Wikipedia tlwiki https://tl.wikipedia.org/wiki/Unang_Pahina MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Midya Natatangi Usapan Tagagamit Usapang tagagamit Wikipedia Usapang Wikipedia Talaksan Usapang talaksan MediaWiki Usapang MediaWiki Padron Usapang padron Tulong Usapang tulong Kategorya Usapang kategorya Portada Usapang Portada TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 1196 2166960 2165436 2025-06-30T13:03:03Z Superastig 11141 /* Mga panlabas na link */ Ayusin ang mga padron. 2166960 wikitext text/x-wiki {{update|date=Marso 2023}} {{Infobox broadcasting network |name = GMA Network |logo = Gma network logo.png |type = [[Terrestrial television|Broadcast]] [[Commercial television|commercial]] [[television network]] |branding = The ''Kapuso'' Network <small>(''Kapuso'' is a [[Tagalog language|Tagalog]] term for "a member of the heart")</small> |country = {{PHI}} |available = Pambansa |founder = [[Robert Stewart (entrepreneur)|Robert "Uncle Bob" Stewart]] |slogan = ''Buong Puso Para sa Kapuso'' ([[English language|English]]: Wholehearted for the One in Heart) |area = [[Philippines]] |tvstations = [[List of GMA Network stations]] |market_share = 35.95% <small>([[AGB Nielsen Philippines|Nielsen]] Urban National TAM January-August 2016)</small><ref>{{cite web|title=Media Ownership Monitor Philippines - GMA 7|url=http://philippines.mom-rsf.org/en/media/detail/outlet/gma-7/|publisher=[[Reporters Without Borders]]|accessdate=April 26, 2017}}</ref> |language = [[Wikang Filipino|Filipino]] (pangunahin)<br>[[Wikang Ingles|Ingles]] (pangalawa) |erp = |headquarters = [[GMA Network Center]], [[EDSA (road)|EDSA]] corner [[Timog Avenue]], Diliman, [[Quezon City]], [[Pilipinas]] |owner = [[GMA Network (company)|GMA Network Inc.]] |key_people = [[Felipe Gozon|Felipe L. Gozon]] <small>([[chairman]])</small><br>Gilberto R. Duavit Jr <small>([[president (corporate title)|president]] and [[Chief Operating Officer|COO]]</small>)<br>Felipe S. Yalong <small>(executive vice-president and [[Chief Financial Officer|CFO]]</small>)<br>Nessa Valdellon <small>(first vice president for news and public affairs)</small> |founded = {{start date and age|1950|3|1}} |launch_date = 1 Marso 1950 <small>([[DZBB-AM|radio]])</small><br>29 Oktubre 1961 <small>(television)</small> |former_names = RBS TV (1961–1974)<br>GMA Radio-Television Arts (1974–1992)<br>GMA Rainbow Satellite Network (1992–1995) |Picture format = [[1080i]] <small>(Downscaled to [[480i]] ([[SDTV]]))</small> |servicename1 = Sister channels |service1 = [[GMA News TV]]<br>[[Heart of Asia]]<br>[[Hallypop]] |servicename2 = International channels |service2 = [[GMA Pinoy TV]]<br>[[GMA Life TV]]<br>[[GMA News TV|GMA News TV International]] |website = [http://www.gmanetwork.com gmanetwork.com] |footnotes = }} Ang '''GMA Network''' ('''Global Media Arts''' o simpleng '''GMA''') ay isang pangunahing komersyal na broadcast na telebisyon at radyo sa Pilipinas. Ang GMA Network ay ang pangunahing katangian ng GMA Network Inc. Ang unang broadcast sa telebisyon ay noong 29 Oktubre 1961, ang GMA Network (dating kilala bilang '''RBS TV Channel 7, GMA Radio-Television Arts''' at '''GMA Rainbow Satellite Network''') sa bilang "Kapuso Network" sa pagtukoy sa balangkas ng logo ng kumpanya. Ito ay namumula sa [[GMA Network Center]], sa [[Quezon City]] at ang transmiter nito, [[Tower of Power]] ay matatagpuan sa Tandang Sora Avenue, sa [[Quezon City]]. Ang orihinal na kahulugan ng “GMA” ay ang “[[Malawakang Maynila|Greater Manila Area]]” (Malawakang Maynila) na tumutukoy sa unang coverage area ng istasyon. Habang lumalawak ang network ay nagbago ito sa ''Global Media Arts''. Ngayon, ang pangunahing istasyon ng telebisyon ay [[DZBB-TV]] (GMA 7 Manila). Ang network ay may 3 na nagmumula na istasyon at 49 na istasyon sa buong bansa. Ang programa nito ay makukuha rin sa labas ng Pilipinas sa Internasyonal sa pamamagitan ng [[GMA Pinoy TV]], [[GMA Life TV]] at [[GMA News TV International]]. == Kasaysayan == ===Republic Broadcasting System=== Ang GMA Network ay nagsimula sa himpilan ng radyong [[DZBB]] na pagmamay-ari ng ''Republic Broadcasting System'' ni Robert "Uncle Bob" Stewart, isang Amerikanong war correspondent. Ang himpilan ay nagsimulang sumahimpapawid noong 14 Hunyo 1950 sa ika-apat na palapag ng Gusaling Calvo sa [[Kalye Escolta]], Maynila. Sila ay nakilala sa pagtutok ng mga balita tulad ng biglaang pagkamatay ni dating [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulong]] [[Ramon Magsaysay]], ang pagsabog ng Bundok Hibok-Hibok noong 17 Marso 1957 at iba't-ibang halalan ng bansa. Ang DZBB ang kauna-unahang himpilan ng radyo sa bansa na gumamit ng ''telephone patch'' para sa mga "live" na panayam. ANg himpilan din ang nagsahimpapawid ng palatuntunang na naging batayan ng mga kasalukuyang programang pampampolitika tulad ng ''Kuwentong Kutsero'' at ang paligsahang sa pag-awit sa radyo, ang ''Tawag ng Tanghalan''. Makalipas ang isang dekada, sinubukan ni Stewart ang pagsasahimpapawid sa telebisyon. Gamit ang dalawang kamera at isang lumang transmitter, ang [[DZBB-TV|RBS Channel 7]], ang ikatlong himpilan ng telebisyon sa Pilipinas ay unang sumahimpapawid noong 29 Oktubre 1961. Kahit na karamihan sa mga palatuntunang ng himpilang ito ay galing sa ibang bansa, ang RBS ay gumawa rin ng mga lokal na programa tulad ng ''Uncle Bob's Lucky Seven Club'', ''Dance Time with Chito'' at iba't-ibang programang pambalitaan. Laging nalulugmok sa pagkalugi ang RBS pagkatapos itatag ang kanilang himpilan ng telebisyon. Sila ay laging nalalayo sa mga ibang matatag na television networks ngunit ito ay hindi pumigil sa kanila para magsimulang sumahimpapawid sa [[Cebu]] ([[DYSS-TV]]) noong 1963. === GMA Radio-Television Arts === [[Image:GMA logo 1980.PNG|150px|left|thumb|Ang GMA Radio-Television Arts logo na ginamit mula 1979 hanggang 1992.]] Noong 21 Setyembre 1972, idineklara ni dating [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulong]] [[Ferdinand Marcos]] ang Martial Law sa buong Pilipinas. Ilang lupon ng sundalo ang pumasok sa mga himpilan ng radyo at telebisyon at ito ay isinailalim sa kontrol ng militar upang maiwasan ang propaganda ng mga "komunista". Lahat ng media na kritikal kay Marcos ay ipinasara. Ang mga dayuhang indibidwal at kompanya ay hindi pinayagang magmay-ari ng kahit anong media outlet sa bansa. Si Stweart at ang [[American Broadcasting Corporation]], na nagmamay-ari ng ilang bahagi ng RBS<ref name="ABC">''GMA Gold: Fifty Years of Broadcast History'', Chelo Banal Formoso (ed.), GMA Network.</ref> ay napilitang ibenta ang majority share ng kompanya sa isang grupo na kinabibilangan nina Gilberto Duavit Sr., isang opisyal ng [[Malacañang]], Menandro Jimenez at Felipe Gozon noong 1974. Sa pamamagitan nito, ang himpilan ay muling pinayagang sumahimpapawid. Binago rin ang pangalan ng himpilan bilang ''GMA Radio-Television Arts'' (ang ibig sabihin ng GMA ay Greater Manila Area, ang pangunahing abot ng himpilan), ngunit ang RBS ang nagsilbi nilang opisyal na pangalan ng kompanya hanggang 1996. Si Jimenez ang tumayong pangulo ng kompanya samantalang si Gozon naman ang naging chairman. Nang namatay si [[Benigno Aquino, Jr.|Benigno "Ninoy" S. Aquino, Jr.]], isang dating senador na tumutuligsa sa pamahalaang Marcos noong 21 Agosto 1983, isa lamang itong maliit na balita noon dahil kontrolado ni Marcos ang media noon. Unti-unting nawala ang kontrol ni Marcos sa media nang isahimpapawid ng GMA ang libing ni Aquino, ang nag-iisang lokal na himpilan na gumawa nito. Noong 1984, sinubukan ni [[Imee Marcos]], anak ni Pangulong Marcos, na kupkupin ang GMA ngunit ito ay hindi nagtagumpay at pinigilan ito ng mga punong ehekutibo ng GMA. Tuluyang umalis ng bansa si Stewart at nadismaya sa ginawa ng mga Marcos. Ang GMA rin ang naging instrumental noong panahon bago isaganap ang [[Rebolusyon sa EDSA]] noong 1986. Ang network ang unang umere ng isang panayam kay [[Corazon Aquino]] noong 1984, at kanyang ipinahayag na tatakbo siya bilang Pangulo kung makakakuha siya ng isang milyong lagda. Noong [[Pebrero]] 1986, ang network rin ang unang nagbalita na sina [[Fidel Ramos]] at [[Juan Ponce Enrile]] ay tumiwalag na sa pamahalaang Marcos. Nang naibalik na ang demokrasya sa Pilipinas sa pamamagitan ng People Power Revolution noong 1986, ang mga himpilan ng telebisyong ipinasara noong Martial Law ay muling sumahimpapawid, at ang karamihan ay ibinalik sa orihinal nilang may-ari. Ang ABS-CBN ay muli ring umere at makalipas ng anim na buwan ay kinuha ang pangunahing posisyon sa ratings. Ang kalagayang pampolitika ng bansa ay nakadagdag sa mga pahirap ng himpilan nang kupkupin ito ng mga rebeldeng sundalo, para patumbahin si Pangulong Aquino. Noong 1987, binuksan nila ang kanilang live studio, ang Broadway Centrum, pinalakas ang kanilang mga programa at binuksan ang kanilang 777-talampakang ''Tower of Power'', ang pinakamataas na istrakturang ginawa ng tao sa bansa noong 1988. ===Ang ''Rainbow'' network=== [[Image:GMA 97.png|150px|frame|Ang ''Rainbow Network'' ang naging pagkakakilanlan ng network hanggang 2002 nang baghuin nila ang kanilang logo at islogan.]] Naging pangunahing prayoridad ng GMA ang pagsasahimpapawid sa ibang bansa nang ilunsad nila ang ''Rainbow Sattelite'' noong 30 Abril 1992. Sa pamamagitan ng mga relay stations, ang mga palatuntunan ng GMA ay napapanood sa buong bansa at sa Timog Silangang Asya. Umere rin ang ibang programa ng GMA sa animnapung (60) lungsod sa Estados Unidos at ibang bahagi ng Timog Amerika sa pamamagitan ng ''International Channel Network''. Ang GMA rin ang naging opisyal na tagahimpapawid ng 1995 [[World Youth Day]], ang huling bisita ni [[Papa Juan Pablo II]] sa bansa. Nang taong ding iyon, inilunsad ng GMA ang kanilang UHF na himpilan, ang Cityet Television, bagong mga palatuntunan (kabilang rito ang [[Bubble Gang]] at [[Startalk]], na ngayon ay isa sa mga pinakamatagal nang umeereng programa sa telebisyon), at ang balitaang [[Saksi]] nina [[Mike Enriquez]], [[Mel Tiangco]] at [[Jay Sonza]]. Kasabay nito ang dalawang sikat na programang sumahimpapawid sa [[ABS-CBN]] ng ilang taon, ang [[Eat Bulaga]] at ''Okay Ka Fairy Ko''. Noong 1996, pormal nang binago ng GMA ang kanilang pangalang pankalakal bilang ''GMA Network, Incorporated''. Binago din ang ankronim ng GMA bilang "Global Media Arts". Ang GMA Films ay itinatag rin ng nasabing taon. At noong 1998, inilunsad nito ang pinakamahal na pelikula noong panahon na iyon, ang [[José Rizal (pelikula)|José Rizal]] na nagkakahalaga ng 80 milyong piso. Ang pelikulang ito ay tumanggap ng maraming parangal at pagpuri. Ang GMA rin ang kauna-unahang nakatanggap ng [[Peabody Award]] para sa Investigative Journalism sa Pilipinas noong 1999. Ang Citynet ay binago at naging EMC, ang pinaka-unang music video channel sa bansa. Ito ay naging Channel V Philipines makalipas ng ilang panahon. Ngunit ito ay napilitang ipasara dahil sa magkakontra ng interes sa ginta ng mga nagpapalakad ng GMA, na noon ay kinukunsidera ng PLDT, na nagmamay-ari sa [[MTV Philippines]], isa sa mga sangay nito. Ang GMA rin ang naging opisyal na tagapagsahimpapawid sa Pilipinas ng Global Millenium Day Broadcast noong 2000. Noong Enero 2000, bumaba sa bilang pangulo ng GMA si Menardo Jimenez at si Felipe Gozon pumalit sa kanya. Si Gilberto Duavit Jr. naman ang naging Chief Operating Office ng kompanya. ===Ang ''Kapuso'' network=== [[Image:kapuso unveiling.jpg|150px|left|thumb|Ipinakita ng GMA Network ang ''Kapuso'' logo sa tuktok ng [[GMA Network Center]].]] Noong 2002, binago ng network ang kanilang pagkakakinlanlan upang manguna sa pagbibigay ng balita at aliw. Binago nila ang kanilang logo at islogan para maipakita ang kanilang bagong pagkakakinlanlan ngunit kasama pa rin ang kanilang dating islogan bilang ''Rainbow Network''. Ang bagong tatak ay may kasamang pulang hugis pusong na kasama ang iba't ibang kulay na tumatayo bilang isang bahaghari. Ang naging bago nilang islogan ay "''Kapuso, Anumang Kulay ng Buhay''". Ang mga ito ay ipinakita sa publiko noong 27 Oktubre 2002 sa isang espesyal na pagtatanghal ng programang [[SOP Rules]]. ==Mga palabas== {{main|Talaan ng mga palabas ng GMA Network}} Kinapalolooban ang mga programa ng GMA Network ng mga balita, mga palabas tungkol sa kasalukuyang kaganapan, [[dokumentaryo]], [[drama]], mga seryeng banyagang sinalin sa [[Wikang Tagalog|Tagalog]], mga palabas ng balitaktakan, palarong palabas, mga sari-saring palabas, musikal, [[sitcom]], pambatang palabas, mga [[anime]], mga palabas na pantasya at realidad. Halos lahat ng mga palabas nito ay isinasahimpapawid mula sa GMA Network Center. ==Mga kaugnay na artikulo== *[[Telebisyon]] *[[Tala ng mga estasyong pantelebisyon sa Pilipinas]] *[[Tala ng mga himpilan ng GMA Network]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} ==Mga panlabas na link== *[https://www.gmanetwork.com GMANetwork.com] {{GMA Network}} {{Radyo sa Pilipinas}} {{Telebisyon sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga network pantelebisyon]] [[Kategorya:Telebisyon sa Kalakhang Maynila]] [[Kategorya:GMA Network]] [[Kategorya:Mga kompanya sa Pilipinas]] ogt4jywh0izyo3c4mzki9wy8y7kg9q2 0 1801 2166985 2152415 2025-06-30T23:19:30Z 110.54.208.192 jwjfja 2166985 wikitext text/x-wiki {{Infobox islands |name = Mindanao <!--|image name = File:Mindanao Red.png |image caption = Mindanao is shown in color red; its associated islands in maroon.--> |nickname = Timog Pilipinas |locator map = {{Location map|Philippines|caption=|float=center|width=220|lat=8|long=125|marksize=16}} |map caption = Mindanao (Pilipinas) |location = [[Timog Silangang Asya]] |coordinates = |archipelago = [[Pilipinas]] |total islands = 7,107 |major islands = Mindanao, Sulu |area_km2 = 104,530 |rank = Ika-19 |highest mount = [[Bundok Apo]] |elevation_m = 3,412 |country = {{flagicon|Philippines}} [[Pilipinas]] |capital = [[Lungsod Davao]] |country admin divisions title = Rehiyon |country admin divisions = [[Caraga]], [[Hilagang Mindanao]], [[Tangway ng Zamboanga]], [[Rehiyon ng Davao]], [[Bangsamoro|Nagsasariling Rehiyon ng Bangsamoro sa Muslim na Mindanao]] (BARMM), [[SOCCSKSARGEN]] |country admin divisions title 1 = Lalawigan |country admin divisions 1 = [[Agusan del Norte]], [[Agusan del Sur]], [[Basilan]], [[Sulu]], [[Tawi-Tawi]], [[Surigao del Norte]], [[Surigao del Sur]], [[Kapuluang Dinagat]], [[Davao de Oro]], [[Davao del Norte]], [[Davao del Sur]], [[Davao Occidental]], [[Davao Oriental]], [[Misamis Oriental]], [[Misamis Occidental]], [[Bukidnon]], [[Lanao del Norte]], [[Lanao del Sur]], [[Lalawigan ng Cotabato|Cotabato]], [[Timog Cotabato]], [[Sarangani]], [[Sultan Kudarat]], [[Maguindanao]], [[Zamboanga del Norte]], [[Zamboanga del Sur]], [[Zamboanga Sibugay]] |country largest city = [[Lungsod ng Davao]] |country largest city population = 1,449,296 |population = 21,968,174 |population as of = 2010 |density_km2 = 232 |ethnic groups = [[Bajau|Bajao]], [[Mga Bisaya|Bisaya]], [[Subanon]], [[Mga Hiligaynon|Hiligaynon]], [[Mga Cebuano|Cebuano]], [[Mga Waray|Waray]], [[Mga Karay-a|Karay-a]], [[Mga Butuanon|Butuanon]], [[Mga Surigaonon|Surigaonon]], [[Mga Sangirese|Sangirese]], [[Lumad]] [[Kamayo]], [[Cotabato Manobo language|Manobo]], [[Tasaday]], [[T'boli]], [[Mga Moro|Moro]], [[Mga Maguindanao|Maguindanao]], [[Maranao]], [[Zamboangueño|Latino Zamboangueño]], [[Mga Tagalog|Tagalog]] }} Ang o '''Kamindanawan''', ([[Ingles]]: '''Southern Pilipinas''' o [[Wikang Tagalog|Tagalog]]: '''Timog Pilipinas''') ay ang ikalawang pinakamalaking [[pulo]] sa [[Pilipinas]]. Ito rin ang tawag sa isa sa tatlong pangunahing pangkat ng mga pulo sa Pilipinas (ang dalawa ay ang [[Luzon]] at ang [[Kabisayaan]]), na binubuo ng pulo ng Mindanao at ng mga nakapalibot na mga maliliit na pulo. Pinakamalaking lungsod sa Mindanao ang [[Lungsod ng Davao]]. Sa 21,968,174 populasyon ng Mindanao, (ayon sa senso noong 2010) 10 bahagdan ay mga Moro o [[Muslim]].<ref name="investvine">{{cite web|url=http://investvine.com/unearthed-gem-of-minda/|title=Unearthed gem|first=Justin|last=Calderon|work=Inside Investor|date=22 Abril 2013|accessdate=29 Abril 2013|archive-date=26 Disyembre 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226084529/http://investvine.com/unearthed-gem-of-minda/|url-status=dead}}</ref> Ang Mindanao ang bukod tanging pook heograpikal sa Pilipinas na may malaking bilang ng mga [[Muslim]]. Ang pinakatimog na bahagi ng Mindanao, partikular ang lalawigan ng [[Maguindanao]] [[Lanao del Sur]], [[Sulu]], at [[Tawi-Tawi]] (na bahagi ng [[Bangsamoro|Nagsasariling Rehiyon ng Bangsamoro sa Muslim na Mindanao]] (BARMM), ay tahanan ng nakararaming Pilipinong Muslim. Dahil sa malawakang kahirapan, pagkakaiba-iba ng relihiyon, ang pulo ay kinakitaan ng paghihimagsik ng mga komunista, pati na rin ng mga kilusang armadong separatistang Muslim. ==Kasaysayan== [[File:Spanish map of Mindanao.jpg|thumb|left|250px|Isang lumang mapang Kastila ng pulo ng Mindanao.]] Isinunod ang pangalan ng Mindanao sa [[mga Maguindanaon]] na bumubuo sa pinakamalaking [[Kasultanan ng Maguindanao|Kasultanan]] ayon sa kasaysayan, at makikita sa mga mapa na ginawa noong ika-17 at ika-18 dantaon na nagmumungkahi na ang pangalan ay ginamit upang tukuyin ang pulo ng mga makapangyarihang katutubo ng panahong iyon. Unang lumaganap ang [[Islam]] sa rehiyon noong ika-13 dantaon sa pamamagitan ng mga mangangalakal na Arabe mula sa kasalukuyang [[Malaysia]] at [[Indonesia]]. Bago pa man maganap ito, ang mga katutubo ay pangunahing mga [[animista]] na naninirahan sa mga maliliit na pamayanan.<ref name="slate">{{cite web|url=http://www.slate.com/id/2112795/|title=How Islam got to the Philippines|first=Brendan I.|last=Koerner|work=Slate|date=28 Enero 2005|accessdate=4 Oktubre 2009}}</ref> Karamihan sa mga taal na populasyon ng mga Tausug, [[Maranao]] at [[Maguindanaon]] ay agad na lumipat sa pananampalatayang Islam maliban sa mga mailap na [[Subanon]], [[Talaandig]], [[Higaonon]] at ilang maliliit na mga tribo na tumangging makipag-ugnayan sa mga Arabeng misyonero ng Islam. Itinayo ang pinakaunang [[moske]] sa Pilipinas noong kalagitnaan ng ika-14 na dantaon sa bayan ng [[Simunul]].<ref name="slate" /> Sumunod ang mga kasultanan ng [[Kasultanan ng Sulu|Sulu]] at [[Kasultanan ng Maguindanao|Maguindanao]] noong ika-15 at ika-16 na dantaon. Noong huling bahagi ng ika-16 na dantaon hanggang unang bahagi ng ika-17 dantaon, naganap ang unang pagtatagpo sa mga [[Espanya|Kastila]]. Sa panahong ito, maayos nang nakatatag ang Islam sa Mindanao at nagsisimula nang manghikayat sa mga pangkat sa malalaking kapuluan ng [[Kabisayaan]] tulad ng [[Cebu]] at [[Bohol]], gayundin sa dulong hilagang bahagi, tulad ng [[Maynila]] sa [[Luzon|Kalusunan]].<ref name="slate" /> Nang dumating ang mga Kastila sa [[Pilipinas]], labis silang nabagabag nang matagpuan nilang matibay ang katayuan ng Islam sa pulo ng Mindanao, bilang katatapos lang mapaalis ang mga [[Moors]] mula sa [[Espanya]] pagkatapos nang dantaong labanan sa ilalim ng [[Reconquista]]. Sa katunayan, ang pangalang ''[[Mga Moro|Moro]]'' ay wikang Kastila para sa "Moors", na ibinigay sa mga Muslim na naninirahan sa Mindanao.<ref name="slate" /> Pinangalanan ni Villalobos na Caesarea Caroli ang pulo ng Mindanao nang maabot niya ang dalampasigan nito. Isinunod ito kay Carlos V ng Banal na Emperyong Romano (at I ng Espanya). ==Heograpiya== Ikalawang pinakamalaking pulo sa Pilipinas ang Mindanao na may sukat na 104,630 kilometro kwadrado, at ikawalang pinakamataong pulo sa buong daigdig. Higit na malaki ang pulo ng Mindanao kaysa sa 125 mga bansa sa daigdig, kabilang ang [[Netherlands]], [[Austria]], [[Portugal]], [[Czech Republic]], [[Hungary]], at [[Ireland]]. Ang pulo ay bulubundukin, at kung saan matatagpuan ang [[Bundok Apo]], ang pinakamataas na bundok sa Pilipinas. Napalilibutan ng 4 na dagat ang Mindanao: ang [[Dagat Sulu]] sa kanluran,<ref>C.Michael Hogan. 2011. [http://www.eoearth.org/article/Sulu_Sea?topic=49523 ''Sulu Sea''. Encyclopedia of Earth. Eds. P.Saundry & C.J.Cleveland. Washington DC]</ref> [[Dagat Pilipinas]] sa silangan, [[Dagat Celebes]] sa timog, at [[Dagat Bohol|Dagat Mindanao]] sa hilaga. Sa lahat ng mga pulo sa Pilipinas, Mindanao ang may pinakamalawig ang pagkakaiba-iba ng pisyograpikong katangian. Ang pangkat ng pulo ng Mindanao ay sinasaklaw ang pulo ng Mindanao kasama ang [[Kapuluan ng Sulu]] sa timog kanluran. Ang pangkat ng mga pulo ay nahahati sa anim na rehiyon, na hinati pa sa 26 na [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]]. == Pangkat ng mga pulo ng Mindanao == [[Talaksan:Davao Poblacion District skyline Bajada (Davao City; 08-22-2023).jpg|thumb|Ang pinamalaking lungsod sa Mindanao ang [[Lungsod ng Davao]]]] Ang grupong ito ng Mindanao ay isang arbitraryong lupon ng mga pulo sa timogang bahagi ng Pilipinas na kinabibilangan ng anim na [[Mga rehiyon ng Pilipinas|rehiyong administratibo]]. Ang mga rehiyong ito ay nahahati sa 25 mga [[Mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]], kung saan apat lamang sa mga ito ay wala sa mismong isla ng Mindanao. Kasama sa grupo ang [[Kapuluang Sulu]] sa timog-kanluran, kinabibilangan ng mga pangunahing isla ng [[Basilan]], [[Isla ng Jolo|Jolo]], at [[Tawi-Tawi]], pati ng mga nakaratag na mga isla sa kalapit nito tulad ng [[Camiguin]], [[Isla ng Dagat|Dinagat]], [[Isla ng Siargao|Siargao]], [[Island Garden City ng Samal|Samal]], at [[mga Isla ng Sarangani]]. ==Paghihiwalay== {{See also|Paghihiwalay ng Mindanao}} Panahon pa ng dating pangulong [[Ferdinand Marcos]] Sr. Ang isinusulong ng taga-Mindanao ang paghihiwalay ng estado sa [[Luzon]] at [[Kabisayaan]] sa [[Pilipinas]], ay hindi sinangayonan ng gobyerno ng Pilipinas noong ika 1972 matapos ang kaguluhan. {| class="wikitable" |+ Mga rehiyon ng Mindanao ! scope="col" | Rehiyon ! scope="col" | Luklukang pampangasiwaan (sentrong panrehiyon) ! scope="col" | Paglalarawan |- |'''[[Tangway ng Zamboanga|Tangway ng Zamboanga (''Rehiyon IX'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph zamboanga peninsula.png|170px]] |[[Lungsod ng Zamboanga]] |Dating ''Kanlurang Mindanao'', ang Tangway ng Zamboanga ay matatagpuan sa tangway ng mismong pangalan. Ito ay binubuo ng mga probinsiya ng [[Zamboanga del Norte]], [[Zamboanga del Sur]], [[Zamboanga Sibugay]], at ng dalawang lungsod&mdash;[[Siyudad ng Zamboanga]] at [[Isabela, Basilan|Siyudad ng Isabela]]&mdash;na hindi sakop ng alinmang lalawigan. Ang Siyudad Isabela ang tanging teritoryong wala sa mismong isla ng Mindanao, ito ay nasa [[Basilan]]. Ang administratibong kabisera ng rehiyon ay ang Lungsod ng Pagadian. Ang buong rehiyon ay iisang probinsiya dati na tinawag na [[Zamboanga]]. |- |'''[[Hilagang Mindanao|Hilagang Mindanao (''Rehiyon X'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph northern mindanao.png|170px]] |[[Cagayan de Oro]] |Ang Hilagang Mindanao ay binubuo ng mga probinsiya ng [[Bukidnon]], [[Camiguin]], [[Lanao del Norte]], [[Misamis Occidental]], at [[Misamis Oriental]]. Ang lalawigan ng Camiguin ay isa ring pulo sa may hilagang baybayin. |- |'''[[Rehiyon ng Davao|Davao (''Rehiyon XI'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph davao region.png|170px]] |[[Lungsod ng Davao]] |Dating ''Timog Mindanao'', ang rehiyon ng Davao ay matatagpuan sa timog-silangang bahagi ng Mindanao. Ang rehiyon ay nahahati sa mga lalawigan ng [[Davao del Norte]], [[Davao del Sur]], [[Davao Occidental]], [[Davao Oriental]], at [[Davao de Oro]]; kasama pati ang [[Lungsod ng Davao]]. Ang [[Golpo ng Davao]] ay nasa timog at ang isla ng [[Samal, Davao del Norte|Samal]] sa golpo ay kabilang din sa rehiyon, pati ang [[mga Isla ng Sarangani]]. |- |'''[[SOCCSKSARGEN|Socsksargen (''Rehiyon XII'')]]'''<br>[[Talaksan:Socsksargen.png|170px]] |[[Koronadal]] |Dating ''Gitnang Mindanao'', ang SOCCSKSARGEN ay matatagpuan sa timog-gitnang bahagi ng isla. Binubuo ito ng mga probinsiya ng [[Lalawigan ng Cotabato|Cotabato]], [[Sarangani]], [[Timog Cotabato]], at [[Sultan Kudarat]]. Ang pangalan ng rehiyon ay isang akronim ng mga pangalan ng mga probinsiya nito kasama ang [[Heneral Santos|lungsod ng General Santos]]. |- |'''[[Caraga|Caraga (''Rehiyon XII'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph caraga.png|170px]] |[[Butuan]] |Ang Caraga ay matatagpuan sa hilagang-kanlurang parte ng Mindanao. Ang kanyang mga probinsiya ay [[Agusan del Norte]], [[Agusan del Sur]], [[Surigao del Norte]], at [[Surigao del Sur]]. Kabilang sa rehiyong ito ang mga nakaratag na isla ng Surigao del Norte tulad ng [[Isla ng Dinagat]], [[Isla ng Siargao]], at [[Bucas Grande]]. |- |'''[[Bangsamoro|Bangsamoro (''BARMM'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph Bangsamoro Autonomous Region.png|170px]] |[[Lungsod ng Cotabato]] |Ang Rehiyong Awtonomo ng Bangsamoro sa Muslim Mindanao ay isang espesyal na rehiyon na kinabibilangan ng mga teritoryo kung saan ang mayoriya ng populasyon ay [[moro]]. Kasama dito ang halos buong [[Kapuluang Sulu]] (ang [[Isabela, Basilan|Siyudad ng Isabela]] ng [[Basilan]] ay bahagi ng rehiyong Peninsula ng Zamboanga) at dalawang probinsiya sa isla ng Mindanao. Ang mga lalawigang bumubuo sa Kapuluang Sulu ay [[Basilan]], [[Sulu]], at [[Tawi-Tawi]]. Ang Basilan at Tawi-Tawi ang mga pangunahing isla ng kanilang mga lalawigan, [[Isla ng Jolo]] naman ang sa [[Sulu]]. Ang mga probinsiya sa mismong isla ng Mindanao ay ang [[Lanao del Sur]] at [[Maguindanao]]. |} {{center|{{Mindanao labelled map}}}} {{clear}} {{Largest cities | province = Mindanao | stat_ref = Source: 2020 PH Census Bureau Estimate | list_by_pop = Pilipinas | div_name = Mindanaw | div_link = Rehiyon{{!}}Rehiyon | city_1 = Lungsod ng Dabaw{{!}}''Davao City'' | div_1 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_1 = 1,776,949 | img_1 = Davao aerial view sunset (Davao City; 11-26-2021).jpg | city_2 = Lungsod ng Zamboanga{{!}}''Zamboanga City'' | div_2 = Tangway ng Zamboanga{{!}}Zamboanga Peninsula | pop_2 = 977,234 | img_2 = Zamboanga City from Garden Orchid Hotel.jpg | city_3 = Cagayan de Oro{{!}}''Cagayan de Oro'' | div_3 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_3 = 728,402 | img_3 = CAG Skyline Nov 2018.jpg | city_4 = Heneral Santos{{!}}''General Santos'' | div_4 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_4 =697,315 | img_4 = Gen Santos city 3.jpg | city_5 = Butuan{{!}}''Butuan'' | div_5 = Caraga{{!}}Caraga | pop_5 = 372,910 | city_6 = Iligan{{!}}''Iligan'' | div_6 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_6 = 450,583 | city_7 = Lungsod ng Kotabato{{!}}Cotabato City | div_7 = Bangsamoro{{!}}Bangsamoro | pop_7 = 325,079 | city_8 = Tagum{{!}}Tagum | div_8 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_8 = 296,202 | city_9 = Valencia, Bukidnon{{!}}Valencia | div_9 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_9 = 216,546 | city_10 = Pagadian{{!}}Pagadian | div_10 = Tangway ng Zamboanga{{!}}Zamboanga Peninsula | pop_10 = 210,452 | city_11 = Panabo{{!}}Panabo | div_11 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_11 = 209,230 | city_12 = Marawi{{!}}Marawi | div_12 = Bangsamoro{{!}}Bangsamoro | pop_12 = 207,010 | city_13 = Koronadal{{!}} Koronadal | div_13 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_13 = 195,398 | city_14 = Malaybalay{{!}}Malaybalay | div_14 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_14 = 190,712 | city_15 = Digos{{!}}Digos | div_15 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_15 = 188,376 | city_16 = Polomolok{{!}}Polomolok | div_16 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_16 = 172,605 | city_17 = Lungsod ng Surigao{{!}}Surigao City | div_17 = Caraga{{!}}Caraga | pop_17 = 171,107 | city_18 = Midsayap{{!}}Midsayap | div_18 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_18 = 165,376 | city_19 = Pikit, Cotabato{{!}}Pikit | div_19 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_19 = 164,646 | city_20 = Kidapawan{{!}}Kidapawan | div_20 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_20= 160,791 }} ==Mga kawing na panlabas== {{Commons category|Mindanao}} {{Wiktionary}} * [http://www.emindanao.org/ information on conflict affected area] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130828030927/http://www.emindanao.org/ |date=2013-08-28 }} * [http://www.peacebuildingdata.org/philippines Violent Conflicts and Displacement in Central Mindanao: Challenges for recovery and development] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130926102856/http://www.peacebuildingdata.org/philippines |date=2013-09-26 }} * [http://www.mindanao.com/blog Mindanao Magazine]{{Dead link|date=Marso 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.wayph.com/23-amazing-destinations-in-mindanao/ Tourist Destinations in Mindanao] * [http://www.morofriends.com/ Moro Friends Community] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180816203649/http://www.morofriends.com/ |date=2018-08-16 }} * [http://www.mindanaw.net/ The Catalyst for Countryside Development] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101226011100/http://mindanaw.net/ |date=2010-12-26 }} * [http://www.mindanews.com/ Mindanao News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110601233820/http://www.mindanews.com/ |date=2011-06-01 }} * [http://www.onlinemindanao.com/ Online Mindanao] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131117082401/http://onlinemindanao.com/ |date=2013-11-17 }} * [http://www.taboan.net/ Taboan Mindanao]{{Dead link|date=Nobiyembre 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==Mga Sanggunian== {{reflist}} ''Silipin din [[Mga Rehiyon ng Pilipinas]], [[Mga Lalawigan ng Pilipinas]], [[Luzon]], at [[Visayas]].'' {{Philippines political divisions}} {{English2|Mindanao}} [[Kategorya:Mga pulo ng Pilipinas]] 8v2fjcs9p9gcgx8zhr8ldth6r52x4du 2166986 2166985 2025-06-30T23:37:18Z Như Gây Mê 138684 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/110.54.208.192|110.54.208.192]] ([[User talk:110.54.208.192|talk]]): Rvv vandalism (TwinkleGlobal) 2166986 wikitext text/x-wiki {{Infobox islands |name = Mindanao <!--|image name = File:Mindanao Red.png |image caption = Mindanao is shown in color red; its associated islands in maroon.--> |nickname = Timog Pilipinas |locator map = {{Location map|Philippines|caption=|float=center|width=220|lat=8|long=125|marksize=16}} |map caption = Mindanao (Pilipinas) |location = [[Timog Silangang Asya]] |coordinates = |archipelago = [[Pilipinas]] |total islands = 7,107 |major islands = Mindanao, Sulu |area_km2 = 104,530 |rank = Ika-19 |highest mount = [[Bundok Apo]] |elevation_m = 3,412 |country = {{flagicon|Philippines}} [[Pilipinas]] |capital = [[Lungsod Davao]] |country admin divisions title = Rehiyon |country admin divisions = [[Caraga]], [[Hilagang Mindanao]], [[Tangway ng Zamboanga]], [[Rehiyon ng Davao]], [[Bangsamoro|Nagsasariling Rehiyon ng Bangsamoro sa Muslim na Mindanao]] (BARMM), [[SOCCSKSARGEN]] |country admin divisions title 1 = Lalawigan |country admin divisions 1 = [[Agusan del Norte]], [[Agusan del Sur]], [[Basilan]], [[Sulu]], [[Tawi-Tawi]], [[Surigao del Norte]], [[Surigao del Sur]], [[Kapuluang Dinagat]], [[Davao de Oro]], [[Davao del Norte]], [[Davao del Sur]], [[Davao Occidental]], [[Davao Oriental]], [[Misamis Oriental]], [[Misamis Occidental]], [[Bukidnon]], [[Lanao del Norte]], [[Lanao del Sur]], [[Lalawigan ng Cotabato|Cotabato]], [[Timog Cotabato]], [[Sarangani]], [[Sultan Kudarat]], [[Maguindanao]], [[Zamboanga del Norte]], [[Zamboanga del Sur]], [[Zamboanga Sibugay]] |country largest city = [[Lungsod ng Davao]] |country largest city population = 1,449,296 |population = 21,968,174 |population as of = 2010 |density_km2 = 232 |ethnic groups = [[Bajau|Bajao]], [[Mga Bisaya|Bisaya]], [[Subanon]], [[Mga Hiligaynon|Hiligaynon]], [[Mga Cebuano|Cebuano]], [[Mga Waray|Waray]], [[Mga Karay-a|Karay-a]], [[Mga Butuanon|Butuanon]], [[Mga Surigaonon|Surigaonon]], [[Mga Sangirese|Sangirese]], [[Lumad]] [[Kamayo]], [[Cotabato Manobo language|Manobo]], [[Tasaday]], [[T'boli]], [[Mga Moro|Moro]], [[Mga Maguindanao|Maguindanao]], [[Maranao]], [[Zamboangueño|Latino Zamboangueño]], [[Mga Tagalog|Tagalog]] }} Ang '''Mindanao''' o '''Kamindanawan''', ([[Ingles]]: '''Southern Pilipinas''' o [[Wikang Tagalog|Tagalog]]: '''Timog Pilipinas''') ay ang ikalawang pinakamalaking [[pulo]] sa [[Pilipinas]]. Ito rin ang tawag sa isa sa tatlong pangunahing pangkat ng mga pulo sa Pilipinas (ang dalawa ay ang [[Luzon]] at ang [[Kabisayaan]]), na binubuo ng pulo ng Mindanao at ng mga nakapalibot na mga maliliit na pulo. Pinakamalaking lungsod sa Mindanao ang [[Lungsod ng Davao]]. Sa 21,968,174 populasyon ng Mindanao, (ayon sa senso noong 2010) 10 bahagdan ay mga Moro o [[Muslim]].<ref name="investvine">{{cite web|url=http://investvine.com/unearthed-gem-of-minda/|title=Unearthed gem|first=Justin|last=Calderon|work=Inside Investor|date=22 Abril 2013|accessdate=29 Abril 2013|archive-date=26 Disyembre 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226084529/http://investvine.com/unearthed-gem-of-minda/|url-status=dead}}</ref> Ang Mindanao ang bukod tanging pook heograpikal sa Pilipinas na may malaking bilang ng mga [[Muslim]]. Ang pinakatimog na bahagi ng Mindanao, partikular ang lalawigan ng [[Maguindanao]] [[Lanao del Sur]], [[Sulu]], at [[Tawi-Tawi]] (na bahagi ng [[Bangsamoro|Nagsasariling Rehiyon ng Bangsamoro sa Muslim na Mindanao]] (BARMM), ay tahanan ng nakararaming Pilipinong Muslim. Dahil sa malawakang kahirapan, pagkakaiba-iba ng relihiyon, ang pulo ay kinakitaan ng paghihimagsik ng mga komunista, pati na rin ng mga kilusang armadong separatistang Muslim. ==Kasaysayan== [[File:Spanish map of Mindanao.jpg|thumb|left|250px|Isang lumang mapang Kastila ng pulo ng Mindanao.]] Isinunod ang pangalan ng Mindanao sa [[mga Maguindanaon]] na bumubuo sa pinakamalaking [[Kasultanan ng Maguindanao|Kasultanan]] ayon sa kasaysayan, at makikita sa mga mapa na ginawa noong ika-17 at ika-18 dantaon na nagmumungkahi na ang pangalan ay ginamit upang tukuyin ang pulo ng mga makapangyarihang katutubo ng panahong iyon. Unang lumaganap ang [[Islam]] sa rehiyon noong ika-13 dantaon sa pamamagitan ng mga mangangalakal na Arabe mula sa kasalukuyang [[Malaysia]] at [[Indonesia]]. Bago pa man maganap ito, ang mga katutubo ay pangunahing mga [[animista]] na naninirahan sa mga maliliit na pamayanan.<ref name="slate">{{cite web|url=http://www.slate.com/id/2112795/|title=How Islam got to the Philippines|first=Brendan I.|last=Koerner|work=Slate|date=28 Enero 2005|accessdate=4 Oktubre 2009}}</ref> Karamihan sa mga taal na populasyon ng mga Tausug, [[Maranao]] at [[Maguindanaon]] ay agad na lumipat sa pananampalatayang Islam maliban sa mga mailap na [[Subanon]], [[Talaandig]], [[Higaonon]] at ilang maliliit na mga tribo na tumangging makipag-ugnayan sa mga Arabeng misyonero ng Islam. Itinayo ang pinakaunang [[moske]] sa Pilipinas noong kalagitnaan ng ika-14 na dantaon sa bayan ng [[Simunul]].<ref name="slate" /> Sumunod ang mga kasultanan ng [[Kasultanan ng Sulu|Sulu]] at [[Kasultanan ng Maguindanao|Maguindanao]] noong ika-15 at ika-16 na dantaon. Noong huling bahagi ng ika-16 na dantaon hanggang unang bahagi ng ika-17 dantaon, naganap ang unang pagtatagpo sa mga [[Espanya|Kastila]]. Sa panahong ito, maayos nang nakatatag ang Islam sa Mindanao at nagsisimula nang manghikayat sa mga pangkat sa malalaking kapuluan ng [[Kabisayaan]] tulad ng [[Cebu]] at [[Bohol]], gayundin sa dulong hilagang bahagi, tulad ng [[Maynila]] sa [[Luzon|Kalusunan]].<ref name="slate" /> Nang dumating ang mga Kastila sa [[Pilipinas]], labis silang nabagabag nang matagpuan nilang matibay ang katayuan ng Islam sa pulo ng Mindanao, bilang katatapos lang mapaalis ang mga [[Moors]] mula sa [[Espanya]] pagkatapos nang dantaong labanan sa ilalim ng [[Reconquista]]. Sa katunayan, ang pangalang ''[[Mga Moro|Moro]]'' ay wikang Kastila para sa "Moors", na ibinigay sa mga Muslim na naninirahan sa Mindanao.<ref name="slate" /> Pinangalanan ni Villalobos na Caesarea Caroli ang pulo ng Mindanao nang maabot niya ang dalampasigan nito. Isinunod ito kay Carlos V ng Banal na Emperyong Romano (at I ng Espanya). ==Heograpiya== Ikalawang pinakamalaking pulo sa Pilipinas ang Mindanao na may sukat na 104,630 kilometro kwadrado, at ikawalang pinakamataong pulo sa buong daigdig. Higit na malaki ang pulo ng Mindanao kaysa sa 125 mga bansa sa daigdig, kabilang ang [[Netherlands]], [[Austria]], [[Portugal]], [[Czech Republic]], [[Hungary]], at [[Ireland]]. Ang pulo ay bulubundukin, at kung saan matatagpuan ang [[Bundok Apo]], ang pinakamataas na bundok sa Pilipinas. Napalilibutan ng 4 na dagat ang Mindanao: ang [[Dagat Sulu]] sa kanluran,<ref>C.Michael Hogan. 2011. [http://www.eoearth.org/article/Sulu_Sea?topic=49523 ''Sulu Sea''. Encyclopedia of Earth. Eds. P.Saundry & C.J.Cleveland. Washington DC]</ref> [[Dagat Pilipinas]] sa silangan, [[Dagat Celebes]] sa timog, at [[Dagat Bohol|Dagat Mindanao]] sa hilaga. Sa lahat ng mga pulo sa Pilipinas, Mindanao ang may pinakamalawig ang pagkakaiba-iba ng pisyograpikong katangian. Ang pangkat ng pulo ng Mindanao ay sinasaklaw ang pulo ng Mindanao kasama ang [[Kapuluan ng Sulu]] sa timog kanluran. Ang pangkat ng mga pulo ay nahahati sa anim na rehiyon, na hinati pa sa 26 na [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]]. == Pangkat ng mga pulo ng Mindanao == [[Talaksan:Davao Poblacion District skyline Bajada (Davao City; 08-22-2023).jpg|thumb|Ang pinamalaking lungsod sa Mindanao ang [[Lungsod ng Davao]]]] Ang grupong ito ng Mindanao ay isang arbitraryong lupon ng mga pulo sa timogang bahagi ng Pilipinas na kinabibilangan ng anim na [[Mga rehiyon ng Pilipinas|rehiyong administratibo]]. Ang mga rehiyong ito ay nahahati sa 25 mga [[Mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]], kung saan apat lamang sa mga ito ay wala sa mismong isla ng Mindanao. Kasama sa grupo ang [[Kapuluang Sulu]] sa timog-kanluran, kinabibilangan ng mga pangunahing isla ng [[Basilan]], [[Isla ng Jolo|Jolo]], at [[Tawi-Tawi]], pati ng mga nakaratag na mga isla sa kalapit nito tulad ng [[Camiguin]], [[Isla ng Dagat|Dinagat]], [[Isla ng Siargao|Siargao]], [[Island Garden City ng Samal|Samal]], at [[mga Isla ng Sarangani]]. ==Paghihiwalay== {{See also|Paghihiwalay ng Mindanao}} Panahon pa ng dating pangulong [[Ferdinand Marcos]] Sr. Ang isinusulong ng taga-Mindanao ang paghihiwalay ng estado sa [[Luzon]] at [[Kabisayaan]] sa [[Pilipinas]], ay hindi sinangayonan ng gobyerno ng Pilipinas noong ika 1972 matapos ang kaguluhan. {| class="wikitable" |+ Mga rehiyon ng Mindanao ! scope="col" | Rehiyon ! scope="col" | Luklukang pampangasiwaan (sentrong panrehiyon) ! scope="col" | Paglalarawan |- |'''[[Tangway ng Zamboanga|Tangway ng Zamboanga (''Rehiyon IX'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph zamboanga peninsula.png|170px]] |[[Lungsod ng Zamboanga]] |Dating ''Kanlurang Mindanao'', ang Tangway ng Zamboanga ay matatagpuan sa tangway ng mismong pangalan. Ito ay binubuo ng mga probinsiya ng [[Zamboanga del Norte]], [[Zamboanga del Sur]], [[Zamboanga Sibugay]], at ng dalawang lungsod&mdash;[[Siyudad ng Zamboanga]] at [[Isabela, Basilan|Siyudad ng Isabela]]&mdash;na hindi sakop ng alinmang lalawigan. Ang Siyudad Isabela ang tanging teritoryong wala sa mismong isla ng Mindanao, ito ay nasa [[Basilan]]. Ang administratibong kabisera ng rehiyon ay ang Lungsod ng Pagadian. Ang buong rehiyon ay iisang probinsiya dati na tinawag na [[Zamboanga]]. |- |'''[[Hilagang Mindanao|Hilagang Mindanao (''Rehiyon X'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph northern mindanao.png|170px]] |[[Cagayan de Oro]] |Ang Hilagang Mindanao ay binubuo ng mga probinsiya ng [[Bukidnon]], [[Camiguin]], [[Lanao del Norte]], [[Misamis Occidental]], at [[Misamis Oriental]]. Ang lalawigan ng Camiguin ay isa ring pulo sa may hilagang baybayin. |- |'''[[Rehiyon ng Davao|Davao (''Rehiyon XI'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph davao region.png|170px]] |[[Lungsod ng Davao]] |Dating ''Timog Mindanao'', ang rehiyon ng Davao ay matatagpuan sa timog-silangang bahagi ng Mindanao. Ang rehiyon ay nahahati sa mga lalawigan ng [[Davao del Norte]], [[Davao del Sur]], [[Davao Occidental]], [[Davao Oriental]], at [[Davao de Oro]]; kasama pati ang [[Lungsod ng Davao]]. Ang [[Golpo ng Davao]] ay nasa timog at ang isla ng [[Samal, Davao del Norte|Samal]] sa golpo ay kabilang din sa rehiyon, pati ang [[mga Isla ng Sarangani]]. |- |'''[[SOCCSKSARGEN|Socsksargen (''Rehiyon XII'')]]'''<br>[[Talaksan:Socsksargen.png|170px]] |[[Koronadal]] |Dating ''Gitnang Mindanao'', ang SOCCSKSARGEN ay matatagpuan sa timog-gitnang bahagi ng isla. Binubuo ito ng mga probinsiya ng [[Lalawigan ng Cotabato|Cotabato]], [[Sarangani]], [[Timog Cotabato]], at [[Sultan Kudarat]]. Ang pangalan ng rehiyon ay isang akronim ng mga pangalan ng mga probinsiya nito kasama ang [[Heneral Santos|lungsod ng General Santos]]. |- |'''[[Caraga|Caraga (''Rehiyon XII'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph caraga.png|170px]] |[[Butuan]] |Ang Caraga ay matatagpuan sa hilagang-kanlurang parte ng Mindanao. Ang kanyang mga probinsiya ay [[Agusan del Norte]], [[Agusan del Sur]], [[Surigao del Norte]], at [[Surigao del Sur]]. Kabilang sa rehiyong ito ang mga nakaratag na isla ng Surigao del Norte tulad ng [[Isla ng Dinagat]], [[Isla ng Siargao]], at [[Bucas Grande]]. |- |'''[[Bangsamoro|Bangsamoro (''BARMM'')]]'''<br>[[Talaksan:Ph Bangsamoro Autonomous Region.png|170px]] |[[Lungsod ng Cotabato]] |Ang Rehiyong Awtonomo ng Bangsamoro sa Muslim Mindanao ay isang espesyal na rehiyon na kinabibilangan ng mga teritoryo kung saan ang mayoriya ng populasyon ay [[moro]]. Kasama dito ang halos buong [[Kapuluang Sulu]] (ang [[Isabela, Basilan|Siyudad ng Isabela]] ng [[Basilan]] ay bahagi ng rehiyong Peninsula ng Zamboanga) at dalawang probinsiya sa isla ng Mindanao. Ang mga lalawigang bumubuo sa Kapuluang Sulu ay [[Basilan]], [[Sulu]], at [[Tawi-Tawi]]. Ang Basilan at Tawi-Tawi ang mga pangunahing isla ng kanilang mga lalawigan, [[Isla ng Jolo]] naman ang sa [[Sulu]]. Ang mga probinsiya sa mismong isla ng Mindanao ay ang [[Lanao del Sur]] at [[Maguindanao]]. |} {{center|{{Mindanao labelled map}}}} {{clear}} {{Largest cities | province = Mindanao | stat_ref = Source: 2020 PH Census Bureau Estimate | list_by_pop = Pilipinas | div_name = Mindanaw | div_link = Rehiyon{{!}}Rehiyon | city_1 = Lungsod ng Dabaw{{!}}''Davao City'' | div_1 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_1 = 1,776,949 | img_1 = Davao aerial view sunset (Davao City; 11-26-2021).jpg | city_2 = Lungsod ng Zamboanga{{!}}''Zamboanga City'' | div_2 = Tangway ng Zamboanga{{!}}Zamboanga Peninsula | pop_2 = 977,234 | img_2 = Zamboanga City from Garden Orchid Hotel.jpg | city_3 = Cagayan de Oro{{!}}''Cagayan de Oro'' | div_3 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_3 = 728,402 | img_3 = CAG Skyline Nov 2018.jpg | city_4 = Heneral Santos{{!}}''General Santos'' | div_4 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_4 =697,315 | img_4 = Gen Santos city 3.jpg | city_5 = Butuan{{!}}''Butuan'' | div_5 = Caraga{{!}}Caraga | pop_5 = 372,910 | city_6 = Iligan{{!}}''Iligan'' | div_6 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_6 = 450,583 | city_7 = Lungsod ng Kotabato{{!}}Cotabato City | div_7 = Bangsamoro{{!}}Bangsamoro | pop_7 = 325,079 | city_8 = Tagum{{!}}Tagum | div_8 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_8 = 296,202 | city_9 = Valencia, Bukidnon{{!}}Valencia | div_9 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_9 = 216,546 | city_10 = Pagadian{{!}}Pagadian | div_10 = Tangway ng Zamboanga{{!}}Zamboanga Peninsula | pop_10 = 210,452 | city_11 = Panabo{{!}}Panabo | div_11 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_11 = 209,230 | city_12 = Marawi{{!}}Marawi | div_12 = Bangsamoro{{!}}Bangsamoro | pop_12 = 207,010 | city_13 = Koronadal{{!}} Koronadal | div_13 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_13 = 195,398 | city_14 = Malaybalay{{!}}Malaybalay | div_14 = Hilagang Mindanao{{!}}Northern Mindanao | pop_14 = 190,712 | city_15 = Digos{{!}}Digos | div_15 = Rehiyon ng Davao{{!}}Davao Region | pop_15 = 188,376 | city_16 = Polomolok{{!}}Polomolok | div_16 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_16 = 172,605 | city_17 = Lungsod ng Surigao{{!}}Surigao City | div_17 = Caraga{{!}}Caraga | pop_17 = 171,107 | city_18 = Midsayap{{!}}Midsayap | div_18 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_18 = 165,376 | city_19 = Pikit, Cotabato{{!}}Pikit | div_19 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_19 = 164,646 | city_20 = Kidapawan{{!}}Kidapawan | div_20 = Soccsksargen{{!}}Soccsksargen | pop_20= 160,791 }} ==Mga kawing na panlabas== {{Commons category|Mindanao}} {{Wiktionary}} * [http://www.emindanao.org/ information on conflict affected area] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130828030927/http://www.emindanao.org/ |date=2013-08-28 }} * [http://www.peacebuildingdata.org/philippines Violent Conflicts and Displacement in Central Mindanao: Challenges for recovery and development] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130926102856/http://www.peacebuildingdata.org/philippines |date=2013-09-26 }} * [http://www.mindanao.com/blog Mindanao Magazine]{{Dead link|date=Marso 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.wayph.com/23-amazing-destinations-in-mindanao/ Tourist Destinations in Mindanao] * [http://www.morofriends.com/ Moro Friends Community] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180816203649/http://www.morofriends.com/ |date=2018-08-16 }} * [http://www.mindanaw.net/ The Catalyst for Countryside Development] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101226011100/http://mindanaw.net/ |date=2010-12-26 }} * [http://www.mindanews.com/ Mindanao News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110601233820/http://www.mindanews.com/ |date=2011-06-01 }} * [http://www.onlinemindanao.com/ Online Mindanao] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131117082401/http://onlinemindanao.com/ |date=2013-11-17 }} * [http://www.taboan.net/ Taboan Mindanao]{{Dead link|date=Nobiyembre 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==Mga Sanggunian== {{reflist}} ''Silipin din [[Mga Rehiyon ng Pilipinas]], [[Mga Lalawigan ng Pilipinas]], [[Luzon]], at [[Visayas]].'' {{Philippines political divisions}} {{English2|Mindanao}} [[Kategorya:Mga pulo ng Pilipinas]] p244wuawp0nal5zqn5bclymx7tvo8sh 0 2347 2167002 2166783 2025-07-01T03:44:21Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167002 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] a7jqdnyir0n5brjtsrj4vvomz5pmqiu 2167006 2167002 2025-07-01T04:18:51Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167006 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] l8lw6mbflc39n5mu9dfgvis1dkcyt1d 2167007 2167006 2025-07-01T04:29:36Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167007 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] gjrdrp5fm8wz7lynnsnn5n3mgtbcvuw 2167009 2167007 2025-07-01T05:18:56Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167009 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] 0ssy27ql06couppmigxct7kks95x72a 2167014 2167009 2025-07-01T05:49:29Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167014 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] rnihc0v8pn5htiyyzh9r34ruy9ogl0m 2167015 2167014 2025-07-01T05:53:24Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167015 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *Disyembre 18 **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] sflkvyplhf7eqdle1zv7atkfg5vf00g 2167016 2167015 2025-07-01T05:54:04Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167016 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] dn17v7o2f8lr5nbj8fbh1bzk7kurugf 2167019 2167016 2025-07-01T06:02:32Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167019 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] doe0ds4c5jnl54sb43ew23lbwoiuuoc 2167022 2167019 2025-07-01T06:07:16Z Jojit fb 38 /* Nakapirmi */ 2167022 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] 82rrbdiqvmnkghvh8wbaysyvvnp6k4h 2167023 2167022 2025-07-01T06:09:24Z Jojit fb 38 2167023 wikitext text/x-wiki [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_d%C3%A9cembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] 4dz90y3wvzu56ahe2i2zzsvoezm1jg2 2167024 2167023 2025-07-01T06:09:55Z Jojit fb 38 2167024 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Les_Tr%C3%A8s_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_d%C3%A9cembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] ngkxdpwbc008m1dul95t7kkxdz3lryl 2167025 2167024 2025-07-01T06:10:32Z Jojit fb 38 2167025 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] iaa57uk36r4zhxux6bn7j8krzlu6h3f 2167026 2167025 2025-07-01T06:14:36Z Jojit fb 38 /* Mga pagdiriwang */ 2167026 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == ''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.'' === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] plaiq3qq57rrlh8i1qgbwd6v2kcrfnu 2167027 2167026 2025-07-01T06:19:02Z Jojit fb 38 /* Mga simbolo */ 2167027 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == [[File:Yellow Narcissus.JPG|alt=Yellow narcissus flower|thumb|Dilaw na bulaklak ng [[narsiso]]]] [[File:Turquoise polie 1 (USA).jpg|alt=A slab of turquoise|thumb|Isang piraso ng turkesa]] [[File:Zircon-rlkg001a (cropped).JPG|alt=Zircons|thumb|Mga sirkon]] [[File:Zoïsite (Tanzanite).jpg|thumb|Magaspang at pinakintab na tansanita]] Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == ''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.'' === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] ic8g99oa6pdy5by7qljx4oinsf9gwvl 2167028 2167027 2025-07-01T06:25:56Z Jojit fb 38 /* Mga pagdiriwang */ 2167028 wikitext text/x-wiki {{calendar|lk=on|show_year=on|float=right|month=december|prevnext=on}} [[File:Les_Très_Riches_Heures_du_duc_de_Berry_décembre.jpg|right|thumb|Disyembre, mula sa ''Très Riches Heures du duc de Berry'']] Ang '''Disyembre''' ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga [[kalendaryong Huliyano]] at [[Kalendaryong Gregoryano|Gregoryano]]. Binubuo ito ng 31 araw. Ang pangalang ''Disyembre'' ay nagmula sa salitang [[Wikang Latin|Latin]] na ''decem'' (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni [[Romulo]] noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng [[taglamig]] pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.<ref name="Macrobius">Macrobius, ''[[Saturnalia]]'', tr. Percival Vaughan Davies (New York: Columbia University Press, 1969), aklat I, kabanata 12–13, pp. 89–95. (sa Ingles)</ref><ref>{{cite EB9|wstitle=December|volume=VII|page=19|short=1}}</ref> Sa [[Sinaunang Roma]], bilang isa sa apat na ''Agonalia'' (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang ''Septimontium'' (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang ''dies natalis'' (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, ''Consualia'' (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, ''[[Saturnalia]]'' (pista para kay [[Saturno (diyos)|Saturno]], diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, ''Opiconsivia'' (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, ''Divalia'' (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, ''Larentalia'' (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang ''dies natalis'' ni [[Sol Invictus]] (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano. Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng [[Panahon ng Yule|Yule]]"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng [[hamog]]) at Nivôse (buwan ng [[niyebe]]). == Astronomiya == Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa [[Hilagang Hating-globo|Hilagang Emispero]], ang araw na may pinakamaikling oras ng [[liwanag]], at ng tag-init na solstisyo sa [[Timog Hating-globo|Timog Emispero]], ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang [[Astronomiya|astronomikal]] na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo. Ilan sa mga pag-ulan ng [[bulalakaw]] na nangyayari sa Disyembre ay ang: * ''Andromédidas'' (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9) * ''Canis Menóridas'' (Disyembre 4 – Disyembre 15, pinakamataas mga Disyembre 10–11) * ''Coma Berenícidas'' (Disyembre 12 hanggang Disyembre 23, pinakamataas mga Disyembre 16) * ''Delta Cáncridas'' (Disyembre 14 hanggang Pebrero 14, pangunahing tag-ulan mula Enero 1 hanggang Enero 24, pinakamataas Enero 17) * ''Gemínidas'' (Disyembre 13–14) * ''Monocerótidas'' (Disyembre 7 hanggang Disyembre 20, pinakamataas Disyembre 9. Maaari ring magsimula ito sa Nobyembre) * ''Fénicidas'' (Nobyembre 29 hanggang Disyembre 9, pinakamataas mga Disyembre 5/6) * ''Cuadrántidas'' (karaniwang Enero ang panahon ng pag-ulan ngunit maaari ring magsimula sa Disyembre) * ''Sigma Hídridas'' (Disyembre 4–15) * ''Úrsidas'' (Disyembre 17 hanggang Disyembre 25/26, pinakamataas mga Disyembre 22) == Astrolohiya == Ang mga tandang [[sodyak]] para sa buwan ng Disyembre ay Sagittarius (hanggang Disyembre 21) at Capricorn (mula Disyembre 22 pataas).<ref>Dumaan ang [[Daigdig]] sa pinagtagpuan ng mga simbolo noong 10:02 UT/GMT Disyembre 21, 2020, at muling dadaan dito sa 15:59 UT/GMT Disyembre 21, 2021.</ref><ref name="astrology">{{citation |title=Astrology Calendar |url=https://www.yourzodiacsign.com/calendar/ |website=yourzodiacsign}}. Signs in UT/GMT for 1950–2030. (sa Ingles)</ref> == Mga simbolo == [[File:Yellow Narcissus.JPG|alt=Yellow narcissus flower|thumb|Dilaw na bulaklak ng [[narsiso]]]] [[File:Turquoise polie 1 (USA).jpg|alt=A slab of turquoise|thumb|Isang piraso ng turkesa]] [[File:Zircon-rlkg001a (cropped).JPG|alt=Zircons|thumb|Mga sirkon]] [[File:Zoïsite (Tanzanite).jpg|thumb|Magaspang at pinakintab na tansanita]] Ang bulaklak ng kapanganakan para sa Disyembre ay ang [[narsiso]]. Ang mga batong pangkapanganakan nito ay ang turkesa, sirkon, at tansanita. == Mga pagdiriwang == ''Ang talaang ito ay hindi nangangahulugang may katayuang opisyal o pagdiriwang pangkalahatan.'' === Buong buwan === * Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng [[Adbiyento]]. Nakatuon din ito [[Immaculate Conception|I''mmaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]]. === Nalilipat === '''Ikalawang Lunes''' * Lunting Lunes * Pambansang Araw ng Pagtatanim ng Puno ([[Malawi]]) '''Soltisyong Taglamig''' * Brumales ([[Sinaunang Roma]]) * Pistang Dongzhi ([[Asya]]) * Korochun (Eslabo) * ''Midsummer'' o Kalagitnaan ng Tag-init sa Timog Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Araw ni Sanghamitta Day ([[Budismong Theravada]]) * Shalako (Zuni) * Yaldā ([[Iran]]) * [[Panahon ng Yule|Yule]] sa Hilagang Emisperyo ([[Paganismo|Kontemporaryong Paganismo]]) * Ziemassvētki ([[Letonya]]) ===Nakapirmi=== * [[Disyembre 2]] ** Araw ng Hukbong Sandatahan ([[Cuba]]) ** Pandaigdigang Araw para sa Pagbibigay-wakas sa Pang-aalipin ** Pambansang Araw ([[Laos]]) ** Pambansang Araw ([[Emiratos Arabes Unidos|Nagkakaisang Emiratong Arabe]]) *[[Disyembre 3]] ** Araw ng Doktor (Cuba) ** Pandaigdigang Araw ng mga Taong May Kapansanan ng [[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]] * [[Disyembre 7]] ** Araw ng Watawat ng Hukbong Sandatahn ([[Indiya|Indya]]) ** Bisperas ng Immaculada Conception (Kanluraning Kristiyanismo) at ibang pagdiriwang: *** Araw ng Maliliit na Kandila, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon ([[Colombia|Kolombya]]) *** Quema del Diablo, nagsisimula pagkatapos ng dapit-hapon. ([[Guatemala]]) ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Silangang Timor]]) ** Pambansang Araw ng Pag-alaala sa Pearl Harbos ([[Estados Unidos]]) ** Araw ng Pag-alaala sa Spitak ([[Armenya]]) * [[Disyembre 8]] ** Araw ng Bodhi ([[Hapon]]) ** Pista ng [[Immaculate Conception|''Immaculada Concepción'']] o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay [[Maria|Birhen Maria]] (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba) *[[Disyembre 9]] ** Pista ng Paglilihi ng Pinakabanal na Theotokos ni [[Santa Ana|Sta. Ana]] ([[Simbahang Ortodokso ng Silangan|Silangang Ortodokso]]) ** Araw ng Kalayaan ([[Tanzania]]) ** Pandaigdigang Araw ng Kontra-Korupsyon ** Pambansang Araw ng mga Bayani ([[Antigua at Barbuda]]) ** Araw ni [[San Jorge|Yuri]] sa Taglagas (Simbahang Ortodoksong Ruso) *[[Disyembre 10]] ** Araw ni [[Alfred Nobel]] ([[Sweden|Suwisiya]]) ** Araw ng Konstitusyon ([[Taylandiya]]) ** Araw ng [[Karapatang pantao|Karapatang Pantao]] (Pandaigdigan) *[[Disyembre 11]] **Araw ng Pampanga ([[Pampanga]], [[Pilipinas]])<ref>{{Cite web |title=Proclamation No. 2226, s. 1982 {{!}} Senate of the Philippines Legislative Reference Bureau |url=https://ldr.senate.gov.ph/executive-issuance/proclamation-no-2226-s-1982 |access-date=2025-07-01 |website=ldr.senate.gov.ph |language=en}}</ref> *[[Disyembre 12]] ** Araw ng Konstitusyon ([[Rusya]]) ** Araw ng Neutralidad ([[Turkmenistan]]) ** Pista ng Pagpapakita ng [[Birhen ng Guadalupe]] ([[Mehiko]]) ** Pista ng kalendaryong Masá'il Baháʼí (kung papatak lamang ang Baháʼí Naw-Rúz sa Marso 21, na nangyari noong 2015) ** Araw ng [[Kanji]] ([[Hapon]]) ** Araw ng Jamhuri ([[Kenya]]) *[[Disyembre 18]] **Pandaigdigang Araw ng mga Migrante ([[Nagkakaisang Bansa|Mga Bansang Nagkakaisa]]) *[[Disyembre 21]] ** [[Talaksan:Electric Parol.png|thumb|Isang parol na may ilaw sa [[Pasko sa Pilipinas]]]]Araw ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|Sandatahang Lakas]] (Pilipinas)<ref>{{Cite web |last=Soberano |first=Bombo Analy |date=2016-12-21 |title=Simpleng selebrasyon inihanda ng AFP sa ika-81st anibersaryo |url=https://www.bomboradyo.com/simpleng-selebrasyon-inihanda-ng-afp-sa-ika-81st-anibersaryo |access-date=2025-07-01 |website=Bombo Radyo News}}</ref> *[[Disyembre 24]] **[[Bisperas ng Pasko]] (Kristiyanismo) * [[Disyembre 25]] ** [[Pasko|Araw ng Pasko]] ([[Kristiyanismo]]) * [[Disyembre 30]] ** [[Jose Rizal|Araw ni Rizal]] ([[Pilipinas]]) * [[Disyembre 31]] ** [[Bisperas ng Bagong Taon]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Months}} [[Kategorya:Buwan (panahon)]] h9raewro35g9rau7e2av8em34wf4lra 0 8487 2167050 2166505 2025-07-01T10:45:36Z Julius Santos III 139725 2167050 wikitext text/x-wiki {{Infobox | above = Palaro ng Timog Silangang Asya | image1 = [[File:SEA Games logo.svg|200px]] | caption1 = | image2 = | caption2 = | bodyclass = hlist nowraplinks | headerstyle = border-top: 1px solid #aaa | header1 = Palaro | data2 = * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1959|1959]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1961|1961]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1965|1965]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1967|1967]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1969|1969]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1971|1971]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 19673|1973]] * [[Palaro ng Katangwayang Timog Silangang Asya 1975|1975]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1977|1977]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1979|1979]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1981|1981]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1983|1983]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1985|1985]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1987|1987]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1989|1989]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1991|1991]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1993|1993]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1995|1995]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1997|1997]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 1999|1999]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2001|2001]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2003|2003]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2005|2005]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2007|2007]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2009|2009]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2011|2011]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2013|2013]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2015|2015]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2017|2017]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2019|2019]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2021|2021]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2023|2023]] * [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2025|2025]] * ''[[Palaro ng Timog Silangang Asya 2027|2027]]'' * ''[[Palaro ng Timog Silangang Asya 2029|2029]]'' }} {{Infobox sporting event organization | name = Palaro ng Timog Silangang Asya | image = THE SEA GAMES FLAG.jpg | size = 200px | abbreviation = SEA Games | motto = | formation = [[1959 Southeast Asian Peninsular Games|1959 SEAP Games]] sa [[Bangkok]], [[Thailand]] | recurrence = 2 years (Every odd year) | last = [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2021|2021 SEA Games]] sa [[Hanoi]], [[Vietnam]] | next = [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2023|2023 SEA Games]] sa [[Phnom Penh]], [[Cambodia]] | purpose = Multi sport event for nations on the Southeast Asian subcontinent | headquarters = [[Bangkok]], [[Thailand]] | leader_title = President | leader_name = Charouck Arirachakaran |website = |remarks = }} Ang '''Palaro ng Timog Silangang Asya''' (katawagan sa [[wikang Ingles|Ingles]]: '''Southeast Asian Games''' o '''SEA Games'''), ay isang panyayaring pang-[[palakasan]] na ginaganap bawat dalawang taon na sinasalihan ng kasalukuyang 11 [[talaan ng mga bansa|mga bansa]] mula sa [[Timog Silangang Asya]]. Kinabibilangan ito ng iba't ibang uri ng [[palakasan]]. Ang laro sa ilalim ng regulasyon ng Southeast Asian Games Federation na may superbisyon at ang [[Pandaigdigang Lupong Olimpiko]] (IOC) at ng [[Konsehong Olimpiko ng Asya]]. == Kasaysayan == Nagsimula ang Southeast Asian Games bilang [[Southeast Asian Peninsular Games]]. Ito ay naisip ni [[Laung Sukhumnaipradit]], ang dating Pangalawang Pangulo ng Komiteng Olimpiko ng Thailand. Nilikha ito upang tumulong sa pagsulong ng kooperasyon, pagkakaunawaan at pakikipag-ugnayan ng mga bansa sa rehiyon ng [[ASEAN]]. Kabilang ang [[Thailand]], Burma ([[Myanmar]] ngayon), [[Malaysia]], [[Laos]], [[Timog Vietnam]] at [[Cambodia]] (ibinalang ang [[Singapore]] sa kalaunan) sa mga naunang kasapi. Nagkasundo ang mga bansang ito, na ganapin ang mga palakasan bawat dalawang taon. Nabuo ang SEAP Games Federation Committee. Naganap ang unang SEAP Games sa [[Bangkok]] mula 12-17&nbsp;ng [[Disyembre]], [[1959]] na binubuo ng higit sa 527 atleta at opisyal na nagmula sa Thailand, Burma, Malaysia, Singapore, Vietnam at Laos at lumahok sa 12 mga palakasan. Kinusindera ng SEAP Federation noong ikawalong SEAP Games noong [[1975]] na ibilang ang [[Indonesia]] at [[Pilipinas]]. Pormal na naisali ang dalawang bansa noong [[1977]], ang kaparehong taon na pinalitan ng SEAP Federation ang pangalan nito ng Pederasyon ng Palaro ng Timog-Silangang Asya (''Southeast Asian Games Federation'' o ''SEAGF''), at nakilala ang mga palaro nito sa kasalukuyan nitong pangalan. Napasama ang [[Brunei]] noong ikasampung SEA Games sa [[Jakarta]], Indonesia, at ang [[Silangang Timor]] sa ika-22 SEA Games sa [[Hanoi]], Vietnam. Ginaganap ang [[Palaro ng Timog Silangang Asya 2005|ika-23 SEA Games]] sa [[Pilipinas]] na nagsimula noong [[Nobyembre 27]] at natapos noong [[Disyembre 5]], [[2005]]. Ito ang ikatlong pagkakataon na gaganapin sa Pilipinas ang pangyayaring pampalakasan na ito. Ang ika-24 na edisyon ng palaro ay gaganapin sa [[Lungsod ng Nakhon Ratchasima|Nakhon Ratchasima]] sa bansang [[Thailand]].<ref>{{Cite web |url=http://www.koratseagames.com/ |title=Opisyal na website ng 2007 Southeast Asian Games |access-date=2021-10-28 |archive-date=2019-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190426162502/http://www.koratseagames.com/ |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190426162502/http://www.koratseagames.com/ |date=2019-04-26 }}</ref> == Logo == == Participating NOCs == {| class="wikitable" |- bgcolor="#E8E8E8" ! [[National Olympic Committee|NOC Names]] || Formal Names || Debuted || [[International Olympic Committee|IOC]] code || Other codes used |- bgcolor="#FFFFFF" | {{BRU}} || Nation of Brunei, the Abode of Peace || <center>1977</center> || <center>'''BRU'''</center> || BRN ([[International Organization for Standardization|ISO]]) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{CAM}} || Kingdom of Cambodia || <center>1961</center> || <center>'''CAM'''</center> || KHM (1972–1976, ISO) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{INA}} || Republic of Indonesia || <center>1977</center> || <center>'''INA'''</center> || IHO (1952), IDN ([[FIFA]], ISO) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{LAO}} || Lao People's Democratic Republic || <center>1959</center> || <center>'''LAO'''</center> || |- bgcolor="#FFFFFF" | {{MAS}}|| Federation of Malaysia || <center>1959</center> || <center>'''MAS'''</center> || MAL (1952 − 1988), MYS (ISO) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{MYA}} || Republic of the Union of Myanmar || <center>1959</center> || <center>'''MYA'''</center> || BIR (1948 – 1988), MMR (ISO) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{PHI}} || Republic of the Philippines || <center>1977</center> || <center>'''PHI'''</center> || PHL (ISO) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{SGP}} || Republic of Singapore || <center>1959</center> || <center>'''SGP'''</center> || SIN (1959 – 2016) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{THA}} || Kingdom of Thailand || <center>1959</center> || <center>'''THA'''</center> || |- bgcolor="#FFFFFF" | {{TLS}} || Democratic Republic of Timor-Leste || <center>2003</center> || <center>'''TLS'''</center> || [[Independent Olympians at the Olympic Games|IOA]] (2000) |- bgcolor="#FFFFFF" | {{VIE}} || Socialist Republic of Vietnam || <center>1959</center> || <center>'''VIE'''</center> || VET (1964), VNM (1968–1976, ISO) |} == Mga bansang host at cities == {{:Talaan ng host na lungsod ng Palaro ng Timog Silangang Asya}} {{List of Southeast Asian Games host nations and cities}} ==Palakasan== {{main|Palakasan ng Palaro ng Timog Silangang Asya}} ==Kritisismo== ==Tignan din== * Events of the OCA (Continental) ** [[Palarong Asyano]] ** [[Palarong Taglamig ng Asya]] ** [[Palarong Kabataan ng Asya]] ** [[Palarong Tabing-dagat ng Asya]] ** [[Palarong Panloob at Sining Pandigma ng Asya]] *Events of the OCA (Regional) **[[Palaro ng Gitnang Asya]] **''[[Palaro ng Silangang Asya]]'' (ngayon [[Palaro ng Kabataan ng Silangang Asya]]) **[[Palaro ng Timog Asya]] **[[Palarong Kanlurang Asya]] * Events of the APC (Continental) ** [[Palarong Paralimpiko ng Asya]] ** [[Palarong Kabataang Paralimpiko ng Asya]] * Events of the APC (Regional) ** [[Palarong Paralimpiko ng ASEAN]] == Kawing panlabas == * [http://www.2005seagames.com.ph/ Ika-23 SEA Games Pilipinas 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060128060716/http://www.2005seagames.com.ph/sponsors.html |date=2006-01-28 }} * [http://www.internationalgames.net/seagames.htm Impormasyon sa Southeast Asian Games] == Mga batayan == {{reflist}} {{SEA Games}} [[Kategorya:Palaro ng Timog Silangang Asya|*]] ep3suupy05zthzufo39ro4mzvo5z3hj 0 10725 2167029 2032444 2025-07-01T06:53:26Z 120.28.194.70 /* Mga awitin */ 2167029 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=Hunyo 2017}} {{Infobox musical artist | name = Bert Dominic | image = | image_upright = | image_size = | landscape = <!