Türkmenistanyň Ýokary Ligasy

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="tk">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipediýa</sitename>
    <dbname>tkwiki</dbname>
    <base>https://tk.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%9F_Sahypa</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.7</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Ýörite</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Çekişme</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Ulanyjy</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Ulanyjy çekişme</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipediýa</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipediýa çekişme</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Faýl</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Faýl çekişme</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki çekişme</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Şablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Şablon çekişme</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Ýardam</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Ýardam çekişme</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoriýa</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategoriýa çekişme</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Türkmenistanyň Ýokary Ligasy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3275</id>
    <revision>
      <id>263856</id>
      <parentid>262980</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T13:04:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>16108</id>
      </contributor>
      <origin>263856</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9246" sha1="0v3h9a2hlaylo4judo6w8yqd2yrn4fx" xml:space="preserve">{{Infobox 
|above=ÝOKARY LIGADA
|image=[[Faýl:Türkmenistanyň Ýokary Ligasy.png|thumb]]
|label1=Gurama guramasy:
|data1=[[Türkmenistanyň Futbol federasiýasy]] 
|label2=Esaslandyryldy:
|data2=[[1992]]
|label3=Ýurt:
|data3=[[Türkmenistan]]
|label4=Konfederasiýasy:
|data4=AFK
|label5=Toparlaryň sany:
|data5=8
|label6=Hazirki Çempionlar:
|data6=Arkadag ([[Ýokary Liga 2023|2023]]) (birinji at)
|label7=Çempionatyň köpüsi:
|data7=[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]] (8 at)
|label8=Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
|data8=Mämmedaly Garadanow (175 gol)
|label9=
|data9='''[[Ýokary Liga 2024]]'''
}}
'''Türkmenistanyň Ýokary Ligasy''' Türkmenistanyň [[Futbol]] Assosiasiýasy tarapyndan guralýan futbol bäsleşigidir. Ol [[1992]]-nji ýylda döredildi. Duşuşyklar her ýylyň aprel aýynda başlap, noýabr aýynda tamamlanýar.

== TSSR döwründäki çempionlar==
{{col-begin-small}}
{{col-5}}
*1937/38 Lokomotiw Aşgabat
*1938    Dinamo Aşgabat
*1939-45   geçirilmedi
*1946    Dinamo Aşgabat
*1947    Spartak Aşgabat
*1948    Dinamo Aşgabat
*1949    Lokomotiw Aşgabat
*1950    Spartak Aşgabat
*1951    DOSA Aşgabat
*1952    DOSA Aşgabat
{{col-5}}
*1953    Dinamo Aşgabat
*1954    Mary oblasty (ýygyndy)
*1955    Aşgabat şäheri (ýygyndy) 
*1956    Gyzyl Metallist Aşgabat
*1957    Aşgabat oblasty (ýygyndy)
*1958    Aşgabat şäheri (ýygyndy)
*1959    Nebitdag şäheri (ýygyndy)
*1960    Çärjew şäheri (ýygyndy)
*1961    Energetik Nebitdag
*1962    Energetik Nebitdag
{{col-5}}
*1963    Gurluşykçy Mary
*1964    Serhetçi Aşgabat
*1965    Serhetçi Aşgabat
*1966    Serhetçi Aşgabat
*1967    Serhetçi Aşgabat
*1968    Serhetçi Aşgabat
*1969    Serhetçi Aşgabat
*1970    Garagum Mary
*1971    Maýak Çärjew
*1972    Energogurluşykçy Mary
{{col-5}}
*1973    Sementçi Büzmeýin
*1974    Awtomobilist Aşgabat
*1975    Nebitçi Krasnowodsk
*1976    Energetik Mary
*1977    Şatlyk Mary
*1978    Nebitçi Krasnowodsk
*1979    Nebitçi Krasnowodsk
*1980    Nebitçi Krasnowodsk
*1981    Gurluşykçy Nebitdag
*1982    Lokomotiw Aşgabat
{{col-5}}
*1983    Obahojalyktehnika Çärjew
*1984    Nebitçi Krasnowodsk
*1985    Lokomotiw Aşgabat
*1986    Nebitçi Krasnowodsk
*1987    SKIF Aşgabat
*1988    Ahal Aşgabat Raýon
*1989    Medik Nebitdag
*1990    Awtomobilist Aşgabat
*1991    Obahojalyktehnika Aşgabat
{{col-end}}

== Bäsleşik möwsümleri ==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Möwsüm
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Iň golçy
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gollar
|-
|'''2024'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||31
|-
|'''2023'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||26
|-
|'''2022'''||[[Ahal FK|Ahal]]||[[Didar Durdyýew]] ||27
|-
|'''2021'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Elman Tagaýew]] ||10
|-
|'''2020'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]]||35
|-
|'''2019'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Didar Durdyýew]] ||14
|-
|'''2018'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]] ||19
|-
|'''2017'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||28
|-
|'''2016'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Süleýman Muhadow]] || 30
|-
|'''2015'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||31
|-
|'''2014'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Mämmedaly Garadanow]]||28
|-
|'''2013'''||[[HTTU Aşgabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||26
|-
|'''2012'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Aleksandr Boliyan]] ||23
|-
|'''2011'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]]|| 24
|-
|'''2010'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 11
|-
|'''2009'''
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 18
|-
|rowspan=2|'''2008''' 
|rowspan=2|[[Aşgabat FK]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||12
|- 
|[[Berdi Şamyradow]] ||12
|- 
|'''2007''' 
|[[Aşgabat FK]]||[[Berdi Şamyradow]] ||16
|- 
|'''2006''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Hamza Allamow]] || 22	
|- 
|'''2005''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] ||30	
|- 
|'''2004''' 
|[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 19
|- 
|'''2003''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Daýançgylyç Urazow]] ||21
|- 
|'''2002''' 
|[[Şagadam Türkmenbaşy]]||[[Rustam Sadykow]] || 20
|- 
|'''2001''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Didargylyç Urazow]] ||32	
|- 
|'''2000''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]|| [[Amandurdy Annadurdyýew]] || 13
|- 
|rowspan=3|'''1998-99''' 
|rowspan=3|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||16	
|-
|[[Dydargylyç Urazow]] || 16
|- 
|[[Şarafutdin Jumanyýazow]] ||16
|- 
|'''1997-98''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 28	
|- 
|'''1996''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||28	
|- 
|'''1995''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 41	
|- 
|'''1994''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 13
|- 
|'''1993''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 25
|- 
|'''1992''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Sergei Kazankow]] || 41
|}

== Umumy statistika==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Topar
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Pasyllary
|-
|[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]
|8 
|(2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)
|-
| [[Köpetdag Aşgabat]]
| 6 
|(1992, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000)
|-
|[[Balkan FK|Nebiçi]]
| 4
|(2004, 2010, 2011, 2012)
|-
| [[Nisa Aşgabat]]
| 4
| (1996, 1999, 2001, 2003)
|-
| [[HTTU Aşgabat]]
| 4
| (2005, 2006, 2006, 2010)
|-
| [[Aşgabat FK]]
| 2 
|(2007, 2008)
|-
|[[Ahal FK|Ahal]]
| 1 
|(2022)
|-
| [[Şagadam FK|Şagadam]]
| 1 
|(2002)
|-
| Arkadag
| 1 
|(2023)
|}

==Hemişe gol salanlar==
{|style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Réyting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gol
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýyl
|-
!1||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mämmedaly Garadonow||175||2003
|-
!2||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Didar Durdyýew||146||2012
|-
|3||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Rejepmyrat Agabaýew||130||1990-2007
|-
|4||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Berdi Şamyradow||129||2002-2017
|-
!5||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mihail Titow||100||2016
|}
;Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
*6 gezek:
**Berdi Şamyradow ([[Ýokary Liga 2004|2004]], [[Ýokary Liga 2005|2005]], [[Ýokary Liga 2007|2007]], [[Ýokary Liga 2008|2008]], [[Ýokary Liga 2009|2009]] we [[Ýokary Liga 2010|2010]])
;Bir möwsümde bir oýunçynyň iň köp pökgi:
*Her biri 41 gol:
**Sergei Kazankow ([[Ýokary Liga 1992|1992]])
**Rejepmyrat Agabaýew ([[Ýokary Liga 1995|1995]])

==Birnäçe hat-trik==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Reýting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýurt
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Hat-trik
|-
|rowspan=1|1||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Altymyrat Annadurdyýew||rowspan=1|7
|-
|2
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Berdi Şamyradow||6
|-
|rowspan=1|3||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Didar Durdyýew||rowspan=1|5
|-
|4||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mämmedaly Garadanow ||3
|-
|rowspan=2|5||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hamza Allomow||rowspan=2|2
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Gahrymanberdi Çoňkaýew 
|-
|rowspan=20|7||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Beganç Akmemmedow||rowspan=20|1
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] 
|Awdyresul Abdyýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojaahmet Arazow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mekan Aşyrow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Dawid Ayromyan 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Meýlis Diniýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Sohrat Durdiýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Artur Geworgyan
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojamazar Gurbunow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Azimberdi Gutdanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Parahat Meredow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rahman Myratberdiýew 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rustam Sadikow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Pirmyrat Sultanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mihail Tytow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Murat Ýakşyýew
|}
;Bir möwsümde iň köp birnäçe hat-trik;
*4 hat-trik:
**Didar Durdyýew ([[Ýokary Liga 2024|2024]])

==HEM==
*[[Türkmenistanyň milli futbol ýygyndysy]]
*[[Ruslan Mingazow]]

==Salgylanmalar==
*Janýöker[https://www.jankoyer.com.tm/oýunlar]{{Dead link|date=February 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*TFF[https://www.tff.com.tm/match]</text>
      <sha1>0v3h9a2hlaylo4judo6w8yqd2yrn4fx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263857</id>
      <parentid>263856</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T13:04:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>16108</id>
      </contributor>
      <origin>263857</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9246" sha1="2ikff5d4fyh1au57ktwyh8fn8n93yzp" xml:space="preserve">{{Infobox 
|above=ÝOKARY LIGADA
|image=[[Faýl:Türkmenistanyň Ýokary Ligasy.png|thumb]]
|label1=Gurama guramasy:
|data1=[[Türkmenistanyň Futbol federasiýasy]] 
|label2=Esaslandyryldy:
|data2=[[1992]]
|label3=Ýurt:
|data3=[[Türkmenistan]]
|label4=Konfederasiýasy:
|data4=AFK
|label5=Toparlaryň sany:
|data5=8
|label6=Hazirki Çempionlar:
|data6=Arkadag ([[Ýokary Liga 2023|2023]]) (birinji at)
|label7=Çempionatyň köpüsi:
|data7=[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]] (8 at)
|label8=Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
|data8=Mämmedaly Garadanow (175 gol)
|label9=
|data9='''[[Ýokary Liga 2025]]'''
}}
'''Türkmenistanyň Ýokary Ligasy''' Türkmenistanyň [[Futbol]] Assosiasiýasy tarapyndan guralýan futbol bäsleşigidir. Ol [[1992]]-nji ýylda döredildi. Duşuşyklar her ýylyň aprel aýynda başlap, noýabr aýynda tamamlanýar.

== TSSR döwründäki çempionlar==
{{col-begin-small}}
{{col-5}}
*1937/38 Lokomotiw Aşgabat
*1938    Dinamo Aşgabat
*1939-45   geçirilmedi
*1946    Dinamo Aşgabat
*1947    Spartak Aşgabat
*1948    Dinamo Aşgabat
*1949    Lokomotiw Aşgabat
*1950    Spartak Aşgabat
*1951    DOSA Aşgabat
*1952    DOSA Aşgabat
{{col-5}}
*1953    Dinamo Aşgabat
*1954    Mary oblasty (ýygyndy)
*1955    Aşgabat şäheri (ýygyndy) 
*1956    Gyzyl Metallist Aşgabat
*1957    Aşgabat oblasty (ýygyndy)
*1958    Aşgabat şäheri (ýygyndy)
*1959    Nebitdag şäheri (ýygyndy)
*1960    Çärjew şäheri (ýygyndy)
*1961    Energetik Nebitdag
*1962    Energetik Nebitdag
{{col-5}}
*1963    Gurluşykçy Mary
*1964    Serhetçi Aşgabat
*1965    Serhetçi Aşgabat
*1966    Serhetçi Aşgabat
*1967    Serhetçi Aşgabat
*1968    Serhetçi Aşgabat
*1969    Serhetçi Aşgabat
*1970    Garagum Mary
*1971    Maýak Çärjew
*1972    Energogurluşykçy Mary
{{col-5}}
*1973    Sementçi Büzmeýin
*1974    Awtomobilist Aşgabat
*1975    Nebitçi Krasnowodsk
*1976    Energetik Mary
*1977    Şatlyk Mary
*1978    Nebitçi Krasnowodsk
*1979    Nebitçi Krasnowodsk
*1980    Nebitçi Krasnowodsk
*1981    Gurluşykçy Nebitdag
*1982    Lokomotiw Aşgabat
{{col-5}}
*1983    Obahojalyktehnika Çärjew
*1984    Nebitçi Krasnowodsk
*1985    Lokomotiw Aşgabat
*1986    Nebitçi Krasnowodsk
*1987    SKIF Aşgabat
*1988    Ahal Aşgabat Raýon
*1989    Medik Nebitdag
*1990    Awtomobilist Aşgabat
*1991    Obahojalyktehnika Aşgabat
{{col-end}}

== Bäsleşik möwsümleri ==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Möwsüm
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Iň golçy
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gollar
|-
|'''2024'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||31
|-
|'''2023'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||26
|-
|'''2022'''||[[Ahal FK|Ahal]]||[[Didar Durdyýew]] ||27
|-
|'''2021'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Elman Tagaýew]] ||10
|-
|'''2020'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]]||35
|-
|'''2019'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Didar Durdyýew]] ||14
|-
|'''2018'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]] ||19
|-
|'''2017'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||28
|-
|'''2016'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Süleýman Muhadow]] || 30
|-
|'''2015'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||31
|-
|'''2014'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Mämmedaly Garadanow]]||28
|-
|'''2013'''||[[HTTU Aşgabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||26
|-
|'''2012'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Aleksandr Boliyan]] ||23
|-
|'''2011'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]]|| 24
|-
|'''2010'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 11
|-
|'''2009'''
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 18
|-
|rowspan=2|'''2008''' 
|rowspan=2|[[Aşgabat FK]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||12
|- 
|[[Berdi Şamyradow]] ||12
|- 
|'''2007''' 
|[[Aşgabat FK]]||[[Berdi Şamyradow]] ||16
|- 
|'''2006''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Hamza Allamow]] || 22	
|- 
|'''2005''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] ||30	
|- 
|'''2004''' 
|[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 19
|- 
|'''2003''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Daýançgylyç Urazow]] ||21
|- 
|'''2002''' 
|[[Şagadam Türkmenbaşy]]||[[Rustam Sadykow]] || 20
|- 
|'''2001''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Didargylyç Urazow]] ||32	
|- 
|'''2000''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]|| [[Amandurdy Annadurdyýew]] || 13
|- 
|rowspan=3|'''1998-99''' 
|rowspan=3|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||16	
|-
|[[Dydargylyç Urazow]] || 16
|- 
|[[Şarafutdin Jumanyýazow]] ||16
|- 
|'''1997-98''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 28	
|- 
|'''1996''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||28	
|- 
|'''1995''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 41	
|- 
|'''1994''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 13
|- 
|'''1993''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 25
|- 
|'''1992''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Sergei Kazankow]] || 41
|}

== Umumy statistika==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Topar
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Pasyllary
|-
|[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]
|8 
|(2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)
|-
| [[Köpetdag Aşgabat]]
| 6 
|(1992, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000)
|-
|[[Balkan FK|Nebiçi]]
| 4
|(2004, 2010, 2011, 2012)
|-
| [[Nisa Aşgabat]]
| 4
| (1996, 1999, 2001, 2003)
|-
| [[HTTU Aşgabat]]
| 4
| (2005, 2006, 2006, 2010)
|-
| [[Aşgabat FK]]
| 2 
|(2007, 2008)
|-
|[[Ahal FK|Ahal]]
| 1 
|(2022)
|-
| [[Şagadam FK|Şagadam]]
| 1 
|(2002)
|-
| Arkadag
| 1 
|(2023)
|}

