Pilipinas

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="tl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>tlwiki</dbname>
    <base>https://tl.wikipedia.org/wiki/Unang_Pahina</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.7</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Midya</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Natatangi</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Usapan</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Tagagamit</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Usapang tagagamit</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Usapang Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Talaksan</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Usapang talaksan</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Usapang MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Padron</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Usapang padron</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Tulong</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Usapang tulong</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategorya</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Usapang kategorya</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portada</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Usapang Portada</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Pilipinas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>582</id>
    <revision>
      <id>2166573</id>
      <parentid>2165550</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:55:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <comment>itinagalog ko ang salitang &quot;Ispiker</comment>
      <origin>2166573</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="133484" sha1="qwktd8jpzh6rodqb8noe9o7yk4dwxj2" xml:space="preserve">{{short description|Bansa sa Timog Silangang Asya}}
{{pp-vandalism|small=yes}}
{{Infobox country
| conventional_long_name     = Republika ng Pilipinas
| common_name                = Pilipinas
| native_name                = {{native name|en|Republic of the Philippines}}
| image_flag                 = Flag of the Philippines.svg
| image_coat                 = Coat of Arms of the Philippines.svg
| symbol_type                = Sagisag
| motto                      = [[Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa]]
| anthem                     = [[Lupang Hinirang]]{{parabr}}{{center|[[File:Philippine National Anthem, the Lupang Hinirang, Himno Nacional Filipino Unknown Artist.ogg]]}}
| image_map                  = PHL orthographic.svg
| official_languages       = [[Wikang Filipino|Filipino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]]
| demonym                  = [[Mga Pilipino|Pilipino/Pilipina]]&lt;br&gt; [[Pinoy|Pinoy/Pinay]] (katawagang palasak)
| capital                  = [[Maynila]]
| largest_city             = [[Lungsod Quezon]]&lt;br&gt;{{small|{{coord|14|38|N|121|02|E|display=inline}}}} &lt;!-- Although [[Davao City]] has the largest land area, the article on [[largest city]] says we should refer to the most populous city, which as of 2006 is [[Quezon City]]. See the discussion page for more information. Changing this information without citation would be reverted.--&gt;
| government_type          = Unitaryong [[Pangulo|pampanguluhang]] [[republika]]ng [[Saligang batas|konstitusyonal]]
| leader_title1            = [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]]
| leader_title2            = [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas|Pangalawang Pangulo]]
| leader_title3            = [[Pangulo ng Senado ng Pilipinas|Pangulo ng Senado]]
| leader_title4            = [[Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Tagapagsalita]]
| leader_title5            = [[Punong Mahistrado ng Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas|Punong Mahistrado]]
| leader_name1             = [[Bongbong Marcos|Ferdinand Marcos Jr.]]
| leader_name2             = [[Sara Duterte|Sara Duterte-Carpio]]
| leader_name3             = [[Francis Escudero]]
| leader_name4             = [[Martin Romualdez]]
| leader_name5             = Alexander Gesmundo
|legislature                 = [[Kongreso ng Pilipinas|Kongreso]]
|upper_house                 = [[Senado ng Pilipinas|Senado]]
|lower_house                 = [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Kapulungan ng mga Kinatawan]]
| area_km2 = 343448&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://www.gov.ph/ang-pilipinas |title=Archive copy |access-date=2017-12-28 |archive-date=2015-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150317015900/http://www.gov.ph/ang-pilipinas/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| area_sq_mi = 132606 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| area_rank                = Ika-64
| percent_water            = 0.61&lt;ref name=CIAfactbook&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html |last=Central Intelligence Agency. |title=Silangan at Timog-Silangang Asya :: Pilipinas |work=The World Factbook |publisher=Washington, DC: Author |date=2009-10-28 |accessdate=2009-11-07 |archive-date=2015-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150719222229/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; (tubig sa kaloobang sakop ng Pilipinas)
| population_estimate      = 
| population_estimate_year = 
| population_estimate_rank = 
| population_census        = 109,035,343
| population_census_year   = 2020
| population_census_rank = Ika-13
| population_density_km2   = 363.45
| population_density_sq_mi = 941.3 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| population_density_rank  = Ika-37
| GDP_PPP_year             = 2025
| GDP_PPP                  = $1.477 trilyon&lt;!--IMF--&gt;
| GDP_PPP_per_capita       = $12,913
| GDP_nominal              = $507.670 bilyon
| GDP_nominal_year         = 2025
| GDP_nominal_per_capita   = $4,439
| Gini                        = 40.2 &lt;!--number only--&gt;
| Gini_year                   = 2021
| Gini_ref                    = &lt;ref name=&quot;wb-gini&quot;&gt;{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 Marso 2011}}&lt;/ref&gt;
| Gini_rank                   = Ika-44
| HDI_year                 = 2023
| HDI                      = 0.720
| HDI_ref = &lt;ref name=&quot;UNHDR&quot;&gt;{{Cite web |date=6 Mayo 2025 |title=Human Development Report 2025 |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf|url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250506051232/https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2025reporten.pdf |archive-date=6 Mayo 2025 |access-date=6 Mayo 2025 |publisher=[[United Nations Development Programme]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
| HDI_rank                 = Ika-117
| sovereignty_type         = [[Himagsikang Pilipino|Kalayaan]]
| sovereignty_note         = mula sa [[Espanya]] at [[Estados Unidos]]
| established_event1       = [[Pagpapahayag ng Kalayaan ng Pilipinas|Ipinahayag]]
| established_date1        = 12 Hunyo 1898
| established_event2       = [[Batas Tydings-McDuffie|Pansariling pamahalaan]]
| established_date2        = 24 Marso 1934
| established_event3       = [[Araw ng Republika|Kinikilala]]
| established_date3        = 4 Hulyo 1946
| established_event4       = [[Saligang Batas ng Pilipinas|Kasalukuyang saligang batas]]
| established_date4        = 2 Pebrero 1987
| currency                 = [[Piso ng Pilipinas]] (₱)
| currency_code            = PHP
| time_zone                = [[Pamantayang Oras ng Pilipinas]]
| utc_offset               = +8
| time_zone_DST            = hindi sinusunod
| utc_offset_DST           = +8
|date_format                 = {{unbulleted list |buwan-araw-taon|araw-buwan-taon ([[Anno Domini|AD]])}}
|drives_on                   = kanan&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.brianlucas.ca/roadside/ |title=Which side of the road do they drive on? |author=Lucas, Brian |date=Agosto 2005 |accessdate=22 Pebrero 2009 |publisher=}}&lt;/ref&gt;
| cctld                    = [[.ph]]
| calling_code             = +63
| iso3166code        = PH
| footnotes                = * Ang [[Wikang Sebwano|Sebwano]], [[Wikang Zamboangueño|Tsabakano]], [[Wikang Iloko|Ilokano]], [[Wikang Hiligaynon|Hiligaynon]], [[Mga wikang Bikol|Bikol]], [[Wikang Waray-Waray|Waray-Waray]], [[Wikang Kapampangan|Kapampangan]], [[Wikang Pangasinan|Pangasinan]], [[Wikang Aklanon|Aklanon]], [[Wikang Ibanag|Ibanag]], [[Wikang Ibatan|Ibatan]], [[Wikang Kinaray-a|Kinaray-a]], [[Wikang Sambal|Sambal]], [[Wikang Surigaonon|Surigaonon]], [[Wikang Maranao|Maranao]], [[Wikang Maguindanao|Maguindanao]], [[Wikang Yakan|Yakan]], [[Wikang Tagalog|Tagalog]], at [[Wikang Tausug|Taūsug]] ay ang mga auksilar na wikang opisyal sa kanilang sariling rehiyon. Ang [[Wikang Kastila|Kastila]] at [[Wikang Arabe|Arabe]] ay itinataguyod sa isang pangunahing at kusang batayan.}}
Ang '''Pilipinas''', opisyal na '''Republika ng Pilipinas''', ay isang [[malayang estado]] at kapuluang bansa sa [[Timog-Silangang Asya]] na nasa kanlurang bahagi ng [[Karagatang Pasipiko]]. Binubuo ito ng 7,641 pulo na nahahati sa tatlong kumpol ng mga pulo: [[Luzon]], [[Kabisayaan]] (kilala rin bilang ''Visayas'') at [[Mindanao]]. Napapalibutan ito ng [[Dagat Pilipinas]] sa silangan, [[Dagat Luzon]] sa kanluran, at ng [[Dagat ng Celebes]] sa katimugan. Nasa katimugang bahagi ng bansa ang bansang [[Indonesia|Indonesya]] habang ang bansang [[Malaysia]] naman ay nasa timog-kanluran. Naroroon sa silangan ang bansang [[Palau]] at sa hilaga naman ang bansang [[Taiwan]]. 

Ang Pilipinas ay matatagpuan din malapit sa [[Ekwador]] at sa [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] na siyang dahilan kung bakit madalas tamaan ang bansa ng mga bagyo at lindol. Ang Pilipinas ay may lawak na 300,000 kilometro kuwadrado (115,831 milya kuwadrado), at noong 2021, mayroon itong populasyon na humigit-kumulang 109 milyong katao.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cudis |first=Christine |date=27 Disyembre 2021 |title=PH 2021 population growth lowest in 7 decades |url=https://www.pna.gov.ph/articles/1163852 |access-date=13 Agosto 2022 |website=Philippine News Agency |language=en}}&lt;/ref&gt; Ang Pilipinas ang ikawalong pinakamataong bansa sa [[Asya]] at ang [[Tala ng mga bansa ayon sa populasyon|ika-labintatlong pinakamataong bansa]] sa daigdig. Ang kabisera nito ay ang lungsod ng [[Maynila]] at ang pinakamalaking lungsod ay ang [[Lungsod Quezon]]; pawang bahagi ng [[Kalakhang Maynila]]. 

Noong sinaunang panahon, ang mga [[Mga Negrito|Negrito]] ang ilan sa mga unang nanirahan sa kapuluan. Sinundan sila ng pagdating ng mga [[Mga Austronesyo|Austronesyo]]. Naganap ang pakikipagkalakalan sa mga [[Intsik]], Malay, [[India|Indiyano]], at mga bansang [[Islam|Muslim]]. Ang pagdating ni [[Fernando de Magallanes]] noong 1521 ay ang pasimula ng pananakop ng mga Kastila. Noong 1543, pinangalanan ng isang Kastilang manggagalugad na si [[Ruy López de Villalobos]] ang kapuluan na ''Las Islas Filipinas'' (Mga Kapuluan ng Pilipinas) sa karangalan ni [[Felipe II ng Espanya]]. Sa pagdating ni [[Miguel López de Legazpi]] mula sa [[Lungsod ng Mehiko]] noong 1565, naitatag ang unang paninirahan ng mga Kastila sa kapuluan. Naging bahagi ang Pilipinas sa [[Imperyong Kastila]] nang mahigit 300 taon. Naging daan ito upang ang [[Katolisismo]] ang maging pangunahing pananampalataya. Sa gitna ng kapanahunang ito, ang Maynila ang naging sentro ng kalakalan ng kanluran sa Pasipiko na umuugnay sa Asya sa [[Acapulco]] sa [[Kaamerikahan]] gamit ang mga [[galeon ng Maynila]].

Noong 1896, sumiklab ang [[Himagsikang Pilipino]], na nagpatatag sa sandaling pag-iral ng [[Unang Republika ng Pilipinas]], na sinundan naman ng madugong [[Digmaang Pilipino-Amerikano]] ng panlulupig ng hukbong sandatahan ng [[Estados Unidos]]. Sa kabila ng [[Pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas|pananakop ng mga Hapon]], nanatili sa Estados Unidos ang kataas-taasang kapangyarihan sa kapuluan hanggang matapos ang [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], kung kailan kinilala na ang Pilipinas bilang isang malayang bansa. Mula noon, ang Pilipinas ay nagkaroon ng magulong karanasan sa demokrasya, kung saan kabilang ang pagpapatalsik ng diktadurya sa isang [[Rebolusyong EDSA ng 1986|di-marahas na himagsikan]].

Ang Pilipinas ay isang orihinal na kasapi ng [[Mga Nagkakaisang Bansa]], [[Kapisanan ng Pandaigdigang Kalakalan]], [[Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya]], ang [[Ekonomikong Kooperasyon sa Asya-Pasipiko]], at ang [[East Asia Summit|Pulong-Panguluhan ng Silangang Asya]]. Nandito rin ang himpilan ng [[Bangko sa Pagpapaunlad ng Asya]]. Itinuturing ang Pilipinas na isang bagong industriyalisadong bansa, kung saan mayroong ekonomiyang nagbabago mula sa isang nakabatay sa agrikultura patungo sa isang mas nakabatay naman sa mga serbisyo at pagmamanupaktura. Isa ang Pilipinas sa tanging dalawang bansa sa Timog-silangang Asya na [[Kristiyanismo]] ang pangunahing pananampalataya. Yaong isa ay ang [[Silangang Timor]].

== Pangalan ==
[[Talaksan:Pantoja de la Cruz Copia de Antonio Moro.jpg|thumb|upright|left|Si [[Felipe II ng Espanya]].]]
Sa gitna ng kaniyang paglalayag noong 1542, pinangalanan ng Kastilang manggagalugad na si [[Ruy López de Villalobos]] ang mga pulo ng [[Leyte]] at [[Samar]] bilang ''Felipinas'' ayon sa pangalan ni [[Felipe II ng Espanya|Haring Felipe II ng Espanya]], na siyang Prinsipe ng [[Asturias (Espanya)|Asturias]] noon. Sa huli, ang pangalang ''Las Islas Filipinas'' ang sasaklaw sa lahat ng mga pulo sa kapuluan. Bago ito naging pangkaraniwan, iba pang mga pangalan tulad ng ''Islas del Poniente'' (Mga Kapuluan ng Kanluran) at ang ipinangalan ni [[Fernando de Magallanes]] para sa mga pulo na ''San Lázaro'' ay ginamit rin ng mga Kastila upang tukuyin ang kapuluan.

Sa pagdaan ng kasaysayan, ilang beses nang nagbago ang opisyal na pangalan ng Pilipinas. Sa gitna ng [[Himagsikang Pilipino]], inihayag ng [[Kongreso ng Malolos]] ang pagtatag ng ''República Filipina'' (Republika ng Pilipinas). Mula sa panahon ng [[Digmaang Espanyol–Amerikano]] (1898) at [[Digmaang Pilipino–Amerikano]] (1899-1902) hanggang sa panahon ng [[Komonwelt ng Pilipinas|Komonwelt]] (1935-1946), tinawag ng mga Amerikano ang bansa bilang ''Philippine Islands'', na salin sa Ingles mula sa Kastila. Mula sa [[Kasunduan sa Paris (1898)|Kasunduan sa Paris]], nagsimulang lumutang ang pangalan na &quot;Pilipinas&quot; at mula noon ito na ang naging kadalasang ngalan ng bansa. Mula sa katapusan ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], ang opisyal na pangalan ng bansa ay &quot;Republika ng Pilipinas&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=17 Enero 1973 |title=1973 Constitution of the Republic of the Philippines |url=https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1973-constitution-of-the-republic-of-the-philippines-2/ |access-date=15 Agosto 2022 |website=Official Gazette of the Republic of the Philippines |language=en-US |archive-date=25 Hunyo 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170625191553/https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1973-constitution-of-the-republic-of-the-philippines-2/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Kasaysayan ==
{{main|Kasaysayan ng Pilipinas}}

=== Sinaunang Panahon ===
[[Talaksan:Tabon Cave 2014 04.JPG|thumb|left|Ang [[Kuwebang Tabon|Yungib ng Tabon]] ay ang pook kung saan natuklasan ang isa sa mga pinakamatandang labi ng tao sa Pilipinas, ang [[Taong Tabon]].]]
[[Talaksan:Remains of a Rhinoceros philippinensis found in Rizal, Kalinga dated c. 709,000 years ago.jpg|thumb|Mga kinatay na labi ng isang ''Rhinoceros philippinensis'' na natuklasan sa Rizal, Kalinga na nagpapatunay na may mga naninirahan nang hominini sa bansa 709,000 taon na ang nakararaan.]]
Ang kamakailang pagtuklas sa mga kasangkapang bato at buto ng mga labi ng kinatay na hayop sa [[Rizal, Kalinga|Rizal]], [[Kalinga]] ay patunay na may mga sinaunang [[hominini]] sa bansa 709,000 taon na ang nakararaan.&lt;ref&gt;[https://www.nature.com/articles/s41586-018-0072-8 Ingicco et al. 2018]&lt;/ref&gt; Samantala, ayon sa mga naitalang labi ng tao sa bansa, maaaring dinayo na ng mga tao ang Pilipinas ilang libong taon na ang nakalipas. Inaakala na ang labi ng [[Homo luzonensis|Taong Callao]] na natuklasan sa [[Yungib ng Callao]] sa [[Cagayan (lalawigan)|Cagayan]] ay ang pinakamatandang labi ng tao sa Pilipinas na may tanda na 67,000 taon.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Rincon |first=Paul |date=10 Abril 2019 |title=Homo luzonensis: New human species found in Philippines |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/science-environment-47873072 |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190410192730/https://www.bbc.com/news/science-environment-47873072 |archive-date=10 Abril 2019}}&lt;/ref&gt; Mas higit pang matanda sa naunang natuklasang labi ng [[Taong Tabon]] sa [[Palawan]] na tinatayang 26,500 taon na ang nakalipas.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Détroit |first1=Florent |last2=Dizon |first2=Eusebio |last3=Falguères |first3=Christophe |last4=Hameau |first4=Sébastien |last5=Ronquillo |first5=Wilfredo |last6=Sémah |first6=François |date=2004 |title=Upper Pleistocene ''Homo sapiens'' from the Tabon cave (Palawan, The Philippines): description and dating of new discoveries |url=http://fdetroit.free.fr/IMG/pdf/Detroit_etal_04_Tabon2.pdf |journal=Human Palaeontology and Prehistory |publisher=[[Elsevier]] |volume=3 |issue=2004 |pages=705–712 |bibcode=2004CRPal...3..705D |doi=10.1016/j.crpv.2004.06.004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150218164554/http://fdetroit.free.fr/IMG/pdf/Detroit_etal_04_Tabon2.pdf |archive-date=18 Pebrero 2015 |access-date=9 Mayo 2024 |doi-access=free |issn = 1631-0683 }}&lt;/ref&gt; Tumawid sa mga sinaunang tulay na lupa ang mga [[Mga Negrito|Negrito]] o Ita, na siyang tinatayang kauna-unahang mga nanirahan sa Pilipinas. Sa kalaunan, dumayo sila sa kagubatan ng mga pulo. Sa kasalukuyan, nang sumapit ang ikalawang libong taon, nanirahan din sa Pilipinas ang iba pang mga mandarayuhan mula sa [[tangway ng Malay]], kapuluan ng [[Indonesia]], mga taga-[[Indotsina]] at [[Taiwan]].&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://portals.iucn.org/library/sites/library/files/documents/2005-006.pdf |title=The Protected Landscape Approach: Linking Nature, Culture and Community |date=2005 |publisher=[[International Union for Conservation of Nature|IUCN]] |isbn=978-2-8317-0797-6 |editor-last=Brown |editor-first=Jessica |location=Gland, Switzerland and Cambridge, England |pages=101–102 |language=en |access-date=11 Abril 2025 |editor-last2=Mitchell |editor-first2=Nora J. |editor-last3=Beresford |editor-first3=Michael |archive-url=https://web.archive.org/web/20180408232535/https://portals.iucn.org/library/sites/library/files/documents/2005-006.pdf |archive-date=8 Abril 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Jett |first=Stephen C. |url=https://books.google.com/books?id=EgOUDgAAQBAJ |title=Ancient Ocean Crossings: Reconsidering the Case for Contacts with the Pre-Columbian Americas |date=2017 |publisher=[[University of Alabama Press]] |isbn=978-0-8173-1939-7 |location=Tuscaloosa, Ala. |pages=[https://books.google.com/books?id=EgOUDgAAQBAJ&amp;pg=168 168–171] |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203072920/https://books.google.com/books?id=EgOUDgAAQBAJ |archive-date=3 Pebrero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Mayroon nang mga mangilan-ngilang teorya patungkol sa pinagmulan ng mga sinaunang Pilipino. Isa na ang teorya ni F. Landa Jocano na nagsasabing ang mga ninuno ng mga Pilipino ay lokal na umusbong. Ang teoryang &quot;Pinagmulang Kapuluan&quot; naman ni Wilhelm Solheim, ipinahihiwatig na ang pagdating ng mga tao sa kapuluan ay naganap sa pamamagitan ng mga network pangkalakalan na nagmula sa Sundaland sa pagitan ng 48,000 hanggang 5,000 BK at hindi sa pamamagitan ng malawak na pandarayuhan. Samantala, ipinapaliwanag ng teoryang &quot;Paglawak ng mga Austronesyo&quot; na ang mga Malayo-Polinesyong nagmula sa Taiwan ay nagsimulang lumipat sa Pilipinas noong 4,000 BK, taliwas sa mga naunang pagdating.
[[Talaksan:Angono Petroglyphs1.jpg|right|thumb|[[Mga Petroglipo ng Angono]], ang pinakamatandang gawang [[Sining ng Pilipinas|sining]] sa Pilipinas.]]
Ang pinakatinatanggap na teorya, batay sa lingguwistika at arkeolohikong katibayan, ay ang teoryang &quot;Mula sa Taiwan&quot;, kung saan ipinapalagay na ang mga [[Mga Austronesyo|Austronesyo]] mula Taiwan, na sila mismo ay nagmula sa mga neolitikong kabihasnan ng [[Ilog Yangtze]] tulad ng [[Kabihasnang Liangzhu|kalinangang Liangzhu]], ay lumipat sa Pilipinas noong 4,000 BK. Sa gitna ng Panahong Neolitiko, isang &quot;kalinangan ng batong-luntian&quot; ang sinasabing umiral na pinatunayan ng libu-libong magagandang gawang [[artipakto]] ng batong-luntian na nasumpungan sa Pilipinas na tinatayang noong 2,000 BK pa.

Ang batong-luntian ay sinasabing nagmula sa kalapit na Taiwan at nasumpungan rin sa iba't ibang pook sa kapuluan at pangunahing kalupaan ng Timog-silangang Asya. Ang mga artipaktong ito ang sinasabing patunay ng malawak na pakikipag-ugnayan ng mga lipunan ng Timog-silangang Asya sa isa’t isa noong sinaunang panahon.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Scott |first=William Henry |url=https://books.google.com/books?id=FSlwAAAAMAAJ |title=Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History |publisher=New Day Publishers |year=1984 |isbn=978-971-10-0227-5 |location=Quezon City, Philippines |page=17 |access-date=11 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203072920/https://books.google.com/books?id=FSlwAAAAMAAJ |archive-date=3 Pebrero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Ness |first=Immanuel |url=https://books.google.com/books?id=2HMTBwAAQBAJ |title=The Global Prehistory of Human Migration |date=2014 |publisher=Wiley-Blackwell |isbn=978-1-118-97059-1 |editor-last1=Bellwood |editor-first1=Peter |location=Chichester, West Sussex, England |page=[https://books.google.com/books?id=2HMTBwAAQBAJ&amp;pg=PA289 289] |access-date=11 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203072922/https://books.google.com/books?id=2HMTBwAAQBAJ |archive-date=3 Pebrero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Magmula noong 1,000 BK, ang mga naninirahan sa kapuluan ay binubuo ng apat na uri ng pangkat panlipunan: mga lipi ng mangangaso at mangangalakal, lipunan ng mga mandirigma, mga plutokrasi sa kabundukan, at mga ''port principality''.&lt;ref name=&quot;Legarda-2001&quot;&gt;{{Cite journal |last=Legarda |first=Benito Jr. |year=2001 |title=Cultural Landmarks and their Interactions with Economic Factors in the Second Millennium in the Philippines |journal=Kinaadman (Wisdom): A Journal of the Southern Philippines |publisher=Xavier University – Ateneo de Cagayan |volume=23 |page=40}}&lt;/ref&gt;

=== Bago dumating ang mga mananakop ===
{{main|Kasaysayan ng Pilipinas (900–1521)}}
{{multiple image
|align        = right
|width        = 110
|image1       = Visayans_3.png
|alt1         =
|caption1     =
|image2       = Visayans_1.png
|alt2         =
|caption2     =
|image3       = Visayans_2.png
|alt3         =
|caption3     =
|image4       = Visayans_4.png
|alt4         =
|caption4     =
|footer       = Mga larawan mula sa [[Boxer Codex]] na ipinapakita ang sinaunang &quot;kadatuan&quot; o [[Maginoo|tumao]] (mataas na uri). '''Mula kaliwa pakanan''': (1) Mag-asawang Bisaya ng Panay, (2) ang mga &quot;Pintados&quot;, isa pang pangalan sa mga Bisaya ng Cebu at sa mga pinalilibutang pulo nito ayon sa mga unang manlulupig, (3) maaaring isang [[tumao]] (mataas na uri) o [[timawa]] (mandirigma) na mag-asawang Pintado, at (4) isang mag-asawang maharlika ng mga Bisaya ng Panay.
|footer_align = left
}}
[[Talaksan:LCI.jpg|thumb|Ang [[Inskripsiyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna]], {{circa}} 900. Ang pinakamatanda at makasaysayang kasulatan sa Pilipinas na natuklasan sa [[Lumban|Lumban, Laguna]].]]
Nanirahan sa bansa noong ikawalong dantaon ang mga mangangalakal na [[Intsik|Tsino]]. Ang paglaganap ng mga bansang (kaharian) Budismo sa bahagi ng Asya ang nagpasimuno ng kalakalan sa pagitan ng mga bansa sa [[Indonesia]], [[India]], [[Hapon]], at [[Timog-Silangang Asya]]. Subalit, humina ang mga kaharian sa Timog-Silangang Asya dahil sa mahigpit na alitan at hindi pagkakasundo. Samantala, ang paglaganap ng [[Islam]] sa pamamaraan ng panangalakal at proselitismo, tulad ng [[Kristiyanismo]], ang nagdala sa mga mangangalakal at tagakalat ng pananampalataya sa kabahagian; ang mga [[Arabe]] ay dumating sa Mindanao noong ika-14 na dantaon. Sa pagdating ng mga unang Europeo, sa pangunguna ni Fernando Magallanes noong 1521, mayroon nang mga [[raha]] hanggang sa hilaga ng [[Maynila]], na naging mga karugtungang-sangay ng mga kaharian ng Timog-Silangang Asya. Subalit, pawang mga nagsasarili ang mga pulo ng Pilipinas noon.

Ang kasalukuyang paghihiwalay sa pagitan ng sinauna at [[maagang kasaysayan ng Pilipinas]] ay ang araw na 21 Abril, taong 900, na siyang katumbas sa [[Kalendaryong Gregoryano]] ng araw na nakalagay sa [[Inskripsiyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna]], na siyang pinakamatandang kasulatan na nagmula sa Pilipinas.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Postma |first=Antoon |date=1992 |title=The Laguna Copper-Plate Inscription: Text and Commentary |url=http://www.philippinestudies.net/ojs/index.php/ps/article/download/1033/1018 |journal=Philippine Studies |location=Quezon City, Philippines |publisher=[[Ateneo de Manila University]] |volume=40 |issue=2 |pages=182–203 |issn=0031-7837 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151208053836/http://www.philippinestudies.net/ojs/index.php/ps/article/download/1033/1018 |archive-date=8 Disyembre 2015}}&lt;/ref&gt; Ang araw na ito ay sumapit sa gitna ng kung anong tinatawag ng mga antropolohista bilang ang &quot;yugto ng pag-usbong&quot; ng Pilipinas (una hanggang ika-14 na dantaon), na inilalarawan bilang ang bagong pag-usbong ng sosyo-kalinangang huwaran, simula ng pag-unlad ng mga malalaking pamayanan sa baybayin, mas higit na pagsasapin-sapin at pagdadalubhasa sa lipunan, at mga pagsisimula ng lokal at pandaigdigang kalakalan. Magmula ika-14 na dantaon, ilan sa mga malalaking pamayanan ay naging maunlad na sentrong pangkalakalan, at naging kalagitnaang punto ng mga pagbabago sa lipunan at paraan ng pamumuhay, kung saan inilarawan ng kung anong tinatawag ni F. Landa Jocano na &quot;yugto ng mga [[Barangay]]&quot; ng maagang kasaysayan ng Pilipinas, na nagsimula sa ika-14 na dantaon hanggang sa pagdating ng mga Kastila at ang pagsisimula ng panahong kolonyal ng Pilipinas.

Batay rin sa kasulatan, ang [[Bayan ng Tondo|sinaunang Tondo]] ay umiral noong bago mag-900 at nakasaad rin na ang Tondo noon ay may ugnayan sa Kaharian ng Medang sa kapuluan ng Java sa Indonesia. Bagaman ang katayuan ng ugnayan ng dalawa ay hindi malinaw sa kasulatan, patunay ito na noong ika-10 dantaon pa lamang ay may koneksyon na ang mga kabihasnan sa Luzon at Java. Sa pagdating ng mga Europeo noong ika-16 na dantaon, ang Tondo ay pinamumunuan ng tinatawag na &quot;[[Lakan]]&quot;. Umusbong ito bilang pangunahing sentro ng kalakalan na may bahagi ng monopolyo sa [[Kaharian ng Maynila|Karahanan ng Maynila]] sa mga produktong kalakal ng [[Dinastiyang Ming]] sa buong kapuluan.

Ang susunod na makasaysayang tala ay tumutukoy sa isang pook sa Pilipinas ng Vol. 186&amp;nbsp;ng opisyal na kasaysayan ng [[Dinastiyang Song]] kung saan isinasalarawan ang &quot;bansa&quot; ng [[Ma-i]]. Taun-taon binibisita ng mga Tsinong mangangalakal ang Ma-i at nagsasalarawan ang kanilang mga tala tungkol sa heograpiya, mga produktong kalakal, at ang pag-uugali ng mga namuno sa Ma-i. Isinaad ng mga Tsinong mangangalakal na ang mga mamamayan ng Ma-i ay tapat at mapagkakatiwalaan. Dahil sa hindi malinaw na mga pagsasalarawan ng mga tala tungkol sa kinaroroonan ng Ma-i, pinagdedebatihan pa rin kung saan ito umiral, may mga iskolar na inaakalang nasa [[Bay, Laguna]] ito, habang ang iba naman ay nag-aakalang nasa pulo ng [[Mindoro]] ito.

[[Talaksan:Ivory seal of Butuan.jpg|thumb|Ang selyong garing ng Butuan na natuklasan noong dekada '70 sa lungsod ng Butuan na nagpapatunay na mahalagang sentro ng kalakalan ang kaharian noong panahong klasikal.]]
Sumunod na itinukoy ng opisyal na kasaysayan ng Dinastiyang Song ang [[Karahanan ng Butuan]], isang maunlad na kabihasnan sa hilaga't-silangang Mindanao, kung saan ito ang unang naitalang bansa mula sa kapuluan ng Pilipinas na nagpadala ng sugo sa Tsina noong 17 Marso 1001. Nakamit ng Butuan ang katanyagan nito sa ilalim ng pamumuno ni Raha Sri Bata Shaja, na isang [[Budismo|Budistang]] namumuno sa isang bansang [[Hinduismo|Hindu]]. Naging makapangyarihan ang estadong ito dahil sa lokal na industriya ng panday-ginto at nagkaroon ito ng ugnayan at tunggaliang diplomatiko sa kaharian ng Champa.

Ayon sa alamat, itinatag naman ang [[Kumpederasyon ng Madyaas|Kadatuan ng Madyaas]] kasunod ng isang digmaang sibil sa pabagsak na Srivijaya, kung saan ang mga tapat na datung Malay sa Srivijaya ay nilabanan ang pananakop ng [[Dinastiyang Chola]] at ang papet na Raha nitong si Makatunao, at nagtatag ng isang estadong gerilya sa Kabisayaan. Ang datu na nagtatag sa Madyaas na si Puti, ay bumili ng lupa para sa kaniyang kaharian mula sa isang katutubong [[Mga Ati (Panay)|Ati]] na si Marikudo. Itinatag ang Madyaas sa [[Panay]] (ipinangalan mula sa estado ng Pannai na kaalyado ng Srivijaya na nasa [[Sumatra]]). Pagkatapos, madalas na nilulusob ng mga taga-Madyaas ang mga daungang panlungsod sa katimugang Tsina at nakipaggulo sa hukbong pandagat ng Tsina.

Kalapit ng Madyaas sa Kabisayaan ang Kaharian ng Cebu na pinamunuan ni Rahamuda Sri Lumay, isang maharlika na may liping Tamil mula sa India. Ipinadala si Sri Lumay ng Chola Maharajah upang sakupin ang Madyaas, subalit sumuway siya at bumuo na lamang ng sarili niyang malayang karahanan. Pawang magkaalyado ang Karahanan ng Butuan at Cebu at napanatili nila ang ugnayan at nagkaroon ng rutang pangkalakalan sa Kutai, isang bansang Hindu sa katimugang [[Borneo]] na itinatag ng mga Indiyanong mangangalakal.

Ang pinakamatandang petsa na nagbanggit tungkol sa Kaharian ng Maynila sa Luzon sa kabila ng [[Ilog Pasig]] mula Tondo ay may kinalaman sa tagumpay ni Raha Ahmad ng Brunei laban kay Raha Avirjirkaya ng [[Majapahit]], na namuno sa parehong lokasyon bago ang paninirahan ng mga Muslim. Nabanggit rin sa mga tala ng Tsino ang isang bansa na tinatawag na &quot;Luzon&quot;. Pinaniniwalaang may kinalaman ito sa sinaunang Maynila dahil inihayag sa mga tala ng Portuges at Kastila noong mga 1520 na ang ''Luçon'' at &quot;Maynila&quot; ay iisa lamang. Bagaman sinasabi ng ilang mga dalubhasa sa kasaysayan na dahil wala sa mga nakasaksi na ito ang talagang nakabisita sa Maynila, maaaring tinutukoy lamang ng ''Luçon'' ang lahat ng mga bayan ng mga [[Lahing Tagalog|Tagalog]] at [[Mga Kapampangan|Kapampangan]] na umusbong sa mga baybayin ng [[look ng Maynila]]. Gayun man, mula 1500 hanggang mga 1560, itong mga naglalayag na mga taga-Luzon ay tinatawag sa Portuges Malaka na ''Luções'' o &quot;Lusong/Lusung&quot;, at nakilahok rin sila sa mga kilusang pang-militar sa Burma ([[Dinastiyang Toungoo]]), Kasultanan ng Malaka, at Silangang Timor bilang mga mangangalakal at mersenaryo. Ang isang prominenteng ''Luções'' ay si [[Regimo de Raja]], na isang magnate sa mga pampalasa at isang ''Temenggung'' (sulat Jawi: تمڠݢوڠ) o gobernador at pulis-punong heneral sa Portuges Malaka. Siya rin ang pinuno ng isang hukbong dagat kung saan nangalakal at pinrotektahan ang komersyo sa pagitan ng [[kipot ng Malaka]], [[dagat Luzon]], at mga sinaunang kaharian at bayan sa Pilipinas.

Sa hilagang Luzon, ang Kaboloan (na ngayo'y nasa [[Pangasinan]]) ay nagpadala ng mga emisaryo sa Tsina noong 1406-1411, at nakipagkalakal rin ito sa [[Hapon]].

Sa ika-14 na dantaon dumating at nagsimulang lumaganap ang pananampalatayang [[Islam]] sa Pilipinas. Noong 1380, sina Karim ul' Makdum at Shari'ful Hashem Syed Abu Bakr, isang Arabong mangangalakal na isinilang sa [[Johor]], dumating sa [[Sulu]] mula Melaka at itinatag ang [[Sultanato ng Sulu|Kasultanan ng Sulu]] sa pagkumberto sa Raha ng Sulu na si Raha Baguinda Ali at pinakasalan ang kaniyang anak. Sa katapusan ng ika-15 dantaon, pinalaganap ni [[Mohammed Kabungsuwan|Shariff Kabungsuwan]] ng Johor ang Islam sa Mindanao at itinatag naman ang [[Sultanato ng Maguindanao|Kasultanan ng Maguindanao]]. Ang kasultanang uri ng pamahalaan ay lumawak pa patungong Lanao.{{multiple image|perrow=2|caption_align=center
| image1 =|caption1 = Bantayog ni [[Lapu-Lapu]] sa [[Lungsod ng Lapu-Lapu]], [[Cebu]].
| image2 =|caption2 = Bantayog ni [[Raha Humabon]] sa [[Lungsod ng Cebu]].
}}

Patuloy na lumaganap ang Islam sa Mindanao at umabot sa Luzon. Naging Islamisado ang Maynila sa gitna ng paghahari ni Sultan Bolkiah mula 1485 hanggang 1521. Naisakatuparan ito dahil nilabanan ng Kasultanan ng Brunei ang Tondo sa paggapi kay Raha Gambang sa labanan at matapos ay iniluklok ang Muslim na Raha Salalila sa trono at sa pagtatag ng estadong-papet ng Brunei na ang [[Kaharian ng Maynila]]. Pinakasalan din ni Sultan Bolkiah si Laila Mecana, ang anak ng Sultan ng Sulu na si Amir Ul-Umbra upang palawakin ang sakop ng Brunei sa Luzon at Mindanao. Nagpatuloy ang mga Muslim sa pakikipagdigma at nagsagawa ng mga slave-raid laban sa mga [[Mga Bisaya|Bisaya]]. Bunga ng pakikilahok sa mga pagsalakay ng mga Muslim, nilipol ng Kasultanan ng Ternate ang [[Kadatuan ng Dapitan]] sa [[Bohol]]. Nadali rin ang mga karahanan ng Butuan at Cebu ng mga isinagawang slave-raid at nakipagdigma laban sa Kasultanan ng Maguindanao. Kasabay ng mga slave-raid na ito, ay ang panghihimagsik ni Datu [[Lapu-Lapu]] ng [[Mactan]] laban kay [[Raha Humabon]] ng Cebu. Mayroon ding alitan sa teritoryo sa pagitan ng Tondo at ang Islamikong Kaharian ng Maynila, kung saan ang pinuno ng Maynila, na si [[Raha Matanda]], ay humiling ng tulong pang-militar laban sa Tondo mula sa kaniyang mga kamag-anak sa Kasultanan ng Brunei.

Ang mga tunggalian sa pagitan ng mga Datu, Raha, Sultan, at Lakan ang nagpadali sa pananakop ng mga Kastila. Ang mga kapuluan ay kakaunti lamang ang bilang ng mga naninirahang tao dahil sa patuloy na mga nagdaraang unos at pagkakaalitan ng mga kaharian. Samakatuwid, naging madali ang kolonisasyon at ang mga maliliit na estado sa kapuluan ay dagliang nasakop ng [[Imperyong Kastila]] at nagsimula ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa Pilipinas.

=== Panahon ng mga Kastila ===
{{main|Kasaysayan ng Pilipinas (1521–1898)}}
[[Talaksan:Spanish Galleon.jpg|upright=1.00|thumb|Guhit ng isang [[Galeon ng Maynila|galyon ng Maynila]] na ginamit sa gitna ng [[Kalakalang Galeon|Kalakalang Maynila-Acapulco]].]]
Sa pamumuno ni [[Miguel López de Legazpi]], sinakop at inangkin ng mga Kastila ang kapuluan noong ika-16 na dantaon at pinangalanan itong &quot;Las Islas Filipinas&quot; ayon sa ngalan ni Haring [[Felipe II ng Espanya|Felipe II]].&lt;ref&gt;{{cite book |last=Wing |first=J.T. |url=https://books.google.com/books?id=7dQuBgAAQBAJ |title=Roots of Empire: Forests and State Power in Early Modern Spain, c.1500–1750 |publisher=Brill |year=2015 |isbn=978-90-04-26137-2 |series=Brill's Series in the History of the Environment |page=[https://books.google.com.ph/books?id=7dQuBgAAQBAJ&amp;pg=PA109 109] |quote=At the time of Miguel López de Legazpi's voyage in 1564-5, the Philippines were not a unified polity or nation. |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240128213911/https://books.google.com/books?id=7dQuBgAAQBAJ |archive-date=28 Enero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;deBorja-2005&quot;&gt;{{cite book |last=de Borja |first=Marciano R. |url=https://b-ok.cc/book/2577458/ffb6ff |title=Basques In The Philippines |date=2005 |publisher=University of Nevada Press |isbn=978-0-87417-590-5 |series=The Basque Series |location=Reno, Nev. |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220326224340/https://b-ok.cc/book/2577458/ffb6ff |archive-date=26 Marso 2022}}&lt;/ref&gt; Kaagad na ipinakilala at ipinalaganap ang [[Simbahang Katoliko|Katolisismo]] sa pamamagitan ng mga tagakalat ng pananampalataya, at pati na rin ang mga Batas ng Indias (''Laws of the Indies'') at iba pang alituntuning pampatupad. Matigas na pagsuway ang itinugon ng mga pangkat katutubo sa kabundukan pati na rin ng mga mapanlabang Muslim na nagpapatuloy hanggang sa ngayon. Kabi-kabilang mga himagsikan at karahasan ang lumaganap sa mga baybayin sa kabuuan ng tatlong dantaong pananakop, bunga na rin ng pagsasamantala at kakulangan ng pagbabago. Pinamahalaan mula sa [[Nueva España|Bireynato ng Nueva España]] (Bagong Espanya sa ngayon ay [[Mehiko]]) ang bagong nasasakupan at nagsimula ang kalakalan sa [[Galyon ng Maynila]] sa pagitan ng Acapulco at Maynila noong ika-18 dantaon.

Itinatag ng punong panlalawigan [[José Basco y Vargas]] noong 1781 ang Sociedad Económica de los Amigos del País (Samahang Pangkalakalan ng mga Kaibigan ng Bayan) at ginawang hiwalay ang bansa mula sa Bagong Espanya.

Nagbukas ang pakikipagkalakalan ng bansa sa daigdig noong ika-19 na dantaon. Ang pag-angat ng mga masigasig at makabayang burges, binubuo ng mga nakapag-aral na mga katutubong Pilipino, mga Kastila at creole na ipinanganak sa Pilipinas, mga mestisong Espanyol at Tsino, silang mga ilustrado ang nagpahiwatig ng pagtatapos ng pananakop ng Kastila sa kapuluan. Naliwanagan sa [[José Rizal#Impact|Kilusang Propaganda]] na nagsiwalat sa kawalang-katarungan ng pamahalaang kolonyal, sama-sama silang sumigaw para sa kalayaan. Dinakip, nilitis, binigyang-sala, hinatulan ng kamatayan at binaril si [[José Rizal]], ang pinakasikat na propagandista, noong 1896 sa Bagumbayan (Luneta ngayon) dahil sa mga gawaing umano ng pagpapabagsak ng pamahalaan. Naglaon at pumutok ang [[Himagsikang Pilipino]] na pinangunahan ng [[Katipunan]], isang lihim panghimagsikang lipunan na itinatag ni [[Andrés Bonifacio]] at napamunuan din ni [[Emilio Aguinaldo]]. Halos tagumpay na napatalsik ng himagsikan ang mga Kastila noong 1898.

=== Panahon ng mga Amerikano at ang Pananakop ng mga Hapon ===
{{main|Kasaysayan ng Pilipinas (1898–1946)|Pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas}}
Noong taon ding iyon, magkadawit ang Espanya at [[Estados Unidos]] sa [[Digmaang Kastila-Amerikano]]. Natalo ang Espanya at ipinasiya nilang ipasa ang kanilang mga nasasakupan na ang Pilipinas, Guam, Kuba, at Puerto Rico sa Estados Unidos. Binayaran naman ng Estados Unidos ang Espanya ng 20 milyong dolyar para sa mga ito, gayong nakapag-pahayag na ng kalayaan ang Pilipinas at itinatag ang [[Unang Republika ng Pilipinas]] at si Emilio Aguinaldo ang hinirang na pangulo, ngunit hindi ito kinilala noong dalawang bansa.
[[Talaksan:JapaneseTroopsBataan1942.jpg|thumb|180px|left|Ang mga sundalong Hapon sa [[Bataan]] noong 1942, sa gitna ng kanilang pagpapalawak ng teritoryo ng [[Imperyo ng Hapon]] sa Asya sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig.]]
[[File:Knocking Out the Moros. DA Poster 21-48.jpg|upright=1.00|thumb|Labanan sa pagitan ng mga [[Moro|mandirigmang Moro]] at mga sundalong Amerikano noong 1913 sa panahon ng [[Himagsikang Moro]], bahagi ng [[Digmaang Pilipino–Amerikano]]]]
Ang pagtanggi ng mga Pilipino sa panibagong pananakop, ngayon ang mga Amerikano, ang nagtulak sa [[Digmaang Pilipino-Amerikano]] na natapos umano noong 1901 ngunit nagpatuloy hanggang 1913. Ang planong pagkalooban ng kalayaan ang bansa ay naudlot nang magsimula ang [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Sinakop ng Imperyong Hapon ang bansa at itinatag ang [[Ikalawang Republika ng Pilipinas]].&lt;ref&gt;{{cite report|last1=Rankin|first1=Karl L.|date=25 Nobyembre 1943|title=Document 984|series=Foreign Relations of the United States: Diplomatic Papers, 1943, The British Commonwealth, Eastern Europe, the Far East|volume=III|chapter=Introduction|url=https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1943v03/d984|archive-url=https://web.archive.org/web/20170629000417/https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1943v03/d984|archive-date=29 Hunyo 2017|access-date=9 Mayo 2024|publisher=[[Office of the Historian]]}}&lt;/ref&gt;

Maraming mga krimen ng digmaan ang ginawa ng mga Hapones sa panahon ng kanilang pananakop. Ang mga gerilya ay nagpatuloy sa kanilang pang-haharas sa mga Hapones. Bumalik sa bansa ang mga Amerikano noong Oktubre 1944. Tuluyang natalo ang mga Hapones noong 1945. Halos isang milyong Pilipino ang namatay sa digmaan. Naging isa sa mga unang naging kasapi ng [[Mga Nagkakaisang Bansa]] ang Pilipinas. Noong 4 Hulyo 1946 ay ipinagkaloob ng Amerika ang kalayaan ng Pilipinas.


=== Panahon ng Ikatlong Republika at Rehimeng Marcos ===
[[Talaksan:Philippine Independence, July 4 1946.jpg|thumb|Ang pagpapahayag ng kasarinlan ng Pilipinas mula sa Estados Unidos noong 4 Hulyo 1946. Ipinapakita nito ang pagbaba sa watawat ng Estados Unidos habang itinataas naman ang watawat ng Pilipinas.|305x305px]]
Noong 11 Oktubre 1945, naging isa ang Pilipinas sa mga unang kasapi ng Mga Nagkakaisang Bansa at sa sumunod na taon, sa 4 Hulyo 1946, kinilala ng Estados Unidos ang [[kasarinlan ng Pilipinas]], sa gitna ng pagkapangulo ni [[Manuel Roxas]]. Ang mga natitirang kasapi ng komunistang [[Hukbalahap]] ay nagpatuloy ang presensya sa bansa ngunit nasupil ito ng sumunod kay Pangulong [[Elpidio Quirino]] na si [[Ramon Magsaysay]]. Ang sumunod kay Magsaysay na si [[Carlos P. Garcia|Carlos P. García]], ay nilikha naman ang patakarang &quot;Pilipino Muna&quot; na itinuloy ni [[Diosdado Macapagal]]. Sa panunungkulan ni Macapagal, inilipat ang araw ng kalayaan mula sa Hulyo 4 at ginawang Hunyo 12, na siyang araw na [[Pagpapahayag ng Kalayaan ng Pilipinas|inihayag]] ni Emilio Aguinaldo ang kasarinlan ng Pilipinas mula sa Espanya. Habang pinaigting naman ang pagbawi sa [[Sabah]].

Noong 1965, natalo si Macapagal sa pampanguluhang halalan kay [[Ferdinand Marcos]].&lt;ref name=&quot;Timberman-1991&quot;&gt;{{cite book |last=Timberman |first=David G. |url=https://books.google.com/books?id=NkBO2RhI4NUC |title=A Changeless Land: Continuity and Change in Philippine Politics |publisher=M.E. Sharpe |year=1991 |isbn=978-981-3035-86-7 |location=Armonk, N.Y. |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230218094758/https://books.google.com/books?id=NkBO2RhI4NUC |archive-date=18 Pebrero 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Sa kaniyang pagkapangulo, pinasimulan ni Marcos ang proyektong pang-imprastraktura ngunit napagbintangan naman ng malawakang katiwalian at lumustay ng bilyun-bilyong dolyar sa pampublikong pondo. Noong malapit na matapos ang termino ni Marcos ay nagpahayag siya ng [[batas militar]] noong 21 Setyembre 1972.&lt;ref&gt;{{Cite encyclopedia |title=Philippines |encyclopedia=Encyclopedia of American Foreign Policy |publisher=Facts On File |location=New York, N.Y. |url=https://books.google.com/books?id=9HpR1b5zZxwC |access-date=8 Mayo 2024 |last=Hastedt |first=Glenn P. |date=1 Enero 2004 |page=[https://books.google.com/books?id=9HpR1b5zZxwC&amp;pg=392 392] |language=en |isbn=978-1-4381-0989-3 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230510063237/https://books.google.com/books?id=9HpR1b5zZxwC |archive-date=10 May 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ang panahong ito ay inilalarawan bilang panahon ng pampulitikang panunupil, pangtatakip, at paglabag sa karapatang pantao.&lt;ref&gt;{{cite report|last1=Leary|first1=Virginia A.|url=https://www.icj.org/wp-content/uploads/1984/01/Philippines-human-rights-mission-report-1984-eng.pdf|title=The Philippines: Human Rights After Martial Law: Report of a Mission|last2=Ellis|first2=A. A.|last3=Madlener|first3=Kurt|date=1984|publisher=[[International Commission of Jurists]]|isbn=978-92-9037-023-9|location=Geneva, Suwisa|chapter=Chapter 1: An Overview of Human Rights|access-date=8 Mayo 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329103100/https://www.icj.org/wp-content/uploads/1984/01/Philippines-human-rights-mission-report-1984-eng.pdf|archive-date=29 Marso 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=van Erven |first=Eugène |url=https://books.google.com/books?id=mWe8mLteIigC |title=The Playful Revolution: Theatre and Liberation in Asia |date=1992 |publisher=[[Indiana University Press]] |isbn=978-0-253-20729-6 |location=Bloomington, Ind. |page=[https://books.google.com/books?id=mWe8mLteIigC&amp;pg=PA35 35] |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230306103527/https://books.google.com/books?id=mWe8mLteIigC |archive-date=6 Marso 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Itinatag sa mga pangunahing industriya ang monopolyo na kontrolado ng mga kroni ni Marcos,&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Kang |first1=David C. |author-link1=David C. Kang |url=https://books.google.com/books?id=im465FAopWMC |title=Crony Capitalism: Corruption and Development in South Korea and the Philippines |date=24 Enero 2002 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-00408-4 |location=Cambridge, England |page=[https://books.google.com/books?id=im465FAopWMC&amp;pg=PA140 140] |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230306103527/https://books.google.com/books?id=im465FAopWMC |archive-date=6 Marso 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; kabilang ang pagtotroso at pagsasahimpapawid; ang monopolyo sa asukal ang siyang humantong sa [[Taggutom sa Negros|taggutom sa pulo ng Negros]] sa kalagitnaan ng dekada 1980s.&lt;ref name=&quot;KaiFrancisco20160922&quot;&gt;{{Cite news |last=Francisco |first=Katerina |date=22 Setyembre 2016 |title=Martial Law, the dark chapter in Philippine history |work=[[Rappler]] |url=https://www.rappler.com/newsbreak/iq/146939-martial-law-explainer-victims-stories |url-status=live |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160923155126/https://www.rappler.com/newsbreak/iq/146939-martial-law-explainer-victims-stories |archive-date=23 Setyembre 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Manapat1991&quot;&gt;{{Cite book |last=Manapat |first=Ricardo |title=Some are smarter than others: the history of Marcos' crony capitalism |date=1991 |publisher=Aletheia Publications |isbn=9719128704 |location=New York |oclc=28428684}}&lt;/ref&gt;
[[File:Marcos_Declares_Martial_Law.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Marcos_Declares_Martial_Law.jpg|left|thumb|Deklarasyon ng Batas Militar, sa uluhan ng Sunday Express.]]
Kasama ang kanyang asawang si [[Imelda Marcos|Imelda]], inakusahan si Marcos ng katiwalian at paglustay ng bilyun-bilyong dolyar ng pondong pampubliko.&lt;ref&gt;{{cite book |last=SarDesai |first=D. R. |url=https://books.google.com/books?id=yjNWDgAAQBAJ&amp;pg=PT206 |title=Southeast Asia: Past and Present |date=4 Disyembre 2012 |publisher=Westview Press |isbn=978-0-8133-4838-4 |edition=7th |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230306103527/https://books.google.com/books?id=yjNWDgAAQBAJ&amp;pg=PT206 |archive-date=6 Marso 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Vogl |first=Frank |url=https://books.google.com/books?id=hBCMTGiVBYMC |title=Waging War on Corruption: Inside the Movement Fighting the Abuse of Power |date=Setyembre 2016 |publisher=Rowman &amp; Littlefield |isbn=978-1-4422-1853-6 |location=Boulder, Colo. |page=[https://books.google.com/books?id=hBCMTGiVBYMC&amp;pg=PA60 60] |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230306103527/https://books.google.com/books?id=hBCMTGiVBYMC |archive-date=6 Marso 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ang mabigat na pangungutang ni Marcos sa unang bahagi ng kanyang pagkapangulo ay nagresulta sa pagbagsak ng ekonomiya, na pinalala ng ''recession'' noong unang bahagi ng dekada 1980s kung saan ang ekonomiya ay kumurot ng 7.3 porsiyento taun-taon noong 1984 at 1985.&lt;ref&gt;{{cite book |last=Raquiza |first=Antoinette R. |url=https://books.google.com/books?id=g5bkhjFAzyMC |title=State Structure, Policy Formation, and Economic Development in Southeast Asia: The Political Economy of Thailand and the Philippines |date=17 Hunyo 2013 |publisher=Routledge |isbn=978-1-136-50502-7 |series=Routledge Studies in the Growth Economies of Asia |location=Londres, Inglatera |pages=[https://books.google.com/books?id=g5bkhjFAzyMC&amp;pg=PA40 40–41] |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203074317/https://books.google.com/books?id=g5bkhjFAzyMC |archive-date=3 Pebrero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

Noong 21 Agosto 1983, ang kalaban ni Marcos at pinuno ng oposisyon na si [[Benigno Aquino, Jr.]], ay pinaslang sa [[Paliparang Pandaigdig ng Ninoy Aquino|Paliparang Pandaigdig ng Maynila]].&lt;ref&gt;{{cite news |last=Quinn-Judge |first=Paul |date=7 Setyembre 1983 |title=Assassination of Aquino linked to power struggle for successor to Marcos |language=en |work=The Christian Science Monitor |url=https://www.csmonitor.com/1983/0907/090742.html |access-date=2 Setyembre 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150908131731/https://www.csmonitor.com/1983/0907/090742.html |archive-date=8 Setyembre 2015}}&lt;/ref&gt; Sa huli, nagpatawag si Marcos ng [[dagliang halalan]] sa 1986. Si Marcos ang inihayag na nanalo, ngunit ang mga resulta ay itinuring na may daya, na humantong sa [[Rebolusyong EDSA ng 1986|Himagsikan ng Lakas ng Bayan]].&lt;ref name=&quot;LATimes-3DayRevolution&quot;&gt;{{cite news |last=Fineman |first=Mark |date=27 Pebrero 1986 |title=The 3-Day Revolution: How Marcos Was Toppled |language=en |work=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1986-02-27-mn-12085-story.html |access-date=2 Setyembre 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200825042718/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1986-02-27-mn-12085-story.html |archive-date=25 Agosto 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |last=Burgess |first=John |date=21 Abril 1986 |title=Not All Filipinos Glad Marcos Is Out |language=en |newspaper=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1986/04/21/not-all-filipinos-glad-marcos-is-out/d90b949f-da34-410a-be2e-95056958bcb2/ |access-date=2 Setyembre 2023 |archive-url=https://archive.today/20230212085658/https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1986/04/21/not-all-filipinos-glad-marcos-is-out/d90b949f-da34-410a-be2e-95056958bcb2/ |archive-date=12 Pebrero 2023}}&lt;/ref&gt; Si Marcos at ang kaniyang mga kaalyado ay lumipad patungong [[Hawaii]], at ang maybahay ni Benigno Aquino na si [[Corazon Aquino]] ay kinilala naman bilang pangulo.&lt;ref name=&quot;LATimes-3DayRevolution&quot; /&gt;


=== Panahon ng Ikalimang Republika (1986 – kasalukuyan) ===
Sa pagbabalik ng demokrasya at reporma sa pamahalaan noong Pebrero 1986, hinarap ng administrasyong Corazon Aquino ang problema sa malaking utang, korapsyon, at mga kudeta.&lt;ref&gt;{{cite book |last=Kingsbury |first=Damien |url=https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ |title=Politics in Contemporary Southeast Asia: Authority, Democracy and Political Change |date=13 Setyembre 2016 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-1-317-49628-1 |location=London, England |page=[https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ&amp;pg=PA132 132] |access-date=8 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230212193225/https://books.google.com/books?id=8CQlDwAAQBAJ |archive-date=12 Pebrero 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Isang paghihimagsik ng mga komunista at labanang militar sa mga separatistang Moro ang nagpatuloy;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Mydans |first=Seth |date=14 Setyembre 1986 |title=Philippine Communists Are Spread Widely, but Not Thinly |language=en-US |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/1986/09/14/weekinreview/philippine-communists-are-spread-widely-but-not-thinly.html |access-date=8 Mayo 2024 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; humarap din sa sunud-sunod na mga sakuna ang administrasyon, kabilang ang [[Lindol sa Luzon (1990)|lindol sa Luzon]] noong Hulyo 1990, at ang pagsabog ng [[Bundok Pinatubo]] noong Hunyo 1991.

Hinalinhan ni [[Fidel V. Ramos]] si Aquino noong Hunyo 1992, na nagliberalisado sa pambansang ekonomiya sa pamamagitan ng pribatisasyon at deregulasyon.&lt;ref&gt;{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=ySe3DAAAQBAJ&amp;pg=PT546 |title=Handbook of Markets and Economies: East Asia, Southeast Asia, Australia, New Zealand: East Asia, Southeast Asia, Australia, New Zealand |date=22 Hulyo 2016 |publisher=M. E. Sharpe |isbn=978-1-315-49875-1 |editor-last1=Pecotich |editor-first1=Anthony |location=Armonk, N.Y. |language=en |access-date=8 Mayo 2024 |editor-last2=Shultz |editor-first2=Clifford J. |archive-url=https://web.archive.org/web/20230322171259/https://books.google.com/books?id=ySe3DAAAQBAJ&amp;pg=PT546 |archive-date=22 Marso 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Ang mga natamo ni Ramos sa ekonomiya ay natabunan ng pagsisimula ng [[krisis sa pananalapi ng Asya noong 1997]].&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Gargan |first=Edward A. |date=11 Disyembre 1997 |title=Last Laugh for the Philippines; Onetime Joke Economy Avoids Much of Asia's Turmoil |language=en-US |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/1997/12/11/business/last-laugh-for-philippines-onetime-joke-economy-avoids-much-asia-s-turmoil.html |access-date=8 Mayo 2024 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; Inuna ng kanyang kahaliling si [[Joseph Estrada]] ang pampublikong pabahay,&lt;ref&gt;{{cite journal |last=Rebullida |first=Ma. Lourdes G. |date=Disyembre 2003 |title=The Politics of Urban Poor Housing: State and Civil Society Dynamics |url=https://www.pssc.org.ph/wp-content/pssc-archives/Philippine%20Political%20Science%20Journal/2003/06_The%20Political%20of%20Urban%20Poor%20Housing_%20State%20and%20Civil%20Society%20Dynamics.pdf |journal=Philippine Political Science Journal |publisher=Philippine Political Science Association |volume=24 |issue=47 |page=56 |doi=10.1080/01154451.2003.9754247 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210511215251/https://www.pssc.org.ph/wp-content/pssc-archives/Philippine%20Political%20Science%20Journal/2003/06_The%20Political%20of%20Urban%20Poor%20Housing_%20State%20and%20Civil%20Society%20Dynamics.pdf |archive-date=11 May 2021 |access-date=8 Mayo 2024 |s2cid=154441392}}&lt;/ref&gt; ngunit naharap ito sa mga paratang sa katiwalian na humantong sa kanyang pagpapatalsik sa pamamagitan ng [[Ikalawang Rebolusyon sa EDSA|Ikalawang Himagsikan ng Lakas ng Bayan]] at ang paghalili ni Pangalawang Pangulong [[Gloria Macapagal Arroyo]] noong 20 Enero 2001.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Landler |first=Mark |date=9 Pebrero 2001 |title=In Philippines, The Economy As Casualty; The President Ousted, a Credibility Repair Job |language=en-US |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2001/02/09/business/philippines-economy-casualty-president-ousted-credibility-repair-job.html |access-date=8 Mayo 2024 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt;

Minarkahan ng paglago ng ekonomiya ang siyam na taong administrasyon ni Arroyo, ngunit nabahiran ito ng katiwalian at mga iskandalo sa pulitika,&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Hutchcroft |first1=Paul D. (Paul David) |date=2008 |title=The Arroyo Imbroglio in the Philippines |url=https://muse.jhu.edu/pub/1/article/230460 |journal=Journal of Democracy |publisher=Johns Hopkins University Press |volume=19 |issue=1 |pages=141–155 |doi=10.1353/jod.2008.0001 |issn=1086-3214 |url-access=subscription |access-date=8 Mayo 2024 |via=Project MUSE |s2cid=144031968}}&lt;/ref&gt; kabilang ang mga alegasyon ng pandaraya sa [[Halalang pampanguluhan sa Pilipinas, 2004|halalang pampanguluhan sa Pilipinas]] noong 2004.&lt;ref&gt;{{cite book |last1=McCoy |first1=Alfred W. |url=https://books.google.com/books?id=QYj6WUGsRuEC |title=Policing America's Empire: The United States, the Philippines, and the Rise of the Surveillance State |date=15 Oktubre 2009 |publisher=University of Wisconsin Press |isbn=978-0-299-23413-3 |location=Madison, Wis. |page=[https://books.google.com/books?id=QYj6WUGsRuEC&amp;pg=PA498 498] |language=en |access-date=8 Mayo 2024}}&lt;/ref&gt; Nagpatuloy ang paglago ng ekonomiya sa panahon ng administrasyon ni [[Benigno Aquino III]], na nagtataguyod ng mabuting pamamahala at kalinawan.&lt;ref name=&quot;Lum-Dolven-2014&quot;&gt;{{cite report|last1=Lum|first1=Thomas|last2=Dolven|first2=Ben|date=15 Mayo 2014|title=The Republic of the Philippines and U.S. Interests—2014|url=https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R43498/7|archive-url=https://web.archive.org/web/20220417070815/https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R43498/7|archive-date=17 Abril 2022|access-date=9 Mayo 2024|website=CRS Reports|publisher=Congressional Research Service|oclc=1121453557}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Lucas |first=Dax |date=8 Hunyo 2012 |title=Aquino attributes growth to good governance |url=https://globalnation.inquirer.net/39227/aquino-attributes-growth-to-good-governance |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Philippine Daily Inquirer]] |language=en}}&lt;/ref&gt; Nilagdaan ni Aquino III ang isang kasunduang pangkapayapaan sa [[Moro Islamic Liberation Front]] (MILF) na nagresulta sa pagbuo ng [[Bangsamoro Organic Law]] na siyang bumuo sa rehiyong nagsasarili ng [[Bangsamoro]], ngunit naantala ang pagpasa ng batas dahil sa pakikipagbarilan ng mga rebeldeng MILF sa Mamasapano.&lt;ref&gt;{{cite journal |author1=Rizal G. Buendia |date=2015 |title=The Politics of the Bangsamoro Basic Law |publisher=Yuchengco Center |doi=10.13140/RG.2.1.3954.9205/1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Clapano |first=Jose Rodel |date=3 Pebrero 2016 |title=Congress buries Bangsamoro bill |url=https://www.philstar.com/headlines/2016/02/03/1549507/congress-buries-bangsamoro-bill |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Philippine Star]] |language=en}}&lt;/ref&gt;

Naglunsad ng isang programa sa [[Build Build Build|imprastraktura]] at isang [[Kampanya laban sa iligal na droga sa Pilipinas|kampanya laban sa droga]] si [[Rodrigo Duterte]],&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Vera |first=Ben O. de |date=6 Agosto 2020 |title=Build, Build, Build’s ‘new normal’: 13 projects added, 8 removed |url=https://business.inquirer.net/304612/build-build-builds-new-normal-8-projects-added-13-removed |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Philippine Daily Inquirer]] |language=en}}&lt;/ref&gt; na siyang nahalal na pangulo noong 2016,&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Go |first=Miriam Grace |date=9 Mayo 2017 |title=LISTEN: Duterte's 1st interview as apparent winner in 2016 polls |url=https://www.rappler.com/nation/169369-duterte-first-interview-winner-2016-elections/ |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}&lt;/ref&gt; na bagaman nagpababa sa paglaganap ng droga, ay nagdulot ng libu-libong mga ''[[extrajudicial killing]]'' sa bansa.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Romero |first=Alexis |date=26 Disyembre 2017 |title=Duterte gov't probing over 16,000 drug war-linked deaths as homicide, not EJK |url=https://www.philstar.com/headlines/2017/12/26/1771944/duterte-govt-probing-over-16000-drug-war-linked-deaths-homicide-not-ejk |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Philippine Star]]}}&lt;/ref&gt; Ipinagtibay ang Bangsamoro Organic Law noong 2018. Sa unang bahagi ng 2020, nakarating sa Pilipinas ang [[pandemya ng COVID-19]];&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Gonzalez |first=Mia |date=30 Marso 2020 |title=Philippines confirms 1st case of novel coronavirus |url=https://www.rappler.com/nation/186633-philippines-confirms-case-novel-coronavirus/ |access-date=9 Mayo 2024 |website=[[Rappler]] |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Cordero |first=Ted |date=7 Marso 2020 |title=CODE RED ALERT UP: DOH recommends declaration of public health emergency after COVID-19 local transmission |url=https://www.gmanetwork.com/news/topstories/nation/728715/doh-recommends-declaration-of-public-health-emergency-after-covid-19-local-transmission/story/ |access-date=9 Mayo 2024 |website=GMA News Online |language=en}}&lt;/ref&gt; Lumiit sa 9.5% ang [[kabuuang domestikong produkto]] ng bansa, ang pinakamasamang taunang pagganap sa ekonomiya ng bansa mula noong taong 1947.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Venzon |first=Cliff |date=28 Enero 2021 |title=Philippines GDP shrinks 9.5% in 2020, worst since 1947 |url=https://asia.nikkei.com/Economy/Philippines-GDP-shrinks-9.5-in-2020-worst-since-1947 |access-date=9 Mayo 2024 |website=Nikkei Asia |language=en-GB}}&lt;/ref&gt; Nahalal bilang Pangulo ng Pilipinas ang anak ni Ferdinand Marcos Sr. na si [[Bongbong Marcos]].

== Heograpiya ==
{{main|Heograpiya ng Pilipinas}}
{{Tingnan din|Mga Ekorehiyon sa Pilipinas|link=https://en.wikipedia.org/wiki/Ecoregions_in_the_Philippines}}
:[[Talaksan:Relief Map Of The Philippines.png|thumb|322x322px|&lt;div style=&quot;text-align:center;&quot;&gt;Ang topograpiya ng Pilipinas.&lt;/div&gt;]]Ang Pilipinas ay isang [[kapuluan]] ng 7,641 mga pulo na ang kabuoan ng sukat ng lupa, kasama ang mga nakapaloob na bahagi ng tubig, ay tinatayang nasa {{convert|300,000|km2|sqmi|sp=us}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=4 Hunyo 2019 |title=Know before you go: the Philippines |url=https://www.nationalgeographic.com/travel/article/partner-content-know-before-you-go-the-philippines |access-date=15 Mayo 2024 |website=[[National Geographic]] |language=en}}&lt;/ref&gt; Ang baybayin nito na ang sukat ay {{convert|36,289|km|mi|sp=us}} ang dahilan kung bakit ikalima ang Pilipinas sa pinakamalawak ang baybayin sa buong daigdig.&lt;ref&gt;Central Intelligence Agency. (2009). [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html &quot;Field Listing :: Coastline&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170716042040/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html|date=2017-07-16}}. Washington, DC: Author. Retrieved 2009-11-07.&lt;/ref&gt; Nasa pagitan ito ng 116°&amp;nbsp;40', at 126°&amp;nbsp;34' E. longhitud at 4°&amp;nbsp;40' at 21°&amp;nbsp;10' N. latitud at humahangga sa [[Dagat Pilipinas]] sa silangan, sa [[Dagat Timog Tsina]] sa kanluran, at sa Dagat Sulawesi sa Timog (kasalukuyang [[Dagat Celebes]]). Ang pulo ng [[Borneo]] ay matatagpuan ilang daang kilometro sa timog kanluran at ang Taiwan ay nasa hilaga.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Philippines - A country profile |url=https://www.eyeonasia.gov.sg/asean-countries/know/overview-of-asean-countries/philippines-a-country-profile/ |access-date=15 Mayo 2024 |website=Eye on Asia |publisher=Pamahalaan ng Singapura |language=en}}&lt;/ref&gt; Ang labing-isang pinakamalaking isla ng bansa ay ang [[Luzon]], [[Mindanao]], [[Samar (pulo)|Samar]], [[Rehiyon ng Pulo ng Negros|Negros]], [[Palawan (pulo)|Palawan]], [[Panay]], [[Mindoro]], [[Leyte (pulo)|Leyte]], [[Cebu (pulo)|Cebu]], [[Bohol]] at [[Masbate (pulo)|Masbate]], na bumubuo sa humigit-kumulang siyamnapu't-limang porsiyento ng kabuuang lawak ng bansa.&lt;ref&gt;{{cite book |last1=Chaffee |first1=Frederic H. |url=https://books.google.com/books?id=83UsAAAAYAAJ |title=Area Handbook for the Philippines |last2=Aurell |first2=George E. |last3=Barth |first3=Helen A. |last4=Betters |first4=Elinor C. |last5=Cort |first5=Ann S. |last6=Dombrowski |first6=John H. |last7=Fasano |first7=Vincent J. |last8=Weaver |first8=John O. |date=February 1969 |publisher=[[U.S. Government Printing Office]] |isbn=&lt;!-- ISBN unspecified --&gt; |location=Washington, D.C. |page=[https://books.google.com/books?id=83UsAAAAYAAJ&amp;pg=PA6 6] |language=en |oclc=19734 |access-date=15 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230407033448/https://books.google.com/books?id=83UsAAAAYAAJ |archive-date=7 Abril 2023 |url-status=live}} &lt;/ref&gt;
[[Talaksan:Mt.Mayon tam3rd.jpg|right|thumb|Ang [[Bulkang Mayon]] ang pinakaaktibong bulkan sa Pilipinas.]]Karamihan sa mga bulubunduking kapuluan ay nababalot ng mga kagubatang tropikal at mga nagmula sa mga pagsabog ng bulkan. Ang pinakamataas na bundok ay ang [[Bundok Apo]] sa Mindanao. Ang sukat nito ay 2,954&amp;nbsp;metro (9,692&amp;nbsp;talampakan) mula sa kapatagan ng dagat. Ang pinakamahabang ilog sa Pilipinas ay ang [[Ilog Cagayan]] sa hilagang Luzon, na umaagos ng humigit-kumulang {{convert|520|km||abbr=|sp=us}}.&lt;ref&gt;{{cite report|last=College of Forestry and Natural Resources, [[University of the Philippines Los Baños]]|title=Climate-Responsive Integrated Master Plan for Cagayan River Basin; Volume I – Executive Summary|url=https://riverbasin.denr.gov.ph/masterplans/cagayanexecutivesummary.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20200730173552/https://riverbasin.denr.gov.ph/masterplans/cagayanexecutivesummary.pdf|archive-date=July 30, 2020|access-date=July 30, 2020|website=River Basin Control Office|publisher=[[Department of Environment and Natural Resources]]|page=5}}&lt;/ref&gt;

{{wide image|Pana Banaue Rice Terraces.jpg|1000px|&lt;center&gt;Ginamit ng mga [[Mga Igorot|Ifugao/Igorot]] ang [[Hagdan-hagdang Palayan ng Banawe]] upang magtanim ng mga pananim sa matarik na bulubunduking bahagi ng Hilagang Pilipinas.&lt;/center&gt;}}Ang Pilipinas ay napapaloob din sa tinatawag na [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] na isa sa pinakaaktibong ''fault areas'' sa buong daigdig.&lt;ref name=&quot;Rodell-2002&quot;&gt;{{cite book |last=Rodell |first=Paul A. |url=https://books.google.com/books?id=y1CVR74_KHQC |title=Culture and Customs of the Philippines |date=2002 |publisher=[[Greenwood Press]] |isbn=978-0-313-30415-6 |series=Culture and Customs of Asia |location=Westport, Conn. |access-date=15 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240203074324/https://books.google.com/books?id=y1CVR74_KHQC |archive-date=3 Pebrero 2024 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=4jQavSJCro4C |title=Alpine-Mediterranean Geodynamics |date=1982 |publisher=[[American Geophysical Union]] |isbn=978-978-087-590-9 |editor-last1=Berckhemer |editor-first1=H. |series=Geodynamics Series |volume=7 |location=Washington, D.C. |page=[https://books.google.com/books?id=4jQavSJCro4C&amp;pg=RA1-PA31 31] |language=en |access-date=15 Mayo 2024 |editor-last2=Hsü |editor-first2=K. |archive-url=https://web.archive.org/web/20230212195929/https://books.google.com/books?id=4jQavSJCro4C |archive-date=12 Pebrero 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Frohlich |first=Cliff |url=https://books.google.com/books?id=-lZGdmBwSPkC |title=Deep Earthquakes |date=May 4, 2006 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-82869-7 |location=Cambridge, England |page=[https://books.google.com/books?id=-lZGdmBwSPkC&amp;pg=PA421 421] |access-date=15 Mayo 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230212195927/https://books.google.com/books?id=-lZGdmBwSPkC |archive-date=12 Pebrero 2023 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Humigit-kumulang limang lindol ang naitala araw-araw, bagaman karamihan ay masyadong mahina para maramdaman. Maraming [[bulkan]] ang madalas na sumasabog sa bansa tulad ng [[Bulkang Pinatubo]] at [[Bulkang Mayon]]. 

=== Klima ===
Ang pampook na pangmatagalang panahon ay mainit, maalinsangan, at tropikal. Ang kalimitang taunang temperatura ay nasa 26.5° sentigrado. May tatlong panahon sa Pilipinas na pangkalahatang kinikilala ng mga Pilipino. Ito ay ang Tag-init o Tag-araw (mainit na panahon mula ika-3 buwan hanggang ika-5 buwan), ang Tag-ulan (maulan na panahon mula ika-6 buwan hanggang ika-11 buwan), at ang Taglamig (malamig na panahon mula ika-12 buwan hanggang ika-2 buwan). 
Ang bansa rin ay nasa tinatawag na &quot;typhoon belt&quot; ng Kanlurang Pasipiko at ito ay tinatamaan ng mga 19 na [[bagyo]] taon-taon.
== Politika at Pamahalaan ==
{{main|Politika ng Pilipinas}}

=== Sistema ===
{{Main|Talaan ng mga Pangulo ng Pilipinas}}
{{See|Pangulo ng Pilipinas}}

[[Talaksan:Ferdinand Marcos Jr. Inauguration RVTM.jpg|thumb|150px|left|Si [[Bongbong Marcos|Ferdinand Marcos Jr.]], ang kasalukuyang pangulo ng Pilipinas.]]
Ang pamahalaan ng Pilipinas, na hinalintulad sa sistema ng [[Estados Unidos]], ay natatag bilang [[Republika|Republika ng mga Kinatawan]]. Ang kanyang [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] ay may tungkulin bilang [[pinuno ng estado]] at pati ng [[pinuno ng pamahalaan|pamahalaan]]. Siya rin ang punong kumandante ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Hukbong Sandatahan]]. Naluluklok ang Pangulo sa posisyon sa pamamagitan ng isang pangkalahatang halalan at manunungkulan siya sa loob ng anim na taon. Siya ang may katungkulang maghirang ng mga kasapi at mamuno sa gabinete.

Ang Batasan ng Pilipinas ay nahahati sa dalawang Kapulungan, ang Senado at Kapulungan ng mga Kinatawan. Ang mga kasapi ng dalawang kamarang [[Kongreso ng Pilipinas|Kongreso]], na binubuo ng [[Senado ng Pilipinas|Senado]] at ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Kapulungan ng mga Kinatawan]], ay hinahalal sa botong popular.

Binubuo ang Mataas na Kapulungan o Senado ng 24 na senador na naninilbihan sa loob ng 6 na taon. Tuwing 3 taon, kalahati ng mga kasapi nito ay napapalitan sa pamamagitan ng pangkalahatang halalan at maaaring manungkulan ang isang senador nang hanggang 3 sunud-sunod na termino.

Samantala, ang Mababang Kapulungan o Kapulungan ng mga Kinatawan naman ay inihahalal ng mga botante ng isang distrito o sektor at may terminong 3 taon. Maaari ring manilbihan ang isang Kinatawan ng hanggang 3 sunud-sunod na termino. Binubuo ang Mababang Kapulungan ng hindi bababà sa 225 kinatawan.

Ang sangay panghukuman ng pamahalaan ay pinamumunuan ng [[Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas|Kataas-taasang Hukuman]], ang [[Punong Mahistrado ng Kataas-taasang Hukuman ng Pilipinas|Punong Mahistrado]] ang namumuno nito at may 14 na Kasamang Mahistrado, lahat hinihirang ng Pangulo at manunungkulan hanggang sa panahon ng kaniyang pagreretiro.

Ang Pangulo, Pangalawang Pangulo at Punong Mahistrado ng Pilipinas ay mapatatalsik lamang sa kaniyang posisyon sa pamamagitan ng isang prosesong pampolitika na kung tawagin ay [[pagsasakdal]], katulad ng nangyari sa dating Pangulong [[Joseph Estrada|Joseph Ejercito Estrada]] dahil sa pagkakasangkot sa Jueteng Scandal na nabunyag noong 2001. Napatalsik din sa puwesto ang dating Punong Mahistrado na si [[Renato Corona]] dahil sa pagiging tuta niya kay dating Pangulong [[Gloria Macapagal-Arroyo]]. Nagtagumpay ang pagsakdal noon sapagkat kusang umalis sa Malakanyang si Estrada at ang pumalit ay ang Pangalawang Pangulo nitong si Gloria Macapal ang fice

=== Ugnayan sa ibang bansa ===
[[File:Rodrigo Duterte with Vladimir Putin, 2016-02.jpg|thumb|Pagpupulong nina Pangulong Rodrigo Duterte at [[Vladimir Putin]] ng [[Rusya]] sa gitna ng pulong-panguluhan ng Kooperasyong Pang-ekonomiya sa Asya-Pasipiko sa [[Peru]], 2016.]]
Ang Pilipinas ay isang prominenteng kasapi at isa sa tagapagtaguyod ng [[Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya]]. Ito rin ay isang aktibong tagalahok sa [[Ekonomikong Kooperasyon sa Asya-Pasipiko]], isang kasapi ng [[Pangkat ng 24]] at isa sa 51 mga bansang nagtatag sa [[Mga Nagkakaisang Bansa]] noong 24 Oktubre 1945.

Pinapahalagahan ng Pilipinas ang ugnayan nito sa Estados Unidos. Sinuportahan ng Pilipinas ang Amerika sa [[Digmaang Malamig]] at ang [[Digmaang Pangterorismo]] at isang pangunahing kaalyado na hindi kasapi ng [[North Atlantic Treaty Organization|Organisasyon ng Tratado ng Hilagang Atlantiko]]. Ang mga ugnayan sa iba pang mga bansa ay maayos sa pangkalahatan. Ang ibinahaging pagpapahalaga sa demokrasya ay nagpapagaan sa ugnayan sa mga bansa sa kanluran at Europa. Habang ang parehong pang-ekonomiyang aalahanin ay nakatutulong sa pakikipagugnayan sa ibang mga bansang papaunlad pa lamang. Ang makasaysayang ugnayan at pagkakahalintulad sa kalinangan ay nagsisilbi rin bilang tulay sa pakikipagugnayan sa Espanya. Sa kabila ng mga isyu tulad ng pagmamalabis at mga digmaang nakadudulot sa [[Balikbayan|mga Pilipinong nasa ibayong-dagat]], ang ugnayan sa mga bansa sa [[Gitnang Silangan]] ay mabuti, na nakikita ito sa patuloy na pagbibigay hanapbuhay sa mahigit dalawang milyong Pilipinong naninirahan doon.
 
Ang Pilipinas ay kasalukuyang nasa isang pagtatalo sa mga bansang [[Taiwan]], [[Tsina]], [[Vietnam]] at [[Malaysia]] patungkol sa kung sino ang tunay na may-ari ng [[Kapuluang Spratly]] na masagana ng langis at likas na petrolyo. Ito rin ay may 'di pagkakaunawaan sa bansang Malaysia sa usaping [[Sabah]]. Sinasabing ibinigay ng Sultan ng [[Brunei]] ang teritoryo ng Sabah sa Sultan ng [[Sultanato ng Sulu|Sulu]] pagkatapos nitong tumulong sa pagkawasak ng isang rebelyon doon. Iyon ang nagbigay karapatan at poder sa pamahalaan ng Pilipinas na angkinin muli ang kanyang nawalang lupain. Hanggang ngayon, tumatanggap ang Sultan ng Sulu ng pera para sa &quot;upa&quot; sa lupa mula sa pamahalaan ng Malaysia.

=== Mga rehiyon at lalawigan ===
{{Main|Mga rehiyon ng Pilipinas|mga lalawigan ng Pilipinas}}
Ang Pilipinas ay nababahagi sa mga pangkat ng pamahalaang pangpook (''local government units'' o LGU). Ang mga [[Mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ang pangunahin na pangkat. Hanggang 2002, mayroong 85 na lalawigan sa bansa. Ang mga ito ay nababahagi pa sa mga [[Mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]] at [[Mga bayan ng Pilipinas|bayan]], na binubuo ng mga [[barangay]]. Ang barangay ang pinakamaliit na pangkat pampook ng pamahalaan. Ang lahat ng mga lalawigan ay nalulupon sa 23 [[Mga rehiyon ng Pilipinas|mga rehiyon]] para sa kadaliang pamumuno. Karamihan sa mga sangay ng pamahalaan ay nagtatayo ng tanggapan sa mga bahagi para magsilbi sa mga lalawigang saklaw nito. Subalit, ang mga bahagi sa Pilipinas ay walang bukod na pamahalaang pampook, maliban sa [[Bangsamoro]] at [[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Kordilyera]], na mga nagsasariling rehiyon.

== Ekonomiya ==
{{main|Ekonomiya ng Pilipinas}}
Ang Pilipinas ay isang [[umuunlad na bansa]] sa Timog-Silangang Asya. Ang lebel ng sahod sa Pilipinas ay [[:en:List of countries by GNI (nominal, Atlas method) per capita|mababang gitnang sahod]] (''lower middle income'')&lt;ref&gt;[[:en:List of countries by GNI (nominal, Atlas method) per capita|List_of_countries_by_GNI_%28nominal,_Atlas_method%29_per_capita]] {{languageicon|en|English Wikipedia}}&lt;/ref&gt;. Ang [[GDP]] kada tao ayon sa [[Purchasing power parity]] (PPP) sa Pilipinas noong 2013 ay $3,383 na ika-130 sa buong mundo at mas mababa sa ibang mga bansa sa [[Timog Silangang Asya]] gaya ng Brunei, Singapore, Malaysia, Thailand at Indonesia &lt;ref&gt;[[:en:List of Asian countries by GDP per capita|List_of_Asian_countries_by_GDP_per_capita]] {{languageicon|en|English Wikipedia}}&lt;/ref&gt;. Ang ''GDP kada tao ayon sa PPP'' ay naghahambing ng mga pangkalahatang pagkakaiba sa [[pamantayan ng pamumuhay]] sa kabuuan sa pagitan ng mga bansa dahil isinasaalang alang nito ang relatibong gastos ng pamumuhay at mga rate ng implasyon ng mga bansa. Ang Pilipinas ay ika-138 sa buong mundo sa [[indeks ng pagiging madaling magnegosyo]] o mahirap magnegosyo sa Pilipinas. Ang Pilipinas ay ika-105 sa [[Corruption Perceptions Index]] sa mga 176 bansa sa buong mundo o may napakataas na antas ng korupsiyon.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.transparency.org/cpi2012/results |title=Archive copy |access-date=2013-11-26 |archive-date=2013-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130528032608/http://www.transparency.org/cpi2012/results |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang kahirapan at hindi pantay na sahod sa pagitan ng mayaman at mahirap ay nananatiling mataas sa Pilipinas.&lt;ref name=adb&gt;{{Cite web |url=http://www.adb.org/sites/default/files/pub/2009/Poverty-Philippines-Causes-Constraints-Opportunities.pdf |title=Archive copy |access-date=2013-11-26 |archive-date=2015-04-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150427211131/http://adb.org/sites/default/files/pub/2009/Poverty-Philippines-Causes-Constraints-Opportunities.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang mga kamakailang paglago sa ekonomiya ng Pilipinas ay nangyayari lamang sa mga [[sektor ng serbisyo]] gaya ng industriyang [[pagluluwas]] ng semikondaktor, telekomunikasyon, BPO, real estate na sinusuportahan ng mga remitans o ipinadalang salapi ng mga OFW sa kanilang pamilya sa Pilipinas na may maliliit na negosyo. Ito ang pangunahing dahilan kung bakit mayroong hindi sapat na kalidad na trabaho at ang kahirapan at pagiging hindi pantay ng sahod ay hindi napabuti.&lt;ref name=adb/&gt; Ang sektor na lilikha ng mas maraming trabaho gaya ng agrikultura, pagmamanupaktura at industriya ay matamlay.&lt;ref name=adb/&gt;

Iniulat ng World Bank na ang Pilipinas ay isa sa pinakamayamang ekonomiya sa [[Asya]] noong mga 1950 pagkatapos ng [[Hapon]] ngunit naging isa sa pinakamahirap na bansa sa Asya ngayon.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.insead.edu/facultyresearch/faculty/documents/5771.pdf |title=Archive copy |access-date=2013-10-12 |archive-date=2014-11-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141107133528/http://www.insead.edu/facultyresearch/faculty/documents/5771.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=marcos5&gt;http://www.state.gov/outofdate/bgn/philippines/195236.htm&lt;/ref&gt; Ito ay itinuturo ng mga ekonomista sa mga taon ng maling pangangasiwa sa ekonomiya at pababago-bagong kondisyon sa politika noong rehimen ni [[Ferdinand Marcos]] mula 1965 hanggang 1986 na nag-ambag sa bumagal na pag-unlad ng ekonomiya ng Pilipinas.&lt;ref name=marcos5/&gt; Ayon sa ilang sanggunian, ang taunang GDP ng Pilipinas mula 1976 hanggang 1986 sa ilalim ni Marcos ay 1.8% lamang.&lt;ref&gt;http://books.google.com/books?id=z1cpiEJMAi8C&amp;pg=PA295&lt;/ref&gt; Sa ilalim ni Marcos, ang [[kapitalismong crony|kapitalismong kroni]] at [[monopolyo]] ay itinatag kung saan ang kanyang mga kroni ay malaking nakinabang.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://articles.philly.com/1986-01-28/news/26055009_1_philippines-president-ferdinand-e-marcos-sugar-industry |title=Archive copy |access-date=2015-08-17 |archive-date=2014-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141214193330/http://articles.philly.com/1986-01-28/news/26055009_1_philippines-president-ferdinand-e-marcos-sugar-industry |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Sa ilalim ni Marcos, ang Pilipinas ay mabigat na [[panlabas na utang|umutang sa dayuhan]] na umabot ng 28 bilyong dolyar mula kaunti sa 2 bilyong dolyar nang maluklok siya sa puwesto noong 1965. Sa kasalukuyan, ang pamahalaan ng Pilipinas ay nagbabayad pa rin ng interes sa mga utang pandayuhan ng bansa na natamo noong panahon ng administrasyong Marcos hanggang sa 2025.&lt;ref&gt;http://www.indymedia.org.uk/en/2012/09/500590.html&lt;/ref&gt;

Ang Pilipinas ang [[Tala ng mga bansa ayon sa GDP (PPP)|ika-43 pinakamalaki sa buong daigdig]] ang pambansang ekonomiya ng Pilipinas, na may tinatayang $224.754 bilyon [[Kabuuan ng Gawang Katutubo|GDP]] (nominal) noong 2011.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/weorept.aspx?sy=2010&amp;ey=2017&amp;scsm=1&amp;ssd=1&amp;sort=country&amp;ds=.&amp;br=1&amp;pr1.x=51&amp;pr1.y=6&amp;c=512%2C446%2C914%2C666%2C612%2C668%2C614%2C672%2C311%2C946%2C213%2C137%2C911%2C962%2C193%2C674%2C122%2C676%2C912%2C548%2C313%2C556%2C419%2C678%2C513%2C181%2C316%2C682%2C913%2C684%2C124%2C273%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C558%2C918%2C138%2C748%2C196%2C618%2C278%2C522%2C692%2C622%2C694%2C156%2C142%2C624%2C449%2C626%2C564%2C628%2C283%2C228%2C853%2C924%2C288%2C233%2C293%2C632%2C566%2C636%2C964%2C634%2C182%2C238%2C453%2C662%2C968%2C960%2C922%2C423%2C714%2C935%2C862%2C128%2C135%2C611%2C716%2C321%2C456%2C243%2C722%2C248%2C942%2C469%2C718%2C253%2C724%2C642%2C576%2C643%2C936%2C939%2C961%2C644%2C813%2C819%2C199%2C172%2C733%2C132%2C184%2C646%2C524%2C648%2C361%2C915%2C362%2C134%2C364%2C652%2C732%2C174%2C366%2C328%2C734%2C258%2C144%2C656%2C146%2C654%2C463%2C336%2C528%2C263%2C923%2C268%2C738%2C532%2C578%2C944%2C537%2C176%2C742%2C534%2C866%2C536%2C369%2C429%2C744%2C433%2C186%2C178%2C925%2C436%2C869%2C136%2C746%2C343%2C926%2C158%2C466%2C439%2C112%2C916%2C111%2C664%2C298%2C826%2C927%2C542%2C846%2C967%2C299%2C443%2C582%2C917%2C474%2C544%2C754%2C941%2C698&amp;s=NGDPD&amp;grp=0&amp;a=|title=Report for Selected Countries and Subjects|work= World Economic Outlook Database, Oktubre 2012|publisher=[[International Monetary Fund]]|accessdate=9 Oktubre 2012}}&lt;/ref&gt; Kinabibilangan ng mga kalakal na iniluluwas ang mga [[semiconductor]] at mga kalakal na eletroniko, mga kagamitang pang-transportasyon, [[damit]], mga produkto mula sa tanso, produktong [[petrolyo]], [[langis ng niyog]], at mga [[prutas]].&lt;ref name=CIAfactbook /&gt; Pangunahing kinakalakal ito sa mga bansang [[Estados Unidos]], [[Hapon (bansa)|Japon]], [[Republikang Popular ng Tsina|China]], [[Singapore|Singapur]], [[Timog Korea]], [[Netherlands]], [[Hong Kong]], [[Alemanya|Alemania]], [[Republika ng Tsina|Taiwan]], at [[Thailand|Tailandia]].&lt;ref name=CIAfactbook /&gt;

{{wide image|Makati skyline mjlsha.jpg|1110px|&lt;center&gt;Ang Lungsod ng [[Makati]] sa [[Kalakhang Maynila]], ang sentrong lungsod pampinansiyal ng bansa.&lt;/center&gt;}}

Bilang isang bagong bansang industriyalisado, nagpapalit na ang ekonomiya ng Pilipinas mula sa pagiging isang bansang nakabatay sa agrikultura patungo sa ekonomiyang nakabatay ng higit sa mga paglilingkod at paggawa. Sa kabuoang bilang ng mga manggagawa sa bansa na nasa 38.1&amp;nbsp;milyon&lt;ref name=CIAfactbook /&gt;, 32% nito ay naghahanapbuhay sa sektor ng [[agrikultura]] subalit 13.8% lamang nito ang naiaambag sa GDP. ang sektor ng industriya na nasa 13.7% ng dami ng manggawa ay nakakapag-ambag ng 30% sa GDP. Samantala ang natitirang 46.5% ng mga manggawa ay nasa sektor ng paglilingkod na bumubuo sa 56.2% ng GDP.&lt;ref name=&quot;nscb2009&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.nscb.gov.ph/sna/2009/3rdQ2009/2009gnpi3.asp |author=Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board |title=Third Quarter 2009 Gross National Product and Gross Domestic Product by Industrial Origin |accessdate=2009-12-11 |archive-date=2011-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629150040/http://www.nscb.gov.ph/sna/2009/3rdQ2009/2009gnpi3.asp |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;quickstat&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.census.gov.ph/data/quickstat/qs0909tb.pdf |author=Republic of the Philippines. National Statistics Office. |title=Quickstat |format=PDF |date=Oktubre 2009 |accessdate=2009-12-11 |archive-date=2012-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120711125757/http://www.census.gov.ph/data/quickstat/qs0909tb.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Noong 1998 ang ekonomiya ng Pilipinas — pinaghalong [[agrikultura]], marahan na industriya, at mga serbisyong pansustento — ay nanghina dulot ng [[krisis pinansiyal sa Asya]] at ng mahinang kondisyon ng lagay ng panahon. Ang pag-angat ay bumaba sa 0.6% noong 1998 mula 5% noong 1997, pero nakabawi hanggang sa 3% noong 1999 at 4% noong 2000. Nangako ang pamahalaan na ipagpapatuloy ang mga reporma sa ekonomiya para makahabol ang bansa sa mga bagong nagsisipag-unlaran at industriyalisadong mga bansa sa [[Silangang Asya|Silangang Asia]]. Ang nagpapabagal sa pagsisikap ng pamahalaan na mapabuti ang ekonomiya ng bansa ay ang mismong utang nito (utang pampubliko na 77% ng GDP). Ang hinihinging badyet para sa pagbabayad ng utang ay higit na mas mataas pa sa badyet ng pinagsamang Kagawaran ng Edukasyon at Militar.

Ang estratehiyang pinaiiral ng pamahalaan ay ang pagpapabuti sa [[impraestruktura]], ang paglilinis sa sistemang tax o [[buwis]] upang paigtingin ang kita ng pamahalaan, ang deregulasyon at [[pagsasapribado]] ng ekonomiya, at ang karagdagang pagkalakal sa rehiyon o mas integrasyon. Ang pagasa ng ekonomiya sa ngayon ay nakasalalay sa kaganapang pang-ekonomiya ng kanyang dalawang pangunahing sosyo sa kalakal, ang [[Estados Unidos]] at [[Hapon]], at sa isang mas mabisang administrasyon at mas matibay na patakaran ng pamahalaan.

Sa ilalim ng pamumunò ni [[Noynoy Aquino]], ang rate ng paglago ng [[GDP]] ng Pilipinas noong 2012 ay 6.6 porsiyento na sinasabing ikalawang pinakamataas sa Asya. Ang Fitch Ratings ay nagtaas ng Pilipinas sa &quot;BBB-&quot; with a stable outlook na unang pagkakataong ang Pilipinas ay nakatanggap ng gayong katayuan ng grado ng pamumuhunan sa Pilipinas. Itinaas din ng World Economic Forum ang Pilipinas sa 10 punto sa itaas na kalahati ng ranggong pagiging kompetetibo nitong pandaigdigan sa unang pagkakataon sa kasaysayan ng Pilipinas. Ang mga pagbuti sa ekonomiya ay sinasabing sanhi ng mga hakbang na isinasagawa ni Noynoy upang pataasin ang pagiging bukas ng pamahalaan at sugpuin ang korapsyon na muling nagbigay ng pagtitiwalang internasyonal sa ekonomiya ng Pilipinas. Gayunpaman, sinasabing ang mga mayayamang pamilya lamang ang nakinabang at nakikinabang sa pagbuti ng ekonomiya. Ang pagiging hindi pantay ng sahod sa pagitan ng mga mayayaman at mahihirap sa Pilipinas ay nananatiling mataas. Noong 2012, isinaad ng Forbes Asia na ang magkakasamang kayamanan ng 40 pinakamayamang pamilya sa Pilipinas ay lumago ng $13 bilyong dolyar noong 2010 hanggang 2011 sa $47.4 bilyon na pagtaas na 37.9 porsiyento. Ang pagtaas sa kayamanan ng mga pamilyang ito ay katumbas ng 76.5 porsiyento ng kabuoang pagtaas ng GDP ng Pilipinas sa panahong ito. Ang hindi pantay na sahod ng mga mamamayang Pilipino ang pinakamataas sa Asya. Sa Thailand, ang kayamanan ng 40 mga mayayamang pamilya ay tumaas lamang nang 25 porsiyento sa 2012 samantalang sa Malaysia ay 3.7 porsiyento at sa Hapon ay 2.8 porsiyento lamang.

=== Transportasyon ===
{{main|Transportasyon sa Pilipinas}}
[[Talaksan:NLEX Santa Rita northbound (Guiguinto, Bulacan)(2017-03-14).jpg|thumb|Left|Isang bahagi ng [[North Luzon Expressway]].]]
Ang imprastrakturang pantransportasyon sa Pilipinas ay hindi gaanong maunlad. Ito ay dahil sa bulubunduking lupain at kalat-kalat na heograpiya ng kapuluan, ngunit bunga rin ito ng mababang pamumuhunan ng mga nakalipas na pamahalaan sa imprastraktura. Noong 2013, humigit-kumulang 3% ng pambansang GDP ay napunta sa pagpapa-unlad ng imprastraktura – higit na mas-mababa kung ihahambing sa karamihan sa mga karatig-bansa nito.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.investphilippines.info/arangkada/wp-content/uploads/2011/06/08.-Part-3-Seven-Big-Winner-Sectors-Reforming-the-Infrastructure-Policy-Environment2.pdf |title=Arangkada Philippines 2010: A Business Perspective – Infrastructure |accessdate=21 Setyembre 2014 |archive-date=2017-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010144548/http://www.investphilippines.info/arangkada/wp-content/uploads/2011/06/08.-Part-3-Seven-Big-Winner-Sectors-Reforming-the-Infrastructure-Policy-Environment2.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Larano |first=Cris |url=https://blogs.wsj.com/economics/2014/06/03/philippines-bets-on-better-infrastructure/ |title=Philippines Bets on Better Infrastructure |publisher=The Wall Street Journal |date=3 Hunyo 2014 |accessdate=21 Setyembre 2014}}&lt;/ref&gt; May 216,387 kilometro (134,457 milya) ng mga daan sa Pilipinas; sa habang ito, tanging 61,093 kilometro (37,961 milya) lamang ng mga daan ay nailatag.&lt;ref name=WBtransport&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html |title=The CIA World Factbook – Philippines |accessdate=20 Setyembre 2017 |archive-date=2015-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150719222229/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Madalas makakakuha ng mga bus, [[dyipni]], taksi, at [[de-motor na traysikel]] sa mga pangunahing lungsod at bayan. Noong 2007, may humigit-kumulang 5.53&amp;nbsp;milyong mga nakarehistrong sasakyang de-motor. Dumarami nang 4.55% sa bawat taon ang mga pagpaparehistro ng mga sasakyan.&lt;ref&gt;Republic of the Philippines. Land Transportation Office. [https://web.archive.org/web/20081011115519/http://www.lto.gov.ph/Stats2007/no_of_mv_registered_byMVType_2.htm Number of Motor Vehicles Registered]. (29 Enero 2008). Hinango noong 22 Enero 2009.&lt;/ref&gt;

Nangangasiwa ang [[Pangasiwaan ng Abyasyon Sibil ng Pilipinas]] sa mga paliparan at sa pagpapatupad ng mga polisiyang may kinalaman sa ligtas na paglalakbay sa himpapawid&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.caap.gov.ph/index.php/downloads/finish/4-regulations-policies/214-repiblic-act-9497 |title=Republic Act No, 9447 |accessdate=21 Setyembre 2014 |publisher=[[Pangasiwaan ng Abyasyon Sibil ng Pilipinas|Civil Aviation Authority of the Philippines]] |archive-date=2014-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140716143711/http://caap.gov.ph/index.php/downloads/finish/4-regulations-policies/214-repiblic-act-9497 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.caap.gov.ph/index.php/downloads/finish/4-regulations-policies/235-manual-of-standards-for-aerodromes|title=Manual of Standards for AERODROMES|accessdate=21 Setyembre 2014|publisher=[[Pangasiwaan ng Abyasyon Sibil ng Pilipinas|Civil Aviation Authority of the Philippines]]|archive-date=2014-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20140809172842/http://caap.gov.ph/index.php/downloads/finish/4-regulations-policies/235-manual-of-standards-for-aerodromes|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; na may 85 gumaganang pampublikong paliparan magmula noong 2014.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.caap.gov.ph/index.php/contact-us/directory/finish/22-contact/163-caap-airport-directory |archive-url=https://web.archive.org/web/20131222030945/http://www.caap.gov.ph/index.php/contact-us/directory/finish/22-contact/163-caap-airport-directory |dead-url=yes |archive-date=22 Disyembre 2013 |title=Airport Directory |publisher=[[Civil Aviation Authority of the Philippines]] |date=Hulyo 2014 |accessdate=23 Agosto 2014 |df= }}&lt;/ref&gt; Naglilingkod ang [[Paliparang Pandaigdig ng Ninoy Aquino]] (NAIA) sa [[Malawakang Maynila]] kasama ang [[Paliparang Pandaigdig ng Clark]]. Ang [[Philippine Airlines]], ang pinakamatandang kompanyang panghimpapawid sa Asya na umiiral pa rin sa ilalim ng orihinal na pangalan nito, at ang [[Cebu Pacific]], ang pangunahing pang-mababang presyo na kompanyang panghimpapawid, ay mga pangunahing kompanyang panghimpapawid na naglilingkod sa karamihang mga panloob at pandaigdigang destinasyon.&lt;ref name=PAL&gt;{{cite web|url=http://www.philippineairlines.com/about_pal/about_pal.jsp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303185823/http://www.philippineairlines.com/about_pal/about_pal.jsp |archivedate=3 Marso 2016 |title=About PAL |publisher=Philippineairlines.com |accessdate=4 Mayo 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;HAviation&quot;&gt;State of Hawaii. Department of Transportation. Airports Division. [c. 2005]. &quot;[https://web.archive.org/web/20110517040251/http://hawaii.gov/hawaiiaviation/hawaii-commercial-aviation/philippine-air-lines/ Philippine Air Lines]&quot;. ''Hawaii Aviation''. Hinango noong 9 Enero 2010.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=OxfordBG&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=eY-Oq1IGzdMC&amp;pg=PT98|title=The Report: Philippines 2009|author=Oxford Business Group|year=2009|page=97|isbn=1-902339-12-6}}&lt;/ref&gt;

 
Karamihang matatagpuan sa Luzon ang mga mabilisang daanan at lansangan kasama ang [[Pan-Philippine Highway]] na nag-uugnay ng mga pulo ng [[Luzon]], [[Samar]], [[Leyte]], at [[Mindanao]],&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.photius.com/countries/philippines/geography/philippines_geography_transportation.html|title=Philippines Transportation |accessdate=23 Agosto 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|url=http://asiafoundation.org/resources/pdfs/RoRobookcomplete.pdf|title=Linking the Philippine Islands, Through the highway of the Sea.|page=51|accessdate=23 Agosto 2014}}&lt;/ref&gt; ang [[North Luzon Expressway]], [[South Luzon Expressway]], at ang [[Subic–Clark–Tarlac Expressway]].&lt;ref&gt;[http://www.mntc.com/nlex/ The North Luzon Expressway Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180809043810/http://www.mntc.com/nlex/ |date=2018-08-09 }} (NLEX) is for the rehabilitation, expansion, operation and maintenance of the existing {{convert|83.7|km|0|abbr=on}} NLEX that connects Metro Manila to the northern provinces of Bulacan and Pampanga.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.trb.gov.ph/index.php/toll-road-projects/south-luzon-expressway|title=South Luzon Expressway (SLEX)|author=Super User|work=Toll Regulatory Board|accessdate=17 Disyembre 2015|archive-date=8 Disyembre 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208203330/http://www.trb.gov.ph/index.php/toll-road-projects/south-luzon-expressway|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view_article.php?article_id=85241 SCTEx delay worsens as Japan firm seeks new extension – INQUIRER.net, Philippine News for Filipinos]{{dead link|date=Hunyo 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view_article.php?article_id=81199 BCDA, Japanese contractor asked to explain SCTEx delay – INQUIRER.net, Philippine News for Filipinos]{{dead link|date=Hunyo 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view_article.php?article_id=76127 Arroyo adviser says SCTEx extension OKd – INQUIRER.net, Philippine News for Filipinos]{{dead link|date=Hunyo 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view_article.php?article_id=101211 Arroyo order: Open SCTEx, interchanges on time – INQUIRER.net, Philippine News for Filipinos] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20080222100621/http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view_article.php?article_id=101211}}&lt;/ref&gt;

[[Talaksan:MRT-2 Train Santolan 1.jpg|thumb|left|Isang tren ng [[Ikalawang Linya ng Sistema ng Light Rail Transit ng Maynila|Linya 2]] sa [[Estasyong Santolan ng LRT|Estasyong Santolan]].]]
May papel lamang ang transportasyong daambakal sa Pilipinas sa paglululan ng mga pasahero sa loob ng Kalakhang Maynila. Ang rehiyon ay pinaglilingkuran ng tatlong mga linya ng mabilis na lulan: [[Unang Linya ng Sistema ng Light Rail Transit ng Maynila|Linya 1]], [[Ikalawang Linya ng Sistema ng Light Rail Transit ng Maynila|Linya 2]] at [[Ikatlong Linya ng Sistema ng Metro Rail Transit ng Maynila|Linya 3]].&lt;ref name=&quot;yellow&quot;&gt;{{cite web|title=The Line 1 System – The Green Line|url=http://www.lrta.gov.ph/line_1_system.php|website=Light Rail Transit Authority|accessdate=15 Enero 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714152448/http://www.lrta.gov.ph/line_1_system.php|archivedate=14 Hulyo 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;provision&quot;&gt;[[United Nations Centre for Human Settlements]]. (1993). [https://books.google.com/books?id=lkH5Twa-OakC&amp;printsec=frontcover ''Provision of Travelway Space for Urban Public Transport in Developing Countries'']. UN–HABITAT. pp. 15, 26–70, 160–179. {{ISBN|92-1-131220-5}}.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;times&quot;&gt;{{cite web|title=About Us; MRT3 Stations|url=http://dotcmrt3.gov.ph/about.php?route=7|website=Metro Rail Transit|accessdate=15 Enero 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130122003116/http://dotcmrt3.gov.ph/about.php?route=7|archivedate=22 Enero 2013}}&lt;/ref&gt; Noong nakaraan, nagsilbi ang mga daambakal sa mga pangunahing bahagi ng Luzon, at magagamit ang mga serbisyong daambakal sa mga pulo ng Cebu at Negros. Ginamit din ang mga daambakal para sa mga layong pang-agrikuktura, lalo na sa paggawa ng tabako at tubo. Halos wala nang transportasyong pangkargamento sa riles magmula noong 2014. Ilang nga sistemang transportasyon ay nasa ilalim ng pagpapa-unlad: nagpapatupad ang [[Kagawaran ng Agham at Teknolohiya (Pilipinas)|DOST]]-MIRDC at [[Unibersidad ng Pilipinas|UP]] ng mga unang pag-aaral ukol sa ''Automated Guideway Transit''.&lt;ref&gt;{{cite web|last=Valmero |first=Anna |title=DoST to develop electric-powered monorail for mass transport |url=http://ph.news.yahoo.com/dost-develop-electric-powered-monorail-mass-transport-100013094.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722190340/http://ph.news.yahoo.com/dost-develop-electric-powered-monorail-mass-transport-100013094.html |dead-url=yes |archive-date=22 Hulyo 2011 |accessdate=23 Setyembre 2014 |df= }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=UPD monorail project begins |url=http://www.upd.edu.ph/~updinfo/jul11/articles/upd_monorail_projects.html |work=July 27, 2011 |author=Regidor, Anna Kristine |publisher=University of the Philippines Diliman |accessdate=September 23, 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140924045106/https://www.upd.edu.ph/~updinfo/jul11/articles/upd_monorail_projects.html |archivedate=24 Setyembre 2014 |df= }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Bigger Automated Guideway Train ready for testing|url=http://www.mb.com.ph/bigger-automated-guideway-train-ready-for-testing/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140924041039/http://www.mb.com.ph/bigger-automated-guideway-train-ready-for-testing/|dead-url=yes|archive-date=24 Setyembre 2014|date=27 Pebrero 2014|author=Usman, Edd K.|publisher=Manila Bulletin|accessdate=23 Setyembre 2014}}&lt;/ref&gt; Magmula noong 2015 sinusubok din ang kung-tawaging &quot;''Hybrid Electric Road Train''&quot; na isang mahabang ''[[bi-articulated bus]]''.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.interaksyon.com/article/95283/bus-o-tren--dosts-road-train-rolls-off-to-vehicle-test|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140916004416/http://www.interaksyon.com/article/95283/bus-o-tren--dosts-road-train-rolls-off-to-vehicle-test|archivedate=2014-09-16|title=BUS O TREN? DOST's road train rolls off to vehicle test|publisher=Interaksyon|date=12 Setyembre 2014|accessdate=19 Setyembre 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mb.com.ph/hybrid-electric-road-train-to-be-road-tested-this-month/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140924051849/http://www.mb.com.ph/hybrid-electric-road-train-to-be-road-tested-this-month/|dead-url=yes|archive-date=24 Setyembre 2014|title=Hybrid electric road train to be road-tested this month|publisher=Manila Bulletin|date=13 Setyembre 2014|accessdate=19 Setyembre 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.philstar.com/headlines/2014/09/14/1368910/roadworthiness-tests-hybrid-train-start-next-month|title=Roadworthiness tests for hybrid train to start next month|publisher=[[The Philippine Star]]|date=14 Setyembre 2014|accessdate=19 Setyembre 2014}}&lt;/ref&gt;

Bilang isang kapuluan, kadalasang kinakailangan ang paglalakbay sa mga pulo-pulo gamit ang sasakyang pandagat.&lt;ref&gt;[http://business.inquirer.net/203660/ph-firm-takes-on-challenge-to-improve-sea-travel PH firm takes on challenge to improve sea travel.] Published by Philippine Daily Inquirer (Written By: Ira P. Pedrasa)&lt;/ref&gt; Ang mga pinaka-abalang pantalang pandagat ay [[Pantalan ng Maynila|Maynila]], [[Pandaigdigang Pantalan ng Batangas|Batangas]], [[Pantalan ng Subic|Subic]], [[Pantalan ng Cebu|Cebu]], [[Pantalan ng Iloilo|Iloilo]], [[Pantalan ng Dabaw|Dabaw]], Cagayan de Oro, at [[Pantalan ng Zamboanga|Zamboanga]].&lt;ref name=&quot;transpo&quot;&gt;[http://www.asianinfo.org/asianinfo/philippines/pro-transportation.htm The Philippine Transportation System]. (30 Agosto 2008). ''Asian Info''. Hinango noong 22 Enero 2009.&lt;/ref&gt; Naglilingkod ang [[2GO Travel]] at [[Sulpicio Lines]] sa Maynila, na may mga ugnay sa iba't-ibang mga lungsod at bayan sa pamamagitan ng mga pampasaherong bapor. Ang 919-kilometro (571 milyang) ''[[Strong Republic Nautical Highway]]'' (SRNH), isang pinagsamang set ng mga bahagi ng lansangan at ruta ng ferry na sumasaklaw sa 17 mga lungsod, ay itinatag noong 2003.&lt;ref&gt;[http://www.macapagal.com/gma/initiatives/roro.php Strong Republic Nautical Highway]. (n.d.). Official Website of President Gloria Macapagal Arroyo. Hinango noong 22 Enero 2009.&lt;/ref&gt; Naglilingkod ang [[Pasig River Ferry Service]] sa mga pangunahing ilog sa Kalakhang Maynila, kasama ang [[Ilog Pasig]] at [[Ilog Marikina]] na may mga estasyon sa Maynila, Makati, Mandaluyong, Pasig at Marikina.&lt;ref&gt;[http://www.gmanetwork.com/news/story/30644/pinoyabroad/gov-t-revives-pasig-river-ferry-service Gov't revives Pasig River ferry service]. (14 Pebrero 2007). ''GMA News''. Retrieved 18 Disyembre 2009.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.pia.gov.ph/index.php?article=241398338587|title=MMDA to reopen Pasig River ferry system on April 28; offers free ride|publisher=Philippine Information Agency|date=25 Abril 2014|accessdate=3 Oktubre 2014|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141006072725/http://news.pia.gov.ph/index.php?article=241398338587|archivedate=6 Oktubre 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;

== Demograpiya ==
{{main|Demograpiya ng Pilipinas|Mga Pilipino|Balikbayan}}
[[File:Philippines Population Density Map.svg|thumb|200px|upright=1.3|Kapal ng bilang ng tao sa bawat lalawigan {{As of|2009|lc=y}} sa bawat kilometro kuwadrado.]]
Tumaas ang populasyon ng Pilipinas mula 1990 hanggang 2008&amp;nbsp;ng tinatayang 28 milyon, 45% paglago sa nasabing panahon.&lt;ref name=IEApop2011&gt;[http://www.iea.org/co2highlights/co2Highlights.XLS CO2 Emissions from Fuel Combustion] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111021013446/http://www.iea.org/co2highlights/co2Highlights.XLS |date=2011-10-21 }} Population 1971–2008 ([http://iea.org/co2highlights/co2highlights.pdf pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106205757/http://iea.org/co2highlights/co2highlights.pdf |date=2012-01-06 }} page 86); page 86 of the pdf, IEA (OECD/ World Bank) (original population ref OECD/ World Bank e.g. in IEA Key World Energy Statistics 2010 page 57)&lt;/ref&gt; Sa kauna-unahang opisyal na sensus ng Pilipinas na ginanap noong 1877 ay nakapagtala ng populasyon na 5,567,685.&lt;ref&gt;Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. [http://www.nscb.gov.ph/secstat/d_popn.asp Population of the Philippines Census Years 1799 to 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120704171010/http://www.nscb.gov.ph/secstat/d_popn.asp |date=2012-07-04 }}. Retrieved 2009-12-11.&lt;/ref&gt; Noong 2011, naging ika-12 pinakamataong bansa sa buong daigdig ang Pilipinas, na ang populasyon ay humihigit sa 94 milyon.

Tinatayang ang kalahati ng populasyon ay naninirahan sa pulo ng Luzon. Ang antas ng paglago ng populasyon sa pagitan ng 1995 hanggang 2000 na 3.21% ay nabawasan sa tinatayang 1.95% para sa mga taong 2005 hanggang 2010, subalit nananatiling isang malaking isyu.&lt;ref name=Officialpop&gt;{{cite web |url=http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2008/pr0830tx.html |title=Official population count reveals.. |author=Republic of the Philippines. National Statistics Office. |year=2008 |accessdate=2008-04-17 |archive-date=2012-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120910051344/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2008/pr0830tx.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=gma&gt;{{cite web |url=http://www.gmanews.tv/100days/story/202186/bishops-threaten-civil-disobedience-over-rh-bill |date=2010-09-29 |title=Bishops threaten civil disobedience over RH bill |publisher=GMA News |accessdate=2010-10-16}}&lt;/ref&gt; 22.7 Ang panggitnang gulang ng populasyon ay 22.7 taon gulang na may 60.9% ang nasa gulang na 15 hanggang 64 na gulang.&lt;ref name=CIAfactbook/&gt; Ang tinatayang haba ng buhay ay 71.94 taon, 75.03 taon para sa babae at 68.99 na taon para sa mga lalaki.&lt;ref name=&quot;worldfactbook1&quot;&gt;{{cite web
|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2102.html
|last=Central Intelligence Agency
|title=Field Listing :: Life expectancy at birth
|publisher=Washington, D.C.: Author
|accessdate=2009-12-11
|archive-date=2014-05-28
|archive-url=https://web.archive.org/web/20140528191952/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2102.html
|url-status=dead
}}&lt;/ref&gt;

May mahigit 11 milyong mga Pilipino sa labas ng Pilipinas.&lt;ref name=PRB2003&gt;{{cite web
|url=http://www.prb.org/Articles/2003/RapidPopulationGrowthCrowdedCitiesPresentChallengesinthePhilippines.aspx
|title=Rapid Population Growth, Crowded Cities Present Challenges in the Philippines
|author=Collymore, Yvette.
|date=Hunyo 2003
|publisher=Population Reference Bureau
|accessdate=2010-04-26
|archive-date=2007-02-16
|archive-url=https://web.archive.org/web/20070216053330/http://www.prb.org/Articles/2003/RapidPopulationGrowthCrowdedCitiesPresentChallengesinthePhilippines.aspx
|url-status=dead
}}&lt;/ref&gt; Nang magsimula ang liberalisasyon ng batas pang-imigrasyon ng [[Estados Unidos]] noong 1965, ang bilang ng mga taong may liping Pilipino ay tumaas. Noong 2007, tinatayang nasa 3.1 milyon ang bilang nito.&lt;ref&gt;Asis, Maruja M.B. (Enero 2006). &quot;[http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=364 The Philippines' Culture of Migration]&quot;. ''Migration Information Source''. Migration Policy Institute. Hinango noong 2009-12-14.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Census2007 offilipinos&quot;&gt;{{cite web
|url=http://factfinder.census.gov/servlet/IPTable?_bm=y&amp;-context=ip&amp;-reg=ACS_2007_1YR_G00_S0201:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201PR:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201T:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR:038&amp;-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201&amp;-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201PR&amp;-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201T&amp;-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR&amp;-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&amp;-tree_id=306&amp;-redoLog=false&amp;-geo_id=01000US&amp;-geo_id=NBSP&amp;-search_results=16000US3651000&amp;-format=&amp;-_lang=en
|publisher=United States Census Bureau
|title=Selected Population Profile in the United States: Filipino alone or in any combination
|accessdate=2009-02-01
|archive-date=2012-01-07
|archive-url=https://web.archive.org/web/20120107055111/http://factfinder.census.gov/servlet/IPTable?_bm=y&amp;-context=ip&amp;
|url-status=dead
}} The U.S. Census Bureau 2007 American Community Survey counted 3,053,179 Filipinos; 2,445,126 native and naturalized citizens, 608,053 of whom were not U.S. citizens.&lt;/ref&gt; Ayon sa Kawanihan ng Senso ng Estados Unidos, ang mga imigrante mula sa Pilipinas ay bumubuo ng ikalawang pinakamalaking pangkat sunod sa [[Mehiko]] na naghahangad nang pagkakabuo ng pamilya.&lt;ref&gt;Castles, Stephen and Mark J. Miller. (Hulyo 2009). &quot;[http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?id=733&amp;feed=rss Migration in the Asia-Pacific Region]&quot;. ''Migration Information Source''. Migration Policy Institute. Retrieved 2009-12-17.&lt;/ref&gt; May tinatayang dalawang milyong Pilipino ang naghahanapbuhay sa Gitnang Silangan, kung saan nasa isang milyon nito ay nasa [[Arabyang Saudi]].&lt;ref&gt;Ciria-Cruz, Rene P. (2004-07-26). [https://web.archive.org/web/20110716225842/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=%2Fchronicle%2Farchive%2F2004%2F07%2F26%2FEDGD56NB0H1.DTL 2&amp;nbsp;million reasons for withdrawing 51 troops]. ''San Francisco Chronicle''.&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
|+10 Pinakamataong Rehiyon sa Pilipinas &lt;small&gt;(2015)&lt;/small&gt;&lt;ref name=&quot;PSA-2015-Highlights&quot;&gt;{{cite web |date=19 Mayo 2016 |title=2015 Population Counts Summary |url=http://psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx |website=Philippine Statistics Authority |format=XLSX |accessdate=10 Hunyo 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;col&quot; | Puwesto
! scope=&quot;col&quot; | Itinalaga
! scope=&quot;col&quot; | Pangalan
! scope=&quot;col&quot; | Lawak
! scope=&quot;col&quot; | Bilang ng tao ({{As of|2015|lc=y}})
! scope=&quot;col&quot; | Kapal ng bilang ng tao
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-1
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon IV
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Calabarzon]]
| {{convert|16,873.31|km2|abbr=on}}
| 14,414,744
| {{convert|{{sigfig|14,414,774/16,873.31|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-2
| style=&quot;text-align:left;&quot; | NCR
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Kalakhang Maynila|Pambansang Punong Rehiyon]]
| {{convert|619.57|km2|abbr=on}}
| 12,877,253
| {{convert|{{sigfig|12,877,253/613.94|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-3
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon III
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Gitnang Luzon]]
| {{convert|22,014.63|km2|abbr=on}}
| 11,218,177
| {{convert|{{sigfig|11,218,177/22,014.63|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-4
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon VII
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Gitnang Kabisayaan]]
| {{convert|10,102.16|km2|abbr=on}}
| 6,041,903
| {{convert|{{sigfig|6,041,903/10,102.16|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-5
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon V
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Bicol|Rehiyon ng Bikol]]
| {{convert|18,155.82|km2|abbr=on}}
| 5,796,989
| {{convert|{{sigfig|5,796,989/18,155.82|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-6
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon I
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Ilocos|Rehiyon ng Ilocos]]
| {{convert|16,873.31|km2|abbr=on}}
| 5,026,128
| {{convert|{{sigfig|5,026,128/16,873.31|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-7
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon XI
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Rehiyon ng Davao|Rehiyon ng Dabaw]]
| {{convert|20,357.42|km2|abbr=on}}
| 4,893,318
| {{convert|{{sigfig|4,893,318/20,357.42|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-8
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon X
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Hilagang Mindanao]]
| {{convert|20,496.02|km2|abbr=on}}
| 4,689,302
| {{convert|{{sigfig|4,689,302/20,496.02|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-9
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon XII
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Soccsksargen]]
| {{convert|22,513.30|km2|abbr=on}}
| 4,575,276
| {{convert|{{sigfig|4,545,276/22,513.30|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | Ika-10
| style=&quot;text-align:left;&quot; | Rehiyon VI
| style=&quot;text-align:left;&quot; | [[Kanlurang Kabisayaan|Rehiyon ng Panay]]
| {{convert|12,828.97|km2|abbr=on}}
| 4,477,247
| {{convert|{{sigfig|4,477,247/12,828.97|2}}|PD/km2|abbr=on}}
|}

=== Mga pinakamalaking lungsod ===
{{Mga pinakamalaking lungsod ng Pilipinas}}

=== Pangkat-tao ===
{{main|Mga pangkat etniko sa Pilipinas}}
[[Talaksan:Philippine ethnic groups per province.PNG|thumb|Mga pangunahing pangkat etniko sa bawat lalawigan.]]
[[Talaksan:Ang Aeta at Ang Igorot.jpg|thumb|left|Ang mga katutubong [[Mga Aeta|Aeta]] (itaas) at mga [[Mga Igorot|Igorot]] (ibaba).]]
[[Talaksan:Subanen - Mount Malindang.jpg|thumb|Ang mga Subanon ng [[Tangway ng Zamboanga|Zamboanga]].]]
Ayon sa pagtatala noong 2000, 28.1% ng mga Pilipino ay Tagalog, 13.1% ay Sebwano, 9% ay Ilokano, 7.6% ay Bisaya/Binisaya, 7.5% ay Hiligaynon, 6% ay Bikolano, 3.4% ay Waray, at ang nalalabing 25.3% ay kabilang sa iba pang mga pangkat,&lt;ref name=CIAfactbook /&gt;&lt;ref name=PIF2009&gt;{{Cite book |url=http://www.census.gov.ph/data/publications/pif_2009.pdf |title=The Philippines in Figures 2009 |author=Republic of the Philippines. National Statistics Office. |year=2009 |issn=1655-2539 |accessdate=2009-12-23 |archive-date=2012-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120711135118/http://www.census.gov.ph/data/publications/pif_2009.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; na kinabibilangan ng mga [[Moro (Pilipinas)|Moro]], [[Kapampangan]], [[Pangasinense]], mga [[Ibanag]] at mga [[Ivatan|Ibatan]].&lt;ref&gt;&quot;[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456399/Philippines Philippines]&quot;. (2009). In ''Encyclopædia Britannica''. Hinango noong 2009-12-18 mula sa Encyclopædia Britannica Online.&lt;/ref&gt; Mayroon ding mga katutubong mga pangkat gaya ng mga [[Igorot]], mga [[Lumad]], [[Mangyan]], [[Badjao]], at mga pangkat-etniko ng Palawan. Ang mga [[Mga Negrito|Negrito]], gaya ng mga [[Mga Aeta|Aeta]], at ang mga [[Mga Ati (Panay)|Ati]], ay itinuturing na mga kauna-unahang nanahan sa kapuluan.&lt;ref name=&quot;Negritos&quot;&gt;Dolan, Ronald E. (Ed.). (1991). [http://countrystudies.us/philippines/35.htm &quot;Ethnicity, Regionalism, and Language&quot;]. [http://countrystudies.us/philippines/ ''Philippines: A Country Study'']. Washington: GPO for the Library of Congress. Hinango noong 2010-04-08 mula sa [http://countrystudies.us/ Country Studies US Website].&lt;/ref&gt; Kasama ang mga grupong minorya ng kabundukan, mga dayuhan at mga etnikong Pilipinong Moro ng Mindanao sa natitirang 10 porsiyento. Ang mga Aeta o Negrito na dating aktibo sa kapuluan ilang libong taon ang nakaraan, ay nagsipaglikas sa loob ng kagubatan at kabundukan. Ang kapalaran nila ay katulad din ng sa ibang grupong katutubo sa buong mundo tulad ng [[mga katutubong Australyano]] at ang [[mga katutubong Amerikano]]. Marami sa kanila na napasanib at napahalo sa mga etnikong Malay-Pilipino o kaya'y napahiwalay bunga ng &quot;sistematikong pag-aalis&quot; noon.

Ayon sa tala ng pamahalaan ng Pilipinas at mga kasalukuyang datos ng senso, mga 95% ng mamamayan ay pangkat Malay, mga ninuno ng mga nandarayuhan mula sa Tangway ng Malaya at kapuluang Indonesya na dumating bago pa man ang panahong Kristiyano. Ang mga mestiso, na may halong lahing Pilipino-Kastila, [[Pilipinong Intsik|Pilipino-Tsino]], Pilipino-Hapones, [[Pilipinong Amerikano|Pilipino-Amerikano]] o Kastila-Tsino ([[Tornatra]]) ay bumubuo ng isang maliit ngunit makapangyarihan na pangkat pagdating sa ekonomiya at pamahalaan. Mayroon ding maliliit na pamayanan ng mga dayuhan tulad ng Kastila, Amerikano, [[Italya]]no, [[Portugal|Portuges]], [[Hapon]], Silangang [[Indiya]]n, at Arabo, at mga katutubong Negrito na nakatira sa mga malalayong pook at kabundukan.

Kabilang sa mga wikang banyaga sa Pilipinas ang [[Wikang Ingles|Ingles]]; ([[Wikang Mandarin|Mandarin]], [[Wikang Hokyen|Hokyen]] at [[Wikang Kantones|Kantones]]); Ang [[Wikang Ingles|Ingles]]; [[Wikang Hapones|Hapones]]; [[Wikang Hindu|Hindu]] ay mula sa mga kasapi ng pamayanan ng mga, Indiyan, mga Amerikano, ay mula sa kanilang, [[Munting Indiya]] o ''LittleIndia'' [[pook ng korea]] o ''Koreatown'', [[pook ng mga Amerikano]] o ''Americantown'' at mga [[Munting Amerika]] o ''LittleAmerica'' at paaralan kung saan ang wika ng pagtuturo ay ang paggamit ng dalawang wika na Mandarin/English; [[Wikang Arabe|Arabe]] sa mga kasapi ng pamayanang [[Muslim]] o Moro; at [[Wikang Kastila|Espanyol]], na pangunahing wika ng Pilipinas hanggang 1973, ay sinasalita ng tinatayang 3% ng mamamayan. Gayun pa man, ang tanging nabubuhay na wikang halong Asyatiko-Espanyol, na ang [[Tsabakano]], ay wika ng ilan sa timog-kanlurang bahagi ng bansa.

Mula 1939, sa pagsisikap na paigtingin ang pambansang pagkakaisa, pinalaganap ng pamahalaan ang paggamit ng opisyal na pambansang wika na ang [[Wikang Filipino|Filipino]] na ''[[de facto]]'' na batay sa [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Itinuturo ang Filipino sa lahat ng paaralan at unti-unting tinatanggap ng taongbayan bilang pangalawang wika. Ang [[Wikang Ingles|Ingles]] naman ay ginagamit bilang pangalawang pangunahing wika at kadalasang maririnig sa talakayan ng pamahalaan, pag-aaral at pangkabuhayan.

=== Wika ===
{{main|Mga wika sa Pilipinas}}

{| class=&quot;wikitable sortable floatright&quot; style=&quot;text-align:right; font-size:90%; background:white;&quot;
|+ style=&quot;font-size:100%;&quot; |Bilang ng tao sa [[Katutubong wika|unang wika]] (2010)
|-
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;text-align:left;&quot; |Wika
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;text-align:center;&quot; colspan=&quot;1&quot; |Mananalita
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|[[Wikang Tagalog|Tagalog]]
|22,512,089
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|[[Wikang Sebwano|Sebwano]]
|19,665,453
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|[[Wikang Iloko|Ilokano]]
|8,074,536
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|[[Wikang Hiligaynon|Hiligaynon]]
|7,773,655
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|[[Wikang Waray-Waray|Waray]]
|3,660,645
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|{{nowrap|''Iba pang mga katutubong wika/diyalekto''}}
|24,027,005
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|{{nowrap|''Iba pang mga dayuhang wika/diyalekto''}}
|78,862
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align:left; background:initial;&quot;|{{nowrap|''Hindi iniulat/hindi inihayag''}}
|6,450
|- class=&quot;sortbottom&quot; style=&quot;border-top:double gray;&quot;
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;text-align:left;letter-spacing:0.02em;&quot; colspan=&quot;1&quot; |KABUUAN
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;text-align:right;&quot; |92,097,978
|- class=&quot;sortbottom&quot;
|style=&quot;font-style:italic;&quot; colspan=&quot;2&quot; |Pinagkunan: Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas{{Sfn|Philippine Statistics Authority|2014|pp=29–34}}
|}

Ayon sa pinakabagong saliksik ng [[Komisyon sa Wikang Filipino]] (KWF), mayroong 131 wikang buhay sa Pilipinas. Bahagi ang mga ito ng pangkat ng mga wikang [[Mga wikang Borneo-Pilipinas|Borneo-Pilipinas]] ng [[mga wikang Malayo-Polinesyo]], na sangay ng mga [[mga wikang Austronesyo|wikang Austronesyo]].&lt;ref name=&quot;Ethnol&quot;&gt;Lewis, Paul M. (2009). [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=PH Languages of Philippines]. ''Ethnologue: Languages of the World'' (16th ed.). Dallas, Tex.: SIL International. Hinango noong 2009-12-16.&lt;/ref&gt;

Ayon sa [[Saligang Batas ng Pilipinas|Saligang Batas ng Pilipinas ng 1987]], ang [[Wikang Filipino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]] ang mga opisyal na wika. Ang Filipino ay ang wikang pambansa ng Pilipinas na ibinatay sa [[wikang Tagalog|Tagalog]] ngunit patuloy na nililinang at pinapagyayaman batay sa mga iba pang wika ng Pilipinas. Pangunahin itong sinasalita sa [[Kalakhang Maynila]] at sa ibang mga rehiyong urban. Kapuwa ginagamit sa pamahalaan, edukasyon, pahayagan, telebisyon at negosyo ang wikang Filipino at Ingles. Nagtalaga ang saligang batas ng mga wikang rehiyonal gaya ng [[mga wikang Bikol|Bikolano]], [[Wikang Sebwano|Sebwano]], [[wikang Hiligaynon|Hiligaynon]], [[wikang Iloko|Ilokano]], [[Wikang Kapampangan|Kapampangan]], [[wikang Pangasinan|Pangasinan]], Tagalog, at [[Wikang Waray-Waray|Waray]] bilang katulong na opisyal na wika at iniuutos na ang [[Wikang Kastila]] at [[Wikang Arabe|Arabe]] ay itaguyod nang kusa at opsiyonal.&lt;ref name=OfficialLang&gt;{{cite web|author=Joselito Guianan Chan, Managing Partner|url=http://www.chanrobles.com/article14language.htm|title=1987 Constitution of the Republic of the Philippines, Article XIV, Section 7.|publisher=Chan Robles &amp;amp; Associates Law Firm|date=|accessdate=2013-05-04|archive-date=2007-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20071110234327/http://www.chanrobles.com/article14language.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== Pananampalataya ===
[[Talaksan:Paoay Church Ilocos Norte.jpg|thumb|left|Simbahan ng Paoay]]
Ang Pilipinas ay [[estadong sekular|bansang sekular]] na may saligang batas na naghihiwalay sa simbahan at estado. Subalit, ang mahigit sa 80% ng populasyon ay Kristiyano: ang karamihan ay mga [[Katoliko Romano|Katoliko]] samantalang ang 10% ng mga Pilipino ay kasapi sa ibang denominasyong Kristiyano, gaya ng [[Iglesia ni Cristo]], ang mga kaanib sa [[Iglesia ng Dios o Dating Daan]], ang [[Iglesia Filipina Independiente]], [[Ang Nagkaisang Iglesia ni Cristo sa Pilipinas]], [[Sabadista]], [[Born Again Groups]] at ang [[Mga Saksi ni Jehova]]. Sa kabila ng mga relihiyong ito, hindi dapat mawala ang ating pananalig sa Panginoong Diyos.&lt;ref name=2006census&gt;{{cite web
|url=http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2003/pr0323tx.html
|title=2000 Census: Additional Three Persons Per Minute
|author=Republic of the Philippines. National Statistics Office.
|date=2003-02-18
|accessdate=2008-01-09
|archive-date=2012-06-10
|archive-url=https://web.archive.org/web/20120610051606/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2003/pr0323tx.html
|url-status=dead
}}&lt;/ref&gt; Bunga ng impluwensiya ng kulturang Kastila, ang Pilipinas ay isa sa dalawang bansa sa Asya na may pinakamaraming Katoliko, na sinundan ng [[Silangang Timor]], isang dating kolonya ng [[Portugal]].

Ayon sa Pambansang Komisyon sa mga Pilipinong Muslim noong 2012, tinatayang nasa 11% ng mga Pilipino ang naniniwala sa [[Islam]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.ncmf.gov.ph/ |access-date=2014-08-23 |archive-date=2016-11-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161119145842/http://www.ncmf.gov.ph/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;, na ang karamihan sa mga ito ay mga [[Sunni]]. Sa katunayan, ang karamihan ng mga taga-katimugang Pilipinas ay mga Muslim.

== Pag-aaral ==
[[Talaksan:UST mainjf22.JPG|thumb|Ang [[Pamantasan ng Santo Tomas]], na itinatag noong 1611, ay ang pinakamatandang pamantasan sa Asya.]]

Iniulat ng Tanggapan ng Pambansang tagatala ng Pilipinas na ang payak na kamuwangan ng Pilipinas ay nasa 93.4% at ang nagagamit na kamuwangan ay nasa 84.1% noong 2003.&lt;ref name=CIAfactbook /&gt;&lt;ref name=quickstat /&gt;&lt;ref name=UN /&gt; Halos pantay ang kamuwangan ng mga babae at lalaki.&lt;ref name=CIAfactbook /&gt; Ang paggastos sa pag-aaral ay nasa tinatayang 2.5% ng GDP.&lt;ref name=CIAfactbook /&gt; Ayon sa [[Kagawaran ng Edukasyon (Pilipinas)|Kagawaran ng Edukasyon]], 44,846 na mababang paaralan at 10,384 na mataas na paaralan ang nakatala para sa taong pampaaralan ng 2009-2010&lt;ref&gt;Republic of the Philippines. Department of Education. (2010-09-23).[http://www.deped.gov.ph/cpanel/uploads/issuanceImg/2010%20_Sept23.xls Fact Sheet – Basic Education Statistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110511190454/http://www.deped.gov.ph/cpanel/uploads/issuanceImg/2010%20_Sept23.xls |date=2011-05-11 }}. Hinango noong 2010-04-17.&lt;/ref&gt; samantalang itinala ng [[Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (Pilipinas)|Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon]] o CHED na may 2,180 na mga institusyong pag-aaral, ang 607 dito ay pampubliko at ang 1,573 ay mga pribado.&lt;ref name=&quot;CHED&quot;&gt;Republic of the Philippines. Commission on Higher Education. (Agosto 2010). [https://web.archive.org/web/20110704102629/http://202.57.63.198/chedwww/index.php/eng/Information Information on Higher Education System]. ''Official Website of the Commission on Higher Education''. Hinango noong 2011-04-17.&lt;/ref&gt;

May ilang mga sangay ng pamahalaan ang kasama sa pag-aaral. Ang Kagawaran ng Edukasyon ang nakasasakop sa mababang paaralan, pangalawang mataas na paaralan, at mga hindi pormal na edukasyon; ang [[Pangasiwaan sa Edukasyong Teknikal at Pagpapaunlad ng Kasanayan]] o TESDA ang namamahala sa mga pag-aaral sa pagsasanay at pagpapaunlad pagkatapos ng pangalawang mataas na paaralan; at ang Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon ang nangangasiwa sa mga dalubhasaan at pamantasan at nag-aayos ng mga pamantayan sa lalong mataas na pag-aaral.&lt;ref&gt;Republic of the Philippines. Department of Education. [https://web.archive.org/web/20110716160809/http://www.deped.gov.ph/about_deped/history.asp &quot;Historical Perspective of the Philippine Educational System&quot;]. Hinango noong 2009-12-14.&lt;/ref&gt;

== Kalinangan at kaugalian ==
{{main|Kultura ng Pilipinas}}
{{See also|Musika ng Pilipinas|Lutuing Pilipino|Kaugaliang Pilipino|Panitikan sa Pilipinas}}
[[Talaksan:SAYAWIKA TINIKLING 1.gif|thumb|170px|left|Mga mananayaw ng [[Tinikling]].]]
[[Talaksan:Oldest House in Ivatan.jpg|thumb|right|Ang batong bahay ng mga [[Ivatan|Ibatan]] sa [[Batanes]]. Isang magandang halimbawa ng arkitekturang Pilipino. Ang bahay ay gawa sa apog at [[sagay]] habang ang bubong nito'y sa [[kugon]].]]
[[Talaksan:Indak-indak sa Kadalanan 06.JPG|thumb|right|Ang pista ng [[Kadayawan]] sa [[lungsod ng Dabaw]].]]

[[Talaksan:Tinolalunch.jpg|thumb|right|150px|[[Tinola]], ang pagkaing kilala na binanggit sa nobelang ''[[Noli Me Tángere|Noli Me Tangere]]'' (Huwag Mo Akong Salingin) ni José Rizal.]]
Sa buong kasaysayan ng Pilipinas, walang ni isang tanging pambansang pagkakakilanlang o pangkaugalian na nahubog. Sa isang bahagi, ito ay dahil marahil sa napakaraming wikang ginagamit sa buong kapuluan na tinatantiyang nasa 80, bukod pa sa mga wika nito. Ang pagkakabukod-bukod ng mga magkakaratig na barangay o mga pulo ay nakadagdag din sa pagkawalang pagkakaisa sa pagkakakilanlan.

Sa pagdating ng mga Kastila, tumawag ang mga tagakalat pananampalatayang Katoliko ng mga katutubo para maging tagasalin, nakapaglikha ng mga dalawa ang wikang ginagamit na uri, ang mga Ladinos. Ang mga ito, tulad ng tanyag na makatang si [[Gaspar Aquino de Belen]], ay lumikha ng mga tula ng kabanalan na isinulat sa titik Romano, kalimitan sa wikang Tagalog. Ang [[pasyon]] ay isang pagsasalaysay ng simbuyo, pagkamatay at muling pagkabuhay ni Hesukristo na sinimulan ni Gaspar Aquino de Belen. Umusbong din ang mga panitikang sekular na binase sa mga korido, mga baladang Kastila ng kabalyero. Nasulat din ang mga ito sa abakadang Romano ng mga pangunahin na wika at kumalat.

Sa karagdagan, ang panitikan ([[Jose Rizal]], [[Pedro Paterno]]) at mga kasulatan ng kasaysayan (pambansang awit, ''Constitución Política de Malolos''), ay nasa Espanyol, na hindi na pangunahing wika ngayon. Ang mga manunulat na Pilipino, tulad ni [[Claro M. Recto]] ay nagpatuloy sa pagsusulat sa wikang Espanyol hanggang 1946.

Ang Pilipinas ay bayan ng maraming bayani. Sinasabing si [[Lapu-Lapu]] ng pulo ng [[Mactan]] ang unang pumigil sa paglusob kanluranin at ang pumatay kay Fernando Magallanes. Si [[Jose Rizal]] (ipinanganak noong ika-19&amp;nbsp;ng ika-6 na buwan ng 1896 sa bayan ng [[Calamba, Laguna]]), ipinagmamalaki ng Lahing Malay, Pambansang Bayani ng Pilipinas, 22 wika ang alam: Arabe, Katalan, Tsino, Ingles, Pranses, Aleman, Griyego, Ebreo, Italyano, Hapones, Latin, Malay, Portuges, Ruso, Sanskrito, Espanyol, Tagalog at iba pang katutubong wika; siya ay naging tagaguhit ng mga gusali, tagapagtanghal, nakikipagkalakal, tagaguhit ng karikatyur, guro, ekonomista, etnolohista, siyentipikong magsasaka, bihasa sa kasaysayan, imbentor, peryodista, dalubhasa sa wika, bihasa sa awit, mitolohista, makabayan, naturalista, nobelista, siruhano sa mata, makata, propagandista, sikolohista, siyentista, manlililok, sosyolohista, at teologo. Pilipino ang unang Asyatikong Kalihim-Heneral ng Asamblea Heneral ng [[Mga nagkakaisang Bansa]] (UN) – si Carlos Peña Romulo.

Itinuturing na [[Pandaigdigang Pamanang Pook]] ang mga Barokeng Simbahan ng Pilipinas at ang Makasaysayang Bayan ng [[Vigan]]. Kabilang sana rito ang [[Intramuros]] ngunit nawasak ito matapos ang [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Isa ring Pandaigdigang Pamanang Pook ang mga Hagdan-hagdang Palayan o '''Pay-yo''' ng [[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Kordilyera]], na kinikilala ring ikawalong nakakahangang-yaman ng daigdig.

==== Midya ====
{{Main|Pelikulang Pilipino|Telebisyon sa Pilipinas|Radyo sa Pilipinas|Teleserye}}
[[Talaksan:Lino Brocka.jpg|thumb|Si [[Lino Brocka]], isang [[Pambansang Alagad ng Sining ng Pilipinas]] sa larangan ng pelikula.|209x209px]]
Ang pangunahing wika na ginagamit sa midya sa Pilipinas ay ang [[Wikang Filipino|Filipino]] at [[Wikang Ingles|Ingles]], bagama't ang pagsasahimpapawid ay lumipat sa Wikang Filipino.&lt;ref name=&quot;Brown-Ganguly-2003&quot;&gt;{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=fcoDezu1ABoC |title=Fighting Words: Language Policy and Ethnic Relations in Asia |date=2003 |publisher=[[MIT Press]] |isbn=978-0-262-52333-2 |editor-last1=Brown |editor-first1=Michael Edward |series=BCSIA Studies in International Security |location=Cambridge, Mass. |pages=[https://books.google.com/books?id=fcoDezu1ABoC&amp;pg=PA323 323–325] |editor-last2=Ganguly |editor-first2=Sumit |editor-link2=Sumit Ganguly}}&lt;/ref&gt; Ginagamit din naman ang ibang mga wika sa Pilipinas, lalo na sa mga radyo dahil sa kakayahan nitong maabot ang mga malalayong pook na maaaring hindi kayang maabot ng ibang uri ng midya. Ang [[Lupon sa Rebyu at Klasipikasyon ng Pelikula at Telebisyon]] ang namamahala ng mga palabas sa telebisyon, patalastas, at pelikula sa Pilipinas.&lt;ref&gt;{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=rb2AAgAAQBAJ |title=Television, Regulation and Civil Society in Asia |date=29 Agosto 2003 |publisher=[[RoutledgeCurzon]] |isbn=978-1-134-43194-6 |editor-last1=Kitley |editor-first1=Philip |location=London, England |page=[https://books.google.com/books?id=rb2AAgAAQBAJ&amp;pg=PA140 140] |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |last=Deocampo |first=Nick |url=https://books.google.com/books?id=WzaWDwAAQBAJ&amp;pg=PT510 |title=Film: American Influences on Philippine Cinema |date=9 Nobyembre 2017 |publisher=[[Anvil Publishing, Inc.]] |isbn=978-971-27-2896-9 |location=Mandaluyong, Philippines |language=en}}&lt;/ref&gt; Karamihan sa mga Pilipino ay nakakakuha ng mga balita at impormasyon mula sa telebisyon, Internet, at [[hatirang pangmadla]].&lt;ref&gt;{{cite web||last=Lucas|first=Daxim L.|date=September 13, 2011|title=Filipinos seek info on Web; rich prefer newspapers|newspaper=[[Philippine Daily Inquirer]]|url=https://technology.inquirer.net/4101/filipinos-seek-info-on-web-rich-prefer-newspapers|access-date=August 6, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20111116070555/http://technology.inquirer.net/4101/filipinos-seek-info-on-web-rich-prefer-newspapers/|archive-date=November 16, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNNPH-SWSFacebook&quot;&gt;{{cite web||date=June 30, 2019|title=SWS: Facebook next to TV as Filipinos' top source of news|work=[[CNN Philippines]]|url=https://www.cnnphilippines.com/news/2019/6/30/facebook-news-source-filipino-adults.html|access-date=August 6, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703110139/https://cnnphilippines.com/news/2019/6/30/facebook-news-source-filipino-adults.html|archive-date=July 3, 2019}}&lt;/ref&gt; Ang ''flagship state-owned broadcast-television network ng'' bansa ay ang [[People's Television Network]] (PTV). Ang mga pangunahing himpilang pantelebisyon sa Pilipinas naman ay ang [[ABS-CBN]], [[GMA Network|GMA]] at [[TV5 (Philippines)|TV5]] na may malawak din na serbisyong panradyo.&lt;ref name=&quot;BBC Pilipinas&quot;&gt;[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/1262783.stm Country profile: The Philippines]. (2009-12-08). ''BBC News''. Hinango noong 2009-12-20.&lt;/ref&gt;

Ang industriya ng aliwan o tinatawag na ''showbiz'' ay makulay at nagbibigay laman sa mga [[Listahan ng mga peryodiko sa Pilipinas|pahayagan at peryodiko]] ng mga detalye tungkol sa mga [[Talaan ng mga artista sa Pilipinas|artista]]. Tinatangkilik din ang mga [[teleserye]] gaya rin ng mga telenobelang Latino, Asyano (partikular ang mga dramang Koreano) at mga [[anime]]. Ang mga pang-umagang palabas ay pinangingibabawan ng mga ''game shows'', ''variety shows'', at mga ''talk shows'' gaya ng ''[[Eat Bulaga]]'' at ''[[Showtime|It's Showtime]]''.&lt;ref name=&quot;Ratings&quot;&gt;Santiago, Erwin (2010-04-12). [https://web.archive.org/web/20110623102641/http://www.pep.ph/news/25288/AGB-Mega-Manila-TV-Ratings-%28April-7-11%29:-Agua-Bendita-pulls-away AGB Mega Manila TV Ratings (Abril 7–11): ''Agua Bendita'' pulls away]. Hinango noong 2010-05-23 mula sa Philippine Entertainment Portal Website.&lt;/ref&gt; Tanyag din ang mga [[Pelikulang Pilipino]] at mayroong mahabang kasaysayan, subalit nahaharap sa matinding kompetensiya mula sa mga pelikulang banyaga. Kabilang sa mga pinagpipitagang direktor si [[Lino Brocka]] para sa pelikulang ''[[Maynila, sa mga Kuko ng Liwanag]]''. Sa mga nakalipas na mga taon nagiging pangkaraniwan ang paglilipat-lipat ng mga artista mula sa telebisyon at pelikula at pagkatapos ay ang pagpasok sa politika na pumupukaw ng pangamba.&lt;ref name=&quot;Celebrity&quot;&gt;[http://www.economist.com/world/asia/displaystory.cfm?story_id=9084791 &quot;The Philippines' celebrity-obsessed elections&quot;]. (2007-04-26). ''[[The Economist]]''. Hinango noong 2010-01-15.&lt;/ref&gt;

== Tingnan din ==
* [[Balangkas ng Pilipinas]]
* [[Talaan ng mga temang may kaugnayan sa Pilipinas]]

== Mga sanggunian ==
{{reflist|refs=
&lt;ref name=&quot;UN&quot;&gt;{{Cite book|publisher=United Nations Development Programme|title=Table G: Human development and index trends, Table I: Human and income poverty|year=2009|isbn=978-0-230-23904-3|url=https://archive.org/details/humandevelopment0000unse_y2f1}}&lt;/ref&gt;
}}

== Mga palabas na kawing ==

{{Canadian City Geographic Location (8-way)
|North=''[[Taywan]]''&lt;br /&gt;''Bashi Channel''
|West=''[[Biyetnam]], [[Dagat Luzon]]''
|Center=Pilipinas
|East=''[[Dagat Pilipinas]], [[Pacific Ocean]]''
|South=''[[Indonesya]]''
|Northwest=''[[Biyetnam]]''
|Northeast=''[[Pacific Ocean]]''
|Southwest=''[[Malaysia]]''
|Southeast=''[[Palau]]''
}}

=== Mga pahinang opisyal ===
* [http://www.gov.ph www.gov.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120101105754/http://www.gov.ph/ |date=2012-01-01 }} - Portal ng Pamahalaan ng Pilipinas
* [http://www.op.gov.ph www.op.gov.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070609185330/http://www.op.gov.ph/ |date=2007-06-09 }} - Tanggapan ng Pangulo
* [http://www.ovp.gov.ph www.ovp.gov.ph] Tanggapan ng Pangalawang Pangulo 
* [http://www.senate.gov.ph www.senate.gov.ph] - Senado
* [http://www.congress.gov.ph www.congress.gov.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200604085514/http://www.congress.gov.ph/ |date=2020-06-04 }} - Kapulungan ng mga Kinatawan
* [http://www.supremecourt.gov.ph www.supremecourt.gov.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080512084154/http://www.supremecourt.gov.ph/ |date=2008-05-12 }} - Kataas-taasang Hukuman
* [http://www.comelec.gov.ph www.comelec.gov.ph] - Komisyon sa Halalan
* [http://www.dfa.gov.ph www.dfa.gov.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061205235233/http://www.dfa.gov.ph/ |date=2006-12-05 }} - Kagawaran ng Ugnayang Panlabas
* [http://www.itsmorefuninthephilippines.com www.itsmorefuninthephilippines.com] - Kagawaran ng Turismo
* [http://www.afp.mil.ph www.afp.mil.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20020326211321/http://www.afp.mil.ph/ |date=2002-03-26 }} - Sandatahang Lakas ng Pilipinas
* [http://www.gabinete.ph] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930020506/http://www.gabinete.ph/ |date=2007-09-30 }} - Kagawaran na bumubuo sa Gabinete sa Pilipinas 2005

=== Kasaysayan ===
* [http://www.elaput.com/ Mga Panahon ng Pilipino: A Web of Philippine Histories]

=== Mga pahinang pambalita ===
* [http://friendly.ph/newsfeed/ Friendly Philippines News Online]
* [http://www.abs-cbnnews.com ABS-CBN News]
* [http://www.inq7.net Philippine Daily Inquirer at GMA News]
* [http://www.philstar.com Philippine Star]
* [http://www.mb.com.ph The Manila Bulletin Online]
* [http://www.manilatimes.net The Manila Times Online]
* [http://www.sunstar.com.ph Sun Star Network Online]
* [http://www.tribune.net.ph The Daily Tribune Online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211221083336/https://tribune.net.ph/ |date=2021-12-21 }}
* [http://www.malaya.com.ph Malaya Online]

=== Iba pang mga pahina ===
* [https://www.pilipinas.ph/ ''Pilipinas'' Website]
* [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/rp.html CIA World Factbook - ''Philippines''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050721005826/http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/rp.html |date=2005-07-21 }}
* [http://www.mytravelinks.com Philippines Travel Directory] - Philippines Travel Directory
* [http://www.filipinolinks.com Tanikalang Ginto] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211221015623/http://filipinolinks.com/ |date=2021-12-21 }} - Philippine links directory
* [http://www.dmoz.org/Regional/Asia/Philippines/ Open Directory Project - ''Philippines''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040819050600/http://dmoz.org/Regional/Asia/Philippines/ |date=2004-08-19 }} directory category
* [http://www.odp.ph Philippine Website Directory] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210225155256/http://odp.ph/ |date=2021-02-25 }} - Open directory Philippines
* [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Philippines/ Yahoo! - ''Philippines''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050719013926/http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/Philippines |date=2005-07-19 }} directory category
* [http://news.yahoo.com/fc?tmpl=fc&amp;cid=34&amp;in=world&amp;cat=philippines Yahoo! News Full Coverage - ''Philippines''] news headline links
* [http://www.yehey.com Yehey.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050115085947/http://www.yehey.com/ |date=2005-01-15 }} - Most popular Philippine portal
* [http://www.infophilippines.com Philippine Directory] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060206165054/http://www.infophilippines.com/ |date=2006-02-06 }} - Philippine website directory
* [http://jeepneyguide.com Jeepneyguide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121018102004/http://jeepneyguide.com/ |date=2012-10-18 }} - Guide for the independent traveler
* [http://www.asinah.org/travel-guides/philippines.html Philippines Travel Info] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051223151315/http://www.asinah.org/travel-guides/philippines.html |date=2005-12-23 }} and [http://www.asinah.org/blog/ Blog] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050328203747/http://www.asinah.org/blog/ |date=2005-03-28 }}
* [http://inogami.com/paradise-philippines/category/paradise-philippines/ Philippines Travel Guide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070910222553/http://inogami.com/paradise-philippines/category/paradise-philippines/ |date=2007-09-10 }}
* [http://www.manilamail.com ManilaMail] - a reference point for understanding the Philippines and Filipinos

{{Philippines political divisions}}
{{ASEAN}}
{{Latinunion}}
{{Asya}}

[[Kategorya:Mga dating kolonya ng Espanya]]
[[Kategorya:Pilipinas|*]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Asya]]
[[Kategorya:Mga estadong-kasapi ng ASEAN]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Timog-silangang Asya]]</text>
      <sha1>qwktd8jpzh6rodqb8noe9o7yk4dwxj2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hapon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>649</id>
    <revision>
      <id>2166653</id>
      <parentid>2151675</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:56:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166653</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49317" sha1="qlgqqwwpnn7ga2jkndhv57l1vsuen38" xml:space="preserve">{{redirect|Japan|para sa ibang gamit ng Japan|Japan (paglilinaw)}}
{{otheruses4|bansang Hapon|ibang gamit|Hapon (paglilinaw)}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = Hapon
| common_name            = Hapon
| native_name            = {{native name|ja|日本代表格芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）国|italics=off}}&lt;br /&gt;{{resize|90%|{{transl|ja|Nippon-koku}} o {{transl|ja|Nihon-koku}}}}
| image_flag             = Flag of Japan.svg
| flag_type              = Watawat
| image_coat             = Imperial Seal of Japan.svg
| symbol_type            = [[Selyong Imperyal ng Hapon|Selyong Imperyal]]
| anthem                 = {{lang|ja|君が代}}&lt;br&gt;''[[Kimigayo]]''&lt;br&gt;{{nowrap|&quot;Paghahari ng Kanyang Kamahalang Imperyal&quot;}}&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Kimi ga Yo instrumental.ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = Japan (orthographic projection).svg
| map_caption            = '''Lunting Maitim''': Lupaing Hapones.&lt;br/&gt;'''Lunting Mapusyaw''': Lupaing inaangkin ngunit hindi pinamamahalaan.
| capital                = [[Tokyo]]
| coordinates            = {{Coord|35|41|N|139|46|E|type:city}}
| largest_city           = kabisera
&lt;!-- language --&gt;| languages_type         = Pambansang wika
| languages              = [[Japanese language|Hapones]]

&lt;!-- government type, leaders --&gt;| government_type        = [[Unitary state|Unitaryong]] [[Parliamentary system|parlamentaryong]] [[constitutional monarchy|monarkiyang pansaligang batas]]
| leader_title1          = [[Emperor of Japan|Emperador]]
| leader_name1           = [[Naruhito]]
| leader_title2          = [[Punong Ministro ng Hapon|Punong Ministro]]
| leader_name2           = [[Shigeru Ishiba]]
| legislature            = [[Pambansang Diyeta (Hapon)|Pambansang Diyeta]]
| upper_house            = [[Kapulungan ng mga Konsehal (Hapon)|Kapulungan ng mga Konsehal]]
| lower_house            = [[House of Representatives (Japan)|Kapulungan ng mga Kinatawan]]
| sovereignty_type       = [[Kasaysayan ng Hapon|Pagkabuo]]
| established_event1     = [[Imperyal na Bahay ng Hapon|Pagkatatag ng Dinastiyang Imperyal]]
| established_date1      = Pebrero 11, 660 BK
| established_event2     = [[Saligang Batas ng Meiji]]
| established_date2      = Nobyembre 29, 1890
| established_event3     = [[Saligang Batas ng Hapon]]
| established_date3      = Mayo 3, 1947

&lt;!-- area --&gt;| area_km2               = 377,975
| percent_water          = 1.4 (noong 2015)
| area_rank              = ika-62&lt;!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --&gt;

&lt;!-- population --&gt;| population_estimate    = 123,740,000
| population_estimate_rank = ika-11
| population_estimate_year = 2024
| population_census      = 126,226,568
| population_census_year = 2020
| population_census_rank = 
| population_density_km2 = 332&lt;!-- Per [[WP:CALC]], 125,440,000 / 377,975 = 331.87 --&gt;
| population_density_rank = ika-24

&lt;!-- GDP --&gt;| GDP_PPP                = {{increase}} $6.572 trilyon
| GDP_PPP_year           = 2024
| GDP_PPP_rank           = ika-5
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} $53,059
| GDP_PPP_per_capita_rank = ika-34
| GDP_nominal            = {{decrease}} $4.070 trilyon
| GDP_nominal_year       = 2024
| GDP_nominal_rank       = ika-4
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} $32,859
| GDP_nominal_per_capita_rank = ika-30

&lt;!-- Gini --&gt;| Gini                   = 33.4&lt;!-- Number only. --&gt;
| Gini_year              = 2018
| Gini_change            = decrease&lt;!-- Increase/decrease/steady. --&gt;
| Gini_rank              = ika-78

&lt;!-- HDI --&gt;| HDI                    = 0.920&lt;!-- Number only, between 0 and 1. --&gt;
| HDI_year               = 2022
| HDI_change             = increase&lt;!-- Increase/decrease/steady. --&gt;
| HDI_rank               = ika-24

&lt;!-- currency --&gt;| currency               = [[Japanese yen|Yen ng Hapon]] (¥)

&lt;!-- time zone(s) --&gt;| time_zone              = [[Pamantayang Oras ng Hapon|JST]]
| utc_offset             = +09:00
| drives_on              = kaliwa
| calling_code           = [[Telephone numbers in Japan|+81]]
| cctld                  = [[.jp]]

&lt;!-- website, footnotes --&gt;| official_website       = &lt;!----- do not add www.japan.go.jp – The article is about the country, not the government -----&gt;
| demonym                = [[#Demograpiya|Hapones]]
}}

Ang '''Hapon''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: {{lang|ja|日本}}; ''Nippon'' o ''Nihon'') ay bansang pulo na matatagpuan sa [[Silangang Asya]]. Ito'y nasa hilagang-kanlurang [[Karagatang Pasipiko]], at nasa kanluran ng [[Dagat Hapon]], habang umaabot mula sa [[Dagat Ohotsk]] sa hilaga patungo sa [[Dagat Silangang Tsina]] at [[Taywan]] sa timog. Bahagi ang bansa ng [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] at sumasaklaw sa isang [[Kapuluang Hapones|kapuluan]] ng 14125 pulo na mayroong lawak na 377,975 kilometrong kuwadrado; ang limang pangunahing isla ay ang [[Honshu]], [[Hokkaido]], [[Shikoku]], [[Kyushu]], at [[Okinawa]]. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay [[Tokyo]].
[[Talaksan:Japan_Exclusive_Economic_Zones.png|thumb|280x280px|[[Eksklusibong sonang ekonomiko ng  Hapon]]]]
Ang Hapon ay binubuo ng 14,125 mga pulo. Karamihan sa mga pulo dito ay mabundok, at ang iba ay may mga bulkan, kabilang na ang pinakamataas na bahagi ng bansa, ang [[Bundok Fuji]]. Ang Hapon ay pang-sampu sa may pinakamalaking populasyon, na may 128 milyong katao. Ang Kalakhang Tokyo, kasama ang Tokyo at ang iba pang nakapalibot na prepektura, ay ang pinakamalaking metropolitanong lugar, na tinitirahan ng 30 milyong katao.

May mga pagsasaliksik na nagsasabi na may mga taong nanirahan na sa mga kapuluan ng Hapon noong panahon pa ng paleolitiko. Ang bansang Hapon ay ang ikatlong pinakamalaking ekonomiya sa buong mundo noong 2012 (ayon sa nominal GDP), at ang ikaanim sa pinakamalaking naaangkat at tagapag-angkat. Ito ay kasapi ng [[mga Nagkakaisang Bansa]], [[Pangkat ng Walo|G8]], at ng [[Kooperasyong Ekonomiko sa Asya-Pasipiko|APEC]].

==Etimolohiya==
Isinusulat sa [[wikang Hapones]] ang pangalan para sa Hapon gamit ang [[kanji]] na {{lang|ja|日本}} at binibigkas na ''Nippon'' o ''Nihon''. Nangangahulugan ang simbolong {{lang|ja|日}} (''nichi'') na &quot;araw&quot; at {{lang|ja|本}} (''hon'') na &quot;base&quot; o &quot;pinagmulan&quot;; kapag pinagsama, maisasalin ito na &quot;pinagmulan ng araw&quot;. Galing ang nomenklaturang ito sa pagsusulatan sa [[Dinastiyang Sui]], dahil sa perspektibo ng mga Tsino ay sumisikat ang araw mula sa Hapon. Dito galing ang tanyag na Kanluraning epiteto na &quot;Lupain ng Sumisikat na Araw&quot;.&lt;ref&gt;{{cite book|title=The Emergence of Japanese Kingship|first=Joan R.|last=Piggott|year=1997|publisher=Prensa ng Pamantasang Stanford|isbn=978-0-8047-2832-4}}&lt;/ref&gt;{{rp|143–144}}

Bago opisyal na ginamit ang ''Nihon'', nakilala ang Hapon sa Tsina bilang ''Wa'' (倭) o ''Wakoku'' (倭国), at sa lokal na lugar sa endonimong ''Yamato''. Pangalan ang Wa na ginamit noong maagang bahagi sa Tsina upang tumukoy sa pangkat-etnikong Yayoi na naninirahan sa Hapon noong panahon ng [[Tatlong Kaharian]]. Pangunahing nanirahan sila sa islang [[Kyushu]] hanggang sa rehiyong [[Kantō]] sa [[Honshu]]. Kinaugaliang isinulat ng mga eskribang Tsino, Koreano, at Hapones ang Hapon bilang ''Wa'' o ''Yamato'' na may Tsinong karakter na 倭 hanggang sa ika-8 siglo, nang makita ng mga Hapones ang pagkakamali dahil sa lapastangang konotasyon nito, at pinalitan ng 和 o &quot;armonya, kapayapaan, balanse&quot;.

== Kasaysayan ==
[[Talaksan:MiddleJomonVessel.JPG|thumb|left|150px|Sasakyang pandagat ng mga [[Jomon]] (3000 hanggang 2000 BC)]]
Ang isang kulturang [[Paleolitiko]] noong mga 30,000 BCE ang bumubuo ng unang alam na pagtira ng tao sa kapuluang Hapones. Ito ay sinundan noong mga 14,000 BCE na pasimula ng panahong [[Jōmon]] ng isang kulturang [[Mesolitiko]] hanggang [[Neolitiko]] na semi-sedentaryong mangangaso-tagpagtipon na kultura na kinabibilangan ng mga ninuno ng parehong mga kontemporaryong [[taong Ainu]] at [[taong Yamato]] na inilalarawan ng mga tirahang hukay at isang rudimentaryong agrikultura. Ang mga pinalamutiang putik na tapayan ang ilan sa mga pinakamatandang umiiral na halimbawa ng palayukan sa mundo. Noong mga 300 BCE, ang isang uri ng mga bagong tao na mga [[Yayoi]] na marahil ay galing sa kontinenteng Asya ay nagsimulang pumasok sa kapuluang Hapon. Sila ang nagmarka ng mga bagong kasanayan tulad ng pagtatanim ng [[bigas]], mga sinaunang uri ng [[pananahi]], pagpapaamo sa mga [[kabayo]] at [[baka]], at paggamit ng mga [[bakal]] at [[tanso]] bilang kagamitan. Ang kanilang kultura ay humalo sa unang kultura ng Jomon. Ang Hapon ay unang lumitaw sa isinulat na kasaysayan sa isang Aklat na Tsino na ''[[Aklat ng Han]]''. Ayon sa ''[[Talaan ng Tatlong Kaharian]]'', ang pinakamakapangyarihang kaharian sa kapulugang Hapones ay noong ikatlong siglo na tinatawag [[Yamataikoku]]. Ang pinakaunang naisulat na kasaysayan patungkol sa Hapon ang [[Kojiki]] at [[Nihon shoki]] na nagsasalaysay ng [[mito ng paglikhang Hapones]] hinggil sa pinagmulan ng langit at mundo gayundin [[Kuniumi|sa pinagmulan ng kapuluang Hapon]], kung paano nabuo ang pundasyon ng estado at ang unang emperador ng Hapon na si [[Emperador Jimmu]] noong 660 BCE. Si Emperador Jimmu ay apo sa tuhod ni [[Ninigi-no-Mikoto]] na bumabang mula sa langit na apo naman ng Diyosa ng araw na si [[Amaterasu]]. Sa mga Hapones, ang kanilang mga Diyos ay mababait, matatalino at marangal. Ang [[panahong Nara]] (710–794 CE) ay nagmarka ng pag-ahon ng isang malakas na estadong Hapones na nakasentro sa isang korteng imperyal sa Heijō-kyō (modernong [[Lungsod ng Nara|Nara]]). Ito ay inilalarawan ng paglitaw ng umaahong panitikan gayundin ang pag-unlad ng mga sining at arkitekturang Budista. Noong 784, nilipat ni [[Emperador Kammu]] ang kabisera mula Nara tungo sa [[Nagaoka-kyō]] bago muling ilipat sa [[Heian-kyō]] (modernong [[Kyoto]]) noong 794. ito ang pasimula ng [[panahong Heian]] (794–1185 CE) kung saan ang isang natatanging katutubong kulturang Hapones ay lumitaw na kilala sa sining, tula at prosa. Ang ''[[Ang Kuwento ni Genji]]'' at titik ng pambansang awitin ng Hapon na ''[[Kimi ga Yo]]'' ay isinulat. Ang [[Budismo]] ay kumalat sa panahong Heian na pangunahing sa pamamagitan ng dalawang mga sektang [[Tendai]] ni [[Saichō]] at [[Shingon]] ni [[Kūkai]]. Ang [[Budismong Dalisay na Lupain]] (Jōdo-shū, Jōdo Shinshū) ay sumikat sa huling kalahati ng ika-11 siglo. Ang [[Panahong Yamato]], mula sa ika-6 siglo hanggang ika-9 siglo, ay nakitaan ng pagbuo ng isang dominanteng politika na nakasentro sa kapatagang Yamato sa katimugang bahagi ng pangunahing pulo ng Hapon ng Honshu. Sinasabi nila na ang kanilang mga ninuno ay ang mga diyos ng araw at natamo ang kaisahang pampolitika,mga nasa kalagitnaan ng ika-apat na siglo. Pinag-igi naman ang reporma ng [[Taika]] ng 645, kung saan ang lahat ng lupain ay kinukuha ng hari at ang pagsisimula ng mas pinagbuting pagbubuwis. Ang panahong ito ay nakitaan din ng unang paggamit sa salitang ''Nihon'' (日本) bilang pangalan ng pabuo ng estado.
=== Panahong Pyudal ===
Ang panahong [[pyudal]] ng Hapon ay inilalarawan ng paglitaw at pananaig ng klase ng mga mandirigma na [[samurai]]. Noong 1185 kasunod ng pagkatalo ng liping [[Taira]] sa [[digmaang Genpei]] noong, ang samurai na si [[Minamoto no Yoritomo]] ay hinirang na [[shogun]] at nagtatag ng base ng kapangyarihan sa [[Kamakura]]. Pagkatapos ng kanyang kamatayan, ang liping [[Hōjō]] ay umakyat sa kapangyarihan bilang mga regent ng mga shogun. Ang [[Budismong Zen]] ay ipinakilala mula sa Tsina sa panahong Kamakura at sumikat sa klaseng samurai. Pinaurong ng shogunatong Kamakura ang mga pananakop ng [[Mongol]] noong 1274 at 1281 ngunit kalaunang pinabagsak ni [[Emperador Go-Daigo]]. Si Go-Daigo ay natalo ni [[Ashikaga Takauji]] noong 1336. Itinatag ni Ashikaga Takauji ang shogunato sa Muromachi, Kyoto na nagpasimula na [[panahong Muromachi]] (1336–1573). Ang shogunatong Ashikaga ay nagkamit ng kaluwalhatian sa panahon ni [[Ashikaga Yoshimitsu]] at ang kulturang batay sa [[Budismong Zen]] ay umunlad. Sa kabilang dako, ang humaliling shogunatong Ashikaga ay nabigong kumontrol sa mga pyudal na daimyo o panginoon ng digmaan at ang isang [[digmaang sibil]] na [[Digmaang Ōnin]] na nagbubukas ng tumagal ng isang daan taong panahong [[Sengoku]]. Noong ika-16 siglo, ang mga mangangalakal at misyonaryong Heswita mula sa Portugal ay dumating sa Hapon sa unang pagkakataon na nagpasimula ng isang tuwirang palitang pang-kalakalan at pang-kultura sa pagitan ng Hapon at Kanluran. Sinakop ni [[Oda Nobunaga]] ang maraming ibang mga daimyo gamit ang mga baril at teknolohiyang Europeo. Pagkatapos niyang paslangin noong 1582, pinag-isa ng kanyang kahaliling si [[Toyotomi Hideyoshi]] ang bansang Hapon noong 1590. Dalawang beses na sinakop ni Hideyoshi ang Korea ngunit pagkatapos ng mga pagkatalo sa mga pwersang Korean at Tsinong Ming gayundin pagkatapos ng kamatayan ni Hideyoshi, ang mga hukbong Hapones ay umatras noong 1598. Ang panahong ito ay tinatawag na panahong Azuchi-Momoyama (1573–1603). Si [[Tokugawa Ieyasu]] ang regent para sa anak ni Hideyoshi at ginamit ang kanyang posisyon upang magkamit ng suportang militar at pampolitika. Si Ieyasu ay hinirang na shogun noong 1603 at itinatag ang [[shogunatong Tokugawa]] sa [[Edo]] sa modernong [[Tokyo]]. Ang shogunatong ito ay nagpatupad ng mga hakbang kabilang ang buke shohatto na isang kodigo ng pag-aasal upang kontrolin ang autonomosong daimyo. Noong 1639 ay ipinatpuad ang patakarang pakikipaghiwalay na sakoku o saradong bansa na tumagal ng 250 taon ng pagkakaisang pampolitika na kilala bilang [[panahong Edo]] (1603–1868). Ang pag-aaral ng mga agham na Kanluranin na kilala bilang [[rangaku]] ay nagpatuloy sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa Dutch enclave sa Dejima sa Nagasaki. Ang panahong ito ay nagpalitaw rin ng [[kokugaku]]  o mga pambansang pag-aaral na pag-aaral ng Hapon ng mga Hapones. 
=== Modernong panahon ===
Noong 31 Marso 1854, pwersahang binuksan ni [[Commodore Matthew Perry]] at ng &quot;Black Ships&quot; ng Hukbong Pandagat ng Estados Unidos ang Hapon sa panlabas na daigdig sa [[Kumbensiyon ng Kanagawa]]. Ang mga kalaunang kasunduan sa mga [[Mundong kanluranin|bansang Kanluranin]] sa panahong [[Bakumatsu]] ay nagdulot ng mga krisis ekonomiko at pampolitika. Ang pagbibitiw ng [[shogun]] ay humantong sa pagtatatag ng isang sentralisdong estado na pinagkakaisa ng Emperador o restorasyong Meiji. Sa pag-ampon ng Hapon ng mga institusyong pampolitika, hudisyal at militar ng [[Mundong kanluranin|Kanluranin]], ang [[Gabinete ng Hapon]] ay pinangasiwaan ng Konsehong Privy na ipinakilala ng [[Saligang Batas na Meiji]] at nagtipon ng [[Pambansang Diet|Imperyal na Diet]]. Ang pagpapanumbalik na Meiji ay nagpabago sa Imperyo ng Hapon tungo sa isang industriyalisadong pandaigdigang kapangyarihan na nagpursigi ng mga alitang militar upang palawakin ang impluwensiya nito. Pagkatapos ng [[Unang Digmaang Sino-Hapones]] (1894–1895) at [[Digmaang Ruso-Hapones]] (1904–1905), nakontrol ng Hapon ang Taiwan, Korea at katimugang kalahati ng [[Sakhalin]]. Ang maagang ika-20 siglo ay nakakita ng maikling panahon ng demokrasyang Taishō na napanaigan ng papalaking pagpapalawig at militarisasyon ng Hapon. Ang [[Unang Digmaang Pandaigdig]] ay pumayag sa Hapon sa panig ng mga nagwaging Alyado na palawakin ang teritoryo nito. Ito ay nagpatuloy sa pananakop ng [[Manchuria]] noong 1931. Dahil sa pagkundena ng ibang bansa sa pananakop ng Hapon, ang Hapon ay nagbitiw sa [[Liga ng mga Bansa]] pagkatapos ng dalawang taon. Noong 1936, ang Hapon ay lumagda sa Kasunduang Anti-Comintern sa [[Alemanya]]ng [[Nazi]]. Ang [[Kasunduang Tripartite]] noong 1940 ay gumawa sa Hapon na isa sa [[Kapangyarihang Aksis]]. Noong 1941, ang Hapon ay nakipagkasundo sa [[Kasunduang Neutralidad na Sobyet-Hapones]]. Sinakop ng [[Imperyo ng Hapon]] ang ibang mga bahagi ng [[Tsina]] noong 1935 na nagtulak sa [[Ikalawang Digmaang Sino-Hapones]] (1937–1945). Mabilis na nabihag ng Hukbong Imperyal na Hapones ang kabiserang [[Nanjing]] at isinagawa ang [[Masaker sa Nanking]]. Noong 1940, sinakop ng Imperyo ng Hapon ang Pranses na [[Indotsina]] na nagtulak sa Estados Unidos na maglagay ng [[embargo]] ng langis sa Hapon. Noong 7 Disyembre 1941, [[Pagsalakay sa Pearl Harbor|sinalakay ng Hapon ang baseng pandagat]] ng hukbo ng Estados Unidos sa [[Pearl Harbor]] at nagdeklara ng digmaan dito na nagtulak sa Estados Unidos upang pumasok sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Ang Pilipinas ay surpresang sinalakay ng mga Hapones noong 8 Disyembre 1941 mga 10 oras pagkatapos ng [[pag-atake sa Pearl Harbor]] sa Hawaii. Ang mga tagapagtanggol na Amerikano at Pilipino sa Bataan laban sa mga Hapones ay sumuko noong 9 Abril 1942 at napilitang magtiis sa [[Martsa ng Kamatayan sa Bataan]] kung saan ang mga 2,000 hanggang 10,000 Pilipino at mga 100 hanggang 650 Amerikano ay namatay o pinatay. Ang mga 13,000 nakaligtas ay sumuko sa Corregidor noong 5 Mayo 1942. Agad na binuwag ng mga autoridad na Hapones ang nakaraang pamahalaan ng Pilipinas sa ilalim ng Estados Unidos at itinatag ang isang bagong puppet na pamahalaan noong 1943 sa ilalim ni Pangulong [[Jose Laurel]]. Ang Hong Kong ay sumuko sa mga Hapones noong 25 Disyembre 1941. Sa [[Malaya]], napaatras ng mga Hapones ang hukbong alyado na binubuo ng mga pwersang British, Indian, Australian at Malay sa Singapore. Noong 15 Pebrero 1942, ang [[Labanan sa Singapore|Singapore ay bumagsak sa mga pwersang Hapones]] na nagdulot ng pinakamalaking pagsuko ng pinamunuan ng British na militar na personnel sa kasaysayan. Ang tinatayang mga 80,000 Indian, Australyano at British ay binihag. Pagkatapos ng pananakop ng Sobyet sa [[Manchuria]] at mga pagbagsak ng Estados Unidos ng mga bombang atomiko sa [[Hiroshima]] at [[Nagasaki]] noong 1945, ang Hapon ay umayon sa isang walang kondisyong pagsuko noong 15 Agosto 1945. Ang digmaan ay nagdulot ng maraming mga kamatayan sa Hapon at pagkasira ng industriya at imprastruktura nito. Ibinalik ng [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado ng Digmaan]] na pinamunuan ng Estados Unidos ang mga katutubong Hapones mula sa kolonya at mga kampong militar sa buong Asya. Ito ay malaking nag-alis ng Imperyo ng Hapon at nagbalik ng kalayaan sa mga sinakop nitong teritoryo. Nagtipon rin ang [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado]] ng isang Internasyonal na Tribunal na Miltaryo para sa [[Malayong Silangan]] noong 3 Mayo 1946 upang litisin ang ilang mga pinunong Hapones para sa mga [[krimeng pandigmaan]]. Gayunpaman, ang mga unit ng pananaliksik na hinggil sa bakterya gayundin ang mga kasapi ng Hukbong Imperyal ng Hapon na nasangkot sa digmaan ay napalaya mula sa paglilitis na kriminal ng Supreme Allied Commander sa kabila ng mga pagtawag sa paglilitis ng parehong pangkat. Noong 1947, ang isang bagong Saligang Batas ay nilikha sa Hapon na nagbibigay diin sa mga kasanayang liberal demokratiko. Ang pananakop ng [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado]] sa Hapon ay nagtapos sa [[Kasunduan sa San Francisco]] noong 1952 at ang Hapon ay pinagkalooban ng pagsapi sa [[United Nations]] noong 1956. Kalaunan ay nagkamit ang Hapon ng isang mabilis na paglago at naging ikalawang pinakamalaking ekonomiya sa buong mundo hanggang sa malampasan ng Tsina noong 2010.

== Pamahalaan at politika ==
{{main|Pamahalaan ng Hapon|Politika sa Hapon}}

Ang Hapon ay isang [[monarkiyang konstitusyonal]], kung saan ang kapangyarihan ng [[Emperador ng Hapon|Emperador]] ay kakaunti o limitado lamang. Siya ay itinakda ng [[Saligang Batas ng Hapon|saligang batas]] bilang &quot;simbolo ng estado at ng pagkakaisa ng pamayanan&quot;. Pangunahing hawak ng [[Punong Ministro ng Hapon]] at ng mga halal na kasapi ng [[Diet ng Hapon|Diet]] ang kapangyarihan sa pamamahala, samantalang nasa mga Hapones ang karapatan sa soberenya.&lt;ref name=&quot;Constitution&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.sangiin.go.jp/eng/law/index.htm |title=The Constitution of Japan |publisher=House of Councillors of the National Diet of Japan |date=1946-11-03 |accessdate=2007-03-10 |archive-date=2007-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070317203812/http://www.sangiin.go.jp/eng/law/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang hari ang gumaganap na [[pinuno ng estado]] sa mga okasyong diplomatiko. Si [[Naruhito]] ang kasalukuyang [[Emperador ng Hapon]].

Ang lehislatibong sangay ng pamahalaan ng Hapon ay ang [[Diet ng Hapon|Pambansang Diet]], isang [[parliyamento]]ng bikameral. Ang Diet ay binubuo ng isang [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Hapon|Kapulungan ng mga Kinatawan]], na may 480 na puwesto, hinahalal bawat apat na taon o kung ito ay buwagin at ng [[Kapulungan ng mga Konseho]] na may 242 puwesto at hinahal bawat anim na taon. Ang pangkalahatang karapatang bumoto ay itinakda sa 20 taong gulang.&lt;ref name=&quot;ciawfbjapan&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html |title=World Factbook; Japan |publisher=[[CIA]] |date=2007-03-15 |accessdate=2007-03-27 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html%20 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang [[Punong Ministro ng Hapon]] ang [[pinuno ng pamahalaan]]. Ang posisyon ay itinatalaga ng [[Emperador ng Hapon]] pagkatapos hirangin ng [[Diet ng Hapon|Diet]] mula sa mga kasapi nito at dapat makuha ang pagtitiwala ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Hapon|Kapulungan ng mga Kinatawan]] upang manatili sa puwesto. Ang Punong Ministro din ang pinuno ng [[Gabinete ng Hapon|Gabinete]] at nagtatalaga at nag-aalis ng mga [[Ministro ng Estado]], at ang karamihan nito ay dapat kasapi ng Diet.

== Ugnayang panlabas at sandatahan ==

[[Talaksan:SM3 from JDS Kongo.jpg|thumb|upright|Ang [[JDS Kongō (DDG-173)|JDS ''Kongō'' (DDG-173)]] sa paglulunsad ng [[Standard Missile 3]] [[anti-ballistic missile]].]]
&lt;!--{{Main|Foreign relations of Japan|Japan Self-Defense Forces|Ministry of Defense (Japan)}}--&gt;

Pinapanatili ng Hapon ang malapit na ugnayang pang-ekonomiya at pansandatahan sa kanyang pangunahing kaalyado, ang [[Estados Unidos]], na ang [[Ugnayang Hapon-Estados Unidos|Alyansang katiwasayan ng Estados Unidos-Hapon]] ang nagsisilbing haligi ng kanilang [[patakarang panlabas]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/articles/2007/03/japan_is_back_why_tokyos_new_a.html |title=Japan Is Back: Why Tokyo's New Assertiveness Is Good for Washington| author=Michael Green |publisher=Real Clear Politics | accessdate=2007-03-28}}&lt;/ref&gt; Isang bansang kasapi ng [[Mga Nagkakaisang Bansa]] simula pa noong 1956, at nanilbihang bilang isang hindi-permanenteng kasapi ng  [[Kapulungang Panseguridad ng Mga Bansang Nagkakaisa|Kapulungang Panseguridad]] na may kabuuang labing siyam na taon, na ang pinakahuli ay noong 2009 at 2010. Isa rin ito sa mga kasapi ng [[Pangkat ng Apat]] na naglalayong makakuha ng permanenteng pagkakasapi sa Kapulungang Panseguridad.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.centralchronicle.com/20070111/1101194.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070221044357/http://www.centralchronicle.com/20070111/1101194.htm |archivedate=2007-02-21 |title=UK backs Japan for UNSC bid |publisher=Cenral Chronicle |accessdate=2007-03-28 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Bilang kasapi ng [[G8]], [[Kooperasyong Pang-ekonomiko sa Asya-Pasipiko|APEC]], [[Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya|ASEAN Plus Three]], at bilang kalahok ng [[East Asia Summit]], Ang Hapon ay aktibong nakikilahok sa mga pandaigdigang kapakanan at sa pagpapabuti ng mga diplomatikong relasyon sa mga mahahalagang bansa buong mundo. Lumagda ang Hapon nang isang kasunduang panseguridad sa [[Australia]] noong Marso 2007&lt;ref&gt;[http://www.mofa.go.jp/region/asia-paci/australia/joint0703.html Japan-Australia Joint Declaration on Security Cooperation]&lt;/ref&gt; at sa [[Indiya]] noong Oktubre 2008.&lt;ref&gt;[http://www.mofa.go.jp/region/asia-paci/india/pmv0810/joint_d.html Joint Declaration on Security Cooperation between Japan and India]&lt;/ref&gt; Ang Hapon din ang ikatlong pinakamalaking tagapagbigay ng tulong pagpapaunlad pagkatapos ng [[Estados Unidos]] at [[Nagkakaisang Kaharian]], na nagbigay ng EU$8.86 bilyon noong 2004.&lt;ref&gt;{{PDFlink|[http://www.oecd.org/dataoecd/40/3/35389786.pdf Table: Net Official Development Assistance In 2004 (PDF).]|32.9&amp;nbsp;KB}} Organisation for Economic Co-operation and Development (2005-04-11). Retrieved on 2006-12-28.&lt;/ref&gt;

[[Talaksan:Helicopter carrier Hyūga (16DDH).jpg|thumb|left|[[Hyuga class destroyer|Ang JDS ''Hyuga'']], isa sa dalawang [[helicopter carrier]] ng [[Pansariling Manananggol na Hukbong Pandagat ng Hapon]].]]

Ang Hapon ay kasama rin sa ilang mga alitang teritoryal sa mga kalapit bansa nito: sa [[Rusya]] dahil sa mga Pulo ng Timog Kuril, sa [[Timog Korea]] dahil sa [[mga batong Liancourt]], at sa [[Republikang Popular ng Tsina]] at [[Republika ng Tsina|Taiwan]] dahil sa [[Mga pulo ng Senkaku]]

== Pagkakahating Administratibo ==
{{main|Prepektura ng Hapon}}

Binubuo ang Hapon ng [[Prepektura ng Hapon|apatnapu't pitong mga prepektura]], na pinamamahalaan  ng isang gubernador na tagapagbatas at administratibong burokrasya. Ang bawat  ay nahahati pa sa mga lungsod, bayan at mga nayon.

{{Japan Regions and Prefectures Labelled Map}}{{Clear}}

== Heograpiya ==
{{main|Heograpiya ng Hapon}}

[[Talaksan:Satellite View of Japan 1999.jpg|Hapon mula sa kalawakan|thumb]]

Ang Hapon ay isang bansang may mahigit sa tatlong libong mga pulo na matatagpuan sa baybayin ng [[Karagatan ng Pasipiko|Pasipiko]]. Ang panguning mga pulo nito, mula timog hanggang timog, ay ang [[Hokkaidō]], [[Honshū]] (ang pangunahing pulo), [[Shikoku]] at [[Kyūshū]]. Ang [[Kapuluan ng Ryukyu]], kasama ang [[Pulo ng Okinawa|Okinawa]], ay tanikala ng mga pulo sa timog ng Kyushū. Sa kabuuan tinatawag silang [[Kapuluang Hapones]].

Nasa 70% hanggang 80% ng bansa ay kagubatan, mabundok,&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761566679/Japan.html |title=&quot;Japan&quot; |publisher=Microsoft Encarta Online Encyclopedia |year=2006 |accessdate=2006-12-28 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwrn50XS?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761566679/Japan.html |archivedate=2009-11-01 |deadurl=yes |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.worldinfozone.com/country.php?country=Japan |title=Japan Information—Page 1 |publisher=WorldInfoZone.com |accessdate=2006-12-28}}&lt;/ref&gt; at hindi angkop sa pagsasaka, industriya, o paninirahan. Ito ay dahil sa pangkahalatang katarikan ng lupa, klima at ang banta ng pagguho ng lupa dahil sa lindol, malambot na lupa at malalakas na ulan. Ito ay nagdulot ng napakataas na densidad ng populasyon sa mga sonang maaaring tirahan na pangunahing matatagpuan sa mga baybayin lokasyon. Isa ang Hapon sa mga bansang may pinakamataas ang densidad ng populasyon sa buong mundo.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://esa.un.org/unpp/ |title=World Population Prospects |publisher=UN Department of Economic and Social Affairs |accessdate=2007-03-27 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511162049/http://esa.un.org/unpp/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang lokasyon nito sa [[Pacific Ring of Fire]], sa sugpungan ng tatlong platong tektoniko, ang nagbibigay sa Hapon ng madalas na mahihinang pagyanig at okasyunal na aktibidad ng mga bulkan. Ang mga malalakas ng [[lindol]], na kadalasang nagdudulot ng [[tsunami]], ay nagaganap ng ilang ulit bawat isang dantaon.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://volcano.und.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070204064754/http://volcano.und.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |archivedate=2007-02-04 |title=Tectonics and Volcanoes of Japan |publisher=Oregon State University |accessdate=2007-03-27 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; 
[[Talaksan:Shirane-sanzan.jpg|thumb|Shiranesanzan (mula kaliwa pakanan: Bundok Nōtori, Bundok Aino, Bundok Kita), tanaw mula [[Bundok Kenashi (Yamanashi, Shizuoka)|Bundok Kenashi]] sa [[Prepektura ng Shizuoka]].]]

=== Klima ===
{{main|Klima ng Hapon}}

Ang klima ng Hapon ay pangkalahatang katamtaman, subalit labis na nag-iiba mula hilaga patimog.&lt;ref name=&quot;climate&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.jnto.go.jp/eng/arrange/essential/climate.html |title=Essential Info: Climate |publisher=[[JNTO]] |accessdate=2007-04-01}}&lt;/ref&gt; Ang katangiang heograpikal ng Hapon ay nahahati sa anim na pangunahing sonang pangklima:

* [[Hokkaidō]]: Ang pinakahilagang sona na may katamtamang klima na may mahaba, malamig na taglamig at malamig na tag-araw. Hindi madalas ang pag-ulan, subalit ang mga pulo ay kadalasang nakakabuo ng malalalim na niyebe tuwing tag-lamig.
* [[Dagat ng Hapon]]: Sa kanlurang bahagi ng Honshū, ang hanging hilagang kanluran tuwing taglamig ay nagbibigay ng maraming niyebe. Tuwing tag-init,a ng rehiyon ay mas malamig kaysa sa bahaging Pasipiko, subalit paminsan minsan ay nakakaranas ng mainit na temperatura, dahil sa hindi pangkaraniwang [[hanging foehn]]
* [[Gitnang Kabundukan (Hapon)|Gitnang Kabundukan]]: May tipikal na klimang panloob, na may malaking pagkakaiba sa temperatura sa pagitan ng tag-init at tag-araw, at sa pagitan ng araw at gabi. Ang pag-ulan ay hindi madalas.
* [[Panloob na Dagat|Panloob na Dagat ng Seto]]: Ang kabundukan ng [[Rehiyong Chūgoku|Chūgoku]] at ang rehiyong [[Shikoku]] ay humaharang sa pana=panahong pagbabago ng hangin, at nagbibigay ng mahinahon na klima sa kabuuan ng taon.
* [[Karagatang Pasipiko]]: ang silangang baybayin ay nakakaranas ng malamig na tag-lamig na may kakaunting niyebe, at mainit, maalinsangang tag-init dahil sa timog-silangang hangin.
* [[Kapuluan ng Ryukyu]]: Ang kapuluan ng Ryuku ay may klimang subtropikal na may mabanas na tag-lamig at mainit na tag-init. Madalas ang pag-ulan, lalo na tuwing panahon ng tag-ulan. Ang mga [[bagyo]] ay madalas.
== Ekonomiya ==
=== Kasaysayan ===
[[Talaksan:The_Tokyo_Stock_Exchange_-_main_room_3.jpg|thumb|200px|Ang [[Pamilihang Sapi ng Tokyo]] ay ang pinakamalaking [[Pamilihan ng sapi|pamilihang sapi]] sa Asya.]]
Ang ilang mga katangiang pangistruktura ng paglago ng ekonomiya ng Hapon ay umunlad noong [[panahong Edo]] gaya ng network ng mga ruta ng paghahatid sa kalye at tubig at mga kontrata sa future, pagbabangko at insurance sa mga broker ng kanin sa Osaka. Noong panahong [[panahong Meji]] mula 1868, ang ekonomiya ng Hapon ay lumawig sa pagyakap nito ng ekonomiyang pamilihan. Ang karamihan ng mga negosyo ay itinatag sa panahong ito at ang Hapon ang umahon na pinaka-maunlad na bansa sa Asya. Ang panahon ng kabuuang paglagong real sa ekonomiya mula 1960 hanggang 1980 ay tinatawag na [[milagrong Hapones pagkatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig]]. Sa isang bahagi, ito ay natulungan ng tulong pananalapi ng Estados Unidos ngunit pangunahing sinanhi ng mga isinagawang patakaran ng pamahalaan ng Hapon. Ang natatanging mga katangian ng ekonomiya ng Hapon sa panahong ito ng milagro ay kinabibilangan ng pakikipagtulungan ng mga tagapagmanupaktura, mga tagapagsuplay, mga distributor, at mga bangko sa isang malapit na magkakaugnay na mga pangkat na tinatawag na [[keiretsu]]; ang mabuting mga unyon ng negosyo at shuntō; mabuting mga ugnayan sa mga byurokrata ng pamahalaan at katiyakan ng habang buhay na trabaho (Shūshin koyō) sa mga malalaking korporasyon at napaka unyonisadong mga manwal na manggagawa. Ang milagrong ito ay pangunahing itinulak ng mga patakaran ng pamahalaan sa ekonomiya ng Hapon partikular na sa Kagawaran ng Internasyonal na Kalakalan at Industriya. Noong 2012, ang ekonomiya ng Hapon ang ikatlong pinakamalaking ekomomiya sa buong mundo pagkatapos ng Estados Unidos at Tsina hinggil sa nominal na GDP. Ito ang ikaapat na pinakamalaking ekonomiya hinggil sa purchasing power parity.

=== Niluluwas ===
[[Talaksan:Toyota Prius plug-in -- 2010 DC.jpg|thumb|200px|Ito ang [[Toyota]] Prius, isang hybrid plug in na sasakyan. Ang [[Toyota]] ang isa sa pinakamalaking tagapaggawa ng kotse sa buong mundo. Ang Hapon ang ikalawang pinakamalaking prodyuser ng mga sasakyan sa buong mundo.]]
Ang Hapon ay may malaking kapasidad na industriyal. Ito ang tahanan ng ilan sa mga pinakamalalaki at pinakamaunlad sa teknolohiyang prodyuser ng mga sasakyang motor, elektronika, mga kasangkapan ng makina , mga bakal at mga hindi ferrous na metal, mga barko, mga sustansiyang kemikal, mga textile, at mga prinosesong pagkain.

=== Inaangkat ===
Ang pangunahing mga inaangkat ng Hapon ang makinarya at mga kasangkapan, mga fossil fuel at mga pagkain sa partikular ang karne ng baka, mga kimikal, mga textile, at mga hilaw na materyal para sa mga industriya nito. 
=== Agham at teknolohiya ===
[[Talaksan:Kibo PM and ELM-PS.jpg|thumb|200px|Ang [[Japanese Experiment Module]] (Kibo) sa [[International Space Station]].]]
Ang Hapon ay isa sa mga bansang nangunguna sa pananaliksik pang-agham lalo na sa teknolohiya, makinarya, at biomedikal. Ang halos 700,000 mananaliksik na Hapones ay pinagkakalooban ng 130 bilyong US dolyar na budget ng pamahalaan ng Hapon na ikatlong pinakamalaki sa mundo. Ang Hapon ay isang pinuno ng daigdig sa pundamental na pagsasaliksik sa agham. Ang Hapon ay nakalikha ng 16 Nobel laureate sa pisika, kimika o medisina, 3 medalya sa gantimpalang Fields at isang gantimpala sa Gantimpalang Gauss. Ang mga kilalang ambag ng Hapon sa teknolohiya ay sa larangan ng elektronika, sasakyan, makinarya, inhenyeriya ng lindol, industriyal na robotiko, optika, kimikal, semikonduktor at metal. Ang Hapon ay nangunguna sa paglikha at paggamit ng mga robot na nag-aangkin ng higit sa kalahati ng pandaigdigang mga industriyal na robot.

=== Imprastraktura ===
Noong 2008, ang 46.4 porsiyento ng enerhiya sa Hapon ay nalilikha mula sa petrolyo, 21.4 porsiyento mula sa coal, 16.7 mula sa natural gas, 9.7 porsiyento mula sa nuclear power, 2.9 porsiyento mula sa hydropower. Gayunpaman, ang lahat ng mga plantang nukleyar sa Hapon ay pinatigil noong Mayo 2012, dahil sa nangyaring [[sakuna sa Fukushima Daiichi]] noong 2011.

Ang paggastos ng Hapon sa mga kalye ay ekstensibo. Ang 1.2 milyong km nitong nilatagang kalye ang mga pangunahing paraan ng paghahatid. Ang isang network ng napakabilis at limitadong paggamit na mga kalyeng may toll ay naguugnay ng ma pangunahing lungsod.

== Demograpiya ==

{{main|Demograpiya ng Hapon|Mga Hapones}}
[[Talaksan:Shibuya night.jpg|thumb|Isang tanaw ng [[Shibuya, Tokyo|tawiran sa Shibuya]], isang halimbawa ng mataong kalsada sa Tokyo.]]
[[Talaksan:Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg|thumb|right| Ang [[Greater Tokyo Area]] ay ang pinakamataong pook metropolitan sa buong mundo na may 35 milyon katao.]]

Ang populasyon ng Hapon ay tinatayang nasa 127.3 milyon.&lt;ref name=&quot;ciapeople&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html#People |title=World Factbook; Japan—People |publisher=[[CIA]] |month=June |year=2008 |accessdate=2008-05-18 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html%20#People |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang lipunang Hapones ay magkakatulad sa pananalita at kultura na may maliit na bilang ng mga banyagang manggagawa.&lt;ref&gt;&quot;[https://archive.today/20120716140322/search.japantimes.co.jp/cgi-bin/fl20070327zg.html 'Multicultural Japan' remains a pipe dream]&quot;. Japan Times. 27 Marso 2007.&lt;/ref&gt; Ang mga [[Koreano]],&lt;ref&gt;&quot;[http://www.nytimes.com/2005/04/01/news/01iht-nurse.html Japan-born Koreans live in limbo]&quot;. The New York Times. 2 Abril 2005.&lt;/ref&gt; [[Tsino]], [[Mga Pilipino|Pilipino]], mga [[Brasilyanong Hapones]],&lt;ref&gt;&quot;[http://www.nytimes.com/2008/11/02/world/asia/02japan.html An Enclave of Brazilians Is Testing Insular Japan]&quot;. The New York Times. 1 Nobyembre 2008.&lt;/ref&gt; [[Perubyanong Hapones]] ay ang ilan lamang sa mga maliliit na minorya sa Hapon.&lt;ref&gt;[http://www.atimes.com/japan-econ/AJ16Dh01.html 'Home' is where the heartbreak is for Japanese-Peruvians] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100106194749/http://atimes.com/japan-econ/AJ16Dh01.html |date=2010-01-06 }}. Asia Times. 16 Oktubre 1999.&lt;/ref&gt; Noong 2003, mayroong tinatayang 136,000 kanluraning taga-ibang bansa ang nasa Hapon.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20050824195238/http://www.stat.go.jp/data/nenkan/pdf/y0213014.pdf Registered Foreigners in Japan by Nationality]. Stat.go.jp.&lt;/ref&gt; Ang pinakanangingibabaw na katutubong [[pangkat etniko]] ay ang mga [[Taong Yamato]]; ang pangunahing pangkat minorya ay kinabibilangan ng katutubong mga [[Ainu]]&lt;ref&gt;{{cite news |first= Philippa |last= Fogarty|title=  Recognition at last for Japan's Ainu|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7437244.stm|work= [[BBC News]]|publisher= BBC|date= 2008-06-06|accessdate=2008-06-07 }}&lt;/ref&gt; at mga [[Ryukyuano]], pati rin ang pangkat minoryang panlipunan gaya ng mga ''[[burakumin]]''.&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910511,00.html The Invisible Race] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121216231723/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910511,00.html |date=2012-12-16 }}. Time. 8 Enero 1973.&lt;/ref&gt;

Ang Hapon ay isa sa mga bansang may mataas na antas ng inaasahang haba ng buhay sa buong daigdig, sa gulang na 81.25 na taon noong 2006.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html |title=The World Factbook: Rank order—Life expectancy at birth |publisher=[[CIA]] |date=2006-12-19 |accessdate=2006-12-28 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226011822/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html%20 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang populasyong Hapones ay mabilis na tumatanda, epekto ng ''baby boom'' pagkatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig na sinundan ng pagbaba ng ipinapanganak noong huling bahagi ng ika-20 dantaon. Noong 2004, nasa 19.5% ng populasyon ang may gulang na higit sa 65.&lt;ref name=&quot;handbook&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.stat.go.jp/English/data/handbook/c02cont.htm |title=Statistical Handbook of Japan: Chapter 2—Population |publisher=Japan Ministry of Internal Affairs and Communications |accessdate=2006-12-28}}&lt;/ref&gt;

Ang pagbabago sa istrukturang demograpiko ay nagdulot ng ilang mga isyung panlipunan, lalo na ang posibleng pagbaba ng populasyon ng mga manggagawa at ang pagtaas ng gastos ng mga benepisyong panlipunang paseguruhan gaya ng pampublikong planong pensiyon. Maraming mga kabataang Hapones ang tumataas ang pagnanais na hindi mag-asawa o magkapamilya pagtumanda.&lt;ref name=&quot;Ogawa&quot;/&gt;  Ang populasyon ng Hapon ay inaaasahang bababa sa 100 milyon pagdating ng 2050 at aabot sa 64 milyon pagdating ng 2100.&lt;ref name=&quot;handbook&quot;/&gt; Ang mga Demograpo at ang taga-plano sa pamahalaan ng Hapon ay kasalukuyang nasa mainit na debate kung paano masusulusyunan ang suliranin.&lt;ref name=&quot;Ogawa&quot;&gt;Ogawa, Naohiro.[http://www.mofa.go.jp/j_info/japan/socsec/ogawa.html &quot;Demographic Trends and Their Implications for Japan's Future&quot;] The Ministry of Foreign Affairs of Japan. Transcript of speech delivered on (7 Marso 1997). Retrieved on 14 Mayo 2006.&lt;/ref&gt; Ang  [[Imigrasyon]] at pagkakaroon ng insentibo sa mga bagong panganak ay minsang iminungkahing solusyon upang makapagbigay ng mga batang manggagawa upang matugunan ang tumatandang populasyon ng bansa.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://jipi.gr.jp/english/message.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929222250/http://jipi.gr.jp/english/message.html |archivedate=2007-09-29 |title=Japan Immigration Policy Institute: Director's message |author=Hidenori Sakanaka |publisher=Japan Immigration Policy Institute |date=2005-10-05 |accessdate=2007-01-05 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;French, Howard.[http://www.nytimes.com/2003/07/24/international/asia/24JAPA.html?ei=5007&amp;en=53c7315175389e69&amp;ex=1374379200&amp;partner=USERLAND&amp;pagewanted=all&amp;position= &quot;Insular Japan Needs, but Resists, Immigration&quot;.] &quot;[[The New York Times]]&quot; (2003-07-24). Retrieved on 2007-02-21.&lt;/ref&gt;

Dumaranas ang bansang Hapon sa mataas na antas ng pagpapakamatay.&lt;ref name=&quot;NYT&quot;&gt;{{cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E1DB173FF936A25754C0A96F958260&amp;sec=health&amp;spon=&amp;scp=29&amp;sq=suicide%20japan&amp;st=cse|title=In Japan, Mired in Recession, Suicides Soar|last=Strom|first=Stephanie|date=15 Hulyo 1999|work=Health|publisher=The New York Times|accessdate=2008-09-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Times&gt;{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article4170649.ece|title=Japan gripped by suicide epidemic|last=Lewis|first=Leo|date=19 Hunyo 2008|publisher=[[The Times (London)]]|accessdate=2008-09-20|archive-date=2008-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081007173721/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article4170649.ece|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Noong 2009, ang bilang ng nagpapakamatay ay lumagpas sa 30,000 sa ika-12 sunod sunod na taon.&lt;ref&gt;{{cite news | last = | first = | title = Suicides in Japan top 30,000 for 12th straight year, may surpass 2008 numbers | newspaper = The Mainichi Daily News | date = 26 Disyembre 2009| url = http://mdn.mainichi.jp/mdnnews/news/20091226p2a00m0na008000c.html}}{{dead link|date=Marso 2010}}&lt;/ref&gt; Ang pagpapakamatay ay pangunahing sanhi ng kamatayan sa mga taong nasa gulang na 30.&lt;ref name=&quot;ozawa-desilva&quot;&gt;{{Citation| last = Ozawa-de Silva| first = Chikako
  | title = Too Lonely to Die Alone: Internet Suicide Pacts and Existential Suffering in Japan| journal = Cult Med Psychiatry | volume = 32 | issue = 4 | pages = 516–551 | month = December  | year = 2008 | doi = 10.1007/s11013-008-9108-0 }} p. 519&lt;/ref&gt;

{{Mga pinakamalaking lungsod ng Hapon}}

=== Wika ===
Higit sa 99 porsiyento ng populasyon ng Hapon ay nagsasalita ng [[wikang Hapones]] bilang [[unang wika]]. Ang wikang Hapones ay isang wikang agglutinative. Ang pagsulat ng wikang Hapones ay gumagamit ng [[kanji]] at dalawang hanay ng [[kana]]. Bukod sa Hapones, ang mga wikang Ryuukan na bahagi ng pamilya ng wikang Haponiko ay sinasalita rin sa [[Okinawa]].