-- yes, if wide image, otherwise leave blank --> | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = | birth_name = Lamberto Domingo | alias = | birth_date = | birth_place = | origin = | death_date = | death_place = | genre = OPM | occupation = Mang-aawit at manunulat | instrument = | years_active = 1969–2015 | label = [[Alpha Records]] | associated_acts = | website = }} Si '''Lamberto Domingo''', o mas makilala bilang '''Bert Dominic''', ay isang nakilala bilang [[mamamayang Pilipino|Pilipinong]] mang-aawit at manunulat na noong maagang bahagi ng dekada 1970 hanggang 1990. ==Diskograpiya== ===Mga album=== ====Mga Studio album==== *''The Voice of Bert Dominic'' (1971) *''Mahal Na Mahal Kita'' (1975) *''Pamaskong Awitin'' (1980's) *''Bert Dominic Sings Boulevard ng Pag-ibig'' (1987) *''Inday O Aking Inday'' (1987) *''Alaala'' (1989) *''Nagmamahal'' (1992) ====Mga Compilation album==== *''[[The Best of Bert Dominic (2001 album)|The Best of Bert Dominic]]'' (2001)<ref>{{cite web|url=https://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|title=Bert Dominic – The Best Of Bert Dominic – Pinoy Albums|date=Setyembre 2015|website=Pinoy Albums|access-date=Abril 15, 2022|archive-date=Pebrero 10, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190210061127/http://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|url-status=dead}}</ref> *''Kukurutin Ko – 18 Novelty Songs'' (2003) *''The Best of Bert Dominic'' (2012) ===Mga awitin=== *"Ako'y Maghihintay" (orihinal ni [[Cenon Lagman]]) *"Ay Ay Salidumay" (orihinal ng D' Big 3 Sullivans) *"Bakit 'Di Kita Malimot?" (orihinal ni Cenon Lagman) (1992) *"BAWAL NA PAGMAMAHAL - Bert Dominic;(Words/Music:Marie dela Paz *"Beautiful Dreamer" (1971) *"Before You Go" (1971) *"Bikining Itim" (1988) *"Bil Mo Ko N'yan" (1987) *"Boulevard ng Pag-ibig" (1987) *"Daisy" (1992) *"Dearest One" (1971) *"Di Ako Magbabago" (Love Me Now And Forever) by El Masculino (1973) *"Don't Regret I'll Be Back" *"Forever Loving You" (1970) *"Forever More" (1971) *"[[:en:Adoro (song)|I Adore You]]" (1975) *"I'm Sorry If I Hurt You" (1971) *"Ikaw ang Ligaya Ko" (orihinal ni [[:en:Ric Manrique Jr.|Ric Manrique, Jr.]]) *"Inday O Aking Inday" (1988) *"Kung Masasabi Ko Lamang" (1979) *"Love Me" (1971) *"Lovers And Fools" (1975) *"Mahal Kita" (I'll Never Change) by El Masculino (1973) *"Mapalad" (So Lucky) (1973) *"Minsan" (1987) *"My Love Will Never Die" (1971) *"Naglahong Ligaya" (1988) *"Nagmamahal" (1988) *"No Love In My Heart" (1971) *"One Little Kiss" (1971) *"Pag-ibig sa LRT" *"[[:en:Cachito (Nat King Cole song)|Pakipot]]" (1989) *"[[:en:Historia de un Amor|Pasumpa-sumpa]] (1987) *"Please Come Back to Me" (1971) *"Please Give Me Your Love" (1971) *"Sa Langit Wala ang Beer" *"Salamat sa Alaala" (orihinal ni Cenon Lagman) *"Sorry" (1971) *"The Only One" (1971) *"'Til My Dying Day" (1971) ==Mga parangal== {| class="wikitable" ! Taon !! Katawan na nagbibigay ng parangal !! Kategorya !! Hinirang na Trabaho !! Mga resulta |- | rowspan="2" |'''1971'''|| rowspan="2" |Awit Awards||'''Song of the Year'''||"Forever Loving You"||rowspan="2" {{won}} |- |'''Best Composer''' |{{N/A}} |} ==Mga sangunnian== {{Reflist}} [[Kategorya:Mga mang-aawit mula sa Pilipinas|Dominic, Bert]] kxo7afqc54kk74lao8x3icvkuh7r5nj 2167030 2167029 2025-07-01T07:03:57Z 124.105.177.173 /* Mga awitin */ 2167030 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=Hunyo 2017}} {{Infobox musical artist | name = Bert Dominic | image = | image_upright = | image_size = | landscape = <!-- yes, if wide image, otherwise leave blank --> | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = | birth_name = Lamberto Domingo | alias = | birth_date = | birth_place = | origin = | death_date = | death_place = | genre = OPM | occupation = Mang-aawit at manunulat | instrument = | years_active = 1969–2015 | label = [[Alpha Records]] | associated_acts = | website = }} Si '''Lamberto Domingo''', o mas makilala bilang '''Bert Dominic''', ay isang nakilala bilang [[mamamayang Pilipino|Pilipinong]] mang-aawit at manunulat na noong maagang bahagi ng dekada 1970 hanggang 1990. ==Diskograpiya== ===Mga album=== ====Mga Studio album==== *''The Voice of Bert Dominic'' (1971) *''Mahal Na Mahal Kita'' (1975) *''Pamaskong Awitin'' (1980's) *''Bert Dominic Sings Boulevard ng Pag-ibig'' (1987) *''Inday O Aking Inday'' (1987) *''Alaala'' (1989) *''Nagmamahal'' (1992) ====Mga Compilation album==== *''[[The Best of Bert Dominic (2001 album)|The Best of Bert Dominic]]'' (2001)<ref>{{cite web|url=https://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|title=Bert Dominic – The Best Of Bert Dominic – Pinoy Albums|date=Setyembre 2015|website=Pinoy Albums|access-date=Abril 15, 2022|archive-date=Pebrero 10, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190210061127/http://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|url-status=dead}}</ref> *''Kukurutin Ko – 18 Novelty Songs'' (2003) *''The Best of Bert Dominic'' (2012) ===Mga awitin=== *"Ako'y Maghihintay" (orihinal ni [[Cenon Lagman]]) *"Ay Ay Salidumay" (orihinal ng D' Big 3 Sullivans) *"Bakit 'Di Kita Malimot?" (orihinal ni Cenon Lagman) (1992) *"BAWAL NA PAGMAMAHAL - Bert Dominic;(Words/Music:Marie dela Paz *"Beautiful Dreamer" (1971) *"Before You Go" (1971) *"Bikining Itim" (1988) *"Bil Mo Ko N'yan" (1987) *"Boulevard ng Pag-ibig" (1987) *"Daisy" (1992) *"Dearest One" (1971) *"Di Ako Magbabago" (Love Me Now And Forever) by El Masculino (1973) *"Don't Regret I'll Be Back" *"Forever Loving You" (1970) *"Forever More" (1971) *"[[:en:Adoro (song)|I Adore You]]" (1975) *"Ikaw Ang Aking Iniibig (1978 Version)(Mario Jadraque)/ROV Productions/Arranged by C.Manalili/ALP 594_A/(2:50) *"I'm Sorry If I Hurt You" (1971) *"Ikaw ang Ligaya Ko" (orihinal ni [[:en:Ric Manrique Jr.|Ric Manrique, Jr.]]) *"Inday O Aking Inday" (1988) *"Kung Masasabi Ko Lamang" (1979) *"Love Me" (1971) *"Lovers And Fools" (1975) *"Mahal Kita" (I'll Never Change) by El Masculino (1973) *"Mapalad" (So Lucky) (1973) *"Minsan" (1987) *"My Love Will Never Die" (1971) *"Naglahong Ligaya" (1988) *"Nagmamahal" (1988) *"No Love In My Heart" (1971) *"One Little Kiss" (1971) *"Pag-ibig sa LRT" *"[[:en:Cachito (Nat King Cole song)|Pakipot]]" (1989) *"[[:en:Historia de un Amor|Pasumpa-sumpa]] (1987) *"Please Come Back to Me" (1971) *"Please Give Me Your Love" (1971) *"Sa Langit Wala ang Beer" *"Salamat sa Alaala" (orihinal ni Cenon Lagman) *"Sorry" (1971) *"The Only One" (1971) *"'Til My Dying Day" (1971) ==Mga parangal== {| class="wikitable" ! Taon !! Katawan na nagbibigay ng parangal !! Kategorya !! Hinirang na Trabaho !! Mga resulta |- | rowspan="2" |'''1971'''|| rowspan="2" |Awit Awards||'''Song of the Year'''||"Forever Loving You"||rowspan="2" {{won}} |- |'''Best Composer''' |{{N/A}} |} ==Mga sangunnian== {{Reflist}} [[Kategorya:Mga mang-aawit mula sa Pilipinas|Dominic, Bert]] bpdxytf92w8pj2fod432ebwkgyaab3b 2167032 2167030 2025-07-01T07:07:32Z 124.105.177.173 /* Mga Studio album */ 2167032 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=Hunyo 2017}} {{Infobox musical artist | name = Bert Dominic | image = | image_upright = | image_size = | landscape = <!-- yes, if wide image, otherwise leave blank --> | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = | birth_name = Lamberto Domingo | alias = | birth_date = | birth_place = | origin = | death_date = | death_place = | genre = OPM | occupation = Mang-aawit at manunulat | instrument = | years_active = 1969–2015 | label = [[Alpha Records]] | associated_acts = | website = }} Si '''Lamberto Domingo''', o mas makilala bilang '''Bert Dominic''', ay isang nakilala bilang [[mamamayang Pilipino|Pilipinong]] mang-aawit at manunulat na noong maagang bahagi ng dekada 1970 hanggang 1990. ==Diskograpiya== ===Mga album=== ====Mga Studio album==== *''The Voice of Bert Dominic'' (1971) *''Mahal Na Mahal Kita'' (1975) *''Pamaskong Awitin'' (1980's) **''Pangarap ka Kung Pasko **''Ang Pasko'y Sumapit **''Gabing Banal **''Paskong Umaga **''Sanggol ng Pag-ibig *''Bert Dominic Sings Boulevard ng Pag-ibig'' (1987) *''Inday O Aking Inday'' (1987) *''Alaala'' (1989) *''Nagmamahal'' (1992) ====Mga Compilation album==== *''[[The Best of Bert Dominic (2001 album)|The Best of Bert Dominic]]'' (2001)<ref>{{cite web|url=https://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|title=Bert Dominic – The Best Of Bert Dominic – Pinoy Albums|date=Setyembre 2015|website=Pinoy Albums|access-date=Abril 15, 2022|archive-date=Pebrero 10, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190210061127/http://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|url-status=dead}}</ref> *''Kukurutin Ko – 18 Novelty Songs'' (2003) *''The Best of Bert Dominic'' (2012) ===Mga awitin=== *"Ako'y Maghihintay" (orihinal ni [[Cenon Lagman]]) *"Ay Ay Salidumay" (orihinal ng D' Big 3 Sullivans) *"Bakit 'Di Kita Malimot?" (orihinal ni Cenon Lagman) (1992) *"BAWAL NA PAGMAMAHAL - Bert Dominic;(Words/Music:Marie dela Paz *"Beautiful Dreamer" (1971) *"Before You Go" (1971) *"Bikining Itim" (1988) *"Bil Mo Ko N'yan" (1987) *"Boulevard ng Pag-ibig" (1987) *"Daisy" (1992) *"Dearest One" (1971) *"Di Ako Magbabago" (Love Me Now And Forever) by El Masculino (1973) *"Don't Regret I'll Be Back" *"Forever Loving You" (1970) *"Forever More" (1971) *"[[:en:Adoro (song)|I Adore You]]" (1975) *"Ikaw Ang Aking Iniibig (1978 Version)(Mario Jadraque)/ROV Productions/Arranged by C.Manalili/ALP 594_A/(2:50) *"I'm Sorry If I Hurt You" (1971) *"Ikaw ang Ligaya Ko" (orihinal ni [[:en:Ric Manrique Jr.|Ric Manrique, Jr.]]) *"Inday O Aking Inday" (1988) *"Kung Masasabi Ko Lamang" (1979) *"Love Me" (1971) *"Lovers And Fools" (1975) *"Mahal Kita" (I'll Never Change) by El Masculino (1973) *"Mapalad" (So Lucky) (1973) *"Minsan" (1987) *"My Love Will Never Die" (1971) *"Naglahong Ligaya" (1988) *"Nagmamahal" (1988) *"No Love In My Heart" (1971) *"One Little Kiss" (1971) *"Pag-ibig sa LRT" *"[[:en:Cachito (Nat King Cole song)|Pakipot]]" (1989) *"[[:en:Historia de un Amor|Pasumpa-sumpa]] (1987) *"Please Come Back to Me" (1971) *"Please Give Me Your Love" (1971) *"Sa Langit Wala ang Beer" *"Salamat sa Alaala" (orihinal ni Cenon Lagman) *"Sorry" (1971) *"The Only One" (1971) *"'Til My Dying Day" (1971) ==Mga parangal== {| class="wikitable" ! Taon !! Katawan na nagbibigay ng parangal !! Kategorya !! Hinirang na Trabaho !! Mga resulta |- | rowspan="2" |'''1971'''|| rowspan="2" |Awit Awards||'''Song of the Year'''||"Forever Loving You"||rowspan="2" {{won}} |- |'''Best Composer''' |{{N/A}} |} ==Mga sangunnian== {{Reflist}} [[Kategorya:Mga mang-aawit mula sa Pilipinas|Dominic, Bert]] dc9us1mosy3mjf5krr88gfl3cppzae9 2167033 2167032 2025-07-01T07:16:35Z 120.28.216.116 /* Mga awitin */ 2167033 wikitext text/x-wiki {{Underlinked|date=Hunyo 2017}} {{Infobox musical artist | name = Bert Dominic | image = | image_upright = | image_size = | landscape = <!-- yes, if wide image, otherwise leave blank --> | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = | birth_name = Lamberto Domingo | alias = | birth_date = | birth_place = | origin = | death_date = | death_place = | genre = OPM | occupation = Mang-aawit at manunulat | instrument = | years_active = 1969–2015 | label = [[Alpha Records]] | associated_acts = | website = }} Si '''Lamberto Domingo''', o mas makilala bilang '''Bert Dominic''', ay isang nakilala bilang [[mamamayang Pilipino|Pilipinong]] mang-aawit at manunulat na noong maagang bahagi ng dekada 1970 hanggang 1990. ==Diskograpiya== ===Mga album=== ====Mga Studio album==== *''The Voice of Bert Dominic'' (1971) *''Mahal Na Mahal Kita'' (1975) *''Pamaskong Awitin'' (1980's) **''Pangarap ka Kung Pasko **''Ang Pasko'y Sumapit **''Gabing Banal **''Paskong Umaga **''Sanggol ng Pag-ibig *''Bert Dominic Sings Boulevard ng Pag-ibig'' (1987) *''Inday O Aking Inday'' (1987) *''Alaala'' (1989) *''Nagmamahal'' (1992) ====Mga Compilation album==== *''[[The Best of Bert Dominic (2001 album)|The Best of Bert Dominic]]'' (2001)<ref>{{cite web|url=https://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|title=Bert Dominic – The Best Of Bert Dominic – Pinoy Albums|date=Setyembre 2015|website=Pinoy Albums|access-date=Abril 15, 2022|archive-date=Pebrero 10, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190210061127/http://pinoyalbums.com/59070/bert-dominic-the-best-of-bert-dominic/|url-status=dead}}</ref> *''Kukurutin Ko – 18 Novelty Songs'' (2003) *''The Best of Bert Dominic'' (2012) ===Mga awitin=== *"Ako'y Maghihintay" (orihinal ni [[Cenon Lagman]]) *"Ay Ay Salidumay" (orihinal ng D' Big 3 Sullivans) *"Bakit 'Di Kita Malimot?" (orihinal ni Cenon Lagman) (1992) *"BAWAL NA PAGMAMAHAL - Bert Dominic;(Words/Music:Marie dela Paz *"Beautiful Dreamer" (1971) *"Before You Go" (1971) *"Bikining Itim" (1988) *"Bil Mo Ko N'yan" (1987) *"Boulevard ng Pag-ibig" (1987) *"Daisy" (1992) *"Dearest One" (1971) *"Di Ako Magbabago" (Love Me Now And Forever) by El Masculino (1973) *"Don't Regret I'll Be Back" *"Forever Loving You" (1970) *"Forever More" (1971) *"[[:en:Adoro (song)|I Adore You]]" (1975) *"Ikaw Ang Aking Iniibig (1978 Version)(Mario Jadraque)/ROV Productions/Arranged by C.Manalili/ALP 594_A/(2:50) *"I'm Sorry If I Hurt You" (1971) *"Ikaw ang Ligaya Ko" (orihinal ni [[:en:Ric Manrique Jr.|Ric Manrique, Jr.]]) *"Inday O Aking Inday" (1988) *"Kung Masasabi Ko Lamang" (1979) *"Love Me" (1971) *"Lovers And Fools" (1975) *"Mahal Kita" (I'll Never Change) by El Masculino (1973) *"Mapalad" (So Lucky) (1973) *"Minsan" (1987) *"My Love Will Never Die" (1971) *"Naglahong Ligaya" (1988) *"Nagmamahal" (1988) *"No Love In My Heart" (1971) *"INDAY O AKING INDAY - Bert Dominic(Arranged by:Dante Trinidad)/ALP752_A/Produced by Bert Dominic for ALpha Records(3:30) *"One Little Kiss" (1971) *"Pag-ibig sa LRT" *"[[:en:Cachito (Nat King Cole song)|Pakipot]]" (1989) *"[[:en:Historia de un Amor|Pasumpa-sumpa]] (1987) *"Please Come Back to Me" (1971) *"Please Give Me Your Love" (1971) *"Sa Langit Wala ang Beer" *"Salamat sa Alaala" (orihinal ni Cenon Lagman) *"Sorry" (1971) *"The Only One" (1971) *"'Til My Dying Day" (1971) ==Mga parangal== {| class="wikitable" ! Taon !! Katawan na nagbibigay ng parangal !! Kategorya !! Hinirang na Trabaho !! Mga resulta |- | rowspan="2" |'''1971'''|| rowspan="2" |Awit Awards||'''Song of the Year'''||"Forever Loving You"||rowspan="2" {{won}} |- |'''Best Composer''' |{{N/A}} |} ==Mga sangunnian== {{Reflist}} [[Kategorya:Mga mang-aawit mula sa Pilipinas|Dominic, Bert]] c0grtyqqbqvwihxdrg0qlx7znw66tf4 0 13983 2167037 2142346 2025-07-01T08:50:16Z Theloveweadore 151623 Paglalathala ng buhay ng aktor.. 2167037 wikitext text/x-wiki {{BLP unsourced|date=Pebrero 2010}} {{Infobox person | name = John Lloyd Cruz | image = John Lloyd Cruz at ABS-CBN Talent Center, May 2010.jpg | caption = John Lloyd Cruz sa ABS-CBN Talent Center noong Mayo 2010 | birth_name = John Lloyd Espidol Cruz | birth_date = {{Birth date and age|1983|6|24}} | birth_place = [[Pasay]], [[Pilipinas]] | death_date = | death_place = | nationality = | other_names = | known_for = | occupation = | years_active = 1997–kasalukuyan | spouse = | partner = | website = }} Si '''John Lloyd Cruz''' ay isang artistang [[Pilipino]]. Una siyang nakilala sa [[teleserye]]ng ''[[Tabing-ilog]]'' ng [[ABS-CBN]]. == Talambuhay at Karera == John Lloyd Espidol Cruz (ipinanganak noong Hune 24, 1983, sa Pasay, Metro Manila) ay isang multi-awarded na aktor, modelo, at TV host na kilala bilang isa sa pinakahalagang personalidad sa kontemporaryong pelikula at telebisyon sa Pilipinas. Tinagurian ng media bilang “King of Contemporary Cinema,” si Cruz ang nag-top-bill sa mahigit sampung pelikula na kumita ng mahigit ₱100 milyong takilya bawat isa  . Nagsimula ang kanyang karera noong edad 15 sa mga seryeng tulad ng Tabing Ilog at Kay Tagal Kang Hinintay, at kalaunan ay nagkaroon ng iconic on-screen pairing kay Bea Alonzo.<ref name=":0">{{Cite web |title=The impressive resume of multi-awarded TV-movie star John Lloyd Cruz |url=https://www.gmanetwork.com/entertainment/photos/the-impressive-resume-of-multi-awarded-tv-movie-star-john-lloyd-cruz/14617/?amp |access-date=2025-07-01 |website=www.gmanetwork.com}}</ref> Sa kanyang mahigit dalawang dekada sa industriya, nakamit ni Cruz ang halos 80 parangal – kabilang ang dalawang FAMAS Awards, dalawang Gawad Urian Awards, at ang prestihiyosong Star Asia Award—siya ang unang Filipino at Southeast Asian na tumanggap nito mula sa New York Asian Film Festival noong 2016  . Noong dekada 2010, nabuo niya ang reputasyong isa sa limang pinakataas kumitang aktor sa Pilipinas, na may kabuuang box-office gross na ₱2.3 bilyon; ang pelikulang A Second Chance (2015) ay kumita ng ₱556 milyon, kabilang sa pinakamalalaking tagumpay sa kasaysayan ng lokal na pelikula.<ref>{{Cite web |title=The impressive resume of multi-awarded TV-movie star John Lloyd Cruz |url=https://www.gmanetwork.com/entertainment/photos/the-impressive-resume-of-multi-awarded-tv-movie-star-john-lloyd-cruz/14617/?amp |access-date=2025-07-01 |website=www.gmanetwork.com}}</ref> Matapos ang isang apat na taong pagkawala sa showbiz, bumalik si Cruz sa industriya noong Nobyembre 9, 2021, nang pormal siyang sumali sa GMA Network sa ilalim ng Crown Artist Management  . Ang kanyang pagbabalik ay sinimulan sa pamamagitan ng isang TV special noong Hunyo 6, 2021, na ginanap kasama si Willie Revillame, at itinakdang manguna sa bagong sitcom na Happy Together bilang kanyang aktuwal na pabalik sa serye sa primetime.<ref name=":0" /> ==Filmography== ===Telebisyon=== {| class="wikitable" ! Taon !! Pamagat !! Papel |- | 2021-kasalukuyan || ''[[Happy Together]]'' || Julian Rodriguez |- | 2014-2017 || ''[[:en:Home Sweetie Home|Home Sweetie Home]]'' || Romeo Valentino |- | 2010 || ''[[Maalaala Mo Kaya|MMK:The Ninoy and Cory Story]]:Kalapati Part 1 & Makinilya Part 2'' || [[Noynoy Aquino]] |- | 2006 || ''[[Maging Sino Ka Man]]'' || Eli Igiboy Bambino |- | 2005 || ''[[Ikaw ang Lahat Sa Akin]]'' || Oliver |- | 2003 || ''[[It Might Be You]]'' || Earl Lawrence Trinidad |- | 2002 || ''[[Kaytagal Kang Hinintay]]'' || Atty. Yuri Orbida |- | 2001 || ''[[Sa Puso Ko Iingatan Ka]]'' || Adrian Montecillo |- | 2001 || ''[[Sa Dulo ng Walang Hanggan]]'' || |- | 2000 || ''[[Tabing Ilog]]'' || Ronald Victor "Rovic" Mercado |- | 1996 || ''[[Gimik]]'' || Junie De Dios |- | 2006 || ''[[Asap '06]]'' || |} ===Pelikula=== {| class="wikitable" ! Taon || Pamagat || Papel |- | 2008 || ''[[A Very Special Love]]'' || Miggy |- | 2013 || ''[[It Takes A Man And a Woman]]'' || Miggy |- | 2006 || ''[[All About Love]]'' || Eric |- | 2012 || ''[[:en:The Mistress (2012 film)|Mistress]] || |- | 2005 || ''[[Close to You]]''|| Manuel |- | 2004 || ''[[Dubai]]''|| Andrew |- | 2006 || ''[[Now That I Have You]]'' || Michael |- | 2005 || ''[[My First Romance]]'' (episode: "Two Hearts")|| Enzo |- | 2004 || ''[[Forevermore]]''|| Boyet |- | 2006 || ''[[Oo na... Mahal na Kung Mahal]]'' || Igiboy |} {{BD|1983||Cruz, John Lloyd}} [[Kategorya:Mga lalaking modelo sa Pilipinas]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Kalakhang Maynila]] [[Kategorya:Mga artista mula sa Pilipinas]] {{Pilipinas-artista-stub}} e023pj4zote77yxdnsjb7yffdjrqnko 0 15897 2167045 2161356 2025-07-01T10:23:50Z InternetArchiveBot 113521 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2167045 wikitext text/x-wiki {{Infobox bridge |bridge_name = Tulay ng San Juanico<br>''San Juanico Bridge'' |image = San Juanico Bridge.jpg |caption = Ang tanawin ng Tulay ng San Juanico mula [[Samar]] patungong [[Leyte]]. |official_name = |other_name = Tulay ng Marcos |carries = dalawang linya ng trapikong pansasakyan; mga ''sidewalk'' para sa mga naglalakad |crosses = [[Kipot ng San Juanico]] |locale = [[Santa Rita, Samar|Santa Rita]], [[Samar (lalawigan)|Samar]]<br /> at [[Tacloban]], [[Leyte (lalawigan)|Leyte]] |maint = [[Kagawaran ng Pagawaing Bayan at Lansangan (Pilipinas)|Kagawaran ng Pagawaing Bayan at Lansangan]] |id = |architect = |design = Hugis-arko na ''[[truss bridge]]'' |mainspan = {{convert|137|m|ft|abbr=on}} {{Citation needed|date=Pebrero 2008}} |length = {{convert|2200|m|ft|abbr=on}} |width = |height = {{convert|41|m|ft|abbr=on}} |load = |clearance = |below = |traffic = |builder = [[Philippine National Construction Corporation]] |begin = 1969 |complete = 1973 |cost = [[Dolyar ng Estados Unidos|US$]] 21.9 milyon |open = |closed = |toll = |map_cue = |map_image = |map_text = |map_width = |coordinates = {{coord|11|18|10|N|124|58|19|E|display=title,inline|region:PH_type:landmark_source:nlwiki}} |lat = |long = }} Ang '''Tulay ng San Juanico''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''San Juanico Bridge'') ay ang tulay na pinagdudugtong ang mga pulo ng [[Leyte (pulo)|Leyte]] at [[Samar (pulo)|Samar]] sa ibabaw ng [[Kipot ng San Juanico]]. Bahagi ito ng [[Pan-Philippine Highway]], at may kabuuang haba itong 2,200 metro (7,200 talampakan)—ang pinakamahabang tulay sa [[Pilipinas]].<ref name=Cebunet>{{Cite web|url=http://living.cebunetwork.com/san-juanico-bridge-longest-in-philippines/2006/06/18/|title=San Juanico Bridge, the country's longest|date=|author=|publisher=Cebu Network.com|accessdate=13 Oktubre 2013|archive-date=20 Abril 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090420140529/http://living.cebunetwork.com/san-juanico-bridge-longest-in-philippines/2006/06/18/|url-status=dead}}</ref> Ang tulay ay inihandog kay [[Imelda Marcos]], asawa ni dating pangulong [[Ferdinand Marcos]].<ref>{{Cite web|url=http://faq.ph/10-facts-you-should-know-about-san-juanico-bridge-in-samar-and-leyte/|title=10 Facts You Should Know about San Juanico Bridge in Samar and Leyte|last=Sabornido|first=Lyza|date=17 September 2014|website=|publisher=FAQ.ph|accessdate=26 Mayo 2016}}</ref> Bahagyang nasira ang tulay nang nanalasa ang [[Super Bagyong Yolanda|Bagyong Yolanda]] sa Silangang Kabisayaan noong Nobyembre 2013, subalit isinaayos ito muli pagkalipas.<!--<ref name=DominicanPost>{{Cite web|url=http://www.stuff.co.nz/dominion-post/news/9384437/Filipinos-nervous-wait-as-toll-soars |title=Filipino's Nervous Wait As Typhoon Haiyan's Toll Soars |publisher=Stuff.co.nz|accessdate=13 Nobyembre 2013}}</ref>--> ==Mga paghihigpit noong 2025== Noong Mayo 2025, nagpatupad ang DPWH ng 3-toneladang limitasyon sa axle load sa San Juanico Bridge dahil sa mga isyung estruktural. Ginamit ang mga ruta ng RoRo bilang pansamantalang alternatibo.<ref name="mb2025">[https://mb.com.ph/2025/05/15/3-ton-load-limit-imposed-on-san-juanico-bridge-by-dpwh 3-ton load limit ipinataw sa San Juanico Bridge ng DPWH]. ''Manila Bulletin''. Nakuha noong Mayo 15, 2025.</ref><ref name="sunstar2025">[https://www.sunstar.com.ph/tacloban/marcos-orders-temporary-use-of-roros-strict-weight-limits-at-san-juanico-bridge Marcos, ipinag-utos ang pansamantalang paggamit ng RoRo]. ''SunStar Tacloban''. Nakuha noong Mayo 15, 2025.</ref> ==Konstruksyon== Ang proyecto ng [[Pamahalaan ng Pilipinas|pamahalaan]] na $21.9 milyong dolyar na tulay ay ikinontrata sa ''Construction and Development Corporation of the Philippines'' (ngayon ay ''[[Philippine National Construction Corporation]]''), na kasama ang mga inhinyerong Hapones ay nagsagawa ng mga pag-aaral at dinisenyo ang proyekto sa ilalim ng pagkapangulo ni dating Pangulong [[Ferdinand Marcos]]. Sinimulan ang pagtatayo ng tulay noong 1969 sa ibabaw ng Kipot ng San Juanico mula Cabalawan, lungsod ng [[Tacloban]] hanggang sa bayan ng [[Santa Rita, Samar|Santa Rita]], [[Samar (lalawigan)|Samar]]. Natapos ang konstruksyon noong 1973. ==Pakinabang sa ekonomiya== Ang tulay na nagdudugtong ng lungsod ng [[Tacloban]] sa Leyte at bayan ng [[Santa Rita, Samar|Santa Rita]] sa Samar ay nagbibigay ng maraming mga magagandang tanawin, lalo na ng Kipot ng San Juanico kasama ang libo-libong mga [[uli-uli|alimpuyo]] nito gayundin mga maliliit na pulo ng dalawang lalawigan sa nasabing kipot. Ito ay mga sampung minuto mula sa kabayanan ng Tacloban at mararating sa pamamagitan ng mga pampasaherong [[dyipni]], [[bus]], motor kab o pampribadong sasakyan. Ang tulay ay may 43 agwat at maaaring dumaan sa ilalim ng pangunahin at malaking arko ang mga bangkang katamtaman ang laki. Ang itaas ng nasabing arko ay umaabot sa 41 metro sa ibabaw ng lebel ng dagat.<ref name=Cebunet/> ==Tingnan din== *[[Daang Maharlika]] *[[Talaan ng mga tulay sa Pilipinas]] ==Mga sanggunian== {{reflist}} ==Mga ugnay panlabas== {{Commons category|San Juanico Bridge}} *[http://www.joemill.com/2015/10/san-juanico-emerald-and-crimson.html San Juanico: Emerald and Crimson] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160423121018/http://www.joemill.com/2015/10/san-juanico-emerald-and-crimson.html |date=2016-04-23 }} *[http://www.batch2006.com/visit_san-juanico_bridge.htm More photos and information on the San Juanico Bridge] *[http://foo.ncc.gov.ph/ecommunity/leyteprovince/index.php?id1=4&id2=1&id3=0&PHPSESSID=0ab54f490176a5d585bdc0b7c496ba9c Leyte Local Government Unit] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071211145301/http://foo.ncc.gov.ph/ecommunity/leyteprovince/index.php?id1=4&id2=1&id3=0&PHPSESSID=0ab54f490176a5d585bdc0b7c496ba9c |date=2007-12-11 }} *[http://www.joemill.com/2010/06/crossing-san-juanico-bridge-leyte-samar.html Crossing the San Juanico Bridge] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170421165236/http://www.joemill.com/2010/06/crossing-san-juanico-bridge-leyte-samar.html |date=2017-04-21 }} *[http://intrepidwanderer.com/2013/08/san-juanico-bridge-linking-leyte-and-samar-connecting-luzon-and-mindanao San Juanico Bridge: Linking Leyte and Samar, Connecting Luzon and Mindanao] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130826073513/http://intrepidwanderer.com/2013/08/san-juanico-bridge-linking-leyte-and-samar-connecting-luzon-and-mindanao |date=2013-08-26 }} [[Kategorya:Mga tulay sa Pilipinas|San Juanico, Tulay ng]] 50iyhlery57oe1whvgszmqgfebxm692 0 19688 2167018 2082668 2025-07-01T05:58:58Z Aghamanon 147345 Nagdagdag ng salin 2167018 wikitext text/x-wiki {{copyedit}} {{Infobox Former Country |common_name = |native_name = {{small|{{lang|es|Commonwealth de Filipinas}} ([[Espanyol]])}} <br />{{small|{{lang|en|Commonwealth of the Philippines}} ([[Wikang Ingles|Ingles]])}} <br> |empire = Estados Unidos |status = Komonwelt |status_text = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |event_start = [[Batas Tydings-McDuffie|Philippine Commonwealth and Independence Act]] |year_start = 1935 |date_start = Nobyembre 15<ref name=InaugurationDate>[http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm Timeline 1930–1939] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090405083845/http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm |date=2009-04-05 }}, St. Scholastica's College;<br /> ^ {{Harvnb|Gin Ooi|2004|p=[http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC&pg=PA387&dq=15+november 387]}};<br /> ^ {{Harvnb|Zaide|1994|p=319}};<br /> ^ {{Citation |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14980 |title=Proclamation 2148 on the Establishment of the Commonwealth of the Philippines |date=14 Nobyembre 1935 |author=Franklin D. Roosevelt |publisher=The American Presidency Project, University of California at Santa Barbara }} (specifying, "This Proclamation shall be effective upon its promulgation at Manila, Philippine Islands, on November 15, 1935, by the Secretary of War of the United States of America, who is hereby designated as my representative for that purpose.")</ref> |event_end = [[Araw ng Kalayaan]] |year_end = 1946 |date_end = Hulyo 4 |life_span = 1935-1942<br/>1942-1944<br/>1944-1946 ||p1 = Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas{{!}}'''1935:'''<br />Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas |flag_p1 = US flag 48 stars.svg |p2 = Ikalawang Republika ng Pilipinas{{!}}'''1945:'''<br />Ikalawang Republika ng Pilipinas |flag_p2 = Flag of the Philippines (1943-1945).svg |s1 = Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas{{!}}'''1942:'''<br />Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas |flag_s1 = Flag of Japan (1870-1999).svg |s3 =Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972) |image_flag = Flag of the Philippines (navy blue).svg |image_coat =Coat of arms of the Commonwealth of the Philippines.svg |image_map = Map of Philippines.png |image_map_caption = Kinaroroonan ng Pilipinas sa Asya |national_anthem = <br />"[[Lupang Hinirang|The Philippine Hymn]]"{{hsp}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[Talaksan:PhilippinesHymn.ogg]]}}</div> |common_languages = [[Wikang Filipino|Filipino]], [[Wikang Ingles|Ingles]], at [[Wikang Kastila|Kastila]] |government_type = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |capital = [[Maynila]]&sup1; |title_leader = [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] |leader1 = Manuel L. Quezon |year_leader1 = 1935-1944 |leader2 = Sergio Osmeña |year_leader2 = 1944-1946 |leader3 = Manuel Roxas |year_leader3 = 1946 |title_deputy = [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas|Pangalawang Pangulo]] |deputy1 = Sergio Osmeña |year_deputy1 = 1935-1944 |deputy2 = Elpidio Quirino |year_deputy2 = 1946 |stat_area1 = 300000 |stat_year1 = 1939 |stat_pop1 = 16000303 |currency = [[Piso ng Pilipinas|Piso]] |footnotes = &sup1; Ang kabisera ay nasasakop ng mga kaaway sa pagitan ng 24 Disyembre 1941 at 27 Pebrero 1945. Ang mga pansamantalang kabisera ay ang [[Corregidor]] mula 24 Disyembre 1941-; [[Lungsod ng Iloilo]] mula Pebrero 22; [[Lungsod ng Bacolod|Bacolod]] mula Pebrero 26; [[Lungsod ng Bago|Buenos Aires, Lungsod ng Bago]] mula Pebrero 27; [[Lungsod ng Oroquieta|Oroquieta]] mula Marso 19; [[Bukidnon]] mula Marso 23; [[Melbourne, Australya]] mula Abril; [[Washington, DC]] mula Mayo, 1942 hanggang Oktubre, 1944; [[Lungsod ng Tacloban|Tacloban]] mula 20 Oktubre 1944.<br>²In exile. |image_flag2=Flag of the United States (1912-1959).svg|s2=Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972){{!}}'''1946:'''|flag_s2=Flag of the Philippines (1936–1985, 1986–1998).svg|conventional_long_name=Komonwelt ng Pilipinas}} Ang '''Malasariling Pamahalaan ng Pilipinas''' o '''Komonwelt ng Pilipinas ''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''Commonwealth of the Philippines''; [[Wikang Kastila sa Pilipinas|Kastila]]: ''Commonwealth de Filipinas'') ay ang tawag pampulitika sa [[Pilipinas]] noong 1936 hanggang [[1946]] kung kailan naging komonwelt ng [[Estados Unidos]] ang bansa. Bago noong 1936, isang pook-insular na di-komonwelt ang Pilipinas, at bago pa doon, teritoryo lamang ito ng Estados Unidos. Ibinatay sa [[Batas Tydings-McDuffie]] ang pagbuo sa Komonwelt. Ayon sa batas, magiging panahong pantrasisyunal ang Komonwelt bilang paghahanda sa ganap na kalayaan at soberanya na ipinangako sa ''Philippine Autonomy Act'' o [[Batas Jones]]. Si [[Manuel L. Quezon]] ang unang pangulo ng komonwelt. Si [[Sergio Osmeña]] ang ikalawang pangulo ng komonwelt. Si Manuel L. Quezon ang naging huling pangulo nito. Tuluyan nang ibinuwag ang Komonwelt noong 1946 at naging [[republika]] ang [[Pilipinas]]. ==Mga sanggunian== <div class="references-small" style="-moz-column-count: 2; column-count: 2;"> {{Reflist}} </div> *{{Citation |last1=Roces |author2=Juan Luis Z. Luna (Jr.) |author3=Reynaldo Arcilla |title=RR philippine almanac: book of facts 1986 edition |url=http://books.google.com/books?id=TI9GHAAACAAJ |year=1986 |publisher=Ramon Roces y Pardo |ref=CITEREFAlmanac1986}} *{{Citation |url=http://books.google.com/books?id=cROcGAAACAAJ |title=Philippine Legislature, 100 Years |author=Philippine Historical Association |publisher=Philippine Historical Association in cooperation with New Day Publishers |year=2000 |isbn=9719224509}} *{{Citation |volume=1 |last=Agoncillo |first=Teodoro |title=The Fateful Years: Japan's Adventure in the Philippines 1941-1945 |location=Quezon City, Philippines |publisher=University of the Philippines Press |year=2010 |isbn=9789715422741 |url=http://books.google.com/books?id=JhdxAAAAMAAJ }}<!-- also seen at url=http://www.filipiniana.net/readpub_content.jsp?filename=BKW000000039 (dead link as of April 2010) --> *{{Citation |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |author2=Milagros Guerrero |title=History of the Filipino People |url=http://books.google.com/books?id=VTwMAAAAIAAJ&pgis=1 |year=1970 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Malaya Books}} *{{Citation |last=Gin Ooi |first=Keat |title=Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor |publisher=ABC-CLIO |year=2004 |isbn=9781576077702 |url=http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=The Commonwealth |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/20.htm |ref=Dolan1991part20 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=World War II |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/21.htm |ref=Dolan1991part21 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=Economic Relations with the United States |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/23.htm |ref=Dolan1991part23 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Hayden |first=Joseph Ralston |title=The Philippines, a Study in National Development |url=http://books.google.com/books?id=yOUBAAAAMAAJ&pgis=1 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Macmillan |year=1942}} *{{Citation |last=Lacsamana |first=Leodivico Cruz |title=Philippine History and Government |publisher=Phoenix publishing House |year=1990 |isbn=9710618946 |url=http://books.google.com/books?id=Wb53AAAACAAJ |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Weir |first=Fraser |title=A Centennial History of Philippine Independence, 1898-1998 |url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/ |chapter-url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/fw5.html |chapter=American Colony and Philippine Commonwealth 1901 - 1941 |ref=Weir-part5 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Zaide |first=Sonia M. |title=The Philippines: A Unique Nation |publisher=All-Nations Publishing Co. |year=1994 |isbn=971-642-071-4}} ==Mga kawing panlabas== * [http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 The Present Government of the Philippines] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090212161414/http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 |date=2009-02-12 }} Book written by Maximo Kalaw detailing the functions of the different branches of the Philippine Commonwealth *[http://www.houseofdavid.ca/frnlus.htm Parallel and Divergent Aspects of British Rule in the Raj, French Rule in Indochina, Dutch Rule in the Netherlands East Indies (Indonesia), and American Rule in the Philippines] * [http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php Philippines: Polity Style: 1897-2009] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303211931/http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php |date=2016-03-03 }}{{Kasaysayan ng Pilipinas}} [[Kategorya:Mga dating bansa sa kasaysayan ng Pilipinas]] [[Kategorya:Kasaysayan ng Pilipinas (1898–1946)]] aepg27i0h0e9yu1n3i7ipxh6es5ors4 2167020 2167018 2025-07-01T06:03:04Z Aghamanon 147345 2167020 wikitext text/x-wiki {{copyedit}} {{Infobox Former Country |common_name = |native_name = {{small|{{lang|es|Commonwealth de Filipinas}} ([[Espanyol]])}} <br />{{small|{{lang|en|Commonwealth of the Philippines}} ([[Wikang Ingles|Ingles]])}} <br> |empire = Estados Unidos |status = Komonwelt |status_text = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |event_start = [[Batas Tydings-McDuffie|Philippine Commonwealth and Independence Act]] |year_start = 1935 |date_start = Nobyembre 15<ref name=InaugurationDate>[http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm Timeline 1930–1939] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090405083845/http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm |date=2009-04-05 }}, St. Scholastica's College;<br /> ^ {{Harvnb|Gin Ooi|2004|p=[http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC&pg=PA387&dq=15+november 387]}};<br /> ^ {{Harvnb|Zaide|1994|p=319}};<br /> ^ {{Citation |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14980 |title=Proclamation 2148 on the Establishment of the Commonwealth of the Philippines |date=14 Nobyembre 1935 |author=Franklin D. Roosevelt |publisher=The American Presidency Project, University of California at Santa Barbara }} (specifying, "This Proclamation shall be effective upon its promulgation at Manila, Philippine Islands, on November 15, 1935, by the Secretary of War of the United States of America, who is hereby designated as my representative for that purpose.")</ref> |event_end = [[Araw ng Kalayaan]] |year_end = 1946 |date_end = Hulyo 4 |life_span = 1935-1942<br/>1942-1944<br/>1944-1946 ||p1 = Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas{{!}}'''1935:'''<br />Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas |flag_p1 = US flag 48 stars.svg |p2 = Ikalawang Republika ng Pilipinas{{!}}'''1945:'''<br />Ikalawang Republika ng Pilipinas |flag_p2 = Flag of the Philippines (1943-1945).svg |s1 = Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas{{!}}'''1942:'''<br />Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas |flag_s1 = Flag of Japan (1870-1999).svg |s3 =Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972) |image_flag = Flag of the Philippines (navy blue).svg |image_coat =Coat of arms of the Commonwealth of the Philippines.svg |image_map = Map of Philippines.png |image_map_caption = Kinaroroonan ng Pilipinas sa Asya |national_anthem = <br />"[[Lupang Hinirang|The Philippine Hymn]]"{{hsp}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[Talaksan:PhilippinesHymn.ogg]]}}</div> |common_languages = [[Wikang Filipino|Filipino]], [[Wikang Ingles|Ingles]], at [[Wikang Kastila|Kastila]] |government_type = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |capital = [[Maynila]]&sup1; |title_leader = [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] |leader1 = Manuel L. Quezon |year_leader1 = 1935-1944 |leader2 = Sergio Osmeña |year_leader2 = 1944-1946 |leader3 = Manuel Roxas |year_leader3 = 1946 |title_deputy = [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas|Pangalawang Pangulo]] |deputy1 = Sergio Osmeña |year_deputy1 = 1935-1944 |deputy2 = Elpidio Quirino |year_deputy2 = 1946 |stat_area1 = 300000 |stat_year1 = 1939 |stat_pop1 = 16000303 |currency = [[Piso ng Pilipinas|Piso]] |footnotes = &sup1; Ang kabisera ay nasasakop ng mga kaaway sa pagitan ng 24 Disyembre 1941 at 27 Pebrero 1945. Ang mga pansamantalang kabisera ay ang [[Corregidor]] mula 24 Disyembre 1941-; [[Lungsod ng Iloilo]] mula Pebrero 22; [[Lungsod ng Bacolod|Bacolod]] mula Pebrero 26; [[Lungsod ng Bago|Buenos Aires, Lungsod ng Bago]] mula Pebrero 27; [[Lungsod ng Oroquieta|Oroquieta]] mula Marso 19; [[Bukidnon]] mula Marso 23; [[Melbourne, Australya]] mula Abril; [[Washington, DC]] mula Mayo, 1942 hanggang Oktubre, 1944; [[Lungsod ng Tacloban|Tacloban]] mula 20 Oktubre 1944.<br>²In exile. |image_flag2=Flag of the United States (1912-1959).svg|s2=Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972){{!}}'''1946:'''|flag_s2=Flag of the Philippines (1936–1985, 1986–1998).svg|conventional_long_name=Komonwelt ng Pilipinas}} Ang '''Malasariling Pamahalaan ng Pilipinas'''<ref>{{Cite book |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |url=https://books.google.com.ph/books?id=VR9bAAAAIAAJ&q=malasariling+pamahalaan&dq=malasariling+pamahalaan&hl=fil&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&ovdme=1&sa=X&ved=2ahUKEwj3gcTi_ZqOAxVDJzQIHWxeEgM4ChDoAXoECAQQAw |title=Kasaysayan ng bayang Pilipino |date=1984 |publisher=Garotch Pub. |isbn=978-971-10-2416-1 |pages=16 |language=tl}}</ref> o '''Komonwelt ng Pilipinas ''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''Commonwealth of the Philippines''; [[Wikang Kastila sa Pilipinas|Kastila]]: ''Commonwealth de Filipinas'') ay ang tawag pampulitika sa [[Pilipinas]] noong 1936 hanggang [[1946]] kung kailan naging komonwelt ng [[Estados Unidos]] ang bansa. Bago noong 1936, isang pook-insular na di-komonwelt ang Pilipinas, at bago pa doon, teritoryo lamang ito ng Estados Unidos. Ibinatay sa [[Batas Tydings-McDuffie]] ang pagbuo sa Komonwelt. Ayon sa batas, magiging panahong pantrasisyunal ang Komonwelt bilang paghahanda sa ganap na kalayaan at soberanya na ipinangako sa ''Philippine Autonomy Act'' o [[Batas Jones]]. Si [[Manuel L. Quezon]] ang unang pangulo ng komonwelt. Si [[Sergio Osmeña]] ang ikalawang pangulo ng komonwelt. Si Manuel L. Quezon ang naging huling pangulo nito. Tuluyan nang ibinuwag ang Komonwelt noong 1946 at naging [[republika]] ang [[Pilipinas]]. ==Mga sanggunian== <div class="references-small" style="-moz-column-count: 2; column-count: 2;"> {{Reflist}} </div> *{{Citation |last1=Roces |author2=Juan Luis Z. Luna (Jr.) |author3=Reynaldo Arcilla |title=RR philippine almanac: book of facts 1986 edition |url=http://books.google.com/books?id=TI9GHAAACAAJ |year=1986 |publisher=Ramon Roces y Pardo |ref=CITEREFAlmanac1986}} *{{Citation |url=http://books.google.com/books?id=cROcGAAACAAJ |title=Philippine Legislature, 100 Years |author=Philippine Historical Association |publisher=Philippine Historical Association in cooperation with New Day Publishers |year=2000 |isbn=9719224509}} *{{Citation |volume=1 |last=Agoncillo |first=Teodoro |title=The Fateful Years: Japan's Adventure in the Philippines 1941-1945 |location=Quezon City, Philippines |publisher=University of the Philippines Press |year=2010 |isbn=9789715422741 |url=http://books.google.com/books?id=JhdxAAAAMAAJ }}<!-- also seen at url=http://www.filipiniana.net/readpub_content.jsp?filename=BKW000000039 (dead link as of April 2010) --> *{{Citation |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |author2=Milagros Guerrero |title=History of the Filipino People |url=http://books.google.com/books?id=VTwMAAAAIAAJ&pgis=1 |year=1970 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Malaya Books}} *{{Citation |last=Gin Ooi |first=Keat |title=Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor |publisher=ABC-CLIO |year=2004 |isbn=9781576077702 |url=http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=The Commonwealth |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/20.htm |ref=Dolan1991part20 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=World War II |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/21.htm |ref=Dolan1991part21 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=Economic Relations with the United States |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/23.htm |ref=Dolan1991part23 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Hayden |first=Joseph Ralston |title=The Philippines, a Study in National Development |url=http://books.google.com/books?id=yOUBAAAAMAAJ&pgis=1 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Macmillan |year=1942}} *{{Citation |last=Lacsamana |first=Leodivico Cruz |title=Philippine History and Government |publisher=Phoenix publishing House |year=1990 |isbn=9710618946 |url=http://books.google.com/books?id=Wb53AAAACAAJ |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Weir |first=Fraser |title=A Centennial History of Philippine Independence, 1898-1998 |url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/ |chapter-url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/fw5.html |chapter=American Colony and Philippine Commonwealth 1901 - 1941 |ref=Weir-part5 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Zaide |first=Sonia M. |title=The Philippines: A Unique Nation |publisher=All-Nations Publishing Co. |year=1994 |isbn=971-642-071-4}} ==Mga kawing panlabas== * [http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 The Present Government of the Philippines] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090212161414/http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 |date=2009-02-12 }} Book written by Maximo Kalaw detailing the functions of the different branches of the Philippine Commonwealth *[http://www.houseofdavid.ca/frnlus.htm Parallel and Divergent Aspects of British Rule in the Raj, French Rule in Indochina, Dutch Rule in the Netherlands East Indies (Indonesia), and American Rule in the Philippines] * [http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php Philippines: Polity Style: 1897-2009] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303211931/http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php |date=2016-03-03 }}{{Kasaysayan ng Pilipinas}} [[Kategorya:Mga dating bansa sa kasaysayan ng Pilipinas]] [[Kategorya:Kasaysayan ng Pilipinas (1898–1946)]] f25pv3adu37eqcxn6seb39wytx7k01a 2167021 2167020 2025-07-01T06:05:10Z Aghamanon 147345 2167021 wikitext text/x-wiki {{copyedit}} {{Infobox Former Country |common_name = |native_name = {{small|{{lang|es|Commonwealth de Filipinas}} ([[Espanyol]])}} <br />{{small|{{lang|en|Commonwealth of the Philippines}} ([[Wikang Ingles|Ingles]])}} <br> |empire = Estados Unidos |status = Komonwelt |status_text = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |event_start = [[Batas Tydings-McDuffie|Philippine Commonwealth and Independence Act]] |year_start = 1935 |date_start = Nobyembre 15<ref name=InaugurationDate>[http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm Timeline 1930–1939] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090405083845/http://www.ssc.edu.ph/centennial%20website/SSC%201930-1939.htm |date=2009-04-05 }}, St. Scholastica's College;<br /> ^ {{Harvnb|Gin Ooi|2004|p=[http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC&pg=PA387&dq=15+november 387]}};<br /> ^ {{Harvnb|Zaide|1994|p=319}};<br /> ^ {{Citation |url=http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=14980 |title=Proclamation 2148 on the Establishment of the Commonwealth of the Philippines |date=14 Nobyembre 1935 |author=Franklin D. Roosevelt |publisher=The American Presidency Project, University of California at Santa Barbara }} (specifying, "This Proclamation shall be effective upon its promulgation at Manila, Philippine Islands, on November 15, 1935, by the Secretary of War of the United States of America, who is hereby designated as my representative for that purpose.")</ref> |event_end = [[Araw ng Kalayaan]] |year_end = 1946 |date_end = Hulyo 4 |life_span = 1935-1942<br/>1942-1944<br/>1944-1946 ||p1 = Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas{{!}}'''1935:'''<br />Pamahalaang Insular ng mga Isla ng Pilipinas |flag_p1 = US flag 48 stars.svg |p2 = Ikalawang Republika ng Pilipinas{{!}}'''1945:'''<br />Ikalawang Republika ng Pilipinas |flag_p2 = Flag of the Philippines (1943-1945).svg |s1 = Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas{{!}}'''1942:'''<br />Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas |flag_s1 = Flag of Japan (1870-1999).svg |s3 =Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972) |image_flag = Flag of the Philippines (navy blue).svg |image_coat =Coat of arms of the Commonwealth of the Philippines.svg |image_map = Map of Philippines.png |image_map_caption = Kinaroroonan ng Pilipinas sa Asya |national_anthem = <br />"[[Lupang Hinirang|The Philippine Hymn]]"{{hsp}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[Talaksan:PhilippinesHymn.ogg]]}}</div> |common_languages = [[Wikang Filipino|Filipino]], [[Wikang Ingles|Ingles]], at [[Wikang Kastila|Kastila]] |government_type = [[Commonwealth (United States insular area)|Komonwelt]] |capital = [[Maynila]]&sup1; |title_leader = [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] |leader1 = Manuel L. Quezon |year_leader1 = 1935-1944 |leader2 = Sergio Osmeña |year_leader2 = 1944-1946 |leader3 = Manuel Roxas |year_leader3 = 1946 |title_deputy = [[Pangalawang Pangulo ng Pilipinas|Pangalawang Pangulo]] |deputy1 = Sergio Osmeña |year_deputy1 = 1935-1944 |deputy2 = Elpidio Quirino |year_deputy2 = 1946 |stat_area1 = 300000 |stat_year1 = 1939 |stat_pop1 = 16000303 |currency = [[Piso ng Pilipinas|Piso]] |footnotes = &sup1; Ang kabisera ay nasasakop ng mga kaaway sa pagitan ng 24 Disyembre 1941 at 27 Pebrero 1945. Ang mga pansamantalang kabisera ay ang [[Corregidor]] mula 24 Disyembre 1941-; [[Lungsod ng Iloilo]] mula Pebrero 22; [[Lungsod ng Bacolod|Bacolod]] mula Pebrero 26; [[Lungsod ng Bago|Buenos Aires, Lungsod ng Bago]] mula Pebrero 27; [[Lungsod ng Oroquieta|Oroquieta]] mula Marso 19; [[Bukidnon]] mula Marso 23; [[Melbourne, Australya]] mula Abril; [[Washington, DC]] mula Mayo, 1942 hanggang Oktubre, 1944; [[Lungsod ng Tacloban|Tacloban]] mula 20 Oktubre 1944.<br>²In exile. |image_flag2=Flag of the United States (1912-1959).svg|s2=Kasaysayan ng Pilipinas (1946–1972){{!}}'''1946:'''|flag_s2=Flag of the Philippines (1936–1985, 1986–1998).svg|conventional_long_name=Komonwelt ng Pilipinas}} Ang '''Malasariling Pamahalaan ng Pilipinas'''<ref>{{Cite book |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |url=https://books.google.com.ph/books?id=VR9bAAAAIAAJ&q=malasariling+pamahalaan&dq=malasariling+pamahalaan&hl=fil&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&ovdme=1&sa=X&ved=2ahUKEwj3gcTi_ZqOAxVDJzQIHWxeEgM4ChDoAXoECAQQAw |title=Kasaysayan ng bayang Pilipino |date=1984 |publisher=Garotch Pub. |isbn=978-971-10-2416-1 |pages=217 |language=tl}}</ref> o '''Komonwelt ng Pilipinas ''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''Commonwealth of the Philippines''; [[Wikang Kastila sa Pilipinas|Kastila]]: ''Commonwealth de Filipinas'') ay ang tawag pampulitika sa [[Pilipinas]] noong 1936 hanggang [[1946]] kung kailan naging komonwelt ng [[Estados Unidos]] ang bansa. Bago noong 1936, isang pook-insular na di-komonwelt ang Pilipinas, at bago pa doon, teritoryo lamang ito ng Estados Unidos. Ibinatay sa [[Batas Tydings-McDuffie]] ang pagbuo sa Komonwelt. Ayon sa batas, magiging panahong pantrasisyunal ang Komonwelt bilang paghahanda sa ganap na kalayaan at soberanya na ipinangako sa ''Philippine Autonomy Act'' o [[Batas Jones]]. Si [[Manuel L. Quezon]] ang unang pangulo ng komonwelt. Si [[Sergio Osmeña]] ang ikalawang pangulo ng komonwelt. Si Manuel L. Quezon ang naging huling pangulo nito. Tuluyan nang ibinuwag ang Komonwelt noong 1946 at naging [[republika]] ang [[Pilipinas]]. ==Mga sanggunian== <div class="references-small" style="-moz-column-count: 2; column-count: 2;"> {{Reflist}} </div> *{{Citation |last1=Roces |author2=Juan Luis Z. Luna (Jr.) |author3=Reynaldo Arcilla |title=RR philippine almanac: book of facts 1986 edition |url=http://books.google.com/books?id=TI9GHAAACAAJ |year=1986 |publisher=Ramon Roces y Pardo |ref=CITEREFAlmanac1986}} *{{Citation |url=http://books.google.com/books?id=cROcGAAACAAJ |title=Philippine Legislature, 100 Years |author=Philippine Historical Association |publisher=Philippine Historical Association in cooperation with New Day Publishers |year=2000 |isbn=9719224509}} *{{Citation |volume=1 |last=Agoncillo |first=Teodoro |title=The Fateful Years: Japan's Adventure in the Philippines 1941-1945 |location=Quezon City, Philippines |publisher=University of the Philippines Press |year=2010 |isbn=9789715422741 |url=http://books.google.com/books?id=JhdxAAAAMAAJ }}<!-- also seen at url=http://www.filipiniana.net/readpub_content.jsp?filename=BKW000000039 (dead link as of April 2010) --> *{{Citation |last=Agoncillo |first=Teodoro A. |author2=Milagros Guerrero |title=History of the Filipino People |url=http://books.google.com/books?id=VTwMAAAAIAAJ&pgis=1 |year=1970 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Malaya Books}} *{{Citation |last=Gin Ooi |first=Keat |title=Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor |publisher=ABC-CLIO |year=2004 |isbn=9781576077702 |url=http://books.google.com/books?id=QKgraWbb7yoC}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=The Commonwealth |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/20.htm |ref=Dolan1991part20 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Seekins |first=Donald M. |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=World War II |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/21.htm |ref=Dolan1991part21 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |editor-last=Dolan |editor-first=Ronald E. |title=Philippines: A Country Study |location=Washington |publisher=GPO for the Library of Congress |year=1991 |url=http://countrystudies.us/philippines/ |chapter=Economic Relations with the United States |chapter-url=http://countrystudies.us/philippines/23.htm |ref=Dolan1991part23 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Hayden |first=Joseph Ralston |title=The Philippines, a Study in National Development |url=http://books.google.com/books?id=yOUBAAAAMAAJ&pgis=1 |accessdate=2007-12-28 |publisher=Macmillan |year=1942}} *{{Citation |last=Lacsamana |first=Leodivico Cruz |title=Philippine History and Government |publisher=Phoenix publishing House |year=1990 |isbn=9710618946 |url=http://books.google.com/books?id=Wb53AAAACAAJ |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Weir |first=Fraser |title=A Centennial History of Philippine Independence, 1898-1998 |url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/ |chapter-url=http://www.ualberta.ca/~vmitchel/fw5.html |chapter=American Colony and Philippine Commonwealth 1901 - 1941 |ref=Weir-part5 |accessdate=2007-12-28}} *{{Citation |last=Zaide |first=Sonia M. |title=The Philippines: A Unique Nation |publisher=All-Nations Publishing Co. |year=1994 |isbn=971-642-071-4}} ==Mga kawing panlabas== * [http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 The Present Government of the Philippines] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090212161414/http://www.filipiniana.net/ArtifactView.do?artifactID=MCH000000004 |date=2009-02-12 }} Book written by Maximo Kalaw detailing the functions of the different branches of the Philippine Commonwealth *[http://www.houseofdavid.ca/frnlus.htm Parallel and Divergent Aspects of British Rule in the Raj, French Rule in Indochina, Dutch Rule in the Netherlands East Indies (Indonesia), and American Rule in the Philippines] * [http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php Philippines: Polity Style: 1897-2009] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303211931/http://www.archontology.org/nations/philippines/01_polity.php |date=2016-03-03 }}{{Kasaysayan ng Pilipinas}} [[Kategorya:Mga dating bansa sa kasaysayan ng Pilipinas]] [[Kategorya:Kasaysayan ng Pilipinas (1898–1946)]] d0p7e50a9vr2o1fhc9j9h0wp8rxg6iw 0 20267 2166989 2166761 2025-07-01T00:20:01Z 120.29.77.185 /* Mga Barangay */ 2166989 wikitext text/x-wiki {{About|lungsod sa Pilipinas|ibang gamit|Angeles (paglilinaw)}} {{ Infobox Philippine city 2 |infoboxtitle = Lungsod ng Angeles |image_skyline = Skyline of Angeles city with Penthouse.jpg |image_caption = Ang Lungsod ng Angeles noong 2012 |sealfile = Ph_seal_pampanga_angeles city.jpg |caption = Mapa ng [[Pampanga]] na nagpapakita sa lokasyon ng Lungsod ng Angeles. | locatormapfile = {{PH wikidata|image_map}} | region = {{PH wikidata|region}} | province = [[Pampanga]] <small< (Heograpiya lamang) </small> |districts = Unang Distrito ng Pampanga |barangays = 33 |class = Unang Klaseng lungsod , Urbanisado |mayor = Carmelo B. Lazatin II |founded = 8 Disyembre 1829 |website = [http://www.angelescity.gov.ph www.angelescity.gov.ph] |population_as_of = 2010 | population_total = 326336 |areakm2 = 66.16 |cityhood = 1 Enero 1964 }} Ang '''Lungsod ng Angeles''' ([[wikang Kapampangan|Kapampangan]]: ''Ciudad ning Angeles/Lakanbalen ning Angeles'') ay isang Unang Klaseng [[mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Pampanga]], [[Pilipinas]]. Labing-anim (16) na kilometro lamang ang layo nito sa kabisera ng Pampanga o Lungsod ng San Fernando. Walumpu't-tatlong (83) kilometro naman ang layo ng Angeles sa Maynila. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan. Nagsimulang lumago ang Lungsod ng Angeles nang itinatag ang [[Clark Air Base|Baseng Pamhimpapawid sa Clark (Base Militar sa Clark)]] o ''Clark Air Base'' pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Isa sa kilalang palatandaan ang Baseng Pamhimpapawid (Base Militar) sa Lungsod ng Angeles. == Kasaysayan == Sa taong 1796, nagtungo sina Don Angel Pantaleon de Miranda at ang kanyang asawa na si Rosalia de Jesus sa may hilaga ng San Fernando kasama ang kanilang mga tauhan. Dito sila bumuo ng panibagong baryo na tinawag nilang [[Culiat]].<ref>{{Cite web |url=http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |title=Archive copy |access-date=2014-01-10 |archive-date=2013-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130810104309/http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |url-status=dead }}</ref> Nagsimula ang populasyon ng bayang Culiat sa Anim na raan at animnapu't isang (661) tao noong Disyembre 8,1829, ang taong kinilala ang Culiat bilang isang opisyal na bayan sa Pampanga. Sa kalaunan,binago ang pangalan na Culiat at tinawag itong Angeles sa ngalan ni Don Angel Pantaleon de Miranda at ng patron na si Los Santos Angeles Custodios. Taong 1899,itinatag ng lideratong si Heneral Emilio Aguinaldo ang Angeles bilang sentro ng kanyang pamahalaan. Dito niya ipinagdiwang ang unang anibersaryo ng Araw ng Kalayaan noong Hunyo 12,1899. Tulad ng ibang bayan ng Pampanga,sinakop din ng mga Hapon ang Lungsod ng Angeles sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Lumago ang bayan ng Angeles at tinaguriang pinakamaunlad na lungsod sa Ikatlong Rehiyon. Ngunit sa taong 1991, pansamantalang natigil ang daloy ng economiya sa Angeles dahil sa pagsabog ng Bulkang Pinatubo. Maraming nasalantang kabahayanan at imprastraktura sa lungsod kabilang na rito ang tulay ng Abacan. Sumunod din ang pagtiwalag ng mga sundalong Amerikano sa Baseng Pamhimpapawid at tuluyan nang huminto ang pagpapalakad ng Base. Maraming nawalan ng trabaho at nasiraan ng mga ari-arian,ngunit sa loob lamang ng mahigit dalawang (2) taon, muling bumangon ang Lungsod ng Angeles. Bumalik sa dating maunlad na bayan ang lungsod at patuloy itong umaasenso. Sa kasalukuyan, ang ''Clark International Airport o Diosdado Macapagal International Airport'' ay kasalukuyang pinapalakad sa loob ng Baseng Pamhimpapawid ng Clark sa Lungsod ng Angeles. == Mga Barangay == Ang Lungsod ng Angeles ay nahahati sa 33 [[barangay]]. {| |----- | * Agapito del rosario * Anunas * Balibago * Capaya * Claro M. Recto * Cuayan * Cutcut * Cutud * Lourdes North West * Lourdes Sur * Lourdes Sur East | * Malabanias * Margot * Marisol (Ninoy Aquino) * Mining * Pampang (Sto. Niño) * [[Pandan, Angeles|Pandan]] * Pulungbulu * Pulung Cacutud * Pulung Maragul * Salapungan * San Jose * San Nicolas | * Santa Teresita * Santa Trinidad * Santo Cristo * Santo Domingo * Santo Rosario (Pob.) * Sapalibutad * Sapangbato * Tabun * Virgen Delos Remedios * Amsic |} == Gobyerno == ==Demograpiko== {{Populasyon}} ==Mga sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Kawing Panlabas== *[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }} {{Pampanga}} {{Mga Lungsod sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga bayan at lungsod sa Pilipinas|Angeles]] [[Kategorya:Pampanga]] sqgpnw7h25z259tie8k31advxnh7x2t 2166990 2166989 2025-07-01T00:24:05Z 120.29.77.185 /* Gobyerno */ 2166990 wikitext text/x-wiki {{About|lungsod sa Pilipinas|ibang gamit|Angeles (paglilinaw)}} {{ Infobox Philippine city 2 |infoboxtitle = Lungsod ng Angeles |image_skyline = Skyline of Angeles city with Penthouse.jpg |image_caption = Ang Lungsod ng Angeles noong 2012 |sealfile = Ph_seal_pampanga_angeles city.jpg |caption = Mapa ng [[Pampanga]] na nagpapakita sa lokasyon ng Lungsod ng Angeles. | locatormapfile = {{PH wikidata|image_map}} | region = {{PH wikidata|region}} | province = [[Pampanga]] <small< (Heograpiya lamang) </small> |districts = Unang Distrito ng Pampanga |barangays = 33 |class = Unang Klaseng lungsod , Urbanisado |mayor = Carmelo B. Lazatin II |founded = 8 Disyembre 1829 |website = [http://www.angelescity.gov.ph www.angelescity.gov.ph] |population_as_of = 2010 | population_total = 326336 |areakm2 = 66.16 |cityhood = 1 Enero 1964 }} Ang '''Lungsod ng Angeles''' ([[wikang Kapampangan|Kapampangan]]: ''Ciudad ning Angeles/Lakanbalen ning Angeles'') ay isang Unang Klaseng [[mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Pampanga]], [[Pilipinas]]. Labing-anim (16) na kilometro lamang ang layo nito sa kabisera ng Pampanga o Lungsod ng San Fernando. Walumpu't-tatlong (83) kilometro naman ang layo ng Angeles sa Maynila. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan. Nagsimulang lumago ang Lungsod ng Angeles nang itinatag ang [[Clark Air Base|Baseng Pamhimpapawid sa Clark (Base Militar sa Clark)]] o ''Clark Air Base'' pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Isa sa kilalang palatandaan ang Baseng Pamhimpapawid (Base Militar) sa Lungsod ng Angeles. == Kasaysayan == Sa taong 1796, nagtungo sina Don Angel Pantaleon de Miranda at ang kanyang asawa na si Rosalia de Jesus sa may hilaga ng San Fernando kasama ang kanilang mga tauhan. Dito sila bumuo ng panibagong baryo na tinawag nilang [[Culiat]].<ref>{{Cite web |url=http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |title=Archive copy |access-date=2014-01-10 |archive-date=2013-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130810104309/http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |url-status=dead }}</ref> Nagsimula ang populasyon ng bayang Culiat sa Anim na raan at animnapu't isang (661) tao noong Disyembre 8,1829, ang taong kinilala ang Culiat bilang isang opisyal na bayan sa Pampanga. Sa kalaunan,binago ang pangalan na Culiat at tinawag itong Angeles sa ngalan ni Don Angel Pantaleon de Miranda at ng patron na si Los Santos Angeles Custodios. Taong 1899,itinatag ng lideratong si Heneral Emilio Aguinaldo ang Angeles bilang sentro ng kanyang pamahalaan. Dito niya ipinagdiwang ang unang anibersaryo ng Araw ng Kalayaan noong Hunyo 12,1899. Tulad ng ibang bayan ng Pampanga,sinakop din ng mga Hapon ang Lungsod ng Angeles sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Lumago ang bayan ng Angeles at tinaguriang pinakamaunlad na lungsod sa Ikatlong Rehiyon. Ngunit sa taong 1991, pansamantalang natigil ang daloy ng economiya sa Angeles dahil sa pagsabog ng Bulkang Pinatubo. Maraming nasalantang kabahayanan at imprastraktura sa lungsod kabilang na rito ang tulay ng Abacan. Sumunod din ang pagtiwalag ng mga sundalong Amerikano sa Baseng Pamhimpapawid at tuluyan nang huminto ang pagpapalakad ng Base. Maraming nawalan ng trabaho at nasiraan ng mga ari-arian,ngunit sa loob lamang ng mahigit dalawang (2) taon, muling bumangon ang Lungsod ng Angeles. Bumalik sa dating maunlad na bayan ang lungsod at patuloy itong umaasenso. Sa kasalukuyan, ang ''Clark International Airport o Diosdado Macapagal International Airport'' ay kasalukuyang pinapalakad sa loob ng Baseng Pamhimpapawid ng Clark sa Lungsod ng Angeles. == Mga Barangay == Ang Lungsod ng Angeles ay nahahati sa 33 [[barangay]]. {| |----- | * Agapito del rosario * Anunas * Balibago * Capaya * Claro M. Recto * Cuayan * Cutcut * Cutud * Lourdes North West * Lourdes Sur * Lourdes Sur East | * Malabanias * Margot * Marisol (Ninoy Aquino) * Mining * Pampang (Sto. Niño) * [[Pandan, Angeles|Pandan]] * Pulungbulu * Pulung Cacutud * Pulung Maragul * Salapungan * San Jose * San Nicolas | * Santa Teresita * Santa Trinidad * Santo Cristo * Santo Domingo * Santo Rosario (Pob.) * Sapalibutad * Sapangbato * Tabun * Virgen Delos Remedios * Amsic |} == Gobyerno == Alkalde - Carmelo "Jon" B. Lazatin II Bise Alkalde - Amos B. Rivera Miyembro ng Sangguniang Panlungsod • Arvin M. Suller • Joan Crystal J. Parker-Aguas • Marino D. Bañola • Maricel G. Morales • Edgardo G. Pamintuan Jr. • Jezreel Aaron L. Pineda • Alexander P. Indiongco • Michelle M. Bonifacio • Jeselle Ann V. Dayrit • Raco Paolo S. Del Rosario ==Demograpiko== {{Populasyon}} ==Mga sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Kawing Panlabas== *[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }} {{Pampanga}} {{Mga Lungsod sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga bayan at lungsod sa Pilipinas|Angeles]] [[Kategorya:Pampanga]] 4vx93d70pd63zkmmrrrs24t8a4vp7el 2166991 2166990 2025-07-01T00:28:36Z 120.29.77.185 /* Gobyerno */ 2166991 wikitext text/x-wiki {{About|lungsod sa Pilipinas|ibang gamit|Angeles (paglilinaw)}} {{ Infobox Philippine city 2 |infoboxtitle = Lungsod ng Angeles |image_skyline = Skyline of Angeles city with Penthouse.jpg |image_caption = Ang Lungsod ng Angeles noong 2012 |sealfile = Ph_seal_pampanga_angeles city.jpg |caption = Mapa ng [[Pampanga]] na nagpapakita sa lokasyon ng Lungsod ng Angeles. | locatormapfile = {{PH wikidata|image_map}} | region = {{PH wikidata|region}} | province = [[Pampanga]] <small< (Heograpiya lamang) </small> |districts = Unang Distrito ng Pampanga |barangays = 33 |class = Unang Klaseng lungsod , Urbanisado |mayor = Carmelo B. Lazatin II |founded = 8 Disyembre 1829 |website = [http://www.angelescity.gov.ph www.angelescity.gov.ph] |population_as_of = 2010 | population_total = 326336 |areakm2 = 66.16 |cityhood = 1 Enero 1964 }} Ang '''Lungsod ng Angeles''' ([[wikang Kapampangan|Kapampangan]]: ''Ciudad ning Angeles/Lakanbalen ning Angeles'') ay isang Unang Klaseng [[mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Pampanga]], [[Pilipinas]]. Labing-anim (16) na kilometro lamang ang layo nito sa kabisera ng Pampanga o Lungsod ng San Fernando. Walumpu't-tatlong (83) kilometro naman ang layo ng Angeles sa Maynila. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan. Nagsimulang lumago ang Lungsod ng Angeles nang itinatag ang [[Clark Air Base|Baseng Pamhimpapawid sa Clark (Base Militar sa Clark)]] o ''Clark Air Base'' pagkatapos ng [[Ikalawang Digmaang Pandaigdig]]. Isa sa kilalang palatandaan ang Baseng Pamhimpapawid (Base Militar) sa Lungsod ng Angeles. == Kasaysayan == Sa taong 1796, nagtungo sina Don Angel Pantaleon de Miranda at ang kanyang asawa na si Rosalia de Jesus sa may hilaga ng San Fernando kasama ang kanilang mga tauhan. Dito sila bumuo ng panibagong baryo na tinawag nilang [[Culiat]].