==Hemişe gol salanlar==
{|style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Réyting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gol
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýyl
|-
!1||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mämmedaly Garadonow||175||2003
|-
!2||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Didar Durdyýew||146||2012
|-
|3||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Rejepmyrat Agabaýew||130||1990-2007
|-
|4||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Berdi Şamyradow||129||2002-2017
|-
!5||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mihail Titow||100||2016
|}
;Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
*6 gezek:
**Berdi Şamyradow ([[Ýokary Liga 2004|2004]], [[Ýokary Liga 2005|2005]], [[Ýokary Liga 2007|2007]], [[Ýokary Liga 2008|2008]], [[Ýokary Liga 2009|2009]] we [[Ýokary Liga 2010|2010]])
;Bir möwsümde bir oýunçynyň iň köp pökgi:
*Her biri 41 gol:
**Sergei Kazankow ([[Ýokary Liga 1992|1992]])
**Rejepmyrat Agabaýew ([[Ýokary Liga 1995|1995]])

==Birnäçe hat-trik==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Reýting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýurt
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Hat-trik
|-
|rowspan=1|1||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Altymyrat Annadurdyýew||rowspan=1|7
|-
|2
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Berdi Şamyradow||6
|-
|rowspan=1|3||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Didar Durdyýew||rowspan=1|5
|-
|4||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mämmedaly Garadanow ||3
|-
|rowspan=2|5||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hamza Allomow||rowspan=2|2
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Gahrymanberdi Çoňkaýew 
|-
|rowspan=20|7||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Beganç Akmemmedow||rowspan=20|1
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] 
|Awdyresul Abdyýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojaahmet Arazow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mekan Aşyrow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Dawid Ayromyan 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Meýlis Diniýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Sohrat Durdiýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Artur Geworgyan
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojamazar Gurbunow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Azimberdi Gutdanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Parahat Meredow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rahman Myratberdiýew 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rustam Sadikow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Pirmyrat Sultanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mihail Tytow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Murat Ýakşyýew
|}
;Bir möwsümde iň köp birnäçe hat-trik;
*4 hat-trik:
**Didar Durdyýew ([[Ýokary Liga 2024|2024]])

==HEM==
*[[Türkmenistanyň milli futbol ýygyndysy]]
*[[Ruslan Mingazow]]

==Salgylanmalar==
*Janýöker[https://www.jankoyer.com.tm/oýunlar]{{Dead link|date=February 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*TFF[https://www.tff.com.tm/match]</text>
      <sha1>2ikff5d4fyh1au57ktwyh8fn8n93yzp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263858</id>
      <parentid>263857</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T13:04:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>16108</id>
      </contributor>
      <comment>/* Salgylanmalar */</comment>
      <origin>263858</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9120" sha1="p616xdxid25eu9cdu5pnj42pbz9xsqi" xml:space="preserve">{{Infobox 
|above=ÝOKARY LIGADA
|image=[[Faýl:Türkmenistanyň Ýokary Ligasy.png|thumb]]
|label1=Gurama guramasy:
|data1=[[Türkmenistanyň Futbol federasiýasy]] 
|label2=Esaslandyryldy:
|data2=[[1992]]
|label3=Ýurt:
|data3=[[Türkmenistan]]
|label4=Konfederasiýasy:
|data4=AFK
|label5=Toparlaryň sany:
|data5=8
|label6=Hazirki Çempionlar:
|data6=Arkadag ([[Ýokary Liga 2023|2023]]) (birinji at)
|label7=Çempionatyň köpüsi:
|data7=[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]] (8 at)
|label8=Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
|data8=Mämmedaly Garadanow (175 gol)
|label9=
|data9='''[[Ýokary Liga 2025]]'''
}}
'''Türkmenistanyň Ýokary Ligasy''' Türkmenistanyň [[Futbol]] Assosiasiýasy tarapyndan guralýan futbol bäsleşigidir. Ol [[1992]]-nji ýylda döredildi. Duşuşyklar her ýylyň aprel aýynda başlap, noýabr aýynda tamamlanýar.

== TSSR döwründäki çempionlar==
{{col-begin-small}}
{{col-5}}
*1937/38 Lokomotiw Aşgabat
*1938    Dinamo Aşgabat
*1939-45   geçirilmedi
*1946    Dinamo Aşgabat
*1947    Spartak Aşgabat
*1948    Dinamo Aşgabat
*1949    Lokomotiw Aşgabat
*1950    Spartak Aşgabat
*1951    DOSA Aşgabat
*1952    DOSA Aşgabat
{{col-5}}
*1953    Dinamo Aşgabat
*1954    Mary oblasty (ýygyndy)
*1955    Aşgabat şäheri (ýygyndy) 
*1956    Gyzyl Metallist Aşgabat
*1957    Aşgabat oblasty (ýygyndy)
*1958    Aşgabat şäheri (ýygyndy)
*1959    Nebitdag şäheri (ýygyndy)
*1960    Çärjew şäheri (ýygyndy)
*1961    Energetik Nebitdag
*1962    Energetik Nebitdag
{{col-5}}
*1963    Gurluşykçy Mary
*1964    Serhetçi Aşgabat
*1965    Serhetçi Aşgabat
*1966    Serhetçi Aşgabat
*1967    Serhetçi Aşgabat
*1968    Serhetçi Aşgabat
*1969    Serhetçi Aşgabat
*1970    Garagum Mary
*1971    Maýak Çärjew
*1972    Energogurluşykçy Mary
{{col-5}}
*1973    Sementçi Büzmeýin
*1974    Awtomobilist Aşgabat
*1975    Nebitçi Krasnowodsk
*1976    Energetik Mary
*1977    Şatlyk Mary
*1978    Nebitçi Krasnowodsk
*1979    Nebitçi Krasnowodsk
*1980    Nebitçi Krasnowodsk
*1981    Gurluşykçy Nebitdag
*1982    Lokomotiw Aşgabat
{{col-5}}
*1983    Obahojalyktehnika Çärjew
*1984    Nebitçi Krasnowodsk
*1985    Lokomotiw Aşgabat
*1986    Nebitçi Krasnowodsk
*1987    SKIF Aşgabat
*1988    Ahal Aşgabat Raýon
*1989    Medik Nebitdag
*1990    Awtomobilist Aşgabat
*1991    Obahojalyktehnika Aşgabat
{{col-end}}

== Bäsleşik möwsümleri ==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Möwsüm
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Iň golçy
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gollar
|-
|'''2024'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||31
|-
|'''2023'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||26
|-
|'''2022'''||[[Ahal FK|Ahal]]||[[Didar Durdyýew]] ||27
|-
|'''2021'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Elman Tagaýew]] ||10
|-
|'''2020'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]]||35
|-
|'''2019'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Didar Durdyýew]] ||14
|-
|'''2018'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]] ||19
|-
|'''2017'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||28
|-
|'''2016'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Süleýman Muhadow]] || 30
|-
|'''2015'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||31
|-
|'''2014'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Mämmedaly Garadanow]]||28
|-
|'''2013'''||[[HTTU Aşgabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||26
|-
|'''2012'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Aleksandr Boliyan]] ||23
|-
|'''2011'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]]|| 24
|-
|'''2010'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 11
|-
|'''2009'''
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 18
|-
|rowspan=2|'''2008''' 
|rowspan=2|[[Aşgabat FK]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||12
|- 
|[[Berdi Şamyradow]] ||12
|- 
|'''2007''' 
|[[Aşgabat FK]]||[[Berdi Şamyradow]] ||16
|- 
|'''2006''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Hamza Allamow]] || 22	
|- 
|'''2005''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] ||30	
|- 
|'''2004''' 
|[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 19
|- 
|'''2003''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Daýançgylyç Urazow]] ||21
|- 
|'''2002''' 
|[[Şagadam Türkmenbaşy]]||[[Rustam Sadykow]] || 20
|- 
|'''2001''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Didargylyç Urazow]] ||32	
|- 
|'''2000''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]|| [[Amandurdy Annadurdyýew]] || 13
|- 
|rowspan=3|'''1998-99''' 
|rowspan=3|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||16	
|-
|[[Dydargylyç Urazow]] || 16
|- 
|[[Şarafutdin Jumanyýazow]] ||16
|- 
|'''1997-98''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 28	
|- 
|'''1996''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||28	
|- 
|'''1995''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 41	
|- 
|'''1994''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 13
|- 
|'''1993''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 25
|- 
|'''1992''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Sergei Kazankow]] || 41
|}

== Umumy statistika==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Topar
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Pasyllary
|-
|[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]
|8 
|(2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)
|-
| [[Köpetdag Aşgabat]]
| 6 
|(1992, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000)
|-
|[[Balkan FK|Nebiçi]]
| 4
|(2004, 2010, 2011, 2012)
|-
| [[Nisa Aşgabat]]
| 4
| (1996, 1999, 2001, 2003)
|-
| [[HTTU Aşgabat]]
| 4
| (2005, 2006, 2006, 2010)
|-
| [[Aşgabat FK]]
| 2 
|(2007, 2008)
|-
|[[Ahal FK|Ahal]]
| 1 
|(2022)
|-
| [[Şagadam FK|Şagadam]]
| 1 
|(2002)
|-
| Arkadag
| 1 
|(2023)
|}

==Hemişe gol salanlar==
{|style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Réyting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gol
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýyl
|-
!1||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mämmedaly Garadonow||175||2003
|-
!2||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Didar Durdyýew||146||2012
|-
|3||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Rejepmyrat Agabaýew||130||1990-2007
|-
|4||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Berdi Şamyradow||129||2002-2017
|-
!5||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mihail Titow||100||2016
|}
;Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
*6 gezek:
**Berdi Şamyradow ([[Ýokary Liga 2004|2004]], [[Ýokary Liga 2005|2005]], [[Ýokary Liga 2007|2007]], [[Ýokary Liga 2008|2008]], [[Ýokary Liga 2009|2009]] we [[Ýokary Liga 2010|2010]])
;Bir möwsümde bir oýunçynyň iň köp pökgi:
*Her biri 41 gol:
**Sergei Kazankow ([[Ýokary Liga 1992|1992]])
**Rejepmyrat Agabaýew ([[Ýokary Liga 1995|1995]])

==Birnäçe hat-trik==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Reýting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýurt
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Hat-trik
|-
|rowspan=1|1||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Altymyrat Annadurdyýew||rowspan=1|7
|-
|2
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Berdi Şamyradow||6
|-
|rowspan=1|3||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Didar Durdyýew||rowspan=1|5
|-
|4||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mämmedaly Garadanow ||3
|-
|rowspan=2|5||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hamza Allomow||rowspan=2|2
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Gahrymanberdi Çoňkaýew 
|-
|rowspan=20|7||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Beganç Akmemmedow||rowspan=20|1
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] 
|Awdyresul Abdyýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojaahmet Arazow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mekan Aşyrow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Dawid Ayromyan 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Meýlis Diniýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Sohrat Durdiýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Artur Geworgyan
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojamazar Gurbunow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Azimberdi Gutdanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Parahat Meredow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rahman Myratberdiýew 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rustam Sadikow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Pirmyrat Sultanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mihail Tytow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Murat Ýakşyýew
|}
;Bir möwsümde iň köp birnäçe hat-trik;
*4 hat-trik:
**Didar Durdyýew ([[Ýokary Liga 2024|2024]])

==HEM==
*[[Türkmenistanyň milli futbol ýygyndysy]]
*[[Ruslan Mingazow]]

==Salgylanmalar==
*TFF[https://www.tff.com.tm/match]</text>
      <sha1>p616xdxid25eu9cdu5pnj42pbz9xsqi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263859</id>
      <parentid>263858</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T13:05:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>16108</id>
      </contributor>
      <comment>/* Umumy statistika */</comment>
      <origin>263859</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9126" sha1="k4ifjpfk7joxgdasvwod7afoyqma0j9" xml:space="preserve">{{Infobox 
|above=ÝOKARY LIGADA
|image=[[Faýl:Türkmenistanyň Ýokary Ligasy.png|thumb]]
|label1=Gurama guramasy:
|data1=[[Türkmenistanyň Futbol federasiýasy]] 
|label2=Esaslandyryldy:
|data2=[[1992]]
|label3=Ýurt:
|data3=[[Türkmenistan]]
|label4=Konfederasiýasy:
|data4=AFK
|label5=Toparlaryň sany:
|data5=8
|label6=Hazirki Çempionlar:
|data6=Arkadag ([[Ýokary Liga 2023|2023]]) (birinji at)
|label7=Çempionatyň köpüsi:
|data7=[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]] (8 at)
|label8=Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
|data8=Mämmedaly Garadanow (175 gol)
|label9=
|data9='''[[Ýokary Liga 2025]]'''
}}
'''Türkmenistanyň Ýokary Ligasy''' Türkmenistanyň [[Futbol]] Assosiasiýasy tarapyndan guralýan futbol bäsleşigidir. Ol [[1992]]-nji ýylda döredildi. Duşuşyklar her ýylyň aprel aýynda başlap, noýabr aýynda tamamlanýar.

== TSSR döwründäki çempionlar==
{{col-begin-small}}
{{col-5}}
*1937/38 Lokomotiw Aşgabat
*1938    Dinamo Aşgabat
*1939-45   geçirilmedi
*1946    Dinamo Aşgabat
*1947    Spartak Aşgabat
*1948    Dinamo Aşgabat
*1949    Lokomotiw Aşgabat
*1950    Spartak Aşgabat
*1951    DOSA Aşgabat
*1952    DOSA Aşgabat
{{col-5}}
*1953    Dinamo Aşgabat
*1954    Mary oblasty (ýygyndy)
*1955    Aşgabat şäheri (ýygyndy) 
*1956    Gyzyl Metallist Aşgabat
*1957    Aşgabat oblasty (ýygyndy)
*1958    Aşgabat şäheri (ýygyndy)
*1959    Nebitdag şäheri (ýygyndy)
*1960    Çärjew şäheri (ýygyndy)
*1961    Energetik Nebitdag
*1962    Energetik Nebitdag
{{col-5}}
*1963    Gurluşykçy Mary
*1964    Serhetçi Aşgabat
*1965    Serhetçi Aşgabat
*1966    Serhetçi Aşgabat
*1967    Serhetçi Aşgabat
*1968    Serhetçi Aşgabat
*1969    Serhetçi Aşgabat
*1970    Garagum Mary
*1971    Maýak Çärjew
*1972    Energogurluşykçy Mary
{{col-5}}
*1973    Sementçi Büzmeýin
*1974    Awtomobilist Aşgabat
*1975    Nebitçi Krasnowodsk
*1976    Energetik Mary
*1977    Şatlyk Mary
*1978    Nebitçi Krasnowodsk
*1979    Nebitçi Krasnowodsk
*1980    Nebitçi Krasnowodsk
*1981    Gurluşykçy Nebitdag
*1982    Lokomotiw Aşgabat
{{col-5}}
*1983    Obahojalyktehnika Çärjew
*1984    Nebitçi Krasnowodsk
*1985    Lokomotiw Aşgabat
*1986    Nebitçi Krasnowodsk
*1987    SKIF Aşgabat
*1988    Ahal Aşgabat Raýon
*1989    Medik Nebitdag
*1990    Awtomobilist Aşgabat
*1991    Obahojalyktehnika Aşgabat
{{col-end}}

== Bäsleşik möwsümleri ==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Möwsüm
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Iň golçy
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gollar
|-
|'''2024'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||31
|-
|'''2023'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||26
|-
|'''2022'''||[[Ahal FK|Ahal]]||[[Didar Durdyýew]] ||27
|-
|'''2021'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Elman Tagaýew]] ||10
|-
|'''2020'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]]||35
|-
|'''2019'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Didar Durdyýew]] ||14
|-
|'''2018'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]] ||19
|-
|'''2017'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||28
|-
|'''2016'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Süleýman Muhadow]] || 30
|-
|'''2015'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||31
|-
|'''2014'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Mämmedaly Garadanow]]||28
|-
|'''2013'''||[[HTTU Aşgabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||26
|-
|'''2012'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Aleksandr Boliyan]] ||23
|-
|'''2011'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]]|| 24
|-
|'''2010'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 11
|-
|'''2009'''
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 18
|-
|rowspan=2|'''2008''' 
|rowspan=2|[[Aşgabat FK]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||12
|- 
|[[Berdi Şamyradow]] ||12
|- 
|'''2007''' 
|[[Aşgabat FK]]||[[Berdi Şamyradow]] ||16
|- 
|'''2006''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Hamza Allamow]] || 22	
|- 
|'''2005''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] ||30	
|- 
|'''2004''' 
|[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 19
|- 
|'''2003''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Daýançgylyç Urazow]] ||21
|- 
|'''2002''' 
|[[Şagadam Türkmenbaşy]]||[[Rustam Sadykow]] || 20
|- 
|'''2001''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Didargylyç Urazow]] ||32	
|- 
|'''2000''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]|| [[Amandurdy Annadurdyýew]] || 13
|- 
|rowspan=3|'''1998-99''' 
|rowspan=3|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||16	
|-
|[[Dydargylyç Urazow]] || 16
|- 
|[[Şarafutdin Jumanyýazow]] ||16
|- 
|'''1997-98''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 28	
|- 
|'''1996''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||28	
|- 
|'''1995''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 41	
|- 
|'''1994''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 13
|- 
|'''1993''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 25
|- 
|'''1992''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Sergei Kazankow]] || 41
|}

