు ఖరీదైనది. 2024 నాటికి £0.53/kWh.<ref>{{Cite web |title=Utilities Tariff |url=http://www.connect.co.sh/utilities-tariff.html |access-date=2024-03-23 ​​|website=Connect Saint Helena Ltd |language=en}}</ref> యుటిలిటీ ఖర్చులలో 42% చమురు కొనుగోళ్ల కారణంగా ఉన్నాయి.<ref>{{cite web |title="''Sunny Portal, 2017''" |url=https://www.sunnyportal.com/Templates/PublicPagesPlantList.aspx}}</ref> పునరుత్పాదక సౌర, పవన విద్యుత్తు వినియోగాన్ని విస్తరించే ప్రణాళికను 2016లో ప్రకటించారు. అది కానీ ఎప్పుడూ ఫలించలేదు. నమ్మదగని పరికరాలు, గ్రిడు బ్యాలెన్సింగు సవాళ్ల కారణంగా 2014–2024 నుండి పవన విద్యుత్తు ఉత్పత్తి క్రమంగా తగ్గింది. 2024లో పవన, సౌర సౌకర్యాలను పునరుద్ధరించడం, విస్తరించడం ద్వారా అలాగే బ్యాటరీ నిల్వ సామర్థ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోవడం ద్వారా 2027 నాటికి 80% పునరుత్పాదక విద్యుత్తు ఉత్పత్తికి కొత్త లక్ష్యాన్ని ప్రకటించారు.<ref>{{Cite web |title=Electricity Generation |url=http://www.connect.co.sh/electricity-generation1.html |access-date=2024-03-23 ​​|website=Connect Saint Helena Ltd |language=en}}</ref> == రవాణా == సెయింటు హెలెనా ప్రపంచంలోని అత్యంత మారుమూల దీవులలో ఒకటి. దీనికి సెయింటు హెలెనా విమానాశ్రయం అనే ఒక వాణిజ్య విమానాశ్రయం ఉంది; 2017లో ప్రారంభించినప్పటి నుండి ఈ ద్వీపానికి చేరుకునే ప్రయాణం బాగా మెరుగుపడింది. రూపెర్ట్సు‌లోని సెయింటు హెలెనా సింగిలు వార్ఫు ద్వారా సముద్ర సరుకు రవాణా సేవలు అందించబడతాయి. ఈ ద్వీపం ద్వీపంలోని అన్ని జనావాస ప్రాంతాలకు విస్తరించి ఉన్న ఎక్కువగా చదును చేయబడిన రోడ్డు నెట్వర్కు ‌‌ను కలిగి ఉంది. అయినప్పటికీ ఇది ఎక్కువగా సింగిలు లేను.<ref name="z2015-9">రోసెన్‌బర్గ్, జాచ్. "[http://www.airspacemag.com/daily-planet/tiny-remote-st-helena-180956669/?no-ist చిన్న, రిమోట్ సెయింట్ హెలెనా మొదటి విమానాశ్రయాన్ని పొందింది] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150927222312/http://www.airspacemag.com/daily-planet/tiny-remote-st-helena-180956669/?no-ist|date=27 సెప్టెంబర్ 2015}}" ''[[ఎయిర్ & స్పేస్/స్మిత్సోనియన్]]'', 18 సెప్టెంబర్ 2015. యాక్సెస్ చేయబడింది: 26 సెప్టెంబర్ 2015.</ref> ===సముద్రం=== [[File:RMS St Helena.jpg|thumb|right|ఆర్‌ఎంఎస్ ''సెయింటు జేమ్సు బేలో హెలెనా'']] సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వం ద్వీపానికి సముద్ర సరుకు రవాణా సేవలను అందించడానికి అంతర్జాతీయ షిప్పింగు కంపెనీలతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. 2024 మార్చి నాటికి ఎంఎసిఎస్ మారిటైం క్యారియరు షిప్పింగు జిఎంబిహెచ్ & సిఒ ద్వీపానికి సాధారణ సరుకు రవాణా సేవలను అందిస్తుంది. సాధారణంగా నెలవారీ ప్రాతిపదికన. ఇది కేపు టౌను నుండి సెయింటు హెలెనా, అసెన్షను ఐలాండు వరకు ప్రయాణిస్తుంది. సెయింటు హెలెనాకు వాణిజ్య షిప్పింగు ద్వీపంలోని రూపెర్ట్సు బేలోని ఏకైక వార్ఫు వద్ద నిర్వహించబడుతుంది. ఇది మొదట విమానాశ్రయ నిర్మాణానికి సహాయం చేయడానికి నిర్మించబడింది.<ref>{{cite web| url = http://sthelenashipping.com/passengers/| title = Passengers| access-date = 12 డిసెంబర్ 2019| archive-date = 12 డిసెంబర్ 2019| archive-url = https://web.archive.org/web/20191212205912/http://sthelenashipping.com/passengers/| url-status = dead}}</ref> 2017 వరకు రాయల్ మెయిలు షిప్పు ఆర్‌ఎంఎస్ సెయింటు హెలెనా సెయింటు హెలెనా, కేపు టౌను మధ్య ఐదు రోజుల ప్రయాణంలో నడిచింది. అప్పట్లో ఆ ద్వీపానికి షెడ్యూలు చేయబడిన ఏకైక కనెక్షను ఇది. ఈ నౌక సంవత్సరానికి దాదాపు 30 సార్లు జేమ్సు బే, సెయింటు హెలెనాలో తీరప్రాంతంలో లంగరు వేసింది. ప్రయాణీకులను, సరుకును చిన్న పడవల ద్వారా ఒడ్డుకు తరలించారు.<ref>{{cite web|url=http://www.rms-st-helena.com/voyageschedules.php |title=RMS సెయింట్ హెలెనా షెడ్యూల్ & ఛార్జీలు |publisher=RMS సెయింట్ హెలెనా |access-date=21 జూలై 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100426121919/http://www.rms-st-helena.com/voyageschedules.php |archive-date=26 ఏప్రిల్ 2010 }}</ref> సెయింటు హెలెనా సంవత్సరానికి దాదాపు 600 మంది యాచింగు సందర్శకులను అందుకుంటుంది.<ref>{{Cite web|url=https://www.noonsite.com/place/st-helena/|title = సెయింట్ హెలెనా {{పైప్}} నూన్‌సైట్}}</ref> ===ఎయిర్=== [[File:First Comair Boeing 737-800 flight to Saint Helena Airport (191).jpg|thumb|upright=2| సెయింటు హెలెనా విమానాశ్రయం 2016లో]] సెయింట్ హెలెనా విమానాశ్రయం (ఐఎటిఎ:హెచ్‌ఎల్‌ఎ) వాణిజ్య ట్రాఫికు కోసం 2017 అక్టోబరు 14న ప్రారంభించబడింది. ఇది ద్వీపం మొట్టమొదటి ఏకైక విమానాశ్రయం. దక్షిణాఫ్రికా విమానయాన సంస్థ ఎయిర్‌లింకు జోహన్నెస్బర్గు వారపు విమానాలను అలాగే అసెన్షను ఐలాండుకు చార్టరు విమానాలను, కేపు టౌనుకు కాలానుగుణ విమానాలను నడుపుతుంది. విమానాశ్రయం మెడివాకు విమానాలను కూడా నడుపుతుంది. సాధారణ విమానయానానికి వసతి కల్పిస్తుంది. జోహన్నెస్బర్గు నుండి బయలుదేరే ఎంబ్రేరు ఇ190 ద్వారా నిర్వహించబడే షెడ్యూల్డు విమానాలలో సాధారణంగా వాల్విసు బే వద్ద ఇంధన స్టాపు (సెయింటు హెలెనా-బౌండు లెగు‌లో మాత్రమే) ఉంటుంది. విమాన సమయం దాదాపు 4.5 నుండి 6 గంటలు. విమాన సరుకు రవాణా (మెయిలు‌తో సహా) షెడ్యూలు చేయబడిన విమాన సేవలు ద్వారా తీసుకువెళతాయి.<ref>{{Cite web |title=St Helena Airport |url=https://sthelenaairport.com/ |access-date=2024-03-23 ​​|website=St Helena Airport |language=en-GB}}</ref> సెయింటు హెలెనాలో విమానాశ్రయం ఏర్పాటు మీద చాలా కాలంగా చర్చ జరిగింది. చివరికి 2005 మార్చిలో బ్రిటిషు ప్రభుత్వం సెయింటు హెలెనా విమానాశ్రయం నిర్మించే ప్రణాళికలను ప్రకటించింది. ఈ ద్వీపం మరింత స్వయం సమృద్ధి సాధించడానికి బ్రిటిషు ప్రభుత్వ సహాయం మీద ఆధారపడటాన్ని తగ్గించడానికి పర్యాటకం ద్వారా ఆర్థిక అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడానికి ఇది లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.<ref>{{cite news |title=సెయింట్ హెలెనాకు మొదటి విమానాశ్రయం |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4350605.stm |work=BBC News |date=15 మార్చి 2005 |access-date=4 జూలై 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171015075814/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4350605.stm |archive-date=15 అక్టోబర్ 2017 |url-status=live }}</ref><ref>{{citation |title=ఇంగ్లాండ్‌లోని సెయింట్ హెలెనా బహిష్కృతులు ద్వీప విమానాశ్రయ ప్రాజెక్టుకు స్వాగతం పలికారు |date=21 ఏప్రిల్ 2012 |publisher=[[BBC న్యూస్ ఆన్‌లైన్]] |url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-17772044 |access-date=21 ఫిబ్రవరి 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120426130606/http://www.bbc.co.uk/news/uk-england-17772044 |archive-date=26 ఏప్రిల్ 2012 |url-status=live }}</ref> 2011లో దక్షిణాఫ్రికా సివిలు ఇంజనీరింగు కంపెనీ బాసిలు రీడు విమానాశ్రయాన్ని నిర్మించడానికి ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. మొదట దీనిని 2016లో ప్రారంభించాలని అంచనా వేయబడింది.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-15578596 |title=సెయింట్ హెలెనాలోని రిమోట్ UK ద్వీప కాలనీకి విమానాశ్రయం లభిస్తుంది |date=3 నవంబర్ 2011 |work=BBC న్యూస్ |access-date=21 జూలై 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120425041756/http://www.bbc.co.uk/news/uk-15578596 |archive-date=25 ఏప్రిల్ 2012 |url-status=live }}</ref> మొదటి విమానం 2015 సెప్టెంబరు 15న కొత్త విమానాశ్రయంలో దిగింది. బలమైన గాలుల ప్రభావం గురించి అనిశ్చితి కారణంగా విమానాశ్రయం ప్రారంభ తేదీ ఆలస్యం అయింది. విండు షీరు.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-36493860|title=సెయింట్ హెలెనా విమానాశ్రయం తెరవడానికి చాలా గాలులతో కూడుకున్నది|date=9 జూన్ 2016|work=BBC News|access-date=21 జూన్ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20161225053413/http://www.bbc.co.uk/news/uk-36493860|archive-date=25 డిసెంబర్ 2016|url-status=live}}</ref> 2017లో దక్షిణాఫ్రికా విమానయాన సంస్థ ఎయిర్ లింకు ద్వీపం, ఒఆర్ టాంబొ జోహన్నెస్బర్గు మధ్య వారపు విమాన సేవను అందించడానికి ఇష్టపడే బిడ్డరు‌గా మారింది. విమానాశ్రయ స్థలం స్థానం కారణంగా, కొన్నిసార్లు తీవ్రమైన గాలి కోత ఉత్తరం నుండి ల్యాండు అవ్వడం కష్టతరం చేస్తుంది. మరొక దిశ నుండి ల్యాండు అవ్వడం సురక్షితం కానీ ఇది టెయిలు‌విండ్సు ద్వారా ప్రభావితమవుతుంది. ఇవి ల్యాండింగు గ్రౌండు వేగాన్ని పెంచుతాయి. విమాన లోడింగు‌ను పరిమితం చేస్తాయి.<ref>{{cite web|url=http://www.cnn.com/travel/article/remote-atlantic-airline-saint-helena-napoleon/index.html|title=రిమోట్ అట్లాంటిక్ రన్‌వే నెపోలియన్ దాచిన ద్వీపాన్ని తెరుస్తుంది|website=[[CNN]]|date=24 ఆగస్టు 2015|access-date=13 అక్టోబర్ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171013045530/http://www.cnn.com/travel/article/remote-atlantic-airline-saint-helena-napoleon/index.html|archive-date=13 అక్టోబర్ 2017|url-status=live}}</ref> ===రోడ్డు=== సెయింటు హెలెనాలో ట్రాఫికు ఎడమ వైపున డ్రైవు‌లు, రహదారి చిహ్నాలు యునైటెడు కింగ్‌డంలో రహదారి చిహ్నాలు బ్రిటిషు ప్రమాణాలు ఆధారంగా ఉంటాయి. ద్వీపం వ్యాప్తంగా 30 మై/గం (48 కిమీ /గం) వేగ పరిమితి ఉంది; కొన్ని ప్రాంతాలలో ఇది తక్కువ. జేమ్సు‌టౌనులో నిటారుగా, ఇరుకైన రోడ్లు, హెయిర్పిను వంపులు, పరిమిత పార్కింగు ఉన్నప్పటికీ ద్వీపంలో చాలా ప్రైవేటు వాహనాలు ఉన్నాయి.<ref>{{సైట్ వెబ్ |title=సెయింట్ హెలెనాలో డ్రైవింగ్ ⋅ సెయింట్ హెలెనా ద్వీపం సమాచారం ⋅ దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోని సెయింట్ హెలెనా గురించి |url=https://sainthelenaisland.info/driving.htm |access-date=2024-03-24 |website=sainthelenaisland.info}}</ref> జేమ్సు‌టౌను‌లోకి ప్రవేశించే రోడ్లలో సైడ్ పాతు, ఫీల్డు రోడ్డు ఉన్నాయి. వీటిని 2022–24 కాలంలో అప్గ్రేడు చేసి మెరుగుపరచారు. ద్వీపంలో మూడు రౌండ్‌అబౌటు‌లు ఉన్నాయి. నిర్మాణ సమయంలో రూపర్ట్సు బే నుండి విమానాశ్రయానికి సామాగ్రిని రవాణా చేయడానికి నిర్మించిన రహదారికి 2019 లో తారు వేయబడిన రహదారి ప్రజల రాకపోకల కోసం తెరవబడింది. ఇది ద్వీపం రహదారి నెట్వర్కు‌కు ఒక ప్రధాన ఆధారంగా ఉంది.<ref>{{సైట్ వెబ్ |title=రోడ్లు ⋅ సెయింట్ హెలెనా ద్వీపం సమాచారం ⋅ దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోని సెయింట్ హెలెనా గురించి |url=https://sainthelenaisland.info/roads.htm#roundaboutsother |access-date=2024-03-24 |website=sainthelenaisland.info}}</ref> సెయింటు హెలెనా చుట్టూ ప్రజలను తీసుకెళ్లడానికి ఒక మినీబస్సు ప్రాథమిక బస్సు సేవను అందిస్తుంది. చాలా సేవలు ప్రజలను జేమ్సు‌టౌను‌లోకి తీసుకెళ్లడానికి రూపొందించబడ్డాయి. అద్దె టాక్సీలు, అలాగే కారు సేవలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|title=Sure టెలిఫోన్ డైరెక్టరీ|url=https://www.sure.co.sh/assets/Uploads/STH-Directory-Update-51120.pdf|date=2019}}</ref> ==మీడియా - కమ్యూనికేషన్లు== సెయింటు హెలెనాలో టెలికమ్యూనికేషన్ సేవలను ష్యూరు సౌతు అట్లాంటికు అందిస్తున్నాయి. ల్యాండ్లైను, మొబైలు (2జి/4జి), ఇంటర్నెటు, టెలివిజను సేవలను అందిస్తున్నాయి. అంతర్జాతీయ కనెక్టివిటీని ఈక్వియానో ​​జలాంతర్గత కేబులు అందిస్తున్నాయి.<ref name=":0">{{cite web |title=సురే సెయింట్ హెలెనాకు స్వాగతం, ష్యూర్ |url=https://www.sure.co.sh/ |accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref> 2023 నాటికి సెయింటు హెలెనాలో మూడు ఎఫ్‌ఎమ్ రేడియో స్టేషన్లు ప్రసారం అవుతున్నాయి. రెండు వార వార్తాపత్రికలు ప్రచురించబడుతున్నాయి. 2023 అక్టోబరులో ఈక్వియానో ​ జలాంతర్గత కేబులు యాక్టివేటు అయ్యే వరకు సెయింటు హెలెనా అంతర్జాతీయ కనెక్టివిటీ అంతా ఉపగ్రహం ద్వారానే జరిగింది.<ref name=":1">{{సైట్ వెబ్ |last=గవర్నమెంట్ |first=సెయింట్ హెలెనా |date=2023-09-01 |title=సెయింట్ హెలెనా సబ్‌సీ కేబుల్‌కు కనెక్ట్ అవుతుంది |url=https://www.sainthelena.gov.sh/2023/news/st-helena-connects-to-the-subsea-cable/ |access-date=2023-10-03 |website=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |language=en-US}}</ref> సెయింటు హెలెనాలో టెలికాం సేవలు తులనాత్మకంగా ఖరీదైనవి. ఉదాహరణకు అన్నీ టీవీ ఛానె‌ళ్ళు ఎన్‌స్క్రిప్టు చేయబడ్డాయి. సబ్‌స్క్రిప్షన్ ఖర్చులు సగటు కార్మికుడి జీతంలో పదో వంతు కంటే ఎక్కువ.<ref>{{సైట్ వెబ్ |last=హాన్‌కాక్ |first=సైమన్ |తేదీ=19 జనవరి 2010 |శీర్షిక=ప్రపంచంలోని అత్యంత మారుమూల దీవులలో ఒకదానిపై జీవితం |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/8465785.stm |accessdate=5 ఆగస్టు 2012 |work=వార్తల వ్యాసం |publisher=BBS వార్తలు}}</ref><ref>{{cite web |last=O'Bey |first=Hensil |date=24 ఏప్రిల్ 2012 |title=డిజిటల్ టెరెస్ట్రియల్ టెలివిజన్ ప్రాజెక్ట్ అప్‌డేట్ |url=http://www.shbc.sh/L3_ad_std_120426_candw_digital_tv.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140427000150/http://www.shbc.sh/L3_ad_std_120426_candw_digital_tv.html |archive-date=27 ఏప్రిల్ 2014 |accessdate=5 ఆగస్టు 2012 |work=press release |publisher=Cable & Wireless South Atlantic Ltd}}</ref> 2025 డిసెంబరు 31 వరకు ద్వీపంలో టెలికమ్యూనికేషన్ల మీద సౌతు అట్లాంటికు లైసెన్సు పొందిన గుత్తాధిపత్యాన్ని కలిగి ఉంది. 2023 నాటికి కొత్త టెలికాం నిబంధనలు రూపొందించబడుతున్నాయి; "సురే పదవీకాలం ముగిసిన తర్వాత వేరే ప్రొవైడరు‌కు లైసెన్సు జారీ చేసే అవకాశం" ఉంది.<ref name="spectrum.ieee.org">{{cite web |date=4 జనవరి 2021 |title=St. హెలెనా యొక్క కొత్త అండర్సీ కేబుల్ ప్రతి వ్యక్తికి 18 Gbps డెలివరీ చేస్తుంది |url=https://spectrum.ieee.org/st-helenas-new-undersea-cable-will-deliver-18-gbps-per-person |access-date=18 మార్చి 2021}}</ref> ===టెలికమ్యూనికేషన్సు=== సెయింటు హెలెనా వద్ద అంతర్జాతీయ కాలింగు కోడు +290 ఉంది, దీనిని ట్రిస్టను డా కున్హా 2006 నుండి పంచుకుంటున్నారు. ద్వీపంలోని అన్ని గృహాలకు ల్యాండ్లైను టెలిఫోన్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి. 2023 వరకు 1989లో ఏర్పాటు చేయబడిన 7.6-మీటర్ల ఉపగ్రహ డిషు కలిగిన ఉపగ్రహ గ్రౌండు స్టేషను ఈ ద్వీపానికి ఏకైక అంతర్జాతీయ కనెక్టివిటీగా ఉంది. బ్యాండ్విడ్తు చాలా పరిమితంగా ఉంది. డేటా క్యాపు‌లు తక్కువగా ఉన్నాయి. ఈక్వియానో ​​జలాంతర్గత కేబులు 2023లో యాక్టివేటు చేయబడింది. ఇది ద్వీపంలో కమ్యూనికేషన్లను ‌గణనీయంగా మెరుగుపరిచింది. మొదటిసారిగా భారీగా పెరిగిన బ్యాండు‌విడ్తు, అపరిమిత డేటా ప్లాను‌లను అందించింది.<ref name=":2">{{Cite web |last=Government |first=St Helena |date=2022-11-30 |title=టెలికాంస్ ప్రొక్యూర్‌మెంట్‌లో కాంట్రాక్ట్ లభించింది |url=https://www.sainthelena.gov.sh/2022/news/contract-awarded-in-telecoms-procurement/ |access-date=2023-10-03 |website=St Helena Government |language=en-US}}</ref> మొబైల్ ఫోన్ సేవ (2జి/4జి ) 2015 సెప్టెంబరులో ప్రారంభమైంది.''<ref name="A BRIEF HISTORY" />'' 2024 నాటికి ఎడిఎస్‌ఎల్2 సేవ చాలా గృహాలకు అందుబాటులో ఉంది. వేగం 2 నుండి 20 Mbit/s వరకు ఉంటుంది. మాస్ట్రో టెక్నాలజీసు ద్వారా ఇళ్ళు, వ్యాపారాలకు ఫైబరు ఆప్టికు నెట్వర్కు ‌‌ను ఏర్పాటు చేయాలని ఊహించబడింది. కానీ 2024 నాటికి ప్రణాళికలు నిలిచిపోయాయి.<ref name=":1"/> === టెలివిజను రేడియో === టెలివిజను సేవలు మొదట 1995లో వచ్చాయి. ప్రస్తుత డిజిటలు ప్రసార నెట్‌వర్కు డివిబి -టి2 ప్రమాణాలను ఉపయోగిస్తుంది. ఉపగ్రహాల నుండి అంతర్జాతీయ కంటెంటు‌ను తిరిగి ప్రసారం చేస్తుంది.<ref>{{Cite web |date=2010-06-30 |url=http://www.cwi.sh/downloads/PubInfoTV.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100630165546/http://www.cwi.sh/downloads/PubInfoTV.pdf |archive-date=2010-06-30 |access-date=2018-07-16}}</ref> ఎస్‌ఎఎంఎస్ (సౌతు అట్లాంటికు మీడియా సర్వీసెసు, లిమిటెడు) ద్వారా 2015 నుండి 2017 వరకు ఒక స్థానిక టెలివిజను ఛానలు అమలులో ఉంది. ఇందులో వారపు వార్తల బులెటిను ఉంటుంది.<ref name="SHBC20120329">{{cite web |last=Henry |first=Sharon |date=29 మార్చి 2012 |title=15 ఛానల్ డిజిటల్ టీవీ ఫర్ సెయింట్ హెలెనా |url=http://www.shbc.sh/sentinel/Sentinel_120329.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130531013007/http://www.shbc.sh/sentinel/Sentinel_120329.pdf |archive-date=31 మే 2013 |accessdate=6 ఆగస్టు 2012 |work=news article |publisher=The St Helena Broadcasting (Guarantee) Corporation Ltd.}}</ref> రేడియో ప్రసారం 1967లో రేడియో సెయింటు హెలెనా (ఇప్పుడు పనిచేయని)తో ప్రారంభమైంది. నేడు, సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వం మద్దతు ఇచ్చే సౌతు అట్లాంటికు మీడియా సర్వీసెసు (ఎస్‌ఎఎంఎస్) రెండు ఎఫ్‌ఎం స్టేషన్లను ప్రసారం చేస్తుంది: ఎస్‌ఎఎంఎస్ రేడియో 1, స్థానికంగా ఉత్పత్తి చేయబడిన వార్తలు, చర్చ, సంగీత కార్యక్రమాలను అందిస్తుంది; ఎస్‌ఎఎంఎస్ బిబిసి వరల్డు సర్వీసు ను కూడా పునఃప్రసారం చేస్తుంది.<ref name="sams.sh2">{{cite web |title=SAMS Home |url=http://www.sams.sh |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161005130312/http://sams.sh/ |archive-date=5 అక్టోబర్ 2016 |access-date=6 ఆగస్టు 2016 |website=sams.sh}}</ref><ref>{{cite web |title=BROADCAST STATIONS |url=http://sainthelenaisland.info/radio.htm |accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref> సెయింటు ఎఫ్‌ఎమ్ కమ్యూనిటీ రేడియో ద్వీపం ఏకైక స్వతంత్ర ప్రసారకర్త.<ref>{{cite web |title=Saint FM |url=https://www.saint.fm/ |accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref><ref>{{cite web |title=సెయింట్ హెలెనా స్టేషన్లు |url=https://tunein.com/radio/Stream-St-Helena-r100417/ |accessdate=18 మార్చి 2021}}</ref> ఈ ద్వీపంలో అప్పుడప్పుడు అమెచ్యూరు రేడియో కార్యకలాపాలు కూడా జరుగుతాయి. ఐటియు ప్రిఫిక్సు జెడ్‌డి7.<ref name="sainthelenaisland">{{cite web |title=Saint Helena Island Info: All about St.&nbsp;Helena, in the South Atlantic Ocean • Amateur ("Ham") Radio |url=http://sainthelenaisland.info/hamradio.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160401105301/http://sainthelenaisland.info/hamradio.htm |archive-date=1 ఏప్రిల్ 2016 |access-date=28 మార్చి 2016 |publisher=sainthelenaisland.info}}</ref> === స్థానిక వార్తాపత్రికలు === ఈ ద్వీపంలో రెండు స్థానిక వార్తాపత్రికలు ఉన్నాయి, రెండూ ఆన్‌లైను‌లో అందుబాటులో ఉన్నాయి.<ref>{{cite web |title=మా ​​వార్తాపత్రికలు |url=http://sainthelenaisland.info/newspaper.htm |access-date=15 సెప్టెంబర్ 2021 |website=sainthelenaisland.info}}</ref> ''సెయింటు హెలెనా ఇండిపెండెంటు''<ref>{{cite వెబ్ |date=17 ఏప్రిల్ 2015 |title=సెయింట్ హెలెనా ఇండిపెండెంట్ |url=http://independent.saint.fm/about-the-independent/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904015459/http://independent.saint.fm/about-the-independent/ |archive-date=4 సెప్టెంబర్ 2015 |access-date=18 ఏప్రిల్ 2015 |publisher=Saint.fm}}</ref> 2005 నవంబరు నుండి ప్రచురించబడుతోంది. ''ది సెంటినెలు'' వార్తాపత్రికను ఈ క్రింది వాటిలో ప్రవేశపెట్టారు: 2012.<ref>{{cite web |title=Archives |url=http://sams.sh/archives.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210920224010/http://sams.sh/archives.html |archive-date=20 సెప్టెంబర్ 2021 |access-date=15 సెప్టెంబర్ 2021 |publisher=South Atlantic Media Services}}</ref> ''సెయింటు హెలెనా ఐలాండు ఇన్ఫో'' అనేది సెయింటు హెలెనా, ఆవిష్కరణ నుండి నేటి వరకు ఉన్న చరిత్రను అలాగే నేటి సెయింటు హెలెనాలో జీవితం గురించి ఛాయాచిత్రాలు, సమాచారాన్ని కలిగి ఉన్న ఆన్‌లైను వనరు.<ref>{{cite web |title=Saint Helena Island Info |url=http://sainthelenaisland.info/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160527004159/http://sainthelenaisland.info/ |archive-date=27 మే 2016 |website=సెయింట్ హెలెనా ద్వీపం సమాచారం |df=dmy-all}}</ref> ===ఉపగ్రహ గ్రౌండు స్టేషన్లు=== 2018 ఫిబ్రవరిలో సెయింటు హెలెనా ప్రభుత్వం ద్వీపంలో గ్రౌండు స్టేషనులను వ్యవస్థాపించడానికి లో ఎర్తు ఆర్బిటు ఉపగ్రహ ఆపరేటర్లను ఆకర్షించడానికి ఒక ప్రాజెక్ట్‌ను ప్రారంభించింది. బ్యాక్‌హాల్ సామర్థ్యాన్ని లీజుకు ఇవ్వడం వల్ల జలాంతర్గామి కేబులు మీద ‌కార్యాచరణ ఖర్చులు పెరగవచ్చు. 2023లో సెయింటు హెలెనా మీద ఉపగ్రహ గ్రౌండు స్టేషను నిర్మాణాన్ని వన్‌వెబ్ ప్రకటించింది.<ref>{{cite web |url=http://www.earthstation.sh/ |title=St Helena సౌత్ అట్లాంటిక్ ఎర్త్ స్టేషన్ ప్రాజెక్ట్ |work=website |publisher=St Helena Government |date=5 ఫిబ్రవరి 2018 |access-date=7 ఫిబ్రవరి 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180208004241/http://www.earthstation.sh/ |archive-date=8 ఫిబ్రవరి 2018 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.sainthelena.gov.sh/st-helena-south-atlantic-earth-station-project/ |title=St Helena సౌత్ అట్లాంటిక్ ఎర్త్ స్టేషన్ ప్రాజెక్ట్ |work=article |publisher=St Helena Government |date=5 ఫిబ్రవరి 2018 |access-date=7 ఫిబ్రవరి 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207182927/http://www.sainthelena.gov.sh/st-helena-south-atlantic-earth-station-project/ |archive-date=7 ఫిబ్రవరి 2018 |url-status=live }}</ref> == సంస్కృతి == ===విద్య=== గతంలో సెయింటు హెలెనా విద్యా విభాగంగా ఉన్న విద్య, ఉపాధి డైరెక్టరేటు 2000లో జేమ్సు‌టౌను‌లోని ది కానిస్టరు‌లో ప్రధాన కార్యాలయాన్ని కలిగి ఉంది.<ref>{{cite web|url=http://education.gov.sh/|archive-url=https://web.archive.org/web/20020126013115/http://education.gov.sh/|url-status=dead|archive-date=26 జనవరి 2002|title=Home|publisher=St Helena Education Department|date=26 జనవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> ఐదు నుండి 16 సంవత్సరాల వయస్సు మధ్య విద్య ఉచితం, తప్పనిసరి.<ref>{{cite web|title=విద్య ఆర్డినెన్స్ 2009 |url=http://www.sainthelena.gov.sh/data/files/resources/559/Education-Ordinance.pdf |access-date=30 ఏప్రిల్ 2013 }} {{dead link|date=May 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> 2009–10 విద్యా సంవత్సరం ప్రారంభంలో 230 మంది విద్యార్థులు ప్రాథమిక పాఠశాలలో, 286 మంది మాధ్యమిక పాఠశాలలో చేరారు.<ref>{{cite web|author=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |title=పాఠశాలల సంఖ్య, నమోదు మరియు ఉపాధ్యాయులు:పాఠశాల వర్గం వారీగా |url=http://www.sainthelena.gov.sh/data/files/resources/82/8.5.pdf |access-date=30 ఏప్రిల్ 2013 }} {{dead link|date=May 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref> ఈ ద్వీపంలో నాలుగు నుండి 11 సంవత్సరాల వయస్సు గల విద్యార్థుల కోసం మూడు [[ప్రాథమిక విద్య|ప్రాథమిక పాఠశాలలు]] ఉన్నాయి: హార్ఫోర్డు, పిల్లింగు, సెయింటు పాల్సు. * సెయింటు పాల్సు‌లోని సెయింటు పాల్సు ప్రాథమిక పాఠశాల,<ref name=StPaulsPS202001-17>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/directorates/education-employment/st-pauls-primary-school/|title=St. పాల్స్ ప్రైమరీ స్కూల్|publisher=Saint Helena Government|access-date=17 January 2020}}</ref> గతంలో సెయింటు పాల్సు మిడిలు స్కూలు 2000 ఆగస్టు 1న విలీనం ద్వారా ఏర్పడినందున ఇది మొదటి, మధ్య స్థాయిలను కలిగి ఉంది.<ref name=StPaulsMS20020114>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/spmhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20020114184316/http://www.education.gov.sh/spmhome.htm|url-status=dead|archive-date=14 January 2002|title=Home|publisher=St. పాల్స్ మిడిల్ స్కూల్|తేదీ=14 జనవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> 2020 నాటికి ఇది 134 మంది విద్యార్థులను కలిగి ఉంది. సెయింటు పాల్సు, బ్లూహిలు, గోర్డాన్సు పోస్టు, న్యూ గ్రౌండు, శాండీ బే, అప్పరు హాఫు ట్రీ హాలోలతో పాటు సేవలందిస్తోంది.<ref name=StPaulsPS202001-17/> 2002లో సెయింటు పాల్సు‌తో పాటు ఇది హాఫు ట్రీ హాలోలోని కొంత భాగాన్ని అలాగే బ్లూ హిల్, గినియా గ్రాస్, హంటు బ్యాంకు, న్యూ గ్రౌండు, శాండీ బే, థాంప్సన్సు హిల్, వాఘన్సు కమ్యూనిటీలకు సేవలందించింది.<ref name=StPaulsMS20020114/> * లాంగ్వుడు‌లోని హార్ఫోర్డు ప్రాథమిక పాఠశాల, గవర్నరు జేమ్సు హార్ఫోర్డు దాని పేరు మీద<ref name="StPaulsPS202001-17"/> 1957లో సీనియరు పాఠశాలగా ప్రారంభించబడింది మారింది 1988 సెప్టెంబరు‌లో హార్డు‌ఫోర్డు మిడిలు స్కూలు.<ref>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/directorates/education-employment/harford-primary-school/|title=Home|publisher=Harford ప్రైమరీ స్కూల్|date=7 మార్చి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> ఇది 2008లో లాంగ్వుడు ‌ఫస్టు స్కూలు‌తో విలీనం చేయబడింది. ఇది అలారం ఫారెస్టు, లెవెల్వుడు‌కు కూడా సేవలు అందిస్తుంది.<ref name="StPaulsPS202001-17"/> * పిల్లింగు ప్రైమరీ స్కూలు జేమ్సు‌టౌను‌లో ఉంది.<ref name=PillingPS2020010117>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/directorates/education-employment/pilling-primary-school/|title=Pilling ప్రైమరీ స్కూల్|publisher=Saint Helena Government|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> పూర్వ సైనిక స్థావరాన్ని ఆక్రమించి ఈ పాఠశాల 1941లో స్థాపించబడింది. 1988లో పిల్లింగు మిడిలు స్కూలు‌గా మారింది.<ref>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/jtmhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20020206205719/http://www.education.gov.sh/jtmhome.htm|url-status=dead|archive-date=6 ఫిబ్రవరి 2002|title=Home|publisher=పిల్లింగ్ మిడిల్ స్కూల్|date=6 ఫిబ్రవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> పిల్లింగు మిడిలు పక్కనే ఉన్న జేమ్సు‌టౌను ఫస్టు స్కూలు నమోదు తగ్గుతున్న ఫలితంగా 2005 మేలో దానిలో విలీనం చేయబడింది. విలీనమైన పాఠశాల ప్రారంభంలో రెండు భవనాలను ఉపయోగించింది. కానీ నమోదు తగ్గుదల కొనసాగడంతో 1959లో నిర్మించిన మాజీ జేమ్సు‌టౌను ఫస్టు భవనం 2007 తర్వాత ఉపయోగంలో లేదు. జేమ్సు‌టౌను‌తో పాటు ఇది అలారం ఫారెస్టు, బ్రియర్సు, లోయరు హాఫు ట్రీ హాలో, రూపర్ట్సు, సీ వ్యూలకు సేవలు అందిస్తుంది. 2020 నాటికి ఇందులో 126 మంది విద్యార్థులు ఉన్నారు.<ref name=PillingPS2020010117/> ప్రిన్సు ఆండ్రూ స్కూలు 11 నుండి 18 సంవత్సరాల వయస్సు గల విద్యార్థులకు సెకండరీ విద్య అందిస్తుంది. ఇది గతంలో చిన్న విద్యార్థులకు (2002 నాటికి 3 నుండి 7 సంవత్సరాల వయస్సు గలవారు) ప్రత్యేక మొదటి పాఠశాలలను కలిగి ఉంది: * హాఫు ట్రీ హాలో ఫస్టు స్కూలు, మొదట ప్రాథమిక పాఠశాల 1949లో దాని ప్రస్తుత పేరు సంవత్సరం కాన్ఫిగరేషను‌తో 1988 నుండి అమలులో ఉంది. హాఫు ట్రీ హాలోతో పాటు ఇది క్లియౌసు ప్లెయిను, న్యూ గ్రౌండు సాపరు వేలకు సేవలు అందించింది.<ref>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/htfhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20020206205742/http://www.education.gov.sh/htfhome.htm|url-status=dead|archive-date=6 ఫిబ్రవరి 2002|title=Home|publisher=Half Tree Hollow First School|date=6 ఫిబ్రవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> * జేమ్సు‌టౌను ఫస్టు స్కూలు, మొదట జేమ్సు‌టౌను జూనియరు స్కూలు, 1959లో దాని ప్రస్తుత పేరు, సంవత్సరం కాన్ఫిగరేషను‌తో 1988 నుండి అమలులో ఉంది.<ref>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/jtfhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20020205034245/http://www.education.gov.sh/jtfhome.htm|url-status=dead|archive-date=5 ఫిబ్రవరి 2002|title=Home|publisher=Jamestown First School|date=5 ఫిబ్రవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref> * లాంగ్వుడు ‌ ఫస్టు స్కూలు, మొదట ప్రాథమిక పాఠశాల 1949లో 1942లో నిర్మించబడిన సైనిక అధికారుల కోసం ఒక పూర్వ మెసు హాలు‌లో ప్రారంభించబడింది; ఈ భవనం 1977లో విస్తరించబడింది. 1958లో నిర్మించబడిన ప్రత్యేక భవనంలో నాలుగు తరగతి గదులు ఉన్నాయి. లాంగ్వుడు ‌ 1988లో "మొదటి పాఠశాల"గా మారింది.<ref>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/lwfhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20011214201303/http://www.education.gov.sh/lwfhome.htm|url-status=dead|archive-date=14 December 2001|title=Home|publisher=Longwood First School|date=14 December 2001|access-date=17 January 2020}}</ref> విద్య, ఉపాధి డైరెక్టరేటు ప్రత్యేక అవసరాలు, వృత్తి శిక్షణ, వయోజన విద్య, సాయంత్రం తరగతులు, దూర విద్య ఉన్న విద్యార్థులకు కార్యక్రమాలను కూడా అందిస్తుంది. ఈ ద్వీపంలో ఒక పబ్లికు లైబ్రరీ ఉంది (దక్షిణ అర్ధగోళంలో అతి పురాతనమైనది,<ref>{{cite web|title=Community |url=http://www.saint-connect.com/community-2/#public-library |work=Saint Connect |access-date=30 ఏప్రిల్ 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120926030201/http://www.saint-connect.com/community-2/ |archive-date=26 సెప్టెంబర్ 2012 }}</ref> 1813 నుండి తెరిచి ఉంది<ref>{{cite web|url=http://www.education.gov.sh/libhome.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20020206171606/http://www.education.gov.sh/libhome.htm|url-status=dead|archive-date=6 ఫిబ్రవరి 2002|title=పబ్లిక్ లైబ్రరీ సర్వీస్|publisher=సెయింట్ హెలెనా ఎడ్యుకేషన్ డిపార్ట్‌మెంట్|date=6 ఫిబ్రవరి 2002|access-date=17 జనవరి 2020}}</ref>). గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో వారానికోసారి పనిచేసే మొబైలు లైబ్రరీ సర్వీసు.<ref name="సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం">{{cite web|author=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |title=విద్య మరియు ఉపాధి డైరెక్టరేట్ |url=http://www.sainthelena.gov.sh/pages/education-department.html |publisher=సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం |access-date=30 ఏప్రిల్ 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121230080641/http://www.sainthelena.gov.sh/pages/education-department.html |archive-date=30 డిసెంబర్ 2012 }}</ref> ఇంగ్లీషు జాతీయ పాఠ్యాంశాలు స్థానిక ఉపయోగం కోసం స్వీకరించబడ్డాయి.<ref name="సెయింట్ హెలెనా ప్రభుత్వం"/> జిసిఎస్‌ఇ, ఎ/ఎస్ఎ, 2 నుండి, లెవలు 3 డిప్లొమాలు, వృత్తిగా గుర్తించబడిన అర్హతలు (విఆర్‌క్యూ లు) వరకు వివిధ రకాల అర్హతలు అందించబడతాయి:<ref>{{cite web|last=ప్రిన్స్ ఆండ్రూ స్కూల్ |title=సిక్స్త్ ఫారం |url=http://pas.edu.sh/curriculum/sixth-form/ |publisher=ప్రిన్స్ ఆండ్రూ స్కూల్ |access-date=30 ఏప్రిల్ 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131028164139/http://pas.edu.sh/curriculum/sixth-form/ |archive-date=28 అక్టోబర్ 2013 }}</ref> :'జిసిఎసిఇఎస్ :* డిజైను, టెక్నాలజీ :* ఐసిటి :* వ్యాపార అధ్యయనాలు :'ఎ/ఎస్ ''& ఎ2 లెవలు3 డిప్లొమా'' :* వ్యాపార అధ్యయనాలు :* ఇంగ్లీష్ :* ఆంగ్ల సాహిత్యం :* భౌగోళికం :* ఐసిటి :* మనస్తత్వశాస్త్రం :* గణితం :* అకౌంటెన్సీ : :'విఆర్‌క్యూ :* భవనం, నిర్మాణం :* ఆటోమోటివు అధ్యయనాలు సెయింట్ హెలెనాకు తృతీయ విద్య లేదు. విదేశాల్లో చదువుకోవడానికి విద్యార్థులకు స్కాలర్షిప్పు‌లు అందించబడతాయి.<ref name="గవర్నమెంట్ ఆఫ్ సెయింట్ హెలెనా"/> సెయింటు హెలెనా కమ్యూనిటీ కాలేజి (ఎస్‌హెచ్‌సిసి) కొన్ని వృత్తిపరమైన, వృత్తిపరమైన విద్యా కార్యక్రమాలను అందుబాటులో ఉంచింది.<ref>{{cite web|url=https://www.sainthelena.gov.sh/public-services/community-college/|title=Community college|publisher=Saint Helena Government|access-date=17 January 2020}}</ref> ===స్పోర్టు=== [[File:Saint Helena Mens Football Team 2019.jpg|left|thumb|200px| ఆంగ్లేసీలో ఆటకు ముందు ఫుట్బాలు జట్టు]] చారిత్రాత్మకంగా సెయింటు హెలెనా టర్ఫు క్లబ్బు 1818లో డెడ్వుడు‌లో వరుస గుర్రపు పందాలతో ద్వీపంలో మొట్టమొదటి రికార్డు చేయబడిన క్రీడా కార్యక్రమాలను నిర్వహించింది.<ref>'డెడ్వుడు‌లో డెర్బీ డేసు': సెయింటు హెలెనాలో గుర్రపు పందాల ముఖ్యాంశాలు – [https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Highlights_of_Horse_Racing_at_St_Helena,_Part_1.pdf పార్ట్ 1] మరియు [https://www.friendsofsthelena.com/upload/files/Highlights_of_Horse_Racing_at_St_Helena,_Part_2.pdf పార్ట్ 2]</ref> సెయింటు హెలెనాలో జట్లను పంపారు. కామన్వెల్తు గేమ్సులో ఒక సంఖ్య. సెయింటు హెలెనా ఇంటర్నేషనలు ఐలాండు గేమ్సు అసోసియేషనులో సభ్యురాలు.<ref>[http://www.islandgames.net/cms/member_profile_12404.html ఐలాండ్ గేమ్స్] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110203032611/https://www.islandgames.net/cms/member_profile_12404.html |date=3 ఫిబ్రవరి 2011 }} సెయింట్ హెలెనా ప్రొఫైల్</ref> సెయింటు హెలెనా క్రికెటు జట్టు 2012లో వరల్డు క్రికెట్టు లీగు ఆఫ్రికను ప్రాంతంలోని డివిజను త్రీలో అంతర్జాతీయ క్రికెట్టులో అరంగేట్రం చేసింది. సెయింటు హెలెనా ఫుట్బాలు జట్టు మొదటి టోర్నమెంటు 2019 ఇంటరు గేమ్సు ఫుట్బాలు టోర్నమెంటు. తరువాత అది పదిలో పదవ స్థానంలో నిలిచింది. గవర్నర్సు కప్పు అనేది కేపు టౌను, సెయింటు హెలెనా ద్వీపం మధ్య జరిగే ఒక పడవ రేసు. ఇది ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి డిసెంబరు, జనవరిలలో జరుగుతుంది. జేమ్సు‌టౌను‌లో ప్రతి సంవత్సరం జాకబ్సు లాడరు పైకి సమయానుకూల పరుగు జరుగుతుంది. దీనిలో పాల్గొనడానికి ప్రపంచం నలుమూలల నుండి ప్రజలు వస్తారు.<ref>{{cite web|title=జాకబ్స్ లాడర్|url=http://sainthelenaisland.info/jacobsladder.htm |website=sainthelenaisland.info |access-date=27 నవంబర్ 2016}}</ref> === వంటకాలు=== 2017లో ''ది ఇండిపెండెంటు'' జూలియా బక్లీ ఇలా రాశారు, న్యూవెలు వంటకాలు లేకపోవడం వల్ల, ఆహారం "[p]రెటీ రెట్రో, కనీసం లండను ప్రమాణాల ప్రకారం."<ref name=BuckleyStHelenaAirp/> ఫిషు కేకులు సెయింటు హెలెనా శైలిలో, గుడ్డు బైండింగు, మిరపకాయలతో, ''పిలావు'' (లేదా ''ప్లో'', భారతీయ బియ్యం వంటకం ''పులావు'' లాగా ఉంటుంది) అనే రిసోట్టో-విత్-కూర వంటకాన్ని బక్లీ "స్టేపులు[లు]"గా అభివర్ణించారు.<ref name=BuckleyStHelenaAirp/> నిజానికి స్థానిక వంటకాలలో ఎక్కువ భాగం ప్రయాణికులు ద్వీపానికి తీసుకువచ్చిన ప్రపంచ వంటకాల వైవిధ్యాలు ఉంటాయి.<ref name=BuckleyStHelenaAirp/> నిజానికి స్థానిక వంటకాల్లో ఎక్కువ భాగం ప్రయాణికులు ద్వీపానికి తీసుకువచ్చిన ప్రపంచ వంటకాల వైవిధ్యాలు.<ref>{{ఉదహరించు web|url=http://sainthelenaisland.info/fishcakes.htm|title = ఫిష్‌కేకులు, మరియు ఇతర ఆహారం {{pipe}} సెయింట్ హెలెనా ద్వీపం సమాచారం: దక్షిణ అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోని సెయింట్ హెలెనా గురించి అన్నీ}}</ref> ===భాష=== ఇంగ్లీషు అధికారిక భాష.<ref>{{ఉల్లేఖన పుస్తకం|url=https://books.google.com/books?id=IESuDwAAQBAJ&dq=%22saint+helena%22+english&pg=PA10|title=St. హెలెనా బిజినెస్ లా హ్యాండ్‌బుక్ వాల్యూమ్ 1 స్ట్రాటజిక్ ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ బేసిక్ లాస్|first=IBP|last=USA|date=21 ఆగస్టు 2013|publisher=Lulu.com|isbn=9781438771083 |via=Google Books}}</ref> స్థానిక బేసిలెక్టు ను సెయింటు-స్పీకు, సెయింటు లేదా సెయింటు ఇంగ్లీషు అని పిలుస్తారు. ఇది సౌతు అట్లాంటికు ఇంగ్లీషు ఒక రూపం.<ref>{{Cite web|url=http://sainthelenaisland.info/speaksaint.htm|title=Speak Saint on Saint Helena Island Info: About St Helena, in the South Atlantic Ocean|website=sainthelenaisland.info}}</ref><ref>{{Cite పుస్తకం|url=https://books.google.com/books?id=wiBHEAAAQBAJ&dq=%22saintspeak+%22+helena&pg=PA79|title=ఇంగ్లీష్ భాష అధ్యయనం|first=Rob|last=Penhallurick|date=16 సెప్టెంబర్ 2017|publisher=Bloomsbury Publishing|isbn=9781137036216 |via=Google Books}}</ref><ref>{{సైట్ పుస్తకం|url=https://books.google.com/books?id=L1VhZHGupMUC&dq=%22saintspeak+%22+helena&pg=PA225|title=ఆఫ్రికా, దక్షిణ మరియు ఆగ్నేయాసియా|first=Rajend|last=Mesthrie|date=10 డిసెంబర్ 2008|publisher=Walter de Gruyter|isbn=9783110208429 |via=Google Books}}</ref> ==ప్రముఖ వ్యక్తులు== [[File:Jacques-Louis David - The Emperor Napoleon in His Study at the Tuileries - Google Art Project 2.jpg|thumb|200px| నెపోలియన్ బోనపార్టే 1812]] * ఫెర్నావో లోప్సు (1545లో మరణించారు), పోర్చుగీసు సైనికుడు, ద్వీపంలో మొదటగా స్థిరపడిన శాశ్వత నివాసి * జాన్ డోవెటను (1768 సెయింట్ హెలెనా – 1847), తూర్పు ఇండియా కంపెనీ సైనిక అధికారి * నెపోలియన్ బోనపార్టే (1769–1821 సెయింటు హెలెనా), ఫ్రెంచి చక్రవర్తి, 1815–1821లో బహిష్కరించబడ్డాడు. ద్వీపంలో మరణించాడు<ref>{{Cite EB1911|wstitle= నెపోలియన్ I. | వాల్యూమ్ = 19 | చివరి1= గులాబీ | మొదటి1= జాన్ హాలండ్ | రచయిత1-లింక్ = జాన్ హాలండ్ రోజ్ | పేజీలు = 190&ndash;211 | చిన్న= 1}}</ref> *డేనియలు రిచర్డు కాల్డు‌వెలు (1816 సెయింటు హెలెనా – 1875), వలస అధికారి.<ref>{{cite వెబ్ | last1=హీవర్ | మొదటి1=స్టువర్ట్ | శీర్షిక=ఫ్లాగ్రాంట్ హార్బర్: దుర్మార్గం మరియు అవినీతికి హాంగ్ కాంగ్ ఖ్యాతిని సుస్థిరం చేసిన నీచమైన వ్యవహారం |url=http://www.scmp.com/magazines/post-magazine/article/1431060/flagrant-harbour-sordid-affair-cemented-hong-kongs |website=సౌత్ చైనా మార్నింగ్ పోస్ట్ |access-date=4 జూలై 2018 | తేదీ=22 ఫిబ్రవరి 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180704153333/http://www.scmp.com/magazines/post-magazine/article/1431060/flagrant-harbour-sordid-affair-cemented-hong-kongs |archive-date=4 జూలై 2018 |url-status=live }}</ref> * సౌల్ సోలమను (1817 సెయింటు హెలెనా – 1892), బ్రిటిషు కేపు కాలనీ ఉదారవాద రాజకీయవేత్త * ఫ్రాంకోయిస్ డి'ఓర్లియన్స్, ప్రిన్స్ ఆఫ్ జాయిన్విల్లే ‌(1818–1900), నెపోలియన్ అవశేషాలను ఫ్రాన్సు‌కు తీసుకువచ్చాడు. * విలియం బెయిలీ (1851 సెయింటు హెలెనా – 1896), జిబిలో ట్రేడు యూనియను వాది, ప్రిమిటివు మెథడిస్టు బోధకుడు * దినుజులు (c. 1868–1913), జులు రాజు 1890–1897 వరకు సెయింటు హెలెనాలో బహిష్కరించబడ్డాడు. * ఖలీదు బిన్ బర్గాషు (1874–1927), జాంజిబారు సుల్తాను‌ను పదవీచ్యుతుని చేసి 1917లో సెయింటు హెలెనాలో బహిష్కరించబడ్డాడు * మిచెలు డాంకోయిస్నే-మార్టినో (జననం 1965), సెయింటు హెలెనా ఫ్రెంచి డొమైను‌ల డైరెక్టరు * బెలిండా బెన్నెటు (జననం 1977 సెయింటు హెలెనా), సెయింటు హెలెనా నుండి క్రూయిజు షిప్పు కెప్టెను * జూలీ థామసు (జననం 1980 సెయింటు హెలెనా), ప్రారంభ సెయింటు హెలెనా ముఖ్యమంత్రి == ప్రముఖ జీవి == * జోనాథను (సుమారు 1832లో పొదిగినది), సీషెల్సు జెయింటు తాబేలు 1882లో సెయింటు హెలెనాకు తీసుకురాబడింది. ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన భూమి జంతువుగా గుర్తించబడింది. 2022లో ఆయన తన 190వ పుట్టినరోజును జరుపుకున్నారు.<ref>{{Cite news |title=ప్రపంచంలోని అతి పెద్ద తాబేలు: జోనాథన్ మూడు రోజుల పార్టీని పొందనున్నారు – CBBC న్యూస్‌రౌండ్ |language=en-GB |url=https://www.bbc.co.uk/newsround/63681674 |access-date=2022-12-02}}</ref><ref>{{Cite news |title=ప్రపంచంలోని అతి పెద్ద తాబేలు అయిన జోనాథన్, తన 190వ పుట్టినరోజును అభిమానుల సందడితో మరియు సలాడ్ కేక్‌తో జరుపుకుంటున్నారు |language=en |work=NPR.org |url=https://www.npr.org/2022/12/07/1141180557/jonathan-tortoise-birthday-190 |access-date=2022-12-10}}</ref> ==నేమ్‌సేక్== సెయింటు హెలెనా, మెల్బోర్ను శివారు ప్రాంతం, విక్టోరియా, [[ఆస్ట్రేలియా]], ఈ ద్వీపం పేరు మీదుగా పేరు పెట్టబడింది. == మూలాలు == 4m0ut3hgob3gm9tp1qh64iarq7j81gn 0 458068 4594775 4588611 2025-06-29T08:02:40Z InternetArchiveBot 88395 4 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594775 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |official_name = హోవర్డ్స్ గ్రోవ్, విస్కాన్సిన్ |settlement_type = [[గ్రామం]] |nickname = |motto = <!-- Images --> |image_skyline = HowardsGroveWisconsinWelcomeSign.jpg |imagesize = 200px |image_caption = |image_flag = |image_seal = <!-- Maps --> |image_map = File:Sheboygan County Wisconsin Incorporated and Unincorporated areas Howards Grove Highlighted.svg |mapsize = 200px |map_caption = విస్కాన్సిన్‌లోని షెబాయ్‌గన్ కౌంటీలో హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ స్థానం. |image_map1 = |mapsize1 = |map_caption1 = <!-- Location --> |subdivision_type = [[List of sovereign states|Country]] |subdivision_name = {{flag|United States}} |subdivision_type1 = [[U.S. state|State]] |subdivision_name1 = {{flag|Wisconsin}} |subdivision_type2 = [[List of counties in Wisconsin|County]] |subdivision_name2 = [[Sheboygan County, Wisconsin|Sheboygan]] <!-- Government --> |government_footnotes = |government_type = |leader_title = |leader_name = |leader_title1 = |leader_name1 = |established_title = |established_date = <!-- Area --> |unit_pref = Imperial |area_footnotes = <ref name="CenPopGazetteer2019">{{cite web|title=2019 U.S. Gazetteer Files|url=https://www2.census.gov/geo/docs/maps-data/data/gazetteer/2019_Gazetteer/2019_gaz_place_55.txt|publisher=United States Census Bureau|access-date=August 7, 2020}}</ref> |area_magnitude = |area_total_km2 = 5.83 |area_land_km2 = 5.76 |area_water_km2 = 0.07 |area_total_sq_mi = 2.25 |area_land_sq_mi = 2.23 |area_water_sq_mi = 0.03 <!-- Population --> |population_as_of = [[2020 United States census|2020]] |population_est = |pop_est_as_of = |population_footnotes = <ref name ="wwwcensusgov"/> |population_total = 3237 |population_density_km2 = 567.78 |population_density_sq_mi = 1470.56 <!-- General information --> |timezone = [[North American Central Time Zone|Central (CST)]] |utc_offset = -6 |timezone_DST = CDT |utc_offset_DST = -5 |elevation_footnotes = <ref name="GR3">{{cite web|url=http://geonames.usgs.gov|access-date=January 31, 2008|title=US Board on Geographic Names|publisher=[[United States Geological Survey]]|date=October 25, 2007}}</ref> |elevation_m = 217 |elevation_ft = 712 |coordinates = {{coord|43|49|47|N|87|49|24|W|region:US_type:city|display=inline,title}} |postal_code_type = [[ZIP code]] |postal_code = 53083 |area_code = [[Area code 920|920]] |blank_name = [[Federal Information Processing Standard|FIPS code]] |blank_info = 55-36025<ref name="GR2">{{cite web|url=https://www.census.gov|publisher=[[United States Census Bureau]]|access-date=January 31, 2008|title=U.S. Census website}}</ref> |blank1_name = [[Geographic Names Information System|GNIS]] feature ID |blank1_info = 1566769<ref name="GR3" /> |website = [http://www.howardsgrove.org www.howardsgrove.org] |footnotes = |pop_est_footnotes = }} '''హోవార్డ్స్ గ్రోవ్''' అనేది యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లోని [[విస్కాన్సిన్|విస్కాన్సిన్‌లోని]] షెబాయ్‌గన్ కౌంటీలోని ఒక గ్రామం. 2020 జనాభా లెక్కల ప్రకారం జనాభా 3,237. ఇది షెబాయ్‌గాన్, విస్కాన్సిన్ మెట్రోపాలిటన్ స్టాటిస్టికల్ ఏరియాలో భాగం. == చరిత్ర == ఈ గ్రామానికి హోటలియర్, పోస్ట్ మాస్టర్ అయిన హెచ్.బి. హోవార్డ్ పేరు పెట్టారు.<ref>{{Cite web|title=Profile for Howards Grove, Wisconsin|url=http://www.epodunk.com/cgi-bin/genInfo.php?locIndex=24128|access-date=June 20, 2010|publisher=[[ePodunk]]|archive-date=2019-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20190515070213/http://epodunk.com/cgi-bin/genInfo.php?locIndex=24128|url-status=dead}}</ref> హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ రెండు వీలనం కానీ కమ్యూనిటీలుగా ప్రారంభమైంది: మిల్లర్స్‌విల్లె, హోవార్డ్స్ గ్రోవ్. వారు 1967లో ఒకే గ్రామంగా ఐక్యమై, రాష్ట్రంలోనే అతి పొడవైన మునిసిపాలిటీ పేరు (హోవార్డ్స్ గ్రోవ్–మిల్లర్స్‌విల్లే)గా ఏర్పడింది, 1972లో ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ ద్వారా దీనిని హోవార్డ్స్ గ్రోవ్‌గా కుదించారు. 1846 సంవత్సరంలో, మొదటి వలసదారులు కనిపించడం ప్రారంభించారు, చుట్టుపక్కల అరణ్యంలో స్థిరపడ్డారు, దీనికి హెర్మాన్ పట్టణం అని పేరు పెట్టారు. వారు స్థిరపడిన ప్రదేశానికి పది మైళ్ల దూరంలో ఉన్న షెబాయ్‌గాన్ వారి ప్రధాన సామాగ్రి వనరు.<ref name="Koppelmann 2002">{{Cite book|title=Howards Grove, Wisconsin|last=Koppelmann|first=Elmer|publisher=Sheboygan County Historical Research Center, Inc.|year=2002}}</ref><ref>[http://www.howardsgrove.org/index.aspx?nid=885 History of Howards Grove]</ref> 1840ల నుండి ఈ ప్రాంతం ప్రధాన వృత్తి వ్యవసాయం. వ్యవసాయ సమాజం ఎల్లప్పుడూ ఓట్స్, గోధుమలను పండించడంపై దృష్టి సారించింది, కానీ నవంబర్ 29, 1899 నాటికే, ''షెబాయ్‌గాన్ టెలిగ్రామ్'' కార్యకలాపాల్లో మార్పు వచ్చిందని గుర్తించింది. దృష్టి పాడి వ్యవసాయం వైపు మార్చబడింది.<ref name="Koppelmann 2002" /> నేటికీ, వ్యవసాయం సమాజాన్ని శాసిస్తోంది. == భూగోళ శాస్త్రం == [[దస్త్రం:WIS32WIS42.jpg|కుడి|thumb|యొక్క ఖండన విస్కాన్సిన్ హైవే 32, 42]] యునైటెడ్ స్టేట్స్ సెన్సస్ బ్యూరో ప్రకారం, ఈ గ్రామం మొత్తం వైశాల్యం {{Convert|2.34|sqmi|sqkm|2}}, దీనిలో, {{Convert|2.31|sqmi|sqkm|2}} దానిలో భూమి, {{Convert|0.03|sqmi|sqkm|2}} నీరు.<ref name="Gazetteer files">{{Cite web|title=US Gazetteer files 2010|url=https://www.census.gov/geo/maps-data/data/gazetteer2010.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121220032143/http://www.census.gov/geo/maps-data/data/gazetteer2010.html|archive-date=December 20, 2012|access-date=November 7, 2017|publisher=[[United States Census Bureau]]}}</ref><ref name="GR1">{{Cite web|date=February 12, 2011|title=US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990|url=https://www.census.gov/geographies/reference-files/time-series/geo/gazetteer-files.html|access-date=April 23, 2011|publisher=[[United States Census Bureau]]}}</ref> == జనాభా వివరాలు == 2000 నాటికి, గ్రామంలోని ఒక ఇంటి సగటు ఆదాయం $59,032, ఒక కుటుంబం సగటు ఆదాయం $65,243. పురుషుల సగటు ఆదాయం $42,444 కాగా, స్త్రీల సగటు ఆదాయం $26,719. ఆ గ్రామ [[తలసరి ఆదాయం]] $21,913. దాదాపు 2.1% కుటుంబాలు, 2.8% జనాభా దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్నారు, వీరిలో 18 ఏళ్లలోపు వారిలో 2.2%, 65 ఏళ్లు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న వారిలో 12.3% మంది ఉన్నారు. === 2010 జనాభా లెక్కలు === 2010 [[జనాభా గణన|జనాభా లెక్కల]] ప్రకారం<ref name="wwwcensusgov2">{{cite web|title=U.S. Census website|url=https://www.census.gov|access-date=November 18, 2012|publisher=[[United States Census Bureau]]}}</ref>, గ్రామంలో 3,188 మంది, 1,245 గృహాలు, 942 కుటుంబాలు నివసిస్తున్నాయి. [[జన సాంద్రత|జనాభా సాంద్రత]] చదరపు మైలుకు 1,380.1 నివాసులు (532.9/km2). చదరపు మైలుకు సగటు సాంద్రత 552.4 (213.3/km2)తో 1,276 గృహ యూనిట్లు ఉన్నాయి. గ్రామం జాతి అలంకరణ 98.3% తెల్లవారు, 0.4% ఆఫ్రికన్ అమెరికన్లు, 0.1% స్థానిక అమెరికన్లు, 0.6% ఆసియన్లు, 0.2% ఇతర జాతుల నుండి, 0.5% రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ జాతుల నుండి. ఏదైనా జాతికి చెందిన హిస్పానిక్ లేదా లాటినో జనాభాలో 0.9% ఉన్నారు. 1,245 గృహాలు ఉన్నాయి, వాటిలో 34.6% మంది 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు వారితో నివసిస్తున్నారు, 66.0% [[పెళ్ళి|వివాహిత జంటలు]] కలిసి నివసిస్తున్నారు, 5.8% మంది భర్త లేకుండా గృహనిర్వాహకులుగా ఉన్నారు, 3.9% మంది భార్య లేకుండా పురుష గృహనిర్వాహకులుగా ఉన్నారు, 24.3% మంది కుటుంబాలు కానివారు. అన్ని గృహాలలో 19.8% వ్యక్తులు ఉన్నారు, 9.5% గృహాలలో 65 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు గల ఒంటరిగా నివసిస్తున్నవారు ఉన్నారు. సగటు ఇంటి పరిమాణం 2.56, సగటు కుటుంబ పరిమాణం 2.94. గ్రామంలో సగటు వయస్సు 41.2 సంవత్సరాలు. 25.3% నివాసితులు 18 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు గలవారు; 6% మంది 18, 24 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గలవారు; 24.7% మంది 25 నుండి 44 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గలవారు; 32.2% మంది 45 నుండి 64 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గలవారు; 12% మంది 65 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు గలవారు. గ్రామంలో లింగ కూర్పు 50.5% పురుషులు, 49.5% స్త్రీలు. == విద్య == హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ స్కూల్ డిస్ట్రిక్ట్ K-12 తరగతుల విద్యార్థులకు సేవలు అందిస్తుంది. ఈ జిల్లాలో హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ గ్రామం, హెర్మాన్ పట్టణం, మోసెల్ పట్టణంలో సగం, రైన్, షెబాయ్‌గాన్ జలపాతం, మీమ్ పట్టణాల భాగాలు ఉన్నాయి. జిల్లాలోని మూడు పాఠశాలలు అన్నీ హోవార్డ్స్ గ్రోవ్‌లో ఉన్నాయి: ఒక ప్రాథమిక పాఠశాల, ఒక మాధ్యమిక పాఠశాల, ఒక ఉన్నత పాఠశాల. మూడు పాఠశాలల్లోని దాదాపు 1,000 మంది విద్యార్థులకు సుమారు 130 మంది సిబ్బంది సేవలందిస్తున్నారు. జిల్లాలో ఓపెన్ ఎన్‌రోల్‌మెంట్ విధానం ఉంది, దీని ప్రకారం జిల్లా వెలుపలి విద్యార్థులు ట్యూషన్ చెల్లించకుండా హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ పాఠశాలలో చేరవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=About the District|url=http://www.hgsd.k12.wi.us/district/Dist-AbouttheDistrict.cfm|access-date=December 2, 2012|archive-date=2017-01-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20170107154541/http://www.hgsd.k12.wi.us/district/Dist-AbouttheDistrict.cfm|url-status=dead}}</ref> నార్త్‌వ్యూ ఎలిమెంటరీ స్కూల్, హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ మిడిల్ స్కూల్ గ్రామం ఉత్తర చివరలో ఉన్నాయి. హోవార్డ్స్ గ్రోవ్ హై స్కూల్ పట్టణంలోని మధ్య-తూర్పు భాగంలో ఉంది. 2009-2010 విద్యా సంవత్సరం ప్రారంభంలో, వర్షం తుఫాను అంతస్తులను నాశనం చేసిన తర్వాత ఉన్నత పాఠశాల వ్యాయామశాలను తిరిగి పూర్తి చేశారు. ఈ పాఠశాల వెలుపల ట్రాక్, ఫుట్‌బాల్ కాంప్లెక్స్ ఉంది. పాఠశాల మైదానంలో టెన్నిస్ కోర్టులు, బేస్ బాల్, సాఫ్ట్ బాల్ మైదానాలు, సాకర్ మైదానం, ఫుట్‌బాల్ ప్రాక్టీస్ మైదానం కూడా ఉన్నాయి.<ref>{{Cite web|title=Athletics|url=http://www.hgsd.k12.wi.us/hs/Athletics.cfm|access-date=December 2, 2012|archive-date=2017-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170110005628/http://www.hgsd.k12.wi.us/hs/Athletics.cfm|url-status=dead}}</ref> సెయింట్ పాల్స్ లూథరన్ స్కూల్ అనేది హోవార్డ్స్ గ్రోవ్‌లోని విస్కాన్సిన్ ఎవాంజెలికల్ లూథరన్ సైనాడ్ ప్రీ-కె-8 గ్రేడ్ పాఠశాల.<ref>{{Cite web|title=St. Paul's Lutheran School|url=http://www.stpaulshowardsgrove.org/default/140002219|access-date=2025-06-14|archive-date=2018-08-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20180816095118/http://www.stpaulshowardsgrove.org/default/140002219|url-status=dead}}</ref> == ప్రముఖ వ్యక్తులు == * హెన్రీ బోడెన్‌స్టాబ్, న్యాయవాది, విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర సెనేటర్, ఇక్కడ జన్మించారు<ref>{{Cite book|title=Blue Book of the State of Wisconsin|publisher=[[Wisconsin|State of Wisconsin]]|year=1909|page=1094|chapter=Biographical Sketches|access-date=July 3, 2020|chapter-url=https://books.google.com/books?id=AEwNAAAAIAAJ&pg=PA1094|via=Google Books}}</ref> * జూలియస్ బోడెన్‌స్టాబ్, విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ సభ్యుడు, హెన్రీ తండ్రి * విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ సభ్యుడు కర్ట్ W. జాంకే ఇక్కడ జన్మించారు. * విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ సభ్యులు ఆగస్టు మేయర్స్ ఇక్కడ నివసించారు * విస్కాన్సిన్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీ సభ్యుడు ఒట్టో సి. న్యూమిస్టర్, ఇక్కడ జన్మించారు. * 2023లో వీల్ ఆఫ్ ఫార్చ్యూన్‌లో [[Kayla Vandre|కైలా వాండ్రే]] $100,000 కంటే ఎక్కువ గెలుచుకున్నారు == మూలాలు == <references /> == బాహ్య లింకులు == * [http://www.howardsgrove.org హౌర్డ్స్ గ్రోవ్ గ్రామం] [[వర్గం:Coordinates on Wikidata]] 4gs686acmlhd1c66jed41xpmj9tywct 0 458132 4594682 4589041 2025-06-29T01:35:54Z InternetArchiveBot 88395 2 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 1 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594682 wikitext text/x-wiki {{Distinguish2|భారత మాజీ ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీ భార్య [[సోనియా గాంధీ]]}}{{Infobox scientist | name = సోనియా గాంధీ | fields = ప్రోటీన్ మిస్ఫోల్డింగ్<br>న్యూరోడిజనరేషన్<br>పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి | workplaces = {{plain list| * యూనివర్శిటీ కాలేజ్ లండన్ * ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ ఇన్స్టిట్యూట్ * ఇంపీరియల్ కాలేజ్ లండన్ }} | alma_mater = {{plain list| * కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం * ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం * లండన్ విశ్వవిద్యాలయం కళాశాల }} | thesis_title = ది రోల్ ఆఫ్ PINK1 ఇన్ పార్కిన్సన్స్ డిసీజ్ | thesis_url = http://www.worldcat.org/oclc/926192061 | thesis_year = 2009 | website = {{Official URL}} }} '''సోనియా గాంధీ,''' ఒక బ్రిటిష్ వైద్యురాలు, న్యూరో సైంటిస్ట్. ఆమె ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ ఇన్స్టిట్యూట్ న్యూరోడెజెనరేషన్ ప్రయోగశాలకు నాయకత్వం వహిస్తుంది. ఆమె యుసిఎల్ క్వీన్ స్క్వేర్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూరాలజీ ఉమ్మడి పదవిని కలిగి ఉంది. ఆమె [[పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి]]<nowiki/>కి దారితీసే పరమాణు విధానాలను పరిశోధిస్తుంది. [[2019–21 కరోనావైరస్ మహమ్మారి|కోవిడ్-19 మహమ్మారి]] సమయంలో, ఆమె ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ ఇన్స్టిట్యూట్లో అంటువ్యాధుల పరిశోధనలలో పాల్గొన్నది. == ప్రారంభ జీవితం == సోనియా గాంధీ [[కేంబ్రిడ్జ్]] లోని ట్రినిటీ కాలేజీలో న్యూరోసైన్స్ చదివి, 1996లో బ్యాచిలర్ డిగ్రీని పొందింది.<ref name=":0">{{Cite web|last=|first=|date=|title=Dr Sonia Gandhi|url=https://iris.ucl.ac.uk/iris/browse/profile?upi=SGAND43|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-06-01|website=UCL}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title="The toxic consequences of protein aggregation in Parkinson's disease"|url=https://www.opdc.ox.ac.uk/sonia-gandhi-jun-12-2019|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-06-01|website=Oxford Parkinson's Disease Centre}}{{Dead link|date=జూన్ 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ఆమె [[బ్యాచిలర్ ఆఫ్ మెడిసన్, బ్యాచిలర్ ఆఫ్ సర్జరీ|బ్యాచిలర్ ఆఫ్ మెడిసిన్, బ్యాచిలర్ అఫ్ సర్జరీ]] (బిఎమ్ బిసిహెచ్) డిగ్రీని పూర్తి చేయడానికి ఆక్స్ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయానికి వెళ్ళింది. ఆమె హామ్మర్స్మిత్ హాస్పిటల్, నేషనల్ హాస్పిటల్ ఫర్ న్యూరాలజీ అండ్ న్యూరోసర్జరీ, విట్టింగ్టన్ హాస్పిటల్ ట్రైనీ న్యూరాలజిస్ట్ గా పనిచేసింది. 2004లో యుసిఎల్ క్వీన్ స్క్వేర్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూరాలజీ న్యూరోసైన్స్ డాక్టరల్ డిగ్రీ కోసం పనిచేయడానికి ఆమెకు వెల్కమ్ ట్రస్ట్ ఫెలోషిప్ లభించింది. 2009లో ఆమె [[డాక్టర్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ]] (PhD) పూర్తి చేసింది.<ref>{{Cite web|title=Sonia Gandhi|url=https://www.crick.ac.uk/research/find-a-researcher/sonia-gandhi|access-date=2020-06-01|website=crick.ac.uk|language=en}}</ref> == కెరీర్ == 2009లో ఇంపీరియల్ కాలేజ్ లండన్ నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ హెల్త్ రీసెర్చ్ (ఎన్ఐహెచ్ఆర్) లెక్చర్షిప్ ను ఆమె అందుకున్నది.<ref name=":0" /> [[పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి]] అధ్యయనం చేయడానికి 2012లో ఆమెకు వెల్కమ్ ట్రస్ట్ ఇంటర్మీడియట్ క్లినికల్ ఫెలోషిప్ లభించింది.<ref name=":1">{{Cite web|title=Grants awarded: Intermediate Clinical Fellowships {{!}} Wellcome|url=https://wellcome.ac.uk/what-we-do/directories/intermediate-clinical-fellowships-people-funded|access-date=2020-06-01|website=wellcome.ac.uk}}</ref> ఆమె 2013లో యుసిఎల్ క్వీన్ స్క్వేర్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూరాలజీలో తన ప్రయోగశాలను స్థాపించింది.<ref name="fox">{{Cite web|title=Sonia Gandhi, PhD|url=https://www.michaeljfox.org/researcher/sonia-gandhi-md-phd|access-date=2020-06-01|website=michaeljfox.org|publisher=[[Michael J. Fox Foundation for Parkinson's Research]]|language=en}}</ref> ఆమె పరిశోధనా బృందం మానవ-ఉత్పన్న ప్లూరిపోటెంట్ స్టెమ్ సెల్ (ఐ పి ఎస్ సి) వ్యాధి నమూనాలను అభివృద్ధి చేస్తుంది, ఎస్ ఎన్ సి ఎ జన్యువు ద్వారా ఎన్కోడ్ చేయబడిన ప్రోటీన్ అయిన ఆల్ఫా-సింక్యులిన్ అగ్రిగేషన్, కణ శరీరధర్మ శాస్త్రాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందో అర్థం చేసుకోవడంపై దృష్టి సారించింది.<ref name="fox" /> పరమాణు స్థాయిలో ఆల్ఫా-సింక్యులిన్ అధ్యయనం చేయడానికి ఆమె సింగిల్-మాలిక్యూల్ ఎఫ్ఆర్ఈటి, మైటోకాన్డ్రియల్ ఫిజియాలజీని ఉపయోగిస్తుంది.<ref name=":1" /> 2016లో ఆమెకి ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ ఇన్స్టిట్యూట్ సెకండ్మెంట్ లభించింది.<ref>{{Cite web|last=UCL|date=2020-02-21|title=Dr Sonia Gandhi awarded new fellowship|url=https://www.ucl.ac.uk/brain-sciences/news/2020/feb/dr-sonia-gandhi-awarded-new-fellowship|access-date=2020-06-01|website=ucl.ac.uk|language=en|archive-date=2022-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20220930100044/https://www.ucl.ac.uk/brain-sciences/news/2020/feb/dr-sonia-gandhi-awarded-new-fellowship|url-status=dead}}</ref> ఆల్ఫా-సింక్యులిన్ గడ్డలు నాడీ పనితీరుకు విషపూరితమైనవని, [[మైటోకాండ్రియా]] ఉపరితలంపై ప్రోటీన్లను దెబ్బతీస్తాయని ఆమె నిరూపించింది.<ref name=":2">{{Cite web|title=Scientists unravel molecular mechanisms of Parkinson's disease: Detailed brain cell analysis has helped researchers uncover new mechanisms thought to underlie Parkinson's disease|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2018/06/180612185058.htm|access-date=2020-06-01|website=ScienceDaily|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Institute|first=UK DRI: UK Dementia Research|date=2020-06-01|title=UK DRI: UK Dementia Research…|url=https://ukdri.ac.uk/news-and-events/molecular-mechanisms-of-parkinsons-disease-are-unravelled|access-date=2020-06-01|website=ukdri.ac.uk|publisher=UK Dementia Research Institute|language=en}}</ref> ప్రయోగాలు చేయడానికి, ఆమె సహచరులతో కలిసి మానవ చర్మ కణాలను మూల కణాలుగా మార్చారు, వీటిని ప్రయోగశాలలో పరిశోధించగల మెదడు కణాలుగా మార్చబడ్డాయి.<ref name=":2" /> బహుళ వ్యవస్థ క్షీణత పురోగతిని మందగించడానికి మార్గంగా ఎక్సెనాటైడ్ వాడకాన్ని పరిశోధించిన బృందంలో ఆమె భాగం.<ref>{{Cite web|title=Researchers begin trial of drug to slow progression of neurodegenerative condition Multiple System Atrophy|url=https://www.uclh.nhs.uk/News/Pages/ResearchersbegintrialofdrugtoslowprogressionofneurodegenerativeconditionMultipleSystemAtrophy.aspx|access-date=2020-06-01|website=uclh.nhs.uk|archive-date=2020-08-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200808054149/https://www.uclh.nhs.uk/News/Pages/ResearchersbegintrialofdrugtoslowprogressionofneurodegenerativeconditionMultipleSystemAtrophy.aspx|url-status=dead}}</ref> ఫిబ్రవరి 2020లో [[పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి]] ప్రాథమిక మూలాలను అధ్యయనం చేయడానికి ఆమెకి మెడికల్ రీసెర్చ్ కౌన్సిల్ (ఎంఆర్సి) క్లినికల్ ఫెలోషిప్ లభించింది.<ref>{{Cite web|last=UCL|date=2020-02-21|title=Dr Sonia Gandhi awarded new fellowship|url=https://www.ucl.ac.uk/brain-sciences/news/2020/feb/dr-sonia-gandhi-awarded-new-fellowship|access-date=2020-06-01|website=Brain Sciences|language=en|archive-date=2022-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20220930100044/https://www.ucl.ac.uk/brain-sciences/news/2020/feb/dr-sonia-gandhi-awarded-new-fellowship|url-status=dead}}</ref> [[2019–21 కరోనావైరస్ మహమ్మారి|కోవిడ్-19 మహమ్మారి]] సమయంలో, సోనియా గాంధీ అంటువ్యాధి [[కోవిడ్-19 వ్యాధి|కరోనావైరస్]] పై అధ్యయనం చేసింది.<ref name="crickcovid">{{Cite web|title=Coronavirus (COVID-19) research|url=https://www.crick.ac.uk/research/covid-19/coronavirus-covid-19-research|access-date=2020-06-01|website=crick.ac.uk|language=en}}</ref> ముఖ్యంగా, మహమ్మారి సమయంలో వైరస్ ఎలా ఉద్భవించిందో, అది నాడీ వ్యవస్థను ఎలా ప్రభావితం చేసిందో, ప్రజల మధ్య ఎలా వ్యాపించిందో అనే అంశాలపై ఆమె ఆసక్తి చూపింది.<ref name="crickcovid" /> ఫ్రాన్సిస్ క్రిక్ ఇన్స్టిట్యూట్ లో జరిగిన కోవిడ్-19 పరీక్షలో కూడా ఆమె పాల్గొంది.<ref>{{Cite news|url=https://www.ft.com/content/df7ddb5b-0fd8-43a0-b6e3-2e0e21b0a024|title=UK unlikely to hit 100,000-a-day virus test target, warn experts|last=Hughes|first=Laura|date=16 April 2020|work=[[Financial Times]]|access-date=2020-06-01|last2=Hodgson|first2=Camilla}}</ref> == ఇవి కూడా చదవండి == * [[పార్కిన్సన్స్ వ్యాధి]] == మూలాలు == [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] ct50kh8wkmpiexxrt779te8vmjz5krw 0 458133 4594603 4589031 2025-06-28T15:03:30Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594603 wikitext text/x-wiki '''సజల్ పంజా''' (1968 - 2016 సెప్టెంబరు 23) [[పశ్చిమ బెంగాల్]] రాష్ట్రానికి చెందిన భారతీయ రాజకీయవేత్త. ఆయన పూర్వ బర్ధమాన్ జిల్లాలోని [[మాంటెస్వర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|మాంటేశ్వర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం]] నుండి [[పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ]]<nowiki/>కు ఎన్నికైన మాజీ సభ్యుడు. [[2016 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2016 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>ల్లో [[తృణమూల్ కాంగ్రెస్|అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్]] పార్టీకి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ ఆయన ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=Monteswar Assembly Constituency Election Result - Legislative Assembly Constituency|url=https://resultuniversity.com/election/monteswar-west-bengal-assembly-constituency|access-date=2025-05-17|website=resultuniversity.com}}</ref> అయితే, ఆయన మరణంతో నవంబరు 2016లో ఉప ఎన్నిక అనివార్యం అయింది.<ref>{{Cite web|date=2016-10-18|title=West Bengal bypolls on November 19, TMC names candidates|url=https://indianexpress.com/article/cities/kolkata/west-bengal-bypolls-on-november-19-tmc-names-candidates-lok-sabha-3088876/|access-date=2025-05-17|website=The Indian Express|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Chatterjee|first=Pradip|date=2025-05-17|title=ECI scraps over 7K ‘fake voter cards’ in Bengal after TMC complaint|url=https://www.millenniumpost.in/bengal/eci-scraps-over-7k-fake-voter-cards-in-bengal-after-tmc-complaint-611068|access-date=2025-05-17|website=www.millenniumpost.in|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == సజల్ పంజా పశ్చిమ బెంగాల్ లోని పూర్వ బర్ధమాన్ జిల్లా [[పుర్బస్థలి ఉత్తర్ శాసనసభ నియోజకవర్గం|పూర్వస్థలి ఉత్తర]] ప్రాంతానికి చెందినవాడు. ఆయన దివంగత ప్రఫుల్ల పంజా కుమారుడు. ఆయనకు ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు, వారు తమ తల్లితో పాటు [[హౌరా]]<nowiki/>లో నివసిస్తున్నారు. ఆయన మరణం తరువాత, కుమారుడు సైకత్ పంజా ఎమ్మెల్యే అయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=Will the TMC Be Badly Hit by Desertions to the BJP?|url=https://thewire.in/politics/will-the-tmc-be-badly-hit-by-desertions-to-the-bjp|access-date=2025-05-17|website=The Wire|language=en}}</ref> ఆయన 12వ తరగతి చదివి, 1980లో పశ్చిమ బెంగాల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ హయ్యర్ సెకండరీ ఎడ్యుకేషన్ నిర్వహించిన హయ్యర్ సెకెండరీ పరీక్షల్లో ఉత్తీర్ణత సాధించాడు. ఆయన వ్యవసాయం చేసేవాడు.<ref>{{Cite web|title=Sajal Panja(All India Trinamool Congress(AITC)):Constituency- MONTESWAR(BARDHAMAN) - Affidavit Information of Candidate:|url=https://myneta.info/westbengal2016/candidate.php?candidate_id=872|access-date=2025-05-17|website=myneta.info}}</ref> == కెరీర్ == సజల్ పంజా 2016 పశ్చిమ బెంగాల్ శాసనసభ ఎన్నికల్లో అఖిల భారత తృణమూల్ కాంగ్రెస్ కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ మాంటేశ్వర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గం నుండి ఎన్నికయ్యాడు. అతను 84,134 ఓట్లు పొంది తన సమీప ప్రత్యర్థి [[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)|కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్)]] కి చెందిన చౌదరి ఎండి హెదయతుల్లా ను 706 ఓట్ల తేడాతో ఓడించాడు.<ref>{{Cite web|date=2021-04-04|title=West Bengal Assembly election 2021, Manteswar profile: Sitting MLA Saikat Panja has crossed over from TMC to BJP|url=https://www.firstpost.com/politics/west-bengal-assembly-election-2021-manteswar-profile-sitting-mla-saikat-panja-has-crossed-over-from-tmc-to-bjp-9377511.html|access-date=2025-05-17|website=Firstpost|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|title=Monteswar Election Result 2021 Live Updates: Chowdhury Siddiqullah Of TMC Wins.|url=https://www.news18.com/news/politics/monteswar-election-result-2021-live-updates-monteswar-winner-loser-leading-trailing-mla-margin-3695123.html|access-date=2025-05-17|website=News18|language=en}}</ref> చట్టవిరుద్ధ మైనింగ్, [[తలసేమియా]] చికిత్సపై శాసనసభ పిటిషన్ కమిటీలో ఆయన ఉన్నాడు.<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.anandabazar.com/west-bengal/bardhaman/mla-sajal-panja-died-of-a-massive-heart-attack-1.483057#goog_rewarded|title=হৃদরোগে মৃত্যু বিধায়কের|last=সংবাদদাতা|first=নিজস্ব|access-date=2025-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20230108183840/https://www.anandabazar.com/west-bengal/bardhaman/mla-sajal-panja-died-of-a-massive-heart-attack-1.483057#goog_rewarded|archive-date=2023-01-08|language=bn|url-status=live}}</ref> == మరణం == దిఘా పర్యటనలో భాగంగా 2016 సెప్టెంబరు 23న దిఘా స్టేట్ జనరల్ ఆసుపత్రిలో గుండెపోటుతో సజల్ పంజా మరణించాడు.<ref name=":0"/> == మూలాలు == [[వర్గం:2016 మరణాలు]] [[వర్గం:1968 జననాలు]] hrfmmxzpaqtqmh5jvfk93rw89swppyd 0 458306 4594701 4590571 2025-06-29T03:00:28Z InternetArchiveBot 88395 3 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594701 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=స్నేహ్‌ భార్గవ|image=|imagesize=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1930|06|23}}|birth_place=భారతదేశం|death_date=|death_place=|restingplace=|restingplacecoordinates=|othername=|occupation=రేడియాలజిస్ట్<br>వైద్య విద్యావేత్త|yearsactive=|known for=దక్షిణాసియాలోనే తొలి సీటీ స్కానర్‌ ఎయిమ్స్‌లో ఏర్పాటయ్యేలా చేయడం|spouse=|domesticpartner=|children=|parents=|website=|awards=[[పద్మశ్రీ పురస్కారం]]}} '''డాక్టర్ స్నేహ్‌ భార్గవ''' (ఆంగ్లం: Sneh Bhargava; జననం 1930 జూన్ 23) భారతీయ తొలి మహిళా రేడియాలజిస్ట్‌, మెడికల్ అకాడెమిక్. [[న్యూ ఢిల్లీ]]<nowiki/>లోని [[అఖిల భారత వైద్య విజ్ఞాన సంస్థ, న్యూఢిల్లీ|ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్]] మాజీ డైరెక్టర్, ప్రొఫెసర్ ఎమెరిటస్.