=== Relihiyon sa Hapon ===
{{main|Relihiyon sa Hapon}}
[[Talaksan:ItsukushimaTorii7396.jpg|thumb|[[Dambanang Itsukushima]]]]
{{Pie chart
|thumb = right
|caption = Relihiyon sa Hapon (2011)&lt;ref name=&quot;IpsosMORI2011&quot;&gt;''[http://www.fgi-tbff.org/sites/default/files/elfinder/FGIImages/Research/fromresearchtopolicy/ipsos_mori_briefing_pack.pdf Views on globalisation and faith] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130117013643/http://www.fgi-tbff.org/sites/default/files/elfinder/FGIImages/Research/fromresearchtopolicy/ipsos_mori_briefing_pack.pdf |date=2013-01-17 }}''. [[Ipsos MORI]], 5 Hulyo 2011.&lt;/ref&gt;
|label1 = [[Kawalang relihiyon|Hindi-relihiyoso]]
|value1 = 67
|color1 = Gray
|label2 = [[Budismo]]
|value2 = 22
|color2 = Gold
|label3 = Ibang mga [[relihiyon]]
|value3 = 3
|color3 = YellowGreen
|label4 = [[Kristiyanismo]]
|value4 = 2
|color4 = DodgerBlue
|label5 = Hindi isinaad
|value5 = 6
|color5 = DarkGray
}}
Ang pinakamataas na tantiya ng bilang ng [[Budismo]] at [[Shintoismo]] sa Hapon ay nasa 84-96%, na kumakatawan sa malaking bilang ng mga naniniwala sa [[sinkretismo]] ng parehong relihiyon.&lt;ref name=&quot;ciawfbjapan&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
|url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71342.htm |title=International Religious Freedom Report 2006 |author=Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor |publisher=U.S. Department of State |date=2006-09-15 |accessdate=2007-12-04}}&lt;/ref&gt; Subalit, ang mga tantiyang ito ay nakabatay sa mga taong may kaugnayan sa mga templo, hindi sa mga bilang ng taong talagang nananalig sa relihiyon.&lt;ref name=Kisala&gt;{{cite book
| last = Kisala | first = Robert | editor= Robert Wargo| title = The Logic Of Nothingness: A Study of Nishida Kitarō | url = https://archive.org/details/logicofnothingne0000warg | publisher = University of Hawaii Press| year = 2005| pages = [https://archive.org/details/logicofnothingne0000warg/page/3 3]–4 | isbn = 0824822846}}&lt;/ref&gt; Ipinahiwatig ni Dalubhasa Robert Kisala ([[Pamantasan ng Nanzan]]) na 30 bahagdan lang ng populasyon ang nagsasabi na sila ay kasapi ng isang relihiyon.&lt;ref name=Kisala/&gt;

[[Talaksan:Japanese buddhist monk by Arashiyama cut.jpg|left|thumb|130px|Isang mongheng [[Sōtō]] sa [[Arashiyama]], [[Kyoto]]]]

Ang [[Taoismo]], [[Confucianismo]] at [[Budismo]] na nagmula sa Tsina ay nakaimpluwensiya din sa paniniwala at kaugalian ng mga Hapones. Ang relihiyon sa Hapon ay likas na [[Sinkretismo|naghahalo]], at ito ay nagdudulot ng iba't ibang uri ng nakasanayan, gaya ng ang mga magulang at anak nito na nagdiriwang ng mga ritwal na [[shinto]], mga mag-aaral na nagdarasal bago kumuha ng pagsususulit, mga mag-asawang ikinakasal sa isang [[Kristiyanismo|Kristiyanong]] simbahan at ang paglilibing na ginaganap sa isang templong [[Budhismo]]. May minoridad (2,595,397, o 2.04%) ang nagpahayag na sila ay mga Kristiyano.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Religious Juridical Persons and Administration of Religious Affairs, &amp;#91;&amp;#91;Agency for Cultural Affairs&amp;#93;&amp;#93; Retrieved 25 Agosto 2008 |url=http://www.bunka.go.jp/english/pdf/chapter_10.pdf |access-date=2010-04-17 |archive-date=2008-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080909190655/http://www.bunka.go.jp/english/pdf/chapter_10.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Dagdag pa dito, simula noong kalagitnaan ng ika-19 dantaon, may mga bilang ng sektang (''[[Shinshūkyō]]'') ang sumulpot sa Hapon, gaya ng [[Tenrikyo]] at [[Aum Shinrikyo]] (o Aleph).

== Kultura ==
=== Sining ===
Ang mga tradisyonal na sining Hapones ay kinabibilangan ng mga kasanayang seramiko, textile, lacquerware, mga espada at mga manika; mga pagganaap ng [[bunraku]], [[kabuki]], [[noh]], pagsasayaw at [[rakugo]]; gayundin ang seremonya ng [[tsaa]], ikebama, martial arts, kaligrapiya, [[origami]], [[onsen]], [[Geisha]] at mga laro.

=== Panitikan ===
Ang pinakamaagang mga akda ng panitikang Hapones ay kinabibilangan ng mga kronikang [[Kojiki]] at [[Nihon Shoiki]] at antolohiyang tulang [[Man'yōshū]] na mula ika-8 siglo at isinulat sa karakter na Tsino. Sa maagang [[panahong Heian]], ang mga sistema ng ponograma na kilala bilang kana ([[Hiragana]] at [[Katakana]]) ay binuo. Ang [[Kuwento ng Tagaputol ng Kawayan]] ay itinuturing na pinakamatandang salaysay na Hapones. Ang salaysay ng buhay sa korte na Heian ay ibinigay sa [[Makura no Sōshi]] ni [[Sei Shōnagon]] samantalang ang [[Ang Kuwento ni Genji]] ni [[Murasaki Shikibu]] ay kadalasang inilalarawan bilang ang kauna unahang nobel sa mundo. Noong [[panahong Edo]], ang [[chōnin]] o mga taong bayan ang naging mga manunulat at mambabasa sa halip na ang aristokrasyong samurai. Ang kasikatan ng mga akda ni [[Saikaku]] halimbawa ay naghahayag ng pagbabago sa mambabasa at manunulat samantalang muling binuhay ni [[Bashō]] ang tradisyong tula ng [[Kokinshū]] sa kanyang  haikai (haiku). Ang [[panahong Meiji]] ay nakakita ng pagbagsak ng mga anyong panitikang tradisyonal. Sina [[Natsume Sōseki]] at [[Mori Ōgai]] ang mga unang modernong nobelista ng Hapon na sinundan nina [[Ryūnosuke Akutagawa]], [[Jun'ichirō Tanizaki]], [[Yukio Mishima]] at [[Haruki Murakami]]. Ang mga manunulat na sina [[Yasunari Kawabata]] at [[Kenzaburō Ōe]] ay nagwagi ng [[Gantimpalang Nobel sa Panitikan]] noong 1968 at 1994.

== Mga sanggunian ==
{eflist|2}}

== Mga kawing panlabas ==
{{Sister project links|Japan|b=no|s=no|q=no}}
; Pamahalaan
* [http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html Kantei.go.jp], opisyal na sayt ng [[Prime Minister of Japan|punong ministro]] at ang gabinete
* [http://www.kunaicho.go.jp/eindex.html Kunaicho.go.jp], opisyal na sayt ng [[Imperial House of Japan]]
* [http://www.ndl.go.jp/en/index.html National Diet Library]
* [http://www.gov-online.go.jp/eng/index.html Public Relations Office]

; Tagapaghatid ng balita
* [http://www.asahi.com/english/index.html Asahi Shimbun]
* [http://english.kyodonews.jp/ Kyodo News]
* [http://www3.nhk.or.jp/nhkworld/index.html NHK Online]
* [http://www.japantimes.co.jp/ Japan Times]
* [https://web.archive.org/web/20050629001918/http://www.yomiuri.co.jp/dy/ Yomiuri Shimbun (English)]

; Turismo
* [http://www.jnto.go.jp/eng/ Japan National Tourist Organization]
* {{Wikivoyage|Japan}}

; Pangkalahatang impormasyon
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/japan.htm Japan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090421051351/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/japan.htm |date=2009-04-21 }} from ''UCB Libraries GovPubs''
* {{dmoz|Regional/Asia/Japan}}
* [http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=JA Energy Profile for Japan] from the US [[Energy Information Administration]]
* {{gutenberg author | id=Japan | name=Government of Japan}} containing the 1889 and 1946 Constitutions
* [http://www.life.com/gallery/44241 Japan: Land of the Rising Sun] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110816134826/http://www.life.com/gallery/44241 |date=2011-08-16 }}&amp;nbsp;– slideshow by ''[[Life magazine]]''
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=JP Key Development Forecasts for the Japan] from [[International Futures]]
* {{osmrelation-inline|382313}}

{{Japan topics}}
{{Mga prepektura ng bansang Hapon}}
{{East Asia}}
{{Pangkat8}}
{{Authority control}}

[[Kategorya:Hapon| ]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Asya]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Silangang Asya]]
[[Kategorya:Mga monarkiya]]</text>
      <sha1>qlgqqwwpnn7ga2jkndhv57l1vsuen38</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166690</id>
      <parentid>2166653</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:36:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166690</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49245" sha1="he48uavqc4k6oasax9tseykgzyy1e4x" xml:space="preserve">{{redirect|Japan|para sa ibang gamit ng Japan|Japan (paglilinaw)}}
{{otheruses4|bansang Hapon|ibang gamit|Hapon (paglilinaw)}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = Hapon
| common_name            = Hapon
| native_name            = {{native name|ja|日本国|italics=off}}&lt;br /&gt;{{resize|90%|{{transl|ja|Nippon-koku}} o {{transl|ja|Nihon-koku}}}}
| image_flag             = Flag of Japan.svg
| flag_type              = Watawat
| image_coat             = Imperial Seal of Japan.svg
| symbol_type            = [[Selyong Imperyal ng Hapon|Selyong Imperyal]]
| anthem                 = {{lang|ja|君が代}}&lt;br&gt;''[[Kimigayo]]''&lt;br&gt;{{nowrap|&quot;Paghahari ng Kanyang Kamahalang Imperyal&quot;}}&lt;br&gt;&lt;div style=&quot;display:inline-block;margin-top:0.4em;&quot;&gt;[[File:Kimi ga Yo instrumental.ogg]]&lt;/div&gt;
| image_map              = Japan (orthographic projection).svg
| map_caption            = '''Lunting Maitim''': Lupaing Hapones.&lt;br/&gt;'''Lunting Mapusyaw''': Lupaing inaangkin ngunit hindi pinamamahalaan.
| capital                = [[Tokyo]]
| coordinates            = {{Coord|35|41|N|139|46|E|type:city}}
| largest_city           = kabisera
&lt;!-- language --&gt;| languages_type         = Pambansang wika
| languages              = [[Japanese language|Hapones]]

&lt;!-- government type, leaders --&gt;| government_type        = [[Unitary state|Unitaryong]] [[Parliamentary system|parlamentaryong]] [[constitutional monarchy|monarkiyang pansaligang batas]]
| leader_title1          = [[Emperor of Japan|Emperador]]
| leader_name1           = [[Naruhito]]
| leader_title2          = [[Punong Ministro ng Hapon|Punong Ministro]]
| leader_name2           = [[Shigeru Ishiba]]
| legislature            = [[Pambansang Diyeta (Hapon)|Pambansang Diyeta]]
| upper_house            = [[Kapulungan ng mga Konsehal (Hapon)|Kapulungan ng mga Konsehal]]
| lower_house            = [[House of Representatives (Japan)|Kapulungan ng mga Kinatawan]]
| sovereignty_type       = [[Kasaysayan ng Hapon|Pagkabuo]]
| established_event1     = [[Imperyal na Bahay ng Hapon|Pagkatatag ng Dinastiyang Imperyal]]
| established_date1      = Pebrero 11, 660 BK
| established_event2     = [[Saligang Batas ng Meiji]]
| established_date2      = Nobyembre 29, 1890
| established_event3     = [[Saligang Batas ng Hapon]]
| established_date3      = Mayo 3, 1947

&lt;!-- area --&gt;| area_km2               = 377,975
| percent_water          = 1.4 (noong 2015)
| area_rank              = ika-62&lt;!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --&gt;

&lt;!-- population --&gt;| population_estimate    = 123,740,000
| population_estimate_rank = ika-11
| population_estimate_year = 2024
| population_census      = 126,226,568
| population_census_year = 2020
| population_census_rank = 
| population_density_km2 = 332&lt;!-- Per [[WP:CALC]], 125,440,000 / 377,975 = 331.87 --&gt;
| population_density_rank = ika-24

&lt;!-- GDP --&gt;| GDP_PPP                = {{increase}} $6.572 trilyon
| GDP_PPP_year           = 2024
| GDP_PPP_rank           = ika-5
| GDP_PPP_per_capita     = {{increase}} $53,059
| GDP_PPP_per_capita_rank = ika-34
| GDP_nominal            = {{decrease}} $4.070 trilyon
| GDP_nominal_year       = 2024
| GDP_nominal_rank       = ika-4
| GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} $32,859
| GDP_nominal_per_capita_rank = ika-30

&lt;!-- Gini --&gt;| Gini                   = 33.4&lt;!-- Number only. --&gt;
| Gini_year              = 2018
| Gini_change            = decrease&lt;!-- Increase/decrease/steady. --&gt;
| Gini_rank              = ika-78

&lt;!-- HDI --&gt;| HDI                    = 0.920&lt;!-- Number only, between 0 and 1. --&gt;
| HDI_year               = 2022
| HDI_change             = increase&lt;!-- Increase/decrease/steady. --&gt;
| HDI_rank               = ika-24

&lt;!-- currency --&gt;| currency               = [[Japanese yen|Yen ng Hapon]] (¥)

&lt;!-- time zone(s) --&gt;| time_zone              = [[Pamantayang Oras ng Hapon|JST]]
| utc_offset             = +09:00
| drives_on              = kaliwa
| calling_code           = [[Telephone numbers in Japan|+81]]
| cctld                  = [[.jp]]

&lt;!-- website, footnotes --&gt;| official_website       = &lt;!----- do not add www.japan.go.jp – The article is about the country, not the government -----&gt;
| demonym                = [[#Demograpiya|Hapones]]
}}

Ang '''Hapon''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: {{lang|ja|日本}}; ''Nippon'' o ''Nihon'') ay bansang pulo na matatagpuan sa [[Silangang Asya]]. Ito'y nasa hilagang-kanlurang [[Karagatang Pasipiko]], at nasa kanluran ng [[Dagat Hapon]], habang umaabot mula sa [[Dagat Ohotsk]] sa hilaga patungo sa [[Dagat Silangang Tsina]] at [[Taywan]] sa timog. Bahagi ang bansa ng [[Singsing ng Apoy ng Pasipiko]] at sumasaklaw sa isang [[Kapuluang Hapones|kapuluan]] ng 14125 pulo na mayroong lawak na 377,975 kilometrong kuwadrado; ang limang pangunahing isla ay ang [[Honshu]], [[Hokkaido]], [[Shikoku]], [[Kyushu]], at [[Okinawa]]. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay [[Tokyo]].
[[Talaksan:Japan_Exclusive_Economic_Zones.png|thumb|280x280px|[[Eksklusibong sonang ekonomiko ng  Hapon]]]]
Ang Hapon ay binubuo ng 14,125 mga pulo. Karamihan sa mga pulo dito ay mabundok, at ang iba ay may mga bulkan, kabilang na ang pinakamataas na bahagi ng bansa, ang [[Bundok Fuji]]. Ang Hapon ay pang-sampu sa may pinakamalaking populasyon, na may 128 milyong katao. Ang Kalakhang Tokyo, kasama ang Tokyo at ang iba pang nakapalibot na prepektura, ay ang pinakamalaking metropolitanong lugar, na tinitirahan ng 30 milyong katao.

May mga pagsasaliksik na nagsasabi na may mga taong nanirahan na sa mga kapuluan ng Hapon noong panahon pa ng paleolitiko. Ang bansang Hapon ay ang ikatlong pinakamalaking ekonomiya sa buong mundo noong 2012 (ayon sa nominal GDP), at ang ikaanim sa pinakamalaking naaangkat at tagapag-angkat. Ito ay kasapi ng [[mga Nagkakaisang Bansa]], [[Pangkat ng Walo|G8]], at ng [[Kooperasyong Ekonomiko sa Asya-Pasipiko|APEC]].

==Etimolohiya==
Isinusulat sa [[wikang Hapones]] ang pangalan para sa Hapon gamit ang [[kanji]] na {{lang|ja|日本}} at binibigkas na ''Nippon'' o ''Nihon''. Nangangahulugan ang simbolong {{lang|ja|日}} (''nichi'') na &quot;araw&quot; at {{lang|ja|本}} (''hon'') na &quot;base&quot; o &quot;pinagmulan&quot;; kapag pinagsama, maisasalin ito na &quot;pinagmulan ng araw&quot;. Galing ang nomenklaturang ito sa pagsusulatan sa [[Dinastiyang Sui]], dahil sa perspektibo ng mga Tsino ay sumisikat ang araw mula sa Hapon. Dito galing ang tanyag na Kanluraning epiteto na &quot;Lupain ng Sumisikat na Araw&quot;.&lt;ref&gt;{{cite book|title=The Emergence of Japanese Kingship|first=Joan R.|last=Piggott|year=1997|publisher=Prensa ng Pamantasang Stanford|isbn=978-0-8047-2832-4}}&lt;/ref&gt;{{rp|143–144}}

Bago opisyal na ginamit ang ''Nihon'', nakilala ang Hapon sa Tsina bilang ''Wa'' (倭) o ''Wakoku'' (倭国), at sa lokal na lugar sa endonimong ''Yamato''. Pangalan ang Wa na ginamit noong maagang bahagi sa Tsina upang tumukoy sa pangkat-etnikong Yayoi na naninirahan sa Hapon noong panahon ng [[Tatlong Kaharian]]. Pangunahing nanirahan sila sa islang [[Kyushu]] hanggang sa rehiyong [[Kantō]] sa [[Honshu]]. Kinaugaliang isinulat ng mga eskribang Tsino, Koreano, at Hapones ang Hapon bilang ''Wa'' o ''Yamato'' na may Tsinong karakter na 倭 hanggang sa ika-8 siglo, nang makita ng mga Hapones ang pagkakamali dahil sa lapastangang konotasyon nito, at pinalitan ng 和 o &quot;armonya, kapayapaan, balanse&quot;.

== Kasaysayan ==
[[Talaksan:MiddleJomonVessel.JPG|thumb|left|150px|Sasakyang pandagat ng mga [[Jomon]] (3000 hanggang 2000 BC)]]
Ang isang kulturang [[Paleolitiko]] noong mga 30,000 BCE ang bumubuo ng unang alam na pagtira ng tao sa kapuluang Hapones. Ito ay sinundan noong mga 14,000 BCE na pasimula ng panahong [[Jōmon]] ng isang kulturang [[Mesolitiko]] hanggang [[Neolitiko]] na semi-sedentaryong mangangaso-tagpagtipon na kultura na kinabibilangan ng mga ninuno ng parehong mga kontemporaryong [[taong Ainu]] at [[taong Yamato]] na inilalarawan ng mga tirahang hukay at isang rudimentaryong agrikultura. Ang mga pinalamutiang putik na tapayan ang ilan sa mga pinakamatandang umiiral na halimbawa ng palayukan sa mundo. Noong mga 300 BCE, ang isang uri ng mga bagong tao na mga [[Yayoi]] na marahil ay galing sa kontinenteng Asya ay nagsimulang pumasok sa kapuluang Hapon. Sila ang nagmarka ng mga bagong kasanayan tulad ng pagtatanim ng [[bigas]], mga sinaunang uri ng [[pananahi]], pagpapaamo sa mga [[kabayo]] at [[baka]], at paggamit ng mga [[bakal]] at [[tanso]] bilang kagamitan. Ang kanilang kultura ay humalo sa unang kultura ng Jomon. Ang Hapon ay unang lumitaw sa isinulat na kasaysayan sa isang Aklat na Tsino na ''[[Aklat ng Han]]''. Ayon sa ''[[Talaan ng Tatlong Kaharian]]'', ang pinakamakapangyarihang kaharian sa kapulugang Hapones ay noong ikatlong siglo na tinatawag [[Yamataikoku]]. Ang pinakaunang naisulat na kasaysayan patungkol sa Hapon ang [[Kojiki]] at [[Nihon shoki]] na nagsasalaysay ng [[mito ng paglikhang Hapones]] hinggil sa pinagmulan ng langit at mundo gayundin [[Kuniumi|sa pinagmulan ng kapuluang Hapon]], kung paano nabuo ang pundasyon ng estado at ang unang emperador ng Hapon na si [[Emperador Jimmu]] noong 660 BCE. Si Emperador Jimmu ay apo sa tuhod ni [[Ninigi-no-Mikoto]] na bumabang mula sa langit na apo naman ng Diyosa ng araw na si [[Amaterasu]]. Sa mga Hapones, ang kanilang mga Diyos ay mababait, matatalino at marangal. Ang [[panahong Nara]] (710–794 CE) ay nagmarka ng pag-ahon ng isang malakas na estadong Hapones na nakasentro sa isang korteng imperyal sa Heijō-kyō (modernong [[Lungsod ng Nara|Nara]]). Ito ay inilalarawan ng paglitaw ng umaahong panitikan gayundin ang pag-unlad ng mga sining at arkitekturang Budista. Noong 784, nilipat ni [[Emperador Kammu]] ang kabisera mula Nara tungo sa [[Nagaoka-kyō]] bago muling ilipat sa [[Heian-kyō]] (modernong [[Kyoto]]) noong 794. ito ang pasimula ng [[panahong Heian]] (794–1185 CE) kung saan ang isang natatanging katutubong kulturang Hapones ay lumitaw na kilala sa sining, tula at prosa. Ang ''[[Ang Kuwento ni Genji]]'' at titik ng pambansang awitin ng Hapon na ''[[Kimi ga Yo]]'' ay isinulat. Ang [[Budismo]] ay kumalat sa panahong Heian na pangunahing sa pamamagitan ng dalawang mga sektang [[Tendai]] ni [[Saichō]] at [[Shingon]] ni [[Kūkai]]. Ang [[Budismong Dalisay na Lupain]] (Jōdo-shū, Jōdo Shinshū) ay sumikat sa huling kalahati ng ika-11 siglo. Ang [[Panahong Yamato]], mula sa ika-6 siglo hanggang ika-9 siglo, ay nakitaan ng pagbuo ng isang dominanteng politika na nakasentro sa kapatagang Yamato sa katimugang bahagi ng pangunahing pulo ng Hapon ng Honshu. Sinasabi nila na ang kanilang mga ninuno ay ang mga diyos ng araw at natamo ang kaisahang pampolitika,mga nasa kalagitnaan ng ika-apat na siglo. Pinag-igi naman ang reporma ng [[Taika]] ng 645, kung saan ang lahat ng lupain ay kinukuha ng hari at ang pagsisimula ng mas pinagbuting pagbubuwis. Ang panahong ito ay nakitaan din ng unang paggamit sa salitang ''Nihon'' (日本) bilang pangalan ng pabuo ng estado.
=== Panahong Pyudal ===
Ang panahong [[pyudal]] ng Hapon ay inilalarawan ng paglitaw at pananaig ng klase ng mga mandirigma na [[samurai]]. Noong 1185 kasunod ng pagkatalo ng liping [[Taira]] sa [[digmaang Genpei]] noong, ang samurai na si [[Minamoto no Yoritomo]] ay hinirang na [[shogun]] at nagtatag ng base ng kapangyarihan sa [[Kamakura]]. Pagkatapos ng kanyang kamatayan, ang liping [[Hōjō]] ay umakyat sa kapangyarihan bilang mga regent ng mga shogun. Ang [[Budismong Zen]] ay ipinakilala mula sa Tsina sa panahong Kamakura at sumikat sa klaseng samurai. Pinaurong ng shogunatong Kamakura ang mga pananakop ng [[Mongol]] noong 1274 at 1281 ngunit kalaunang pinabagsak ni [[Emperador Go-Daigo]]. Si Go-Daigo ay natalo ni [[Ashikaga Takauji]] noong 1336. Itinatag ni Ashikaga Takauji ang shogunato sa Muromachi, Kyoto na nagpasimula na [[panahong Muromachi]] (1336–1573). Ang shogunatong Ashikaga ay nagkamit ng kaluwalhatian sa panahon ni [[Ashikaga Yoshimitsu]] at ang kulturang batay sa [[Budismong Zen]] ay umunlad. Sa kabilang dako, ang humaliling shogunatong Ashikaga ay nabigong kumontrol sa mga pyudal na daimyo o panginoon ng digmaan at ang isang [[digmaang sibil]] na [[Digmaang Ōnin]] na nagbubukas ng tumagal ng isang daan taong panahong [[Sengoku]]. Noong ika-16 siglo, ang mga mangangalakal at misyonaryong Heswita mula sa Portugal ay dumating sa Hapon sa unang pagkakataon na nagpasimula ng isang tuwirang palitang pang-kalakalan at pang-kultura sa pagitan ng Hapon at Kanluran. Sinakop ni [[Oda Nobunaga]] ang maraming ibang mga daimyo gamit ang mga baril at teknolohiyang Europeo. Pagkatapos niyang paslangin noong 1582, pinag-isa ng kanyang kahaliling si [[Toyotomi Hideyoshi]] ang bansang Hapon noong 1590. Dalawang beses na sinakop ni Hideyoshi ang Korea ngunit pagkatapos ng mga pagkatalo sa mga pwersang Korean at Tsinong Ming gayundin pagkatapos ng kamatayan ni Hideyoshi, ang mga hukbong Hapones ay umatras noong 1598. Ang panahong ito ay tinatawag na panahong Azuchi-Momoyama (1573–1603). Si [[Tokugawa Ieyasu]] ang regent para sa anak ni Hideyoshi at ginamit ang kanyang posisyon upang magkamit ng suportang militar at pampolitika. Si Ieyasu ay hinirang na shogun noong 1603 at itinatag ang [[shogunatong Tokugawa]] sa [[Edo]] sa modernong [[Tokyo]]. Ang shogunatong ito ay nagpatupad ng mga hakbang kabilang ang buke shohatto na isang kodigo ng pag-aasal upang kontrolin ang autonomosong daimyo. Noong 1639 ay ipinatpuad ang patakarang pakikipaghiwalay na sakoku o saradong bansa na tumagal ng 250 taon ng pagkakaisang pampolitika na kilala bilang [[panahong Edo]] (1603–1868). Ang pag-aaral ng mga agham na Kanluranin na kilala bilang [[rangaku]] ay nagpatuloy sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa Dutch enclave sa Dejima sa Nagasaki. Ang panahong ito ay nagpalitaw rin ng [[kokugaku]]  o mga pambansang pag-aaral na pag-aaral ng Hapon ng mga Hapones. 
=== Modernong panahon ===
Noong 31 Marso 1854, pwersahang binuksan ni [[Commodore Matthew Perry]] at ng &quot;Black Ships&quot; ng Hukbong Pandagat ng Estados Unidos ang Hapon sa panlabas na daigdig sa [[Kumbensiyon ng Kanagawa]]. Ang mga kalaunang kasunduan sa mga [[Mundong kanluranin|bansang Kanluranin]] sa panahong [[Bakumatsu]] ay nagdulot ng mga krisis ekonomiko at pampolitika. Ang pagbibitiw ng [[shogun]] ay humantong sa pagtatatag ng isang sentralisdong estado na pinagkakaisa ng Emperador o restorasyong Meiji. Sa pag-ampon ng Hapon ng mga institusyong pampolitika, hudisyal at militar ng [[Mundong kanluranin|Kanluranin]], ang [[Gabinete ng Hapon]] ay pinangasiwaan ng Konsehong Privy na ipinakilala ng [[Saligang Batas na Meiji]] at nagtipon ng [[Pambansang Diet|Imperyal na Diet]]. Ang pagpapanumbalik na Meiji ay nagpabago sa Imperyo ng Hapon tungo sa isang industriyalisadong pandaigdigang kapangyarihan na nagpursigi ng mga alitang militar upang palawakin ang impluwensiya nito. Pagkatapos ng [[Unang Digmaang Sino-Hapones]] (1894–1895) at [[Digmaang Ruso-Hapones]] (1904–1905), nakontrol ng Hapon ang Taiwan, Korea at katimugang kalahati ng [[Sakhalin]]. Ang maagang ika-20 siglo ay nakakita ng maikling panahon ng demokrasyang Taishō na napanaigan ng papalaking pagpapalawig at militarisasyon ng Hapon. Ang [[Unang Digmaang Pandaigdig]] ay pumayag sa Hapon sa panig ng mga nagwaging Alyado na palawakin ang teritoryo nito. Ito ay nagpatuloy sa pananakop ng [[Manchuria]] noong 1931. Dahil sa pagkundena ng ibang bansa sa pananakop ng Hapon, ang Hapon ay nagbitiw sa [[Liga ng mga Bansa]] pagkatapos ng dalawang taon. Noong 1936, ang Hapon ay lumagda sa Kasunduang Anti-Comintern sa [[Alemanya]]ng [[Nazi]]. Ang [[Kasunduang Tripartite]] noong 1940 ay gumawa sa Hapon na isa sa [[Kapangyarihang Aksis]]. Noong 1941, ang Hapon ay nakipagkasundo sa [[Kasunduang Neutralidad na Sobyet-Hapones]]. Sinakop ng [[Imperyo ng Hapon]] ang ibang mga bahagi ng [[Tsina]] noong 1935 na nagtulak sa [[Ikalawang Digmaang Sino-Hapones]] (1937–1945). Mabilis na nabihag ng Hukbong Imperyal na Hapones ang kabiserang [[Nanjing]] at isinagawa ang [[Masaker sa Nanking]]. Noong 1940, sinakop ng Imperyo ng Hapon ang Pranses na [[Indotsina]] na nagtulak sa Estados Unidos na maglagay ng [[embargo]] ng langis sa Hapon. Noong 7 Disyembre 1941, [[Pagsalakay sa Pearl Harbor|sinalakay ng Hapon ang baseng pandagat]] ng hukbo ng Estados Unidos sa [[Pearl Harbor]] at nagdeklara ng digmaan dito na nagtulak sa Estados Unidos upang pumasok sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Ang Pilipinas ay surpresang sinalakay ng mga Hapones noong 8 Disyembre 1941 mga 10 oras pagkatapos ng [[pag-atake sa Pearl Harbor]] sa Hawaii. Ang mga tagapagtanggol na Amerikano at Pilipino sa Bataan laban sa mga Hapones ay sumuko noong 9 Abril 1942 at napilitang magtiis sa [[Martsa ng Kamatayan sa Bataan]] kung saan ang mga 2,000 hanggang 10,000 Pilipino at mga 100 hanggang 650 Amerikano ay namatay o pinatay. Ang mga 13,000 nakaligtas ay sumuko sa Corregidor noong 5 Mayo 1942. Agad na binuwag ng mga autoridad na Hapones ang nakaraang pamahalaan ng Pilipinas sa ilalim ng Estados Unidos at itinatag ang isang bagong puppet na pamahalaan noong 1943 sa ilalim ni Pangulong [[Jose Laurel]]. Ang Hong Kong ay sumuko sa mga Hapones noong 25 Disyembre 1941. Sa [[Malaya]], napaatras ng mga Hapones ang hukbong alyado na binubuo ng mga pwersang British, Indian, Australian at Malay sa Singapore. Noong 15 Pebrero 1942, ang [[Labanan sa Singapore|Singapore ay bumagsak sa mga pwersang Hapones]] na nagdulot ng pinakamalaking pagsuko ng pinamunuan ng British na militar na personnel sa kasaysayan. Ang tinatayang mga 80,000 Indian, Australyano at British ay binihag. Pagkatapos ng pananakop ng Sobyet sa [[Manchuria]] at mga pagbagsak ng Estados Unidos ng mga bombang atomiko sa [[Hiroshima]] at [[Nagasaki]] noong 1945, ang Hapon ay umayon sa isang walang kondisyong pagsuko noong 15 Agosto 1945. Ang digmaan ay nagdulot ng maraming mga kamatayan sa Hapon at pagkasira ng industriya at imprastruktura nito. Ibinalik ng [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado ng Digmaan]] na pinamunuan ng Estados Unidos ang mga katutubong Hapones mula sa kolonya at mga kampong militar sa buong Asya. Ito ay malaking nag-alis ng Imperyo ng Hapon at nagbalik ng kalayaan sa mga sinakop nitong teritoryo. Nagtipon rin ang [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado]] ng isang Internasyonal na Tribunal na Miltaryo para sa [[Malayong Silangan]] noong 3 Mayo 1946 upang litisin ang ilang mga pinunong Hapones para sa mga [[krimeng pandigmaan]]. Gayunpaman, ang mga unit ng pananaliksik na hinggil sa bakterya gayundin ang mga kasapi ng Hukbong Imperyal ng Hapon na nasangkot sa digmaan ay napalaya mula sa paglilitis na kriminal ng Supreme Allied Commander sa kabila ng mga pagtawag sa paglilitis ng parehong pangkat. Noong 1947, ang isang bagong Saligang Batas ay nilikha sa Hapon na nagbibigay diin sa mga kasanayang liberal demokratiko. Ang pananakop ng [[Mga Alyado ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig|Mga Alyado]] sa Hapon ay nagtapos sa [[Kasunduan sa San Francisco]] noong 1952 at ang Hapon ay pinagkalooban ng pagsapi sa [[United Nations]] noong 1956. Kalaunan ay nagkamit ang Hapon ng isang mabilis na paglago at naging ikalawang pinakamalaking ekonomiya sa buong mundo hanggang sa malampasan ng Tsina noong 2010.

== Pamahalaan at politika ==
{{main|Pamahalaan ng Hapon|Politika sa Hapon}}

Ang Hapon ay isang [[monarkiyang konstitusyonal]], kung saan ang kapangyarihan ng [[Emperador ng Hapon|Emperador]] ay kakaunti o limitado lamang. Siya ay itinakda ng [[Saligang Batas ng Hapon|saligang batas]] bilang &quot;simbolo ng estado at ng pagkakaisa ng pamayanan&quot;. Pangunahing hawak ng [[Punong Ministro ng Hapon]] at ng mga halal na kasapi ng [[Diet ng Hapon|Diet]] ang kapangyarihan sa pamamahala, samantalang nasa mga Hapones ang karapatan sa soberenya.&lt;ref name=&quot;Constitution&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.sangiin.go.jp/eng/law/index.htm |title=The Constitution of Japan |publisher=House of Councillors of the National Diet of Japan |date=1946-11-03 |accessdate=2007-03-10 |archive-date=2007-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070317203812/http://www.sangiin.go.jp/eng/law/index.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang hari ang gumaganap na [[pinuno ng estado]] sa mga okasyong diplomatiko. Si [[Naruhito]] ang kasalukuyang [[Emperador ng Hapon]].

Ang lehislatibong sangay ng pamahalaan ng Hapon ay ang [[Diet ng Hapon|Pambansang Diet]], isang [[parliyamento]]ng bikameral. Ang Diet ay binubuo ng isang [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Hapon|Kapulungan ng mga Kinatawan]], na may 480 na puwesto, hinahalal bawat apat na taon o kung ito ay buwagin at ng [[Kapulungan ng mga Konseho]] na may 242 puwesto at hinahal bawat anim na taon. Ang pangkalahatang karapatang bumoto ay itinakda sa 20 taong gulang.&lt;ref name=&quot;ciawfbjapan&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html |title=World Factbook; Japan |publisher=[[CIA]] |date=2007-03-15 |accessdate=2007-03-27 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html%20 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang [[Punong Ministro ng Hapon]] ang [[pinuno ng pamahalaan]]. Ang posisyon ay itinatalaga ng [[Emperador ng Hapon]] pagkatapos hirangin ng [[Diet ng Hapon|Diet]] mula sa mga kasapi nito at dapat makuha ang pagtitiwala ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Hapon|Kapulungan ng mga Kinatawan]] upang manatili sa puwesto. Ang Punong Ministro din ang pinuno ng [[Gabinete ng Hapon|Gabinete]] at nagtatalaga at nag-aalis ng mga [[Ministro ng Estado]], at ang karamihan nito ay dapat kasapi ng Diet.

== Ugnayang panlabas at sandatahan ==

[[Talaksan:SM3 from JDS Kongo.jpg|thumb|upright|Ang [[JDS Kongō (DDG-173)|JDS ''Kongō'' (DDG-173)]] sa paglulunsad ng [[Standard Missile 3]] [[anti-ballistic missile]].]]
&lt;!--{{Main|Foreign relations of Japan|Japan Self-Defense Forces|Ministry of Defense (Japan)}}--&gt;

Pinapanatili ng Hapon ang malapit na ugnayang pang-ekonomiya at pansandatahan sa kanyang pangunahing kaalyado, ang [[Estados Unidos]], na ang [[Ugnayang Hapon-Estados Unidos|Alyansang katiwasayan ng Estados Unidos-Hapon]] ang nagsisilbing haligi ng kanilang [[patakarang panlabas]].&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.realclearpolitics.com/articles/2007/03/japan_is_back_why_tokyos_new_a.html |title=Japan Is Back: Why Tokyo's New Assertiveness Is Good for Washington| author=Michael Green |publisher=Real Clear Politics | accessdate=2007-03-28}}&lt;/ref&gt; Isang bansang kasapi ng [[Mga Nagkakaisang Bansa]] simula pa noong 1956, at nanilbihang bilang isang hindi-permanenteng kasapi ng  [[Kapulungang Panseguridad ng Mga Bansang Nagkakaisa|Kapulungang Panseguridad]] na may kabuuang labing siyam na taon, na ang pinakahuli ay noong 2009 at 2010. Isa rin ito sa mga kasapi ng [[Pangkat ng Apat]] na naglalayong makakuha ng permanenteng pagkakasapi sa Kapulungang Panseguridad.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.centralchronicle.com/20070111/1101194.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070221044357/http://www.centralchronicle.com/20070111/1101194.htm |archivedate=2007-02-21 |title=UK backs Japan for UNSC bid |publisher=Cenral Chronicle |accessdate=2007-03-28 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Bilang kasapi ng [[G8]], [[Kooperasyong Pang-ekonomiko sa Asya-Pasipiko|APEC]], [[Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya|ASEAN Plus Three]], at bilang kalahok ng [[East Asia Summit]], Ang Hapon ay aktibong nakikilahok sa mga pandaigdigang kapakanan at sa pagpapabuti ng mga diplomatikong relasyon sa mga mahahalagang bansa buong mundo. Lumagda ang Hapon nang isang kasunduang panseguridad sa [[Australia]] noong Marso 2007&lt;ref&gt;[http://www.mofa.go.jp/region/asia-paci/australia/joint0703.html Japan-Australia Joint Declaration on Security Cooperation]&lt;/ref&gt; at sa [[Indiya]] noong Oktubre 2008.&lt;ref&gt;[http://www.mofa.go.jp/region/asia-paci/india/pmv0810/joint_d.html Joint Declaration on Security Cooperation between Japan and India]&lt;/ref&gt; Ang Hapon din ang ikatlong pinakamalaking tagapagbigay ng tulong pagpapaunlad pagkatapos ng [[Estados Unidos]] at [[Nagkakaisang Kaharian]], na nagbigay ng EU$8.86 bilyon noong 2004.&lt;ref&gt;{{PDFlink|[http://www.oecd.org/dataoecd/40/3/35389786.pdf Table: Net Official Development Assistance In 2004 (PDF).]|32.9&amp;nbsp;KB}} Organisation for Economic Co-operation and Development (2005-04-11). Retrieved on 2006-12-28.&lt;/ref&gt;

[[Talaksan:Helicopter carrier Hyūga (16DDH).jpg|thumb|left|[[Hyuga class destroyer|Ang JDS ''Hyuga'']], isa sa dalawang [[helicopter carrier]] ng [[Pansariling Manananggol na Hukbong Pandagat ng Hapon]].]]

Ang Hapon ay kasama rin sa ilang mga alitang teritoryal sa mga kalapit bansa nito: sa [[Rusya]] dahil sa mga Pulo ng Timog Kuril, sa [[Timog Korea]] dahil sa [[mga batong Liancourt]], at sa [[Republikang Popular ng Tsina]] at [[Republika ng Tsina|Taiwan]] dahil sa [[Mga pulo ng Senkaku]]

== Pagkakahating Administratibo ==
{{main|Prepektura ng Hapon}}

Binubuo ang Hapon ng [[Prepektura ng Hapon|apatnapu't pitong mga prepektura]], na pinamamahalaan  ng isang gubernador na tagapagbatas at administratibong burokrasya. Ang bawat  ay nahahati pa sa mga lungsod, bayan at mga nayon.

{{Japan Regions and Prefectures Labelled Map}}{{Clear}}

== Heograpiya ==
{{main|Heograpiya ng Hapon}}

[[Talaksan:Satellite View of Japan 1999.jpg|Hapon mula sa kalawakan|thumb]]

Ang Hapon ay isang bansang may mahigit sa tatlong libong mga pulo na matatagpuan sa baybayin ng [[Karagatan ng Pasipiko|Pasipiko]]. Ang panguning mga pulo nito, mula timog hanggang timog, ay ang [[Hokkaidō]], [[Honshū]] (ang pangunahing pulo), [[Shikoku]] at [[Kyūshū]]. Ang [[Kapuluan ng Ryukyu]], kasama ang [[Pulo ng Okinawa|Okinawa]], ay tanikala ng mga pulo sa timog ng Kyushū. Sa kabuuan tinatawag silang [[Kapuluang Hapones]].

Nasa 70% hanggang 80% ng bansa ay kagubatan, mabundok,&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761566679/Japan.html |title=&quot;Japan&quot; |publisher=Microsoft Encarta Online Encyclopedia |year=2006 |accessdate=2006-12-28 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwrn50XS?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761566679/Japan.html |archivedate=2009-11-01 |deadurl=yes |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.worldinfozone.com/country.php?country=Japan |title=Japan Information—Page 1 |publisher=WorldInfoZone.com |accessdate=2006-12-28}}&lt;/ref&gt; at hindi angkop sa pagsasaka, industriya, o paninirahan. Ito ay dahil sa pangkahalatang katarikan ng lupa, klima at ang banta ng pagguho ng lupa dahil sa lindol, malambot na lupa at malalakas na ulan. Ito ay nagdulot ng napakataas na densidad ng populasyon sa mga sonang maaaring tirahan na pangunahing matatagpuan sa mga baybayin lokasyon. Isa ang Hapon sa mga bansang may pinakamataas ang densidad ng populasyon sa buong mundo.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://esa.un.org/unpp/ |title=World Population Prospects |publisher=UN Department of Economic and Social Affairs |accessdate=2007-03-27 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511162049/http://esa.un.org/unpp/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang lokasyon nito sa [[Pacific Ring of Fire]], sa sugpungan ng tatlong platong tektoniko, ang nagbibigay sa Hapon ng madalas na mahihinang pagyanig at okasyunal na aktibidad ng mga bulkan. Ang mga malalakas ng [[lindol]], na kadalasang nagdudulot ng [[tsunami]], ay nagaganap ng ilang ulit bawat isang dantaon.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://volcano.und.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070204064754/http://volcano.und.edu/vwdocs/volc_images/north_asia/japan_tec.html |archivedate=2007-02-04 |title=Tectonics and Volcanoes of Japan |publisher=Oregon State University |accessdate=2007-03-27 |url-status=live }}&lt;/ref&gt; 
[[Talaksan:Shirane-sanzan.jpg|thumb|Shiranesanzan (mula kaliwa pakanan: Bundok Nōtori, Bundok Aino, Bundok Kita), tanaw mula [[Bundok Kenashi (Yamanashi, Shizuoka)|Bundok Kenashi]] sa [[Prepektura ng Shizuoka]].]]

=== Klima ===
{{main|Klima ng Hapon}}

Ang klima ng Hapon ay pangkalahatang katamtaman, subalit labis na nag-iiba mula hilaga patimog.&lt;ref name=&quot;climate&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.jnto.go.jp/eng/arrange/essential/climate.html |title=Essential Info: Climate |publisher=[[JNTO]] |accessdate=2007-04-01}}&lt;/ref&gt; Ang katangiang heograpikal ng Hapon ay nahahati sa anim na pangunahing sonang pangklima:

* [[Hokkaidō]]: Ang pinakahilagang sona na may katamtamang klima na may mahaba, malamig na taglamig at malamig na tag-araw. Hindi madalas ang pag-ulan, subalit ang mga pulo ay kadalasang nakakabuo ng malalalim na niyebe tuwing tag-lamig.
* [[Dagat ng Hapon]]: Sa kanlurang bahagi ng Honshū, ang hanging hilagang kanluran tuwing taglamig ay nagbibigay ng maraming niyebe. Tuwing tag-init,a ng rehiyon ay mas malamig kaysa sa bahaging Pasipiko, subalit paminsan minsan ay nakakaranas ng mainit na temperatura, dahil sa hindi pangkaraniwang [[hanging foehn]]
* [[Gitnang Kabundukan (Hapon)|Gitnang Kabundukan]]: May tipikal na klimang panloob, na may malaking pagkakaiba sa temperatura sa pagitan ng tag-init at tag-araw, at sa pagitan ng araw at gabi. Ang pag-ulan ay hindi madalas.
* [[Panloob na Dagat|Panloob na Dagat ng Seto]]: Ang kabundukan ng [[Rehiyong Chūgoku|Chūgoku]] at ang rehiyong [[Shikoku]] ay humaharang sa pana=panahong pagbabago ng hangin, at nagbibigay ng mahinahon na klima sa kabuuan ng taon.
* [[Karagatang Pasipiko]]: ang silangang baybayin ay nakakaranas ng malamig na tag-lamig na may kakaunting niyebe, at mainit, maalinsangang tag-init dahil sa timog-silangang hangin.
* [[Kapuluan ng Ryukyu]]: Ang kapuluan ng Ryuku ay may klimang subtropikal na may mabanas na tag-lamig at mainit na tag-init. Madalas ang pag-ulan, lalo na tuwing panahon ng tag-ulan. Ang mga [[bagyo]] ay madalas.
== Ekonomiya ==
=== Kasaysayan ===
[[Talaksan:The_Tokyo_Stock_Exchange_-_main_room_3.jpg|thumb|200px|Ang [[Pamilihang Sapi ng Tokyo]] ay ang pinakamalaking [[Pamilihan ng sapi|pamilihang sapi]] sa Asya.]]
Ang ilang mga katangiang pangistruktura ng paglago ng ekonomiya ng Hapon ay umunlad noong [[panahong Edo]] gaya ng network ng mga ruta ng paghahatid sa kalye at tubig at mga kontrata sa future, pagbabangko at insurance sa mga broker ng kanin sa Osaka. Noong panahong [[panahong Meji]] mula 1868, ang ekonomiya ng Hapon ay lumawig sa pagyakap nito ng ekonomiyang pamilihan. Ang karamihan ng mga negosyo ay itinatag sa panahong ito at ang Hapon ang umahon na pinaka-maunlad na bansa sa Asya. Ang panahon ng kabuuang paglagong real sa ekonomiya mula 1960 hanggang 1980 ay tinatawag na [[milagrong Hapones pagkatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig]]. Sa isang bahagi, ito ay natulungan ng tulong pananalapi ng Estados Unidos ngunit pangunahing sinanhi ng mga isinagawang patakaran ng pamahalaan ng Hapon. Ang natatanging mga katangian ng ekonomiya ng Hapon sa panahong ito ng milagro ay kinabibilangan ng pakikipagtulungan ng mga tagapagmanupaktura, mga tagapagsuplay, mga distributor, at mga bangko sa isang malapit na magkakaugnay na mga pangkat na tinatawag na [[keiretsu]]; ang mabuting mga unyon ng negosyo at shuntō; mabuting mga ugnayan sa mga byurokrata ng pamahalaan at katiyakan ng habang buhay na trabaho (Shūshin koyō) sa mga malalaking korporasyon at napaka unyonisadong mga manwal na manggagawa. Ang milagrong ito ay pangunahing itinulak ng mga patakaran ng pamahalaan sa ekonomiya ng Hapon partikular na sa Kagawaran ng Internasyonal na Kalakalan at Industriya. Noong 2012, ang ekonomiya ng Hapon ang ikatlong pinakamalaking ekomomiya sa buong mundo pagkatapos ng Estados Unidos at Tsina hinggil sa nominal na GDP. Ito ang ikaapat na pinakamalaking ekonomiya hinggil sa purchasing power parity.

=== Niluluwas ===
[[Talaksan:Toyota Prius plug-in -- 2010 DC.jpg|thumb|200px|Ito ang [[Toyota]] Prius, isang hybrid plug in na sasakyan. Ang [[Toyota]] ang isa sa pinakamalaking tagapaggawa ng kotse sa buong mundo. Ang Hapon ang ikalawang pinakamalaking prodyuser ng mga sasakyan sa buong mundo.]]
Ang Hapon ay may malaking kapasidad na industriyal. Ito ang tahanan ng ilan sa mga pinakamalalaki at pinakamaunlad sa teknolohiyang prodyuser ng mga sasakyang motor, elektronika, mga kasangkapan ng makina , mga bakal at mga hindi ferrous na metal, mga barko, mga sustansiyang kemikal, mga textile, at mga prinosesong pagkain.

=== Inaangkat ===
Ang pangunahing mga inaangkat ng Hapon ang makinarya at mga kasangkapan, mga fossil fuel at mga pagkain sa partikular ang karne ng baka, mga kimikal, mga textile, at mga hilaw na materyal para sa mga industriya nito. 
=== Agham at teknolohiya ===
[[Talaksan:Kibo PM and ELM-PS.jpg|thumb|200px|Ang [[Japanese Experiment Module]] (Kibo) sa [[International Space Station]].]]
Ang Hapon ay isa sa mga bansang nangunguna sa pananaliksik pang-agham lalo na sa teknolohiya, makinarya, at biomedikal. Ang halos 700,000 mananaliksik na Hapones ay pinagkakalooban ng 130 bilyong US dolyar na budget ng pamahalaan ng Hapon na ikatlong pinakamalaki sa mundo. Ang Hapon ay isang pinuno ng daigdig sa pundamental na pagsasaliksik sa agham. Ang Hapon ay nakalikha ng 16 Nobel laureate sa pisika, kimika o medisina, 3 medalya sa gantimpalang Fields at isang gantimpala sa Gantimpalang Gauss. Ang mga kilalang ambag ng Hapon sa teknolohiya ay sa larangan ng elektronika, sasakyan, makinarya, inhenyeriya ng lindol, industriyal na robotiko, optika, kimikal, semikonduktor at metal. Ang Hapon ay nangunguna sa paglikha at paggamit ng mga robot na nag-aangkin ng higit sa kalahati ng pandaigdigang mga industriyal na robot.

=== Imprastraktura ===
Noong 2008, ang 46.4 porsiyento ng enerhiya sa Hapon ay nalilikha mula sa petrolyo, 21.4 porsiyento mula sa coal, 16.7 mula sa natural gas, 9.7 porsiyento mula sa nuclear power, 2.9 porsiyento mula sa hydropower. Gayunpaman, ang lahat ng mga plantang nukleyar sa Hapon ay pinatigil noong Mayo 2012, dahil sa nangyaring [[sakuna sa Fukushima Daiichi]] noong 2011.

Ang paggastos ng Hapon sa mga kalye ay ekstensibo. Ang 1.2 milyong km nitong nilatagang kalye ang mga pangunahing paraan ng paghahatid. Ang isang network ng napakabilis at limitadong paggamit na mga kalyeng may toll ay naguugnay ng ma pangunahing lungsod.

== Demograpiya ==

{{main|Demograpiya ng Hapon|Mga Hapones}}
[[Talaksan:Shibuya night.jpg|thumb|Isang tanaw ng [[Shibuya, Tokyo|tawiran sa Shibuya]], isang halimbawa ng mataong kalsada sa Tokyo.]]
[[Talaksan:Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg|thumb|right| Ang [[Greater Tokyo Area]] ay ang pinakamataong pook metropolitan sa buong mundo na may 35 milyon katao.]]

Ang populasyon ng Hapon ay tinatayang nasa 127.3 milyon.&lt;ref name=&quot;ciapeople&quot;&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html#People |title=World Factbook; Japan—People |publisher=[[CIA]] |month=June |year=2008 |accessdate=2008-05-18 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ja.html%20#People |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang lipunang Hapones ay magkakatulad sa pananalita at kultura na may maliit na bilang ng mga banyagang manggagawa.&lt;ref&gt;&quot;[https://archive.today/20120716140322/search.japantimes.co.jp/cgi-bin/fl20070327zg.html 'Multicultural Japan' remains a pipe dream]&quot;. Japan Times. 27 Marso 2007.&lt;/ref&gt; Ang mga [[Koreano]],&lt;ref&gt;&quot;[http://www.nytimes.com/2005/04/01/news/01iht-nurse.html Japan-born Koreans live in limbo]&quot;. The New York Times. 2 Abril 2005.&lt;/ref&gt; [[Tsino]], [[Mga Pilipino|Pilipino]], mga [[Brasilyanong Hapones]],&lt;ref&gt;&quot;[http://www.nytimes.com/2008/11/02/world/asia/02japan.html An Enclave of Brazilians Is Testing Insular Japan]&quot;. The New York Times. 1 Nobyembre 2008.&lt;/ref&gt; [[Perubyanong Hapones]] ay ang ilan lamang sa mga maliliit na minorya sa Hapon.&lt;ref&gt;[http://www.atimes.com/japan-econ/AJ16Dh01.html 'Home' is where the heartbreak is for Japanese-Peruvians] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100106194749/http://atimes.com/japan-econ/AJ16Dh01.html |date=2010-01-06 }}. Asia Times. 16 Oktubre 1999.&lt;/ref&gt; Noong 2003, mayroong tinatayang 136,000 kanluraning taga-ibang bansa ang nasa Hapon.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20050824195238/http://www.stat.go.jp/data/nenkan/pdf/y0213014.pdf Registered Foreigners in Japan by Nationality]. Stat.go.jp.&lt;/ref&gt; Ang pinakanangingibabaw na katutubong [[pangkat etniko]] ay ang mga [[Taong Yamato]]; ang pangunahing pangkat minorya ay kinabibilangan ng katutubong mga [[Ainu]]&lt;ref&gt;{{cite news |first= Philippa |last= Fogarty|title=  Recognition at last for Japan's Ainu|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7437244.stm|work= [[BBC News]]|publisher= BBC|date= 2008-06-06|accessdate=2008-06-07 }}&lt;/ref&gt; at mga [[Ryukyuano]], pati rin ang pangkat minoryang panlipunan gaya ng mga ''[[burakumin]]''.&lt;ref&gt;[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910511,00.html The Invisible Race] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121216231723/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,910511,00.html |date=2012-12-16 }}. Time. 8 Enero 1973.&lt;/ref&gt;

Ang Hapon ay isa sa mga bansang may mataas na antas ng inaasahang haba ng buhay sa buong daigdig, sa gulang na 81.25 na taon noong 2006.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html |title=The World Factbook: Rank order—Life expectancy at birth |publisher=[[CIA]] |date=2006-12-19 |accessdate=2006-12-28 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226011822/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html%20 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang populasyong Hapones ay mabilis na tumatanda, epekto ng ''baby boom'' pagkatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig na sinundan ng pagbaba ng ipinapanganak noong huling bahagi ng ika-20 dantaon. Noong 2004, nasa 19.5% ng populasyon ang may gulang na higit sa 65.&lt;ref name=&quot;handbook&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.stat.go.jp/English/data/handbook/c02cont.htm |title=Statistical Handbook of Japan: Chapter 2—Population |publisher=Japan Ministry of Internal Affairs and Communications |accessdate=2006-12-28}}&lt;/ref&gt;

Ang pagbabago sa istrukturang demograpiko ay nagdulot ng ilang mga isyung panlipunan, lalo na ang posibleng pagbaba ng populasyon ng mga manggagawa at ang pagtaas ng gastos ng mga benepisyong panlipunang paseguruhan gaya ng pampublikong planong pensiyon. Maraming mga kabataang Hapones ang tumataas ang pagnanais na hindi mag-asawa o magkapamilya pagtumanda.&lt;ref name=&quot;Ogawa&quot;/&gt;  Ang populasyon ng Hapon ay inaaasahang bababa sa 100 milyon pagdating ng 2050 at aabot sa 64 milyon pagdating ng 2100.&lt;ref name=&quot;handbook&quot;/&gt; Ang mga Demograpo at ang taga-plano sa pamahalaan ng Hapon ay kasalukuyang nasa mainit na debate kung paano masusulusyunan ang suliranin.&lt;ref name=&quot;Ogawa&quot;&gt;Ogawa, Naohiro.[http://www.mofa.go.jp/j_info/japan/socsec/ogawa.html &quot;Demographic Trends and Their Implications for Japan's Future&quot;] The Ministry of Foreign Affairs of Japan. Transcript of speech delivered on (7 Marso 1997). Retrieved on 14 Mayo 2006.&lt;/ref&gt; Ang  [[Imigrasyon]] at pagkakaroon ng insentibo sa mga bagong panganak ay minsang iminungkahing solusyon upang makapagbigay ng mga batang manggagawa upang matugunan ang tumatandang populasyon ng bansa.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://jipi.gr.jp/english/message.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929222250/http://jipi.gr.jp/english/message.html |archivedate=2007-09-29 |title=Japan Immigration Policy Institute: Director's message |author=Hidenori Sakanaka |publisher=Japan Immigration Policy Institute |date=2005-10-05 |accessdate=2007-01-05 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;French, Howard.[http://www.nytimes.com/2003/07/24/international/asia/24JAPA.html?ei=5007&amp;en=53c7315175389e69&amp;ex=1374379200&amp;partner=USERLAND&amp;pagewanted=all&amp;position= &quot;Insular Japan Needs, but Resists, Immigration&quot;.] &quot;[[The New York Times]]&quot; (2003-07-24). Retrieved on 2007-02-21.&lt;/ref&gt;

Dumaranas ang bansang Hapon sa mataas na antas ng pagpapakamatay.&lt;ref name=&quot;NYT&quot;&gt;{{cite news|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F00E1DB173FF936A25754C0A96F958260&amp;sec=health&amp;spon=&amp;scp=29&amp;sq=suicide%20japan&amp;st=cse|title=In Japan, Mired in Recession, Suicides Soar|last=Strom|first=Stephanie|date=15 Hulyo 1999|work=Health|publisher=The New York Times|accessdate=2008-09-20}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Times&gt;{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article4170649.ece|title=Japan gripped by suicide epidemic|last=Lewis|first=Leo|date=19 Hunyo 2008|publisher=[[The Times (London)]]|accessdate=2008-09-20|archive-date=2008-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20081007173721/http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article4170649.ece|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Noong 2009, ang bilang ng nagpapakamatay ay lumagpas sa 30,000 sa ika-12 sunod sunod na taon.&lt;ref&gt;{{cite news | last = | first = | title = Suicides in Japan top 30,000 for 12th straight year, may surpass 2008 numbers | newspaper = The Mainichi Daily News | date = 26 Disyembre 2009| url = http://mdn.mainichi.jp/mdnnews/news/20091226p2a00m0na008000c.html}}{{dead link|date=Marso 2010}}&lt;/ref&gt; Ang pagpapakamatay ay pangunahing sanhi ng kamatayan sa mga taong nasa gulang na 30.&lt;ref name=&quot;ozawa-desilva&quot;&gt;{{Citation| last = Ozawa-de Silva| first = Chikako
  | title = Too Lonely to Die Alone: Internet Suicide Pacts and Existential Suffering in Japan| journal = Cult Med Psychiatry | volume = 32 | issue = 4 | pages = 516–551 | month = December  | year = 2008 | doi = 10.1007/s11013-008-9108-0 }} p. 519&lt;/ref&gt;

{{Mga pinakamalaking lungsod ng Hapon}}

=== Wika ===
Higit sa 99 porsiyento ng populasyon ng Hapon ay nagsasalita ng [[wikang Hapones]] bilang [[unang wika]]. Ang wikang Hapones ay isang wikang agglutinative. Ang pagsulat ng wikang Hapones ay gumagamit ng [[kanji]] at dalawang hanay ng [[kana]]. Bukod sa Hapones, ang mga wikang Ryuukan na bahagi ng pamilya ng wikang Haponiko ay sinasalita rin sa [[Okinawa]].

=== Relihiyon sa Hapon ===
{{main|Relihiyon sa Hapon}}
[[Talaksan:ItsukushimaTorii7396.jpg|thumb|[[Dambanang Itsukushima]]]]
{{Pie chart
|thumb = right
|caption = Relihiyon sa Hapon (2011)&lt;ref name=&quot;IpsosMORI2011&quot;&gt;''[http://www.fgi-tbff.org/sites/default/files/elfinder/FGIImages/Research/fromresearchtopolicy/ipsos_mori_briefing_pack.pdf Views on globalisation and faith] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130117013643/http://www.fgi-tbff.org/sites/default/files/elfinder/FGIImages/Research/fromresearchtopolicy/ipsos_mori_briefing_pack.pdf |date=2013-01-17 }}''. [[Ipsos MORI]], 5 Hulyo 2011.&lt;/ref&gt;
|label1 = [[Kawalang relihiyon|Hindi-relihiyoso]]
|value1 = 67
|color1 = Gray
|label2 = [[Budismo]]
|value2 = 22
|color2 = Gold
|label3 = Ibang mga [[relihiyon]]
|value3 = 3
|color3 = YellowGreen
|label4 = [[Kristiyanismo]]
|value4 = 2
|color4 = DodgerBlue
|label5 = Hindi isinaad
|value5 = 6
|color5 = DarkGray
}}
Ang pinakamataas na tantiya ng bilang ng [[Budismo]] at [[Shintoismo]] sa Hapon ay nasa 84-96%, na kumakatawan sa malaking bilang ng mga naniniwala sa [[sinkretismo]] ng parehong relihiyon.&lt;ref name=&quot;ciawfbjapan&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web
|url=http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2006/71342.htm |title=International Religious Freedom Report 2006 |author=Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor |publisher=U.S. Department of State |date=2006-09-15 |accessdate=2007-12-04}}&lt;/ref&gt; Subalit, ang mga tantiyang ito ay nakabatay sa mga taong may kaugnayan sa mga templo, hindi sa mga bilang ng taong talagang nananalig sa relihiyon.&lt;ref name=Kisala&gt;{{cite book
| last = Kisala | first = Robert | editor= Robert Wargo| title = The Logic Of Nothingness: A Study of Nishida Kitarō | url = https://archive.org/details/logicofnothingne0000warg | publisher = University of Hawaii Press| year = 2005| pages = [https://archive.org/details/logicofnothingne0000warg/page/3 3]–4 | isbn = 0824822846}}&lt;/ref&gt; Ipinahiwatig ni Dalubhasa Robert Kisala ([[Pamantasan ng Nanzan]]) na 30 bahagdan lang ng populasyon ang nagsasabi na sila ay kasapi ng isang relihiyon.&lt;ref name=Kisala/&gt;

[[Talaksan:Japanese buddhist monk by Arashiyama cut.jpg|left|thumb|130px|Isang mongheng [[Sōtō]] sa [[Arashiyama]], [[Kyoto]]]]

Ang [[Taoismo]], [[Confucianismo]] at [[Budismo]] na nagmula sa Tsina ay nakaimpluwensiya din sa paniniwala at kaugalian ng mga Hapones. Ang relihiyon sa Hapon ay likas na [[Sinkretismo|naghahalo]], at ito ay nagdudulot ng iba't ibang uri ng nakasanayan, gaya ng ang mga magulang at anak nito na nagdiriwang ng mga ritwal na [[shinto]], mga mag-aaral na nagdarasal bago kumuha ng pagsususulit, mga mag-asawang ikinakasal sa isang [[Kristiyanismo|Kristiyanong]] simbahan at ang paglilibing na ginaganap sa isang templong [[Budhismo]]. May minoridad (2,595,397, o 2.04%) ang nagpahayag na sila ay mga Kristiyano.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Religious Juridical Persons and Administration of Religious Affairs, &amp;#91;&amp;#91;Agency for Cultural Affairs&amp;#93;&amp;#93; Retrieved 25 Agosto 2008 |url=http://www.bunka.go.jp/english/pdf/chapter_10.pdf |access-date=2010-04-17 |archive-date=2008-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080909190655/http://www.bunka.go.jp/english/pdf/chapter_10.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Dagdag pa dito, simula noong kalagitnaan ng ika-19 dantaon, may mga bilang ng sektang (''[[Shinshūkyō]]'') ang sumulpot sa Hapon, gaya ng [[Tenrikyo]] at [[Aum Shinrikyo]] (o Aleph).

== Kultura ==
=== Sining ===
Ang mga tradisyonal na sining Hapones ay kinabibilangan ng mga kasanayang seramiko, textile, lacquerware, mga espada at mga manika; mga pagganaap ng [[bunraku]], [[kabuki]], [[noh]], pagsasayaw at [[rakugo]]; gayundin ang seremonya ng [[tsaa]], ikebama, martial arts, kaligrapiya, [[origami]], [[onsen]], [[Geisha]] at mga laro.

=== Panitikan ===
Ang pinakamaagang mga akda ng panitikang Hapones ay kinabibilangan ng mga kronikang [[Kojiki]] at [[Nihon Shoiki]] at antolohiyang tulang [[Man'yōshū]] na mula ika-8 siglo at isinulat sa karakter na Tsino. Sa maagang [[panahong Heian]], ang mga sistema ng ponograma na kilala bilang kana ([[Hiragana]] at [[Katakana]]) ay binuo. Ang [[Kuwento ng Tagaputol ng Kawayan]] ay itinuturing na pinakamatandang salaysay na Hapones. Ang salaysay ng buhay sa korte na Heian ay ibinigay sa [[Makura no Sōshi]] ni [[Sei Shōnagon]] samantalang ang [[Ang Kuwento ni Genji]] ni [[Murasaki Shikibu]] ay kadalasang inilalarawan bilang ang kauna unahang nobel sa mundo. Noong [[panahong Edo]], ang [[chōnin]] o mga taong bayan ang naging mga manunulat at mambabasa sa halip na ang aristokrasyong samurai. Ang kasikatan ng mga akda ni [[Saikaku]] halimbawa ay naghahayag ng pagbabago sa mambabasa at manunulat samantalang muling binuhay ni [[Bashō]] ang tradisyong tula ng [[Kokinshū]] sa kanyang  haikai (haiku). Ang [[panahong Meiji]] ay nakakita ng pagbagsak ng mga anyong panitikang tradisyonal. Sina [[Natsume Sōseki]] at [[Mori Ōgai]] ang mga unang modernong nobelista ng Hapon na sinundan nina [[Ryūnosuke Akutagawa]], [[Jun'ichirō Tanizaki]], [[Yukio Mishima]] at [[Haruki Murakami]]. Ang mga manunulat na sina [[Yasunari Kawabata]] at [[Kenzaburō Ōe]] ay nagwagi ng [[Gantimpalang Nobel sa Panitikan]] noong 1968 at 1994.

== Mga sanggunian ==
{eflist|2}}

== Mga kawing panlabas ==
{{Sister project links|Japan|b=no|s=no|q=no}}
; Pamahalaan
* [http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html Kantei.go.jp], opisyal na sayt ng [[Prime Minister of Japan|punong ministro]] at ang gabinete
* [http://www.kunaicho.go.jp/eindex.html Kunaicho.go.jp], opisyal na sayt ng [[Imperial House of Japan]]
* [http://www.ndl.go.jp/en/index.html National Diet Library]
* [http://www.gov-online.go.jp/eng/index.html Public Relations Office]

; Tagapaghatid ng balita
* [http://www.asahi.com/english/index.html Asahi Shimbun]
* [http://english.kyodonews.jp/ Kyodo News]
* [http://www3.nhk.or.jp/nhkworld/index.html NHK Online]
* [http://www.japantimes.co.jp/ Japan Times]
* [https://web.archive.org/web/20050629001918/http://www.yomiuri.co.jp/dy/ Yomiuri Shimbun (English)]

; Turismo
* [http://www.jnto.go.jp/eng/ Japan National Tourist Organization]
* {{Wikivoyage|Japan}}

; Pangkalahatang impormasyon
* [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/japan.htm Japan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090421051351/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/japan.htm |date=2009-04-21 }} from ''UCB Libraries GovPubs''
* {{dmoz|Regional/Asia/Japan}}
* [http://www.eia.gov/countries/country-data.cfm?fips=JA Energy Profile for Japan] from the US [[Energy Information Administration]]
* {{gutenberg author | id=Japan | name=Government of Japan}} containing the 1889 and 1946 Constitutions
* [http://www.life.com/gallery/44241 Japan: Land of the Rising Sun] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110816134826/http://www.life.com/gallery/44241 |date=2011-08-16 }}&amp;nbsp;– slideshow by ''[[Life magazine]]''
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=JP Key Development Forecasts for the Japan] from [[International Futures]]
* {{osmrelation-inline|382313}}

{{Japan topics}}
{{Mga prepektura ng bansang Hapon}}
{{East Asia}}
{{Pangkat8}}
{{Authority control}}

[[Kategorya:Hapon| ]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Asya]]
[[Kategorya:Mga bansa sa Silangang Asya]]
[[Kategorya:Mga monarkiya]]</text>
      <sha1>he48uavqc4k6oasax9tseykgzyy1e4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tao</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1166</id>
    <revision>
      <id>2166659</id>
      <parentid>2166224</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T09:34:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>GinawaSaHapon</username>
        <id>102500</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ebolusyon */</comment>
      <origin>2166659</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52599" sha1="bg1lw3f0pwja3pj2wu767jd2bdl570y" xml:space="preserve">{{For-multi|konsepto ng pagiging tao|pagkatao|relihiyon|Taoismo|}}
{{otheruses}}
{{use dmy dates}}
{{kinukumpuni}}
{{Speciesbox
| name = Tao
| fossil_range = {{Fossil range|0.3|0}} [[Chibaniano]] – [[Holoseno|ngayon]]
| image = Akha cropped hires.JPG &lt;!--The choice of image has been discussed at length. Please don't change it without first obtaining consensus. See FAQ on talk page. Also used at Akha people (section Dress)--&gt;
| image_caption = Taong lalaki (kaliwa) at babae (kanan)
&lt;!--T| status = LC
| status_system = IUCN3.1--&gt;
| taxon = Homo sapiens
| authority = [[Linnaeus]], [[Systema Naturae|1758]]
| subdivision_ranks = Subspecies
| range_map = World Population Density Map 2020.png
| range_map_caption = Densidad ng ''Homo sapiens'' noong 2020
| synonyms =
}}
&lt;!-- Panatilihin ang paggamit ng tuldik sa unang banggit ng paksa. --&gt;
'''Táo''' ('''''Homo sapiens''''') o '''modérnong táo''' ang pinakakaraniwan at pinakalaganap na [[espesye]] ng [[Primata|primado]], at ang huling nabubuhay na espesye ng [[henus]] na ''[[Homo]]''. Bahagi ng [[pamilya (biyolohiya)|pamilyang]] [[Hominidae]], natatangi ang mga tao sa kanilang kawalan ng buhok kumpara sa kapamilya nila, paglalakad gamit ng [[bipedalismo|dalawang paa]], at mataas na antas ng [[katalinuhan]]. May mga malalaking [[utak]] ang mga tao, na nagbigay sa kanila ng kakayahang [[kognisyon|kognitibo]] na naging dahilan upang makatira sila sa iba't-ibang klase ng kapaligiran at makagawa ng mga [[kagamitan]], [[lipunan]], at [[sibilisasyon]].

Isang [[sosyalidad|nakikihalubilong hayop]] ang mga tao, kung saan ang bawat isang tao ay miyembro ng isang grupo na nagdidikta ng kani-kanilang relasyon sa iba, tulad halimbawa ng [[pamilya]], [[kaibigan]], [[korporasyon]], at [[estado|politikal na estado]]. Dahil rito, nakapagtatag ang mga tao ng napakaraming klase ng [[kaugalian]], [[wika]], at [[tradisyon]], mga pangunahing sangkap ng isang lipunan ng tao. May matinding ring [[kuryosidad]] ang mga tao; ang pagnanasang maunawaan at maimpluwensyahan ang mga [[penomena]] ang nag-udyok sa mga tao upang maidebelop ang [[agham]], [[teknolohiya]], [[pilosopiya]], [[mitolohiya]], [[relihiyon]], at iba pang mga [[larangan]] ng [[kaalaman]]. Bukod dito, pinag-aaralan din nila ang kani-kanilang sarili sa pamamagitan ng [[antropolohiya]], [[agham panlipunan]], [[kasaysayan]], [[sikolohiya]], at [[medisina]]. Sa kasalukuyan, tinatayang [[populasyon ng tao|nasa walong bilyon ang kabuuang populasyon]] ng mga tao sa [[Daigdig]].

Sa malaking bahagi ng kanilang kasaysayan, [[nomadiko]] ang pamumuhay ng mga tao, umaasa sa mga pagkain sa kapaligiran o manghuli ng ibang mga hayop para kainin. Nagsimula lamang maging [[modernong pag-uugali|moderno]] ang mga tao noong bandang 160,000 hanggang 60,000 taong ang nakalilipas. Naganap ang [[Rebolusyong Neolitiko]] sa iba't-ibang lugar nang halos sabay, una sa rehiyon ng [[Kanlurang Asya]] 13,000 taon ang nakaraan. Sa mga lugar na ito, nagsimulang [[tirahan ng mga tao|manatili]] ang mga tao [[agrikultura|upang magsaka]] imbes na mangalugad, na siyang nagbigay-daan upang maitatag ang mga pinakaunang [[sibilisasyon]] na minarkahan ng [[paglobo ng populasyon]] at pagbilis ng [[pagbabago sa teknolohiya]]. Simula noon, samu't saring mga sibilisasyon ang umangat at bumagsak, at nagsimula ring magbago ang pamumuhay ng mga tao.

[[Omniboro]] ang mga tao; ibig sabihin, kumakain sila ng halaman at karne. Simula noong panahong ng mga ''[[Homo erectus]]'', ginagamit rin nila ang [[apoy]] upang [[pagluluto|lutuin]] ang mga pagkain nila, na nagpataas kalaunan sa kanilang nutrisyon at pagdami ng mga maaaring kainin. Maituturing na [[diurnal]] ang mga tao, [[pagtulog|natutulog]] nang tinatayang pito hanggang siyam na oras kada araw. May malaking epekto ang mga tao sa kalikasan. Mga [[superdepredador]] ({{lang|en|superpredator}}) sila, at kaunti at bihira lamang silang tugisin ng ibang mga hayop. Ang kanilang mabilis na pagdami, [[industriyalisasyon]], [[polusyon]], at pagkonsumo ang dahilan ng [[Malawakang pagkaubos sa Holoseno|kasalukuyang malawakang pagkaubos]] ng ibang mga nilalang.  Sa nakalipas na siglo, narating ng mga tao ang mga pinakamasasamang kapaligiran para sa buhay, tulad ng [[Antartika]], [[kalawakan|labas ng Daigdig]] at ang kailaliman ng mga  [[karagatan]], bagamat limitado lamang ang pananatili nila sa mga ito. Nakarating ang mga tao sa [[Buwan (astronomiya)|Buwan]] at nakapagpadala ng kanilang mga gawa sa iba't-ibang bahagi ng [[Sistemang Solar]].

Bagamat ginagamit din ang salitang &quot;tao&quot; upang tukuyin ang lahat ng mga miyembro ng henus na ''Homo'', madalas itong ginagamit sa ''Homo sapiens'', ang natitirang espesye nito. Ginagamit ang salitang &quot;modernong tao&quot; upang ihiwalay ang mga ito sa mga sinaunang tao. Unang lumitaw ang mga [[anatomikal na modernong tao]] sa [[Aprika]] 300,000 taon ang nakaraan, mula sa ''[[Homo heidelbergensis]]'' o kaparehong espesye. [[Kamakailang pinagmulang Aprikano|Mula Aprika]], unti-unti nilang nilahian at pinalitan ang ibang mga espesye ng tao sa mga lugar, tulad halimbawa ng mga [[Neandertal]], na pinaniniwalaang naubos dahil sa kompetisyon, alitan, at paglalahi ng mga ''Homo sapiens'' sa kanilang populasyon. Naimpluwensyahan ng kapaligiran at mga [[hene]] ang [[biyolohiyang pantao|biolohikal na pagkakaiba]] ng mga tao na makikita tulad halimbawa ng kulay ng balat, tangkad, at [[pisyolohiya]], gayundin ang mga namamanang sakit at katangian. Bagamat ganito, isa ang mga tao sa may pinakamakaunting pagkakaiba sa henetika sa mga primado, kung saan nasa 99% na magkapareho ang alinmang dalawang tao.

May [[Dimorpismong pangkasarian|dalawang biolohikal na kasarian]] ang mga tao; sa pangkalahatan, mas malakas ang mga lalaking tao habang mas maraming taba naman ang mga babaeng tao. Nagsisimulang lumitaw ang mga [[sekondaryong katangiang pangkasarian]] pagsapit ng [[kabaguntauhan]]. Kayang manganak ng mga babaeng tao, simula sa pagsisimula ng kabaguntauhan hanggang sa [[layog|maglayog]] bandang 50 taong gulang. Delikado ang [[panganganak]], kung saan maraming komplikasyon ang maaaring kaharapin ng nanganganak na maaari ding humantong sa [[kamatayan]], bagamat nakadepende ito sa [[serbisyong medikal]]. Madalas na magkaparehong tatay at nanay ang nagpapalaki sa [[sanggol]], na [[prekosyalidad at altrisiyalidad|walang muwang pagkapanganak]] sa kanila.

==Pagpapangalan==
{{main|Mga pangalan sa espesye ng tao|Taksonomiyang pantao}}
Nagmula ang salitang &quot;tao&quot; sa mas lumang Tagalog na salitang &quot;tawo&quot;, na ginagamit pa rin sa ibang mga wika sa Pilipinas partikular na sa [[Kabisayaan]]. Pare-parehong nagmula ito sa [[Protowikang Pilipino|Proto-Pilipinong]] salita na {{lang|tl|tau|proto=yes|italic=yes}}, na nagmula naman sa [[Protowikang Austronesyo|Proto-Austronesyong]] salitang na {{lang|tl|Cau|proto=yes|italic=yes}}.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Blust |first=Robert |last2=Trussel |first2=Stephen |last3=Smith |first3=Alexander |last4=Forkel |first4=Robert |title=*Cau person, human being |url=https://acd.clld.org/cognatesets/25883#5/7.758/121.239 |access-date=24 Hunyo 2025 |website=Austronesian Comparative Dictionary Online |language=en}}&lt;/ref&gt; Isa sa mga deribatibo nito, &quot;[[pagkatao]]&quot;, ay ginagamit upang tukuyin ang [[kondisyon ng tao|kondisyon ng pagiging tao]].&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Roman Jr, |first=Guillermo Q. |date=2010 |title=TAO: Being and Becoming Human |trans-title=TAO: Pagiging at Magiging Tao |url=https://po.pnuresearchportal.org/ejournal/index.php/normallights/article/view/61/51 |format=PDF |journal=[[Philippine Normal University|The Normal Lights]] |language=en |publisher=[[Philippine Normal University]] |volume=5 |issue=1 |doi=10.56278/tnl.v5i1.61 |access-date=24 Hunyo 2025}}&lt;/ref&gt; Bagamat malinaw ang pagkakaibang ito sa wikang Tagalog, itinuturing ang dalawang ito bilang magkasingkahulugan sa ibang mga wika. Halimbawa, sa [[wikang Ingles]], itinuturing na magkapareho ang mga salitang {{lang|en|human}} at {{lang|en|person}} sa karaniwang diskurso. Gayunpaman, sa [[pilosopiya]], ginagamit ang {{lang|en|person}} sa kahulugan na &quot;pagkatao&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Concept of Personhood |trans-title=Konsepto ng Pagkatao |url=https://medicine.missouri.edu/centers-institutes-labs/health-ethics/faq/personhood |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210304011726/https://medicine.missouri.edu/centers-institutes-labs/health-ethics/faq/personhood |archive-date=4 March 2021 |access-date= |website=[[University of Missouri School of Medicine]] |language=en}}&lt;/ref&gt;

[[File:Carl von Linné, 1707-1778, botanist, professor (Alexander Roslin) - Nationalmuseum - 15723.tif|thumb|upright|Si [[Carl Linnaeus]] ang nagbigay  ng pangalang ''Homo sapiens'' sa ''[[Systema Naturae]]''.]]
Samantala, nagmula naman ang [[pangalang binomial]] ng tao, ''Homo sapiens'', mula sa ''[[Systema Naturae]]'' ni  [[Carl Linnaeus]] noong 1735 at may ibig sabihin na &quot;tao na may karunungan&quot;.&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Spamer EE |date=29 January 1999 |title=Know Thyself: Responsible Science and the Lectotype of Homo sapiens Linnaeus, 1758 |trans-title=Alamin ang Sarili: Responsableng Agham at ang Lektotipo ng Homo sapiens Linnaeus, 1758 |journal=Proceedings of the Academy of Natural Sciences |language=en |volume=149 |issue=1 |pages=109–114 |jstor=4065043}}&lt;/ref&gt; Ang henus nito, ''[[Homo]]'', ay isang [[aral na hiram]] mula sa [[wikang Latin]] na {{lang|la|homō}}, na tumutukoy sa tao mapaanuman ang kasarian.&lt;ref&gt;{{cite dictionary |title=Homo |dictionary=Dictionary.com |publisher=Random House |url=https://dictionary.reference.com/browse/Homo |date=23 September 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20080927011551/https://dictionary.reference.com/browse/homo |archive-date=27 September 2008 |url-status=live}}&lt;/ref&gt; Maaaring gamitin ang salitang &quot;tao&quot; upang tukuyin ang lahat ng mga miyembro ng naturang henus; sa ganitong pananaw, ginagamit ang salitang &quot;modernong tao&quot; upang ihiwalay ito sa ibang mga miyembro ng henus. Sa kasalukuyan, may mga pagtatalo sa akademiya kung dapat bang ituring ang ilang patay na klase ng tao, tulad ng mga [[Neandertal]], bilang isang hiwalay na espesye o bilang isang sub-espesye sa ilalim ng ''Homo sapiens''.&lt;ref name=&quot;Barras-20162&quot;&gt;{{cite web |last=Barras |first=Colin |date=11 January 2016 |title=We don't know which species should be classed as 'human' |trans-title=Hindi natin alam kung ano-anong mga espesye ang dapat ituring bilang 'tao' |url=https://www.bbc.com/earth/story/20160111-what-is-it-that-makes-you-a-human-and-not-something-else |url-status= |archive-url=https://web.archive.org/web/20210826223800/http://www.bbc.com/earth/story/20160111-what-is-it-that-makes-you-a-human-and-not-something-else |archive-date=26 August 2021 |access-date= |website=BBC |language=en}}&lt;/ref&gt;

== Ebolusyon ==
{{main|Ebolusyon ng tao}}{{clade|{{clade
       |1=[[Hylobatidae]]
       |label2=[[Hominidae]]
       |2={{clade|label1=[[Ponginae]] |1={{clade
         |label1=[[Orangutan|Pongo]]
           |1={{clade
           |1=''[[Pongo abelii]]''
           |label2=
           |2={{clade
             |1=''[[Pongo tapanuliensis]]''
             |2=''[[Pongo pygmaeus]]''
             }}
           }} }}
         |label2=[[Homininae]]
          |2={{clade|label1=[[Gorillini]]  |1={{clade
             |label1=[[Gorilya|Gorilla]]
             |1={{clade
               |1=''[[Gorilla gorilla]]''
               |2=''[[Gorilla beringei]]''
             }} }}
             |label2=[[Hominini]]
             |2={{clade
                |label1=[[Panina]]
                |1={{clade|label1=[[Pan (hayop)|Pan]]|1={{clade
                   |1=''[[Pan troglodytes]]''
                   |2=''[[Pan paniscus]]''
                }} }}
                |2={{clade|label1=[[Hominina]]|1='''''Homo sapiens'''''}}
             }}
         }}
      }}
   }}|style1=font-size:80%; line-height:80%|label1=[[Hominoidea]]}}
Mga [[bakulaw]] ang mga tao; bahagi sila ng superpamilyang [[Bakulaw|Homonoidea]].&lt;ref&gt;{{Cite book |author-link=Russell Tuttle |title=International Encyclopedia of Biological Anthropology |vauthors=Tuttle RH |date=4 October 2018 |publisher=[[John Wiley &amp; Sons, Inc.]] |isbn=978-1-118-58442-2 |veditors=Trevathan W, Cartmill M, Dufour D, Larsen C |place=[[New Jersey]], [[United States]] |pages=1–2 |language=en |trans-title=Pandaigdigang Ensiklopedya ng Antropolohiyang Biolohikal |chapter=Hominoidea: conceptual history |trans-chapter=Hominoidea: kasaysayan ng konsepto |doi=10.1002/9781118584538.ieba0246 |access-date= |chapter-url=https://doi.wiley.com/10.1002/9781118584538.ieba0246 |s2cid=240125199}}&lt;/ref&gt; Unang humiwalay ang mga ninuno ng modernong tao mula sa mga [[gibon]] (pamilyang Hylobatidae), tapos [[orangutan]] (henus na ''Pongo''), tapos [[gorilya]] (henus na ''Gorilla''), at panghuli, sa mga [[chimpanzee]] at [[bonobo]] (henus ''[[Pan (hayop)|Pan]]'').&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Goodman M, Tagle DA, Fitch DH, Bailey W, Czelusniak J, Koop BF, Benson P, Slightom JL |date=March 1990 |title=Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids |trans-title=Ebolusyon ng mga primado sa antas ng DNA at klasipikasyon ng mga hominoid |journal=[[Journal of Molecular Evolution]] |language=en |volume=30 |issue=3 |pages=260–266 |bibcode=1990JMolE..30..260G |doi=10.1007/BF02099995 |pmid=2109087 |s2cid=2112935}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Ruvolo M |date=March 1997 |title=Molecular phylogeny of the hominoids: inferences from multiple independent DNA sequence data sets |trans-title=Piloheniyang molekular sa mga hominoid: mga hinuha mula sa iba't-ibang mga data set ng sekuwensiya ng DNA |journal=[[Molecular Biology and Evolution]] |language=en |volume=14 |issue=3 |pages=248–265 |doi=10.1093/oxfordjournals.molbev.a025761 |pmid=9066793 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Ang panghuling hiwalayang ito ay naganap noong bandang 8–4 milyong taon ang nakaraan, sa huling bahagi ng kapanahunang [[Mioseno]]. Sa hiwalayang ito, nabuo ang [[kromosoma 2]] mula sa pagsasama ng dalawang kromosoma, na naging dahilan kung bakit may 23 pares lamang ang mga modernong tao kumpara sa 24 sa ibang mga bakulaw.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Human Chromosome 2 is a fusion of two ancestral chromosomes |trans-title=Pagsasama ng dalawang sinaunang kromosoma ang Kromosoma 2 ng Tao |url=https://www.evolutionpages.com/chromosome_2.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20110809040210/https://www.evolutionpages.com/chromosome_2.htm |archive-date=9 August 2011 |access-date= |work=Evolution Pages |language=en |vauthors=MacAndrew A}}&lt;/ref&gt; Matapos nito, dumami ang mga [[hominin]] sa maraming espesye at di bababa sa dalawang henus. Gayunpaman, tanging mga tao, bahagi ng henus na ''[[Homo]]'', lamang ang natira sa kasalukuyan.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=McNulty |first=Kieran P. |year=2016 |title=Hominin Taxonomy and Phylogeny: What's In A Name? |trans-title=Taksonomiya at Piloheniya ng Hominin: Anong Meron sa Pangalan? |url=https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/hominin-taxonomy-and-phylogeny-what-s-in-142102877/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160110013134/https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/hominin-taxonomy-and-phylogeny-what-s-in-142102877/ |archive-date=10 January 2016 |access-date= |website=Nature Education Knowledge |language=en}}&lt;/ref&gt;
[[File:Lucy_Skeleton.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lucy_Skeleton.jpg|thumb|Isang rekonstruksiyon sa katawan ni [[Lucy (Australopithecus)|Lucy]], isang [[Australopithecus afarensis|''Australopithecus afarensis'']].]]
Nagmula ang ''Homo'' mula sa mga ''[[Australopithecus]]''.&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Strait DS |date=September 2010 |title=The Evolutionary History of the Australopiths |trans-title=Ang Kasaysayan ng Ebolusyon ng mga Australopiteko |journal=Evolution: Education and Outreach |language=en |volume=3 |issue=3 |pages=341–352 |doi=10.1007/s12052-010-0249-6 |issn=1936-6434 |doi-access=free |s2cid=31979188}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Dunsworth HM |date=September 2010 |title=Origin of the Genus Homo |trans-title=Pinagmulan ng Henus na Homo |journal=Evolution: Education and Outreach |language=en |volume=3 |issue=3 |pages=353–366 |doi=10.1007/s12052-010-0247-8 |issn=1936-6434 |doi-access=free |s2cid=43116946}}&lt;/ref&gt; Bagamat kaunti lamang ang mga [[posil]] sa hiwalayang ito, makikita sa mga kalansay ng mga pinakamatatandang posil ng ''Homo'' ang mga pagkakapareho sa mga ''Australopithecus''.&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Kimbel WH, Villmoare B |date=July 2016 |title=From Australopithecus to Homo: the transition that wasn't |trans-title=Mula Australopithecus patungong Homo: ang transisyon na hindi |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences |language=en |volume=371 |issue=1698 |page=20150248 |doi=10.1098/rstb.2015.0248 |pmc=4920303 |pmid=27298460 |s2cid=20267830}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Villmoare201522&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Villmoare B, Kimbel WH, Seyoum C, Campisano CJ, DiMaggio EN, Rowan J, Braun DR, Arrowsmith JR, Reed KE |date=March 2015 |title=Paleoanthropology. Early Homo at 2.8 Ma from Ledi-Geraru, Afar, Ethiopia |trans-title=Paleoantropolohiya. Mga unang Homo noong 2.8 Ma mula sa Ledi-Guraru, Afar, Etopiya |journal=[[Science (dyornal)|Science]] |language=en |volume=347 |issue=6228 |pages=1352–1355 |bibcode=2015Sci...347.1352V |doi=10.1126/science.aaa1343 |pmid=25739410 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Tinatayang naganap ang hiwalayan ng dalawang henus 4.3–2.6 na milyong taon ang nakaraan batay sa [[orasang molekular]], bagamat may mga ilang iskolar na nagtataya sa hiwalayan noong 1.87 milyong taon ang nakaraan kung tatanggalin ang ilan sa mga naunang posil na pinaniniwalaang namali ng lagay sa ''Homo''.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Püschel |first1=Hans P. |last2=Bertrand |first2=Ornella C. |last3=O’Reilly |first3=Joseph E. |last4=Bobe |first4=René |last5=Püschel |first5=Thomas A. |date=June 2021 |title=Divergence-time estimates for hominins provide insight into encephalization and body mass trends in human evolution |trans-title=Nagbigay-linaw ang mga pagtataya sa paghihiwalay ng mga hominin sa trend ng ensepalisasyon at masa ng katawan sa ebolusyon ng tao |url=https://www.research.ed.ac.uk/en/publications/35151870-c7b5-477e-aca8-2c75c8382002 |journal=[[Nature Ecology &amp; Evolution]] |language=en |volume=5 |issue=6 |pages=808–819 |bibcode=2021NatEE...5..808P |doi=10.1038/s41559-021-01431-1 |pmid=33795855 |hdl-access=free |s2cid=232764044 |hdl=20.500.11820/35151870-c7b5-477e-aca8-2c75c8382002}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite journal |last=Wood |first=Bernard |date=28 June 2011 |title=Did early Homo migrate &quot;out of&quot; or &quot;in to&quot; Africa? |trans-title=Lumipat ba &quot;patungo&quot; o &quot;papuntang&quot; Aprika ang mga unang Homo? |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |language=en |volume=108 |issue=26 |pages=10375–10376 |bibcode=2011PNAS..10810375W |doi=10.1073/pnas.1107724108 |issn=0027-8424 |pmc=3127876 |pmid=21677194 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

Ang pinakamatandang tala ng ''Homo'' ay ang [[LD-350-1]] mula sa [[Etiopiya]] na tinatayang nasa 2.8 milyong taon ang tanda. Samantala, ang pinakamatatandang mga espesye na napangalanan ay ang ''[[Homo habilis]]'' at ''[[Homo rudolfensis]]'' na tinatayang nabuhay noong bandang 2.3 milyong taon ang nakaraan.&lt;ref name=&quot;Villmoare20152&quot;&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Villmoare B, Kimbel WH, Seyoum C, Campisano CJ, DiMaggio EN, Rowan J, Braun DR, Arrowsmith JR, Reed KE |date=March 2015 |title=Paleoanthropology. Early Homo at 2.8 Ma from Ledi-Geraru, Afar, Ethiopia |trans-title=Paleoantropolohiya. Mga unang Homo noong 2.8 Ma mula sa Ledi-Guraru, Afar, Etopiya |journal=[[Science (dyornal)|Science]] |language=en |volume=347 |issue=6228 |pages=1352–1355 |bibcode=2015Sci...347.1352V |doi=10.1126/science.aaa1343 |pmid=25739410 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Unang lumitaw naman sa mga tala ang ''[[Homo erectus]]'' bandang 2 milyong taon ang nakaraan, ang unang ''Homo'' na nakalabas sa kontinente ng [[Aprika]] at kumalat sa [[Eurasya]] at ang una na may katawang kahawig ng sa modernong tao.&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Zhu Z, Dennell R, Huang W, Wu Y, Qiu S, Yang S, Rao Z, Hou Y, Xie J, Han J, Ouyang T |date=July 2018 |title=Hominin occupation of the Chinese Loess Plateau since about 2.1 million years ago |trans-title=Okupasyon ng mga hominin sa Talampas ng Loess sa Tsina simula noong 2.1 milyong taon ang nakaraan |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=559 |issue=7715 |pages=608–612 |bibcode=2018Natur.559..608Z |doi=10.1038/s41586-018-0299-4 |pmid=29995848 |s2cid=49670311}}&lt;/ref&gt; Lumitaw naman ang mga ''Homo sapiens'' noing 300,000 taon ang nakaraan mula sa ''[[Homo heidelbergensis]]'' o ''[[Homo rhodesiensis]]'', mga espesye ng ''Homo erectus'' na nanatili sa Aprika.&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Hublin JJ, Ben-Ncer A, Bailey SE, Freidline SE, Neubauer S, Skinner MM, Bergmann I, Le Cabec A, Benazzi S, Harvati K, Gunz P |date=June 2017 |title=New fossils from Jebel Irhoud, Morocco and the pan-African origin of Homo sapiens |trans-title=Mga bagong posil mula sa Jebel Irhoud, Moroko at ang pan-Aprikanomg pinagmulan ng Homo sapiens |url=https://kar.kent.ac.uk/62267/1/Submission_288356_1_art_file_2637492_j96j1b.pdf |url-status=live |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=546 |issue=7657 |pages=289–292 |bibcode=2017Natur.546..289H |doi=10.1038/nature22336 |pmid=28593953 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200108234003/https://kar.kent.ac.uk/62267/1/Submission_288356_1_art_file_2637492_j96j1b.pdf |archive-date=8 January 2020 |access-date= |hdl=1887/74734 |s2cid=256771372}}&lt;/ref&gt; Kagaya ng ''Homo erectus'', lumabas ang mga ''Homo sapiens'' sa Aprika kalaunan, at unti-unting pinalitan ang populasyon ng mga sinaunang tao sa lugar.&lt;ref&gt;{{cite journal |author-link=Chris Stringer |vauthors=Stringer C |date=June 2003 |title=Human evolution: Out of Ethiopia |trans-title=Ebolusyon ng tao: Paglabas sa Etiopiya |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=423 |issue=6941 |pages=692–693, 695 |bibcode=2003Natur.423..692S |doi=10.1038/423692a |pmid=12802315 |s2cid=26693109}}&lt;/ref&gt; Nagsimula maging moderno ang pag-uugali ng mga ''Homo sapiens'' bandang 160,000–70,000 taon ang nakaraan o mas maaga.&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Marean |first1=Curtis |display-authors=etal |date=2007 |title=Early human use of marine resources and pigment in South Africa during the Middle Pleistocene |trans-title=Paggamit ng mga unang tao sa yamang-tubig at tinta sa Timog Aprika noong kalagitnaan ng Pleistoseno |url=http://doc.rero.ch/record/15550/files/PAL_E2962.pdf |url-status=live |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=449 |issue=7164 |pages=905–908 |bibcode=2007Natur.449..905M |doi=10.1038/nature06204 |pmid=17943129 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230525103726/https://doc.rero.ch/record/15550/files/PAL_E2962.pdf |archive-date=25 May 2023 |access-date= |s2cid=4387442}}&lt;/ref&gt; Umusbong ang katangian ito sa gitna ng nagaganap na [[pagbabago ng klima|likas na pagbabago ng klima]] noong kalagitnaan hanggang sa dulo ng kapanahunang [[Pleistoseno]].&lt;ref&gt;{{Cite journal |last1=Wilkins |first1=Jayne |last2=Schoville |first2=Benjamin J. |date=June 2024 |title=Did climate change make Homo sapiens innovative, and if yes, how? Debated perspectives on the African Pleistocene record |trans-title=Naging inobatibo ba ang mga Homo sapiens dahil sa pagbabago ng klima, at kung oo, paano? Mga pinagdedebatehan na pananaw sa mga nakatala sa Pleistoseno sa Aprika |journal=Quaternary Science Advances |language=en |volume=14 |pages=100179 |bibcode=2024QSAdv..1400179W |doi=10.1016/j.qsa.2024.100179 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

Naganap ang [[Kamakailang pinagmulang Aprikano|migrasyon palabas ng Aprika]] sa dalawang bahagi: una noong 130,000–100,000 taon ang nakaraan pahilaga sa Eurasya, at pangalawa noong 70,000–50,000 taon ang nakaraan patimog papunta sa katimugang baybayin ng [[Asya]].&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Posth C, Renaud G, Mittnik A, Drucker DG, Rougier H, Cupillard C, Valentin F, Thevenet C, Furtwängler A, Wißing C, Francken M, Malina M, Bolus M, Lari M, Gigli E, Capecchi G, Crevecoeur I, Beauval C, Flas D, Germonpré M, van der Plicht J, Cottiaux R, Gély B, Ronchitelli A, Wehrberger K, Grigorescu D, Svoboda J, Semal P, Caramelli D, Bocherens H, Harvati K, Conard NJ, Haak W, Powell A, Krause J |date=March 2016 |title=Pleistocene Mitochondrial Genomes Suggest a Single Major Dispersal of Non-Africans and a Late Glacial Population Turnover in Europe |trans-title=Iminumungkahi ng mga Henomang Mitokondrial noong Pleistoseno na may Iisang Pangunahing Pagkalat ng mga hindi Aprikano at may Pagpalit ng Populasyon noong Huling Bahagi ng Panahong Yelo sa Europa |url=https://pure.rug.nl/ws/files/79384808/Pleistocene_Mitochondrial_Genomes_Suggest_a_Single_Major_Dispersal_of_Non_Africans.pdf |url-status=live |journal=[[Current Biology]] |language=en |volume=26 |issue=6 |pages=827–833 |bibcode=2016CBio...26..827P |doi=10.1016/j.cub.2016.01.037 |pmid=26853362 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250312080455/https://pure.rug.nl/ws/files/79384808/Pleistocene_Mitochondrial_Genomes_Suggest_a_Single_Major_Dispersal_of_Non_Africans.pdf |archive-date=12 March 2025 |access-date= |hdl-access=free |s2cid=140098861 |hdl=2440/114930}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Karmin M, Saag L, Vicente M, Wilson Sayres MA, Järve M, Talas UG, Rootsi S, Ilumäe AM, Mägi R, Mitt M, Pagani L, Puurand T, Faltyskova Z, Clemente F, Cardona A, Metspalu E, Sahakyan H, Yunusbayev B, Hudjashov G, DeGiorgio M, Loogväli EL, Eichstaedt C, Eelmets M, Chaubey G, Tambets K, Litvinov S, Mormina M, Xue Y, Ayub Q, Zoraqi G, Korneliussen TS, Akhatova F, Lachance J, Tishkoff S, Momynaliev K, Ricaut FX, Kusuma P, Razafindrazaka H, Pierron D, Cox MP, Sultana GN, Willerslev R, Muller C, Westaway M, Lambert D, Skaro V, Kovačevic L, Turdikulova S, Dalimova D, Khusainova R, Trofimova N, Akhmetova V, Khidiyatova I, Lichman DV, Isakova J, Pocheshkhova E, Sabitov Z, Barashkov NA, Nymadawa P, Mihailov E, Seng JW, Evseeva I, Migliano AB, Abdullah S, Andriadze G, Primorac D, Atramentova L, Utevska O, Yepiskoposyan L, Marjanovic D, Kushniarevich A, Behar DM, Gilissen C, Vissers L, Veltman JA, Balanovska E, Derenko M, Malyarchuk B, Metspalu A, Fedorova S, Eriksson A, Manica A, Mendez FL, Karafet TM, Veeramah KR, Bradman N, Hammer MF, Osipova LP, Balanovsky O, Khusnutdinova EK, Johnsen K, Remm M, Thomas MG, Tyler-Smith C, Underhill PA, Willerslev E, Nielsen R, Metspalu M, Villems R, Kivisild T |date=April 2015 |title=A recent bottleneck of Y chromosome diversity coincides with a global change in culture |trans-title=Naganap kasabay ng pandaigdigang pagbabago sa kultura ang isang kamakailang pagkonti sa dibersidad ng kromosoma Y |journal=[[Genome Research]] |language=en |volume=25 |issue=4 |pages=459–466 |doi=10.1101/gr.186684.114 |pmc=4381518 |pmid=25770088}}&lt;/ref&gt; Narating ng mga ''Homo sapiens'' ang mga kontinente ng [[Australia]] 65,000 taon ang nakaraan at ang [[Kaamerikahan]] noong 15,000 taon ang nakaraan, gayundin sa [[Madagascar]] noong bandang {{KP|300|link=y}} at sa mga pinakamalalayong kapuluan sa [[Karagatang Pasipiko]] tulad ng [[Nueva Selanda]] noon lamang taong 1280.&lt;ref&gt;{{cite journal |display-authors=6 |vauthors=Clarkson C, Jacobs Z, Marwick B, Fullagar R, Wallis L, Smith M, Roberts RG, Hayes E, Lowe K, Carah X, Florin SA, McNeil J, Cox D, Arnold LJ, Hua Q, Huntley J, Brand HE, Manne T, Fairbairn A, Shulmeister J, Lyle L, Salinas M, Page M, Connell K, Park G, Norman K, Murphy T, Pardoe C |date=July 2017 |title=Human occupation of northern Australia by 65,000 years ago |trans-title=Okupasyon ng mga tao sa hilagang Australia bandang 65,000 taon ang nakaraan |url=https://ro.uow.edu.au/smhpapers/4803 |url-status=live |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=547 |issue=7663 |pages=306–310 |bibcode=2017Natur.547..306C |doi=10.1038/nature22968 |pmid=28726833 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240815000135/https://ro.uow.edu.au/smhpapers/4803/ |archive-date=15 August 2024 |access-date= |hdl-access=free |s2cid=205257212 |hdl=2440/107043}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Appenzeller T |date=May 2012 |title=Human migrations: Eastern odyssey |trans-title=Mga migrasyon ng tao: Paglalakbay pasilangan |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=485 |issue=7396 |pages=24–26 |bibcode=2012Natur.485...24A |doi=10.1038/485024a |pmid=22552074 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt;

Hindi simple ang ebolusyon ng tao dahil sa [[pagtatalik ng mga sinauna at modernong tao|pagtatalik nila sa ibang mga espesye ng tao]]. Ayon sa mga pananaliksik na isinagawa sa henoma ng tao, karaniwan ang pagtatalik sa pagitan ng mga malalayong kamag-anak ng mga modernong tao. Tinatayang aabot nang 6% ng [[DNA]] ng mga tao sa labas ng  [[Sahara|sub-Sahara]] sa kasalukuyan ang nagmula sa mga hene ng mga Neandertal at ibang mga espesye tulad ng mga [[Denisovan]].&lt;ref&gt;{{cite journal |vauthors=Noonan JP |date=May 2010 |title=Neanderthal genomics and the evolution of modern humans |trans-title=Henomika ng mga Neandertal at ang ebolusyon ng modernong tao |journal=[[Genome Research]] |language=3n |volume=20 |issue=5 |pages=547–553 |doi=10.1101/gr.076000.108 |pmc=2860157 |pmid=20439435}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pmid21179161&quot;&gt;{{cite journal |author-link1=David Reich |display-authors=6 |vauthors=Reich D, Green RE, Kircher M, Krause J, Patterson N, Durand EY, Viola B, Briggs AW, Stenzel U, Johnson PL, Maricic T, Good JM, Marques-Bonet T, Alkan C, Fu Q, Mallick S, Li H, Meyer M, Eichler EE, Stoneking M, Richards M, Talamo S, Shunkov MV, Derevianko AP, Hublin JJ, Kelso J, Slatkin M, Pääbo S |date=December 2010 |title=Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia |trans-title=Kasaysayang panghenetika ng isang sinaunang grupo ng mga hominin mula sa Kuweba ng Denisova sa Siberia |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |language=en |volume=468 |issue=7327 |pages=1053–1060 |bibcode=2010Natur.468.1053R |doi=10.1038/nature09710 |pmc=4306417 |pmid=21179161 |hdl=10230/25596}}&lt;/ref&gt;

Pinakamakikita sa mga pagbabagong naganap sa ebolusyon ng tao ay ang kawalan nito ng buhok sa katawan kumpara sa ibang mga bakulaw, gayundin ang [[bipedalismo|paglalakad sa dalawang paa]], mas malalaking [[utak]], at ang [[neotenya|pagkakapareho halos]] ng katangian ng magkaibang kasarian kumpara sa ibang mga bakulaw. Kasalukuyan may debate ukol sa kung ano ang relasyon ng mga pagbabagong ito sa isa't isa.&lt;ref&gt;{{cite book |author1-link=Robert Boyd |url=https://archive.org/details/howhumansevolved03edboyd |title=How Humans Evolved |vauthors=Boyd R, Silk JB |author2-link=Joan Silk |publisher=[[W. W. Norton &amp; Company|Norton]] |year=2003 |isbn=978-0-393-97854-4 |location=New York |language=en |trans-title=Paano Umusbong ang mga Tao |url-access=registration}}&lt;/ref&gt;

== Kasaysayan ==
{{main|Kasaysayan ng mundo}}
=== Prehistorya ===
{{main|Prehistorya}}
Hanggang noon lamang 12,000 taon ang nakaraan, nangangalap at nangangaso ang mga tao. Nagsimula ang [[Rebolusyong Neolitiko]] sa iba't-ibang panig ng mundo nang maimbento ang [[agrikultura]]. Sa [[Kanlurang Asya]] natagpuan ang mga pinakamatatandang ebidensiya ng agrikultura, habang may mga ebidensiya rin ng hiwalay na pagkaimbento nito sa ibang panig ng mundo, partikular na sa [[Tsina]] at [[Mesoamerika]]. Agrikultura ang nakikitang dahilan ng mga iskolar sa pananatili kalaunan ng mga tao sa iisang lugar, na nagbigay-daan kalaunan din sa pagsuporta sa mga malalaking populasyon at pag-usbong ng mga pinakaunang [[sibilisasyon]].

=== Sinauna ===
{{main|Sinaunang kasaysayan}}
Naganap ang isang [[rebolusyong urban]] noong {{BKP|ika-4 na milenyo|link=y}} kasabay ng pagtatag sa mga [[lungsod-estado]] sa [[Sumer]] sa [[Mesopotamia]]. Sa mga lungsod na ito natagpuan ang mga kuniporme na tinatayang ginamit simula noong {{BKP|3000}}. Bukod sa Mesopotamia, umusbong din ang mga sibilisasyon ng [[sinaunang Ehipto]] at sa [[Kabihasnan ng Lambak ng Indo|Lambak ng Indus]]. Nakipagkalakalan din kalaunan ang mga ito sa isa't-isa at naimbento ang [[gulong]], [[araro]], at [[layag]]. Samantala, sa Kaamerikahan, umusbong ang [[sibilisasyong Caral-Supe]] sa ngayo'y [[Peru]] noong {{BKP|3000}}, ang pinakamatandang sibilisasyon sa kontinente. Nadebelop rin sa panahong ito ang [[astronomiya]] at [[matematika]], na ginamit ng mga taga-Ehipto upang magawa ang [[Dakilang Piramide ng Giza]], na nakatayo pa rin hanggang ngayon.

==Kasaysayan ng tao==
===Ebolusyon===
{{Main|Ebolusyon ng tao}}
{{seealso|Antropolohiya|Homo (henus)|Linyang panahong ng ebolusyon ng tao}} 

Ang siyentipikong pag-aaral ng [[ebolusyon ng tao]] ay nag-aaral ng pag-unlad ng henus na ''[[Homo (genus)|Homo]]'' na nagsasagawa ng rekonstruksiyon ng [[diberhenteng ebolusyon|diberhensiya]]ng [[ebolusyon]]aryo ng lipi ng tao mula sa ibang mga [[hominini]](na pinagsasaluhang ninuno ng mga tao at mga [[chimpanzee]]), mga [[hominidae|hominid]](dakilang mga ape) at mga [[primado]]. Ang mga ''modernong tao'' ay inilalarawan bilang kabilang sa espesyeng ''Homo sapiens'' na sa spesipiko ay sa isang umiiral sa kasalukuyang subespesyeng ''Homo sapiens sapiens''.

====Ebidensiya mula sa biolohiyang molekular====
[[File:Hominidae.PNG|300px|thumb|Isang puno ng pamilya na nagpapakita ng mga umiiral sa kasalukuyang hominoid: mga tao (henus ''[[Homo (genus)|Homo]]''), mga chimpanzee at bonobos (henus ''[[Chimpanzee|Pan]]''), mga gorilya (henus ''[[Gorilla]]''), mga orangutan (henus ''[[Orangutan|Pongo]]''), at mga gibbon (apat na henera ng pamilyang [[Hylobatidae]]: ''[[Hylobates]]'', ''[[Hoolock]]'', ''[[Nomascus]]'', at ''[[Symphalangus]]''). Ang lahat ng mga ito maliban sa mga gibbon ay mga '''hominid'''.]] 
Ang pinaka-malapit na nabubuhay na mga kamag-anak ng mga tao ang mga [[gorilya]] at mga [[chimpanzee]].&lt;ref name=Wood&gt;{{cite journal |author=Wood, Bernard; Richmond, Brian G. |title=Human evolution: taxonomy and paleobiology |journal=Journal of Anatomy |volume=197 |issue=1 |pages=19–60 |year=2000 |pmid=10999270 |pmc=1468107 |doi=10.1046/j.1469-7580.2000.19710019.x}}&lt;/ref&gt; Sa [[pagsesekwensiyang henetiko]] ng parehong [[genome]] ng tao at chimpanzee, ang kasalukuyang mga pagtatantiya ng pagkakatulad ng mga sekwensiyang [[DNA]] ng mga tao at chimpanzee ay sa pagitan ng 95% at 99%.&lt;ref name=Wood/&gt;&lt;ref&gt;Ajit, Varki and David L. Nelson. 2007. Genomic Comparisons of Humans and Chimpanzees. Annu. Rev. Anthropol. 2007. 36:191–209: &quot;Sequence differences from the human genome were confirmed to be ∼1% in areas that can be precisely aligned, representing ∼35 million single base-pair differences. Some 45 million nucleotides of insertions and deletions unique to each lineage were also discovered, making the actual difference between the two genomes ∼4%.&quot;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Ken Sayers, Mary Ann Raghanti, and C. Owen Lovejoy. 2012 (forthcoming, october) Human Evolution and the Chimpanzee Referential Doctrine. Annual Review of Anthropology, Vol. 41&lt;/ref&gt; Sa pamamagitan ng paggamit ng pamamaraang tinatawag na [[orasang molekular]] na nagtatantiya ng panahong kinakailang para sa bilang diberhenteng [[mutasyon]] na matipon sa pagitan ng dalawang mga lipi, ang tinatayang petsa para sa paghihiwalay sa pagitan ng mga lipi ay makukwenta. Ang mga gibbon (''[[hylobatidae]]'') at mga [[orangutan]] (henus ''Pongo'') ang mga unang pangkat na humiwalay mula sa linyang ebolusyon na tumutungo sa mga tao at pagkatapos ay mga [[gorilya]](henus ''gorilla'') na sinundan ng mga [[chimpanzee]] at mga [[bonobo]](henus ''Pan''). Ang petsang paghihiwalay sa pagitan ng mga liping tao at chimpanzee ay inilagay sa mga 4 hanggang 8 milyong taon ang nakalilipas sa epoch na [[Mioseno]].&lt;ref&gt;Ruvolo, M. 1997. Genetic Diversity in Hominoid Primates. Annual Review of Anthropology , Vol. 26, (1997), pp. 515-540&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Ruvolo1997&gt;{{cite journal |author=Ruvolo, Maryellen |title=Molecular phylogeny of the hominoids: inferences from multiple independent DNA sequence data sets |url=http://mbe.oxfordjournals.org/cgi/reprint/14/3/248 |journal=Molecular Biology and Evolution |volume=14 |issue=3 |pages=248–265 |year=1997 |pmid=9066793}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Dawkins R (2004) The Ancestor's Tale.
^ &quot;Query: Hominidae/Hylobatidae&quot;. Time Tree. 2009. Retrieved December 2010.&lt;/ref&gt;

====Ebidensiya mula sa fossil rekord====

May kaunting ebidensiya ng [[fossil]] para sa diberhensiya ng mga liping gorilya, chimpanzee at hominin.&lt;ref&gt;Begun, David R. 2010. Miocene Hominids and the Origins of the African Apes and Humans. Annual Review of Anthropology, Vol. 39: 67 -84&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Begun, David R., Mariam C. Nargolwalla,  Laszlo Kordos. 2012. European Miocene Hominids and the Origin of the
African Ape and Human Clade. Evolutionary Anthropology. 21:1 10-23. DOI 10.1002/evan.20329&lt;/ref&gt; Ang pinaka-unang mga [[fossil]] na iminungkahing mga kasapi ng liping hominin ang ''[[Sahelanthropus tchadensis]]'' na may petsang mula {{mya|7}}, ang ''[[Orrorin tugenensis]]'' na may petsang mula {{mya|5.7}} at ang ''[[Ardipithecus kadabba]]'' na may petsang {{mya|5.6}}. Ang bawat isa sa mga ito ay ikinatwirang ninunong [[bipedal]] ng kalaunang mga hominin ngunit sa bawat mga kaso, ang mga pag-aangkin ay tinutulan. Posibleng alinman sa mga espesyeng ito ang mga ninuno ng isa pang sanga ng mga Aprikanong [[ape]] o ang mga ito ay kumakatawan sa isang pinagsaluhang ninuno sa pagitan ng mga hominin at iba pang mga ape. Ang tanong ng relasyon sa pagitan ng mga sinaunang espesyeng fossil na ito at ng mga liping hominin ay nilulutas pa rin. Mula sa mga sinaunang espesyeng ito, ang [[Australopithecines]] ay lumitaw sa fossil rekord mga {{mya|4}} at nag-diberhente sa mga sangang matipunong austrolapithecine(na tinatawag ring [[Paranthropus]]) at matikas na austrolapithecine na ang isa(na posibleng ang  ''[[Australopithecus garhi|A. garhi]]'' )ay nagpatuloy na maging mga ninuno ng henus na ''Homo''. Ang pinaka unang mga kasapi ng henus na ''Homo'' ang ''[[Homo habilis]]'' na nag-[[ebolusyon|ebolb]] noong mga {{Mya|2.3}}. Ang ''Homo habilis'' ang unang espesye na may mga positibong ebidensiya ng paggamnit ng mga kasangkapang bato. Ang mga [[utak]] ng mga sinaunang hominin na ito ay tulad ng sukat ng sa chimpanzee at ang pangunahing pag-aangkop ng mga ito ang bipedalismo(dalawang paa) bilang pag-aangkop sa pamumuhay pang-lupain. Sa sumunod na milyong mga taon, ang isang proseso ng [[ensepalisasyon]] ay nagsimula at sa pagdating fossil rekord ng ''[[Homo erectus]]'', ang kapasidad na pang-bungo ay dumoble. Ang  ''Homo erectus'' ang unang hominina na lumisan sa [[Aprika]] at ang mga espesyeng ito ay kumalat sa Aprika, Asya at Europa sa pagitan ng  {{Mya|1.3|1.8}}. Ang isang populasyon ng ''H. erectus'' na minsan ring inuuri bilang isang hiwalay na espesyeng [[Homo ergaster]] ay nanatili sa Aprika at nag-[[ebolusyon|ebolb]] sa ''Homo sapiens''. Pinaniniwalaang ang mga espesyeng ito ang una na gumamit ng apoy at mga komplikadong kasangkapan. Ang pinaka unang mga [[fossil na transisyonal]] sa pagitan ng ''H. ergaster/erectus'' at '''' [[Archaic Homo sapiens|Archaic H. sapiens]]'' ay mula sa Aprika gaya ng ''[[Homo rhodesiensis]]'' ngunit ang mga tila anyong transisyonal ay natagpuan rin sa   [[Dmanisi]], [[Georgia (country)|Georgia]]. Ang mga inapo ng mga Aprikanong ''H. erectus'' na ito ay kumalat sa buong Eurasya mula  ca. 500,000 taon ang nakalilipas at nag-ebolb sa ''[[Homo antecessor|H. antecessor]]'', ''[[Homo heidelbergensis|H. heidelbergensis]]'' at''[[Homo neanderthalensis|H. neanderthalensis]]''.  Ang pinaka unang mga fossil ng [[anatomikong modernong mga tao]] ay mula sa [[Gitnang Paleolitiko]] gaya ng mga [[labing Omo]] ng [[Ethiopiya]]. Ang mga kalaunang mga fossil mula sa [[Skhul]] sa Israel at Katimugang Europa ay nagsimula noong mga 90,000 taon ang nakalilipas.

====Mga pag-aangkop na pang-anatomiya====

Ang ebolusyon ng tao ay inilalarawan ng isang bilang ng mga pagbabagong [[morpolohikal]], pang pag-unlad, pisiolohikal at pang-asal na nangyari simula ng paghihiwalay sa pagitan ng [[huling karaniwang ninuno ng mga tao at chimpanzee]]. Ang pinaka mahalaga sa mga pag-aangkop(adaptations) na ito ang bipedalismo, lumaking sukat ng [[utak]], humabang [[ontoheniya]](hestasyon at pagiging sanggol) at nabawasang [[dimorpismong seksuwal]]. Ang relasyon sa pagitan ng lahat ng mga pagbabagong ito ay paksa ng nagpapatuloy na debate ng mga siyentipiko.&lt;ref name=Boyd2003&gt;{{cite book |author=Boyd, Robert; Silk, Joan B. |year=2003 |title=How Humans Evolved |location=New York, New York |publisher=Norton |isbn=0-393-97854-0}}&lt;/ref&gt; Ang iba pang mahalagang mga pagbabagong morpolohikal ay kinabibilangan ng malakas at tumpak na paghawak na isang pagbabagong unang nangyari sa [[Homo erectus]].&lt;ref name=Brues1965&gt;{{cite journal |author=Brues, Alice M.; Snow, Clyde C. |title=Physical Anthropology |journal=Biennial Review of Anthropology |year=1965 |volume=4 |pages=1–39 |url=http://books.google.com/books?id=9WemAAAAIAAJ&amp;pg=PA1}}&lt;/ref&gt; Ang bipedalismo o paglakad gamit ang dalawang paa ang basikong pag-aangkop ng linyang Hominin at itinuturing na pangunahing sanhi sa likod ng isang hanay ng mga pagbabagong pang-kalansay na pinagsasaluhan ng lahat ng mga bipedal na hominin. Ang pinaka unang Hominin na bipedal ay itinuturing na ang ''[[Sahelanthropus]]''&lt;ref name=Brunet2002&gt;{{cite journal |author=Brunet, M.; Guy, F.; Pilbeam, D.; Mackaye, H.; Likius, A.; Ahounta, D.; Beauvilain, A.; Blondel, C.; Bocherens, H.; Boisserie, J.; De Bonis, L.; Coppens, Y.; Dejax, J.; Denys, C.; Duringer, P.; Eisenmann, V.; Fanone, G.; Fronty, P.; Geraads, D.; Lehmann, T.; Lihoreau, F.; Louchart, A.; Mahamat, A.; Merceron, G.; Mouchelin, G.; Otero, O.; Pelaez Campomanes, P.; Ponce De Leon, M.; Rage, J.; Sapanet, M.; Schuster, M.; Sudre, J.; Tassy, P.; Valentin, X.; Vignaud, P.; Viriot, L.; Zazzo, A.; Zollikofer, C. |title=A new hominid from the Upper Miocene of Chad, Central Africa |url=http://www.nature.com/nature/journal/v418/n6894/full/nature00879.html |journal=Nature |volume=418 |issue=6894 |pages=145–151 |year=2002 |pmid=12110880 |doi=10.1038/nature00879}}&lt;/ref&gt; o ang ''[[Orrorin]]''. Ang [[Ardipithecus]] na isang buong bipedal ay kalaunang dumating. Ang mga naglalakad gamit ang bukod(gorilya at chimpanze) ay nag-diberhente sa mga parehong panahon at maaaring ang Sahelanthropus o ang Orrorin ang huling pinagsasaluhang ninuno ng tao sa gorilya at chimpanzee. Ang mga sinaunang bipedal ay kalaunang nag-ebolb sa ''[[Australopithecines]]'' at kalaunan ay sa henus na ''[[Homo]]''. May ilang mga teoriya ng halagang pag-aangkop ng bipedalismo. Posibleng ang bipedalismo ay pinaboran dahil ito ay nagpalaya sa mga kamay sa pag-aabot at pagdadala ng pagkain, dahil ito ay nagtipid ng enerhiya sa lokomosyon, dahil pumayag sa mahabang distansiyang pagtakbo at pangangaso o isang stratehiya sa pag-iwas ng hipertermiya sa pamamagitan ng pagbabawas ng surpasiyong nalalantad sa direktang araw. Ang espesye ng tao ay nagpaunlad ng isang mas malaking [[utak]] kesa sa ibang mga [[primado]] na tipikal ay 1,330 [[cubic centimetres|cc]] sa mga modernong tao na higit dalawang beses ng sukat ng isang chimpanzee o gorilya.&lt;ref name=&quot;Schoeneman&quot;&gt;{{cite journal|title=Evolution of the Size and Functional Areas of the Human Brain|author= P. Thomas Schoenemann|journal=Annu. Rev. Anthropol|year= 2006|volume=35|pages=379–406}}&lt;/ref&gt; Ang paterno ng ensepalisasyon ay nagsimula sa Homo habilis na sa tinatayang 600 cc ay may isang utak na katamtamang mas malaki sa utak ng chimpanzee, Ang ensepalisasyong ito ay nagpatuloy sa ''Homo erectus'' (800-1100 cc) at umabot sa pinakamataas sa mga [[Neandertal]] na may aberaheng sukat ng 1200-1900cc na mas malaki kahit sa mga Homo sapiens. Ang paterno ng pagkatapos ng kapanganakang paglago ng utak ay iba mula sa ibang mga ape([[heterokroniya]]) at pumapayag para sa tumagal na panahong pagkatutong panlipunan at pagkakamit ng wika sa mga batang tao. Gayunpaman, ang mga pagkakaiba ng istraktura ng utak ng tao at sa ibang mga ape ay maaaring mas mahalaga kesa sa mga pagkakaiba sa sukat.&lt;ref name=Park2007&gt;{{cite journal |author=Park, Min S.; Nguyen, Andrew D.; Aryan, Henry E.; U, Hoi Sang; Levy, Michael L.; Semendeferi, Katerina |title=Evolution of the human brain: changing brain size and the fossil record |url=https://archive.org/details/sim_neurosurgery_2007-03_60_3/page/555 |journal=Neurosurgery |year=2007 |volume=60 |issue=3 |pages=555–562 |pmid=17327801 |doi= 10.1227/01.NEU.0000249284.54137.32}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=Bruner2007&gt;{{cite journal |author=Bruner, Emiliano |title=Cranial shape and size variation in human evolution: structural and functional perspectives |journal=Child's Nervous System |year=2007 |volume=23 |issue=12 |pages=1357–1365 |pmid=17680251 |url=http://www.emilianobruner.it/pdf/Bruner2007_CNS.pdf |format=PDF |doi=10.1007/s00381-007-0434-2 |access-date=2012-09-22 |archive-date=2012-03-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120302143129/http://www.emilianobruner.it/pdf/Bruner2007_CNS.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Potts, Richard. 2012. Evolution and Environmental Change in Early Human Prehistory. Annu. Rev. Anthropol. 41:151–67&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Leonard, William R. , J. Josh Snodgrass, and Marcia L. Robertson. 2007. Effects of Brain Evolution on Human Nutrition and Metabolism. Annu. Rev. Nutr. 27:311–27&lt;/ref&gt; Ang pagtaas sa bolyum ng utak sa paglipas ng panahon ay umapekto sa iba't ibang mga area sa utak ng hindi pantay. Ang [[lobong temporal]] na naglalaman ng mga sentro para sa pagpoproseso ng wika ay tumaas ng hindi proporsiyonal gayundin ang [[preprontal na korteks]] na nauugnay sa komplikadong pagggawa ng desisyon at nagpapagaan ng pag-aasal ng panlipunan.&lt;ref name=&quot;Schoeneman&quot;/&gt;  Ang ensepalisasyon ay naiugnay sa tumataas na pagbibigay diin sa [[diyeta]]&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://berkeley.edu/news/media/releases/99legacy/6-14-1999a.html |title=06.14.99 - Meat-eating was essential for human evolution, says UC Berkeley anthropologist specializing in diet |work=Berkeley.edu |date=1999-06-14 |accessdate=2012-01-31}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thefreelibrary.com/Meat+in+the+human+diet:+an+anthropological+perspective-a0169311689 |title=Meat in the human diet: an anthropological perspective. - Free Online Library |work=Thefreelibrary.com |date=2007-09-01 |accessdate=2012-01-31}}&lt;/ref&gt; o sa pag-unlad ng pagluluto,&lt;ref name=PNAS&gt;{{cite web | url = http://www.pnas.org/content/108/35/14555.full?sid=95c4876b-9870-4259-888f-24a6179be4fc | title = Phylogenetic rate shifts in feeding time during the evolution of Homo | first = Chris | last = Organ | work = [[PNAS]] | date = 22 August 2011 | accessdate = 17 April 2012 | archive-date = 28 Abril 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200428135029/https://www.pnas.org/content/108/35/14555.full?sid=95c4876b-9870-4259-888f-24a6179be4fc | url-status = dead }}&lt;/ref&gt; at iminungkahi na ang katalinuhan ay tumaas bilang tugon sa tumaas na pangangailangan para sa paglutas ng mga problemang panlipunan habang ang lipunang pantao ay naging mas masalimuot. Ang nabawasang digri ng dimorpismong seksuwal ay pangunahing makikita sa isang pagbabawas ng [[ngiping kanino]] ng lalake relatibo sa ibang mga epesye ng ape(maliban sa mga gibbon). Ang isa pang mahalagang pagbabagong pisiolohikal na nauugnay sa seksuwalidad ng tao ang ebolusyon ng [[tagong estrus]]. Ang mga tao ang tanging mga ape kung saan ang babae nito ay [[pagpupunlay|mapupunlayan]] sa buong taon kung saan ay walang mga espesyal na hudyat ng pertilidad na nalilikha ng katawan gaya ng pamamaga ng organong seksuwal sa estadong [[estrus]]. Gayunpaman, ang mga tao ay nagpapanatili ng isang digri ng dimorpismong seksuwal sa distribusyon ng buhok ng katawan at [[taba]] sa balat at sa kabuuang sukat na ang mga lalake ay mga 25% mas malaki kesa mga lalake. Ang mga pinagsamang pagbabagong ito ay pinakahulugang resulta ng isang tumaas na pagbibigay diin sa bigkis ng magkapares bilang isang posibleng solusyon sa pangangailangan ng pamumuhunang pang-magulang sanhi ng tumagal na pagkasanggol ng supling nito.

===Paglitaw ng mga ''Homo sapiens''===
{{main|Kamaikailang pinagmulang Aprikano}}
[[File:Human spreading over history.png|thumb|right|400px|Ang landas na sinundan ng mga tao sa kurso ng kasaysayan.]] 

Sa pagsisimula ng panahong [[Itaas na Paleolitiko]] mga 50,000 taon bago ang kasalukuyan, ang buong pagiging moderno ng pag-aasal kabilang ang wika, musika at ibang mga pangkalahatang kultural ay umunlad.&lt;ref&gt;April Nowell. 2010. Defining Behavioral Modernity in the Context of Neandertal and Anatomically Modern Human Populations. Annual Review of Anthropology Vol. 39: 437-452. DOI: 10.1146/annurev.anthro.012809.105113&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Francesco d'Errico and Chris B. Stringer. 2011. Evolution, revolution or saltation scenario for the emergence of modern cultures? Phil. Trans. R. Soc. B 12 April 2011 vol. 366 no. 1567 1060-1069. doi: 10.1098/rstb.2010.0340&lt;/ref&gt; Habang ang mga modernong tao ay kumakalat mula sa Aprika, ang mga ito ay naka-enkwentro ng ibang mga hominin gaya ng mga [[Neandertal]], at mga [[Denisovan]] na maaaring nag-ebolb mula sa mga populasyon ng Homo erectus na lumnisan sa Aprika noong mga {{mya|2}}. Ang kalikasan ng interaksiyon sa pagitan ng mga sinaunang tao at mga espesyeng ito na Neandertal at Denisovan ay matagal ng pinagdedebatihan. Ang tanong ay kung ang mga tao ay pumalit sa mga mas naunang espesyeng ito o ang mga ito ay sapat na magkatulad upang magtalik, na sa kasong ito, ang mga mas naunang populasyong ito ay maaaring nag-ambag ng [[gene|materyal na henetiko]] sa mga modernong tao.&lt;ref name=Grine2009&gt;{{cite book |author=Wood, Bernard A. |editor-last=Grine, Frederick E.; Fleagle, John G.; Leakey, Richard E. (eds) |chapter=Where does the genus ''Homo'' begin, and how would we know? |title=The First Humans: Origin and Early Evolution of the Genus ''Homo'' |year=2009 |publisher=Springer |location=London, UK |isbn=978-1-4020-9979-3 |pages=17–27 |url=http://books.google.com/books?id=ITp_RnsPfzQC&amp;pg=PA17}}&lt;/ref&gt;  Ang mga kamakailang pag-aral ng mga [[genome]] ng tao at [[Neandertal]] ay nagmumungkahi ng isang [[daloy ng gene|paglipat ng gene]] sa pagitan ng mga sinaunang Homo sapiens at mga [[Neandertal]] at [[Denisovan]].&lt;ref&gt;{{cite journal|journal=Nature|volume=464|pages=838–839|date= 8 April|year= 2010|doi=10.1038/464838a|title=Human evolution: Stranger from Siberia|author=Brown, Terence A.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Citation|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002929711003958 | doi=10.1016/j.ajhg.2011.09.005|title=Denisova Admixture and the First Modern Human Dispersals into Southeast Asia and Oceania | journal=The American Journal of Human Genetics|pmid=21944045|pmc=3188841}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|author=Hebsgaard MB, Wiuf C, Gilbert MT, Glenner H, Willerslev E|title=Evaluating Neanderthal genetics and phylogeny|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-molecular-evolution_2007-01_64_1/page/50|journal=J. Mol. Evol.|volume=64|issue=1|pages=50–60|year=2007|pmid=17146600|doi=10.1007/s00239-006-0017-y}}&lt;/ref&gt; Ang [[Kamaikailang pinagmulang Aprikano|migrasyong ito na mula sa Aprika]] ay tinatayang nagsimula noong mga 70,000 taon bago ang kasalukuyan. Ang mga modernong tao ay kalaunang kumalat sa daigdig na pumalit sa mga mas naunang hominin na maaaring sa pamamagitan ng kompetisyon o [[hibridisasyon]]. Ang mga ito ay tumira sa Eurasya at Oceania noong mga 40,000 tao bago ang kasalukuyan at sa Amerika ng hindi bababa sa 14,500 taon bago ang kasulukuyan.&lt;ref name=Wolman2008&gt;{{cite journal |author=Wolman, David |date=April 3, 2008 |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2008/04/080403-first-americans.html |title=Fossil Feces Is Earliest Evidence of N. America Humans |publisher=news.nationalgeographic.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal | author = Wood B | year = 1996 | title = Human evolution | url =https://archive.org/details/sim_bioessays_1996-12_18_12/page/945| journal = BioEssays | volume = 18 | issue = | pages = 945–954 | doi = 10.1002/bies.950181204 }}&lt;/ref&gt;

== Tingnan din ==
* [[Lalaki|Lalaking tao]]
* [[Babae (kasarian)|Babaeng tao]]
* [[Pagkatao]]
* [[Mga araling pantao]]

==  Sanggunian ==
{{reflist}}

{{Human Evolution}}
{{Hominidae nav}}
{{Apes}}

{{Taxonbar|from=Q15978631}}
{{Authority control|state=expanded}}

[[Kategorya:Tao|*]]
[[Kategorya:Primates]]</text>
      <sha1>bg1lw3f0pwja3pj2wu767jd2bdl570y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapang tagagamit:Jojit fb</title>
    <ns>3</ns>
    <id>1202</id>
    <revision>
      <id>2166695</id>
      <parentid>2166142</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:45:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <comment>/* 240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B */ bagong seksiyon</comment>
      <origin>2166695</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73735" sha1="gt5quq4qfk1uouu0vm4iee3a2519lmh" xml:space="preserve">{{Hidden title}}
&lt;div style=&quot;float: right; position: absolute; left: 0px; top: -75px; padding-top: 0px; padding-left: 0px;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;background:white; font-size: 150%; padding-top: 0px; padding-bottom: 0; position:relative; left:0; &quot;&gt;'''Kausapin si Jojit'''&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;div id=&quot;talkpageheader-override&quot; class=&quot;topicon&quot; style=&quot;float: left; position: absolute; left: -1px; top: 20px; padding-top: 0px; padding-left: 0px; display:none&quot;&gt;
{{Usertalksuper|user=Jojit}}
&lt;/div&gt;


&lt;div id=&quot;talk&quot; class=&quot;plainlinks&quot; style=&quot;border: 2px solid #800000; margin: 0em 1em 0em 1em; text-align: center; padding:5px; clear: both; background-color: #FFFFFF&quot;&gt;
Hindi tulad ng mga ibang Wikipedista, '''hindi ako gumagawa ng mga arkibo ng mga Usapang Pahina''' yayamang awtomatikong naarkibo ang mga lumang pagbabago, na makikita gamit ang &quot;[https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usapang_tagagamit:Jojit_fb&amp;action=history pahina ng kasaysayan]&quot;. Ngunit tinatala ko [[User talk:Jojit fb/Mga kumentong tinanggal|'''ang mga kumentong tinanggal ko''']]. Tinatala ko rin ang mga [[User talk:Jojit fb/Mga arkibo ng ABN|arkibo ng mga artikulong ginawa at pinalawig ko]] na naging &quot;Alam ba ninyo?&quot; Ganoon din ang [[User talk:Jojit fb/Mga pasasalamat, pagbati at parangal|mga pasasalamat, pagbati at parangal]] na pinapanatili ko dito upang kilalanin ang mga taong nagkaloob nito at ibalik sa kanila ang pasasalamat at di upang ipagmalaki ko ang parangal na natamo ko.&lt;/div&gt;
{{TOC right}}

== A barnstar for you! ==

{| style=&quot;border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}};&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; | [[File:Bästa nyskrivna.svg|100px]]
|rowspan=&quot;2&quot; |
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''100,000 edits'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;&quot; |Awarded to Jojit fb up 100,000 edits to Tagalog Wikipedia! Your edits are much appreciated! Well done! - [[Natatangi:Mga ambag/112.202.96.78|112.202.96.78]] 02:13, 30 Mayo 2024 (UTC)
|}

:''Thanks.'' Maraming salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:59, 30 Mayo 2024 (UTC)

== Patulong sa paglipat ==

Magandang gabi.

Gusto ko po sanang ilipat yung pahina ng [[lingguwistika]] papunta sa [[lingwistika]] (mas ginagamit sa mga naka-Tagalog na pahina sa internet, ayon sa research ko), pero nagkakaproblema po ako dito. Hindi ako sigurado kung paano ko ito ililipat, since may &quot;lingwistika&quot; na pahina kaya nagkaproblema. Sinubukan kong tanggalin yung redirect doon, pero ganon pa rin.

Salamat po sa tulong.

[[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 13:00, 1 Hunyo 2024 (UTC)

:Paumanhin {{ping|GinawaSaHapon}}, subalit mas tama ang &quot;lingguwistika&quot; kasi sa ortograpiyang Tagalog/Filipino &quot;kung ano ang bigkas ay siyang baybay&quot;. Wala pa din akong nakikitang diksyunaryo na ang baybay ay &quot;lingwistika&quot;. At sa tingin ko na mas popular ang &quot;lingguwistika&quot; at ito ang ginamit mismo ng [http://wika.pbworks.com/f/ORTOPDF.pdf dokumento] ng [[Komisyon sa Wikang Pilipino]] tungkol sa [[Palabaybayan ng Filipino|Ortograpiyang Filipino]]. Gayon din ng sa isang [https://phlconnect.ched.gov.ph/admin/uploads/eae27d77ca20db309e056e3d2dcd7d69/Batayang-Kaalaman-sa-Wika-at-Lingguwistika-LOPEZ-MARIA-ELIZA-S.pdf dokumentong] naka-''upload'' sa [[Kagawaran ng Edukasyon]]. Kung tingin mo na karaniwan pa rin ang &quot;lingwistika&quot;, ihain mo na lamang sa [[WP:KAPE|Kapihan]] para magkaroon ng konsenso. Kung anuman ang mapagkasunduan, susunod ako at ililipat ang dapat na ilipat. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:40, 1 Hunyo 2024 (UTC)
::Sige, hindi ko na masyadong iaargumento pa ito. Okey naman ako sa kahit ano e.
::[[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 00:46, 2 Hunyo 2024 (UTC)

== Tinatanggal [[Tagagamit:SahilgKhan3]] ==

Kamusta, Sir @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]..... Mangyaring tanggalin ang mga pahina sa pag-redirect [[Tagagamit:SahilgKhan3]] kasi nilalaman ay. Maraming salamat...... [[Natatangi:Mga ambag/2001:448A:1021:28B1:4935:FF5:CDF9:2764|2001:448A:1021:28B1:4935:FF5:CDF9:2764]] 09:44, 4 Hunyo 2024 (UTC)
:{{Done}} --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 10:32, 4 Hunyo 2024 (UTC)

== Edit warring si 49.144.10.114 ==

*{{pagelinks|Vicarius Filii Dei}}
*[[special:contribs/49.144.10.114]]

Pakiharang po ng IP address 49.144.10.114 dahil binababoy yung mga pahina nina [[Vicarius Filii Dei]]. Hindi po sila pasok sa notability ng Wikipedia. Rinerevert ni 49.144.10.114 yung paglagay ko ng nilalaman. Base na rin po sa ambag, mukhang may [[:en:WP:NPOV|WP:NPOV]] rin po ito.

Maraming salamat po. - [[Natatangi:Mga ambag/124.217.58.254|124.217.58.254]] 01:00, 30 Hunyo 2024 (UTC)

:{{done}} Nakaprotekta na rin ang pahina. Salamat sa pag-ulat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 02:29, 30 Hunyo 2024 (UTC)

== Palikha ng bagong kategorya ==

* [[:Kategorya:Mga file format pang-kompyuter]]
* [[:Kategorya:Mga file sa kompyuter]]

Sinubukan na magdagdag ng dalawang kategorya dahil ito ay [https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Talaan_ng_pang-aabuso&amp;wpSearchUser=124.217.51.239 hindi pinayagan] gawa ng ''edit filter''. Gusto ko po sanang palikha yung kategorya ng tungkol sa kompyuter. Maraming salamat. - [[Natatangi:Mga ambag/124.217.51.239|124.217.51.239]] 03:51, 5 Hulyo 2024 (UTC)

:Subukan mo uli. Puwede ka nang maglikha ng kategorya pero 'yung isa mong kategorya (Kategorya:Mga file sa kompyuter) ay walang laman. Kung hindi mo agad malagyan ang kategoryang iyan, mabubura iyan. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 05:28, 6 Hulyo 2024 (UTC)
::Tapos na po ako mag-edit sa nasabing palikha ng bagong kategorya. Salamat po. - [[Natatangi:Mga ambag/124.217.51.239|124.217.51.239]] 03:58, 7 Hulyo 2024 (UTC)

== Bandalismo ==

Magandang araw po, [[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]. Paharang po si ‎[[Natatangi:Mga ambag/112.198.121.161|&lt;bdi&gt;112.198.121.161&lt;/bdi&gt;]] dahil sa bandalismo at pang-ii-spam sa mga pahina. Kayo na po ang bahala kung gaano katagal. Salamat po. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 07:03, 5 Hulyo 2024 (UTC)

:Pabago-bago pala IP po nila. Kamakailan po ay nanira sila sa mga pahina ng [[Meta Platforms]] at [[WhatsApp]]. Ito po yung isa niyang IP: ‎[[Natatangi:Mga ambag/112.198.113.21|&lt;bdi&gt;112.198.113.21&lt;/bdi&gt;]]. Pare-pareho po ang edit message niya. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 07:07, 5 Hulyo 2024 (UTC)

::Prinotekta ko na lamang ang mga pahinang binandalo. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 05:31, 6 Hulyo 2024 (UTC)
:::Pabago-bago pala IP po nila. Paharang po si 112.198.64.0/18 dahil sa bandalismo at pang-ii-spam sa mga pahina. [[Natatangi:Mga ambag/112.202.102.174|112.202.102.174]] 11:10, 14 Hulyo 2024 (UTC)
::::Prinotekta ko na lamang ang artikulong [[Microsoft Windows]]. Tapos, may ginawa na lamang akong ibang paraan para hindi na siya makapagbandalo. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 15:29, 15 Hulyo 2024 (UTC)

== Paki-update po ng Padron:Ibang gamit ==

Magandang araw po, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]], paki-update po sana ng [[Padron:Ibang gamit]] upang umayon ito sa hitsura ng ibang mga hatnote dito sa tlwiki. Kasalukuyan po kasi itong gumagamit ng karaniwang text na hindi katulad ng ibang katulad na hatnote dito at sa enwiki. Nakaharang kasi po ito sa ngayon. Salamat po. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 08:15, 14 Hulyo 2024 (UTC)
:Medyo madami ang gagawin dito. Ipila ko lang sa gagawin ko. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 15:45, 15 Hulyo 2024 (UTC)
::Sige lang po. Di naman kinakailangan agad-agad to. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 06:27, 16 Hulyo 2024 (UTC)
:::{{ping|GinawaSaHapon}} Mukhang okay na ito. Pa-tsek na lang kung may isyu pa. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 02:51, 23 Hulyo 2024 (UTC)
::::Nakumpirma ko na po. Salamat po. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 04:20, 23 Hulyo 2024 (UTC)

== Thank You for Your Contribution to Feminism and Folklore 2024! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|center|500px]]

{{int:please-translate}}

Dear Wikimedian,

We extend our sincerest gratitude to you for making an extraordinary impact in the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition. Your remarkable dedication and efforts have been instrumental in bridging cultural and gender gaps on Wikipedia. We are truly grateful for the time and energy you've invested in this endeavor.

As a token of our deep appreciation, we'd love to send you a special postcard. It serves as a small gesture to convey our immense thanks for your involvement in organizing the competition. To ensure you receive this token of appreciation, kindly fill out [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeHYAhFA9Q5vUs9UA1N45TOUxUdSNO8igGTmg4oPUL_qXS1EQ/viewform?usp=sf_link this form] by August 15th, 2024.

Looking ahead, we are thrilled to announce that we'll be hosting Feminism and Folklore in 2025. We eagerly await your presence in the upcoming year as we continue our journey to empower and foster inclusivity.

Once again, thank you for being an essential part of our mission to promote feminism and preserve folklore on Wikipedia.

With warm regards,

'''Feminism and Folklore International Team'''.
--[[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 12:28, 21 Hulyo 2024 (UTC)
&lt;/div&gt;.
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf2024&amp;oldid=26557949 --&gt;
:''Thank you. Done filling out the form.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 12:42, 21 Hulyo 2024 (UTC)

== Baybayin Script ==

Magandang araw, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]. Matanong ko lang po kung maaari ba akong &quot;magtransliterate&quot; ng ilang mga pahina sa sulat &quot;Baybayin&quot;? Alam kong hindi praktikal ang gawain na ito dahil marami ang hindi marunong makabasa sa Baybayin, ngunit nais kong gawin ito upang mavisualize ng mga mambabasa kung ano ang itsura ng isang pahina ng Wikipedia na nakasulat sa Baybayin. Nalaman ko na maaari itong gawin dahil nakita ko ang isang pahina na pinamagatang &quot;Pulo&quot;, at maaaring &quot;multiscript&quot; ang isang pahina. Ngunit nang tinignan ko ang kasaysayan ng pagbabago, napansin kong natanggal na pala ito, at dito ko natagpuan ang iyong account. Hindi po ba pinapayagan ang pagtransliterate ng Tagalog na wikipedia sa sulat Baybayin? Maraming salamat po.  [[Tagagamit:Mirusan44|Mirusan44]] ([[Usapang tagagamit:Mirusan44|kausapin]]) 13:44, 21 Hulyo 2024 (UTC)

:Hindi pinapayagan ang mga artikulong Baybayin dito sa Wikipediang Tagalog. Para sa dahilan, pakitingin na lamang itong usapan namin tungkol dito: [[Usapang_tagagamit:Jossisad#Paglikha ng mga artikulo sa Baybayin]]. Kung nais nilang makita ang itsura ng baybayin, mayroon namang mga ibang websayt na maaring gawin ito. Sana'y maunawaan mo. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:58, 21 Hulyo 2024 (UTC)
::Maraming salamat po sa iyong tugon. Nauunawaan ko naman ito at maraming salamat rin po sa lahat ng iyong ginawa para sa Wikipediang Tagalog. [[Tagagamit:Mirusan44|Mirusan44]] ([[Usapang tagagamit:Mirusan44|kausapin]]) 10:41, 22 Hulyo 2024 (UTC)

== Benedict Cua ==

Hello Jojit, i am an administrator of wiki it: i ask for the protection of [[Benedict Cua]]. I noticed a lot of vandalism in the page. Thank you [[Tagagamit:Quinlan83|Quinlan83]] ([[Usapang tagagamit:Quinlan83|kausapin]]) 17:22, 21 Hulyo 2024 (UTC)
:''Thanks for reporting. I already protected it but the article didn't establish notability for a long time, so, it was redirected to a related article. This is a standard practice here in Tagalog Wikipedia for those cases. Normally, if there is no related article, it would have been deleted.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 04:43, 22 Hulyo 2024 (UTC)
:::That's fine. Thank you very much!--[[Tagagamit:Quinlan83|Quinlan83]] ([[Usapang tagagamit:Quinlan83|kausapin]]) 07:22, 22 Hulyo 2024 (UTC)

== Palipat po ng pahina ==

Magandang araw po uli, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]. Pwede po bang palipat po ng [[pagtitistis]] papunta sa [[pag-oopera]]. Mas karaniwang ginagamit (sa karaniwang diskurso, lalo na sa modernong Tagalog) kasi yung ''pag-oopera'' kesa sa ''pagtitistis'', sang-ayon sa [[:en:WP:COMMONNAME|WP:COMMONNAME]]. Alam kong mas pormal na Tagalog ang nauna, pero mukhang mas makakabuti sa tlwiki kung gagamitin natin yung ''pag-oopera'' bilang pangunahing pamagat.

Sinubukan kong ilipat ito, pero mukhang kailangan palang burahin muna yung pahinang paglilipatan bago magawa yon. Hindi sapat ang user rights ko para doon. Salamat po, at pasensiya po sa abala. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 05:33, 23 Hulyo 2024 (UTC)

:{{Done}} Walang problema, {{ping|GinawaSaHapon}}, gawain naman iyan ng isang tagapangasiwa. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 05:41, 23 Hulyo 2024 (UTC)
::Salamat po sa napakabilis na tugon. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 05:44, 23 Hulyo 2024 (UTC)

== Pagbura sa artikulong Brenda Mage ==

Komusta, naway mabuti ang iyong lagay. Nais ko lamang ipaalam sayo ang pagbura sa artikulong [[Brenda Mage]] sa kadahilanang wala itong sapat na sanggunian at impormasyon at napakaaikli ng artikulo na di naaayon sa pamantayan ng Wikipedyang Filipino. Maraming salamat [[Tagagamit:Rc ramz|Rc ramz]] ([[Usapang tagagamit:Rc ramz|kausapin]]) 04:27, 20 Setyembre 2024 (UTC)

:Salamat sa abiso. Ni-redirect na lamang sa [[Pinoy Big Brother: Kumunity Season 10]]. Sa alternatibong paraan, maaaring mo i-tag ang isang artikulo para burahin sa paglalagay ng &lt;nowiki&gt;{{delete}}&lt;/nowiki&gt; sa itaas nito. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:40, 21 Setyembre 2024 (UTC)

== Translation request ==

Hello, Jojit.

Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Time]] in Tagalog Wikipedia?

Yours sincerely, [[Tagagamit:Oirattas|Oirattas]] ([[Usapang tagagamit:Oirattas|kausapin]]) 07:29, 8 Oktubre 2024 (UTC)

:I have other priorities in this wiki but I will try to put this on my queue. Thanks. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 09:04, 8 Oktubre 2024 (UTC)

== Question regarding vandalism ==

Hello! I wanted to ask how to deal with vandals here. Specifically: how do I report them? Background: nearly every wiki which got opted out of global-sysops wikis list has some kind of a &quot;administrator noticeboard&quot; or &quot;vandalism report page&quot;, but I wasn't able to find anything like that here. Best regards, [[Tagagamit:TenWhile6|TenWhile6]] ([[Usapang tagagamit:TenWhile6|kausapin]]) 17:19, 14 Oktubre 2024 (UTC)

:Hi {{ping|TenWhile6}} ''There is no central noticeboard reporting vandalism in this wiki. Folks usually report them at  [[Usapang_Wikipedia:Kapihan|the Kapihan]]. They also directly message or ping administrators to report vandalism. User:WayKurat and I often receive vandalism reports as we are the most active admins. We don't have a centralized notice for vandalism because we have few volunteers in this wiki. Thus, creating such a page will eventually become inactive, and no one will notice someone reported vandalism. Thanks for your message.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 01:33, 16 Oktubre 2024 (UTC)
::Thanks for your answer :)
::Then I'll implement [[meta:XReport]] here, reporting to the page [[Usapang_Wikipedia:Kapihan]]. [[Tagagamit:TenWhile6|TenWhile6]] ([[Usapang tagagamit:TenWhile6|kausapin]]) 09:11, 16 Oktubre 2024 (UTC)
::{{done}} Test: [[Natatangi:Diff/2133044]]
::Tell me if you want me to change the report text in any way (maybe translate it?) [[Tagagamit:TenWhile6|TenWhile6]] ([[Usapang tagagamit:TenWhile6|kausapin]]) 09:44, 16 Oktubre 2024 (UTC)

''Here's the translation:''
&lt;pre&gt;
	&quot;tl&quot;: {
		&quot;button&quot;: &quot;Ulat&quot;,
		&quot;process&quot;: &quot;Nag-uulat...&quot;,
		&quot;local-button&quot;: &quot;Ulat lokal&quot;,
		&quot;global-button&quot;: &quot;Ulat global&quot;,
		&quot;type&quot;: &quot;Uri ng ulat&quot;,
		&quot;title&quot;: &quot;Iulat ang tagagamit&quot;,
		&quot;description&quot;: &quot;Iulat ang tagagamit sa mga Tagapangasiwa\&quot; sa Kapihan&quot;,
		&quot;Ptitle&quot;: &quot;Pahina ng ulat&quot;,
		&quot;Pdescription&quot;: &quot;Hiling iprotekta ang pahina&quot;,
		&quot;SDtitle&quot;: &quot;Mabilisang pagbura&quot;,
		&quot;SDdescription&quot;: &quot;Hiling para sa mabilisang pagbura ng pahinang ito&quot;,
		&quot;SDgsr&quot;: &quot;Hiling sa mabilisang pagbura sa Global sysops/Requests&quot;,
		&quot;SDprocess&quot;: &quot;Hinihiling ang mabilisang pagbura...&quot;,
		&quot;reason&quot;: &quot;Dahilan&quot;,
		&quot;c-reason&quot;: &quot;Ibang dahilan&quot;,
		&quot;error-reason&quot;: &quot;Kailangan mong magbigay ng dahilan!&quot;,
		&quot;error-page&quot;: &quot;Kailangan mong magbigay ng pahina!&quot;,
		&quot;error-user&quot;: &quot;Kailangan mong magbigay ng tagagamit!&quot;,
		&quot;error-requested&quot;: &quot;Naiulat na.&quot;,
		&quot;error-SDrequested&quot;: &quot;Nahiling na ang mabilisang pagbura.&quot;,
		&quot;error-api&quot;: &quot;May nangyaring kamalian habang inuulat ang $1.&quot;,
		&quot;error-activated&quot;: &quot;Hindi pinapagana ang $1 sa wiki na ito.&quot;,
		&quot;error-specialpage&quot;: &quot;Hindi maaaring iulat ang mga natatanging pahina.&quot;,
		&quot;success&quot;: &quot;Matagumpay ang hiling&quot;,
		&quot;close&quot;: &quot;Isara&quot;,
		&quot;username&quot;: &quot;Pangalan ng tagagamit&quot;,
		&quot;hide-username&quot;: &quot;Itago ang pangalan ng tagagamit&quot;,
		&quot;pagename&quot;: &quot;Pangalan ng pahina&quot;
	}
&lt;/pre&gt;
--[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:17, 17 Oktubre 2024 (UTC)

:Thanks for your help! I added it, the XReport interface is now translated. If you want to translate [[Natatangi:Diff/2133044]] too (&quot;report concerning [Username]&quot;), you can do so too, otherwise I can just leave it in english. Best regards, [[Tagagamit:TenWhile6|TenWhile6]] 14:42, 17 Oktubre 2024 (UTC)

== Join the Wikipedia Asian Month Campaign 2024 ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Dear 2022 &amp; 2023 WAM Organizers,

Greetings from Wikipedia Asian Month User Group!

The [[m:Wikipedia_Asian_Month_2024|Wikipedia Asian Month Campaign 2024]] is just around the corner. We invite you to register your language for the event on the &quot;[[m:Wikipedia_Asian_Month_2024/Join_an_Event|Join an event]]&quot; page and once again become an organizer for your language's Wikipedia. Additionally, this year we have selected [[m:Wikipedia_Asian_Month_User_Group/Ambassadors|ambassadors]] for various regions in Asia. If you encounter any issues and need support, feel free to reach out to the ambassador responsible for your area or contact me for further communication. We look forward to seeing you again this year. Thank you! 
[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|thumb|100px|right]]

[[m:User:Betty2407|Betty2407]] ([[m:User talk:Betty2407|talk]]) 11:00, 20 October 2024 (UTC) on behalf of [[m:Wikipedia_Asian_Month_2024/Team|Wikipedia Asian Month 2024 Team]]


&lt;small&gt;You received this message because you was an organizer in the previous campaigns.
- [[m:User:Betty2407/WAMMassMessagelist|Unsubscribe]]&lt;/small&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Betty2407@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Betty2407/WAMMassMessagelist&amp;oldid=27632678 --&gt;

:''Tagalog Wikipedia already registered last week. The project page is [[Wikipedia:Buwan na Pang-Asya sa Wikipedia/2024]]. Thanks for the invite.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 02:21, 21 Oktubre 2024 (UTC)

== Aking mga artikulo ==

Ang lahat ng aking mga artikulo ay na-update, ngunit ang template na nagsasaad na ang artikulo ay maikli ay nakabitin pa rin. Hindi lahat ng artikulo ay may sapat na impormasyon upang magsulat ng higit sa 300 salita, kaya maraming mga artikulo ang mas maikli ngunit kapaki-pakinabang. Aalisin ba ang template? [[Tagagamit:VictoriaCulpechina|VictoriaCulpechina]] ([[Usapang tagagamit:VictoriaCulpechina|kausapin]]) 11:00, 21 Oktubre 2024 (UTC)
:Hindi ko pa natingnan lahat ng mga binago mo subalit yung [[Myotragus balearicus]], marami pa ring mali-mali ang balarila (o ''grammar''). At saka, baka hindi mo ako naintindihan sa sinabi ko tungkol sa ''template'' (o padron). Hindi ko naman pinatatangal iyon. Sinasabi ko lamang na ang bilang ng salita sa isang artikulo ay hindi kasama ang mga salita nasa loob ng ''template''. Irepaso o i-''review'' ko yung iba mong binago. Balikan kita. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 00:30, 22 Oktubre 2024 (UTC)

== Feminism and Folklores  2024 Organizers Feedback ==

Dear Organizer,
[[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg | right | frameless]]

We extend our heartfelt gratitude for your invaluable contributions to [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2024 Feminism and Folklore 2024]. Your dedication to promoting feminist perspectives on Wikimedia platforms has been instrumental in the campaign's success.

To better understand your initiatives and impact, we invite you to participate in a short survey (5-7 minutes). 

Your feedback will help us document your achievements in our report and showcase your story in our upcoming blog, highlighting the diversity of [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore Feminism and Folklore] initiatives.

Click to participate in the [https://forms.gle/dSeoDP1r7S4KCrVZ6  survey]. 

By participating in the By participating in the survey, you help us share your efforts in reports and upcoming blogs. This will help showcase and amplify your work, inspiring others to join the movement.

The survey covers:
#Community engagement and participation
#Challenges and successes
#Partnership

Thank you again for your tireless efforts in promoting  [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore Feminism and Folklore].

Best regards,&lt;br&gt;
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 14:23, 26 October 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Bandalismo: 112.205.89.181 ==

Magandang gabi po, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]].

Patuloy pong gumagawa ng bandalismo ang IP address na [https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Natatangi:Mga_ambag/112.205.89.181 112.205.89.181], at mukhang palagi niyang tinatarget yung mga pahina ng bangko simula pa po kagabi. Paharang po nito. Salamat po.

[[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 15:19, 26 Oktubre 2024 (UTC)

:Paumanhin {{ping|GinawaSaHapon}}, ngayon ko lang napansin ito. Hindi ko siguro napansin agad dahil may mensahe ang tagapag-organisa ng Feminism at Folklore bago ang mensahe mo. ''Anyway'', may pandaigdigang tagapangasiwa ang nagharang ng tatlong araw sa IP na iyan tapos hindi naman siya nag-bandalo pagkatapos nun. Maraming salamat sa pag-ulat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:22, 8 Nobyembre 2024 (UTC)

== Notabilidad ng pamagat ==

Magandang araw po

May batayang notabilidad po ba pagdating sa pamagat ng isang artikulo? Halimbawa po kung napatunayang obsoleto na ang isang salita at iba na ang ginagamit sa kasalukuyang panahon, alin ang pipiliing salita? May mga nag-aadbokasiya po kasi na &quot;Sugbuhanin&quot; (dating tawag sa mga taga-Cebu noong unang panahon) na lang daw ang gamitin kaysa sa &quot;Sebwano&quot; o &quot;Cebuano&quot;. Ang kaso nga lang po talaga,  “Cebuano” o “Sebwano” ang mas kilala at mas ginagamit sa kasalukuyan, kaya’t sa tingin ko po ay mas praktikal itong gamitin sa mga pamagat at laman ng artikulo upang mas madaling maunawaan ng mga mambabasa. Salamat po.  [[Tagagamit:Kali Igba|Kali Igba]] ([[Usapang tagagamit:Kali Igba|kausapin]]) 07:33, 9 Nobyembre 2024 (UTC)
:{{ping|Kali Igba}} Oo, may batayang notabilidad dapat ang pagpamagat ng artikulo dito sa Wikipediang Tagalog lalo na kung kaduda-duda ang salitang gagawing pamagat. Hindi pa naisulat ang patakaran na iyan subalit sa karamihan ng mga usapang naganap sa usapang pahina (halimbawa [[Usapan:Antartika|dito]]) at maging sa [[Usapang Wikipedia:Kapihan|Kapihan]], ang konsensus o pangkahalatang kasunduan ay kailangang may sanggunian ang pamagat na gagamitin lalo na kung hindi ito pangkaraniwan. Mailalapat lamang ito kung walang ibang karaniwang katutubong salita na magagamit. Kung may karaniwang katutubong salita magagamit bilang pamagat, iyon ang gagamitin. Hango ang patakaran na ito sa [[:en:WP:COMMONNAME]] o ang paggamit ng karaniwang salita bilang pamagat para mas maintidihan ng nakakarami. Bigyang diin ko lamang na &quot;karaniwang katutubong salita&quot; ang gagamitan at hindi ang karaniwang banyagang salita. Kasi, maaring ikatuwiran na mas karaniwan ang salitang banyaga kasya katutubong salita. Nawa'y nasagot ko ang tanong mo. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 15:24, 10 Nobyembre 2024 (UTC)
::Sige po. Pakilipat na nga lang po nung pamagat ng artikulo. Di ko po kasi alam kung paano ibalik sa dating pamagat. Salamat po uli. [[Tagagamit:Kali Igba|Kali Igba]] ([[Usapang tagagamit:Kali Igba|kausapin]]) 10:26, 11 Nobyembre 2024 (UTC)
:::Naibalik ko na. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:14, 12 Nobyembre 2024 (UTC)

== [Reminder] Apply for Cycle 3 Grants by December 1st! ==

Dear Feminism and Folklore Organizers,

We hope this message finds you well. We are excited to inform you that the application window for Wikimedia Foundation's Cycle 3 of our grants is now open. Please ensure to submit your applications by December 1st.

For a comprehensive guide on how to apply, please refer to the Wiki Loves Folklore Grant Toolkit: https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Folklore_Grant_Toolkit

Additionally, you can find detailed information on the Rapid Grant timeline here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid#Timeline

We appreciate your continuous efforts and contributions to our campaigns. Should you have any questions or need further assistance, please do not hesitate to reach out:  '''support@wikilovesfolkore.org'''

Kind regards, &lt;br&gt;
On behalf of the Wiki Loves Folklore International Team. &lt;br&gt;
[[User:Joris Darlington Quarshie | Joris Darlington Quarshie]] ([[User talk:Joris Darlington Quarshie|talk]]) 08:39, 9 November 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== [Workshop] Identifying Win-Win Relationships with Partners for Wikimedia ==

Dear Recipient,&lt;br&gt;
We are excited to invite you to the third workshop in our Advocacy series, part of the Feminism and Folklore International Campaign. This highly anticipated workshop, titled &lt;b&gt;&quot;Identifying Win-Win Relationships with Partners for Wikimedia,&quot;&lt;/b&gt; will be led by the esteemed Alex Stinson, Lead Program Strategist at the Wikimedia Foundation. Don't miss this opportunity to gain valuable insights into forging effective partnerships.

===Workshop Objectives===
* &lt;b&gt;Introduction to Partnerships: &lt;/b&gt;Understand the importance of building win-win relationships within the Wikimedia movement.
* &lt;b&gt;Strategies for Collaboration: &lt;/b&gt;Learn practical strategies for identifying and fostering effective partnerships.
* &lt;b&gt;Case Studies:&lt;/b&gt; Explore real-world examples of successful partnerships in the Wikimedia community.
* &lt;b&gt;Interactive Discussions: &lt;/b&gt;Engage in discussions to share experiences and insights on collaboration and advocacy.

===Workshop Details===
📅 Date: 7th December 2024&lt;br&gt;
⏰ Time: 4:30 PM UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1733589000 Check your local time zone])&lt;br&gt;
📍 Venue: Zoom Meeting

===How to Join:===
Registration Link: https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Identifying_Win-Win_Relationships_with_Partners_for_Wikimedia &lt;br&gt;
Meeting ID: 860 4444 3016 &lt;br&gt;
Passcode: 834088

We welcome participants to bring their diverse perspectives and stories as we drive into the collaborative opportunities within the Wikimedia movement. Together, we’ll explore how these partnerships can enhance our advocacy and community efforts.

Thank you,

Wiki Loves Folklore International Team

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 07:34, 03 December 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

== Invitation to Host Wiki Loves Folklore 2025 in Your Country ==

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|frameless]]

Dear Team,
My name is Joris Darlington Quarshie (user: Joris Darlington Quarshie), and I am the Event Coordinator for the Wiki Loves Folklore 2025 (WLF) International campaign.

Wiki Loves Folklore 2025 is a photographic competition aimed at highlighting folk culture worldwide. The annual international photography competition is held on Wikimedia Commons between the 1st of February and the 31st of March. This campaign invites photographers and enthusiasts of folk culture globally to showcase their local traditions, festivals, cultural practices, and other folk events by uploading photographs to Wikimedia Commons.

As we celebrate the seventh anniversary of Wiki Loves Folklore, the international team is thrilled to invite Wikimedia affiliates, user groups, and organizations worldwide to host a local edition in their respective countries. This is an opportunity to bring more visibility to the folk culture of your region and contribute valuable content to the internet.

* Please find the project page for this year’s edition at:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025
* To sign up and organize the event in your country, visit:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025/Organize

If you wish to organize your local edition in either February or March instead of both months, feel free to let us know.

In addition to the photographic competition, there will also be a Wikipedia writing competition called Feminism and Folklore, which focuses on topics related to feminism, women's issues, gender gaps, and folk culture on Wikipedia.

We welcome your team to organize both the photo and writing campaigns or either one of them in your local Wiki edition. If you are unable to organize both campaigns, feel free to share this opportunity with other groups or organizations in your region that may be interested.

* You can find the Feminism and Folklore project page here:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025

* The page to sign up is:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Project_Page

For any questions or to discuss further collaboration, feel free to contact us via the Talk page or email at support@wikilovesfolklore.org. If your team wishes to connect via a meeting to discuss this further, please let us know.

We look forward to your participation in Wiki Loves Folklore 2025 and to seeing the incredible folk culture of your region represented on Wikimedia Commons.

Sincerely,

The Wiki Loves Folklore International Team

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 08:50, 27 December 2024 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

:{{done}} --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:40, 5 Enero 2025 (UTC)

== Invitation to Organise Feminism and Folklore 2025 ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;em&gt;{{int:please-translate}}&lt;/em&gt;&lt;/div&gt;

Dear {{PAGENAME}},

My name is [[User:SAgbley|Stella Agbley]], and I am the Event Coordinator for the Feminism and Folklore 2025 (FnF) International campaign.

We're thrilled to announce the Feminism and Folklore 2025 writing competition, held in conjunction with Wiki Loves Folklore 2025! This initiative focuses on enriching Wikipedia with content related to feminism, women's issues, gender gaps, and folk culture.

=== Why Host the Competition? ===
* Empower voices: Provide a platform for discussions on feminism and its intersection with folk culture.
* Enrich Wikipedia: Contribute valuable content to Wikipedia on underrepresented topics.
* Raise awareness: Increase global understanding of these important issues.

=== Exciting Prizes Await! ===
We're delighted to acknowledge outstanding contributions with a range of prizes:

**International Recognition:**
* 1st Prize: $300 USD
* 2nd Prize: $200 USD
* 3rd Prize: $100 USD
* Consolation Prizes (Top 10): $50 USD each

**Local Recognition (Details Coming Soon!):**
Each participating Wikipedia edition (out of 40+) will offer local prizes. Stay tuned for announcements!  
All prizes will be distributed in a convenient and accessible manner. Winners will receive major brand gift cards or vouchers equivalent to the prize value in their local currency.

=== Ready to Get Involved? ===
Learn more about Feminism and Folklore 2025: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025 Feminism and Folklore 2025]  
Sign Up to Organize a Campaign: [https://meta.wikimedia.org/wiki/Feminism_and_Folklore_2025/Project_Page Campaign Sign-Up Page]

=== Collaboration is Key! ===
Whether you choose to organize both photo and writing competitions (Wiki Loves Folklore and Feminism and Folklore) or just one, we encourage your participation. If hosting isn't feasible, please share this opportunity with interested groups in your region.

=== Let's Collaborate! ===
For questions or to discuss further collaboration, please contact us via the Talk page or email at support@wikilovesfolklore.org. We're happy to schedule a meeting to discuss details further.  
Together, let's celebrate women's voices and enrich Wikipedia with valuable content!

Thank you,  
**Wiki Loves Folklore International Team**

&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|{{int:Talkpagelinktext}}]]) 23:02, 05 January 2025 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

:{{done}} --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:10, 6 Enero 2025 (UTC)

== Miss Universe Philippines 2025 ==

Magandang araw po @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]! Nagagambala po ako sa artikulong [[Miss Universe Philippines 2025]] dahil may isang IP user na pilit pinapalitan ang &quot;Lungsod ng Iloilo&quot; sa &quot;Iloilo&quot; bagamat ang Miss Iloilo pageant ay para sa Lungsod ng Iloilo. Maaari mo bang gawan ng paraan para maiayos ito? Maraming salamat. [[Tagagamit:Allyriana000|Allyriana000]] ([[Usapang tagagamit:Allyriana000|kausapin]]) 02:23, 16 Enero 2025 (UTC)
:Hi {{ping|Allyriana000}}, nakaprotekta na ang pahina sa mga tagagamit na walang akawnt (o IP user). Tanging mga may rehistradong akawnt lamang ang makakapagpabago ng pahina. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 02:49, 16 Enero 2025 (UTC)
::Maraming salamat @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]! [[Tagagamit:Allyriana000|Allyriana000]] ([[Usapang tagagamit:Allyriana000|kausapin]]) 02:54, 16 Enero 2025 (UTC)

== Thank you for being a medical contributors! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{| style=&quot;background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;vertical-align: middle; padding: 5px;&quot; | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;&quot; |'''The 2024 Cure Award''' 
|-
| style=&quot;vertical-align: middle; padding: 3px;&quot; |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do! 

Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.

Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}

Thanks again :-)  -- [[mdwiki:User:Doc_James|&lt;span style=&quot;color:#0000f1&quot;&gt;'''Doc James'''&lt;/span&gt;]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:23, 26 Enero 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&amp;oldid=28172893 --&gt;

== I have sent you an e-mail ==

@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] Hi Jojit fb! I have sent you an e-mail. Can you review it and accomplish my request there? Thanks [[Tagagamit:AngeloFlavio93|AngeloFlavio93]] ([[Usapang tagagamit:AngeloFlavio93|kausapin]]) 15:55, 11 Pebrero 2025 (UTC)
:''Thank you for reaching out again. I appreciate your efforts with the Tagalog Wikipedia articles. I am here to guide and assist contributors like you. However, it is best for the original author to edit and improve the articles since we have limited editors on Tagalog Wikipedia. Please expand the draft and make corrections based on Wikipedia’s guidelines. If you have any questions about translation or formatting, I am happy to help. Once you have made the necessary corrections, I can move the articles to the main space as soon as they meet the standards. If you cannot translate the article, consider posting on the [https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usapang_Wikipedia:Kapihan&amp;action=edit&amp;section=new Kapihan], the community's message board, to seek assistance from other editors willing to help you. Regarding the template, I will review it and attempt to move it to the main namespace, but I may wait until you have translated the article, as it seems that only your article would be using the template. Please let me know if you have any specific questions!'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 01:43, 12 Pebrero 2025 (UTC)
::@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] I have already translated these articles:
::[[Tagagamit:FlavioAngelo/Kinakailangang bisa para sa may pasaporte ng Albanya|https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Tagagamit:FlavioAngelo/Kinakailangang_bisa_para_sa_may_pasaporte_ng_Albanya]]
::[[Tagagamit:FlavioAngelo/Pasaporte ng Albanya]]
::[[Tagagamit:FlavioAngelo/Patakaran sa bisa ng Albanya|https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Tagagamit:FlavioAngelo/Patakaran_sa_bisa_ng_Albanya]]
::and the translation of the template which was made by my friend:
::[[Tagagamit:FlavioAngelo/Padron:Timatic Visa Policy|https://tl.m.wikipedia.org/wiki/Tagagamit:FlavioAngelo/Padron:Timatic_Visa_Policy]]
::So you can move the drafts to the article space now.
::Please move them.
::Thanks [[Tagagamit:AngeloFlavio93|AngeloFlavio93]] ([[Usapang tagagamit:AngeloFlavio93|kausapin]]) 07:39, 12 Pebrero 2025 (UTC)
:::''Thank you for expanding the article. I will do my best to assist you. However, your draft requires further improvement. I cannot help you now due to my other priorities on this wiki. Additionally, your draft cannot be moved to the main namespace yet, as it still needs work. There are foreign words that require translation, and there are also some grammar errors and issues with the &quot;Manual of Style&quot; that need addressing.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 15:37, 12 Pebrero 2025 (UTC)
::::@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] You told me months ago when I contacted you for the first time, that you will take a look at the draft articles and correct them when you will have time. You tell me now the same thing. It doesn't cost you anything to review the draft articles and correct them. Please correct them now and make the drafts articles. Thanks [[Tagagamit:AngeloFlavio93|AngeloFlavio93]] ([[Usapang tagagamit:AngeloFlavio93|kausapin]]) 09:41, 13 Pebrero 2025 (UTC)
:::::''I apologize if there was any misunderstanding. When I mentioned that I could not assist at the time, I did not mean that I would personally edit the articles but rather that I could potentially provide guidance when available. Additionally, as a reviewer, my role is to assess the draft, not to edit it directly.  As I previously said, your draft still requires further improvement. There are foreign words that need translation (for example, &quot;Arab League&quot; and &quot;boycott,&quot; among others), as well as grammar errors and issues needing alignment with the Manual of Style. These issues need fixing before moving the draft to the main namespace. I still have other priorities, but if you need guidance on specific points, I may be able to provide advice when time permits. Otherwise, I recommend seeking feedback from other editors or relevant [https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usapang_Wikipedia:Kapihan&amp;action=edit&amp;section=new noticeboards] for assistance. Thank you!'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:05, 13 Pebrero 2025 (UTC)

== Miss Universe Philippines 2025, ulit ==

Magandang araw, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]! Nagagambala po ako sa artikulong [[Miss Universe Philippines 2025]] dahil may isang user sa pangalang @[[Tagagamit:Hunneybunch|Hunneybunch]] na bigla na lamang binura ang karamihan ng nakalagay sa artikulo, partikular na ang Tala ng mga kandidata, na may sapat naman na sanggunian. Maaari mo bang gawan ng paraan para maiayos ito? Maraming salamat. [[Tagagamit:Allyriana000|Allyriana000]] ([[Usapang tagagamit:Allyriana000|kausapin]]) 09:12, 15 Pebrero 2025 (UTC)
:{{ping|Allyriana000}} Salamat sa mensahe mo. Nagmensahe na ako sa usapang pahina niya. Hinihimok ko muna na magkasundo kayo kung ano ang dapat nilalaman ng artikulo, at ilahad ito sa [[Usapan:Miss Universe Philippines 2025|usapang pahina ng artikulo]]. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 10:43, 15 Pebrero 2025 (UTC)

== Padron para sa television season ==

Magandang araw, @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]! Hindi ko alam kung maitatanggi mo itong request ko o hindi pero, maaari mo bang gawin ang padron ng Infobox television season para sa Tagalog Wikipedia? Dalawang television seasons na ang nagawa ko para sa Pinoy Big Brother (Gen 11 at Celebrity Edition Collab), at hindi talaga akma ang padrong Infobox television para sa mga artikulong ito. Salamat! [[Tagagamit:Allyriana000|Allyriana000]] ([[Usapang tagagamit:Allyriana000|kausapin]]) 06:23, 9 Marso 2025 (UTC)
:Pasensya na, medyo abala ako sa ibang bagay. at may persooal a prayoridad sa wiking ito. Kaya, hinihimok ko na ikaw na lamang ang gumawa. Tingin ko naman na kaya mong gumawa ng Padron, batay sa nakaraan mong mga pagbabago. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 15:06, 9 Marso 2025 (UTC)

== Join Us Today: Amplify Women’s Stories on Wikipedia! ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}

Dear {{PAGENAME}},
{{quote|Join us this International Women’s Month to uncover hidden stories and reshape cultural narratives! Dive into an interactive workshop where we’ll illuminate gaps in folklore and women’s history on Wikipedia—and take action to ensure their legacies are written into history.}}

Facilitated by '''Rosie Stephenson-Goodknight''', this workshop will explore how to identify and curate missing stories about women’s contributions to culture and heritage. Let’s work together to amplify voices that have been overlooked for far too long!

== Event Details ==
* '''📅 Date''': Today (15 March 2025)
* '''⏰ Time''': 4:00 PM UTC ([https://www.timeanddate.com/worldclock/converter.html Convert to your time zone])
* '''📍 Platform''': [https://us06web.zoom.us/j/87522074523?pwd=0EEz1jfr4i9d9Nvdm3ioTaFdRGZojJ.1 Zoom Link]
* '''🔗 Session''': [[meta:Event:Feminism and Folklore International Campaign: Finding and Curating the Missing Gaps on Gender Disparities|Feminism and Folklore International Campaign: Finding and Curating the Missing Gaps on Gender Disparities]]
* '''🆔 Meeting ID''': 860 8747 3266
* '''🔑 Passcode''': FNF@2025

== Participation ==
Whether you’re a seasoned editor or new to Wikipedia, this is your chance to contribute to a more inclusive historical record. ''Bring your curiosity and passion—we’ll provide the tools and guidance!''

'''Let’s make history ''her'' story too.''' See you there!

Best regards,&lt;br&gt;
'''Joris Quarshie'''&lt;br&gt;
[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]

&lt;div style=&quot;margin-top:1em; text-align:center;&quot;&gt;
Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]  [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]
&lt;/div&gt;
--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|msg]]) 07:15, 24 March 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=27662256 --&gt;

:''Thanks for the invitation. Sorry, I wasn't able to attend. I saw this just now.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 22:51, 15 Marso 2025 (UTC)

== Ikalawang Digmaang Pandaigdig ==

Magandang araw po @[[user:Jojit fb|Jojit fb]]! Nagagambala po ako sa artikulong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] dahil may isang IP user na pilit nang binaboy ang pahina sa paraan ng paglalagay ng nilalaman. Kadalasang mga IP o new user ang mga nagbabandalismo ng pahina. Delikado po yon lalo na't isa ang pahinang ito sa mga madalas puntahn ng mga Pilipino, lalo na yung mga researcher at estudyante (umaabot na po sa 30,000 ang pageviews nito as of my editing here). Maaari mo bang gawan ng paraan para maiwasan ito? Maraming salamat. - [[Natatangi:Mga ambag/112.202.112.199|112.202.112.199]] 14:05, 27 Marso 2025 (UTC)
:{{done}} Nakaprotekta na ang pahina sa mga hindi nakarehistrong tagagamit para medyo maiwasan ang bandalismo. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 00:41, 28 Marso 2025 (UTC)

== [[Batas ng Pilipinas sa karapatang-sipi]] ==

Hello. Tama po ba yung ginamit kong pamagat para sa &quot;copyright law of the Philippines&quot;? ([https://www.ipophil.gov.ph/glosaryo-ng-yamang-isip/glossary-of-terms-copyright/ Ayon sa IPOPHL], &quot;karapatang-sipi&quot; ang Tagalog ng copyright)

O di kaya po, &quot;[[Batas sa karapatang-sipi sa Pilipinas]]&quot;, &quot;[[Batas sa karapatang-sipi ng Pilipinas]]&quot;, o [[Batas karapatang-sipi ng Pilipinas]]? &lt;span style=&quot;color:#4169e1; font-family:Footlight MT&quot;&gt;[[Tagagamit:JWilz12345|JWilz12345]]&lt;/span&gt; &lt;span style=&quot;color:#202734; font-family:Palatino&quot;&gt;([[Usapang tagagamit:JWilz12345|''Kausapin'']]|[[Natatangi:Mga ambag/JWilz12345|''Mga ambag ko'']])&lt;/span&gt; 08:58, 9 Abril 2025 (UTC)

:{{ping|JWilz12345}} Salamat sa mensahee mo. Tama naman 'yung Batas ng Pilipinas sa karapatang-sipi. Sa pansariling pananaw, mas gusto ko 'yung [[Batas sa karapatang-sipi ng Pilipinas]] dahil nabibigyan-diin 'yung ''copyright law'' kaysa ''Philippine law'' (batas ng Pilipinas). Sa akin lamang 'yun at nasa iyo ang pasya kung ano ang pipiliin mo sa pagitan ng [[Batas ng Pilipinas sa karapatang-sipi]] at [[Batas sa karapatang-sipi ng Pilipinas]]. 'Yung iba sa pagpipilian ay hindi wasto ng balarila. Nawa'y nakatulong ako sa pagpapasya mo. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 01:46, 11 Abril 2025 (UTC)
::Salamat po. Ililipat ko na lang sa pamagat na ayon sa mungkahi mo. &lt;span style=&quot;color:#4169e1; font-family:Footlight MT&quot;&gt;[[Tagagamit:JWilz12345|JWilz12345]]&lt;/span&gt; &lt;span style=&quot;color:#202734; font-family:Palatino&quot;&gt;([[Usapang tagagamit:JWilz12345|''Kausapin'']]|[[Natatangi:Mga ambag/JWilz12345|''Mga ambag ko'']])&lt;/span&gt; 03:20, 12 Abril 2025 (UTC)

== [[Padron:Free media]] ==

Hi! Can you perhaps add a category to this template like on English Wikipedia? So all the free files end up in [[:Category:All free media]]? It will make it easier to locate files without a license etc. It's like [[Padron:Non-free media]] only for free files. [[Tagagamit:MGA73|MGA73]] ([[Usapang tagagamit:MGA73|kausapin]]) 17:49, 19 Abril 2025 (UTC)
:Also non-free files should be deleted if they are not used in an article. Perhaps you could have a look at [[Special:UnusedFiles]] or ask your fellow admins to have a look? If you would like to batch delete those files there is a script for that or Global Sysops can help. Also I'm working on a list of files without a license ([[User:MGA73/NoLicense]]). Right now it also includes the free files but if you add a category as requested above I can remove the free files from the list. --[[Tagagamit:MGA73|MGA73]] ([[Usapang tagagamit:MGA73|kausapin]]) 18:05, 19 Abril 2025 (UTC)
::I had help to fix [[Padron:Free media]]. But it would still be good if you can help with the unused files.

:::{{ping|MGA73}} ''Sorry for the late reply. I have been busy lately in real life. I will help in deleting those unused files. Thanks.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 09:02, 22 Abril 2025 (UTC)
::::Hi! Thank you. And don't worry about the late reply. Real life is important! --[[Tagagamit:MGA73|MGA73]] ([[Usapang tagagamit:MGA73|kausapin]]) 09:07, 22 Abril 2025 (UTC)

== Wikipedia Asian Month 2024 Barnstar ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border: 2px solid gold; background: #FAFAD2; padding: 1em; text-align: left;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;
&lt;/div&gt;

'''Dear {{ROOTPAGENAME}}''',

Thank you for joining us in celebrating the 10th year of Wikipedia Asian Month!&lt;br&gt; 
We truly appreciate your contributions, and we look forward to seeing more articles about Asia written in different languages.

We also hope you continue to participate each year!

'''Sincerely,&lt;br&gt;'''
'''Wikipedia Asian Month User Group'''

[[File:2024 Wikipedia Asian Month Barnstar.png|center|300px]]
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Betty2407@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Betty2407/WAMMassMessagelist&amp;oldid=28585917 --&gt;

:''Thanks''! --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:29, 23 Abril 2025 (UTC)

== Invitation: Gendering the Archive - Building Inclusive Folklore Repositories (April 30th) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&quot;&gt;
[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|center|550px|frameless]]

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
{{center|''{{int:please-translate}}''}}
Dear {{PAGENAME}},

You are invited to a hands-on session focused on [[meta:Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation|Gendering the Archive: Building Inclusive Repositories for Folklore Documentation]]. This online workshop will guide participants on how to create, edit, and expand gender-inclusive folklore articles and multimedia archives on Wikipedia and Wikidata. The session will be led by Rebecca Jeannette Nyinawumuntu.

=== Objectives ===
* '''Design Inclusive Repositories:''' Learn best practices for structuring folklore archives that foreground gender perspectives.
* '''Hands-On Editing:''' Practice creating and improving articles and items on Wikipedia and Wikidata with a gender-inclusive lens.
* '''Collaborative Mapping:''' Work in small groups to plan new entries and multimedia uploads that document underrepresented voices.
* '''Advocacy &amp; Outreach:''' Discuss strategies to promote and sustain these repositories within your local and online communities.

=== Details ===
* '''Date:''' 30th April 2025
* '''Day:''' Wednesday
* '''Time:''' 16:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746028800 Check your local time zone])
* '''Venue:''' Online (Zoom)
* '''Speaker:''' Rebecca Jeannette Nyinawumuntu (Co-founder, Wikimedia Rwanda &amp; Community Engagement Director)

=== How to Join ===
* '''Zoom Link:''' [https://us06web.zoom.us/j/89158738825?pwd=ezEgXbAqwq9KEr499DvJxSzZyXSVQX Join here]
* '''Meeting ID:''' 891 5873 8825
* '''Passcode:''' FNF@2025
* '''Add to Calendar:''' [https://zoom.us/meeting/tZ0scuGvrTMiGNH4I3T7EEQmhuFJkuCHL7Ci/ics?meetingMasterEventId=Xv247OBKRMWeJJ9LSbX2hA Add to your calendar] ''''

=== Agenda ===
# Welcome &amp; Introductions: Opening remarks and participant roll-call.
# Presentation: Overview of gender-inclusive principles and examples of folklore archives.
# Hands-On Workshop: Step-by-step editing on Wikipedia and Wikidata—create or expand entries.
# Group Brainstorm: Plan future repository items in breakout groups.
# Q&amp;A &amp; Discussion: Share challenges, solutions, and next steps.
# Closing Remarks: Summarise key takeaways and outline follow-up actions.

We look forward to seeing you there!

Best regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
Feminism and Folklore Organiser

-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 10:28, 24 April 2025 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=28399508 --&gt;

== Talaan ng mga album ng Candid Records (UK) ==

Hello, Jojit. I started this article about Candid Records as part of my 100wikidays challenge. Technically, I could have just authored stubs and made my life easier, but I wanted to contribute quality articles. Furthermore, I wished to provide articles relevant to our Philippine culture and achievements, both heritage and contemporary. Who else could be better equipped to write accurately about Candid than someone who was there, albeit it was twenty years in the past? I disavow any conflict of interest on this subject, especially now that the widely respected British producer Alan Bates died in 2023 and the company is no longer, since 2019. The list, in my view, is a justifiable vehicle to mention that Filipinos found respect on the international stage, particularly in the very exclusive genre of jazz. I remain hopeful for your kind understanding and tolerance for the article. Respectfully, [[Tagagamit:Buszmail|Buszmail]] ([[Usapang tagagamit:Buszmail|kausapin]]) 11:42, 26 Abril 2025 (UTC)
:Pakibasa na lamang ang [[Wikipedia:Salungat na interes]] o para sa mas detalydong impormasyon sa bersyong Ingles nito sa [[Wikipedia:Conflict of interest]]. Ito kasi ang pangunahing isyu ng talaang sinulat mo bukod pa sa isyu sa kayarian at pagkakasulat ng artikulo na kailangang linisin. Pinapayo ko na hayaan mo ang ibang tao na walang kaugnayan sa paksa ang magbago ng talaan para matanggal ang hatnote. At matatanggal din ang ibang isyu kung malilinis ito at makakapagbibigay ng maaasahang sanggunian. Salamat sa pang-unawa. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:18, 27 Abril 2025 (UTC)

== Patulong sa paglipat ==

Magandang araw po @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]. Pakilipat po sana ng [[pagsakop sa lagusan ng ihi]] patungo sa mas angkop na [[impeksiyon sa lagusan ng ihi]]. Mas akma yung katawagan na &quot;impeksiyon&quot; kesa sa pagsakop. May problema po kasi sa paglilipat. Salamat po. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 04:50, 10 Mayo 2025 (UTC)

== Block Vandal ==

Hi @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]], have a nice day. Could you please block user [[Tagagamit:MarioMill324]] permanently? He has deleted and changed templates arbitrarily on several articles (see his contributions for more). And he has also been banned on enwiki for vandalism and on wikidata for account abuse (also he was banned by me on cebwiki). Thanks! [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 22:49, 10 Mayo 2025 (UTC)
:{{ping|Như Gây Mê}} {{done}} (''Done!'') --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 02:56, 13 Mayo 2025 (UTC)
::@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] ''Btw:'' I give you [[:ceb:MediaWiki:Gadget-masstool.js|MassTool]] (for sysop) and [[:ceb:MediaWiki:Gadget-TodoList.js|ToDoList]] (for all users) toolkit scripts for you to add gadget at [[MediaWiki:Gadgets-definition]] to create utilities that make it easier for you to work with the sysop toolset, hope it's useful to you and to tlwiki :) hehe. [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 05:10, 13 Mayo 2025 (UTC)
:::{{ping|Như Gây Mê}} Paumanhin sa huli nang sagot. Sa aking pagrepaso sa mga nirerekomenda mong gadyet, mukhang hindi siya pamantayang gadyet na nilalagay sa mga ibang wikang bersyon ng Wikipedia, at nag-aalangan akong ilagay siya. Kung nais mo pang isulong na ilagay siya dito sa Wikipediang Tagalog, minumungkahi ko na hingin ang payo ng ibang tagagamit sa pamamagitan ng paglalagay ng paskil sa [http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usapang_Wikipedia:Kapihan&amp;action=edit&amp;section=new Kapihan], ang pampamayang usapan dito Wikipedia Tagalog. Maraming salamat. (''Sorry for the late reply. Upon reviewing the gadgets you recommended, it doesn't seem like they are standard gadgets included in other Wikipedia language versions, and I'm hesitant to include them. If you still want to pursue including them here on the Tagalog Wikipedia, I suggest you ask for other users' advice by posting in [http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Usapang_Wikipedia:Kapihan&amp;action=edit&amp;section=new Kapihan], the community discussion forum here on Wikipedia Tagalog. Thank you very much.) --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:20, 19 Mayo 2025 (UTC)

== [[Talaan ng mga laro sa Game Boy Advance]] ==

Pakibura ang ''redirect'' na ito para malipat ko po ang [[Listahan ng mga Game Boy Advance game]] sa nabanggit na pamagat. Salamat po ''in advance''. &lt;span style=&quot;color:#4169e1; font-family:Footlight MT&quot;&gt;[[Tagagamit:JWilz12345|JWilz12345]]&lt;/span&gt; &lt;span style=&quot;color:#202734; font-family:Palatino&quot;&gt;([[Usapang tagagamit:JWilz12345|''Kausapin'']]|[[Natatangi:Mga ambag/JWilz12345|''Mga ambag ko'']])&lt;/span&gt; 05:12, 3 Hunyo 2025 (UTC)
:Ako na lamang ang naglipat. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 05:16, 3 Hunyo 2025 (UTC)

== Kailangan ko ng mungkahi ==

Kumusta @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] Kailangan ko ng iyong tulong, o magmungkahi kung sino ang maaari kong kontakin. Isinulat ko ang draft ng isang artikulo, tungkol sa isang sikat na artistang Italyano.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Tagagamit:PamelaBertaccini/burador
Sa aking palagay ay handa na itong gawing opisyal, ngunit nais ko muna ang iyong opinyon.
Hinihintay ko ang iyong mabait na tugon, maraming salamat.
(Gayundin, sa palagay ko ay hindi ako awtorisadong ilipat ang pahina, dahil kamakailan lamang ako ay sumali sa Wikipedia ng Pilipinas). [[Tagagamit:PamelaBertaccini|&lt;span style=&quot;font-family: 'Futura LT Pro Light', Futura, sans-serif; text-shadow: 1px 1px 2px #a5a5a5; font-size:110%; color:#01b30e&quot;&gt;'''PamelaBertaccini'''&lt;/span&gt;]] 10:57, 11 Hunyo 2025 (UTC)
:Hi {{ping|PamelaBertaccini}}, maraming salamat sa mensahe mo. May mga ilang isyu sa ''manual of style'' tulad ng kailangang naka-italiko ang gawang sining at hindi na kadalasang sinasalin kung wala namang opisyal na salin sa Tagalog. Halimbawa, Manifesto ng Neo-Cave Art -&gt; ''Manifesto of Neo-Cave Art''. Kailangan din isalin ang mga banyaga (o Ingles) na salita tulad ng &quot;Prehistory&quot; na maaaring isalin bilang &quot;prehistorya&quot; o &quot;bago ang kasaysayan&quot; na mas katutubo. Marami pang mga banyagang salita sa arikulo mo, pakisalin na lamang. Tingnan ang [[Wikipedia:Pagsasalinwika]] at baka makatulong sa iyo. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:39, 12 Hunyo 2025 (UTC)
::Maraming salamat @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]]
::Nagawa ko na ang lahat ng iminungkahi mo at sana ay maayos na ang page ngayon.
::https://tl.wikipedia.org/wiki/Tagagamit:PamelaBertaccini/burador
::Maaari mo bang tingnan kung handa na itong ilipat? Salamat muli sa iyong kabaitan. [[Tagagamit:PamelaBertaccini|&lt;span style=&quot;font-family: 'Futura LT Pro Light', Futura, sans-serif; text-shadow: 1px 1px 2px #a5a5a5; font-size:110%; color:#01b30e&quot;&gt;'''PamelaBertaccini'''&lt;/span&gt;]] 09:00, 12 Hunyo 2025 (UTC)
:::May mga salitang Ingles pa rin na hindi nakasalin. Marami ito. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 14:54, 12 Hunyo 2025 (UTC)
::::Hi @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] Oo, dahil maraming pamagat ng mga gawa at eksibisyon (halos kalahati) ang may orihinal na pamagat sa Ingles (at hindi sa Italyano) at dahil mga pamagat ang mga ito, iniwan ko ang mga ito sa kanilang orihinal na wika.
::::Kaya paano ko ito dapat gawin? Isasalin ko ba? Pero sa pangkalahatan, hindi isinasalin ang mga pamagat ng mga eksibisyon at mga gawa. Sabihin mo sa akin, salamat. [[Tagagamit:PamelaBertaccini|&lt;span style=&quot;font-family: 'Futura LT Pro Light', Futura, sans-serif; text-shadow: 1px 1px 2px #a5a5a5; font-size:108%; color:#01b30e&quot;&gt;'''Pamela Bertaccini'''&lt;/span&gt;]] 16:43, 12 Hunyo 2025 (UTC)
:::::Oo, hindi nga sinasalin ang mga pamagat ng eksibisyon. Sinabi ko na sa 'yo na di na kailangang isalin 'yun. Ang sinasabi ko ay 'yung mga salita tulad ng &quot;Prehistory&quot;, &quot;zoomorphic&quot; at &quot;anthropomorphic&quot; na maaring isalin bilang &quot;bago ang kasaysayan&quot;, &quot;soomorpiko&quot;, at &quot;antromorpiko&quot;. Marami pang ibang Ingles na salita, paki-tingin na lamang. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 09:07, 13 Hunyo 2025 (UTC)
::::::@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] Tama ka — marami pa ring maling salita sa teksto noon. May ilang salita na nanatili sa Ingles o isinalin nang hindi tama (hindi sa pinakamahusay na paraan). Ngayon, dapat ay maayos na talaga ang teksto. Maaari mo bang tingnan kung ayos na ito? At kung ayos na nga, ikaw ba ang naglilipat ng pahina, o ako ang dapat gumawa nito? [[Tagagamit:PamelaBertaccini|&lt;span style=&quot;font-family: 'Futura LT Pro Light', Futura, sans-serif; text-shadow: 1px 1px 2px #a5a5a5; font-size:105%; color:#01b30e&quot;&gt;'''Pamela Bertaccini'''&lt;/span&gt;]] 14:28, 13 Hunyo 2025 (UTC)
:::::::Mayroon pa rin pero kaunti na lamang. Ito pa ang dapat isalin:
::::::::nag-explore -&gt; sumubok
::::::::53rd -&gt; ika-53
::::::::Castellana Caves -&gt; mga Yungib ng Castellana
::::::Kapag okay na, ako na ang maglilipat. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 08:59, 15 Hunyo 2025 (UTC)
:::::::@[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] Salamat muli sa iyong suporta. Sinunod ko ang iyong mungkahi at binago ang mga salitang kailangang baguhin. Mananatili akong available kung mayroon ka pang mapansin na kailangang baguhin. Salamat. [[Tagagamit:PamelaBertaccini|&lt;span style=&quot;font-family: 'Futura LT Pro Light', Futura, sans-serif; text-shadow: 1px 1px 2px #a5a5a5; font-size:105%; color:#01b30e&quot;&gt;'''Pamela Bertaccini'''&lt;/span&gt;]] 09:33, 15 Hunyo 2025 (UTC)

== You're invited: Feminism and Folklore Advocacy Session – June 20! ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

Hello {{PAGENAME}}

[[File:Feminism and Folklore logo.svg | right | frameless]]

We are pleased to invite you to an inspiring session in the Feminism and Folklore International Campaign Advocacy Series titled:

🎙️ Documenting Indigenous Women’s Wisdom: The Role of Grandmothers and Elders&lt;br&gt;
🗓 Friday, June 20, 2025&lt;br&gt;
⏰ 4:00 PM UTC&lt;br&gt;
🌍 Online – [https://us06web.zoom.us/j/86470824823?pwd=s7ruwuxrradtJNcZLVT9EyClb8g7ho.1 Zoom link]&lt;br&gt;
👤 Facilitator: Obiageli Ezeilo (Wiki for Senior Citizens Network)&lt;br&gt;

Join us as we explore how the oral teachings of grandmothers and elders preserve cultural heritage and influence today’s feminist movements. Learn how to document these narratives using Wikimedia platforms!

🔗 Event Page &amp; Details:
https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Documenting_Indigenous_Women%E2%80%99s_Wisdom:_The_Role_of_Grandmothers_and_Elders

This session includes:&lt;br&gt;
✔️ A keynote presentation&lt;br&gt;
✔️ Story-sharing interactive segment&lt;br&gt;
✔️ Q&amp;A + tools for documenting women’s wisdom on Wikimedia&lt;br&gt;

We hope to see you there!

Warm regards,&lt;br&gt;
Stella&lt;br&gt;
On behalf of Feminism and Folklore Team&lt;br&gt;

[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 23:49, 17 June 2025 (UTC)
 &lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Joris Darlington Quarshie@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Joris_Darlington_Quarshie/FnF1&amp;oldid=28399508 --&gt;

:''Thanks for the invite! It’s midnight in my time zone, and I have an early commitment the next day, so I won’t be able to attend. I hope it goes well!'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:00, 18 Hunyo 2025 (UTC)

== Feminism and Folklore 2025 - Local prize winners ==

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''{{int:please-translate}}''

Dear Wikimedian,

Congratulations on your outstanding achievement in winning a local prize in the '''Feminism and Folklore 2025''' writing competition! We truly appreciate your dedication and the valuable contribution you’ve made in documenting local folk culture and highlighting women’s representation on your local Wikipedia.

To claim your prize, please complete the [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdONlpmv1iTrvXnXbHPlfFzUcuF71obJKtPGkycgjGObQ4ShA/viewform?usp=dialog prize form] by July 5th, 2025. Kindly note that after this date, the form will be closed and submissions will no longer be accepted.

Please also note that all prizes will be awarded in the form of [https://www.tremendous.com/ Tremendous Vouchers] only.

If you have any questions or need assistance, feel free to contact us via your talk page or email. We're happy to help.

Warm regards,

[[:m:Feminism and Folklore 2025|FNF 2025 International Team]]

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]
&lt;/div&gt;
--[[Tagagamit:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Usapang tagagamit:MediaWiki message delivery|kausapin]]) 10:20, 21 Hunyo 2025 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf25&amp;oldid=28891702 --&gt;

:{{Done}}. ''I already finished filling out the form. Thanks.'' --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:42, 23 Hunyo 2025 (UTC)

== Patulong sa paglipat ==

Magandang araw po Jojit.

Pakilipat po ng [[pananalig ng sari]] patungo sa mas ginagamit na salin nito na [[teorya ng kategorya]]. Sa kasalukuyan, isang redirect ang teorya ng kategorya doon sa pananalig ng sari.

Salamat po. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 00:05, 23 Hunyo 2025 (UTC)
:{{Done}} --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 03:09, 23 Hunyo 2025 (UTC)
::Magandang araw ulit po.
::Palipat rin po pala ng [[pagsakop sa lagusan ng ihi]] patungong [[impeksiyon sa daanan ng ihi]]. Per sa mga sanggunian na nakita ko sa net, ito ang ginagamit na salin para sa UTI (sources: [https://www.kidneyeducation.com/Filipino/Impeksiyon-sa-Daanan-ng-Ihi/997 Kidney Education], [https://www.chcrr.org/tl/patient-education/what-is-a-urinary-tract-infection-uti/ CHCRR], at maging [https://www.abs-cbn.com/lifestyle/2025/6/24/tv-patrol-mulberry-picking-patok-sa-arayat-pampanga-2029 ABS-CBN]). Salamat po ulit. [[Tagagamit:GinawaSaHapon|&lt;span style=&quot;border-radius: 3px; background-color:#3366cc; color: white; font-weight: bold; padding: 5px;&quot;&gt;GinawaSaHapon&lt;/span&gt;]] &lt;span style=&quot;font-size:85%;&quot;&gt;('''[[Usapang tagagamit:GinawaSaHapon|usap tayo!]]''')&lt;/span&gt; 06:09, 25 Hunyo 2025 (UTC)
:::{{done}} --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:20, 25 Hunyo 2025 (UTC)

== Abuse filter ==

Hi Jojit fb, can I ask if the [[Natatangi:Talaan_ng_pansala/8]] is currently including blocking edits with the word &quot;larendo valdez&quot; in the edit summary? As I still see LTA can still cause vandalism without being blocked by this filter. [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 10:29, 23 Hunyo 2025 (UTC)
: Btw, if your filter doesn't already have this LTA blocking syntax, I can send you this one:&lt;syntaxhighlight lang=&quot;css&quot;&gt;
ccnorm(&quot;larendo Valdez&quot;) in ccnorm(SUMMARY)
&lt;/syntaxhighlight&gt; [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 12:36, 23 Hunyo 2025 (UTC)
::{{ping|Như Gây Mê}} Maraming salamat sa pag-abiso! Maaari bang magbigay ka ng mga halimbawa ng kamakailang bandalismong &quot;larendo valdez&quot; na nalusutan ng pansalang ito? (''Thanks for the heads up! Can you provide examples to the recent &quot;larendo valdez&quot; vandalism that bypassed this filter?'') --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 00:16, 24 Hunyo 2025 (UTC)
::: @[[Tagagamit:Jojit fb|Jojit fb]] [https://tl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Google_Play_Music&amp;curid=324213&amp;diff=2165898&amp;oldid=2165897 recent example here] [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 00:21, 24 Hunyo 2025 (UTC)
::::Salamat {{ping|Như Gây Mê}}! Naaayos ko na ang pansala. (''Thanks Như Gây Mê! Fixed the filter.'') --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 00:34, 24 Hunyo 2025 (UTC)

== [[Natatangi:Mga ambag/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ==

Hi Jojit, can you block this IP. The IP above continuously copying and pasting template content of another article into unrelated articles. [[Tagagamit:Như Gây Mê|&lt;span style=&quot;color:orange;&quot;&gt;&lt;strong&gt;Halley&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] [[Philippines|&lt;span style=&quot;color:#00bbe6;&quot;&gt;&lt;strong&gt;&lt;sup&gt;luv Filipino ❤&lt;/sup&gt;&lt;/strong&gt;&lt;/span&gt;]] 11:45, 28 Hunyo 2025 (UTC)</text>
      <sha1>gt5quq4qfk1uouu0vm4iee3a2519lmh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kontinente</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1950</id>
    <revision>
      <id>2166696</id>
      <parentid>2166195</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:46:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Kontinente]] sa [[Lupalop]] mula sa redirect: Mas angkop ito, at taal din. Mas ginagamit ng mga Pilipino, at hindi ng mga dayuhang nagmamagaling</comment>
      <origin>2086977</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20426" sha1="8pi0ibaiflb51i31i2wy482vf5dr06l" xml:space="preserve">[[Talaksan:Continental models-Australia.gif|thumb|Isang gumagalaw (''animated'') na mapang nagpapakita sa kontinente (naka-Ingles), nakahiwalay base sa kulay. Depende sa napagkasunduan at modelo, maaaring maipaghiwalay o maipagsama ang mga ito: halimbawa, madalas inihihiwalay ang [[Eurasya]] sa kontinente ng [[Europa]] at [[Asya]] (pula), samantalang madalas pinagsasama ang [[Hilagang Amerika|Hilaga]] at [[Timog Amerika]] bilang [[Kaamerikahan]] (lunti).]]
Ang '''kontinénte''' (mula salitang [[Wikang Espanol|Espanyol]] ''continente'', na mula naman sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] ''continere,'' &quot;nagbubuklod&quot;), '''lupálop''', '''dakpúlu''' (mula [[Wikang Hiligaynon|Hilagaynon]])&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;, o '''labwád''' (mula [[Kapampangan]])&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;, ay isang lupain na malaki at malawak.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|website=Diksiyonaryo.ph|title=kontinente|language=fil|accessdate=Oktubre 16, 2020|url=http://diksiyonaryo.ph/search/kontinente#kontinente|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Pito ang karaniwang tinatanggap na bilang ng mga kontinente, madalas dahil sa kumbensiyon imbes na ayon sa isang pamantayan. Nakaayos paalpabeto, ang pitong rehiyong itong ay ang: [[Asya]], [[Aprika]], [[Antarktika|Antartika]], [[Oceania|Awstralya]] (madalas ring tinatawag na ''Awstralyasya'' o ''Osiyanya''), [[Europa]], [[Hilagang Amerika]], at [[Timog Amerika]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|title=Continents: What is a Continent?|publisher=[[National Geographic]]|archivedate=Hunyo 29, 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090629180448/http://travel.nationalgeographic.com/places/continents/|trans-title=Mga Kontinente: Ano ang isang Kontinente?|language=en|quote=Most people recognize seven continents—Asia, Africa, North America, South America, Antarctica, Europe, and Australia, from largest to smallest—although sometimes Asia and Europe are considered a single continent, Eurasia. (''Kilala ng karamihan ang pitong kontinente— Asya, Aprika, Hilagang Amerika, Timog Amerika, Antartika, Europa, at Awstralya, pinakamalaki papaliit— kahit na paminsan-minsan, tinuturing bilang iisang kontinente ang Asya at Europa, ang Eurasya.'')}}&lt;/ref&gt; Minsan, pinagsasama ang ilang kontinente, tulad ng [[Eurasya]] (''Eurasia''), [[Apro-Eurasya]] (''Afro-Eurasia)'', at [[Kaamerikahan]] (''Americas''). 