<ref>{{Cite web |url=http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |title=Archive copy |access-date=2014-01-10 |archive-date=2013-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130810104309/http://www.angelescitysite.com/aboutthecity.php |url-status=dead }}</ref> Nagsimula ang populasyon ng bayang Culiat sa Anim na raan at animnapu't isang (661) tao noong Disyembre 8,1829, ang taong kinilala ang Culiat bilang isang opisyal na bayan sa Pampanga. Sa kalaunan,binago ang pangalan na Culiat at tinawag itong Angeles sa ngalan ni Don Angel Pantaleon de Miranda at ng patron na si Los Santos Angeles Custodios. Taong 1899,itinatag ng lideratong si Heneral Emilio Aguinaldo ang Angeles bilang sentro ng kanyang pamahalaan. Dito niya ipinagdiwang ang unang anibersaryo ng Araw ng Kalayaan noong Hunyo 12,1899. Tulad ng ibang bayan ng Pampanga,sinakop din ng mga Hapon ang Lungsod ng Angeles sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Lumago ang bayan ng Angeles at tinaguriang pinakamaunlad na lungsod sa Ikatlong Rehiyon. Ngunit sa taong 1991, pansamantalang natigil ang daloy ng economiya sa Angeles dahil sa pagsabog ng Bulkang Pinatubo. Maraming nasalantang kabahayanan at imprastraktura sa lungsod kabilang na rito ang tulay ng Abacan. Sumunod din ang pagtiwalag ng mga sundalong Amerikano sa Baseng Pamhimpapawid at tuluyan nang huminto ang pagpapalakad ng Base. Maraming nawalan ng trabaho at nasiraan ng mga ari-arian,ngunit sa loob lamang ng mahigit dalawang (2) taon, muling bumangon ang Lungsod ng Angeles. Bumalik sa dating maunlad na bayan ang lungsod at patuloy itong umaasenso. Sa kasalukuyan, ang ''Clark International Airport o Diosdado Macapagal International Airport'' ay kasalukuyang pinapalakad sa loob ng Baseng Pamhimpapawid ng Clark sa Lungsod ng Angeles. == Mga Barangay == Ang Lungsod ng Angeles ay nahahati sa 33 [[barangay]]. {| |----- | * Agapito del rosario * Anunas * Balibago * Capaya * Claro M. Recto * Cuayan * Cutcut * Cutud * Lourdes North West * Lourdes Sur * Lourdes Sur East | * Malabanias * Margot * Marisol (Ninoy Aquino) * Mining * Pampang (Sto. Niño) * [[Pandan, Angeles|Pandan]] * Pulungbulu * Pulung Cacutud * Pulung Maragul * Salapungan * San Jose * San Nicolas | * Santa Teresita * Santa Trinidad * Santo Cristo * Santo Domingo * Santo Rosario (Pob.) * Sapalibutad * Sapangbato * Tabun * Virgen Delos Remedios * Amsic |} == Gobyerno == Mga miyembro ng Konseho ng Lungsod ng Angeles Alkalde - Carmelo "Jon" B. Lazatin II Bise Alkalde - Amos B. Rivera Miyembro ng Sangguniang Panlungsod *Arvin M. Suller *Joan Crystal J. Parker-Aguas *Marino D. Bañola *Maricel G. Morales *Edgardo G. Pamintuan Jr. *Jezreel Aaron L. Pineda *Alexander P. Indiongco *Michelle M. Bonifacio *Jeselle Ann V. Dayrit *Raco Paolo S. Del Rosario ==Demograpiko== {{Populasyon}} ==Mga sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Kawing Panlabas== *[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }} {{Pampanga}} {{Mga Lungsod sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga bayan at lungsod sa Pilipinas|Angeles]] [[Kategorya:Pampanga]] tb62oln32dipl4x4dy97gglt300k5tm 0 21948 2166992 2086718 2025-07-01T00:30:26Z 120.29.77.185 2166992 wikitext text/x-wiki {{Infobox Philippine city 2 | infoboxtitle = Lungsod ng Mabalacat | image_skyline= Mabalacat 1.JPG | sealfile = | caption = Mapa ng [[Pampanga]] na nagpapakita sa lokasyon ng Mabalacat. | locatormapfile = {{PH wikidata|image_map}} | region = {{PH wikidata|region}} | province = {{PH wikidata|province}} | districts = Unang Distrito ng Pampanga | barangays = 27 | class = Ika-1 klase; | mayor = Gerald Guttrie P. Aquino | vice_mayor = Marcos T. Castro Jr. | areakm2 = | population_density_km2 = | website = | coordinates = | }} Ang '''Lungsod ng Mabalacat''' ([[wikang Kapampangan|Kapampangan]]: ''Lakanbalen ning Mabalacat'') ay isang unang klaseng [[mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]] sa [[mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]] ng [[Pampanga]], [[Pilipinas]]. Ayon sa {{PH wikidata|population_as_of}}, ito ay may populasyon na {{PH wikidata|population_total}} sa may {{PH wikidata|household}} na kabahayan. Nagmula sa sinaunang punong "balacat" ang pangalan ng bayan kung saan dating laganap sa pook. ==Mga Barangay== Ang Mabalacat ay nahahati sa 27 na mga [[barangay]]. <table border=0><tr> <td valign=top> * Atlu-Bola * Bical * Bundagul * Cacutud * Calumpang * Camachiles * Dapdap * Dau * Dolores * Duquit * Lakandula * Mabiga * Macapagal Village * Mamatitang </td><td valign=top> * Mangalit * Marcos Village * Mawaque * Paralayunan * Poblacion * San Francisco * San Joaquin * Santa Ines * Santa Maria * Santo Rosario * Sapangbalen * Sapang Biabas * Tabun </td></tr></table> [[Talaksan:Mabalacat 2.JPG|300px|none]] ==Demograpiko== {{Populasyon}} ==Mga sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Kawing Panlabas== *[http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp Philippine Standard Geographic Code] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120413163013/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/default.asp |date=2012-04-13 }} *[http://newsinfo.inquirer.net/164123/finally-mabalacat-gets-lawmakers%E2%80%99-nod-to-become-city] {{Pampanga}} [[Kaurian:Mga bayan at lungsod sa Pilipinas]] {{stub}} j2oj7oq3vdns0j9vx2eq1l39ordqf5m 0 25356 2167051 1977301 2025-07-01T11:01:48Z Julius Santos III 139725 2167051 wikitext text/x-wiki {{Infobox games | name = II Palarong Panloob ng Asya | logo = 2nd indoor asiad.png | size = 175px | motto = Ultimate Asian Power | host city = [[Macau]] | country = | motto = | nations participating = 44 | teams participating = | debuting countries = | athletes participating = 1,792 | sports = | events = 151 larangan ng 17 na [[palakasan]] | dates = | opening ceremony = 26 Oktubre <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | closing ceremony = 3 Nobyembre <!-- {{End date|YYYY|MM|DD}} --> | officially opened by = [[Edmund Ho]] Chief Executive of Macau | athlete's oath = | judge's oath = | torch lighter = Chu Chin Tou | Paralympic torch = | Queen's Baton = <!-- for Commonwealth Games only --> | stadium = [[Estádio Campo Desportivo]] | Paralympic stadium = | length = | indprize = | tmprize = | website = | previous = [[Palarong Panloob ng Asya 2005|Bangkok 2005]] | next = [[Palarong Panloob ng Asya 2009|Hanoi 2009]] | SpreviousS = | SnextS = | Sprevious = | Snext = }} Ang '''Palarong Panloob ng Asya 2007''' o ang ''' ''2nd Asian Indoor Games'' ''' ay ang ikalawang edisyon na Palarong Panloob ng Asya na ginanap sa [[Macau]], [[Tsina]] mula 26 Oktubre 2007 hanggang 3 Nobyembre 2007. Karamihan sa mga palaro ay idinaos sa ''[[:en:Macao East Asian Games Dome|Macao East Asian Games Dome]]''.<ref>{{Cite web |title=Opisyal na website ng 2007 Asian Indoor Games |url=http://www.maigoc2007.com/ |access-date=2007-08-11 |archive-date=2005-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |date=2005-12-13 }}</ref> May labinanim (16) na larangan ng [[palakasan]] ang pinaglabanan at hindi lahat ng kasapi ng [[:en:Olympic Council of Asia|Konsehong Olimpiko ng Asya]] (''Olympic Council of Asia'') ay nakalahok sa edisyong ito. Ang makulay na pagbubukas ng palaro ay ginanap sa Macau ''East Asian Games Dome'' at ang kalderon ay sinindihan ni [[:en:Chu Chin Tou|Chu Chin Tou]]. Ang pangkalahatang kampeonato ay nakamit ng [[Tsina]], ikalawang puwesto ang [[Thailand]] at ang ikatlong puwesto ay nakopo ng [[Hong Kong]]. == Talaan ng medalya == {| {{RankedMedalTable}} |- | 1 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|China}} [[Tsina]] || 52 || 26 || 24 || '''102''' |- | 2 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Thailand}} [[Thailand]] || 19 || 28 || 22 || '''69''' |- | 3 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Hong Kong}} [[Hong Kong]] || 15 || 9 || 11 || '''35''' |- | 4 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|South Korea}} [[Timog Korea]] || 10 || 14 || 13 || '''37''' |- | 5 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kazakhstan}} [[Kazakhstan]] || 9 || 20 || 13 || '''42''' |- | 6 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|India}} [[Indiya]] || 9 || 9 || 10 || '''28''' |- | 7 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Japan}} [[Hapon (bansa)|Hapon]] || 8 || 7 || 11 || '''26''' |- | 8 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Iran}} [[Iran]] || 4 || 4 || 9 || '''17''' |- | 9 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Qatar}} [[Qatar]] || 4 || 3 || 1 || '''8''' |- | 10 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Chinese Taipei}} [[Taiwan|Tsinong Taipei]] || 4 || 2 || 6 || '''12''' |- | 11 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Macau}} [[Macau]] || 3 || 5 || 5 || '''13''' |- | 12 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Saudi Arabia}} [[Saudi Arabia]] || 3 || 1 || 0 || '''4''' |- | 13 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Vietnam}} [[Vietnam]] || 2 || 5 || 11 || '''18''' |- | 14 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Uzbekistan}} [[Uzbekistan]] || 2 || 2 || 2 || '''6''' |- | 15 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Indonesia}} [[Indonesia]] || 2 || 0 || 4 || '''6''' |- | 16 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|United Arab Emirates}} [[Mga Nagkakaisang Emiratong Arabo|Nagkakaisang Arabong Emiratos]] || 2 || 0 || 1 || '''3''' |- | 17 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kuwait}} [[Kuwait]] || 1 || 3 || 2 || '''6''' |- | 18 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Singapore}} [[Singapore]] || 1 || 2 || 5 || '''8''' |- | 19 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Philippines}} [[Pilipinas]] || 1 || 2 || 3 || '''6''' |- | 20 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Malaysia}} [[Malaysia]] || 0 || 3 || 6 || '''9''' |- |rowspan=2| 21 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Myanmar}} [[Myanmar]] || 0 || 2 || 0 || '''2''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Sri Lanka}} [[Sri Lanka]] || 0 || 2 || 0 || '''2''' |- | 23 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Mongolia}} [[Mongolia]] || 0 || 1 || 4 || '''5''' |- | 24 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Pakistan}} [[Pakistan]] || 0 || 1 || 1 || '''2''' |- | 25 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kyrgyzstan}} [[Kyrgyzstan]] || 0 || 1 || 0 || '''1''' |- | 26 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Laos}} [[Laos]] || 0 || 0 || 3 || '''3''' |- |rowspan=2| 27 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Jordan}} [[Jordan]] || 0 || 0 || 2 || '''2''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Lebanon}} [[Lebanon]] || 0 || 0 || 2 || '''2''' |- |rowspan=3| 29 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Bangladesh}} [[Bangladesh]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|North Korea}} [[Hilagang Korea]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Iraq|2004}} [[Iraq]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |} [[Talaksan:2ndIndoorAsiadMascot.png|thumb|right| Ang opisyal na mascot ng ikalawang Palarong Panloob ng Asya]] == Mascot == Ang opisyal na ''mascot'' ng palaro ay si Mei Mei na hango sa isang ibong ''[[:en:Spoonbill|spoonbill]]'' na tumutungo sa Macau taun-taon. Ang ibong ''spoonbill'' ay may kakahayang lumipad ng mataas kaya naman napili ng mga taga-organisa ng palaro upang kumatawan sa pagbubukas ng Macau sa isang bagong daan ng walang hanggang pagbabago at ng pagiging malaya at ang kabataan ng Palarong Panloob ng Asya.<ref>{{Cite web |title=Ang opisyal na mascot ng Palarong Panloob ng Asya 2007 |url=http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |access-date=2007-08-19 |archive-date=2007-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070729032015/http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070729032015/http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |date=2007-07-29 }}</ref> == Mga larangan ng palakasan == May kabuuang labing-anim (16) na larangan ng palakasan ang pinaglabanan sa edisyong ito ng Palarong Panloob ng Asya.<ref>{{Cite web |title=Talaan ng mga disiplina ng 2nd Indoor Asiad |url=http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |access-date=2007-08-11 |archive-date=2007-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070827014034/http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070827014034/http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |date=2007-08-27 }}</ref> Ang mga sumusunod ay ang talaan ng mga kasaling larangan at ang bilang ng mga disiplina sa loob ng panaklong. {{col-begin}} {{col-break}} * [[Aerobic gymnastics sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Aerobic gymnastics]] <small>(4)</small> * [[Cue sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Cue sports]] <small>(8)</small> * [[Bowling sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Bowling]] <small>(3)</small> * [[Chess sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Chess sports]] <small>(13)</small> {{col-break}} * [[Dancesport sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Dancesport]] <small>(12)</small> * [[Dragon at lion dance sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Dragon at lion dance]] <!--<small>()</small>--> * [[Electronic sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Electronic sports]] <small>(6)</small> * [[Extreme sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Extreme sports]] {{col-break}} * [[Futsal sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Futsal]] <small>(2)</small> * [[Hoop sepaktakraw sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Hoop Sepaktakraw]] <small>(2)</small> * [[Kabaddi sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Kabaddi]] <small>(1)</small> * [[Indoor athletics sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor athletics]] <small>(26)</small> {{col-break}} * [[Indoor cycling sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor cycling]] <small>(5)</small> * [[Indoor hockey sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor hockey]] <small>(1)</small> * [[Muay sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Muay]] <small>(9)</small> * [[Short course swimming at finswimming sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Swimming]] <small>(38)</small> {{col-end}} == Mga nasyong kalahok == Ang talaan ng mga bansa/nasyon at teritoryo na kasapi ng Konsehong Pang-Olimpiko ng Asya. {{col-begin}} {{col-break}} [[Talaksan:2006 Asian Games countries.png|thumb|center|Mapa ng mga kalahok na bansa sa Palarong Panloob ng Asya 2007]] {{col-break}} * {{flagicon2|Afghanistan}} [[Afghanistan]] * {{flagicon2|Bangladesh}} [[Bangladesh]] * {{flagicon2|Bhutan}} [[Bhutan]] * {{border|{{flagicon2|Bahrain}}}} [[Bahrain]] * {{flagicon2|Brunei}} [[Brunei Darussalam]] * {{flagicon2|Cambodia}} [[Cambodia]] * {{flagicon2|China}} [[Tsina]] * {{flagicon2|Hong Kong}} [[Hong Kong|Hong Kong, Tsina]] * {{border|{{flagicon2|Indonesia}}}} [[Indonesia]] * {{flagicon2|India}} [[Indiya]] * {{flagicon2|Iran}} [[Iran]] * {{flagicon2|Iraq|2004}} [[Iraq]] * {{flagicon2|Jordan}} [[Jordan]] * {{flagicon2|Japan}} [[Hapon (bansa)|Hapon]] * {{flagicon2|Kazakhstan}} [[Kazakhstan]] {{col-break}} * {{flagicon2|Kyrgyzstan}} [[Kyrgyzstan]] * {{border|{{flagicon2|South Korea}}}} [[Timog Korea]] * {{flagicon2|Saudi Arabia}} [[Saudi Arabia]] * {{flagicon2|Kuwait}} [[Kuwait]] * {{flagicon2|Laos}} [[Laos|Lao PDR]] * {{flagicon2|Lebanon}} [[Lebanon]] * {{flagicon2|Macau}} [[Macau|Macau, Tsina]] * {{flagicon2|Malaysia}} [[Malaysia]] * {{flagicon2|Maldives}} [[Maldives]] * {{flagicon2|Mongolia}} [[Mongolia]] * {{flagicon2|Myanmar}} [[Myanmar]] * {{flagicon2|Nepal}} [[Nepal]] * {{flagicon2|Oman}} [[Oman]] * {{flagicon2|Pakistan}} [[Pakistan]] * {{flagicon2|Philippines}} [[Pilipinas]] {{col-break}} * {{flagicon2|Palestine}} [[Palestine]] * {{flagicon2|North Korea}} [[Hilagang Korea]] * {{border|{{flagicon2|Qatar}}}} [[Qatar]] * {{border|{{flagicon2|Singapore}}}} [[Singapore]] * {{flagicon2|Sri Lanka}} [[Sri Lanka]] * {{flagicon2|Syria|1980}} [[Syria]] * {{flagicon2|Thailand}} [[Thailand]] * {{flagicon2|Tajikistan}} [[Tajikistan]] * {{flagicon2|Turkmenistan}} [[Turkmenistan]] * {{flagicon2|East Timor}} [[Silangang Timor|Timor Leste]] * {{flagicon2|Chinese Taipei}} [[Taiwan|Tsinong Taipei]] * {{flagicon2|United Arab Emirates}} [[Mga Nagkakaisang Emiratong Arabo|Nagkakaisang Arabong Emiratos]] * {{flagicon2|Uzbekistan}} [[Uzbekistan]] * {{flagicon2|Vietnam}} [[Vietnam]] * {{flagicon2|Yemen}} [[Yemen]] {{col-end}} == Pinagdausan ng mga laro == * [[:en:Macao East Asian Games Dome|Macao East Asian Games Dome]] - [[:en:Gymnastics|Aerobic gymnastics]], [[:en:Futsal|Futsal]], [[:en:Dancesport|Dancesport]], [[:en:Track and field (athletics)|Indoor track and field]], [[:en:Extreme sports|Extreme sports]], [[:en:Chess|Chess sports]] * Macau International Convention Center - [[:en:Electronic sports|Electronic sports]] * Tap Seac Multisport Pavilion - [[:en:Futsal|Futsal]] * Macau Stadium and Pavilion - [[:en:Indoor hockey|Indoor hockey]], [[:en:Cycling|Acrobatic cycling]] * IPM Multisport Pavilion - [[:en:Muay thai|Muay]] * Macau Olympic Aquatic Center - [[:en:Swimming|Short course swimming]] * Macau Forum - [[:en:Sepaktakraw|Hoop takraw]], [[:en:Dragon dance|Dragon]] and [[:en:Lion dance|lion dance]] * Luso-Chinesa School Pavilion - [[:en:Indoor cycling|Indoor cycling]] * MUST Pavilion - Extreme sports, Futsal == Mga batayan == {{reflist}} == Kawing panlabas == * [http://www.maigoc2007.com/ Opisyal na website ng Macau Indoor Games] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |date=2005-12-13 }} {{Asian Indoor and Martial Arts Games}} [[Kategorya:Palarong Panloob ng Asya]] [[Kategorya:Asya]] bf8wtwszjrb23p2tqxe68yedpck4d0d 2167052 2167051 2025-07-01T11:03:44Z Julius Santos III 139725 2167052 wikitext text/x-wiki {{Infobox games | name = II Palarong Panloob ng Asya | logo = 2nd indoor asiad.png | size = 175px | Motto = Ultimate Asian Power | host city = [[Macau]] | country = | motto = | nations participating = 44 | teams participating = | debuting countries = | athletes participating = 1,792 | sports = | events = 151 larangan ng 17 na [[palakasan]] | dates = | opening ceremony = 26 Oktubre <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | closing ceremony = 3 Nobyembre <!-- {{End date|YYYY|MM|DD}} --> | officially opened by = [[Edmund Ho]] Chief Executive of Macau | athlete's oath = | judge's oath = | torch lighter = Chu Chin Tou | Paralympic torch = | Queen's Baton = <!-- for Commonwealth Games only --> | stadium = [[Estádio Campo Desportivo]] | Paralympic stadium = | length = | indprize = | tmprize = | website = | previous = [[Palarong Panloob ng Asya 2005|Bangkok 2005]] | next = [[Palarong Panloob ng Asya 2009|Hanoi 2009]] | SpreviousS = | SnextS = | Sprevious = | Snext = }} Ang '''Palarong Panloob ng Asya 2007''' o ang ''' ''2nd Asian Indoor Games'' ''' ay ang ikalawang edisyon na Palarong Panloob ng Asya na ginanap sa [[Macau]], [[Tsina]] mula 26 Oktubre 2007 hanggang 3 Nobyembre 2007. Karamihan sa mga palaro ay idinaos sa ''[[:en:Macao East Asian Games Dome|Macao East Asian Games Dome]]''.<ref>{{Cite web |title=Opisyal na website ng 2007 Asian Indoor Games |url=http://www.maigoc2007.com/ |access-date=2007-08-11 |archive-date=2005-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |date=2005-12-13 }}</ref> May labinanim (16) na larangan ng [[palakasan]] ang pinaglabanan at hindi lahat ng kasapi ng [[:en:Olympic Council of Asia|Konsehong Olimpiko ng Asya]] (''Olympic Council of Asia'') ay nakalahok sa edisyong ito. Ang makulay na pagbubukas ng palaro ay ginanap sa Macau ''East Asian Games Dome'' at ang kalderon ay sinindihan ni [[:en:Chu Chin Tou|Chu Chin Tou]]. Ang pangkalahatang kampeonato ay nakamit ng [[Tsina]], ikalawang puwesto ang [[Thailand]] at ang ikatlong puwesto ay nakopo ng [[Hong Kong]]. == Talaan ng medalya == {| {{RankedMedalTable}} |- | 1 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|China}} [[Tsina]] || 52 || 26 || 24 || '''102''' |- | 2 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Thailand}} [[Thailand]] || 19 || 28 || 22 || '''69''' |- | 3 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Hong Kong}} [[Hong Kong]] || 15 || 9 || 11 || '''35''' |- | 4 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|South Korea}} [[Timog Korea]] || 10 || 14 || 13 || '''37''' |- | 5 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kazakhstan}} [[Kazakhstan]] || 9 || 20 || 13 || '''42''' |- | 6 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|India}} [[Indiya]] || 9 || 9 || 10 || '''28''' |- | 7 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Japan}} [[Hapon (bansa)|Hapon]] || 8 || 7 || 11 || '''26''' |- | 8 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Iran}} [[Iran]] || 4 || 4 || 9 || '''17''' |- | 9 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Qatar}} [[Qatar]] || 4 || 3 || 1 || '''8''' |- | 10 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Chinese Taipei}} [[Taiwan|Tsinong Taipei]] || 4 || 2 || 6 || '''12''' |- | 11 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Macau}} [[Macau]] || 3 || 5 || 5 || '''13''' |- | 12 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Saudi Arabia}} [[Saudi Arabia]] || 3 || 1 || 0 || '''4''' |- | 13 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Vietnam}} [[Vietnam]] || 2 || 5 || 11 || '''18''' |- | 14 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Uzbekistan}} [[Uzbekistan]] || 2 || 2 || 2 || '''6''' |- | 15 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Indonesia}} [[Indonesia]] || 2 || 0 || 4 || '''6''' |- | 16 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|United Arab Emirates}} [[Mga Nagkakaisang Emiratong Arabo|Nagkakaisang Arabong Emiratos]] || 2 || 0 || 1 || '''3''' |- | 17 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kuwait}} [[Kuwait]] || 1 || 3 || 2 || '''6''' |- | 18 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Singapore}} [[Singapore]] || 1 || 2 || 5 || '''8''' |- | 19 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Philippines}} [[Pilipinas]] || 1 || 2 || 3 || '''6''' |- | 20 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Malaysia}} [[Malaysia]] || 0 || 3 || 6 || '''9''' |- |rowspan=2| 21 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Myanmar}} [[Myanmar]] || 0 || 2 || 0 || '''2''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Sri Lanka}} [[Sri Lanka]] || 0 || 2 || 0 || '''2''' |- | 23 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Mongolia}} [[Mongolia]] || 0 || 1 || 4 || '''5''' |- | 24 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Pakistan}} [[Pakistan]] || 0 || 1 || 1 || '''2''' |- | 25 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Kyrgyzstan}} [[Kyrgyzstan]] || 0 || 1 || 0 || '''1''' |- | 26 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Laos}} [[Laos]] || 0 || 0 || 3 || '''3''' |- |rowspan=2| 27 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Jordan}} [[Jordan]] || 0 || 0 || 2 || '''2''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Lebanon}} [[Lebanon]] || 0 || 0 || 2 || '''2''' |- |rowspan=3| 29 ||style="text-align:left"| {{flagicon2|Bangladesh}} [[Bangladesh]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|North Korea}} [[Hilagang Korea]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |style="text-align:left"| {{flagicon2|Iraq|2004}} [[Iraq]] || 0 || 0 || 1 || '''1''' |- |} [[Talaksan:2ndIndoorAsiadMascot.png|thumb|right| Ang opisyal na mascot ng ikalawang Palarong Panloob ng Asya]] == Mascot == Ang opisyal na ''mascot'' ng palaro ay si Mei Mei na hango sa isang ibong ''[[:en:Spoonbill|spoonbill]]'' na tumutungo sa Macau taun-taon. Ang ibong ''spoonbill'' ay may kakahayang lumipad ng mataas kaya naman napili ng mga taga-organisa ng palaro upang kumatawan sa pagbubukas ng Macau sa isang bagong daan ng walang hanggang pagbabago at ng pagiging malaya at ang kabataan ng Palarong Panloob ng Asya.<ref>{{Cite web |title=Ang opisyal na mascot ng Palarong Panloob ng Asya 2007 |url=http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |access-date=2007-08-19 |archive-date=2007-07-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070729032015/http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070729032015/http://www.maigoc2007.com/mascot_en.htm |date=2007-07-29 }}</ref> == Mga larangan ng palakasan == May kabuuang labing-anim (16) na larangan ng palakasan ang pinaglabanan sa edisyong ito ng Palarong Panloob ng Asya.<ref>{{Cite web |title=Talaan ng mga disiplina ng 2nd Indoor Asiad |url=http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |access-date=2007-08-11 |archive-date=2007-08-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070827014034/http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070827014034/http://www.maigoc2007.com/05.php.htm |date=2007-08-27 }}</ref> Ang mga sumusunod ay ang talaan ng mga kasaling larangan at ang bilang ng mga disiplina sa loob ng panaklong. {{col-begin}} {{col-break}} * [[Aerobic gymnastics sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Aerobic gymnastics]] <small>(4)</small> * [[Cue sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Cue sports]] <small>(8)</small> * [[Bowling sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Bowling]] <small>(3)</small> * [[Chess sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Chess sports]] <small>(13)</small> {{col-break}} * [[Dancesport sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Dancesport]] <small>(12)</small> * [[Dragon at lion dance sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Dragon at lion dance]] <!--<small>()</small>--> * [[Electronic sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Electronic sports]] <small>(6)</small> * [[Extreme sports sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Extreme sports]] {{col-break}} * [[Futsal sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Futsal]] <small>(2)</small> * [[Hoop sepaktakraw sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Hoop Sepaktakraw]] <small>(2)</small> * [[Kabaddi sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Kabaddi]] <small>(1)</small> * [[Indoor athletics sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor athletics]] <small>(26)</small> {{col-break}} * [[Indoor cycling sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor cycling]] <small>(5)</small> * [[Indoor hockey sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Indoor hockey]] <small>(1)</small> * [[Muay sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Muay]] <small>(9)</small> * [[Short course swimming at finswimming sa Palarong Panloob ng Asya 2007|Swimming]] <small>(38)</small> {{col-end}} == Mga nasyong kalahok == Ang talaan ng mga bansa/nasyon at teritoryo na kasapi ng Konsehong Pang-Olimpiko ng Asya. {{col-begin}} {{col-break}} [[Talaksan:2006 Asian Games countries.png|thumb|center|Mapa ng mga kalahok na bansa sa Palarong Panloob ng Asya 2007]] {{col-break}} * {{flagicon2|Afghanistan}} [[Afghanistan]] * {{flagicon2|Bangladesh}} [[Bangladesh]] * {{flagicon2|Bhutan}} [[Bhutan]] * {{border|{{flagicon2|Bahrain}}}} [[Bahrain]] * {{flagicon2|Brunei}} [[Brunei Darussalam]] * {{flagicon2|Cambodia}} [[Cambodia]] * {{flagicon2|China}} [[Tsina]] * {{flagicon2|Hong Kong}} [[Hong Kong|Hong Kong, Tsina]] * {{border|{{flagicon2|Indonesia}}}} [[Indonesia]] * {{flagicon2|India}} [[Indiya]] * {{flagicon2|Iran}} [[Iran]] * {{flagicon2|Iraq|2004}} [[Iraq]] * {{flagicon2|Jordan}} [[Jordan]] * {{flagicon2|Japan}} [[Hapon (bansa)|Hapon]] * {{flagicon2|Kazakhstan}} [[Kazakhstan]] {{col-break}} * {{flagicon2|Kyrgyzstan}} [[Kyrgyzstan]] * {{border|{{flagicon2|South Korea}}}} [[Timog Korea]] * {{flagicon2|Saudi Arabia}} [[Saudi Arabia]] * {{flagicon2|Kuwait}} [[Kuwait]] * {{flagicon2|Laos}} [[Laos|Lao PDR]] * {{flagicon2|Lebanon}} [[Lebanon]] * {{flagicon2|Macau}} [[Macau|Macau, Tsina]] * {{flagicon2|Malaysia}} [[Malaysia]] * {{flagicon2|Maldives}} [[Maldives]] * {{flagicon2|Mongolia}} [[Mongolia]] * {{flagicon2|Myanmar}} [[Myanmar]] * {{flagicon2|Nepal}} [[Nepal]] * {{flagicon2|Oman}} [[Oman]] * {{flagicon2|Pakistan}} [[Pakistan]] * {{flagicon2|Philippines}} [[Pilipinas]] {{col-break}} * {{flagicon2|Palestine}} [[Palestine]] * {{flagicon2|North Korea}} [[Hilagang Korea]] * {{border|{{flagicon2|Qatar}}}} [[Qatar]] * {{border|{{flagicon2|Singapore}}}} [[Singapore]] * {{flagicon2|Sri Lanka}} [[Sri Lanka]] * {{flagicon2|Syria|1980}} [[Syria]] * {{flagicon2|Thailand}} [[Thailand]] * {{flagicon2|Tajikistan}} [[Tajikistan]] * {{flagicon2|Turkmenistan}} [[Turkmenistan]] * {{flagicon2|East Timor}} [[Silangang Timor|Timor Leste]] * {{flagicon2|Chinese Taipei}} [[Taiwan|Tsinong Taipei]] * {{flagicon2|United Arab Emirates}} [[Mga Nagkakaisang Emiratong Arabo|Nagkakaisang Arabong Emiratos]] * {{flagicon2|Uzbekistan}} [[Uzbekistan]] * {{flagicon2|Vietnam}} [[Vietnam]] * {{flagicon2|Yemen}} [[Yemen]] {{col-end}} == Pinagdausan ng mga laro == * [[:en:Macao East Asian Games Dome|Macao East Asian Games Dome]] - [[:en:Gymnastics|Aerobic gymnastics]], [[:en:Futsal|Futsal]], [[:en:Dancesport|Dancesport]], [[:en:Track and field (athletics)|Indoor track and field]], [[:en:Extreme sports|Extreme sports]], [[:en:Chess|Chess sports]] * Macau International Convention Center - [[:en:Electronic sports|Electronic sports]] * Tap Seac Multisport Pavilion - [[:en:Futsal|Futsal]] * Macau Stadium and Pavilion - [[:en:Indoor hockey|Indoor hockey]], [[:en:Cycling|Acrobatic cycling]] * IPM Multisport Pavilion - [[:en:Muay thai|Muay]] * Macau Olympic Aquatic Center - [[:en:Swimming|Short course swimming]] * Macau Forum - [[:en:Sepaktakraw|Hoop takraw]], [[:en:Dragon dance|Dragon]] and [[:en:Lion dance|lion dance]] * Luso-Chinesa School Pavilion - [[:en:Indoor cycling|Indoor cycling]] * MUST Pavilion - Extreme sports, Futsal == Mga batayan == {{reflist}} == Kawing panlabas == * [http://www.maigoc2007.com/ Opisyal na website ng Macau Indoor Games] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051213211638/http://www.maigoc2007.com/ |date=2005-12-13 }} {{Asian Indoor and Martial Arts Games}} [[Kategorya:Palarong Panloob ng Asya]] [[Kategorya:Asya]] 9srfxt3ferb9sx49s185fpyfw8mdpn9 0 27204 2167008 2166382 2025-07-01T04:41:52Z CommonsDelinker 1732 Removing "The_Maverick_Senator_Vicente_Sotto_by_Resil_Mojares.jpg", it has been deleted from Commons by [[c:User:Krd|Krd]] because: No permission since 23 June 2025. 2167008 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder | honorific-prefix = [[Kagalang-galang]] | honorific_suffix = | name = Vicente Sotto y Yap | image = Vicente Yap Sotto 1917.jpg | imagesize = 225px | caption = | order = | office = [[Senado ng Pilipinas|Senador ng Pilipinas]] | term_start = 28 Mayo 1946 | term_end = 28 Mayo 1950 | office2 = Kasapi ng [[Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas|Kapulungan ng mga Kinatawan]] mula sa [[Distritong pambatas ng Cebu|Ikalawang Distrito]] ng [[Cebu]] | term_start2 = 1922 | term_end2 = 1925 | predecessor2 = [[Sergio Osmeña]] | successor2 = Paulino Gullas | birth_date = {{birth date|1877|4|18}} | birth_place = [[Lungsod ng Cebu]], [[Captaincy General of the Philippines]] | death_date = {{death date and age|1950|5|28|1877|4|18}} | death_place = [[Maynila]], [[Pilipinas]] | website = [http://senatorvicenteyapsotto.blogspot.com/ Sen. Vicente Sotto] | spouse = Maria Ojeda | children = Marcelino Antonio Sotto<br> Voltaire Sotto <br> Filemon Sotto <br> Vicente Sotto, Jr. <br> Suga Sotto }} Si '''Vicente Sotto y Yap''' (18 Abril 1877 – 28 Mayo 1950) ay isang politiko sa [[Pilipinas]]. Apo niya ang sikat na komedyante at senador na si [[Tito Sotto]]. ==Personal na buhay== Si Sotto ay isinilang sa Cebu City noong 18 Abril 1882 kina Marcelino Sotto at Pascuala Yap. Nakapagtapos siya ng kursong Abogasya at pumasa sa Bar exam noong 1907. Noong 1902, si Vicente Sotto ay pumasok sa mundo ng politika bilang isang konsehal. At noong 1907 ay nanalo siyang mayor. Kinilala siya bilang ''Ama ng Literaturang Sebwano'' at bilang ''Ama ng Malayang Pamamahayag''. Siya ang nagtatag ng unang pahayagan sa [[Cebu]] noong 1899, ang ''La justicia'', isang pahayagang laban sa mga [[Amerikano]]. Nang ipatigil ang paglalathala nito, itinatag naman niya ang pahayagang ''El nacional''. Noong 1900 ay itinatag niya ang ''El pueblo'' at ipinagpatuloy niya ang pangangampanya laban sa diskriminasyon. Noong 1901, ipinalathala niya ang unang pahayagang [[Wikang Sebwano|Sebwano]] sa [[Cebu]], '' Ang Suga''. Nangibang bansa siya sa [[Hong Kong]] at nang magbalik sa Pilipinas ay inilathala niya ang ''The Independent'' sa [[Maynila]]. Hindi lamang isang mamamahayag si Sotto, nagsulat din siya ng maikling kuwento at dula. Bunga ng kanyang panulat ang kuwentong ''Maning''; ang dulang ''Gugma sa Yutang'', ''Natawhan'' at ang [[opera|operetang]] ''Mactan''. Siya ang kaunaunahang sumulat ng operetang [[Mga wikang Bisaya|Bisaya]]. Napasok siya sa politika. Naging alkalde siya ng [[Cebu]] at naging Senador. At apo niya si Hugo Sotto. ==Gallery== <gallery> File:Vicente Yap Sotto 1.jpg|Larawan ni Vicente Yap Sotto File:Vicente Sotto as Senator.jpg| Si Sotto sa Senado File:Senator Vicente Sotto's Tomb at Cebu Memorial Park.jpg|Ang puntod ni Vicente Sotto kasama ang kaniyang asawang si Maria Ojeda at iba pang miyembro ng kaniyang pamilyang nakalibing sa Cebu Memorial Park </gallery> {{BD|1877|1950|Sotto, Vicente}} [[Kategorya:Mga politiko ng Pilipinas]] [[Kategorya:Mga manunulat mula sa Pilipinas]] {{Pilipinas-politiko-stub}} 54skgbm3arelr90b160d13nbsocr6u6 0 39357 2167053 2012342 2025-07-01T11:54:57Z InternetArchiveBot 113521 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2167053 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=Setyembre 2021}} {{Infobox musical artist | <!-- See Wikipedia:WikiProject Musicians --> | name = Vincent Bueno | image = VincentBuenoPrater.jpg | landscape = | background = solo_singer | birth_name = Vincent Mendoza Bueno | alias = | birth_date = {{birth date and age|1985|12|10}} | death_date = | origin = [[Image:Flag of Austria.svg|border|20px]] [[Vienna]], [[Austria]] | instrument = [[piano]], [[tambol]], [[bass guitar]], [[gitara]] | genre = [[classical music|Classical]], [[Vocal music|Vocal]] | occupation = [[mang-aawit]], [[kompositor]] | years_active = 2008 (kasalukuyan) | label = | associated_acts = | website = http://vincentbueno.com | current_members = | past_members = | Notable_instruments = }} Si '''Vincent Bueno''' ay isang [[Pilipino]]ng mang-aawit na pinanganak sa [[Austria]] noong 10 Disyembre 1985. Noong 12 Enero 2008 ay nanalo siya sa isang palabas sa [[ORF (Brodkaster)|ORF]], ang '''Musical! Die Show''' (Musical! The Show), isang kumpetisyong pang-tugtuging pantelebisyon sa Austria. Nagsimulang nag-aral ng pagsasayaw si Bueno sa gulang na 4. Kamakailan, umawit at nagtanghal siya sa [[konsyerto]] ni [[Sarah Geronimo]] sa [[Vienna|Byena]]. ==Maagang Edukasyon== Nakapagtapos si Bueno sa larangan ng [[musika|tugtugin]] at sining sa pagtanghal sa [[Vienna]] [[Conservatory of Music]]. Tagapaglikha rin siya ng mga awiting [[R&B]]. Kumuha rin siya ng espesyal na kurso sa pag-arte, pag-awit, at pagsayaw. Sa gulang na 11, nagawa niyang maging bihasa sa apat na instrumentong tugtugin - [[piano]], [[gitara]], [[tambol]], at [[bass guitar]]. Ang kanyang ama ay dating isang bokalista. Bihasa si Bueno sa [[Wikang Tagalog|Tagalog]] bukod sa [[Wikang Aleman|Aleman]] at [[Wikang Ingles|Ingles]]. ==MUSICAL! Die Show== Tinalo ni Bueno sina [[Eva Kiklovics]] at [[Gudrun Ihninger]] ng sampung kontestante, at umani ng premyong [[Euro|€]] 50,000 (na katumbas ng halos Php3,000,000.00) pati ang ''"chance of a lifetime"''. Una niyang itinanghal ang awit na "[[Grease Lightning]]" (mula sa musikal na [[Grease]]), at saka ang "[[Music of the Night]]" (mula sa [[Phantom of the Opera]]).<ref>{{Cite web |title=services.inquirer.net, Filipino rocker hits global stage |url=http://services.inquirer.net/express/08/01/10/html_output/xmlhtml/20080110-111456-xml.html |access-date=2008-01-15 |archive-date=2008-01-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080120125117/http://services.inquirer.net/express/08/01/10/html_output/xmlhtml/20080110-111456-xml.html |url-status=dead }}</ref> Nakakuha si Bueno 67 bahagdan ng boto (landslide victory) mula sa mga manonood sa [[Austria|Austriya]] at mga kalapit bansa. Nakatanggap naman ng 37 bahagdan ang ikalawang panalo na si Eva Klikovics, habang maagang natanggal si Gudrun Ihninger, na nasa ikatlong pwesto. Ang naturang palabas sa telebisyon ay isang eality-based talent contest na kung saan tinitignan ang mga kakayahan ng mga sumali sa pagsayaw at sa pagtanghal sa teatro, na hinahatulan din ng mga manonood sa pamamagitan ng telepono os sa [[SMS]].<ref>{{Cite web |title=showbizandstyle.inquirer.net, Vincent Bueno: Pinoy int’l star is born |url=http://showbizandstyle.inquirer.net/breakingnews/breakingnews/view/20080112-111951/Vincent-Bueno-Pinoy-intl-star-is-born |access-date=2008-01-15 |archive-date=2008-01-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080120010120/http://showbizandstyle.inquirer.net/breakingnews/breakingnews/view/20080112-111951/Vincent-Bueno-Pinoy-intl-star-is-born |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.pressdisplay.com/pressdisplay/viewer.aspx www.pressdisplay.com, Kandidaten stellen sich vor]</ref><ref>{{Cite web |title=kleinezeitung.at, Kandidaten für "Musical! - Die Show" stehen fest |url=http://www.kleinezeitung.at/nachrichten/kultur/633830/index.do |access-date=2008-01-15 |archive-date=2011-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110706093529/http://www.kleinezeitung.at/nachrichten/kultur/633830/index.do |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=www.vol.at/news, Zehn Musical-Star-Anwärter stehen fest |url=http://www.vol.at/news/tp:vol:mediennews/artikel/zehn-musical-star-anwaerter-stehen-fest/cn/news-20071106-02465196 |access-date=2008-01-15 |archive-date=2011-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110719182833/http://www.vol.at/news/tp:vol:mediennews/artikel/zehn-musical-star-anwaerter-stehen-fest/cn/news-20071106-02465196 |url-status=dead }}</ref> ==Tignan din== *[[Philippine Idol]] *[[Pinoy Idol]] *[http://farm3.static.flickr.com/2060/2125443500_7971c5dc3c.jpg?v=0 flickr.com, Image, Vincent Bueno]{{Dead link|date=Enero 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Kawing Panlabas== *[http://www.fnets.net/watch-9MIAZabj7QY www.fnets.net, Vincent Bueno] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304135608/http://www.fnets.net/watch-9MIAZabj7QY |date=2016-03-04 }} *[http://www.celebritiesph.com/ Wow Filipino Celebrities]{{Dead link|date=Hulyo 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.youtube.com/watch?v=9MIAZabj7QY www.youtube.com, Vincent Bueno] *[http://www.youtube.com/watch?v=dV8kFDOWmsM www.youtube.com, Vincent Bueno sings @ Sarah Geronimo's concert in Vienna] *[http://www.fnets.net/watch-9MIAZabj7QY www.fnets.net, Vincent Bueno] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304135608/http://www.fnets.net/watch-9MIAZabj7QY |date=2016-03-04 }} ===Mga Video=== *[http://www.youtube.com/watch?v=autMJ_xwriA Youtube.com, Vincent Bueno-Phantom der Oper-Musical-3.Show] *[http://www.youtube.com/watch?v=UFrWyRMh1Dk Youtube.com, Vincent Bueno-Music of The Night-Musical-Die Show-FINALE] *[http://www.youtube.com/watch?v=si5mP04HtbI Youtube.com, Vincent Bueno-Mary Poppins-Musical-7.Show(=Halbfinale)] *[http://www.youtube.com/watch?v=DMfyqUo6mHw Youtube.com, Vincent Bueno-Singin' in the Rain-Musical-6.Show] *[http://www.youtube.com/results?search_query=%22Vincent+Bueno%22&search=Search youtube.com, Vincent Bueno] [[Kategorya:Mga Pilipino]] iw32gqxeymfnm4ob5moick1k7om8cc4 0 77631 2167042 2138344 2025-07-01T10:00:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2167042 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = Radyo Agila | callsign = DZEC | logo = | city = [[Lungsod Quezon]] | area = [[Malawakang Maynila]] at mga karatig na lugar | branding = DZEC Radyo Agila 1062 | airdate = {{Start date|1968|04|26}} | frequency = 1062 kHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs (broadcasting)|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Religious radio|Religious]] ([[Iglesia ni Cristo]]) | language = [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 40,000 watts | class = | callsign_meaning = '''E'''agle Broadcasting '''C'''orporation | former_frequencies = 1050 kHz (1968–1978) | owner = [[Eagle Broadcasting Corporation]] | sister_stations = [[DWDM-FM|Eagle FM 95.5]] <br> [[DZEC-TV]] ([[Net 25]]) | webcast = | website = {{URL|radyoagila.com}} }} Ang '''DZEC''' (1062 [[:en:AM broadcasting|AM]]) '''Radyo Agila''' ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Eagle Broadcasting Corporation]]. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa EBC Bldg., 25 Central Ave., Diliman, [[Lungsod Quezon]], at ang transmiter nito ay matatagpuan sa Brgy. Paliwas, [[Obando, Bulacan]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=1-AgAQAAMAAJ|title=Pasugo: Vol. 21, Issue 5|pages=3|date=1968|publisher=[[Iglesia ni Cristo]]|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Z7MMaEDmZ2IC|last=Reyes|first=Soledad|title=A Dark Tinge to the World: Selected Essays|pages=182|date=2007|publisher=[[University of the Philippines Press]]|isbn=9789715424752|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.net25.com/article/13441|title=NET25’S AM RADIO DZEC 1062 DOMINATES THE WEEKDAYS AFTERNOON BLOCK|publisher=net25.com|date=March 11, 2023|access-date=March 11, 2023}}</ref> ==Kasaysayan== Itinatag ang DZEC noong Abril 26, 1968. Nasa 1050 kHz ang talapihitan nito hanggang Nobyembre 1978, nung lumipat ito sa kasalukuyang 1062 kHz. Noong Agosto 1987, kabilang ang himpilang ito sa pinasara ng NTC dahil sa pag-ere ng right-wing propaganda at komentaryo na tumutol sa administrasyong Aquino. Ngungit noong Enero 1, 1988, bumalik ito sa ere bilang "Radyo ng Pamilya".<ref>[https://apnews.com/801a8ecf1a10c7092f04b7223b49685d Enrile Challenges Government On Coup Charge, Station Closed – AP News Archives. Retrieved on Mar. 15, 2015]</ref> Noong dekada 90, binansagan ang DZEC bilang "Radyo Agila". Noong Abril 2001, tanging himpilan ang DZEC sa pag-ere ng mga pangyayari sa [[EDSA III]]. Noong panahong yan, ilan sa mga programa nito ay pinalabas sa [[Net 25]]. Dahil dito, ito ang kabilang sa pagbuo ng konseptong "TeleRadyo".<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=vLEMAQAAMAAJ|last=Hutchinson|first=Greg|title=Hot Money, Warm Bodies: The Downfall of President Joseph Estrada|pages=249–251|date=2001|publisher=[[Anvil Publishing]]|isbn=9789712711046|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref> Noong huling bahagi ng 2006, binitiw ng DZEC ang "Radyo Agila" at binalik ang dati nitong bansag na "Ang Radyo ng Pamilya". Noong 2008, binansagan muli ito bilang "Ang Himpilan ng Maligayang Tahanan". Noong 2011, sa kasagsagan ng [[Bagyong Pedring]], nawala sa era ang DZEC sa talapihitang ito, ngungit sumahimpapawid pa rin ito sa mga riley nito sa iba't ibang rehiyon. Noong Enero 2013, bumalik ito sa ere sa talapihitang ito sa ilalim ng pagsusuri. Noong Pebrero, 2013, lumipat ang DZEC, [[DWDM-FM|DWDM]] at [[Net 25]] mula sa Maligaya Building 2 sa [[EDSA]] sa EBC Building sa New Era. Sa ika-45 na anibersaryo ng EBC noong Abril 26, 2013, opisyal nang inilunsad ang DZEC bilang "Radyo Agila". Noong Enero 2, 2014, bumalik ang livestreaming nito. ==Mga Parangal== *2009 / 2010 - KBP Golden Dove Awards People's Choice for AM Station ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Metro Manila Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Kalakhang Maynila]] dbdg83je02pw4mm61y9uak02uzejybq 10 82140 2166988 1361878 2025-07-01T00:17:56Z Milenioscuro 38313 svg 2166988 wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{1}}} | name = Thailand | top = 20.6 | bottom = 5.4 | left = 97.1 | right = 106.0 | image = Thailand adm location map.svg | image1 = Thailand relief location map.svg | defaultscale = 0.57 }}<noinclude> {{Location map/Info}} {{Documentation}} </noinclude> sa5iwhbi6chmybq41nws600panponhy 0 128355 2166976 2166882 2025-06-30T22:31:04Z 112.202.111.175 Kinansela ang pagbabagong 2166882 ni [[Special:Contributions/112.198.138.9|112.198.138.9]] ([[User talk:112.198.138.9|Usapan]]) 2166976 wikitext text/x-wiki {{Infobox Former Country |native_name = ''Repúbliká ng̃ Biak-na-Bató'' |conventional_long_name = Republika ng Biak-na-Bato |common_name = Biak-na-Bato, Republika ng |status= Hindi kinilala ng ibang may pamunuan bilang isa ring may pamunuan |year_start = 1897 |year_end = 1897 |date_start = Nobyembre 1 |date_end = Disyembre 15 |p1 = Espanya Silangang Indias |flag_p1 = Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg |flag_s1 = Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg |image_flag =Flag_of_the_Tagalog_people.svg |flag= Watawat ng Pilipinas |image_coat = Seal of the Republic of Biak-na-Bato.svg |image_map = Map of Philippines.png |image_map_caption = Kinaroroonan ng Republika ng Biak-na-Bato sa Asya |national_anthem= |capital = [[Maynila]] |common_languages = [[Wikang Tagalog|Tagalog]] (katampatan, taal) <br /> [[Wikang Kastila|Kastila]] (nakasanayan sa ibang nagdaang mga gawa) |government_type = Republika |title_leader = [[Pangulo ng Pilipinas|Pangulo]] |leader1 = [[Emilio Aguinaldo]] |era = Himagsikang Pilipino |stat_area1 = 300000 |stat_pop1= |stat_year1= 1897 |currency = }} Ang '''Republika ng Biak-na-Bato''', na katampatang tinutukoy sa Halal na Kautusan nito bilang '''Republika ng Filipinas''', ay ang kauna-unahang republikang naitatag sa [[Pilipinas]] ng manghihimagsik na si [[Emilio Aguinaldo]] at ang kanyang mga kapwa kasapi sa [[Katipunan|Katipunan ng mga Anak ng Bayan]]. Sa kabila ng tagumpay nito gaya ng pagkakatatag ng [[Saligang Batas ng Pilipinas|kauna-unahang Saligang Batas ng Pilipinas]], ang republika ay nagtagal lamang ng ilang buwan. Isang kasunduang pangkapayapaan ang nilagdaan ni Aguinaldo (sa pagitan ng mga Katipunero at sa Kastilang [[Mga Gobernador-Heneral ng Pilipinas|Gobernador Heneral]] [[Fernando Primo de Rivera]]) ang nagtapos ng republika at pinatapon si Emilio Aguinaldo sa [[Hong Kong]]. Isinasaad sa saligang batas na biak na bato ang paghihiwalay ng Pilipinas sa Espanya at ang pagtatayo ng Republikang Pilipino. Ngunit ito ay hindi nasunod. Nagpatuloy ang pakikipaglaban at tumangging isuko ng mga rebolusyonaryo ang kanilang mga armas. == Pamahalaan == Ang saligang batas ng Republika ng Biak-na-Bato ay isinulat ni Felix Ferrer at Isabelo Artacho na kumopya sa [[Saligang batas ng Kuba|Kubanong Saligang Batas]] ng [[Jimaguayú, Kuba|Jimaguayú]] na halos magkakamukha ang mga salita. Ito ay nakapagbigay-daan sa pagkakabuo ng [[Pamahalaan ng Pilipinas|Konsehong Supremo]] na itinatag noong Nobyembre 2, 1897 na ang mga kasunod ay mga namumuno ay [[Halalang para sa Pagpupulong ng Suprema sa Pilipinas noong 1897|hinalal]]: <ref name=agoncillo1990pp183-184>{{Harvnb|Agoncillo|1990|pp=183–184}}</ref> {|class=wikitable |- ! Panunungkulan !! Pangalan |- | Pangulo || [[Emilio Aguinaldo]] |- | Ikalawang-pangulo || [[Mariano Trías]] |- | Kalihim ng Banyagang Kapakanan || [[Antonio Montenegro]] |- | Kalihim sa Pandirigma || [[Emiliano Riego de Dios]] |- | Kalihim sa Panloob || [[Isabelo Artacho]] |- | Kalihim sa Pananalapi || [[Baldomero Aguinaldo]] |} == Kasaysayan == Ang naunang kaisipan ng republika ay nagsimula noong huling bahagi ng [[Himagsikang Pilipino]] na si [[Emilio Aguinaldo]], pinuno ng [[Katipunan]], ay napalibutan at nagsama ng 500 katao at tumuloy sa Biak-na-Bató,<ref name=agoncillo1990p182>{{Harvnb|Agoncillo|1990|p=182}}</ref> isang masukal na lugar sa tatluhang hangganan ng mga bayan ng [[San Miguel, Bulacan|San Miguel]], [[San Ildefonso, Bulacan|San Ildefonso]] at [[Doña Remedios Trinidad, Bulacan|Doña Remedios]] sa [[Bulacan]].<ref>[http://www.newsflash.org/2003/05/si/si001770.htm Biak na Bato] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100109105403/http://www.newsflash.org/2003/05/si/si001770.htm |date=2010-01-09 }}, Newsflash.org.</ref> Sa balitang pagkadating ni Aguinaldo sa lugar ay umabot ang mga tao ng [[Ilocos|mga lalawigang Ilokos]], [[Nueva Ecija]], [[Pangasinan]], [[Tarlac]] at [[Zambales]] ay nagpabago ng kanilang mga hukbong lakas-pandigma.<ref name=agoncillo1990p182 /> Hindi mapatanggap ang mga maghihimagsik na sumuko sa digmaan, si [[Gobernador-Heneral]] [[Primo de Rivera]] ay nagpalabas ng isang utos noong Hulyo 2, 1897 na nagbabawal sa mga naninirahan na huwag umalis sa kanilang mga pamayanan at bayan. Kabaliktaran sa mga hinahangad ng pamahalaang Kastila, nagpatuloy pa rin sa pakikidigma. Sa loob ng ilang araw, sila Aguinaldo at ang kanyang mga tagasunod ay nagtatag ng isang Republika. Nagpahayag si Aguinaldo ng pagpapahayag ng kanyang taguan sa Biak-na-Bato na pinamagatang "Para sa mga Matatapang na Anak ng Pilipinas", na isinulat niya ang kanyang mga panghimagsikang kagustuhan bilang: #ang pagpapatanggal ng mga Prayle at ang pagbabalik sa mga Pilipino ang mga lupain na dapat talaga ay para sa kanila; #pagkakaroon ng kinatawan sa [[Cortes Generales|Kastilang Cortes]]; #kalayaan ng mga mamamahayag at pagpapalaganap ng iba't-ibang mga sektang relihiyon; #kaparehas na pagturing at pagsuwelso sa mga sibil na aliping mga Peninsular at Insulares; #pagtanggal sa kapangyarihan ng pamahalaan sa pagtanggal ng mga mamamayang sibil; #legal na pagkakapantay-pantay ng lahat ng katauhan.<ref name=agoncillo1990pp182-183>{{Harvnb|Agoncillo|1990|pp=182–183}}</ref> Noong Nobyemre 1, 1897, ang [[:Wikisource:1897 Constitution of Biak-na-Bato (Philippines)|itinatadhana na saligang batas para sa Republika ng Biak-na-Bato]] ay nilagdaan.<ref name=agoncillo1990p183>{{Harvnb|Agoncillo|1990|p=183}}</ref> Ang panimula ng saligang batas ay naglalaman ng pahayag na ang {{quotation|Ang pagkakahiwalay ng Pilipinas mula sa monarkiyang Kastila at ang pagkabuo nito sa pagiging isang malayang bansa na may sariling pamhalaan nito ay tinatawag na Republikang Pilipino ay ang dulong minimithi ng Himagsikan sa nagaganap na digmaan na nagsimula noong ika-24 ng Agosto, 1896; at samakatuwid sa pangalan nito at sa kapangyarihan ng Lahing Pilipino ay nagpapahayag ng buong tiwala ang kanilang mga kagustuhan at hangarin, kami, mga kinatawan ng Himagsikan, sa isang pagpupulong sa Biak-na-Bato, Nobyembre Una 1897 ay tumatanggap sa pagpapasabatas ng mga sumusunod na artikulo para sa Saligang Batas ng Estado.<ref>[[s:1897 Constitution of Biak-na-Bato (Philippines)|Constitution of Biak-na-Bato]], [[Wikisource]].</ref>}} ==Pamana== <gallery> Talaksan:Biak-na-Bato_National_Parkjf6246_03.JPG|Kweba ni Emilio Aguinaldo) Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6178 06.JPG|Ang Pambansang Palatandaan Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6178 08.JPG|Aguinaldo Mural - Saligang Batas ng Biak-na-Bato (1897) Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6178 05.JPG|Harapan ng Dingding - [[Dambana]] Talaksan:Biak-na-Bato National Parkjf6155 02.JPG|Bantayog (Aguinaldo/Katipuneros used the Panday for their weapons, arms) Talaksan:Biak-na-Bato_National_Parkjf6155_01.JPG|Harapan Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6143 07.JPG|Ang Harapan ng Monumento, Memorial-Marker of the Pact Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6143 05.JPG|Ang Bantayog Talaksan:Biak-na-BatoNationalParkjf6143 06.JPG|Ang Palatandaan ng NHI, 1973 Bantayog ng Biak-na-Bato Talaksan:BiakN6140 03.JPG|Mapa ng Kweba ni Emilio Aguinaldo at mga protektadong pook ng Pambansang Liwasan ng Biak-na-Bato </gallery> ==Mga sanggunian== *{{citation |last=Agoncillo |first=Teodoro C. |authorlink=Teodoro Agoncillo |title=History of the Filipino People |origyear=1960 |edition=8th |year=1990 |publisher=Garotech Publishing |location=Lungsod Quezon |id=ISBN 971-8711-06-6 }} *{{citation |last=Zaide |first=Sonia M. |title=The Philippines: A Unique Nation |publisher=All-Nations Publishing Co. |year=1994 |isbn=971-642-071-4 }} {{reflist}} {{Philippine Revolution}} [[Kategorya:Mga dating bansa sa kasaysayan ng Pilipinas]] 4t834k2xak2j4t4oa0xq5ru2avjbkej 10 158352 2166959 2165394 2025-06-30T13:00:05Z Superastig 11141 Ayusin. 2166959 wikitext text/x-wiki {{navbox | name = GMA Network | title = [[GMA Network (kompanya)|GMA Network]] | state = {{{state|autocollapse}}} | bodyclass = hlist | image = | above = '''Punong Tanggapan:''' [[GMA Network Center]], [[Lungsod ng Quezon]] | group1 = Mga Mahahalagang Tao | list1 = {{Navbox|subgroup | group1 = Founder | list1 = * [[Robert Stewart (entrepreneur)|Robert Stewart]] | group2 = Tagapamahalang Ehekutibo | list2 = * [[Felipe Gozon]] (Tagapangulo at CEO) * Gilberto R. Duavit Jr. (Pangulo and COO) * [[Artemio Panganiban]] (Lupon ng mga Direktor) }} | group2 = Broadcast | list2 = {{Navbox|subgroup | group1 = Radyo | list1 = * [[DZBB-AM|Super Radyo DZBB 594]] * [[DWLS|Barangay LS 97.1]] * [[Talaan ng mga himpilan ng radyo ng GMA Network|GMA Radio]] | group2 = Telebisyon | list2 = * [[GMA Network]] ** [[DZBB-TV|GMA 7 Manila]] ** [[Talaan ng mga himpilan ng GMA Network|iba pa]] * [[GTV (himpilang pantelebisyon sa Pilipinas)|GTV]] ** [[DWDB-TV|GTV 27 Manila]] ** [[Talaan ng mga himpilan ng GTV (himpilang pantelebisyon sa Pilipinas) stations|iba pa]] }} | group3 = Pandaigdig | list3 = {{Navbox|subgroup | group1 = Telebisyon | list1 = * [[GMA Pinoy TV]] * [[GMA Life TV]] * [[GMA News TV|GMA News TV International]] }} | group4 = Ibang ari-arian | list4 = {{Navbox|subgroup | group1 = Dibisyon | list1 = * [[GMA Entertainment TV|GMA Entertainment TV Group]] * [[GMA Integrated News]] * [[GMA Public Affairs]] * GMA Regional TV | group2 = Ahensiyang pantalento | list2 = * [[Sparkle]] | group3 = Pelikula at Musika | list3 = * [[GMA Pictures]] * [[GMA Music]] | group4 = Subsidiyaryo | list4 = * Alta Productions Group * Citynet Network Marketing and Productions * [[GMA New Media]] ** [[Digify (company)|Digify]] ** [[Philippine Entertainment Portal]] (50%)¹ * GMA Marketing and Productions * GMA Worldwide * Media Merge Corporation * RGMA Marketing and Productions * Scenarios * Script2010 | group5 = Organisasyong sosyosibiko | list5 = * [[GMA Kapuso Foundation]] }} | group5 = Kaugnay | list5 = * [[AGB Nielsen Philippine TV ratings controversy]] * [[APT Entertainment]] * [[Broadway Centrum]] * [[Channel V Philippines|Channel [V] Philippines]] * [[DWDB-TV|Citynet Television]] * [[Fox Filipino]] * [[GMA The Heart of Asia]] * [[GMA Affordabox]] * [[Q (TV network)|QTV / Q]] * [[TAPE Inc.]] * [[Tower of Power (transmitter)|Tower of Power]] | below = ¹Joint venture kasama ang [[Summit Media]]<br> }}<noinclude> {{documentation}} {{DEFAULTSORT:Gma}} [[Kategorya:Padron ng mga kumpanyang pagsasahimpapawid]] </noinclude> 67iedvqlupkhxctzj3x85pb5lmkcr61 0 161428 2166969 2166915 2025-06-30T19:26:47Z MysticWizard 128021 2166969 wikitext text/x-wiki {{For|kinasarian|Talaan ng mga ginagamit na kasariang sariling pagpapakilanlan}} Ang '''sariling-batid na kasarian,''' '''pansariling pagkakakilanlan sa kasarian''' o '''sariling-pakiramdam na kasarian''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''gender identity,'' na mailalarawan bilang ''felt sense of gender)'' ay isang konsepto na tumutukoy sa sariling pagkilala ng isang indibidwal sa kanyang kasarian.<ref>{{Cite web |date=2025-05-03 |title=Gender identity {{!}} Definition, Theories, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/gender-identity |access-date=2025-05-24 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> Naiiba ito sa tunay na kasarian (sex) na batay sa biyolohiya—ibig sabihin, lalaki o babae, isang katangiang tinatawag na ''gonochorism.'' Para sa karamihan ng tao, magkatugma ang kanilang sariling pagkakakilanlan sa kasarian at ang biyolohikal nilang kasarian sa karaniwang paraan.<ref name = "EBO gender identity">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228219/gender-identity "gender identity."] Encyclopædia Britannica Online. 11 Marso 2011.</ref> Ang [[pagpapahayag ng kasarian]] ay karaniwang sumasalamin sa pandamdaming kasarian ng isang tao, ngunit hindi ito laging ganito sa lahat ng pagkakataon.<ref>{{Cite book |last=Summers |first=Randal W. |url=https://books.google.com.ph/books?id=5nF1DQAAQBAJ&pg=PA232&redir_esc=y |title=Social Psychology: How Other People Influence Our Thoughts and Actions [2 volumes] |date=2016-12-12 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-61069-592-3 |language=en}}</ref> Bagamat maaaring magpamalas ang isang tao ng mga kilos, saloobin, at anyo na naaayon sa isang partikular na [[gampaning pangkasarian]], ang ganitong pagpapahayag ay maaaring hindi palaging sumasalamin sa kanilang pakiramdam na kasarian. Sa maraming lipunan, may karaniwang paghahating batay sa mga inaasahang katangian ng pagiging lalaki o babae—tinatawag itong dalawahang kasarian. Kasama rito ang inaasahang kilos, anyo, at papel ng pagkalalaki o pagkababae sa katawan, pagkakakilanlan, pagpapahayag, at pagnanasa. Ngunit may mga taong hindi umaayon sa mga ito; ilan sa kanila ay tinutukoy bilang ''transgender'', ''non-binary'', o ''genderqueer''. Sa ibang kultura, may kinikilalang ikatlong kasarian. Sa paglaganap ng konsepto ng kasariang sariling pagpapakilanlan ''(gender identity''''')'''—na naiimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik gaya ng kultura, lipunan, at personal na karanasan—sumibol din ang ilang suliraning kaakibat nito. Isa sa mga pangunahing usapin ay ang [[diperensiya sa kasariang pagpapakilanlan]] (''gender dysphoria''), na tumutukoy sa malalim at patuloy na damdamin ng hindi pagkakatugma sa kasariang itinakda sa kapanganakan, at sa hindi pagiging komportable o panatag sa sariling kasarian.<ref>"Gender Identity Disorder | Psychology Today." Psychology Today: Health, Help, Happiness Find a Therapist. Psychology Today, 24 Oktubre 2005. Web. 17 Disyembre 2010. <http://www.psychologytoday.com/conditions/gender-identity-disorder>. </ref> Sa ganitong kalagayan, may hindi pagkakaayon sa pagitan ng panlabas na kasarian o genitalya ng isang tao sa kapanganakan at ng pagkakakodang pangkasarian ng utak—kung ito man ay higit na maskulino, peminino, kumbinasyon ng dalawa, o wala sa alinman.<ref name="GID">"The term 'gender identity' was used in a press release, 21 Nobyembre 1966, to announce the new clinic for transsexuals at The Johns Hopkins Hospital. It was disseminated in the media worldwide, and soon entered the vernacular. ... gender identity is your own sense or conviction of maleness or femaleness." {{Cite journal |last1=Money |first1=John |year=1994 |title='The concept of gender identity disorder in childhood and adolescence after 39 years' |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-and-marital-therapy_fall-1994_20_3/page/163 |journal=Journal of Sex and Marital Therapy |volume=20 |issue=3 |pages=163–77 |pmid=7996589 |authorlink=John Money}}</ref> == Pinagmulan ng salita == Ang salitang ''gender identity'' ay isang bagong likhang salita o [[neolohismo]] sa [[wikang Ingles]]. Unang ginamit ito noong dekada 1960, at mas lumaganap noong dekada 1970 at mga sumunod na taon. Ito ay likhang salita ng propesor ng saykayatrya na si [[Robert J. Stoller]] noong 1964, at lalo itong pinasikat ng sikolohistang si [[John Money]]. Unang lumitaw ang salitang ''gender identity'' noong 1963 sa mga papel na ipinakita nina Robert Stoller at [[Ralph Greenson]] sa ''23rd International Psycho-Analytic Congress'' sa Stockholm. Sa kanilang pananaliksik, inilalarawan nila ang ''gender identity'' bilang ang kamalayan ng isang tao sa kanyang kasarian—kung siya man ay lalaki o babae. ==Tingnan din== * [[Maskulinidad]] * [[Peminidad]] * [[Interseksuwalidad]] * [[Katauhan (agham panlipunan)]] ==Mga sanggunian== {{Reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Katauhang Pangkasarian}} [[Kategorya:Kasarian]] [[Kategorya:Araling pangkasarian]] [[Kategorya:Sarili]] [[Kategorya:Mga neolohismo]] [[Kategorya:Mga pagkabatid ng sarili]] {{Sex}} add36y5ax29be6yq06awlbqq8jzt06e 2166970 2166969 2025-06-30T19:29:26Z MysticWizard 128021 2166970 wikitext text/x-wiki {{For|kinasarian|Talaan ng mga ginagamit na kasariang sariling pagpapakilanlan}} Ang '''sariling-batid na kasarian,''' '''pansariling pagkakakilanlan sa kasarian''' o '''sariling-pakiramdam na kasarian''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''gender identity,'' na mailalarawan bilang ''felt sense of gender)'' ay isang konsepto na tumutukoy sa sariling pagkilala ng isang indibidwal sa kanyang kasarian.<ref>{{Cite web |date=2025-05-03 |title=Gender identity {{!}} Definition, Theories, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/gender-identity |access-date=2025-05-24 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> Naiiba ito sa tunay na kasarian (sex) na batay sa biyolohiya—ibig sabihin, [[lalaki]] o [[babae]], isang katangiang tinatawag na ''[[gonochorism]].'' Para sa karamihan ng tao, magkatugma ang kanilang sariling pagkakakilanlan sa kasarian at ang biyolohikal nilang kasarian sa karaniwang paraan.<ref name = "EBO gender identity">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228219/gender-identity "gender identity."] Encyclopædia Britannica Online. 11 Marso 2011.</ref> Ang [[pagpapahayag ng kasarian]] ay karaniwang sumasalamin sa pandamdaming kasarian ng isang tao, ngunit hindi ito laging ganito sa lahat ng pagkakataon.<ref>{{Cite book |last=Summers |first=Randal W. |url=https://books.google.com.ph/books?id=5nF1DQAAQBAJ&pg=PA232&redir_esc=y |title=Social Psychology: How Other People Influence Our Thoughts and Actions [2 volumes] |date=2016-12-12 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-61069-592-3 |language=en}}</ref> Bagamat maaaring magpamalas ang isang tao ng mga kilos, saloobin, at anyo na naaayon sa isang partikular na [[gampaning pangkasarian]], ang ganitong pagpapahayag ay maaaring hindi palaging sumasalamin sa kanilang pakiramdam na kasarian. Sa maraming lipunan, may karaniwang paghahating batay sa mga inaasahang katangian ng pagiging lalaki o babae—tinatawag itong dalawahang kasarian. Kasama rito ang inaasahang kilos, anyo, at papel ng pagkalalaki o pagkababae sa katawan, pagkakakilanlan, pagpapahayag, at pagnanasa. Ngunit may mga taong hindi umaayon sa mga ito; ilan sa kanila ay tinutukoy bilang ''transgender'', ''non-binary'', o ''genderqueer''. Sa ibang kultura, may kinikilalang ikatlong kasarian. Sa paglaganap ng konsepto ng kasariang sariling pagpapakilanlan ''(gender identity''''')'''—na naiimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik gaya ng kultura, lipunan, at personal na karanasan—sumibol din ang ilang suliraning kaakibat nito. Isa sa mga pangunahing usapin ay ang [[diperensiya sa kasariang pagpapakilanlan]] (''gender dysphoria''), na tumutukoy sa malalim at patuloy na damdamin ng hindi pagkakatugma sa kasariang itinakda sa kapanganakan, at sa hindi pagiging komportable o panatag sa sariling kasarian.<ref>"Gender Identity Disorder | Psychology Today." Psychology Today: Health, Help, Happiness Find a Therapist. Psychology Today, 24 Oktubre 2005. Web. 17 Disyembre 2010. <http://www.psychologytoday.com/conditions/gender-identity-disorder>. </ref> Sa ganitong kalagayan, may hindi pagkakaayon sa pagitan ng panlabas na kasarian o genitalya ng isang tao sa kapanganakan at ng pagkakakodang pangkasarian ng utak—kung ito man ay higit na maskulino, peminino, kumbinasyon ng dalawa, o wala sa alinman.<ref name="GID">"The term 'gender identity' was used in a press release, 21 Nobyembre 1966, to announce the new clinic for transsexuals at The Johns Hopkins Hospital. It was disseminated in the media worldwide, and soon entered the vernacular. ... gender identity is your own sense or conviction of maleness or femaleness." {{Cite journal |last1=Money |first1=John |year=1994 |title='The concept of gender identity disorder in childhood and adolescence after 39 years' |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-and-marital-therapy_fall-1994_20_3/page/163 |journal=Journal of Sex and Marital Therapy |volume=20 |issue=3 |pages=163–77 |pmid=7996589 |authorlink=John Money}}</ref> == Pinagmulan ng salita == Ang salitang ''gender identity'' ay isang bagong likhang salita o [[neolohismo]] sa [[wikang Ingles]]. Unang ginamit ito noong dekada 1960, at mas lumaganap noong dekada 1970 at mga sumunod na taon. Ito ay likhang salita ng propesor ng saykayatrya na si [[Robert J. Stoller]] noong 1964, at lalo itong pinasikat ng sikolohistang si [[John Money]]. Unang lumitaw ang salitang ''gender identity'' noong 1963 sa mga papel na ipinakita nina Robert Stoller at [[Ralph Greenson]] sa ''23rd International Psycho-Analytic Congress'' sa Stockholm. Sa kanilang pananaliksik, inilalarawan nila ang ''gender identity'' bilang ang kamalayan ng isang tao sa kanyang kasarian—kung siya man ay lalaki o babae. ==Tingnan din== * [[Maskulinidad]] * [[Peminidad]] * [[Interseksuwalidad]] * [[Katauhan (agham panlipunan)]] ==Mga sanggunian== {{Reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Katauhang Pangkasarian}} [[Kategorya:Kasarian]] [[Kategorya:Araling pangkasarian]] [[Kategorya:Sarili]] [[Kategorya:Mga neolohismo]] [[Kategorya:Mga pagkabatid ng sarili]] {{Sex}} 80kul26lmgxcplc40nnoobcgm3ktkz0 2166971 2166970 2025-06-30T19:49:36Z MysticWizard 128021 2166971 wikitext text/x-wiki {{For|kinasarian|Talaan ng mga ginagamit na kasariang sariling pagpapakilanlan}} Ang '''sariling-batid na kasarian,''' '''pansariling pagkakakilanlan sa kasarian''' o '''sariling-pakiramdam na kasarian''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''gender identity,'' na mailalarawan bilang ''felt sense of gender)'' ay isang konsepto na tumutukoy sa sariling pagkilala ng isang indibidwal sa kanyang kasarian.<ref>{{Cite web |date=2025-05-03 |title=Gender identity {{!}} Definition, Theories, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/gender-identity |access-date=2025-05-24 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> Naiiba ito sa tunay na kasarian (sex) na batay sa biyolohiya—ibig sabihin, [[lalaki]] o [[babae]], isang katangiang tinatawag na ''[[gonochorism]].'' Para sa karamihan ng tao, magkatugma ang kanilang sariling pagkakakilanlan sa kasarian at ang biyolohikal nilang kasarian sa karaniwang paraan.<ref name = "EBO gender identity">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228219/gender-identity "gender identity."] Encyclopædia Britannica Online. 11 Marso 2011.</ref> Ngunit may mga taong ang sariling kasariang pagpapakilanlan ay kabaliktaran nito; ilan sa kanila ay tinutukoy bilang ''transgender'', ''non-binary'', o ''genderqueer''. Sa paglaganap ng konsepto ng kasariang sariling pagpapakilanlan ''(gender identity''''')'''—na naiimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik gaya ng kultura, lipunan, at personal na karanasan—sumibol din ang ilang suliraning kaakibat nito. Isa sa mga pangunahing usapin ay ang [[diperensiya sa kasariang pagpapakilanlan]] (''gender dysphoria''), na tumutukoy sa malalim at patuloy na damdamin ng hindi pagkakatugma sa kasariang itinakda sa kapanganakan, at sa hindi pagiging komportable o panatag sa sariling kasarian.