<ref name="NASI Fellow">{{Cite web|date=2015|title=NASI Fellow|url=http://www.nasi.org.in/fellows.asp?RsFilter=B|access-date=October 9, 2015|publisher=National Academy of Sciences, India|archive-date=2015-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20150717005033/http://www.nasi.org.in/fellows.asp?RsFilter=B|url-status=dead}}</ref> ఎయిమ్స్‌ చరిత్రలోనే డైరెక్టర్‌గా చేసిన ఒకే ఒక్క మహిళగా నిలిచింది. 1930లో జన్మించిన ఆమె మాజీ ఉపాధ్యక్షురాలు, భారతదేశంలోని ప్రధాన శాస్త్రీయ సంఘాలలో ఒకటైన నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, ఇండియాకు ఎన్నికైన సభ్యురాలు.<ref name="Recent Past Officers">{{Cite web|date=2015|title=Recent Past Officers|url=http://www.nasi.org.in/pastoff.htm|access-date=October 9, 2015|publisher=National Institute of Sciences, India|archive-date=2015-11-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20151106200754/http://www.nasi.org.in/pastoff.htm|url-status=dead}}</ref><ref name="NASI Fellow" /> 1970ల్లో [[న్యూయార్క్]] కాన్ఫరెన్స్‌లో, అలాగే అనేక కార్యక్రమాలలో ఆమె పలు ప్రసంగాలు చేసింది. [[భారత వైద్య మండలి|మెడికల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఇండియా]] వైద్య నైతిక సంబంధిత పరిశోధనలలో భాగంగా కూడా ఆమె ఉంది.<ref name="Keynote address">{{Cite web|date=2015|title=Keynote address|url=http://allevents.in/bangalore/login-and-listen-prof-sneh-bhargava-on-radgurus-elaunch/862291290558683|access-date=October 9, 2015|publisher=All Events}}</ref><ref name="MCI to hold probe in drug trial case">{{Cite web|date=12 January 2012|title=MCI to hold probe in drug trial case|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/indore/MCI-to-hold-probe-in-drug-trial-case/articleshow/11456192.cms|access-date=October 9, 2015|publisher=Times of India}}</ref><ref name="Providing Telemental Health Services after Disasters: A Case Based on the Post-Tsunami Experience">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=wyhiIHcxu64C&q=Prof.+Sneh+Bhargava&pg=PP14|title=Providing Telemental Health Services after Disasters: A Case Based on the Post-Tsunami Experience|last=Ada Scupola|publisher=Idea Group Inc|year=2009|isbn=9781605666464}}</ref> ఎయిమ్స్ నుండి పదవీ విరమణ చేసిన తరువాత, ఆమె న్యూ ఢిల్లీలోని ధర్మషిల్లా నారాయణా సూపర్ స్పెషాలిటీ హాస్పిటల్ మయూర్ విహార్ ఫేజ్ 3లో పనిచేసింది.<ref name="ND TV profile">{{Cite web|date=2015|title=ND TV profile|url=http://doctor.ndtv.com/expert/ndtv/expertid/120/Dr_Sneh_Bhargava.html|access-date=October 9, 2015|publisher=ND TV}}</ref> '''‘ద ఉమన్‌ హూ ర్యాన్‌ ఎయిమ్స్‌’ పుస్తకంతో''' '''ఆమె మరింత గుర్తింపు తెచ్చుకుంది.''' [[భారత ప్రభుత్వం]] 1991లో ఆమెకు నాలుగవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం [[పద్మశ్రీ పురస్కారం|పద్మశ్రీ]] ప్రదానం చేసింది.<ref name="Padma Awards">{{Cite web|date=2015|title=Padma Awards|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|access-date=July 21, 2015|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|archive-date=2015-10-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|url-status=dead}}</ref> [[ఇందిరా గాంధీ]] హత్యాయత్నం తరువాత వెంటనే ఆమెను పునరుజ్జీవింపజేసే విఫల ప్రయత్నంలో ఆమె ప్రధాన పాత్ర పోషించింది.<ref>{{Citation|title=Documentary on Indira Gandhi's assassination-7|date=11 August 2012|url=https://www.youtube.com/watch?v=hpRE7VmsNyw|language=en|access-date=2021-10-03}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/women/the-only-woman-in-the-history-of-aiims-to-be-made-the-director/6207/125110108|title=Sneh Bhargava: కృత్రిమ మేధ నేర్చుకోవాలని..|work=EENADU|access-date=2025-06-20|language=te}}</ref> అయితే, అదేరోజు అంటే.. [[ఇందిరా గాంధీ హత్య|1984 అక్టోబరు 31]]<nowiki/>న ఆమె ఎయిమ్స్‌ డైరెక్టర్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరించింది. == మూలాలు == [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1930 జననాలు]] [[వర్గం:పద్మశ్రీ పురస్కార గ్రహీతలు]] m8zzpfcjbdqc00m5l4zl0kwfllqh5hp 0 458338 4594543 4591068 2025-06-28T13:24:31Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: మే 17, 2006 → 2006 మే 17, 16 మే 2004 → 2004 మే 16 (88), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (3), → (2) 4594543 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 27వ | jurisdiction = ఒడిశా | flag_border = true | flag = Seal of Odisha.svg | incumbent = 2004–2009 | image = NaveenPatnaik.jpg | image_size = 150px | caption = గౌరవ ఒడిశా ముఖ్యమంత్రి [[నవీన్ పట్నాయక్]] | date_formed = 2004 మే 16 | date_dissolved = 2009 మే 20 | government_head_title = [[ఒడిశా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | government_head = [[నవీన్ పట్నాయక్]] | deputy_government_head = | state_head_title = [[ఒడిశా గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] | state_head = ఎంఎం రాజేంద్రన్<br/>[[రామేశ్వర్ ఠాకూర్]]<br/>[[మురళిధర్ చంద్రకాంత్ భండారే]] | members_number = 22 | political_parties = '''[[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] 93'''<br/>{{Color box|#50B450}} [[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] 61<br/>{{Color box|#FF9933}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] 32 | legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|93|147|hex=#FF9933|per=1}} | opposition_party = '''[[ఐక్య ప్రగతిశీల కూటమి|యూపీఏ]]''' | opposition_leader = జానకీ బల్లభ్ పట్నాయక్ (2004-2009)<br/>రామచంద్ర ఉలక (2009) | election = [[2004 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికలు|2004]] | legislature_term = {{ayd|16 May 2004|20 May 2009}} | previous = [[నవీన్ పట్నాయక్ మొదటి మంత్రివర్గం]] | successor = [[నవీన్ పట్నాయక్ మూడవ మంత్రివర్గం]] }} 2004 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికల్లో [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] విజయం సాధించిన తర్వాత 2004లో నవీన్ పట్నాయక్ రెండవసారి ఒడిశా ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=Orissa assembly dissolved|url=https://www.rediff.com/election/2004/feb/06oris1.htm|access-date=2025-06-16|website=www.rediff.com}}</ref> 2004 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు రాష్ట్రంలో రెండు దశల్లో ఎన్నికలు జరిగాయి. ఫలితాలు 2004 మే 13న ప్రకటించబడ్డాయి. పదమూడవ ఒడిశా శాసనసభలో 147 స్థానాలకు [[జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమి|ఎన్‌డీఏ]] 93 స్థానాలను గెలుచుకుంది. [[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] 61 స్థానాలను గెలుచుకోగా, బీజేపీ 32 స్థానాలను గెలుచుకుంది.<ref>{{Cite journal |last=Misra |first=Surya N. |date=2004 |title=Ruling Coalition Returns |url=https://www.jstor.org/stable/4415948 |journal=Economic and Political Weekly |volume=39 |issue=51 |pages=5521–5523 |issn=0012-9976 |jstor=4415948}}</ref> ==మంత్రి మండలి== 2004 మే 16న భువనేశ్వర్‌లోని రాజ్ భవన్‌లో గవర్నర్ ఎంఎం రాజేంద్రన్ ముఖ్యమంత్రి నవీన్ పట్నాయక్‌తో పాటు 14 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన 7 మంది సహాయ మంత్రులతో ప్రమాణ స్వీకారం చేయించారు. ముఖ్యమంత్రితో సహా 14 మంది మంత్రులతో బిజెడికి మంత్రివర్గంలో ఎక్కువ ప్రాతినిధ్యం ఉండగా, బిజెపికి ఎనిమిది మంది ఉన్నారు.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/naveen-sworn-in-as-orissa-cm/articleshow/678782.cms|title=Naveen sworn in as Orissa CM|date=2004-05-16|work=The Times of India|access-date=2025-06-15|issn=0971-8257}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india/22-member-bjd-bjp-ministry-in-orissa-sworn-in/story-CszAnB94D0IQrNi7AiYIwJ.html|title=22-member BJD-BJP ministry in Orissa sworn-in|work=[[Hindustan Times]]}}</ref> ముగ్గురు మంత్రులు రాజీనామా చేసిన తర్వాత మొదటి మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ 2006 మే 17న జరిగింది.<ref>{{Cite web|date=2006-05-16|title=Reshuffle in State Government!|url=https://orissamatters.com/2006/05/16/reshuffle/|access-date=2025-06-15|website=Orissa Matters|language=en-US}}</ref> రెండవ మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ 2008 ఫిబ్రవరి 5న జరగగా గవర్నర్ మురళీధర్ చంద్రకాంత్ భండారే భువనేశ్వర్‌లోని రాజ్ భవన్‌లో ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/orissa-cm-inducts-3-new-ministers-elevates-2-others/articleshow/2759205.cms|title=Orissa CM inducts 3 new ministers, elevates 2 others|date=2008-02-05|work=The Times of India|access-date=2025-06-15|issn=0971-8257}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+[https://magazines.odisha.gov.in/orissaannualreference/ORA-2011/pdf/357-397.pdf మూలం] !మంత్రిత్వ శాఖలు !పేరు !ఫోటో !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- | * '''ముఖ్యమంత్రి''' * హొమ్ పేజ్ * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * అటవీ & పర్యావరణం * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' | rowspan="5" |'''[[నవీన్ పట్నాయక్]]''' | rowspan="5" |[[File:NaveenPatnaik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:NaveenPatnaik.jpg|frameless|158x158px]] |హింజిలి | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రణాళిక & సమన్వయం | | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * జల వనరులు | | 2006 మార్చి 23 | rowspan="3" | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు * క్రీడలు & యువజన సేవలు | | 2008 మే 5 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆదాయం * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం | | 2008 డిసెంబరు 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="7" |'''క్యాబినెట్ మంత్రి''' |- | * వ్యవసాయం |సురేంద్ర నాథ్ నాయక్ |[[File:Surendra_Nath_Naik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surendra_Nath_Naik.jpg|frameless|117x117px]] |కాకత్పు ఆర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి |ప్రమీలా మల్లిక్ |[[File:Pramila_Mallik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pramila_Mallik.jpg|frameless|126x126px]] |బింఝర్పూర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఫైనాన్స్ |ప్రఫుల్ల చంద్ర ఘడేయి |[[File:Prafulla_Ghadei.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Ghadei.jpg|frameless|135x135px]] |సుకింద | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * గృహనిర్మాణం * రచనలు |అనంగ ఉదయ సింగ్ దేవ్ |[[File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |బోలాంగీర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం |బిజయ్‌శ్రీ రౌత్రాయ్ |[[File:Bijayshree_Routray.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bijayshree_Routray.JPG|frameless|122x122px]] |బసుదేవ్ పూర్ | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * శక్తి * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ | rowspan="2" |సూర్య నారాయణ్ పాత్రో | rowspan="2" |[[File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|frameless|126x126px]] |దిగపహండి | rowspan="2" | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పర్యాటక రంగం | | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సంస్కృతి |దామోదర్ రౌత్ |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |ఎరాసామా | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సూర్య నారాయణ్ పాత్రో |[[File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|frameless|126x126px]] |దిగపహండి | 2006 మే 17 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పంచాయితీ రాజ్ |దామోదర్ రౌత్ |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |ఎరాసామా | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రఘునాథ్ మొహంతి |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2006 మే 17 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు | rowspan="2" |పద్మనాభ బెహెరా | rowspan="2" |[[File:Padmanabha_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Padmanabha_Behera.jpg|frameless|134x134px]] |ఫుల్బాని | rowspan="2" | 2004 మే 16 | 2007 డిసెంబరు 29 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు | | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రఘునాథ్ మొహంతి |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2006 మే 17 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ప్రణాళిక & సమన్వయం |పద్మనాభ బెహెరా |[[File:Padmanabha_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Padmanabha_Behera.jpg|frameless|134x134px]] |ఫుల్బాని | 2006 మే 17 | 2008 ఫిబ్రవరి 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |దుర్యోధన్ మాఝి | rowspan="2" |[[File:Duryodhan_Majhi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Duryodhan_Majhi.jpg|frameless|115x115px]] |ఖరియార్ | rowspan="2" | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | rowspan="2" | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సైన్స్ & టెక్నాలజీ | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * షెడ్యూల్ తెగలు & షెడ్యూల్ కులాల అభివృద్ధి కింద షెడ్యూల్ కులాల అభివృద్ధి * మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం | rowspan="2" |కాళింది బెహెరా | rowspan="2" |[[File:Kalindi_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kalindi_Behera.jpg|frameless|134x134px]] |సాలిపూర్ | rowspan="2" | 2004 మే 16 | rowspan="2" | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఎక్సైజ్ | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * షెడ్యూల్ తెగలు & షెడ్యూల్ కులాల అభివృద్ధి * మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |చైతన్య ప్రసాద్ మాఝి |[[File:Chaitanya_Prasad_Majhi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chaitanya_Prasad_Majhi.jpg|frameless|114x114px]] |బాంగ్రిపోసి | 2006 మే 17 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * పాఠశాల & సామూహిక విద్య |బిష్ణు చరణ్ దాస్ |[[File:Bishnu_Charan_Das.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bishnu_Charan_Das.JPG|frameless|126x126px]] |జగత్సింగ్‌పూర్ | 2006 మే 17 | 2007 ఆగస్టు 12 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * పరిశ్రమలు * గ్రామీణాభివృద్ధి * చట్టం |[[బిశ్వభూషణ్ హరిచందన్]] |[[File:The_Governor_of_Andhra_Pradesh,_Shri_Biswabhusan_Harichandan.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:The_Governor_of_Andhra_Pradesh,_Shri_Biswabhusan_Harichandan.jpg|frameless|111x111px]] |భువనేశ్వర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | * ప్రజా ఫిర్యాదులు & పెన్షన్ నిర్వహణ * ఉన్నత విద్య |సమీర్ డే |[[File:Samir_Dey.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Samir_Dey.jpg|frameless|118x118px]] |కటక్ నగరం | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | * పట్టణాభివృద్ధి * ప్రభుత్వ సంస్థలు |కనక్ వర్ధన్ సింగ్ దేవ్ |[[File:KV_Singh_Deo.png|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:KV_Singh_Deo.png|frameless|110x110px]] |పట్నాఘర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | * మత్స్య & జంతు వనరుల అభివృద్ధి * వస్త్రాలు & చేనేత వస్త్రాలు |గోలక్ బిహారీ నాయక్ |[[File:Golak_Bihari_Naik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Golak_Bihari_Naik.jpg|116x116px]] |ఖుంట | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | * ఆదాయం * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం |మన్మోహన్ సమల్ |[[File:Manmohan_Samal.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Manmohan_Samal.jpg|frameless|116x116px]] |ధమ్‌నగర్ | 2004 మే 16 | 2008 డిసెంబరు 10 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="7" |'''స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన సహాయ మంత్రులు''' |- | * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు * క్రీడలు & యువజన సేవలు |దేబాసిస్ నాయక్ |[[File:Debasis_Nayak.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debasis_Nayak.jpg|frameless|134x134px]] |బారి-డెరాబిసి | 2004 మే 16 | 2008 మే 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * షెడ్యూల్ తెగలు & షెడ్యూల్ కులాల అభివృద్ధి కింద షెడ్యూల్ తెగల అభివృద్ధి |బలభద్ర మాఝి |[[File:Balabhadra_Majhi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Balabhadra_Majhi.jpg|frameless|120x120px]] |నార్లా | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * జల వనరులు | rowspan="2" |రబీ నారాయణ్ నందా | rowspan="2" |[[File:Rabi_Narayan_Nanda.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Rabi_Narayan_Nanda.jpg|frameless|134x134px]] |జేపోర్ | rowspan="2" | 2004 మే 16 | rowspan="2" | 2006 మార్చి 23 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |సైన్స్ & టెక్నాలజీ | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సంజీబ్ కుమార్ సాహూ |[[File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|frameless|134x134px]] |బిర్మహరాజ్‌పూర్ | 2006 మే 17 | 2008 ఫిబ్రవరి 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పాఠశాల & సామూహిక విద్య |[[నాగేంద్ర కుమార్ ప్రధాన్]] |[[File:Nagendra_Kumar_Pradhan.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Nagendra_Kumar_Pradhan.JPG|frameless|115x115px]] |అథ్మల్లిక్ | 2004 మే 16 | 2006 మే 16 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సంజీబ్ కుమార్ సాహూ |[[File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|frameless|134x134px]] |బిర్మహరాజ్‌పూర్ | 2007 ఆగస్టు 13 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం |దుర్యోధన్ మాఝి |[[File:Duryodhan_Majhi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Duryodhan_Majhi.jpg|frameless|115x115px]] |ఖరియార్ | 2006 మే 17 | 2008 ఫిబ్రవరి 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సనాతన్ బిసి |[[File:Sanatan_Bisi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sanatan_Bisi.jpg|frameless|115x115px]] |రైరాఖోల్ | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఎక్సైజ్ * పర్యాటక రంగం |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2006 మే 17 | 2008 ఫిబ్రవరి 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు |ప్రదీప్ కుమార్ అమత్ |[[File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|frameless|126x126px]] |బౌధ్ | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | 2009 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సహకారం |సురమ పధి |[[File:Surama_Padhy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surama_Padhy.jpg|frameless|116x116px]] |రాంపూర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | * వాణిజ్యం మరియు రవాణా | rowspan="2" |జయనారాయణ్ మిశ్రా | rowspan="2" |[[File:Jayanarayan_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jayanarayan_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |సంబల్పూర్ | 2004 మే 16 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="3" | * కార్మిక & ఉపాధి | | 2006 ఏప్రిల్ 29 | 2008 ఫిబ్రవరి 4 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="2" |ప్రదీప్త కుమార్ నాయక్ | rowspan="2" |[[File:Pradipta_Kumar_Naik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradipta_Kumar_Naik.jpg|frameless|126x126px]] |భవానీపట్న | 2004 మే 16 | 2006 ఏప్రిల్ 29 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | | 2008 ఫిబ్రవరి 5 | 2009 మే 20 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[నవీన్ పట్నాయక్ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ ఐదో మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఒడిశా]] [[వర్గం:బిజు జనతాదళ్]] [[వర్గం:ఒడిశా మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] affuu0rgfmp7b3k0fydzwpikwyinb2o 0 458367 4594545 4591077 2025-06-28T13:24:47Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: మే 10, 2011 → 2011 మే 10, 21 మే 2009 → 2009 మే 21 (189), సబ్య → సభ్య, → 4594545 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 28వ | jurisdiction = ఒడిశా | flag_border = true | flag = Seal of Odisha.svg | incumbent = 2009–2014 | image = NaveenPatnaik.jpg | image_size = 150px | caption = గౌరవ ఒడిశా ముఖ్యమంత్రి [[నవీన్ పట్నాయక్]] | date_formed = 2009 మే 21 | date_dissolved = 2014 మే 20 | government_head_title = [[ఒడిశా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | government_head = [[నవీన్ పట్నాయక్]] | deputy_government_head = | state_head_title = [[ఒడిశా గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] | state_head = [[మురళిధర్ చంద్రకాంత్ భండారే]]<br/>[[ఎస్.సి. జమీర్]] | members_number = 21 | political_parties = {{Color box|#50B450}} [[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] | legislature_status = మెజారిటీ {{Composition bar|103|147|hex=#50B450|per=1}} | opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | opposition_leader = భూపిందర్ సింగ్ | election = [[2009 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికలు|2009]] | legislature_term = {{ayd|21 May 2009|20 May 2014}} | previous = [[నవీన్ పట్నాయక్ రెండవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[నవీన్ పట్నాయక్ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] }} 2009 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికల్లో విజయం సాధించిన తర్వాత 2009లో నవీన్ పట్నాయక్ మూడోసారి ఒడిశా ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యారు. 2009 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు రాష్ట్రంలో రెండు దశల్లో ఎన్నికలు జరిగాయి. ఫలితాలు 2009 మే 16న ప్రకటించబడ్డాయి. పద్నాలుగో ఒడిశా శాసనసభలో 147 స్థానాలకు గాను బిజు జనతాదళ్ 103 స్థానాలను గెలుచుకుంది, రాష్ట్రంలో సొంతంగా అధికారంలోకి వచ్చిన మొట్టమొదటి ప్రాంతీయ పార్టీగా అవతరించింది. ఈ మంత్రిత్వ శాఖను అనధికారికంగా నవీన్ 3.0 అని పిలుస్తారు. ==మంత్రి మండలి== 2009 మే 21న భువనేశ్వర్‌లోని రాజ్ భవన్‌లో ముఖ్యమంత్రి నవీన్ పట్నాయక్‌తో పాటు 11 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన 9 మంది సహాయ మంత్రులతో గవర్నర్ మురళీధర్ చంద్రకాంత్ భండారే పదవీ ప్రమాణం చేయించారు.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/naveen-patnaik-sworn-in-as-orissa-chief-minister/articleshow/4560257.cms?from=mdr|title=Naveen Patnaik sworn in as Orissa Chief Minister|date=21 May 2009|work=The Economic Times|access-date=14 June 2024|issn=0013-0389}}</ref><ref>{{Cite web|date=21 May 2009|title=Naveen Patnaik to take oath with 20 ministers|url=https://www.indiatoday.in/election-news/story/naveen-patnaik-to-take-oath-with-20-ministers-48174-2009-05-20|access-date=14 June 2024|website=India Today|language=en}}</ref> మొదటి మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ 2011 మే 10న జరిగింది.<ref>{{Cite web|title=Allotment of portfolio|url=https://pa.odisha.gov.in/sites/default/files/2020-02/Notification-MinistersPortfolio.pdf|website=Parliamentary affair, Govt. of Odisha}}</ref><ref>{{Cite web|date=16 May 2012|title=Naveen Patnaik reshuffles Portfolios|url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2011/May/11/naveen-patnaik-reshuffles-portfolios-252160.html|access-date=14 June 2024|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> 2012 మే 29 న ముఖ్యమంత్రిపై పార్టీ నుంచి బహిష్కరించబడిన సీనియర్ నాయకుడు & రాజ్యసభ సభ్యుడు ప్యారిమోహన్ మోహపాత్ర చేసిన రాజకీయ కుట్ర నేపథ్యంలో 2012 ఆగస్టు 2న రెండవ మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ జరిగింది.<ref>{{Cite web|last=PTI|title=5 dropped, 9 new ministers in Odisha|url=https://www.deccanherald.com/india/5-dropped-9-ministers-odisha-2351360|access-date=14 June 2024|website=Deccan Herald|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/odisha-cm-naveen-patnaik-makes-a-major-reshuffle-of-his-council-of-ministers/articleshow/15334100.cms?from=mdr|title=Odisha CM Naveen Patnaik makes a major reshuffle of his council of ministers|date=3 August 2012|work=The Economic Times|access-date=14 June 2024|issn=0013-0389}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+మూలం !మంత్రిత్వ శాఖలు !పేరు !ఫోటో !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- | * '''ముఖ్యమంత్రి''' * హొమ్ పేజ్ * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * జల వనరులు * రచనలు * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' | rowspan="5" |'''[[నవీన్ పట్నాయక్]]''' | rowspan="5" |[[File:NaveenPatnaik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:NaveenPatnaik.jpg|frameless|192x192px]] |హింజిలి | 2009 మే 21 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * అటవీ & పర్యావరణం | | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * వ్యవసాయం | | 2012 జనవరి 19 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి * వాణిజ్యం & రవాణా | | 2012 జూన్ 1 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * గృహనిర్మాణం & పట్టణాభివృద్ధి | | 2012 జూన్ 4 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="6" |'''క్యాబినెట్ మంత్రి''' |- | * రెవెన్యూ & విపత్తు నిర్వహణ |సూర్య నారాయణ్ పాత్రో |[[File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|frameless|126x126px]] |దిగపహండి | 2009 మే 21 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఫైనాన్స్ |ప్రఫుల్ల చంద్ర ఘడేయి |[[File:Prafulla_Ghadei.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Ghadei.jpg|frameless|168x168px]] |సుకింద | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రసన్న ఆచార్య |[[File:Prasanna_Acharya.jpeg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prasanna_Acharya.jpeg|frameless|126x126px]] |రైరాఖోల్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="4" | * ఎక్సైజ్ |ప్రఫుల్ల చంద్ర ఘడేయి |[[File:Prafulla_Ghadei.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Ghadei.jpg|frameless|168x168px]] |సుకింద | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |అనంగ ఉదయ సింగ్ దేవ్ |[[File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |బోలాంగీర్ | 2011 మే 10 | 2012 ఫిబ్రవరి 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల చంద్ర ఘడేయి |[[File:Prafulla_Ghadei.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Ghadei.jpg|frameless|168x168px]] |సుకింద | 2012 జూన్ 4 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |నిరంజన్ పూజారి |[[File:Niranjan_Pujari.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Niranjan_Pujari.jpg|frameless|126x126px]] |సోనేపూర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * ప్రభుత్వ సంస్థలు |అనంగ ఉదయ సింగ్ దేవ్ |[[File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |బోలాంగీర్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల చంద్ర ఘడేయి |[[File:Prafulla_Ghadei.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Ghadei.jpg|frameless|168x168px]] |సుకింద | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |ప్రసన్న ఆచార్య | rowspan="2" |[[File:Prasanna_Acharya.jpeg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prasanna_Acharya.jpeg|frameless|126x126px]] |రైరాఖోల్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రజా ఫిర్యాదులు & పెన్షన్ నిర్వహణ | | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * ప్రణాళిక & సమన్వయం |అనంగ ఉదయ సింగ్ దేవ్ |[[File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ananga_Udaya_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |బోలాంగీర్ | 2009 మే 21 | 2012 ఫిబ్రవరి 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ఉషా దేవి |[[File:Usha_Devi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Usha_Devi.jpg|frameless|126x126px]] |చికిటి | 2012 ఫిబ్రవరి 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |మహేశ్వర్ మొహంతి |[[File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|frameless|100x100px]] |పూరి | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * వ్యవసాయం |దామోదర్ రౌత్ |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2011 మే 10 | 2012 జనవరి 19 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * మత్స్య & జంతు వనరుల అభివృద్ధి |దామోదర్ రౌత్ |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * సహకారం |దామోదర్ రౌత్ |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |బిక్రమ్ కేసరి అరుఖా |[[File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|frameless|126x126px]] |భంజానగర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పరిశ్రమలు |రఘునాథ్ మొహంతి |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |నిరంజన్ పూజారి |[[File:Niranjan_Pujari.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Niranjan_Pujari.jpg|frameless|126x126px]] |సోనేపూర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు | rowspan="2" |రఘునాథ్ మొహంతి | rowspan="2" |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * గృహనిర్మాణం & పట్టణాభివృద్ధి | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2013 మార్చి 15 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2013 మార్చి 15 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ | rowspan="2" |రఘునాథ్ మొహంతి | rowspan="2" |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2012 ఆగస్టు 2 | 2013 మార్చి 15 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు | | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |కల్పతరు దాస్ |[[File:Kalpataru_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kalpataru_Das.jpg|frameless|134x134px]] |ధర్మశాల | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="4" | * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి |ప్రమీలా మల్లిక్ |[[File:Pramila_Mallik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pramila_Mallik.jpg|frameless|126x126px]] |బింఝర్పూర్ | 2009 మే 21 | 2011 ఫిబ్రవరి 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2011 ఫిబ్రవరి 7 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |అంజలి బెహెరా |[[File:Anjali_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Anjali_Behera.jpg|frameless|134x134px]] |హిందోల్ | 2011 మే 10 | 2012 జూన్ 1 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ఉషా దేవి |[[File:Usha_Devi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Usha_Devi.jpg|frameless|126x126px]] |చికిటి | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * అటవీ & పర్యావరణం |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |బిజయ్‌శ్రీ రౌత్రాయ్ | rowspan="2" |[[File:Bijayshree_Routray.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bijayshree_Routray.JPG|frameless|122x122px]] |బసుదేవ్ పూర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * కార్మిక & ఉపాధి & రాష్ట్ర బీమా పోర్ట్‌ఫోలియోలు | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉన్నత విద్య | rowspan="2" |దేబీప్రసాద్ మిశ్రా | rowspan="2" |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * సంస్కృతి * పర్యాటక రంగం | | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |మహేశ్వర్ మొహంతి |[[File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|frameless|100x100px]] |పూరి | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం |ప్రసన్న ఆచార్య |[[File:Prasanna_Acharya.jpeg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prasanna_Acharya.jpeg|frameless|126x126px]] |రైరాఖోల్ | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |దామోదర్ రౌత్ | rowspan="2" |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్యతరహా సంస్థలు | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * పంచాయితీ రాజ్ |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |మహేశ్వర్ మొహంతి |[[File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|frameless|100x100px]] |పూరి | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |కల్పతరు దాస్ |[[File:Kalpataru_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kalpataru_Das.jpg|frameless|134x134px]] |ధర్మశాల | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సూర్య నారాయణ్ పాత్రో |[[File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|frameless|126x126px]] |దిగపహండి | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఎస్టీ & ఎస్సీ అభివృద్ధి, మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |బిజయ రంజన్ సింగ్ బరిహా |[[File:Bijaya_Ranjan_Singh_Bariha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bijaya_Ranjan_Singh_Bariha.jpg|frameless|126x126px]] |పదమ్పూర్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |లాల్ బిహారీ హిమిరికా |[[File:Lal_Bihari_Himirika.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lal_Bihari_Himirika.jpg|frameless|134x134px]] |రాయగడ | 2011 మే 10 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * గ్రామీణాభివృద్ధి | rowspan="2" |బిక్రమ్ కేసరి అరుఖా | rowspan="2" |[[File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|frameless|126x126px]] |భంజానగర్ | 2009 మే 21 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * చట్టం | | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రఘునాథ్ మొహంతి |[[File:Raghunath_Mohanty.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Raghunath_Mohanty.jpg|frameless|134x134px]] |బస్తా | 2012 ఆగస్టు 2 | 2013 మార్చి 15 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |మహేశ్వర్ మొహంతి |[[File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|frameless|100x100px]] |పూరి | 2013 మార్చి 15 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * వస్త్రాలు & చేనేత వస్త్రాలు | rowspan="2" |ఉషా దేవి | rowspan="2" |[[File:Usha_Devi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Usha_Devi.jpg|frameless|126x126px]] |చికిటి | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సైన్స్ & టెక్నాలజీ | | 2011 మే 10 | 2012 ఫిబ్రవరి 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |నిరంజన్ పూజారి | rowspan="2" |[[File:Niranjan_Pujari.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Niranjan_Pujari.jpg|frameless|126x126px]] |సోనేపూర్ | 2012 ఫిబ్రవరి 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం | | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="6" |'''స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన సహాయ మంత్రులు''' |- | rowspan="2" | * వాణిజ్యం & రవాణా |సంజీబ్ కుమార్ సాహూ |[[File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sanjeeb_Kumar_Sahoo.jpg|frameless|134x134px]] |అథ్మల్లిక్ | 2009 మే 21 | 2012 జూన్ 1 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సుబ్రత్ తరై |[[File:Subrat_Tarai.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Subrat_Tarai.jpg|frameless|126x126px]] |రఘునాథ్‌పలి | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * కార్మిక & ఉపాధి |పుష్పేంద్ర సింగ్ దేవ్ |[[File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |ధర్మఘర్ | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పాఠశాల & సామూహిక విద్య |ప్రతాప్ జెనా |[[File:Pratap_Jena_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pratap_Jena_.jpg|frameless|126x126px]] |మహాంగా | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రబీ నారాయణ్ నందా |[[File:Rabi_Narayan_Nanda.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Rabi_Narayan_Nanda.jpg|frameless|134x134px]] |జేపోర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * శక్తి |అతాను సభ్యసాచి నాయక్ |[[File:Atanu_Sabyasachi_Nayak_P.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Atanu_Sabyasachi_Nayak_P.jpg|frameless|116x116px]] |మహాకళాపాదం | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |అరుణ్ కుమార్ సాహూ | rowspan="2" |[[File:Arun_Kumar_Sahoo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arun_Kumar_Sahoo.jpg|frameless|126x126px]] |నయాగర్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * క్రీడలు & యువజన సేవలు |ప్రబిన్ చంద్ర భంజ్ దేవ్ |[[File:Praveen_Chandra_Bhanj_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Praveen_Chandra_Bhanj_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |మొరాడా | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |బద్రి నారాయణ్ పాత్ర |[[File:Badrinarayan_Patra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Badrinarayan_Patra.jpg|frameless|126x126px]] |ఘాసిపురా | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉన్నత విద్య | rowspan="2" |బద్రి నారాయణ్ పాత్ర | rowspan="2" |[[File:Badrinarayan_Patra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Badrinarayan_Patra.jpg|frameless|126x126px]] |ఘాసిపురా | 2011 మే 10 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * గృహనిర్మాణం & పట్టణాభివృద్ధి | | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" |శారద ప్రసాద్ నాయక్ | rowspan="3" |[[File:Sarada_Prasad_Nayak.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sarada_Prasad_Nayak.jpg|frameless|126x126px]] |రూర్కెలా | 2011 మే 10 | 2012 జూన్ 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం | | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఎక్సైజ్ | | 2012 ఫిబ్రవరి 10 | 2012 జూన్ 4 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2009 మే 21 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" |ప్రతాప్ కేశరి దేబ్ | rowspan="3" |[[File:Pratap_Keshari_Deb(Aul).jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pratap_Keshari_Deb(Aul).jpg|frameless|126x126px]] |ఔల్ | 2013 మార్చి 15 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉపాధి & సాంకేతిక విద్య & శిక్షణ | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సైన్స్ & టెక్నాలజీ | rowspan="4" |రమేష్ చంద్ర మాఝి | rowspan="4" |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * మత్స్య & జంతు వనరుల అభివృద్ధి | | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రజా ఫిర్యాదులు & పెన్షన్ నిర్వహణ | | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * వస్త్రాలు & చేనేత వస్త్రాలు |అంజలి బెహెరా |[[File:Anjali_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Anjali_Behera.jpg|frameless|134x134px]] |హిందోల్ | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సరోజిని హెంబ్రామ్ |[[File:Sarojini_Hembram_Assemply_Profile.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sarojini_Hembram_Assemply_Profile.jpg|frameless|134x134px]] |బాంగ్రిపోసి | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు |రజనీ కాంత్ సింగ్ |[[File:Rajani_Kant_Singh.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Rajani_Kant_Singh.jpg|frameless|126x126px]] |అంగుల్ | 2012 ఆగస్టు 2 | 2014 మే 20 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="6" |'''రాష్ట్ర మంత్రులు''' |- | * రెవెన్యూ & విపత్తు నిర్వహణ |ప్రబిన్ చంద్ర భంజ్ దేవ్ |[[File:Praveen_Chandra_Bhanj_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Praveen_Chandra_Bhanj_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |మొరాడా | 2009 మే 21 | 2011 మే 10 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * నీటి వనరుల కింద చిన్న నీటిపారుదల |పుష్పేంద్ర సింగ్ దేవ్ |[[File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |ధర్మఘర్ | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఎస్టీ & ఎస్సీ అభివృద్ధి, మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం కింద గిరిజన సంక్షేమం |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2011 మే 10 | 2012 ఆగస్టు 2 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[నవీన్ పట్నాయక్ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ నాల్గొవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ ఐదో మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఒడిశా]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 7610l4mpyt3j6bjw0a5isprex2yry2r 0 458368 4594549 4591078 2025-06-28T13:25:13Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 21 మే 2014 → 2014 మే 21 (155), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (3), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (6), సబ్య → సభ్య, → 4594549 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 29వ | jurisdiction = ఒడిశా | flag_border = true | flag = Seal of Odisha.svg | incumbent = 2014 - 2019 | image = Odisha CM Naveen Patnaik in October 2014.jpg | image_size = 150px | caption = గౌరవ ఒడిశా ముఖ్యమంత్రి [[నవీన్ పట్నాయక్]] | date_formed = 2014 మే 21 | date_dissolved = 2019 మే 28 | government_head_title = [[ఒడిశా ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | government_head = [[నవీన్ పట్నాయక్]] | deputy_government_head = | state_head_title = [[ఒడిశా గవర్నర్ల జాబితా|గవర్నర్]] | state_head = [[ఎస్.సి. జమీర్]]<br/>సత్యపాల్ మాలిక్ (అదనపు బాధ్యతలు)<br/>గణేషి లాల్ | members_number = 22 | political_parties = {{Color box|#50B450}} [[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] | legislature_status = మెజారిటీ {{Composition bar|117|147|hex=#50B450|per=1}} | opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | opposition_leader = నరసింఘ మిశ్రా | election = [[2014 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికలు|2014]] | legislature_term = {{ayd|21 May 2014|28 May 2019}} | previous = [[నవీన్ పట్నాయక్ మూడవ మంత్రివర్గం]] | successor = [[నవీన్ పట్నాయక్ ఐదో మంత్రివర్గం]] }} 2014 ఒడిశా శాసనసభ ఎన్నికల్లో విజయం సాధించిన తర్వాత 2014లో నవీన్ పట్నాయక్ నాల్గవసారి ఒడిశా ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యారు. 2014 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలతో పాటు రాష్ట్రంలో రెండు దశల్లో ఎన్నికలు జరగగా ఫలితాలు 2014 మే 16న ప్రకటించబడ్డాయి. పదిహేనవ ఒడిశా శాసనసభలో 147 స్థానాలకు గాను బిజు జనతాదళ్ 117 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ఈ మంత్రిత్వ శాఖను అనధికారికంగా నవీన్ 4.0 అని పిలిచేవారు. ==మంత్రి మండలి== 2014 మే 21న భువనేశ్వర్‌లోని రాజ్ భవన్‌లో గవర్నర్ [[ఎస్.సి. జమీర్]], ముఖ్యమంత్రి నవీన్ పట్నాయక్‌తో పాటు 10 మంది క్యాబినెట్ మంత్రులు, స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన 10 మంది సహాయ మంత్రులతో పదవీ ప్రమాణం చేయించారు.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/naveen-patnaik-takes-oath-as-chief-minister-for-fourth-term-in-odisha/articleshow/35425204.cms?utm_source=contentofinterest&utm_medium=text&utm_campaign=cppst|title=Naveen Patnaik takes oath as Chief Minister for fourth term in Odisha|date=2014-05-21|work=The Economic Times|access-date=2024-06-13|issn=0013-0389}}</ref><ref>{{Cite web|title=Naveen Patnaik Takes Oath as Chief Minister for Fourth Term in Odisha|url=https://www.ndtv.com/elections-news/naveen-patnaik-takes-oath-as-chief-minister-for-fourth-term-in-odisha-563086|access-date=2024-06-13|website=NDTV.com}}</ref> మొదటి ప్రధాన మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ 2017 మే 8న జరిగింది, 10 మంది కొత్త మంత్రులను చేర్చుకున్నారు.<ref>{{Cite web|last=archive|first=From our online|date=2017-05-08|title=Naveen Patnaik inducts 10 new ministers in biggest ever cabinet reshuffle|url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2017/May/07/naveen-patnaik-inducts-10-new-ministers-in-biggest-ever-cabinet-reshuffle-1602087.html|access-date=2025-06-17|website=The New Indian Express|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|date=2017-05-07|title=Odisha: Naveen Patnaik reshuffles cabinet, brings back senior BJD leaders|url=https://www.indiatoday.in/india/odisha/story/cabinet-revamp-in-odisha-12-ministers-take-oath-975673-2017-05-07|access-date=2025-06-17|website=India Today|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/patnaik-revamps-odisha-cabinet-12-new-ministers-sworn-in/article18403870.ece|title=Patnaik revamps Odisha Cabinet; 12 new Ministers sworn-in|last=Das|first=Prafulla|date=2017-05-07|work=The Hindu|access-date=2025-06-17|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> రెండవ చిన్న మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్థీకరణ 2018 ఫిబ్రవరి 5న జరిగింది.<ref>{{Cite web|last=archive|first=From our online|date=2018-03-03|title=Odisha CM Naveen Patnaik effects minor reshuffle in the portfolios of ministers|url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2018/Mar/03/odisha-cm-naveen-patnaik-effects-minor-reshuffle-in-the-portfolios-of-ministers-1781592.html|access-date=2025-06-17|website=The New Indian Express|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://kalingatv.com/odisha/odisha-ministry-reshuffle-2018-cm-naveen-patnaik-leaves-key-portfolios/|title=Odisha Ministry Reshuffle 2018: CM Naveen Patnaik leaves Key Portfolios|work=[[Kalinga TV]]}}</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !పేరు !ఫోటో !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |పదవీకాలం !పార్టీ |- | * '''ముఖ్యమంత్రి''' * హొమ్ పేజ్ * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * '''ఏ మంత్రికి కేటాయించని ఇతర విభాగాలు.''' | rowspan="3" |'''[[నవీన్ పట్నాయక్]]''' | rowspan="3" |[[File:Odisha_CM_Naveen_Patnaik_in_October_2014.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Odisha_CM_Naveen_Patnaik_in_October_2014.jpg|frameless|133x133px]] |హింజిలి | 2014 మే 20 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * జల వనరులు * రచనలు | | 2014 మే 20 | 2018 మార్చి 3 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రజా ఫిర్యాదులు & పెన్షన్ నిర్వహణ | | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |'''క్యాబినెట్ మంత్రి''' | | | | | | |- | rowspan="2" | * ఫైనాన్స్ |[[ప్రదీప్ కుమార్ ఆమత్|ప్రదీప్ కుమార్ అమత్]] |[[File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|frameless|126x126px]] |బౌధ్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |శశి భూషణ్ బెహెరా |[[File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కేంద్రపారా | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="4" | * ప్రభుత్వ సంస్థలు |[[ప్రదీప్ కుమార్ ఆమత్|ప్రదీప్ కుమార్ అమత్]] |[[File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|frameless|126x126px]] |బౌధ్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |[[దామోదర్ రౌత్]] |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2017 మే 7 | 2017 డిసెంబరు 22 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |శశి భూషణ్ బెహెరా |[[File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కేంద్రపారా | 2017 డిసెంబరు 22 | 2018 మార్చి 3 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |బిక్రమ్ కేసరి అరుఖా |[[File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|frameless|126x126px]] |భంజానగర్ | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం |[[ప్రదీప్ కుమార్ ఆమత్|ప్రదీప్ కుమార్ అమత్]] |[[File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradip_Kumar_Amat.jpg|frameless|126x126px]] |బౌధ్ | 2016 అక్టోబరు 21 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |ప్రతాప్ జెనా | rowspan="2" |[[File:Pratap_Jena_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pratap_Jena_.jpg|frameless|126x126px]] |మహాంగా | rowspan="2" | 2017 మే 7 | rowspan="2" | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * చట్టం | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఎక్సైజ్ |[[దామోదర్ రౌత్]] |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |శశి భూషణ్ బెహెరా |[[File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కేంద్రపారా | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సహకారం |[[దామోదర్ రౌత్]] |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |సూర్య నారాయణ్ పాత్రో | rowspan="2" |[[File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Surjya_Narayana_Patro.jpg|frameless|126x126px]] |దిగపహండి | rowspan="2" | 2017 మే 7 | rowspan="2" | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పరిశ్రమలు |దేబీ ప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |నిరంజన్ పూజారి |[[File:Niranjan_Pujari.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Niranjan_Pujari.jpg|frameless|126x126px]] |సోనేపూర్ | 2017 మే 7 | 2018 మార్చి 3 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పాఠశాల & సామూహిక విద్య |దేబీ ప్రసాద్ మిశ్రా |[[File:Debiprasad_Mishra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Debiprasad_Mishra.jpg|frameless|126x126px]] |బరంబా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |బద్రి నారాయణ్ పాత్ర | rowspan="2" |[[File:Badrinarayan_Patra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Badrinarayan_Patra.jpg|frameless|126x126px]] |ఘాసిపురా | rowspan="2" | 2017 మే 7 | rowspan="2" | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సైన్స్ & టెక్నాలజీ | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * వ్యవసాయం |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="3" | * వ్యవసాయం & రైతు సాధికారత |[[దామోదర్ రౌత్]] |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2017 మే 7 | 2017 డిసెంబరు 22 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2017 డిసెంబరు 22 | 2019 జనవరి 6 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |శశి భూషణ్ బెహెరా |[[File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కేంద్రపారా | 2019 జనవరి 6 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="4" | * మత్స్య & జంతు వనరుల అభివృద్ధి |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |[[దామోదర్ రౌత్]] |[[File:Damodara_Rout.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Damodara_Rout.jpg|frameless|134x134px]] |పరదీప్ | 2017 మే 7 | 2017 డిసెంబరు 22 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2017 డిసెంబరు 22 | 2019 జనవరి 6 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |శశి భూషణ్ బెహెరా |[[File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Shashi_Bhusan_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కేంద్రపారా | 2019 జనవరి 6 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * పంచాయతీ రాజ్ & తాగునీరు |ప్రదీప్ మహారథి |[[File:Pradeep_Maharathy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Maharathy.jpg|frameless|123x123px]] |పిపిలి | 2017 మే 7 | 2019 జనవరి 6 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2019 జనవరి 6 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * రెవెన్యూ & విపత్తు నిర్వహణ |బిజయ్‌శ్రీ రౌత్రాయ్ |[[File:Bijayshree_Routray.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bijayshree_Routray.JPG|frameless|122x122px]] |బసుదేవ్ పూర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |మహేశ్వర్ మొహంతి |[[File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maheswar_Mohanty_(cropped).JPG|frameless|100x100px]] |పూరి | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు | rowspan="2" |బిక్రమ్ కేసరి అరుఖా | rowspan="2" |[[File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|frameless|126x126px]] |భంజానగర్ | 2014 మే 20 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * అటవీ & పర్యావరణం | | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |బిజయ్‌శ్రీ రౌత్రాయ్ |[[File:Bijayshree_Routray.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bijayshree_Routray.JPG|frameless|122x122px]] |బసుదేవ్ పూర్ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * గ్రామీణాభివృద్ధి |బద్రి నారాయణ్ పాత్ర |[[File:Badrinarayan_Patra.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Badrinarayan_Patra.jpg|frameless|126x126px]] |ఘాసిపురా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |బిక్రమ్ కేసరి అరుఖా | rowspan="2" |[[File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bikram_Keshari_Arukha.jpg|frameless|126x126px]] |భంజానగర్ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు | | 2016 అక్టోబరు 21 | 2018 మార్చి 3 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రతాప్ జెనా |[[File:Pratap_Jena_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pratap_Jena_.jpg|frameless|126x126px]] |మహాంగా | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి |ఉషా దేవి |[[File:Usha_Devi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Usha_Devi.jpg|frameless|126x126px]] |చికిటి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |ప్రఫుల్ల సమల్ | rowspan="2" |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | rowspan="2" | 2017 మే 7 | rowspan="2" | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * మిషన్ శక్తి | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రణాళిక & కన్వర్జెన్స్ | rowspan="3" |ఉషా దేవి | rowspan="3" |[[File:Usha_Devi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Usha_Devi.jpg|frameless|126x126px]] |చికిటి | 2014 మే 20 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * నైపుణ్యాభివృద్ధి & సాంకేతిక విద్య | | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * వికలాంగుల సామాజిక భద్రత, సాధికారత | | 2015 మే 27 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఎస్టీ & ఎస్సీ అభివృద్ధి, మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం |లాల్ బిహారీ హిమిరికా |[[File:Lal_Bihari_Himirika.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lal_Bihari_Himirika.jpg|frameless|134x134px]] |రాయగడ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్యతరహా సంస్థలు |జోగేంద్ర బెహెరా |[[File:Jogendra_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jogendra_Behera.jpg|frameless|118x118px]] |లోయిసింగ్హా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |ప్రఫుల్ల సమల్ |[[File:Prafulla_Samal_.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Samal_.jpg|frameless|126x126px]] |భండారిపోఖరి | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ప్రజా ఫిర్యాదులు & పెన్షన్ నిర్వహణ |జోగేంద్ర బెహెరా |[[File:Jogendra_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Jogendra_Behera.jpg|frameless|118x118px]] |లోయిసింగ్హా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * గృహనిర్మాణం & పట్టణాభివృద్ధి |పుష్పేంద్ర సింగ్ దేవ్ |[[File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Puspendra_Singh_Deo.jpg|frameless|134x134px]] |ధర్మఘర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |నిరంజన్ పూజారి | rowspan="2" |[[File:Niranjan_Pujari.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Niranjan_Pujari.jpg|frameless|126x126px]] |సోనేపూర్ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * జల వనరులు | | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * శక్తి | rowspan="3" |ప్రఫుల్ల కుమార్ మల్లిక్ | rowspan="3" |[[File:Prafulla_Kumar_Mallik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Kumar_Mallik.jpg|frameless|126x126px]] |కామాక్షయనగర్ | 2017 మే 7 | 2018 మార్చి 3 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు | | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * రచనలు | | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="7" |'''స్వతంత్ర బాధ్యతలు కలిగిన సహాయ మంత్రులు''' |- | * సంస్కృతి * పర్యాటక రంగం |అశోక్ చంద్ర పాండా |[[File:Ashok_Chandra_Panda.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ashok_Chandra_Panda.jpg|frameless|126x126px]] |ఏకమ్రా భువనేశ్వర్ | 2014 మే 20 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * చేనేత, వస్త్రాలు & చేతిపనులు |స్నేహంగిని చురియా |[[File:Snehangini_Chhuria.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Snehangini_Chhuria.jpg|frameless|126x126px]] |అట్టబిరా | 2014 మే 20 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఉక్కు & గనులు | rowspan="2" |ప్రఫుల్ల కుమార్ మల్లిక్ | rowspan="2" |[[File:Prafulla_Kumar_Mallik.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prafulla_Kumar_Mallik.jpg|frameless|126x126px]] |కామాక్షయనగర్ | rowspan="2" | 2014 మే 20 | rowspan="2" | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * కార్మిక & ఉద్యోగుల రాష్ట్ర బీమా | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సుశాంత సింగ్ |[[File:Susanta_Singh.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Susanta_Singh.JPG|frameless|126x126px]] |భట్లీ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * వాణిజ్యం & రవాణా |రమేష్ చంద్ర మాఝి |[[File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ramesh_Chandra_Majhi.JPG|frameless|134x134px]] |ఝరిగం | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |నృసింహ చరణ్ సాహు |[[File:Nrushingha_Charan_Sahu_politician.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Nrushingha_Charan_Sahu_politician.jpg|frameless|126x126px]] |పర్జంగా | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమం * సమాచారం & ప్రజా సంబంధాలు |అతాను సభ్యసాచి నాయక్ |[[File:Atanu_Sabyasachi_Nayak_P.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Atanu_Sabyasachi_Nayak_P.jpg|frameless|116x116px]] |మహాకళాపాదం | 2014 మే 20 | 2016 అక్టోబరు 21 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * పంచాయితీ రాజ్ * చట్టం |అరుణ్ కుమార్ సాహూ |[[File:Arun_Kumar_Sahoo.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Arun_Kumar_Sahoo.jpg|frameless|126x126px]] |నయాగర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఆహార సరఫరాలు & వినియోగదారుల సంక్షేమం * ఉపాధి & సాంకేతిక విద్య & శిక్షణ |సంజయ్ కుమార్ దాస్ బర్మా |[[File:Sanjay_Kumar_Das_Burma.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sanjay_Kumar_Das_Burma.jpg|frameless|134x134px]] |బ్రహ్మగిరి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * క్రీడలు & యువజన సేవలు |సుదం మార్ండి |[[File:Sudam_Marndi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sudam_Marndi.jpg|frameless|126x126px]] |బాంగ్రిపోసి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |చంద్ర సారథి బెహెరా |[[File:Chandra_Sarathi_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chandra_Sarathi_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కటక్ సదర్ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ |ప్రణబ్ ప్రకాష్ దాస్ |[[File:Pranab_Prakash_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pranab_Prakash_Das.jpg|frameless|126x126px]] |జాజ్‌పూర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ఎలక్ట్రానిక్స్ & ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ |చంద్ర సారథి బెహెరా |[[File:Chandra_Sarathi_Behera.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Chandra_Sarathi_Behera.jpg|frameless|126x126px]] |కటక్ సదర్ | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * శక్తి |ప్రణబ్ ప్రకాష్ దాస్ |[[File:Pranab_Prakash_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pranab_Prakash_Das.jpg|frameless|126x126px]] |జాజ్‌పూర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- |సుశాంత సింగ్ |[[File:Susanta_Singh.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Susanta_Singh.JPG|frameless|126x126px]] |భట్లీ | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * సైన్స్ & టెక్నాలజీ | rowspan="2" |ప్రదీప్ కుమార్ పాణిగ్రహి | rowspan="2" |[[File:Pradeep_Kumar_Panigrahy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Kumar_Panigrahy.jpg|frameless|126x126px]] |గోపాల్‌పూర్ | rowspan="2" | 2014 మే 20 | rowspan="2" | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" | * ఉన్నత విద్య | |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | rowspan="2" |అనంత దాస్ | rowspan="2" |[[File:Ananta_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ananta_Das.jpg|frameless|126x126px]] |భోగ్రై | 2017 మే 7 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * పరిశ్రమలు | | 2018 మార్చి 3 | 2019 మే 28 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | colspan="7" |'''రాష్ట్ర మంత్రులు''' |- | * ఎస్టీ & ఎస్సీ అభివృద్ధి, మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం కింద గిరిజన సంక్షేమం |సుదం మార్ండి |[[File:Sudam_Marndi.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sudam_Marndi.jpg|frameless|126x126px]] |బాంగ్రిపోసి | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * ST & SC అభివృద్ధి, మైనారిటీలు & వెనుకబడిన తరగతుల సంక్షేమం కింద SC సంక్షేమం * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి కింద మిషన్ శక్తి |స్నేహంగిని చురియా |[[File:Snehangini_Chhuria.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Snehangini_Chhuria.jpg|frameless|126x126px]] |అట్టబిరా | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * గ్రామీణాభివృద్ధి కింద గ్రామీణ నీటి సరఫరా |ప్రదీప్ కుమార్ పాణిగ్రహి |[[File:Pradeep_Kumar_Panigrahy.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pradeep_Kumar_Panigrahy.jpg|frameless|126x126px]] |గోపాల్‌పూర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |- | * మహిళా & శిశు అభివృద్ధి కింద వికలాంగుల సంక్షేమం |ప్రణబ్ ప్రకాష్ దాస్ |[[File:Pranab_Prakash_Das.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pranab_Prakash_Das.jpg|frameless|126x126px]] |జాజ్‌పూర్ | 2014 మే 20 | 2017 మే 7 |[[బిజూ జనతా దళ్|బీజేడీ]] |} ==ఇవి కూడా చూడండి== * [[నవీన్ పట్నాయక్ మొదటి మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ రెండవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ మూడవ మంత్రివర్గం]] * [[నవీన్ పట్నాయక్ ఐదో మంత్రివర్గం]] ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:ఒడిశా]] [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] n81j9jbi7h4igb34qfm259isew261qn 0 458377 4594562 4591569 2025-06-28T13:26:34Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 7 మార్చి 2007 → 2007 మార్చి 7 (24), లు నుండి → ల నుండి (2), మహ → మహా, → (5) 4594562 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 4వ | jurisdiction = ఉత్తరాఖండ్ | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = The Chief Minister of Uttarakhand, Major General (Retd.) B. C. Khanduri meeting with the Union Minister of Petroleum and Natural Gas, Shri Murli Deora, in New Delhi on December 07, 2007.jpg | image_size = | caption = [[బి.సి.ఖండూరి]] | date_formed = 2007 మార్చి 7 | date_dissolved = 2009 జూన్ 26 | state_head = సుదర్శన్ అగర్వాల్<br />బన్వారీ లాల్ జోషి | government_head = [[బి.సి.ఖండూరి]] | government_head_history = | members_number = 11 | former_members_number = | total_number = 12 | political_parties = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ]]<br />{{Color box|{{party color|Uttarakhand Kranti Dal}}|border=darkgray}} [[ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్]]<br /> {{Color box|{{party color|Independent politician }}|border=darkgray}} [[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | opposition_leader = హరక్ సింగ్ రావత్ | election = [[2007 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2007]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = ఉత్తరాఖండ్ 2వ శాసనసభ | outgoing_formation = | previous = [[తివారీ మంత్రిత్వ శాఖ (ఉత్తరాఖండ్)|తివారీ మంత్రివర్గం]] | successor = పోఖ్రియాల్ మంత్రిత్వ శాఖ }} మొదటి భువన్ చంద్ర ఖండూరి మంత్రిత్వ శాఖ 2007 నుండి 2009 వరకు ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రి బిసి ఖండూరి నేతృత్వంలోని ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గం.<ref>https://ukvidhansabha.uk.gov.in/files/2007.pdf {{Bare URL PDF|date=March 2022}}</ref><ref>{{cite web|title=Khanduri inducts 10 more ministers, UKD gets one too - Indian Express|url=http://archive.indianexpress.com/news/khanduri-inducts-10-more-ministers-ukd-gets-one-too/26810/|access-date=28 March 2007|website=archive.indianexpress.com}}</ref> == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |'''ముఖ్యమంత్రి''' శాఖ సిబ్బంది హోం ప్రజా పనుల శాఖ సమాచారం పట్టణాభివృద్ధి '''శాఖలు ఏ మంత్రికి కేటాయించబడలేదు''' |[[బి.