Sa larangan ng [[heolohiya]], ang '''kontinente''' ay ang sakop na kabalatang kontinental (''continental crust'') ng mga [[Platong tektoniko|plato]] (''plates''). Madalas isinasama rin sa mga ito ang mga nabasag na bahagi (''continental fragment'') o mikrokontinenteng tulad ng [[Madagascar]] na hindi karaniwang itinuturing kontinente. May ilan ding mga kontinente na nakalubog, tulad ng kontinente ng Selandiya (Ingles: ''Zealandia''). Ang [[Daigdig]] lamang ang planetang natukoy na may kabalatang kontinental.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.space.com/29967-ancient-mars-continents-curiosity-rover.html|title=Did Ancient Mars Have Continents?|last=Choi|first=Charles Q.|website=Space.com|language=en|access-date=Oktubre 7, 2020|trans-title=May mga Kontinente Ba ang Sinaunang Mars?}}&lt;/ref&gt; 

Madalas pinapangkat ang mga isla sa karagatan sa karatig-kontinente nito upang mahati ang buong mundo sa pitong rehiyon. Sa ilalim ng sistemang ito, ginugrupo kasama ng [[Awstralya]] ang karamihan sa mga kapuluan at isla sa [[Karagatang Pasipiko]] sa isang rehiyong tinatawag na ''[[Oseaniya]]'' (''Oceania''). 

== Kahulugan at paggamit ==
Ayon sa madalas napagkakasunduan, &quot;nauunawaan na ang kontinente ay isang malaki, tuloy-tuloy, at magkakahiwalay na masa ng kalupaan, madalas hinihiwalay ng mga malalawak na katubigan.&quot;{{sfnp|Lewis &amp; Wigen, ''The Myth of Continents''|1997|p=21}} Di bababa sa isang pares ng mga kontinente ang konektado sa isa't isa sa lupa sa modernong sistema ng lima o higit pang kontinente. Nauwi sa isang di makatwirang pag-uuri ang pamantayan sa ano ba ang &quot;malaki&quot; sa hindi. Halimbawa, itinuturing na ang isla ng [[Greenland]], na may lawak na 2,166,086 kilometro kwadrado (o 836,330 milya kwadrado) ay ang pinakamalaking isla sa mundo, samantalang pinakamaliit naman na kontinente ang [[Awstralya]], na may lawak na 7,617,930 kilometro kwadrado (o 2,941,300 milya kwadrado).

May mga baybayin ang lahat ng mga pangunahing masa ng kalupaan ng Daigdig sa iisa't magkakakonektang Karagatan ng Mundo, na nahahati naman sa mga pangunahing bahagi ng katubigan depende sa kontinente at samu't saring mga pamantayang heograpikal.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.oceansatlas.com/unatlas/about/physicalandchemicalproperties/background/seemore1.html|title=Distribution of Land and Water on the Planet|last=|first=|date=|website=UN Oceans Atlas|publisher=|access-date=Oktubre 7, 2020|quote=|trans-title=Distribusyon ng Kalupaan at Katubigan ng Planeta|language=en|url-status=dead|archive-date=Mayo 31, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080531103749/http://www.oceansatlas.com/unatlas/about/physicalandchemicalproperties/background/seemore1.html}}&lt;/ref&gt;

=== Sakop ===
[[Talaksan:Island nations.svg|thumb|Mapa ng mga kapuluang bansa (''island countries'') at ang kanilang mga kodigong ISO. Madalas sinasama ang mga ito sa pinakamalapit na kalupaang kontinental.]]
Ang pinakamahigpit na kahulugan ng kontinente ay ang isang magkakarugtong&lt;ref&gt;{{Cite OED|term=continent|edition=2|date=1989}}&lt;/ref&gt; na kalupaan o pangunahing kalupaan (''mainland''), kung saan binubuo ng mga baybayin at hangganang panlupa (''land boundaries'') ang mga gilid nito. Sa pananaw na ito, tinutukoy ng ''kontinental na Europa'' ang pangunahing kalupaan ng Europa - di kasama rito ang mga isla ng [[Gran Britanya]], [[Irlanda (pulo)|Irlanda]], [[Malta]], at [[Islandiya]]. Sa ganon ring pananaw, tinutukoy rin ng ''kontinente ng Awstralya'' ang pangunahing kalupaan ng [[Australia|Awstralya]] - di kasama naman rito ang isla ng [[Tasmania|Tasmanya]] at [[Bagong Ginea]]. Tinutukoy naman ng ''kontinental na [[Estados Unidos]]'' ang magkakasamang 48 estado nito maliban sa [[Hawaii]] sa Karagatang Pasipiko at [[Alaska]] sa hilagang-kanluran ng Hilagang Amerika, na minsan ding sinasama sa naturang pangkat.

Sa usapan naman ng heolohiya o heograpiyang pisikal, maaaring lumagpas sa isang tuyong lupa (''dry land'') ang isang kontinente at isama ang mababaw at nakalubog na lapag ([[kalapagang kontinental]], o ''continental shelf'')&lt;ref&gt;&quot;continent [2, n] 6&quot; (1996) ''Webster's Third New International Dictionary, Unabridged''. [''Ang Ikatlong Bagong Pangmundong Diksiyonaryong Webster''] ProQuest Information and Learning. &quot;a large segment of the earth's outer shell including a terrestrial continent and the adjacent continental shelf (''isang malaking bahagi ng balat ng mundo kasama ang isang kontinenteng panlupa at ang karatig na kalapagang kontinental'')&quot;&lt;/ref&gt; gayundin sa mga islang nakalitaw sa kalapagang iyon (mga islang kontinental, o ''continental islands''), sa kadahilanang kasama rin sila sa naturang kontinente.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Monkhouse|first=F. J.|author2=John Small|title=A Dictionary of the Natural Environment|url=https://archive.org/details/dictionaryofnatu0000monk_o5j6|year=1978|publisher=Edward Arnold|location=London|pages=[https://archive.org/details/dictionaryofnatu0000monk_o5j6/page/67 67]–68|quote=structurally it includes shallowly submerged adjacent areas (continental shelf) and neighbouring islands (''sa usapang istraktura, kasama rito ang mga karatig na mabababaw na nakalubog na bahagi (kalapagang kontinental) at mga kalapit na isla'')|trans-title=Ang Diksiyonaryo ng Natural na Kalikasan|language=en}}&lt;/ref&gt; Sa pananaw na ito, ang pinakagilid ng mga kalapagan ay ang tunay na pinakagilid ng isang kontinente, dahil madalas pabago-bago ang baybayin depende sa taas ng tubig.&lt;ref name=&quot;Ollier&quot;&gt;Ollier, Cliff D. (1996). Planet Earth [''Planetang Daigdig'']. sa Ian Douglas (pat.), ''Companion Encyclopedia of Geography: The Environment and Humankind''. [''Karamay na Ensiklopedya ng Heograpiya: Ang Kalikasan at ang Sangkatauhan''] London: Routledge, pa. 30. &quot;Ocean waters extend onto continental [[Bato (heolohiya)|rocks]] at continental shelves, and the true edges of the continents are the steeper continental slopes. The actual shorelines are rather accidental, depending on the height of sea-level on the sloping shelves. (''Lumalagpas ang katubigan ng karagatan sa mga batong kontinental sa mga kalapagang kontinental, at ang mga totoong pinakagilid ng mga kontinente ay ang mas matatarik na dalisdis. Ang aktwal na baybayin ay pawang aksidente lamang, dumedepende sa taas ng katubigan sa mga dalisdis ng kalapagan.'')&quot;&lt;/ref&gt; Kung susundin ito, mapapabilang ang mga isla ng Gran Britanya at Irlanda sa Europa, samantalang magkasama ang Awstralya at Bagong Ginea sa iisang kontinente.

Bilang pambuo ng kultura, lumalagpas sa kalapagang kontinental ang saklaw ng isang kontinente at sinasama ang mga mga nabasag na bahagi nito (mikrokontinente) at isla sa karagatan. Kung susundin naman ito, mapapabilang din ang islang bansa ng Islandiya sa Europa at ang Madagascar naman sa Aprika. Kung ipipilit ang pinakatugatog ng konseptong ito, mapapabilang ang mga isla at kapuluang bansa sa platong kontinental ng Awstralya sa isang malakontinenteng (''quasi-continent'') tinatawag na Osiyanya (''Oceania''). Sa gayon, nahahati ang kalupaan ng Daigdig sa mga kontinente o malakontinente.&lt;ref&gt;{{harvp|Lewis &amp; Wigen, ''The Myth of Continents''|1997|page=40|ps=: &quot;The joining of Australia with various Pacific islands to form the quasi continent of Oceania ...  (''Ang pagsasama ng Awstralya at iba't ibang mga isla sa Pasipiko para mabuo ang malakontinente ng Osiyanya ...'')&quot;}}&lt;/ref&gt;

=== Hangganan ===
Di ganong kahigpit ang pamantayan para sa kung ano ang &quot;magkakahiwalay at magkakaibang kalupaan&quot; na maituturing na kontinente sa hindi, dahil na rin sa kasaysayan. Sa pitong kinikilalang kontinente ng karamihan, tanging ang mga kontinente lang ng Antartika at Awstralya ang mga napapaligiran ng katubigan at nakahiwalay nang buo sa iba pang mga kontinente. Karamihan sa mga ito ay di eksaktong magkakahiwalay at magkakaiba kundi ''pwede na'' (&quot;''more or less distinct continents&quot;'').&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite book|authors=Lewis &amp; Wigen|title=The Myth of Continents|trans-title=Ang Mito ng mga Kontinente|year=1997|language=en}}&lt;/ref&gt; Magkakonekta ang Asya at Aprika sa [[Agusan ng Suez]], samantalang konektado naman ang dalawang Amerika ng [[Dalahikan ng Panama]]. Sa dalawang nabanggit na halimbawa, hindi sila ''eksaktong'' pinaghihiwalay ng kung anuman (parehong gawang-tao, mababaw, at makitid ang mga Agusan ng Suez at [[Agusan ng Panama|Panama]], kaya hindi ito itinuturing na nagpapahiwalay). Masyadong maliit ang mga dalahikang ito kumpara sa mga gahiganteng lupain na pinagdudugtong nila.

Sa modelo ng pitong kontinente, itinuturing ang dalawang Amerika bilang mga magkakahiwalay na kontinente. Gayunpaman, maaari ring ituring silang iisa - ang kontinente ng Amerika o ang Kaamerikahan. Ang ganitong pananaw ay laganap sa [[Estados Unidos]] hanggang noong [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], at nananatili pa ring sikat ito sa ilang bahagi sa Asya na sumusunod sa anim na kontinenteng modelo.&lt;ref&gt;{{harvp|Lewis &amp; Wigen, ''The Myth of Continents''|1997|loc=Kabanata 1|ps=: &quot;While it might seem surprising to find North and South America still joined into a single continent in a book published in the United States in 1937, such a notion remained fairly common until World War II. [...] By the 1950s, however, virtually all American geographers had come to insist that the visually distinct landmasses of North and South America deserved separate designations.&quot; (''Bagamat maaaring nakakagulat na malaman na sinasama ang Hilaga at Timog Amerika sa iisang kontinente sa isang librong inilimbag sa Estados Unidos noong 1937, ang ganong pananaw ay karaniwan hanggang sa pagsapit ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. [...] Gayunpaman, noong dekada 1950, pinipilit na ng lahat halos ng mga heograpong Amerikano na karapat-dapat na magkahiwalay ang mga tiyak na lupain ng Hilaga at Timog Amerika.'')}}&lt;/ref&gt; Ganito pa rin ang pananaw ng mga bansa sa [[Amerikang Latino]], [[Espanya]], [[Portugal]], [[Pransiya]], [[Italya]], [[Alemanya]], [[Gresya]], at [[Hungary|Unggaro]], kung saan itinuturo sa mga paaralan nito na may iisa lang na Amerika.

Samantala, tinatanggal kadalasan sa usapan ang pamantayan ng pagkakahiwa-hiwalay kung hahatiin ang magkarugtong na kontinente ng Eurasya sa dalawa - ang mga kontinente ng Asya at Europa. Kung pag-uusapan ang pisikal na heograpiya, itinuturing na tangway lamang ang Europa at [[Timog Asya]] ng kalupaang Eurasya. Gayunpaman, madalas itinuturing na kontinente ang Europa dahil sa kabuuang lawak ng lupang maikukumpara sa ibang kontinente: 10,180,000 kilometro kuwadrado (3,930,000 milya kuwadrado). Kalahati lang sa sukat na iyon ang kabuuang lawak ng Timog Asya, kaya madalas itong itinuturing na subkontinente. Sa modelo ng anim na kontinente, may iisang kontinente ng Eurasya lamang. Isa itong alternatibong pagtingin na ginagamit sa  larangan ng heolohiya at heograpiya. May ilang naniniwala na ang pananaw ng magkahiwalay na Europa at Asya ay isang iniwan na bakas ng [[Eurosentrismo]]: &quot;''kung titingnan ang pagkakaiba-iba sa pisikal, kultura, at kasaysayan, maikukumpara ang Tsina at India sa kabuuan ng kalupaan ng Europa, di sa iisang bansang Europeo.'' [...]''&quot;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;'' Gayunpaman, dahil na rin sa mga kadahilanang pangkultura at pangkasaysayan, madalas na hinihiwalay ang dalawa.

Kung mahigpit ang pamantayan na ang kontinente ay isa dapat na &quot;magkakahiwalay at magkakaiba,&quot; mabubuo ang iisang kontinente ng Apro-Eurasya mula sa pinagsamang mga kontinente ng Aprika, Asya, at Europa.&lt;ref name=&quot;McColl2&quot;&gt;{{cite encyclopedia|title=continents|encyclopedia=Encyclopedia of World Geography|volume=1|url=https://books.google.com/books?id=DJgnebGbAB8C&amp;pg=PA215|editor=R.W. McColl|year=2005|publisher=Facts on File, Inc.|isbn=978-0-8160-7229-3|page=215|accessdate=Oktubre 26, 2020|quote=And since Africa and Asia are connected at the Suez Peninsula, Europe, Africa, and Asia are sometimes combined as Afro-Eurasia or Eurafrasia. (''At dahil magkakonekta ang Aprika at Asya sa Tangway ng Suez, madalas pinagsasama ang Europa, Aprika, at Asya bilang Apro-Eurasya o Euraprasya.'')|trans-title=kontinente|language=en}}&lt;/ref&gt; Kung isasama rin ang iisang Kaamerikahan, magkakaroon lamang ng apat na kontinente: Apro-Eurasya, Antartika, Awstralya, at Kaamerikahan.

Noong mas mababa pa ang taas ng katubigan noong kasagsagan ng [[Panahon ng Yelo]] ng [[Pleistoseno]], mas marami ang nakalabas na bahagi ng kalupaan at gumagawa ng mga tulay na lupa. Noong panahong iyon, magkakakonekta at hiwalay rin sa iba ang kontinente ng Awstralya (binubuo ng Awstralya at Bagong Ginea). Magkakonekta rin ang mga kontinente ng Apro-Eurasya at Kaamerikahan sa tulong ng tulay na lupa ng Bering. Konektado rin ang iba pang mga isla noong panahon na iyon tulad ng [[Pilipinas]] at [[Gran Britanya]] sa pangunahing kalupaan ng mga kontinente. Noon din panahong iyon, may tatlo lamang na kontinenteng magkakahiwalay at magkakaiba: ang kontinente ng Apro-Eurasya-Amerika, Antartika, at Awstralya-Bagong Ginea.

== Sukat at populasyon ==
{{anchor|List}}&lt;!-- [[List of continents]] redirects here --&gt;
{{anchor|Area_and_population_table}}
{{For|sa mas detalyadong listahan ng mga populasyon batay sa mga rehiyon at subrehiyon ng kontinente|Talaan ng mga kontinente at subrehiyon ng kontinente batay sa populasyon}}

Ipinapakita sa talahanayan sa baba ang mga sukat na binigay ng ''[[Encyclopedia Britannica]]'' para sa bawat kontinente ayon sa pananaw ng pitong kontinente, kabilang na ang Australia kasama ang [[Melanesya]], [[Mikronesya]], at [[Polinesya]] bilang bahagi ng Oseaniya. Nakatala rin sa baba ang mga populasyon ng bawat kontinente ayon sa mga pagtatayang ginawa ng [[Dibisyon ng Estadistika ng Mga Nagkakaisang Bansa]]{{UN_Population|Year}} base sa [[Heoskema ng Mga Nagkakaisang Bansa|heoskema ng UN]], kung saan kinokonsidera ang kabuuan ng [[Rusya]] (pati [[Siberia]]) bilang bahagi ng Europa, ngunit isinasama ang mga bansang transkontinental na [[Azerbaijan]], [[Tsipre]], [[Heorhiya]],  [[Kasakistan]], at [[Turkiye]] (pati ang [[Silangang Thrace]]) bilang bahagi ng Asya.

&lt;!-- The UN itself reports global and continental populations only to two significant figures: see e.g., https://www.un.org/en/global-issues/population. The same is done here, in view of there being no precise definition of continental boundaries which is universally accepted. --&gt;
{{srn}}
{| {{srn table}}
|+ Mga kontinente&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Asia|trans-title=Asya |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=16 Nobyembre 2020 |url=https://www.britannica.com/place/Asia |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Africa|trans-title=Aprika |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=30 Oktubre 2020 |url=https://www.britannica.com/place/Africa |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=North America|trans-title=Hilagang Amerika |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=12 Pebrero 2021 |url=https://www.britannica.com/place/North-America |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=South America|trans-title=Timog Amerika |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=7 Pebrero 2021 |url=https://www.britannica.com/place/South-America |access-date=22 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Antarctica |trans-title=Antartika|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=10 Marso 2021 |url=https://www.britannica.com/place/Antarctica |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Europe |trans-title=Europa|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=26 Nobyembre 2020 |url=https://www.britannica.com/place/Europe |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Australia |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=19 Hulyo 2021 |url=https://www.britannica.com/place/Australia |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia |title=Oceania|trans-title=Oseaniya |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |date=30 Enero 2020 |url=https://www.britannica.com/place/Oceania-region-Pacific-Ocean |access-date=26 Oktubre 2022}}&lt;/ref&gt; at pagtataya sa populasyon{{nobold|{{UN population|ref}}}}
|- {{srn header}}
! scope=&quot;col&quot; rowspan=2 | Kontinente o rehiyon
! scope=&quot;col&quot; colspan=3 | Sukat
! scope=&quot;col&quot; colspan=2 | Populasyon
|- {{srn header}}
! scope=&quot;col&quot; | {{nobold|km{{sup|2}}}}
! scope=&quot;col&quot; | {{nobold|mi kuw}}
! scope=&quot;col&quot; | {{nobold|% ng kalupaan}}
! scope=&quot;col&quot; | {{nobold|Pagtataya {{UN_Population|Year}}}}
! scope=&quot;col&quot; | {{nobold|% ng kabuuan}}
|-
! scope=row | [[Asya]]
| {{convert|44614000|sqkm|disp=table}}
| 29.8%
| data-sort-value=&quot;{{UN Population|Asia}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:{{UN_Population|Asia}}|R}}/1e9 round 1}} bilyon
| 60% 
|-
! scope=row | [[Aprika]]
| {{convert|30365000|sqkm|disp=table}}
| 20.3%
| data-sort-value=&quot;{{UN Population|Africa}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:{{UN_Population|Africa}}|R}}/1e9 round 1}} bilyon
| 17%
|-
! scope=row | [[Hilagang Amerika]]
| {{convert|24230000|sqkm|disp=table}}
| 16.2%
| data-sort-value=&quot;{{#expr:{{formatnum:{{UN Population|Caribbean}}|R}}+{{formatnum:{{UN Population|Central America}}|R}}+{{formatnum:{{UN Population|Northern America}}|R}}}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:({{UN_Population|Caribbean}}|R}} + {{formatnum:{{UN_Population|Central America}}|R}} + {{formatnum:{{UN_Population|Northern America}}|R}})/1e6 round -1}} milyon
| 7.6%
|-
! scope=row | [[Timog Amerika]]
| {{convert|17814000|sqkm|disp=table}}
| 11.9%
| data-sort-value=&quot;{{UN Population|South America}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:{{UN_Population|South America}}|R}}/1e6 round -1}} milyon
| 5.6%
|-
! scope=row | [[Antartika]]
| {{convert|14200000|sqkm|disp=table}}
| 9.5%
| data-sort-value=&quot;0&quot; | 0
| 0%
|-
! scope=row | [[Europa]]
| {{convert|10000000|sqkm|disp=table}}
| 6.7%
| data-sort-value=&quot;{{UN Population|Europe}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:{{UN_Population|Europe}}|R}}/1e6 round -1}} milyon
| 9.8%
|-
! scope=row | [[Oseaniya]]
| {{convert|8510900|sqkm|disp=table}}
| 5.7%
| data-sort-value=&quot;{{UN Population|Australia}}&quot; | {{#expr:{{formatnum:{{UN_Population|Oceania}}|R}}/1e6 round 0}} milyon
| 0.54%
|}

==Mga sanggunian==
&lt;references responsive=&quot;&quot; /&gt;

{{Earth}}

[[Kategorya:Mga kontinente|*]]</text>
      <sha1>8pi0ibaiflb51i31i2wy482vf5dr06l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oktubre</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1999</id>
    <revision>
      <id>2166539</id>
      <parentid>2166297</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T19:59:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166539</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9752" sha1="93t0mi4w1rldfhqi86qg2n9jug1yjqf" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=october|prevnext=on}}
[[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_octobre.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_octobre.jpg|right|thumb|Oktubre, mula sa ''Très Riches Heures du Duc de Berry'']]
Ang '''Oktubre''' ay ang ikasampung [[Buwan (panahon)|buwan]] sa [[kalendaryong Gregoryano]].&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Lotha|first1=Gloria|title=October|url=https://www.britannica.com/topic/March-month|publisher=The Editors of Encyclopaedia Britannica|accessdate=9 Pebrero 2023|date=Oktubre 31, 2010|language=en}}&lt;/ref&gt; Naglalaman ito ng tatlumpu't isang [[Araw (panahon)|araw]]. Orihinal itong ikawalong buwan sa lumang kalendaryo ni Romulo noong mga bandang 750 BK, subalit nanatili ang pangalan nitong &quot;Oktubre&quot; (mula sa [[Wikang Latin|Latin]] at [[Wikang Griyego|Griyegong]] ''ôctō'' na ibig sabihin ay &quot;[[8 (bilang)|walo]]&quot;) kahit na naidagdag na ang [[Enero]] at [[Pebrero]] sa kalendaryong orihinal na ginawa ng mga Romano. Sa [[Sinaunang Roma]], isa sa tatlong ''lapis manalis'' ang ginaganap tuwing Oktubre 5; ang Meditrinalia ay tuwing Oktubre 11; Augustalia tuwing Oktubre 12; ''October Horse'' o Kabayo ng Oktubre tuwing Oktubre 15; at Armilustrio tuwing Oktubre 19. Ang mga petsang ito ay hindi tumutugma sa modernong kalendaryong Gregoryano. Sa mga Anglo-Sahon, tinatawag nila ang buwang ito na Winterfylleth (Ƿinterfylleþ), dahil sa kabilugan ng buwan sa panahong ito ay sinasabing nagsisimula ang [[taglamig]].&lt;ref&gt;{{Cite EB1911|wstitle=October}}&lt;/ref&gt;

Karaniwang inuugnay ang Oktubre sa panahon ng [[taglagas]] sa ilang bahagi ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at [[tagsibol]] sa ilang bahagi ng [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], kung saan ito ang katumbas ng [[Abril]] sa Hilagang Emispero, at kabaligtaran naman.

== Mga simbolo ==
Ang mga batong kapanganakan para sa Oktubre ay ang ''turmalina'' at ''[[opalo]]''.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Gemstone Leaflet |url=http://www.jewelers.org/pdf/ConsEdcn/Gemstone%20Leaflets.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120222185020/http://www.jewelers.org/pdf/ConsEdcn/Gemstone%20Leaflets.pdf |archive-date=2012-02-22 |access-date=Ene 22, 2012 |publisher=Jewelers of America |language=en}}&lt;/ref&gt; Ang bulaklak kapanganakan nito ay ang ''kalendula''.&lt;ref&gt;{{cite web |author=SHG Resources |title=Birth Months, Flowers, and Gemstones |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |access-date=2011-11-01 |publisher=SHG Resources |language=en}}&lt;/ref&gt; Ang mga tandang [[sodyak]] ng buwan ay ''[[Libra (astrolohiya)|Libra]]'' (hanggang Oktubre 22) at ''[[Scorpio]]'' (mula Oktubre 23 pataas). Ang opalo ay karaniwang iniuugnay sa mga pulseras o palamuti, habang ang turmalina ay makikita sa ginupit na anyo sa mga [[alahas]].&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 22:59 UT/GMT Oktubre 22, 2020, at muling dadaan dito sa 104:51 UT/GMT Oktubre 23, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
[[File:Maple_leaf_in_fall.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Maple_leaf_in_fall.jpg|thumb|Dahon ng Pulang ''maple'' (''Acer rubrum'') sa Oktubre (Hilagang Emisperyo).]]
[[File:Calendula_January_2008-1_filtered.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Calendula_January_2008-1_filtered.jpg|thumb|The kalendula]]
[[File:Tourmaline_cut.JPG|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tourmaline_cut.JPG|alt=Cut tourmaline|thumb|Pinutol na turmalina]]
[[File:Opal_Armband_800pix.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Opal_Armband_800pix.jpg|alt=An opal armband. Opal is the birthstone for October.|thumb|Isang pulseras na opalo. Ang opalo ay isang batong kapanganakan para sa Oktubre]]

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[File:Beata_Vergine_Maria,_Madonna_del_Rosario.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Beata_Vergine_Maria,_Madonna_del_Rosario.jpg|thumb|Ang Mahal na Ina ng Banal na Santo Rosaryo na ang debosyon at Pista ay ipinagdiriwang sa Oktubre]]

=== Buong buwan ===
* Buwan ng Kasaysayang Itim sa [[Reyno Unido]]
* Sa tradisyon ng [[Simbahang Katolikong Romano|Simbahang Katolika]], ang Oktubre ay itinuturing na Buwan ng Banal na [[Rosaryo]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Special Devotions For Months |url=http://www.newadvent.org/cathen/10542a.htm |access-date=2012-10-24 |publisher=Newadvent.org |language=en}}&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa suso|Kanser sa Suso]]
* Buwan ng Kamalayan sa Kalusugang [[Literasi]]&lt;ref&gt;{{cite web |title=Health Literacy Month – Finding the Right Words for Better Health |url=http://www.healthliteracymonth.org/ |website=www.healthliteracymonth.org |language=en}}&lt;/ref&gt;
* Pandaigdigang Buwan ng Paglalakad Papunta sa Paaralan
* Buwan ng Kamalayan sa Pangmedisinang Ultrasound&lt;ref&gt;{{cite web |title=SDMS Medical Ultrasound Awareness Month |url=http://www.sdms.org/resources/muam |website=www.sdms.org |language=en}}&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Kamalayan sa Sindromeng Rett&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Rettsyndrome.org |url=http://www.rettsyndrome.org/get-involved/october-awareness-month |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161010053152/http://www.rettsyndrome.org/get-involved/october-awareness-month |archive-date=2016-10-10 |access-date=2016-10-07 |website=www.rettsyndrome.org |language=en}}&lt;/ref&gt;
* Pandaigdigang Buwan ng Kamalayan sa [[Pagkabulag]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=October is World Blindness Awareness Month |url=http://www.aao.org/aao/patients/eyemd/world_blindness.cfm |access-date=2025-06-25 |website=www.aao.org |language=en |archive-date=2007-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070208072923/http://www.aao.org/aao/patients/eyemd/world_blindness.cfm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* Pandaigdigang Buwan ng [[Layog|Menopos]]
* Buwan ng Kamalayan sa [[Panggugulayin|Begetariyanismo]]&lt;ref&gt;{{cite web |date=13 Oktubre 2021 |title=Hultin G. Why Celebrate Vegetarian Awareness Month? Food &amp; Nutrition, October 7, 2014, Accessed November 14, 2018 |url=https://foodandnutrition.org/blogs/stone-soup/celebrate-vegetarian-awareness-month/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20230716113117/https://foodandnutrition.org/blogs/stone-soup/celebrate-vegetarian-awareness-month/ |archive-date=Hulyo 16, 2023 |access-date=Nobyembre 15, 2018 |language=en}}&lt;/ref&gt;

==== Estados Unidos ====
Sa huling dalawa hanggang tatlong linggo ng Oktubre (at minsan pati ang unang linggo ng Nobyembre), karaniwang ito lamang ang panahong nagkakasabay-sabay ang apat na pangunahing propesyonal na liga ng [[Palakasan|isports]] sa [[Estados Unidos]] at [[Canada]] sa kanilang mga laro: nagsisimula ang ''preseason'' ng [[National Basketball Association]] (NBA) at kasunod nito ang regular na ''season'' pagkaraan ng halos dalawang linggo; nasa unang buwan ng regular na ''season'' ang National Hockey League (NHL); nasa kalagitnaan ng regular na ''season'' ang National Football League (NFL); at ang Major League Baseball (MLB) ay nasa yugto ng ''postseason'', kabilang ang League Championship Series at World Series. Ang mga araw na sabay-sabay may laro ang apat na liga ay tinatawag na ''sports equinox''.

* Buwan ng Arkibong Amerikano
* Buwan ng Pag-aampon ng [[Aso]] mula sa Silungan
* Buwan ng [[Sining]] at [[Araling pantao|Humanidades]]
* Buwan ng Pag-iwas sa Pang-aapi
* Buwan ng Kamalayan sa ''Cyber Security''
* Buwan ng Kamalayan sa Karahasang Pantahanan
* Buwan ng Kasaysayan ng [[Pilipinong Amerikano|Pilipinong-Amerikano]]
* Buwan ng Pamanang Italyanong-Amerikano
* Buwan ng Pamanang Polakong-Amerikano
* Pambansang Buwan ng [[Hanapbuhay|Trabaho]] at [[Pamilya]]

=== Nailipipat ===

* Mga pagdiriwang Oktoberfest (iba't ibang petsa sa buong mundo depende sa lugar)

==== Unang Biyernes ====

* Araw ng mga BAta ([[Singapore]])
* Pandaigdigang Araw ng [[Ngiti]]

==== Ikalawang Sabado ====

* Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Mongolya|Mongolia]])

==== Huling Biyernes ====

* Araw ng Neveda ([[Nevada]], Estados Unidos) (bagaman aktuwal na sumali ang estado noong Oktubre 31, 1864)
* Araw ng Guro ([[Australya]]) (kung Oktubre 31 ang huling Biyernes, ililipat ang pista sa Nobyembre 7)

=== Nakapirmi ===

* [[Oktubre 1]]
** Pandaigdigang Araw ng [[Kape]]
** Pandaigdigang Araw ng mga Nakakatanda
** Pandaigdigang Araw ng [[Tugtugin|Musika]]
** Pambansang Araw ng Republikang Bayan ng Tsina ([[Tsina|Republikang Bayan ng Tsina]])
*[[Oktubre 4]]
** Kapistahan ni [[Francisco ng Asisi|San Francisco ng Asis]]
** Araw ng [[Kapayapaan]] at Pagkakasundo ([[Mozambique]])
** Araw ng Kalayaan ([[Lesotho]])
** Pandaigdigang Araw ng [[Hayop]]
*[[Oktubre 7]]
**[[Birhen ng Banal na Rosaryo|Kapistahan ng Mahal na Ina ng Banal na Santo Rosaryo]]
*[[Oktubre 15]]
**Pandaigdigang Araw ng [[Paghuhugas ng kamay|Paghuhugas ng Kamay]]
*[[Oktubre 16]]
** Pandaigdigang Araw ng [[Pagkain]]
** Araw ni [[Papa Juan Pablo II]] ([[Polonya]])
*[[Oktubre 19]]
** Araw ni [[Madre Teresa]] ([[Albanya]])
*[[Oktubre 20]]
**Pandaigdigang Araw ng [[Estadistika]]
*[[Oktubre 24]]
**Araw ng [[Mga Bansang Nagkakaisa]] (Pandaigdigang pagdiriwang)
*[[Oktubre 31]]
**Bisperas ng Tagniyebe, an bisperas ng unang araw ng tagniyebe sa Hilagang Emisperyo
***[[Gabi ng Pangangaluluwa]] (mga bansang nagsasalita ng [[Wikang Ingles|Ingles]], gayon din sa ibang lokasyon) 

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}
{{Months}}
{{Commonscat|October}}
[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>93t0mi4w1rldfhqi86qg2n9jug1yjqf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Disyembre</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2347</id>
    <revision>
      <id>2166569</id>
      <parentid>2098259</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:37:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166569</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="496" sha1="q6iqw6uklokml5crhqfxee0nyayxynl" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ika-12 at huling [[Buwan (panahon)|buwan]] ng [[taon]] sa [[kalendaryong Gregoryano]], at ayon sa kalendaryong ito, isa sa mga buwan na may 31 [[Araw (panahon)|araw]].

== Pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
*
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Panlabas na link==

{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]


{{stub}}</text>
      <sha1>q6iqw6uklokml5crhqfxee0nyayxynl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166570</id>
      <parentid>2166569</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:39:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166570</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="483" sha1="cdhklw3hnsj264ddthjpqq7dkyce9ld" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ika-12 at huling [[Buwan (panahon)|buwan]] ng [[taon]] sa [[kalendaryong Gregoryano]], at ayon sa kalendaryong ito, isa sa mga buwan na may 31 [[Araw (panahon)|araw]].

== Pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
*
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==

{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>cdhklw3hnsj264ddthjpqq7dkyce9ld</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166571</id>
      <parentid>2166570</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:39:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166571</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="496" sha1="ms9cswugiofu17q225jm5mfctsbbjif" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ika-12 at huling [[Buwan (panahon)|buwan]] ng [[taon]] sa [[kalendaryong Gregoryano]], at ayon sa kalendaryong ito, isa sa mga buwan na may 31 [[Araw (panahon)|araw]].

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>ms9cswugiofu17q225jm5mfctsbbjif</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166579</id>
      <parentid>2166571</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:47:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166579</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4369" sha1="qzkra5tsdn99w4xyq37dnu5ikw528ae" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng liwanag, at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang astronomikal na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang sodyak para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).[3][4]

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>qzkra5tsdn99w4xyq37dnu5ikw528ae</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166580</id>
      <parentid>2166579</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:48:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Astronomiya */</comment>
      <origin>2166580</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4393" sha1="mzduba3by7n0tjc5cqdqw4s8g23734k" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).[3][4]

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>mzduba3by7n0tjc5cqdqw4s8g23734k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166581</id>
      <parentid>2166580</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:51:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166581</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4647" sha1="jetyve6r3yw6efg9mo4ylpm8au0hozt" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;[[Macrobius]], ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).[3][4]

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>jetyve6r3yw6efg9mo4ylpm8au0hozt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166583</id>
      <parentid>2166581</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:54:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166583</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4643" sha1="qnm3atfx9z8g0qa9dwtlutpxvee31hu" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).[3][4]

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>qnm3atfx9z8g0qa9dwtlutpxvee31hu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166584</id>
      <parentid>2166583</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:56:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga simbolo */</comment>
      <origin>2166584</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4965" sha1="hkbaq6hr9aj8kueacpo17ze7ysjftco" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;The Earth passes the junction of the signs at 10:02 UT/GMT December 21, 2020, and will pass it again at 15:59 UT/GMT December 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>hkbaq6hr9aj8kueacpo17ze7ysjftco</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166585</id>
      <parentid>2166584</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T03:00:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Astrolohiya */</comment>
      <origin>2166585</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4982" sha1="4fwgh0h3vaw35mma3j28ujsqkormaln" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020,  at muling dadaan dito sa  15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
* [[Disyembre 25]] - [[Pasko|Araw ng Pasko]]
* [[Disyembre 30]] - Araw ni Rizal
* [[Disyembre 31]] - [[Disyembre 31|Huling Araw ng Taon]]
==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>4fwgh0h3vaw35mma3j28ujsqkormaln</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166586</id>
      <parentid>2166585</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T03:09:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166586</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5046" sha1="l3dnd37vlvemafmqc6g6jn4je8ky97d" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020,  at muling dadaan dito sa  15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==
===Nakapirmi===
* [[Disyembre 25]]
** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]])
* [[Disyembre 30]] 
** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]])
* [[Disyembre 31]] 
** [[Bisperas ng Bagong Taon]]

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>l3dnd37vlvemafmqc6g6jn4je8ky97d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166591</id>
      <parentid>2166586</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:21:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166591</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5311" sha1="9vlk50e69b823omn92ljd6ooy4qzlsq" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020,  at muling dadaan dito sa  15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]].

===Nakapirmi===
* [[Disyembre 25]]
** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]])
* [[Disyembre 30]] 
** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]])
* [[Disyembre 31]] 
** [[Bisperas ng Bagong Taon]]

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>9vlk50e69b823omn92ljd6ooy4qzlsq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166592</id>
      <parentid>2166591</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:26:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Buong buwan */</comment>
      <origin>2166592</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5421" sha1="j2xtj0dwojv8clrhbes5gfk8x6l7p2b" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020,  at muling dadaan dito sa  15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]].

=== Nalilipat ===
'''Ikalawang Lunes'''
* Lunting Lunes
* Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]])

===Nakapirmi===
* [[Disyembre 25]]
** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]])
* [[Disyembre 30]] 
** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]])
* [[Disyembre 31]] 
** [[Bisperas ng Bagong Taon]]

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>j2xtj0dwojv8clrhbes5gfk8x6l7p2b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166600</id>
      <parentid>2166592</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T05:41:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166600</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5841" sha1="9dri4puogxfv67w6e9xrd7szjwoewi1" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}}
Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw.

Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.&lt;ref name=&quot;Macrobius&quot;&gt;Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}&lt;/ref&gt;

Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ (&quot;buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]&quot;). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]).

== Astronomiya ==
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.

Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang:

* ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
* ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11)
* ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16)
* ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17)
* ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14)
* ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre)
* ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6)
* ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre)
* ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15)
* ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22)

== Astrolohiya ==
Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020,  at muling dadaan dito sa  15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita.

== Mga pagdiriwang ==

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]].

=== Nalilipat ===
'''Ikalawang Lunes'''
* Lunting Lunes
* Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]])
'''Soltisyong Taglamig'''
* Brumales ([[Sinaunang Roma]])
* Pistang Dongzhi ([[Asya]])
* Korochun (Eslabo)
* ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]])
* Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]])
* Shalako (Zuni)
* Yaldā ([[Iran]])
* [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]])
* Ziemassvētki ([[Letonya]])

===Nakapirmi===
* [[Disyembre 25]]
** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]])
* [[Disyembre 30]] 
** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]])
* [[Disyembre 31]] 
** [[Bisperas ng Bagong Taon]]

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>9dri4puogxfv67w6e9xrd7szjwoewi1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nobyembre</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2911</id>
    <revision>
      <id>2166552</id>
      <parentid>2166444</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:21:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166552</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4665" sha1="6b4qlci78d9wl4wntdfduirrgjki4fj" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Fixed ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>6b4qlci78d9wl4wntdfduirrgjki4fj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166553</id>
      <parentid>2166552</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:21:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Fixed */</comment>
      <origin>2166553</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4669" sha1="ari991dhlrv1q32sgu6g1fahq9kbwly" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>ari991dhlrv1q32sgu6g1fahq9kbwly</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166554</id>
      <parentid>2166553</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:31:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nakapirmi */</comment>
      <origin>2166554</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4990" sha1="gd8ughlxz0dxo4wt81vw4eplnpge3gy" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga Mamamahayag ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>gd8ughlxz0dxo4wt81vw4eplnpge3gy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166555</id>
      <parentid>2166554</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:35:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nakapirmi */</comment>
      <origin>2166555</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5112" sha1="1v8o26bopvuzplbgvdkpzyq20mr5cvm" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga Mamamahayag ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Indonesia]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>1v8o26bopvuzplbgvdkpzyq20mr5cvm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166556</id>
      <parentid>2166555</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:45:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nakapirmi */</comment>
      <origin>2166556</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5248" sha1="j34v3uwixya4be5x7rwluov139djb1n" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>j34v3uwixya4be5x7rwluov139djb1n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166557</id>
      <parentid>2166556</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:48:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nakapirmi */</comment>
      <origin>2166557</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5323" sha1="0llbmt6hwr0gdindyq2s03ulezun2i6" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*Nobyembre 26
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>0llbmt6hwr0gdindyq2s03ulezun2i6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166558</id>
      <parentid>2166557</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:52:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nakapirmi */</comment>
      <origin>2166558</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5440" sha1="k606zjoziu2htwtd9r9ec9q8496fc8d" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>k606zjoziu2htwtd9r9ec9q8496fc8d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166560</id>
      <parentid>2166558</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T23:55:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Buong buwan */</comment>
      <origin>2166560</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5512" sha1="snf6trdm627wnv4z7pw9qan2jac15ok" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>snf6trdm627wnv4z7pw9qan2jac15ok</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166561</id>
      <parentid>2166560</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:03:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166561</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5716" sha1="mpj6smx3qkm9ld3rqtwoi3edslakfrz" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]
[[Talaksan:Andrés Bonifacio photo (cropped).jpg|thumb|Ipinagdiriwang ang kabayanihan ni [[Andres Bonifacio]], ang Ama ng [[Himagsikang Pilipino]], tuwing Nobyembre 30, na siya rin kanyang kapanganakan]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>mpj6smx3qkm9ld3rqtwoi3edslakfrz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166562</id>
      <parentid>2166561</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:06:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166562</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5722" sha1="c2wwjsd6dhzlv1fmmbsjjq1dndhahvv" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]
[[Talaksan:Andrés Bonifacio photo (cropped).jpg|thumb|100px|Ipinagdiriwang ang kabayanihan ni [[Andres Bonifacio]], ang Ama ng [[Himagsikang Pilipino]], tuwing Nobyembre 30, na siya rin kanyang kapanganakan]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>c2wwjsd6dhzlv1fmmbsjjq1dndhahvv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166563</id>
      <parentid>2166562</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:08:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga pagdiriwang */</comment>
      <origin>2166563</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5722" sha1="ml1sub0n8y01u6o6xn5bu8e5zl354tz" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]
[[Talaksan:Andrés Bonifacio photo (cropped).jpg|thumb|150px|Ipinagdiriwang ang kabayanihan ni [[Andres Bonifacio]], ang Ama ng [[Himagsikang Pilipino]], tuwing Nobyembre 30, na siya rin kanyang kapanganakan]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>ml1sub0n8y01u6o6xn5bu8e5zl354tz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166566</id>
      <parentid>2166563</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:22:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>/* Mga simbolo */</comment>
      <origin>2166566</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5928" sha1="ob2e5r1wt1lxtrf1jitj22gd09ptm5i" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).

== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
[[File:Chrysanthemums.jpg|thumb|''Chrysanthemum'' o mansanilya]]
[[File:Topaze1.jpg|alt=Topaz crystal|thumb|Krystal ng topas]][[File:Citrine taillee.jpg|alt=Citrine gemstone|thumb|Batong hiyas na sitrine]]
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]
[[Talaksan:Andrés Bonifacio photo (cropped).jpg|thumb|150px|Ipinagdiriwang ang kabayanihan ni [[Andres Bonifacio]], ang Ama ng [[Himagsikang Pilipino]], tuwing Nobyembre 30, na siya rin kanyang kapanganakan]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>ob2e5r1wt1lxtrf1jitj22gd09ptm5i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166567</id>
      <parentid>2166566</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:23:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166567</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5933" sha1="fca6fu20m8rp00hlo7xu8dqm38sopha" xml:space="preserve">{{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=november|prevnext=on}}
Ang '''Nobyembre''' ay ang ikalabing-isa at panultimong buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. May 30 araw ito. Noong bandang 750 BK, ikasiyam na buwan ang Nobyembre sa kalendaryo ni [[Romulo]]. Napanatili nito ang pangalan mula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''novem'' (siyam), kahit naidagdag na ang Enero at Pebrero sa kalendaryong Romano. Sa Timog Emispero, huling bahagi ng tagsibol ang Nobyembre; sa Hilagang Emispero, huling bahagi ng taglagas. Sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], tumutugma ang Nobyembre sa Mayo ng [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], at ganoon din sa kabaligtaran.

Sa [[Sinaunang Roma]], ginaganap ang ''Ludi Plebeii'' (mga Paligsahan ng mga Karaniwang Mamamayan) mula Nobyembre 4 hanggang 17. Idinaraos ang ''Epulum Jovis'' (Piging para kay [[Jupiter (god)|Jupiter]]) tuwing Nobyembre 13, habang sinisimulan ang mga pagdiriwang ng ''Brumalia'' (Kapistahan ng Taglamig) tuwing Nobyembre 24. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa modernong kalendaryong Gregoryano.

Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang buwang ito bilang Blōtmōnaþ (Buwan ng Hain). Sa Kalendaryong Republikano ng [[Pransiya]], saklaw ng Nobyembre ang mga buwang Brumaire (maulap o hamog na buwan) at Frimaire (buwan ng lamig).
[[File:Chrysanthemums.jpg|thumb|''Chrysanthemum'' o mansanilya]]
[[File:Topaze1.jpg|alt=Topaz crystal|thumb|200px|Krystal ng topas]][[File:Citrine taillee.jpg|alt=Citrine gemstone|thumb|Batong hiyas na sitrine]]
== Astrolohiya ==
Sa [[Astrolohiya|astrolohiyang]] Kanluranin, ang mga tandang [[sodyak]] na kaugnay ng Nobyembre: [[Scorpio]] (Oktubre 23 – Nobyembre 21) at [[Sagittarius (astrolohiya)|Sagittarius]] (Nobyembre 22 – Disyembre 21).&lt;ref&gt;Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 20:39 UT/GMT Nobyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 02:33 UT/GMT Nobyembre 22, 2021.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;astrology&quot;&gt;{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Mga tanda sa UT/GMT para sa 1950–2030. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;

== Mga simbolo ==
Ang batong kapanganakan para sa Nobyembre ay ang ''topas'' (lalo na ang dilaw) na sumasagisag sa pagkakaibigan, at ang ''sitrine''. Ang bulaklak ng kapanganakan nito ay ang ''chrysanthemum'' o [[Mansanilya (krisantemo)|mansanilya]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=SHGresources.com |url=http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120911093344/http://www.shgresources.com/gems/birthflowers/ |archive-date=2012-09-11 |publisher=SHGresources.com |language=en |accessdate=2012-12-11}}&lt;/ref&gt;

== Mga pagdiriwang ==
''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.''
[[Talaksan:Meis,_San_Salvador_13-01b,_cemiterio.jpg|thumb|Mga iba't-ibang uri ng bulaklak sa iba't-ibang uri ng libingan na nakalagay upang magpakita ng pagmamahal, pagrespeto at pag-alala sa mga yumaong kamag-anak o kaibigan. Isang tagpo ito sa Undas, ang pag-alala sa mga namatay tuwing Nobyembre 1.]]
[[File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thanksgiving-Brownscombe.jpg|right|thumb|Ipinagdiriwang ang Araw ng Pagpasalamat sa Nobyembre]]
[[Talaksan:Andrés Bonifacio photo (cropped).jpg|thumb|150px|Ipinagdiriwang ang kabayanihan ni [[Andres Bonifacio]], ang Ama ng [[Himagsikang Pilipino]], tuwing Nobyembre 30, na siya rin kanyang kapanganakan]]

=== Buong buwan ===

* Sa tradisyong Katoliko, ang Nobyembre ay ang buwan para sa pagdarasal sa mga Banal na Kaluluwa sa Purgatoryo. Pinapanitili minsan ang isang Talaang Nobyembre o Talaang Namatay ng Nobyembre para sa layuning ito.&lt;ref&gt;Jesuit Institute, [https://jesuitinstitute.org/Pages/Liturgy/NovemberLists.htm November Lists], hinango noong 5 Nobyembre 2023. (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
* Buwan ng Akademikong Pagsusulat
* Buwan ng Kamalayan sa [[Kanser sa baga|Kanser sa Baga]]

=== Nalilipat ===

* Pandaigdigang Araw ng Mitzvah&lt;ref&gt;{{cite web |title=Home - Mitzvah Day |url=https://manseper.blogspot.com/}} (sa Ingles)&lt;/ref&gt;
'''Unang Linggo'''
* Katapusan ng ''[[daylight saving time]]'' (DST, literal na 'oras na nakapagtitipid ng liwanag ng araw') ([[Estados Unidos]] at [[Canada]])
'''Martes pagkatapos ng unang Lunes'''
* Araw ng Halalan (Estados Unidos)
'''Ikatlong Huwebes'''
* Pandaigdigang Araw ng [[Pilosopiya]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

'''Ikatlong Biyernes'''

* Pandaigdigang Araw ng Paninindigan laban sa Pang-aapi
'''Huling Miyerkules'''
* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] ([[Pulo ng Norfolk]], [[Australya]])

'''Ikaapat na Huwebes'''

* [[Araw ng Pasasalamat|Pagpapasalamat]] (Estados Unidos)

'''Araw pagkatapos ng ikaapat ng Huwebes'''

* Itim na Biyernes (Estados Unidos)

=== Nakapirmi ===

* [[Nobyembre 1]]
** [[Undas|Araw ng Lahat ng mga Santo]] ([[Katolisismo]])
*** Araw ng mga Patay, unang araw: Araw ng mga Inosente ([[Haiti]], [[Mehiko]])
*[[Nobyembre 2]]
** [[Araw ng mga Kaluluwa|Araw ng Lahat ng mga Kaluluwa]] ([[Simbahang Katolikong Romano]] at [[Komunyong Anglikano]])
** Araw ng mga Patay, ikalawang araw (Mehiko)
** Pandaigdigang Araw sa Pagwakas sa Impunidad para sa mga Krimen Laban sa mga [[Mamamahayag]] ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]])

* [[Nobyembre 9]]
** Araw ng Kalayaan ([[Kambodya]])
* [[Nobyembre 10]]
** Pambansang Araw ng mga [[Bayani]] ([[Indonesia]])
*[[Nobyembre 19]]
** Araw ng Watawat ([[Brasil]])
** Pandaigdigang Araw ng Kalalakihan
** Araw ng [[Pamumuhunan]] ng Kababaihan
*[[Nobyembre 26]]
**Araw ng [[Saligang batas|Konstitusyon]] ([[Indiya|Indya]])
*Nobyembre 27
**[[Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya]] ([[Simbahang Katolikong Romano|Katolikong Romano]])
*Nobyembre 30
**[[Andrés Bonifacio|Araw ni Bonifacio]] ([[Pilipinas]])

==Mga sanggunian==
{{reflist}}
{{Months}}

[[Kategorya:Buwan (panahon)]]</text>
      <sha1>fca6fu20m8rp00hlo7xu8dqm38sopha</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapang Wikipedia:Kapihan</title>
    <ns>5</ns>
    <id>3742</id>
    <revision>
      <id>2166545</id>
      <parentid>2165301</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:57:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>49557</id>
      </contributor>
      <comment>/* Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews */ bagong seksiyon</comment>
      <origin>2166545</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11146" sha1="dz8l3ugrhyvxhdnuunzd7l3c1iy8zwo" xml:space="preserve">{{Tagagamit:Maskbot/config
|maxarchivesize = 55K
|counter = 19
|algo = old(90d)
|archive = Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan %(counter)d
}}
&lt;div style=&quot;float:right; padding-left:5px; clear:right;&quot;&gt;
{| style=&quot;text-align:left; border:1px solid #AAA;margin-bottom:4px; margin-left:1em; width: 293px;&quot; bgcolor=&quot;#999999&quot;
|-padding:5px;padding-top:0.5em;font-size: 95%; 
|width=&quot;100%&quot; bgcolor=&quot;gray&quot; style=&quot;color: white;&quot;|'''Usapan'''
|-
|width=&quot;100%&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;white&quot;|
'''&lt;span class=&quot;plainlinks&quot;&gt;&lt;font size=3&gt;[{{SERVER}}{{localurl:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit&amp;section=new}} '''&amp;rArr; Magsimula ng bagong paksang mapag-uusapan.''']&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;'''
|- 
|width=&quot;100%&quot; bgcolor=&quot;gray&quot; style=&quot;color: white;&quot;|'''Tuwirang daan'''
|-
|width=&quot;100%&quot; align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;white&quot;|
[[WT:KAPE]], [[UW:KAPE]]
----
&lt;div style=&quot;font-size:0.85em;&quot;&gt;
__TOC__
&lt;/div&gt;
|-
|width=&quot;100%&quot; bgcolor=&quot;gray&quot;  style=&quot;color: white;&quot;|'''Mga sinupan'''
|-
|width=&quot;100%&quot; align=&quot;center&quot;  bgcolor=&quot;white&quot;|
&lt;small&gt;
[[Wikipedia:Kapihan/Archive 1|01]] | [[Wikipedia:Kapihan/Archive 2|02]] | [[Wikipedia:Kapihan/Archive 3|03]] | [[Wikipedia:Kapihan/Archive 4|04]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 5|05]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 6|06]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 7|07]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 8|08]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 9|09]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 10|10]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 11|11]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 12|12]] | [[Wikipedia:Kapihan/Arkibo 13|13]] | [[Wikipedia:Kapihan/Sinupan 14|14]] | [[Wikipedia:Kapihan/Sinupan 15|15]] | [[Wikipedia:Kapihan/Sinupan 16|16]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 17|17]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 18|18]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 19|19]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 20|20]] |  [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 21|21]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 22|22]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 23|23]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 24|24]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 25|25]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 26|26]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 27|27]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 28|28]] | [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 29|29]]
&lt;inputbox&gt;
type=fulltext
prefix=Usapang Wikipedia:Kapihan/
break=yes
width=40
searchbuttonlabel=Maghanap mula sa mga sinupan
&lt;/inputbox&gt;
&lt;/small&gt;
|}
&lt;/div&gt;
&lt;!--
Ipasok ang inyong mga usapin sa kababaan ng pahina at huwag dito. Huwag kalimutang lumagda gamit ang apat na ~~~~ :).
--&gt;

== Nakaarkibo na ang nakaraang usapan ==

Hi, inarkibo ko na ang nakaraang usapan dito sa Kapihan. Kung mayroon pa rin nabinbin na usapan sa nakaraan o kay may pabatid na kailangan pa rin na nakapaskil, gumawa na lamang kayo ng bagong usapan o paskil dito at maari ninyo na lamang tukuyin ang nakaraang usapan o paskil mula sa [[Usapang Wikipedia:Kapihan/Sinupan 29|arkibo]]. Salamat. --[[User:Jojit fb|Jojit]] ([[User talk:Jojit fb|usapan]]) 06:07, 18 Hunyo 2025 (UTC)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Dear Wikimedia Community,

The [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee (CAC)]]  of the Wikimedia Foundation Board of Trustees assigned [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|the Sister Projects Task Force (SPTF)]] to update and implement a procedure for assessing the lifecycle of Sister Projects – wiki [[m:Wikimedia projects|projects supported by Wikimedia Foundation (WMF)]].

A vision of relevant, accessible, and impactful free knowledge has always guided the Wikimedia Movement. As the ecosystem of Wikimedia projects continues to evolve, it is crucial that we periodically review existing projects to ensure they still align with our goals and community capacity.

Despite their noble intent, some projects may no longer effectively serve their original purpose. '''Reviewing such projects is not about giving up – it's about responsible stewardship of shared resources'''. Volunteer time, staff support, infrastructure, and community attention are finite, and the non-technical costs tend to grow significantly as our ecosystem has entered a different age of the internet than the one we were founded in. Supporting inactive projects or projects that didn't meet our ambitions can unintentionally divert these resources from areas with more potential impact.

Moreover, maintaining projects that no longer reflect the quality and reliability of the Wikimedia name stands for, involves a reputational risk. An abandoned or less reliable project affects trust in the Wikimedia movement.

Lastly, '''failing to sunset or reimagine projects that are no longer working can make it much harder to start new ones'''. When the community feels bound to every past decision – no matter how outdated – we risk stagnation. A healthy ecosystem must allow for evolution, adaptation, and, when necessary, letting go. If we create the expectation that every project must exist indefinitely, we limit our ability to experiment and innovate.

Because of this, SPTF reviewed two requests concerning the lifecycle of the Sister Projects to work through and demonstrate the review process. We chose Wikispore as a case study for a possible new Sister Project opening and Wikinews as a case study for a review of an existing project. Preliminary findings were discussed with the CAC, and a community consultation on both proposals was recommended.

=== Wikispore ===

The [[m:Wikispore|application to consider Wikispore]] was submitted in 2019. SPTF decided to review this request in more depth because rather than being concentrated on a specific topic, as most of the proposals for the new Sister Projects are, Wikispore has the potential to nurture multiple start-up Sister Projects.

After careful consideration, the SPTF has decided '''not to recommend''' Wikispore as a Wikimedia Sister Project. Considering the current activity level, the current arrangement allows '''better flexibility''' and experimentation while WMF provides core infrastructural support. 

We acknowledge the initiative's potential and seek community input on what would constitute a sufficient level of activity and engagement to reconsider its status in the future.

As part of the process, we shared the decision with the Wikispore community and invited one of its leaders, Pharos, to an SPTF meeting.

Currently, we especially invite feedback on measurable criteria indicating the project's readiness, such as contributor numbers, content volume, and sustained community support. This would clarify the criteria sufficient for opening a new Sister Project, including possible future Wikispore re-application. However, the numbers will always be a guide because any number can be gamed.

=== Wikinews ===

We chose to review Wikinews among existing Sister Projects because it is the one for which we have observed the highest level of concern in multiple ways.

Since the SPTF was convened in 2023, its members have asked for the community's opinions during conferences and community calls about Sister Projects that did not fulfil their promise in the Wikimedia movement.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf &lt;nowiki&gt;[1]&lt;/nowiki&gt;][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 &lt;nowiki&gt;[2]&lt;/nowiki&gt;][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F &lt;nowiki&gt;[3]&lt;/nowiki&gt;] Wikinews was the leading candidate for an evaluation because people from multiple language communities proposed it. Additionally, by most measures, it is the least active Sister Project, with the greatest drop in activity over the years.

While the Language Committee routinely opens and closes language versions of the Sister Projects in small languages, there has never been a valid proposal to close Wikipedia in major languages or any project in English. This is not true for Wikinews, where there was a proposal to close English Wikinews, which gained some traction but did not result in any action[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews &lt;nowiki&gt;[4]&lt;/nowiki&gt;][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F &lt;nowiki&gt;[5]&lt;/nowiki&gt;, see section 5] as well as a draft proposal to close all languages of Wikinews[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? &lt;nowiki&gt;[6]&lt;/nowiki&gt;].

[[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Initial metrics]] compiled by WMF staff also support the community's concerns about Wikinews.

Based on this report, SPTF recommends a community reevaluation of Wikinews. We conclude that its current structure and activity levels are the lowest among the existing sister projects. SPTF also recommends pausing the opening of new language editions while the consultation runs.

SPTF brings this analysis to a discussion and welcomes discussions of alternative outcomes, including potential restructuring efforts or integration with other Wikimedia initiatives.

'''Options''' mentioned so far (which might be applied to just low-activity languages or all languages) include but are not limited to:
*Restructure how Wikinews works and is linked to other current events efforts on the projects,
*Merge the content of Wikinews into the relevant language Wikipedias, possibly in a new namespace,
*Merge content into compatibly licensed external projects,
*Archive Wikinews projects.
Your insights and perspectives are invaluable in shaping the future of these projects. We encourage all interested community members to share their thoughts on the relevant discussion pages or through other designated feedback channels.

=== Feedback and next steps ===

We'd be grateful if you want to take part in a conversation on the future of these projects and the review process. We are setting up two different project pages: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] and [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Please participate between 27 June 2025 and 27 July 2025, after which we will summarize the discussion to move forward. You can write in your own language.

I will also host a community conversation 16th July Wednesday 11.00 UTC and 17th July Thursday 17.00 UTC (call links to follow shortly) and will be around at Wikimania for more discussions. 
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 20:57, 27 Hunyo 2025 (UTC)
&lt;!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&amp;oldid=28911188 --&gt;</text>
      <sha1>dz8l3ugrhyvxhdnuunzd7l3c1iy8zwo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mga wika sa Pilipinas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5740</id>
    <revision>
      <id>2166669</id>
      <parentid>2165105</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:24:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.49.8.239</ip>
      </contributor>
      <comment>Bilang ng wika sa pilipinas</comment>
      <origin>2166669</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11654" sha1="cyv9mnkjky1lss4jzqqgnsp7smbv1ul" xml:space="preserve">[[Talaksan:Philippine ethnic groups per province.PNG|thumb|250px|Mapa ng mga pinakasinasalitang wika sa bawat rehiyon sa Pilipinas.]]
Isa ang [[Pilipinas]] sa mga bansang may pinakamaraming [[wika]] sa buong daigdig. Depende sa pinagmulan, merong humigit-kumulang 100 hanggang 215wika sa bansa.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Philippines {{!}} Ethnologue Free |url=https://www.ethnologue.com/country/PH/ |access-date=2023-08-08 |website=Ethnologue (Free All) |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=McFarland |first=C.D. |year=1994 |title=Subgrouping and Number of Philippine Languages |journal=Philippine Journal of Linguistics |language=en |volume=25 |issue=1–2 |pages=75–84 |issn=0048-3796}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Nagtala ang [[Komisyon sa Wikang Filipino]] ng 134 na wika sa Pilipinas at 1 pambansang wika (Filipino) na naroroon sa bansa sa pamamagitan ng mapa nitong ''Atlas Filipinas'' na inilathala noong 2016.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2022-07-11 |title=What languages are spoken in the Philippines? |url=https://www.futurelearn.com/info/futurelearn-international/what-languages-are-spoken-in-the-philippines |url-status=live |access-date=2023-08-08 |website=Future Learn |language=en}}&lt;/ref&gt; Sinasalita rin ang mga wikang banyaga tulad ng [[Wikang Ingles|Ingles]], [[Wikang Mandarin|Mandarin]], [[Fookien]], [[Cantonese]], [[Wikang Kastila sa Pilipinas|Kastila]], at [[Wikang Arabe|Arabe]].

Ang mga [[katutubong wika]] sa [[Pilipinas]] ay napapaloob sa [[pamilya ng mga wika]] na kung tawagin nila ay [[mga wikang Austronesyo]]. Ang mga ito ay ang pangkat ng mga wika na ginagamit ng mga tao mula sa [[Tangway ng Malayo|Tangway ng Malay]] hanggang sa mga watak-watak na pulo ng teritoryong [[Polynesia]] sa [[Karagatang Pasipiko]]. Tinatayang ito ang may pinakamalaking [[pamilya ng mga wika]] sa buong daigdig. Datapwat mas maraming wika ang kasapi ng pamilyang ito kumpara sa ibang [[pamilya ng mga wika]], maliliit lamang ang bilang na pangkalahatan ng mga taong gumagamit nito.

Sa mga [[katutubong wika]] sa kapuluang [[Pilipinas]],  ang mga sumusunod ang pinakamalaki at malimit gamitin bilang pangunahing wika sa kaniya-kaniyang rehiyon sa bansa:

*'''''[[Wikang Tagalog|Tagalog]]''''': Wikang batayan ng [[Wikang Filipino|Filipino]]. Pangunahing wika ng mga naninirahan sa katimugang bahagi ng [[Luzon]]. Sinasalita ng 24% ng kabuuang bilang ng mga Pilipino sa buong kapuluan. Taal na gamit sa mga lalawigan ng [[Cavite]], [[Laguna]], [[Bataan]], [[Batangas]], [[Rizal]], [[Quezon]] (kilala rin sa tawag na [[CALABARZON]]). Ginagamit rin ito sa mga lalawigan ng [[Mindoro]], [[Marinduque]], [[Romblon]], at [[Palawan]] (kilala rin sa tawag na [[MIMAROPA]]), at gayon din sa ilang bahagi ng Rehiyon III. Ito rin ang pangunahing wika ng [[Pambansang Punong Rehiyon]] na siyang kabisera ng bansa.
*'''[[Wikang Iloko|Ilokano]]''': Kilala rin sa tawag na &quot;Iloko.&quot; Pangunahing wika ng mga naninirahan sa Hilagang Luzon lalo na sa kabuuan ng [[Rehiyon I]] at Rehiyon II, at ilang bahagi ng Rehiyon III.
*'''[[Wikang Sebuwano|Cebuano]]''': Ang pinakakilala at pinakamalawig na wikang &quot;Bisaya.&quot; Pangunahing wika ng lalawigan ng [[Lalawigan ng Cebu|Cebu]], [[Silangang Negros]], [[Lalawigan ng Bohol|Bohol]], [[Lalawigan ng Leyte|Leyte]], [[Timog Leyte]], at malaking bahagi ng [[Mindanao]]. Tinatayang sinasalita ng 27% ng kabuuang populasyon ng bansa.
*'''[[Hiligaynon]]:''' Isang wikang Bisaya na tinatawag ding Ilonggo batay sa pinakakilalang [[diyalekto]] nito mula sa [[Lungsod ng Iloilo]]. Pangunahing wika ng [[Kanlurang Visayas]] lalo na sa [[Iloilo]], [[Capiz]], [[Guimaras]], kabuuan ng [[Negros Occidental]], at sa timog-silangang Mindanao tulad ng [[Lungsod ng Koronadal]]. 
*'''[[Wikang Waray|Waray]]''': Isang wikang Bisaya na tinatawag ding Waray-Waray. Pangunahing wika ng [[Silangang Visayas]] partikular sa buong pulo ng [[Samar]], hilagang-silangang [[Leyte]], at ilang bahagi ng [[Biliran]]. Sinasalita sa [[Lungsod ng Tacloban]].
*'''[[Wikang Kapampangan|Kapampangan]]''': Pangunahing wika ng mga naninirahan sa [[Gitnang Luzon]] partikular na sa [[Pampanga]], timog [[Tarlac]], at iilang bahagi ng [[Bulacan]] at [[Bataan]].
*'''[[Wikang Bikol|Bikol]]''': Pangunahing wika ([[lingguwa prangka]]) ng mga naninirahan sa [[Tangway ng Bicol]] sa timog-silangang Luzon. Sinasalita sa mga lungsod ng [[Naga]] at [[Lungsod ng Legazpi|Legazpi]].
*'''[[Wikang Pangasinan|Pangasinan]]''': Malimit ding tawagin sa maling pangalan na ''Panggalatok.'' Isa sa mga pangunahing wika ng [[Lalawigan ng Pangasinan]].
*'''[[Wikang Maranao|Meranao]]''': Isa sa mga pinakamalaking wika ng mga [[Moro]]. Pangunahing sinasalita sa [[Lungsod ng Marawi]] at buong [[Lanao del Sur]], at ilang bahagi ng [[Lanao del Norte]].
*'''[[Wikang Maguindanao|Maguindanao]]''': Isang pangunahing wika ng mga [[Moro]] at ng [[Autonomous Region of Muslim Mindanao]]. Sinasalita sa [[Lungsod ng Cotabato]].
*'''[[Wikang Kinaray-a|Kinaray-a]]''': Isang wikang Bisaya. Pangunahing sinasalita sa pulo ng [[Panay]] partikular sa [[Lalawigan ng Antique|Antique]] at ilang bahagi ng [[Lalawigan ng Capiz]] at [[Iloilo]] tulad ng [[Lungsod ng Passi]].

== Pambansang Wika ng Pilipinas ==

Ayon sa Konstitusyon ng Pilipinas:

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.

Alinsunod sa tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang medium ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.

Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo roon.

Dapat itaguyod ng kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.

Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles, at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.

Dapat magtatag ng Kongreso ng isang komisyon ng wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba't ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, maguugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap, at pagpapanatili.

== Tala ng mga Wika ==
Mayroong 186 wika sa [[Pilipinas]], 150 dito ay nanatiling gamit pa at ang iba ay tuluyang lumipas na.

=== Mga Buhay na wika ===

Ang mga sumusunod ang 171 na buhay na wika sa Pilipinas:

*Wikang Agta
**Agta (Alabat Island)
**Agta (Camarines Norte)
**Agta (Casiguran Dumagat)
**Agta (Central Cagayan)
**Agta (Dupaninan)
**Agta (Isarog)
**Agta (Mt. Iraya)
**Agta (Mt. Iriga)
**Agta (Remontado)
**Agta (Umiray Dumaget)
*[[Wikang Agutaynen|Agutaynen]]
*[[Wikang Aklanon|Aklanon]]
*[[Wikang Alangan|Alangan]]
*Wikang Alta
**Alta (Northern)
**Alta (Southern)
*[[Wikang Arta|Arta]]
*Ata
*Ati
*Atta (Faire)
*Atta (Pamplona)
*Atta (Pudtol)
*Ayta (Abenlen)
*Ayta (Ambala)
*Ayta (Bataan)
*Ayta (Mag-Anchi)
*Ayta (Mag-Indi)
*Ayta (Sorsogon)
*[[Wikang Balangao|Balangao]]
*Balangingi
*Bantoanon
*Batak
*Wikang Bicolano
**[[Wikang Albay Bikol|Bicolano (Albay)]]
**[[Wikang Gitnang Bikol|Bicolano (Central)]]
**[[:en:Rinconada Bicolano language|Bicolano (Iriga)]]
**Bicolano (Hilagang Catanduanes)
**Bicolano (Timog Catanduanes)
*[[Wikang Binukid|Binukid]]
*Blaan (Koronadal)
*[[Wikang Blaan (Sarangani)|Blaan (Sarangani)]]
*[[Wikang Bolinao|Bolinao]]
*Bontoc (Central)
*Buhid
*[[Wikang Butuanon|Butuanon]]
*Caluyanun
*[[Wikang Capampangan|Capampangan]]
*[[Wikang Capiznon|Capiznon]]
*[[Wikang Cebuano|Cebuano]]
*[[Wikang Cuyonon|Cuyonon]]
*Dabawenyo
*[[Wikang Ingles|English / Ingles]]
*[[Wikang Kastila|Espanyol / Kastila / Spanish / Castillian]]
*'''[[Wikang Filipino|Filipino]]'''
*Finallig
*Ga'dang
*[[Wikang Gaddang|Gaddang]]
*Giangan
*Hanunoo
*[[Wikang Higaonon|Higaonon]]
*[[Wikang Hiligaynon|Hiligaynon]]
*[[Wikang Ibaloi|Ibaloi]]
*[[Wikang Ibanag|Ibanag]]
*[[Wikang Ibatan|Ibatan]]
*Wikang Ifugao
**Ifugao (Amganad)
**Ifugao (Batad)
**Ifugao (Mayoyao)
**Ifugao (Tuwali)
*[[Wikang Iloko|Iloko]]
*[[Wikang Ilongot|Ilongot]]
*Inabaknon
*Inonhan
*Wikang Intsik
**Intsik (Mandarin)
**Intsik (Min Nan)
**Intsik (Yue)
*Iranon probinsiya ng Shariff Kabunsuan, Maguindanao, Lanao Del sur at parte ng Zamboanga{{Fact|date=Hunyo 2009}}
*[[Wikang Iraya|Iraya]]
*[[Wikang Isinai|Isinai]]
*[[Wikang Isnag|Isnag]]
*Itawit
*Wikang Itneg
**Itneg (Adasen)
**Itneg (Banao)
**Itneg (Binongan)
**Itneg (Inlaod)
**Itneg (Maeng)
**Itneg (Masadiit)
**Itneg (Moyadan)
*[[Wikang Ibatan|Wikang Ivatan]]
*I-wak
*[[Wikang Kagayanen|Kagayanen]]
*[[Wikang Kalagan|Wikang Kalagan]]
**Kalagan (Kagan)
**Kalagan (Tagakaulu)
*Wikang Kalinga
**Kalinga (Butbut)
**Kalinga (Limos)
**Kalinga (Lower Tanudan)
**Kalinga (Lubuagan)
**Kalinga (Mabaka Valley)
**Kalinga (Madukayang)
**Kalinga (Southern)
**Kalinga (Upper Tanudan)
*Wikang Kallahan
**Kallahan (Kayapa)
**Kallahan (Keley-i)
**Kallahan (Tinoc)
*[[Wikang Kamayo|Kamayo]]
*[[Wikang Kankanaey|Kankanaey]]
*Kankanay (Northern)
*[[Wikang Karao|Karao]]
*[[Wikang Karolanos|Karolanos]]
*[[Wikang Kasiguranin|Kasiguranin]]
*[[Wikang Kinaray-a|Kinaray-a]]
*[[Wikang Magahat|Magahat]]
*[[Wikang Maguindanao|Maguindanao]]
*Malaynon
*[[Wikang Mamanwa|Mamanwa]]
*Wikang Mandaya
**Mandaya (Cataelano)
**Mandaya (Karaga)
**Mandaya (Sangab)
*Wikang Manobo
*Manobo (Agusan)
*Manobo (Ata)
*Manobo (Cinamiguin)
*Manobo (Cotabato)
*Manobo (Dibabawon)
*Manobo (Ilianen)
*Manobo (Matigsalug)
*Manobo (Obo)
*Manobo (Rajah Kabunsuwan)
*Manobo (Sarangani)
*Manobo (Kanlurang Bukidnon)
*[[Wikang Mansaka|Mansaka]]
*Mapun
*[[Wikang Maranao|Maranao]]
*[[Wikang Masbatenyo|Masbatenyo]]
*[[Wikang Molbog|Molbog]]
*Wikang Palawano
**Palawano (Brooke's Point)
**Palawano (Central)
**Palawano (Southwest)
*[[Wikang Pangasinense|Pangasinense]]
*[[Wikang Paranan|Paranan]]
*[[Wikang pasenyas ng mga Pilipino|Philippine Sign Language]]
*[[Wikang Porohanon|Porohanon]]
*[[Wikang Ratagnon|Ratagnon]]
*[[Wikang Romblomanon|Romblomanon]]
*Wikang Sama
*Sama (Central)
*Sama (Pangutaran)
*Sama (Southern)
*[[Wikang Sambal|Sambal]]
*[[Wikang Sangil|Sangil]]
*Wikang Sorsogon (Bicolano)
**Sorsogon (Masbate)
**Sorsogon (Waray)
*Wikang Subanen
*Subanen (Central)
*Subanen (Northern)
*Wikang Subanon
*Subanon (Kolibugan)
*Subanon (Western)
*Subanon (Lapuyan)
*[[Wikang Sulod|Sulod]]
*[[Wikang Surigaonon|Surigaonon]]
*[[Wikang Tadyawan|Tadyawan]]
*[[Wikang Tagabawa|Tagabawa]]
*'''[[Wikang Tagalog|Tagalog]]'''
*Wikang Tagbanwa
*Tagbanwa
*Tagbanwa (Calamian)
*Tagbanwa (Central)
*[[Wikang Tausug|Tausug]]
*Wikang Tawbuid
**Tawbuid (Eastern)
**Tawbuid (Western)
*[[Wikang Tboli|Tboli]]
*[[Wikang Tiruray|Tiruray]]
*[[Wikang Waray-Waray|Waray-Waray]]
*[[Wikang Yakan|Yakan]]
*[[Wikang Yogad|Yogad]]
*Wikang Chavacano
**[[Wikang Chavacano|Zamboangueño; Chavacano (Chabacano de Zamboanga)]]
**Caviteño; Chavacano (Chabacano de Cavite)
**Ternateño; Chavacano (Chabacano de Barra)
*[[Wikang Ermiteño|Ermiteño; Chavacano (Chabacano de Ermita)]]
*[[Wikang Bolinao]]
*Hernan

=== Mga patay na wika ===
*Agta (Dicamay)
*[[Wikang Agta (Villa Viciosa)|Agta (Villa Viciosa)]]
*[[Wikang Ayta (Tayabas)|Ayta (Tayabas)]]
*[[Wikang Katabaga|Katabaga]]

== Sanggunian ==
* [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=PH Ethnologue: Languages of Philippines]

== Tingnan din ==
*[[Palabaybayan ng Filipino]]

{{DEFAULTSORT:Pilipinas, Mga wika sa}}
[[Kategorya:Mga wika ng Pilipinas| ]]
[[Kategorya:Mga agham panlipunan]]</text>
      <sha1>cyv9mnkjky1lss4jzqqgnsp7smbv1ul</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nestlé</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6973</id>
    <revision>
      <id>2166522</id>
      <parentid>2135214</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T13:18:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yogapamungkas866</username>
        <id>132150</id>
      </contributor>
      <origin>2166522</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5854" sha1="tunaswte2tjm6wae6oppz023qr82yrj" xml:space="preserve">{{infobox company
| name = Nestlé S.A.
| image = NestleHQ.jpg
| image_caption = Tanaw sa himpapawid ng punong-himpilang pangkorporasyong gusali ng Nestlé sa Vevey, Vaud, Switzerland
| type = Publiko
| industry = Pagproseso ng [[pagkain]]
| founder = Henri Nestlé
| hq_location = Vevey, Vaud, Switzerland
| area_served = Worldwide
| website = [http://www.nestle.com www.nestle.com]
}}
Ang '''Société des Produits Nestlé SA''' (o '''Nestlé SA''') ay ang pinakamalaking kompanya ng pagkain sa daigdig. Nasa [[Vevey]], [[Switserland]] ang punong-himpilan nito. Itinatag noong 1866 ni Henri Nestlé, ito ang pinakamalaking pampublikong kompanyang gumagawa ng pagkain sa mundo, sinusukat ayon sa kita at ibang panukat, simula noong 2014.&lt;ref name=&quot;money.cnn.com&quot;&gt;[https://money.cnn.com/2011/04/01/news/companies/nestle_brabeck_medical_foods.fortune/index.htm &quot;Nestlé's Brabeck: We have a &quot;huge advantage&quot; over big pharma in creating medical foods&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140410191138/http://money.cnn.com/2011/04/01/news/companies/nestle_brabeck_medical_foods.fortune/index.htm |date=2014-04-10 }}, ''CNN Money'', 1 Abril 2011 (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.economist.com/node/14744982 &quot;Nestlé: The unrepentant chocolatier&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120406063533/http://www.economist.com/node/14744982 |date=2012-04-06}}, ''The Economist'', 29 Oktubre 2009. Hinango noong 17 Mayo 2012 (sa Ingles)&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rowan|first1=Claire|title=The world's top 100 food &amp; beverage companies – 2015: Change is the new normal|url=http://www.foodengineeringmag.com/articles/94498-the-worlds-top-100-food-beverage-companies---2015-change-is-the-new-normal|publisher=Food Engineering|access-date=14 Nobyembre 2016|date=9 Setyembre 2015|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20161114233948/http://www.foodengineeringmag.com/articles/94498-the-worlds-top-100-food-beverage-companies---2015-change-is-the-new-normal|archive-date=14 Nobyembre 2016|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|last1=McGrath|first1=Maggie|title=The World's Largest Food And Beverage Companies 2016: Chocolate, Beer And Soda Lead The List|url=https://www.forbes.com/sites/maggiemcgrath/2016/05/27/the-worlds-largest-food-and-beverage-companies-2016-chocolate-beer-and-soda-lead-the-list/#4b327483c719|magazine=Forbes|access-date=14 Nobyembre 2016|date=27 Mayo 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161115003236/http://www.forbes.com/sites/maggiemcgrath/2016/05/27/the-worlds-largest-food-and-beverage-companies-2016-chocolate-beer-and-soda-lead-the-list/#4b327483c719|archive-date=15 Nobyembre 2016|url-status=live|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|title=Nestlé tops list of largest food companies in the world|url=https://www.forbes.com/sites/maggiemcgrath/2017/05/24/worlds-largest-food-and-beverage-companies-2017-nestle-pepsi-and-coca-cola-dominate-the-landscape/#6ef7ec6e3a69|magazine=Forbes|access-date=26 Oktubre 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171026055803/https://www.forbes.com/sites/maggiemcgrath/2017/05/24/worlds-largest-food-and-beverage-companies-2017-nestle-pepsi-and-coca-cola-dominate-the-landscape/#6ef7ec6e3a69|archive-date=26 Oktubre 2017|url-status=live|language=en}}&lt;/ref&gt; Nakaranggo ito sa Blg. 64 sa talang Fortune Global 500 noong 2017&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://fortune.com/global500/list/filtered?searchByName=nestle|title=Fortune Global 500 List 2017: See Who Made It|website=Fortune|language=en-US|access-date=30 Enero 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180130145530/http://fortune.com/global500/list/filtered?searchByName=nestle|archive-date=30 Enero 2018|url-status=live|language=en}}&lt;/ref&gt; at Blg. 33 sa edisyong 2016&amp;nbsp;ng talang [[Forbes]] Global 2000&amp;nbsp;ng pinakamalalaking pampublikong kompanya.&lt;ref&gt;{{cite magazine |date= |title=The World's Biggest Public Companies |url=https://www.forbes.com/global2000/list/#tab:overall |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150410062432/http://www.forbes.com/global2000/list/#tab:overall |archive-date=10 Abril 2015 |access-date=14 Nobyembre 2016 |magazine=Forbes |language=en}}&lt;/ref&gt;

Isa sa mga kilalang produkto nila ang [[nido (tatak)|Nido]] na isang [[pinulbos na gatas]] na ipinakilala noong 1944 at tinatawag din ito sa [[Indonesia]] bilang Dancow at Nespray. Isa pang produkto nila ang Nestlé Chunky na isang bar ng kendi na may [[tsokolate]]ng [[gatas]], [[pasas]], at inihaw na [[mani]]. Bagaman, ginawa ang Nestlé Chunky ng Ferrara Candy Company, isang dibisyon ng Ferrero SpA.&lt;ref&gt;{{cite press release| url=http://www.nestleusa.com/brands/chocolate/chunky| title=Nestlé Agrees to Sell U.S. Confectionery Business to Ferrero| publisher=Nestlé USA| date=16 Enero 2018| access-date=28 Enero 2021| language=en| archive-date=27 Marso 2018| archive-url=https://web.archive.org/web/20180327161700/https://www.nestleusa.com/brands/chocolate/chunky| url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Naikakabit sa kompanya ang iba't ibang kontrobersiya, hinaharap na kritisismo at [[boykot]] sa pagmemerkado ng mga pormulang pangsanggol bilang alternatibo sa [[pagpapasuso]] sa mga [[bansang umuunlad]] (kung saan kakaunti ang malinis na tubig), pag-asa nito sa manggagawang bata sa produksyon ng [[kakaw]], at produksyon at promosyon ng deboteng tubig.

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

== Mga panlabas na link ==
* http://www.unionvoice.org/campaign/nestle {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060929183649/http://www.unionvoice.org/campaign/Nestle |date=2006-09-29 }}
* http://www.bulatlat.com/news/5-33/5-33-bloodshed.htm
* [https://www.nestle.com.ph/ https://www.nestle.com.ph/] - opisyal na [[websayt]] ng Nestlé sa [[Pilipinas]]

[[Kategorya:Nestlé]]
[[Kategorya:Mga kompanya sa Switzerland]]
[[Kategorya:Mga kompanya ng pagkain]]
[[Kategorya:Mga tatak ng inumin]]</text>
      <sha1>tunaswte2tjm6wae6oppz023qr82yrj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10914</id>
    <revision>
      <id>2166649</id>
      <parentid>1959593</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:48:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166649</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15743" sha1="g30s54cennqp0ij07gmpsub8u0qghkj" xml:space="preserve">{{multiple issues|
{{cleanup|date=Hunyo 2022}}
{{Refimprove|date=Setyembre 2010}}
}}
{{Infobox animanga/Header
| name            = Yu-Gi-Oh! GX
| image           = 
| caption         = 
| ja_kanji        = 遊☆戯☆王デュエルモンスターズGX
| ja_romaji       = Yū☆gi☆ō Dyueru Monsutāzu Jī Ekkusu
| genre           = [[Adventure]], [[Fantasy]], [[Comedy]]
}}
{{Infobox animanga/Anime|
 title=Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX 
 |director=Hatsuki Tsuji
 |studio=[[Studio Gallop]]
 |network=[[TV Tokyo]]
 |first_aired=10 Oktubre 2004
 |last_aired=
 |num_episodes=140+ (current)}}
{{Infobox animanga/Manga
| title           = 
| author          = [[Naoyuki Kageyama]]
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = ''[[Shōnen manga|Shōnen]]''
| magazine        = [[V-Jump]]
| first           = 17 Disyembre 2005
| last            = 
| volumes         = 5
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

'''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX''''', kilala sa ibang bansa bilang '''''Yu-Gi-Oh! GX''''' (遊☆戯☆王デュエル モンスターズGX ''Yūgiō Dyueru Monsutāzu GX'') ay isang [[anime]] ''labaskuwento ng orihinal na prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''. Ginawa ang bersysong [[manga]] ni Naoyuki Kageyama (影山なおゆき ''Kageyama Naoyuki'') ipinalimbag ng magasin na ''[[V-Jump]]'' ng [[Shueisha]] sa [[Hapon (bansa)|bansang Hapon]].

Sa [[Hilagang Amerika]], ipinamamahagi ito ng [[Warner Bros.|Warner Bros. Television Animation]] at [[4Kids Entertainment]].  Sa [[Pilipinas]], ipinalabas ito ng [[Hero TV]] noong 1 Hunyo 2006 at sa [[ABS-CBN]] naman ito ipinalabas noong 31 Hulyo 2006. Sa Pilipinas, ang unang kapanahunan lang ang ipinakita.

Nanganghulugan ang GX bilang ''G''eneration Ne''X''t.

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

== Balangkas ng kuwento ==

Sampunt taon na ang lumipas pagkatapos ng ''Ceremonial Battle'', isang binatang lalaki na nagngangalang [[Judai Yuki]] na gustong pumasok sa paaralan ng ''Duelist Yousei'' sa isang malayong [[pulo]]. Nakasalubong niya si [[Yuugi Mutou]] at binigyan siya ng ''Wing Kuriboh'', dahil dito nahuli siya sa klase at sa ika-110 lamang ang kanyang naging ranggo sa kabuang pagsusulit.  Sa kalaunan, nakaharap niya si [[Chronos De Medici]] at natalo niya ito sa ''Duel Monsters''.

==Mga Karakter sa Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX==

[[Image:Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX Cast.JPG|thumb|Mga Karakter sa Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]

=== Judei Yuki ===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image= [[Talaksan:Judai Yuuki.JPG|250px]]
|caption=Si Judei Yuki
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 1
|birthday=Unknown
|sign=Unknown
|age=15 at debut; currently 16
|height=152cm
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Ebi (Shrimp) fry, [[Mochi]], Tamagopan (Egg-bread)
|least_favorite_food=None in particular
|status_at_debut=Student taking Duel Academy entrance exam
|relations=Unknown
|seiyu=[[KENN]]
|English_voice_actor=[[Louie Paraboles]]
|}}

'''Judei Yuki''', '''Judai Yuki''' (遊城十代 ''Yūki Jūdai'') en [[Hapon (bansa)|Hapon]], kilala sa Ingles na anime bilang '''Jaden Yuki''', ay ang pangunahing karakter sa seryeng anime na ''Yu-Gi-Oh! GX'' (''[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]'' sa [[Hapon (bansa)|bansang Hapon]]). Siya ay pinagbosesan ng voice actor/rock singer na si KENN sa wikang Hapon, Matthew Charles sa wikang Ingles, at Louie Paraboles sa wikang Tagalog.

Dati siyang naglalaro ng baseball. Dahil sa larong ito, siya ay napinsala at dinala sa hospital. Sa hospital niya nakilala si Kouyou Hibiki, na isang duelist. Tinuruan siya nito na maglaro ng duel monsters at doon nagsimula ang pagkahilig ni Judai sa larong ito. Kahit anong deck ang buoin ni Judai ay hindi nya matalo si Hibiki. Hanggang sa isang araw, bago yumao si Hibki ay ipinamana niya kay Judai ang kanyang deck.

Sumali ang 15-taong gulang na si Judai Yuki sa ''Duel Academy'' at pasang-awa siyang napasama sa ''Slifer Red'' (''Osiris Red''), at hindi na lumipat kahit saan silid sa ''Duel Academy''.

===Andrei Tenjoun===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:Fubuki GX.jpg|230px]]
|caption=Andrei Tenjouin (Fubuki Tenjouin)
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 5 (Photograph)
|birthday=Unknown
|Deck=Idol
|sign=Unknown
|age=16 at debut; currently 18
|height=Unknown
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Unknown
|least_favorite_food=Unknown
|status_at_debut=Missing Obelisk Blue duelist
|relations=Younger sister: [[Alexa Tenjouin]] (Asuka Tenjouin)
|seiyu=[[Kouji Yusa]]
|English_voice_actor=[[Michael Punzalan]]
|}}

Si '''Andrei Tenjoun''', kilala sa [[Japan]] bilang {{nihongo|'''Fubuki Tenjouin'''|丸藤亮|''Tenjouin Fubuki''}}, ay isa sa mga [[fictional character]] sa  [[anime]] series na ''[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]. Siya ay tinaguriang '''&quot;Blizard Prince&quot;''' at ang lagda niya ay '''Fubuki 10 Join.''' Siya ay pinagbosesan ni Kouji Yusa sa wikang Hapon, Jason Anthony Griffith sa wikang Ingles (sa pangalang '''Atticus Rhodes''') at [[Michael Punzalan]] sa wikang Tagalog.

Siya ang nawawalang kapatid ni [[Alexa Tenjouin]] (Asuka Tenjouin) na nawawala sa dating dormitoryo ng Obelisk Blue. Sa kanyang alaala, sila ay nag-take ng duel exam, sa panawagan ni Tobi Daitokuji. Sa katunayan, iyon pala ay isang patibong.

Ang pinuno ng Seven Stars na si Kagemaru, ay binago si Andrei para maging si '''Darkness'''. Ngunit tinalo siya ni Judai sa isang '''Shadow Duel'''. Bumalik siya sa dati at nawala na rin ang kapangyarihang itim na kumokontrol sa kanya. Sa laban ni Alexa kay Titan, nandun siya para suportahan ang kanyang kapatid.

Bumalik siya sa kanyang dating sarili pagkatapos ng Seven Stars arc. Minsan ay nakasuot siya ng Hawaiian na damit at tumutugtog ng ukelele, optimistic siya sa lahat ng oras, pero siya ay isang tanga sa harap ng kanyang kapatid na babae. Magaling siyang surfer at sikat siya sa mga babae, na nagtulak kay [[Sean Banzaime]] (Jun Manjoume) na humingi ng mga payo patungkol sa mga usaping pag-ibig. Naiirita din si Alexa sa mga kalokohan ni Andrei, tulad na magkagusto siya sa ibang duelists o mapunta sa showbiz sa isang banda na '''Bro-Bro and Sissy''' (sa orihinal na version, sa halip, minungkahi niya si Alexa na sumali sa stage name na '''Asuryn''', para makakuha siya ng maraming tagasuporta para sa kanyang '''Bucky''' fanclub para itapat nito sa kanyang kaibigan na si [[Brian Marafuji]]).

Dahil absent siya sa nakaraang term, naging repeater siya sa second year sa second season.

=== Alexa Tenjouin ===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:AsukaTenjouin.jpg|230px]]
|caption= Alexa Tenjouin (Asuka Tenjouin)
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 1
|birthday=Unknown
|Deck=Cyber Girl, Byakuya
|sign=Unknown
|age=15 at debut; currently 17
|height=Unknown
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Tamagopan (egg-bread)
|least_favorite_food=Unknown
|status_at_debut=Obelisk Blue duelist
|relations=Older brother: [[Andrei Tenjouin]] (Fubuki Tenjouin)
|seiyu=[[Sanae Kobayashi]]
|English_voice_actor=[[Davene Venturanza]] 
|}}

Si '''Asuka Tenjouin''' o mas kilala na '''Alexa''' ay isang sa mga bidang tauhan sa [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh! GX]]''. Siya ay pinagbosesan ni Sanae Kobayashi sa wikang Hapon, Pricilla Everett sa wikang Ingles (sa pangalang '''Alexis Rhodes'''), at Davene Venturanza sa wikang Tagalog.

Siya ay 15 years old. Matatag siyang babae. Bukod pa sa matatag, isa siya sa mga pinakamagaling na duelist sa Duel Academy. Dahil dito, tinagurian siyang '''&quot;Reyna&quot;''' ng Obelisk Blue.

Hinahangaan niya si Judai Yuki. Pero maraming fans ang naniniwala na may gusto si Alexa kay Judai. Totoo ito sa English version, pero sa orihinal, wala siyang ginugustuhang lalake, kaya nagpilit ang kanyang kapatid na si Andrei na magkagusto siya sa kahit sinong lalaki. Isa sa mga eksena ay ang kausap niya si Rocky Misawa (Daichi Misawa) na &quot;masaya siya dahil mananatili si Judai sa Academy&quot;. Ngunit ang sabi ni Rocky na ang tinutukoy niya ay sina Judai at Paolo, at sinabi niya sa kanya na &quot;crush&quot; niya si Judai pero pilit niyang iniiba niya ang usapan. Sa episode 15, tinawag niyang tanga si Judai pagkatapos siyang manalo kay Mitsuru Ayanokouji dahil hindi alam ni Judai kung ano ang ibig sabihin ng salitang &quot;fiance&quot;.

===Iba pang mga karakter===

*'''[[Daichi Misawa]]''' (''Rocky Misawa'') isang matalinong duelista na natalaga sa ''Apollo Yellow'' na dormitoryo.
*'''[[Jun Manjoume]]''' (''Shan Banzaime'') isang magaling na duelist sa dormitoryong Obelisk Blue. Siya ang pinakamatinding katunggali ni Judei sa akademiya.
*'''[[Sho Marufuji]]''' (''Paulo Marufuji'') kaklase at kasama sa kwarto ni Judei. Sya ang naging kapatid-kapatiran ni Judei habang sila ay nasa academy.
*'''[[Ryo Marufuji]]''' (''Bryan Marufuji'') Ang pinakamahusay na duelist sa Duel Academy. Siya ang nakatatandang kapatid ni Sho.

==Mga nagboses==
===Mga nagboses sa [[wikang Hapon]]===

*[[Hiroshi Shimizu]] bilang [[Chronos De Medici]]
*[[Kenichirou Ohashi|KENN]] bilang [[Judai Yuki]]
*[[Masami Suzuki]] bilang [[Shou Marafuji]] 
*[[Mika Ishibashi]] bilang [[Hanekuriboh|Wing Kuriboh]]
*[[Sanae Kobayashi]] bilang [[Asuka Tenjouin]]
*[[Taiki Matsuno]] bilang [[Jun Manjoume]]
*[[Takehiro Hasu]] bilang [[Hayato Maeda]]
*[[Tsuyoshi Maeda]] bilang [[Ryo Marufuji]] (丸藤 亮)
*[[Yuuki Masuda]] bilang [[Daichi Misawa]] (三沢 大地)
*[[Akira Ishida]] bilang [[Ed Phoenix]]
*[[Masami Iwasaki]] bilang Headmaster Samejima
*[[Mugihito]] bilang Chairman Kagemaru
*[[Takehito Koyasu]] bilang Takuma Saiou
*[[Daisuke Nakamura]] bilang N-Air Hummingbird
*[[Hiroshi Yanaka]] bilang Monkey Saruyama
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kazuhiko Nishimatsu]] bilang Anacis
*[[Kazuhiro Shindou]] bilang Gin Ryusei
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]] 
*[[Kouhei Takasugi]] bilang Aqua Dolphin
*[[Makoto Tomita]] bilang Manjome Shouji
*[[Mamoru Miyano]] bilang Abidos the Third
*[[Masaaki Ishikawa]] bilang Houomaru
*[[Ryuichi Nagashima]] bilang Sensei Kabayama
*[[Satoshi Tsuruoka]] bilang Jinzo
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]] 
*[[Taiten Kusunoki]] bilang Don Zaloog 
*[[Tomomi Taniuchi]] bilang Junko Kurada
*[[Toshiharu Sakurai]] bilang Iwamaru
*[[Yuki Nakao]] bilang Black Magician Girl 
*[[Yuko Mizutani]] bilang Sara

===Mga nagboses sa [[wikang Tagalog]]===
{{POV|date=Hunyo 2009}}
{{Refimprove|date=Disyembre 2013}}
{| {{prettytable}}
!Si... !! Bilang...
|-
| [[Louie Paraboles]] || [[Judai Yuki|Judei Yuki]]
|-
| [[Davene V. Brillantes]] || [[Asuka Tenjouin|Alexa Tenjouin]], Rei Saotome, Yubel (babae)
|-
| [[Jefferson Utanes]] || [[Sean Banzaime]], Abidos the Third, [[Yuugi Muto]], [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Dennis]], [[Chairman Kagemaru]], Proffesor Albert Zweinstein
|-
| [[Bernie Malejana]] || [[Hayato Maeda|Jepoy Maeda]],Ojama Yellow Rowell Go ,SAL, Napoleon, Tyranno Kenzan, Headmaster Samejima
|-
| [[Jo Anne Chua]]|| [[Sho Marufuji|Paolo Marafuji]], Hanekuribo, Alice
|-
| [[Michael Punzalan]] || [[Ryo Marufuji|Brian Marafuji]],[[Fubuki Tenjouin|Andrei Tenjoin]],Dark Scorpion - Gorg the Strong ,Dox, Gravekeeper`s Chief,Kaibaman, Para,[[Seto Kaiba]],[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Tyrone Taizan]]
|-
| [[Archie de Leon]] || [[Misawa Daichi|Rocky Misawa]],Mad Dog, Gelgo, Jim Crocodile Cook, Trueman
|-
| [[Roni Abario]] || [[Chronos De Mediz]],Don Zaloog, Marco Banzaime, Mattimatica
|-
| [[Noel Escondo]]|| Dark Scorpion - Chick the Yellow 
|-
| [[Irish Labay]]|| Gravekeeper`s Assailant 
|-
| [[Celeste Dela Cruz]]|| Dark Magician Girl 
|-
| [[Dee-Ann Paras]]|| Elemental Hero Burstlady 
|-
| [[Carlo Christopher Caling]]|| [[Daitokuji|Sir. Tobi]],[[Daitokuji|Sir. Tobi /Rafael]]
|-
| [[Owen Caling]]||[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Rei Saotome]]
|-
| [[Yvette Tagura]]||[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Ms. Cherry]]
|-
| [[Jojo Galvez]]|| [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Psycho Shocker]] 
|-
| [[Filipina Pamintuan]]|| [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Matthew Motegi]]
|-
| [[Montreal Repuyan]]|| Saiou Takuma, Edo Phoenix, Yubel (lalake)
|-
| [[Noel Urbano]]|| Austin O'Brien
|}

==Awiting tema ng Yu-Gi-Oh! Duel Monsters==

Pangbukas na awitin:

# &quot;Kaisei Josho Hallelujah&quot; ni Jindou (season1)
# &quot;99%&quot; ng BOWL (season2)
# &quot;Teardrop&quot; ng BOWL (season3)
# &quot;Precious Time, Glory Days&quot; ng Psychic Lover (season4)

Pangwakas na awitin:

# &quot;Genkai Battle&quot; ng JAM Project (season1)
# &quot;Wake up your heart&quot; ng KENN with the NaB's (season2)
# &quot;Taiyo&quot; ng Bite the Lung (season3)
# &quot;Endless Dreams&quot; ni Kitada Nihiroshi (season4)

==Yu-Gi-Oh! Players Pilipinas==

*[[Lokasyon ng Yu-Gi-Oh! sa Metro Manila]]
*[[Mga Manlalaro Ng Yu-Gi-Oh! sa buong Metro Manila]]

==Talababa==
{{reflist}}

==Mga Ugnay aa Yu-Gi-Oh! Philippines==
*[http://yugiohphil.proboards50.com/  Sa mga Pinoy Players]
*[http://yugiohpinas.proboards91.com/ Sa mga Pinoy Players sa Pampanga] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070101014808/http://yugiohpinas.proboards91.com/ |date=2007-01-01 }}
*[http://www.bankee.com.ph/events.ihtml /Mga Events ng Yu-Gi-Oh! sa Pilipinas ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060814023706/http://www.bankee.com.ph/events.ihtml |date=2006-08-14 }}
*[https://web.archive.org/web/20091027052952/http://geocities.com/yugiohpinas/ /Yu-Gi-Oh! sa Pilipinas]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga serye sa telebisyon mula sa Hapon]]</text>
      <sha1>g30s54cennqp0ij07gmpsub8u0qghkj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166684</id>
      <parentid>2166649</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166684</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13491" sha1="61w4z921gsm7py53lo7h46sjisr8gky" xml:space="preserve">{{multiple issues|
{{cleanup|date=Hunyo 2022}}
{{Refimprove|date=Setyembre 2010}}
}}
{{Infobox animanga/Header
| name            = Yu-Gi-Oh! GX
| image           = 
| caption         = 
| ja_kanji        = 遊☆戯☆王デュエルモンスターズGX
| ja_romaji       = Yū☆gi☆ō Dyueru Monsutāzu Jī Ekkusu
| genre           = [[Adventure]], [[Fantasy]], [[Comedy]]
}}
{{Infobox animanga/Anime|
 title=Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX 
 |director=Hatsuki Tsuji
 |studio=[[Studio Gallop]]
 |network=[[TV Tokyo]]
 |first_aired=10 Oktubre 2004
 |last_aired=
 |num_episodes=140+ (current)}}
{{Infobox animanga/Manga
| title           = 
| author          = [[Naoyuki Kageyama]]
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = ''[[Shōnen manga|Shōnen]]''
| magazine        = [[V-Jump]]
| first           = 17 Disyembre 2005
| last            = 
| volumes         = 5
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

'''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX''''', kilala sa ibang bansa bilang '''''Yu-Gi-Oh! GX''''' (遊☆戯☆王デュエル モンスターズGX ''Yūgiō Dyueru Monsutāzu GX'') ay isang [[anime]] ''labaskuwento ng orihinal na prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''. Ginawa ang bersysong [[manga]] ni Naoyuki Kageyama (影山なおゆき ''Kageyama Naoyuki'') ipinalimbag ng magasin na ''[[V-Jump]]'' ng [[Shueisha]] sa [[Hapon (bansa)|bansang Hapon]].

Sa [[Hilagang Amerika]], ipinamamahagi ito ng [[Warner Bros.|Warner Bros. Television Animation]] at [[4Kids Entertainment]].  Sa [[Pilipinas]], ipinalabas ito ng [[Hero TV]] noong 1 Hunyo 2006 at sa [[ABS-CBN]] naman ito ipinalabas noong 31 Hulyo 2006. Sa Pilipinas, ang unang kapanahunan lang ang ipinakita.

Nanganghulugan ang GX bilang ''G''eneration Ne''X''t.

== Balangkas ng kuwento ==

Sampunt taon na ang lumipas pagkatapos ng ''Ceremonial Battle'', isang binatang lalaki na nagngangalang [[Judai Yuki]] na gustong pumasok sa paaralan ng ''Duelist Yousei'' sa isang malayong [[pulo]]. Nakasalubong niya si [[Yuugi Mutou]] at binigyan siya ng ''Wing Kuriboh'', dahil dito nahuli siya sa klase at sa ika-110 lamang ang kanyang naging ranggo sa kabuang pagsusulit.  Sa kalaunan, nakaharap niya si [[Chronos De Medici]] at natalo niya ito sa ''Duel Monsters''.

==Mga Karakter sa Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX==

[[Image:Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX Cast.JPG|thumb|Mga Karakter sa Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]

=== Judei Yuki ===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image= [[Talaksan:Judai Yuuki.JPG|250px]]
|caption=Si Judei Yuki
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 1
|birthday=Unknown
|sign=Unknown
|age=15 at debut; currently 16
|height=152cm
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Ebi (Shrimp) fry, [[Mochi]], Tamagopan (Egg-bread)
|least_favorite_food=None in particular
|status_at_debut=Student taking Duel Academy entrance exam
|relations=Unknown
|seiyu=[[KENN]]
|English_voice_actor=[[Louie Paraboles]]
|}}

'''Judei Yuki''', '''Judai Yuki''' (遊城十代 ''Yūki Jūdai'') en [[Hapon (bansa)|Hapon]], kilala sa Ingles na anime bilang '''Jaden Yuki''', ay ang pangunahing karakter sa seryeng anime na ''Yu-Gi-Oh! GX'' (''[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]'' sa [[Hapon (bansa)|bansang Hapon]]). Siya ay pinagbosesan ng voice actor/rock singer na si KENN sa wikang Hapon, Matthew Charles sa wikang Ingles, at Louie Paraboles sa wikang Tagalog.

Dati siyang naglalaro ng baseball. Dahil sa larong ito, siya ay napinsala at dinala sa hospital. Sa hospital niya nakilala si Kouyou Hibiki, na isang duelist. Tinuruan siya nito na maglaro ng duel monsters at doon nagsimula ang pagkahilig ni Judai sa larong ito. Kahit anong deck ang buoin ni Judai ay hindi nya matalo si Hibiki. Hanggang sa isang araw, bago yumao si Hibki ay ipinamana niya kay Judai ang kanyang deck.

Sumali ang 15-taong gulang na si Judai Yuki sa ''Duel Academy'' at pasang-awa siyang napasama sa ''Slifer Red'' (''Osiris Red''), at hindi na lumipat kahit saan silid sa ''Duel Academy''.

===Andrei Tenjoun===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:Fubuki GX.jpg|230px]]
|caption=Andrei Tenjouin (Fubuki Tenjouin)
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 5 (Photograph)
|birthday=Unknown
|Deck=Idol
|sign=Unknown
|age=16 at debut; currently 18
|height=Unknown
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Unknown
|least_favorite_food=Unknown
|status_at_debut=Missing Obelisk Blue duelist
|relations=Younger sister: [[Alexa Tenjouin]] (Asuka Tenjouin)
|seiyu=[[Kouji Yusa]]
|English_voice_actor=[[Michael Punzalan]]
|}}

Si '''Andrei Tenjoun''', kilala sa [[Japan]] bilang {{nihongo|'''Fubuki Tenjouin'''|丸藤亮|''Tenjouin Fubuki''}}, ay isa sa mga [[fictional character]] sa  [[anime]] series na ''[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX]]. Siya ay tinaguriang '''&quot;Blizard Prince&quot;''' at ang lagda niya ay '''Fubuki 10 Join.''' Siya ay pinagbosesan ni Kouji Yusa sa wikang Hapon, Jason Anthony Griffith sa wikang Ingles (sa pangalang '''Atticus Rhodes''') at [[Michael Punzalan]] sa wikang Tagalog.

Siya ang nawawalang kapatid ni [[Alexa Tenjouin]] (Asuka Tenjouin) na nawawala sa dating dormitoryo ng Obelisk Blue. Sa kanyang alaala, sila ay nag-take ng duel exam, sa panawagan ni Tobi Daitokuji. Sa katunayan, iyon pala ay isang patibong.

Ang pinuno ng Seven Stars na si Kagemaru, ay binago si Andrei para maging si '''Darkness'''. Ngunit tinalo siya ni Judai sa isang '''Shadow Duel'''. Bumalik siya sa dati at nawala na rin ang kapangyarihang itim na kumokontrol sa kanya. Sa laban ni Alexa kay Titan, nandun siya para suportahan ang kanyang kapatid.

Bumalik siya sa kanyang dating sarili pagkatapos ng Seven Stars arc. Minsan ay nakasuot siya ng Hawaiian na damit at tumutugtog ng ukelele, optimistic siya sa lahat ng oras, pero siya ay isang tanga sa harap ng kanyang kapatid na babae. Magaling siyang surfer at sikat siya sa mga babae, na nagtulak kay [[Sean Banzaime]] (Jun Manjoume) na humingi ng mga payo patungkol sa mga usaping pag-ibig. Naiirita din si Alexa sa mga kalokohan ni Andrei, tulad na magkagusto siya sa ibang duelists o mapunta sa showbiz sa isang banda na '''Bro-Bro and Sissy''' (sa orihinal na version, sa halip, minungkahi niya si Alexa na sumali sa stage name na '''Asuryn''', para makakuha siya ng maraming tagasuporta para sa kanyang '''Bucky''' fanclub para itapat nito sa kanyang kaibigan na si [[Brian Marafuji]]).

Dahil absent siya sa nakaraang term, naging repeater siya sa second year sa second season.

=== Alexa Tenjouin ===
{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:AsukaTenjouin.jpg|230px]]
|caption= Alexa Tenjouin (Asuka Tenjouin)
|appears_in=[[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']]
|debut=''Yu-Gi-Oh! GX'' Episode 1
|birthday=Unknown
|Deck=Cyber Girl, Byakuya
|sign=Unknown
|age=15 at debut; currently 17
|height=Unknown
|weight=Unknown
|blood_type=Unknown
|favorite_food=Tamagopan (egg-bread)
|least_favorite_food=Unknown
|status_at_debut=Obelisk Blue duelist
|relations=Older brother: [[Andrei Tenjouin]] (Fubuki Tenjouin)
|seiyu=[[Sanae Kobayashi]]
|English_voice_actor=[[Davene Venturanza]] 
|}}

Si '''Asuka Tenjouin''' o mas kilala na '''Alexa''' ay isang sa mga bidang tauhan sa [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh! GX]]''. Siya ay pinagbosesan ni Sanae Kobayashi sa wikang Hapon, Pricilla Everett sa wikang Ingles (sa pangalang '''Alexis Rhodes'''), at Davene Venturanza sa wikang Tagalog.

Siya ay 15 years old. Matatag siyang babae. Bukod pa sa matatag, isa siya sa mga pinakamagaling na duelist sa Duel Academy. Dahil dito, tinagurian siyang '''&quot;Reyna&quot;''' ng Obelisk Blue.

Hinahangaan niya si Judai Yuki. Pero maraming fans ang naniniwala na may gusto si Alexa kay Judai. Totoo ito sa English version, pero sa orihinal, wala siyang ginugustuhang lalake, kaya nagpilit ang kanyang kapatid na si Andrei na magkagusto siya sa kahit sinong lalaki. Isa sa mga eksena ay ang kausap niya si Rocky Misawa (Daichi Misawa) na &quot;masaya siya dahil mananatili si Judai sa Academy&quot;. Ngunit ang sabi ni Rocky na ang tinutukoy niya ay sina Judai at Paolo, at sinabi niya sa kanya na &quot;crush&quot; niya si Judai pero pilit niyang iniiba niya ang usapan. Sa episode 15, tinawag niyang tanga si Judai pagkatapos siyang manalo kay Mitsuru Ayanokouji dahil hindi alam ni Judai kung ano ang ibig sabihin ng salitang &quot;fiance&quot;.

===Iba pang mga karakter===

*'''[[Daichi Misawa]]''' (''Rocky Misawa'') isang matalinong duelista na natalaga sa ''Apollo Yellow'' na dormitoryo.
*'''[[Jun Manjoume]]''' (''Shan Banzaime'') isang magaling na duelist sa dormitoryong Obelisk Blue. Siya ang pinakamatinding katunggali ni Judei sa akademiya.
*'''[[Sho Marufuji]]''' (''Paulo Marufuji'') kaklase at kasama sa kwarto ni Judei. Sya ang naging kapatid-kapatiran ni Judei habang sila ay nasa academy.
*'''[[Ryo Marufuji]]''' (''Bryan Marufuji'') Ang pinakamahusay na duelist sa Duel Academy. Siya ang nakatatandang kapatid ni Sho.

==Mga nagboses==
===Mga nagboses sa [[wikang Hapon]]===

*[[Hiroshi Shimizu]] bilang [[Chronos De Medici]]
*[[Kenichirou Ohashi|KENN]] bilang [[Judai Yuki]]
*[[Masami Suzuki]] bilang [[Shou Marafuji]] 
*[[Mika Ishibashi]] bilang [[Hanekuriboh|Wing Kuriboh]]
*[[Sanae Kobayashi]] bilang [[Asuka Tenjouin]]
*[[Taiki Matsuno]] bilang [[Jun Manjoume]]
*[[Takehiro Hasu]] bilang [[Hayato Maeda]]
*[[Tsuyoshi Maeda]] bilang [[Ryo Marufuji]] (丸藤 亮)
*[[Yuuki Masuda]] bilang [[Daichi Misawa]] (三沢 大地)
*[[Akira Ishida]] bilang [[Ed Phoenix]]
*[[Masami Iwasaki]] bilang Headmaster Samejima
*[[Mugihito]] bilang Chairman Kagemaru
*[[Takehito Koyasu]] bilang Takuma Saiou
*[[Daisuke Nakamura]] bilang N-Air Hummingbird
*[[Hiroshi Yanaka]] bilang Monkey Saruyama
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kazuhiko Nishimatsu]] bilang Anacis
*[[Kazuhiro Shindou]] bilang Gin Ryusei
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]] 
*[[Kouhei Takasugi]] bilang Aqua Dolphin
*[[Makoto Tomita]] bilang Manjome Shouji
*[[Mamoru Miyano]] bilang Abidos the Third
*[[Masaaki Ishikawa]] bilang Houomaru
*[[Ryuichi Nagashima]] bilang Sensei Kabayama
*[[Satoshi Tsuruoka]] bilang Jinzo
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]] 
*[[Taiten Kusunoki]] bilang Don Zaloog 
*[[Tomomi Taniuchi]] bilang Junko Kurada
*[[Toshiharu Sakurai]] bilang Iwamaru
*[[Yuki Nakao]] bilang Black Magician Girl 
*[[Yuko Mizutani]] bilang Sara

===Mga nagboses sa [[wikang Tagalog]]===
{{POV|date=Hunyo 2009}}
{{Refimprove|date=Disyembre 2013}}
{| {{prettytable}}
!Si... !! Bilang...
|-
| [[Louie Paraboles]] || [[Judai Yuki|Judei Yuki]]
|-
| [[Davene V. Brillantes]] || [[Asuka Tenjouin|Alexa Tenjouin]], Rei Saotome, Yubel (babae)
|-
| [[Jefferson Utanes]] || [[Sean Banzaime]], Abidos the Third, [[Yuugi Muto]], [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Dennis]], [[Chairman Kagemaru]], Proffesor Albert Zweinstein
|-
| [[Bernie Malejana]] || [[Hayato Maeda|Jepoy Maeda]],Ojama Yellow Rowell Go ,SAL, Napoleon, Tyranno Kenzan, Headmaster Samejima
|-
| [[Jo Anne Chua]]|| [[Sho Marufuji|Paolo Marafuji]], Hanekuribo, Alice
|-
| [[Michael Punzalan]] || [[Ryo Marufuji|Brian Marafuji]],[[Fubuki Tenjouin|Andrei Tenjoin]],Dark Scorpion - Gorg the Strong ,Dox, Gravekeeper`s Chief,Kaibaman, Para,[[Seto Kaiba]],[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Tyrone Taizan]]
|-
| [[Archie de Leon]] || [[Misawa Daichi|Rocky Misawa]],Mad Dog, Gelgo, Jim Crocodile Cook, Trueman
|-
| [[Roni Abario]] || [[Chronos De Mediz]],Don Zaloog, Marco Banzaime, Mattimatica
|-
| [[Noel Escondo]]|| Dark Scorpion - Chick the Yellow 
|-
| [[Irish Labay]]|| Gravekeeper`s Assailant 
|-
| [[Celeste Dela Cruz]]|| Dark Magician Girl 
|-
| [[Dee-Ann Paras]]|| Elemental Hero Burstlady 
|-
| [[Carlo Christopher Caling]]|| [[Daitokuji|Sir. Tobi]],[[Daitokuji|Sir. Tobi /Rafael]]
|-
| [[Owen Caling]]||[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Rei Saotome]]
|-
| [[Yvette Tagura]]||[[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Ms. Cherry]]
|-
| [[Jojo Galvez]]|| [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Psycho Shocker]] 
|-
| [[Filipina Pamintuan]]|| [[Yu-Gi-Oh! Duel Monsters GX minor characters|Matthew Motegi]]
|-
| [[Montreal Repuyan]]|| Saiou Takuma, Edo Phoenix, Yubel (lalake)
|-
| [[Noel Urbano]]|| Austin O'Brien
|}

==Awiting tema ng Yu-Gi-Oh! Duel Monsters==

Pangbukas na awitin:

# &quot;Kaisei Josho Hallelujah&quot; ni Jindou (season1)
# &quot;99%&quot; ng BOWL (season2)
# &quot;Teardrop&quot; ng BOWL (season3)
# &quot;Precious Time, Glory Days&quot; ng Psychic Lover (season4)

Pangwakas na awitin:

# &quot;Genkai Battle&quot; ng JAM Project (season1)
# &quot;Wake up your heart&quot; ng KENN with the NaB's (season2)
# &quot;Taiyo&quot; ng Bite the Lung (season3)
# &quot;Endless Dreams&quot; ni Kitada Nihiroshi (season4)

==Yu-Gi-Oh! Players Pilipinas==

*[[Lokasyon ng Yu-Gi-Oh! sa Metro Manila]]
*[[Mga Manlalaro Ng Yu-Gi-Oh! sa buong Metro Manila]]

==Talababa==
{{reflist}}

==Mga Ugnay aa Yu-Gi-Oh! Philippines==
*[http://yugiohphil.proboards50.com/  Sa mga Pinoy Players]
*[http://yugiohpinas.proboards91.com/ Sa mga Pinoy Players sa Pampanga] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070101014808/http://yugiohpinas.proboards91.com/ |date=2007-01-01 }}
*[http://www.bankee.com.ph/events.ihtml /Mga Events ng Yu-Gi-Oh! sa Pilipinas ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060814023706/http://www.bankee.com.ph/events.ihtml |date=2006-08-14 }}
*[https://web.archive.org/web/20091027052952/http://geocities.com/yugiohpinas/ /Yu-Gi-Oh! sa Pilipinas]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga serye sa telebisyon mula sa Hapon]]</text>
      <sha1>61w4z921gsm7py53lo7h46sjisr8gky</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yu-Gi-Oh! (pelikula)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10915</id>
    <revision>
      <id>2166542</id>
      <parentid>1913020</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:38:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166542</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1804" sha1="sx6hladbg8p50jdc93yisbv3938gtex" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜ズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

==Kuwento==
Ang ''Blue Eyes White Dragon'' ay laging nananalo ngunit mayroong potensiyal ''Red Eyes Black Dragon'' na magtagumpay.  Kuwento ng isang mahiyaing ''duelist'' ang gustong magkaroon ng malaalamat na ''Red Eyes Black Dragon''.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Hikaru Midorikawa]] (緑川 光) bilang [[Seto Kaiba]] (海馬 瀬人)
*[[Megumi Ogata]] (緒方 恵美) bilang [[Yuugi Mutou]] (武藤 遊戯)
*[[Toshiyuki Morikawa]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Emi Uwagawa]] bilang [[Shun]]
*[[Konomi Maeda]] bilang [[Satoshi]]
*[[Ryotaro Okiayu]] (置鮎 龍太郎) bilang [[Hiroto Honda]] (本田 ヒロト)
*[[Yukana]] (ゆかな) bilang [[Miho Nosaka]] (野坂 ミホ)
*[[Yumi Kakazu]] (かかず ゆみ) bilang [[Anzu Mazaki]] (真崎 杏子)

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1999]]


{{stub|Pelikula}}

[[ja:遊☆戯☆王 (アニメ第1作)#劇場版「遊☆戯☆王」]]</text>
      <sha1>sx6hladbg8p50jdc93yisbv3938gtex</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166550</id>
      <parentid>2166542</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:44:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]): Rvv vandalism (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166550</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1380" sha1="hl5u0qyux3zjtw7uy4biig96h5ac8dg" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

==Kuwento==
Ang ''Blue Eyes White Dragon'' ay laging nananalo ngunit mayroong potensiyal ''Red Eyes Black Dragon'' na magtagumpay.  Kuwento ng isang mahiyaing ''duelist'' ang gustong magkaroon ng malaalamat na ''Red Eyes Black Dragon''.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Hikaru Midorikawa]] (緑川 光) bilang [[Seto Kaiba]] (海馬 瀬人)
*[[Megumi Ogata]] (緒方 恵美) bilang [[Yuugi Mutou]] (武藤 遊戯)
*[[Toshiyuki Morikawa]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Emi Uwagawa]] bilang [[Shun]]
*[[Konomi Maeda]] bilang [[Satoshi]]
*[[Ryotaro Okiayu]] (置鮎 龍太郎) bilang [[Hiroto Honda]] (本田 ヒロト)
*[[Yukana]] (ゆかな) bilang [[Miho Nosaka]] (野坂 ミホ)
*[[Yumi Kakazu]] (かかず ゆみ) bilang [[Anzu Mazaki]] (真崎 杏子)

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1999]]


{{stub|Pelikula}}

[[ja:遊☆戯☆王 (アニメ第1作)#劇場版「遊☆戯☆王」]]</text>
      <sha1>hl5u0qyux3zjtw7uy4biig96h5ac8dg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166647</id>
      <parentid>2166550</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:45:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166647</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3119" sha1="6o9wbg9ls93u1relj0u02bxvs2w35hh" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（ラーの翼神竜）]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[Kazuki Takahashi]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Kuwento==
Ang ''Blue Eyes White Dragon'' ay laging nananalo ngunit mayroong potensiyal ''Red Eyes Black Dragon'' na magtagumpay.  Kuwento ng isang mahiyaing ''duelist'' ang gustong magkaroon ng malaalamat na ''Red Eyes Black Dragon''.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Hikaru Midorikawa]] (緑川 光) bilang [[Seto Kaiba]] (海馬 瀬人)
*[[Megumi Ogata]] (緒方 恵美) bilang [[Yuugi Mutou]] (武藤 遊戯)
*[[Toshiyuki Morikawa]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Emi Uwagawa]] bilang [[Shun]]
*[[Konomi Maeda]] bilang [[Satoshi]]
*[[Ryotaro Okiayu]] (置鮎 龍太郎) bilang [[Hiroto Honda]] (本田 ヒロト)
*[[Yukana]] (ゆかな) bilang [[Miho Nosaka]] (野坂 ミホ)
*[[Yumi Kakazu]] (かかず ゆみ) bilang [[Anzu Mazaki]] (真崎 杏子)

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1999]]


{{stub|Pelikula}}

[[ja:遊☆戯☆王 (アニメ第1作)#劇場版「遊☆戯☆王」]]</text>
      <sha1>6o9wbg9ls93u1relj0u02bxvs2w35hh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166681</id>
      <parentid>2166647</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166681</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1380" sha1="hl5u0qyux3zjtw7uy4biig96h5ac8dg" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

==Kuwento==
Ang ''Blue Eyes White Dragon'' ay laging nananalo ngunit mayroong potensiyal ''Red Eyes Black Dragon'' na magtagumpay.  Kuwento ng isang mahiyaing ''duelist'' ang gustong magkaroon ng malaalamat na ''Red Eyes Black Dragon''.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Hikaru Midorikawa]] (緑川 光) bilang [[Seto Kaiba]] (海馬 瀬人)
*[[Megumi Ogata]] (緒方 恵美) bilang [[Yuugi Mutou]] (武藤 遊戯)
*[[Toshiyuki Morikawa]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Emi Uwagawa]] bilang [[Shun]]
*[[Konomi Maeda]] bilang [[Satoshi]]
*[[Ryotaro Okiayu]] (置鮎 龍太郎) bilang [[Hiroto Honda]] (本田 ヒロト)
*[[Yukana]] (ゆかな) bilang [[Miho Nosaka]] (野坂 ミホ)
*[[Yumi Kakazu]] (かかず ゆみ) bilang [[Anzu Mazaki]] (真崎 杏子)

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1999]]


{{stub|Pelikula}}

[[ja:遊☆戯☆王 (アニメ第1作)#劇場版「遊☆戯☆王」]]</text>
      <sha1>hl5u0qyux3zjtw7uy4biig96h5ac8dg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10919</id>
    <revision>
      <id>2166541</id>
      <parentid>1434674</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:37:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166541</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1204" sha1="3rg3wyyywb1bic9tarjci0lf37fcc8q" xml:space="preserve">[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜ズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

==Kuwento==

Ang ''Capsule Monsters'' kasama si Yugi, Jonouchi, Anzu, Honda, at lolo nila na si Sugoroku na naging mundo nila ay parang tunay na ''Duel Monsters''.  Nalaman nila ang mga halimaw (''monster'') ay nasa kapsula (''capsule''). At katulad ng laro ang ''Virtual RPG'' at parang larong [[ahedres]] (''chess'').

==Mga nagboses Sa Wikang Hapon==

*[[Haruhi Terada]] bilang [[Mai Kujaku]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Rica Matsumoto]] bilang [[Yami no Bakura]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]]
*[[Tetsuya Iwanaga]] bilang [[Malik Ishtar]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]

{{stub}}</text>
      <sha1>3rg3wyyywb1bic9tarjci0lf37fcc8q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166551</id>
      <parentid>2166541</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:44:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]): Rvv vandalism (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166551</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1186" sha1="oy5x6iyu5ijbm8zhogp50fow6fpgxle" xml:space="preserve">[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

==Kuwento==

Ang ''Capsule Monsters'' kasama si Yugi, Jonouchi, Anzu, Honda, at lolo nila na si Sugoroku na naging mundo nila ay parang tunay na ''Duel Monsters''.  Nalaman nila ang mga halimaw (''monster'') ay nasa kapsula (''capsule''). At katulad ng laro ang ''Virtual RPG'' at parang larong [[ahedres]] (''chess'').

==Mga nagboses Sa Wikang Hapon==

*[[Haruhi Terada]] bilang [[Mai Kujaku]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Rica Matsumoto]] bilang [[Yami no Bakura]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]]
*[[Tetsuya Iwanaga]] bilang [[Malik Ishtar]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]

{{stub}}</text>
      <sha1>oy5x6iyu5ijbm8zhogp50fow6fpgxle</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166645</id>
      <parentid>2166551</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:44:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166645</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2502" sha1="dv3ubjcqlzwqgyi62r8h0fl8a10iel9" xml:space="preserve">[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[Kazuki Takahashi]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Kuwento==

Ang ''Capsule Monsters'' kasama si Yugi, Jonouchi, Anzu, Honda, at lolo nila na si Sugoroku na naging mundo nila ay parang tunay na ''Duel Monsters''.  Nalaman nila ang mga halimaw (''monster'') ay nasa kapsula (''capsule''). At katulad ng laro ang ''Virtual RPG'' at parang larong [[ahedres]] (''chess'').

==Mga nagboses Sa Wikang Hapon==

*[[Haruhi Terada]] bilang [[Mai Kujaku]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Rica Matsumoto]] bilang [[Yami no Bakura]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]]
*[[Tetsuya Iwanaga]] bilang [[Malik Ishtar]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]

{{stub}}</text>
      <sha1>dv3ubjcqlzwqgyi62r8h0fl8a10iel9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166675</id>
      <parentid>2166645</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166675</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1186" sha1="oy5x6iyu5ijbm8zhogp50fow6fpgxle" xml:space="preserve">[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

==Kuwento==

Ang ''Capsule Monsters'' kasama si Yugi, Jonouchi, Anzu, Honda, at lolo nila na si Sugoroku na naging mundo nila ay parang tunay na ''Duel Monsters''.  Nalaman nila ang mga halimaw (''monster'') ay nasa kapsula (''capsule''). At katulad ng laro ang ''Virtual RPG'' at parang larong [[ahedres]] (''chess'').

==Mga nagboses Sa Wikang Hapon==

*[[Haruhi Terada]] bilang [[Mai Kujaku]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Rica Matsumoto]] bilang [[Yami no Bakura]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Mutou]]
*[[Tetsuya Iwanaga]] bilang [[Malik Ishtar]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]

{{stub}}</text>
      <sha1>oy5x6iyu5ijbm8zhogp50fow6fpgxle</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yūgi Mutō</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10920</id>
    <revision>
      <id>2166652</id>
      <parentid>1276121</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:54:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166652</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5869" sha1="o1xtubl58coj8xi042q5uu784eynn0z" xml:space="preserve">{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:Yuugi Mutou.JPG]]
|caption= Si Yugi Mutou 
|appears_in=manga: &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh!#Yu-Gi-Oh! (Original manga)|''Yu-Gi-Oh!'' (Original manga)]] &lt;br /&gt; ''[[Yu-Gi-Oh! R]]'' &lt;br /&gt; anime: &lt;br /&gt;[[Yu-Gi-Oh! (first series anime)|''Yu-Gi-Oh!'' (1st series anime)]] &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh! (second series anime)|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters)'' (2nd series anime)]] &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']] ([[unseen character|the top of his face is not seen]]) &lt;br /&gt; movie: &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh!#Yu-Gi-Oh! (First Yu-Gi-Oh! movie)|''Yu-Gi-Oh!'' (1st movie)]] &lt;br /&gt; ''[[Yu-Gi-Oh! The Movie: Pyramid of Light]]''
|debut=''Yu-Gi-Oh!'' (original and [[Yu-Gi-Oh!#English manga|English manga]]) Volume 1, Duel 1
|birthday=[[June 4]]
|sign=[[Gemini#Astrology|Gemini]]
|age=15 at debut; 17 at series' end
|height=153 cm (about 5 feet)
|weight=42 kg (93 pounds)
|blood_type=AB
|favorite_food=[[Hamburger]]
|least_favorite_food=[[Shallot]]
|status_at_debut=1st year at Domino High School
|relations=Grandfather: [[Sugoroku Mutou]] (Solomon Muto in the [[Yu-Gi-Oh!#English anime|English anime]])
|seiyu=1st series: [[Megumi Ogata]] &lt;br /&gt; 2nd series: [[Shunsuke Kazama]]
|English_voice_actor=[[Jefferson Utanes]]
|}}

Si '''Yugi ''' (遊戯 ''Mutō Yūgi'') ay ang bida sa seryeng [[manga]] at [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh!芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）がカバー声優]]

[[Talaksan:Yami Yugi eye.PNG|thumb|Yami Yugi eye.]]

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

== Kuwento ng tauhan ==

Si Yugi Mutou ay isang mag-aaral sa [[hayskul]], binigay sa kanya ng kanyang lolo ang kahon na naglalaman ng mga piraso ng ''Millennium Puzzle''. Sinasabi sa kahon na ang sinumang makabuo ng puzzle ay matutupad ang kahilingan. Matapos ang walong taon, si Yugi ay nagtagumpay sa pagbuo nito at nakilala niya si Yami no Yuugi. Siya ang kaluluwa ng paraon na nagmamay-ari ng Millenium Puzzle. Ang hiling ni Yugi ay ang magkaroon ng mga kaibigan. Natupad ito sa katauhan nina Joey(Jouniuchi), Tea(Anzu) at Tristan(Honda).

Simula nang mabuo niya ang Millenium Puzzle, sa tuwing siya o ang mga kaibigan nya ay nasa panganib, ang ispirito ng paraon ay sumasanib sa katauhan ni Yugi upang sila ay iligtas.

Sa ''Ceremonial Battle'' natalo niya si Atem(ang paraon na nagmamay-ari ng Millenium Puzzle), at bumalik na ito sa mundo ng mga patay.

At sa GX naman ay nakasalubong niya si Judai Yuuki at binigay niya ang [[Hane Kuriboh|Winged Kuriboh]] kay Judai. Sa huling bahagi ng GX ay muling nagkita sina Yugi at Judai upang mag-duelo. Natalo ni Yugi si Judai sa labang ito.

== Ang ''Deck'' ni Yugi ==

Ito ang ''Deck'' ni Yuugi noong ika-5 Yugto (''Season 5'').

== Mga kard na ''Monster'' ==

* ''Marshmallon (PP6 - 001)''
* ''Silent Swordsman LV3 (RDS-EN009/RDS-AE009)''
* ''Silent Swordsman LV5 (FET-EN008/FET-AE008)''
* ''Silent Magician LV4 (NTR-EN001)''
* ''Gandora the Dragon of Destruction (VB8-JP001)''
* ''Green Gadget (LE6-JP001)''
* ''Red Gadget (LE6-JP002)''
* ''Yellow Gadget (LE6-JP003)''
* ''Alpha the Magnet Warrior(DOR-001)''
* ''Beta the Magnet Warrior (DOR-002)''
* ''Gamma the Magnet Warrior(DOR-003)''
* ''Valkyrion the Magna Warrior''
* ''Buster Blader'' 
* ''Summoned Skull'' 
* ''Witch of the Black Forest'' 
* ''Watapon (MOV-EN003)''
* ''Curse of Dragon'' 
* ''Blockman''
 
== Mga Spell Card ==

* ''Marshmallon Glasses'' 
* ''Swords of Revealing Light (LOB-101)''
* ''Pot of Greed''  
* ''Card of Sanctity (TLM-EN037)''
* ''Monster Reborn''

== Mga kard na ''trap'' ==

* ''Stronghold the Moving Fortress (VJC-JP006)''

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kaurian:Mga karakter ng anime]]</text>
      <sha1>o1xtubl58coj8xi042q5uu784eynn0z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166685</id>
      <parentid>2166652</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166685</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3549" sha1="enkxxnxjce0khzn2nbkn281n0yasn6k" xml:space="preserve">{{Yu-Gi-Oh! Characters|
|image=[[Talaksan:Yuugi Mutou.JPG]]
|caption= Si Yugi Mutou 
|appears_in=manga: &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh!#Yu-Gi-Oh! (Original manga)|''Yu-Gi-Oh!'' (Original manga)]] &lt;br /&gt; ''[[Yu-Gi-Oh! R]]'' &lt;br /&gt; anime: &lt;br /&gt;[[Yu-Gi-Oh! (first series anime)|''Yu-Gi-Oh!'' (1st series anime)]] &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh! (second series anime)|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters)'' (2nd series anime)]] &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh! GX|''Yu-Gi-Oh! (Duel Monsters) GX'']] ([[unseen character|the top of his face is not seen]]) &lt;br /&gt; movie: &lt;br /&gt; [[Yu-Gi-Oh!#Yu-Gi-Oh! (First Yu-Gi-Oh! movie)|''Yu-Gi-Oh!'' (1st movie)]] &lt;br /&gt; ''[[Yu-Gi-Oh! The Movie: Pyramid of Light]]''
|debut=''Yu-Gi-Oh!'' (original and [[Yu-Gi-Oh!#English manga|English manga]]) Volume 1, Duel 1
|birthday=[[June 4]]
|sign=[[Gemini#Astrology|Gemini]]
|age=15 at debut; 17 at series' end
|height=153 cm (about 5 feet)
|weight=42 kg (93 pounds)
|blood_type=AB
|favorite_food=[[Hamburger]]
|least_favorite_food=[[Shallot]]
|status_at_debut=1st year at Domino High School
|relations=Grandfather: [[Sugoroku Mutou]] (Solomon Muto in the [[Yu-Gi-Oh!#English anime|English anime]])
|seiyu=1st series: [[Megumi Ogata]] &lt;br /&gt; 2nd series: [[Shunsuke Kazama]]
|English_voice_actor=[[Jefferson Utanes]]
|}}

Si '''Yugi Mutou''' (武藤 遊戯 ''Mutō Yūgi'') ay ang bida sa seryeng [[manga]] at [[anime]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]].

[[Talaksan:Yami Yugi eye.PNG|thumb|Yami Yugi eye.]]

== Kuwento ng tauhan ==

Si Yugi Mutou ay isang mag-aaral sa [[hayskul]], binigay sa kanya ng kanyang lolo ang kahon na naglalaman ng mga piraso ng ''Millennium Puzzle''. Sinasabi sa kahon na ang sinumang makabuo ng puzzle ay matutupad ang kahilingan. Matapos ang walong taon, si Yugi ay nagtagumpay sa pagbuo nito at nakilala niya si Yami no Yuugi. Siya ang kaluluwa ng paraon na nagmamay-ari ng Millenium Puzzle. Ang hiling ni Yugi ay ang magkaroon ng mga kaibigan. Natupad ito sa katauhan nina Joey(Jouniuchi), Tea(Anzu) at Tristan(Honda).

Simula nang mabuo niya ang Millenium Puzzle, sa tuwing siya o ang mga kaibigan nya ay nasa panganib, ang ispirito ng paraon ay sumasanib sa katauhan ni Yugi upang sila ay iligtas.

Sa ''Ceremonial Battle'' natalo niya si Atem(ang paraon na nagmamay-ari ng Millenium Puzzle), at bumalik na ito sa mundo ng mga patay.

At sa GX naman ay nakasalubong niya si Judai Yuuki at binigay niya ang [[Hane Kuriboh|Winged Kuriboh]] kay Judai. Sa huling bahagi ng GX ay muling nagkita sina Yugi at Judai upang mag-duelo. Natalo ni Yugi si Judai sa labang ito.

== Ang ''Deck'' ni Yugi ==

Ito ang ''Deck'' ni Yuugi noong ika-5 Yugto (''Season 5'').

== Mga kard na ''Monster'' ==

* ''Marshmallon (PP6 - 001)''
* ''Silent Swordsman LV3 (RDS-EN009/RDS-AE009)''
* ''Silent Swordsman LV5 (FET-EN008/FET-AE008)''
* ''Silent Magician LV4 (NTR-EN001)''
* ''Gandora the Dragon of Destruction (VB8-JP001)''
* ''Green Gadget (LE6-JP001)''
* ''Red Gadget (LE6-JP002)''
* ''Yellow Gadget (LE6-JP003)''
* ''Alpha the Magnet Warrior(DOR-001)''
* ''Beta the Magnet Warrior (DOR-002)''
* ''Gamma the Magnet Warrior(DOR-003)''
* ''Valkyrion the Magna Warrior''
* ''Buster Blader'' 
* ''Summoned Skull'' 
* ''Witch of the Black Forest'' 
* ''Watapon (MOV-EN003)''
* ''Curse of Dragon'' 
* ''Blockman''
 
== Mga Spell Card ==

* ''Marshmallon Glasses'' 
* ''Swords of Revealing Light (LOB-101)''
* ''Pot of Greed''  
* ''Card of Sanctity (TLM-EN037)''
* ''Monster Reborn''

== Mga kard na ''trap'' ==

* ''Stronghold the Moving Fortress (VJC-JP006)''

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kaurian:Mga karakter ng anime]]</text>
      <sha1>enkxxnxjce0khzn2nbkn281n0yasn6k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yu-Gi-Oh! The Movie: Pyramid of Light</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10955</id>
    <revision>
      <id>2166544</id>
      <parentid>1913021</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:49:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166544</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8306" sha1="n0y8n3y1105ou760krjs1s7y5ggjvd5" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

{{Infobox animanga/Header
| name            = YuYu Hakusho
| image           = YuYu Hakusho volume 1.jpg
| caption         = Pabalat ng ''YuYu Hakusho'' bolyum 1 na nilabas ni [[Shueisha]]
| ja_kanji        = 幽☆遊☆白書
| ja_romaji       = Yū Yū Hakusho
| genre           = &lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;Sining pandigma, Pantasyang Bangsia&lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;
}}
{{Infobox animanga/Print
| type            = manga
| title           = 
| author          = [[それから芸人悦次郎中谷次元刀]]
| illustrator     = 
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = [[Shōnen manga|Shōnen]]
| magazine        = [[Weekly Shōnen Jump]]
| published       = 
| first           = Disyembre 1990
| last            = Hulyo 1994
| volumes         = 19
| volume_list     = Talaan ng mga kabanata ng YuYu Hakusho
}}
{{Infobox animanga/Anime
| director        = Akiyuki Arafusa&lt;br/ &gt;[[Noriyuki Abe]]
| writer          = Yukiyoshi Ōhashi
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| network         = [[Fuji Television]], [[Animax]]
| first           = 10 Oktubre 1992
| last            = 7 Enero 1995
| episodes        = 112
| episode_list    = List of YuYu Hakusho episodes
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 2
| first           = 21 Setyembre 1994
| last            = 5 Oktubre 1994
| runtime         = 27 minuto (bawat isa)
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho II
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 4
| first           = 16 Disyembre 1995
| last            = 7 Pebrero 1996
| runtime         = 23 minutes (each)
}}
{{Infobox animanga/Other
| title           = Related works
| content         = 
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: The Movie|YuYu Hakusho: The Movie]]''
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: Poltergeist Report|YuYu Hakusho: Poltergeist Report]]''
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

Ang '''''Ghost Fighter''''' o '''''YuYu Hakusho''''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 幽☆遊☆白書, [[Romanisasyon|Baybay Romano]]: ''YūYū Hakusho'', literal na kahulugan ay &quot;Mga Ulat ng Kaluluwa&quot; o sa [[Wikang Ingles|Ingles]] ay &quot;''Ghost Files''&quot; o &quot;''Poltergeist Report''&quot;)&lt;ref&gt;{{cite book|publisher=[[Viz Media]] |first=Yoshihiro |last=Togashi |authorlink=Yoshihiro Togashi |page=5 |series=YuYu Hakusho |volume=1 |isbn=1-56-931904-9 |date=Mayo 2003}}&lt;/ref&gt; ay isang seryeng ''[[manga]]''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comics.ign.com/articles/649/649091p1.html |title=Zatch Bell Vol. 1 &amp; 2 Review |date=8 Setyembre 2005 |publisher=[[IGN]] |accessdate=21 Hulyo 2009}}&lt;/ref&gt; at ''[[anime]]'' na isinulat at iginuhit ni [[Yoshihiro Togashi]].  Sa Ingles na distribusyon at prangkisa, binabaybay ang pamagat ng serye bilang ''Yu Yu Hakusho'' samantalang sa [[Viz Media]], binabaybay ito bilang ''YuYu Hakusho''.  Sa Pilipinas, nakilala ang palabas na hango sa nasabing ''manga'' bilang '''''Ghost Fighter'''''.

Kuwento ito ni Yusuke Urameshi ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 浦飯 幽助 ''Urameshi Yūsuke'') (Eugene sa bersiyong [[Tagalog]]), isang pabayang kabataang nasagasaan ng kotse at namatay habang sinasagip ang buhay ng isang bata. Pagkatapos ng ilang mga pagsubok na ibinigay sa kanya ni Koenma (Jericho), ang anak ng hari ng Kabilang Daigdig, binuhay siya at itinalaga bilang Detektib ng Kabilang Daigdig, na magsisiyasat sa iba't ibang mga kasong kinasasangkutan ng mga demonyo at espiritu sa mundo ng mga tao. Higit na itinuon ng ''manga'' ang kuwento sa mga torneo ng sining panlaban (''martial arts tournaments'') habang umuusad ang serye. Sinimulang likhain ni Togashi ang ''YuYu Hakusho'' noong Nobyembre 1990, na nakabatay sa kanyang mga interes sa mga pelikulang katatakutan at mga kaluluwa, at sa impluwensiya ng mitolohiyang [[Budismo]].

Orihinal na inilimbag bilang serye ang ''manga'' sa ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' mula Disyembre 1990 hanggang Hulyo 1994. Binubuo ang serye ng 175 kabanata na magkakasama sa 19 na tomo (''volume''). Sa Hilagang Amerika, kumpletong inilimbag ang ''manga'' sa ''Shonen Jump'' mula Enero 2003 hanggang Enero 2010. Isang ''anime'' na binubuo ng 112 kabanata ang isinagawa sa direksyon ni Noriyuki Abe at ipinrodyus katuwang ang Fuji Television, Yomiko Advertising, at [[Studio Pierrot]]. Ang seryeng pantelebisyon ay orihinal na isinahimpapawid sa Fuji TV Network ng bansang Hapon mula 10 Oktubre 1992 hanggang 7 Enero 1995. Kinalauna'y binigyang-lisensiya ito sa Hilagang Amerika ng Funimation Entertainment noong 2001, kung saa'y isinahimpapawid ito sa popular na bahagi ng [[Cartoon Network]] kabilang ang ''Adult Swim'' at ''Toonami''. Ipinalabas ang seryeng pantelebisyon sa iba't ibang bahagi ng daigdig, kabilang ang [[Pilipinas]] kung saan ipinakilala ito sa pamagat na ''Ghost Fighter''. Nakapaglabas ang prangkisa ng ''YuYu Hakusho'' ng dalawang pelikulang ''anime'', isang serye ng mga ''original video animation'' (OVA), mga ''audio album'', mga larong-bidyo, at iba pang kalakal.

Mainit na tinanggap ang ''YuYu Hakusho'', kung saan nakapagbenta ang ''manga'' ng mahigit 50 milyong kopya sa bansang Hapon pa lamang, at nagwagi ng prestihiyosong ''Shogakukan Manga Award'' para sa ''shōnen manga'' noong 1993. Ang seryeng pantelebisyon naman nito'y nagwagi ng gantimpalang ''Animage Anime Grand Prix'' para sa pinakamahusay na ''anime'' sa taong 1994 at 1995. Pinanood ang ''YuYu Hakusho'' ng malaking bahagi ng mga manonood ng telebisyon sa bansang Hapon at napakalawak na bahagdan ng mga taong nasa iba't ibang edad sa [[Estados Unidos]]. Binigyan ang ''anime'' ng maraming positibong pagsusuri ng mga kritiko sa Hilagang Amerika, na pumupuri sa pagkakasulat ng kuwento, sa mga tauhan, at sa dami ng aksiyon nito. Bagama't may ilang kritikong nagsasabing masyadong paulit-ulit ang nasabing serye.

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王芸人悦次郎中谷ラーの翼神竜ズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

==Kuwento==

Si Anubis, isang Panginoon ng mga Patay ng lumang [[Ehipto]], na natalo ng ikalawang personalidad ni Yugi noong mga nakaraang siglo, at gusto ni Anubis na maghiganti kay Yuugi para masakop ang mundo.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Hidehiro Kikuchi]] bilang [[Hiroto Honda]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Junko Takeuchi]] bilang [[Mokuba Kaiba]]
*[[Kouji Ishii]] bilang [[Anubis]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Muto]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2004]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>n0y8n3y1105ou760krjs1s7y5ggjvd5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166548</id>
      <parentid>2166544</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:43:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]): Rvv vandalism (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166548</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1326" sha1="2ik3tn9p5d3t2cyipm1kq1h7yurup7f" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

==Kuwento==

Si Anubis, isang Panginoon ng mga Patay ng lumang [[Ehipto]], na natalo ng ikalawang personalidad ni Yugi noong mga nakaraang siglo, at gusto ni Anubis na maghiganti kay Yuugi para masakop ang mundo.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Hidehiro Kikuchi]] bilang [[Hiroto Honda]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Junko Takeuchi]] bilang [[Mokuba Kaiba]]
*[[Kouji Ishii]] bilang [[Anubis]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Muto]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2004]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>2ik3tn9p5d3t2cyipm1kq1h7yurup7f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166648</id>
      <parentid>2166548</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166648</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3052" sha1="s0tn2s310wz0nahu37lat5b4bo3akcw" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Kuwento==

Si Anubis, isang Panginoon ng mga Patay ng lumang [[Ehipto]], na natalo ng ikalawang personalidad ni Yugi noong mga nakaraang siglo, at gusto ni Anubis na maghiganti kay Yuugi para masakop ang mundo.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Hidehiro Kikuchi]] bilang [[Hiroto Honda]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Junko Takeuchi]] bilang [[Mokuba Kaiba]]
*[[Kouji Ishii]] bilang [[Anubis]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Muto]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2004]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>s0tn2s310wz0nahu37lat5b4bo3akcw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166683</id>
      <parentid>2166648</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166683</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1326" sha1="2ik3tn9p5d3t2cyipm1kq1h7yurup7f" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

==Kuwento==

Si Anubis, isang Panginoon ng mga Patay ng lumang [[Ehipto]], na natalo ng ikalawang personalidad ni Yugi noong mga nakaraang siglo, at gusto ni Anubis na maghiganti kay Yuugi para masakop ang mundo.

==Mga nagboses sa wikang Hapon==

*[[Kenjiro Tsuda]] bilang [[Seto Kaiba]]
*[[Shunsuke Kazama]] bilang [[Yuugi Mutou]]
*[[Hidehiro Kikuchi]] bilang [[Hiroto Honda]]
*[[Hiroki Takahashi]] bilang [[Katsuya Jounouchi]]
*[[Maki Saitou]] bilang [[Anzu Masaki]]
*[[Jirou Jay Takasugi]] bilang [[Pegasus J. Crawford]]
*[[Junko Takeuchi]] bilang [[Mokuba Kaiba]]
*[[Kouji Ishii]] bilang [[Anubis]]
*[[Tadashi Miyazawa]] bilang [[Sugoroku Muto]]

{{Ang direktoryo ng Yu-Gi-Oh!}}

[[Kategorya:Anime]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2004]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>2ik3tn9p5d3t2cyipm1kq1h7yurup7f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Liwayway Arceo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11023</id>
    <revision>
      <id>2166524</id>
      <parentid>2045113</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:14:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166524</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="866" sha1="6q2r2yjq4mjk7pegmlql1d8eshpryd1" xml:space="preserve">{{Infobox person/Wikidata}}
Si '''Liwayway Arceo''' ay isang manunulat na [[Pilipino]] ngunit bago pa iyan siya ay lumabas noong panahon ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]] noong 1944 sa pelikula ng mga malalaking bida tulad nina [[Carmen Rosales]], [[Norma Blancaflor]], [[Leopoldo Salcedo]] at [[Jose Padilla Jr]] ang ''[[Liwayway ng Kalayaan]]'' na may [[Wikang Ingles|Ingles]] na pamagat ''[[Dawn of Freedom]]'' ng [[X'Otic Pictures]] at [[Eiga Heikusa Productions]].
 
Iyon ang kauna-unahan at kahuli-hulihang pelikula ni Liwayway.

==Pelikula==

*1944 - ''[[Liwayway ng Kalayaan]]''

==Panlabas na link==
* http://likhaan_online.tripod.com/08242001archivesite/news5-4.html{{Dead link|date=Hunyo 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{BD|1924|1999|Arceo, Liwayway}}
{{Authority control}}

[[Kategorya:Mga manunulat mula sa Pilipinas]]


{{stub}}</text>
      <sha1>6q2r2yjq4mjk7pegmlql1d8eshpryd1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Piolo Pascual</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13565</id>
    <revision>
      <id>2166596</id>
      <parentid>2116927</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:52:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <comment>paglalahad ng simbolismo ni Piolo at karangalan.</comment>
      <origin>2166596</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8468" sha1="h1vw49bzgqpphowz64skr0r6c4oizju" xml:space="preserve">{{BLP unsourced|date=Marso 2023}}
{{Infobox person
| name         = Piolo Pascual
| image        = Piolo Pascual at the Star Magic Concert Tour in Ontario, CA, June 2009.jpg
| caption      = Pascual at the Star Magic Concert Tour in Ontario, CA, June 2009
| birth_date     = {{birth date and age|1977|01|12}}
| birth_place    = [[Malate, Manila|Malate]], [[Manila]], [[Pilipinas]]
| death_date   = 
| death_place  = 
| nationality  = [[Filipino]]
| other_names  = P.J., Papa P
| known_for    = Piolo
| children     = Iñigo Pascual (1997)
| occupation   = [[Aktor]], [[Mang-aawit]], [[Punong-abala]]
| height = {{height|m=1.78}}
| years_active = 1994-kasalukuyan
}}

Si '''Piolo Pascual''' (ipinanganak '''Piolo José Pascual''' noong Enero 12, 1977 sa [[Maynila, Pilipinas]]), ay [[Pilipino]]ng aktor sa [[telebisyon]] at [[pelikula]], mang-aawit at manunulat ng mga awitin, at gumagawa ng pelikula. 
Unang napanood si Piolo sa telebisyon sa programang pambata ''At Iba Pa'' o ''ATBP''. Nakilala rin siya sa pelikulang ''Batang PX'' bilang pangalawang paganap at sa pelikulang ''Lagarista'' kung saan siya ang bida at nagtamo ng nominasyon sa Gawad Urian.

Naging simbolo si Piolo Pascual sa bansang Pilipinas kung saan naging palayaw nya ang Papa P. sa madla.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2022-02-16 |title=How Piolo Pascual honestly feels about being called ‘Papa P’ |url=https://www.philstar.com/entertainment/2022/02/16/2161001/how-piolo-pascual-honestly-feels-about-being-called-papa-p |access-date=2025-06-28 |website=www.philstar.com |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

==Filmography==
===Pelikula===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Year !! Title !! Role !! Producer
|-
| 1993 || ''[[Vizconde Massacre|The Vizconde Massacre Story (God Help Us!)]]'' || Jussi Leino || Golden Lion Films
|-
| 1997 || ''[[Batang PX]]'' || Jessie || rowspan=2 | [[Star Cinema]]
|-
| 1999 || ''[[Esperanza (Philippine TV series)|Esperanza: The Movie]]'' || Brian
|-
| rowspan=3|2000 || ''Lagarista'' || Gregory || Crown Seven Ventures 
|-
| ''Pera o Bayong!'' || Cameo/Himself || rowspan=4 | [[Star Cinema]]
|-
| ''Kahit Isang Saglit'' || Michael
|-
| rowspan=2|2001 || ''Mila'' || Primo
|-
| ''Bakit 'Di Totohanin'' || Paul
|-
| rowspan=4|2002 || ''I Think I'm In Love'' || Jonas || [[Regal Entertainment]]
|-
| ''[[JOLOGS]]'' || Cameo as coffee shop customer || rowspan=8 | [[Star Cinema]]
|-
| ''9 Mornings'' || Gene Ynfante
|-
| ''[[Dekada '70 (film)|Dekada '70]]'' || Jules Bartolome
|-
| 2003 || ''[[Till There Was You (2003 film)|Till There Was You]]'' || Albert Robles
|-
| 2004 || ''[[Milan (2004 film)|Milan]]'' || Lino
|-
| rowspan=2|2005 || ''[[Dreamboy]]'' || Philip / Eboy / Jaime
|-
| ''[[D' Anothers]]'' || Cameo as himself
|-
| rowspan=2|2006 || ''[[Don't Give Up on Us]]'' || Vince
|-
| ''Kagat ng Dilim'' || Guerilla leader || [[Short film]]
|-
| rowspan=2|2007 || ''[[Paano Kita Iibigin]]'' || Lance || [[Star Cinema]] and [[Viva Films]]
|-
| ''Chopsuey'' || Jimmy Wong || New Line Cinema
|-
| rowspan=2|2009 || ''[[Love Me Again (film)|Love Me Again]]'' || Migo || [[Star Cinema]]
|-
| ''[[Manila (2009 film)|Manila]]'' || William / Phillip || [[Indie film]]
|-
| 2010 || ''[[Ang Tanging Ina Mo (Last na 'To!)]]'' || PSG Applicant || rowspan=3 | [[Star Cinema]]
|-
| rowspan=2|2012 || ''[[Every Breath U Take]]'' || Leo Dimalanta
|-
| ''[[24/7 in Love]]'' || Pipoy Ronquillo
|-
| 2013 || ''[[On The Job (2013 film)|On The Job]]'' || Francis Coronel, Jr. || [[Reality Entertainment]] and [[Star Cinema]]
|-
| rowspan=2|2014 || ''[[Starting Over Again (2014 film)|Starting Over Again]]'' || Marco Antonio Villanueva III || [[Star Cinema]]
|-
| ''[[Relaks, It's Just Pag-Ibig]]'' || Danny / Elias || Spring Films
|-
| rowspan=3|2015 || ''[[The Breakup Playlist]]'' || Gino Avila || [[Star Cinema]] and [[Viva Films]]
|-
| ''Silong'' || Miguel Cascarro || Black Maria Pictures
|-
| ''[[Etiquette for Mistresses]]'' || Edward Cervantes || [[Star Cinema]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2016 || ''[[A Lullaby to the Sorrowful Mystery]]'' || Simoun/[[Crisostomo Ibarra]] || Ten17 Productions
|-
| ''[[Love Me Tomorrow (film)|Love Me Tomorrow]]'' || JC || [[Star Cinema]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2017 || ''[[Northern Lights: A Journey to Love]]'' || Charlie Sr. || [[Star Cinema]], [[Regal Entertainment]] and [[Spring Films]] 
|-
| ''[[Last Night (2017 film)|Last Night]]'' || Mark|| [[Star Cinema]]
|}

===Films as executive producer===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Year
! Film
! Company
! class=&quot;unsortable&quot; | Notes
|-
| rowspan=2|2009 || ''[[Manila (2009 film)|Manila]]''||Bicycle Pictures and MJM Productions||rowspan=6|Executive producer
|-
| ''[[Kimmy Dora: Kambal sa Kiyeme]]'' || [[Spring Films]], Solar Films, MJM Productions, and [[Star Cinema]]
|-
| 2012 || ''[[Kimmy Dora and the Temple of Kiyeme]]''|| Spring Films and Star Cinema
|-
| 2013 || ''[[Kimmy Dora: Ang Kiyemeng Prequel]]''|| Spring Films, MJM Productions, and Quantum Films
|-
| 2017 || ''[[Kita Kita]]''|| [[Spring Films]] and [[Viva Films]] 
|-
| 2018 || ''Meet Me In St. Gallen''|| [[Spring Films]] and [[Viva Films]] 
|}

===Mga serye===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Year !! Title !! Role !! Notes !! Network 
|-
| 1993-2001
| [[Star Drama Presents]]
| Guest role
| Special guest
|[[ABS-CBN]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 1994
| ''[[That's Entertainment (TV series) | That's Entertainment]]''
| Himself
|
| [[GMA Network]]
|-
| ''A.T.B.P.''
| Kuya Miguel
|
| rowspan=33| [[ABS-CBN]]
|-
| 1995/1997
| ''[[Mara Clara]]''
|
| rowspan=2 | Recurring role
|-
| 1996/1999
| ''[[Gimik]]''
|
|-
| 1996; 1998–present
| ''[[ASAP (variety show) | ASAP]]''
| Himself
| Co-host / Performer
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 1998
| ''[[Sa Sandaling Kailangan Mo Ako]]''
| Raffy
| rowspan=3 | Recurring role
|-
| ''[[Star Drama Presents]]: Piolo''
| Various Roles
|-
| 1998/1999
| ''[[Esperanza (Philippine TV series) | Esperanza]]''
| Brian
|- 
| 1999
| ''[[Maalaala Mo Kaya]]''
|
| Episode &quot;Siato&quot;
|-
| 2001/2003
| ''[[Sa Puso Ko Iingatan Ka]]''
| Jordan Villamines
| rowspan=&quot;2&quot;| Main role
|-
| 2003/2004
| ''[[Buttercup (TV series) | Buttercup]]''
| Lance
|-
| 2004
| ''[[Mangarap Ka]]''
| Celso / Oslec / Dragon King
| Main role
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2006
| ''[[Star Magic Presents]]''
| Alvin
| Episode &quot;All About A Girl&quot;
|-
| ''[[Sa Piling Mo]]''
| Adrian Tuazon
| Main role
|-
| 2006
| ''[[Maalaala Mo Kaya]]''
| Mel
| Episode &quot;Piso&quot;
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2007
| ''[[Walang Kapalit]]''
| Noel Borromeo
| Main role
|-
| ''[[Be Bench / The Model Search | Be Bench: The Model Search]]''
| Himself
| Host
|-
| 2008
| ''[[Lobo (TV series) | Lobo]]''
| Noah Ortega
| Main role
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2009
| ''[[Komiks (TV series) | Komiks Presents]]: [[Nasaan Ka Maruja]]''
| Gabriel Montero
| Episode &quot;The Real Gabriel&quot;
|- 
| ''[[Lovers in Paris (Philippine TV series) | Lovers in Paris]]''
| Carlo Aranaz
| Main role
|-
| rowspan=&quot;3&quot;| 2010
| rowspan=2|''[[Maalaala Mo Kaya]]''
| rowspan=2|[[Benigno Aquino, Jr.|Ninoy Aquino]]
| Episode &quot;Kalapati&quot;
|-
| Episode &quot;Makinilya&quot;
|-
| ''[[May Bukas Pa]]''
| Choir member
| Final Chapter &quot;Amen&quot;
|-
| 2010/2011
| ''[[Noah (TV series) | Noah]]''
| Gabriel Perez
| Main role
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2011
| ''[[Maalaala Mo Kaya]]''
| Darwin Calvario
| Episode &quot;Traysikel&quot;
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|MMK: Dalawang Dekada Documentary Special]]''
| Himself / Host
| Special Guest
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2012
| ''[[Maalaala Mo Kaya]]''
| Randy
| Episode &quot;Sumpak&quot;
|- 
| ''[[Dahil Sa Pag-ibig (TV series) | Dahil Sa Pag-Ibig]]''
| Father Alfred Valderama
| rowspan=&quot;3&quot;| Main role
|-
| 2013
| ''[[Apoy Sa Dagat]]''
| Ruben Manubat
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2014
| ''[[Hawak Kamay (TV series) | Hawak-Kamay]]''
| Eugene &quot;Gin&quot; Agustin
|-
| ''[[Home Sweetie Home]]''
| John Paul &quot;JP&quot; Valentino
| Recurring role
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2017
| ''[[Maalaala Mo Kaya]]''
| Ryan
| Episode &quot;Upuan&quot;
|-
| ''[[La Luna Sangre]]''
| Noah Ortega
| Flashback Appearance from [[Lobo (TV series) | Lobo]]
|-
| 2018 || ''[[Since I Found You (TV series) | Since I Found You]]'' || Nathaniel &quot;Nathan&quot; Capistrano || Main Cast
|}

==Kawing panlabas==
*[http://www.piolopascual.net/ Piolo Pascual] Unofficial Website of Mr. Piolo Pascual

{{DEFAULTSORT:Pascual, Piolo}}
[[Kategorya:Ipinanganak noong 1977]]
[[Kategorya:Mga Pilipino]]
[[Kategorya:Mga Tagalog]]
[[Kategorya:Mga artista mula sa Kalakhang Maynila]]
[[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Showbiz sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga lalaking modelo sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga taga-Kalakhang Maynila]]</text>
      <sha1>h1vw49bzgqpphowz64skr0r6c4oizju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aklat</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19447</id>
    <revision>
      <id>2166537</id>
      <parentid>2158449</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T18:15:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>1732</id>
      </contributor>
      <comment>Removing &quot;JikjiType.gif&quot;, it has been deleted from Commons by [[c:User:Ymblanter|Ymblanter]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:JikjiType.gif|]].</comment>
      <origin>2166537</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68160" sha1="ptfwuhallrxtgrqw8936blife93j3q6" xml:space="preserve">{{Kandid-NA}}
[[File:Latin dictionary.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Mga aklat.|alt=Mga aklat.]]

'''Aklát''' o '''libró''' ang tawag sa katipunan ng mga [[Paglilimbag|nilimbag]] na akda.&lt;ref name=&quot;McFarland2017&quot;&gt;{{cite book | last = McFarland | first = Curtis | author2 = [[Komisyon sa Wikang Filipino]] | year = 2017 | title = Diksyunaryong Monolingwal sa Filipino | publisher = [[Anvil Publishing]]| isbn = 9789712727443 | url = https://books.google.com/books?id=tzSWDwAAQBAJ}}&lt;/ref&gt; Pisikal na bagay ang tipikal na itinuturing na mga aklat; gayunpaman, maaari rin itong tumukoy sa isang bahagi ng mas mahabang komposisyon, tulad ng kaso ng mga aklat sa [[Bibliya]]. Ang digital na katumbas ng mga aklat ay tinatawag naman na mga ''[[ebook]]'', samantalang ''[[audiobook]]'' naman ang tawag sa mga aklat na nasa anyong tunog.

''Dahon'' ang tawag sa mga indibidwal na papel ng isang aklat, samantalang ''pahina'' naman ang tawag sa bawat harap at likod nito. ''Lomo'' naman ang tawag sa likurang bahagi o pinakatadyang ng isang aklat na hindi pa nabibigkis.&lt;ref name=JETE&gt;{{cite-JETE|Lomo}}&lt;/ref&gt; Ayon sa isang dokumento ng [[UNESCO]] noong 1964, maituturing na isang aklat ang isang limbag kung ito ay may 49 na pahina (25 dahon) o higit pa.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Recomendacion sobre la Normalizacion internacional de las Estadisticas relativas a la Edicion de Libros y Publicaciones Periodicas|trans-title=Mungkahi Ukol sa Pandaigdigang Pamantayan ng Estadistika na may Kinalaman sa Paglalathala ng mga Aklat at Periodical|lang=es|date=19 Nobyembre 1964|access-date=11 Hulyo 2022|publisher=[[UNESCO]]|url=http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=13068&amp;URL_DO=DO_TOPIC&amp;URL_SECTION=201.html}}&lt;/ref&gt; Tinatayang nasa 130 milyong aklat ang nailathala hanggang noong 2010, ayon sa isang pag-aaral na isinagawa ng [[Google]].&lt;ref&gt;{{cite web|last=Taycher|first=Leonid|title=Books of the world, stand up and be counted! All 129,864,880 of you.|trans-title=Mga aklat ng mundo, tumindig at mabilang! Lahat kayong 129,864,880.|lang=en|date=5 Agosto 2010|access-date=11 Hulyo 2022|url=https://booksearch.blogspot.com/2010/08/books-of-world-stand-up-and-be-counted.html?m=1|website=Inside Google Books}}&lt;/ref&gt;

== Etimolohiya ==

Ayon sa [[Lingguwistika|lingguwistang]] si Jean-Paul Portet, nagmula ang salitang ''aklat'' mula sa mga [[Salitang-ugat|monosilabikong ugat]] na ''ak'' ([[panitikan]], tulad sa ''akda'') at ''lat'' ([[:en:wikt:tala|talâ]], tulad sa ''sulat'').&lt;ref name=&quot;portet1995&quot;&gt;{{cite journal |last=Portet |first=Jean-Paul G. |date=Disyembre 1995 |title=Tagalog Monosyllabic Roots |trans-title=Mga Monosilabikong Ugat ng Tagalog |url=https://www.jstor.org/stable/3623048 |journal=Oceanic Linguistics |publisher=University of Hawai'i Press |volume=34 |issue=2 |pages=354-355 |url-access=subscription |access-date=23 Abril 2025 |via=JSTOR |lang=en}}&lt;/ref&gt; Lumabas ito sa ''[[Vocabulario de la lengua tagala]]'' (1754) bilang ''aclat''. Ayon dito, ang naturang salita ay ginamit din bilang isang pandiwa, para sa akto ng pagbuklat sa aklat.&lt;ref name=&quot;tagala&quot;&gt;{{cite book|title=Vocabulario de la lengua tagala|trans-title=Bokabularyo ng wikang Tagalog|last=De Noceda|first=Juan José|editor-last=De Sanlucar|editor-first=Pedro|lang=es|date=1754|access-date=21 Hulyo 2022|publisher=Imprenta de la compañia de Jesus|page=3|url=https://books.google.com.ph/books/about/Vocabulario_de_la_lengua_tagala.html}}&lt;/ref&gt;

Samantala, direktang hiniram naman mula sa wikang [[Espanyol]] ang salitang ''libro''.&lt;ref name=&quot;tgllang&quot;&gt;{{cite web|website=Tagalog Lang|lang=en|title=libro|url=https://www.tagaloglang.com/libro/|access-date=21 Hulyo 2022}}&lt;/ref&gt; Ginagamit din ito bilang isang pandiwa, para gawing aklat ang isang bagay (hal. [[pelikula]] o [[kanta]]).&lt;ref name=&quot;tgllang&quot;/&gt;

== Kasaysayan ==

=== Sinaunang panahon ===

[[File:Xerxes_Cuneiform_Van.JPG|300px|thumb|upright=1.2|Isang kunipormeng ginawa noong panahon ni [[Xerxes I]] ng [[Imperyong Achaemenid]], sa lalawigan ng Armenia (ngayo'y [[Lalawigan ng Van]], [[Turkiye]]).|alt=Kuniporme (cuneiform sa Ingles) sa bansang Turkiye, noong panahon ni Xerxes I.]]

May mga ebidensiya na may [[wika]] na'ng ginagamit ang mga sinaunang tao simula pa noong tinatayang {{BCE|35000|link=y}}. Gayunpaman, lumitaw lang ang [[pagsusulat]] noong tinatayang {{BCE|3500–3000|link=y}} sa [[Sumer]] sa [[Mesopotamia]].&lt;ref&gt;{{cite web|last=Mark|first=Joshua J.|title=Writing|trans-title=Pagsusulat|date=28 Abril 2011|access-date=21 Hulyo 2022|url=https://www.worldhistory.org/writing/|website=World History Encyclopedia|lang=en}}&lt;/ref&gt; Dito umusbong ang pagsusulat sa mga [[tabletang luwad|tabletang]] gawa sa [[luwad]], na tinatawag na mga [[kuniporme]] ({{lang-en|cuneiform}}). Kumalat ang paraan ng pagsusulat na ito mula sa Sumer papunta sa mga kapitbahay nitong rehiyon, partikular na sa [[Ehipto]], kung saan naimbento naman ang mga [[hiroglipo]] ({{lang-en|hieroglyphics}}).

Ginamit ang mga tableta mula [[Panahon ng Bronse]] hanggang [[Panahon ng Bakal|Bakal]]. Bukod sa luwad, nagsusulat din ang mga sinaunang tao sa mga [[tabletang pagkit|tabletang]] gawa sa [[pagkit]].&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt; Gayunpaman, maraming mananalaysay ang nagtuturo sa pinagmulan ng mga aklat sa mga [[papiro]] ({{lang-en|papyrus}}) ng mga taga-Ehipto.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;&gt;{{cite book|url=https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-2-history-of-books/|title=Understanding Media and Culture|trans-title=Pag-intindi sa Midya at Kultura|lang=en|chapter=History of Books|trans-chapter=Kasaysayan ng mga Aklat|publisher=University of Minnesota|access-date=26 Hulyo 2022|archive-date=24 Mayo 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220524162743/https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-2-history-of-books/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Tinatayang unang nagawa noong {{BCE|3000|link=y}}, ginagawang mga [[scroll]] ang mga ito sa pamamagitan ng pagtatahi sa mga indibidwal na pahina nito. Gawa ito sa halamang [[tambo]], na laganap sa mga dalampasigan ng [[Ilog Nile]].&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt;

[[File:ancientlibraryalex.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Isang pagguhit noong ika-19 na siglo na nagpapakita sa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]]. Ang naturang aklatan ang kinikilala bilang pinakamalaking aklatan ng sinaunang panahon.|alt=Pagguhit sa Dakilang Aklatan ng Alexandria.]]

Lumaganap ang paggamit ng mga scroll na papiro pagsapit ng {{BCE|ika-6 na siglo|link=y}} sa mga bansa sa [[Dagat Mediteraneo]], partikular na sa mga Griyego at Romano. Sa panahong ito, tinatayang nasa kalahating milyong scroll ang nasa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]], mga 30 hanggang 70% ng lahat ng mga nagawang aklat nung panahong yon ayon sa ilang mga iskolar.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Ang monopolyo ng Ehipto sa papiro ang isa sa mga dahilan kung bakit naghanap ang mga karatig-bansa nito ng ibang alternatibong pagsusulatan.

Gawa sa balat ng hayop na pinanipis ang mga [[pergamino]] ({{lang-en|parchment}}). Kumpara sa papiro, mas madali itong sulatan, at nasusulatan ang harap at likod nito. Pagsapit ng ika-2 hanggang {{CE|ika-4 na siglo|link=y}}, naisipan ng mga Romano na pagsamahin ang papiro at pergamino, at lagyan ng isang pabalat na gawa sa kahoy. Ang imbensiyong ito, na tinatawag na [[kodeks]] ({{lang-en|codex}}, maramihan ''codices''), ang itinuturing ng mga eksperto bilang ang tunay na ninuno ng mga modernong aklat. Mabilis na tinangkilik ito ng mga tao, dahil na rin sa ginhawang hatid nito sa pagbabasa. Gayunpaman, nanatiling ginagamit pa rin ang mga scroll sa mga sekular na gawain, nang ilang siglo. Ang paglaganap ng [[Kristiyanismo]] noong {{CE|ika-6 na siglo|link=y}}, sa pamamagitan ng pagtangkilik ng mga Kristiyanong manunulat sa kodeks, ang naging dahilan upang unti-unting lumaos ang mga scroll.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Tinatayang tumagal ang paggamit sa mga ito hanggang noong {{CE|ika-8 siglo|link=y}}.&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt;

=== Gitnang Panahon sa Silangang Asya ===

Ang proseso ng paggawa sa [[papel]] ay nagsimula sa [[Tsina]]. May mga nahukay na bahagi ng mga sinaunang papel na tinatayang nagawa noong {{BCE|ikalawang milenyo|link=y}}.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Samantala, ang [[eunuch]] na si [[Cai Lun]] ang itinuturing na nag-imbento sa proseso ng paggawa sa papel noong {{CE|ikalawang siglo|link=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Tsien |first=Tsuen-Hsuin |author-link=Tsien Tsuen-hsuin |editor-first=Joseph |editor-last=Needham |editor-link=Joseph Needham |title=Paper and Printing | trans-title=Papel at Pag-imprenta|series=Science and Civilisation in China, Chemistry and Chemical Technology|lang=en|volume=V.1|publisher=Cambridge University Press |date=1985}}&lt;/ref&gt; Ang prosesong ito ay sinasabing naipasa sa [[Islam|mga Muslim]] noong bandang {{CE|751|link=y}}, sa rehiyon ng [[Samarkand]].&lt;ref&gt;{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=7qseCAAAQBAJ&amp;pg=PA66 |title=The Perfection of the Paper Clip: Curious Tales of Invention, Accidental Genius, and Stationery Obsession|trans-title=Ang Pagkaperpekto sa Clip ng Papel: Mga Kakaibang Kuwento ng Imbensyon, Aksidenteng Pagkahenyo, at Kaadikan sa Stationery|lang=en|first= James |last=Ward |publisher=Atria Books |date=2015|isbn= 978-1476799865 }}&lt;/ref&gt; Dumating naman ang prosesong ito sa Europa noong ika-13 siglo.&lt;ref&gt;{{Cite book| last = Burns| first = Robert I.| editor-last = Lindgren| editor-first = Uta| contribution = Paper comes to the West, 800–1400| title = Europäische Technik im Mittelalter. 800 bis 1400. Tradition und Innovation|trans-title=Teknolohiyang Europeo sa Gitnang Panahon. 800 hanggang 1400. Tradisyon at Inobasyon| lang=de|edition = 4| date = 1996| publisher = Gebr. Mann Verlag| location = [[Berlin]] | isbn = 978-3-7861-1748-3| pages = 413–422
}}&lt;/ref&gt; Dahil ginagawa ang karamihan sa mga papel sa lungsod ng [[Baghdad]] noon, tinawag itong ''bagdatikos''.&lt;ref&gt;{{cite book|last=Murray|first= Stuart A. P.|title=The Library: An Illustrated History|publisher=Skyhorse Publishing|year=2009|page=57|lang=en|trans-title=Ang Aklatan: Isang Nakaguhit na Kasaysayan}}&lt;/ref&gt;

[[File:Jingangjing.jpg|300px|thumb|upright=1.2|Harapan ng ''Diamond Sutra'' sa wikang Tsino, ang pinakamatandang napetsahang aklat sa mundo.|alt=Diamond Sutra, nakasulat sa wikang Tsino.]]

Samantala, nagsimula rin sa Tsina ang [[paglilimbag na silograpiya]] ({{lang-en|woodblock printing}}). Tinatayang nagsimula ito sa [[Dinastiyang Tang]] noong {{CE|700|link=y}}. Noong {{CE|764|link=y}}, nagpakomisyon naman si [[Prinsipe Shōtoku]] ng [[Hapón]] ng mga scroll na may nakalimbag na teksto ng mga dasal sa [[Budismo]], isa sa mga pinakaunang halimbawa ng naturang proseso. Ang aklat na ''[[Diamond Sutra]]'',{{efn|'Diyamanteng [[Sutra]]', {{lang-sa|Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra}}, literal na 'Ang Pagperpekto ng Teksto ng Karunungan na Mala-kidlat na Humahati'}}&lt;ref name=Schopen&gt;{{cite encyclopedia| title = Diamond Sutra| encyclopedia = MacMillan Encyclopedia of Buddhism| last = Schopen| first = Gregory| author-link = Gregory Schopen| pages = 227–28| year = 2004| publisher = MacMillan Reference USA| location = New York, Estados Unidos| isbn = 0-02-865719-5| volume = 1
}}&lt;/ref&gt; inilimbag noong {{CE|868|link=y}}, ang itinuturing naman na pinakamatandang nailimbag na aklat napetsahan sa mundo.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/Five-things-to-know-about-diamond-sutra-worlds-oldest-dated-printed-book-180959052/|work=Smithsonian Magazine|access-date=15 Hulyo 2022|date=11 Mayo 2016|last=Daley|first=Jason|title=Five Things to Know About the Diamond Sutra, the World’s Oldest Dated Printed Book|trans-title=Limang Bagay na Dapat Malaman Tungkol sa Diamond Sutra, ang Pinakamatandang Napetsahang Nalimbag na Aklat sa Mundo|lang=en}}&lt;/ref&gt;

Tinatayang noong {{CE|971|link=y}}, nilimbag rin sa lalawigan ng [[Zhejiang]] sa Tsina ang ''[[Tripitaka]]'', isang banal na aklat sa Budismo, gamit ang mahigit 130,000 bloke ng kahoy para sa bawat pahina.&lt;ref name=&quot;lithub&quot;&gt;{{cite web|title=So, Gutenberg Didn’t Actually Invent Printing As We Know It: On the Unsung Chinese and Korean History of Movable Type|lang=en|date=19 Hunyo 2019|last=Newman|first=M. Sophia|website=Literary Hub|access-date=19 Hulyo 2022|url=https://lithub.com/so-gutenberg-didnt-actually-invent-the-printing-press/|trans-title=So Di Pala si Gutenberg ang Nag-imbento sa Paglilimbag Tulad ng Alam Natin: Ukol sa Nakatagong Kasaysayan ng mga Tsino at Koreano sa Nagagalaw na Uri}}&lt;/ref&gt; Gayunpaman, ang pagkakaroon ng maraming karakter sa mga [[wikang Tsino]] ang naging balakid upang hindi tuluyang umusad ang imbensyon na ito sa mas nakakarami. Samantala, gumawa rin ang kaharian ng [[Goryeo]] sa [[tangway ng Korea]] ng sarili nitong ''Tripitaka'' noong 1087.&lt;ref name=&quot;lithub&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;&gt;{{cite web|title=The Buddhist History of Moveable Type|last=Newman|first=M. Sophia|year=2016|website=Tricycle|access-date=19 Hulyo 2022|url=https://tricycle.org/magazine/buddhist-history-moveable-type/|trans-title=Ang Budismong Kasaysayan ng Nagagalaw na Uri|lang=en|url-access=subscription}}&lt;/ref&gt; Nakita ng mga hari ng Goryeo ang kahalagahan ng pagpreserba sa pagkakakilalanlan nila, dahil na rin sa tuloy-tuloy na pagsakop sa kanila ng mga tagalabas. Lalo pa itong naging mahalaga noong dekada 1220s nang sinugod at sinakop sila nang tuluyan (noong 1232) ng [[Imperyong Mongol]] sa pangunguna ni [[Ögedei Khan]].&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt;

Pinasunog ng mga Mongol ang ''Tripitaka'' noong 1232, kaya naman naglimbag muli sila ng bago.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Hindi ito matatapos hanggang 1251, kaya naman nagpalimbag rin sila ng iba pang mga aklat. Isa sa mga ito ang aklat na ''[[Sangjeong Gogeum Yemun]]'',{{efn|{{lang-ko|상정고금예문}}, [[Hanja]]:  詳定古今禮文, literal na 'Ang Ibinigay na Tekstong Pangritwal ng Nakaraan at Hinaharap'.}}&lt;ref name=&quot;lithub&quot;/&gt; na may mahigit 50 bolyum.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Inatasan ng hari noong 1234 ang ministrong si [[Choe Yun-Ui]] na ilimbag ito, at alam niya na kakailanganin nila ng napakaraming bloke ng kahoy para mailimbag ito.&lt;ref name=&quot;lithub&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Kaya naman, gumawa ng alternatibong paraan si Choe para solusyunan ito, na halos kapareho sa konsepto ng [[limbagan|limbagang]] gagawin ni [[Johannes Gutenberg]] dalawang siglo sa hinaharap.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt;


[[File:SelectedTeachingsofBuddhistSagesandSonMasters1377.jpg|thumb|Ang ''Jikji'', ang pinakalumang aklat na nalimbag gamit ang isang nagagalaw na uri. Kasalukuyan itong nasa [[Pambansang Aklatan ng Pransiya]], sa [[Paris]].|alt=Jikji, isang lang aklat mula sa Timog Korea.]]

Nawala na sa kasaysayan ang aklat ni Choe.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Gayunpaman, noong 1377, inilimbag rin sa Goryeo ang ''Baegun Hwasang Chorok Buljo Jikji Simche Yojeol'',{{efn|{{lang-ko|백운화상초록불조직지심체요절}}, [[Hanja]]: 白雲和尙抄錄佛祖直指心體要節, literal na 'Mga Direktang Utos ni [[Buddha]] sa Kaisipan ni Monghe Baegun'.}} mas kilala sa pinaiksing tawag na ''[[Jikji]]''.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Isinulat ito noong 1372 ng mongheng si Baegun, ang punong pari ng Templo ng Anguk at Shinwang sa [[Haeju]] sa ngayo'y Timog Korea. Namatay si Baegun noong 1374, tatlong taon bago ang paglimbag ng mga mag-aaral niya sa ''Jikji'' sa Templo ng Heungdeok sa [[Cheongju]]. May dalawang bolyum ito, pero tanging ang ikalawang bolyum lang ang nananatili hanggang ngayon. Ito ang itinuturing na pinakamatandang aklat na nailimbag gamit ang isang [[nagagalaw na uri]] ({{lang-en|movable type}}).&lt;ref name=&quot;lithub&quot;/&gt;

Bagamat mas nauna ang Goryeo at Tsina sa paggawa sa unang limbagan kesa kay Gutenberg, hindi nila naipakalat ang paggamit nito sa mas makakarami, dahil na rin sa mga problemang panloob nila at sa paghihigpit ng mga pinuno nito sa paggamit sa naturang imbensyon.&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt; Gayunpaman, posibleng nakaabot pa rin ito sa ma malalayong lugar dahil na rin sa laki ng sakop ng Imperyong Mongol noong 1200s. Noong naitatag ang [[Dinastiyang Yuan]] sa Tsina sa pangunguna ni [[Kublai Khan]], inilipat niya ang kabisera ng imperyong Mongol sa [[Beijing]]. Maraming mga eksperto ang nagsasabi na posibleng naidala ng mga Mongol ang teknolohiya ng mga Koreano at Tsino papunta sa Gitnang Asya, partikular na sa mga [[Uyghur]] sa ngayo'y lalawigan ng [[Xinjiang]] sa Tsina, bagamat walang pisikal na patunay na nagpapatunay sa teoryang ito. Gayunpaman, ayon kay [[Tsien Tsuen-Hsien]] sa aklat na ''Science and Civilization in China'' (1985) ni [[Joseph Needham]]:

{{Cquote|quote=Kung may koneksyon man sa pagkalat ng [[paglilimbag]] sa pagitan ng [[Asya]] at ng [[Kanluraning Mundo|Kanluran]], may matinding opurtunidad para gumanap ng isang mahalagang papel sa pagpapakilalang ito ang [[Uyghur|mga Uyghur]], na parehong gumagamit ng paglilimbag na silograpiya at sa nagagalaw na uri.{{efn|Orihinal na teksto: ''If there was any connection in the spread of printing between Asia and the West, the Uyghurs, who used both block printing and movable type, had good opportunities to play an important role in this introduction.''}}&lt;ref name=&quot;tricycle&quot;/&gt;|author=Tsien Tsuen-Hsien|source=''Science and Civilization in China'' ni Joseph Needham}}

=== Gitnang Panahon sa Europa ===

[[File:Master of the Boston City of God - Book of Hours (Use of Utrecht)- fol. 63r, Initial with Holy Trinity - 1998.124.63.a - Cleveland Museum of Art.tif|275px|thumb|Isang halimbawa ng &quot;pinaliwanag na manuskrito&quot; (''illuminated manuscript''). Ang partikular na halimbawang ito ay mula sa aklat na ''Aklat ng mga Oras'' ({{lang-en|link=no|Book of Hours}}), tinatayang nilimbag noong 1460-65. Makikita ito ngayon sa [[Museo ng Sining ng Cleveland]] sa Estados Unidos.|alt=Halimbawa ng isang aklat na may &quot;pinaliwanag na manuskrito&quot;.]]

Ang mga inobasyon na nagawa sa Asya ay di umabot sa Europa maging hanggang sa [[Gitnang Panahon]], kaya naman mano-mano pa ring kinokopya ng mga [[eskriba]] ang mga aklat para makagawa ng panibagong kopya, lalo sa mga [[monasteryo]]. May mga silid ang mga malalaking monasteryo para lang sa gawaing ito, na tinatawag na ''[[scriptorium]]''. Ginagawa rin sa mga silid na ito ang mga magagarang disenyo sa gilid. Tinatawag na mga [[pinaliwanag na manuskrito]] ({{lang-en|illuminated manuscript}}), ginagawa ito ng mga eskriba noong panahong yon para sa samu't saring bagay, madalas ng [[Simbahang Katoliko]], at kahit maging sa mga batas, proklamasyon, at iba pang mga sekular na dokumento noong panahong yon.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Tinatayang nagsimula ito noong bandang {{CE|600|link=y}}.&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;&gt;{{cite web|last=Burnell|first=Cerrie|date=21 Setyembre 2021|orig-date=3 Disyembre 2019|title=A little history of reading: How the first books came to be|trans-title=Isang maliit na kasaysayan ng pagbabasa: Paano nagsimula ang mga unang aklat|lang=en|website=BookTrust|url=https://www.booktrust.org.uk/news-and-features/features/2019/december/a-little-history-of-reading-how-the-first-books-came-to-be/|access-date=27 Hulyo 2022|archive-date=27 Hulyo 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220727152233/https://www.booktrust.org.uk/news-and-features/features/2019/december/a-little-history-of-reading-how-the-first-books-came-to-be/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Mahal at matrabaho ang paggawa sa mga aklat noong panahong ito, kahit na mataas ang pagpapahalaga ang binibigay ng marami sa mga ito. Gayunpaman, nang dumating ang papel mula Tsina sa Europa, nagmura ito nang kaunti. Ang mga Muslim ang unang nakagamit sa prosesong ito mula Tsina. Sinasabi na noong ika-12 siglo, may isang kalsada sa [[Marrakesh]] sa [[Morocco]] na may daan-daang nagbebenta ng aklat. Aabot pa ng dalawang siglo bago nagsimula ring gumawa ng mga papel ang mga Europeo.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

=== Johannes Gutenberg ===

[[File:Gutenberg Bible, Lenox Copy, New York Public Library, 2009. Pic 01.jpg|thumb|300px|Kopya ng [[Bibliyang Gutenberg]] sa [[Pampublikong Aklatan ng New York]]. Kasalukuyang may 49 na kopya ang nananatili pa rin hanggang ngayon sa mundo.|alt=Ang Bibliyang Gutenberg.]]

Noong bandang dekada 1430s hanggang 1440s, sinubukan ng Aleman na si [[Johannes Gutenberg]] na gumawa ng isang mekanikal na [[limbagan]]. Matapos ng ilang mga ''prototype'' at paghahanap ng pondo para sa proyekto niya, matagumpay niyang nagawa ang isang mekanikal na nagagalaw na uri ({{lang-en|movable type}}) noong 1448.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Kilala ngayon bilang ang limbagang Gutenberg ({{lang-en|Gutenberg press}}), itinuturing ang imbensyong bilang isa sa mga pinakamahahalagang imbensyon ng tao. Sinimulan nito ang isang rebolusyon sa [[impormasyon]] at [[paglilimbag]] — ang &quot;rebolusyong Gutenberg&quot;.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Nilimbag ni Gutenberg ang isang [[Bibliya|Bibliyang]] nasa [[wikang Latin]], ngayon kilala bilang ang [[Bibliyang Gutenberg]], noong 1450 hanggang 1455.&lt;ref name=&quot;brit&quot;&gt;{{cite web|work=[[Britannica]]|url=https://www.britannica.com/biography/Johannes-Gutenberg/Printing-of-the-Bible|title=Johannes Gutenberg|lang=en|access-date=21 Hulyo 2022|last=Lehmann-Haupt|first=Hellmut E.|date=27 Abril 2022|orig-date=5 Pebrero 2000}}&lt;/ref&gt; Ito ang unang mahalagang aklat na nailimbag gamit ang palimbagang ito. May 180 kopya na nalimbag, at naging matagumpay ito.&lt;ref name=&quot;brit&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt; Ang tagumpay na ito ang naging dahilan para kumalat ang imbensyong ito mula [[Mainz]] kung saan nakatira si Gutenberg, papunta sa iba't ibang panig ng [[Alemanya]] at Europa.

=== Ika-16 hanggang ika-19 na siglo ===

Malaki ang epekto ng imbensyon ni Gutenberg sa kabuuan ng Europa. Tinatayang nasa 300 palimbagan ang nakatayo sa Alemanya bago matapos ang ika-15 siglo. Ayon sa isang pag-aaral sa Estados Unidos, nasa 30,000 aklat lang ang nailimbag bago ang pagkakaimbento ni Gutenberg sa limbagan niya. Pagsapit ng sumunod na siglo, tinatayang umabot na ito sa 10 hanggang 12 milyon.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

Sumasang-ayon ang mga iskolar na isa sa mga dahilan ang pagkakaimbento sa palimbagan ni Gutenberg sa pagsisimula sa [[Renasimiyento]] sa Europa. Kasabay ng pag-usbong ng [[globalisasyon|pandaigdigang kalakalan]] noong pagpasok ng ika-16 na siglo, marami rin ang nagkainteres sa [[sinaunang Gresya]] at [[sinaunang Roma|Roma]] dahil sa pagkalat ng impormasyon ukol dito. Ang pagkalat ng mga aklat sa mas nakararami ang itinuturong dahilan para sa pag-usbong ng mga makabagong ideya sa [[pulitika]], [[rehiliyon]], [[kultura]], at iba pa.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

Gayunpaman, may mga sumubok din na pigilan ang pagkalat na ito, wala pang isang siglo pagkatapos maimbento ni Gutenberg ang limbagan niya. Noong 1487, inutos ni [[Papa Inosente VII]] na dumaan muna sa mga otoridad ng Simbahan ang lahat ng mga aklat na ililimbag sa Europa, upang masiguro na nakasulat lang ang mga Bibliya sa wikang Latin, ang wika ng Simbahan. Ang paghihigpit na ito sa wika (bukod sa iba pang mga hinaing) ang iprinotesta ni [[Martin Luther]] noong 1517, nang ipaskil niya ang ''[[95 Tisis]]'', na nagpasimula sa [[Protestantismo]] at kalaunan sa [[Kontra-Reporma]] ng Simbahan.&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

Kasabay ng unti-unting pagsalin sa Bibliya sa iba't-ibang wika, nagsimula rin ang pag-akda ng mga may-akda sa kanilang wika mismo, tulad ng ''[[Banal na Komedya]]'' ni [[Dante]] sa [[wikang Italyano]] at ''[[Mga Kuwento sa Canterbury]]'' ni [[Chaucer]] sa [[wikang Ingles|wikang Gitnang Ingles]]. Umusbong din ang mga [[aklatan]] sa iba't-ibang panig ng kontinente, tulad ng [[Pambansang Aklatan ng Espanya]] sa [[Madrid]] at ang [[Aklatan ng Britanya]] sa [[London]].&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

Ang mabilis na paglimbag sa mga aklat ang nagbigay-daan upang pagkakitaan ito ng mga may-akda at mga manlilimbag, na nagbigay-daan naman upang lumutang ang konsepto ng [[karapatang-sipi]] sa mga may-akda. Ang [[Estatutong Anna]], ginawang batas noong 1710 sa [[Inglatera]], ang tinuturing na ang unang batas tungkol sa karapatang-sipi. Kinopya ito ng mga mambabatas ng [[Estados Unidos]] matapos nilang lumaya sa [[Gran Britanya]].&lt;ref name=&quot;kasaysayan&quot;/&gt;

Kasabay ng paglago ng industriya ang mga inobasyon na nagawa nito sa aklat. Noong 1500s, ginawa ng Italyanong si [[Aldus Manutious]] ang mga ''pocketbook''. Lumabas naman ang mga unang pabalat sa aklat noong 1832.&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt;

Ang patuloy na pagmura ng produksiyon sa mga aklat ang naging dahilan upang dumami ang mga nagbabasa. Sa Estados Unidos at Gran Britanya unang nagsulputan ang mga samahan ng mga nagbabasa.&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt; Sa siglo ring ito nagkaroon ng mga pabalat na matigas (''[[hardcover]]'') at papel (''[[paperback]]'').&lt;ref name=&quot;booktrust&quot;/&gt;

==== Sa Pilipinas ====

[[File:Doctrina-cristiana.jpg|thumb|300px|Harapan ng ''[[Doctrina Christiana]]'', ang pinakaunang aklat na nalimbag sa Pilipinas.|alt=Doctrina Christiana.]]

Ang aklat na ''[[Doctrina Christiana]]'' ('Doktrinang Kristiyano') ang itinuturing na pinakaunang aklat na nalimbag sa Pilipinas. May tatlong bersyon ito, na nalimbag sa pagitan ng 1590 hanggang 1593. Ang una, pinamagatang ''Bian Zhengjiao Zhenchuan Shilu'',{{efn|{{lang-zh|辯正教真傳實錄}}; 'Ang Testimonya ng Tunay na Relihiyon')}} ay isinulat ng prayleng si Juan Cobo at nilimbag sa pamamagitan ng [[silograpiya]] at nakasulat sa [[wikang Tsino]].&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;&gt;{{cite web|url=https://biblioasia.nlb.gov.sg/vol-17/issue-2/jul-sep-2021/early-printing|title=Early Printing in the Philippines|trans-title=Maagang Paglilimbag sa Pilipinas|lang=en|date=7 Hulyo 2021|website=BiblioAsia|last=Lee|first=Gracie}}&lt;/ref&gt; Nadiskubre lang ito noong 1952 sa [[Madrid]], at pinaniniwalaang na ngayon ng mga eksperto na hindi ito napetsahan dahil di pa ito lisensiyado. Ito ang sinasabing aklat na tinukoy ni [[Gobernador-Heneral]] [[Perez Dasmariñas]] sa kanyang sulat noong 1593 sa hari ng Espanya na si [[Felipe II]]. Dito, nilahad niya na kailangan niyang makakuha ng lisensya para ilimbag ang dalawang ''Doktrina'' para sa pagpapakalat ng Kristiyanismo sa lugar.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt; Nagresulta ito sa sikat na bersyon ng ''Doctrina'' na nakasulat sa [[wikang Espanyol]] at [[wikang Tagalog|Tagalog]] (sa parehong [[alpabetong Romano]] at [[Baybayin]]), na pinamagatang ''Doctrina Christiana en lengua espanola y tagala'' ('Doktrinang Kristiyano sa wikang Espanyol at Tagalog'). Nagkaroon rin ito ng bersyon sa wikang Tsino para sa [[Tsinong Pilipino|komunidad ng mga Tsino]] sa lugar, na pinamagatan namang ''Doctrina Christiana en letra y lengua China'' ('Doktrinang Kristiyano sa sulat at wikang Tsino'). Nilimbag ng Tsinong manlilimbag na si Keng Yong, pinaniniwalaan ng mga mananalaysay na siya at ang sikat na manlilimbag na si Juan de Vera ay iisang tao lang dahil sa gawain noon ng mga prayle sa Pilipinas na gawing Kristiyano ang mga Tsino noon at bigyan sila ng isang Kristiyanong pangalan.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;&gt;{{cite web|title=Books and Bookmaking in the Philippines|trans-title=Mga Aklat at Paggawa sa mga Aklat sa Pilipinas|lang=en|last=Vallejo|first=Rosa M.|website=[[Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining]]|url=https://ncca.gov.ph/about-ncca-3/subcommissions/subcommission-on-cultural-heritagesch/libraries-and-information-services/books-and-bookmaking-in-the-philippines/|access-date=26 Hulyo 2022|archive-date=4 Agosto 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220804000935/https://ncca.gov.ph/about-ncca-3/subcommissions/subcommission-on-cultural-heritagesch/libraries-and-information-services/books-and-bookmaking-in-the-philippines/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Si Juan de Vera ang kinikilalang naglimbag rin sa ilang mga pinakaunang aklat sa Pilipinas. Noong 1604, nilimbag niya ang ''Ordinationes Generales Provintiae Sanctissimi Rosarii Philippinarum'' ('Mga Pangkalahatang Ordinansa ng mga Ordinansa sa Pilipinas ng Lalawigan ng Banal na Rosaryo sa Pilipinas'), na nakasulat sa [[wikang Latin]]. Ito ang itinuturing na ang pinakamatandang aklat na nalimbag gamit ang nagagalaw na uri, na nananatili hanggang ngayon.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Bukod dito, nilimbag din ni De Vera noong 1602 sa [[Binondo]] ang aklat na ''Libro de Nuestra Señora del Rosario en lengua y letra de Filipinas'' ('Aklat ng Mahal na Ina ng Rosaryo sa wika at sulat ng Pilipinas') ni Padre Francisco Blancas de San Jose. Gayunpaman, nawala na ito sa kasaysayan, at pinagdududahan ng mga iskolar kung ginawa ba ito sa nagagalaw na uri o sa pamamagitan ng silograpiya.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt; Si De Vera rin ang naglimbag sa aklat na ''Libro de los Cuatro Postrimerias del Hombre'' ('Aklat ng Apat na Kahahantungan ng Tao'), na sinulat rin  ni Padre De San Jose noong 1604.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt; Pinaniniwalaan na tinuloy ng kapatid ni Juan, si Pedro de Vera, ang paglilimbag nang namatay ito.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Ilan sa mga nilimbag niya ang ''Memorial de la Vida Christiana en Lengua China'',{{efn|'Memoryal sa Buhay ng Kristiyano sa wikang Tsino'; {{lang-zh|新刊僚氏正教便览}}, literal na 'Ang Bagong Lathalain ng Simbahan'}} na sinulat ni Padre Domingo de Nieva. Dito, ginamit ni Pedro De Vera ang isang kombinasyon ng mga paraan ng mga Tsino at ng mga Europeo.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Sa ganitong paraan niya rin nilimbag ang ''Simbolo de la Fe, en Lengua y Letra China''.{{efn|'Mga Simbolo ng Fe, sa wika at sulat Tsino'; {{lang-zh|新刊格物窮理錄}}, literal na 'Ang Bagong Dyornal sa Kahirapang Materyal'}}&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Samantala, isinulat noong 1613 ang ''[[Vocabulario de la lengua tagala]]'' ng prayleng si Pedro de San Buenaventura, ang kauna-unahang [[diksyonaryo]] ng wikang Tagalog.&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1524/9783050056197.33/pdf|last=Wolff|first=John U.|title=Philippine and Chamorro Linguistics Before the Advent of Structuralism|trans-title=Lingwistikang Pilipino at Chamorro Bago ang Pagpasok ng Istrakturalismo|lang=en|chapter=The ''Vocabulario de Lengua Tagala'' (sic) of Fr. Pedro de San Buenaventura (1613)|trans-chapter=Ang ''Vocabulario de Lengua Tagala'' ni Padre Pedro de San Buenaventura (1613)|publisher=Akademie Verlag|year=2011|doi=10.1524/9783050056197.33|url-access=subscription|via=De Gruyter}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Ocampo2014&quot;/&gt; May dalawa pang ''Vocabulario'' ang sumunod na nilimbag, noong 1754 at noong 1860.&lt;ref name=&quot;Ocampo2014&quot;&gt;{{cite web|last=Ocampo|first=Ambeth R.|author-link=Ambeth Ocampo|url=https://opinion.inquirer.net/77034/vocabulario-de-la-lengua-tagala|publisher=[[Philippine Daily Inquirer|Inquirer]]|date=1 Agosto 2014|lang=en|title='Vocabulario de la Lengua Tagala'|access-date=24 Hulyo 2022}}&lt;/ref&gt;

Ang mga unang aklat sa Pilipinas ay puro mga [[doktrina]] ng Simbahan at diksyonaryo. Mga Tsino rin ang unang mga manlilimbag sa Pilipinas. Gayunpaman, ang Pilipinong si [[Tomas Pinpin]] ang sinasabing unang Pilipinong manlilimbag.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Taga-[[Abucay]] sa [[Bataan]], kilala rin siya bilang ang unang Pilipinong may-akda, dahil sa pag-akda niya sa ''Librong Pagaaralan nang mga Tagalog nang Uicang Castila'' (moderno: 'Aklat ng wikang Espanyol na Pag-aaralan ng mga Tagalog') noong 1610. Nilimbag niya rin sa parehong taon ang ''Arte y Reglas de la Lengua Tagala'' ('Sining at Tuntunin ng wikang Tagalog') ni Padre De Jose, at noong 1613 naman, nilimbag niya ang ''Vocabulario de la Lengua Tagala'' sa tulong ni Domingo Loag, isang Pilipinong manlilimbag.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Bukod sa Laguna at Bataan, naglimbag rin siya sa [[Binondo]], at nakagawa siya ng di bababa sa isang dosenang akda mula 1609 hanggang 1639.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt;

Tinatayang nasa 100 aklat ang nailimbag sa Pilipinas mula 1563 hanggang 1640.&lt;ref name=&quot;bibl2021&quot;/&gt; Ayon sa [[Pambansang Komisyon para sa Kultura at mga Sining]] (NCCA), tinatayang nasa 6000 akda naman ang nailimbag sa bansa mula 1593 hanggang 1900.&lt;ref name=&quot;ncca&quot;/&gt;

=== Modernong panahon ===

Mataas na ang [[literasiya]] sa mga mauunlad na bansa sa Europa gayundin sa Estados Unidos pagpasok ng ika-20 siglo, kaya naman lalo pang dumami ang paggawa sa mga aklat sa panahong ito. Ang mga inobasyon sa paglilimbag ang nagpamura sa presyo ng mga aklat. Sa siglo ring ito umusbong ang mga aklat na pang-edukasyon at pampaaralan, gayundin ang mga aklat na tungkol sa isang partikular na paksa o larangan.&lt;ref name=&quot;britBook&quot;&gt;{{cite web|website=[[Britannica]]|title=book publishing|trans-title=paglilimbag sa mga aklat|lang=en|access-date=28 Hulyo 2022|url=https://www.britannica.com/topic/publishing/Book-publishing}}&lt;/ref&gt;

Ang paglaki ng industriya ay pansamantalang pinabagal nang sumiklab ang [[Unang Digmaang Pandaigdig]] sa [[Europa]]. Sinundan ito ng [[Dakilang Depresyon]] noong dekada 1920s hanggang 1930s, na lalo pang nagpabagal sa industriya. Gayunpaman, gumawa ng mga paraan ang mga palimbagan para manatiling buhay sa panahong ito, kabilang na ang pagbibigay ng diskwento at paglimbag sa mas marami at mas murang mga ''[[paperback]]''. Parehas ding bumagal ang industriya sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], dahil sa kakulangan sa mga papel.&lt;ref name=&quot;britBook&quot;/&gt;

Pagkatapos ng digmaan, mabilis ding nakabawi ang industriya, partikular na ang industriya ng aklat sa [[Alemanya]], kung saan halos nawala ang buong industriya nito matapos itong makatanggap ng matinding pinsala mula sa nagdaang digmaan.&lt;ref name=&quot;britBook&quot;/&gt;

Patuloy ang paglago ng mga aklat sa sumunod na kalahati ng ika-20 siglo, kahit na sa pagpasok ng [[telebisyon]] at iba pang mga uri ng [[libangan]]. Gayunpaman, ang pagpasok ng mga [[kompyuter]] at kalaunan ang [[internet]] noong huling dekada ng siglo ang nagbigay-daan upang bumagal ang paglagong ito. Ang pag-usbong ng mga ''[[ebook]]'' at ''[[audiobook]]'' sa ika-21 siglo, at ang unti-unting [[digitalisasyon|pagsasa-digital]] ng mga aklat ang nagpapabago sa tanawin ng mga aklat sa kasalukuyan.&lt;ref name=&quot;bbcFuture&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.bbc.com/future/article/20160124-are-paper-books-really-disappearing|last=Nuwer|first=Rachel|date=25 Enero 2016|access-date=28 Hulyo 2022|title=Are paper books really disappearing?|trans-title=Mawawala na nga ba talaga ang mga aklat na papel?|lang=en|website=[[BBC]]}}&lt;/ref&gt;

== Uri ==

=== Ayon sa nilalaman ===

[[File:Polish sci fi fantasy books.JPG|thumb|upright|Mga [[nobela]] sa isang tindahan ng mga aklat.|alt=Mga binebentang nobela.]]

Madalas hinahati ng mga aklatan ang mga aklat nila sa dalawa: [[piksyon]] at [[di-piksyon]]. Hinahati ang mga ito sa kani-kanilang mga [[dyanrang pampanitikan|dyanra]], tulad ng [[komedya]] at [[horror]] sa piksyon.

==== Piksyon ====

{{main|Piksyon}}

[[File:Fiction books.jpg|thumb|upright|Mga aklat na piksyon sa isang aklatan.|alt=Mga aklat na piksyon sa isang aklatan.]]