<ref>"Gender Identity Disorder | Psychology Today." Psychology Today: Health, Help, Happiness Find a Therapist. Psychology Today, 24 Oktubre 2005. Web. 17 Disyembre 2010. <http://www.psychologytoday.com/conditions/gender-identity-disorder>. </ref> Sa ganitong kalagayan, may hindi pagkakaayon sa pagitan ng panlabas na kasarian o genitalya ng isang tao sa kapanganakan at ng pagkakakodang pangkasarian ng utak—kung ito man ay higit na maskulino, peminino, kumbinasyon ng dalawa, o wala sa alinman.<ref name="GID">"The term 'gender identity' was used in a press release, 21 Nobyembre 1966, to announce the new clinic for transsexuals at The Johns Hopkins Hospital. It was disseminated in the media worldwide, and soon entered the vernacular. ... gender identity is your own sense or conviction of maleness or femaleness." {{Cite journal |last1=Money |first1=John |year=1994 |title='The concept of gender identity disorder in childhood and adolescence after 39 years' |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-and-marital-therapy_fall-1994_20_3/page/163 |journal=Journal of Sex and Marital Therapy |volume=20 |issue=3 |pages=163–77 |pmid=7996589 |authorlink=John Money}}</ref> == Pinagmulan ng salita == Ang salitang ''gender identity'' ay isang bagong likhang salita o [[neolohismo]] sa [[wikang Ingles]]. Unang ginamit ito noong dekada 1960, at mas lumaganap noong dekada 1970 at mga sumunod na taon. Ito ay likhang salita ng propesor ng saykayatrya na si [[Robert J. Stoller]] noong 1964, at lalo itong pinasikat ng sikolohistang si [[John Money]]. Unang lumitaw ang salitang ''gender identity'' noong 1963 sa mga papel na ipinakita nina Robert Stoller at [[Ralph Greenson]] sa ''23rd International Psycho-Analytic Congress'' sa Stockholm. Sa kanilang pananaliksik, inilalarawan nila ang ''gender identity'' bilang ang kamalayan ng isang tao sa kanyang kasarian—kung siya man ay lalaki o babae. ==Tingnan din== * [[Maskulinidad]] * [[Peminidad]] * [[Interseksuwalidad]] * [[Katauhan (agham panlipunan)]] ==Mga sanggunian== {{Reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Katauhang Pangkasarian}} [[Kategorya:Kasarian]] [[Kategorya:Araling pangkasarian]] [[Kategorya:Sarili]] [[Kategorya:Mga neolohismo]] [[Kategorya:Mga pagkabatid ng sarili]] {{Sex}} 888639n0mbfm4rpk078muya9vhy35ad 2166972 2166971 2025-06-30T19:51:23Z MysticWizard 128021 2166972 wikitext text/x-wiki {{For|kinasarian|Talaan ng mga ginagamit na kasariang sariling pagpapakilanlan}} Ang '''sariling-batid na kasarian,''' '''pansariling pagkakakilanlan sa kasarian''' o '''sariling-pakiramdam na kasarian''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''gender identity,'' na mailalarawan bilang ''felt sense of gender)'' ay isang konsepto na tumutukoy sa sariling pagkilala ng isang indibidwal sa kanyang kasarian.<ref>{{Cite web |date=2025-05-03 |title=Gender identity {{!}} Definition, Theories, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/gender-identity |access-date=2025-05-24 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> Naiiba ito sa tunay na kasarian (sex) na batay sa biyolohiya—ibig sabihin, [[lalaki]] o [[babae]], isang katangiang tinatawag na ''[[gonochorism]].'' Para sa karamihan ng tao, magkatugma ang kanilang sariling pagkakakilanlan sa kasarian at ang biyolohikal nilang kasarian sa karaniwang paraan.<ref name = "EBO gender identity">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228219/gender-identity "gender identity."] Encyclopædia Britannica Online. 11 Marso 2011.</ref> Ngunit may mga taong ang sariling kasariang pagpapakilanlan ay hindi ayon dito; ilan sa kanila ay tinutukoy bilang ''transgender'', ''non-binary'', o ''genderqueer''. Sa paglaganap ng konsepto ng kasariang sariling pagpapakilanlan ''(gender identity''''')'''—na naiimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik gaya ng kultura, lipunan, at personal na karanasan—sumibol din ang ilang suliraning kaakibat nito. Isa sa mga pangunahing usapin ay ang [[diperensiya sa kasariang pagpapakilanlan]] (''gender dysphoria''), na tumutukoy sa malalim at patuloy na damdamin ng hindi pagkakatugma sa kasariang itinakda sa kapanganakan, at sa hindi pagiging komportable o panatag sa sariling kasarian.<ref>"Gender Identity Disorder | Psychology Today." Psychology Today: Health, Help, Happiness Find a Therapist. Psychology Today, 24 Oktubre 2005. Web. 17 Disyembre 2010. <http://www.psychologytoday.com/conditions/gender-identity-disorder>. </ref> Sa ganitong kalagayan, may hindi pagkakaayon sa pagitan ng panlabas na kasarian o genitalya ng isang tao sa kapanganakan at ng pagkakakodang pangkasarian ng utak—kung ito man ay higit na maskulino, peminino, kumbinasyon ng dalawa, o wala sa alinman.<ref name="GID">"The term 'gender identity' was used in a press release, 21 Nobyembre 1966, to announce the new clinic for transsexuals at The Johns Hopkins Hospital. It was disseminated in the media worldwide, and soon entered the vernacular. ... gender identity is your own sense or conviction of maleness or femaleness." {{Cite journal |last1=Money |first1=John |year=1994 |title='The concept of gender identity disorder in childhood and adolescence after 39 years' |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-and-marital-therapy_fall-1994_20_3/page/163 |journal=Journal of Sex and Marital Therapy |volume=20 |issue=3 |pages=163–77 |pmid=7996589 |authorlink=John Money}}</ref> == Pinagmulan ng salita == Ang salitang ''gender identity'' ay isang bagong likhang salita o [[neolohismo]] sa [[wikang Ingles]]. Unang ginamit ito noong dekada 1960, at mas lumaganap noong dekada 1970 at mga sumunod na taon. Ito ay likhang salita ng propesor ng saykayatrya na si [[Robert J. Stoller]] noong 1964, at lalo itong pinasikat ng sikolohistang si [[John Money]]. Unang lumitaw ang salitang ''gender identity'' noong 1963 sa mga papel na ipinakita nina Robert Stoller at [[Ralph Greenson]] sa ''23rd International Psycho-Analytic Congress'' sa Stockholm. Sa kanilang pananaliksik, inilalarawan nila ang ''gender identity'' bilang ang kamalayan ng isang tao sa kanyang kasarian—kung siya man ay lalaki o babae. ==Tingnan din== * [[Maskulinidad]] * [[Peminidad]] * [[Interseksuwalidad]] * [[Katauhan (agham panlipunan)]] ==Mga sanggunian== {{Reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Katauhang Pangkasarian}} [[Kategorya:Kasarian]] [[Kategorya:Araling pangkasarian]] [[Kategorya:Sarili]] [[Kategorya:Mga neolohismo]] [[Kategorya:Mga pagkabatid ng sarili]] {{Sex}} 6g7gkun6oyf2lrp4x9bnw6dlyjdhonc 2166973 2166972 2025-06-30T20:15:20Z MysticWizard 128021 2166973 wikitext text/x-wiki {{For|kinasarian|Talaan ng mga ginagamit na kasariang sariling pagpapakilanlan}} Ang '''sariling-batid na kasarian,''' '''pansariling pagkakakilanlan sa kasarian''' o '''sariling-pakiramdam na kasarian''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''gender identity,'' na mailalarawan bilang ''felt sense of gender)'' ay isang konsepto na tumutukoy sa sariling pagkilala ng isang indibidwal sa kanyang kasarian.<ref>{{Cite web |date=2025-05-03 |title=Gender identity {{!}} Definition, Theories, & Facts {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/gender-identity |access-date=2025-05-24 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> Naiiba ito sa tunay na kasarian (sex) na batay sa biyolohiya—ibig sabihin, [[lalaki]] o [[babae]], isang katangiang tinatawag na ''[[gonochorism]]'' sa agham''.'' Para sa karamihan ng tao, magkatugma ang kanilang sariling pagkakakilanlan sa kasarian at ang biyolohikal nilang kasarian sa karaniwang paraan.<ref name = "EBO gender identity">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228219/gender-identity "gender identity."] Encyclopædia Britannica Online. 11 Marso 2011.</ref> Ngunit may mga taong ang sariling kasariang pagpapakilanlan ay hindi ayon dito; ilan sa kanila ay tinutukoy bilang ''transgender'', ''non-binary'', o ''genderqueer''. Sa paglaganap ng konsepto ng kasariang sariling pagpapakilanlan ''(gender identity''''')'''—na naiimpluwensiyahan ng iba’t ibang salik gaya ng kultura, lipunan, at personal na karanasan—sumibol din ang ilang suliraning kaakibat nito. Isa sa mga pangunahing usapin ay ang [[diperensiya sa kasariang pagpapakilanlan]] (''gender dysphoria''), na tumutukoy sa malalim at patuloy na damdamin ng hindi pagkakatugma sa kasariang itinakda sa kapanganakan, at sa hindi pagiging komportable o panatag sa sariling kasarian.<ref>"Gender Identity Disorder | Psychology Today." Psychology Today: Health, Help, Happiness Find a Therapist. Psychology Today, 24 Oktubre 2005. Web. 17 Disyembre 2010. <http://www.psychologytoday.com/conditions/gender-identity-disorder>. </ref> Sa ganitong kalagayan, may hindi pagkakaayon sa pagitan ng panlabas na kasarian o genitalya ng isang tao sa kapanganakan at ng pagkakakodang pangkasarian ng utak—kung ito man ay higit na maskulino, peminino, kumbinasyon ng dalawa, o wala sa alinman.<ref name="GID">"The term 'gender identity' was used in a press release, 21 Nobyembre 1966, to announce the new clinic for transsexuals at The Johns Hopkins Hospital. It was disseminated in the media worldwide, and soon entered the vernacular. ... gender identity is your own sense or conviction of maleness or femaleness." {{Cite journal |last1=Money |first1=John |year=1994 |title='The concept of gender identity disorder in childhood and adolescence after 39 years' |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-sex-and-marital-therapy_fall-1994_20_3/page/163 |journal=Journal of Sex and Marital Therapy |volume=20 |issue=3 |pages=163–77 |pmid=7996589 |authorlink=John Money}}</ref> == Pinagmulan ng salita == Ang salitang ''gender identity'' ay isang bagong likhang salita o [[neolohismo]] sa [[wikang Ingles]]. Unang ginamit ito noong dekada 1960, at mas lumaganap noong dekada 1970 at mga sumunod na taon. Ito ay likhang salita ng propesor ng saykayatrya na si [[Robert J. Stoller]] noong 1964, at lalo itong pinasikat ng sikolohistang si [[John Money]]. Unang lumitaw ang salitang ''gender identity'' noong 1963 sa mga papel na ipinakita nina Robert Stoller at [[Ralph Greenson]] sa ''23rd International Psycho-Analytic Congress'' sa Stockholm. Sa kanilang pananaliksik, inilalarawan nila ang ''gender identity'' bilang ang kamalayan ng isang tao sa kanyang kasarian—kung siya man ay lalaki o babae. ==Tingnan din== * [[Maskulinidad]] * [[Peminidad]] * [[Interseksuwalidad]] * [[Katauhan (agham panlipunan)]] ==Mga sanggunian== {{Reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Katauhang Pangkasarian}} [[Kategorya:Kasarian]] [[Kategorya:Araling pangkasarian]] [[Kategorya:Sarili]] [[Kategorya:Mga neolohismo]] [[Kategorya:Mga pagkabatid ng sarili]] {{Sex}} hkg32honyd8uljar62gl28jsmevn2ma 0 168135 2167017 1866132 2025-07-01T05:54:52Z Aghamanon 147345 2167017 wikitext text/x-wiki Ang '''produktong Cartesian''' o '''Dekarthing bunga''' (''Cartesian product'') ng mga [[pangkat (matematika)|pangkat]] na {{math|''A''}} at {{math|''B''}} na tinutukoy ng {{math|''A'' × ''B''}} ang pangkat kung saan ang mga kasapi nito ay lahat ng posibleng mga [[inayos na pares]] na {{math|(''a'',''b'')}} kung saan ang {{math|''a''}} ay kasapi ng {{math|''A''}} at ang {{math|''b''}} ay kasapi ng {{math|''B''}}. Halimbawa, ang produktong cartesian ng {{nowrap|1={1, 2} at {pula, puti} ay {(1, pula), (1, puti), (2, pula), (2, puti)}.}} [[Kategorya:Teoriya ng pangkat]] {{stub|Matematika}} d6ayf3bqsf2jvim1czj9blhaprhhc5s 0 181682 2167044 2152985 2025-07-01T10:06:10Z Superastig 11141 Ayusin. 2167044 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = Radyo La Verdad | callsign = DZXQ | logo = Untvradyolaverdad.png | city = [[Caloocan]] | area = [[Kalakhang Manila]] at mga karatig na lugar | branding = Radyo La Verdad 1350 | airdate = July 1, 1973 | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs (broadcasting)|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Religious radio|Religious]] | language = [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 10,000 watts | erp = | class = | callsign_meaning = | affiliations = [[UNTV]] | former_callsigns = DZXQ (1973–2011) | former_frequencies = 1260 kHz (1973–1978) | owner = [[Information Broadcast Unlimited]] | operator = [[Mga Kaanib sa Iglesia ng Dios na Pandaigdig|Breakthrough and Milestones Productions International]] | sister_stations = '''Through BMPI:'''<br>[[DWNU|Wish 1075]] | website = [https://www.radyolaverdad.com/ Radyo La Verdad official website] }} Ang '''DZXQ''' (1350 [[:en:AM broadcasting|AM]]), sumasahimpapawid bilang '''Radyo La Verdad 1350''', ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-aari ng [[Information Broadcast Unlimited]]<ref>{{Cite web | url = https://storage.googleapis.com/request-attachments/alRSa3L0HJUCCoFPDLKQvWAJcBOrWXBwWDbtVWwNRTplolblrr9v3ibf0MBqCpcxldmXHEHbYdlKgO9Worz1la4LTZPkmyV7lR05/AMRADIO%20STATIONS%20AS%20OF%20Dec2021.pdf | title = 2021 NTC AM Stations | website = [[Freedom of Information Order (Philippines)|foi.gov.ph]] | access-date = July 12, 2022}}</ref> at pinamamahalaan ng [[Mga Kaanib sa Iglesia ng Dios na Pandaigdig|Breakthrough and Milestones Productions International]]. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa La Verdad Christian College (LVCC), [[Caloocan]], at ang transmiter nito ay matatagpuan sa Kagitingan St., Brgy. Muzon, [[Malabon]].<ref>[https://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members KBP Members (see Information Broadcast Unlimited profile)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191114125134/http://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members |date=November 14, 2019 }} Accessed on July 12, 2022</ref> ==History== ===1973-2011: DZXQ=== Itinatag ang DZXQ noong 1973 sa pagmamay-ari ng [[Mabuhay Broadcasting System]]. Noong panahon ng Batas Militar, umere ito ng Top 40 na format, kasabay ng [[DWBL|WBL]]. Kabilang sa mga personalidaa ng himpilang ito ay sina Divine Pascual at Bobby Ante. Noong 1986, nag-reformat ang DZXQ bilang himpilang pang-blocktime, at binansagan itong "Kaibigan ng Masa". Noong unang bahagi ng dekada 90, lumipat ito sa The Centerpoint Building sa Ortigas Center, [[Pasig]]. Mula noon, ito ang naging tahanan ng binansagang ''Powerhouse Broadcasters'' na binuo ng mga personalidad kagaya nina Nar Pineda, Roger Arienda, Rolly Canon, Narissa Gonzalez, Ducky Paredes, Jhino Parrucho, Ruben Ilagan, Popo Villanueva, Roland Lumagbas, Dr. Erick San Juan, Reggie Vizmanos at Roy Señeres. Umere din ito ng mga programa galing sa China tuwing 9:00 ng gabi. Noong Marso 6, 2011, nawala ang DZXQ sa ere ilang araw pagkatapos nito bilhin ng hindi kilalang grupo, na may planong isara ang hipilang ito sa loob ng anim na buwan. Dahil dito, napilitang lumipat ang halos lahat ng mga Powerhouse Broadcasters sa [[DWSS-AM|DWSS]],at ilan sa kanila sa [[DWBL]]. ===2011-present: UNTV Radio=== Konektado ang grupong ito sa [[Information Broadcast Unlimited]] and [[UNTV]] at ito ay ang [[Breakthrough and Milestones Productions International]] na pinamumunan ni [[Daniel Razon]]. Noong Nobyembre 2011, bumalik ang himpilang ito bilang riley ng UNTV. Umeere din ito ng ilan sa mga programa mula sa [[Ang Dating Daan]]. Lumipat din ito sa UNTV Building sa Lungsod Quezon. Noong Enero 16, 2012, opisyal nang inilunsad ang himpilang ito bilang '''UNTV Radio La Verdad''' (Spanish ng "radyo ng katotohanan"). Naglunsad din ito ng kauna-unahang mobile radio booth, kung saan sumasahimpapawid ito sa kahit saang lugar sa pamamagitan ng estudyo sa loob ng van na ginagamit nila.<ref name="booth">{{cite web|url=http://www.philstar.com/entertainment/772205/untv-radio-launches-mobile-booth|title=UNTV-Radio launches Mobile Booth|publisher=[[The Philippine Star]]|date=January 30, 2012|access-date=June 3, 2013}}</ref> Noong 2017, naging '''Radyo La Verdad''' ito na binansagang "Totoong Balita, Tunay na Kalinga Para sa Kapwa". Sa parehong taon, nag-upgrade ito ng pasilidad ng transmiter, na may kasamang bahay at konkretong daan, at pinalitan nila ang apat na dekada nilang 10-kW analog tube-type transmiter sa bagong 50-kW solid-state transmiter.<ref>{{cite web|url=https://www.danielrazon.com/untv-radio-la-verdad-coverage-5th-year-broadcast|title=UNTV Radio La Verdad Eyes Wider Coverage, Clearer Signal Reception with New 50,000-watt Transmitter on 5th Year in Broadcast|website=[[Daniel Razon]]|date=February 8, 2017|access-date=July 17, 2020|archive-date=Hulyo 17, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200717034018/https://www.danielrazon.com/untv-radio-la-verdad-coverage-5th-year-broadcast|url-status=dead}}</ref> ==Tignan din== *[[UNTV]] *[[Ang Dating Daan]] *[[DWNU|Wish 107.5]] ==Mga Sanggunian== {{Reflist}} ==Mga Panlabas na Link== *[https://www.radyolaverdad.com Official Website] *[http://dzxq1350.weebly.com/ Old Website] {{Metro Manila Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Kalakhang Maynila]] sc7u42x22i4h5h8jjyhyj61wvrd4gye 0 187784 2166974 2107650 2025-06-30T20:24:58Z CommonsDelinker 1732 Replacing [[File:Denisova-111.jpg]] with [[File:Denisova-11.jpg]] (by [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: see image description, request per https://de.wikipedia.org/wiki/Benutzer_Diskussion:Achim_Raschka#c-Achi 2166974 wikitext text/x-wiki Ang '''Denisova hominins''' ([[IPA]] /dʲɪˈnʲisəvə/ ng Rusong Денисова, [[IPA]] /dɪˈniːsəvə/ sa Ingles), o mga '''Denisovan''', ay isang panahong [[Paleolitiko]]ng mga kasapi ng henus na ''[[Homo]]'' na maaaring kabilang sa isang nakaraang hindi alam na espesye ng [[Homo (henus)|tao]]. Noong Marso 2010, inanunsiyo ng mga siyentipiko ang pagkakatuklas ng isang daliring pragmentong buto ng isang batang babaeng nabuhay ng mga 41,000 taong nakalilipas na natuklasan sa isang malayong kweba sa [[Mga Bundok Altai]] sa [[Siberia]] na tinahanan din ng mga [[Neanderthal]] at [[anatomikong modernong mga tao]].<ref>{{cite web |author=David Leveille |title=Scientists Map An Extinct Denisovan Girl’s Genome |url=http://www.theworld.org/2012/08/scientists-map-an-extinct-denisovan-girls-genome/ |publisher=[[The World (radio program)|PRI's The World]], |date=31 August 2012 |accessdate=31 August 2012 |archive-date=24 Hulyo 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130724120152/http://www.theworld.org/2012/08/scientists-map-an-extinct-denisovan-girls-genome/ |url-status=dead }}</ref><ref name=washingtonpost>{{Citation |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/03/24/AR2010032401926_pf.html |title=DNA from bone shows new human forerunner, and raises array of questions |newspaper=[[Washington Post]] |date=March 25, 2010 |first=David |last=Brown }}</ref><ref name="Pääbo et al.">{{Citation |first=Johannes |last=Krause |first2=Qiaomei |last2=Fu |first3=Jeffrey M. |last3=Good |first4=Bence |last4=Viola |first5=Michael V. |last5=Shunkov |first6=Anatoli P. |last6=Derevianko |lastauthoramp=yes |first7=Svante |last7=Pääbo |year=2010 |title=The complete mitochondrial DNA genome of an unknown hominin from southern Siberia |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |pmid=20336068 |volume=464 |issue=7290 |pages=894–897 |doi=10.1038/nature08976 }}</ref> Ang analisis ng [[DNA na mitokondriyal]] (mtDNA) ng darili ay nagpapakitang ito ay henetikong malayo mula sa mga mtDNA ng mga [[neanderthal]] at [[anatomikong modernong mga tao]] (modern humans).<ref name="The Scientist">{{Citation |url=http://www.the-scientist.com/blog/display/57254/#ixzz0j820ioz1 |title=New hominin found via mtDNA |work=The Scientist |date=March 24, 2010 |first=Alla |last=Katsnelson |access-date=Septiyembre 8, 2012 |archive-date=Nobiyembre 22, 2010 |archive-url=https://www.webcitation.org/5uQpd7txa?url=http://www.the-scientist.com/blog/display/57254/#ixzz0j820ioz1 |url-status=dead }}</ref> Ang kalaunang pag-aaral ng [[nukleyar na gene|genome na nukleyar]] mula sa specimen na ito ay nagmumungkahing ang pangkat na ito ay nagsasalo ng isang karaniwang pinagmulan sa mga [[neanderthal]], ang mga ito ay sumaklaw mula Siberia hanggang Timog Silangang Asya at ang mga ito ay namuhay at nakipagtalik sa mga ninuno ng kasalukuyang mga modernong tao na ang hanggang 6% ng [[DNA]] ng mga [[Melanesian]] at mga [[Aborihineng Australyano]] ay hinango mula sa mga Denisovan.<ref name=nytimes>{{cite news |title=Denisovans Were Neanderthals' Cousins, DNA Analysis Reveals |author=[[Carl Zimmer]] |url=http://www.nytimes.com/2010/12/23/science/23ancestor.html?hp |newspaper=NYTimes.com |date=22 December 2010 |accessdate=22 December 2010}}</ref><ref name="Callaway.">{{Citation |url=http://www.nature.com/news/2011/110922/full/news.2011.551.html |title=First Aboriginal genome sequenced |publisher=[[Nature News]] |date=September 22, 2011 |first=Ewen |last=Callaway |doi=10.1038/news.2011.551}}</ref> Ang parehong analisis ng buto ng daliri ng paang natuklasan noong 2011 ay kasalukuyang isinasagawa.<ref name=newscientist>{{Citation |url=http://www.newscientist.com/article/mg21128254.000-stone-age-toe-could-redraw-human-family-tree.html |title=Stone Age toe could redraw human family tree |journal=[[New Scientist]] |date=13 August 2011 |first=Colin |last=Barras }}</ref> <gallery> File:Denisova 4 Denisovan molar 3.jpg|Isang molar ng Denisovan File:Spread and evolution of Denisovans.jpg|Ang distribusyon at ebolusyon ng mga Denisovan File:Denisova Cave pendants notched bones.jpg|Mga obheto sa Kuwebang Denisova File:Denisova-11.jpg|Mga obheto sa Kuwebang Denisova </gallery> == Analisis ng Mitokondriyal na DNA == Ang mitokondriyal na DNA (mtDNA) mula sa mga buto ng daliri ay iba sa mga modernong tao sa 385 mga base (mga [[nucleotide]]) sa strandong mtDNA mula sa tinatayang 16,500 base samantalang ang pagkakaiba sa pagitan ng mga modernong tao at mga [[neanderthal]] ay mga 202 base. Salungat dito, ang pagkakaiba sa pagitan ng mga modernong tao at mga [[chimpanzee]] ay tinatayang 1,462 baseng pares na mtDNA.<ref name="Pääbo et al." /> Ito ay nagmumungkahi ng paghihiwalay noong mga isang milyong taon ang nakalilipas. Ang mtDNA mula sa buto ng ngipin ay mayroong malaking pagkakatulad sa buto ng daliri na nagpapakitang ang mga ito ay kabilang sa parehong populasyon.<ref name="Reich et al.">{{Citation |first=David |last=Reich |first2=Richard E. |last2=Green |first3=Martin |last3=Kircher |first4=Johannes |last4=Krause |first5=Nick |last5=Patterson |first6=Eric Y. |last6=Durand |first7=Bence |last7=Viola |first8=Adrian W. |last8=Briggs |first9=Udo |last9=Stenzel |lastauthoramp=yes |year=2010 |title=Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=468 |issue=7327 |pages=1053–1060 |doi=10.1038/nature09710 |pmid=21179161}}</ref> == Analisis ng nukleyar na genome == Sa parehong ikalawang papel noong 2010, ang mga may akda ay nag-ulat ng paghihiwalay at pagsesekwensiya ng DNA na nukleyar mula sa butong daliri ng Denisovan. Ang specimen na ito ay nagpapakita ng hindi karaniwang digri ng pag-iingat ng DNA at mababang lebel ng kontaminasyon. Nagawa ng mga siyentipiko na magkamit ng halos kumpletong pagsesekwensiya ng genome na pumapayag sa isang detalyadong paghahambing sa [[neanderthal]] at mga modernong tao. Mula sa analisis na ito, sila ay nagbigay konklusyon na sa kabila ng maliwanag na paghihiwalay ng sekwensiyang mitokondriyal ng mga ito, ang populasyong Denisovan kasama ng mga [[neanderthal]] ay nagsalo ng isang karaniwang sangay mula sa lahing tumutungo sa modernong mga taong Aprikano. Ang tinatayang aberaheng panahon ng paghihiwalay sa pagitan ng mga sekwensiyang Denisovan at Neanderthal ay 640,000 taong nakalilipas at ang panahon sa pagitan ng parehong mga ito at ang mga sekwensiya ng mga modernong Aprikano ay 804,000 taong nakalilipas. Ito ay nagmumungkahing ang paghihiwalay ng mtDNA ng Denisovan ay nagresulta sa persistansiya ng isang lahing tinanggal mula sa ibang mga sangay ng sangkatauhan sa pamamagitan ng [[paggalaw henetiko]] (genetic drift) o isang [[introgresyon]] mula sa isang mas matandang lahing hominin.<ref name="Reich et al."/> == Pakikipagtalik sa mga tao == Ayon sa kamakailang mga pag-aaral henetiko, ang mga modernong tao ay maaaring nakipagtalik sa hindi bababa sa dalawang pangkat ng mga [[sinaunang tao]]: ang mga [[neanderthal]] at ang mga Denisovan.<ref name="NYT-01302012">{{cite news |last=Mitchell |first=Alanna|title=DNA Turning Human Story Into a Tell-All|url=http://www.nytimes.com/2012/01/31/science/gains-in-dna-are-speeding-research-into-human-origins.html|date=January 30, 2012 |publisher=[[NYTimes]] |accessdate=January 31, 2012 }}</ref> Ang analisis ay nagpapakitang ang mga modernong tao, mga [[Neanderthal]] at mga Denisovan hominin ay huling nagsalo ng isang karaniwang ninuno (common ancestor) mga isang milyong taon ang nakalilipas.<ref name="The Scientist"/> Ang pag-aaral henetiko ay nagpapakita na ang tinatayang 4% ng [[DNA]] ng mga hindi-Aprikanong [[modernong tao]] ay pareho sa mga natagpuan sa mga [[Neanderthal]] na nagmumungkahi ng pagtatalik ng dalawang ito.<ref name="Reich et al."/> Ang mga pagsubok (tests) na naghahambing ng genome ng Denisovan hominin sa anim na modernong tao: Ang [[!Kung]] mula sa Timog Aprika, isang [[Nigeriano]], isang [[Pranses]], isang [[Papua New Guinean]], isang [[Taga-islang Bougainviller]] at isang [[Tsinong Han]] ay nagpapakita na sa pagitan ng 4% at 6% ng [[genome]] ng mga [[Melanesian]](na kinakatawan ng mga Papua New Guinean at mga taga-islang Bougainville) ay hinango mula sa isang populasyong Denisovan. Ang DNA ay posibleng naipakilala noong simulang migrasyon sa Melanesia. Maaaring hindi lamang ang mga Melanesian ang mga modernong panahong inapo (descendants) ng mga Denisovan. Si David Reich ng [[Harvard University]] sa pakikipagtulungan kay Mark Stoneking ng Planck Institute team ay nakahanap ng ebidensiyang henetiko na ang lahing Denisovan ay pinagsasaluhan ng mga Melanesian, mga [[Aborihineng Australyano]] at mga [[Mamanwa]] na isang populasyong [[Negrito]] sa [[Pilipinas]]. Gayunpaman, hindi lahat ng mga Negrito sa Pilipinas ay natagpuang nag-aangkin ng mga [[gene]] ng Denisovan. Ang mga [[Andamese]] at mga [[Jehai]] sa [[Malaysia]] halimbawa, ay natagpuang walang malaking pagmamanang henetikong Denisovan. Ang mga datos na ito ay naglalagay sa pangyayaring pakikipagtalik sa pangunahing lupaing Timog Silangang Asya at nagmumungkahing ang mga Denisovan ay minsang sumaklaw ng malawak sa buong Silangang Asya.<ref name="Callaway."/><ref name="Reich">Reich et al., Denisova Admixture and the First Modern Human Dispersals into Southeast Asia and Oceania, The American Journal of Human Genetics (2011), {{Citation | url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002929711003958 | doi=10.1016/j.ajhg.2011.09.005 | pmid=21944045 | pmc=3188841}}</ref><ref name="Choi.">{{Citation |url=http://www.livescience.com/16171-denisovans-humans-widespread-sex-asia.html |title=Now-Extinct Relative Had Sex with Humans Far and Wide |publisher=[[LiveScience]] |date=September 22, 2011 |first=Charles |last=Choi}}</ref> Ang mga [[allele]] na [[HLA type|HLA]] ng [[sistemang immuno]] ay partikular na nakaakit ng atensiyon sa pagtatangkang tukuyin ang mga [[gene]] na maaaring humango mula sa arkaikong mga tao. Bagaman hindi umiiral sa nasekwensiyang genome ng Denisovan, ang paternong distribusyon at paghihiwalay ng HLA-B*73 mula sa ibang mga allele na HLA ay tumungo sa mungkahing ito ang [[introgresyon|nag-introgresso]] mula sa mga Denisovan tungo sa mga tao sa [[Kanlurang Asya]]. Sa katunayan, ang kalahati ng mga allele na HLA ng mga modernong Eurasyano ay kumakatawan sa arkaikong mga haplotipong HLA at nahinuhang ng pinagmulang Denisovan o Neanderthal.<ref name="10.1126/science.1209202">{{cite journal | author=Laurent Abi-Rached, ''et. al.'' | title= The Shaping of Modern Human Immune Systems by Multiregional Admixture with Archaic Humans | journal=Science | volume=334 | issue=6052 | pages= | date=2011-08-25 |doi=10.1126/science.1209202 |archiveurl=http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1122&context=publichealthresources|archivedate=Aug 2011|pmc=| url=http://www.sciencemag.org/content/early/2011/08/19/science.1209202 | pmid=21868630 |bibcode = |laysummary=http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-14673047 }}</ref> Ang maliwanag na labis na representasyon ng mga allele na ito ay nagmumungkahi ng isang positibong selektibong presyur para sa kanilang pagpapanatili sa populasyon ng tao. == Mga sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Sinaunang espesye ng Homo]] [[Kategorya:Mga fossil na hominin]] pbvx97pqvswgetzbvbp1ncr4st50zr3 0 192371 2166999 2154694 2025-07-01T02:46:37Z Maninipnay 140039 /* Uri ng Pang-abay */ Nagsalin ng ilang kataga at hindi si Lope K. Santos ang gumawa ng salitang “balarila” 2166999 wikitext text/x-wiki {{wikibooks|Pang-abay}} Ang '''pang-abay''' o '''lampibadyâ '''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Pang-abay, adberbyo, ''adverb''}}</ref> ay mga [[salita]]ng naglalarawan sa [[pandiwa]], pang-uri at kapwa pang-abay. ==Uri ng Pang-abay== Sa aklat ni Lope K. Santos na ''Balarila ng Wikang Pambansa'' na nailathala sang-ayon sa Commonwealth Act No. 184 (1936), Executive Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940), Kautusang Tagapagtanggap Blg. 134 (1937), isinulat niya kung paano ang tamang balarila (kalakip ang pang-abay) ng Wikang Pambansa na Tagalog na kalaunan ay magiging Filipino.<ref>{{cite book | last = Zafra | first = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}}</ref> Mayroong labing-anim na uri ang pang-abay at ang mga ito ay: Pamanahon, Panlunan, Panggaano, Panulad, Pananong, Pang-agam, Panang-ayon, Pananggi, Pamitagan, Panunuran, Panturing, Pamaraan,<ref>{{cite book | last = Santos | first = Lope K. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila | page = 402-438}}</ref> Ingklitik, Benepaktibo, Kusatibo, at Kondisyonal Ang pang-abay ay naaari hinggil sa limang kaanyuan: PAYAK (isang likas na salita lamang), MAYLAPI (nagdadagdag ng lapi), INUULIT (nauulit ang salita), TAMBALAN (dalawang salita ang pinagsama), at PARIRALA (maraming kataga at salita).<ref name=Santos/> ===Pamanahon=== Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap, ginaganap o gaganapin ang isang pangyayari o kilos. Mayroon itong tatlong uri: * '''May pananda''' - ''nang'', ''sa'', ''noon'', ''kung'', ''kapag'', ''tuwing'', ''buhat'', ''mula'', ''umpisa'', at ''hanggang'' Halimbawa: "Kailangan mo bang pumasok ''<u>nang</u>'' araw-araw?" * '''Walang pananda''' - ''kahapon'', ''kanina'', ''ngayon'', ''mamaya'', ''bukas'', ''sandali'', at iba pa Halimbawa: "Manonood kami ''<u>bukas</u>'' ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino." * '''Nagsasaad ng dalas''' - ''araw-araw'', ''tuwing umaga'', ''taun-taon'', at iba pa Halimbawa: "<u>''Tuwing buwan ng [[Mayo]]''</u> ay nagdaraos kami sa aming pook ng [[santakrusan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamanahon: ''kahapon, kagabi, ngayon, bukas, kangina, kanina, mamayâ, umaga, tanghali, hapon, araw, gabi, araw-gabi, maghapon, magdamag, kamakalawa, kamakatlo, kamakapat, samakalawa, samakatlo, samakapat, linggo, buwán, taon, makalawa, makaitlo, makatlo, na, pa, nang, sandali, bago, muna, dati, parati, lagi, tuwi, tuwi-tuwi na, saka, bihira, samantala, kailanman, pagdaka, pagkuwan, kagyat, kaagad, agad, kabud, mana'y, alipala, kananawa, kaginsaginsa, karingatdingat, kamalamala, walang anu-ano, walang-abug-abog, balang-araw, may-araw, pana-panahon, habang-panahon, nang-una-una pa, sa mula-mula pa, sa tanang-buhay''<ref name=Santos/> ===Panlunan=== Ito ay nagsasaad ng lugar kung saan naganap ang pangyayari. Samakatuwid, ito ay nagsasabi kung saan ginawa, ginagawa, at gagawin ang kilos sa pangungusap; sa ibang pananalita ay tumutukoy ito sa pook na pinangyarihan, o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Karaniwang ginagamit ang mga pariralang may ''sa'', ''kina'' o ''kay''. Ginagamit ang ''sa'' kapag ang kasunod ay isang [[pangngalang pambalana]] o isang [[panghalip]]. Ginagamit naman ang ''kay'' at ''kina'' kapag ang kasunod ay [[pangngalang pantangi]] na pangalan ng isang tao. '''Halimbawa:''' "Maraming masasarap na ulam ang itinitinda ''<u>sa</u>'' kantina." ; "Nagpaluto ako ''<u>kina</u>'' Aling Inggay ng masarap na mamon para sa kaarawan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panlunan: ''dini, dito, diyan, doon, saanman, malapit, malayo, sa may, nasa may, sa loob, sa labas, sa harap, sa harapan, sa tapat, sa likod, sa likuran, sa ibabaw, sa ilalim, sa itaas, sa ibaba, sa siping, sa piling, sa tabi, sa dako, sa gawi, sa kabila, sa magkabila, buhat, mula, sapul, hanggang,''<ref name=Santos/> ''sa, kay, kina'' ===Panggaano o pampanukat=== Ito ay nagsasaad ng [[timbang]], bigat, o [[sukat]]. Sumasagot ang pang-abay na panggaano sa tanong na gaano o magkano. '''Halimbawa:''' "Tumaba ako ''<u>nang limang libra</u>''." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panggaano: ''marami, katakot-takot, kaunti, munti, unti, bahagya, bihira, kulang, wala, na, pa, sapat, sukat, kaigihan, kainaman, katamtaman, lamang, laang, lang, man lamang, man laang, man lang''<ref name=Santos/> ===Panulad=== Ito ay nagsasaad ng pagkatulad ng isang bagay mula sa ibang bagay. Ito rin ay maaaring magsaad ng kahigitan o kalamangan. Ang mga pang-abay na panulad din ay madalas na mayroong "di-" sa unahan. '''Halimbawa:''' "<u>Ga-dagat</u> ang lawak ng palaruan namin." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panulad: ''ga, gaya, gayon din, labis, higit, lubha, lalo, kaysa, totoo, di-hamak, di-kawasa, di-sapala, di-gaano, di-gasino, di-magkakano, di ano lamang.''<ref name=Santos/> ===Pananong=== Maunti lamang ang pang-abay na pananong at ito ay: ''gaano, maano, magkano, paano, ba, baga, kayâ, bakit, diyata, ha, hane''<ref name=Santos/> ===Pang-agam=== Ito ay nagbabadya ng hindi o kawalan ng katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa. Ginagamit sa pangungusap ang mga pariralang ''marahil'', ''siguro'', ''tila'', ''baka'', ''wari'', ''parang'', at iba pa. '''Halimbawa:''' "<u>''Marami na marahil''</u> ang nakabalita tungkol sa pasya ng [[Sandiganbayan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pang-agam: ''ga, tila, wari, mandin, anaki, yata, marahil, kaipala, baka, mamaya pa'y, di sasala, walang sala, di-malayo, malapit-lapit, pag-nagkataon, pag nagkabisala', siguro'<ref name=Santos/> ===Panang-ayon=== Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang ''[[oo]]'', ''opo'', ''tunay'', ''sadya'', ''talaga'', ''syempre'' at iba pa '''Halimbawa:''' "''<u>Talagang</u>'' mabilis ang pag-unlad ng bayan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panang-ayon: ''oo, opo, oho, siyá nga, totoo, tunay, talaga, naman, marahil, tila, maaari, kapala pa, ganoon nga, mangyari pa, hala na nga, bahala na, ngâ, din, man, naman, pala, ngani, patí, sampún''<ref name=Santos/> ===Pananggi=== Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagtutol. Nilalagyan ito ng mga pariralang katulad ng ''hindi'', ''di'' at ''ayaw''. '''Halimbawa:''' "''<u>Hindi</u>'' pa lubusang nagamot ang kanser." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pananggi: ''hindi, huwag, wala, ayaw, aywan, di, wag,''<ref name=Santos/> ''ayoko, ayaw ko, edi wag'' ===Pamitagan=== Ito ay nagsasaad ng [[paggalang]]. Ginagamit dito ang ''po/ho'' at ''opo/oho''. '''Halimbawa:''' "'''Kailan po ba kayo uuwi sa lalawigan ninyo?"''' Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamitagan: ''po, ho, tabi, sintabi, alang-alang, pakundangan, tabing-galang, mawalang-galang, huwag maging mahalay''<ref name=Santos/> ===Panunuran=== Masasabi lamang na pang-abay na panunuran ang isá kung ito ay nakatangan sa pandiwang lantad o di-lantad. Tinutukoy nito ang ayos ng pagkakasunod-sunod ng hanay o kalagayan. '''Halimbawa:''' "Ikaw <u>muna</u> ang maghimpil ng pinggan, <u>bago</u> ako." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panunuran: ''munâ, bago, sakâ, una, una-una, uná-uná, kauna-unahan, kahuli-hulihan, katapus-tapusan, kawakas-wakasan, panabay, sabay-sabay, panunod, sunod-sunod.''<ref name=Santos/> ===Panturing=== Ito ang mga pang-abay na nagsasaad ng pagtuturing o pagkilala ng utang-na-loob, o kasiyahang-loob sa isang mabuting pangyayari o biyayang natamo. '''Halimbawa:''' "<u>Buti nalang</u> may natira pang upuan at nang makaupo tayo." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panturing: ''salamat, mabuti naman, mabuti na lamang, mabuti nalang, buti naman, buti nalang, nanghaw at''<ref name=Santos/> ===Pamaraan=== 1) Ito ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos na ipinahahayag ng pandiwa. Ginagamit sa ganitong uri ng pang-abay ang mga panandang ''nang'', ''na'', at ''-ng''. Halimbawa nito ay ''magaling'', ''mabilis'', ''maaga'', ''masipag'', ''mabait'', ''maganda'' at iba pa. '''Halimbawa:''' "Sinakal niya ako ng ''<u>mahigpit</u>.''" 2) Ayon kay Santos, "ang mga pang-abay na pamaraan ay di lamang sa paraán tumutukoy kundi patí sa anyó, kilos o buód ng pagganáp o pangyayaring isinasaad ng pandiwà o ng pananalitang ináabayan." '''Halimbawa:''' "Siya ay <u>kusang</u> napaalis dahil sa pagkahiya." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamaraan ay: ''kusà, sadyâ, talaga, tikis, tambing, pilit, tahas, tandis, tuloy, lubos, ganap, kanuwa, kunwari, sayang, bahagya, bulinya, halos, kulang, bukod, tangi, bukudtangi''<ref name=Santos/> === Ingklitik === Ito ay mga kataga sa Filipino na karaniwang nakikita pagkatapos ng unang salita sa pangungusap. Ito ay ang ''man'', ''kasi'', ''sana'', ''nang'', ''kaya'', ''yata'', ''tuloy'', ''lamang/lang'', ''din/rin'', ''ba'', ''pa'', ''muna'', ''pala'', ''na'', ''naman'' at ''daw/raw''. '''Halimbawa:''' "Lasing na <u>''yata''</u> siya." === Benepaktibo === Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao. Ito ay karaniwang binubuo ng pariralang pinangungunahan ng ''para sa''. '''Halimbawa:''' "Ang ikinokolektang buwis ay ''<u>para sa pag-unlad ng bansa</u>.''" === Kusatibo === Ito ay nagsasaad ng dahilan ng pangganap sa kilos ng pandiwa. Ito'y makikilala sa parirala o sugnay na pinangungunahan ng ''dahil sa''. '''Halimbawa:''' "''<u>Dahil sa TPLEx</u>'', mas mabilis na ang biyahe mula Maynila hanggang Baguio." === Kondisyonal === Ito ay nagsasaad ng kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito ay may mga sugnay o pariralang pinangungunahan ng ''kung'', ''kapag/pag'', at ''pagka''. '''Halimbawa:''' "Magiging maganda ang kalsada ''<u>kung lilinisin nila ang mga nakakalat na basura</u>''." == Mga sanggunian == === Mga Sipi === {{Reflist}} === Mga Pinagkukunan === * [http://mamsha.tripod.com/id22.html Pang-abay]. ''mamsha.tripod.com''. Retrieved 17 June 2019. * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc [[ISBN]] 978-971-06-3652-5, pp. 363-364 *{{cite book | last = Santos | first = Lope K. |last2 = Zafra |first2 = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}} [[Kategorya:Wika]] [[Kategorya:Wikang Tagalog]] [[Kategorya:Wikang Filipino]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Mga bahagi ng pananalita]] 55vw2glws6cmwyis882i2rp7po56b0g 2167000 2166999 2025-07-01T02:47:22Z Maninipnay 140039 /* Uri ng Pang-abay */ 2167000 wikitext text/x-wiki {{wikibooks|Pang-abay}} Ang '''pang-abay''' o '''lampibadyâ '''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Pang-abay, adberbyo, ''adverb''}}</ref> ay mga [[salita]]ng naglalarawan sa [[pandiwa]], pang-uri at kapwa pang-abay. ==Uri ng Pang-abay== Sa aklat ni Lope K. Santos na ''Balarila ng Wikang Pambansa'' na nailathala sang-ayon sa Commonwealth Act No. 184 (1936), Executive Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940), Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937), isinulat niya kung paano ang tamang balarila (kalakip ang pang-abay) ng Wikang Pambansa na Tagalog na kalaunan ay magiging Filipino.<ref>{{cite book | last = Zafra | first = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}}</ref> Mayroong labing-anim na uri ang pang-abay at ang mga ito ay: Pamanahon, Panlunan, Panggaano, Panulad, Pananong, Pang-agam, Panang-ayon, Pananggi, Pamitagan, Panunuran, Panturing, Pamaraan,<ref>{{cite book | last = Santos | first = Lope K. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila | page = 402-438}}</ref> Ingklitik, Benepaktibo, Kusatibo, at Kondisyonal Ang pang-abay ay naaari hinggil sa limang kaanyuan: PAYAK (isang likas na salita lamang), MAYLAPI (nagdadagdag ng lapi), INUULIT (nauulit ang salita), TAMBALAN (dalawang salita ang pinagsama), at PARIRALA (maraming kataga at salita).<ref name=Santos/> ===Pamanahon=== Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap, ginaganap o gaganapin ang isang pangyayari o kilos. Mayroon itong tatlong uri: * '''May pananda''' - ''nang'', ''sa'', ''noon'', ''kung'', ''kapag'', ''tuwing'', ''buhat'', ''mula'', ''umpisa'', at ''hanggang'' Halimbawa: "Kailangan mo bang pumasok ''<u>nang</u>'' araw-araw?" * '''Walang pananda''' - ''kahapon'', ''kanina'', ''ngayon'', ''mamaya'', ''bukas'', ''sandali'', at iba pa Halimbawa: "Manonood kami ''<u>bukas</u>'' ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino." * '''Nagsasaad ng dalas''' - ''araw-araw'', ''tuwing umaga'', ''taun-taon'', at iba pa Halimbawa: "<u>''Tuwing buwan ng [[Mayo]]''</u> ay nagdaraos kami sa aming pook ng [[santakrusan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamanahon: ''kahapon, kagabi, ngayon, bukas, kangina, kanina, mamayâ, umaga, tanghali, hapon, araw, gabi, araw-gabi, maghapon, magdamag, kamakalawa, kamakatlo, kamakapat, samakalawa, samakatlo, samakapat, linggo, buwán, taon, makalawa, makaitlo, makatlo, na, pa, nang, sandali, bago, muna, dati, parati, lagi, tuwi, tuwi-tuwi na, saka, bihira, samantala, kailanman, pagdaka, pagkuwan, kagyat, kaagad, agad, kabud, mana'y, alipala, kananawa, kaginsaginsa, karingatdingat, kamalamala, walang anu-ano, walang-abug-abog, balang-araw, may-araw, pana-panahon, habang-panahon, nang-una-una pa, sa mula-mula pa, sa tanang-buhay''<ref name=Santos/> ===Panlunan=== Ito ay nagsasaad ng lugar kung saan naganap ang pangyayari. Samakatuwid, ito ay nagsasabi kung saan ginawa, ginagawa, at gagawin ang kilos sa pangungusap; sa ibang pananalita ay tumutukoy ito sa pook na pinangyarihan, o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Karaniwang ginagamit ang mga pariralang may ''sa'', ''kina'' o ''kay''. Ginagamit ang ''sa'' kapag ang kasunod ay isang [[pangngalang pambalana]] o isang [[panghalip]]. Ginagamit naman ang ''kay'' at ''kina'' kapag ang kasunod ay [[pangngalang pantangi]] na pangalan ng isang tao. '''Halimbawa:''' "Maraming masasarap na ulam ang itinitinda ''<u>sa</u>'' kantina." ; "Nagpaluto ako ''<u>kina</u>'' Aling Inggay ng masarap na mamon para sa kaarawan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panlunan: ''dini, dito, diyan, doon, saanman, malapit, malayo, sa may, nasa may, sa loob, sa labas, sa harap, sa harapan, sa tapat, sa likod, sa likuran, sa ibabaw, sa ilalim, sa itaas, sa ibaba, sa siping, sa piling, sa tabi, sa dako, sa gawi, sa kabila, sa magkabila, buhat, mula, sapul, hanggang,''<ref name=Santos/> ''sa, kay, kina'' ===Panggaano o pampanukat=== Ito ay nagsasaad ng [[timbang]], bigat, o [[sukat]]. Sumasagot ang pang-abay na panggaano sa tanong na gaano o magkano. '''Halimbawa:''' "Tumaba ako ''<u>nang limang libra</u>''." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panggaano: ''marami, katakot-takot, kaunti, munti, unti, bahagya, bihira, kulang, wala, na, pa, sapat, sukat, kaigihan, kainaman, katamtaman, lamang, laang, lang, man lamang, man laang, man lang''<ref name=Santos/> ===Panulad=== Ito ay nagsasaad ng pagkatulad ng isang bagay mula sa ibang bagay. Ito rin ay maaaring magsaad ng kahigitan o kalamangan. Ang mga pang-abay na panulad din ay madalas na mayroong "di-" sa unahan. '''Halimbawa:''' "<u>Ga-dagat</u> ang lawak ng palaruan namin." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panulad: ''ga, gaya, gayon din, labis, higit, lubha, lalo, kaysa, totoo, di-hamak, di-kawasa, di-sapala, di-gaano, di-gasino, di-magkakano, di ano lamang.''<ref name=Santos/> ===Pananong=== Maunti lamang ang pang-abay na pananong at ito ay: ''gaano, maano, magkano, paano, ba, baga, kayâ, bakit, diyata, ha, hane''<ref name=Santos/> ===Pang-agam=== Ito ay nagbabadya ng hindi o kawalan ng katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa. Ginagamit sa pangungusap ang mga pariralang ''marahil'', ''siguro'', ''tila'', ''baka'', ''wari'', ''parang'', at iba pa. '''Halimbawa:''' "<u>''Marami na marahil''</u> ang nakabalita tungkol sa pasya ng [[Sandiganbayan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pang-agam: ''ga, tila, wari, mandin, anaki, yata, marahil, kaipala, baka, mamaya pa'y, di sasala, walang sala, di-malayo, malapit-lapit, pag-nagkataon, pag nagkabisala', siguro'<ref name=Santos/> ===Panang-ayon=== Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang ''[[oo]]'', ''opo'', ''tunay'', ''sadya'', ''talaga'', ''syempre'' at iba pa '''Halimbawa:''' "''<u>Talagang</u>'' mabilis ang pag-unlad ng bayan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panang-ayon: ''oo, opo, oho, siyá nga, totoo, tunay, talaga, naman, marahil, tila, maaari, kapala pa, ganoon nga, mangyari pa, hala na nga, bahala na, ngâ, din, man, naman, pala, ngani, patí, sampún''<ref name=Santos/> ===Pananggi=== Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagtutol. Nilalagyan ito ng mga pariralang katulad ng ''hindi'', ''di'' at ''ayaw''. '''Halimbawa:''' "''<u>Hindi</u>'' pa lubusang nagamot ang kanser." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pananggi: ''hindi, huwag, wala, ayaw, aywan, di, wag,''<ref name=Santos/> ''ayoko, ayaw ko, edi wag'' ===Pamitagan=== Ito ay nagsasaad ng [[paggalang]]. Ginagamit dito ang ''po/ho'' at ''opo/oho''. '''Halimbawa:''' "'''Kailan po ba kayo uuwi sa lalawigan ninyo?"''' Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamitagan: ''po, ho, tabi, sintabi, alang-alang, pakundangan, tabing-galang, mawalang-galang, huwag maging mahalay''<ref name=Santos/> ===Panunuran=== Masasabi lamang na pang-abay na panunuran ang isá kung ito ay nakatangan sa pandiwang lantad o di-lantad. Tinutukoy nito ang ayos ng pagkakasunod-sunod ng hanay o kalagayan. '''Halimbawa:''' "Ikaw <u>muna</u> ang maghimpil ng pinggan, <u>bago</u> ako." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panunuran: ''munâ, bago, sakâ, una, una-una, uná-uná, kauna-unahan, kahuli-hulihan, katapus-tapusan, kawakas-wakasan, panabay, sabay-sabay, panunod, sunod-sunod.''<ref name=Santos/> ===Panturing=== Ito ang mga pang-abay na nagsasaad ng pagtuturing o pagkilala ng utang-na-loob, o kasiyahang-loob sa isang mabuting pangyayari o biyayang natamo. '''Halimbawa:''' "<u>Buti nalang</u> may natira pang upuan at nang makaupo tayo." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panturing: ''salamat, mabuti naman, mabuti na lamang, mabuti nalang, buti naman, buti nalang, nanghaw at''<ref name=Santos/> ===Pamaraan=== 1) Ito ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos na ipinahahayag ng pandiwa. Ginagamit sa ganitong uri ng pang-abay ang mga panandang ''nang'', ''na'', at ''-ng''. Halimbawa nito ay ''magaling'', ''mabilis'', ''maaga'', ''masipag'', ''mabait'', ''maganda'' at iba pa. '''Halimbawa:''' "Sinakal niya ako ng ''<u>mahigpit</u>.''" 2) Ayon kay Santos, "ang mga pang-abay na pamaraan ay di lamang sa paraán tumutukoy kundi patí sa anyó, kilos o buód ng pagganáp o pangyayaring isinasaad ng pandiwà o ng pananalitang ináabayan." '''Halimbawa:''' "Siya ay <u>kusang</u> napaalis dahil sa pagkahiya." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamaraan ay: ''kusà, sadyâ, talaga, tikis, tambing, pilit, tahas, tandis, tuloy, lubos, ganap, kanuwa, kunwari, sayang, bahagya, bulinya, halos, kulang, bukod, tangi, bukudtangi''<ref name=Santos/> === Ingklitik === Ito ay mga kataga sa Filipino na karaniwang nakikita pagkatapos ng unang salita sa pangungusap. Ito ay ang ''man'', ''kasi'', ''sana'', ''nang'', ''kaya'', ''yata'', ''tuloy'', ''lamang/lang'', ''din/rin'', ''ba'', ''pa'', ''muna'', ''pala'', ''na'', ''naman'' at ''daw/raw''. '''Halimbawa:''' "Lasing na <u>''yata''</u> siya." === Benepaktibo === Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao. Ito ay karaniwang binubuo ng pariralang pinangungunahan ng ''para sa''. '''Halimbawa:''' "Ang ikinokolektang buwis ay ''<u>para sa pag-unlad ng bansa</u>.''" === Kusatibo === Ito ay nagsasaad ng dahilan ng pangganap sa kilos ng pandiwa. Ito'y makikilala sa parirala o sugnay na pinangungunahan ng ''dahil sa''. '''Halimbawa:''' "''<u>Dahil sa TPLEx</u>'', mas mabilis na ang biyahe mula Maynila hanggang Baguio." === Kondisyonal === Ito ay nagsasaad ng kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito ay may mga sugnay o pariralang pinangungunahan ng ''kung'', ''kapag/pag'', at ''pagka''. '''Halimbawa:''' "Magiging maganda ang kalsada ''<u>kung lilinisin nila ang mga nakakalat na basura</u>''." == Mga sanggunian == === Mga Sipi === {{Reflist}} === Mga Pinagkukunan === * [http://mamsha.tripod.com/id22.html Pang-abay]. ''mamsha.tripod.com''. Retrieved 17 June 2019. * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc [[ISBN]] 978-971-06-3652-5, pp. 363-364 *{{cite book | last = Santos | first = Lope K. |last2 = Zafra |first2 = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}} [[Kategorya:Wika]] [[Kategorya:Wikang Tagalog]] [[Kategorya:Wikang Filipino]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Mga bahagi ng pananalita]] g39zu6vudmq5scehdbcfvsw2zzpw75t 2167001 2167000 2025-07-01T03:08:15Z Maninipnay 140039 /* Uri ng Pang-abay */ 2167001 wikitext text/x-wiki {{wikibooks|Pang-abay}} Ang '''pang-abay''' o '''lampibadyâ '''<ref name=JETE>{{cite-JETE|Pang-abay, adberbyo, ''adverb''}}</ref> ay mga [[salita]]ng naglalarawan sa [[pandiwa]], pang-uri at kapwa pang-abay. ==Uri ng Pang-abay== Sa aklat ni Lope K. Santos na ''Balarila ng Wikang Pambansa'' na nailathala sang-ayon sa Commonwealth Act No. 184 (1936), Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940), Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 (1937), isinulat niya kung paano ang tamang balarila (kalakip ang pang-abay) ng Wikang Pambansa na Tagalog na kalaunan ay magiging Filipino.<ref>{{cite book | last = Zafra | first = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}}</ref> Mayroong labing-anim na uri ang pang-abay at ang mga ito ay: Pamanahon, Panlunan, Panggaano, Panulad, Pananong, Pang-agam, Panang-ayon, Pananggi, Pamitagan, Panunuran, Panturing, Pamaraan,<ref>{{cite book | last = Santos | first = Lope K. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila | page = 402-438}}</ref> Ingklitik, Benepaktibo, Kusatibo, at Kondisyonal Ang pang-abay ay naaari hinggil sa limang kaanyuan: PAYAK (isang likas na salita lamang), MAYLAPI (nagdadagdag ng lapi), INUULIT (nauulit ang salita), TAMBALAN (dalawang salita ang pinagsama), at PARIRALA (maraming kataga at salita).<ref name=Santos/> ===Pamanahon=== Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap, ginaganap o gaganapin ang isang pangyayari o kilos. Mayroon itong tatlong uri: * '''May pananda''' - ''nang'', ''sa'', ''noon'', ''kung'', ''kapag'', ''tuwing'', ''buhat'', ''mula'', ''umpisa'', at ''hanggang'' Halimbawa: "Kailangan mo bang pumasok ''<u>nang</u>'' araw-araw?" * '''Walang pananda''' - ''kahapon'', ''kanina'', ''ngayon'', ''mamaya'', ''bukas'', ''sandali'', at iba pa Halimbawa: "Manonood kami ''<u>bukas</u>'' ng pambansang pagtatanghal ng dulang Pilipino." * '''Nagsasaad ng dalas''' - ''araw-araw'', ''tuwing umaga'', ''taun-taon'', at iba pa Halimbawa: "<u>''Tuwing buwan ng [[Mayo]]''</u> ay nagdaraos kami sa aming pook ng [[santakrusan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamanahon: ''kahapon, kagabi, ngayon, bukas, kangina, kanina, mamayâ, umaga, tanghali, hapon, araw, gabi, araw-gabi, maghapon, magdamag, kamakalawa, kamakatlo, kamakapat, samakalawa, samakatlo, samakapat, linggo, buwán, taon, makalawa, makaitlo, makatlo, na, pa, nang, sandali, bago, muna, dati, parati, lagi, tuwi, tuwi-tuwi na, saka, bihira, samantala, kailanman, pagdaka, pagkuwan, kagyat, kaagad, agad, kabud, mana'y, alipala, kananawa, kaginsaginsa, karingatdingat, kamalamala, walang anu-ano, walang-abug-abog, balang-araw, may-araw, pana-panahon, habang-panahon, nang-una-una pa, sa mula-mula pa, sa tanang-buhay''<ref name=Santos/> ===Panlunan=== Ito ay nagsasaad ng lugar kung saan naganap ang pangyayari. Samakatuwid, ito ay nagsasabi kung saan ginawa, ginagawa, at gagawin ang kilos sa pangungusap; sa ibang pananalita ay tumutukoy ito sa pook na pinangyarihan, o pangyayarihan ng kilos sa pandiwa. Karaniwang ginagamit ang mga pariralang may ''sa'', ''kina'' o ''kay''. Ginagamit ang ''sa'' kapag ang kasunod ay isang [[pangngalang pambalana]] o isang [[panghalip]]. Ginagamit naman ang ''kay'' at ''kina'' kapag ang kasunod ay [[pangngalang pantangi]] na pangalan ng isang tao. '''Halimbawa:''' "Maraming masasarap na ulam ang itinitinda ''<u>sa</u>'' kantina." ; "Nagpaluto ako ''<u>kina</u>'' Aling Inggay ng masarap na mamon para sa kaarawan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panlunan: ''dini, dito, diyan, doon, saanman, malapit, malayo, sa may, nasa may, sa loob, sa labas, sa harap, sa harapan, sa tapat, sa likod, sa likuran, sa ibabaw, sa ilalim, sa itaas, sa ibaba, sa siping, sa piling, sa tabi, sa dako, sa gawi, sa kabila, sa magkabila, buhat, mula, sapul, hanggang,''<ref name=Santos/> ''sa, kay, kina'' ===Panggaano o pampanukat=== Ito ay nagsasaad ng [[timbang]], bigat, o [[sukat]]. Sumasagot ang pang-abay na panggaano sa tanong na gaano o magkano. '''Halimbawa:''' "Tumaba ako ''<u>nang limang libra</u>''." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panggaano: ''marami, katakot-takot, kaunti, munti, unti, bahagya, bihira, kulang, wala, na, pa, sapat, sukat, kaigihan, kainaman, katamtaman, lamang, laang, lang, man lamang, man laang, man lang''<ref name=Santos/> ===Panulad=== Ito ay nagsasaad ng pagkatulad ng isang bagay mula sa ibang bagay. Ito rin ay maaaring magsaad ng kahigitan o kalamangan. Ang mga pang-abay na panulad din ay madalas na mayroong "di-" sa unahan. '''Halimbawa:''' "<u>Ga-dagat</u> ang lawak ng palaruan namin." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panulad: ''ga, gaya, gayon din, labis, higit, lubha, lalo, kaysa, totoo, di-hamak, di-kawasa, di-sapala, di-gaano, di-gasino, di-magkakano, di ano lamang.''<ref name=Santos/> ===Pananong=== Maunti lamang ang pang-abay na pananong at ito ay: ''gaano, maano, magkano, paano, ba, baga, kayâ, bakit, diyata, ha, hane''<ref name=Santos/> ===Pang-agam=== Ito ay nagbabadya ng hindi o kawalan ng katiyakan sa pagganap sa kilos ng pandiwa. Ginagamit sa pangungusap ang mga pariralang ''marahil'', ''siguro'', ''tila'', ''baka'', ''wari'', ''parang'', at iba pa. '''Halimbawa:''' "<u>''Marami na marahil''</u> ang nakabalita tungkol sa pasya ng [[Sandiganbayan]]." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pang-agam: ''ga, tila, wari, mandin, anaki, yata, marahil, kaipala, baka, mamaya pa'y, di sasala, walang sala, di-malayo, malapit-lapit, pag-nagkataon, pag nagkabisala', siguro'<ref name=Santos/> ===Panang-ayon=== Ito ay nagsasaad ng pagsang-ayon. Ginagamit dito ang mga salitang ''[[oo]]'', ''opo'', ''tunay'', ''sadya'', ''talaga'', ''syempre'' at iba pa '''Halimbawa:''' "''<u>Talagang</u>'' mabilis ang pag-unlad ng bayan." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panang-ayon: ''oo, opo, oho, siyá nga, totoo, tunay, talaga, naman, marahil, tila, maaari, kapala pa, ganoon nga, mangyari pa, hala na nga, bahala na, ngâ, din, man, naman, pala, ngani, patí, sampún''<ref name=Santos/> ===Pananggi=== Ito ay nagsasaad ng pagtanggi o pagtutol. Nilalagyan ito ng mga pariralang katulad ng ''hindi'', ''di'' at ''ayaw''. '''Halimbawa:''' "''<u>Hindi</u>'' pa lubusang nagamot ang kanser." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pananggi: ''hindi, huwag, wala, ayaw, aywan, di, wag,''<ref name=Santos/> ''ayoko, ayaw ko, edi wag'' ===Pamitagan=== Ito ay nagsasaad ng [[paggalang]]. Ginagamit dito ang ''po/ho'' at ''opo/oho''. '''Halimbawa:''' "'''Kailan po ba kayo uuwi sa lalawigan ninyo?"''' Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamitagan: ''po, ho, tabi, sintabi, alang-alang, pakundangan, tabing-galang, mawalang-galang, huwag maging mahalay''<ref name=Santos/> ===Panunuran=== Masasabi lamang na pang-abay na panunuran ang isá kung ito ay nakatangan sa pandiwang lantad o di-lantad. Tinutukoy nito ang ayos ng pagkakasunod-sunod ng hanay o kalagayan. '''Halimbawa:''' "Ikaw <u>muna</u> ang maghimpil ng pinggan, <u>bago</u> ako." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panunuran: ''munâ, bago, sakâ, una, una-una, uná-uná, kauna-unahan, kahuli-hulihan, katapus-tapusan, kawakas-wakasan, panabay, sabay-sabay, panunod, sunod-sunod.''<ref name=Santos/> ===Panturing=== Ito ang mga pang-abay na nagsasaad ng pagtuturing o pagkilala ng utang-na-loob, o kasiyahang-loob sa isang mabuting pangyayari o biyayang natamo. '''Halimbawa:''' "<u>Buti nalang</u> may natira pang upuan at nang makaupo tayo." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na panturing: ''salamat, mabuti naman, mabuti na lamang, mabuti nalang, buti naman, buti nalang, nanghaw at''<ref name=Santos/> ===Pamaraan=== 1) Ito ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap, o magaganap ang kilos na ipinahahayag ng pandiwa. Ginagamit sa ganitong uri ng pang-abay ang mga panandang ''nang'', ''na'', at ''-ng''. Halimbawa nito ay ''magaling'', ''mabilis'', ''maaga'', ''masipag'', ''mabait'', ''maganda'' at iba pa. '''Halimbawa:''' "Sinakal niya ako ng ''<u>mahigpit</u>.''" 2) Ayon kay Santos, "ang mga pang-abay na pamaraan ay di lamang sa paraán tumutukoy kundi patí sa anyó, kilos o buód ng pagganáp o pangyayaring isinasaad ng pandiwà o ng pananalitang ináabayan." '''Halimbawa:''' "Siya ay <u>kusang</u> napaalis dahil sa pagkahiya." Lahat ng maaaring gamiting pang-abay na pamaraan ay: ''kusà, sadyâ, talaga, tikis, tambing, pilit, tahas, tandis, tuloy, lubos, ganap, kanuwa, kunwari, sayang, bahagya, bulinya, halos, kulang, bukod, tangi, bukudtangi''<ref name=Santos/> === Ingklitik === Ito ay mga kataga sa Filipino na karaniwang nakikita pagkatapos ng unang salita sa pangungusap. Ito ay ang ''man'', ''kasi'', ''sana'', ''nang'', ''kaya'', ''yata'', ''tuloy'', ''lamang/lang'', ''din/rin'', ''ba'', ''pa'', ''muna'', ''pala'', ''na'', ''naman'' at ''daw/raw''. '''Halimbawa:''' "Lasing na <u>''yata''</u> siya." === Benepaktibo === Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa isang tao. Ito ay karaniwang binubuo ng pariralang pinangungunahan ng ''para sa''. '''Halimbawa:''' "Ang ikinokolektang buwis ay ''<u>para sa pag-unlad ng bansa</u>.''" === Kusatibo === Ito ay nagsasaad ng dahilan ng pangganap sa kilos ng pandiwa. Ito'y makikilala sa parirala o sugnay na pinangungunahan ng ''dahil sa''. '''Halimbawa:''' "''<u>Dahil sa TPLEx</u>'', mas mabilis na ang biyahe mula Maynila hanggang Baguio." === Kondisyonal === Ito ay nagsasaad ng kondisyon para maganap ang kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito ay may mga sugnay o pariralang pinangungunahan ng ''kung'', ''kapag/pag'', at ''pagka''. '''Halimbawa:''' "Magiging maganda ang kalsada ''<u>kung lilinisin nila ang mga nakakalat na basura</u>''." == Mga sanggunian == === Mga Sipi === {{Reflist}} === Mga Pinagkukunan === * [http://mamsha.tripod.com/id22.html Pang-abay]. ''mamsha.tripod.com''. Retrieved 17 June 2019. * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc [[ISBN]] 978-971-06-3652-5, pp. 363-364 *{{cite book | last = Santos | first = Lope K. |last2 = Zafra |first2 = Galileo S. | title = Balarila ng Wikang Pambansa | publisher = AKLAT NG BAYAN | year = 2019 | location = Manila}} [[Kategorya:Wika]] [[Kategorya:Wikang Tagalog]] [[Kategorya:Wikang Filipino]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Mga bahagi ng pananalita]] mdpyaf4sgbvzz4qg8nh5fthoe5k7eqs 0 214559 2166964 2041452 2025-06-30T13:35:14Z 136.158.83.46 Ang main character 2166964 wikitext text/x-wiki {{Infobox television | image = | image_upright = | image_size = | image_alt = | caption = | alt_name = | native_name = | genre = Dramang pampolitika | creator = [[GMA News and Public Affairs]] | based_on = | inspired_by = | developer = Nessa Valdellon | writer = Nessa Valdellon<br>Rodolfo Vera | screenplay = | story = | director = [[Adolf Alix|Adolfo Alix, Jr.]] | creative_director = | presenter = | starring = [[Rocco Nacino]]<br>[[Pen Medina]]<br>[[LJ Reyes]]<br>Ping Medina | judges = | voices = | narrated = | theme_music_composer = | open_theme = | end_theme = | composer = [[Freddie Aguilar]], [[Jose Corazon de Jesus]] | country = [[Pilipinas]] | language = Filipino | num_seasons = | num_episodes = | list_episodes = | executive_producer = Eliza Zamora Solis | producer = Eliza Zamora Solis | news_editor = | location = | cinematography = Albert Banzon | animator = | editor = | camera = Multiple-camera setup | runtime = 45 mga minuto | company = | distributor = | budget = | network = [[GMA News TV]] | picture_format = [[High-definition television|HDTV]] ([[1080i]]) | audio_format = | first_run = | released = | first_aired = {{start date|2013|3|10}} | last_aired = <!-- {{end date|||}} --> | preceded_by = | followed_by = | related = | website = | website_title = | production_website = | production_website_title = }} Ang '''''Bayan Ko''''' ay isang pampolitika na drama ng [[GMA News TV]]. ==Mga tauhan== * [[Rocco Nacino]] * Joseph Santiago [[Kategorya:Mga palabas sa telebisyon mula sa Pilipinas]] {{stub}} 76dvvbqrd2epbp8e8pebdufdo6eflys 0 242203 2166967 2039965 2025-06-30T14:40:11Z 2406:2D40:9210:BF08:492A:DBAC:1330:6929 2166967 wikitext text/x-wiki {{Infobox Chinese-language singer and actor |name = Jackson Wang |image = Jackson Wang interviewed for POVJOV 02.png |caption = |chinesename = |tradchinesename = <big>{{lang|zh-Hant|王嘉爾}}</big> |simpchinesename = <big>{{lang|zh-Hant|王嘉尔}}</big> |pinyinchinesename = Wáng Jiāěr |birth_name = Jackson Wang Jia Er |origin = |birth_date = {{birth date and age|df=yes|1994|03|28}} |birth_place = [[Image:Flag of Hong Kong (1959-1997).svg|23px]] [[Hong Kong]] |othername = |occupation = [[mang-aawit]], [[mananayaw]], [[fencing|fencer]] |genre = {{flat list|[[K-pop]], [[Korean hip hop|hip hop]]}} | voicetype = | label = {{flat list| *[[JYP Entertainment]] *[[Epic/Sony Records|Epic Records]]}} |yearsactive = 2013&ndash;kasalukuyan |associatedact = [[Got7]], Big Byung |website = |awards = '''SBS Entertainment Awards'''<br>'''Best Male Rookie Award &ndash; Variety'''<br>2014 ''[[Roommate (TV series)|Roommate]]'' }} Si '''Jackson Wang''' ay isang mang-aawit at mananayaw na nagmula sa [[Hong Kong]]. Higit siyang kilala bilang kasapi ng [[GOT7]], isang banda sa [[Timog Korea]]. Dati siya isang [[eskrimador]] ([[sable]]) ng ''Hong Kong fencing team'' at nasa ika-11 puwesto sa [[2010 Youth Summer Olympics]], at nanalo rin sa ika-unang puwesto sa ''Asian Junior and Cadet Fencing Championship''<ref name=FC>[http://www.asianfencing.com/2011ajcfcresults.asp Asian Junior and Cadet Fencing Championship] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140907234915/http://www.asianfencing.com/2011ajcfcresults.asp |date=2014-09-07 }} Retrieved September 7, 2014.</ref> noong 2011. ==Diskograpiya== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- style="background:#B0C4DE;" |- ! Taon ! Pamagat ! Artista ! Posisyon ! Album |- |rowspan="2"|2014 | Frozen in Time (멈춰버린 시간) | Sunmi feat. Jackson | 100 | [[Full Moon (EP)|Full Moon]] |- | Stress Come On! (스트레스 컴온!) |rowspan="2"| Big Byung (빅병) | — | Stress Come On! (Digital Single) |- | 2015 | Ojingeo Doenjang (오징어 된장) | — | |- |} ==Pilmograpiya== ===Drama=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! Taon ! Pamagat ! Estasyon ! Pamagat |- | rowspan="1" | 2015 | Dream Knight | Youku Tudou | Jackson |- | rowspan="2" | 2015 | Producer(Cameo) | KBS | Jackson |} ==Gantimpala at nominasyon== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! |Taon ! |Gantimpala ! |Kategoriya ! |Napiling gawa ! Resulta |- | rowspan="2"|2014 | SBS Entertainment Awards | Best Male Rookie Award - Variety | [[Roommate (seryeng pantelebisyon)|Roommate]] | {{won}} |} ==Sanggunian== {{reflist}} ==External links== * [http://got7.jype.com/profile.asp Official Website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150511141939/http://got7.jype.com/profile.asp |date=2015-05-11 }} * [http://instagram.com/jacksonwang852g7 Jackson Wang] sa [[Instagram]] {{Usbong}} [[Category:Mga artista mula sa Hong Kong]] [[Kategorya:Musika ng Timog Korea]] g917fp7c2ha64vreya56hq4tqps5fr1 0 243391 2167043 2138660 2025-07-01T10:03:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2167043 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = INC Radio | callsign = DZEM | logo = Dzem954.png | logo_size = | city = [[Lungsod Quezon]] | area = [[Malawakang Maynila]] at mga karatig na lugar | branding = INC Radio DZEM 954 | airdate = February 10, 1969 | frequency = 954 kHz | format = [[Religious radio|Religious]] ([[Iglesia ni Cristo]]) | language = [[Filipino language|Filipino]], [[English language|English]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 40,000 watts | class = | callsign_meaning = '''E'''raño G. '''M'''analo | former_frequencies = 1520 kHz (1969–1971)<br>1460 kHz (1971–1975)<br>1360 kHz (1975–1978)<br>1422 kHz (1978–1987) | owner = [[Christian Era Broadcasting Service International]] | sister_stations = [[DZCE-TV]] (INC TV) | website = http://incradio.iglesianicristo.net }} Ang '''DZEM''' (954 [[:en:AM broadcasting|AM]]) '''INC Radio''' ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Christian Era Broadcasting Service International]] na pinagmamay-ari ng [[Iglesia ni Cristo]]. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa loob ng Iglesia ni Cristo Central Office complex, Central Avenue, Brgy. New Era, [[Lungsod Quezon]], at ang transmiter nito ay matatagpuan sa Brgy. Paliwas, [[Obando, Bulacan]].<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=Lm3VAAAAMAAJ|title=Summary of World Broadcasts: The Far East (Part 3)|pages=A-18|date=1986|publisher=[[BBC Monitoring]]|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref><ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=dl4DAQAAIAAJ|last=Carroll|first=John|title=Philippine Institutions|pages=120|date=1970|publisher=[[Solidaridad book shop|Solidaridad Publishing House]]|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref> ==Kasaysayan== Itinatag ang DZEM noong Pebrero 10, 1969 sa talapihitan ng 1520 kHz. Nasa Ugong del Monte, [[Lungsod Quezon]] ang una nitong tahanan.