సి.ఖండూరి|బి.సి. ఖండూరి]] | 2007 మార్చి 7 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పర్యాటక, సంస్కృతి, తీర్థయాత్ర, దేవాదాయ శాఖ మంత్రి పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖ మంత్రి |ప్రకాష్ పంత్ | 2007 మార్చి 7 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి సైన్స్ & టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి |రమేష్ పోఖ్రియాల్ | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల & జల వనరుల మంత్రి |మత్బర్ సింగ్ కందారి | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి రవాణా శాఖ మంత్రి |బన్షిధర్ భగత్ | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి, పంచాయతీ రాజ్ మంత్రి సహకార శాఖ మంత్రి |బిషన్ సింగ్ చుఫాల్ | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |రెవెన్యూ & పునరావాస మంత్రి ఆహారం & పౌర సరఫరాల మంత్రి |దివాకర్ భట్ | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |యుకెడి |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి పశుసంవర్ధక, పాడి పరిశ్రమ, మత్స్య శాఖ మంత్రి |[[త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్]] | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |విద్య మంత్రి ఎక్సైజ్ మంత్రి చెరకు అభివృద్ధి & చక్కెర పరిశ్రమల మంత్రి |మదన్ కౌశిక్ | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, ఉపాధి శాఖ మంత్రి యువజన సంక్షేమం, క్రీడలు శాఖ మంత్రి |రాజేంద్ర సింగ్ భండారి | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతల నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |సామాజిక న్యాయం, సాధికారత మంత్రి |అజయ్ తమ్టా | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | rowspan="1" |మహిళా సాధికారత, శిశు అభివృద్ధి మంత్రి |వినా మహారానా | 2007 మార్చి 27 | 2009 జూన్ 26 |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== {{ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఉత్తరాఖండ్ మంత్రిమండళ్ళు]] kykun9yej2ym67a1hfc5fdapwognppm 0 458523 4594567 4591570 2025-06-28T13:27:26Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: → (8), , → , (2), , → , (7), ( → ( (2) 4594567 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 9వ | jurisdiction = [[ఉత్తరాఖండ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = File:The Chief Minister of Uttarakhand, Shri Trivendra Singh Rawat.jpg | image_size = | caption = త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్ | date_formed = 2017 మార్చి 17 | date_dissolved = 2021 మార్చి 10 | state_head = క్రిషన్ కాంత్ పాల్<br />[[బేబీ రాణి మౌర్య]] | government_head = [[త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్]] | government_head_history = | members_number = 9 | former_members_number = 1 | total_number = 10 | political_parties = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = | opposition_party = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | opposition_leader = ఇందిరా హృదయేష్ | election = [[2017 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | last_election = | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = [[ఉత్తరాఖండ్ 4వ శాసనసభ]] | outgoing_formation = | previous = [[హరీష్ రావత్ మంత్రివర్గం]] | successor = [[తీరత్ సింగ్ రావత్ మంత్రివర్గం]] }} త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్ మంత్రిత్వ శాఖ 2017 నుండి 2021 వరకు ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రి [[త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్]] నేతృత్వంలోని ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గం.<ref>[http://cm.uk.gov.in/pages/display/960-cabinet Cabinet of Uttarakhand]. Retrieved on 16 May 2016.</ref><ref>{{Cite web|date=18 March 2017|title=Trivendra Singh Rawat sworn in as Uttarakhand CM|url=http://www.dailyexcelsior.com/trivendra-singh-rawat-sworn-in-as-uttarakhand-cm/}}</ref><ref>http://www.uttara.gov.in/upload/announcements/Announcement-256.pdf (PDF)</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !లేదు. !పేరు !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |విభాగాలు !పార్టీ |- | colspan="6" |'''ముఖ్యమంత్రి''' |- | rowspan="3" |1 | rowspan="3" |'''[[త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్]]''' | rowspan="3" |దోయివాలా | * హొమ్ పేజ్ * ఇంటెలిజెన్స్ * అఖిల భారత సేవల సిబ్బంది, స్థాపన విషయపరంగా పని చేయడం * నిఘా, * చట్టం, న్యాయం * రాష్ట్ర ప్రభుత్వ న్యాయ/న్యాయ రంగాల నామినేషన్లు/నియామకాలు * సచివాలయ పరిపాలన * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * సుపరిపాలన, అవినీతి నిర్మూలన, పౌర సేవలు * ప్రజా ఫిర్యాదులు * రాష్ట్ర ఆస్తులు * ప్రజా పనులు, * గ్రామీణాభివృద్ధి * సమాచారం * గ్రామీణ పనులు * గ్రామీణ రోడ్లు, మురుగునీటి పారుదల * పౌర విమానయానం * శక్తి * పునరుత్పాదక శక్తి * వైద్య సేవలు | * వైద్య విద్య * కుటుంబ సంక్షేమం * విపత్తు నిర్వహణ * రెవెన్యూ, భూమి నిర్వహణ, * మాజీ సైనికుల సంక్షేమం * పారామిలిటరీ సంక్షేమం * సాంకేతిక విద్య, * ప్రణాళిక, * బాహ్య సహాయ కార్యక్రమాలు * జైళ్లు * పౌర రక్షణ, హోంగార్డులు * కొండల గ్రామాల్లో ఏకీకరణ * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి * సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్య తరహా సంస్థలు * ఖాదీ, గ్రామీణ పరిశ్రమలు * ఆహారం, పౌర సరఫరాలు, * ఆహార ప్రాసెసింగ్ * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ * బయో టెక్నాలజీ | rowspan="3" |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="2" |'''2019–2021''' |- | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * శాసనసభ వ్యవహారాలు * భాషలు * ఫైనాన్స్ * వాణిజ్య పన్ను | * స్టాంపు, రిజిస్ట్రేషన్ * వినోద పన్ను * ఎక్సైజ్ * తాగునీరు, పారిశుధ్యం * చెరకు అభివృద్ధి, చక్కెర పరిశ్రమలు |- | colspan="6" |'''క్యాబినెట్ మంత్రులు''' |- |2 |'''సత్పాల్ మహారాజ్''' |చౌబట్టాఖల్ | * నీటిపారుదల, * వరద నియంత్రణ * చిన్న నీటిపారుదల * వర్షపు నీటి సేకరణ * నీటి నిర్వహణ | * భారతదేశం-నేపాల్-ఉత్తరాఖండ్ నది ప్రాజెక్టులు * పర్యాటకం * తీర్థయాత్రలు, మతపరమైన ఉత్సవాలు * సంస్కృతి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |3 |'''హరక్ సింగ్ రావత్''' |కోట్ద్వార్ | * అడవులు, వన్యప్రాణులు * పర్యావరణ, ఘన వ్యర్థాల నిర్వహణ * శ్రమ * ఉపాధి | * పారిశ్రామిక శిక్షణ * ఆయుష్ * ఆయుష్ విద్య |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |4 |'''మదన్ కౌశిక్''' |హరిద్వార్ | * పట్టణాభివృద్ధి * గృహనిర్మాణం * రాజీవ్ గాంధీ అర్బన్ హౌసింగ్ స్కీమ్ | * జనాభా లెక్కలు * పునర్వ్యవస్థీకరణ * ఎన్నికలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |5 |'''యశ్‌పాల్ ఆర్య''' |బాజ్‌పూర్ | * రవాణా [19] * సామాజిక సంక్షేమం [20] * మైనారిటీ సంక్షేమం * విద్యార్థుల సంక్షేమం | * గ్రామీణ నీటి జలాశయాల అభివృద్ధి * మారుమూల ప్రాంతాల అభివృద్ధి * సబ్-డివిజనల్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ మేనేజ్‌మెంట్ * వెనుకబడిన ప్రాంతాల అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |6 |'''అరవింద్ పాండే''' |గదర్‌పూర్ | * పాఠశాల విద్య * వయోజన విద్య * సంస్కృత విద్య | * క్రీడలు * యువజన సంక్షేమం * పంచాయితీ రాజ్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |7 |'''సుబోధ్ ఉనియల్''' |నరేంద్రనగర్ | * వ్యవసాయం * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ * వ్యవసాయ ప్రాసెసింగ్ | * వ్యవసాయ విద్య * తోటల పెంపకం, ఉద్యానవనం * పట్టు అభివృద్ధి |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- | colspan="6" |'''సహాయ మంత్రులు''' ''' (స్వతంత్ర బాధ్యత) ''' |- |8 |'''[[రేఖా ఆర్య|రేఖ ఆర్య]]''' |సోమేశ్వర్ | * మహిళా సంక్షేమం, శిశు అభివృద్ధి * పశుసంవర్ధకం * గొర్రెలు, మేకల పెంపకం | * మేత, పచ్చికభూముల అభివృద్ధి * మత్స్య సంపద |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |- |9 |'''ధన్ సింగ్ రావత్''' |శ్రీనగర్ | * సహకార సంస్థలు * ఉన్నత విద్య | * పాడి పరిశ్రమ అభివృద్ధి * ప్రోటోకాల్ |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} == మాజీ మంత్రులు == {| class="wikitable" !లేదు. !పేరు !నియోజకవర్గం ! colspan="2" |విభాగాలు !పార్టీ |- | colspan="6" |'''కేబినెట్ మంత్రి''' ''' (2017–2019) ''' |- |1. 1. |'''ప్రకాష్ పంత్''' |పిథోరఘర్ | * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * శాసనసభ వ్యవహారాలు * భాషలు * ఫైనాన్స్ * వాణిజ్య పన్ను | * స్టాంపు, రిజిస్ట్రేషన్ * వినోద పన్ను * ఎక్సైజ్ * తాగునీరు, పారిశుధ్యం * చెరకు అభివృద్ధి, చక్కెర పరిశ్రమలు |[[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== {{ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఉత్తరాఖండ్ మంత్రిమండళ్ళు]] 3y41leu8ympg31c4zdfbbwp8pk7u9hn 0 458524 4594554 4591571 2025-06-28T13:25:49Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: → (6), , → , (2) 4594554 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet | cabinet_type = మంత్రిత్వ శాఖ | cabinet_number = 8వ | jurisdiction = [[ఉత్తరాఖండ్]] | flag = | flag_border = true | incumbent = | image = File:HarishRawat.jpg | image_size = | caption = [[హరీష్ రావత్]] | date_formed = 2014 ఫిబ్రవరి 1 | date_dissolved = 2017 మార్చి 17 | state_head = అజీజ్ ఖురేషి<br />క్రిషన్ కాంత్ పాల్ | government_head = [[హరీష్ రావత్]] | government_head_history = | members_number = 10 | former_members_number = 2 | total_number = | political_parties = {{Color box|{{party color|Indian National Congress}}|border=darkgray}} [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]]<br />{{Color box|{{party color|Uttarakhand Kranti Dal}}|border=darkgray}} [[ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్|ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్ (పి)]]<br />{{Color box|{{party color|Independent politician}}|border=darkgray}} మెజారిటీ | legislature_status = మెజారిటీ | opposition_cabinet = {{Color box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}|border=darkgray}} [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] | opposition_party = <!-- or | opposition_parties = --> | opposition_leader = <!-- or | opposition_leaders = --> [[అజయ్ భట్]] | election = | last_election = [[2017 ఉత్తరాఖండ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017]] | legislature_term = 5 సంవత్సరాలు | budget = | advice_and_consent1 = | advice_and_consent2 = <!-- etc. --> | incoming_formation = [[ఉత్తరాఖండ్ 3వ శాసనసభ]] | outgoing_formation = [[ఉత్తరాఖండ్ 4వ శాసనసభ]] | previous = [[విజయ్ బహుగుణ మంత్రివర్గం]] | successor = [[త్రివేంద్ర సింగ్ రావత్ మంత్రివర్గం]] }} హరీష్ రావత్ మంత్రిత్వ శాఖ 2014 నుండి 2017 వరకు ఉత్తరాఖండ్ ముఖ్యమంత్రి [[హరీష్ రావత్]] నేతృత్వంలోని ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గం.<ref>[http://cm.uk.gov.in/pages/display/960-cabinet Cabinet of Uttarakhand]. Retrieved on 16 May 2016.</ref> == మంత్రి మండలి == {| class="wikitable sortable" !క్రమ సంఖ్య !పేరు (నియోజకవర్గం) ! colspan="2" |మంత్రిత్వ శాఖలు ! colspan="2" |పార్టీ |- |1. 1. |'''హరీష్ రావత్''' ముఖ్యమంత్రి ( ధార్చుల ) | * సుపరిపాలన, అవినీతి నిర్మూలన, పౌర సేవలు * ఇంటెలిజెన్స్ * అఖిల భారత సేవల సిబ్బంది, స్థాపన విషయపరంగా పని చేయడం * రాష్ట్ర ప్రభుత్వ న్యాయ/న్యాయ రంగాల నామినేషన్లు/నియామకాలు * నిఘా * జనరల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ * రాష్ట్ర ఆస్తులు * సమాచారం * పారిశ్రామిక అభివృద్ధి * విపత్తు నిర్వహణ, పునరావాసం * వ్యవసాయం * వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ * వ్యవసాయ విద్య * పార్కులు * ఉద్యానవన శాస్త్రం | * రవాణా * ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ * పర్యావరణ, ఘన వ్యర్థాల నిర్వహణ * మైనారిటీ సంక్షేమం * మారుమూల ప్రాంతాల అభివృద్ధి * సబ్-డివిజనల్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ మేనేజ్‌మెంట్ * గొర్రెలు, మేకల పెంపకం * సామాజిక సంక్షేమం * గ్రామీణ నీటి జలాశయాల అభివృద్ధి * ఆహార ప్రాసెసింగ్ * పట్టు అభివృద్ధి * మాజీ సైనికుల సంక్షేమం * వర్షపు నీటి సంరక్షణ * కొండల గ్రామాల్లో ఏకీకరణ * బయో టెక్నాలజీ |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |2 |'''ఇందిరా హృదయేష్''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( హల్ద్వానీ ) | * ఫైనాన్స్ * వాణిజ్య పన్ను * స్టాంపులు, రిజిస్ట్రేషన్ * వినోద పన్ను * పార్లమెంటరీ వ్యవహారాలు * శాసనసభ వ్యవహారాలు | * ఎన్నికలు * జనాభా లెక్కలు * భాషలు * ప్రోటోకాల్ * ఉన్నత విద్య * ప్లానింగ్ |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |3 |'''యశ్‌పాల్ ఆర్య''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( బాజ్‌పూర్ ) | * రెవెన్యూ, భూమి నిర్వహణ * నీటిపారుదల * వరద నియంత్రణ * సహకార సంస్థలు | * సాంకేతిక విద్య * గ్రామీణ ఇంజనీరింగ్ సేవలు * గ్రామీణ రోడ్లు, మురుగునీటి పారుదల * ఇండో-నేపాల్-ఉత్తరాఖండ్ నది ప్రాజెక్టులు |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |4 |'''సురేంద్ర సింగ్ నేగి''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( కోట్ద్వార్ ) | * వైద్య సేవలు * కుటుంబ సంక్షేమం * ఆయుష్ * ఆయుర్వేద, యునాని విద్య | * సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ * చెరకు అభివృద్ధి, చక్కెర పరిశ్రమలు * పారామిలిటరీ సంక్షేమం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |5 |'''ప్రీతమ్ సింగ్''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( చక్రతా ) | * ఆహారం, పౌర సరఫరాలు * చిన్న నీటిపారుదల * గ్రామీణాభివృద్ధి | * పంచాయితీ రాజ్ * హొమ్ పేజ్ * వెనుకబడిన ప్రాంతాల అభివృద్ధి |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |6 |'''దినేష్ ధనాయ్''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( తెహ్రీ ) | * పర్యాటకం * సంస్కృతి * తీర్థయాత్ర, మతపరమైన ఉత్సవాల నిర్వహణ * మహిళా సాధికారత, పిల్లల అభివృద్ధి | * పునరుత్పాదక శక్తి * యువజన సంక్షేమం * బాహ్య సహాయ కార్యక్రమాలు |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |- |7 |'''దినేష్ అగర్వాల్''' కేబినెట్ మంత్రి ( ధరంపూర్ ) | * క్రీడలు * అడవులు, వన్యప్రాణులు | * చట్టం, న్యాయం |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |{{party color cell|Indian National Congress}} |- |8 |'''మంత్రి ప్రసాద్ నైతానీ''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( దేవప్రయాగ ) | * పాఠశాల విద్య * వయోజన విద్య * సంస్కృత విద్య | * తాగునీరు, పారిశుధ్యం * విద్యార్థుల సంక్షేమం |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |- |9 |'''ప్రీతమ్ సింగ్ పన్వార్''' కేబినెట్ మంత్రి యమునోత్రి | * పట్టణాభివృద్ధి * రాజీవ్ గాంధీ అర్బన్ హౌసింగ్ స్కీమ్ * పశుసంవర్ధకం * మత్స్య సంపద | * మేత, పచ్చికభూముల అభివృద్ధి * పౌర రక్షణ, హోంగార్డులు * జైళ్లు |[[ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్|ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్ (పి) ]] | |- |10 |'''హరీష్ చంద్ర దుర్గాపాల్''' క్యాబినెట్ మంత్రి ( లాల్కువాన్ ) | * శ్రమ * ఉపాధి * సూక్ష్మ, చిన్న సంస్థలు | * ఖాదీ, గ్రామీణ పరిశ్రమలు * పారిశ్రామిక శిక్షణ |[[స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు|స్వతంత్ర]] |{{party color cell|Independent (politician)}} |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} ==బయటి లింకులు== {{ఉత్తరాఖండ్ మంత్రివర్గాలు}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] [[వర్గం:ఉత్తరాఖండ్ మంత్రిమండళ్ళు]] j6gp11m92va91x0u75rrnggbbzcxg4z 0 458566 4594681 4591983 2025-06-29T00:22:29Z InternetArchiveBot 88395 1 మూలము(ల)ను భద్రపరచటానికి ప్రయత్నించగా, 0 పనిచేయనివిగా గుర్తించాను.) #IABot (v2.0.9.5 4594681 wikitext text/x-wiki {{Infobox islands | name = సెవెర్నీ | image_name = SevernyIsland.svg | image_caption = | image_size = 225px | map = Russia | map_caption = | native_name = Се́верный о́стров | native_name_link = రష్యన్ భాష | nickname = | location = [[ఆర్ఖంగెల్స్క్ ప్రాంతం]], [[రష్యా]] | coordinates = {{coord|75|30|N|60|00|E|region:RU_type:isle_scale:5000000|display=inline,title}} | archipelago = [[నోవాయా జెమ్లియా]] | total_islands = | major_islands = | area_km2 = 48904 | rank = 30th | length_km = | width_km = | highest_mount =[[క్రూజెన్‌షెర్న్ పర్వతం]] | elevation_m = 1547 | country = Russia | country_admin_divisions_title = ప్రాంతం | country_admin_divisions = [[అర్ఖంగెల్స్క్ ప్రాంతం]] | country_admin_divisions_title_1 = | country_admin_divisions_1 = | country_admin_divisions_title_2 = | country_admin_divisions_2 = | country_largest_city = | country_largest_city_population = | population = 0 | population_as_of = 2000 | density_km2 = | ethnic_groups = | additional_info = }} '''సెవెర్నీ ద్వీపం''' (రష్యన్: Се́верный о́стров, రోమనైజ్డ్: సెవెర్నీ ఓస్ట్రోవ్, అక్షరాలా 'ఉత్తర ద్వీపం') అనేది రష్యన్ ఆర్కిటిక్ ద్వీపం. ఇది నోవాయా జెమ్లియా ద్వీపసమూహం ఉత్తర ద్వీపం. దీనిని అన్వేషించిన ఫ్రెడరిక్ బెంజమిన్ వాన్ లుట్కే తర్వాత దీనిని చారిత్రాత్మకంగా లుట్కే ల్యాండ్ అని పిలిచేవారు. ఇది రష్యన్ ప్రధాన భూభాగానికి ఉత్తరాన దాదాపు 400 కి.మీ దూరంలో ఉంది. దీని వైశాల్యం 48,904 చదరపు కిలోమీటర్లు (18,882 చదరపు మైళ్ళు), ఇది ప్రపంచంలో 30వ అతిపెద్ద ద్వీపంగా<ref>{{cite book|title=Russian-Soviet polar stations and their role in the Arctic Seas exploration|last1=Romanenko|first1=F.|last2=Shilovtseva|first2=O.|date=1995}}</ref>, ప్రపంచంలో 3వ అతిపెద్ద జనావాసాలు లేని ద్వీపంగా నిలిచింది, అయినప్పటికీ ఇరుకైన మాటోచ్కిన్ జలసంధి ఉత్తర తీరంలో లాగర్ని వద్ద గతంలో ఒక స్థావరం ఉండేది. ఇది రష్యన్ ఆర్కిటిక్ నేషనల్ పార్క్‌లో భాగం.<ref>{{cite news|url=http://www.rus-arc.ru/ru/AboutPark/Territory|title=Territories - Russian Arctic National Park|access-date=8 October 2017|website=www.rus-arc.ru|archive-date=6 ఫిబ్రవరి 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230206182206/http://www.rus-arc.ru/ru/AboutPark/Territory|url-status=dead}}</ref> == భూగోళ శాస్త్రం == సెవెర్నీ ద్వీపం యుజ్నీ ద్వీపం ( ''దక్షిణ'' ) నుండి ఇరుకైన మాటోచ్కిన్ జలసంధి ద్వారా వేరు చేయబడింది. ద్వీపంలో నలభై శాతం సెవెర్నీ ద్వీపం మంచు కప్పుతో కప్పబడి ఉంది, ఇది ఐరోపాలో విస్తీర్ణం, పరిమాణం పరంగా అతిపెద్ద హిమానీనదం (దానిలో భాగంగా లెక్కించినట్లయితే).<ref>{{cite journal |last1=Zeeberg |first1=J. J. |title=Climate and Glacial History of the Novaya Zemlya Archipelago |journal=Russian Arctic |pages=82–84}}</ref> సెవెర్నీ ద్వీపం అనేక [[హిమానీనదం|హిమానీనదాలకు]] ప్రసిద్ధి చెందింది.<ref>{{Cite web|last=Staalesen|first=Atle|title=Børge Ousland heads for Novaya Zemlya|url=http://barentsobserver.com/en/arctic/2014/05/borge-ousland-heads-novaya-zemlya-07-05|access-date=24 September 2016|publisher=BarentsObserver}}</ref> కేప్ ఫ్లిస్సింగ్‌స్కీ సెవెర్నీ ద్వీపం తూర్పున ఉన్న బిందువు కాగా, కేప్ జెలానియా ఉత్తరాన ఉన్న బిందువు; అత్యంత పశ్చిమ బిందువు సుఖోయ్ నోస్ . == వాతావరణం == సెవెర్నీ ద్వీపం చల్లని టండ్రా వాతావరణాన్ని కలిగి ఉంటుంది ( కొప్పెన్ వాతావరణ వర్గీకరణ ''ET'' ), వెచ్చని నెలల్లో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు గడ్డకట్టే స్థాయికి చేరుకోలేవు. ఉష్ణోగ్రత {{Convert|-5|to|-37|C|sigfig=2|F}} ఉంటుంది.శీతాకాలంలో {{Convert|-9|to|5|C|sigfig=2|F}}వేసవిలో . {{Weather box | location = Severny Island | metric first = Y | single line = Y | width = 100% | Jan avg record high C = -7 | Feb avg record high C = -7 | Mar avg record high C = -6 | Apr avg record high C = -4 | May avg record high C = -1 | Jun avg record high C = 3 | Jul avg record high C = 5 | Aug avg record high C = 4 | Sep avg record high C = 1 | Oct avg record high C = -1 | Nov avg record high C = -4 | Dec avg record high C = -5 | Jan high C = -19 | Feb high C = -18 | Mar high C = -15 | Apr high C = -12 | May high C = -6 | Jun high C = -2 | Jul high C = 0 | Aug high C = -1 | Sep high C = -3 | Oct high C = -8 | Nov high C = -13 | Dec high C = -17 | Jan low C = -26 | Feb low C = -25 | Mar low C = -23 | Apr low C = -19 | May low C = -10 | Jun low C = -5 | Jul low C = -2 | Aug low C = -4 | Sep low C = -6 | Oct low C = -13 | Nov low C = -20 | Dec low C = -24 | Jan avg record low C = -37 | Feb avg record low C = -36 | Mar avg record low C = -34 | Apr avg record low C = -29 | May avg record low C = -18 | Jun avg record low C = -9 | Jul avg record low C = -6 | Aug avg record low C = -8 | Sep avg record low C = -12 | Oct avg record low C = -22 | Nov avg record low C = -30 | Dec avg record low C = -35 | precipitation colour = green | Jan precipitation mm = 24 | Feb precipitation mm = 28 | Mar precipitation mm = 31 | Apr precipitation mm = 33 | May precipitation mm = 33 | Jun precipitation mm = 38 | Jul precipitation mm = 44 | Aug precipitation mm = 47 | Sep precipitation mm = 62 | Oct precipitation mm = 64 | Nov precipitation mm = 42 | Dec precipitation mm = 32 | snow colour = green | unit precipitation days = 0.1 mm | Jan precipitation days = 11.1 | Feb precipitation days = 11.1 | Mar precipitation days = 13.4 | Apr precipitation days = 14.7 | May precipitation days = 14.8 | Jun precipitation days = 13.8 | Jul precipitation days = 12.9 | Aug precipitation days = 14.2 | Sep precipitation days = 18.8 | Oct precipitation days = 20.1 | Nov precipitation days = 15.6 | Dec precipitation days = 14.3 | Jan snow days = 11.1 | Feb snow days = 11.1 | Mar snow days = 13.4 | Apr snow days = 14.6 | May snow days = 14.7 | Jun snow days = 12.1 | Jul snow days = 7.5 | Aug snow days = 8.6 | Sep snow days = 15.9 | Oct snow days = 19.8 | Nov snow days = 15.5 | Dec snow days = 14.3 | source = [[Meteoblue]]<ref>[[Meteoblue]], [https://www.meteoblue.com/en/weather/historyclimate/climatemodelled/severny-island_russia_11903621 Climate & weather data for Severny Island]. ''www.meteoblue.com''</ref> }} === ఐస్ క్యాప్, హిమానీనదాలు === యుజ్నీ ద్వీపంలా కాకుండా, సెవెర్నీ అనేక [[హిమానీనదం|హిమానీనదాలతో]] కూడిన అంతర్గత మంచు కప్పును కలిగి ఉంది, వీటిలో ఎక్కువ భాగం ద్వీపం తూర్పు లేదా పశ్చిమ తీరంలో వాటి చివరలను కలిగి ఉన్నాయి.<ref name="Zeeberg2">J. J. Zeeberg, ''Climate and Glacial History of the Novaya Zemlya Archipelago, Russian Arctic''.</ref> == చరిత్ర == ద్వీపం దక్షిణ చివరన ఉన్న సుఖోయ్ నోస్ కేప్‌ను 1958, 1961 మధ్య అణ్వాయుధ పరీక్షల కోసం ఉపయోగించారు. అక్టోబర్ 30, 1961న జరిగిన జార్ బొంబా హైడ్రోజన్ బాంబు పరీక్ష సెవెర్నీ గ్రామంలోని అన్ని భవనాలను (చెక్క, ఇటుక రెండూ) ధ్వంసం చేసింది.<ref>{{Cite web|title=Big Ivan, The Tsar Bomba ('King of Bombs')|url=http://nuclearweaponarchive.org/Russia/TsarBomba.html|access-date=13 April 2016|website=nuclearweaponarchive.org|publisher=Nuclear Weapon Archive}}</ref> ఆ గ్రామం సుఖోయ్ నోస్ పరీక్షా పరిధిలో గ్రౌండ్ జీరో నుండి 55 కిలోమీటర్లు (34 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది. జార్ బొంబా అనేది అత్యంత శక్తివంతమైన అణ్వాయుధం, ఇది మానవ చరిత్రలో అత్యంత శక్తివంతమైన మానవజన్య విస్ఫోటనం. ఇది 50 మెగాటన్ల TNT దిగుబడిని కలిగి ఉంది, దాని గరిష్ట డిజైన్ దిగుబడి 100 మెగాటన్ల నుండి తగ్గించబడింది.<ref>{{cite journal |last1=Khalturin |first1=Vitaly I. |last2=Rautian |first2=Tatyana G. |last3=Richards |first3=Paul G. |last4=Leith |first4=William S. |date=2005 |title=A Review of Nuclear Testing by the Soviet Union at Novaya Zemlya, 1955–1990 |url=https://www.ldeo.columbia.edu/~richards/my_papers/khalturin_NZ_1-42%20.pdf |journal=Science and Global Security |volume=1 |issue=13 |pages=1–42 |bibcode=2005S&GS...13....1K |doi=10.1080/08929880590961862 |access-date=24 September 2016 |s2cid=122069080}}</ref> సెవెర్నీ ఇప్పుడు రష్యన్ ఆర్మీ స్థావరం ప్రదేశం, ఒక [[హార్బర్|నౌకాశ్రయాన్ని]] కలిగి ఉంది. సెవెర్నీ ఉత్తరాన ఉన్న కేప్ అయిన కేప్ జెలానియా వద్ద వాతావరణ కేంద్రం ఉంది.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=lJyX9O-uqGcC&q=meteorology+station+cape+zhelaniya&pg=PA313|title=Into the Ice Sea: Barents' Wintering on Novaya Zemlya: A Renaissance Voyage of Discovery|last=Zeeberg|first=Jaap Jan|last2=Floore|first2=Pieter|date=2005|publisher=JaapJan Zeeberg and Rijksmuseum|isbn=9789051707878|location=Netherlands|access-date=24 September 2016}}</ref> == గ్యాలరీ == <gallery> దస్త్రం:Kap_Zhelanyia_2_2014-09-03.jpg|కేప్ జెలానియా దృశ్యం. దస్త్రం:Inostrantsewa-Gletscher_1_2014-09-05.jpg|ఇనోస్ట్రాంట్సేవ్ గ్లేసియర్ టెర్మినస్. పశ్చిమ తీరం. దస్త్రం:Walruses_in_the_Russian_Arctic_National_Park,_Novaya_Zemlya_2015-1.jpg|సెవెర్నీ ద్వీపం ఒడ్డున విశ్రాంతి తీసుకుంటున్న [[వాల్‌రస్|వాల్‌రస్‌లు]]. </gallery> == ఇవి కూడా చూడండి == * ఎడారి ద్వీపం * గోరా సెవెర్నీ నునాటక్ * రష్యా ద్వీపాల జాబితా * రష్యాలోని హిమానీనదాల జాబితా * రష్యా యొక్క ఫియార్డ్ల జాబితా * జార్ బాంబా == మూలాలు == {{Reflist|2}} [[వర్గం:Coordinates on Wikidata]] 96d87gxx30pqn48xxqitxgl7qp1fk1x 0 458771 4594593 4594233 2025-06-28T13:58:42Z యర్రా రామారావు 28161 /* ప్రారంభ జీవితం */ 4594593 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Kunwar Manvendra Singh | image = Acting Chairman Legislative Council,U.P. Image (cropped).jpg | office = [[List of Chairman of the Uttar Pradesh Legislative Council|Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office2 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|ProTem Chairman Uttar Pradesh Legislative Council]] | governor = [[Anandiben Patel]] | party = [[Bharatiya Janata Party]] | 1blankname = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata = [[Yogi Adityanath]] | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1952|11|15}} | birth_place = [[Agra]], Uttar Pradesh, India | nationality = {{flag|India}} | residence = [[Jhansi]], [[Uttar Pradesh]] | occupation = Politician | termstart = 31 January 2021 | termstart1 = 6 Aug 2004 | termstart2 = 6 Jun 2002 | predecessor = Ramesh Yadav | constituency = | deputy = Vacant | constituency1 = | constituency2 = | office4 = | termstart4 = 6 May 2000 | termend4 = 5 May 2006 | constituency4 = ''elected by Legislative Assembly members'' | predecessor4 = | Successor4 = | successor4 = | office1 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Deputy Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | termend1 = 5 May 2006 | termend2 = 2 Aug 2004 | termstart3 = 31 January 2021 | termend3 = | constituency3 = ''elected by Legislative Assembly members'' | office3 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Member of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office6 = [[Uttar Pradesh Legislative Assembly|Member of Uttar Pradesh Legislative Assembly]] | termstart6 = 10 March 1985 | termend6 = 29 November 1989 | termstart5 = 19 May 1990 | termend5 = 18 May 1996 | constituency5 = ''Jhansi-Jalaun-Lalitpur Local Authorities'' | constituency6 = [[Garautha Assembly constituency|Garautha]] | predecessor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | successor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | 1blankname1 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata1 = [[Mulayam Singh Yadav]] | governor1 = [[T.V. Rajeswar]] | governor2 = [[Vishnu Kant Shastri]] | 1blankname2 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata2 = [[Mayawati]] {{small|(till Aug 2003)}} [[Mulayam Singh Yadav]]<br />{{small|(from Aug 2003)}} | spouse = Kausalya Singh (.m 1982) | alma_mater = [[M.A.]],[[L.L.B]] | children = 2 {{small|(boys)}} | parents = Kunwar Yogendra Singh {{small|(Father)}}<br />Suvarn lata Devi {{small|(Mother)}} }} '''కున్వర్ మానవేంద్ర సింగ్,''' ప్రస్తుతం ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి ఛైర్మనుగా పనిచేస్తున్న [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] రాజకీయ నాయకుడు. == ప్రారంభ జీవితం == అతను 1952లో [[ఆగ్రా|ఆగ్రాలో]] కున్వర్ యోగేంద్ర సింగ్, లతాదేవి దంపతులకు జన్మించారు. 1969 నుంచి అతను [[రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్|ఆర్ఎస్ఎస్]] సంస్థతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.1982లో అతను వివాహం చేసుకున్నాడు.ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు.<ref name=":12">{{Cite web|title=U P Vidhan Parishad|url=https://www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in/members/viewprofile/?profileID=MTgy|access-date=2025-05-27|website=www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in}}</ref>అతను లక్నో విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఏ, ఎల్.ఎల్.బి. డిగ్రీని కూడా కలిగి ఉన్నారు.<ref>{{Cite web|title=Kunwar Manvendra Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):(ELECTED FROM UP LEGISLATIVE ASSEMBLY) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta-info.translate.goog/upmlc/candidate.php?candidate_id=217&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=hi&_x_tr_hl=hi&_x_tr_pto=tc#:~:text=%E0%A4%9A%E0%A4%B2%20%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%E0%A4%95%E0%A4%BE%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3&text=78,25,922%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=65,46,100%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=1,43,72,022%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87,%E0%A4%9A%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%20%E0%A4%95%E0%A5%87%20%E0%A4%A6%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%20%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%20%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%8F|access-date=2025-05-27|website=myneta-info.translate.goog}}</ref> == రాజకీయ జీవితం == అతను తన ప్రారంభ రోజుల నుండి [[సంఘ్ పరివార్|సంఘ్]], విద్యార్థి పరిషత్తుతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.<ref name=":02">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref> అతను బిజెపి-ఝాన్సీ యూనిట్ జిల్లా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/uttar-pradesh/lucknow/news/kunwar-manvendra-singh-became-the-executive-chairman-of-the-legislative-council-governor-anandiben-administered-the-oath-of-office-128179054.html|title=योगी सरकार ने सपा की मांग को किया दरकिनार:कुंवर मानवेन्द्र सिंह विधान परिषद के कार्यकारी सभापति बने, राज्यपाल आनंदीबेन ने दिलाई शपथ|last=Bhaskar|first=Dainik|date=|work=Dainik Bhaskar}}</ref>1985లో జరిగిన ఎన్నికలలో ఒకసారి ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభకు,మూడుసార్లు శాసనమండలి సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref name=":0">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>అతను 1997 నుండి 2000 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ జల్ విద్యుత్ నిగమ్ ఛైర్మనుగా, తరువాత 2019 నుండి 2021 వరకు బుందేల్‌ఖండ్ వికాస్ బోర్డు ఛైర్మనుగా పనిచేశారు.<ref name=":03">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>గతంలో 2002 మే నుండి 2004 ఆగస్టు వరకు కౌన్సిల్ తాత్కాలిక ఛైర్మనుగా ఉన్నారు.అ తర్వాత ఆగస్టు 2004 నుండి 5 మే 2006 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి డిప్యూటీ ఛైర్మనుగా కూడా ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/kunwar-manvendra-singh-takes-oath-as-acting-chairman-of-up-legislative-council-2360803|title=Kunwar Manvendra Singh Takes Oath As Acting Chairman of UP Legislative Council|work=NDTV.com|access-date=30 December 2021}}</ref> 2021 జనవరి 21న అతను [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలికి]] మరో 11 మంది అభ్యర్థులతో ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యారు. == మూలాలు == [[వర్గం:1952 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}} sxottmggr8spfhl1f0w4r4jd0kfh9hb 4594595 4594593 2025-06-28T14:16:34Z యర్రా రామారావు 28161 ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు మూస ఎక్కించాను 4594595 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Kunwar Manvendra Singh | image = Acting Chairman Legislative Council,U.P. Image (cropped).jpg | office = [[List of Chairman of the Uttar Pradesh Legislative Council|Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office2 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|ProTem Chairman Uttar Pradesh Legislative Council]] | governor = [[Anandiben Patel]] | party = [[Bharatiya Janata Party]] | 1blankname = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata = [[Yogi Adityanath]] | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1952|11|15}} | birth_place = [[Agra]], Uttar Pradesh, India | nationality = {{flag|India}} | residence = [[Jhansi]], [[Uttar Pradesh]] | occupation = Politician | termstart = 31 January 2021 | termstart1 = 6 Aug 2004 | termstart2 = 6 Jun 2002 | predecessor = Ramesh Yadav | constituency = | deputy = Vacant | constituency1 = | constituency2 = | office4 = | termstart4 = 6 May 2000 | termend4 = 5 May 2006 | constituency4 = ''elected by Legislative Assembly members'' | predecessor4 = | Successor4 = | successor4 = | office1 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Deputy Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | termend1 = 5 May 2006 | termend2 = 2 Aug 2004 | termstart3 = 31 January 2021 | termend3 = | constituency3 = ''elected by Legislative Assembly members'' | office3 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Member of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office6 = [[Uttar Pradesh Legislative Assembly|Member of Uttar Pradesh Legislative Assembly]] | termstart6 = 10 March 1985 | termend6 = 29 November 1989 | termstart5 = 19 May 1990 | termend5 = 18 May 1996 | constituency5 = ''Jhansi-Jalaun-Lalitpur Local Authorities'' | constituency6 = [[Garautha Assembly constituency|Garautha]] | predecessor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | successor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | 1blankname1 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata1 = [[Mulayam Singh Yadav]] | governor1 = [[T.V. Rajeswar]] | governor2 = [[Vishnu Kant Shastri]] | 1blankname2 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata2 = [[Mayawati]] {{small|(till Aug 2003)}} [[Mulayam Singh Yadav]]<br />{{small|(from Aug 2003)}} | spouse = Kausalya Singh (.m 1982) | alma_mater = [[M.A.]],[[L.L.B]] | children = 2 {{small|(boys)}} | parents = Kunwar Yogendra Singh {{small|(Father)}}<br />Suvarn lata Devi {{small|(Mother)}} }} '''కున్వర్ మానవేంద్ర సింగ్,''' ప్రస్తుతం ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి ఛైర్మనుగా పనిచేస్తున్న [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] రాజకీయ నాయకుడు. == ప్రారంభ జీవితం == అతను 1952లో [[ఆగ్రా|ఆగ్రాలో]] కున్వర్ యోగేంద్ర సింగ్, లతాదేవి దంపతులకు జన్మించారు. 1969 నుంచి అతను [[రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్|ఆర్ఎస్ఎస్]] సంస్థతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.1982లో అతను వివాహం చేసుకున్నాడు.ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు.<ref name=":12">{{Cite web|title=U P Vidhan Parishad|url=https://www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in/members/viewprofile/?profileID=MTgy|access-date=2025-05-27|website=www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in}}</ref>అతను లక్నో విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఏ, ఎల్.ఎల్.బి. డిగ్రీని కూడా కలిగి ఉన్నారు.<ref>{{Cite web|title=Kunwar Manvendra Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):(ELECTED FROM UP LEGISLATIVE ASSEMBLY) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta-info.translate.goog/upmlc/candidate.php?candidate_id=217&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=hi&_x_tr_hl=hi&_x_tr_pto=tc#:~:text=%E0%A4%9A%E0%A4%B2%20%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%E0%A4%95%E0%A4%BE%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3&text=78,25,922%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=65,46,100%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=1,43,72,022%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87,%E0%A4%9A%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%20%E0%A4%95%E0%A5%87%20%E0%A4%A6%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%20%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%20%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%8F|access-date=2025-05-27|website=myneta-info.translate.goog}}</ref> == రాజకీయ జీవితం == అతను తన ప్రారంభ రోజుల నుండి [[సంఘ్ పరివార్|సంఘ్]], విద్యార్థి పరిషత్తుతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.<ref name=":02">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref> అతను బిజెపి-ఝాన్సీ యూనిట్ జిల్లా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/uttar-pradesh/lucknow/news/kunwar-manvendra-singh-became-the-executive-chairman-of-the-legislative-council-governor-anandiben-administered-the-oath-of-office-128179054.html|title=योगी सरकार ने सपा की मांग को किया दरकिनार:कुंवर मानवेन्द्र सिंह विधान परिषद के कार्यकारी सभापति बने, राज्यपाल आनंदीबेन ने दिलाई शपथ|last=Bhaskar|first=Dainik|date=|work=Dainik Bhaskar}}</ref>1985లో జరిగిన ఎన్నికలలో ఒకసారి ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభకు,మూడుసార్లు శాసనమండలి సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref name=":0">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>అతను 1997 నుండి 2000 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ జల్ విద్యుత్ నిగమ్ ఛైర్మనుగా, తరువాత 2019 నుండి 2021 వరకు బుందేల్‌ఖండ్ వికాస్ బోర్డు ఛైర్మనుగా పనిచేశారు.<ref name=":03">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>గతంలో 2002 మే నుండి 2004 ఆగస్టు వరకు కౌన్సిల్ తాత్కాలిక ఛైర్మనుగా ఉన్నారు.అ తర్వాత ఆగస్టు 2004 నుండి 5 మే 2006 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి డిప్యూటీ ఛైర్మనుగా కూడా ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/kunwar-manvendra-singh-takes-oath-as-acting-chairman-of-up-legislative-council-2360803|title=Kunwar Manvendra Singh Takes Oath As Acting Chairman of UP Legislative Council|work=NDTV.com|access-date=30 December 2021}}</ref> 2021 జనవరి 21న అతను [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలికి]] మరో 11 మంది అభ్యర్థులతో ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యారు. == మూలాలు == [[వర్గం:1952 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}}{{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}} klb99pohvun9q9vwxvoek6eefsds6ua 4594596 4594595 2025-06-28T14:17:36Z యర్రా రామారావు 28161 4594596 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Kunwar Manvendra Singh | image = Acting Chairman Legislative Council,U.P. Image (cropped).jpg | office = [[List of Chairman of the Uttar Pradesh Legislative Council|Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office2 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|ProTem Chairman Uttar Pradesh Legislative Council]] | governor = [[Anandiben Patel]] | party = [[Bharatiya Janata Party]] | 1blankname = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata = [[Yogi Adityanath]] | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1952|11|15}} | birth_place = [[Agra]], Uttar Pradesh, India | nationality = {{flag|India}} | residence = [[Jhansi]], [[Uttar Pradesh]] | occupation = Politician | termstart = 31 January 2021 | termstart1 = 6 Aug 2004 | termstart2 = 6 Jun 2002 | predecessor = Ramesh Yadav | constituency = | deputy = Vacant | constituency1 = | constituency2 = | office4 = | termstart4 = 6 May 2000 | termend4 = 5 May 2006 | constituency4 = ''elected by Legislative Assembly members'' | predecessor4 = | Successor4 = | successor4 = | office1 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Deputy Chairman of Uttar Pradesh Legislative Council]] | termend1 = 5 May 2006 | termend2 = 2 Aug 2004 | termstart3 = 31 January 2021 | termend3 = | constituency3 = ''elected by Legislative Assembly members'' | office3 = [[Uttar Pradesh Legislative Council|Member of Uttar Pradesh Legislative Council]] | office6 = [[Uttar Pradesh Legislative Assembly|Member of Uttar Pradesh Legislative Assembly]] | termstart6 = 10 March 1985 | termend6 = 29 November 1989 | termstart5 = 19 May 1990 | termend5 = 18 May 1996 | constituency5 = ''Jhansi-Jalaun-Lalitpur Local Authorities'' | constituency6 = [[Garautha Assembly constituency|Garautha]] | predecessor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | successor6 = [[Ranjeet Singh Judeo]] | 1blankname1 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata1 = [[Mulayam Singh Yadav]] | governor1 = [[T.V. Rajeswar]] | governor2 = [[Vishnu Kant Shastri]] | 1blankname2 = [[List of chief ministers of Uttar Pradesh|Chief Minister]] | 1namedata2 = [[Mayawati]] {{small|(till Aug 2003)}} [[Mulayam Singh Yadav]]<br />{{small|(from Aug 2003)}} | spouse = Kausalya Singh (.m 1982) | alma_mater = [[M.A.]],[[L.L.B]] | children = 2 {{small|(boys)}} | parents = Kunwar Yogendra Singh {{small|(Father)}}<br />Suvarn lata Devi {{small|(Mother)}} }} '''కున్వర్ మానవేంద్ర సింగ్,''' ప్రస్తుత [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనమండలి]] ఛైర్మనుగా పనిచేస్తున్న [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] రాజకీయ నాయకుడు. == ప్రారంభ జీవితం == అతను 1952లో [[ఆగ్రా|ఆగ్రాలో]] కున్వర్ యోగేంద్ర సింగ్, లతాదేవి దంపతులకు జన్మించారు. 1969 నుంచి అతను [[రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్|ఆర్ఎస్ఎస్]] సంస్థతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.1982లో అతను వివాహం చేసుకున్నాడు.ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు.<ref name=":12">{{Cite web|title=U P Vidhan Parishad|url=https://www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in/members/viewprofile/?profileID=MTgy|access-date=2025-05-27|website=www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in}}</ref>అతను లక్నో విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఏ, ఎల్.ఎల్.బి. డిగ్రీని కూడా కలిగి ఉన్నారు.<ref>{{Cite web|title=Kunwar Manvendra Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):(ELECTED FROM UP LEGISLATIVE ASSEMBLY) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta-info.translate.goog/upmlc/candidate.php?candidate_id=217&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=hi&_x_tr_hl=hi&_x_tr_pto=tc#:~:text=%E0%A4%9A%E0%A4%B2%20%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%E0%A4%95%E0%A4%BE%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3&text=78,25,922%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=65,46,100%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=1,43,72,022%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87,%E0%A4%9A%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%20%E0%A4%95%E0%A5%87%20%E0%A4%A6%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%20%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%20%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%8F|access-date=2025-05-27|website=myneta-info.translate.goog}}</ref> == రాజకీయ జీవితం == అతను తన ప్రారంభ రోజుల నుండి [[సంఘ్ పరివార్|సంఘ్]], విద్యార్థి పరిషత్తుతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.<ref name=":02">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref> అతను బిజెపి-ఝాన్సీ యూనిట్ జిల్లా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/uttar-pradesh/lucknow/news/kunwar-manvendra-singh-became-the-executive-chairman-of-the-legislative-council-governor-anandiben-administered-the-oath-of-office-128179054.html|title=योगी सरकार ने सपा की मांग को किया दरकिनार:कुंवर मानवेन्द्र सिंह विधान परिषद के कार्यकारी सभापति बने, राज्यपाल आनंदीबेन ने दिलाई शपथ|last=Bhaskar|first=Dainik|date=|work=Dainik Bhaskar}}</ref>1985లో జరిగిన ఎన్నికలలో ఒకసారి ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభకు,మూడుసార్లు శాసనమండలి సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref name=":0">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>అతను 1997 నుండి 2000 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ జల్ విద్యుత్ నిగమ్ ఛైర్మనుగా, తరువాత 2019 నుండి 2021 వరకు బుందేల్‌ఖండ్ వికాస్ బోర్డు ఛైర్మనుగా పనిచేశారు.<ref name=":03">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>గతంలో 2002 మే నుండి 2004 ఆగస్టు వరకు కౌన్సిల్ తాత్కాలిక ఛైర్మనుగా ఉన్నారు.అ తర్వాత ఆగస్టు 2004 నుండి 5 మే 2006 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి డిప్యూటీ ఛైర్మనుగా కూడా ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/kunwar-manvendra-singh-takes-oath-as-acting-chairman-of-up-legislative-council-2360803|title=Kunwar Manvendra Singh Takes Oath As Acting Chairman of UP Legislative Council|work=NDTV.com|access-date=30 December 2021}}</ref> 2021 జనవరి 21న అతను [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలికి]] మరో 11 మంది అభ్యర్థులతో ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యారు. == మూలాలు == [[వర్గం:1952 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}}{{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}} jaqko4c2n878avsa80iatbcc2uwj0ar 4594599 4594596 2025-06-28T14:49:09Z యర్రా రామారావు 28161 4594599 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = కున్వర్ మానవేంద్ర సింగ్ | image = Acting Chairman Legislative Council,U.P. Image (cropped).jpg | office = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి ఛైర్మన్ జాబితా|శాసనమండలి ఛైర్మన్]] | office2 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ప్రొటెం చైర్మన్]] | governor = [[ఆనందిబెన్ పటేల్]] | party = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | 1blankname = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata = [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1952|11|15}} | birth_place = [[ఆగ్రా]], [[ఉత్తర ప్రదేశ్]], [[భారతదేశం]] | nationality = {{flag|India}} | residence = [[ఝాన్సీ]], [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] | occupation = [[రాజకీయవేత్త|రాజకీయ నాయకుడు]] | termstart = 2021 జనవరి 31 | termstart1 = 2004 ఆగస్టు 6 | termstart2 = 2002 జూన్ 6 | predecessor = రమేష్ యాదవ్ | constituency = | deputy = ఖాళీ | constituency1 = | constituency2 = | office4 = | termstart4 = 2000 మే 6 | termend4 = 2006 మే 5 | constituency4 = శాసనసభ సభ్యులచే ఎన్నికైనారు | predecessor4 = | Successor4 = | successor4 = | office1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసన మండలి డిప్యూటీ చైర్మన్]] | termend1 = 2006 మే 5 | termend2 = 2004 ఆగస్టు 2 | termstart3 = 2021 జనవరి 31 | termend3 = | constituency3 = శాసనసభ సభ్యులచే ఎన్నికైనారు | office3 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|శాసనమండలి సభ్యుడు]] | office6 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|శాసనసభ సభ్యుడు]] | termstart6 = 1985 మార్చి 10 | termend6 = 1989 నవంబరు 29 | termstart5 = 1990 మే 19 | termend5 = 1996 మే 18 | constituency5 = ఝాన్సీ-జలౌన్-లలిత్‌పూర్ లోకల్ అథారిటీస్ | constituency6 = [[గరౌత శాసనసభ నియోజకవర్గం|గరౌత]] | predecessor6 = [[రంజీత్ సింగ్ జూడియో]] | successor6 = [[రంజీత్ సింగ్ జూడియో]] | 1blankname1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata1 = [[ములాయం సింగ్ యాదవ్]] | governor1 = [[టి.వి. రాజేశ్వర్]] | governor2 = [[విష్ణు కాంత్ శాస్త్రి]] | 1blankname2 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా|ముఖ్యమంత్రి]] | 1namedata2 = [[మాయావతి]] {{small|(ఆగస్టు 2003 వరకు)}},<br /> [[ములాయం సింగ్ యాదవ్]]<br />{{small|(ఆగస్టు 2003 నుండి)}} | spouse = కౌసల్య సింగ్ (వివాహం: 1982) | alma_mater = [[ఎం.ఎ.]], [[ఎల్.ఎల్.బి]] | children = 2 కుమారులు | parents = కున్వర్ యోగేంద్ర సింగ్ {{small|(తండ్రి)}<br />సువర్ణ లతా దేవి {{small|(తల్లి)}} }} '''కున్వర్ మానవేంద్ర సింగ్,''' ప్రస్తుత [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనమండలి]] ఛైర్మనుగా పనిచేస్తున్న [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] రాజకీయ నాయకుడు. == ప్రారంభ జీవితం == అతను 1952లో [[ఆగ్రా|ఆగ్రాలో]] కున్వర్ యోగేంద్ర సింగ్, లతాదేవి దంపతులకు జన్మించారు. 1969 నుంచి అతను [[రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్|ఆర్ఎస్ఎస్]] సంస్థతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.1982లో అతను వివాహం చేసుకున్నాడు.ఇద్దరు కుమారులు ఉన్నారు.<ref name=":12">{{Cite web|title=U P Vidhan Parishad|url=https://www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in/members/viewprofile/?profileID=MTgy|access-date=2025-05-27|website=www.vidhanparishadproceedings.up.gov.in}}</ref>అతను లక్నో విశ్వవిద్యాలయం నుండి ఎంఏ, ఎల్.ఎల్.బి. డిగ్రీని కూడా కలిగి ఉన్నారు.<ref>{{Cite web|title=Kunwar Manvendra Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):(ELECTED FROM UP LEGISLATIVE ASSEMBLY) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta-info.translate.goog/upmlc/candidate.php?candidate_id=217&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=hi&_x_tr_hl=hi&_x_tr_pto=tc#:~:text=%E0%A4%9A%E0%A4%B2%20%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%E0%A4%95%E0%A4%BE%20%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3&text=78,25,922%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=65,46,100%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=%E0%A4%B6%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF&text=1,43,72,022%20%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%87,%E0%A4%9A%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B5%20%E0%A4%95%E0%A5%87%20%E0%A4%A6%E0%A5%8C%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%20%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%20%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%8F|access-date=2025-05-27|website=myneta-info.translate.goog}}</ref> == రాజకీయ జీవితం == అతను తన ప్రారంభ రోజుల నుండి [[సంఘ్ పరివార్|సంఘ్]], విద్యార్థి పరిషత్తుతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు.<ref name=":02">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref> అతను బిజెపి-ఝాన్సీ యూనిట్ జిల్లా అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/uttar-pradesh/lucknow/news/kunwar-manvendra-singh-became-the-executive-chairman-of-the-legislative-council-governor-anandiben-administered-the-oath-of-office-128179054.html|title=योगी सरकार ने सपा की मांग को किया दरकिनार:कुंवर मानवेन्द्र सिंह विधान परिषद के कार्यकारी सभापति बने, राज्यपाल आनंदीबेन ने दिलाई शपथ|last=Bhaskar|first=Dainik|date=|work=Dainik Bhaskar}}</ref>1985లో జరిగిన ఎన్నికలలో ఒకసారి ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభకు,మూడుసార్లు శాసనమండలి సభ్యుడిగా ఎన్నికయ్యారు.<ref name=":0">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>అతను 1997 నుండి 2000 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ జల్ విద్యుత్ నిగమ్ ఛైర్మనుగా, తరువాత 2019 నుండి 2021 వరకు బుందేల్‌ఖండ్ వికాస్ బోర్డు ఛైర్మనుగా పనిచేశారు.<ref name=":03">{{Cite web|title=BJP का वो नेता, जिसने दो हफ़्ते के अंदर ही अखिलेश यादव का मूड ख़राब कर दिया|url=https://www.thelallantop.com/bherant/who-is-kunwar-manvendra-singh-the-new-protem-speaker-of-up-legislative-council-against-appintment-of-who-sp-lodged-protest/|access-date=2022-04-18|website=LallanTop – News with most viral and Social Sharing Indian content on the web in Hindi|language=hi}}</ref>గతంలో 2002 మే నుండి 2004 ఆగస్టు వరకు కౌన్సిల్ తాత్కాలిక ఛైర్మనుగా ఉన్నారు.అ తర్వాత ఆగస్టు 2004 నుండి 5 మే 2006 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి డిప్యూటీ ఛైర్మనుగా కూడా ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/kunwar-manvendra-singh-takes-oath-as-acting-chairman-of-up-legislative-council-2360803|title=Kunwar Manvendra Singh Takes Oath As Acting Chairman of UP Legislative Council|work=NDTV.com|access-date=30 December 2021}}</ref> 2021 జనవరి 21న అతను [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలికి]] మరో 11 మంది అభ్యర్థులతో ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికయ్యారు. == మూలాలు == <references /> == వెలుపలి లంకెలు == {{ప్రస్తుత భారతీయ శాసనసభ స్పీకర్లు, అధ్యక్షులు}} [[వర్గం:1952 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] p5rhw7r85wbo1al9i2ikooa947bl71a 0 458785 4594533 4594274 2025-06-28T12:58:48Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594533 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | name = ఇషాక్ సంభాలీ | caption = | image = | birth_date = {{birth date|df=yes|1921|10|06}} | birth_place = థానాభవన్ , ముజఫర్‌నగర్ , ఉత్తరప్రదేశ్ | residence = | death_date = {{death date and age|df=yes|1999|01|15|1921|10|06}} | death_place = | alma_mater = దారుల్ ఉలూమ్ దేవ్‌బంద్ , లక్నో విశ్వవిద్యాలయం | office =[[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | constituency =[[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|అమ్రోహా]] <ref>{{Cite web| url= https://loksabha.nic.in/Members/statedetailar.aspx?state_name=Uttar+Pradesh&lsno=4| title=Uttar Pradesh – Members : 4th Lok Sabha}}</ref> | term_start = 1967<ref name="auto1">{{Cite web| url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/news/can-bjp-reverse-the-trend-in-slippery-amroha/articleshow/68898129.cms |title=Can BJP reverse the trend in slippery Amroha?|website=[[The Times of India]] }}</ref> | term_end = 1970 | office1 = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | constituency1 = [[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|అమ్రోహా]] | term_start1 = 1971<ref name="auto1"/> | term_end1 = 1977 | predecessor = | successor = | term1 = | predecessor1 = మౌలానా హిఫ్జుర్ రెహమాన్ సియోహర్వి | successor1 = [[చౌదరి చంద్రపాల్ సింగ్]] | predecessor2 = | successor2 = | party = [[భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ|భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.inextlive.com/independent-candidate-not-win-18985 |title=वेस्ट में निर्दलीयों का फ्लाप शो – independent candidates from west up}}</ref> | religion = | otherparty = | spouse = నజ్మా బేగం | children = 4 | website = | footnotes = | date = | year = | source = }} '''మౌలానా ఇషాక్ సంభాలి''' (1921 అక్టోబరు 6 - 1999 జనవరి 15) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి రెండుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Can BJP reverse the trend in slippery Amroha?">{{cite news |title=Can BJP reverse the trend in slippery Amroha? |url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/news/can-bjp-reverse-the-trend-in-slippery-amroha/articleshow/68898129.cms |accessdate=27 June 2025 |publisher=The Times of India |date=16 April 2019}}</ref><ref name="पूर्व सांसद इस्हाक संभली की 24 वीं पुण्यतिथि पर किया नमन">{{cite news |title=पूर्व सांसद इस्हाक संभली की 24 वीं पुण्यतिथि पर किया नमन |url=https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/sambhal/story-tributes-to-former-mp-ishaq-sambhali-on-his-24th-death-anniversary-9170322.html |accessdate=27 June 2025 |publisher=Live Hindustan |date=7 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250627181750/https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/sambhal/story-tributes-to-former-mp-ishaq-sambhali-on-his-24th-death-anniversary-9170322.html |archivedate=27 June 2025 |language=hi-IN}}</ref><ref name="Amroha Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency">{{cite news|url=https://resultuniversity.com/election/amroha-lok-sabha|title=Amroha Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency|date=27 June 2025|work=|accessdate=27 June 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250627161100/https://resultuniversity.com/election/amroha-lok-sabha|archivedate=27 June 2025|publisher=Result University}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:4వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:5వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:1921 జననాలు]] [[వర్గం:2019 మరణాలు]] 13itt2yexpte1bhcnopef70h3f1nei7 4594534 4594533 2025-06-28T13:02:06Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594534 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | name = ఇషాక్ సంభాలీ | caption = | image = | birth_date = {{birth date|df=yes|1921|10|06}} | birth_place = థానాభవన్ , ముజఫర్‌నగర్ , ఉత్తరప్రదేశ్ | residence = | death_date = {{death date and age|df=yes|1999|01|15|1921|10|06}} | death_place = | alma_mater = దారుల్ ఉలూమ్ దేవ్‌బంద్ , లక్నో విశ్వవిద్యాలయం | office =[[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | constituency =[[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|అమ్రోహా]] <ref>{{Cite web| url= https://loksabha.nic.in/Members/statedetailar.aspx?state_name=Uttar+Pradesh&lsno=4| title=Uttar Pradesh – Members : 4th Lok Sabha}}</ref> | term_start = 1967<ref name="auto1">{{Cite web| url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/news/can-bjp-reverse-the-trend-in-slippery-amroha/articleshow/68898129.cms |title=Can BJP reverse the trend in slippery Amroha?|website=[[The Times of India]] }}</ref> | term_end = 1970 | office1 = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | constituency1 = [[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|అమ్రోహా]] | term_start1 = 1971<ref name="auto1"/> | term_end1 = 1977 | predecessor = | successor = | term1 = | predecessor1 = మౌలానా హిఫ్జుర్ రెహమాన్ సియోహర్వి | successor1 = [[చౌదరి చంద్రపాల్ సింగ్]] | predecessor2 = | successor2 = | party = [[భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ|భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.inextlive.com/independent-candidate-not-win-18985 |title=वेस्ट में निर्दलीयों का फ्लाप शो – independent candidates from west up}}</ref> | religion = | otherparty = | spouse = నజ్మా బేగం | children = 4 | website = | footnotes = | date = | year = | source = }} '''మౌలానా ఇషాక్ సంభాలి''' (1921 అక్టోబరు 6 - 1999 జనవరి 15) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి రెండుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Can BJP reverse the trend in slippery Amroha?">{{cite news |title=Can BJP reverse the trend in slippery Amroha? |url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/news/can-bjp-reverse-the-trend-in-slippery-amroha/articleshow/68898129.cms |accessdate=27 June 2025 |publisher=The Times of India |date=16 April 2019}}</ref><ref name="पूर्व सांसद इस्हाक संभली की 24 वीं पुण्यतिथि पर किया नमन">{{cite news |title=पूर्व सांसद इस्हाक संभली की 24 वीं पुण्यतिथि पर किया नमन |url=https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/sambhal/story-tributes-to-former-mp-ishaq-sambhali-on-his-24th-death-anniversary-9170322.html |accessdate=27 June 2025 |publisher=Live Hindustan |date=7 January 2024 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250627181750/https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/sambhal/story-tributes-to-former-mp-ishaq-sambhali-on-his-24th-death-anniversary-9170322.html |archivedate=27 June 2025 |language=hi-IN}}</ref><ref name="Amroha Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency">{{cite news|url=https://resultuniversity.com/election/amroha-lok-sabha|title=Amroha Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency|date=27 June 2025|work=|accessdate=27 June 2025|archiveurl=https://web.archive.org/web/20250627161100/https://resultuniversity.com/election/amroha-lok-sabha|archivedate=27 June 2025|publisher=Result University}}</ref> ==రాజకీయ జీవితం== ఇషాక్ సంభాలి [[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా]] పార్టీ ద్వారా రాజకీయాల్లోకి వచ్చి [[1967 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1967లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[అమ్రోహా లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి [[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|సి.పి.ఐ]] అభ్యర్థిగా పోటీ గెలిచి తొలిసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన [[1971 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1971లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)|సి.పి.ఐ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి స్వతంత్ర అభ్యర్థి చంద్ర పాల్ సింగ్‌పై 31042 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:4వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:5వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:1921 జననాలు]] [[వర్గం:2019 మరణాలు]] jz8e3zx3xvdp66uligihqzrv0dwxprs 0 458792 4594535 4594393 2025-06-28T13:08:11Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594535 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | office = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | term_start = 1994 | term_end = 1999 | predecessor = హరీష్ పాల్ | successor = [[అవతార్ సింగ్ భదానా]] | constituency = [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] | office1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుడు]] | term_start1 = 1989 | term_end1 = 1991 | predecessor1 = అబ్దుల్ వాహిద్ ఖురేషి | successor1 = విజయ్‌పాల్ సింగ్ తోమర్ | constituency1 = [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం|సర్ధన]] | birth_date = {{birth date and age|df=y|1946|5|31}} | birth_place = ధిబౌలి , యునైటెడ్ ప్రావిన్స్ (ఇప్పుడు ఉత్తర ప్రదేశ్ ), బ్రిటిష్ ఇండియా | party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | otherparty = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | spouse = {{marriage|అనితా సింగ్|1982}} | children = 1 కొడుకు | father = దుర్గా సింగ్ | alma_mater = మీరట్ విశ్వవిద్యాలయం ( B.Sc ) | source = [https://loksabha.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/3599.htm] }} '''అమర్ పాల్ సింగ్''' (జననం 31 మే 1946) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి మూడుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut">{{cite news |last1= |last2= |first2= |title=Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut |url=https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |access-date=28 June 2025 |work= |publisher=India TV News |date=15 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250628054238/https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |archive-date=28 June 2025 |language=en}}</ref> ==రాజకీయ జీవితం== అమర్ పాల్ సింగ్ [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ద్వారా రాజకీయాల్లోకి వచ్చి [[1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలలో]] [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం]] నుండి తొలిసారి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన 1994లో [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి]] జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో బీజేపీ అభ్యర్థిగా పోటీ గెలిచి తొలిసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి జనతాదళ్ అభ్యర్థి మొహమ్మద్ అఫ్జల్ పై 168116 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి రెండవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి సమాజ్ వాదీ పార్టీ అభ్యర్థి జగ్వీర్ సింగ్‌పై 48805 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి మూడవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:1946 జననాలు]] [[వర్గం:10వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:11వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:12వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యులు]] 6avwd94vw1om8svbjz64w5f828p2pyw 4594536 4594535 2025-06-28T13:08:33Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* రాజకీయ జీవితం */ 4594536 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | office = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | term_start = 1994 | term_end = 1999 | predecessor = హరీష్ పాల్ | successor = [[అవతార్ సింగ్ భదానా]] | constituency = [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] | office1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుడు]] | term_start1 = 1989 | term_end1 = 1991 | predecessor1 = అబ్దుల్ వాహిద్ ఖురేషి | successor1 = విజయ్‌పాల్ సింగ్ తోమర్ | constituency1 = [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం|సర్ధన]] | birth_date = {{birth date and age|df=y|1946|5|31}} | birth_place = ధిబౌలి , యునైటెడ్ ప్రావిన్స్ (ఇప్పుడు ఉత్తర ప్రదేశ్ ), బ్రిటిష్ ఇండియా | party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | otherparty = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | spouse = {{marriage|అనితా సింగ్|1982}} | children = 1 కొడుకు | father = దుర్గా సింగ్ | alma_mater = మీరట్ విశ్వవిద్యాలయం ( B.Sc ) | source = [https://loksabha.