[[Piksyon]] ang tawag sa kahit anong produkto ng [[imahinasyon]]. Kathang-isip ang nilalaman ng mga aklat na piksyon. Bagamat gawa-gawa ito, posible ibase ng may-akda ang kuwento niya sa isang tunay na pangyayari. Posible ring tunay ang mga lugar o maging mga karakter.&lt;ref name=&quot;bookriot&quot;&gt;{{cite web|title=The Difference Between Fiction and Nonfiction|trans-title=Ang Pagkakaiba ng Piksyon at Di-piksyon|lang=en|website=BookRiot|last=Grant|first=Matt|year=2020|access-date=28 Hulyo 2022|url=https://bookriot.com/difference-between-fiction-and-nonfiction/}}&lt;/ref&gt;

Maraming [[dyanrang pampanitikan|dyanra]] ang piksyon. Nahahati ito kalimitan sa anim:&lt;ref name=&quot;iowaResearch&quot;&gt;{{cite web|last=Donohue|first=Tracy|title=Types of Fiction| trans-title=Mga Uri ng Piksyon|lang=en|website=Iowa Reading Research Center|date=11 Mayo 2016|access-date=1 Agosto 2022|url=https://iowareadingresearch.org/blog/types-of-fiction}}&lt;/ref&gt;

* '''[[Historikal na piksyon|Historikal]]''' – mga kuwentong nakabase sa mga pangyayari sa kasaysayan. Nakahalo ang mga tunay na pangyayari sa mga kathang-isip na ginawa ng may-akda para sa kuwento. Posibleng may karakter ito na totoong nabuhay noon. [[Historikal na pantasya]] at [[alternatibong kasaysayan]] ang ilan sa mga dyanrang nasa ilalim nito. Ang ''[[All the Light We Cannot See]]'' (2014) ni [[Anthony Doerr]] at ''[[The Nightingale]]'' (2015) ni [[Kristin Hannah]] ang ilan sa mga sikat na modernong halimbawa nito.&lt;ref name=&quot;tarasoninhisfic&quot;&gt;{{cite web|author=tarasonin|date=12 Hulyo 2019|access-date=1 Agosto 2022|title=The 50 Best Historical Fiction Books of All Time|trans-title=Ang 50 Pinakamagagandang Aklat na Historikal na Piksyon sa Lahat ng Panahon|lang=en|website=Barnes and Noble|url=https://www.barnesandnoble.com/blog/50-best-works-revisionist-history-speculative-history-historical-fiction/}}&lt;/ref&gt;

* '''[[Makatotohanang panitikan|Makatotohanan]]''' – mga kuwentong makatotohanan at posibleng mangyari sa [[realidad|tunay na buhay]]. Posible itong mangyari sa isang lugar sa tunay na mundo tulad halimbawa ng [[paaralan]], at magkaroon ng mga problemang nagaganap sa tunay na buhay tulad ng [[rasismo]]. Kumpara sa historikal na piksyon, nagaganap ito sa kasalukuyan (ng panahong isinulat ang kuwentong yon).&lt;ref name=&quot;bookriot&quot;&gt;&lt;/ref&gt; Gayunpaman, hindi ito base sa [[kasaysayan]] o [[agham]].&lt;ref name=&quot;iowaResearch&quot;/&gt; Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Anne of Green Gables]]'' (1908) ni [[Lucy Maud Montgomery]] at ''[[The Outsiders]]'' (1967) ni [[S.E. Hinton]].&lt;ref name=&quot;bookriot&quot;/&gt;

* '''[[Misteryo]]''' – mga kuwentong sumesentro sa isang misteryosong pangyayari tulad ng isang di maresolbang krimen. May mga ''clue'' na binibigay ang may-akda na madalas nakatago at nakakalat sa kuwento, pero tipikal na lalabas lang ang sagot sa misteryo sa dulo ng kuwento. [[Thriller]], [[horror]], at [[krimen (panitikan)|krimen]] ang ilan sa mga dyanrang nasa ilalim nito. Ang kuwento ni [[Sherlock Holmes]] na isinulat ni [[Arthur Conan Doyle]] at ang mga gawa ni [[Agatha Christie]] tulad ng ''[[And There Were None]]'' (1939) ang ilan sa mga sikat na halimbawa ng dyanrang ito.

* '''[[Nobelang nakaguhit|Nakaguhit]]''' – mga kuwentong kinukwento gamit ang sining at teksto imbes na nakasulat. Tipikal na mahahaba ang mga ito, at nagkakaroon ng maraming bolyum. [[Komiks]] at [[manga]] ang ilan sa mga pinakasikat na halimbawa nito. Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Maus (nobelang nakaguhit)|Maus]]'' (1980–1991) ni [[Art Spiegelman]], ''[[A Contract with God]]'' (1978) ni [[Will Eisner]], ''[[Akira]]'' (1982–1990) ni [[Katsuhiro Otomo]], at ''[[One Piece]]'' (1997–kasalukuyan) ni [[Eiichiro Oda]].&lt;ref name=&quot;npr&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.npr.org/2017/07/12/533862948/lets-get-graphic-100-favorite-comics-and-graphic-novels|last1=Weldon|last2=Mayer|first1=Glen|first2=Petra|title=Let's Get Graphic: 100 Favorite Comics And Graphic Novels|trans-title=Maging Grapiko Tayo: 100 Paboritong Komiks At Nobelang Nakaguhit|lang=en|date=12 Hulyo 2017|access-date=1 Agosto 2022|website=[[NPR]]}}&lt;/ref&gt;

* '''[[Pantasya]]''' – mga kuwentong di nakabase sa lohika at agham ng tunay na mundo.&lt;ref name=&quot;masterclass&quot;/&gt; Madalas may [[mahika]] sa mga ito, at nagtatampo ng mga bagay na imposibleng mangyari sa tunay na buhay, tulad ng pagkakaroon ng [[supernatural]] na kapangyarihan ng tao. Ilan sa mga tradisyonal na dyanrang nasa ilalim nito ang [[mataas na pantasya]] at [[realismong mahikal]]. Depende sa pagpapakahulugan, tipikal din na ginugrupo sa pantasya ang mga [[science fiction|piksyong maagham]] dahil sa parehong pagtalakay ng dalawa sa konsepto ng &quot;paano kaya?&quot; ({{lang-en|what if?}}).&lt;ref name=&quot;npr2&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.npr.org/2021/08/18/1027159166/best-books-science-fiction-fantasy-past-decade|last=Mayer|first=Petra|website=[[NPR]]|date=18 Agosto 2021|access-date=2 Agosto 2022|title=We asked, you answered: Your 50 favorite sci-fi and fantasy books of the past decade|trans-title=Nagtanong kami, sumagot kayo: Ang inyong 50 paboritong aklat na sci-fi at pantasya ng nagdaang dekada|lang=en}}&lt;/ref&gt; Ilan sa mga halimbawa ng dyanrang ito ang ''[[The Lord of the Rings]]'' (1954–1955) ni [[J.R.R. Tolkien]], ''[[One Hundred Years of Solitude]]'' (1967) ni [[Gabriel García Márquez]], ''[[Frankenstein]]'' (1818) ni [[Mary Shelley]], at ''[[Foundation (nobela ni Asimov)|Foundation]]'' (1951) ni [[Isaac Asimov]].&lt;ref name=&quot;masterclass&quot;&gt;{{cite web|title=What Is the Fantasy Genre? History of Fantasy and Subgenres and Types of Fantasy in Literature|trans-title=Ano ang Dyanrang Pantasya? Kasaysayan ng Pantasya at mga Subdyanra at Uri ng Pantasya sa Panitikan|lang=en|date=2 Oktubre 2021|access-date=2 Agosto 2022|website=Masterclass|url=https://www.masterclass.com/articles/what-is-the-fantasy-genre-history-of-fantasy-and-subgenres-and-types-of-fantasy-in-literature}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wired&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.wired.co.uk/article/best-sci-fi-books|title=29 of the Best Science Fiction Books Everyone Should Read|trans-title=29 sa mga Pinakamagagandang Aklat na Piksyong Maagham na Dapat Basahin ng Lahat|lang=en|website=[[Wired]]|date=22 Nobyembre 2021|access-date=2 Agosto 2022}}&lt;/ref&gt;

* '''[[Kuwentong tradisyonal|Tradisyonal]]''' – mga kuwentong pinagpasa-pasahan ng iba't-ibang henerasyon, kagaya ng mga [[pabula]], [[kuwentong-bayan]], [[alamat]], at [[epiko]].&lt;ref name=&quot;iowaResearch&quot;/&gt; Ilan sa mga halimbawa nito ang ''[[Ang Pagong at ang Matsing]]'' at  ''[[Biag ni Lam-ang]]'', gayundin ang mga kuwento ng [[magkapatid na Grimm]] tulad ng ''[[Hansel and Gretel|Si Hansel at Si Gretel]]'' at ''[[Cinderella]]''.

==== Di-piksyon ====

{{main|Di-piksyon}}

[[File:Junior nonfiction on the shelves (3709719083).jpg|thumb|upright|Mga aklat na di-piksyon sa isang aklatan.|alt=Mga aklat na di-piksyon sa isang aklatan.]]

[[Di-piksyon]] ang tawag sa mga aklat na naglalaman ng mga tunay na pangyayari o impormasyon. Halimbawa nito ang mga [[anekdota]], [[ensiklopedya]], at [[talambuhay]]. Bagamat tunay ang nilalaman ng mga aklat na ito, posible rin silang gumamit ng istraktura at paraan ng pagkukuwentong tulad ng mga piksyon, tulad ng aklat na ''[[In Cold Blood]]'' (1966) ni [[Truman Capote]].&lt;ref name=&quot;bookriot&quot;/&gt;

May limang pangunahing uri ang di-piksyon:&lt;ref name=&quot;aasl&quot;&gt;{{cite web|url=https://knowledgequest.aasl.org/5-kinds-of-nonfiction/|last=Bober|first=Tom|date=15 Nobyembre 2019|access-date=2 Agosto 2022|website=American Association of School Libraries|title=5 Kinds of Nonfiction|trans-title=5 Uri ng Di-piksyon|lang=en|archive-date=15 Agosto 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815030546/https://knowledgequest.aasl.org/5-kinds-of-nonfiction/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;stewart&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.melissa-stewart.com/img2018/pdfs/5_Kinds_of_Nonfiction_SLJ_May_2018.pdf|format=PDF|last=Stewart|first=Melissa|title=5 Kinds of Nonfiction|date=May 2018|trans-title=5 Uri ng Di-piksyon|lang=en|access-date=2 Agosto 2022}}{{Dead link|date=Agosto 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

* '''Tradisyonal''' – mga di-piksyon na nagbibigay ng impormasyon sa mambabasa. Ilan sa mga halimbawa nito ang [[ensiklopedya]], [[diksyonaryo]], [[tesawro]], at [[almanac]].

* '''Nagagalugad''' – tulad ng mga tradisyonal na di-piksyon, nagbibigay din ito ng impormasyon. Gayunpaman, mas nagpopokus ito sa isang partikular na paksa, at kalimitang maiksi at para sa mga batang mambabasa.

* '''[[Malikhaing di-piksyon|Naratibo]]''' – mga di-piksyon na gumagamit ng mga estilo at paraan ng pagkukuwentong tulad ng mga piksyon. Bagamat matagal na itong ginagamit ng ilang mga manunulat, sumikat lang ang estilong ito noong pagpasok ng ika-21 siglo, kaya naman maraming mga [[talambuhay]] at mga aklat sa [[kasaysayan]] na nilimbag sa kasalukuyan ang kabilang sa dyanrang ito.

* '''Ekspositoryo''' – mga di-piksyon na nagpopokus lang sa isang ispesipikong paksa. Madalas pambata, kalimitang [[agham]] at [[matematika]] ang pokus nito, at nagtatampok ng malikhaing sining upang mapukaw ang interes ng mambabasa.

* '''Aktibo''' – mga di-piksyon na nagtuturo at naggagabay sa mambabasa ng isang kasanayan. Ilan sa mga halimbawa nito ang [[aklat-panluto]] at [[field guide]].

=== Ayon sa pormat ===

Hinahati din ang mga aklat base sa pormat nito — kung paano ito nilimbag. Sa mahabang panahon, may dalawang pormat lang ang meron: ang ''[[hardcover]]'' at ''[[paperback]]'', pero sa pagpasok ng ika-21 siglo, nagkaroon din ng mga aklat na nililimbag nang digital (mga [[ebook]]) at nang tunog (mga [[audiobook]]).

==== Hardcover ====

{{main|Hardcover}}

[[Hardcover]] (literal na 'matigas na pabalat') ang tawag sa mga aklat na may pabalat na gawa sa isang matigas na materyales. Sa modernong panahon, kalimitang cardboard ang materyales na ito. Nagmula ito sa mga [[kodeks]] na may pabalat na gawa sa kahoy.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;&gt;{{cite book|url=https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-4-major-book-formats/|title=Understanding Media and Culture|trans-title=Pag-intindi sa Midya at Kultura|lang=en|chapter=Book Formats|trans-chapter=Mga Pormat ng Aklat|publisher=University of Minnesota|access-date=3 Agosto 2022|archive-date=25 Hulyo 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220725174021/https://open.lib.umn.edu/mediaandculture/chapter/3-4-major-book-formats/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Para maprotektahan ang pabalat nito, kalimitang nilalagyan ang mga ito ng ''dust jacket''.&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;&gt;{{cite web|last=Hill|first=Nicole|year=2020|title=The Different Types of Book Formats Explained|trans-title=Mga Iba't-ibang Uri ng Pormat ng Aklat Pinaliwanag|lang=en|website=BookRiot|access-date=4 Agosto 2022|url=https://bookriot.com/different-types-of-book-formats/amp/}}&lt;/ref&gt;

Madalas na nililimbag muna ang isang aklat sa pormat na hardcover bago ang iba pang mga pormat. Madalas ding ito ang pormat na makikita sa mga [[aklatan]], lalo sa mga sikat na aklat.&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;/&gt;

Matitibay ang mga hardcover. Dahil dito, naging dominanteng pormat ito ng mga aklat sa mahabang panahon. Gayunpaman, mahal ang paglimbag sa ganitong paraan, kaya naman madalas na limitado lang ito sa mga aklat na inaasahang papatok o sisikat ng mga palimbagan sa modernong panahon. Unti-unti itong naungusan ng mga paperback simula noong dekada 1930s, at kalauna'y naungusan nang tuluyan noong dekada 1960s.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt; Gayunpaman, nananatiling mabenta ang mga hardcover dahil sa tibay nito at sa patuloy na pagtangkilik ng mga tao, bukod sa iba pang mga dahilan.&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;/&gt;

==== Paperback ====

{{main|Paperback}}

[[Paperback]] (literal na 'papel na likod') ang tawag sa mga aklat na may pabalat na gawa sa malambot na materyales.  Tinatangkilik ang mga ito dahil sa pagiging mura nito kumpara sa mas dominanteng hardcover.&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;/&gt; Partikular na sumikat ito noong kasagsagan ng [[Dakilang Depresyon]] at sa [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]], sa tinatawag na 'Rebolusyon ng Paperback'.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;/&gt;

May mga mura na'ng paperback bago pa man pumasok ang ika-20 siglo. Ang [[chapbook]] sa Europa ang isang maagang halimbawa nito. Samantala, sumikat naman noong ika-19 na siglo ang mga [[dime novel]] sa Estados Unidos at [[dime dreadful]] sa [[Gran Britanya]].&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;

May dalawang klase ng paperback: '''pangmasa''' ({{lang-en|mass market}}) at '''pampalitan''' ({{lang-en|trade}}). Tipikal na mas maayos at mas mataas ang kalidad ang mga paperback na pampalitan kumpara sa mga bersyon nitong pangmasa.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt; Nililimbag madalas ang mga [[di-piksyon]], [[memoir]], at [[tula]] sa paperback na pampalitan, habang madalas namang nililimbag ang mga [[piksyon]] sa pangmasang paperback.&lt;ref name=&quot;bookriotFormats&quot;/&gt;

Tinatayang noong dekada 1960s naungusan ng mga paperback ang mga hardcover pagdating sa benta. Ayon sa [[Kapisanan ng mga Amerikanong Manlilimbag]] (AAP), tinatayang nasa 56% sa mga aklat na nabenta noong 2009 ang paperback (parehong pangmasa at pampalitan), kumpara sa 35% ng mga hardcover.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;

==== Ebook ====

{{main|Ebook}}

[[File:Reading on the bus train or transit.jpg|thumb|200px|Isang [[ebook]] na binabasa gamit ang isang [[e-reader]].|alt=Ebook na nasa e-reader.]]

[[Ebook]] ang tawag sa mga aklat na nalimbag sa paraang digital. Depende sa mga kahulugan, maaari rin itong tumukoy sa digital na bersyon ng isang pisikal na aklat. Dahil dito, kilala rin ito sa tawag na ''electronic book'' ('elektronikong aklat') at ''digital book'' ('aklat na digital').&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;

Binabasa ang mga ebook gamit ang isang [[smartphone]], [[kompyuter]], o di kaya'y isang [[e-reader]]. Kumpara sa mga pisikal na aklat, mas mura kalimitan ang paglimbag sa mga ebook. Dahil sa pagiging digital nito, hindi ito nawawala sa merkado, at madaling mada-download at mababasa agad ito ng mga mambabasa.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;

Ang mga unang ebook ay puro mga aklat na nasa [[pampublikong domain]]. Pag-usbong ng [[internet]] sa ika-21 siglo, nagsimulang maglimbag din ang mga palimbagan ng mga ebook bukod sa mga pisikal na aklat. Nagsulputan din ang mga online na tindahan ng aklat, katulad ng [[Amazon]] at [[Play Books]] ng [[Google]]. Bagamat maliit na porsyento lang ng mga aklat na nabebenta kada taon ang ebook sa ngayon, unti-unti itong tumataas, at inaasahan tataas pa ito lalo. Gayunpaman, malaking problema sa industriya ang [[Pamimirata online|pamimirata]] sa mga ebook.&lt;ref name=&quot;umcFormats&quot;/&gt;

==== Audiobook ====

{{main|Audiobook}}

[[Audiobook]] ang tawag sa mga aklat na nasa anyong tunog. Isa itong recording ng boses ng isang ''narrator'', na papakinggan naman ng tagapakinig. Nagsimula noong dekada 1930s sa [[Estados Unidos]] bilang isang kagamitan sa edukasyon, naging isang pormal na pormat ito ng mga aklat pagpasok ng ika-21 siglo sa tulong ng [[internet]].&lt;ref name=&quot;lifewire&quot;&gt;{{cite web|last=Harris|first=Mark|date=28 Abril 2020|title=What Are Audiobooks?|trans-title=Ano ang mga Audiobook?|lang=en|url=https://www.lifewire.com/what-are-audiobooks-2438535|access-date=4 Agosto 2022|website=Lifewire}}&lt;/ref&gt;

Kilala ito dati sa tawag na ''talking book'' (literal na 'nagsasalitang aklat'). Orihinal itong rinerekord sa mga [[cassette]] o [[vinyl]]. Sa kasalukuyan, naka-digital na ang halos lahat ng mga audiobook, na mapapakinggan naman sa isang [[smartphone]], [[kompyuter]], o [[entertainment system]]. Binebenta ang mga ito sa mga online na tindahan ng musika, tulad ng [[Spotify]], o di kaya'y sa isang dedikadong tindahan para sa mga audiobook tulad ng [[Audible]].&lt;ref name=&quot;lifewire&quot;/&gt;

=== Ayon sa sukat ===

{{main|Sukat ng aklat}}

Nakadepende ang sukat ng isang aklat base sa papel nito. Galing ang mga pangalan ng sukat sa dami ng tiklop na kailangang gawin para makagawa ng isang pahina. Halimbawa, ang tiniklop ang orihinal na papel nang apat na beses sa sukat na 'quarto'.&lt;ref name=&quot;abeBooks&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.abebooks.com/books/rarebooks/collecting-guide/understanding-rare-books/guide-book-formats.shtml|website=Abe Books|title=Guide to book formats|trans-title=Gabay sa mga pormat ng aklat|lang=en|date=3 Hunyo 2021|access-date=6 Agosto 2022}}&lt;/ref&gt;

Ipinapakita ng talahanayan sa baba ang iba't-ibang sukat ng mga aklat na ginagamit sa industriya.

{| class=&quot;wikitable&quot;
|+ Mga sukat ng aklat&lt;ref name=&quot;abeBooks&quot;/&gt;
|-
! Pangalan !! Sukat
|-
| miniature || {{nowrap|&gt;{{convert|2|x|1.5|in|cm|2|abbr=on|}}}}
|-
| sexagesimo-quarto (64mo) || {{nowrap|{{convert|2|x|3|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| quadragesimo-octavo (48mo) || {{nowrap|{{convert|2.5|x|4|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| tricesimo-secondo (32mo) || {{nowrap|{{convert|3.5|x|5.5|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| octodecimo (18mo) || {{nowrap|{{convert|4|x|6.5|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| sextodecimo (16mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.5|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| duodecimo (12mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.375|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| duodecimo (malaki) (12mo) || {{nowrap|{{convert|5|x|7.5|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| crown octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6|x|9|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6|x|9|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| medium octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6.125|x|9.25|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| royal octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|6.5|x|10|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| super octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|7|x|11|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| imperial octavo (8vo) || {{nowrap|{{convert|8.25|x|11.5|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| quarto (4to) || {{nowrap|{{convert|9.5|x|12|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| folio (fo) || {{nowrap|{{convert|12|x|19|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| elephant folio (fo) || {{nowrap|{{convert|23|-|25|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| atlas folio (fo) || {{nowrap|{{convert|25|-|50|in|cm|2|abbr=on}}}}
|-
| double elephant folio (fo) || {{nowrap|{{convert|50|in|cm|2|abbr=on}}+}}
|}

== Aklatan ==

{{main|Aklatan}}

[[File:NLP_Building_Facade.jpg|right|thumb|Ang [[Pambansang Aklatan ng Pilipinas]] sa [[Ermita]] sa [[Maynila]].|alt=Pambansang Aklatan ng Pilipinas.]]

[[Aklatan]] ang tawag sa isang silid o gusali na may koleksyon ng mga aklat.&lt;ref name=&quot;dikAklatan&quot;&gt;{{cite web|title=aklatan|website=Diksiyonaryo.ph|access-date=6 Agosto 2022|url=https://diksiyonaryo.ph/search/aklatan}}&lt;/ref&gt; Tinatawag ding ito na ''bibliyoteka'' at ''ateneo''.&lt;ref name=&quot;dikAklatan&quot;/&gt; Maaari rin itong tumukoy sa isang koleksyon ng mga aklat. Sa modernong panahon, naglalaman ang mga karamihan sa mga aklatan ng parehong pisikal at digital na mga aklat. Posible rin itong nasa [[internet]] lang, tulad ng kaso ng [[Proyektong Gutenberg]]. Bukod sa mga aklat, maaari ding maglaman ang mga aklatan ng mga [[CD]], [[DVD]], [[kompyuter]], at iba pang mga paraan para makakuha ng impormasyon.&lt;ref name=&quot;britAklatan&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/library|title=library|trans-title=aklatan|lang=en|website=[[Britannica]]|access-date=6 Agosto 2022|last=Haider|first=Salmon|orig-date=20 Hulyo 1998|date=29 Hulyo 2022}}&lt;/ref&gt;

Makikita madalas ang mga aklatan sa mga [[paaralan]], bagamat may mga pampublikong aklatan din tulad ng [[Pambansang Aklatan ng Pilipinas]]. Nagkakaiba ang laki ng mga aklatan depende sa koleksyon nito; ang [[Aklatang Briton]] at ang [[Aklatan ng Kongreso]] ng [[Estados Unidos]] ay may mahigit 170 milyong aklat sa kanilang koleksyon.&lt;ref name=&quot;bookriotPinakamalaki&quot;&gt;{{cite web|url=https://bookriot.com/biggest-libraries/|title=How Many Books is Too Many? Ask the World's 10 Biggest Libraries|trans-title=Ilang Aklat ang Masyado na'ng Marami? Tanungin [mo] ang 10 Pinakamalalaking Aklatan ng Mundo|lang=en|last=Tanjeem|first=Namera|year=2020|access-date=6 Agosto 2022|website=BookRiot}}&lt;/ref&gt;

Orihinal na ginawa ang mga aklatan upang mga mga taguan ng aklat. Ang [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]] ay ang pinakamalaking aklatan ng sinaunang panahon, kung saan nasa 200,000 hanggang 700,000 aklat ang tinatayang nakatago. Pagsapit ng ika-11 siglo, unti-unting naitatag ang mga [[pamantasan]] sa [[Europa]], at nagkaroon ang mga ito ng mga aklatan. Sa mga sumusunod na siglo, lumaganap ang pagkakaroon ng mga pribadong aklatan, lalo na sa mga hari sa Europa. Gayunpaman, ang pagpasok ng [[Renasimiyento]] ang naging dahilan upang magkaroon ng mga aklatan na para mga iskolar. Ang Biblioteca Marciana ng [[Cosimo de' Medici]] at ang aklatan ni [[Lorenzo de' Medici]] ang ilan sa mga maagang halimbawa nito. Samantala, ang pagpasok ng [[internet]] sa ika-21 siglo ang nagbigay-daan naman upang magkaroon ng mga tinatawag na ''virtual library'' (literal na 'aklatang birtwal'), na inaalok ng maraming mga aklatan bilang isang karagdagang serbisyo.&lt;ref name=&quot;britAklatan&quot;/&gt;

== Klasipikasyon ==

{{main|Klasipikasyon sa aklatan}}

Hinahati ng mga unang aklatan ang kanilang mga aklat base sa mga malalawak na paksa, tulad ng mga agham, pilosopiya, rehiliyon, at batas. Halimbawa nito ang sistemang [[Pinakes]] na ginamit ng iskolar na si [[Callimachus]] sa [[Dakilang Aklatan ng Alexandria]] noong {{BKP|ikatlong siglo|link=y}}.&lt;ref&gt;{{Cite book|title=The library: an illustrated history|trans-title=Ang aklatan: isang nakaguhit na kasaysayan|lang=en|last=Murray|first=Stuart|date=2009|publisher=Skyhorse Pub.|isbn=9781602397064|location=[[Lungsod ng New York]], [[Estados Unidos]]|oclc=277203534|url-access=registration|url=https://archive.org/details/libraryillustrat0000murr}}&lt;/ref&gt; Ginamit din bilang batayan ng pagkaklase ang wika ng aklat gayundin ang pormat nito.

Gayunpaman, naging imposible ang pagkaklase sa mga aklat batay sa mga malalawak na paksa pagsapit ng ika-16 na siglo dahil sa mabilis na pagdami ng mga nalilimbag na aklat kada taon.&lt;ref name=shera&gt;{{cite book|last1=Shera|first1=Jesse H.|title=Libraries and the organization of knowledge|trans-title=Mga aklatan at ang pag-oorganisa sa kaalaman|lang=en|url=https://archive.org/details/librariesorganiz00sher|url-access=registration|date=1965|publisher=Archon Books|location=Hamden, [[Connecticut]], [[Estados Unidos]]}}&lt;/ref&gt; Noong 1627, nilimbag ng Pranses na si [[Gabriel Naudé]] ang ''Advis pour dresser une bibliothèque'' ('Ukol sa Pagtatag ng isang Aklatan'). Dito, hinati niya ang mga aklat sa pitong (kalaunan labindalawang) larangan.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Clarke|first=Jack A.|date=1969|title=Gabriel Naudé and the Foundations of the Scholarly Library|url=https://archive.org/details/sim_library-quarterly_1969-10_39_4/page/331|trans-title=Si Gabriel Naudé at ang mga Pundasyon ng Iskolar na Aklatan|lang=en|journal=The Library Quarterly|volume=39|issue=4|pages=331–343|issn=0024-2519|jstor=4306024|doi=10.1086/619792|s2cid=144274371}}&lt;/ref&gt; Noong 1842 naman, dinebelop naman ni [[Jacques Charles Brunet]] ang isang sistema ng klasipikasyon na tatawagin kalaunan bilang ang klasipikasyong Paris Bookseller. Itinuturing na pinakaunang modernong klasipikasyon, hinati naman ni Brunet sa limang larangan ang mga aklat.&lt;ref name=sayers&gt;{{cite book|last1=Sayers|first1=Berwick|title=An introduction to library classification|trans-title=Pagpapakilala sa klasipikasyon sa aklatan|lang=en|date=1918|publisher=H. W. Wilson|location=New York, Estados Unidos}}&lt;/ref&gt;

Ang [[Klasipikasyong Desimal ni Dewey]] ay ang pinakaginagamit na klasipikasyon ng aklat sa mundo ngayon. Unang dinebelop ni [[Melville Dewey]] noong 1876 sa [[Estados Unidos]], hinahati nito ang mga aklat sa sampung pangunahing klase (kumakatawan sa mga malalawak na larangan tulad ng [[agham pangkalikasan]] at [[kasaysayan]]). Ito rin ang nagsilbing batayan para sa iba pang mga pangkalahatan at pambansang sistema ng klasipikasyon, tulad ng [[klasipikasyon ng Aklatan ng Kongreso]] at ng [[klasipikasyong tutuldok]].&lt;ref name=oclc&gt;{{cite web|title=A Brief Introduction to the Dewey Decimal Classification|trans-title=Mabilis na Pagpapakilala sa Klasipikasyong Desimal ni Dewey|lang=en|url=https://www.oclc.org/dewey/resources/summaries.en.html|publisher=OCLC|access-date=10 Agosto 2022|archive-date=3 Mayo 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130503183202/https://www.oclc.org/dewey/resources/summaries.en.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=asia-libraries&gt;{{cite journal|last=Taylor|first=Insup|author2=Wang Guizhi|title=Library Systems in East Asia|trans-title=Mga Sistema sa Aklatan sa Silangang Asya|lang=en|journal=McLuhan Studies|url=http://projects.chass.utoronto.ca/mcluhan-studies/v1_iss6/1_6art3.htm|access-date=10 Agosto 2022|archive-date=21 Pebrero 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221100748/http://projects.chass.utoronto.ca/mcluhan-studies/v1_iss6/1_6art3.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Heto ang mga sistema ng klasipikasyong na may malawakang paggamit lalo na sa mga bansang nagsasalita ng Ingles:

* [[Klasipikasyong Desimal ni Dewey]] ({{lang-en|Dewey Decimal Classification}}; DDC)
* [[Pandaigdigang Klasipikasyong Desimal]] ({{lang-en|Universal Decimal Classification}}; UDC)
* [[Klasipikasyon ng Aklatan ng Kongreso]] ({{lang-en|Library of Congress Classification}}; LCC)
* [[Klasipikasyong Tutuldok]] ({{lang-en|Colon Classification}}; CC)

May mga klasipikasyon ding ginawa para sa mga ispesipikong paksa o disiplina. Halimbawa nito ang [[Klasipikasyong Moys]] para sa larangan ng [[abogasya]] (sa [[Canada]], [[Australia]], [[New Zealand]], at [[Gran Britanya]]),&lt;ref name=IALS&gt;{{cite web|title=IALS Library|trans-title=Aklatan ng IALS|url=http://ials.sas.ac.uk/library/archives/moys.htm|publisher=Institute of Advanced Legal Studies|access-date=10 Agosto 2022|archive-date=4 Marso 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304053537/http://ials.sas.ac.uk/library/archives/moys.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; at [[Klasipikasyong Harvard-Yenching]] para sa mga aklat na nakasulat sa [[wikang Tsino]].&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Wu|first=Eugene W.|title=The Founding of the Harvard–Yenching Library|trans-title=Ang Pagtatag sa Aklatang Harvard-Yenching|lang=en|journal=Journal of East Asian Libraries|volume=101|issue=1|date=1993|pages=65-69|url=http://scholarsarchive.byu.edu/jeal/vol1993/iss101/16/|access-date=10 Agosto 2022}}&lt;/ref&gt; Bukod pa dito, may mga sistema ring ginawa ang ilang mga bansa para sa mga aklat nila: ilan sa mga halimbawa nito ang [[Klasipikasyong Desimal ng Hapon]], [[Klasipikasyong Desimal ng Korea]] (sa [[Timog Korea]]), [[Klasipikasyon ng Aklatang Tsino]] (sa [[Tsina]]), at ang [[Bagong Klasipikasyon para sa mga Aklatang Tsino]] (sa [[Taiwan]], [[Hong Kong]], at [[Macau]]).&lt;ref name=asia-libraries/&gt;

== Epekto ==

Ayon sa isang editoryal ng ''[[The Stanford Daily]]'' noong 2019, nakakahimok na paraan ang mga aklat upang kumonekta ang mga tao sa iba. Nagbibigay ang mga ito ng simpatiya habang binabasa ang mga karanasang pinagdadaanan ng iba o ng isang komunidad.&lt;ref&gt;{{cite web|last=Pai|first=Sarayu|date=8 Nobyembre 2019|access-date=10 Agosto 2022|title=The impact of books|trans-title=Ang epekto ng mga aklat|lang=en|website=[[The Stanford Daily]]|url=https://stanforddaily.com/2019/11/08/the-impact-of-books/}}&lt;/ref&gt; Pinapalawak nito ang pag-intindi sa [[kalikasan ng tao]], at ginagamit din bilang isang kasangkapan sa [[edukasyon]]. Naghihimok din ito ng malalimang pag-iisip, at hinuhulma din ito sa [[pagtingin sa mundo]].&lt;ref&gt;{{cite web|last=Tenner|first=Shara|website=Life is an Episode|title=How books affect modern society|trans-title=Paano nakakaapekto ang mga aklat sa modernong lipunan|lang=en|access-date=10 Agosto 2022|date=21 Enero 2020|url=https://lifeisanepisode.com/how-books-affect-modern-society/}}&lt;/ref&gt;

Sa isang pag-aaral sa [[sikolohiya]] sa [[Pamantasan sa Buffalo]], napag-alaman ng mga sikolohista na kumikiling ang mga tao sa mga salitang may kinalaman sa kamakailang binasa nila, tulad ng mga [[salamangkero]] sa mga nakabasa ng ''[[Harry Potter]]'' at [[bampira]] naman sa mga nakabasa sa ''[[Twilight]]''. Samantala, sa isang hiwalay na pag-aaral naman na isinagawa sa [[Pamantasan ng Toronto]], napag-alaman na nakakapagpabago ng katauhan ang mga aklat. Sa eksperimentong ito, na isinagawa noong 2008 sa 166 na tao, pinabasa ang dalawang grupo ng maiksing kuwento ni [[Anton Chekhov]] na ''[[Dama s sobachkoy]]'' ('Ang Ginang na may kasamang Aso'), isa sa orihinal na anyo nito, at isa sa istilong [[dokumentaryo]]. Napag-alaman sa pag-aaral na ito na mas nakakapagbago ng personalidad ang mga piksyon kumpara sa di-piksyon, dahil sa pagpokus nito sa mga iniisip ng mga karakter, kumpara sa pagtingin bilang tagalabas, ayon kay [[Keith Oatley]], isa sa mga sikolohista sa pag-aaral.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/2011/sep/07/reading-fiction-empathy-study|title=Reading fiction 'improves empathy', study finds|trans-title='Nagpapahusay ng pakikiramay' ang pagbabasa sa piksyon, ayon sa isang pag-aaral|last=Flood|first=Alison|date=7 Setyembre 2011|access-date=10 Agosto 2022|website=[[The Guardian]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.fastcompany.com/1842370/how-fiction-impacts-fact-social-impact-books|website=The Fast Company|title=How Fiction Impacts Fact: The Social Impact Of Books|trans-title=Paano Nakakaapekto ang Piksyon sa Katotohanan: Ang Epektong Panlipunan ng mga Aklat|last=Gow|first=Kailin|date=7 Disyembre 2012|access-date=10 Agosto 2022}}&lt;/ref&gt;

== Pagpepreserba ==

{{main|Pagpepreserba sa mga aklat}}

[[File:Archivist Survey.jpg|thumb|250px|alt=Isang babaeng konserbador ng papel na tumitingin sa mga dokumento|Isang konserbador na tumitingin sa mga dokumento.]]

Depende sa materyales na ginamit, mabilis na nabubulok ang mga aklat sa paglipas ng panahon, kabilang na yung mga [[Pamanang pangkultura|itinuturing na mga &quot;mahahalaga&quot; sa kultura o kasaysayan]]. Pinapahaba ng mga konserbador ({{lang-en|conservator}}) ang buhay ng mga ito, sa pamamagitan ng samu't saring paraan sa [[kimika]], at nakadepende ito sa pagkakagawa sa aklat. Madalas na itong isinasagawa ng mga grupo ng konserbador, sa ilalim ng mga pamahalaan ng bansa, tulad ng [[Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas]]. Hindi pormal na propesyon ito hanggang noong dekada 1960s, nang naganap ang isang mapaminsalang [[baha]] sa [[Arno]] sa [[Florence]], [[Italya]] noong 1966.&lt;ref name=&quot;guardianArno&quot;/&gt; Pininsala nito ang maraming mga mahahalagang dokumento (bukod pa sa ibang mga gawa sa panahon ng [[Renasimiyento]]), kaya pinagtulungan itong isaayos ng mga konserbador sa buong mundo sa pangunguna ni [[Peter Waters]].&lt;ref name=&quot;guardianArno&quot;&gt;{{cite news|title=Florence flood 50 years on: 'The world felt this city had to be saved'|trans-title=Pagbaha sa Florence 50 taong ang lumipas: 'Pakiramdam ng mundo, kailangan iligtas ang lungsod na ito'|lang=en|last=Kirchgaessner|first=Stephanie|date=4 Nobyembre 2016|access-date=10 Agosto 2022|location=[[Roma]], [[Italya]]|website=[[The Guardian]]|url=https://www.theguardian.com/world/2016/nov/04/florence-flood-50-years-on-the-world-felt-this-city-had-to-be-saved}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|website=[[History Channel|History]]|title=The Disaster that Deluged Florence’s Cultural Treasures|trans-title=Ang Sakunang Nagpadelubyo sa mga Kayamanang Pangkultura ng Florence|lang=en|last=Nix|first=Elizabeth|orig-date=3 Nobyembre 2016|date=22 Agosto 2018|access-date=10 Agosto 2022|url=https://www.history.com/news/the-disaster-that-deluged-florences-cultural-treasures}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book |editor1-last=Miller |editor1-first=William |editor2-last=Pellen |editor2-first=Rita M. |title=Dealing with Natural Disasters in Libraries |trans-title=Pagtugon sa mga Sakuna sa mga Aklatan|lang=en|date=2006 |publisher=The Haworth Press |location=[[New York]], [[Estados Unidos]] |isbn=9781136791635 |url=https://books.google.com/books?id=XXl0DwAAQBAJ&amp;pg=PT59|access-date=10 Agosto 2022}}&lt;/ref&gt;

[[File:National Library manuscripts being washed in Florence after the 1966 flood of the Arno - UNESCO - PHOTO 0000001407 0001 - Restoration.jpg|alt=Isang babae na nagpepreserba sa isang dokumento na napinsala ng baha sa Arno sa Florence, Italya noong 1966.|thumb|Mahalagang pangyayari ang naganap na mapaminsalang baha sa [[Arno]] sa [[Florence]], [[Italya]] noong 1966 upang maging pormal na propesyon ang pagpepreserba sa mga aklat.]] 

May apat na pangunahing hakbang ang ginagawa sa pagpepreserba sa mga aklat: pagpapabagal, paglilinis, pagsasaayos, at pagpapanumbalik. Meron ding sinusunod na [[etika]] ang mga konserbador, lalo na sa mga kemikal na ginagamit nila na madalas ay hindi na maibabalik pa matapos nitong mailapat. Bilang pagtugon sa [[pagbabago ng klima]], unti-unti na ring nagsasagawa ng mga pagbabagong nakapokus sa [[pagpapanatili]]. Noong dekada 2000s, nagsimula na'ng hindi gumawa ng isang pangkalahatang paraan sa pagpepreserba, at nagpokus na lang sa mga paraang nakadepende sa lokal upang umayon ang mga ito sa klima ng lugar at kagamitan.&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Dardes|first1=Kathleen|last2=Standiforth|first2=Sarah|title=Preventive Conservation: Sustainable Stewardship of Collections|trans-title=Pagpepreserbang Nagpipigil: Napapanatiling Pangangasiwa sa mga Koleksyon|lang=en|url=https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/30_2/preventive_conservation.html|access-date=10 Agosto 2022|website=The Getty Conservation Institute|publisher=Getty Conservation Research Foundation Museum|archive-date=24 Hulyo 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200724041434/https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/30_2/preventive_conservation.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== Talababa ==
{{notelist}}

== Sanggunian ==
{{reflist}}

{{Commons|Book|Aklat}}
{{Sister project links|voy=no}}


[[Kategorya:Aklat]]
[[Kategorya:Dokumento]]
[[Kategorya:Produktong papel]]
[[Kategorya:Pormat ng midya]]</text>
      <sha1>ptfwuhallrxtgrqw8936blife93j3q6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mendez-Nuñez</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19918</id>
    <revision>
      <id>2166568</id>
      <parentid>1923040</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:06:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>110.54.189.184</ip>
      </contributor>
      <comment>Ang total na kabahayan at Yung Mendez Nuñez</comment>
      <origin>2166568</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2217" sha1="er2tsh9tvf4xabmqepk3cwqkk4r1wiz" xml:space="preserve">{{Infobox Philippine municipality 2
| infoboxtitle = Bayan ng Mendez 
| sealfile     = Ph_seal_cavite_mendez.png
| larawan=Mendez,Cavitejf8775 02.JPG
| caption      = Mapa ng Cavite na nagpapakita ng lokasyon ng Mendez. 
| locatormapfile  = {{PH wikidata|image_map}}
| region          = {{PH wikidata|region}}
| province        = {{PH wikidata|province}}
| districts    = Ika- 7 Distrito ng Cavite
| barangays    = 24
| mayor        = Atyy. Fredderick A. Vida 
| vice_mayor   = Francisco T. Mendoza, JR
| class        = Ika-4 na Klase 
| areakm2      = 43.27 
| population_as_of = 2010 | population_total = 28570 
| coordinates_wikidata = yes
}}

Ang '''Bayan ng Mendez-Nuñez''' CAVITE(Pinaikling Pangalan: '''Mendez''') ay isang ika-4 na klaseng [[mga bayan ng Pilipinas|bayan]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Cavite]], [[Pilipinas]]. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}}£sa may {{PH wikidata|household}}¢na kabahayan.

==Barangay==

Ang bayan ng Mendez ay nahahati sa 25 mga [[barangay]].

&lt;table border=0&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td valign=top&gt;
* Anuling Lejos I (Anuling)
* Asis I
* Galicia I
* Palocpoc I
* Panungyan I
* Poblacion I (Barangay I)
* Poblacion II (Barangay II)
* Poblacion III (Barangay III)
* Poblacion IV (Barangay IV)
* Poblacion V (Barangay V)
* Poblacion VI (Barangay VI)
* Poblacion VII (Barangay VII)
&lt;/td&gt;&lt;td valign=top&gt;
* Anuling Cerca I
* Anuling Cerca II
* Anuling Lejos II
* Asis I
* Asis II
* Asis III
* Banayad
* Bukal
* Galicia II
* Galicia III
* Miguel Mojica
* Palocpoc II
* Panungyan II
&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;

==Demograpiko==
{{Populasyon}}

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

==Kawing Panlabas==
*[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }}
*[http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html 2010 Philippine Census Information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120625153211/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html |date=2012-06-25 }}

{{Cavite}}

[[Kategorya:Mga bayan ng Kabite]]


{{stub}}</text>
      <sha1>er2tsh9tvf4xabmqepk3cwqkk4r1wiz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166597</id>
      <parentid>2166568</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/110.54.189.184|110.54.189.184]] ([[User talk:110.54.189.184|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166597</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2209" sha1="0hwo9m77h0j8zgpnfcswct1c0nlrvtr" xml:space="preserve">{{Infobox Philippine municipality 2
| infoboxtitle = Bayan ng Mendez 
| sealfile     = Ph_seal_cavite_mendez.png
| larawan=Mendez,Cavitejf8775 02.JPG
| caption      = Mapa ng Cavite na nagpapakita ng lokasyon ng Mendez. 
| locatormapfile  = {{PH wikidata|image_map}}
| region          = {{PH wikidata|region}}
| province        = {{PH wikidata|province}}
| districts    = Ika- 7 Distrito ng Cavite
| barangays    = 24
| mayor        = Atyy. Fredderick A. Vida 
| vice_mayor   = Francisco T. Mendoza, JR
| class        = Ika-4 na Klase 
| areakm2      = 43.27 
| population_as_of = 2010 | population_total = 28570 
| coordinates_wikidata = yes
}}

Ang '''Bayan ng Mendez-Nuñez''' (Pinaikling Pangalan: '''Mendez''') ay isang ika-4 na klaseng [[mga bayan ng Pilipinas|bayan]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Cavite]], [[Pilipinas]]. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan.

==Barangay==

Ang bayan ng Mendez ay nahahati sa 25 mga [[barangay]].

&lt;table border=0&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td valign=top&gt;
* Anuling Lejos I (Anuling)
* Asis I
* Galicia I
* Palocpoc I
* Panungyan I
* Poblacion I (Barangay I)
* Poblacion II (Barangay II)
* Poblacion III (Barangay III)
* Poblacion IV (Barangay IV)
* Poblacion V (Barangay V)
* Poblacion VI (Barangay VI)
* Poblacion VII (Barangay VII)
&lt;/td&gt;&lt;td valign=top&gt;
* Anuling Cerca I
* Anuling Cerca II
* Anuling Lejos II
* Asis I
* Asis II
* Asis III
* Banayad
* Bukal
* Galicia II
* Galicia III
* Miguel Mojica
* Palocpoc II
* Panungyan II
&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;

==Demograpiko==
{{Populasyon}}

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

==Kawing Panlabas==
*[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }}
*[http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html 2010 Philippine Census Information] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120625153211/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html |date=2012-06-25 }}

{{Cavite}}

[[Kategorya:Mga bayan ng Kabite]]


{{stub}}</text>
      <sha1>0hwo9m77h0j8zgpnfcswct1c0nlrvtr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Plaridel, Bulacan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22753</id>
    <revision>
      <id>2166572</id>
      <parentid>2134120</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:47:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <comment>binago ko ang pangalan ng Pangalawang Punong-bayan dahil nagkaroon ng halalan at binago ko na</comment>
      <origin>2166572</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2058" sha1="je0byeqei04tnpnag3xlhkmn5ayo2m1" xml:space="preserve">{{Infobox Philippine municipality 2 
| infoboxtitle    = Bayan ng Plaridel
| sealfile        =
| caption         = Mapa ng [[Bulacan]] na nagpapakita sa lokasyon ng Plaridel.
| locatormapfile  = {{PH wikidata|image_map}}
| region          = {{PH wikidata|region}}
| province        = {{PH wikidata|province}}
| districts       = Ikalawang Distrito ng Bulacan
| barangays       = 19
| class           = Unang Klase
| Punong Bayan    = Gng. Anastacia Vistan
| areakm2         = 
| population_as_of = 2000 | population_total         = 80481
| population_density_km2      = 
| website         = 
| coordinates_wikidata = yes
| founded	  = 
|mayor=Jocell Aimee R. Vistan-Casaje|vice_mayor=Mhel Gatdula de Leon}}

Ang '''Bayan ng Plaridel''' ay isang unang klaseng [[mga bayan ng Pilipinas|bayan]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Bulacan]], [[Pilipinas]]. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan.

Dahil sa patuloy na pag-unlad at malawakang urbanisasyon sa rehiyon, ang bayan ay kabilang sa magiging hangganang sakop ng [[Kalakhang Maynila]] sa hinaharap na umaabot hanggang sa bayan ng [[San Ildefonso, Bulacan|San Ildefonso]] 
sa hilagang bahagi nito.

==Mga Barangay==

Ang bayan ng Plaridel ay nahahati sa 19 mga [[barangay]].

&lt;table border=0&gt;&lt;tr&gt;
&lt;td valign=top&gt;
* Agnaya
* Bagong Silang
* Banga I
* Banga II
* Bintog
* Bulihan
* Culianin
* Dampol
* Lagundi
* Lalangan
&lt;/td&gt;&lt;td valign=top&gt;
* Lumang Bayan
* Parulan
* Poblacion
* Rueda
* San Jose
* Santa Ines
* Santo Niño
* Sipat
* Tabang
&lt;/td&gt;&lt;/tr&gt;&lt;/table&gt;

==Demograpiko==
{{Populasyon}}

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

==Mga Kawing Panlabas==
*[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }}
*[http://www.plaridel.bulacan.ph/ Plaridel Bulacan]

{{Bulacan}}

[[Kategorya:Mga bayan ng Bulacan]]


{{stub}}</text>
      <sha1>je0byeqei04tnpnag3xlhkmn5ayo2m1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lalawigan ng Mae Hong Son</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24284</id>
    <revision>
      <id>2166529</id>
      <parentid>1988741</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:26:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.149.108.246</ip>
      </contributor>
      <origin>2166529</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3355" sha1="a3rdfpir2vzl7cgvz0242ueml669mjg" xml:space="preserve">{{Infobox settlement/Wikidata}}
Ang '''Mae Hong Son''' (แม่ฮ่องสอน) (na tinatawag din '''Maehongson''' o '''Maehongsorn''') ang pinakahilaga at pinakakanlurang [[mga lalawigan ng Thailand|lalawigan]] (''changwat'') sa [[Thailand]]. Naghahanggan ang lalawigan sa mga lalawigan ng [[lalawigan ng Chiang Mai|Chiang Mai]] at ng [[Lalawigan ng Tak|Tak]]. Naghahanggan din ito sa mga [[Estado ng Kayah]] at [[Estado ng Kayin]] sa kanluran sa bansang [[Myanmar]].

== Demograpiya ==

63% ng populasyon ng lalawigan ay kasapi ng mga katutubong tagabundok, ang ilan sa kanila ay ang mga [[Taong Hmong]], [[Taong Yao]], [[Taong Lahu]], [[Taong Lisu]], [[Akha]], at ang mga [[Taong Karen]]. Ang isa pang malaking pangkat etniko ay ang mga [[Shan]]. Pinakaunti ang densidad ng populasyon sa lalawigan na ito ng Thailand. 

== Simbolo ==
{|
| valign=top|
| valign=top|Ang panglalawigang sagisag, ang ''Rup chang nai thong nam'' (รูปช้างในท้องน้ำ), ay ibinatay sa pagtuturo ng mga galang elepante upang matutong sumunod sa mga utos sa mga labanan at sa iba pang uri ng paggawa ng mga hayop. [http://www.maehongson.go.th] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070503010927/http://www.maehongson.go.th/ |date=2007-05-03 }}

Ang desisyon sa likod ng pagpili ng ''Rup chang nai thong nam'', na nangangahulugang ''Larawan ng Elepante sa isang bahagi ng Tubig'', bilang sagisag ng lalawigan dahil ito ang pinagmulan ng pagkakatatag ng Mae Hong Son, na sinimulan ni Panginoong Kaeo ng Ma na ipinadala para humuli nila ng mga elepante para sa Panginoon ng Chiang Mai (1825-1846). Noong nasa Mae Hong Son na, pinagsama niya ang mga kalat kalat na pamayanan ng mga Shan upang magtatag ng dalawang pangunahing mga barangay na pamumunuan ng kanilang ihahahalal na pinuno, ito ay ang mga barangay Ban Pang Mu at Ban mae Hong Son. [http://www.maehongson.go.th] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070503010927/http://www.maehongson.go.th/ |date=2007-05-03 }}

Ang puno ng lalawigan ay ''[[Millettia brandisiana]]'', at ang panglalawigan bulaklay ay [[tree marigold]].
|}

== Pagkakahating Administratibo ==
[[Talaksan:Amphoe Mae Hong Son.png|right|120px|Mapa ng Amphoe]]

Ang lalawigan ay nahahati sa 7 distrito (''[[Amphoe]]''). Ito ay nahahati pa sa 45 na mga commune (''[[tambon]]'') at 402 mga barangay (''[[muban]]'').
{|
||
#[[Amphoe Mueang Mae Hong Son|Mae Hong Son]]
#[[Amphoe Khun Yuam|Khun Yuam]]
#[[Amphoe Pai|Pai]]
#[[Amphoe Mae Sariang|Mae Sariang]]
||
&lt;ol start=5&gt;
&lt;li&gt;[[Amphoe Mae La Noi|Mae La Noi]]
&lt;li&gt;[[Amphoe Sop Moei|Sop Moei]]
&lt;li&gt;[[Amphoe Pangmapha|Pangmapha]]
&lt;/ol&gt;
|}

== Mga Kawing Panlabas ==
*[https://web.archive.org/web/20051210155729/http://www.tourismthailand.org/destinationguide/list.aspx?provinceid=46 Province page from the Tourist Authority of Thailand]
&lt;!--*[http://kanchanapisek.or.th/cgi-bin/kp8/oncc/province.cgi?prov=n12 Golden Jubilee Network province guide] currently empty--&gt;
*[http://www.maehongson.go.th Website of province] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070503010927/http://www.maehongson.go.th/ |date=2007-05-03 }} (Thai only)
*[http://www.thailex.info/THAILEX/THAILEXENG/LEXICON/Mae%20Hong%20Son.htm Mae Hong Son provincial map, coat of arms and postal stamp]

{{mga lalawigan ng Thailand}}

[[Kategorya:Mga lalawigan ng Thailand|Mae Hong Son]]</text>
      <sha1>a3rdfpir2vzl7cgvz0242ueml669mjg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Judy Ann Santos</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26620</id>
    <revision>
      <id>2166598</id>
      <parentid>2159531</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <comment>Paglalahad ng internasyonal na parangal ni Judy Ann Santos.</comment>
      <origin>2166598</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50308" sha1="ldxg8jikbo7b0uc5ky9v4v9gtrt4u0n" xml:space="preserve">{{translate}}
{{Infobox person
| name= Judy Ann Santos- Agoncillo
| image= Judy Ann Santos (2008).jpg
| alt= 
| caption= 
| birth_name= Judy Anne Lumagui Santos-Agoncillo
| birth_date= {{Birth date and age|1978|5|11}}
| birth_place= [[Maynila]], [[Pilipinas]]
| death_date= 
| death_place= 
| nationality= 
| other_names= 
| known_for= 
| occupation= Aktres, [[film producer|Producer]], [[Chef]]
| years_active= 1986–kasalukuyan
| spouse= [[Ryan Agoncillo]] (2009-kasalukuyan)
| partner= 
| website=  
}}

Si '''Judy Ann Santos–Agoncillo''' (ipananganak bilang '''Judy Anne Lumagui Santos''' noong 11 Mayo 1978) ay isang [[Mga Pilipino|Pilipinong]] aktres sa telebisyon at pelikula sa Pilipinas.

Nagkamit si Judy Ann Santos ng mga parangal sa iba't ibang bansa gaya sa Cairo Film Festival at Fantasporto  Best Actress para sakanyang paganap sa pelikulang Espantaho na siyang kiniliala sa Senado ng Pilipinas.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Fernando |first=Jefferson |date=2025-06-07 |title=Senate honors Judy Ann Santos for Fantasporto best actress win |url=https://tribune.net.ph/2025/06/04/senate-honors-judy-ann-santos-for-fantasporto-best-actress-win |access-date=2025-06-28 |website=Daily Tribune |language=en}}&lt;/ref&gt;

== Telebisyon ==
===Bilang Aktres===
====1988 hanggang 1995====
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Taon
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Pamagat
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Prodyuser
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Direktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| rowspan = 5 | 1988
| ''Silang Mga Sisiw Sa Lansangan''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0438430/ Silang mga sisiw sa lansangan (1988)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012&lt;/ref&gt;
| Crisanta
|
|
|
|-
| ''Sa Akin Pa Rin Ang Bukas''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0418122/ Sa Akin Pa Rin Ang Bukas (1988)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Batang  Maricel Soriano
| Regal Films
| Artemio Marquez
| 
|-
| ''Lost Command''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0422665/ Lost Command (1988)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012&lt;/ref&gt;
|
| Cine Suerte
| Ben Yalung
| Nominated: Best Child Actress (FAMAS 1988)&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/event/ev0000232/1989 FAMAS Nominees for 1988] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012&lt;/ref&gt;
|-
| ''Nasaan Ka Inay?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0465233/ Nasaan ka inay (1988)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|
| Regal Films
| Artemio Marquez
|
|-
| ''Sana Mahalin Mo Ako''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0312938/ Sana mahalin mo ako (1988)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Batang Catherine
| Regal Films
| Artemio Marquez
|
|-
| rowspan = 2 | 1989
| ''Kung Maibabalik Ko Lang''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0438136/ Kung maibabalik ko lang (1989)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0438136/fullcredits Kung maibabalik ko lang- Full Cast] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Tammy
| Regal Films
| Artemio Marquez
|
|-
| ''Regal Shocker: The Movie''&lt;br /&gt;&quot;Ang Aparador&quot; &lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0955323/ Regal Shocker (The Movie) (1989)] ''IMDb''. Retrieved 07-1-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://tfcnow.abs-cbn.com/episodedetails.aspx?showid=1086&amp;eid=23588&amp;rid=358b6a5c-e717-4612-b853-66ce09272e29 Regal Shocker (The Movie)- Aparador, Pangako and Karambola]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''TFC Now - ABS-CBN''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|
| Regal Films
| Jose Javier Reyes
|
|-
| rowspan = 2 | 1990
| ''Dyesebel''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0422151/ Dyesebel (1990)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20090124234953/http://www.geocities.com/pelikulaatlipunan2006/film_guide.html De Leon, Gerardo (director) and Pierre Salas (screenplay). ''Dyesebel'' (1953 black-and-white film), Premiere Productions (producer), Geocities.com, screening time: 26 Pebrero 2006 6:00 PM], retrieved on: 8 Agosto 2007&lt;/ref&gt;
| Iday
| Regal Films
| Mel Chionglo
|
|-
| ''Wanted: Pamilya Banal''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0467372/ Wanted: Pamilya Banal (1989)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| young Lorena
| FPJ Productions
| Pablo P. Santiago
|
|-
| rowspan = 3 | 1991
| ''Sa Puso Ko Hahalik Ang Mundo''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0438385/fullcredits#cast Sa puso ko hahalik ang mundo (1988)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| young Claudia
| Regal Films
| Artemio Marquez
|
|-
| ''Madonna, Ang Babaeng Ahas''&lt;ref&gt;[http://tfcnow.abs-cbn.com/episodedetails.aspx?showid=830&amp;eid=19668&amp;rid=5e618004-a1d9-4574-84a6-71c9dbc0cf7d Madonna: Babaeng Ahas]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''TFC Now - ABS-CBN''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.clickthecity.com/movies/detail/RXO42t/madonna-ang-babaeng-ahas Madonna, Ang Babaeng Ahas Starring Snooky Serna and Eric Quizon] ''Click The City''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
| young Madonna
| [[Regal Films]]
| Artemio Marquez
|
|-
| ''Impaktita''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0417777/ Impaktita (1989)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
| Batang Cita
| [[Regal Films]]
|
|
|-
| 1993
| ''Manila Boy''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0438216/ Manila Boy (1993)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-1992&lt;/ref&gt;
| Neneng
| Pioneer Films
| Arturo San Agustin
|
|-
| 1994
| ''Father en Son''
|
| RVQ Productions
| Rodolfo V. Quizon
| [[Metro Manila Film Festival]] Entry
|-
| rowspan = 2 | 1995
| ''Dog Tag: Katarungan Sa Aking Kamay''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0437972/ Dog Tag: Katarungan sa aking kamay (1995)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Claudia
|
| Augusto Salvador
| Billed as Judy Ann &quot;Mara&quot; Santos
|-
| ''Bawal na Gamot Part 2''&lt;ref&gt;[http://cinema.theiapolis.com/movie-0S73/bawal-na-gamot-2/ Bawal na gamot 2] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130111094028/http://cinema.theiapolis.com/movie-0S73/bawal-na-gamot-2/ |date=2013-01-11 }} ''Thieapolis Cinema''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|
|
| Francis Posadas
|
|}

====1996 to 1999====
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Taon
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Pamagat
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Prodyuser
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Direcktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| rowspan=3 | 1996
| ''Sana Naman''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0354892/fullcredits Sana naman (1996)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Bless
| MaQ
| Boots Plata
|
|-
| ''[[Mara Clara]]: The Movie''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0354728/ Mara Clara: The Movie (1996)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;abs-cbnnews.com&quot;&gt;[http://www.abs-cbnnews.com/entertainment/01/09/10/judy-ann-mara-clara-turning-point-me Judy Ann: 'Mara Clara' a turning point for me] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150102172300/http://www.abs-cbnnews.com/entertainment/01/09/10/judy-ann-mara-clara-turning-point-me |date=2015-01-02 }} ''ABS-CBN News''. Retrieved 06-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Mara 
| Star Cinema
| Emil Cruz Jr./Jerry Lopez Sineneng
|
|-
| ''Kung Alam Mo Lang''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0378221/ Kung alam mo lang (1996)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Anna
| MaQ
| Boots Plata
|
|-
| rowspan=8 | 1997
| ''Ako Ba Ang Nasa Puso Mo?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0377344/ Ako ba ang nasa puso mo? (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Teresa
| MaQ
| [[Jose Javier Reyes]]
|
|-
| ''Kulayan Natin Ang Bukas''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0382132/ Kulayan natin ang bukas (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Maria Elisa (Mariles)
| [[Regal Films]]
| Boots Plata
|
|-
| ''Nasaan Ka Nang Kailangan Kita?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0381444/ Nasaan ka nang kailangan kita (1996)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Stefanie(Stef)
| [[Regal Films]]
| Boots Plata
|
|-
| ''Paano Ang Puso Ko?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0127064/ Paano ang puso ko? (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Cecile
| [[Star Cinema]]
| Rory Quintos
|
|-
| ''Wow... Multo''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0380067/ Wow... Multo! (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Judy
| MaQ
| Tony Y. Reyes
|
|-
| ''Sanggano''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0335393/ Sanggano (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Angelica
| MegaVision
| Toto Natividad
|
|-
| ''Babae''&lt;ref&gt;[http://tagalogmoviesph.com/Babae/ Babae (2005)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200407094224/http://tagalogmoviesph.com/Babae/ |date=2020-04-07 }} ''Tagalog Movies''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Alex
| Gem/Premiere
| Sigrid Andrea Bernardo
| Nominated: MMFF-P Supporting Actress category&lt;ref name=&quot;filmacad&quot;&gt;[http://filmacademyphil.org/?page_id=1156 Judy Ann Santos Awards and Nominations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101103035003/http://filmacademyphil.org/?page_id=1156 |date=2010-11-03 }} ''Film Academy''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| ''Nasaan Ang Puso?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0216937/ Nasaan Ang Puso? (Where Is The Heart)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Ria
| MaQ
| [[Chito S. Roño]]
| Nominated: MMFF-P Supporting Actress category, FAMAS and FAP Supporting Actress category.&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0216937/awards Nasaan Ang Puso Awards and Nominations] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=5 | 1998
| ''Babangon Ang Huling Patak Ng Dugo''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0381024/ Babangon ang huling patak ng dugo (1997)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.clickthecity.com/movies/detail/g1TVY1/babangon-ang-huling-patak-ng-dugo-1998 Babangon ang Huling Patak ng Dugo- Film] ''Click The City''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Isabel
| Rockfield Ent. Co.
| Jose Balagtas
|
|-
| ''Muling Ibalik Ang Tamis Ng Pag-ibig''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0354753/ Muling ibalik ang tamis ng pag-ibig (1998)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Milet
| Star Cinema
| Boots Plata
|
|-
| ''I'm Sorry, My Love''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0250432/ I'm Sorry, My Love (1998)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/im-sorry-my-love/ Im Sorry, My Love - Filipino film] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122221417/http://www.rottentomatoes.com/m/im-sorry-my-love/ |date=2016-01-22 }} ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Tinay
| [[Viva Films]]
| [[Joyce Bernal]]
|
|-
| ''Kay Tagal Kang Hinintay''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0170104/ Kay tagal kang hinintay (1998)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Anna
| Star Cinema
| Rory Quintos
| Nominated: Best Actress (FAMAS 1999)&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0170104/awards Judy Ann Santos for Best Actress in FAMAS 1999] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| ''Kasal-kasalan... Sakalan''&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/kasalkasalan/ Kasal Kasalan... Sakalan - Filipino film] ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.clickthecity.com/movies/detail/8H0aOA/kasal-kasalan-sakalan-1998 Kasal-Kasalan Sakalan (Philippines)] ''Clic The City''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Milet
| Crown Seven Ventures/Solar Films
| Edgardo Vinarao
|  Nominated: MMFF-P Lead Actress category&lt;ref name=&quot;filmacad&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0410154/awards Judy Ann Santos Best Actress for MMFF] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=5 | 1999
| ''My Pledge of Love''&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/my-pledge-of-love/ My Pledge of Love - 1999 Philippines' Film] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305141727/http://www.rottentomatoes.com/m/my-pledge-of-love/ |date=2016-03-05 }} ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Raida
| Viva Films
| Boots Plata
|
|-
| ''Gimik: The Reunion''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0332081/ Gimik: The Reunion (1999)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Dianne Villaruel
| [[Star Cinema]]
| [[Laurenti Dyogi]]
|
|-
| ''Isusumbong Kita Sa Tatay Ko''&lt;ref name=&quot;boxoffice&quot;&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0343843/ Isusumbong kita sa tatay ko (1999)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Joey
| Star Cinema/FPJ Productions
| Boots Plata
| First Philippine-produced movie in Philippine history to have reached and exceeded the PHP 100 million mark in the box office;&lt;ref name=&quot;boxoffice&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Star Cinema |url=http://www.abs-cbn.com/star-cinema/corporate_info.html |access-date=2012-07-02 |archive-date=2007-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070712162323/http://www.abs-cbn.com/star-cinema/corporate_info.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|-
| ''Dito Sa Puso Ko''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0289156/ Dito sa puso ko (1999)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
| Ligaya Tatlonghari
| Viva Films
| [[Eric Quizon]]
|
|-
| ''[[Esperanza]]: The Movie''&lt;ref&gt;[http://tfcnow.abs-cbn.com/shows.aspx?showid=57 Esperanza The Movie] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100821224332/http://tfcnow.abs-cbn.com/shows.aspx?showid=57 |date=2010-08-21 }} ''TFC Now - ABS-CBN''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Esperanza Estrera
| Star Cinema
| Jerry Lopez Sineneng
|
|}

====2000 to 2002====
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Taon
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Pamagat
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Prodyuser
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Direktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 26 Hulyo 2000
| ''Pera O Bayong''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0345783/combined Pera o bayong (Not da TV) (2000)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012&lt;/ref&gt;
| (cameo)
| [[Star Cinema]]
| Edgar Mortiz
|
|-
| 11 Oktubre 2000
| ''Minsan Ko Lang Sasabihin''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0347547/fullcredits Minsan ko lang sasabihin (2000) Full Casts and Crew] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Anna Liwanag
| Millennium Cinema
| Danilo P. Cabreira
| Santos first and only film with [[Bong Revilla, Jr.]].
|-
| 15 Nobyembre 2000
| ''Kahit Isang Saglit''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0325671/ Kahit isang saglit (2000)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Annie
| [[Star Cinema]]
| Gilbert Perez
|
|-
| 20 Hunyo 2001
| ''Luv Text''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0349763/ Luv Text (2001)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Melissa
| Maverick
| Rowell Santiago
| Santos last film with his first love team Wowie De Guzman.&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/19325/judy-ann-santos-misses-former-screen-partner-wowie-de-guzman Judy Ann Santos misses former screen partner Wowie de Guzman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210517093510/https://www.pep.ph/news/19325/judy-ann-santos-misses-former-screen-partner-wowie-de-guzman |date=2021-05-17 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Author: Ruel Mendoza. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
|-
| 18 Hulyo 2001
| ''Mahal Kita...Kahit Sino Ka Pa''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0349767/ Mahal kita... Kahit sino ka pa! (2001)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Karen
| MMG
| Jose Balagtas
| Santos team-up with [[Mikey Arroyo]].&lt;ref&gt;[http://www.cbcpworld.com/cinema/archives/2001/html/mahalkitakahitsinokapa.html MAHAL KITA... KAHIT SINO KA PA] ''Catholic Initiative For Enlightened Movie Appreciation'' (CINEMA). Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 29 Agosto 2001
| ''Bakit 'Di Totohanin''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0343397/ Bakit 'di totohanin (2001)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Kate/Katong
| [[Star Cinema]]
| Boots Plata
| Santos successful movie with new actor (at that time), [[Piolo Pascual]].&lt;ref&gt;[http://www.cbcpworld.com/cinema/archives/2001/html/bakitditotohanin.html BAKIT DI TOTOHANIN - Juday-Piolo Love Team] ''Catholic Initiative For Enlightened Movie Appreciation'' (CINEMA). Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 9 Enero 2002
| ''Walang Iwanan... Peksman!''&lt;ref name=&quot;walang&quot;&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0350302/ Walang iwanan... Peksman! (2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Helen
| Jolo Films
| Toto Natividad
| Santos film with [[Bayani Agbayani]].&lt;ref name=&quot;walang&quot; /&gt;
|-
| 30 Enero 2002
| ''May Pag-ibig Pa Kaya?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0349798/ May Pag-ibig Pa Kaya? (2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Emily
| Starlight
| Jose N. Carreon
| Santos film with [[Luis Alandy]] and her real life friend, Matet De Leon.&lt;ref&gt;[http://www.cbcpworld.com/cinema/archives/2002/feb2002/maypagibigpakaya.html MAY PAG-IBIG PA KAYA?] ''Catholic Initiative For Enlightened Movie Appreciation'' (CINEMA). Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt; 
|-
| 22 Mayo 2002
| ''Akala Mo...''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0324975/ Akala mo... (2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Rizzette
| Viva Films
| Lyle Sacris
| Santos film with [[Dingdong Dantes]], and her only film with a role of a lady security guard.&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/akala-mo/ Akala mo... (2002) Synopsis and Cast] ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt; 
|-
| 12 Hunyo 2002
| ''Magkapatid''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0325771/ Magkapatid (2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Lisa
| [[Viva Films]]
| [[Joel Lamangan]]
| Santos' film with Megastar, [[Sharon Cuneta]]. The movie leads her to a title ''Young Superstar''.&lt;ref&gt;[http://www.interaksyon.com/entertainment/judy-ann-bares-fear-of-poverty-on-sharon-pilot-episode/ Judy Ann bares fear of poverty on ‘Sharon’ pilot episode] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120706035242/http://www.interaksyon.com/entertainment/judy-ann-bares-fear-of-poverty-on-sharon-pilot-episode/ |date=2012-07-06 }} ''Interaksyon''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 31 Hulyo 2002
| ''Pakisabi Na Lang... Mahal Ko Siya''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0328232/ Pakisabi na lang... Mahal ko siya (2002)] ''IMDb''. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Geraldine
| [[Regal Films]]
| Boots Plata
| Santos film with Cogie Domingo.&lt;ref&gt;[http://www.cbcpworld.com/cinema/archives/2002/aug2002/pakisabinalang.html PAKISABI NA LANG MAHAL KO SIYA - Movie of Juday and Cogie] ''Catholic Initiative For Enlightened Movie Appreciation'' (CINEMA). Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 28 Agosto 2002
| ''[[Jologs]]''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0336669/fullcredits Jologs (2002) -Full Cast and Crew] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| (cameo) Coffee Shop customer
| [[Star Cinema]]
| Gilbert Perez
| &lt;ref&gt;[http://www.cbcpworld.com/cinema/archives/2002/aug2002/jologs.html JOLOGS] ''Catholic Initiative For Enlightened Movie Appreciation'' (CINEMA). Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 23 Oktubre 2002
| ''Jeannie, Bakit Ngayon Ka Lang?''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0343857/ Jeannie, bakit ngayon ka lang? (2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Jeannie
| Viva Films
| Ike Jarlego, Jr.
| Santos film with [[Robin Padilla]].&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/jeannie-bakit-ngayon-ka-lang/ Jeannie, bakit ngayon ka lang (2002)] ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|}

====2003 to 2009====
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Taon
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Pamagat
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Prodyuser
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Direktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | CEB Rating
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 30 Abril 2003
| ''[[Till There Was You (2003 film)|Till There Was You]]''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0364067/ Till There Was You (2003)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Joanna Boborol
| [[Star Cinema]]
| [[Joyce Bernal]]
|
|
|-
| 25 Disyembre 2003
| ''Mano Po 2: My Home''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0392413/ Mano po 2: My Home at 2003 MMFF] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Grace Tan
| [[Regal Films]]
| Erik Matti
| B
| Santos won the ENPRESS Awards, Best Supporting Actress.&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0392413/awards Juday Won Best Supporting Actress at ENPRESS] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 5 Mayo 2004
| ''I Will Survive''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0408896/ I Will Survive (2004)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Mylene
| [[Regal Films]]
| [[Joel Lamangan]]
| B
| Santos was nominated at the ENPRESS Awards for &quot;Best Performance by an Actress in a Leading Role(Musical or Comedy)&quot; category.&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0408896/awards ENPRESS Nominations for I Will Survive (2004)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 23 Hunyo 2004
| ''Sabel''&lt;ref&gt;[http://movies.msn.com/movies/movie/sabel/ Sabel (2004 film)] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130103213209/http://movies.msn.com/movies/movie/sabel/ |date=2013-01-03 }} ''MSN.com''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Sabel
| [[Regal Films]]
| Joel Lamangan
| B
| An entry for the 2004 [[Metro Manila Film Festival]] wherein she won as &quot;Best Actress&quot; at the 2005 ''FAP Awards'', 2005 ''Gawad Urian Awards'' and ''ENPRESS Awards''.&lt;ref name=&quot;juday&quot;&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0419105/awards Judy Ann Santos- Award Winning Actress for Sabel] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt; She was also nominated as &quot;Best Actress&quot; at the FAMAS Awards.&lt;ref name=&quot;juday&quot; /&gt;
|-
| Disyembre  25, 2004
| ''[[Aishite Imasu 1941: Mahal Kita]]''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0421572/ Aishite imasu (Mahal kita) 1941 (2004)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
| Inya
| BAS Films/Regal Films
| Joel Lamangan
| B
| Official entry at the [[2004 Metro Manila Film Festival]]. Santos was nominated as &quot;Best Actress&quot; on ''PMPC Star Awards'', ''PASADO Awards'' and ''MMFF Awards''.&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0421572/awards Aishite imasu (Mahal kita) 1941 - List of Awards and Nominations] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
|-
|  8 Enero 2006
| ''[[Don't Give Up on Us]]''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0496693/ Don't Give Up on Us (2006)] ''IMDb''.Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.rottentomatoes.com/m/dont-give-up-on-us/ Don't Give Up on Us (2006)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122221417/http://www.rottentomatoes.com/m/dont-give-up-on-us/ |date=2016-01-22 }} ''Rotten Tomatoes''. Retrieved 07-01-2012&lt;/ref&gt;
| Abby Trinidad
| [[Star Cinema]]
| [[Joyce Bernal]]
| B
| Santos got nominated as &quot;Best Actress&quot; at the ''FAP Awards''.&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0496693/awards Awards for Don't Give Up on Us (2006)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt; This is Santos' last movie with [[Piolo Pascual]].&lt;ref&gt;[http://www.newsflash.org/2004/02/sb/sb003796.htm Juday-Piolo at Dont Give Up On Us] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120602123403/http://www.newsflash.org/2004/02/sb/sb003796.htm |date=2012-06-02 }} ''NewsFlash''. Author: Ricky Lo. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 15 Enero 2006
| ''Miss Pinoy''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0757907/recommendations Miss Pinoy 2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160315092930/http://www.imdb.com/title/tt0757907/recommendations |date=2016-03-15 }} ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Dona
| Bluart Production
| Bona Fajardo
|
| 
|-
| 9 Agosto 2006
| ''Umaaraw, Umuulan''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0847766/ Umaaraw, umuulan (2006)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| (cameo)
| Eight Elephants Productions
| Richard Arellano
|
|
|-
| 25 Disyembre 2006
| ''[[Kasal, Kasali, Kasalo]]''&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0877651/ Kasal, kasali, kasalo (2006)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Angie
| [[Star Cinema]]
| [[Jose Javier Reyes]]
| A
| Santos blockbuster movie with husband, [[Ryan Agoncillo]].She won 5 &quot;Best Actress&quot; including ''MMFF'', ''ENPRESS'', ''PMPC Star Awards'', ''FAMAS'' and ''FAP Awards''.&lt;ref name=&quot;wonJuday&quot;&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0877651/awards Kasal,Kasali,Kasalo Hakot awards] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt; She also won &quot;Movie Actress of the Year&quot; at the ''Star Awards for movies''.&lt;ref name=&quot;wonJuday&quot; /&gt;
|-
| 25 Hulyo 2007
| ''[[Ouija (film)|Ouija]]''&lt;ref&gt;[http://www.gmanetwork.com/news/story/28515/showbiz/judy-ann-jolina-movie-finally-pushes-through Judy Ann-Jolina movie finally pushes through] ''GMA News''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Aileen
| [[Viva Films]] and [[GMA Films]]
| Topel Lee
| A
| Santos won &quot;Best Actress&quot; in ''PASADO Awards'' in a Horror film.&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/17392/Judy-Ann-Santos-and-Joel-Torre-win-top-acting-honors-at-the-10th-Gawad-Pasado Judy Ann Santos and Joel Torre win top acting honors at 10th Gawad Pasado] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141113084447/http://www.pep.ph/news/17392/Judy-Ann-Santos-and-Joel-Torre-win-top-acting-honors-at-the-10th-Gawad-Pasado |date=2014-11-13 }} ''PEP.ph''. Author: Erwin Santiago. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 25 Disyembre 2007
| ''[[Sakal, Sakali, Saklolo]]''&lt;ref&gt;[http://www.gmanetwork.com/news/story/74336/showbiz/pimentel-slams-slur-in-sakal-sakali-saklolo Pimentel slams slur in Sakal, Sakali, Saklolo] ''GMA News''. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
| Angie
| [[Star Cinema]]
| Jose Javier Reyes
| A
| A sequel to the blockbuster hit, [[Kasal, Kasali, Kasalo]].
|-
| 30 Abril 2008
| ''[[Ploning]]''
| Ploning
| Panoramanila Pictures Co.
| Dante Garcia
| A
| Santos produced this film. She won &quot;Best Actress&quot; in ''Tanglaw'' and ''Pasado Awards'' in an Indie Film. It also became the official entry of the Philippines for the ''Best Foreign Language Film'' category to the 2009 [[Academy Awards]].&lt;ref&gt;Jocelyn Dimaculangan (1 Setyembre 2008). [http://www.pep.ph/news/18974/Ploning-is-Philippine-entry-to-2009-Oscar-Awards%E2%80%99-best-foreign-language-film-category/14 &quot;Ploning&quot; is Philippine entry to 2009 Oscar Awards’ best foreign language film category&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150419153538/http://www.pep.ph/news/18974/Ploning-is-Philippine-entry-to-2009-Oscar-Awards%E2%80%99-best-foreign-language-film-category/14 |date=2015-04-19 }}. ''Philippine Entertainment Portal''.&lt;/ref&gt; Though she is signed under [[ABS-CBN]], the promotions for Ploning were done through [[GMA Network]] and [[GMA Films]].&lt;ref name=&quot;PepPloning&quot;&gt;[http://www.pep.ph/news/17152/Judy-Ann-Santos-appreciates-all-the-support-GMA-7-is-giving-to-Ploning Judy Ann Santos appreciates all the support GMA-7 is giving to &quot;Ploning&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160327165402/http://www.pep.ph/news/17152/judy-ann-santos-appreciates-all-the-support-gma-7-is-giving-to-ploning |date=2016-03-27 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Author: Rommel L. Gonzales. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt; The movie was also shown in ''Palm Springs International Film Festival'' and ''10th Newport Beach Film Festival'' in [[Palm Springs]] and Newport in [[California]] respectively.&lt;ref&gt;[http://newportbeach.bside.com/2009/films/ploning_newportbeach2009 Ploning in Newport] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091210125716/http://newportbeach.bside.com/2009/films/ploning_newportbeach2009 |date=2009-12-10 }} ''Newportbeach.bside.com''. Retrieved 2009-12-06.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.psfilmfest.org/news/detail.aspx?NID=165&amp;year=2008 20th ANNUAL PALM SPRINGS INTERNATIONAL FILM FESTIVAL] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090126203211/http://www.psfilmfest.org/news/detail.aspx?NID=165&amp;year=2008 |date=2009-01-26 }} ''Palm Springs International Fim Society''. Retrieved 2008-12-24.&lt;/ref&gt; It was also shown in 6th ''Paris Cinema International Film Festival''&lt;ref&gt;[http://www.gmanetwork.com/news/story/105482/showbiz/paris-cinema-festival-honors-filipino-films &quot;Paris Cinema Festival honors Filipino films&quot;] ''GMA Network''. 2008-07-07. Retrieved 2008-12-24.&lt;/ref&gt;, Hong Kong Asian Independent Film Festival, 39th International Film Festival of India and Asian Festival of First Films in Singapore&lt;ref&gt;[http://www.asianfirstfilms.com/award2008.html Asian First Fim Festival - Ploning] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081220032939/http://www.asianfirstfilms.com/award2008.html |date=2008-12-20 }} Retrieved 2008-12-24.&lt;/ref&gt;. It also garnered a total of 23 awards from all over the world.&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/17275/Judy-Ann-Santos-hurt-by-ABS-CBNs-strictly-business-stand-on-Ploning/4 Judy Ann Santos hurt by ABS-CBN's strictly-business stand on &quot;Ploning&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090203012626/http://www.pep.ph/news/17275/Judy-Ann-Santos-hurt-by-ABS-CBNs-strictly-business-stand-on-Ploning/4 |date=2009-02-03 }} ''PEP.ph''. Author: Archie de Calma. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 1 Oktubre 2008
| ''[[Mag-ingat Ka Sa...Kulam]]''&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/19047/Regal-Films-celebrates-year-long-48th-anniversary-with-Mag-ingat-Ka-Sa...Kulam Regal Films celebrates year-long 48th anniversary with &quot;Mag-ingat Ka Sa...Kulam&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080909110154/http://www.pep.ph/news/19047/Regal-Films-celebrates-year-long-48th-anniversary-with-Mag-ingat-Ka-Sa...Kulam |date=2008-09-09 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Author: Dinno Erece. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
| Mira/Maria
| [[Regal Films]]
| [[Jun Lana]]
| A &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/2663/Kulam-is-graded-A-by-the-Cinema-Evaluation-Board |title=&quot;Kulam&quot; is graded A by the Cinema Evaluation Board |publisher=PEP.ph |date=2008-09-30 |first=Jocelyn |last=Dimaculangan |accessdate=2010-07-04 |archive-date=2008-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081203032306/http://www.pep.ph/guide/2663/Kulam-is-graded-A-by-the-Cinema-Evaluation-Board |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|
|-
| 29 Hulyo 2009
| [[OMG (Oh, My Girl!)]]&lt;ref&gt;[http://movies.yahoo.com/movie/omg-oh-my-girl/ OMG! Oh My Girl starring Judy Ann Santos and Ogie Alcasid]{{Dead link|date=Septiyembre 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''Yahoo Movies''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Darling
| [[Regal Films]]
| Dante Nico Garcia
| B
| Santos film with comedian-actor, [[Ogie Alcasid]].&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/21015/Judy-Ann-Santos-and-Ogie-Alcasid-to-star-in-romantic-comedy-film Judy Ann Santos and Ogie Alcasid to star in romantic comedy film] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090306104824/http://www.pep.ph/news/21015/Judy-Ann-Santos-and-Ogie-Alcasid-to-star-in-romantic-comedy-film |date=2009-03-06 }} ''PEP.ph''. Author: Nitz Miralles. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|}

====2010 hanggang kasalukuyan====
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Petsa
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Pamagat
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Prodyuser
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Direktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | CEB Rating
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 21 Hulyo 2010
| [[Hating Kapatid]]&lt;ref name=&quot;sarah G&quot;&gt;{{cite web |url=http://hatingkapatidthemovie.com/home.html |title=Hating Kapatid the Movie |publisher=Hating Kapatid the Movie |date= |accessdate=2010-07-04 |archive-date=2010-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100530011119/http://hatingkapatidthemovie.com/home.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| Rica
| [[Viva Films]]
| [[Wenn V. Deramas]]
| B
| Santos film with [[Sarah Geronimo]].&lt;ref name=&quot;sarah G&quot; /&gt;
|-
| 25 Disyembre 2011
| [[My House Husband: Ikaw Na!]]&lt;ref&gt;[http://mb.com.ph/node/344337/comic-chemi Comic chemistry favors 'My Househusband'] {{Webarchive|url=https://archive.today/20130113094345/http://mb.com.ph/node/344337/comic-chemi |date=2013-01-13 }} ''Manila Bulletin''. Author: Shirley Matias-Pizarro&lt;/ref&gt;
| Mia
| Octo Arts
| [[José Javier Reyes]]
| B
| 3rd [[2011 Metro Manila Film Festival|Metro Manila Film Festival]] entry of Santos and husband, Ryan Agoncillo together with comedienne [[Eugene Domingo]].&lt;ref&gt;[http://www.mb.com.ph/node/345841/my-hou My Househusband: Ikaw Na!' has all in place for MMFF sweep] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120715065707/http://www.mb.com.ph/node/345841/my-hou |date=2012-07-15 }} ''Manila Bulletin''. Author: Jojo Panaligan. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| Hulyo 2012
| Mga Mumunting Lihim&lt;ref name=&quot;judayLihim&quot;&gt;[http://mb.com.ph/node/352149/third-time Third Time's The Charm For Judy Ann Santos And Iza Calzado]{{Dead link|date=Mayo 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''Manila Bulletin''. Author: Jojo Panaligan. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| 
| Cinemalaya
| [[José Javier Reyes]]
|
| Santos first Cinemalaya entry.&lt;ref name=&quot;judayLihim&quot; /&gt;
|-
| 25 Disyembre 2012
| [[Si Agimat at Si [[Enteng Kabisote]] at si Ako]]&lt;ref&gt;[http://ph.omg.yahoo.com/news/mmff-announces-8-official-entries.html MMFF announces 8 official entries] ''Yahoo Philippines''. Author: Walden Martinez Belen. Retrieved 06-28-2012.&lt;/ref&gt;
| 
| [[GMA Films]], APT Entertainment, OctoArts, IMUS Productions &amp; M-ZET
| Tony Reyes
|
| [[2012 Metro Manila Film Festival]] official entry with [[Bong Revilla, Jr.]] and [[Vic Sotto]].&lt;ref&gt;[http://www.sunstar.com.ph/manila/entertainment/2012/06/18/bong-revilla-vic-sotto-judy-ann-santos-1-movie-project-227433 Bong Revilla, Vic Sotto, Judy Ann Santos in 1 movie project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120621155249/http://www.sunstar.com.ph/manila/entertainment/2012/06/18/bong-revilla-vic-sotto-judy-ann-santos-1-movie-project-227433 |date=2012-06-21 }} ''SunStar Philippines''. Author: Glaiza Jarloc. Retrieved 06-28-2012.&lt;/ref&gt;
|}

==Mga Palabas sa Telebisyon/Mga Espesyal na Palabas==
===Seryeng Pantelebisyon===
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Petsa
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Palabas
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Ginampanang Papel
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | (Mga) Direktor
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 1986
| Kaming Mga Ulila
| Played one of the street urchins
| Argel Joseph
| &lt;ref name=&quot;PepPloning&quot; /&gt;
|-
| 1988 hanggang 1990
| Ula, Ang Batang Gubat
| Ula
| Argel Joseph
| &lt;ref name=&quot;filmbug&quot;&gt;[http://www.filmbug.com/db/344444 Judy Ann Santos - Biography] ''Film Bug''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 1992 hanggang 1997
| [[Mara Clara]]&lt;ref name=&quot;abs-cbnnews.com&quot;/&gt;
| Mara Davis/del Valle
| Emil Cruz, Jr.
| Santos rises to fame due to this soap opera in [[ABS-CBN]].&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
|-
| 1993 hanggang 1995
| GMA Telecine Specials
| Various
| Various Directors
| &lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
|-
| 1996
| Star Drama Theatre Presents&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
| Iba't ibang papel ang ginampanan
| Iba't ibang Direktor
|
|-
| 1996
| [[Gimik]]&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
| Dianne Villaruel
| Laurenti Dyogi
|
|-
| 1997 hanggang  1999
| [[Esperanza (TV series)|Esperanza]]&lt;ref&gt;[http://tfcnow.abs-cbn.com/shows.aspx?showid=57 Esperanza on TFC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100821224332/http://tfcnow.abs-cbn.com/shows.aspx?showid=57 |date=2010-08-21 }} ''TFC Now Channel''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Esperanza Estrera / Socorro Salgado
| Jerry Lopez Sineneng; Rory Quintos; Don Cuaresma
| 1998 PMPC Star Awards for TV Best Drama Actress Nominee&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
|-
| 2000
| May Himala (GMA 7)
| Iba't ibang papel ang ginampanan
| Iba't ibang Direktor
| &lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
|-
| 1999 to 2001
| Judy Ann Drama Special
| Iba't ibang papel ang ginampanan
| Various directors
| A special drama anthology of [[ABS-CBN]] where Santos acted different roles and stories every week.&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt;
|-
| 18 Hunyo 2001 to 14 Pebrero 2003
| [[Sa Puso Ko Iingatan Ka]]&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0350452/ Sa Puso Ko, Iingatan Ka (2001–2002)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Patricia Quevedo Montecillo-Villamines
| [[Jose Javier Reyes]] (first episodes); Gilbert Perez
| Santos first soap opera with Piolo Pascual. 
|-
| 26 Mayo 2003 to 10 Setyembre 2004
| [[Basta't Kasama Kita]]&lt;ref&gt;[http://telebisyon.net/Bastat-Kasama-Kita/ Basta't Kasama Kita (2003)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071216114029/http://telebisyon.net/Bastat-Kasama-Kita/ |date=2007-12-16 }} ''Telebisyon.net''. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
| Princess Gonzales
| Jerry Lopez Sineneng; Trina Dayrit
| 2004 ENPRESS Golden Screen Entertainment TV Outstanding Drama Series Winner; 2004 ENPRESS Golden Screen Entertainment TV Outstanding Direction For A Drama Series Winner; 2004 ENPRESS Golden Screen Entertainment TV Best Drama Actress Nominee; 2004 PMPC Star Awards For TV Best Primetime Drama Series and Best Drama Actress Nominations.&lt;ref name=&quot;filmbug&quot; /&gt; The show is also the first soap opera to hold a live finale.&lt;ref&gt;[http://www.philstar.com/Article.aspx?articleId=264282 Live ang finale sa Luneta ng 'Basta't Kasama Kita']{{Dead link|date=Septiyembre 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''Pilipino Star Ngayon''. Retrieved 06-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 11 Oktubre 2004 to 15 Abril 2005
| [[Krystala]]&lt;ref&gt;[http://www.balitangmarino.com/006731.html Judy Ann as Krystala] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070608172917/http://www.balitangmarino.com/006731.html |date=2007-06-08 }} ''Balitang Marino''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Faith / Tala / Krystala
| Rory Quintos; Trina N. Dayrit; Mae Czarina Cruz; Nuel C. Naval
| Santos first role as a [[superhero]]. She also won 2005 19th PMPC Star Awards for TV &quot;Best Drama Actress&quot;.&lt;ref&gt;[http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/3290/Looking-back-at-Ryan-and-Judy-Ann-s-love-story.aspx Looking back at Ryan and Judy Ann's love story] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110524115215/http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/3290/Looking-back-at-Ryan-and-Judy-Ann-s-love-story.aspx |date=2011-05-24 }} ''ABS-CBN News''. Author: Heidi Anicete. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 27 Pebrero 2006 to 25 Agosto 2006
| [[Sa Piling Mo]]&lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0485767/ Sa Piling Mo (2006)] ''IMDb''. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
| Jennifer Limbaga-Tuazon / Catherine Chuatoco
| Jerry Lopez Sineneng (first episodes); Rory Quintos; Trina Dayrit
| 2006 PMPC Star Awards For TV Best Primetime Drama Series Winner and &quot;Best Drama Actress&quot; Nominee; 2006 One of Anak TV Seal's Top 10 Favorite Programs; 2007 [[International Emmy Awards]] Semi-Finalist (Drama Series Category)&lt;ref&gt;[http://www.philippinecountry.com/celebrities/judyann/ AWARDS AND RECOGNITIONS- Sa Piling Mo] ''Philippine Country''. Retrieved 6-30-2012&lt;/ref&gt;
|-
| 25 Hunyo 2007 to 18 Enero 2008
| [[Ysabella]]&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/16132/ryan-agoncillo-explains-end-of-acting-team-up-with-judy-ann-santos Judy Ann Santos in Ysabella] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210517090856/https://www.pep.ph/news/16132/ryan-agoncillo-explains-end-of-acting-team-up-with-judy-ann-santos |date=2021-05-17 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Ysay / Ysabella Cuenca
| Jerry Lopez Sineneng (first episodes); Rory Quintos; Don Cuaresma
| 2008 PMPC Star Awards For TV &quot;Best Primetime Drama Series&quot; and &quot;Best Drama Actress&quot; Nominations&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/17306/PMPC-announces-nominees-for-the-24th-Star-Awards-for-Movies PMPC announces nominees for the 24th Star Awards for Movies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160328151735/http://www.pep.ph/news/17306/pmpc-announces-nominees-for-the-24th-star-awards-for-movies |date=2016-03-28 }} ''PEP.ph''. Author: Mell T. Navarro. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 14 Hunyo 2009 to 7 Pebrero 2010
| [[George and Cecil]]&lt;ref&gt;[http://www.mb.com.ph/articles/206779/judayryan-teamup-makes-a-comeback Juday/Ryan team-up makes a comeback] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100707234957/http://www.mb.com.ph/articles/206779/judayryan-teamup-makes-a-comeback |date=2010-07-07 }} ''Manila Bulletin''. Author: Crispina Martines-Belen. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
| Georgina &quot;George&quot; Castro-Murillo
| [[Jose Javier Reyes]]
| Santos reunites with co-star in [[Mara Clara]], Ms. [[Gladys Reyes]].&lt;ref&gt;[http://www.abs-cbn.com/Weekends/article/3781/georgeandcecil/George-and-Cecil.aspx George and Cecil] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090619075554/http://www.abs-cbn.com/Weekends/article/3781/georgeandcecil/George-and-Cecil.aspx |date=2009-06-19 }} ''ABS-CBN''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt; 2010 USTv Awards Students' Choice for Situational Comedy Winner; 2010 PMPC Star Awards for TV &quot;Best Comedy Show&quot; and &quot;Best Comedy Actress&quot; Nominations&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/23251/judy-ann-santos-and-ryan-agoncillo-want-george--cecil-to-provide-fresh-insights-on-marriage Judy Ann Santos and Ryan Agoncillo want George &amp; Cecil to provide fresh insights on marriage] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210517103821/https://www.pep.ph/news/23251/judy-ann-santos-and-ryan-agoncillo-want-george--cecil-to-provide-fresh-insights-on-marriage |date=2021-05-17 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Author: Archie de Calma. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 29 Disyembre 2009 to 6 Enero 2010
| [[May Bukas Pa]]&lt;ref&gt;[http://www.abs-cbnnews.com/entertainment/01/28/09/abs-cbn-reveals-new-february-shows May Bukas Pa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120911061212/http://www.abs-cbnnews.com/entertainment/01/28/09/abs-cbn-reveals-new-february-shows |date=2012-09-11 }} ''ABS-CBN News''. Retrieved 7-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Libay; Billed as &quot;Very Special Guest&quot;
|
| Santos cameo role only. 
|-
| 1 Pebrero 2010 to 14 Mayo 2010
| [[Habang May Buhay]]&lt;ref&gt;Bonifacio, Julie (2009-01-24). [http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/2255/Wenn-Deramas-all-set-to-work-with-Judy-Ann-Santos-for-the-first-time.aspx &quot;Wenn Deramas all set to work with Judy Ann Santos for the first time&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120323211608/http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/2255/Wenn-Deramas-all-set-to-work-with-Judy-Ann-Santos-for-the-first-time.aspx |date=2012-03-23 }}. ''ABS-CBN.com''. Retrieved 2009-01-30.&lt;/ref&gt;
| Jane Alcantara
| [[Wenn Deramas]]
| 2010 19th KBP Golden Dove Awards' Best TV Drama Actress; 2010 PMPC Star Awards For TV Best Primetime Drama Series and Best Drama Actress Nominations&lt;ref&gt;[http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/5670/ABS-CBN-unveils-2010-show-line-up.aspx Habang May Buhay - line up at Primetime Bida] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130530104122/http://www.abs-cbn.com/Feature/Article/5670/ABS-CBN-unveils-2010-show-line-up.aspx |date=2013-05-30 }} ''ABS-CBN''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 25 Abril 2010 to 23 Mayo 2010
| [[Gimik 2010|Gimik 2010: The Reunion]]&lt;ref name=&quot;gimikreunion&quot;&gt;[http://www.pep.ph/guide/guide/6005/gimik-2010-brings-together-judy-ann-santos-diether-ocampo-bojo-molina-g--toengi-and-mylene-dizon Gimik 2010 brings together Judy Ann Santos, Diether Ocampo, Bojo Molina, G Toengi, and Mylene Dizon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122221417/http://www.pep.ph/guide/guide/6005/gimik-2010-brings-together-judy-ann-santos-diether-ocampo-bojo-molina-g--toengi-and-mylene-dizon |date=2016-01-22 }} ''PEP.ph''. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|  Dianne Villaruel
| Erick Salud
| Reunion with GIMIK stars like [[Diether Ocampo]] and [[Mylene Dizon]].&lt;ref name=&quot;gimikreunion&quot; /&gt;
|-
| 27 Agosto 2011 — 18 Pebrero 2012
| [[Junior MasterChef Pinoy Edition]]&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/mobile/celeb/homes-family//24740/judy-ann-santos-excited-but-nervous-about-hosting-junior-masterchef/3 Judy Ann Santos &quot;excited but nervous&quot; about hosting Junior MasterChef] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306092944/http://www.pep.ph/mobile/celeb/homes-family//24740/judy-ann-santos-excited-but-nervous-about-hosting-junior-masterchef/3 |date=2016-03-06 }} ''Philippine Entertainment Portal''. Auhtor: Melba Llanera. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|  Host
| 
| Santos first show after giving birth to Baby Lucho.&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/27006/%20FIRST-READ-ON-PEP:-%20(UPDATED)-Judy-Ann-Santos-has-given-birth-to-Baby-Lucho! Judy Ann Santos gave birth to baby Lucho!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924142051/http://www.pep.ph/news/27006/%20FIRST-READ-ON-PEP:-%20(UPDATED)-Judy-Ann-Santos-has-given-birth-to-Baby-Lucho! |date=2015-09-24 }} ''Philippine Entertainment Portal''.&lt;/ref&gt;
|-
| 6 Setyembre 2011
| [[100 Days to Heaven|100 Days To Heaven]]&lt;ref&gt;[http://www.push.com.ph/features/3329/xyriel-manabat-says-that-judy-ann-santos-is-her-idol-in-acting/ Xyriel Manabat says that Judy Ann Santos is her idol in acting] ''PUSH.com''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| Chef (Special Participation)
| Jojo A. Saguin; Don M. Cuaresma
|
|}

* This list does not include hosting stints in That's Entertainment, ASAP, SangLinggoNaPoSila, MTB, ASAP Fanatics, and SOP.

=== Maalaala Mo Kaya ===
Here are the list of episodes of [[Maalaala Mo Kaya]] which feature Judy Ann Santos.

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Date
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Episode
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 1999
| ''Agua Bendita''
| Santos first episode with the late [[Rico Yan]].&lt;ref name=&quot;judayrico&quot;&gt;[http://www.philippinecountry.com/celebrities/judyann/ Judy Ann- Rico Yan love team] ''Philippine Country''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 2000
| ''Karnabal''
| &lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
|-
| 2001
| ''Basket''
|  2001 Catholic Mass Media Awards &quot;Best Drama&quot; Winner; 2001 KBP Golden Dove Awards &quot;Best Drama Winner&quot;; Finalist for the Magnolia Award for &quot;Best Film for TV&quot; during the 9th Shanghai Television Festival 2002 in China&lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
|-
| 2002
| ''Pier 39''
| with Piolo Pascual &lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
|-
| 4 Agosto 2005
| ''Rosaryo''
| &lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
|-
| 18 Agosto 2006
| ''Swing''
| &lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
|-
| 13 Disyembre 2008
| ''Lason''&lt;ref name=&quot;judayrico&quot; /&gt;
| &lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt1699599/ Maalaala mo kaya: Lason (13 Disyembre 2008)] ''IMDb''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|}

===Komiks===
Here are the list of episodes of Komiks which feature Judy Ann Santos.
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Date
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Episode
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Role
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 4 Pebrero 2006
| ''Inday Bote''
| Inday
|
|-
| 13 Mayo 2006
| ''Inday sa Balitaw'' Part 1
| Inday
|
|-
| 20 Mayo 2006
| ''Inday sa Balitaw'' Part 2
| Inday
|
|-
| Still Unaired
| ''Super Gee''
| Super Gee
|
|-
| TBA
| ''[[Sanlakas]]''
| Tala/Krystala (special participation)
|
|}

=== TV Specials ===
{| class=&quot;wikitable&quot; 
|- style=&quot;text-align:center;&quot;
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Date
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Special
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Director
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Network
! style=&quot;background:#B0C4DE;&quot; | Notes
|-
| 10 Mayo 2002
| ''A Birthday Wish: A Judy Ann Santos Birthday Celebration''
| Al Quinn
| rowspan=&quot;6&quot;|[[ABS-CBN]].
| Held at UP Theater to celebrate Santos' 24th birthday.
|-
| 1 Hulyo 2007
| ''Bida ng Buhay Ko: 20 Years of Judy Ann Santos''
| Bobet Vidanes.
| Santos held a free concert at the [[Smart Araneta Coliseum]] to celebrate her 20th anniversary in the industry &amp; 29th birthday.&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/guide/guide/761/Judy-Ann-Santos-marks-her-20th-anniversary-with-a-Big-Dome-concert- Judy Ann Santos marks her 20th anniversary with a Big Dome concert] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122221417/http://www.pep.ph/guide/guide/761/Judy-Ann-Santos-marks-her-20th-anniversary-with-a-Big-Dome-concert- |date=2016-01-22 }} ''PEP.ph''. Author: Jocelyn Dimaculangan. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/mobile/celeb/events/12886/judy-ann-santos-danced-a-la-beyonce-at-her-anniversary-concert Judy Ann Santos danced a la Beyonce at her anniversary concert] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306093031/http://www.pep.ph/mobile/celeb/events/12886/judy-ann-santos-danced-a-la-beyonce-at-her-anniversary-concert |date=2016-03-06 }} ''PEP.ph''. Author: Jocelyn Dimaculangan. Retrieved 6-30-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 18 Enero 2009
| ''Pangarap ni Ploning'' (''The Dream of Ploning'')
| 
| To chronicle the fundraising efforts of Ploning's Oscar campaign.&lt;ref&gt;[http://www.gmanetwork.com/news/story/144170/showbiz/pep-ploning-fails-bid-for-an-oscar-nomination PEP: 'Ploning' fails bid for an Oscar nomination] ''GMA News''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 17 Mayo 2009
| ''Unchanging Love: Judy Ann-Ryan Wedding Special''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/3903/The-Judy-Ann-Santos-Ryan-Agoncillo-Wedding-Special-airs-this-Sunday,-May-17 |title=The Judy Ann Santos-Ryan Agoncillo Wedding Special airs this Sunday, Mayo 17 |publisher=PEP.ph |date=2009-05-15 |first=Monica |last=Palad |accessdate=2010-07-04 |archive-date=2010-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100704180541/http://www.pep.ph/guide/3903/The-Judy-Ann-Santos-Ryan-Agoncillo-Wedding-Special-airs-this-Sunday,-May-17 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
| 
| A TV Special about Judy Ann Santos and Ryan Agoncillo wedding preparations, plans and a preview of the ceremony held at [[San Juan, Batangas]]. Theme Song by [[Martin Nievera]] (music and lyrics).
|-
| 24 Mayo 2009
| ''Kuwento Nating Dalawa'' (''The Story of the Two of Us'')
| 
| Special TV show that narrates the love story of Santos and husband, Ryan Agoncillo. Theme Song by [[Ryan Cayabyab]] (music) and [[Jose Javier Reyes]] (lyrics)&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/guide/guide/3938/1 Judy Ann Santos and Ryan Agoncillo pledge an &quot;unchanging love&quot; to each other] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305201248/http://www.pep.ph/guide/guide/3938/1 |date=2016-03-05 }} ''PEP.ph''. Auhtor: Lyn Montealegre. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|-
| 20 Agosto 2011
| ''Appetizer: The Junior MasterChef Pinoy Edition Primer''&lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/guide/guide/8683/judy-ann-santos-on-hosting-junior-masterchef-pinoy-edition-hosting-is-not-my-forte-but-i39m-willing-to-learn Judy Ann Santos on hosting Junior MasterChef Pinoy Edition: &quot;Hosting is not my forte but I'm willing to learn.&quot;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160315185829/http://www.pep.ph/guide/guide/8683/judy-ann-santos-on-hosting-junior-masterchef-pinoy-edition-hosting-is-not-my-forte-but-i39m-willing-to-learn |date=2016-03-15 }} ''PEP.ph''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
| 
| A special primer for Santos first hosting/cooking show.&lt;ref&gt;[http://masterchefph.abs-cbn.com/%E2%80%9Cjunior-masterchef-pinoy-edition-the-appetizer%E2%80%9D-indulges-audience/ “Junior MasterChef Pinoy Edition: The Appetizer” indulges audience] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120801035630/http://masterchefph.abs-cbn.com/%E2%80%9Cjunior-masterchef-pinoy-edition-the-appetizer%E2%80%9D-indulges-audience/ |date=2012-08-01 }} ''Junior Masterchef Official Website''. Retrieved 07-01-2012.&lt;/ref&gt;
|}

==Mga sanggunian==
{{reflist|2}}

{{BD|1978|LIVING|Santos, Judy Ann}}

[[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>ldxg8jikbo7b0uc5ky9v4v9gtrt4u0n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jason Abalos</title>
    <ns>0</ns>
    <id>26807</id>
    <revision>
      <id>2166594</id>
      <parentid>2059575</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:44:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Paglalahad ng kanyang karangalan..</comment>
      <origin>2166594</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8182" sha1="bvq4ptnswg6eu1xhi7rvh1vdxb27ywk" xml:space="preserve">{{BLP unsourced|date=Nobyembre 2010}}
{{Infobox person
| name        = Jason Abalos
| image       = Jason Abalos.jpg
| alt         = 
| caption     = 
| birth_name  = 
| birth_date  = {{birth date and age|mf=yes|1985|1|14}}
| birth_place = [[Pantabangan]], [[Nueva Ecija]], [[Pilipinas]]
| death_date  = 
| death_place = 
| nationality = 
| other_names = 
| known_for   = 
| occupation  = Aktor, modelo
| years_active = 2004&amp;ndash;kasalukuyan
| height = {{height|m=1.85}}
| agent       = [[Star Magic]] (2004–2017)&lt;br&gt;[[GMA Artist Center]] (2017–kasalukuyan)
| spouse      = {{marriage|[[Vickie Rushton]]|2022}}
| partner     = 
| children    = 1
| website     =  
}}

Si '''Jason Jimenez Abalos''' (ipinanganak noong Enero 14, 1985) ay isang Pilipinong aktor at modelo.

Kinikilala siya bilang isa mga mahuhusay na aktor sa Pilipinas. Nagwagi na sya ng iilang nominasyon noong sa 2007 Golden Screen Award-Breakthrough Performance by an Actor at sa 2007 Star Award bila g New Movie Actor of the Year.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jason Abalos |url=https://www.tvguide.com/celebrities/jason-abalos/bio/3030131174/ |access-date=2025-06-28 |website=TVGuide.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

==Filmography==
===Film===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Year !! Title !! Role
|-
|rowspan=&quot;4&quot;| 2006 || ''[[All About Love (2006 film)|All About Love]]'' || Kiko
|-
| ''I Wanna Be Happy'' || Javy the Gravy
|-
| ''[[White Lady (film)|White Lady]]'' || Joshua
|-
| ''[[First Day High]]'' || Nathan &quot;Nat-Nat&quot; Matriponio
|-
|rowspan=&quot;2&quot;| 2007 || ''Endo'' || Leo
|-
| ''[[My Kuya's Wedding]]'' || Aristotle
|-
|rowspan=&quot;2&quot;| 2008 || ''Adela'' ||
|-
| ''Motorcycle'' ||
|-
| 2011 || ''Rakenrol'' || Odie
|-
| 2011 || ''[[Thelma (2011 film)|Thelma]]'' || Sammy
|-
| 2013 || ''[[Death March (film)|Death March]]'' || Carlito
|-
| 2014 || ''[[Somebody to Love (2014 film)|Somebody to Love]]'' || Nicco
|-
| 2016 || ''[[Kabisera]]'' ||
|-
| 2017 || ''Karyn'' || Jojo
|-
| TBA || ''Heneral Bantag: Anak ng Cordillera''&lt;ref name=&quot;FB&quot;&gt;{{cite web|last=De Guzman|first=Perry|title=Heneral Bantag (Anak ng Cordillera)|url=https://www.facebook.com/perry.deguzman.12/videos/554849796586296|website=[[Facebook]]|publisher=Facebook, Inc.|date=May 21, 2023|quote=Written &amp; Directed by Perry De Guzman}}&lt;/ref&gt; || [[Gerald Bantag]]
|}

===Television===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Year !! Title !! Role !! Network
|-
| 2004 || ''[[Star Circle Quest|Star Circle National Teen Quest]]'' || Himself || rowspan=&quot;53&quot; |[[ABS-CBN]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot;|2005–2006 || ''[[ASAP Fanatic]]'' || Himself/co-host (part of SCQ Teens)
|-
| ''[[Vietnam Rose]]'' || JR Hernandez
|-
| rowspan=&quot;6&quot;|2006 || ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Swing]]'' || Benji
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Cap]]'' || Chako
|-
| ''[[Pilipinas, Game KNB?]]'' || Himself (Celebrity Player/Defending Winner)
|-
| ''[[Da Adventures of Pedro Penduko|Komiks Presents: Da Adventures of Pedro Penduko]]'' || Duwende
|-
| ''[[Love Spell|Love Spell: Home Switch Home]]'' || Sylvester
|-
| ''[[Star Magic Presents|Star Magic Presents: Sabihin Mo Lang]]'' || Simon
|-
| 2007–2008 || ''[[Ysabella]]'' || Reno
|-
| rowspan=&quot;2&quot;|2008 || ''[[Your Song (TV series)|Your Song: 241]]'' || Glenn
|-
| ''[[Your Song (TV series)|Your Song: Muntik Na Kitang Mahal]]'' || Eric
|-
| 2008–2011 || ''[[ASAP (Philippine TV program)|ASAP]]'' || Himself
|-
| rowspan=&quot;3&quot;|2008 || ''[[Love Spell|Love Spell: Double]]'' ||
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Dollhouse]]'' || Marco
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Journal]]'' || Jonathan
|-
| rowspan=&quot;2&quot;|2008–2009 || ''[[Pieta (TV series)|Carlo J. Caparas' Pieta]]'' || Efren Vargas
|-
| ''[[Eva Fonda]]'' || Joel Dakila
|-
| rowspan=&quot;6&quot;|2009 || ''[[The Singing Bee (Philippine game show)|The Singing Bee]]'' || Celebrity Contestant
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Pendant]]'' || Alex
|-
| ''[[Kambal sa Uma (TV series)|Jim Fernandez's Kambal Sa Uma]]'' || Dino San Jose
|-
| ''[[May Bukas Pa (2009 TV series)|May Bukas Pa]]'' || Andrew Mercado
|-
| ''[[Tiagong Akyat|Agimat: Ang Mga Alamat ni Ramon Revilla presents Tiagong Akyat]]'' || Vincent Fajardo
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Storybook]]'' || TeeJay
|-
| 2009–2010 || ''[[Nagsimula sa Puso]]'' || Jim Ortega
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2010 || ''[[Agua Bendita (TV series)|Rod Santiago's Agua Bendita]]'' || Paculdo &quot;Paco&quot; Barrameda
|-
| ''[[Your Song: Love Me, Love You]]'' || Javier
|-
| 2010–2011 || ''[[Precious Hearts Romances Presents]]: [[Alyna (TV series)|Alyna]]'' || Dominic Del Carmen
|-
| rowspan=&quot;5&quot;| 2011 || ''[[Agimat: Ang Mga Alamat ni Ramon Revilla]]: [[Bianong Bulag]]'' || Biano Santiago/Bianong Bulag
|-
| ''[[It's Showtime (Philippine TV program)|It's Showtime]]'' || Himself/Judge
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Tsinelas]]'' || Joe
|-
| ''[[Mara Clara (2010 TV series)|Mara Clara]]'' || Cameo Appearance
|-
| ''[[100 Days to Heaven]]'' || Brandon Rivera
|-
| 2011–2012 || ''[[Reputasyon]]'' || Boyet Mangubat
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2012 || ''[[Precious Hearts Romances Presents]]: [[Lumayo Ka Man Sa Akin]]'' || Jake Falcon
|-
| ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Gong]]'' || Ariel
|-
| rowspan=&quot;4&quot;| 2013 || ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Letter]]'' || Neil
|-
| ''[[Wansapanataym|Wansapanataym: Gigie In A Bottle]]'' || Alvin Cortez
|-
| ''[[Precious Hearts Romances Presents]]: [[Paraiso (Philippine TV series)|Paraiso]]'' || Daniel
|-
| ''[[Juan dela Cruz (TV series)|Juan dela Cruz]]'' || Omar
|-
| 2013–2014 || ''[[Maria Mercedes (Philippine TV series)|Maria Mercedes]]'' || Clavio Mondejar
|-
| rowspan=&quot;5&quot;| 2014 || ''[[Maalaala Mo Kaya|Maalaala Mo Kaya: Bahay]]'' || Okoy
|-
| ''[[Pinoy Big Brother: All In]]'' || Himself / House guest
|-
| ''[[Hawak Kamay (TV series)|Hawak-Kamay]]'' || Young [[Philip Agustin]]
|-
| ''[[Moon of Desire]]'' || Ulric
|-
| ''[[Ipaglaban Mo!|Ipaglaban Mo: Akin Lang ang Anak Ko]]'' || Nelson
|-
| 2014–2015 || ''[[Two Wives (2014 TV series)|Two Wives]]'' || Victor Guevarra
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2015 || ''[[Bridges of Love (TV series)|Bridges of Love]]'' || Young Manuel Nakpil
|-
| ''[[Kapamilya, Deal or No Deal]]'' || Contestant/Lucky Stars Batch 3 Briefcase #17
|-
| 2016 || ''[[Ipaglaban Mo!|Ipaglaban Mo: Selos]]'' || Igme
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2016–2017 || ''[[Ang Probinsyano (season 2)|FPJ's Ang Probinsyano]]'' || Alexis
|-
| ''[[Langit Lupa]]'' || Joey Garcia
|-
| rowspan=&quot;6&quot;| 2017 || ''[[Ipaglaban Mo!|Ipaglaban Mo: Rabies]]'' || Bong
|-
| ''[[Sunday PinaSaya]]'' || rowspan=&quot;2&quot; | Himself / Special Guest || rowspan=&quot;4&quot; |[[GMA Network]]
|-
| ''[[Celebrity Bluff]]''
|-
| ''[[Sarap, 'Di Ba?|Sarap Diva]]'' || rowspan=&quot;2&quot; | Himself / Contestant
|-
| ''[[All Star Videoke]]''
|-
| ''[[Tonight with Arnold Clavio]]'' || Special guest || [[GMA News TV]]
|-
| rowspan=&quot;8&quot;| 2018 || ''[[Dear Uge|Dear Uge: The Throwback or the Future]]'' || Charles || rowspan=&quot;12&quot;| [[GMA Network]]
|-
| ''[[The One That Got Away (Philippine TV series)|The One That Got Away]]'' || Gael Harrison Makalintal
|-
| ''[[Maynila (TV series)|Maynila: Utang sa Puso]]'' || Harvey
|-
| ''[[Magpakailanman|Magpakailanman: Remember My Love]]'' || Gerald
|-
| ''[[Daig Kayo ng Lola Ko|Daig Kayo ng Lola Ko: The Runaway Princess Bride]]'' || Danny
|-
| ''[[Pepito Manaloto]]'' || The Husband
|-
| ''[[Inday Will Always Love You]]'' || Atty. Russell
|-
| ''[[Asawa Ko, Karibal Ko]]'' || Nathan Bravante
|-
| rowspan=&quot;2&quot;| 2019 || ''[[Wish Ko Lang!]]'' || Kristoffer King
|-
| ''[[Bihag (TV series)|Bihag]]'' || Brylle Alejandro
|-
| 2020 || ''[[Anak ni Waray vs. Anak ni Biday]]'' || young Joaquin
|-
| 2021–2022 || ''[[Las Hermanas (TV series)|Las Hermanas]]'' || Gabriel Lucero
|-
| 2023 || ''[[Love Before Sunrise]]'' || Jerson || [[GMA Network]]/[[Viu (streaming service)|Viu]]
|-
| 2024 || ''[[Lilet Matias: Attorney-at-Law]]'' ||  || [[GMA Network]]
|}

== Panlabas na kawing ==
* {{imdb name|id=1831975}}

[[Kategorya:Ipinanganak noong 1985]]
[[Kategorya:Mga Pilipino]]
[[Kategorya:Mga Ilokano]]
[[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga personalidad sa telebisyon]]
[[Kategorya:Mga lalaking modelo sa Pilipinas]]

{{Pilipinas-artista-stub}}</text>
      <sha1>bvq4ptnswg6eu1xhi7rvh1vdxb27ywk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Marian Rivera</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27323</id>
    <revision>
      <id>2166533</id>
      <parentid>2099841</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:48:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Paglalahad ng panibagong buhay ng aktres..</comment>
      <origin>2166533</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31589" sha1="p4cc00aji3pfe0fdsmc2enuv2umqigm" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name        = Marian Rivera-Dantes
| image       = Marian Rivera - 2014 (cropped).jpg
| caption     = Rivera sa kanyang kasal kay [[Dingdong Dantes]], Disyembre 2014
| succeeding  = 
| birth_name  = Marian Rivera y Gracia-Dantes
| birth_date  = {{birth date and age|1984|8|12|df=yes}}
| birth_place = [[Madrid]], [[Spain]]
| height      = 1.58 m&lt;ref name=inquirermarian&gt;{{cite journal|title=Bride Marian Rivera wears Michael Cinco|url=http://entertainment.inquirer.net/159493/bride-marian-rivera-wears-michael-cinco|work=Inquirer|date=30 December 2014}}&lt;/ref&gt;
| nationality = [[Spanish Filipino]]
| occupation  = [[Actress]], [[Modelo]], [[mananayaw|dancer]], recording artist, television personality
| spouse      =  [[Dingdong Dantes]] (2014)
| children    = 2
| alma_mater  = [[De La Salle University – Dasmariñas]]
| known_for   = ''[[MariMar]]''&lt;br/&gt;''[[Dyesebel]]''&lt;br/&gt;''Darna 2009''&lt;br/&gt;''[[Amaya]]''&lt;br/&gt;''[[Temptation of Wife]]''
}}

Si '''Marian Rivera-Dantes''' (ipinanganak bilang '''Marián Gracia Rivera''' noong Agosto 12,&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.igma.tv/profile/marian-rivera |title=GMA Network profile of Marian Rivera |publisher=Igma.tv |date= |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; 1984  &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/news/23082/Marian-Rivera-on-her-marrying-age:-Mga-28-29...-Twenty-five-na-ako,-so-three-years-na-lang! |title=Marian Rivera reveals she is 25 years old in PEP article dated Setyembre 2009 |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2013-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131030210345/http://www.pep.ph/news/23082/Marian-Rivera-on-her-marrying-age:-Mga-28-29...-Twenty-five-na-ako,-so-three-years-na-lang! |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |title=Marian says she was born in 1984 |publisher=Abante.com.ph |date=2011-04-29 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2013-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102055302/http://www.abante.com.ph/issue/apr2911/ent_jn.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; sa [[Madrid]], [[Espanya]]) ay isang [[Mga Pilipino|Pilipinang]] modelo at aktres, na nakilala sa pagganap niya sa mga seryeng pantelebisyon na ''[[MariMar (Philippine TV series)|Marimar]]'', ''[[Dyesebel]]'', ''[[Darna]]'', at ''[[Amaya (TV series)|Amaya]]''.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |title=Pinoy Showbiz Surfer: Marian Rivera remains supreme as the ‘Primetime Queen’ in Mega Manila |publisher=Pinoybizsurfer.blogspot.com |date=2011-07-15 |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111025070209/http://pinoybizsurfer.blogspot.com/2011/07/marian-rivera-remains-supreme-as.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Bilang isang mang-aawit, inilabas ni Rivera ang kanyang dalawang studio album: ang ''platinum hits'' na ''[[Marian Rivera Dance Hits]]''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/music/1899/marian-rivera%92s-dance-album-goes-platinum |title=Marian Rivera’s dance album goes platinum &amp;#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2016-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160121001246/http://www.pep.ph/guide/music/1899/marian-rivera%92s-dance-album-goes-platinum |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; at ''[[Retro Crazy]]''.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |title=Marian Rivera is the Philippine's MariMar |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080222092646/http://www.igma.tv/story/1328/GMA-7-formally-announces-Marian-Rivera-as-the-Philippines-Marimar |archivedate=2008-02-22 |access-date=2013-11-03 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=0xEHSQNgTq8 |title=Marian Rivera Platinum Album |publisher=YouTube |date= |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; Gumanap din siya sa ilang mga pelikulang pumalo sa takilya gaya ng: ''[[My Bestfriend's Girlfriend]]'', ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'',&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2008&amp;wk=12&amp;currency=local&amp;p=.htm |title=Philippines Box Office, Marso 19, 2008 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]'',&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://boxofficemojo.com/intl/philippines/?yr=2010&amp;wk=22&amp;currency=local&amp;p=.htm |title=Philippines Box Office, Mayo 26, 2010 |publisher=Boxofficemojo.com |date= |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; at ''[[Ang Panday 2|Panday 2]]''.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/news/32512/%20MMFF-2011-Box-Office-Results:%20-%20Enteng-Ng-Ina-M%20o-is-the-runaway-winner;-%20Segunda-Mano%20-comes-in-second |title=MMFF 2011 Box-Office Results: Enteng Ng Ina Mo, runaway winner; Segunda Mano, second &amp;#124; PEP.ph: The Number One Site for Philippine Showbiz |publisher=PEP.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2012-03-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120320215936/http://www.pep.ph/news/32512/%20MMFF-2011-Box-Office-Results:%20-%20Enteng-Ng-Ina-M%20o-is-the-runaway-winner;-%20Segunda-Mano%20-comes-in-second |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Samantalang ng taong 2014 naman nang ipamalas ni Marian ang kanyang taal na talento sa pagsayaw sa pamamagitan ng [http://entertainment.inquirer.net/146197/marian-rivera-from-teleserye-princess-to-dance-diva Marian] , isang dance program tuwing Sabado.

Noong 2009, naabot ni Rivera ang ika-5 puwesto sa &quot;2009 Top Celebrity Endorsers&quot; ng Manila Standard,&lt;ref name=&quot;MANILA&quot;&gt;{{cite web |url=http://getitfromboy.net/top-celebrity-endorsers-of-2009/ |title=Top Celebrity Endorsers of 2009 |publisher=Getitfromboy.net |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2012-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120309202048/http://getitfromboy.net/top-celebrity-endorsers-of-2009/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ika-3 puwesto sa &quot;Top 10 Most In-demand Celebrity Endorsers in 2010&lt;ref name=&quot;SPOT&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |title=Top 10 Most In-Demand Celebrity Endorsers &amp;#124; ENTERTAINMENT &amp;#124; TOP LIST |publisher=Spot.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2011-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110818151127/http://www.spot.ph/entertainment/36607/top-10-local-celebrity-endorsers/4 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; at napasama din sa ''Top 20 Endorsers'' ng 2011.&lt;ref name=&quot;FEMALE&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.femalenetwork.com/celebrities/kris-aquino-leads-yess-top-20-endorsers-list-whos-your-fave-female-endorser |title=Kris Aquino Leads YESâ€™s Top 20 Endorsers List + Who's your fave female endorser? &amp;#124; Celebrities |publisher=FemaleNetwork.com |date= |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; Samantala, hinirang naman siyang ''Sexiest Woman'' ng FHM noong 2008, at muling naging ''Sexiest Woman'' ng FHM nang magkasunod na taon mula 2010 hanggang 2014.[http://www.fashionpulis.com/2014/06/marian-rivera-is-fhms-sexiest-for-third.html]

2013 naman nang umalagwa ang kanyang career na umabot pa sa karatig bansa at ang kanyang kauna-unahang International Nomination mula sa prestihiyosong [http://www.rappler.com/entertainment/43698-asian-television-awards Asian TV Awards] para sa pagganap niya sa matagumpay na teleseryeng ''[[:en:Temptation of Wife (2012 TV series)|Temptation of Wife]]''&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Temptation_of_Wife_(2012_TV_series)&lt;/ref&gt;''.''

Dahil sa malaking naiambag niya sa Industriya at maging sa home network, si Marian ay binansagan ng GMA bilang kanilang [http://www.philstar.com/entertainment/2014/04/17/1313447/treasures-primetime-queen-marian-rivera Primetime Queen.]

==Biograpiya==
Ipinanganak si Rivera sa [[Madrid]], [[Espanya]]. Ang kanyang mga magulang ay sina Fransisco Javier Gracia Alonso, isang [[Espanya|Kastila]], at Amalia Rivera, isang Pilipina mula sa [[Kabite]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mb.com.ph/articles/254760/rp-showbiz-aglow-with-tisoy-tisay |title=RP showbiz aglow with ‘Tisoy,’ ‘Tisay’ &amp;#124; The Manila Bulletin Newspaper Online |publisher=Mb.com.ph |date=2010-04-26 |accessdate=2012-05-24}}&lt;/ref&gt; Matapos maghiwalay ang kanyang mga magulang—dalawang taon pagkatapos siyang isilang, iniuwi siya ng kanyang ina sa [[Pilipinas]] kung saan siya lumaki. Subalit, ang kanyang ina ay kailangang umalis upang ipagpatuloy ang paghahanapbuhay sa ibang bansa—naiwan si Marian sa kanyang lolang si Francisca Rivera sa bayan ng [[Bacoor, Cavite]]. Nag-aral ng Elementarya at Sekondarya si Rivera sa Saint Francis of Assisi College System. Samantalang tinapos naman niya ang kolehiyo sa [[De La Salle University Dasmariñas]] sa ilalim ng programang Batsilyer sa Sining sa Sikolohiya.

Matapos maging isang sikat na aktres sa palabas na ''Marimar, Dyesebel, at Ang Babaeng Hinugot Sa Aking Tadyang'' ay nakatuluyan ni Rivera ang kaniyang kapareha sa telebisyon na si Dingdong Dantes at sila ay kinasal, nagkaron ng mga supling.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=C. |first=Toff |title=Dingdong Dantes celebrates 10th wedding anniversary with Marian Rivera with prenup throwback pics |work=ABS CBN News |url=https://www.abs-cbn.com/entertainment/showbiz/celebrities/2024/12/30/dingdong-dantes-celebrates-10th-wedding-anniversary-with-marian-rivera-with-prenup-throwback-pics-1434}}&lt;/ref&gt;

==Trabaho== 
[[Talaksan:Marian Rivera and Dingdong Dantes LA Press Conference, December 2008.jpg|thumb|180px|Si Marian Rivera sa isang ''press conference'' sa Los Angeles, California, Estados Unidos noong 2008]] 
Nagsimula siya bilang isang Model sa mga patalastas ''(commercial)''. Pagkatapos niyang pumirma sa TAPE Inc., nagsimula na siyang umarte at nakasama siya sa tatlong palabas tuwing hapon sa [[GMA Network]]: ''Kung Mamahalin Mo Lang Ako'', ''Agawin Mo Man Ang Lahat'', at ''Pinakamamahal'', kung saan nakatambal niya si [[Oyo Boy Sotto]], anak nina Dina Bonnevie at Vic Sotto. Ang pinakamalaking ginampanan niya ay nang mapunta sa kanya ang [[MariMar]], ang ''remake'' na ginampanan noon ni [[Thalía]]. Ang ''[[GMA Network]] Executives'' ay tinawag siyang ''Then Next Big Star'' (Ang Susunod na Malaking Bituin).

===Pelikula===
{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|'''Taon'''
|'''Pamagat'''
|'''Ginampanang Papel'''
|'''Studio'''
|-
| 2005 || [[Enteng Kabisote 2: Okay Ka Fairy Ko: The Legend Continues|Enteng Kabisote 2]] &lt;ref name=Enteng&gt;[http://www.imdb.com/title/tt0479659/ IMDb profile of ''Enteng Kabisote 2'']&lt;/ref&gt;|| Alyssa || OctoArts Films
|-
| 2006 || ''[[Pamahiin]]'' &lt;ref name=Pamahiin&gt;{{cite web|url=http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|title=Pamahiin|publisher=Regalmultimedia.net|access-date=2013-11-03|archive-date=2015-09-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924085556/http://www.regalmultimedia.net/v2/pamahiin/content/cast.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;|| Becca || rowspan=&quot;3&quot;| [[Regal Entertainment]] 
|-
| 2007 || ''[[Bahay Kubo (film)|Bahay Kubo]]'' &lt;ref name=Bahay&gt;{{cite news| title=Mark Herras and Marian Rivera star in their first film together| date=4 Hulyo 2007| publisher=iGMA.tv| url=http://www.igma.tv/story/1435/Mark-Herras-and-Marian-Rivera-star-in-their-first-film-together}}{{Language icon|tl}}&lt;/ref&gt; || Lily 
|-
| rowspan=&quot;6&quot;| 2008 || ''[[Desperadas]]'' &lt;ref name=Desperadas&gt;{{cite news| first=Ruel| last=Mendoza| title=Marian Rivera shows her comic side in Desperadas| date=27 Disyembre 2007| publisher=Philippine Entertainment Portal| url=http://www.pep.ph/news/15885/Marian-Rivera-shows-her-comic-side-in-Desperadas| access-date=3 Nobiyembre 2013| archive-date=24 Septiyembre 2015| archive-url=https://web.archive.org/web/20150924135921/http://www.pep.ph/news/15885/Marian-Rivera-shows-her-comic-side-in-Desperadas| url-status=dead}}{{Language icon|tl}}&lt;/ref&gt;|| Courtney 
|-
| ''[[My Best Friend's Girlfriend]]'' &lt;ref&gt;[http://www.imdb.com/title/tt1143156 IMDb profile of ''My Best Friend's Girlfriend'']&lt;/ref&gt; || Grace || rowspan=&quot;2&quot;| [[GMA Films]] 
|-
| ''[[One True Love]]'' &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/guide/2644/Dingdong-Dantes-and-Marian-Rivera-begin-shooting-One-True-Love |title=Dingdong Dantes and Marian Rivera begin shooting &quot;One True Love&quot; |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2009-04-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090429072901/http://www.pep.ph/guide/2644/Dingdong-Dantes-and-Marian-Rivera-begin-shooting-One-True-Love |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; || Joy 
|-
| ''Scaregivers'' &lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.pep.ph/news/19741/Marian-Rivera-currently-shooting-four-movies-simultaneously |title=Marian Rivera currently shooting four movies simultaneously |publisher=Pep.ph |date= |accessdate=2012-05-24 |archive-date=2013-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131030205727/http://www.pep.ph/news/19741/Marian-Rivera-currently-shooting-four-movies-simultaneously |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; || Cameo Role || OctoArts Films 
|-
| ''[[Shake Rattle &amp; Roll X]]'' || Nieves || rowspan=&quot;3&quot;| [[Regal Entertainment]] 
|- 
| ''[[Desperadas 2]]'' || Courtney
|-
| 2009 || ''[[Tarot (2009 film)|Tarot]]'' &lt;ref&gt;[http://www.pep.ph/news/20602/Marian-Rivera-slated-to-do-three-movies-this-year Marian Rivera slated to do three movies this year] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131030211906/http://www.pep.ph/news/20602/Marian-Rivera-slated-to-do-three-movies-this-year |date=2013-10-30 }} '''pep.ph'''&lt;/ref&gt; || Cara 
|-
| rowspan=&quot;2&quot;|2010 || ''[[You to Me Are Everything (film)|You to Me Are Everything]]''  || Francisca/Iska Florantes || [[GMA Films]] 
|-
| ''[[Super Inday and the Golden Bibe]]'' || Inday/Super Inday || [[Regal Entertainment]]
|-
| rowspan=&quot;4&quot;|2011 || ''[[Temptation Island (2011 film)|Temptation Island]]'' || Cristina G. || [[GMA Films]] &amp; [[Regal Entertainment]] 
|-
| [[Tween Academy: Class of 2012|Tween Academy: ''Class of 2012'']] || rowspan=2| Cameo Role || [[GMA Films]] 
|-
| Zombadings 1: ''Patayin sa Shokot si Remington'' || [[Regal Entertainment]] 
|-
| ''[[Ang Panday 2]]'' || Arlana || [[GMA Films]] &amp; IMUS Productions 
|-
| rowspan=4|2013 || ''[[GMA Films|Dance of The Steelbars]]'' || Cameo Role || [[GMA Films]] 
|-
| ''[[My Lady Boss]]'' || Evelyn Vallejo || [[GMA Films]] &amp; [[Regal Films]] 
|-
| [[Ekstra]] || Bilang sarili niya/Belinda (cameo) || [[Cinemalaya]] Films &amp; Quantum Films
|-
| ''[[Kung Fu Divas]]&lt;ref&gt;{{cite web|author=Sun, 2013/01/06 - 2:52am |url=http://www.philstar.com/psn-showbiz/2013/01/06/893839/icons-talent-management-na-pag-aari-ng-ex-ni-jolina-pinipirata-ang-mga |title=Icons talent management na pag-aari ng ex ni Jolina ‘pinipirata’ ang mga artista ng GMA 7 &amp;#124; PSN Showbiz, Pilipino Star Ngayon Sections, Pilipino Star Ngayon |publisher=philstar.com |date=2013-01-06 |accessdate=2013-03-15}}&lt;/ref&gt;'' || Samantha/Mena Moran-Marquez-Araneta || [[Star Cinema]] &amp; Reality Entertainment  
|-
|2014
|[http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ My Big Bossing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |date=2014-12-13 }}&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Archive copy |url=http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |access-date=2014-12-17 |archive-date=2014-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213203708/http://entertainment.tempo.com.ph/2014/12/bossings-midas-touch-turns-films-into-box-office-gold/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|
|Octoarts, M-Zet, and APT Entertainment
|-
|2016
|[[Imagine You and Me]]
|
|[[GMA Films]], M-Zet, and APT Entertainment
|}

===Telebisyon===
{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|'''Taon'''
|'''Pamagat'''
|'''Ginampanang Papel'''
|'''Himpilan'''
|-
| 2005
|''[[Kung Mamahalin Mo Lang Ako]]''
|Clarisse
| rowspan=&quot;25&quot; | [[GMA Network]]
|-
|rowspan=&quot;2&quot; | 2006
|''[[Agawin Mo Man Ang Lahat]]''
|Almira/Isadora/Alegra
|-
|''[[Pinakamamahal]]''
|Carissa Crismundo
|-
|rowspan=&quot;2&quot; | 2007
|''[[Super Twins]]''
|Ester Paredes
|-
|''[[Muli (TV series)|In Love Again]]''
|Racquel Estadilla
|-
|2007-2008
|''[[MariMar (Philippines TV series)|MariMar]]''
|MariMar Perez/Bella Aldama
|-
|2007-2010
|''[[SOP (Philippine TV series)|SOP Rules]]''
|Bilang sarili niya/Manananghal
|-
|2008
|''[[Dyesebel (TV series)|Dyesebel]]''
|Dyesebel/Isabel/Cassandra
|-
|rowspan=&quot;2&quot; | 2009
|''[[Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang|Dangerous Love]]''
|Proserfina J. Valdez/Andrea
|-
|''[[Sugat ng Kahapon]]''
|Hilda
|-
|2009-2011
|''[[Show Me Da Manny]]''
|Ella Paredes
|-
|2009-2010
|''[[Darna (2009 TV series)|&lt;small&gt;Mars Ravelo's:&lt;/small&gt;Darna]]''
|Narda/Darna
|-
|rowspan=3|2010
|''[[Endless Love (Philippine TV series)|Endless Love]]''
|Jenny Dizon/Jenny Cruz
|-
|''Anghel sa Lupa''
|Theresa San Miguel
|-
| ''[[Jillian: Namamasko Po|The Christmas Doll]]''
|Odessa Fuentes
|-
|2010–2012
| ''[[Party Pilipinas]]''
|Bilang sarili niya/Manananghal
|-
|2011
|''[[Spooky Nights|Spooky Nights: Bampirella]]''
|Cinderella &quot;Cindy&quot; Dela Paz/Bampirella
|-
|2011-2012
|''[[Amaya (TV series)|Amaya]]''
|Amaya/Bai Amaya/Dian Amaya
|-
|rowspan=&quot;2&quot; | 2012
|''[[My Beloved (TV series)|My Beloved]]''
|Sharina Quijano
|-
|''[[Tweets For My Sweet]]''
|Megan &quot;Meg&quot; Reyes
|-
|rowspan=&quot;2&quot;|2012-2013
|''[[Temptation Of Wife (2012 TV series)|Temptation Of Wife]]''
|Angeline Santos Armada/Salcedo/Chantal Gonzales
|-
|''[[Extra Challenge]]''
|Bilang sarili niya/co-host
|-
| 2013
|''[[One Day, Isang Araw|One Day, Isang Araw: Ang Sikreto ni Milette]]''
|Millete
|-
| 2014
|''[[Carmela]]''
| Carmela
|-
| 2014
|''[[MARIAN]]''
|Punong abala
|}

==Diskograpiya==
===Mga album===
{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|'''Taon'''
|'''Pamagat'''
|'''Label'''
|'''Benta'''
|'''Sertipikasyon'''
|-
|2008
|'''''[[Marian Rivera Dance Hits]]'''''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |title=Marian Rivera Dance Hits |deadurl=no |accessdate=2013-01-24 |archive-date=2013-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131103133107/http://www.kabayancentral.com/music/universal/mmdbcd214.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* [[Dance Music]]
* Inilabas: Marso 2008
* Formats: [[CD]], [[Digital data|Digital format]]
* Haba: 21:46
| rowspan=2|[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]]
| rowspan=2|15,000 kopya
| &lt;small&gt;''2x Platinum Award''&lt;/small&gt;
|-
|2009
| '''''[[Retro Crazy]]'''''&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |title=Retro Crazy |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110914094959/http://www.titikpilipino.com/album/?albumid=2183 |archivedate=2011-09-14 |accessdate=2013-01-24 |url-status=live }}&lt;/ref&gt;
* [[Dance Music]]
* Inilabas: Enero 2009
* Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]]
|&lt;small&gt;''Platinum Award''&lt;/small&gt;
|}

===Mga Single===
{|class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|'''Taon'''
|'''Pamagat'''
|'''Label'''
|'''Benta'''
|'''Sertipikasyon'''
|-
|2009
| '''''[[Retro Crazy|Sabay Sabay Tayo]]'''''
* [[Single (music)|Single]]
* Inilabas: 28 Mayo 2012
* Format: [[CD]], [[Digital data|Digital format]]
|[[Universal Records (Philippines)|Universal Records]]
|&lt;Center&gt; 15,000 kopya &lt;/center&gt;
| &lt;small&gt;''Platinum Award''&lt;/small&gt;
|}

==Karangalan==
===Pagkilala sa Pag-arte===
&lt;br /&gt;
&lt;br /&gt;
&lt;big&gt;

'''Awards and Recognitions of Marian Rivera'''&lt;/big&gt;

&lt;br /&gt;
2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star Winner for MariMar
&lt;br /&gt;
2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Most Promising Female Star Winner for MariMar
&lt;br /&gt;
2007 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night
&lt;br /&gt;
2007 4th USTv Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner for MariMar
&lt;br /&gt;
2008 1st Annual Filipino-American Visionary Awards - 2007 Favorite Television Actress
&lt;br /&gt;
2008 4th USTV Students' Choice Awards - Most Popular Actress in a Drama/Miniseries
&lt;br /&gt;
2008 38th Box-Office Entertainment Awards- Most Promising Female Star
&lt;br /&gt;
2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Phenomenal TV Star
&lt;br /&gt;
2008 1st Supreme to the Extreme Awards - Best in Chemistry Award w/ Dingdong Dantes
&lt;br /&gt;
2008 FAMAS- German Moreno Young Achievement Award
&lt;br /&gt;
2008 38th Box-Office Entertainment Awards - Face of the Night
&lt;br /&gt;
2008 USTv Awards - Students’ Choice of Most Popular Actress in a Drama/Miniseries Winner
&lt;br /&gt;
2008 Guillermo Memorial Scholarship Award - Phenomenal Loveteam (w/Dingdong Dantes)
&lt;br /&gt;
2009 57th FAMAS Awards - German Moreno Young Achievement Award Winner for Desperadas 2
&lt;br /&gt;
200 40th Box-Office Entertainment Awards - Valentine Box-Office Queen -My Best Friend Girlfriend
&lt;br /&gt;
2009 New Generations Philippines - Cartoon Network's Kids Survey Favorite Actress
&lt;br /&gt;
2010 Box-Office Entertainment Awards - Love Team of the Year — Dingdong Dantes/Marian Rivera (Guillermo Mendoza Memorial Scholarship Foundation, Inc)
&lt;br /&gt;
2011 K-zone Awards Philippines - Favorite TV Actress Winner (Amaya)
&lt;br /&gt;
2012 Northwest Samar State University Annual Awards -Best Actress (Amaya)
&lt;br /&gt;
2013 Northwest State Samar University Awards - Best Actress in a Primetime Teleserye (Amaya)
&lt;br /&gt;
2013 Gintong Palad Public Service Award
&lt;br /&gt;
2013 27th PMPC Star Awards for TV - Best Drama Actress (Temptation of Wife)
&lt;br /&gt;
2014 Today TV Awards Vietnam - Best Foreign Artist of the Year
&lt;br /&gt;
2014 Today TV Awards Vietnam - Face of the Year
&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |title=Archive copy |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140122020106/http://www.voxbikol.com/article/marian-rivera-bags-most-favourite-foreign-actress-vietnam%E2%80%99s-today-tv-face-year-awards-2014 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
2014 5th Northwest Samar State University Students’ Choice Award - Best Actress (Temptation of Wife)
2014 1st PEP List Awards - Female TV Star of the year&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |access-date=2014-11-19 |archive-date=2016-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160315185839/http://www.pep.ph/news/43506/marian-rivera-and-kim-chiu-win-tv-stars-of-the-year-in-the-1st-pep-list-awards/1/3#focus |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
&lt;br /&gt;
2014 Cosmopolitan - Favorite Cosmo Girl&lt;ref name=&quot;kakulayscoop.blogspot.com&quot;&gt;http://kakulayscoop.blogspot.com/2014/08/marian-rivera-list-of-awards.html&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://www.cosmo.ph/celebs/celeb-exclusive/marian-rivera-sarah-geronimo-and-taylor-swift-voted-top-cosmo-cover-girls-in-2013-by-fans&lt;/ref&gt;

'''Other Top Recognitions'''

2003 Manila Standard Today - Crush ng Bayan
&lt;br /&gt;
2006 MOD Magazine - MOD Glam Girl
&lt;br /&gt;
2007 Starmometer's Hottest Beauty for 2007 - Rank 1
&lt;br /&gt;
2007 Starmometer's Hottest Beauty for September-October - Rank 1
&lt;br /&gt;
2008 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 1 - Philippine's Finest
&lt;br /&gt;
2008 Candy Magazine - Candy Rap Awards -  Best Local Female Star
&lt;br /&gt;
2008 Meg Teen Choice Awards - Favorite Female Celebrity
&lt;br /&gt;
2008 GMA Female Newsmaker of the year
&lt;br /&gt;
2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Cover of the Year
&lt;br /&gt;
2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Most Popular Loveteam (Dingdong-Marian)
&lt;br /&gt;
2009 StyleBible - Best Bondage Dress
&lt;br /&gt;
2009 QTV Ang Pinaka - Sexy in Bikini - Rank 1
&lt;br /&gt;
2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Female Fan-Fave Winner
&lt;br /&gt;
2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Most Romantic Kapuso Smooch with (Dingdong Dantes) Winner for Dyesebel
&lt;br /&gt;
2009 1st SOP Kapuso Tag Awards - Kapuso Most Wanted
&lt;br /&gt;
2009 YES Magazine 100 Most Beautiful Stars - Ranked 1
&lt;br /&gt;
2009 StyleBible - The Fairest of them All
&lt;br /&gt;
2009 StyleBible - Bare-Faced Beauty
&lt;br /&gt;
2009 StyleBible - Red-Hot Style Star
&lt;br /&gt;
2010 PinoyTop10’s Sexiest Female Celebrity for 2009
&lt;br /&gt;
2010 PinoyTop10’s Hottest Love Team for 2009 - Dingdong Dantes &amp; Marian Rivera
&lt;br /&gt;
2010 Stylebible Reader's Choice - Preview Cover: Best of 2009
&lt;br /&gt;
2010 Stylebible Reader's Choice - Celeb Look We Love: Best of 2009
&lt;br /&gt;
2010 Mandaluyong City's Top 10 Taxpayer (Individual Category) for 2009 
&lt;br /&gt;
2011 TV5's Juicy - Juiciest Female Celebrity Award 
&lt;br /&gt;
2013 PEPsters Choice Awards - Female News Maker of the Year Winner (2nd Quarter)
2013 Viki blog: 1 of the 4 Crossover Asian Stars Who Have Gone Global&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Archive copy |url=http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |access-date=2014-11-19 |archive-date=2014-11-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141115042811/http://blog.viki.com/2013/10/4-crossover-asian-stars-who-have-gone.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; 
&lt;br /&gt;
2013 The Ranking Poll Awards - Best Philippine Actress Winner
&lt;br /&gt;
2013 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year
&lt;br /&gt;
2013 ENPRESS Golden Screen Awards for Film and Television - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series (Amaya)
&lt;br /&gt;
2014 Yahoo! OMG Awards (Special Awards) - Media Magnet of the Year&lt;ref name=&quot;gmanetwork.com&quot;&gt;http://www.gmanetwork.com/entertainment/stars/marianrivera/articles/2014-06-05/10624/Marian-Rivera-wins-Media-Magnet-of-the-Year-at-popular-celebrity-awards&lt;/ref&gt;
&lt;br /&gt;
2014 Style Bible Best of 2013 - Best Celebrity of the Year&lt;ref&gt;https://en.wikipedia.org/wiki/Marian_Rivera&lt;/ref&gt;
&lt;br /&gt;
2014 PEP List Awards - News Maker of the Year (with Dingdong Dantes)

'''Other Recognitions'''

2006 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 38
&lt;br /&gt;
2007 FHM 100 Sexiest Women in the World - Rank 24
&lt;br /&gt;
2007 Google's Most Searched Local Female Actresses - Rank 3
&lt;br /&gt;
2008 YES! Magazine 100 Most Beautiful Stars - included
&lt;br /&gt;
2008 Maxim Hot 100 Rank 2
&lt;br /&gt;
2008 Uno Real Hottest Rank 6
&lt;br /&gt;
2008 Seventeen Magazine Naked Beauty - included
&lt;br /&gt;
2008 Yahoo Top Searches of 2008 - included
&lt;br /&gt;
2008 Google Fastest Rising Celebrity Searches-Rank 10
&lt;br /&gt;
2008 Yes Mag. Reader's Choice Awards - Young Female Superstar(2nd)
&lt;br /&gt;
2008 Walk of Fame- included
&lt;br /&gt;
2009 Yes Magazine Most Powerful in Showbiz - Rank 5
&lt;br /&gt;
2009 FHM 100 sexiest - Rank 2
&lt;br /&gt;
2009 Yahoo! Philippines Top 6 Most Searched Celebrity of 2009
&lt;br /&gt;
2010 FHM's 100 sexiest women - Rank 3
&lt;br /&gt;
2011 FHM's 100 sexiest women - Rank 2
&lt;br /&gt;
2011 Pinaka-Palaban Women in Pinoy Showbiz - Rank 5
&lt;br /&gt;
2011 Pinaka-Hot Buff Babe - Rank 4
&lt;br /&gt;
2011 Yes Mag 100 Most Beautiful A-Lister
&lt;br /&gt;
2011 US Girls' One of 2011 Face of The Year
&lt;br /&gt;
2011 Yes Mag Top 20 Celebrity Endorsers- Rank 6
&lt;br /&gt;
2012 TRU Favorite Celebrities Survey - Rank 3
&lt;br /&gt;
2012 Inside Showbiz Sexiest Women - Rank 3
&lt;br /&gt;
2012 Top Tenz 10 International Beauties - Rank 9
&lt;br /&gt;
2013 2nd Kakulay Best Interactive Actress Award - Included - Rank #9
&lt;br /&gt;
2014 LGBT Community - Honorary Beki&lt;ref&gt;http://m.kickerdaily.com/marian-rivera-eugene-domingo-receives-honorary-beki-award/{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
&lt;br /&gt;
2014 Best Actress of the Philippines by The Top Tens&lt;ref&gt;http://www.thetoptens.com/best-actresses-philippines/&lt;/ref&gt;
&lt;br /&gt;
2014 FHM Best Photos of 2013 - Rank #1&lt;ref name=&quot;kakulayscoop.blogspot.com&quot;/&gt;

'''Nominations'''

2009 6th Golden Screen Awards - Best Performance by an Actress in a Leading Role—Musical/Comedy Nominee- My Bestfriend's Girlfriend
&lt;br /&gt;
2010 36th Metro Manila Film Festival— MMFF Best Actress Nominee- Super Inday &amp; The Golden Bibe
&lt;br /&gt;
2011 8th Golden Screen TV Awards(ENPRESS, Inc.) - Outstanding Performance by an Actress in a Drama Series Nominee - Amaya
&lt;br /&gt;
2011 Yahoo! OMG Awards - Hottest Actress Nominee
&lt;br /&gt;
2012 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year Nominee
&lt;br /&gt;
2012 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year Nominee
2012 FAMAS Award - Best Actress (Ang Panday 2)
&lt;ref&gt;http://www.imdb.com/name/nm2064061/awards&lt;/ref&gt;&lt;br /&gt;
2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Love Team of the Year with Dingdong Dantes
&lt;br /&gt;
2013 Best of 2013 PExers Choice Awards - Pinoy Female Celebrity of the Year
&lt;br /&gt;
2013 Asian TV Awards - Best Drama Actress (Temptation of Wife)
&lt;br /&gt;
2013 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year
&lt;br /&gt;
2013 Yahoo! OMG Awards - Loveteam of the year with Dingdong Dantes
&lt;br /&gt;
2014 Yahoo! OMG Awards - Celebrity of the Year
&lt;br /&gt;
2014 Yahoo! OMG Awards - Actress of the Year
&lt;br /&gt;
2014 FAMAS Awards - Best Actress (Kung Fu Divas)
&lt;br /&gt;
2014 Kzone Awards - Favorite Television Actress&lt;ref name=&quot;kakulayscoop.blogspot.com&quot;/&gt;

'''Album'''

2008 Marian Rivera Dance Hits - Gold Record Award
&lt;br /&gt;
2008 Marian Rivera Dance Hits - Platinum Award
&lt;br /&gt;
2008 Marian Rivera Dance Hits - ASAP Platinum Record Award
&lt;br /&gt;
2008 Marian Rivera Dance Hits - Double Platinum Record Award
&lt;br /&gt;
2009 Marian Rivera Retro Crazy - Gold Record Award
&lt;br /&gt;
2009 Marian Rivera Retro Crazy - ASAP 24K Gold Award
&lt;br /&gt;
2009 Marian Rivera Sabay Sabay Tayo - Gold Record Award
{| border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; align=&quot;center&quot;
| '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award'''  
|-
| 2006 || ''20th PMPC Star Awards for Television'' || Best New Female TV Personality
|-
| 2013 || ''27th PMPC Star Awards for Television'' || Best Drama Actress
|}&lt;ref name=&quot;gmanetwork.com&quot;/&gt;'''
{| border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; align=&quot;center&quot;
| '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award'''  
|-
| 2010 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES'' || Best Actress in Drama for 'Ang Babaeng Hinugot sa Aking Tadyang'
|-
|}'''

===Iba Pang Pagkilala===
'''
{| border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; align=&quot;center&quot;
| '''Year''' || '''Film Award/Critics''' || '''Award''' 
|-
| 2006 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 38
|-
| 2007 || ''Google's Most Searched Local Female Actresses'' || Ranked # 3
|-
| 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for 2007'' || Ranked # 1
|-
| 2007 || ''Starmometer's 100 Most Beautiful Filipina'' || Ranked # 31
|-
| 2007 || ''Starmometer's Hottest Beauty for September - October''|| Ranked # 1
|-
| 2007 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 24
|-
| 2008 || ''BLOGAZINE PHILIPPINES' BP HotList10 || Ranked # 1
|-
| 2008 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1
|-
| 2009 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 3
|-
| 2010  || ''FHM Philippines'' || Ranked # 4
|-
| 2011 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 2
|-
| 2011 || ''Top 100 Most Beautiful Local Female Actress (Facebook)'' || Ranked # 1
|-
| 2012 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 5
|-
| 2013 || ''FHM Philippines'' || Ranked # 1
|-
|2014
|''FHM Philippines''
|Ranked # 1
|-
|}'''

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

==Mga palabas na kawing==
*[https://archive.today/20121129010251/marianriverainfo.blogspot.com/ &quot;LATEST MARIAN RIVERA NEWS and UPDATES&quot;] 
*[http://www.marianrivera.info/ Marian Rivera] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080526073016/http://www.marianrivera.info/ |date=2008-05-26 }} Nagmamahal kay Marian ''website''
*DongYanatics&lt;ref&gt;http://www.officialdongyanatics.com/&lt;/ref&gt;

{{BD|1984|LIVING|Rivera, Marian}}

[[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Mga Pilipinong liping-Kastila]]</text>
      <sha1>p4cc00aji3pfe0fdsmc2enuv2umqigm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Batman: The Animated Series</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44990</id>
    <revision>
      <id>2166656</id>
      <parentid>2165166</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T08:00:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166656</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8939" sha1="g44yp2rzys3du8ltsz8zm5bk6l8leoh" xml:space="preserve">{{Cleanup-translation|date=Mayo 2008}}
{{Infobox television
| image                = Batlogo2.JPG
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = 
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = 
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Kevin Conroy]]&lt;br /&gt;
[[Loren Lester]]&lt;br /&gt;
[[Efrem Zimbalist, Jr.]]&lt;br /&gt;
[[Bob Hastings]]&lt;br /&gt;
[[Clive Revill]]&lt;br /&gt;
[[Mark Hamill]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 85
| list_episodes        = List of Batman: The Animated Series episodes
| executive_producer   = [[Jean MacCurdy]]&lt;br /&gt;[[Tom Ruegger]]
| producer             = [[Alan Burnett]]&lt;br /&gt;[[Paul Dini]]&lt;br /&gt;[[Eric Radomski]]&lt;br /&gt;[[Bruce Timm]]&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.worldsfinestonline.com/WF/batman/btas/backstage/crewcredits/ | title = Batman TAS ''crewcredits'' | last = | first = | accessdate           = 2007-10-14| publisher = worldsfinestonline.com}}&lt;/ref&gt;
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 Minutes
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[Fox Broadcasting Company|FOX]]
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1992|9|5}}
| last_aired           = {{end date|1995|9|16}}
| preceded_by          = 
| followed_by          = ''[[The New Batman Adventures]]''
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
Ang '''Batman The Animated Series''' ay isang Emmy Award-Winning na [[animated television series]]. Base ito sa comic book series na si [[Batman]].

Ang visual style ay base sa artwork ni '''Bruce Timm'''. Ang mga Original episodes ay produce ni Bruce Timm at Eric Radomski, na unang lumabas noong 5 Setyembre 1992 hanggang 16 Setyembre 1995.

Sa pangalawang season nito ay ni retitle itong '''Adventures of Batman and Robin'''

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

== Kuwento ==
Ang serye ay tungkol kay Batman at ang kanyang Dynamic Duo partner na si Robin. Sila Joker, Mr.Freeze, Penguin, The Riddler, Poison Ivy, Two Face, Maxie Zeus, Hugo Strange, Killer Croc atbp.

==Karakter==
===Main cast===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor || Role
|-
| Kevin Conroy || [[Bruce Wayne]] / [[Batman]]
|-
| Loren Lester || [[Dick Grayson|Richard &quot;Dick&quot; Grayson]] / [[Robin (comics)|Robin]]
|-
| Clive Revill || [[Alfred Pennyworth]] (&quot;On Leather Wings&quot;, &quot;Christmas with the Joker&quot; and &quot;Nothing to Fear&quot;)
|- 
| Efrem Zimbalist, Jr. || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| Bob Hastings ||  [[James Gordon (comics)|Commissioner Gordon]]
|-
| Robert Costanzo || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| Lloyd Bochner || Mayor Hamilton Hill
|}

===Supporting cast===
* Mari Devon - Summer Gleeson
* Melissa Gilbert - [[Barbara Gordon]] / [[Batgirl]]
* Marilu Henner - Veronica Vreeland
* Diana Muldaur - [[Leslie Thompkins|Dr. Leslie Tompkins]]
* Ingrid Oliu -  [[Renee Montoya|Officer Renee Montoya]] (1992–1994)
* Brock Peters - [[Lucius Fox]]
* William Sanderson - Carl Rossum
* Liane Schirmer - Officer Renee Montoya (1994–1995)

===Recurring villains===
* [[Michael Ansara]] - [[Mr. Freeze|Dr. Victor Fries / Mr. Freeze]]
* [[Ed Asner]] - [[Roland Daggett]]
* [[Adrienne Barbeau]] - [[Catwoman|Selina Kyle / Catwoman]]
* [[George Dzundza]] - [[Ventriloquist (comics)|Arnold Wesker / Ventriloquist]]
* [[John Glover (actor)|John Glover]] - [[Riddler|Edward Nygma / The Riddler]]
* [[Mark Hamill]] - [[The Joker (comics)|The Joker]]
* [[Aron Kincaid]] - [[Killer Croc|Waylon Jones / Killer Croc]] 
* [[Alison LaPlaca]] - [[Baby Doll (Batman: The Animated Series)|Mary Dahl / Baby Doll]]
* [[Roddy McDowall]] - [[Mad Hatter (comics)|Jervis Tetch / Mad Hatter]]
* [[Richard Moll]] - [[Two-Face|Harvey Dent / Two-Face]]
* [[Kate Mulgrew]] - [[Red Claw]]
* [[Ron Perlman]] - [[Clayface|Matt Hagen / Clayface]]
* [[Diane Pershing]] - [[Poison Ivy (comics)|Pamela Isley / Poison Ivy]]
* [[Henry Polic II]] - [[Scarecrow (comics)|Jonathan Crane / Scarecrow]] 
* [[Alan Rachins]] - [[The Clock King|Temple Fugate / The Clock King]]
* [[Henry Silva]] - [[Bane (comics)|Bane]]
* [[Marc Singer]] - [[Man-Bat|Dr. Kirk Langstrom / Man-Bat]]
* [[Helen Slater]] - [[Talia al Ghul]]
* [[Arleen Sorkin]] - [[Harley Quinn|Dr. Harleen Quinzell / Harley Quinn]]
* [[John Vernon]] - [[Rupert Thorne]]
* [[David Warner (actor)|David Warner]] - [[Ra's al Ghul]]
* [[Paul Williams (songwriter)|Paul Williams]] - [[Penguin (comics)|Oswald Cobblepot / Penguin]]
* [[Treat Williams]] - [[Professor Milo]]

==Sanggunian==
{{reflist}}

==External links==
* {{imdb title|id = 0103359}}
* {{tv.com show|id = 363}}
* [http://www.batmantas.com ''Batman: The Animated Series'' Official Website]
* [http://wf.toonzone.net/WF/batman/ ''Batman: The Animated Series/The New Batman Adventures''  at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050901183034/http://wf.toonzone.net/WF/batman/ |date=2005-09-01 }}
* [http://anbat.toonzone.net/ ''The Animated Batman''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110902073736/http://anbat.toonzone.net/ |date=2011-09-02 }}
* [http://freewebs.com/harlequinade/  Harlequinade Archive] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012144800/http://freewebs.com/harlequinade/ |date=2007-10-12 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}
* [http://www.filmaffinity.com/en/film692314.html ''Batman: The Animated Series'' in Filmaffinity]
* [http://riddler.batbad.com/  Homage to the Animated Series through the Riddler character, Flash games and animations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110707213653/http://riddler.batbad.com/ |date=2011-07-07 }}
{{Timm DCAU}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]</text>
      <sha1>g44yp2rzys3du8ltsz8zm5bk6l8leoh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166682</id>
      <parentid>2166656</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166682</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6687" sha1="evp34jnz02e59g9jgho37agcmlq88pc" xml:space="preserve">{{Cleanup-translation|date=Mayo 2008}}
{{Infobox television
| image                = Batlogo2.JPG
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = 
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = 
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Kevin Conroy]]&lt;br /&gt;
[[Loren Lester]]&lt;br /&gt;
[[Efrem Zimbalist, Jr.]]&lt;br /&gt;
[[Bob Hastings]]&lt;br /&gt;
[[Clive Revill]]&lt;br /&gt;
[[Mark Hamill]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 85
| list_episodes        = List of Batman: The Animated Series episodes
| executive_producer   = [[Jean MacCurdy]]&lt;br /&gt;[[Tom Ruegger]]
| producer             = [[Alan Burnett]]&lt;br /&gt;[[Paul Dini]]&lt;br /&gt;[[Eric Radomski]]&lt;br /&gt;[[Bruce Timm]]&lt;ref&gt;{{cite web | url = http://www.worldsfinestonline.com/WF/batman/btas/backstage/crewcredits/ | title = Batman TAS ''crewcredits'' | last = | first = | accessdate           = 2007-10-14| publisher = worldsfinestonline.com}}&lt;/ref&gt;
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 Minutes
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[Fox Broadcasting Company|FOX]]
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1992|9|5}}
| last_aired           = {{end date|1995|9|16}}
| preceded_by          = 
| followed_by          = ''[[The New Batman Adventures]]''
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
Ang '''Batman The Animated Series''' ay isang Emmy Award-Winning na [[animated television series]]. Base ito sa comic book series na si [[Batman]].

Ang visual style ay base sa artwork ni '''Bruce Timm'''. Ang mga Original episodes ay produce ni Bruce Timm at Eric Radomski, na unang lumabas noong 5 Setyembre 1992 hanggang 16 Setyembre 1995.

Sa pangalawang season nito ay ni retitle itong '''Adventures of Batman and Robin'''

== Kuwento ==
Ang serye ay tungkol kay Batman at ang kanyang Dynamic Duo partner na si Robin. Sila Joker, Mr.Freeze, Penguin, The Riddler, Poison Ivy, Two Face, Maxie Zeus, Hugo Strange, Killer Croc atbp.

==Karakter==
===Main cast===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor || Role
|-
| Kevin Conroy || [[Bruce Wayne]] / [[Batman]]
|-
| Loren Lester || [[Dick Grayson|Richard &quot;Dick&quot; Grayson]] / [[Robin (comics)|Robin]]
|-
| Clive Revill || [[Alfred Pennyworth]] (&quot;On Leather Wings&quot;, &quot;Christmas with the Joker&quot; and &quot;Nothing to Fear&quot;)
|- 
| Efrem Zimbalist, Jr. || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| Bob Hastings ||  [[James Gordon (comics)|Commissioner Gordon]]
|-
| Robert Costanzo || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| Lloyd Bochner || Mayor Hamilton Hill
|}

===Supporting cast===
* Mari Devon - Summer Gleeson
* Melissa Gilbert - [[Barbara Gordon]] / [[Batgirl]]
* Marilu Henner - Veronica Vreeland
* Diana Muldaur - [[Leslie Thompkins|Dr. Leslie Tompkins]]
* Ingrid Oliu -  [[Renee Montoya|Officer Renee Montoya]] (1992–1994)
* Brock Peters - [[Lucius Fox]]
* William Sanderson - Carl Rossum
* Liane Schirmer - Officer Renee Montoya (1994–1995)

===Recurring villains===
* [[Michael Ansara]] - [[Mr. Freeze|Dr. Victor Fries / Mr. Freeze]]
* [[Ed Asner]] - [[Roland Daggett]]
* [[Adrienne Barbeau]] - [[Catwoman|Selina Kyle / Catwoman]]
* [[George Dzundza]] - [[Ventriloquist (comics)|Arnold Wesker / Ventriloquist]]
* [[John Glover (actor)|John Glover]] - [[Riddler|Edward Nygma / The Riddler]]
* [[Mark Hamill]] - [[The Joker (comics)|The Joker]]
* [[Aron Kincaid]] - [[Killer Croc|Waylon Jones / Killer Croc]] 
* [[Alison LaPlaca]] - [[Baby Doll (Batman: The Animated Series)|Mary Dahl / Baby Doll]]
* [[Roddy McDowall]] - [[Mad Hatter (comics)|Jervis Tetch / Mad Hatter]]
* [[Richard Moll]] - [[Two-Face|Harvey Dent / Two-Face]]
* [[Kate Mulgrew]] - [[Red Claw]]
* [[Ron Perlman]] - [[Clayface|Matt Hagen / Clayface]]
* [[Diane Pershing]] - [[Poison Ivy (comics)|Pamela Isley / Poison Ivy]]
* [[Henry Polic II]] - [[Scarecrow (comics)|Jonathan Crane / Scarecrow]] 
* [[Alan Rachins]] - [[The Clock King|Temple Fugate / The Clock King]]
* [[Henry Silva]] - [[Bane (comics)|Bane]]
* [[Marc Singer]] - [[Man-Bat|Dr. Kirk Langstrom / Man-Bat]]
* [[Helen Slater]] - [[Talia al Ghul]]
* [[Arleen Sorkin]] - [[Harley Quinn|Dr. Harleen Quinzell / Harley Quinn]]
* [[John Vernon]] - [[Rupert Thorne]]
* [[David Warner (actor)|David Warner]] - [[Ra's al Ghul]]
* [[Paul Williams (songwriter)|Paul Williams]] - [[Penguin (comics)|Oswald Cobblepot / Penguin]]
* [[Treat Williams]] - [[Professor Milo]]

==Sanggunian==
{{reflist}}

==External links==
* {{imdb title|id = 0103359}}
* {{tv.com show|id = 363}}
* [http://www.batmantas.com ''Batman: The Animated Series'' Official Website]
* [http://wf.toonzone.net/WF/batman/ ''Batman: The Animated Series/The New Batman Adventures''  at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050901183034/http://wf.toonzone.net/WF/batman/ |date=2005-09-01 }}
* [http://anbat.toonzone.net/ ''The Animated Batman''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110902073736/http://anbat.toonzone.net/ |date=2011-09-02 }}
* [http://freewebs.com/harlequinade/  Harlequinade Archive] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012144800/http://freewebs.com/harlequinade/ |date=2007-10-12 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}
* [http://www.filmaffinity.com/en/film692314.html ''Batman: The Animated Series'' in Filmaffinity]
* [http://riddler.batbad.com/  Homage to the Animated Series through the Riddler character, Flash games and animations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110707213653/http://riddler.batbad.com/ |date=2011-07-07 }}
{{Timm DCAU}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]</text>
      <sha1>evp34jnz02e59g9jgho37agcmlq88pc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The New Batman Adventures</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44991</id>
    <revision>
      <id>2166657</id>
      <parentid>2165129</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T08:00:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166657</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8172" sha1="tbqt55qaerbda1rxyrvd55k5v8on3j9" xml:space="preserve">{{Cleanup-translation|date=Mayo 2008}}
{{Infobox television
| image                = New Batman Adventures cast.jpg
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = ''The New Batman Adventures'' promotional image. Art by Bruce Timm.
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[List of animated television series|Animated series]]
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Kevin Conroy]] &lt;br&gt; [[Mathew Valencia]] &lt;br&gt; [[Tara Strong|Tara Charendoff]] &lt;br&gt; [[Loren Lester]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 24
| list_episodes        = List of The New Batman Adventures episodes
| executive_producer   = 
| producer             = 
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 minuto
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB Television Network|The WB]]
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1997|9|13}}
| last_aired           = {{end date|1999|1|16}}
| preceded_by          = ''[[Batman: The Animated Series]]''
| followed_by          = ''[[Superman: The Animated Series]]''
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
''''''The New Batman Adventures'''''' ay ang successor ng Batman: The Animated Series, isa itong American animated series mula Setyembre 13, 1997 hanggang Enero 16, 1999.
{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Cast==
===Main cast===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor || Role
|-
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|-
| [[Mathew Valencia]] || [[Robin (Tim Drake)|Tim Drake / Robin]]
|-
| [[Tara Strong|Tara Charendoff]] || [[Barbara Gordon]] / [[Batgirl]]
|-
| [[Loren Lester]] || [[Dick Grayson]] / [[Nightwing]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]] || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Bob Hastings]] ||  [[James Gordon (comics)|Commissioner Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|}

===Supporting Cast===
* [[Jeff Bennett]] - Jack Ryder / [[Creeper (comics)|The Creeper]]
* [[Billy Zane]] - Jason Blood / [[Etrigan the Demon|Etrigan]]
* [[Nicholle Tom]] - [[Supergirl]] (guest from [[Superman: The Animated Series]])
* [[Lloyd Bochner]] - Mayor Hamilton Hill
* [[Mel Winkler]] - [[Lucius Fox]]
* Liane Schirmer - [[Renee Montoya]]

===Recurring villains===
* [[Ron Perlman]] - Matt Hagen / [[Clayface]]
* [[Arleen Sorkin]] - Harleen Quinzel / [[Harley Quinn]]
* [[Mark Hamill]] -  [[Joker (comics)|The Joker]]
* [[Michael Ansara]] - Victor Fries / [[Mr. Freeze]]
* [[Paul Williams (songwriter)|Paul Williams]] - Oswald Cobblepot / [[Penguin (comics)|The Penguin]]
* [[Diane Pershing]] - Dr. Pamela Isley / [[Poison Ivy (comics)|Poison Ivy]]
* [[John Glover (actor)|John Glover]] - Edward Nygma / [[Riddler|The Riddler]]
* [[Jeffery Combs]] - Prof. Jonathan Crane / [[Scarecrow (comics)|The Scarecrow]]
* [[Richard Moll]] - Harvey Dent / [[Two-Face]]
* [[George Dzundza]] - [[Ventriloquist (comics)|Arnold Wesker / The Ventriloquist / Scarface]]
* [[Adrienne Barbeau]] - Selina Kyle / [[Catwoman]]
* [[Roddy McDowall]] - Dr. Jervis Tetch / [[Mad Hatter (comics)|The Mad Hatter]]
* [[Henry Silva]] - [[Bane (comics)|Bane]]
* Brooks Gardner - Waylon Jones / [[Killer Croc]]
* [[Mark Rolston]] - Garfield Lynns/[[Firefly (comics)|Firefly]]
* [[Laraine Newman]] - Mary Dahl / [[Baby Doll (Batman: The Animated Series)|Baby Doll]]
* Charity James - Roxanne Sutton/[[Roxy Rocket]]
* [[Sela Ward]] - Page Monroe/[[Calendar Girl (Batman: The Animated Series)|Calendar Girl]]
* Stephen Wolfe Smith - [[Klarion the Witch Boy]]
* [[Lori Petty]] - Leslie Willis / [[Livewire (DC Comics)|Livewire]] (a guest villain from [[Superman: The Animated Series]])

==Episode list==
{{main|List of Batman episodes}}

==External links==
* {{imdb title|id=0118266|title=The New Batman Adventures}}
* [http://wf.toonzone.net/WF/batman/ ''Batman: The Animated Series/The New Batman Adventures''  at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050901183034/http://wf.toonzone.net/WF/batman/ |date=2005-09-01 }}
* [http://www.batman-superman.com/batman/index.html Official Site from Warner Bros.]
* [http://www.batman-superman.com/superman/cmp/index.html Official Site from Warner Bros.]
* [http://dcanimated.wikia.com/wiki/Main_Page DC Animated Universe Wiki] — A Wikia devoted to everything related to the [[DCAU]]
* [http://www.tv.com/batman-gotham-knights/show/5420/summary.html?q=batman Batman: Gotham Knights at TV.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081229225026/http://www.tv.com/batman-gotham-knights/show/5420/summary.html?q=batman |date=2008-12-29 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

==See also==
*''[[Gotham Girls]]'', Warner Bros' official series of Flash animations using many of the characters from the television series.

{{Timm DCAU}}
{{The Batman}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]</text>
      <sha1>tbqt55qaerbda1rxyrvd55k5v8on3j9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166679</id>
      <parentid>2166657</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166679</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5921" sha1="0frg3uhio47j68mblhaqvwopz3heixy" xml:space="preserve">{{Cleanup-translation|date=Mayo 2008}}
{{Infobox television
| image                = New Batman Adventures cast.jpg
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = ''The New Batman Adventures'' promotional image. Art by Bruce Timm.
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[List of animated television series|Animated series]]
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Kevin Conroy]] &lt;br&gt; [[Mathew Valencia]] &lt;br&gt; [[Tara Strong|Tara Charendoff]] &lt;br&gt; [[Loren Lester]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 24
| list_episodes        = List of The New Batman Adventures episodes
| executive_producer   = 
| producer             = 
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 minuto
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB Television Network|The WB]]
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1997|9|13}}
| last_aired           = {{end date|1999|1|16}}
| preceded_by          = ''[[Batman: The Animated Series]]''
| followed_by          = ''[[Superman: The Animated Series]]''
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
''''''The New Batman Adventures'''''' ay ang successor ng Batman: The Animated Series, isa itong American animated series mula Setyembre 13, 1997 hanggang Enero 16, 1999.

==Cast==
===Main cast===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor || Role
|-
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|-
| [[Mathew Valencia]] || [[Robin (Tim Drake)|Tim Drake / Robin]]
|-
| [[Tara Strong|Tara Charendoff]] || [[Barbara Gordon]] / [[Batgirl]]
|-
| [[Loren Lester]] || [[Dick Grayson]] / [[Nightwing]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]] || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Bob Hastings]] ||  [[James Gordon (comics)|Commissioner Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|}

===Supporting Cast===
* [[Jeff Bennett]] - Jack Ryder / [[Creeper (comics)|The Creeper]]
* [[Billy Zane]] - Jason Blood / [[Etrigan the Demon|Etrigan]]
* [[Nicholle Tom]] - [[Supergirl]] (guest from [[Superman: The Animated Series]])
* [[Lloyd Bochner]] - Mayor Hamilton Hill
* [[Mel Winkler]] - [[Lucius Fox]]
* Liane Schirmer - [[Renee Montoya]]

===Recurring villains===
* [[Ron Perlman]] - Matt Hagen / [[Clayface]]
* [[Arleen Sorkin]] - Harleen Quinzel / [[Harley Quinn]]
* [[Mark Hamill]] -  [[Joker (comics)|The Joker]]
* [[Michael Ansara]] - Victor Fries / [[Mr. Freeze]]
* [[Paul Williams (songwriter)|Paul Williams]] - Oswald Cobblepot / [[Penguin (comics)|The Penguin]]
* [[Diane Pershing]] - Dr. Pamela Isley / [[Poison Ivy (comics)|Poison Ivy]]
* [[John Glover (actor)|John Glover]] - Edward Nygma / [[Riddler|The Riddler]]
* [[Jeffery Combs]] - Prof. Jonathan Crane / [[Scarecrow (comics)|The Scarecrow]]
* [[Richard Moll]] - Harvey Dent / [[Two-Face]]
* [[George Dzundza]] - [[Ventriloquist (comics)|Arnold Wesker / The Ventriloquist / Scarface]]
* [[Adrienne Barbeau]] - Selina Kyle / [[Catwoman]]
* [[Roddy McDowall]] - Dr. Jervis Tetch / [[Mad Hatter (comics)|The Mad Hatter]]
* [[Henry Silva]] - [[Bane (comics)|Bane]]
* Brooks Gardner - Waylon Jones / [[Killer Croc]]
* [[Mark Rolston]] - Garfield Lynns/[[Firefly (comics)|Firefly]]
* [[Laraine Newman]] - Mary Dahl / [[Baby Doll (Batman: The Animated Series)|Baby Doll]]
* Charity James - Roxanne Sutton/[[Roxy Rocket]]
* [[Sela Ward]] - Page Monroe/[[Calendar Girl (Batman: The Animated Series)|Calendar Girl]]
* Stephen Wolfe Smith - [[Klarion the Witch Boy]]
* [[Lori Petty]] - Leslie Willis / [[Livewire (DC Comics)|Livewire]] (a guest villain from [[Superman: The Animated Series]])

==Episode list==
{{main|List of Batman episodes}}

==External links==
* {{imdb title|id=0118266|title=The New Batman Adventures}}
* [http://wf.toonzone.net/WF/batman/ ''Batman: The Animated Series/The New Batman Adventures''  at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050901183034/http://wf.toonzone.net/WF/batman/ |date=2005-09-01 }}
* [http://www.batman-superman.com/batman/index.html Official Site from Warner Bros.]
* [http://www.batman-superman.com/superman/cmp/index.html Official Site from Warner Bros.]
* [http://dcanimated.wikia.com/wiki/Main_Page DC Animated Universe Wiki] — A Wikia devoted to everything related to the [[DCAU]]
* [http://www.tv.com/batman-gotham-knights/show/5420/summary.html?q=batman Batman: Gotham Knights at TV.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081229225026/http://www.tv.com/batman-gotham-knights/show/5420/summary.html?q=batman |date=2008-12-29 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

==See also==
*''[[Gotham Girls]]'', Warner Bros' official series of Flash animations using many of the characters from the television series.

{{Timm DCAU}}
{{The Batman}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]</text>
      <sha1>0frg3uhio47j68mblhaqvwopz3heixy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Batman Beyond</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45023</id>
    <revision>
      <id>2166666</id>
      <parentid>2165168</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:18:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166666</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4443" sha1="2k1lm4zpa37dpdjt49izj634r5n100q" xml:space="preserve">{{Infobox television
| image                = Batman Beyond logo.jpg
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = 
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[larawang-guhit|seryeng animado]]
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Will Friedle]]&lt;br&gt;[[Kevin Conroy]]&lt;br&gt;[[Stockard Channing]]&lt;br&gt;[[Cree Summer]]&lt;br&gt;[[Angie Harmon]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 52
| list_episodes        = 
| executive_producer   = Jean MacCurdy&lt;br&gt;Shaun McLaughlin
| producer             = [[Alan Burnett]]&lt;br&gt;[[Paul Dini]]&lt;br&gt;[[Glen Murakami]]&lt;br&gt;[[Bruce Timm]]
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 minuto
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB Television Network|The WB]] ([[Kids' WB]])
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1999|1|10}}
| last_aired           = {{end date|2001|12|18}}
| preceded_by          = ''[[Justice League: Unlimited]]''
| followed_by          = ''[[The Zeta Project]]'' (nangyari sa loob ng mga kabanata) Binigay ang huling kabanata ng ''[[Justice League: Unlimited]]'' na  &quot;''Epilogue''&quot;
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
Ang '''''Batman Beyond''''' ay isang pantelebisyong seryeng animadong mula sa [[Estados Unidos]] na ginawa ng Warner Bros.  Nag-umpisa itong lumabas noong 10 Enero 1999 at natapos noong 10 Disyembre 2000.

{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==Tingnan din==
* [[Kids' WB]]

==Mga sanggunian==
* [http://www.batmanbeyond.com/HTML/index.html ''Batman Beyond'' - Official site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061009005237/http://batmanbeyond.com/HTML/index.html |date=2006-10-09 }}
* [http://wf.toonzone.net/WF/beyond/ ''Batman Beyond'' @ The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050824160012/http://wf.toonzone.net/WF/beyond/ |date=2005-08-24 }}
* [http://www.batbeyond.com ''Batman Beyond: The Tomorrow Knight'' index]

==Ugnay panlabas==
* [http://www.batmanunmasked.com/thumbnails.php?album=15 ''Batman Beyond'' picture gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928080843/http://www.batmanunmasked.com/thumbnails.php?album=15 |date=2007-09-28 }}
* {{imdb title|id=0147746|title=Batman Beyond}}
* {{tv.com show| id =321 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Timm DCAU}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Animasyon]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]


{{stub}}</text>
      <sha1>2k1lm4zpa37dpdjt49izj634r5n100q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166671</id>
      <parentid>2166666</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:33:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166671</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3457" sha1="2chejjxj9whs219e8zgdfvp38zfez2c" xml:space="preserve">{{Infobox television
| image                = Batman Beyond logo.jpg
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = 
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[larawang-guhit|seryeng animado]]
| creator              = 
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Will Friedle]]&lt;br&gt;[[Kevin Conroy]]&lt;br&gt;[[Stockard Channing]]&lt;br&gt;[[Cree Summer]]&lt;br&gt;[[Angie Harmon]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 
| num_episodes         = 52
| list_episodes        = 
| executive_producer   = Jean MacCurdy&lt;br&gt;Shaun McLaughlin
| producer             = [[Alan Burnett]]&lt;br&gt;[[Paul Dini]]&lt;br&gt;[[Glen Murakami]]&lt;br&gt;[[Bruce Timm]]
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 minuto
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB Television Network|The WB]] ([[Kids' WB]])
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|1999|1|10}}
| last_aired           = {{end date|2001|12|18}}
| preceded_by          = ''[[Justice League: Unlimited]]''
| followed_by          = ''[[The Zeta Project]]'' (nangyari sa loob ng mga kabanata) Binigay ang huling kabanata ng ''[[Justice League: Unlimited]]'' na  &quot;''Epilogue''&quot;
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}
Ang '''''Batman Beyond''''' ay isang pantelebisyong seryeng animadong mula sa [[Estados Unidos]] na ginawa ng Warner Bros.  Nag-umpisa itong lumabas noong 10 Enero 1999 at natapos noong 10 Disyembre 2000.

==Tingnan din==
* [[Kids' WB]]

==Mga sanggunian==
* [http://www.batmanbeyond.com/HTML/index.html ''Batman Beyond'' - Official site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061009005237/http://batmanbeyond.com/HTML/index.html |date=2006-10-09 }}
* [http://wf.toonzone.net/WF/beyond/ ''Batman Beyond'' @ The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050824160012/http://wf.toonzone.net/WF/beyond/ |date=2005-08-24 }}
* [http://www.batbeyond.com ''Batman Beyond: The Tomorrow Knight'' index]

==Ugnay panlabas==
* [http://www.batmanunmasked.com/thumbnails.php?album=15 ''Batman Beyond'' picture gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928080843/http://www.batmanunmasked.com/thumbnails.php?album=15 |date=2007-09-28 }}
* {{imdb title|id=0147746|title=Batman Beyond}}
* {{tv.com show| id =321 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Timm DCAU}}

[[Kategorya:DC animated universe]]
[[Kategorya:Animasyon]]
[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]


{{stub}}</text>
      <sha1>2chejjxj9whs219e8zgdfvp38zfez2c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45426</id>
    <revision>
      <id>2166655</id>
      <parentid>2165167</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:59:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166655</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4671" sha1="092y6it28wmir4efakxq80egzufhhou" xml:space="preserve">{{context}}
{{Cleanup-translation|date=Agosto 2008}}
{{Infobox film/Wikidata |
name        = Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero |
image       = Movie dvd cover batman &amp; mr. freeze subzero.jpg |
caption     = DVD cover for ''Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero'' |
producer    = [[Boyd Kirkland]] &lt;br /&gt;[[Steven Spielberg]]&lt;br /&gt;Randy Rogel |
writer      = '''Screenplay:'''&lt;br /&gt;[[Boyd Kirkland]]&lt;br /&gt;Randy Rogel&lt;br /&gt;'''Comic Book:'''&lt;br /&gt;[[Bob Kane]] |
starring    = [[Kevin Conroy]]&lt;br /&gt;[[Michael Ansara]]&lt;br /&gt;[[Loren Lester]] |
director    = [[Boyd Kirkland]] |
distributor =[[Warner Bros.]] |
released    = 17 Marso 1998 |
runtime     = 70 min. |
language    = English |
music       = Michael McCuistion |
budget      = 
}}

Ang '''''Batman Mr. Freeze: SubZero''''' ay isang direct to video. Kasunod ito ng kuwento ng [[Batman: The Animated Series]].

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[翻訳家の作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

== Cast ==
{{Prose|date=Enero 2008}}
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor !! Role
|- 
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]]  || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Michael Ansara]]    || [[Mr. Freeze|Dr. Victor Fries / Mr. Freeze]]
|-
| [[Bob Hastings]]    || [[James Gordon (comics)|Commissioner Jim Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| [[Loren Lester]] || [[Dick Grayson|Dick Grayson / Robin]]
|-
| [[George Dzundza]] ||Dr. Gregory Belson
|-
| [[Mary Kay Bergman]] || [[Oracle (comics)|Barbara Gordon / Batgirl]]
|-
| [[Dean Jones]] || Dean Arbagast
|-
| Liane Schirmer || [[Renee Montoya|Lieutenant Renee Montoya]]
|-
| [[Jane Alan]] || [[Summer Gleeson]] 
|-
| [[Marilu Henner]] || Veronica Vreeland
|-
| Rahi Azizi || Kunac
|}
== External links ==
* {{imdb title|id=0143127|title=Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero}}
* [http://www.batmanytb.com/movies/subzero/index.php Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero @ BYTB: Batman Yesterday, Today and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061004155402/http://www.batmanytb.com/movies/subzero/index.php |date=2006-10-04 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Timm DCAU}}
{{DC Comics animated films}}

[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1998]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Estados Unidos]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>092y6it28wmir4efakxq80egzufhhou</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166687</id>
      <parentid>2166655</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166687</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2407" sha1="qavx4v2bct7cyg5rse30pm9rinc1g1y" xml:space="preserve">{{context}}
{{Cleanup-translation|date=Agosto 2008}}
{{Infobox film/Wikidata |
name        = Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero |
image       = Movie dvd cover batman &amp; mr. freeze subzero.jpg |
caption     = DVD cover for ''Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero'' |
producer    = [[Boyd Kirkland]] &lt;br /&gt;[[Steven Spielberg]]&lt;br /&gt;Randy Rogel |
writer      = '''Screenplay:'''&lt;br /&gt;[[Boyd Kirkland]]&lt;br /&gt;Randy Rogel&lt;br /&gt;'''Comic Book:'''&lt;br /&gt;[[Bob Kane]] |
starring    = [[Kevin Conroy]]&lt;br /&gt;[[Michael Ansara]]&lt;br /&gt;[[Loren Lester]] |
director    = [[Boyd Kirkland]] |
distributor =[[Warner Bros.]] |
released    = 17 Marso 1998 |
runtime     = 70 min. |
language    = English |
music       = Michael McCuistion |
budget      = 
}}

Ang '''''Batman Mr. Freeze: SubZero''''' ay isang direct to video. Kasunod ito ng kuwento ng [[Batman: The Animated Series]].

== Cast ==
{{Prose|date=Enero 2008}}
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Actor !! Role
|- 
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]]  || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Michael Ansara]]    || [[Mr. Freeze|Dr. Victor Fries / Mr. Freeze]]
|-
| [[Bob Hastings]]    || [[James Gordon (comics)|Commissioner Jim Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| [[Loren Lester]] || [[Dick Grayson|Dick Grayson / Robin]]
|-
| [[George Dzundza]] ||Dr. Gregory Belson
|-
| [[Mary Kay Bergman]] || [[Oracle (comics)|Barbara Gordon / Batgirl]]
|-
| [[Dean Jones]] || Dean Arbagast
|-
| Liane Schirmer || [[Renee Montoya|Lieutenant Renee Montoya]]
|-
| [[Jane Alan]] || [[Summer Gleeson]] 
|-
| [[Marilu Henner]] || Veronica Vreeland
|-
| Rahi Azizi || Kunac
|}
== External links ==
* {{imdb title|id=0143127|title=Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero}}
* [http://www.batmanytb.com/movies/subzero/index.php Batman &amp; Mr. Freeze: SubZero @ BYTB: Batman Yesterday, Today and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061004155402/http://www.batmanytb.com/movies/subzero/index.php |date=2006-10-04 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Timm DCAU}}
{{DC Comics animated films}}

[[Kategorya:Batman]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 1998]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Estados Unidos]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>qavx4v2bct7cyg5rse30pm9rinc1g1y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Batman: Mystery of the Batwoman</title>
    <ns>0</ns>
    <id>45428</id>
    <revision>
      <id>2166667</id>
      <parentid>1946373</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:19:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166667</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3126" sha1="ohh6dkmlvwi1avta54jkjqgp752zw52" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata | name = Batman: Mystery of the Batwoman
  | image = Mysterybatwoman.jpg
  | caption =
  | director = Curt Geda&lt;br/&gt;'''Sequence Directors:'''&lt;br/&gt;Jennifer Graves&lt;br/&gt;Tim Maltby
  | producer = Benjamin Melniker&lt;br/&gt;[[Michael Uslan]]&lt;br/&gt;Sander Schwartz&lt;br/&gt;[[Alan Burnett]]&lt;br/&gt;Margaret M. Dean&lt;br/&gt;Kathryn Page&lt;br/&gt;Curt Geda
  | writer = '''Comic Book:'''&lt;br&gt;[[Bob Kane]]&lt;br&gt;'''Story:'''&lt;br/&gt;Alan Burnett&lt;br/&gt;'''Screenplay:'''&lt;br/&gt;Michael Reaves
  | starring = [[Kevin Conroy]]&lt;br/&gt;[[Kimberly Brooks]]&lt;br/&gt;[[Hector Elizondo]]&lt;br/&gt;Elisa Gabrielli&lt;br/&gt;[[Kevin Michael Richardson]]&lt;br/&gt;[[Kelly Ripa]]&lt;br/&gt;[[Kyra Sedgwick]]&lt;br/&gt;[[David Ogden Stiers]]
  | music = Lolita Ritmantis
  | cinematography =
  | editing =
  | distributor = [[Warner Bros.]]
  | released = [[October 21]], 2003
  | runtime = 75 min.
  | language = English翻訳芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）
  | budget = 
  }}

Ang '''''Batman: Mystery of Batwoman''''' ay isang pelikulang animasyon na batay sa karakter ng [[DC Comics]] na si [[Batman]]. Ito ang ika-4 na pelikula.  Nilabas ito sa bidyong pantahanan (''home video'') noong 21 Oktubre 2003.

==Mga gumanap==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Aktor !! Ginampanan
|- 
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]]  || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Tara Strong]]    ||  [[Barbara Gordon]]
|-
| [[Bob Hastings]]    || [[James Gordon (comics)|Commissioner Jim Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| [[David Ogden Stiers]] || [[Penguin (comics)|Oswald Cobblepot / The Penguin]]
|- 
| [[Eli Marienthal]] || [[Robin (Tim Drake)|Tim Drake / Robin]]
|-
| [[John Vernon]] || [[Rupert Thorne]]
|-
| [[Hector Elizondo]] || [[Bane (comics)|Bane]]
|- 
| [[Kevin Michael Richardson]] || Carlton Duquesne
|-
| [[Kelly Ripa]] || [[Batwoman|Dr. Roxanne &quot;Rocky&quot; Ballantine]]
|-
| [[Kimberly Brooks]] || [[Batwoman|Kathleen &quot;Kathy&quot; Duquesne]]
|-
| [[Elisa Gabrielli]] || [[Batwoman|Detective Sonia Alcana]]
|-
| [[Kyra Sedgwick]] || Voice of [[Batwoman]]
|-
| [[Cherie]] || Iceberg Lounge Singer
|}

==Ugnay panlabas==
*[http://www2.warnerbros.com/batwoman/ Warner Bros official site]
*{{imdb title|id=0346578|title=Batman: Mystery of the Batwoman}}
*''[http://www.movietome.com/movie/335448/mystery-of-the-batwoman/index.html Batman: Mystery of the Batwoman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080529234344/http://www.movietome.com/movie/335448/mystery-of-the-batwoman/index.html |date=2008-05-29 }}'' at [[Movie Tome]]
* [http://www.worldsfinestonline.com/WF/batman/tnba/episodes/00motb/ Batman: Mystery of the Batwoman @ The World's Finest]
* [http://www.batmanytb.com/movies/mystery/index.php Batman: Mystery Of The Batwoman @ BYTB: Batman Yesterday, Today and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207043916/http://www.batmanytb.com/movies/mystery/index.php |date=2008-12-07 }}

{{Timm DCAU}}
{{DC Comics animated films}}

[[Kategorya:Mga pelikula ng 2003]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Estados Unidos]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>ohh6dkmlvwi1avta54jkjqgp752zw52</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166670</id>
      <parentid>2166667</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:33:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166670</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3057" sha1="m0aey859yv6s5qh7fos61svbwrtn6on" xml:space="preserve">{{Infobox film/Wikidata | name = Batman: Mystery of the Batwoman
  | image = Mysterybatwoman.jpg
  | caption =
  | director = Curt Geda&lt;br/&gt;'''Sequence Directors:'''&lt;br/&gt;Jennifer Graves&lt;br/&gt;Tim Maltby
  | producer = Benjamin Melniker&lt;br/&gt;[[Michael Uslan]]&lt;br/&gt;Sander Schwartz&lt;br/&gt;[[Alan Burnett]]&lt;br/&gt;Margaret M. Dean&lt;br/&gt;Kathryn Page&lt;br/&gt;Curt Geda
  | writer = '''Comic Book:'''&lt;br&gt;[[Bob Kane]]&lt;br&gt;'''Story:'''&lt;br/&gt;Alan Burnett&lt;br/&gt;'''Screenplay:'''&lt;br/&gt;Michael Reaves
  | starring = [[Kevin Conroy]]&lt;br/&gt;[[Kimberly Brooks]]&lt;br/&gt;[[Hector Elizondo]]&lt;br/&gt;Elisa Gabrielli&lt;br/&gt;[[Kevin Michael Richardson]]&lt;br/&gt;[[Kelly Ripa]]&lt;br/&gt;[[Kyra Sedgwick]]&lt;br/&gt;[[David Ogden Stiers]]
  | music = Lolita Ritmantis
  | cinematography =
  | editing =
  | distributor = [[Warner Bros.]]
  | released = [[October 21]], 2003
  | runtime = 75 min.
  | language = English
  | budget = 
  }}

Ang '''''Batman: Mystery of Batwoman''''' ay isang pelikulang animasyon na batay sa karakter ng [[DC Comics]] na si [[Batman]]. Ito ang ika-4 na pelikula.  Nilabas ito sa bidyong pantahanan (''home video'') noong 21 Oktubre 2003.

==Mga gumanap==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot;
! Aktor !! Ginampanan
|- 
| [[Kevin Conroy]] || [[Batman|Bruce Wayne / Batman]]
|- 
| [[Efrem Zimbalist, Jr.]]  || [[Alfred Pennyworth]]
|-
| [[Tara Strong]]    ||  [[Barbara Gordon]]
|-
| [[Bob Hastings]]    || [[James Gordon (comics)|Commissioner Jim Gordon]]
|-
| [[Robert Costanzo]] || [[Harvey Bullock (comics)|Detective Harvey Bullock]]
|-
| [[David Ogden Stiers]] || [[Penguin (comics)|Oswald Cobblepot / The Penguin]]
|- 
| [[Eli Marienthal]] || [[Robin (Tim Drake)|Tim Drake / Robin]]
|-
| [[John Vernon]] || [[Rupert Thorne]]
|-
| [[Hector Elizondo]] || [[Bane (comics)|Bane]]
|- 
| [[Kevin Michael Richardson]] || Carlton Duquesne
|-
| [[Kelly Ripa]] || [[Batwoman|Dr. Roxanne &quot;Rocky&quot; Ballantine]]
|-
| [[Kimberly Brooks]] || [[Batwoman|Kathleen &quot;Kathy&quot; Duquesne]]
|-
| [[Elisa Gabrielli]] || [[Batwoman|Detective Sonia Alcana]]
|-
| [[Kyra Sedgwick]] || Voice of [[Batwoman]]
|-
| [[Cherie]] || Iceberg Lounge Singer
|}

==Ugnay panlabas==
*[http://www2.warnerbros.com/batwoman/ Warner Bros official site]
*{{imdb title|id=0346578|title=Batman: Mystery of the Batwoman}}
*''[http://www.movietome.com/movie/335448/mystery-of-the-batwoman/index.html Batman: Mystery of the Batwoman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080529234344/http://www.movietome.com/movie/335448/mystery-of-the-batwoman/index.html |date=2008-05-29 }}'' at [[Movie Tome]]
* [http://www.worldsfinestonline.com/WF/batman/tnba/episodes/00motb/ Batman: Mystery of the Batwoman @ The World's Finest]
* [http://www.batmanytb.com/movies/mystery/index.php Batman: Mystery Of The Batwoman @ BYTB: Batman Yesterday, Today and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207043916/http://www.batmanytb.com/movies/mystery/index.php |date=2008-12-07 }}

{{Timm DCAU}}
{{DC Comics animated films}}

[[Kategorya:Mga pelikula ng 2003]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Estados Unidos]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>m0aey859yv6s5qh7fos61svbwrtn6on</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Batman (seryeng pantelebisyon)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56576</id>
    <revision>
      <id>2166658</id>
      <parentid>2165126</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T08:01:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166658</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5960" sha1="t6lqb5kkf1qzgq6uaiqipibjnsi9der" xml:space="preserve">{{Infobox television
| image                = The Batman.PNG
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = The Batman
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[Animated television series]]
| creator              = [[Michael Goguen]]&lt;br&gt;[[Duane Capizzi]]&lt;br&gt;(supervising producers)
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Rino Romano]]&lt;br&gt;[[Alastair Duncan (actor)|Alastair Duncan]]&lt;br&gt;[[Danielle Judovits]]&lt;br&gt;[[Evan Sabara]]&lt;br&gt;[[Mitch Pileggi]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 5
| num_episodes         = 65
| list_episodes        = List of The Batman episodes
| executive_producer   = 
| producer             = 
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 Minutes
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB]] (2004-2006)&lt;br&gt;[[The CW]] (2006-2008)
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|2004|9|11}}
| last_aired           = {{end date|2008|3|8}}
| preceded_by          = 
| followed_by          = 
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}

Ang '''''The Batman''''' ay isang seryeng [[telebisyon|pantelebisyon]] na galing sa [[Estados Unidos]] at nanalo ng Emmy Awards.  Nagsimula noong 2004 hanggang 2008, ginawa ito ng Warner Bros. Animation.

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Ugnay panlabas==
* [http://www.cartoonnetwork.com/tv_shows/thebatman/index.html The Batman at Cartoon Network] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080521074406/http://www.cartoonnetwork.com/tv_shows/thebatman/index.html |date=2008-05-21 }}
* {{imdb title|id=0398417|title=The Batman}}
* {{Tv.com show|id=22102|title=The Batman}}
* [http://www2.warnerbros.com/thebatman/ The Batman at WarnerBros.com]
* [http://wf.toonzone.net/WF/thebatman/ The Batman at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050327024210/http://wf.toonzone.net/WF/thebatman/ |date=2005-03-27 }}
* [http://www.bringonthebatman.com/ The Batman at Legions of Gotham] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080929171012/http://www.bringonthebatman.com/ |date=2008-09-29 }}
* [http://www.batmanytb.com/animated/thebatman/ The Batman at Batman: Yesterday, Today, &amp; Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060829183621/http://www.batmanytb.com/animated/thebatman/ |date=2006-08-29 }}
* [http://www.batman-on-film.com/historyofthebatman_tv_animated_thebatman.html The Batman at BATMAN-ON-FILM.COM] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070208195306/http://www.batman-on-film.com/historyofthebatman_tv_animated_thebatman.html |date=2007-02-08 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman...I Am A Man Of My Word] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Batman in popular media}}

[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]


{{stub}}</text>
      <sha1>t6lqb5kkf1qzgq6uaiqipibjnsi9der</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166678</id>
      <parentid>2166658</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166678</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3708" sha1="c5mhmm00lauxhahwacijsd1nrcprehl" xml:space="preserve">{{Infobox television
| image                = The Batman.PNG
| image_upright        = 
| image_size           = 
| image_alt            = 
| caption              = The Batman
| alt_name             = 
| native_name          = 
| genre                = [[Animated television series]]
| creator              = [[Michael Goguen]]&lt;br&gt;[[Duane Capizzi]]&lt;br&gt;(supervising producers)
| based_on             = 
| inspired_by          = 
| developer            = 
| writer               = 
| screenplay           = 
| story                = 
| director             = 
| creative_director    = 
| presenter            = 
| starring             = [[Rino Romano]]&lt;br&gt;[[Alastair Duncan (actor)|Alastair Duncan]]&lt;br&gt;[[Danielle Judovits]]&lt;br&gt;[[Evan Sabara]]&lt;br&gt;[[Mitch Pileggi]]
| judges               = 
| voices               = 
| narrated             = 
| theme_music_composer = 
| open_theme           = 
| end_theme            = 
| composer             = 
| country              = Estados Unidos
| language             = 
| num_seasons          = 5
| num_episodes         = 65
| list_episodes        = List of The Batman episodes
| executive_producer   = 
| producer             = 
| news_editor          = 
| location             = 
| cinematography       = 
| animator             = 
| editor               = 
| camera               = 
| runtime              = 30 Minutes
| company              = 
| distributor          = 
| budget               = 
| network              = [[The WB]] (2004-2006)&lt;br&gt;[[The CW]] (2006-2008)
| picture_format       = 
| audio_format         = 
| first_run            = 
| released             = 
| first_aired          = {{start date|2004|9|11}}
| last_aired           = {{end date|2008|3|8}}
| preceded_by          = 
| followed_by          = 
| related              = 
| website              = 
| website_title        = 
| production_website   = 
| production_website_title = 
}}

Ang '''''The Batman''''' ay isang seryeng [[telebisyon|pantelebisyon]] na galing sa [[Estados Unidos]] at nanalo ng Emmy Awards.  Nagsimula noong 2004 hanggang 2008, ginawa ito ng Warner Bros. Animation.

==Ugnay panlabas==
* [http://www.cartoonnetwork.com/tv_shows/thebatman/index.html The Batman at Cartoon Network] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080521074406/http://www.cartoonnetwork.com/tv_shows/thebatman/index.html |date=2008-05-21 }}
* {{imdb title|id=0398417|title=The Batman}}
* {{Tv.com show|id=22102|title=The Batman}}
* [http://www2.warnerbros.com/thebatman/ The Batman at WarnerBros.com]
* [http://wf.toonzone.net/WF/thebatman/ The Batman at The World's Finest] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050327024210/http://wf.toonzone.net/WF/thebatman/ |date=2005-03-27 }}
* [http://www.bringonthebatman.com/ The Batman at Legions of Gotham] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080929171012/http://www.bringonthebatman.com/ |date=2008-09-29 }}
* [http://www.batmanytb.com/animated/thebatman/ The Batman at Batman: Yesterday, Today, &amp; Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060829183621/http://www.batmanytb.com/animated/thebatman/ |date=2006-08-29 }}
* [http://www.batman-on-film.com/historyofthebatman_tv_animated_thebatman.html The Batman at BATMAN-ON-FILM.COM] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070208195306/http://www.batman-on-film.com/historyofthebatman_tv_animated_thebatman.html |date=2007-02-08 }}
* [http://batmanimation.tripod.com/ &quot;Batmanimation&quot; The home for all things animated Batman...I Am A Man Of My Word] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110717102001/http://batmanimation.tripod.com/ |date=2011-07-17 }}

{{Batman in popular media}}

[[Kategorya:Mga Amerikanong serye sa telebisyon]]


{{stub}}</text>
      <sha1>c5mhmm00lauxhahwacijsd1nrcprehl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kopang Olimpiko</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57307</id>
    <revision>
      <id>2166662</id>
      <parentid>2164972</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:15:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166662</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8767" sha1="sluyo7jebt74jvts59p86wr64a0gjim" xml:space="preserve">[[Talaksan:Olympic rings.svg|right|200px]]
Ang '''Kopa ng Olimpiko''' ([[Wikang Pranses|Pranses]]: ''Coupe Olympique''; [[Wikang Inggles|Inggles]]: ''Olympic Cup'') ay isang gawad na binibigay nang taunan ng [[Pandaigdigang Lupon ng Olimpiko]].

Itinatag ito ni [[Pierre de Coubertin]] noong 1906 at iginagawad sa mga institusyon o kapisanan na may tala ng kahusayan at katapatang-asal sa maaktibong pagpapaunlad ng Kilusang Olimpiko.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Kopa ng Olimpiko |url=http://olympic-museum.de/awards/olympic_cup.htm |access-date=2008-09-06 |archive-date=2016-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161023193632/http://olympic-museum.de/awards/olympic_cup.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang mga tumanggap ay kabilang ang mga samahang pambaguhan sa palakasan, mga paaralan, mga dyaryo at mga pambansang pamamahala sa palakasan, kahit ito ay iginagawad sa una pa lamang sa mga pangkat na may ugnayan sa [[Palarong Olimpiko]].