<ref name="history"/> Noong Hunyo 3, 1971, lumipat ito sa basement ng Iglesia ni Cristo Central Office sa Diliman at lumipat din ang talapihitang ito sa 1460 kHz. Noong May 10, 1975, lumipat ulit ito sa Iglesia ni Cristo Development Center Building sa Carlos Palanca St., [[Quiapo, Manila|Quiapo]], [[Maynila]]. Makalipas ng isang buwan, lumipat ang talapihitang ito sa 1360 kHz. Noong Nobyembre 1978, lumipat ang talapihitang ito sa 1422 kHz. On May 9, 1985, lumipat ito sa third floor ng Maligaya Building 2 sa [[Epifanio delos Santos Avenue|EDSA]], [[Lungsod Quezon]]. Noong April 27, 1987, lumipat ang talapihitang ito sa kasalukuyang 954 kHz. Noong 2013, lumipat ito sa Barn Studio Building sa loob ng [[New Era University]]. Noong May 10, 2013, binansagan itong '''INC Radio''' at bumalik ito sa Iglesia ni Cristo Central Office.<ref>{{cite journal|url=http://www.iglesianicristo.ws/My%20GM/GM-2014/2014-GM-SPECIAL.pdf|last=Cantor|first=Marlex|title=Media and Christian Faith|journal=Pasugo: May 2014|pages=52–54|date=1968|publisher=[[Iglesia ni Cristo]]|access-date=August 25, 2020}}{{Dead link|date=April 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="history">{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=9RkuAAAAMAAJ|title=75 Blessed Years of the Iglesia ni Cristo: 1914-1989|pages=56, 66, 159|date=1968|publisher=[[Iglesia ni Cristo]]|access-date=August 25, 2020|via=Google Books}}</ref> Noong Setyembre 17, 2014, inere ng DZEM ang Evangelical Mission on Air, simulcast sa [[INCTV]] at incmedia.org. ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Metro Manila Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Kalakhang Maynila]] ospl9bdj3qhf29ngl7905tykzykr9kj 0 250999 2166998 2166890 2025-07-01T02:31:27Z JWilz12345 77302 /* Talaan ng mga tagapagpaganap na direktor */ 2166998 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Pambansang Komisyong Pangkasaysayan<br>ng Pilipinas | image = National Historical Commission of the Philippines (NHCP).svg | caption = | size = 200px | abbreviation = NHCP | formation = 1933 | type = Komisyong pangkasaysayan | headquarters = Gusaling NHCP, [[Abenida Kalaw|Abenidang T.M. Kalaw]], [[Ermita]], [[Maynila]] | location = [[Maynila]], [[Pilipinas]] | leader_name = Regalado T. Jose Jr. | leader_title = Tagapangulo | leader_name2 = Carminda R. Arevalo | leader_title2 = Tagapagpaganap na Direktor | website = {{URL|www.nhcp.gov.ph}} | employees = 180 (2024)<ref>{{Cite web |author=[[Kagawaran ng Badyet at Pamamahala (Pilipinas)|Kagawaran ng Badyet at Pamamahala]] |title=Staffing Summary Fiscal Year 2025 |url=https://www.dbm.gov.ph/wp-content/uploads/Staffing/STAFFING2025/STAFFING-SUMMARY-2025.pdf |access-date=Abril 24, 2025}}</ref> }} Ang '''Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas''' ([[Wikang Ingles|Ingles]]: ''National Historical Commission of the Philippines'' o NHCP) ay isang ahensiyang pampamahalaan ng Pilipinas. Ang layunin nito ay ang pagpapalaganap ng pamanang pangkasaysayan at pangkultura ng Pilipinas sa pamamagitan ng pananaliksik, pagpapakalat, konserbasyon, pamamahala ng mga pook, at eraldika. Samakatuwid, "layunin nito na itaguyod ang kamalayan at pagpapahalaga sa mga marangal na gawain at mithiin ng ating mga bayani at iba pang bantog na mga Pilipino, ituro na ipagmalaki ang pagka-Pilipino at muling buhayin ang diwang Pilipino sa pamamagitan ng mga aral ng kasaysayan."<ref>{{Cite web |title=Mission |url=http://nhcp.gov.ph/about-us/mission/ |access-date=Setyembre 17, 2016 |website=Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas}}</ref> == Kasalukuyang mga gawain == Patuloy na nagsasagawa ang NHCP ng mga tungkulin ng nakaraang mga komisyon, lalo na ang pagpapanatili ng makasaysayang mga pook at estruktura at nagsisilbing pangunahing ahensiya para sa mga pagdiriwang ng Araw ng Kalayaan at [[Araw ni Rizal]]. === Talaan ng mga tagapangulo === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! Blg. ! Larawan ! Pangalan ! Termino |- |1 | |Walter J. Robb |Oktubre 23, 1933 – Enero 19, 1947 |- |2 |[[Talaksan:Eulogio Balán Rodríguez's passport application.jpg|100px]] |Eulogio Balan Rodriguez |Enero 20, 1947 – Abril 3, 1949 |- |3 |[[Talaksan:Encarnacion Alzona NAST.jpg|100px]] |[[Encarnacion Alzona]] |Setyembre 1966 – Hulyo 1967<ref>{{cite book |author1=National Historical Commission |title=Lectures on Great Filipinos and Others, 1967–1970 |date=1975 |publisher=National Historical Institute |location=Maynila |page=6 |edition=2 |url=https://books.google.com/books?id=siksAAAAMAAJ |access-date=Hulyo 10, 2019}}</ref> |- |4 | |[[Carmen Guerrero Nakpil]] |Hulyo 1967 – 1971 |- |5 | |Esteban A. de Ocampo |1971 – Enero 1981 |- |6 | |Serafin D. Quiazon |Enero 1981<ref>{{cite book |author=National Historical Institute |title=The Miagao Church: Historical Landmark |date=1991 |publisher=National Historical Institute |location=Ermita, Maynila |isbn=9715380115|page=58|url=https://books.google.com/books?id=Bt7VAAAAMAAJ |access-date=Hulyo 10, 2019}}</ref> – 1997 |- |7 | |Samuel K. Tan |1997–1999 |- |8 | |Pablo S. Trillana III |1999 – Abril 2002 |- |9 |[[Talaksan:121213 RL2 (cropped).jpg|100px]] |[[Ambeth Ocampo|Ambeth R. Ocampo]] |Abril 2002 – Abril 7, 2011 |- |10 | |[[Maris Diokno|Maria Serena I. Diokno]] |Abril 7, 2011 – Nobyembre 29, 2016 |- |11 | |Rene R. Escalante |Nobyembre 29, 2016 – Marso 1, 2023 |- |12 | |Emmanuel Franco Calairo |Marso 1, 2023 – Marso 26, 2024 |- |13 | |Lisa Guerrero-Nakpil |Marso 26, 2024 – Hulyo 12, 2024 |- |13 | |Regalado T. Jose Jr. |Hulyo 12, 2024 – kasalukuyan |} === Talaan ng mga tagapagpaganap na direktor=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! Blg. ! Larawan ! Pangalan ! Termino |- |1 | |Danilo S. Manalang |1997 – Disyembre 2002 |- |2 |[[Talaksan:Director Ludovico D. Badoy (cropped).jpg|100px]] |[[Ludovico Badoy|Ludovico D. Badoy]] |Disyembre 2002 – Pebrero 2020 |- |3 | |Restituto L. Aguilar |Pebrero 2020 – Pebrero 22, 2021 |- |Pansamantala | |Carminda R. Arevalo |Pebrero 22, 2021 – kasalukuyan |} {{smalldiv|1= '''Talababa:''' *{{note label|acting|A|A}} Nagsilbing nangangasiwang opisyal ng Tanggapan ng Tagapagapaganp na Direktor ng NHCP mula ika-22 ng Pebrero 2021 hanggang ika-11 ng Nobyembre 2023.}} == Mga sanggunian == {{Reflist}} [[Kategorya:Sangay tagapagpaganap ng pamahalaan ng Pilipinas]] lph1gq8yfksc0z67fvx2ha4tpyd34n8 0 254564 2166965 2163289 2025-06-30T13:36:03Z Superastig 11141 /* Mga sanggunian */ Magdagdag ng padron. 2166965 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Quest Broadcasting Inc. | logo = | foundation = {{Start date|1986|1}} | type = [[:en:Private company|Pribado]] | industry = [[Mass media|Pagsasahimpapawid]] | location = [[Mandaluyong]] | services = | founder = Leonardo Sarao<br>Leonida Laki-Vera<br>Luis Vera | key_people = Atty. Jose Luis "Bobet" Vera (Presidente) | former_name = SBS Radio Network (1986–1992) | parent = The Vera Group | owner = | revenue = | divisions = Magic Nationwide | num_employees = | homepage = {{url|www.magic899.com}} }} Ang '''Quest Broadcasting Inc.''' ay isang kumpanyang pagsasahimpapawid. Ang punong tanggapan nito nito ay matatagpuan sa Unit 907, 9th floor, Paragon Plaza, EDSA cor. Reliance St., [[Mandaluyong]].<ref>{{cite web|url=http://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members|title=KBP Members|access-date=2024-12-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805064126/https://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members|url-status=dead}}</ref> ==Kasaysayan== Itinatag ang kumpanyang ito noong 1986 bilang '''SBS Radio Network Inc.''' (Sarao Broadcasting Systems) ng pamilya Sarao (may-ari ng [[Sarao Motors]]) at pamilya Vera (may-ari ng [[FBS Radio Network]]).<ref>{{cite web|url=https://www.thecorpusjuris.com/legislative/republic-acts/ra-no-7397.php|title=Republic Act No. 7397|date=April 13, 1992 }}</ref> Noong 1992, naging kontrolado nina Luis at ang kanyang anak na si Bebot Vera ang kumpanyang ito na naging '''Quest Broadcasting Inc.'''<ref>{{cite web|url=https://thecorpusjuris.com/legislative/republic-acts/ra-no-10342.php|title=Republic Act No. 10342|date=December 4, 2012 }}</ref> ==Mga Himpilan== ===Magic Nationwide=== {| class="wikitable" ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon |- | Magic 89.9 | [[DWTM]] | 89.9&nbsp;MHz | [[Kalakhang Maynila]] |- | Magic Zamboanga{{efn|name=fn2|Pagmamay-ari ng [[Golden Broadcast Professionals]].}} | [[DXEL]] | 95.5&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Zamboanga]] |- |} ===Mga Ibang Himpilan=== {| class="wikitable" ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon ! Notes |- | Y101 | [[DYBN]] | 92.3&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Cebu]] | rowspan=2|Sumahimpapawid dati bilang Magic. Kasalukuyang pinamamahalaan ng Y2H Broadcasting Network. |- | Solid FM Davao | [[DXBE]] | 89.1&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Davao]] |- | Klick FM Bacolod | [[DYBE-FM|DYBE]] | 106.3&nbsp;MHz | [[Bacolod]] | rowspan=2|Sumahimpapawid dati bilang Magic. Kasalukuyang pinamamahalaan ng 5K Broadcasting Network. |- | K5 News FM CDO | [[DXKB]] | 89.3&nbsp;MHz | [[Cagayan de Oro]] |- |} ===Mga Dating Himpilan=== {| class="wikitable" |- ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon ! Notes |- | [[DZKX]] | 103.1 MHz | [[Lucena]] | Kasalukuyang pagmamay-ari ng [[:en:United Christian Broadcasters|Christian Music Power]]. |- | [[DYII]] | 92.7 MHz | [[Tagbilaran]] | Pagmamay-ari ng [[Vimcontu Broadcasting Corporation]]. Kasalukuyang pinamamahalaan ng Groove Deejayz Entertainment Solutions. |- | [[DYSR]] | 95.1 MHz | [[Dumaguete]] | Pagmamay-ari ng [[Sangguniang Pambansa ng mga Simbahan sa Pilipinas]]. Kasalukuyang may sariling pamamahala. |- | [[DXNS-FM|DXNS]] | 102.3&nbsp;MHz | [[Butuan]] | Pagmamay-ari ng Northern Mindanao Broadcasting System. Kasalukuyang may sariling pamamahala. |- | [[DXKM (General Santos)|DXKM]] | 106.3 MHz | [[Heneral Santos]] | Pagmamay-ari ng [[Advanced Media Broadcasting System]]. Kasalukuyang wala sa ere. |- |} ;Notes {{notelist}} == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Radyo sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga kumpanyang pagsasahimpapawid]] 5k2dx0gak904sujxdi33ef8vgebfmhu 0 278871 2167031 2084475 2025-07-01T07:05:05Z CommonsDelinker 1732 Removing "Hqdefault_srisailam.jpg", it has been deleted from Commons by [[c:User:Túrelio|Túrelio]] because: [[:c:COM:L|Copyright violation]]: edit of pic found online 2014, before given date, not uploader's own https://tineye.com/search/cbb7d5a001b16e7ac8 2167031 wikitext text/x-wiki {{Infobox state | name = Telangana | native_name = | type = [[States and union territories of India|State]] | image_skyline = Montage of Telangana State.jpg | image_caption = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = [[Seal of Telangana|Seal]] | blank_emblem_size = 100px | anthem="[[Jaya Jaya He Telangana Janani Jayakethanam]]" | image_map = IN-TG.svg | map_alt = Telangana | map_caption = Location of Telangana in India | coordinates = {{coord|17.366|78.475|region:IN_type:adm1st|display=inline,title}} | coor_pinpoint = Telangana | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | established_title = Formation | established_date = 2 June 2014 | parts_type = [[List of Indian districts|Districts]] | parts_style = para | p1 = [[List of districts in Telangana|31]] | seat_type = Capital | seat = [[Hyderabad]]{{ref|cap|†}} | governing_body = [[Government of Telangana]] | leader_title = [[Governor of Telangana|Governor]] | leader_name = [[E. S. L. Narasimhan]] | leader_title1 = [[Chief Minister of Telangana|Chief&nbsp;minister]] | leader_name1 = [[K. Chandrashekar Rao]] ([[Telangana Rashtra Samithi|TRS]]) | leader_title2 = [[Legislature of Telangana|Legislature]] | leader_name2 = [[Bicameral]] (119 + 43 seats) | leader_title3 = [[List of constituencies of the Lok Sabha#Telangana (17)|Lok Sabha constituencies]] | leader_name3 = 17 | leader_title4 = [[High Courts of India|High Court]] | leader_name4 = [[High Court of Judicature at Hyderabad]]{{ref|cap|††}} | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name=stats>{{cite web|title=Telangana Statistics|url=http://www.telangana.gov.in/About/State-Profile|website=Telangana state portal|accessdate=14 December 2015}}</ref> | area_total_km2 = 112077 | area_rank = [[List of states and territories of India by area|12th]] | population_footnotes = <ref name=stats /> | population_total = 35193978 | population_as_of = 2011 | population_rank = [[List of states and union territories of India by population|12th]] | population_density_km2 = 307 | population_demonym = Telanganite / Telangani / Telanganvi | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-TG]] | demographics_type1 = GDP {{nobold|(2018-19)}} | demographics1_footnotes = <ref>{{cite web|title=Telangana Budget Analysis 2018–19|url=http://www.prsindia.org/uploads/media/State%20Budget%202018-19/Telangana%20Budget%20Analysis%202018-19.pdf|website=PRS Legislative Research|accessdate=17 March 2018|archive-date=16 Marso 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180316214903/http://www.prsindia.org/uploads/media/State%20Budget%202018-19/Telangana%20Budget%20Analysis%202018-19.pdf|url-status=dead}}</ref> | demographics1_title1 = Total | demographics1_info1 = {{INRConvert|8.43|lc}} | demographics1_title2 = Per capita | demographics1_info2 = {{INRConvert|175534}} | blank_name_sec1 = [[Human Development Index|HDI]] | blank_name_sec2 = [[Literacy in India|Literacy]] | blank_info_sec2 = 66.46% | blank1_name_sec2 = {{nowrap|[[Official languages]]}} | blank1_info_sec2 = [[Wikang Telugu|Telugu]], [[Wikang Urdu|Urdu]] | area_code_type = [[UN/LOCODE]] | registration_plate = [[List of RTO districts in India#TS.E2.80.94Telangana|TS]]- | website = {{url|http://www.telangana.gov.in/}} | footnotes = <small>{{note|cap|†}}Temporary Joint Capital with [[Andhra Pradesh]] not more than 10 years</small><br /><small>{{ref|cap|††}}Common for Telangana and Andhra Pradesh</small> {{Infobox region symbols | embedded = yes | region = Telangana | country = India | emblem = [[Kakatiya Kala Thoranam]], [[Charminar]] | song = [[Jaya Jaya He Telangana Janani Jayakethanam]]<ref name="State Symbols 1">{{cite web|title=Telangana State Symbols|url=http://www.telangana.gov.in/About/State-Symbols|publisher=Telangana State Portal|accessdate=15 May 2017}}</ref> | language = [[File:Telugu.svg|50px|left]] [[File:URDUARAB.PNG|30px|left]] [[Telugu language|Telugu]] & [[Urdu]] | animal = [[File:Chital in Telangana.jpg|50px|left|Chital]] [[Spotted deer]]<ref name="State Symbols 1"/> | bird = [[File:Pala Pitta.jpg|50px|left|Pala Pitta]] [[Indian Roller]]<ref name="State Symbols 1"/> | flower = [[File:Tangedu Puvvu.jpg|50px|left|Tangedu Puvvu]] [[Senna auriculata]]<ref name="State Symbols 1"/> | tree = [[File:Jammi Tree branch.jpg|50px|left|Jammi Chettu]] [[Prosopis cineraria]]<ref name="State Symbols 1"/> | sport = [[File:Kabaddi Game play(2273574).jpg|50px|left|Kabaddi Game]] [[Kabaddi]] | river = [[Godavari]], [[Krishna River]], [[Manjira River]] and [[Musi River (India)|Musi River]] | fruit = [[File:Mango tree (22708493).jpg|50px|left|Mango tree]] [[Mango]] }} }} Ang '''Telangana''' ({{IPAc-en|t|ɛ|l|ə|n|'|g|ɑː|n|ə|audio=Telanganapronunciation.ogg}}) ay isang estado sa India. Ito ay isang ika-12 pinakamalaking estado at ika-12 pinakamataong estado ng India na may lawak na {{convert|112077|km2|mi2|abbr=on}} at 35,193,978 residente sa 2011 senso. ==Mga sanggunian== {{reflist}} {{Estado at Teritoryo ng India}} [[Kategorya:Mga estado ng India]] 46r9dcxyf03ynb1v95uteka4l7x4o21 0 279406 2166966 2141600 2025-06-30T13:42:11Z InternetArchiveBot 113521 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2166966 wikitext text/x-wiki {{Infobox Software | name = RETScreen | logo = | screenshot = | caption = | developer = Pamahalaan ng Canada {{!}} Multiple | released = {{Start date and age|1998|04|30}} | discontinued = <!-- Set to yes if software is discontinued, otherwise omit. --> | ver layout = <!-- simple (default) or stacked --> | latest release version = RETScreen Expert Version 9.0 | latest release date = {{Start date and age|2022|09|29|df=yes/no}} | latest preview version = | latest preview date = <!-- {{Start date and age|YYYY|MM|DD|df=yes/no}} --> | repo = <!-- {{URL|example.org}} --> | website = {{URL|www.retscreen.net}} }} Ang '''RETScreen Clean Energy Management Software''' (kadalasang tinatawag na '''RETScreen''') ay isang software package na dinivelop ng Pamahalaan ng Canada. Ang RETScreen Expert ay na-highlight sa 2016 Clean Energy Ministerial sa San Francisco.<ref>{{cite web |url=http://news.gc.ca/web/article-en.do?crtr.sj1D=&crtr.mnthndVl=9&mthd=advSrch&crtr.dpt1D=6683&nid=1079429&crtr.lc1D=&crtr.tp1D=&crtr.yrStrtVl=2014&crtr.kw=&crtr.dyStrtVl=1&crtr.aud1D=&crtr.mnthStrtVl=1&crtr.page=3&crtr.yrndVl=2020&crtr.dyndVl=4 |title=Canada, Mexico and the United States Show Progress on North American Energy Collaboration |website=News.gc.ca |date=2016-06-03 |accessdate=2016-10-20 |archive-date=2016-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161025051526/http://news.gc.ca/web/article-en.do?crtr.sj1D=&crtr.mnthndVl=9&mthd=advSrch&crtr.dpt1D=6683&nid=1079429&crtr.lc1D=&crtr.tp1D=&crtr.yrStrtVl=2014&crtr.kw=&crtr.dyStrtVl=1&crtr.aud1D=&crtr.mnthStrtVl=1&crtr.page=3&crtr.yrndVl=2020&crtr.dyndVl=4 |url-status=dead }}</ref> Makukuha ang software sa 36 wika, kasama ang Tagalog. Ang '''RETScreen Expert''' ang pinakabagong bersyon ng software at na-release sa publiko noong 19 Setyembre 2016. Gamit ang software, maaari nang matukoy, matasa, at ma-optimize ang teknikal at pinansiyal na viability ng potensiyal na mga proyekto ng malinis na enerhiya. Pinahihintulutan din nito ang pagsukat at pag-alam ng datos ng aktuwal na pagganap ng mga pasilidad at tumutulong na humanap ng karagdagang oportunidad para sa pagtitipid/produksyon ng enerhiya.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=nX8JN0xkq5A |format=Video |author=Clean Energy Solutions Center |title=Financial Analysis with RETScreen |website=Youtube.com |accessdate=2016-10-20}}</ref> Ang "Viewer mode" sa RETScreen Expert ay walang-bayad at nagbibigay ng access sa lahat ng functionality ng software. Gayunman, hindi tulad ng mga nakaraang bersyon ng RETScreen, ang bagong "Professional mode" (na nagpapahintulot sa mga user na mag-save, print, atbp.) ay available na ngayon para sa taunang subscription. Ang RETScreen Suite, na binubuo ng RETScreen 4 at RETScreen Plus, ay ang nakaraang bersyon ng RETScreen software. Ang RETScreen Suite ay may kasamang cogeneration at mga kakayahan para sa off-grid analysis. Hindi tulad ng RETScreen Suite, ang RETScreen Expert ay isang integrated na software platform. Gumagamit ito ng detalyado at komprehensibong archetype para sa mga proyekto para sa pagtatasa at may kalakip na kakayahan para sa portfolio analysis. Ini-integrate ng RETScreen Expert ang ilang database upang tulungan ang user, kasama ang isang pangglobong database ng mga lagay ng panahon mula sa 6,700 mga ground-based na istasyon at satellite data mula sa NASA; benchmark database, cost database, project database, hydrology database at product database.<ref>{{cite web |url=http://www.nasa.gov/centers/langley/news/researchernews/rn_RETscreen.html |title=NASA - NASA Collaboration Benefits International Priorities of Energy Management |website=Nasa.gov |date=2010-02-24 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2017-06-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170607121213/https://www.nasa.gov/centers/langley/news/researchernews/rn_RETscreen.html |url-status=dead }}</ref> Ang software ay may naka-integrate na training material, kasama ang isang elektronikong textbook.<ref>{{cite web |url=http://publications.gc.ca/site/eng/9.690261/publication.html |format=PDF |title = Clean Energy Project Analysis, RETScreen® Engineering & Cases Textbook: M154-13/2005E-PDF - Government of Canada Publications | website=Publications.gc.ca |accessdate=2016-02-24}}</ref> == Kasaysayan == Ang unang bersyon ng RETScreen ay na-release noong 30 Abril 1988. Ang RETScreen Version 4 ay inilunsad noong 11 Disyembre 2007 sa Bali, Indonesia ng Minister of the Environment ng Canada.<ref>{{cite web |url=http://news.gc.ca/web/article-eng.do?crtr.sj1D=&mthd=advSrch&crtr.mnthndVl=12&nid=367259&crtr.dpt1D=&crtr.tp1D=&crtr.lc1D=&crtr.yrStrtVl=2007&crtr.kw=&crtr.dyStrtVl=10&crtr.aud1D=&crtr.mnthStrtVl=12&crtr.yrndVl=2007&crtr.dyndVl=11 |title=Archived - CANADA LAUNCHES CLEAN ENERGY SOFTWARE - Canada News Centre |website=News.gc.ca |date=2007-12-11 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2012-03-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120312100814/http://news.gc.ca/web/article-eng.do?crtr.sj1D=&mthd=advSrch&crtr.mnthndVl=12&nid=367259&crtr.dpt1D=&crtr.tp1D=&crtr.lc1D=&crtr.yrStrtVl=2007&crtr.kw=&crtr.dyStrtVl=10&crtr.aud1D=&crtr.mnthStrtVl=12&crtr.yrndVl=2007&crtr.dyndVl=11 |url-status=dead }}</ref> Ang RETScreen Plus ay na-release noong 2011.<ref>{{cite web |url=http://www.reeep.org/news/retscreen-adds-energy-performance-analysis-module |title=RETScreen adds energy performance analysis module |website=REEEP.org |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2018-06-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180623033039/https://www.reeep.org/news/retscreen-adds-energy-performance-analysis-module |url-status=dead }}</ref> Ang RETScreen Suite (na may naka-integrate na RETScreen 4 at RETScreen Plus na may ilang karagdagang update), ay na-release noong 2012.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/news_20120605_major_upgrade_to_retscreen_software.php |title=Archived - RETScreen International Newsletter - 2012-06-05: Major Upgrade to RETScreen Software |website=Web.archive.org |date=2012-06-05 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150715020812/http://www.retscreen.net/ang/news_20120605_major_upgrade_to_retscreen_software.php |url-status=bot: unknown }}</ref> Ang RETScreen Expert ay na-release sa publiko noong 19 Setyembre 2016.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/coming_soon_retscreen_expert_software.php |title=Archived - RETScreen International Newsletter - Coming Soon: RETScreen Expert Software |website=Web.archive.org |date=2015-01-30 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150702003434/http://www.retscreen.net/ang/coming_soon_retscreen_expert_software.php |url-status=bot: unknown }}</ref> == Kinakailangan para sa program == Kailangan ng program ang Microsoft® Windows 7 SP1, Windows 8.1 o Windows 10; at Microsoft® .NET Framework 4.7 o mas mataas.<ref>{{cite web |url=http://www.nrcan.gc.ca/energy/software-tools/7465 |title=RETScreen, Natural Resources Canada |website=Nrcan.gc.ca |accessdate=2016-07-15}}</ref> Posibleng gumana ang program sa mga Apple Macintosh computer gamit ang Parallels o VirtualBox para sa Mac.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/general.php |title=Archived - RETScreen International - FAQ - Windows/Excel & other |website=Web.archive.org |date=2015-04-24 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150714225457/http://www.retscreen.net/ang/general.php |url-status=bot: unknown }}</ref> == Mga Partner == Ang RETScreen ay pinamamahalaan sa ilalim ng pangunguna at tuluy-tuloy na pinansyal na suporta ng CanmetENERGY Varennes Research Centre of Natural Resources Canada, isang kagawaran ng Gobyerno ng Canada. Ang core team<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/core_team.php |title=Archived - RETScreen International Core Team |website=Web.archive.org |accessdate=2018-02-13 |archive-date=2015-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150929091649/http://www.retscreen.net/ang/core_team.php |url-status=bot: unknown }}</ref> ay may kolaborasyon sa ilan pang mga organisasyon ng pamahalaan at multi-lateral, na may teknikal na suporta mula sa malawak na network ng mga eksperto mula sa industriya, gobyerno at akademya.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/g_con_dte.php |title=Archived - RETScreen International Network of experts |website=Web.archive.org |accessdate=2018-02-13 |archive-date=2015-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150929082657/http://www.retscreen.net/ang/g_con_dte.php |url-status=bot: unknown }}</ref> Lakip sa mga pangunahing partner ang Langley Research Center<ref>{{cite web |url=http://power.larc.nasa.gov/ |title= NASA - POWER |website=Nasa.gov |accessdate=2018-02-13}}</ref> ng NASA, ang Renewable Energy and Energy Efficiency Partnership (REEEP),<ref>{{cite web |url=http://www.reeep.org/ |title=Renewable Energy and Energy Efficiency Partnership (REEEP) |website=REEP.org |accessdate=2018-02-13}}</ref> Independent Electricity System Operator (IESO) ng Ontario,<ref>{{cite web |url=http://www.ieso.ca |title=IESO |website=IESO.ca |accessdate=2018-02-13}}</ref> Energy Unit of the Division of Technology ng UNEP,<ref>{{cite web |url=http://www.uneptie.org/division/dtie/about.htm |title=About DTIE |website=Uneptie.org |accessdate=2018-02-13 |archive-date=2018-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180408151634/http://www.uneptie.org/division/dtie/about.htm |url-status=dead }}</ref> ang Global Environment Facility (GEF),<ref>{{cite web |url=https://www.thegef.org/gef/ |title=Global Environment Facility |website=Thegef.org |accessdate=2018-02-13 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225141445/https://www.thegef.org/gef/%20 |url-status=dead }}</ref> ang Prototype Carbon Fund ng [[World Bank]],<ref>{{cite web |url=https://wbcarbonfinance.org/Router.cfm?Page=PCF&ItemID=9707&FID=9707 |title=Carbon Finance at the World Bank: Prototype Carbon Fund |website=Wbcarbonfinance.org |accessdate=2018-02-13 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225141354/https://wbcarbonfinance.org/Router.cfm?Page=PCF&ItemID=9707&FID=9707%20 |url-status=dead }}</ref> at ang Sustainable Energy Initiative ng [[York University]].<ref>{{cite web |url=http://sei.info.yorku.ca/ |title=Sustainable Energy Initiative |website=Yorku.ca |accessdate=2018-02-13}}</ref> == Mga halimbawa ng paggagamitan == Mula noong Pebrero 2018, ang RETScreen software ay mayroon nang '''575,000 user''' sa bawat bansa at teritoryo.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/popup.php?id=10248&tcopy=&alt=RETScreen+Software:+Cumulative+Growth+of+User+Base&titre= |title=Archived - RETScreen International - RETScreen Software: Cumulative Growth of User Base |website=Web.archive.org |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150920024148/http://www.retscreen.net/popup.php?id=10248&tcopy=&alt=RETScreen+Software:+Cumulative+Growth+of+User+Base&titre= |url-status=bot: unknown }}</ref> Ayon sa pagtatantya ng isang independent impact study,<ref name=report1>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/fichier.php/623/Rapport_Impact.pdf |format=PDF |title=Archived - RETScreen International: Results & impacts 1996-2012 |website=Web.archive.org |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-09-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150926214355/http://www.retscreen.net/fichier.php/623/Rapport_Impact.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> sa pagsapit ng 2013, ang paggamit ng RETScreen software ay naging responsable sa pangglobong pagtitipid ng $8 billion sa mga gastos ng user transaction, 20 MT sa isang taon na natipid na greenhouse gas emission at nagpahintulot sa hindi bababa sa 24GW ng na-install na kapasidad ng malinis na enerhiya. Ang RETScreen ay malawak na ginagamit upang pangasiwaan at ipatupad ang mga proyekto ng malinis na enerhiya. Bilang halimbawa, ginamit ang RETScreen: * upang i-retrofit ang [[Empire State Building]] ng mga sistema sa pagkakaroon ng mas episyenteng paggamit ng enerhiya<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/fichier.php/2009/Energy%20Performance%20Contracting.pdf |format=PDF |title=Archived - RETScreen International - Energy Performance Contracting |website=Web.archive.org |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150511122318/http://www.retscreen.net/fichier.php/2009/Energy%20Performance%20Contracting.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> * sa mga pasilidad ng pabrika ng 3M Canada<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/pulse/3m-canada-deploys-retscreen-software-gregory-j-leng/|title=3M Canada Deploys RETScreen Software|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> * nang lubusan ng industriya ng enerhiyang mula sa hangin sa Ireland upang tasahin ang mga potensyal na bagong proyekto<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/fichier.php/2007/Wind%20Power%20%26%20Biomass%20District%20Heating%20Projects.pdf |format=PDF |title=Archived - RETScreen International - Wind Power and Biomass Heating Projects Seamus Hoyne, TEA and Tipperary Institute |website=Web.archive.org |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2014-08-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140806110237/http://www.retscreen.net/fichier.php/2007/Wind%20Power%20%26%20Biomass%20District%20Heating%20Projects.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> * upang i-monitor ang pagganap ng daan-daang paaralan sa Ontario<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/pulse/school-board-energy-managers-lead-way-gregory-j-leng/|title=School Board Energy Managers Lead Way|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> * ng programa ng Manitoba Hydro para sa programa ng pinagsamang init at kuryente (bioenergy optimization) upang i-screen ang mga application para sa mga proyekto<ref>{{cite web |url=http://www.hydro.mb.ca/your_business/bioenergy_optimization/index.shtml |title=Bioenergy Optimization Program |website=Hydro.mb.ca |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2017-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170708200945/http://www.hydro.mb.ca/your_business/bioenergy_optimization/index.shtml |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/fichier.php/2008/Manitoba%20Hydro%E2%80%99s%20Biomass%20Optimization%20Program.pdf |title=Archived - RETScreen International - Power Smart Bioenergy Optimization Program |website=Web.archive.org |date=June 2011 |accessdate=2016-10-24 |archive-date=2015-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150511122318/http://www.retscreen.net/fichier.php/2008/Manitoba%20Hydro%E2%80%99s%20Biomass%20Optimization%20Program.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> * upang pamahalaan ang enerhiya sa mga campus ng unibersidad at kolehiyo<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/pulse/universities-colleges-reduce-carbon-gregory-j-leng/|title=Universities and Colleges Reduce Carbon|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> * sa maramihang taong pagtatasa at pagsusuri ng photovoltaic na pagganap sa Toronto, Canada<ref>{{cite web |url=http://www.explace.on.ca/database/rte/TAF_HorsePalace_web.pdf |format=PDF |title=Solarcity Technology Assessment Partnership |date=June 2009 |website=Explace.on.ca |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225141416/https://www.explace.on.ca/database/rte/TAF_HorsePalace_web.pdf%20 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.solarcitypartnership.ca/solarfiles/HorsePalace-updatereport.pdf |format=PDF |title=Horse Palace Photovoltaic Pilot Project: Update Report |date=January 2012 |website=Solarcitypartnership.ca |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2013-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131102100601/http://www.solarcitypartnership.ca/solarfiles/HorsePalace-updatereport.pdf |url-status=dead }}</ref> * upang suriin ang solar air heating sa mga instalasyon ng U.S. Air Force<ref>{{cite web |url=http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA500580 |title=AN EVALUATION OF SOLAR AIR HEATING AT UNITED STATES AIR FORCE INSTALLATIONS |website=Dtic.mil |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2013-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909205651/http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA500580 |url-status=dead }}</ref> * sa mga pasilidad sa mga munisipalidad, lakip ang pagtukoy ng mga oportunidad para sa mga retrofit ng pagiging episyente ng enerhiya sa ilang munisipalidad sa Ontario.<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/pulse/katelyn-mcfadyen-cristina-guido-municipal-energy-champions-leng/|title=Katelyn McFadyen and Cristina Guido - Municipal Energy Champions|last=|first=|date=|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20180408151838/https://www.linkedin.com/pulse/katelyn%2Dmcfadyen%2Dcristina%2Dguido%2Dmunicipal%2Denergy%2Dchampions%2Dleng/|archive-date=2018-04-08|access-date=|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/links/policy_association_of_municipalities_of_ontario_audit_program.html |title=Internet Archive Wayback Machine |website=Web.archive.org |date=2014-08-08 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150511122455/http://www.retscreen.net/links/policy_association_of_municipalities_of_ontario_audit_program.html |url-status=bot: unknown }}</ref> Ang komprehensibong koleksyon ng mga artikulo na nagdedetalye kung paano ginagamit ang RETScreen sa iba't ibang sitwasyon ay available sa LinkedIn page ng RETScreen.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/news.php |title=Archived - RETScreen International Newsletter |website=Web.archive.org |date=2015-12-22 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2016-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112221923/http://www.retscreen.net/ang/news.php |url-status=bot: unknown }}</ref> Ang RETScreen ay ginagamit din bilang tool sa pagtuturo at pagsasaliksik sa mahigit sa 1,100 unibersidad at kolehiyo sa buong mundo, at madalas na binabanggit sa mga literatura sa akademya.<ref>Halimbawa, ang isang Google Scholar search para sa RETScreen noong 7 Pebrero 2018 ay nagpakita ng higit sa 5,500 resulta.</ref> Ang mga halimbawa ng gamit ng RETScreen sa akademya ay makikita sa ilalim ng mga seksyong “Publications and Reports” at "University and College Courses" ng RETScreen newsletter, na maaaring ma-access sa User manual sa na-download na software. Ang paggamit ng RETScreen ay inaatas o inirerekomenda ng mga programa ng insentibo para sa malinis na enerhiya sa lahat ng antas ng gobyerno sa buong mundo, lakip ang UNFCCC at EU; Canada, New Zealand at UK; ilang mga estado sa America at mga probinsya, lungsod, munisipalidad at utility sa Canada.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/clean_energy_policy_analysis.php |title=Archived - RETScreen International - Clean Energy Policy Toolkit |website=Web.archive.org |date=2012-09-21 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151005075149/http://www.retscreen.net/ang/clean_energy_policy_analysis.php |url-status=bot: unknown }}</ref> Ang mga pambansa at pangrehiyong training workshop para sa RETScreen ay isinaayos ayon sa opisyal na kahilingan ng mga Gobyerno ng Chile,<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/news_20140107_cer_chile_implements_retscreen_training_program.php |title=Archived - RETScreen International - CER Chile Implements RETScreen Training Program |website=Web.archive.org |date=2014-10-24 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150714213530/http://www.retscreen.net/ang/news_20140107_cer_chile_implements_retscreen_training_program.php |url-status=bot: unknown }}</ref> Saudi Arabia,<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/news_20130717_saudi_arabia_builds_clean_energy_capacity.php |title=Archived - RETScreen International - Saudi Arabia Builds Clean Energy Capacity |website=Web.archive.org |date=2014-05-02 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150714204723/http://www.retscreen.net/ang/news_20130717_saudi_arabia_builds_clean_energy_capacity.php |url-status=bot: unknown }}</ref> 15 bansa sa Kanluran at Gitnang Africa,<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/news_20130808_strengthening_foundations_clean_energy_west_africa.php |title=Archived - RETScreen International - Strengthening the Foundations of Clean Energy in West Africa |website=Web.archive.org |date=2014-05-02 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150714225224/http://www.retscreen.net/ang/news_20130808_strengthening_foundations_clean_energy_west_africa.php |url-status=bot: unknown }}</ref> at ng Latin American Energy Organization (OLADE). == Mga award at pagkilala == Noong 2010, ang RETScreen International ay ginantimpalaan ng Public Service Award of Excellence,<ref>{{cite web |url=http://www.ottawacitizen.com/pdf/psae-booklet-2010.pdf |format=PDF |title=Public Service Award of Excellence 2010 |website=Ottawacitizen.com |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2016-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303205813/http://www.ottawacitizen.com/pdf/psae-booklet-2010.pdf |url-status=dead }}</ref> ang pinakamataas ng gantimpalang ibinibigay ng gobyerno ng Canada sa mga civil servant nito. Ang RETScreen at ang RETScreen team ay nakatanggap ng nominasyon at iba pang prestihiyosong gantimpala lakip ang Ernst & Young/Euromoney Global Renewable Energy Award, Energy Globe (Pambansang Gantimpala para sa Canada), at ang GTEC Distinction Award Medal.<ref>{{cite web |url=http://www.retscreen.net/ang/awards.php |title=Archived - RETScreen International - Awards |website=Web.archive.org |date=2011-02-03 |accessdate=2016-07-15 |archive-date=2015-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150509231104/http://www.retscreen.net/ang/awards.php |url-status=bot: unknown }}</ref> == Mga Review == Sa isang International Energy Agency review ng beta release ng bahagi ng software para sa hydropower ay nagsabing ito ay "lubhang kahanga-hanga".<ref>{{cite web |url=http://www.ieahydro.org/media/c617f800/Assessment%20Methods%20for%20Small-Hydro%20Projects.pdf |format=PDF |title=Assessment Methods for Small-hydro Projects |website=Ieahydro.org |accessdate=2016-10-24}}</ref> Ipinahayag ng European Environment Agency na ang RETScreen ay isang "lubhang kapaki-pakinabang na tool."<ref>{{cite web |url=http://www.environmenttools.co.uk/directory/tool/name/retscreen-clean-energy-project-analysis-software/id/563 |title=RETScreen Clean Energy Project Analysis Software &#124; Environmental software tools for accounting, carbon footprinting & sustainability performance |website=Environmenttools.co.uk |accessdate=2016-07-15}}</ref> Ang RETScreen ay tinawag ding "isa sa ilang mga software tool at ang pinakamahusay sa mga ito, available para pag-arawal ang mga ekonomiya ng mga instalasyon ng renewable na enerhiya" at "isang tool upang mapahusay ang kaugnayan ng merkado" ng malinis na enerhiya sa buong mundo.<ref name=report1/> == Talasanggunián == {{reflist}} == Mga talaugnayang panlabas == *[http://www.nrcan.gc.ca/energy/software-tools/7465 RETScreen International] *[https://www.youtube.com/watch?v=jgGnWDgq-9o RETScreen Expert - Benchmark Analysis (video)] *[https://www.youtube.com/watch?v=nX8JN0xkq5A RETScreen Expert - Feasibility Analysis (video)] *[https://www.youtube.com/watch?v=idIlCwPNvlI RETScreen Expert - Performance Analysis (video)] *[https://www.youtube.com/watch?v=C4HE7GZ8WOQ RETScreen Expert - Portfolio Analysis (video)] *[https://web.archive.org/web/20160112221923/http://www.retscreen.net/ang/news.php RETScreen Clean Energy Bulletin] *[https://web.archive.org/web/20150711192911/http://www.retscreen.net/ang/what_is_retscreen.php "What is RETScreen?"] {{Uncategorized|date=Oktubre 2024}} ot5653fkqy3grbfjcgoob77v1vj30q6 0 280259 2167039 2164677 2025-07-01T09:06:52Z Ivan P. Clarin 84769 /* Mga pangalan iniretiro sa bawat letra */ 2167039 wikitext text/x-wiki {{For|Bagyo|Bagyo sa Pilipinas}} {{Refimprove|date=Mayo 2018}} [[File:PAGASA Philippine Area of Responsibility - tl.svg|thumb|240px|Ang Philippine Area of Responsibility (PAR) para sa mga nagbabadyang bagyo]] Ang mga bagyo sa Pilipinas ay napapalitan kada 4 taon (pagitan) kapag mas mataas ang pinsala nito, naayon ito sa Japan Meteorological Agency o (JMA), (JTWC), kapag ang isang bagyo ay nasa labas nang Pilipinas hindi ito maipapangalan bagamat ito ay nanatiling mayroon pangalan sa labas nang Philippine Area of Responsibility,<ref>https://www.typhoon2000.ph/names.htm</ref>Sa bawat ahensya ay parehas rin rito Pilipinas, itinatag ito noong 1963 ([[PAGASA]]), May mga klase nang bagyo, dipende sa lakas nang Bagyo, Tropical Depression, Tropical Storm, Severe Tropical Storm, Typhoon at Super Typhoon (Super Bagyo), Inaalis any pangalan nang isang bagyo kapag ito ay nakapaminsala nang imprasraktura, istraktura, bilang ng patay na tao, sugatan, sira-sirang ari-arian.<ref>{{Cite web |url=http://www.typhooncommittee.org/tc-retired-tropical-name-list |title=Archive copy |access-date=2021-01-30 |archive-date=2021-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210205090832/http://www.typhooncommittee.org/tc-retired-tropical-name-list/ |url-status=dead }}</ref><ref>http://www.self.gutenberg.org/articles/eng/list_of_retired_philippine_typhoon_names</ref><ref>http://self.gutenberg.org/articles/eng/list_of_retired_pacific_typhoon_names_(jma)</ref> ; Kategorya ng Bagyo '''{{Color box|purple|5|border=darkgray}}''' Super Bagyo <br>'''{{Color box|crimson|4|border=darkgray}}''' Super bagyo <br>'''{{Color box|orange|3|border=darkgray}}''' 3 Bagyo <br>'''{{Color box|gold|2|border=darkgray}}''' 2 Bagyo <br>'''{{Color box|yellow|1|border=darkgray}}''' 1 Bagyo <br>'''{{Color box|lightgreen|STS|border=darkgray}}''' Severe Tropikal Bagyo <br>'''{{Color box|lightblue|TS|border=darkgray}}''' Tropikal Bagyo <br>'''{{Color box|skyblue|TD|border=darkgray}}''' Tropikal Depresyon == [[Ika-20 siglo|Bago ang dekada 2000]] == {| class="wikitable sortable" ! PAGASA<br>Pangalan !! Kapalitang pangalan !! Petsa (aktibo) !! Kategorya Ng<br />PAGASA!! Napanatiling<br>bilis ng hangin !! Presyon !! class="unsortable"|Apektadong lugar !! Pinsala<br>{{small|(PHP)}}!! Pinsalang lugar !! Patay !! Nawawala |- | style="background-color:violet"| Dading (Winnie) || Didang || Hunyo 26 - Hulyo 3, 1964 || Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 970 hPa (28.64 inHg) || Gitnang Luzon || Hindi pa || 100 || -- |- | style="background-color:blueviolet"| Welming (Emma) || Warling || Oktubre 31 - Nobyembre 8, 1967 || Super Bagyo || 260 km/h (160 mph) || 910 hPa (26.87 inHg) || Silanganin, Hilagang Bisayas, Timog Luzon || 300 || 64 |- | style="background-color:violet"| Pitang (Georgia) || Pasing || Seteyembre 8–14, 1970 || Super Bagyo || 260 km/h (160 mph) || 905 hPa (26.72 inHg) || Gitnang Luzon || 1.4 milyon || 95 || 80 |- | style="background-color:blueviolet"| Sening (Joan) || Susang || Oktubre 10–18, 1970 || Super Bagyo || 280 km/h (175 mph) || 905 hPa (26.72 inHg) || Timog Luzon, Hilagang Bisayas || 74 milyon || 768 || 193 |- | style="background-color:blueviolet"| Titang (Kate) || Tering || Oktubre 14–25, 1970 || Super Bagyo || 240 km/h (150 mph) || 940 hPa (27.76 inHg) || Mindanaw, Kanlurang Bisayas || 50 milyon || 1,551 || 284 |- | style="background-color:blueviolet"| Yoling (Patsy) || Yaning || Nobyembre 14 – 22, 1970 || Super Bagyo || 260 km/h (155 mph) || 910 hPa (26.87 inHg) || Luzon || 460 milyon || 611 || 81 |- | style="background-color:violet"| Wening (Elaine) || Weling || Oktubre 23 - Nobyembre 1, 1974 || Bagyo || 175 km/h (110 mph) || 940 hPa (27.76 inHg) || Gitnang Luzon || 21 milyon || 23 |- | style="background-color:crimson"| Didang (Olga) || Ditang || Mayo 10 – 28, 1976 || Bagyo || 150 km/h (90 mph) || 940 hPa (27.76 inHg) Luzon || 1.16 bilyon || 374 |- | style="background-color:orange" |{{sortname||Unding}} <br /> || Unsing || Nobyembre 6&ndash;17, 1977 || Bagyo || 150 km/h (90 mph) || 955 hPa (28.20 inHg) || Hilagang Luzon || {{CNone|Unspecified}} || 111 |- | style="background-color:gold"| Atang (Olive) || Akang || Abril 15 – 26, 1978 || Bagyo || 150 km/h (90 mph) || 955 hPa (28.20 inHg) || Bisayas, Timog Luzon || 24.5 million || 111 |- | style="background-color:crimson"| Kading (Rita) || Katring || Oktubre 15–29, 1978 || Super Bagyo || 220 km/h (140 mph) || 880 hPa (25.99 inHg) || Gitnang Luzon || 100 milyon || 444 || 354 |- | style="background-color:violet"| Nitang (Ike) || Ningning || Agosto 26 – Setyembre 6, 1984 || Bagyo || 165 km/h (105 mph) || 950 hPa (28.05 inHg) || Bisayas, Hilagang Mindanaw || 4.1 bilyon || 3,000 |- | style="background-color:purple"| Undang (Agnes) || Unsang || Oktubre 30 – Nobyembre 8, 1984 || Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 925 hPa (27.32 inHg) || Bisayas, Timog Luzon || 1.9 bilyon || 895 || 275 |- | style="background-color:purple"| Herming (Betty) || Helming || Agosto 8 – 17, 1987 || Super Bagyo || 205 km/h (125 mph) ||890 hPa (26.28 inHg) || Timog Luzon, Silangang Bisayas ||2.07 bilyon || 94 |- | style="background-color:violet"| Sisang (Nina) || Sendang || Nobyembre 16 – 30, 1987 || Super Bagyo || 165 km/h (105 mph) || 930 hPa (27.46 inHg) || Timog Luzon || 1.12 bilyon || 1,036 |- | style="background-color:violet"| Unsang (Ruby) || Ulpiang || Oktubre 20 – 28, 1988 || Bagyo || 140 km/h (85  mph) || 950 hPa (28.05 inHg) || Luzon || 5.64 bilyon || 157 |- | style="background-color:violet"| Yoning (Skip) || Yerling || Nobyembre 3 – 12, 1988 || Bagyo || 150 km/h (90  mph) || 950 hPa (28.05 inHg) || Silangang Bisayas, Timog Luzon || 2.77 bilyon || 217 || 95 |- | style="background-color:violet"| Ruping (Mike) || Ritang || Nobyembre 5 – 18, 1990 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 915 hPa (27.02 inHg) || Bisayas || 10.8 bilyon || 748 || 246 |- | style="background-color:lightgreen"| [[Bagyong Uring|Uring]] (Thelma) || Ulding || Nobyembre 1 – 8, 1991 || Tropikal Bagyo || 85 km/h (50 mph) || 992 hPa (29.29 inHg) || Bisayas || 1.05 bilyon || 5,956 || 3,000 |- | style="background-color:skyblue"|Monang (Lola) || N/A || Bagyo || 85 km/h (50 mph) || 992 hPa (29.29 inHg) || Bisayas || 1.05 bilyon || 230 || 0 |- | style="background-color:blueviolet"| Rosing (Angela) || Rening || Oktubre 25 – Nobyembre 7, 1995 || Super Bagyo || 215 km/h (130 mph) || 910 hPa (26.87 inHg) || Timog Luzon || 10.8 bilyon || 936 |- | style="background-color:purple"| Iliang (Zeb) || Inday || Oktubre 7–14, 1998 || Super Bagyo || 205 km/h (125 mph) || 900 hPa (26.58 inHg) || Timog Luzon || 5.38 bilyon || 46 || 29 |- | style="background-color:violet"| Loleng (Babs) || Lagalag || Oktubre 15 – 24, 1998 || Super Bagyo || 155 km/h (100 mph) || 940 hPa (27.38 inHg) || Bisayas, Luzon || 6.79 bilyon || 303 || 29 |} ===Talaan ng mga tinangal na pangalan bagyo sa Pilipinas 2000-10s=== {|class="collapsible collapsed wikitable toccolours" width=60% |- !style="background: white" colspan=4 align="center" |Talaan ng mga tinangal na pangalan bagyo sa Pilipinas |- | '''Taon''' | '''Local na pangalan''' | '''Kapalit na pangalan''' |- | rowspan="9"| 2001 || ''Barok'' || Bising |- | ''Darna'' || Dante |- | ''Pabling'' || Pepeng |- | <s>Roleta</s> || Ramil |- | <s>Sibak</s> || Santi |- | <s>Talahib</s> || Tino |- | <s>Ubbeng</s> || Urduja |- | <s>Yaning</s> || Yolanda |- | <s>Zuma</s> || Zoraida |- | rowspan="12"| 2002 || ''Dagul'' || Domeng |- | ''Espada'' || Ester |- | ''Gloria'' || Glenda |- | ''Hambalos'' || Henry |- | ''Kaka'' || Katring |- | ''Lagalag'' || Luis |- | <s>Paloma</s> || Paeng |- | <s>Quadro</s> || Queenie |- | <s>Rapido</s> || Reming |- | <s>Sibasib</s> || Seniang |- | <s>Tagbanwa</s> || Tomas |- | <s>Wisik</s> || {{tcname unused|Waldo}} |- | rowspan="8"| 2003 || ''Batibot'' || Bebeng |- | ''Gilas'' || Goring |- | ''Lakay'' || Lando |- | ''Manang'' || Mina |- | ''Niña'' || Nonoy |- | ''Pogi'' || Pedring |- | ''Roskas'' || Ramon |- | ''Sikat'' || Sendong |- | 2005 || <s>Undang</s> || Urduja |- | 2009 || ''Feria'' || Fabian |- | 2010 || ''Katring'' || Karding |- | 2011 || ''Nonoy'' || Nona |} == [[Ika-21 siglo|2000s]] == {| class="wikitable sortable" ! PAGASA<br>Pangalan !! WMO<br>pangalan !! Petsa<br>Aktibo !! PAGASA<br>Kategorya !! Sustained<br>bilis ng hang in !! Presyon !! class="unsortable"|Apektadong lugar !! Pinsala<br><small>(PHP)</small>!! Patay !! Nawawala |- | style="background-color:orange"| Nanang (Lingling) || Nando || Nobyembre 6 — 10, 2001 || Bagyo ||120 km/h (75 mph) || Hindi tinukoy || Luzon || ₱4.67 bilyon || 236 || 88 |- | style="background-color:crimson"| Harurot (Imbudo) || Hanna || Hulyo 19 — 23, 2003 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 941 hPa (27.79 inHg) || Luzon || ₱4.73 bilyon || 64 || 2 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Unding|Unding]] (Muifa) || Ulysses || Nobyembre 14 — 21, 2004 || Bagyo || 120 km/h (75 mph) || 976 hPa (28.82 inHg) || Luzon || ₱853 milyon || 68 || 69 |- | style="background-color:skyblue"| [[Bagyong Violeta|Violeta]] (Merbok) || Vicky || Nobyembre 22 — 23, 2004 || Tropikal Depresyon || 55 km/h (35 mph) || 1000 hPa (29.53 inHg) || Luzon || ₱2.1 bilyon || 29 || 17 |- | style="background-color:skyblue"| [[Bagyong Winnie|Winnie]] || {{tcname unused|Warren}} || Nobyembre 27 — 30, 2004 || Tropikal Depresyon || 55 km/h (35 mph) || 1000 hPa (29.53 inHg) || Luzon || ₱679 milyon || 1,619 || 713 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Milenyo|Milenyo]] (Xangsane) || Mario || Setyembre 25 — 29, 2006 || Bagyo || 155 km/h (100 mph) 972 hPa (28.70 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱6.61 bilyon || 110 || 79 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Reming|Reming]] (Durian) || Ruby || Nobyembre 28 – December 2, 2006 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 938 hPa (27.70 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱6.05 bilyon || 1,400 || 762 |- | style="background-color:yellow"| [[Bagyong Cosme|Cosme]] (Halong) || Carina || Mayo 15 — 19, 2008 || Severe tropikal bagyo || 110 km/h (70 mph) || 970 hPa (28.64 inHg) || Luzon || ₱4.71 bilyon || 51 || 3 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Frank|Frank]] (Fengshen) || Ferdie || Hunyo 18 — 23, 2008 || Bagyo || 165 km/h (105 mph) || 958 hPa (28.29 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱13.5 bilyon || 1,501 || 87 |- | style="background-color:gold"| [[Bagyong Ondoy|Ondoy]] (Ketsana) ||Odette || Setyembre 24 — 27, 2009 || Bagyo || 130 km/h (80 mph) || 980 hPa (28.94 inHg) || Luzon || ₱11 bilyon || 464 || 37 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Pepeng|Pepeng]] (Parma) || Paolo || Seteymebre 30 – Oktubre 10, 2009 || Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 938 hPa (27.70 inHg) || Bisayas, Luzon || ₱27.3 bilyon || 465 || 47 |} == [[Ika-21 siglo|2010s]] == Simula noong 2010 ang Bagyong Juan ang lubos na nakapinsala sa Hilagang Luzon, Inalis ito sa is a mga listahan nang bagyo umabot ito sa kategoryang 5 nagiwan into nang 8.22 bilyon nang lumapag into as probinsya nang [[Isabela]], Sumunod ang mga bagyong Mina, Sendong, Pablo, Yolanda, Glenda, Lando at iba pa. Ang bagyong Nonoy ay sa panahon ng 2011 ng Bagyo sa [[Karagatang Pasipiko]] ay inalis sa 2015 ng Bagyo sa Karagatang Pasipiko at pinalitan ito nang pangalan na ''Nona''. {| class="wikitable sortable" ! PAGASA<br>Pangalan !! Kapalitang pangalan !! Petsa (aktibo) !! PAGASA<br>Kategorya !! Sustained<br>bilis ng hang in !! Presyon !! class="unsortable"|Apektadong lugar !! Pinsala<br><small>(PHP)</small> !! Patay !! Nawawala |- | style="background-color:purple"| Juan (Megi) || Jose || Oktubre 15 — 20, 2010 || Super Bagyo || 220 km/h (140 mph) 885 hPa (26.13 inHg) || Luzon || ₱12 bilyon || 31 || 4 |- | style="background-color:lightblue"| Bebeng (Aere) || Betty || Mayo 6 – 10, 2011 || Tropikal Bagyo || 85 km/h (50 km/h) || 992 hPa (29.29 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱2.25 bilyon || 35 || 2 |- | style="background-color:lightgreen"| Juaning (Nock-ten) || Jenny || Hulyo 24 – 28, 2011 || Severe tropikal bagyo || 95 km/h (60 mph) || 985 hPa (29.09 inHg) || Bisayas, Luzon || ₱4.44 bilyon || 77 || 9 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Mina|Mina]] (Nanmadol) || Marilyn || Agosto 21 – 29, 2011 || Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 925 hPa (27.32 inHg) || Luzon || ₱2.09 bilyon || 36 || 8 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Pedring|Pedring]] (Nesat) || Perla || Setyembre 24 – 28, 2011 || Bagyo || 140 km/h (85 mph) || 967 hPa (28.56 inHg) || Luzon || ₱14.6 bilyon || 85 || 0 |- | style="background-color:lightgreen"| [[Bagyong Sendong|Sendong]] (Washi) || Sarah || Disyembre 14 – 18, 2011 || Severe Tropikal Bagyo || 95 km/h (60 mph) || 992 hPa (29.29 inHg) || Bisayas, Mindanaw || ₱2.07 bilyon || 1,268 || 181 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Pablo|Pablo]] (Bopha) || Pepito || Disyembre 2 – 9, 2012 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 930 hPa (27.46 inHg) || Mindanaw, Bisayas, Luzon || ₱36.9 bilyon || 1,901 || 844 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Labuyo|Labuyo]] (Utor) || Lannie || Agosto 9 – 13, 2013 || Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 925 hPa (27.32 inHg) || Luzon || ₱1.42 bilyon || 11 || 3 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Santi|Santi]] (Nari) || Salome || Oktobre 8 – 13, 2013 || Bagyo || 140 km/h (85 mph) || 965 hPa (28.50 inHg) || Luzon || ₱3.33 bilyon || 15 || 5 |- | style="background-color:purple"| [[Super Bagyong Yolanda|Yolanda]] (Haiyan) || {{tcname unused|Yasmin}} || Nobyembre 6 – 9, 2013 || Super Bagyo || 230 km/h (145 mph) || 914 hPa (26.99 inHg) || Bisayas, Mindanaw, Palawan || ₱95.5 bilyon || 6,300 || 1,062 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Glenda|Glenda]] (Rammasun) || Gardo || Hulyo 13 – 17, 2014 || Bagyo || 165 km/h (105 mph) || 935 hPa (27.61 inHg) || Luzon || ₱38.6 bilyon || 106 || 6 |- | style="background-color:purple"| Jose (Halong) || Josie || August 2–7, 2014 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 920 hPa (27.17 inHg) || Luzon || ₱1.59 bilyon || 2 || 0 |- | style="background-color:lightblue"| [[Bagyong Mario|Mario]] (Fung-wong) || Maymay || Setyembre 17 - 21, 2014 || Tropikal Bagyo || 85 km/h (50 mph) || 985 hPa (29.09 inHg) || Luzon || ₱3.4 bilyon || 18 || 4 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Ruby|Ruby]] (Hagupit) || Rosita || Disyembre 3 – 10, 2014 || Bagyo || 215 km/h (130 mph) || 905 hPa (26.72 inHg) || Bisayas, Luzon || ₱5.1 bilyon || 18 || 0 |- | style="background-color:lightblue"| [[Bagyong Seniang (2014)|Seniang]] (Jangmi) || Samuel || Disyembre 28–31, 2014 || Tropikal Bagyo || 75 km/h (45 mph) || 996 hPa (29.41 inHg) || Bisayas, Mindanaw || ₱1.27 bilyon || 66 || 6 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Lando|Lando]] (Koppu) || Liwayway || Oktubre 14 – 22, 2015 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 920 hPa (27.17 inHg) || Luzon || ₱14.6 bilyon || 48 || 83 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Nona|Nona]] (Melor) || Nimfa || Disyembre 9 – 17, 2015 || Bagyo || 175 km/h (110 mph) || 935 hPa (27.61 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱7.02 bilyon || 42 || 4 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Karen|Karen]] (Sarika) || Kristine || Oktubre 11 – 16, 2016 || Bagyo || 175 km/h (110 mph) || 935 hPa (27.61 inHg) || Luzon || ₱3.66 bilyon || 0 || 0 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Lawin|Lawin]] (Haima) || Leon || Oktubre 16 – 21, 2016 || Super Bagyo || 215 km/h (130 mph) || 900 hPa (26.58 inHg) || Luzon || ₱5.95 bilyon || 14 || 0 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Nina (2016)|Nina]] (Nock-ten) || Nika || Disyembre 22 – 28, 2016 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 915 hPa (27.02 inHg) || Luzon || ₱5.92 bilyon || 13 || 21 |- | style="background-color:lightblue"| [[Bagyong Urduja|Urduja]] (Kai-tak) || {{tcname unused|Uwan}} || Disyembre 11 – 19, 2017 || Tropikal Bagyo || 85 km/h (50 mph) || 993 hPa (29.32 inHg) || Bisayas || ₱3.94 bilyon || 47 || 44 |- | style="background-color:yellow"| [[Bagyong Vinta (2017)|Vinta]] (Tembin) || {{tcname unused|Verbena}} || Disyembre 20 – 24, 2017 || Bagyo || 120 km/h (75 mph) || 973 hPa (28.73 inHg) || Visayas, Mindanaw || ₱2.1 bilyon || 173 || 169 |- | style="background-color:purple"| [[Super Bagyong Ompong|Ompong]] (Mangkhut) || Obet || Setyembre 7 – 27, 2018 || Super Bagyo || 205 km/h (125 mph) || 905 hPa (26.72 inHg) || Luzon || ₱33.9 bilyon || 82 || 2 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Rosita|Rosita]] (Yutu) || Rosal || Oktubre 20 – Nobyembre 3, 2018 || Bagyo || 215 km/h (130 mph) || 900 hPa (26.58 inHg) || Luzon || ₱2.9 bilyon || 20 || 0 |- | style="background-color:skyblue"| [[Bagyong Usman|Usman]] || {{tcname unused|Umberto}} || Disyembre 25 – 29, 2018 || Tropikal Depresyon || 55 km/h (35 mph) || 998 hPa (29.47 inHg) || Bisayas, Luzon || ₱5.41 bilyon || 158 || 26 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Tisoy|Tisoy]] (Kammuri) || {{tcname unused|Tamaraw}} || Nobyembre 23 - Disyembre 7, 2019 || Bagyo || 175 km/h (110 mph) || 945 hPa (27.91 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱6.65 bilyon || 17 || 0 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Ursula|Ursula]] (Phanfone) || {{tcname unused|Ugong}} || Disyembre 19 - 29, 2019 || Bagyo || 150 km/h (90 mph) || 970 hPa (28.64 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱4.38 bilyon || 57 || 6 |} == [[Ika-21 siglo|2020s]] == Ang Bagyong Vongfong (Ambo) ay ang bagyong kaunaunahang bagyo sa [[Pilipinas]] at sa Pasipiko na tumama sa dekada 2020s. {| class="wikitable sortable" ! PAGASA<br>Pangalan !! Kapalitang pangalan !! Petsa (aktibo) !! PAGASA<br>Kategorya !! Sustained<br>bilis ng hang in !! Presyon !! class="unsortable"|Apektadong lugar !! Pinsala<br><small>(PHP)</small> !! Patay !! Nawawala |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Ambo (2020)|Ambo]] (Vongfong) || Aghon || Mayo 9 – 18, 2020 || Bagyo || 155 km/h (100 mph) || 960 hPa (28.35 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱1.57 bilyon || 5 || 0 |- | style="background-color:orange"| [[Bagyong Quinta|Quinta]] (Molave) || Querubin || Oktubre 23 – 29, 2020 || Bagyo || 165 km/h (105 mph) || 945 hPa (27.91 inHg) || Luzon || ₱4.22 bilyon || 27 || 4 |- | style="background-color:purple"| [[Super Bagyong Rolly|Rolly]] (Goni) || Romina || Oktubre 31 – Nobyembre 2, 2020 || Super Bagyo || 220 km/h (140 mph) || 905 hPa (26.72 inHg) || Luzon || ₱17.9 bilyon || 31 || 0 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Ulysses|Ulysses]] (Vamco) || {{tcname unused|Upang}} || Nobyembre 9 – 12, 2020 || Bagyo || 155 km/h (100 mph) || 955 hPa (28.20 inHg) || Luzon || ₱20.2 bilyon || 102 || 10 |- | style="background-color:yellow"| [[Bagyong Jolina (2021)|Jolina]] (Conson) || {{tcname unused|Jacinto}} || Setyembre 5 - 13, 2021 || Bagyo || 95 km/h (60 mph) || 992 hPa (29.29 inHg) || Luzon, Bisayas || ₱5.17 bilyon || 23 || 2 |- | style="background-color:lightgreen"| Maring (Kompasu) || {{tcname unused|Mirasol}} || Oktubre 7 - 14, 2021 || Severe Tropikal Bagyo || 100 km/h (65 mph) || 975 hPa (28.79 inHg) || Luzon || ₱7.39 bilyon || 43 || 16 |- | style="background-color:purple"| [[Super Bagyong Odette|Odette]] (Rai) || {{tcname unused|Opong}} || Disyembre 11 - 21, 2021 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 915 hPa (27.02 inHg) || Bisayas, Mindanaw, Palawan || ₱47.1 bilyon || 405 || 52 |- | style="background-color:lightblue"| [[Bagyong Agaton|Agaton]] (Megi) || {{tcname unused|Ada}} || Abril 8 - 12, 2022 || Tropikal Bagyo || 75 km/h (45 mph) || 993 hPa (29.32 inHg) || Bisayas, Mindanaw || ₱2.26 bilyon || 214 || 132 |- | style="background-color:lightgreen"| [[Bagyong Florita (2022)|Florita]] (Ma-on) || {{tcname unused|Francisco}} || Agosto 20 - 26, 2022 || Severe Tropikal Bagyo || 100 km/h (65 mph) || 980 hPa (28.94 inHg) || Luzon || ₱2.43 bilyon || 4 || 0 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Karding (2022)|Karding]] (Noru) || {{tcname unused|Kiyapo}} || Setyembre 21 - Oktubre 1, 2022 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) || 940 hPa (27.76 inHg) || Luzon || ₱3.38 bilyon || 12 || 5 |- | style="background-color:lightgreen"| [[Bagyong Paeng (2022)|Paeng]] (Nalgae) || {{tcname unused|Pilandok}} || Oktubre 26 - Nobyembre 3, 2022 || Severe Tropikal Bagyo || 110 km/h (70 mph) || 975 hPa (28.79 inHg) || Luzon, Bisayas, Mindanaw || ₱13.8 milyon || 160 || 29 |- | style="background-color:crimson"| [[Super Bagyong Egay|Egay]] (Doksuri) || {{tcname unused|Emil}} || Hulyo 20 – 30, 2023 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 925 hPa (27.32 inHg) || Luzon || ₱15.3 bilyon || 56 || 11 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Goring|Goring]] (Saola) || {{tcname unused|Gavino}} || Agosto 22 – Setyembre 3, 2023 || Super Bagyo || 185 km/h (115 mph) || 920 hPa (27.17 inHg) || Luzon || ₱2.49 bilyon || 3 || 0 |- | style="background-color:gold"|[[Bagyong Aghon|Aghon]] (Ewiniar) || {{tcname unused|Amuyao}} || Mayo 23 – 30, 2024 || Bagyo || 140 km/h (85 mph) || 965 hPa (28.50 inHg) || Luzon || ₱1.02 bilyon || 6 || 8 |- | style="background-color:purple"|[[Bagyong Enteng|Enteng]] (Yagi) || {{tcname unused|Edring}} || Agosto 31 – Setyembre 9, 2024 || Malubhang bagyo || 100 km/h (65 mph) || 975 hPa (28.79 inHg) || Luzon || ₱2.61 bilyon || 21 || 22 |- | style="background-color:purple"| [[Bagyong Julian|Julian]] (Krathon) || {{tcname unused|Josefa}} || Setyembre 26 – Oktubre 3, 2024 || Super bagyo || 195 km/h (120 mph) || 920 hPa (27.17 inHg) || Luzon || ₱1.57 bilyon || 5 || 12 |- | style="background-color:lightgreen"| [[Bagyong Kristine|Kristine]] (Trami) || {{tcname unused|Kidul}} || Oktubre 18 – 29, 2024 || Malubhang bagyo || 100 km/h (65 mph) || 975 hPa (28.79 inHg) || Luzon || ₱18.4 bilyon || 162 || 137 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Leon (2024)|Leon]] (Kong-rey) || {{tcname unused|Lekep}} || Oktubre 24 – Nobyembre 7, 2024 || Super bagyo || 215 km/h (130 mph) || 925 hPa (27.32 inHg) || Luzon || Wala || Wala || Wala |- | style="background-color:yellow"| [[Bagyong Nika|Nika]] (Toraji) || {{tcname unused|Nanolay}} || Nobyembre 8 – 15, 2024 || Bagyo || 130 km/h (80 mph) || 980 hPa (28.94 inHg) || Luzon || ₱321 milyon || 4 || 2 |- | style="background-color:crimson"| [[Bagyong Ofel|Ofel]] (Usagi) || {{tcname unused|Onos}} || Nobyembre – 16, 2024 || Super bagyo || 175 km/h (110 mph) || 940 hPa (27.76 inHg) ||Luzon || ₱471 milyon || 5 || 12 |- | style="background-color:purple"| [[Super Bagyong Pepito|Pepito]] (Man-yi) || {{tcname unused|Puwok}} || Nobyembre 7 – 20, 2024 || Super Bagyo || 195 km/h (120 mph) ||920 hPa (27.17 inHg) || Luzon || ₱2.87 bilyon || 14 || 15 |} ===Mga pangalang gagamitin sa mga susunod na panahon ng Bagyo sa Pasipiko=== {{See|Talaan ng mga bagong pangalan ng bagyo sa Pilipinas}} {| class="wikitable sortable" ! Taon ! Total ! Pangalan |- | 2025 || 6 || {{tcname unused|Jacinto}}, {{tcname unused|Mirasol}}, {{tcname unused|Opong}}, {{tcname unused|Uwan}}, {{tcname unused|Verbena}}, {{tcname unused|Yasmin}} |- | 2026 || 9 || {{tcname unused|Ada}}, {{tcname unused|Francisco}}, {{tcname unused|Kiyapo}}, {{tcname unused|Pilandok}}, {{tcname unused|Umberto}}, {{tcname unused|Venus}}, {{tcname unused|Waldo}}, {{tcname unused|Zeny}} |- | 2027 || 4 || {{tcname unused|Emil}}, {{tcname unused|Gavino}}, {{tcname unused|Tamaraw}}, {{tcname unused|Ugong}} |- | 2028 || 10 || {{tcname unused|Amuyao}}, {{tcname unused|Edring}}, {{tcname unused|Josefa}}, {{tcname unused|Kidul}}, {{tcname unused|Lekep}}, {{tcname unused|Nanolay}}, {{tcname unused|Onos}}, {{tcname unused|Puwok}}, {{tcname unused|Upang}}, {{tcname unused|Warren}} |} ===Mga pangalan iniretiro sa bawat letra=== {| class="wikitable sortable" ! Letra || Kabuuan || Pangalan || Taong Iniretiro |- | A || 4 || Atang, Ambo, Agaton, Aghon || 1978, 2020, 2022, 2024 |- | B || 1 || Bebeng || 2011 |- | C || 1 || Cosme || 2008 |- | D || 2 || Dading, Didang || 1964, 1976 |- | E || 2 || Egay, Enteng || 2023, 2024 |- | F || 3 || Frank, Feria, Florita || 2008, 2009, 2022 |- | G || 3 || Gloria, Glenda, Goring || 2002, 2014, 2023 |- | H || 1 || Harurot || 2002 |- | I || 1 || Iliang || 1998 |- | J || 5 || Juan, Juaning, Jose, Jolina, Julian || 2010, 2011, 2014, 2021, 2024 |- | K || 6 || Kading, Katring, Kanor, Karen, Karding, Kristine || 1987, 2010, 2014, 2016, 2022, 2024 |- | L || 5 || Loleng, Labuyo, Lando, Lawin, Leon || 1998, 2013, 2015, 2016, 2024 |- | M || 5 || Monang, Milenyo, Mina, Mario, Maring || 1993, 2006, 2011, 2014. 2021 |- | N || 6 || Nitang, Nanang, Nonoy, Nona, Nina, Nika || 1984, 2001, 2011, 2015, 2016, 2024 |- | O || 4 || Ondoy, Ompong, Odette, Ofel || 2009, 2018, 2021, 2024 |- | P || 5 || Pepeng, Pedring, Pablo, Paeng, Pepito || 2009, 2011, 2012, 2022, 2024 |- | Q || 1 || Quinta || 2020 |- | R || 6 || Ruping, Rosing, Reming, Ruby Rosita, Rolly || 1990, 1995, 2006, 2014, 2018, 2020 |- | S || 5 || Sening, Sendong, Sisang, Santi, Seniang || 1970, 1987, 2011, 2013, 2014 |- | T || 2 || Titang, Tisoy || 1970, 2019 |- | U || 9 || Unding (dalawang beses), Undang, Unsang, Uring, Urduja, Usman, Ursula, Ulysses|| 1977, 1984, 1988, 1991, 2004, 2017, 2018, 2019, 2020 |- | V || 2 || Violeta, Vinta || 2004, 2017 |- | W || 3 || Welming, Wening, Winnie || 1967, 1974, 2004 |- | Y || 3 || Yoling, Yoning, Yolanda || 1970, 1988, 2013 |- | Z || {{CNone|-}} || {{CNone|-}} || {{CNone|-}} |} == Sanggunian == {{reflist}} [[Kategorya:Mga bagyo]] {{usbong}} lf7nr2d9frh7ts3d9jug8lm72nba3up 0 288737 2166993 2023148 2025-07-01T00:55:59Z Aghamanon 147345 2166993 wikitext text/x-wiki Ang '''balarila ng Tagalog''' ay ang mga patakarang pang-gramatika na nalalarawan ng kayarian/kaayusan ng mga pahayag sa wikang [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa Tagalog, may walong na mga bahagi ng pananalita: ang [[pandiwa]], [[pangngalan]], [[pang-uri]], [[pang-abay]], [[pang-ukol]], [[panghalip]], [[pangatnig]] at [[pang-angkop]]. == Palatunugan == Tumutukoy ang palatunugan sa pag-aaral ng mga tunog o [[ponema]]/multinig ng isang wika. Makikita sa talay sa ibaba ang lahat ng kinikilalang ponema sa wikang Tagalog: === Mga katinig === {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align: center;" |+Mga Ponemang Katinig ng Tagalog<ref name=":0" /> ! colspan="2" | ![[Labial consonant|Panlabi]] ![[Dental consonant|Pangngipin]]- [[Alveolar consonant|Panggilagid]] ![[Postalveolar consonant|Pagka-panggilagid]]/ [[Palatal consonant|Pangmatigas na ngalangala]] ![[Velar consonant|Panlalamunan]] ![[Haptunog]] |- ! colspan="2" |Pailong |{{IPA link|m}} |{{IPA link|n}} | |{{IPA link|ŋ}} | |- ! rowspan="2" |[[Stop consonant|Pasara]] !{{small|[[may tinig]]}} |{{IPA link|p}} |{{IPA link|t}} |({{IPA link|t͡ʃ}}) |{{IPA link|k}} |[[Impit|ʔ]] |- !