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/3599.htm] }} '''అమర్ పాల్ సింగ్''' (జననం 31 మే 1946) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి మూడుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut">{{cite news |last1= |last2= |first2= |title=Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut |url=https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |access-date=28 June 2025 |work= |publisher=India TV News |date=15 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250628054238/https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |archive-date=28 June 2025 |language=en}}</ref> ==రాజకీయ జీవితం== అమర్ పాల్ సింగ్ [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ద్వారా రాజకీయాల్లోకి వచ్చి [[1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలలో]] [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం]] నుండి తొలిసారి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన 1994లో [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి]] జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో బీజేపీ అభ్యర్థిగా పోటీ గెలిచి తొలిసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి జనతాదళ్ అభ్యర్థి మొహమ్మద్ అఫ్జల్ పై 1,68,116 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి రెండవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి సమాజ్ వాదీ పార్టీ అభ్యర్థి జగ్వీర్ సింగ్‌పై 48,805 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి మూడవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:1946 జననాలు]] [[వర్గం:10వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:11వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:12వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యులు]] 5cxnkian91egy0c2b7d2krcaolsrsyg 4594537 4594536 2025-06-28T13:09:40Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* రాజకీయ జీవితం */ 4594537 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | office = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | term_start = 1994 | term_end = 1999 | predecessor = హరీష్ పాల్ | successor = [[అవతార్ సింగ్ భదానా]] | constituency = [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] | office1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుడు]] | term_start1 = 1989 | term_end1 = 1991 | predecessor1 = అబ్దుల్ వాహిద్ ఖురేషి | successor1 = విజయ్‌పాల్ సింగ్ తోమర్ | constituency1 = [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం|సర్ధన]] | birth_date = {{birth date and age|df=y|1946|5|31}} | birth_place = ధిబౌలి , యునైటెడ్ ప్రావిన్స్ (ఇప్పుడు ఉత్తర ప్రదేశ్ ), బ్రిటిష్ ఇండియా | party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | otherparty = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | spouse = {{marriage|అనితా సింగ్|1982}} | children = 1 కొడుకు | father = దుర్గా సింగ్ | alma_mater = మీరట్ విశ్వవిద్యాలయం ( B.Sc ) | source = [https://loksabha.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/3599.htm] }} '''అమర్ పాల్ సింగ్''' (జననం 31 మే 1946) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి మూడుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut">{{cite news |last1= |last2= |first2= |title=Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut |url=https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |access-date=28 June 2025 |work= |publisher=India TV News |date=15 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250628054238/https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |archive-date=28 June 2025 |language=en}}</ref> ==రాజకీయ జీవితం== అమర్ పాల్ సింగ్ [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ద్వారా రాజకీయాల్లోకి వచ్చి [[1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలలో]] [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం]] నుండి తొలిసారి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన 1994లో [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి]] జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో బీజేపీ అభ్యర్థిగా పోటీ గెలిచి తొలిసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి జనతాదళ్ అభ్యర్థి మొహమ్మద్ అఫ్జల్ పై 1,68,116 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి రెండవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి సమాజ్ వాదీ పార్టీ అభ్యర్థి జగ్వీర్ సింగ్‌పై 48,805 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి మూడవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] అభ్యర్థి అవతార్ సింగ్ భదానా చేతిలో 24836 ఓట్ల తేడాతో ఓడిపోయాడు. ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:1946 జననాలు]] [[వర్గం:10వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:11వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:12వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యులు]] e34r4npcc25goq93gh8rx1vjr0kfifm 4594538 4594537 2025-06-28T13:11:33Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* రాజకీయ జీవితం */ 4594538 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | office = [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు]] | term_start = 1994 | term_end = 1999 | predecessor = హరీష్ పాల్ | successor = [[అవతార్ సింగ్ భదానా]] | constituency = [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్]] | office1 = [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ|ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యుడు]] | term_start1 = 1989 | term_end1 = 1991 | predecessor1 = అబ్దుల్ వాహిద్ ఖురేషి | successor1 = విజయ్‌పాల్ సింగ్ తోమర్ | constituency1 = [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం|సర్ధన]] | birth_date = {{birth date and age|df=y|1946|5|31}} | birth_place = ధిబౌలి , యునైటెడ్ ప్రావిన్స్ (ఇప్పుడు ఉత్తర ప్రదేశ్ ), బ్రిటిష్ ఇండియా | party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]] | otherparty = [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] | spouse = {{marriage|అనితా సింగ్|1982}} | children = 1 కొడుకు | father = దుర్గా సింగ్ | alma_mater = మీరట్ విశ్వవిద్యాలయం ( B.Sc ) | source = [https://loksabha.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/3599.htm] }} '''అమర్ పాల్ సింగ్''' (జననం 31 మే 1946) భారతదేశానికి చెందిన [[రాజకీయ నాయకుడు]]. ఆయన [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం]] నుండి మూడుసార్లు [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు.<ref name="Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut">{{cite news |last1= |last2= |first2= |title=Former BJP MP Amar Pal Shot Dead In Meerut |url=https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |access-date=28 June 2025 |work= |publisher=India TV News |date=15 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250628054238/https://www.indiatvnews.com/news/india/former-bjp-mp-amar-pal-shot-dead-in-meerut-5394.html |archive-date=28 June 2025 |language=en}}</ref> ==రాజకీయ జీవితం== అమర్ పాల్ సింగ్ [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] ద్వారా రాజకీయాల్లోకి వచ్చి [[1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|1989 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలలో]] [[సర్ధన శాసనసభ నియోజకవర్గం]] నుండి తొలిసారి ఎమ్మెల్యేగా ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన 1994లో [[మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం|మీరట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గానికి]] జరిగిన ఉప ఎన్నికలలో బీజేపీ అభ్యర్థిగా పోటీ గెలిచి తొలిసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1996లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి జనతాదళ్ అభ్యర్థి మొహమ్మద్ అఫ్జల్ పై 1,68,116 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి రెండవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. ఆయన [[1996 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1998 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి సమాజ్ వాదీ పార్టీ అభ్యర్థి జగ్వీర్ సింగ్‌పై 48,805 ఓట్ల మెజారిటీతో గెలిచి మూడవసారి [[లో‍క్‍సభ సభ్యుడు|లోక్‌సభ సభ్యుడిగా]] ఎన్నికయ్యాడు. అమర్ పాల్ సింగ్ [[1999 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1999లో జరిగిన లోక్‌సభ ఎన్నికలలో]] [[భారతీయ జనతా పార్టీ|బీజేపీ]] అభ్యర్థిగా పోటీ తన సమీప ప్రత్యర్థి [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] అభ్యర్థి అవతార్ సింగ్ భదానా చేతిలో 24836 ఓట్ల తేడాతో ఓడిపోయాడు.<ref name="Meerut Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency">{{cite news |title=Meerut Lok Sabha Election Result - Parliamentary Constituency |url=https://resultuniversity.com/election/meerut-lok-sabha |accessdate=28 June 2025 |work= |publisher=Result University |date=28 June 2025 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20250628130948/https://resultuniversity.com/election/meerut-lok-sabha |archivedate=28 June 2025}}</ref> ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:1946 జననాలు]] [[వర్గం:10వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:11వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:12వ లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ నుండి ఎన్నికైన లోక్‌సభ సభ్యులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ రాజకీయ నాయకులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ వ్యక్తులు]] [[వర్గం:ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ సభ్యులు]] rmj3tkya72h9dnitgyqhr79sbk6v5ae 0 458798 4594515 4594480 2025-06-28T12:51:13Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 2 డిసెంబర్ 1989 → 1989 డిసెంబర్ 2 (98), నవంబర్ → నవంబరు (42), డిసెంబర్ → డిసెంబరు (27), పని చేసింది → ప 4594515 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = వీ.పీ. సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ <br>భారత గణతంత్ర 14వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = V. P. Singh (cropped).jpg |image_size = |caption = విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్ |date_formed = 2 డిసెంబర్ 1989 |date_dissolved = 2 డిసెంబర్ 1989 |government_head = [[విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్|విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్]] |government_head_history = |deputy_government_head = చౌదరి దేవి లాల్ |state_head = [[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[జనతాదళ్]] <small>(నేషనల్ ఫ్రంట్)</small> (85/543 బిజెపి ఎంపీల మద్దతు). |legislature_status = సంకీర్ణం{{Composition bar|280|543|{{party color|Janata Dal}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |last_election = |legislature_term = {{Age in years, months and days|1989|12|02|1990|11|10}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |opposition_leader = [[రాజీవ్ గాంధీ]] ([[లోక్‌సభ]]) |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం]] |successor = [[చంద్ర శేఖర్ మంత్రివర్గం]] }} విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్ 1989 డిసెంబరు 2న భారత ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు. ఆయన ప్రారంభ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈ క్రింది కేబినెట్ మంత్రులు, వారి విభాగాలు ఉండేవి. ఈ కేబినెట్ 1989 డిసెంబరు 2 నుండి 1990 నవంబరు 10 వరకు పనిచేసింది. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి రక్షణ మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |వి.పి. సింగ్ | 1989 డిసెంబరు 2 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |ఉప ప్రధాన మంత్రి |దేవి లాల్ | 1989 డిసెంబరు 2 | 1990 ఆగస్టు 1 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="2" |వ్యవసాయ మంత్రి |దేవి లాల్ | 1989 డిసెంబరు 2 | 1990 ఆగస్టు 1 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- |వి.పి. సింగ్ | 1990 ఆగస్టు 1 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి |మధు దండవతే | 1989 డిసెంబరు 5 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |విదేశాంగ మంత్రి |ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |హోం మంత్రి |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమల మంత్రి |అజిత్ సింగ్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రి |ఎం.ఎస్. గురుపాదస్వామి | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రి పర్యాటక మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |ఆహార ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల మంత్రి జౌళి మంత్రి |శరద్ యాదవ్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="2" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |వి.పి. సింగ్ | 1989 డిసెంబరు 2 | 1990 ఏప్రిల్ 23 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |నీలమణి రౌత్రే | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |నీలమణి రౌత్రే | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 ఏప్రిల్ 23 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- |రషీద్ మసూద్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |ఇంధన శాఖ మంత్రి పౌర విమానయాన శాఖ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |కార్మిక శాఖ మంత్రి సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రి |కె.పి. ఉన్నికృష్ణన్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |కె.పి. ఉన్నికృష్ణన్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 ఏప్రిల్ 23 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- |జనేశ్వర్ మిశ్రా | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి చట్టం, న్యాయం శాఖ మంత్రి |దినేష్ గోస్వామి | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |ఎజిపి | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |మురసోలి మారన్ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |డిఎంకె | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |పి. ఉపేంద్ర | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 10 |టీడీపీలో చేరిన 100 మందిని ఓడించిన టీడీపీ | |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |నాథురామ్ మిర్ధా | 1989 డిసెంబరు 8 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |- | rowspan="1" |కాశ్మీర్ వ్యవహారాల మంత్రి |జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ | 1990 మార్చి 13 | 1990 మే 30 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] | |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |జల వనరుల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మనుభాయ్ కొటాడియా | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 5 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |పర్యావరణ, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మేనకా గాంధీ | 1989 డిసెంబరు 6 | 1990 నవంబరు 6 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |శాస్త్ర సాంకేతిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎం.జి.కె. మీనన్ | 1989 డిసెంబరు 18 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |అణుశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సహాయ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖ సహాయ మంత్రి సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎం.జి.కె. మీనన్ | 1989 డిసెంబరు 25 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="2" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మేనకా గాంధీ | 1990 జనవరి 20 | 1990 ఏప్రిల్ 23 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- |భాగే గోబర్ధన్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎంజికె మీనన్ (విద్య) | 1990 జనవరి 20 | 1990 ఏప్రిల్ 23 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- |చిమన్‌భాయ్ మెహతా | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజా రామన్న | 1990 జనవరి 20 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="2" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నితీష్ కుమార్ (వ్యవసాయం, సహకారం) | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- |ఉపేంద్ర నాథ్ వర్మ (గ్రామీణాభివృద్ధి) | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుబోధ్ కాంత్ సహాయ్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 5 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |శ్రీకాంత్ కుమార్ జెనా (చిన్న తరహా పరిశ్రమలు, వ్యవసాయ, గ్రామీణ పరిశ్రమలు) | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సత్య పాల్ మాలిక్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హరి కిషోర్ సింగ్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |భజమాన్ బెహారా | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ పూజన్ పటేల్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరంగిల్ శ్రీధరన్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |భక్త చరణ్ దాస్ (యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 5 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |భక్త చరణ్ దాస్ (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి) | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 5 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |జగదీప్ ధంఖర్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 5 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అనిల్ శాస్త్రి | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అజయ్ సింగ్ | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 |[[జనతాదళ్|జేడీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 6oa3y5fkp4xd67f5umu2on6zl2pweaz 0 458799 4594484 2025-06-28T12:02:42Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 [[WP:AES|←]]Created page with '{{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధ...' 4594484 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = జైల్ సింగ్ <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబర్ 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు , 15 మంది న్యాయవాదులు , 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు. ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |11 మార్చి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |14 మార్చి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |29 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |29 సెప్టెంబర్ 1985 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |24 జనవరి 1987 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ |12 ఏప్రిల్ 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |14 జనవరి 1985 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 మే 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 మే 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 జనవరి 1985 |30 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 నవంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |15 నవంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |20 జనవరి 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |22 అక్టోబర్ 1986 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |15 ఫిబ్రవరి 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |14 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |27 జనవరి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 ఆగస్టు 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |22 ఆగస్టు 1987 |10 నవంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |10 నవంబర్ 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |25 సెప్టెంబర్ 1985 |3 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |3 సెప్టెంబర్ 1988 |19 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే |19 సెప్టెంబర్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య |31 డిసెంబర్ 1984 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా |20 సెప్టెంబర్ 1986 |6 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |6 ఫిబ్రవరి 1988 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |31 మార్చి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |31 మార్చి 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |24 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |24 జనవరి 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |24 జనవరి 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ |12 మే 1986 |15 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |15 జూలై 1987 |28 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ |28 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 జూన్ 1986 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |25 సెప్టెంబర్ 1985 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూన్ 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |20 అక్టోబర్ 1986 |9 జూలై 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |9 జూలై 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు , బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |12 ఏప్రిల్ 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |25 జూలై 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |30 మే 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |31 మే 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 ఆగస్టు 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |14 మార్చి 1986 |14 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం |24 జూన్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ |25 జూన్ 1988 |22 ఏప్రిల్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి |31 డిసెంబర్ 1984 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాధ్వి (ఖర్చు) |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం , అంతరిక్షం , అణుశక్తి , ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన , అభివృద్ధి సంస్థ) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే |12 మే 1986 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) |12 మే 1986 |23 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) |22 అక్టోబర్ 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |26 ఫిబ్రవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) |12 మే 1986 |9 మే 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |12 ఏప్రిల్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 అక్టోబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ |12 మే 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) |31 డిసెంబర్ 1984 |15 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం |20 జనవరి 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 ఆగస్టు 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా |19 ఫిబ్రవరి 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |22 అక్టోబర్ 1986 |7 సెప్టెంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ |22 ఏప్రిల్ 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) |27 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |4 అక్టోబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) |12 మే 1986 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |4 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] k3s4rlqypppfhn9yfpjupqdwacbusvy 4594486 4594484 2025-06-28T12:04:02Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594486 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = జైల్ సింగ్ <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబర్ 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు , 15 మంది న్యాయవాదులు , 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=kCx4gxkkbiQC&pg=PA48|title=Top Policy Makers in India: Cabinet Ministers and Their Civil Service Advisors|last1=Mathur|first1=Kuldeep|year=1994|isbn=9788170225300|page=37|author-link=Kuldeep Mathur & James Warner Björkman}}</ref> ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |<ref>{{URL|https://web.archive.org/web/20110511110825/http://pmindia.nic.in/former.htm}}</ref> |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |11 మార్చి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |14 మార్చి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |29 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |29 సెప్టెంబర్ 1985 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |24 జనవరి 1987 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ |12 ఏప్రిల్ 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |14 జనవరి 1985 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 మే 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 మే 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 జనవరి 1985 |30 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 నవంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |15 నవంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |20 జనవరి 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |22 అక్టోబర్ 1986 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |15 ఫిబ్రవరి 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |14 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |27 జనవరి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 ఆగస్టు 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |22 ఆగస్టు 1987 |10 నవంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |10 నవంబర్ 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |25 సెప్టెంబర్ 1985 |3 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |3 సెప్టెంబర్ 1988 |19 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే |19 సెప్టెంబర్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య |31 డిసెంబర్ 1984 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా |20 సెప్టెంబర్ 1986 |6 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |6 ఫిబ్రవరి 1988 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |31 మార్చి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |31 మార్చి 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |24 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |24 జనవరి 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |24 జనవరి 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ |12 మే 1986 |15 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |15 జూలై 1987 |28 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ |28 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 జూన్ 1986 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |25 సెప్టెంబర్ 1985 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూన్ 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |20 అక్టోబర్ 1986 |9 జూలై 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |9 జూలై 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు , బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |12 ఏప్రిల్ 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |25 జూలై 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |30 మే 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |31 మే 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 ఆగస్టు 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |14 మార్చి 1986 |14 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం |24 జూన్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ |25 జూన్ 1988 |22 ఏప్రిల్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి |31 డిసెంబర్ 1984 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాధ్వి (ఖర్చు) |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం , అంతరిక్షం , అణుశక్తి , ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన , అభివృద్ధి సంస్థ) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే |12 మే 1986 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) |12 మే 1986 |23 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) |22 అక్టోబర్ 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |26 ఫిబ్రవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) |12 మే 1986 |9 మే 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |12 ఏప్రిల్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 అక్టోబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ |12 మే 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) |31 డిసెంబర్ 1984 |15 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం |20 జనవరి 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 ఆగస్టు 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా |19 ఫిబ్రవరి 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |22 అక్టోబర్ 1986 |7 సెప్టెంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ |22 ఏప్రిల్ 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) |27 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |4 అక్టోబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) |12 మే 1986 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |4 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 2kxn12ae6zmafm9s9zmcai2ywjh70k4 4594489 4594486 2025-06-28T12:09:12Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594489 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = జైల్ సింగ్ <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబర్ 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు , 15 మంది న్యాయవాదులు , 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=kCx4gxkkbiQC&pg=PA48|title=Top Policy Makers in India: Cabinet Ministers and Their Civil Service Advisors|last1=Mathur|first1=Kuldeep|year=1994|isbn=9788170225300|page=37|author-link=Kuldeep Mathur & James Warner Björkman}}</ref> ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |<ref>{{URL|https://web.archive.org/web/20110511110825/http://pmindia.nic.in/former.htm}}</ref> |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |11 మార్చి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |14 మార్చి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |29 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |29 సెప్టెంబర్ 1985 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |24 జనవరి 1987 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ |12 ఏప్రిల్ 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |14 జనవరి 1985 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 మే 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 మే 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 జనవరి 1985 |30 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 నవంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |15 నవంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |20 జనవరి 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |22 అక్టోబర్ 1986 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |15 ఫిబ్రవరి 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |14 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |27 జనవరి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 ఆగస్టు 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |22 ఆగస్టు 1987 |10 నవంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |10 నవంబర్ 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |25 సెప్టెంబర్ 1985 |3 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |3 సెప్టెంబర్ 1988 |19 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే |19 సెప్టెంబర్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య |31 డిసెంబర్ 1984 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా |20 సెప్టెంబర్ 1986 |6 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |6 ఫిబ్రవరి 1988 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |31 మార్చి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |31 మార్చి 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |24 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |24 జనవరి 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |24 జనవరి 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ |12 మే 1986 |15 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |15 జూలై 1987 |28 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ |28 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 జూన్ 1986 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |25 సెప్టెంబర్ 1985 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూన్ 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |20 అక్టోబర్ 1986 |9 జూలై 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |9 జూలై 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు , బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |12 ఏప్రిల్ 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |25 జూలై 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |30 మే 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |31 మే 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 ఆగస్టు 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |14 మార్చి 1986 |14 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం |24 జూన్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ |25 జూన్ 1988 |22 ఏప్రిల్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి |31 డిసెంబర్ 1984 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాధ్వి (ఖర్చు) |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం , అంతరిక్షం , అణుశక్తి , ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన , అభివృద్ధి సంస్థ) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే |12 మే 1986 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) |12 మే 1986 |23 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) |22 అక్టోబర్ 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |26 ఫిబ్రవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) |12 మే 1986 |9 మే 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |12 ఏప్రిల్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 అక్టోబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ |12 మే 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) |31 డిసెంబర్ 1984 |15 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం |20 జనవరి 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 ఆగస్టు 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా |19 ఫిబ్రవరి 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |22 అక్టోబర్ 1986 |7 సెప్టెంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ |22 ఏప్రిల్ 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) |27 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |4 అక్టోబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) |12 మే 1986 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |4 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] kok2janau1y0h4sil1bblxs0u7hr7yo 4594492 4594489 2025-06-28T12:14:27Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594492 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబర్ 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు , 15 మంది న్యాయవాదులు , 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=kCx4gxkkbiQC&pg=PA48|title=Top Policy Makers in India: Cabinet Ministers and Their Civil Service Advisors|last1=Mathur|first1=Kuldeep|year=1994|isbn=9788170225300|page=37|author-link=Kuldeep Mathur & James Warner Björkman}}</ref> ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |<ref>{{URL|https://web.archive.org/web/20110511110825/http://pmindia.nic.in/former.htm}}</ref> |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |11 మార్చి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |14 మార్చి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |29 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |29 సెప్టెంబర్ 1985 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |24 జనవరి 1987 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ |12 ఏప్రిల్ 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |14 జనవరి 1985 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 మే 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 మే 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 జనవరి 1985 |30 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 నవంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |15 నవంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |20 జనవరి 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |22 అక్టోబర్ 1986 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |15 ఫిబ్రవరి 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |14 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి. శివ శంకర్ |27 జనవరి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 ఆగస్టు 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |22 ఆగస్టు 1987 |10 నవంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |10 నవంబర్ 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |25 సెప్టెంబర్ 1985 |3 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |3 సెప్టెంబర్ 1988 |19 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే |19 సెప్టెంబర్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య |31 డిసెంబర్ 1984 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా |20 సెప్టెంబర్ 1986 |6 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |6 ఫిబ్రవరి 1988 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |31 మార్చి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |31 మార్చి 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |24 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |24 జనవరి 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |24 జనవరి 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ |12 మే 1986 |15 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |15 జూలై 1987 |28 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ |28 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 జూన్ 1986 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |25 సెప్టెంబర్ 1985 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూన్ 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |20 అక్టోబర్ 1986 |9 జూలై 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |9 జూలై 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు , బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |12 ఏప్రిల్ 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |25 జూలై 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |30 మే 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |31 మే 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 ఆగస్టు 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |14 మార్చి 1986 |14 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం |24 జూన్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ |25 జూన్ 1988 |22 ఏప్రిల్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి |31 డిసెంబర్ 1984 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాధ్వి (ఖర్చు) |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం , అంతరిక్షం , అణుశక్తి , ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన , అభివృద్ధి సంస్థ) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే |12 మే 1986 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) |12 మే 1986 |23 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) |22 అక్టోబర్ 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |26 ఫిబ్రవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) |12 మే 1986 |9 మే 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |12 ఏప్రిల్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 అక్టోబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ |12 మే 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) |31 డిసెంబర్ 1984 |15 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం |20 జనవరి 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 ఆగస్టు 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా |19 ఫిబ్రవరి 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |22 అక్టోబర్ 1986 |7 సెప్టెంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ |22 ఏప్రిల్ 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) |27 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |4 అక్టోబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) |12 మే 1986 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |4 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] afm8jgktqy3mgu25gsew9sradmcddd4 4594495 4594492 2025-06-28T12:18:33Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 /* క్యాబినెట్ మంత్రులు */ 4594495 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబర్ 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు , 15 మంది న్యాయవాదులు , 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=kCx4gxkkbiQC&pg=PA48|title=Top Policy Makers in India: Cabinet Ministers and Their Civil Service Advisors|last1=Mathur|first1=Kuldeep|year=1994|isbn=9788170225300|page=37|author-link=Kuldeep Mathur & James Warner Björkman}}</ref> ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |<ref>{{URL|https://web.archive.org/web/20110511110825/http://pmindia.nic.in/former.htm}}</ref> |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |11 మార్చి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |14 మార్చి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |29 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |29 సెప్టెంబర్ 1985 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |24 జనవరి 1987 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ |12 ఏప్రిల్ 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జనవరి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |14 జనవరి 1985 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 మే 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 మే 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |25 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 జనవరి 1985 |30 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 నవంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |15 నవంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |20 జనవరి 1986 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |25 జూలై 1987 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |30 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |22 అక్టోబర్ 1986 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |15 ఫిబ్రవరి 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |14 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |27 జనవరి 1986 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 ఆగస్టు 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |22 ఆగస్టు 1987 |10 నవంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |10 నవంబర్ 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |25 సెప్టెంబర్ 1985 |3 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |3 సెప్టెంబర్ 1988 |19 సెప్టెంబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే |19 సెప్టెంబర్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య |31 డిసెంబర్ 1984 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా |20 సెప్టెంబర్ 1986 |6 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |6 ఫిబ్రవరి 1988 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |31 మార్చి 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |31 మార్చి 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |24 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |24 జనవరి 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |24 జనవరి 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |14 జనవరి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ |12 మే 1986 |15 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |15 జూలై 1987 |28 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ |28 జూలై 1987 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |4 జూన్ 1986 |24 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |25 సెప్టెంబర్ 1985 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |25 జూన్ 1988 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ |20 అక్టోబర్ 1986 |9 జూలై 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |9 జూలై 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు , బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 ఏప్రిల్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |12 ఏప్రిల్ 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ |25 జూలై 1987 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ |25 జూన్ 1988 |30 మే 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ |31 మే 1989 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 ఆగస్టు 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |14 మార్చి 1986 |14 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం |24 జూన్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ |25 జూన్ 1988 |22 ఏప్రిల్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి |31 డిసెంబర్ 1984 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాధ్వి (ఖర్చు) |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ |24 జనవరి 1987 |25 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం , అంతరిక్షం , అణుశక్తి , ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |31 డిసెంబర్ 1984 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన , అభివృద్ధి సంస్థ) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) |22 అక్టోబర్ 1986 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే |12 మే 1986 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ |12 మే 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |18 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) |12 మే 1986 |23 జూలై 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) |22 అక్టోబర్ 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |26 ఫిబ్రవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) |12 మే 1986 |9 మే 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ)గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |12 ఏప్రిల్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |2 అక్టోబర్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |31 డిసెంబర్ 1984 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి |12 మే 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ |12 మే 1986 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) |31 డిసెంబర్ 1984 |15 మార్చి 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 మార్చి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం |20 జనవరి 1986 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |31 డిసెంబర్ 1984 |24 ఆగస్టు 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |12 మే 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |12 మే 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ |31 డిసెంబర్ 1984 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా |19 ఫిబ్రవరి 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |22 అక్టోబర్ 1986 |7 సెప్టెంబర్ 1987 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి |24 జూన్ 1986 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 జూన్ 1988 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ |22 ఏప్రిల్ 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే |4 జూలై 1989 |2 డిసెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |4 జూలై 1989 |2 సెప్టెంబర్ 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |25 సెప్టెంబర్ 1985 |27 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) |27 సెప్టెంబర్ 1985 |4 అక్టోబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |15 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |25 సెప్టెంబర్ 1985 |22 అక్టోబర్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం |4 అక్టోబర్ 1985 |20 జనవరి 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) |12 మే 1986 |4 జూన్ 1986 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి |4 జూన్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |22 అక్టోబర్ 1986 |14 ఫిబ్రవరి 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం |14 ఫిబ్రవరి 1988 |25 జూన్ 1988 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |14 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ |15 ఫిబ్రవరి 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ |25 జూన్ 1988 |4 జూలై 1989 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ |1 జనవరి 1985 |25 సెప్టెంబర్ 1985 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] mguczofx4dkwulcf7zr4xm6r329zqqj 4594512 4594495 2025-06-28T12:50:37Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 31 డిసెంబర్ 1984 → 1984 డిసెంబర్ 31 (488), సెప్టెంబర్ → సెప్టెంబరు (88), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (51), నవంబర 4594512 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 డిసెంబర్ 31 |date_dissolved = 1989 డిసెంబర్ 2 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] <small>(25 జూలై 1987 వరకు)</small><br />[[ఆర్. వెంకట్రామన్|ఆర్. వెంకటరామన్]]<small>(25 జూలై 1987 నుండి)</small> |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>(కాంగ్రెస్ కూటమి)</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|414|541|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |last_election = [[1989 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1989]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|12|31|1989|12|02}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] |successor = [[వీ.పీ. సింగ్ మంత్రివర్గం]] }} రెండవ రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని 11వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి, ఇది 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల ఫలితంగా ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వంలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ మెజారిటీ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన తరువాత 1984 డిసెంబరు 31న ఏర్పడింది. రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గంలో 7 మంది వ్యవసాయదారులు, 15 మంది న్యాయవాదులు, 4 మంది జర్నలిస్టులు, 3 మాజీ రాచరిక రాష్ట్ర పాలకులు ఉన్నారు.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=kCx4gxkkbiQC&pg=PA48|title=Top Policy Makers in India: Cabinet Ministers and Their Civil Service Advisors|last1=Mathur|first1=Kuldeep|year=1994|isbn=9788170225300|page=37|author-link=Kuldeep Mathur & James Warner Björkman}}</ref> ఆ మంత్రిత్వ శాఖలో ఈశాన్య భారతదేశం నుండి ఇద్దరు మంత్రులు కూడా ఉన్నారు. == మంత్రి మండలి == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌ఛార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |<ref>{{URL|https://web.archive.org/web/20110511110825/http://pmindia.nic.in/former.htm}}</ref> |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |హోం మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 మార్చి 11 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు | 1986 మార్చి 14 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ | 1986 మే 12 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రక్షణ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 29 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1985 సెప్టెంబరు 29 | 1987 జనవరి 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ | 1987 జనవరి 24 | 1987 ఏప్రిల్ 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.సి. పంత్ | 1987 ఏప్రిల్ 12 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |విదేశాంగ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |బలి రామ్ భగత్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1986 మే 12 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1987 జూలై 25 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |పి.వి. నరసింహారావు | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రి |వి.పి. సింగ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1987 జనవరి 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1987 జనవరి 24 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ | 1987 జూలై 25 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 జనవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1985 జనవరి 14 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1987 జూలై 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేయడానికి కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="3" |కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1987 మే 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1987 మే 4 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1987 జూలై 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="2" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రి |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మాధవసిన్హ్ సోలంకి | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 జనవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ | 1985 జనవరి 14 | 1985 మార్చి 30 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, సరఫరా, జౌళి మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |వాణిజ్య మంత్రి |వి.పి. సింగ్ | 1985 మార్చి 30 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1985 నవంబరు 15 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ | 1985 నవంబరు 15 | 1986 జనవరి 20 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1986 జనవరి 20 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ | 1987 జూలై 25 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దినేష్ సింగ్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సరఫరా, జౌళి శాఖ మంత్రి |చంద్రశేఖర్ సింగ్ | 1985 మార్చి 30 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. టెక్స్‌టైల్స్‌గా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |జౌళి శాఖ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ | 1985 సెప్టెంబరు 15 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 15 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1988 ఫిబ్రవరి 15 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="2" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 జనవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వీరేంద్ర పాటిల్ | 1985 జనవరి 14 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జలగం వెంగళరావు | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 జనవరి 27 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1986 జనవరి 27 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |బూటా సింగ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గుర్దియాల్ సింగ్ ధిల్లాన్ | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భజన్ లాల్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల, విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |జలవనరుల మంత్రిత్వ శాఖ, ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="6" |జల వనరుల మంత్రి |బి. శంకరానంద్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1987 ఆగస్టు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1987 ఆగస్టు 22 | 1987 నవంబరు 10 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1987 నవంబరు 10 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |దినేష్ సింగ్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="3" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 సెప్టెంబరు 3 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ | 1988 సెప్టెంబరు 3 | 1988 సెప్టెంబరు 19 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వసంత్ సాథే సెలవు సమయంలో అదనపు ఛార్జీ. |- |వసంత్ సాఠే | 1988 సెప్టెంబరు 19 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్‌గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రి |అబ్దుల్ గఫూర్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |కార్మిక మంత్రి |టి. అంజయ్య | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 జనవరి 20 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |పి.ఎ. సంగ్మా | 1986 సెప్టెంబరు 20 | 1988 ఫిబ్రవరి 6 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ | 1988 ఫిబ్రవరి 6 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బిందేశ్వరి దూబే | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1987 మార్చి 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1987 మార్చి 31 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బిందేశ్వరి దూబే | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి. శంకరానంద్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |అశోక్ కుమార్ సేన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 జూన్ 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు | 1986 జూన్ 24 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మోతీలాల్ వోరా | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జనవరి 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1989 జనవరి 24 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రఫీక్ ఆలం | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 జనవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలుగా విభజించబడింది . |- | rowspan="5" |పర్యాటక మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ముఫ్తీ మొహమ్మద్ సయీద్ | 1986 మే 12 | 1987 జూలై 15 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1987 జూలై 15 | 1987 జూలై 28 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |జగదీష్ టైట్లర్ | 1987 జూలై 28 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |బన్సీ లాల్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన శాఖలతో విలీనం చేయబడి రవాణా మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రి |బన్సీ లాల్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 జూన్ 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1986 జూన్ 4 | 1986 జూన్ 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ | 1986 జూన్ 24 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ, రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |పౌర విమానయాన మంత్రి |జగదీష్ టైట్లర్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మోతీలాల్ వోరా | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖతో విలీనం చేయబడి పౌర విమానయాన, పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడింది . |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్యా మంత్రి |కె.సి. పంత్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పర్యావరణం, అటవీ శాఖ మంత్రి |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |భజన్ లాల్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పెట్రోలియం, సహజ వాయువుగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 20 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ | 1986 అక్టోబరు 20 | 1986 జూలై 9 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ | 1986 జూలై 9 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనులు, బొగ్గు మంత్రి |వసంత్ సాఠే | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ) గా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1987 ఏప్రిల్ 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే | 1987 ఏప్రిల్ 12 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్ | 1987 జూలై 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అజిత్ కుమార్ పంజా | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |అర్జున్ సింగ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వసంత్ సాఠే | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీర్ బహదూర్ సింగ్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 మే 30 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజీవ్ గాంధీ | 1989 మే 31 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |మహిళా, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మరగతం చంద్రశేఖర్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సంక్షేమంగా పేరు మార్చారు. |- | rowspan="1" |సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేంద్ర కుమారి బాజ్‌పాయ్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వేల సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |మాధవరావు సింధియా | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! ! ! ! | ! ! ! ! |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |రాజేష్ పైలట్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |శివరాజ్ పాటిల్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="9" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ | 1985 ఆగస్టు 12 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.ఎ. సంగ్మా (రాష్ట్రాలు) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 జనవరి 20 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ నెహ్రూ (అంతర్గత భద్రత) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1986 మార్చి 14 | 1986 జూన్ 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ (రాష్ట్రాలు) | 1986 మే 12 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. చిదంబరం | 1986 జూన్ 24 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (అంతర్గత భద్రత) | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణన్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కెకె తివారీ | 1988 జూన్ 25 | 1989 ఏప్రిల్ 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="5" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనార్ధన పూజారి | 1984 డిసెంబరు 31 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బి.కె. గాథ్వి (ఖర్చు) | 1986 మే 12 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బ్రహ్మ దత్ | 1987 జనవరి 24 | 1987 జూలై 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా (రెవెన్యూ) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎడ్వర్డో ఫలీరో (ఆర్థిక వ్యవహారాలు) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక విజ్ఞానం, అంతరిక్షం, అణుశక్తి, ఎలక్ట్రానిక్స్, సముద్ర అభివృద్ధి శాఖల సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.ఆర్. నారాయణ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె.ఆర్. నారాయణన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అజిత్ కుమార్ పంజా | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుఖ్ రామ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక, కార్యక్రమాల అమలు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="6" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుఖ్ రామ్ (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అరుణ్ సింగ్ (రక్షణ పరిశోధన, అభివృద్ధి సంస్థ) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1987 జూలై 18 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ (డిఫెన్స్ ప్రొడక్షన్) | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |చింతామణి పాణిగ్రాహి (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |దుమార్ లాల్ బైతా (రక్షణ ఉత్పత్తి, సరఫరాలు) | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (ఆరోగ్యం) | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సరోజ్ ఖపర్డే | 1986 మే 12 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా | 1985 జనవరి 1 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రహ్మ దత్ | 1986 మే 12 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రియ రంజన్ దాస్ మున్సి | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పరిశ్రమలు, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పరిశ్రమగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="4" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ (కెమికల్స్ అండ్ పెట్రోకెమికల్స్) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 18 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం. అరుణాచలం (పారిశ్రామిక అభివృద్ధి) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె.కె. తివారీ (పబ్లిక్ ఎంటర్‌ప్రైజెస్) | 1986 మే 12 | 1987 జూలై 23 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ (కెమికల్స్, పెట్రోకెమికల్స్) | 1989 జూలై 4 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చందులాల్ చంద్రకర్ | 1985 జనవరి 1 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |వ్యవసాయం అని పేరు మార్చారు. |- | rowspan="7" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా (వ్యవసాయం, సహకారం) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కె. నట్వర్ సింగ్ (ఎరువులు) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామానంద్ యాదవ్ (గ్రామీణాభివృద్ధి) | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆర్. ప్రభు (ఎరువులు) | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జనార్ధన పూజారి (గ్రామీణాభివృద్ధి) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరి కృష్ణ శాస్త్రి (వ్యవసాయ పరిశోధన, విద్య) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శ్యామ్‌లాల్ యాదవ్ (వ్యవసాయం, సహకారం) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="4" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అరుణ్ నెహ్రూ (శక్తి) | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఆరిఫ్ మహ్మద్ ఖాన్ (పవర్) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 ఫిబ్రవరి 26 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుశీల రోహత్గి (పవర్) | 1986 మే 12 | 1988 మే 9 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ (బొగ్గు) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. నట్వర్ సింగ్ (స్టీల్) | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ, బొగ్గు శాఖ (ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ) గా విభజించబడింది. |- | rowspan="4" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా (గనులు) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామానంద్ యాదవ్ (గనులు) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 ఏప్రిల్ 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |యోగేంద్ర మక్వానా | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 అక్టోబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మహావీర్ ప్రసాద్ (గనులు) | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖగా ఏర్పడటానికి విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="3" |రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మాధవరావు సింధియా (రైల్వేస్) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాజేష్ పైలట్ (ఉపరితల రవాణా) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగదీష్ టైట్లర్ (పౌర విమానయానం) | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="7" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |మార్గరెట్ అల్వా | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గులాం నబీ ఆజాద్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సీతారాం కేసరి | 1986 మే 12 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా దీక్షిత్ | 1986 మే 12 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎం.ఎం. జాకబ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. నాంగ్యాల్ | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రాధాకిషన్ మాలవీయ | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్.ఆర్. భరద్వాజ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్లు, పరిపాలనా సంస్కరణల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ (పర్సనల్, పరిపాలనా సంస్కరణలు) | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 మార్చి 15 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ | 1985 మార్చి 15 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1985 అక్టోబరు 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. చిదంబరం | 1986 జనవరి 20 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |సాంస్కృతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="1" |యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల శాఖ సహాయ మంత్రి |రాజ్ కుమార్ జైచంద్ర సింగ్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది . |- | rowspan="5" |మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి (విద్య, సంస్కృతి) | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |మార్గరెట్ అల్వా (మహిళలు, శిశు అభివృద్ధి, యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడలు) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య, సంస్కృతి) | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |లలితేశ్వర్ ప్రసాద్ షాహి (విద్య) | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కృష్ణ సాహి (సంస్కృతి) | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 ఆగస్టు 24 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="3" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 మే 12 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ | 1986 మే 12 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |గిరిధర్ గమాంగ్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="3" |పర్యావరణం, అడవుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వీర్ సేన్ | 1984 డిసెంబరు 31 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సుమతి ఒరాన్ | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పట్టణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దల్బీర్ సింగ్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అజిత్ కుమార్ పంజా | 1986 ఫిబ్రవరి 19 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1987 సెప్టెంబరు 7 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సుశీల రోహత్గి | 1986 జూన్ 24 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జల వనరుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కృష్ణ సాహి | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో సహాయ మంత్రి |షీలా దీక్షిత్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కెకె తివారీ | 1989 ఏప్రిల్ 22 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సరోజ్ ఖపర్డే | 1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సంతోష్ మోహన్ దేవ్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ | 1989 జూలై 4 | 1989 సెప్టెంబరు 2 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1985 సెప్టెంబరు 27 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. చిదంబరం (వస్త్రాలు) | 1985 సెప్టెంబరు 27 | 1985 అక్టోబరు 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గిరిధర్ గమాంగ్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1988 ఫిబ్రవరి 15 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సుమతి ఒరాన్ | 1988 ఫిబ్రవరి 15 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ | 1985 సెప్టెంబరు 25 | 1986 అక్టోబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |సిబ్బంది, పరిపాలనా సంస్కరణలు, శిక్షణ, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. చిదంబరం | 1985 అక్టోబరు 4 | 1986 జనవరి 20 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బీరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి (పర్సనల్ అండ్ ట్రైనింగ్) | 1986 మే 12 | 1986 జూన్ 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బిరెన్ సింగ్ ఎంగ్టి | 1986 జూన్ 4 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |జౌళి మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ | 1986 అక్టోబరు 22 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్. కృష్ణ కుమార్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మహావీర్ ప్రసాద్ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |దుమార్ లాల్ బైతా | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రఫీక్ ఆలం | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1988 జూన్ 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. నాంగ్యాల్ | 1988 ఫిబ్రవరి 15 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |రాధాకిషన్ మాలవీయ | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. నాంగ్యాల్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 జూలై 4 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === పార్లమెంటరీ కార్యదర్శులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="3" |ప్రధానమంత్రికి పార్లమెంటరీ కార్యదర్శి |ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్ | 1985 జనవరి 1 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అహ్మద్ పటేల్ | 1985 జనవరి 1 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అరుణ్ సింగ్ | 1985 జనవరి 1 | 1985 సెప్టెంబరు 25 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] o8yuk069qws7xsj9dtrm34f4w4234np 0 458800 4594496 2025-06-28T12:18:55Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 [[WP:AES|←]]Created page with '{{Infobox government cabinet |cabinet_name = మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ <br> భారత గణతంత్ర 12వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |i...' 4594496 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ <br> భారత గణతంత్ర 12వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 అక్టోబర్ 31 |date_dissolved = 1984 డిసెంబర్ 31 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]]</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|494|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|10|31|1984|12|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} ప్రధానమంత్రి [[ఇందిరా గాంధీ]] హత్య తర్వాత 1984 అక్టోబర్ 31న ఏర్పడిన భారతదేశ 10వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ. ఈ మంత్రిత్వ శాఖకు రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వం వహించారు, మునుపటి మంత్రివర్గం నుండి చాలా మంది మంత్రులను నిలుపుకున్నారు. 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత 1984 డిసెంబర్ 31న మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది. ==చరిత్ర== 1984 అక్టోబర్ 31న తన తల్లి & భారత ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ హత్య తర్వాత రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రిగా నియమితులయ్యారు. ఇందిరా గాంధీ హత్య జరిగిన రోజే ఆయనతో అధ్యక్షుడు జైల్ సింగ్ ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయించాడు. ==కూర్పు== ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ ఇందిరా గాంధీ నేతృత్వంలోని మునుపటి మంత్రివర్గంలోని సీనియర్ మంత్రులను కొనసాగించాడు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఆయనతో పాటు మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన వారిలో పి.వి. నరసింహారావు, ప్రణబ్ ముఖర్జీ, శంకర్‌రావ్ చవాన్, పి. శివశంకర్, బూటా సింగ్ ఉన్నాడు . 1984 నవంబర్ 4న మంత్రివర్గ విస్తరణ జరిగింది, ఆ సమయంలో అనేక మంది ఇతర క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులు, డిప్యూటీ మంత్రులు ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి<ref>{{cite web|title=Full List of Ministers of the Union Council of Ministers of India (1947{{ndash}}2015)|url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf}}</ref><ref>{{cite web|author=Cabinet Secretariat|date=13 November 1984|title=Full list of members of the union council of ministers on 13 November 1984|url=https://cabsec.gov.in/writereaddata/councilofministers/english/1_Upload_2346.pdf|access-date=16 August 2023}}</ref> !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి విదేశాంగ మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |హోం మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రి క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |జగన్నాథ్ కౌశల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |షీలా కౌల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనుల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఖుర్షిద్ ఆలం ఖాన్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎఎ రహీం |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. వెంకటసుబ్బయ్య |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హరినాథ్ మిశ్రా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో సహాయ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖలో సహాయ మంత్రి ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో సహాయ మంత్రి సముద్ర అభివృద్ధి శాఖలో సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |4 నవంబర్ 1984 |22 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !ఆఫీసు నుండి బయలుదేరారు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగన్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 3djb625eagf0qm6l9k4ux2y6yel53l2 4594498 4594496 2025-06-28T12:20:56Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594498 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ <br> భారత గణతంత్ర 12వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 అక్టోబర్ 31 |date_dissolved = 1984 డిసెంబర్ 31 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]]</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|494|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|10|31|1984|12|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} ప్రధానమంత్రి [[ఇందిరా గాంధీ]] హత్య తర్వాత 1984 అక్టోబర్ 31న ఏర్పడిన భారతదేశ 10వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ. ఈ మంత్రిత్వ శాఖకు రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వం వహించారు, మునుపటి మంత్రివర్గం నుండి చాలా మంది మంత్రులను నిలుపుకున్నారు. 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత 1984 డిసెంబర్ 31న మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది. ==చరిత్ర== 1984 అక్టోబర్ 31న తన తల్లి & భారత ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ హత్య తర్వాత రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రిగా నియమితులయ్యారు. ఇందిరా గాంధీ హత్య జరిగిన రోజే ఆయనతో అధ్యక్షుడు జైల్ సింగ్ ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయించాడు. ==కూర్పు== ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ ఇందిరా గాంధీ నేతృత్వంలోని మునుపటి మంత్రివర్గంలోని సీనియర్ మంత్రులను కొనసాగించాడు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఆయనతో పాటు మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన వారిలో పి.వి. నరసింహారావు, ప్రణబ్ ముఖర్జీ, శంకర్‌రావ్ చవాన్, పి. శివశంకర్, బూటా సింగ్ ఉన్నాడు . 1984 నవంబర్ 4న మంత్రివర్గ విస్తరణ జరిగింది, ఆ సమయంలో అనేక మంది ఇతర క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులు, డిప్యూటీ మంత్రులు ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి<ref>{{cite web|title=Full List of Ministers of the Union Council of Ministers of India (1947{{ndash}}2015)|url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf}}</ref><ref>{{cite web|author=Cabinet Secretariat|date=13 November 1984|title=Full list of members of the union council of ministers on 13 November 1984|url=https://cabsec.gov.in/writereaddata/councilofministers/english/1_Upload_2346.pdf|access-date=16 August 2023}}</ref> !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి విదేశాంగ మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |హోం మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రి క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |జగన్నాథ్ కౌశల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |షీలా కౌల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనుల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఖుర్షిద్ ఆలం ఖాన్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎఎ రహీం |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. వెంకటసుబ్బయ్య |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హరినాథ్ మిశ్రా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో సహాయ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖలో సహాయ మంత్రి ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో సహాయ మంత్రి సముద్ర అభివృద్ధి శాఖలో సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |4 నవంబర్ 1984 |22 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !ఆఫీసు నుండి బయలుదేరారు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |31 అక్టోబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగన్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |12 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |4 నవంబర్ 1984 |31 డిసెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] lfmcge6gedjsh9ymkuh2812smcuwd6r 4594514 4594498 2025-06-28T12:50:46Z Yarra RamaraoAWB 94596 clean up, typos fixed: 31 అక్టోబర్ 1984 → 1984 అక్టోబర్ 31 (106), అక్టోబర్ → అక్టోబరు (10), నవంబర్ → నవంబరు (47), డిసెంబర్ → డిస 4594514 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ <br> భారత గణతంత్ర 12వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = RajivGandhi.jpg |image_size = |caption = రాజీవ్ గాంధీ చిత్రపటం |date_formed = 1984 అక్టోబర్ 31 |date_dissolved = 1984 డిసెంబర్ 31 |government_head = [[రాజీవ్ గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = [[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]]</small> |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|494|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1984|10|31|1984|12|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = |opposition_leader = |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ రెండవ మంత్రివర్గం]] }} ప్రధానమంత్రి [[ఇందిరా గాంధీ]] హత్య తర్వాత 1984 అక్టోబరు 31న ఏర్పడిన భారతదేశ 10వ కేంద్ర మంత్రుల మండలి మొదటి రాజీవ్ గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ. ఈ మంత్రిత్వ శాఖకు రాజీవ్ గాంధీ నాయకత్వం వహించారు, మునుపటి మంత్రివర్గం నుండి చాలా మంది మంత్రులను నిలుపుకున్నారు. 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత 1984 డిసెంబరు 31న మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది. ==చరిత్ర== 1984 అక్టోబరు 31న తన తల్లి & భారత ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ హత్య తర్వాత రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రిగా నియమితులయ్యారు. ఇందిరా గాంధీ హత్య జరిగిన రోజే ఆయనతో అధ్యక్షుడు జైల్ సింగ్ ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయించాడు. ==కూర్పు== ప్రధానమంత్రి రాజీవ్ గాంధీ ఇందిరా గాంధీ నేతృత్వంలోని మునుపటి మంత్రివర్గంలోని సీనియర్ మంత్రులను కొనసాగించాడు. 1984 అక్టోబరు 31న ఆయనతో పాటు మంత్రులుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన వారిలో పి.వి. నరసింహారావు, ప్రణబ్ ముఖర్జీ, శంకర్‌రావ్ చవాన్, పి. శివశంకర్, బూటా సింగ్ ఉన్నాడు . 1984 నవంబరు 4న మంత్రివర్గ విస్తరణ జరిగింది, ఆ సమయంలో అనేక మంది ఇతర క్యాబినెట్ మంత్రులు, సహాయ మంత్రులు, డిప్యూటీ మంత్రులు ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి<ref>{{cite web|title=Full List of Ministers of the Union Council of Ministers of India (1947{{ndash}}2015)|url=https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/759802/1/Council_of_Ministers_English.pdf}}</ref><ref>{{cite web|author=Cabinet Secretariat|date=13 November 1984|title=Full list of members of the union council of ministers on 13 November 1984|url=https://cabsec.gov.in/writereaddata/councilofministers/english/1_Upload_2346.pdf|access-date=16 August 2023}}</ref> !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి విదేశాంగ మంత్రి సిబ్బంది, ప్రజా ఫిర్యాదులు, పెన్షన్ల మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ అంతరిక్ష శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |రాజీవ్ గాంధీ | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |శంకర్రావు చవాన్ | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |హోం మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రి వాణిజ్యం, సరఫరా మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |[[పి. శివశంకర్|పి. శివ శంకర్]] | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రి క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ శాఖ మంత్రి |జగన్నాథ్ కౌశల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |మొహ్సినా కిద్వాయ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |నీటిపారుదల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |షీలా కౌల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఉక్కు, గనుల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఎన్.కె.పి. సాల్వే | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన, పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |ఖుర్షిద్ ఆలం ఖాన్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆహార, పౌర సరఫరాల శాఖ సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) |భగవత్ ఝా ఆజాద్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ నివాస్ మిర్ధా | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎఎ రహీం | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి. వెంకటసుబ్బయ్య | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.ఎం. కృష్ణ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ | 1984 నవంబరు 12 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |VN గాడ్గిల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |యోగేంద్ర మక్వానా | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ప్రణాళిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హరినాథ్ మిశ్రా | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ | 1984 నవంబరు 12 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో సహాయ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖలో సహాయ మంత్రి ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో సహాయ మంత్రి సముద్ర అభివృద్ధి శాఖలో సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎన్.కె.పి. సాల్వే | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ధరమ్ వీర్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 22 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నవల్ కిషోర్ శర్మ | 1984 నవంబరు 12 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !పోర్ట్‌ఫోలియో !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించారు !ఆఫీసు నుండి బయలుదేరారు !పార్టీ |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) | 1984 అక్టోబరు 31 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగన్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ | 1984 నవంబరు 12 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు | 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 0rsyss44iq30u433e6hp8xvg4vvgcsx 0 458801 4594501 2025-06-28T12:30:48Z ఉదయ్ కిరణ్ 124579 "[[:en:Special:Redirect/revision/1296431714|Kiran Das]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594501 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=Kiran Das|image=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1983|06|01|df=yes}}|birth_place=[[Muvattupuzha]], [[Ernakulam district|Ernakulam]], [[Kerala]], India|nationality=[[Indian people|Indian]]|alma_mater={{Unbulleted_list|SSM College Of Engineering, Komarapalayam|[[Sree Sankara Vidyapeetom College|Sree Sankara Vidyapeetom College, Valayanchirangara]]|[[Nirmala Higher Secondary School, Muvattupuzha]]}}|occupation=[[Film editor]]|years_active=2014{{Endash}}present|spouse=Divya Kiran|children=2|parents={{Unbulleted_list|Ravindradas M. U.|Thulasy Das}}|awards=[[Kerala State Film Award for Best Editor]] (2019)}} '''కిరణ్ దాస్''' (జననం 1983 జూన్ 1) ప్రధానంగా మలయాళ చిత్రసీమలో పనిచేసే సినిమా ఎడిటర్.<ref>{{Cite web|title=Kiran Das - Movies, Biography, News, Age & Photos|url=https://in.bookmyshow.com/person/kiran-das/1083871|website=BookMyShow}}</ref> ''2019లో వచ్చినఇష్క్'' సినిమాకు గాను ఉత్తమ ఎడిటర్ గా కేరళ రాష్ట్ర చలన చిత్ర పురస్కారం గెలుచుకున్నాడు.<ref>{{Cite web|date=13 October 2020|title=50th Kerala State Film Awards: Winners list|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/50th-kerala-state-film-awards-winners-list-6723151/}}</ref> కిరణ్ దాస్ తొండిముతలం డ్రిక్సక్షియం (2017) ''జోసెఫ్'' (2018) ''అంబిలి'' (2019) ''[[జోజి]]'' (2021) లాంటి సినిమాలకు ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2 July 2017|title=Thondimuthalum Driksakshiyum movie review: Fahadh Faasil-Dileesh Pothan-Bijibal team-up rocks... again|url=https://www.firstpost.com/entertainment/thondimuthalum-driksakshiyum-movie-review-fahadh-faasil-dileesh-pothan-bijibal-team-up-rocks-again-3767761.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite web|date=25 November 2018|title=Joseph movie review: Joju George dominates an atmospheric, poignant, but over-stretched cop saga|url=https://www.firstpost.com/entertainment/joseph-movie-review-joju-george-dominates-an-atmospheric-poignant-but-over-stretched-cop-saga-5612501.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/this-new-teaser-of-ambili-will-tempt-you-to-book-your-tickets-for-the-film-asap/articleshow/70700065.cms|title=This new teaser of 'Ambili' will tempt you to book your tickets for the film asap! - Times of India|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|title=Fahadh Faasil's Joji wrapped up|url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2021/jan/14/fahadh-faasils-joji-wrapped-up-22258.html|website=[[Cinema Express]]}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} [[వర్గం:1983 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 0wpesp7jerji01bfugq1uym49jzu21h 4594506 4594501 2025-06-28T12:37:24Z ఉదయ్ కిరణ్ 124579 4594506 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=కిరణ్ దాస్|image=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1983|06|01|df=yes}}|birth_place=, [[ఎర్నాకుళం]], [[కేరళ]], [[భారత దేశం]]|nationality=<nowiki>[[భారత దేశం]</nowiki>|alma_mater=|occupation=ఎడిటర్|years_active=|spouse=దివ్య కిరణ్|children=2|parents=రవీందర్ దాస్ తులసీదాస్|awards=కేరళ చలన చిత్ర పురస్కారం}} '''కిరణ దాస్''' (జననం 1983 జూన్ 1) ప్రధానంగా మలయాళ చిత్రసీమలో పనిచేసే సినిమా ఎడిటర్.<ref>{{Cite web|title=Kiran Das - Movies, Biography, News, Age & Photos|url=https://in.bookmyshow.com/person/kiran-das/1083871|website=BookMyShow}}</ref> ''2019లో వచ్చినఇష్క్'' సినిమాకు గాను ఉత్తమ ఎడిటర్ గా కేరళ రాష్ట్ర చలన చిత్ర పురస్కారం గెలుచుకున్నాడు.<ref>{{Cite web|date=13 October 2020|title=50th Kerala State Film Awards: Winners list|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/50th-kerala-state-film-awards-winners-list-6723151/}}</ref> కిరణ్ దాస్ తొండిముతలం డ్రిక్సక్షియం (2017) ''జోసెఫ్'' (2018) ''అంబిలి'' (2019) ''[[జోజి]]'' (2021) లాంటి సినిమాలకు ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2 July 2017|title=Thondimuthalum Driksakshiyum movie review: Fahadh Faasil-Dileesh Pothan-Bijibal team-up rocks... again|url=https://www.firstpost.com/entertainment/thondimuthalum-driksakshiyum-movie-review-fahadh-faasil-dileesh-pothan-bijibal-team-up-rocks-again-3767761.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite web|date=25 November 2018|title=Joseph movie review: Joju George dominates an atmospheric, poignant, but over-stretched cop saga|url=https://www.firstpost.com/entertainment/joseph-movie-review-joju-george-dominates-an-atmospheric-poignant-but-over-stretched-cop-saga-5612501.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/this-new-teaser-of-ambili-will-tempt-you-to-book-your-tickets-for-the-film-asap/articleshow/70700065.cms|title=This new teaser of 'Ambili' will tempt you to book your tickets for the film asap! - Times of India|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|title=Fahadh Faasil's Joji wrapped up|url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2021/jan/14/fahadh-faasils-joji-wrapped-up-22258.html|website=[[Cinema Express]]}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} [[వర్గం:1983 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 1l2vkues6r9b28e6zg9zkubwo0tvjb7 4594507 4594506 2025-06-28T12:38:48Z ఉదయ్ కిరణ్ 124579 4594507 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=కిరణ్ దాస్|image=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1983|06|01|df=yes}}|birth_place=, [[ఎర్నాకుళం]], [[కేరళ]], [[భారత దేశం]]|nationality=<nowiki>[[భారత దేశం]</nowiki>|alma_mater=|occupation=ఎడిటర్|years_active=|spouse=దివ్య కిరణ్|children=2|parents=రవీందర్ దాస్ తులసీదాస్|awards=కేరళ చలన చిత్ర పురస్కారం}} '''కిరణ దాస్''' (జననం 1983 జూన్ 1) ప్రధానంగా మలయాళ చిత్రసీమలో పనిచేసే సినిమా ఎడిటర్.<ref>{{Cite web|title=Kiran Das - Movies, Biography, News, Age & Photos|url=https://in.bookmyshow.com/person/kiran-das/1083871|website=BookMyShow}}</ref> ''2019లో వచ్చినఇష్క్'' సినిమాకు గాను ఉత్తమ ఎడిటర్ గా కేరళ రాష్ట్ర చలన చిత్ర పురస్కారం గెలుచుకున్నాడు.<ref>{{Cite web|date=13 October 2020|title=50th Kerala State Film Awards: Winners list|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/50th-kerala-state-film-awards-winners-list-6723151/}}</ref> కిరణ్ దాస్ తొండిముతలం డ్రిక్సక్షియం (2017) ''జోసెఫ్'' (2018) ''అంబిలి'' (2019) ''[[జోజి]]'' (2021) లాంటి సినిమాలకు ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2 July 2017|title=Thondimuthalum Driksakshiyum movie review: Fahadh Faasil-Dileesh Pothan-Bijibal team-up rocks... again|url=https://www.firstpost.com/entertainment/thondimuthalum-driksakshiyum-movie-review-fahadh-faasil-dileesh-pothan-bijibal-team-up-rocks-again-3767761.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite web|date=25 November 2018|title=Joseph movie review: Joju George dominates an atmospheric, poignant, but over-stretched cop saga|url=https://www.firstpost.com/entertainment/joseph-movie-review-joju-george-dominates-an-atmospheric-poignant-but-over-stretched-cop-saga-5612501.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/this-new-teaser-of-ambili-will-tempt-you-to-book-your-tickets-for-the-film-asap/articleshow/70700065.cms|title=This new teaser of 'Ambili' will tempt you to book your tickets for the film asap! - Times of India|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|title=Fahadh Faasil's Joji wrapped up|url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2021/jan/14/fahadh-faasils-joji-wrapped-up-22258.html|website=[[Cinema Express]]}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} == మూలాలు == [[వర్గం:1983 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] eycbl4xqkljzstdsjnkbsl67gm4vfhl 4594508 4594507 2025-06-28T12:39:49Z ఉదయ్ కిరణ్ 124579 4594508 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=కిరణ్ దాస్|image=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1983|06|01|df=yes}}|birth_place=, [[ఎర్నాకుళం]], [[కేరళ]], [[భారత దేశం]]|nationality=<nowiki>[[భారతీయుడు]]</nowiki>|alma_mater=|occupation=ఎడిటర్|years_active=|spouse=దివ్య కిరణ్|children=2|parents=రవీందర్ దాస్ తులసీదాస్|awards=కేరళ చలన చిత్ర పురస్కారం}} '''కిరణ దాస్''' (జననం 1983 జూన్ 1) ప్రధానంగా మలయాళ చిత్రసీమలో పనిచేసే సినిమా ఎడిటర్.<ref>{{Cite web|title=Kiran Das - Movies, Biography, News, Age & Photos|url=https://in.bookmyshow.com/person/kiran-das/1083871|website=BookMyShow}}</ref> ''2019లో వచ్చినఇష్క్'' సినిమాకు గాను ఉత్తమ ఎడిటర్ గా కేరళ రాష్ట్ర చలన చిత్ర పురస్కారం గెలుచుకున్నాడు.<ref>{{Cite web|date=13 October 2020|title=50th Kerala State Film Awards: Winners list|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/50th-kerala-state-film-awards-winners-list-6723151/}}</ref> కిరణ్ దాస్ తొండిముతలం డ్రిక్సక్షియం (2017) ''జోసెఫ్'' (2018) ''అంబిలి'' (2019) ''[[జోజి]]'' (2021) లాంటి సినిమాలకు ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2 July 2017|title=Thondimuthalum Driksakshiyum movie review: Fahadh Faasil-Dileesh Pothan-Bijibal team-up rocks... again|url=https://www.firstpost.com/entertainment/thondimuthalum-driksakshiyum-movie-review-fahadh-faasil-dileesh-pothan-bijibal-team-up-rocks-again-3767761.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite web|date=25 November 2018|title=Joseph movie review: Joju George dominates an atmospheric, poignant, but over-stretched cop saga|url=https://www.firstpost.com/entertainment/joseph-movie-review-joju-george-dominates-an-atmospheric-poignant-but-over-stretched-cop-saga-5612501.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/this-new-teaser-of-ambili-will-tempt-you-to-book-your-tickets-for-the-film-asap/articleshow/70700065.cms|title=This new teaser of 'Ambili' will tempt you to book your tickets for the film asap! - Times of India|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|title=Fahadh Faasil's Joji wrapped up|url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2021/jan/14/fahadh-faasils-joji-wrapped-up-22258.html|website=[[Cinema Express]]}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} == మూలాలు == [[వర్గం:1983 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] e1m0sgdts53i2saa39oj8rjmi5gvgne 4594509 4594508 2025-06-28T12:41:02Z ఉదయ్ కిరణ్ 124579 4594509 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=కిరణ్ దాస్|image=|caption=|birth_date={{Birth date and age|1983|06|01|df=yes}}|birth_place=, [[ఎర్నాకుళం]], [[కేరళ]], [[భారత దేశం]]|nationality=<nowiki>[[భారతీయుడు]]</nowiki>|alma_mater=|occupation=ఎడిటర్|years_active=|spouse=దివ్య కిరణ్|children=2|parents=రవీందర్ దాస్ తులసీదాస్|awards=కేరళ చలన చిత్ర పురస్కారం}} '''కిరణ్ దాస్''' (జననం 1983 జూన్ 1) ప్రధానంగా మలయాళ చిత్రసీమలో పనిచేసే సినిమా ఎడిటర్.<ref>{{Cite web|title=Kiran Das - Movies, Biography, News, Age & Photos|url=https://in.bookmyshow.com/person/kiran-das/1083871|website=BookMyShow}}</ref> ''2019లో వచ్చినఇష్క్'' సినిమాకు గాను ఉత్తమ ఎడిటర్ గా కేరళ రాష్ట్ర చలన చిత్ర పురస్కారం గెలుచుకున్నాడు.<ref>{{Cite web|date=13 October 2020|title=50th Kerala State Film Awards: Winners list|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/50th-kerala-state-film-awards-winners-list-6723151/}}</ref> కిరణ్ దాస్ తొండిముతలం డ్రిక్సక్షియం (2017) ''జోసెఫ్'' (2018) ''అంబిలి'' (2019) ''[[జోజి]]'' (2021) లాంటి సినిమాలకు ఎడిటర్ గా పనిచేశాడు.<ref>{{Cite web|date=2 July 2017|title=Thondimuthalum Driksakshiyum movie review: Fahadh Faasil-Dileesh Pothan-Bijibal team-up rocks... again|url=https://www.firstpost.com/entertainment/thondimuthalum-driksakshiyum-movie-review-fahadh-faasil-dileesh-pothan-bijibal-team-up-rocks-again-3767761.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite web|date=25 November 2018|title=Joseph movie review: Joju George dominates an atmospheric, poignant, but over-stretched cop saga|url=https://www.firstpost.com/entertainment/joseph-movie-review-joju-george-dominates-an-atmospheric-poignant-but-over-stretched-cop-saga-5612501.html|website=Firstpost}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/this-new-teaser-of-ambili-will-tempt-you-to-book-your-tickets-for-the-film-asap/articleshow/70700065.cms|title=This new teaser of 'Ambili' will tempt you to book your tickets for the film asap! - Times of India|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web|title=Fahadh Faasil's Joji wrapped up|url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2021/jan/14/fahadh-faasils-joji-wrapped-up-22258.html|website=[[Cinema Express]]}}</ref> == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం. !శీర్షిక !దర్శకుడు ! class="unsortable" |గమనికలు |- |2016 |''పా వా'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=3170-Pa Va poster Pa Va Malayalam movie stills, Anoop Menon|url=https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417101645/https://www.topmovierankings.com/gallery/pa-va-movie-stills/pa-va-poster-3170|archive-date=17 April 2021|access-date=17 April 2021|website=www.topmovierankings.com}}</ref> |- |2017 |''[[దొంగాట (2022 సినిమా)|తొండిముతలుం దృక్సాక్షియుం]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- | rowspan="2" |2018 |<nowiki><i id="mwVw">జోసెఫ్</i></nowiki> |ఎం. పద్మకుమార్ | |- |''సమాక్షం'' |అన్వర్ అబ్దుల్లా, అజు కె. నారాయణన్ | |- | rowspan="3" |2019 |<nowiki><i id="mwZA">ఇష్క్</i></nowiki> |అనురాజ్ మనోహర్ | |- |<nowiki><i id="mwag">అంబిలి</i></nowiki> |జాన్ పాల్ జార్జ్ | |- |''మూథన్'' |[[గీతూ మోహన్ దాస్|గీతూ మోహన్దాస్]] |<ref>{{Cite web|date=11 October 2019|title=Official trailer of the Nivin Pauly starrer Moothon directed by Geethu Mohandas is here|url=https://www.behindwoods.com/malayalam-movies-cinema-news-16/official-trailer-of-the-nivin-pauly-starrer-moothon-directed-by-geethu-mohandas-is-here.html|website=Behindwoods}}</ref> |- | rowspan="3" |2021 |''[[జోజి]]'' |దిలీష్ పోతన్ | |- |''కృష్ణన్కుట్టి పానీ తుడంగి'' |సూరజ్ టామ్ |<ref>{{Cite web|title=Krishnankutty Pani Thudangi first lookout|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2020/dec/19/krishnankutty-pani-thudangi-first-look-out-2238125.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''Jan.E.Man'' |[[చిదంబరం ఎస్. పొదువల్|చిదంబరం ఎస్. పొడువల్]] |<ref>{{Cite web|date=2 March 2022|title=Jan E Man movie review: The Basil Joseph-starrer is an emotional rollercoaster|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/malayalam/mollywood-movie-review/jan-e-man-movie-review-basil-joseph-7797765/|website=The Indian Express}}</ref> |- | rowspan="8" |2022 |''2025 కుడా'' |బిలహరి |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/kudukku-2025-nivin-pauly-launches-the-first-look-poster-of-krishna-sankar-starrer/articleshow/82159141.cms|title=Nivin Pauly launches the first look poster of Krishna Sankar starrer|work=The Times of India}}</ref> |- |''ప్రాపేడా'' |కృష్ణేన్దు కాలేష్ | |- |''అప్పన్'' |మాజు | |- |''ఎలా వీఝా పూంచిరా'' |షాహి కబీర్ | |- |''ఉపచరపూర్వం గుండ జయన్'' |అరుణ్ వైగా |<ref>{{Cite web|title=Gunda Jayan is different from Arakkal Abu: Saiju Kurup|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/malayalam/2021/mar/13/gunda-jayan-is-different-from-arakkal-abusaiju-kurup-2275851.html|website=The New Indian Express}}</ref> |- |''పల్తు జాన్వర్'' |సంగీత పి. రాజన్ | |- |''రోర్షాచ్'' |నిసామ్ బషీర్ | |- |''ఓ మేరీ లైలా'' |అభిషేక్ కె. ఎస్ | |- | rowspan="3" |2023 |<nowiki><i id="mw0Q">థ్యాంకామ్</i></nowiki> |షహీద్ అరాఫత్ |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/fahadh-joju-and-dileesh-pothan-team-up-for-thankam/articleshow/71505096.cms|title=Fahadh, Joju and Dileesh Pothan team up for Thankam|work=The Times of India}}</ref> |- |''రోమంచం'' |జీతూ మాధవన్ |<ref>{{Cite web|last=Devan|first=Aswin|date=2023-01-20|title=Soubin Shahir, Arjun Ashokan-starrer Romancham gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/Jan/20/soubin-shahir-arjun-ashokan-starrer-romancham-gets-a-release-date-39042.html|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''[[శేషం మైక్-ఇల్ ఫాతిమా|శేషమ్ మైక్-ఇల్ ఫాతిమా]]'' |మను సి. కుమార్ |<ref>{{Cite web|date=30 October 2023|title=Kalyani Priyadarshan's Sesham Mikel Fathima gets a new release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2023/oct/30/kalyani-priyadarshans-sesham-mikel-fathima-gets-a-new-release-date-49106.html|access-date=31 October 2023|website=[[Cinema Express]]|language=en}}</ref> |- | rowspan="4" |2024 |''పంచవల్సారా పాధి'' |పి. జి. ప్రేమ్లాల్ |<ref>{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/movie-news/2023/02/27/siju-wilsons-next-panchavalsara-padhathi-title-poster.html|title=Siju Wilson is teaming up with National award winning writer Sajeev Pazhoor and PG Premlal as Director|work=Manorama Online}}</ref> |- |''జననంః 1947 ప్రాణాయం తుదారున్ను'' |అబిజిత్ అశోకన్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-06-09|title=Jananam 1947 Pranayam Thudarunnu gets OTT release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Jun/09/jananam-1947-pranayam-thudarunnu-gets-ott-release-date|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''ఉల్లోజుక్కు'' |క్రిస్టో టోమీ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-02|title=Urvashi-Parvathy Thiruvothu starrer Ullozhukku out on OTT|url=https://www.cinemaexpress.com/ott/news/2024/Aug/02/urvashi-parvathy-thiruvothu-starrer-ullozhukku-out-on-ott|access-date=2024-08-26|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''తెక్కు వడక్కు'' |ప్రేమ్ శంకర్ |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2024-08-25|title=Vinayakan and Suraj Venjaramoodu's Thekku Vadakku gets a release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Aug/25/vinayakan-and-suraj-venjaramoodus-thekku-vadakku-gets-a-release-date|access-date=2024-08-25|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- | rowspan="3" |2025 |''పైన్కిలి'' |శ్రీజిత్ బాబు |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2024-12-01|title=Anaswara Rajan and Sajin Gopu's film titled Painkili, first look out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2024/Dec/01/anaswara-rajan-and-sajin-gopus-film-titled-painkili-first-look-out|access-date=2025-02-15|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మనోహరంగా.'' |దిలీష్ నాయర్ |<ref>{{Cite web|last=Santhosh|first=Vivek|date=2025-01-14|title=Mathew Thomas-starrer Lovely confirms release date|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/Jan/14/mathew-thomas-starrer-lovely-confirms-release-date|access-date=2025-01-16|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |''మూన్వాక్'' |వినోద్ ఎకె |<ref>{{Cite web|last=Features|first=C. E.|date=2025-05-11|title=Moonwalk gets a release date, trailer out|url=https://www.cinemaexpress.com/malayalam/news/2025/May/11/moonwalk-gets-a-release-date-trailer-out|access-date=2025-05-13|website=Cinema Express|language=en}}</ref> |- |} == మూలాలు == [[వర్గం:1983 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] slhzfs44brakpcvpxktlqmkbra4wcgk 0 458802 4594502 2025-06-28T12:33:24Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 [[WP:AES|←]]Created page with '{{Infobox government cabinet |cabinet_name = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం<br>భారత గణతంత్ర 11వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type= ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag_border = true |image = Prime Minister Indira Gandhi in the US enhanced.jpg |date_formed...' 4594502 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం<br>భారత గణతంత్ర 11వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type= ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag_border = true |image = Prime Minister Indira Gandhi in the US enhanced.jpg |date_formed = 1980 జనవరి 14 |date_dissolved = 1984 అక్టోబర్ 31 |government_head = [[ఇందిరా గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = నీలం సంజీవ రెడ్డి {{Small|(1982 వరకు)}}<br>[[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]]{{small|(1982 నుండి)}} |current_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ) |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|529|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1980|01|14|1984|10|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = భారతీయ జన సంఘ్ |opposition_leader = ''ఖాళీ'' <small>(లోక్‌సభలో)</small><br />[[Lal Krishna Advani]] <small>(in Rajya Sabha)</small><br /><small>(21 January 1980 – 7 April 1980)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} 1980 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ (ఐ) విజయం సాధించిన తర్వాత 1980 జనవరి 14న నాల్గవ ఇందిరా గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది. ఇందిరా గాంధీ నాల్గవసారి ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు, 1977లో ఓటమి పాలైన మూడు సంవత్సరాల తర్వాత ఆమె ప్రధానమంత్రి పదవికి తిరిగి రావడాన్ని కూడా గుర్తించారు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఇందిరా గాంధీ హత్యకు గురయ్యే వరకు ఆ మంత్రిత్వ శాఖ పదవిలో కొనసాగింది. ఆమె కుమారుడు రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. == కూర్పు == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి అణుశక్తి శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |ఇందిరా గాంధీ<ref name="14Jan80">{{cite web|author=[[Rashtrapati Bhawan]]|date=14 January 1980|title=Allocation of portfolios among members of the union council of ministers|url=https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/RASHTRAPATI%20BHAWAN/1980-JAN-DEC-RASPATI-BHAWAN/PDF/RPB-1980-01-14_002.pdf|website=archive.pib.gov.in}}</ref> |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |15 జనవరి 1982 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశాంగ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |14 జనవరి 1980 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |15 జనవరి 1982 |31 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రి |జైల్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |22 జూన్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |22 జూన్ 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 సెప్టెంబర్ 1982 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా కౌల్ |8 ఆగస్టు 1981 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బొగ్గు శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఆ మంత్రిత్వ శాఖను ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేశారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |8 జూన్ 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగన్నాథ్ కౌశల్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రైల్వే మంత్రి |కమలాపతి త్రిపాఠి |14 జనవరి 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |2 ఫిబ్రవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |వాణిజ్య మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |29 జనవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |16 జనవరి 1980 |3 ఏప్రిల్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఏప్రిల్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |8 ఆగస్టు 1981 |3 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఆగస్టు 1984 |14 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 ఆగస్టు 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |16 జనవరి 1980 |7 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |16 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1980 |INC(I) తెలుగు in లో | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |16 జనవరి 1980 |3 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |విద్యా చరణ్ శుక్లా |8 జూన్ 1980 |19 మార్చి 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |19 మార్చి 1981 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర సరఫరాలు, సహకారంగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాలు, సహకార మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |29 జనవరి 1983 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కార్మిక మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పునరావాస శాఖతో విలీనం చేయబడి కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) బాధ్యత వహించారు. కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ, పునరావాస శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |సరఫరా, క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |20 జనవరి 1980 |23 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |గ్రామీణాభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |23 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరినాథ్ మిశ్రా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |8 జూన్ 1980 |8 ఆగస్టు 1971 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |8 ఆగస్టు 1981 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ బలేశ్వర్ |16 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగన్నాథ్ పహాడియా |14 జనవరి 1980 |6 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సవాయి సింగ్ సిసోడియా (ఆదాయం, వ్యయం) |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |2 సెప్టెంబర్ 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |15 జనవరి 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చందులాల్ చంద్రకర్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |16 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |3 మార్చి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |వీరభద్ర సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఏప్రిల్ 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |8 జూన్ 1980 |8 డిసెంబర్ 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |విఠల్‌రావ్ గాడ్గిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="2" |రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామచంద్ర రథ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |టి. అంజయ్య |8 జూన్ 1980 |11 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |11 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="9" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |విక్రమ్ చంద్ మహాజన్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (బొగ్గు) |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (పెట్రోలియం) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సిపిఎన్ సింగ్ (సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ (శక్తి) |29 జనవరి 1983 |14 ఆగస్టు 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హరినాథ్ మిశ్రా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |షీలా కౌల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |30 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |అంతరిక్ష శాఖ సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి.ఎ. సంగ్మా |31 అక్టోబర్ 1980 |15 ఫిబ్రవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ సహాయ మంత్రి |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బ్రజమోహన్ మొహంతి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మగన్‌భాయ్ బరోట్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో ఉప మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో ఉప మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రజమోహన్ మొహంతి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |26 జూలై 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |8 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లేబర్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |21 నవంబర్ 1981 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |జీవావరణ శాస్త్ర శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 6htglhdygewzkw21p773uxsnuvyhlp6 4594504 4594502 2025-06-28T12:36:03Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594504 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం<br>భారత గణతంత్ర 11వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type= ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag_border = true |image = Prime Minister Indira Gandhi in the US enhanced.jpg |date_formed = 1980 జనవరి 14 |date_dissolved = 1984 అక్టోబర్ 31 |government_head = [[ఇందిరా గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = నీలం సంజీవ రెడ్డి {{Small|(1982 వరకు)}}<br>[[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]]{{small|(1982 నుండి)}} |current_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ) |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|529|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1980|01|14|1984|10|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = భారతీయ జన సంఘ్ |opposition_leader = ''ఖాళీ'' <small>(లోక్‌సభలో)</small><br />లాల్ కృష్ణ అద్వానీ<small> (రాజ్యసభలో)</small><br /><small>(21 జనవరి 1980 - 7 ఏప్రిల్ 1980)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} 1980 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ (ఐ) విజయం సాధించిన తర్వాత 1980 జనవరి 14న నాల్గవ ఇందిరా గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది. ఇందిరా గాంధీ నాల్గవసారి ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు, 1977లో ఓటమి పాలైన మూడు సంవత్సరాల తర్వాత ఆమె ప్రధానమంత్రి పదవికి తిరిగి రావడాన్ని కూడా గుర్తించారు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఇందిరా గాంధీ హత్యకు గురయ్యే వరకు ఆ మంత్రిత్వ శాఖ పదవిలో కొనసాగింది. ఆమె కుమారుడు రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. == కూర్పు == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి అణుశక్తి శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |ఇందిరా గాంధీ<ref name="14Jan80">{{cite web|author=[[Rashtrapati Bhawan]]|date=14 January 1980|title=Allocation of portfolios among members of the union council of ministers|url=https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/RASHTRAPATI%20BHAWAN/1980-JAN-DEC-RASPATI-BHAWAN/PDF/RPB-1980-01-14_002.pdf|website=archive.pib.gov.in}}</ref> |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |15 జనవరి 1982 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశాంగ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |14 జనవరి 1980 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |15 జనవరి 1982 |31 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రి |జైల్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |22 జూన్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |22 జూన్ 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 సెప్టెంబర్ 1982 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా కౌల్ |8 ఆగస్టు 1981 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బొగ్గు శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఆ మంత్రిత్వ శాఖను ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేశారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |8 జూన్ 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగన్నాథ్ కౌశల్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రైల్వే మంత్రి |కమలాపతి త్రిపాఠి |14 జనవరి 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |2 ఫిబ్రవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |వాణిజ్య మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |29 జనవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |16 జనవరి 1980 |3 ఏప్రిల్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఏప్రిల్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |8 ఆగస్టు 1981 |3 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఆగస్టు 1984 |14 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 ఆగస్టు 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |16 జనవరి 1980 |7 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |16 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1980 |INC(I) తెలుగు in లో | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |16 జనవరి 1980 |3 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |విద్యా చరణ్ శుక్లా |8 జూన్ 1980 |19 మార్చి 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |19 మార్చి 1981 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర సరఫరాలు, సహకారంగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాలు, సహకార మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |29 జనవరి 1983 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కార్మిక మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పునరావాస శాఖతో విలీనం చేయబడి కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) బాధ్యత వహించారు. కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ, పునరావాస శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |సరఫరా, క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |20 జనవరి 1980 |23 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |గ్రామీణాభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |23 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరినాథ్ మిశ్రా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |8 జూన్ 1980 |8 ఆగస్టు 1971 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |8 ఆగస్టు 1981 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ బలేశ్వర్ |16 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగన్నాథ్ పహాడియా |14 జనవరి 1980 |6 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సవాయి సింగ్ సిసోడియా (ఆదాయం, వ్యయం) |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |2 సెప్టెంబర్ 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |15 జనవరి 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చందులాల్ చంద్రకర్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |16 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |3 మార్చి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |వీరభద్ర సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఏప్రిల్ 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |8 జూన్ 1980 |8 డిసెంబర్ 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |విఠల్‌రావ్ గాడ్గిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="2" |రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామచంద్ర రథ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |టి. అంజయ్య |8 జూన్ 1980 |11 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |11 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="9" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |విక్రమ్ చంద్ మహాజన్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (బొగ్గు) |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (పెట్రోలియం) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సిపిఎన్ సింగ్ (సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ (శక్తి) |29 జనవరి 1983 |14 ఆగస్టు 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హరినాథ్ మిశ్రా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |షీలా కౌల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |30 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |అంతరిక్ష శాఖ సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి.ఎ. సంగ్మా |31 అక్టోబర్ 1980 |15 ఫిబ్రవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ సహాయ మంత్రి |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బ్రజమోహన్ మొహంతి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మగన్‌భాయ్ బరోట్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో ఉప మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో ఉప మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రజమోహన్ మొహంతి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |26 జూలై 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |8 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లేబర్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |21 నవంబర్ 1981 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |జీవావరణ శాస్త్ర శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] r5334o3e62l2ctbkiwv2m2mk8t8uike 4594505 4594504 2025-06-28T12:37:22Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594505 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం<br>భారత గణతంత్ర 11వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type= ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag_border = true |image = Prime Minister Indira Gandhi in the US enhanced.jpg |date_formed = 1980 జనవరి 14 |date_dissolved = 1984 అక్టోబర్ 31 |government_head = [[ఇందిరా గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = నీలం సంజీవ రెడ్డి {{Small|(1982 వరకు)}}<br>[[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]]{{small|(1982 నుండి)}} |current_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ) |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|529|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1980|01|14|1984|10|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = భారతీయ జన సంఘ్ |opposition_leader = ''ఖాళీ'' <small>(లోక్‌సభలో)</small><br />లాల్ కృష్ణ అద్వానీ<small> (రాజ్యసభలో)</small><br /><small>(21 జనవరి 1980 - 7 ఏప్రిల్ 1980)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[చరణ్ సింగ్ మంత్రివర్గం]] |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} 1980 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ (ఐ) విజయం సాధించిన తర్వాత 1980 జనవరి 14న నాల్గవ ఇందిరా గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది. ఇందిరా గాంధీ నాల్గవసారి ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు, 1977లో ఓటమి పాలైన మూడు సంవత్సరాల తర్వాత ఆమె ప్రధానమంత్రి పదవికి తిరిగి రావడాన్ని కూడా గుర్తించారు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఇందిరా గాంధీ హత్యకు గురయ్యే వరకు ఆ మంత్రిత్వ శాఖ పదవిలో కొనసాగింది. ఆమె కుమారుడు రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. == కూర్పు == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి అణుశక్తి శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |ఇందిరా గాంధీ<ref name="14Jan80">{{cite web|author=[[Rashtrapati Bhawan]]|date=14 January 1980|title=Allocation of portfolios among members of the union council of ministers|url=https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/RASHTRAPATI%20BHAWAN/1980-JAN-DEC-RASPATI-BHAWAN/PDF/RPB-1980-01-14_002.pdf|website=archive.pib.gov.in}}</ref> |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |15 జనవరి 1982 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశాంగ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |14 జనవరి 1980 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |15 జనవరి 1982 |31 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రి |జైల్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |22 జూన్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |22 జూన్ 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 సెప్టెంబర్ 1982 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా కౌల్ |8 ఆగస్టు 1981 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బొగ్గు శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఆ మంత్రిత్వ శాఖను ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేశారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |8 జూన్ 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగన్నాథ్ కౌశల్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రైల్వే మంత్రి |కమలాపతి త్రిపాఠి |14 జనవరి 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |2 ఫిబ్రవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |వాణిజ్య మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |29 జనవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |16 జనవరి 1980 |3 ఏప్రిల్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఏప్రిల్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |8 ఆగస్టు 1981 |3 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఆగస్టు 1984 |14 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 ఆగస్టు 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |16 జనవరి 1980 |7 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |16 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1980 |INC(I) తెలుగు in లో | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |16 జనవరి 1980 |3 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |విద్యా చరణ్ శుక్లా |8 జూన్ 1980 |19 మార్చి 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |19 మార్చి 1981 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర సరఫరాలు, సహకారంగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాలు, సహకార మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |29 జనవరి 1983 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కార్మిక మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పునరావాస శాఖతో విలీనం చేయబడి కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) బాధ్యత వహించారు. కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ, పునరావాస శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |సరఫరా, క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |20 జనవరి 1980 |23 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |గ్రామీణాభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |23 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరినాథ్ మిశ్రా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |8 జూన్ 1980 |8 ఆగస్టు 1971 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |8 ఆగస్టు 1981 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ బలేశ్వర్ |16 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగన్నాథ్ పహాడియా |14 జనవరి 1980 |6 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సవాయి సింగ్ సిసోడియా (ఆదాయం, వ్యయం) |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |2 సెప్టెంబర్ 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |15 జనవరి 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చందులాల్ చంద్రకర్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |16 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |3 మార్చి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |వీరభద్ర సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఏప్రిల్ 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |8 జూన్ 1980 |8 డిసెంబర్ 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |విఠల్‌రావ్ గాడ్గిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="2" |రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామచంద్ర రథ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |టి. అంజయ్య |8 జూన్ 1980 |11 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |11 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="9" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |విక్రమ్ చంద్ మహాజన్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (బొగ్గు) |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (పెట్రోలియం) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సిపిఎన్ సింగ్ (సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ (శక్తి) |29 జనవరి 1983 |14 ఆగస్టు 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హరినాథ్ మిశ్రా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |షీలా కౌల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |30 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |అంతరిక్ష శాఖ సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి.ఎ. సంగ్మా |31 అక్టోబర్ 1980 |15 ఫిబ్రవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ సహాయ మంత్రి |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బ్రజమోహన్ మొహంతి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మగన్‌భాయ్ బరోట్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో ఉప మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో ఉప మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రజమోహన్ మొహంతి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |26 జూలై 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |8 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లేబర్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |21 నవంబర్ 1981 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |జీవావరణ శాస్త్ర శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 3l7hu31kx48bjazrasbn9ingtn75ukk 4594712 4594505 2025-06-29T03:29:38Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] పేజీని [[ఇందిరా గాంధీ నాలుగో మంత్రివర్గం]] కు తరలించారు 4594505 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం<br>భారత గణతంత్ర 11వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type= ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag_border = true |image = Prime Minister Indira Gandhi in the US enhanced.jpg |date_formed = 1980 జనవరి 14 |date_dissolved = 1984 అక్టోబర్ 31 |government_head = [[ఇందిరా గాంధీ]] |government_head_history = |deputy_government_head = |state_head = నీలం సంజీవ రెడ్డి {{Small|(1982 వరకు)}}<br>[[జ్ఞాని జైల్ సింగ్|జైల్ సింగ్]]{{small|(1982 నుండి)}} |current_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ) |legislature_status = మెజారిటీ{{Composition bar|353|529|{{party color|Indian National Congress}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |last_election = [[1984 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1984]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1980|01|14|1984|10|31}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = భారతీయ జన సంఘ్ |opposition_leader = ''ఖాళీ'' <small>(లోక్‌సభలో)</small><br />లాల్ కృష్ణ అద్వానీ<small> (రాజ్యసభలో)</small><br /><small>(21 జనవరి 1980 - 7 ఏప్రిల్ 1980)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = [[చరణ్ సింగ్ మంత్రివర్గం]] |successor = [[రాజీవ్ గాంధీ మొదటి మంత్రివర్గం]] }} 1980 సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో కాంగ్రెస్ (ఐ) విజయం సాధించిన తర్వాత 1980 జనవరి 14న నాల్గవ ఇందిరా గాంధీ మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పడింది. ఇందిరా గాంధీ నాల్గవసారి ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు, 1977లో ఓటమి పాలైన మూడు సంవత్సరాల తర్వాత ఆమె ప్రధానమంత్రి పదవికి తిరిగి రావడాన్ని కూడా గుర్తించారు. 1984 అక్టోబర్ 31న ఇందిరా గాంధీ హత్యకు గురయ్యే వరకు ఆ మంత్రిత్వ శాఖ పదవిలో కొనసాగింది. ఆమె కుమారుడు రాజీవ్ గాంధీ ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. == కూర్పు == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధానమంత్రి అణుశక్తి శాఖ, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |ఇందిరా గాంధీ<ref name="14Jan80">{{cite web|author=[[Rashtrapati Bhawan]]|date=14 January 1980|title=Allocation of portfolios among members of the union council of ministers|url=https://archive.pib.gov.in/archive/ArchiveSecondPhase/RASHTRAPATI%20BHAWAN/1980-JAN-DEC-RASPATI-BHAWAN/PDF/RPB-1980-01-14_002.pdf|website=archive.pib.gov.in}}</ref> |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |15 జనవరి 1982 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశాంగ మంత్రి |పి.వి. నరసింహారావు |14 జనవరి 1980 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |15 జనవరి 1982 |31 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రి |జైల్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |22 జూన్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామస్వామి వెంకటరామన్ |22 జూన్ 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 సెప్టెంబర్ 1982 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి.వి. నరసింహారావు |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |షీలా కౌల్ |8 ఆగస్టు 1981 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఇంధన శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- | rowspan="2" |బొగ్గు శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఆ మంత్రిత్వ శాఖను ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేశారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |8 జూన్ 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |పి. శివ శంకర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |జగన్నాథ్ కౌశల్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |రైల్వే మంత్రి |కమలాపతి త్రిపాఠి |14 జనవరి 1980 |12 నవంబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కేదార్ పాండే |12 నవంబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అబా ఘనీ ఖాన్ చౌదరి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రి |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |2 ఫిబ్రవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పౌర విమానయాన మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ మంత్రి |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |వాణిజ్య మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శివరాజ్ పాటిల్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |29 జనవరి 1983 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రి |రామస్వామి వెంకటరామన్ |16 జనవరి 1980 |3 ఏప్రిల్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఏప్రిల్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |8 ఆగస్టు 1981 |3 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |3 ఆగస్టు 1984 |14 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |వి.పి. సింగ్ |14 ఆగస్టు 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |16 జనవరి 1980 |7 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |వీరేంద్ర పాటిల్ |7 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |పి. శివ శంకర్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |రసాయనాలు, ఎరువుల శాఖ మంత్రి |వసంత్ సాఠే |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |బి. శంకరానంద్ |16 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1980 |INC(I) తెలుగు in లో | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |16 జనవరి 1980 |3 మార్చి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |సిఎం స్టీఫెన్ |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |అనంత్ ప్రసాద్ శర్మ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.డి. తివారీ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఎన్.కె.పి. సాల్వే |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల శాఖ మంత్రి |ప్రణబ్ ముఖర్జీ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |విద్యా చరణ్ శుక్లా |8 జూన్ 1980 |19 మార్చి 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |రావు బీరేందర్ సింగ్ |19 మార్చి 1981 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర సరఫరాలు, సహకారంగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాలు, సహకార మంత్రి |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |భీష్మ నారాయణ్ సింగ్ |29 జనవరి 1983 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |కార్మిక మంత్రి |జానకి వల్లభ్ పట్నాయక్ |16 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ఇందిరా గాంధీ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఎన్.డి. తివారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) వహించారు. పునరావాస శాఖతో విలీనం చేయబడి కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేశారు. |- | rowspan="1" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రి |వీరేంద్ర పాటిల్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |వసంత్ సాఠే |14 జనవరి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |భగవత్ ఝా ఆజాద్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) బాధ్యత వహించారు. కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ, పునరావాస శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="2" |సరఫరా, క్రీడల మంత్రి |బూటా సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |బూటా సింగ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |20 జనవరి 1980 |23 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |గ్రామీణాభివృద్ధిగా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="3" |గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రి |రావు బీరేందర్ సింగ్ |23 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |హరినాథ్ మిశ్రా |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ప్రణాళిక మంత్రి |ఎన్.డి. తివారీ |8 జూన్ 1980 |8 ఆగస్టు 1971 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |శంకర్రావు చవాన్ |8 ఆగస్టు 1981 |19 జూలై 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] | |- |ప్రకాష్ చంద్ర సేథి |19 జూలై 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |సహాయ మంత్రి (ఇండియా) బాధ్యత వహించారు. |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ మంత్రి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖ మంత్రి అంతరిక్ష శాఖ మంత్రి |ఇందిరా గాంధీ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ప్రధానమంత్రి బాధ్యత వహించారు. |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |14 జనవరి 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ బలేశ్వర్ |16 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగన్నాథ్ పహాడియా |14 జనవరి 1980 |6 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సవాయి సింగ్ సిసోడియా (ఆదాయం, వ్యయం) |19 అక్టోబర్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |2 సెప్టెంబర్ 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |29 జనవరి 1983 |2 ఆగస్టు 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |14 జనవరి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |15 జనవరి 1982 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సి.కె. జాఫర్ షరీఫ్ |14 జనవరి 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |14 జనవరి 1980 |8 జూన్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చందులాల్ చంద్రకర్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య |16 జనవరి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |3 మార్చి 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="6" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |3 మార్చి 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |వీరభద్ర సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఏప్రిల్ 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.బి.పి. పట్టాభిరామారావు |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="5" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |3 మార్చి 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఖుర్షెద్ ఆలం ఖాన్ |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |నిహార్ రంజన్ లస్కర్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |7 సెప్టెంబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎస్.ఎం. కృష్ణ |7 సెప్టెంబర్ 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కార్తీక్ ఒరాన్ |8 జూన్ 1980 |8 డిసెంబర్ 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |యోగేంద్ర మక్వానా |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |విఠల్‌రావ్ గాడ్గిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |8 జూన్ 1980 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="2" |రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామచంద్ర రథ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |టి. అంజయ్య |8 జూన్ 1980 |11 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="3" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మొహ్సినా కిద్వాయ్ |11 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బూటా సింగ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సీతారాం కేసరి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="9" |ఇంధన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |విక్రమ్ చంద్ మహాజన్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (బొగ్గు) |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (పెట్రోలియం) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |సిపిఎన్ సింగ్ (సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులు) |2 సెప్టెంబర్ 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చౌదరి దల్బీర్ సింగ్ (బొగ్గు) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా (పెట్రోలియం) |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |చంద్రశేఖర్ సింగ్ (శక్తి) |29 జనవరి 1983 |14 ఆగస్టు 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రామ్ దులారి సిన్హా |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జియావుర్ రెహమాన్ అన్సారీ |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |హరినాథ్ మిశ్రా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి |షీలా కౌల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |8 ఆగస్టు 1981 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |శాస్త్ర సాంకేతిక శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |30 అక్టోబర్ 1980 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఆర్.వి. స్వామినాథన్ |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |ఉక్కు, గనుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |చరంజిత్ చనానా |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ దులారి సిన్హా |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గార్గి శంకర్ మిశ్రా |2 సెప్టెంబర్ 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యావరణ శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 జనవరి 1982 |2 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సముద్ర అభివృద్ధి శాఖ సహాయ మంత్రి |సిపిఎన్ సింగ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |2 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెచ్‌కెఎల్ భగత్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ఎఎ రహీం |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |రామ్ నివాస్ మిర్ధా |2 ఆగస్టు 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |అంతరిక్ష శాఖ సహాయ మంత్రి అణుశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి |శివరాజ్ పాటిల్ |29 జనవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |} === డిప్యూటీ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |8 జూన్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |పి.ఎ. సంగ్మా |31 అక్టోబర్ 1980 |15 ఫిబ్రవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 ఫిబ్రవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="4" |పనులు, గృహనిర్మాణ శాఖ సహాయ మంత్రి |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |బ్రజమోహన్ మొహంతి |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మగన్‌భాయ్ బరోట్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |జనార్ధన పూజారి (బ్యాంకింగ్, బీమా) |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ శాఖలో ఉప మంత్రి అంతరిక్ష శాఖలో ఉప మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |8 జూన్ 1980 |19 అక్టోబర్ 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |సరఫరా, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |8 జూన్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |19 అక్టోబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |29 జనవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బ్రజమోహన్ మొహంతి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |మహమ్మద్ ఉస్మాన్ ఆరిఫ్ |15 జనవరి 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |26 జూలై 1983 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="3" |సమాచార, ప్రసార మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ఆరిఫ్ మొహమ్మద్ ఖాన్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గులాం నబీ ఆజాద్ |8 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖలో డిప్యూటీ మంత్రి |విజయ్ కుమార్ నావల్ పాటిల్ |19 అక్టోబర్ 1980 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |కార్మిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి. వెంకట రెడ్డి |19 అక్టోబర్ 1980 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ధరమ్ వీర్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |లేబర్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ గా పేరు మార్చబడింది. |- | rowspan="2" |కార్మిక, పునరావాస మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |ధరమ్ వీర్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |గిరిధర్ గమాంగ్ |6 సెప్టెంబర్ 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కమల కుమారి |24 నవంబర్ 1980 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి సాంఘిక సంక్షేమ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |21 నవంబర్ 1981 |15 జనవరి 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |ప్రేమ్ ఖండు తుంగోన్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |కల్పనాథ్ రాయ్ |15 జనవరి 1982 |6 సెప్టెంబర్ 1982 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |పి.ఎ. సంగ్మా |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కుముద్బెన్ జోషి |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- | rowspan="1" |ఎలక్ట్రానిక్స్ శాఖలో ఉప మంత్రి |ఎం.ఎస్. సంజీవి రావు |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |కామాఖ్య ప్రసాద్ సింగ్ దేవ్ |15 జనవరి 1982 |29 జనవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |చట్టం, న్యాయ, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |గులాం నబీ ఆజాద్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |8 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |14 ఫిబ్రవరి 1983 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖలో విలీనం చేయబడింది. |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |అశోక్ గెహ్లాట్ |14 ఫిబ్రవరి 1983 |7 ఫిబ్రవరి 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="2" |క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖలో ఉప మంత్రి |మల్లికార్జున్ గౌడ్ |15 జనవరి 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- |అశోక్ గెహ్లాట్ |7 ఫిబ్రవరి 1984 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |- ! colspan="9" | |- | rowspan="1" |జీవావరణ శాస్త్ర శాఖ సహాయ మంత్రి |దిగ్విజయ్ సింగ్ |2 సెప్టెంబర్ 1982 |31 అక్టోబర్ 1984 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] 3l7hu31kx48bjazrasbn9ingtn75ukk 0 458803 4594513 2025-06-28T12:50:46Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 [[WP:AES|←]]Created page with '{{Infobox government cabinet |cabinet_name = చౌదరి చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ <br>భారత గణతంత్ర 10వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = Charan Singh, Prime Min...' 4594513 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = చౌదరి చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ <br>భారత గణతంత్ర 10వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = Charan Singh, Prime Minister.jpg |image_size = |caption = ప్రధాన మంత్రి [[చరణ్ సింగ్]] |date_formed = 1979 జూలై 28 |date_dissolved = 1980 జనవరి 14 |government_head = [[చరణ్ సింగ్]] |government_head_history = |deputy_government_head = [[యశ్వంతరావ్ చవాన్|యశ్వంతరావు చవాన్]] |state_head = [[నీలం సంజీవరెడ్డి|నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)<br /><small>[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] (జనతా (సెక్యులర్) కూటమి) ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]](యూ) 75/543 & ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]](ఐ) 79/543 ఎంపీల మద్దతు). |legislature_status =సంకీర్ణం{{Composition bar|355|544|{{party color|Janata Party (Secular)}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = |last_election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1979|7|28|1980|01|14}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]]</small> |opposition_leader = [[యశ్వంతరావ్ చవాన్|యశ్వంతరావు చవాన్]]<small> (లోక్‌సభలో)</small><br />కమలాపతి త్రిపాఠి<small> (రాజ్యసభలో)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = దేశాయ్ మంత్రివర్గం |successor = [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] }} చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారత ప్రధాన మంత్రి చౌదరి చరణ్ సింగ్ నేతృత్వంలోని భారత మంత్రుల యూనియన్ కౌన్సిల్, ఇది చరణ్ సింగ్ 1979 జూలై 28న భారత ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన తర్వాత ఏర్పడింది, దీనికి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్) యశ్వంతరావు చవాన్ బయటి మద్దతు ఇచ్చారు.<ref>{{Cite web|date=21 August 2019|title=Forty Years Ago, August 21, 1979: Charan Govt Resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-august-21-1979-charan-govt-resigns-5921778/}}</ref><ref name="pm">{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=nRQyAAAAIBAJ&sjid=dqQFAAAAIBAJ&dq=charan%20singh%20becomes%20prime%20minister&pg=3913%2C3452059|title=Dour farm leader of 76 named as India's fifth PM|date=27 July 1979|newspaper=[[The Montreal Gazette]]|accessdate=29 May 2014|agency=AP|location=New Delhi|page=8}}</ref> ==చరిత్ర== జనతా పార్టీలోని అంతర్గత విభేదాల కారణంగా మొరార్జీ దేశాయ్ 1979 జూలై 28న భారత ప్రధానమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు. జనతా పార్టీ వివిధ వర్గాల సంకీర్ణ పార్టీగా ఏర్పడింది. ప్రధానంగా ఇందిరా గాంధీని వ్యతిరేకించడానికి ఐక్యంగా ఉండి, 1977లో అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత అనేక సైద్ధాంతిక, వ్యక్తిగత విభేదాలను ఎదుర్కొంది. ఆ సమయంలో భారత ఉప ప్రధాన మంత్రి, హోం మంత్రిగా ఉన్న చరణ్ సింగ్, దేశాయ్ మధ్య పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తత ఒక ముఖ్యమైన సమస్య. చరణ్ సింగ్, అతని వర్గం ఎక్కువగా రైతులు, గ్రామీణ ప్రయోజనాలకు ప్రాతినిధ్యం వహించారు, దేశాయ్ పారిశ్రామికవేత్తలకు అనుకూలంగా ఉన్నారని, వ్యవసాయ సమస్యలను పరిష్కరించడంలో విఫలమయ్యారని ఆరోపించారు. జనతా పార్టీ విడిపోయినప్పుడు చరణ్ సింగ్ తన లోక్ దళ్ వర్గంతో విడిపోవడంతో ఈ సంక్షోభం తీవ్రమైంది . పార్లమెంటులో మెజారిటీ మద్దతు కోల్పోయిన దేశాయ్ 1979 జూలై 28న రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/fall-of-the-janata-party-desai-steps-down-amidst-resignations-and-no-confidence-motion-threat-101689361478131.html|title=From HT Archives: Morarji Desai stepsdown as PM amid Janata Party crisis|date=2023-07-15|work=Hindustan Times|access-date=2025-02-11|archive-url=http://web.archive.org/web/20250110125630/https://www.hindustantimes.com/india-news/fall-of-the-janata-party-desai-steps-down-amidst-resignations-and-no-confidence-motion-threat-101689361478131.html|archive-date=2025-01-10|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-07-16|title=Forty years ago, July 16, 1979: Desai resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-july-16-1979-desai-resigns-5831110/|access-date=2025-02-11|website=The Indian Express|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/archives/from-the-archives-july-17-1969-morarji-desai-resigns/article28491110.ece|title=From the Archives (July 17, 1969): Morarji Desai resigns|date=2019-07-16|work=The Hindu|access-date=2025-02-11|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> మొరార్జీ దేశాయ్ రాజీనామా తర్వాత భారత రాష్ట్రపతి నీలం సంజీవ రెడ్డి చరణ్ సింగ్‌ను కొత్త ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయమని ఆహ్వానించారు, ఆయన ఇందిరా గాంధీ కాంగ్రెస్ (I) బాహ్య మద్దతుతో దీన్ని చేశారు, చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ 1979 జూలై 28న ఏర్పడింది.<ref>{{Cite web|last=Aron|first=Sunita|date=2019-07-20|title=Charan Singh — the only Indian PM who did not face Parliament even once|url=https://theprint.in/pageturner/excerpt/charan-singh-the-only-indian-pm-who-did-not-face-parliament-even-once/265331/|access-date=2025-02-11|website=ThePrint|language=en-US}}</ref> అయితే, చరణ్ సింగ్ పార్లమెంటులో మెజారిటీ నిరూపించుకునే ముందు, అత్యవసర పరిస్థితి (1975-1977) తర్వాత తనపై ఉన్న కేసులను తన ప్రభుత్వం ఉపసంహరించుకోదని సింగ్ చెప్పడంతో ఇందిరా గాంధీ తన మద్దతును ఉపసంహరించుకున్నారు, దీని ఫలితంగా కేవలం 23 రోజుల పదవి తర్వాత ఆయన రాజీనామా చేశారు, పార్లమెంటును ఎదుర్కోని ఏకైక భారత ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. సింగ్ 1980 జనవరి 14 వరకు తాత్కాలిక ప్రధానమంత్రిగా కొనసాగారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1979/08/21/archives/singhs-resignation-after-24-days-leaves-indian-politics-in-turmoil.html|title=Singh's Resignation After 24 Days Leaves Indian Politics in Turmoil|last=Times|first=Michael T. Kaufman; Special to The New York|date=1979-08-21|work=The New York Times|access-date=2025-02-11|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-08-21|title=Forty Years Ago, August 21, 1979: Charan Govt Resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-august-21-1979-charan-govt-resigns-5921778/|access-date=2025-02-11|website=The Indian Express|language=en}}</ref> == మంత్రుల జాబితా == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |చరణ్ సింగ్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |ఉప ప్రధానమంత్రి హోంమంత్రి |యశ్వంతరావు చవాన్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విదేశాంగ మంత్రి |శ్యామ్ నందన్ ప్రసాద్ మిశ్రా |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |హేమవతి నందన్ బహుగుణ |28 జూలై 1979 |19 అక్టోబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- |చరణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |చిదంబరం సుబ్రమణ్యం |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |బ్రహ్మ ప్రకాష్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |పురుషోత్తం కౌశిక్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |రబీ రే |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణం, సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |రామ్ కింకర్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్ ఆర్ ఖన్నా |30 జూలై 1979 |3 ఆగస్టు 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- |శ్యామ్ నాథ్ కాకర్ |3 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, పౌర సరఫరాల మంత్రి |హితేంద్ర దేశాయ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రి |బిజు పట్నాయక్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |మొహమ్మద్ షఫీ ఖురేషి |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రి |ఫజ్లుర్ రెహమాన్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విద్య, సాంఘిక సంక్షేమం, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |19 ఆగస్టు 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ; సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |19 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |టిఎ పై |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి |30 జూలై 1979 |27 నవంబర్ 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- |టిఏ పాయ్ |27 నవంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రి |సతియావాణి ముత్తు |19 ఆగస్టు 1979 |23 డిసెంబర్ 1979 |అన్నాడీఎంకే |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రి |అరవింద బాల పజనోర్ |19 ఆగస్టు 1979 |23 డిసెంబర్ 1979 |అన్నాడీఎంకే |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |జుల్ఫిక్వారుల్లా |30 జూలై 1979 |4 డిసెంబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |రాష్ట్ర మంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |శ్యామ్ నందన్ ప్రసాద్ మిశ్రా |7 డిసెంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="2" |ముస్లిం వక్ఫ్ మంత్రి |జుల్ఫిక్వారుల్లా |30 జూలై 1979 |4 డిసెంబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |రాష్ట్ర మంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఫజ్లుర్ రెహమాన్ |7 డిసెంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత కలిగినవారు) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనేశ్వర్ మిశ్రా |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |భాను ప్రతాప్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. గోపాల్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ధనిక్ లాల్ మండల్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగ్బీర్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెన్రీ ఆస్టిన్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రషీదా హక్ చౌదరి |30 జూలై 1979 |24 ఆగస్టు 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రషీదా హక్ చౌదరి |24 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నర్సింగ్ యాదవ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- |తుకారాం శృంగారే |31 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వి. కిషోర్ చంద్ర దేవ్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- |పిఎం సయీద్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |వ్యవసాయం, నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నాథురామ్ మిర్ధా |4 ఆగస్టు 1979 |25 అక్టోబర్ 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- |ఎం.వి. కృష్ణప్ప |25 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బెడబ్రత బారువా |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. రాచయ్య |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. అంకినీడు ప్రసాద రావు |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సౌగతా రాయ్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నాథురామ్ మిర్ధా |25 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |} j7wavnrq9nnmy9nd4vj0zvl2vwkwil8 4594516 4594513 2025-06-28T12:51:57Z Batthini Vinay Kumar Goud 78298 4594516 wikitext text/x-wiki {{Infobox government cabinet |cabinet_name = చౌదరి చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ <br>భారత గణతంత్ర 10వ మంత్రిత్వ శాఖ |cabinet_type=ministry |cabinet_number = |jurisdiction = |incumbent = | flag = Flag of India.svg | flag_border = true |image = Charan Singh, Prime Minister.jpg |image_size = |caption = ప్రధాన మంత్రి [[చరణ్ సింగ్]] |date_formed = 1979 జూలై 28 |date_dissolved = 1980 జనవరి 14 |government_head = [[చరణ్ సింగ్]] |government_head_history = |deputy_government_head = [[యశ్వంతరావ్ చవాన్|యశ్వంతరావు చవాన్]] |state_head = [[నీలం సంజీవరెడ్డి|నీలం సంజీవ రెడ్డి]] |members_number = |former_members_number = |total_number = |political_party = జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)<br /><small>[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)]] (జనతా (సెక్యులర్) కూటమి) ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]](యూ) 75/543 & ([[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్|ఐఎన్‌సీ]](ఐ) 79/543 ఎంపీల మద్దతు). |legislature_status =సంకీర్ణం{{Composition bar|355|544|{{party color|Janata Party (Secular)}}|background-color=|border border-color=darkgray|width=|per=1}} |election = |last_election = [[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]] |legislature_term = {{Age in years, months and days|1979|7|28|1980|01|14}} |budget = |opposition_cabinet = |opposition_party = [[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్]]<br /><small>[[1980 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు|1980]]</small> |opposition_leader = [[యశ్వంతరావ్ చవాన్|యశ్వంతరావు చవాన్]]<small> (లోక్‌సభలో)</small><br />కమలాపతి త్రిపాఠి<small> (రాజ్యసభలో)</small> |incoming_formation = |outgoing_formation = |previous = దేశాయ్ మంత్రివర్గం |successor = [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] }} చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారత ప్రధాన మంత్రి చౌదరి చరణ్ సింగ్ నేతృత్వంలోని భారత మంత్రుల యూనియన్ కౌన్సిల్, ఇది చరణ్ సింగ్ 1979 జూలై 28న భారత ప్రధానమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన తర్వాత ఏర్పడింది, దీనికి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, కాంగ్రెస్ (సోషలిస్ట్) యశ్వంతరావు చవాన్ బయటి మద్దతు ఇచ్చారు.<ref>{{Cite web|date=21 August 2019|title=Forty Years Ago, August 21, 1979: Charan Govt Resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-august-21-1979-charan-govt-resigns-5921778/}}</ref><ref name="pm">{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=nRQyAAAAIBAJ&sjid=dqQFAAAAIBAJ&dq=charan%20singh%20becomes%20prime%20minister&pg=3913%2C3452059|title=Dour farm leader of 76 named as India's fifth PM|date=27 July 1979|newspaper=[[The Montreal Gazette]]|accessdate=29 May 2014|agency=AP|location=New Delhi|page=8}}</ref> ==చరిత్ర== జనతా పార్టీలోని అంతర్గత విభేదాల కారణంగా మొరార్జీ దేశాయ్ 1979 జూలై 28న భారత ప్రధానమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేశారు. జనతా పార్టీ వివిధ వర్గాల సంకీర్ణ పార్టీగా ఏర్పడింది. ప్రధానంగా ఇందిరా గాంధీని వ్యతిరేకించడానికి ఐక్యంగా ఉండి, 1977లో అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత అనేక సైద్ధాంతిక, వ్యక్తిగత విభేదాలను ఎదుర్కొంది. ఆ సమయంలో భారత ఉప ప్రధాన మంత్రి, హోం మంత్రిగా ఉన్న చరణ్ సింగ్, దేశాయ్ మధ్య పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తత ఒక ముఖ్యమైన సమస్య. చరణ్ సింగ్, అతని వర్గం ఎక్కువగా రైతులు, గ్రామీణ ప్రయోజనాలకు ప్రాతినిధ్యం వహించారు, దేశాయ్ పారిశ్రామికవేత్తలకు అనుకూలంగా ఉన్నారని, వ్యవసాయ సమస్యలను పరిష్కరించడంలో విఫలమయ్యారని ఆరోపించారు. జనతా పార్టీ విడిపోయినప్పుడు చరణ్ సింగ్ తన లోక్ దళ్ వర్గంతో విడిపోవడంతో ఈ సంక్షోభం తీవ్రమైంది . పార్లమెంటులో మెజారిటీ మద్దతు కోల్పోయిన దేశాయ్ 1979 జూలై 28న రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/fall-of-the-janata-party-desai-steps-down-amidst-resignations-and-no-confidence-motion-threat-101689361478131.html|title=From HT Archives: Morarji Desai stepsdown as PM amid Janata Party crisis|date=2023-07-15|work=Hindustan Times|access-date=2025-02-11|archive-url=http://web.archive.org/web/20250110125630/https://www.hindustantimes.com/india-news/fall-of-the-janata-party-desai-steps-down-amidst-resignations-and-no-confidence-motion-threat-101689361478131.html|archive-date=2025-01-10|language=en-us}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-07-16|title=Forty years ago, July 16, 1979: Desai resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-july-16-1979-desai-resigns-5831110/|access-date=2025-02-11|website=The Indian Express|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/archives/from-the-archives-july-17-1969-morarji-desai-resigns/article28491110.ece|title=From the Archives (July 17, 1969): Morarji Desai resigns|date=2019-07-16|work=The Hindu|access-date=2025-02-11|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> మొరార్జీ దేశాయ్ రాజీనామా తర్వాత భారత రాష్ట్రపతి నీలం సంజీవ రెడ్డి చరణ్ సింగ్‌ను కొత్త ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయమని ఆహ్వానించారు, ఆయన ఇందిరా గాంధీ కాంగ్రెస్ (I) బాహ్య మద్దతుతో దీన్ని చేశారు, చరణ్ సింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ 1979 జూలై 28న ఏర్పడింది.<ref>{{Cite web|last=Aron|first=Sunita|date=2019-07-20|title=Charan Singh — the only Indian PM who did not face Parliament even once|url=https://theprint.in/pageturner/excerpt/charan-singh-the-only-indian-pm-who-did-not-face-parliament-even-once/265331/|access-date=2025-02-11|website=ThePrint|language=en-US}}</ref> అయితే, చరణ్ సింగ్ పార్లమెంటులో మెజారిటీ నిరూపించుకునే ముందు, అత్యవసర పరిస్థితి (1975-1977) తర్వాత తనపై ఉన్న కేసులను తన ప్రభుత్వం ఉపసంహరించుకోదని సింగ్ చెప్పడంతో ఇందిరా గాంధీ తన మద్దతును ఉపసంహరించుకున్నారు, దీని ఫలితంగా కేవలం 23 రోజుల పదవి తర్వాత ఆయన రాజీనామా చేశారు, పార్లమెంటును ఎదుర్కోని ఏకైక భారత ప్రధానమంత్రి అయ్యారు. సింగ్ 1980 జనవరి 14 వరకు తాత్కాలిక ప్రధానమంత్రిగా కొనసాగారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1979/08/21/archives/singhs-resignation-after-24-days-leaves-indian-politics-in-turmoil.html|title=Singh's Resignation After 24 Days Leaves Indian Politics in Turmoil|last=Times|first=Michael T. Kaufman; Special to The New York|date=1979-08-21|work=The New York Times|access-date=2025-02-11|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web|date=2019-08-21|title=Forty Years Ago, August 21, 1979: Charan Govt Resigns|url=https://indianexpress.com/article/opinion/editorials/forty-years-ago-august-21-1979-charan-govt-resigns-5921778/|access-date=2025-02-11|website=The Indian Express|language=en}}</ref> == మంత్రుల జాబితా == === క్యాబినెట్ మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ !వ్యాఖ్యలు |- | rowspan="1" |ప్రధాన మంత్రి, ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర ముఖ్యమైన శాఖలు, విధానపరమైన అంశాలకు కూడా ఇన్‌చార్జ్ . |చరణ్ సింగ్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |ఉప ప్రధానమంత్రి హోంమంత్రి |యశ్వంతరావు చవాన్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విదేశాంగ మంత్రి |శ్యామ్ నందన్ ప్రసాద్ మిశ్రా |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="2" |ఆర్థిక మంత్రి |హేమవతి నందన్ బహుగుణ |28 జూలై 1979 |19 అక్టోబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- |చరణ్ సింగ్ |19 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రి |చిదంబరం సుబ్రమణ్యం |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |వ్యవసాయం, నీటిపారుదల శాఖ మంత్రి |బ్రహ్మ ప్రకాష్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |సమాచార, ప్రసార శాఖ మంత్రి |పురుషోత్తం కౌశిక్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి |రబీ రే |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |పనులు, గృహనిర్మాణం, సరఫరా, పునరావాస మంత్రి |రామ్ కింకర్ |28 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="2" |చట్టం, న్యాయం, కంపెనీ వ్యవహారాల మంత్రి |హెచ్ ఆర్ ఖన్నా |30 జూలై 1979 |3 ఆగస్టు 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- |శ్యామ్ నాథ్ కాకర్ |3 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, పౌర సరఫరాల మంత్రి |హితేంద్ర దేశాయ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రి |బిజు పట్నాయక్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రి |మొహమ్మద్ షఫీ ఖురేషి |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |కార్మిక మంత్రి |ఫజ్లుర్ రెహమాన్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విద్య, సాంఘిక సంక్షేమం, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |19 ఆగస్టు 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |విద్య, సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ; సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది. |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రి |కరణ్ సింగ్ |19 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |రైల్వే మంత్రి |టిఎ పై |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="1" |విద్యుత్ శాఖ మంత్రి |కె.సి. పంత్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- | rowspan="2" |పరిశ్రమల మంత్రి |కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి |30 జూలై 1979 |27 నవంబర్ 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] | |- |టిఏ పాయ్ |27 నవంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="1" |సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రి |సతియావాణి ముత్తు |19 ఆగస్టు 1979 |23 డిసెంబర్ 1979 |అన్నాడీఎంకే |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రి |అరవింద బాల పజనోర్ |19 ఆగస్టు 1979 |23 డిసెంబర్ 1979 |అన్నాడీఎంకే |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రి |జుల్ఫిక్వారుల్లా |30 జూలై 1979 |4 డిసెంబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |రాష్ట్ర మంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |శ్యామ్ నందన్ ప్రసాద్ మిశ్రా |7 డిసెంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] | |- | rowspan="2" |ముస్లిం వక్ఫ్ మంత్రి |జుల్ఫిక్వారుల్లా |30 జూలై 1979 |4 డిసెంబర్ 1979 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |రాష్ట్ర మంత్రి బాధ్యత వహించారు. |- |ఫజ్లుర్ రెహమాన్ |7 డిసెంబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |} === సహాయ మంత్రులు (స్వతంత్ర బాధ్యత కలిగినవారు) === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |షిప్పింగ్, రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జనేశ్వర్ మిశ్రా |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |గ్రామీణ పునర్నిర్మాణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |భాను ప్రతాప్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |కె. గోపాల్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |} === రాష్ట్ర మంత్రులు === {| class="wikitable sortable" |+ !మంత్రిత్వ శాఖలు !మంత్రి !పదవీ బాధ్యతలు నుండి !పదవీ బాధ్యతలు వరకు !పార్టీ |- | rowspan="1" |హోం మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |ధనిక్ లాల్ మండల్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |జగ్బీర్ సింగ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |వాణిజ్యం, పౌర సరఫరాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |హెన్రీ ఆస్టిన్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి, సాంఘిక సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రషీదా హక్ చౌదరి |30 జూలై 1979 |24 ఆగస్టు 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |విద్య, సంస్కృతి మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |రషీదా హక్ చౌదరి |24 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |కమ్యూనికేషన్ల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నర్సింగ్ యాదవ్ |30 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- |తుకారాం శృంగారే |31 జూలై 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |ఉక్కు , గనులు, బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |వి. కిషోర్ చంద్ర దేవ్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- |పిఎం సయీద్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="2" |వ్యవసాయం, నీటిపారుదల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నాథురామ్ మిర్ధా |4 ఆగస్టు 1979 |25 అక్టోబర్ 1979 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- |ఎం.వి. కృష్ణప్ప |25 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బెడబ్రత బారువా |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)|జేపీ (ఎస్)]] |- | rowspan="1" |పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |బి. రాచయ్య |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |పర్యాటక, పౌర విమానయాన మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |పి. అంకినీడు ప్రసాద రావు |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |పెట్రోలియం, రసాయనాలు, ఎరువుల మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |సౌగతా రాయ్ |4 ఆగస్టు 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |- | rowspan="1" |ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి |నాథురామ్ మిర్ధా |25 అక్టోబర్ 1979 |14 జనవరి 1980 |[[భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (యు)|ఐఎన్‌సీ (యు)]] |} ==మూలాలు== {{మూలాలజాబితా}} [[వర్గం:అధికారంలో లేని మంత్రిమండళ్లు]] c689edzgxthaxe8qbp6tdpw0lqy2d8a 3 458804 4594583 2025-06-28T13:43:14Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594583 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">TheAdriaticPolsza గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> TheAdriaticPolsza గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:43, 28 జూన్ 2025 (UTC) 0l83pbgdwazz69aeebs05u4s2q7du3f 3 458805 4594584 2025-06-28T13:44:03Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594584 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Ankitsudegora.wiki గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Ankitsudegora.wiki గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:44, 28 జూన్ 2025 (UTC) pex2phoo0ihl10hmss6um6r97dfwwb2 3 458806 4594585 2025-06-28T13:44:30Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594585 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">RSaiSandeeth గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> RSaiSandeeth గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:44, 28 జూన్ 2025 (UTC) p6lsh7eefzwnt9dyh14n65c1n79meeb 3 458807 4594587 2025-06-28T13:44:52Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594587 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Ike Lek గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Ike Lek గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:44, 28 జూన్ 2025 (UTC) mvw9ah3y9i5zos7u2kkazkmfuqiwah0 3 458808 4594588 2025-06-28T13:45:18Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594588 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Yoonoos.tj గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Yoonoos.tj గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:45, 28 జూన్ 2025 (UTC) llj9mpfqblo60tc3ow5ih4axu9gd9ny 3 458809 4594589 2025-06-28T13:45:49Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594589 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Avishkar1508 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Avishkar1508 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 13:45, 28 జూన్ 2025 (UTC) k9dxbhcizgkip4w6is3onaqda8n38bf 3 458810 4594623 2025-06-28T16:13:52Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594623 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Ravinagarajann గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Ravinagarajann గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 16:13, 28 జూన్ 2025 (UTC) 86hwch5p6bdmj30r089v9dhkxe28zso 3 458811 4594624 2025-06-28T16:14:18Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594624 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Milonadv గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Milonadv గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 16:14, 28 జూన్ 2025 (UTC) rrk9tu3bcm498si741ztv1yh6r47315 0 458812 4594638 2025-06-28T17:30:36Z Pranayraj1985 29393 "[[:en:Special:Redirect/revision/1283848021|A I Harrsha]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594638 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=A I Harrsha|image=|country=|full_name=|birth_date={{birth date and age|1990|12|08|df=yes}}|birth_place=[[Chennai]], [[India]]|death_date=|death_place=|batting=Right-handed|bowling=Right-arm [[off break]]|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2015-present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=1|runs1=5|bat avg1=–|100s/50s1=0/0|top score1=5[[not out|*]]|deliveries1=222|wickets1=2|bowl avg1=49.50|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=2/99|catches/stumpings1=0/–|column2=|matches2=|runs2=|bat avg2=|100s/50s2=|top score2=|deliveries2=|wickets2=|bowl avg2=|fivefor2=|tenfor2=|best bowling2=|catches/stumpings2=|column3=|matches3=|runs3=|bat avg3=|100s/50s3=|top score3=|deliveries3=|wickets3=|bowl avg3=|fivefor3=|tenfor3=|best bowling3=|catches/stumpings3=|date=5 July|year=2019|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html ESPNcricinfo}} '''అశోక్ అయ్యంగార్ హర్షవర్ధన్''' (జననం 1990, డిసెంబరు 8) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=AI Harrsha|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> అతను 2015, జనవరి 13న 2014–15 రంజీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Group C, Ranji Trophy at Hyderabad, Jan 13-16 2015|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/775787.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=477047}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1990 జననాలు]] 6coz7ur39dcwuuorasd1je3q3xr4e8n 4594640 4594638 2025-06-28T17:31:04Z Pranayraj1985 29393 4594640 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=A I Harrsha|image=|country=|full_name=|birth_date={{birth date and age|1990|12|08|df=yes}}|birth_place=[[Chennai]], [[India]]|death_date=|death_place=|batting=Right-handed|bowling=Right-arm [[off break]]|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2015-present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=1|runs1=5|bat avg1=–|100s/50s1=0/0|top score1=5[[not out|*]]|deliveries1=222|wickets1=2|bowl avg1=49.50|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=2/99|catches/stumpings1=0/–|column2=|matches2=|runs2=|bat avg2=|100s/50s2=|top score2=|deliveries2=|wickets2=|bowl avg2=|fivefor2=|tenfor2=|best bowling2=|catches/stumpings2=|column3=|matches3=|runs3=|bat avg3=|100s/50s3=|top score3=|deliveries3=|wickets3=|bowl avg3=|fivefor3=|tenfor3=|best bowling3=|catches/stumpings3=|date=5 July|year=2019|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html ESPNcricinfo}} '''అశోక్ అయ్యంగార్ హర్షవర్ధన్''' (జననం 1990, డిసెంబరు 8) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=AI Harrsha|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2015, జనవరి 13న 2014–15 రంజీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Group C, Ranji Trophy at Hyderabad, Jan 13-16 2015|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/775787.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=477047}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1990 జననాలు]] 3d0kngc7vqh3uynakz8eravc15cowjz 4594641 4594640 2025-06-28T17:32:06Z Pranayraj1985 29393 4594641 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = A I Harrsha | image = | country = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|1990|12|08|df=yes}} | birth_place = [[Chennai]], [[India]] | death_date = | death_place = | batting = Right-handed | bowling = Right-arm [[off break]] | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2015-present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 1 | runs1 = 5 | bat avg1 = – | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 5[[not out|*]] | deliveries1 = 222 | wickets1 = 2 | bowl avg1 = 49.50 | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = 2/99 | catches/stumpings1 = 0/– | column2 = | matches2 = | runs2 = | bat avg2 = | 100s/50s2 = | top score2 = | deliveries2 = | wickets2 = | bowl avg2 = | fivefor2 = | tenfor2 = | best bowling2 = | catches/stumpings2 = | column3 = | matches3 = | runs3 = | bat avg3 = | 100s/50s3 = | top score3 = | deliveries3 = | wickets3 = | bowl avg3 = | fivefor3 = | tenfor3 = | best bowling3 = | catches/stumpings3 = | date = 5 July | year = 2019 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html ESPNcricinfo }} '''అశోక్ అయ్యంగార్ హర్షవర్ధన్''' (జననం 1990, డిసెంబరు 8) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=AI Harrsha|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2015, జనవరి 13న 2014–15 రంజీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Group C, Ranji Trophy at Hyderabad, Jan 13-16 2015|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/775787.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=477047}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1990 జననాలు]] 02lej04o39uhki7lo7trxfzn26iu665 4594642 4594641 2025-06-28T17:32:52Z Pranayraj1985 29393 4594642 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ఎఐ హర్ష | image = | country = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|1990|12|08|df=yes}} | birth_place = [[చెన్నై]], [[తమిళనాడు]] | death_date = | death_place = | batting = కుడిచేతి వాటం | bowling = కుడిచేతి [[off break|ఆఫ్ బ్రేక్]] | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2015-present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 1 | runs1 = 5 | bat avg1 = – | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 5[[not out|*]] | deliveries1 = 222 | wickets1 = 2 | bowl avg1 = 49.50 | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = 2/99 | catches/stumpings1 = 0/– | column2 = | matches2 = | runs2 = | bat avg2 = | 100s/50s2 = | top score2 = | deliveries2 = | wickets2 = | bowl avg2 = | fivefor2 = | tenfor2 = | best bowling2 = | catches/stumpings2 = | column3 = | matches3 = | runs3 = | bat avg3 = | 100s/50s3 = | top score3 = | deliveries3 = | wickets3 = | bowl avg3 = | fivefor3 = | tenfor3 = | best bowling3 = | catches/stumpings3 = | date = 5 July | year = 2019 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html ESPNcricinfo }} '''అశోక్ అయ్యంగార్ హర్షవర్ధన్''' (జననం 1990, డిసెంబరు 8) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=AI Harrsha|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/477047.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2015, జనవరి 13న 2014–15 రంజీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Group C, Ranji Trophy at Hyderabad, Jan 13-16 2015|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/775787.html|access-date=5 July 2019|website=ESPNcricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=477047}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1990 జననాలు]] 2lhs1f7czli79hqor1iyvs0whfshau1 0 458813 4594643 2025-06-28T17:33:35Z Pranayraj1985 29393 "[[:en:Special:Redirect/revision/1283852316|Shashidhar Reddy (cricketer)]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594643 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Shashidhar Reddy|image=|full_name=|birth_date={{birth date and age|1995|10|7|df=yes}}|birth_place=|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2019–present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|hidedeliveries=true|columns=2|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=2|runs1=23|bat avg1=5.75|100s/50s1=0/0|top score1=10|catches/stumpings1=1/–|column2=[[Twenty20 cricket|T20]]|matches2=1|runs2=4|bat avg2=4.00|100s/50s2=0/0|top score2=4|catches/stumpings2=0/–|date=6 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html Cricinfo}} '''శశిధర్ రెడ్డి''' (జననం 1995, అక్టోబరు 7) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Shashidhar Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019, నవంబరు 15న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Group C, Syed Mushtaq Ali Trophy at Chandigarh, Nov 15 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1205808.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019, డిసెంబరు 9న హైదరాబాద్ తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Dec 9-12 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203448.html|access-date=9 December 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1206051}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1995 జననాలు]] iwyc7sug54iktqcxrthq6sleqvcnjkv 4594644 4594643 2025-06-28T17:34:25Z Pranayraj1985 29393 4594644 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Shashidhar Reddy|image=|full_name=|birth_date={{birth date and age|1995|10|7|df=yes}}|birth_place=|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2019–present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|hidedeliveries=true|columns=2|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=2|runs1=23|bat avg1=5.75|100s/50s1=0/0|top score1=10|catches/stumpings1=1/–|column2=[[Twenty20 cricket|T20]]|matches2=1|runs2=4|bat avg2=4.00|100s/50s2=0/0|top score2=4|catches/stumpings2=0/–|date=6 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html Cricinfo}} '''శశిధర్ రెడ్డి''' (జననం 1995, అక్టోబరు 7) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Shashidhar Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019, నవంబరు 15న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Group C, Syed Mushtaq Ali Trophy at Chandigarh, Nov 15 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1205808.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019, డిసెంబరు 9న హైదరాబాద్ తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Dec 9-12 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203448.html|access-date=9 December 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1206051}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1995 జననాలు]] rcrlyx7gpir8pqp1tcgu5szhwl3zs78 4594645 4594644 2025-06-28T17:34:39Z Pranayraj1985 29393 4594645 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = Shashidhar Reddy | image = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|1995|10|7|df=yes}} | birth_place = | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2019–present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | hidedeliveries = true | columns = 2 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 2 | runs1 = 23 | bat avg1 = 5.75 | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 10 | catches/stumpings1 = 1/– | column2 = [[Twenty20 cricket|T20]] | matches2 = 1 | runs2 = 4 | bat avg2 = 4.00 | 100s/50s2 = 0/0 | top score2 = 4 | catches/stumpings2 = 0/– | date = 6 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html Cricinfo }} '''శశిధర్ రెడ్డి''' (జననం 1995, అక్టోబరు 7) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Shashidhar Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019, నవంబరు 15న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Group C, Syed Mushtaq Ali Trophy at Chandigarh, Nov 15 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1205808.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019, డిసెంబరు 9న హైదరాబాద్ తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Dec 9-12 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203448.html|access-date=9 December 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1206051}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1995 జననాలు]] juqn0nl41p2c44j1cyf8raao3tokhx9 4594646 4594645 2025-06-28T17:35:37Z Pranayraj1985 29393 4594646 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = శశిధర్ రెడ్డి | image = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|1995|10|7|df=yes}} | birth_place = | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2019–present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | hidedeliveries = true | columns = 2 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 2 | runs1 = 23 | bat avg1 = 5.75 | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 10 | catches/stumpings1 = 1/– | column2 = [[Twenty20 cricket|T20]] | matches2 = 1 | runs2 = 4 | bat avg2 = 4.00 | 100s/50s2 = 0/0 | top score2 = 4 | catches/stumpings2 = 0/– | date = 6 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html Cricinfo }} '''శశిధర్ రెడ్డి''' (జననం 1995, అక్టోబరు 7) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Shashidhar Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1206051.