{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==Mga tumanggap ng Kopa ng Olimpiko==
* 1906 — Touring Club de France 
* 1907 — [[Henley Royal Regatta]]
* 1908 — Sveriges Centralförening för Idrottens Främjande 
* 1909 — Deutsche Turnerschaft 
* 1910 — Ceska obec Sokolska 
* 1911 — Touring Club Italiano 
* 1912 — Union des Sociétés de Gymnastique de France 
* 1913 — Magyar Athletikai Club 
* 1914 — Amateur Athletic Union of America 
* 1915 — [[Paaralang Ragbi]] 
* 1916 — Confrérie Saint-Michel de Gand 
* 1917 — Nederlandsche Voetbal Bond 
* 1918 — Equipes Sportives du Front Interallié 
* 1919 — Institut Olympique de Lausanne 
* 1920 — [[Kolehiyo ng Springfield|Pandaigdigang Dalubhasaan ng Y.M.C.A., Springfield]]
* 1921 — Dansk Idraets Forbund 
* 1922 — Amateur Athletic Union of Canada 
* 1923 — Asociation Sportiva de Cataluna 
* 1924 — Fédération Gymnique et Athlétique Finlandaise 
* 1925 — Comité National d'Education Physique de l'Uruguay 
* 1926 — Norges Skiforbund 
* 1927 — Colonel Robert M. Thomson 
* 1928 — Junta Nacional Mexicana 
* 1929 — Pandaigdigang Lupon ng Y.M.C.A. 
* 1930 — Association Suisse de Football et d'Athlétisme 
* 1931 — National Playing Fields Association, Great Britain 
* 1932 — Deutsche Hochschule für Leibesübungen 
* 1933 — Sociéte Fédérale Suisse de Gymnastique 
* 1934 — Opera Dopolavoro Romea 
* 1935 — National Recreation Association of U.S.A. 
* 1936 — Segas: Union des Sociétés Helléniques de Gymnastique et d'Athlétisme, Athénes 
* 1937 — Oesterreichischer Eislauf Verband 
* 1938 — Königl. Akademie für Körpererziehung in Ungarn 
* 1939 — [[Kraft durch Freude]] 
* 1940 — Svenska Gymnastik - och Idrottsföreningarnas Riksförbund 
* 1941 — Comité Olympique Finlandais 
* 1942 — William May Garland, Los Angeles 
* 1943 — Comite Olimpico Argentino 
* 1944 — Lungsod ng Lausanne 
* 1945 — Norges Fri Idrettsforbund, Oslo 
* 1946 — Comite Olimpico Colombiano 
* 1947 — J. Sigfrid Edström, Stockholm, President of the IOC 
* 1948 — The Central Council of Physical Recreation, Great Britain 
* 1949 — [[Fluminense Football Club]], Rio de Janeiro 
* 1950 — Comité Olympique Belge 
* 1950 — New Zealand Olympic and British Empire Games Association 
* 1951 — Académie des Sports, Paris 
* 1952 — Lungsod ng Oslo 
* 1953 — Lungsod ng Helsinki 
* 1954 — École Fédérale de Gymnastique et de Sports, Macolin, Switzerland 
* 1955 — Lupon sa Pagsasaayos ng Ika-VII Palarong Gitnang-Amerikanong at Karibyano, Mehiko 
* 1955 — Lupon sa Pagsasaayos ng Ika-II Palarong Pan-Amerikano, Mehiko
* 1956 — Walang gawad 
* 1957 — Federazione Sport Silenziosi d'Italia, Milan 
* 1958 — Walang gawad 
* 1959 — Panathlon Italiano, Genoa 
* 1960 — Centro Universitario Sportivo Italiano 
* 1961 — Helms Hall Foundation, Los Angeles 
* 1962 — Comite Organizador de los Juegos Deportivos Bolivarianos, Barranquilla, Colombia 
* 1963 — Kapisanan ng Palaro ng Imperyong Britano ng Awstralya at Komonwelt 
* 1964 — Southern Californian Committee for the Olympic Games, Los Angeles 
* 1965 — Lungsod ng Tokyo 
* 1966 — Comité International des Sports Silencieux, Liège 
* 1967 — Juegos Deportivos Bolivarianos 
* 1968 — Mga mamamayan ng Lungsod ng Mexico 
* 1969 — Comité Olympique Polonais 
* 1970 — Lupon sa Pagsasaayos ng Palarong Asyano, Bangkok, Thailand
* 1971 — Comité Organisateur des Jeux Panaméricains de Cali, Colombia 
* 1972 — Comité Olympique Turc 
* 1972 — Lungsod ng Sapporo 
* 1973 — Mga mamamayan ng Myunik, Alemanya 
* 1974 — Comité Olympique Bulgare 
* 1975 — Comitato Olimpico Nazionale Italiano 
* 1976 — Pederasyon ng Kulturang Pang-anyo at Palakasan ng Tsekoslobakya  
* 1977 — Comité Olympique Cote-d´lvoire 
* 1978 — Comité Olympique Hellénique 
* 1979 — Lupon sa Pagsasaayos ng 1978 Pandaigdigang Kampeonato ng Pagsasagwan ng Bagong Selanda
* 1980 — Ginásio Clube Portugues 
* 1981 — Conféderation Suisse, [[International Olympic Academy]], Olympia 
* 1982 — Racing Club de France 
* 1983 — Comité Olympique de Puerto Rico 
* 1984 — Lupon sa Pagsasaayos ng pandaigdigang kampeonato ng atletika, Helsinki, Pinlandiya 
* 1985 — Tsinong Lupon ng Olimpiko 
* 1986 — Lungsod ng Stuttgart 
* 1987 — ''[[L'Équipe]]'' 
* 1988 — Mga mamamayan ng Awstralya 
* 1989 — Lungsod ng Seoul 
* 1989 — ''[[La Gazzetta dello Sport]]''
* 1990 — Club Athlétique Panhellinios à Athènes 
* 1991 — The Japanese Olympic Committee 
* 1992 — Department de la Savoie, Région Rhone-Alpes 
* 1992 — Lungsod ng Barselona 
* 1993 — Comité Olympique Monégasque 
* 1994 — Comité National Olympique et Sportif Francais 
* 1994 — Mga mamamayan ng Norwega 
* 1995 — Koriyanong lupon ng Olimpiko 
* 1996 — Lungsod ng [[Baden-Baden]] 
* 1997 — Walang gawad 
* 1998 — Mga mamamayan ng Nagano, Hapon
* 1999 —
* 2000 — Lungsod ng Sydney&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/history/linksinthechain/ |title=Lungsod ng Sydney - Kasaysayan - Mga kawing sa Kadena - Links in the Chain: Sydney Town Hall &amp; its Collection&lt;!-- Bot generated title --&gt; |access-date=2008-09-06 |archive-date=2007-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114004852/http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/history/linksinthechain/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* 2001 — 
* 2002 — 
* 2003 — Kuponang [[Alinghi]]
* 2004 — Mga mamamayan ng Atenas&lt;ref&gt;[http://www.olympic.org/uk/news/olympic_news/full_story_uk.asp?id=1069 Pandaigdigang Lupon ng Olimpiko - Balita&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
* 2005 — The 1932 &amp; 1980 [[Lake Placid Winter Olympic Museum]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=WNBZ - wnbz - Saranac Lake - SARANAC LAKE - NY - New York - Lake Placid - Lake Clear - Plattsburgh - North - Winter Carnival - Radio - Local News - Tupper - Adirondacks - Park - Adirondack - State - Help Wanted - help wanted - employment - recruiting&lt;!-- Bot generated title --&gt; |url=http://www.wnbz.com/January%202006/010206.htm |access-date=2008-09-06 |archive-date=2006-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060316142159/http://www.wnbz.com/January%202006/010206.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* 2006 — 
* 2007 —

==Tingnan din==
* [[Orden ng Olimpiko]]
* [[Medalya ni Pierre de Coubertin]]

==Sanggunian==
{{reflist}}

==Mga panlabas na kawing==
*[http://www.olympic.org/ Opisyal na Websayt ng IOC]
*[http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/RevueOlympique/1948/BDCF10/BDCF10k.pdf Talaan ng mga tumanggap sa 1948] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080410161003/http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/RevueOlympique/1948/BDCF10/BDCF10k.pdf |date=2008-04-10 }}

[[Kategorya:Palarong Olimpiko]]
[[Kategorya:Mga pampalakasang tropeo at gawad]]
[[Kategorya:Mga itinatag sa taong 1906]]</text>
      <sha1>sluyo7jebt74jvts59p86wr64a0gjim</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166676</id>
      <parentid>2166662</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166676</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7781" sha1="iiae9jjjjiybcpn41j7jxf1w01kevk6" xml:space="preserve">[[Talaksan:Olympic rings.svg|right|200px]]
Ang '''Kopa ng Olimpiko''' ([[Wikang Pranses|Pranses]]: ''Coupe Olympique''; [[Wikang Inggles|Inggles]]: ''Olympic Cup'') ay isang gawad na binibigay nang taunan ng [[Pandaigdigang Lupon ng Olimpiko]].

Itinatag ito ni [[Pierre de Coubertin]] noong 1906 at iginagawad sa mga institusyon o kapisanan na may tala ng kahusayan at katapatang-asal sa maaktibong pagpapaunlad ng Kilusang Olimpiko.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Kopa ng Olimpiko |url=http://olympic-museum.de/awards/olympic_cup.htm |access-date=2008-09-06 |archive-date=2016-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161023193632/http://olympic-museum.de/awards/olympic_cup.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Ang mga tumanggap ay kabilang ang mga samahang pambaguhan sa palakasan, mga paaralan, mga dyaryo at mga pambansang pamamahala sa palakasan, kahit ito ay iginagawad sa una pa lamang sa mga pangkat na may ugnayan sa [[Palarong Olimpiko]].

==Mga tumanggap ng Kopa ng Olimpiko==
* 1906 — Touring Club de France 
* 1907 — [[Henley Royal Regatta]]
* 1908 — Sveriges Centralförening för Idrottens Främjande 
* 1909 — Deutsche Turnerschaft 
* 1910 — Ceska obec Sokolska 
* 1911 — Touring Club Italiano 
* 1912 — Union des Sociétés de Gymnastique de France 
* 1913 — Magyar Athletikai Club 
* 1914 — Amateur Athletic Union of America 
* 1915 — [[Paaralang Ragbi]] 
* 1916 — Confrérie Saint-Michel de Gand 
* 1917 — Nederlandsche Voetbal Bond 
* 1918 — Equipes Sportives du Front Interallié 
* 1919 — Institut Olympique de Lausanne 
* 1920 — [[Kolehiyo ng Springfield|Pandaigdigang Dalubhasaan ng Y.M.C.A., Springfield]]
* 1921 — Dansk Idraets Forbund 
* 1922 — Amateur Athletic Union of Canada 
* 1923 — Asociation Sportiva de Cataluna 
* 1924 — Fédération Gymnique et Athlétique Finlandaise 
* 1925 — Comité National d'Education Physique de l'Uruguay 
* 1926 — Norges Skiforbund 
* 1927 — Colonel Robert M. Thomson 
* 1928 — Junta Nacional Mexicana 
* 1929 — Pandaigdigang Lupon ng Y.M.C.A. 
* 1930 — Association Suisse de Football et d'Athlétisme 
* 1931 — National Playing Fields Association, Great Britain 
* 1932 — Deutsche Hochschule für Leibesübungen 
* 1933 — Sociéte Fédérale Suisse de Gymnastique 
* 1934 — Opera Dopolavoro Romea 
* 1935 — National Recreation Association of U.S.A. 
* 1936 — Segas: Union des Sociétés Helléniques de Gymnastique et d'Athlétisme, Athénes 
* 1937 — Oesterreichischer Eislauf Verband 
* 1938 — Königl. Akademie für Körpererziehung in Ungarn 
* 1939 — [[Kraft durch Freude]] 
* 1940 — Svenska Gymnastik - och Idrottsföreningarnas Riksförbund 
* 1941 — Comité Olympique Finlandais 
* 1942 — William May Garland, Los Angeles 
* 1943 — Comite Olimpico Argentino 
* 1944 — Lungsod ng Lausanne 
* 1945 — Norges Fri Idrettsforbund, Oslo 
* 1946 — Comite Olimpico Colombiano 
* 1947 — J. Sigfrid Edström, Stockholm, President of the IOC 
* 1948 — The Central Council of Physical Recreation, Great Britain 
* 1949 — [[Fluminense Football Club]], Rio de Janeiro 
* 1950 — Comité Olympique Belge 
* 1950 — New Zealand Olympic and British Empire Games Association 
* 1951 — Académie des Sports, Paris 
* 1952 — Lungsod ng Oslo 
* 1953 — Lungsod ng Helsinki 
* 1954 — École Fédérale de Gymnastique et de Sports, Macolin, Switzerland 
* 1955 — Lupon sa Pagsasaayos ng Ika-VII Palarong Gitnang-Amerikanong at Karibyano, Mehiko 
* 1955 — Lupon sa Pagsasaayos ng Ika-II Palarong Pan-Amerikano, Mehiko
* 1956 — Walang gawad 
* 1957 — Federazione Sport Silenziosi d'Italia, Milan 
* 1958 — Walang gawad 
* 1959 — Panathlon Italiano, Genoa 
* 1960 — Centro Universitario Sportivo Italiano 
* 1961 — Helms Hall Foundation, Los Angeles 
* 1962 — Comite Organizador de los Juegos Deportivos Bolivarianos, Barranquilla, Colombia 
* 1963 — Kapisanan ng Palaro ng Imperyong Britano ng Awstralya at Komonwelt 
* 1964 — Southern Californian Committee for the Olympic Games, Los Angeles 
* 1965 — Lungsod ng Tokyo 
* 1966 — Comité International des Sports Silencieux, Liège 
* 1967 — Juegos Deportivos Bolivarianos 
* 1968 — Mga mamamayan ng Lungsod ng Mexico 
* 1969 — Comité Olympique Polonais 
* 1970 — Lupon sa Pagsasaayos ng Palarong Asyano, Bangkok, Thailand
* 1971 — Comité Organisateur des Jeux Panaméricains de Cali, Colombia 
* 1972 — Comité Olympique Turc 
* 1972 — Lungsod ng Sapporo 
* 1973 — Mga mamamayan ng Myunik, Alemanya 
* 1974 — Comité Olympique Bulgare 
* 1975 — Comitato Olimpico Nazionale Italiano 
* 1976 — Pederasyon ng Kulturang Pang-anyo at Palakasan ng Tsekoslobakya  
* 1977 — Comité Olympique Cote-d´lvoire 
* 1978 — Comité Olympique Hellénique 
* 1979 — Lupon sa Pagsasaayos ng 1978 Pandaigdigang Kampeonato ng Pagsasagwan ng Bagong Selanda
* 1980 — Ginásio Clube Portugues 
* 1981 — Conféderation Suisse, [[International Olympic Academy]], Olympia 
* 1982 — Racing Club de France 
* 1983 — Comité Olympique de Puerto Rico 
* 1984 — Lupon sa Pagsasaayos ng pandaigdigang kampeonato ng atletika, Helsinki, Pinlandiya 
* 1985 — Tsinong Lupon ng Olimpiko 
* 1986 — Lungsod ng Stuttgart 
* 1987 — ''[[L'Équipe]]'' 
* 1988 — Mga mamamayan ng Awstralya 
* 1989 — Lungsod ng Seoul 
* 1989 — ''[[La Gazzetta dello Sport]]''
* 1990 — Club Athlétique Panhellinios à Athènes 
* 1991 — The Japanese Olympic Committee 
* 1992 — Department de la Savoie, Région Rhone-Alpes 
* 1992 — Lungsod ng Barselona 
* 1993 — Comité Olympique Monégasque 
* 1994 — Comité National Olympique et Sportif Francais 
* 1994 — Mga mamamayan ng Norwega 
* 1995 — Koriyanong lupon ng Olimpiko 
* 1996 — Lungsod ng [[Baden-Baden]] 
* 1997 — Walang gawad 
* 1998 — Mga mamamayan ng Nagano, Hapon
* 1999 —
* 2000 — Lungsod ng Sydney&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/history/linksinthechain/ |title=Lungsod ng Sydney - Kasaysayan - Mga kawing sa Kadena - Links in the Chain: Sydney Town Hall &amp; its Collection&lt;!-- Bot generated title --&gt; |access-date=2008-09-06 |archive-date=2007-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071114004852/http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/history/linksinthechain/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* 2001 — 
* 2002 — 
* 2003 — Kuponang [[Alinghi]]
* 2004 — Mga mamamayan ng Atenas&lt;ref&gt;[http://www.olympic.org/uk/news/olympic_news/full_story_uk.asp?id=1069 Pandaigdigang Lupon ng Olimpiko - Balita&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
* 2005 — The 1932 &amp; 1980 [[Lake Placid Winter Olympic Museum]]&lt;ref&gt;{{Cite web |title=WNBZ - wnbz - Saranac Lake - SARANAC LAKE - NY - New York - Lake Placid - Lake Clear - Plattsburgh - North - Winter Carnival - Radio - Local News - Tupper - Adirondacks - Park - Adirondack - State - Help Wanted - help wanted - employment - recruiting&lt;!-- Bot generated title --&gt; |url=http://www.wnbz.com/January%202006/010206.htm |access-date=2008-09-06 |archive-date=2006-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060316142159/http://www.wnbz.com/January%202006/010206.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* 2006 — 
* 2007 —

==Tingnan din==
* [[Orden ng Olimpiko]]
* [[Medalya ni Pierre de Coubertin]]

==Sanggunian==
{{reflist}}

==Mga panlabas na kawing==
*[http://www.olympic.org/ Opisyal na Websayt ng IOC]
*[http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/RevueOlympique/1948/BDCF10/BDCF10k.pdf Talaan ng mga tumanggap sa 1948] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080410161003/http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/RevueOlympique/1948/BDCF10/BDCF10k.pdf |date=2008-04-10 }}

[[Kategorya:Palarong Olimpiko]]
[[Kategorya:Mga pampalakasang tropeo at gawad]]
[[Kategorya:Mga itinatag sa taong 1906]]</text>
      <sha1>iiae9jjjjiybcpn41j7jxf1w01kevk6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>70150</id>
    <revision>
      <id>2166574</id>
      <parentid>2143177</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <origin>2166574</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25739" sha1="hnbdvjdra8jhpy9ny85i4iaogxcja7p" xml:space="preserve">{{update}}
{{Infobox Political post
| post = Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas
| body = 
| flag = 
| flagsize = 
| flagborder = 
| flagcaption = Flag of the House of Representatives
| insignia =
| insigniasize = 125px
| insigniacaption = Sagisag ng Kapulungan ng mga Kinatawan
| image = Ferdinand Martin Gomez Romualdez.jpg 
| incumbent       = [[Martin Romualdez]]
| incumbentsince  = Oktubre 12, 2020
| style = Kagalang-galang {{small|(pormal)}}
| appointer = Inihalal ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]
| termlength = 3 taon
| formation = Ika-16 ng Oktubre, 1907
| inaugural = [[Sergio Osmeña]]
| succession = Pangatlo sa [[Pampanguluhang hanay ng paghalili ng Pilipinas|Pampanguluhang Hanay ng Paghalili]]
| website = [http://www.congress.gov.ph/members/leaders.php?congress=14&amp;who=speaker Ispiker ng Mababang Kapulungan]
}}

{{Pulitika ng Pilipinas}}

Ang '''Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas''' ang nangungunang opisyal at ang pinakamataas na opisyal sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|mababang kapulungan]], at ika-apat na pinakamataas at makapangyarihang opisyal sa Pamahalaan ng Pilipinas. Inihahalal ng karamihan ng mga kinatawan ang Ispiker ng Kapulungan. Ikatlo at ang huli sa pagkakasunod-sunod sa pagka-pangulo ang Ispiker, pagkatapos ng [[Pangulo ng Senado ng Pilipinas]], at ng [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas]]. Maaaring mapatalsik ang Ispiker o ang Tagapagsalita sa pamamagitan ng isang [[kudeta]], o maaaring palitan kung sakaling mamatay o magbitiw. Sa ilang pagkakataon, ang Ispiker ay maaaring piliting magbitiw sa kalagitnaan ng kanyang termino kung mawala ang suporta ng karamihan sa mga kinatawan; sa kasong iyon, isang halalan para sa bagong ispiker ang gaganapin.

==Tungkulin==
Ayon sa Seksyon 15 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Kapulungan ng mga Kinatawan, ang mga tungkulin ng mga kapangyarihan ng Ispiker bilang punong pampulitika at ng pamamahala ng Mababang Kapulungan ay mga sumusunod:

a. maghanda ng ahendang pantagapagbatas para sa bawat regular na sesyon, magtatag ng mga sistema at mga pamamaraan upang matiyak ang lubusang pagtatalakay ng mga hakbang kabilang sa loob nito, at maaari, ukol sa layunin, mapakinabangan ng tulong ng mga Katuwang na Ispiker, ang Punong Mayorya, ang Mga Tagapangulo ng mga nakatayong lupon at iba pang Kasapi ng Mababang Kapuluan.

b. mangasiwa ng regular na buwanang sarilinang pulong ng lahat ng mga Kasapi o mga pangkat nito o madalas na waring kailangan upang matalakay ang mga prayoridad na hakbang at upang magpadali ang mga dayalogo, pinagkasunduan at aksyon sa mga isyu at mga pagkabahala na nakakaapekto ng Mababang Kapulungan at pagganap ng mga tungkulin;

c. magtupad ng pangkalahatang pangangasiwa sa lahat ng mga lupon at, sa pagpapatuloy nito, mamahala ng mga regular na buwanang pagpupulong na may Tagapangulo at Pangalawang-Tagapangulo ng lahat ng mga palagian at tanging lupon upang makatakda ang mga tudlaang pantagapagbatas, sumuri ng pagsasagawa sa pagkamit ng mga tudlaan, siguruin na ang mga prayoridad sukating tagapagbatas ng mga lupon ay nakaayos sa ahendang tagapagbatas ng Mababang Kapulungan, at lutasin sa gayon mga ibang isyu at mga malasakit na nakakaapekto ng mga pagpapatakbo at pagganap ng mga lupon;

d. tulad ng maisasagawa, magtatag ng isang mahusay na sistemang pamamahala sa kabatiran sa Mababang Kapulungan gumagamit sa mga iba, modernong teknolohiyang didyital:

1. makakapagpadali ng pagpunta sa at pagpapakalat ng datos at kabatiran na kailangan sa pagbabatas napapabilang ng nagpapadaling tunay na panahon ng pagsasalin ng mga plenaryong paglilitis sa mga [[diyalekto]] at [[mga wika sa Pilipinas|mga wikang Filipino]];

2. makakapaglaan ng isang gawing payak at komprehensibong proseso ng pagtitipon, pagrerekord, pag-iimbak at pagkuha ng datos at kabatirang nauugnay sa mga gawain at mga katitikan ng Mababang Kapulungan;

3. makakapagpanatili ng isang programa ng pamublikong kabatiran na magbibigay ng malalapitang, napapanahon at tumpak na kabatirang nauugnay sa Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga opisyal, mga lupong ito at mga pambatasang alagatang kasama ng nagpapadaling, tulad ng maisasagawa, saklaw na pambrodkast ng mga plenaryo at panlupong pangyayari;

e. magtatag ng isang mahusay at mabisang sistema upang masubaybayan at suriin ang pagsasagawa ng mga pambatasang gawain at mga tungkulin ng Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga lupong ito; 

f. magtatag ng mga kooperatibang ugnayan sa Senado ng Pilipinas upang magsubaybay nang mahusay at magpagaan ng aksyon ng Senado sa hakbang ng Mababang Kapulungan hanggang naghihintay sa pareho.

g. namumuno sa mga sesyon ng Mababang Kapulungan at nagpapasiya ng lahat ng tanong ng pagkakaayos saklaw upang manawagan ng sinumang Kasapi na maaaring magpaliwanag ng apela na hindi hihigit nang limang (5) minuto: Sa kondisyon, Na ang apela ay hindi humantong sa pakikipagtalo, at walang paliwanag ng boto na papayagan kung sakali hindi umanong paghalal;

h. magtalaga ng isang Kasapi bilang pansamantalang namumunong opisyal pagkatapos magbatid sa Diputadong Ispiker: Sa kondisyon, Na anumang pagtatalagang gayon ay maging epektibo sa isang araw ng sesyon lamang;

i. maghawak ng mga naaangkop na hakbang sa paraan na itinuturing na maipapayo o wari ang Mababang Kapulungan ay maaaring magpatnubay, upang mapanatili ang kaayusan at dekorum sa mga bulwagang pansesyon, mga palko, mga kabildo, mga kamara, mga tanggapan, mga pasilyo at mga saligan ng Mababang Kapulungan;

j. naglalagda ng lahat ng mga batas, mga resolusyon, mga bantayog, mga utos, mga mandamyento at mga subpena na maaaring maglabas sa pamamagitan o sa utos ng Mababang Kapulungan;

k. nagsasakatuparan ng administratibong tungkulin tulang ng, bukod sa iba pa:

k1. pagtatalaga ng tauhan ng Mababang Kapulungan na may awtoridad upang ipakatawan ng kapangyarihang ito;

k2. suspensyon, pagpapaalis o pagpataw ng ibang hakbang sa pagdidisiplina ng tauhan ng Mababang Kapulungan alinsunod sa mga tuntunin ng Lingkod Sibil: Sa kondisyon, Na ang suspensyo o pagpapaalis na ipinataw ng Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa ay dapat magkabisa lamang sa pagsang-ayon ng mayorya ng lahat ng mga Kasapi;

k3. pagsasama-sama o paghahati ng kita at sahod na nagdadala ng bakanteng posisyon na maaaring lumaki o nabawasan sa proseso, at/o paglikha ng mga bagong posisyon alinsunod sa Batas sa mga Pangkalahatang Gugulin: Sa kondisyon, Na ang kabuuang halaga na nasasangkot ay hindi dapat lumampas sa kabuuang halaga na inilaan para sa mga kita at sahod ng mga tauhan ng Mababang Kapulungan; at

k4. pagpapatupad ng mga patakarang nakabatay sa merito at mga programa ng pangangalap pantauhan, pagsasanay at kaunlaran, mga promosyon, mga insentibo at mga benepisyo upang tiyakin na ang Mababang Kapulungan ay may isang pulutong ng mga maaasahang propesyonal na makakapaglaan na kinailangan mga lingkod sa tulong pambatasan;

l. naghahanda ng taunang badyet ng Mababang Kapulungan na may tulong ng Lupon sa mga Kuwenta;

m. sa pagkonsulta sa Lupon ng mga Tuntunin, naghahanda ng mga tuntunin at alituntunin ng namamahalang pamublikong pagpasok sa pansariling datos at kaugnay na kabatiran, kasama ang mga pahayag ng mga pag-aari at mga pannagutan, ng mga Kasapi ng Mababang Kapulungan;

n. sa pagkonsulta sa Pinuno ng Minorya, ay bumuo sa pamamagitan ng isang naaangkop na entitad ng Mababang Kapulungan ng isang sistema para sa pagsusuri sa droga sa Kapulungan ng mga Kinatawan, na maaaring magbigay para sa pagsusuri sa sinumang Kasapi, opisyal, o empleyado ng Mababang Kapulungan, at kung hindi man ay maihahambing sa saklaw ng sistema ukol sa pagsusuri sa droga sa sangay na tagapagpaganap, Sa kondisyon, Na ang mga gastos ng sistema ay maaring ibayad mula sa mga naaangkop na kuwenta ng Mababang Kapulungan para sa mga opisyal na gastos; at

o. mag-utos ng pagpasa ng mga ulat sa pagganap sa katapusan ng bawat regular na sesyon at taon ng pananalapi mula sa mga tagapangulo ng lupon, ang Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa, at ibang mga ulat na maaaring kailanganin mula sa lahat ng mga nababahalang opisyal at mga tanggapan ng Mababang Kapulungan.

At ayon sa Seksyon 16 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Mababang Kapulungan, ang Ispiker ay dapat &quot;maging palagiang pinuno ng delegasyon at kinatawan ng Mababang Kapulungan sa lahat ng mga pandaigdigang pagtitipong parlyamentaryo at mga organisasyon: Sa kondisyon, na ang Ispiker ay maaaring maghirang ng sinumang Kasapi na maging kinatawan ng Ispiker. Ang Ispiker ay dapat tumukoy, sa mungkahi ng Pinuno ng Mayorya, sa pagsangguni sa Tagapangulo ng Lupon sa Relasyong Interparlyamentaryo at Diplomasya, kung sino ang bubuo ng delegasyon ng Mababang Kapulungan sa anumang pandaigdigang pagpupulong o pagtitipon ng mga parlyamentaryo at mga mambabatas at mga tauhan ng kalihimang suporta na mapakilos ukol sa layunin.&quot;

==Talaan ng mga Ispiker==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin: 1em auto 1em auto; text-align:center&quot;
!Ispiker
! colspan=&quot;2&quot; |Lapian
!Simula ng termino
!Katapusan ng termino
!Tagapagbatas
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya&lt;br&gt;{{small|1898-1901}}
|-
|'''[[Pedro Paterno]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Ilocos Norte#At-large|Kabuuang Ilocos Norte]]&lt;br&gt;(1857–1911)}}
|style=&quot;background:{{Independent (politician)/meta/color}};&quot; |
|Malaya
|Setyembre 15, 1898
|Marso 23, 1901
|[[Pamahalaang Rebolusyonaryo ng Pilipinas (1898–1899)|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Asembleya ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1907-1916}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1907
|Oktubre 16, 1916
|[[1st Philippine Legislature|Unang Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[2nd Philippine Legislature|Ika-2 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[3rd Philippine Legislature|Ika-3 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Kapuluang Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1916-1935}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1916
|Hunyo 6, 1922
|[[4th Philippine Legislature|Ika-4 na Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[5th Philippine Legislature|Ika-5 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Manuel Roxas]]'''&lt;br&gt;{{small|Member for [[Capiz's 1st congressional district|Capiz-Ika-1]]&lt;br&gt;(1892–1948)}}
|style=&quot;background-color:#191970&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Colectivista}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 27, 1922
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
|[[6th Philippine Legislature|Ika-6 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
|[[7th Philippine Legislature|Ika-7 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[8th Philippine Legislature|Ika-8 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Quintín Paredes|Quintin Paredes]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Abra's at-large congressional district|Kabuuang Abra]]&lt;br&gt;(1884-1973)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
| rowspan=&quot;2&quot; |Setyembre 16, 1935
|[[9th Philippine Legislature|Ika-9 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|[[10th Philippine Legislature|Ika-10 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1935-1941}}
|-
|'''[[Gil Montilla]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1876–1946)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|Nobyembre 15, 1935
|Disyembre 30, 1938
|[[1st National Assembly of the Philippines|Unang Pambansang Asembleya]]
|-
|'''[[José Yulo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1894–1976)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 23, 1939
|Disyembre 30, 1941
|[[2nd National Assembly of the Philippines|Ika-2 Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Republika ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1943-1945}}
|-
|'''[[Benigno Aquino Sr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Tarlac#At-large|Kabuuang Tarlac]]&lt;br&gt;(1894–1947)}}
|style=&quot;background:{{KALIBAPI/meta/color}};&quot; |
|[[KALIBAPI]]
|Setyembre 25, 1943
|Pebrero 2, 1944
|[[National Assembly of the Second Philippine Republic|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1945-1946}}
|-
|'''[[José Zulueta]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Iloilo's 1st congressional district|Iloilo-Ika-1]]&lt;br&gt;(1889–1972)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hunyo 9, 1945
|Mayo 25, 1946
|[[1st Congress of the Commonwealth of the Philippines|Unang Konggreso]]
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Mayo 25, 1946
|Hulyo 4, 1946
|[[2nd Congress of the Commonwealth of the Philippines|Ika-2 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1946-1972}}
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hulyo 4, 1946
|Disyembre 30, 1953
|[[Unang Konggreso ng Pilipinas|Unang Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-2 Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 25, 1954
|Disyembre 30, 1957
|[[Ikatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-3 Konggreso]]
|-
|'''[[Daniel Z. Romualdez|Daniel Romuáldez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Leyte's 4th congressional district|Leyte-Ika-4]] (hanggang 1961)&lt;br&gt;Kasapi para sa [[Leyte's 1st congressional district|Leyte-Ika-1]] (mula 1961)&lt;br&gt;(1907–1965)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 27, 1958
|Marso 9, 1962
|[[Ika-apat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-4 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[5th Congress of the Philippines|Ika-5 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Marso 9, 1962
|Pebrero 2, 1967
|[[Ikalimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-5 Konggreso]]&lt;br&gt;[[6th Congress of the Philippines|Ika-6 na Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Pebrero 2, 1967
|Abril 1, 1971
|[[Ika-anim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-6 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[7th Congress of the Philippines|Ika-7 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Abril 1, 1971
|Setyembre 23, 1972
|[[Ikapitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-7 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Batasang Pambansa&lt;br&gt;{{small|1978-1986}}
|-
|'''[[Querube Makalintal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Kalakhang Maynila|Kabuuang Rehiyon IV]]&lt;br&gt;(1910–2002)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hunyo 12, 1978
|Hunyo 30, 1984
|[[Pansamantalang Batasang Pambansa]]
|-
|'''[[Nicanor Yñiguez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Southern Leyte's at-large congressional district|Kabuuang Katimugang Leyte]]&lt;br&gt;(1915–2007)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hulyo 23, 1984
|Marso 25, 1986
|[[Regular na Batasang Pambansa]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1987-kasalukuyan}}
|-
|'''[[Ramon Mitra Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Palawan#2nd|Palawan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1928–2000)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Demokratikong Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino|LDP]]
|Hulyo 27, 1987
|Hunyo 30, 1992
|[[Ikawalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-8 Konggreso]]
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 27, 1992
|Hunyo 30, 1998
|[[Ikasiyam na Konggreso ng Pilipinas|Ika-9 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikasampung Konggreso ng Pilipinas|Ika-10 Konggreso]]
|-
|'''[[Manuel Villar]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Las Piñas#At-large|Kabuuang Las Piñas]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1949)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Makabayang Masang Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino|LAMMP]]
|Hulyo 27, 1998
|Nobyembre 13, 2000
| rowspan=&quot;3&quot; |[[Ikalabingisang Konggreso ng Pilipinas|Ika-11 Konggreso]]
|-
|'''[[Arnulfo Fuentebella]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Camarines Sur#3rd|Camarines Sur-Ika-3]]&lt;br&gt;(1945-2020)}}
| style=&quot;background:{{Nationalist People's Coalition/meta/color}};&quot; |
|[[Nationalist People's Coalition|NPC]]
|Nobyembre 13, 2000
|Enero 24, 2001
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Enero 24, 2001
|Hunyo 30, 2001
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 23, 2001
|Pebrero 5, 2008
|[[Ikalabingdalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-12 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabingtatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-13 Konggreso]]
|-
|'''[[Prospero Nograles]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao City#1st|Lungsod Davao-Ika-1]]&lt;br&gt;(1947-2019)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Pebrero 5, 2008
|Hunyo 30, 2010
|[[Ikalabingapat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-14 na Konggreso]]
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hunyo 26, 2010
|Hunyo 30, 2016
|[[Ikalabinglimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-15 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabinganim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-16 na Konggreso]]
|-
|'''[[Pantaleon Alvarez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao del Norte#1st|Davao del Norte-Ika-1]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1958)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 25, 2016
|Hulyo 23, 2018
| rowspan=&quot;2&quot; |[[Ikalabimpitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-17 Konggreso]]
|-
|'''[[Gloria Macapagal Arroyo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pampanga's 2nd congressional district|Pampanga-Ika-2]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1947)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 23, 2018
|Hunyo 30, 2019
|-
|'''[[Alan Peter Cayetano]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Pateros-Taguig|Taguig-Pateros]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1970)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hulyo 22, 2019
|Oktubre 12, 2020
| rowspan=&quot;2&quot; | [[Ikalabingwalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-18 Konggreso]]
|-
|'''[[Lord Allan Jay Velasco]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Marinduque's at-large congressional district|Nag-iisang Distrito ng Marinduque]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1977)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP-Laban]]
| Oktubre 12, 2020 
| Kasalukuyan
|}

===Mga Ispiker ng bawat rehiyon===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Rehiyon !! Kabuuan
|-
|[[Kanlurang Kabisayaan]] || 5
|-
|[[Kalakhang Maynila]] || 4
|-
|[[Gitnang Luzon]] || 2
|-
|[[Rehiyon ng Davao]] || 2
|-
|[[Mimaropa]] || 2
|-
|[[Silangang Kabisayaan]] || 2
|-
|[[Ilocos|Rehiyon ng Ilokos]] || 2
|-
|[[Bicol|Rehiyon ng Bikol]] || 1
|-
|[[Calabarzon]] || 1
|-
|[[Gitnang Kabisayaan]] || 1
|-
|[[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Rehiyong Pampangasiwaan ng Kordilyera]] || 1
|-
|}

===Mga Ispiker ng bawat lapian===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Lapian !! Kabuuan !! Termino
|-
|[[Partido Nacionalista|Lapiang Nasyonalista]] || 9 || 10
|-
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]] || 3 || 4
|-
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Lapiang Liberal]] || 3 || 4
|-
|[[PDP–Laban]] || 3 || 2
|-
|[[Kilusang Bagong Lipunan]] || 2 || 2
|-
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Nationalist People's Coalition]] || 1 || 1
|-
|}

==Linyang-panahon==
&lt;timeline&gt;
ImageSize = width:800 height:auto barincrement:11
PlotArea  = top:10 bottom:60 right:130 left:20
AlignBars = late

DateFormat = mm/dd/yyyy
Period     = from:01/01/1935 till:12/31/2020
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940

Colors =
  id:Vacant      value:black
  id:None        value:black
  id:abolished   value:black
  id:NP          value:drabgreen     legend:Nacionalista
  id:LP          value:dullyellow    legend:Liberal
  id:KBL         value:red           legend:KBL
  id:UNIDO       value:blue          legend:LDP
  id:Lakas       value:skyblue       legend:Lakas-CMD/Lakas&amp;nbsp;Kampi&amp;nbsp;CMD
  id:PMP         value:orange        legend:LAMMP/PMP
  id:NPC         value:green         legend:NPC
  id:PDP         value:yelloworange  legend:PDP-Laban

  id:linemark    value:gray(0.8)
  id:linemark2   value:gray(0.9)

Legend = columns:1 left:130 top:40 columnwidth:200

BarData =
  barset:PM

PlotData=
  width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till
  barset:PM
  from:11/25/1935 till:12/30/1938 text:&quot;Gil Montilla&quot; color:NP
  from:01/24/1939 till:12/30/1941 text:&quot;Jose Yulo&quot; color:NP
  from:10/17/1943 till:02/03/1944 text:&quot;Benigno Aquino, Sr.&quot; color:None
  from:06/09/1945 till:12/30/1945 text:&quot;Jose Zulueta&quot; color:NP
  from:05/25/1946 till:12/30/1953 text:&quot;Eugenio Perez&quot; color:LP
  from:01/25/1954 till:12/30/1957 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/27/1958 till:03/09/1962 text:&quot;Daniel Romualdez&quot; color:NP
  from:03/09/1962 till:02/02/1967 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:02/02/1967 till:01/01/1971 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/01/1971 till:09/21/1972 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:09/21/1972 till:06/12/1978 text:&quot;Abolished&quot; color:abolished
  from:06/12/1978 till:06/30/1984 text:&quot;Querube Macalintal&quot; color:KBL
  from:07/23/1984 till:03/25/1986 text:&quot;Nicanor Yniguez&quot; color:KBL
  from:07/27/1987 till:06/30/1992 text:&quot;Ramon Mitra&quot; color:UNIDO
  from:07/27/1992 till:06/30/1998 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:07/27/1998 till:11/13/2000 text:&quot;Manuel Villar Jr.&quot; color:PMP
  from:11/13/2000 till:01/24/2001 text:&quot;Arnulfo Fuentebella&quot; color:NPC
  from:01/24/2001 till:06/30/2001 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:Lakas
  from:07/23/2001 till:02/05/2008 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:02/05/2008 till:06/30/2010 text:&quot;Prospero Nograles&quot; color:Lakas
  from:07/26/2010 till:06/30/2016 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:LP
  from:07/25/2016 till:07/23/2018 text:&quot;Pantaleon Alvarez&quot; color:PDP
  from:07/23/2018 till:06/30/2019 text:&quot;Gloria Macapagal Arroyo&quot; color:PDP
  from:07/22/2019 till:10/12/2020 text:&quot;Alan Peter Cayetano&quot; color:NP
  from:10/12/2020 till:12/31/2020 text:&quot;Lord Allan Jay Velasco&quot; color:PDP
&lt;/timeline&gt;

==Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan==
Sa kasalukuyan, may anim na  buhay pang naging Ispiker ng Kapulungan::
&lt;gallery class=&quot;center&quot; caption=&quot;Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan&quot;&gt;
File:Jose de Venecia junior 2007.jpg|[[Jose de Venecia Jr.]] ([[Lakas-CMD]]), naglingkod 1992–1998, 2001–2008
File:Manny Villar T'nalak Festival 2009.jpg|[[Manuel Villar Jr.]] ([[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]]) naglingkod 1998-2000
File:Philippine House Speaker Feliciano Belmonte.jpg|[[Feliciano Belmonte Jr.]] ([[Liberal Party (Philippines)|Liberal]]), naglingkod 2001, 2010–2016
File:Alvarez-p.jpg|'''[[Pantaleon Alvarez]]''' ([[PDP-Laban]]), naglingkod 2016–2018
File:Arroyo with Xi and Sotto (cropped).jpg|[[Gloria Macapagal Arroyo]] ([[PDP-Laban]]) naglingkod 2018–2019
File:Rep. Alan Peter Cayetano (18th Congress PH).jpg|[[Alan Peter Cayetano]] ([[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]), naglingkod 2019–2020
&lt;/gallery&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas}}

[[Kaurian:Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|*]]
[[Kaurian:Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]</text>
      <sha1>hnbdvjdra8jhpy9ny85i4iaogxcja7p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166575</id>
      <parentid>2166574</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T01:59:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Inilipat ni JesusChristismySavior777 ang pahinang [[Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]] sa [[Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]: mas tinaga</comment>
      <origin>2166574</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25739" sha1="hnbdvjdra8jhpy9ny85i4iaogxcja7p" xml:space="preserve">{{update}}
{{Infobox Political post
| post = Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas
| body = 
| flag = 
| flagsize = 
| flagborder = 
| flagcaption = Flag of the House of Representatives
| insignia =
| insigniasize = 125px
| insigniacaption = Sagisag ng Kapulungan ng mga Kinatawan
| image = Ferdinand Martin Gomez Romualdez.jpg 
| incumbent       = [[Martin Romualdez]]
| incumbentsince  = Oktubre 12, 2020
| style = Kagalang-galang {{small|(pormal)}}
| appointer = Inihalal ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]
| termlength = 3 taon
| formation = Ika-16 ng Oktubre, 1907
| inaugural = [[Sergio Osmeña]]
| succession = Pangatlo sa [[Pampanguluhang hanay ng paghalili ng Pilipinas|Pampanguluhang Hanay ng Paghalili]]
| website = [http://www.congress.gov.ph/members/leaders.php?congress=14&amp;who=speaker Ispiker ng Mababang Kapulungan]
}}

{{Pulitika ng Pilipinas}}

Ang '''Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas''' ang nangungunang opisyal at ang pinakamataas na opisyal sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|mababang kapulungan]], at ika-apat na pinakamataas at makapangyarihang opisyal sa Pamahalaan ng Pilipinas. Inihahalal ng karamihan ng mga kinatawan ang Ispiker ng Kapulungan. Ikatlo at ang huli sa pagkakasunod-sunod sa pagka-pangulo ang Ispiker, pagkatapos ng [[Pangulo ng Senado ng Pilipinas]], at ng [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas]]. Maaaring mapatalsik ang Ispiker o ang Tagapagsalita sa pamamagitan ng isang [[kudeta]], o maaaring palitan kung sakaling mamatay o magbitiw. Sa ilang pagkakataon, ang Ispiker ay maaaring piliting magbitiw sa kalagitnaan ng kanyang termino kung mawala ang suporta ng karamihan sa mga kinatawan; sa kasong iyon, isang halalan para sa bagong ispiker ang gaganapin.

==Tungkulin==
Ayon sa Seksyon 15 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Kapulungan ng mga Kinatawan, ang mga tungkulin ng mga kapangyarihan ng Ispiker bilang punong pampulitika at ng pamamahala ng Mababang Kapulungan ay mga sumusunod:

a. maghanda ng ahendang pantagapagbatas para sa bawat regular na sesyon, magtatag ng mga sistema at mga pamamaraan upang matiyak ang lubusang pagtatalakay ng mga hakbang kabilang sa loob nito, at maaari, ukol sa layunin, mapakinabangan ng tulong ng mga Katuwang na Ispiker, ang Punong Mayorya, ang Mga Tagapangulo ng mga nakatayong lupon at iba pang Kasapi ng Mababang Kapuluan.

b. mangasiwa ng regular na buwanang sarilinang pulong ng lahat ng mga Kasapi o mga pangkat nito o madalas na waring kailangan upang matalakay ang mga prayoridad na hakbang at upang magpadali ang mga dayalogo, pinagkasunduan at aksyon sa mga isyu at mga pagkabahala na nakakaapekto ng Mababang Kapulungan at pagganap ng mga tungkulin;

c. magtupad ng pangkalahatang pangangasiwa sa lahat ng mga lupon at, sa pagpapatuloy nito, mamahala ng mga regular na buwanang pagpupulong na may Tagapangulo at Pangalawang-Tagapangulo ng lahat ng mga palagian at tanging lupon upang makatakda ang mga tudlaang pantagapagbatas, sumuri ng pagsasagawa sa pagkamit ng mga tudlaan, siguruin na ang mga prayoridad sukating tagapagbatas ng mga lupon ay nakaayos sa ahendang tagapagbatas ng Mababang Kapulungan, at lutasin sa gayon mga ibang isyu at mga malasakit na nakakaapekto ng mga pagpapatakbo at pagganap ng mga lupon;

d. tulad ng maisasagawa, magtatag ng isang mahusay na sistemang pamamahala sa kabatiran sa Mababang Kapulungan gumagamit sa mga iba, modernong teknolohiyang didyital:

1. makakapagpadali ng pagpunta sa at pagpapakalat ng datos at kabatiran na kailangan sa pagbabatas napapabilang ng nagpapadaling tunay na panahon ng pagsasalin ng mga plenaryong paglilitis sa mga [[diyalekto]] at [[mga wika sa Pilipinas|mga wikang Filipino]];

2. makakapaglaan ng isang gawing payak at komprehensibong proseso ng pagtitipon, pagrerekord, pag-iimbak at pagkuha ng datos at kabatirang nauugnay sa mga gawain at mga katitikan ng Mababang Kapulungan;

3. makakapagpanatili ng isang programa ng pamublikong kabatiran na magbibigay ng malalapitang, napapanahon at tumpak na kabatirang nauugnay sa Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga opisyal, mga lupong ito at mga pambatasang alagatang kasama ng nagpapadaling, tulad ng maisasagawa, saklaw na pambrodkast ng mga plenaryo at panlupong pangyayari;

e. magtatag ng isang mahusay at mabisang sistema upang masubaybayan at suriin ang pagsasagawa ng mga pambatasang gawain at mga tungkulin ng Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga lupong ito; 

f. magtatag ng mga kooperatibang ugnayan sa Senado ng Pilipinas upang magsubaybay nang mahusay at magpagaan ng aksyon ng Senado sa hakbang ng Mababang Kapulungan hanggang naghihintay sa pareho.

g. namumuno sa mga sesyon ng Mababang Kapulungan at nagpapasiya ng lahat ng tanong ng pagkakaayos saklaw upang manawagan ng sinumang Kasapi na maaaring magpaliwanag ng apela na hindi hihigit nang limang (5) minuto: Sa kondisyon, Na ang apela ay hindi humantong sa pakikipagtalo, at walang paliwanag ng boto na papayagan kung sakali hindi umanong paghalal;

h. magtalaga ng isang Kasapi bilang pansamantalang namumunong opisyal pagkatapos magbatid sa Diputadong Ispiker: Sa kondisyon, Na anumang pagtatalagang gayon ay maging epektibo sa isang araw ng sesyon lamang;

i. maghawak ng mga naaangkop na hakbang sa paraan na itinuturing na maipapayo o wari ang Mababang Kapulungan ay maaaring magpatnubay, upang mapanatili ang kaayusan at dekorum sa mga bulwagang pansesyon, mga palko, mga kabildo, mga kamara, mga tanggapan, mga pasilyo at mga saligan ng Mababang Kapulungan;

j. naglalagda ng lahat ng mga batas, mga resolusyon, mga bantayog, mga utos, mga mandamyento at mga subpena na maaaring maglabas sa pamamagitan o sa utos ng Mababang Kapulungan;

k. nagsasakatuparan ng administratibong tungkulin tulang ng, bukod sa iba pa:

k1. pagtatalaga ng tauhan ng Mababang Kapulungan na may awtoridad upang ipakatawan ng kapangyarihang ito;

k2. suspensyon, pagpapaalis o pagpataw ng ibang hakbang sa pagdidisiplina ng tauhan ng Mababang Kapulungan alinsunod sa mga tuntunin ng Lingkod Sibil: Sa kondisyon, Na ang suspensyo o pagpapaalis na ipinataw ng Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa ay dapat magkabisa lamang sa pagsang-ayon ng mayorya ng lahat ng mga Kasapi;

k3. pagsasama-sama o paghahati ng kita at sahod na nagdadala ng bakanteng posisyon na maaaring lumaki o nabawasan sa proseso, at/o paglikha ng mga bagong posisyon alinsunod sa Batas sa mga Pangkalahatang Gugulin: Sa kondisyon, Na ang kabuuang halaga na nasasangkot ay hindi dapat lumampas sa kabuuang halaga na inilaan para sa mga kita at sahod ng mga tauhan ng Mababang Kapulungan; at

k4. pagpapatupad ng mga patakarang nakabatay sa merito at mga programa ng pangangalap pantauhan, pagsasanay at kaunlaran, mga promosyon, mga insentibo at mga benepisyo upang tiyakin na ang Mababang Kapulungan ay may isang pulutong ng mga maaasahang propesyonal na makakapaglaan na kinailangan mga lingkod sa tulong pambatasan;

l. naghahanda ng taunang badyet ng Mababang Kapulungan na may tulong ng Lupon sa mga Kuwenta;

m. sa pagkonsulta sa Lupon ng mga Tuntunin, naghahanda ng mga tuntunin at alituntunin ng namamahalang pamublikong pagpasok sa pansariling datos at kaugnay na kabatiran, kasama ang mga pahayag ng mga pag-aari at mga pannagutan, ng mga Kasapi ng Mababang Kapulungan;

n. sa pagkonsulta sa Pinuno ng Minorya, ay bumuo sa pamamagitan ng isang naaangkop na entitad ng Mababang Kapulungan ng isang sistema para sa pagsusuri sa droga sa Kapulungan ng mga Kinatawan, na maaaring magbigay para sa pagsusuri sa sinumang Kasapi, opisyal, o empleyado ng Mababang Kapulungan, at kung hindi man ay maihahambing sa saklaw ng sistema ukol sa pagsusuri sa droga sa sangay na tagapagpaganap, Sa kondisyon, Na ang mga gastos ng sistema ay maaring ibayad mula sa mga naaangkop na kuwenta ng Mababang Kapulungan para sa mga opisyal na gastos; at

o. mag-utos ng pagpasa ng mga ulat sa pagganap sa katapusan ng bawat regular na sesyon at taon ng pananalapi mula sa mga tagapangulo ng lupon, ang Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa, at ibang mga ulat na maaaring kailanganin mula sa lahat ng mga nababahalang opisyal at mga tanggapan ng Mababang Kapulungan.

At ayon sa Seksyon 16 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Mababang Kapulungan, ang Ispiker ay dapat &quot;maging palagiang pinuno ng delegasyon at kinatawan ng Mababang Kapulungan sa lahat ng mga pandaigdigang pagtitipong parlyamentaryo at mga organisasyon: Sa kondisyon, na ang Ispiker ay maaaring maghirang ng sinumang Kasapi na maging kinatawan ng Ispiker. Ang Ispiker ay dapat tumukoy, sa mungkahi ng Pinuno ng Mayorya, sa pagsangguni sa Tagapangulo ng Lupon sa Relasyong Interparlyamentaryo at Diplomasya, kung sino ang bubuo ng delegasyon ng Mababang Kapulungan sa anumang pandaigdigang pagpupulong o pagtitipon ng mga parlyamentaryo at mga mambabatas at mga tauhan ng kalihimang suporta na mapakilos ukol sa layunin.&quot;

==Talaan ng mga Ispiker==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin: 1em auto 1em auto; text-align:center&quot;
!Ispiker
! colspan=&quot;2&quot; |Lapian
!Simula ng termino
!Katapusan ng termino
!Tagapagbatas
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya&lt;br&gt;{{small|1898-1901}}
|-
|'''[[Pedro Paterno]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Ilocos Norte#At-large|Kabuuang Ilocos Norte]]&lt;br&gt;(1857–1911)}}
|style=&quot;background:{{Independent (politician)/meta/color}};&quot; |
|Malaya
|Setyembre 15, 1898
|Marso 23, 1901
|[[Pamahalaang Rebolusyonaryo ng Pilipinas (1898–1899)|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Asembleya ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1907-1916}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1907
|Oktubre 16, 1916
|[[1st Philippine Legislature|Unang Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[2nd Philippine Legislature|Ika-2 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[3rd Philippine Legislature|Ika-3 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Kapuluang Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1916-1935}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1916
|Hunyo 6, 1922
|[[4th Philippine Legislature|Ika-4 na Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[5th Philippine Legislature|Ika-5 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Manuel Roxas]]'''&lt;br&gt;{{small|Member for [[Capiz's 1st congressional district|Capiz-Ika-1]]&lt;br&gt;(1892–1948)}}
|style=&quot;background-color:#191970&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Colectivista}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 27, 1922
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
|[[6th Philippine Legislature|Ika-6 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
|[[7th Philippine Legislature|Ika-7 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[8th Philippine Legislature|Ika-8 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Quintín Paredes|Quintin Paredes]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Abra's at-large congressional district|Kabuuang Abra]]&lt;br&gt;(1884-1973)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
| rowspan=&quot;2&quot; |Setyembre 16, 1935
|[[9th Philippine Legislature|Ika-9 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|[[10th Philippine Legislature|Ika-10 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1935-1941}}
|-
|'''[[Gil Montilla]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1876–1946)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|Nobyembre 15, 1935
|Disyembre 30, 1938
|[[1st National Assembly of the Philippines|Unang Pambansang Asembleya]]
|-
|'''[[José Yulo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1894–1976)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 23, 1939
|Disyembre 30, 1941
|[[2nd National Assembly of the Philippines|Ika-2 Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Republika ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1943-1945}}
|-
|'''[[Benigno Aquino Sr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Tarlac#At-large|Kabuuang Tarlac]]&lt;br&gt;(1894–1947)}}
|style=&quot;background:{{KALIBAPI/meta/color}};&quot; |
|[[KALIBAPI]]
|Setyembre 25, 1943
|Pebrero 2, 1944
|[[National Assembly of the Second Philippine Republic|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1945-1946}}
|-
|'''[[José Zulueta]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Iloilo's 1st congressional district|Iloilo-Ika-1]]&lt;br&gt;(1889–1972)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hunyo 9, 1945
|Mayo 25, 1946
|[[1st Congress of the Commonwealth of the Philippines|Unang Konggreso]]
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Mayo 25, 1946
|Hulyo 4, 1946
|[[2nd Congress of the Commonwealth of the Philippines|Ika-2 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1946-1972}}
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hulyo 4, 1946
|Disyembre 30, 1953
|[[Unang Konggreso ng Pilipinas|Unang Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-2 Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 25, 1954
|Disyembre 30, 1957
|[[Ikatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-3 Konggreso]]
|-
|'''[[Daniel Z. Romualdez|Daniel Romuáldez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Leyte's 4th congressional district|Leyte-Ika-4]] (hanggang 1961)&lt;br&gt;Kasapi para sa [[Leyte's 1st congressional district|Leyte-Ika-1]] (mula 1961)&lt;br&gt;(1907–1965)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 27, 1958
|Marso 9, 1962
|[[Ika-apat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-4 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[5th Congress of the Philippines|Ika-5 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Marso 9, 1962
|Pebrero 2, 1967
|[[Ikalimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-5 Konggreso]]&lt;br&gt;[[6th Congress of the Philippines|Ika-6 na Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Pebrero 2, 1967
|Abril 1, 1971
|[[Ika-anim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-6 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[7th Congress of the Philippines|Ika-7 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Abril 1, 1971
|Setyembre 23, 1972
|[[Ikapitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-7 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Batasang Pambansa&lt;br&gt;{{small|1978-1986}}
|-
|'''[[Querube Makalintal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Kalakhang Maynila|Kabuuang Rehiyon IV]]&lt;br&gt;(1910–2002)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hunyo 12, 1978
|Hunyo 30, 1984
|[[Pansamantalang Batasang Pambansa]]
|-
|'''[[Nicanor Yñiguez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Southern Leyte's at-large congressional district|Kabuuang Katimugang Leyte]]&lt;br&gt;(1915–2007)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hulyo 23, 1984
|Marso 25, 1986
|[[Regular na Batasang Pambansa]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1987-kasalukuyan}}
|-
|'''[[Ramon Mitra Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Palawan#2nd|Palawan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1928–2000)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Demokratikong Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino|LDP]]
|Hulyo 27, 1987
|Hunyo 30, 1992
|[[Ikawalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-8 Konggreso]]
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 27, 1992
|Hunyo 30, 1998
|[[Ikasiyam na Konggreso ng Pilipinas|Ika-9 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikasampung Konggreso ng Pilipinas|Ika-10 Konggreso]]
|-
|'''[[Manuel Villar]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Las Piñas#At-large|Kabuuang Las Piñas]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1949)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Makabayang Masang Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino|LAMMP]]
|Hulyo 27, 1998
|Nobyembre 13, 2000
| rowspan=&quot;3&quot; |[[Ikalabingisang Konggreso ng Pilipinas|Ika-11 Konggreso]]
|-
|'''[[Arnulfo Fuentebella]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Camarines Sur#3rd|Camarines Sur-Ika-3]]&lt;br&gt;(1945-2020)}}
| style=&quot;background:{{Nationalist People's Coalition/meta/color}};&quot; |
|[[Nationalist People's Coalition|NPC]]
|Nobyembre 13, 2000
|Enero 24, 2001
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Enero 24, 2001
|Hunyo 30, 2001
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 23, 2001
|Pebrero 5, 2008
|[[Ikalabingdalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-12 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabingtatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-13 Konggreso]]
|-
|'''[[Prospero Nograles]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao City#1st|Lungsod Davao-Ika-1]]&lt;br&gt;(1947-2019)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Pebrero 5, 2008
|Hunyo 30, 2010
|[[Ikalabingapat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-14 na Konggreso]]
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hunyo 26, 2010
|Hunyo 30, 2016
|[[Ikalabinglimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-15 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabinganim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-16 na Konggreso]]
|-
|'''[[Pantaleon Alvarez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao del Norte#1st|Davao del Norte-Ika-1]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1958)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 25, 2016
|Hulyo 23, 2018
| rowspan=&quot;2&quot; |[[Ikalabimpitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-17 Konggreso]]
|-
|'''[[Gloria Macapagal Arroyo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pampanga's 2nd congressional district|Pampanga-Ika-2]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1947)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 23, 2018
|Hunyo 30, 2019
|-
|'''[[Alan Peter Cayetano]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Pateros-Taguig|Taguig-Pateros]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1970)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hulyo 22, 2019
|Oktubre 12, 2020
| rowspan=&quot;2&quot; | [[Ikalabingwalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-18 Konggreso]]
|-
|'''[[Lord Allan Jay Velasco]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Marinduque's at-large congressional district|Nag-iisang Distrito ng Marinduque]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1977)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP-Laban]]
| Oktubre 12, 2020 
| Kasalukuyan
|}

===Mga Ispiker ng bawat rehiyon===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Rehiyon !! Kabuuan
|-
|[[Kanlurang Kabisayaan]] || 5
|-
|[[Kalakhang Maynila]] || 4
|-
|[[Gitnang Luzon]] || 2
|-
|[[Rehiyon ng Davao]] || 2
|-
|[[Mimaropa]] || 2
|-
|[[Silangang Kabisayaan]] || 2
|-
|[[Ilocos|Rehiyon ng Ilokos]] || 2
|-
|[[Bicol|Rehiyon ng Bikol]] || 1
|-
|[[Calabarzon]] || 1
|-
|[[Gitnang Kabisayaan]] || 1
|-
|[[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Rehiyong Pampangasiwaan ng Kordilyera]] || 1
|-
|}

===Mga Ispiker ng bawat lapian===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Lapian !! Kabuuan !! Termino
|-
|[[Partido Nacionalista|Lapiang Nasyonalista]] || 9 || 10
|-
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]] || 3 || 4
|-
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Lapiang Liberal]] || 3 || 4
|-
|[[PDP–Laban]] || 3 || 2
|-
|[[Kilusang Bagong Lipunan]] || 2 || 2
|-
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Nationalist People's Coalition]] || 1 || 1
|-
|}

==Linyang-panahon==
&lt;timeline&gt;
ImageSize = width:800 height:auto barincrement:11
PlotArea  = top:10 bottom:60 right:130 left:20
AlignBars = late

DateFormat = mm/dd/yyyy
Period     = from:01/01/1935 till:12/31/2020
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940

Colors =
  id:Vacant      value:black
  id:None        value:black
  id:abolished   value:black
  id:NP          value:drabgreen     legend:Nacionalista
  id:LP          value:dullyellow    legend:Liberal
  id:KBL         value:red           legend:KBL
  id:UNIDO       value:blue          legend:LDP
  id:Lakas       value:skyblue       legend:Lakas-CMD/Lakas&amp;nbsp;Kampi&amp;nbsp;CMD
  id:PMP         value:orange        legend:LAMMP/PMP
  id:NPC         value:green         legend:NPC
  id:PDP         value:yelloworange  legend:PDP-Laban

  id:linemark    value:gray(0.8)
  id:linemark2   value:gray(0.9)

Legend = columns:1 left:130 top:40 columnwidth:200

BarData =
  barset:PM

PlotData=
  width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till
  barset:PM
  from:11/25/1935 till:12/30/1938 text:&quot;Gil Montilla&quot; color:NP
  from:01/24/1939 till:12/30/1941 text:&quot;Jose Yulo&quot; color:NP
  from:10/17/1943 till:02/03/1944 text:&quot;Benigno Aquino, Sr.&quot; color:None
  from:06/09/1945 till:12/30/1945 text:&quot;Jose Zulueta&quot; color:NP
  from:05/25/1946 till:12/30/1953 text:&quot;Eugenio Perez&quot; color:LP
  from:01/25/1954 till:12/30/1957 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/27/1958 till:03/09/1962 text:&quot;Daniel Romualdez&quot; color:NP
  from:03/09/1962 till:02/02/1967 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:02/02/1967 till:01/01/1971 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/01/1971 till:09/21/1972 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:09/21/1972 till:06/12/1978 text:&quot;Abolished&quot; color:abolished
  from:06/12/1978 till:06/30/1984 text:&quot;Querube Macalintal&quot; color:KBL
  from:07/23/1984 till:03/25/1986 text:&quot;Nicanor Yniguez&quot; color:KBL
  from:07/27/1987 till:06/30/1992 text:&quot;Ramon Mitra&quot; color:UNIDO
  from:07/27/1992 till:06/30/1998 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:07/27/1998 till:11/13/2000 text:&quot;Manuel Villar Jr.&quot; color:PMP
  from:11/13/2000 till:01/24/2001 text:&quot;Arnulfo Fuentebella&quot; color:NPC
  from:01/24/2001 till:06/30/2001 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:Lakas
  from:07/23/2001 till:02/05/2008 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:02/05/2008 till:06/30/2010 text:&quot;Prospero Nograles&quot; color:Lakas
  from:07/26/2010 till:06/30/2016 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:LP
  from:07/25/2016 till:07/23/2018 text:&quot;Pantaleon Alvarez&quot; color:PDP
  from:07/23/2018 till:06/30/2019 text:&quot;Gloria Macapagal Arroyo&quot; color:PDP
  from:07/22/2019 till:10/12/2020 text:&quot;Alan Peter Cayetano&quot; color:NP
  from:10/12/2020 till:12/31/2020 text:&quot;Lord Allan Jay Velasco&quot; color:PDP
&lt;/timeline&gt;

==Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan==
Sa kasalukuyan, may anim na  buhay pang naging Ispiker ng Kapulungan::
&lt;gallery class=&quot;center&quot; caption=&quot;Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan&quot;&gt;
File:Jose de Venecia junior 2007.jpg|[[Jose de Venecia Jr.]] ([[Lakas-CMD]]), naglingkod 1992–1998, 2001–2008
File:Manny Villar T'nalak Festival 2009.jpg|[[Manuel Villar Jr.]] ([[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]]) naglingkod 1998-2000
File:Philippine House Speaker Feliciano Belmonte.jpg|[[Feliciano Belmonte Jr.]] ([[Liberal Party (Philippines)|Liberal]]), naglingkod 2001, 2010–2016
File:Alvarez-p.jpg|'''[[Pantaleon Alvarez]]''' ([[PDP-Laban]]), naglingkod 2016–2018
File:Arroyo with Xi and Sotto (cropped).jpg|[[Gloria Macapagal Arroyo]] ([[PDP-Laban]]) naglingkod 2018–2019
File:Rep. Alan Peter Cayetano (18th Congress PH).jpg|[[Alan Peter Cayetano]] ([[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]), naglingkod 2019–2020
&lt;/gallery&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas}}

[[Kaurian:Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|*]]
[[Kaurian:Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]</text>
      <sha1>hnbdvjdra8jhpy9ny85i4iaogxcja7p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166577</id>
      <parentid>2166575</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:01:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <origin>2166577</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25680" sha1="fcxkw7f35ouud6h6zw93b7lj0uyizpx" xml:space="preserve">{{update}}
{{Infobox Political post
| post = Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas
| body = 
| flag = 
| flagsize = 
| flagborder = 
| flagcaption = Flag of the House of Representatives
| insignia =
| insigniasize = 125px
| insigniacaption = Sagisag ng Kapulungan ng mga Kinatawan
| image = Ferdinand Martin Gomez Romualdez.jpg 
| incumbent       = [[Martin Romualdez]]
| incumbentsince  = Oktubre 12, 2020
| style = Kagalang-galang {{small|(pormal)}}
| appointer = Inihalal ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]
| termlength = 3 taon
| formation = Ika-16 ng Oktubre, 1907
| inaugural = [[Sergio Osmeña]]
| succession = Nanunungkulan
| website = [http://www.congress.gov.ph/members/leaders.php?congress=14&amp;who=speaker Ispiker ng Mababang Kapulungan]
}}

{{Pulitika ng Pilipinas}}

Ang '''Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas''' ang nangungunang opisyal at ang pinakamataas na opisyal sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|mababang kapulungan]], at ika-apat na pinakamataas at makapangyarihang opisyal sa Pamahalaan ng Pilipinas. Inihahalal ng karamihan ng mga kinatawan ang Ispiker ng Kapulungan. Ikatlo at ang huli sa pagkakasunod-sunod sa pagka-pangulo ang Tagapagsalita, pagkatapos ng [[Pangulo ng Senado ng Pilipinas]], at ng [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas]]. Maaaring mapatalsik ang Tagapagsalita o ang Ispiker sa pamamagitan ng isang [[kudeta]], o maaaring palitan kung sakaling mamatay o magbitiw. Sa ilang pagkakataon, ang Tagapagsalita ay maaaring piliting magbitiw sa kalagitnaan ng kanyang termino kung mawala ang suporta ng karamihan sa mga kinatawan; sa kasong iyon, isang halalan para sa bagong Tagapagsalita ang gaganapin.

==Tungkulin==
Ayon sa Seksyon 15 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Kapulungan ng mga Kinatawan, ang mga tungkulin ng mga kapangyarihan ng Ispiker bilang punong pampulitika at ng pamamahala ng Mababang Kapulungan ay mga sumusunod:

a. maghanda ng ahendang pantagapagbatas para sa bawat regular na sesyon, magtatag ng mga sistema at mga pamamaraan upang matiyak ang lubusang pagtatalakay ng mga hakbang kabilang sa loob nito, at maaari, ukol sa layunin, mapakinabangan ng tulong ng mga Katuwang na Ispiker, ang Punong Mayorya, ang Mga Tagapangulo ng mga nakatayong lupon at iba pang Kasapi ng Mababang Kapuluan.

b. mangasiwa ng regular na buwanang sarilinang pulong ng lahat ng mga Kasapi o mga pangkat nito o madalas na waring kailangan upang matalakay ang mga prayoridad na hakbang at upang magpadali ang mga dayalogo, pinagkasunduan at aksyon sa mga isyu at mga pagkabahala na nakakaapekto ng Mababang Kapulungan at pagganap ng mga tungkulin;

c. magtupad ng pangkalahatang pangangasiwa sa lahat ng mga lupon at, sa pagpapatuloy nito, mamahala ng mga regular na buwanang pagpupulong na may Tagapangulo at Pangalawang-Tagapangulo ng lahat ng mga palagian at tanging lupon upang makatakda ang mga tudlaang pantagapagbatas, sumuri ng pagsasagawa sa pagkamit ng mga tudlaan, siguruin na ang mga prayoridad sukating tagapagbatas ng mga lupon ay nakaayos sa ahendang tagapagbatas ng Mababang Kapulungan, at lutasin sa gayon mga ibang isyu at mga malasakit na nakakaapekto ng mga pagpapatakbo at pagganap ng mga lupon;

d. tulad ng maisasagawa, magtatag ng isang mahusay na sistemang pamamahala sa kabatiran sa Mababang Kapulungan gumagamit sa mga iba, modernong teknolohiyang didyital:

1. makakapagpadali ng pagpunta sa at pagpapakalat ng datos at kabatiran na kailangan sa pagbabatas napapabilang ng nagpapadaling tunay na panahon ng pagsasalin ng mga plenaryong paglilitis sa mga [[diyalekto]] at [[mga wika sa Pilipinas|mga wikang Filipino]];

2. makakapaglaan ng isang gawing payak at komprehensibong proseso ng pagtitipon, pagrerekord, pag-iimbak at pagkuha ng datos at kabatirang nauugnay sa mga gawain at mga katitikan ng Mababang Kapulungan;

3. makakapagpanatili ng isang programa ng pamublikong kabatiran na magbibigay ng malalapitang, napapanahon at tumpak na kabatirang nauugnay sa Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga opisyal, mga lupong ito at mga pambatasang alagatang kasama ng nagpapadaling, tulad ng maisasagawa, saklaw na pambrodkast ng mga plenaryo at panlupong pangyayari;

e. magtatag ng isang mahusay at mabisang sistema upang masubaybayan at suriin ang pagsasagawa ng mga pambatasang gawain at mga tungkulin ng Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga lupong ito; 

f. magtatag ng mga kooperatibang ugnayan sa Senado ng Pilipinas upang magsubaybay nang mahusay at magpagaan ng aksyon ng Senado sa hakbang ng Mababang Kapulungan hanggang naghihintay sa pareho.

g. namumuno sa mga sesyon ng Mababang Kapulungan at nagpapasiya ng lahat ng tanong ng pagkakaayos saklaw upang manawagan ng sinumang Kasapi na maaaring magpaliwanag ng apela na hindi hihigit nang limang (5) minuto: Sa kondisyon, Na ang apela ay hindi humantong sa pakikipagtalo, at walang paliwanag ng boto na papayagan kung sakali hindi umanong paghalal;

h. magtalaga ng isang Kasapi bilang pansamantalang namumunong opisyal pagkatapos magbatid sa Diputadong Ispiker: Sa kondisyon, Na anumang pagtatalagang gayon ay maging epektibo sa isang araw ng sesyon lamang;

i. maghawak ng mga naaangkop na hakbang sa paraan na itinuturing na maipapayo o wari ang Mababang Kapulungan ay maaaring magpatnubay, upang mapanatili ang kaayusan at dekorum sa mga bulwagang pansesyon, mga palko, mga kabildo, mga kamara, mga tanggapan, mga pasilyo at mga saligan ng Mababang Kapulungan;

j. naglalagda ng lahat ng mga batas, mga resolusyon, mga bantayog, mga utos, mga mandamyento at mga subpena na maaaring maglabas sa pamamagitan o sa utos ng Mababang Kapulungan;

k. nagsasakatuparan ng administratibong tungkulin tulang ng, bukod sa iba pa:

k1. pagtatalaga ng tauhan ng Mababang Kapulungan na may awtoridad upang ipakatawan ng kapangyarihang ito;

k2. suspensyon, pagpapaalis o pagpataw ng ibang hakbang sa pagdidisiplina ng tauhan ng Mababang Kapulungan alinsunod sa mga tuntunin ng Lingkod Sibil: Sa kondisyon, Na ang suspensyo o pagpapaalis na ipinataw ng Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa ay dapat magkabisa lamang sa pagsang-ayon ng mayorya ng lahat ng mga Kasapi;

k3. pagsasama-sama o paghahati ng kita at sahod na nagdadala ng bakanteng posisyon na maaaring lumaki o nabawasan sa proseso, at/o paglikha ng mga bagong posisyon alinsunod sa Batas sa mga Pangkalahatang Gugulin: Sa kondisyon, Na ang kabuuang halaga na nasasangkot ay hindi dapat lumampas sa kabuuang halaga na inilaan para sa mga kita at sahod ng mga tauhan ng Mababang Kapulungan; at

k4. pagpapatupad ng mga patakarang nakabatay sa merito at mga programa ng pangangalap pantauhan, pagsasanay at kaunlaran, mga promosyon, mga insentibo at mga benepisyo upang tiyakin na ang Mababang Kapulungan ay may isang pulutong ng mga maaasahang propesyonal na makakapaglaan na kinailangan mga lingkod sa tulong pambatasan;

l. naghahanda ng taunang badyet ng Mababang Kapulungan na may tulong ng Lupon sa mga Kuwenta;

m. sa pagkonsulta sa Lupon ng mga Tuntunin, naghahanda ng mga tuntunin at alituntunin ng namamahalang pamublikong pagpasok sa pansariling datos at kaugnay na kabatiran, kasama ang mga pahayag ng mga pag-aari at mga pannagutan, ng mga Kasapi ng Mababang Kapulungan;

n. sa pagkonsulta sa Pinuno ng Minorya, ay bumuo sa pamamagitan ng isang naaangkop na entitad ng Mababang Kapulungan ng isang sistema para sa pagsusuri sa droga sa Kapulungan ng mga Kinatawan, na maaaring magbigay para sa pagsusuri sa sinumang Kasapi, opisyal, o empleyado ng Mababang Kapulungan, at kung hindi man ay maihahambing sa saklaw ng sistema ukol sa pagsusuri sa droga sa sangay na tagapagpaganap, Sa kondisyon, Na ang mga gastos ng sistema ay maaring ibayad mula sa mga naaangkop na kuwenta ng Mababang Kapulungan para sa mga opisyal na gastos; at

o. mag-utos ng pagpasa ng mga ulat sa pagganap sa katapusan ng bawat regular na sesyon at taon ng pananalapi mula sa mga tagapangulo ng lupon, ang Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa, at ibang mga ulat na maaaring kailanganin mula sa lahat ng mga nababahalang opisyal at mga tanggapan ng Mababang Kapulungan.

At ayon sa Seksyon 16 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Mababang Kapulungan, ang Ispiker ay dapat &quot;maging palagiang pinuno ng delegasyon at kinatawan ng Mababang Kapulungan sa lahat ng mga pandaigdigang pagtitipong parlyamentaryo at mga organisasyon: Sa kondisyon, na ang Ispiker ay maaaring maghirang ng sinumang Kasapi na maging kinatawan ng Ispiker. Ang Ispiker ay dapat tumukoy, sa mungkahi ng Pinuno ng Mayorya, sa pagsangguni sa Tagapangulo ng Lupon sa Relasyong Interparlyamentaryo at Diplomasya, kung sino ang bubuo ng delegasyon ng Mababang Kapulungan sa anumang pandaigdigang pagpupulong o pagtitipon ng mga parlyamentaryo at mga mambabatas at mga tauhan ng kalihimang suporta na mapakilos ukol sa layunin.&quot;

==Talaan ng mga Ispiker==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin: 1em auto 1em auto; text-align:center&quot;
!Ispiker
! colspan=&quot;2&quot; |Lapian
!Simula ng termino
!Katapusan ng termino
!Tagapagbatas
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya&lt;br&gt;{{small|1898-1901}}
|-
|'''[[Pedro Paterno]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Ilocos Norte#At-large|Kabuuang Ilocos Norte]]&lt;br&gt;(1857–1911)}}
|style=&quot;background:{{Independent (politician)/meta/color}};&quot; |
|Malaya
|Setyembre 15, 1898
|Marso 23, 1901
|[[Pamahalaang Rebolusyonaryo ng Pilipinas (1898–1899)|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Asembleya ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1907-1916}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1907
|Oktubre 16, 1916
|[[1st Philippine Legislature|Unang Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[2nd Philippine Legislature|Ika-2 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[3rd Philippine Legislature|Ika-3 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Kapuluang Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1916-1935}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1916
|Hunyo 6, 1922
|[[4th Philippine Legislature|Ika-4 na Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[5th Philippine Legislature|Ika-5 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Manuel Roxas]]'''&lt;br&gt;{{small|Member for [[Capiz's 1st congressional district|Capiz-Ika-1]]&lt;br&gt;(1892–1948)}}
|style=&quot;background-color:#191970&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Colectivista}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 27, 1922
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
|[[6th Philippine Legislature|Ika-6 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
|[[7th Philippine Legislature|Ika-7 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[8th Philippine Legislature|Ika-8 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Quintín Paredes|Quintin Paredes]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Abra's at-large congressional district|Kabuuang Abra]]&lt;br&gt;(1884-1973)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
| rowspan=&quot;2&quot; |Setyembre 16, 1935
|[[9th Philippine Legislature|Ika-9 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|[[10th Philippine Legislature|Ika-10 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1935-1941}}
|-
|'''[[Gil Montilla]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1876–1946)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|Nobyembre 15, 1935
|Disyembre 30, 1938
|[[1st National Assembly of the Philippines|Unang Pambansang Asembleya]]
|-
|'''[[José Yulo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1894–1976)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 23, 1939
|Disyembre 30, 1941
|[[2nd National Assembly of the Philippines|Ika-2 Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Republika ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1943-1945}}
|-
|'''[[Benigno Aquino Sr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Tarlac#At-large|Kabuuang Tarlac]]&lt;br&gt;(1894–1947)}}
|style=&quot;background:{{KALIBAPI/meta/color}};&quot; |
|[[KALIBAPI]]
|Setyembre 25, 1943
|Pebrero 2, 1944
|[[National Assembly of the Second Philippine Republic|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1945-1946}}
|-
|'''[[José Zulueta]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Iloilo's 1st congressional district|Iloilo-Ika-1]]&lt;br&gt;(1889–1972)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hunyo 9, 1945
|Mayo 25, 1946
|[[1st Congress of the Commonwealth of the Philippines|Unang Konggreso]]
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Mayo 25, 1946
|Hulyo 4, 1946
|[[2nd Congress of the Commonwealth of the Philippines|Ika-2 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1946-1972}}
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hulyo 4, 1946
|Disyembre 30, 1953
|[[Unang Konggreso ng Pilipinas|Unang Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-2 Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 25, 1954
|Disyembre 30, 1957
|[[Ikatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-3 Konggreso]]
|-
|'''[[Daniel Z. Romualdez|Daniel Romuáldez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Leyte's 4th congressional district|Leyte-Ika-4]] (hanggang 1961)&lt;br&gt;Kasapi para sa [[Leyte's 1st congressional district|Leyte-Ika-1]] (mula 1961)&lt;br&gt;(1907–1965)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 27, 1958
|Marso 9, 1962
|[[Ika-apat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-4 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[5th Congress of the Philippines|Ika-5 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Marso 9, 1962
|Pebrero 2, 1967
|[[Ikalimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-5 Konggreso]]&lt;br&gt;[[6th Congress of the Philippines|Ika-6 na Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Pebrero 2, 1967
|Abril 1, 1971
|[[Ika-anim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-6 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[7th Congress of the Philippines|Ika-7 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Abril 1, 1971
|Setyembre 23, 1972
|[[Ikapitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-7 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Batasang Pambansa&lt;br&gt;{{small|1978-1986}}
|-
|'''[[Querube Makalintal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Kalakhang Maynila|Kabuuang Rehiyon IV]]&lt;br&gt;(1910–2002)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hunyo 12, 1978
|Hunyo 30, 1984
|[[Pansamantalang Batasang Pambansa]]
|-
|'''[[Nicanor Yñiguez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Southern Leyte's at-large congressional district|Kabuuang Katimugang Leyte]]&lt;br&gt;(1915–2007)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hulyo 23, 1984
|Marso 25, 1986
|[[Regular na Batasang Pambansa]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1987-kasalukuyan}}
|-
|'''[[Ramon Mitra Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Palawan#2nd|Palawan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1928–2000)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Demokratikong Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino|LDP]]
|Hulyo 27, 1987
|Hunyo 30, 1992
|[[Ikawalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-8 Konggreso]]
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 27, 1992
|Hunyo 30, 1998
|[[Ikasiyam na Konggreso ng Pilipinas|Ika-9 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikasampung Konggreso ng Pilipinas|Ika-10 Konggreso]]
|-
|'''[[Manuel Villar]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Las Piñas#At-large|Kabuuang Las Piñas]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1949)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Makabayang Masang Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino|LAMMP]]
|Hulyo 27, 1998
|Nobyembre 13, 2000
| rowspan=&quot;3&quot; |[[Ikalabingisang Konggreso ng Pilipinas|Ika-11 Konggreso]]
|-
|'''[[Arnulfo Fuentebella]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Camarines Sur#3rd|Camarines Sur-Ika-3]]&lt;br&gt;(1945-2020)}}
| style=&quot;background:{{Nationalist People's Coalition/meta/color}};&quot; |
|[[Nationalist People's Coalition|NPC]]
|Nobyembre 13, 2000
|Enero 24, 2001
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Enero 24, 2001
|Hunyo 30, 2001
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 23, 2001
|Pebrero 5, 2008
|[[Ikalabingdalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-12 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabingtatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-13 Konggreso]]
|-
|'''[[Prospero Nograles]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao City#1st|Lungsod Davao-Ika-1]]&lt;br&gt;(1947-2019)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Pebrero 5, 2008
|Hunyo 30, 2010
|[[Ikalabingapat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-14 na Konggreso]]
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hunyo 26, 2010
|Hunyo 30, 2016
|[[Ikalabinglimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-15 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabinganim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-16 na Konggreso]]
|-
|'''[[Pantaleon Alvarez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao del Norte#1st|Davao del Norte-Ika-1]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1958)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 25, 2016
|Hulyo 23, 2018
| rowspan=&quot;2&quot; |[[Ikalabimpitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-17 Konggreso]]
|-
|'''[[Gloria Macapagal Arroyo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pampanga's 2nd congressional district|Pampanga-Ika-2]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1947)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 23, 2018
|Hunyo 30, 2019
|-
|'''[[Alan Peter Cayetano]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Pateros-Taguig|Taguig-Pateros]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1970)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hulyo 22, 2019
|Oktubre 12, 2020
| rowspan=&quot;2&quot; | [[Ikalabingwalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-18 Konggreso]]
|-
|'''[[Lord Allan Jay Velasco]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Marinduque's at-large congressional district|Nag-iisang Distrito ng Marinduque]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1977)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP-Laban]]
| Oktubre 12, 2020 
| Kasalukuyan
|}

===Mga Ispiker ng bawat rehiyon===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Rehiyon !! Kabuuan
|-
|[[Kanlurang Kabisayaan]] || 5
|-
|[[Kalakhang Maynila]] || 4
|-
|[[Gitnang Luzon]] || 2
|-
|[[Rehiyon ng Davao]] || 2
|-
|[[Mimaropa]] || 2
|-
|[[Silangang Kabisayaan]] || 2
|-
|[[Ilocos|Rehiyon ng Ilokos]] || 2
|-
|[[Bicol|Rehiyon ng Bikol]] || 1
|-
|[[Calabarzon]] || 1
|-
|[[Gitnang Kabisayaan]] || 1
|-
|[[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Rehiyong Pampangasiwaan ng Kordilyera]] || 1
|-
|}

===Mga Ispiker ng bawat lapian===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Lapian !! Kabuuan !! Termino
|-
|[[Partido Nacionalista|Lapiang Nasyonalista]] || 9 || 10
|-
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]] || 3 || 4
|-
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Lapiang Liberal]] || 3 || 4
|-
|[[PDP–Laban]] || 3 || 2
|-
|[[Kilusang Bagong Lipunan]] || 2 || 2
|-
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Nationalist People's Coalition]] || 1 || 1
|-
|}

==Linyang-panahon==
&lt;timeline&gt;
ImageSize = width:800 height:auto barincrement:11
PlotArea  = top:10 bottom:60 right:130 left:20
AlignBars = late

DateFormat = mm/dd/yyyy
Period     = from:01/01/1935 till:12/31/2020
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940

Colors =
  id:Vacant      value:black
  id:None        value:black
  id:abolished   value:black
  id:NP          value:drabgreen     legend:Nacionalista
  id:LP          value:dullyellow    legend:Liberal
  id:KBL         value:red           legend:KBL
  id:UNIDO       value:blue          legend:LDP
  id:Lakas       value:skyblue       legend:Lakas-CMD/Lakas&amp;nbsp;Kampi&amp;nbsp;CMD
  id:PMP         value:orange        legend:LAMMP/PMP
  id:NPC         value:green         legend:NPC
  id:PDP         value:yelloworange  legend:PDP-Laban

  id:linemark    value:gray(0.8)
  id:linemark2   value:gray(0.9)

Legend = columns:1 left:130 top:40 columnwidth:200

BarData =
  barset:PM

PlotData=
  width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till
  barset:PM
  from:11/25/1935 till:12/30/1938 text:&quot;Gil Montilla&quot; color:NP
  from:01/24/1939 till:12/30/1941 text:&quot;Jose Yulo&quot; color:NP
  from:10/17/1943 till:02/03/1944 text:&quot;Benigno Aquino, Sr.&quot; color:None
  from:06/09/1945 till:12/30/1945 text:&quot;Jose Zulueta&quot; color:NP
  from:05/25/1946 till:12/30/1953 text:&quot;Eugenio Perez&quot; color:LP
  from:01/25/1954 till:12/30/1957 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/27/1958 till:03/09/1962 text:&quot;Daniel Romualdez&quot; color:NP
  from:03/09/1962 till:02/02/1967 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:02/02/1967 till:01/01/1971 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/01/1971 till:09/21/1972 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:09/21/1972 till:06/12/1978 text:&quot;Abolished&quot; color:abolished
  from:06/12/1978 till:06/30/1984 text:&quot;Querube Macalintal&quot; color:KBL
  from:07/23/1984 till:03/25/1986 text:&quot;Nicanor Yniguez&quot; color:KBL
  from:07/27/1987 till:06/30/1992 text:&quot;Ramon Mitra&quot; color:UNIDO
  from:07/27/1992 till:06/30/1998 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:07/27/1998 till:11/13/2000 text:&quot;Manuel Villar Jr.&quot; color:PMP
  from:11/13/2000 till:01/24/2001 text:&quot;Arnulfo Fuentebella&quot; color:NPC
  from:01/24/2001 till:06/30/2001 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:Lakas
  from:07/23/2001 till:02/05/2008 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:02/05/2008 till:06/30/2010 text:&quot;Prospero Nograles&quot; color:Lakas
  from:07/26/2010 till:06/30/2016 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:LP
  from:07/25/2016 till:07/23/2018 text:&quot;Pantaleon Alvarez&quot; color:PDP
  from:07/23/2018 till:06/30/2019 text:&quot;Gloria Macapagal Arroyo&quot; color:PDP
  from:07/22/2019 till:10/12/2020 text:&quot;Alan Peter Cayetano&quot; color:NP
  from:10/12/2020 till:12/31/2020 text:&quot;Lord Allan Jay Velasco&quot; color:PDP
&lt;/timeline&gt;

==Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan==
Sa kasalukuyan, may anim na  buhay pang naging Ispiker ng Kapulungan::
&lt;gallery class=&quot;center&quot; caption=&quot;Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan&quot;&gt;
File:Jose de Venecia junior 2007.jpg|[[Jose de Venecia Jr.]] ([[Lakas-CMD]]), naglingkod 1992–1998, 2001–2008
File:Manny Villar T'nalak Festival 2009.jpg|[[Manuel Villar Jr.]] ([[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]]) naglingkod 1998-2000
File:Philippine House Speaker Feliciano Belmonte.jpg|[[Feliciano Belmonte Jr.]] ([[Liberal Party (Philippines)|Liberal]]), naglingkod 2001, 2010–2016
File:Alvarez-p.jpg|'''[[Pantaleon Alvarez]]''' ([[PDP-Laban]]), naglingkod 2016–2018
File:Arroyo with Xi and Sotto (cropped).jpg|[[Gloria Macapagal Arroyo]] ([[PDP-Laban]]) naglingkod 2018–2019
File:Rep. Alan Peter Cayetano (18th Congress PH).jpg|[[Alan Peter Cayetano]] ([[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]), naglingkod 2019–2020
&lt;/gallery&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas}}

[[Kaurian:Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|*]]
[[Kaurian:Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]</text>
      <sha1>fcxkw7f35ouud6h6zw93b7lj0uyizpx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166578</id>
      <parentid>2166577</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:02:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <origin>2166578</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25692" sha1="1f9gaopf17ib6aowh7t573asloujflp" xml:space="preserve">{{update}}
{{Infobox Political post
| post = Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas
| body = 
| flag = 
| flagsize = 
| flagborder = 
| flagcaption = Flag of the House of Representatives
| insignia =
| insigniasize = 125px
| insigniacaption = Sagisag ng Kapulungan ng mga Kinatawan
| image = Ferdinand Martin Gomez Romualdez.jpg 
| incumbent       = [[Martin Romualdez]]
| incumbentsince  = Oktubre 12, 2020
| style = Kagalang-galang {{small|(pormal)}}
| appointer = Inihalal ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]
| termlength = 3 taon
| formation = Ika-16 ng Oktubre, 1907
| inaugural = [[Sergio Osmeña]]
| succession = Nanunungkulan
| website = [http://www.congress.gov.ph/members/leaders.php?congress=14&amp;who=speaker Ispiker ng Mababang Kapulungan]
}}

{{Pulitika ng Pilipinas}}

Ang '''Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas''' ang nangungunang opisyal at ang pinakamataas na opisyal sa [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|mababang kapulungan]], at ika-apat na pinakamataas at makapangyarihang opisyal sa Pamahalaan ng Pilipinas. Inihahalal ng karamihan ng mga kinatawan ang Ispiker ng Kapulungan. Ikatlo at ang huli sa pagkakasunod-sunod sa pagka-pangulo ang Tagapagsalita, pagkatapos ng [[Pangulo ng Senado ng Pilipinas]], at ng [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas]]. Maaaring mapatalsik ang Tagapagsalita o ang Ispiker sa pamamagitan ng isang [[kudeta]], o maaaring palitan kung sakaling mamatay o magbitiw. Sa ilang pagkakataon, ang Tagapagsalita ay maaaring piliting magbitiw sa kalagitnaan ng kanyang termino kung mawala ang suporta ng karamihan sa mga kinatawan; sa kasong iyon, isang halalan para sa bagong Tagapagsalita ang gaganapin.

==Tungkulin==
Ayon sa Seksyon 15 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Kapulungan ng mga Kinatawan, ang mga tungkulin ng mga kapangyarihan ng Tagapagsalita bilang punong pampulitika at ng pamamahala ng Mababang Kapulungan ay mga sumusunod:

a. maghanda ng ahendang pantagapagbatas para sa bawat regular na sesyon, magtatag ng mga sistema at mga pamamaraan upang matiyak ang lubusang pagtatalakay ng mga hakbang kabilang sa loob nito, at maaari, ukol sa layunin, mapakinabangan ng tulong ng mga Katuwang na Tagapagsalita, ang Punong Mayorya, ang Mga Tagapangulo ng mga nakatayong lupon at iba pang Kasapi ng Mababang Kapuluan.

b. mangasiwa ng regular na buwanang sarilinang pulong ng lahat ng mga Kasapi o mga pangkat nito o madalas na waring kailangan upang matalakay ang mga prayoridad na hakbang at upang magpadali ang mga dayalogo, pinagkasunduan at aksyon sa mga isyu at mga pagkabahala na nakakaapekto ng Mababang Kapulungan at pagganap ng mga tungkulin;

c. magtupad ng pangkalahatang pangangasiwa sa lahat ng mga lupon at, sa pagpapatuloy nito, mamahala ng mga regular na buwanang pagpupulong na may Tagapangulo at Pangalawang-Tagapangulo ng lahat ng mga palagian at tanging lupon upang makatakda ang mga tudlaang pantagapagbatas, sumuri ng pagsasagawa sa pagkamit ng mga tudlaan, siguruin na ang mga prayoridad sukating tagapagbatas ng mga lupon ay nakaayos sa ahendang tagapagbatas ng Mababang Kapulungan, at lutasin sa gayon mga ibang isyu at mga malasakit na nakakaapekto ng mga pagpapatakbo at pagganap ng mga lupon;

d. tulad ng maisasagawa, magtatag ng isang mahusay na sistemang pamamahala sa kabatiran sa Mababang Kapulungan gumagamit sa mga iba, modernong teknolohiyang didyital:

1. makakapagpadali ng pagpunta sa at pagpapakalat ng datos at kabatiran na kailangan sa pagbabatas napapabilang ng nagpapadaling tunay na panahon ng pagsasalin ng mga plenaryong paglilitis sa mga [[diyalekto]] at [[mga wika sa Pilipinas|mga wikang Filipino]];

2. makakapaglaan ng isang gawing payak at komprehensibong proseso ng pagtitipon, pagrerekord, pag-iimbak at pagkuha ng datos at kabatirang nauugnay sa mga gawain at mga katitikan ng Mababang Kapulungan;

3. makakapagpanatili ng isang programa ng pamublikong kabatiran na magbibigay ng malalapitang, napapanahon at tumpak na kabatirang nauugnay sa Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga opisyal, mga lupong ito at mga pambatasang alagatang kasama ng nagpapadaling, tulad ng maisasagawa, saklaw na pambrodkast ng mga plenaryo at panlupong pangyayari;

e. magtatag ng isang mahusay at mabisang sistema upang masubaybayan at suriin ang pagsasagawa ng mga pambatasang gawain at mga tungkulin ng Mababang Kapulungan, mga Kasapi nito at mga lupong ito; 

f. magtatag ng mga kooperatibang ugnayan sa Senado ng Pilipinas upang magsubaybay nang mahusay at magpagaan ng aksyon ng Senado sa hakbang ng Mababang Kapulungan hanggang naghihintay sa pareho.

g. namumuno sa mga sesyon ng Mababang Kapulungan at nagpapasiya ng lahat ng tanong ng pagkakaayos saklaw upang manawagan ng sinumang Kasapi na maaaring magpaliwanag ng apela na hindi hihigit nang limang (5) minuto: Sa kondisyon, Na ang apela ay hindi humantong sa pakikipagtalo, at walang paliwanag ng boto na papayagan kung sakali hindi umanong paghalal;

h. magtalaga ng isang Kasapi bilang pansamantalang namumunong opisyal pagkatapos magbatid sa Diputadong Ispiker: Sa kondisyon, Na anumang pagtatalagang gayon ay maging epektibo sa isang araw ng sesyon lamang;

i. maghawak ng mga naaangkop na hakbang sa paraan na itinuturing na maipapayo o wari ang Mababang Kapulungan ay maaaring magpatnubay, upang mapanatili ang kaayusan at dekorum sa mga bulwagang pansesyon, mga palko, mga kabildo, mga kamara, mga tanggapan, mga pasilyo at mga saligan ng Mababang Kapulungan;

j. naglalagda ng lahat ng mga batas, mga resolusyon, mga bantayog, mga utos, mga mandamyento at mga subpena na maaaring maglabas sa pamamagitan o sa utos ng Mababang Kapulungan;

k. nagsasakatuparan ng administratibong tungkulin tulang ng, bukod sa iba pa:

k1. pagtatalaga ng tauhan ng Mababang Kapulungan na may awtoridad upang ipakatawan ng kapangyarihang ito;

k2. suspensyon, pagpapaalis o pagpataw ng ibang hakbang sa pagdidisiplina ng tauhan ng Mababang Kapulungan alinsunod sa mga tuntunin ng Lingkod Sibil: Sa kondisyon, Na ang suspensyo o pagpapaalis na ipinataw ng Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa ay dapat magkabisa lamang sa pagsang-ayon ng mayorya ng lahat ng mga Kasapi;

k3. pagsasama-sama o paghahati ng kita at sahod na nagdadala ng bakanteng posisyon na maaaring lumaki o nabawasan sa proseso, at/o paglikha ng mga bagong posisyon alinsunod sa Batas sa mga Pangkalahatang Gugulin: Sa kondisyon, Na ang kabuuang halaga na nasasangkot ay hindi dapat lumampas sa kabuuang halaga na inilaan para sa mga kita at sahod ng mga tauhan ng Mababang Kapulungan; at

k4. pagpapatupad ng mga patakarang nakabatay sa merito at mga programa ng pangangalap pantauhan, pagsasanay at kaunlaran, mga promosyon, mga insentibo at mga benepisyo upang tiyakin na ang Mababang Kapulungan ay may isang pulutong ng mga maaasahang propesyonal na makakapaglaan na kinailangan mga lingkod sa tulong pambatasan;

l. naghahanda ng taunang badyet ng Mababang Kapulungan na may tulong ng Lupon sa mga Kuwenta;

m. sa pagkonsulta sa Lupon ng mga Tuntunin, naghahanda ng mga tuntunin at alituntunin ng namamahalang pamublikong pagpasok sa pansariling datos at kaugnay na kabatiran, kasama ang mga pahayag ng mga pag-aari at mga pannagutan, ng mga Kasapi ng Mababang Kapulungan;

n. sa pagkonsulta sa Pinuno ng Minorya, ay bumuo sa pamamagitan ng isang naaangkop na entitad ng Mababang Kapulungan ng isang sistema para sa pagsusuri sa droga sa Kapulungan ng mga Kinatawan, na maaaring magbigay para sa pagsusuri sa sinumang Kasapi, opisyal, o empleyado ng Mababang Kapulungan, at kung hindi man ay maihahambing sa saklaw ng sistema ukol sa pagsusuri sa droga sa sangay na tagapagpaganap, Sa kondisyon, Na ang mga gastos ng sistema ay maaring ibayad mula sa mga naaangkop na kuwenta ng Mababang Kapulungan para sa mga opisyal na gastos; at

o. mag-utos ng pagpasa ng mga ulat sa pagganap sa katapusan ng bawat regular na sesyon at taon ng pananalapi mula sa mga tagapangulo ng lupon, ang Pangkalahatang Kalihim at Tagapamayapa, at ibang mga ulat na maaaring kailanganin mula sa lahat ng mga nababahalang opisyal at mga tanggapan ng Mababang Kapulungan.

At ayon sa Seksyon 16 ng Tuntunin 4 ng Mga Tuntunin ng Mababang Kapulungan, ang Ispiker ay dapat &quot;maging palagiang pinuno ng delegasyon at kinatawan ng Mababang Kapulungan sa lahat ng mga pandaigdigang pagtitipong parlyamentaryo at mga organisasyon: Sa kondisyon, na ang Ispiker ay maaaring maghirang ng sinumang Kasapi na maging kinatawan ng Ispiker. Ang Ispiker ay dapat tumukoy, sa mungkahi ng Pinuno ng Mayorya, sa pagsangguni sa Tagapangulo ng Lupon sa Relasyong Interparlyamentaryo at Diplomasya, kung sino ang bubuo ng delegasyon ng Mababang Kapulungan sa anumang pandaigdigang pagpupulong o pagtitipon ng mga parlyamentaryo at mga mambabatas at mga tauhan ng kalihimang suporta na mapakilos ukol sa layunin.&quot;

==Talaan ng mga Ispiker==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;margin: 1em auto 1em auto; text-align:center&quot;
!Ispiker
! colspan=&quot;2&quot; |Lapian
!Simula ng termino
!Katapusan ng termino
!Tagapagbatas
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya&lt;br&gt;{{small|1898-1901}}
|-
|'''[[Pedro Paterno]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Ilocos Norte#At-large|Kabuuang Ilocos Norte]]&lt;br&gt;(1857–1911)}}
|style=&quot;background:{{Independent (politician)/meta/color}};&quot; |
|Malaya
|Setyembre 15, 1898
|Marso 23, 1901
|[[Pamahalaang Rebolusyonaryo ng Pilipinas (1898–1899)|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Asembleya ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1907-1916}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1907
|Oktubre 16, 1916
|[[1st Philippine Legislature|Unang Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[2nd Philippine Legislature|Ika-2 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[3rd Philippine Legislature|Ika-3 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Kapuluang Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1916-1935}}
|-
|'''[[Sergio Osmeña]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Cebu's 2nd congressional district|Cebu-Ika-2]]&lt;br&gt;(1878–1961)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; | 
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Oktubre 16, 1916
|Hunyo 6, 1922
|[[4th Philippine Legislature|Ika-4 na Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[5th Philippine Legislature|Ika-5 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Manuel Roxas]]'''&lt;br&gt;{{small|Member for [[Capiz's 1st congressional district|Capiz-Ika-1]]&lt;br&gt;(1892–1948)}}
|style=&quot;background-color:#191970&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Colectivista}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 27, 1922
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
|[[6th Philippine Legislature|Ika-6 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
|[[7th Philippine Legislature|Ika-7 Tagapagbatas]]&lt;br&gt;[[8th Philippine Legislature|Ika-8 Tagapagbatas]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |'''[[Quintín Paredes|Quintin Paredes]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Abra's at-large congressional district|Kabuuang Abra]]&lt;br&gt;(1884-1973)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Consolidado}}
| rowspan=&quot;2&quot; |Oktubre 17, 1933
| rowspan=&quot;2&quot; |Setyembre 16, 1935
|[[9th Philippine Legislature|Ika-9 na Tagapagbatas]]
|-
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|[[10th Philippine Legislature|Ika-10 Tagapagbatas]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1935-1941}}
|-
|'''[[Gil Montilla]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1876–1946)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Democratico/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]&lt;br&gt;{{small|Democrático}}
|Nobyembre 15, 1935
|Disyembre 30, 1938
|[[1st National Assembly of the Philippines|Unang Pambansang Asembleya]]
|-
|'''[[José Yulo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Negros Occidental's 3rd congressional district|Negros Occidental-Ika-3]]&lt;br&gt;(1894–1976)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 23, 1939
|Disyembre 30, 1941
|[[2nd National Assembly of the Philippines|Ika-2 Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Pambansang Asembleya ng Republika ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1943-1945}}
|-
|'''[[Benigno Aquino Sr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Tarlac#At-large|Kabuuang Tarlac]]&lt;br&gt;(1894–1947)}}
|style=&quot;background:{{KALIBAPI/meta/color}};&quot; |
|[[KALIBAPI]]
|Setyembre 25, 1943
|Pebrero 2, 1944
|[[National Assembly of the Second Philippine Republic|Pambansang Asembleya]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Komonwelt ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1945-1946}}
|-
|'''[[José Zulueta]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Iloilo's 1st congressional district|Iloilo-Ika-1]]&lt;br&gt;(1889–1972)}}
|style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hunyo 9, 1945
|Mayo 25, 1946
|[[1st Congress of the Commonwealth of the Philippines|Unang Konggreso]]
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Mayo 25, 1946
|Hulyo 4, 1946
|[[2nd Congress of the Commonwealth of the Philippines|Ika-2 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1946-1972}}
|-
|'''[[Eugenio Pérez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 2nd congressional district|Pangasinan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1896–1957)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hulyo 4, 1946
|Disyembre 30, 1953
|[[Unang Konggreso ng Pilipinas|Unang Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-2 Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 25, 1954
|Disyembre 30, 1957
|[[Ikatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-3 Konggreso]]
|-
|'''[[Daniel Z. Romualdez|Daniel Romuáldez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Leyte's 4th congressional district|Leyte-Ika-4]] (hanggang 1961)&lt;br&gt;Kasapi para sa [[Leyte's 1st congressional district|Leyte-Ika-1]] (mula 1961)&lt;br&gt;(1907–1965)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Enero 27, 1958
|Marso 9, 1962
|[[Ika-apat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-4 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[5th Congress of the Philippines|Ika-5 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Marso 9, 1962
|Pebrero 2, 1967
|[[Ikalimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-5 Konggreso]]&lt;br&gt;[[6th Congress of the Philippines|Ika-6 na Konggreso]]
|-
|'''[[José Laurel Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Batangas's 3rd congressional district|Batangas-Ika-3]]&lt;br&gt;(1912–1998)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Pebrero 2, 1967
|Abril 1, 1971
|[[Ika-anim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-6 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[7th Congress of the Philippines|Ika-7 Konggreso]]
|-
|'''[[Cornelio Villareal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Capiz's 2nd congressional district|Capiz-Ika-2]]&lt;br&gt;(1904–1992)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Abril 1, 1971
|Setyembre 23, 1972
|[[Ikapitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-7 Konggreso]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Batasang Pambansa&lt;br&gt;{{small|1978-1986}}
|-
|'''[[Querube Makalintal]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Kalakhang Maynila|Kabuuang Rehiyon IV]]&lt;br&gt;(1910–2002)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hunyo 12, 1978
|Hunyo 30, 1984
|[[Pansamantalang Batasang Pambansa]]
|-
|'''[[Nicanor Yñiguez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Southern Leyte's at-large congressional district|Kabuuang Katimugang Leyte]]&lt;br&gt;(1915–2007)}}
|style=&quot;background:{{Kilusang Bagong Lipunan/meta/color}};&quot; |
|[[Kilusang Bagong Lipunan|KBL]]
|Hulyo 23, 1984
|Marso 25, 1986
|[[Regular na Batasang Pambansa]]
|-
! colspan=&quot;6&quot; |Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas&lt;br&gt;{{small|1987-kasalukuyan}}
|-
|'''[[Ramon Mitra Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Palawan#2nd|Palawan-Ika-2]]&lt;br&gt;(1928–2000)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Demokratikong Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino|LDP]]
|Hulyo 27, 1987
|Hunyo 30, 1992
|[[Ikawalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-8 Konggreso]]
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 27, 1992
|Hunyo 30, 1998
|[[Ikasiyam na Konggreso ng Pilipinas|Ika-9 na Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikasampung Konggreso ng Pilipinas|Ika-10 Konggreso]]
|-
|'''[[Manuel Villar]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Las Piñas#At-large|Kabuuang Las Piñas]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1949)}}
| style=&quot;background:{{Laban ng Makabayang Masang Pilipino/meta/color}};&quot; |
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino|LAMMP]]
|Hulyo 27, 1998
|Nobyembre 13, 2000
| rowspan=&quot;3&quot; |[[Ikalabingisang Konggreso ng Pilipinas|Ika-11 Konggreso]]
|-
|'''[[Arnulfo Fuentebella]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Camarines Sur#3rd|Camarines Sur-Ika-3]]&lt;br&gt;(1945-2020)}}
| style=&quot;background:{{Nationalist People's Coalition/meta/color}};&quot; |
|[[Nationalist People's Coalition|NPC]]
|Nobyembre 13, 2000
|Enero 24, 2001
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Enero 24, 2001
|Hunyo 30, 2001
|-
|'''[[Jose de Venecia Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pangasinan's 4th congressional district|Pangasinan-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Hulyo 23, 2001
|Pebrero 5, 2008
|[[Ikalabingdalawang Konggreso ng Pilipinas|Ika-12 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabingtatlong Konggreso ng Pilipinas|Ika-13 Konggreso]]
|-
|'''[[Prospero Nograles]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao City#1st|Lungsod Davao-Ika-1]]&lt;br&gt;(1947-2019)}}
| style=&quot;background:{{Lakas-NUCD-UMDP/meta/color}};&quot; |
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]]
|Pebrero 5, 2008
|Hunyo 30, 2010
|[[Ikalabingapat na Konggreso ng Pilipinas|Ika-14 na Konggreso]]
|-
|'''[[Feliciano Belmonte Jr.]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Quezon City's 4th congressional district|Lungsod Quezon-Ika-4]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1936)}}
| style=&quot;background:{{Liberal Party (Philippines)/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Hunyo 26, 2010
|Hunyo 30, 2016
|[[Ikalabinglimang Konggreso ng Pilipinas|Ika-15 Konggreso]]&lt;br&gt;[[Ikalabinganim na Konggreso ng Pilipinas|Ika-16 na Konggreso]]
|-
|'''[[Pantaleon Alvarez]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative districts of Davao del Norte#1st|Davao del Norte-Ika-1]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1958)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 25, 2016
|Hulyo 23, 2018
| rowspan=&quot;2&quot; |[[Ikalabimpitong Konggreso ng Pilipinas|Ika-17 Konggreso]]
|-
|'''[[Gloria Macapagal Arroyo]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Pampanga's 2nd congressional district|Pampanga-Ika-2]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1947)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP–Laban]]
|Hulyo 23, 2018
|Hunyo 30, 2019
|-
|'''[[Alan Peter Cayetano]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Legislative district of Pateros-Taguig|Taguig-Pateros]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1970)}}
| style=&quot;background:{{Nacionalista Party/meta/color}};&quot; |
|[[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]
|Hulyo 22, 2019
|Oktubre 12, 2020
| rowspan=&quot;2&quot; | [[Ikalabingwalong Konggreso ng Pilipinas|Ika-18 Konggreso]]
|-
|'''[[Lord Allan Jay Velasco]]'''&lt;br&gt;{{small|Kasapi para sa [[Marinduque's at-large congressional district|Nag-iisang Distrito ng Marinduque]]&lt;br&gt;(ipinanganak noong 1977)}}
| style=&quot;background:{{Partido Demokratiko Pilipino-Lakas ng Bayan/meta/color}};&quot; |
|[[PDP-Laban]]
| Oktubre 12, 2020 
| Kasalukuyan
|}

===Mga Ispiker ng bawat rehiyon===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Rehiyon !! Kabuuan
|-
|[[Kanlurang Kabisayaan]] || 5
|-
|[[Kalakhang Maynila]] || 4
|-
|[[Gitnang Luzon]] || 2
|-
|[[Rehiyon ng Davao]] || 2
|-
|[[Mimaropa]] || 2
|-
|[[Silangang Kabisayaan]] || 2
|-
|[[Ilocos|Rehiyon ng Ilokos]] || 2
|-
|[[Bicol|Rehiyon ng Bikol]] || 1
|-
|[[Calabarzon]] || 1
|-
|[[Gitnang Kabisayaan]] || 1
|-
|[[Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera|Rehiyong Pampangasiwaan ng Kordilyera]] || 1
|-
|}

===Mga Ispiker ng bawat lapian===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
!Lapian !! Kabuuan !! Termino
|-
|[[Partido Nacionalista|Lapiang Nasyonalista]] || 9 || 10
|-
|[[Lakas–CMD (1991)|Lakas]] || 3 || 4
|-
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Lapiang Liberal]] || 3 || 4
|-
|[[PDP–Laban]] || 3 || 2
|-
|[[Kilusang Bagong Lipunan]] || 2 || 2
|-
|[[Laban ng Demokratikong Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]] || 1 || 1
|-
|[[Nationalist People's Coalition]] || 1 || 1
|-
|}

==Linyang-panahon==
&lt;timeline&gt;
ImageSize = width:800 height:auto barincrement:11
PlotArea  = top:10 bottom:60 right:130 left:20
AlignBars = late

DateFormat = mm/dd/yyyy
Period     = from:01/01/1935 till:12/31/2020
TimeAxis   = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940

Colors =
  id:Vacant      value:black
  id:None        value:black
  id:abolished   value:black
  id:NP          value:drabgreen     legend:Nacionalista
  id:LP          value:dullyellow    legend:Liberal
  id:KBL         value:red           legend:KBL
  id:UNIDO       value:blue          legend:LDP
  id:Lakas       value:skyblue       legend:Lakas-CMD/Lakas&amp;nbsp;Kampi&amp;nbsp;CMD
  id:PMP         value:orange        legend:LAMMP/PMP
  id:NPC         value:green         legend:NPC
  id:PDP         value:yelloworange  legend:PDP-Laban

  id:linemark    value:gray(0.8)
  id:linemark2   value:gray(0.9)

Legend = columns:1 left:130 top:40 columnwidth:200

BarData =
  barset:PM

PlotData=
  width:5 align:left fontsize:S shift:(5,-4) anchor:till
  barset:PM
  from:11/25/1935 till:12/30/1938 text:&quot;Gil Montilla&quot; color:NP
  from:01/24/1939 till:12/30/1941 text:&quot;Jose Yulo&quot; color:NP
  from:10/17/1943 till:02/03/1944 text:&quot;Benigno Aquino, Sr.&quot; color:None
  from:06/09/1945 till:12/30/1945 text:&quot;Jose Zulueta&quot; color:NP
  from:05/25/1946 till:12/30/1953 text:&quot;Eugenio Perez&quot; color:LP
  from:01/25/1954 till:12/30/1957 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/27/1958 till:03/09/1962 text:&quot;Daniel Romualdez&quot; color:NP
  from:03/09/1962 till:02/02/1967 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:02/02/1967 till:01/01/1971 text:&quot;Jose Laurel Jr.&quot; color:NP
  from:01/01/1971 till:09/21/1972 text:&quot;Cornelio Villareal&quot; color:LP
  from:09/21/1972 till:06/12/1978 text:&quot;Abolished&quot; color:abolished
  from:06/12/1978 till:06/30/1984 text:&quot;Querube Macalintal&quot; color:KBL
  from:07/23/1984 till:03/25/1986 text:&quot;Nicanor Yniguez&quot; color:KBL
  from:07/27/1987 till:06/30/1992 text:&quot;Ramon Mitra&quot; color:UNIDO
  from:07/27/1992 till:06/30/1998 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:07/27/1998 till:11/13/2000 text:&quot;Manuel Villar Jr.&quot; color:PMP
  from:11/13/2000 till:01/24/2001 text:&quot;Arnulfo Fuentebella&quot; color:NPC
  from:01/24/2001 till:06/30/2001 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:Lakas
  from:07/23/2001 till:02/05/2008 text:&quot;Jose de Venecia&quot; color:Lakas
  from:02/05/2008 till:06/30/2010 text:&quot;Prospero Nograles&quot; color:Lakas
  from:07/26/2010 till:06/30/2016 text:&quot;Feliciano Belmonte&quot; color:LP
  from:07/25/2016 till:07/23/2018 text:&quot;Pantaleon Alvarez&quot; color:PDP
  from:07/23/2018 till:06/30/2019 text:&quot;Gloria Macapagal Arroyo&quot; color:PDP
  from:07/22/2019 till:10/12/2020 text:&quot;Alan Peter Cayetano&quot; color:NP
  from:10/12/2020 till:12/31/2020 text:&quot;Lord Allan Jay Velasco&quot; color:PDP
&lt;/timeline&gt;

==Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan==
Sa kasalukuyan, may anim na  buhay pang naging Ispiker ng Kapulungan::
&lt;gallery class=&quot;center&quot; caption=&quot;Mga nabubuhay na dating Ispiker ng Kapulungan&quot;&gt;
File:Jose de Venecia junior 2007.jpg|[[Jose de Venecia Jr.]] ([[Lakas-CMD]]), naglingkod 1992–1998, 2001–2008
File:Manny Villar T'nalak Festival 2009.jpg|[[Manuel Villar Jr.]] ([[Laban ng Makabayang Masang Pilipino]]) naglingkod 1998-2000
File:Philippine House Speaker Feliciano Belmonte.jpg|[[Feliciano Belmonte Jr.]] ([[Liberal Party (Philippines)|Liberal]]), naglingkod 2001, 2010–2016
File:Alvarez-p.jpg|'''[[Pantaleon Alvarez]]''' ([[PDP-Laban]]), naglingkod 2016–2018
File:Arroyo with Xi and Sotto (cropped).jpg|[[Gloria Macapagal Arroyo]] ([[PDP-Laban]]) naglingkod 2018–2019
File:Rep. Alan Peter Cayetano (18th Congress PH).jpg|[[Alan Peter Cayetano]] ([[Partido Nacionalista|Nasyonalista]]), naglingkod 2019–2020
&lt;/gallery&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas}}

[[Kaurian:Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|*]]
[[Kaurian:Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]</text>
      <sha1>1f9gaopf17ib6aowh7t573asloujflp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lucy (Australopithecus)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79499</id>
    <revision>
      <id>2166530</id>
      <parentid>1986241</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:26:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166530</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2802" sha1="smrjud2w66fvuy3frnav70zj5w4p4e1" xml:space="preserve">{{Infobox fossil
|img = Lucy blackbg.jpg
|catalog number = AL 288-1
|common name = Lucy
|species = ''[[Australopithecus afarensis]]''
|age = 3.2 mga milyong taon&lt;ref name=&quot;age&quot; /&gt;
|place discovered = [[Afar Depression|Depresyon ng Afar]], [[Etiyopya]]
|date discovered = Nobyembre 24, 1974
|discovered by = &lt;!--not at discovery [[Yves Coppens|Coppens]]/--&gt;[[Donald Johanson|Johanson]] at [[Tom Gray (antropologo)|Gray]]&lt;ref name=iho1&gt;{{cite web |url=http://www.asu.edu/clas/iho/lucy.html |title=Instutute of Human Origins |accessdate=2007-08-30 |format= |work= |archive-date=2009-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090305021646/http://www.asu.edu/clas/iho/lucy.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;}}
{{otheruses|Lucy}}
Si '''Lucy''' ay ang pangalang ibinigay sa isang [[posilisado]]ng [[hominidyo]] ng species na ''[[Australopithecus afarensis]]''.  Binigyan rin ito ng pangalawang pangalang [[Amharic|Amhariko]] na ''dinqineš'' o &quot;''Dinkenesh''&quot; na may ibig sabihing &quot;maganda ka&quot;&lt;ref name=legacy&gt;{{cite web | title=Lucy's legacy: Discovering our most famous ancestor | publisher=The Houston Museum of Natural Science | url=http://lucyexhibition.com/lucys-discovery.aspx | accessdate=2007-09-10 | archive-date=2009-01-16 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090116130901/http://lucyexhibition.com/lucys-discovery.aspx | url-status=dead }}&lt;/ref&gt;.  Naging isang pangkaraniwang pangalan ang ''Lucy'' ng AL 288-1, ang 40% buong kalansay ng ''Australopithecus afarensis'' natuklasan noong [[Nobyembre 24]], [[1974]] ng ''[[International Afar Research Expedition]]'' o IARE (salin: [[Pandaigdigang Ekspedisyong Pampananaliksik ng Afar]]; direktor: [[Maurice Taieb]], kasamang mga direktor: [[Donald Johanson]] at [[Yves Coppens]]) sa [[Awash Valley|Lambak ng Awash]] ng [[Afar Depression|Depresyong Afar]] ng [[Etiyopya]].  Tinatayang namuhay si Lucy noong 3.2 milyong mga taon na ang nakakaraan.&lt;ref name=age&gt;{{cite web | title=Mother of man - 3.2 million years ago | publisher=BBC Home | url=http://www.bbc.co.uk/sn/prehistoric_life/human/human_evolution/mother_of_man1.shtml | accessdate=2008-10-10}}&lt;/ref&gt;

Ang kalansay nito ay nagpapakita ng ebidensiya ng isang maliit na kapasidad ng bungo katulad sa mga [[bakulaw]](na hindi tao) at naglalakad ng nakatindig na [[bipedal]] na sumusuporta sa pinagtatalunang pananaw na ang [[bipedalismo]] ay nauna sa paglaki ng sukat ng utak sa [[ebolusyon ng tao]]. &lt;ref&gt;''Hadar'' entry in ''Encyclopædia'' (2008).&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|title=The Origins of Humankind|url=https://archive.org/details/originsofhumanki0000tomk|author=Stephen Tomkins|publisher=Cambridge University Press|year=1998|isbn=0-521-46676-8}}&lt;/ref&gt;

== Sanggunian ==
{{reflist}}

[[Kategorya:Mga fossil na hominin]]
[[Kategorya:Mga fossil na transisyonal]]

{{stub|Biyolohiya}}</text>
      <sha1>smrjud2w66fvuy3frnav70zj5w4p4e1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Likod ng tao</title>
    <ns>0</ns>
    <id>126796</id>
    <revision>
      <id>2166665</id>
      <parentid>1840656</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:17:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166665</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1914" sha1="kxdb4fge3edtfxseca34ciqgjv60t6a" xml:space="preserve">{{otheruses|Likod}}
[[Talaksan:Two girls, partially nude, seated at the beach, facing away from the camera towards the water.jpg|thumb|Likod ng tao]]
Ang '''likod ng tao''' o '''likuran ng tao''' ay ang malaking panglikurang lugar ng [[katawan ng tao]] ('''likod ng katawan ng tao'''), na nagmumula sa itaas ng [[puwitan]] magpahanggang sa likod ng [[leeg]] at ng mga [[balikat]].  Ito ang kapatagang nasa kabila ng [[dibdib]], na ang taas ay ayon sa [[haliging panggulugod]] o [[kolumnang bertebral]] (pangkaraniwang tinutukoy bilang [[butong panglikod]], [[gulugod]], [[kuyukod]], [[espina]], o [[balugbog]]), at ang [[lapad (lawig)|lapad]] ay sinusuportahan ng [[kulungan ng tadyang]] at ng mga balikat.  Lumalagos ang [[kanal na panggulugod]] ([[kanal na espinal]]) sa gulugod at nagbibigay ng mga ugat-pandama o mga nerbyo (mga nerb) sa ibang mga bahagi ng katawan.

{{Usbong|Anatomiya|Tao}}

[[Kategorya:Anatomiya ng tao]]

{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}</text>
      <sha1>kxdb4fge3edtfxseca34ciqgjv60t6a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166672</id>
      <parentid>2166665</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:33:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166672</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="928" sha1="3zjancptwboc5t4zeaznafyt9jrypxj" xml:space="preserve">{{otheruses|Likod}}
[[Talaksan:Two girls, partially nude, seated at the beach, facing away from the camera towards the water.jpg|thumb|Likod ng tao]]
Ang '''likod ng tao''' o '''likuran ng tao''' ay ang malaking panglikurang lugar ng [[katawan ng tao]] ('''likod ng katawan ng tao'''), na nagmumula sa itaas ng [[puwitan]] magpahanggang sa likod ng [[leeg]] at ng mga [[balikat]].  Ito ang kapatagang nasa kabila ng [[dibdib]], na ang taas ay ayon sa [[haliging panggulugod]] o [[kolumnang bertebral]] (pangkaraniwang tinutukoy bilang [[butong panglikod]], [[gulugod]], [[kuyukod]], [[espina]], o [[balugbog]]), at ang [[lapad (lawig)|lapad]] ay sinusuportahan ng [[kulungan ng tadyang]] at ng mga balikat.  Lumalagos ang [[kanal na panggulugod]] ([[kanal na espinal]]) sa gulugod at nagbibigay ng mga ugat-pandama o mga nerbyo (mga nerb) sa ibang mga bahagi ng katawan.

{{Usbong|Anatomiya|Tao}}

[[Kategorya:Anatomiya ng tao]]</text>
      <sha1>3zjancptwboc5t4zeaznafyt9jrypxj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Scano di Montiferro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>130672</id>
    <revision>
      <id>2166588</id>
      <parentid>2166043</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:10:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166588</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2684" sha1="k52q9zusj6jgqegr2npb61l3gw4ncrb" xml:space="preserve">{{Reflist}}{{Infobox Commune Italya|name=Scano di Montiferro|official_name=Comune di Scano di Montiferro|native_name=Iscanu|image_skyline=ScanoM.jpg|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Italy Sardinia|coordinates={{coord|40|13|N|8|35|E|type:city(1,690)_region:IT|display=inline}}|coordinates_footnotes=|region=[[Cerdeña]]|province=[[Lalawigan ng Oristano|Oristano]] (OR)|frazioni=|mayor_party=|mayor=Antonio Flore|area_footnotes=|area_total_km2=60.5|population_footnotes=&lt;ref name=&quot;istat&quot;&gt;All demographics and other statistics: [[National Institute of Statistics (Italy)]] (Istat).&lt;/ref&gt;|population_demonym=Scanesi|elevation_footnotes=|elevation_m=385|saint=|day=|postal_code=09078|area_code=0785|website={{official website|https://www.comune.scanodimontiferro.or.it}}|footnotes=}}Ang '''Scano di Montiferro''' ({{Langx|sc|Iscanu}}) ay isang ''[[comune]]'' (komuna o munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Oristano]] sa rehiyon [[Cerdeña]], [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|120|km|mi}} hilagang-kanluran ng [[Cagliari]] at mga {{Convert|35|km|mi}} hilaga ng [[Oristano]].

Ang Scano di Montiferro ay may hangganan sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Borore]], [[Cuglieri]], [[Flussio]], [[Macomer]], [[Sagama]], [[Santu Lussurgiu]], [[Sennariolo]], at [[Sindia, Cerdeña|Sindia]].

== Kasaysayan ==
Ang munisipalidad ng Scano ay pinaninirahan mula pa noong sinaunang panahon tulad ng ipinakita ng mga nakukuha sa teritoryo nito ng Domus de Janas at mga libingan ng Higante ang pagkakaroon ng maraming estrukturang nurahiko. Noong Edad Media, ang villa ng Scano ay kabilang sa curatoria ng Montiferro, sa [[Husgado ng Torres]]; noong 1259, sa pagkamatay ng giudicessa Adelasia, ang curatoria ay nakakabit sa [[Husgado ng Arborea]]. Noong 1410 ang villa ay naipasa sa mga Aragones at noong 1421 ay isinama sa mga teritoryong sakop ng pamilyang Catalan Zatrillas.

== Heograpiya ==
Ang bayan ay umaangat sa mga dalisdis ng [[Montiferru]], sa isa sa mga pinakamalusog na sona ng isla hanggang {{Convert|380|m|ft}} sa itaas ng antas ng dagat, kung saan ito ay ilang kilometro ang layo. Itinayo sa bunganga ng isang sinaunang bulkan sa mga basaltikong bato, ang teritoryo nito ay kumakalat sa mga burol at lambak kung saan dumadaloy ang mga daloy ng tubig.

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

== Mga panlabas na link ==

* [http://www.nuracale.it/ www.nuracale.it/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110507084344/http://www.nuracale.it/ |date=2011-05-07 }}
* [http://www.scanomontiferro.it/ www.scanomontiferro.it/]
{{Clear}}{{Lalawigan ng Oristano}}
[[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]]</text>
      <sha1>k52q9zusj6jgqegr2npb61l3gw4ncrb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Seneghe</title>
    <ns>0</ns>
    <id>130674</id>
    <revision>
      <id>2166590</id>
      <parentid>2166051</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:20:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166590</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5240" sha1="r4nx4x6jq0bmw8lkrrhihkcnrqhgqo9" xml:space="preserve">{{Infobox Commune Italya|name=Seneghe|official_name=Comune di Seneghe|native_name=Sèneghe|image_skyline=Seneghe - Panorama (02).JPG|imagesize=|image_alt=|image_caption=|image_shield=|shield_alt=|image_map=|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Italy Sardinia|coordinates={{coord|40|5|N|8|37|E|type:city(1,944)_region:IT|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|region=[[Cerdeña]]|province=[[Lalawigan ng Oristano|Oristano]] (OR)|frazioni=|mayor_party=|mayor=|area_footnotes=|area_total_km2=57.8|population_footnotes=|population_demonym=|elevation_footnotes=|elevation_m=|saint=|day=|postal_code=09070|area_code=0783|website=|footnotes=}}Ang '''Seneghe''' ({{Langx|sc|Sèneghe}}) ay isang ''[[comune]]'' (komuna o munisipalidad) sa [[Lalawigan ng Oristano]] sa rehiyon ng [[Cerdeña]], [[Italya]], na matatagpuan mga {{Convert|110|km|mi}} hilagang-kanluran ng [[Cagliari]] at mga {{Convert|20|km|mi}} hilaga ng [[Oristano]]. Noong Disyembre 31, 2004, mayroon itong populasyon na 1,944 at may lawak na {{Convert|57.8|km2|mi2}}.&lt;ref name=&quot;istat2&quot;&gt;All demographics and other statistics: Italian statistical institute [[National Institute of Statistics (Italy)|Istat]].&lt;/ref&gt;

May hangganan ang Seneghe sa mga sumusunod na munisipalidad: [[Bonarcado]], [[Cuglieri]], [[Milis]], [[Narbolia]], at [[Santu Lussurgiu]].

== Kasaysayan ==
Bandang 1767 ang bayan ay naging bahagi ng Markesado ng Arcais, isang fief ng pamilyang Flores Nurra, kung saan ito tinubos noong 1839 sa pag-aalis ng sistemang piyudal.

Mula sa kalagitnaan ng ika-18 siglo, salamat din sa pagkilos ng Simbahan, ang tanging institusyon para sa panlipunang promosyon na aktibo sa teritoryo,&lt;ref name=&quot;comune.seneghe.or.it&quot;&gt;{{Cita web|url=http://www.comune.seneghe.or.it/opencms8/opencms/www.comune.seneghe.or.it/comunita/Storia/?mStyle=80|titolo=Comune di Seneghe|autore=AT.NET srl|lingua=it|accesso=21 maggio 2018|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20170928233708/http://www.comune.seneghe.or.it/opencms8/opencms/www.comune.seneghe.or.it/comunita/Storia/?mStyle=80|urlmorto=sì}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170928233708/http://www.comune.seneghe.or.it/opencms8/opencms/www.comune.seneghe.or.it/comunita/Storia/?mStyle=80 |date=2017-09-28 }}&lt;/ref&gt; maraming mamamayan ang ipinadala sa Seneghe upang mag-aral, salamat din sa kontribusyon ng pambansang internado ng Cagliari. Bandang 1850 ang bayan ay may populasyon na 2,150 na naninirahan. Sa mga ito, 650 ay magsasaka, 90 pastol at 50 ay nagtatrabaho sa mga kalakalan at iba pang mga propesyon.

== Ekonomiya ==
Ang posisyong heograpiko ng Seneghe ay may makabuluhang impluwensiya sa ekonomiya at lipunan nito: 35% ng aktibong populasyon ay nagtatrabaho sa pag-aanak ng baka at tupa, na sumasakop sa 81% ng ibabaw ng munisipal, kung saan ang karamihan ay ginagamit para sa mga parang at pastulan, habang ang natitirang bahagi ay nahahati sa maaararong lupa at permanenteng pananim. Ang mga pangunahing pananim ay mga olibo, baging, at mga pananim na kumpay.

== Ebolusyong demograpiko ==
&lt;timeline&gt;
Colors=
 id:lightgrey value:gray(0.9)
 id:darkgrey value:gray(0.8)
 id:sfondo value:rgb(1,1,1)
 id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:455 height:303
PlotArea  = left:50 bottom:50 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period   = from:0 till:3000
TimeAxis  = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:1000 start:0
ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:200 start:0
BackgroundColors = canvas:sfondo

BarData=
 bar:1861 text:1861
 bar:1871 text:1871
 bar:1881 text:1881
 bar:1901 text:1901
 bar:1911 text:1911
 bar:1921 text:1921
 bar:1931 text:1931
 bar:1936 text:1936
 bar:1951 text:1951
 bar:1961 text:1961
 bar:1971 text:1971
 bar:1981 text:1981
 bar:1991 text:1991
 bar:2001 text:2001

PlotData=
 color:barra width:20 align:left

 bar:1861 from: 0 till:2237
 bar:1871 from: 0 till:2203
 bar:1881 from: 0 till:2298
 bar:1901 from: 0 till:2305
 bar:1911 from: 0 till:2541
 bar:1921 from: 0 till:2408
 bar:1931 from: 0 till:2376
 bar:1936 from: 0 till:2435
 bar:1951 from: 0 till:2621
 bar:1961 from: 0 till:2506
 bar:1971 from: 0 till:2144
 bar:1981 from: 0 till:2103
 bar:1991 from: 0 till:2051
 bar:2001 from: 0 till:1972

PlotData=

 bar:1861 at:2237 fontsize:XS text: 2237 shift:(-8,5)
 bar:1871 at:2203 fontsize:XS text: 2203 shift:(-8,5)
 bar:1881 at:2298 fontsize:XS text: 2298 shift:(-8,5)
 bar:1901 at:2305 fontsize:XS text: 2305 shift:(-8,5)
 bar:1911 at:2541 fontsize:XS text: 2541 shift:(-8,5)
 bar:1921 at:2408 fontsize:XS text: 2408 shift:(-8,5)
 bar:1931 at:2376 fontsize:XS text: 2376 shift:(-8,5)
 bar:1936 at:2435 fontsize:XS text: 2435 shift:(-8,5)
 bar:1951 at:2621 fontsize:XS text: 2621 shift:(-8,5)
 bar:1961 at:2506 fontsize:XS text: 2506 shift:(-8,5)
 bar:1971 at:2144 fontsize:XS text: 2144 shift:(-8,5)
 bar:1981 at:2103 fontsize:XS text: 2103 shift:(-8,5)
 bar:1991 at:2051 fontsize:XS text: 2051 shift:(-8,5)
 bar:2001 at:1972 fontsize:XS text: 1972 shift:(-8,5)

TextData=
 fontsize:S pos:(20,20)
 text:Datos mula sa ISTAT

&lt;/timeline&gt;

== Mga sanggunian ==
{{Commons category|Seneghe}}
&lt;references /&gt;
{{Lalawigan ng Oristano}}
[[Kategorya:Mga koordinado sa Wikidata]]
[[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Italyano]]</text>
      <sha1>r4nx4x6jq0bmw8lkrrhihkcnrqhgqo9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hikaru no Go</title>
    <ns>0</ns>
    <id>131858</id>
    <revision>
      <id>2166651</id>
      <parentid>2088452</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:52:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166651</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4870" sha1="4ibwzudnn9trwb8ye69mlh18f1lrdl5" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| bgcolour = light blue
| name = Hikaru no Go
| image = 
| caption = 
| ja_kanji = ヒカルの碁
| ja_romaji = 
| genre = [[Komedya]], [[Mga laro]], [[sikolohiya|Pansikolohiya]], [[Supernatural]], [[Paaralan]]
}}
{{Infobox animanga/Manga
| title = Hikaru no Go
| author = Yumi Hotta
| illustrator = Takeshi Obata
| publisher = Shueisha
| publisher_other = 
| first_run = 1998
| last_run = 2003 
| num_volumes = 23
}}
{{Infobox animanga/Anime 
| title = Hikaru no Go
| director = [[Tetsuya Endo]]&lt;br /&gt;[[Jun Kamiya]]&lt;br /&gt;[[Shin Nishizawa]]
| writer = 
| studio = [[Studio Pierrot]]
| licensor = 
| network = TV Tokyo
| first = 10 Oktubre 2001
| last = 26 Marso 2003
| episodes = 75
| episode_list = 
}}
{{Infobox animanga/Footer}}
Ang '''''Hikaru no Go''''' (ヒカルの碁) ay isang seryeng [[manga]] at [[anime]] mula 1998 haggang 2003 na base kay Yumi Hotta at larawan sa pamamagitan ng Takeshi Obata at may habang 75 bilang na mga kabanata ng anime at 23&amp;nbsp;ng bilang ng bolyum sa manga. Nakabatay ang istorya nito sa [[larong tabla]] na [[Go]].

Labis na tinanggap ang ''Hikaru no Go'' at nagkaroon ito ng higit sa 25 milyong sipi sa sirkulasyon at nanalo ng [[Shogakukan Manga Award]] noong 2000 at ang Tezuka Osamu Cultural Prize noong 2003. Naging dahilan din ito sa pagpasikat ng larong Go sa mga kabataan ng bansang [[Hapon]] simula nang unang lumabas ito,&lt;ref name=&quot;asiaweek&quot;&gt;{{cite journal|first=Yoko|last=Shimatsuka|title=Do Not Pass Go|url=http://www.asiaweek.com/asiaweek/magazine/nations/0,8782,132162,00.html|work=Asiaweek|volume=27|issue=25|page=54|accessdate=26 Marso 2007|issn=1012-6244|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070610073841/http://www.asiaweek.com/asiaweek/magazine/nations/0%2C8782%2C132162%2C00.html|archivedate=10 Hunyo 2007|df=mdy-all|language=Ingles}}&lt;/ref&gt; at tinuturing ng mga manlalaro ng Go sa iba't ibang dako na nagpasiklab sa interes sa laro ang maraming tao sa buong mundo dahil sa serye, at napansin ang pagtaas ng mga naglalaro ng Go sa buong sanlibutan.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com.au/books?id=Z3zjBAAAQBAJ&amp;pg=PT93&amp;lpg=PT93&amp;dq=hikaru+no+go+popularizing+go+board+game&amp;source=bl&amp;ots=JCxe_J73rr&amp;sig=ACfU3U247lb-D6EymMDRbd-taI4FQapU5w&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=2ahUKEwiR0avi1vXjAhUF6nMBHSe_A2YQ6AEwEnoECAkQAQ#v=onepage&amp;q=hikaru%20no%20go%20popularizing%20go%20board%20game&amp;f=false|title=Manga: An Anthology of Global and Cultural Perspectives|last=Johnson-Woods|first=Toni|date=2010-04-15|publisher=Bloomsbury Publishing USA|isbn=9781441155696|language=en}}&lt;/ref&gt;

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Anime]]</text>
      <sha1>4ibwzudnn9trwb8ye69mlh18f1lrdl5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166689</id>
      <parentid>2166651</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:36:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166689</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2617" sha1="jkwfpc2r3md0c8ed2jxlq2df9ftod5k" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| bgcolour = light blue
| name = Hikaru no Go
| image = 
| caption = 
| ja_kanji = ヒカルの碁
| ja_romaji = 
| genre = [[Komedya]], [[Mga laro]], [[sikolohiya|Pansikolohiya]], [[Supernatural]], [[Paaralan]]
}}
{{Infobox animanga/Manga
| title = Hikaru no Go
| author = Yumi Hotta
| illustrator = Takeshi Obata
| publisher = Shueisha
| publisher_other = 
| first_run = 1998
| last_run = 2003 
| num_volumes = 23
}}
{{Infobox animanga/Anime 
| title = Hikaru no Go
| director = [[Tetsuya Endo]]&lt;br /&gt;[[Jun Kamiya]]&lt;br /&gt;[[Shin Nishizawa]]
| writer = 
| studio = [[Studio Pierrot]]
| licensor = 
| network = TV Tokyo
| first = 10 Oktubre 2001
| last = 26 Marso 2003
| episodes = 75
| episode_list = 
}}
{{Infobox animanga/Footer}}
Ang '''''Hikaru no Go''''' (ヒカルの碁) ay isang seryeng [[manga]] at [[anime]] mula 1998 haggang 2003 na base kay Yumi Hotta at larawan sa pamamagitan ng Takeshi Obata at may habang 75 bilang na mga kabanata ng anime at 23&amp;nbsp;ng bilang ng bolyum sa manga. Nakabatay ang istorya nito sa [[larong tabla]] na [[Go]].

Labis na tinanggap ang ''Hikaru no Go'' at nagkaroon ito ng higit sa 25 milyong sipi sa sirkulasyon at nanalo ng [[Shogakukan Manga Award]] noong 2000 at ang Tezuka Osamu Cultural Prize noong 2003. Naging dahilan din ito sa pagpasikat ng larong Go sa mga kabataan ng bansang [[Hapon]] simula nang unang lumabas ito,&lt;ref name=&quot;asiaweek&quot;&gt;{{cite journal|first=Yoko|last=Shimatsuka|title=Do Not Pass Go|url=http://www.asiaweek.com/asiaweek/magazine/nations/0,8782,132162,00.html|work=Asiaweek|volume=27|issue=25|page=54|accessdate=26 Marso 2007|issn=1012-6244|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070610073841/http://www.asiaweek.com/asiaweek/magazine/nations/0%2C8782%2C132162%2C00.html|archivedate=10 Hunyo 2007|df=mdy-all|language=Ingles}}&lt;/ref&gt; at tinuturing ng mga manlalaro ng Go sa iba't ibang dako na nagpasiklab sa interes sa laro ang maraming tao sa buong mundo dahil sa serye, at napansin ang pagtaas ng mga naglalaro ng Go sa buong sanlibutan.&lt;ref&gt;{{Cite book|url=https://books.google.com.au/books?id=Z3zjBAAAQBAJ&amp;pg=PT93&amp;lpg=PT93&amp;dq=hikaru+no+go+popularizing+go+board+game&amp;source=bl&amp;ots=JCxe_J73rr&amp;sig=ACfU3U247lb-D6EymMDRbd-taI4FQapU5w&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=2ahUKEwiR0avi1vXjAhUF6nMBHSe_A2YQ6AEwEnoECAkQAQ#v=onepage&amp;q=hikaru%20no%20go%20popularizing%20go%20board%20game&amp;f=false|title=Manga: An Anthology of Global and Cultural Perspectives|last=Johnson-Woods|first=Toni|date=2010-04-15|publisher=Bloomsbury Publishing USA|isbn=9781441155696|language=en}}&lt;/ref&gt;
==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Anime]]</text>
      <sha1>jkwfpc2r3md0c8ed2jxlq2df9ftod5k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ghost Fighter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>132603</id>
    <revision>
      <id>2166543</id>
      <parentid>2030428</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:42:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166543</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19218" sha1="gba5vgmq26rau7egklpmtf0nhictbmk" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| name            = YuYu Hakusho
| image           = YuYu Hakusho volume 1.jpg
| caption         = Pabalat ng ''YuYu Hakusho'' bolyum 1 na nilabas ni [[Shueisha]]
| ja_kanji        = 幽☆遊☆白書
| ja_romaji       = Yū Yū Hakusho
| genre           = &lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;Sining pandigma, Pantasyang Bangsia&lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;
}}
{{Infobox animanga/Print
| type            = manga
| title           = 
| author          = [[最終話それから芸人悦次郎中谷次元刀]]
| illustrator     = 
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = [[Shōnen manga|Shōnen]]
| magazine        = [[Weekly Shōnen Jump]]
| published       = 
| first           = Disyembre 1990
| last            = Hulyo 1994
| volumes         = 19
| volume_list     = Talaan ng mga kabanata ng YuYu Hakusho
}}
{{Infobox animanga/Anime
| director        = Akiyuki Arafusa&lt;br/ &gt;[[Noriyuki Abe]]
| writer          = Yukiyoshi Ōhashi
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| network         = [[Fuji Television]], [[Animax]]
| first           = 10 Oktubre 1992
| last            = 7 Enero 1995
| episodes        = 112
| episode_list    = List of YuYu Hakusho episodes
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 2
| first           = 21 Setyembre 1994
| last            = 5 Oktubre 1994
| runtime         = 27 minuto (bawat isa)
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho II
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 4
| first           = 16 Disyembre 1995
| last            = 7 Pebrero 1996
| runtime         = 23 minutes (each)
}}
{{Infobox animanga/Other
| title           = Related works
| content         = 
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: The Movie|YuYu Hakusho: The Movie]]''
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: Poltergeist Report|YuYu Hakusho: Poltergeist Report]]''
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

Ang '''''Ghost Fighter''''' o '''''YuYu Hakusho''''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 幽☆遊☆白書, [[Romanisasyon|Baybay Romano]]: ''YūYū Hakusho'', literal na kahulugan ay &quot;Mga Ulat ng Kaluluwa&quot; o sa [[Wikang Ingles|Ingles]] ay &quot;''Ghost Files''&quot; o &quot;''Poltergeist Report''&quot;)&lt;ref&gt;{{cite book|publisher=[[Viz Media]] |first=Yoshihiro |last=Togashi |authorlink=Yoshihiro Togashi |page=5 |series=YuYu Hakusho |volume=1 |isbn=1-56-931904-9 |date=Mayo 2003}}&lt;/ref&gt; ay isang seryeng ''[[manga]]''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comics.ign.com/articles/649/649091p1.html |title=Zatch Bell Vol. 1 &amp; 2 Review |date=8 Setyembre 2005 |publisher=[[IGN]] |accessdate=21 Hulyo 2009}}&lt;/ref&gt; at ''[[anime]]'' na isinulat at iginuhit ni [[Yoshihiro Togashi]].  Sa Ingles na distribusyon at prangkisa, binabaybay ang pamagat ng serye bilang ''Yu Yu Hakusho'' samantalang sa [[Viz Media]], binabaybay ito bilang ''YuYu Hakusho''.  Sa Pilipinas, nakilala ang palabas na hango sa nasabing ''manga'' bilang '''''Ghost Fighter'''''.

Kuwento ito ni Yusuke Urameshi ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 浦飯 幽助 ''Urameshi Yūsuke'') (Eugene sa bersiyong [[Tagalog]]), isang pabayang kabataang nasagasaan ng kotse at namatay habang sinasagip ang buhay ng isang bata. Pagkatapos ng ilang mga pagsubok na ibinigay sa kanya ni Koenma (Jericho), ang anak ng hari ng Kabilang Daigdig, binuhay siya at itinalaga bilang Detektib ng Kabilang Daigdig, na magsisiyasat sa iba't ibang mga kasong kinasasangkutan ng mga demonyo at espiritu sa mundo ng mga tao. Higit na itinuon ng ''manga'' ang kuwento sa mga torneo ng sining panlaban (''martial arts tournaments'') habang umuusad ang serye. Sinimulang likhain ni Togashi ang ''YuYu Hakusho'' noong Nobyembre 1990, na nakabatay sa kanyang mga interes sa mga pelikulang katatakutan at mga kaluluwa, at sa impluwensiya ng mitolohiyang [[Budismo]].

Orihinal na inilimbag bilang serye ang ''manga'' sa ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' mula Disyembre 1990 hanggang Hulyo 1994. Binubuo ang serye ng 175 kabanata na magkakasama sa 19 na tomo (''volume''). Sa Hilagang Amerika, kumpletong inilimbag ang ''manga'' sa ''Shonen Jump'' mula Enero 2003 hanggang Enero 2010. Isang ''anime'' na binubuo ng 112 kabanata ang isinagawa sa direksyon ni Noriyuki Abe at ipinrodyus katuwang ang Fuji Television, Yomiko Advertising, at [[Studio Pierrot]]. Ang seryeng pantelebisyon ay orihinal na isinahimpapawid sa Fuji TV Network ng bansang Hapon mula 10 Oktubre 1992 hanggang 7 Enero 1995. Kinalauna'y binigyang-lisensiya ito sa Hilagang Amerika ng Funimation Entertainment noong 2001, kung saa'y isinahimpapawid ito sa popular na bahagi ng [[Cartoon Network]] kabilang ang ''Adult Swim'' at ''Toonami''. Ipinalabas ang seryeng pantelebisyon sa iba't ibang bahagi ng daigdig, kabilang ang [[Pilipinas]] kung saan ipinakilala ito sa pamagat na ''Ghost Fighter''. Nakapaglabas ang prangkisa ng ''YuYu Hakusho'' ng dalawang pelikulang ''anime'', isang serye ng mga ''original video animation'' (OVA), mga ''audio album'', mga larong-bidyo, at iba pang kalakal.

Mainit na tinanggap ang ''YuYu Hakusho'', kung saan nakapagbenta ang ''manga'' ng mahigit 50 milyong kopya sa bansang Hapon pa lamang, at nagwagi ng prestihiyosong ''Shogakukan Manga Award'' para sa ''shōnen manga'' noong 1993. Ang seryeng pantelebisyon naman nito'y nagwagi ng gantimpalang ''Animage Anime Grand Prix'' para sa pinakamahusay na ''anime'' sa taong 1994 at 1995. Pinanood ang ''YuYu Hakusho'' ng malaking bahagi ng mga manonood ng telebisyon sa bansang Hapon at napakalawak na bahagdan ng mga taong nasa iba't ibang edad sa [[Estados Unidos]]. Binigyan ang ''anime'' ng maraming positibong pagsusuri ng mga kritiko sa Hilagang Amerika, na pumupuri sa pagkakasulat ng kuwento, sa mga tauhan, at sa dami ng aksiyon nito. Bagama't may ilang kritikong nagsasabing masyadong paulit-ulit ang nasabing serye.

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! (movie).JPG
| caption = Unang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh!''''', ang unang [[pelikula]] batay sa [[遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜]] na ''[[Yu-Gi-Oh!]]'', ay ipinalabas lamang sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].  Isa itong 30-minutong pelikula na nilikha ng [[Toei Animation]], na unang lumabas sa mga sinehan noong 6 Marso 1999. Sa [[anime]] na ''Yu-Gi-Oh!'' ang mga tauhan dito.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters''''' (遊戯王芸人悦次郎中谷オシリスの天空竜ズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

== Buod ==
''Nakapanaklong ang pangalan ng mga tauhang ginamit sa bersiyong Tagalog ng palabas para sa madaling pag-unawa.''

Isinasalaysay ng ''YuYu Hakusho'' ang kuwento ni Yusuke Urameshi (Eugene), isang kabataang mahilig sa basag-ulo kung saan, sa isang di-inaasahang pangyayari, ay natamaan ng sasakyan at pumanaw sa pagtatangkang iligtas ang isang bata sa pamamagitan ng pagtulak niya rito. Sa kanyang kamatayan, siya ay naging kaluluwa at binati ni Botan (Charlene), isang babaeng nagpakilala bilang tagasundo ng mga kaluluwa patungo sa Espirituwal na Mundo o Kabilang Daigdig (霊界 ''Reikai''), kung saan hinahatulan ang mga namatay na. Ipinaalam ni Botan kay Yusuke na nasorpresa ang Kabilang Daigdig sa ginawa niyang pagliligtas sa bata, at wala pang lugar na inilaan sa kanya sa langit o sa impiyerno. Dahil dito, binigyan siya ng pagkakataon ni Koenma (Jericho), ang anak ni Haring Enma ng Kabilang Daigdig, na makabalik sa katawang-lupa nito sa pamamagitan ng mga pagsubok. Nagtagumpay si Yusuke dahil sa tulong ng kanyang mga kaibigang sina Keiko Yukimura (Jenny) at Kazuma Kuwabara (Alfred). Matapos mabuhay muli, ipinagkaloob ni Koenma kay Yusuke ang titulong &quot;Detektib ng Kabilang Daigdig&quot; (霊界探偵 ''Reikai Tantei'', literal na kahuluga'y &quot;Detektib ng Espirituwal na Mundo), at inatasan siyang magsiyasat ng mga di-pangkaraniwang pangyayari sa Mundo ng mga Tao (人間界 ''Ningen Kai'').

Agad na naatasan si Yusuke na isagawa ang pagbawi sa tatlong kayamanang ninakaw mula sa Kabilang Daigdig ng tatlong mga demonyo: sina Hiei (Vincent), Kurama (Dennis), at Goki (Jerry). Nakuha ni Yusuke ang tatlong kayamanan gamit ang kanyang bagong kakayahan, ang ''Rei Gun'', isang enerhiyang espirituwal (霊気 ''Reiki'') na naiipon mula sa kanyang hintuturo.

Matapos nito'y naglakbay siya sa kabundukan upang hanapin ang matandang babaeng batikan sa mga sining panlaban (''martial arts'') na si Genkai (Master Jeremiah). Katuwang ang kanyang karibal na si Kuwabara, sumali sa torneo si Yusuke na inorganisa ni Genkai upang hanapin nito ang kanyang magiging tagapagmana ng kapangyarihan. Ginamit ni Yusuke ang paligsahan upang mahanap niya si Rando (Benjo), isang demonyong nagnanakaw ng mga kakayahan at pumapatay sa mga batikan sa sining panlaban. Nagapi ni Yusuke si Rando sa huling bahagi ng paligsahan, at siya'y sinanay ni Genkai sa loob ng anim na buwan upang mapaghusay niya ang kanyang kakayahan.

Ipinadala si Yusuke sa Kastilyong Maze sa Mundo ng Masasamang Espiritu (魔界 ''Makai'', lit. na kahulugan &quot;Daigdig ng mga Demonyo&quot;), isang ikatlong mundong sakop lamang ng mga demonyo, kung saan tinulungan si Yusuke nina Kuwabara at nagbagong-buhay na sina Kurama at Hiei upang talunin ang Apat na Halimaw, mga demonyong nagtatangkang takutin si Koenma na alisin ang harang na naghihiwalay sa kanila mula sa mundo ng mga tao.

Isang panibagong misyon ang sumunod na trabaho ni Yusuke, kung saan kinakailangan niyang iligtas si Yukina (Mikaela), ang diyosa ng niyebe kung saan nagiging perlas ang kanyang mga luha. Dahil sa ganitong kakayahan ni Yukina ay binihag siya ni Gonzo Tarukane (Don Paquito), isang mayamang negosyante at miyembro ng samahan ng mga nagpupustahan. Sa kanyang misyon kasama si Kuwabara, nakatagpo nila ang magkapatid na Toguro (Taguro), at tinalo nila ang mga ito sa laban. Nailigtas si Yukina sa tulong ni Hiei, na lingid sa kaalaman ni Yukina ay kanyang nakatatandang kapatid.

Isang kunwaring pagkatalo lamang ang nangyari sa magkapatid na Toguro, at dahil dito, inanyayahan ng nakababatang Toguro si Yusuke sa Paligsahan ng mga Masasamang Espiritu (暗黒武術会 ''Ankoku Bujutsukai'', lit. na kahuluga'y &quot;Samahan ng Sining Panlaban ng Kadiliman&quot;), isang paligsahang isinagawa ng mga tiwali at mayayamang mga tao kung saan naglalaban-laban ang mga koponan ng mga demonyo, at kung minsa'y mga tao, upang magkaroon ng pagkakataong matupad ang kanilang hiling. Ang Koponang Urameshi, na binubuo nina Yusuke Kuwabara, Kurama, Hiei, at ang nakamaskarang si Genkai, ay lumahok at hinarap ang maraming laban upang makaharap ang Koponang Toguro sa huling bahagi ng paligsahan at napagwagian ang torneo. Napag-alaman nila na ang may-ari ng Koponang Toguro, si Sakyo (Mr. Valdez) ay nagnanais manalo upang makagawa siya ng malaking butas na magdurugtong sa Mundo ng mga Tao at Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Sa kanyang pagkatalo, sinira ni Sakyo ang pinagdausan ng laban, at siya'y nagpakamatay.

Matapos ang paligsahan, umuwi na si Yusuke, subalit sandali lamang ang kanyang pagpapahinga dahil siya ay hinamon sa isang laban ng tatlong kabataang nagtataglay ng mga di-pangkaraniwang kapangyarihan; dahil dito'y nabihag nila si Yusuke. Tinangka siyang iligtas nina Kuwabara at ng iba pa, at napag-alaman nilang ito ay isa lamang pagsubok na inihanda ni Genkai. Ipinaalam sa kanila na si Shinobu Sensui, ang dating detektib ng kabilang daigdig, ay nangalap ng anim na iba pang taong mayroon ding di-pangkaraniwang lakas upang tulungan siyang tapusin ang sinimulan ni Sakyo, ang pagbukas ng butas para sa mga masasamang espiritu upang ubusin ang mga tao. Hinarap nina Yusuke at kanyang mga kaibigan isa-isa ang mga tauhan ni Sensui, hanggang sa umabot ang laban sa pagitan ng dalawang detektib. Napatay ni Sensui si Yusuke, at pumasok sa dimensiyong patungo sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Muling nabuhay si Yusuke bilang isang kalahating demonyo, at natuklasan niyang ipinasa sa kanya ng mga ninuno nito ang isang uri ng ''gene'' o punla sa katawan ng tao kung saan magigising lamang ito kapag ang taong nagtaglay nito'y may sapat na lakas, kung saan lilitaw ang katangiang demonyo nito. Naglakbay si Yusuke sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu, at natalo niya si Sensui sa tulong ng espiritu ng kanyang ninuno na kumontrol sa katawan ni Yusuke upang tapusin ang laban.

Sa kanilang pagbabalik sa mundo ng mga tao, inalis si Yusuke sa pagiging detektib, at iniutos ni Haring Enma na hulihin siya at patayin sa takot na ang dugong nananalaytay kay Yusuke ay maging dahilan upang siya'y magwala at magdulot ng kaguluhan sa mundo ng mga tao. Samantala, dahil hindi matanggap ni Yusuke na kinontrol siya ng kanyang ninunong si Raizen, pumayag siyang tanggapin ang alok ng mga tagasunod ni Raizen na bumalik sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Si Raizen, na nagnanais maghanap ng tagapagmana ng kanyang nasasakupan, ay nasa bingit na ng kamatayan dahil sa hindi nito pagkain ng tao — isang kamatayang magpapawala ng maselang balanse sa pagitan ng tatlong namamayaning pinuno sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Ipinatawag sina Hiei at Kurama ng dalawang iba pang pinuno, sina Mukuro at Yomi, upang maghanda para sa di-mapipigilang digmaan. Ang tatlong pangunahing tauhan ay nagsanay sa nasabing Mundo sa loob ng isang taon, kung saan sa panahong iyon namatay si Raizen at minana ni Yusuke ang teritoryo. Pinangunahan ni Yusuke ang pakikipag-usap sa dalawang pinuno at nagpanukala ng isang paligsahan upang pangalanan ang tunay na pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu, na sinang-ayunan naman nina Mukuro at Yomi. Sa nasabing torneo, nagharap sina Yusuke at Yomi sa ikalawang bahagi ng paligsahan kung saan nagapi si Yusuke at napabagsak nang walang malay. Nagising si Yusuke makalipas ang ilang araw at napag-alamang tapos na ang paligsahan, at magkakaroon muli ng katulad na kompetisyon tuwing ikatlong taon upang malaman kung sino ang magiging pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Nanatili pa si Yusuke ng dalawang taon sa nasabing Mundo, at makalipas nito'y bumalik sa Mundo ng mga Tao upang makasama si Keiko.

== Mga Tauhan ==
'''Yusuke Urameshi (Eugene)''' - Si Yusuke (Eugene) ang pangunahing tauhan sa manga at anime na Yu yu Hakusho (Ghost Fighter). Malapit na kaibigan niya si Kuwabara (Alfred), Kurama (Dennis) at Hiei (Vincent). Ang kanyang guro na si Genkai (Jeremiah)ang nagturo sa kanya kung papaano lumaban na lubos na nagpalakas sa kanya upang matapos ang mga misyon na ipinapagawa ni Koenma (Jericho). Siya ang maituturing na pinakamalakas sa apat at naturingan na leader ng '''Kupunan ng mga Tao''' sa paligsahan ng masasamang espiritu. Lugod sa kaalaman ni Eugene, siya ay isa ring kalahating tao katulad ni Vincent at ni Dennis. Kung saan siya ang naging tagapagmana at naging hari sa mundo ng mga masasamang espiritu sa kaharian ni Raizen. Kilala si Eugene sa paggamit ng '''Ray Gun''' na kanyang ginamit upang matalo ang lahat ng kanyang mga kalaban.

'''Kazuma Kuwabara (Alfred)''' - Si Kuwabara, na mas kilala sa pangalan na Alfred sa Pilipinas ay matalik na kaibigan ni Eugene sa anime na Ghost Fighter. Bago sila magkakilala ni Eugene, silang dalawa ay mortal na magkaaway ngunit sa di inaasahang pangyayari ng namatay si Eugene sa unang kabanata ng anime ay napaglapit silang dalawa. Dito ay napagalaman na si Alfred ay hindi naman talaga tinuturing na kaaway si Eugene. Datapwat tinuturing lamang niya itong Karibal. Isa sa pinakakilalang teknik na ginagamit ni Alfred ay ang Spiritwal na Espada na kung saan ginagawa nyang purong enerhiya ang kanyang spiritwal na lakas.

'''Yoko Kurama (Dennis)''' - Si Dennis ang isa sa mga pinakatangitangi na karakter sa anime dahil sa bukod na malakas na spiritwal na kapangyarihan siya rin ang pinaka matalinong miyembro sa kupunan ni Eugene. Si Dennis ay may dalawang katauhan, kung siya ay sa mundo ng mga tao siya ay tinatawag na ''Shuichi Minamino'' at Dennis naman sa kanilang samahan. Siya rin ay may katangian kung saan ang kanyang itsura ay nagbabago sa anyong lobo at kabalikat nito ay ang pagtaas ng spiritwal niyang lakas at paggamit ng mga teknik na nagagamit lamang niya sa anyong lobo. Dahil rin dito, mas nagiging mapusok siya at mas malupit sa kanyang mga kalaban. Madalas niyang ginagamit ang teknik na ''rose whip'' na parang tangkay ng rosas na ginawang latigo ngunit ito ay may lakas at tibay na mas malakas pa sa isang bakal. Napag alaman din sa [[anime]] na si Dennis ay namuhay na isang magnanakaw sa mundo ng masasamang espiritu na kung saan ay nakasama nya si '''Yomi''' sa kanyang pagnakaw ng mga kayamanan.

'''Jaganshi Hiei (Vincent)''' - Si Vincent ang pinakamaliit at panghuling miyembro na bumubuo sa mga pangunahing tauhan ng Ghost Fighter. Bagama't maliit, matuturing na malakas at walang kinatatakutan si Vincent. Pinakita sa anime na siya ang tipong nangangahas makipaglaban sa pinakamalakas na miyembro ng kalaban. Siya ay nakasuot na purong itim at may puting bandana na kung saan tinatago niya ang kanyang pangatlong mata. Sa grupo ni Eugene, siya ang pinakatahimik at pinaka mapusok ngunit mataas ang respeto niya kay Eugene at sa iba pa niyang kasamahan. Siya rin ay may kakambal na babae na ang pangalan ay Mikaela (Yukina) ngunit linilihim niya ito sa kanya. Isa sa pinaka kilalang teknik na ginagamit ni Vincent ay ang '''Black Dragon Spirit''' na kung saan binubuksan nya ang kanyang pangatlong mata upang magamit at mapalabas ang maitim na apoy. Siya rin ay isa sa pinakamabilis gumalaw at napagkakamalan na kaya niyang mag teleport ngunit sa lingid na kaalaman nila ay maliksi lamang gumalaw sa Vincent.

'''Keiko Yukimura''' '''(Jenny)'''- Si Jenny ay kaibigan at kaklase ni Yusuke Urameshi sa pagkabata. Kilala niya si Yusuke Urameshi ng maraming taon at kumikilos bilang isang disiplina na tao, na madalas na sinusubukan siyang dumalo sa kanyang mga klase at kumilos, kahit na karaniwang hindi ito nagagawa. Sinusubukan ni Yusuke na itago ang kanyang trabaho bilang espiritu ng tiktik mula kay Keiko Yukimura, kahit na nalaman niya ito. Nag-aalala si Keiko tungkol kay Yusuke Urameshi ngunit alam na mas masaya siyang nakikipaglaban sa mga demonyo kaysa sa pagkakaroon ng isang normal na buhay sa paaralan. Nang umalis si Yusuke para sa Demon Plane ay nangangako siyang babalik at mag-propose sa kanya.

Sa pagtatapos ng serye, papasok si Keiko sa kolehiyo upang maging isang guro.

Boses: Yuri Amano (Haponesa) at (Rose Barin) Tagalog ng [[Fushigi Yūgi]].

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php Anime News Network Encyclopedia] {{in lang|en}}&amp;nbsp;— website ng [[Anime News Network]].
* [http://www.aniplogs.com Aniplogs Anime Source] - Aniplogs Anime Source</text>
      <sha1>gba5vgmq26rau7egklpmtf0nhictbmk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166549</id>
      <parentid>2166543</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:44:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]): Rvv vandalism (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166549</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18345" sha1="jd9364doxt6gqygb77sq92e2vs960ze" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| name            = YuYu Hakusho
| image           = YuYu Hakusho volume 1.jpg
| caption         = Pabalat ng ''YuYu Hakusho'' bolyum 1 na nilabas ni [[Shueisha]]
| ja_kanji        = 幽☆遊☆白書
| ja_romaji       = Yū Yū Hakusho
| genre           = &lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;Sining pandigma, Pantasyang Bangsia&lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;
}}
{{Infobox animanga/Print
| type            = manga
| title           = 
| author          = [[Yoshihiro Togashi]]
| illustrator     = 
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = [[Shōnen manga|Shōnen]]
| magazine        = [[Weekly Shōnen Jump]]
| published       = 
| first           = Disyembre 1990
| last            = Hulyo 1994
| volumes         = 19
| volume_list     = Talaan ng mga kabanata ng YuYu Hakusho
}}
{{Infobox animanga/Anime
| director        = Akiyuki Arafusa&lt;br/ &gt;[[Noriyuki Abe]]
| writer          = Yukiyoshi Ōhashi
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| network         = [[Fuji Television]], [[Animax]]
| first           = 10 Oktubre 1992
| last            = 7 Enero 1995
| episodes        = 112
| episode_list    = List of YuYu Hakusho episodes
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 2
| first           = 21 Setyembre 1994
| last            = 5 Oktubre 1994
| runtime         = 27 minuto (bawat isa)
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho II
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 4
| first           = 16 Disyembre 1995
| last            = 7 Pebrero 1996
| runtime         = 23 minutes (each)
}}
{{Infobox animanga/Other
| title           = Related works
| content         = 
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: The Movie|YuYu Hakusho: The Movie]]''
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: Poltergeist Report|YuYu Hakusho: Poltergeist Report]]''
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

Ang '''''Ghost Fighter''''' o '''''YuYu Hakusho''''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 幽☆遊☆白書, [[Romanisasyon|Baybay Romano]]: ''YūYū Hakusho'', literal na kahulugan ay &quot;Mga Ulat ng Kaluluwa&quot; o sa [[Wikang Ingles|Ingles]] ay &quot;''Ghost Files''&quot; o &quot;''Poltergeist Report''&quot;)&lt;ref&gt;{{cite book|publisher=[[Viz Media]] |first=Yoshihiro |last=Togashi |authorlink=Yoshihiro Togashi |page=5 |series=YuYu Hakusho |volume=1 |isbn=1-56-931904-9 |date=Mayo 2003}}&lt;/ref&gt; ay isang seryeng ''[[manga]]''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comics.ign.com/articles/649/649091p1.html |title=Zatch Bell Vol. 1 &amp; 2 Review |date=8 Setyembre 2005 |publisher=[[IGN]] |accessdate=21 Hulyo 2009}}&lt;/ref&gt; at ''[[anime]]'' na isinulat at iginuhit ni [[Yoshihiro Togashi]].  Sa Ingles na distribusyon at prangkisa, binabaybay ang pamagat ng serye bilang ''Yu Yu Hakusho'' samantalang sa [[Viz Media]], binabaybay ito bilang ''YuYu Hakusho''.  Sa Pilipinas, nakilala ang palabas na hango sa nasabing ''manga'' bilang '''''Ghost Fighter'''''.

Kuwento ito ni Yusuke Urameshi ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 浦飯 幽助 ''Urameshi Yūsuke'') (Eugene sa bersiyong [[Tagalog]]), isang pabayang kabataang nasagasaan ng kotse at namatay habang sinasagip ang buhay ng isang bata. Pagkatapos ng ilang mga pagsubok na ibinigay sa kanya ni Koenma (Jericho), ang anak ng hari ng Kabilang Daigdig, binuhay siya at itinalaga bilang Detektib ng Kabilang Daigdig, na magsisiyasat sa iba't ibang mga kasong kinasasangkutan ng mga demonyo at espiritu sa mundo ng mga tao. Higit na itinuon ng ''manga'' ang kuwento sa mga torneo ng sining panlaban (''martial arts tournaments'') habang umuusad ang serye. Sinimulang likhain ni Togashi ang ''YuYu Hakusho'' noong Nobyembre 1990, na nakabatay sa kanyang mga interes sa mga pelikulang katatakutan at mga kaluluwa, at sa impluwensiya ng mitolohiyang [[Budismo]].

Orihinal na inilimbag bilang serye ang ''manga'' sa ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' mula Disyembre 1990 hanggang Hulyo 1994. Binubuo ang serye ng 175 kabanata na magkakasama sa 19 na tomo (''volume''). Sa Hilagang Amerika, kumpletong inilimbag ang ''manga'' sa ''Shonen Jump'' mula Enero 2003 hanggang Enero 2010. Isang ''anime'' na binubuo ng 112 kabanata ang isinagawa sa direksyon ni Noriyuki Abe at ipinrodyus katuwang ang Fuji Television, Yomiko Advertising, at [[Studio Pierrot]]. Ang seryeng pantelebisyon ay orihinal na isinahimpapawid sa Fuji TV Network ng bansang Hapon mula 10 Oktubre 1992 hanggang 7 Enero 1995. Kinalauna'y binigyang-lisensiya ito sa Hilagang Amerika ng Funimation Entertainment noong 2001, kung saa'y isinahimpapawid ito sa popular na bahagi ng [[Cartoon Network]] kabilang ang ''Adult Swim'' at ''Toonami''. Ipinalabas ang seryeng pantelebisyon sa iba't ibang bahagi ng daigdig, kabilang ang [[Pilipinas]] kung saan ipinakilala ito sa pamagat na ''Ghost Fighter''. Nakapaglabas ang prangkisa ng ''YuYu Hakusho'' ng dalawang pelikulang ''anime'', isang serye ng mga ''original video animation'' (OVA), mga ''audio album'', mga larong-bidyo, at iba pang kalakal.

Mainit na tinanggap ang ''YuYu Hakusho'', kung saan nakapagbenta ang ''manga'' ng mahigit 50 milyong kopya sa bansang Hapon pa lamang, at nagwagi ng prestihiyosong ''Shogakukan Manga Award'' para sa ''shōnen manga'' noong 1993. Ang seryeng pantelebisyon naman nito'y nagwagi ng gantimpalang ''Animage Anime Grand Prix'' para sa pinakamahusay na ''anime'' sa taong 1994 at 1995. Pinanood ang ''YuYu Hakusho'' ng malaking bahagi ng mga manonood ng telebisyon sa bansang Hapon at napakalawak na bahagdan ng mga taong nasa iba't ibang edad sa [[Estados Unidos]]. Binigyan ang ''anime'' ng maraming positibong pagsusuri ng mga kritiko sa Hilagang Amerika, na pumupuri sa pagkakasulat ng kuwento, sa mga tauhan, at sa dami ng aksiyon nito. Bagama't may ilang kritikong nagsasabing masyadong paulit-ulit ang nasabing serye.

== Buod ==
''Nakapanaklong ang pangalan ng mga tauhang ginamit sa bersiyong Tagalog ng palabas para sa madaling pag-unawa.''

Isinasalaysay ng ''YuYu Hakusho'' ang kuwento ni Yusuke Urameshi (Eugene), isang kabataang mahilig sa basag-ulo kung saan, sa isang di-inaasahang pangyayari, ay natamaan ng sasakyan at pumanaw sa pagtatangkang iligtas ang isang bata sa pamamagitan ng pagtulak niya rito. Sa kanyang kamatayan, siya ay naging kaluluwa at binati ni Botan (Charlene), isang babaeng nagpakilala bilang tagasundo ng mga kaluluwa patungo sa Espirituwal na Mundo o Kabilang Daigdig (霊界 ''Reikai''), kung saan hinahatulan ang mga namatay na. Ipinaalam ni Botan kay Yusuke na nasorpresa ang Kabilang Daigdig sa ginawa niyang pagliligtas sa bata, at wala pang lugar na inilaan sa kanya sa langit o sa impiyerno. Dahil dito, binigyan siya ng pagkakataon ni Koenma (Jericho), ang anak ni Haring Enma ng Kabilang Daigdig, na makabalik sa katawang-lupa nito sa pamamagitan ng mga pagsubok. Nagtagumpay si Yusuke dahil sa tulong ng kanyang mga kaibigang sina Keiko Yukimura (Jenny) at Kazuma Kuwabara (Alfred). Matapos mabuhay muli, ipinagkaloob ni Koenma kay Yusuke ang titulong &quot;Detektib ng Kabilang Daigdig&quot; (霊界探偵 ''Reikai Tantei'', literal na kahuluga'y &quot;Detektib ng Espirituwal na Mundo), at inatasan siyang magsiyasat ng mga di-pangkaraniwang pangyayari sa Mundo ng mga Tao (人間界 ''Ningen Kai'').

Agad na naatasan si Yusuke na isagawa ang pagbawi sa tatlong kayamanang ninakaw mula sa Kabilang Daigdig ng tatlong mga demonyo: sina Hiei (Vincent), Kurama (Dennis), at Goki (Jerry). Nakuha ni Yusuke ang tatlong kayamanan gamit ang kanyang bagong kakayahan, ang ''Rei Gun'', isang enerhiyang espirituwal (霊気 ''Reiki'') na naiipon mula sa kanyang hintuturo.

Matapos nito'y naglakbay siya sa kabundukan upang hanapin ang matandang babaeng batikan sa mga sining panlaban (''martial arts'') na si Genkai (Master Jeremiah). Katuwang ang kanyang karibal na si Kuwabara, sumali sa torneo si Yusuke na inorganisa ni Genkai upang hanapin nito ang kanyang magiging tagapagmana ng kapangyarihan. Ginamit ni Yusuke ang paligsahan upang mahanap niya si Rando (Benjo), isang demonyong nagnanakaw ng mga kakayahan at pumapatay sa mga batikan sa sining panlaban. Nagapi ni Yusuke si Rando sa huling bahagi ng paligsahan, at siya'y sinanay ni Genkai sa loob ng anim na buwan upang mapaghusay niya ang kanyang kakayahan.

Ipinadala si Yusuke sa Kastilyong Maze sa Mundo ng Masasamang Espiritu (魔界 ''Makai'', lit. na kahulugan &quot;Daigdig ng mga Demonyo&quot;), isang ikatlong mundong sakop lamang ng mga demonyo, kung saan tinulungan si Yusuke nina Kuwabara at nagbagong-buhay na sina Kurama at Hiei upang talunin ang Apat na Halimaw, mga demonyong nagtatangkang takutin si Koenma na alisin ang harang na naghihiwalay sa kanila mula sa mundo ng mga tao.

Isang panibagong misyon ang sumunod na trabaho ni Yusuke, kung saan kinakailangan niyang iligtas si Yukina (Mikaela), ang diyosa ng niyebe kung saan nagiging perlas ang kanyang mga luha. Dahil sa ganitong kakayahan ni Yukina ay binihag siya ni Gonzo Tarukane (Don Paquito), isang mayamang negosyante at miyembro ng samahan ng mga nagpupustahan. Sa kanyang misyon kasama si Kuwabara, nakatagpo nila ang magkapatid na Toguro (Taguro), at tinalo nila ang mga ito sa laban. Nailigtas si Yukina sa tulong ni Hiei, na lingid sa kaalaman ni Yukina ay kanyang nakatatandang kapatid.

Isang kunwaring pagkatalo lamang ang nangyari sa magkapatid na Toguro, at dahil dito, inanyayahan ng nakababatang Toguro si Yusuke sa Paligsahan ng mga Masasamang Espiritu (暗黒武術会 ''Ankoku Bujutsukai'', lit. na kahuluga'y &quot;Samahan ng Sining Panlaban ng Kadiliman&quot;), isang paligsahang isinagawa ng mga tiwali at mayayamang mga tao kung saan naglalaban-laban ang mga koponan ng mga demonyo, at kung minsa'y mga tao, upang magkaroon ng pagkakataong matupad ang kanilang hiling. Ang Koponang Urameshi, na binubuo nina Yusuke Kuwabara, Kurama, Hiei, at ang nakamaskarang si Genkai, ay lumahok at hinarap ang maraming laban upang makaharap ang Koponang Toguro sa huling bahagi ng paligsahan at napagwagian ang torneo. Napag-alaman nila na ang may-ari ng Koponang Toguro, si Sakyo (Mr. Valdez) ay nagnanais manalo upang makagawa siya ng malaking butas na magdurugtong sa Mundo ng mga Tao at Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Sa kanyang pagkatalo, sinira ni Sakyo ang pinagdausan ng laban, at siya'y nagpakamatay.

Matapos ang paligsahan, umuwi na si Yusuke, subalit sandali lamang ang kanyang pagpapahinga dahil siya ay hinamon sa isang laban ng tatlong kabataang nagtataglay ng mga di-pangkaraniwang kapangyarihan; dahil dito'y nabihag nila si Yusuke. Tinangka siyang iligtas nina Kuwabara at ng iba pa, at napag-alaman nilang ito ay isa lamang pagsubok na inihanda ni Genkai. Ipinaalam sa kanila na si Shinobu Sensui, ang dating detektib ng kabilang daigdig, ay nangalap ng anim na iba pang taong mayroon ding di-pangkaraniwang lakas upang tulungan siyang tapusin ang sinimulan ni Sakyo, ang pagbukas ng butas para sa mga masasamang espiritu upang ubusin ang mga tao. Hinarap nina Yusuke at kanyang mga kaibigan isa-isa ang mga tauhan ni Sensui, hanggang sa umabot ang laban sa pagitan ng dalawang detektib. Napatay ni Sensui si Yusuke, at pumasok sa dimensiyong patungo sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Muling nabuhay si Yusuke bilang isang kalahating demonyo, at natuklasan niyang ipinasa sa kanya ng mga ninuno nito ang isang uri ng ''gene'' o punla sa katawan ng tao kung saan magigising lamang ito kapag ang taong nagtaglay nito'y may sapat na lakas, kung saan lilitaw ang katangiang demonyo nito. Naglakbay si Yusuke sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu, at natalo niya si Sensui sa tulong ng espiritu ng kanyang ninuno na kumontrol sa katawan ni Yusuke upang tapusin ang laban.

Sa kanilang pagbabalik sa mundo ng mga tao, inalis si Yusuke sa pagiging detektib, at iniutos ni Haring Enma na hulihin siya at patayin sa takot na ang dugong nananalaytay kay Yusuke ay maging dahilan upang siya'y magwala at magdulot ng kaguluhan sa mundo ng mga tao. Samantala, dahil hindi matanggap ni Yusuke na kinontrol siya ng kanyang ninunong si Raizen, pumayag siyang tanggapin ang alok ng mga tagasunod ni Raizen na bumalik sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Si Raizen, na nagnanais maghanap ng tagapagmana ng kanyang nasasakupan, ay nasa bingit na ng kamatayan dahil sa hindi nito pagkain ng tao — isang kamatayang magpapawala ng maselang balanse sa pagitan ng tatlong namamayaning pinuno sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Ipinatawag sina Hiei at Kurama ng dalawang iba pang pinuno, sina Mukuro at Yomi, upang maghanda para sa di-mapipigilang digmaan. Ang tatlong pangunahing tauhan ay nagsanay sa nasabing Mundo sa loob ng isang taon, kung saan sa panahong iyon namatay si Raizen at minana ni Yusuke ang teritoryo. Pinangunahan ni Yusuke ang pakikipag-usap sa dalawang pinuno at nagpanukala ng isang paligsahan upang pangalanan ang tunay na pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu, na sinang-ayunan naman nina Mukuro at Yomi. Sa nasabing torneo, nagharap sina Yusuke at Yomi sa ikalawang bahagi ng paligsahan kung saan nagapi si Yusuke at napabagsak nang walang malay. Nagising si Yusuke makalipas ang ilang araw at napag-alamang tapos na ang paligsahan, at magkakaroon muli ng katulad na kompetisyon tuwing ikatlong taon upang malaman kung sino ang magiging pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Nanatili pa si Yusuke ng dalawang taon sa nasabing Mundo, at makalipas nito'y bumalik sa Mundo ng mga Tao upang makasama si Keiko.

== Mga Tauhan ==
'''Yusuke Urameshi (Eugene)''' - Si Yusuke (Eugene) ang pangunahing tauhan sa manga at anime na Yu yu Hakusho (Ghost Fighter). Malapit na kaibigan niya si Kuwabara (Alfred), Kurama (Dennis) at Hiei (Vincent). Ang kanyang guro na si Genkai (Jeremiah)ang nagturo sa kanya kung papaano lumaban na lubos na nagpalakas sa kanya upang matapos ang mga misyon na ipinapagawa ni Koenma (Jericho). Siya ang maituturing na pinakamalakas sa apat at naturingan na leader ng '''Kupunan ng mga Tao''' sa paligsahan ng masasamang espiritu. Lugod sa kaalaman ni Eugene, siya ay isa ring kalahating tao katulad ni Vincent at ni Dennis. Kung saan siya ang naging tagapagmana at naging hari sa mundo ng mga masasamang espiritu sa kaharian ni Raizen. Kilala si Eugene sa paggamit ng '''Ray Gun''' na kanyang ginamit upang matalo ang lahat ng kanyang mga kalaban.

'''Kazuma Kuwabara (Alfred)''' - Si Kuwabara, na mas kilala sa pangalan na Alfred sa Pilipinas ay matalik na kaibigan ni Eugene sa anime na Ghost Fighter. Bago sila magkakilala ni Eugene, silang dalawa ay mortal na magkaaway ngunit sa di inaasahang pangyayari ng namatay si Eugene sa unang kabanata ng anime ay napaglapit silang dalawa. Dito ay napagalaman na si Alfred ay hindi naman talaga tinuturing na kaaway si Eugene. Datapwat tinuturing lamang niya itong Karibal. Isa sa pinakakilalang teknik na ginagamit ni Alfred ay ang Spiritwal na Espada na kung saan ginagawa nyang purong enerhiya ang kanyang spiritwal na lakas.

'''Yoko Kurama (Dennis)''' - Si Dennis ang isa sa mga pinakatangitangi na karakter sa anime dahil sa bukod na malakas na spiritwal na kapangyarihan siya rin ang pinaka matalinong miyembro sa kupunan ni Eugene. Si Dennis ay may dalawang katauhan, kung siya ay sa mundo ng mga tao siya ay tinatawag na ''Shuichi Minamino'' at Dennis naman sa kanilang samahan. Siya rin ay may katangian kung saan ang kanyang itsura ay nagbabago sa anyong lobo at kabalikat nito ay ang pagtaas ng spiritwal niyang lakas at paggamit ng mga teknik na nagagamit lamang niya sa anyong lobo. Dahil rin dito, mas nagiging mapusok siya at mas malupit sa kanyang mga kalaban. Madalas niyang ginagamit ang teknik na ''rose whip'' na parang tangkay ng rosas na ginawang latigo ngunit ito ay may lakas at tibay na mas malakas pa sa isang bakal. Napag alaman din sa [[anime]] na si Dennis ay namuhay na isang magnanakaw sa mundo ng masasamang espiritu na kung saan ay nakasama nya si '''Yomi''' sa kanyang pagnakaw ng mga kayamanan.

'''Jaganshi Hiei (Vincent)''' - Si Vincent ang pinakamaliit at panghuling miyembro na bumubuo sa mga pangunahing tauhan ng Ghost Fighter. Bagama't maliit, matuturing na malakas at walang kinatatakutan si Vincent. Pinakita sa anime na siya ang tipong nangangahas makipaglaban sa pinakamalakas na miyembro ng kalaban. Siya ay nakasuot na purong itim at may puting bandana na kung saan tinatago niya ang kanyang pangatlong mata. Sa grupo ni Eugene, siya ang pinakatahimik at pinaka mapusok ngunit mataas ang respeto niya kay Eugene at sa iba pa niyang kasamahan. Siya rin ay may kakambal na babae na ang pangalan ay Mikaela (Yukina) ngunit linilihim niya ito sa kanya. Isa sa pinaka kilalang teknik na ginagamit ni Vincent ay ang '''Black Dragon Spirit''' na kung saan binubuksan nya ang kanyang pangatlong mata upang magamit at mapalabas ang maitim na apoy. Siya rin ay isa sa pinakamabilis gumalaw at napagkakamalan na kaya niyang mag teleport ngunit sa lingid na kaalaman nila ay maliksi lamang gumalaw sa Vincent.

'''Keiko Yukimura''' '''(Jenny)'''- Si Jenny ay kaibigan at kaklase ni Yusuke Urameshi sa pagkabata. Kilala niya si Yusuke Urameshi ng maraming taon at kumikilos bilang isang disiplina na tao, na madalas na sinusubukan siyang dumalo sa kanyang mga klase at kumilos, kahit na karaniwang hindi ito nagagawa. Sinusubukan ni Yusuke na itago ang kanyang trabaho bilang espiritu ng tiktik mula kay Keiko Yukimura, kahit na nalaman niya ito. Nag-aalala si Keiko tungkol kay Yusuke Urameshi ngunit alam na mas masaya siyang nakikipaglaban sa mga demonyo kaysa sa pagkakaroon ng isang normal na buhay sa paaralan. Nang umalis si Yusuke para sa Demon Plane ay nangangako siyang babalik at mag-propose sa kanya.

Sa pagtatapos ng serye, papasok si Keiko sa kolehiyo upang maging isang guro.

Boses: Yuri Amano (Haponesa) at (Rose Barin) Tagalog ng [[Fushigi Yūgi]].

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php Anime News Network Encyclopedia] {{in lang|en}}&amp;nbsp;— website ng [[Anime News Network]].
* [http://www.aniplogs.com Aniplogs Anime Source] - Aniplogs Anime Source</text>
      <sha1>jd9364doxt6gqygb77sq92e2vs960ze</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166650</id>
      <parentid>2166549</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:49:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166650</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20649" sha1="876ggbck9u0b88tx6glm1ehuitfbmgm" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| name            = YuYu Hakusho
| image           = YuYu Hakusho volume 1.jpg
| caption         = Pabalat ng ''YuYu Hakusho'' bolyum 1 na nilabas ni [[Shueisha]]
| ja_kanji        = 幽☆遊☆白書
| ja_romaji       = Yū Yū Hakusho
| genre           = &lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;Sining pandigma, Pantasyang Bangsia&lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;
}}
{{Infobox animanga/Print
| type            = manga
| title           = 
| author          = [[それから芸人悦次郎中谷幽遊白書遊戯王融合最終話]]
| illustrator     = 
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = [[Shōnen manga|Shōnen]]
| magazine        = [[Weekly Shōnen Jump]]
| published       = 
| first           = Disyembre 1990
| last            = Hulyo 1994
| volumes         = 19
| volume_list     = Talaan ng mga kabanata ng YuYu Hakusho
}}
{{Infobox animanga/Anime
| director        = Akiyuki Arafusa&lt;br/ &gt;[[Noriyuki Abe]]
| writer          = Yukiyoshi Ōhashi
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| network         = [[Fuji Television]], [[Animax]]
| first           = 10 Oktubre 1992
| last            = 7 Enero 1995
| episodes        = 112
| episode_list    = List of YuYu Hakusho episodes
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 2
| first           = 21 Setyembre 1994
| last            = 5 Oktubre 1994
| runtime         = 27 minuto (bawat isa)
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho II
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 4
| first           = 16 Disyembre 1995
| last            = 7 Pebrero 1996
| runtime         = 23 minutes (each)
}}
{{Infobox animanga/Other
| title           = Related works
| content         = 
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: The Movie|YuYu Hakusho: The Movie]]''
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: Poltergeist Report|YuYu Hakusho: Poltergeist Report]]''
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

Ang '''''Ghost Fighter''''' o '''''YuYu Hakusho''''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 幽☆遊☆白書, [[Romanisasyon|Baybay Romano]]: ''YūYū Hakusho'', literal na kahulugan ay &quot;Mga Ulat ng Kaluluwa&quot; o sa [[Wikang Ingles|Ingles]] ay &quot;''Ghost Files''&quot; o &quot;''Poltergeist Report''&quot;)&lt;ref&gt;{{cite book|publisher=[[Viz Media]] |first=Yoshihiro |last=Togashi |authorlink=Yoshihiro Togashi |page=5 |series=YuYu Hakusho |volume=1 |isbn=1-56-931904-9 |date=Mayo 2003}}&lt;/ref&gt; ay isang seryeng ''[[manga]]''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comics.ign.com/articles/649/649091p1.html |title=Zatch Bell Vol. 1 &amp; 2 Review |date=8 Setyembre 2005 |publisher=[[IGN]] |accessdate=21 Hulyo 2009}}&lt;/ref&gt; at ''[[anime]]'' na isinulat at iginuhit ni [[Yoshihiro Togashi]].  Sa Ingles na distribusyon at prangkisa, binabaybay ang pamagat ng serye bilang ''Yu Yu Hakusho'' samantalang sa [[Viz Media]], binabaybay ito bilang ''YuYu Hakusho''.  Sa Pilipinas, nakilala ang palabas na hango sa nasabing ''manga'' bilang '''''Ghost Fighter'''''.

Kuwento ito ni Yusuke Urameshi ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 浦飯 幽助 ''Urameshi Yūsuke'') (Eugene sa bersiyong [[Tagalog]]), isang pabayang kabataang nasagasaan ng kotse at namatay habang sinasagip ang buhay ng isang bata. Pagkatapos ng ilang mga pagsubok na ibinigay sa kanya ni Koenma (Jericho), ang anak ng hari ng Kabilang Daigdig, binuhay siya at itinalaga bilang Detektib ng Kabilang Daigdig, na magsisiyasat sa iba't ibang mga kasong kinasasangkutan ng mga demonyo at espiritu sa mundo ng mga tao. Higit na itinuon ng ''manga'' ang kuwento sa mga torneo ng sining panlaban (''martial arts tournaments'') habang umuusad ang serye. Sinimulang likhain ni Togashi ang ''YuYu Hakusho'' noong Nobyembre 1990, na nakabatay sa kanyang mga interes sa mga pelikulang katatakutan at mga kaluluwa, at sa impluwensiya ng mitolohiyang [[Budismo]].

Orihinal na inilimbag bilang serye ang ''manga'' sa ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' mula Disyembre 1990 hanggang Hulyo 1994. Binubuo ang serye ng 175 kabanata na magkakasama sa 19 na tomo (''volume''). Sa Hilagang Amerika, kumpletong inilimbag ang ''manga'' sa ''Shonen Jump'' mula Enero 2003 hanggang Enero 2010. Isang ''anime'' na binubuo ng 112 kabanata ang isinagawa sa direksyon ni Noriyuki Abe at ipinrodyus katuwang ang Fuji Television, Yomiko Advertising, at [[Studio Pierrot]]. Ang seryeng pantelebisyon ay orihinal na isinahimpapawid sa Fuji TV Network ng bansang Hapon mula 10 Oktubre 1992 hanggang 7 Enero 1995. Kinalauna'y binigyang-lisensiya ito sa Hilagang Amerika ng Funimation Entertainment noong 2001, kung saa'y isinahimpapawid ito sa popular na bahagi ng [[Cartoon Network]] kabilang ang ''Adult Swim'' at ''Toonami''. Ipinalabas ang seryeng pantelebisyon sa iba't ibang bahagi ng daigdig, kabilang ang [[Pilipinas]] kung saan ipinakilala ito sa pamagat na ''Ghost Fighter''. Nakapaglabas ang prangkisa ng ''YuYu Hakusho'' ng dalawang pelikulang ''anime'', isang serye ng mga ''original video animation'' (OVA), mga ''audio album'', mga larong-bidyo, at iba pang kalakal.

Mainit na tinanggap ang ''YuYu Hakusho'', kung saan nakapagbenta ang ''manga'' ng mahigit 50 milyong kopya sa bansang Hapon pa lamang, at nagwagi ng prestihiyosong ''Shogakukan Manga Award'' para sa ''shōnen manga'' noong 1993. Ang seryeng pantelebisyon naman nito'y nagwagi ng gantimpalang ''Animage Anime Grand Prix'' para sa pinakamahusay na ''anime'' sa taong 1994 at 1995. Pinanood ang ''YuYu Hakusho'' ng malaking bahagi ng mga manonood ng telebisyon sa bansang Hapon at napakalawak na bahagdan ng mga taong nasa iba't ibang edad sa [[Estados Unidos]]. Binigyan ang ''anime'' ng maraming positibong pagsusuri ng mga kritiko sa Hilagang Amerika, na pumupuri sa pagkakasulat ng kuwento, sa mga tauhan, at sa dami ng aksiyon nito. Bagama't may ilang kritikong nagsasabing masyadong paulit-ulit ang nasabing serye.

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.

== Buod ==
''Nakapanaklong ang pangalan ng mga tauhang ginamit sa bersiyong Tagalog ng palabas para sa madaling pag-unawa.''

Isinasalaysay ng ''YuYu Hakusho'' ang kuwento ni Yusuke Urameshi (Eugene), isang kabataang mahilig sa basag-ulo kung saan, sa isang di-inaasahang pangyayari, ay natamaan ng sasakyan at pumanaw sa pagtatangkang iligtas ang isang bata sa pamamagitan ng pagtulak niya rito. Sa kanyang kamatayan, siya ay naging kaluluwa at binati ni Botan (Charlene), isang babaeng nagpakilala bilang tagasundo ng mga kaluluwa patungo sa Espirituwal na Mundo o Kabilang Daigdig (霊界 ''Reikai''), kung saan hinahatulan ang mga namatay na. Ipinaalam ni Botan kay Yusuke na nasorpresa ang Kabilang Daigdig sa ginawa niyang pagliligtas sa bata, at wala pang lugar na inilaan sa kanya sa langit o sa impiyerno. Dahil dito, binigyan siya ng pagkakataon ni Koenma (Jericho), ang anak ni Haring Enma ng Kabilang Daigdig, na makabalik sa katawang-lupa nito sa pamamagitan ng mga pagsubok. Nagtagumpay si Yusuke dahil sa tulong ng kanyang mga kaibigang sina Keiko Yukimura (Jenny) at Kazuma Kuwabara (Alfred). Matapos mabuhay muli, ipinagkaloob ni Koenma kay Yusuke ang titulong &quot;Detektib ng Kabilang Daigdig&quot; (霊界探偵 ''Reikai Tantei'', literal na kahuluga'y &quot;Detektib ng Espirituwal na Mundo), at inatasan siyang magsiyasat ng mga di-pangkaraniwang pangyayari sa Mundo ng mga Tao (人間界 ''Ningen Kai'').

Agad na naatasan si Yusuke na isagawa ang pagbawi sa tatlong kayamanang ninakaw mula sa Kabilang Daigdig ng tatlong mga demonyo: sina Hiei (Vincent), Kurama (Dennis), at Goki (Jerry). Nakuha ni Yusuke ang tatlong kayamanan gamit ang kanyang bagong kakayahan, ang ''Rei Gun'', isang enerhiyang espirituwal (霊気 ''Reiki'') na naiipon mula sa kanyang hintuturo.

Matapos nito'y naglakbay siya sa kabundukan upang hanapin ang matandang babaeng batikan sa mga sining panlaban (''martial arts'') na si Genkai (Master Jeremiah). Katuwang ang kanyang karibal na si Kuwabara, sumali sa torneo si Yusuke na inorganisa ni Genkai upang hanapin nito ang kanyang magiging tagapagmana ng kapangyarihan. Ginamit ni Yusuke ang paligsahan upang mahanap niya si Rando (Benjo), isang demonyong nagnanakaw ng mga kakayahan at pumapatay sa mga batikan sa sining panlaban. Nagapi ni Yusuke si Rando sa huling bahagi ng paligsahan, at siya'y sinanay ni Genkai sa loob ng anim na buwan upang mapaghusay niya ang kanyang kakayahan.

Ipinadala si Yusuke sa Kastilyong Maze sa Mundo ng Masasamang Espiritu (魔界 ''Makai'', lit. na kahulugan &quot;Daigdig ng mga Demonyo&quot;), isang ikatlong mundong sakop lamang ng mga demonyo, kung saan tinulungan si Yusuke nina Kuwabara at nagbagong-buhay na sina Kurama at Hiei upang talunin ang Apat na Halimaw, mga demonyong nagtatangkang takutin si Koenma na alisin ang harang na naghihiwalay sa kanila mula sa mundo ng mga tao.

Isang panibagong misyon ang sumunod na trabaho ni Yusuke, kung saan kinakailangan niyang iligtas si Yukina (Mikaela), ang diyosa ng niyebe kung saan nagiging perlas ang kanyang mga luha. Dahil sa ganitong kakayahan ni Yukina ay binihag siya ni Gonzo Tarukane (Don Paquito), isang mayamang negosyante at miyembro ng samahan ng mga nagpupustahan. Sa kanyang misyon kasama si Kuwabara, nakatagpo nila ang magkapatid na Toguro (Taguro), at tinalo nila ang mga ito sa laban. Nailigtas si Yukina sa tulong ni Hiei, na lingid sa kaalaman ni Yukina ay kanyang nakatatandang kapatid.

Isang kunwaring pagkatalo lamang ang nangyari sa magkapatid na Toguro, at dahil dito, inanyayahan ng nakababatang Toguro si Yusuke sa Paligsahan ng mga Masasamang Espiritu (暗黒武術会 ''Ankoku Bujutsukai'', lit. na kahuluga'y &quot;Samahan ng Sining Panlaban ng Kadiliman&quot;), isang paligsahang isinagawa ng mga tiwali at mayayamang mga tao kung saan naglalaban-laban ang mga koponan ng mga demonyo, at kung minsa'y mga tao, upang magkaroon ng pagkakataong matupad ang kanilang hiling. Ang Koponang Urameshi, na binubuo nina Yusuke Kuwabara, Kurama, Hiei, at ang nakamaskarang si Genkai, ay lumahok at hinarap ang maraming laban upang makaharap ang Koponang Toguro sa huling bahagi ng paligsahan at napagwagian ang torneo. Napag-alaman nila na ang may-ari ng Koponang Toguro, si Sakyo (Mr. Valdez) ay nagnanais manalo upang makagawa siya ng malaking butas na magdurugtong sa Mundo ng mga Tao at Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Sa kanyang pagkatalo, sinira ni Sakyo ang pinagdausan ng laban, at siya'y nagpakamatay.

Matapos ang paligsahan, umuwi na si Yusuke, subalit sandali lamang ang kanyang pagpapahinga dahil siya ay hinamon sa isang laban ng tatlong kabataang nagtataglay ng mga di-pangkaraniwang kapangyarihan; dahil dito'y nabihag nila si Yusuke. Tinangka siyang iligtas nina Kuwabara at ng iba pa, at napag-alaman nilang ito ay isa lamang pagsubok na inihanda ni Genkai. Ipinaalam sa kanila na si Shinobu Sensui, ang dating detektib ng kabilang daigdig, ay nangalap ng anim na iba pang taong mayroon ding di-pangkaraniwang lakas upang tulungan siyang tapusin ang sinimulan ni Sakyo, ang pagbukas ng butas para sa mga masasamang espiritu upang ubusin ang mga tao. Hinarap nina Yusuke at kanyang mga kaibigan isa-isa ang mga tauhan ni Sensui, hanggang sa umabot ang laban sa pagitan ng dalawang detektib. Napatay ni Sensui si Yusuke, at pumasok sa dimensiyong patungo sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Muling nabuhay si Yusuke bilang isang kalahating demonyo, at natuklasan niyang ipinasa sa kanya ng mga ninuno nito ang isang uri ng ''gene'' o punla sa katawan ng tao kung saan magigising lamang ito kapag ang taong nagtaglay nito'y may sapat na lakas, kung saan lilitaw ang katangiang demonyo nito. Naglakbay si Yusuke sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu, at natalo niya si Sensui sa tulong ng espiritu ng kanyang ninuno na kumontrol sa katawan ni Yusuke upang tapusin ang laban.

Sa kanilang pagbabalik sa mundo ng mga tao, inalis si Yusuke sa pagiging detektib, at iniutos ni Haring Enma na hulihin siya at patayin sa takot na ang dugong nananalaytay kay Yusuke ay maging dahilan upang siya'y magwala at magdulot ng kaguluhan sa mundo ng mga tao. Samantala, dahil hindi matanggap ni Yusuke na kinontrol siya ng kanyang ninunong si Raizen, pumayag siyang tanggapin ang alok ng mga tagasunod ni Raizen na bumalik sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Si Raizen, na nagnanais maghanap ng tagapagmana ng kanyang nasasakupan, ay nasa bingit na ng kamatayan dahil sa hindi nito pagkain ng tao — isang kamatayang magpapawala ng maselang balanse sa pagitan ng tatlong namamayaning pinuno sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Ipinatawag sina Hiei at Kurama ng dalawang iba pang pinuno, sina Mukuro at Yomi, upang maghanda para sa di-mapipigilang digmaan. Ang tatlong pangunahing tauhan ay nagsanay sa nasabing Mundo sa loob ng isang taon, kung saan sa panahong iyon namatay si Raizen at minana ni Yusuke ang teritoryo. Pinangunahan ni Yusuke ang pakikipag-usap sa dalawang pinuno at nagpanukala ng isang paligsahan upang pangalanan ang tunay na pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu, na sinang-ayunan naman nina Mukuro at Yomi. Sa nasabing torneo, nagharap sina Yusuke at Yomi sa ikalawang bahagi ng paligsahan kung saan nagapi si Yusuke at napabagsak nang walang malay. Nagising si Yusuke makalipas ang ilang araw at napag-alamang tapos na ang paligsahan, at magkakaroon muli ng katulad na kompetisyon tuwing ikatlong taon upang malaman kung sino ang magiging pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Nanatili pa si Yusuke ng dalawang taon sa nasabing Mundo, at makalipas nito'y bumalik sa Mundo ng mga Tao upang makasama si Keiko.

== Mga Tauhan ==
'''Yusuke Urameshi (Eugene)''' - Si Yusuke (Eugene) ang pangunahing tauhan sa manga at anime na Yu yu Hakusho (Ghost Fighter). Malapit na kaibigan niya si Kuwabara (Alfred), Kurama (Dennis) at Hiei (Vincent). Ang kanyang guro na si Genkai (Jeremiah)ang nagturo sa kanya kung papaano lumaban na lubos na nagpalakas sa kanya upang matapos ang mga misyon na ipinapagawa ni Koenma (Jericho). Siya ang maituturing na pinakamalakas sa apat at naturingan na leader ng '''Kupunan ng mga Tao''' sa paligsahan ng masasamang espiritu. Lugod sa kaalaman ni Eugene, siya ay isa ring kalahating tao katulad ni Vincent at ni Dennis. Kung saan siya ang naging tagapagmana at naging hari sa mundo ng mga masasamang espiritu sa kaharian ni Raizen. Kilala si Eugene sa paggamit ng '''Ray Gun''' na kanyang ginamit upang matalo ang lahat ng kanyang mga kalaban.

'''Kazuma Kuwabara (Alfred)''' - Si Kuwabara, na mas kilala sa pangalan na Alfred sa Pilipinas ay matalik na kaibigan ni Eugene sa anime na Ghost Fighter. Bago sila magkakilala ni Eugene, silang dalawa ay mortal na magkaaway ngunit sa di inaasahang pangyayari ng namatay si Eugene sa unang kabanata ng anime ay napaglapit silang dalawa. Dito ay napagalaman na si Alfred ay hindi naman talaga tinuturing na kaaway si Eugene. Datapwat tinuturing lamang niya itong Karibal. Isa sa pinakakilalang teknik na ginagamit ni Alfred ay ang Spiritwal na Espada na kung saan ginagawa nyang purong enerhiya ang kanyang spiritwal na lakas.

'''Yoko Kurama (Dennis)''' - Si Dennis ang isa sa mga pinakatangitangi na karakter sa anime dahil sa bukod na malakas na spiritwal na kapangyarihan siya rin ang pinaka matalinong miyembro sa kupunan ni Eugene. Si Dennis ay may dalawang katauhan, kung siya ay sa mundo ng mga tao siya ay tinatawag na ''Shuichi Minamino'' at Dennis naman sa kanilang samahan. Siya rin ay may katangian kung saan ang kanyang itsura ay nagbabago sa anyong lobo at kabalikat nito ay ang pagtaas ng spiritwal niyang lakas at paggamit ng mga teknik na nagagamit lamang niya sa anyong lobo. Dahil rin dito, mas nagiging mapusok siya at mas malupit sa kanyang mga kalaban. Madalas niyang ginagamit ang teknik na ''rose whip'' na parang tangkay ng rosas na ginawang latigo ngunit ito ay may lakas at tibay na mas malakas pa sa isang bakal. Napag alaman din sa [[anime]] na si Dennis ay namuhay na isang magnanakaw sa mundo ng masasamang espiritu na kung saan ay nakasama nya si '''Yomi''' sa kanyang pagnakaw ng mga kayamanan.

'''Jaganshi Hiei (Vincent)''' - Si Vincent ang pinakamaliit at panghuling miyembro na bumubuo sa mga pangunahing tauhan ng Ghost Fighter. Bagama't maliit, matuturing na malakas at walang kinatatakutan si Vincent. Pinakita sa anime na siya ang tipong nangangahas makipaglaban sa pinakamalakas na miyembro ng kalaban. Siya ay nakasuot na purong itim at may puting bandana na kung saan tinatago niya ang kanyang pangatlong mata. Sa grupo ni Eugene, siya ang pinakatahimik at pinaka mapusok ngunit mataas ang respeto niya kay Eugene at sa iba pa niyang kasamahan. Siya rin ay may kakambal na babae na ang pangalan ay Mikaela (Yukina) ngunit linilihim niya ito sa kanya. Isa sa pinaka kilalang teknik na ginagamit ni Vincent ay ang '''Black Dragon Spirit''' na kung saan binubuksan nya ang kanyang pangatlong mata upang magamit at mapalabas ang maitim na apoy. Siya rin ay isa sa pinakamabilis gumalaw at napagkakamalan na kaya niyang mag teleport ngunit sa lingid na kaalaman nila ay maliksi lamang gumalaw sa Vincent.

'''Keiko Yukimura''' '''(Jenny)'''- Si Jenny ay kaibigan at kaklase ni Yusuke Urameshi sa pagkabata. Kilala niya si Yusuke Urameshi ng maraming taon at kumikilos bilang isang disiplina na tao, na madalas na sinusubukan siyang dumalo sa kanyang mga klase at kumilos, kahit na karaniwang hindi ito nagagawa. Sinusubukan ni Yusuke na itago ang kanyang trabaho bilang espiritu ng tiktik mula kay Keiko Yukimura, kahit na nalaman niya ito. Nag-aalala si Keiko tungkol kay Yusuke Urameshi ngunit alam na mas masaya siyang nakikipaglaban sa mga demonyo kaysa sa pagkakaroon ng isang normal na buhay sa paaralan. Nang umalis si Yusuke para sa Demon Plane ay nangangako siyang babalik at mag-propose sa kanya.

Sa pagtatapos ng serye, papasok si Keiko sa kolehiyo upang maging isang guro.

Boses: Yuri Amano (Haponesa) at (Rose Barin) Tagalog ng [[Fushigi Yūgi]].