{{small|[[walang tinig]]}} |{{IPA link|b}} |{{IPA link|d}} |({{IPA link|d͡ʒ}}) |{{IPA link|ɡ}} | |- ! colspan="2" |[[Fricative consonant|Pasutsot]] | |{{IPA link|s}} |({{IPA link|ʃ}}) | |{{IPA link|h}} |- ! colspan="2" |[[Pagilid]]/[[Malapatinig]] | |{{IPA link|l}} |{{IPA link|j}} |{{IPA link|w}} | |- ! colspan="2" |[[Rhotic consonant|Pakatal]] | |{{IPA link|ɾ}} | | | |} === Mga patinig === {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align:center" |+'''Mga patinig ng Tagalog'''<ref name=":0" /> ! ![[Front vowel|Harap]] ![[Back vowel|Likod]] |- ![[Close vowel|Mataas]] |{{IPA link|i}} |{{IPA link|u}} |- ![[Mid vowel|Gitna]] |{{IPA link|ɛ}} |{{IPA link|ɔ}} |- ![[Open vowel|Mababa]] | colspan="2" |{{IPA link|a}} |} == Bahagi ng Pananalita == === Pangngalan === {{Main article|Pangngalan}} Ang pangngalan ay nagngangalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, konsepto at kaisipan. === Panghalip === {{Main article|Panghalip}} Ang panghalip ay humahalili sa pangngalan. === Pang-uri === {{Main article|Pang-uri}} Ang pang-uri ay naglalarawan ng pangngalan at panghalip. === Pandiwa === {{Main article|Pandiwa}} Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw. === Pang-abay === {{Main article|Pang-abay}} Ang pang-abay ay naglalarawan ng pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay. === Pangatnig === {{Main article|Pangatnig}} Ang pangatnig ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap. === Pang-ukol === {{Main article|Pang-ukol}} Ang pang-ukol ay nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap. === Pang-angkop === {{Main article|Pang-angkop}} Ang pang-angkop ay nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. == Panandang Kohesyong Gramatikal == Ginagamit ang panandang kohesyong gramatikal upang maiwasan ang paulit-ulit na paggamit ng pangngalan o salitang ginagamit sa pagpapahayag. === Pagpapatungkol === Ito ay ang paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauna o nahuling pangngalan. May dalawang uri ito. ==== Anapora o Sulyap na Pabalik ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Ang ''<u>Kyogen</u>'' ay isang dulang pantanghalang isinisingit sa pagtatanghal ng Noh. '''Ito''' ay naglalayong magpatawa o aliwin ang mga manonood. Kadalasan, '''ito''' ay nagpapatungkol sa realidad ng buhay at sumasalamin sa mga totoong katangian ng tao.</blockquote> ==== Katapora o Sulyap na Pasulong ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Sa Kyogen na ating binasa, makikita ang hangarin '''niyang''' mapunta sa langit. Bagama't '''siya''' ay kumikitil ng buhay ng mga ibon upang pagkakitaan, ipinaliwanag '''niyang''' hindi siya ang nakikinabang dito. Iyan ang katwiran ni <u>''Kiyoyori''</u>, ang pangunahing tauhan sa dula.</blockquote> === Elipsis === Ito ay ang pagtitipid sa pagpapahayag. May mga salitang hindi na inilalagay o nawawala na sa pahayag sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang. Halimbawa:<blockquote>Bibihira ang nagsasalin ng mga '''ganito''' sa ibang wika.</blockquote> === Pagpapalit === Ito ay ang paggamit ng iba't iba pang reperensiya sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan. Halimbawa:<blockquote>Dahil sa pagsasalin ng mga akda sa wikang nauunawaan natin ay namumulat tayo sa '''kulturang banyaga'''. Nalalaman natin ang '''kulturang Hapones''' at natututo tayo sa mga gawain nila.</blockquote> === Pag-uugnay === Ito naman ay paggamit ng iba't ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawa o higit pang pahayag. Halimbawa:<blockquote>Itinanghal ang Kyogen '''kapag''' tapos na ang pagtatanghal ng Noh '''upang''' maging kaaliw-aliw naman sa manonood ang panonood sa teatro.</blockquote> == Wastong Gamit ng Salita == May mga ibang salita sa Tagalog na nakakalito o nagagamit nang mali. === '''Nang''' at '''Ng''' === Ginagamit ang '''nang''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan; ito ay panimula sa sugnay na di makapag-iisa Halimbawa:<blockquote>Ang Pilipinas ay lalong nakilala sa buong mundo '''nang''' mapili ang Underground River sa Palawan bilang isa sa New Seven Wonders of the World.</blockquote> * bilang pang-abay Halimbawa:<blockquote>Nakatapos '''nang''' mabilis sa mga gawain ang mag-anak na nagtulungan.</blockquote> * sa gitna ng dalawang salitang-ugat o dalawang pandiwang inuulit Halimbawa:<blockquote>Parami '''nang''' parami ang mga turistang dumarating sa bansa.</blockquote>Ginagamit naman ang '''ng''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat Halimbawa:<blockquote>Ang nanay ay naghahanda '''ng''' pagkain sa bahay.</blockquote> * bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian Halimbawa:<blockquote>Ang programa '''ng''' pamahalaan para sa pamilya ay maganda.</blockquote> === '''Din/Rin''' at '''Daw/Raw''' === Ginagamit ang '''rin''' at '''raw''' sa mga sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na ''y'' at ''w''. Halimbawa:<blockquote>Gusto '''raw''' niyang mamasyal sa Pilipinas.</blockquote>Ginagamit ang '''din''' at '''daw''' sa sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa ''y'' at ''w'' Halimbawa:<blockquote>Mas mahal '''daw''' pumunta sa ibang bansa.</blockquote> * kung ang sinusunsang salita ay nagtatapos sa ''-ri'', ''-ra'', ''-raw'' o ''-ray''<ref>Makabagong Ortograpiyang Pambansa 2013</ref> Halimbawa:<blockquote>Maaari '''din''' akong pumunta sa Pilipinas.</blockquote> === '''Subukin''' at '''Subukan''' === Ginagamit ang '''subukin''' kung sumusuri at nagsisiyat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay. Halimbawa:<blockquote>'''Subukin''' mo ang husay ng mga Pilipino.</blockquote>Ginagamit ang '''subukan''' kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa ng isang tao o bagay nang palihim. Halimbawa:<blockquote>'''Subukan''' mo kung ano ang ginagawa ng mga pinuno ng bansa kapag nagtitipon.</blockquote> === '''Pahirin''' at '''Pahiran''' === Ginagamit ang '''pahirin''' kung ang ibig sabihin ay pag-alis ng isang bagay. Ginagamit ang '''pahiran''' kung ang ibig sabihin ay paglalagay ng bagay sa isang lugar o karaniwan ay sa isang bahagi ng katawan. Halimbawa:<blockquote>'''Pahirin''' mo ang luha sa iyong mata upang ma'''pahiran''' ng gamot.</blockquote> === '''Sundin''' at '''Sundan''' === Ginagamit ang '''sundin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang pagsunod sa payo o pangaral. Halimbawa:<blockquote>'''Sundin''' mo ang payo at utos ng iyong magulang.</blockquote>Ginagamit ang '''sundan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang gayahin o puntahan ang pinupuntahan ng iba. Halimbawa:<blockquote>'''Sundan''' mo ang ginagawa ng iyong magulang upang maging matagumpay ka rin sa buhay.</blockquote> === Walisin at Walisan === Ginagamit ang '''walisin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mga bagay na iwawalis. Ginagamit ang '''walisan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan magwawalis. === '''Pinto''' at '''Pintuan''' === Ginagamit ang '''pinto''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakang pinto. Ginagamit ang '''pintuan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang pinto. === '''May''' at '''Mayroon''' === Ginagamit ang '''may''' kung ang sinusundang salita ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, panghalip o pang-abay. Ginagamit ang '''mayroon''' kung ang sinusundang salita ay pangatnig o pang-ukol. === '''Kata''' at '''Kina''' === Ginagamit ang '''kata''' kung ang ibig-sabihin ay taong kinakausap. Ginagamit ang '''kina''' kung ang ibig-sabihin ay taong pinag-uusapan. === Ikit at Ikot === Ginagamit ang '''ikit''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') paloob. Ginagamit ang '''ikot''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') palabas. === '''Hagdan''' at '''Hagdanan''' === Ginagamit ang '''hagdan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakan at naaapakang hagdan. Ginagamit ang '''hagdanan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang hagdan. === '''Operahin''' at '''Operahan''' === Ginagamit ang '''operahin''' kung ang ibig-sabihin ay ang mismong parte ng katawan na ioopera. Ginagamit ang '''operahan''' kung ang ibig-sabihin ay ang taong ioopera. === Hatiin at Hatian === Ginagamit ang '''hatiin''' kung ang ibig-sabihin ay maghiwa. Ginagamit ang '''hatian''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay sa iba. === '''Iwan''' at '''Iwanan''' === Ginagamit ang '''iwan''' kung ang ibig-sabihin ay hindi naisama. Ginagamit ang '''iwanan''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay. === Nabasag at Binasag === Ginagamit ang '''nabasag''' kung hindi sinasadya ang pagkabasag. Ginagamit ang '''binasag''' kung ang sinasadya ang pagkabasag. === Bumili at Magbili === Ginagamit ang '''bumili''' kung ang ibig-sabihin ay gumastos. Ginagamit ang '''magbili''' kung ang ibig-sabihin ay magbenta. === '''Kumuha''' at '''Manguha''' === Ginagamit ang '''kumuha''' kung iisa. Ginagamit ang '''manguha''' kung maramihan o sama-sama. === '''Dahil''' '''Sa''' at '''Dahilan''' === Ginagamit ang '''dahil sa''' kung ito ay nagpapahiwatig ng sanhi. Ginagamit ang '''dahilan''' kung ito ay ginagamit bilang pangngalan. === '''Taga''' at '''Tiga''' === Ginagamit ang '''taga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pambalana. Ginagamit ang '''tiga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pantangi. == Mga Sanggunian == === Mga Sipi === <references /> === Mga Pinagkukunan === * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 48-49, 254 == Tingnan din == * ''[[Balarila ng Wikang Pambansa]]'' [[Kategorya:Balarila ng partikular na wika]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Wika]] t9sqwbvu0m8s32i717ihqip1j6b3ar5 2166994 2166993 2025-07-01T01:05:48Z Aghamanon 147345 /* Palatunugan */ 2166994 wikitext text/x-wiki Ang '''balarila ng Tagalog''' ay ang mga patakarang pang-gramatika na nalalarawan ng kayarian/kaayusan ng mga pahayag sa wikang [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa Tagalog, may walong na mga bahagi ng pananalita: ang [[pandiwa]], [[pangngalan]], [[pang-uri]], [[pang-abay]], [[pang-ukol]], [[panghalip]], [[pangatnig]] at [[pang-angkop]]. == Palatunugan == Tumutukoy ang palatunugan sa pag-aaral ng mga tunog o [[ponema]]/multinig ng isang wika. Makikita sa talay sa ibaba ang lahat ng kinikilalang ponema sa wikang Tagalog: {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align: center;" |+Mga Ponemang Katinig ng Tagalog<ref name=":0" /> ! colspan="2" | ![[Labial consonant|Panlabi]] ![[Dental consonant|Pangngipin]]- [[Alveolar consonant|Panggilagid]] ![[Postalveolar consonant|Pagka-panggilagid]]/ [[Palatal consonant|Pangmatigas na ngalangala]] ![[Velar consonant|Panlalamunan]] ![[Haptunog]] |- ! colspan="2" |Pailong |{{IPA link|m}} |{{IPA link|n}} | |{{IPA link|ŋ}} | |- ! rowspan="2" |[[Stop consonant|Pasara]] !{{small|[[may tinig]]}} |{{IPA link|p}} |{{IPA link|t}} |({{IPA link|t͡ʃ}}) |{{IPA link|k}} |[[Impit|ʔ]] |- !{{small|[[walang tinig]]}} |{{IPA link|b}} |{{IPA link|d}} |({{IPA link|d͡ʒ}}) |{{IPA link|ɡ}} | |- ! colspan="2" |[[Fricative consonant|Pasutsot]] | |{{IPA link|s}} |({{IPA link|ʃ}}) | |{{IPA link|h}} |- ! colspan="2" |[[Pagilid]]/[[Malapatinig]] | |{{IPA link|l}} |{{IPA link|j}} |{{IPA link|w}} | |- ! colspan="2" |[[Rhotic consonant|Pakatal]] | |{{IPA link|ɾ}} | | | |} {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align:center" |+'''Mga patinig ng Tagalog'''<ref name=":0" /> ! ![[Front vowel|Harap]] ![[Back vowel|Likod]] |- ![[Close vowel|Mataas]] |{{IPA link|i}} |{{IPA link|u}} |- ![[Mid vowel|Gitna]] |{{IPA link|ɛ}} |{{IPA link|ɔ}} |- ![[Open vowel|Mababa]] | colspan="2" |{{IPA link|a}} |} == Bahagi ng Pananalita == === Pangngalan === {{Main article|Pangngalan}} Ang pangngalan ay nagngangalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, konsepto at kaisipan. === Panghalip === {{Main article|Panghalip}} Ang panghalip ay humahalili sa pangngalan. === Pang-uri === {{Main article|Pang-uri}} Ang pang-uri ay naglalarawan ng pangngalan at panghalip. === Pandiwa === {{Main article|Pandiwa}} Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw. === Pang-abay === {{Main article|Pang-abay}} Ang pang-abay ay naglalarawan ng pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay. === Pangatnig === {{Main article|Pangatnig}} Ang pangatnig ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap. === Pang-ukol === {{Main article|Pang-ukol}} Ang pang-ukol ay nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap. === Pang-angkop === {{Main article|Pang-angkop}} Ang pang-angkop ay nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. == Panandang Kohesyong Gramatikal == Ginagamit ang panandang kohesyong gramatikal upang maiwasan ang paulit-ulit na paggamit ng pangngalan o salitang ginagamit sa pagpapahayag. === Pagpapatungkol === Ito ay ang paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauna o nahuling pangngalan. May dalawang uri ito. ==== Anapora o Sulyap na Pabalik ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Ang ''<u>Kyogen</u>'' ay isang dulang pantanghalang isinisingit sa pagtatanghal ng Noh. '''Ito''' ay naglalayong magpatawa o aliwin ang mga manonood. Kadalasan, '''ito''' ay nagpapatungkol sa realidad ng buhay at sumasalamin sa mga totoong katangian ng tao.</blockquote> ==== Katapora o Sulyap na Pasulong ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Sa Kyogen na ating binasa, makikita ang hangarin '''niyang''' mapunta sa langit. Bagama't '''siya''' ay kumikitil ng buhay ng mga ibon upang pagkakitaan, ipinaliwanag '''niyang''' hindi siya ang nakikinabang dito. Iyan ang katwiran ni <u>''Kiyoyori''</u>, ang pangunahing tauhan sa dula.</blockquote> === Elipsis === Ito ay ang pagtitipid sa pagpapahayag. May mga salitang hindi na inilalagay o nawawala na sa pahayag sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang. Halimbawa:<blockquote>Bibihira ang nagsasalin ng mga '''ganito''' sa ibang wika.</blockquote> === Pagpapalit === Ito ay ang paggamit ng iba't iba pang reperensiya sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan. Halimbawa:<blockquote>Dahil sa pagsasalin ng mga akda sa wikang nauunawaan natin ay namumulat tayo sa '''kulturang banyaga'''. Nalalaman natin ang '''kulturang Hapones''' at natututo tayo sa mga gawain nila.</blockquote> === Pag-uugnay === Ito naman ay paggamit ng iba't ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawa o higit pang pahayag. Halimbawa:<blockquote>Itinanghal ang Kyogen '''kapag''' tapos na ang pagtatanghal ng Noh '''upang''' maging kaaliw-aliw naman sa manonood ang panonood sa teatro.</blockquote> == Wastong Gamit ng Salita == May mga ibang salita sa Tagalog na nakakalito o nagagamit nang mali. === '''Nang''' at '''Ng''' === Ginagamit ang '''nang''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan; ito ay panimula sa sugnay na di makapag-iisa Halimbawa:<blockquote>Ang Pilipinas ay lalong nakilala sa buong mundo '''nang''' mapili ang Underground River sa Palawan bilang isa sa New Seven Wonders of the World.</blockquote> * bilang pang-abay Halimbawa:<blockquote>Nakatapos '''nang''' mabilis sa mga gawain ang mag-anak na nagtulungan.</blockquote> * sa gitna ng dalawang salitang-ugat o dalawang pandiwang inuulit Halimbawa:<blockquote>Parami '''nang''' parami ang mga turistang dumarating sa bansa.</blockquote>Ginagamit naman ang '''ng''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat Halimbawa:<blockquote>Ang nanay ay naghahanda '''ng''' pagkain sa bahay.</blockquote> * bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian Halimbawa:<blockquote>Ang programa '''ng''' pamahalaan para sa pamilya ay maganda.</blockquote> === '''Din/Rin''' at '''Daw/Raw''' === Ginagamit ang '''rin''' at '''raw''' sa mga sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na ''y'' at ''w''. Halimbawa:<blockquote>Gusto '''raw''' niyang mamasyal sa Pilipinas.</blockquote>Ginagamit ang '''din''' at '''daw''' sa sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa ''y'' at ''w'' Halimbawa:<blockquote>Mas mahal '''daw''' pumunta sa ibang bansa.</blockquote> * kung ang sinusunsang salita ay nagtatapos sa ''-ri'', ''-ra'', ''-raw'' o ''-ray''<ref>Makabagong Ortograpiyang Pambansa 2013</ref> Halimbawa:<blockquote>Maaari '''din''' akong pumunta sa Pilipinas.</blockquote> === '''Subukin''' at '''Subukan''' === Ginagamit ang '''subukin''' kung sumusuri at nagsisiyat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay. Halimbawa:<blockquote>'''Subukin''' mo ang husay ng mga Pilipino.</blockquote>Ginagamit ang '''subukan''' kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa ng isang tao o bagay nang palihim. Halimbawa:<blockquote>'''Subukan''' mo kung ano ang ginagawa ng mga pinuno ng bansa kapag nagtitipon.</blockquote> === '''Pahirin''' at '''Pahiran''' === Ginagamit ang '''pahirin''' kung ang ibig sabihin ay pag-alis ng isang bagay. Ginagamit ang '''pahiran''' kung ang ibig sabihin ay paglalagay ng bagay sa isang lugar o karaniwan ay sa isang bahagi ng katawan. Halimbawa:<blockquote>'''Pahirin''' mo ang luha sa iyong mata upang ma'''pahiran''' ng gamot.</blockquote> === '''Sundin''' at '''Sundan''' === Ginagamit ang '''sundin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang pagsunod sa payo o pangaral. Halimbawa:<blockquote>'''Sundin''' mo ang payo at utos ng iyong magulang.</blockquote>Ginagamit ang '''sundan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang gayahin o puntahan ang pinupuntahan ng iba. Halimbawa:<blockquote>'''Sundan''' mo ang ginagawa ng iyong magulang upang maging matagumpay ka rin sa buhay.</blockquote> === Walisin at Walisan === Ginagamit ang '''walisin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mga bagay na iwawalis. Ginagamit ang '''walisan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan magwawalis. === '''Pinto''' at '''Pintuan''' === Ginagamit ang '''pinto''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakang pinto. Ginagamit ang '''pintuan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang pinto. === '''May''' at '''Mayroon''' === Ginagamit ang '''may''' kung ang sinusundang salita ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, panghalip o pang-abay. Ginagamit ang '''mayroon''' kung ang sinusundang salita ay pangatnig o pang-ukol. === '''Kata''' at '''Kina''' === Ginagamit ang '''kata''' kung ang ibig-sabihin ay taong kinakausap. Ginagamit ang '''kina''' kung ang ibig-sabihin ay taong pinag-uusapan. === Ikit at Ikot === Ginagamit ang '''ikit''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') paloob. Ginagamit ang '''ikot''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') palabas. === '''Hagdan''' at '''Hagdanan''' === Ginagamit ang '''hagdan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakan at naaapakang hagdan. Ginagamit ang '''hagdanan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang hagdan. === '''Operahin''' at '''Operahan''' === Ginagamit ang '''operahin''' kung ang ibig-sabihin ay ang mismong parte ng katawan na ioopera. Ginagamit ang '''operahan''' kung ang ibig-sabihin ay ang taong ioopera. === Hatiin at Hatian === Ginagamit ang '''hatiin''' kung ang ibig-sabihin ay maghiwa. Ginagamit ang '''hatian''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay sa iba. === '''Iwan''' at '''Iwanan''' === Ginagamit ang '''iwan''' kung ang ibig-sabihin ay hindi naisama. Ginagamit ang '''iwanan''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay. === Nabasag at Binasag === Ginagamit ang '''nabasag''' kung hindi sinasadya ang pagkabasag. Ginagamit ang '''binasag''' kung ang sinasadya ang pagkabasag. === Bumili at Magbili === Ginagamit ang '''bumili''' kung ang ibig-sabihin ay gumastos. Ginagamit ang '''magbili''' kung ang ibig-sabihin ay magbenta. === '''Kumuha''' at '''Manguha''' === Ginagamit ang '''kumuha''' kung iisa. Ginagamit ang '''manguha''' kung maramihan o sama-sama. === '''Dahil''' '''Sa''' at '''Dahilan''' === Ginagamit ang '''dahil sa''' kung ito ay nagpapahiwatig ng sanhi. Ginagamit ang '''dahilan''' kung ito ay ginagamit bilang pangngalan. === '''Taga''' at '''Tiga''' === Ginagamit ang '''taga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pambalana. Ginagamit ang '''tiga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pantangi. == Mga Sanggunian == === Mga Sipi === <references /> === Mga Pinagkukunan === * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 48-49, 254 == Tingnan din == * ''[[Balarila ng Wikang Pambansa]]'' [[Kategorya:Balarila ng partikular na wika]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Wika]] j5dslfrk0blcxog4dtyezksjut590as 2166995 2166994 2025-07-01T01:39:51Z Aghamanon 147345 /* Palatunugan */ 2166995 wikitext text/x-wiki Ang '''balarila ng Tagalog''' ay ang mga patakarang pang-gramatika na nalalarawan ng kayarian/kaayusan ng mga pahayag sa wikang [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa Tagalog, may walong na mga bahagi ng pananalita: ang [[pandiwa]], [[pangngalan]], [[pang-uri]], [[pang-abay]], [[pang-ukol]], [[panghalip]], [[pangatnig]] at [[pang-angkop]]. == Palatunugan == Tumutukoy ang palatunugan sa pag-aaral ng mga tunog o [[ponema]]/multinig ng isang wika. Makikita sa talay sa ibaba ang lahat ng kinikilalang ponema sa wikang Tagalog: {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align: center;" |+Mga Ponemang Katinig ng Tagalog<ref name=":0">{{Cite book |last=Santiago |first=Alfonso O. |title=Makabagong Balarilang Filipino |last2=Tiangco |first2=Norma G. |publisher=Rex Book Store |year=2003}}</ref> ! colspan="2" | ![[Labial consonant|Panlabi]] ![[Dental consonant|Pangngipin]]- [[Alveolar consonant|Panggilagid]] ![[Postalveolar consonant|Pagka-panggilagid]]/ [[Palatal consonant|Pangmatigas na ngalangala]] ![[Velar consonant|Panlalamunan]] ![[Haptunog]] |- ! colspan="2" |Pailong |{{IPA link|m}} |{{IPA link|n}} | |{{IPA link|ŋ}} | |- ! rowspan="2" |[[Stop consonant|Pasara]] !{{small|[[may tinig]]}} |{{IPA link|p}} |{{IPA link|t}} |({{IPA link|t͡ʃ}}) |{{IPA link|k}} |[[Impit|ʔ]] |- !{{small|[[walang tinig]]}} |{{IPA link|b}} |{{IPA link|d}} |({{IPA link|d͡ʒ}}) |{{IPA link|ɡ}} | |- ! colspan="2" |[[Fricative consonant|Pasutsot]] | |{{IPA link|s}} |({{IPA link|ʃ}}) | |{{IPA link|h}} |- ! colspan="2" |[[Pagilid]]/[[Malapatinig]] | |{{IPA link|l}} |{{IPA link|j}} |{{IPA link|w}} | |- ! colspan="2" |[[Rhotic consonant|Pakatal]] | |{{IPA link|ɾ}} | | | |} {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align:center" |+'''Mga patinig ng Tagalog'''<ref name=":0" /> ! ![[Front vowel|Harap]] ![[Back vowel|Likod]] |- ![[Close vowel|Mataas]] |{{IPA link|i}} |{{IPA link|u}} |- ![[Mid vowel|Gitna]] |{{IPA link|ɛ}} |{{IPA link|ɔ}} |- ![[Open vowel|Mababa]] | colspan="2" |{{IPA link|a}} |} == Bahagi ng Pananalita == === Pangngalan === {{Main article|Pangngalan}} Ang pangngalan ay nagngangalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, konsepto at kaisipan. === Panghalip === {{Main article|Panghalip}} Ang panghalip ay humahalili sa pangngalan. === Pang-uri === {{Main article|Pang-uri}} Ang pang-uri ay naglalarawan ng pangngalan at panghalip. === Pandiwa === {{Main article|Pandiwa}} Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw. === Pang-abay === {{Main article|Pang-abay}} Ang pang-abay ay naglalarawan ng pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay. === Pangatnig === {{Main article|Pangatnig}} Ang pangatnig ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap. === Pang-ukol === {{Main article|Pang-ukol}} Ang pang-ukol ay nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap. === Pang-angkop === {{Main article|Pang-angkop}} Ang pang-angkop ay nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. == Panandang Kohesyong Gramatikal == Ginagamit ang panandang kohesyong gramatikal upang maiwasan ang paulit-ulit na paggamit ng pangngalan o salitang ginagamit sa pagpapahayag. === Pagpapatungkol === Ito ay ang paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauna o nahuling pangngalan. May dalawang uri ito. ==== Anapora o Sulyap na Pabalik ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Ang ''<u>Kyogen</u>'' ay isang dulang pantanghalang isinisingit sa pagtatanghal ng Noh. '''Ito''' ay naglalayong magpatawa o aliwin ang mga manonood. Kadalasan, '''ito''' ay nagpapatungkol sa realidad ng buhay at sumasalamin sa mga totoong katangian ng tao.</blockquote> ==== Katapora o Sulyap na Pasulong ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Sa Kyogen na ating binasa, makikita ang hangarin '''niyang''' mapunta sa langit. Bagama't '''siya''' ay kumikitil ng buhay ng mga ibon upang pagkakitaan, ipinaliwanag '''niyang''' hindi siya ang nakikinabang dito. Iyan ang katwiran ni <u>''Kiyoyori''</u>, ang pangunahing tauhan sa dula.</blockquote> === Elipsis === Ito ay ang pagtitipid sa pagpapahayag. May mga salitang hindi na inilalagay o nawawala na sa pahayag sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang. Halimbawa:<blockquote>Bibihira ang nagsasalin ng mga '''ganito''' sa ibang wika.</blockquote> === Pagpapalit === Ito ay ang paggamit ng iba't iba pang reperensiya sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan. Halimbawa:<blockquote>Dahil sa pagsasalin ng mga akda sa wikang nauunawaan natin ay namumulat tayo sa '''kulturang banyaga'''. Nalalaman natin ang '''kulturang Hapones''' at natututo tayo sa mga gawain nila.</blockquote> === Pag-uugnay === Ito naman ay paggamit ng iba't ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawa o higit pang pahayag. Halimbawa:<blockquote>Itinanghal ang Kyogen '''kapag''' tapos na ang pagtatanghal ng Noh '''upang''' maging kaaliw-aliw naman sa manonood ang panonood sa teatro.</blockquote> == Wastong Gamit ng Salita == May mga ibang salita sa Tagalog na nakakalito o nagagamit nang mali. === '''Nang''' at '''Ng''' === Ginagamit ang '''nang''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan; ito ay panimula sa sugnay na di makapag-iisa Halimbawa:<blockquote>Ang Pilipinas ay lalong nakilala sa buong mundo '''nang''' mapili ang Underground River sa Palawan bilang isa sa New Seven Wonders of the World.</blockquote> * bilang pang-abay Halimbawa:<blockquote>Nakatapos '''nang''' mabilis sa mga gawain ang mag-anak na nagtulungan.</blockquote> * sa gitna ng dalawang salitang-ugat o dalawang pandiwang inuulit Halimbawa:<blockquote>Parami '''nang''' parami ang mga turistang dumarating sa bansa.</blockquote>Ginagamit naman ang '''ng''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat Halimbawa:<blockquote>Ang nanay ay naghahanda '''ng''' pagkain sa bahay.</blockquote> * bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian Halimbawa:<blockquote>Ang programa '''ng''' pamahalaan para sa pamilya ay maganda.</blockquote> === '''Din/Rin''' at '''Daw/Raw''' === Ginagamit ang '''rin''' at '''raw''' sa mga sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na ''y'' at ''w''. Halimbawa:<blockquote>Gusto '''raw''' niyang mamasyal sa Pilipinas.</blockquote>Ginagamit ang '''din''' at '''daw''' sa sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa ''y'' at ''w'' Halimbawa:<blockquote>Mas mahal '''daw''' pumunta sa ibang bansa.</blockquote> * kung ang sinusunsang salita ay nagtatapos sa ''-ri'', ''-ra'', ''-raw'' o ''-ray''<ref>Makabagong Ortograpiyang Pambansa 2013</ref> Halimbawa:<blockquote>Maaari '''din''' akong pumunta sa Pilipinas.</blockquote> === '''Subukin''' at '''Subukan''' === Ginagamit ang '''subukin''' kung sumusuri at nagsisiyat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay. Halimbawa:<blockquote>'''Subukin''' mo ang husay ng mga Pilipino.</blockquote>Ginagamit ang '''subukan''' kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa ng isang tao o bagay nang palihim. Halimbawa:<blockquote>'''Subukan''' mo kung ano ang ginagawa ng mga pinuno ng bansa kapag nagtitipon.</blockquote> === '''Pahirin''' at '''Pahiran''' === Ginagamit ang '''pahirin''' kung ang ibig sabihin ay pag-alis ng isang bagay. Ginagamit ang '''pahiran''' kung ang ibig sabihin ay paglalagay ng bagay sa isang lugar o karaniwan ay sa isang bahagi ng katawan. Halimbawa:<blockquote>'''Pahirin''' mo ang luha sa iyong mata upang ma'''pahiran''' ng gamot.</blockquote> === '''Sundin''' at '''Sundan''' === Ginagamit ang '''sundin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang pagsunod sa payo o pangaral. Halimbawa:<blockquote>'''Sundin''' mo ang payo at utos ng iyong magulang.</blockquote>Ginagamit ang '''sundan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang gayahin o puntahan ang pinupuntahan ng iba. Halimbawa:<blockquote>'''Sundan''' mo ang ginagawa ng iyong magulang upang maging matagumpay ka rin sa buhay.</blockquote> === Walisin at Walisan === Ginagamit ang '''walisin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mga bagay na iwawalis. Ginagamit ang '''walisan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan magwawalis. === '''Pinto''' at '''Pintuan''' === Ginagamit ang '''pinto''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakang pinto. Ginagamit ang '''pintuan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang pinto. === '''May''' at '''Mayroon''' === Ginagamit ang '''may''' kung ang sinusundang salita ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, panghalip o pang-abay. Ginagamit ang '''mayroon''' kung ang sinusundang salita ay pangatnig o pang-ukol. === '''Kata''' at '''Kina''' === Ginagamit ang '''kata''' kung ang ibig-sabihin ay taong kinakausap. Ginagamit ang '''kina''' kung ang ibig-sabihin ay taong pinag-uusapan. === Ikit at Ikot === Ginagamit ang '''ikit''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') paloob. Ginagamit ang '''ikot''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') palabas. === '''Hagdan''' at '''Hagdanan''' === Ginagamit ang '''hagdan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakan at naaapakang hagdan. Ginagamit ang '''hagdanan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang hagdan. === '''Operahin''' at '''Operahan''' === Ginagamit ang '''operahin''' kung ang ibig-sabihin ay ang mismong parte ng katawan na ioopera. Ginagamit ang '''operahan''' kung ang ibig-sabihin ay ang taong ioopera. === Hatiin at Hatian === Ginagamit ang '''hatiin''' kung ang ibig-sabihin ay maghiwa. Ginagamit ang '''hatian''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay sa iba. === '''Iwan''' at '''Iwanan''' === Ginagamit ang '''iwan''' kung ang ibig-sabihin ay hindi naisama. Ginagamit ang '''iwanan''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay. === Nabasag at Binasag === Ginagamit ang '''nabasag''' kung hindi sinasadya ang pagkabasag. Ginagamit ang '''binasag''' kung ang sinasadya ang pagkabasag. === Bumili at Magbili === Ginagamit ang '''bumili''' kung ang ibig-sabihin ay gumastos. Ginagamit ang '''magbili''' kung ang ibig-sabihin ay magbenta. === '''Kumuha''' at '''Manguha''' === Ginagamit ang '''kumuha''' kung iisa. Ginagamit ang '''manguha''' kung maramihan o sama-sama. === '''Dahil''' '''Sa''' at '''Dahilan''' === Ginagamit ang '''dahil sa''' kung ito ay nagpapahiwatig ng sanhi. Ginagamit ang '''dahilan''' kung ito ay ginagamit bilang pangngalan. === '''Taga''' at '''Tiga''' === Ginagamit ang '''taga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pambalana. Ginagamit ang '''tiga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pantangi. == Mga Sanggunian == === Mga Sipi === <references /> === Mga Pinagkukunan === * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 48-49, 254 == Tingnan din == * ''[[Balarila ng Wikang Pambansa]]'' [[Kategorya:Balarila ng partikular na wika]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Wika]] gnr2bci6b9wty9qubigbwe7wom2yep1 2166996 2166995 2025-07-01T01:51:12Z Aghamanon 147345 2166996 wikitext text/x-wiki Ang '''balarila ng Tagalog''' ay ang mga patakarang pang-gramatika na nalalarawan ng kayarian/kaayusan ng mga pahayag sa wikang [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa Tagalog, may walong mga bahagi ng pananalita: ang [[pandiwa]], [[pangngalan]], [[pang-uri]], [[pang-abay]], [[pang-ukol]], [[panghalip]], [[pangatnig]] at [[pang-angkop]]. == Palatunugan == Tumutukoy ang palatunugan sa pag-aaral ng mga tunog o [[ponema]]/multinig ng isang wika. Makikita sa talay sa ibaba ang lahat ng kinikilalang ponema sa wikang Tagalog: {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align: center;" |+Mga Ponemang Katinig ng Tagalog<ref name=":0">{{Cite book |last=Santiago |first=Alfonso O. |title=Makabagong Balarilang Filipino |last2=Tiangco |first2=Norma G. |publisher=Rex Book Store |year=2003}}</ref> ! colspan="2" | ![[Labial consonant|Panlabi]] ![[Dental consonant|Pangngipin]]- [[Alveolar consonant|Panggilagid]] ![[Postalveolar consonant|Pagka-panggilagid]]/ [[Palatal consonant|Pangmatigas na ngalangala]] ![[Velar consonant|Panlalamunan]] ![[Haptunog]] |- ! colspan="2" |Pailong |{{IPA link|m}} |{{IPA link|n}} | |{{IPA link|ŋ}} | |- ! rowspan="2" |[[Stop consonant|Pasara]] !{{small|[[may tinig]]}} |{{IPA link|p}} |{{IPA link|t}} |({{IPA link|t͡ʃ}}) |{{IPA link|k}} |[[Impit|ʔ]] |- !{{small|[[walang tinig]]}} |{{IPA link|b}} |{{IPA link|d}} |({{IPA link|d͡ʒ}}) |{{IPA link|ɡ}} | |- ! colspan="2" |[[Fricative consonant|Pasutsot]] | |{{IPA link|s}} |({{IPA link|ʃ}}) | |{{IPA link|h}} |- ! colspan="2" |[[Pagilid]]/[[Malapatinig]] | |{{IPA link|l}} |{{IPA link|j}} |{{IPA link|w}} | |- ! colspan="2" |[[Rhotic consonant|Pakatal]] | |{{IPA link|ɾ}} | | | |} {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align:center" |+'''Mga patinig ng Tagalog'''<ref name=":0" /> ! ![[Front vowel|Harap]] ![[Back vowel|Likod]] |- ![[Close vowel|Mataas]] |{{IPA link|i}} |{{IPA link|u}} |- ![[Mid vowel|Gitna]] |{{IPA link|ɛ}} |{{IPA link|ɔ}} |- ![[Open vowel|Mababa]] | colspan="2" |{{IPA link|a}} |} == Palabuuan == Tumutukoy ang palabuuan sa pag-aaral ng mga pagbuo ng mga [[morpema]]/multuran, na siyang pinakamaliit na bahagi ng salita na may kahulugan. Halimbawa, binubuo ang salitang “doktora” ng dalawang morpema: “doktor” at ang [[hulapi]]ng “-a”, na nagsasaad ng kasarian ng isang tao o hayop. Nguni’t hindi multuran ang salitang “baba” sa “babae”, sapagka’tt wala namang kinalaman ang kahulugan ng “baba” sa salitang “babae”, kahi’t may sarili itong kahulugan.<ref name=":0" /> == Bahagi ng Pananalita == === Pangngalan === {{Main article|Pangngalan}} Ang pangngalan ay nagngangalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, konsepto at kaisipan. === Panghalip === {{Main article|Panghalip}} Ang panghalip ay humahalili sa pangngalan. === Pang-uri === {{Main article|Pang-uri}} Ang pang-uri ay naglalarawan ng pangngalan at panghalip. === Pandiwa === {{Main article|Pandiwa}} Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw. === Pang-abay === {{Main article|Pang-abay}} Ang pang-abay ay naglalarawan ng pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay. === Pangatnig === {{Main article|Pangatnig}} Ang pangatnig ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap. === Pang-ukol === {{Main article|Pang-ukol}} Ang pang-ukol ay nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap. === Pang-angkop === {{Main article|Pang-angkop}} Ang pang-angkop ay nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. == Panandang Kohesyong Gramatikal == Ginagamit ang panandang kohesyong gramatikal upang maiwasan ang paulit-ulit na paggamit ng pangngalan o salitang ginagamit sa pagpapahayag. === Pagpapatungkol === Ito ay ang paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauna o nahuling pangngalan. May dalawang uri ito. ==== Anapora o Sulyap na Pabalik ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Ang ''<u>Kyogen</u>'' ay isang dulang pantanghalang isinisingit sa pagtatanghal ng Noh. '''Ito''' ay naglalayong magpatawa o aliwin ang mga manonood. Kadalasan, '''ito''' ay nagpapatungkol sa realidad ng buhay at sumasalamin sa mga totoong katangian ng tao.</blockquote> ==== Katapora o Sulyap na Pasulong ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Sa Kyogen na ating binasa, makikita ang hangarin '''niyang''' mapunta sa langit. Bagama't '''siya''' ay kumikitil ng buhay ng mga ibon upang pagkakitaan, ipinaliwanag '''niyang''' hindi siya ang nakikinabang dito. Iyan ang katwiran ni <u>''Kiyoyori''</u>, ang pangunahing tauhan sa dula.</blockquote> === Elipsis === Ito ay ang pagtitipid sa pagpapahayag. May mga salitang hindi na inilalagay o nawawala na sa pahayag sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang. Halimbawa:<blockquote>Bibihira ang nagsasalin ng mga '''ganito''' sa ibang wika.</blockquote> === Pagpapalit === Ito ay ang paggamit ng iba't iba pang reperensiya sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan. Halimbawa:<blockquote>Dahil sa pagsasalin ng mga akda sa wikang nauunawaan natin ay namumulat tayo sa '''kulturang banyaga'''. Nalalaman natin ang '''kulturang Hapones''' at natututo tayo sa mga gawain nila.</blockquote> === Pag-uugnay === Ito naman ay paggamit ng iba't ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawa o higit pang pahayag. Halimbawa:<blockquote>Itinanghal ang Kyogen '''kapag''' tapos na ang pagtatanghal ng Noh '''upang''' maging kaaliw-aliw naman sa manonood ang panonood sa teatro.</blockquote> == Wastong Gamit ng Salita == May mga ibang salita sa Tagalog na nakakalito o nagagamit nang mali. === '''Nang''' at '''Ng''' === Ginagamit ang '''nang''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan; ito ay panimula sa sugnay na di makapag-iisa Halimbawa:<blockquote>Ang Pilipinas ay lalong nakilala sa buong mundo '''nang''' mapili ang Underground River sa Palawan bilang isa sa New Seven Wonders of the World.</blockquote> * bilang pang-abay Halimbawa:<blockquote>Nakatapos '''nang''' mabilis sa mga gawain ang mag-anak na nagtulungan.</blockquote> * sa gitna ng dalawang salitang-ugat o dalawang pandiwang inuulit Halimbawa:<blockquote>Parami '''nang''' parami ang mga turistang dumarating sa bansa.</blockquote>Ginagamit naman ang '''ng''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat Halimbawa:<blockquote>Ang nanay ay naghahanda '''ng''' pagkain sa bahay.</blockquote> * bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian Halimbawa:<blockquote>Ang programa '''ng''' pamahalaan para sa pamilya ay maganda.</blockquote> === '''Din/Rin''' at '''Daw/Raw''' === Ginagamit ang '''rin''' at '''raw''' sa mga sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na ''y'' at ''w''. Halimbawa:<blockquote>Gusto '''raw''' niyang mamasyal sa Pilipinas.</blockquote>Ginagamit ang '''din''' at '''daw''' sa sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa ''y'' at ''w'' Halimbawa:<blockquote>Mas mahal '''daw''' pumunta sa ibang bansa.</blockquote> * kung ang sinusunsang salita ay nagtatapos sa ''-ri'', ''-ra'', ''-raw'' o ''-ray''<ref>Makabagong Ortograpiyang Pambansa 2013</ref> Halimbawa:<blockquote>Maaari '''din''' akong pumunta sa Pilipinas.</blockquote> === '''Subukin''' at '''Subukan''' === Ginagamit ang '''subukin''' kung sumusuri at nagsisiyat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay. Halimbawa:<blockquote>'''Subukin''' mo ang husay ng mga Pilipino.</blockquote>Ginagamit ang '''subukan''' kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa ng isang tao o bagay nang palihim. Halimbawa:<blockquote>'''Subukan''' mo kung ano ang ginagawa ng mga pinuno ng bansa kapag nagtitipon.</blockquote> === '''Pahirin''' at '''Pahiran''' === Ginagamit ang '''pahirin''' kung ang ibig sabihin ay pag-alis ng isang bagay. Ginagamit ang '''pahiran''' kung ang ibig sabihin ay paglalagay ng bagay sa isang lugar o karaniwan ay sa isang bahagi ng katawan. Halimbawa:<blockquote>'''Pahirin''' mo ang luha sa iyong mata upang ma'''pahiran''' ng gamot.</blockquote> === '''Sundin''' at '''Sundan''' === Ginagamit ang '''sundin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang pagsunod sa payo o pangaral. Halimbawa:<blockquote>'''Sundin''' mo ang payo at utos ng iyong magulang.</blockquote>Ginagamit ang '''sundan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang gayahin o puntahan ang pinupuntahan ng iba. Halimbawa:<blockquote>'''Sundan''' mo ang ginagawa ng iyong magulang upang maging matagumpay ka rin sa buhay.</blockquote> === Walisin at Walisan === Ginagamit ang '''walisin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mga bagay na iwawalis. Ginagamit ang '''walisan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan magwawalis. === '''Pinto''' at '''Pintuan''' === Ginagamit ang '''pinto''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakang pinto. Ginagamit ang '''pintuan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang pinto. === '''May''' at '''Mayroon''' === Ginagamit ang '''may''' kung ang sinusundang salita ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, panghalip o pang-abay. Ginagamit ang '''mayroon''' kung ang sinusundang salita ay pangatnig o pang-ukol. === '''Kata''' at '''Kina''' === Ginagamit ang '''kata''' kung ang ibig-sabihin ay taong kinakausap. Ginagamit ang '''kina''' kung ang ibig-sabihin ay taong pinag-uusapan. === Ikit at Ikot === Ginagamit ang '''ikit''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') paloob. Ginagamit ang '''ikot''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') palabas. === '''Hagdan''' at '''Hagdanan''' === Ginagamit ang '''hagdan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakan at naaapakang hagdan. Ginagamit ang '''hagdanan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang hagdan. === '''Operahin''' at '''Operahan''' === Ginagamit ang '''operahin''' kung ang ibig-sabihin ay ang mismong parte ng katawan na ioopera. Ginagamit ang '''operahan''' kung ang ibig-sabihin ay ang taong ioopera. === Hatiin at Hatian === Ginagamit ang '''hatiin''' kung ang ibig-sabihin ay maghiwa. Ginagamit ang '''hatian''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay sa iba. === '''Iwan''' at '''Iwanan''' === Ginagamit ang '''iwan''' kung ang ibig-sabihin ay hindi naisama. Ginagamit ang '''iwanan''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay. === Nabasag at Binasag === Ginagamit ang '''nabasag''' kung hindi sinasadya ang pagkabasag. Ginagamit ang '''binasag''' kung ang sinasadya ang pagkabasag. === Bumili at Magbili === Ginagamit ang '''bumili''' kung ang ibig-sabihin ay gumastos. Ginagamit ang '''magbili''' kung ang ibig-sabihin ay magbenta. === '''Kumuha''' at '''Manguha''' === Ginagamit ang '''kumuha''' kung iisa. Ginagamit ang '''manguha''' kung maramihan o sama-sama. === '''Dahil''' '''Sa''' at '''Dahilan''' === Ginagamit ang '''dahil sa''' kung ito ay nagpapahiwatig ng sanhi. Ginagamit ang '''dahilan''' kung ito ay ginagamit bilang pangngalan. === '''Taga''' at '''Tiga''' === Ginagamit ang '''taga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pambalana. Ginagamit ang '''tiga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pantangi. == Mga Sanggunian == === Mga Sipi === <references /> === Mga Pinagkukunan === * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 48-49, 254 == Tingnan din == * ''[[Balarila ng Wikang Pambansa]]'' [[Kategorya:Balarila ng partikular na wika]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Wika]] 1m5b7cci6unfpszmwd134ns82uopvq7 2166997 2166996 2025-07-01T02:01:44Z Aghamanon 147345 /* Palabuuan */ nagdagdag ng bagong seksyon 2166997 wikitext text/x-wiki Ang '''balarila ng Tagalog''' ay ang mga patakarang pang-gramatika na nalalarawan ng kayarian/kaayusan ng mga pahayag sa wikang [[Wikang Tagalog|Tagalog]]. Sa Tagalog, may walong mga bahagi ng pananalita: ang [[pandiwa]], [[pangngalan]], [[pang-uri]], [[pang-abay]], [[pang-ukol]], [[panghalip]], [[pangatnig]] at [[pang-angkop]]. == Palatunugan == Tumutukoy ang palatunugan sa pag-aaral ng mga tunog o [[ponema]]/multinig ng isang wika. Makikita sa talay sa ibaba ang lahat ng kinikilalang ponema sa wikang Tagalog: {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align: center;" |+Mga Ponemang Katinig ng Tagalog<ref name=":0">{{Cite book |last=Santiago |first=Alfonso O. |title=Makabagong Balarilang Filipino |last2=Tiangco |first2=Norma G. |publisher=Rex Book Store |year=2003}}</ref> ! colspan="2" | ![[Labial consonant|Panlabi]] ![[Dental consonant|Pangngipin]]- [[Alveolar consonant|Panggilagid]] ![[Postalveolar consonant|Pagka-panggilagid]]/ [[Palatal consonant|Pangmatigas na ngalangala]] ![[Velar consonant|Panlalamunan]] ![[Haptunog]] |- ! colspan="2" |Pailong |{{IPA link|m}} |{{IPA link|n}} | |{{IPA link|ŋ}} | |- ! rowspan="2" |[[Stop consonant|Pasara]] !{{small|[[may tinig]]}} |{{IPA link|p}} |{{IPA link|t}} |({{IPA link|t͡ʃ}}) |{{IPA link|k}} |[[Impit|ʔ]] |- !{{small|[[walang tinig]]}} |{{IPA link|b}} |{{IPA link|d}} |({{IPA link|d͡ʒ}}) |{{IPA link|ɡ}} | |- ! colspan="2" |[[Fricative consonant|Pasutsot]] | |{{IPA link|s}} |({{IPA link|ʃ}}) | |{{IPA link|h}} |- ! colspan="2" |[[Pagilid]]/[[Malapatinig]] | |{{IPA link|l}} |{{IPA link|j}} |{{IPA link|w}} | |- ! colspan="2" |[[Rhotic consonant|Pakatal]] | |{{IPA link|ɾ}} | | | |} {| class="wikitable mw-collapsible" style="text-align:center" |+'''Mga patinig ng Tagalog'''<ref name=":0" /> ! ![[Front vowel|Harap]] ![[Back vowel|Likod]] |- ![[Close vowel|Mataas]] |{{IPA link|i}} |{{IPA link|u}} |- ![[Mid vowel|Gitna]] |{{IPA link|ɛ}} |{{IPA link|ɔ}} |- ![[Open vowel|Mababa]] | colspan="2" |{{IPA link|a}} |} == Palabuuan == Tumutukoy ang '''palabuuan''' o '''palaturingan''' sa pag-aaral ng mga pagbuo ng mga [[morpema]]/multuran, na siyang pinakamaliit na bahagi ng salita na may kahulugan. Halimbawa, binubuo ang salitang “doktora” ng dalawang morpema: “doktor” at ang [[hulapi]]ng “-a”, na nagsasaad ng kasarian ng isang tao o hayop. Nguni’t hindi multuran ang salitang “baba” sa “babae”, sapagka’t wala namang kinalaman ang kahulugan ng “baba” sa salitang “babae”, kahi’t may sarili itong kahulugan.<ref name=":0" /> === Pagbabagong morpoponemiko === Tumutukoy ang mga '''pagbabagong morpoponemiko''' o '''pagbabagong multuringin''' sa pagbabago ng isang morpema, dulot ng pagsasama o pagtatambal ng mga salita. == Bahagi ng Pananalita == === Pangngalan === {{Main article|Pangngalan}} Ang pangngalan ay nagngangalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, konsepto at kaisipan. === Panghalip === {{Main article|Panghalip}} Ang panghalip ay humahalili sa pangngalan. === Pang-uri === {{Main article|Pang-uri}} Ang pang-uri ay naglalarawan ng pangngalan at panghalip. === Pandiwa === {{Main article|Pandiwa}} Ang pandiwa ay nagsasaad ng kilos o galaw. === Pang-abay === {{Main article|Pang-abay}} Ang pang-abay ay naglalarawan ng pandiwa, pang-uri at kapwa pang-abay. === Pangatnig === {{Main article|Pangatnig}} Ang pangatnig ay nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay o pangungusap. === Pang-ukol === {{Main article|Pang-ukol}} Ang pang-ukol ay nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap. === Pang-angkop === {{Main article|Pang-angkop}} Ang pang-angkop ay nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. == Panandang Kohesyong Gramatikal == Ginagamit ang panandang kohesyong gramatikal upang maiwasan ang paulit-ulit na paggamit ng pangngalan o salitang ginagamit sa pagpapahayag. === Pagpapatungkol === Ito ay ang paggamit ng panghalip na tumutukoy sa mga nauna o nahuling pangngalan. May dalawang uri ito. ==== Anapora o Sulyap na Pabalik ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa unahan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Ang ''<u>Kyogen</u>'' ay isang dulang pantanghalang isinisingit sa pagtatanghal ng Noh. '''Ito''' ay naglalayong magpatawa o aliwin ang mga manonood. Kadalasan, '''ito''' ay nagpapatungkol sa realidad ng buhay at sumasalamin sa mga totoong katangian ng tao.</blockquote> ==== Katapora o Sulyap na Pasulong ==== Ito ang tawag sa mga panghalip na ginagamit sa unahan bilang pananda sa pinalitang pangngalan sa hulihan ng pangungusap o talata. Halimbawa:<blockquote>Sa Kyogen na ating binasa, makikita ang hangarin '''niyang''' mapunta sa langit. Bagama't '''siya''' ay kumikitil ng buhay ng mga ibon upang pagkakitaan, ipinaliwanag '''niyang''' hindi siya ang nakikinabang dito. Iyan ang katwiran ni <u>''Kiyoyori''</u>, ang pangunahing tauhan sa dula.</blockquote> === Elipsis === Ito ay ang pagtitipid sa pagpapahayag. May mga salitang hindi na inilalagay o nawawala na sa pahayag sa kadahilanang naiintindihan na ito sa pahayag at magiging paulit-ulit lamang. Halimbawa:<blockquote>Bibihira ang nagsasalin ng mga '''ganito''' sa ibang wika.</blockquote> === Pagpapalit === Ito ay ang paggamit ng iba't iba pang reperensiya sa pagtukoy ng isang bagay o kaisipan. Halimbawa:<blockquote>Dahil sa pagsasalin ng mga akda sa wikang nauunawaan natin ay namumulat tayo sa '''kulturang banyaga'''. Nalalaman natin ang '''kulturang Hapones''' at natututo tayo sa mga gawain nila.</blockquote> === Pag-uugnay === Ito naman ay paggamit ng iba't ibang pangatnig upang pag-ugnayin ang dalawa o higit pang pahayag. Halimbawa:<blockquote>Itinanghal ang Kyogen '''kapag''' tapos na ang pagtatanghal ng Noh '''upang''' maging kaaliw-aliw naman sa manonood ang panonood sa teatro.</blockquote> == Wastong Gamit ng Salita == May mga ibang salita sa Tagalog na nakakalito o nagagamit nang mali. === '''Nang''' at '''Ng''' === Ginagamit ang '''nang''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan; ito ay panimula sa sugnay na di makapag-iisa Halimbawa:<blockquote>Ang Pilipinas ay lalong nakilala sa buong mundo '''nang''' mapili ang Underground River sa Palawan bilang isa sa New Seven Wonders of the World.</blockquote> * bilang pang-abay Halimbawa:<blockquote>Nakatapos '''nang''' mabilis sa mga gawain ang mag-anak na nagtulungan.</blockquote> * sa gitna ng dalawang salitang-ugat o dalawang pandiwang inuulit Halimbawa:<blockquote>Parami '''nang''' parami ang mga turistang dumarating sa bansa.</blockquote>Ginagamit naman ang '''ng''' sa sumusunod na mga pagkakataon: * bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat Halimbawa:<blockquote>Ang nanay ay naghahanda '''ng''' pagkain sa bahay.</blockquote> * bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian Halimbawa:<blockquote>Ang programa '''ng''' pamahalaan para sa pamilya ay maganda.</blockquote> === '''Din/Rin''' at '''Daw/Raw''' === Ginagamit ang '''rin''' at '''raw''' sa mga sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na ''y'' at ''w''. Halimbawa:<blockquote>Gusto '''raw''' niyang mamasyal sa Pilipinas.</blockquote>Ginagamit ang '''din''' at '''daw''' sa sumusunod na pagkakataon: * kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa ''y'' at ''w'' Halimbawa:<blockquote>Mas mahal '''daw''' pumunta sa ibang bansa.</blockquote> * kung ang sinusunsang salita ay nagtatapos sa ''-ri'', ''-ra'', ''-raw'' o ''-ray''<ref>Makabagong Ortograpiyang Pambansa 2013</ref> Halimbawa:<blockquote>Maaari '''din''' akong pumunta sa Pilipinas.</blockquote> === '''Subukin''' at '''Subukan''' === Ginagamit ang '''subukin''' kung sumusuri at nagsisiyat sa uri, lakas o kakayahan ng isang tao o bagay. Halimbawa:<blockquote>'''Subukin''' mo ang husay ng mga Pilipino.</blockquote>Ginagamit ang '''subukan''' kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa ng isang tao o bagay nang palihim. Halimbawa:<blockquote>'''Subukan''' mo kung ano ang ginagawa ng mga pinuno ng bansa kapag nagtitipon.</blockquote> === '''Pahirin''' at '''Pahiran''' === Ginagamit ang '''pahirin''' kung ang ibig sabihin ay pag-alis ng isang bagay. Ginagamit ang '''pahiran''' kung ang ibig sabihin ay paglalagay ng bagay sa isang lugar o karaniwan ay sa isang bahagi ng katawan. Halimbawa:<blockquote>'''Pahirin''' mo ang luha sa iyong mata upang ma'''pahiran''' ng gamot.</blockquote> === '''Sundin''' at '''Sundan''' === Ginagamit ang '''sundin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang pagsunod sa payo o pangaral. Halimbawa:<blockquote>'''Sundin''' mo ang payo at utos ng iyong magulang.</blockquote>Ginagamit ang '''sundan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang gayahin o puntahan ang pinupuntahan ng iba. Halimbawa:<blockquote>'''Sundan''' mo ang ginagawa ng iyong magulang upang maging matagumpay ka rin sa buhay.</blockquote> === Walisin at Walisan === Ginagamit ang '''walisin''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mga bagay na iwawalis. Ginagamit ang '''walisan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan magwawalis. === '''Pinto''' at '''Pintuan''' === Ginagamit ang '''pinto''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakang pinto. Ginagamit ang '''pintuan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang pinto. === '''May''' at '''Mayroon''' === Ginagamit ang '''may''' kung ang sinusundang salita ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, panghalip o pang-abay. Ginagamit ang '''mayroon''' kung ang sinusundang salita ay pangatnig o pang-ukol. === '''Kata''' at '''Kina''' === Ginagamit ang '''kata''' kung ang ibig-sabihin ay taong kinakausap. Ginagamit ang '''kina''' kung ang ibig-sabihin ay taong pinag-uusapan. === Ikit at Ikot === Ginagamit ang '''ikit''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') paloob. Ginagamit ang '''ikot''' kung ang ibig-sabihin ay gumugulong (''spiral'') palabas. === '''Hagdan''' at '''Hagdanan''' === Ginagamit ang '''hagdan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang mismong nahahawakan at naaapakang hagdan. Ginagamit ang '''hagdanan''' kung ang pahayag ay nangangahulugang lugar kung saan nakikita ang hagdan. === '''Operahin''' at '''Operahan''' === Ginagamit ang '''operahin''' kung ang ibig-sabihin ay ang mismong parte ng katawan na ioopera. Ginagamit ang '''operahan''' kung ang ibig-sabihin ay ang taong ioopera. === Hatiin at Hatian === Ginagamit ang '''hatiin''' kung ang ibig-sabihin ay maghiwa. Ginagamit ang '''hatian''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay sa iba. === '''Iwan''' at '''Iwanan''' === Ginagamit ang '''iwan''' kung ang ibig-sabihin ay hindi naisama. Ginagamit ang '''iwanan''' kung ang ibig-sabihin ay magbigay. === Nabasag at Binasag === Ginagamit ang '''nabasag''' kung hindi sinasadya ang pagkabasag. Ginagamit ang '''binasag''' kung ang sinasadya ang pagkabasag. === Bumili at Magbili === Ginagamit ang '''bumili''' kung ang ibig-sabihin ay gumastos. Ginagamit ang '''magbili''' kung ang ibig-sabihin ay magbenta. === '''Kumuha''' at '''Manguha''' === Ginagamit ang '''kumuha''' kung iisa. Ginagamit ang '''manguha''' kung maramihan o sama-sama. === '''Dahil''' '''Sa''' at '''Dahilan''' === Ginagamit ang '''dahil sa''' kung ito ay nagpapahiwatig ng sanhi. Ginagamit ang '''dahilan''' kung ito ay ginagamit bilang pangngalan. === '''Taga''' at '''Tiga''' === Ginagamit ang '''taga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pambalana. Ginagamit ang '''tiga''' kung ang sumusunod na salita ay pangngalang pantangi. == Mga Sanggunian == === Mga Sipi === <references /> === Mga Pinagkukunan === * ''Pinagyamang Pluma 9,'' by Ailene G. Baisa-Julian, Mary Grace G. del Rosario, Nestor S. Lontoc ISBN 978-971-06-3652-5, pp. 48-49, 254 == Tingnan din == * ''[[Balarila ng Wikang Pambansa]]'' [[Kategorya:Balarila ng partikular na wika]] [[Kategorya:Balarila]] [[Kategorya:Wika]] jpkkoudtp43c793mg4shlnl4vhk0jye 2 291920 2167046 2161175 2025-07-01T10:26:27Z Ivan P. Clarin 84769 2167046 wikitext text/x-wiki {{Philippine name|Puedan|Clarin}} {{DISPLAYTITLE:<span style="font-size:120%; font-family:Bakersville Old Face; color:dark brown">Tagagamit:ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</span>}} {{Infobox person | name = Ivan Clarin | native_name = {{nobold|{{lang|fil|ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔}}}} | image = Matang Tubig Down Falls.jpg | caption = Ako (red shirt) sa Matang Tubig ng May 10, 2014. | birth_name = Ivan Earl P. Clarin | birth_date = {{birth date and age|1996|7|30}} | birth_place = [[Calamba City|ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]], [[Laguna|ᜎᜄᜓᜈ]], [[Philippines|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔]] | residence = [[Kapayapaan Village]], [[Canlubang]] | nationality = [[Pilipino|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜓ]] | other_names = Earl (ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔) | education = [[AMA Computer College - Calamba|ᜀᜋ ᜃᜓᜋ᜔ᜉᜓᜆᜒᜇ᜔ ᜃᜓᜎ᜔ᜎᜒᜃ᜔ᜏᜒ - ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]] (2018–2020) | alma_mater = Calamba Manpower Development Center (2016-2018) | height = {{height|m=1.60}} | relatives = Ernest Puedan (cousin)<br>John Rich Puedan (cousin) | family = Gemma (mother)<br>Bryan Clyde (brother) | associated_acts = Elisur Espejo | partner = | spouse = | email = clarin.i@yahoo.com }} {{userpage}} {{User philippines}} {{User tl}} {{User Pilipino}} {{User Wikipedista-tagal |year=2017 |month=8 |day=1}} {{User Facebook}} {{User Google}} {{User windows}} <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#990000;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#339966;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#A7D7F9;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#666666;"></div> __NOTOC__ {| style="width:100%; margin:auto; border-collapse:collapse; margin-bottom:10px;" role="presentation" | style="padding:10px; vertical-align:top; width:75%;" colspan=2 | <div style="line-height:.7em; font-size: 270%; font-family:'Constantia', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif;">ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</div> ---- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:25%; background:#F4F4F4; text-align:center" | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">Contact me</h2> ivanearl{{@}}7.96<br/>earlpuedan{{@}}gmail.com<br/>Wikipedian writer & editor |- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">About me</h2> Ako ay si '''ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔''' o '''Ivan Clarin''' ay isang Wikipedista-editor lamang noong Agosto 2017 na naninirahan sa Lungsod ng Calamba, pinasok ko ang mundo ng Wikipedia noong 2013 ngunit ako ay hindi naging bahagi nito, pero sa [[Wikipediang Tagalog]] ay magbibigay ako ng karagdagang kaalaman at pag-seserbisyo sa websayt na ito upang mapalawig ang kalidad sa [[Wikipedia|Wikipediang Ingles]]. | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">My work</h2> Ako ay isang mag-aaral sa [[AMA Computer College - Calamba]] (2018), sa baitang na 2. | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" | |- | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" rowspan=2| {| width=100% |} |} {{center|[[File:Wikipedia-LGBT.png|200px]]}} <center><span style="font-family:Mongolian Baiti, Euphemia;font-size:330%;color:Black;">ᜏᜒ</span><span style="font-family:Garamond;font-size:240%;color:Black;">ᜃᜒᜉᜒᜇᜒ</span><span style="font-family:Constancia;font-size:330%;color:Black;">ᜀ</span><br><span style="font-family:Constancia, Dotum;font-size:150%;color:Black;">''{{small|ᜀᜅ᜔ ᜋᜎᜌᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜐᜒᜃ᜔ᜎᜓᜉᜒᜇ᜔ᜌ}}''</span></center> ==Mga listahan ng pangalan== {| class="wikitable" style="float:right;" |- ! colspan=5|Main list |- | Alexandrei || {{tcname unused|Bernard}} || {{tcname unused|Cedrick}} || {{tcname unused|Daniel}} || {{tcname unused|Evelyn}} |- | {{tcname unused|Flerida}} || {{tcname unused|Gemma}} || {{tcname unused|Hermy}} || {{tcname unused|Isaiah}} || {{tcname unused|Jayson}} |- | {{tcname unused|Kyle}} || {{tcname unused|Lea}} || {{tcname unused|Marvin}} || {{tcname unused|Nicko}} || {{tcname unused|Odessa}} |- | {{tcname unused|Patrick}} || {{tcname unused|Quiana}} || {{tcname unused|Roman}} || {{tcname unused|Samson}} || {{tcname unused|Tita}} |- | {{tcname unused|Ushes}} || {{tcname unused|Vilma}} || {{tcname unused|Wilson}} || {{tcname unused|Yanesa}} || {{tcname unused|Zach}} |} ==Mga Kawing== *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Log&type=delete&user=IvanP.Clarin&page=&year=&month=-1 Mga Nabura Ko] *[http://tl.wikipedia.org/wiki/Natatangi:Contributions/IvanP.Clarin Mga Ambag Ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala&user=IvanP.Clarin&type=block Mga Hinarang Ko] *[http://toolserver.org/~soxred93/pcount/index.php?name=IvanP.Clarin&lang=tl&wiki=wikipedia Bilang ng Ambag ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala/move&user=IvanP.Clarin Mga Inilipat] *[https://simple.wikipedia.org/wiki/User:Ivan_P._Clarin] {{DEFAULTSORT:Clarin, Ivan Earl}} 83cboabio6y1eipyjs3l1ycwxup7p11 2167047 2167046 2025-07-01T10:27:17Z Ivan P. Clarin 84769 /* Mga listahan ng pangalan */ 2167047 wikitext text/x-wiki {{Philippine name|Puedan|Clarin}} {{DISPLAYTITLE:<span style="font-size:120%; font-family:Bakersville Old Face; color:dark brown">Tagagamit:ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</span>}} {{Infobox person | name = Ivan Clarin | native_name = {{nobold|{{lang|fil|ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔}}}} | image = Matang Tubig Down Falls.jpg | caption = Ako (red shirt) sa Matang Tubig ng May 10, 2014. | birth_name = Ivan Earl P. Clarin | birth_date = {{birth date and age|1996|7|30}} | birth_place = [[Calamba City|ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]], [[Laguna|ᜎᜄᜓᜈ]], [[Philippines|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔]] | residence = [[Kapayapaan Village]], [[Canlubang]] | nationality = [[Pilipino|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜓ]] | other_names = Earl (ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔) | education = [[AMA Computer College - Calamba|ᜀᜋ ᜃᜓᜋ᜔ᜉᜓᜆᜒᜇ᜔ ᜃᜓᜎ᜔ᜎᜒᜃ᜔ᜏᜒ - ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]] (2018–2020) | alma_mater = Calamba Manpower Development Center (2016-2018) | height = {{height|m=1.60}} | relatives = Ernest Puedan (cousin)<br>John Rich Puedan (cousin) | family = Gemma (mother)<br>Bryan Clyde (brother) | associated_acts = Elisur Espejo | partner = | spouse = | email = clarin.i@yahoo.com }} {{userpage}} {{User philippines}} {{User tl}} {{User Pilipino}} {{User Wikipedista-tagal |year=2017 |month=8 |day=1}} {{User Facebook}} {{User Google}} {{User windows}} <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#990000;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#339966;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#A7D7F9;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#666666;"></div> __NOTOC__ {| style="width:100%; margin:auto; border-collapse:collapse; margin-bottom:10px;" role="presentation" | style="padding:10px; vertical-align:top; width:75%;" colspan=2 | <div style="line-height:.7em; font-size: 270%; font-family:'Constantia', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif;">ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</div> ---- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:25%; background:#F4F4F4; text-align:center" | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">Contact me</h2> ivanearl{{@}}7.96<br/>earlpuedan{{@}}gmail.com<br/>Wikipedian writer & editor |- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">About me</h2> Ako ay si '''ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔''' o '''Ivan Clarin''' ay isang Wikipedista-editor lamang noong Agosto 2017 na naninirahan sa Lungsod ng Calamba, pinasok ko ang mundo ng Wikipedia noong 2013 ngunit ako ay hindi naging bahagi nito, pero sa [[Wikipediang Tagalog]] ay magbibigay ako ng karagdagang kaalaman at pag-seserbisyo sa websayt na ito upang mapalawig ang kalidad sa [[Wikipedia|Wikipediang Ingles]]. | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">My work</h2> Ako ay isang mag-aaral sa [[AMA Computer College - Calamba]] (2018), sa baitang na 2. | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" | |- | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" rowspan=2| {| width=100% |} |} {{center|[[File:Wikipedia-LGBT.png|200px]]}} <center><span style="font-family:Mongolian Baiti, Euphemia;font-size:330%;color:Black;">ᜏᜒ</span><span style="font-family:Garamond;font-size:240%;color:Black;">ᜃᜒᜉᜒᜇᜒ</span><span style="font-family:Constancia;font-size:330%;color:Black;">ᜀ</span><br><span style="font-family:Constancia, Dotum;font-size:150%;color:Black;">''{{small|ᜀᜅ᜔ ᜋᜎᜌᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜐᜒᜃ᜔ᜎᜓᜉᜒᜇ᜔ᜌ}}''</span></center> ==Mga listahan ng pangalan== {| class="wikitable" style="float:right;" |- ! colspan=5|2025 Name main list |- | Alexandrei || {{tcname unused|Bernard}} || {{tcname unused|Cedrick}} || {{tcname unused|Daniel}} || {{tcname unused|Evelyn}} |- | {{tcname unused|Flerida}} || {{tcname unused|Gemma}} || {{tcname unused|Hermy}} || {{tcname unused|Isaiah}} || {{tcname unused|Jayson}} |- | {{tcname unused|Kyle}} || {{tcname unused|Lea}} || {{tcname unused|Marvin}} || {{tcname unused|Nicko}} || {{tcname unused|Odessa}} |- | {{tcname unused|Patrick}} || {{tcname unused|Quiana}} || {{tcname unused|Roman}} || {{tcname unused|Samson}} || {{tcname unused|Tita}} |- | {{tcname unused|Ushes}} || {{tcname unused|Vilma}} || {{tcname unused|Wilson}} || {{tcname unused|Yanesa}} || {{tcname unused|Zach}} |} ==Mga Kawing== *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Log&type=delete&user=IvanP.Clarin&page=&year=&month=-1 Mga Nabura Ko] *[http://tl.wikipedia.org/wiki/Natatangi:Contributions/IvanP.Clarin Mga Ambag Ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala&user=IvanP.Clarin&type=block Mga Hinarang Ko] *[http://toolserver.org/~soxred93/pcount/index.php?name=IvanP.Clarin&lang=tl&wiki=wikipedia Bilang ng Ambag ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala/move&user=IvanP.Clarin Mga Inilipat] *[https://simple.wikipedia.org/wiki/User:Ivan_P._Clarin] {{DEFAULTSORT:Clarin, Ivan Earl}} 1p8siagsnx4wawvqlen7s72uh6urbn3 2167048 2167047 2025-07-01T10:32:15Z Ivan P. Clarin 84769 /* Mga listahan ng pangalan */ 2167048 wikitext text/x-wiki {{Philippine name|Puedan|Clarin}} {{DISPLAYTITLE:<span style="font-size:120%; font-family:Bakersville Old Face; color:dark brown">Tagagamit:ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</span>}} {{Infobox person | name = Ivan Clarin | native_name = {{nobold|{{lang|fil|ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔}}}} | image = Matang Tubig Down Falls.jpg | caption = Ako (red shirt) sa Matang Tubig ng May 10, 2014. | birth_name = Ivan Earl P. Clarin | birth_date = {{birth date and age|1996|7|30}} | birth_place = [[Calamba City|ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]], [[Laguna|ᜎᜄᜓᜈ]], [[Philippines|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔]] | residence = [[Kapayapaan Village]], [[Canlubang]] | nationality = [[Pilipino|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜓ]] | other_names = Earl (ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔) | education = [[AMA Computer College - Calamba|ᜀᜋ ᜃᜓᜋ᜔ᜉᜓᜆᜒᜇ᜔ ᜃᜓᜎ᜔ᜎᜒᜃ᜔ᜏᜒ - ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]] (2018–2020) | alma_mater = Calamba Manpower Development Center (2016-2018) | height = {{height|m=1.60}} | relatives = Ernest Puedan (cousin)<br>John Rich Puedan (cousin) | family = Gemma (mother)<br>Bryan Clyde (brother) | associated_acts = Elisur Espejo | partner = | spouse = | email = clarin.i@yahoo.com }} {{userpage}} {{User philippines}} {{User tl}} {{User Pilipino}} {{User Wikipedista-tagal |year=2017 |month=8 |day=1}} {{User Facebook}} {{User Google}} {{User windows}} <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#990000;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#339966;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#A7D7F9;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#666666;"></div> __NOTOC__ {| style="width:100%; margin:auto; border-collapse:collapse; margin-bottom:10px;" role="presentation" | style="padding:10px; vertical-align:top; width:75%;" colspan=2 | <div