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019, నవంబరు 15న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Group C, Syed Mushtaq Ali Trophy at Chandigarh, Nov 15 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1205808.html|access-date=15 November 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019, డిసెంబరు 9న హైదరాబాద్ తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Dec 9-12 2019|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203448.html|access-date=9 December 2019|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1206051}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1995 జననాలు]] r09lkkjmvi3qrhubzjgxt613p497630 0 458814 4594647 2025-06-28T17:36:01Z Pranayraj1985 29393 "[[:en:Special:Redirect/revision/1283846349|Gangam Anikethreddy]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594647 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Gangam Anikethreddy|image=|full_name=|birth_date={{birth date and age|2000|10|28|df=yes}}|birth_place=[[Nizamabad, Telangana]], India|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2020|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=1|runs1=5|bat avg1=2.50|100s/50s1=0/0|top score1=4|deliveries1=210|wickets1=4|bowl avg1=21.00|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=4/61|catches/stumpings1=2/–|date=7 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html ESPNcricinfo}} '''గంగం అనికేత్ రెడ్డి''' (జననం 2000, అక్టోబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ క్రీడాకారుడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Gangam Anikethreddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216134}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:2000 జననాలు]] b3om5u54ozmz5tnajq4067wne0t1hme 4594648 4594647 2025-06-28T17:36:33Z Pranayraj1985 29393 4594648 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Gangam Anikethreddy|image=|full_name=|birth_date={{birth date and age|2000|10|28|df=yes}}|birth_place=[[Nizamabad, Telangana]], India|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2020|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=1|runs1=5|bat avg1=2.50|100s/50s1=0/0|top score1=4|deliveries1=210|wickets1=4|bowl avg1=21.00|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=4/61|catches/stumpings1=2/–|date=7 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html ESPNcricinfo}} '''గంగం అనికేత్ రెడ్డి''' (జననం 2000, అక్టోబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ క్రీడాకారుడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Gangam Anikethreddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216134}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:2000 జననాలు]] 0gvj3k6jzw9e3zvpntjwlbqbvbqj3md 4594649 4594648 2025-06-28T17:36:53Z Pranayraj1985 29393 4594649 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = Gangam Anikethreddy | image = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|2000|10|28|df=yes}} | birth_place = [[Nizamabad, Telangana]], India | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2020 | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 1 | runs1 = 5 | bat avg1 = 2.50 | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 4 | deliveries1 = 210 | wickets1 = 4 | bowl avg1 = 21.00 | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = 4/61 | catches/stumpings1 = 2/– | date = 7 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html ESPNcricinfo }} '''గంగం అనికేత్ రెడ్డి''' (జననం 2000, అక్టోబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ క్రీడాకారుడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Gangam Anikethreddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216134}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:2000 జననాలు]] 36zuc6vgtxqvi2bj2x09n3fcy8hq392 4594650 4594649 2025-06-28T17:37:42Z Pranayraj1985 29393 4594650 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = గంగం అనికేత్ రెడ్డి | image = | fullname = | birth_date = {{birth date and age|2000|10|28|df=yes}} | birth_place = [[నిజామాబాద్]], [[తెలంగాణ]] | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2020 | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 1 | runs1 = 5 | bat avg1 = 2.50 | 100s/50s1 = 0/0 | top score1 = 4 | deliveries1 = 210 | wickets1 = 4 | bowl avg1 = 21.00 | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = 4/61 | catches/stumpings1 = 2/– | date = 7 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html ESPNcricinfo }} '''గంగం అనికేత్ రెడ్డి''' (జననం 2000, అక్టోబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ క్రీడాకారుడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Gangam Anikethreddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216134.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == క్రికెట్ రంగం == అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216134}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:2000 జననాలు]] ky13tts3c3y0z0jos7yifs7q9ar0s73 0 458815 4594651 2025-06-28T17:38:05Z Pranayraj1985 29393 "[[:en:Special:Redirect/revision/1283851663|Prateek Reddy]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594651 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Prateek Reddy|image=|full_name=Ananth Prateek Reddy|birth_date={{birth date and age|2000|11|28|df=y}}|birth_place=|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2020–present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|hidedeliveries=true|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=6|runs1=213|bat avg1=17.75|100s/50s1=0/1|top score1=83|catches/stumpings1=20/3|date=6 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html Cricinfo}} '''ప్రతీక్ రెడ్డి''' (జననం 2000, నవంబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Prateek Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2021, ఫిబ్రవరి 20న హైదరాబాద్ తరపున 2020–21 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="LA">{{Cite web|title=Elite, Group A, Surat, Feb 20 2021, Vijay Hazare Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1250893.html|access-date=20 February 2021|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216133}} {{Authority control}} [[వర్గం:2000 జననాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] bjr8d7x36qpl4p3baw5ku7wravlpcyh 4594652 4594651 2025-06-28T17:39:07Z Pranayraj1985 29393 4594652 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Prateek Reddy|image=|full_name=Ananth Prateek Reddy|birth_date={{birth date and age|2000|11|28|df=y}}|birth_place=|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2020–present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|hidedeliveries=true|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=6|runs1=213|bat avg1=17.75|100s/50s1=0/1|top score1=83|catches/stumpings1=20/3|date=6 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html Cricinfo}} '''ప్రతీక్ రెడ్డి''' (జననం 2000, నవంబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Prateek Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2021, ఫిబ్రవరి 20న హైదరాబాద్ తరపున 2020–21 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="LA">{{Cite web|title=Elite, Group A, Surat, Feb 20 2021, Vijay Hazare Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1250893.html|access-date=20 February 2021|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216133}} {{Authority control}} [[వర్గం:2000 జననాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 75uy8q71j6hx31m8oe4r67yz0xpwb6j 4594653 4594652 2025-06-28T17:39:21Z Pranayraj1985 29393 4594653 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = Prateek Reddy | image = | fullname = Ananth Prateek Reddy | birth_date = {{birth date and age|2000|11|28|df=y}} | birth_place = | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2020–present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | hidedeliveries = true | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 6 | runs1 = 213 | bat avg1 = 17.75 | 100s/50s1 = 0/1 | top score1 = 83 | catches/stumpings1 = 20/3 | date = 6 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html Cricinfo }} '''ప్రతీక్ రెడ్డి''' (జననం 2000, నవంబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Prateek Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2021, ఫిబ్రవరి 20న హైదరాబాద్ తరపున 2020–21 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="LA">{{Cite web|title=Elite, Group A, Surat, Feb 20 2021, Vijay Hazare Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1250893.html|access-date=20 February 2021|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216133}} {{Authority control}} [[వర్గం:2000 జననాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 7zrseyo67kmdyrol75s00qy9598xlux 4594654 4594653 2025-06-28T17:39:46Z Pranayraj1985 29393 4594654 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ప్రతీక్ రెడ్డి | image = | fullname = అనంత్ ప్రతీక్ రెడ్డి | birth_date = {{birth date and age|2000|11|28|df=y}} | birth_place = | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2020–present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | hidedeliveries = true | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 6 | runs1 = 213 | bat avg1 = 17.75 | 100s/50s1 = 0/1 | top score1 = 83 | catches/stumpings1 = 20/3 | date = 6 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html Cricinfo }} '''ప్రతీక్ రెడ్డి''' (జననం 2000, నవంబరు 28) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Prateek Reddy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1216133.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2020, ఫిబ్రవరి 12న [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Feb 12-15 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203591.html|access-date=12 February 2020|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> అతను 2021, ఫిబ్రవరి 20న హైదరాబాద్ తరపున 2020–21 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="LA">{{Cite web|title=Elite, Group A, Surat, Feb 20 2021, Vijay Hazare Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1250893.html|access-date=20 February 2021|website=[[ESPNcricinfo]]}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1216133}} {{Authority control}} [[వర్గం:2000 జననాలు]] [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 3u6ljm05v8qshyq5wo4kc1hc5h5mnh3 0 458816 4594656 2025-06-28T17:59:06Z Pranayraj1985 29393 "[[:en:Special:Redirect/revision/1283846865|Rahul Buddhi]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594656 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Rahul Buddhi|image=|full_name=Rahul Ravinder Buddhi|birth_date={{birth date and age|1997|09|20|df=yes}}|birth_place=[[Hyderabad]], India|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2019/20-present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=2|runs1=102|bat avg1=25.50|100s/50s1=0/1|top score1=52|deliveries1=4|wickets1=0|bowl avg1=–|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=–|catches/stumpings1=0/–|date=7 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html Cricinfo}} '''రాహుల్ బుద్ధి''' (జననం 1997, సెప్టెంబరు 20) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Rahul Buddhi|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2020, జనవరి 19న తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Jan 19-21 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203535.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2020–21 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, జనవరి 10న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Elite, Group B (N), Kolkata, Jan 10 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244311.html|access-date=10 January 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2021–22 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, డిసెంబరు 8న [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref>{{Cite web|title=Elite, Group C, Mullanpur, Dec 8 2021, Vijay Hazare Trophy|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1280310.html|access-date=8 December 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2022, ఫిబ్రవరిలో, [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ - 2022|2022 ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్]] టోర్నమెంట్ కోసం జరిగిన వేలంలో [[ముంబై ఇండియన్స్]] అతనిని రెండు మిలియన్ల భారతీయ రూపాయల ప్రాథమిక ధరకు కొనుగోలు చేసింది.<ref>{{Cite web|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|access-date=13 February 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1212693}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1997 జననాలు]] b0yhg8y5djnllwydksxn0nrfttbdt6y 4594657 4594656 2025-06-28T18:00:06Z Pranayraj1985 29393 4594657 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=Rahul Buddhi|image=|full_name=Rahul Ravinder Buddhi|birth_date={{birth date and age|1997|09|20|df=yes}}|birth_place=[[Hyderabad]], India|death_date=|death_place=|batting=|bowling=|role=|club1=[[Hyderabad cricket team|Hyderabad]]|year1=2019/20-present|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|columns=1|column1=[[First-class cricket|FC]]|matches1=2|runs1=102|bat avg1=25.50|100s/50s1=0/1|top score1=52|deliveries1=4|wickets1=0|bowl avg1=–|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=–|catches/stumpings1=0/–|date=7 May 2020|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html Cricinfo}} '''రాహుల్ బుద్ధి''' (జననం 1997, సెప్టెంబరు 20) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Rahul Buddhi|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2020, జనవరి 19న తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Jan 19-21 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203535.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2020–21 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, జనవరి 10న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Elite, Group B (N), Kolkata, Jan 10 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244311.html|access-date=10 January 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2021–22 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, డిసెంబరు 8న [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref>{{Cite web|title=Elite, Group C, Mullanpur, Dec 8 2021, Vijay Hazare Trophy|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1280310.html|access-date=8 December 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2022, ఫిబ్రవరిలో, [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ - 2022|2022 ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్]] టోర్నమెంట్ కోసం జరిగిన వేలంలో [[ముంబై ఇండియన్స్]] అతనిని రెండు మిలియన్ల భారతీయ రూపాయల ప్రాథమిక ధరకు కొనుగోలు చేసింది.<ref>{{Cite web|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|access-date=13 February 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1212693}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1997 జననాలు]] 3g2tyo8rl61asmw2dy8w64vfbqlpz74 4594658 4594657 2025-06-28T18:00:28Z Pranayraj1985 29393 4594658 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = Rahul Buddhi | image = | fullname = Rahul Ravinder Buddhi | birth_date = {{birth date and age|1997|09|20|df=yes}} | birth_place = [[Hyderabad]], India | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2019/20-present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 2 | runs1 = 102 | bat avg1 = 25.50 | 100s/50s1 = 0/1 | top score1 = 52 | deliveries1 = 4 | wickets1 = 0 | bowl avg1 = – | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = – | catches/stumpings1 = 0/– | date = 7 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html Cricinfo }} '''రాహుల్ బుద్ధి''' (జననం 1997, సెప్టెంబరు 20) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Rahul Buddhi|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2020, జనవరి 19న తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Jan 19-21 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203535.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2020–21 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, జనవరి 10న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Elite, Group B (N), Kolkata, Jan 10 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244311.html|access-date=10 January 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2021–22 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, డిసెంబరు 8న [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref>{{Cite web|title=Elite, Group C, Mullanpur, Dec 8 2021, Vijay Hazare Trophy|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1280310.html|access-date=8 December 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2022, ఫిబ్రవరిలో, [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ - 2022|2022 ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్]] టోర్నమెంట్ కోసం జరిగిన వేలంలో [[ముంబై ఇండియన్స్]] అతనిని రెండు మిలియన్ల భారతీయ రూపాయల ప్రాథమిక ధరకు కొనుగోలు చేసింది.<ref>{{Cite web|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|access-date=13 February 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1212693}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1997 జననాలు]] 98xr0en18l5i4fvzuhp0k3f816d7yww 4594659 4594658 2025-06-28T18:01:06Z Pranayraj1985 29393 4594659 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = రాహుల్ బుద్ధి | image = | fullname = రాహుల్ రవీందర్ బుద్ధి | birth_date = {{birth date and age|1997|09|20|df=yes}} | birth_place = [[హైదరాబాద్]], [[తెలంగాణ]] | death_date = | death_place = | batting = | bowling = | role = | club1 = [[Hyderabad cricket team|Hyderabad]] | year1 = 2019/20-present | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | columns = 1 | column1 = [[First-class cricket|FC]] | matches1 = 2 | runs1 = 102 | bat avg1 = 25.50 | 100s/50s1 = 0/1 | top score1 = 52 | deliveries1 = 4 | wickets1 = 0 | bowl avg1 = – | fivefor1 = 0 | tenfor1 = 0 | best bowling1 = – | catches/stumpings1 = 0/– | date = 7 May 2020 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html Cricinfo }} '''రాహుల్ బుద్ధి''' (జననం 1997, సెప్టెంబరు 20) భారతీయ [[క్రికెట్|క్రికెట్ ఆటగాడు]].<ref name="Bio">{{Cite web|title=Rahul Buddhi|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1212693.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2019–20 రంజీ ట్రోఫీలో [[హైదరాబాదు క్రికెట్ జట్టు|హైదరాబాద్]] తరపున 2020, జనవరి 19న తన [[ఫస్ట్ క్లాస్ క్రికెట్|ఫస్ట్-క్లాస్]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="FC">{{Cite web|title=Elite, Group A, Ranji Trophy at Hyderabad (Deccan), Jan 19-21 2020|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1203535.html|access-date=7 May 2020|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2020–21 సయ్యద్ ముష్తాక్ అలీ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, జనవరి 10న తన [[ట్వంటీ20]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref name="T20">{{Cite web|title=Elite, Group B (N), Kolkata, Jan 10 2021, Syed Mushtaq Ali Trophy|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1244311.html|access-date=10 January 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> అతను 2021–22 విజయ్ హజారే ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ తరపున 2021, డిసెంబరు 8న [[లిస్ట్ ఎ క్రికెట్|లిస్ట్ ఎ]] అరంగేట్రం చేశాడు.<ref>{{Cite web|title=Elite, Group C, Mullanpur, Dec 8 2021, Vijay Hazare Trophy|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1280310.html|access-date=8 December 2021|website=ESPN Cricinfo}}</ref> 2022, ఫిబ్రవరిలో, [[ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ - 2022|2022 ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్]] టోర్నమెంట్ కోసం జరిగిన వేలంలో [[ముంబై ఇండియన్స్]] అతనిని రెండు మిలియన్ల భారతీయ రూపాయల ప్రాథమిక ధరకు కొనుగోలు చేసింది.<ref>{{Cite web|title=IPL 2022 auction: The list of sold and unsold players|url=https://www.espncricinfo.com/story/ipl-2022-auction-the-list-of-sold-and-unsold-players-1300689|access-date=13 February 2022|website=ESPN Cricinfo}}</ref> == మూలాలు == {{Reflist}} == బాహ్య లింకులు == * {{ESPNcricinfo|id=1212693}} {{Authority control}} [[వర్గం:హైదరాబాదు క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1997 జననాలు]] 6p4crddsqh7jgijor04jtkjniw0dq7r 14 458817 4594661 2025-06-28T18:14:12Z Pranayraj1985 29393 [[WP:AES|←]]Created page with 'ఇండియన్ ఆర్మీ క్రికెట్ క్రీడాకారుల వ్యాసాలు ఈ వర్గంలో ఉంటాయి. [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]]' 4594661 wikitext text/x-wiki ఇండియన్ ఆర్మీ క్రికెట్ క్రీడాకారుల వ్యాసాలు ఈ వర్గంలో ఉంటాయి. [[వర్గం:భారతీయ క్రికెట్ క్రీడాకారులు]] l4dmtrm3qjn3dmuz2b3hosd71ye86bf 3 458818 4594664 2025-06-28T19:36:03Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594664 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Tucaballotaa గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Tucaballotaa గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:36, 28 జూన్ 2025 (UTC) 2hlliujt4m62umrowaiv9nlx0104nyd 3 458819 4594665 2025-06-28T19:36:35Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594665 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Claraoconnorbf గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Claraoconnorbf గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:36, 28 జూన్ 2025 (UTC) r9dahlqtu27cbx0hr7gf5e9wffq07mo 3 458820 4594666 2025-06-28T19:37:09Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594666 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Sokolovsanjahd3270 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Sokolovsanjahd3270 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:37, 28 జూన్ 2025 (UTC) l8ru3iqteas6p0nsdzif44q3v7c186z 3 458821 4594667 2025-06-28T19:37:37Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594667 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">He7mf7dianne గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> He7mf7dianne గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:37, 28 జూన్ 2025 (UTC) bz4oaue2jvr5dkb0b1dudvdabogbhbw 3 458822 4594668 2025-06-28T19:38:09Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594668 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Devineneda గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Devineneda గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:38, 28 జూన్ 2025 (UTC) fv9ht4y6zh21fo7t3v86wmlbvqu19is 3 458823 4594669 2025-06-28T19:38:34Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594669 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Pkobryn61 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Pkobryn61 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:38, 28 జూన్ 2025 (UTC) ntf5g3zi5t63d9ut9jg7wmb7geyk0f4 3 458824 4594670 2025-06-28T19:39:17Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594670 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Kyliehavenkqq గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Kyliehavenkqq గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:39, 28 జూన్ 2025 (UTC) igbikpldfzf8yu3iqtqtzh9zmfahnrd 3 458825 4594671 2025-06-28T19:39:53Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594671 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Dineshdna గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Dineshdna గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 19:39, 28 జూన్ 2025 (UTC) 60ggpfddypr8fli8lrcuz9zam3br6ua 3 458826 4594672 2025-06-28T21:20:16Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594672 wikitext text/x-wiki == Welcome! == Hello, Natillemo, and '''[[Wikipedia:Welcome, newcomers|welcome to Wikipedia]]'''! Thank you for [[Special:Contributions/Natillemo|your contributions]]. I notice that one of the first articles you edited appears to be dealing with a topic with which you may have a [[WP:COI|conflict of interest]]. In other words, you may find it difficult to write about that topic in a [[WP:NPOV|neutral]] and objective way, because you are, work for, or represent, the subject of that article. Your recent contributions may have already been undone for this very reason. To reduce the chances of your contributions being undone, you might like to draft your revised article before submission, and then ask me or any other editor to proofread it. See [[Help:Userspace draft|our help page on userspace drafts]] for more details. If the page you created has already been deleted from Wikipedia, but you want to save the content from it to use for that draft, don't hesitate to ask [[:Category:Wikipedia administrators willing to provide copies of deleted articles|anyone from this list]] and they will copy it to your user page. One firm rule we do have in connection with conflicts of interest is that accounts used by more than one person will unfortunately [[WP:NOSHARE|be blocked from editing]]. Wikipedia generally does not allow editors to have [[Wikipedia:ORGNAME|usernames which imply that the account belongs to a company or corporation]]. If you have a username like this, you should [[Wikipedia:Changing username|request a change of username]] or create a new account. (A name that identifies the user as an individual within a given organization may be OK.) Here are some pages that you might find helpful: *[[WP:PSCOI|The plain and simple conflict of interest guide]] *[[Wikipedia:Five pillars|The five pillars of Wikipedia]] *[[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] *[[Help:Editing|How to edit a page]] and [[Wikipedia:Article development|How to develop articles]] *[[Wikipedia:Your first article|How to create your first article]] (using the [[Wikipedia:Article wizard|Article Wizard]] if you wish) *[[Wikipedia:Simplified Manual of Style|Simplified Manual of Style]] I hope you enjoy editing here and being a [[Wikipedia:Wikipedians|Wikipedian]]! Please [[Wikipedia:Signatures|sign]] your messages on [[Help:Using talk pages|talk page]]s using four [[tilde]]s (<nowiki>~~~~</nowiki>); this will automatically insert your username and the date. If you need help, check out [[Wikipedia:Questions]], ask me on [[user talk:Nrgullapalli|my talk page]], or ask your question on this page and then place <code><nowiki>{{help me}}</nowiki></code> before the question. Again, welcome! <!-- Template:Welcome-COI --> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 21:20, 28 జూన్ 2025 (UTC) akvanvl6sahei0umov9ghlqj8gme0tu 4594673 4594672 2025-06-28T21:22:55Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594673 wikitext text/x-wiki == Welcome! == Hello, Natillemo, and '''[[Wikipedia:Welcome, newcomers|welcome to Wikipedia]]'''! Thank you for [[Special:Contributions/Natillemo|your contributions]]. I notice that one of the first articles you edited appears to be dealing with a topic with which you may have a [[WP:COI|conflict of interest]]. In other words, you may find it difficult to write about that topic in a [[WP:NPOV|neutral]] and objective way, because you are, work for, or represent, the subject of that article. Your recent contributions may have already been undone for this very reason. To reduce the chances of your contributions being undone, you might like to draft your revised article before submission, and then ask me or any other editor to proofread it. See [[Help:Userspace draft|our help page on userspace drafts]] for more details. If the page you created has already been deleted from Wikipedia, but you want to save the content from it to use for that draft, don't hesitate to ask [[:Category:Wikipedia administrators willing to provide copies of deleted articles|anyone from this list]] and they will copy it to your user page. One firm rule we do have in connection with conflicts of interest is that accounts used by more than one person will unfortunately [[WP:NOSHARE|be blocked from editing]]. Wikipedia generally does not allow editors to have [[Wikipedia:ORGNAME|usernames which imply that the account belongs to a company or corporation]]. If you have a username like this, you should [[Wikipedia:Changing username|request a change of username]] or create a new account. (A name that identifies the user as an individual within a given organization may be OK.) Here are some pages that you might find helpful: *[[WP:PSCOI|The plain and simple conflict of interest guide]] *[[Wikipedia:Five pillars|The five pillars of Wikipedia]] *[[Wikipedia:Tutorial|Tutorial]] *[[Help:Editing|How to edit a page]] and [[Wikipedia:Article development|How to develop articles]] *[[Wikipedia:Your first article|How to create your first article]] (using the [[Wikipedia:Article wizard|Article Wizard]] if you wish) *[[Wikipedia:Simplified Manual of Style|Simplified Manual of Style]] I hope you enjoy editing here and being a [[Wikipedia:Wikipedians|Wikipedian]]! Please [[Wikipedia:Signatures|sign]] your messages on [[Help:Using talk pages|talk page]]s using four [[tilde]]s (<nowiki>~~~~</nowiki>); this will automatically insert your username and the date. If you need help, check out [[Wikipedia:Questions]], ask me on [[user talk:Nrgullapalli|my talk page]], or ask your question on this page and then place <code><nowiki>{{help me}}</nowiki></code> before the question. Again, welcome! <!-- Template:Welcome-COI --> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 21:20, 28 జూన్ 2025 (UTC) ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Natillemo గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Natillemo గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 21:22, 28 జూన్ 2025 (UTC) qa3f9ftxrndjpymtoa4mwc6xddzyh7w 3 458827 4594674 2025-06-28T21:23:46Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594674 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Praveenkumar1016 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Praveenkumar1016 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 21:23, 28 జూన్ 2025 (UTC) dogo8939m7dgeiargae4z1c8djtk2yc 0 458828 4594683 2025-06-29T01:53:59Z Muralikrishna m 106628 "[[:en:Special:Redirect/revision/1106386688|Ranvendra Pratap Singh]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594683 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|name=రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్|office=ఆహార, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాల సహాయ మంత్రి<br/> [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart=2019 ఆగస్టు 21|termend=2022 మార్చి 25|1blankname=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|office1=వ్యవసాయ శాఖ సహాయ మంత్రి<br/>[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart1=2017 మార్చి 19|termend1=2019 ఆగస్టు 21|1blankname1=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata1=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|2blankname1=మంత్రి|2namedata1=[[సూర్య ప్రతాప్|సూర్య ప్రతాప్ షాహి]]|office2=[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] సభ్యుడు|constituency2=[[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]]|termstart2=2017|termend2=2022|predecessor2=మహ్మద్ ఆసిఫ్|successor2=ఉషా మౌర్య|birth_date={{birth date and age|1964|01|02|df=y}}|birth_place=ఫతేపూర్, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]], భారతదేశం|party=[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]|spouse={{Marriage|పుష్పా సింగ్|8 May 1978}}|children=2 కుమారులు, 2 కుమార్తెలు|occupation=వ్యవసాయదారుడు, వ్యాపారవేత్త|footnotes=|source=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17}} రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ (జననం 1964 ఫిబ్రవరి 3) ఒక భారతీయ రాజకీయ నాయకుడు, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్ర మాజీ మంత్రి. ప్రారంభ జీవితం ఆయన 1964 ఫిబ్రవరి 3న ఉత్తరప్రదేశ్ లోని ఫతేపూర్ లో బ్రజేష్ చంద్ర సింగ్ కు జన్మించాడు.<ref name="Profile">{{Cite web|title=श्री रणवेन्‍द्र प्रताप सिंह उर्फ धुन्‍नी भइया|url=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17|access-date=12 March 2022|website=uplegisassembly.gov.in|language=hi}}</ref> 1981లో యమునా క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి ఇంటర్మీడియట్ విద్యను పూర్తి చేసాడు.<ref name="MyNeta">{{Cite web|title=Ranvendra Pratap Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):Constituency- HUSAINGANJ(FATEHPUR) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta.info/uttarpradesh2017/candidate.php?candidate_id=3150|access-date=15 August 2020|website=myneta.info}}</ref> ఆయన 1978 మే 8న పుష్ప సింగ్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు, వీరికి ఇద్దరు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.<ref name="Profile" /> ఆయన ఒక వ్యవసాయవేత్త, పాడి పరిశ్రమ ఉంది.<ref name="Profile" /><ref name="MyNeta" /> == రాజకీయ జీవితం == రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ [[2007 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]], [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>లలో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]]<nowiki/>సభ్యుడిగా [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]]<nowiki/>కు రెండుసార్లు ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=2017 Husainganj - Uttar Pradesh Assembly Election Winner, LIVE Results & Latest News: Election Dates, Polling Schedule, Election Results & Live Election Updates|url=https://www.india.com/assembly-election-2017/uttar-pradesh/husainganj/|access-date=15 August 2020|website=India.com|language=en}}</ref> ఆయన [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] మంత్రిత్వ శాఖలో వ్యవసాయ, వ్యవసాయ విద్య, పరిశోధన శాఖ సహాయ మంత్రిగా నియమించపడ్డాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/live-updates-on-uttar-pradesh-govt-portfolios-keshav-prasad-maurya-gets-pwd/story-JafGBgr7Oe7VXxcBsnAOdM.html|title=CM Yogi Adityanath keeps home, revenue: UP portfolio allocation highlights|date=22 March 2017|work=Hindustan Times|access-date=25 January 2021|language=en}}</ref> అయితే, [[2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>ల్లో [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]]<nowiki/>కి చెందిన ఉషా మౌర్య చేతిలో [[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]] స్థానాన్ని ఆయన కోల్పోయాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.news18.com/news/politics/husainganj-election-result-2022-live-updates-winner-loser-leading-trailing-mla-margin-4850000.html|title=Husainganj Election Result 2022 LIVE Updates: Usha Maurya of SP Wins|date=10 March 2022|work=News18|access-date=27 March 2022|language=en}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1964 జననాలు]] n9n6h660fip4t3wbwegyczqmgry9c02 4594684 4594683 2025-06-29T01:54:43Z Muralikrishna m 106628 4594684 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|name=రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్|office=ఆహార, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాల సహాయ మంత్రి<br/> [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart=2019 ఆగస్టు 21|termend=2022 మార్చి 25|1blankname=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|office1=వ్యవసాయ శాఖ సహాయ మంత్రి<br/>[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart1=2017 మార్చి 19|termend1=2019 ఆగస్టు 21|1blankname1=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata1=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|2blankname1=మంత్రి|2namedata1=[[సూర్య ప్రతాప్|సూర్య ప్రతాప్ షాహి]]|office2=[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] సభ్యుడు|constituency2=[[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]]|termstart2=2017|termend2=2022|predecessor2=మహ్మద్ ఆసిఫ్|successor2=ఉషా మౌర్య|birth_date={{birth date and age|1964|01|02|df=y}}|birth_place=ఫతేపూర్, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]], భారతదేశం|party=[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]|spouse={{Marriage|పుష్పా సింగ్|8 May 1978}}|children=2 కుమారులు, 2 కుమార్తెలు|occupation=వ్యవసాయదారుడు, వ్యాపారవేత్త|footnotes=|source=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17}} '''రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' (జననం 1964 ఫిబ్రవరి 3) ఒక భారతీయ రాజకీయ నాయకుడు, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్ర మాజీ మంత్రి. == ప్రారంభ జీవితం == ఆయన 1964 ఫిబ్రవరి 3న ఉత్తరప్రదేశ్ లోని ఫతేపూర్ లో బ్రజేష్ చంద్ర సింగ్ కు జన్మించాడు.<ref name="Profile">{{Cite web|title=श्री रणवेन्‍द्र प्रताप सिंह उर्फ धुन्‍नी भइया|url=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17|access-date=12 March 2022|website=uplegisassembly.gov.in|language=hi}}</ref> 1981లో యమునా క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి ఇంటర్మీడియట్ విద్యను పూర్తి చేసాడు.<ref name="MyNeta">{{Cite web|title=Ranvendra Pratap Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):Constituency- HUSAINGANJ(FATEHPUR) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta.info/uttarpradesh2017/candidate.php?candidate_id=3150|access-date=15 August 2020|website=myneta.info}}</ref> ఆయన 1978 మే 8న పుష్ప సింగ్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు, వీరికి ఇద్దరు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.<ref name="Profile" /> ఆయన ఒక వ్యవసాయవేత్త, పాడి పరిశ్రమ ఉంది.<ref name="Profile" /><ref name="MyNeta" /> == రాజకీయ జీవితం == రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ [[2007 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]], [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>లలో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]]<nowiki/>సభ్యుడిగా [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]]<nowiki/>కు రెండుసార్లు ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=2017 Husainganj - Uttar Pradesh Assembly Election Winner, LIVE Results & Latest News: Election Dates, Polling Schedule, Election Results & Live Election Updates|url=https://www.india.com/assembly-election-2017/uttar-pradesh/husainganj/|access-date=15 August 2020|website=India.com|language=en}}</ref> ఆయన [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] మంత్రిత్వ శాఖలో వ్యవసాయ, వ్యవసాయ విద్య, పరిశోధన శాఖ సహాయ మంత్రిగా నియమించపడ్డాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/live-updates-on-uttar-pradesh-govt-portfolios-keshav-prasad-maurya-gets-pwd/story-JafGBgr7Oe7VXxcBsnAOdM.html|title=CM Yogi Adityanath keeps home, revenue: UP portfolio allocation highlights|date=22 March 2017|work=Hindustan Times|access-date=25 January 2021|language=en}}</ref> అయితే, [[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>ల్లో [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]]<nowiki/>కి చెందిన ఉషా మౌర్య చేతిలో [[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]] స్థానాన్ని ఆయన కోల్పోయాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.news18.com/news/politics/husainganj-election-result-2022-live-updates-winner-loser-leading-trailing-mla-margin-4850000.html|title=Husainganj Election Result 2022 LIVE Updates: Usha Maurya of SP Wins|date=10 March 2022|work=News18|access-date=27 March 2022|language=en}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1964 జననాలు]] 2g6i37d3jbp4ax0cbhiiguwwzrgqt8u 4594691 4594684 2025-06-29T02:01:32Z Muralikrishna m 106628 4594691 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|name=రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్|office=ఆహార, పౌర సరఫరాలు & వినియోగదారుల వ్యవహారాల సహాయ మంత్రి<br/> [[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart=2019 ఆగస్టు 21|termend=2022 మార్చి 25|1blankname=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|office1=వ్యవసాయ శాఖ సహాయ మంత్రి<br/>[[ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం]]|termstart1=2017 మార్చి 19|termend1=2019 ఆగస్టు 21|1blankname1=[[ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి|ముఖ్యమంత్రి]]|1namedata1=[[యోగి ఆదిత్యనాథ్]]|2blankname1=మంత్రి|2namedata1=[[సూర్య ప్రతాప్|సూర్య ప్రతాప్ షాహి]]|office2=[[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]] సభ్యుడు|constituency2=[[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]]|termstart2=2017|termend2=2022|predecessor2=మహ్మద్ ఆసిఫ్|successor2=ఉషా మౌర్య|birth_date={{birth date and age|1964|01|02|df=y}}|birth_place=ఫతేపూర్, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]], భారతదేశం|party=[[భారతీయ జనతా పార్టీ]]|spouse={{Marriage|పుష్పా సింగ్|8 May 1978}}|children=2 కుమారులు, 2 కుమార్తెలు|occupation=వ్యవసాయదారుడు, వ్యాపారవేత్త|footnotes=|source=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17}} '''రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్''' (జననం 1964 ఫిబ్రవరి 3) ఒక భారతీయ రాజకీయ నాయకుడు, [[ఉత్తర ప్రదేశ్]] రాష్ట్ర మాజీ మంత్రి. == ప్రారంభ జీవితం == ఆయన 1964 ఫిబ్రవరి 3న ఉత్తరప్రదేశ్ లోని ఫతేపూర్ లో బ్రజేష్ చంద్ర సింగ్ కు జన్మించాడు.<ref name="Profile">{{Cite web|title=श्री रणवेन्‍द्र प्रताप सिंह उर्फ धुन्‍नी भइया|url=http://uplegisassembly.gov.in/Members/main_members_hi.aspx#/Data/12616/17|access-date=12 March 2022|website=uplegisassembly.gov.in|language=hi}}</ref> 1981లో యమునా క్రిస్టియన్ కళాశాల నుండి ఇంటర్మీడియట్ విద్యను పూర్తి చేసాడు.<ref name="MyNeta">{{Cite web|title=Ranvendra Pratap Singh(Bharatiya Janata Party(BJP)):Constituency- HUSAINGANJ(FATEHPUR) - Affidavit Information of Candidate|url=https://myneta.info/uttarpradesh2017/candidate.php?candidate_id=3150|access-date=15 August 2020|website=myneta.info}}</ref> ఆయన 1978 మే 8న పుష్ప సింగ్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు, వీరికి ఇద్దరు కుమారులు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు.<ref name="Profile" /> ఆయన ఒక వ్యవసాయవేత్త, పాడి పరిశ్రమ ఉంది.<ref name="Profile" /><ref name="MyNeta" /> == రాజకీయ జీవితం == రణవేంద్ర ప్రతాప్ సింగ్ [[2007 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు]], [[2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2017 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>లలో [[భారతీయ జనతా పార్టీ]] సభ్యుడిగా [[ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ]]<nowiki/>కు రెండుసార్లు ఎన్నికయ్యాడు.<ref>{{Cite web|title=2017 Husainganj - Uttar Pradesh Assembly Election Winner, LIVE Results & Latest News: Election Dates, Polling Schedule, Election Results & Live Election Updates|url=https://www.india.com/assembly-election-2017/uttar-pradesh/husainganj/|access-date=15 August 2020|website=India.com|language=en}}</ref> ఆయన [[యోగి ఆదిత్యనాథ్]] మంత్రిత్వ శాఖలో వ్యవసాయ, వ్యవసాయ విద్య, పరిశోధన శాఖ సహాయ మంత్రిగా నియమించపడ్డాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/live-updates-on-uttar-pradesh-govt-portfolios-keshav-prasad-maurya-gets-pwd/story-JafGBgr7Oe7VXxcBsnAOdM.html|title=CM Yogi Adityanath keeps home, revenue: UP portfolio allocation highlights|date=22 March 2017|work=Hindustan Times|access-date=25 January 2021|language=en}}</ref> అయితే, [[2022 ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నికలు|2022 ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభ ఎన్నిక]]<nowiki/>ల్లో [[సమాజ్ వాదీ పార్టీ]]<nowiki/>కి చెందిన ఉషా మౌర్య చేతిలో [[హుసైన్‌గంజ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం]] స్థానాన్ని ఆయన కోల్పోయాడు.<ref>{{Cite news|url=https://www.news18.com/news/politics/husainganj-election-result-2022-live-updates-winner-loser-leading-trailing-mla-margin-4850000.html|title=Husainganj Election Result 2022 LIVE Updates: Usha Maurya of SP Wins|date=10 March 2022|work=News18|access-date=27 March 2022|language=en}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:1964 జననాలు]] d3rqgsihmqw6vme78myhba57to3ja2t 3 458829 4594693 2025-06-29T02:19:08Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594693 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Vyoandera గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Vyoandera గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 02:19, 29 జూన్ 2025 (UTC) ngppuxwgnx16v9rj2o7ft66npew8j4x 3 458830 4594694 2025-06-29T02:19:38Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594694 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Dege31 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Dege31 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 02:19, 29 జూన్ 2025 (UTC) 7wxx92wl7n2asxir43twmkqwuf69s0l 0 458831 4594697 2025-06-29T02:57:29Z Muralikrishna m 106628 "[[:en:Special:Redirect/revision/1280823484|Devendra Kumar Joshi]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594697 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> ప్రారంభ జీవితం దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === తదనంతరం, ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|center|thumb|అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేశారు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సిన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి, "ఎల్లప్పుడూ గట్టి నౌకలను నడిపే కఠినమైన టాస్క్ మాస్టర్. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా కమాండింగ్ అధికారిగా క్షమించరానివాడు, ఆయన ఎక్కడికి వెళ్లినా మరలు బిగించేవాడు" అని [[ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా|టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా]] రాసింది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, అడ్మిరల్ డి. కె. జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ యొక్క ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది. .<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4000 మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|ఎడమ|thumb|220x220px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|none|thumb|220x220px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44,000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> 2024 సెప్టెంబరులో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028 లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] kernl1w16ilegb898yalrbupa7h7c72 4594700 4594697 2025-06-29T02:59:23Z Muralikrishna m 106628 4594700 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === తదనంతరం, ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేశారు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సిన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి, "ఎల్లప్పుడూ గట్టి నౌకలను నడిపే కఠినమైన టాస్క్ మాస్టర్. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా కమాండింగ్ అధికారిగా క్షమించరానివాడు, ఆయన ఎక్కడికి వెళ్లినా మరలు బిగించేవాడు" అని [[ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా|టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా]] రాసింది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, అడ్మిరల్ డి. కె. జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ యొక్క ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది. .<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4000 మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44,000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> 2024 సెప్టెంబరులో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028 లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] l1ufxndm7jlyzbboh0an4h4hfvkbotw 4594702 4594700 2025-06-29T03:01:36Z Muralikrishna m 106628 4594702 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === తదనంతరం, ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేశారు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సిన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి, "ఎల్లప్పుడూ గట్టి నౌకలను నడిపే కఠినమైన టాస్క్ మాస్టర్. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా కమాండింగ్ అధికారిగా క్షమించరానివాడు, ఆయన ఎక్కడికి వెళ్లినా మరలు బిగించేవాడు" అని [[ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా|టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా]] రాసింది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, అడ్మిరల్ డి. కె. జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ యొక్క ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది. .<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4000 మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44,000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> 2024 సెప్టెంబరులో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028 లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. == పురస్కారాలు == {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] bg1emix9aw59zpv2iozy8per5keex95 4594703 4594702 2025-06-29T03:05:46Z యర్రా రామారావు 28161 4594703 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === తదనంతరం, ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేశారు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సిన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి, "ఎల్లప్పుడూ గట్టి నౌకలను నడిపే కఠినమైన టాస్క్ మాస్టర్. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా కమాండింగ్ అధికారిగా క్షమించరానివాడు, ఆయన ఎక్కడికి వెళ్లినా మరలు బిగించేవాడు" అని [[ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా|టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా]] రాసింది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, అడ్మిరల్ డి. కె. జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ యొక్క ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది. .<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4000 మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44,000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> 2024 సెప్టెంబరులో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028 లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. == పురస్కారాలు == {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] <references />{{ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకులు}} cemj3gm4igjfdq18fjz0cc5y5gx7vje 4594704 4594703 2025-06-29T03:08:14Z యర్రా రామారావు 28161 [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]] ను చేర్చారు (హాట్‌కేట్ ఉపయోగించి) 4594704 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === తదనంతరం, ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేశారు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సిన అడ్మిరల్ డి. కె. జోషి, "ఎల్లప్పుడూ గట్టి నౌకలను నడిపే కఠినమైన టాస్క్ మాస్టర్. ఆయన ఎక్కడ పనిచేసినా కమాండింగ్ అధికారిగా క్షమించరానివాడు, ఆయన ఎక్కడికి వెళ్లినా మరలు బిగించేవాడు" అని [[ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా|టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా]] రాసింది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ|నరేంద్ర మోడీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, అడ్మిరల్ డి. కె. జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ యొక్క ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది. .<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4000 మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం యొక్క కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 18 జూలై 2023న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం యొక్క దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44,000 కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> 2024 సెప్టెంబరులో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028 లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. == పురస్కారాలు == {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]] <references />{{ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకులు}} geietm8yfhevte69lfblglnre9x4xjs 4594705 4594704 2025-06-29T03:10:10Z Muralikrishna m 106628 4594705 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=జగదీష్ ముఖి|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ దేవేంద్ర కుమార్ జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన దేవేంద్ర కుమార్ జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|దేవేంద్ర కుమార్ జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేసాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సి ఉంది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, దేవేంద్ర కుమార్ జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది.<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> [[పోర్ట్ బ్లెయిర్]] లోని [[వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం]] నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4 వేల మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని [[వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం]] కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 2023 జూలై 18న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 2023 జూలై 18న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44 వేల కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> సెప్టెంబరు 2024లో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. == పురస్కారాలు == {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]] <references />{{ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకులు}} 9jw0b2wy99561a76c1a1zmeppxwjowa 4594716 4594705 2025-06-29T04:04:37Z Muralikrishna m 106628 4594716 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|honorific-prefix=అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|name=దేవేంద్ర కుమార్ జోషి|honorific-suffix=పరమ్ విశిష్ట సేవా పతకం, అతి విశిష్ట సేవా పతకం, యుద్ధ సేవా పతకం, విశిష్ట సేవా పతకం, నౌసేన పతకం|image=DK Joshi official portrait.jpg|width=200px|caption=అధికారిక చిత్రం, 2012|birth_date={{birth date and age|df=yes|1954|07|04}}|death_date=|birth_place=[[అల్మోరా]], [[ఉత్తరాఖండ్]], భారతదేశం|order=|office=14వ [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]]|predecessor=[[జగదీశ్ ముఖి]]|death_place=|nickname=|birth_name=|allegiance={{flag|భారతదేశం}}|branch=భారత నావికా దళం|serviceyears=1974–2014|rank=[[File:IN_Admiral_Shoulder_curl.png|23px]] [[File:14-Indian Navy-ADM.svg|23px]] అడ్మిరల్ (భారతదేశం)|unit=|commands=వెస్టర్న్ నావల్ కమాండ్<br />అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్<br/>తూర్పు నౌకాదళం<br/>ఐ.ఎన్.ఎస్ విరాట్<br/>ఐఎన్ఎస్ INS రణవీర్<br/>ఐఎన్ఎస్ కుతార్ (P46)|battles=|awards={{plainlist| *[[File:Param Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] పరమ విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Ati Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] అతి విశిష్ట సేవా పతకం *[[File:Yudh Seva Medal ribbon.svg|30px]] యుద్ధ సేవా పతకం *[[File:Nao Sena Medal ribbon.svg|30px]] నౌసేనా పతకం *[[File:Vishisht Seva Medal ribbon.svg|30px]] విశిష్ట సేవా పతకం }}|relations=|office1=21వ నావల్ స్టాఫ్ చీఫ్|appointer1=[[ప్రణబ్ ముఖర్జీ]]|termstart=2017 అక్టోబరు 8|termend=|termstart1=2012 ఆగస్టు 31|termend1=2014 ఫిబ్రవరి 26|predecessor1=[[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]]|successor1=రాబిన్ కె. ధోవన్|president={{ubl|[[రామ్‌నాథ్ కోవింద్]]|[[ద్రౌపది ముర్ము]]}}|occupation=నావికాదళ అధికారి|residence=రాజ్ నివాస్, పోర్ట్ బ్లెయిర్|spouse=}} అడ్మిరల్ '''దేవేంద్ర కుమార్ జోషి''' (జననం 1954 జూలై 4) అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ల జాబితా|లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]], దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (IDA) వైస్ ఛైర్మన్ కూడా.<ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=New governors appointed: All you need to know|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/new-governors-appointed-all-you-need-to-know/articleshow/60893472.cms|access-date=30 September 2017|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=30 September 2017|title=Who is Devendra Kumar Joshi?|url=http://indianexpress.com/article/who-is/who-is-devendra-kumar-joshi-andaman-nicobar-island-new-governor-navy-admiral-4868201/|access-date=30 September 2017|website=[[Indian Express]]}}</ref> ఆయన [[భారత నావికా దళం|భారత నావికాదళం]]<nowiki/>లో అడ్మిరల్ గా పనిచేసాడు. భారత నావికాదళం 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా, 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. ఆయన జలాంతర్గామి వ్యతిరేక యుద్ధంలో నిపుణుడు. వరుస ప్రమాదాలకు బాధ్యత వహిస్తూ 2014 ఫిబ్రవరి 26న ఆయన రాజీనామా చేసాడు, తద్వారా రాజీనామా చేసిన మొదటి భారత నావికాదళ అధిపతి అయ్యాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 February 2014|title=Chief of Naval Staff Admiral DK Joshi Resigns|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104276|access-date=27 February 2014|publisher=PIB}}</ref> ఆయన మే 2020లో [[ఉత్తరాఖండ్]] వార్ మెమోరియల్ లో దాని పోషకులలో ఒకరిగా చేరాడు.<ref>{{Cite web|last=Post|first=Garhwal|title=Admiral Joshi joins U'khand War Memorial as Patron {{!}} Garhwal Post|url=https://garhwalpost.in/admiral-joshi-joins-ukhand-war-memorial-as-patron/|access-date=2020-12-03|language=en-US}}</ref> ఉత్తరాఖండ్ వార్ మెమోరియల్ ట్రస్ట్ బాధ్యత మరింత పెంచుతూ, ఆయన తన ప్రస్తుత, భవిష్యత్ వార్షికాలను (శౌర్య అవార్డులు/అలంకరణల కోసం) జూలై 2020లో ట్రస్ట్ కు విరాళంగా ఇచ్చాడు.<ref>{{Cite web|title=Adm DK Joshi donates award money to Uttarakhand war memorial|url=http://news.rediff.com/commentary/2020/jul/24/adm-dk-joshi-donates-award-money-to-uttarakhand-war-memorial/82797956fba2ea7a92d9c08c005dfeed|access-date=2020-12-03|website=news.rediff.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Pioneer|first=The|title=Admiral Joshi donates award money to War Memorial|url=https://www.dailypioneer.com/2020/state-editions/admiral-joshi-donates-award-money-to-war-memorial.html|access-date=2020-12-03|website=The Pioneer|language=en}}</ref> == ప్రారంభ జీవితం == దేవేంద్ర కుమార్ జోషి 1954 జూలై 4న [[ఉత్తరాఖండ్]] [[అల్మోరా]] [[ఇండియన్ ఫారెస్ట్ సర్వీస్]] ఆఫీసర్ హీరా వల్లభ్ జోషి, హన్సా జోషి దంపతులకు జన్మించాడు.<ref>{{Cite web|last=Roy|first=Sanjib Kumar|date=8 October 2017|title=Lt. Governor of Andaman Islands to be sworn in today|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2017/Oct/08/lt-governor-of-andaman-islands-to-be-sworn-in-today-1668532.html|access-date=28 February 2025|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> తన తండ్రి పోస్ట్ చేసిన వివిధ పాఠశాలల్లో తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేసిన తరువాత, ఆయన [[ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం]] పరిదిలోని హన్స్రాజ్ కళాశాలలో చేరాడు. [[ఢిల్లీ]]<nowiki/>లో చదువుతున్నప్పుడు, జనవరి 1972లో భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలోకి ఎంపికయి, 1974లో నియమించబడ్డాడు.<ref>{{YouTube|XTbQxxo6X1w|"Bridging the Gap: An Interaction with Naval Chief - Admiral D. K. Joshi (Doordarshan, 2013)}}</ref> == సైనిక వృత్తి == [[దస్త్రం:100323-N-OX597-187_Indian_navy_Vice_Adm._D._K._Joshi,_right_presents_a_wooden_plaque.jpg|thumb|భారత నావికాదళం వైస్ దేవేంద్ర కుమార్ జోషి (అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్ కమాండర్-ఇన్-చీఫ్ గా) అండమాన్ నికోబార్ కమాండ్]] [[దస్త్రం:Admiral_DK_Joshi_CNS_Desig_being_welcomed_by_Outgoing_CNS_Admiral_Nirmal_Verma_for_a_ceremonial_Parade_at_South_Block,_New_Delhi.jpg|thumb|న్యూ ఢిల్లీలోని సౌత్ బ్లాక్లో జరిగిన లాంఛనప్రాయ కవాతుకు హాజరైన దేవేంద్ర కుమార్ జోషి సిఎన్ఎస్ కు అవుట్గోయింగ్ సిఎన్ఎస్ అడ్మిరల్ [[నిర్మల్ కుమార్ వర్మ]] స్వాగతం పలికారు.]] ఆయన ఇండియన్ నావల్ అకాడమీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. 1974 ఏప్రిల్ 1న భారత నావికాదళం కార్యనిర్వాహక శాఖలో నియమించబడ్డాడు. ఆయన న్యూపోర్ట్, రోడ్ ఐలాండ్, కాలేజ్ ఆఫ్ నావల్ వార్ఫేర్, గోవా నేషనల్ డిఫెన్స్ కాలేజ్, న్యూ ఢిల్లీ నావల్ వార్ కాలేజ్ పూర్వ విద్యార్ధి కూడా.<ref>{{Cite web|title=Press Release:Indian Navy|url=http://indiannavy.nic.in/press-release/admiral-dk-joshi-assumes-command-indian-navy-its-21st-chief}}</ref> === నౌకాదళ సిబ్బంది అధిపతి === ఆయన 2012 ఆగస్టు 31న బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత భారత నావికాదళానికి 21వ చీఫ్ ఆఫ్ నావల్ స్టాఫ్ గా పదోన్నతి పొందాడు.<ref>{{Cite web|title=Admiral D K Joshi, 21st Chief Of Naval Staff of Indian Navy|url=https://www.indiannavy.nic.in/content/admiral-dk-joshi-cns-21st-chief-indian-navy}}</ref><ref>{{Cite web|title=Lt Governor of A&N Islands|url=https://www.andaman.gov.in/and_lg}}</ref> [[దస్త్రం:A._K._Antony_at_the_Bi-annual_Naval_Commanders'_Conference_2013_in_New_Delhi_on_May_14,_2013._The_Defence_Secretary,_Shri_Shashikant_Sharma_and_the_Chief_of_Naval_Staff,_Admiral_D.K._Joshi_are_also_seen.jpg|alt=|thumb|దేవేంద్ర కుమార్ జోషి (అప్పటి [[భారత రక్షణశాఖ మంత్రి|రక్షణ మంత్రి]] ఎకె ఆంటోనీ, అప్పటి రక్షణ కార్యదర్శి శశి కాంత్ శర్మ (ఎడమవైపు-ఎడమవైపు) తో కలిసి.]] 2014 ఫిబ్రవరి 26న కిలో-క్లాస్ జలాంతర్గామి ఐఎన్ఎస్ సింధురత్న మంటలు చెలరేగడంతో అడ్మిరల్ జోషి రాజీనామా చేసాడు.<ref name="TimesResign">{{Cite web|title=DK Joshi resigns|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Indian-Navy-chief-Admiral-DK-Joshi-resigns-over-warship-accidents/articleshow/31052114.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> ఆగస్టు 2015 వరకు నౌకాదళ అధిపతిగా పనిచేయాల్సి ఉంది.<ref>{{Cite web|title=Admiral DK Joshi ran 'tight ships', was hard taskmaster &#124; India News - Times of India|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Admiral-DK-Joshi-ran-tight-ships-was-hard-taskmaster/articleshow/31062424.cms|website=[[The Times of India]]}}</ref> == దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ == భారత దీవుల అభివృద్ధి ప్రాంతాలపై ప్రధానమంత్రి [[నరేంద్ర మోదీ]] సమీక్ష సమావేశం తరువాత, [[భారత హోం వ్యవహారాలశాఖ మంత్రిత్వ శాఖ|హోంమంత్రి]] [[రాజ్‌నాథ్ సింగ్|రాజ్నాథ్ సింగ్]] అధ్యక్షతన 2017 జూన్ 1న దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ (ఐడిఎ) ను ఏర్పాటు చేశారు, దేవేంద్ర కుమార్ జోషిని వైస్ ఛైర్మన్గా నియమించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ ప్రధాన ఆదేశం ద్వీపాల సమగ్ర అభివృద్ధి కోసం విధానాలు, కార్యక్రమాలు, సమగ్ర మాస్టర్ ప్లాన్ల సూత్రీకరణకు మార్గనిర్దేశం చేయడం. [[నీతి ఆయోగ్]] మద్దతుతో దీవుల అభివృద్ధి సంస్థ, భారతదేశంలోని దీవుల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని చేపట్టి, వాటి ప్రత్యేకమైన సముద్ర, ప్రాదేశిక జీవ వైవిధ్యాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటోంది. మొదటి ఐడిఎ సమావేశం 2017 జూలై 24న జరిగింది. ఐడిఎ దాని రాజ్యాంగం నుండి ఇప్పటివరకు ఆరుసార్లు సమావేశమైంది, 2018 జూన్ 30న జరిగిన నాల్గవ సమీక్ష సమావేశానికి గౌరవనీయులైన భారత ప్రధానమంత్రి అధ్యక్షత వహించారు. దీవుల అభివృద్ధి సంస్థను తిరిగి ఏర్పాటు చేయడంతో, భారత ప్రభుత్వం తన ద్వీపాల భూభాగాల సమగ్ర అభివృద్ధిని వేగవంతం చేస్తోంది.