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php Anime News Network Encyclopedia] {{in lang|en}}&amp;nbsp;— website ng [[Anime News Network]].
* [http://www.aniplogs.com Aniplogs Anime Source] - Aniplogs Anime Source</text>
      <sha1>876ggbck9u0b88tx6glm1ehuitfbmgm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166686</id>
      <parentid>2166650</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166686</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18345" sha1="jd9364doxt6gqygb77sq92e2vs960ze" xml:space="preserve">{{Infobox animanga/Header
| name            = YuYu Hakusho
| image           = YuYu Hakusho volume 1.jpg
| caption         = Pabalat ng ''YuYu Hakusho'' bolyum 1 na nilabas ni [[Shueisha]]
| ja_kanji        = 幽☆遊☆白書
| ja_romaji       = Yū Yū Hakusho
| genre           = &lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;Sining pandigma, Pantasyang Bangsia&lt;!--Discuss in talk page before adding or removing genres, however, keep in mind [[WP:MOS-AM#Content]]. Thank you.--&gt;
}}
{{Infobox animanga/Print
| type            = manga
| title           = 
| author          = [[Yoshihiro Togashi]]
| illustrator     = 
| publisher       = [[Shueisha]]
| demographic     = [[Shōnen manga|Shōnen]]
| magazine        = [[Weekly Shōnen Jump]]
| published       = 
| first           = Disyembre 1990
| last            = Hulyo 1994
| volumes         = 19
| volume_list     = Talaan ng mga kabanata ng YuYu Hakusho
}}
{{Infobox animanga/Anime
| director        = Akiyuki Arafusa&lt;br/ &gt;[[Noriyuki Abe]]
| writer          = Yukiyoshi Ōhashi
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| network         = [[Fuji Television]], [[Animax]]
| first           = 10 Oktubre 1992
| last            = 7 Enero 1995
| episodes        = 112
| episode_list    = List of YuYu Hakusho episodes
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 2
| first           = 21 Setyembre 1994
| last            = 5 Oktubre 1994
| runtime         = 27 minuto (bawat isa)
}}
{{Infobox animanga/OVA
| title           = Eizō Hakusho II
| director        = [[Noriyuki Abe]]
| studio          = [[Studio Pierrot]]
| licensor        = 
| episodes        = 4
| first           = 16 Disyembre 1995
| last            = 7 Pebrero 1996
| runtime         = 23 minutes (each)
}}
{{Infobox animanga/Other
| title           = Related works
| content         = 
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: The Movie|YuYu Hakusho: The Movie]]''
* ''[[Talaan ng mga pelikula ng YuYu Hakusho#YuYu Hakusho: Poltergeist Report|YuYu Hakusho: Poltergeist Report]]''
}}
{{Infobox animanga/Footer}}

Ang '''''Ghost Fighter''''' o '''''YuYu Hakusho''''' ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 幽☆遊☆白書, [[Romanisasyon|Baybay Romano]]: ''YūYū Hakusho'', literal na kahulugan ay &quot;Mga Ulat ng Kaluluwa&quot; o sa [[Wikang Ingles|Ingles]] ay &quot;''Ghost Files''&quot; o &quot;''Poltergeist Report''&quot;)&lt;ref&gt;{{cite book|publisher=[[Viz Media]] |first=Yoshihiro |last=Togashi |authorlink=Yoshihiro Togashi |page=5 |series=YuYu Hakusho |volume=1 |isbn=1-56-931904-9 |date=Mayo 2003}}&lt;/ref&gt; ay isang seryeng ''[[manga]]''&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://comics.ign.com/articles/649/649091p1.html |title=Zatch Bell Vol. 1 &amp; 2 Review |date=8 Setyembre 2005 |publisher=[[IGN]] |accessdate=21 Hulyo 2009}}&lt;/ref&gt; at ''[[anime]]'' na isinulat at iginuhit ni [[Yoshihiro Togashi]].  Sa Ingles na distribusyon at prangkisa, binabaybay ang pamagat ng serye bilang ''Yu Yu Hakusho'' samantalang sa [[Viz Media]], binabaybay ito bilang ''YuYu Hakusho''.  Sa Pilipinas, nakilala ang palabas na hango sa nasabing ''manga'' bilang '''''Ghost Fighter'''''.

Kuwento ito ni Yusuke Urameshi ([[Wikang Hapones|Hapones]]: 浦飯 幽助 ''Urameshi Yūsuke'') (Eugene sa bersiyong [[Tagalog]]), isang pabayang kabataang nasagasaan ng kotse at namatay habang sinasagip ang buhay ng isang bata. Pagkatapos ng ilang mga pagsubok na ibinigay sa kanya ni Koenma (Jericho), ang anak ng hari ng Kabilang Daigdig, binuhay siya at itinalaga bilang Detektib ng Kabilang Daigdig, na magsisiyasat sa iba't ibang mga kasong kinasasangkutan ng mga demonyo at espiritu sa mundo ng mga tao. Higit na itinuon ng ''manga'' ang kuwento sa mga torneo ng sining panlaban (''martial arts tournaments'') habang umuusad ang serye. Sinimulang likhain ni Togashi ang ''YuYu Hakusho'' noong Nobyembre 1990, na nakabatay sa kanyang mga interes sa mga pelikulang katatakutan at mga kaluluwa, at sa impluwensiya ng mitolohiyang [[Budismo]].

Orihinal na inilimbag bilang serye ang ''manga'' sa ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' mula Disyembre 1990 hanggang Hulyo 1994. Binubuo ang serye ng 175 kabanata na magkakasama sa 19 na tomo (''volume''). Sa Hilagang Amerika, kumpletong inilimbag ang ''manga'' sa ''Shonen Jump'' mula Enero 2003 hanggang Enero 2010. Isang ''anime'' na binubuo ng 112 kabanata ang isinagawa sa direksyon ni Noriyuki Abe at ipinrodyus katuwang ang Fuji Television, Yomiko Advertising, at [[Studio Pierrot]]. Ang seryeng pantelebisyon ay orihinal na isinahimpapawid sa Fuji TV Network ng bansang Hapon mula 10 Oktubre 1992 hanggang 7 Enero 1995. Kinalauna'y binigyang-lisensiya ito sa Hilagang Amerika ng Funimation Entertainment noong 2001, kung saa'y isinahimpapawid ito sa popular na bahagi ng [[Cartoon Network]] kabilang ang ''Adult Swim'' at ''Toonami''. Ipinalabas ang seryeng pantelebisyon sa iba't ibang bahagi ng daigdig, kabilang ang [[Pilipinas]] kung saan ipinakilala ito sa pamagat na ''Ghost Fighter''. Nakapaglabas ang prangkisa ng ''YuYu Hakusho'' ng dalawang pelikulang ''anime'', isang serye ng mga ''original video animation'' (OVA), mga ''audio album'', mga larong-bidyo, at iba pang kalakal.

Mainit na tinanggap ang ''YuYu Hakusho'', kung saan nakapagbenta ang ''manga'' ng mahigit 50 milyong kopya sa bansang Hapon pa lamang, at nagwagi ng prestihiyosong ''Shogakukan Manga Award'' para sa ''shōnen manga'' noong 1993. Ang seryeng pantelebisyon naman nito'y nagwagi ng gantimpalang ''Animage Anime Grand Prix'' para sa pinakamahusay na ''anime'' sa taong 1994 at 1995. Pinanood ang ''YuYu Hakusho'' ng malaking bahagi ng mga manonood ng telebisyon sa bansang Hapon at napakalawak na bahagdan ng mga taong nasa iba't ibang edad sa [[Estados Unidos]]. Binigyan ang ''anime'' ng maraming positibong pagsusuri ng mga kritiko sa Hilagang Amerika, na pumupuri sa pagkakasulat ng kuwento, sa mga tauhan, at sa dami ng aksiyon nito. Bagama't may ilang kritikong nagsasabing masyadong paulit-ulit ang nasabing serye.

== Buod ==
''Nakapanaklong ang pangalan ng mga tauhang ginamit sa bersiyong Tagalog ng palabas para sa madaling pag-unawa.''

Isinasalaysay ng ''YuYu Hakusho'' ang kuwento ni Yusuke Urameshi (Eugene), isang kabataang mahilig sa basag-ulo kung saan, sa isang di-inaasahang pangyayari, ay natamaan ng sasakyan at pumanaw sa pagtatangkang iligtas ang isang bata sa pamamagitan ng pagtulak niya rito. Sa kanyang kamatayan, siya ay naging kaluluwa at binati ni Botan (Charlene), isang babaeng nagpakilala bilang tagasundo ng mga kaluluwa patungo sa Espirituwal na Mundo o Kabilang Daigdig (霊界 ''Reikai''), kung saan hinahatulan ang mga namatay na. Ipinaalam ni Botan kay Yusuke na nasorpresa ang Kabilang Daigdig sa ginawa niyang pagliligtas sa bata, at wala pang lugar na inilaan sa kanya sa langit o sa impiyerno. Dahil dito, binigyan siya ng pagkakataon ni Koenma (Jericho), ang anak ni Haring Enma ng Kabilang Daigdig, na makabalik sa katawang-lupa nito sa pamamagitan ng mga pagsubok. Nagtagumpay si Yusuke dahil sa tulong ng kanyang mga kaibigang sina Keiko Yukimura (Jenny) at Kazuma Kuwabara (Alfred). Matapos mabuhay muli, ipinagkaloob ni Koenma kay Yusuke ang titulong &quot;Detektib ng Kabilang Daigdig&quot; (霊界探偵 ''Reikai Tantei'', literal na kahuluga'y &quot;Detektib ng Espirituwal na Mundo), at inatasan siyang magsiyasat ng mga di-pangkaraniwang pangyayari sa Mundo ng mga Tao (人間界 ''Ningen Kai'').

Agad na naatasan si Yusuke na isagawa ang pagbawi sa tatlong kayamanang ninakaw mula sa Kabilang Daigdig ng tatlong mga demonyo: sina Hiei (Vincent), Kurama (Dennis), at Goki (Jerry). Nakuha ni Yusuke ang tatlong kayamanan gamit ang kanyang bagong kakayahan, ang ''Rei Gun'', isang enerhiyang espirituwal (霊気 ''Reiki'') na naiipon mula sa kanyang hintuturo.

Matapos nito'y naglakbay siya sa kabundukan upang hanapin ang matandang babaeng batikan sa mga sining panlaban (''martial arts'') na si Genkai (Master Jeremiah). Katuwang ang kanyang karibal na si Kuwabara, sumali sa torneo si Yusuke na inorganisa ni Genkai upang hanapin nito ang kanyang magiging tagapagmana ng kapangyarihan. Ginamit ni Yusuke ang paligsahan upang mahanap niya si Rando (Benjo), isang demonyong nagnanakaw ng mga kakayahan at pumapatay sa mga batikan sa sining panlaban. Nagapi ni Yusuke si Rando sa huling bahagi ng paligsahan, at siya'y sinanay ni Genkai sa loob ng anim na buwan upang mapaghusay niya ang kanyang kakayahan.

Ipinadala si Yusuke sa Kastilyong Maze sa Mundo ng Masasamang Espiritu (魔界 ''Makai'', lit. na kahulugan &quot;Daigdig ng mga Demonyo&quot;), isang ikatlong mundong sakop lamang ng mga demonyo, kung saan tinulungan si Yusuke nina Kuwabara at nagbagong-buhay na sina Kurama at Hiei upang talunin ang Apat na Halimaw, mga demonyong nagtatangkang takutin si Koenma na alisin ang harang na naghihiwalay sa kanila mula sa mundo ng mga tao.

Isang panibagong misyon ang sumunod na trabaho ni Yusuke, kung saan kinakailangan niyang iligtas si Yukina (Mikaela), ang diyosa ng niyebe kung saan nagiging perlas ang kanyang mga luha. Dahil sa ganitong kakayahan ni Yukina ay binihag siya ni Gonzo Tarukane (Don Paquito), isang mayamang negosyante at miyembro ng samahan ng mga nagpupustahan. Sa kanyang misyon kasama si Kuwabara, nakatagpo nila ang magkapatid na Toguro (Taguro), at tinalo nila ang mga ito sa laban. Nailigtas si Yukina sa tulong ni Hiei, na lingid sa kaalaman ni Yukina ay kanyang nakatatandang kapatid.

Isang kunwaring pagkatalo lamang ang nangyari sa magkapatid na Toguro, at dahil dito, inanyayahan ng nakababatang Toguro si Yusuke sa Paligsahan ng mga Masasamang Espiritu (暗黒武術会 ''Ankoku Bujutsukai'', lit. na kahuluga'y &quot;Samahan ng Sining Panlaban ng Kadiliman&quot;), isang paligsahang isinagawa ng mga tiwali at mayayamang mga tao kung saan naglalaban-laban ang mga koponan ng mga demonyo, at kung minsa'y mga tao, upang magkaroon ng pagkakataong matupad ang kanilang hiling. Ang Koponang Urameshi, na binubuo nina Yusuke Kuwabara, Kurama, Hiei, at ang nakamaskarang si Genkai, ay lumahok at hinarap ang maraming laban upang makaharap ang Koponang Toguro sa huling bahagi ng paligsahan at napagwagian ang torneo. Napag-alaman nila na ang may-ari ng Koponang Toguro, si Sakyo (Mr. Valdez) ay nagnanais manalo upang makagawa siya ng malaking butas na magdurugtong sa Mundo ng mga Tao at Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Sa kanyang pagkatalo, sinira ni Sakyo ang pinagdausan ng laban, at siya'y nagpakamatay.

Matapos ang paligsahan, umuwi na si Yusuke, subalit sandali lamang ang kanyang pagpapahinga dahil siya ay hinamon sa isang laban ng tatlong kabataang nagtataglay ng mga di-pangkaraniwang kapangyarihan; dahil dito'y nabihag nila si Yusuke. Tinangka siyang iligtas nina Kuwabara at ng iba pa, at napag-alaman nilang ito ay isa lamang pagsubok na inihanda ni Genkai. Ipinaalam sa kanila na si Shinobu Sensui, ang dating detektib ng kabilang daigdig, ay nangalap ng anim na iba pang taong mayroon ding di-pangkaraniwang lakas upang tulungan siyang tapusin ang sinimulan ni Sakyo, ang pagbukas ng butas para sa mga masasamang espiritu upang ubusin ang mga tao. Hinarap nina Yusuke at kanyang mga kaibigan isa-isa ang mga tauhan ni Sensui, hanggang sa umabot ang laban sa pagitan ng dalawang detektib. Napatay ni Sensui si Yusuke, at pumasok sa dimensiyong patungo sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Muling nabuhay si Yusuke bilang isang kalahating demonyo, at natuklasan niyang ipinasa sa kanya ng mga ninuno nito ang isang uri ng ''gene'' o punla sa katawan ng tao kung saan magigising lamang ito kapag ang taong nagtaglay nito'y may sapat na lakas, kung saan lilitaw ang katangiang demonyo nito. Naglakbay si Yusuke sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu, at natalo niya si Sensui sa tulong ng espiritu ng kanyang ninuno na kumontrol sa katawan ni Yusuke upang tapusin ang laban.

Sa kanilang pagbabalik sa mundo ng mga tao, inalis si Yusuke sa pagiging detektib, at iniutos ni Haring Enma na hulihin siya at patayin sa takot na ang dugong nananalaytay kay Yusuke ay maging dahilan upang siya'y magwala at magdulot ng kaguluhan sa mundo ng mga tao. Samantala, dahil hindi matanggap ni Yusuke na kinontrol siya ng kanyang ninunong si Raizen, pumayag siyang tanggapin ang alok ng mga tagasunod ni Raizen na bumalik sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Si Raizen, na nagnanais maghanap ng tagapagmana ng kanyang nasasakupan, ay nasa bingit na ng kamatayan dahil sa hindi nito pagkain ng tao — isang kamatayang magpapawala ng maselang balanse sa pagitan ng tatlong namamayaning pinuno sa Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Ipinatawag sina Hiei at Kurama ng dalawang iba pang pinuno, sina Mukuro at Yomi, upang maghanda para sa di-mapipigilang digmaan. Ang tatlong pangunahing tauhan ay nagsanay sa nasabing Mundo sa loob ng isang taon, kung saan sa panahong iyon namatay si Raizen at minana ni Yusuke ang teritoryo. Pinangunahan ni Yusuke ang pakikipag-usap sa dalawang pinuno at nagpanukala ng isang paligsahan upang pangalanan ang tunay na pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu, na sinang-ayunan naman nina Mukuro at Yomi. Sa nasabing torneo, nagharap sina Yusuke at Yomi sa ikalawang bahagi ng paligsahan kung saan nagapi si Yusuke at napabagsak nang walang malay. Nagising si Yusuke makalipas ang ilang araw at napag-alamang tapos na ang paligsahan, at magkakaroon muli ng katulad na kompetisyon tuwing ikatlong taon upang malaman kung sino ang magiging pinuno ng Mundo ng mga Masasamang Espiritu. Nanatili pa si Yusuke ng dalawang taon sa nasabing Mundo, at makalipas nito'y bumalik sa Mundo ng mga Tao upang makasama si Keiko.

== Mga Tauhan ==
'''Yusuke Urameshi (Eugene)''' - Si Yusuke (Eugene) ang pangunahing tauhan sa manga at anime na Yu yu Hakusho (Ghost Fighter). Malapit na kaibigan niya si Kuwabara (Alfred), Kurama (Dennis) at Hiei (Vincent). Ang kanyang guro na si Genkai (Jeremiah)ang nagturo sa kanya kung papaano lumaban na lubos na nagpalakas sa kanya upang matapos ang mga misyon na ipinapagawa ni Koenma (Jericho). Siya ang maituturing na pinakamalakas sa apat at naturingan na leader ng '''Kupunan ng mga Tao''' sa paligsahan ng masasamang espiritu. Lugod sa kaalaman ni Eugene, siya ay isa ring kalahating tao katulad ni Vincent at ni Dennis. Kung saan siya ang naging tagapagmana at naging hari sa mundo ng mga masasamang espiritu sa kaharian ni Raizen. Kilala si Eugene sa paggamit ng '''Ray Gun''' na kanyang ginamit upang matalo ang lahat ng kanyang mga kalaban.

'''Kazuma Kuwabara (Alfred)''' - Si Kuwabara, na mas kilala sa pangalan na Alfred sa Pilipinas ay matalik na kaibigan ni Eugene sa anime na Ghost Fighter. Bago sila magkakilala ni Eugene, silang dalawa ay mortal na magkaaway ngunit sa di inaasahang pangyayari ng namatay si Eugene sa unang kabanata ng anime ay napaglapit silang dalawa. Dito ay napagalaman na si Alfred ay hindi naman talaga tinuturing na kaaway si Eugene. Datapwat tinuturing lamang niya itong Karibal. Isa sa pinakakilalang teknik na ginagamit ni Alfred ay ang Spiritwal na Espada na kung saan ginagawa nyang purong enerhiya ang kanyang spiritwal na lakas.

'''Yoko Kurama (Dennis)''' - Si Dennis ang isa sa mga pinakatangitangi na karakter sa anime dahil sa bukod na malakas na spiritwal na kapangyarihan siya rin ang pinaka matalinong miyembro sa kupunan ni Eugene. Si Dennis ay may dalawang katauhan, kung siya ay sa mundo ng mga tao siya ay tinatawag na ''Shuichi Minamino'' at Dennis naman sa kanilang samahan. Siya rin ay may katangian kung saan ang kanyang itsura ay nagbabago sa anyong lobo at kabalikat nito ay ang pagtaas ng spiritwal niyang lakas at paggamit ng mga teknik na nagagamit lamang niya sa anyong lobo. Dahil rin dito, mas nagiging mapusok siya at mas malupit sa kanyang mga kalaban. Madalas niyang ginagamit ang teknik na ''rose whip'' na parang tangkay ng rosas na ginawang latigo ngunit ito ay may lakas at tibay na mas malakas pa sa isang bakal. Napag alaman din sa [[anime]] na si Dennis ay namuhay na isang magnanakaw sa mundo ng masasamang espiritu na kung saan ay nakasama nya si '''Yomi''' sa kanyang pagnakaw ng mga kayamanan.

'''Jaganshi Hiei (Vincent)''' - Si Vincent ang pinakamaliit at panghuling miyembro na bumubuo sa mga pangunahing tauhan ng Ghost Fighter. Bagama't maliit, matuturing na malakas at walang kinatatakutan si Vincent. Pinakita sa anime na siya ang tipong nangangahas makipaglaban sa pinakamalakas na miyembro ng kalaban. Siya ay nakasuot na purong itim at may puting bandana na kung saan tinatago niya ang kanyang pangatlong mata. Sa grupo ni Eugene, siya ang pinakatahimik at pinaka mapusok ngunit mataas ang respeto niya kay Eugene at sa iba pa niyang kasamahan. Siya rin ay may kakambal na babae na ang pangalan ay Mikaela (Yukina) ngunit linilihim niya ito sa kanya. Isa sa pinaka kilalang teknik na ginagamit ni Vincent ay ang '''Black Dragon Spirit''' na kung saan binubuksan nya ang kanyang pangatlong mata upang magamit at mapalabas ang maitim na apoy. Siya rin ay isa sa pinakamabilis gumalaw at napagkakamalan na kaya niyang mag teleport ngunit sa lingid na kaalaman nila ay maliksi lamang gumalaw sa Vincent.

'''Keiko Yukimura''' '''(Jenny)'''- Si Jenny ay kaibigan at kaklase ni Yusuke Urameshi sa pagkabata. Kilala niya si Yusuke Urameshi ng maraming taon at kumikilos bilang isang disiplina na tao, na madalas na sinusubukan siyang dumalo sa kanyang mga klase at kumilos, kahit na karaniwang hindi ito nagagawa. Sinusubukan ni Yusuke na itago ang kanyang trabaho bilang espiritu ng tiktik mula kay Keiko Yukimura, kahit na nalaman niya ito. Nag-aalala si Keiko tungkol kay Yusuke Urameshi ngunit alam na mas masaya siyang nakikipaglaban sa mga demonyo kaysa sa pagkakaroon ng isang normal na buhay sa paaralan. Nang umalis si Yusuke para sa Demon Plane ay nangangako siyang babalik at mag-propose sa kanya.

Sa pagtatapos ng serye, papasok si Keiko sa kolehiyo upang maging isang guro.

Boses: Yuri Amano (Haponesa) at (Rose Barin) Tagalog ng [[Fushigi Yūgi]].

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Mga kawing panlabas ==
* [http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/manga.php Anime News Network Encyclopedia] {{in lang|en}}&amp;nbsp;— website ng [[Anime News Network]].
* [http://www.aniplogs.com Aniplogs Anime Source] - Aniplogs Anime Source</text>
      <sha1>jd9364doxt6gqygb77sq92e2vs960ze</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mga reporter sa Pilipinas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135664</id>
    <revision>
      <id>2166526</id>
      <parentid>2165782</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:22:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.149.108.246</ip>
      </contributor>
      <origin>2166526</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3573" sha1="fg7m2x2u1j7mvsjxsc9n0izmhenpf0i" xml:space="preserve">== A ==

* [[Gus Abelgas]]
* [[Paolo Abrera]]
* [[Sandra Aguinaldo]]
* [[Dominic Almelor]]
* [[Martin Andanar]]
* [[Sol Aragones]]
* [[Atom Araullo]]
* [[Pia Arcangel]]
* [[Robert Arevalo]]
* [[Chi Atienza-Valdepeñas]]
* [[Kim Atienza]]
* [[Adrian Ayalin]]

== B ==

* [[Julius Babao]]
* [[Nico Baua]]
* [[Jorge Bandola]]
* [[Christine Bersola-Babao]]
* [[Paolo Bediones]]
* [[Aljo Bendijo]]
* [[Richard Benito]]
* [[Migs Bustos]]

== C ==

* [[Jeff Canoy]]
* [[Isabella Cantu]]
* [[Ricky Carandang]]
* [[Jorge Cariño]]
* [[Jing Castañeda]]
* [[Dyan Castillejo]]
* [[Doland Castro]]
* [[Marc Castrodes]]
* [[Reema Chanco]]
* [[Willard Cheng]]
* [[Arnold Clavio]]
* [[Ginger Cornejero]]
* [[Cheryl Cosim]]
* [[Luchi Cruz-Valdes]]
* [[Lia Cruz]]
* [[Richmond Cruz]]
* [[Ron Cruz]]
* [[Wej Cudiamat]]

== D ==

* [[Kara David]]
* [[Karen Davila]]
* [[Katherine De Castro]]
* [[Noli De Castro]]
* [[Nikki De Guzman]]
* [[Jes Delos Santos]]
* [[Denice Dinsay]]
* [[Julius Disamburun]]
* [[Luane Dy]]

== E ==
* [[Alvin Elchico]]
* [[Mike Enriquez]]
* [[Christian Esguerra]]
* [[Charms Espina]]
* [[Edmar Estabillo]]
* [[Jay Esteban]]
* [[Edwin Eusebio]]
* [[Frankie Evangelista]]

== F ==

* [[Ted Failon]]
* [[Michael Fajatin]]
* [[Andrei Felix]]
* [[Ria Fernandez]]
* [[Jove Francisco]]
* [[Gretchen Fullido]]

== G ==
* [[Harry Gasser]]
* [[Aida Gonzales]]
* [[Audrey Gorriceta]]
* [[Mon Gualvez]]
* [[Pia Guanio]]
* [[Joee Guilas]]

== H ==

* [[Maricel Halili]]
* [[Zen Hernandez]]
* [[Rico Hizon]]
* [[Gretchen Ho]]
* [[Pia Hontiveros]]

== I ==

* [[Rocky Ignacio]]
* [[Kata Inocencio]]
* [[Hilary Issac]]

== J ==

* [[Princess Jordan]]

== K ==

* [[Mari Kaimo]]

== L ==

* [[Anna Mae Yu Lamentillo]]
* [[Rey Langit]]
* [[Leo Lastimosa]]
* [[Cheche Lazaro]]
* [[Angelique Lazo]]
* [[Grace Lee]]
* [[Loren Legarda]]
* [[Jim Libiran]]
* [[Ed Lingao]]
* [[Marc Logan]]
* [[Mae Anne Los Baños]]
* [[Czarinah Lusuegro]]

== M ==

* [[Macapagal]]
* [[Betina Magsaysay]]
* [[Gretchen Malalad]]
* [[Jiggy Manicad]]
* [[TJ Manotoc]]
* [[Rikki Mathay]]
* [[Ivan Mayrina]]
* [[Cherie Mercado]]
* [[Tina Monzon-Palma]]
* [[Vicky Morales]]

== N ==

* [[Marc Nelson]]

== O ==

* [[Cinderella Obeñita]]
* [[Buddy Oberas]]
* [[Ralph Obina]]
* [[Oscar Oida]]
* [[Henry Omaga-Diaz]]
* [[Renz Ongkiko]]
* [[Ces Oreña-Drilon]]
* [[Maiki Oreta]]
* [[Gani Oro]]
* [[Michelle Orosa]]
* [[Daphne Oseña-Paez]]

== P ==

* [[Patrick Paez]]
* [[Stanley Palisada]]
* [[Joseph Parafina]]
* [[Veronica Pedrosa]]

== Q ==

* [[Diane Querrer]]

== R ==

* [[Billy Jane Ramos]]
* [[Daniel Razon]]
* [[Ferds Recio]]
* [[Maria Ressa]]
* [[Ayen Reyes]]
* [[Jenny Reyes]]
* [[Lala Roque]]
* [[Trisha Roque]]

== S ==

* [[Mark Salazar]]
* [[Bianca Saldua]]
* [[Kathy San Gabriel]]
* [[Korina Sanchez]]
* [[Lhar Santiago]]
* [[Alex Santos]]
* [[Jaime Santos]]
* [[Raffy Santos]]
* [[Rhea Santos]]
* [[Princess Habibah Sarip-Paudac]]
* [[Julius Segovia]]
* [[Bernadette Sembrano]]
* [[Howie Severino]]
* [[Boyet Sison]]
* [[Connie Sison]]
* [[Jay Sonza]]
* [[Jessica Soho]]
* [[Ceasar Soriano]]
* [[Ali Sotto]]
* [[Emil Sumangil]]

== T ==

* [[Anthony Taberna]]
* [[Robert Tan]]
* [[Mike Templo]]
* [[Mel Tiangco]]
* [[Raffy Tima ]]
* [[Alex Tinsay]]
* [[Francis Toral]]
* [[Sherrie Anne Torres]]
* [[Nadia Trinidad]]
* [[Erwin Tulfo]]

== U ==

* [[Mariz Umali]]

== V ==

* [[Tony Velasquez]]
* [[Jun Veneracion]]
* [[Katherine de Leon Villar]]
* [[Catherine Vital]]

== W ==

* [[Pinky Webb]]

== X ==

== Y ==

* [[Bobby Yan]]
* [[Shawn Yao]]

== Z ==


[[Kategorya:Pamamahayag sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>fg7m2x2u1j7mvsjxsc9n0izmhenpf0i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166527</id>
      <parentid>2166526</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:24:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.149.108.246</ip>
      </contributor>
      <origin>2166527</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3595" sha1="92cu8b2sm9if015gzpns8z7vwrl65wq" xml:space="preserve">== A ==

* [[Gus Abelgas]]
* [[Paolo Abrera]]
* [[Sandra Aguinaldo]]
* [[Dominic Almelor]]
* [[Martin Andanar]]
* [[Sol Aragones]]
* [[Atom Araullo]]
* [[Pia Arcangel]]
* [[Robert Arevalo]]
* [[Chi Atienza-Valdepeñas]]
* [[Kim Atienza]]
* [[Adrian Ayalin]]

== B ==

* [[Julius Babao]]
* [[Nico Baua]]
* [[Jorge Bandola]]
* [[Christine Bersola-Babao]]
* [[Paolo Bediones]]
* [[Aljo Bendijo]]
* [[Richard Benito]]
* [[Migs Bustos]]

== C ==

* [[Jeff Canoy]]
* [[Isabella Cantu]]
* [[Ricky Carandang]]
* [[Jorge Cariño]]
* [[Jing Castañeda]]
* [[Dyan Castillejo]]
* [[Doland Castro]]
* [[Marc Castrodes]]
* [[Reema Chanco]]
* [[Willard Cheng]]
* [[Arnold Clavio]]
* [[Ginger Cornejero]]
* [[Cheryl Cosim]]
* [[Luchi Cruz-Valdes]]
* [[Lia Cruz]]
* [[Richmond Cruz]]
* [[Ron Cruz]]
* [[Wej Cudiamat]]

== D ==

* [[Kara David]]
* [[Karen Davila]]
* [[Katherine De Castro]]
* [[Noli De Castro]]
* [[Nikki De Guzman]]
* [[Jes Delos Santos]]
* [[Denice Dinsay]]
* [[Julius Disamburun]]
* [[Luane Dy]]

== E ==
* [[Alvin Elchico]]
* [[Mike Enriquez]]
* [[Christian Esguerra]]
* [[Charms Espina]]
* [[Edmar Estabillo]]
* [[Jay Esteban]]
* [[Edwin Eusebio]]
* [[Frankie Evangelista]]

== F ==

* [[Ted Failon]]
* [[Michael Fajatin]]
* [[MJ Felipe]]
* [[Andrei Felix]]
* [[Ria Fernandez]]
* [[Jove Francisco]]
* [[Gretchen Fullido]]

== G ==
* [[Harry Gasser]]
* [[Aida Gonzales]]
* [[Audrey Gorriceta]]
* [[Mon Gualvez]]
* [[Pia Guanio]]
* [[Joee Guilas]]

== H ==

* [[Maricel Halili]]
* [[Zen Hernandez]]
* [[Rico Hizon]]
* [[Gretchen Ho]]
* [[Pia Hontiveros]]

== I ==

* [[Rocky Ignacio]]
* [[Kata Inocencio]]
* [[Hilary Issac]]

== J ==

* [[Princess Jordan]]

== K ==

* [[Mari Kaimo]]

== L ==

* [[Anna Mae Yu Lamentillo]]
* [[Rey Langit]]
* [[Leo Lastimosa]]
* [[Cheche Lazaro]]
* [[Angelique Lazo]]
* [[Grace Lee]]
* [[Loren Legarda]]
* [[Jim Libiran]]
* [[Ed Lingao]]
* [[Marc Logan]]
* [[Mae Anne Los Baños]]
* [[Czarinah Lusuegro]]

== M ==

* [[Ma'am Macapagal]]
* [[Betina Magsaysay]]
* [[Gretchen Malalad]]
* [[Jiggy Manicad]]
* [[TJ Manotoc]]
* [[Rikki Mathay]]
* [[Ivan Mayrina]]
* [[Cherie Mercado]]
* [[Tina Monzon-Palma]]
* [[Vicky Morales]]

== N ==

* [[Marc Nelson]]

== O ==

* [[Cinderella Obeñita]]
* [[Buddy Oberas]]
* [[Ralph Obina]]
* [[Oscar Oida]]
* [[Henry Omaga-Diaz]]
* [[Renz Ongkiko]]
* [[Ces Oreña-Drilon]]
* [[Maiki Oreta]]
* [[Gani Oro]]
* [[Michelle Orosa]]
* [[Daphne Oseña-Paez]]

== P ==

* [[Patrick Paez]]
* [[Stanley Palisada]]
* [[Joseph Parafina]]
* [[Veronica Pedrosa]]

== Q ==

* [[Diane Querrer]]

== R ==

* [[Billy Jane Ramos]]
* [[Daniel Razon]]
* [[Ferds Recio]]
* [[Maria Ressa]]
* [[Ayen Reyes]]
* [[Jenny Reyes]]
* [[Lala Roque]]
* [[Trisha Roque]]

== S ==

* [[Mark Salazar]]
* [[Bianca Saldua]]
* [[Kathy San Gabriel]]
* [[Korina Sanchez]]
* [[Lhar Santiago]]
* [[Alex Santos]]
* [[Jaime Santos]]
* [[Raffy Santos]]
* [[Rhea Santos]]
* [[Princess Habibah Sarip-Paudac]]
* [[Julius Segovia]]
* [[Bernadette Sembrano]]
* [[Howie Severino]]
* [[Boyet Sison]]
* [[Connie Sison]]
* [[Jay Sonza]]
* [[Jessica Soho]]
* [[Ceasar Soriano]]
* [[Ali Sotto]]
* [[Emil Sumangil]]

== T ==

* [[Anthony Taberna]]
* [[Robert Tan]]
* [[Mike Templo]]
* [[Mel Tiangco]]
* [[Raffy Tima ]]
* [[Alex Tinsay]]
* [[Francis Toral]]
* [[Sherrie Anne Torres]]
* [[Nadia Trinidad]]
* [[Erwin Tulfo]]

== U ==

* [[Mariz Umali]]

== V ==

* [[Tony Velasquez]]
* [[Jun Veneracion]]
* [[Katherine de Leon Villar]]
* [[Catherine Vital]]

== W ==

* [[Pinky Webb]]

== X ==

== Y ==

* [[Bobby Yan]]
* [[Shawn Yao]]

== Z ==


[[Kategorya:Pamamahayag sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>92cu8b2sm9if015gzpns8z7vwrl65wq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166528</id>
      <parentid>2166527</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:24:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.149.108.246</ip>
      </contributor>
      <comment>/* R */</comment>
      <origin>2166528</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3610" sha1="qq7jpad8ml32kc0ygj055o8ylw078ct" xml:space="preserve">== A ==

* [[Gus Abelgas]]
* [[Paolo Abrera]]
* [[Sandra Aguinaldo]]
* [[Dominic Almelor]]
* [[Martin Andanar]]
* [[Sol Aragones]]
* [[Atom Araullo]]
* [[Pia Arcangel]]
* [[Robert Arevalo]]
* [[Chi Atienza-Valdepeñas]]
* [[Kim Atienza]]
* [[Adrian Ayalin]]

== B ==

* [[Julius Babao]]
* [[Nico Baua]]
* [[Jorge Bandola]]
* [[Christine Bersola-Babao]]
* [[Paolo Bediones]]
* [[Aljo Bendijo]]
* [[Richard Benito]]
* [[Migs Bustos]]

== C ==

* [[Jeff Canoy]]
* [[Isabella Cantu]]
* [[Ricky Carandang]]
* [[Jorge Cariño]]
* [[Jing Castañeda]]
* [[Dyan Castillejo]]
* [[Doland Castro]]
* [[Marc Castrodes]]
* [[Reema Chanco]]
* [[Willard Cheng]]
* [[Arnold Clavio]]
* [[Ginger Cornejero]]
* [[Cheryl Cosim]]
* [[Luchi Cruz-Valdes]]
* [[Lia Cruz]]
* [[Richmond Cruz]]
* [[Ron Cruz]]
* [[Wej Cudiamat]]

== D ==

* [[Kara David]]
* [[Karen Davila]]
* [[Katherine De Castro]]
* [[Noli De Castro]]
* [[Nikki De Guzman]]
* [[Jes Delos Santos]]
* [[Denice Dinsay]]
* [[Julius Disamburun]]
* [[Luane Dy]]

== E ==
* [[Alvin Elchico]]
* [[Mike Enriquez]]
* [[Christian Esguerra]]
* [[Charms Espina]]
* [[Edmar Estabillo]]
* [[Jay Esteban]]
* [[Edwin Eusebio]]
* [[Frankie Evangelista]]

== F ==

* [[Ted Failon]]
* [[Michael Fajatin]]
* [[MJ Felipe]]
* [[Andrei Felix]]
* [[Ria Fernandez]]
* [[Jove Francisco]]
* [[Gretchen Fullido]]

== G ==
* [[Harry Gasser]]
* [[Aida Gonzales]]
* [[Audrey Gorriceta]]
* [[Mon Gualvez]]
* [[Pia Guanio]]
* [[Joee Guilas]]

== H ==

* [[Maricel Halili]]
* [[Zen Hernandez]]
* [[Rico Hizon]]
* [[Gretchen Ho]]
* [[Pia Hontiveros]]

== I ==

* [[Rocky Ignacio]]
* [[Kata Inocencio]]
* [[Hilary Issac]]

== J ==

* [[Princess Jordan]]

== K ==

* [[Mari Kaimo]]

== L ==

* [[Anna Mae Yu Lamentillo]]
* [[Rey Langit]]
* [[Leo Lastimosa]]
* [[Cheche Lazaro]]
* [[Angelique Lazo]]
* [[Grace Lee]]
* [[Loren Legarda]]
* [[Jim Libiran]]
* [[Ed Lingao]]
* [[Marc Logan]]
* [[Mae Anne Los Baños]]
* [[Czarinah Lusuegro]]

== M ==

* [[Ma'am Macapagal]]
* [[Betina Magsaysay]]
* [[Gretchen Malalad]]
* [[Jiggy Manicad]]
* [[TJ Manotoc]]
* [[Rikki Mathay]]
* [[Ivan Mayrina]]
* [[Cherie Mercado]]
* [[Tina Monzon-Palma]]
* [[Vicky Morales]]

== N ==

* [[Marc Nelson]]

== O ==

* [[Cinderella Obeñita]]
* [[Buddy Oberas]]
* [[Ralph Obina]]
* [[Oscar Oida]]
* [[Henry Omaga-Diaz]]
* [[Renz Ongkiko]]
* [[Ces Oreña-Drilon]]
* [[Maiki Oreta]]
* [[Gani Oro]]
* [[Michelle Orosa]]
* [[Daphne Oseña-Paez]]

== P ==

* [[Patrick Paez]]
* [[Stanley Palisada]]
* [[Joseph Parafina]]
* [[Veronica Pedrosa]]

== Q ==

* [[Diane Querrer]]

== R ==

* [[Billy Jane Ramos]]
* [[Daniel Razon]]
* [[Ferds Recio]]
* [[Maria Ressa]]
* [[Ayen Reyes]]
* [[Jenny Reyes]]
* [[Lala Roque]]
* [[Trisha Roque]]
* [[Jay Ruiz]]

== S ==

* [[Mark Salazar]]
* [[Bianca Saldua]]
* [[Kathy San Gabriel]]
* [[Korina Sanchez]]
* [[Lhar Santiago]]
* [[Alex Santos]]
* [[Jaime Santos]]
* [[Raffy Santos]]
* [[Rhea Santos]]
* [[Princess Habibah Sarip-Paudac]]
* [[Julius Segovia]]
* [[Bernadette Sembrano]]
* [[Howie Severino]]
* [[Boyet Sison]]
* [[Connie Sison]]
* [[Jay Sonza]]
* [[Jessica Soho]]
* [[Ceasar Soriano]]
* [[Ali Sotto]]
* [[Emil Sumangil]]

== T ==

* [[Anthony Taberna]]
* [[Robert Tan]]
* [[Mike Templo]]
* [[Mel Tiangco]]
* [[Raffy Tima ]]
* [[Alex Tinsay]]
* [[Francis Toral]]
* [[Sherrie Anne Torres]]
* [[Nadia Trinidad]]
* [[Erwin Tulfo]]

== U ==

* [[Mariz Umali]]

== V ==

* [[Tony Velasquez]]
* [[Jun Veneracion]]
* [[Katherine de Leon Villar]]
* [[Catherine Vital]]

== W ==

* [[Pinky Webb]]

== X ==

== Y ==

* [[Bobby Yan]]
* [[Shawn Yao]]

== Z ==


[[Kategorya:Pamamahayag sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>qq7jpad8ml32kc0ygj055o8ylw078ct</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166531</id>
      <parentid>2166528</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:32:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>49.149.108.246</ip>
      </contributor>
      <origin>2166531</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3631" sha1="kutnd84le91t8xiwn4owlb3ljmbi2ol" xml:space="preserve">== A ==

* [[Gus Abelgas]]
* [[Paolo Abrera]]
* [[Sandra Aguinaldo]]
* [[Dominic Almelor]]
* [[Martin Andanar]]
* [[Lia Andanar-Yu]]
* [[Sol Aragones]]
* [[Atom Araullo]]
* [[Pia Arcangel]]
* [[Robert Arevalo]]
* [[Chi Atienza-Valdepeñas]]
* [[Kim Atienza]]
* [[Adrian Ayalin]]

== B ==

* [[Julius Babao]]
* [[Nico Baua]]
* [[Jorge Bandola]]
* [[Christine Bersola-Babao]]
* [[Paolo Bediones]]
* [[Aljo Bendijo]]
* [[Richard Benito]]
* [[Migs Bustos]]

== C ==

* [[Jeff Canoy]]
* [[Isabella Cantu]]
* [[Ricky Carandang]]
* [[Jorge Cariño]]
* [[Jing Castañeda]]
* [[Dyan Castillejo]]
* [[Doland Castro]]
* [[Marc Castrodes]]
* [[Reema Chanco]]
* [[Willard Cheng]]
* [[Arnold Clavio]]
* [[Ginger Cornejero]]
* [[Cheryl Cosim]]
* [[Luchi Cruz-Valdes]]
* [[Lia Cruz]]
* [[Richmond Cruz]]
* [[Ron Cruz]]
* [[Wej Cudiamat]]

== D ==

* [[Kara David]]
* [[Karen Davila]]
* [[Katherine De Castro]]
* [[Noli De Castro]]
* [[Nikki De Guzman]]
* [[Jes Delos Santos]]
* [[Denice Dinsay]]
* [[Julius Disamburun]]
* [[Luane Dy]]

== E ==
* [[Alvin Elchico]]
* [[Mike Enriquez]]
* [[Christian Esguerra]]
* [[Charms Espina]]
* [[Edmar Estabillo]]
* [[Jay Esteban]]
* [[Edwin Eusebio]]
* [[Frankie Evangelista]]

== F ==

* [[Ted Failon]]
* [[Michael Fajatin]]
* [[MJ Felipe]]
* [[Andrei Felix]]
* [[Ria Fernandez]]
* [[Jove Francisco]]
* [[Gretchen Fullido]]

== G ==
* [[Harry Gasser]]
* [[Aida Gonzales]]
* [[Audrey Gorriceta]]
* [[Mon Gualvez]]
* [[Pia Guanio]]
* [[Joee Guilas]]

== H ==

* [[Maricel Halili]]
* [[Zen Hernandez]]
* [[Rico Hizon]]
* [[Gretchen Ho]]
* [[Pia Hontiveros]]

== I ==

* [[Rocky Ignacio]]
* [[Kata Inocencio]]
* [[Hilary Issac]]

== J ==

* [[Princess Jordan]]

== K ==

* [[Mari Kaimo]]

== L ==

* [[Anna Mae Yu Lamentillo]]
* [[Rey Langit]]
* [[Leo Lastimosa]]
* [[Cheche Lazaro]]
* [[Angelique Lazo]]
* [[Grace Lee]]
* [[Loren Legarda]]
* [[Jim Libiran]]
* [[Ed Lingao]]
* [[Marc Logan]]
* [[Mae Anne Los Baños]]
* [[Czarinah Lusuegro]]

== M ==

* [[Ma'am Macapagal]]
* [[Betina Magsaysay]]
* [[Gretchen Malalad]]
* [[Jiggy Manicad]]
* [[TJ Manotoc]]
* [[Rikki Mathay]]
* [[Ivan Mayrina]]
* [[Cherie Mercado]]
* [[Tina Monzon-Palma]]
* [[Vicky Morales]]

== N ==

* [[Marc Nelson]]

== O ==

* [[Cinderella Obeñita]]
* [[Buddy Oberas]]
* [[Ralph Obina]]
* [[Oscar Oida]]
* [[Henry Omaga-Diaz]]
* [[Renz Ongkiko]]
* [[Ces Oreña-Drilon]]
* [[Maiki Oreta]]
* [[Gani Oro]]
* [[Michelle Orosa]]
* [[Daphne Oseña-Paez]]

== P ==

* [[Patrick Paez]]
* [[Stanley Palisada]]
* [[Joseph Parafina]]
* [[Veronica Pedrosa]]

== Q ==

* [[Diane Querrer]]

== R ==

* [[Billy Jane Ramos]]
* [[Daniel Razon]]
* [[Ferds Recio]]
* [[Maria Ressa]]
* [[Ayen Reyes]]
* [[Jenny Reyes]]
* [[Lala Roque]]
* [[Trisha Roque]]
* [[Jay Ruiz]]

== S ==

* [[Mark Salazar]]
* [[Bianca Saldua]]
* [[Kathy San Gabriel]]
* [[Korina Sanchez]]
* [[Lhar Santiago]]
* [[Alex Santos]]
* [[Jaime Santos]]
* [[Raffy Santos]]
* [[Rhea Santos]]
* [[Princess Habibah Sarip-Paudac]]
* [[Julius Segovia]]
* [[Bernadette Sembrano]]
* [[Howie Severino]]
* [[Boyet Sison]]
* [[Connie Sison]]
* [[Jay Sonza]]
* [[Jessica Soho]]
* [[Ceasar Soriano]]
* [[Ali Sotto]]
* [[Emil Sumangil]]

== T ==

* [[Anthony Taberna]]
* [[Robert Tan]]
* [[Mike Templo]]
* [[Mel Tiangco]]
* [[Raffy Tima ]]
* [[Alex Tinsay]]
* [[Francis Toral]]
* [[Sherrie Anne Torres]]
* [[Nadia Trinidad]]
* [[Erwin Tulfo]]

== U ==

* [[Mariz Umali]]

== V ==

* [[Tony Velasquez]]
* [[Jun Veneracion]]
* [[Katherine de Leon Villar]]
* [[Catherine Vital]]

== W ==

* [[Pinky Webb]]

== X ==

== Y ==

* [[Bobby Yan]]
* [[Shawn Yao]]

== Z ==


[[Kategorya:Pamamahayag sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>kutnd84le91t8xiwn4owlb3ljmbi2ol</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Selection sort</title>
    <ns>0</ns>
    <id>161032</id>
    <revision>
      <id>2166589</id>
      <parentid>1825842</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:18:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166589</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2852" sha1="s7d7jowg8es5qtat0w2eyqjigkjlstm" xml:space="preserve">Ang '''''selection sort''''' ay maituturing na pinakasimple sa lahat ng mga ''sorting algorithms''. Isinasagawa ito sa pamamagitan ng paghahati sa mga numerong isasaayos sa dalawang bahagi. Ang isang bahagi ay binubuo ng mga numerong naayos na samantalang ang natirang bahagi ay binubuo naman ng mga numerong wala pa sa ayos.

Nagsisimula ang prosesong ito na walang lamang ang unang bahagi (''naayos'') habang ang ikalawang bahagi naman (''hindi pa naayos'') ay kinabibilangan ng lahat ng numerong nasa listahan.

Isinasagawa ang ''selection sort'' sa pamamagitan ng paulit-ulit na paghanap ng pinakamaliit (o pinakamalaking) numero sa ''hindi pa naayos'' na bahagi ng listahan at paglagay ng nasabing numero sa dulo ng ''naayos'' ng bahagi. Matatapos ang proseso kapag ang lahat ng laman ng ''hindi pa naayos'' na bahagi ay nailipat na sa ''naayos'' ng bahagi.

Ang s''election sort'' ay pinakamabuting gamitin sa mga maliliit na listahan. Pinakamalala naman itong gamiting kapag ang listahan ay nakaayos sa baligtad na paraan.

Ang ''complexity'' ng ''algorithm'' na ito ay O(n&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;). Gayunpaman, sa halos lahat ng pagkakataon ay mas mabilis ito sa [[Bubble_sort|bubble sort]] at gnome sort na may parehong complexity. May mga pagkakataon din kung saan mas mabuti itong kagimitin kaysa sa mga mas kumplikadong mga ''algorithm''.

'''Halimbawa:'''

5   4   2   3   1&lt;br /&gt;
''1''   4   2   3   ''5''&lt;br /&gt;
1   ''2''   ''4''   3   5&lt;br /&gt;
1   2   ''3''   ''4''   5&lt;br /&gt;
1   2   3   4   5

'''Code snippets:'''

'''Java'''

public void selectionSort(int[] arr) {
      int i, j, minIndex, tmp;
      int n = arr.length;
      for (i = 0; i &lt; n - 1; i++) {
            minIndex = i;
            for (j = i + 1; j &lt; n; j++)
                  if (arr[j] &lt; arr[minIndex])
                        minIndex = j;
            if (minIndex != i) {
                  tmp = arr[i];
                  arr[i] = arr[minIndex];
                  arr[minIndex] = tmp;
            }
      }
}

'''C++'''

void selectionSort(int arr[], int n) {
      int i, j, minIndex, tmp;    
      for (i = 0; i &lt; n - 1; i++) {
            minIndex = i;
            for (j = i + 1; j &lt; n; j++)
                  if (arr[j] &lt; arr[minIndex])
                        minIndex = j;
            if (minIndex != i) {
                  tmp = arr[i];
                  arr[i] = arr[minIndex];
                  arr[minIndex] = tmp;
            }
      }
}

==Mga Sanggunian==

http://www.algolist.net/Algorithms/Sorting/Selection_sort {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121209184535/http://www.algolist.net/Algorithms/Sorting/Selection_sort |date=2012-12-09 }}&lt;br /&gt;
http://www.personal.kent.edu/~rmuhamma/Algorithms/MyAlgorithms/Sorting/selectionSort.htm&lt;br /&gt;
http://www.cprogramming.com/tutorial/computersciencetheory/sorting2.html&lt;br /&gt;


[[Kategorya:Mga algoritmo]]</text>
      <sha1>s7d7jowg8es5qtat0w2eyqjigkjlstm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapang Wikipedia:Talaan ng mga artikulong kailangang mayroon ang bawat Wikipedia</title>
    <ns>5</ns>
    <id>165385</id>
    <revision>
      <id>2166547</id>
      <parentid>2165967</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:07:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ListeriaBot</username>
        <id>79921</id>
      </contributor>
      <comment>Wikidata list updated [V2]</comment>
      <origin>2166547</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="140813" sha1="k9lht8mvcey7v2xs6ddg5qcgfaowvti" xml:space="preserve">== New real time list of missing articles ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
I suggest that you give a look to the [[m:Mix'n'match|Mix'n'match]] tool by Magnus Manske, and that you recommend it from this page. Thanks to Wikidata, it's able to tell you in real time what articles you're missing out of several reliable lists of relevant persons. --[[m:user:Nemo_bis|Nemo]] 17:06, 10 Oktubre 2014 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:Nemo bis@metawiki using the list at http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Talk:Mix%27n%27match&amp;oldid=10158766 --&gt;

== Wikidata list ==

{{Wikidata list|sparql=
SELECT ?item 
WHERE 
{
  ?item wdt:P5008 wd:Q5460604.
}
|columns=number:bilang,item:aytem,label:artikulo,P18
|section=
|min_section=3
|sort=label
|links=red
|thumb=128
|autolist=fallback
}}
{| class='wikitable sortable'
! bilang
! aytem
! artikulo
! larawan
|-
| style='text-align:right'| 1
| [[:d:Q12199|Q12199]]
| [[AIDS]]
| [[Talaksan:Human Immunodeficency Virus - stylized rendering.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 2
| [[:d:Q9181|Q9181]]
| [[Abraham]]
| [[Talaksan:PikiWiki Israel 47514 Samaritan museum on mount Grizim - Left.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 3
| [[:d:Q91|Q91]]
| [[Abraham Lincoln]]
| [[Talaksan:Abraham Lincoln O-77 matte collodion print.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 4
| [[:d:Q5670|Q5670]]
| [[Abu Nuwas]]
| [[Talaksan:Abu Nuwas.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 5
| [[:d:Q9381|Q9381]]
| [[Adam Smith]]
| [[Talaksan:AdamSmith.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 6
| [[:d:Q352|Q352]]
| [[Adolf Hitler]]
| [[Talaksan:Adolf Hitler cropped restored 3x4.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 7
| [[:d:Q889|Q889]]
| [[Apganistan|Afghanistan]]
| [[Talaksan:Afghanistan - Location Map (2013) - AFG - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 8
| [[:d:Q8018|Q8018]]
| [[Agustin ng Hipona]]
| [[Talaksan:Augustine Lateran.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 9
| [[:d:Q8597|Q8597]]
| [[Akbar ang Dakila]]
| [[Talaksan:Contemporary seated portrait of Akbar, 1605.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 10
| [[:d:Q8006|Q8006]]
| [[Akira Kurosawa]]
| [[Talaksan:Akirakurosawa-onthesetof7samurai-1953-page88.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 11
| [[:d:Q9546|Q9546]]
| [[Al-Ghazali]]
| [[Talaksan:Al-Ghazali.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 12
| [[:d:Q7251|Q7251]]
| [[Alan Turing]]
| [[Talaksan:Alan Turing (1951) (crop).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 13
| [[:d:Q937|Q937]]
| [[Albert Einstein]]
| [[Talaksan:Albert Einstein Head.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 14
| [[:d:Q5580|Q5580]]
| [[Albrecht Dürer]]
| [[Talaksan:Dürer Alte Pinakothek.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 15
| [[:d:Q183|Q183]]
| [[Alemanya]]
| [[Talaksan:Aerial view of Berlin (32881394137).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 16
| [[:d:Q7318|Q7318]]
| [[Alemanyang Nazi]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 17
| [[:d:Q7200|Q7200]]
| [[Alexander Pushkin]]
| [[Talaksan:Orest Kiprensky - Портрет поэта А.С.Пушкина - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 18
| [[:d:Q7374|Q7374]]
| [[Alfred Hitchcock]]
| [[Talaksan:Hitchcock, Alfred 02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 19
| [[:d:Q262|Q262]]
| [[Algeria]]
| [[Talaksan:Algeria - Location Map (2013) - DZA - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 20
| [[:d:Q1286|Q1286]]
| [[Alpes]]
| [[Talaksan:Alps 2007-03-13 10.10UTC 1px-250m.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 21
| [[:d:Q10908|Q10908]]
| [[Amphibia]]
| [[Talaksan:Amphibia.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 22
| [[:d:Q727|Q727]]
| [[Amsterdam]]
| [[Talaksan:Amsterdam airphoto.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 23
| [[:d:Q5456|Q5456]]
| [[Andes]]
| [[Talaksan:Andes 70.30345W 42.99203S.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 24
| [[:d:Q5603|Q5603]]
| [[Andy Warhol]]
| [[Talaksan:Andy Warhol at the Jewish Museum (by Bernard Gotfryd) – LOC.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 25
| [[:d:Q8258|Q8258]]
| [[Ang Isang Libo't Isang Gabi|Ang Isanglibo't Isang mga Gabi]]
| [[Talaksan:Sughrat.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 26
| [[:d:Q8269|Q8269]]
| [[Ang Kuwento ni Genji]]
| [[Talaksan:Genji emaki 01003 002.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 27
| [[:d:Q8251|Q8251]]
| [[Sining ng Pakikidigma|Ang Sining ng Pakikidigma]]
| [[Talaksan:Bamboo book - closed - UCR.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 28
| [[:d:Q43473|Q43473]]
| [[Angkor Wat]]
| [[Talaksan:Angkor wat temple.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 29
| [[:d:Q51|Q51]]
| [[Antartika|Antarctica]]
| [[Talaksan:Antarctica 6400px from Blue Marble.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 30
| [[:d:Q5685|Q5685]]
| [[Anton Chekhov]]
| [[Talaksan:Anton Chekhov with bow-tie sepia image.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 31
| [[:d:Q1340|Q1340]]
| [[Antonio Vivaldi]]
| [[Talaksan:Vivaldi.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 32
| [[:d:Q7298|Q7298]]
| [[Antonín Dvořák]]
| [[Talaksan:Dvorak.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 33
| [[:d:Q15|Q15]]
| [[Aprika]]
| [[Talaksan:Africa satellite orthographic.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 34
| [[:d:Q8669|Q8669]]
| [[Arab–Israeli conflict]]
| [[Talaksan:Arab-Israeli Map.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 35
| [[:d:Q1357|Q1357]]
| [[Gagamba|Araneae]]
| [[Talaksan:Clynotis severus, AF 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 36
| [[:d:Q525|Q525]]
| [[Araw (astronomiya)|Araw]]
| [[Talaksan:The Sun in white light.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 37
| [[:d:Q10872|Q10872]]
| [[Arkeya|Archaea]]
| [[Talaksan:Archaea.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 38
| [[:d:Q8739|Q8739]]
| [[Arkimedes|Archimedes]]
| [[Talaksan:Retrato de un erudito (¿Arquímedes?), por Domenico Fetti.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 39
| [[:d:Q414|Q414]]
| [[Arhentina]]
| [[Talaksan:Fitz Roy 1b.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 40
| [[:d:Q868|Q868]]
| [[Aristoteles]]
| [[Talaksan:Aristotle Altemps Inv8575.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 41
| [[:d:Q1360|Q1360]]
| [[Arthropoda]]
| [[Talaksan:Abludomelita obtusata.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 42
| [[:d:Q48|Q48]]
| [[Asya]]
| [[Talaksan:Asia (orthographic projection).svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 43
| [[:d:Q1524|Q1524]]
| [[Atenas]]
| [[Talaksan:Athens Montage L.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 44
| [[:d:Q408|Q408]]
| [[Australya]]
| [[Talaksan:Australia satellite plane.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 45
| [[:d:Q40|Q40]]
| [[Austria]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 46
| [[:d:Q8011|Q8011]]
| [[Avicenna]]
| [[Talaksan:Pursina.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 47
| [[:d:Q12542|Q12542]]
| [[Aztec]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 48
| [[:d:Q1530|Q1530]]
| [[Baghdad]]
| [[Talaksan:Bagdad collage.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 49
| [[:d:Q7343|Q7343]]
| [[Bahura ng Gran Barrera]]
| [[Talaksan:GreatBarrierReef-EO.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 50
| [[:d:Q321|Q321]]
| [[Ariwanas|Balatas]]
| [[Talaksan:Artist’s impression of the Milky Way.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 51
| [[:d:Q12548|Q12548]]
| [[Banal na Imperyong Romano]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 52
| [[:d:Q1861|Q1861]]
| [[Bangkok]]
| [[Talaksan:Bangkok Montage 2024.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 53
| [[:d:Q7164|Q7164]]
| [[Bangkong Pandaigdig]]
| [[Talaksan:World Bank building at Washington.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 54
| [[:d:Q902|Q902]]
| [[Bangladesh]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 55
| [[:d:Q12512|Q12512]]
| [[Basilika ni San Pedro]]
| [[Talaksan:Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 56
| [[:d:Q956|Q956]]
| [[Beijing]]
| [[Talaksan:Large Beijing Landsat.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 57
| [[:d:Q313|Q313]]
| [[Benus (planeta)|Benus]]
| [[Talaksan:PIA23791-Venus-RealAndEnhancedContrastViews-20200608 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 58
| [[:d:Q64|Q64]]
| [[Berlin]]
| [[Talaksan:Cityscape Berlin.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 59
| [[:d:Q2841|Q2841]]
| [[Bogotá|Bogota]]
| [[Talaksan:Centro internacional.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 60
| [[:d:Q202943|Q202943]]
| [[Brahmagupta]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 61
| [[:d:Q155|Q155]]
| [[Brasil|Brazil]]
| [[Talaksan:Cidade Maravilhosa.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 62
| [[:d:Q8680|Q8680]]
| [[Imperyong Britaniko|Britanikong Imperyo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 63
| [[:d:Q748|Q748]]
| [[Budismo|Buddadamma]]
| [[Talaksan:Large Gautama Buddha statue in Buddha Park of Ravangla, Sikkim.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 64
| [[:d:Q513|Q513]]
| [[Bundok Everest]]
| [[Talaksan:Mount Everest as seen from Drukair2 PLW edit.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 65
| [[:d:Q405|Q405]]
| [[Buwan (astronomiya)|Buwan]]
| [[Talaksan:FullMoon2010.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 66
| [[:d:Q85|Q85]]
| [[Cairo]]
| [[Talaksan:Cairo Form Top.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 67
| [[:d:Q16|Q16]]
| [[Canada]]
| [[Talaksan:Canada BMNG.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 68
| [[:d:Q5465|Q5465]]
| [[Lungsod ng Cabo|Cape Town]]
| [[Talaksan:Ciudad del Cabo desde Cabeza de León, Sudáfrica, 2018-07-22, DD 34.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 69
| [[:d:Q6722|Q6722]]
| [[Carl Friedrich Gauss]]
| [[Talaksan:Carl Friedrich Gauss.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 70
| [[:d:Q1043|Q1043]]
| [[Carl Linnaeus]]
| [[Talaksan:Carl von Linné.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 71
| [[:d:Q3044|Q3044]]
| [[Carlomagno]]
| [[Talaksan:Charlemagne denier Mayence 812 814.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 72
| [[:d:Q1405|Q1405]]
| [[Cesar Augusto]]
| [[Talaksan:Augustus of Prima Porta (inv. 2290).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 73
| [[:d:Q160|Q160]]
| [[Cetacea]]
| [[Talaksan:Graywhale MMC.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 74
| [[:d:Q9045|Q9045]]
| [[Chanakya]]
| [[Talaksan:Chanakya artistic depiction.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 75
| [[:d:Q1035|Q1035]]
| [[Charles Darwin]]
| [[Talaksan:Charles Darwin portrait.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 76
| [[:d:Q5686|Q5686]]
| [[Charles Dickens]]
| [[Talaksan:Dickens Gurney head.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 77
| [[:d:Q2042|Q2042]]
| [[Charles de Gaulle]]
| [[Talaksan:General Charles de Gaulle in 1945.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 78
| [[:d:Q882|Q882]]
| [[Charlie Chaplin]]
| [[Talaksan:Charlie Chaplin portrait Getty 1739411952.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 79
| [[:d:Q5809|Q5809]]
| [[Che Guevara]]
| [[Talaksan:Che Guevara - Guerrillero Heroico by Alberto Korda.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 80
| [[:d:Q8201|Q8201]]
| [[Chinese characters]]
| [[Talaksan:Hanzi.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 81
| [[:d:Q7322|Q7322]]
| [[Christopher Columbus]]
| [[Talaksan:Ridolfo del Ghirlandaio - Ritratto di Cristoforo Colombo (1520).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 82
| [[:d:Q8423|Q8423]]
| [[Dakilang Ciro|Ciro ang Dakila]]
| [[Talaksan:Great Men and Famous Women Volume 1 - Cyrus the Great.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 83
| [[:d:Q81513|Q81513]]
| [[Citrus]]
| [[Talaksan:OrangeBloss wb.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 84
| [[:d:Q8683|Q8683]]
| [[Digmaang Malamig|Cold War]]
| [[Talaksan:US Army tanks face off against Soviet tanks, Berlin 1961.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 85
| [[:d:Q739|Q739]]
| [[Colombia]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 86
| [[:d:Q4604|Q4604]]
| [[Confucio|Confucius]]
| [[Talaksan:Confucius, fresco from a Western Han tomb of Dongping County, Shandong province, China.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 87
| [[:d:Q8413|Q8413]]
| [[Dakilang Constantino|Constantino I]]
| [[Talaksan:0 Gaius Flavius Valerius Constantinus, Palatino.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 88
| [[:d:Q241|Q241]]
| [[Cuba]]
| [[Talaksan:Santa Clara (Cuba).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 89
| [[:d:Q7430|Q7430]]
| [[DNA]]
| [[Talaksan:DNA animation.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 90
| [[:d:Q545|Q545]]
| [[Dagat Baltiko]]
| [[Talaksan:SvetlogorskRauschen 05-2017 img11 beach.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 91
| [[:d:Q5484|Q5484]]
| [[Dagat Kaspiyo|Dagat Caspian]]
| [[Talaksan:ISS056-E-13641 - View of Azerbaijan.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 92
| [[:d:Q1693|Q1693]]
| [[Dagat Hilaga]]
| [[Talaksan:North Sea 02 ubt.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 93
| [[:d:Q166|Q166]]
| [[Dagat Itim]]
| [[Talaksan:Black Sea Nasa May 25 2004.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 94
| [[:d:Q1247|Q1247]]
| [[Dagat Karibe]]
| [[Talaksan:50 Shades Of Blue (187611681).jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 95
| [[:d:Q37660|Q37660]]
| [[Dagat Timog Tsina|Dagat Luzon]]
| [[Talaksan:Mar de China Meridional - BM WMS 2004.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 96
| [[:d:Q4918|Q4918]]
| [[Dagat Mediteraneo]]
| [[Talaksan:Mediterranean Sea political map-en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 97
| [[:d:Q2|Q2]]
| [[Daigdig]]
| [[Talaksan:The Blue Marble (5052124705).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 98
| [[:d:Q8409|Q8409]]
| [[Alejandrong Dakila|Dakilang Aleksander]]
| [[Talaksan:Alexander the Great mosaic (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 99
| [[:d:Q8698|Q8698]]
| [[Malawakang Depresyon|Dakilang Depresyon]]
| [[Talaksan:Lange-MigrantMother02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 100
| [[:d:Q3766|Q3766]]
| [[Damasco|Damascus]]
| [[Talaksan:Damascus, Syria, Panorama at sunset.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 101
| [[:d:Q1067|Q1067]]
| [[Dante Alighieri]]
| [[Talaksan:Portrait de Dante.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 102
| [[:d:Q1653|Q1653]]
| [[Danubio]]
| [[Talaksan:Budapest from Gellert Hill.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 103
| [[:d:Q41585|Q41585]]
| [[David Hilbert]]
| [[Talaksan:Hilbert.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 104
| [[:d:Q1353|Q1353]]
| [[Delhi]]
| [[Talaksan:India-0032 - Flickr - archer10 (Dennis).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 105
| [[:d:Q974|Q974]]
| [[Demokratikong Republika ng Congo]]
| [[Talaksan:DR Congo - collage.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 106
| [[:d:Q1354|Q1354]]
| [[Dhaka]]
| [[Talaksan:Dhaka skyline1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 107
| [[:d:Q297|Q297]]
| [[Diego Velázquez]]
| [[Talaksan:Diego Velázquez Autorretrato 45 x 38 cm - Colección Real Academia de Bellas Artes de San Carlos - Museo de Bellas Artes de Valencia.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 108
| [[:d:Q2487|Q2487]]
| [[Tatlumpung Taong Digmaan|Digmaan ng Tatlumpung Taon]]
| [[Talaksan:Magdeburg 1631.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 109
| [[:d:Q8740|Q8740]]
| [[Digmaang Biyetnam]]
| [[Talaksan:VietnamMural.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 110
| [[:d:Q8676|Q8676]]
| [[Digmaang Sibil ng Amerika|Digmaang Sibil ng Estados Unidos]]
| [[Talaksan:CivilWarUSAColl.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 111
| [[:d:Q12536|Q12536]]
| [[Kalipatong Abasida|Dinastiyang Abasida]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 112
| [[:d:Q7209|Q7209]]
| [[Dinastiyang Han]]
| [[Talaksan:Summer Vacation 2007, 263, Watchtower In The Morning Light, Dunhuang, Gansu Province.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 113
| [[:d:Q9903|Q9903]]
| [[Dinastiyang Ming]]
| [[Talaksan:Ming Empire cca 1580 (en).svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 114
| [[:d:Q8733|Q8733]]
| [[Dinastiyang Qing]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 115
| [[:d:Q9683|Q9683]]
| [[Dinastiyang Tang]]
| [[Talaksan:Tang Dynasty circa 700 CE.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 116
| [[:d:Q190|Q190]]
| [[Diyos]]
| [[Talaksan:Schnorr von Carolsfeld Bibel in Bildern 1860 001.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 117
| [[:d:Q9106|Q9106]]
| [[Dimitri Mendeleyev|Dmitri Mendeleev]]
| [[Talaksan:드미트리 멘델레예프.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 118
| [[:d:Q612|Q612]]
| [[Dubai]]
| [[Talaksan:DubaiCollage.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 119
| [[:d:Q7953|Q7953]]
| [[Zen|Dzen]]
| [[Talaksan:Eiheiji gate.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 120
| [[:d:Q79|Q79]]
| [[Ehipto]]
| [[Talaksan:All Gizah Pyramids.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 121
| [[:d:Q7939|Q7939]]
| [[El Niño]]
| [[Talaksan:ENSO - El Niño.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 122
| [[:d:Q7207|Q7207]]
| [[Elizabeth I ng Inglatera]]
| [[Talaksan:Elizabeth1England.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 123
| [[:d:Q303|Q303]]
| [[Elvis Presley]]
| [[Talaksan:Elvis Presley Publicity Photo for The Trouble with Girls 1968.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 124
| [[:d:Q613|Q613]]
| [[Emirate of Dubai]]
| [[Talaksan:UAE Dubai Marina img1 asv2018-01.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 125
| [[:d:Q8753|Q8753]]
| [[Enrico Fermi]]
| [[Talaksan:Enrico Fermi 1943-49.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 126
| [[:d:Q8272|Q8272]]
| [[Epiko ni Gilgamesh]]
| [[Talaksan:GilgameshTablet.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 127
| [[:d:Q9123|Q9123]]
| [[Ernest Rutherford]]
| [[Talaksan:Ernest Rutherford LOC.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 128
| [[:d:Q9130|Q9130]]
| [[Erwin Schrödinger]]
| [[Talaksan:Erwin Schrödinger - Narodowe Archiwum Cyfrowe (1-E-939).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 129
| [[:d:Q29|Q29]]
| [[Espanya]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 130
| [[:d:Q143|Q143]]
| [[Esperanto]]
| [[Talaksan:Flag of Esperanto.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 131
| [[:d:Q30|Q30]]
| [[Estados Unidos|Estados Unidos ng Amerika]]
| [[Talaksan:United States - Location Map (2013) - USA - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 132
| [[:d:Q9202|Q9202]]
| [[Estatwa ng Kalayaan]]
| [[Talaksan:Statue of Liberty 7.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 133
| [[:d:Q115|Q115]]
| [[Ethiopia]]
| [[Talaksan:Ethiopia in its region.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 134
| [[:d:Q8747|Q8747]]
| [[Euclides|Euclid]]
| [[Talaksan:Euklid2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 135
| [[:d:Q4916|Q4916]]
| [[Euro]]
| [[Talaksan:Euro coins and banknotes.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 136
| [[:d:Q46|Q46]]
| [[Europa]]
| [[Talaksan:Europe satellite orthographic.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 137
| [[:d:Q7371|Q7371]]
| [[Federico Fellini]]
| [[Talaksan:Federico Fellini NYWTS 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 138
| [[:d:Q1496|Q1496]]
| [[Fernando de Magallanes]]
| [[Talaksan:Retrato de Hernando de Magallanes.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 139
| [[:d:Q5432|Q5432]]
| [[Francisco de Goya]]
| [[Talaksan:Vicente López Portaña - el pintor Francisco de Goya.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 140
| [[:d:Q5604|Q5604]]
| [[Frank Lloyd Wright]]
| [[Talaksan:Frank Lloyd Wright LC-USZ62-36384.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 141
| [[:d:Q8007|Q8007]]
| [[Franklin D. Roosevelt]]
| [[Talaksan:FDR 1944 Color Portrait.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 142
| [[:d:Q905|Q905]]
| [[Franz Kafka]]
| [[Talaksan:Franz Kafka, 1923.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 143
| [[:d:Q7312|Q7312]]
| [[Franz Schubert]]
| [[Talaksan:Franz Schubert by Wilhelm August Rieder 1875 larger version.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 144
| [[:d:Q1268|Q1268]]
| [[Frederic Francois Chopin]]
| [[Talaksan:Frederic Chopin photo.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 145
| [[:d:Q5588|Q5588]]
| [[Frida Kahlo]]
| [[Talaksan:Frida Kahlo, by Guillermo Kahlo (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 146
| [[:d:Q9358|Q9358]]
| [[Friedrich Nietzsche]]
| [[Talaksan:Nietzsche187a.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 147
| [[:d:Q764|Q764]]
| [[Halamang-singaw|Fungus]]
| [[Talaksan:2006-08-09 Amanita citrina 46465 cropped.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 148
| [[:d:Q125851781|Q125851781]]
| [[Fâtih Sultan Mehemmed Han]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 149
| [[:d:Q991|Q991]]
| [[Feodor Dostoyevsky|Fëdor Dostoevskij]]
| [[Talaksan:Vasily Perov - Портрет Ф.М.Достоевского - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 150
| [[:d:Q5878|Q5878]]
| [[Gabriel García Márquez]]
| [[Talaksan:Gabriel Garcia Marquez.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 151
| [[:d:Q8778|Q8778]]
| [[Galen]]
| [[Talaksan:Galenus.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 152
| [[:d:Q307|Q307]]
| [[Galileo Galilei|Q307]]
| [[Talaksan:Galileo.arp.300pix.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 153
| [[:d:Q7191|Q7191]]
| [[Gantimpalang Nobel]]
| [[Talaksan:Marie Skłodowska-Curie's Nobel Prize in Chemistry 1911.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 154
| [[:d:Q720|Q720]]
| [[Genghis Khan]]
| [[Talaksan:YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 155
| [[:d:Q5683|Q5683]]
| [[Geoffrey Chaucer]]
| [[Talaksan:Portrait of Geoffrey Chaucer (4671380) (cropped) 02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 156
| [[:d:Q9235|Q9235]]
| [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Q9235]]
| [[Talaksan:1831 Schlesinger Philosoph Georg Friedrich Wilhelm Hegel anagoria.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 157
| [[:d:Q5679|Q5679]]
| [[George Byron, Ika-6 na Barong Byron]]
| [[Talaksan:Byron 1813 by Phillips.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 158
| [[:d:Q7302|Q7302]]
| [[George Frideric Handel]]
| [[Talaksan:George Frideric Handel by Balthasar Denner.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 159
| [[:d:Q23|Q23]]
| [[George Washington]]
| [[Talaksan:Gilbert Stuart Williamstown Portrait of George Washington.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 160
| [[:d:Q7311|Q7311]]
| [[Giacomo Puccini]]
| [[Talaksan:GiacomoPuccini.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 161
| [[:d:Q179277|Q179277]]
| [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]]
| [[Talaksan:Giovanni Pierluigi da Palestrina.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 162
| [[:d:Q12554|Q12554]]
| [[Gitnang Kapanahunan|Gitnang Panahon]]
| [[Talaksan:Friedrich-barbarossa-und-soehne-welfenchronik 1-1000x1540.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 163
| [[:d:Q7204|Q7204]]
| [[Gitnang Silangan]]
| [[Talaksan:Faqua from north.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 164
| [[:d:Q7317|Q7317]]
| [[Giuseppe Verdi]]
| [[Talaksan:Verdi by Giovanni Boldini.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 165
| [[:d:Q9047|Q9047]]
| [[Gottfried Leibniz]]
| [[Talaksan:Christoph Bernhard Francke - Bildnis des Philosophen Leibniz (ca. 1695).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 166
| [[:d:Q7347|Q7347]]
| [[Mga Malalaking Lawa|Gran Lagos]]
| [[Talaksan:Great Lakes, No Clouds (4968915002) Brighter.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 167
| [[:d:Q9188|Q9188]]
| [[Gusaling Empire State]]
| [[Talaksan:Empire State Building (aerial view).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 168
| [[:d:Q7304|Q7304]]
| [[Gustav Mahler]]
| [[Talaksan:Photo of Gustav Mahler by Moritz Nähr 01.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 169
| [[:d:Q6240|Q6240]]
| [[Hafez]]
| [[Talaksan:Mohammad Shams al-Din Hafez.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 170
| [[:d:Q12506|Q12506]]
| [[Hagia Sophia]]
| [[Talaksan:Hagia Sophia Mars 2013.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 171
| [[:d:Q9232|Q9232]]
| [[Hainismo]]
| [[Talaksan:Shravanbelgola Gomateshvara feet prayer1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 172
| [[:d:Q8222|Q8222]]
| [[Hangul]]
| [[Talaksan:Hangeul-basic.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 173
| [[:d:Q5673|Q5673]]
| [[Hans Christian Andersen]]
| [[Talaksan:HCA by Thora Hallager 1869.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 174
| [[:d:Q17|Q17]]
| [[Hapon]]
| [[Talaksan:Satellite image of Japan in May 2003.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 175
| [[:d:Q5287|Q5287]]
| [[Wikang Hapones|Hapones]]
| [[Talaksan:Nihongo.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 176
| [[:d:Q5589|Q5589]]
| [[Henri Matisse]]
| [[Talaksan:Portrait of Henri Matisse 1933 May 20.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 177
| [[:d:Q8768|Q8768]]
| [[Henry Ford]]
| [[Talaksan:Henry ford 1919.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 178
| [[:d:Q7326|Q7326]]
| [[Hernán Cortés]]
| [[Talaksan:Retrato de Hernán Cortés.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 179
| [[:d:Q1218|Q1218]]
| [[Herusalem]]
| [[Talaksan:Jerusalem Dome of the rock BW 14.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 180
| [[:d:Q302|Q302]]
| [[Hesus]]
| [[Talaksan:Spas vsederzhitel sinay (cropped1).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 181
| [[:d:Q49|Q49]]
| [[Hilagang Amerika]]
| [[Talaksan:North America satellite orthographic.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 182
| [[:d:Q934|Q934]]
| [[Hilagang Polo]]
| [[Talaksan:Noaa3-2006-0602-1206 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 183
| [[:d:Q8690|Q8690]]
| [[Himagsikang Pangkalinangan|Himagsikan sa Kultura]]
| [[Talaksan:1967-02 1967年的红卫兵.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 184
| [[:d:Q6534|Q6534]]
| [[Himagsikang Pranses]]
| [[Talaksan:LouisXVIExecutionBig.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 185
| [[:d:Q8729|Q8729]]
| [[Himagsikang Ruso (1917)|Himagsikang Ruso noong 1917]]
| [[Talaksan:Revolución-marzo-rusia--russianbolshevik00rossuoft.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 186
| [[:d:Q5451|Q5451]]
| [[Himalaya]]
| [[Talaksan:Himalayas.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 187
| [[:d:Q9089|Q9089]]
| [[Hinduismo]]
| [[Talaksan:A Hindu wedding ritual in progress b.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 188
| [[:d:Q2763|Q2763]]
| [[Holokausto|Holocaust]]
| [[Talaksan:Selection on the ramp at Auschwitz-Birkenau, 1944 (Auschwitz Album) 1b.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 189
| [[:d:Q6691|Q6691]]
| [[Homer]]
| [[Talaksan:Homer bust, Farnese collection (Naples).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 190
| [[:d:Q8646|Q8646]]
| [[Hong Kong]]
| [[Talaksan:Skyline over the Hong Kong Harbour.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 191
| [[:d:Q9268|Q9268]]
| [[Hudaismo]]
| [[Talaksan:Menorah 0307.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 192
| [[:d:Q8473|Q8473]]
| [[Hukbo]]
| [[Talaksan:Defending the Polish banner at Chocim, by Juliusz Kossak, 1892.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 193
| [[:d:Q12551|Q12551]]
| [[Hundred Years' War]]
| [[Talaksan:Battle of crecy froissart.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 194
| [[:d:Q319|Q319]]
| [[Hupiter (planeta)|Hupiter]]
| [[Talaksan:Jupiter OPAL 2024.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 195
| [[:d:Q7331|Q7331]]
| [[Ibn Battuta]]
| [[Talaksan:Ibn Battuta Mall on 2 June 2007 Pict 3.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 196
| [[:d:Q9294|Q9294]]
| [[Ibn Khaldun]]
| [[Talaksan:Bust of Ibn Khaldun (Casbah of Bejaia, Algeria).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 197
| [[:d:Q7314|Q7314]]
| [[Igor Stravinsky]]
| [[Talaksan:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 198
| [[:d:Q362|Q362]]
| [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]
| [[Talaksan:Infobox collage for WWII.PNG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 199
| [[:d:Q8275|Q8275]]
| [[Iliada]]
| [[Talaksan:P. Oxy. 221.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 200
| [[:d:Q3783|Q3783]]
| [[Ilog Amasona]]
| [[Talaksan:Amazon CIAT (2).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 201
| [[:d:Q7355|Q7355]]
| [[Ilog Dilaw]]
| [[Talaksan:Yellow River - panoramio.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 202
| [[:d:Q5089|Q5089]]
| [[Ilog Ganges]]
| [[Talaksan:View of Ghats across the Ganges, Varanasi.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 203
| [[:d:Q7348|Q7348]]
| [[Ilog Indo]]
| [[Talaksan:Indus near Skardu.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 204
| [[:d:Q3503|Q3503]]
| [[Ilog Congo|Ilog Konggo]]
| [[Talaksan:Sunrise near Mossaka (Congo).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 205
| [[:d:Q1497|Q1497]]
| [[Ilog Mississippi]]
| [[Talaksan:Efmo View from Fire Point.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 206
| [[:d:Q3542|Q3542]]
| [[Ilog Niger]]
| [[Talaksan:Niger River View, Djenne (6861797).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 207
| [[:d:Q3392|Q3392]]
| [[Ilog Nilo]]
| [[Talaksan:Cairo skyline, Panoramic view, Egypt.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 208
| [[:d:Q584|Q584]]
| [[Ilog Rin]]
| [[Talaksan:Loreley mit tal von linker rheinseite.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 209
| [[:d:Q626|Q626]]
| [[Ilog Volga]]
| [[Talaksan:Вид на Кинешемский мост из села Воздвиженье.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 210
| [[:d:Q5413|Q5413]]
| [[Ilog Yangtze]]
| [[Talaksan:Qutang Gorge on Changjiang.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 211
| [[:d:Q9312|Q9312]]
| [[Immanuel Kant]]
| [[Talaksan:Immanuel Kant - Gemaelde 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 212
| [[:d:Q11774|Q11774]]
| [[Imperyong Gupta]]
| [[Talaksan:IndiaGuptaEmpire1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 213
| [[:d:Q28573|Q28573]]
| [[Imperyong Inka|Imperyong Incaico]]
| [[Talaksan:80 - Machu Picchu - Juin 2009 - edit.2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 214
| [[:d:Q184536|Q184536]]
| [[Imperyong Mali]]
| [[Talaksan:Catalan Atlas BNF Sheet 6 Western Sahara.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 215
| [[:d:Q12557|Q12557]]
| [[Imperyong Monggol]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 216
| [[:d:Q12560|Q12560]]
| [[Imperyong Otomano]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 217
| [[:d:Q2277|Q2277]]
| [[Imperyong Romano]]
| [[Talaksan:Inscription Theatre Leptis Magna Libya.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 218
| [[:d:Q668|Q668]]
| [[Indiya|India]]
| [[Talaksan:India-locator-map-blank.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 219
| [[:d:Q252|Q252]]
| [[Indonesya|Indonesia]]
| [[Talaksan:Indonesian Culture.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 220
| [[:d:Q11051|Q11051]]
| [[Indostaniko]]
| [[Talaksan:Hindustani.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 221
| [[:d:Q1860|Q1860]]
| [[Wikang Ingles|Ingles]]
| [[Talaksan:William Shakespeare - Sonnet XXX - Rapenburg 30, Leiden (cropped).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 222
| [[:d:Q7546|Q7546]]
| [[Ingmar Bergman]]
| [[Talaksan:Ingmar Bergman (1966).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 223
| [[:d:Q7801|Q7801]]
| [[Pandaigdigang Hukumang Pangkatarungan|Internasyonal na Hukuman ng Katarungan]]
| [[Talaksan:International Court of Justice HQ 2006.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 224
| [[:d:Q75|Q75]]
| [[Internet]]
| [[Talaksan:Internet users per 100 and GDP per capita.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 225
| [[:d:Q794|Q794]]
| [[Iran]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 226
| [[:d:Q796|Q796]]
| [[Iraq]]
| [[Talaksan:View of Sulaymaniyah (Slemani) City in Winter - Snow 2015.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 227
| [[:d:Q935|Q935]]
| [[Isaac Newton]]
| [[Talaksan:GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 228
| [[:d:Q450|Q450]]
| [[Isip]]
| [[Talaksan:RobertFuddBewusstsein17Jh.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 229
| [[:d:Q432|Q432]]
| [[Islam]]
| [[Talaksan:Mosque.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 230
| [[:d:Q801|Q801]]
| [[Israel]]
| [[Talaksan:Часовая башня султана Абдул Хамида II - panoramio.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 231
| [[:d:Q406|Q406]]
| [[Istanbul]]
| [[Talaksan:Istanbul Montage 2016.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 232
| [[:d:Q38|Q38]]
| [[Italya]]
| [[Talaksan:Colosseo 2020.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 233
| [[:d:Q7321|Q7321]]
| [[Jacques Cartier]]
| [[Talaksan:Jacques Cartier 1851-1852.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 234
| [[:d:Q3630|Q3630]]
| [[Jakarta]]
| [[Talaksan:Jakarta.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 235
| [[:d:Q9095|Q9095]]
| [[James Clerk Maxwell]]
| [[Talaksan:James-Clerk-Maxwell-1831-1879.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 236
| [[:d:Q7324|Q7324]]
| [[James Cook]]
| [[Talaksan:Captainjamescookportrait.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 237
| [[:d:Q6882|Q6882]]
| [[James Joyce]]
| [[Talaksan:James Joyce by Alex Ehrenzweig, 1915 cropped.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 238
| [[:d:Q8962|Q8962]]
| [[James Prescott Joule]]
| [[Talaksan:SS-joule.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 239
| [[:d:Q9041|Q9041]]
| [[James Watt]]
| [[Talaksan:James Watt by Henry Howard.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 240
| [[:d:Q36322|Q36322]]
| [[Jane Austen]]
| [[Talaksan:CassandraAusten-JaneAusten(c.1810) hires.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 241
| [[:d:Q1047|Q1047]]
| [[Jawaharlal Nehru]]
| [[Talaksan:Jawaharlal Nehru, 1947.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 242
| [[:d:Q6527|Q6527]]
| [[Jean-Jacques Rousseau]]
| [[Talaksan:Jean-Jacques Rousseau (painted portrait).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 243
| [[:d:Q9364|Q9364]]
| [[Jean-Paul Sartre]]
| [[Talaksan:Flickr - Government Press Office (GPO) - Jean Paul Sartre and Simone De Beauvoir welcomed by Avraham Shlonsky and Leah Goldberg (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 244
| [[:d:Q1339|Q1339]]
| [[Johann Sebastian Bach]]
| [[Talaksan:Johann Sebastian Bach.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 245
| [[:d:Q5879|Q5879]]
| [[Johann Wolfgang von Goethe]]
| [[Talaksan:Goethe (Stieler 1828).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 246
| [[:d:Q7294|Q7294]]
| [[Johannes Brahms]]
| [[Talaksan:JohannesBrahms.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 247
| [[:d:Q8958|Q8958]]
| [[Johannes Gutenberg]]
| [[Talaksan:Gutenberg.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 248
| [[:d:Q8963|Q8963]]
| [[Johannes Kepler]]
| [[Talaksan:Johannes Kepler by Hans von Aachen.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 249
| [[:d:Q9353|Q9353]]
| [[John Locke]]
| [[Talaksan:JohnLocke.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 250
| [[:d:Q9317|Q9317]]
| [[John Maynard Keynes]]
| [[Talaksan:Keynes 1933.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 251
| [[:d:Q909|Q909]]
| [[Jorge Luis Borges]]
| [[Talaksan:Jorge Luis Borges 1951, by Grete Stern.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 252
| [[:d:Q7349|Q7349]]
| [[Joseph Haydn]]
| [[Talaksan:Joseph Haydn, målning av Thomas Hardy från 1792.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 253
| [[:d:Q855|Q855]]
| [[Joseph Stalin]]
| [[Talaksan:Joseph Stalin in 1932 (4) (cropped)(2).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 254
| [[:d:Q7226|Q7226]]
| [[Juana ng Arko]]
| [[Talaksan:Contemporaine afb jeanne d arc.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 255
| [[:d:Q1048|Q1048]]
| [[Julio Cesar|Julius Caesar]]
| [[Talaksan:Gaius Iulius Caesar (Vatican Museum).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 256
| [[:d:Q8432|Q8432]]
| [[Kabihasnan]]
| [[Talaksan:Egypt.Giza.Sphinx.02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 257
| [[:d:Q28567|Q28567]]
| [[Kabihasnang Maya]]
| [[Talaksan:El Castillo, Chichén Itzá.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 258
| [[:d:Q7242|Q7242]]
| [[Kagandahan]]
| [[Talaksan:A Japanese Beauty (OAW).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 259
| [[:d:Q10294|Q10294]]
| [[Kahirapan]]
| [[Talaksan:Thomas Benjamin Kennington - Orphans.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 260
| [[:d:Q601401|Q601401]]
| [[Kalakalan]]
| [[Talaksan:Fredmeyer edit 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 261
| [[:d:Q7881|Q7881]]
| [[Kalansay]]
| [[Talaksan:Skeletons.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 262
| [[:d:Q10856|Q10856]]
| [[Kalapati]]
| [[Talaksan:2019-03-17 Columba oenas, Jesmond Dene 8.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 263
| [[:d:Q12138|Q12138]]
| [[Kalendaryong Gregoryano]]
| [[Talaksan:Ewiger Kalender gregorianisch.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 264
| [[:d:Q7011|Q7011]]
| [[Kalidasa]]
| [[Talaksan:Kalidas.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 265
| [[:d:Q11042|Q11042]]
| [[Kultura|Kalinangan]]
| [[Talaksan:Nwodua wulana Alhassan.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 266
| [[:d:Q12147|Q12147]]
| [[Kalusugan]]
| [[Talaksan:Star of life2.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 267
| [[:d:Q7375|Q7375]]
| [[Kamelyo]]
| [[Talaksan:Chameau de bactriane.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 268
| [[:d:Q7350|Q7350]]
| [[Kanal ng Panama|Kanal Panama]]
| [[Talaksan:Panama Canal Gatun Locks.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 269
| [[:d:Q899|Q899]]
| [[Kanal ng Suez|Kanal Suez]]
| [[Talaksan:Suez Canal, Egypt (31596166706).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 270
| [[:d:Q12131|Q12131]]
| [[Kapansanan]]
| [[Talaksan:MUTCD D9-6.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 271
| [[:d:Q5322|Q5322]]
| [[Kapasitor]]
| [[Talaksan:JVC MX-J950R - power module-1112 (cropped) - Elna Silmic electrolytic capacitors.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 272
| [[:d:Q454|Q454]]
| [[Kapayapaan]]
| [[Talaksan:Peace dove.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 273
| [[:d:Q6206|Q6206]]
| [[Kapitalismo]]
| [[Talaksan:Microcosm of London Plate 033 - Corn Exchange.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 274
| [[:d:Q8660|Q8660]]
| [[Karachi]]
| [[Talaksan:Karachi from above.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 275
| [[:d:Q788|Q788]]
| [[Karagatang Artiko]]
| [[Talaksan:Arctic Ocean.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 276
| [[:d:Q97|Q97]]
| [[Karagatang Atlantiko]]
| [[Talaksan:Atlantic Ocean.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 277
| [[:d:Q1239|Q1239]]
| [[Karagatang Indiyo|Karagatang Indiyano]]
| [[Talaksan:Indian Ocean.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 278
| [[:d:Q98|Q98]]
| [[Karagatang Pasipiko]]
| [[Talaksan:Pacific Ocean.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 279
| [[:d:Q12125|Q12125]]
| [[Karaniwang sipon]]
| [[Talaksan:Rhinovirus isosurface.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 280
| [[:d:Q8458|Q8458]]
| [[Karapatang pantao]]
| [[Talaksan:Declaration of the Rights of Man and of the Citizen in 1789.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 281
| [[:d:Q11419|Q11419]]
| [[Karatedo|Karate]]
| [[Talaksan:WKF-Karate-World-Championships 2012 Paris 263.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 282
| [[:d:Q623|Q623]]
| [[Karbon]]
| [[Talaksan:Coal anthracite.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 283
| [[:d:Q9061|Q9061]]
| [[Karl Marx]]
| [[Talaksan:Karl Marx 001 restored.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 284
| [[:d:Q1321|Q1321]]
| [[Wikang Kastila|Kastila]]
| [[Talaksan:Eñe on keyboard - grey.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 285
| [[:d:Q12453|Q12453]]
| [[Kasukatan]]
| [[Talaksan:Taking measurements.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 286
| [[:d:Q12174|Q12174]]
| [[Katabaan]]
| [[Talaksan:Obesity-waist circumference.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 287
| [[:d:Q7354|Q7354]]
| [[Katimugang Karagatan]]
| [[Talaksan:Location Southern Ocean.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 288
| [[:d:Q7949|Q7949]]
| [[Katotohanan]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 289
| [[:d:Q5586|Q5586]]
| [[Hokusai|Katsushika Hokusai]]
| [[Talaksan:Hokusai as an old man.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 290
| [[:d:Q205|Q205]]
| [[Kawalang-hanggan|Kawalang hangganan]]
| [[Talaksan:Infinite.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 291
| [[:d:Q7296|Q7296]]
| [[Kilimanjaro]]
| [[Talaksan:Mt. Kilimanjaro 12.2006.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 292
| [[:d:Q7178|Q7178]]
| [[Kilusang Pandaigdig ng Krus na Pula at Gasuklay na Pula]]
| [[Talaksan:Medilunaroja.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 293
| [[:d:Q11165|Q11165]]
| [[Kimikang inorganiko]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 294
| [[:d:Q3838|Q3838]]
| [[Kinshasa]]
| [[Talaksan:Vue Kinshasa.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 295
| [[:d:Q10285|Q10285]]
| [[Koliseo]]
| [[Talaksan:Colosseo 2020.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 296
| [[:d:Q1348|Q1348]]
| [[Kolkata]]
| [[Talaksan:Ketan donate4.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 297
| [[:d:Q11024|Q11024]]
| [[Pakikipagtalastasan|Komunikasyon]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 298
| [[:d:Q6186|Q6186]]
| [[Komunismo]]
| [[Talaksan:Falce e martello.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 299
| [[:d:Q9581|Q9581]]
| [[Confucianismo|Konpusyanismo]]
| [[Talaksan:Jiangyin wenmiao dachengdian.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 300
| [[:d:Q7169|Q7169]]
| [[Konserbatismo]]
| [[Talaksan:Conservatism - K. LCCN2011647256 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 301
| [[:d:Q9176|Q9176]]
| [[Wikang Koreano|Koreano]]
| [[Talaksan:Hangugeo-Chosonmal.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 302
| [[:d:Q5375|Q5375]]
| [[Kriket]]
| [[Talaksan:Muralitharan bowling to Adam Gilchrist.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 303
| [[:d:Q5043|Q5043]]
| [[Kristiyanismo]]
| [[Talaksan:Jerusalem Holy-Sepulchre Jesus-Detail-01.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 304
| [[:d:Q12546|Q12546]]
| [[Mga Krusada|Krusada]]
| [[Talaksan:Combat deuxième croisade.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 305
| [[:d:Q1390|Q1390]]
| [[Insekto|Kulisap]]
| [[Talaksan:Insekter.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 306
| [[:d:Q8620|Q8620]]
| [[Kwame Nkrumah]]
| [[Talaksan:The National Archives UK - CO 1069-50-1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 307
| [[:d:Q7367|Q7367]]
| [[Lamok]]
| [[Talaksan:Mosquito on human skin.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 308
| [[:d:Q9333|Q9333]]
| [[Lao-Tse|Laozi]]
| [[Talaksan:Zhang Lu-Laozi Riding an Ox (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 309
| [[:d:Q11410|Q11410]]
| [[Laro]]
| [[Talaksan:Les joueurs de cartes de P. Cézanne (Fondation Vuitton, Paris) (33568651718).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 310
| [[:d:Q11422|Q11422]]
| [[Laruan]]
| [[Talaksan:Child playing with a toy cart and horse. -front- (9726037522).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 311
| [[:d:Q1096|Q1096]]
| [[Lata]]
| [[Talaksan:Cín.PNG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 312
| [[:d:Q5513|Q5513]]
| [[Lawa ng Baikal]]
| [[Talaksan:Olkhon Island and Lake Baikal.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 313
| [[:d:Q5511|Q5511]]
| [[Lawa ng Tanganyika]]
| [[Talaksan:Lake Tanganyika.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 314
| [[:d:Q5505|Q5505]]
| [[Lawa ng Victoria]]
| [[Talaksan:Getting out to fish at dusk.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 315
| [[:d:Q4724|Q4724]]
| [[Le Corbusier]]
| [[Talaksan:Le Corbusier (1964).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 316
| [[:d:Q7243|Q7243]]
| [[Leo Tolstoy]]
| [[Talaksan:L.N.Tolstoy Prokudin-Gorsky.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 317
| [[:d:Q762|Q762]]
| [[Leonardo da Vinci]]
| [[Talaksan:Francesco Melzi - Portrait of Leonardo.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 318
| [[:d:Q7604|Q7604]]
| [[Leonhard Euler]]
| [[Talaksan:Leonhard Euler.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 319
| [[:d:Q7071|Q7071]]
| [[Li Bai]]
| [[Talaksan:唐名臣像-14-唐翰林供奉李白.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 320
| [[:d:Q6216|Q6216]]
| [[Liberalismo]]
| [[Talaksan:Declaration of the Rights of Man and of the Citizen in 1789.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 321
| [[:d:Q7172|Q7172]]
| [[Ligang Arabe|Ligang Arabo]]
| [[Talaksan:Arab Leage HQ 977.PNG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 322
| [[:d:Q8065|Q8065]]
| [[Likas na sakuna]]
| [[Talaksan:Pinatubo91eruption plume.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 323
| [[:d:Q7944|Q7944]]
| [[Lindol]]
| [[Talaksan:Valdivia after earthquake, 1960.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 324
| [[:d:Q11367|Q11367]]
| [[Lipido|Lipid]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 325
| [[:d:Q8425|Q8425]]
| [[Lipunan]]
| [[Talaksan:Каменный век (1).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 326
| [[:d:Q8236|Q8236]]
| [[Literasi]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 327
| [[:d:Q9128|Q9128]]
| [[Liwanag]]
| [[Talaksan:Emanation.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 328
| [[:d:Q84|Q84]]
| [[Londres]]
| [[Talaksan:London Tower Bridge 22.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 329
| [[:d:Q65|Q65]]
| [[Los Angeles]]
| [[Talaksan:Los Angeles with Mount Baldy.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 330
| [[:d:Q1779|Q1779]]
| [[Louis Armstrong]]
| [[Talaksan:Louis Armstrong restored.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 331
| [[:d:Q529|Q529]]
| [[Louis Pasteur]]
| [[Talaksan:Louis Pasteur (1822 - 1895), microbiologist and chemist Wellcome V0026980.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 332
| [[:d:Q7742|Q7742]]
| [[Luis XIV ng Pransiya|Louis XIV ng Pransya]]
| [[Talaksan:Louis XIV of France.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 333
| [[:d:Q9391|Q9391]]
| [[Ludwig Wittgenstein]]
| [[Talaksan:Ludwig Wittgenstein.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 334
| [[:d:Q255|Q255]]
| [[Ludwig van Beethoven]]
| [[Talaksan:Beethoven.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 335
| [[:d:Q12493|Q12493]]
| [[Lungaw]]
| [[Talaksan:Spb 06-2017 img07 Trinity Cathedral.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 336
| [[:d:Q237|Q237]]
| [[Lungsod ng Vaticano|Lungsod ng Batikano]]
| [[Talaksan:0 Basilique Saint-Pierre - Rome (1).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 337
| [[:d:Q239|Q239]]
| [[Bruselas|Lungsod ng Bruselas]]
| [[Talaksan:Brussels view from Mont des Arts, Brussels, Belgium (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 338
| [[:d:Q1486|Q1486]]
| [[Lungsod ng Buenos Aires]]
| [[Talaksan:Buenos Aires - Puerto Madero.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 339
| [[:d:Q8673|Q8673]]
| [[Lagos|Lungsod ng Lagos]]
| [[Talaksan:5th Avenue Road, Egbeda, Lagos.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 340
| [[:d:Q1489|Q1489]]
| [[Lungsod ng Mehiko]]
| [[Talaksan:Sobrevuelos CDMX HJ2A5116 (26515134738).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 341
| [[:d:Q60|Q60]]
| [[Lungsod ng New York]]
| [[Talaksan:NYC Downtown Manhattan Skyline seen from Paulus Hook 2019-12-20 IMG 7347 FRD (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 342
| [[:d:Q2807|Q2807]]
| [[Madrid]]
| [[Talaksan:Madrid (38624991251).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 343
| [[:d:Q12501|Q12501]]
| [[Mahabang Muog ng Tsina]]
| [[Talaksan:The Great Wall of China at Jinshanling-edit.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 344
| [[:d:Q8276|Q8276]]
| [[Mahabharata]]
| [[Talaksan:Kurukshetra.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 345
| [[:d:Q1001|Q1001]]
| [[Mahatma Gandhi]]
| [[Talaksan:Mahatma-Gandhi, studio, 1931.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 346
| [[:d:Q11575|Q11575]]
| [[Mais]]
| [[Talaksan:Corntassel 7095.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 347
| [[:d:Q11019|Q11019]]
| [[Makina]]
| [[Talaksan:Bonsack machine.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 348
| [[:d:Q12760|Q12760]]
| [[Makinang pinasisingawan]]
| [[Talaksan:Горизонтальная стационарная паровая машина.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 349
| [[:d:Q323|Q323]]
| [[Big Bang|Malaking Pagsabog]]
| [[Talaksan:CMB Timeline300 no WMAP.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 350
| [[:d:Q11083|Q11083]]
| [[Malaking bituka]]
| [[Talaksan:Blausen 0603 LargeIntestine Anatomy.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 351
| [[:d:Q9476|Q9476]]
| [[Malayang kalooban]]
| [[Talaksan:FreeWillTaxonomy4.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 352
| [[:d:Q11090|Q11090]]
| [[Maliit na bituka]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 353
| [[:d:Q12167|Q12167]]
| [[Malnutrisyon]]
| [[Talaksan:Kwashiorkor 6180.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 354
| [[:d:Q7377|Q7377]]
| [[Mamalya]]
| [[Talaksan:Mammal Diversity 2011-less depressing.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 355
| [[:d:Q382441|Q382441]]
| [[Mamalyang pandagat]]
| [[Talaksan:Ursus maritimus 4 1996-08-04.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 356
| [[:d:Q780|Q780]]
| [[Manok]]
| [[Talaksan:Kruppert Cubalaya cropped.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 357
| [[:d:Q5816|Q5816]]
| [[Mao Zedong]]
| [[Talaksan:Mao Zedong 1965 (cropped).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 358
| [[:d:Q2346|Q2346]]
| [[Mapanuring kimika]]
| [[Talaksan:Gas Chromatography Laboratory.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 359
| [[:d:Q7199|Q7199]]
| [[Marcel Proust]]
| [[Talaksan:Marcel Proust 1895.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 360
| [[:d:Q6101|Q6101]]
| [[Marco Polo]]
| [[Talaksan:Marco Polo Mosaic from Palazzo Tursi.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 361
| [[:d:Q7186|Q7186]]
| [[Marie Curie]]
| [[Talaksan:Marie Curie c. 1920s.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 362
| [[:d:Q4616|Q4616]]
| [[Marilyn Monroe]]
| [[Talaksan:Marilyn Monroe in How to Marry a Millionaire.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 363
| [[:d:Q7245|Q7245]]
| [[Mark Twain]]
| [[Talaksan:MarkTwain.LOC.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 364
| [[:d:Q4612|Q4612]]
| [[Marlene Dietrich]]
| [[Talaksan:Marlene Dietrich in No Highway (1951) (Cropped).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 365
| [[:d:Q111|Q111]]
| [[Marte]]
| [[Talaksan:Mars - August 30 2021 - Flickr - Kevin M. Gill.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 366
| [[:d:Q48301|Q48301]]
| [[Martin Heidegger]]
| [[Talaksan:Heidegger 2 (1960).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 367
| [[:d:Q9554|Q9554]]
| [[Martin Luther]]
| [[Talaksan:Lucas Cranach d.Ä. - Martin Luther, 1528 (Veste Coburg).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 368
| [[:d:Q8027|Q8027]]
| [[Martin Luther King, Jr.]]
| [[Talaksan:Martin Luther King, Jr..jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 369
| [[:d:Q7264|Q7264]]
| [[Marxismo]]
| [[Talaksan:Marx and Engels.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 370
| [[:d:Q11423|Q11423]]
| [[Masa]]
| [[Talaksan:2kg Gewicht freigeschnitten.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 371
| [[:d:Q7365|Q7365]]
| [[Kalamnan|Masel]]
| [[Talaksan:Skeletal muscle.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 372
| [[:d:Q12800|Q12800]]
| [[Masinggan]]
| [[Talaksan:De Mitrailleur 7.62mm MAG geplaatst op een grondaffuit (2009 D050713-X1083).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 373
| [[:d:Q7364|Q7364]]
| [[Mata]]
| [[Talaksan:201405 eye.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 374
| [[:d:Q7081|Q7081]]
| [[Materyalismo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 375
| [[:d:Q5676|Q5676]]
| [[Matsuo Bashō]]
| [[Talaksan:Basho by Buson.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 376
| [[:d:Q9021|Q9021]]
| [[Max Planck]]
| [[Talaksan:Max Planck.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 377
| [[:d:Q9387|Q9387]]
| [[Max Weber]]
| [[Talaksan:Max Weber in 1918.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 378
| [[:d:Q96|Q96]]
| [[Mehiko]]
| [[Talaksan:Ciudad.de.Mexico.City.Distrito.Federal.DF.Paseo.Reforma.Skyline.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 379
| [[:d:Q5806|Q5806]]
| [[Meka]]
| [[Talaksan:Makkah Montage.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 380
| [[:d:Q308|Q308]]
| [[Merkuryo (planeta)|Merkuryo]]
| [[Talaksan:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 381
| [[:d:Q11767|Q11767]]
| [[Mesopotamya|Mesopotamia]]
| [[Talaksan:Statue Gudea Met 59.2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 382
| [[:d:Q1057|Q1057]]
| [[Metabolismo]]
| [[Talaksan:Metabolism-en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 383
| [[:d:Q11467|Q11467]]
| [[Metalurhiya]]
| [[Talaksan:VysokePece1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 384
| [[:d:Q1065|Q1065]]
| [[Nagkakaisang Bansa|Mga Nagkakaisang Bansa]]
| [[Talaksan:General Assembly of the United Nations.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 385
| [[:d:Q8750|Q8750]]
| [[Michael Faraday]]
| [[Talaksan:M Faraday Th Phillips oil 1842.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 386
| [[:d:Q2831|Q2831]]
| [[Michael Jackson]]
| [[Talaksan:Michael Jackson 1983 (3x4 cropped) (contrast).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 387
| [[:d:Q5592|Q5592]]
| [[Michelangelo Buonarroti]]
| [[Talaksan:Michelangelo Daniele da Volterra (dettaglio).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 388
| [[:d:Q5682|Q5682]]
| [[Miguel de Cervantes]]
| [[Talaksan:Cervantes Jáuregui.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 389
| [[:d:Q5600|Q5600]]
| [[Mimar Sinan]]
| [[Talaksan:Mimar Sinan, architecte de Soliman le Magnifique.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 390
| [[:d:Q12684|Q12684]]
| [[Moda]]
| [[Talaksan:E1266601 (5398889640).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 391
| [[:d:Q9077|Q9077]]
| [[Moises]]
| [[Talaksan:Rembrandt - Moses with the Ten Commandments - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 392
| [[:d:Q11369|Q11369]]
| [[Molekula]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 393
| [[:d:Q687|Q687]]
| [[Molière]]
| [[Talaksan:Pierre Mignard - Portrait de Jean-Baptiste Poquelin dit Molière (1622-1673) - Google Art Project (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 394
| [[:d:Q25326|Q25326]]
| [[Mollusca]]
| [[Talaksan:Mollusca.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 395
| [[:d:Q649|Q649]]
| [[Mosku|Moscow]]
| [[Talaksan:Saint Basil's Cathedral and the Red Square.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 396
| [[:d:Q9458|Q9458]]
| [[Muhammad]]
| [[Talaksan:Dark vignette Al-Masjid AL-Nabawi Door800x600x300.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 397
| [[:d:Q9038|Q9038]]
| [[Muhammad ibn Mūsā al-Khwārizmī]]
| [[Talaksan:Madrid - Ciudad Universitaria, Monumento a Muhammad al-Juarismi (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 398
| [[:d:Q1156|Q1156]]
| [[Mumbai]]
| [[Talaksan:Mumbai 03-2016 10 skyline of Lotus Colony.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 399
| [[:d:Q11401|Q11401]]
| [[Musikang hip hop]]
| [[Talaksan:KRS-One by Wade Grayson.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 400
| [[:d:Q11399|Q11399]]
| [[Musikang rock]]
| [[Talaksan:Beatles ad 1965 just the beatles crop.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 401
| [[:d:Q5152|Q5152]]
| [[Mustafa Kemal Atatürk]]
| [[Talaksan:Ataturk1930s.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 402
| [[:d:Q7184|Q7184]]
| [[Organisasyon ng Tratado ng Hilagang Atlantiko|NATO]]
| [[Talaksan:НАТО Самит 2021 NATO Summit 2021 -14.06.2021- (51245988182).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 403
| [[:d:Q7176|Q7176]]
| [[Naguib Mahfouz]]
| [[Talaksan:Necip Mahfuz.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 404
| [[:d:Q171195|Q171195]]
| [[Nagarjuna|Nagëddzunë]]
| [[Talaksan:Nagarjuna at Samye Ling Monastery.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 405
| [[:d:Q3870|Q3870]]
| [[Nairobi]]
| [[Talaksan:Nairobi, view from KICC.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 406
| [[:d:Q11468|Q11468]]
| [[Nanoteknolohiya]]
| [[Talaksan:Fullerene Nanogears - GPN-2000-001535.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 407
| [[:d:Q517|Q517]]
| [[Napoleon I ng Pransiya|Napoleon I ng Pransya]]
| [[Talaksan:Jacques-Louis David - The Emperor Napoleon in His Study at the Tuileries - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 408
| [[:d:Q55|Q55]]
| [[Netherlands|Neerlandiya]]
| [[Talaksan:Karakteristieke boerderij, Aldlansdyk in Cornjum 02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 409
| [[:d:Q1615|Q1615]]
| [[Neil Armstrong]]
| [[Talaksan:Neil Armstrong pose.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 410
| [[:d:Q13217298|Q13217298]]
| [[Nekropolis ng Giza]]
| [[Talaksan:All Gizah Pyramids.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 411
| [[:d:Q8023|Q8023]]
| [[Nelson Mandela]]
| [[Talaksan:Nelson Mandela 1994.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 412
| [[:d:Q5185|Q5185]]
| [[Nematode]]
| [[Talaksan:Soybean cyst nematode and egg SEM.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 413
| [[:d:Q332|Q332]]
| [[Neptuno]]
| [[Talaksan:Neptune Voyager2 color calibrated.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 414
| [[:d:Q1399|Q1399]]
| [[Niccolò Machiavelli]]
| [[Talaksan:Portrait of Niccolò Machiavelli by Santi di Tito.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 415
| [[:d:Q619|Q619]]
| [[Nicolaus Copernicus]]
| [[Talaksan:Nikolaus Kopernikus MOT.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 416
| [[:d:Q1033|Q1033]]
| [[Nigeria]]
| [[Talaksan:The City Gate of Abuja.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 417
| [[:d:Q9036|Q9036]]
| [[Nikola Tesla]]
| [[Talaksan:Tesla circa 1890.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 418
| [[:d:Q627|Q627]]
| [[Nitroheno]]
| [[Talaksan:Fluessiger Stickstoff.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 419
| [[:d:Q7561|Q7561]]
| [[Niyebe]]
| [[Talaksan:Düsseldorf Hofgarten 2009.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 420
| [[:d:Q9049|Q9049]]
| [[Noam Chomsky]]
| [[Talaksan:Noam Chomsky portrait 2015.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 421
| [[:d:Q83201|Q83201]]
| [[Non-Aligned Movement]]
| [[Talaksan:2019-10-25 Non-Aligned Movement in Baku 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 422
| [[:d:Q12104|Q12104]]
| [[Obena]]
| [[Talaksan:Avena sativa L.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 423
| [[:d:Q629|Q629]]
| [[Oksiheno]]
| [[Talaksan:Liquid oxygen in a beaker 4.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 424
| [[:d:Q8467|Q8467]]
| [[Umar|Omar]]
| [[Talaksan:Umar al-Farooq Masjid an-Nabawi Calligraphy.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 425
| [[:d:Q1344|Q1344]]
| [[Opera]]
| [[Talaksan:Giovanni Paolo Pannini - Fête musicale - 1747.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 426
| [[:d:Q7825|Q7825]]
| [[Pandaigdigang Organisasyon ng Pangangalakal|Organisasyon ng Pandaigdigang Pangangalakal]]
| [[Talaksan:Fourth Global Review of Aid for Trade 1691 (9237986689).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 427
| [[:d:Q7795|Q7795]]
| [[Organisasyon ng mga Bansang Nagluluwas ng Langis]]
| [[Talaksan:Wien - OPEC-Zentrale (a).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 428
| [[:d:Q7239|Q7239]]
| [[Organismo]]
| [[Talaksan:E. coli Bacteria (7316101966).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 429
| [[:d:Q55643|Q55643]]
| [[Oseaniya]]
| [[Talaksan:Oceania satellite.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 430
| [[:d:Q8442|Q8442]]
| [[Otto von Bismarck]]
| [[Talaksan:Bundesarchiv Bild 146-2005-0057, Otto von Bismarck.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 431
| [[:d:Q7198|Q7198]]
| [[Ovidio|Ovid]]
| [[Talaksan:Ovid by an anonymous sculptor.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 432
| [[:d:Q5593|Q5593]]
| [[Pablo Picasso]]
| [[Talaksan:Pablo picasso 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 433
| [[:d:Q11034|Q11034]]
| [[Paglilimbag|Pag-imprenta]]
| [[Talaksan:Chodowiecki Basedow Tafel 21 c Z.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 434
| [[:d:Q7942|Q7942]]
| [[Pag-init ng daigdig (Q7942)|Pag-init ng daigdig]]
| [[Talaksan:Change in Average Temperature With Fahrenheit.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 435
| [[:d:Q11398|Q11398]]
| [[Pag-uuring pambiyolohiya]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 436
| [[:d:Q11995|Q11995]]
| [[Pagdadalantao|Pagdadalangtao]]
| [[Talaksan:Pregnant asian woman.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 437
| [[:d:Q12128|Q12128]]
| [[Pagdedentista]]
| [[Talaksan:Dental surgery aboard USS Eisenhower, January 1990.JPEG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 438
| [[:d:Q7935|Q7935]]
| [[Pagguho ng yelo|Pagguho]]
| [[Talaksan:Laviin MAL-Pamir 85 02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 439
| [[:d:Q6235|Q6235]]
| [[Pagkamakabansa]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 440
| [[:d:Q5916|Q5916]]
| [[Paglipad sa kalawakan]]
| [[Talaksan:Sputnik asm.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 441
| [[:d:Q8707|Q8707]]
| [[Pagpapanumbalik ng Meiji]]
| [[Talaksan:MeijiJoukyou.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 442
| [[:d:Q11990|Q11990]]
| [[Pagpaparami]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 443
| [[:d:Q81041|Q81041]]
| [[Pagpapaulit-ulit ng tubig]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 444
| [[:d:Q7553|Q7553]]
| [[Pagsasalin|Pagsasalinwika]]
| [[Talaksan:Rosetta Stone.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 445
| [[:d:Q11978|Q11978]]
| [[Pagtunaw ng pagkain]]
| [[Talaksan:Blausen 0316 DigestiveSystem.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 446
| [[:d:Q843|Q843]]
| [[Pakistan]]
| [[Talaksan:Blue Hour at Pakistan Monument.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 447
| [[:d:Q5389|Q5389]]
| [[Palarong Olimpiko]]
| [[Talaksan:Olympic flag.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 448
| [[:d:Q219060|Q219060]]
| [[Estado ng Palestina|Palestina]]
| [[Talaksan:Palestine - 20190204-DSC 0007.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 449
| [[:d:Q12870|Q12870]]
| [[Pampasabog]]
| [[Talaksan:Eod2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 450
| [[:d:Q11663|Q11663]]
| [[Panahon (meteorolohiya)|Panahon (singaw ng himpapawid)]]
| [[Talaksan:Wikinews weather.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 451
| [[:d:Q11764|Q11764]]
| [[Panahong Bakal|Panahon ng Bakal]]
| [[Talaksan:HMB Keltengrab Münsingen-Rain Grab 91.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 452
| [[:d:Q11759|Q11759]]
| [[Panahong Bato|Panahon ng Bato]]
| [[Talaksan:Ggantija Temples (1).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 453
| [[:d:Q12539|Q12539]]
| [[Panahon ng Kaliwanagan]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 454
| [[:d:Q11761|Q11761]]
| [[Panahong Bronse|Panahon ng Tansong Pula]]
| [[Talaksan:Minoan copper ingot from Zakros, Crete.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 455
| [[:d:Q7813|Q7813]]
| [[Pandaigdig na Pagpapahayag ng Karapatang Pantao|Pandaigdig na Pagpapahayag ng mga Karapatan ng Tao]]
| [[Talaksan:Eleanor Roosevelt UDHR.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 456
| [[:d:Q7804|Q7804]]
| [[Pondo ng Monetaryong Pandaigdig|Pandaigdigang Pondong Pananalapi]]
| [[Talaksan:IMF building HR.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 457
| [[:d:Q12457|Q12457]]
| [[Pandaigdigang Sistema ng mga Yunit]]
| [[Talaksan:International prototype of the kilogram aka Le Grand K.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 458
| [[:d:Q8463|Q8463]]
| [[Pang-aalipin]]
| [[Talaksan:Official medallion of the British Anti-Slavery Society (1795).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 459
| [[:d:Q11538|Q11538]]
| [[Patibay pangmatematika|Pang-matematikang patibay]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 460
| [[:d:Q8265|Q8265]]
| [[Pangarap ng Pulang Silid]]
| [[Talaksan:Hongloumeng2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 461
| [[:d:Q11634|Q11634]]
| [[Lilok|Panlililok]]
| [[Talaksan:Discobolus in National Roman Museum Palazzo Massimo alle Terme.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 462
| [[:d:Q482|Q482]]
| [[Panulaan]]
| [[Talaksan:LeidenWallPoemYeats (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 463
| [[:d:Q90|Q90]]
| [[Paris]]
| [[Talaksan:Paris - Eiffelturm und Marsfeld2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 464
| [[:d:Q10288|Q10288]]
| [[Partenon|Parthenon]]
| [[Talaksan:The Parthenon in Athens.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 465
| [[:d:Q6223|Q6223]]
| [[Pasismo]]
| [[Talaksan:Mussolini and Hitler 1940 (retouched).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 466
| [[:d:Q7372|Q7372]]
| [[Pating]]
| [[Talaksan:Great white shark south africa.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 467
| [[:d:Q8479|Q8479]]
| [[Pedro ang Dakila ng Rusya]]
| [[Talaksan:Inconnu d'après J.-M. Nattier, Portrait de Pierre Ier (musée de l’Ermitage).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 468
| [[:d:Q11424|Q11424]]
| [[Pelikula]]
| [[Talaksan:Muybridge race horse animated.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 469
| [[:d:Q7252|Q7252]]
| [[Peminismo]]
| [[Talaksan:Feminist Suffrage Parade in New York City, 1912.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 470
| [[:d:Q5599|Q5599]]
| [[Peter Paul Rubens]]
| [[Talaksan:Sir Peter Paul Rubens - Portrait of the Artist - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 471
| [[:d:Q167|Q167]]
| [[Pi]]
| [[Talaksan:Pi-unrolled-720.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 472
| [[:d:Q928|Q928]]
| [[Pilipinas]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 473
| [[:d:Q12516|Q12516]]
| [[Piramide]]
| [[Talaksan:Pyramid at Jebel Barkal.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 474
| [[:d:Q11429|Q11429]]
| [[Pisyong nukleyar]]
| [[Talaksan:Kernspaltung.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 475
| [[:d:Q5994|Q5994]]
| [[Piyano]]
| [[Talaksan:Steinway &amp; Sons concert grand piano, model D-274, manufactured at Steinway's factory in Hamburg, Germany.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 476
| [[:d:Q11474|Q11474]]
| [[Plastik]]
| [[Talaksan:Plastic objects.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 477
| [[:d:Q859|Q859]]
| [[Platon|Plato]]
| [[Talaksan:Plato Silanion Musei Capitolini MC1377.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 478
| [[:d:Q933|Q933]]
| [[Timog Polo|Polong Timog]]
| [[Talaksan:Geographic Southpole crop.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 479
| [[:d:Q36|Q36]]
| [[Polonya]]
| [[Talaksan:Warsaw Old Town Market Square 10.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 480
| [[:d:Q12195|Q12195]]
| [[Polio|Polyo]]
| [[Talaksan:Polio sequelle.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 481
| [[:d:Q45|Q45]]
| [[Portugal]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 482
| [[:d:Q150|Q150]]
| [[Wikang Pranses|Pranses]]
| [[Talaksan:JO199411392.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 483
| [[:d:Q142|Q142]]
| [[Pransiya]]
| [[Talaksan:Paris from the Arc de Triomphe, 17 October 2019.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 484
| [[:d:Q11756|Q11756]]
| [[Prehistorya|Prehistorikong kasaysayan]]
| [[Talaksan:PSM V44 D647 Delineations on pieces of antler.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 485
| [[:d:Q7380|Q7380]]
| [[Primates|Primate]]
| [[Talaksan:Olive baboon.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 486
| [[:d:Q12514|Q12514]]
| [[Prinsa ng Tatlong Bangin]]
| [[Talaksan:ThreeGorgesDam-China2009.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 487
| [[:d:Q9492|Q9492]]
| [[Probabilidad]]
| [[Talaksan:Nuvola apps atlantik.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 488
| [[:d:Q23540|Q23540]]
| [[Protestantismo]]
| [[Talaksan:Lutherbibel.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 489
| [[:d:Q10892|Q10892]]
| [[Protista]]
| [[Talaksan:DysnectesBrevis.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 490
| [[:d:Q8137|Q8137]]
| [[Kapital (ekonomika)|Puhunan]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 491
| [[:d:Q12192|Q12192]]
| [[Pulmonya]]
| [[Talaksan:Pneumonia, mixed patterns, lobar and bronchopneumonia (3679096639).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 492
| [[:d:Q11518|Q11518]]
| [[Teorema ni Pitagoras|Pythagorean theorem]]
| [[Talaksan:Pythagorean.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 493
| [[:d:Q7315|Q7315]]
| [[Peter Ilyich Tchaikovsky|Pëtr Čajkovskij]]
| [[Talaksan:Porträt des Komponisten Pjotr I. Tschaikowski (1840-1893).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 494
| [[:d:Q7241|Q7241]]
| [[Rabindranath Tagore]]
| [[Talaksan:Rabindranath Tagore in 1909.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 495
| [[:d:Q12969754|Q12969754]]
| [[Radyasyong elektromagnetiko]]
| [[Talaksan:EM spectrumrevised.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 496
| [[:d:Q872|Q872]]
| [[Radyo]]
| [[Talaksan:Biblis RFE RL 01.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 497
| [[:d:Q5597|Q5597]]
| [[Rafael Sanzio]]
| [[Talaksan:Raffaello Sanzio.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 498
| [[:d:Q8461|Q8461]]
| [[Rasismo]]
| [[Talaksan:1943 Colored Waiting Room Sign.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 499
| [[:d:Q2269|Q2269]]
| [[Rebolusyong Industriyal]]
| [[Talaksan:Mémoires de la Société géologique de France (IA meymoiresdelaso00socig).pdf|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 500
| [[:d:Q5598|Q5598]]
| [[Rembrandt]]
| [[Talaksan:Rembrandt van Rijn - Self-Portrait - Google Art Project.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 501
| [[:d:Q4692|Q4692]]
| [[Renasimiyento]]
| [[Talaksan:Sandro Botticelli 046.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 502
| [[:d:Q9191|Q9191]]
| [[René Descartes]]
| [[Talaksan:Frans Hals - Portret van René Descartes.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 503
| [[:d:Q12562|Q12562]]
| [[Repormang Protestante]]
| [[Talaksan:95Thesen facsimile colour.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 504
| [[:d:Q10811|Q10811]]
| [[Reptilya]]
| [[Talaksan:Smaug giganteus head.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 505
| [[:d:Q7270|Q7270]]
| [[Republika]]
| [[Talaksan:Forms of government.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 506
| [[:d:Q148|Q148]]
| [[Tsina|Republikang Bayan ng Tsina]]
| [[Talaksan:Badaling China Great-Wall-of-China-01.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 507
| [[:d:Q1511|Q1511]]
| [[Richard Wagner]]
| [[Talaksan:RichardWagner.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 508
| [[:d:Q8678|Q8678]]
| [[Rio de Janeiro]]
| [[Talaksan:Montagem RJ.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 509
| [[:d:Q926|Q926]]
| [[Roald Amundsen]]
| [[Talaksan:Amundsen in fur skins.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 510
| [[:d:Q5463|Q5463]]
| [[Bulubunduking Rocky|Rocky Mountains]]
| [[Talaksan:Moraine Lake 17092005.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 511
| [[:d:Q10850|Q10850]]
| [[Rodentia]]
| [[Talaksan:Tamias striatus CT.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 512
| [[:d:Q220|Q220]]
| [[Roma]]
| [[Talaksan:Rome Skyline (8012016319).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 513
| [[:d:Q12544|Q12544]]
| [[Silangang Imperyong Romano|Romanong Imperyo sa Silangan]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 514
| [[:d:Q7231|Q7231]]
| [[Rosa Luxemburg]]
| [[Talaksan:Rosa Luxemburg.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 515
| [[:d:Q5378|Q5378]]
| [[Rugbi]]
| [[Talaksan:USO - Saracens - 20151213 - Maro Itoje attacking.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 516
| [[:d:Q159|Q159]]
| [[Rusya]]
| [[Talaksan:Kremlin Moscow.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 517
| [[:d:Q681949|Q681949]]
| [[SM Sultan]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 518
| [[:d:Q6583|Q6583]]
| [[Sahara]]
| [[Talaksan:Sahara real color.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 519
| [[:d:Q11081|Q11081]]
| [[Sakit na Alzheimer]]
| [[Talaksan:Auguste D aus Marktbreit.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 520
| [[:d:Q8581|Q8581]]
| [[Saladin]]
| [[Talaksan:Al-Nasir I Salah al-Din Yusuf (Saladin). AH 564-589 (1169-1193 CE) Æ Dirham (30.1mm, 13.28 g, 6h). Without mint-name. Dated AH 586 (AD 1190-91). Sultan sitting facing, cross-legged, on high-backed throne (obverse).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 521
| [[:d:Q5577|Q5577]]
| [[Salvador Dalí]]
| [[Talaksan:Salvador Dalí 1939.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 522
| [[:d:Q7817|Q7817]]
| [[Pandaigdigang Organisasyon sa Kalusugan|Samahan ng Pandaigdigang Kalusugan]]
| [[Talaksan:World Health Organisation headquarters, Geneva, north and west sides 2007.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 523
| [[:d:Q7768|Q7768]]
| [[Samahan ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya]]
| [[Talaksan:ASEAN HQ 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 524
| [[:d:Q7785|Q7785]]
| [[Komonwelt ng mga Bansa|Sampamahalaan ng mga Bansa]]
| [[Talaksan:Marlborough House.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 525
| [[:d:Q656|Q656]]
| [[San Petersburgo]]
| [[Talaksan:Peter &amp; Paul fortress in SPB 03.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 526
| [[:d:Q12802|Q12802]]
| [[Sandatang nukleyar|Sandatang nuklear]]
| [[Talaksan:Nagasakibomb.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 527
| [[:d:Q12796|Q12796]]
| [[Sandatang pumuputok]]
| [[Talaksan:Small arms compilation.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 528
| [[:d:Q12171|Q12171]]
| [[Regla|Sapanahon]]
| [[Talaksan:MenstrualCycle2 es.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 529
| [[:d:Q4605|Q4605]]
| [[Sarah Bernhardt]]
| [[Talaksan:Face detail, Sarah Bernhardt as Doña Sol in Hernani (cropped).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 530
| [[:d:Q11436|Q11436]]
| [[Sasakyang panghimpapawid|Sasakyang lumilipad]]
| [[Talaksan:Collection of military aircraft.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 531
| [[:d:Q193|Q193]]
| [[Saturno (planeta)|Saturno]]
| [[Talaksan:8423 20181 1saturn2016.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 532
| [[:d:Q8873|Q8873]]
| [[Satyajit Ray]]
| [[Talaksan:Satyajit Ray in New York (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 533
| [[:d:Q851|Q851]]
| [[Saudi Arabia]]
| [[Talaksan:Saudi Arabia - Location Map (2013) - SAU - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 534
| [[:d:Q11577|Q11577]]
| [[Sebada]]
| [[Talaksan:Barley.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 535
| [[:d:Q12099|Q12099]]
| [[Secale cereale]]
| [[Talaksan:Ear of rye.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 536
| [[:d:Q7868|Q7868]]
| [[Selula]]
| [[Talaksan:Wilson1900Fig2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 537
| [[:d:Q11456|Q11456]]
| [[Semikonduktor]]
| [[Talaksan:Semiconductor outlines.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 538
| [[:d:Q8684|Q8684]]
| [[Seoul]]
| [[Talaksan:경복궁 전경.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 539
| [[:d:Q8003|Q8003]]
| [[Sergei Eisenstein]]
| [[Talaksan:Sergei Eisenstein 03.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 540
| [[:d:Q8686|Q8686]]
| [[Shanghai]]
| [[Talaksan:Shanghai 121.45796E 31.22234N.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 541
| [[:d:Q7192|Q7192]]
| [[Qin Shi Huang|Shih Huang Ti]]
| [[Talaksan:Qinshihuangdi3.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 542
| [[:d:Q9585|Q9585]]
| [[Shiismo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 543
| [[:d:Q812767|Q812767]]
| [[Shinto]]
| [[Talaksan:Hakone Shrine Haiden.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 544
| [[:d:Q8279|Q8279]]
| [[Shāhnāmeh]]
| [[Talaksan:The Court of Gayumars (Cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 545
| [[:d:Q9441|Q9441]]
| [[Gautama Buddha|Siddharta Gautama Buddha]]
| [[Talaksan:Buddha in Sarnath Museum (Dhammajak Mutra).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 546
| [[:d:Q9215|Q9215]]
| [[Sigmund Freud]]
| [[Talaksan:Austrian-psychoanalyst-Sigmund-Freud-1935.webp|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 547
| [[:d:Q9316|Q9316]]
| [[Sikhismo]]
| [[Talaksan:Sikh pilgrim at the Golden Temple (Harmandir Sahib) in Amritsar, India.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 548
| [[:d:Q9372|Q9372]]
| [[Sima Qian]]
| [[Talaksan:Si maqian.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 549
| [[:d:Q9592|Q9592]]
| [[Simbahang Katolikong Romano|Simbahang Katolika Romana]]
| [[Talaksan:Saint Peter's Basilica facade, Rome, Italy.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 550
| [[:d:Q7197|Q7197]]
| [[Simone de Beauvoir]]
| [[Talaksan:Simone de Beauvoir2.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 551
| [[:d:Q8605|Q8605]]
| [[Simón Bolívar]]
| [[Talaksan:Simón Bolívar by Acevedo Bernal, 1922.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 552
| [[:d:Q11768|Q11768]]
| [[Sinaunang Ehipto]]
| [[Talaksan:Egypt.Giza.Sphinx.02 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 553
| [[:d:Q11772|Q11772]]
| [[Sinaunang Gresya]]
| [[Talaksan:Sicily Selinunte Temple E (Hera).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 554
| [[:d:Q334|Q334]]
| [[Singapore]]
| [[Talaksan:Raffles Place.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 555
| [[:d:Q544|Q544]]
| [[Sistemang Solar|Sistemang Pang-araw]]
| [[Talaksan:Solar System true color.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 556
| [[:d:Q11078|Q11078]]
| [[Sistemang endokrina]]
| [[Talaksan:Endocrine English.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 557
| [[:d:Q9404|Q9404]]
| [[Sistemang nerbiyos]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 558
| [[:d:Q11101|Q11101]]
| [[Sistemang pandama]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 559
| [[:d:Q9649|Q9649]]
| [[Sistemang panunaw]]
| [[Talaksan:Digestive system diagram en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 560
| [[:d:Q7895|Q7895]]
| [[Sistemang reproduktibo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 561
| [[:d:Q7891|Q7891]]
| [[Sistemang respiratoryo]]
| [[Talaksan:Respiratory system complete en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 562
| [[:d:Q913|Q913]]
| [[Sokrates|Socrates]]
| [[Talaksan:Socrates Louvre.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 563
| [[:d:Q7235|Q7235]]
| [[Sopokles]]
| [[Talaksan:Ny Carlsberg Glyptothek - Sophokles.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 564
| [[:d:Q332062|Q332062]]
| [[Sorghum bicolor]]
| [[Talaksan:Sorghum bicolor03.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 565
| [[:d:Q9601|Q9601]]
| [[Zoroastrianismo|Soroastrismo]]
| [[Talaksan:Faravahar.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 566
| [[:d:Q2001|Q2001]]
| [[Stanley Kubrick]]
| [[Talaksan:Kubrick on the set of Barry Lyndon (1975 publicity photo) crop.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 567
| [[:d:Q8877|Q8877]]
| [[Steven Spielberg]]
| [[Talaksan:MKr25402 Steven Spielberg (Berlinale 2023).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 568
| [[:d:Q12202|Q12202]]
| [[Stroke]]
| [[Talaksan:MCA-Stroke-Brain-Humn-2A.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 569
| [[:d:Q2811|Q2811]]
| [[Submarino]]
| [[Talaksan:Submarine dive.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 570
| [[:d:Q1049|Q1049]]
| [[Sudan]]
| [[Talaksan:Western Deffufa - Kerma.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 571
| [[:d:Q9603|Q9603]]
| [[Sufismo]]
| [[Talaksan:Tomb of Abdul Qadir Jilani, Baghdad.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 572
| [[:d:Q8474|Q8474]]
| [[Suleiman I]]
| [[Talaksan:EmperorSuleiman.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 573
| [[:d:Q35355|Q35355]]
| [[Sumerya|Sumeria]]
| [[Talaksan:Orientmitja2300aC.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 574
| [[:d:Q8573|Q8573]]
| [[Sun Yat-sen|Sun Yat Sen]]
| [[Talaksan:孙中山肖像.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 575
| [[:d:Q8070|Q8070]]
| [[Tsunami|Sunami]]
| [[Talaksan:Tsunami by hokusai 19th century.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 576
| [[:d:Q483654|Q483654]]
| [[Sunismo]]
| [[Talaksan:رسم تعبيري للفظ الجلالة ومن يجلهم أهل السنة.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 577
| [[:d:Q9103|Q9103]]
| [[Suso]]
| [[Talaksan:Breasts close-up (4).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 578
| [[:d:Q39|Q39]]
| [[Suwisa]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 579
| [[:d:Q3130|Q3130]]
| [[Sidney|Sydney]]
| [[Talaksan:00 3178 Sydney, Australia.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 580
| [[:d:Q174|Q174]]
| [[São Paulo]]
| [[Talaksan:Sao Paulo Skyline in Brazil.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 581
| [[:d:Q10693|Q10693]]
| [[Talahanayang peryodiko|Talaang peryodiko]]
| [[Talaksan:Periodic table (32-col, enwiki), black and white.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 582
| [[:d:Q199804|Q199804]]
| [[Talamak na nakakahawang sakit sa baga]]
| [[Talaksan:Centrilobular emphysema 865 lores.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 583
| [[:d:Q11404|Q11404]]
| [[Tambol]]
| [[Talaksan:DrumMozartRegiment.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 584
| [[:d:Q11635|Q11635]]
| [[Tanghalan]]
| [[Talaksan:Ana Maria Ventura como Altisidora en &quot;La enamorada del rey&quot; (1988).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 585
| [[:d:Q12876|Q12876]]
| [[Tangke]]
| [[Talaksan:Challenger2-Bergen-Hohne-Training-Area-2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 586
| [[:d:Q924|Q924]]
| [[Tanzania]]
| [[Talaksan:Tanzania - Location Map (2013) - TZA - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 587
| [[:d:Q9598|Q9598]]
| [[Taoismo|Tawismo]]
| [[Talaksan:Tao.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 588
| [[:d:Q3616|Q3616]]
| [[Teherán|Tehrān]]
| [[Talaksan:North of tehran.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 589
| [[:d:Q11661|Q11661]]
| [[Teknolohiyang pang-impormasyon]]
| [[Talaksan:Papertape3.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 590
| [[:d:Q11035|Q11035]]
| [[Telepono]]
| [[Talaksan:Motorola 4050a-2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 591
| [[:d:Q11452|Q11452]]
| [[Teorya ng pangkalahatang relatibidad|Teoriya ng pangkalahatang relatibidad]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 592
| [[:d:Q869|Q869]]
| [[Taylandiya|Thailand]]
| [[Talaksan:Temple of the Emerald of buddha or Wat Phra Kaew (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 593
| [[:d:Q1299|Q1299]]
| [[The Beatles]]
| [[Talaksan:Beatles Trenter 1963.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 594
| [[:d:Q8743|Q8743]]
| [[Thomas Edison]]
| [[Talaksan:Thomas Edison2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 595
| [[:d:Q80|Q80]]
| [[Tim Berners-Lee]]
| [[Talaksan:LS3 4919 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 596
| [[:d:Q18|Q18]]
| [[Timog Amerika]]
| [[Talaksan:South America satellite orthographic.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 597
| [[:d:Q258|Q258]]
| [[Timog Aprika]]
| [[Talaksan:South Africa - Location Map (2013) - ZAF - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 598
| [[:d:Q11409|Q11409]]
| [[Aparteid|Timog Aprika sa ilalim ng apartheid]]
| [[Talaksan:DurbanSign1989.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 599
| [[:d:Q884|Q884]]
| [[Timog Korea]]
| [[Talaksan:South Korea - Location Map (2013) - KOR - UNOCHA.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 600
| [[:d:Q8462|Q8462]]
| [[Tamerlan|Timur]]
| [[Talaksan:Timur seated (earliest known portrait), Timurid genealogy, 1405-1409, Samarkand (TSMK, H2152).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 601
| [[:d:Q1490|Q1490]]
| [[Tokyo]]
| [[Talaksan:Tokyo Japan taken by Hodoyoshi-3 Satellite.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 602
| [[:d:Q9438|Q9438]]
| [[Tomas ng Aquino]]
| [[Talaksan:St-thomas-aquinasFXD.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 603
| [[:d:Q12518|Q12518]]
| [[Tore]]
| [[Talaksan:Tour Eiffel Wikimedia Commons (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 604
| [[:d:Q243|Q243]]
| [[Toreng Eiffel]]
| [[Talaksan:Tour Eiffel Wikimedia Commons.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 605
| [[:d:Q11022|Q11022]]
| [[Tornilyo]]
| [[Talaksan:Black wood screw with flat Phillips head.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 606
| [[:d:Q5339|Q5339]]
| [[Transistor]]
| [[Talaksan:Transistors.agr.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 607
| [[:d:Q11658|Q11658]]
| [[Transpormador]]
| [[Talaksan:Philips N4422 - power supply transformer-2098.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 608
| [[:d:Q7590|Q7590]]
| [[Transportasyon]]
| [[Talaksan:PL Mirandola Czem chciał zostać Janek mały 1925 page19.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 609
| [[:d:Q8736|Q8736]]
| [[Tratado sa Versalles (1919)|Tratado ng Versailles]]
| [[Talaksan:Treaty of Versailles, English version.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 610
| [[:d:Q870|Q870]]
| [[Tren]]
| [[Talaksan:UBTZ 2TE116UM-022 Cagaan Had - Sumangijn Zoo.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 611
| [[:d:Q9595|Q9595]]
| [[Trimurti]]
| [[Talaksan:UgrataraTemple2 (cropped).jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 612
| [[:d:Q8338|Q8338]]
| [[Trumpeta]]
| [[Talaksan:Trumpet 1.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 613
| [[:d:Q6097|Q6097]]
| [[Tsaa]]
| [[Talaksan:Tea in different grade of fermentation.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 614
| [[:d:Q9397|Q9397]]
| [[Zhu Xi|Tsʻang-chou-ping-sou,]]
| [[Talaksan:Zhu xi.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 615
| [[:d:Q676|Q676]]
| [[Tuluyan]]
| [[Talaksan:Prose and Verse on one page.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 616
| [[:d:Q43|Q43]]
| [[Turkiya]]
| [[Talaksan:Turkey CIA map PL.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 617
| [[:d:Q9141|Q9141]]
| [[Tāj Mahal]]
| [[Talaksan:Taj Mahal, Agra, India edit3.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 618
| [[:d:Q7809|Q7809]]
| [[UNESCO]]
| [[Talaksan:UNESCO logo English.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 619
| [[:d:Q9332|Q9332]]
| [[Ugali]]
| [[Talaksan:Adams and Westlake (3092762993).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 620
| [[:d:Q212|Q212]]
| [[Ukranya]]
| [[Talaksan:Maidan Nezalezhnosti view.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 621
| [[:d:Q7925|Q7925]]
| [[Ulan]]
| [[Talaksan:Vihmavarjuga jalakäija Sossi mäel Tallinnas. 2016. aasta aprill..jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 622
| [[:d:Q1110560|Q1110560]]
| [[Umm Kulthum]]
| [[Talaksan:Umm Kulthum in 1950.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 623
| [[:d:Q361|Q361]]
| [[Unang Digmaang Pandaigdig]]
| [[Talaksan:WWImontage.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 624
| [[:d:Q145|Q145]]
| [[United Kingdom]]
| [[Talaksan:Palace of Westminster from the dome on Methodist Central Hall.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 625
| [[:d:Q7159|Q7159]]
| [[Unyong Aprikano]]
| [[Talaksan:Map of the African Union with Suspended States.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 626
| [[:d:Q15180|Q15180]]
| [[Unyong Sobyetiko|Unyong Sobyet]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 627
| [[:d:Q324|Q324]]
| [[Urano]]
| [[Talaksan:Uranus Voyager2 color calibrated.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 628
| [[:d:Q7328|Q7328]]
| [[Vasco da Gama]]
| [[Talaksan:Ignoto portoghese, ritratto di un cavaliere dell'ordine di cristo, 1525-50 ca. 02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 629
| [[:d:Q717|Q717]]
| [[Venezuela]]
| [[Talaksan:Embalse la Vueltosa 2022.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 630
| [[:d:Q1398|Q1398]]
| [[Virgilio|Vergilius]]
| [[Talaksan:Parco della Grotta di Posillipo5 (crop).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 631
| [[:d:Q535|Q535]]
| [[Victor Hugo]]
| [[Talaksan:Victor Hugo by Étienne Carjat 1876 - full.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 632
| [[:d:Q1741|Q1741]]
| [[Viena]]
| [[Talaksan:Collage von Wien.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 633
| [[:d:Q881|Q881]]
| [[Vietnam]]
| [[Talaksan:Hanoi Temple of Literature.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 634
| [[:d:Q12567|Q12567]]
| [[Mga Viking|Viking]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 635
| [[:d:Q5582|Q5582]]
| [[Vincent van Gogh]]
| [[Talaksan:Vincent van Gogh - Self-Portrait - Google Art Project (454045).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 636
| [[:d:Q1394|Q1394]]
| [[Vladimir Lenin]]
| [[Talaksan:Vladimir Lenin.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 637
| [[:d:Q9068|Q9068]]
| [[Voltaire]]
| [[Talaksan:Nicolas de Largillière - Portrait de Voltaire (1694-1778) en 1718 - P208 - Musée Carnavalet - 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 638
| [[:d:Q8704|Q8704]]
| [[Walt Disney]]
| [[Talaksan:Walt Disney 1946.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 639
| [[:d:Q61|Q61]]
| [[Washington, D.C.]]
| [[Talaksan:Aerial view of White House and downtown, Washington, D.C LCCN2010630891.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 640
| [[:d:Q188|Q188]]
| [[Wikang Aleman]]
| [[Talaksan:Legal status of German in the world.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 641
| [[:d:Q13955|Q13955]]
| [[Wikang Arabe]]
| [[Talaksan:Learning Arabic calligraphy.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 642
| [[:d:Q9610|Q9610]]
| [[Wikang Bengali|Wikang Bangla]]
| [[Talaksan:Bengali letters.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 643
| [[:d:Q9288|Q9288]]
| [[Wikang Hebreo|Wikang Ebreo]]
| [[Talaksan:Temple Scroll.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 644
| [[:d:Q9129|Q9129]]
| [[Wikang Griyego]]
| [[Talaksan:Pater noster in greek script.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 645
| [[:d:Q397|Q397]]
| [[Wikang Latin]]
| [[Talaksan:Arco Sisto V targa M.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 646
| [[:d:Q9168|Q9168]]
| [[Wikang Persa]]
| [[Talaksan:Farsi.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 647
| [[:d:Q5146|Q5146]]
| [[Wikang Portuges]]
| [[Talaksan:Breve discurso em que se contem a conquista do Reyno de Pegu na Índia Oriental, pelos portuguezes em tempo do Viso-Rey Ayres de Saldanha; sendo capitam Salvador Ribeiro de Souza, chamado Massinga, natural de Guimaraens. Rei do Pegu.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 648
| [[:d:Q7737|Q7737]]
| [[Wikang Ruso]]
| [[Talaksan:Russian.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 649
| [[:d:Q11059|Q11059]]
| [[Wikang Sanskrito]]
| [[Talaksan:Sanskrit.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 650
| [[:d:Q7838|Q7838]]
| [[Wikang Swahili]]
| [[Talaksan:Manuscrit colonial kiswahili-Africa Museum.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 651
| [[:d:Q7850|Q7850]]
| [[Wikang Tsino]]
| [[Talaksan:Chineselanguage.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 652
| [[:d:Q256|Q256]]
| [[Wikang Turko]]
| [[Talaksan:Turkish alphabet.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 653
| [[:d:Q692|Q692]]
| [[William Shakespeare|Q692]]
| [[Talaksan:Shakespeare.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 654
| [[:d:Q8016|Q8016]]
| [[Winston Churchill]]
| [[Talaksan:Sir Winston Churchill - 19086236948.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 655
| [[:d:Q254|Q254]]
| [[Wolfgang Amadeus Mozart]]
| [[Talaksan:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 656
| [[:d:Q466|Q466]]
| [[World Wide Web]]
| [[Talaksan:Alcalá de Henares (RPS 08-04-2017) Calle WWW, indicador.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 657
| [[:d:Q8146|Q8146]]
| [[Yen ng Hapon]]
| [[Talaksan:JPY coin3.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 658
| [[:d:Q9350|Q9350]]
| [[Yoga]]
| [[Talaksan:Bharadwaja.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 659
| [[:d:Q7327|Q7327]]
| [[Yuri Gagarin]]
| [[Talaksan:Yuri Gagarin with awards.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 660
| [[:d:Q458|Q458]]
| [[Unyong Europeo|Yuropeong Unyon]]
| [[Talaksan:EU on a globe.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 661
| [[:d:Q7333|Q7333]]
| [[Zheng He]]
| [[Talaksan:2016 Malakka, Stadhuys (09).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 662
| [[:d:Q12029|Q12029]]
| [[adiksiyon]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 663
| [[:d:Q336|Q336]]
| [[agham]]
| [[Talaksan:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus (encircled).svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 664
| [[:d:Q11451|Q11451]]
| [[agrikultura]]
| [[Talaksan:Unload wheat by the combine Claas Lexion 584.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 665
| [[:d:Q2102|Q2102]]
| [[ahas]]
| [[Talaksan:Bird-eating snake (7607449358).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 666
| [[:d:Q718|Q718]]
| [[ahedres]]
| [[Talaksan:Chess game Staunton No. 6.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 667
| [[:d:Q571|Q571]]
| [[aklat]]
| [[Talaksan:Reimski evanđelistar.10.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 668
| [[:d:Q7075|Q7075]]
| [[aklatan]]
| [[Talaksan:Austria - Göttweig Abbey - 2015.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 669
| [[:d:Q282|Q282]]
| [[alak]]
| [[Talaksan:Red and white wine 12-2015.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 670
| [[:d:Q37868|Q37868]]
| [[algae]]
| [[Talaksan:Wlas.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 671
| [[:d:Q8366|Q8366]]
| [[algoritmo]]
| [[Talaksan:Flowchart procedural programming.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 672
| [[:d:Q3968|Q3968]]
| [[alhebra]]
| [[Talaksan:Quadratic formula.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 673
| [[:d:Q156|Q156]]
| [[alkohol]]
| [[Talaksan:Lukastest etoh tbutoh.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 674
| [[:d:Q8216|Q8216]]
| [[alpabetong Griyego]]
| [[Talaksan:Griechisches Straßenschild.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 675
| [[:d:Q8229|Q8229]]
| [[Sulat Latin|alpabetong Latin]]
| [[Talaksan:Abecedarium.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 676
| [[:d:Q8209|Q8209]]
| [[alpabetong Siriliko]]
| [[Talaksan:Cyrillic alternates.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 677
| [[:d:Q663|Q663]]
| [[aluminyo]]
| [[Talaksan:Aluminium-4.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 678
| [[:d:Q6199|Q6199]]
| [[anarkismo]]
| [[Talaksan:AnarchySymbolInk2.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 679
| [[:d:Q514|Q514]]
| [[anatomiya]]
| [[Talaksan:Leonardo da vinci, Drawing of a Woman's Torso.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 680
| [[:d:Q11352|Q11352]]
| [[anggulo]]
| [[Talaksan:Coord Angle.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 681
| [[:d:Q12117|Q12117]]
| [[angkak]]
| [[Talaksan:Various grains edit2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 682
| [[:d:Q11425|Q11425]]
| [[animasyon]]
| [[Talaksan:Animated GIF from the 1919 Feline folies by Pat Sullivan.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 683
| [[:d:Q12187|Q12187]]
| [[antibiyotiko]]
| [[Talaksan:How do different antibiotics work?.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 684
| [[:d:Q3196|Q3196]]
| [[apoy]]
| [[Talaksan:FIRE 01.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 685
| [[:d:Q11376|Q11376]]
| [[arangkada]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 686
| [[:d:Q11464|Q11464]]
| [[araro]]
| [[Talaksan:04-09-12-Schaupflügen-Fahrenwalde-RalfR-IMG 1232.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 687
| [[:d:Q573|Q573]]
| [[Araw (panahon)|araw]]
| [[Talaksan:GreenwUhrWelt.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 688
| [[:d:Q11500|Q11500]]
| [[Sukat|area]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 689
| [[:d:Q11205|Q11205]]
| [[aritmetika]]
| [[Talaksan:Basic arithmetic operators.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 690
| [[:d:Q12271|Q12271]]
| [[arkitektura]]
| [[Talaksan:Ray and Maria Stata Center (MIT).JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 691
| [[:d:Q12277|Q12277]]
| [[arko]]
| [[Talaksan:Arch (PSF).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 692
| [[:d:Q11660|Q11660]]
| [[artipisyal na katalinuhan]]
| [[Talaksan:Dall-e 3 (jan '24) artificial intelligence icon.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 693
| [[:d:Q11427|Q11427]]
| [[asero]]
| [[Talaksan:Kaltbandcoils.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 694
| [[:d:Q11158|Q11158]]
| [[asido]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 695
| [[:d:Q11254|Q11254]]
| [[asin]]
| [[Talaksan:Salt shaker on white background.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 696
| [[:d:Q12370|Q12370]]
| [[Asin (kimika)|asin]]
| [[Talaksan:Cobalt(II)-chloride-hexahydrate-sample.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 697
| [[:d:Q144|Q144]]
| [[aso]]
| [[Talaksan:Greenland 467 (35130903436) (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 698
| [[:d:Q3863|Q3863]]
| [[asteroyd]]
| [[Talaksan:Asteroidsscale.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 699
| [[:d:Q333|Q333]]
| [[astronomiya]]
| [[Talaksan:Laser Towards Milky Ways Centre.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 700
| [[:d:Q11002|Q11002]]
| [[asukal]]
| [[Talaksan:Sugar 2xmacro.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 701
| [[:d:Q12152|Q12152]]
| [[atake sa puso]]
| [[Talaksan:Heart attack diagram.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 702
| [[:d:Q9368|Q9368]]
| [[atay]]
| [[Talaksan:Leber Schaf.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 703
| [[:d:Q7066|Q7066]]
| [[ateismo]]
| [[Talaksan:Ephesians 2,12 - Greek atheos.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 704
| [[:d:Q542|Q542]]
| [[Atletiks|atletika]]
| [[Talaksan:Naisten 400 m aidat.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 705
| [[:d:Q9121|Q9121]]
| [[atomo]]
| [[Talaksan:Helium atom QM.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 706
| [[:d:Q467|Q467]]
| [[babae]]
| [[Talaksan:Human-woman.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 707
| [[:d:Q787|Q787]]
| [[baboy]]
| [[Talaksan:Sow with piglet.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 708
| [[:d:Q11411|Q11411]]
| [[Bakgamon|backgammon]]
| [[Talaksan:Backgammon lg.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 709
| [[:d:Q10876|Q10876]]
| [[Bakterya|bacteria]]
| [[Talaksan:E. coli Bacteria (7316101966).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 710
| [[:d:Q8092|Q8092]]
| [[bagyo]]
| [[Talaksan:Dramatic Views of Hurricane Florence from the International Space Station From 9 12 (42828603210) (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 711
| [[:d:Q8068|Q8068]]
| [[baha]]
| [[Talaksan:KatrinaNewOrleansFlooded edit2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 712
| [[:d:Q830|Q830]]
| [[baka]]
| [[Talaksan:Cow female black white.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 713
| [[:d:Q677|Q677]]
| [[bakal]]
| [[Talaksan:Iron electrolytic and 1cm3 cube.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 714
| [[:d:Q8091|Q8091]]
| [[balarila]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 715
| [[:d:Q1074|Q1074]]
| [[Balat (anatomiya)|balat]]
| [[Talaksan:Komodo dragon skin.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 716
| [[:d:Q11446|Q11446]]
| [[barko]]
| [[Talaksan:DANA 2004 ubt.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 717
| [[:d:Q11193|Q11193]]
| [[base]]
| [[Talaksan:Sodium hydroxide solution.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 718
| [[:d:Q5372|Q5372]]
| [[basketbol]]
| [[Talaksan:Three point shoot.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 719
| [[:d:Q11475|Q11475]]
| [[basyo]]
| [[Talaksan:Kolbenluftpumpe hg.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 720
| [[:d:Q7569|Q7569]]
| [[bata]]
| [[Talaksan:Little girl of Don Som.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 721
| [[:d:Q12111|Q12111]]
| [[batad]]
| [[Talaksan:Sorghum bicolor - geograph.org.uk - 1070429.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 722
| [[:d:Q7748|Q7748]]
| [[batas]]
| [[Talaksan:JMR-Memphis1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 723
| [[:d:Q8063|Q8063]]
| [[Bato (heolohiya)|bato]]
| [[Talaksan:Balanced Rock.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 724
| [[:d:Q11421|Q11421]]
| [[batubalani]]
| [[Talaksan:Bar magnet crop.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 725
| [[:d:Q11465|Q11465]]
| [[Tulin|belosidad]]
| [[Talaksan:Vector snelheid-Plain.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 726
| [[:d:Q5369|Q5369]]
| [[beysbol]]
| [[Talaksan:Zack Greinke on July 29, 2009.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 727
| [[:d:Q11563|Q11563]]
| [[bilang]]
| [[Talaksan:Numbers grid in NY.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 728
| [[:d:Q2111|Q2111]]
| [[bilis ng liwanag]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 729
| [[:d:Q11442|Q11442]]
| [[bisikleta]]
| [[Talaksan:00 8327 Historisches Fahrrad.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 730
| [[:d:Q523|Q523]]
| [[bituin]]
| [[Talaksan:The Sun by the Atmospheric Imaging Assembly of NASA's Solar Dynamics Observatory - 20100819.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 731
| [[:d:Q7094|Q7094]]
| [[biyokimika]]
| [[Talaksan:Fat triglyceride shorthand formula.PNG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 732
| [[:d:Q290|Q290]]
| [[biyolohikal na kasarian]]
| [[Talaksan:Cromosomas X-Y y gametos.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 733
| [[:d:Q420|Q420]]
| [[biyolohiya]]
| [[Talaksan:Biology-0001.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 734
| [[:d:Q7108|Q7108]]
| [[biyoteknolohiya]]
| [[Talaksan:Biotecnologia Fase3.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 735
| [[:d:Q8355|Q8355]]
| [[biyulin]]
| [[Talaksan:Violin VL100.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 736
| [[:d:Q9759|Q9759]]
| [[blues]]
| [[Talaksan:B.B. King, 2006-06-26.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 737
| [[:d:Q441|Q441]]
| [[botanika]]
| [[Talaksan:Diversity of plants image version q.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 738
| [[:d:Q9530|Q9530]]
| [[breathing]]
| [[Talaksan:Diaphragmatic breathing.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 739
| [[:d:Q7391|Q7391]]
| [[bubuyog]]
| [[Talaksan:Apis mellifera Tanzania.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 740
| [[:d:Q8081|Q8081]]
| [[buhawi]]
| [[Talaksan:F5 tornado Elie Manitoba 2007.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 741
| [[:d:Q3|Q3]]
| [[buhay]]
| [[Talaksan:HumanNewborn.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 742
| [[:d:Q506|Q506]]
| [[bulaklak]]
| [[Talaksan:Flores.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 743
| [[:d:Q8072|Q8072]]
| [[bulkan]]
| [[Talaksan:Mount St. Helens erupting blue.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 744
| [[:d:Q12214|Q12214]]
| [[bulutong]]
| [[Talaksan:Child with Smallpox Bangladesh.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 745
| [[:d:Q8502|Q8502]]
| [[bundok]]
| [[Talaksan:Himalayas, Ama Dablam, Nepal.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 746
| [[:d:Q1364|Q1364]]
| [[bunga]]
| [[Talaksan:Fruit bowl.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 747
| [[:d:Q8161|Q8161]]
| [[buwis]]
| [[Talaksan:Pieter Brueghel the Younger, 'Paying the Tax (The Tax Collector)' oil on panel, 1620-1640. USC Fisher Museum of Art.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 748
| [[:d:Q12284|Q12284]]
| [[canal]]
| [[Talaksan:Saimaa canal at Lappeenranta Finland.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 749
| [[:d:Q11358|Q11358]]
| [[Karbohidrata|carbohydrate]]
| [[Talaksan:Carbohydrates.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 750
| [[:d:Q11382|Q11382]]
| [[conservation of energy]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 751
| [[:d:Q753|Q753]]
| [[Tanso (elemento)|copper]]
| [[Talaksan:NatCopper.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 752
| [[:d:Q11457|Q11457]]
| [[cotton]]
| [[Talaksan:Cotton - പരുത്തി 03.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 753
| [[:d:Q165|Q165]]
| [[dagat]]
| [[Talaksan:Atlantic near Faroe Islands.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 754
| [[:d:Q11652|Q11652]]
| [[dalasan]]
| [[Talaksan:FrequencyAnimation.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 755
| [[:d:Q11651|Q11651]]
| [[daloy ng kuryente]]
| [[Talaksan:Magnetic field of a steady current.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 756
| [[:d:Q12323|Q12323]]
| [[dam]]
| [[Talaksan:RappbodeLufts.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 757
| [[:d:Q9415|Q9415]]
| [[damdamin]]
| [[Talaksan:Plutchik-wheel.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 758
| [[:d:Q7174|Q7174]]
| [[demokrasya]]
| [[Talaksan:Election MG 3455.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 759
| [[:d:Q8514|Q8514]]
| [[desyerto]]
| [[Talaksan:Libya 4608 Idehan Ubari Dunes Luca Galuzzi 2007.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 760
| [[:d:Q9453|Q9453]]
| [[dialectic]]
| [[Talaksan:Georg Pencz, Dialectic, NGA 33130.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 761
| [[:d:Q198|Q198]]
| [[digmaan]]
| [[Talaksan:History of war.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 762
| [[:d:Q8465|Q8465]]
| [[digmaang sibil]]
| [[Talaksan:Battle of Gettysburg.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 763
| [[:d:Q317|Q317]]
| [[diktadura]]
| [[Talaksan:Hitler Nürnberg 1935.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 764
| [[:d:Q430|Q430]]
| [[dinosauro]]
| [[Talaksan:Archaeopteryx NT.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 765
| [[:d:Q11656|Q11656]]
| [[Diodo|diode]]
| [[Talaksan:Diode-closeup.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 766
| [[:d:Q1889|Q1889]]
| [[diplomasya]]
| [[Talaksan:UN building, Geneva.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 767
| [[:d:Q169207|Q169207]]
| [[discrimination]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 768
| [[:d:Q4439|Q4439]]
| [[Hard disk drive|diskong matigas]]
| [[Talaksan:Western Digital WD2500BB Hard Disk A.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 769
| [[:d:Q12206|Q12206]]
| [[diyabetes]]
| [[Talaksan:Blue circle for diabetes.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 770
| [[:d:Q5283|Q5283]]
| [[diyamante]]
| [[Talaksan:Diamond-1128734.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 771
| [[:d:Q4917|Q4917]]
| [[dolyar ng Estados Unidos]]
| [[Talaksan:USDnotes.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 772
| [[:d:Q11395|Q11395]]
| [[domestikasyon]]
| [[Talaksan:Domestication Timeline.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 773
| [[:d:Q7873|Q7873]]
| [[dugo]]
| [[Talaksan:Blood Test (15575812743).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 774
| [[:d:Q1063|Q1063]]
| [[ebolusyon]]
| [[Talaksan:L'origine de l'évolution.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 775
| [[:d:Q8434|Q8434]]
| [[edukasyon]]
| [[Talaksan:1887 Bettannier Der Schwarze Fleck anagoria.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 776
| [[:d:Q7150|Q7150]]
| [[ekolohiya]]
| [[Talaksan:Grib skov.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 777
| [[:d:Q8134|Q8134]]
| [[ekonomika]]
| [[Talaksan:Economics circular flow cartoon.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 778
| [[:d:Q11214|Q11214]]
| [[ekwasyong diperensiyal]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 779
| [[:d:Q849919|Q849919]]
| [[electromagnetic interaction]]
| [[Talaksan:Feynmann Diagram Coulomb.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 780
| [[:d:Q9778|Q9778]]
| [[electronic music]]
| [[Talaksan:1st commercial Moog synthesizer (1964, commissioned by the Alwin Nikolai Dance Theater of NY) @ Stearns Collection (Stearns 2035), University of Michigan.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 781
| [[:d:Q12725|Q12725]]
| [[elektrisidad]]
| [[Talaksan:Lightning simulator questacon04.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 782
| [[:d:Q11650|Q11650]]
| [[elektronika]]
| [[Talaksan:Arduino ftdi chip-1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 783
| [[:d:Q9158|Q9158]]
| [[Elektronikong liham|elektronikong palihaman]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 784
| [[:d:Q11344|Q11344]]
| [[Elemento (kimika)|elemento]]
| [[Talaksan:Periodic table (32-col, enwiki), black and white.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 785
| [[:d:Q11379|Q11379]]
| [[enerhiya]]
| [[Talaksan:Electric power transmission.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 786
| [[:d:Q12739|Q12739]]
| [[Enerhiyang nukleyar|enerhiyang nuklear]]
| [[Talaksan:Nuclear Power Plant Cattenom.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 787
| [[:d:Q5292|Q5292]]
| [[ensiklopedya]]
| [[Talaksan:Bertelsmann Lexikothek.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 788
| [[:d:Q8047|Q8047]]
| [[ensima]]
| [[Talaksan:Triosephosphate isomerase.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 789
| [[:d:Q41571|Q41571]]
| [[epilepsiya]]
| [[Talaksan:Spike-waves.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 790
| [[:d:Q9471|Q9471]]
| [[epistemolohiya]]
| [[Talaksan:4 Pramanas, epistemology according to ancient Nyayasutras.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 791
| [[:d:Q11455|Q11455]]
| [[Teorya ng natatanging relatibidad|espesyal na teoriya ng relatibidad]]
| [[Talaksan:Gedankenexperiment Zeitdilitation.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 792
| [[:d:Q7432|Q7432]]
| [[espesye]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 793
| [[:d:Q12483|Q12483]]
| [[estadistika]]
| [[Talaksan:Standard Normal Distribution-en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 794
| [[:d:Q7275|Q7275]]
| [[estado]]
| [[Talaksan:Leviathan frontispiece cropped British Library.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 795
| [[:d:Q153|Q153]]
| [[etanol]]
| [[Talaksan:Sample of Absolute Ethanol.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 796
| [[:d:Q9465|Q9465]]
| [[etika]]
| [[Talaksan:Rage-and-anger-fresco.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 797
| [[:d:Q9764|Q9764]]
| [[flamenco]]
| [[Talaksan:Sargent John Singer Spanish Dancer.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 798
| [[:d:Q12748|Q12748]]
| [[fossil fuel]]
| [[Talaksan:Combustibles fossiles.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 799
| [[:d:Q2736|Q2736]]
| [[futbol]]
| [[Talaksan:Football in Bloomington, Indiana, 1995.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 800
| [[:d:Q318|Q318]]
| [[Galaksiya|galaxy]]
| [[Talaksan:NGC 4414 (NASA-med).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 801
| [[:d:Q11432|Q11432]]
| [[gas]]
| [[Talaksan:Kinetic theory of gases.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 802
| [[:d:Q156103|Q156103]]
| [[gastroenteritis]]
| [[Talaksan:Gastroenteritis viruses.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 803
| [[:d:Q8495|Q8495]]
| [[gatas]]
| [[Talaksan:Glass of Milk (33657535532).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 804
| [[:d:Q897|Q897]]
| [[ginto]]
| [[Talaksan:Gold-crystals.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 805
| [[:d:Q6607|Q6607]]
| [[gitara]]
| [[Talaksan:Classical Guitar two views.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 806
| [[:d:Q7181|Q7181]]
| [[globalisasyon]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 807
| [[:d:Q11413|Q11413]]
| [[Go (laro)|go]]
| [[Talaksan:Go board.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 808
| [[:d:Q5377|Q5377]]
| [[golf]]
| [[Talaksan:Golfer swing.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 809
| [[:d:Q11412|Q11412]]
| [[grabedad]]
| [[Talaksan:Solar sys.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 810
| [[:d:Q4421|Q4421]]
| [[gubat]]
| [[Talaksan:Brussels Zonienwoud.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 811
| [[:d:Q11004|Q11004]]
| [[gulay]]
| [[Talaksan:Kleinmarkthalle Frankfurt Gemüsestand.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 812
| [[:d:Q446|Q446]]
| [[gulong]]
| [[Talaksan:Hub (PSF).png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 813
| [[:d:Q756|Q756]]
| [[halaman]]
| [[Talaksan:Thanh Long ở Ninh Thuận.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 814
| [[:d:Q8094|Q8094]]
| [[hangin]]
| [[Talaksan:Bundesarchiv Bild 183-1990-0206-324, Berlin, Passanten im Wind.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 815
| [[:d:Q729|Q729]]
| [[hayop]]
| [[Talaksan:2010-kodiak-bear-1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 816
| [[:d:Q1071|Q1071]]
| [[heograpiya]]
| [[Talaksan:OrteliusWorldMap.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 817
| [[:d:Q1069|Q1069]]
| [[heolohiya]]
| [[Talaksan:Mapa litológico de Genicera.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 818
| [[:d:Q8087|Q8087]]
| [[heometriya]]
| [[Talaksan:Westerner and Arab practicing geometry 15th century manuscript.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 819
| [[:d:Q556|Q556]]
| [[Idrohino|hidroheno]]
| [[Talaksan:Hydrogen discharge tube.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 820
| [[:d:Q11364|Q11364]]
| [[hormona]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 821
| [[:d:Q11420|Q11420]]
| [[Judo|hudo]]
| [[Talaksan:KOCIS Korea Judo Kim Jaebum London 36 (7696361164).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 822
| [[:d:Q5113|Q5113]]
| [[ibon]]
| [[Talaksan:Female house sparrow at Kodai.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 823
| [[:d:Q7257|Q7257]]
| [[ideolohiya]]
| [[Talaksan:War2.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 824
| [[:d:Q4022|Q4022]]
| [[ilog]]
| [[Talaksan:White Nile Fishermen (18156464842).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 825
| [[:d:Q7363|Q7363]]
| [[ilong]]
| [[Talaksan:Dog nose.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 826
| [[:d:Q7260|Q7260]]
| [[imperyalismo]]
| [[Talaksan:China imperialism cartoon.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 827
| [[:d:Q11028|Q11028]]
| [[impormasyon]]
| [[Talaksan:Structure of the Universe.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 828
| [[:d:Q5325|Q5325]]
| [[Panawit|indaktor]]
| [[Talaksan:Electronic component inductors.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 829
| [[:d:Q8148|Q8148]]
| [[industriya]]
| [[Talaksan:Valero Three Rivers Refinery Texas 2020.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 830
| [[:d:Q11388|Q11388]]
| [[infrared]]
| [[Talaksan:Ir girl.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 831
| [[:d:Q11023|Q11023]]
| [[inhenyeriya]]
| [[Talaksan:PIA19664-MarsInSightLander-Assembly-20150430.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 832
| [[:d:Q11418|Q11418]]
| [[interaksiyong mahina]]
| [[Talaksan:PiPlus muon decay.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 833
| [[:d:Q11415|Q11415]]
| [[interaksiyong malakas]]
| [[Talaksan:Nuclear Force anim smaller.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 834
| [[:d:Q12757|Q12757]]
| [[internal combustion engine]]
| [[Talaksan:Wankel Cycle anim.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 835
| [[:d:Q152|Q152]]
| [[isda]]
| [[Talaksan:Fish-coll002.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 836
| [[:d:Q589|Q589]]
| [[itim na butas]]
| [[Talaksan:Black hole - Messier 87 crop max res.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 837
| [[:d:Q8341|Q8341]]
| [[jazz]]
| [[Talaksan:Louis Armstrong restored.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 838
| [[:d:Q9081|Q9081]]
| [[kaalaman]]
| [[Talaksan:Tetradrachm Athens 480-420BC MBA Lyon.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 839
| [[:d:Q726|Q726]]
| [[kabayo]]
| [[Talaksan:Biandintz eta zaldiak - modified2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 840
| [[:d:Q287|Q287]]
| [[kahoy]]
| [[Talaksan:Arquitectura en madera.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 841
| [[:d:Q500|Q500]]
| [[Lemon|kalamansî (punò)]]
| [[Talaksan:Citrus x limon - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-041.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 842
| [[:d:Q12132|Q12132]]
| [[kalendaryo]]
| [[Talaksan:Revolution kalendar.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 843
| [[:d:Q12681|Q12681]]
| [[kaligrapiya]]
| [[Talaksan:Calligraphy word.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 844
| [[:d:Q7860|Q7860]]
| [[kalikasan]]
| [[Talaksan:Desert Electric.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 845
| [[:d:Q9165|Q9165]]
| [[kaluluwa]]
| [[Talaksan:Meister von Heiligenkreuz 001.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 846
| [[:d:Q4|Q4]]
| [[kamatayan]]
| [[Talaksan:Dead dog in Ulaanbaatar.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 847
| [[:d:Q12078|Q12078]]
| [[kanser]]
| [[Talaksan:Breast cancer cell (2).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 848
| [[:d:Q7366|Q7366]]
| [[Awitin|kanta]]
| [[Talaksan:Ademareuil1.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 849
| [[:d:Q8486|Q8486]]
| [[kape]]
| [[Talaksan:A small cup of coffee.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 850
| [[:d:Q9430|Q9430]]
| [[karagatan]]
| [[Talaksan:World ocean map.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 851
| [[:d:Q12136|Q12136]]
| [[Sakit|karamdaman]]
| [[Talaksan:Mycobacterium tuberculosis.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 852
| [[:d:Q10990|Q10990]]
| [[karne]]
| [[Talaksan:FoodMeat.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 853
| [[:d:Q309|Q309]]
| [[kasaysayan]]
| [[Talaksan:Nikolaos Gyzis - Historia.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 854
| [[:d:Q11460|Q11460]]
| [[kasuotan]]
| [[Talaksan:Clothes.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 855
| [[:d:Q8492|Q8492]]
| [[Katas (inumin)|katas]]
| [[Talaksan:Juices for Breakfast.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 856
| [[:d:Q8253|Q8253]]
| [[kathang-isip]]
| [[Talaksan:Alice par John Tenniel 30.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 857
| [[:d:Q10943|Q10943]]
| [[keso]]
| [[Talaksan:Hartkaese HardCheeses.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 858
| [[:d:Q11570|Q11570]]
| [[kilogramo]]
| [[Talaksan:CGKilogram.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 859
| [[:d:Q2329|Q2329]]
| [[kimika]]
| [[Talaksan:Chemicals in flasks.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 860
| [[:d:Q11372|Q11372]]
| [[kimikang makapisika]]
| [[Talaksan:Lomonosov Chymiae Physicae 1752.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 861
| [[:d:Q11351|Q11351]]
| [[kimikang organiko]]
| [[Talaksan:Organic synthesis.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 862
| [[:d:Q11397|Q11397]]
| [[Klasikong mekanika|klasikong mekaniks]]
| [[Talaksan:Newtons cradle animation book.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 863
| [[:d:Q7937|Q7937]]
| [[klima]]
| [[Talaksan:Köppen-Geiger Climate Classification Map (1980–2016) no borders.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 864
| [[:d:Q7167|Q7167]]
| [[kolonyalismo]]
| [[Talaksan:RomanEmpire 117.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 865
| [[:d:Q3559|Q3559]]
| [[kometa]]
| [[Talaksan:C2022 E3 (ZTF)- Alessandro Bianconi.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 866
| [[:d:Q1004|Q1004]]
| [[komiks]]
| [[Talaksan:Krazy Kat 1918-09-07.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 867
| [[:d:Q11173|Q11173]]
| [[Kompuwestong pangkimika|kompuwesto]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 868
| [[:d:Q68|Q68]]
| [[kompyuter]]
| [[Talaksan:Apple II Plus, Museum of the Moving Image.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 869
| [[:d:Q5107|Q5107]]
| [[kontinente]]
| [[Talaksan:Continentes Wikipedia.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 870
| [[:d:Q1420|Q1420]]
| [[kotse]]
| [[Talaksan:Bundesarchiv Bild 183-J0711-0001-003, Warnemünde, Stau.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 871
| [[:d:Q1075|Q1075]]
| [[kulay]]
| [[Talaksan:Colouring pencils.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 872
| [[:d:Q11402|Q11402]]
| [[Puwersa|lakas]]
| [[Talaksan:Force examples.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 873
| [[:d:Q8441|Q8441]]
| [[lalaki]]
| [[Talaksan:Pioneer plaque line-drawing of a human male.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 874
| [[:d:Q7386|Q7386]]
| [[langgam]]
| [[Talaksan:Meat eater ant feeding on honey02.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 875
| [[:d:Q11435|Q11435]]
| [[likido]]
| [[Talaksan:Water drop 001.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 876
| [[:d:Q82571|Q82571]]
| [[Alhebrang linyar|linear algebra]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 877
| [[:d:Q8162|Q8162]]
| [[lingguwistika]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 878
| [[:d:Q11582|Q11582]]
| [[litro]]
| [[Talaksan:CubeLitre.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 879
| [[:d:Q11197|Q11197]]
| [[logaritmo]]
| [[Talaksan:Mplwp log2e10.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 880
| [[:d:Q8078|Q8078]]
| [[lohika]]
| [[Talaksan:Discourse-into-the-night.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 881
| [[:d:Q515|Q515]]
| [[lungsod]]
| [[Talaksan:NYC wideangle south from Top of the Rock.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 882
| [[:d:Q8436|Q8436]]
| [[Pamilya|mag-anak]]
| [[Talaksan:Inupiat Family from Noatak, Alaska, 1929, Edward S. Curtis (restored).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 883
| [[:d:Q11408|Q11408]]
| [[magnetic field]]
| [[Talaksan:DipolMagnet.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 884
| [[:d:Q12156|Q12156]]
| [[malarya]]
| [[Talaksan:Malaria distribution 2020.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 885
| [[:d:Q11009|Q11009]]
| [[Nuwes|mani]]
| [[Talaksan:Fancy raw mixed nuts macro.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 886
| [[:d:Q89|Q89]]
| [[mansanas]]
| [[Talaksan:Honeycrisp.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 887
| [[:d:Q11567|Q11567]]
| [[Komplikadong bilang|masalimuot na bilang]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 888
| [[:d:Q395|Q395]]
| [[matematika]]
| [[Talaksan:Mathematics.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 889
| [[:d:Q12140|Q12140]]
| [[medication]]
| [[Talaksan:VariousPills.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 890
| [[:d:Q11190|Q11190]]
| [[medisina]]
| [[Talaksan:Physical examination.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 891
| [[:d:Q944|Q944]]
| [[Mekanikang quantum|mekaniks na kwantum]]
| [[Talaksan:Ondaparticula.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 892
| [[:d:Q11426|Q11426]]
| [[metal]]
| [[Talaksan:Métal Hurlant (84368201).jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 893
| [[:d:Q11573|Q11573]]
| [[metro]]
| [[Talaksan:Platinum-Iridium meter bar.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 894
| [[:d:Q7946|Q7946]]
| [[mineral]]
| [[Talaksan:Améthystre sceptre2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 895
| [[:d:Q9134|Q9134]]
| [[mitolohiya]]
| [[Talaksan:Michel Corneille the Younger - Iris and Jupiter.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 896
| [[:d:Q7269|Q7269]]
| [[monarkiya]]
| [[Talaksan:Heraldic Royal Crown (Common).svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 897
| [[:d:Q9159|Q9159]]
| [[monoteismo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 898
| [[:d:Q9730|Q9730]]
| [[musikang klasiko]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 899
| [[:d:Q11394|Q11394]]
| [[Espesyeng nanganganib|nanganganib na mga uri]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 900
| [[:d:Q9620|Q9620]]
| [[nerve]]
| [[Talaksan:Nerves of the left upper extremity.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 901
| [[:d:Q8261|Q8261]]
| [[nobela]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 902
| [[:d:Q11216|Q11216]]
| [[Pagsusuring pambilang|numerikal na analisis]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 903
| [[:d:Q9135|Q9135]]
| [[operating system]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 904
| [[:d:Q376|Q376]]
| [[orasan]]
| [[Talaksan:Pendulum clock by Jacob Kock, antique furniture photography, IMG 0931 edit.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 905
| [[:d:Q8445|Q8445]]
| [[pag-aasawa]]
| [[Talaksan:Ayşegül Ferhat Kurtoğlu.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 906
| [[:d:Q316|Q316]]
| [[pag-ibig]]
| [[Talaksan:DickseeRomeoandJuliet.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 907
| [[:d:Q9420|Q9420]]
| [[pag-iisip]]
| [[Talaksan:Herkulaneischer Meister 002.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 908
| [[:d:Q12133|Q12133]]
| [[pagkabingi]]
| [[Talaksan:International Symbol for Deafness.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 909
| [[:d:Q10874|Q10874]]
| [[pagkabulag]]
| [[Talaksan:Watch for the blind.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 910
| [[:d:Q2095|Q2095]]
| [[pagkain]]
| [[Talaksan:Good Food Display - NCI Visuals Online.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 911
| [[:d:Q8452|Q8452]]
| [[pagpapalaglag]]
| [[Talaksan:23 674673M 001-detail.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 912
| [[:d:Q11642|Q11642]]
| [[pagpapalayok]]
| [[Talaksan:Pottenbakkersschijf.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 913
| [[:d:Q10737|Q10737]]
| [[pagpapatiwakal]]
| [[Talaksan:Edouard Manet - Le Suicidé.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 914
| [[:d:Q11629|Q11629]]
| [[Pinta|pagpinta]]
| [[Talaksan:Adriaen van Ostade 006.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 915
| [[:d:Q7754|Q7754]]
| [[pagsusuring matematikal]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 916
| [[:d:Q11032|Q11032]]
| [[pahayagan]]
| [[Talaksan:2011 newspapers Tehran 6030393078.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 917
| [[:d:Q349|Q349]]
| [[palakasan]]
| [[Talaksan:Youth-soccer-indiana.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 918
| [[:d:Q5090|Q5090]]
| [[palay]]
| [[Talaksan:White, Brown, Red &amp; Wild rice.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 919
| [[:d:Q7188|Q7188]]
| [[pamahalaan]]
| [[Talaksan:De ministers die deel uitmaken van het derde kabinet Van Agt op de trappen van Paleis Huis ten Bosch in 's-Gravenhage. D - SFA001009248.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 920
| [[:d:Q11030|Q11030]]
| [[pamamahayag]]
| [[Talaksan:CBC journalists in Montreal.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 921
| [[:d:Q11471|Q11471]]
| [[panahon]]
| [[Talaksan:MontreGousset001.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 922
| [[:d:Q8142|Q8142]]
| [[Pananalapi (yunit ng palitan)|pananalapi]]
| [[Talaksan:Billets de 5000.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 923
| [[:d:Q12184|Q12184]]
| [[pandemya]]
| [[Talaksan:The plague of Florence in 1348, as described in Boccaccio's Wellcome L0004057.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 924
| [[:d:Q11033|Q11033]]
| [[Midyang panlahat|pangmadlang media]]
| [[Talaksan:Diarioeluniverso.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 925
| [[:d:Q8242|Q8242]]
| [[panitikan]]
| [[Talaksan:Old book bindings.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 926
| [[:d:Q8188|Q8188]]
| [[pantig]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 927
| [[:d:Q11472|Q11472]]
| [[papel]]
| [[Talaksan:Paperball 2.jpeg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 928
| [[:d:Q7278|Q7278]]
| [[Partidong pampolitika|partidong politikal]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 929
| [[:d:Q8454|Q8454]]
| [[parusang kamatayan]]
| [[Talaksan:Rättvisa skipas.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 930
| [[:d:Q10998|Q10998]]
| [[patatas]]
| [[Talaksan:234 Solanum tuberosum L.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 931
| [[:d:Q11453|Q11453]]
| [[patubig]]
| [[Talaksan:PivotIrrigationOnCotton.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 932
| [[:d:Q1090|Q1090]]
| [[pilak]]
| [[Talaksan:Silver crystal.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 933
| [[:d:Q5891|Q5891]]
| [[pilosopiya]]
| [[Talaksan:Hortus Deliciarum, Philosophy and the seven liberal arts (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 934
| [[:d:Q413|Q413]]
| [[pisika]]
| [[Talaksan:CollageFisica.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 935
| [[:d:Q634|Q634]]
| [[planeta]]
| [[Talaksan:Montage of Our Solar System.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 936
| [[:d:Q10251|Q10251]]
| [[plasma]]
| [[Talaksan:Plasma-lamp.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 937
| [[:d:Q7950|Q7950]]
| [[Tektonikong plato|plate tectonics]]
| [[Talaksan:Plates tect2 en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 938
| [[:d:Q11405|Q11405]]
| [[Bansi|plawta]]
| [[Talaksan:Fluiers.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 939
| [[:d:Q9163|Q9163]]
| [[politeismo]]
| [[Talaksan:Jacopo Zucchi - The Assembly of the Gods - WGA26036.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 940
| [[:d:Q7163|Q7163]]
| [[politika]]
| [[Talaksan:RIAN archive 828797 Mikhail Gorbachev addressing UN General Assembly session.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 941
| [[:d:Q8183|Q8183]]
| [[ponema]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 942
| [[:d:Q11633|Q11633]]
| [[potograpiya]]
| [[Talaksan:Winterswijk (NL), Woold, Boven Slinge -- 2014 -- 3170.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 943
| [[:d:Q11982|Q11982]]
| [[potosintesis]]
| [[Talaksan:Leaves in iran برگ گلها و گیاهان ایرانی 32.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 944
| [[:d:Q7281|Q7281]]
| [[propaganda]]
| [[Talaksan:Remember Belgium.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 945
| [[:d:Q8054|Q8054]]
| [[protina]]
| [[Talaksan:Protein mosaic.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 946
| [[:d:Q12861|Q12861]]
| [[pulbura]]
| [[Talaksan:2023 Czarny proch Vesuvit LC (3).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 947
| [[:d:Q10987|Q10987]]
| [[Pulot-pukyutan|pulot]]
| [[Talaksan:Runny hunny.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 948
| [[:d:Q9149|Q9149]]
| [[pundamentalismo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 949
| [[:d:Q10884|Q10884]]
| [[puno]]
| [[Talaksan:Alnus glutinosa 011.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 950
| [[:d:Q11348|Q11348]]
| [[Punsiyon (matematika)|punsiyon]]
| [[Talaksan:Graph of function of 2 variables.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 951
| [[:d:Q146|Q146]]
| [[pusa]]
| [[Talaksan:Abessinierkatze Tilia 04.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 952
| [[:d:Q1072|Q1072]]
| [[Puso (anatomiya)|puso]]
| [[Talaksan:Heart numlabels.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 953
| [[:d:Q11448|Q11448]]
| [[radioactivity]]
| [[Talaksan:Alpha Decay.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 954
| [[:d:Q9510|Q9510]]
| [[reality]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 955
| [[:d:Q128593|Q128593]]
| [[reengkarnasyon]]
| [[Talaksan:Reincarnation AS.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 956
| [[:d:Q9794|Q9794]]
| [[reggae]]
| [[Talaksan:Buju Banton.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 957
| [[:d:Q9174|Q9174]]
| [[relihiyon]]
| [[Talaksan:16 religionist symbols.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 958
| [[:d:Q12705|Q12705]]
| [[renewable energy]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 959
| [[:d:Q5321|Q5321]]
| [[resistor]]
| [[Talaksan:3 Resistors.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 960
| [[:d:Q11012|Q11012]]
| [[robot]]
| [[Talaksan:Tesla-optimus-bot-gen-2-scaled (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 961
| [[:d:Q503|Q503]]
| [[saging]]
| [[Talaksan:Cavendish banana from Maracaibo.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 962
| [[:d:Q12198|Q12198]]
| [[sakit na naipapasa sa pakikipagtalik]]
| [[Talaksan:4767454187 68968f755c bCondom.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 963
| [[:d:Q86|Q86]]
| [[sakit ng ulo]]
| [[Talaksan:The Headache (caricature) RMG PW3879.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 964
| [[:d:Q12135|Q12135]]
| [[sakit sa pag-iisip]]
| [[Talaksan:Gautier - Salpetriere.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 965
| [[:d:Q11469|Q11469]]
| [[Salamin (materyales)|salamin]]
| [[Talaksan:Drinkware.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 966
| [[:d:Q1368|Q1368]]
| [[salapi]]
| [[Talaksan:Euro coins and banknotes.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 967
| [[:d:Q7755|Q7755]]
| [[saligang batas]]
| [[Talaksan:Konstytucja 3 Maja.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 968
| [[:d:Q8171|Q8171]]
| [[salita]]
| [[Talaksan:Codex claromontanus latin (The S.S. Teacher's Edition-The Holy Bible - Plate XXVIII).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 969
| [[:d:Q11403|Q11403]]
| [[samba]]
| [[Talaksan:HK TST night 柏麗購物大道 Park Lane Shopper's Boulevard 巴西 Brasil 森巴舞娘 Samba female dancers Nov-2010 02.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 970
| [[:d:Q728|Q728]]
| [[sandata]]
| [[Talaksan:Sabre bayonette carabine.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 971
| [[:d:Q1|Q1]]
| [[Uniberso|sansinukob]]
| [[Talaksan:NASA-HS201427a-HubbleUltraDeepField2014-20140603.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 972
| [[:d:Q11639|Q11639]]
| [[sayaw]]
| [[Talaksan:Dance-At-Bougival.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 973
| [[:d:Q11574|Q11574]]
| [[segundo]]
| [[Talaksan:AnalogClockAnimation2 3hands 1h in realtime.gif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 974
| [[:d:Q5300|Q5300]]
| [[CPU|sentral na nagpoprosesong unit]]
| [[Talaksan:2023 Intel Core i7 12700KF (3).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 975
| [[:d:Q44|Q44]]
| [[serbesa]]
| [[Talaksan:NCI Visuals Food Beer.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 976
| [[:d:Q9418|Q9418]]
| [[sikolohiya]]
| [[Talaksan:Greek uc psi icon.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 977
| [[:d:Q12485|Q12485]]
| [[simetriya]]
| [[Talaksan:Brügge-Liebfrauenkirche-Prunkgräber DSC0166.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 978
| [[:d:Q735|Q735]]
| [[sining]]
| [[Talaksan:Sebastiano Ricci 002.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 979
| [[:d:Q11417|Q11417]]
| [[sining pandigma]]
| [[Talaksan:Martial arts - Fragrant Hills.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 980
| [[:d:Q11210|Q11210]]
| [[sistema ng koordinado]]
| [[Talaksan:Coordinate-system-in-mirror.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 981
| [[:d:Q8192|Q8192]]
| [[Sistema ng pagsulat|sistema sa pagsulat]]
| [[Talaksan:World alphabets &amp; writing systems.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 982
| [[:d:Q1059|Q1059]]
| [[Sistemang inmune|sistemang immuno]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 983
| [[:d:Q124794|Q124794]]
| [[Lasa|sistemang panlasa]]
| [[Talaksan:Tongue-bitter.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 984
| [[:d:Q11068|Q11068]]
| [[sistemang sirkulatoryo]]
| [[Talaksan:Blutkreislauf.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 985
| [[:d:Q7397|Q7397]]
| [[software]]
| [[Talaksan:Kmail.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 986
| [[:d:Q11438|Q11438]]
| [[solido]]
| [[Talaksan:Different minerals.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 987
| [[:d:Q12143|Q12143]]
| [[sona ng oras]]
| [[Talaksan:World Time Zones Map.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 988
| [[:d:Q7272|Q7272]]
| [[sosyalismo]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 989
| [[:d:Q11430|Q11430]]
| [[state of matter]]
| [[Talaksan:Physics matter state transition 1 en.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 990
| [[:d:Q11416|Q11416]]
| [[sugal]]
| [[Talaksan:Gambling image.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 991
| [[:d:Q8196|Q8196]]
| [[Alpabetong Arabe|sulat Arabo]]
| [[Talaksan:Arabic-script.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 992
| [[:d:Q6388|Q6388]]
| [[swimming]]
| [[Talaksan:Avishag Turek in training camp Eilat Israel.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 993
| [[:d:Q9734|Q9734]]
| [[symphony]]
| [[Talaksan:Eindhoven4.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 994
| [[:d:Q12791|Q12791]]
| [[tabak]]
| [[Talaksan:Albion Hospitaller Medieval Sword 1 (6092737619) (II).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 995
| [[:d:Q1566|Q1566]]
| [[tabako]]
| [[Talaksan:Tabak 9290019.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 996
| [[:d:Q3947|Q3947]]
| [[Bahay|tahanan]]
| [[Talaksan:Ranch style home in Salinas, California.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 997
| [[:d:Q7362|Q7362]]
| [[tainga]]
| [[Talaksan:Closeup of a human ear.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 998
| [[:d:Q5|Q5]]
| [[tao]]
| [[Talaksan:Anterior view of human female and male, with labels.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 999
| [[:d:Q577|Q577]]
| [[taon]]
| [[Talaksan:Analemma fishburn.tif|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1000
| [[:d:Q11016|Q11016]]
| [[teknolohiya]]
| [[Talaksan:Technologie.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1001
| [[:d:Q289|Q289]]
| [[telebisyon]]
| [[Talaksan:LG smart TV.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1002
| [[:d:Q11466|Q11466]]
| [[temperatura]]
| [[Talaksan:Pakkanen.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1003
| [[:d:Q847|Q847]]
| [[Tennis|tenis]]
| [[Talaksan:Roger Federer 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1004
| [[:d:Q12479|Q12479]]
| [[Teorya ng bilang|teoriya ng bilang]]
| [[Talaksan:Euclid's Orchard (large).svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1005
| [[:d:Q12482|Q12482]]
| [[Teorya ng pangkat|teoriya ng hanay]]
| 
|-
| style='text-align:right'| 1006
| [[:d:Q11473|Q11473]]
| [[termodinamika]]
| [[Talaksan:Heat engine summary.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1007
| [[:d:Q7283|Q7283]]
| [[terorismo]]
| [[Talaksan:North face south tower after plane strike 9-11.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1008
| [[:d:Q7802|Q7802]]
| [[tinapay]]
| [[Talaksan:Assorted bread.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1009
| [[:d:Q2840|Q2840]]
| [[trangkaso]]
| [[Talaksan:H1N1 Influenza Virus Particles (8411599236).jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1010
| [[:d:Q15645384|Q15645384]]
| [[trigo]]
| [[Talaksan:Wheat close-up.JPG|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1011
| [[:d:Q8084|Q8084]]
| [[trigonometriya]]
| [[Talaksan:Fotothek df tg 0000230 Geometrie ^ Trigonometrie.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1012
| [[:d:Q195|Q195]]
| [[tsokolate]]
| [[Talaksan:Cocoa Powder and Chocolate on Marble Background.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1013
| [[:d:Q12204|Q12204]]
| [[tuberkulosis]]
| [[Talaksan:Tuberculosis-x-ray-1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1014
| [[:d:Q283|Q283]]
| [[tubig]]
| [[Talaksan:Killer Mountain Nanga Parbat Beyal Camp 1.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1015
| [[:d:Q638|Q638]]
| [[tugtugin]]
| [[Talaksan:Op27 1 seg mov.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1016
| [[:d:Q12280|Q12280]]
| [[tulay]]
| [[Talaksan:Yavuz Sultan Selim Bridge Istanbul.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1017
| [[:d:Q11345|Q11345]]
| [[Ekwasyon|tumbasan]]
| [[Talaksan:First Equation Ever.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1018
| [[:d:Q11461|Q11461]]
| [[tunog]]
| [[Talaksan:Representação da Onda Sonora.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1019
| [[:d:Q7368|Q7368]]
| [[tupa]]
| [[Talaksan:Flock of sheep.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1020
| [[:d:Q10978|Q10978]]
| [[Ubas (prutas)|ubas]]
| [[Talaksan:Wine grapes03.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1021
| [[:d:Q8074|Q8074]]
| [[ulap]]
| [[Talaksan:Cumulus cloud.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1022
| [[:d:Q11391|Q11391]]
| [[ultrabiyoleta]]
| [[Talaksan:Ozone altitude UV graph.svg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1023
| [[:d:Q1073|Q1073]]
| [[utak]]
| [[Talaksan:201510 Mouse brain horizontal cross section.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1024
| [[:d:Q11006|Q11006]]
| [[Balatong|utaw]]
| [[Talaksan:Soybean.USDA.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1025
| [[:d:Q134808|Q134808]]
| [[vaccine]]
| [[Talaksan:Smallpox vaccine.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1026
| [[:d:Q7889|Q7889]]
| [[Larong bidyo|video game]]
| [[Talaksan:ArcadeGames.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1027
| [[:d:Q808|Q808]]
| [[Birus|virus]]
| [[Talaksan:Rotavirus Reconstruction.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1028
| [[:d:Q315|Q315]]
| [[wika]]
| [[Talaksan:Girls learning sign language.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1029
| [[:d:Q9143|Q9143]]
| [[wikang pamprograma]]
| [[Talaksan:C Hello World Program.png|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1030
| [[:d:Q1631|Q1631]]
| [[Édith Piaf]]
| [[Talaksan:Piaf Harcourt 1946 2.jpg|center|128px]]
|-
| style='text-align:right'| 1031
| [[:d:Q8589|Q8589]]
| [[Ashoka|Ësokë]]
| [[Talaksan:Ashoka's visit to the Ramagrama stupa Sanchi Stupa 1 Southern gateway.jpg|center|128px]]
|}
{{Wikidata list end}}</text>
      <sha1>k9lht8mvcey7v2xs6ddg5qcgfaowvti</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Romanisasyon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>174548</id>
    <revision>
      <id>2166654</id>
      <parentid>1370378</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:57:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166654</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2709" sha1="lqe6xm5s2p62waopj0qlo1qv3dbgj94" xml:space="preserve">[[Image:Gwoyu.svg|thumb|150px|Maaaring romanisahin ang isang wika sa maraming paraan, tulad ng mga sistema para sa [[wikang Mandarin|Tsinong Mandarin]].]]
Ang '''romanisasyon''' o '''latinisasyon''' sa [[palawikaan]] ay ang paraan ng [[pagsasalin]] ng isang salita sa [[Alpabetong Latin]], kung saan ang wikang pinagmula ng salitang iyon ay gumagamit ng ibang pamamaraan ng pagsusulat (o kaya'y hindi nakasulat).

[[Kategorya:Lingguwistika]]


{{stub|Wika}}

{{Infobox film/Wikidata
| image = Yu-Gi-Oh! The Movie Pyramid of Light.JPG
| caption = Ang ikalawang pelikula ng Yu-Gi-Oh!
}}
Ang '''''Yu-Gi-Oh! The Movie: The Pyramid of Light''''', kilala sa bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]] bilang '''''Yu-Gi-Oh! Duel Monsters: Pyramid of Light''''' (''遊戯王デュエルモンスターズ　光のピラミッド''/''Yu-Gi-Oh! Dueru Monsutazu Hikari no Piramiddo'') ay isang [[pelikula]] na nakabatay sa prankisa ng ''[[Yu-Gi-Oh!]]''.  Si [[Ryosuke Takahashi]] ang direktor ng pelikula.

[[Image:Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters.JPG|thumb|Ang Ika-apat na Kabanata ng Yu-Gi-Oh!]]
Ang '''''Yu-Gi-Oh! Capsule Monsters（world）''''' (遊戯王カプセルモンスターズ ''Yūgiō Kapusaru Monsutāzu'') ay labingdalawang mini-serye na itinalaga, ginawa, at binago ng [[4Kids]] (katulad ng ''[[Yu-Gi-Oh! (pelikula)|Yu-Gi-Oh! The Movie - Pyramid of Light]]'').

{{nota disambigua}}
[[File:Yu-gi-Oh copertina numero 1.jpg|alt=|miniatura|Primo volume del [[manga遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]] di ''Yu-Gi-Oh!'']]
{{nihongo|'''''Yu-Gi-Oh!'''''|遊☆戯☆王|Yū☆Gi☆Ō}} è un [[media franchise]] [[giappone]]se, composto da diversi [[manga]] e svariate serie [[anime]]. La prima di queste opere è per l'appunto ''[[Yu-Gi-Oh! (manga)|Yu-Gi-Oh!]]'' (1996-2004), manga di [[作者芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）]], che ha dato inizio al media franchise e il [[merchandising]] correlato, che va dal [[Yu-Gi-Oh! (gioco di carte)|gioco di carte collezionabili]] ai videogiochi e ai giocattoli&lt;ref&gt;{{cita news|titolo=BUCHMESSE è qui il miracolo|autore=Mario Baudino|pubblicazione=[[La Stampa]]|editore=GEDI Gruppo Editoriale|città=Torino|data=9 ottobre 2002|p=29|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0306_01_2002_0276_0031_2761503/|accesso=3 luglio 2022}}&lt;/ref&gt;.

Le opere sono incentrate su personaggi che giocano un gioco di carte chiamato ''Duel Monsters'' (''Magic &amp; Wizards'' nel manga), in cui ogni giocatore acquista e assembla un mazzo con tipi di carte quali ''mostro'', ''magia'' e ''trappola'' per sconfiggersi a vicenda e vincere il duello.</text>
      <sha1>lqe6xm5s2p62waopj0qlo1qv3dbgj94</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166688</id>
      <parentid>2166654</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:35:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166688</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="m25kd4hicg2rv3he6g7wytuou8hy2pu" xml:space="preserve">[[Image:Gwoyu.svg|thumb|150px|Maaaring romanisahin ang isang wika sa maraming paraan, tulad ng mga sistema para sa [[wikang Mandarin|Tsinong Mandarin]].]]
Ang '''romanisasyon''' o '''latinisasyon''' sa [[palawikaan]] ay ang paraan ng [[pagsasalin]] ng isang salita sa [[Alpabetong Latin]], kung saan ang wikang pinagmula ng salitang iyon ay gumagamit ng ibang pamamaraan ng pagsusulat (o kaya'y hindi nakasulat).

[[Kategorya:Lingguwistika]]


{{stub|Wika}}</text>
      <sha1>m25kd4hicg2rv3he6g7wytuou8hy2pu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hollywood</title>
    <ns>0</ns>
    <id>179441</id>
    <revision>
      <id>2166663</id>
      <parentid>1954040</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:16:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166663</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6731" sha1="1epw6k7cq3i05k93ijb87zgnsf41utp" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
&lt;!--See Template:Infobox settlement for additional fields  that may be available--&gt;
&lt;!-- Basic info ----------------&gt;| name                            = Hollywood&lt;!-- at least one of the first two fields must be filled in --&gt;
| official_name                   = 
| nickname                        = 
| settlement_type                 = Kapitbahay ng Los Angeles &lt;!-- e.g. Town, Village, City, etc.--&gt;
| motto                           = &lt;!-- images and maps -----------&gt;
| image_skyline                   = Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
| image_size                      = 300
| image_blank_emblem              = 
| image_caption                   = Hollywood as seen from the [[Hollywood Sign]]
| image_map                       = Map of Hollywood district, Los Angeles, California.png
| map_caption                     = Map of the Hollywood neighborhood of Los Angeles &lt;br /&gt;as delineated by the ''Los Angeles Times''
| pushpin_map                     = United States Los Angeles Central
| pushpin_label_position          = right
| pushpin_map_caption             = Location within Central Los Angeles
| pushpin_mapsize                 = 250
| coordinates                     =
| subdivision_type                = [[List of sovereign states|Country]]
| subdivision_name                = {{flag|United States}}
| subdivision_type1               = [[U.S. state|State]]
| subdivision_name1               = {{flag|California}}
| subdivision_type2               = [[List of counties in California|County]]
| subdivision_name2               = {{flagicon image|Flag of Los Angeles County, California.svg}} [[Los Angeles County, California|Los Angeles]]
| subdivision_type3               = [[List of cities in California|City]]
| subdivision_name3               = {{flag|Los Angeles}}
| established_title1               = [[Municipal corporation|Incorporated]]
| established_date1                = 1903
| established_title2               = Merged with Los Angeles
| established_date2                = 1910
| elevation_footnotes             = &lt;ref&gt;{{Cite GNIS|1660757|Hollywood|access-date=January 7, 2018}}&lt;/ref&gt;
| unit_pref        = US
| elevation_ft                    = 354
| elevation_m                     = 108
| area_code_type                  = [[North American Numbering Plan|Area code]]
| area_code                       = [[Area code 323|323]]
}}
Ang '''Hollywood''' /ha·li·wud/ ay isang distrito sa [[Los Angeles]], [[California]] sa [[Estados Unidos]] na matatagpuan sa kanluran-hilagang kanluran ng sentro ng Los Angeles.&lt;ref&gt;[http://www.laalmanac.com/LA/lamap2.htm City of Los Angeles Map – Larger View]&lt;/ref&gt; Dahil sa katanyagan nito at pagkakakilanlang kultural bilang makasaysayang sentro ng mga [[studio ng pelikula]] at tirahan ng bituin na gumaganap sa mga ito, ang salitang ''Hollywood'' ay karaniwang ginagamit na [[metonimiya]] ng industriya ng [[Sine ng Estados Unidos|sineng Amerikano]]. Sa kasalukuyan, karamihan sa industriya ng pelikula ay lumipat na sa mga kalapit na lugar gaya ng [[Los Angeles Westside|Westside]],&lt;ref&gt;[http://www.muniservices.com/consulting/LA_Final%20Evaluation%20Report%20January%2015.pdf Final Evaluation LA Final Evaluation Report]. Hinango noong Disyembre 12, 2011. {{in lang|en}}&lt;/ref&gt; [[San Fernando Valley|San Fernando]] at [[Santa Clarita, California|Santa Clarita]], ngunit ang malaki sa mga katuwang na industriya nito, gaya ng kompanyang gumagawa ng [[Film Editing|editing]], [[Special Effects|effects]], [[Theatrical property|props]], [[post-production]], at [[lighting]] ay nanantili sa Hollywood, pati na rin [[backlot]] ng [[Paramount Pictures]].
[[Talaksan:View from behind Hollywood Sign overlooking LA.jpg|thumb|Ang Hollywood Sign ay kuha mula sa likod ay tanaw ang lungsod ng [[Los Angeles]]]]
Noong Pebrero 16, 2005, ipinanukala sa [[Asemblea ng California]] na obligahin ang estado ng California ng magpanatili ng hiwalay na talaan ng Hollywood na parang bang ito'y isang hiwalay na distrito. Di-karaniwang gawain ng Lungsod ng Los Angeles na tukuyin ang tiyak hangganan ng mga distrito at mga purok nito. Upang maisagawa ito, tinukoy ng panukala ang hagganan ng Hollywood. Buong-buong sinuportahan ng Hollywood Chamber of Commerce at ng Konseho ng Lungsod ng Los Angeles ang nasabing panukala at noong Agosto 28, 2006 nilagdaan ng [[Gobernador ng California]] na si [[Arnold Schwarzenegger]] ang panukala. Pinapaloob sa Hollywood ang mga lugar sa silangan ng [[West Hollywood]], na nasa timog ng Mulholland Drive, Laurel Canyon, Cahuenga Boulevard, Barham Boulevard at ang mga lungsod ng [[Burbank, California|Burbank]] at [[Glendale, California|Glendale]] na nasa hilaga ng [[Melrose Avenue]] at kanluran ng [[Golden State Freeway]] at Hyperion Avenue.