== Umumy statistika==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Topar
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Pasyllary
|-
|[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]
|8 
|(2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)
|-
| [[Köpetdag Aşgabat]]
| 6 
|(1992, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000)
|-
|[[Balkan FK|Nebiçi]]
| 4
|(2004, 2010, 2011, 2012)
|-
| [[Nisa Aşgabat]]
| 4
| (1996, 1999, 2001, 2003)
|-
| [[HTTU Aşgabat]]
| 4
| (2005, 2006, 2006, 2010)
|-
| [[Aşgabat FK]]
| 2 
|(2007, 2008)
|-
|[[Ahal FK|Ahal]]
| 1 
|(2022)
|-
| [[Şagadam FK|Şagadam]]
| 1 
|(2002)
|-
| Arkadag
| 2 
|(2023, 2024)
|}

==Hemişe gol salanlar==
{|style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Réyting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gol
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýyl
|-
!1||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mämmedaly Garadonow||175||2003
|-
!2||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Didar Durdyýew||146||2012
|-
|3||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Rejepmyrat Agabaýew||130||1990-2007
|-
|4||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Berdi Şamyradow||129||2002-2017
|-
!5||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mihail Titow||100||2016
|}
;Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
*6 gezek:
**Berdi Şamyradow ([[Ýokary Liga 2004|2004]], [[Ýokary Liga 2005|2005]], [[Ýokary Liga 2007|2007]], [[Ýokary Liga 2008|2008]], [[Ýokary Liga 2009|2009]] we [[Ýokary Liga 2010|2010]])
;Bir möwsümde bir oýunçynyň iň köp pökgi:
*Her biri 41 gol:
**Sergei Kazankow ([[Ýokary Liga 1992|1992]])
**Rejepmyrat Agabaýew ([[Ýokary Liga 1995|1995]])

==Birnäçe hat-trik==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Reýting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýurt
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Hat-trik
|-
|rowspan=1|1||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Altymyrat Annadurdyýew||rowspan=1|7
|-
|2
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Berdi Şamyradow||6
|-
|rowspan=1|3||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Didar Durdyýew||rowspan=1|5
|-
|4||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mämmedaly Garadanow ||3
|-
|rowspan=2|5||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hamza Allomow||rowspan=2|2
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Gahrymanberdi Çoňkaýew 
|-
|rowspan=20|7||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Beganç Akmemmedow||rowspan=20|1
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] 
|Awdyresul Abdyýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojaahmet Arazow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mekan Aşyrow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Dawid Ayromyan 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Meýlis Diniýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Sohrat Durdiýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Artur Geworgyan
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojamazar Gurbunow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Azimberdi Gutdanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Parahat Meredow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rahman Myratberdiýew 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rustam Sadikow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Pirmyrat Sultanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mihail Tytow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Murat Ýakşyýew
|}
;Bir möwsümde iň köp birnäçe hat-trik;
*4 hat-trik:
**Didar Durdyýew ([[Ýokary Liga 2024|2024]])

==HEM==
*[[Türkmenistanyň milli futbol ýygyndysy]]
*[[Ruslan Mingazow]]

==Salgylanmalar==
*TFF[https://www.tff.com.tm/match]</text>
      <sha1>k4ifjpfk7joxgdasvwod7afoyqma0j9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263860</id>
      <parentid>263859</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T13:05:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>16108</id>
      </contributor>
      <comment>/* Umumy statistika */</comment>
      <origin>263860</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9129" sha1="pl5ddndg7xoxgznvzlksgmxyynm5j1o" xml:space="preserve">{{Infobox 
|above=ÝOKARY LIGADA
|image=[[Faýl:Türkmenistanyň Ýokary Ligasy.png|thumb]]
|label1=Gurama guramasy:
|data1=[[Türkmenistanyň Futbol federasiýasy]] 
|label2=Esaslandyryldy:
|data2=[[1992]]
|label3=Ýurt:
|data3=[[Türkmenistan]]
|label4=Konfederasiýasy:
|data4=AFK
|label5=Toparlaryň sany:
|data5=8
|label6=Hazirki Çempionlar:
|data6=Arkadag ([[Ýokary Liga 2023|2023]]) (birinji at)
|label7=Çempionatyň köpüsi:
|data7=[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]] (8 at)
|label8=Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
|data8=Mämmedaly Garadanow (175 gol)
|label9=
|data9='''[[Ýokary Liga 2025]]'''
}}
'''Türkmenistanyň Ýokary Ligasy''' Türkmenistanyň [[Futbol]] Assosiasiýasy tarapyndan guralýan futbol bäsleşigidir. Ol [[1992]]-nji ýylda döredildi. Duşuşyklar her ýylyň aprel aýynda başlap, noýabr aýynda tamamlanýar.

== TSSR döwründäki çempionlar==
{{col-begin-small}}
{{col-5}}
*1937/38 Lokomotiw Aşgabat
*1938    Dinamo Aşgabat
*1939-45   geçirilmedi
*1946    Dinamo Aşgabat
*1947    Spartak Aşgabat
*1948    Dinamo Aşgabat
*1949    Lokomotiw Aşgabat
*1950    Spartak Aşgabat
*1951    DOSA Aşgabat
*1952    DOSA Aşgabat
{{col-5}}
*1953    Dinamo Aşgabat
*1954    Mary oblasty (ýygyndy)
*1955    Aşgabat şäheri (ýygyndy) 
*1956    Gyzyl Metallist Aşgabat
*1957    Aşgabat oblasty (ýygyndy)
*1958    Aşgabat şäheri (ýygyndy)
*1959    Nebitdag şäheri (ýygyndy)
*1960    Çärjew şäheri (ýygyndy)
*1961    Energetik Nebitdag
*1962    Energetik Nebitdag
{{col-5}}
*1963    Gurluşykçy Mary
*1964    Serhetçi Aşgabat
*1965    Serhetçi Aşgabat
*1966    Serhetçi Aşgabat
*1967    Serhetçi Aşgabat
*1968    Serhetçi Aşgabat
*1969    Serhetçi Aşgabat
*1970    Garagum Mary
*1971    Maýak Çärjew
*1972    Energogurluşykçy Mary
{{col-5}}
*1973    Sementçi Büzmeýin
*1974    Awtomobilist Aşgabat
*1975    Nebitçi Krasnowodsk
*1976    Energetik Mary
*1977    Şatlyk Mary
*1978    Nebitçi Krasnowodsk
*1979    Nebitçi Krasnowodsk
*1980    Nebitçi Krasnowodsk
*1981    Gurluşykçy Nebitdag
*1982    Lokomotiw Aşgabat
{{col-5}}
*1983    Obahojalyktehnika Çärjew
*1984    Nebitçi Krasnowodsk
*1985    Lokomotiw Aşgabat
*1986    Nebitçi Krasnowodsk
*1987    SKIF Aşgabat
*1988    Ahal Aşgabat Raýon
*1989    Medik Nebitdag
*1990    Awtomobilist Aşgabat
*1991    Obahojalyktehnika Aşgabat
{{col-end}}

== Bäsleşik möwsümleri ==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Möwsüm
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;| Iň golçy
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gollar
|-
|'''2024'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||31
|-
|'''2023'''||Arkadag||[[Didar Durdyýew]]||26
|-
|'''2022'''||[[Ahal FK|Ahal]]||[[Didar Durdyýew]] ||27
|-
|'''2021'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Elman Tagaýew]] ||10
|-
|'''2020'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]]||35
|-
|'''2019'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Didar Durdyýew]] ||14
|-
|'''2018'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Altymyrat Annadurdyýew]] ||19
|-
|'''2017'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||28
|-
|'''2016'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Süleýman Muhadow]] || 30
|-
|'''2015'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Myrat Ýagşyýew]] ||31
|-
|'''2014'''||[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]||[[Mämmedaly Garadanow]]||28
|-
|'''2013'''||[[HTTU Aşgabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||26
|-
|'''2012'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Aleksandr Boliyan]] ||23
|-
|'''2011'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Mämmedaly Garadanow]]|| 24
|-
|'''2010'''||[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 11
|-
|'''2009'''
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 18
|-
|rowspan=2|'''2008''' 
|rowspan=2|[[Aşgabat FK]]||[[Mämmedaly Garadanow]] ||12
|- 
|[[Berdi Şamyradow]] ||12
|- 
|'''2007''' 
|[[Aşgabat FK]]||[[Berdi Şamyradow]] ||16
|- 
|'''2006''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Hamza Allamow]] || 22	
|- 
|'''2005''' 
|[[HTTU Aşgabat]]||[[Berdi Şamyradow]] ||30	
|- 
|'''2004''' 
|[[Nebitçi Balkanabat]]||[[Berdi Şamyradow]] || 19
|- 
|'''2003''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Daýançgylyç Urazow]] ||21
|- 
|'''2002''' 
|[[Şagadam Türkmenbaşy]]||[[Rustam Sadykow]] || 20
|- 
|'''2001''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Didargylyç Urazow]] ||32	
|- 
|'''2000''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]|| [[Amandurdy Annadurdyýew]] || 13
|- 
|rowspan=3|'''1998-99''' 
|rowspan=3|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||16	
|-
|[[Dydargylyç Urazow]] || 16
|- 
|[[Şarafutdin Jumanyýazow]] ||16
|- 
|'''1997-98''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 28	
|- 
|'''1996''' 
|[[Nisa Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] ||28	
|- 
|'''1995''' 
|[[Köpetdag Aşgabat]]||[[Rejepmyrat Agabaýew]] || 41	
|- 
|'''1994''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 13
|- 
|'''1993''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Berdimyrat Nurmyradow]] || 25
|- 
|'''1992''' 
| [[Köpetdag Aşgabat]]||[[Sergei Kazankow]] || 41
|}

== Umumy statistika==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;
|-
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Topar
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Çempion
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Pasyllary
|-
|[[Altyn Asyr FK|Altyn Asyr]]
|8 
|(2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021)
|-
| [[Köpetdag Aşgabat]]
| 6 
|(1992, 1993, 1994, 1995, 1998, 2000)
|-
|[[Balkan FK|Nebiçi]]
| 4
|(2004, 2010, 2011, 2012)
|-
| [[Nisa Aşgabat]]
| 4
| (1996, 1999, 2001, 2003)
|-
| [[HTTU Aşgabat]]
| 4
| (2005, 2006, 2006, 2010)
|-
|-
| Arkadag
| 2 
|(2023, 2024)
|-
| [[Aşgabat FK]]
| 2 
|(2007, 2008)
|-
|[[Ahal FK|Ahal]]
| 1 
|(2022)
|-
| [[Şagadam FK|Şagadam]]
| 1 
|(2002)
|}

==Hemişe gol salanlar==
{|style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Réyting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Gol
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýyl
|-
!1||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mämmedaly Garadonow||175||2003
|-
!2||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Didar Durdyýew||146||2012
|-
|3||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Rejepmyrat Agabaýew||130||1990-2007
|-
|4||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Berdi Şamyradow||129||2002-2017
|-
!5||align=left|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] Mihail Titow||100||2016
|}
;Iň köp pökgi geçiren oýunçy:
*6 gezek:
**Berdi Şamyradow ([[Ýokary Liga 2004|2004]], [[Ýokary Liga 2005|2005]], [[Ýokary Liga 2007|2007]], [[Ýokary Liga 2008|2008]], [[Ýokary Liga 2009|2009]] we [[Ýokary Liga 2010|2010]])
;Bir möwsümde bir oýunçynyň iň köp pökgi:
*Her biri 41 gol:
**Sergei Kazankow ([[Ýokary Liga 1992|1992]])
**Rejepmyrat Agabaýew ([[Ýokary Liga 1995|1995]])

==Birnäçe hat-trik==
{|class=wikitable style=&quot;text-align:center;&quot;
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Reýting
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Ýurt
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Oýunçy 
!style=&quot;background:green; color:white; border:1px solid red;&quot;|Hat-trik
|-
|rowspan=1|1||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Altymyrat Annadurdyýew||rowspan=1|7
|-
|2
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Berdi Şamyradow||6
|-
|rowspan=1|3||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Didar Durdyýew||rowspan=1|5
|-
|4||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mämmedaly Garadanow ||3
|-
|rowspan=2|5||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hamza Allomow||rowspan=2|2
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Gahrymanberdi Çoňkaýew 
|-
|rowspan=20|7||[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Beganç Akmemmedow||rowspan=20|1
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]] 
|Awdyresul Abdyýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojaahmet Arazow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mekan Aşyrow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Dawid Ayromyan 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Meýlis Diniýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Sohrat Durdiýew
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Artur Geworgyan
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Hojamazar Gurbunow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Azimberdi Gutdanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Parahat Meredow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rahman Myratberdiýew 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Rustam Sadikow 
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Pirmyrat Sultanow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Mihail Tytow
|-
|[[Faýl:Flag_of_Turkmenistan.svg|20px]]||Murat Ýakşyýew
|}
;Bir möwsümde iň köp birnäçe hat-trik;
*4 hat-trik:
**Didar Durdyýew ([[Ýokary Liga 2024|2024]])

==HEM==
*[[Türkmenistanyň milli futbol ýygyndysy]]
*[[Ruslan Mingazow]]

==Salgylanmalar==
*TFF[https://www.tff.com.tm/match]</text>
      <sha1>pl5ddndg7xoxgznvzlksgmxyynm5j1o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Belok</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18536</id>
    <revision>
      <id>263861</id>
      <parentid>223792</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T16:54:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>95.85.103.19</ip>
      </contributor>
      <origin>263861</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1138" sha1="tltvyq4g9ky3npm0v3q57kfu2f65bye" xml:space="preserve">'''Beloklar''' [[Öýjük|öýjükleriň]] esasy maddasy hasaplanylýar. Beloklar gurluşlary boýunça organiki birleşmeleriň iň çylşyrymlylaryna degişlidir. Olar [[Aminokislota|aminokislotalaryň]] bellibir tertipde ýerleşen molekulalaryndan emele gelýärler. Beloklaryň düzümine 20-ä golaý aminokislotalar girýär. Olaryň yzygiderlilikde ýerleşişleri beloklaryň häsiýetlerini kesgitleýär. Şoňa görä-de beloklar gurluşlary boýunça örän köp dürlüdirler.

Beloklar gurluşyk serişdesi bolup, [[Membrana|membrananyň]], [[Öýjük ýadrosy|ýadronyň]], [[Sitoplazma|sitoplazmanyň]] we [[Organoidler|organoidleriň]] emele gelmegine gatnaşýarlarlar.

Beloklaryň [[Biokatalizator|biokatalizatorlar]] hökmünde-de ähmiýeti uludyr. Olar öýjükde geçýän biohimiki täsirleşmeleri çaltlandyrylýarlar. Şeýle beloklara fermentler diýilýär.

Beloklar beden üçin güýç çeşmesi bolup hyzmat edýärler. Olaryň turşamagy netijesinde köp mukdarda güýç bölünip çykýar.