style="line-height:.7em; font-size: 270%; font-family:'Constantia', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif;">ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</div> ---- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:25%; background:#F4F4F4; text-align:center" | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">Contact me</h2> ivanearl{{@}}7.96<br/>earlpuedan{{@}}gmail.com<br/>Wikipedian writer & editor |- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">About me</h2> Ako ay si '''ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔''' o '''Ivan Clarin''' ay isang Wikipedista-editor lamang noong Agosto 2017 na naninirahan sa Lungsod ng Calamba, pinasok ko ang mundo ng Wikipedia noong 2013 ngunit ako ay hindi naging bahagi nito, pero sa [[Wikipediang Tagalog]] ay magbibigay ako ng karagdagang kaalaman at pag-seserbisyo sa websayt na ito upang mapalawig ang kalidad sa [[Wikipedia|Wikipediang Ingles]]. | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">My work</h2> Ako ay isang mag-aaral sa [[AMA Computer College - Calamba]] (2018), sa baitang na 2. | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" | |- | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" rowspan=2| {| width=100% |} |} {{center|[[File:Wikipedia-LGBT.png|200px]]}} <center><span style="font-family:Mongolian Baiti, Euphemia;font-size:330%;color:Black;">ᜏᜒ</span><span style="font-family:Garamond;font-size:240%;color:Black;">ᜃᜒᜉᜒᜇᜒ</span><span style="font-family:Constancia;font-size:330%;color:Black;">ᜀ</span><br><span style="font-family:Constancia, Dotum;font-size:150%;color:Black;">''{{small|ᜀᜅ᜔ ᜋᜎᜌᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜐᜒᜃ᜔ᜎᜓᜉᜒᜇ᜔ᜌ}}''</span></center> ==Mga listahan ng pangalan== {| class="wikitable" style="float:right;" |- ! colspan=5|2025 Name main list |- | Alexandrei || {{tcname unused|Bernard}} || {{tcname unused|Cedrick}} || {{tcname unused|Daniel}} || {{tcname unused|Evelyn}} |- | {{tcname unused|Flerida}} || {{tcname unused|Gemma}} || {{tcname unused|Hermy}} || {{tcname unused|Isaiah}} || {{tcname unused|Jayson}} |- | {{tcname unused|Kyle}} || {{tcname unused|Lea}} || {{tcname unused|Marvin}} || {{tcname unused|Nicko}} || {{tcname unused|Odessa}} |- | {{tcname unused|Patrick}} || {{tcname unused|Quiana}} || {{tcname unused|Roman}} || {{tcname unused|Samson}} || {{tcname unused|Tita}} |- | {{tcname unused|Ushes}} || {{tcname unused|Vilma}} || {{tcname unused|Wilson}} || {{tcname unused|Yanesa}} || {{tcname unused|Zach}} |- ! colspan=5|2026 Name main list |- | {{tcname unused|Angelo}} || {{tcname unused|Bryn}} || {{tcname unused|Christian}} || {{tcname unused|Derrick}} || {{tcname unused|Erwin}} |- | {{tcname unused|Francis}} || {{tcname unused|Gero}} || {{tcname unused|Hubert}} || {{tcname unused|Iverson}} || {{tcname unused|Jerome}} |- | {{tcname unused|Kiel}} || {{tcname unused|Luis}} || {{tcname unused|Mike}} || {{tcname unused|Niño}} || {{tcname unused|Olivia}} |- | {{tcname unused|Preston}} || {{tcname unused|Queenvy}} || {{tcname unused|Ruel}} || {{tcname unused|Samantha}} || {{tcname unused|Tony}} |- | {{tcname unused|Ulysses}} || {{tcname unused|Veronica}} || {{tcname unused|Wendell}} || {{tcname unused|Yul}} || {{tcname unused|Zyrex}} |} ==Mga Kawing== *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Log&type=delete&user=IvanP.Clarin&page=&year=&month=-1 Mga Nabura Ko] *[http://tl.wikipedia.org/wiki/Natatangi:Contributions/IvanP.Clarin Mga Ambag Ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala&user=IvanP.Clarin&type=block Mga Hinarang Ko] *[http://toolserver.org/~soxred93/pcount/index.php?name=IvanP.Clarin&lang=tl&wiki=wikipedia Bilang ng Ambag ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala/move&user=IvanP.Clarin Mga Inilipat] *[https://simple.wikipedia.org/wiki/User:Ivan_P._Clarin] {{DEFAULTSORT:Clarin, Ivan Earl}} 3piwh7aa45dd7omtp1rwgp2rb153r2z 2167049 2167048 2025-07-01T10:42:18Z Ivan P. Clarin 84769 /* Mga listahan ng pangalan */ 2167049 wikitext text/x-wiki {{Philippine name|Puedan|Clarin}} {{DISPLAYTITLE:<span style="font-size:120%; font-family:Bakersville Old Face; color:dark brown">Tagagamit:ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</span>}} {{Infobox person | name = Ivan Clarin | native_name = {{nobold|{{lang|fil|ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔}}}} | image = Matang Tubig Down Falls.jpg | caption = Ako (red shirt) sa Matang Tubig ng May 10, 2014. | birth_name = Ivan Earl P. Clarin | birth_date = {{birth date and age|1996|7|30}} | birth_place = [[Calamba City|ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]], [[Laguna|ᜎᜄᜓᜈ]], [[Philippines|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔]] | residence = [[Kapayapaan Village]], [[Canlubang]] | nationality = [[Pilipino|ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜓ]] | other_names = Earl (ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔) | education = [[AMA Computer College - Calamba|ᜀᜋ ᜃᜓᜋ᜔ᜉᜓᜆᜒᜇ᜔ ᜃᜓᜎ᜔ᜎᜒᜃ᜔ᜏᜒ - ᜃᜎᜋ᜔ᜊ]] (2018–2020) | alma_mater = Calamba Manpower Development Center (2016-2018) | height = {{height|m=1.60}} | relatives = Ernest Puedan (cousin)<br>John Rich Puedan (cousin) | family = Gemma (mother)<br>Bryan Clyde (brother) | associated_acts = Elisur Espejo | partner = | spouse = | email = clarin.i@yahoo.com }} {{userpage}} {{User philippines}} {{User tl}} {{User Pilipino}} {{User Wikipedista-tagal |year=2017 |month=8 |day=1}} {{User Facebook}} {{User Google}} {{User windows}} <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#990000;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#339966;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#A7D7F9;"></div> <div style="width:25%; float:left;height:4px; background:#666666;"></div> __NOTOC__ {| style="width:100%; margin:auto; border-collapse:collapse; margin-bottom:10px;" role="presentation" | style="padding:10px; vertical-align:top; width:75%;" colspan=2 | <div style="line-height:.7em; font-size: 270%; font-family:'Constantia', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif;">ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜁᜀᜇ᜔ᜎ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔</div> ---- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:25%; background:#F4F4F4; text-align:center" | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">Contact me</h2> ivanearl{{@}}7.96<br/>earlpuedan{{@}}gmail.com<br/>Wikipedian writer & editor |- | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">About me</h2> Ako ay si '''ᜁᜒᜊ᜔ᜀᜈ᜔ ᜃ᜔ᜎ᜔ᜀᜄ᜔ᜁᜒᜈ᜔''' o '''Ivan Clarin''' ay isang Wikipedista-editor lamang noong Agosto 2017 na naninirahan sa Lungsod ng Calamba, pinasok ko ang mundo ng Wikipedia noong 2013 ngunit ako ay hindi naging bahagi nito, pero sa [[Wikipediang Tagalog]] ay magbibigay ako ng karagdagang kaalaman at pag-seserbisyo sa websayt na ito upang mapalawig ang kalidad sa [[Wikipedia|Wikipediang Ingles]]. | style="padding:15px; vertical-align:top; width:37%;" rowspan=3 | <h2 style="font-family:'Helvetica Neue', 'Lucida Grande', Tahoma, Verdana, sans-serif; border-bottom:0;">My work</h2> Ako ay isang mag-aaral sa [[AMA Computer College - Calamba]] (2018), sa baitang na 2. | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" | |- | style="padding:10px 0; vertical-align:top; width:25%; text-align:center; background:#F4F4F4;" rowspan=2| {| width=100% |} |} {{center|[[File:Wikipedia-LGBT.png|200px]]}} <center><span style="font-family:Mongolian Baiti, Euphemia;font-size:330%;color:Black;">ᜏᜒ</span><span style="font-family:Garamond;font-size:240%;color:Black;">ᜃᜒᜉᜒᜇᜒ</span><span style="font-family:Constancia;font-size:330%;color:Black;">ᜀ</span><br><span style="font-family:Constancia, Dotum;font-size:150%;color:Black;">''{{small|ᜀᜅ᜔ ᜋᜎᜌᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜐᜒᜃ᜔ᜎᜓᜉᜒᜇ᜔ᜌ}}''</span></center> ==Mga listahan ng pangalan== {| class="wikitable" style="float:right;" |- ! colspan=5|2025 Name main list |- | Alexandrei || {{tcname unused|Bernard}} || {{tcname unused|Cedrick}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Daniel}} || {{tcname unused|Evelyn}} |- | {{tcname unused|Flerida}} || {{tcname unused|Gemma}} || {{tcname unused|Hermy}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Isaiah}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Jayson}} |- |style="background-color:lightyellow;"| {{tcname unused|Kyle}} || {{tcname unused|Lea}} || {{tcname unused|Marvin}} || {{tcname unused|Nicko}} || {{tcname unused|Odessa}} |- | {{tcname unused|Patrick}} || {{tcname unused|Quiana}} || {{tcname unused|Roman}} || {{tcname unused|Samson}} || {{tcname unused|Tita}} |- | style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Ushes}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Vilma}} || {{tcname unused|Wilson}} || {{tcname unused|Yanesa}} || {{tcname unused|Zach}} |- ! colspan=5|2026 Name main list |- | style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Angelo}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Bryn}} || {{tcname unused|Christian}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Derrick}} || {{tcname unused|Erwin}} |- | {{tcname unused|Francis}} || {{tcname unused|Gero}} || {{tcname unused|Hubert}} || {{tcname unused|Iverson}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Jerome}} |- | style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Kiel}} || {{tcname unused|Luis}} || {{tcname unused|Mike}} || {{tcname unused|Niño}} || style="background-color:lightyellow;"|{{tcname unused|Olivia}} |- |style="background-color:lightyellow;"| {{tcname unused|Preston}} || {{tcname unused|Queenvy}} || {{tcname unused|Ruel}} || {{tcname unused|Samantha}} || {{tcname unused|Tony}} |- | {{tcname unused|Ulysses}} || {{tcname unused|Veronica}} || {{tcname unused|Wendell}} || {{tcname unused|Yul}} || {{tcname unused|Zyrex}} |} ==Mga Kawing== *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Log&type=delete&user=IvanP.Clarin&page=&year=&month=-1 Mga Nabura Ko] *[http://tl.wikipedia.org/wiki/Natatangi:Contributions/IvanP.Clarin Mga Ambag Ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala&user=IvanP.Clarin&type=block Mga Hinarang Ko] *[http://toolserver.org/~soxred93/pcount/index.php?name=IvanP.Clarin&lang=tl&wiki=wikipedia Bilang ng Ambag ko] *[http://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natatangi:Tala/move&user=IvanP.Clarin Mga Inilipat] *[https://simple.wikipedia.org/wiki/User:Ivan_P._Clarin] {{DEFAULTSORT:Clarin, Ivan Earl}} qncjohjvtuvz6b9ozd516ffisshe5lo 0 300993 2166962 2139364 2025-06-30T13:30:04Z Superastig 11141 /* Mga sanggunian */ Magdagdag ng padron. 2166962 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | | name = Mabuhay Broadcasting System | logo = | type = [[:en:Private company|Pribado]] | industry = [[Mass media|Pagsasahimpapawid]] | foundation = December 13, 1973 | founder = Quirino de Guzman Sr.<br />Arcardio Carandang<ref>{{Cite web |url=http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2006/november2006/160347.htm |title=G.R. No. 160347 |access-date=February 10, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160630151908/http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2006/november2006/160347.htm |archive-date=June 30, 2016 |url-status=dead }}</ref> | location = [[Pasig]] | key_people = Cynthia G. Ragasa <small>(Chairwoman)</small><br />Manuelito F. Luzon <small>(Presidente)</small> | owner = {{ubl|Pamilya Ragasa (64%)|Pamilya Henares (25%)|Iba (11%)}} | parent = | revenue = | net_income = | num_employees = | homepage = |}} Ang '''Mabuhay Broadcasting System, Inc. (MBSI)''' ay isang kumpanyang pagsasahimpapawid na mayoryang pagmamay-ari ng pamilya Ragasa family, mga tagapagmana ni Quirino De Guzman. Ang punong tanggapan nito ay matatagpuan sa 17th Floor, The Centerpoint, Julia Vargas Ave., [[Ortigas Center]], [[Pasig]]. Nagpapatakbo ni Manuelito "Manny" F. Luzon ang kumpanyang ito ng mga himpilan sa buong bansa bilang '''Win Radio'''.<ref>{{Cite web | url = https://storage.googleapis.com/request-attachments/e8ZUj89ipETjpGZ5eD4CfLDFd2TzVsaUssADKOF62wINtAdUSS9NoXjiv7viAZB87bBBJoYEapoY471eJoYZvE9gQzzCmKqj19HM/FMDec2021.pdf | title = 2021 NTC FM Stations | website = [[Freedom of Information Order (Philippines)|foi.gov.ph]] | access-date = July 13, 2022}}</ref> ==Ksaysayan== Itinatag ang Mabuhay Broadcasting System noong Nobyembre 1973 mula sa joint venture nina Quirino De Guzman Sr. at Arcadio M. Carandang. Namahala si Carandang sa mga teknikal na gawain, samantala namahala si De Guzman sa mga pinansyal na gawain at prangkisa ng MBSI.<ref>{{Cite web |url=http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2006/november2006/160347.htm |title=G.R. No. 160347 |access-date=February 10, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160630151908/http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2006/november2006/160347.htm |archive-date=June 30, 2016 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno7395.html|title = Philippine Laws, Statutes and Codes - Chan Robles Virtual Law Library}}</ref> Noong 2011, binil ng hindi kilalang grupo ang [[DZXQ]], na naging konektado sa [[Information Broadcast Unlimited]]. Hindi nagtagal at binili ng pamilya Henares ang minoryang parte ng MBSI. Noong 2016, pagkatapos nung ipinasa ang House Bill No. 5982<ref>{{cite web |url=http://senate.gov.ph/lisdata/2209018817!.pdf |title=House Bill No. 5982 |website=senate.gov.ph |archive-url=https://web.archive.org/web/20160216122245/http://senate.gov.ph/lisdata/2209018817%21.pdf |archive-date=February 16, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://senate.gov.ph/lis/bill_res.aspx?congress%3D16%26q%3DHBN-5982 |title=16th Congress - House Bill No. 5982 - Senate of the Philippines |accessdate=February 10, 2016 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160216122242/http://senate.gov.ph/lis/bill_res.aspx?congress=16&q=HBN-5982 |archivedate=February 16, 2016 }}</ref> para baguhin ang prangkisa ng MBSI at palawigin ang operasyon nito sa buong bansa, binili nito ang mga himpilan ng [[Progressive Broadcasting Corporation]] sa iba't ibang rehiyon.<ref>{{Cite web|url = https://techthetruth.wordpress.com/2016/06/16/progressive-broadcasting-corporation-untv-franchise-renewed/|title = Progressive Broadcasting Corporation (UNTV) franchise renewed for another 25 years|date = June 16, 2016|access-date = Nobyembre 17, 2024|archive-date = Hunyo 27, 2019|archive-url = https://web.archive.org/web/20190627172808/https://techthetruth.wordpress.com/2016/06/16/progressive-broadcasting-corporation-untv-franchise-renewed/|url-status = dead}}</ref> ==Mga Himpilan== {| class="wikitable" |- ! Branding ! Callsign ! Frequency ! Power ! Location |- | Win Radio Manila | [[DWKY]] | 91.5 MHz | 25 kW | [[Kalakhang Maynila]] |- | Win Radio Naga | DWMW | 107.9 MHz | 10 kW | [[Naga, Camarines Sur|Naga]] |- | Win Radio Iloilo | [[DYNY-FM|DYNY]] | 107.9 MHz | 10 kW | [[Lungsod ng Iloilo]] |- | Win Radio Cebu | [[DYNU]] | 107.5 MHz | 10 kW | [[Lungsod ng Cebu]] |- | Win Radio Cagayan de Oro | [[DXNY-FM|DXNY]] | 107.9 MHz | 10 kW | [[Cagayan de Oro]] |- | Win Radio Davao | [[DXNU-FM|DXNU]] | 107.5 MHz | 10 kW | [[Lungsod ng Davao]] |} ===Mga dating Himpilan=== {| class="wikitable" |- ! Callsign ! Frequency ! Power ! Location ! Kasalukuyang Pagmamay-ari |- | [[DZXQ]] | 1350 kHz | 50 kW | [[Kalakhang Maynila]] | [[Information Broadcast Unlimited]] |} ==Mga sanggunian== {{Reflist}} {{Radyo sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga kumpanyang pagsasahimpapawid]] ronxb1bn6kwixfnfm77jjyrhmwsijkb 0 310654 2167040 2164775 2025-07-01T09:13:32Z Ivan P. Clarin 84769 2167040 wikitext text/x-wiki Ang '''Yasmin''' ay isang uri ng pangalan pang babae ay mula sa [[persiya]] at hango sa puting bulaklak o [[sampaga]] sa ingles, ay ''jasmine'', ''jasmin''. ==Mga kilalang tao na may pangalang Yasmin== [[Talaksan:Jasminum grandiflorum (Oleaceae).jpg|thumb|Ang bulaklak ng sampaga o jasmine.]] * Yasmin Finney - (b. 2003) Ay isang ingles na aktres. * Yasmin Vossoughain - Ay isang journalist. * Yasmin Bannerman (b. 1972), English actress * Yasmin Benoit (b. 1996), English model and activist * Yasmin Bevan, English headteacher * Yasmin Brunet (b. 1988), Ay isang Brazilian model * Yasmin Deliz (b. 1987), Ay isang Amerikanang reggaetón singer-songwriter, model and actress * Yasmin Evans (b. 1990), Ay isang British TV and radio presenter {{disambiguation|bio}} [[Kategorya:Paglilinaw]] [[Kategorya:Pangalan]] ppovp6nvr32yuke4uv0r8juh8kxfycx 0 329068 2166979 2166471 2025-06-30T22:39:22Z 110.54.152.128 /* Mga sanggunian */ la 2166979 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = X Corp. | logo = X logo 2023.svg | logo_size = 100px | image = | image_size = 250px | image_caption = [[Market Square (San Francisco)|Market Square]] (also X Square), the company's headquarters in [[San Francisco]], July 2023 | type = [[Subsidiary]] | industry = {{unbulleted list| * [[Technology]] * [[Social media]] * [[Internet]]}} | predecessor = [[Twitter, Inc.]] | founded = {{Start date and age|2023|03|09|mf=yes}}{{efn|In an April 4, 2023, court filing, [[Twitter, Inc.]] disclosed that it no longer existed and was consolidated into X Corp. The corporation was created under [[Nevada corporation|Nevada corporate law]] on March 9, 2023.<ref>{{Cite web |url=https://www.barrons.com/articles/twitter-nevada-musk-1f998f30 |title=Twitter Inc. 'No Longer Exists.' Why Elon Musk Chose Nevada For X Holdings. |date=April 11, 2023 |last=Smith |first=Connor |work=[[Barron's (newspaper)|Barron's]] |access-date=April 11, 2023 |archive-date=April 12, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412031849/https://www.barrons.com/articles/twitter-nevada-musk-1f998f30 |url-status=live }}</ref>}} | founder = [[Elon Musk]] | hq_location_city = [[San Francisco, California]] | hq_location_country = [[Estados Unidos]] | area_served = Buong bundo | key_people = {{Unbulleted list|[[Elon Musk]] ([[Chief technology officer|CTO]] at [[Executive Chairman]])|[[Linda Yaccarino]] ([[Chief executive officer|CEO]])}} | services = [[X (hatirang pangmadla)|X]]<br>[[Twitter]] (wala na) | owner = | parent = [[X Holdings Corp]]. | subsid = X Payments LLC<ref>{{Cite web |last=Capoot |first=Ashley |date=2024-01-09 |title=Elon Musk's X to launch peer-to-peer payments this year |url=https://www.cnbc.com/2024/01/09/elon-musks-x-to-launch-peer-to-peer-payments-this-year-.html |access-date=2024-02-15 |website=CNBC |language=en |archive-date=January 11, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240111204648/https://www.cnbc.com/2024/01/09/elon-musks-x-to-launch-peer-to-peer-payments-this-year-.html |url-status=live }}</ref> | num_employees = {{circa|1,500}} (August 2023)<ref>{{cite news |url=https://apnews.com/article/twitter-x-corp-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-0131c61ac296955d424fd057f6b0196d |title=Twitter-turned-X CEO Linda Yaccarino focuses on winning back big brands on Elon Musk's platform |date=August 10, 2023 |publisher=Associated Press |access-date=August 13, 2023 |archive-date=October 8, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231008165105/https://apnews.com/article/twitter-x-corp-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-0131c61ac296955d424fd057f6b0196d |url-status=live }}</ref> | website = {{Official URL}} }} Ang '''X Corp.''' ay isang [[kumpanya ng teknolohiya]]ng [[Estados Unidos|Amerikano]] na itinatag ni [[Elon Musk]] noong 2023 bilang kahalili sa [[Twitter, Inc.]] Ito ay isang subsidiary na ganap na pagmamay-ari ng '''X Holdings Corp.''', na pagmamay-ari mismo ni Musk. Ang kumpanya ay nagmamay-ari ng social networking service na [[X (hatirang pangmadla)|X]] (dating [[Twitter]]) at nag-anunsyo ng mga planong gamitin ito bilang batayan para sa iba pang mga alok.<ref>{{Cite news |last=Brown |first=Ryan |date=April 13, 2023 |title=Twitter partners with eToro to let users trade stocks, crypto as Musk pushes app into finance |agency=CNBC |url=https://www.cnbc.com/2023/04/13/twitter-to-let-users-access-stocks-crypto-via-etoro-in-finance-push.html |url-status=live |access-date=April 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413082513/https://www.cnbc.com/2023/04/13/twitter-to-let-users-access-stocks-crypto-via-etoro-in-finance-push.html |archive-date=April 13, 2023}}</ref><ref>{{Cite web |last=Capoot |first=Ashley |date=July 29, 2023 |title=X logo officially replaces Twitter's famous bird on mobile app, building headquarters |url=https://www.cnbc.com/2023/07/29/x-logo-officially-replaces-twitters-famous-bird-on-mobile-app-.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230731224836/https://www.cnbc.com/2023/07/29/x-logo-officially-replaces-twitters-famous-bird-on-mobile-app-.html |archive-date=July 31, 2023 |access-date=August 1, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> == Kasaysayan == Noong Abril 2022, ang mga pag-file na isinumite sa [[Securities and Exchange Commission]] (SEC) ay nagsiwalat na ang Musk ay bumuo ng tatlong corporate entity sa [[Delaware]], lahat ay nasa ilalim ng pangalan ng X Holdings. Ayon sa mga pagsasampa, ang isa sa mga entity ay sumanib sa [[Twitter, Inc.]], habang ang isa ay magsisilbing parent company ng bagong pinagsamang kumpanya. Ang ikatlong entity ay tutulong sa pagkuha ng {{US$|13}} bilyon na pautang na ibinibigay ng iba't ibang malalaking bangko upang makakuha ng [[Twitter]].<ref name="SlateInfo2">{{Cite web |last=Pahwa |first=Nitish |last2=Joseph Stern |first2=Mark |date=April 10, 2023 |title=Twitter Isn't a Company Anymore |url=https://slate.com/technology/2023/04/twitter-inc-x-corp-elon-musk-x-nevada.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230418023557/https://slate.com/technology/2023/04/twitter-inc-x-corp-elon-musk-x-nevada.html |archive-date=April 18, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Slate (magazine)|Slate]]}}</ref> Ang pangalang "X" ay nagsimula sa [[X.com (bangko)|X.com]], isang online na bangko na itinatag ni Musk noong 1999. Noong Marso 2000, sumanib ang X.com sa kakumpitensyang [[Confinity]] upang lumikha ng [[PayPal]].{{Sfn|Vance|2017}} Isinaalang-alang ni Musk na bumuo ng isang holding company na pinangalanang "X" para sa [[Tesla, Inc.]] at [[SpaceX]] noong Agosto 2012.<ref>{{Cite web |date=August 31, 2012 |title=Musk says may form holding company for Tesla, SpaceX |url=https://www.reuters.com/article/us-tesla-spacex/musk-says-may-form-holding-company-for-tesla-spacex-idUSBRE87U0KR20120831 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412033240/https://www.reuters.com/article/us-tesla-spacex/musk-says-may-form-holding-company-for-tesla-spacex-idUSBRE87U0KR20120831 |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |publisher=[[Reuters]]}}</ref> Noong Hulyo 2017, muling nakuha ni Musk ang domain na X.com, para sa hindi natukoy na halaga, mula sa PayPal.<ref>{{Cite web |last=Huang |first=Echo |date=July 11, 2017 |title=Elon Musk bought a web domain worth millions with "sentimental value" to him |url=https://qz.com/1026167/elon-musk-just-bought-x-com-the-domain-he-once-owned-from-paypal |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412033241/https://qz.com/1026167/elon-musk-just-bought-x-com-the-domain-he-once-owned-from-paypal |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Quartz (publication)|Quartz]]}}</ref> Muling pinatunayan ni Musk ang kanyang suporta para sa pangalang "X" noong Disyembre 2020, na tumugon sa isang user ng Twitter na nag-renew ng mga tawag para kay Musk na bumuo ng isang bagong kumpanyang may hawak sa ilalim ng pangalang iyon, bagama't ibinasura niya ang ideya ng X na makuha ang kanyang mga negosyo.<ref>{{Cite web |last=O'Kane |first=Sean |date=April 21, 2022 |title=Musk Forms 'X Holdings' After Hints at a Parent Company for Tesla, SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-04-21/musk-forms-x-holdings-after-hints-at-parent-for-tesla-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230416071316/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-04-21/musk-forms-x-holdings-after-hints-at-parent-for-tesla-spacex |archive-date=April 16, 2023 |access-date=April 11, 2023 |publisher=[[Bloomberg News]]}}</ref> Ang konsepto para sa X ay lumakas noong Oktubre 2022, nang mag-tweet si Musk na ang pagkuha ng Twitter ay "isang accelerant sa paglikha ng X, ang app para sa lahat" o ''everything app''. Ayon sa Musk, mapabilis ng Twitter ang paglikha ng X sa pamamagitan ng "3 hanggang 5 taon". Nagpahayag si Musk ng interes sa paggawa ng app na katulad ng [[WeChat]] —isang Chinese instant messaging, social media, at mobile payment app—sa isang podcast noong Mayo 2022.<ref>{{Cite web |last=Huang |first=Kalley |date=October 6, 2022 |title=What Does X Mean to Elon Musk? |url=https://www.nytimes.com/2022/10/06/technology/elon-musk-x.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410133325/https://www.nytimes.com/2022/10/06/technology/elon-musk-x.html |archive-date=April 10, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Noong Hunyo, sinabi ni Musk sa mga empleyado na ang Twitter ay isang "digital town square" na dapat sumaklaw sa lahat, tulad ng WeChat.<ref>{{Cite web |last=Isaac |first=Mike |date=June 16, 2022 |title=Elon Musk tells Twitter's employees he wants the service to 'contribute to a better, long-lasting civilization.' |url=https://www.nytimes.com/2022/06/16/technology/elon-musk-twitter-employees-meeting.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230114225902/https://www.nytimes.com/2022/06/16/technology/elon-musk-twitter-employees-meeting.html |archive-date=January 14, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Sa isang kumperensya ng [[Morgan Stanley]] noong Marso 2023, muling binanggit ni Musk ang X bilang potensyal na "pinakamalaking institusyong pinansyal sa mundo".<ref>{{Cite web |last=Saul |first=Derek |date=March 7, 2023 |title=Musk's New Twitter Dream: Become 'Biggest Financial Institution In The World' |url=https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/03/07/musks-new-twitter-dream-become-biggest-financial-institution-in-the-world/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412040417/https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/03/07/musks-new-twitter-dream-become-biggest-financial-institution-in-the-world/ |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Forbes]]}}</ref> Noong 27 Oktubre 2022, [[Pagkuha ng Twitter ni Elon Musk|nakuha]] ni Musk ang Twitter sa halagang $44 bilyon, at pagkatapos ay naging [[Punong executive officer|CEO]] nito.<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |last2=Hirsch |first2=Lauren |date=October 27, 2022 |title=Elon Musk Completes $44 Billion Deal to Own Twitter |url=https://www.nytimes.com/2022/10/27/technology/elon-musk-twitter-deal-complete.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221029090805/https://www.nytimes.com/2022/10/27/technology/elon-musk-twitter-deal-complete.html |archive-date=October 29, 2022 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> == Formation (2023–kasalukuyan) == Noong 9 Marso 2023, inirehistro ni Musk ang X Corp. sa [[Nevada]]. Sa parehong araw, inirehistro ni Musk ang kumpanya ng [[Artipisyal na katalinuhan|artificial intelligence]] (AI) na [[XAI (kumpanya)|X.AI]] .<ref>{{Cite web |last=Peters |first=Jay |last2=Roth |first2=Emma |date=April 14, 2023 |title=Elon Musk founds new AI company called X.AI |url=https://www.theverge.com/2023/4/14/23684005/elon-musk-new-ai-company-x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414223834/https://www.theverge.com/2023/4/14/23684005/elon-musk-new-ai-company-x |archive-date=April 14, 2023 |access-date=April 14, 2023 |publisher=[[The Verge]]}}</ref> Pagkaraan ng buwang iyon, nag-apply si Musk na pagsamahin ang X Holdings I sa X Holdings Corp. at [[Twitter, Inc.]] sa X Corp.<ref name="SlateInfo2"/> Sa pag-file, isiniwalat ni Musk na ang X Holdings Corp. ay mayroong $2 milyon sa kapital, ngunit ang X Holdings Corp. magsisilbing parent company para sa X Corp <ref>{{Cite news |last=Feeley |first=Jef |title=Twitter becomes X Corporation as Musk advances 'everything app' hopes |work=[[The Irish Times]] |url=https://www.irishtimes.com/technology/2023/04/11/ex-twitter-chief-executive-parag-agrawal-reveals-doj-probe-in-pursuit-of-legal-fees-repayment/ |url-status=live |access-date=April 11, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240320125638/https://www.irishtimes.com/technology/2023/04/11/ex-twitter-chief-executive-parag-agrawal-reveals-doj-probe-in-pursuit-of-legal-fees-repayment/ |archive-date=March 20, 2024}}</ref> Sa isang email sa buong kumpanya sa buwang iyon, inihayag ni Musk na ang mga empleyado ng Twitter ay makakatanggap ng stock sa X Corp.<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |last2=Mac |first2=Ryan |date=March 26, 2023 |title=Elon Musk Values Twitter at $20 Billion |url=https://www.nytimes.com/2023/03/26/technology/elon-musk-twitter-value.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230411034427/https://www.nytimes.com/2023/03/26/technology/elon-musk-twitter-value.html |archive-date=April 11, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Sa isang Abril 2023 na paghahain ng korte para sa isang patuloy na kaso na inihain ng politikal na aktibistang si [[Laura Loomer]] laban sa Twitter at sa dating CEO nitong si [[Jack Dorsey]], inabisuhan ng Twitter, Inc. ang korte na ito ay pinagsama-sama sa X Corp., isang korporasyon sa Nevada na nakabase sa [[Lungsod ng Carson, Nevada|Carson City]]. Ang isang katulad na paghaharap ay ginawa sa [[US District Court para sa Southern District ng Florida]].<ref>{{Cite web |last=Gaus |first=Annie |date=April 11, 2023 |title=Twitter Is Now Called X Corp and 'No Longer Exists' |url=https://sfstandard.com/business/twitter-is-now-called-x-corp-and-no-longer-exists/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230411211347/https://sfstandard.com/business/twitter-is-now-called-x-corp-and-no-longer-exists/ |archive-date=April 11, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The San Francisco Standard]]}}</ref> Noong 11 Mayo 2023, nag-tweet si Musk na natagpuan niya ang kanyang kapalit bilang CEO ng Twitter at X Corp. Kinabukasan, noong 12 Mayo 2023, pinangalanan niya si [[Linda Yaccarino]] bilang bagong CEO, at idinagdag na siya ay "pangunahing tututuon sa mga pagpapatakbo ng negosyo, habang ako ay tumutuon sa disenyo ng produkto at bagong teknolohiya." <ref>{{Cite web |last=Roth |first=Emma |date=May 12, 2023 |title=Twitter's new CEO is Linda Yaccarino, a longtime ad exec for NBCU |url=https://www.theverge.com/2023/5/12/23721107/twitter-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-nbc |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230512160254/https://www.theverge.com/2023/5/12/23721107/twitter-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-nbc |archive-date=May 12, 2023 |access-date=May 12, 2023 |website=[[The Verge]]}}</ref> Sinabi ni Musk na ililipat niya ang kanyang tungkulin sa executive chairman at chief technology officer.<ref name="VarietyCEO">{{Cite web |last=Spangler |first=Todd |date=May 12, 2023 |title=Elon Musk Confirms Linda Yaccarino as Twitter's New CEO, Focused on Business Operations |url=https://variety.com/2023/digital/news/linda-yaccarino-twitter-ceo-musk-confirms-1235611144/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230728161719/https://variety.com/2023/digital/news/linda-yaccarino-twitter-ceo-musk-confirms-1235611144/ |archive-date=July 28, 2023 |access-date=June 6, 2023 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref> Pinalitan ni Yaccarino si Musk noong 5 Hunyo 2023.<ref name="twtr-ceo">{{Cite news |last=Frier |first=Sarah |date=June 5, 2023 |title=Twitter's New CEO Linda Yaccarino Has First Day in the Role |publisher=Bloomberg News |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-06-06/twitter-s-new-ceo-yaccarino-has-first-day-in-the-role |url-status=live |access-date=June 6, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230626134649/https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-06-06/twitter-s-new-ceo-yaccarino-has-first-day-in-the-role |archive-date=June 26, 2023}}</ref> Sa katapusan ng Mayo 2023, tinantya ng [[Mga Pamumuhunan sa Fidelity|Fidelity Investments]] ang halaga ng kumpanya sa $15 bilyon.<ref>{{Cite news |last=Ryan Mac |last2=Tiffany Hsu |date=June 5, 2023 |title=Twitter's U.S. Ad Sales Plunge 59% as Woes Continue |work=The New York TImes |url=https://www.nytimes.com/2023/06/05/technology/twitter-ad-sales-musk.html |url-status=live |access-date=June 5, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231019232412/https://www.nytimes.com/2023/06/05/technology/twitter-ad-sales-musk.html |archive-date=October 19, 2023}}</ref> Nang maglaon, tumaas ito sa halagang $27 bilyon noong Hulyo,<ref>{{Cite web |last=Katje |first=Chris |date=August 1, 2023 |title=Fidelity Increases Valuation On X After Twitter Name Change: Here's How Much The Social Media Platform Is Worth |url=https://benzinga.com/markets/mutual-funds/23/08/33501596/fidelity-increases-valuation-on-x-after-twitter-name-change-heres-how-much-the-social-media- |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014181334/https://www.benzinga.com/markets/mutual-funds/23/08/33501596/fidelity-increases-valuation-on-x-after-twitter-name-change-heres-how-much-the-social-media- |archive-date=October 14, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Benzinga]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Primack |first=Dan |date=July 31, 2023 |title=Fidelity marks up its Twitter/X shares for second straight month |url=https://www.axios.com/2023/07/31/fidelity-marks-up-its-twitterx-shares-for-second-straight-month |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230901031813/https://www.axios.com/2023/07/31/fidelity-marks-up-its-twitterx-shares-for-second-straight-month |archive-date=September 1, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Axios (website)|Axios]]}}</ref> at hanggang humigit-kumulang $28.5 bilyon sa pagtatapos ng Agosto.<ref>{{Cite web |last=Alvarez |first=Simon |date=August 23, 2023 |title=Elon Musk shares optimistic outlook for X: $1T market cap "not out of the question" |url=https://teslarati.com/elon-musk-x-1-trillion-market-cap-not-out-of-the-question |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20230903174756/https://www.teslarati.com/elon-musk-x-1-trillion-market-cap-not-out-of-the-question/ |archive-date=September 3, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=Teslarati}}</ref><ref>{{Cite web |last=Primack |first=Dan |date=August 30, 2023 |title=Elon Musk's X is gaining value, Fidelity says |url=https://axios.com/2023/08/30/elon-musks-x-value-fidelity |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230922164935/https://www.axios.com/2023/08/30/elon-musks-x-value-fidelity |archive-date=September 22, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Axios (website)|Axios]]}}</ref> Noong Hulyo 2023, nang pinalitan ang pangalan at logo ng Twitter bilang X, nagtayo ang kumpanya ng isang higanteng iluminadong letrang X sa bubong ng [[Market Square|punong tanggapan nito]] sa San Francisco nang hindi kumukuha ng mga kinakailangang permit. 24 na reklamo ang inihain ng mga kapitbahay na nag-aalala tungkol sa maliwanag na kumikislap na ilaw at integridad ng istruktura. Dalawang beses na tinanggihan ang mga inspektor ng pag-access sa bubong, at binanggit ng lungsod ang kumpanya para sa isang paglabag sa code ng gusali. Inalis ng X ang karatula pagkatapos ng ilang araw.<ref>{{Cite web |last=Lynch |first=Jamiel |date=July 31, 2023 |title=A flashing 'X' was installed atop the San Francisco headquarters following Twitter's rebrand. A city complaint says the sign went up without a permit |url=https://www.cnn.com/2023/07/30/tech/san-francisco-investigates-twitter-x-sign/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230810034845/https://www.cnn.com/2023/07/30/tech/san-francisco-investigates-twitter-x-sign/index.html |archive-date=August 10, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[CNN]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=July 31, 2023 |title=Brightly flashing 'X' sign removed from the San Francisco building that was Twitter's headquarters |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/brightly-flashing-sign-removed-former-twitters-san-francisco-101884217 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230909122615/https://abcnews.go.com/US/wireStory/brightly-flashing-sign-removed-former-twitters-san-francisco-101884217 |archive-date=September 9, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[The Associated Press]] |publisher=[[ABC News]]}}</ref> Noong Agosto 2023, sinabi ng CEO na si Linda Yaccarino na mayroon siyang "operational autonomy" sa ilalim ng may-ari na si Elon Musk para patakbuhin ang negosyo, at na siya ay kasangkot sa lahat ng bagay sa pagpapatakbo ng kumpanya.<ref>{{Cite web |last=Goswami |first=Rohan |date=August 10, 2023 |title=X CEO Linda Yaccarino explains reason for getting rid of Twitter name |url=https://cnbc.com/2023/08/10/x-corp-ceo-linda-yaccarino-says-she-has-autonomy-under-elon-musk.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014122421/https://www.cnbc.com/2023/08/10/x-corp-ceo-linda-yaccarino-says-she-has-autonomy-under-elon-musk.html |archive-date=October 14, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[CNBC]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Wile |first=Rob |date=August 10, 2023 |title=Linda Yaccarino, CEO of X, says she has autonomy from Elon Musk to run the business |url=https://nbcnews.com/business/business-news/twitter-x-ceo-linda-yaccarino-automony-from-elon-musk-run-business-rcna99202 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231018085032/https://www.nbcnews.com/business/business-news/twitter-x-ceo-linda-yaccarino-automony-from-elon-musk-run-business-rcna99202 |archive-date=October 18, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[NBC News]]}}</ref> Binuksan din ni Yaccarino ang pangangatwiran sa likod ng "kontrobersyal" na pagpapalit ng pangalan ng Twitter sa X,<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |date=August 3, 2023 |title=So What Do We Call Twitter Now Anyway? |url=https://nytimes.com/2023/08/03/technology/twitter-x-tweets-elon-musk.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231012220459/https://www.nytimes.com/2023/08/03/technology/twitter-x-tweets-elon-musk.html |archive-date=October 12, 2023 |access-date=August 11, 2023}}</ref> kung saan sinabi niya na ang rebranding ay mahalagang "pagpapalaya" mula sa Twitter. Sinabi rin ni Yaccarino na kung nanatili ang mga user sa Twitter, ang mga pagbabago ay magiging "incremental" lamang at sa X, iniisip nila ang "kung ano ang posible".<ref>{{Cite web |last=Barr |first=Kyle |date=August 11, 2023 |title=Twitter's CEO Makes New Excuses for Musk's Dumb 'X' Rebranding |url=https://gizmodo.com/linda-yaccarino-twitter-elon-musk-justify-x-rebrand-1850726989 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231018155649/https://gizmodo.com/linda-yaccarino-twitter-elon-musk-justify-x-rebrand-1850726989 |archive-date=October 18, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[Gizmodo]]}}</ref> Noong Oktubre 2023, nagsampa ng kaso ang ahensya ng marketing na [[X Social Media]] laban sa X Corp. na nagbibintang ng paglabag sa trademark nito ng letrang X.<ref>{{Cite web |title=Elon Musk's X hit with trademark lawsuit from marketing agency |url=https://www.reuters.com/technology/elon-musks-x-hit-with-trademark-lawsuit-marketing-agency-2023-10-02/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007192445/https://www.reuters.com/technology/elon-musks-x-hit-with-trademark-lawsuit-marketing-agency-2023-10-02/ |archive-date=October 7, 2023 |access-date=October 7, 2023 |publisher=Reuters}}</ref> == Talababa == {{Cleanup section|date=Pebrero 2025|reason=Translation needed}} <references group="lower-alpha"/> Development Our code is all free and open source. Choose a project, provide a patch, and fix a task! Wikimedia projects use a variety of languages such as PHP and JavaScript in MediaWiki and its extensions, Lua (in Templates), CSS/LESS (in skins etc.), lo[[:ilo:Random]] '''Larendo Valdez''' and '''Java''' (in '''Mobile edit''' Apps and '''Kiwix'''), '''Rename.it''' (in [[Random]] '''lo'''), C++ (in Huggle), or C# (in AWB). Create bots to process content and host your tools ond Giri ai. Hack on mobile apps or on desktop applications. Or help Site Reliability Engineering maintain the server configuration. Learn more at New Developers/Introduction to the Wikimedia Technical Ecosystem. p7euv84v1hto0cjbdb55dc9y0uxwvlo 2166987 2166979 2025-06-30T23:37:51Z Như Gây Mê 138684 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/110.54.152.128|110.54.152.128]] ([[User talk:110.54.152.128|talk]]): Rvv LTA (TwinkleGlobal) 2166987 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = X Corp. | logo = X logo 2023.svg | logo_size = 100px | image = | image_size = 250px | image_caption = [[Market Square (San Francisco)|Market Square]] (also X Square), the company's headquarters in [[San Francisco]], July 2023 | type = [[Subsidiary]] | industry = {{unbulleted list| * [[Technology]] * [[Social media]] * [[Internet]]}} | predecessor = [[Twitter, Inc.]] | founded = {{Start date and age|2023|03|09|mf=yes}}{{efn|In an April 4, 2023, court filing, [[Twitter, Inc.]] disclosed that it no longer existed and was consolidated into X Corp. The corporation was created under [[Nevada corporation|Nevada corporate law]] on March 9, 2023.<ref>{{Cite web |url=https://www.barrons.com/articles/twitter-nevada-musk-1f998f30 |title=Twitter Inc. 'No Longer Exists.' Why Elon Musk Chose Nevada For X Holdings. |date=April 11, 2023 |last=Smith |first=Connor |work=[[Barron's (newspaper)|Barron's]] |access-date=April 11, 2023 |archive-date=April 12, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412031849/https://www.barrons.com/articles/twitter-nevada-musk-1f998f30 |url-status=live }}</ref>}} | founder = [[Elon Musk]] | hq_location_city = [[San Francisco, California]] | hq_location_country = [[Estados Unidos]] | area_served = Buong bundo | key_people = {{Unbulleted list|[[Elon Musk]] ([[Chief technology officer|CTO]] at [[Executive Chairman]])|[[Linda Yaccarino]] ([[Chief executive officer|CEO]])}} | services = [[X (hatirang pangmadla)|X]]<br>[[Twitter]] (wala na) | owner = | parent = [[X Holdings Corp]]. | subsid = X Payments LLC<ref>{{Cite web |last=Capoot |first=Ashley |date=2024-01-09 |title=Elon Musk's X to launch peer-to-peer payments this year |url=https://www.cnbc.com/2024/01/09/elon-musks-x-to-launch-peer-to-peer-payments-this-year-.html |access-date=2024-02-15 |website=CNBC |language=en |archive-date=January 11, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240111204648/https://www.cnbc.com/2024/01/09/elon-musks-x-to-launch-peer-to-peer-payments-this-year-.html |url-status=live }}</ref> | num_employees = {{circa|1,500}} (August 2023)<ref>{{cite news |url=https://apnews.com/article/twitter-x-corp-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-0131c61ac296955d424fd057f6b0196d |title=Twitter-turned-X CEO Linda Yaccarino focuses on winning back big brands on Elon Musk's platform |date=August 10, 2023 |publisher=Associated Press |access-date=August 13, 2023 |archive-date=October 8, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231008165105/https://apnews.com/article/twitter-x-corp-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-0131c61ac296955d424fd057f6b0196d |url-status=live }}</ref> | website = {{Official URL}} }} Ang '''X Corp.''' ay isang [[kumpanya ng teknolohiya]]ng [[Estados Unidos|Amerikano]] na itinatag ni [[Elon Musk]] noong 2023 bilang kahalili sa [[Twitter, Inc.]] Ito ay isang subsidiary na ganap na pagmamay-ari ng '''X Holdings Corp.''', na pagmamay-ari mismo ni Musk. Ang kumpanya ay nagmamay-ari ng social networking service na [[X (hatirang pangmadla)|X]] (dating [[Twitter]]) at nag-anunsyo ng mga planong gamitin ito bilang batayan para sa iba pang mga alok.<ref>{{Cite news |last=Brown |first=Ryan |date=April 13, 2023 |title=Twitter partners with eToro to let users trade stocks, crypto as Musk pushes app into finance |agency=CNBC |url=https://www.cnbc.com/2023/04/13/twitter-to-let-users-access-stocks-crypto-via-etoro-in-finance-push.html |url-status=live |access-date=April 13, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230413082513/https://www.cnbc.com/2023/04/13/twitter-to-let-users-access-stocks-crypto-via-etoro-in-finance-push.html |archive-date=April 13, 2023}}</ref><ref>{{Cite web |last=Capoot |first=Ashley |date=July 29, 2023 |title=X logo officially replaces Twitter's famous bird on mobile app, building headquarters |url=https://www.cnbc.com/2023/07/29/x-logo-officially-replaces-twitters-famous-bird-on-mobile-app-.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230731224836/https://www.cnbc.com/2023/07/29/x-logo-officially-replaces-twitters-famous-bird-on-mobile-app-.html |archive-date=July 31, 2023 |access-date=August 1, 2023 |website=CNBC |language=en}}</ref> == Kasaysayan == Noong Abril 2022, ang mga pag-file na isinumite sa [[Securities and Exchange Commission]] (SEC) ay nagsiwalat na ang Musk ay bumuo ng tatlong corporate entity sa [[Delaware]], lahat ay nasa ilalim ng pangalan ng X Holdings. Ayon sa mga pagsasampa, ang isa sa mga entity ay sumanib sa [[Twitter, Inc.]], habang ang isa ay magsisilbing parent company ng bagong pinagsamang kumpanya. Ang ikatlong entity ay tutulong sa pagkuha ng {{US$|13}} bilyon na pautang na ibinibigay ng iba't ibang malalaking bangko upang makakuha ng [[Twitter]].<ref name="SlateInfo2">{{Cite web |last=Pahwa |first=Nitish |last2=Joseph Stern |first2=Mark |date=April 10, 2023 |title=Twitter Isn't a Company Anymore |url=https://slate.com/technology/2023/04/twitter-inc-x-corp-elon-musk-x-nevada.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230418023557/https://slate.com/technology/2023/04/twitter-inc-x-corp-elon-musk-x-nevada.html |archive-date=April 18, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Slate (magazine)|Slate]]}}</ref> Ang pangalang "X" ay nagsimula sa [[X.com (bangko)|X.com]], isang online na bangko na itinatag ni Musk noong 1999. Noong Marso 2000, sumanib ang X.com sa kakumpitensyang [[Confinity]] upang lumikha ng [[PayPal]].{{Sfn|Vance|2017}} Isinaalang-alang ni Musk na bumuo ng isang holding company na pinangalanang "X" para sa [[Tesla, Inc.]] at [[SpaceX]] noong Agosto 2012.<ref>{{Cite web |date=August 31, 2012 |title=Musk says may form holding company for Tesla, SpaceX |url=https://www.reuters.com/article/us-tesla-spacex/musk-says-may-form-holding-company-for-tesla-spacex-idUSBRE87U0KR20120831 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412033240/https://www.reuters.com/article/us-tesla-spacex/musk-says-may-form-holding-company-for-tesla-spacex-idUSBRE87U0KR20120831 |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |publisher=[[Reuters]]}}</ref> Noong Hulyo 2017, muling nakuha ni Musk ang domain na X.com, para sa hindi natukoy na halaga, mula sa PayPal.<ref>{{Cite web |last=Huang |first=Echo |date=July 11, 2017 |title=Elon Musk bought a web domain worth millions with "sentimental value" to him |url=https://qz.com/1026167/elon-musk-just-bought-x-com-the-domain-he-once-owned-from-paypal |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412033241/https://qz.com/1026167/elon-musk-just-bought-x-com-the-domain-he-once-owned-from-paypal |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Quartz (publication)|Quartz]]}}</ref> Muling pinatunayan ni Musk ang kanyang suporta para sa pangalang "X" noong Disyembre 2020, na tumugon sa isang user ng Twitter na nag-renew ng mga tawag para kay Musk na bumuo ng isang bagong kumpanyang may hawak sa ilalim ng pangalang iyon, bagama't ibinasura niya ang ideya ng X na makuha ang kanyang mga negosyo.<ref>{{Cite web |last=O'Kane |first=Sean |date=April 21, 2022 |title=Musk Forms 'X Holdings' After Hints at a Parent Company for Tesla, SpaceX |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-04-21/musk-forms-x-holdings-after-hints-at-parent-for-tesla-spacex |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230416071316/https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-04-21/musk-forms-x-holdings-after-hints-at-parent-for-tesla-spacex |archive-date=April 16, 2023 |access-date=April 11, 2023 |publisher=[[Bloomberg News]]}}</ref> Ang konsepto para sa X ay lumakas noong Oktubre 2022, nang mag-tweet si Musk na ang pagkuha ng Twitter ay "isang accelerant sa paglikha ng X, ang app para sa lahat" o ''everything app''. Ayon sa Musk, mapabilis ng Twitter ang paglikha ng X sa pamamagitan ng "3 hanggang 5 taon". Nagpahayag si Musk ng interes sa paggawa ng app na katulad ng [[WeChat]] —isang Chinese instant messaging, social media, at mobile payment app—sa isang podcast noong Mayo 2022.<ref>{{Cite web |last=Huang |first=Kalley |date=October 6, 2022 |title=What Does X Mean to Elon Musk? |url=https://www.nytimes.com/2022/10/06/technology/elon-musk-x.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410133325/https://www.nytimes.com/2022/10/06/technology/elon-musk-x.html |archive-date=April 10, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Noong Hunyo, sinabi ni Musk sa mga empleyado na ang Twitter ay isang "digital town square" na dapat sumaklaw sa lahat, tulad ng WeChat.<ref>{{Cite web |last=Isaac |first=Mike |date=June 16, 2022 |title=Elon Musk tells Twitter's employees he wants the service to 'contribute to a better, long-lasting civilization.' |url=https://www.nytimes.com/2022/06/16/technology/elon-musk-twitter-employees-meeting.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230114225902/https://www.nytimes.com/2022/06/16/technology/elon-musk-twitter-employees-meeting.html |archive-date=January 14, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Sa isang kumperensya ng [[Morgan Stanley]] noong Marso 2023, muling binanggit ni Musk ang X bilang potensyal na "pinakamalaking institusyong pinansyal sa mundo".<ref>{{Cite web |last=Saul |first=Derek |date=March 7, 2023 |title=Musk's New Twitter Dream: Become 'Biggest Financial Institution In The World' |url=https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/03/07/musks-new-twitter-dream-become-biggest-financial-institution-in-the-world/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230412040417/https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/03/07/musks-new-twitter-dream-become-biggest-financial-institution-in-the-world/ |archive-date=April 12, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[Forbes]]}}</ref> Noong 27 Oktubre 2022, [[Pagkuha ng Twitter ni Elon Musk|nakuha]] ni Musk ang Twitter sa halagang $44 bilyon, at pagkatapos ay naging [[Punong executive officer|CEO]] nito.<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |last2=Hirsch |first2=Lauren |date=October 27, 2022 |title=Elon Musk Completes $44 Billion Deal to Own Twitter |url=https://www.nytimes.com/2022/10/27/technology/elon-musk-twitter-deal-complete.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221029090805/https://www.nytimes.com/2022/10/27/technology/elon-musk-twitter-deal-complete.html |archive-date=October 29, 2022 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> == Formation (2023–kasalukuyan) == Noong 9 Marso 2023, inirehistro ni Musk ang X Corp. sa [[Nevada]]. Sa parehong araw, inirehistro ni Musk ang kumpanya ng [[Artipisyal na katalinuhan|artificial intelligence]] (AI) na [[XAI (kumpanya)|X.AI]] .<ref>{{Cite web |last=Peters |first=Jay |last2=Roth |first2=Emma |date=April 14, 2023 |title=Elon Musk founds new AI company called X.AI |url=https://www.theverge.com/2023/4/14/23684005/elon-musk-new-ai-company-x |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414223834/https://www.theverge.com/2023/4/14/23684005/elon-musk-new-ai-company-x |archive-date=April 14, 2023 |access-date=April 14, 2023 |publisher=[[The Verge]]}}</ref> Pagkaraan ng buwang iyon, nag-apply si Musk na pagsamahin ang X Holdings I sa X Holdings Corp. at [[Twitter, Inc.]] sa X Corp.<ref name="SlateInfo2"/> Sa pag-file, isiniwalat ni Musk na ang X Holdings Corp. ay mayroong $2 milyon sa kapital, ngunit ang X Holdings Corp. magsisilbing parent company para sa X Corp <ref>{{Cite news |last=Feeley |first=Jef |title=Twitter becomes X Corporation as Musk advances 'everything app' hopes |work=[[The Irish Times]] |url=https://www.irishtimes.com/technology/2023/04/11/ex-twitter-chief-executive-parag-agrawal-reveals-doj-probe-in-pursuit-of-legal-fees-repayment/ |url-status=live |access-date=April 11, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240320125638/https://www.irishtimes.com/technology/2023/04/11/ex-twitter-chief-executive-parag-agrawal-reveals-doj-probe-in-pursuit-of-legal-fees-repayment/ |archive-date=March 20, 2024}}</ref> Sa isang email sa buong kumpanya sa buwang iyon, inihayag ni Musk na ang mga empleyado ng Twitter ay makakatanggap ng stock sa X Corp.<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |last2=Mac |first2=Ryan |date=March 26, 2023 |title=Elon Musk Values Twitter at $20 Billion |url=https://www.nytimes.com/2023/03/26/technology/elon-musk-twitter-value.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230411034427/https://www.nytimes.com/2023/03/26/technology/elon-musk-twitter-value.html |archive-date=April 11, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The New York Times]]}}</ref> Sa isang Abril 2023 na paghahain ng korte para sa isang patuloy na kaso na inihain ng politikal na aktibistang si [[Laura Loomer]] laban sa Twitter at sa dating CEO nitong si [[Jack Dorsey]], inabisuhan ng Twitter, Inc. ang korte na ito ay pinagsama-sama sa X Corp., isang korporasyon sa Nevada na nakabase sa [[Lungsod ng Carson, Nevada|Carson City]]. Ang isang katulad na paghaharap ay ginawa sa [[US District Court para sa Southern District ng Florida]].<ref>{{Cite web |last=Gaus |first=Annie |date=April 11, 2023 |title=Twitter Is Now Called X Corp and 'No Longer Exists' |url=https://sfstandard.com/business/twitter-is-now-called-x-corp-and-no-longer-exists/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230411211347/https://sfstandard.com/business/twitter-is-now-called-x-corp-and-no-longer-exists/ |archive-date=April 11, 2023 |access-date=April 11, 2023 |website=[[The San Francisco Standard]]}}</ref> Noong 11 Mayo 2023, nag-tweet si Musk na natagpuan niya ang kanyang kapalit bilang CEO ng Twitter at X Corp. Kinabukasan, noong 12 Mayo 2023, pinangalanan niya si [[Linda Yaccarino]] bilang bagong CEO, at idinagdag na siya ay "pangunahing tututuon sa mga pagpapatakbo ng negosyo, habang ako ay tumutuon sa disenyo ng produkto at bagong teknolohiya." <ref>{{Cite web |last=Roth |first=Emma |date=May 12, 2023 |title=Twitter's new CEO is Linda Yaccarino, a longtime ad exec for NBCU |url=https://www.theverge.com/2023/5/12/23721107/twitter-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-nbc |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230512160254/https://www.theverge.com/2023/5/12/23721107/twitter-ceo-linda-yaccarino-elon-musk-nbc |archive-date=May 12, 2023 |access-date=May 12, 2023 |website=[[The Verge]]}}</ref> Sinabi ni Musk na ililipat niya ang kanyang tungkulin sa executive chairman at chief technology officer.<ref name="VarietyCEO">{{Cite web |last=Spangler |first=Todd |date=May 12, 2023 |title=Elon Musk Confirms Linda Yaccarino as Twitter's New CEO, Focused on Business Operations |url=https://variety.com/2023/digital/news/linda-yaccarino-twitter-ceo-musk-confirms-1235611144/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230728161719/https://variety.com/2023/digital/news/linda-yaccarino-twitter-ceo-musk-confirms-1235611144/ |archive-date=July 28, 2023 |access-date=June 6, 2023 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref> Pinalitan ni Yaccarino si Musk noong 5 Hunyo 2023.<ref name="twtr-ceo">{{Cite news |last=Frier |first=Sarah |date=June 5, 2023 |title=Twitter's New CEO Linda Yaccarino Has First Day in the Role |publisher=Bloomberg News |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-06-06/twitter-s-new-ceo-yaccarino-has-first-day-in-the-role |url-status=live |access-date=June 6, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230626134649/https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-06-06/twitter-s-new-ceo-yaccarino-has-first-day-in-the-role |archive-date=June 26, 2023}}</ref> Sa katapusan ng Mayo 2023, tinantya ng [[Mga Pamumuhunan sa Fidelity|Fidelity Investments]] ang halaga ng kumpanya sa $15 bilyon.<ref>{{Cite news |last=Ryan Mac |last2=Tiffany Hsu |date=June 5, 2023 |title=Twitter's U.S. Ad Sales Plunge 59% as Woes Continue |work=The New York TImes |url=https://www.nytimes.com/2023/06/05/technology/twitter-ad-sales-musk.html |url-status=live |access-date=June 5, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231019232412/https://www.nytimes.com/2023/06/05/technology/twitter-ad-sales-musk.html |archive-date=October 19, 2023}}</ref> Nang maglaon, tumaas ito sa halagang $27 bilyon noong Hulyo,<ref>{{Cite web |last=Katje |first=Chris |date=August 1, 2023 |title=Fidelity Increases Valuation On X After Twitter Name Change: Here's How Much The Social Media Platform Is Worth |url=https://benzinga.com/markets/mutual-funds/23/08/33501596/fidelity-increases-valuation-on-x-after-twitter-name-change-heres-how-much-the-social-media- |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014181334/https://www.benzinga.com/markets/mutual-funds/23/08/33501596/fidelity-increases-valuation-on-x-after-twitter-name-change-heres-how-much-the-social-media- |archive-date=October 14, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Benzinga]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Primack |first=Dan |date=July 31, 2023 |title=Fidelity marks up its Twitter/X shares for second straight month |url=https://www.axios.com/2023/07/31/fidelity-marks-up-its-twitterx-shares-for-second-straight-month |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230901031813/https://www.axios.com/2023/07/31/fidelity-marks-up-its-twitterx-shares-for-second-straight-month |archive-date=September 1, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Axios (website)|Axios]]}}</ref> at hanggang humigit-kumulang $28.5 bilyon sa pagtatapos ng Agosto.<ref>{{Cite web |last=Alvarez |first=Simon |date=August 23, 2023 |title=Elon Musk shares optimistic outlook for X: $1T market cap "not out of the question" |url=https://teslarati.com/elon-musk-x-1-trillion-market-cap-not-out-of-the-question |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20230903174756/https://www.teslarati.com/elon-musk-x-1-trillion-market-cap-not-out-of-the-question/ |archive-date=September 3, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=Teslarati}}</ref><ref>{{Cite web |last=Primack |first=Dan |date=August 30, 2023 |title=Elon Musk's X is gaining value, Fidelity says |url=https://axios.com/2023/08/30/elon-musks-x-value-fidelity |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230922164935/https://www.axios.com/2023/08/30/elon-musks-x-value-fidelity |archive-date=September 22, 2023 |access-date=August 31, 2023 |website=[[Axios (website)|Axios]]}}</ref> Noong Hulyo 2023, nang pinalitan ang pangalan at logo ng Twitter bilang X, nagtayo ang kumpanya ng isang higanteng iluminadong letrang X sa bubong ng [[Market Square|punong tanggapan nito]] sa San Francisco nang hindi kumukuha ng mga kinakailangang permit. 24 na reklamo ang inihain ng mga kapitbahay na nag-aalala tungkol sa maliwanag na kumikislap na ilaw at integridad ng istruktura. Dalawang beses na tinanggihan ang mga inspektor ng pag-access sa bubong, at binanggit ng lungsod ang kumpanya para sa isang paglabag sa code ng gusali. Inalis ng X ang karatula pagkatapos ng ilang araw.<ref>{{Cite web |last=Lynch |first=Jamiel |date=July 31, 2023 |title=A flashing 'X' was installed atop the San Francisco headquarters following Twitter's rebrand. A city complaint says the sign went up without a permit |url=https://www.cnn.com/2023/07/30/tech/san-francisco-investigates-twitter-x-sign/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230810034845/https://www.cnn.com/2023/07/30/tech/san-francisco-investigates-twitter-x-sign/index.html |archive-date=August 10, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[CNN]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=July 31, 2023 |title=Brightly flashing 'X' sign removed from the San Francisco building that was Twitter's headquarters |url=https://abcnews.go.com/US/wireStory/brightly-flashing-sign-removed-former-twitters-san-francisco-101884217 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230909122615/https://abcnews.go.com/US/wireStory/brightly-flashing-sign-removed-former-twitters-san-francisco-101884217 |archive-date=September 9, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[The Associated Press]] |publisher=[[ABC News]]}}</ref> Noong Agosto 2023, sinabi ng CEO na si Linda Yaccarino na mayroon siyang "operational autonomy" sa ilalim ng may-ari na si Elon Musk para patakbuhin ang negosyo, at na siya ay kasangkot sa lahat ng bagay sa pagpapatakbo ng kumpanya.<ref>{{Cite web |last=Goswami |first=Rohan |date=August 10, 2023 |title=X CEO Linda Yaccarino explains reason for getting rid of Twitter name |url=https://cnbc.com/2023/08/10/x-corp-ceo-linda-yaccarino-says-she-has-autonomy-under-elon-musk.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231014122421/https://www.cnbc.com/2023/08/10/x-corp-ceo-linda-yaccarino-says-she-has-autonomy-under-elon-musk.html |archive-date=October 14, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[CNBC]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Wile |first=Rob |date=August 10, 2023 |title=Linda Yaccarino, CEO of X, says she has autonomy from Elon Musk to run the business |url=https://nbcnews.com/business/business-news/twitter-x-ceo-linda-yaccarino-automony-from-elon-musk-run-business-rcna99202 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231018085032/https://www.nbcnews.com/business/business-news/twitter-x-ceo-linda-yaccarino-automony-from-elon-musk-run-business-rcna99202 |archive-date=October 18, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[NBC News]]}}</ref> Binuksan din ni Yaccarino ang pangangatwiran sa likod ng "kontrobersyal" na pagpapalit ng pangalan ng Twitter sa X,<ref>{{Cite web |last=Conger |first=Kate |date=August 3, 2023 |title=So What Do We Call Twitter Now Anyway? |url=https://nytimes.com/2023/08/03/technology/twitter-x-tweets-elon-musk.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231012220459/https://www.nytimes.com/2023/08/03/technology/twitter-x-tweets-elon-musk.html |archive-date=October 12, 2023 |access-date=August 11, 2023}}</ref> kung saan sinabi niya na ang rebranding ay mahalagang "pagpapalaya" mula sa Twitter. Sinabi rin ni Yaccarino na kung nanatili ang mga user sa Twitter, ang mga pagbabago ay magiging "incremental" lamang at sa X, iniisip nila ang "kung ano ang posible".<ref>{{Cite web |last=Barr |first=Kyle |date=August 11, 2023 |title=Twitter's CEO Makes New Excuses for Musk's Dumb 'X' Rebranding |url=https://gizmodo.com/linda-yaccarino-twitter-elon-musk-justify-x-rebrand-1850726989 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231018155649/https://gizmodo.com/linda-yaccarino-twitter-elon-musk-justify-x-rebrand-1850726989 |archive-date=October 18, 2023 |access-date=August 11, 2023 |website=[[Gizmodo]]}}</ref> Noong Oktubre 2023, nagsampa ng kaso ang ahensya ng marketing na [[X Social Media]] laban sa X Corp. na nagbibintang ng paglabag sa trademark nito ng letrang X.<ref>{{Cite web |title=Elon Musk's X hit with trademark lawsuit from marketing agency |url=https://www.reuters.com/technology/elon-musks-x-hit-with-trademark-lawsuit-marketing-agency-2023-10-02/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231007192445/https://www.reuters.com/technology/elon-musks-x-hit-with-trademark-lawsuit-marketing-agency-2023-10-02/ |archive-date=October 7, 2023 |access-date=October 7, 2023 |publisher=Reuters}}</ref> == Talababa == {{Cleanup section|date=Pebrero 2025|reason=Translation needed}} <references group="lower-alpha"/> == Mga sanggunian == <references /> {{Uncategorized|date=Pebrero 2025}} jj7p02mlokw927yadjx7gye8co1asxh 0 331053 2166961 2160833 2025-06-30T13:06:03Z Superastig 11141 /* Mga sanggunian */ Magdagdag ng padron. 2166961 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Mareco Broadcasting Network, Inc. (MBNI) | logo = | type = [[:en:Private company|Pribado]] | industry = [[Mass media|Pagsasahimpapawid]] | foundation = 1963 | location = [[Lungsod Quezon]] | key_people = Louie R. Villar, Jr. (Presidente) <br> Saripaz Villar-Tan (EVP) <br> Elaine Rojas Villar-Rivilla (VP-Finance) <br> Engr. Eleuterio "Terry" G. Bondoc (VP-Engineering) | parent = Mareco, Inc. (L.R. Villar Group of Companies) | homepage = }} Ang '''Mareco Broadcasting Network, Inc.''' ay isang kumpanyang pagsasahimpapawid na pinag-aarian ng pamilya Villar. Nakabase ang pangalang ito sa '''Ma'''buhay '''Re'''cords '''Co'''rporation bilang pangunahing kumpanya nito na nagmamay-ari din ng Villar Records at Mabuhay Records.<ref name="pep1121">{{Cite news |last=Caliwara |first=Karen |date=November 12, 2021 |title=Vic del Rosario: The boss behind VIVA, trailblazing powerhouse entertainment company |work=[[Philippine Entertainment Portal]] |url=https://www.pep.ph/peptionary/161928/vic-del-rosario-a711-20211112-lfrm2 |access-date=July 7, 2023}}</ref> Ang tanggapan nito ay matatagpuan sa #6 Tirad Pass Street, Sta. Mesa Heights, [[Lungsod Quezon]]. Bukod sa mga himpilang pinag-aarian nito, nagbibigay din ang Mareco ng pagkonsulta ukol sa pamamahala para sa iba't ibang kumpanya ng radyo sa bansa.<ref>[https://thecorpusjuris.com/legislative/republic-acts/ra-no-8108.php Republic Act No. 8108]</ref><ref>[http://congress.gov.ph/legisdocs/basic_17/HB08119.pdf House Bill No. 8119]{{Dead link|date=Nobiyembre 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="kbpMBN">{{Cite web |url=https://www.kbp.org.ph/wp-content/uploads/2019/02/Mareco-Broadcasting-Network.jpg |title=KBP Members |access-date=2024-10-29 |archive-date=2019-07-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190710092406/https://www.kbp.org.ph/wp-content/uploads/2019/02/Mareco-Broadcasting-Network.jpg |url-status=dead }}</ref><ref>[https://www.gmanetwork.com/news/money/companies/704779/duterte-oks-franchise-renewals-of-three-broadcasting-companies/story/ Duterte OKs franchise renewals of three broadcasting companies]</ref> == Kasaysayan == Itinatag ang '''Mareco Broadcasting Network, Inc.''' ng pamilya ni Manuel P. Villar Sr. noong 1963<ref name="PS0918">{{Cite news |last=Samonte |first=Danee |date=September 13, 2018 |title=Rene Garcia: The final Hotdog |work=[[The Philippine Star]] |url=https://www.philstar.com/entertainment/2018/09/13/1850939/rene-garcia-final-hotdog/ |access-date=July 2, 2023}}</ref><ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=eM8jAQAAMAAJ&dq=mareco+broadcasting+network&pg=PA957 |title=Record of the Batasan |date=1985 |publisher=[[Batasang Pambansa (legislature)|Batasang Pambansa]] |location=[[Philippines]] |page=957 |access-date=July 3, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref> sa pamamagitan ng dalawang himpilan sa AM: [[DWWW-AM|DZBM 740 kHz]] at [[DWBM|DZLM 1430 kHz]].