[[Talaksan:HollywoodSign.jpg|thumb|300px|Ang tanyag na [[Karatula ng Hollywood]]]]
Bilang isang distritong napapaloob sa Los Angeles, wala itong sariling pamahalaan. Dating hinirang ng Hollywood Chamber of Commerce si Johnny Grant bilang pandangal na &quot;Alkadeng ng Hollywood&quot;, na isang titulong seremonyal lamang. Nanilbihan si Grant mula ng siya'y maluklok sa puwesto noong 1980 hanggang sa kanyang pagyao noong Enero 9, 2008.&lt;ref name=&quot;CNNobit&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.cnn.com/2008/SHOWBIZ/TV/01/10/grant.obit|title=Johnny Grant, honorary Hollywood mayor, dies|publisher=CNN|accessdate=Enero 12, 2008|date=Enero 10, 2008|archive-date=Marso 11, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080311165837/http://www.cnn.com/2008/SHOWBIZ/TV/01/10/grant.obit/|url-status=dead}} {{in lang|en}}&lt;/ref&gt; Ngunit hanggang sa ngayon, wala pang hinihirang na papalit sa kanya.
{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

== Sanggunian ==
{{reflist}}

[[Kategorya:Estados Unidos]]
[[Kategorya:Pelikula]]
[[Kategorya:Mga pasyalan sa Estados Unidos ]]</text>
      <sha1>1epw6k7cq3i05k93ijb87zgnsf41utp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166674</id>
      <parentid>2166663</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166674</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5745" sha1="8v0xy2a5e9fsfxyyzt14jpkgblog5hq" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
&lt;!--See Template:Infobox settlement for additional fields  that may be available--&gt;
&lt;!-- Basic info ----------------&gt;| name                            = Hollywood&lt;!-- at least one of the first two fields must be filled in --&gt;
| official_name                   = 
| nickname                        = 
| settlement_type                 = Kapitbahay ng Los Angeles &lt;!-- e.g. Town, Village, City, etc.--&gt;
| motto                           = &lt;!-- images and maps -----------&gt;
| image_skyline                   = Hollywood Sign (Zuschnitt).jpg
| image_size                      = 300
| image_blank_emblem              = 
| image_caption                   = Hollywood as seen from the [[Hollywood Sign]]
| image_map                       = Map of Hollywood district, Los Angeles, California.png
| map_caption                     = Map of the Hollywood neighborhood of Los Angeles &lt;br /&gt;as delineated by the ''Los Angeles Times''
| pushpin_map                     = United States Los Angeles Central
| pushpin_label_position          = right
| pushpin_map_caption             = Location within Central Los Angeles
| pushpin_mapsize                 = 250
| coordinates                     =
| subdivision_type                = [[List of sovereign states|Country]]
| subdivision_name                = {{flag|United States}}
| subdivision_type1               = [[U.S. state|State]]
| subdivision_name1               = {{flag|California}}
| subdivision_type2               = [[List of counties in California|County]]
| subdivision_name2               = {{flagicon image|Flag of Los Angeles County, California.svg}} [[Los Angeles County, California|Los Angeles]]
| subdivision_type3               = [[List of cities in California|City]]
| subdivision_name3               = {{flag|Los Angeles}}
| established_title1               = [[Municipal corporation|Incorporated]]
| established_date1                = 1903
| established_title2               = Merged with Los Angeles
| established_date2                = 1910
| elevation_footnotes             = &lt;ref&gt;{{Cite GNIS|1660757|Hollywood|access-date=January 7, 2018}}&lt;/ref&gt;
| unit_pref        = US
| elevation_ft                    = 354
| elevation_m                     = 108
| area_code_type                  = [[North American Numbering Plan|Area code]]
| area_code                       = [[Area code 323|323]]
}}
Ang '''Hollywood''' /ha·li·wud/ ay isang distrito sa [[Los Angeles]], [[California]] sa [[Estados Unidos]] na matatagpuan sa kanluran-hilagang kanluran ng sentro ng Los Angeles.&lt;ref&gt;[http://www.laalmanac.com/LA/lamap2.htm City of Los Angeles Map – Larger View]&lt;/ref&gt; Dahil sa katanyagan nito at pagkakakilanlang kultural bilang makasaysayang sentro ng mga [[studio ng pelikula]] at tirahan ng bituin na gumaganap sa mga ito, ang salitang ''Hollywood'' ay karaniwang ginagamit na [[metonimiya]] ng industriya ng [[Sine ng Estados Unidos|sineng Amerikano]]. Sa kasalukuyan, karamihan sa industriya ng pelikula ay lumipat na sa mga kalapit na lugar gaya ng [[Los Angeles Westside|Westside]],&lt;ref&gt;[http://www.muniservices.com/consulting/LA_Final%20Evaluation%20Report%20January%2015.pdf Final Evaluation LA Final Evaluation Report]. Hinango noong Disyembre 12, 2011. {{in lang|en}}&lt;/ref&gt; [[San Fernando Valley|San Fernando]] at [[Santa Clarita, California|Santa Clarita]], ngunit ang malaki sa mga katuwang na industriya nito, gaya ng kompanyang gumagawa ng [[Film Editing|editing]], [[Special Effects|effects]], [[Theatrical property|props]], [[post-production]], at [[lighting]] ay nanantili sa Hollywood, pati na rin [[backlot]] ng [[Paramount Pictures]].
[[Talaksan:View from behind Hollywood Sign overlooking LA.jpg|thumb|Ang Hollywood Sign ay kuha mula sa likod ay tanaw ang lungsod ng [[Los Angeles]]]]
Noong Pebrero 16, 2005, ipinanukala sa [[Asemblea ng California]] na obligahin ang estado ng California ng magpanatili ng hiwalay na talaan ng Hollywood na parang bang ito'y isang hiwalay na distrito. Di-karaniwang gawain ng Lungsod ng Los Angeles na tukuyin ang tiyak hangganan ng mga distrito at mga purok nito. Upang maisagawa ito, tinukoy ng panukala ang hagganan ng Hollywood. Buong-buong sinuportahan ng Hollywood Chamber of Commerce at ng Konseho ng Lungsod ng Los Angeles ang nasabing panukala at noong Agosto 28, 2006 nilagdaan ng [[Gobernador ng California]] na si [[Arnold Schwarzenegger]] ang panukala. Pinapaloob sa Hollywood ang mga lugar sa silangan ng [[West Hollywood]], na nasa timog ng Mulholland Drive, Laurel Canyon, Cahuenga Boulevard, Barham Boulevard at ang mga lungsod ng [[Burbank, California|Burbank]] at [[Glendale, California|Glendale]] na nasa hilaga ng [[Melrose Avenue]] at kanluran ng [[Golden State Freeway]] at Hyperion Avenue.

[[Talaksan:HollywoodSign.jpg|thumb|300px|Ang tanyag na [[Karatula ng Hollywood]]]]
Bilang isang distritong napapaloob sa Los Angeles, wala itong sariling pamahalaan. Dating hinirang ng Hollywood Chamber of Commerce si Johnny Grant bilang pandangal na &quot;Alkadeng ng Hollywood&quot;, na isang titulong seremonyal lamang. Nanilbihan si Grant mula ng siya'y maluklok sa puwesto noong 1980 hanggang sa kanyang pagyao noong Enero 9, 2008.&lt;ref name=&quot;CNNobit&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.cnn.com/2008/SHOWBIZ/TV/01/10/grant.obit|title=Johnny Grant, honorary Hollywood mayor, dies|publisher=CNN|accessdate=Enero 12, 2008|date=Enero 10, 2008|archive-date=Marso 11, 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080311165837/http://www.cnn.com/2008/SHOWBIZ/TV/01/10/grant.obit/|url-status=dead}} {{in lang|en}}&lt;/ref&gt; Ngunit hanggang sa ngayon, wala pang hinihirang na papalit sa kanya.
== Sanggunian ==
{{reflist}}

[[Kategorya:Estados Unidos]]
[[Kategorya:Pelikula]]
[[Kategorya:Mga pasyalan sa Estados Unidos ]]</text>
      <sha1>8v0xy2a5e9fsfxyyzt14jpkgblog5hq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagkirot ng bayag</title>
    <ns>0</ns>
    <id>215205</id>
    <revision>
      <id>2166691</id>
      <parentid>2163871</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:39:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Inilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Pananakit ng bayag]] sa [[Pagkirot ng bayag]]</comment>
      <origin>2163871</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2024" sha1="4cbj912fpdq3hgzg1mxwh59elrcxtyb" xml:space="preserve">{{Infobox  Symptom
 | Name           = Pananakit ng bayag
 | Image           = Illu testis surface.jpg
 | Caption        = 1 - 6: [[Epididymis]] 7: [[Vas deferens]]
 | DiseasesDB      = 
 | ICD10          = 
 | ICD9            = 
 | ICDO            = 
 | OMIM           = 
 |  MedlinePlus    = 003160
 | eMedicineSubj  = 
 |  eMedicineTopic = 
 | eMedicine_mult = 
 | MeshID          = 
}}
Ang '''pananakit ng supot ng bayag''' (Ingles: scrotal pain) at ang '''pananakit ng itlog ng tamud''' (Ingles: testicular pain) ay ang pamamaga, pananakit, at pagkirot ng [[bayag|supot at itlog ng bayag]] ng isang lalaking tao. Ang nadadamay ng pananakit na ito ay ang kanan o kaliwang bahagi ng bayag. Bakasakaling ito ay isang banta ng iba pang kalagayan. Maari itong ipatingin sa manggagamot upang maagapan.&lt;ref name=KPH&gt;[http://kalusugan.ph/sakit/?k=kaalaman&amp;a=pananakit-ng-bayag MGA KAALAMAN TUNGKOL SA PANANAKIT NG BAYAG] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131129051907/http://kalusugan.ph/sakit/?k=kaalaman&amp;a=pananakit-ng-bayag |date=2013-11-29 }}, KALUSUGAN PH&lt;/ref&gt;

==Mga sanhi==
Ang pananakit ng supot o itlog ng bayag ay sakaling dahil sa [[impeksiyon|pagsakop ng mikrobyo]] tulad ng [[pagsakop sa lagusan ng ihi]], at [[sakit na naipapasa sa pakikipagtalik]] (halimbawa ang [[gonorrhea]] at sa [[chlamydia]]). Nagiging sanhi rin ng pananakit ng supot o itlog ng bayag ang pagkaipit o pagkapulupot ng [[ugat]] na nasa bayag, na tinatawag sa Ingles na &quot;testicular torsion&quot; at &quot;varicocoele.&quot; Nagdudulot din ng ganitong pananakit ang [[luslos]]. Maaring maging sanhi ng pagkirot ng supot at itlog ng bayag ang pananakit, at pagkaipit ng mga [[kalamnan]] na malapit dito. Maari ring sumakit ng panandalian ang itlog ng bayag matapos ang matagal na pagtigil sa [[pakikipagtalik|pagsisiping]], at [[pagsasalsal]]. Ang ganitong pananakit ng itlog ng bayag ay tinatawag na [[blue balls]] sa Ingles, na may tuwirang kahulugan na &quot;bughaw na mga itlog.&quot;&lt;ref name=KPH/&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

[[Kategorya:Sakit]]</text>
      <sha1>4cbj912fpdq3hgzg1mxwh59elrcxtyb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Doraemon: New Nobita's Great Demon - Peko and the Exploration Party of Five</title>
    <ns>0</ns>
    <id>229165</id>
    <revision>
      <id>2166661</id>
      <parentid>1913065</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:14:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166661</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2810" sha1="s9gitrvtsijedako7o9w7e71xc0j15p" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Doraemon: New Nobita's Great Demon ~Peko and the Exploration Party of Five~
| image          = Doraemon Movie 2014.jpg
| caption        =
| director       = Shinnosuke Yakuwa 
| producer       = Shinnosuke Yakuwa
| writer         = Higashi Shimizu
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          = 
| cinematography = 
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        = 
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2014|3|8}}(Japan) &lt;br&gt; {{Film date|2014|6|14}}(China)(Shanghai Pandaigdigang Pelikula Festival) &lt;br&gt; {{Film date|2014|7|4}}(Vietnam)&lt;br&gt; {{Film date|2014|7|25}}(Taiwan) &lt;br&gt; {{Film date|2014|7|31}}(Hong Kong &amp; Macao) &lt;br&gt; {{Film date|2014|9|4}}(Korea) &lt;br&gt; {{Film date|2015|5|7}}(Italy)
| runtime        = 
| country        = Hapon
| language       = Hapones
| gross          = 
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: New Nobita's Great Demon ~Peko and the Exploration Party of Five~'''''|映画ドラえもん 新・のび太の大魔境〜ペコと5人の探検隊〜|Eiga Doraemon Shin Nobita no Daimakyo ~Peko to 5-nin no Tankentai~}} is a 2014 Japanese [[anime]] film. It is a remake of the 1982 film, ''[[Doraemon: Nobita and the Haunts of Evil]]''

.{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==References==
{{reflist}}

==External links==
* {{official website|http://doraeiga.com/2014/}} {{in lang|ja}}
* {{ann|anime|15502}}

{{Doraemon}}

{{DEFAULTSORT:Doraemon: New Nobita's Great Demon-Peko and the Exploration Party of Five}}
[[Kategorya:2014 anime films]]
[[Kategorya:Doraemon films|New Nobita's Great Demon-Peko and the Exploration Party of Five]]
[[Kategorya:Toho animated films]]
[[Kategorya:Films about dogs]]
[[Kategorya:Anime film remakes]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2014]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]

{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>s9gitrvtsijedako7o9w7e71xc0j15p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166677</id>
      <parentid>2166661</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166677</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1824" sha1="6qj4cuucbbr9ku54q068b66tri9bkbz" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Doraemon: New Nobita's Great Demon ~Peko and the Exploration Party of Five~
| image          = Doraemon Movie 2014.jpg
| caption        =
| director       = Shinnosuke Yakuwa 
| producer       = Shinnosuke Yakuwa
| writer         = Higashi Shimizu
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          = 
| cinematography = 
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        = 
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2014|3|8}}(Japan) &lt;br&gt; {{Film date|2014|6|14}}(China)(Shanghai Pandaigdigang Pelikula Festival) &lt;br&gt; {{Film date|2014|7|4}}(Vietnam)&lt;br&gt; {{Film date|2014|7|25}}(Taiwan) &lt;br&gt; {{Film date|2014|7|31}}(Hong Kong &amp; Macao) &lt;br&gt; {{Film date|2014|9|4}}(Korea) &lt;br&gt; {{Film date|2015|5|7}}(Italy)
| runtime        = 
| country        = Hapon
| language       = Hapones
| gross          = 
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: New Nobita's Great Demon ~Peko and the Exploration Party of Five~'''''|映画ドラえもん 新・のび太の大魔境〜ペコと5人の探検隊〜|Eiga Doraemon Shin Nobita no Daimakyo ~Peko to 5-nin no Tankentai~}} is a 2014 Japanese [[anime]] film. It is a remake of the 1982 film, ''[[Doraemon: Nobita and the Haunts of Evil]]''.

==References==
{{reflist}}

==External links==
* {{official website|http://doraeiga.com/2014/}} {{in lang|ja}}
* {{ann|anime|15502}}

{{Doraemon}}

{{DEFAULTSORT:Doraemon: New Nobita's Great Demon-Peko and the Exploration Party of Five}}
[[Kategorya:2014 anime films]]
[[Kategorya:Doraemon films|New Nobita's Great Demon-Peko and the Exploration Party of Five]]
[[Kategorya:Toho animated films]]
[[Kategorya:Films about dogs]]
[[Kategorya:Anime film remakes]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2014]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]

{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>6qj4cuucbbr9ku54q068b66tri9bkbz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Doraemon: Nobita and The Island of Miracle ~Animal Adventure~</title>
    <ns>0</ns>
    <id>229171</id>
    <revision>
      <id>2166660</id>
      <parentid>1913066</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:13:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166660</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1714" sha1="5xck38uzc7vl3ze6tx6m5r6n8z9mzkk" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～バトルシティーアニマルアドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==Cast==
{| class = &quot;wikitable&quot;
! Character !! Japanese voice actor
|-
| Doraemon || [[Wasabi Mizuta]]
|-
| Nobita || [[Megumi Ohara]]
|-
| Shizuka || [[Yumi Kakazu]]
|-
| Gian || [[Subaru Kimura]]
|-
| Suneo || [[Tomokazu Seki]]
|}

==See also==
* [[Fujiko Fujio]]

==References==
{{reflist}}

==External links==
* {{Official website|http://doraeiga.com/2012/}} {{in lang|ja}}
* {{Ann|file|13227||noparen}}

{{Doraemon}}

{{DEFAULTSORT:Doraemon: Nobita And The Island Of Miracles - Animal Adventure}}
[[Kategorya:2012 anime films]]
[[Kategorya:Doraemon films|Nobita and the Island of Miracles-Animal Adventure]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2012]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>5xck38uzc7vl3ze6tx6m5r6n8z9mzkk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166680</id>
      <parentid>2166660</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:34:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166680</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1631" sha1="ene2pon77o5h4hzldr0ewi0pw7oszuf" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん のび太と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==Cast==
{| class = &quot;wikitable&quot;
! Character !! Japanese voice actor
|-
| Doraemon || [[Wasabi Mizuta]]
|-
| Nobita || [[Megumi Ohara]]
|-
| Shizuka || [[Yumi Kakazu]]
|-
| Gian || [[Subaru Kimura]]
|-
| Suneo || [[Tomokazu Seki]]
|}

==See also==
* [[Fujiko Fujio]]

==References==
{{reflist}}

==External links==
* {{Official website|http://doraeiga.com/2012/}} {{in lang|ja}}
* {{Ann|file|13227||noparen}}

{{Doraemon}}

{{DEFAULTSORT:Doraemon: Nobita And The Island Of Miracles - Animal Adventure}}
[[Kategorya:2012 anime films]]
[[Kategorya:Doraemon films|Nobita and the Island of Miracles-Animal Adventure]]
[[Kategorya:Mga pelikula ng 2012]]
[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Hapon]]


{{stub|Pelikula}}</text>
      <sha1>ene2pon77o5h4hzldr0ewi0pw7oszuf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Athletic Bilbao</title>
    <ns>0</ns>
    <id>239613</id>
    <revision>
      <id>2166587</id>
      <parentid>1726948</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T03:38:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Rojiblancos</username>
        <id>151422</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>https://www.laliga.com/</comment>
      <origin>2166587</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2413" sha1="t8gogv088yhunw1fncktp3zqi466kmv" xml:space="preserve">'''Athletic Club''', karaniwang kilala bilang '''Athletic Bilbao''', ay isang propesyonal na football club, na nakabase sa [[Bilbao]], [[Bayang Basko]], [[Espanya]].

Sila ay kilala bilang Los Leones (Mga Leon) dahil ang kanilang mga stadium ay itinayo malapit sa isang simbahan na tinatawag na San Mames. Mammes ay isang semi-maalamat na unang Kristiyano hagis sa mga leon ng mga Romano. Mammes pacified mga leon at mamaya ay ginawa ng isang santo.

Ang club ay nilalaro sa 1929 [[:en:La Liga|La Liga]] dahil nito simula noong 1898. 07. 18. Sila ay nanalo sa liga sa walong okasyon. Sa makasaysayang uuri ng La Liga, Athletic ay sa ika-apat na lugar at isa lamang sa tatlong mga klub na hindi pa relegated mula sa Liga, ang iba sa pagiging [[:en:Real Madrid|Real Madrid]] at Barcelona. Sa table ng mga pamagat Copa del Rey, Athletic ay pangalawang lamang sa [[:en:FC Barcelona|FC Barcelona]], ​​pagkakaroon ng won ang Cup 24 beses. Club ay mayroon ding isang pambabae team, na kung saan ay nanalo ng apat na championships sa Primera Division femenina.

Ang club ay kilala para sa patakaran cantera ng nagdadala batang Basque manlalaro pamamagitan ng mga hanay, pati na rin sa mga Manggagawa top Basque manlalaro mula sa iba pang mga klub (tulad [[:en:Joseba Etxeberria|Joseba Etxeberria]] at [[:en:Javi Martínez|Javi Martínez]]). Athletic opisyal na patakaran ay mag-sign propesyonal na mga manlalaro katutubong sa o bihasa sa putbol sa mas higit Bayang Basko, kabilang [[Biscay]], Gipuzkoa, Álava at Navarre (sa Espanya); at Labourd, Soule at Lower Navarre (sa France). Dahil ang kanyang pundasyon, Athletic ay nilalaro ng eksklusibo sa Basque manlalaro, at ito ay isa sa pinaka matagumpay na team ng La Liga. Ito ay makikita bilang isang natatanging kaso sa European football; ito ay nagkamit Athletic parehong admirers at mga kritiko. Ang club ay pinuri para sa pagtataguyod ng bahay nasa hustong gulang na mga manlalaro at club ng katapatan. Athletic ay isa sa apat lamang ng mga propesyonal na mga klub sa Espanya sa La Liga (ang iba sa pagiging Real Madrid, Barcelona at Osasuna) na hindi isang korporasyon sports; ito ay pag-aari at pinapatakbo ng club miyembro nito.

Pangunahing karibal Athletic ni ay [[:en:Real Sociedad|Real Sociedad]], laban sa kanino ito ay gumaganap ang [[:en:Basque Derby|Basque Derby]], at Real Madrid (dahil sa sport at pampulitikang tunggalian).

[[Kategorya:Palakasan]]</text>
      <sha1>t8gogv088yhunw1fncktp3zqi466kmv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mondelez International</title>
    <ns>0</ns>
    <id>251503</id>
    <revision>
      <id>2166525</id>
      <parentid>2091890</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:15:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yogapamungkas866</username>
        <id>132150</id>
      </contributor>
      <origin>2166525</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="804" sha1="qhmqqmo5j077p2tt3dwoyd9coo7dyiv" xml:space="preserve">Ang '''Mondelez International''', inistilo bilang '''Mondelēz''' ({{IPAc-en|ˌ|m|oʊ|n|d|ə|ˈ|l|iː|z}}),&lt;ref&gt;{{cite web |author=Michael J. De La Merced |date=Marso 21, 2012 |title=Kraft, ‘Mondelez’ and the Art of Corporate Rebranding |url=http://dealbook.nytimes.com/2012/03/21/kraft-mondelez-and-the-art-of-corporate-rebranding/ |work=[[The New York Times]] |accessdate=Agosto 18, 2013}}&lt;/ref&gt; ay isang multinasyonal na kompanya sa [[Estados Unidos]] na tagagawa ng mga [[pagkain]], at [[inumin]] na ang kompanyang ito ay nakabase sa [[Illionis]] na nakatrbaho ng mahigit 100,000 tao sa buong mundo. Dati na itong pinalit mula sa Kraft Foods Inc.

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{stub|Pagkain|Estados Unidos}}

[[Kategorya:Mga kompanya sa Estados Unidos]]
[[Kategorya:Mondelez International| ]]</text>
      <sha1>qhmqqmo5j077p2tt3dwoyd9coo7dyiv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pangako Sa 'Yo (seryeng pantelebisyon ng 2015)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>254988</id>
    <revision>
      <id>2166631</id>
      <parentid>1925317</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T06:11:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.49.14.28</ip>
      </contributor>
      <origin>2166631</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5775" sha1="fe7t24r809xsewg22dtlscij9vzda0b" xml:space="preserve">{{Infobox television 
| image                = 
| caption              = 
| alt_name             = The Promise
| genre                = {{ubl|[[Drama (pelikula at telebisyon)|Drama]]|[[Romance film|Romance]]}}
| creator              =
| based_on             = ''[[Pangako Sa 'Yo]]'' {{small|(2000–2002)}}
| developer            = {{ubl|[[Olivia Lamasan|Olivia M. Lamasan]]|Henry King Quitain}}
| writer               = {{Plainlist|
* Generiza Reyes
* Ceres Helga Barrios
* Adam Cornelius Asin
}}
| director             = {{Plain list|
* [[Rory Quintos|Rory B. Quintos]]
* Dado C. Lumibao
* Olivia M. Lamasan
* [[Cathy Garcia-Molina]]
* Richard I. Arellano
* Mae Czarina Cruz-Alviar
* Richard Somes
* Will Fredo
}}
| creative_director    = 
| starring             = {{Plainlist|
* [[Kathryn Bernardo]]
* [[Daniel Padilla]]
* [[Jodi Sta. Maria]]
* [[Angelica Panganiban]]
* [[Ian Veneracion]] 
}} 
| narrated             = [[Jodi Sta. Maria]] bilang Amor de Jesus
| opentheme            = &quot;Pangako&quot; ni [[Vina Morales]] 
| composer             = [[Rey Valera]]
| country              = Philippines
| language             = Filipino
| num_seasons          = 2
| num_episodes         = 190 
| list_episodes        = 
| executive_producer   = {{Plainlist|
* Sabrina Kristine M. Prince
* Kristine P. Sioson
}}
| producer             = Myleen H. Ongkiko
| editor               = {{Plainlist|
* Rommel Malimban
* Froilan Francia
}}
| location             = Philippines
| runtime              = 30–38&amp;nbsp;minuto
| company              = [[Star Cinema|Star Creatives Television]]
| distributor          = 
| network              = [[ABS-CBN (kalambatang pantelebisyon)|ABS-CBN]]
| picture_format       = [[480i]] ([[SDTV]])&lt;br /&gt;[[1080i]] ([[HDTV]])
| first_aired          = {{Start date|2015|5|25}}
| last_aired           = {{End date|2016|2|12}}
| website              = http://entertainment.abs-cbn.com/tv/shows/pangakosayo/main
}}
Ang '''''Pangako Sa 'Yo''''' ay isang palabas sa telebisyon ng [[ABS-CBN]] na pinalabas noong 25 Mayo 2015 hanggang 12 Pebrero 2016.

==Mga tauhan==

===Pangunahin===
* [[Kathryn Bernardo]] bilang María Amor de Jesús / Ynamorata ”Yna” Macaspac-Buenavista
* [[Daniel Padilla]] bilang Angelo Buenavista
* [[Jodi Sta. Maria]] bilang Amor De Jesus-Buenavista
* [[Ian Veneracion]] bilang Eduardo Buenavista
* [[Angelica Panganiban]] bilang Claudia Salameda

===Suportadong tauhan===
;Book 1
{{div col|colwidth=22em}} 
* [[Amy Austria|Amy Austria-Ventura]] bilang Belen Macaspac
* [[Ronnie Lazaro]] bilang Francisco &quot;Isko&quot; Macaspac
* [[Andrea Brillantes]] bilang Lía Buenavista
* [[Grae Fernandez|Grae Fernández]] bilang Jonathan &quot;Egoy&quot; Mobido
* [[Juan Karlos Labajo]] bilang Vincent &quot;Amboy&quot; Mobido
* [[Diego Loyzaga]] bilang David San Luis / David Powers 
* [[Dominic Roque]] bilang Mark Delgado
* Alex Díaz bilang Miguel Ramírez
* Carla Martinez bilang Leonora Villamejía-Salameda
* [[Bernard Palanca]] bilang Diego Buenavista
* [[Joem Bascon]] bilang Caloy Macaspac
* [[Jan Marini|Jan Marini Pizarras]] bilang Lourdes Magbanua Buenavista 
* Sunshine Garcia bilang Julieta Macaspac
* [[Niña Dolino]] bilang Roma Christie
* [[Alex Medina]] bilang Simón Barcial
* [[Erika Padilla]] bilang Betty Mae Verseles
* [[Thou Reyes]] bilang Takong
* Angelou Alayon bilang Red Macaspac
* DJ Jhai Ho bilang Coring
* Arlene Muhlach bilang Chef Jen
* [[Lou Veloso]] bilang Sous Chef Tony
* Lollie Mara bilang Yaya Pacita
* [[Viveika Ravanes]] bilang Alta
* [[BJ Forbes]] bilang Adam
* Daniel Ombao bilang Lloyd
* Jeffrey Tam bilang Mang Gabby
* Manuel &quot;Ku&quot; Aquino bilang Antonio Macaspac
* Richard Quan bilang Gov. Theodore &quot;Teddy&quot; Boborol
* Sarah Carlos bilang Bea Bianca Bejerrano
* [[Kyline Alcantara]] bilang Jessa Boborol
* Rubi Rubi bilang Irma Marandanan
{{div col end}}

;Book 2
{{div col|colwidth=22em}} 
* [[Tirso Cruz III]] bilang Gregorio &quot;Lolo Greggy&quot; Noble
* [[Sue Ramirez|Sue Ramírez]] bilang Joy &quot;Ligaya&quot; Miranda
* [[Bayani Agbayani]] bilang Bronson &quot;Kabayan&quot;
* [[Mickey Ferriols]] bilang Monay
* [[Kristel Fulgar]] bilang Ichu Miranda
* [[Clarence Delgado]] bilang Bubwit
* Alexander &quot;Alex&quot; Díaz bilang Miguel Ramírez
* [[Pamu Pamorada]] bilang Kim
* [[Patrick Sugui]] bilang Lloyd García
* Angel Sy bilang Sophía
* Ayla Mendero bilang Patty
* Samantha Colet bilang Zoe
* Kristine Sablan bilang Daphne
* Christian Lloyd García bilang Christian
{{div col end}}

===Natatanging pagganap===
;Book 1
{{div col|colwidth=22em}} 
* JB Agustin bilang Angelo Buenavista (boy)
* [[Pilar Pilapil]] bilang Doña Benita Buenavista
* [[Sylvia Sanchez]] bilang Krystal Toleda
* [[Boboy Garovillo]] bilang Pepe de Jesús
* Sharmaine Suarez bilang Chayong de Jesús
* Leo Rialp bilang Gov. Enrique Salameda
* Jong Cuenco bilang Mr. Castro
* Anne Feo bilang Sous Chef Linda
* Mimi Orara bilang Chef Gina
* Jess Mendoza bilang Lester de Jesús
* Kimberly Fulgar bilang Neneth de Jesús
* [[Khalil Ramos]] bilang Jasper Bejerrano
* [[Sandy Andolong]] bilang Myrna Santos-de Jesús
* [[Bubbles Paraiso]] bilang Natalie
* Manny Castañeda bilang Mang Candy
* Minco Fabregas bilang Parish Priest
* Odette Khan bilang Gloria Bejerrano
* Pinky Marquez bilang Puring Bejerrano
* [[Cherry Lou]] bilang Chef Sheila 
{{div col end}}

;Book 2
{{div col|colwidth=22em}} 
* Dante Ponce bilang Christian Cristóbal
* Franco Daza bilang Andrew García
* [[Emmanuelle Vera]] bilang Chelsea
* [[Helga Krapf]] bilang Marga
* [[Young JV]] bilang Tony
* Toby Alejar bilang Siegfried García
* [[Maria Isabel Lopez]] bilang Isabel Miranda
* [[Tom Olivar]] bilang Barangay Captain
* [[Daisy Reyes]] bilang Atty. Hazel Santiago
* [[Matet de Leon]] bilang Chef Sam
* [[Jerome Ponce]] bilang Charles García
{{div col end}}

[[Kategorya:Palatuntunan ng ABS-CBN]]


{{stub}}</text>
      <sha1>fe7t24r809xsewg22dtlscij9vzda0b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Karatula ng Hollywood</title>
    <ns>0</ns>
    <id>275000</id>
    <revision>
      <id>2166664</id>
      <parentid>2089818</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T10:16:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B</ip>
      </contributor>
      <origin>2166664</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4001" sha1="oi1xauxfw49qdj0lymfdfn49xhwj5th" xml:space="preserve">[[Talaksan:Hollywood Sign PB050006.jpg|thumb|right|300px|Karatula ng Hollywood]]
Ang '''Karatula ng Hollywood''' ({{lang-en|Hollywood Sign}}), dating tinawag na '''Karatula ng Hollywoodland''' ({{lang-en|Hollywoodland Sign}}) ay isang kilalang pook-palatandaan o ''landmark'' na matatagpuan sa [[Los Angeles, California|Los Angeles]], [[California]]. Malapit ito sa [[Bundok Lee]], sa [[Hollywood Hills]] ng [[Bulubundukin ng Santa Monica]]. Nakatanaw ang karatula sa [[Hollywood]], Los Angeles.

Ibinaybay ang &quot;HOLLYWOOD&quot; sa 13.7 metro (o 45 talampakan)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://hollywoodsign.org/fast-facts/|title=Fast Facts About The Hollywood Sign|publisher=The Hollywood Sign|accessdate=1 Enero 2017|archive-date=16 Enero 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170116170028/http://hollywoodsign.org/fast-facts/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; mga puti at malaking titik at may haba ito na 106.7 metro (350 talampakan). Unang itinayo ito noong 1923 bilang isang patalastas para sa &quot;Hollywoodland&quot;, isang lokal na usbong ng pag-aaring real (''real estate development''). Unang nilayon na magtagal ito nang isang taon at kalahati,&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.hollywoodsign.org/the-history-of-the-sign/1923-a-sign-is-born/ |title=1923: A Sign Is Born |publisher=The Hollywood Sign |date= |accessdate=14 Enero 2014 |archive-date=31 Disyembre 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131231135601/http://www.hollywoodsign.org/the-history-of-the-sign/1923-a-sign-is-born/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ngunit kasunod ng pagsikat ng [[:en:Cinema of the United States|sineng Amerikano]] sa Los Angeles noong [[Ginintuang Panahon ng Hollywood]], naging kinikilalang pandaigdigang sagisag ang karatula at pinaiwang nakatayo roon.&lt;ref name=&quot;hstpdf&quot;&gt;{{cite web|author=Hollywood Sign Trust|title=The Hollywood Sign|work=A Beat-by-Beat Plotline|publisher=Hollywood Sign Trust|date=19 Mayo 2005|url=http://www.hollywoodsign.org/pdf/HOLLYWOOD%20PLOTLINE.pdf|format=PDF|accessdate=12 Agosto 2007|archive-date=9 Agosto 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070809185557/http://www.hollywoodsign.org/pdf/HOLLYWOOD%20PLOTLINE.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 

Dating madalas na puntirya ng mga pranka at bandalismo ang karatula, ngunit naisailalim na ito sa pagpapanumbalik, kasama na ang paglalagay ng isang sistemang seguridad upang mahinaan ang loob ng mga bandalo. Pinangangalagaan ito ng [[:en:The Trust for Public Land|The Trust For Public Land]], isang [[samahang hindi kumikinabang]]. Ang kinatatayuan ng karatula naman ay bahagi ng [[Liwasang Griffith]].

{{Infobox film
| name           = Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~
| image          = Doraemon- Nobita and the Island of Miracles movie poster.jpg
| caption        = theatrical poster
| director       = Kôzô Kusuba
| producer       =
| writer         =
| starring       = [[Wasabi Mizuta]] &lt;br&gt; [[Megumi Ōhara]] &lt;br&gt; [[Yumi Kakazu]] 
| music          =
| cinematography =
| studio         = [[Shin-Ei Animation]]
| editing        =
| distributor    = [[Toho]]
| released       = {{Film date|2012|3|3}}
| runtime        = 100 minutes
| country        = Japan
| language       = Japanese
| gross          = 2,239,310,927.41 yen&lt;br /&gt;(US $22,485,299)
}}
{{nihongo|'''''Doraemon: Nobita and the Island of Miracles ~Animal Adventure~'''''|映画ドラえもん 遊戯王芸人悦次郎中谷一角卍解（オシリスの天空竜）と奇跡の島 ～アニマル アドベンチャー～|Eiga Doraemon Nobita to Kiseki no Shima 〜Animaru Adobenchā〜}}

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

==Mga kawing panlabas==
{{Commons category|Hollywood Sign}}
* [http://www.hollywoodsign.org/ Hollywood Sign]
* [http://www.hopeandersonproductions.com/ Preview of &quot;Under the Hollywood Sign,&quot; a documentary on the history and present-day life of Beachwood Canyon]
* [http://www.baycal.com/ Bay Cal Commercial Painting&amp;nbsp;– Donater of 2005 Restoration] (With Short History of the Hollywood Sign)

[[Kategorya:California]]</text>
      <sha1>oi1xauxfw49qdj0lymfdfn49xhwj5th</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166673</id>
      <parentid>2166664</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:33:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Như Gây Mê</username>
        <id>138684</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B]] ([[User talk:240B:253:3460:9300:71D0:A8FD:629:EF5B|talk]]) (TwinkleGlobal)</comment>
      <origin>2166673</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3015" sha1="nisuzns3jsw8thnguwne1l2p57231no" xml:space="preserve">[[Talaksan:Hollywood Sign PB050006.jpg|thumb|right|300px|Karatula ng Hollywood]]
Ang '''Karatula ng Hollywood''' ({{lang-en|Hollywood Sign}}), dating tinawag na '''Karatula ng Hollywoodland''' ({{lang-en|Hollywoodland Sign}}) ay isang kilalang pook-palatandaan o ''landmark'' na matatagpuan sa [[Los Angeles, California|Los Angeles]], [[California]]. Malapit ito sa [[Bundok Lee]], sa [[Hollywood Hills]] ng [[Bulubundukin ng Santa Monica]]. Nakatanaw ang karatula sa [[Hollywood]], Los Angeles.

Ibinaybay ang &quot;HOLLYWOOD&quot; sa 13.7 metro (o 45 talampakan)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://hollywoodsign.org/fast-facts/|title=Fast Facts About The Hollywood Sign|publisher=The Hollywood Sign|accessdate=1 Enero 2017|archive-date=16 Enero 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170116170028/http://hollywoodsign.org/fast-facts/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; mga puti at malaking titik at may haba ito na 106.7 metro (350 talampakan). Unang itinayo ito noong 1923 bilang isang patalastas para sa &quot;Hollywoodland&quot;, isang lokal na usbong ng pag-aaring real (''real estate development''). Unang nilayon na magtagal ito nang isang taon at kalahati,&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.hollywoodsign.org/the-history-of-the-sign/1923-a-sign-is-born/ |title=1923: A Sign Is Born |publisher=The Hollywood Sign |date= |accessdate=14 Enero 2014 |archive-date=31 Disyembre 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131231135601/http://www.hollywoodsign.org/the-history-of-the-sign/1923-a-sign-is-born/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; ngunit kasunod ng pagsikat ng [[:en:Cinema of the United States|sineng Amerikano]] sa Los Angeles noong [[Ginintuang Panahon ng Hollywood]], naging kinikilalang pandaigdigang sagisag ang karatula at pinaiwang nakatayo roon.&lt;ref name=&quot;hstpdf&quot;&gt;{{cite web|author=Hollywood Sign Trust|title=The Hollywood Sign|work=A Beat-by-Beat Plotline|publisher=Hollywood Sign Trust|date=19 Mayo 2005|url=http://www.hollywoodsign.org/pdf/HOLLYWOOD%20PLOTLINE.pdf|format=PDF|accessdate=12 Agosto 2007|archive-date=9 Agosto 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070809185557/http://www.hollywoodsign.org/pdf/HOLLYWOOD%20PLOTLINE.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 

Dating madalas na puntirya ng mga pranka at bandalismo ang karatula, ngunit naisailalim na ito sa pagpapanumbalik, kasama na ang paglalagay ng isang sistemang seguridad upang mahinaan ang loob ng mga bandalo. Pinangangalagaan ito ng [[:en:The Trust for Public Land|The Trust For Public Land]], isang [[samahang hindi kumikinabang]]. Ang kinatatayuan ng karatula naman ay bahagi ng [[Liwasang Griffith]].

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

==Mga kawing panlabas==
{{Commons category|Hollywood Sign}}
* [http://www.hollywoodsign.org/ Hollywood Sign]
* [http://www.hopeandersonproductions.com/ Preview of &quot;Under the Hollywood Sign,&quot; a documentary on the history and present-day life of Beachwood Canyon]
* [http://www.baycal.com/ Bay Cal Commercial Painting&amp;nbsp;– Donater of 2005 Restoration] (With Short History of the Hollywood Sign)

[[Kategorya:California]]</text>
      <sha1>nisuzns3jsw8thnguwne1l2p57231no</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shake, Rattle &amp; Roll (seryeng pampelikula)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>284862</id>
    <revision>
      <id>2166532</id>
      <parentid>2055736</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T14:44:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Paglalahad ng kasikatan ng mga character sa pelikula..</comment>
      <origin>2166532</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13598" sha1="dujnuwekdr4i3h5ir7aitk23qxgqm18" xml:space="preserve">{{Infobox film
| name           = Shake, Rattle &amp; Roll
| image          =

| border         = 
| alt            = 
| caption        =

| director       = Various
| producer       = Athena Productions ([[Shake, Rattle &amp; Roll|1984]])&lt;br&gt;[[Regal Entertainment|Regal Films]] ([[Shake, Rattle &amp; Roll II|1990]]&amp;ndash;[[Shake, Rattle &amp; Roll XV|2014]])
| writer         = Various
| screenplay     = 
| story          = 
| based_on       = &lt;!-- {{based on|title of the original work|writer of the original work}} --&gt;
| narrator       = 
| starring       = Various
| music          = 
| cinematography = 
| editing        = 
| studio         = [[Regal Films]]&lt;br&gt;Regal Multimedia Inc.&lt;br&gt;Reality Entertainment&lt;br&gt;Ignite Media
| distributor    = Athena Productions&lt;br&gt;Good Harvest Unlimited&lt;br&gt;MAQ Productions&lt;br&gt;[[Regal Films]]
| released       = &lt;!-- {{Film date|Year|Month|Day|Location}} --&gt;
| runtime        = 
| country        = Philippines
| language       = [[Filipino language|Filipino]]
| budget         = 
| gross          = 
}}

Ang serye ng '''Shake, Rattle &amp; Roll''' ay isang serye ng horror ng antigong Pilipino na itinayo noong 1984. Karamihan sa mga pelikula sa franchise ay ginawa ng Regal Films. Ang lahat ng mga pelikula ng serye ay mga opisyal na entry para sa Metro Manila Film Festival maliban sa ika-anim na yugto na inilunsad noong Enero 1997. Ang pamagat ay batay lamang sa awit ng parehong pangalan.

Ang horror film franchise na ito ay pagmamay-ari ng Regal Films, ang serye ng serye ng Pilipinas na may pinakamaraming sinehan ng pelikula. Ang unang grupo ng paninda ay inilabas sa ilalim ng walang-kabuluhang Athena Productions habang ang lahat ng succeeding series ay ginawa ng Regal Entertainment.

Sa 2015, may labing limang serye ng serye ng pelikula na may huling serye na inilabas noong Disyembre 25, 2014 sa ika-40 Metro Manila Film Festival bilang isa sa walong opisyal na entry ng kaganapan.

Karamihan ng episode ng bawat pelikula ay naging parte ng pop culture sa Pilipinas katulad nalamang ng Undin, Pridyider at Ukay-Ukay.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Dec 18 |first=Published |last2=2014 |title=10 Most Ridiculous Shake, Rattle &amp; Roll Sequences |url=http://www.spot.ph/entertainment/58032/10-most-ridiculous-shake-rattle-and-roll-sequences |access-date=2025-06-27 |website=SPOT.PH |language=en}}&lt;/ref&gt;

==Themes==
Subjects and themes used in Shake, Rattle &amp; Roll include Filipino supernatural beings, superstitions, urban legends, cults and demonic possessions. While films of the series usually premiere in Christmas season, only the &quot;Christmas Tree&quot; episode of Shake, Rattle &amp; Roll IX had Christmas related content.

==Mga Pelikula==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!scope&quot;col&quot; | No.
!scope&quot;col&quot; | Year
!scope&quot;col&quot; colspan=&quot;3&quot;  |Episodes
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll|I]]
|rowspan=4|1984
|'''Baso''' ({{literal translation|Glass}})
|'''Pridyider''' ({{literal translation|Refrigerator}})
|'''Manananggal'''
|-
|Director: Emmanuel H. Borlaza
|Director: [[Ishmael Bernal]]
|Director: [[Peque Gallaga]]
|-
|Writer: Jose N. Carreon
|Writer: Amado Lacuesta Jr.
|Writer: Uro Dela Cruz
|-
|Cast: [[Joel Torre]], [[Rey Abellana|Rey &quot;PJ&quot; Abellana]], Arlene Muhlach, [[Rosemarie Gil]], Tony Carreon
|Cast: [[Janice de Belen]], [[Charito Solis]], [[William Martinez (actor)|William Martinez]], Lito Gruet, Emily Loren, Mon Alvir
|Cast: [[Herbert Bautista]], Irma Alegre, Mary Walter, Peewee Quijano, [[Pen Medina]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll II|II]]
|rowspan=4|1990
|'''Multo''' ({{literal translation|Ghost}})
|'''Kulam''' ({{literal translation|Hex}})
|'''Aswang'''
|-
|colspan=3|Directors: [[Peque Gallaga]], Lore Reyes
|-
|colspan=3|[[Peque Gallaga]], Lore Reyes, [[Don Escudero]]
|-
|Cast: [[Janice de Belen]], [[Eric Quizon]], [[Eddie Gutierrez (actor)|Eddie Gutierrez]], [[Isabel Granada]], Caridad Sanchez
|Cast: [[Joey Marquez]], Daisy Romualdez, [[Carmina Villarroel]], [[Sylvia Sanchez]], [[Lotlot de Leon]]
|Cast: [[Manilyn Reynes]], [[Ana Roces]], Aljon Jimenez, [[Anjo Yllana]], [[Richard Gomez]], Vangie Labalan, Rez Cortez
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll III|III]]
|rowspan=4|1991
|'''Yaya''' ({{literal translation|Nanny}})
|'''Ate''' ({{literal translation|Sister}})
|'''Nanay''' ({{literal translation|Mother}})
|-
|colspan=3|Directors: [[Peque Gallaga]], Lore Reyes
|-
|colspan=2|Writers: Jerry Lopez-Sineneng, Lore Reyes, [[Peque Gallaga]]
|Writers: Dwight Gaston, [[Peque Gallaga]]
|-
|Cast: [[Kris Aquino]], [[Lilia Cuntapay]], [[Ogie Alcasid]], Mae-Ann Adonis, [[Rosemarie Gil]]
|Cast: [[Janice de Belen]], [[Gina Alajar]], Subas Herrero, Armida Siguion-Reyna, Cris da Luz, [[Pen Medina]], Inday Badiday, [[Joel Torre]], Lucy Quinto, Christopher Balase
|Cast: [[Manilyn Reynes]], [[Ai Ai de las Alas]], [[Joey Marquez]], Ricardo Cepeda, Vangie Labalan, [[Candy Pangilinan]], Jinky Laurel, Agnes Ventura, Roxanne Silverio, Giselle Sanchez, Richard Arellano, Rick Halal, Marlene Aguilar
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll IV|IV]]
|rowspan=4|1992
|'''Guro''' ({{literal translation|Teacher}})
|'''Kapitbahay''' ({{literal translation|Neighbor}})
|'''Madre''' ({{literal translation|Nun}})
|-
|colspan=3|Directors: [[Peque Gallaga]], Lore Reyes
|-
|Writer: Lore Reyes
|colspan=2|Writer: [[Peque Gallaga]]
|-
|Cast: [[Manilyn Reynes]], [[Edu Manzano]], [[Sunshine Cruz]], Aljon Jimenez, [[Nida Blanca]]
|Cast: [[Aiza Seguerra]], [[Janice de Belen]], [[Al Tantay]], Rene Hinojales, [[Lady Lee]]
|Cast: [[Gina Alajar]], [[Aiko Melendez]], Miguel Rodriguez, [[Ai-Ai delas Alas]], [[IC Mendoza]], Bella Flores, [[Lilia Cuntapay]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=3|[[Shake, Rattle &amp; Roll V|V]]
|rowspan=3|1994
|'''Maligno'''
|'''Anino''' ({{literal translation|Shadow}})
|'''Impakto'''
|-
|Director: [[Don Escudero]]
|Director: [[Jose Javier Reyes]]
|Director: Manny Castañeda
|-
|Cast: [[Ruffa Gutierrez]], [[Monsour del Rosario]], Bong Regala, Angel Confiado, [[Rustica Carpio]], Aida Carmona
|Cast: [[Sheryl Cruz]], [[Jacklyn Jose]], [[Dingdong Dantes]], [[Ogie Diaz]], Patrick Riego De Dios, Ana Abad Santos, [[Eva Darren]], Len Ag-Santos, George Lim,  Cherry Cornell, Oscar Moran
|Cast: [[Manilyn Reynes]], Tom Taus, Chuck Perez, [[Don Pepot]], Michelle Ortega, Archie Adamos, [[Nonong de Andres]], [[Lilia Cuntapay]], Romy Romulo
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll VI|VI]]
|rowspan=4|1997
|'''Telebisyon''' ({{literal translation|Television}})
|'''Tulay''' ({{literal translation|Bridge}})
|'''Buwan''' ({{literal translation|Moon}})
|-
|Director: Maurice Carvajal
|Director: [[Frank G. Rivera]]
|Director: Anton Juan
|-
|colspan=3|Writer: Tony Perez
|-
|Cast: [[Camille Prats]], [[Joanne Quintas]], Kiko Villanueva, Dan Pacia, [[John Apacible]]
|Cast: [[Aiza Seguerra]], [[Ara Mina]], [[Matet de Leon]], Tom Taus
|Cast: [[Tonton Gutierrez]], Georgia Ortega, [[Roy Alvarez]], Raymond Keannu, [[John Apacible]], Mon Confiado
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll 2k5|VII]]&lt;br&gt;(2k5)
|rowspan=4|2005
|'''Poso''' ({{literal translation|Waterpump}})
|'''Aquarium'''
|'''Lihim ng San Joaquin''' ({{literal translation|Secret of San Joaquin}})
|-
|Director: Uro Dela Cruz
|Director: Rico Illarde
|Director: Richard Somes
|-
|Writer: Dondon Monteverde
|Writer: Aloy Adlawan
|Writer: Joven Tan
|-
|Cast: [[Ai Ai de las Alas]], [[Gloria Romero (actress)|Gloria Romero]], [[Rainier Castillo]], [[Yasmien Kurdi]], Biboy Ramirez, Jenine Desiderio, [[Marco Alcaraz]]
|Cast: [[Ara Mina]], [[Ogie Alcasid]], [[Paul Salas]], Wilma Doesnt, Reggie Curley
|Cast: [[Mark Anthony Fernandez]], [[Tanya Garcia]], [[Elizabeth Oropesa]], [[Ronnie Lazaro]], [[Nonie Buencamino]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle and Roll VIII|VIII]]
|rowspan=4|2006
|'''13th Floor'''
|'''Yaya''' ({{literal translation|Nanny}})
|'''{{abbr|LRT|Light Rail Transit}}'''
|-
|Director: Rahyan Q. Carlos
|Director: [[Topel Lee]]
|Director: Mike Tuviera
|-
|Writer: Fairlane Raymundo
|Writer: Iris Saldavia-Aniban, Ben Cho, Edzon Mario Rapisora
|Writer: Enzo Valdes
|-
|Cast: [[Keanna Reeves]], [[Bearwin Meily]], [[Roxanne Guinoo]], [[Joseph Bitangcol]], [[Janus del Prado]], [[Krystal Reyes]], Isay Alvarez, Aaron Junatas, Robert Seña
|Cast: [[Nash Aguas]], [[Sheryl Cruz]], [[Iza Calzado]], Debraliz Valasote, [[TJ Trinidad]], [[Nene Tamayo]], Boom Antonio
|Cast: [[Manilyn Reynes]], [[Keempee de Leon]], Quintin Alianza, [[Eugene Domingo]], [[Cass Ponti]], [[Empress Schuck]], [[Ehra Madrigal]], [[Mhyco Aquino]], Charles Christianson, [[Sergio Garcia (actor)|Sergio Garcia]], [[Dino Imperial]], [[IC Mendoza]], [[Miko Palanca]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll IX|IX]]
|rowspan=4|2007
|'''Christmas Tree'''
|'''Bangungot''' ({{literal translation|Nightmare}})
|'''[[Engkanto]]'''
|-
|Director: Paul Y. Daza
|Director: [[Mike Tuviera]]
|Director: [[Topel Lee]]
|-
|Writer: Fairlane Raymundo, [[Enzo Valdez]]
|Writer: Venjie Pellena
|Writer: Andrew Paredes
|-
|Cast: [[Nash Aguas]], [[John Prats]], [[Lovi Poe]], [[Tonton Gutierrez]], [[Gina Alajar]], [[Boots Anson-Roa]], Sophia Baars, [[John Lapus]]
|Cast: [[Dennis Trillo]], [[Pauleen Luna]], [[Roxanne Guinoo]], [[Jaymee Joaquin]], [[Jason Gainza]], [[Andrea Torres]], [[Eugene Domingo]]
|Cast: [[Katrina Halili]], [[Matt Evans]], [[Martin Escudero]], [[Melissa Ricks]], [[Felix Roco]], [[Jewel Mische]], [[Sam Concepcion]], Nanding Josef, [[Jojo Alejar]], Carmi Sanchez, Hector Macaso
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll X|X]]
|rowspan=4|2008
|'''Emergency'''
|'''Class Picture'''
|'''Nieves'''
|-
|Director: [[Mike Tuviera]]
|Director: [[Topel Lee]]
|Director: [[Mike Tuviera]]
|-
|Writer: Ellen Estrada
|Writer: Cheryl Ann Narvasa
|Writer: Penny Tuviera, Alex Vicencio
|-
|Cast: [[JC de Vera]], [[Roxanne Guinoo]], [[Mylene Dizon]], [[Wendell Ramos]], [[John Lapus]], [[Janus del Prado]], [[Denise Laurel]]
|Cast: [[Kim Chiu]], [[Gerald Anderson]], [[Jean Garcia]], [[Erich Gonzales]], Charles Christianson, [[Niña Jose]], [[Eda Nolan]], [[Stef Prescott]], [[Prince Stefan]], [[IC Mendoza]], [[Andrea Torres]]
|Cast: [[Marian Rivera|Marian Rivera-Dantes]], [[Diana Zubiri|Diana Zubiri-Smith]], [[Robert Villar|Buboy Villar]], [[Jennica Garcia]], [[Martin Escudero]], [[Luis Alandy]], [[Desiree del Valle]], [[Marco Alcaraz]], [[Iwa Moto]], [[Pekto]], Malou Crisologo
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=3|[[Shake, Rattle &amp; Roll XI|XI]]
|rowspan=3|2009
|'''Diablo''' ({{literal translation|Demon}})
|'''Ukay-ukay''' ({{literal translation|Second-hand clothing}})
|'''Lamang-Lupa''' ({{literal translation|Goblin}})
|-
|Director: Rico Gutierrez
|Director: [[Don Michael Perez]]
|Director: Jessel Monteverde
|-
|Cast: [[Maja Salvador]], [[Mark Anthony Fernandez]], [[Gina Alajar]], [[Joem Bascon]], [[Alex Castro]], [[Irma Adlawan]]
|Cast: [[Ruffa Gutierrez]], [[Zoren Legaspi]], [[Megan Young]], [[John Lapus]], Miguel Faustman, [[Carl Guevarra]]
|Cast: [[Jennica Garcia]], [[Rayver Cruz]], [[Iya Villania]], [[Martin Escudero]], [[Dominic Roco]], [[Felix Roco]], [[Bangs Garcia]], [[Julia Clarete]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle &amp; Roll XII|XII]]
|rowspan=4|2010
|'''Mamanyika''' ({{literal translation|Mama Doll}})
|'''Isla''' ({{literal translation|Island}})
|'''Punerarya''' ({{literal translation|Funerary}}
|-
|Director: [[Zoren Legaspi]]
|Director: [[Topel Lee]]
|Director: [[Jerrold Tarog]]
|-
|Writer: Aloy Adlawan, Maribel Ilag
|Writer: Jules Catanyag
|Writer: Rona Lean Sales
|-
|Starring: [[Shaina Magdayao]], [[Ricky Davao]], Elijah Alejo
|Starring: [[Andi Eigenmann]]
|Starring: [[Carla Abellana]], [[Sid Lucero]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=3|[[Shake, Rattle &amp; Roll XIII|XIII]]
|rowspan=3|2011
|'''Tamawo'''
|'''Parola''' ({{literal translation|Lighthouse}})
|'''Rain, Rain, Go Away'''
|-
|Director: Richard Somes
|Director: [[Jerrold Tarog]]
|Director: Chris Martinez
|-
|Starring: [[Zanjoe Marudo]], [[Maricar Reyes]]
|Starring: [[Kathryn Bernardo]], [[Sam Concepcion]], [[Louise delos Reyes]]
|Starring: [[Eugene Domingo]], [[Edgar Allan Guzman]], [[Boots Anson-Roa]], [[Jay Manalo]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=4|[[Shake, Rattle and Roll XIV: The Invasion|XIV]]
|rowspan=4|2012
|-
|'''Pamana''' ({{literal translation|Inheritance}})
|'''The Lost Command'''
|'''Unwanted'''
|-
|colspan=3|Director: [[Chito S. Roño]]
|-
|Starring: [[Janice de Belen]], [[Herbert Bautista]]
|Starring: [[Dennis Trillo]], [[Paulo Avelino]], [[Martin Escudero]]
|Starring: [[Vhong Navarro]], [[Lovi Poe]]
|-
!colspan=5|
|-
|rowspan=5|[[Shake, Rattle &amp; Roll XV|XV]]
|rowspan=5|2014
|-
|'''Ahas''' ({{literal translation|Snake}})
|'''Ulam''' ({{literal translation|Dish}})
|'''Flight 666'''
|-
|Director: Dondon Santos
|Director: [[Jerrold Tarog]]
|Director: Perci Intalan
|-
|Writer: Rody Vera
|Writers: Zig Marasigan, [[Jerrold Tarog]]
|Writers: Evie Macapugay, Renei Dimla, Perci Intalan
|-
|Starring: [[Erich Gonzales]], [[JC De Vera]]
|Starring: [[Dennis Trillo]], [[Carla Abellana]]
|Starring: [[Lovi Poe]], [[Matteo Guidicelli]]
|-
!colspan=5|2023
|-
|rowspan=5|[[Shake, Rattle &amp; Roll Extreme|XVI, Extreme]]
|rowspan=5|2023
|-
|'''Glitch''' ({{literal translation|Glitch}})
|'''Mukbang''' ({{literal translation|Eat}})
|'''Rage'''
|-
|Director: Richard V. Ramos
|Director: Jerrold Tarog
|Director: Joey de Guzman
|-
|Writer: Noreen Capili
|Writers: Trisha Mae Delez, Rona Lean Sales
|Writers: Anton Santamaria, Jerrold Tarog
|-
|Starring: [[Iza Calzado]], [[Angel Guardian]]
|Starring: [[Jane Oineza]], [[RK Bagatsing]]
|Starring: [[Jane de Leon]], [[Paolo Gumabao]]
|}

[[Kategorya:Mga pelikula mula sa Pilipinas]]</text>
      <sha1>dujnuwekdr4i3h5ir7aitk23qxgqm18</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>HBO</title>
    <ns>0</ns>
    <id>285783</id>
    <revision>
      <id>2166523</id>
      <parentid>2120300</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T13:32:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Julius Santos III</username>
        <id>139725</id>
      </contributor>
      <origin>2166523</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3334" sha1="8vkhz1t39bbehw39p9oby0abf14jebi" xml:space="preserve">{{Infobox television channel
| name              = HBO
| logo              = HBO logo.svg
| logo_size         = 250px
| type              = Premium television network
| launch_date       = {{start date and age|1972|11|8}}
| founder           = [[Charles Dolan]]
| closed_date       = 
| picture_format    = [[1080i]] ([[HDTV]])&lt;br&gt;{{small|(downscaled to letterboxed [[480i]] for the network's [[SDTV]] channel feeds)}}
| share             = 
| share as of       = 
| share source      = 
| network           = 
| owner             = [[Warner Bros. Discovery]]
| parent            = [[Home Box Office, Inc.]]
| key_people        = {{unbulleted list|Casey Bloys (CEO/chairman)|Amy Gravitt (co-EVP, programming)|Francesca Orsi (co-EVP, programming)|Nina Rosenstein (co-EVP, programming)}}
| country           = United States
| language          = English,&lt;br/&gt;Spanish (HBO Latino; also as SAP option on all other channels)
| area              = National 
| affiliates        = 
| headquarters      = [[30 Hudson Yards]], New York City
| timeshift_service = {{plainlist|
* HBO (East / West / Hawaii),
* HBO2 (East / West),
* HBO Comedy (East / West),
* HBO Family (East / West),
* HBO Latino (East / West),
* HBO Signature (East / West),
* HBO Zone (East / West)
}}
| former_names      = Sterling Cable Network (proposed; 1972)
| sister_channels   = {{plain list|
* [[Cinemax]]
* [[Adult Swim]]
* [[American Heroes Channel]]
* [[Animal Planet]]
* [[AT&amp;T SportsNet]]
* [[Boomerang]]
* [[Cartoon Network]]
* [[Cartoonito]]
* [[CNN]]
* [[Cooking Channel]]
* [[Food Network]]
* [[The CW]]
* [[Destination America]]
* [[Discovery Channel]]
* [[Discovery en Español]]
* [[Discovery Family]]
* [[Discovery Familia]]
* [[Discovery Life]]
* [[HGTV]]
* [[HLN]]
* [[Investigation Discovery]]
* [[Magnolia Network]]
* [[Motor Trend]]
* [[Oprah Winfrey Network]]
* [[Science Channel]]
* [[TBS (American TV channel)|TBS]]
* [[TLC (TV channel)|TLC]]
* [[TNT (TV channel)|TNT]]
* [[Travel Channel]]
* [[TruTV]]
* [[Turner Classic Movies]]
}}
| web               = {{url|hbo.com}}
| terr serv 1       = 
| terr chan 1       = 
| sat serv 1        = 
| sat chan 1        =
| sat serv 2        =
| sat chan 2        = 
| cable serv 1      =
| cable chan 1      = 
| cable serv 2      = 
| cable chan 2      = 
| sat radio serv 1  = 
| sat radio chan 1  = 
| iptv serv 1       = 
| iptv chan 1       = 
| online serv 1     = 
| online chan 1     = 
| 3gmobile serv 1   = 
}}

Ang '''Home Box Office''' ('''HBO''') ay isang American pay television service, na siyang flagship property ng namesake parent-subsidiary na [[Home Box Office, Inc.]], mismong isang unit na pagmamay-ari ng [[Warner Bros. Discovery]]. Ang pangkalahatang unit ng negosyo sa Home Box Office ay nakabase sa corporate headquarters ng Warner Bros. Discovery sa loob ng [[30 Hudson Yards]] sa Manhattan. Ang programming na itinatampok sa serbisyo ay pangunahing binubuo ng mga pelikulang inilabas sa sinehan at orihinal na mga programa sa telebisyon pati na rin ang mga gawang para sa cable na pelikula, dokumentaryo, paminsan-minsang komedya, at espesyal na konsiyerto, at mga pana-panahong interstitial na programa (binubuo ng mga maikling pelikula at likod ng eksenang dokumentaryo).


[[Kategorya:Mga network pantelebisyon]]
[[Kategorya:Mga estasyon ng telebisyon sa Estados Unidos]]</text>
      <sha1>8vkhz1t39bbehw39p9oby0abf14jebi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagpapanatili ng wika</title>
    <ns>0</ns>
    <id>288128</id>
    <revision>
      <id>2166546</id>
      <parentid>2092275</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T21:02:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166546</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8847" sha1="47guz6oya6bybru4w2pgaq9nejhg374" xml:space="preserve">Ang '''pagpapanatili ng wika''' ay ang pagsisikap upang pigilan na mawala ang mga wika. Nasa peligro ang isang wika na mawawala kung hindi na ito itinuturo sa kabataan, habang namamatay ang mga matatas na nagsasalita ng wika (karaniwang mga matatanda). 

Ang [[wika]] ay isang mahalagang bahagi ng anumang [[lipunan]], sapagkat nagbibigay ito ng kakayahan sa mga tao na makipag-usap at ipahayag ang kanilang mga sarili. Kapag namatay ang isang wika, mawawalan ang mga henerasyon sa hinaharap ng isang mahahalagang bahagi ng [[Kalinangan|kultura]] na kinakailangan upang lubusang maunawaan ito. Samakatuwid, nagiging isang bulnerableng aspeto ng [[Cultural heritage|pamanang kultural]] ang wika, at nagiging lalong mahalaga na panatilihin ito. Ayon sa [[UNESCO|''United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization'']] (UNESCO), mula sa mga katotohanan na inilathala sa kanilang &quot;''Atlas of Languages in Danger of Disappearing'' [Atlas ng Mga Wika sa Panganib na Mawala]&quot;, tinatanyang 7,000 ang wika na sinasalita sa buong mundo ngayon, at nagsasalita ang kalahati ng populasyon ng mundo ng walo sa pinakakaraniwan nito.&lt;ref name=&quot;portal.unesco&quot;&gt;{{Cite web|title=Language Preservation: UNESCO-CI|url=http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=11171&amp;URL_DO=DO_TOPIC&amp;URL_SECTION=201.html|accessdate=2007-06-10}}&lt;/ref&gt; Higit sa 3,000 wika ang sinasabing sinasalita ng mas kaunti sa 10,000 katao kada wika. Nakapagtala ang ''Ethnologue,'' isang reperensiyang akda na inilathala ng [[SIL International|''SIL International'']], ng mga kilalang wikang buhay ng mundo, at tinatantya nito na 417 ang wika na malapit nang mapuksa.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Ethnologue: Languages of the World|url=http://www.ethnologue.com/|accessdate=2007-06-10}}&lt;/ref&gt; 

== Mga dahilan para sa pagkapanganib o pagkalipol ng wika ==
Mayroong iba't ibang mga kadahilanan na maaaring maglagay ng isang wika sa panganib na mawala. Una, kapag hindi na itinuturo ang isang wika sa mga kabataan ng komunidad, o sa malaking bilang lang man ng mga [[bata]]. Sa mga kasong ito, marahil na ang mga natitirang nagsasalita ng wikang ito ay ang mga mas matandang miyembro ng [[Pamayanan|komunidad]], at kapag namatay sila, namatay rin ang wika kasama nila. 

Gayunman, hindi sapat ang pagkakaroon ng kabataang nagsasalita upang matiyak ang kaligtasan ng isang wika. Kung lumipat ang mga bata na nagsasalita ng wika sa isa pang lugar kung saan hindi ginagamit ang wika, nanganganib ito. Maaari ring mapanganib ang isang wika sa kaguluhan ng pulitika at militar.&lt;ref name=&quot;portal.unesco&quot;/&gt; Kapag sapilitang nililipat ang mga tao mula sa kanilang mga tahanan papunta sa mga bagong lupain, maaaring kakailanganin nilang matutunan ang wika ng bagong lugar upang umangkop, at mawawala ang kanilang wika. Gayundin, kapag matagumpay na sinalakay ang isang bansa o teritoryo, maaaring mapilitan ang populasyon na tutuan ang wika ng mananalakay. 

Maaari ring ikabit ang isang wika sa mas mababang [[Uring panlipunan|panlipunang antas]].&lt;ref name=&quot;portal.unesco&quot;/&gt; Sa pagkakataong ito, hihikayatin ng mga magulang ang kanilang mga anak na gamitin ang wikang mas madalas na ginagamit sa lipunan upang mapalayo ang kanilang mga sarili mula sa pinaghihinalaang mas mababang antas. Sa loob ng isa o dalawang henerasyon ng pangyayaring ito, posibleng posible na mawawala ang wika. 

== Kahalagahan ng pagpapanatili ==
Kapag namatay ang isang wika, nanganganib ang kaalaman at kakayahang maunawaan ang kultura na nagsalita nito dahil hindi na naililipat ang mga pagtuturo, kaugalian, [[tradisyong pasalita]] at iba pang mga minanang kaalaman sa mga katutubong nagsasalita. Sa bawat pagkamatay ng wika, nawawalan ng sari-saring uri ang [[agham]] sa [[lingguwistika]], [[antropolohiya]], [[Bago ang kasaysayan|prehistorya]] at [[sikolohiya]]  sa mga mapagkukunan ng datos.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Foundation for Endangered Languages|url=http://www.ogmios.org/manifesto/index.htm|accessdate=2007-06-10}}&lt;/ref&gt; 

== Mga paraan upang panatilihin ang isang wika ==
Mayroong iba't ibang mga ideya tungkol sa mga pinakamainam na paraan upang panatilihin ang isang wika. Ang isang paraan ay hikayatin ang mga nakababatang henerasyon na magsalita ng wika habang lumalaki sila, para ituturo rin nila ang wika sa kanilang mga anak. Kadalasan, imposible ang opsyong ito. Maraming mga dahilan kung bakit nalalagay sa panganib ang isang wika, at imposibleng  kontrolin ang bawat salik na ito upang siguraduhin ang kaligtasan ng buhay nito. 

Maaaring gamitin ang [[internet]] upang taasan ang kamalayan tungkol sa mga isyu ng pagkakawala ng wika at pagpapanatili ng wika. Maaari itong gamitin upang isalin, talaan, imbakin, at magbigay ng impormasyon at akses sa mga wika. Maaaring ipampreserba ang mga bagong teknolohiya tulad ng mga [[Podcasts|podcast]] sa bersyong pasalita ng mga wika, at maaaring preserbahin ng mga dokumentong nakasulat ang impormasyon tungkol sa katutubong panitikan at lingguwistika ng mga wika. 

Tinatasahan ng [[VeriSign]], isang pandaigdigang internet provider, na nasa [[Wikang Ingles|Ingles]] ang 65-70% ng lahat ng nilalaman sa internet.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=VeriSign Announces Plan to Further Enhance .com and .net Global Internet Constellation Sites with Regional Resolution Servers|url=http://www.verisign.com/verisign-inc/news-and-events/news-archive/us-news-2005/page_029135.html|accessdate=2007-02-06}}&lt;/ref&gt; 

Hindi ibig sabihin na walang potensyal na suliranin ang paggamit ng mga dokumentong nakasalut upang panatilihin ang impormasyon tungkol sa katutubong [[panitikan]] at [[lingguwistika]]. Hindi garantisado na mabubuhay ang isang wikang nakasulat. Napapailalim ang impormasyong nakasulat sa anyong [[Aklat|libro]] o [[manuskrito]] sa mga isyu ng [[asido]], mga problema sa [[Bookbinding|pagkakalibro]], mga problema sa [[Environmental monitoring|pagsusubaybay sa kapaligiran]], at mga alalahanin sa [[seguridad]]. 

Maaari ring ipampreserba ang [[teknolohiya]] sa integridad ng berysong pasalita ng mga wika. Maaaring gamitin ang karamihan ng mga parehong diskarte na ginagamit sa pagrekord ng [[Oral history|wikang pasalita]] upang mapanatili ang sinasalitang wika. Maaaring gamitin ng [[Preservationist|tagapamalagi]] ang ''[[reel-to-reel audio tape recording]]'', kasama ang [[Video recording|pagrekord ng bideo]], at mga bagong teknolohiya tulad ng mga [[podcast]] upang irekord ang mga berbal na salaysay ng mga wika. Madaling maapektuhan ang teknolohiya sa bagong [[teknolohiya]]. Mabibigo ang mga pagpupunyagi sa pagpapanatili kung nawala ang teknolohiya upang pakinggan o panoorin ang mga midya tulad ng mga pagrekord ng audio teyp o [[Video tape|bideo teyp]]. 

Naglathala ang [http://www.acf.hhs.gov/programs/ana/index.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120915125204/http://www.acf.hhs.gov/programs/ana/index.html |date=2012-09-15 }} ''Administration for Native Americans''&lt;nowiki&gt; [Administrasyon para sa Katutubong Amerikano]&lt;/nowiki&gt;] ng [http://www.acf.hhs.gov/programs/ana/programs/LanguageGuide.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120424012503/http://www.acf.hhs.gov/programs/ana/programs/LanguageGuide.html |date=2012-04-24 }} &quot;''Reference Guide for Establishing Archives and Repositories''&lt;nowiki&gt; [Pansangguniang Gabay para sa Pagtatatag ng Mga Arkibo at Repositoryo],&quot;&lt;/nowiki&gt;] na nagpapaliwanag kung bakit mahalaga ang mga repositoryo ng wika sa mga pangmatagalang pagsisikap sa pagpapanatili ng wika.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=ANA Reference Guide for Establishing Archives and Repositories|url=http://www.ackco.com/repositoryguide/docs/Repository.pdf|accessdate=2010-12-07|archive-date=2011-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20110707080526/http://www.ackco.com/repositoryguide/docs/Repository.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; Nagbibigay ang gabay ng praktikal na payo kung ano ang dapat panatilihin at kung bakit; ipinaliliwanag nito kung ano ang repositoryo ng wika, kung paano bumuo ng isa, at ang mga kasangkot na gastos; at naglilista ng iba pang mga sanggunian para sa paglikha ng isang arkibo at repositoryo. 

== Tingnan din ==

* [[Batas Pangwika|Batas pangwika]] 
* [[Rosetta Project|Proyektong Rosetta]] 
* [[Aikuma]] software para sa pagpapanatili ng wika 

== Mga sanggunian ==
&lt;references /&gt;

== Karagdagang pagbabasa ==

* Albey, Mark.  ''Spoken Here:  Travels Among Threatened Languages.''  Boston: Houghton Mifflin Company, 2003.
* Bradley, David and Maya Bradley, editors.  ''Language Endangerment and Language Maintenance.''  London:  RoutledgeCurzon, 2002.
* Crystal, David.  ''Language Death.''  United Kingdom:  Cambridge University Press, 2000.
* Dalbey, Andrew.  ''Language in Danger.''  London:  The Penguin Press, 2002.
* Nettle, Daniel and Suzanne Romaine.  ''Vanishing Voices:  The Extinction of the World's Languages.''  Oxford:  Oxford University Press, 2000.
[[Kategorya:Wika]]</text>
      <sha1>47guz6oya6bybru4w2pgaq9nejhg374</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Padron:Cite EB9</title>
    <ns>10</ns>
    <id>295880</id>
    <revision>
      <id>2166582</id>
      <parentid>2134878</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T02:53:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <origin>2166582</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2786" sha1="pljst4shh64ng2gft727cm5rmzhqwvt" xml:space="preserve">{{#if:{{{noicon|}}}||{{#if:{{{wstitle|}}}||[[File:PD-icon.svg|12px|class=noviewer|alt=public domain|link=]]&amp;nbsp;}}}}&lt;!--
 optional verbatim message - not included by default
--&gt;{{#if:{{{vb|}}}|This article incorporates text from a publication now in the [[public domain]]:&amp;nbsp;|}}&lt;!--
 cite encyclopedia wrapper:
   unlinked title can be specified;
   otherwise first unnamed arg is used for Wikisource link.
--&gt;{{#invoke:template wrapper|{{#if:{{{_debug|}}}|list|wrap}}|_template=cite encyclopedia
    |_exclude=display, noicon, no-icon, short, vb, wstitle, _debug
    |_reuse=title, url

    |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]
    |edition=9
    |language=en

    |editor-first={{#if:{{{short|}}}||T. S.|}}
    |editor-last={{#if:{{{short|}}}||Baynes|}}

    |editor2-first={{#if:{{{short|}}}||{{#switch:{{{volume}}}
                                       |11 |XI |12 |XII |13 |XIII |14 |XIV |15 |XV |16 |XVI |17 |XVII |18 |XVIII |19 |XIX |20 |XX |21 |XXI |22 |XXII |23 |XXIII |24 |XXIV =W. R.
                                       |&lt;!--end switch--&gt;}}&lt;!--end if--&gt;}}
    |editor2-last={{#if:{{{short|}}}||{{#switch:{{{volume}}}
                                       |11 |XI |12 |XII |13 |XIII |14 |XIV |15 |XV |16 |XVI |17 |XVII |18 |XVIII |19 |XIX |20 |XX |21 |XXI |22 |XXII |23 |XXIII |24 |XXIV =Smith
                                       |&lt;!--end switch--&gt;}}&lt;!--end if--&gt;}}

    |location={{#if:{{{short|}}}||New York}}
    |publisher={{#if:{{{short|}}}||Charles Scribner's Sons}}

    |title={{#if:{{{title|}}}|{{{title|}}}|{{#if:{{{wstitle|}}}|{{cite wikisource/make link
              |link=Encyclopædia Britannica, Ninth Edition/{{{wstitle|}}}
              |label={{{display|{{{wstitle|}}}}}}
              |noicon={{{no-icon|{{{noicon|}}}}}}
            }}}}}}

    |url={{#if:{{{wstitle|}}}||{{{url|}}}}}

    |year={{#switch:{{{volume}}}
    | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII = 1878
    | 9 | 10 | IX | X = 1879
    | 11 | XI = 1880
    | 12 | 13 | XII | XIII = 1881
    | 14 | XIV = 1882
    | 15 | 16 | XV | XVI = 1883
    | 17 | XVII = 1884
    | 18 | 19 | XVIII | XIX = 1885
    | 20 | 21 | XX | XXI = 1886
    | 22 | XXII = 1887
    | 23 | 24 | XXIII | XXIV = 1888
    | &lt;!-- default if no volume specified --&gt; 1875–1889
   }}
}}&lt;includeonly&gt;&lt;!--
--&gt;{{#ifeq: {{NAMESPACEE}} |&lt;!--is not set--&gt;
     |&lt;!--Set: sort out the parameters
 --&gt;{{#if:{{{vb|}}}|[[Category:Wikipedia articles incorporating text from EB9 with a vb parameter]]
       |&lt;!-- else--&gt;[[Category:Wikipedia articles incorporating a citation from EB9]]&lt;!--
 --&gt;}}&lt;!--
--&gt;{{#if:{{{1|}}}|[[Category:Wikipedia articles incorporating a citation from EB9 with an unnamed parameter]]}}&lt;!--
--&gt;}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{Documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pljst4shh64ng2gft727cm5rmzhqwvt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pilmograpiya ni Kari Wahlgren</title>
    <ns>0</ns>
    <id>296132</id>
    <revision>
      <id>2166565</id>
      <parentid>2164596</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:19:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166565</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="119999" sha1="io4xcll92mmlmyx1n2wsa8ghekevj4b" xml:space="preserve">Ito ay ang pilmograpiya ng [[Estados Unidos|Amerikanang]] voice actress na si [[Kari Wahlgren]].
[[Image:Kari_Wahlgren_by_Gage_Skidmore.jpg|thumb|Si Wahlgren sa [[WonderCon|WonderCon 2017]]]]

== Pilmograpiya ng Voice-over ==

=== Anime ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot; style=&quot;width=95%;  font-size: 95%;&quot;
|+Listahan dubbing performances sa anime
! style=&quot;background:#b0c4de; width:40px;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Source&lt;ref name=&quot;resume&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2002|09|03|format=y}}
|''[[FLCL]]''
|[[List of FLCL characters|Haruko Haruhara]]
|Debut anime role
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;anime tourist&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|02|25|format=y}}
|''[[Ai Yori Aoshi]]''
|[[List of Ai Yori Aoshi characters#Chika Minazuki|Chika Minazuki]]
|as Key Jensen
|&lt;ref name=&quot;Jeng 2004&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|04|08|format=y}}
|''[[A Little Snow Fairy Sugar]]''
|[[A Little Snow Fairy Sugar#Cinnamon|Cinnamon]], Dr. Barbara
|as Kay Jensen
|&lt;ref name=&quot;anime next 2006 announce&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.animenext.org|title=Kari Wahlgren &amp; Mike Pollock guests at Animenext 2006|work=[[Anime Next]]|date=February 17, 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060218013407/http://www.animenext.org/|archivedate=February 18, 2006|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=What's in Your Heart|episodelink=List of A Little Snow Fairy Sugar episodes#A Little Snow Fairy Sugar Special|series=A Little Snow Fairy Sugar|serieslink=A Little Snow Fairy Sugar|number=25|minutes=23}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|07|17|format=y}}
|''[[Gatekeepers 21]]''
|[[Gatekeepers 21#Miu Manazuru|Miu Manazuru]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.animejump.com/index.php@module=prodreviews&amp;func=showcontent&amp;id=240.htm|title=Gate Keepers 21|work=Anime Jump|date=October 16, 2003|last=Toole|first=Mike}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|07|29|format=y}}
|''[[Heat Guy J]]''
|[[Heat Guy J#Kyoko Milchan|Kyoko Milchan]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|url=https://www.youtube.com/watch?v=77amcYEgUVI|title=Heat Guy J – 1 – City|author=Funimation|date=August 24, 2009|work=YouTube|time=23:36}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|08|format=y}}
|''[[Mirage of Blaze]]''
|Miya Ohgi
|as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.hulu.com/watch/126980#i0,p4,d0|title=Endless Conflict|work=Aniplex|series=Mirage of Blaze|serieslink=Mirage of Blaze|number=5|via=Hulu|access-date=April 7, 2020|archive-date=March 3, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303233939/http://www.hulu.com/watch/126980#i0,p4,d0|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|09|15|format=y}}
|''[[Immortal Grand Prix]]''
|Liz
|Microseries
as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/330/igpx/|title=IGPX (special)|work=Crystal Acids|accessdate=November 3, 2014|archive-date=October 19, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141019061124/http://www.crystalacids.com/database/title/330/igpx/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|09|30|format=y}}
|''[[Figure 17]]''
|[[Figure 17#Tsubasa Shiina|Tsubasa Shiina]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Is There Someone You Want to Be With?|work=[[Media Blasters|Anime Works]]|series=Figure 17|serieslink=Figure 17|number=2}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|10|11|format=y}}
|''[[Witch Hunter Robin]]''
|[[Robin Sena]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite press release|url=http://postproduction.digitalmedianet.com/article/Metreon-Hosts-Third-Annual-Festival-of-Anime-Saturday-October-11-20418|title=Metreon Hosts Third Annual Festival of Anime Saturday, October 11|work=Digital Post-Production|accessdate=September 3, 2014|author=DMN Staff Writer|archive-url=https://web.archive.org/web/20140820233042/http://postproduction.digitalmedianet.com/article/Metreon-Hosts-Third-Annual-Festival-of-Anime-Saturday-October-11-20418|archive-date=August 20, 2014|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/press-release/2003-09-22/bandai-entertainment-prepares-for-metreon-festival-of-anime|title=Bandai Entertainment Prepares for Metreon Festival of Anime|work=Anime News Network|date=September 22, 2003}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|10|28|format=y}}
|''[[Mao-chan]]''
|[[Ground Defense Force! Mao-chan#Misora Tsukishima|Misora Tsukishima]], [[Ground Defense Force! Mao-chan#Chinami Noki|Chinami Noki]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=I'll Protect Japan by Myself!|work=Pioneer / Geneon|series=Mao-chan|serieslink=Mao-chan|number=1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/dub-track/2004-03-02|title=Mao-chan, Magical Shopping Arcade Abenobashi - The Dub Track - Anime News Network|author=|date=|work=Anime News Network|accessdate=November 3, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|11|11|format=y}}
|''[[Chobits]]''
|[[List of Chobits characters#Kotoko|Kotoko]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref name=&quot;anime next 2006 announce&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Hibiya and Kotoko Chat|episodelink=List_of_Chobits_episodes#Unaired episodes (DVD exclusives)|series=Chobits|serieslink=Chobits|number=24.5|minutes=23}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|11|11|format=y}}
|''[[Someday's Dreamers]]''
|[[Someday's Dreamers#Yume Kikuchi|Yume Kikuchi]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://j-entonline.com/blu-ray-dvd-reviews/dvd-reviews-film-tv/anime-reviews/somedays-dreamers-complete-collection-a-j-ent-anime-dvd-review/|title=Someday’s Dreamers: Complete Collection (a J!-ENT Anime DVD Review)|work=J-ENT! Online|date=April 6, 2012|last=Amith|first=Dennis}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.hulu.com/watch/575749#i0,p0,d0|title=Sunset and A Steel Frame, Part 1|work=Pioneer/Geneon|series=Someday's Dreamers|serieslink=Someday's Dreamers|number=1|via=Hulu|access-date=April 7, 2020|archive-date=March 4, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304001738/http://www.hulu.com/watch/575749#i0,p0,d0|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|11|18|format=y}}
|''[[Last Exile]]''
|[[List of Last Exile characters|Lavie Head]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;divers last exile&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|11|18|format=y}}
|''{{sortname|The|Twelve Kingdoms}}''
|Youka
|as Jennifer Jean, Eps. 15–21
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/733/the-twelve-kingdoms/fullcast/1|title=Full Cast – Twelve Kingdoms, The (TV) (episodes 1 to 26)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 5, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140905001727/http://www.crystalacids.com/database/title/733/the-twelve-kingdoms/fullcast/1|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- dvd vol. 3 --&gt;
|-
|{{dts|2004|01|27|format=y}}
|''[[Space Pirate Captain Herlock: The Endless Odyssey]]''
|Nana
|as Jennifer Jean, Eps. 1–3
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/646/space-pirate-captain-herlock/fullcast/|title=Full Cast – Space Pirate Captain Herlock (OVA) (episodes 1 to 13)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904224909/http://www.crystalacids.com/database/title/646/space-pirate-captain-herlock/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|02|17|format=y}}
|''[[Yukikaze (anime)|Yukikaze]]''
|[[Yukikaze (anime)#Edith Foss|Captain Edith Foss]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/802/yukikaze/fullcast/|title=Full Cast – Yukikaze (OVA) (episodes 1 to 5)|work=Crystal Acids|accessdate=September 3, 2014|archive-date=Septiyembre 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904051327/http://www.crystalacids.com/database/title/802/yukikaze/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|03|09|format=y}}
|''[[Tenchi Muyo! GXP]]''
|[[Airi Masaki]], [[Sasami Masaki Jurai]], [[Tenchi Muyo! GXP#Gyokuren, Hakuren, Karen and Suiren|Karen]], others
|as Renee Emerson
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/686/tenchi-muyo-gxp/fullcast/|title=Full Cast – Tenchi Muyo! GXP (TV) (episodes 1 to 26)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904222915/http://www.crystalacids.com/database/title/686/tenchi-muyo-gxp/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- closing credits --&gt;
|-
|{{dts|2004|04|24|format=y}}
|''[[Wolf's Rain]]''
|[[List of Wolf's Rain characters#Cher Degre|Cher Degre]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/press-release/2009-05-05/anime-expo-announces-kari-wahlgren-as-an-official-2009-american-guest-of-honor|title=Anime Expo® Announces Kari Wahlgren as an Official 2009 American Guest of Honor|work=Anime News Network|accessdate=August 21, 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|04|27|format=y}}
|''[[Marmalade Boy]]''
|[[List of Marmalade Boy characters#Anju Kitahara|Anju Kitahara]], Uchiyama
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/418/marmalade-boy/fullcast/2|title=Full Cast – Marmalade Boy (TV) (episodes 27 to 52)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904224957/http://www.crystalacids.com/database/title/418/marmalade-boy/fullcast/2|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|06|08|format=y}}
|''[[Angel Tales]]''
|Goddess, Momo the Monkey
|as Key Jensen, Eps. 1–2
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/31/angel-tales/fullcast/|title=Full Cast – Angel Tales (TV) (episodes 1 to 4)|work=Crystal Acids|accessdate=September 3, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904051122/http://www.crystalacids.com/database/title/31/angel-tales/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Terrace|2008|p=45}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|06|22|format=y}}
|''[[Gad Guard]]''
|[[List of Gad Guard characters#Arashi Shinozuka|Arashi Shinozuka]]
|as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.hulu.com/watch/139562#i0,p0,d0|title=Looking Up at the Same Sky|work=Pioneer/Geneon, Funimation|series=Gad Guard|serieslink=Gad Guard|number=1|access-date=April 7, 2020|archive-date=March 4, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304050449/http://www.hulu.com/watch/139562#i0,p0,d0|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|07|06|format=y}}
|''[[Ai Yori Aoshi Enishi]]''
|[[List of Ai Yori Aoshi characters#Chika Minazuki|Chika Minazuki]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/17/ai-yori-aoshi-enishi/|title=Ai Yori Aoshi ~Enishi~ (TV)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904220844/http://www.crystalacids.com/database/title/17/ai-yori-aoshi-enishi/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- dvd english vol 1 --&gt;
|-
|{{dts|2004|07|06|format=y}}
|''[[Gungrave]]''
|[[Gungrave#Mika Asagi|Mika Asagi]], Brandon (Young)
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://j-entonline.com/blu-ray-dvd-reviews/dvd-reviews-film-tv/anime-reviews/gungrave-the-complete-set-a-j-ent-anime-dvd-review/|title=Gungrave – The Complete Set (a J!-ENT Anime DVD Review)|work=J!-ENT - j-entonline.com|accessdate=October 6, 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|08|17|format=y}}
|''[[I'll CKBC]]''
|Kyoko Munefuji
|as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/332/illckbc-crazy-kouzu-basketball-club/fullcast/|title=Full Cast – I'll/CKBC (OVA) (episodes 1 to 2)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904222808/http://www.crystalacids.com/database/title/332/illckbc-crazy-kouzu-basketball-club/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|09|11|format=y}}
|''[[Black Jack (manga)|Black Jack]]''
|Lawrence
|as Kay Jensen, Ep. 8
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/894/black-jack/fullcast/|title=Full Cast – Black Jack (OVA) (episodes 1 to 10)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904224304/http://www.crystalacids.com/database/title/894/black-jack/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|09|21|format=y}}
|''[[Stellvia]]''
|[[Stellvia#Arisa Glennorth|Arisa Glennorth]]
|as Lucy Hudson
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/667/stellvia/|title=Stellvia (TV)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 5, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140905033631/http://www.crystalacids.com/database/title/667/stellvia/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|10|12|format=y}}
|''[[Lunar Legend Tsukihime]]''
|[[List of Tsukihime characters#Kohaku|Kohaku]]
|as Leah Allen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/387/lunar-legend-tsukihime/fullcast/|title=Full Cast – Lunar Legend Tsukihime (TV) (episodes 1 to 12)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904230727/http://www.crystalacids.com/database/title/387/lunar-legend-tsukihime/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|11|02|format=y}}
|''[[Cybuster]]''
|Sayrui Ando
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/148/cybuster/fullcast/|title=Full Cast – Cybuster (TV) (episodes 1 to 5)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=Septiyembre 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904225620/http://www.crystalacids.com/database/title/148/cybuster/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|11|23|format=y}}
|''[[Please Twins!]]''
|[[Please Twins!#Miina Miyafuji|Miina Miyafuji]]
|as Jan Irving
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/529/please-twins/|title=Please Twins! (TV)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=July 25, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140725233630/http://www.crystalacids.com/database/title/529/please-twins/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|01|11|format=y}}
|''[[Paranoia Agent]]''
|[[List of Paranoia Agent characters#Taeko Hirukawa|Taeko Hirukawa]]
|as Tara Hudson, Ep. 6
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/506/paranoia-agent/fullcast/|title=Full Cast – Paranoia Agent (TV) (episodes 1 to 13)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 10, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140910215804/http://www.crystalacids.com/database/title/506/paranoia-agent/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|01|11|format=y}}–06
|''[[Samurai Champloo]]''
|[[List of Samurai Champloo characters|Fuu Kasumi]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;ann champloo&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/samurai-champloo|title=Samurai Champloo|publisher=[[Common Sense Media]]|accessdate=November 27, 2013|last=Gelman|first=Pam}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|03|06|format=y}}
|''[[Ghost in the Shell: Stand Alone Complex]]''
|Salesperson, Saori
|Ep. 17, 18
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/278/ghost-in-the-shell-stand-alone-complex/fullcast/|title=Full Cast – Ghost in the Shell: Stand Alone Complex (TV) (episodes 1 to 26)|work=Crystal Acids|accessdate=September 3, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904080233/http://www.crystalacids.com/database/title/278/ghost-in-the-shell-stand-alone-complex/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!--  ep 17-18 as broadcast --&gt;
|-
|{{dts|2005|04|23|format=y}}
|''[[Rave Master]]''
|Remi
|Ep. 38
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/566/rave-master/fullcast/2|title=Full Cast – Rave Master (TV) (episodes 27 to 51)|work=Crystal Acids|accessdate=September 3, 2014|archive-date=September 4, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140904045710/http://www.crystalacids.com/database/title/566/rave-master/fullcast/2|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|04|26|format=y}}
|''[[Scrapped Princess]]''
|[[Pacifica Casull]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;ann scrapped 1&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2005|07|05|format=y}}
|''[[Tenchi Muyo! Ryo-Ohki|Tenchi Muyo! OVA 3]]''
|[[Noike Kamiki Jurai]], [[Airi Masaki]], [[Misaki Jurai]], [[Tenchi Muyo! GXP|Mitoto Kuramitsu]], [[Tenchi Muyo! GXP|Minaho Masaki]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/904/tenchi-muyo-3/fullcast/|title=Full Cast – Tenchi Muyo! 3 (OVA) (episodes 14 to 19)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=September 5, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140905030323/http://www.crystalacids.com/database/title/904/tenchi-muyo-3/fullcast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/904/tenchi-muyo-3/|title=Tenchi Muyo! 3 (OVA)|work=Crystal Acids|accessdate=September 4, 2014|archive-date=February 5, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150205060607/http://www.crystalacids.com/database/title/904/tenchi-muyo-3/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- actual closing credits show name --&gt;
|-
|{{dts|2005|11|05|format=y}}–06
|''[[Immortal Grand Prix]]''
|Michiru Satomi, Luca
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.productionig.com/contents/works_sp/23_/s03_/index.html|title=IGPX STAFF &amp; CAST|work=Production I.G|accessdate=January 22, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|title=[[The Complete Directory to Prime Time Network and Cable TV Shows 1946–Present]]|author-last1=Brooks|author-first1=Tim|author-last2=Marsh|author-first2=Earle F.|publisher=Random House Publishing Group|year=2009|isbn=9780307483201|page=659|ref={{harvid|Brooks &amp; Marsh|2009}}|authorlink1=Tim Brooks (television historian)}}&lt;/ref&gt;
|-
|-
|{{dts|2006|06|24|format=y}}–07
|''[[Eureka Seven]]''
|[[Anemone (Eureka Seven)|Anemone]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|01|06|format=y}}–09
|''[[Naruto]]''
|[[List of Naruto characters#Sound Four|Tayuya]], Ranmaru, Kunihisa, Hana Inuzuka, Onbu, Uroko
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;!-- &lt;br&gt;Kunihisa&lt;br&gt;Hana Inuzuka&lt;br&gt;Onbu&lt;br&gt;Uroko || Episodes:&lt;br&gt;&quot;Gyakushuu no raiga&quot;&lt;br&gt;&quot;Arienêttebayo! Serebu ninpou Kinton no jutsu&quot;&lt;br&gt;&quot;Kiba's Long Day&quot;&lt;br&gt;&quot;A Legend of fro the Hidden Leaf: The Onbaa!&quot;&lt;br&gt; &quot;Fujirareta haze no nouryoku || --&gt;
|-
|{{dts|2007|02|06|format=y}}
|''[[Robotech: The Shadow Chronicles]]''
|[[Ariel (Robotech)|Ariel]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://robotechnews.blogspot.com/2012/11/robotech-voice-actress-kari-wahlgren.html|title=The (Unofficial) Robotech Reporter: Robotech Voice Actress Kari Wahlgren Podcast With Rob Paulsen|publisher=Robotechnews.blogspot.com|date=November 16, 2012|accessdate=August 21, 2014|last=McKeever|first=Kevin}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|05|29|format=y}}
|''{{sortname|The|Melancholy of Haruhi Suzumiya|The Melancholy of Haruhi Suzumiya (anime)}}''
|[[List of Haruhi Suzumiya characters#Tsuruya|Tsuruya]], [[List of Haruhi Suzumiya characters#Kyon's Sister|Kyon's Little Sister]]&lt;!-- Mai Zaizen and members of ENOZ not listed in closing credits for English credits--&gt;
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.crunchyroll.com/the-melancholy-of-haruhi-suzumiya/episode-1-mikuru-asahinas-adventure-episode-00-540538|title=The Adventures of Mikuru Asahina Episode 00|work=Bang Zoom|episodelink=List of The Melancholy of Haruhi Suzumiya episodes#pc10|series=The Melancholy of Haruhi Suzumiya|serieslink=The Melancholy of Haruhi Suzumiya (anime)|number=1|time=24:03|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140827154317/http://www.crunchyroll.com/the-melancholy-of-haruhi-suzumiya/episode-1-mikuru-asahinas-adventure-episode-00-540538|archivedate=August 27, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.crunchyroll.com/the-melancholy-of-haruhi-suzumiya/episode-8-remote-island-syndrome-part-2-540614|title=Remote Island Syndrome Part 2|work=Bang Zoom|episodelink=List of The Melancholy of Haruhi Suzumiya episodes#pc10|series=The Melancholy of Haruhi Suzumiya|serieslink=The Melancholy of Haruhi Suzumiya (anime)|number=8|time=23:14}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.crunchyroll.com/the-melancholy-of-haruhi-suzumiya/episode-12-live-alive-540536|title=Live Alive|work=Bang Zoom|episodelink=List of The Melancholy of Haruhi Suzumiya episodes#pc10|series=The Melancholy of Haruhi Suzumiya|serieslink=The Melancholy of Haruhi Suzumiya (anime)|number=12|minutes=23|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120109085652/http://www.crunchyroll.com/the-melancholy-of-haruhi-suzumiya/episode-12-live-alive-540536|archivedate=January 9, 2012|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|03|11|format=y}}–08
|''[[Blood+]]''
|[[Saya Otonashi]], [[List of Blood+ characters#Diva|Diva]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mania.com/blood-part-1-boxed-set_article_57755.html|title=BLOOD+ : Part 1 Boxed Set|first=Tim|last=Janson|work=Mania.com|date=March 18, 2008|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140910200152/http://www.mania.com/blood-part-1-boxed-set_article_57755.html|archivedate=September 10, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Terrace|2008|p=115}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|05|06|format=y}}
|''[[Lucky Star (manga)|Lucky Star]]''
|[[Kagami Hiiragi]]
|
|&lt;ref name=&quot;mania dubbies 2008&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|06|30|format=y}}
|''[[Digimon Data Squad]]''
|Relena Norstein
|Grouped under Voice Talents
|&lt;!-- In the closing credits, all English VAs are listed under &quot;With the Voice Talents Of:&quot; --&gt;&lt;ref name=&quot;kari news&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.kariwahlgren.net/news.html|title=Kari Wahlgren – News|work=KariWahlgren.net|accessdate=September 5, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20100825012701/http://www.kariwahlgren.net/news.html|archive-date=August 25, 2010|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!--  http://www.wtwnews.net/news/330/  Jeff Nimoy post mirrored --&gt;
|-
|{{dts|2008|09|23|format=y}}
|''[[Hellsing|Hellsing Ultimate]]''
|[[Rip van Winkle (Hellsing)|Rip van Winkle]]
|''[[List of Hellsing episodes#Hellsing Ultimate|Hellsing IV]]''
|&lt;ref name=&quot;otaku news 2008&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.otakunews.com/us/article.php?story=1347|title=An interview with Kari Wahlgren|work=Otaku News|date=September 7, 2008|accessdate=August 21, 2014|last=Curzon|first=Joe|location=AmeCon 2008}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hu ep4&quot;&gt;{{cite episode|series=Hellsing Ultimate|serieslink=Hellsing#OVAs|title=Hellsing IV|airdate=October 11, 2014|network=[[Adult Swim]]|episodelink=List of Hellsing episodes#Hellsing Ultimate|number=4|time=Closing credits}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|02|15|format=y}}–13
|''[[Stitch!]]''
|Ms. Kawasaki, Masa, Mr. Stenchy
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Stitch and the Stitches|work=Disney|episodelink=List of Stitch! episodes#ep08|series=Stitch!|serieslink=Stitch!|season=1|number=8}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|format=y}}–18
|''[[Naruto Shippuden]]''
|Hotaru, Mikoto Uchiha, Naho, Tayuya
|&amp;nbsp;
|&lt;!-- closing credits on Hulu are in Japanese, need another source http://www.hulu.com/watch/632939 --&gt;
|-
|{{dts|2011|01|25|format=y}}
|''[[Durarara!!]]''
|[[List of Durarara!! characters#Celty Sturluson|Celty Sturluson]]
|Nominated – 2011 BTVA Voice Acting Award
|&lt;ref name=&quot;theron martin 2011&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2011 anime&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|10|02|format=y}}–13
|''[[Tiger &amp; Bunny]]''
|[[List of Tiger &amp; Bunny characters#Karina Lyle|Karina Lyle/Blue Rose]]
|Nominated – 2013 BTVA Anime Dub Award
|&lt;ref name=&quot;btva anime dub 2013 movies&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Tiger &amp; Bunny Facebook&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.facebook.com/TigerAndBunny/posts/276214479158152|title=Tiger &amp; Bunny English Dub Main Cast List|date=August 15, 2012|publisher=Facebook|accessdate=March 16, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aamb&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.tasteslikerock.com/animeatemybrain/interviews.html|title=Kari Wahlgren – Voice Acting Superstar|publisher=Tastes Like Rock|work=Anime Ate My Brain Magazine|date=June 13, 2012|accessdate=August 21, 2014|last=Meade|first=Michael}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|11|05|format=y}}
|''[[Fate/Zero]]''
|[[Saber (Fate/stay night)|Saber]]
|Nominated – 2013 BTVA Anime Dub Award
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;btva anime dub 2013 television&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2013-02-06/fate/zero-anime-to-get-english-dub-will-stream-on-neon-alley|title=Fate/Zero Anime to Get English Dub, Will Stream on Neon Alley – News|work=Anime News Network|date=February 6, 2013|accessdate=November 27, 2013}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|03|10|format=y}}–16
|''[[Durarara!!×2]]''
|Celty Sturluson
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-03-06/durarara-2-english-dub-to-premiere-march-10/.85701|title=Durarara!!×2 English Dub to Premiere March 10|work=[[Anime News Network]]|date=March 6, 2015|accessdate=March 6, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|05|29|format=y}}
|''{{sortname|The|Disappearance of Nagato Yuki-chan}}''
|Tsuruya
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-05-28/the-disappearance-of-nagato-yuki-chan-english-dub-reunites-haruhi-cast/.88652|title=The Disappearance of Nagato Yuki-chan English Dub Reunites Haruhi Cast|date=May 28, 2015|work=[[Anime News Network]]|access-date=May 29, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|08|25|format=y}}
|''[[Fate/stay night: Unlimited Blade Works]]''
|Saber
|
|&lt;!-- &lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-07-02/aniplex-usa-details-fate-stay-night-ubw-durarara-2-sho-release-details/.89994|title=Aniplex USA Details Fate/stay night UBW, Durarara!! 2xSho Release Details|work=Anime News Network|accessdate=July 2, 2015}}&lt;/ref&gt;--&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/review/fate/stay-night/unlimited-blade-works/limited-edition-bd-box-set-1/.85648|title=Fate/stay night: Unlimited Blade Works (Episodes 0-12 Streaming)|author=|date=|website=animenewsnetwork.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|09|26|format=y}}
|''[[Blue Exorcist|Blue Exorcist: Kyoto Saga]]''
|Karura
|
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|title=.@KariWahlgren the voice of Karura, the fire demon, has wrapped for the Blue Exorcist Kyoto Saga English dub directed by @alexvondavid!|date=July 20, 2017|accessdate=April 20, 2018|author=Blue Exorcist|number=888232162679558144|user=BlueExorcistUSA}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|10|24|format=y}}
|''[[Fate/Grand Order]]''
|[[Saber (Fate/stay night)|Altria Pendragon (Alter)]]
|anime special
|&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2017-06-10/aniplex-usa-produces-english-dub-for-fate-grand-order-first-order-anime-hosts-premiere-at-anime-expo/.117289|title=Aniplex USA Produces English Dub for Fate/Grand Order - First Order Anime, Hosts Premiere at Anime Expo|work=Anime News Network|accessdate=June 10, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2018|04|20|format=y}}
|''[[Aggretsuko]]''
|Various
|
|&lt;ref&gt;{{cite episode|time=Credits, English Version|title=A Day in the Life of Retsuko|series=Aggretsuko|serieslink=Aggretsuko|network=Netflix|season=1|number=1|publication-date=April 20, 2018}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2018|06|02|format=y}}
|''FLCL: Progressive''
|Haruha Raharu
|
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://news.avclub.com/new-seasons-of-flcl-are-coming-to-adult-swim-in-june-an-1823929918|title=New seasons of FLCL are coming to Adult Swim in June and September|first=Sam|last=Barsanti|date=|website=[[The A.V. Club]]|accessdate=March 28, 2018|archive-date=28 Marso 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180328164631/https://news.avclub.com/new-seasons-of-flcl-are-coming-to-adult-swim-in-june-an-1823929918|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;flcl sequel fandompost&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.fandompost.com/2018/03/26/flcl-alternative-and-flcl-progressive-anime-dub-casts-confirmed/|title=‘FLCL: Alternative’ and ‘FLCL: Progressive’ Anime Dub Casts Confirmed|last=Beveridge|first=Chris|date=March 26, 2018|website=The Fandom Post|accessdate=March 28, 2018}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2018|09|format=y}}
|''FLCL: Alternative''
|Haruko Haruhara
|
|&lt;ref name=&quot;flcl sequel fandompost&quot; /&gt;
|-
|-
|{{dts|2020|02|28|format=y}}
|''[[Marvel Future Avengers]]''
|[[Wasp (comics)|Wasp]], [[Enchantress (Marvel Comics)|Enchantress]], [[Darkstar (Marvel Comics)|Darkstar]]
|
|&lt;ref&gt;{{Cite episode|title=Future Avengers: Assemble!|series=Marvel Future Avengers|series-link=Marvel Future Avengers|network=[[Disney+]]|date=February 28, 2020|season=1|number=4|time=22:15|quote=Credits|language=English}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite episode|title=Finding Hydra's Comrades|series=Marvel Future Avengers|series-link=Marvel Future Avengers|network=[[Disney+]]|date=February 28, 2020|season=1|number=17|time=22:15|quote=Credits|language=English}}&lt;/ref&gt;
|}&lt;!-- NEED SOURCE
--&gt;

=== Animasyon ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot; style=&quot;width=95%;  font-size: 95%;&quot;
|+Listahan ng voice performances sa animasyon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Source&lt;ref name=&quot;resume&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2004|09|18|format=y}}–06
|''[[Super Robot Monkey Team Hyperforce Go!]]''
|[[Super Robot Monkey Team Hyperforce Go!#Nova|Nova]]
|First-ever Disney animation lead role
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;joe-mammy interview&quot; /&gt;&lt;!-- anime expo 2009 --&gt;
|-
|{{dts|2005|05|05|format=y}}
|''[[Maya &amp; Miguel]]''
|Johnny, Mrs. Lopez
|Episode: &quot;Team Santos&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Team Santos|series=Maya &amp; Miguel|serieslink=Maya &amp; Miguel|season=1|number=27|airdate=May 5, 2005}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|01|19|format=y}}–06
|''[[American Dragon: Jake Long]]''
|Various characters
|
|&lt;ref&gt;Credits in ''[[American Dragon: Jake Long]]'':

* {{cite episode|url=http://www.jeffgoode.com/tv/americandragon/02season/206.htm|title=American Dragon : Jake Long – Episode 206 – Something Fishy This Way Comes|work=Jeff Goode.com|accessdate=September 4, 2014|last=Goode|first=Jeff|authorlink=Jeff Goode|episodelink=List of American Dragon: Jake Long episodes#ep26|series=American Dragon: Jake Long|serieslink=American Dragon: Jake Long|season=2|number=6}}
* {{cite episode|url=http://www.jeffgoode.com/tv/americandragon/01season/118.htm|title=American Dragon: Jake Long – Episode 114 – Eye of the Beholder|work=Jeff Goode.com|accessdate=September 4, 2014|last=Goode|first=Jeff|authorlink=Jeff Goode|episodelink=List of American Dragon: Jake Long episodes#ep14|series=1|serieslink=American Dragon: Jake Long|season=1|number=14}}
* {{cite episode|url=http://www.jeffgoode.com/tv/americandragon/01season/121.htm|title=American Dragon : Jake Long – Episode 116 – Jake Takes the Cake|work=Jeff Goode.com|accessdate=September 4, 2014|last=Goode|first=Jeff|authorlink=Jeff Goode|episodelink=List of American Dragon: Jake Long episodes#ep15|series=American Dragon: Jake Long|serieslink=American Dragon: Jake Long|season=1|number=15}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- eye of beholder first episode UK --&gt;
|-
|{{dts|2005|10|15|format=y}}–07
|''[[A.T.O.M.]]''
|[[List of A.T.O.M. villains#Magness|Dr. Magness]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;magness&quot;&gt;{{cite episode|url=http://www.tvguide.com/tvshows/atom-2006/episode-19-season-1/daddys-little-girl/199002|title=Daddy’s Little Girl|season=1|number=19|series=A.T.O.M.|serieslink=A.T.O.M.|work=TV Guide}} – closing credits&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Natural Magnetism|series=A.T.O.M.|serieslink=A.T.O.M.|season=1|number=10|airdate=October 15, 2005}} – closing credits&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|07|12|format=y}}–07
|''{{sortname|Ben|10|Ben 10 (2005 TV series)|Ben 10 a}}''
|[[List of Ben 10 villains#Charmcaster|Charmcaster]], Toddler Hex
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;IGN jeanne&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.ign.com/articles/2007/07/29/sdcc-07-the-voice-of-jeanne-darc-speaks|title=SDCC 07: The Voice of Jeanne d'Arc Speaks|website=IGN|date=July 29, 2007|accessdate=August 21, 2014|last=Miller|first=Greg}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|09|23|format=y}}–08
|''[[Legion of Super Heroes (TV series)|Legion of Super-Heroes]]''
|[[Saturn Girl]], [[Triplicate Girl]], [[Shrinking Violet (comics)|Shrinking Violet]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.comicscontinuum.com/stories/0608/08/wahlgren.htm|title=Legion of Super Heroes' Kari Wahlgren|work=Comics Continuum|date=August 8, 2006|access-date=7 Abril 2020|archive-date=4 Marso 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304051808/http://www.comicscontinuum.com/stories/0608/08/wahlgren.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.comicbookresources.com/?page=article&amp;id=7503|title=The Batman, The Spirit, Fantastic Four 2: July 10th Comic Reel Wrap|work=Comic Book Resources|date=July 10, 2006|last=Tabu|first=Hannibal}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.comicbookresources.com/?page=article&amp;id=7715|title=CCI Xtra: Bruce Timm Career Retrospective and 'Legion of Superheroes' Cartoon|work=Comic Book Resources|date=July 28, 2006|last=MacQuarrie|first=Ashley}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- &lt;ref&gt;{{Harvnb|Terrace|2008|p=594}}&lt;/ref&gt; --&gt;
|-
|{{dts|2007|05|05|format=y}}
|''[[Kim Possible]]''
|[[Electronique]]
|Episode: &quot;[[Stop Team Go]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;kari news&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Stop Team Go|episodelink=Stop Team Go|series=Kim Possible|serieslink=Kim Possible|airdate=May 5, 2007|network=Disney Channel}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|08|31|format=y}}–09
|''[[Tak and the Power of Juju (TV series)|Tak and the Power of Juju]]''
|[[Tak and the Power of Juju (TV series)#Jeera|Jeera]], [[Tak and the Power of Juju (TV series)#Blod and Bleeta Oongatchaka|Bleeta]]
|
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;IGN jeanne&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;tak press release&quot;&gt;{{cite press release|url=http://biz.viacom.com/sites/nickelodeonpress/NICKELODEON/Pages/showsdetails.aspx?NewId=9&amp;ShowName=Tak%20and%20the%20Power%20of%20Juju|title=Tak and the Power of Juju|work=Nick Press|publisher=[[Nickelodeon|Nick.com]]|accessdate=September 7, 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140908070202/http://biz.viacom.com/sites/nickelodeonpress/NICKELODEON/Pages/showsdetails.aspx?NewId=9&amp;ShowName=Tak%20and%20the%20Power%20of%20Juju|archivedate=September 8, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|03|13|format=y}}
|''[[Lil' Bush]]''
|[[Lil' Bush#Li'l Democrats|Lil' Hillary]], [[Lil' Bush#Main characters|Lil' Condi]]
|Season 2
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|05|24|format=y}}–13
|''[[Phineas and Ferb]]''
|[[List of Phineas and Ferb characters#Suzy Johnson|Suzy Johnson]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;perlmutter-360&quot;&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=riYXAwAAQBAJ&amp;pg=PA360|title=America Toons In: A History of Television Animation|last=Perlmutter|first=David|date=March 2014|publisher=McFarland|isbn=9780786476503|page=360}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;press&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.kariwahlgren.net/press.html|title=Kari Wahlgren – Press|work=KariWahlgren.net|accessdate=November 27, 2013|archive-date=1 Oktubre 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131001040140/http://kariwahlgren.net/press.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|09|28|format=y}}–12
|''{{sortname|The|Life &amp; Times of Tim}}''
|Gladys (Amy's mother)
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;about kung fu panda&quot;&gt;{{cite web|url=http://animatedtv.about.com/od/showsaz/fr/Kung-Fu-Panda.htm|title='Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness' – Feel the Thunder|work=Animated TV About.com|accessdate=September 5, 2014|last=Basile|first=Nancy|archive-date=Septiyembre 7, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140907191238/http://animatedtv.about.com/od/showsaz/fr/Kung-Fu-Panda.htm|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Harvnb|Terrace|2008|p=600}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|09|29|format=y}}–10
|''{{sortname|The|Penguins of Madagascar}}''
|Jillie, Kitka
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|01|10|format=y}}
|''[[Random! Cartoons]]''
|Sparkles, Mom, Leprechaun
|Episode short: &quot;[[Random! Cartoons#ep7|Sparkles and Gloom]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;voices.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Sparkles and Gloom|episodelink=Random! Cartoons#ep7|series=Random! Cartoons|serieslink=Random! Cartoons|number=7 (third segment)|airdate=January 10, 2009}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|01|23|format=y}}
|''[[Wolverine and the X-Men (TV series)|Wolverine and the X-Men]]''
|[[Emma Frost]], Dr. Sybil Zane, [[Petra (comics)|Christy Nord]]
|Grouped under Voices
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;!-- confirms emma frost --&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Wolverine and the X-Men – excessive Force|work=Mania.com|date=June 14, 2009|first=Rob|last=Vaux|url=http://www.mania.com/wolverine-xmen-excessive-force_article_115655.html|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140907191114/http://www.mania.com/wolverine-xmen-excessive-force_article_115655.html|archivedate=September 7, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Future X|series=Wolverine and the X-Men|serieslink=Wolverine and the X-Men (TV series)|airdate=May 22, 2009|time=Closing credits, Cast}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|05|19|format=y}}
|''[[Back at the Barnyard]]''
|Sheila, Sissy
|Episode: &quot;[[List of Back at the Barnyard episodes#ep29|Bling My Barn]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|06|19|format=y}}
|''{{sortname|The|Secret Saturdays}}''
|[[List of The Secret Saturdays characters#Abbey Grey|Abbey]], [[List of The Secret Saturdays characters#Ruby, Cody, and Wyatt|Ruby]]
|
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Food of the Giants|series=The Secret Saturdays|serieslink=The Secret Saturdays|number=21|airdate=June 26, 2009|network=Cartoon Network}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- ep 20 debut --&gt;
|-
|{{dts|2010|02|13|format=y}}–12
|''[[Kick Buttowski: Suburban Daredevil]]'' 
|[[Kick Buttowski: Suburban Daredevil#Honey Buttowski|Honey Buttowski]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;press&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|url=https://www.youtube.com/watch?v=8ydozX1HnWU|title=Dead Man's Drop/Stumped|work=Disney|episodelink=List of Kick Buttowski: Suburban Daredevil episodes#ep1|series=Kick Buttowski: Suburban Daredevil|serieslink=Kick Buttowski: Suburban Daredevil|airdate=February 13, 2010|season=1|number=1}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|airdate=February 13, 2010|url=https://www.youtube.com/watch?v=31h740miKVs|title=If Books Could Kill/There will be Nachos|work=Disney|episodelink=List of Kick Buttowski: Suburban Daredevil episodes#ep2|series=Kick Buttowski: Suburban Daredevil|serieslink=Kick Buttowski: Suburban Daredevil|season=1|number=2}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|05|07|format=y}}–12
|''{{sortname|Ben|10: Ultimate Alien||Ben 10 Ultimate}}''
|Charmcaster, [[List of Ben 10 villains#Rojo|Rojo]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|09|24|format=y}}–14
|''[[Fish Hooks]]''
|[[Fish Hooks#Shellsea|Shellsea]], others
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;awn comic con 2012&quot;&gt;{{cite magazine|url=http://www.animationmagazine.net/events/disney-tv-animation-announces-comic-con-plans/|title=Disney TV Animation Announces Comic-Con Plans|magazine=Animation Magazine|date=June 22, 2012|accessdate=August 19, 2014|author=Ramin Zahed}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|url=https://variety.com/2011/tv/news/disney-channel-greenlights-zombies-pilot-1118044416/|title=Disney Channel greenlights ‘Zombies’ pilot|magazine=Variety|date=October 13, 2011|accessdate=August 21, 2014|last=Weisman|first=Jon}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- &lt;ref&gt;{{Harvnb|Terrace|2008|p=346}}&lt;/ref&gt; --&gt;
|-
|{{dts|2010|10|11|format=y}}
|''[[Zevo-3]]''
|[[Zevo-3#Ellie Martin/Elastika|Ellie Martin/Elastika]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.eliasentertainment.net/television/zevo-3/|title=Zevo-3|work=Elias Entertainment|accessdate=September 7, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|series=Zevo-3|serieslink=Zevo-3|title=Control|number=3|work=Kabillion|author=[[Kabillion|Kabillion Channel]]|time=Closing credits}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|10|20|format=y}}–12
|''{{sortname|The|Avengers: Earth's Mightiest Heroes}}''
|[[Enchantress (Marvel Comics)|Amora/Enchantress]], [[Jane Foster (comics)|Jane Foster]], [[Karnilla]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|first=Kurtis|last=Findlay|url=http://www.animatedsuperheroes.com/2010_09_01_archive.html|title=Animated Superheroes: September 2010|work=Animated Superheroes}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|11|19|format=y}}–11
|''[[Sym-Bionic Titan]]''
|[[Sym-Bionic Titan#Kimberly &quot;Kimmy&quot; Meisner|Kimmy]], Amber, Monica
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Lessons in Love|series=Sym-Bionic Titan|serieslink=Sym-Bionic Titan|number=11|airdate=November 19, 2010|network=Cartoon Network}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=KariWahlgren|number=277817242652114944|title=&quot;The infamous 'Kimmy Dance' from #SymbionicTitan....only in animation do I have moves this good&quot;|author=Kari Wahlgren|date=December 9, 2012|accessdate=September 10, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;!--https://twitter.com/KariWahlgren/status/277817242652114944 --&gt;
|-
|{{dts|2011|01|27|format=y}}
|''[[Archer (2009 TV series)|Archer]]''
|Anka Scholtz
|Episode: &quot;Swiss Miss&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://eclipsemagazine.com/win-a-copy-of-archer-the-complete-season-two/|title=Win A Copy Of Archer: The Complete Season Two!|publisher=EclipseMagazine|date=December 20, 2011|accessdate=August 21, 2014|last=Wiebe|first=Sheldon A.}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|05|02|format=y}}
|''[[Regular Show]]''
|Movie Actress
|Episode: &quot;Do Me a Solid&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Do Me a Solid|episodelink=List of Regular Show episodes#ep30|series=Regular Show|serieslink=Regular Show|number=30|airdate=May 2, 2011}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|06|16|format=y}}
|''[[The Problem Solverz]]''
|Katrina Rad, Cupcake Girl
|Episode: &quot;Magic Clock&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Magic Clock|episodelink=List of The Problem Solverz episodes#ep10|series=The Problem Solverz|serieslink=The Problem Solverz|number=10|airdate=June 6, 2011}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|07|19|format=y}}
|''[[Scooby-Doo! Mystery Incorporated]]''
|[[List of Scooby-Doo characters#Brad Chiles and Judy Reeves|Judy Reeves (young)]], Regina Wentworth
|Eps. 25–26
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Pawn of Shadows|episodelink=List of Scooby-Doo! Mystery Incorporated episodes#ep25|series=Scooby-Doo! Mystery Incorporated|serieslink=Scooby-Doo! Mystery Incorporated|number=25|airdate=July 19, 2011}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|10|27|format=y}}
|''[[Good Vibes (U.S. TV series)|Good Vibes]]''
|[[Good Vibes (U.S. TV series)#Milan Stone|Milan Stone]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.medialifemagazine.com/good-vibes-and-a-tasteless-treat/|title=Good Vibes, and a tasteless treat|first=Tom|last=Conroy|date=October 25, 2011|work=[[Media Life Magazine]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|11|07|format=y}}–16
|''[[Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness]]''
|[[List of Kung Fu Panda characters#Master Tigress|Tigress]], others
|Nominated – 2012 BTVA Voice Acting Award
|&lt;ref name=&quot;about kung fu panda&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;PRNewswire2&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.prnewswire.com/news-releases/megahit-martial-arts-panda-is-back-as-nickelodeon-and-dreamworks-animation-premiere-kung-fu-panda--legends-of-awesomeness-new-cg-animated-series-monday-nov-7-at-530-pm-etpt-132549638.html|title=Megahit Martial Arts Panda is Back as Nickelodeon and Dreamworks Animation Premiere Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness, New CG-Animated Series, Monday, Nov. 7, at 5:30 P.M. (ET/PT)|work=PRNewswire|date=October 25, 2011|accessdate=October 26, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2012 television&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;variety panda&quot;&gt;{{cite magazine|url=https://variety.com/2011/tv/reviews/kung-fu-panda-legends-of-awesomeness-1117946515/|title=Kung Fu Panda: Legends of Awesomeness|magazine=Variety|date=November 3, 2011|accessdate=August 21, 2014|last=Lowry|first=Brian}}&lt;/ref&gt;
|-
|2012
|''[[Robot and Monster]]''
|Baconeers, Gar-Gantuans
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|03|03|format=y}}–14
|''[[DC Nation Shorts]]''
|[[Black Canary]], [[Elasti-Girl]]
|Green Arrow series
Doom Patrol series
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=Jeff_Mednikow|number=460850557242966016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304223727/https://twitter.com/Jeff_Mednikow/status/460850557242966016|archivedate=March 4, 2016|url-status=dead|title=@tinsmm @KariWahlgren https://www.youtube.com/watch?v=SDD3FJSUX4U …  Check it out, now on youtube from Cartoon Network!|author=Jeff Mednikow|date=April 28, 2014|accessdate=September 15, 2014}} and {{cite tweet|user=dkayevo|number=417367727297155072 &lt;!-- https://twitter.com/dkayevo/status/417367727297155072 --&gt;|title=New Doom Patrol w/ @KariWahlgren, @jeffreycombs and  me as 'Robot Man'. Happy New Year #DC Nation ! http://youtu.be/UwnKEs3nKes  via @youtube|author=[[David Kaye (voice actor)|David Kaye]]|date=December 29, 2013|accessdate=September 15, 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|06|02|format=y}}–13
|''[[Kaijudo: Rise of the Duel Masters]]''
|[[Kaijudo (TV series)#Allison &quot;Allie&quot; Underhill|Allie Underhill]], others
|Nominated – 2012 BTVA Voice Acting Award
|&lt;ref name=&quot;aamb&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2012 television&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;brittany frederick&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.starpulse.com/news/Brittany_Frederick/2012/12/15/kari_wahlgren_on_the_kaijudo_rise_of_t|title=Kari Wahlgren on the 'Kaijudo: Rise of the Duel Masters' Season Finale|publisher=Starpulse.com|date=December 15, 2012|accessdate=August 19, 2014|last=Frederick|first=Brittany|archive-date=20 Agosto 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140820091848/http://www.starpulse.com/news/Brittany_Frederick/2012/12/15/kari_wahlgren_on_the_kaijudo_rise_of_t|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- btva, cite episode &lt;ref&gt;{{cite episode|title=Darkness on the Edge of Town|series=Kaijudo: Rise of the Duel Masters|network=Hub Network|season=2|number=12|airdate=September 6, 2013}}&lt;/ref&gt; --&gt;
|-
|{{dts|2012|06|09|format=y}}
|''[[Young Justice (TV series)|Young Justice]]''
|[[Carol Ferris]]
|Episode: &quot;[[List of Young Justice episodes#ep33|Depths]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|06|30|format=y}}–16
|''[[Gravity Falls]]''
|[[Gravity Falls#Shandra Jimenez|Shandra Jimenez]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|09|28|format=y}}–14
|''[[Randy Cunningham: 9th Grade Ninja]]''
|[[Randy Cunningham: 9th Grade Ninja#Morgan|Morgan]]
|
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Shoob Tube / Stanks Like Teen Spirit|series=Randy Cunningham: 9th Grade Ninja|serieslink=Randy Cunningham: 9th Grade Ninja|season=1|number=13|airdate=July 6, 2013|network=Disney XD}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|09|02|format=y}}
|''[[Winx Club]]''
|Faragonda, Narrator
|[[Nickelodeon]] version, season 5 (Beyond Believix), grouped under Voices
|&lt;ref name=&quot;press&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|season=5|number=1|series=Winx Club|serieslink=Winx Club|title=The Spill|airdate=September 2, 2012|network=Nickelodeon|episodelink=List_of_Winx_Club_episodes#ep1 (105)|time=Closing credits, Featuring the Voices Of}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|12|15|format=y}}–15
|''[[Teenage Mutant Ninja Turtles (2012 TV series)|Teenage Mutant Ninja Turtles]]''
|Joan Grody, Little Girl
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|02|09|format=y}}
|''[[Star Wars: The Clone Wars (2008 TV series)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|Letta Turmond
|Eps. &quot;Sabotage&quot;; &quot;The Jedi Who Knew Too Much&quot;
Nominated – 2013 BTVA Voice Acting Award
|&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2013 television&quot; /&gt;&lt;!-- debut episode: &quot;Sabotage&quot; --&gt;
|-
|{{dts|2013|04|05|format=y}}
|''[[Henry Hugglemonster]]''
|Ivor Hugglemonster
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite magazine|url=http://www.animationmagazine.net/tv/a-monstrously-good-show/|title=A Monstrously Good Show|magazine=Animation Magazine|date=April 12, 2013|accessdate=August 21, 2014|last=Zahed|first=Ramin}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|04|13|format=y}}
|''[[Monsters vs. Aliens (TV series)|Monsters vs. Aliens]]''
|Baby President, Little Girl, Female Admin, Margaret
|Episode: &quot;Danger Wears a Diaper&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|12|02|format=y}}–present
|''[[Rick and Morty]]''
|Jessica, Rose, various
|Main cast, assorted roles
|&lt;ref name=&quot;rick and morty panel&quot;&gt;{{cite AV media|url=https://www.youtube.com/watch?v=74dgHFEJksI|title=SDCC 2013 – Rick and Morty – Adult Swim|date=July 29, 2013|author=Adult Swim|authorlink=Adult Swim|work=YouTube}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;starrymag&quot;&gt;{{cite web|url=http://starrymag.com/kari-wahlgren-rick-and-morty/|title=Kari Wahlgren – Rick and Morty|work=Starry Constellation Magazine|date=June 27, 2016|accessdate=February 4, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;wave newspapers&quot;&gt;{{cite web|url=http://wavenewspapers.com/simply-jessica-kari-wahlgren-talks-about-her-video-game-voiceover-career/|title=SIMPLY JESSICA: Kari Wahlgren talks about her video game voiceover career|work=Wave Newspapers|publisher=Los Angeles Wave|date=December 29, 2016|first=Jessica|last=McAden|accessdate=February 4, 2017|archive-date=February 4, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170204171426/http://wavenewspapers.com/simply-jessica-kari-wahlgren-talks-about-her-video-game-voiceover-career/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|format=y}}
|''[[Bubble Guppies]]''
|Various characters
|
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.tvguide.com/tvshows/bubble-guppies/cast/327345/|title=Bubble Guppies|author=|date=|work=tvguide.com|accessdate=February 4, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|02|22|format=y}}
|''[[Ben 10: Omniverse]]''
|Charmcaster, Viktoria
|Episode: &quot;Charmed, I'm Sure&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|04|02|format=y}}
|''[[TripTank]]''
|Various characters
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|04|09|format=y}}
|''[[The Tom and Jerry Show (2014 TV series)|The Tom and Jerry Show]]''
|Toots
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|06|17|format=y}}
|''[[Wander Over Yonder]]''
|Janet
|Episode: &quot;The Lonely Planet&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|06|29|format=y}}
|''[[Hulk and the Agents of S.M.A.S.H.]]''
|[[Invisible Woman]], Reporter
|Episode: &quot;[[List of Hulk and the Agents of S.M.A.S.H. episodes|Monsters No More]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Monsters No More&quot;&gt;{{cite episode|title=Monsters No More|series=Hulk and the Agents of S.M.A.S.H.|network=Disney XD|airdate=June 29, 2014|season=1|number=24}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|11|01|format=y}}–16
|''[[Breadwinners (TV series)|Breadwinners]]''
|[[Breadwinners (TV series)#Ketta|Ketta]], Aunt Lulu, others
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|series=Breadwinners|serieslink=Breadwinners (TV series)|time=Closing credits|title=Pizzawinners / Yeasterday|airdate=November 1, 2014|number=15a|episodelink=List of Breadwinners episodes#ep15a}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=KariWahlgren|number=516750215001300992 &lt;!-- https://twitter.com/KariWahlgren/status/516750215001300992 --&gt;|title=&quot;Fan Favorites:  Yes, I am the voice of Ketta in Nickelodeon's &quot;Breadwinners!&quot;&quot;|name=Kari Wahlgren|date=September 29, 2014|accessdate=January 30, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|12|05|format=y}}
|''[[Penn Zero: Part-Time Hero]]''
|Bowling Ball
|Eps. &quot;Balls!/Back of The Past, Present and Future Balls&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|12|19|format=y}}
|''[[All Hail King Julien]]''
|Female King Julien
|Ep. &quot;The Wrath of Morticus Khan&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|01|16|format=y}}
|''[[The Adventures of Puss in Boots]]''
|Malaranea
|also specials
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|04|06|format=y}}–17
|''[[Penn Zero: Part-Time Hero]]''
|Bowling Ball
|Episode: &quot;Balls!&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=I'm Still Super/Balls!|series=Penn Zero: Part-Time Hero|network=Disney XD|season=1|number=9|airdate=April 6, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|05|08|format=y}}
|''[[Harvey Beaks]]''
|Carol, Rock Creature
|Episode: &quot;The Ghost Problem&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|url=http://www.nick.com/videos/clip/harvey-beaks-108-full-episode.html|series=Harvey Beaks|serieslink=Harvey Beaks|network=Nickelodeon|title=Harvey Beaks – The Ghost Problem / Princess is Better Than You: Season 1, Episode 108|number=8|time=Closing credits|access-date=7 Abril 2020|archive-date=3 Disyembre 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161203163900/http://www.nick.com/videos/clip/harvey-beaks-108-full-episode.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|06|09|format=y}}–17
|''[[Uncle Grandpa]]''
|Emily, Snotty Camper
|Episode: &quot;Weird Badge&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|title=Sneak peek at today's #unclegrandpa episode on @cartoonnetwork! I'm playing Emily (and the snotty camper) at 6pm!|number=608390479869263874|author=Kari Wahlgren|user=KariWahlgren|date=June 9, 2015|accessdate=June 29, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|06|22|format=y}}–19
|''[[Star vs. the Forces of Evil]]''
|Various characters
|
|&lt;ref&gt;''[[Star vs. the Forces of Evil]]'' credits:

* {{cite episode|title=Lobster Claws / Sleep Spells|series=Star vs. the Forces of Evil|network=Disney XD|season=1|number=7|date=June 22, 2015}}
* {{cite episode|title=Game of Flags / Girls' Day Out|series=Star vs. the Forces of Evil|network=Disney XD|season=2|number=8|date=September 19, 2016}}
* {{cite episode|title=Mathmagic / The Bounce Lounge|series=Star vs. the Forces of Evil|network=Disney XD|season=2|number=17|date=February 13, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|08|01|format=y}}
|''[[Guardians of the Galaxy (TV series)|Guardians of the Galaxy]]''
|Proxima Midnight
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|09|14|format=y}}&amp;ndash;19
|''[[Avengers Assemble (TV series)|Avengers Assemble]]''
|[[Hope Pym|Wasp]], [[Proxima Midnight]], various characters
|
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=New Frontiers|series=Avengers Assemble|network=Disney XD|season=2|number=25|airdate=September 13, 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://screenrant.com/avengers-secret-war-tv-show-disney-xd/|title=Disney XD's Avengers: Secret Wars Gets a Premiere Date &amp; New Team|author=|date=May 25, 2017|website=screenrant.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|09|18|format=y}}–16
|''[[Pig Goat Banana Cricket]]''
|Various characters
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;''[[Pig Goat Banana Cricket]]'' credits:

* {{cite episode|title=The Most Beautiful Cockroach in the World|series=Pig Goat Banana Cricket|network=Nickelodeon|season=1|number=8|airdate=September 25, 2015}}
* {{cite episode|title=The Tooth of My True Love|series=Pig Goat Banana Cricket|network=Nickelodeon|season=1|number=9|airdate=October 2, 2015}}
* {{cite episode|title=Gauntlet of Humiliation|series=Pig Goat Banana Cricket|network=Nickelodeon|season=1|number=10|airdate=October 9, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|10|05|format=y}}
|''[[Be Cool, Scooby-Doo!]]''
|Various characters
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|10|09|format=y}}
|''[[The Mr. Peabody &amp; Sherman Show]]''
|Various characters
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|format=y}}
|''[[Miles from Tomorrowland]]''
|Concierge Bot, Chef Bots
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|10|24|format=y}}–16
|''[[Guardians of the Galaxy (TV series)|Guardians of the Galaxy]]''
|[[Proxima Midnight]]
|Ep. &quot;Undercover Angle&quot;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Undercover Angle|series=Guardians of the Galaxy|network=Disney XD|season=1|number=6|airdate=October 24, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|01|22|format=y}}–18
|''[[The Lion Guard]]''
|Muhimu, others
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;''[[The Lion Guard]]'' credits:

* {{cite episode|title=Bunga the Wise|series=The Lion Guard|network=Disney Junior|season=1|number=3|date=January 22, 2016}}
* {{cite episode|title=The Mbali Fields Migration|series=The Lion Guard|network=Disney Junior|season=1|number=12|date=April 22, 2016}}
* {{cite episode|title=Beware the Zimwi|series=The Lion Guard|network=Disney Junior|season=1|number=19|date=October 14, 2016}}
* {{cite episode|title=Babysitter Bunga|series=The Lion Guard|network=Disney Junior|season=2|number=1|date=July 7, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|01|15|format=y}}–17
|''[[The Fairly OddParents]]''
|[[List of The Fairly OddParents characters#Chloe Carmichael|Chloe Carmichael]]
|Season 10
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|title=Meet Chloe Carmichael...complicating Timmy's life in #fairlyoddparents Season 10! So excited to voice this character!|number=637033765198389248|author=Kari Wahlgren|user=KariWahlgren|date=August 27, 2015|accessdate=August 27, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|01|15|format=y}}–18
|''[[Bunnicula (TV series)|Bunnicula]]''
|Mina
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.tvinsider.com/article/70847/5-things-to-know-about-bunnicula-cartoon-network/|title=5 Things to Know About Creepy-Cute Bunnicula From Cartoon Network|first=Nivea|last=Serrao|date=February 5, 2016|work=[[TV Insider]]|accessdate=March 24, 2016}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|05|02|format=y}}&amp;ndash;18
|''[[The Loud House]]''
|Maggie, others
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2016|06|10|format=y}}–17
|''[[Voltron: Legendary Defender]]''
|Queen Luxia, various
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2017|02|21|format=y}}–18
|''[[Bunsen Is a Beast]]''
|Amanda Killman, Mikey's Mom
|
|&lt;ref name=&quot;bunsen toonzone&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.toonzone.net/toonzone-interviews-butch-hartman-bunsen-beast/|title=Toonzone Interviews Butch Hartman on &quot;Bunsen is a Beast&quot;|website=ToonZone|first=Christopher|last=Glennon|date=February 24, 2017|accessdate=November 16, 2017|quote=The easiest one to cast was the villain, Amanda. We cast Kari Wahlgren, who I had just hired to be Chloe on the Fairly OddParents. The new character of Chloe, she was just great, and I said, “I’m doing this new show Bunsen, would do you just do me a favor and read this part real quick?” She just did it and was hilarious and the character drawing had braces so she kind of did a ::talks through teeth: braces like she was spitting a lot and it was very funny, and so we just kept that.|archive-date=Nobiyembre 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116133348/http://www.toonzone.net/toonzone-interviews-butch-hartman-bunsen-beast/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://emertainmentmonthly.com/index.php/interview-kari-wahlgren-of-the-latest-final-fantasy-game-talks-about-life-as-a-voice-actor/|title=Interview: Kari Wahlgren of the Latest ‘Final Fantasy’ Game Talks About Life as a Voice Actor|date=March 14, 2017|first=Sarah|last=Crocco|work=[[Emerson College|Emertainment Monthly]]|accessdate=November 16, 2017|archive-date=11 Disyembre 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181211010142/http://emertainmentmonthly.com/index.php/interview-kari-wahlgren-of-the-latest-final-fantasy-game-talks-about-life-as-a-voice-actor/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|03|11|format=y}}
|''[[Samurai Jack]]''
|Ami, Aki, various
|[[Samurai Jack (season 5)|Season 5]]Eps. &quot;XCII&quot;; &quot;XCIV&quot;
|&lt;ref&gt;''[[Samurai Jack]]'' credits:

* {{cite episode|title=XCII|series=Samurai Jack|network=Adult Swim|season=5|number=1|date=March 11, 2017}}
* {{cite episode|title=XCIV|series=Samurai Jack|network=Adult Swim|season=5|number=3|date=March 25, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|05|05|format=y}}
|''[[Spirit Riding Free]]''
|Aunt Cora
|Netflix series
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2017|06|26|format=y}}—present
|''[[Dorothy and the Wizard of Oz]]''
|[[Dorothy Gale]], [[Princess Ozma]]
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;kcur&quot;&gt;{{cite web|url=http://kcur.org/post/voice-actor-kari-wahlgren-returns-her-kansas-roots-dorothy-and-wizard-oz#stream/0|title=Voice Actor Kari Wahlgren Returns To Her Kansas Roots With ‘Dorothy And The Wizard Of Oz’|first=Danielle|last=Hogerty|date=July 24, 2017|website=[[KCUR]]|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|07|21|format=y}}—2019
|''[[Niko and the Sword of Light]]''
|Lyra, Balatha, Doris, Poofhilda, others
|Amazon series
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://kidscreen.com/2017/08/08/imaginism-studio-nx-head-into-the-light/|title=Imaginism, Studio NX head into the light|author=|date=|website=kidscreen.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;seat42f&quot;&gt;{{cite web|url=https://seat42f.com/exclusive-the-nut-job-2-scoop-shining-the-spotlight-on-kari-wahlgren.html|title=EXCLUSIVE : THE NUT JOB 2 Scoop:  Shining The Spotlight On Kari Wahlgren - SEAT42F|author=|date=|website=seat42f.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|08|01|format=y}}–19
|''[[OK K.O.! Let's Be Heroes]]''
|[[List of OK K.O.! Let's Be Heroes characters#Shannon|Shannon]]
|
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://hiddenremote.com/2017/08/27/interview-kari-wahlgren-talks-rick-and-morty-fairly-odd-parents-and-more/|title=Interview: Kari Wahlgren talks Rick and Morty, Fairly Odd Parents and more|author=|date=August 27, 2017|website=hiddenremote.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|08|12|format=y}}—present
|''[[DuckTales (2017 TV series)|DuckTales]]''
|Roxanne Featherly
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2019|03|09|format=y}}—present
|''[[DC Super Hero Girls (TV series)|DC Super Hero Girls]]''
|[[Zatanna]]
|
|&lt;ref&gt;https://www.comicsbeat.com/zatanna-steals-the-show-in-dc-super-hero-girls/&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.cbr.com/dc-super-hero-girls-lauren-faust-tara-strong-interview/|title=INTERVIEW: How Lauren Faust &amp; DC Super Hero Girls Mix Real Angst with Super Adventure|date=August 16, 2019|website=CBR}}&lt;/ref&gt;
|}&lt;!-- NEED SOURCE
| {{dts|2017|08|25|format=y}} || ''[[Elena of Avalor]]'' || Bijoux || Ep: &quot;Party of a Lifetime&quot; ||
| {{dts|2017|10|1|format=y}} || ''[[Vampirina]]'' || Aunt Olga/Nosy|| Ep: &quot;Little Terror&quot; ||
| {{dts|2019|11|25|format=y}} || ''[[Cleopatra in Space]]'' || Additonal voices ||
--&gt;

=== Feature film ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot; style=&quot;width=95%;  font-size: 95%;&quot;
|+Listahan ng voice performances sa feature films
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Source&lt;ref name=&quot;resume&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2004|07|17|format=y}}
|''[[Steamboy]]''
|Scarlett
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|04|14|format=y}}
|''{{sortname|The|Wild||Wild}}''
|Baby Hippo
|Grouped under Walla
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|05|18|format=y}}
|''[[Shrek the Third]]''
|Old Woman
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://blogs.voices.com/voxdaily/2007/06/shrek_the_third_interview_kari_wahlgren.html|title=Shrek the Third Interview : Kari Wahlgren|publisher=[[Voices.com]]|work=Vox Daily|date=June 7, 2007|accessdate=August 21, 2014|last=Ciccarelli|first=Stephanie|archive-date=Agosto 23, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140823001221/http://blogs.voices.com/voxdaily/2007/06/shrek_the_third_interview_kari_wahlgren.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|11|21|format=y}}
|''[[Bolt (2008 film)|Bolt]]''
|Mindy
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;ku valentines&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.kualumni.org/news/happy-valentines-day/|title=Happy Valentine’s Day|publisher=Kualumni.org|work=KU Alumni Association|date=February 13, 2013|accessdate=August 19, 2014|archive-date=August 20, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140820075714/http://www.kualumni.org/news/happy-valentines-day/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|07|31|format=y}}
|''[[Aliens in the Attic]]''
|Razor
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|01|13|format=y}}
|''[[Tangled Ever After]]''
|Queen
|Short film
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|section=closing credits|title=[[Tangled Ever After]]|date=2012}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|11|02|format=y}}
|''[[Paperman]]''
|Meg
|[[Academy Awards|Academy Award]]-winning short film
|&lt;ref name=&quot;ku valentines&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://film-book.com/paperman-2012-short-film-john-kahrs-kari-wahlgren-jeff-turley/|title=PAPERMAN (2012) Short Film: John Kahrs, Kari Wahlgren, Jeff Turley|publisher=Film-Book.com|date=February 4, 2013|accessdate=August 19, 2014|last=Tomasi|first=Rollo}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite magazine|url=http://www.radiotimes.com/film/cn5tvv/paperman|title=Paperman &amp;#124; Film review and movie reviews|magazine=Radio Times|accessdate=August 19, 2014|archive-date=August 20, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140820121838/http://www.radiotimes.com/film/cn5tvv/paperman|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|07|18|format=y}}
|''[[Planes: Fire &amp; Rescue]]''
|Patch
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.allmovie.com/movie/planes-fire-rescue-v583658/cast-crew|title=Planes: Fire &amp; Rescue (2014) – Cast and Crew|work=[[All Movie Guide]]|date=July 18, 2014|accessdate=August 19, 2014|archive-date=13 Pebrero 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180213080442/https://www.allmovie.com/movie/planes-fire-rescue-v583658/cast-crew|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|12|12|format=y}}
|''[[Tinker Bell and the Legend of the NeverBeast]]''
|Robin
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|09|26|format=y}}
|''The Laws of the Universe Part 0''
|Anna
|Limited theatrical release
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-09-26/the-laws-of-the-universe-anime-film-casts-dylan-mcdermott-jennifer-beals-tom-kenny/.93394|title=The Laws of the Universe Anime Film Casts Dylan McDermott, Jennifer Beals, Tom Kenny|work=Anime News Network|date=September 26, 2015|accessdate=February 28, 2016}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://teenswannaknow.com/laws-of-the-universe-part-0-premiere-with-tom-kenny-kari-wahlgren-lex-lang-christina-vee/|title=Laws of the Universe Part 0 Premiere with Tom Kenny, Kari Wahlgren, Lex Lang, Christina Vee|author=TWK Admin|date=|work=Teens Wanna Know|accessdate=February 28, 2016|postscript=. Video interview at 4:26}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- btva --&gt;
|-
|{{dts|2017|05|17|format=y}}
|''{{sortname|The|Nut Job 2: Nutty by Nature}}''
|Jamie
|
|&lt;ref name=&quot;seat42f&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=calbrunker|author=Cal Brunker|number=746380752040796160|title=Excited to share our first teaser poster for #TheNutJob2 @bobbarlen @arnettwill @KatieHeigl @KariWahlgren @fluffyguy|date=June 24, 2016|accessdate=August 6, 2016}}&lt;/ref&gt;
|-
|2018
|''[[Fate/stay night: Heaven's Feel|Fate/stay night: Heaven's Feel I. presage flower]]''
|[[Saber (Fate/stay night)|Saber]]
|[[Aniplex of America]] theatrical release
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.threeifbyspace.net/2018/05/fathom-events-and-aniplex-of-america-bring-latest-fate-movie-to-theaters/|title=Fathom and Aniplex of America Bring Latest 'Fate/stay' Movie to Theaters|first=Robert|last=Prentice|date=May 7, 2018|website=Three If By Space|accessdate=March 7, 2019}}&lt;/ref&gt;
|-
|2019
|''[[Promare]]''
|Lucia Fex
|Limited theatrical release
|&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2019-08-27/promare-anime-film-english-dubbed-trailer-streamed/.150465|title=Promare Anime Film's English-dubbed Trailer Streamed (Updated)|website=Anime News Network|language=en|access-date=2019-08-29}}&lt;/ref&gt;
|}&lt;!-- NEED SOURCE
| {{dts|2017|03|4|format=y}} || ''[[Harvey Beaks]]'' || Michelle Beaks || || {{cn}}
--&gt;

=== Direct-to-video at television films ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot; style=&quot;width=95%;  font-size: 95%;&quot;
|+Listahan ng voice performances in direct-to-video asin television films
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Source&lt;ref name=&quot;resume&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2002|03|20|format=y}}
|''[[WXIII: Patlabor the Movie 3]]''
|Saeko Misaki
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://archive.org/details/animatedmoviegui0000beck|title=The Animated Movie Guide|last=Beck|first=Jerry|date=2005|publisher=Chicago Review Press|isbn=9781569762226|page=[https://archive.org/details/animatedmoviegui0000beck/page/190 190]|authorlink=Jerry Beck|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2003|11|18|format=y}}
|''[[Cardcaptor Sakura Movie 2: The Sealed Card]]''
|[[Sakura Kinomoto]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;them ccs movie 2&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.themanime.org/viewreview.php?id=874|title=Card Captor Sakura the Movie 2: The Sealed Card – Review|work=THEM Anime Reviews|accessdate=November 27, 2013|last=Laeno|first=Dominic|archive-date=Disyembre 3, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203002629/http://www.themanime.org/viewreview.php?id=874|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|04|06|format=y}}
|''[[Galerians: Rion]]''
|Lilia, Elsa Steiner
|as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|section=closing credits, featuring the voices of|title=[[Galerians:Rion]]|year=2004}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|11|23|format=y}}
|''[[Mobile Suit Gundam F91]]''
|Annamarie Bourget
|as Jennifer Jean
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.crystalacids.com/database/title/452/gundam-f91/|title=Mobile Suit Gundam F91 (movie)|work=Crystal Acids|accessdate=September 3, 2014|archive-date=December 3, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203091136/http://www.crystalacids.com/database/title/452/gundam-f91/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|09|04|format=y}}
|''[[Naruto the Movie: Ninja Clash in the Land of Snow]]''
|Koyuki Kazahana, Yukie Fujikaze
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.bestbuy.com/site/naruto-the-movie-ninja-clash-in-the-land-of-snow-dvd/8446666.p?id=1645528&amp;skuId=8446666|title=Naruto: The Movie – Ninja Clash in the Land of Snow (DVD) 2002|work=Bestbuy.com}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|07|06|format=y}}
|''[[The Grim Adventures of Billy and Mandy|Billy &amp; Mandy: Wrath of the Spider Queen]]''
|Velma Green the Spider Queen
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|07|26|format=y}}
|''[[Naruto the Movie 2: Legend of the Stone of Gelel]]''
|Fugai
|Grouped under Cast
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|date=July 26, 2008|section=closing credits|title=[[Naruto the Movie 2: Legend of the Stone of Gelel]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|08|26|format=y}}
|''{{sortname|The Little|Mermaid: Ariel's Beginning||Little Mermaid}}''
|Attina
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|10|07|format=y}}
|''[[Strait Jacket]]''
|Rachel Hammond
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|url=http://www.worldcat.org/title/strait-jacket/oclc/244206876|title=Strait Jacket|oclc=244206876|publisher=Manga Video|date=October 7, 2008|time=English closing credits, English Voice Cast}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.comicmix.com/2008/09/08/strait-jacket-to-make-domestic-debut-on-dvd/|title=Strait Jacket to Make Domestic Debut on DVD|work=Comic Mix|first=Robert|last=Greenberger|authorlink=Robert Greenberger|date=September 8, 2008}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|06|26|format=y}}
|''[[Virtuality (TV series)|Virtuality]]''
|Jean the Computer
|Television pilot
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thefutoncritic.com/showatch/virtuality/|title=Virtuality|work=[[The Futon Critic]]|accessdate=September 4, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://wherenobloghasgonebefore.blogspot.com/2013/05/a-review-of-virtuality.html|title=A Review of Virtuality|work=Where No Blog Has Gone Before|date=May 13, 2013|last=Burnette|first=Bryant}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|10|09|format=y}}
|''Aussie and Ted's Great Adventure''
|Cricket
|Live-action animal
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|01|20|format=y}}
|''[[Hulk Vs|Hulk Vs Thor]]''
|[[Enchantress (Marvel Comics)|Amora/Enchantress]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|01|25|format=y}}
|''[[Dead Space: Aftermath]]''
|Rin, Sandra Burns
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|11|19|format=y}}
|''[[Pixie Hollow Games]]''
|Ivy
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|09|20|format=y}}
|''{{sortname|The Disappearance|of Haruhi Suzumiya||Disappearance}}''
|[[List of Haruhi Suzumiya characters#Tsuruya|Tsuruya-san]], [[List of Haruhi Suzumiya characters#Kyon's Sister|Kyon's Little Sister]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|section=closing credits, English Voice Cast|title=[[The Disappearance of Haruhi Suzumiya]]|date=September 20, 2011}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|08|16|format=y}}
|''[[Tinker Bell and the Secret of the Wings]]''
|Receptionist
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|04|16|format=y}}
|''[[Iron Man: Rise of Technovore]]''
|[[Maria Hill]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|07|09|format=y}}
|''[[Metal Gear Solid 2: Bande Dessinée]]''
|Rosemary
|Digital graphic novel released as DVD Video
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|10|01|format=y}}
|''[[List of Tiger &amp; Bunny episodes#Movies#Tiger and Bunny: The Beginning|Tiger and Bunny: The Beginning]]''
|[[List of Tiger &amp; Bunny characters#Karina Lyle|Karina Lyle/Blue Rose]]
|&amp;nbsp;
|
|-
|{{dts|2014|03|25|format=y}}
|''[[Avengers Confidential: Black Widow and Punisher]]''
|Maria Hill
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2014|04|01|format=y}}
|''{{sortname|The Pirate|Fairy||Pirate Fairy}}''
|Sweetpea, Sydney
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dis411.net/2014/03/23/red-carpet-photos-for-disneys-the-pirate-fairy-premiere-march-22-2014/|title=Red Carpet Photos For Disney's &quot;The Pirate Fairy&quot; Premiere March 22, 2014|publisher=Dis411|date=March 23, 2014|accessdate=August 21, 2014|last=Crooks|first=Amy|archive-date=15 Hulyo 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715133601/http://www.dis411.net/2014/03/23/red-carpet-photos-for-disneys-the-pirate-fairy-premiere-march-22-2014|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- names her role --&gt;
|-
|{{dts|2014|04|22|format=y}}
|''[[Son of Batman]]''
|Rebecca Langstrom
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2015|02|10|format=y}}
|''[[Lego DC Comics Super Heroes: Justice League vs. Bizarro League]]''
|[[Wonder Woman]], [[Bizarra]]
|Grouped under &quot;Starring the Voice Talents of&quot;&lt;!-- according to IGN trailer billing --&gt;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;!--  trailer shows Kari Wahlgren's name in the star billing &lt;ref&gt;{{cite video|url=http://www.ign.com/videos/2014/11/10/lego-justice-league-vs-bizarro-league-trailer|title=LEGO DC Comics Super Heroes: Justice League vs. Bizarro League – Trailer | work = IGN Video | publisher=IGN | date= November 10, 2014 }}&lt;/ref&gt; --&gt;
|-
|{{dts|2015|02|24|format=y}}
|''[[List of Tiger &amp; Bunny episodes#Movies#Tiger and Bunny: The Rising|Tiger and Bunny: The Rising]]''
|Karina Lyle/Blue Rose
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-02-22/tiger-and-bunny-the-movie-the-rising-new-driver-english-dub-clip-streamed/.85283|title=Tiger &amp; Bunny The Movie: The Rising 'New Driver' English Dub Clip Streamed|date=February 22, 2015|accessdate=July 13, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|07|21|format=y}}
|''[[Justice League: Gods and Monsters]]''
|[[Bumblebee (comics)|Karen Beecher]]&lt;!-- , [[Livewire (DC Comics)|Livewire]] --&gt;
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.supermansupersite.com/0727338.html|title=The Superman Super Site - July 27, 2015: &quot;Justice League: Gods &amp; Monsters&quot; Blu-ray/DVD Review|author=|date=|work=supermansupersite.com|accessdate=September 16, 2015|archive-date=Septiyembre 24, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924111818/http://www.supermansupersite.com/0727338.html|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|12|15|format=y}}
|''[[Kung Fu Panda: Secrets of the Scroll]]''
|Adult Tigress
|short film
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2016|01|20|format=y}}
|''[[Batman: Bad Blood]]''
|Ms. Bannister, Kori
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2016|03|01|format=y}}
|''[[Lego DC Comics Super Heroes: Justice League: Cosmic Clash]]''
|[[Saturn Girl]], Ugh
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite press release|url=http://www.awn.com/news/justice-league-cosmic-clash-lands-blu-ray-march-1|via=Animation World Network|date=December 9, 2015|author=Warner Bros. Home Entertainment|title=‘Justice League: Cosmic Clash’ Lands on Blu-ray March 1|location=Burbank, California|accessdate=December 10, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|03|29|format=y}}
|''[[Justice League vs. Teen Titans]]''
|[[Starfire (Koriand'r)|Starfire]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.toonzone.net/justice-league-vs-teen-titans-roundtable-interviews/|title=&quot;Justice League vs. Teen Titans&quot; Roundtable Interviews - ToonZone News|author=|date=May 31, 2016|website=toonzone.net|accessdate=November 16, 2017|archive-date=Nobiyembre 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116133542/http://www.toonzone.net/justice-league-vs-teen-titans-roundtable-interviews/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- BTVA --&gt;
|-
|{{dts|2016|07|25|format=y}}
|''[[Batman: The Killing Joke (film)|Batman: The Killing Joke]]''
|Call Girl
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;cast-list&quot;&gt;{{cite web|url=https://itunes.apple.com/us/movie/batman-the-killing-joke/id1111051505|title=Batman: The Killing Joke on iTunes|website=[[iTunes Store]]|access-date=May 25, 2016}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|01|31|format=y}}
|''[[Scooby-Doo! Shaggy's Showdown]]''
|Midge Gunderson
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2017|03|31|format=y}}
|''[[Teen Titans: The Judas Contract]]''
|Starfire
|
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.cbr.com/teen-titans-judas-contract-panel-wondercon-2017/|title=WonderCon: Teen Titans: The Judas Contract Panel|author=|date=March 31, 2017|website=cbr.com|accessdate=November 16, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://fansided.com/2017/03/21/exclusive-clip-kari-wahlgren-starfire-teen-titans-judas-contract-dc-all-access/|title=Exclusive clip: Kari Wahlgren on her favorite Starfire moment in Teen Titans: The Judas Contract|author=|date=March 21, 2017|website=fansided.com|accessdate=November 16, 2017|archive-date=Nobiyembre 16, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116131545/https://fansided.com/2017/03/21/exclusive-clip-kari-wahlgren-starfire-teen-titans-judas-contract-dc-all-access/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|}

=== Video games ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot; style=&quot;width=95%;  font-size: 95%;&quot;
|+Listahan ng voice performances sa video games
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Source&lt;ref name=&quot;resume&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|02|25|format=y}}
|''[[Xenosaga Episode I: Der Wille zur Macht]]''
|
|{{efn|For some reason, the closing credits of this video game did not list the voice actors involved.|name=&quot;no voice actors}}
|&lt;ref name=&quot;anime expo 2009&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|08|27|format=y}}
|''[[Buffy the Vampire Slayer: Chaos Bleeds]]''
|[[Willow Rosenberg]]
|First voice-over role in video games
|&lt;ref name=&quot;giving&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2003|12|10|format=y}}
|''[[Fatal Frame II: Crimson Butterfly]]''
|Mio Amakura
|Grouped under Voice Talent
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Tecmo]]|scene=closing credits, 2 minutes in, Voice Talent|title=[[Fatal Frame II: Crimson Butterfly]]|date=December 10, 2003}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.legendsofhorror.org/game/fatal-frame-ii-crimson-butterfly-2003/|title=Fatal Frame II: Crimson Butterfly (2003)|work=Legends of Horror|access-date=April 7, 2020|archive-date=April 7, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407012527/http://www.legendsofhorror.org/game/fatal-frame-ii-crimson-butterfly-2003/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|07|13|format=y}}
|''[[Tales of Symphonia]]''
|[[List of characters in Tales of Symphonia#Raine Sage|Raine Sage]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2004|08|format=y}}
|''[[Halo 2]]'' (''[[I Love Bees]]'' promotional edition)
|Janissary &quot;Jan&quot; James
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;&lt;!-- original article credited her under halo 2 but does not show in main credits for that, wikia shows she is credited for I Love Bees version --&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|editor-first1=John F.|editor-last1=Barber|url=http://www.radionouspace.net/archives-ilovebees.html|title=Archives – I Love Bees|work=radio nouspace|accessdate=August 19, 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140820094919/http://www.radionouspace.net/archives-ilovebees.html|archivedate=August 20, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2004|09|27|format=y}}
|''[[Shadow Hearts: Covenant]]''
|Karin Koenig
|as Jennifer Jean
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2004|11|10|format=y}}
|''[[Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events (video game)|Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events]]''
|White-Faced Jane
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;joe-mammy interview&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;not afraid&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Adrenium Games]]|scene=closing credits|title=[[Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events (video game)|Lemony Snicket's A Series of Unfortunate Events]]|date=November 10, 2004}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|02|15|format=y}}
|''[[Xenosaga Episode II: Jenseits von Gut und Böse]]''
|Febronia, Pellegri
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2005|04|05|format=y}}
|''[[SWAT 4]]''
|Dispatch, 911 Operator, TV Reporter, Female Hostage 2
|
|&lt;ref&gt;{{cite AV media|format=PDF|url=https://manualmachine.com/games-pc/swat-4/1119524-user-manual/|title=SWAT 4 User Manual|page=29, Voice Actors|via=Manual Machine}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|05|03|format=y}}
|''[[Everybody's Golf Portable|Hot Shots Golf: Open Tee]]''
|&lt;!-- Mika, Julie --&gt;
|Grouped under Voice Actors
Also ''[[Everybody's Golf Portable 2|Hot Shots Golf: Open Tee 2]]''
|&lt;ref&gt;{{cite video game|title=''[[Everybody's Golf Portable|Hot Shots Golf Open Tee]]''|developer=[[Clap Hanz]]|scene=Credits, Voice Production, Voice Actors|publication-date=May 3, 2005}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2005|05|04|format=y}}
|''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith (video game)|Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|Serra Keto
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2005|11|01|format=y}}
|''[[From Russia with Love (video game)|James Bond 007: From Russia with Love]]''
|[[Tatiana Romanova]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|04|12|format=y}}
|''[[Samurai Champloo: Sidetracked]]''
|[[List of Samurai Champloo characters#Fuu Kasami|Fuu Kasumi]]
|as Kay Jensen
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=April 12, 2006|developer=Bandai|scene=closing credits, English Voice Cast|title=[[Samurai Champloo: Sidetracked]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|08|15|format=y}}
|''[[Dirge of Cerberus: Final Fantasy VII]]''
|[[Characters of the Final Fantasy VII series#Shelke the Transparent|Shelke Rui]]
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|08|29|format=y}}
|''[[Xenosaga Episode III: Also sprach Zarathustra]]''
|Febronia, Pellegri
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|09|19|format=y}}
|''[[Open Season (video game)|Open Season]]''
|Beth, Giselle
|Grouped under Voice Talent
|&lt;ref name=&quot;voices.com&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mobygames.com/game/ps2/open-season/credits|title=Open Season (PlayStation 2)|work=MobyGames|accessdate=September 5, 2014|last=Hogue|first=Laurent}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- credits posting by Laurent Hogue, a developer on the game --&gt;
|-
|{{dts|2006|10|17|format=y}}
|''[[Justice League Heroes]]''
|[[Zatanna]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;IGN jeanne&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.ign.com/articles/2006/05/04/justice-league-speak-up|title=Justice League Speak Up|date=May 4, 2006|work=IGN|first=Daemon|last=Hatfield}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|10|17|format=y}}
|''[[Tokobot|Tokobot Plus: Mysteries of the Karakuri]]''
|Ruby, Aria
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=October 17, 2006|developer=[[Tecmo]]|scene=closing credits, 1 minute in, USA Version, Tokobot Plus English VO, Voice Talent|title=[[Tokobot|Tokobot Plus: Mysteries of the Karakuri]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|10|24|format=y}}
|''[[.hack//G.U.|.hack//G.U. vol. 1//Rebirth]]''
|Shino, Kaede
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|10|24|format=y}}
|''[[Star Wars: Empire at War: Forces of Corruption]]''
|Silri
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.gamespot.com/articles/star-wars-empire-at-war-forces-of-corruption-designer-diary-5-the-sounds-of-corruption/1100-6159916/|title=Star Wars: Empire at War: Forces of Corruption Designer Diary #5 – The Sounds of Corruption|work=[[GameSpot]]|date=October 17, 2006|last=Klepacki|first=Frank|authorlink=Frank Klepacki|quote=Kari Wahlgren as Silri was spot on with the natural blend of sexy and psycho tones to her voice, adding to her character the feeling she was a raging loose cannon.}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|10|27|format=y}}
|''[[Guild Wars Nightfall]]''
|Tahlkora
|Grouped under Voice Actors
|&lt;ref&gt;{{cite book|url=ftp://ftp.guildwars.com/downloads/gwn-manual-en.pdf|title=Guild Wars Nightfall Manuscript|page=145|format=PDF}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|10|31|format=y}}
|''[[Final Fantasy XII]]''
|[[Ashelia B'nargin Dalmasca|Ashe]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2006|11|13|format=y}}
|''[[Dead or Alive Xtreme 2]]''
|[[Kasumi (Dead or Alive)|Kasumi]], Niki
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=November 13, 2006|developer=[[Team Ninja]]|scene=closing credits, 1:30 in, English Voiceover Cast|title=[[Dead or Alive Xtreme 2]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2006|12|05|format=y}}
|''[[Metal Gear Solid: Portable Ops]]''
|[[List of Metal Gear Acid characters#Teliko Friedman|Teliko Friedman]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|01|30|format=y}}
|''[[Rogue Galaxy]]''
|Lilika
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;voices.com&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|03|20|format=y}}
|''[[Armored Core 4]]''
|Fiona Jarnefeldt
|
|&amp;nbsp;
|-
|{{dts|2007|05|02|format=y}}
|''[[Spider-Man 3 (video game)|Spider-Man 3]]''
|[[Mary Jane Watson]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;IGN jeanne&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|05|08|format=y}}
|''[[.hack//G.U.|.hack//G.U. vol. 2//Reminisce]]''
|Kaede
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|06|25|format=y}}
|''{{sortname|The|Darkness|The Darkness (video game)}}''
|Young Jenny
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;giving&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|06|29|format=y}}
|''[[Project Sylpheed]]''
|Ellen Bernstein
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=June 29, 2007|developer=[[Game Arts]], [[SETA Corporation|SETA]]|scene=closing credits|title=[[Project Sylpheed]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|08|21|format=y}}
|''[[Jeanne d'Arc (video game)|Jeanne d'Arc]]''
|[[Jeanne d'Arc]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;IGN jeanne&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.siliconera.com/2007/08/01/talking-with-the-voice-of-jeanne-d’arc|title=Talking with the voice of Jeanne D’arc|work=Siliconera|date=August 1, 2007|last=Yip|first=Spencer}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|08|28|format=y}}
|''[[Guild Wars: Eye of the North]]''
|Gwen
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;mmorpg guild wars 2&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mmorpg.com/gamelist.cfm?game=473&amp;view=news&amp;page=22&amp;read=15769|title=Guild Wars 2 News – Exclusive Voices of Tyria Trailer!|work=MMORPG.com|date=December 16, 2009|last=Bitten|first=Michael}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2007|09|08|format=y}}
|''[[.hack//G.U.|.hack//G.U. vol. 3//Redemption]]''
|Shino, Kaede
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2007|10|05|format=y}}
|''[[Final Fantasy Tactics: The War of the Lions]]''
|Ovelia
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|01|22|format=y}}
|''[[No More Heroes (video game)|No More Heroes]]''
|[[List of No More Heroes characters#Jeane|Jeane]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|06|03|format=y}}
|''[[Ninja Gaiden II (2008 video game)|Ninja Gaiden II]]''
|[[List of Ninja Gaiden characters#Sonia|Sonia]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Team Ninja]]|scene=closing credits, 1:40 in, Ninja Gaiden 2 Cast – English Voice Actors|title=[[Ninja Gaiden II (2008 video game)|Ninja Gaiden II]]|date=June 3, 2008}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|06|12|format=y}}
|''[[Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots]]''
|Enemy Soldiers
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|08|19|format=y}}
|''[[Too Human]]''
|Nyanna
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Silicon Knights]]|scene=closing credits, Cast|title=[[Too Human]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|08|30|format=y}}
|''[[Valkyria Chronicles]]''
|Irene Ellet
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|09|16|format=y}}
|''[[Star Wars: The Force Unleashed]]''
|Darth Phobos
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2008|12|02|format=y}}
|''[[Prince of Persia (2008 video game)|Prince of Persia]]''
|[[List of Prince of Persia characters#Elika|Elika]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;otaku news 2008&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|01|27|format=y}}
|''[[Afro Samurai (video game)|Afro Samurai]]''
|Young Afro Samurai
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|06|02|format=y}}
|''[[Red Faction: Guerrilla]]''
|Samanya
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Volition (company)]]|title=[[Red Faction: Guerrilla]]|date=June 2, 2009|scene=closing credits, 3:30 in, Voice Actors, Featuring}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|06|09|format=y}}
|''[[Prototype (video game)|Prototype]]''
|Elizabeth Greene, The Mother, miscellaneous voices
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;411mania&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.411mania.com/games/columns/272369|title=The 8 Ball 2.05.13: Top 8 Video Game Voice Actresses|work=411mania.com|date=February 5, 2013|last=Morrison|first=Marc|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140905235649/http://www.411mania.com/games/columns/272369|archivedate=September 5, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite video game|date=June 9, 2009|developer=[[Radical Entertainment]]|scene=closing credits, 1:45 in, Voice Cast|title=[[Prototype (video game)|Prototype]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|09|29|format=y}}
|''[[Ninja Gaiden Sigma 2]]''
|Irene Lew, Sonia
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|10|13|format=y}}
|''[[Brütal Legend]]''
|Dominatrices
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/video-games/Brutal-Legend/|title=Behind The Voice Actors – Brutal Legend|work=Behind The Voice Actors}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|10|27|format=y}}
|''[[Ben 10 Alien Force: Vilgax Attacks]]''
|Charmcaster
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2009|11|17|format=y}}
|''[[Resident Evil: The Darkside Chronicles]]''
|Others
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/video-games/Resident-Evil-The-Darkside-Chronicles/|title=Behind The Voice Actors – Resident Evil: The Darkside Chronicles|work=Behind The Voice Actors}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|12|03|format=y}}
|''{{sortname|The|Saboteur|The Saboteur (2009 video game)}}''
|Skylar
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=December 3, 2009|developer=[[Pandemic Studios]]|scene=closing credits, 3:30 in, Voice Over Cast|title=[[The Saboteur (2009 video game)|The Saboteur]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2009|12|27|format=y}}
|''[[Ratchet &amp; Clank Future: A Crack In Time]]''
|Carina
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|02|02|format=y}}
|''[[White Knight Chronicles]]''
|Princess Cisna
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|02|09|format=y}}
|''[[BioShock 2]]''
|Barbara Johnson
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|03|09|format=y}}
|''[[Final Fantasy XIII]]''
|Cocoon Inhabitants
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=Square Enix|scene=Closing credits, 2:15 minutes in, Cocoon Inhabitants|title=[[Final Fantasy XIII]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|03|16|format=y}}
|''[[Resonance of Fate]]''
|Cochet
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=March 16, 2010|developer=[[tri-Ace]]|scene=closing credits, 1 minute in, Voice Cast (English/Japanese)|title=[[Resonance of Fate]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|03|30|format=y}}
|''[[Dead or Alive Paradise]]''
|Kasumi, [[List of Dead or Alive characters#Niki|Niki]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|06|22|format=y}}
|''[[Transformers: War for Cybertron]]''
|[[Arcee]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|06|25|format=y}}
|''[[Singularity (video game)|Singularity]]''
|Kathryn Norvikova
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|09|30|format=y}}
|''[[Final Fantasy XIV (2010 video game)|Final Fantasy XIV]]''
|Cast
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|title=Final Fantasy XIV|developer=[[Square Enix]]|publisher=Square Enix|scene=Closing credits, 4:50 in, Cast|year=2010}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2010|10|19|format=y}}
|''[[Vanquish (video game)|Vanquish]]''
|Elena Ivanova
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2010|11|26|format=y}}
|''[[Tron: Evolution]]''
|Radia
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|02|15|format=y}}
|''[[Marvel vs. Capcom 3: Fate of Two Worlds]]''
|[[Jill Valentine]]
|Grouped under Voice Talent
|&lt;ref name=&quot;411mania&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite video game|date=February 15, 2011|developer=[[Capcom]]|scene=closing credits, 2:44 in, Voice Talent|title=[[Marvel vs. Capcom 3: Fate of Two Worlds]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|05|20|format=y}}
|''[[Dead or Alive: Dimensions]]''
|Kasumi, Kasumi Alpha, [[List of Dead or Alive characters#Ayame|Ayame]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|06|09|format=y}}
|''[[White Knight Chronicles II]]''
|Princess Cisna
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|09|27|format=y}}
|''[[X-Men: Destiny]]''
|[[Emma Frost]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|10|11|format=y}}
|''[[Ace Combat: Assault Horizon]]''
|Janice Rehl
|Also [[Motion capture|performance capture]]
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=October 11, 2011|developer=[[Namco]]|scene=closing credits, English Voices and Performance Capture (Alphabetical Order)|title=[[Ace Combat: Assault Horizon]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|10|18|format=y}}
|''[[Batman: Arkham City]]''
|[[League of Assassins|League of Assassins Members]][[Vicki Vale]] (''Revenge'')
|Grouped under Voice Over Actors
Also in ''[[Harley Quinn's Revenge]]'' expansion pack
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Rocksteady Studios]]|scene=closing credits, 8 minutes in, Voice Over Actors|title=[[Batman: Arkham City]]|publisher=[[Warner Bros. Interactive Entertainment]]|date=October 18, 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;polygon rock stars&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.polygon.com/features/2013/4/2/4104160/why-arent-video-game-actors-treated-like-stars|title=Why aren't video game actors treated like stars?|work=[[Polygon (website)|Polygon]]|date=April 2, 2013|first=David|last=Griner}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|11|11|format=y}}
|''{{sortname|The|Elder Scrolls V: Skyrim}}''
|Vex
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|11|15|format=y}}
|''[[Saints Row: The Third]]''
|Pedestrian and Character Voices
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/video-games/Saints-Row-The-Third/|title=Behind The Voice Actors – Saints Row: The Third|work=Behind The Voice Actors|accessdate=November 3, 2014}} – check mark shows screen shot of closing credits where she is listed&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2011|11|15|format=y}}
|''[[Ultimate Marvel vs. Capcom 3]]''
|Jill Valentine
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;411mania&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2011|12|20|format=y}}
|''[[Star Wars: The Old Republic]]''
|Jedi Knight Female
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=December 20, 2011|developer=[[BioWare]]|publisher=[[Electronic Arts]], [[LucasArts]]|title=[[Star Wars: The Old Republic]]|scene=closing credits, 9:50 in, English Cast}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|02|21|format=y}}
|''[[Asura's Wrath]]''
|Mithra
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|03|13|format=y}}
|''[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm Generations]]''
|Tayuya
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;pumped&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.centralfloridafuture.com/news/view.php/740603/Anime-lovers-pumped-for-Orlando-conventi|title=Anime lovers pumped for Orlando convention this summer|work=Central Florida Future|date=June 11, 2014|last=Rhodes|first=Adam|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140810154633/http://www.centralfloridafuture.com/news/view.php/740603/Anime-lovers-pumped-for-Orlando-conventi|archivedate=August 10, 2014|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|03|23|format=y}}
|''[[Kid Icarus: Uprising]]''
|Gaol, Phosphora
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|04|03|format=y}}
|''[[Kinect Star Wars]]''
|Intercom, PC Female Pilot, pad1
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.microsoft.com/games/mgsgamecatalog/kinectstarwars.aspx|title=Kinect Star Wars Credits|work=Microsoft Game Studios|date=2012}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|06|26|format=y}}
|''{{sortname|The|Amazing Spider-Man|The Amazing Spider-Man (2012 video game)}}''
|[[Gwen Stacy]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2012|07|03|format=y}}
|''{{sortname|The|Secret World}}''
|Kirsten Geary, Tanis
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Funcom]]|scene=closing credits, Cast|title=[[The Secret World]]|publisher=[[Electronic Arts]]|date=June 13, 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- https://www.youtube.com/watch?v=KJvjG8fxMUg --&gt;
|-
|{{dts|2012|07|12|format=y}}
|''Infex''
|Ivy
|Interactive graphic novel
|&lt;ref&gt;{{cite video|author=PCB Productions|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZXxQt_FNMPw|work=YouTube|date=July 23, 2012|title=Infex Interviews 1|at=0:59}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite video|author=PCB Productions|url=https://www.youtube.com/watch?v=eNs-EtWttEE|work=YouTube|date=June 30, 2012|title=Infex Interviews 2|at=1:35}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|07|20|format=y}}
|''[[Kingdom Hearts 3D: Dream Drop Distance]]''
|The Grid
|Grouped under &quot;Featuring the Disney Character voice talents of&quot;
|&lt;ref&gt;{{Cite video game|title=''[[Kingdom Hearts 3D: Dream Drop Distance]]''|developer=Square Enix|date=July 20, 2012|scene=Closing credits, 2 minutes in, Cast}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|08|28|format=y}}
|''[[Guild Wars 2]]''
|Caithe
|Grouped under Voice Talent
|&lt;ref name=&quot;mmorpg guild wars 2&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://wiki.guildwars2.com/wiki/Game_credits#Voice_Talent|title=Game credits – voice talent|work=Guild Wars 2 Official Wiki|accessdate=September 4, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite AV media|url=https://www.youtube.com/watch?v=Te4FK_6JLwE|title=Guild Wars 2 – Behind the Scenes: Giving Tyria a Voice|date=December 16, 2009|work=YouTube|time=3:13}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2012|11|06|format=y}}
|''[[Halo 4]]''
|Ivanoff, System Voice
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.microsoft.com/games/mgsgamecatalog/halo4_credits.aspx|title=Halo 4 Credits|work=Microsoft Game Studios|accessdate=November 21, 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|02|19|format=y}}
|''[[Metal Gear Rising: Revengeance]]''
|Courtney Collins
|Nominated – 2013 BTVA Voice Acting Award
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2013 video games&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|03|05|format=y}}
|''[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm 3]]''
|[[List of Naruto characters#Fū|Fuu]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|06|04|format=y}}
|''[[Marvel Heroes (video game)|Marvel Heroes]]''
|[[Emma Frost]], [[Tabitha Smith|Boom-Boom]], [[Clea]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|06|14|format=y}}
|''{{sortname|The|Last of Us}}''
|Voice Over Cast
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/video-games/The-Last-of-Us/|title=Behind The Voice Actors – The Last of Us|work=Behind The Voice Actors}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- specific roles not named in closing credits --&gt;
|-
|{{dts|2013|08|23|format=y}}
|''{{sortname|The|Wonderful 101}}''
|[[Wonder-Green]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2013|10|13|format=y}}
|''[[Skylanders: Swap Force]]''
|Tessa
|Grouped under Voice Talent
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=October 13, 2013|developer=[[Vicarious Visions]]|scene=closing credits, 8 minutes in, VO Production by Soundelux, Voice Actors|title=[[Skylanders: Swap Force]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|10|22|format=y}}
|''[[Lego Marvel Super Heroes]]''
|[[Aunt May]], [[Emma Frost]], [[Gwen Stacy]]
|Grouped as VO Talent
|&lt;ref&gt;{{cite video game|date=October 22, 2013|developer=[[TT Games]]|scene=closing credits, 9 minutes in, VO Talent|title=[[Lego Marvel Super Heroes]]}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- specific roles not named in closing credits--&gt;
|-
|{{dts|2014|09|16|format=y}}
|''[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm Revolution]]''
|Fuu
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{Cite video game|title=[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm Revolution]]|year=2014|scene=Closing credits, 1:12 in, English Cast|developer=[[CyberConnect2]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|10|05|format=y}}
|''[[Skylanders: Trap Team]]''
|Tessa
|Grouped under Voice Actors
|&lt;ref&gt;{{cite video game|scene=Closing credits, 8:40 in, Voice Actors|title=[[Skylanders: Trap Team]]|developer=[[Toys for Bob]]|publisher=[[Activision]]|year=2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=KariWahlgren|number=396800770592358400 &lt;!-- https://twitter.com/KariWahlgren/status/396800770592358400 --&gt;|title=Replies on comment about her character Tessa on Skylanders: Trap Team: &quot;Thank you!! Really love the character!&quot;|name=Kari Wahlgren|date=November 2, 2013|accessdate=December 30, 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2014|11|11|format=y}}
|''[[Lego Batman 3: Beyond Gotham]]''
|Supergirl, Black Canary, Hawkgirl, Indigo-1, Wonder Girl, and Zatanna
|
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.closerweekly.com/posts/supergirl-actress-162994/|title=Who's Played Supergirl? Here's Every Actress Who's Worn the Cape|first=Ed|last=Gross|date=July 10, 2018|work=[[Closer Weekly]]|accessdate=March 7, 2019}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|03|15|format=y}}
|''[[Code Name: S.T.E.A.M.]]''
|[[Tiger Lily (Peter Pan)|Tiger Lily]], Victoria, [[Princess Ozma|Ozma]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Intelligent Systems]]|scene=Credits,  Voice|title=[[Code Name: S.T.E.A.M.]]|publisher=[[Nintendo]]|date=March 15, 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|09|25|format=y}}
|''[[Skylanders: SuperChargers]]''
|Tessa
|Grouped under Voice Actors
Reprising roles{{efn|Skylanders roles are reprising for later releases.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.mercurynews.com/business/ci_28243242/skylanders-add-vehicles-next-game-skylanders-superchargers|title='Skylanders' to add vehicles in next game, 'Skylanders SuperChargers'|first=Derrick J.|last=Lang|date=June 3, 2015 | agency=[[Associated Press]]|work=[[San Jose Mercury News]]|accessdate=September 30, 2015|quote=The next &quot;Skylanders&quot; entry will also add 20 new characters to the roster of more than 300 heroes that have been released since the original &quot;Spyro's Adventure.&quot;}}&lt;/ref&gt;|name=&quot;reprising&quot;}}
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Vicarious Visions]]|publisher=[[Activision]]|scene=Closing credits, 7:13 in, Voice Actors|title=[[Skylanders: SuperChargers]]|year=2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|10|27|format=y}}
|''[[Halo 5: Guardians]]''
|System Voice
|
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[343 Industries]]|publisher=[[Microsoft Studios]]|title=[[Halo 5: Guardians]]|scene=Closing credits, 7 minutes in, Main Voice and Performance Cast|access-date=October 28, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2015|11|12|format=y}}
|''[[Fallout 4]]''
|Proctor Ingram
|
|&lt;ref&gt;{{cite video game|developer=[[Bethesda Game Studios]]|publisher=[[Bethesda Softworks]]|title=[[Fallout 4]]|scene=Closing credits, 2 minutes in, Voice &amp; Music|access-date=January 31, 2020}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|02|09|format=y}}
|''[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm 4]]''
|Hanabi Hyuga, Fuu
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{Cite video game|title=[[Naruto Shippuden: Ultimate Ninja Storm 4]]|year=2016|scene=Closing credits, 0:48 in, English Cast|developer=[[CyberConnect2]]}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|04|26|format=y}}
|''[[King's Quest (2015 video game)|King's Quest - Chapter III: Once Upon A Climb]]''
|Princess Vee, Bramble Fey
|
|&lt;ref&gt;{{cite video game|title=[[King's Quest (2015 video game)|King's Quest - Chapter III: Once Upon A Climb]]|developer=[[The Odd Gentlemen]]|publisher=[[Sierra Entertainment]]|year=2016|scene=Closing credits, 1 min in, Cast}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|08|25|format=y}}
|''[[Master of Orion: Conquer the Stars]]''
|Human Advisor, GNN Anchor
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite magazine|title=Master of Orion trailer reveals a cast of sci-fi stars|url=http://www.pcgamer.com/master-of-orion-trailer-reveals-a-cast-of-sci-fi-stars/|magazine=[[PC Gamer]]|last=Chalk|first=Andy|date=February 17, 2016|accessdate=February 19, 2016}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|09|13|format=y}}
|''[[Minecraft: Story Mode]]''
|Mevia, Val
|Ep. &quot;A Journey's End&quot;, Ep. Below the Bedrock
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pcgamesn.com/minecraft-story-mode-a-telltale-games-series/minecraft-story-mode-episode-8-release-date|title=Minecraft: Story Mode Episode 8: 'A Journey's End' releases September 13|author=|date=|work=pcgamesn.com|accessdate=February 4, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2016|10|25|format=y}}
|''[[World of Final Fantasy]]''
|Shelke Rui
|&amp;nbsp;
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2016|11|29|format=y}}
|''[[Final Fantasy XV]]''
|[[Characters of Final Fantasy XV#Aranea Highwind|Aranea Highwind]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.idigitaltimes.com/final-fantasy-xv-english-voice-cast-announced-new-trailer-video-552012|title='Final Fantasy XV' English Voice Cast Announced In New Trailer [VIDEO]|date=August 22, 2016|work=[[IDigitalTimes]]|publisher=[[IBT Media]]|first=ND|last=Medina|accessdate=August 30, 2016|archive-date=25 Agosto 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160825044604/http://www.idigitaltimes.com/final-fantasy-xv-english-voice-cast-announced-new-trailer-video-552012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- also BTVA --&gt;&lt;ref name=&quot;wave newspapers&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2017|05|16|format=y}}
|''[[Injustice 2]]''
|[[Starfire (Koriand'r)|Starfire]]
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://attackofthefanboy.com/news/injustice-2-starfire-will-be-voiced-by-familiar-actor/|title=Injustice 2's Starfire Will Be Voiced By Familiar Actress|work=Attack of the Fanboy|first=Dean|last=James|date=May 7, 2017|accessdate=June 5, 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- BTVA uses self-pub tweet --&gt;
|-
|{{dts|2018|10|16|format=y}}
|''[[Lego DC Super-Villains]]''
|English Voice Talent
|&amp;nbsp;
|&lt;ref&gt;{{cite video game|title=[[Lego DC Super-Villains]]|developer=[[Traveller's Tales]]|publisher=[[Warner Bros. Interactive Entertainment]]|year=2018|scene=Closing credits, 8 minutes in, English Voice Talent}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2019|04|23|format=y}}
|''[[Mortal Kombat 11]]''
|[[Kitana]]
|Credited under English Voice Talent
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|user=domcianciolo|number=1120689390664278016|title=As many folks have guessed, #mk11 Kitana VO is performed by @KariWahlgren!|first=Dominic|last=Cianciolo|date=April 23, 2019|accessdate=April 23, 2019}} &amp;#x2013; Dominic Cianciolo is a voice director at [[NetherRealm Studios]] which did the voice acting for ''[[Mortal Kombat 11]]''.&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2019|06|18|format=y}}
|''[[Bloodstained: Ritual of the Night]]''
|Gremory
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|-
|{{dts|2019|07|19|format=y}}
|''[[Marvel Ultimate Alliance 3: The Black Order]]''
|[[Elsa Bloodstone]], Proxima Midnight, [[Wasp (comics)|Wasp]]
|
|&lt;ref name=&quot;btva&quot; /&gt;
|}

== Live-action na pilmograpiya ==

=== Telebisyon ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot;
|+List of acting appearances on television
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Sanggunian
|-
|2010–11
|''[[Wizards of Waverly Place]]''
|Helen
|TV series, episodes:
&quot;[[Wizards of Waverly Place (season 4)#ep81|Alex Gives Up]]&quot;
&quot;[[Wizards of Waverly Place (season 4)#ep84|Three Maxes and a Little Lady]]&quot;
|&lt;ref name=&quot;press&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|series=Wizards of Waverly Place|serieslink=Wizards of Waverly Place|season=4|number=2|title=Alex Gives Up|episodelink=Wizards of Waverly Place (season 4)#ep81}} – closing credits&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Three Maxes and a Little Lady|episodelink=Wizards of Waverly Place (season 4)#ep84|series=Wizards of Waverly Place|serieslink=Wizards of Waverly Place|season=4|number=5}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- wizards episodes confirmed on Netflix --&gt;
|-
|2012
|''[[Criminal Minds]]''
|Rena Tracey
|TV series, episode:
&quot;[[Criminal Minds (season 8)#ep9|Magnificent Light]]&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite episode|title=Magnificent Light|episodelink=Criminal Minds (season 8)#ep9|series=Criminal Minds|serieslink=Criminal Minds|season=8|number=9}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2017|07|29|format=y}}
|''[[Nicky, Ricky, Dicky &amp; Dawn]]''
|YOCO (voice)
|Ep. &quot;[[List of Nicky, Ricky, Dicky, &amp; Dawn episodes#ep67|YOCO]]&quot;
|&lt;ref&gt;{{cite tweet|first=Kari|last=Wahlgren|user=KariWahlgren|number=891083863149092864|title=&quot;Nicky,Ricky,Dicky &amp; Dawn&quot; set! I play the voice of YOCO,the quints new smart device. Airs tomorrow at 8/7pm on @Nickelodeon #FridayFeeling|date=July 28, 2017|accessdate=October 15, 2017}}&lt;/ref&gt;
|-
|}

=== Pelikula ===
{| class=&quot;wikitable sortable plainrowheaders&quot;
|+Listahan ng mga pagganap sa pelikula
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Taon
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Titulo
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; |Papel
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Mga tala
! style=&quot;background:#b0c4de;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Sanggunian
|-
|2003
|''[[Neverland (film)|Neverland]]''
|Tinker Bell
|Feature film
|&lt;ref name=&quot;voices kari&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;variety neverland&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/290234/Neverland-New-Media-/overview|title=Neverland (New Media) 2003 – Review Summary|work=New York Times|agency=Rovi (All Movie Guide)|accessdate=November 27, 2013|last=Cooper|first=Tracie|archive-date=19 Disyembre 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219175005/http://www.nytimes.com/movies/movie/290234/Neverland-New-Media-/overview|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2008|07|03|format=y}}
|''[[Adventures in Voice Acting]]''
|Herself
|Documentary film on voice acting
|&lt;ref name=&quot;otaku news 2008&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.gaiaonline.com/forum/anime-manga-comics/voice-actors-dvd-o_o-this-week-bob-papenbrook-again/t.16077705_841/|title=Voice Actors DVD o_O *this week: Bob Papenbrook.. again!* &amp;#124; Page 57 &amp;#124; Forum|publisher=Gaia Online|date=September 2, 2008|accessdate=August 21, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- old announcement of DVD which shows she participated in it --&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.adventuresinvoiceacting.com/about-aiva-vol1|title=Adventures in Voice acting|work=Spotlight Entertainment|accessdate=February 4, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20130115090315/http://www.adventuresinvoiceacting.com/about-aiva-vol1|archive-date=January 15, 2013|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
|{{dts|2013|12|format=y}}
|''[[I Know That Voice]]''
|Herself
|Documentary film on voice acting
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://laughingsquid.com/i-know-that-voice-a-documentary-about-the-world-of-voice-acting/|title=I Know That Voice, A Documentary About the World of Voice Acting|work=Laughing Squid|accessdate=October 6, 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;!-- also actual video --&gt;
|-
|2017
|''Girl #2''
|
|Writer, Executive Producer
Short film, festival release
|&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.girl2movie.com/cast-and-crew/|title=Cast and Crew|author=|date=|website=Girl #2|accessdate=March 12, 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://festivalforhorror.com/2017/09/16/get-to-know-the-short-film-girl-2-9min-usa-horrorcomedy/|title=Get to know the short film: GIRL #2, 9min, USA, Horror/Comedy|author=|date=September 16, 2017|website=festivalforhorror.com|accessdate=March 12, 2018}}&lt;/ref&gt;
|}

=== Ibang pagluwas ===

* [[Swiffer]] TV commercial – Mud Girl for Swiffer WetJet&lt;ref name=&quot;scholarship&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www3.creators.com/lifestylefeatures/fashion-and-entertainment/hollywood-exclusive/release-saturday-july-23-24-2011.html|title=Release: Saturday, July 23–24, 2011|first1=Marilyn|last1=Beck|first2=Stacy Jenel|last2=Smith|authorlink1=Marilyn Beck|work=Hollywood Exclusive by Marilyn Beck &amp; Stacy Jenel Smith|publisher=Creators.com|date=September 30, 2011|accessdate=August 19, 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140821085929/http://www3.creators.com/lifestylefeatures/fashion-and-entertainment/hollywood-exclusive/release-saturday-july-23-24-2011.html|archivedate=August 21, 2014|df=mdy-all}}&lt;/ref&gt;
* ''[[Tabletop (web series)|TableTop]]'' web series – Herself (season 2, episode 8)&lt;ref&gt;{{cite web|first=Kim|last=Genly|url=http://geekandsundry.com/shows/tabletop/star-trek-catan-jeri-ryan-kari-wahlgren-and-ryan-wheaton-join-wil-on-tablet/|title=Star Trek Catan: Jeri Ryan, Kari Wahlgren, and Ryan Wheaton join Wil on TableTop SE2E08|publisher=Tabletop.geekandsundry.com|date=|accessdate=November 27, 2013|archive-date=Nobiyembre 9, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131109101223/http://geekandsundry.com/shows/tabletop/star-trek-catan-jeri-ryan-kari-wahlgren-and-ryan-wheaton-join-wil-on-tablet|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== Mga tala==
{{notelist}}

== Mga sanggunian==
{{reflist|refs=&lt;ref name=&quot;btva&quot;&gt;{{cite web | time=Check mark indicates role has been confirmed using screenshots of closing credits and other reliable sources | url=http://www.behindthevoiceactors.com/Kari-Wahlgren/ | title=Kari Wahlgren | work=Behind The Voice Actors | accessdate=October 9, 2017}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;resume&quot;&gt;{{cite web | url=http://www.kariwahlgren.net/resume_vo.html | title=Resume – Kari Wahlgren – Animated Cartoons: Features &amp; Television Voice Work (Selected) ; CD-ROMS / Video Games | work=KariWahlgren.net (Kari Wahlgren official site) | accessdate=November 26, 2013 | archive-date=Nobiyembre 5, 2014 | archive-url=https://web.archive.org/web/20141105030717/http://www.kariwahlgren.net/resume_vo.html | url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;voices kari&quot;&gt;{{cite news | url = http://www.lawrence.com/news/2006/apr/21/voices_kari/ | title = Voices Kari – KU Grad becomes the go-to voice for animation and video games  | first = Jon | last = Niccum | date = April 21, 2006 | newspaper = [[Lawrence Journal-World]] }}&lt;/ref&gt;&lt;!-- copy of article at  http://www2.ljworld.com/news/2006/apr/21/voices_kari/   - RS local newspaper --&gt;

&lt;ref name=&quot;anime tourist&quot;&gt;{{cite web | archiveurl = https://web.archive.org/web/20020328134356/http://www.animetourist.com/article1039.html | archivedate= March 28, 2002 | url-status = dead | url = http://www.animetourist.com/article1039.html  | title = Anime Tourist Interview: Behind the Scenes of FLCL. | work = Anime Tourist | date = 2002 }}- conducted in January 2002&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Jeng 2004&quot;&gt;{{Cite news |last=Jeng |first=Way |url=http://www.mania.com/being-brief-discussion-anime-dubs-ai-yori-aoshi-enishi-volume-two_article_84201.html |title=Being a Brief Discussion of Anime Dubs: Ai Yori Aoshi: Enishi, Volume Two |work=Mania |publisher=[[Demand Media]] |date=September 14, 2004 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141105010024/http://www.mania.com/being-brief-discussion-anime-dubs-ai-yori-aoshi-enishi-volume-two_article_84201.html |archivedate=November 5, 2014 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;divers last exile&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/review/last-exile/dvd-1 |first=Allen |last=Divers |title=Last Exile DVD 1 – Review |work=Anime News Network |date=February 5, 2004 |accessdate=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ann champloo&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/review/samurai-champloo/dvd-2 |first=Carlo |last=Santos |title=Samurai Champloo DVD 2 – Review |work=Anime News Network |date=May 13, 2005 |accessdate=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;ann scrapped 1&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/review/scrapped-princess/dvd-1 |first=Theron |last=Martin |title=Scrapped Princess DVD 1 – Review |work=Anime News Network |date=May 26, 2005 |accessdate=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;mania dubbies 2008&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.mania.com/2008-anime-dubbies-award_article_113802.html |title=2008 Anime Dubbies Award |publisher=Mania.com |date=March 20, 2009 |accessdate=August 20, 2014 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150218002358/http://www.mania.com/2008-anime-dubbies-award_article_113802.html |archivedate=February 18, 2015 }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;theron martin 2011&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2012-01-05 |first=Theron |last=Martin |title=Anime in America: The Best (and Most Notable) of 2011 |work=Anime News Network |date=January 5, 2012 |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2011 anime&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-awards/2011/anime/ |title=1st Annual BTVA Voice Acting Awards – 2011 – Anime |publisher=Behind The Voice Actors |date= |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2012 television&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-awards/2012/television/ |title=2nd Annual BTVA Voice Acting Awards – 2012 – Television |publisher=Behind The Voice Actors |date= |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva anime dub 2013 movies&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-anime-awards/2013/movies/ |title=2nd Annual BTVA Anime Dub Awards – 2013 – Movies |publisher=Behind The Voice Actors |date= |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2013 television&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-awards/2013/television/ |title=3rd Annual BTVA Voice Acting Awards – 2013 – Television |publisher=Behind The Voice Actors |date= |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva anime dub 2013 television&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-anime-awards/2013/television/ |title=2nd Annual BTVA Anime Dub Awards – 2013 – Television |publisher=Behind The Voice Actors |date= |accessdate=August 20, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;btva voice acting 2013 video games&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.behindthevoiceactors.com/btva-awards/2013/video-games/ |title=3rd Annual BTVA Voice Acting Awards – 2013 – Video Games |publisher=Behind The Voice Actors |accessdate=August 20, 2014 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141109011246/http://www.behindthevoiceactors.com/btva-awards/2013/video-games/ |archivedate=November 9, 2014  }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;giving&quot;&gt;{{cite web|last=Hatfield |first=Daemon |url=http://www.ign.com/articles/2006/06/20/giving-voice-to-games |title=Giving Voice to Games |website=IGN |date=June 20, 2006 |accessdate=August 21, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;joe-mammy interview&quot;&gt;{{cite web |url=http://www.joe-mammy.com/pages/features/kari-wahlgren/kari-wahlgren.htm |title=Features :: Kari Wahlgren |publisher=Joe-Mammy.com |date= |accessdate=August 21, 2014 |archive-date=Marso 3, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303233354/http://www.joe-mammy.com/pages/features/kari-wahlgren/kari-wahlgren.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;voices.com&quot;&gt;{{cite web |url=http://blogs.voices.com/voxdaily/2006/07/kari_wahlgren_voice_actor_chat.html |title=Kari Wahlgren, voice actor, Chats with Voices.com |work=Vox Daily |publisher=Voices.com |date=July 4, 2006 |first=Stephanie |last=Ciccarelli |accessdate=August 19, 2014 |archive-date=Agosto 23, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140823001217/http://blogs.voices.com/voxdaily/2006/07/kari_wahlgren_voice_actor_chat.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;not afraid&quot;&gt;{{cite web |url=http://squarehaven.com/news/2007/01/06/Not-Afraid-To-Be-Strong-A-Conversation-with-Kari-Wahlgren/ |title=Square Haven News / Not Afraid To Be Strong: A Conversation with Kari Wahlgren |publisher=Squarehaven.com |date= |accessdate=August 19, 2014 |archive-date=Agosto 21, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140821062320/http://squarehaven.com/news/2007/01/06/Not-Afraid-To-Be-Strong-A-Conversation-with-Kari-Wahlgren/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;variety neverland&quot;&gt;{{cite magazine|first=David |last=Rooney |url=https://variety.com/2003/film/reviews/neverland-2-1200541112/ |title=Neverland |magazine=Variety |date=June 13, 2003 |accessdate=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;scholarship&quot;&gt;{{cite web|url=http://theatre.ku.edu/kari-wahlgren-theatre-scholarship |title=Kari Wahlgren Theatre Scholarship &amp;#124; Department of Theatre |publisher=Theatre.ku.edu |date= |accessdate=August 19, 2014}}&lt;/ref&gt;}}

=== Books cited ===

* {{cite magazine|title=Portrait of a Voiceover Actress [interview]|first=Ray|last=Sidman|magazine=[[Comics Buyer's Guide]]|issue=1631|publication-date=August 2007|pages=36–38}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=YX_daEhlnbsC|title=Encyclopedia of Television Shows, 1925 through 2010|last=Terrace|first=Vincent|publisher=McFarland|year=2008|isbn=9780786486410|edition=2d|ref={{harvid|Terrace|2008}}}}
* {{cite book|url=https://books.google.com/books?id=e1RTP8thtR0C|title=Disney Voice Actors: A Biographical Dictionary|last=Hischak|first=Thomas S.|publisher=McFarland|year=2011|isbn=9780786486946|pages=172–173|ref={{harvid|Hischak|2011}}}}

=== Ibang mga sanggunian ===

* [http://www.g4tv.com/videos/26660/will-work-for-games-voice-over-artist/ G4TV &quot;Will Work for Games&quot; Interview with Kari Wahlgren (June 27, 2008)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180213021944/http://www.g4tv.com/videos/26660/will-work-for-games-voice-over-artist/ |date=February 13, 2018 }}
* [https://web.archive.org/web/20140821052942/http://my.voiceacting.co.uk/site/2008/09/07/kari-wahlgren-interview/ Kari Wahlgren Interview (September 7, 2008)] at Voiceacting.co.uk

== Mga panlabas na kawing na ==

* {{Official website|http://www.kariwahlgren.net}}
* {{ann|people|531}}
* [http://www.behindthevoiceactors.com/kari-wahlgren/ Kari Wahlgren] at Behind The Voice Actors
* [http://www.crystalacids.com/database/person/4676/kari-wahlgren/ Kari Wahlgren] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131062355/http://www.crystalacids.com/database/person/4676/kari-wahlgren/ |date=2020-01-31 }}, [http://www.crystalacids.com/database/person/2135/jennifer-jean/ Jennifer Jean] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210412153422/http://www.crystalacids.com/database/person/2135/jennifer-jean/ |date=2021-04-12 }} and [http://www.crystalacids.com/database/person/2145/kay-jensen/ Kay Jensen] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200407012518/http://www.crystalacids.com/database/person/2145/kay-jensen/ |date=2020-04-07 }} at CrystalAcids Anime Voice Actor Database
* {{IMDb name|id=1312566}}

{{Uncategorized|date=Oktubre 2024}}</text>
      <sha1>io4xcll92mmlmyx1n2wsa8ghekevj4b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pilmograpiya ni Kajol</title>
    <ns>0</ns>
    <id>296211</id>
    <revision>
      <id>2166564</id>
      <parentid>2058506</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T00:19:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166564</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29740" sha1="go6ygvjwvxs7patk0osgv7qxx25m7xj" xml:space="preserve">[[Kajol|Si Kajol]] ay isang artista sa India na kilala sa kanyang trabaho sa mga pelikulang [[Bollywood]] . Ginawa niya ang kanyang screen debut sa 1992 film ''[[Bekhudi]]'', isang komersyal na pagkabigo.{{fact}} Gayunman, siya ay nabanggit para sa kanyang pagganap at nagpatuloy sa pag-sign sa komersyal na matagumpay na thriller ''[[Baazigar|Baazigar sa]]'' tapat ng [[Shah Rukh Khan]].{{fact}} Nag-star siya sa 1994 film na ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'', na nakuha ang kanyang kritikal na pag-akit.{{fact}} Sinundan ito ng isang papel sa ''[[Yeh Dillagi|Yeh Dillagi sa]]'' tabi nina [[Akshay Kumar]] at [[Saif Ali Khan]] . Itinampok si Kajol sa limang pelikula noong 1995. Nagpakita siya saglit sa [[Thriller (genre)|kiligin na si]] ''[[Karan Arjun]]'', at ginampanan si Simran, isang [[Hindi residente ng India at tao na nagmula sa India|NRI]] sa pag-iibigan ni [[Aditya Chopra|Aditya Chopra na]] ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'',{{fact}} kapwa nito na kabilang sa mga [[Listahan ng mga pelikulang Bollywood ng 1995|pinakamataas na-grossing na mga pelikulang Bollywood ng taon]],{{fact}} at ang tagumpay ng huli ay itinatag ang kanyang karera sa Bollywood.{{fact}} Bilang ng 2014, si ''Dilwale Dulhania Le Jayenge'' ay ang pinakamahabang tumatakbo na pelikulang Indian. {{Efn|As of December 2014, the film is playing at the [[Maratha Mandir]] theatre in Mumbai for 1000 weeks.&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chughtai |first1=Waqas |title=India's longest running film, Dilwale Dulhania Le Jayenge, marks a major milestone |url=http://www.cbc.ca/news/arts/india-s-longest-running-film-dilwale-dulhania-le-jayenge-marks-a-major-milestone-1.2861748 |publisher=[[CBC News]] |accessdate=30 January 2015 |date=7 December 2014 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150107203309/http://www.cbc.ca/news/arts/india-s-longest-running-film-dilwale-dulhania-le-jayenge-marks-a-major-milestone-1.2861748 |archivedate= 7 January 2015 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Alok |first1=Rohit |title=DDLJ completes 1000th week at Maratha Mandir |url=http://indianexpress.com/article/cities/mumbai/ddlj-completes-1000th-week-at-maratha-mandir/ |accessdate=3 February 2015 |work=The Indian Express |date=13 December 2014 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150204011932/http://indianexpress.com/article/cities/mumbai/ddlj-completes-1000th-week-at-maratha-mandir/ |archivedate= 4 February 2015 }}&lt;/ref&gt;}} Gayundin noong 1995, lumitaw siya sa mga box-office flops na ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' at ''[[Gundaraj]]''.{{fact}} Ang tanging hitsura ng screen niya noong 1996 ay sa ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'', isang pagkabigo sa pananalapi.{{fact}}

Noong 1997, itinampok si Kajol sa pelikulang ''[[Minsara Kanavu]]'', ang kanyang unang tampok na [[Sinehan sa Tamil|Tamil]].{{fact}} Tumugtog siya ng isang obsess na magkasintahan sa pelikulang misteryo na ''[[Gupt: Ang Nakatagong Katotohanan|Gupt]]'' (1997), at naging unang babae na nanalo ng [[Filmfare Award para sa Pinakamagandang Pagganap sa isang Negatibong Papel]].{{fact}} Kalaunan noong 1997, ipinakita niya bilang isang hindi magandang batang babae sa romantikong pelikula na si ''[[Ishq (1997 na pelikula)|Ishq]]'',{{fact}} isang hit sa box-office.{{fact}} Noong 1998, ginampanan niya ang nangungunang ginang sa tatlong romantikong komedya, na kabilang sa mga [[Listahan ng mga pelikulang Bollywood ng 1998|top-grossing Bollywood Productions ng taon]] - ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'', ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'', at ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]''.{{fact}} Gayundin noong 1998, ginampanan niya ang dobleng papel sa drama na ''[[Dushman (1998 na pelikula)|Dushman]]'' . Nang sumunod na taon, ginampanan niya ang maybahay ng karakter ni [[Ajay Devgn]] sa ''[[Dil Kya Kare]]'' at naka-star sa komersyal na matagumpay na pelikulang ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]''.{{fact}} Kasunod nito, nag-star siya sa mga pelikulang ''[[Raju Chacha]]'' (2000) at ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' (2001), na parehong hindi maganda ang gumanap sa takilya.{{fact}}
[[Talaksan:KAJOL.jpg|alt=A picture of Kajol, looking away from the camera.|thumb|Si Kajol sa premiere ng ''[[My Name Is Khan]]'' (2010)]]

== Pelikula ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+Key
| style=&quot;background:#ffc;&quot; |{{dagger|alt=Films that have not yet been released}}
|Mga pelikula hindi pa naipapalabas
|}
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot; style=&quot;margin-right: 0;&quot;
! scope=&quot;col&quot; |Taon
! scope=&quot;col&quot; |Titulo{{efn|The films are listed in order of release date.}}
! scope=&quot;col&quot; |Papel
! scope=&quot;col&quot; |Direktor
! scope=&quot;col&quot; class=&quot;unsortable&quot; |
! scope=&quot;col&quot; class=&quot;unsortable&quot; |{{Tooltip|Ref.|Reference}}
|-
|1992
! scope=&quot;row&quot; |''[[Bekhudi]]''
|Radhika
|{{Sort|Rawail|Rahul Rawail}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Bekhudi (1992)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482|publisher=[[Bollywood Hungama]]|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|1993
! scope=&quot;row&quot; |''[[Baazigar]]''
|{{Sort|Chopra|Priya Chopra}}
|[[Abbas–Mustan]]
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Baazigar (1993)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |1994
! scope=&quot;row&quot; |''[[Udhaar Ki Zindagi]]''
|Sita
|{{Sort|Raju|K.V. Raju}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Udhar Ki Zindagi (1994)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Yeh Dillagi]]''
|Sapna
|{{Sort|Malhotra|Naresh Malhotra}}
|Nominated—[[Filmfare Award for Best Actress]]
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Yeh Dillagi (1994)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi|archivedate=14 July 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;awards&quot;&gt;{{cite web|title=Kajol: Awards &amp; Nominations|url=http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=21 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html|archivedate=18 September 2011}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |1995
! scope=&quot;row&quot; |''[[Karan Arjun]]''
|{{Sort|Saxena|Sonia Saxena}}
|{{Sort|Roshan|[[Rakesh Roshan]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Karan Arjun (1995)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]''
|Kavita
|{{Sort|Jani|Talat Jani}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Taaqat (1995)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446|archivedate=8 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]''
|Sharmili
|{{Sort|Bazmee|[[Anees Bazmee]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Hulchul (1995)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Gundaraj]]''
|Ritu
|{{Sort|Dhanoa|Guddu Dhanoa}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Gundaraj (1995)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]''
|{{Sort|Singh|Simran Singh}}
|{{Sort|Chopra|[[Aditya Chopra]]}}
|Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;DDLJ&quot; /&gt;
|-
|1996
! scope=&quot;row&quot; |''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]''
|Neha
|{{Sort|Bhatt|[[Vikram Bhatt]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Bambai Ka Babu (1996)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;4&quot; |1997
! scope=&quot;row&quot; |''[[Gupt: The Hidden Truth]]''
|{{Sort|Diwan|Isha Diwan}}
|{{Sort|Rai|[[Rajiv Rai]]}}
|[[Filmfare Award for Best Performance in a Negative Role|Filmfare Award for Best Villain]]
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;Gupt&quot; /&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Hameshaa]]''
|{{Sort|Sharma|Rani/Reshma Sharma}}{{efn|Kajol performed dual roles in the film.&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Chowdhury |first1=Nandita |title=Life minus the lilt |url=http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html |accessdate=7 February 2015 |work=India Today |date=22 September 1997 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html |archivedate= 7 February 2015 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Verma |first1=Suparn |title=Blood is thicker... |url=http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.htm |publisher=Rediff.com |accessdate=7 February 2015 |date=4 June 1998 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.htm |archivedate=19 December 2015 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Adarsh |first1=Taran |title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610 |publisher=Bollywood Hungama |accessdate=7 February 2015 |date=19 January 2001 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610 |archivedate= 7 February 2015 }}&lt;/ref&gt;|name=dual}}
|{{Sort|Gupta|[[Sanjay Gupta (director)|Sanjay Gupta]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Hamesha (1997)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Minsara Kanavu]]''
|{{Sort|Amalraj|Priya Amalraj}}
|{{Sort|Menon|[[Rajiv Menon]]}}
|[[Tamil language|Tamil]] film
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|title=Google doodle celebrates MS Subbulakshmi's 97th birth anniversary|url=http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html|accessdate=25 January 2015|work=India Today|date=16 September 2013|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html|archivedate=4 February 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]''
|Kajal
|{{Sort|Kumar|[[Indra Kumar]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ishq (1997)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;5&quot; |1998
! scope=&quot;row&quot; |''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]''
|{{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}}
|{{Sort|Khan|[[Sohail Khan]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Pyar Kiya To Darna Kya (1998)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246|archivedate=31 August 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]''
|{{Unknown}}
|{{Sort|Bhatt|[[Mahesh Bhatt]]}}
|Special appearance
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cms&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]''
|{{Sort|Saigal|Naina/Sonia Saigal}}{{efn|name=dual}}
|{{Sort|Chandra|[[Tanuja Chandra]]}}
|Nominated—Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;awards&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dushman (1998)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]''
|Sanjana
|{{Sort|Bazmee|[[Anees Bazmee]]}}
|Nominated—Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;awards&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Pyar To Hona Thi (1998)|url=http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Kuch Kuch Hota Hai]]''
|{{Sort|Sharma|Anjali Sharma}}
|{{Sort|Johar|[[Karan Johar]]}}
|Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;Koimoi&quot; /&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |1999
! scope=&quot;row&quot; |''[[Dil Kya Kare]]''
|{{Sort|Rai|Nandita Rai}}
|{{Sort|Jha|[[Prakash Jha]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]''
|Megha
|{{Sort|Kaushik|[[Satish Kaushik]]}}
|Nominated—Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;awards&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]''
|Pinky
|{{Sort|Irani|[[Firoz Irani]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|2000
! scope=&quot;row&quot; |''[[Raju Chacha]]''
|Anna/Sanjana
|{{Sort|Devgan|[[Anil Devgan]]}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Raju Chacha (2000)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2001
! scope=&quot;row&quot; |''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]''
|{{Sort|Khanna|Sweety/Tina Khanna}}{{efn|name=dual}}
|{{Sort|Rawail|Rahul Rawail}}
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]''
|{{Sort|Raichand|Anjali Sharma Raichand}}
|{{Sort|Johar|[[Karan Johar]]}}
|Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;Koimoi&quot; /&gt;
|-
|2003
! scope=&quot;row&quot; |''[[Kal Ho Naa Ho]]''
|Herself
|{{Sort|Advani|[[Nikhil Advani]]}}
|Special appearance in song &quot;Maahi Ve&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2006
! scope=&quot;row&quot; |''[[Fanaa (film)|Fanaa]]''
|{{Sort|Baig|Zooni Ali Baig}}
|{{Sort|Kohli|[[Kunal Kohli]]}}
|Filmfare Award for Best Actress
Also playback singer for song &quot;Mere Haath Mein&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;Koimoi&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ|title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6|last1=Shahab|first1=S.K.|date=25 October 2010|publisher=[[University of Michigan]]|pages=50|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ|archivedate=8 June 2015|url-status=live}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]''
|Herself
|{{Sort|Johar|[[Karan Johar]]}}
|Special appearance in song &quot;Rock N Roll Soniye&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|2007
! scope=&quot;row&quot; |''[[Om Shanti Om]]''
|Herself
|{{Sort|Khan|[[Farah Khan]]}}
|Special appearance in song &quot;Deewangi Deewangi&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Om Shanti Om (2007)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om|archivedate=14 July 2014}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |2008
! scope=&quot;row&quot; |''[[U Me Aur Hum]]''
|Piya
|{{Sort|Devgan|[[Ajay Devgan]]}}
|Nominated—Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;awards&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Haal–e–dil]]''
|Herself
|{{Sort|Devgan|[[Anil Devgan]]}}
|Special appearance in song &quot;Oye Hoye&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]''
|{{Unknown}}
|{{Sort|Chopra|[[Aditya Chopra]]}}
|Special appearance in song &quot;[[Phir Milenge Chalte Chalte]]&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |2010
! scope=&quot;row&quot; |''[[My Name Is Khan]]''
|{{Sort|Khan|Mandira Khan}}
|{{Sort|Johar|[[Karan Johar]]}}
|Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;Koimoi&quot; /&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]''
|Maya
|Siddharth Malhotra
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=We Are Family (2010)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Toonpur Ka Super Hero]]''
|Priya Shruti Verma
|{{Sort|Khurana|[[Kireet Khurana]]}}
|Animated film
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010)|url=http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2012
! scope=&quot;row&quot; |''[[Makkhi]]''
|Mother (voice)
|[[S. S. Rajamouli]]
|For the Hindi dubbed version
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.filmibeat.com/telugu/news/2012/ajay-devgn-kajol-voice-over-eega-hindi-version-makkhi-099959.html|title=After Ajay Devgn, Kajol lend voice for Eega Hindi version|work=Filmi Beat|date=23 Feb 2013|df=}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Student of the Year (film)|Student of the Year]]''
|Herself
|{{Sort|Johar|[[Karan Johar]]}}
|Special appearance in song &quot;[[Disco Deewane|The Disco Song]]&quot;
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY|publisher=Bollywood Hungama|accessdate=18 January 2015|date=1 September 2012|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY|archivedate=19 January 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|2015
! scope=&quot;row&quot; |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]''
|{{sort|Malik|Meera Dev Malik}}
|{{Sort|Shetty|[[Rohit Shetty]]}}
|Nominated—Filmfare Award for Best Actress
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon|title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon|work=Daily News and Analysis|date=14 March 2015|accessdate=15 March 2015|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon|archivedate=15 March 2015}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards|url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html|work=Filmfare|date=11 January 2016|accessdate=11 January 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html|archivedate=12 January 2016}}&lt;/ref&gt;
|-
|2017
! scope=&quot;row&quot; |''[[Velaiilla Pattadhari 2]]''
|{{sort|Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}}
|[[Soundarya Rajinikanth]]
|[[Tamil language|Tamil]]-[[Telugu language|Telugu]] Film
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece|title=VIP2’s Vasundhara is like me, says Kajol|last=Ramanujam|first=Srinivasa|date=8 July 2017|work=The Hindu|accessdate=28 July 2017|archiveurl=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece|archivedate=28 July 2017|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;3&quot; |2018
! scope=&quot;row&quot; |''[[Incredibles 2]]''
|[[Helen Parr (The Incredibles)|Elastigirl]] (Voice)
|
|For the Hindi dubbed version
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://bollyspice.com/kajol-the-voice-of-elastigirl-for-hindi-incredibles-2/|title=Kajol The Voice of ElastiGirl for Hindi Incredibles 2|last=Yount|first=Stacey|date=2018-05-29|website=BollySpice.com - The latest movies, interviews in Bollywood|language=en-US|access-date=2019-10-26}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Helicopter Eela]]''
|Eela Raitukar
|[[Pradeep Sarkar]]
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|accessdate=12 October 2018|date=12 October 2018|archive-date=12 Oktubre 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Zero (2018 film)|Zero]]''
|Herself
|[[Anand L. Rai]]
|Cameo appearance
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title=‘Dwarf’ SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|accessdate=11 November 2017|archive-date=29 Oktubre 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|-
| rowspan=&quot;2&quot; |2020
! scope=&quot;row&quot; |''[[Tanhaji]]''
|Savitribai Malusare
|[[Om Raut]]
|
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref name=&quot;tanhaji&quot; /&gt;
|-
! scope=&quot;row&quot; |[[Devi (2020 film)|Devi]]
|Jyoti
|[[Priyanka Banerjee]]
|Short film
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|access-date=2020-01-16}}&lt;/ref&gt;
|-|{{TBA}}
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;background:#FFC;&quot; |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]''
{{dagger|alt=Film has not yet been released}}
|Anu
|[[Renuka Shahane|Renuka Shahne]]
|[[Netflix|Netflix film]]Post-Production
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors- Entertainment News, Firstpost|date=2019-10-10|website=Firstpost|language=en|access-date=2019-12-30}}&lt;/ref&gt;
|}

== Telebisyon ==
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders&quot; style=&quot;margin-right: 0;&quot;
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width: 15em;&quot; |Titulo
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width: 1em;&quot; |Taon
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width: 10em;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |Papel
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width: 10em;&quot; |Channel
! scope=&quot;col&quot; style=&quot;width: 2em;&quot; class=&quot;unsortable&quot; |{{Tooltip|Ref.|Reference}}
|-
! scope=&quot;row&quot; |''[[Rock-N-Roll Family]]''
|2008
|Judge
|[[Zee TV]]
| style=&quot;text-align:center;&quot; |&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Sheikh|first1=Amina|title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay|url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html|accessdate=21 January 2015|work=[[Business Standard]]|date=31 August 2008|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html|archivedate=16 October 2015}}&lt;/ref&gt;
|}

== Notes ==

=== Footnotes ===
{{notelist}}

=== Mga sanggunian ===
{{reflist}}

{{Uncategorized|date=Disyembre 2023}}</text>
      <sha1>go6ygvjwvxs7patk0osgv7qxx25m7xj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Myrtle Sarrosa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>299960</id>
    <revision>
      <id>2166595</id>
      <parentid>1791770</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:49:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <comment>paglalahad ng detalye..</comment>
      <origin>2166595</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1751" sha1="icmuxbyvtzj8159mi344ldqbkfmxr19" xml:space="preserve">{{Refimprove|date=Agosto 2020}}
{{Infobox person
| name       = Myrtle Sarrosa
| image      =
| birth_name = Myrtle Abigail Porlucas Sarrosa
| birth_date =  {{birth date and age|1994|12|7}}
| birth_place = [[Barotac Nuevo]], [[Iloilo]], [[Pilipinas]]
| occupation   = [[Cosplayer]], aktres, mang-aawit, [[VJ (media personality)|VJ]], Mananayaw
| years_active = 2012–kasalukuyan
| agent            = [[Star Magic]] (2012–2020)&lt;br&gt;[[GMA Artist Center]] (2020–kasalukuyan)
| height           = {{height|m=1.70|precision=0}}
| education = [[Unibersidad ng Pilipinas Diliman]]
| module       = {{Infobox musical artist 
| embed = yes
| background   = solo_singer
| genre        = [[Pop song|Pop]]
| instrument   = Vocals
| associated_acts = 
| label        = [[Sony Music Entertainment|Ivory Music &amp; Video]] (2016–kasalukuyan)
| website      = 
}}
}}

Si '''Myrtle Sarrosa''' (ipinanganak noong Disyembre 7, 1994) ay isang aktres at Cosplayer na nagwagi sa [[Pinoy Big Brother: Teen Edition 4]] noong 2012.