== Çeşme ==
Orta mekdepleriň VIII synplary üçin okuw kitaby- 2012ý

{{Belok-ownuk}}{{biochem-stub}}</text>
      <sha1>tltvyq4g9ky3npm0v3q57kfu2f65bye</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263867</id>
      <parentid>263861</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T07:53:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>200.24.154.85</ip>
      </contributor>
      <origin>263867</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1134" sha1="9dokpy8o2nks1fu1e2837fnp05yne7t" xml:space="preserve">'''Beloklar''' [[Öýjük|öýjükleriň]] esasy maddasy hasaplanylýar. Beloklar gurluşlary boýunça organiki birleşmeleriň iň çylşyrymlylaryna degişlidir. Olar [[Aminokislota|aminokislotalaryň]] bellibir tertipde ýerleşen molekulalaryndan emele gelýärler. Beloklaryň düzümine 20-ä golaý aminokislotalar girýär. Olaryň yzygiderlilikde ýerleşişleri beloklaryň häsiýetlerini kesgitleýär. Şoňa görä-de beloklar gurluşlary boýunça örän köp dürlüdirler.

Beloklar gurluşyk serişdesi bolup, [[Membrana|membrananyň]], [[Öýjük ýadrosy|ýadronyň]], [[Sitoplazma|sitoplazmanyň]] we [[Organoidler|organoidleriň]] emele gelmegine gatnaşýarlarlar.

Beloklaryň [[Biokatalizator|biokatalizatorlar]] hökmünde-de ähmiýeti uludyr. Olar öýjükde geçýän biohimiki täsirleşmeleri çaltlandyrylýarlar. Şeýle beloklara fermentler diýilýär.

Beloklar beden üçin güýç çeşmesi bolup hyzmat edýärler. Olaryň turşamagy netijesinde köp mukdarda güýç bölünip çykýar.

== Çeşme ==
Orta mekdepleriň VIII synplary üçin okuw kitaby- 2012ý

{{Belok-ownuk}}{{biochem-stub}}</text>
      <sha1>9dokpy8o2nks1fu1e2837fnp05yne7t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çary Geldimyradow</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20616</id>
    <revision>
      <id>263864</id>
      <parentid>263787</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T07:51:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Cary_aga.jpg|Cary_aga.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] because: [[:c:COM:L|Copyright violation]]: https://atavatan-turkmenistan.com/cary-geldimyradow-ylhamy-ganatly-halypa/.</comment>
      <origin>263864</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13325" sha1="2u5rn8ewgdg9xw75wq2r2qyqqv5grb3" xml:space="preserve">{{Şahsyýet|name=Çary Geldimyradow|image=|image_size=360|birth_date=09.12.1950|birth_place=Aşgabat, Türkmenistan SSR, SSSR|nationality=Türkmen|awards=«Magtymguly Pyragy» adyndaky medaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşiginiň ýeňijisi}}
Çary Geldimyradow (9.12.1950, Aşgabat şäheri, Türkmenistan) görnükli türkmen ýazyjysy, terjimeçisi we edebiýat işgäri. &quot;Magtymguly Pragy&quot; adyndaky medalyň eýesi, &quot;Türkmeniň Altyn asyry&quot; atly bäsleşiginiň ýeňijisi 

== Biografiýa ==
1965-nji ýylda şäheriň 26-njy orta mekdebinde 7-nji synpy tamamlap, okuwyny 13-nji işçi ýaşlar mekdebinde dowam etdirýär. Ol ilki şol wagtky Aşgabat etrabynyň «Zähmet» gazetinde korrektor bolup işe başlaýar. 1970-nji ýylda bolsa «Edebiýat we sungat» gazetinde zähmet ýoluny dowam etdirýär. Şu redaksiýada 1995-nji ýyla çenli dürli wezipelerde işleýär. 1995-nji ýyldan hormatly dynç alşa çykýança, 2013-nji ýyla çenli «Watan» gazetinde dürli wezipelerde işleýär. 2013-nji ýyldan bäri «Dünýä edebiýaty» žurnalynda terjimeçi. Ç.Geldimyradowyň «Rahatlyk» (1982) atly çagalar üçin hekaýalar ýygyndysy, «Çykalga» (1987), «Lälik» (1981), «Ýolbarsyň haky» (1989) atly gülküli hekaýalar ýygyndysy çap boldy. Bulardan başga-da döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalary özünde jemleýän «Gören-eşidenelrimden habar bersem» atly ýygyndyny, dünýä halklarynyň ýumorlaryny özünde jemleýän «Dünýä gülýär» atly ýygyndyny, ýurdumyzyň görnükli döredijilik işgärleri bilen baglanyşykly elliden gowrak ýatlamany özüne birikdirýän «Ýakymly ýatlamalar» atly ýygyndyny kitap görnüşinde taýýarlady.

== Baýraklary ==
* Türkmenistanyň Prezidentiniň Altyn asyr bäsleşiginiň ýeňijisi. (2015)
* Magtymguly Pyragy medalynyň eýesi. (2014)
* Aziýa we Afrika ýurtlarynyň raýdaşlygynyň sowet komitetiniň Hormat haty we medaly.
* Özbegistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň neşir işleriniň bäsleşiginde I derejeli diploma, Hormat hatyna we pul sylagyna mynasyp boldy.
* SSSR Ýazyjylar, SSSR Žurnalistler birleşiginiň agzasy.
* Zähmet weterany. (2016)
[[File:Sergi-koshgi-halkara-kitap-sergisi.jpg|thumb|Çary Geldimyradow|257x257px]]
== Terjime Eden Eserleri ==
* Marko Polo „Dünýäniň köpdürlüligi hakynda kitap“.
* Migel de Serwantes „Ýeser idalgo Don Kihot Lamançaly“, 2 tomdan ybarat roman.
* Waleriý Berezikow, „Emir Teýmir“, roman-hronika.
* Gerbert Uells, „Göze ilmezek“, fantastiki roman, «Gaýyp» roman.
* Piter Şeffer, „Amadeý“, sahna eseri.
* Gumer Başirow, „Tatar halk döredijiligi“, degişmeler, ýomaklar, gysgajyk kyssalar.
* Aleksandr Belýaýew «Adam-balyk» («Adam-amfibiýa») roman
Bulardan başga-da köpsanly hekaýalary türkmen diline geçirdi, çeper terjimäniň meseleleri barada ençeme makalalary, ýüze golaý hekaýa, döredijilik işgärleri barada elliden gowrak ýatlamalary, şonuň ýaly-da publisistik makalalary hem-de başga-da dürli žanrdaky eserleri ýazdy.


== Işlän Ýerleri ==
* 1965-nji ýylda Aşgabat etrabynyň „Zähmet“ gazetinde korrektor bolup işe girýär.
* 1970—1995-nji ýyllar aralygynda „Edebiýat we sungat“ gazetinde korrektor, neşiri goýberiji, edebi işgär, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 1995—2013-nji ýyllar aralygynda „Watan“ gazetinde habarçy, jogapkär kätibiň orunbasary, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 2013-nji ýyldan bäri „Dünýä edebiýaty“ žurnalynyň terjimeçisi.

== Çykan Kitaplary ==
[[File:Çary Geldimyradow, 1993 ý.jpg|thumb|Çary Geldimyradow, 1993 ý]]
* „Lälik“, satiriki hekaýalar.     
* „Rahatlyk“, çagalar üçin hekaýalar.
* „Çykalga“, satiriki hekaýalar.
* „Ýolbarsyň haky“, satiriki hekaýalar.
* „Gören-eşidenlerimden habar bersem...“, döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalar.
* „Dünýä gülýär“, dünýä halklarynyň ýumorlary

== Goşmaça==

Meretmämmet Hanmämmedow Çary aga barada şeýle sözleri aýdýar:&quot;Çary Geldimyradow köptaraply tejribeli halypa. Onyň pensiýa çykandygyny eşidip, baş redaktor wagtym «Dünýä edebiýaty» žurnalyna işe çagyrdyk. Zehinine, adamkärçiligine ýakyndan göz ýetirdim. Sypaýy, işjanly ýaşuly. Ilki neşiri goýberiji, terjimeçi, edebi işgär boldy, soňra ýene terjimeçilige geçdi. Ol žurnala täze-täze ideýalar bilen geldi. Okyjylaryň aýdyşy ýaly žurnalyň ýüzi täzelendi, sahypalaryny täze rubrikalar bezedi. «Kim näme terjime edýär?» rubrikasy Çary aganyň teklibi bilen açyldy. Ýurdumyzyň belli terjimeçileri Daňatar Berdiýew, Atajan Tagan, Kakabaý Gurbanmyradow dagy bilen özboluşly söhbetdeşlikler gurady. Annaly Berdiýew, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt, Gurbannazar Ezizow, Kerim Gurbannepesow, Gurbandurdy Gurbansähedow, Aleksandr Aborskiý we başga-da meşhur terjimeçi, ýazyjy-şahyrlar barada ýakymly ýatlamalar bilen çykyş etdi. Ençeme ýaş terjimeçileriň romanlaryny, powestlerini, hekaýalaryny redaktirledi.Bilýänsiňiz, «Dünýä edebiýaty» žurnalynyň okyjylaryň terjimeçilere sowalnama bilen ýüzlenen rubrikasynda terjimeçileriň beren jogaplary bardyr. Şol rubrikany teklip eden hem onuň sowallaryny taýýarlan Çary Geldimyradow. Belli hem-de ýaş terjimeçiler anketanyň sowallaryna jogap berip, terjime sungatyndaky tejribeleri bilen okyjylar köpçüligini tanyşdyrypdylar. Çary aganyň dili gowy, türkmen dilini gowy bilýär. Ol çeper terjime, sözme-söz terjime, erkin terjime ýaly bu sungatdaky duşýan ugurlar barada-da öz pikir-garaýyşlaryny öňe sürýän ençeme makalalar ýazdy. Şol makalalar terjime sungatyndaky derwaýys meseleleri ýüze çykarýardy. Şonuň üçin makalalar okyjylaryň arasynda gyzgyn seslenme döretdi — diýip gürrüň berdi.

Bir gezek žurnalist Ýegenmämmet Taýlyýew oňa: — Halypa, terjimede esasy zat näme, öz terjimäňiziň şowly ýa-da şowsuz çykandygyny kesgitläp bilýäňizmi?— diýip sowal berdi.
[[File:Cary-Geldimyradow-we-Owlaguly-Mowlamow-1980-y-Seydinin-galasy-417x600.jpg|thumb|Cary-Geldimyradow-we-Owlaguly-Mowlamow-1980-y-Seydinin-galasy-417x600]]

—Terjimede esasy zat kän. Terjimeçi terjime edýän eseriniň içinde «ýaşamaly», onuň awtory bilen bir gulakdan gopmaly. Terjime «Men näme diýýän, tamdyram näme diýýä» bolmaly däl. Terjime sözme-söz gitmeli däl, çeper bolmaly, oňa şirin türkmen dilini siňdirmeli, mahlasy eser türkmençe gürlemeli. Mysal üçin, şeýleräk terjimäni alyp göreliň: «Dükanda çörek we bulka önümleriniň dürli görnüşleri bar eken, men bulka almagy arzuw etdim…». Şeýle seredeňde düşnükli, eýesi-habary ýerbe-ýer. Ýöne, hany, bärde owadan türkmen dili? Ynha, terjimeçi şuň ýaly gülkünç sözlemlere ýol bermeli däl. «Iki dilem gowy bilýän» diýip, terjimä haýdabereniň bilen işiň şowlajagy gümana. Terjime edýän eseriň çeperçilik taraplaryny saklamaga çalyşmaly. Döredijiligiň islendik görnüşinde çeperçilik täriniň nämedigine düşünmezden, guraksy sözlemler bilen «süýji tagam» taýýarlap bolmaýa. Terjime sungaty hasam irginsizligi talap edýä. Sebäbi asyl nusgadaky käbir köpmanyly, aýlawly jümlelere, sözlere aň ýetirmek, soňam olary ýerbe-ýer türkmen dilinde bermek oýun-oýunjak iş däl. Dürli taýlaryny agtarmaly, iň soňunda-da iň ygtybarlysyny saýlamaly.Terjime eden eseriňe, elbetde, kärdeşleň, okyjylar köpçüligi baha berse ýagşy. Öwrenje ýazyjy, öwrenje terjimeçi öz ýazan hekaýasynyň ýa-da terjimesiniň ibaly çykanyny-çykmanyny aňsat-aňsat kesgitläp bilmeýä. Muň üçin wagt gerek, ýyllar gerek, türgenlik gerek. Tejribe toplaňsoň, dil goruň baýlaşansoň, tekiz ýöreýäni ýa-da büdreýäni düýdurýa. «Aý, şu ýerde-hä ejizledim, şu ýerini-hä asyl nusgasyndanam gowy alyp çykdym!» diýdirýän gezekleri bolýa. Ýöne tutuş göwrümli eseri asyl nusgasynyň derejesindenem zyýat terjime etmek, aňsat-aňsat, başardaýanok. Özüm-ä asyl nusga bilen deňeçerräk ýöräp bilsem, armanym ýok — diýip kiçigöwünlik bilen jogap berdi.

Makala gyzykly bolsun diýip terjimeçi, ýazyjy Amangeldi Goşaýewiňem:

— Kärdeş, haýsy dile degişli bolanda-da terjimeden terjime edilen eserler «çorbaň çorbasy» ýaly duýulýa. Ýurdumyzda ýaşlaň dürli dillerden baş çykarmaklary üçin örän uly mümkinçilikler döredilýä. Şunuň bilen bagly terjimeçilik sungatynda her bir eseriň asyl nusgasyndan terjime edilmeginiň täsiri barada pikiriňizi paýlaşsaňyz — diýen sowaly bilenem ýüzlendik. Şonda ol:

— Amangeldi, özüňiz gowy bilýäňiz. Bizde belli bir döwürde, esasan, rus dilinden terjime etmek ýörgünli boldy. Munuňam birgiden sebäbi bar. Doganlyk rus halky bilen ykbalymyz çatlyşdy, ençeme halk bolup, bir güzerden suw içildi, bir il bolup ýaşaldy. Şunlukda, rus dilini ymykly öwrenmäge şert döredi. Ýörite sözlükler düzüldi. Şol sözlüklerem elujy däldi, düýplüdi. Umuman, rus dili häzirem dünýäde esasy dilleň biri hasaplanýa. Şu dilden terjime edýänlerem kem-kemden ökdeledi, tejribe toplady. Ýöne munuň üçin wagt gerek bolupdy. Başda ýüzleý, öwrenje terjimelere-de ýol berlipdi, säwliklerem gidipdi, ýoýulmalaram duşupdy. Ýöne ýuwaş-ýuwaş kämilligem gelipdi. Onlarça ýyllaň dowamynda Bäşim Ataýew, Annaly Berdiýew, Daňatar Berdiýew, Sapargeldi Annasähedow, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt… ýaly ussatlyga gol beren terjimeçiler ýetişdi. Terjimeçilik mekdebi döräpdi. Mekdep häzirem dowam edýä. Özüňizem şol mekdebiň uçurymy. Ýöne, näme üçindir, şol ýyllar gös-göni beýleki dillerden terjime etmäge kembaha garaldy. Dogry, türki dillerden, arap-pars dillerinden azda-kände, has dogrusy, ujypsyzja terjimeler edilýädi. Ýöne hytaý, hindi, ýapon, koreý, ispan, nemes, italýan… ýaly dilleri öwrenmek, şol dillerden göni terjime edip bilýänleri ýetişdirmegiň aladasy edilmändir. Şu babatda, umuman, terjime sungaty barada ussat terjimeçi dostumyz Kakabaý Gurbanmyradow bilen kän pikir alşypdyk. Ol terjimeçileň halkara derejesinde geçirilen çäreleriniň birnäçesine gatnaşypdy. Şonda ondan: «Asyl nusgadan terjime etmegiň ýagdaýy beýleki respublikalarda nähiliräk?» diýip sorapdym. Bu aýdýanlarym 1989-njy ýylyň gürrüňi…— diýenden, Çary aga, Kakabaý agaň terjimeçiligi babatda «Onuň orny häzirem oýulyp dur» diýýänler kän. Belki, şol gürrüňleriň käbiri ýadyňyzda galandyr? — diýdim.
[[File:Meretgylyc 1720970398757.jpg|thumb|Çary Geldimyradow we Meret Gylyjow|241x241px]]
Çary aga-da täsin gürrüňler kän. Her gezek jaňlaşamyzda dürli temalardan gürrüň gözgaýas.