<ref>{{Cite web|title=Union Home Minister chairs first meeting of Island Development Agency (IDA). IDA focuses on Holistic Development of Islands.|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1496881}}</ref><ref>{{Cite web|title=Shri Amit Shah chairs Meeting of the Island Development Agency focusing on 'Green Development in the Islands to reach a new Height'|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1599301}}</ref> [[పోర్ట్ బ్లెయిర్]] లోని [[వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం]] నూతన సమగ్ర టర్మినల్ భవనాన్ని ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ 2023వ సంవత్సరం జూలై 18వ తేదీ నాడు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రారంభించారు. సుమారు 710 కోట్ల రూపాయల నిర్మాణ వ్యయంతో, కొత్త టెర్మినల్ భవనం సంవత్సరానికి సుమారు 50 లక్షల మంది ప్రయాణికులను నిర్వహించగల సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఇంతకుముందు ఈ టెర్మినల్ 4 వేల మంది పర్యాటకులను నిర్వహించే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంది, కొత్త టెర్మినల్లో ఈ సంఖ్య 11 వేలకు చేరుకుంది. ఇప్పుడు విమానాశ్రయంలో ఏ సమయంలోనైనా 10 విమానాలను పార్క్ చేయవచ్చు.<ref>{{Cite web|title=PM inaugurates New Integrated Terminal Building of Veer Savarkar International Airport, Port Blair|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1940403}}</ref> [[దస్త్రం:VSI_Airport.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని [[వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం]] కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 2023 జూలై 18న ప్రారంభోత్సవం]] [[దస్త్రం:VSI_Airport1.jpg|thumb|250x250px|పోర్ట్ బ్లెయిర్ లోని వీర్ సావర్కర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం కొత్త ఇంటిగ్రేటెడ్ టెర్మినల్ భవనం 2023 జూలై 18న ప్రారంభోత్సవం]] '''గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీప అభివృద్ధి ప్రాజెక్ట్''' అనేది భారతదేశంలోని [[అండమాన్ సముద్రం]] గ్రేట్ నికోబర్ ద్వీపం దక్షిణ కొన కోసం ప్రణాళికాబద్ధమైన మెగా-మౌలిక సదుపాయాల ప్రాజెక్ట్.<ref name=":0">{{Cite web|last=Sirur|first=Simrin|date=2022-01-30|title=Govt vision for Great Nicobar includes airport & township, some experts think it's 'nonsense'|url=https://theprint.in/environment/govt-vision-for-great-nicobar-includes-airport-township-some-experts-think-its-nonsense/814390/|access-date=2025-02-26|website=ThePrint|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Tandon|first=Aditi|date=2022-10-10|title=[Maps] Environmental path cleared for Great Nicobar mega project|url=https://india.mongabay.com/2022/10/maps-environmental-path-cleared-for-great-nicobar-mega-project/|access-date=2025-02-26|website=Mongabay-India|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/public-hearing-on-january-27-for-great-nicobar-development-project-101640943466176.html|title="Public hearing on January 27 for Great Nicobar development project" Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|last=PTI|date=2022-09-21|title=Green nod for strategically-crucial Great Nicobar Island mega project, around 8.5 lakh trees to be felled|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2022/sep/21/green-nod-for-strategically-crucial-great-nicobar-island-mega-project-around-85-lakh-trees-to-be-f-2500539.html|access-date=2025-02-26|website=The New Indian Express|language=en}}</ref> ఈ ద్వీపం భారత కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన అండమాన్ నికోబార్ దీవులలోని [[నికోబార్ జిల్లా]] పరిపాలన పరిధిలోకి వస్తుంది. ఇంటర్నేషనల్ కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్ (ఐసిటిపి), దీనిని గలాథియా బే పోర్ట్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఇది భారతదేశంలోని అండమాన్ నికోబార్ దీవుల [[కేంద్రపాలిత ప్రాంతం]] గ్రేట్ నికోబార్ ద్వీపం గలాథియా బే వద్ద ప్రతిపాదిత కంటైనర్ ట్రాన్స్షిప్మెంట్ పోర్ట్, దీనిని 44 వేల కోట్ల రూపాయల వ్యయంతో నిర్మించనున్నారు.<ref>{{Cite web|date=|title="Shri Sarbananda Sonowal visits Galathea Bay in Great Nicobar Island and reviews progress of proposed International Container Transhipment Port (ICTP)"|url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1979157|website=Press Information Bureau.}}</ref> ఇది 20 మీటర్ల కంటే ఎక్కువ సహజ లోతు కలిగి ఉంది.<ref>{{Cite web|date=2024-03-21|title=From Vision To Reality: Great Nicobar Island’s Transformation Plan - The Hills Times|url=https://thehillstimes.in/featured/from-vision-to-reality-great-nicobar-islands-transformation-plan|access-date=2025-02-26|language=en-US}}</ref> దీనిని [[భారత ఓడరేవులు, షిప్పింగ్, జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ]] అభివృద్ధి చేసింది.<ref>{{Cite web|date=2023-01-27|title=Government to build International Container Transhipment Port in Great Nicobar Island|url=https://www.financialexpress.com/business/infrastructure-government-to-build-international-container-transhipment-port-in-great-nicobar-island-2961754/|access-date=2025-02-27|website=Financialexpress|language=en}}</ref> సెప్టెంబరు 2024లో, ఇది భారతదేశంలోని 13వ ప్రధాన నౌకాశ్రయంగా అధికారికంగా ప్రకటించబడింది. మొదటి దశ అభివృద్ధి 2028లో ప్రారంభించబడుతుందని భావిస్తున్నారు.<ref>{{Cite web|last=Simhan|first=TE Raja|date=2024-10-20|title=Galathea Bay: New major port can be game changer|url=https://www.thehindubusinessline.com/economy/logistics/galathea-bay-new-major-port-can-be-game-changer/article68776059.ece|access-date=2025-02-27|website=BusinessLine|language=en}}</ref> == అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ == 836 ద్వీపాలతో కూడిన [[బంగాళాఖాతం]]<nowiki/>లో అతిపెద్ద ద్వీపసమూహ వ్యవస్థ అయిన అండమాన్ నికోబార్ దీవుల పద్నాలుగో లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ గా ఆయన 2017 అక్టోబరు 8న ప్రమాణ స్వీకారం చేసాడు.<ref>{{Cite news|url=http://thephoenixpostindia.com/admiral-d-k-joshi-retd-sworn-13th-lt-governor-n-islands/|title=Admiral D K Joshi (Retd.) sworn in as the 13th Lt Governor of A& N Islands|last=Post|first=The Phoenix|date=8 October 2017|work=The Phoenix Post}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/plans-afoot-to-make-andamans-major-tourist-attraction-like-maldives-mauritius/articleshow/68762218.cms?from=mdr|title=Plans afoot to make Andamans a major tourist attraction|work=The Economic Times}}</ref> ఆయన ఏకకాలంలో ఐలాండ్స్ డెవలప్మెంట్ ఏజెన్సీకి వైస్ ఛైర్మన్ గా కూడా నియమించబడ్డాడు. == పురస్కారాలు == {| style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[దస్త్రం:Param_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Ati_Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Yudh_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:Nao_Sena_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:Vishisht_Seva_Medal_ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Paschimi_Star_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_star.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sangram_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_Operation_Vijay_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Operation_Parakram_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_Sainya_Seva_Medal_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_50th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |- |[[దస్త్రం:IND_25th_Anniversary_Independence_medal.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_30_Years_Long_Service_Ribbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_20YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |[[దస్త్రం:IND_9YearsServiceMedalRibbon.svg|105x105px]] |- |} {| class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;" |[[పరమ విశిష్ట సేవా పతకం|పరమ్ విశిష్ట్ సేవా మెడల్]] |[[అతి విశిష్ట సేవా పతకం]] |యుధ్ సేవా మెడల్ |[[నవసేనా పతకం|నౌసేన పతకం]] |- |[[విశిష్ట సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|పశ్చిమ నక్షత్రం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ స్టార్]] |సంగ్రామ్ మెడల్ |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|ఆపరేషన్ విజయ్ మెడల్]] |ఆపరేషన్ పరాక్రమ్ మెడల్ |సైన్యా సేవా పతకం |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|50వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకం]] |- |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|25వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ పతకాలు]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|30 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|20 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |[[భారతీయ సాయుధ దళాల పురస్కారాలు, పతకాలు|9 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ సేవా పతకం]] |} == మూలాలు == [[వర్గం:పరమ విశిష్ట సేవా పతక గ్రహీతలు]] [[వర్గం:1954 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:అండమాన్ నికోబార్ దీవుల లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్]] <references />{{ప్రస్తుత భారతీయ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు, నిర్వాహకులు}} glj3j66q6mk6dqd2oioecr82gexxr6t 0 458832 4594713 2025-06-29T03:29:38Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[ఇందిరా గాంధీ నాల్గవ మంత్రివర్గం]] పేజీని [[ఇందిరా గాంధీ నాలుగో మంత్రివర్గం]] కు తరలించారు 4594713 wikitext text/x-wiki #దారిమార్పు [[ఇందిరా గాంధీ నాలుగో మంత్రివర్గం]] ae5o0t04j03xbaojzob3ekiwj2vrxmv 0 458833 4594721 2025-06-29T04:34:50Z Muralikrishna m 106628 "[[:en:Special:Redirect/revision/1296019174|Garima Vikrant Singh]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594721 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=గరిమా విక్రాంత్ సింగ్|birth_name=గరిమా శ్రీవాస్తవ్|birth_place=[[అలహాబాద్]], ఉత్తర ప్రదేశ్, భారతదేశం|image=|birth_date={{birth date |1979|04|27|df=yes}}|years_active=2007–ప్రస్తుతం|spouse={{marriage|యోగేష్ విక్రాంత్ సింగ్|26 February 2001}}|known_for={{ubl|''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్''|''నిమ్కీ ముఖియా''}}|occupation={{hlist|నటి|మోడల్|నర్తకి}}|children=వీరా విక్రాంత్ సింగ్|parents=మంజు శ్రీవాస్తవ్, యోగేంద్ర ప్రసాద్ శ్రీవాస్తవ్}} '''గరిమా విక్రాంత్ సింగ్''' (జననం గరిమా శ్రీవాస్తవ్; 1979 ఏప్రిల్ 27) లైఫ్ ఓకే గుస్తాఖ్ దిల్‌లో సరస్వతి పాత్రకు ప్రసిద్ధి చెందిన భారతీయ నటి.<ref>{{cite web|date=10 July 2013|title=Payal Rajput & Garima Shrivastav in Gustakh Dil|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Payal-Rajput-Garima-Shrivastav-in-Gustakh-Dil/articleshow/21004889.cms|website=The Times of India}}</ref> ఆమె చోటి బహు సీజన్ 2, (జీ టీవీ), ఫిర్ సుబహ్ హోగీ (జీ టీవీ), రహే తేరా ఆశీర్వాద్ (కలర్స్), చాంద్ కే పార్ చలో (ఇమాజిన్), పరివార్ (జీ టీవీ) వంటి షోలలో కనిపించింది. ఆమె రాజ్‌కుమార్ సంతోషి చిత్రం హల్లా బోల్‌ లో కూడా పని చేసింది. కలర్స్ టీవి ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్‌లో దులారి పాత్రను కూడా ఆమె పోషించింది. నిమ్కీ ముఖియాలో ఆమె బీహారీ మహిళగా నటించింది.<ref>{{cite web|title=Garima Vikrant Singh joins 'Nimki Mukhiya'|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-joins-nimki-mukhiya/articleshow/60158227.cms|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170905135110/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-joins-nimki-mukhiya/articleshow/60158227.cms|archive-date=5 September 2017|access-date=3 September 2017|website=The Times of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Garima Vikrant Singh enjoys playing Bihari woman|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman/articleshow/60332065.cms|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915031250/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman/articleshow/60332065.cms|archive-date=15 September 2017|access-date=3 September 2017|website=The Times of India}}</ref> ఆమె కలర్స్ నమక్ ఇస్స్క్ కాలో సరోజ్ రాజ్‌పుత్ పాత్రను పోషించింది. == టెలివిజన్ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !శీర్షిక !పాత్ర !మూలం |- |2005 |''సిఐడి'' |ఎపిసోడిక్ పాత్ర | |- |2007–2008 |''పరివార్'' | | |- |2008–2009 |''రహే తేరా ఆశిర్వాద్'' |గురు మాత | |- |2008–2009 |''చాంద్ కే పార్ చలో'' |అనీసా తల్లి | |- |2011–2012 |''చోట్టి బహు'' |రాధికా సవతి తల్లి | |- |2012–2013 |''ఫిర్ సుబా హోగి'' |గరిమా శ్రీవాస్తవ | |- |2013–2014 |''గుస్తాఖ్ దిల్'' |సరస్వతి | |- |2015–2016 |''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్'' |దులారీ |<ref>{{Cite web|date=14 July 2015|title=Garima Vikrant Singh roped in for Ishq Ka Rang Safed!|url=https://www.indiaforums.com/article/garima-vikrant-singh-roped-in-for-ishq-ka-rang-safed_75703|access-date=9 October 2020|website=India Forums}}</ref> |- |2017–2018 |''నిమ్కి ముఖియా'' |ఆనరో |<ref>{{Cite news|url=https://www.thestatesman.com/entertainment/television/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman-1502485686.html|title=Garima Vikrant Singh enjoys playing Bihari woman|date=1 September 2017|work=The Statesman|access-date=9 October 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-aka-anaro-quits-nimki-mukhiya-heres-why/articleshow/65224774.cms|title=Garima Vikrant Singh aka Anaro quits Nimki Mukhiya; here's why|date=1 August 2018|work=The Times of India|access-date=9 October 2020}}</ref> |- |2019 |''నాజర్'' |పన్నా సచ్దేవ్ |<ref>{{Cite web|date=8 February 2019|title=You never know I might turn out to be one more dayan in Nazar: Garima Vikrant Singh|url=https://www.iwmbuzz.com/television/celebrities/never-know-might-turn-one-dayan-nazar-garima-vikrant-singh/2019/02/08|access-date=6 October 2020|website=IWMBuzz}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://zeenews.india.com/hindi/entertainment/bollywood/nimki-mukhiya%E2%80%99-fame-actress-garima-vikrant-singh-will-enter-the-supernatural-space-with-the-tv-show-nazar/495047|title='निमकी मुखिया' की अभिनेत्री गरिमा अब 'नजर' में दिखेंगी, पन्ना का निभाएंगी किरदार|date=1 February 2019|work=Zee News|access-date=6 October 2020|language=Hindi}}</ref> |- |2019–2020 |''యేహ్ జాదూ హై జిన్ కా!'' |సల్మా జానెసర్ |<ref>{{Cite web|date=26 September 2019|title=Garima Vikrant Singh joins the cast of Star Plus' Yehh Jadu Hai Jinn|url=https://www.iwmbuzz.com/television/news/garima-vikrant-singh-joins-cast-star-plus-yehh-jadu-hai-jinn/2019/09/26|access-date=6 October 2020|website=IWMBuzz}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 September 2019|title=Nazar fame Garima Vikrant Singh Joins Gul Khan's Yeh Jadu Hai Jinn Ka|url=https://www.indiaforums.com/article/nazar-fame-garima-vikrant-singh-joins-gul-khans-yeh-jadu-hai-jinn-ka_155199|access-date=6 October 2020|website=India Forums}}</ref> |- |2020–2021 |''నమక్ ఇస్క్ కా'' |సరోజ్ రాజ్పుత్ | |- |2024 |''పుకార్-దిల్ సే దిల్ తక్'' |మయూరీ రతి | |- |2025 |''గ్రామ చికిత్సలే'' |ఇందూ | |} == ఫిల్మోగ్రఫీ == {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !శీర్షిక !పాత్ర !గమనిక |- |2008 |''హల్లా బోల్'' |మహిళా మంత్రి | |} == మూలాలు == [[వర్గం:1987 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] o7o9y3ig5an55e4mbs4dzlo2jmubz8i 4594723 4594721 2025-06-29T04:35:56Z Muralikrishna m 106628 4594723 wikitext text/x-wiki {{సమాచారపెట్టె వ్యక్తి|name=గరిమా విక్రాంత్ సింగ్|birth_name=గరిమా శ్రీవాస్తవ్|birth_place=[[అలహాబాద్]], ఉత్తర ప్రదేశ్, భారతదేశం|image=|birth_date={{birth date |1979|04|27|df=yes}}|years_active=2007–ప్రస్తుతం|spouse={{marriage|యోగేష్ విక్రాంత్ సింగ్|26 February 2001}}|known_for={{ubl|''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్''|''నిమ్కీ ముఖియా''}}|occupation={{hlist|నటి|మోడల్|నర్తకి}}|children=వీరా విక్రాంత్ సింగ్|parents=మంజు శ్రీవాస్తవ్, యోగేంద్ర ప్రసాద్ శ్రీవాస్తవ్}} '''గరిమా విక్రాంత్ సింగ్''' (జననం గరిమా శ్రీవాస్తవ్; 1979 ఏప్రిల్ 27) లైఫ్ ఓకే గుస్తాఖ్ దిల్‌లో సరస్వతి పాత్రకు ప్రసిద్ధి చెందిన భారతీయ నటి.<ref>{{cite web|date=10 July 2013|title=Payal Rajput & Garima Shrivastav in Gustakh Dil|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Payal-Rajput-Garima-Shrivastav-in-Gustakh-Dil/articleshow/21004889.cms|website=The Times of India}}</ref> ఆమె చోటి బహు సీజన్ 2, (జీ టీవీ), ఫిర్ సుబహ్ హోగీ (జీ టీవీ), రహే తేరా ఆశీర్వాద్ (కలర్స్), చాంద్ కే పార్ చలో (ఇమాజిన్), పరివార్ (జీ టీవీ) వంటి షోలలో కనిపించింది. ఆమె రాజ్‌కుమార్ సంతోషి చిత్రం హల్లా బోల్‌ లో కూడా పని చేసింది. కలర్స్ టీవి ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్‌లో దులారి పాత్రను కూడా ఆమె పోషించింది. నిమ్కీ ముఖియాలో ఆమె బీహారీ మహిళగా నటించింది.<ref>{{cite web|title=Garima Vikrant Singh joins 'Nimki Mukhiya'|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-joins-nimki-mukhiya/articleshow/60158227.cms|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170905135110/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-joins-nimki-mukhiya/articleshow/60158227.cms|archive-date=5 September 2017|access-date=3 September 2017|website=The Times of India}}</ref><ref>{{cite web|title=Garima Vikrant Singh enjoys playing Bihari woman|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman/articleshow/60332065.cms|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915031250/http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman/articleshow/60332065.cms|archive-date=15 September 2017|access-date=3 September 2017|website=The Times of India}}</ref> ఆమె కలర్స్ నమక్ ఇస్స్క్ కాలో సరోజ్ రాజ్‌పుత్ పాత్రను పోషించింది. == ఫిల్మోగ్రఫీ == === టెలివిజన్ === {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !శీర్షిక !పాత్ర !మూలం |- |2005 |''సిఐడి'' |ఎపిసోడిక్ పాత్ర | |- |2007–2008 |''పరివార్'' | | |- |2008–2009 |''రహే తేరా ఆశిర్వాద్'' |గురు మాత | |- |2008–2009 |''చాంద్ కే పార్ చలో'' |అనీసా తల్లి | |- |2011–2012 |''చోట్టి బహు'' |రాధికా సవతి తల్లి | |- |2012–2013 |''ఫిర్ సుబా హోగి'' |గరిమా శ్రీవాస్తవ | |- |2013–2014 |''గుస్తాఖ్ దిల్'' |సరస్వతి | |- |2015–2016 |''ఇష్క్ కా రంగ్ సఫేద్'' |దులారీ |<ref>{{Cite web|date=14 July 2015|title=Garima Vikrant Singh roped in for Ishq Ka Rang Safed!|url=https://www.indiaforums.com/article/garima-vikrant-singh-roped-in-for-ishq-ka-rang-safed_75703|access-date=9 October 2020|website=India Forums}}</ref> |- |2017–2018 |''నిమ్కి ముఖియా'' |ఆనరో |<ref>{{Cite news|url=https://www.thestatesman.com/entertainment/television/garima-vikrant-singh-enjoys-playing-bihari-woman-1502485686.html|title=Garima Vikrant Singh enjoys playing Bihari woman|date=1 September 2017|work=The Statesman|access-date=9 October 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/garima-vikrant-singh-aka-anaro-quits-nimki-mukhiya-heres-why/articleshow/65224774.cms|title=Garima Vikrant Singh aka Anaro quits Nimki Mukhiya; here's why|date=1 August 2018|work=The Times of India|access-date=9 October 2020}}</ref> |- |2019 |''నాజర్'' |పన్నా సచ్దేవ్ |<ref>{{Cite web|date=8 February 2019|title=You never know I might turn out to be one more dayan in Nazar: Garima Vikrant Singh|url=https://www.iwmbuzz.com/television/celebrities/never-know-might-turn-one-dayan-nazar-garima-vikrant-singh/2019/02/08|access-date=6 October 2020|website=IWMBuzz}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://zeenews.india.com/hindi/entertainment/bollywood/nimki-mukhiya%E2%80%99-fame-actress-garima-vikrant-singh-will-enter-the-supernatural-space-with-the-tv-show-nazar/495047|title='निमकी मुखिया' की अभिनेत्री गरिमा अब 'नजर' में दिखेंगी, पन्ना का निभाएंगी किरदार|date=1 February 2019|work=Zee News|access-date=6 October 2020|language=Hindi}}</ref> |- |2019–2020 |''యేహ్ జాదూ హై జిన్ కా!'' |సల్మా జానెసర్ |<ref>{{Cite web|date=26 September 2019|title=Garima Vikrant Singh joins the cast of Star Plus' Yehh Jadu Hai Jinn|url=https://www.iwmbuzz.com/television/news/garima-vikrant-singh-joins-cast-star-plus-yehh-jadu-hai-jinn/2019/09/26|access-date=6 October 2020|website=IWMBuzz}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 September 2019|title=Nazar fame Garima Vikrant Singh Joins Gul Khan's Yeh Jadu Hai Jinn Ka|url=https://www.indiaforums.com/article/nazar-fame-garima-vikrant-singh-joins-gul-khans-yeh-jadu-hai-jinn-ka_155199|access-date=6 October 2020|website=India Forums}}</ref> |- |2020–2021 |''నమక్ ఇస్క్ కా'' |సరోజ్ రాజ్పుత్ | |- |2024 |''పుకార్-దిల్ సే దిల్ తక్'' |మయూరీ రతి | |- |2025 |''గ్రామ చికిత్సలే'' |ఇందూ | |} === సినిమా === {| class="wikitable sortable" !సంవత్సరం !శీర్షిక !పాత్ర !గమనిక |- |2008 |''హల్లా బోల్'' |మహిళా మంత్రి | |} == మూలాలు == [[వర్గం:1987 జననాలు]] [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] 9cypf5i3idohuhyi496cir3rl1wmw9z 0 458834 4594727 2025-06-29T04:50:51Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి]] పేజీని [[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] కు తరలించారు 4594727 wikitext text/x-wiki #దారిమార్పు [[మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] hmhq3ibtxsl2gyajyxht7knby2g84ed 1 458835 4594729 2025-06-29T04:50:51Z యర్రా రామారావు 28161 యర్రా రామారావు, [[చర్చ:మేడా రఘునాథ్ రెడ్డి]] పేజీని [[చర్చ:మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] కు తరలించారు 4594729 wikitext text/x-wiki #దారిమార్పు [[చర్చ:మేడా రఘునాథ రెడ్డి]] s3yuw17osrxi7nqgf73dnmq6g3zu9vg 0 458836 4594739 2025-06-29T05:31:25Z Muralikrishna m 106628 "[[:en:Special:Redirect/revision/1285522780|Navagraha Surya Mandir, Mangaldham]]" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు 4594739 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=నవగ్రహ సూర్య మందిరం <br>మంగళ్ ధామ్|native_name=नवग्रह सूर्य मंदिर|native_name_lang=mai|deity=శ్రీసూర్యనారాయణ భగవానుడు|festivals=ఛత్ పూజ|location=మంగళ్ ధామ్, బాజపట్టి|district=[[సీతామఢీ జిల్లా]]|state=[[బిహార్]]|country={{flag|భారతదేశం}}}} '''నవగ్రహ సూర్య మందిర్''' ([[మైథిలీ భాష|మైథిలి]] नवग्रह सूर्य मंदिर), [[భారత ఉపఖండం]] [[మిథిల|మిథిలా ప్రాంతం]]<nowiki/>లోని మంగళ్ ధామ్ వద్ద ఉన్న [[హిందూ]] పుణ్యక్షేత్రం.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/muzaffarpur/sitamarhi/news/navagraha-sun-temple-is-established-in-mangaladham-located-in-the-block-headquarters-of-bajpatti-129094689.html|title=लोक आस्थ:बाजपट्टी के प्रखंड मुख्यालय स्थित मंगलाधाम में स्थापित है नवग्रह सूर्य मंदिर|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref> ఇది [[బీహార్]] రాష్ట్రంలోని [[సీతామఢీ జిల్లా|సీతామర్హి జిల్లా]] [[బాజ్‌పట్టి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాజాపట్టి]] పట్టణంలో ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ పూజారులు ప్రతిరోజూ పూజించే సూర్య కుటుంబానికి చెందిన మొత్తం తొమ్మిది గ్రహాలలో [[సూర్యుడు|సూర్యనారాయణుడి]] విగ్రహం ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ ప్రాంగణంలో [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]]<nowiki/>ను ఘనంగా నిర్వహిస్తారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/sitamarhi/news/special-worship-of-lord-surya-dev-was-done-on-chhath-festival-in-navgrah-temple-132876236.html|title=नवग्रह मंदिर में छठ पर्व पर भगवान सूर्य देव की विशेष पूजा-अर्चना की गई|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title=CoronaVirus: कोरोना वायरस से बचने को बिहार के इस मंदिर में भगवान ने भी पहन लिया मास्क - CoronaVirus Effect In Bihar statue of god also wearing mask in sitamarhi temple|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-coronavirus-effect-in-bihar-statue-of-god-also-wearing-mask-in-sitamarhi-temple-20139501.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|title=प्रखंडों में हर्षोल्लास के साथ मनी छठ -|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-chhath-celebrated-with-joy-in-divisions-14999036.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref> విశిష్టత [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]] సందర్భంగా ఈ ఆలయాన్ని విశేషంగా అలంకరిస్తారు. ఉదయం సూర్య భగవానుడి ''మహా ఆరతి'' నిర్వహిస్తారు, ఇందులో పెద్ద సంఖ్యలో భక్తులు పాల్గొంటారు.<ref name=":0" /> ఆలయ ప్రాంగణంలో నవగ్రహ సూర్య విగ్రహంతో పాటు, మా మంగళ గౌరీ, [[భైరవుడు|కాల్ భైరవ]], సంకట్ మోచన్, [[విశ్వకర్మ]], రామ్ జానకి, రాధాకృష్ణ, శంకర్-పార్వతి, కార్తీక్, గణేశ, రిద్ధి-సిద్ధి, నంది, [[భరత మాత|భారత్ మాతా]], [[లక్ష్మి|మహాలక్ష్మి]], [[సరస్వతి|మహాసరస్వతి]], పంచముఖ గాయత్రి, ''పంచ శక్తి పీఠం'' విగ్రహాలు కూడా స్థాపించబడ్డాయి.<ref name=":1" /> == మూలాలు == <references /> sqng3ojr1czr0zcwm0l3jwm1r5hldny 4594740 4594739 2025-06-29T05:31:50Z Muralikrishna m 106628 4594740 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=నవగ్రహ సూర్య మందిరం <br>మంగళ్ ధామ్|native_name=नवग्रह सूर्य मंदिर|native_name_lang=mai|deity=శ్రీసూర్యనారాయణ భగవానుడు|festivals=ఛత్ పూజ|location=మంగళ్ ధామ్, బాజపట్టి|district=[[సీతామఢీ జిల్లా]]|state=[[బిహార్]]|country={{flag|భారతదేశం}}}} '''నవగ్రహ సూర్య మందిర్''' ([[మైథిలీ భాష|మైథిలి]] नवग्रह सूर्य मंदिर), [[భారత ఉపఖండం]] [[మిథిల|మిథిలా ప్రాంతం]]<nowiki/>లోని మంగళ్ ధామ్ వద్ద ఉన్న [[హిందూ]] పుణ్యక్షేత్రం.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/muzaffarpur/sitamarhi/news/navagraha-sun-temple-is-established-in-mangaladham-located-in-the-block-headquarters-of-bajpatti-129094689.html|title=लोक आस्थ:बाजपट्टी के प्रखंड मुख्यालय स्थित मंगलाधाम में स्थापित है नवग्रह सूर्य मंदिर|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref> ఇది [[బీహార్]] రాష్ట్రంలోని [[సీతామఢీ జిల్లా|సీతామర్హి జిల్లా]] [[బాజ్‌పట్టి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాజాపట్టి]] పట్టణంలో ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ పూజారులు ప్రతిరోజూ పూజించే సూర్య కుటుంబానికి చెందిన మొత్తం తొమ్మిది గ్రహాలలో [[సూర్యుడు|సూర్యనారాయణుడి]] విగ్రహం ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ ప్రాంగణంలో [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]]<nowiki/>ను ఘనంగా నిర్వహిస్తారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/sitamarhi/news/special-worship-of-lord-surya-dev-was-done-on-chhath-festival-in-navgrah-temple-132876236.html|title=नवग्रह मंदिर में छठ पर्व पर भगवान सूर्य देव की विशेष पूजा-अर्चना की गई|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title=CoronaVirus: कोरोना वायरस से बचने को बिहार के इस मंदिर में भगवान ने भी पहन लिया मास्क - CoronaVirus Effect In Bihar statue of god also wearing mask in sitamarhi temple|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-coronavirus-effect-in-bihar-statue-of-god-also-wearing-mask-in-sitamarhi-temple-20139501.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|title=प्रखंडों में हर्षोल्लास के साथ मनी छठ -|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-chhath-celebrated-with-joy-in-divisions-14999036.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref> == విశిష్టత == [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]] సందర్భంగా ఈ ఆలయాన్ని విశేషంగా అలంకరిస్తారు. ఉదయం సూర్య భగవానుడి ''మహా ఆరతి'' నిర్వహిస్తారు, ఇందులో పెద్ద సంఖ్యలో భక్తులు పాల్గొంటారు.<ref name=":0" /> ఆలయ ప్రాంగణంలో నవగ్రహ సూర్య విగ్రహంతో పాటు, మా మంగళ గౌరీ, [[భైరవుడు|కాల్ భైరవ]], సంకట్ మోచన్, [[విశ్వకర్మ]], రామ్ జానకి, రాధాకృష్ణ, శంకర్-పార్వతి, కార్తీక్, గణేశ, రిద్ధి-సిద్ధి, నంది, [[భరత మాత|భారత్ మాతా]], [[లక్ష్మి|మహాలక్ష్మి]], [[సరస్వతి|మహాసరస్వతి]], పంచముఖ గాయత్రి, ''పంచ శక్తి పీఠం'' విగ్రహాలు కూడా స్థాపించబడ్డాయి.<ref name=":1" /> == మూలాలు == <references /> 73ibtnvgmz9pjeqrvqqd5crf0o9uu6f 4594741 4594740 2025-06-29T05:33:25Z Muralikrishna m 106628 4594741 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=నవగ్రహ సూర్య మందిరం <br>మంగళ్ ధామ్|native_name=नवग्रह सूर्य मंदिर|native_name_lang=mai|deity=శ్రీసూర్యనారాయణ భగవానుడు|festivals=ఛత్ పూజ|location=మంగళ్ ధామ్, బాజపట్టి|district=[[సీతామఢీ జిల్లా]]|state=[[బిహార్]]|country={{flag|భారతదేశం}}}} '''నవగ్రహ సూర్య మందిర్''' ([[మైథిలీ భాష|మైథిలి]] नवग्रह सूर्य मंदिर), [[భారత ఉపఖండం]] [[మిథిల|మిథిలా ప్రాంతం]]<nowiki/>లోని మంగళ్ ధామ్ వద్ద ఉన్న [[హిందూ]] పుణ్యక్షేత్రం.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/muzaffarpur/sitamarhi/news/navagraha-sun-temple-is-established-in-mangaladham-located-in-the-block-headquarters-of-bajpatti-129094689.html|title=लोक आस्थ:बाजपट्टी के प्रखंड मुख्यालय स्थित मंगलाधाम में स्थापित है नवग्रह सूर्य मंदिर|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref> ఇది [[బీహార్]] రాష్ట్రంలోని [[సీతామఢీ జిల్లా|సీతామర్హి జిల్లా]] [[బాజ్‌పట్టి శాసనసభ నియోజకవర్గం|బాజాపట్టి]] పట్టణంలో ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ పూజారులు ప్రతిరోజూ పూజించే సూర్య కుటుంబానికి చెందిన మొత్తం తొమ్మిది గ్రహాలలో [[సూర్యుడు|సూర్యనారాయణుడి]] విగ్రహం ఉంది. ఇక్కడ ఆలయ ప్రాంగణంలో [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]]<nowiki/>ను ఘనంగా నిర్వహిస్తారు.<ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/bihar/sitamarhi/news/special-worship-of-lord-surya-dev-was-done-on-chhath-festival-in-navgrah-temple-132876236.html|title=नवग्रह मंदिर में छठ पर्व पर भगवान सूर्य देव की विशेष पूजा-अर्चना की गई|work=[[Dainik Bhaskar]]}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title=CoronaVirus: कोरोना वायरस से बचने को बिहार के इस मंदिर में भगवान ने भी पहन लिया मास्क - CoronaVirus Effect In Bihar statue of god also wearing mask in sitamarhi temple|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-coronavirus-effect-in-bihar-statue-of-god-also-wearing-mask-in-sitamarhi-temple-20139501.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|title=प्रखंडों में हर्षोल्लास के साथ मनी छठ -|url=https://www.jagran.com/bihar/sitamarhi-chhath-celebrated-with-joy-in-divisions-14999036.html|access-date=2025-04-13|website=Jagran|language=hi}}</ref> == విశిష్టత == [[ఛట్ పూజ|ఛత్ పూజ]] సందర్భంగా ఈ ఆలయాన్ని విశేషంగా అలంకరిస్తారు. ఉదయం సూర్య భగవానుడి ''మహా ఆరతి'' నిర్వహిస్తారు, ఇందులో పెద్ద సంఖ్యలో భక్తులు పాల్గొంటారు.<ref name=":0" /> ఆలయ ప్రాంగణంలో నవగ్రహ సూర్య విగ్రహంతో పాటు, మా మంగళ గౌరీ, [[భైరవుడు|కాల్ భైరవ]], సంకట్ మోచన్, [[విశ్వకర్మ]], రామ్ జానకి, రాధాకృష్ణ, శంకర్-పార్వతి, కార్తీక్, గణేశ, రిద్ధి-సిద్ధి, నంది, [[భరత మాత|భారత్ మాతా]], [[లక్ష్మి|మహాలక్ష్మి]], [[సరస్వతి|మహాసరస్వతి]], పంచముఖ గాయత్రి, ''పంచ శక్తి పీఠం'' విగ్రహాలు కూడా స్థాపించబడ్డాయి.<ref name=":1" /> == మూలాలు == <references /> [[వర్గం:బీహార్]] en1xyvr6tdn2ksgcbvtx7ww8qshl2lo 0 458837 4594751 2025-06-29T06:21:48Z Muralikrishna m 106628 [[WP:AES|←]]Created page with ''''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగళాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలామ...' 4594751 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగళాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> == మూలాలు == 1th5u7hlcrlaai3bj36rctn1nmf8dxz 4594752 4594751 2025-06-29T06:25:35Z Muralikrishna m 106628 4594752 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగళాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] qyf836guoy3kecd5ie8swao208jvi39 4594756 4594752 2025-06-29T06:43:47Z Muralikrishna m 106628 4594756 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగళాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> == విశిష్టత == దక్షిణ భారతదేశంలోనే తొలిసారి 2023లో దాతల సహకారంతో శాస్త్రుల వెంకటేశ్వరశర్మ ఆధ్వర్యంలో [[బగళాముఖీ దేవి|భగలాముఖి]] అమ్మవారికి నిర్మించిన ఆలయం. శృంగేరి జగద్గురు విద్యాతీర్థ స్వామి 1961లో, భారతీతీర్థ స్వామి 1985లో ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించడం విశేషం. భగలాముఖి అమ్మవారి అనుగ్రహం ఉంటే శత్రువులు సైతం మిత్రులుగా మారిపోతారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. ఈ ఆలయంలో ప్రతీ పౌర్ణమి, అమవాస్యలకి మహామంత్ర హవనం, అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] 5udtfhxcelvr6nj2qcdg4xfh1mqurst 4594757 4594756 2025-06-29T06:50:32Z Muralikrishna m 106628 4594757 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగలాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> == విశిష్టత == దక్షిణ భారతదేశంలోనే తొలిసారి 2023లో దాతల సహకారంతో శాస్త్రుల వెంకటేశ్వరశర్మ ఆధ్వర్యంలో [[బగళాముఖీ దేవి|భగలాముఖి]] అమ్మవారికి నిర్మించిన ఆలయం. శృంగేరి జగద్గురు విద్యాతీర్థ స్వామి 1961లో, భారతీతీర్థ స్వామి 1985లో ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించడం విశేషం. భగలాముఖి అమ్మవారి అనుగ్రహం ఉంటే శత్రువులు సైతం మిత్రులుగా మారిపోతారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. ఈ ఆలయంలో ప్రతీ పౌర్ణమి, అమవాస్యలకి మహామంత్ర హవనం, అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] 8o64u5pliarr2n99x2fyhcibo7s1mkh 4594762 4594757 2025-06-29T07:02:12Z Muralikrishna m 106628 4594762 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగలాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> == విశిష్టత == దక్షిణ భారతదేశంలోనే తొలిసారి 2023లో దాతల సహకారంతో శాస్త్రుల వెంకటేశ్వరశర్మ ఆధ్వర్యంలో [[బగళాముఖీ దేవి|భగలాముఖి]] అమ్మవారికి నిర్మించిన ఆలయం. శృంగేరి జగద్గురు విద్యాతీర్థ స్వామి 1961లో, భారతీతీర్థ స్వామి 1985లో ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించడం విశేషం. భగలాముఖి అమ్మవారి అనుగ్రహం ఉంటే శత్రువులు సైతం మిత్రులుగా మారిపోతారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. ఈ ఆలయంలో ప్రతీ పౌర్ణమి, అమవాస్యలకి మహామంత్ర హవనం, అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. == ఎలా చేరుకోవాలి == తెలంగాణ రాష్ట్రం, మెదక్ జిల్లా [[శివంపేట మండలం|శివ్వంపేట]] (శివంపేట) మండల కేంద్రంలోని ఈ ఆలయం చేరుకోవడానికి [[హైదరాబాదు]] నుండేకాక పరిసర పట్టణాల నుండి [[తెలంగాణ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థ]] అందుబాటులో ఉంటాయి. == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] 4r4zhort9v93f9w9p5dqkxywvdgb6h8 4594771 4594762 2025-06-29T07:47:49Z Muralikrishna m 106628 4594771 wikitext text/x-wiki '''బగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగలాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> [[హిందూధర్మం]]<nowiki/>లో [[కాళికాదేవి]] [[దశమహావిద్యలు|దశమహావిద్యల]]<nowiki/>లో బగలాముఖి అవతారం ఒకటి. బగలాముఖి దేవి తన దుడ్డు కర్రతో భక్తుల దురభిప్రాయాలు, భ్రమలు దూరం చేస్తుంది. అమ్మవారిని ఉత్తర భారతదేశంలో '''పీతాంబరీ దేవిగా''' కొలుస్తారు. == విశిష్టత == దక్షిణ భారతదేశంలోనే తొలిసారి 2023లో దాతల సహకారంతో శాస్త్రుల వెంకటేశ్వరశర్మ ఆధ్వర్యంలో [[బగళాముఖీ దేవి|భగలాముఖి]] అమ్మవారికి నిర్మించిన ఆలయం. శృంగేరి జగద్గురు విద్యాతీర్థ స్వామి 1961లో, భారతీతీర్థ స్వామి 1985లో ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించడం విశేషం. భగలాముఖి అమ్మవారి అనుగ్రహం ఉంటే శత్రువులు సైతం మిత్రులుగా మారిపోతారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. ఈ ఆలయంలో ప్రతీ పౌర్ణమి, అమవాస్యలకి మహామంత్ర హవనం, అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. == ఎలా చేరుకోవాలి == తెలంగాణ రాష్ట్రం, మెదక్ జిల్లా [[శివంపేట మండలం|శివ్వంపేట]] (శివంపేట) మండల కేంద్రంలోని ఈ ఆలయం చేరుకోవడానికి [[హైదరాబాదు]] నుండేకాక పరిసర పట్టణాల నుండి [[తెలంగాణ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థ]] అందుబాటులో ఉంటాయి. == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] oinwvjipx5l0dg3pcp11l0x47nusa67 4594773 4594771 2025-06-29T07:59:31Z Muralikrishna m 106628 4594773 wikitext text/x-wiki '''శ్రీబగలాముఖి శక్తిపీఠం''', తెలంగాణ రాష్ట్రం [[మెదక్ జిల్లా|మెదక్‌ జిల్లా]] శివ్వంపేటలో నెలకొన్న [[బగళాముఖీ దేవి|బగలాముఖి]] అమ్మవారి ఆలయం.<ref>{{Cite news|url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/medak-news/533/123025278|title=బగలాముఖి శక్తిపీఠంలో విశేష పూజలు|work=EENADU|access-date=2025-06-29|language=te}}</ref> [[హిందూధర్మం]]<nowiki/>లో [[కాళికాదేవి]] [[దశమహావిద్యలు|దశమహావిద్యల]]<nowiki/>లో బగలాముఖి అవతారం ఒకటి. బగలాముఖి దేవి తన దుడ్డు కర్రతో భక్తుల దురభిప్రాయాలు, భ్రమలు దూరం చేస్తుంది. అమ్మవారిని ఉత్తర భారతదేశంలో '''పీతాంబరీ దేవిగా''' కొలుస్తారు. పసుపు వర్ణంతో ప్రకాశించే బగలాముఖి అమ్మవారు స్తంభన దేవతగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ మహాదేవికి వైశాఖమాస శుక్లపక్ష అష్టమీ తిథి ప్రీతిపాత్రమైనది. ఈ దేవతా ఉపాసన వల్ల సాధకుడికి శత్రువుల వాక్యని స్తంభింపచేసే శక్తి లభిస్తుంది. ముఖ్యంగా కోర్టు వ్యవహారాల్లో, వాదప్రతివాద విషయాల్లో ఎదుటిపక్షం వారి మాటల్ని స్థంభింపచేసి వ్యవహార విజయాన్ని సాధకులకు ప్రసాదిస్తుంది. == ఆలయ విశిష్టత == దక్షిణ భారతదేశంలోనే తొలిసారి 2023లో దాతల సహకారంతో శాస్త్రుల వెంకటేశ్వరశర్మ ఆధ్వర్యంలో [[బగళాముఖీ దేవి|భగలాముఖి]] అమ్మవారికి నిర్మించిన ఆలయం. శృంగేరి జగద్గురు విద్యాతీర్థ స్వామి 1961లో, భారతీతీర్థ స్వామి 1985లో ఈ ప్రాంతాన్ని సందర్శించడం విశేషం. భగలాముఖి అమ్మవారి అనుగ్రహం ఉంటే శత్రువులు సైతం మిత్రులుగా మారిపోతారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం. ఈ ఆలయంలో ప్రతీ పౌర్ణమి, అమవాస్యలకి మహామంత్ర హవనం, అమ్మవారికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. == ఎలా చేరుకోవాలి == తెలంగాణ రాష్ట్రం, మెదక్ జిల్లా [[శివంపేట మండలం|శివ్వంపేట]] (శివంపేట) మండల కేంద్రంలోని ఈ ఆలయం చేరుకోవడానికి [[హైదరాబాదు]] నుండేకాక పరిసర పట్టణాల నుండి [[తెలంగాణ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థ]] అందుబాటులో ఉంటాయి. == మూలాలు == [[వర్గం:పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:హిందూ దేవతలు]] [[వర్గం:భారతదేశ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ పుణ్యక్షేత్రాలు]] [[వర్గం:తెలంగాణ దేవాలయాలు]] rho2jek6m83yrxxlse8gdzbpuw283qd 0 458838 4594755 2025-06-29T06:37:57Z Vjsuseela 35888 కొత్త వ్యాసం చేర్చుతున్నాను 4594755 wikitext text/x-wiki {{In use}} సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి పండితులు. తిరుమల తిరుపతి శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయానికి మొదటి పేష్కర్. ఈయన తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయ చరిత్రను ప్రపంచానికి తెలియజేసారు. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానంలో చిన్న స్థాయి అధికారిగా ఉంటూ వెయ్యికి పైగా శాసనాలను వెలికితీసి పరిశోదించి పరిష్కరించి పుస్తకంగా రచన చేసిన వ్యక్తి. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర'అనే ఈ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ==సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి== =="తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర" పుస్తకం== 0qe6jkb0xhigvbnse9uxb486veyapzf 4594789 4594755 2025-06-29T10:07:26Z Vjsuseela 35888 4594789 wikitext text/x-wiki {{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n1/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|editor-last=Gopi Krishna|series=T.T.D. Religious Publications Series No. 107|pages=3|language=English|chapter=Foreward|arxiv=}} '''సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి''' (జ .1889-12-17 -మ.1981-09-10) పండితులు. తిరుమల తిరుపతి శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయానికి మొదటి పేష్కర్. ఈయన తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయ చరిత్రను ప్రపంచానికి తెలియజేసారు. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం (టీటీడీ)లో చిన్న స్థాయి అధికారిగా ఉంటూ వెయ్యికి పైగా శాసనాలను వెలికితీసి పరిశోదించి పరిష్కరించి పుస్తకంగా రచన చేసిన వ్యక్తి. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర'అనే ఈ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ==సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి== సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 1889 డిసెంబరు 17న జన్మించారు. విష్ణు పరివర్తన ఏకాదశి రోజున 10-9-1981న మరణించారు. ==   "తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర" పుస్తకం == దేవాలయాలు శతాబ్దాలుగా అత్యంత ప్రముఖమైన సంస్థలుగా వెలుగొందాయి. అవి మతపరమైన కార్యకలాపాలకు మాత్రమే కాకుండా, ప్రజల విద్యా, సామాజిక, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలకు కూడా కేంద్రాలుగా ఉండేవి. ఆలయ గోడలపై చెక్కబడిన వేలాది శాసనాలు ప్రజల మతపరమైన, సామాజిక జీవితంపై వెలుగునిస్తున్నాయి. భారతదేశంలోని పుణ్యక్షేత్రాలలో, శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం హిందువుల ఆధ్యాత్మిక వారసత్వానికి ప్రతీకగా నిలుస్తోంది. ఈ ఆలయ శాసన ఆధారాలు ఆలయ అభివృద్ధి, పెరుగుదల గురించి ఎంతో సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. <ref name=":0">{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n1/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|editor-last=Gopi Krishna|series=T.T.D. Religious Publications Series No. 107|pages=3|language=English|chapter=Foreward|arxiv=}}</ref>దేవస్థానం శాసన పరిశోధకులు సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' అనే ఈ పుస్తకం రచించారు.   మొదటిసారిగా ఈ పుస్తకాన్ని 1981లో టీటీడీ ప్రచురించింది. ఈ 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' పుస్తకాన్ని తిరిగి 1998, 2004, 2014లో పునర్ముద్రించారు. === పుస్తకం విశేషాలు === ఈ పుస్తకం విఘ్నేశ్వరుడు, సరస్వతి, విష్ణు, లక్ష్మి, పశుపతి, వేంకటేశ్వరుడు, కామాక్షి మొదలగు దేవుళ్ళు, దేవతల ప్రార్ధనతో మొదలవుతుంది. ఈ పుస్తకంలో  ఆలయం చరిత్ర, పూజా విధానాల గురించి వివరించడమే కాకుండా, వరాహ, భవిష్యోత్తర పురాణాల నుండి సేకరించిన భాగాలను కూడా ఉన్నాయి. ఇది ఆలయ నిర్మాణంలోని శైలిలోని విశేషాలు, గొప్ప సామ్రాజ్యాల కాలంలో ఆలయ పరిపాలన, తమ అద్భుతమైన కవితలతో శ్రీనివాస స్వామి వైభవాన్ని అమరం చేసిన సంగీతకారులు, కవులు, రచయితల శాశ్వతమైన కృషి గురించి కూడా విస్తృతంగా వివరిస్తుంది.<ref name=":0" /> * పుస్తకం మొదటి అధ్యాయం ప్రారంబికం (Preamble) తో మొదలవుతుంది . 2 నుండి 5 వరకు శ్వేతవరాహకల్ప కథ , వేంకటాద్రిపై వరాహుని నివాసం, ఆ కొండ మహత్యం, వేర్వేరు యుగాలలో కృష్ణగిరికి సంబంధించి వేర్వేరు పేర్లు, శ్రీ స్వామి పుష్కరిణి ఇతర తీర్థాల మహత్యం ఉంటాయి. * 6వ అధ్యాయం నుంచి 11 వరకు - వేంకటాద్రిని విష్ణువు ఆశ్రయించడం (భవిష్యోత్తర పురాణం, అధ్యాయం – 2), బ్రహ్మా, దేవతలు, ఋషులు వేంకటాద్రిపై విష్ణువును దర్శించటం, దశరథుని ప్రయాణం, శ్రీ వేంకటేశ్వరుని కోసం బ్రహ్మా ఆధ్వర్యంలో బ్రహ్మోత్సవ ప్రారంభం, వేంకటాచలంపై వేంకటేశ్వరునిగా విష్ణువు స్థిర నివాసం, సందర్భానుసారంగా ఆయన దర్శనం, మిత్రవర్మ కుమారునిగా అకాశరాజు జననం, నైమిశారణ్యానికి చెందిన ఋషుల (మునుల) వేంకటాద్రికి పర్యటన వంటి ఘటనలు ఉంటాయి. * వేంకటాచలంపై శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ఆలయం, బంగారు విమాన గోపురం క్రింద గర్భగృహంలో వేంకటేశ్వరుడు, వైష్ణవ ఆళ్వారుల స్తుతి వంటివి 12 వ అధ్యాయం నుంచి వివరించారు. * 14 నుంచి రాజుల దానాలు, ప్రజల సేవా కార్యక్రమాలు, ఆలయ అవసరాలు తీరడం వంటివి రాశారు. * 17 వ అధ్యాయం నుంచి వివిధ రాజుల వంశాలు, పరిపాలన , వంశపు కాలం, చివరకు విజయనగర సామ్రాజ్య పతనం మొదలగునవి విస్తృత పరిచారు. * ఇంగ్లాండ్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ ద్వారా ఆంగ్లేయుల ప్రవేశం శ్రీ వేంకటేశ్వర ఆలయం స్వాధీనం, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం పరిపాలన మహంతులకు అప్పగించడం, తద్వారా కలిగిన అభివృద్ధి గురించి 24, 25 అధ్యాయాలలో పేర్కొన్నారు. * చివరి 26 వ అధ్యాయంలో పెక్కు రచయితలు, కవులు, సంగీతకారుల ఆరాధనలు గురించి వివరించుతూ గీతాలు ప్రత్యేకంగా శ్రీ వేంకటేశ సుప్రభాతం (సంక్షిప్త వివరణ), శ్రీ వేంకటేశ ఆష్టోత్తర శతనామావళి వంటివి విశదంగా పేర్కొన్నారు. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n28/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|page=29|language=English|chapter=Table of Contents}}</ref> == మూలాలు == luv7wezr9q19u2pmdvukgw66ifog0jw 4594791 4594789 2025-06-29T10:09:03Z Vjsuseela 35888 4594791 wikitext text/x-wiki {{In use}} '''సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి''' (జ .1889-12-17 -మ.1981-09-10) పండితులు. తిరుమల తిరుపతి శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయానికి మొదటి పేష్కర్. ఈయన తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయ చరిత్రను ప్రపంచానికి తెలియజేసారు. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం (టీటీడీ)లో చిన్న స్థాయి అధికారిగా ఉంటూ వెయ్యికి పైగా శాసనాలను వెలికితీసి పరిశోదించి పరిష్కరించి పుస్తకంగా రచన చేసిన వ్యక్తి. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర'అనే ఈ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ==సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి== సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 1889 డిసెంబరు 17న జన్మించారు. విష్ణు పరివర్తన ఏకాదశి రోజున 10-9-1981న మరణించారు. ==   "తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర" పుస్తకం == దేవాలయాలు శతాబ్దాలుగా అత్యంత ప్రముఖమైన సంస్థలుగా వెలుగొందాయి. అవి మతపరమైన కార్యకలాపాలకు మాత్రమే కాకుండా, ప్రజల విద్యా, సామాజిక, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలకు కూడా కేంద్రాలుగా ఉండేవి. ఆలయ గోడలపై చెక్కబడిన వేలాది శాసనాలు ప్రజల మతపరమైన, సామాజిక జీవితంపై వెలుగునిస్తున్నాయి. భారతదేశంలోని పుణ్యక్షేత్రాలలో, శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం హిందువుల ఆధ్యాత్మిక వారసత్వానికి ప్రతీకగా నిలుస్తోంది. ఈ ఆలయ శాసన ఆధారాలు ఆలయ అభివృద్ధి, పెరుగుదల గురించి ఎంతో సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. <ref name=":0">{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n1/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|editor-last=Gopi Krishna|series=T.T.D. Religious Publications Series No. 107|pages=3|language=English|chapter=Foreward|arxiv=}}</ref>దేవస్థానం శాసన పరిశోధకులు సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' అనే ఈ పుస్తకం రచించారు.   మొదటిసారిగా ఈ పుస్తకాన్ని 1981లో టీటీడీ ప్రచురించింది. ఈ 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' పుస్తకాన్ని తిరిగి 1998, 2004, 2014లో పునర్ముద్రించారు. === పుస్తకం విశేషాలు === ఈ పుస్తకం విఘ్నేశ్వరుడు, సరస్వతి, విష్ణు, లక్ష్మి, పశుపతి, వేంకటేశ్వరుడు, కామాక్షి మొదలగు దేవుళ్ళు, దేవతల ప్రార్ధనతో మొదలవుతుంది. ఈ పుస్తకంలో  ఆలయం చరిత్ర, పూజా విధానాల గురించి వివరించడమే కాకుండా, వరాహ, భవిష్యోత్తర పురాణాల నుండి సేకరించిన భాగాలను కూడా ఉన్నాయి. ఇది ఆలయ నిర్మాణంలోని శైలిలోని విశేషాలు, గొప్ప సామ్రాజ్యాల కాలంలో ఆలయ పరిపాలన, తమ అద్భుతమైన కవితలతో శ్రీనివాస స్వామి వైభవాన్ని అమరం చేసిన సంగీతకారులు, కవులు, రచయితల శాశ్వతమైన కృషి గురించి కూడా విస్తృతంగా వివరిస్తుంది.<ref name=":0" /> * పుస్తకం మొదటి అధ్యాయం ప్రారంబికం (Preamble) తో మొదలవుతుంది . 2 నుండి 5 వరకు శ్వేతవరాహకల్ప కథ , వేంకటాద్రిపై వరాహుని నివాసం, ఆ కొండ మహత్యం, వేర్వేరు యుగాలలో కృష్ణగిరికి సంబంధించి వేర్వేరు పేర్లు, శ్రీ స్వామి పుష్కరిణి ఇతర తీర్థాల మహత్యం ఉంటాయి. * 6వ అధ్యాయం నుంచి 11 వరకు - వేంకటాద్రిని విష్ణువు ఆశ్రయించడం (భవిష్యోత్తర పురాణం, అధ్యాయం – 2), బ్రహ్మా, దేవతలు, ఋషులు వేంకటాద్రిపై విష్ణువును దర్శించటం, దశరథుని ప్రయాణం, శ్రీ వేంకటేశ్వరుని కోసం బ్రహ్మా ఆధ్వర్యంలో బ్రహ్మోత్సవ ప్రారంభం, వేంకటాచలంపై వేంకటేశ్వరునిగా విష్ణువు స్థిర నివాసం, సందర్భానుసారంగా ఆయన దర్శనం, మిత్రవర్మ కుమారునిగా అకాశరాజు జననం, నైమిశారణ్యానికి చెందిన ఋషుల (మునుల) వేంకటాద్రికి పర్యటన వంటి ఘటనలు ఉంటాయి. * వేంకటాచలంపై శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ఆలయం, బంగారు విమాన గోపురం క్రింద గర్భగృహంలో వేంకటేశ్వరుడు, వైష్ణవ ఆళ్వారుల స్తుతి వంటివి 12 వ అధ్యాయం నుంచి వివరించారు. * 14 నుంచి రాజుల దానాలు, ప్రజల సేవా కార్యక్రమాలు, ఆలయ అవసరాలు తీరడం వంటివి రాశారు. * 17 వ అధ్యాయం నుంచి వివిధ రాజుల వంశాలు, పరిపాలన , వంశపు కాలం, చివరకు విజయనగర సామ్రాజ్య పతనం మొదలగునవి విస్తృత పరిచారు. * ఇంగ్లాండ్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ ద్వారా ఆంగ్లేయుల ప్రవేశం శ్రీ వేంకటేశ్వర ఆలయం స్వాధీనం, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం పరిపాలన మహంతులకు అప్పగించడం, తద్వారా కలిగిన అభివృద్ధి గురించి 24, 25 అధ్యాయాలలో పేర్కొన్నారు. * చివరి 26 వ అధ్యాయంలో పెక్కు రచయితలు, కవులు, సంగీతకారుల ఆరాధనలు గురించి వివరించుతూ గీతాలు ప్రత్యేకంగా శ్రీ వేంకటేశ సుప్రభాతం (సంక్షిప్త వివరణ), శ్రీ వేంకటేశ ఆష్టోత్తర శతనామావళి వంటివి విశదంగా పేర్కొన్నారు. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n28/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|page=29|language=English|chapter=Table of Contents}}</ref> == మూలాలు == o2fo7quqxvorjxrsb92tyti8l0w0yac 4594800 4594791 2025-06-29T10:54:57Z Vjsuseela 35888 కొంత సమాచారం చేర్చాను, ఇంకా సమాచారం చేర్చేది ఉంది 4594800 wikitext text/x-wiki {{In use}} '''సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి''' (జ .1889-12-17 -మ.1981-09-10) పండితులు. తిరుమల తిరుపతి శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయానికి మొదటి పేష్కర్. ఈయన తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయ చరిత్రను ప్రపంచానికి తెలియజేసారు. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం (టీటీడీ)లో చిన్న స్థాయి అధికారిగా ఉంటూ వెయ్యికి పైగా శాసనాలను వెలికితీసి పరిశోదించి పరిష్కరించి పుస్తకంగా రచన చేసిన వ్యక్తి. తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర'అనే ఈ పుస్తకాన్ని ప్రచురించింది. ==సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి== సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 1889 డిసెంబరు 17న జన్మించారు. May 1919లో తిరుమల-తిరుపతి దేవస్థానం సేవలోకి శ్రీ మహంత్ ప్రయాగదాసజి ద్వారా నియమితులయ్యారు. అప్పటినుంచి 25 సంవత్సరాలకు పైగా వివిధ పరిపాలనా హోదాలలో సేవలందించారు. === శాసనాల పరిశోధన === 1921వ సంవత్సరంలో, ప్రభుత్వ శాసన పరిశోధకులు హెచ్. కృష్ణశాస్త్రి, లండన్‌లోని భారత గ్రంథాలయ కార్యాలయం(India Office Library) కు చెందిన డాక్టర్ ఎఫ్. డబ్ల్యూ. థామస్ తిరుమలకు వచ్చినప్పుడు మహంత్ ప్రయాగదాసజి, దేవస్థానాల దివాన్ పీష్కర్ అయిన శ్రీ సి. దొరస్వామియ్యతో శ్రీ కృష్ణ శాస్త్రిని కలిసి ప్రత్యేక శాసనాల విభాగపు ఉద్యోగిని నియమించమని కోరమని ఆదేశించారు. తిరుమల తిరుపతి ఆలయాల ప్రాకార గోడలపై చెక్కబడిన శాసనాలను నకలు చేయడానికి ఈ నియామకం అవసరమని, దీనివల్ల శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి, శ్రీ గోవిందరాజస్వాముల చరిత్రను తెలుసుకోవచ్చని అన్నారు. చివరకు మహంత్ కు వ్యక్తిగత సహాయకులుగా పనిచేస్తున్న సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రిని ఈ శిక్షణకు ఎంపిక చేయడం జరిగింది. ఆవిధంగా అప్పటి మద్రాసు ప్రభుత్వ ఆదేశాల మేరకు 1921 ఆగస్టులో మద్రాసు ఎపిగ్రాఫికల్ కార్యాలయం లో ప్రవేశించాడు. క్షేత్ర స్థాయి ప్రయోగాలు, పరిశీలన నిమిత్తం తంజావూరు, తిరుచిరాపల్లి, మధుర. దెందులూరు, ఎల్లూరు, విజయవాడ, నెల్లూరు, శ్రీకాళహస్తి తదితర ప్రాంతాలు తిరిగి తరువాత ఫిబ్రవరి 1922లో తిరుపతి దేవస్థానానికి వచ్చారు. విష్ణు పరివర్తన ఏకాదశి రోజున 10-9-1981న మరణించారు. == "తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర" పుస్తకం == దేవాలయాలు శతాబ్దాలుగా అత్యంత ప్రముఖమైన సంస్థలుగా వెలుగొందాయి. అవి మతపరమైన కార్యకలాపాలకు మాత్రమే కాకుండా, ప్రజల విద్యా, సామాజిక, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలకు కూడా కేంద్రాలుగా ఉండేవి. ఆలయ గోడలపై చెక్కబడిన వేలాది శాసనాలు ప్రజల మతపరమైన, సామాజిక జీవితంపై వెలుగునిస్తున్నాయి. భారతదేశంలోని పుణ్యక్షేత్రాలలో, శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం హిందువుల ఆధ్యాత్మిక వారసత్వానికి ప్రతీకగా నిలుస్తోంది. ఈ ఆలయ శాసన ఆధారాలు ఆలయ అభివృద్ధి, పెరుగుదల గురించి ఎంతో సమాచారాన్ని అందిస్తాయి. <ref name=":0">{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n1/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|editor-last=Gopi Krishna|series=T.T.D. Religious Publications Series No. 107|pages=3|language=English|chapter=Foreward|arxiv=}}</ref>దేవస్థానం శాసన పరిశోధకులు సాధు సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' అనే ఈ పుస్తకం రచించారు.   మొదటిసారిగా ఈ పుస్తకాన్ని 1981లో టీటీడీ ప్రచురించింది. ఈ 'తిరుపతి శ్రీ వెంకటేశ్వర' పుస్తకాన్ని తిరిగి 1998, 2004, 2014లో పునర్ముద్రించారు. === పుస్తకం విశేషాలు === ఈ పుస్తకం విఘ్నేశ్వరుడు, సరస్వతి, విష్ణు, లక్ష్మి, పశుపతి, వేంకటేశ్వరుడు, కామాక్షి మొదలగు దేవుళ్ళు, దేవతల ప్రార్ధనతో మొదలవుతుంది. ఈ పుస్తకంలో  ఆలయం చరిత్ర, పూజా విధానాల గురించి వివరించడమే కాకుండా, వరాహ, భవిష్యోత్తర పురాణాల నుండి సేకరించిన భాగాలను కూడా ఉన్నాయి. ఇది ఆలయ నిర్మాణంలోని శైలిలోని విశేషాలు, గొప్ప సామ్రాజ్యాల కాలంలో ఆలయ పరిపాలన, తమ అద్భుతమైన కవితలతో శ్రీనివాస స్వామి వైభవాన్ని అమరం చేసిన సంగీతకారులు, కవులు, రచయితల శాశ్వతమైన కృషి గురించి కూడా విస్తృతంగా వివరిస్తుంది.<ref name=":0" /> * పుస్తకం మొదటి అధ్యాయం ప్రారంబికం (Preamble) తో మొదలవుతుంది . 2 నుండి 5 వరకు శ్వేతవరాహకల్ప కథ , వేంకటాద్రిపై వరాహుని నివాసం, ఆ కొండ మహత్యం, వేర్వేరు యుగాలలో కృష్ణగిరికి సంబంధించి వేర్వేరు పేర్లు, శ్రీ స్వామి పుష్కరిణి ఇతర తీర్థాల మహత్యం ఉంటాయి. * 6వ అధ్యాయం నుంచి 11 వరకు - వేంకటాద్రిని విష్ణువు ఆశ్రయించడం (భవిష్యోత్తర పురాణం, అధ్యాయం – 2), బ్రహ్మా, దేవతలు, ఋషులు వేంకటాద్రిపై విష్ణువును దర్శించటం, దశరథుని ప్రయాణం, శ్రీ వేంకటేశ్వరుని కోసం బ్రహ్మా ఆధ్వర్యంలో బ్రహ్మోత్సవ ప్రారంభం, వేంకటాచలంపై వేంకటేశ్వరునిగా విష్ణువు స్థిర నివాసం, సందర్భానుసారంగా ఆయన దర్శనం, మిత్రవర్మ కుమారునిగా అకాశరాజు జననం, నైమిశారణ్యానికి చెందిన ఋషుల (మునుల) వేంకటాద్రికి పర్యటన వంటి ఘటనలు ఉంటాయి. * వేంకటాచలంపై శ్రీ వేంకటేశ్వరుని ఆలయం, బంగారు విమాన గోపురం క్రింద గర్భగృహంలో వేంకటేశ్వరుడు, వైష్ణవ ఆళ్వారుల స్తుతి వంటివి 12 వ అధ్యాయం నుంచి వివరించారు. * 14 నుంచి రాజుల దానాలు, ప్రజల సేవా కార్యక్రమాలు, ఆలయ అవసరాలు తీరడం వంటివి రాశారు. * 17 వ అధ్యాయం నుంచి వివిధ రాజుల వంశాలు, పరిపాలన , వంశపు కాలం, చివరకు విజయనగర సామ్రాజ్య పతనం మొదలగునవి విస్తృత పరిచారు. * ఇంగ్లాండ్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ ద్వారా ఆంగ్లేయుల ప్రవేశం శ్రీ వేంకటేశ్వర ఆలయం స్వాధీనం, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం పరిపాలన మహంతులకు అప్పగించడం, తద్వారా కలిగిన అభివృద్ధి గురించి 24, 25 అధ్యాయాలలో పేర్కొన్నారు. * చివరి 26 వ అధ్యాయంలో పెక్కు రచయితలు, కవులు, సంగీతకారుల ఆరాధనలు గురించి వివరించుతూ గీతాలు ప్రత్యేకంగా శ్రీ వేంకటేశ సుప్రభాతం (సంక్షిప్త వివరణ), శ్రీ వేంకటేశ ఆష్టోత్తర శతనామావళి వంటివి విశదంగా పేర్కొన్నారు. <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/tirupat-sri-venkateswara-by-sadhu-subrahmanya-sastry-in-english/page/n28/mode/1up|title=Tirupat Sri Venkateswara|last=Subrahmanya Sastry|first=Sadhu|publisher=TTD|year=2015|page=29|language=English|chapter=Table of Contents}}</ref> == మూలాలు == fcls488da11whwzsqhvyon4gh7vnxio 0 458839 4594792 2025-06-29T10:30:51Z యర్రా రామారావు 28161 దారిమార్పు కారకు 4594792 wikitext text/x-wiki #దారిమార్పు[[సల్మా (రచయిత్రి)]] kgw2ssaodocxftftjy9h8ufwrn7o1uy 0 458840 4594796 2025-06-29T10:42:05Z BoboKa94 140230 [[WP:AES|←]]Created page with '{{Infobox pageant titleholder | name = ఎడ్వర్డా బ్రామ్<br>Eduarda Braum | birth_name = | image = | caption = | birth_date = {{birth date and age|2001|4|25|df=yes}} | birth_place = [[బ్రెజిల్]] | height = {{height|m=1.86}} | measurements = | hair_color = | eye_color = | religion = | alma_mater = | agency = | title = మిస్ యూనివర్స...' 4594796 wikitext text/x-wiki {{Infobox pageant titleholder | name = ఎడ్వర్డా బ్రామ్<br>Eduarda Braum | birth_name = | image = | caption = | birth_date = {{birth date and age|2001|4|25|df=yes}} | birth_place = [[బ్రెజిల్]] | height = {{height|m=1.86}} | measurements = | hair_color = | eye_color = | religion = | alma_mater = | agency = | title = మిస్ యూనివర్స్ ఎస్పిరిటో శాంటో 2021<br>మిస్ సుప్రానేషనల్ బ్రెజిల్ 2025<br>[[మిస్ సుప్రానేషనల్ 2025]] | competitions = | website = }} '''ఎడ్వర్డా బ్రామ్''' (జననం 25 ఏప్రిల్ 2001) ఒక బ్రెజిలియన్ మోడల్ మరియు అందాల పోటీ టైటిల్ హోల్డర్, ఆమె [[మిస్ సుప్రానేషనల్ 2025]] గెలుచుకుంది.<ref>{{Cite web |date=2025-06-26 |title=Miss Supranational 2025 honours global cultures through costume competition |url=https://english.vov.vn/en/multimedia/photos/miss-supranational-2025-honours-global-cultures-through-costume-competition-post1210235.vov |access-date=2025-06-27 |website=VOV.VN [[Voice of Vietnam]] |language=en}}</ref> గతంలో [[మిస్ సుప్రానేషనల్ బ్రెజిల్ 2025]] కిరీటాన్ని గెలుచుకున్న ఆమె, [[మిస్ సుప్రానేషనల్]] కిరీటాన్ని గెలుచుకున్న మొదటి బ్రెజిలియన్.<ref>{{Cite web |last=Adina |first=Armin P. |title=Miss Supranational 2025 is Eduarda Braum of Brazil |url=https://entertainment.inquirer.net/616588/miss-supranational-2025-is-eduarda-braum-of-brazil |access-date=2025-06-27 |website=[[Philippine Daily Inquirer]] |language=en-US}}</ref> == మూలాలు == {{reflist}} [[వర్గం:జీవిస్తున్న ప్రజలు]] [[వర్గం:2001 జననాలు]] f2dbw06c51okyq1ug9ecawkgk55dyxh 3 458841 4594803 2025-06-29T11:23:53Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594803 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">BoboKa94 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> BoboKa94 గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 11:23, 29 జూన్ 2025 (UTC) k8u1fabcfnljsgts0vaa4h0g1jf6xxe 3 458842 4594804 2025-06-29T11:24:21Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594804 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Uduthanuri Krishna గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Uduthanuri Krishna గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 11:24, 29 జూన్ 2025 (UTC) jte0mm03ubzt0cown4un7w2xipwb1n0 3 458843 4594805 2025-06-29T11:24:47Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594805 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">Eshwar Bobby గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> Eshwar Bobby గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 11:24, 29 జూన్ 2025 (UTC) 3ndyz9ec2pljsi80z3j8fnw8cttd8js 3 458844 4594806 2025-06-29T11:25:21Z Nrgullapalli 11739 వికీపీడియాకు స్వాగతం! ([[WP:TW|TW]]) 4594806 wikitext text/x-wiki ==స్వాగతం== <!--{{Subst:Welcome}}~~~~ --> <div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: Orange;"> <div class="center"><span style="font-size:large; color:black;">MULE VENKATA LAKSHMI REDDY గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[Wikipedia:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|<span style="color:white;">స్వాగతం!</span>]]! [[దస్త్రం:Wikipedia-logo.png|40px]]</span></div></div> MULE VENKATA LAKSHMI REDDY గారు, తెలుగు వికీపీడియాకు [[వికీపీడియా:కొత్త సభ్యులకు స్వాగతము|స్వాగతం!]] వికీపీడియాలో సభ్యులైనందుకు అభినందనలు. {{#if:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}|<div style="align: center; padding: 1em; border: solid 2px Orange; background-color: light grey;"> వికీపీడియాలో దిద్దుబాట్లు ఎలా చెయ్యాలో మీకు వివరించేందుకు, మీ సందేహాలను తీర్చేందుకూ [[వాడుకరి:{{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}}]] గారిని ప్రత్యేకంగా మీకోసం గురువుగా కేటాయించారు. ఏ సంకోచమూ లేకుండా వారిని మీ సందేహాలు అడగవచ్చు. మీకు [[ప్రత్యేక:Homepage|ప్రత్యేకంగా ఒక హోంపేజీ]] కూడా ఉంది చూడండి. అక్కడ మీకవసరమైన ఏ సహాయమైనా చేసేందుకు {{#mentor:{{BASEPAGENAME}}}} గారు సిద్ధంగా ఉన్నారు. వారిని [[ప్రత్యేక:Homepage|పలకరించండి]].</div>|}} * [[దస్త్రం:Wikipedia Gurinchi Meeku Telusa?.pdf|thumb|పై బొమ్మపై నొక్కి తెలుగు వికీపీడియాను పరిచయం చేసే పుస్తకం చూడండి.]][[:s:వికీపీడియాలో రచనలు చేయుట|వికీపీడియాలో రచనలు ఎలా చెయ్యాలో చెప్పే పుస్తకం]] చూడండి. తెలుగు వ్యాసరచన గురించి [[విషయ వ్యక్తీకరణ]], కంప్యూటర్ లో తెలుగు టైపు చెయ్యడం గురించి [[వికీపీడియా:టైపింగు సహాయం|టైపింగు సహాయం]], [[కీ బోర్డు]] వ్యాసాలు ఉపయోగపడతాయి. * "మరియు" అనే పదం తెలుగుకు సహజమైన వాడుక కాదు. ప్రామాణిక ప్రచురణల్లో దాన్ని వాడరు. వికీపీడియాలో కూడా దాన్ని వాడరాదు. మరింత సమాచారం కోసం [[వికీపీడియా:శైలి/భాష]] చూడండి. * వికీపీడియాలో ప్రతీ పేజీకి అనుబంధంగా ఒక చర్చ పేజీ ఉంటుంది. వ్యాస విషయానికి సంబంధించిన చర్చ, సంబంధిత చర్చ పేజీలో చెయ్యాలి. మీ వాడుకరి పేజీకి కూడా అనుబంధంగా చర్చ పేజీ ఉంది. ఆ పేజీలోనే ఈ స్వాగత సందేశం పెట్టాను, గమనించారా? * చర్చ పేజీల్లో ఏమైనా రాసినపుడు దాని పక్కన సంతకం పెట్టాలి. నాలుగు టిల్డెలతో (టిల్డె అంటే - కీబోర్డులో "1" అంకె మీటకు ఎడమ పక్కన ఉన్న మీట. షిఫ్ట్ కీతో కలిపి దాన్ని నొక్కాలి.) <nowiki>~~~~</nowiki> ఇలా రాస్తే మీ పేరు, తేదీ, టైము ముద్రితమౌతాయి - అదే సంతకం! దిద్దుబాటు పెట్టె (వికీలో ఎక్కడైనా సరే.., రాసేది, ఇప్పుడు నేను ఇదంతా రాసినదీ దిద్దుబాటు పెట్టెలోనే) పైభాగం లోని ([[File:OOUI JS signature icon LTR.png|20px]]) బొమ్మపై నొక్కినా సంతకం చేరుతుంది. (సంతకం, చర్చ పేజీల్లో మాత్రమే చెయ్యాలి. వ్యాస పేజీలలో చెయ్యరాదు.) చర్చ పేజీలను [[వికీపీడియా:చర్చ పేజీలను ఉపయోగించడం ఎలా|ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. * వికీపీడియాలో విజ్ఞాన సర్వస్వం పేజీలే కాకుండా వాటికి ఉపయోగపడే అనేక ఇతర పేజీలు కూడా ఉంటాయి. ఇవన్నీ వేరువేరు [[వికీపీడియా:పేరుబరి|పేరుబరుల్లో]] ఉంటాయి. ఈ పేజీల పేర్లకు ముందు ఆ పేరుబరి పేరు వస్తుంది - "వికీపీడియా:" "వాడుకరి:" "మూస:" "వర్గం:" -ఇలాగ (విజ్ఞాన సర్వస పేజీలకు ముందు ఇలాంటిదేమీ ఉండదు.). ఈ పేజీలకు కూడా అనుంబంధంగా చర్చ పేజీలుంటాయి. * వికీ గురించి, వికీపద్ధతుల గురించీ, వికీలో పనిచెయ్యడం గురించీ [[సహాయం:పరిచయం|తెలుసుకోండి]], ఇతరులకు చెప్పండి. * వికీపీడియాలో సవరణలు చెయ్యాలంటే కొత్తవారికి "విజువల్ ఎడిటరు" తేలిగ్గా, చాలా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. దాన్ని మీ డిఫాల్టు ఎడిటరుగా ఎంచుకోండి. [[సహాయం:విజువల్ ఎడిటరును ఎంచుకోవడం|ఎలా ఎంచుకోవాలో]] తెలుసుకోండి. ---- ఇకపోతే.. * ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణాల్లోని దాదాపుగా ప్రతీ ఊరికీ, మండలానికీ, జిల్లాకీ, పట్టణానికీ, నగరానికీ వికీలో పేజీ ఉంది. మీ ఊరి పేజీ చూడండి. అందులో సవరణలు ఏమైనా అవసరమనుకుంటే చేసెయ్యండి. వెనకాడకండి. * ప్రతీ తెలుగు సినిమాకీ ఒక పేజీ పెట్టాలనేది సంకల్పం. అందులో మీరూ పాలుపంచుకోవచ్చు. * [[మానవ పరిణామం]], [[మాయాబజార్]], [[ఇస్రో]], [[ఘట్టమనేని కృష్ణ| కృష్ణ (సినిమా నటుడు)]], [[జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ]], [[మహా ఘాత పరికల్పన|చంద్రుడెలా పుట్టాడు]], [[తిరుమల ప్రసాదం]], [[హిరోషిమా, నాగసాకిలపై అణ్వస్త్ర దాడులు]], [[కొండారెడ్డి బురుజు]],..ఇలాంటి వేలాది వ్యాసాలు ఉన్నవి. రండి. విజ్ఞాన సర్వస్వ ప్రపంచంలో విహరించండి. ఇక్కడ రాయండి. తప్పులను సరిదిద్దండి. ఒప్పులకు మెరుగులు పెట్టండి. ------ * తెలుగు వికీ సభ్యులు అభిప్రాయాలు పంచుకొనే [http://groups.google.com/group/teluguwiki తెవికీ గూగుల్ గుంపు]లో చేరండి. ఫేస్బుక్ వాడేవారైతే [https://www.facebook.com/groups/560945180622204/ తెలుగు వికీపీడియా సముదాయ పేజీ] ఇష్టపడండి. * ఈ సైటు గురించి [[వికీపీడియా:అభిప్రాయాలు|అభిప్రాయాలు]] తెలపండి. * వికీపీడియాను ఉపయోగిస్తున్నప్పుడు మీకేమయినా సందేహాలు వస్తే [http://te.wikipedia.org/w/index.php?title={{TALKPAGENAMEE}}&action=edit&section=new&preload=template:helpme-preload&preloadtitle=సందేహం ఇక్కడ] నొక్కి, మీ సందేహాన్ని అడగండి. వీలయినంత త్వరగా వికీ విధివిధానాలు తెలిసిన సభ్యులు మీ సందేహాన్ని నివృత్తి చేస్తారు. తెలుగు వికీపీడియాలో మళ్ళీ మళ్ళీ కలుద్దాం. [[బొమ్మ:Smile icon.png|25px]] &nbsp;<!-- Template:Welcome--> [[వాడుకరి:Nrgullapalli|Nrgullapalli]] ([[వాడుకరి చర్చ:Nrgullapalli|చర్చ]]) 11:25, 29 జూన్ 2025 (UTC) hx6qyxv14mfdgss0g03kderlvg5psi3