Lumipat ng GMA Sparkle si Myrtle matapos ng kanyang karera sa ABS CBN. Dito ay naging parte sya ng iilang palabas, pero isa sa mga tumatak sa tao ay ang kanyang paganap bilang kontrabida sa teleseryeng &quot;My Ilonggo Girl&quot; kasama ang aktres na si Jillian Ward na umani ng samu't saring reaksyon.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Jillian pinalitan ni Myrtle sa serye sa GMA |url=https://hatawtabloid.com/2025/02/21/jillian-pinalitan-ni-myrtle-sa-serye-sa-gma/ |access-date=2025-06-28 |website=HATAW! D'yaryo ng Bayan |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

==Kawing palabas==

{{DEFAULTSORT:Sarrosa, Myrtle}}
[[Kategorya:Ipinanganak noong 1994]]
[[Kategorya:Mga Pilipino]]
[[Kategorya:Mga Ilonga]]
[[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]]
{{usbong|Artista|Pilipinas}}</text>
      <sha1>icmuxbyvtzj8159mi344ldqbkfmxr19</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapan:Kontinente</title>
    <ns>1</ns>
    <id>306026</id>
    <revision>
      <id>2166698</id>
      <parentid>2166197</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:46:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Usapan:Kontinente]] sa [[Usapan:Lupalop]] mula sa redirect: Mas angkop ito, at taal din. Mas ginagamit ng mga Pilipino, at hindi ng mga dayuhang nagmamagaling</comment>
      <origin>1972540</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="to06ew4buzvs4grl4c6tbd2u6frn54y" xml:space="preserve">{{Isinalinwikang pahina|en|Continent}}</text>
      <sha1>to06ew4buzvs4grl4c6tbd2u6frn54y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapan:Pagkirot ng bayag</title>
    <ns>1</ns>
    <id>306784</id>
    <revision>
      <id>2166693</id>
      <parentid>1824531</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:39:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Inilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Usapan:Pananakit ng bayag]] sa [[Usapan:Pagkirot ng bayag]]</comment>
      <origin>1824531</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" sha1="phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Llorona</title>
    <ns>0</ns>
    <id>315623</id>
    <revision>
      <id>2166517</id>
      <parentid>1985408</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T12:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166517</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5854" sha1="l95ipjhnokmoi60qlhl5peathpyc6dc" xml:space="preserve">[[Talaksan:&quot;La_llorona&quot;_de_mandera.JPG|thumb|Estatwa sa isla ng La Llorona sa Xochimilco, Mehiko, 2015]]
Sa kuwentong-pambayang Mehikano, ang '''''La Llorona''''' ({{IPA-es|la ʝoˈɾona|am}}; Ang &quot;Ang Umiiyak na Babae&quot; o &quot;Ang Umiiyak&quot;) ay isang [[mapaghiganting multo]] na gumagala sa mga tabing-tubig na pook na nagdadalamhati sa kanyang mga anak na kaniyang nalunod.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.sfgate.com/mexico/mexicomix/article/Mexico-s-legend-of-La-Llorona-continues-to-3933072.php|title=Mexico's legend of La Llorona continues to terrify|first=Christine|last=Delsol|date=9 October 2012|website=sfgate.com|access-date=7 October 2020}}&lt;/ref&gt;

== Mitolohiya ==
Ang alamat ay may malawak na pagkakaiba-iba ng mga detalye at bersiyon. Sa isang tipikal na bersiyon ng alamat, isang magandang babae na nagngangalang María ang nagpakasal sa isang mayamang ''[[Ranch|ranchero]] / [[conquistador]]&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Wailing Woman {{!}} History Today|url=https://www.historytoday.com/miscellanies/wailing-woman|access-date=2021-05-11|website=www.historytoday.com}}&lt;/ref&gt;'' kung saan siya ay nagkaanak ng dalawang anak. Isang araw, nakita ni María ang kaniyang asawa na may kasamang ibang babae at sa bulag na galit, nilunod niya ang kanilang mga anak sa isang ilog, na agad niyang pinagsisihan. Dahil hindi niya mailigtas ang mga ito at natupok ng pagkakasala,&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.sfgate.com/mexico/mexcomix/article/Mexico-s-legend-of-La-Llorona-continues-to-3933072.php|title=Mexico's legend of La Llorona continues to terrify|first=Christine|last=Delsol|date=9 October 2012|website=sfgate.com|access-date=7 October 2020}}&lt;/ref&gt; nilunod niya ang kaniyang sarili ngunit hindi nakapasok sa [[kabilang buhay]], pinilit na nasa [[purgatoryo]] at gumala sa mundong ito hanggang sa matagpuan niya ang kaniyang mga anak.&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Dimuro|first=Gina|date=2019-01-22|title=The Legend Of La Llorona: The Wailing Woman Who Murdered Her Children|url=https://allthatsinteresting.com/la-llorona|access-date=2021-05-11|website=All That's Interesting|language=en-US}}&lt;/ref&gt; Sa ibang bersiyon ng kuwento, ang kanyang mga anak ay [[Pagkalehitimo (batas ng pamilya)|hindi lehitimo]], at nilunod niya ang mga ito upang hindi sila madala ng kanilang ama upang palakihin ng kaniyang bagong asawa.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Simerka|first=Barbara|date=2000|title=Women Hollering: Contemporary Chicana Reinscriptions of La Llorona Mythography|journal=Confluencia|volume=16|issue=1|pages=49–58|url=https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/35829973/simerka_llorona.pdf?1417735311=&amp;response-content-disposition=inline%3B+filename%3DWomen_Hollering_Contemporary_Chicana_Rei.pdf&amp;Expires=1602099801&amp;Signature=eRV7qyMzi~7ZSswaXXtRkr3hHtEonM5PZb-maR39uDaMJpPjcJTsJv5-xQsIlb~oJa~LiFScwL01wvlV7QpQDwXEXUECjWwQVUtR01tQRaENvVguMMRmT6RGE6FUPYXkO3ur22cY3Kuz7xzBLpQdAAmW5Qchg~5hvIrV~ntn1nvPii1q0PAGygigP~IRTOza8gCotN6X84Q~HBGh-B5WC8~4zdN3yA-f7Jk4-InIixhl3QMdvUfJOtk0Pew3Cfjsj4wwHrGEXzTU0eQnzOAdYUBFn~~UaM3G3Fq6OZxGNSyMva7qlbORGwsk4IC~x5Jt7LV6dfLx524Ys5tuP~Wd-A__&amp;Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA}}{{dead link|date=May 2021}}&lt;/ref&gt; Mga umuulit na tema sa mga pagkakaiba-iba sa {{Lang|es|La Llorona}} Kasama sa mitolohiya ang isang puti, basang damit, panaghoy sa gabi, at kaugnayan sa tubig.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Carbonell|first=Ana María|date=1999|title=From Llorona to Gritona: Coatlicue in Feminist Tales by Viramontes and Cisneros|journal=MELUS|volume=24|issue=2|pages=53–74|doi=10.2307/467699|jstor=467699|url=http://www.whereareyouquetzalcoatl.com/mesoamerica/coatlicue/Carbonell_1999.pdf|access-date=2022-02-14|archive-date=2025-05-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20250505170855/http://www.whereareyouquetzalcoatl.com/mesoamerica/coatlicue/Carbonell_1999.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

Ang ina na arketipo ng ''La Llorona'' ay nakatali sa patriyarkal na mga inaasahan sa kababaihan sa Mehikano at Mehikano-Amerikanong kultura ng ilang mga may-akda, istoryador, at panlipunang kritiko. Kadalasang isinasaalang-alang ng mga social critic na kulturang Mehikano (at Mehikano-Amerikanong) na pilitin ang mga patriyarkal na pamantayan sa kababaihan, tulad ng pagtukoy sa kanilang mga tungkulin bilang mga ina. ''Ang pagkahulog ni La Llorona''&lt;nowiki/&gt;' na tropa ng isang &quot;masama&quot; o &quot;bigong&quot; ina, na nakagawa ng [[pagpatay ng sanggol]] o nabigong iligtas sila mula sa pagkalunod, ay maituturing na sumasalamin dito.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Kearny|first=Michael|date=1969|title=La Llorona as a Social Symbol|url=https://archive.org/details/sim_western-folklore_1969-07_28_3/page/199|journal=[[Western Folklore]]|volume=28|pages=199–206|doi=10.2307/1499265|jstor=1499265}}&lt;/ref&gt;

=== Ebolusyon ng kuwento ===
Ang mga naunang kolonyal na teksto ay nagbibigay ng katibayan na ang kuwento ay pre-Hispaniko, na nagmula sa gitnang kabundukan, gayunpaman ang ''La Llorona'' ay kadalasang nauugnay sa kolonyal na panahon at ang dinamika sa pagitan ng mga Espanyol na mga ''[[conquistador]]'' at katutubong kababaihan. Kasama sa pinakakaraniwang alamat tungkol kay ''La Llorona'' ang una niyang pagiging isang Katutubong babae na pumatay sa sarili niyang mga anak, na ipinanganak niya mula sa isang mayamang Kastila, pagkatapos niyang iwan siya. Ang mga masasamang katangian ng ''La Llorona'', kabilang ang [[pagpatay ng sanggol]] at ang pagpatay ng sariling dugo ay ipinapalagay na konektado sa salaysay na nakapalibot sa [[La Malinche|Doña Marina]], na kilala rin bilang ''La Malinche'', o Maltinzin sa kaniyang orihinal na katawagan. Sa ngayon, ang kuwento ng ''La Llorona'' ay kilala sa Mehiko at sa Timog-kanlurang Estados Unidos.&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Leddy|first=Betty|date=1948|title=La LLorona in Southern Arizona|journal=[[Western Folklore]]|volume=7|pages=272–277|doi=10.2307/1497551|jstor=1497551|hdl=10150/624782}}&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==</text>
      <sha1>l95ipjhnokmoi60qlhl5peathpyc6dc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tagagamit:Allyriana000</title>
    <ns>2</ns>
    <id>317584</id>
    <revision>
      <id>2166535</id>
      <parentid>2165972</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T15:33:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Allyriana000</username>
        <id>119761</id>
      </contributor>
      <origin>2166535</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14726" sha1="n6umngzn4vg4t5jcsrow0wd20qsjeq5" xml:space="preserve">{{userboxtop|align=right|backgroundcolor=#cedff2|bordercolor=#4E78A0 solid 5px;|extra-css=border-radius: 8px; padding-bottom:3px; padding-top:5px;|textcolor=black|toptext='''Allyriana000'''}}
{{User en}}
{{User Wikipedian For|year=2022|month=05|day=13}}
{{User contrib|15,390}}
{{Userboxbottom}}Magandang araw Pilipinas! Ako si Allyriana, at ako ay mahilig sa pagsubaybay sa mga patimapalak pagandahan tulad ng Miss Universe, Miss World, Miss Earth, at Miss International. Nagsimula akong mag-edit sa English Wikipedia noong Abril 4, 2021, subalit nagsimula lamang ako sa Wikipedia Tagalog noong Mayo 13, 2022.

Ako ay ipinanganak sa [[Lungsod Quezon]], kung saan ako lumaki. Ang aking mga hilig ay gumuhit ng mga ''portrait'' ng mga tao at ng mga estruktura, manood ng mga Netflix ''series'' tulad ng RuPaul's Drag Race, The Crown, Money Heist at Grey's Anatomy, at kumanta. Ang aking mga paboritong kulay ay itim, ''navy blue'', ''beige'', ''pink'', at luntian.

== Mga nagawang artikulo ==

=== Talaan ng mga artikulo ===
Ang mga artikulong naka-'''''bold''''' ay ang mga artikulong '''tapos nang ilikha''' o may mga '''sapat na sanggunian''' na para sa mga nilalaman ng artikulo. Ang mga artikulong hindi naka-''bold'' ay ang mga artikulo kinakailangan pang dagdagan ng sapat na impormasyon at sanggunian. Lahat na ng mga artikulo mula sa Cycle 1 ang naka-''bold''. 177 artikulo ang tapos na. Ang mga artikulong may asterisk ay mga artikulong naka-arkibo na ang mga sanggunian.

==== Cycle 1: 2021-2022 &lt;small&gt;(53 artikulo)&lt;/small&gt; ====
{{hidden begin|border=#aaa 1px solid|titlestyle=text-align:center
|title= Talaan ng mga artikulo mula sa Cycle 1}}
{{col-begin}}
{{col-2}}
{|
! Hunyo
|-
|
*'''[[Nadia Ferreira]]''' (10)*
*'''[[Miss Universe Philippines]]''' (11)*
|-
! Agosto
|-
|
*'''[[Miss World 2023]]''' (2)*
*'''[[Miss World 2018]]''' (3)
*'''[[Miss World 2019]]''' (5)
|-
! Setyembre
|-
|
*'''[[Francisco Mañosa]]''' (1)
*'''[[Andrea Meza]]''' (19)
|-
! Oktubre
|-
|
*'''[[Miss Universe 1952]]''' (4)*
*'''[[Miss Universe 1953]]''' (6)*
*'''[[Miss Universe 1954]]''' (7)*
*'''[[Miss Universe 1955]]''' (10)*
*'''[[Miss Universe 1956]]''' (10)*
*'''[[Miss Universe 1957]]''' (11)*
*'''[[Miss Universe 1958]]''' (12)*
*'''[[Miss Universe 1959]]''' (24)*
|-
! Nobyembre
|-
|
*'''[[Miss Universe 1960]]''' (5)
*'''[[Miss Universe 1961]]''' (6)
*'''[[Miss Universe 1962]]''' (7)
*'''[[Miss Universe 1963]]''' (8)
*'''[[Miss World 1951]]''' (8)
*'''[[Miss Universe 1964]]''' (9)
*'''[[Miss Universe 1965]]''' (21)
*'''[[Miss Universe 1966]]''' (25)
*'''[[Miss Universe 1967]]''' (29)
|}
{{col-2}}
{|
|-
! Disyembre
|-
|
*'''[[Miss Universe 1968]]''' (5)*
*'''[[Miss Universe 1969]]''' (8)
*'''[[Miss World 1952]]''' (8)
*'''[[Miss World 1953]]''' (10)
*'''[[Miss Universe 1970]]''' (11)
*'''[[Miss Universe 1971]]''' (11)
*'''[[Miss Universe 1972]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 1973]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 1974]]''' (13)
*'''[[Miss World 1954]]''' (22)
*'''[[Miss World 1955]]''' (23)
*'''[[Miss Universe 1975]]''' (23)
*'''[[Miss Universe 1976]]''' (23)
*'''[[Miss Universe 1977]]''' (24)
*'''[[Miss Universe 2012]]''' (24)
*'''[[Miss Universe 1978]]''' (25)
*'''[[Miss Universe 1979]]''' (25)
*'''[[Miss Universe 1980]]''' (27)
*'''[[Miss Universe 1981]]''' (27) 
*'''[[Miss Universe 1982]]''' (28)
*'''[[Miss Universe 1983]]''' (28)
*'''[[Miss Universe 1984]]''' (28)
*'''[[Miss Universe 1985]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 1986]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 1987]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 1988]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 1989]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 2011]]''' (30)
*'''[[Miss Universe 1990]]''' (31)
|}
{{col-end}}
{{hidden end}}

==== Cycle 2: 2023 &lt;small&gt;(86 artikulo)&lt;/small&gt; ====
{{hidden begin|border=#aaa 1px solid|titlestyle=text-align:center
|title= Talaan ng mga artikulo mula sa Cycle 2}}
{{col-begin}}
{{col-2}}
{|
|-
! Enero
|-
|
*'''[[Miss Universe 1991]]''' (3)
*'''[[Miss World 1956]]''' (4)
*'''[[Marisol Malaret]]''' (4)
*'''[[Miss Universe 2023]]''' (5)
*[[Miss World 2003]] (5)
*'''[[Fenty Beauty]]''' (5)
*'''[[Miss Universe 1992]]''' (8)
*'''[[Miss Universe 2010]]''' (8)
*[[Miss World 2005]] (8)
*'''[[Miss Universe 1993]]''' (9)
*'''[[Miss Universe 1999]]''' (9)
*'''[[Miss Universe 1994]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 1995]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 1996]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 2000]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 2001]]''' (12)
*'''[[Miss Universe 1997]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 1998]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2002]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2003]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2004]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2005]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2006]]''' (13)
*'''[[Miss Universe 2007]]''' (13)
*'''[[R'Bonney Gabriel]]''' (15)
*'''[[Mariam Habach]]''' (18)
*'''[[Binibining Pilipinas 1964]]''' (23)
*'''[[Binibining Pilipinas 1965]]''' (25)
*'''[[Miss Universe 2008]]''' (25)
*'''[[Miss World 1971]]''' (31)
*'''[[Miss International 2023]]''' (31)
|-
! Pebrero
|-
|
*'''[[Binibining Pilipinas 1966]]''' (2)
*'''[[Binibining Pilipinas 1967]]''' (2)
*'''[[Anna Sueangam-iam]]''' (3)
*'''[[Miss USA 1952]]''' (4)
*'''[[Binibining Pilipinas 2023]]''' (6)
*'''[[Miss World 1960]]''' (7)
*'''[[Miss Universe Philippines 2023]]''' (18)
*[[Julia Gama]] (22)
*[[Binibining Pilipinas 1968]] (24)
|-
! Marso
|-
|
*[[Binibining Pilipinas 1969]] (4)
*'''[[Miss World 1961]]''' (7)
*'''[[Miss World 1962]]''' (22)
*'''[[Miss World 1963]]''' (26)
*'''[[Miss World 1967]]''' (30)
|-
! Abril
|-
|
*[[Miss World 2011]] (12)
|}
{{col-2}}
*[[Miss World 2012]] (14)
*[[Miss World 2013]] (14)
*[[Miss World 2014]] (18)
*[[Miss World 2015]] (20)
*'''[[Binibining Pilipinas 2021]]''' (20)
{|
|-
! Mayo
|-
|
*[[Kapuluang Mamanuca]] (1)
*'''[[Miss World 1964]]''' (8)
*'''[[Miss World 1976]]''' (10)
*'''[[Miss World 1977]]''' (12)
*'''[[Miss World 1978]]''' (12)
|-
! Hunyo
|-
|
*'''[[Miss Universe 2009]]''' (1)
*'''[[Miss World 1965]]''' (1)
*'''[[Miss World 1979]]''' (1)
*'''[[Miss World 1966]]''' (3)
*'''[[Miss World 1968]]''' (3)
*'''[[Miss World 1969]]''' (3)
*'''[[Miss World 1970]]''' (3)
*'''[[Miss World 1972]]''' (3)
*'''[[Miss World 1980]]''' (5)
*'''[[Miss World 1973]]''' (6)
*'''[[Miss World 1974]]''' (6)
*'''[[Miss World 1981]]''' (6)
*'''[[Miss World 1982]]''' (6)
*'''[[Miss World 1983]]''' (7)
*'''[[Miss World 1984]]''' (7)
*'''[[Miss Universe Philippines 2024]]''' (10)
*'''[[Miss World 1985]]''' (13)
*[[Auckland]] (17)
*'''[[Miss World 1986]]''' (26)
|-
! Hulyo
|-
|
*[[Zozibini Tunzi]] (6)
*'''[[Miss World 1987]]''' (16)
*'''[[Miss World 1988]]''' (31)
|-
! Agosto
|-
|
*'''[[Miss World 1989]]''' (1)
*'''[[Miss World 2017]]''' (10)
*'''[[Miss International 1960]]''' (10)*
|-
! Setyembre
|-
|
*[[Lalela Mswane]] (7)
*'''[[Miss World 1990]]''' (19)
|-
! Nobyembre
|-
|
*'''[[Sheynnis Palacios]]''' (19)
*'''[[Miss Universe 2024]]''' (19)
|-
! Disyembre
|-
|
*[[Miss International 2019]] (1)
*'''[[Miss International 2024]]''' (12)
|}
{{col-end}}
{{hidden end}}

'''Cycle 3: 2024 &lt;small&gt;(95 artikulo + 2 artikulong Ingles)&lt;/small&gt;'''{{hidden begin|border=#aaa 1px solid|titlestyle=text-align:center
|title= Talaan ng mga artikulo mula sa Cycle 3}}
{{col-begin}}
{{col-2}}
{|
|-
! Enero
|-
|
*'''[[Miss World 1991]]''' (8)
*'''[[Miss World 1992]]''' (13)
*'''[[Miss World 1993]]''' (14)
*'''[[Miss World 1975]]''' (14)
*[[Demi-Leigh Tebow]] (17)
*''[[Iris Mittenaere]]'' (17)
*[[Charlie Puth]] (18)
*[[Gabriela Isler]] (18)
*'''[[Miss World 1994]]''' (27)
*'''[[Miss World 1995]]''' (27)
*'''[[Miss World 1996]]''' (28)
|-
! Pebrero
|-
|
*'''[[Miss World 1997]]''' (10)
|-
! Marso
|-
|
*'''[[Miss World 1998]]''' (2)*
*'''[[Miss World 1999]]''' (3)
*'''[[Miss World 2000]]''' (3)
*[[Miss Earth 2024]] (3)
*[[Arkitekturang bernakular]] (4)
*[[Miss World 2024]] (6)
*'''[[Miss World 2001]]''' (8)
*[[Karolina Bielawska]] (10)
*[[Krystyna Pyszková]] (13)
*[[Miss World 2002]] (15)
*[[Nguyễn Huỳnh Kim Duyên]] (17)
*[[Talaan ng mga bansa sa Miss Universe]] (17)
*[[Shopee]] (21)
|-
! Abril
|-
|
*[[Ella Mai]] (3)
*[[Binibining Pilipinas 2024]] (5)
*[[Miss World 2004]] (8)
*[[Miss World 2006]] (9)
*[[Miss World 2007]] (10)
*[[Miss World 2008]] (13)
*[[Miss World 2016]] (20)
*[[Tahanang Pilipino]] (24)
|-
! Mayo
|-
|
*[[Lacoste]] (6)
*[[Adrastea (buwan)|Adrastea]] (6)
*[[66391 Moshup]] (6)
*[[3015 Candy]] (7)
*[[3031 Houston]] (7)
*[[Loewe (tatak ng moda)|Loewe]] (8)
*[[Drita Ziri]] (9)
*[[Bretman Rock]] (9)
*[[Miss International 2018]] (10)
*[[Chelsea Anne Manalo]] (23)
*[[Miss Universe Philippines 2025]] (23)
*[[Kim Kardashian]] (23)
|-
! Hunyo
|-
|
*'''Miss World Philippines 2024''' (4; sa Ingles)
*[[Noelia Voigt]] (17)
*'''Miss Universe Thailand 2024''' (19; sa Ingles)
|}
{{col-2}}
{|
*[[Binibining Pilipinas 2009]] (26)
*[[Binibining Pilipinas 2019]] (27)
*[[Angelica Lopez]] (30)
|-
! Hulyo
|-
|
*[[Miss Earth 2003]] (5)
*[[Miss Supranational 2024]] (6)
*[[Myrna Esguerra]] (8)
*[[Alice Guo]] (16)
*[[Krishnah Gravidez]] (20)
*[[Pinoy Big Brother: Gen 11]] (21)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 10001–11000]]''' (21)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 11001–12000]]''' (21)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 12001–13000]]''' (21)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 13001–14000]]''' (22)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 14001–15000]]''' (23)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 15001–16000]]''' (23)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 16001–17000]]''' (24)
*[[EJ Obiena]] (26)
|-
! Agosto
|-
|
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 17001–18000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 18001–19000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 19001–20000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 20001–21000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 21001–22000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 22001–23000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 23001–24000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 24001–25000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 25001–26000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 26001–27000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 27001–28000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 28001–29000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 29001–30000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 30001–31000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 31001–32000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 32001–33000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 33001–34000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 34001–35000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 35001–36000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 36001–37000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 37001–38000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 38001–39000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 39001–40000]]''' (13)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 40001–41000]]''' (22)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 41001–42000]]''' (22)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 42001–43000]]''' (22)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 43001–44000]]''' (22)
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 44001–45000]]''' (22)
|-
! Oktubre
|-
|
*'''[[Miss International 1961]]''' (15)
|-
! Nobyembre
|-
|
*[[Miss Universe 2025]] (21)
*[[Victoria Kjær Theilvig]] (21)
|-
! Disyembre
|-
|
*[[Miss International 1962]] (30)
|}{{col-end}}
{{hidden end}}'''Cycle 4: 2025 &lt;small&gt;(92 artikulo + 2 artikulong Ingles)&lt;/small&gt;'''{{hidden begin|border=#aaa 1px solid|titlestyle=text-align:center
|title= Talaan ng mga artikulo mula sa Cycle 4}}
{{col-begin}}
{{col-2}}
{|
|-
! Enero
|-
|
*Miss USA 2025 (8; sa Ingles)
*[[Miss Universe Philippines 2021]] (27)
*[[Miss Universe Thailand]] (31)
|-
! Pebrero
|-
|
*[[Yllana Aduana]] (3)
*[[Maison Schiaparelli]] (8)
*[[Miss Grand International 2024]] (14)
*[[CJ Opiaza]] (14)
*[[Miss International 2025]] (21)
|-
! Marso
|-
|
*[[Miss Supranational 2025]] (3)
*[[Pinoy Big Brother: Celebrity Collab Edition]] (9)
*[[Sabrina Carpenter]] (21)
*'''[[Aiah]]''' (23)
*'''[[Colet (mang-aawit)|Colet]]''' (23)
*Binibining Pilipinas 2025 (24; sa Ingles)
|-
! Abril
|-
|
*[[Miss International 1963]] (11)
*[[Miss International 1964]] (11)
*[[Miss International 1965]] (12)
*[[Miss International 1967]] (13)
*[[Miss International 1968]] (14)
*[[Miss International 1969]] (14)
*[[Miss International 1970]] (16)
*[[Miss International 1971]] (17)
*[[Miss International 1979]] (17)
*[[Aurora Pijuan]] (17)
*[[Miss International 1972]] (18)
*[[Miss International 1973]] (21)
*[[Miss International 1974]] (29)
*[[Miss International 1975]] (29)
*[[Miss International 1976]] (29)
*[[Miss International 1977]] (29)
*[[Miss International 1978]] (29)
*[[Miss International 1980]] (30)
|-
! Mayo
|-
|
*[[Binibining Pilipinas 2025]] (1)
*[[Miss International 1981]] (1)
*[[Miss International 1982]] (2)
*[[Miss International 1983]] (5)
*[[Miss International 1984]] (5)
*[[Miss International 1985]] (5)
*[[Miss International 1986]] (5)
*[[Papa Leon XIV]] (9)
*[[Miss International 1987]] (11)
*[[Miss International 1988]] (12)
*[[Miss International 1989]] (12)
*[[Miss International 1990]] (19)
|}
{{col-2}}
{|
*'''[[Talaan ng mga planetang menor: 45001–46000]]''' (23)
*[[Miss International 1991]] (26)
*[[Miss International 1992]] (28)
*[[Miss International 1993]] (29)
*[[Miss International 1994]] (29)
*[[Miss International 1995]] (29)
*[[Miss International 1996]] (29)
*[[Miss International 1997]] (29)
*[[Miss International 1998]] (29)
*[[Miss International 1999]] (29)
*[[Miss International 2000]] (31)
*[[Miss International 2001]] (31)
|-
! Hunyo
|-
|
*[[Miss International 2002]] (3)
*[[Miss International 2003]] (4)
*[[Miss International 2004]] (7)
*[[Miss International 2005]] (7)
*[[Miss International 2006]] (7)
*[[Miss International 2007]] (7)
*[[Miss International 2008]] (7)
*[[Miss International 2009]] (8)
*[[Miss International 2010]] (8)
*[[Miss International 2011]] (9)
*[[Miss International 2012]] (9)
*[[Miss International 2013]] (10)
*[[Miss International 2014]] (11)
*[[Miss International 2015]] (11)
*[[Miss International 2016]] (11)
*[[Miss International 2017]] (11)
*[[Miss Earth 2004]] (11)
*[[Miss Earth 2005]] (11)
*[[Miss Earth 2025]] (11)
*[[Miss Earth 2006]] (16)
*[[Miss Earth 2007]] (16)
*[[Katrina Johnson]] (16)
*[[Miss Earth 2008]] (18)
*[[Miss Earth 2009]] (18)
*[[Miss Earth 2010]] (19)
*[[Miss Earth 2011]] (22)
*[[Miss Earth 2012]] (22)
*[[Miss Earth 2013]] (22)
*[[Miss Earth 2014]] (22)
*[[Miss Earth 2015]] (22)
*[[Miss Earth 2016]] (23)
*[[Miss Earth 2017]] (23)
*[[Miss Earth 2018]] (23)
*[[Miss Earth 2019]] (23)
*[[Miss Earth 2020]] (23)
*[[Miss Earth 2021]] (23)
*[[Miss Supranational 2013]] (23)
*[[Miss Supranational 2022]] (27)
|}{{col-end}}
{{hidden end}}</text>
      <sha1>n6umngzn4vg4t5jcsrow0wd20qsjeq5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Unibersidad ng Central European</title>
    <ns>0</ns>
    <id>320970</id>
    <revision>
      <id>2166668</id>
      <parentid>2093829</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T11:05:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166668</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1890" sha1="ri6xhwhivm4etwxre6eko0wt8esfjnf" xml:space="preserve">Ang '''Unibersidad ng Central European''' (Central European University, CEU) ay isang pribadong unibersidad sa pananaliksik na kinikilala sa Austria, Hungary, at Estados Unidos, na may mga kampus sa Vienna at Budapest. Ang unibersidad ay kilala sa lakas nito sa mga agham panlipunan at humanidad, mababang ratio ng estudyante-faculty, at internasyonal na katawan ng mag-aaral.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.hrw.org/news/2018/10/25/central-european-university-may-be-forced-out-hungary|quote=The CEU, one of the most prestigious universities in Central Europe...|title=Central European University|publisher=Human Rights Watch|author=Lydia Gall|date=25 October 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.topuniversities.com/university-rankings/university-subject-rankings/2020/politics|title=Politics &amp; International Studies|date=25 February 2020|website=Top Universities}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite journal|url=http://www.nature.com/news/elite-hungarian-university-may-be-saved-1.22761|title=Elite Hungarian university may be saved|first=Alison|last=Abbott|journal=Nature News|year=2017|via=www.nature.com|doi=10.1038/nature.2017.22761}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |url=https://www.dw.com/en/elite-university-could-close/av-38495902|title=Elite university could close &amp;#124; DW &amp;#124; 20.04.2017|work=Deutsche Welle}}&lt;/ref&gt;

Ang pangunahing prinsipyo ng misyon ng unibersidad ay ang pagtataguyod ng mga bukas na lipunan, bilang resulta ng malapit na kaugnayan nito sa Open Society Foundations.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.ceu.edu/rethinking-open-society|title=Rethinking Open Societies: Schools and Departments|publisher=Central European University|access-date=20 March 2018|archive-date=26 Hulyo 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220726200613/https://www.ceu.edu/rethinking-open-society|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Stub|Edukasyon}}

[[Kategorya:Austria]]</text>
      <sha1>ri6xhwhivm4etwxre6eko0wt8esfjnf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Orion (talampad)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>324531</id>
    <revision>
      <id>2166540</id>
      <parentid>2155002</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T20:16:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166540</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20088" sha1="hq3ij0c9h77ei9rsq6js0hxh74vorzc" xml:space="preserve">{{Sky|05|30|00|+|00|00|00|10}}

{{About|isang talanyo|tauhan ng mitolohiyang Griyego|Orion|bayan sa Bataan|Orion, Bataan}}

{{Infobox Constellation
 |name = Orion
 |abbreviation = Ori
 |genitive = Orionis
 |pronounce = {{IPAc-en|ɒ|ˈ|r|aɪ|.|ən}}
 |symbolism = [[Orion]]
 |RA = 5
 |dec= +5
 |family = [[Orionid Family|Orion]]
 |quadrant = NQ1
 |areatotal = 594
 |arearank = ika-26
 |numbermainstars = 7
 |numberbfstars = 81
 |numberstarsplanets = 10
 |numberbrightstars = 8
 |numbernearbystars = 8
 |brighteststarname = [[Rigel (bituin)|β Ori]]
 |starmagnitude = 0.12
 |neareststarname = [[Bellatrix (bituin)|Bellatrix]]
 |stardistancely = 244.6
 |stardistancepc = 74.99
 |numbermessierobjects = 3
 |meteorshowers = [[Mga Orionid]]&lt;br /&gt;[[Chi Orionid]]
 |bordering = [[Gemini (talampad)|Gemini]]&lt;br /&gt;[[Taurus (talampad)|Taurus]]&lt;br /&gt;[[Eridanus (talampad)|Eridanus]]&lt;br /&gt;[[Lepus (talampad)|Lepus]]&lt;br /&gt;[[Monoceros (talampad)|Monoceros]]
 |latmax = [[85]]
 |latmin = [[75]]
 |month = Enero
 |notes=
}}

[[File:Orion 3008 huge.jpg|right|upright|thumb|Larawan ng talanyong Orion]]
[[Talaksan:OrionCC.jpg|left|thumb| Ang talanyo ng Orion, batay sa hitsura nito nang gamit lang ang mismong mga mata. May mga guhit ding nakalagay upang mas makita ang kabuuang padron nito.]]

Ang '''Orion''' ay isang kilalang [[Talanyo|konstelasyon]] na matatagpuan sa celestial equator at nakikita sa buong mundo. Ito ay isa sa mga pinaka-kapansin-pansin at madaling makilala na mga talanyo sa kalangitan sa gabi.&lt;ref&gt;https://web.archive.org/web/20111207101513/http://www.astro.wisc.edu/~dolan/constellations/constellations/Orion.html&lt;/ref&gt; Ipinangalan ito kay [[Orion]], isang mangangaso sa [[mitolohiyang Griyego]]. Taglay nito ang [[Asterismo (astronomiya)|asterismong]] ''Orion's belt'' o '''[[Balatik (asterismo)|Balatik]]'''&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite journal |last=Ambrosio |first=Dante |date=2010 |title=BALATIK: Katutubong Bituin ng mga Pilipino |url=https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287/1833#page=5 |journal=Philippine Social Sciences Review |volume=57 |access-date=2023-07-27 |archive-date=2023-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727133732/https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287/1833#page=5 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-12-18 |title=Pinoy ethnoastronomy: How the stars guided our ancestors - FlipScience |url=https://www.flipscience.ph/space/pinoy-ethnoastronomy/ |access-date=2023-07-20 |website=FlipScience - Top Philippine science news and features for the inquisitive Filipino. |language=en}}&lt;/ref&gt; na ipinangalan mula sa kahawig nitong 'balatik,'&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=5 unique things Filipinos believed about the sun, moon, and stars |url=https://www.cnnphilippines.com/life/culture/2019/01/22/Filipinos-astronomy-beliefs.html |access-date=2023-07-20 |website=cnn |language=en |archive-date=2023-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727140108/https://www.cnnphilippines.com/life/culture/2019/01/22/Filipinos-astronomy-beliefs.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.tebtebba.org/index.php/resources-menu/publications-menu/books/87-understanding-the-lumad-a-closer-look-at-a-misunderstood-culture/file#page=113&lt;/ref&gt; isang uri ng patibong na ginagamit ng mga sinaunang Pilipino. Ang mga pinakamaliwanag na bituin nito ay ang [[Rigel (bituin)|Rigel]] (Beta Orionis) at [[Betelgeuse (bituin)|Betelgeuse]] (Alpha Orionis).

== Lokasyon at lawak ==
Pinaliligiran ang Orion ng talanyong [[Taurus (talanyo)|Taurus]] sa hilagang-kanluran, ng [[Eridanus (talanyo)|Eridanus]] sa timog-kanluran, [[Lepus (talanyo)|Lepus]] sa timog, [[Monoceros (talanyo)|Monoceros]] sa silangan, at [[Gemini (talanyo)|Gemini]] sa hilagang-silangan. Ika-26 na pinakamalaki sa 88 talanyo ang Orion na sumasaklaw ng 594 digri kwadrado ang lawak. Ang mga hangganan ng talanyong ito, na inilarawan ng [[Belhika|Belhikang]] astronomo na si Eugene Delporte noong 1930 ay may hugis na may 26 gilid. Sa [[sistemang equatorial coordinate]], ang [[kanang asensiyon]] (RA) ng mga hangganang ito ay nasa pagitan ng {{RA|04|43.3}} at {{RA|06|25.5}}, habang ang [[deklinasyon]] naman ay nasa pagitan ng 22.87° at -10.97°.&lt;ref name=&quot;boundary2&quot;&gt;{{cite journal |title=Orion, Constellation Boundary |url=http://www.iau.org/public/constellations/#ori |journal=The Constellations |publisher=International Astronomical Union |access-date=22 March 2013 |archive-date=5 Hunyo 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130605024208/http://www.iau.org/public/constellations/#ori |url-status=dead }}&lt;/ref&gt; Ang daglat ng talanyo, na inaprubahan ng [[Pandaigdigang Unyong Astronomiko]] noong 1922, ay &quot;Ori.&quot;&lt;ref name=&quot;pa30_4692&quot;&gt;{{cite magazine|last=Russell|first=Henry Norris|title=The New International Symbols for the Constellations|url=https://archive.org/details/sim_popular-astronomy_1922-10_30_8/page/469|magazine=Popular Astronomy|volume=30|pages=469–71|bibcode=1922PA.....30..469R|date=1922}}&lt;/ref&gt;

Nasa timog ng [[plane]] ng [[ekliptik]] ang Orion bagaman nagkataong nakahimlay ito sa celestial na ekwador dahil ang puwesto sa ekliptik na umaayon sa solstisyo ng Hunyo ay malapit sa hangganan ng Gemini at Taurus na nasa dakong hilaga ng Orion. Pinakanatatanaw ang Orion sa panggabing kalangitan ng [[Hilagang Emisperyo]] mula Enero hanggang Abril. Sa mga rehiyong [[tropiko]] (yung mga lugar na pawang 0° hanggang 8° latitud mula sa [[ekwador]]), dumaraan ang talanyong ito sa [[Taluktok|zenit]]; makikita rin ito sa itaas ng ulo kapag tumingala kapag hatinggabi ng Disyembre at sa gabi ng Pebrero sa mga nasabing lugar.

== Gabay sa nabigasyon ==
[[Talaksan:Orion-guide_dark.svg|left|thumb| Paano gagamitin ang Orion upang mahanap ang mga katabing bituin ng mga kalapit nitong talanyo]]
Nakatutulong nang husto ang Orion bilang gabay upang matukoy ang lugar ng iba pang mga bitwin. Sa pamamagitan ng pagguhit ng linya ng Balatik (''Orion's belt'') pa-timog silangan, mahahanap ang pwesto ng bituing [[Sirius]] (α CMa); kapag pahilagang-kanluran, mahahanap naman ang [[Aldebaran]] (α Tau). Ang pagguhit naman ng pa-silangang linya na daraan sa mga 'balikat' ng talanyo ay papunta sa direksyon ng [[Procyon]] (α CMi). Samantala, ang linya mula [[Rigel]] patungong [[Betelgeuse]] ay magtuturo sa direksyon ng mga bituin ng [[Castor (bituin)|Castor]] at [[Pollux (bituin)|Pollux]]. 

== Istruktura ==
Ang pitong pinakamaliliwanag na mga bituin ng Orion ay bumubuo ng hugis [[orasa]] sa kalangitan ng gabi. Ang &quot;ulo&quot; ay ang ikawalong pinakamaliwanag na bituin, ang bituing [[Meissa]]. Sa gitna ay ang &quot;sinturon ni Orion&quot; (o [[Balatik (asterismo)|Balatik]] sa etnoastronomiyang Pilipino&lt;ref name=&quot;:0&quot;/&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-12-18 |title=Pinoy ethnoastronomy: How the stars guided our ancestors - FlipScience |url=https://www.flipscience.ph/space/pinoy-ethnoastronomy/ |access-date=2023-07-20 |website=FlipScience - Top Philippine science news and features for the inquisitive Filipino. |language=en}}&lt;/ref&gt;), na binubuo ng tatlong bituin: [[Alnitak]], [[Alnilam]], at [[Mintaka]]. Mula sa baba ng &quot;sinturon&quot; ay linya ng tatlo pang tala{{Ref|a|noid=1}} na bumubuo sa &quot;espada ni Orion&quot;.

=== Mga pinakamaliwanag na bituin ===
Ang [[Betelgeuse]] ang bituing may pinakamatingkad na [[maliwanag na kalakhan]], kung kaya ay may designasyong &quot;alpha&quot; (α) sa titik Griyego, bagaman sa usapin ng [[Lubusang kalakhan|lubos na liwanag]], pumapangalawa lamang ito sa [[Rigel]].&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2009-01-22 |title=AAVSO: Variable Star of the Month, Alpha Ori |url=http://www.aavso.org/vstar/vsots/1200.shtml |access-date=2023-08-05 |website=web.archive.org |archive-date=2009-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090122051337/http://www.aavso.org/vstar/vsots/1200.shtml |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+8 Pinakamaliwanag na mga Bituin ng Orion
! Pangngalang pantangi
! Designasyong Bayer
! [[Sinag-taon|Light year]]
! [[Maliwanag na kalakhan|Kalakhang liwanag]]
|- align=&quot;center&quot;
| Betelgeuse
| α Orionis
| align=&quot;center&quot; | 548
| 0.50
|- align=&quot;center&quot;
| Rigel
| β Orionis
| align=&quot;center&quot; | 863
| 0.13
|- align=&quot;center&quot;
| Bellatrix
| γ Orionis
| align=&quot;center&quot; | 250
| 1.64
|- align=&quot;center&quot;
| Mintaka
| δ Orionis
| align=&quot;center&quot; | 1,200
| 2.23
|- align=&quot;center&quot;
| Alnilam
| ε Orionis
| align=&quot;center&quot; | 1,344
| 1.69
|- align=&quot;center&quot;
| Alnitak
| ζ Orionis
| align=&quot;center&quot; | 1,260
| 1.77
|- align=&quot;center&quot;
| Saiph
| κ Orionis
| align=&quot;center&quot; | 650
| 2.09
|- align=&quot;center&quot;
| Meissa
| λ Orionis
| align=&quot;center&quot; | 1,320
| 3.33
|}


=== Mga ''deep-sky object'' ===
Sa &quot;espadang&quot; bahagi ng talanyo ay matatagpuan ang [[Nebula ni Orion]] (M42) at mga klaster ng mga bituin sa pusod nito, ang ''[[Trapezium (klaster)|Trapezium]]''.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Reid |first=M. J. |last2=Menten |first2=K. M. |last3=Zheng |first3=X. W. |last4=Brunthaler |first4=A. |last5=Moscadelli |first5=L. |last6=Xu |first6=Y. |last7=Zhang |first7=B. |last8=Sato |first8=M. |last9=Honma |first9=M. |last10=Hirota |first10=T. |last11=Hachisuka |first11=K. |date=2009-07-20 |title=TRIGONOMETRIC PARALLAXES OF MASSIVE STAR-FORMING REGIONS. VI. GALACTIC STRUCTURE, FUNDAMENTAL PARAMETERS, AND NONCIRCULAR MOTIONS |url=https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-637X/700/1/137 |journal=The Astrophysical Journal |volume=700 |issue=1 |pages=137–148 |doi=10.1088/0004-637X/700/1/137 |issn=0004-637X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://academic.oup.com/crawlprevention/governor?content=%2fpasj%2farticle-lookup%2fdoi%2f10.1093%2fpasj%2f59.5.897&lt;/ref&gt; Gamit lang ng isang [[largabista]], makikita na ang mga ulap at maliwanag na gaas at alikabok, maging ang mga umuusbong na tala.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Clarkvision.com Surface Brightness of Deep-Sky Objects |url=https://clarkvision.com/astro/surface-brightness-profiles/introduction.html |access-date=2023-07-27 |website=clarkvision.com}}&lt;/ref&gt; Sa pagmamasid ng [[Chandra X-ray Observatory]], natuklasan ang napakataas na temperatura ng mga pangunahing bituin at mga rehiyon kung saan nabubuo ang mga bituin sa loob ng nebula, na umaabot sa 60,000 [[Kelvin (yunit)|kelvin]].&lt;ref name=&quot;objects2&quot;&gt;{{cite book|title=300 Astronomical Objects: A Visual Reference to the Universe|url=https://archive.org/details/300astronomicalo0000wilk|last1=Wilkins|first1=Jamie|last2=Dunn|first2=Robert|publisher=Firefly Books|date=2006|edition=1st|location=Buffalo, New York|isbn=978-1-55407-175-3}}&lt;/ref&gt;

Ang [[Messier 78 (nebula)|M78]] (NGC 2068) naman ay isang nebula sa talanyong Orion. May kalakhang liwanag na 8.0, mas mahina ang liwanag nito kumpara sa Nebula ni Orion sa timog nito bagaman kapareho lang ito halos ng layo mula sa daigdig (1,600 sinag-taon). Madali itong mapagkamalang kometa. Isa pang medyo maliwanag na nebula sa Orion ay ang [[NGC 1999 (nebula)|NGC 1999]] na malapit din sa Nebula ni Orion. May kalakhang liwanag ito na 10.5 at may layong 1,500 sinag-taon mula sa daigdig. Parehong may baryanteng bituin (''variable star'') o bituing regular na nagbabago ng liwanag ang mga nabanggit na mga nebula.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Herbig |first=G. H. |last2=Kuhi |first2=L. V. |date=1963-02-01 |title=Emission-Line Stars in the Region of NGC 2068. |url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1963ApJ...137..398H |journal=The Astrophysical Journal |volume=137 |pages=398 |doi=10.1086/147519 |issn=0004-637X}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=ShieldSquare Captcha |url=https://hcvalidate.perfdrive.com/fb803c746e9148689b3984a31fccd902//?ssa=956a297e-b483-4db3-9b61-333a93d0edfb&amp;ssb=65323293427&amp;ssc=https%3A%2F%2Fiopscience.iop.org%2Farticle%2F10.1088%2F0004-6256%2F146%2F5%2F118&amp;ssi=800de7e4-8427-4762-a2ec-c52551a5bbbf&amp;ssk=support@shieldsquare.com&amp;ssm=25832414299011246101947360931492&amp;ssn=3bcf0a68298e96ce5dab48459ad9bb6ef572f5c43971-1788-43f8-916017&amp;sso=8be576ae-dde2b444969095c853b4e0d2fcf6d8c579554e1808f76bc4&amp;ssp=37344975531690455259169048232197146&amp;ssq=65451126299118982670062991883816329436041&amp;ssr=MjA4LjgwLjE1My43Mg==&amp;sst=ZoteroTranslationServer/WMF%20(mailto:noc@wikimedia.org)&amp;ssu=&amp;ssv=&amp;ssw=&amp;ssx=W10= |access-date=2023-07-27 |website=hcvalidate.perfdrive.com |doi=10.1088/0004-6256/146/5/118 |archive-date=2023-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727140110/https://hcvalidate.perfdrive.com/fb803c746e9148689b3984a31fccd902//?ssa=956a297e-b483-4db3-9b61-333a93d0edfb&amp;ssb=65323293427&amp;ssc=https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0004-6256/146/5/118&amp;ssi=800de7e4-8427-4762-a2ec-c52551a5bbbf&amp;ssk=support@shieldsquare.com&amp;ssm=25832414299011246101947360931492&amp;ssn=3bcf0a68298e96ce5dab48459ad9bb6ef572f5c43971-1788-43f8-916017&amp;sso=8be576ae-dde2b444969095c853b4e0d2fcf6d8c579554e1808f76bc4&amp;ssp=37344975531690455259169048232197146&amp;ssq=65451126299118982670062991883816329436041&amp;ssr=MjA4LjgwLjE1My43Mg==&amp;sst=ZoteroTranslationServer/WMF%20(mailto:noc@wikimedia.org)&amp;ssu=&amp;ssv=&amp;ssw=&amp;ssx=W10= |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

[[Talaksan:Horsehead and flame Nebulea 384mm scope Ha-RGB.jpg|thumb|Larawan ng Horsehead nebula na kuha ng isang amatyur na astronomo]]

May isa pang sikat na nebula ang talanyong ito, ang [[Horsehead Nebula]] (o IC 434), na mahahanap malapit sa ζ Orionis. Mayroon itong maitim na ulap na kawangis ng ulo ng kabayo, kung kaya ganoon ang pangalan nito. &lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-03-13 |title=National Optical Astronomy Observatory: Horsehead |url=https://www.noao.edu/image_gallery/html/im0057.html |access-date=2023-07-27 |website=web.archive.org |archive-date=2020-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200313015919/https://www.noao.edu/image_gallery/html/im0057.html |url-status=bot: unknown }}&lt;/ref&gt;

== Kasaysayan at mitolohiya ==

=== Mga sinaunang Greco-Romano ===
Sa [[mitolohiyang Griyego]], si [[Orion]] ay isang higante at napakalakas na mangagaso&lt;ref&gt;{{cite web |title=Star Tales – Orion |url=http://www.ianridpath.com/startales/orion.htm |website=www.ianridpath.com}}&lt;/ref&gt; na anak ni Euryale, isang Gorgon, at ni [[Poseidon]] (o Neptuno), ang diyos ng karagatan. Ayon sa isang bersyon ng mito, nagyabang si Orion na kaya niyang patayin ang lahat ng hayop sa daigdig, na siyang ikinagalit ng diyosang si [[Gaia (mitolohiya)|Gaia]], na nagpadala ng makamandag na [[alakdan]] sa mangagaso. Nang mamatay ang mangangaso, ginawang talanyo ang kanyang katawan. Ito rin ang itinuturong dahilan kung bakit sinasabing hindi magkasabay na umiiral sa langit ang talanyong Orion at talanyong [[Scorpio (talanyo)|Scorpio]]. Gayunman, may isang bersyon na linusan daw ni [[Ophiuchus (mitolohiya)|Ophiuchus]] si Orion, na isang dahilan kung bakit daw matatagpuan sa pagitan ng Orion at Scorpio ang [[Ophiuchus (talanyo)|talanyo ni Ophiuchus]].&lt;ref&gt;{{Cite web |last=published |first=Joe Rao |date=2019-08-25 |title=How to See Ophiuchus and His Serpent in the Night Sky |url=https://www.space.com/ophiuchus-serpent-bearer-snake-constellation-august-2019.html |access-date=2023-07-27 |website=Space.com |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Barlament |first=Jared |date=2022-01-13 |title=Orion, Ophiuchus, the Silver Gate &amp; the Journey of Souls |url=https://medium.com/interfaith-now/orion-ophiuchus-the-silver-gate-the-journey-of-souls-981d19463d28 |access-date=2023-07-27 |website=Interfaith Now |language=en |archive-date=2023-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727140108/https://medium.com/interfaith-now/orion-ophiuchus-the-silver-gate-the-journey-of-souls-981d19463d28 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

Nabanggit din ang talanyo sa ''[[Oda|Odes]]'' (Ode 3.27.18) ni [[Horacio]], ''sa [[Odisea|Odyssey]]'' (Aklat 5, linya 283) at ''[[Iliada|Iliad]]'' ni [[Homer]], at ''[[Aeneis|Aeneid]]'' (Aklat 1, linya 535) ni [[Virgil]].

=== Mga Austronesyano at sinaunang mga Pilipino ===
{{Pangunahin|Balatik (asterismo)}}
Iba-iba naman ang pagpapakahulugan ng mga [[Mga Austronesyo|Austronesyo]] sa mga bituing bumubuo sa Orion. Para sa mga [[Polynesia|taga-Polynesia]], ang mga bituing ito ay ang '''Heiheionakeiki''', na kawangis ang pigura ng isang bata na binuo gamit ng pisi.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Hawaiian Star Lines |url=https://archive.hokulea.com/ike/hookele/hawaiian_star_lines.html |access-date=2023-07-27 |website=archive.hokulea.com}}&lt;/ref&gt; Para naman sa mga [[sinaunang mga Pilipino]], ang sinturon ni Orion ay tinaguri nilang &quot;balatik&quot; dahil sa pagkakahawig nito sa isang uri ng kapangalan na patibong na kayang pumana nang mag-isa at ginagamit na panghuli ng mga baboy-ramo.&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Scott|first1=William Henry|title=Barangay: Sixteenth-Century Philippine Culture and Society|url=https://archive.org/details/barangaysixteent0000scot|date=1994|publisher=Ateneo de Manila University Press|location=Quezon City, Manila, Philippines|isbn=9789715501354|page=[https://archive.org/details/barangaysixteent0000scot/page/124 124]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Encarnación|first1=Juan Félix|url=http://bdh.bne.es/bnesearch/detalle/bdh0000054797|title=Diccionario bisaya español [Texto impreso]|date=1885|page=30|language=es, ceb}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |url=https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287/1833#page=5 |title=Archive copy |access-date=2023-07-27 |archive-date=2023-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230727133732/https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287/1833#page=5 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://www.flipscience.ph/space/pinoy-ethnoastronomy/&lt;/ref&gt; Dahil sa kolonisasyon ng mga Espanyol, naging &quot;Tres Marias&quot; o &quot;Tatlong Maria&quot; ang tawag ng ibang mga pangkat-etniko sa sinturon.&lt;ref&gt;https://philippineculturaleducation.com.ph/balatik/&lt;/ref&gt;

Sa tradisyon ng mga Maori naman, ang pag-angat ng bitwing [[Rigel]] (na tinatawag nilang ''Puanga'' o ''Puaka'') bago ang bukang-liwayway sa kalagitnaan ng taglamig ay hudyat ng pagdiriwang nila ng ''Matariki'' o ang pagsisimula ng kanilang taon.&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Puanga: The star that heralds Matariki |url=https://teu.ac.nz/news/puanga-the-star-that-heralds-matariki |access-date=10 May 2022 |website=Tertiary Education Union/Te Hautū Kahurangi |archive-date=27 Enero 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220127210821/https://teu.ac.nz/news/puanga-the-star-that-heralds-matariki |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Hinaharap ==
[[Talaksan:OrionProper.gif|thumb| Animasyon na nagpapakita ng pagbabago ng istruktura ng Orion mula taong 50,000 BCE hanggang 50,000 CE.]]
Dahil sa [[presesyon]] ng aksis ng Daigdig, mag-iiba ng pwesto ang Orion sa [[panlangit na timbulog]]. Ililipat ng presesyon pa-timog ang pwesto ng Orion at sa loob ng 14,000 na taon, masyado nang nasa timog ang Orion kung kaya ay di na makikita sa mga lugar na nasa latitud ng Gran Britanya.&lt;ref&gt;{{cite web |title=Precession |url=http://myweb.tiscali.co.uk/moonkmft/Articles/Precession.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180723065734/http://myweb.tiscali.co.uk/moonkmft/Articles/Precession.html |archive-date=2018-07-23 |access-date=2012-05-16 |publisher=Myweb.tiscali.co.uk}}&lt;/ref&gt; 

Dahil sa dahan-dahang paggalaw ng mismong mga bituin ng Orion sa paglipas ng panahon, lalayo rin ang mga bituing ito sa sa't isa. Gayunman, dahil napakalayo ng mga pinakamaliliwanag na bituin ng Orion mula sa daigdig, hindi mahahalata ang epekto ng paglayo ng mga bituing ito at makikilala pa rin ang pangkalahatang hugis nito habang ang iba pang mga talanyo ay lubhang mag-iiba ng hugis. May ilan namang mga bituin nito, tulad ng [[Betelgeuse]], ang puputok bilang supernova at kukupas kamakalawa.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Wilkins |first=Alasdair |date=20 January 2011 |title=Earth may soon have a second sun |url=http://io9.com/5738542/earth-may-soon-have-a-second-sun |website=io9 |publisher=Space Porn |access-date=27 Hulyo 2023 |archive-date=14 Nobiyembre 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151114044237/http://io9.com/5738542/earth-may-soon-have-a-second-sun |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==

=== Mga tala ===
1.{{note label|a}} Isa sa mga &quot;tala&quot; ay sa aktwal, isang nebula, ang Nebula ni Orion

=== Mga sipi ===
&lt;references group=&quot;&quot; responsive=&quot;1&quot;&gt;&lt;/references&gt;
[[Kategorya:Mga konstelasyon]]
[[Kategorya:Astronomiya]]

{{Constellations/modern}}</text>
      <sha1>hq3ij0c9h77ei9rsq6js0hxh74vorzc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Moroporo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>324678</id>
    <revision>
      <id>2166538</id>
      <parentid>2130074</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T18:45:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166538</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25784" sha1="gz8m18sojxcq9hfi5o01as9nr2wubnt" xml:space="preserve">{{Sky|03|47|24|+|24|07|00|440}}

[[Talaksan:Pleiades large.jpg|thumb|right|Larawan ng Moroporo na kinuha mula sa ''Digitized Sky Survey'']]

Ang '''Moroporo''', na kilala rin sa wikang Ingles bilang ''Pleiades'',&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite journal |title=BALATIK: Katutubong Bituin ng mga Pilipino {{!}} Philippine Social Sciences Review |url=https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287 |language=en-US }}{{Dead link|date=Hunyo 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ay isang [[Asterismo (astronomiya)|asterismo]] sa hilagang-silangan ng [[talampad]] na [[Taurus (talampad)|Taurus]] at isang bukas na klaster ng mga bituin na nagtataglay ng mga maiinit na bughaw na bituing nabuo lang sa nakalipas na 100 milyong taon.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=admin |date=2015-05-27 |title=Messier 45: Pleiades |url=https://www.messier-objects.com/messier-45-pleiades/ |access-date=2023-08-12 |website=Messier Objects |language=en-US}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Mann |first=Adam |last2=updated |first2=Rebecca Sohn last |date=2019-10-08 |title=The Pleiades: Facts about the &quot;Seven Sisters&quot; star cluster |url=https://www.space.com/pleiades.html |access-date=2023-08-12 |website=Space.com |language=en}}&lt;/ref&gt; Sa layong 439 [[sinag-taon]],&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How Far are the Pleiades, Really? {{!}} Center for Astrophysics |url=https://www.cfa.harvard.edu/news/how-far-are-pleiades-really |access-date=2023-08-12 |website=www.cfa.harvard.edu}}&lt;/ref&gt; ito ay isa sa mga pinakamalapit na klaster ng mga bituin sa [[sistemang solar]]. Ito rin ang pinakamalapit na [[bagay na Messier]] sa daigdig at pinakamatingkad na klaster ng bituin sa kalangitan ng gabi na maaaring makita nang walang [[largabista]] o teleskopyo. 

Ayon sa mga simulasyon gamit ng kompyuter, maaaring nagmula ang Moroporo sa parehong kumpigurasyon na hawig sa [[nebula ni Orion]].&lt;ref name=&quot;Kroupa20012&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Kroupa |first1=Pavel |last2=Aarseth |first2=Sverre |last3=Hurley |first3=Jarrod |date=2001 |title=The formation of a bound star cluster: From the Orion nebula cluster to the Pleiades |journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]] |volume=321 |issue=4 |pages=699–712 |arxiv=astro-ph/0009470 |bibcode=2001MNRAS.321..699K |doi=10.1046/j.1365-8711.2001.04050.x |s2cid=11660522}}&lt;/ref&gt; Sa tantya ng mga [[astronomo]], magtatagal pa ng 250 milyong taon ang klaster bago maghiwa-hiwalay ang mga bituin nito bunga ng interaksyon ng mga ito sa mga kalapit na mga bagay sa [[galaksiya]].&lt;ref name=&quot;Gendler20062&quot;&gt;{{cite book|date=2006|last=Gendler|first=Robert|title=A Year in the Life of the Universe: A Seasonal Guide to Viewing the Cosmos|url=https://archive.org/details/yearinlifeofuniv0000gend|publisher=Voyageur Press|page=[https://archive.org/details/yearinlifeofuniv0000gend/page/54 54]|isbn=978-1610603409}}&lt;/ref&gt; Kasama ang isa pang bukas na klaster, ang [[Basung (astronomiya)|Basung]] (''Hyades'' sa Ingles), binubuo ng Moroporo ang tinatawag na &quot;ginintuang tarangkahan ng ekliptiko.&quot;

== Mga katawagan at mitolohiya ==
Kahit noong sinaunang mga panahon, napakadaling matanaw ng Moroporo sa kalangitan nang walang teleskopyo. Sa kabihasnan ng mga [[Sinaunang mga Pilipino|sinaunang Pilipino]], tinatawag itong 'Moroporo,'&lt;ref&gt;MacKinlay, William Egbert Wheeler (1905). ''A Handbook and Grammar of the Tagalog Language''. U.S. Government Printing Office. p. 46&lt;/ref&gt; na nagsilbing pananda sa pagsisimula ng panahon ng tagtanim.&lt;ref name=&quot;:2&quot; /&gt;&lt;ref&gt;http://intersections.anu.edu.au/monograph1/mintz_stars.html{{Dead link|date=Septiyembre 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; Bukod sa Moroporo, napakaraming ibang tawag dito ng iba pang pangkat-etnikong Pilipino tulad ng ''Ulalen'' para sa mga taga-[[Mga Hiligaynon|Panay]], ''Kufu-kufu'' sa mga [[Mga Tiruray|Teduray]], at ''Salibubu'' sa mga [[Kankanaey]].&lt;ref&gt;{{Cite journal |title=BALATIK: Katutubong Bituin ng mga Pilipino {{!}} Philippine Social Sciences Review |url=https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287 |language=en-US |access-date=2023-08-12 |archive-date=2023-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230602120939/https://journals.upd.edu.ph/index.php/pssr/article/view/1287 |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

[[Talaksan:Voynich.68r.Goldenes.Tor.der.Ekliptik.png|thumb|left|Ang Moroporo sa isang pahina ng aklat na [[Voynich manuscript]]]]

=== Ang Moroporo sa iba pang mga kabihasnan sa daigdig ===
Matagal nang batid ng iba't ibang kultura't kabihasnan sa daigdig ang Moroporo.&lt;ref&gt;https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01673386/document&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Andrews, Munya (2004). ''The Seven Sisters of the Pleiades: Stories from Around the World''. Spinifex Press. pp. 149–152. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-1876756451&lt;/nowiki&gt;.&lt;/ref&gt; Ang pinakaunang paglalarawan nito ay mula sa isang mala-platong tansong antigo mula sa Hilagang Alemanya na may edad na 1,600 [[Bago ang Erang Komun|BCE]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=BBC - Science &amp; Nature - Horizon - Secrets of the Star Disc |url=https://www.bbc.co.uk/science/horizon/2004/stardisctrans.shtml |access-date=2023-08-12 |website=www.bbc.co.uk}}&lt;/ref&gt; Nasa katalogo rin ito ng mga bituin ng mga sinaunang taga-[[Babilonya]], habang nabanggit naman ito ng mga [[sinaunang Ehipto]] sa kanilang kalendaryo ng mga masuwerte at malas na araw.&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Jetsu |first=Lauri |last2=Porceddu |first2=Sebastian |date=Dis 17, 2015 |title=Shifting Milestones of Natural Sciences: The Ancient Egyptian Discovery of Algol’s Period Confirmed |url=https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0144140 |journal=PLOS ONE |language=en |volume=10 |issue=12 |pages=e0144140 |doi=10.1371/journal.pone.0144140 |issn=1932-6203 |pmc=PMC4683080 |pmid=26679699}}&lt;/ref&gt; Itinuring naman ng ilang mga sinaunang [[Sinaunang Griyego|Griyego]] na hiwalay na [[talampad]] ang Moroporo, at nabanggit din sa iba't iba nilang mga akda tulad ng ''[[Iliad]]'' at ''[[Odyssey]]'' ni [[Homer]].&lt;ref&gt;{{Cite journal |title=ASTRONOMY AND CONSTELLATIONS IN THE ILIAD AND ODYSSEY |url=https://www.sciengine.com/10.3724/SP.J.1440-2807.2011.01.02 |journal=Journal of Astronomical History and Heritage |language=en-US |pages=22–30 |doi=10.3724/SP.J.1440-2807.2011.01.02 |issn=1440-2807 }}{{Dead link|date=Agosto 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; Tatlong beses ding nabanggit ang Moroporo sa Bibliya,&lt;ref&gt;https://books.google.com/books?id=fxZVAAAAYAAJ&amp;pg=PA492&lt;/ref&gt; habang tinatawag naman ito na Kṛttikā sa [[Hinduismo]] at nauugnay sa mga magkakapatid na nag-alaga sa diyos ng digmaan na si [[Kartikeya]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Murugan - New World Encyclopedia |url=https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Murugan |access-date=2023-08-12 |website=www.newworldencyclopedia.org}}&lt;/ref&gt; Para naman sa mga Arabo bago lumaganap ang [[Islam]], tinawag nila itong ''al Najm.''&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Adams |first=Danielle K. |date=2018 |title=Rain Stars Set, Lunar Stations Rise: Multivalent Textures of Pre-Islamic Arabian Astronomy and the Hegemonic Discourse of Order |url=https://repository.arizona.edu/handle/10150/630173 |language=en}}&lt;/ref&gt;

Ang iba pang mga katawagan sa Moroporo sa iba't ibang panig ng daigdig ay:

* ''Tŵr Tewdws'' (Mga sinaunang [[Mga Selta|Selta]])
* ''Makaliʻi'' (Mga sinaunang taga-[[Hawaii]])&lt;ref&gt;http://archive.hokulea.com/pdfs/Hawaiian_astronomy_I.pdf&lt;/ref&gt;
* ''Matariki'' (Mga mamamayang [[Maori]])&lt;ref&gt;https://teara.govt.nz/en/matariki-maori-new-year&lt;/ref&gt;
* ''Parvīn'' o پروی ''Parvī'' (Mga taga-imperyong [[Imperyong Akemenida|Akemenida]])&lt;ref&gt;https://archive.org/details/starnamestheirlo00alle&lt;/ref&gt;
* ''Mǎo'' (Mga [[Tsina|sinaunang Intsik]])
* ''Qullqa'' (Mga mamayang [[Quechua]])
* ''Subaru'' (Mga sinaunang Hapones)&lt;ref&gt;{{Cite journal |last=Miller |first=Roy Andrew |date=1988 |title=Pleiades Perceived: MUL.MUL to Subaru |url=https://www.jstor.org/stable/603243 |journal=Journal of the American Oriental Society |volume=108 |issue=1 |pages=1–25 |doi=10.2307/603243 |issn=0003-0279}}&lt;/ref&gt;

== Kasaysayan ng pagmamasid ==
Si [[Galileo Galilei]] ang pinakaunang [[astronomo]] na nagmasid sa Moroporo gamit ng isang [[teleskopyo]]. Sa pamamagitan nito, nakatuklas siya ng maraming bituin sa loob ng klaster na hindi madaling makita nang walang teleskopyo. Inilathala niya ang kanyang mga obserbasyon, kasama na ang krokis niya ng Pleiades na nagtataglay ng 36 bituin, sa kanyang lathalaing ''Sidereus Nuncius'' noong Marso 1610.

Matagal nang may hinuha na may pisikal na kaugnayan sa isa't isa ang mga bituin ng Moroporo imbes na nagkataon lang na may ganoon silang kaayusan. Sa kalkulasyon ng Britong astronomo na si John Michell noong 1767, ang tsansang ang ganito karaming bituin ay magkaroon ng gayong hanay ay 1 sa 500,000, samakatuwid, ay kanyang naisip na maaaring may kaugnayan ang mga bituin sa klaster na ito sa isa't isa.&lt;ref&gt;{{cite journal |author=Michell J. |date=1767 |title=An Inquiry into the probable Parallax, and Magnitude, of the Fixed Stars, from the Quantity of Light which they afford us, and the particular Circumstances of their Situation |journal=[[Philosophical Transactions]] |volume=57 |pages=234–264 |bibcode=1767RSPT...57..234M |doi=10.1098/rstl.1767.0028 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Nang isinagawa ang unang mga pag-aaral hinggil sa wastong pagkilos (''proper motion'') ng mga bituing ito, natuklasang kumikilos ang lahat ng mga bituing ito sa parehong direksyon sa langit sa parehong bilis, na lalong nagpatibay sa hinuha ng kanilang pagkakaugnay-ugnay. 

Noong 1771, inilathala ni Charles Messier ang posisyon ng klaster at itinalagang &quot;'''M45'''&quot; sa kanyang katalogo ng mga mala-buntalang bagay.&lt;ref&gt;{{cite web |author=Frommert, Hartmut |date=1998 |title=Messier Questions &amp; Answers |url=http://messier.seds.org/m-q&amp;a.html#why_M42-45 |access-date=2005-03-01}}&lt;/ref&gt; 

== Layo ==

[[File:Taurus constellation map.svg|thumb|left|Ang lokasyon ng Moroporo o ''Pleiades'' sa kalangitan ay nasa hilagang-silangang bahagi ng sulok ng talampad ng [[Taurus (talampad)|Taurus]]]]

Napakakontrobersyal ng mga isinagawang pagsukat sa layo ng Moroporo. Bago ang paglulunsad ng [[buntabay]] na ''Hipparcos'' noong dekada 1990, ang kinikilalang layo ng Moroporo ay 135 [[parsec]] mula sa Daigdig.&lt;ref&gt;{{cite journal |author=Turner, D. G. |date=1979 |title=A reddening-free main sequence for the Pleiades cluster |journal=[[Publications of the Astronomical Society of the Pacific]] |volume=91 |pages=642–647 |bibcode=1979PASP...91..642T |doi=10.1086/130556 |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Subalit, batay sa datos ng ''Hipparcos'' na sinukat ang [[parallax]] ng mga bituin sa klaster, mayroon lamang itong layo na 118 parsec. Ang pagsukat sa parallax ang dapat magbigay ng pinakadirekta at wastong resulta. Gayunman, kinastigo ng mga ibang mananaliksik ang sukat bilang mali.&lt;ref name=&quot;majaess112&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Majaess |first1=Daniel J. |last2=Turner |first2=David G. |last3=Lane |first3=David J. |last4=Krajci |first4=Tom |date=2011 |title=Deep Infrared ZAMS Fits to Benchmark Open Clusters Hosting delta Scuti Stars |journal=Journal of the American Association of Variable Star Observers (Jaavso) |volume=39 |issue=2 |pages=219 |arxiv=1102.1705 |bibcode=2011JAVSO..39..219M}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;majaess113&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Majaess |first1=Daniel J. |last2=Turner |first2=David G. |last3=Lane |first3=David J. |last4=Krajci |first4=Tom |date=2011 |title=Deep Infrared ZAMS Fits to Benchmark Open Clusters Hosting delta Scuti Stars |journal=Journal of the American Association of Variable Star Observers (Jaavso) |volume=39 |issue=2 |pages=219 |arxiv=1102.1705 |bibcode=2011JAVSO..39..219M}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Zwahlen2&quot;&gt;{{cite journal |author=Zwahlen, N. |author2=North, P. |author3=Debernardi, Y. |author4=Eyer, L. |author5=Galland, F. |author6=Groenewegen, M. A. T. |author7=Hummel, C. A. |display-authors=4 |date=2004 |title=A purely geometric distance to the binary star Atlas, a member of the Pleiades |journal=[[Astronomy and Astrophysics Letters]] |volume=425 |issue=3 |pages=L45 |arxiv=astro-ph/0408430 |bibcode=2004A&amp;A...425L..45Z |doi=10.1051/0004-6361:200400062 |s2cid=37047575}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;soderblom052&quot;&gt;{{cite journal |author=Soderblom D. R. |author2=Nelan E. |author3=Benedict G. F. |author4=McArthur B. |author5=Ramirez I. |author6=Spiesman W. |author7=Jones B. F. |display-authors=4 |date=2005 |title=Confirmation of Errors in Hipparcos Parallaxes from Hubble Space Telescope Fine Guidance Sensor Astrometry of the Pleiades |journal=[[Astronomical Journal]] |volume=129 |issue=3 |pages=1616–1624 |arxiv=astro-ph/0412093 |bibcode=2005AJ....129.1616S |doi=10.1086/427860 |s2cid=15354711}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;pan042&quot;&gt;{{cite journal |author=Pan, X. |date=2004 |title=A distance of 133-137 parsecs to the Pleiades star cluster |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=427 |issue=6972 |pages=326–328 |bibcode=2004Natur.427..326P |doi=10.1038/nature02296 |pmid=14737161 |s2cid=4383850}}&lt;/ref&gt; Sa partikular, ang saklaw na mga layo na nakuha sa pamamagitan ng mga obserbasyon ng teleskopyong [[Hubble Space Telescope|Hubble]] at sa paggamit ng kaparaanang tinatawag na ''color-magnitude diagram fitting'', ay pumapabor sa resultang 135 hanggang 140 parsec.&lt;ref name=&quot;majaess114&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Majaess |first1=Daniel J. |last2=Turner |first2=David G. |last3=Lane |first3=David J. |last4=Krajci |first4=Tom |date=2011 |title=Deep Infrared ZAMS Fits to Benchmark Open Clusters Hosting delta Scuti Stars |journal=Journal of the American Association of Variable Star Observers (Jaavso) |volume=39 |issue=2 |pages=219 |arxiv=1102.1705 |bibcode=2011JAVSO..39..219M}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;soderblom053&quot;&gt;{{cite journal |author=Soderblom D. R. |author2=Nelan E. |author3=Benedict G. F. |author4=McArthur B. |author5=Ramirez I. |author6=Spiesman W. |author7=Jones B. F. |display-authors=4 |date=2005 |title=Confirmation of Errors in Hipparcos Parallaxes from Hubble Space Telescope Fine Guidance Sensor Astrometry of the Pleiades |journal=[[Astronomical Journal]] |volume=129 |issue=3 |pages=1616–1624 |arxiv=astro-ph/0412093 |bibcode=2005AJ....129.1616S |doi=10.1086/427860 |s2cid=15354711}}&lt;/ref&gt; Ang nga obserbasyon ng grupong Pleiad double Atlas, na gumamit ng ''optical interferometry'', ay nagbunga naman ng resultang 133 hanggang 137 parsec.&lt;ref name=&quot;pan043&quot;&gt;{{cite journal |author=Pan, X. |date=2004 |title=A distance of 133-137 parsecs to the Pleiades star cluster |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=427 |issue=6972 |pages=326–328 |bibcode=2004Natur.427..326P |doi=10.1038/nature02296 |pmid=14737161 |s2cid=4383850}}&lt;/ref&gt; Sa kabila nito, iginiit ng may-akda ng katalogo ng ''Hipparcos'' mula 2007-2009 na ang mga katunggaling ebidensya ang mismong may problema.&lt;ref name=&quot;vanleeuwen092&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Van Leeuwen |first1=F. |date=2009 |title=Parallaxes and proper motions for 20 open clusters as based on the new Hipparcos catalogue |journal=[[Astronomy and Astrophysics]] |volume=497 |issue=1 |pages=209–242 |arxiv=0902.1039 |bibcode=2009A&amp;A...497..209V |doi=10.1051/0004-6361/200811382 |s2cid=16420237}}&lt;/ref&gt; Iminungkahi ng isang pares ng mananaliksik noong 2012 na ''systematic error'' sa pagsukat ng parallax ang pinagmulan ng pagkakamali ng grupo sa likod ng ''Hipparcos''; anila ang dapat na layo ay nasa pagitan ng 126-132 parsec.&lt;ref&gt;{{cite journal |author=Francis C. |author2=Anderson E. |date=2012 |title=XHIP II: clusters and associations |journal=[[Astronomy Letters]] |volume=1203 |issue=11 |pages=4945 |arxiv=1203.4945 |bibcode=2012AstL...38..681F |doi=10.1134/S1063773712110023 |s2cid=119285733}}&lt;/ref&gt; Batay naman sa kalkulasyon gamit ng kaparaanang ''[[Very-Long Baseline Inteferometry]]'' at sa datos ng buntabay na ''Gaia'' na inilunsad ng European Space Agency noong 2013, ang layo ng Moroporo ay mula 134± 6 pc hanggang 136.2 ± 5.0 pc.&lt;ref name=&quot;vlbi142&quot;&gt;{{Cite journal |last1=Melis |first1=Carl |last2=Reid |first2=Mark J. |last3=Mioduszewski |first3=Amy J. |last4=Stauffer |first4=John R. |last5=Bower |first5=Geoffrey |display-authors=4 |date=29 August 2014 |title=A VLBI resolution of the Pleiades distance controversy |url=https://archive.org/details/sim_science_2014-08-29_345_6200/page/1029 |journal=Science |volume=345 |issue=6200 |pages=1029–1032 |arxiv=1408.6544 |bibcode=2014Sci...345.1029M |doi=10.1126/science.1256101 |pmid=25170147 |s2cid=34750246}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;abrown2&quot;&gt;{{Citation |author=Anthony G. A. Brown |title=Gaia Data Release 1. Summary of the astrometric, photometric, and survey properties |date=2016 |url=http://www.aanda.org/articles/aa/pdf/forth/aa29512-16.pdf |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=595 |page=A2 |type=forthcoming article |arxiv=1609.04172 |bibcode=2016A&amp;A...595A...2G |doi=10.1051/0004-6361/201629512 |access-date=14 September 2016 |author2=GAIA Collaboration |s2cid=1828208}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Abramson20182&quot;&gt;{{cite journal |last1=Abramson |first1=Guillermo |date=20 August 2018 |title=The Distance to the Pleiades According to Gaia DR2 |journal=Research Notes of the AAS |volume=2 |issue=3 |pages=150 |bibcode=2018RNAAS...2..150A |doi=10.3847/2515-5172/aada8b |doi-access=free}}&lt;/ref&gt; Muli ring giniit ng grupo ng mga mananaliksik na gumamit sa datos ng Gaia na mali ang sukat ng ''Hipparcos''.

== Komposisyon ==
[[Talaksan:M45map.jpg|right|thumb| Mapa ng Moroporo]]
Nagtataglay ang kumpol ng bituin ng 1,000 bituing kumpirmado ng estadistika, bagaman hindi kasama sa bilang na ito ang mga bituing maaaring ''binary star system'' o pares ng halos magkalapit na mga bituin, na maaaring 57% ng kabuuang bituin nito.&lt;ref name=&quot;Adams, Joseph D. 20532&quot;&gt;{{cite journal |author=Adams, Joseph D. |author2=Stauffer, John R. |author3=Monet, David G. |author4=Skrutskie, Michael F. |author5=Beichman, Charles A. |display-authors=4 |date=2001 |title=The Mass and Structure of the Pleiades Star Cluster from 2MASS |url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2001-04_121_4/page/2053 |journal=[[Astronomical Journal]] |volume=121 |issue=4 |pages=2053–2064 |arxiv=astro-ph/0101139 |bibcode=2001AJ....121.2053A |doi=10.1086/319965 |s2cid=17994583}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal |last1=Torres |first1=Guillermo |last2=Latham |first2=David W. |last3=Quinn |first3=Samuel N. |year=2021 |title=Long-term Spectroscopic Survey of the Pleiades Cluster: The Binary Population |journal=The Astrophysical Journal |volume=921 |issue=2 |page=117 |arxiv=2107.10259 |bibcode=2021ApJ...921..117T |doi=10.3847/1538-4357/ac1585 |s2cid=236171384}}&lt;/ref&gt; Ang liwanag nito'y pangunahing bunga ng mga bata at mainit na mga bughaw na bituin; maaaring hanggang 14 sa mga ito ang makita nang walang teleskopyo o largabista depende sa lokal na kalagayan sa kalangitan ng magmamasid o sa talas ng kanyang paningin. Ang kabuuang [[masa]] ng klaster ay tinatayang aabot sa 800 beses sa masa ng [[Araw (astronomiya)|Araw]], at mayorya rito'y mga malimlim at mapula-pulang mga bituin.&lt;ref name=&quot;Adams, Joseph D. 20533&quot;&gt;{{cite journal |author=Adams, Joseph D. |author2=Stauffer, John R. |author3=Monet, David G. |author4=Skrutskie, Michael F. |author5=Beichman, Charles A. |display-authors=4 |date=2001 |title=The Mass and Structure of the Pleiades Star Cluster from 2MASS |url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2001-04_121_4/page/2053 |journal=[[Astronomical Journal]] |volume=121 |issue=4 |pages=2053–2064 |arxiv=astro-ph/0101139 |bibcode=2001AJ....121.2053A |doi=10.1086/319965 |s2cid=17994583}}&lt;/ref&gt;

Nagtataglay rin ng maraming [[Brown dwarf|kayumangging unano]] (''brown dwarf''), o mga bagay na ~8% lang ng masa ng Araw (na kulang upang magkaroon ng [[nuclear fusion]] upang maging bituin), ang Moroporo. Maaaring umabot sa 25% ng kabuuang populasyon ng klaster bagaman 2% lang ang mga ito sa kabuuang masa ng klaster.&lt;ref&gt;{{cite journal |author=Moraux, E. |author2=Bouvier, J. |author3=Stauffer, J. R. |author4=Cuillandre, J.-C. |date=2003 |title=Brown in the Pleiades cluster: Clues to the substellar mass function |journal=[[Astronomy and Astrophysics]] |volume=400 |issue=3 |pages=891–902 |arxiv=astro-ph/0212571 |bibcode=2003A&amp;A...400..891M |doi=10.1051/0004-6361:20021903 |s2cid=17613925}}&lt;/ref&gt;

== Mga pinakamaliliwanag na mga bituin ==
Ang pito sa siyam na pinakamaliwanag na bituin ng Moroporo ay ipinangalan sa magkakapatid na babae sa [[mitolohiyang Griyego]]: sina Sterope, Merope, Electra, Maia, Taygeta, Celaeno, at Alcyone habang ang natitirang dalawa ay ipinangalan sa kanilang mga magulang na sina [[Atlas]] at Pleione. Nakalista sa talahanayan sa ibaba ang detalye hinggil sa mga pinakamaliwanag na bituin sa Moroporo:
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|+'''Pinakamaliliwanag na mga bituin ng Moroporo'''
! class=&quot;unsortable&quot; | Pangalan
! class=&quot;unsortable&quot; | Pagbigkas (IPA)
! class=&quot;unsortable&quot; | Nakatalagang pandaigdigang pangalan
! [[Maliwanag na kalakhan]]
! [[Spectral type|Uri ng bituin]]
! Layo ([[sinag-taon]])&lt;ref name=&quot;Gaia2&quot;&gt;{{Cite DR2}}&lt;/ref&gt; 
|-
| Alcyone
| {{IPAc-en|æ|l|ˈ|s|aɪ|.|ə|n|iː}}
| Eta (25) Tauri
| 2.86
| B7IIIe
| 409± 50
|-
| Atlas
| {{IPAc-en|ˈ|æ|t|l|ə|s}}
| 27 Tauri
| 3.62
| B8III
| 387± 26
|-
| Electra
| {{IPAc-en|ə|ˈ|l|ɛ|k|t|r|ə}}
| 17 Tauri
| 3.70
| B6IIIe
| 375± 23
|-
| Maia
| {{IPAc-en|ˈ|m|eɪ|.|ə}}
| 20 Tauri
| 3.86
| B7III
| 344± 25
|-
| Merope
| {{IPAc-en|ˈ|m|ɛr|ə|p|iː}}
| 23 Tauri
| 4.17
| B6IVev
| 344± 16
|-
| Taygeta
| {{IPAc-en|t|eɪ|ˈ|ɪ|dʒ|ə|t|ə}}
| 19 Tauri
| 4.29
| B6IV
| 364± 16
|-
| Pleione
| {{IPAc-en|ˈ|p|l|iː|ə|n|iː|,_|'|p|l|aɪ|-}}
| 28 (BU) Tauri
| 5.09 (var. )
| B8IVpe
| 422± 11
|-
| Celaeno
| {{IPAc-en|s|ə|ˈ|l|iː|n|oʊ}}
| 16 Tauri
| 5.44
| B7IV
| 434± 10
|-
| Asterope o Sterope I
| {{IPAc-en|ə|ˈ|s|t|ɛr|ə|p|iː}}
| 21 Tauri
| 5.64
| B8Ve
| 431.1± 7.5
|-
| —
| —
| 18 Tauri
| 5.66
| B8V
| 444± 7
|-
| Sterope II
| {{IPAc-en|ˈ|s|t|ɛr|ə|p|iː}}
| 22 Tauri
| 6.41
| B9V
| 431.1± 7.5
|-
| —
| —
| HD 23753
| 5.44
| B9Vn
| 420± 10
|-
| —
| —
| [[HD 23923]]
| 6.16
| B8V
| 374.04
|-
| —
| —
| [[HD 23853]]
| 6.59
| B9.5V
| 398.73
|-
| —
| —
| [[HD 23410]]
| 6.88
| A0V
| 395.82
|}

== Edad at ebolusyon sa hinaharap ==
Ang edad ng mga kumpol ng bituin tulad ng Moroporo ay maaaring matantya sa pamamagitan ng paghahambing ng ''[[Dayagram nina Hertzsprung-Russell|Hertzsprung-Russell diagram]]'' ng klaster sa mga teoretikal na modelo ng [[ebolusyon ng mga bituin]]. Sa pamamagitan nito, lumalabas sa mga pagtantya na ang Moroporo ay may edad na 75 hanggang 150 milyong taon. Ang pagkakaroon ng malawak na saklaw sa mga tantya ay bunga ng mga estadistikal na kawalan ng katiyakan (''statistical'' ''uncertainty'') sa mga modelo saka ng iba pang mga salik na maaaring magpatanda sa edad ng klaster kaysa sa aktwal na edad nito.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{cite journal |last1=Basri |first1=Gibor |last2=Marcy |first2=Geoffrey W. |last3=Graham |first3=James R. |year=1996 |title=Lithium in Brown Dwarf Candidates: The Mass and Age of the Faintest Pleiades Stars |journal=[[The Astrophysical Journal]] |volume=458 |pages=600–609 |bibcode=1996ApJ...458..600B |doi=10.1086/176842}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{cite journal |author=Ushomirsky, G. |author2=Matzner, C. |author3=Brown, E. |author4=Bildsten, L. |author5=Hilliard, V. |author6=Schroeder, P. |display-authors=4 |date=1998 |title=Light-Element Depletion in Contracting Brown Dwarfs and Pre-Main-Sequence Stars |journal=[[Astrophysical Journal]] |volume=497 |issue=1 |pages=253–266 |arxiv=astro-ph/9711099 |bibcode=1998ApJ...497..253U |doi=10.1086/305457 |s2cid=14674869}}&lt;/ref&gt;

Isa pang paraan upang tantyahin ang edad ng klaster ay ang pagtukoy sa mga selestyal na bagay nito na may pinakamabababang masa (sa ibang salita, ang mga [[Brown dwarf|kayumangging unano]] o ''brown dwarf'' nito). Kayang mapanatili ng mga kayumangging unano ang kanilang [[lityo]], na mas kumakaunti habang lumilipas ang panahon, kung kaya, sa pamamagitan ng pagsukat sa pinakamabigat na kayumangging unano, maaaring mahinuha ang kabuuang edad ng kumpol. Sa pamamagitan ng kaparaanang ito, lumalabas na may edad na 115 milyong taon ang Moroporo.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;

Dahan-dahang kumikilos ang kumpol tungo sa direksyon ng &quot;paa&quot; ng kasalukuyang talampad na [[Orion (talampad)|Orion]]. Tulad ng iba pang mga bukas na klaster, hindi habambuhay na mapag-uugnay ng kani-kanilang [[grabidad]] ang mga bituin ng Moroporo. Batay sa mga kalkulasyon, magkakawatak-watak sa loob ng 250 milyong taon ang mga bituin ng Moroporo, na maaaring mapabilis ng interaksyon ng mga ito sa grabidad ng mga ulap ng brasong bumubuo sa ating galaksiyang [[Ariwanas]].&lt;ref&gt;{{cite journal |author=Converse, Joseph M. |author2=Stahler, Steven W. |name-list-style=amp |date=2010 |title=The dynamical evolution of the Pleiades |journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]] |volume=405 |issue=1 |pages=666–680 |arxiv=1002.2229 |bibcode=2010MNRAS.405..666C |doi=10.1111/j.1365-2966.2010.16505.x |s2cid=54611261}}&lt;/ref&gt; 

== Mga posibleng planeta ==
Batay sa pagsusuri sa mga imaheng deep-infrared na kinuha ng mga teleskopyong ''[[Spitzer Space Telescope|Spitzer]]'' at ''Gemini North'', natuklasan ng mga astronomo na ang HD 23514, na isa sa mga bituin na kabilang sa kumpol at may mataas-taas na masa at bigat kumpara sa Araw, ay napalilibutan ng mas mataas sa normal na bilang ng maiinit na butil ng gaas. Isa itong maaaring ebidensya na may namumuong [[planeta]] sa palibot ng HD 23514. &lt;ref&gt;{{cite web |author=ScienceDaily |date=2007 |title=Planets Forming In Pleiades Star Cluster, Astronomers Report |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2007/11/071114203718.htm |access-date=2012-11-15}}&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==
&lt;references group=&quot;&quot; responsive=&quot;0&quot;&gt;&lt;/references&gt;
[[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Hapones]]
[[Kategorya:Astronomiya]]</text>
      <sha1>gz8m18sojxcq9hfi5o01as9nr2wubnt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>DZRK</title>
    <ns>0</ns>
    <id>332806</id>
    <revision>
      <id>2166520</id>
      <parentid>2147095</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T13:06:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Superastig</username>
        <id>11141</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ayusin.</comment>
      <origin>2166520</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1712" sha1="kpnxzwm9billpp4k62acqcoer0ch85m" xml:space="preserve">{{infobox radio station
| name                = Radyo Kapitbisig
| callsign            = DZRK
| logo                = 
| city                = [[Quezon, Palawan|Quezon]]
| area                = Gitnang [[Palawan]]
| branding            = DZRK 106.3 Radyo Kapitbisig
| airdate             = February 12, 2014
| frequency           = 106.3 MHz
| format              = [[Community radio]], [[Religious radio|Religious]]
| language            = [[Filipino language|Filipino]], [[English language|English]]
| licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]]
| power               = 5,000 watts
| erp                 =
| class               = 
| callsign_meaning    = '''R'''adyo '''K'''apitbisig
| affiliations        = 
| owner               = [[Far East Broadcasting Company]]
| website             = {{url|dzrk.febc.ph}}
| webcast             =  
}}

Ang '''DZRK''' (106.3 [[:en:FM_broadcasting|FM]]) '''Radyo Kapitbisig''' ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Far East Broadcasting Company]]. Ang estudyo at transmiter nito ay matatagpuan sa Luke Society Palawan, Brgy. Poblacion, [[Quezon, Palawan]].&lt;ref&gt;[http://www.congress.gov.ph/legisdocs/basic_16/HB05182.pdf House Bill No. 5182]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=We Have a Dream |url=https://web.opendrive.com/api/v1/download/file.json/NF84Mzc0NDQyOV9qckoyWV9hZTI4?inline=0 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20191003035648/https://web.opendrive.com/api/v1/download/file.json/NF84Mzc0NDQyOV9qckoyWV9hZTI4%3Finline%3D0 |archive-date=2019-10-03 |access-date=2019-10-03}}&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

{{Palawan Radio}}

[[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Palawan]]</text>
      <sha1>kpnxzwm9billpp4k62acqcoer0ch85m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Miss Supranational 2025</title>
    <ns>0</ns>
    <id>333384</id>
    <revision>
      <id>2166644</id>
      <parentid>2164526</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T06:30:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Allyriana000</username>
        <id>119761</id>
      </contributor>
      <origin>2166644</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48383" sha1="3y16ivwdd4yts1wcqdyr5v2e0wb28cr" xml:space="preserve">
{{Infobox beauty pageant
| name = Miss Supranational 2025
| image alt = 
| date = 27 Hunyo 2025
| entertainment ={{Hlist|Natalia Nykiel|Grzegorz Hyży|Izabela Płóciennik|Kalina Levvska}} 
| theme =
| venue = Strzelecki Park Amphitheater, Nowy Sącz, Polonya
| broadcaster = {{Hlist|Polsat|[[YouTube]]}}
| director = 
| producer =
| owner =
| sponsor =
| debuts = Demokratikong Republika ng Konggo
| withdrawals ={{Hlist|Aruba|Bangglades|Baybaying Garing|Botswana|Eslobakya|Gana|Hibraltar|Honduras|Italya|Kroasya|Laos|Pakistan|Panama|Paragway|Sierra Leone|Tsile|Urugway}} 
| returns = {{Hlist|Anggola|Estonya|Hamayka|Kambodya|Kirgistan|Letonya|Makaw|Namibya|Noruwega|Sambia|Simbabwe|Timog Korea|Togo|Turkiya}}
| congeniality = 
| personality =
| best national costume =
| best state costume =
| photogenic =
| miss internet =
| award1 label =
| award1 =
| award2 label =
| award2 =
| opening trailer =
| before = [[Miss Supranational 2024|2024]]
|presenters={{Hlist|Davina Reeves|Nico Panagio|Aleksander Sikora|Fezile Mkhize|Dani Walker}}|entrants=66|placements=24|winner='''[[Eduarda Braum]]'''|represented={{flagu|Brasil}}}}

Ang '''Miss Supranational 2025''' ang ika-16 na edisyon ng [[Miss at Mister Supranational|Miss Supranational]] pageant, na ginanap sa Strzelecki Park Amphitheater, Nowy Sącz, Małopolska, [[Polonya]] noong 27 Hunyo 2025.

Pagkatapos ng kompetisyon, kinoronahan ni [[Harashta Haifa Zahra]] ng Indonesya si Eduard Braum bilang Miss Supranational 2025. Ito ang unang pagkakataon na nanalo ang Brasil bilang Miss Supranational. Nagtapos bilang first runner-up si [[Anna Lakrini]] ng Alemanya, habang nagtapos bilang second runner-up si Quishantely Leito ng Curaçao.

Mga kandidata mula sa animnapu't-anim na mga bansa at teritoryo ang lumahok sa kompetisyong ito. Pinangunahan nina Davina Reeves at Nico Panagio at kompetisyon, habang nagsilbi sina Aleksander Sikora, Dani Walker, at Mister Supranational 2024 Fezile Mkhize ang kompetisyon.&lt;ref name=&quot;Host and entertainment&quot;&gt;{{cite web |last1=Krawcyzk |first1=Maja |date=24 Hunyo 2025 |title=Miss Supranational 2025. Kto zdobędzie koronę? Poznaj wszystkie kandydatki |trans-title=Miss Supranational 2025. Who will take the crown? Meet all the candidates |url=https://www.onet.pl/styl-zycia/plejada/miss-supranational-2025-kto-zdobedzie-korone-poznaj-wszystkie-kandydatki/s5xbeyn,0898b825 |access-date=28 Hunyo 2025 |website=Onet.pl |language=pl}}&lt;/ref&gt;

== Kasaysayan ==

=== Lokasyon at petsa ng kompetisyon ===
Noong 18 Enero 18, 2025, inihayag ni Gerhard Parzutka von Lipinski, pangulo ng Miss Supranational Organization, na magaganap ang ika-16 na edisyon ng Miss Supranational sa 27 Hunyo 2025 sa Malopolska, Polonya.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=18 Enero 2025 |title=Miss Supranational announces 2025 pageant date, venue |language=en |work=[[GMA News]] |url=https://www.gmanetwork.com/news/lifestyle/hobbiesandactivities/933325/miss-supranational-announces-2025-pageant-date-venue/story/ |access-date=3 Marso 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Escuadro |first=Kiko |date=19 Enero 2025 |title=Miss Supranational '25 to kick off in June in Poland |url=https://tribune.net.ph/2025/01/19/miss-supranational-25-to-kick-off-in-june-in-poland |access-date=3 Marso 2025 |website=Daily Tribune |language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Adina |first=Armin P. |date=19 Enero 2025 |title=Miss Supranational 2025 to take place in Poland in June |url=https://entertainment.inquirer.net/593973/miss-supranational-2025-to-take-place-in-poland-in-june |access-date=3 Marso 2025 |website=[[Philippine Daily Inquirer]] |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== Pagpili ng mga kalahok ===

==== Mga pagpalit ====
Pinalitan ni Candan Şeviktürk si Cemre Eylülker ng Turkiya dahil sa hindi isiniwalat na dahilan.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Tarhan |first=Sumru |date=9 Disyembre 2024 |title=Miss Türkiye 2.si olan Cemre Üker, Miss Supranational'da yer alacak |language=tr |trans-title=Cemre Üker, who came third in Miss Turkey, will take part in Miss Supranational |work=TGRT Haber |url=https://www.tgrthaber.com/aktuel/miss-turkey-2si-olan-cemre-uker-miss-supranationalda-yer-alacak-2972114 |access-date=18 Abril 2025}}&lt;/ref&gt; Pinalitan ni Xhesika Pengili ng Albanya si Miss Shqipëria Supranational 2024 Argita Xhangoli dahil sa hindi isiniwalat na dahilan.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=8 Hunyo 2024 |title=&quot;Mis Shqipëria 2024&quot; kurorëzohet me më të bukurën! |language=Albanian |trans-title=&quot;Miss Albania 2024&quot; is crowned the most beautiful! |website=Newsbomb.al |url=https://newsbomb.al/showbiz/mis-shqiperia-2024-kurorezohet-me-me-te-bukuren-i335581 |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240609021208/https://newsbomb.al/showbiz/mis-shqiperia-2024-kurorezohet-me-me-te-bukuren-i335581 |archive-date=9 Hunyo 2024}}&lt;/ref&gt;

'''Mga unang pagsali, pagbalik, at pag-urong'''

Lumahok sa unang pagkakataon ang bansang Demokratikong Republika ng Konggo. Bumalik ang mga bansang Estonya at Letonya na huling sumali noong 2015; Anggola na huling sumali noong 2017; Makaw na huling sumali noong 2019; Noruwega na huling sumali noong 2021; Kirgistan na huling sumali noong [[Miss Supranational 2022|2022]]; at Hamayka, Kambodya, Namibya, Sambia, Simbabwe, Timog Korea, Togo, at Turkiya na huling sumali noong [[Miss Supranational 2023|2023]].

Hindi sumali sina Valentina Nartey ng Gana, Maria Rosa Aviri Ncogo ng Gineang Ekwatoriyal,&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Mª Rosa Aviri Ncogo y Gerardo Menéndez Sope proclamados Miss y Míster TNO 2024 |language=es |trans-title=Mª Rosa Aviri Ncogo and Gerardo Menéndez Sope were crowned Miss and Mister TNO 2024 |work=Ahora Equatorial Guinea |url=https://ahoraeg.com/cultura/2024/06/24/ma-rosa-aviri-ncogo-y-gerardo-menendez-sope-proclamados-miss-y-mister-tno-2024/ |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240624150531/https://ahoraeg.com/cultura/2024/06/24/ma-rosa-aviri-ncogo-y-gerardo-menendez-sope-proclamados-miss-y-mister-tno-2024/ |archive-date=24 Hunyo 2024}}&lt;/ref&gt; Maria Gerolymatou ng Gresya,&lt;ref&gt;{{Cite news |title=Η Στέλλα Μιχαηλίδου η νέα Σταρ Ελλάς: Όλες οι νικήτριες του διαγωνισμού ομορφιάς |language=el |trans-title=Stella Michaelidou the new Star Hellas: All the winners of the beauty contest |work=Parapolitika Greece |url=https://www.parapolitika.gr/lifestyle/article/1494609/i-stella-mihailidou-i-nea-star-ellas-oles-oi-nikitries-tou-diagonismou-omorfias/ |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241220190957/https://www.parapolitika.gr/lifestyle/article/1494609/i-stella-mihailidou-i-nea-star-ellas-oles-oi-nikitries-tou-diagonismou-omorfias/ |archive-date=20 Disyembre 2024}}&lt;/ref&gt; Laura Aleksa ng Kroasya,&lt;ref&gt;{{Cite news |date=24 Abril 2025 |title=FOTO/VIDEO Laura Aleksa nova je misica, prelijepe djevojke pokazale su se u najboljim izdanjima |language=hr |trans-title=PHOTO/VIDEO Laura Aleksa is the new Miss Universe, beautiful girls showed off their best looks |work=Podravina Hrvatska |url=https://epodravina.hr/foto-video-laura-aleksa-nova-je-misica-prelijepe-djevojke-pokazale-su-se-u-najboljim-izdanjima/?fbclid=IwY2xjawJ4fiFleHRuA2FlbQIxMQABHjGoeI-fRfN9kmgabeUbAlpli-ZMfYb5KkO_8ucYFyDGyhjIac3mzqxxgRjS_aem_5WImo413YEIisXJmKAn0yA&amp;amp |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250516220453/https://epodravina.hr/foto-video-laura-aleksa-nova-je-misica-prelijepe-djevojke-pokazale-su-se-u-najboljim-izdanjima/ |archive-date=16 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt; Dahyan Zelinsky ng Paragway,&lt;ref&gt;{{Cite news |date=31 Marso 2025 |title=¡Conocé a la Miss Grand y Miss Supranational Paraguay 2025! |language=es |trans-title=Meet Miss Grand and Miss Supranational Paraguay 2025! |website=La Nación |url=https://www.lanacion.com.py/lnpop/2025/03/31/conoce-a-la-miss-grand-y-miss-supranational-paraguay-2025/ |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250331163634/https://www.lanacion.com.py/lnpop/2025/03/31/conoce-a-la-miss-grand-y-miss-supranational-paraguay-2025/ |archive-date=31 Marso 2025}}&lt;/ref&gt; at Uwase Kimana Emelique ng Rwanda dahil sa hindi isiniwalat na dahilan.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Uwiduhaye |first=Theos |date=23 Hunyo 2024 |title=Uwase Kimana Emelique yegukanye ku zaserukira u Rwanda muri 'Miss Supranational 2025' |language=rw |trans-title=Uwase Kimana Emelique wins to represent Rwanda in 'Miss Supranational 2025' |work=IGIHE |url=https://igihe.com/amakuru/u-rwanda/article/uwase-kimana-emelique-yegukanye-rwanda-universal-personality |access-date=3 Marso 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Ntarindwa |first=Frank |date=26 Hunyo 2024 |title=Uwase to represent Rwanda at Miss Supranational 2025 |language=en |website=The New Times |url=https://www.newtimes.co.rw/article/17975/entertainment/others/uwase-to-represent-rwanda-at-miss-supranational-2025 |url-status=live |access-date=28 Hunyo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240626203922/https://www.newtimes.co.rw/article/17975/entertainment/others/uwase-to-represent-rwanda-at-miss-supranational-2025 |archive-date=26 Hunyo 2024}}&lt;/ref&gt;

== Mga ''Challenge Event'' ==

=== Supra Chat ===
Nagsimula ang kaganapang ''Supra Chat'' noong 11 Abril 2025 na isinahimpapawid sa opisyal na ''YouTube channel'' ng Miss Supranational, kung saan ipinakilala ng bawat kandidata ang kanilang sarili sa grupo ng pitong kandidata. Ang mga nagwagi sa bawat grupo ay lalahok sa ikalawang round ng hamon, at ang kandidatang magwawagi sa ikalawang round ay awtomatikong mapapabilang sa Top 24.
==== Unang round ====
* {{Color box|gold|border=darkgray}} Nakapasok sa ikalawang ''round'' ng Supra Chat.
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
! width=&quot;100&quot; |Grupo
! width=&quot;180&quot; |Una
! width=&quot;180&quot; |Ikalawa
! width=&quot;180&quot; |Ikatlo
! width=&quot;180&quot; |Ikaapat
! width=&quot;180&quot; |Ikalima
! width=&quot;180&quot; |Ikaanim
! width=&quot;180&quot; |Ikapito
|-
!1
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|AUS}} Australya&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Adina |first=Armin P. |date=17 Abril 2025 |title=Catch PH’s Tarah Valencia in Miss Supranational 2025’s ‘Supra Chat’ tonight |url=https://entertainment.inquirer.net/606157/catch-phs-tarah-valencia-in-miss-supranational-2025s-supra-chat-tonight |access-date=18 Abril 2025 |website=[[Philippine Daily Inquirer]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
|{{flagicon|BEL}} Belhika
|{{flagicon|ISL}} Lupangyelo
|{{flagicon|Netherlands}} Olanda
|{{flagicon|POL}} Polonya
|{{flagicon|CZE}} Republikang Tseko
|{{flagicon|ROM}} Rumanya
|-
!2
|{{flagicon|BOL}} Bulibya
|{{flagicon|GUA}} Guwatemala
|{{flagicon|CAN}} Kanada
|{{flagicon|MEX}} Mehiko
|{{flagicon|Peru}} Peru
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|PRI}} Porto Riko&lt;ref&gt;{{Cite web |date=16 Abril 2025 |title=Valerie Klepadlo avanza a semifinales del “Supra Chat” camino a Miss Supranational 2025 |trans-title=Valerie Klepadlo advances to the semifinals of the &quot;Supra Chat&quot; on her way to Miss Supranational 2025. |url=https://www.metro.pr/entretenimiento/2025/04/16/valerie-klepadlo-avanza-a-semifinales-del-supra-chat-camino-a-miss-supranational-2025/ |access-date=18 Abril 2025 |website=Metro Puerto Rico |language=es}}&lt;/ref&gt;
|{{flagicon|DOM}} Republikang Dominikano
|-
!3
|{{flagicon|VNM}} Biyetnam&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|IND}} Indiya&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |date=24 Abril 2025 |title=Ayushree Malik clinches victory in Supra Chat and advances to round 2 at Miss Supranational 2025! |url=https://www.femina.in/beauty-pageants/miss-supranational/ayushree-malik-clinches-victory-in-supra-chat-and-advances-to-round-2-at-miss-supranational-2025/articleshow/151486133.cms |access-date=16 Mayo 2025 |website=Femina |language=en}}&lt;/ref&gt;
|{{flagicon|KHM}} Kambodya&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
| bgcolor=&quot;99CCFF&quot; |{{flagicon|NGR}} Niherya&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|{{flagicon|PAK}} Pakistan&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|{{flagicon|PHL}} Pilipinas&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|{{flagicon|TUR}} Turkiya&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
!4
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|CUW}} Curaçao
|{{Flagicon|COD}} Dem. Rep. ng Konggo
|{{flagicon|GHA}} Gana
| bgcolor=&quot;99CCFF&quot; |{{flagicon|CAY}} Kapuluang Kayman
|{{flagicon|NAM}} Namibya
|{{flagicon|NOR}} Noruwega
|{{flagicon|NZL}} Nuweba Selandiya
|-
!5
|{{flagicon|ANG}} Anggola
|{{flagicon|VEN}} Beneswela
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|BRA}} Brasil
|{{flagicon|CRC}} Kosta Rika
|{{flagicon|ECU}} Ekwador
|{{flagicon|MYA}} Myanmar
|{{flagicon|PAR}} Paragway
|-
!6
|{{flagicon|GER}} Alemanya
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagicon|JAM}} Hamayka
|{{flagicon|HAI}} Hayti
|{{flagicon|GBR}} Reyno Unido
|{{flagicon|ZIM}} Simbabwe
|{{flagdeco|SWE}} Suwesya
| {{N/A}}
|-
!7
|{{flagicon|ARG}} Arhentina
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagdeco|SLV}} El Salvador
|{{flagicon|SPA}} Espanya
|{{flagicon|GEQ}} Gineang Ekwatoriyal
|{{flagicon|Colombia}} Kolombya
|{{flagdeco|CUB}} Kuba
|{{flagicon|NIC}} Nikaragwa
|-
!8
|{{flagicon|ALB}} Albanya
|{{Flagicon|DEN}} Dinamarka
|{{flagicon|EST}} Estonya
|{{flagdeco|LAT}} Letonya
|{{flagdeco|MLT}} Malta
| bgcolor=&quot;gold&quot; |{{flagdeco|ZAM}} Sambia
|{{flagdeco|SLE}} Sierra Leone
|-
!9
| {{flagicon|INA}} Indonesya
| {{flagdeco|JPN}} Hapon
| {{flagdeco|MAC}} Makaw
| bgcolor=&quot;gold&quot; | {{flagicon|MYS}} Malaysia
| {{flagu|Nepal}}
| {{N/A}}
| {{N/A}}
|-
!10
| {{flagicon|ISV}} Kap. Birhen ng E.U.
| {{flagdeco|RSA}} Timog Aprika
| {{flagdeco|TTO}} Trinidad at Tobago
| {{Flagicon|UKR}} Ukranya
| {{N/A}}
| {{N/A}}
| {{N/A}}
|}

== Mga kandidata ==
Ang mga sumusunod na kandidata ay kumpirmadong lalahok:&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |last=Mrozek |first=Joanna |date=17 Abril 2025 |title=Miss Supranational 2025. Oto piękne kandydatki z różnych części świata, które już w czerwcu powalczą o koronę w Nowym Sączu |trans-title=Miss Supranational 2025. Here are the beautiful candidates from different parts of the world who will fight for the crown in Nowy Sącz in June |url=https://gazetakrakowska.pl/miss-supranational-2025-oto-piekne-kandydatki-z-roznych-czesci-swiata-ktore-juz-w-czerwcu-powalcza-o-korone-w-nowym-saczu/ar/c6p2-27480333 |access-date=18 Abril 2025 |website=Gazeta Krakowska |language=pl-PL}}&lt;/ref&gt;
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
!Bansa/Teritoryo
!Kandidata
!Edad{{efn|Mga edad sa panahon ng kompetisyon|group=A}}
!Bayan
|-
|{{flagicon|ALB}} [[Albanya]]
|{{Sortname|Argita|Xhangoli|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=8 Hunyo 2024 |title=“Mis Shqipëria 2024” kurorëzohet me më të bukurën! |trans-title=&quot;Miss Albania 2024&quot; is crowned with the most beautiful! |url=https://newsbomb.al/showbiz/mis-shqiperia-2024-kurorezohet-me-me-te-bukuren-i335581 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250121171205/https://newsbomb.al/showbiz/mis-shqiperia-2024-kurorezohet-me-me-te-bukuren-i335581 |archive-date=21 Enero 2025 |access-date=9 Hunyo 2024 |website=Newsbomb |language=sq}}&lt;/ref&gt;
|22
|Durrës
|-
|{{flagicon|GER}} [[Alemanya]]
|{{Sortname|Anna|Lakrini}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=6 Abril 2025 |title=Filipina beauty queen Anna Lakrini is Miss Supranational Germany 2025 |language=en |work=[[GMA News Online]] |url=https://www.gmanetwork.com/news/lifestyle/hobbiesandactivities/941807/filipina-beauty-queen-anna-lakrini-is-miss-supranational-germany-2025/story/#goog_rewarded |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250406023035/https://www.gmanetwork.com/news/lifestyle/hobbiesandactivities/941807/filipina-beauty-queen-anna-lakrini-is-miss-supranational-germany-2025/story/#goog_rewarded |archive-date=6 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|27
|[[Stuttgart]]
|-
|{{flagicon|ANG}} [[Angola|Anggola]]
|{{sortname|Kendra|Cordeiro|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last= |first= |date=15 Abril 2025 |title=Kendra Cordeiro é a Miss Supranational Angola 2025 |language=pt |trans-title=Kendra Cordeiro is Miss Supranational Angola 2025 |website=PlatinaLine |url=https://platinaline.com/kendra-cordeiro-e-a-miss-supranational-angola-2025/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250415192641/https://platinaline.com/kendra-cordeiro-e-a-miss-supranational-angola-2025/ |archive-date=15 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|Benguela
|-
|{{flagicon|ARG}} [[Arhentina]]
|{{sortname|Camila|Barraza|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Coronil |first=Majo |date=19 Abril 2025 |title=Miss Supranational Argentina 2025 |url=https://mcmnews.substack.com/p/miss-supranational-argentina-2025?utm_campaign=post&amp;utm_medium=web |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250419155325/https://mcmnews.substack.com/p/miss-supranational-argentina-2025 |archive-date=19 Abril 2025 |access-date=15 Mayo 2025 |website=Substack |language=es}}&lt;/ref&gt;
|31
|[[Lungsod ng Buenos Aires|Buenos Aires]]
|-
|{{flagicon|AUS}} [[Australia|Australya]]
|{{Sortname|Krysta|Heath|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=16 Marso 2025 |title=Krysta Heath Takes Centre Stage as Model &amp; Mode Magazine's Latest Featured Beauty Queen |url=https://modelandmodemag.com/2025/03/krysta-heath/ |access-date=16 Mayo 2025 |website=Model and Mode Magazine |language=en}}&lt;/ref&gt;
|28
|Maitland
|-
|{{flagicon|BEL}} [[Belhika]]
|{{Sortname|Sophia|Sanfilippo|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Herlina |first=Ratna |date=21 Marso 2025 |title=7 Potret Sophia Sanfilippo Miss Supranational Belgia 2025, Gorgeous! |language=id |trans-title=7 Portraits of Sophia Sanfilippo Miss Supranational Belgium 2025, Gorgeous! |website=IDN Times |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/ratna-herlina/potret-sophia-sanfilippo-miss-supranational-belgia-2025-c1c2 |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250415194617/https://www.idntimes.com/men/ladies/ratna-herlina/potret-sophia-sanfilippo-miss-supranational-belgia-2025-c1c2 |archive-date=15 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|22
|[[Bruselas]]
|-
|{{flagicon|VEN}} [[Venezuela|Beneswela]]
|Leix Collins&lt;ref&gt;{{Cite news |date=29 Marso 2025 |title=Leix Collins y Víctor Battista representarán a Venezuela en el Miss y Mister Supranational 2025 |language=es |trans-title=Leix Collins and Víctor Battista will represent Venezuela at the Miss and Mister Supranational 2025 pageant |work=Globovision |url=https://www.globovision.com/espectaculo/36609/xxx-y-xxx-representaran-a-venezuela-en-el-miss-y-mister-supranational-2025 |url-status=live |access-date=16 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250330050032/https://www.globovision.com/espectaculo/36609/xxx-y-xxx-representaran-a-venezuela-en-el-miss-y-mister-supranational-2025 |archive-date=30 Marso 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|[[Caracas]]
|-
|{{flagicon|VNM}} [[Vietnam|Biyetnam]]
|{{Sortname|Võ Cao|Kỳ Duyên|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=22 September 2024 |title=Võ Cao Kỳ Duyên đăng quang Hoa hậu Du lịch Việt Nam Toàn cầu |trans-title=Vo Cao Ky Duyen crowned Miss Vietnam Tourism Global |url=https://vnexpress.net/vo-cao-ky-duyen-dang-quang-hoa-hau-du-lich-viet-nam-toan-cau-4795574.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20241127015220/https://vnexpress.net/vo-cao-ky-duyen-dang-quang-hoa-hau-du-lich-viet-nam-toan-cau-4795574.html |archive-date=27 Nobyembre 2024 |access-date=22 September 2024 |website=VnExpress |language=vi}}&lt;/ref&gt;
|20
|[[Haiphong]]
|-
|{{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]]
|{{sortname|Eduarda|Braum|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Santana |first=Caio |date=4 Abril 2025 |title=Quem é Eduarda Braum, capixaba que venceu o Miss Supranational Brasil 2025? |language=pt |trans-title=Who is Eduarda Braum, from Espírito Santo who won Miss Supranational Brazil 2025? |website=UOL |url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2025/04/05/quem-e-eduarda-braum-capixaba-que-venceu-o-miss-supranational-brasil-2025.htm |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250416182741/https://www.uol.com.br/splash/noticias/2025/04/05/quem-e-eduarda-braum-capixaba-que-venceu-o-miss-supranational-brasil-2025.htm |archive-date=16 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|Afonso Cláudio
|-
|{{flagicon|BOL}} [[Bolivia|Bulibya]]
|{{Sortname|Vanessa|Hayes|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=5 Disyembre 2024 |title=Vanessa Hayes representará a Bolivia en el Miss Supranational 2025 que se celebrará en Polonia |url=https://eldeber.com.bo/sociales/vanessa-hayes-representara-a-bolivia-en-el-miss-supranational-2025-que-se-celebrara-en-polonia_394242 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241222175717/https://eldeber.com.bo/sociales/vanessa-hayes-representara-a-bolivia-en-el-miss-supranational-2025-que-se-celebrara-en-polonia_394242 |archive-date=22 Disyembre 2024 |access-date=3 Marso 2025 |website=El Deber |language=es}}&lt;/ref&gt;
|25
|[[Santa Cruz de la Sierra]]
|-
|{{flagicon|CUW}} [[Curaçao]]
|{{Sortname|Quishantely|Leito|nolink=1}}&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;
|22
|Willemstad
|-
|{{Flagicon|COD}} [[Demokratikong Republika ng Congo|Demokratikong Republika ng Konggo]]
|{{Sortname|Caroline|Kondé|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Botera |first=Cédric |date=3 Pebrero 2025 |title=Caroline Kondé : Une voix pour le Congo au Miss Supranational 2025 |language=fr |trans-title=Caroline Kondé: A voice for Congo at Miss Supranational 2025 |website=Congo Quotidien |url=https://www.congoquotidien.com/2025/02/03/caroline-konde-une-voix-pour-le-congo-au-miss-supranational-2025/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250203140913/https://www.congoquotidien.com/2025/02/03/caroline-konde-une-voix-pour-le-congo-au-miss-supranational-2025/ |archive-date=3 Pebrero 2025}}&lt;/ref&gt;
|28
|[[Kinshasa]]
|-
|{{Flagicon|DEN}} [[Dinamarka]]
|{{sortname|Sofie Ørn|Andersen|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Muhammad Ayub |first=Rifai |date=2 Setyembre 2024 |title=Inilah Hasil Akhir Final Miss Denmark 2024, Dikirim ke Miss Universe! |language=Indoesian |trans-title=Here are the Final Results of Miss Denmark 2024, Sent to Miss Universe! |website=IDN Times |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/muhammad-ayub-rifai/inilah-hasil-akhir-final-miss-denmark-2024-dikirim-ke-miss-universe-c1c2 |url-status=live |access-date=21 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20241206005817/https://www.idntimes.com/men/ladies/muhammad-ayub-rifai/inilah-hasil-akhir-final-miss-denmark-2024-dikirim-ke-miss-universe-c1c2 |archive-date=6 Disyembre 2024}}&lt;/ref&gt;
|24
|[[:en:Hillerød|Hillerød]]
|-
|{{flagicon|ECU}} [[Ecuador|Ekwador]]
|{{Sortname|Ana Isabel|Cobo|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last= |first= |date=3 Abril 2025 |title=Ellos son Miss y Mister Supranational Ecuador 2025: Ana Isabel Cobo y Andrey Soliz |language=es |trans-title=These are Miss and Mister Supranational Ecuador 2025: Ana Isabel Cobo and Andrey Soliz |website=UOL |url=https://www.primicias.ec/entretenimiento/miss-mister-supranational-ecuador-ana-isabel-cobo-andrey-soliz-92911/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250331173048/https://www.primicias.ec/entretenimiento/miss-mister-supranational-ecuador-ana-isabel-cobo-andrey-soliz-92911/ |archive-date=31 Marso 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|Ambato
|-
|{{flagicon|SLV}} [[El Salvador]]
|{{sortname|Verónica|Gaytán|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Orellana |first=Óscar |date=9 Disyembre 2024 |title=Verónica Gaytán es la nueva reina de El Salvador |language=es |trans-title=Verónica Gaytán is the new queen of El Salvador |website=El Diario de Hoy |url=https://www.elsalvador.com/entretenimiento/espectaculos/veronica-gaytan-es-la-nueva-reina-de-el-salvador/1186648/2024/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250120213053/https://www.elsalvador.com/entretenimiento/espectaculos/veronica-gaytan-es-la-nueva-reina-de-el-salvador/1186648/2024/ |archive-date=20 Enero 2025}}&lt;/ref&gt;
|23
|[[San Salvador]]
|-
|{{flagicon|SPA}} [[Espanya]]
|{{sortname|Luna|Negrín|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Khôi |first=Minh |date=13 Abril 2025 |title=Cặp tiếp viên hàng không cao 1,8m cùng thắng Hoa hậu Siêu quốc gia Tây Ban Nha |language=Vietnamese |trans-title=1.8m tall flight attendants win Miss Supranational Spain |website=VietNamNet |url=https://vietnamnet.vn/cap-tiep-vien-hang-khong-cao-1-8m-cung-thang-hoa-hau-sieu-quoc-gia-tay-ban-nha-2390658.html |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250417014435/https://vietnamnet.vn/cap-tiep-vien-hang-khong-cao-1-8m-cung-thang-hoa-hau-sieu-quoc-gia-tay-ban-nha-2390658.html |archive-date=17 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|21
|[[Madrid]]
|-
|{{flagicon|EST}} [[Estonya]]
|{{sortname|Samantha|Kasela|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=28 Pebrero 2025 |title=FOTOD: Vau! Kodumaad väisav Eha Urbsalu on jätkuvalt püss! |language=Estonian |trans-title=PHOTOS: Wow! Eha Urbsalu, who is visiting her homeland, is still a gun! |website=Nelli Teataja |url=https://www.nelli.ee/fotod-vau-kodumaad-vaisav-eha-urbsalu-on-jatkuvalt-puss |access-date=7 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|24
|Tartu
|-
|{{flagicon|GEQ}} [[Gineang Ekwatoriyal]]
|{{Sortname|Maria Rosa Aviri |Ncogo|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Buiyabán Bichua |first=Alisol |date=24 Hunyo 2024 |title=Mª Rosa Aviri Ncogo y Gerardo Menéndez Sope proclamados Miss y Míster TNO 2024 |language=es |trans-title=Mª Rosa Aviri Ncogo and Gerardo Menéndez Sope proclaimed Miss and Mister TNO 2024 |work=AhoraEG |url=https://ahoraeg.com/cultura/2024/06/24/ma-rosa-aviri-ncogo-y-gerardo-menendez-sope-proclamados-miss-y-mister-tno-2024/ |access-date=3 Marso 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240704015504/https://ahoraeg.com/cultura/2024/06/24/ma-rosa-aviri-ncogo-y-gerardo-menendez-sope-proclamados-miss-y-mister-tno-2024/ |archive-date=4 Hulyo 2024}}&lt;/ref&gt;
|20
|[[Malabo]]
|-
|{{flagicon|GRE}} [[Gresya]]
|{{Sortname|Maria |Gerolymatou|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=15 Disyembre 2024 |title=Η Στέλλα Μιχαηλίδου η νέα Σταρ Ελλάς: Όλες οι νικήτριες του διαγωνισμού ομορφιάς |language=el |trans-title=Stella Michaelidou the new Star Hellas: All the winners of the beauty contest |work=parapolitika.gr |url=https://www.parapolitika.gr/lifestyle/article/1494609/i-stella-mihailidou-i-nea-star-ellas-oles-oi-nikitries-tou-diagonismou-omorfias/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20241230002626/https://www.parapolitika.gr/lifestyle/article/1494609/i-stella-mihailidou-i-nea-star-ellas-oles-oi-nikitries-tou-diagonismou-omorfias/ |archive-date=30 Disyembre 2024}}&lt;/ref&gt;
|20
|[[Atenas]]
|-
|{{flagicon|GUA}} [[Guatemala|Guwatemala]]
|{{Sortname|Cristina |Gonzalo|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkat |first=Prima |date=3 Marso 2025 |title=7 Potret Kunjungan Miss Supranational 2024 Harashta Haifa ke Guatemala |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kunjungan-miss-supranational-2024-harashta-haifa-ke-guatemala-c1c2?page=all |archive-url=https://web.archive.org/web/20250303060042/https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kunjungan-miss-supranational-2024-harashta-haifa-ke-guatemala-c1c2?page=all |archive-date=3 Marso 2025 |access-date=3 Marso 2025 |website=IDN Times |language=id}}&lt;/ref&gt;
|21
|Antigua Guatemala
|-
|{{flagicon|JAM}} [[Jamaica|Hamayka]]
|{{Sortname|Sara-Dee|Palmer|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last= |first= |date=2 Abril 2025 |title=Meet Sara-Dee Palmer, Miss Supranational Jamaica 2025 |website=The Gleaner |url=https://jamaica-gleaner.com/article/entertainment/20250402/meet-sara-dee-palmer-miss-supranational-jamaica-2025 |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250403144551/https://jamaica-gleaner.com/article/entertainment/20250402/meet-sara-dee-palmer-miss-supranational-jamaica-2025 |archive-date=3 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|29
|[[Kingston, Jamaica|Kingston]]
|-
|{{flagdeco|JPN}} [[Hapon]]
|{{sortname|Nao|Kawada|nolink=1}}
|25
|[[Tokyo]]
|-
|{{flagicon|HAI}} [[Haiti|Hayti]]
|{{Sortname|Sklouchere |Pierre|nolink=1}}&lt;ref name=&quot;LIPUTAN6&quot;&gt;{{Cite news |last=Riani |first=Asnida |date=22 Abril 2025 |title=Pesona Angie Melchum, Miss Supranational Meksiko 2025 yang Bakal Bersaing Dimahkotai Harashta Haifa Zahra |language=id |trans-title=The Charm of Angie Melchum, Miss Supranational Mexico 2025 Who Will Compete to be Crowned by Harashta Haifa Zahra |website=Liputan 6 |url=https://www.liputan6.com/lifestyle/read/6001402/pesona-angie-melchum-miss-supranational-meksiko-2025-yang-bakal-bersaing-dimahkotai-harashta-haifa-zahra?page=3 |url-status=live |access-date=16 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250512004108/https://www.liputan6.com/lifestyle/read/6001402/pesona-angie-melchum-miss-supranational-meksiko-2025-yang-bakal-bersaing-dimahkotai-harashta-haifa-zahra?page=3 |archive-date=12 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|25
|Lauderhill
|-
|{{flagicon|IND}} [[Indiya]]
|{{Sortname|Ayushree |Malik|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=8 Marso 2025 |title=Ayushree Malik and Vipra Mehta crowned Miss Diva 2024 winners |url=https://www.wionews.com/entertainment/ayushree-malik-and-vipra-mehta-crowned-miss-diva-2024-winners-8833847 |access-date=8 Marso 2025 |website=Wion |language=en}}&lt;/ref&gt;
|19
|[[Delhi]]
|-
|{{flagicon|INA}} [[Indonesya]]
|{{Sortname|Firsta Yufi |Amarta Putri|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{cite web |last1=Arifianto |first1=Hermawan |date=4 Mayo 2025 |title=Firsta Yufi dari Jebeng Banyuwangi ke Puteri Indonesia 2025, Jadi Inspirasi Anak Muda |trans-title=Firsta Yufi from Jebeng Banyuwangi to Puteri Indonesia 2025, Becomes an Inspiration for Young People |url=https://www.liputan6.com/regional/read/6012237/firsta-yufi-dari-jebeng-banyuwangi-ke-puteri-indonesia-2025-jadi-inspirasi-anak-muda |access-date=15 Mayo 2025 |website=Liputan 6 |language=id}}&lt;/ref&gt;
|23
|[[Rehensiya ng Banyuwangi|Banyuwangi]]
|-
|{{flagicon|CAM}} [[Cambodia|Kambodya]]
|{{Sortname|Chandara |Chhum|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Phương |first=Hoài |date=2 Abril 2025 |title=Chhum Chandara - hoa hậu và Lee SeangHuy - nam vương của Campuchia |language=vi |trans-title=Chhum Chandara - beauty queen and Lee SeangHuy - king of Cambodia |website=Tuổi Trẻ |url=https://tuoitre.vn/chhum-chandara-hoa-hau-va-lee-seanghuy-nam-vuong-cua-campuchia-20250403060745203.htm |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250416183342/https://tuoitre.vn/chhum-chandara-hoa-hau-va-lee-seanghuy-nam-vuong-cua-campuchia-20250403060745203.htm |archive-date=16 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|25
|[[Nom Pen]]
|-
|{{flagicon|CAN}} [[Canada|Kanada]]
|{{Sortname|Aslihan|Morali|nolink=1}}&lt;ref name=&quot;LIPUTAN6&quot; /&gt;
|27
|Ancaster
|-
|{{flagicon|ISV}} [[Kapuluang Birhenes ng Estados Unidos|Kapuluang Birhen ng Estados Unidos]]
|{{sortname|Aminisha|Bailey|nolink=1}}
|25
|Charlotte Amalie
|-
|{{flagicon|CAY}} [[Kapuluang Kayman]]
|{{Sortname|Tracey|Campbell|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=29 Oktubre 2024 |title=One night, three queens at Miss World Cayman Islands pageant |url=https://www.caymancompass.com/2024/10/29/one-night-three-queens-at-miss-world-cayman-islands-pageant/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20250210114711/https://www.caymancompass.com/2024/10/29/one-night-three-queens-at-miss-world-cayman-islands-pageant/ |archive-date=10 Pebrero 2025 |access-date=3 Marso 2025 |website=Cayman Compass}}&lt;/ref&gt;
|19
|West Bay
|-
|{{flagicon|Colombia}} [[Kolombya]]
|{{Sortname|Daniela|Roldán|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Camacho |first=Julián Andrés |date=11 Marso 2025 |title=Daniela Roldán, La Gran Apuesta del Valle. |language=es |trans-title=Daniela Roldán, The Valley's big bet |website=El Valluno |url=https://elvalluno.com/daniela-roldan-la-gran-apuesta-del-valle/ |access-date=21 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|20
|[[Cali]]
|-
|{{flagicon|CRC}} [[Costa Rica|Kosta Rika]]
|{{sortname|Fabiola|Vindas|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Rodriguez |first=Randall |date=3 Pebrero 2024 |title=Fabiola Vindas es la nueva Srta. Costa Rica 2024 |trans-title=Fabiola Vindas is the new Miss Costa Rica 2024 |url=https://contactocr.com/concursos-belleza/fabiola-vindas-es-la-nueva-srta-costa-rica-2024/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20250324063342/https://contactocr.com/concursos-belleza/fabiola-vindas-es-la-nueva-srta-costa-rica-2024/ |archive-date=24 Marso 2025 |access-date=3 Hulyo 2024 |website=ContactoCR |language=es}}&lt;/ref&gt;
|24
|Guápiles
|-
|{{flagdeco|HRV}} [[Kroasya]]
|{{sortname|Laura|Aleksa|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=24 Abril 2025 |title=Laura Aleksa nova je misica, prelijepe djevojke pokazale su se u najboljim izdanjima |language=hr |trans-title=Laura Aleksa is the new Miss Universe, beautiful girls showed off their best looks |work=ePodravina |url=https://epodravina.hr/foto-video-laura-aleksa-nova-je-misica-prelijepe-djevojke-pokazale-su-se-u-najboljim-izdanjima/?fbclid=IwY2xjawJ4fiFleHRuA2FlbQIxMQABHjGoeI-fRfN9kmgabeUbAlpli-ZMfYb5KkO_8ucYFyDGyhjIac3mzqxxgRjS_aem_5WImo413YEIisXJmKAn0yA&amp;amp |access-date=7 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|19
|Ivanovac
|-
|{{flagdeco|CUB}} [[Cuba|Kuba]]
|{{sortname|Freddra|Reyes|nolink=1}}
|24
|[[Havana]]
|-
|{{flagdeco|LAT}} [[Letonya]]
|{{sortname|Meldra|Rosenberg|nolink=1}}
|23
|[[Riga]]
|-
|{{flagicon|ISL}} [[Iceland|Lupangyelo]]
|{{Sortname|Lilja |Pétursdóttir|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Hauksdóttir |first=Íris |date=16 Agosto 2023 |title=Lilja Sif Pétursdóttir valin Ungfrú Ísland |language=Icelandic |trans-title=Lilja Sif Pétursdóttir elected Miss Iceland |website=Visir |url=https://www.visir.is/g/20232451137d/lilja-sif-peturs-dottir-valin-ungfru-island |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250417003737/https://www.visir.is/g/20232451137d/lilja-sif-peturs-dottir-valin-ungfru-island |archive-date=17 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|21
|[[Reikiavik]]
|-
|{{flagdeco|MAC}} [[Macau|Makaw]]
|{{sortname|Feng-Wei|Zou|nolink=1}}
|22
|Ruijin
|-
|{{flagicon|MYS}} [[Malaysia]]
|{{Sortname|Eshwin |Kaur|nolink=1}}&lt;ref name=&quot;LIPUTAN6&quot; /&gt;
|24
|[[Kuala Lumpur]]
|-
|{{flagdeco|MLT}} [[Malta]]
|{{sortname|Hayley|Ghiller|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Aquilina |first=Wayne |date=5 Mayo 2025 |title=Hayley Ghiller f’isem Malta għal Miss Supranational fil-Polonja |language=mt |trans-title=Hayley Ghiller representing Malta at Miss Supranational in Poland |website=One |url=https://one.com.mt/hayley-ghiller-fisem-malta-ghal-miss-supranational-fil-polonja/ |access-date=5 May 2025 |archive-date=16 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250516221702/https://one.com.mt/hayley-ghiller-fisem-malta-ghal-miss-supranational-fil-polonja/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
|24
|San Ġwann
|-
|{{flagicon|MEX}} [[Mehiko]]
|{{Sortname|Angie|Melchum|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=8 Agosto 2024 |title=Hidalguense representará a México en Miss Supranational 2025 |trans-title=Who is Angie Melchum, the Hidalgo native who will represent Mexico at Miss Supranational 2025? |url=https://www.milenio.com/sociedad/quien-es-angie-melchum-representante-de-mexico-en-miss-supranational |archive-url=https://web.archive.org/web/20241221094128/https://www.milenio.com/sociedad/quien-es-angie-melchum-representante-de-mexico-en-miss-supranational |archive-date=21 Disyembre 2024 |access-date=3 Marso 2025 |website=Grupo Milenio |language=es-MX}}&lt;/ref&gt;
|22
|Tulancingo
|-
|{{flagicon|MYA}} [[Myanmar]]
|{{Sortname|Lin Cherry|Moe|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=12 Agosto 2024 |title=3 Myanmar representatives as international pageants for Miss Universe Myanmar introduced |url=https://www.gnlm.com.mm/3-myanmar-representatives-as-international-pageants-for-miss-universe-myanmar-introduced/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20240920075647/https://www.gnlm.com.mm/3-myanmar-representatives-as-international-pageants-for-miss-universe-myanmar-introduced/ |archive-date=20 Setyembre 2024 |access-date=3 Marso 2025 |website=Global New Light Of Myanmar |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
|23
|Meiktila
|-
|{{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]]
|{{Sortname|Savannah |Pereira|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Siririka |first=Paheja |date=3 Pebrero 2025 |title=Namibia braces for international pageant stages |url=https://neweralive.na/namibia-braces-for-international-pageant-stages/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20250303062156/https://neweralive.na/namibia-braces-for-international-pageant-stages/ |archive-date=3 Marso 2025 |access-date=3 Marso 2025 |website=New Era Live |language=en-US}}&lt;/ref&gt;
|24
|[[Windhoek]]
|-
|{{NPL}}
|{{sortname|Dikshya|Awasthi|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=7 Mayo 2025 |title=Diksha and Cyrus win Miss and Mister Supranational 2025 titles |language=en-gb |website=Nepal Khabar |url=https://en.nepalkhabar.com/news/detail/13729/ |access-date=15 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|23
|Kailali
|-
|{{flagicon|NGR}} [[Nigeria|Niherya]]
|{{Sortname|Paula|Ezendu|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Njoku |first=Benjamin |date=7 Setyembre 2024 |title=My journey to Miss Supranational 2025 in Poland |url=https://www.vanguardngr.com/2024/09/my-journey-to-miss-supranational-2025-in-poland-paula-ezendu/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20241007131616/https://www.vanguardngr.com/2024/09/my-journey-to-miss-supranational-2025-in-poland-paula-ezendu/ |archive-date=7 Oktubre 2024 |access-date=3 Marso 2025 |website=Vanguard |language=en}}&lt;/ref&gt;
|26
|Awka
|-
|{{flagicon|NIC}} [[Nicaragua|Nikaragwa]]
|{{sortname|Maycrin|Jaénz|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=24 Marso 2025 |title=Presentadora Maycrin Jaenz es coronada como Miss Supranational Nicaragua 2025 |language=es |trans-title=Presenter Maycrin Jaenz is crowned Miss Supranational Nicaragua |website=TN8 |url=https://www.tn8.tv/nacionales/presentadora-maycrin-jaenz-es-coronada-como-miss-supranational-nicaragua-2025/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250416190334/https://www.tn8.tv/nacionales/presentadora-maycrin-jaenz-es-coronada-como-miss-supranational-nicaragua-2025/ |archive-date=16 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|Granada
|-
|{{flagicon|NOR}} [[Noruwega]]
|{{Sortname|Julie |Tollefsen|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |author1=Misssupra |date=21 Pebrero 2025 |title=Miss Supranational Norway 2025 Elected |url=https://www.misssupranational.com/miss-supranational-norway-2025-elected/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20250427205741/https://www.misssupranational.com/miss-supranational-norway-2025-elected/ |archive-date=27 Abril 2025 |access-date=16 Mayo 2025 |website=Miss Supranational |language=en}}&lt;/ref&gt;
|29
|[[Oslo]]
|-
|{{flagicon|NZL}} [[New Zealand|Nuweba Selandiya]]
|{{Sortname|Rovelyn|Milford|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Lacy |first=Judith |date=29 Mayo 2024 |title=Palmerston North's Rovelyn Milford comes second in Miss New Zealand 2024 |url=https://www.nzherald.co.nz/manawatu-guardian/news/palmerston-norths-rovelyn-milford-comes-second-in-miss-new-zealand-2024/YFUL7SWSONE5JHVKD6BVL66EXE/ |access-date=3 Marso 2025 |website=The New Zealand Herald |language=en}}&lt;/ref&gt;
|26
|[[Auckland]]
|-
|{{flagicon|Netherlands}} [[Netherlands|Olanda]]
|{{Sortname|Josephine |Onderdonck|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Berkat |first=Prima |date=10 Pebrero 2025 |title=7 Potret Kunjungan Miss Supranational 2024 Harashta Haifa ke Belanda |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/berkat-prima/potret-kunjungan-miss-supranational-2024-harashta-haifa-ke-belanda-c1c2 |access-date=3 Marso 2025 |website=IDN Times |language=id}}&lt;/ref&gt;
|23
|Breda
|-
|{{flagicon|PAR}} [[Paraguay|Paragway]]
|{{sortname|Dahyan|Zelinsky|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=31 Marso 2025 |title=¡Conocé a la Miss Grand y Miss Supranational Paraguay 2025! |language=es |trans-title=Meet Miss Grand and Miss Supranational Paraguay 2025! |website=La Nación |url=https://www.lanacion.com.py/lnpop/2025/03/31/conoce-a-la-miss-grand-y-miss-supranational-paraguay-2025/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250331163634/https://www.lanacion.com.py/lnpop/2025/03/31/conoce-a-la-miss-grand-y-miss-supranational-paraguay-2025/ |archive-date=31 Marso 2025}}&lt;/ref&gt;
|28
|Luque
|-
|{{flagicon|Peru}} [[Peru]]
|{{Sortname|Mayra |Messa|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{cite news |last=Napa |first=Renzo |date=5 Mayo 2025 |title=Nathie Quijano es coronada Miss International Perú 2025 |language=es |trans-title=Nathie Quijano is crowned Miss International Peru 2025 |website=RPP |url=https://rpp.pe/famosos/farandula/nathie-quijano-es-coronada-miss-international-peru-2025-noticia-1632623 |url-status=live |access-date=16 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250505184549/https://rpp.pe/famosos/farandula/nathie-quijano-es-coronada-miss-international-peru-2025-noticia-1632623 |archive-date=5 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|[[Lungsod ng Lima|Lima]]
|-
|{{flagicon|PHL}} [[Miss Universe Philippines 2024|Pilipinas]]
|{{Sortname|Tarah|Valencia|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=23 Mayo 2024 |title=Hero's welcome awaits Miss Supranational Philippines Tarah Valencia in Baguio |url=https://www.rappler.com/nation/luzon/hero-welcome-awaits-miss-supranational-philippines-tarah-valencia-baguio/ |access-date=3 Marso 2025 |website=[[Rappler]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
|23
|[[Baguio]]
|-
|{{flagdeco|FIN}} [[Pinlandiya]]
|{{sortname|Venla|Laios|nolink=1}}
|19
|Järvenpää
|-
|{{flagicon|POL}} [[Polonya]]
|{{Sortname|Kasandra|Zawal|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=6 Hulyo 2024 |title=Miss Polski 2024. Poznaliśmy wyniki finałowej gali. Kim jest Kasandra Zawal nowa Miss Polski? |trans-title=Miss Poland 2024. We know the results of the final gala. Who is Kasandra Zawal, the new Miss Poland? |url=https://wloclawek.naszemiasto.pl/miss-polski-2024-poznalismy-wyniki-finalowej-gali-kim-jest-kasandra-zawal-nowa-miss-polski-zdjecia/ar/c6p2-26530993 |access-date=3 Marso 2025 |website=Wloclawek Naszemiasto |language=pl}}&lt;/ref&gt;
|28
|Bierzglinek
|-
|{{flagicon|PRI}} [[Puerto Rico|Porto Riko]]
|{{Sortname|Valerie|Klepadlo|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=30 Hunyo 2024 |title=7 Potret Valerie Klepadlo Miss Supranational Puerto Riko 2025, Superb! |trans-title=7 Portraits of Valerie Klepadlo Miss Supranational Puerto Rico 2025, Superb! |url=https://www.idntimes.com/men/ladies/muhammad-ayub-rifai/potret-valerie-klepadlo-miss-supranational-puerto-riko-2025-c1c2 |access-date=3 Marso 2025 |website=IDN Times |language=id}}&lt;/ref&gt;
|24
|Rincón
|-
|{{flagdeco|POR}} [[Portugal]]
|{{sortname|Daryna|Levytska|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=6 Hunyo 2024 |title=“Beleza não é tudo para vencer a coroa” |trans-title=“Beauty is not everything to win the crown” |url=https://oregional.pt/sociedade/beleza-nao-e-tudo-para-vencer-a-coroa/ |access-date=16 Mayo 2025 |website=O Regional |language=pt-PT}}&lt;/ref&gt;
|22
|Aveiro
|-
|{{flagicon|DOM}} [[Republikang Dominikano]]
|{{Sortname|Karibel |Perez|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |last= |first= |date=7 Marso 2025 |title=Karibel Pérez es coronada como Miss Supranational Dominican Republic 2025 |trans-title=Karibel Pérez is crowned Miss Supranational Dominican Republic 2025 |url=https://www.diariolibre.com/revista/cultura/2025/03/07/karibel-perez-es-miss-supranational-dominican-republic-2025/3025254 |access-date=8 Marso 2025 |website=Diario Libre |language=es}}&lt;/ref&gt;
|28
|[[Santo Domingo, Republikang Dominikano|Santo Domingo]]
|-
|{{flagicon|CZE}} [[Republikang Tseko]]
|{{Sortname|Michaela|Macháčková|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite web |date=11 Mayo 2024 |title=Miss Czech Republic 2024 se stala studentka Adéla Štroffeková z Prahy |trans-title=Miss Czech Republic 2024 is student Adéla Štroffeková from Prague |url=https://www.idnes.cz/zpravy/revue/modelky/miss-czech-republic-2024-adela-stroffekova-finale.A240511_173019_missamodelky_nh |access-date=3 Marso 2025 |website=iDNES.cz |language=cs}}&lt;/ref&gt;
|22
|[[Praga|Prague]]
|-
|{{flagicon|GBR}} [[United Kingdom|Reyno Unido]]
|Brittany Feeney&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Holmes |first=Wesley |date=11 Pebrero 2024 |title=Woman, 25, 'frightened' after coming home from beauty pageant final to letter |url=https://www.liverpoolecho.co.uk/news/liverpool-news/woman-25-frightened-after-coming-28584019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250417020517/https://www.liverpoolecho.co.uk/news/liverpool-news/woman-25-frightened-after-coming-28584019 |archive-date=17 Abril 2025 |access-date=18 Abril 2025 |website=Liverpool Echo |language=en}}&lt;/ref&gt;
|26
|Maghull
|-
|{{flagicon|ROM}} [[Rumanya]]
|{{Sortname|Ana Maria Ecaterina|Mozaceanu|nolink=1}}
|22
|[[Bukarest]]
|-
|{{flagdeco|ZAM}} [[Zambia|Sambia]]
|{{Sortname|NaMakau |Nawa|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Sichula |first=Augustine |date=21 Abril 2025 |title=Kalulushi model, Mwamulima, crowned Miss Universe Zambia 2025 |language=en |website=Zambia Monitor |url=https://www.zambiamonitor.com/kalulushi-model-mwamulima-crowned-miss-universe-zambia-2025/ |url-status=live |access-date=23 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250421160900/https://www.zambiamonitor.com/kalulushi-model-mwamulima-crowned-miss-universe-zambia-2025/ |archive-date=21 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|20
|Mongu
|-
|{{flagicon|ZIM}} [[Zimbabwe|Simbabwe]]
|{{Sortname|Pauline |Marere|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Mpofu |first=Mbulelo |date=25 Marso 2025 |title=Pauline Marere crowned Miss Supranational Zimbabwe |language=en |work=The Chronicle |url=https://www.chronicle.co.zw/pauline-marere-crowned-miss-supranational-zimbabwe/ |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250408155400/https://www.chronicle.co.zw/pauline-marere-crowned-miss-supranational-zimbabwe/ |archive-date=8 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|30
|Masvingo
|-
|{{flagdeco|THA}} [[Taylandiya]]
|{{sortname|Michelle|Behrmann|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=14 Mayo 2025 |title=เซอร์ไพรส์ แต่งตั้ง 'มิเชล เบอร์แมน' ตัวแทนชิงมง มิสซูปร้าเนชันแนล 2025 ที่ประเทศโปแลนด์ |language=th |trans-title=Surprise! 'Michelle Behrmann' appointed as Miss Supranational 2025 representative in Poland |website=Matichon |url=https://www.matichon.co.th/lifestyle/social-women/news_5182979 |url-status=live |access-date=15 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250514131553/https://www.matichon.co.th/lifestyle/social-women/news_5182979 |archive-date=14 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|31
|[[Bangkok]]
|-
|{{flagdeco|RSA}} [[Timog Aprika]]
|{{sortname|Lebohang|Raputsoe|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Khanyile |first=Nokuthula |date=9 Mayo 2025 |title=Meet SA’s new beauty queen: Lebohang Raputsoe ready for Miss Supranational 2025 in Poland |language=en |website=News24 |url=https://www.news24.com/life/arts-and-entertainment/celebrities/meet-sas-new-beauty-queen-lebohang-raputsoe-ready-for-miss-supranational-2025-in-poland-20250509-0605 |url-status=live |access-date=15 Mayo 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250512002949/https://www.news24.com/life/arts-and-entertainment/celebrities/meet-sas-new-beauty-queen-lebohang-raputsoe-ready-for-miss-supranational-2025-in-poland-20250509-0605 |archive-date=12 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|26
|Sharpeville
|-
|{{flagdeco|TTO}} [[Trinidad at Tobago]]
|{{sortname|Shenelle|Ramkhelawan|nolink=1}}&lt;ref&gt;{{Cite news |date=6 Mayo 2025 |title=Shenelle Ramkhelawan and Le Vaun Oliver crowned Mr &amp; Miss Supranational T&amp;T |language=en |work=Loop News |url=https://www.loopnews.com/content/shenelle-ramkhelawan-and-le-vaun-oliver-crowned-mr-miss-supranational-tt/ |access-date=9 Mayo 2025}}&lt;/ref&gt;
|29
|La Romaine
|-
|{{flagdeco|TUR}} [[Turkiya]]
|Candan Şeviktürk&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Süresi |first=Okunma |date=29 Marso 2025 |title=Miss Turkey İkincisi Candan Şeviktürk Kimdir? Türkiye'yi Miss Supranational'da Temsil Edecek |language=Turkish |trans-title=Who is Miss Turkey Runner-up Candan Şeviktürk? She Will Represent Türkiye at Miss Supranational |website=İmece Gazetesi |url=https://www.imecegazetesi.com/miss-turkey-ikincisi-candan-sevikturk-kimdir-turkiyeyi-miss-supranationalda-temsil-edecek |url-status=live |access-date=18 Abril 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250417015350/https://www.imecegazetesi.com/miss-turkey-ikincisi-candan-sevikturk-kimdir-turkiyeyi-miss-supranationalda-temsil-edecek |archive-date=17 Abril 2025}}&lt;/ref&gt;
|21
|[[Istanbul]]
|-
|{{flagicon|UKR}} [[Ukranya]]
|{{sortname|Kateryna|Bilyk|nolink=1}}
|28
|Bohuslav
|}

== Mga tala ==
{{Notelist}}

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

== Panlabas na kawing ==

* {{Official website|https://www.misssupranational.com/}}
{{Miss Supranational}}
[[Kategorya:Miss Supranational]]</text>
      <sha1>3y16ivwdd4yts1wcqdyr5v2e0wb28cr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Miss Earth 2019</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334796</id>
    <revision>
      <id>2166536</id>
      <parentid>2165832</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T17:33:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>113521</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>2166536</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4986" sha1="lemic01j11th8jfvqsuvdvnmemsmd6q" xml:space="preserve">{{Infobox beauty pageant|image=Nellys Pimentel.jpg|caption=Nellys Pimentel|date=26 Oktubre 2019|venue=[[Okada Manila]], [[Parañaque]], [[Kalakhang Maynila]], Pilipinas|entrants=85|placements=20|acts=Shontelle|broadcaster={{Hlist|[[Fox Life]]|[[ABS-CBN]]|[[The Filipino Channel]]}}|debuts={{Hlist|Hilagang Kapuluang Mariana|Papuwa Bagong Guniya}}|withdrawals={{Hlist|Bahamas|Belis|Curaçao|Ehipto|Gresya|Irlanda|Kuba|Moldabya|Rumanya|Samoa|Sri Lanka|Suwesya|Trinidad at Tobago|Tsipre}}|returns={{Hlist|Botswana|Eslobakya|Kanada|Kapuluang Birhen ng Estados Unidos|Kasakistan|Kenya|Mongolya|Pidyi|Simbabwe|Timog Sudan}}|winner='''[[Nellys Pimentel]]'''|represented={{flagicon|Puerto Rico}} Porto Riko|before=[[Miss Earth 2018|2018]]|next=[[Miss Earth 2020|2020]]|presenters=James Deakin}}

Ang '''Miss Earth 2019''' ay ang ika-19 na edisyon ng [[Miss Earth]] pageant, na ginanap sa Okada Manila sa [[Parañaque]], [[Kalakhang Maynila]], Pilipinas noong 26 Oktubre 2019.

Pagkatapos ng kompetisyon, kinoronahan ni Nguyễn Phương Khánh ng Biyetnam si Nellys Pimentel ng Porto Riko bilang Miss Earth.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Sancha |first=Gilbert Kim |date=28 Oktubre 2019 |title=Earthly beauties shine |language=en |work=Daily Tribune |url=https://tribune.net.ph/index.php/2019/10/28/earthly-beauties-shine/ |access-date=23 Hunyo 2025 |archive-date=30 Nobiyembre 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211130002308/https://tribune.net.ph/index.php/2019/10/28/earthly-beauties-shine/ |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 Oktubre 2019 |title=Puerto Rico's Nellys Pimentel crowned Miss Earth 2019 |language=en |work=EFE |agency=Agencia EFE |url=https://www.efe.com/efe/english/life/puerto-rico-s-nellys-pimentel-crowned-miss-earth-2019/50000263-4096300 |access-date=23 Hunyo 2025}}&lt;/ref&gt; Ito ang unang pagkakataon na nanalo ang Porto Riko bilang Miss Earth.&lt;ref&gt;{{Cite news |date=26 Oktubre 2019 |title=LOOK: Puerto Rico wins 1st Miss Earth title |language=en |work=[[ABS-CBN News]] |url=https://news.abs-cbn.com/life/10/26/19/look-puerto-rico-wins-1st-miss-earth-title |access-date=23 Hunyo 2025}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Obanil |first=Rizal |date=27 Oktubre 2019 |title=Puerto Rican beauty crowned Miss Earth 2019 |url=https://mb.com.ph/2019/10/27/puerto-rican-beauty-crowned-miss-earth-2019/ |access-date=23 Hunyo 2025 |website=[[Manila Bulletin]] |language=en-US}}&lt;/ref&gt; Kinoronahan si Emanii Davis ng Estados Unidos bilang Miss Air, si Klára Vavrušková ng Republikang Tseko bilang Miss Water, at si Alisa Manyonok ng Biyelorusya bilang Miss Fire.

Mga kandidata mula sa walumpu't-limang bansa at teritoryo ang lumahok sa edisyong ito. Pinagunahan ni James Deakin ang kompetisyon. Nagtanghal si Shontelle sa edisyong ito.

== Mga resulta ==

=== Mga pagkakalagay ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%&quot;
!Pagkakalagay
!Kandidata
|-
| '''Miss Earth 2019'''
|
* {{flagicon|PUR}} [[Puerto Rico|'''Porto Riko''']] – [[Nellys Pimentel|'''Nellys Pimentel''']]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |date=24 Oktubre 2019 |title=HIGHLIGHTS: Miss Earth 2019 pageant |url=https://www.rappler.com/entertainment/pageants/243086-highlights-pageant-2019/ |access-date=23 Hunyo 2025 |website=[[Rappler]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
|-
|Miss Earth-Air 2019
|
* {{flagicon|USA}} [[Estados Unidos]] – Emanii Davis&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
|Miss Earth-Water 2019
|
* {{flagicon|CZE}} [[Republikang Tseko]] – Klára Vavrušková&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
|Miss Earth-Fire 2019
|
* {{Flagicon|BLR}} [[Belarus|Biyelorusya]] – Alisa Manyonok&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
| Top 10
|
* {{flagicon|NGA}} [[Nigeria|Niherya]] – Modupe Susan Garland&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|NZL}} [[New Zealand|Nuweba Selandiya]] – Tashan Kapene&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|NED}} [[Netherlands|Olanda]] – Nikki Prein&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|POL}} [[Polonya]] – Krystyna Sokołowska&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{Flagicon|RUS}} [[Rusya]] – Anna Baksheeva&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|CHL}} [[Chile|Tsile]] – Fernanda Méndez&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
| Top 20
|
* {{flagicon|SPA}} [[Espanya]] – Sonia Hernández&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|GHA}} [[Ghana|Gana]] – [[Abena Appiah]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{Flagicon|GUM}} [[Guam]] – Cydney Shey Folsom&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{Flagicon|GUY}} [[Guyana]] – Faydeha King&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|JPN}} [[Hapon]] – Yuka Itoku&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|ENG}} [[Inglatera]] – Stephanie Wyatt&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ‡
* {{flagicon|COL}} [[Colombia|Kolombya]] – Yenny Carrillo&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|PHI}} [[Pilipinas]] – Janelle Tee&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|POR}} [[Portugal]] – Bruna Silva&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{Flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]] – Teeyapar Sretsirisuvarna&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; §
|}

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

== Mga panlabas na kawing ==

* {{Official website|http://www.missearth.tv/}}
{{Miss Earth}}
[[Kategorya:2019 sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Patimpalak ng kagandahan sa Pilipinas]]
[[Kategorya:Miss Earth]]</text>
      <sha1>lemic01j11th8jfvqsuvdvnmemsmd6q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>DWCK (Puerto Princesa)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334836</id>
    <revision>
      <id>2166518</id>
      <parentid>2166501</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T13:00:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Superastig</username>
        <id>11141</id>
      </contributor>
      <comment>Magdagdag ng infobox.</comment>
      <origin>2166518</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2433" sha1="4a29adw9w22uey4dl6zypyans4k4z8h" xml:space="preserve">{{Infobox radio station
| name                = Palawan Island Network
| callsign            = DWCK
| logo                = 
| logo_size           = 
| city                = [[Puerto Princesa]]
| area                = [[Palawan]]
| branding            = 96.7 Palawan Island Network
| frequency           = {{Frequency|96.7|MHz}}
| airdate             = {{Start date|2024|7|25}}
| format              = [[Community radio]]
| language            = [[Filipino language|Filipino]]
| licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]]
| power               = 2 kW
| erp                 =
| class               = 
| callsign_meaning    = 
| affiliations        = [[Presidential Broadcast Service]]
| owner               = Government of Palawan
| webcast             = 
| website             = 
}}

Ang '''DWCK''' (96.7 [[:en:FM broadcasting|FM]]), sumasahimpapawid bilang '''96.7 Palawan Island Network''', ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng Pamahalaan ng Palawan. Ang estudyo at transmiter nito ay matatagpuan sa Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office, Brgy. Irawan, [[Puerto Princesa]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2022 NTC FM Stations |url=https://storage.googleapis.com/request-attachments/xjhIVh0Pwai6us4v0UxPy42nuKvyym0X7MVYR25p6A4Yojr216srrwGDkTv6qhT7zwMd8IoKsIPTCoL31zkF0FDBGKRY0xCCTn52/FM%20STATIONS%20June%202022.pdf |access-date=2025-03-13 |website=[[Freedom of Information Order (Philippines)|foi.gov.ph]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2024 NTC FM Stations |url=https://drive.google.com/file/d/1-13OSyi49X00Jj1YfoovMBSNIKStN25l/view |access-date=2025-06-05 |website=[[National Telecommunications Commission|ntc.gov.ph]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=DWCK 96.7 FM island network launched for disaster preparedness |url=https://palawan-news.com/dwck-96-7-fm-island-network-launched-for-disaster-preparedness/ |access-date=2025-03-13 |website=palawan-news.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Palawan media create new org, elect officers |url=https://palawan-news.com/palawan-media-create-new-org-elect-officers/ |access-date=2025-03-13 |website=palawan-news.com}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web |title=LGU-Palawan, nagtayo ng FM radio station |url=https://pia.gov.ph/lgu-palawan-nagtayo-ng-fm-radio-station/ |access-date=2025-03-13 |website=pia.gov.ph}}&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

{{Palawan Radio}}

[[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Puerto Princesa]]</text>
      <sha1>4a29adw9w22uey4dl6zypyans4k4z8h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>DWGE</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334837</id>
    <revision>
      <id>2166519</id>
      <parentid>2166502</parentid>
      <timestamp>2025-06-27T13:03:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Superastig</username>
        <id>11141</id>
      </contributor>
      <comment>Magdagdag ng infobox.</comment>
      <origin>2166519</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1946" sha1="d9qwcpd2j0kc0du2h73jlnimuggpeo2" xml:space="preserve">{{Infobox radio station
| name                = XFM Palawan
| callsign            = DWGE
| logo                = 
| logo_size           = 
| city                = [[Puerto Princesa]]
| area                = [[Palawan]]
| branding            = 104.7 XFM
| frequency           = {{Frequency|104.7|MHz}}
| airdate             = {{Start date|2023|10}}
| format              = [[:en:Contemporary MOR|Contemporary MOR]], [[News radio|News]], [[Talk radio|Talk]]
| language            = [[Filipino language|Filipino]]
| licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]]
| power               = 10 kW
| erp                 =
| class               = 
| callsign_meaning    = 
| network             = XFM
| owner               = [[Subic Broadcasting Corporation]]
| operator            = [[Y2H Broadcasting Network]]
| webcast             = 
| website             = 
}}

Ang '''DWGE''' (104.7 [[:en:FM broadcasting|FM]]), sumasahimpapawid bilang '''104.7 XFM''', ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari ng [[Subic Broadcasting Corporation]] at pinamamahalaan ng [[Y2H Broadcasting Network]]. Ang estudyo at transmiter nito ay matatagpuan sa kahabaan ng Libis Rd., Brgy. San Pedro, [[Puerto Princesa]].&lt;ref&gt;{{Cite web |title=2024 NTC FM Stations |url=https://drive.google.com/file/d/1-13OSyi49X00Jj1YfoovMBSNIKStN25l/view |access-date=2025-06-05 |website=[[National Telecommunications Commission|ntc.gov.ph]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://palawan-news.com/palawan-broadcaster-arrested-for-libel/ Palawan broadcaster arrested for libel]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://kami.com.ph/entertainment/celebrities/146041-tita-ni-jovelyn-galleno-di-naniniwalang-patay-siya-emosyunal-na-nanawagan-sa-dalaga-maawa-ka-sa-mama-mo/ Tita ni Jovelyn Galleno, di naniniwalang patay siya; emosyunal na nanawagan sa dalaga: &quot;Maawa ka sa mama mo&quot;]&lt;/ref&gt;

== Mga sanggunian ==
{{Reflist}}

{{Palawan Radio}}

[[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Puerto Princesa]]</text>
      <sha1>d9qwcpd2j0kc0du2h73jlnimuggpeo2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tagagamit:Theloveweadore/Emille B. Joson</title>
    <ns>2</ns>
    <id>334838</id>
    <revision>
      <id>2166593</id>
      <parentid>2166516</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:34:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <comment>pagbabagonng ng pangalan</comment>
      <origin>2166593</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3254" sha1="809mtbzfdfml1pruith5u1pqc5v0r17" xml:space="preserve">DISPLAYTITLE

'''Emille Bartolome Joson'''

Si '''''Emille Bartolome Joson''''' (o mas kilala bilang '''Emille Joson''' ipinanganak noong 10 Oktubre 1992)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tonight |first=People's |date=2025-05-21 |title=Direk Emille Joson: Indie queen to global screen |url=https://journalnews.com.ph/direk-emille-joson-indie-queen-to-global-screen/ |access-date=2025-06-27 |website=Journalnews |language=en-US}}&lt;/ref&gt; ay isang Pilipinong direktor, at prodyuser ng mga independiyenteng pelikula na tumatalakay sa mga isyung panlipunan, karapatang pambabae, pangtao at LGBT. Taong 2011 ng maging nominado ang kaniyang maikling pelikula na ''“[[Adivino (2011 maikling pelikula)]]”'' sa 37th Metro Manila Film Festival o [[Paligsahan ng mga Pelikula ng Kalakhang Maynila]] sa kategorya ng mga studyante. Makalipas ang isang dekada tinangkilik naman ito sa ibang bansa dahil sa napapanahong tema nito ng karapatang pangbabae o kung tawagin ay ''#MeToo Movement''.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite news |date=April 5, 2024 |title=Filmmaker Emille Joson: A voice for generation of women |work=Manila Bulletin |url=https://mb.com.ph/2024/4/5/filmmaker-emille-joson-a-voice-for-generation-of-women}}&lt;/ref&gt;

== Edukasyon ==
Nagtapos siya ng pag-aaral ng Digital Filmmaking sa Asia Pacific Film Institute, isang kilalang institusyon sa [[Pilipinas]] para sa mga nagnanais maging direktor. Ang kanyang pag-aaral dito ang naging bahagi ng kanyang pagsisimula sa larangan ng pelikula hanggang sa maging nominado sa Metro Manila Film Festival para sa kategorya ng mga studyante. Ipinagdiriwang rin ng Asia Pacific Film Institute at ng kanyang high school alma mater na St. Francis De Assisi Montessori School sa Bulacan ang kanyang mga tagumpay sa industriya at sa pandaigdigang entablado.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Karera ==
Siya ay naging bahagi ng [[ABS-CBN]] at lumahok sa ilang proyekto ng Star Cinema bago tuluyang tumutok sa paggawa ng mga independiyenteng pelikula. Gayunpaman, nanatili ang kanyang ugnayan sa ABS-CBN sa pamamagitan ng mga imbitasyon sa mga artista ng network na lumalahok sa mga proyekto ng [[Alaga Producers Cooperative]].&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Escuadro |first=Kiko |date=November 5, 2024 |title=Award-winning filmmaker Emille Joson expresses heartfelt gratitude to ABS-CBN |url=https://www.abs-cbn.com/lifestyle/2024/11/5/award-winning-filmmaker-emille-joson-expresses-heartfelt-gratitude-to-abs-cbn-1941}}&lt;/ref&gt; Matapos ang kanyang panahon sa network, naging bahagi siya ng ilang independiyenteng pelikula gaya ng ''Sakaling Hindi Makarating, [[Pagari (Mohammad Abdullah) (2013)|Pagari (Mohammad Abdullah]]), My Second Mom,'' at ''The Comeback''.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Adbokasiya at Produksyon ==
Isa si Emille sa tagapagtatag ng [[Alaga Producers Cooperative]], isang grupong nagtutulak sa mga proyekto para sa marginalized sectors. Ayon sa ''Malaya Business Insight'', aktibo siya sa adbokasiya laban sa katiwalian, karahasan, pangaapi sa kababaihan, at sa LGBT.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-12-02 |title=Emille Joson shakes up Hollywood streams |url=https://malaya.com.ph/entertainment/emille-joson-shakes-up-hollywood-streams/ |access-date=2025-06-27 |website=Malaya Business Insight |language=en}}&lt;/ref&gt;
&lt;references /&gt;
__INDEX__
__NEWSECTIONLINK__</text>
      <sha1>809mtbzfdfml1pruith5u1pqc5v0r17</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166599</id>
      <parentid>2166593</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T04:59:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Theloveweadore</username>
        <id>151623</id>
      </contributor>
      <comment>pagbawas ng detalyee</comment>
      <origin>2166599</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3210" sha1="4en32xn8xev5pfmpe3hilgjbz38pz7q" xml:space="preserve">Si '''''Emille Bartolome Joson''''' (o mas kilala bilang '''Emille Joson''' ipinanganak noong 10 Oktubre 1992)&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Tonight |first=People's |date=2025-05-21 |title=Direk Emille Joson: Indie queen to global screen |url=https://journalnews.com.ph/direk-emille-joson-indie-queen-to-global-screen/ |access-date=2025-06-27 |website=Journalnews |language=en-US}}&lt;/ref&gt; ay isang Pilipinong direktor, at prodyuser ng mga independiyenteng pelikula na tumatalakay sa mga isyung panlipunan, karapatang pambabae, pangtao at LGBT. Taong 2011 ng maging nominado ang kaniyang maikling pelikula na ''“[[Adivino (2011 maikling pelikula)]]”'' sa 37th Metro Manila Film Festival o [[Paligsahan ng mga Pelikula ng Kalakhang Maynila]] sa kategorya ng mga studyante. Makalipas ang isang dekada tinangkilik naman ito sa ibang bansa dahil sa napapanahong tema nito ng karapatang pangbabae o kung tawagin ay ''#MeToo Movement''.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite news |date=April 5, 2024 |title=Filmmaker Emille Joson: A voice for generation of women |work=Manila Bulletin |url=https://mb.com.ph/2024/4/5/filmmaker-emille-joson-a-voice-for-generation-of-women}}&lt;/ref&gt;

== Edukasyon ==
Nagtapos siya ng pag-aaral ng Digital Filmmaking sa Asia Pacific Film Institute, isang kilalang institusyon sa [[Pilipinas]] para sa mga nagnanais maging direktor. Ang kanyang pag-aaral dito ang naging bahagi ng kanyang pagsisimula sa larangan ng pelikula hanggang sa maging nominado sa Metro Manila Film Festival para sa kategorya ng mga studyante. Ipinagdiriwang rin ng Asia Pacific Film Institute at ng kanyang high school alma mater na St. Francis De Assisi Montessori School sa Bulacan ang kanyang mga tagumpay sa industriya at sa pandaigdigang entablado.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Karera ==
Siya ay naging bahagi ng [[ABS-CBN]] at lumahok sa ilang proyekto ng Star Cinema bago tuluyang tumutok sa paggawa ng mga independiyenteng pelikula. Gayunpaman, nanatili ang kanyang ugnayan sa ABS-CBN sa pamamagitan ng mga imbitasyon sa mga artista ng network na lumalahok sa mga proyekto ng [[Alaga Producers Cooperative]].&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Escuadro |first=Kiko |date=November 5, 2024 |title=Award-winning filmmaker Emille Joson expresses heartfelt gratitude to ABS-CBN |url=https://www.abs-cbn.com/lifestyle/2024/11/5/award-winning-filmmaker-emille-joson-expresses-heartfelt-gratitude-to-abs-cbn-1941}}&lt;/ref&gt; Matapos ang kanyang panahon sa network, naging bahagi siya ng ilang independiyenteng pelikula gaya ng ''Sakaling Hindi Makarating, [[Pagari (Mohammad Abdullah) (2013)|Pagari (Mohammad Abdullah]]), My Second Mom,'' at ''The Comeback''.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== Adbokasiya at Produksyon ==
Isa si Emille sa tagapagtatag ng [[Alaga Producers Cooperative]], isang grupong nagtutulak sa mga proyekto para sa marginalized sectors. Ayon sa ''Malaya Business Insight'', aktibo siya sa adbokasiya laban sa katiwalian, karahasan, pangaapi sa kababaihan, at sa LGBT.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-12-02 |title=Emille Joson shakes up Hollywood streams |url=https://malaya.com.ph/entertainment/emille-joson-shakes-up-hollywood-streams/ |access-date=2025-06-27 |website=Malaya Business Insight |language=en}}&lt;/ref&gt;
&lt;references /&gt;
__INDEX__
__NEWSECTIONLINK__</text>
      <sha1>4en32xn8xev5pfmpe3hilgjbz38pz7q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapan:Canaan (ng Bibliya)</title>
    <ns>1</ns>
    <id>334840</id>
    <revision>
      <id>2166521</id>
      <timestamp>2025-06-27T13:14:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>103.39.147.21</ip>
      </contributor>
      <comment>/* cananites */ bagong seksiyon</comment>
      <origin>2166521</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="146" sha1="d98znzk7382yckf9s799qarhl0isbu9" xml:space="preserve">== cananites ==

Sino ang Mga Ito at Ano ang Kanilang Mga Katangian [[Natatangi:Mga ambag/103.39.147.21|103.39.147.21]] 13:14, 27 Hunyo 2025 (UTC)</text>
      <sha1>d98znzk7382yckf9s799qarhl0isbu9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Miss Supranational 2022</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334841</id>
    <revision>
      <id>2166534</id>
      <timestamp>2025-06-27T15:32:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Allyriana000</username>
        <id>119761</id>
      </contributor>
      <comment>Inilikha sa pagsalin ng pahinang &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1297123222|Miss Supranational 2022]]&quot;</comment>
      <origin>2166534</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5538" sha1="2em2bhfwzf2xtjghcg344sv2gzo8hh6" xml:space="preserve">
{{Infobox beauty pageant|image=Lalela Mswane Miss Supranational 2022.jpg|caption=Lalela Mswane|date=15 Hulyo 2022|venue=Strzelecki Park Amphitheater, Nowy Sącz, Polonya|theme=Aspirational • Inspirational|entrants=69|placements=24|broadcaster={{Hlist|Polsat|[[YouTube]]}}|debuts={{Hlist|Kambodya|Kirgistan|Lesoto}}|withdrawals={{Hlist|Albanya|Bahamas|Guadalupe|Guyana|Noruwega|Rusya|Rwanda|Sierra Leone|Suriname|Suwesya|Timog Sudan}}|returns={{Hlist|Arhentina|Baybaying Garing|Biyetnam|Curaçao|Dinamarka|Guwatemala|Hong Kong|Kasakistan|Kosta Rika|Kuba|Laos|Malaysia|Mawrisyo|Sambia|Simbabwe|Singapura|Turkiya|Ukranya|Urugway}}|before=[[Miss Supranational 2021|2021]]|next=[[Miss Supranational 2023|2023]]|congeniality=Jessica Bailey&lt;br&gt;{{flagu|Kanada}}|best national costume=Almendra Castillo&lt;br&gt;{{flagu|Peru}}|photogenic=Ritika Khatnani&lt;br&gt;{{flagu|Indiya}}|winner='''[[Lalela Mswane]]'''|represented={{flagu|Timog Aprika}}|presenters={{Hlist|Nneka Jones|Martin Fitch|Ivan Podrez}}}}

Ang '''Miss Supranational 2022''' ay ang ika-13 na edisyon ng [[Miss at Mister Supranational|Miss Supranational]] pageant, na ginanap sa Strzelecki Park Amphitheater sa Nowy Sącz, Polonya noong 15 Hulyo 2022.&lt;ref&gt;{{Cite web |date=25 Abril 2022 |title=Watch Miss Supranational and Mister Supranational live on THESE dates! |url=https://beautypageants.indiatimes.com/miss-supranational/watch-miss-supranational-and-mister-supranational-live-on-these-dates/articleshow/91074439.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20220502072747/https://beautypageants.indiatimes.com/miss-supranational/watch-miss-supranational-and-mister-supranational-live-on-these-dates/articleshow/91074439.cms |archive-date=2 Mayo 2022 |access-date=27 Hunyo 2025 |website=The Times of India |language=en}}&lt;/ref&gt;

Pagkatapos ng kompetisyon, kinoronahan ni Chanique Rabe ng Namibya si [[Lalela Mswane]] ng Timog Aprika bilang Miss Supranational 2022. Ito ang unang pagkakataon na nanalo ang isang babaeng itim, at ang bansang Timog Aprika bilang Miss Supranational.&lt;ref&gt;{{Cite web |last=Mazibuko |first=Thobile |date=16 Hulyo 2022 |title=Lalela Mswane makes history as the first Black woman to win Miss Supranational |url=https://www.iol.co.za/lifestyle/style-beauty/beauty/watch-lalela-mswane-makes-history-as-the-first-black-woman-to-win-miss-supranational-ea32c075-1b45-44e8-9cfa-687f23fc9ba2 |access-date=16 Hulyo 2022 |website=Independent Online |language=en}}&lt;/ref&gt; Nagtapos bilang first runner-up si [[Praewwanich Ruangthong]] ng Taylandiya, samantalang nagtapos bilang second runner-up si [[Nguyễn Huỳnh Kim Duyên]] ng Biyetnam.

Mga kandidata mula sa animnapu't-siyam na bansa at teritoryo ang kumalahok sa kompetisyong ito. Pinangunahan nina Nneka Jones at Martin Fitch ang kompetisyon, samantalang si Ivan Podrez ang nagsilbing backstage correspondent.

== Mga resulta ==

=== Mga pagkakalagay ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
!Pagkakalagay
!Kandidata
|-
|'''Miss Supranational 2022'''
|
* {{flagicon|ZAF}} [[South Africa|'''Timog Aprika''']] – [[Lalela Mswane|'''Lalela Mswane''']]&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Bracamonte |first=Earl D. C. |date=16 Hulyo 2022 |title=South Africa wins Miss Supranational, Philippines in Top 24 |url=https://www.philstar.com/entertainment/2022/07/16/2195871/south-africa-wins-miss-supranational-philippines-top-24 |access-date=27 Hunyo 2025 |website=[[Philippine Star]] |language=en}}&lt;/ref&gt;
|-
|1st runner-up
|
* {{flagicon|THA}} [[Thailand|Taylandiya]] – Praewwanich Ruangthong&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
|2nd runner-up
|
* {{flagicon|Vietnam}} [[Vietnam|Biyetnam]] – [[Nguyễn Huỳnh Kim Duyên]]&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Δ
|-
|3rd runner-up
|
* {{flagicon|Indonesia}} [[Indonesia|Indonesya]] – Adinda Cresheilla&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Δ
|-
|4th runner-up
|
* {{flagicon|VEN}} [[Venezuela|Beneswela]] – Ismelys Velásquez&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|-
|Top 12
|
* {{flagicon|IND}} [[India|Indiya]] – Ritika Khatnani&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|Kenya}} [[Kenya]] – Roleen Mose&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; §
* {{flagicon|COL}} [[Colombia|Kolombya]] – Valentina Espinosa&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|MUS}} [[Mauritius|Mawrisyo]] – Alexandrine Belle-Étoile&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|PER}} [[Peru]] – Almendra Castillo&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|POL}} [[Polonya]] – Agata Wdowiak&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|Czech Republic}} [[Republikang Tseko]] – Kristýna Malířová&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Δ
|-
|Top 24
|
* {{flagicon|BRA}} [[Brazil|Brasil]] – Giovanna Reis&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|Bolivia}} [[Bolivia|Bulibya]] – Macarena Castillo&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* '''{{flagicon|ECU}}''' [[Ecuador|Ekwador]] – Valery Carabalí&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|GHA}} [[Ghana|Gana]] – Gifty Boakye&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; Δ
* {{Flagicon|GUA}} [[Guwatemala]] – María Fernanda Milián&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{Flagicon|Jamaica}} [[Jamaica|Hamayka]] – Carisa Peart&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|Hong Kong}} [[Hong Kong]] – Kumiko Lau&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|MYS}} [[Malaysia]] – Melisha Lin&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|NAM}} [[Namibia|Namibya]] – Julita Kitwe Mbangula&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|PHI}} [[Pilipinas]] – Alison Black&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|ROU}} [[Romania|Rumanya]] – Andra Tache&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* {{flagicon|Trinidad and Tobago}} [[Trinidad at Tobago]] – Christin Coeppicus&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
|}

== Mga sanggunian ==
{{reflist}}

== Panlabas na kawing ==

* {{Official website|https://www.misssupranational.com/}}
{{Miss Supranational}}
[[Kategorya:Miss Supranational]]</text>
      <sha1>2em2bhfwzf2xtjghcg344sv2gzo8hh6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mahal na Birhen ng Mapaghimalang Medalya</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334842</id>
    <redirect title="Mapaghimalang Medalya" />
    <revision>
      <id>2166559</id>
      <timestamp>2025-06-27T23:53:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jojit fb</username>
        <id>38</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Mapaghimalang Medalya]]</comment>
      <origin>2166559</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35" sha1="pjr91lbf680has4wh57fym4sxrgknvn" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Mapaghimalang Medalya]]</text>
      <sha1>pjr91lbf680has4wh57fym4sxrgknvn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334843</id>
    <redirect title="Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas" />
    <revision>
      <id>2166576</id>
      <timestamp>2025-06-28T01:59:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JesusChristismySavior777</username>
        <id>148709</id>
      </contributor>
      <comment>Inilipat ni JesusChristismySavior777 ang pahinang [[Ispiker ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]] sa [[Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]: mas tinaga</comment>
      <origin>2166576</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="71" sha1="j6gaptakvee7bckhw403pykfmyz0tnz" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Tagapagsalita ng Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas]]</text>
      <sha1>j6gaptakvee7bckhw403pykfmyz0tnz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334844</id>
    <revision>
      <id>2166601</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:47:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Inilikha sa pagsalin ng pahinang &quot;[[:en:Special:Redirect/revision/1297146926|Full breakfast]]&quot;</comment>
      <origin>2166601</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2378" sha1="fw6iskh45h0z8g76gur47s0p4v3fyhi" xml:space="preserve">
{{Italic title}}

{{Italic title}}
[[Talaksan:Full_English_breakfast_(cropped).jpg|thumb| Pangunahing plato ng tipikal na {{Lang|en|full English breakfast}}, na binubuo ng bekon, pritong itlog, ''{{Lang|en|sausage}}'', kabute, ''{{Lang|en|baked beans}}'', ''{{Lang|en|hash brown}}'' at inihaw na kamatis]]
Ang '''''full breakfast''''' ({{Literal na pagsasalin|buong almusal}}) o '''''fry-up''''' ay isang mabigat na lutong [[Agahan|almusal]] na karaniwang inihahain sa Britanya at Irlanda. Depende sa rehiyon, maaari rin itong tawaging ''{{Lang|en|full English}}'',&lt;ref name=&quot;full English&quot;&gt;{{Cite web |title=The full English |url=http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-url=https://web.archive.org/web/20140728111930/http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-date=28 July 2014 |access-date=26 February 2014 |publisher=Jamieoliver.com}}&lt;/ref&gt; isang ''{{Lang|en|full Irish}}'', ''{{Lang|en|full Scottish}}'',&lt;ref name=&quot;full Scottish&quot;&gt;{{Cite web |title=Traditional Scottish Food |url=http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-url=https://web.archive.org/web/20140213034050/http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-date=13 February 2014 |access-date=26 February 2014 |publisher=Visit Scotland}}&lt;/ref&gt; ''{{Lang|en|full Welsh}}'',&lt;ref name=&quot;walesonline.co.uk&quot;&gt;{{Cite news |date=25 October 2005 |title=So what is a 'full Welsh breakfast'? |work=Wales Online |url=http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140502004835/http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |archive-date=2 May 2014}}&lt;/ref&gt; o ''{{Lang|en|Ulster fry}}''.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Bell |first=James |date=29 January 2014 |title=How to... Cook the perfect Ulster Fry |work=Belfast Telegraph |url=http://www.belfasttelegraph.co.uk/life/recipes/how-to-cook-the-perfect-ulster-fry-29962910.html |access-date=26 February 2014}}&lt;/ref&gt; Naging tanyag ang pritong almusal  na ito sa Gran Britanya at Irlanda noong panahong Biktoryano; bagamat hindi lumitaw ang terminong &quot;full breakfast&quot;, binanggit sa ''Book of Household Management'' ni [[Isabella Beeton]] (1861) ang isang  almusal na gawa sa &quot;pritong hamon at itlog&quot;.
[[Kategorya:Mga pambansang lutuin]]
[[Kategorya:Almusal]]</text>
      <sha1>fw6iskh45h0z8g76gur47s0p4v3fyhi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166602</id>
      <parentid>2166601</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T05:50:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Pag-aayos sa sanggunian</comment>
      <origin>2166602</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2628" sha1="lf03l01hzz49v4ev0a3n69qisxzihnm" xml:space="preserve">{{Italic title}}
[[Talaksan:Full_English_breakfast_(cropped).jpg|thumb| Pangunahing plato ng tipikal na {{Lang|en|full English breakfast}}, na binubuo ng bekon, pritong itlog, ''{{Lang|en|sausage}}'', kabute, ''{{Lang|en|baked beans}}'', ''{{Lang|en|hash brown}}'' at inihaw na kamatis]]
Ang '''''full breakfast''''' ({{Literal na pagsasalin|buong almusal}}) o '''''fry-up''''' ay isang mabigat na lutong [[Agahan|almusal]] na karaniwang inihahain sa Britanya at Irlanda. Depende sa rehiyon, maaari rin itong tawaging ''{{Lang|en|full English}}'',&lt;ref name=&quot;full English&quot;&gt;{{Cite web |title=The full English |trans-title=Ang full English |url=http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-url=https://web.archive.org/web/20140728111930/http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-date=28 Hulyo 2014 |access-date=26 Pebrero 2014 |publisher=Jamieoliver.com |language=en}}&lt;/ref&gt; isang ''{{Lang|en|full Irish}}'', ''{{Lang|en|full Scottish}}'',&lt;ref name=&quot;full Scottish&quot;&gt;{{Cite web |title=Traditional Scottish Food |trans-title=Tradisyonal na Pagkaing Eskoses |url=http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-url=https://web.archive.org/web/20140213034050/http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-date=13 Pebrero 2014 |access-date=26 Pebrero 2014 |publisher=Visit Scotland |language=en}}&lt;/ref&gt; ''{{Lang|en|full Welsh}}'',&lt;ref name=&quot;walesonline.co.uk&quot;&gt;{{Cite news |date=25 October 2005 |title=So what is a 'full Welsh breakfast'? |language=en |trans-title=Kaya ano ba ang isang 'full Welsh breakfast'? |work=Wales Online |url=http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140502004835/http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |archive-date=2 May 2014}}&lt;/ref&gt; o ''{{Lang|en|Ulster fry}}''.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Bell |first=James |date=29 Enero 2014 |title=How to... Cook the perfect Ulster Fry |language=en |trans-title=Paano... Lutuin ang perpektong Ulster Fry |work=Belfast Telegraph |url=http://www.belfasttelegraph.co.uk/life/recipes/how-to-cook-the-perfect-ulster-fry-29962910.html |access-date=26 Pebrero 2014}}&lt;/ref&gt; Naging tanyag ang pritong almusal  na ito sa Gran Britanya at Irlanda noong panahong Biktoryano; bagamat hindi lumitaw ang terminong &quot;full breakfast&quot;, binanggit sa ''Book of Household Management'' ni [[Isabella Beeton]] (1861) ang isang  almusal na gawa sa &quot;pritong hamon at itlog&quot;.

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}

[[Kategorya:Mga pambansang lutuin]]
[[Kategorya:Almusal]]</text>
      <sha1>lf03l01hzz49v4ev0a3n69qisxzihnm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>2166646</id>
      <parentid>2166602</parentid>
      <timestamp>2025-06-28T07:44:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>+ Panimula</comment>
      <origin>2166646</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3039" sha1="j1myxv9nswis9j1dq3i3vtck385nn98" xml:space="preserve">{{Italic title}}
[[Talaksan:Full_English_breakfast_(cropped).jpg|thumb| Pangunahing plato ng tipikal na {{Lang|en|full English breakfast}}, na binubuo ng bekon, pritong itlog, ''{{Lang|en|sausage}}'', kabute, ''{{Lang|en|baked beans}}'', ''{{Lang|en|hash brown}}'' at inihaw na kamatis]]
Ang '''''full breakfast''''' ({{Literal na pagsasalin|buong almusal}}) o '''''fry-up''''' ay isang mabigat na lutong [[Agahan|almusal]] na karaniwang inihahain sa Britanya at Irlanda. Depende sa rehiyon, maaari rin itong tawaging ''{{Lang|en|full English}}'',&lt;ref name=&quot;full English&quot;&gt;{{Cite web |title=The full English |trans-title=Ang full English |url=http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-url=https://web.archive.org/web/20140728111930/http://www.jamieoliver.com/recipes/pork-recipes/the-full-english |archive-date=28 Hulyo 2014 |access-date=26 Pebrero 2014 |publisher=Jamieoliver.com |language=en}}&lt;/ref&gt; isang ''{{Lang|en|full Irish}}'', ''{{Lang|en|full Scottish}}'',&lt;ref name=&quot;full Scottish&quot;&gt;{{Cite web |title=Traditional Scottish Food |trans-title=Tradisyonal na Pagkaing Eskoses |url=http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-url=https://web.archive.org/web/20140213034050/http://www.visitscotland.com/about/food-drink/traditional |archive-date=13 Pebrero 2014 |access-date=26 Pebrero 2014 |publisher=Visit Scotland |language=en}}&lt;/ref&gt; ''{{Lang|en|full Welsh}}'',&lt;ref name=&quot;walesonline.co.uk&quot;&gt;{{Cite news |date=25 October 2005 |title=So what is a 'full Welsh breakfast'? |language=en |trans-title=Kaya ano ba ang isang 'full Welsh breakfast'? |work=Wales Online |url=http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140502004835/http://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/what-full-welsh-breakfast-2374227 |archive-date=2 May 2014}}&lt;/ref&gt; o ''{{Lang|en|Ulster fry}}''.&lt;ref&gt;{{Cite news |last=Bell |first=James |date=29 Enero 2014 |title=How to... Cook the perfect Ulster Fry |language=en |trans-title=Paano... Lutuin ang perpektong Ulster Fry |work=Belfast Telegraph |url=http://www.belfasttelegraph.co.uk/life/recipes/how-to-cook-the-perfect-ulster-fry-29962910.html |access-date=26 Pebrero 2014}}&lt;/ref&gt; Naging tanyag ang pritong almusal  na ito sa Gran Britanya at Irlanda noong panahong Biktoryano; bagamat hindi lumitaw ang terminong &quot;full breakfast&quot;, binanggit sa ''Book of Household Management'' ni [[Isabella Beeton]] (1861) ang isang  almusal na gawa sa &quot;pritong hamon at itlog&quot;.

Kabilang sa mga karaniwang sangkap ang [[Bacon|bekon]], [[sausage]], [[Itlog (pagkain)|itlog]], ''{{Lang|en|black pudding}}'', kamatis, kabute, at pritong tinapay o tinostang tinapay at karaniwang sinasamahan ng tsaa ang putahe. Karaniwang isinasama rin sa makabagong bersiyon ang ''{{Lang|en|baked beans}}'', ''{{Lang|en|hash brown}}'', at kape (bilang kapalit ng tsaa), ngunit hindi tradisyonal ang mga ito.

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}

[[Kategorya:Mga pambansang lutuin]]
[[Kategorya:Almusal]]</text>
      <sha1>j1myxv9nswis9j1dq3i3vtck385nn98</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapan:Full breakfast</title>
    <ns>1</ns>
    <id>334845</id>
    <revision>
      <id>2166603</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:51:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>+ isinalinwikang pahina</comment>
      <origin>2166603</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" sha1="sszxrrefgmm21w4w3qs9d57rh7tmm13" xml:space="preserve">{{Isinalinwikang pahina|en|Full breakfast}}</text>
      <sha1>sszxrrefgmm21w4w3qs9d57rh7tmm13</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Buong almusal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334846</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166604</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:52:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[full breakfast]]</comment>
      <origin>2166604</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Buong agahan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334847</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166605</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:52:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[full breakfast]]</comment>
      <origin>2166605</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full English</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334848</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166606</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:53:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166606</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full English breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334849</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166607</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:54:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166607</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full english breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334850</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166608</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:54:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166608</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full english</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334851</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166609</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:55:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166609</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fry-up</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334852</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166610</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:55:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166610</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fry up</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334853</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166611</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:55:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166611</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng Ingles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334854</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166612</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:57:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166612</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang Ingles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334855</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166613</id>
      <timestamp>2025-06-28T05:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166613</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Irish</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334856</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166614</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:00:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166614</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full irish</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334857</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166615</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:01:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166615</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Irish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334858</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166616</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:01:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166616</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full irish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334859</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166617</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:01:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166617</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng Irlandes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334860</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166618</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:02:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166618</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang Irlandes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334861</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166619</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:02:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166619</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Scottish</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334862</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166620</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:03:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166620</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full scottish</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334863</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166621</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:04:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166621</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Scottish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334864</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166622</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:04:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166622</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Irish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334865</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166623</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:05:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166623</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full scottish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334866</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166624</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:05:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166624</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Scottish breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334867</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166625</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:06:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166625</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng Eskoses</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334868</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166626</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:06:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166626</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang Eskoses</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334869</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166627</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:07:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166627</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng ingles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334870</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166628</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:08:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166628</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang ingles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334871</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166629</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:09:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166629</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng eskoses</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334872</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166630</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:11:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166630</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang eskoses</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334873</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166632</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:12:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166632</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Welsh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334874</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166633</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:12:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166633</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full Welsh breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334875</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166634</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:13:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166634</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full welsh</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334876</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166635</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:13:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166635</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Full welsh breakfast</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334877</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166636</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:14:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166636</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng Gales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334878</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166637</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:14:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166637</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang Gales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334879</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166638</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:15:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166638</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Agahang gales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334880</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166639</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:15:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166639</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Almusal ng gales</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334881</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166640</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:16:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166640</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ulster fry</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334882</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166641</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:17:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166641</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kumpletong almusal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334883</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166642</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:18:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166642</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kumpletong agahan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334884</id>
    <redirect title="Full breakfast" />
    <revision>
      <id>2166643</id>
      <timestamp>2025-06-28T06:18:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LknFenix</username>
        <id>125962</id>
      </contributor>
      <comment>Ikinakarga sa [[Full breakfast]]</comment>
      <origin>2166643</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Full breakfast]]</text>
      <sha1>lxtrifkgtjo3t6k2yyqgpcw6qpjx72h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pananakit ng bayag</title>
    <ns>0</ns>
    <id>334885</id>
    <redirect title="Pagkirot ng bayag" />
    <revision>
      <id>2166692</id>
      <timestamp>2025-06-28T11:39:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <comment>Inilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Pananakit ng bayag]] sa [[Pagkirot ng bayag]]</comment>
      <origin>2166692</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" sha1="7czwlu7efwzhek54zmtf72ovi4ejtae" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Pagkirot ng bayag]]</text>
      <sha1>7czwlu7efwzhek54zmtf72ovi4ejtae</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Usapan:Pananakit ng bayag</title>
    <ns>1</ns>
    <id>334886</id>
    <redirect title="Usapan:Pagkirot ng bayag" />
    <revision>
      <id>2166694</id>
      <timestamp>2025-06-28T11:39:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Cloverangel237</username>
        <id>149506</id>
      </contributor>
      <comment>Inilipat ni Cloverangel237 ang pahinang [[Usapan:Pananakit ng bayag]] sa [[Usapan:Pagkirot ng bayag]]</comment>
      <origin>2166694</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="84lzesrfifw48mac2iezor7si0a4z9p" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Usapan:Pagkirot ng bayag]]</text>
      <sha1>84lzesrfifw48mac2iezor7si0a4z9p</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>