— Çeper eser, köplenç gyzykly bolýa. Ýöne dokumental žanrlarda-da täsin wakalar duş gelýä. Ana, şolaram okyjylara ýetiresiň gelýä. Ýigrimi-otuz ýyl mundan ozal «futboluň şasy» diýlip ykrar edilen Pele hakynda çeper eseriň derejesindäki bir makala duş geldim. Maňzyma batansoň, durup bilmän, ony türkmençä geçirdim. Pele öz döwründe ýurdunyň baýlygyna deňelipdi. Ýewropa ýurtlarynyň belli futbol toparlary  braziliýaly bu hüjümçini öz hatarlaryna goşmak üçin pul baryny hödürleýäler. Emma Braziliýanyň şol wagtky Prezidenti ýörite perman çykaryp, Peläni ýurduň baýlygy diýip yglan edýä. Ýurduň baýlygyny bolsa, daşyna çykarmak gadagandy. Şol terjimeden bir parça:

«1970-nji ýylda Nigeriýada içerki agzalalyk dowam edýärdi. Taraplar biri-birine öçlüdi. Ýurda ýoldaşlyk duşuşygyny geçirmek üçin «Santos» topary gelipdi. Elbetde, olaryň arasynda Pele-de bardy. Peläniň oýnaýşyny görmek üçin dawaly taraplar ýörite iki günlük ýaraşyk yglan edipdirler. Hawa, şahsyýet güýçli bolanda dawa-jenjelleri-de togtadyp bilýä.

1965-nji ýylda Pele «Meniň adym — Pele» atly terjimehal şekilli kitabyny çykartdy. Onda ady rowaýata öwrülen futbolçy öz durmuş ýoly barada gürrüň berýädi. Şol ýyllar Braziliýada çalasowat kişiler ýetik eken. Ana, şol adamlaram öz söýgüli futbolçularynyň ýazan kitabyny okamak üçin elipbiý satyn alyp, harplary hem-de kitaby okamagy öwrenipdirler. Munuň üçin Braziliýanyň Magaryf ministrligi futbolça ýadygärlik altyn medal gowşurypdy…»

== Bellikler ==

== Ceşmeler ==
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220131175221/https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 |date=2022-01-31 }}

https://eurasia-assembly.org/sites/default/files/24.03.2023_-_edebiyat_we_sungat.pdf

https://www.atavatan-turkmenistan.com/cary-geldimyradow-ylhamy-ganatly-halypa/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/247503/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/gulki-zeminin-duzy/

https://kitapcy.su/tag/cary-geldimyradow/

https://sites.google.com/view/cary-geldimyradow/home</text>
      <sha1>2u5rn8ewgdg9xw75wq2r2qyqqv5grb3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263865</id>
      <parentid>263864</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T07:51:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Cary-Geldimyradow-we-Owlaguly-Mowlamow-1980-y-Seydinin-galasy-417x600.jpg|Cary-Geldimyradow-we-Owlaguly-Mowlamow-1980-y-Seydinin-galasy-417x600.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] because: [[:c:COM:L|C</comment>
      <origin>263865</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13166" sha1="64apqjuaqbjbay5lihmaxy6eqtu50na" xml:space="preserve">{{Şahsyýet|name=Çary Geldimyradow|image=|image_size=360|birth_date=09.12.1950|birth_place=Aşgabat, Türkmenistan SSR, SSSR|nationality=Türkmen|awards=«Magtymguly Pyragy» adyndaky medaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşiginiň ýeňijisi}}
Çary Geldimyradow (9.12.1950, Aşgabat şäheri, Türkmenistan) görnükli türkmen ýazyjysy, terjimeçisi we edebiýat işgäri. &quot;Magtymguly Pragy&quot; adyndaky medalyň eýesi, &quot;Türkmeniň Altyn asyry&quot; atly bäsleşiginiň ýeňijisi 

== Biografiýa ==
1965-nji ýylda şäheriň 26-njy orta mekdebinde 7-nji synpy tamamlap, okuwyny 13-nji işçi ýaşlar mekdebinde dowam etdirýär. Ol ilki şol wagtky Aşgabat etrabynyň «Zähmet» gazetinde korrektor bolup işe başlaýar. 1970-nji ýylda bolsa «Edebiýat we sungat» gazetinde zähmet ýoluny dowam etdirýär. Şu redaksiýada 1995-nji ýyla çenli dürli wezipelerde işleýär. 1995-nji ýyldan hormatly dynç alşa çykýança, 2013-nji ýyla çenli «Watan» gazetinde dürli wezipelerde işleýär. 2013-nji ýyldan bäri «Dünýä edebiýaty» žurnalynda terjimeçi. Ç.Geldimyradowyň «Rahatlyk» (1982) atly çagalar üçin hekaýalar ýygyndysy, «Çykalga» (1987), «Lälik» (1981), «Ýolbarsyň haky» (1989) atly gülküli hekaýalar ýygyndysy çap boldy. Bulardan başga-da döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalary özünde jemleýän «Gören-eşidenelrimden habar bersem» atly ýygyndyny, dünýä halklarynyň ýumorlaryny özünde jemleýän «Dünýä gülýär» atly ýygyndyny, ýurdumyzyň görnükli döredijilik işgärleri bilen baglanyşykly elliden gowrak ýatlamany özüne birikdirýän «Ýakymly ýatlamalar» atly ýygyndyny kitap görnüşinde taýýarlady.

== Baýraklary ==
* Türkmenistanyň Prezidentiniň Altyn asyr bäsleşiginiň ýeňijisi. (2015)
* Magtymguly Pyragy medalynyň eýesi. (2014)
* Aziýa we Afrika ýurtlarynyň raýdaşlygynyň sowet komitetiniň Hormat haty we medaly.
* Özbegistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň neşir işleriniň bäsleşiginde I derejeli diploma, Hormat hatyna we pul sylagyna mynasyp boldy.
* SSSR Ýazyjylar, SSSR Žurnalistler birleşiginiň agzasy.
* Zähmet weterany. (2016)
[[File:Sergi-koshgi-halkara-kitap-sergisi.jpg|thumb|Çary Geldimyradow|257x257px]]
== Terjime Eden Eserleri ==
* Marko Polo „Dünýäniň köpdürlüligi hakynda kitap“.
* Migel de Serwantes „Ýeser idalgo Don Kihot Lamançaly“, 2 tomdan ybarat roman.
* Waleriý Berezikow, „Emir Teýmir“, roman-hronika.
* Gerbert Uells, „Göze ilmezek“, fantastiki roman, «Gaýyp» roman.
* Piter Şeffer, „Amadeý“, sahna eseri.
* Gumer Başirow, „Tatar halk döredijiligi“, degişmeler, ýomaklar, gysgajyk kyssalar.
* Aleksandr Belýaýew «Adam-balyk» («Adam-amfibiýa») roman
Bulardan başga-da köpsanly hekaýalary türkmen diline geçirdi, çeper terjimäniň meseleleri barada ençeme makalalary, ýüze golaý hekaýa, döredijilik işgärleri barada elliden gowrak ýatlamalary, şonuň ýaly-da publisistik makalalary hem-de başga-da dürli žanrdaky eserleri ýazdy.


== Işlän Ýerleri ==
* 1965-nji ýylda Aşgabat etrabynyň „Zähmet“ gazetinde korrektor bolup işe girýär.
* 1970—1995-nji ýyllar aralygynda „Edebiýat we sungat“ gazetinde korrektor, neşiri goýberiji, edebi işgär, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 1995—2013-nji ýyllar aralygynda „Watan“ gazetinde habarçy, jogapkär kätibiň orunbasary, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 2013-nji ýyldan bäri „Dünýä edebiýaty“ žurnalynyň terjimeçisi.

== Çykan Kitaplary ==
[[File:Çary Geldimyradow, 1993 ý.jpg|thumb|Çary Geldimyradow, 1993 ý]]
* „Lälik“, satiriki hekaýalar.     
* „Rahatlyk“, çagalar üçin hekaýalar.
* „Çykalga“, satiriki hekaýalar.
* „Ýolbarsyň haky“, satiriki hekaýalar.
* „Gören-eşidenlerimden habar bersem...“, döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalar.
* „Dünýä gülýär“, dünýä halklarynyň ýumorlary

== Goşmaça==

Meretmämmet Hanmämmedow Çary aga barada şeýle sözleri aýdýar:&quot;Çary Geldimyradow köptaraply tejribeli halypa. Onyň pensiýa çykandygyny eşidip, baş redaktor wagtym «Dünýä edebiýaty» žurnalyna işe çagyrdyk. Zehinine, adamkärçiligine ýakyndan göz ýetirdim. Sypaýy, işjanly ýaşuly. Ilki neşiri goýberiji, terjimeçi, edebi işgär boldy, soňra ýene terjimeçilige geçdi. Ol žurnala täze-täze ideýalar bilen geldi. Okyjylaryň aýdyşy ýaly žurnalyň ýüzi täzelendi, sahypalaryny täze rubrikalar bezedi. «Kim näme terjime edýär?» rubrikasy Çary aganyň teklibi bilen açyldy. Ýurdumyzyň belli terjimeçileri Daňatar Berdiýew, Atajan Tagan, Kakabaý Gurbanmyradow dagy bilen özboluşly söhbetdeşlikler gurady. Annaly Berdiýew, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt, Gurbannazar Ezizow, Kerim Gurbannepesow, Gurbandurdy Gurbansähedow, Aleksandr Aborskiý we başga-da meşhur terjimeçi, ýazyjy-şahyrlar barada ýakymly ýatlamalar bilen çykyş etdi. Ençeme ýaş terjimeçileriň romanlaryny, powestlerini, hekaýalaryny redaktirledi.Bilýänsiňiz, «Dünýä edebiýaty» žurnalynyň okyjylaryň terjimeçilere sowalnama bilen ýüzlenen rubrikasynda terjimeçileriň beren jogaplary bardyr. Şol rubrikany teklip eden hem onuň sowallaryny taýýarlan Çary Geldimyradow. Belli hem-de ýaş terjimeçiler anketanyň sowallaryna jogap berip, terjime sungatyndaky tejribeleri bilen okyjylar köpçüligini tanyşdyrypdylar. Çary aganyň dili gowy, türkmen dilini gowy bilýär. Ol çeper terjime, sözme-söz terjime, erkin terjime ýaly bu sungatdaky duşýan ugurlar barada-da öz pikir-garaýyşlaryny öňe sürýän ençeme makalalar ýazdy. Şol makalalar terjime sungatyndaky derwaýys meseleleri ýüze çykarýardy. Şonuň üçin makalalar okyjylaryň arasynda gyzgyn seslenme döretdi — diýip gürrüň berdi.

Bir gezek žurnalist Ýegenmämmet Taýlyýew oňa: — Halypa, terjimede esasy zat näme, öz terjimäňiziň şowly ýa-da şowsuz çykandygyny kesgitläp bilýäňizmi?— diýip sowal berdi.

—Terjimede esasy zat kän. Terjimeçi terjime edýän eseriniň içinde «ýaşamaly», onuň awtory bilen bir gulakdan gopmaly. Terjime «Men näme diýýän, tamdyram näme diýýä» bolmaly däl. Terjime sözme-söz gitmeli däl, çeper bolmaly, oňa şirin türkmen dilini siňdirmeli, mahlasy eser türkmençe gürlemeli. Mysal üçin, şeýleräk terjimäni alyp göreliň: «Dükanda çörek we bulka önümleriniň dürli görnüşleri bar eken, men bulka almagy arzuw etdim…». Şeýle seredeňde düşnükli, eýesi-habary ýerbe-ýer. Ýöne, hany, bärde owadan türkmen dili? Ynha, terjimeçi şuň ýaly gülkünç sözlemlere ýol bermeli däl. «Iki dilem gowy bilýän» diýip, terjimä haýdabereniň bilen işiň şowlajagy gümana. Terjime edýän eseriň çeperçilik taraplaryny saklamaga çalyşmaly. Döredijiligiň islendik görnüşinde çeperçilik täriniň nämedigine düşünmezden, guraksy sözlemler bilen «süýji tagam» taýýarlap bolmaýa. Terjime sungaty hasam irginsizligi talap edýä. Sebäbi asyl nusgadaky käbir köpmanyly, aýlawly jümlelere, sözlere aň ýetirmek, soňam olary ýerbe-ýer türkmen dilinde bermek oýun-oýunjak iş däl. Dürli taýlaryny agtarmaly, iň soňunda-da iň ygtybarlysyny saýlamaly.Terjime eden eseriňe, elbetde, kärdeşleň, okyjylar köpçüligi baha berse ýagşy. Öwrenje ýazyjy, öwrenje terjimeçi öz ýazan hekaýasynyň ýa-da terjimesiniň ibaly çykanyny-çykmanyny aňsat-aňsat kesgitläp bilmeýä. Muň üçin wagt gerek, ýyllar gerek, türgenlik gerek. Tejribe toplaňsoň, dil goruň baýlaşansoň, tekiz ýöreýäni ýa-da büdreýäni düýdurýa. «Aý, şu ýerde-hä ejizledim, şu ýerini-hä asyl nusgasyndanam gowy alyp çykdym!» diýdirýän gezekleri bolýa. Ýöne tutuş göwrümli eseri asyl nusgasynyň derejesindenem zyýat terjime etmek, aňsat-aňsat, başardaýanok. Özüm-ä asyl nusga bilen deňeçerräk ýöräp bilsem, armanym ýok — diýip kiçigöwünlik bilen jogap berdi.

Makala gyzykly bolsun diýip terjimeçi, ýazyjy Amangeldi Goşaýewiňem:

— Kärdeş, haýsy dile degişli bolanda-da terjimeden terjime edilen eserler «çorbaň çorbasy» ýaly duýulýa. Ýurdumyzda ýaşlaň dürli dillerden baş çykarmaklary üçin örän uly mümkinçilikler döredilýä. Şunuň bilen bagly terjimeçilik sungatynda her bir eseriň asyl nusgasyndan terjime edilmeginiň täsiri barada pikiriňizi paýlaşsaňyz — diýen sowaly bilenem ýüzlendik. Şonda ol:

— Amangeldi, özüňiz gowy bilýäňiz. Bizde belli bir döwürde, esasan, rus dilinden terjime etmek ýörgünli boldy. Munuňam birgiden sebäbi bar. Doganlyk rus halky bilen ykbalymyz çatlyşdy, ençeme halk bolup, bir güzerden suw içildi, bir il bolup ýaşaldy. Şunlukda, rus dilini ymykly öwrenmäge şert döredi. Ýörite sözlükler düzüldi. Şol sözlüklerem elujy däldi, düýplüdi. Umuman, rus dili häzirem dünýäde esasy dilleň biri hasaplanýa. Şu dilden terjime edýänlerem kem-kemden ökdeledi, tejribe toplady. Ýöne munuň üçin wagt gerek bolupdy. Başda ýüzleý, öwrenje terjimelere-de ýol berlipdi, säwliklerem gidipdi, ýoýulmalaram duşupdy. Ýöne ýuwaş-ýuwaş kämilligem gelipdi. Onlarça ýyllaň dowamynda Bäşim Ataýew, Annaly Berdiýew, Daňatar Berdiýew, Sapargeldi Annasähedow, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt… ýaly ussatlyga gol beren terjimeçiler ýetişdi. Terjimeçilik mekdebi döräpdi. Mekdep häzirem dowam edýä. Özüňizem şol mekdebiň uçurymy. Ýöne, näme üçindir, şol ýyllar gös-göni beýleki dillerden terjime etmäge kembaha garaldy. Dogry, türki dillerden, arap-pars dillerinden azda-kände, has dogrusy, ujypsyzja terjimeler edilýädi. Ýöne hytaý, hindi, ýapon, koreý, ispan, nemes, italýan… ýaly dilleri öwrenmek, şol dillerden göni terjime edip bilýänleri ýetişdirmegiň aladasy edilmändir. Şu babatda, umuman, terjime sungaty barada ussat terjimeçi dostumyz Kakabaý Gurbanmyradow bilen kän pikir alşypdyk. Ol terjimeçileň halkara derejesinde geçirilen çäreleriniň birnäçesine gatnaşypdy. Şonda ondan: «Asyl nusgadan terjime etmegiň ýagdaýy beýleki respublikalarda nähiliräk?» diýip sorapdym. Bu aýdýanlarym 1989-njy ýylyň gürrüňi…— diýenden, Çary aga, Kakabaý agaň terjimeçiligi babatda «Onuň orny häzirem oýulyp dur» diýýänler kän. Belki, şol gürrüňleriň käbiri ýadyňyzda galandyr? — diýdim.
[[File:Meretgylyc 1720970398757.jpg|thumb|Çary Geldimyradow we Meret Gylyjow|241x241px]]
Çary aga-da täsin gürrüňler kän. Her gezek jaňlaşamyzda dürli temalardan gürrüň gözgaýas.

— Çeper eser, köplenç gyzykly bolýa. Ýöne dokumental žanrlarda-da täsin wakalar duş gelýä. Ana, şolaram okyjylara ýetiresiň gelýä. Ýigrimi-otuz ýyl mundan ozal «futboluň şasy» diýlip ykrar edilen Pele hakynda çeper eseriň derejesindäki bir makala duş geldim. Maňzyma batansoň, durup bilmän, ony türkmençä geçirdim. Pele öz döwründe ýurdunyň baýlygyna deňelipdi. Ýewropa ýurtlarynyň belli futbol toparlary  braziliýaly bu hüjümçini öz hatarlaryna goşmak üçin pul baryny hödürleýäler. Emma Braziliýanyň şol wagtky Prezidenti ýörite perman çykaryp, Peläni ýurduň baýlygy diýip yglan edýä. Ýurduň baýlygyny bolsa, daşyna çykarmak gadagandy. Şol terjimeden bir parça:

«1970-nji ýylda Nigeriýada içerki agzalalyk dowam edýärdi. Taraplar biri-birine öçlüdi. Ýurda ýoldaşlyk duşuşygyny geçirmek üçin «Santos» topary gelipdi. Elbetde, olaryň arasynda Pele-de bardy. Peläniň oýnaýşyny görmek üçin dawaly taraplar ýörite iki günlük ýaraşyk yglan edipdirler. Hawa, şahsyýet güýçli bolanda dawa-jenjelleri-de togtadyp bilýä.

1965-nji ýylda Pele «Meniň adym — Pele» atly terjimehal şekilli kitabyny çykartdy. Onda ady rowaýata öwrülen futbolçy öz durmuş ýoly barada gürrüň berýädi. Şol ýyllar Braziliýada çalasowat kişiler ýetik eken. Ana, şol adamlaram öz söýgüli futbolçularynyň ýazan kitabyny okamak üçin elipbiý satyn alyp, harplary hem-de kitaby okamagy öwrenipdirler. Munuň üçin Braziliýanyň Magaryf ministrligi futbolça ýadygärlik altyn medal gowşurypdy…»

== Bellikler ==

== Ceşmeler ==
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220131175221/https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 |date=2022-01-31 }}

https://eurasia-assembly.org/sites/default/files/24.03.2023_-_edebiyat_we_sungat.pdf

https://www.atavatan-turkmenistan.com/cary-geldimyradow-ylhamy-ganatly-halypa/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/247503/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/gulki-zeminin-duzy/

https://kitapcy.su/tag/cary-geldimyradow/

https://sites.google.com/view/cary-geldimyradow/home</text>
      <sha1>64apqjuaqbjbay5lihmaxy6eqtu50na</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>263866</id>
      <parentid>263865</parentid>
      <timestamp>2025-06-26T07:53:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Sergi-koshgi-halkara-kitap-sergisi.jpg|Sergi-koshgi-halkara-kitap-sergisi.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] because: [[:c:COM:L|Copyright violation]]: https://atavatan-turkmenistan.com/cary-geldimyra</comment>
      <origin>263866</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13083" sha1="d03b0l33pyjwzyejdcas0yptgdtwx0x" xml:space="preserve">{{Şahsyýet|name=Çary Geldimyradow|image=|image_size=360|birth_date=09.12.1950|birth_place=Aşgabat, Türkmenistan SSR, SSSR|nationality=Türkmen|awards=«Magtymguly Pyragy» adyndaky medaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly bäsleşiginiň ýeňijisi}}
Çary Geldimyradow (9.12.1950, Aşgabat şäheri, Türkmenistan) görnükli türkmen ýazyjysy, terjimeçisi we edebiýat işgäri. &quot;Magtymguly Pragy&quot; adyndaky medalyň eýesi, &quot;Türkmeniň Altyn asyry&quot; atly bäsleşiginiň ýeňijisi 

== Biografiýa ==
1965-nji ýylda şäheriň 26-njy orta mekdebinde 7-nji synpy tamamlap, okuwyny 13-nji işçi ýaşlar mekdebinde dowam etdirýär. Ol ilki şol wagtky Aşgabat etrabynyň «Zähmet» gazetinde korrektor bolup işe başlaýar. 1970-nji ýylda bolsa «Edebiýat we sungat» gazetinde zähmet ýoluny dowam etdirýär. Şu redaksiýada 1995-nji ýyla çenli dürli wezipelerde işleýär. 1995-nji ýyldan hormatly dynç alşa çykýança, 2013-nji ýyla çenli «Watan» gazetinde dürli wezipelerde işleýär. 2013-nji ýyldan bäri «Dünýä edebiýaty» žurnalynda terjimeçi. Ç.Geldimyradowyň «Rahatlyk» (1982) atly çagalar üçin hekaýalar ýygyndysy, «Çykalga» (1987), «Lälik» (1981), «Ýolbarsyň haky» (1989) atly gülküli hekaýalar ýygyndysy çap boldy. Bulardan başga-da döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalary özünde jemleýän «Gören-eşidenelrimden habar bersem» atly ýygyndyny, dünýä halklarynyň ýumorlaryny özünde jemleýän «Dünýä gülýär» atly ýygyndyny, ýurdumyzyň görnükli döredijilik işgärleri bilen baglanyşykly elliden gowrak ýatlamany özüne birikdirýän «Ýakymly ýatlamalar» atly ýygyndyny kitap görnüşinde taýýarlady.

== Baýraklary ==
* Türkmenistanyň Prezidentiniň Altyn asyr bäsleşiginiň ýeňijisi. (2015)
* Magtymguly Pyragy medalynyň eýesi. (2014)
* Aziýa we Afrika ýurtlarynyň raýdaşlygynyň sowet komitetiniň Hormat haty we medaly.
* Özbegistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň neşir işleriniň bäsleşiginde I derejeli diploma, Hormat hatyna we pul sylagyna mynasyp boldy.
* SSSR Ýazyjylar, SSSR Žurnalistler birleşiginiň agzasy.
* Zähmet weterany. (2016)
== Terjime Eden Eserleri ==
* Marko Polo „Dünýäniň köpdürlüligi hakynda kitap“.
* Migel de Serwantes „Ýeser idalgo Don Kihot Lamançaly“, 2 tomdan ybarat roman.
* Waleriý Berezikow, „Emir Teýmir“, roman-hronika.
* Gerbert Uells, „Göze ilmezek“, fantastiki roman, «Gaýyp» roman.
* Piter Şeffer, „Amadeý“, sahna eseri.
* Gumer Başirow, „Tatar halk döredijiligi“, degişmeler, ýomaklar, gysgajyk kyssalar.
* Aleksandr Belýaýew «Adam-balyk» («Adam-amfibiýa») roman
Bulardan başga-da köpsanly hekaýalary türkmen diline geçirdi, çeper terjimäniň meseleleri barada ençeme makalalary, ýüze golaý hekaýa, döredijilik işgärleri barada elliden gowrak ýatlamalary, şonuň ýaly-da publisistik makalalary hem-de başga-da dürli žanrdaky eserleri ýazdy.


== Işlän Ýerleri ==
* 1965-nji ýylda Aşgabat etrabynyň „Zähmet“ gazetinde korrektor bolup işe girýär.
* 1970—1995-nji ýyllar aralygynda „Edebiýat we sungat“ gazetinde korrektor, neşiri goýberiji, edebi işgär, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 1995—2013-nji ýyllar aralygynda „Watan“ gazetinde habarçy, jogapkär kätibiň orunbasary, bölüm müdiri, jogapkär kätip wezipelerinde işleýär.
* 2013-nji ýyldan bäri „Dünýä edebiýaty“ žurnalynyň terjimeçisi.

== Çykan Kitaplary ==
[[File:Çary Geldimyradow, 1993 ý.jpg|thumb|Çary Geldimyradow, 1993 ý]]
* „Lälik“, satiriki hekaýalar.     
* „Rahatlyk“, çagalar üçin hekaýalar.
* „Çykalga“, satiriki hekaýalar.
* „Ýolbarsyň haky“, satiriki hekaýalar.
* „Gören-eşidenlerimden habar bersem...“, döredijilik işgärleri bilen bolup geçen gyzykly wakalar.
* „Dünýä gülýär“, dünýä halklarynyň ýumorlary

== Goşmaça==

Meretmämmet Hanmämmedow Çary aga barada şeýle sözleri aýdýar:&quot;Çary Geldimyradow köptaraply tejribeli halypa. Onyň pensiýa çykandygyny eşidip, baş redaktor wagtym «Dünýä edebiýaty» žurnalyna işe çagyrdyk. Zehinine, adamkärçiligine ýakyndan göz ýetirdim. Sypaýy, işjanly ýaşuly. Ilki neşiri goýberiji, terjimeçi, edebi işgär boldy, soňra ýene terjimeçilige geçdi. Ol žurnala täze-täze ideýalar bilen geldi. Okyjylaryň aýdyşy ýaly žurnalyň ýüzi täzelendi, sahypalaryny täze rubrikalar bezedi. «Kim näme terjime edýär?» rubrikasy Çary aganyň teklibi bilen açyldy. Ýurdumyzyň belli terjimeçileri Daňatar Berdiýew, Atajan Tagan, Kakabaý Gurbanmyradow dagy bilen özboluşly söhbetdeşlikler gurady. Annaly Berdiýew, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt, Gurbannazar Ezizow, Kerim Gurbannepesow, Gurbandurdy Gurbansähedow, Aleksandr Aborskiý we başga-da meşhur terjimeçi, ýazyjy-şahyrlar barada ýakymly ýatlamalar bilen çykyş etdi. Ençeme ýaş terjimeçileriň romanlaryny, powestlerini, hekaýalaryny redaktirledi.Bilýänsiňiz, «Dünýä edebiýaty» žurnalynyň okyjylaryň terjimeçilere sowalnama bilen ýüzlenen rubrikasynda terjimeçileriň beren jogaplary bardyr. Şol rubrikany teklip eden hem onuň sowallaryny taýýarlan Çary Geldimyradow. Belli hem-de ýaş terjimeçiler anketanyň sowallaryna jogap berip, terjime sungatyndaky tejribeleri bilen okyjylar köpçüligini tanyşdyrypdylar. Çary aganyň dili gowy, türkmen dilini gowy bilýär. Ol çeper terjime, sözme-söz terjime, erkin terjime ýaly bu sungatdaky duşýan ugurlar barada-da öz pikir-garaýyşlaryny öňe sürýän ençeme makalalar ýazdy. Şol makalalar terjime sungatyndaky derwaýys meseleleri ýüze çykarýardy. Şonuň üçin makalalar okyjylaryň arasynda gyzgyn seslenme döretdi — diýip gürrüň berdi.

Bir gezek žurnalist Ýegenmämmet Taýlyýew oňa: — Halypa, terjimede esasy zat näme, öz terjimäňiziň şowly ýa-da şowsuz çykandygyny kesgitläp bilýäňizmi?— diýip sowal berdi.

—Terjimede esasy zat kän. Terjimeçi terjime edýän eseriniň içinde «ýaşamaly», onuň awtory bilen bir gulakdan gopmaly. Terjime «Men näme diýýän, tamdyram näme diýýä» bolmaly däl. Terjime sözme-söz gitmeli däl, çeper bolmaly, oňa şirin türkmen dilini siňdirmeli, mahlasy eser türkmençe gürlemeli. Mysal üçin, şeýleräk terjimäni alyp göreliň: «Dükanda çörek we bulka önümleriniň dürli görnüşleri bar eken, men bulka almagy arzuw etdim…». Şeýle seredeňde düşnükli, eýesi-habary ýerbe-ýer. Ýöne, hany, bärde owadan türkmen dili? Ynha, terjimeçi şuň ýaly gülkünç sözlemlere ýol bermeli däl. «Iki dilem gowy bilýän» diýip, terjimä haýdabereniň bilen işiň şowlajagy gümana. Terjime edýän eseriň çeperçilik taraplaryny saklamaga çalyşmaly. Döredijiligiň islendik görnüşinde çeperçilik täriniň nämedigine düşünmezden, guraksy sözlemler bilen «süýji tagam» taýýarlap bolmaýa. Terjime sungaty hasam irginsizligi talap edýä. Sebäbi asyl nusgadaky käbir köpmanyly, aýlawly jümlelere, sözlere aň ýetirmek, soňam olary ýerbe-ýer türkmen dilinde bermek oýun-oýunjak iş däl. Dürli taýlaryny agtarmaly, iň soňunda-da iň ygtybarlysyny saýlamaly.Terjime eden eseriňe, elbetde, kärdeşleň, okyjylar köpçüligi baha berse ýagşy. Öwrenje ýazyjy, öwrenje terjimeçi öz ýazan hekaýasynyň ýa-da terjimesiniň ibaly çykanyny-çykmanyny aňsat-aňsat kesgitläp bilmeýä. Muň üçin wagt gerek, ýyllar gerek, türgenlik gerek. Tejribe toplaňsoň, dil goruň baýlaşansoň, tekiz ýöreýäni ýa-da büdreýäni düýdurýa. «Aý, şu ýerde-hä ejizledim, şu ýerini-hä asyl nusgasyndanam gowy alyp çykdym!» diýdirýän gezekleri bolýa. Ýöne tutuş göwrümli eseri asyl nusgasynyň derejesindenem zyýat terjime etmek, aňsat-aňsat, başardaýanok. Özüm-ä asyl nusga bilen deňeçerräk ýöräp bilsem, armanym ýok — diýip kiçigöwünlik bilen jogap berdi.

Makala gyzykly bolsun diýip terjimeçi, ýazyjy Amangeldi Goşaýewiňem:

— Kärdeş, haýsy dile degişli bolanda-da terjimeden terjime edilen eserler «çorbaň çorbasy» ýaly duýulýa. Ýurdumyzda ýaşlaň dürli dillerden baş çykarmaklary üçin örän uly mümkinçilikler döredilýä. Şunuň bilen bagly terjimeçilik sungatynda her bir eseriň asyl nusgasyndan terjime edilmeginiň täsiri barada pikiriňizi paýlaşsaňyz — diýen sowaly bilenem ýüzlendik. Şonda ol:

— Amangeldi, özüňiz gowy bilýäňiz. Bizde belli bir döwürde, esasan, rus dilinden terjime etmek ýörgünli boldy. Munuňam birgiden sebäbi bar. Doganlyk rus halky bilen ykbalymyz çatlyşdy, ençeme halk bolup, bir güzerden suw içildi, bir il bolup ýaşaldy. Şunlukda, rus dilini ymykly öwrenmäge şert döredi. Ýörite sözlükler düzüldi. Şol sözlüklerem elujy däldi, düýplüdi. Umuman, rus dili häzirem dünýäde esasy dilleň biri hasaplanýa. Şu dilden terjime edýänlerem kem-kemden ökdeledi, tejribe toplady. Ýöne munuň üçin wagt gerek bolupdy. Başda ýüzleý, öwrenje terjimelere-de ýol berlipdi, säwliklerem gidipdi, ýoýulmalaram duşupdy. Ýöne ýuwaş-ýuwaş kämilligem gelipdi. Onlarça ýyllaň dowamynda Bäşim Ataýew, Annaly Berdiýew, Daňatar Berdiýew, Sapargeldi Annasähedow, Şadurdy Çaryýew, Aşyrberdi Kürt… ýaly ussatlyga gol beren terjimeçiler ýetişdi. Terjimeçilik mekdebi döräpdi. Mekdep häzirem dowam edýä. Özüňizem şol mekdebiň uçurymy. Ýöne, näme üçindir, şol ýyllar gös-göni beýleki dillerden terjime etmäge kembaha garaldy. Dogry, türki dillerden, arap-pars dillerinden azda-kände, has dogrusy, ujypsyzja terjimeler edilýädi. Ýöne hytaý, hindi, ýapon, koreý, ispan, nemes, italýan… ýaly dilleri öwrenmek, şol dillerden göni terjime edip bilýänleri ýetişdirmegiň aladasy edilmändir. Şu babatda, umuman, terjime sungaty barada ussat terjimeçi dostumyz Kakabaý Gurbanmyradow bilen kän pikir alşypdyk. Ol terjimeçileň halkara derejesinde geçirilen çäreleriniň birnäçesine gatnaşypdy. Şonda ondan: «Asyl nusgadan terjime etmegiň ýagdaýy beýleki respublikalarda nähiliräk?» diýip sorapdym. Bu aýdýanlarym 1989-njy ýylyň gürrüňi…— diýenden, Çary aga, Kakabaý agaň terjimeçiligi babatda «Onuň orny häzirem oýulyp dur» diýýänler kän. Belki, şol gürrüňleriň käbiri ýadyňyzda galandyr? — diýdim.
[[File:Meretgylyc 1720970398757.jpg|thumb|Çary Geldimyradow we Meret Gylyjow|241x241px]]
Çary aga-da täsin gürrüňler kän. Her gezek jaňlaşamyzda dürli temalardan gürrüň gözgaýas.

— Çeper eser, köplenç gyzykly bolýa. Ýöne dokumental žanrlarda-da täsin wakalar duş gelýä. Ana, şolaram okyjylara ýetiresiň gelýä. Ýigrimi-otuz ýyl mundan ozal «futboluň şasy» diýlip ykrar edilen Pele hakynda çeper eseriň derejesindäki bir makala duş geldim. Maňzyma batansoň, durup bilmän, ony türkmençä geçirdim. Pele öz döwründe ýurdunyň baýlygyna deňelipdi. Ýewropa ýurtlarynyň belli futbol toparlary  braziliýaly bu hüjümçini öz hatarlaryna goşmak üçin pul baryny hödürleýäler. Emma Braziliýanyň şol wagtky Prezidenti ýörite perman çykaryp, Peläni ýurduň baýlygy diýip yglan edýä. Ýurduň baýlygyny bolsa, daşyna çykarmak gadagandy. Şol terjimeden bir parça:

«1970-nji ýylda Nigeriýada içerki agzalalyk dowam edýärdi. Taraplar biri-birine öçlüdi. Ýurda ýoldaşlyk duşuşygyny geçirmek üçin «Santos» topary gelipdi. Elbetde, olaryň arasynda Pele-de bardy. Peläniň oýnaýşyny görmek üçin dawaly taraplar ýörite iki günlük ýaraşyk yglan edipdirler. Hawa, şahsyýet güýçli bolanda dawa-jenjelleri-de togtadyp bilýä.

1965-nji ýylda Pele «Meniň adym — Pele» atly terjimehal şekilli kitabyny çykartdy. Onda ady rowaýata öwrülen futbolçy öz durmuş ýoly barada gürrüň berýädi. Şol ýyllar Braziliýada çalasowat kişiler ýetik eken. Ana, şol adamlaram öz söýgüli futbolçularynyň ýazan kitabyny okamak üçin elipbiý satyn alyp, harplary hem-de kitaby okamagy öwrenipdirler. Munuň üçin Braziliýanyň Magaryf ministrligi futbolça ýadygärlik altyn medal gowşurypdy…»

== Bellikler ==

== Ceşmeler ==
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220131175221/https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/8/articles/40228 |date=2022-01-31 }}

https://eurasia-assembly.org/sites/default/files/24.03.2023_-_edebiyat_we_sungat.pdf

https://www.atavatan-turkmenistan.com/cary-geldimyradow-ylhamy-ganatly-halypa/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/247503/

https://www.atavatan-turkmenistan.com/gulki-zeminin-duzy/

https://kitapcy.su/tag/cary-geldimyradow/

https://sites.google.com/view/cary-geldimyradow/home</text>
      <sha1>d03b0l33pyjwzyejdcas0yptgdtwx0x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ganja</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22559</id>
    <revision>
      <id>263862</id>
      <parentid>246026</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T21:54:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Gəncə_şəhəri_Elmlər_Akademiyası.jpg|Gəncə_şəhəri_Elmlər_Akademiyası.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Jameslwoodward|Jameslwoodward]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Gəncə şəhəri Elmlər Akademiyası.jp</comment>
      <origin>263862</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7785" sha1="6jemgko1hpwf891xm4rjoxjulno51ku" xml:space="preserve">{{IN
 |status                  = 
 |türkmençe ady           = Ganja
 |asyl ady                = ({{lang-az|Gəncə}})
 |surat                   = 
 |surat beýany            =
 |tabynlyk                = 
 |ýurt                    = Azarbeýjan
 |tugra                   = 
 |baýdak                  = 
 |tugra beýany            = 
 |baýdak beýany           = 
 |tugra derek             = 
 |baýdak derek            = 
  |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
  |YandeksKarta           =
 |territoriýa görnüşi     = 
 |tablisada territoriýa   = 
 |ýurt kartasy ölçegi     = 
 |sebit kartasy ölçegi    = 
 |etrap kartasy ölçegi    = 
 |sebit görnüşi           = 
 |sebit                   = 
 |tablisada sebit         = 
 |etrap görnüşi           = 
 |etrap                   = 
 |tablisada etrap         = 
 |obşina okrugy görnüşi   = 
 |obşina okrugy           = 
 |tablisada obşina okrugy = 
 |içerki bölünme          = 
 |häkim görnüşi           = 
 |häkim                   = 
 |düýbüni tutma senesi    = 
 |ilkinji agzalma         = 
 |öňki ady                = 
 |status                  = 
 |meýdan                  = 
 |beýiklik görnüşi        = 
 |IN merkez beýikligi     = 
 |klimat                  = 
 |resmi dil               = 
  |ilat                   = 
  |ilat ýazuwy ýyly       = 
  |gürlük                 = 
  |aglomerasiýa           = 
  |milli düzüm            = 
  |konfessional düzüm     = 
  |etnohoronim            = 
 |sagat guşaklygy         = 
 |DST                     = 
 |telefon kody            = 
 |poçta indeksi           = 
 |poçta indeksleri        = 
 |awtoulag kody           = 
 |identifikator görnüşi   = 
 |sanly identifikator     = 
 |Commons kategoriýasy    = 
 |saýt                    = 
 |saýt dili               = 
}}
'''Ganja''' ({{lang-az|Ganja}}; 1804-1918-nji ýyllarda Elizawetpol, 1935-89-njy ýyllarda Kirowabat) — Ganjachay derýasynyň kenarynda ýerleşýän [[Azerbaýjan |Azerbaýjan Respublikasy]]ndaky şäher.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20180831002434/http://www.gence-teatr.com/?secim=gence Ganjanyn Taryhy]&lt;/ref&gt; Ilaty 344108 müň adam (2021).&lt;ref&gt;[ https://web.archive.org/web/20201102064301/http://ganja-ih.gov.az/page/12.html Официальный сайт Исполнительской власти города Гянджа] &lt;/ref&gt;
== Geografiýa ==
Ol Ganja-Gazak düzlüginde, Kiçi [[Kawkaz|Kawkazy]]ň demirgazyk-gündogar dag eteklerinde, Kura basseýniniň Ganjachay derýasynda ýerleşýär. Taryhy Arran welaýatynyň merkezi. Dolandyryş sebiti hökmünde, degişli ýerli dolandyryş bilen bilelikde iki şäher etrabyny (Kapaz - 178,5 müň ilat, Nizomi - 164,5 müň ilat) we şäher görnüşli Hajigent şäherçesini öz içine alýar.
== Dolandyryş bölümi ==
1861-nji ýyla çenli şäher Ganja derýasynyň iki gapdalynda ýerleşip, üç etrapdan ybaratdy: derýanyň sag kenarynda - Kelissa-Kend etraby (ybadathana obasy), çepde esasan musulman, gala we Ganja bilen Noraşenskiý etrabyny (täze şäher) goşdy. Şäheriň bu üç bölegi tegelek diňler bilen diwar bilen gurşalandyr.
== Taryhy ==
=== Irki asyrlar ===
Ganja Uly küpek ýolundaky amatly geografiki ýerleşişi sebäpli şäher hökmünde ýüze çykdy. Taryhçy Hamdallah Mustaufi Arabystanyň Ganja şäheriniň 659-660-njy ýyllarda (ýagny Gündogar Kawkazyň ilkinji arap çozuşlary wagtynda) döredilendigine şaýatlyk edýär, ýöne jikme-jiklikleri bermeýär.

X asyrda möhüm ähmiýete eýe bolan Partaw (häzirki Barda) şäheriniň ornuny tutup, esasy Aran şäherine öwrüldi. 970-nji ýyllardan Ganja 1063-nji ýylda bu ýerde gala guran Şeddadid ştatynyň paýtagtydy. 1075-nji ýylda şäher Seljuklar tarapyndan basyp alyndy, soňra Ildegizidler döwletiniň paýtagty we Arran sebitiniň merkezi boldy.

1139-njy ýylda şäher ýer titremesi bilen weýran boldy. 1221-nji ýylda Ganja [[Mongollar|mongollary]] töledi, ýöne 1235-nji ýylda, 1231-nji ýyldaky gozgalaňdan soň olar tarapyndan ýok edildi. XVI-XVII asyrlarda. şäher Safawid döwletiniň bir bölegi hökmünde Karabak beylerbiniň merkezi bolupdyr.

1747-nji ýyldan 1804-nji ýyla çenli şäher Ganja hanlygynyň paýtagty hökmünde tanaldy, soňra Elizawetpol welaýatynyň merkezi (1840-1929), Elizawetpol etrabynyň merkezi (1840-1929), Gürjüstan-Imereti welaýatynyň etrap şäherine öwrüldi. Azerbaýjan Demokratik Respublikasynyň (1918) we Ganja sebitiniň (1952-1953) wagtlaýyn paýtagty.
== Din ==
Şäherde 6 [[Mesjid|mesjit]], 2 ybadathana, 5 yslam we 3 hristian dini jemagaty, şeýle hem 51 sany jemgyýetçilik guramasy bar.
== Ilaty ==
2020-nji ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli Ganjanyň ilaty 335,6 müň adam.
== Ylym we bilim ==
Ganja, Azerbaýjanda ylym we bilim merkezlerinden biridir. Şäherde 3 sany ýokary okuw mekdebi bar. Azerbaýjan döwlet oba hojalygy uniwersiteti, Ganja döwlet uniwersiteti, Azerbaýjan tehnologiýa uniwersiteti. Şäherde 10-dan gowrak orta ýörite bilim edarasy bar: Hünär mekdepleri, tehniki mekdepler, mekdepler we kollejler, şeýle hem köne sport mekdebiniň çäginde gurulýan täze bina Ganja futbol akademiýasy.
== Transport ==
1933 yildan 1976 yilgacha shaharda tramvay tizimi mavjud edi.

1955-nji ýyldan 2004-nji ýyla çenli trolleýbus işledi.

2019-njy ýylda Ganja awtoulag zawodynda ýygnanyşygynyň soňraky guramasy bilen Ganja 4 sany [[Belarus]] elektrik awtobusyny AKSM-E321 bilen üpjün etmek barada şertnama baglaşyldy.

Ganja şäherinde 2007-nji ýylda halkara derejesini alan raýat howa menzili bar.

Ganja şäherinden [[Kiýew]], [[Moskwa]], [[Nahiçewan]], [[Sankt-Peterburg]], Krasnoýarsk we [[Stambul]]a uçuşlar bar.

Şäherde [[Baku]] bilen [[Tiflis|Tbilisi]] birleşdirýän demir ýol menzili bar

== Galereýa ==
&lt;gallery class=&quot;center&quot; widths=&quot;210&quot; heights=&quot;160&quot;&gt;
File:Ganja History - Ethnography Museum building.jpg|Ganja ýerli taryhy muzeýi
File:Ganaj-1.jpg|Şäher merkezi
File:Bottle House in Ganja.jpg|Ganja çüýşeli öý
File:Khans garden in Ganja 2.JPG|&quot;Han bagy&quot; seýilgähi
File:Alexander Nevsky church in Ganja.JPG|Aleksandr Newskiý buthanasy
File:Gəncə lüteran kilsəsi.jpg|Gurjak teatry binasy
File:Ganja EuropeanHamam 004 5258.jpg|Europeanewropa stilindäki hammam, XIX asyr
File:Ganja State Philharmonic Hall.jpg|Ganja döwlet filarmoniýasy
File:Cavad Xanın Dəftərxanası.JPG|Jawad Hanyň diwany
File:İsrafil Məmmədovun ev-muzeyi.JPG|Israfil Mammadowyň öý muzeýi
File:Cavad Xan-2.JPG|Jawad Han köçesi
File:Cavad Xan-1.JPG|Agşam Jawad Han köçesi
File:Şəhidlər xiyabanı-1.JPG|Şehitler seýilgähi
File:Nizami-Ganjavi-1.JPG|Nizami Ganjavi seýilgähi
File:Nizami-Ganjavi-2.JPG|Şah Abbas meýdany
&lt;/gallery&gt;

== Edebiýat ==
* Həsənbala Sadıqov. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncədə qəbul etdiyi hüquqi aktlar və onun tarixinin izahlı xronologiyası (1918-1920). Gəncə, 2018. 175 səh. — İJBN 5-8066-1638-4[http://anl.az/el/Kitab/2018/11/2018-1413.pdf 1] ({{lang-az|}})
* Mərdan Məmmədov. Təsviri incəsənətin yaradıcılıq janrları (Gəncə abidələri). Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı. Bakı,2021.231 səh. — ISBN 978-625-8213-15-7 ({{lang-az|}})
== Daşarky baglanyşyklar ==
* [http://www.ganja-ih.gov.az City administration]
* [https://web.archive.org/web/20081113023823/http://gateway.az/cgi-bin/cl2_gw/browse.cgi?lang=en&amp;topic=000e01 Ganja] at the [https://web.archive.org/web/20081216015502/http://gateway.az/ Azerbaijan Development Gateway]
== Çeşme ==
[[Kategoriýa:Azerbaýjanda şäherler]]
[[Kategoriýa:Azerbaýjanyñ şahyrlary]]</text>
      <sha1>6jemgko1hpwf891xm4rjoxjulno51ku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ogulsenem Taňňyýewa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23758</id>
    <revision>
      <id>263863</id>
      <parentid>262402</parentid>
      <timestamp>2025-06-25T21:58:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Ogulsenem_Tannyewa.jpg|Ogulsenem_Tannyewa.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Jameslwoodward|Jameslwoodward]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Ogulsenem Tannyewa.jpg|]].</comment>
      <origin>263863</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13951" sha1="10as3hn42kzj7lm10gfflmuc2avrsx2" xml:space="preserve">== '''Ömri we döredijiligi''' ==   
Taňňyýewa Ogulsenem Öwlüýägulyýewna 1953-nji ýylyň 13-nji iýunynda Lebap welaýatynyň Kerki etrabynyň Çekir geňeşliginde dünýä inýär. Geljekki ýazyjynyň durmuş ýoly agyr bolýar. Heniz ol bäş ýaşyndaka atadan ýetim galýar. Dört ýetim çaga bilen öýüň ähli keşigi bolsa Ogulsenemiň ejesi Ogulbegiň boýnuna galýar. Özünden dört ýaş kiçi körpe inisi ese-boýa galýança, Ogulsenem öýde galyp oňa göz-gulak bolmaly bolýar. Şu sebäpden hem ol mekdebe iki ýyl giç barmaly bolýar. 
Orta mekdebi gowy bahalar bilen tamamlap, Ogulsenem Taňňyýewa Aşgabadyň Maksim Gorkiý adyndaky Türkmen döwlet uniwerstitetine okuwa girýär. Okuwynyň gapdalyndan O.Taňňyýewa respublikan telewideniýesinde işleýär. 1977-nji ýylda Türkmen döwlet uniwerstitetiniň türkmen dili we edebiýaty bölümini tamamlandan soň, O.Taňňyýewa «Ýaş kommunist» gazetine işe barýar. Hut «Ýaş kommunist» gazetinde hem ýaş ýazyjynyň döredijiligi taplanýar. 

== '''Irki çeperçilik döredijiligi''' ==
1985-nji ýylda SSSR-de yglan edilen üýtgedip gurmak, aç-açanlyk syýasaty ýaş žurnalistleriň zehinleriniň taplanmagyna getiripdi. Metbugatda berlen söz azatlygy döwrüň aktual hem wawwaly meselelerine ýüzlenmäge, tankydy materiallary gazet sahypalarynda çap etmäge rugsat berilýärdi.
«Ýaş kommunist» gazetiniň bölüm müdiri bolup işlän döwründe Ogulsenem Taňňyýewa birnäçe aktual temalardan, kriminal temalardan ýiti-ýiti makalalary çap etdirip, respublikada meşhurlyga eýe bolýar. Onuň «Suduň zalyndan» diýen rubrikada ýazan makalalary okyjylaryň hiç birini-de parhsyz goýmaýardy.

== '''Ogulsenem Taňňyýewanyň dramaturgiýasy''' ==
Kyssa žanrynyň ussady Ogulsenem Taňňyýewa döredijilik ýolunda dramaturgiýada hem özüni synap gördi. Onuň galamynyň astyndan ýigrimiden gowrak pýesalar, ownukly-irili intermediýalar çykdy. 
Ogulsenem Taňňyýewanyň pýesalaryny eger häzirki döwrüň ýaşlary okasa, onda olar üçin köp zatlaryň nätanyş hem geň bolup görünjekdigi köre hasa. Sebäbi pýesalaryň aglabasyndaky wakalar Sowet Soýuzynyň ahyrky ýyllarynda bolup geçýär. Bu döwür ýaş okyjylar üçin bütinleý ýatdyr. 
«Patmanyň öýi», «Jezany kim çekmeli?» pýesalarynda ýaş gyzlaryň bary-ýogy ýekeje kişilik panbarhat matany özlerine uly baýlyk hasaplamaklary şu günki günüň ýaşlary üçin düýbünden akyla sygmajak ýagdaý. Ýöne geçen asyryň segseninji-togsanynjy ýyllarynda bir kişilik panbarhat matanyň iki-üç sany aýlyk zähmet haky bilen deň bolandygyny bellesek, onda barysy düşnükli bolsa gerek.
Ogulsenem Taňňyýewa «Ýaş kommunist» gazetinde işlän döwründe ýurtda ten söwdasy bilen meşgullanýan zenanlar bilen bagly köp makalalary ýazypdy. Olaryň şeýle gabahat işe baş goşmaklaryna näme mejbur edýär? Meslikmi? Azgynçylykmy? Zorlukmy? Awtor «Patmanyň öýi» pýesasynda şu tema ýüzlenipdir.
Awtoryň «Pul belasy» pýesasynda pukaraçylyk zerarly alaçsyz ýagdaýda galan adamlaryň ykbalyndan söhbet açylýar. Pýesadaky wakalar şol döwürde Aşgabadyň eteginde bikanun gurlan «Gaža», «Nahalstroý» ady bilen belli raýonlardaky jaýlarda ýaşaýanlaryň durmuşy barada. Eserde beýan edilişine görä, ol ýere awtobusam gatnanok, köçelerem tertipsiz, akanak-da-çukanak. Bikanun gurlan jaýlarda ýaşansoňlar, bu ýeriniň ilatynyň aglabasynyň propiskalary, ýagny, Aşgabat şäherine ýazgylary hem ýok. Paýtagta ýazgysy bolmadyklara döwlet edara-kärhanalarynda iş berilmeýär. Işsizlik, biçärelik sebäpli adamlar jenaýata baş goşmaga, ýaş gyzlar bolsa ýoluny urdurmaga mejbur bolýar.
Ýazyjy Ogulsenem Taňňyýewanyň döredijiliginiň kämilleşen döwri, esasan, üýtgedip gurmak ýyllaryna gabat gelensoň, şol döwrüň wakalary onuň pýesalarynda hem açyk bildirýär. Sowet döwrüniň aglaba çeper eserlerinde, kinolarynda sosialistik gurluş mahabatlandyrylyp, kapitalistik jemgyýet ýazgarylýardy. Üýtgedip gurmak döwrüniň gelmegi bilen, çeper edebiýatda hem ähli zada sagdyn pikirlenmäge şert döredilýär. Ogulsenem Taňňyýewa şu mesele bilen bagly iki sany sahna eserini — «Mele saç gelin» hem-de «Ölümden soňky ölüm» dramalaryny döredýär. 
«Mele saç gelin» dramasynyň baş gahrymany türkmen ýigidi. Ol Beýik Watançylyk urşuna gatnaşyp, Berline çenli söweş ýoluny geçýär. Berliniň eteginde agyr ýaralanyp, nemes maşgalasynyň elinde galýar. Nemes maşgalasy ony aýaga galdyrýar. Türkmen esgeri özüni halas eden bu maşgala minnetdar bolýar. Şol öýüň gyzyna aşyk bolýar hem-de ony Germaniýadan öz obasyna alyp gelip, oňa öýlenmek isleýär. Ýöne oba ilaty muňa kes-kelläm garşy çykýar. Ýigidiň ejesem, obadaşlaram şeýle pikirde. Emma «Mele saç gelin» dramasynyň dowamynda nemes gyzy özüni töwerege söýdürmegi başarýar. Pýesada nemes halkynyň hem ynsandygy, olaryň hem, edil türkmen halky kimin, ganhor Gitleriň tutaşdyran odunyň pidasy bolandygy açylyp görkezilýär. Eserdäki wakanyň üsti bilen Germaniýa bilen bolan aldym-berdimli gandöküşikli uruşda tutuş nemes halkyny bir aýakdan sürmegiň nädogrudygy öňe sürülýär. 
Ogulsenem Taňňyýewanyň «Ölümden soňky ölüm» dramasy hem şeýle ideýa ýugrulan. Eseriň gahrymany rus esgeri Iwan Germaniýada ýesir düşýär. Ýaraly wagty rus esgerine nemes maşgalasy seredip, ony aýaga galdyrýar. «Ölümden soňky ölüm» we «Mele saç gelin» pýesalarynyň üsti bilen täze nesle sowet halky bilen nemes halkynyň arasynda duşmançylyk bolmaly däldigi ündelýär.
Awtoryň «Alaja ýüp», «Göz» pýesalarynda nadan adamlar ýazgarylýar. Bu pýesalarda yryma aşa ynanyp, gahrymanlar gülkünç hem gynançly ýagdaýa düşýärler.
[[File:Gözel Şagulyýewa, terjimeçi Mergen Hümmedow, Şadurdy Çaryýew, Kakabaý Gurbanmyradow, Ogulsenem Taňňyýewa, 1988 (S.d. Omar Sähetgylyç).jpg|thumb|Gözel Şagulyýewa, terjimeçi Mergen Hümmedow, Şadurdy Çaryýew, Kakabaý Gurbanmyradow, Ogulsenem Taňňyýewa, 1988 (S.d. Omar Sähetgylyç)]]
Ogulsenem Taňňyýewanyň «Del myhman» dramasyny okanyňda, türkmen sowet intelligensiýasynyň nähili kösençlikde ýaşandyklaryna göz ýetirmek bolýar. Kyrk ýaşyna ýeten žurnalist Söhbet Saryýew indi näçe ýyl bäri ýetişen ogly, gyzy, aýaly bilen ýekeje otagly jaýda ýaşaýar. Daryşganlyk ýerde ne çagalar ine-gana öý işlerini edip bilýärler, ne arkaýyn telewizor görüp bilýärler. Şeýle ýagdaýda ýaşap ýören žurnalistiň öýüne Amerikadan bir alym myhmançylyga gelmekçi bolýar. Kyn ýagdaýa düşen žurnalist Söhbet Saryýew ýagdaýdan baş alyp çykmak isleýär. Daşary ýurtly myhmany gowy garşylamak üçin ol goňşusynyň öýüni bir günlük diläp alýar. Tanyş-bilişlerinden karz alyp, desserhanda her dürli naz-nygmatlar goýýar.
Üýtgedip gurmagyň ruhy ýazyjynyň «Alymlyk derdi» we «Betbagtçylyk» komediýalarynda hem aýdyň duýulýar. «Alymlyk derdi» komediýasynda baş gahryman Ahmediň üsti bilen awtor körzehin alymlary paş edýär. Ahmet zehinli ylmy işgär, emma ylmy işleriniň kämildigine garamazdan, goldawy bolmansoň, ol henize çenli hem ylmy işini gorap, alymlyk derejesini alyp bilmeýär. Muňa derek Gülöwser, Sähetli ýaly hossarlarynyň kömegi bilen ylmy işi gorap, alym bolanlaryň gazykdan ýörütmedikleri, nalajedeýindikleri görkezilýär. Komediýada ylmy institutyň bölüm müdiri Arslan Hanowiç Ahmediň ýerine ýegeni Eşekgulyny işe aljak bolýar. Eseriň dowamynda ylmy edarada edenini edip ýören Arslan Hanowiç kiçi ylmy işgär Ahmediň metbugat sahypalaryndaky tankydy makalalary netijesinde wezipesinden gyrakladylýar. Komediýanyň üsti bilen awtor üýtgedip gurmagyň şeýle diýdimzorlugyň köküne palta urjakdygyna ynam bildirýär.
Awtoryň «Betbagtçylyk» komediýasynda «Maslahat» edarasynda bolup geçýän wakalaryň üsti bilen şol döwrüň käbir edaralarynda hiç bir iş edilmän, döwlete diňe zyýan ýetirilýändigi wakalaryň üsti arkaly açylyp görkezilýär. Synag hökmünde açylan «Maslahat» edarasy raýatlara sosial kynçylyklarynda goldaw bermeli, maslahat bermeli. Emma muňa garamazdan, ol edaranyň işgärleriniň ählisi özlerine ynanylan wezipe bilen meşgullanman, ýatan çöpi galdyrman, diňe aýlyk alyp ýör. «Maslahat» edarasynyň bölüm müdiri Şabike Pullyýewnanyň bolsa bar küýi-aladasy gyzy Aýperini gözellik konkursynda ýeňiji etmek. Eserde «Maslahat» edarasynyň organy bolan «Maslahat» gazetiniň hat-petek gatnadyjysy Gytja bu ýagdaýlar barada metbugatda makala çap edýär. 
Awtor şol döwürlerde internasionalist esgerleriň hem jemgyýetçilige uly täsir ýetirendigini görkezýär. Owganystandaky urşa gatnaşan Seýran «Internasionalist esgerler» klubunyň agzasy bolmak bilen, ogludyr gelniniň bihepbeligi sebäpli garrylar öýüne tabşyryljak bolýan gojanyň dadyna ýetişýär. Seýran oba sowetine baryp, garry babaly meseläni orta goýýar. Kolhozyň prawleniýesine çagyrylan garry babanyň ogly bilen gelni eden işleriniň telekdigine düşünýärler. Netijede gojany garrylar öýüne bermek pikirinden olar el çekýärler.
Garrylar öýüne iberiljek babanyň üsti bilen awtor şol döwrüň oba durmuşynyň juda agyr bolandygyny nygtamak isleýär. Aýlyk ýetmezçiligi, işsizlik, eklenç kynçylygy. Hut şu zatlar hem ogul bilen gelniň öýde artyk ýük hasaplanýan garrydan dynmak pikirine getirýär. 
Meşhur anekdotyň esasynda döredilen «Gijeki başagaýlyk» komediýasynda gytçylyk döwründe dükan müdirleriniň alyp barýan pyssy-pyjurlygy paş edilýär. Halkyň emläginden gyrp-çyrp edip, haram puldan baýan dükan müdiri Gully Myradowiç ahlaksyz hem messepsiz adam. Ol satyjylary Gülbahar bilen Leýlanyň gözüni-başyny aýlap, mes ýaşap ýör. Haçanda dükana gelen araklary ýükçi Sary bilen gijara skladdan ogurlamagyň maslahatyny bişirip, niýetlerine düwen çagy, olar gülkünç ýagdaýa düşýärler. Şu waka netijesinde-de gahrymanlaryň ählisiniň kemçilikleri ýüze çykýar. Degişmäniň üsti bilen awtor şol döwrüň ruhuny bermegi başarypdyr.
Awtoryň «Hommadyň gyzy» dramasynda tekepbirligi bilen gyzynyň ykbalyny döwen ata hakda gürrüň berilýär. Hommat gyzy Bägül üçin gelen birgiden sawçylara göwnüýetmezçilik edip, perzendiniň «bazaryny» sowýar, şeýdibem ony betbagt edýär.
Ýetginjek ýaşlaryň durmuşyndan söhbet açýan «On ýedimiň bahary» dramasy awtoryň adybir powesti esasynda döredilendir. Bu dramada şäherli oglanyň oba durmuşyna ysnyşyşy, ýaşlaryň söýgüsi görkezilýär.
Çagalar üçin ýazylan «Öýkelänler» erteki dramada awtor türkmen folkloryna ýüzlenýär.
Ogulsenem Taňňyýewa dürli žanrlara, ýagny komediýa, melodrama, drama, erteki-drama ussatlarça çemeleşmegi başarypdyr. Onuň döreden sahna eserleriniň aglabasy öz döwründe welaýat teatrlarynda, halk döredijilik teatrlarynda sahnalaşdyryldy.

== '''Ogulsenem Taňňyýewanyň döredijilik tematikasy''' ==
Metbugatda işlän döwründe birnäçe sud oçerklerini ýazmagy Ogulsenem Taňňyýewany soňy bilen detektiw žanrynda çeper eserlerini hem döretmäge itergi berýär. Onuň ýazan «Şaýat bolmak aňsat däl» diýen detektiw powestiniň esasynda «Ýaş kommunist» gazetinde öz adyndan çap eden «Gan tegmilli ýok kurtka» atly sud oçerki ýatýar. Mundan başga-da ýazyjy birnäçe kriminal wakalaryň bir sepine düzülen «Tötänligiň oýny» atly SSSR-iň ahyrky günlerini başdan geçirýän döwründe Türkmenistan respublikasynda ýüz beren jenaýatçylar toparlary barada detektiw powestini ýazdy.
Ogulsenem Taňňyýewa türkmen edebiýatynyň taryhynda mistiki triller žanrynda eser ýazan ilkinji ýazyjydyr. 1992-nji ýylda «Türkmenistan» gazetinde yzygiderli çap edilen «Sülçi Soltanowyň ikinji öýlenişi» powesti türkmen edebiýatynda mistiki triller žanrynda döredilen ilkinji eserdir. Ýazyjynyň mistiki triller žanrynda soňy bilen döreden eserleri «Arwah gelýän gijesi», «Kysmat», «Guduz söýgi» powestleridir.
Okyjylar köpçüligi ýazyjy Ogulsenem Taňňyýewany, esasan, onuň durmuşy eserleri bilen has içgin tanaýarlar. Ýazyjynyň «Kör söýgi» powesti ony uly meşhurlyga eýe etdi. Durmuşy temalardan ýazylan «Çagalygymyň sezasy», «Bagtym hem ýyldyzym», «Söýgi hem buterbrod»... ýaly eserler giň okyjylar köpçüligi tarapyndan gyzgyn garşylandy.
Ogulsenem Taňňyýewanyň çagalar üçin hem ýazan birnäçe eserleri bardyr. «Garakündügiň başdan geçirenleri», «Hanja» powestleri çagalara niýetlenilip ýazylan eserlerdir.
Ýazyjynyň ýetginjekler temasyna bagyşlanylyp ýazylan «On ýedimiň bahary» powesti ýaşlar tarapyndan gyzgyn garşylandy. 
Ömrüniň ahyrynda O.Taňňyýewa uly göwrümli taryhy epopeýany başlaýar. Bu uly göwrümli eseriň üç kitabyny ýazyp, emma dördünji kitabyny soňlap, ýetişmeýär.

== '''Ogulsenem Taňňyýewanyň kitaplary''' ==
# Aýbölegiň hüwdüsi. (Çagalar üçin).
# Gyzyl oglan. (Çagalar üçin).
# Sygan (Цыган) gelin.
# Göroglynyň täze başdan geçirenleri.
# Kiçijik gudrat. (Ertekiler).
# Kör söýgi.
# Arwah gelýän gijesi.
# Sülçi Soltanowyň ikinji öýlenişi.
# Bagtym hem ýyldyzym.
# Hanja.
# Garakündügiň başdan geçirenleri.
# Kysmat.
# Ýeňliş. (Roman epopeýa).

== Bellikler ==
Ogulsenem Taňňyýewanyň ýazan işlerini &quot;Saýlanan eserler&quot; atly elektron programmasynda jemlenildi.
== Ceşmeler ==
https://kitapcy.su/tag/ogulsenem-tannyyewa/

https://kitapoka.com.tm/?book=1537</text>
      <sha1>10as3hn42kzj7lm10gfflmuc2avrsx2</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>