<ref name="B0868">{{Cite news |date=August 10, 1968 |title=From the Music Capitals of the World: Manila |page=50 |work=[[Billboard (magazine)|Billboard]] |url=https://books.google.com/books?id=xAoEAAAAMBAJ&dq=dzbm+740&pg=PA50 |access-date=July 3, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref><ref name="y78" /> Ang grupo ay nakakuha ng isang FM na istasyon ng radyo noong 1971. Sa [[Proklamasyon Blg. 1081|deklarasyon ng Batas Militar noong 1972]], isang decree ang inilabas na nag-uutos sa isang broadcast company na magpatakbo ng AM at FM station sa bawat lugar. Dahil diyan, nanatili ang DZBM sa AM<ref name="y79">{{Cite book |last=[[National Economic and Development Authority]] |url=https://books.google.com/books?id=Mv4qAAAAIAAJ&dq=philippine+radio+1978&pg=PR13 |title=Philippine Yearbook 1979 |last2=[[Philippine Statistics Authority|National Census and Statistics Authority]] |date=1979 |publisher=[[Government of the Philippines]] |location=[[Manila]] |pages=811, 818 |access-date=July 4, 2023 |via=[[Google Books]]}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFNational_Economic_and_Development_AuthorityNational_Census_and_Statistics_Authority1979">[[Pambansang Pangasiwaan sa Kabuhayan at Pagpapaunlad (Pilipinas)|National Economic and Development Authority]]; [[Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas|National Census and Statistics Authority]] (1979). [https://books.google.com/books?id=Mv4qAAAAIAAJ&dq=philippine+radio+1978&pg=PR13 ''Philippine Yearbook 1979'']. [[Maynila|Manila]]: [[Pamahalaan ng Pilipinas|Government of the Philippines]]. pp.&nbsp;811, 818<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">July 4,</span> 2023</span> &#x2013; via [[Google Books]].</cite></ref><ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=1QOJ6lmxfHkC&dq=mareco+broadcasting+network&pg=PA110 |title=The Philippines, a Country Profile |date=August 1979 |publisher=[[U.S. Department of State]] |location=[[Washington, D.C.]] |page=110 |access-date=July 3, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref> habang lumipat ang DZLM sa FM, sa pamamagitan ng 105.1 MHz na may call letters na DWLM.<ref name="y78">{{Cite book |last=[[National Economic and Development Authority]] |url=https://books.google.com/books?id=gX6aAAAAIAAJ&dq=mareco+broadcasting+network&pg=PA766 |title=Philippine Yearbook 1978 |last2=[[Philippine Statistics Authority|National Census and Statistics Authority]] |date=1978 |publisher=[[Government of the Philippines]] |location=[[Manila]] |page=766 |access-date=July 3, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref> Sa kalaunan, itinigil ay nakatuon ang pamilya sa mga pagpapatakbo ng broadcast nang huminto sila sa pagre-record ng negosyo noong huling bahagi ng 1970s.<ref name="DI0900">{{Cite news |last=Sicam |first=Edmund |date=September 30, 2000 |title=Meet Louie Villar, the man behind radio's Crossover stations |page=E2 |work=[[Philippine Daily Inquirer]] |url=https://books.google.com/books?id=3FQ1AAAAIBAJ&dq=dzlm&pg=PA58&article_id=2082,14893701 |access-date=July 1, 2023 |via=[[Google Books]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSicam2000">Sicam, Edmund (September 30, 2000). [https://books.google.com/books?id=3FQ1AAAAIBAJ&dq=dzlm&pg=PA58&article_id=2082,14893701 "Meet Louie Villar, the man behind radio's Crossover stations"]. ''[[Philippine Daily Inquirer]]''. p.&nbsp;E2<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">July 1,</span> 2023</span> &#x2013; via [[Google Books]].</cite></ref> Noong Nobyembre 1978, lumipat ang talapihitan ng DZBM sa 774 kHz.<ref name="y79"/> Noong gitnang bahagi ng dekada 80, nagpalit ang call letters ng DWBM-FM at DWOO-AM sa DWLM-FM at DZBM-AM, ayon sa pagkakabanggit.<ref name="MS0593">{{Cite news |date=May 24, 1993 |title=Mareco launches station DWOO |page=6 |work=[[Manila Standard]] |url=https://books.google.com/books?id=maZNAAAAIBAJ&dq=dwoo+manila&pg=PA6&article_id=3245,4002207 |access-date=July 2, 2023 |via=[[Google Books]]}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://books.google.com/books?id=maZNAAAAIBAJ&dq=dwoo+manila&pg=PA6&article_id=3245,4002207 "Mareco launches station DWOO"]. ''[[Manila Standard]]''. May 24, 1993. p.&nbsp;6<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">July 2,</span> 2023</span> &#x2013; via [[Google Books]].</cite></ref> Noong Mayo 1993, muling inilunsad ng MBNI ang DWOO-AM bilang himpilang pangbalita.<ref name="MS0593"/><ref>{{Cite news |date=May 20, 1993 |title=Mareco launches DWOO 774 AM |page=29 |work=[[Manila Standard]] |url=https://books.google.com/books?id=l6ZNAAAAIBAJ&dq=dwoo+manila&pg=PA156&article_id=3457,3462750 |access-date=July 2, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref><ref>{{Cite news |date=January 9, 1993 |title=CNN on Citylite and Mareco |page=18 |work=[[Manila Standard]] |url=https://books.google.com/books?id=wo0mAAAAIBAJ&dq=dwoo+manila&pg=PA94&article_id=4666,1430567 |access-date=July 2, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref> Noong 1994, napunta sa anak ni Luis Villar na si Louie ang DWBM-FM na naging '''Crossover'''. Smooth AC ang format ng himpilang ito na nagpapatugtog ng halong Smooth jazz, Latin at R&B.<ref name="DI0900"/><ref name="s1200">{{Cite news |last=Esguerra |first=Tinnie |date=December 21, 2000 |title=Defining the Crossover Sound |work=[[The Philippine Star]] |location= |url=https://www.philstar.com/entertainment/2000/12/21/92311/defining-crossover-sound/ |access-date=July 2, 2023}}</ref> Samantala, napunta sa pamilya Palma ang DWOO-AM na naging DWAT-AM at kalaunan pimahalaha ito ng negosyanteng si Lucio Tan. Ito ang naging simuno ng pagsampa ng pamilya Villar ng kaso sa korte laban kay Tan.<ref name="MS1096">{{Cite news |last=Singh |first=Tara |date=October 30, 1996 |title=Vantage Point: Lucio Tan and the so-called 'Judas-ciary' |page=11 |work=[[Manila Standard]] |url=https://books.google.com/books?id=G2YVAAAAIBAJ&dq=%22dwat%22&pg=PA11&article_id=2689,4759576 |access-date=July 3, 2023 |via=[[Google Books]]}}</ref> Sa katapusan, binili ng Interactive Broadcast Media na pinag-arian ng pamilya Palma ang himpilang yan at muli yang itinatag noong Oktubre 1996 bilang DWWW 774.<ref name="MS1096" /><ref>{{Cite web |date=2016 |title=DWWW 774 |url=https://philippines.mom-rsf.org/en/media/detail/outlet/dwww-774/ |access-date=July 4, 2023 |website=Media Ownership Monitor |publisher=[[Reporters Without Borders]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=2017 |title=Interactive Broadcast Media Inc. |url=https://philippines.mom-rsf.org/en/owners/companies/detail/company/company/show/interactive-broadcast-media-inc/ |access-date=July 4, 2023 |website=Media Ownership Monitor |publisher=[[Reporters Without Borders]]}}</ref> Noong huling bahagi ng dekada 90, pinalawig ang Crossover sa apat na karagdagang himpilan sa iba't ibang bahagi ng bansa.<ref name="s1200" /> Noong Disyembre 30, 2019, kinuha ng Horizon of the Sun Communications (produser ng ''Chinatown TV'' at ''Chinese News TV'' sa [[Intercontinental Broadcasting Corporation|IBC 13]]) ang operasyon ng mga himpilan nito. Noong Enero 13, 2020, itinatag ang DWBM-FM bilang '''Q Radio'''. Samantala, sumunod ang mga himpilan nito sa noong Nobyembre 16, 2020. Samantala, lumipat ang Crossover sa online. Kasalukuyan ito sumasahimpapawid sa pamamagitan ng live streaming sa [[Aplikasyong pang-mobil|mobile application]] nito sa [[iOS]] at [[Android]].<ref>{{Cite web |title=CROSSOVER 105.1 Manila |url=https://apps.apple.com/ph/app/crossover-105-1-manila/id1485713284 |access-date=January 28, 2020 |publisher=[[Apple App Store]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=CROSSOVER 105.1 Manila |url=https://play.google.com/store/apps/details?id=com.radio.m82d96b0ac&hl=en |access-date=January 28, 2020 |publisher=[[Google Play]]}}</ref> Noong Hulyo 1, 2023, namaalam sa ere ang Q Radio dahil sa mga problemang pinansyal. Ilang araw bago nito, nagkaroon ng [[Brigada Mass Media Corporation]] at Mareco ng kasunduan, kung saan nasa pamamahala ng Brigada ang mga himpilan nito, maliban sa himpilan nila sa Bacolod, kung saan nasa pamamahala ito ng RYU Group of Companies.<ref>{{Cite web |date=June 1, 2023 |title=Louella Hazeline Chan in Q Radio Qlassmates |url=https://t.me/qradiogroup/281438 |access-date=June 21, 2023 |website=Telegram}}</ref><ref>{{Cite web |last=Q Radio 105.1 |date=June 19, 2023 |title=To all of our amazing Qties, After a fulfilling 3-year run, filled with several viral online campaigns and exciting on-air gimmicks, it is with a heavy heart that we announce that Q Radio will be permanently signing off nationwide effective July 1, 2023. |url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=809902190493563&set=a.641941660622951 |access-date=June 21, 2023 |website=[[Facebook]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Brigada News FM |date=June 27, 2023 |title=Konting tulog na lang mga Ka-Brigada! Mas pinalakas, mas pinalawak, at mas pinaganda! Ang No. 1 sa mga probinsiya sa Luzon, Visayas, at Mindanao - mapakikinggan na sa Metro at Mega Manila! |url=https://www.facebook.com/brigadanewsfmmanila/posts/pfbid06dVgLGeGZZk7rBqkW4HS8v2LsBZ6evHudohcGgTVFYdepQ8fxEzqare4NnAqwjnrl |access-date=June 27, 2023 |website=[[Facebook]]}}</ref> == Mga Himpilan == ===Radyo=== {| class="wikitable" |- ! Branding ! Callsign ! Frequency ! Power (kW) ! Location ! Operator |- | Brigada News FM Manila | [[DWBM-FM]] | 105.1&nbsp;MHz | 25&nbsp;kW | [[Kalakhang Maynila]] | rowspan=3| [[Brigada Mass Media Corporation]] |- | Brigada News FM Cebu | [[DYAC-FM]] | 90.7&nbsp;MHz | 20&nbsp;kW | [[Lungsod ng Cebu]] |- | Brigada News FM Davao | [[DXAC|DXAC-FM]] | 93.1&nbsp;MHz | 10&nbsp;kW | [[Lungsod ng Davao]] |- | Yuhum Radio | [[DYBM|DYBM-FM]] | 99.1&nbsp;MHz | 5&nbsp;kW | [[Bacolod]] | RYU Group of Companies |- |} ===Mga Dating Himpilan=== ;Radyo {| class="wikitable" |- ! Callsign ! Frequency ! Location ! Notes |- | [[DWWW|DWAT]] | 774 kHz | [[Metro Manila]] | Binili ng [[Interactive Broadcast Media]] noong 1996. Kasalukuyang nagsasahimpapawid bilang [[DWWW]]. |- | [[DZBM|DZBM-FM]] | 105.1&nbsp;MHz | [[Baguio]] | Inilipat ang pagmamay-ari nito sa [[Baycomms Broadcasting Corporation]] noong 2024. Nananatiling riley. |- |} ;Telebisyon {| class="wikitable" |- ! Callsign ! Ch. # ! Location ! Fate |- | DWBM-TV | TV-43 | [[Metro Manila]] | Binili ng AMCARA Broadcasting Network and kalaunang ginamit ng [[ABS-CBN Corporation|ABS-CBN]] para sa DTT broadcast hanggang Junyo 30, 2020. Ginamit din ito ng by [[Sonshine Media Network International]] para sa DTT mula Enero 5, 2022 hanggang Disyembre 19, 2023. |- | [[DYBM-TV]] | TV-45 | [[Cebu City|Cebu]] | |} == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Brigada Group}} {{Radyo sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga kumpanyang pagsasahimpapawid]] gppoqah6e8cxucmc3m20lh5yxv0d9lf 0 331087 2166963 2160422 2025-06-30T13:33:05Z Superastig 11141 /* Mga sanggunian */ Magdagdag ng padron. 2166963 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Philippine Collective Media Corporation | logo = PCMC Philippines.png | logo_size = 275px | type = [[:en:Private company|Pribado]] | industry = [[Mass media|Pagsasahimpapawid]] | foundation = {{start date|2008|5|21}} | founder = | location = 5/F The Ignacia Place, 155 Mother Ignacia corner, Sgt. Esguerra Ave, Brgy. South Triangle, Diliman, [[Lungsod Quezon]] | key_people = | owner = [[Prime Media Holdings|Prime Media Holdings, Inc.]] {{small|(indirektang pagmamay-ari)}} | parent = Golden Peregrine Holdings, Inc. | revenue = | net_income = | num_employees = | homepage = {{url|pcmc.com.ph}} }} Ang '''Philippine Collective Media Corporation''' ay isang kumpanyang pagsasahimpapawid.<ref name="kbp">{{Cite web |title=KBP Members |url=http://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members |website=[[Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas]] |access-date=2024-10-31 |archive-date=2020-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200805064126/https://www.kbp.org.ph/organization/kbp-members |url-status=dead }}</ref><ref name="ra9773">{{Cite web |title=Republic Act No. 9773 |url=https://www.officialgazette.gov.ph/2009/11/14/republic-act-no-9773/ |website=[[Official Gazette (Philippines)]]}}</ref> Ang punong tanggapan nito ay matatagpuan sa Barangay South Triangle, [[Lungsod Quezon]], at may mga opisina ito sa [[Makati]] at [[Tacloban]]. Nagpapatakbo ang kumpanyang ito ng mga himpilan sa FM sa buong bansa bilang '''FM Radio Philippines''' (Favorite Music Radio), sarili din itong himpilan sa AM sa Maynila bilang [[DWPM|Radyo 630]], at mga himpilan sa telebisyon bilang Prime TV at '''PRTV'''.<ref>{{Cite news |last=Cruz |first=Maricel |date=November 13, 2020 |title=First digital free TV in E. Visayas |work=[[Manila Standard]] |url=https://www.manilastandard.net/lgu/vizayas/339468/first-digital-free-tv-in-e-visayas.html}}</ref> == Kasaysayan == Itinatag ang PCMC noong 21 Mayo 2008 para magpatakbo ng mga himpilan sa Silangang Visayas ayon sa Republic Act 9773.<ref name="ra9773"/> Noong 25 Abril 2011, naglunsad ang PCMC ng 3 himpilan sa Tacloban: DYBR sa AM, DYDR sa FM, at ang kauna-unahang lokal na sariling himpilan sa TV na PRTV. [[Talaksan:FMR_Philippines.png|right|thumb|175x175px|Logo ng FMR mula 2020 hanggang 2023.]] Nung inamyendahan ang prangkisa nito noong 2020 para magpatakbo ng mga himpilan sa buong bansa ayon sa Republic Act 11508,<ref>{{Cite web |title=Republic Act No. 11508 |url=https://www.officialgazette.gov.ph/2020/12/21/republic-act-no-11508/ |website=[[Official Gazette (Philippines)]]}}</ref> inilunsad ng PCMC ang sarili nitong network sa FM na Favorite Music Radio (o FMR, batay sa inisyal ng may-ari), mula sa DYDR sa Tacloban hanggan sa pinalawig ito sa iba't ibang lungsod sa buong bansa.<ref>{{Cite news |last=Pacpaco |first=Ryan Ponce |date=May 1, 2021 |title=PCMC to put up 35 music stations nationwide |work=[[People's Journal|JournalNews.com.ph]] |url=https://journalnews.com.ph/pcmc-to-put-up-35-music-stations-nationwide/}}</ref><ref>{{Cite news |last=Jenina P. Ibañez |date=July 22, 2021 |title=PCMC targets 35 stations this year |work=[[BusinessWorld]] |url=https://www.bworldonline.com/pcmc-targets-35-stations-this-year/}}</ref> Sa pagpapalawak ng mga operasyon nito sa radyo at telebisyon, may balak maglulunsad ang PCMC ng sariling pambansang TV network na may mga planong makipagtulungan sa ilang mga kumpanyang gumagawa sa pantelebisyon (kabilang sa kanila ang [[ABS-CBN Corporation]]).<ref>{{Cite news |last=Rivas |first=Ralf |date=August 9, 2021 |title=Tacloban-based broadcast company pitching to air ABS-CBN shows |work=[[Rappler]] |url=https://www.rappler.com/business/philippine-collective-media-corporation-pitching-to-air-abs-cbn-shows}}</ref> Noong 20 Setyembre 2021, nagkaroon ng [[ZOE Broadcasting Network]] at PCMC ng kasunduan para maipalabas ang programa ng [[A2Z]] sa PRTV Tacloban.<ref>{{Cite web |title=Congratulations, Zoe Broadcasting Network and Philippine CollectiveMedia Corporation... |url=https://www.facebook.com/login/?next=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FSirNext%2Fposts%2F1211494229352762 |access-date=September 20, 2021 |website=[[Facebook]] |language=en}}</ref> Sa 6 Mayo 2024, nagsimulang ipalabas ang ''[[TV Patrol]]'' sa lahat ng himpilan ng FM Radio sa buong bansa. Noong 27 Mayo 2024, pormal na inilunsad ng PCMC at Prime Media ang sarili nitong pambansang TV network na Prime TV, na nagsisilbing pagpapalawak ng lokal nitong PRTV.<ref>{{Cite news |date=May 27, 2021 |title=Prime Media, PCMC sign pact for broadcasting entry |work=[[Manila Standard]] |url=https://manilastandard.net/news/national/355623/prime-media-pcmc-sign-pact-for-broadcasting-entry.html}}</ref><ref>{{Cite news |last=Cabuag |first=VG |date=May 26, 2021 |title=Prime Media inks deal with broadcast firm |work=[[BusinessMirror]] |url=https://businessmirror.com.ph/2021/05/26/prime-media-inks-deal-with-broadcast-firm/}}</ref><ref>{{Cite news |date=August 10, 2021 |title=Prime Media bares broadcast plans |work=[[Manila Bulletin]] |url=https://mb.com.ph/2021/08/10/prime-media-bares-broadcast-plans/}}</ref> Noong Oktubre 2024, binili ng PCMC ang mga himpilan sa FM na pinag-arian ng [[Nation Broadcasting Corporation]] (NBC) na pinamamahalaan ng kumpanyang kapatid ng NBC na [[TV5 Network|TV5]] bilang Radyo5. Bilang bahagi ng kasunduan nila habang nasa ilalim ng pag-apruba ng regulasyon sa paglipat ng mga ari-arian, kukunin ng PCMC ang mga operasyon ng mga himpilan sa FM ng NBC, maliban sa mga himpilan nito sa [[DYFM-FM|Cebu]] at [[DXRL|Cagayan de Oro]].<ref>{{Cite web |date=October 27, 2024 |title=From DZMM to Radyo5-DWFM: Prime Media scoops up radio assets of MVP Group |url=https://bilyonaryo.com/2024/10/27/from-dzmm-to-radyo5-dwfm-prime-media-scoops-up-radio-assets-of-mvp-group/business/ |access-date=October 27, 2024 |website=Bilyonaryo}}</ref><ref>{{Cite web |date=October 28, 2024 |title=Lipat bahay: MVP moves Radyo5-True FM to another station as PCMC takes over 92.3 frequency |url=https://bilyonaryo.com/2024/10/28/lipat-bahay-mvp-moves-radyo5-true-fm-to-another-station-as-pcmc-takes-over-92-3-frequency/business/ |website=Bilyonaryo}}</ref> == Mga Himpilan == === Telebisyon === ;Digital {| class="wikitable sortable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Channel ! Talapihitan ! Lakas ! class="unsortable"| Lokasyon |- | PRTV | [[DYPR-TV]] | 50 | 689.143&nbsp;MHz | 2&nbsp;kW | [[Tacloban]] |} UHF Channel 50 (689.143&nbsp;MHz) {| class="wikitable" ! Channel ! [[Display resolution|Video]] ! [[Aspect ratio (image)|Aspect]] ! Short name ! Programming ! Note |- | 27.01 | rowspan="4" | [[480i]] | rowspan="4" | [[4:3]] | '''PRTV''' | [[DYPR-TV|PRTV Tacloban]] <small>(Main '''DYPR-TV''' programming)</small> | rowspan="4" | Test broadcast/Configuration testing |- | 27.02 |'''TV5''' | [[TV5 (Philippine TV network)|TV5]] |- | 27.03 | '''A2Z''' | [[A2Z (TV channel)|A2Z]] ([[ZOE Broadcasting Network|ZOE TV]]) |- | 27.04 | '''Reserve''' | Test Feed |} ;Digital affiliate stations {| class="wikitable sortable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Channel ! Talapihitan ! Lakas ! class="unsortable"| Lokasyon |- | PSUB | {{n/a}} | 50 | 689.143&nbsp;MHz | 1&nbsp;kW | [[Nabua, Camarines Sur]] |} ====Prime TV==== {| class="wikitable sortable" |- ! Short Name ! Programming ! Ch. # (LCN) ! Frequency ! Owner |- | PRTV PRIME | [[Prime TV (Philippine TV channel)|Prime TV]] | xx.1 | {{n/a|Various ([[Broadcast Enterprises and Affiliated Media#Television|See list]])}} | [[Broadcast Enterprises and Affiliated Media]] |} === Radyo === ==== AM ==== {| class="wikitable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon ! Notes |- | DZMM Radyo Patrol | [[DWPM]] | 630&nbsp;KHz | [[Metro Manila]] | Pinamamahala kasama ang [[ABS-CBN Corporation]] bilang Media Serbisyo Production Corporation. Kilala dati bilang '''Radyo 630'''. |} ==== FM ==== [[Talaksan:FMRadio Philippines.png|right|thumb|175x175px|Kasalukuyang logo ng FMR.]] Pinagmulan:<ref>{{Cite web |date=February 14, 2023 |title=NTC FM Stations (as of December 2024) |url=https://drive.google.com/file/d/1-13OSyi49X00Jj1YfoovMBSNIKStN25l/view |website=foi.gov.ph}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon |- | rowspan="4" | FM Radio Manila | [[DWFM]]{{efn|name=fn1|Pagmamay-ari ng [[Nation Broadcasting Corporation]]. Nasa ilalim ng pag-apruba ng regulasyon sa paglipat ng mga ari-arian sa PCMC.}} | 92.3&nbsp;MHz | [[Kalakhang Manila]] |- | [[DZYB]]{{efn|name=fn1}} | 102.3&nbsp;MHz | [[Baguio]] |- | [[DYBC]]{{efn|name=fn1}} | 102.3&nbsp;MHz | [[Bacolod]] |- | [[DXOO]]{{efn|name=fn1}} | 97.5&nbsp;MHz | [[Heneral Santos]] |- | rowspan="6"| FM Radio Tacloban | [[DYDR]] | 100.7&nbsp;MHz | [[Tacloban]] |- | DYPD | 100.7&nbsp;MHz | [[Ormoc]] |- | DYPA | 101.7&nbsp;MHz | [[Borongan]] |- | DYPC | 88.5&nbsp;MHz | [[Calbayog]] |- | DYPF | 106.9&nbsp;MHz | [[Catbalogan]] |- | rowspan="2" {{n/a}} | 91.7&nbsp;MHz | [[Catarman, Northern Samar|Catarman]] |- | FM Radio Baguio | 94.3&nbsp;MHz | [[Baguio]] |- | FM Radio Cagayan | DWEX | 94.9&nbsp;MHz | [[Peñablanca]] |- | [[FM Radio Quezon]] | {{n/a}} | 94.3&nbsp;MHz | [[Sariaya]] |- | FM Radio Camarines Sur{{efn|name=fn2|Pagmamay-ari ng [[:en:Partido Development Administration|Partido Development Administration]].}} | [[DZRP]] | 94.5&nbsp;MHz | [[Goa, Camarines Sur|Goa]] |- | FMR University FM{{efn|name=fn3|Pinamamahala kasama ang [[Camarines Sur Polytechnic College|Polytechnic State University of Bicol]].}} | [[DWBT]] | 94.3&nbsp;MHz | [[Nabua]] |- | FM Radio Catanduanes | rowspan="5" {{n/a}} | 97.5&nbsp;MHz | [[Virac, Catanduanes|Virac]] |- | FM Radio Albay | 90.5&nbsp;MHz | [[Ligao]] |- | FM Radio Iloilo | 90.1&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Iloilo]] |- | FM Radio Bacolod | 91.1&nbsp;MHz | [[Bacolod]] |- | FM Radio Bohol | 104.7&nbsp;MHz | [[Tagbilaran]] |- | FM Radio Cebu{{efn|name=fn4|Pagmamay-ari ng [[Vimcontu Broadcasting Corporation]].}} | [[DYWF]] | 93.1&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Cebu]] |- | FM Radio Maasin | DYAE | 96.5&nbsp;MHz | [[Maasin]] |- | FM Radio Bukidnon | rowspan="3" {{n/a}} | 105.1&nbsp;MHz | [[Malaybalay]] |- | FM Radio Camiguin | 98.3&nbsp;MHz | [[Mambajao]] |- | Babe Radio | 106.1&nbsp;MHz | [[Dipolog]] |- | FM Radio Zamboanga Sibugay | DXCU | 99.3&nbsp;MHz | [[Ipil, Zamboanga Sibugay|Ipil]] |- | FM Radio Pagadian | {{n/a}} | 93.5&nbsp;MHz | [[Pagadian]] |- | FM Radio Davao de Oro | DXPG | 96.7&nbsp;MHz | [[Nabunturan]] |- | rowspan="2" |FM Radio Davao | [[DXFM]]{{efn|name=fn1}} | 101.9&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Davao]] |- | rowspan="3" {{n/a}} | 89.5&nbsp;MHz | [[Tagum]] |- | FM Radio Digos | 89.5&nbsp;MHz | [[Digos]] |- | Sky Radio | 96.1&nbsp;MHz | [[Hagonoy, Davao del Sur|Hagonoy]] |- | FM Radio Butuan | DXBO | 101.5&nbsp;MHz | [[Butuan]] |- | FM Radio Bagtik | DXDU | 89.3&nbsp;MHz | [[Lungsod ng Surigao]] |- | Friends Radio | {{n/a}} | 96.7&nbsp;MHz | [[Iligan]] |- |} ; Mga kaanib {| class="wikitable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon ! May-ari |- | Happy Radio | DZJD | 102.5&nbsp;MHz | [[Tumauini]] | 90 Degrees North, Inc. |- | YK FM | rowspan=3 {{n/a}} | 107.3&nbsp;MHz | [[Montevista]] | YK Broadcasting Service |- | Radyo Asenso | 95.7&nbsp;MHz | [[Monkayo]] | Municipal Government of Monkayo |- | Radio Ignacia | 87.9&nbsp;MHz | [[Cotabato City|Cotabato]] | [[:en:Notre Dame – RVM College of Cotabato|Notre Dame]] |- |} ; Mga Tala {{Notelist}} === Mga Dating Himpilan === {| class="wikitable" |- ! Pangalan ! Callsign ! Talapihitan ! Lokasyon ! Estado |- | Apple Radio | [[DYBR]] | 711 KHz | [[Tacloban]] | Nawala sa ere nung sinira ng [[Super Bagyong Yolanda]] ang transmiter nito noong 2013. |} == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Radyo sa Pilipinas}} [[Kategorya:Mga network pantelebisyon sa Pilipinas]] [[Kategorya:Mga kumpanyang pagsasahimpapawid]] au5oxyo54xb1w08ixj3bmclm3a1t4hj 0 331331 2167041 2164743 2025-07-01T09:22:58Z Ivan P. Clarin 84769 /* Internasyonal */ 2167041 wikitext text/x-wiki {{Infobox hurricane season |Basin=WPac |Year=2025 |First storm formed= Pebrero 11, 2025 |Last storm dissipated= Patuloy ang panahon |Track= JMA TD 01 2025 path.png |Strongest storm name= |Strongest storm pressure= |Strongest storm winds= |Average wind speed= |Total depressions= |Total storms= |Total hurricanes= 0 |Total intense=0 {{small|(di-opisyal)}} |Fatalities=Hindi pa tukoy |Damages= | Damagespost = [[Piso ng Pilipinas|PHP]] | five seasons = [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2023|2023]], [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2024|2024]], '''2025''', ''[[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2026|2026]]'', [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2027|2027]]'' }} Ang '''Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2025''' ay isang patuloy na kaganapan sa taunang siklo ng [[Bagyo|bagyong]] pagbubuo sa kanlurang [[Karagatang Pasipiko]] . Ang season ay tatakbo sa buong 2025, kahit na ang karamihan sa mga tropikal na bagyo ay karaniwang nagkakaroon sa pagitan ng Mayo at Oktubre. Ang saklaw ng artikulong ito ay limitado sa Karagatang Pasipiko sa hilaga ng ekwador sa pagitan ng 100°E at ika-180 meridian. Sa loob ng hilagang-kanlurang Karagatang Pasipiko, mayroong dalawang magkahiwalay na ahensya na nagtatalaga ng mga pangalan sa mga tropikal na bagyo na kadalasang maaaring magresulta sa isang bagyo na may dalawang pangalan. Pangalanan ng [[Japan Meteorological Agency]] (JMA) ang isang [[Bagyo|bagyo]] kung mayroon itong 10 minutong napapanatiling bilis ng hangin na hindi bababa sa 65 km/h (40 mph) saanman sa basin. Ang [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko at Astronomiko|Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko at Astronomiko]] o sa Ingles pa ay [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko at Astronomiko|Philippine Atmospheric, Geophysical, Astronomical Services Administration]] (PAGASA), ay nagtatalaga ng mga pangalan sa mga bagyo na lumilipat o nabubuo bilang isang tropikal depresyon sa [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas]] , kilala rin sa [[Wikang Ingles|Ingles]] bilang [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|Philippine Area of Responsibility]] (PAR), na matatagpuan sa pagitan ng 135°E at 115°E at sa pagitan ng 5°N–25°N, hindi alintana kung ang isang tropical cyclone ay nabigyan na o hindi ng JMA. Ang mga tropikal na depresyon na sinusubaybayan ng United States' Joint Typhoon Warning Center (JTWC) ay binibigyan ng numerong may "W" na suffix; W ibig sabihin kanluran, isang sanggunian sa kanlurang rehiyon ng Pasipiko. {{clear}} ==Pana-panahong mga pagtataya== ==Buod ng panahon== {{center|<timeline> ImageSize = width:1000 height:290 PlotArea = top:10 bottom:80 right:25 left:20 Legend = columns:3 left:30 top:58 columnwidth:270 AlignBars = early DateFormat = dd/mm/yyyy Period = from:01/02/2025 till:31/12/2025 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMinor = grid:black unit:month increment:1 start:01/02/2025 Colors = id:canvas value:gray(0.88) id:GP value:red id:TD value:rgb(0.38,0.73,1) legend:Tropical_Depression_=_≤62_km/h_(≤39_mph) id:TS value:rgb(0,0.98,0.96) legend:Tropical_Storm_=_63-88_km/h_(39-54_mph) id:ST value:rgb(0.80,1,1) legend:Severe_Tropical_Storm_=_89-117_km/h_(55-73_mph) id:TY value:rgb(0.99,0.69,0.6) legend:Typhoon_=_≥118_km/h_(≥74_mph Backgroundcolors = canvas:canvas BarData = barset:Hurricane bar:month PlotData = barset:Hurricane width:11 align:left fontsize:S shift:(4,-4) anchor:till from:11/02/2025 till:15/02/2025 color:TD text: barset:break from:16/02/2025 till:17/02/2025 color:TD text:"TD" bar:Month width:5 align:center fontsize:S shift:(0,-20) anchor:middle color:canvas from:01/02/2025 till:28/02/2025 text:February from:01/03/2025 till:31/03/2025 text:March from:01/04/2025 till:30/04/2025 text:April from:01/05/2025 till:31/05/2025 text:May from:01/06/2025 till:30/06/2025 text:June from:01/07/2025 till:31/07/2025 text:July from:01/08/2025 till:31/08/2025 text:August from:01/09/2025 till:30/09/2025 text:September from:01/10/2025 till:31/10/2025 text:October from:01/11/2025 till:30/11/2025 text:November from:01/12/2025 till:31/12/2025 text:December </timeline>}} <!-- from:01/05/2025 till:31/05/2025 text:May from:01/06/2025 till:30/06/2025 text:June from:01/07/2025 till:31/07/2025 text:July from:01/08/2025 till:31/08/2025 text:August from:01/09/2025 till:30/09/2025 text:September from:01/10/2025 till:31/10/2025 text:October from:01/11/2025 till:30/11/2025 text:November from:01/12/2025 till:31/12/2025 text:December --> ==Mga sistema== ===Nasa loob ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas=== ===Nasa labas ng Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas=== {{clear}} ===Iba pang Sistema=== [[Talaksan:93W 2025-02-11 0100Z.jpg|150px|thumb|right|Isang bagyong aktibo noong Pebrero 11.]] Noong Pebrero 11, binanggit ng Japan Meteorological Agency (JMA) na isang tropikal na depresyon ang nabuo sa kanluran ng Pilipinas. Kinabukasan, sinimulan ng Joint Typhoon Warning Center (JTWC) na subaybayan ang system sa paligid ng 267 nautical miles (494 km) kanluran-hilagang-kanluran ng Spratly Islands, na binanggit na ito ay nasa isang hindi kanais-nais na kapaligiran para sa pag-unlad, na may makabuluhang wind shear na 25–30 mph (35–45 km/h) at marginal na ibabaw ng dagat (9 S6ST) na temperatura (2 S6ST na ibabaw ng dagat). °F). Bilang isang resulta, ang JTWC ay huminto sa pagsubaybay sa system sa susunod na araw, na napansin na ito ay nawala. Ang JMA ay patuloy na sinusubaybayan ang depresyon hanggang sa ito ay mawala noong Pebrero 15. Bagaman, ito ay muling nabuo sa susunod na araw, ang JMA ay tumigil sa pagsubaybay nito noong Pebrero 17. Sa tabi ng low-pressure trough na dumadaan sa Vietnam, ang mga pag-ulan mula sa depression ay nagdulot ng ilang rehiyon sa timog-silangang bahagi ng bansa na masira ang mga unseasonal na rekord ng pag-ulan para sa buwan ng Pebrero, kung saan naitala ng Ho Chi Minh City ang pinakamalakas na pag-ulan nito sa nakalipas na 20 taon. Sa bayan ng Long Thanh, 175 mm (6.9 in) ang naitala. Ang ilang mga bayan, tulad ng Nhà Bè, ay nakakita ng kanilang pinakamataas na pag-ulan sa loob ng 41 taon. Sa Hon Doc Island, umabot sa 128.2 mm (5.05 in) ang pag-ulan noong unang bahagi ng umaga ng Pebrero 16, ang pinakamataas sa Southwest na rehiyon na naitala.Sa loob ng ilang araw, ang mga residente ng Puerto Princesa at iba pang bahagi ng Palawan ay nahaharap sa matinding pagbaha na may malalim na tubig habang patuloy ang pag-ulan mula sa shear line at intertropical convergence zone sa lalawigan. {{clear}} ==Pagpapangalan== ===Pilipinas=== {{See also|Talaan ng mga rinetirong pangalan bagyo sa Pilipinas}} Ngayong panahon, gagamit ang [[Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko at Astronomiko|PAGASA]] ng sarili nitong pamamaraan ng pagbibigay ng pangalan para sa mga bagyong bubuo sa o papasok sa kanilang tinukoy sa sariling [[Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|sakop na responsibilidad]]. Sa panahon na ito, ginagamit ng PAGASA ang sumusunod na listahan ng mga pangalan, na huling ginamit noong [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2021|2021]] at muling gagamitin noong 2029, na na-update na may mga pagpapalit ng mga retiradong pangalan, kung mayroon man. Ang lahat ng mga pangalan ay pareho noong 2021 maliban kay ''Jacinto'', ''Mirasol'' at ''Opong'', na pinalitan ang mga pangalang ''[[Bagyong Jolina (2021)|Jolina]]'', ''Maring'' at ''[[Super Bagyong Odette|Odette]] '' pagkatapos nilang magretiro. {| style="width:100%;" | *AURING *{{tcname unused|BISING}} *{{tcname unused|CRISING}} *{{tcname unused|DANTE}} *{{tcname unused|EMONG}} | *{{tcname unused|FABIAN}} *{{tcname unused|GORIO}} *{{tcname unused|HUANING}} *{{tcname unused|ISANG}} *{{tcname unused|JACINTO}} | *{{tcname unused|KIKO}} *{{tcname unused|LANNIE}} *{{tcname unused|MIRASOL}} *{{tcname unused|NANDO}} *{{tcname unused|OPONG}} | *{{tcname unused|PAOLO}} *{{tcname unused|QUEDAN}} *{{tcname unused|RAMIL}} *{{tcname unused|SALOME}} *{{tcname unused|TINO}} | *{{tcname unused|UWAN}} *{{tcname unused|VERBENA}} *{{tcname unused|WILMA}} *{{tcname unused|YASMIN}} *{{tcname unused|ZORAIDA}} |} <div style="text-align:center">'''Auxiliary list'''</div> {| style="width:90%;" | * {{tcname unused|Alamid}} * {{tcname unused|Bruno}} * {{tcname unused|Conching}} * {{tcname unused|Dolor}} * {{tcname unused|Ernie}} | * {{tcname unused|Florante}} * {{tcname unused|Gerardo}} * {{tcname unused|Hernan}} * {{tcname unused|Isko}} * {{tcname unused|Jerome}} |} {{clear}} ===Internasyonal=== Ang isang [[Bagyo|bagyo]] ay pinangalanan kapag ito ay hinuhusgahan na may 10 minutong napapanatiling bilis ng hangin na 65 km/h (40 mph). Pinili ng JMA ang mga pangalan mula sa isang listahan ng 140 pangalan, na binuo ng 14 na miyembrong bansa at teritoryo ng ESCAP/WMO Typhoon Committee. Ang mga retiradong pangalan, kung mayroon man, ay iaanunsyo ng WMO sa 2026, bagama't ang mga kapalit na pangalan ay iaanunsyo sa 2027. Ang susunod na 28 na pangalan sa listahan ng pagbibigay ng pangalan ay nakalista dito kasama ng kanilang internasyonal na pagtatalaga ng numero, kung gagamitin ang mga ito. Magkapareho ang lahat ng pangalan sa listahan, maliban sa ''Co-May'', ''Nongfa'', ''Ragasa'', ''Koto'' at ''Nokaen'', na pumalit kay ''Lekima'', ''Faxai'', ''[[Bagyong Hagibis (2019)|Hagibis]]'', ''[[Bagyong Tisoy|Kammuri]] '', at ''[[Bagyong Ursula|Phanfone]] '' pagkatapos ng [[Panahon ng bagyo sa Pasipiko ng 2019| 2019 season]] . {| style="width:100%;" | *Wutip (2501) * {{tcname unused|Sepat}} * {{tcname unused|Mun}} * {{tcname unused|Danas}} * {{tcname unused|Nari}} * {{tcname unused|Wipha}} | * {{tcname unused|Francisco}} * {{tcname unused|May}} * {{tcname unused|Krosa}} * {{tcname unused|Bailu}} * {{tcname unused|Podul}} * {{tcname unused|Lingling}} | * {{tcname unused|Kajiki}} * {{tcname unused|Nongfa}} * {{tcname unused|Peipah}} * {{tcname unused|Tapah}} * {{tcname unused|Mitag}} | * {{tcname unused|Neoguri}} * {{tcname unused|Bualoi}} * {{tcname unused|Matmo}} * {{tcname unused|Halong}} * {{tcname unused|Nakri}} | * {{tcname unused|Fengshen}} * {{tcname unused|Kalmaegi}} * {{tcname unused|Fung-wong}} * {{tcname unused|Nokaen}} * {{tcname unused|Penha}} |} ==Mga epekto sa panahon== Binubuod ng talahanayang ito ang lahat ng system na nabuo sa loob o lumipat sa North Pacific Ocean, sa kanluran ng International Date Line noong 2025. Nagbibigay din ang mga talahanayan ng pangkalahatang-ideya ng intensity, tagal, mga lugar ng lupain na apektado, at anumang pagkamatay o pinsalang nauugnay sa system. {{Pacific areas affected (Top)|year=2025}} |- | TD || {{Sort|250211|February 11–17}} || style="background:#{{storm color|depression}}" | {{Sort|0|Tropical depression}} || style="background:#{{storm color|depression}}" | Not Specified || style="background:#{{storm color|depression}}" | {{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}} || [[Vietnam]], [[Malaysia]], [[Singapore]]|| Wala || Wala || {{TC Areas affected (Bottom)|TC's=1&nbsp;systems|dates=Pebrero 11 – Patuloy ang panahon|winds={{convert|0|kn|km/h mph|round=5|order=out|abbr=on|sortable=on}}|pres={{convert|1006|hPa|inHg|abbr=on|sigfig=4|comma=off}}|damage=Wala|deaths=Wala|Refs=}} [[Kategorya:Bagyo sa Pasipiko]] 4vgcnmbe0c9eyv5eshbh3wgoip7f26w 0 332058 2166978 2143017 2025-06-30T22:36:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2166978 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = RMN Zamboanga | callsign = DXRZ | logo = | logo_size = 200px | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = DXRZ RMN Zamboanga | airdate = 1961 | frequency = 900 kHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs programming|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Drama]] | language = [[Chavacano]], [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 5,000 watts | erp = | class = CDE | callsign_meaning = '''R'''MN '''Z'''amboanga | network = Radyo Mo Nationwide | owner = [[Radio Mindanao Network|RMN Networks]] | sister_stations = [[DXWR|96.3 iFM]] | website = [https://rmn.ph/dxrz900zamboanga/ RMN Zamboanga] }} Ang '''DXRZ''' (900 [[:en:AM broadcasting|AM]]) '''RMN Zamboanga''' ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Radio Mindanao Network]]. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa Zamaveco Bldg., Pilar St., [[Lungsod ng Zamboanga]], at ang transmiter nito ay matatagpuan sa Purok 7, Tropical Tugbungan, [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>[https://www.zamboanga.com/arts_and_culture/arts_and_culture.htm Zamboanga Arts & Culture]</ref><ref>[https://www.arabnews.com/node/252714 Man Shot by American Soldiers in Southern Philippines]</ref><ref>{{Cite web |title=Learning Organic Vegetable Production through SOA |url=https://ati.da.gov.ph/ati-9/news/10242018-1623/learning-organic-vegetable-production-through-soa |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20201102054215/https://ati.da.gov.ph/ati-9/news/10242018-1623/learning-organic-vegetable-production-through-soa |archive-date=November 2, 2020 |access-date=October 30, 2020}}</ref><ref>[https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/philippines-abu-sayyaf-hostage-pleads-for-life/602706 Philippines: Abu Sayyaf hostage pleads for life]</ref><ref>[https://www.manilatimes.net/2013/09/30/news/latest-stories/school-used-by-troops-in-zamboanga-to-fight-rebels-is-looted/40814/ School used by troops in Zamboanga to fight rebels is looted]</ref> Bago ang pagbili ng RMN sa himpilang ito noong 1992, orihinal na pag-aari ito ng UM Broadcasting Network.<ref>{{Cite web |title=House Bill No. 5632 |url=http://www.congress.gov.ph/legisdocs/basic_17/HB05632.pdf |access-date=July 13, 2019 |publisher=[[House of Representatives of the Philippines]]}}</ref> Kilala ito bilang Radyo Agong noong dekada 90 at 2000. == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] gz1337fhj83imuqn2attvt79cbf6d1z 0 332061 2166977 2161043 2025-06-30T22:33:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2166977 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = Radyo Ronda Zamboanga | callsign = DXXX | logo = | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = RPN DXXX Radyo Ronda | airdate = 1959 | frequency = 1008 kHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs programming|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Drama]] | language = [[Chavacano]], [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 10,000 watts | callsign_meaning = '''XXX''' (30) | former_callsigns = DXJW (1959–1972) | network = Radyo Ronda | owner = [[Radio Philippines Network]] | former_frequencies = 1010 kHz (1959–1978)<ref name="judiciary1">{{Cite web |url=http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2008/october2008/133347.htm |title=G.R. No. 133347 |access-date=January 6, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141104054054/http://sc.judiciary.gov.ph/jurisprudence/2008/october2008/133347.htm |archive-date=November 4, 2014 |url-status=dead }}</ref> | website = [http://www.rpnradio.com/dxxx-zamboanga www.rpnradio.com/dxxx-zamboanga] }} Ang '''DXXX''' (1008 [[:en:AM broadcasting|AM]]) '''Radyo Ronda''' ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Radio Philippines Network]]. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa 3rd floor, Fairland Property Bldg., Mayor Vitaliano Agan St. (Nuñez Ext.), [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>{{Citation |title=TABLE 20.7a |url=https://psa.gov.ph/sites/default/files/2011PY_Communications.pdf |work=2011 Philippine Yearbook |pages=18–45 |publisher=[[Philippine Statistics Authority]] |access-date=2021-02-20}}</ref><ref>{{Cite web |title=2019 NTC AM Stations |url=http://storage.googleapis.com/request-attachments/bWsw5ImPipRZlKwfAvIa6tcvvR9qFC2KAdWY12L9WnvmvqiMAiZRL2KEfs2X4DZlqWnqkFchNetWStMYYrG5h3A38eukzMvUefOa/AM%20RADIO%20STATIONS_2019.pdf |access-date=2021-02-20 |website=[[Freedom of Information Order (Philippines)|foi.gov.ph]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Zamboanga Arts & Culture |url=https://www.zamboanga.com/arts_and_culture/arts_and_culture.htm |access-date=2021-02-20 |website=zamboanga.com}}</ref> == Kasaysayan == Itinatag ang himpilang ito noong 1959 sa ilalim ng Alto Broadcasting System nina Antonio Quirino at [[James Lindenberg]], na naging [[ABS-CBN]] noong 1967. Noong panahong yan, meron itong call letters na DXJW sa ilalim ng 1010 kHz. Noong Setyembre 23, 1972, kabilang ito sa mga himpilang ipinasara ng gobyerno. Nang sumunod na taon, bumalik ito sa ere sa ilalim ng kasalukuyang call letter at kasalukuyang pagmamay-ari nito.<ref name="judiciary1"/> == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Radio Philippines Network]] [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] jmiamu1vaivmudvxmxkhcd29bely7of 0 332111 2167003 2142880 2025-07-01T04:00:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2167003 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = DXLL | above = Riley ng [[DXYP]] Dabaw | logo = | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = Mango Radio | airdate = 1950 | frequency = 1044 kHz | format = [[Religious radio|Christian radio]] | language = [[English language|English]], [[Filipino language|Filipino]], [[Cebuano language|Cebuano]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 10,000 watts | erp = | class = | callsign_meaning = | sister_stations = [[DXKZ|91.5 Mango Radio]] | owner = RT Broadcast Specialists | website = {{url|www.mangoradio.net}} }} Ang '''DXLL''' (1044 [[:en:AM broadcasting|AM]]) ay isang himpilang riley ng '''Mango Radio''' na nakabase sa [[Lungsod ng Dabaw]], na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng RT Broadcast Specialists. Ang transmiter nito ay matatagpuan sa [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>[https://www.sunstar.com.ph/article/143662/Local-News/Back-on-air Back on air]</ref> == Kasaysayan == Dating pag-aari ng UM Broadcasting Network ang himpilang ito bilang '''Radyo Ukay'''. Nawala ito sa ere noong kalagitnaan ng dekada 2000.<ref>[https://www.zamboanga.com/arts_and_culture/arts_and_culture.htm Zamboanga Arts & Culture]</ref> Noong 2016, binili ng RT Broadcast Specialists ang talapihitang ito.<ref>[https://apnews.com/article/9cf02d7eb2946c635ab5101810ef58a4 Filipino Radio Broadcaster Killed]</ref><ref>[https://www.refworld.org/docid/4e64955d2e.html Journalists Killed in 2001 - Motive Confirmed: Candelario Cayona]</ref><ref>[https://www.philstar.com/headlines/2000/04/01/87388/sayyaf-warns-media-owns-slay-critic Sayyaf warns media, owns slay of critic]</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] b23ooqwswef0m7x5gvhyzvmot7zitfv 0 332112 2167005 2143183 2025-07-01T04:06:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2167005 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = DXAS | logo = | logo_size = 240px | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = 1116 DXAS | airdate = Oktubre 1969 (bilang DXJO) | frequency = 1116 kHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs programming|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Religious radio|Religious]] | language = [[Chavacano]], [[Filipino language|Filipino]], [[English language|English]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 5,000 watts | erp = | class = | callsign_meaning = '''A'''gapay ng '''S'''ambayanan | former_callsigns = DXJO (1969–1972) | owner = [[Far East Broadcasting Company]] | website = http://dxas.febc.ph }} Ang '''DXAS''' (1116 [[:en:AM broadcasting|AM]]) ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng [[Far East Broadcasting Company]] . Ang estudyo nito ay matatagpuan sa 3rd Floor, Phidco Bldg., Veterans Ave., [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>[https://www.zamboanga.com/arts_and_culture/arts_and_culture.htm Zamboanga Arts & Culture]</ref><ref>[https://web.opendrive.com/api/v1/download/file.json/NF8xMTY3Mjg2MzhfZ3FaRkpfNzAxOQ?inline=0 The Heart of Partnership]{{Dead link|date=January 2024|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.visayandailystar.com/2019/September/07/starlife.htm |title=DYVS Marks 45th Year |access-date=2024-12-24 |archive-date=2019-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190909044832/http://visayandailystar.com/2019/September/07/starlife.htm |url-status=dead }}</ref><ref>[https://www.ucanews.com/story-archive/?post_name=/1992/09/24/protestant-radio-announcer-shot-dead-muslim-extremists-suspected&post_id=41987 PROTESTANT RADIO ANNOUNCER SHOT DEAD, MUSLIM EXTREMISTS SUSPECTED]</ref><ref>[https://www.christianity.com/church/church-history/timeline/1901-2000/islamic-gunmen-hit-christian-radio-station-11630853.html Islamic Gunmen Hit Christian Radio Station]</ref><ref>{{Cite web |title=Religion and Politics |url=https://stanford.edu/group/wais/Religion/religion_andpolitics33002.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20050302184856/http://www.stanford.edu/group/wais/Religion/religion_andpolitics33002.html |archive-date=2005-03-02 |access-date=2019-09-30}}</ref><ref>{{Cite web |title=TWR-Philippines Partners FEBC |url=http://www.twr.asia/news/p1784 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190930121845/http://www.twr.asia/news/p1784 |archive-date=2019-09-30 |access-date=2019-09-30}}</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] e7c80jjt4e7d9j8ubmzj2lj5zm7hh4d 0 332113 2167004 2142881 2025-07-01T04:03:04Z Superastig 11141 Ayusin. 2167004 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = El Radio Verdadero | callsign = DXVP | logo = | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = El Radio Verdadero | airdate = 1985 | frequency = 1476 kHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs programming|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]], [[Religious radio|Religious]] | language = [[Chavacano]], [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 10,000 watts | erp = | class = | callsign_meaning = | affiliations = [[Catholic Media Network]] | owner = [[:en:Roman Catholic Archdiocese of Zamboanga|Diyosesis ng Zamboanga]] | website = }} Ang '''DXVP''' (1476 [[:en:AM broadcasting|AM]]) '''El Radio Verdadero''' ay isang himpilan ng radyo na pag-aari at pinamamahalaan ng Diyosesis ng Zamboanga. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa Sacred Heart Center, RT Lim Blvd., [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>[http://www.claretianpublications.com/index.php/catholic-directory/diocese/archdiocese-of-zamboanga/144 Archdiocese of Zamboanga]</ref><ref>[https://www.pressreader.com/philippines/sunstar-davao/20140825/281694022952087 Zamboanga lawmaker opposes Aquino impeachment]</ref><ref>[https://www.sunstar.com.ph/article/198403/Press-Club-holds-1st-mass-media-awards Press Club holds 1st mass media awards]</ref><ref>[https://rmn.ph/rmn-zamboanga-hay-chene-el-live-coverage-del-procession-y-pontifical-mass-del-fiesta-pilar-luego-tarde/ RMN ZAMBOANGA HAY CHENE EL LIVE COVERAGE DEL PROCESSION Y PONTIFICAL MASS DEL FIESTA PILAR LUEGO TARDE]</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] 2sxb47sszmqkz72rd1zw1zpv6jhw487 0 332238 2166975 2143082 2025-06-30T22:30:03Z Superastig 11141 Ayusin. 2166975 wikitext text/x-wiki {{Infobox radio station | name = Peace 88.3 | callsign = DXWC | logo = | city = [[Lungsod ng Zamboanga]] | area = [[Lungsod ng Zamboanga]], [[Basilan]] at mga karatig na lugar | branding = Peace 88.3 | airdate = Oktubre 2012 | frequency = 88.3 MHz | format = [[News radio|News]], [[:en:Public affairs programming|Public Affairs]], [[Talk radio|Talk]] | language = [[Chavacano]], [[Filipino language|Filipino]] | licensing_authority = [[National Telecommunications Commission (Philippines)|NTC]] | power = 10,000 watts | erp = | class = | callsign_meaning = '''W'''estern Mindanao '''C'''ommand | former_callsigns = DXPR (2012–2016) | owner = [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas|AFP Komand ng Kanlurang Mindanao]] | website = }} Ang '''DXWC''' (88.3 [[:en:FM broadcasting|FM]]), sumasahimpapawid bilang '''Peace 88.3''', ay isang himpilan ng radyo na pagmamay-ari at pinamamahalaan ng Komand ng Kanlurang Mindanao ng [[Sandatahang Lakas ng Pilipinas]] sa pamamagitan ng 4th Civil Relations Group. Ang estudyo nito ay matatagpuan sa loob ng WesMinCom gymnasium, Camp General Basilio Navarro, Brgy. Upper Calarian, [[Lungsod ng Zamboanga]].<ref>{{cite web |date=January 18, 2017 |title=ECC goes to the airwaves in Mindanao |url=http://ecc.gov.ph/ecc-goes-to-the-airwaves-in-mindanao/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190719024151/http://ecc.gov.ph/ecc-goes-to-the-airwaves-in-mindanao/ |archive-date=July 19, 2019 |website=Employees' Compensation Commission |accessdate=July 19, 2019}}</ref><ref>{{cite web |date=February 7, 2017 |title=Keeping the music playing |url=http://www.oshc.dole.gov.ph/content/press-releases/157-oshc-reu-ix-s-pilot-episode-for-radio-program-airs-today-via-peace-88-3 |website=[[Department of Labor and Employment (Philippines)|Occupational Safety And Health Center]] |accessdate=October 28, 2020}}{{Dead link|date=January 2024|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref><ref>{{cite journal |date=January–June 2019 |title=Reaching Horizons: Info At Your Fingertips |url=https://books.google.com/books?id=8XG9CgAAQBAJ |journal=Kapayapaan |publisher=[[AFP Western Mindanao Command]] |pages=43 |isbn=9781440803406 |accessdate=October 28, 2020}}</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}} {{Zamboanga City Radio}} [[Kategorya:Mga himpilang panradyo sa Lungsod ng Zamboanga]] [[Kategorya:Sandatahang Lakas ng Pilipinas]] 2ddty16njn2lw853ks8eelgjw3gz5gv 0 334665 2166968 2166008 2025-06-30T15:44:35Z CommonsDelinker 1732 Removing "Toon_City_Logo.png", it has been deleted from Commons by [[c:User:Krd|Krd]] because: No permission since 21 June 2025. 2166968 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Toon City Animation | former_name = Toon City Animation Inc. (1993–2013) | logo = | type = [[Privately held company|Private]] | foundation = {{Start date and age|1993}} | founder = Colin Baker | location_city = [[Manila]] | location_country = [[Philippines]] | key_people = | industry = Traditional hand-drawn 2D [[Animation]]<br>[[Adobe Flash|Flash Animation]]<br>CGI [[Computer animation |Animation]]<br>Paperless [[Toon Boom|Harmony Animation]]<br>[[Television production]] | services = Animation outsourcing | website = {{URL|http://tooncityanimation.com}} }} Ang '''Toon City''' ay isang Filipino animation studio na matatagpuan sa [[Manila]]. Gumawa sila ng animation para sa [[The Walt Disney Company]], [[Nickelodeon]], [[Universal Pictures|Universal]], [[Warner Bros.]], [[HBO]] at [[CinéGroupe|Cinegroupe]]. Ang Toon City ay itinatag noong 1993 ni Colin Baker na may humigit-kumulang sampung animator. Ang kanilang unang serye ng trabaho ay para sa ''[[Bonkers (American TV series)|Bonkers]]''. Ang studio ay kasalukuyang may espasyo sa sahig na higit sa 3000 metro kuwadrado at kayang tumanggap ng mahigit isang libong artista na gumagawa ang animation sa tradisyonal na 2D, Flash, CGI at walang papel na Harmony. ==Pelikula == ===Mga serye sa TV mula sa Disney Television Animation=== {| class="wikitable sortable" style="width: auto; style="width:75%;" table-layout: fixed;" | ! style="width:20%;" | Show ! style="width:10%;" | Year(s) ! style="width:25%;" class="unsortable" | Notes |- | ''[[Bonkers (American TV series)|Bonkers]]'' || 1993–1994 || Group 4 |- | ''[[Aladdin (animated TV series)|Aladdin: The Animated Series]]'' || 1994–1995 || Season 2 |- | ''[[Gargoyles (TV series)|Gargoyles]]'' || 1995–1996 || "The Cage" and "Kingdom" |- | ''[[Quack Pack]]'' || 1996 || |- | ''[[Mighty Ducks (TV series)|Mighty Ducks: The Animated Series]]'' || 1996 || |- | ''[[Goof Troop]]'' || 1992–93 || 8 episodes: ''Buddy Building'', ''Where There's a Will'', ''There's a Goof'', ''Terminal Pete'', ''Rally Round the Goof'', ''Frankengoof'', ''Calling All Goofs'', ''Pistolgeist'' and ''Tee for Two'' |- | ''[[Jungle Cubs]]'' || 1996 || Season 1 |- | ''[[101 Dalmatians: The Series|101 Dalmatians: The Animated Series]]'' || 1997-1998 || co-produced by [[Animation studios owned by The Walt Disney Company#Jumbo Pictures|Jumbo Pictures]] |- | ''[[Hercules (1998 TV series)|Hercules: The Animated Series]]'' || 1998–1999 || |- | ''[[Recess (TV series)|Recess]]'' || 1999-2001 || Seasons 2-5 |- | ''[[Mickey Mouse Works]]'' || 1999-2000 || |- | ''[[Teacher's Pet (TV series)|Teacher's Pet]]'' || 2000-2002 || |- | ''[[Teamo Supremo]]'' || 2002-2004 || 14 episodes: ''Elemental, My Dear Jasmine'', ''To Cure a Thief'', ''My Fair Aladdin'', ''Web of Fear'', ''Seems Like Old Crimes: Part 1'', ''Seems Like Old Crimes: Part 2'', ''The Love Bug, The Vapor Chase'', ''The Day the Bird Stood Still'', ''Smells Like Trouble'', ''Armored and Dangerous'', ''Dune Quixote'', ''The Prophet Motive'' and ''Sea No Evil'' |- | ''[[Buzz Lightyear of Star Command]]'' || 2000 || "Enter Macbeth", co-produced by [[Pixar|Pixar Animation Studios]] |- | ''[[House of Mouse]]'' || 2001-2003 || |- | ''[[The Legend of Tarzan (TV series)|The Legend of Tarzan]]'' || 2001–2003 || |- | ''[[Fillmore!]]'' || 2002 || "Ingrid Third, Public Enemy #1" |- | ''[[Lilo & Stitch: The Series]]'' || 2003–05 || |- | ''[[Brandy & Mr. Whiskers]]'' || 2004–2006 || With Wang Film Productions |- | ''[[The Emperor's New School]]'' || 2006–08 || Season 1, uncredited |- | ''[[Mickey Mouse Clubhouse]]'' || 2006 || |- | ''[[The Replacements (TV series)|The Replacements]]'' || 2006–2007 || Season 1 |- | ''[[Sofia the First]]'' || 2013-2018 || uncredited |- | ''[[The 7D]]'' || 2014-2016 || |- | ''[[Star vs. the Forces of Evil]]'' || 2015 || Season 1 |- | ''[[Jake and the Never Land Pirates]]'' || 2015-2016 || Season 4 |- | ''[[DuckTales (2017 TV series)|DuckTales]]'' || 2017-2021 || With Snipple Animation Studios |- | ''[[Big Hero 6: The Series]]'' || 2019-2020 || Season 2, With Snipple Animation Studios |} ===Mga serye sa TV mula sa ibang mga studio === {| class="wikitable sortable" style="width: auto; style="width:75%;" table-layout: fixed;" | ! style="width:20%;" | Show ! style="width:15%;" | Studio ! style="width:10%;" | Year(s) ! style="width:25%;" class="unsortable" | Notes |- | ''[[Cyber Group Studios|50/50 Heroes]]'' | [[Cyber Group Studios]] | 2022-present | |- | ''[[Angry Birds Toons]]'' | [[Rovio Entertainment]] | 2013-2016 | |- | ''[[The Awesomes]]'' | [[Broadway Video]]<br>Sethmaker Shoemeyers Productions<br>[[Bento Box Entertainment]] | 2013 | "No Mo' Sumo" |- | ''[[Bratz (TV series)|Bratz]]'' | [[MGA Entertainment]]<br>[[Splash Entertainment|Mike Young Productions]] | 2005-2008 | |- | ''[[Brickleberry]]'' | [[Fox 21 Television Studios|Fox 21]] | 2013-2015 | Seasons 2-3 |- | ''[[Bro'Town]]'' | Firehorse Films | 2004-2009 | |- | ''[[Bunnicula (TV series)|Bunnicula]]'' | Warner Bros. Animation | 2016-2018 | |- | ''[[Care Bears: Unlock the Magic]]'' | Copernicus Studios | 2019-present | |- | ''[[Chloe's Closet]]'' | [[MoonScoop]] | 2010 | Season 1 |- | ''Coach Me if You Can'' | [[Xilam]] | 2020-2021 | |- | ''[[Counterfeit Cat]]'' | Tricon Kids & Family<br>Wildseed Kids | 2016-2017 | Additional animation |- | ''[[Curious George (TV series)|Curious George]]'' | [[Universal Animation Studios]]<br>[[Imagine Entertainment]] | 2006-2022 | |- | ''[[Dawn of the Croods]]'' | [[DreamWorks Animation Television]] | 2015-2017 | Uncredited |- | ''[[Fatherhood (TV series)|Fatherhood]]'' | [[Bill Cosby|Smiley Inc.]] | 2004 | Additional animation for "Balancing the Books" |- | ''[[The Freak Brothers]]'' | Pure Imagination Studios | 2021 | Season 1 |- | ''[[George of the Jungle (2007 TV series)|George of the Jungle]]'' | [[Studio B Productions]] | 2007-2008 | Season 1, uncredited |- | ''[[Geronimo Stilton (TV series)|Geronimo Stilton]]'' | MoonScoop<br>[[Rai Fiction]]<br>Atlantyca Entertainment | 2009-2012 | Seasons 1-2 |- | ''[[Hazbin Hotel]]'' | [[SpindleHorse Toons]]<br>Bento Box Entertainment<br>[[A24]] | 2024-present | |- | ''[[Hero: 108]]'' | [[Gamania]] | 2010 | Season 1 |- | ''[[HouseBroken]]'' | Bento Box Entertainment | 2023 | Season 2 |- | ''[[Krapopolis]]'' | [[Fox Entertainment|Fox Entertainment Studios]]<br>Bento Box Entertainment | 2023 | "All Hail the Goddess of Likability!" |- | ''[[The Land Before Time (TV series)|The Land Before Time]]'' | Universal Animation Studios<br>[[Amblin Entertainment]] | 2007-2008 | |- | ''[[The Last Kids on Earth (TV series)|The Last Kids on Earth]]'' | [[Atomic Cartoons]] | 2020 | Additional animation for Book 2 |- | ''[[Lazor Wulf]]'' | [[6 Point Harness]] | 2020-2021 | Season 2, as Morph Animation |- | ''[[The Legend of Korra]]'' | [[Nickelodeon Animation Studio]] | 2013 | Book 2, uncredited |- | ''[[The Looney Tunes Show]]'' | Warner Bros. Animation | 2011 | Season 1 |- | ''Lupin's Tales'' | Xilam | 2021-present | |- | ''[[The Mighty B!]]'' | Nickelodeon Animation Studio<br>[[Paper Kite Productions]]<br>Polka Dot Pictures | 2008 | Season 1 |- | ''[[Mixed Nutz]]'' | [[Big Bad Boo]] | 2008 | |- | ''[[Moka's Fabulous Adventures!]]'' | Xilam | 2020 | |- | ''[[Molly of Denali]]'' | Atomic Cartoons | 2019-present | |- | ''[[Mother Up!]]'' | Broadway Video<br>Mass Animation<br>[[Bardel Entertainment]]<br>[[Rogers Sports & Media|Rogers Media]] | 2013-2014 | As Morph Animation |- | ''[[Mr. Magoo (TV series)|Mr. Magoo]]'' | Xilam | 2019-2023 | |- | ''[[Oggy and the Cockroaches]]'' | Xilam | 2017-2019 | Seasons 5-7, as Morph Animation |- | ''[[Rick and Morty]]'' | [[Williams Street]] | 2013-2015 | Seasons 1-2, as Morph Animation |- | ''[[Rise of the Teenage Mutant Ninja Turtles]]'' | [[Flying Bark Productions]] | 2019-2020 | Additional animation for season 2 |- | ''Star Stable: Mistfall'' | Ferly | 2021 | As Morph Animation |- | ''[[Taffy (TV series)|Taffy]]'' | Cyber Group Studios | 2018-present | As Morph Animation |- | ''[[Tom and Jerry Tales]]'' | Warner Bros. Animation<br>[[Turner Entertainment]] | 2006-2007 | |- | ''[[New Looney Tunes|Wabbit: A Looney Tunes Production]]'' | Warner Bros. Animation | 2014 | Pilot version of "To Catch a Fairy" |- | ''[[Voltron Force]]'' | [[World Events Productions]]<br>[[DreamWorks Classics|Classic Media]]<br>Kickstart Productions<br>[[Nicktoons (American TV channel)|Nicktoons]] | 2011-2012 | |- | ''[[Zeroman]]'' | Amberwood Entertainment | 2004 | |- | ''[[The ZhuZhus]]'' | [[Nelvana]] | 2016-2017 | Additional animation |- | ''[[Zig & Sharko]]'' | Xilam | 2019-2020 | Season 3 |- | ''[[Wolfboy and the Everything Factory]]'' | Bento Box Entertainment | 2022 | Season 2 |- |} ===Mga tampok na pelikula=== *''Kleines Arschloch'' (1997, TFC Trickompany Filmproduktion GmbH) *''[[The Jungle Book 2]]'' (2003, DisneyToon Studios) *''[[Piglet's Big Movie]]'' (2003, DisneyToon Studios) (uncredited) *''[[Teacher's Pet (2004 film)|Teacher's Pet]]'' (2004, Walt Disney Television Animation) *''[[Curious George (film)|Curious George]]'' (2006, Universal Animation Studios) (Digital Ink and Paint only) *''[[The Three Robbers]]'' (2007, Animation X Gesellschaft zur Produktion von Animationsfilmen mbH) *''[[WinneToons]]'' (2007) *''[[Santa's Apprentice]]'' (2010, Cartoon Salon) *''[[Titeuf, le film]]'' (2011, MoonScoop Productions) *''The Golden Horse'' (2014, Acme Film) *''[[Henry and Me]]'' (2014, Sunset Studios) *''Der kleine Rabe Socke - Das große Rennen'' (2015, Seru Films) *''[[La Leyenda del Chupacabras]]'' (2016, Ánima Estudios) *''[[Fritzi – A Revolutionary Tale]]'' (2019, Trick Studios) *''[[Little Vampire]]'' (2019, The Magical Society) *''[[Koati (film)|Koati]]'' (2021, Upstairs Animation, Los Hijos de Jack, and [[Latin World Entertainment|Latin We]]) ===Mga direktang-sa-video na pelikula=== *''[[Belle's Magical World]]'' (1998, Walt Disney Television Animation) *''[[The Lion King II: Simba's Pride]]'' (1998, Walt Disney Television Animation) *''[[Hercules: Zero to Hero]]'' (1999, Walt Disney Television Animation) *''[[Mickey's Once Upon a Christmas]]'' (1999, Walt Disney Television Animation) *''[[Mickey's Magical Christmas: Snowed in at the House of Mouse]]'' (2001, Walt Disney Television Animation) *''[[Tarzan & Jane]]'' (2002, Walt Disney Television Animation) *''[[Mickey's House of Villains]]'' (2002, Walt Disney Television Animation) *''[[Atlantis: Milo's Return]]'' (2003, Walt Disney Television Animation) *''[[Springtime with Roo|Winnie the Pooh: Springtime with Roo]]'' (2004, DisneyToon Studios) *''[[Bratz: Starrin' & Stylin']]'' (2004, MGA Entertainment) *''[[Mickey, Donald, Goofy: The Three Musketeers]]'' (2004, DisneyToon Studios) *''Babak & Friends'' (2005, Norooz Productions) *''[[Tom and Jerry: Blast Off to Mars]]'' (2005, Warner Bros. Animation) *''[[Tarzan II]]'' (2005, DisneyToon Studios) *''[[Pooh's Heffalump Halloween Movie]]'' (2005, DisneyToon Studios) *''[[Kronk's New Groove]]'' (2005, DisneyToon Studios) *''[[Bah, Humduck! A Looney Tunes Christmas]]'' (2006, Warner Bros. Animation) *''[[The Fox and the Hound 2]]'' (2006, DisneyToon Studios) *''[[Cinderella III: A Twist in Time]]'' (2007, DisneyToon Studios) *''[[Disney Princess Enchanted Tales: Follow Your Dreams]]'' (2007, DisneyToon Studios) *''[[The Little Mermaid: Ariel's Beginning]]'' ([[List of animation studios owned by The Walt Disney Company#Disney Animation Australia|DisneyToon Studios Australia]]) (2008, DisneyToon Studios) *''Holly Hobbie and Friends: Fabulous Fashion Show'' (2008, Sony Wonder) *''Holly Hobbie and Friends: Marvelous Makeover'' (2009, Sony Wonder) *''[[Curious George 2: Follow That Monkey!]]'' (2009, Universal Animation Studios) ===Mga espesyal sa telebisyon=== *''[[Boo to You Too! Winnie the Pooh]]'' (1996, Disney Television Animation) *''The Last Sheep'' (2019, Trick Studios) ===Online na serye=== *''[[Helluva Boss]]'' (2023-present, [[SpindleHorse Toons]]) ===Shorts=== *''Plastic Man'' (2006, Warner Bros. Animation) == Mga Sanggunian == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Toon City}} [[Category:Animation studios]] [[Category:Entertainment companies of the Philippines]] [[Category:Mass media companies established in 1993]] [[Category:1993 establishments in the Philippines]] [[Category:Film production companies of the Philippines]] [[Category:Companies based in Manila]] [[Category:Philippine companies established in 1993]] [[Category:Privately held companies of the Philippines]] pna7mjxpdauhep2mqz90kv311y0ikti 0 334838 2167038 2166896 2025-07-01T09:01:02Z 2001:4450:4F05:F900:2D94:6532:A89E:AD1D Paglalahad ng citation.. 2167038 wikitext text/x-wiki [[Talaksan:Emille Joson in Filipiñana.jpg|thumb|{{Infobox person|birth_date=Oktubre 10, 1992|nationality=Filipino|name=Emille Joson|occupation=Film Director}}]] ''"'''Emille Bartolome Joson'''"'' (ipinanganak noong 10 Oktubre 1992), na mas kilala bilang ''"'''Emille Joson'''"'', ay isang [[Pilipino|Pilipinang]] direktor at prodyuser ng mga [[independiyenteng pelikula]] na tumatalakay sa mga isyung panlipunan, karapatang pambabae, karapatang pantao, at karapatan ng mga [[LGBT]].<ref>{{Cite web |last=Tonight |first=People's |date=2025-05-21 |title=Direk Emille Joson: Indie queen to global screen |url=https://journalnews.com.ph/direk-emille-joson-indie-queen-to-global-screen/ |access-date=2025-06-30 |website=Journalnews |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Lifestyle |first=Manila Standard |date=2024-12-02 |title=Emille Joson turns style into social storytelling |url=https://manilastandard.net/lifestyle/314531092/emille-joson-turns-style-into-social-storytelling.html |access-date=2025-06-30 |website=Manila Standard |language=en-US}}</ref> Taong 2011 nang ma-nomina ang kaniyang maikling pelikula na [[Adivino (2011 maikling pelikula)]] sa Metro Manila Film Festival (Student Short Film Category). Makalipas ang isang dekada, tinangkilik ito sa ibang bansa dahil sa temang may kaugnayan sa kilusang #MeToo Movement.<ref>{{Cite web |last=Escuadro |first=Kiko |date=2025-05-03 |title=Behind the Spell: Emille Joson's bold casting in 'Adivino' |url=https://tribune.net.ph/2025/05/03/behind-the-spell-emille-josons-bold-casting-in-adivino |access-date=2025-07-01 |website=Daily Tribune |language=en}}</ref> == Edukasyon == Nagtapos si Joson ng Digital Filmmaking sa Asia Pacific Film Institute, isang kilalang institusyon sa Pilipinas para sa mga nagnanais maging direktor. Ang kaniyang edukasyon ay nagsilbing pundasyon ng kaniyang karera sa paggawa ng pelikula, kung saan unang nabigyan ng pagkilala ang kaniyang gawa sa MMFF. Ipinagdiwang din ng Asia Pacific Film Institute at ng kaniyang dating paaralan, ang St. Francis De Assisi Montessori School sa Bulacan, ang mga tagumpay niya sa lokal at pandaigdigang entablado.<ref name=":0">{{Cite news |date=April 5, 2024 |title=Filmmaker Emille Joson: A voice for generation of women |work=Manila Bulletin |url=https://mb.com.ph/2024/4/5/filmmaker-emille-joson-a-voice-for-generation-of-women}}</ref> == Karera == Naging bahagi si Joson ng [[ABS-CBN]] at lumahok sa ilang proyekto ng [[Star Cinema]] bago tuluyang tumutok sa paggawa ng mga independiyenteng pelikula. Bagamat iniwan niya ang network, nanatili ang kaniyang koneksyon dito sa pamamagitan ng mga proyekto ng [[Alaga Producers Cooperative]] kung saan lumalahok ang ilang artista ng ABS-CBN.<ref>{{Cite web |last=Escuadro |first=Kiko |title=Award-winning filmmaker Emille Joson expresses heartfelt gratitude to ABS-CBN {{!}} ABS-CBN Lifestyle |url=https://www.abs-cbn.com/lifestyle/2024/11/5/award-winning-filmmaker-emille-joson-expresses-heartfelt-gratitude-to-abs-cbn-1941 |access-date=2025-06-30 |website=ABS-CBN |language=en-US}}</ref> Kabilang sa kaniyang mga pelikula<ref name=":0" /> ang: * ''Sakaling Hindi Makarating (2017)'' * ''[[Pagari (Mohammad Abdullah) (2013)|Pagari Mohammad Abdullah]] (2013)'' * ''My Second Mom (2012)'' * ''The Comeback (2015)'' == Adbokasiya at Produksyon == Isa si Joson sa mga tagapagtatag ng *Alaga Producers Cooperative*, isang grupong sumusuporta sa mga proyektong makatao at nagsusulong ng mga karapatan ng mga nakalilimutang sektor tulad ng mga magsasaka at kababaihan. Ayon sa Malaya Business Insight, aktibo si Joson sa adbokasiya laban sa katiwalian, karahasan, at diskriminasyon sa LGBT community.<ref>{{Cite web |date=2024-12-02 |title=Emille Joson shakes up Hollywood streams |url=https://malaya.com.ph/entertainment/emille-joson-shakes-up-hollywood-streams/ |access-date=2025-06-30 |website=Malaya Business Insight |language=en}}</ref> == Mga Sanggunian == <references /> == Mga Kategorya == <references /> __INDEX__ __NEWSECTIONLINK__ 7lby6zjk7tafw4v7iy03pyl0oeiaa7y 0 334896 2166982 2166787 2025-06-30T22:50:38Z EmausBot 20162 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q50708]] 2166982 wikitext text/x-wiki [[File:Cuisenaire ten.JPG|thumb|Mga pahati ng 10 na inilarawan ng [[Cuisenaire rods]]: 1, 2, 5, at 10]] Sa [[sipnayan]], ang sinasabing '''nahahati''' o '''pahati''' ang isang [[buumbilang]] <math>m</math> ng <math>n</math>, kung may isa pang bilang na mapaparami sa <math>m</math> upang maging bunga ng dalawa ang <math>n</math>. Ito ang siyang tinatawag na '''pagkahatiin''' ng mga bilang. == Katuringan == Sinasabing '''pahati''' ng isang bilang <math>n</math> ang isang buumbilang <math>m</math> kung mayroong isang buumbilang <math>k</math> kung saan <math>n = mk</math>. Isinusulat ito bilang : <math>m\mid n</math> at kung hindi, : <math>m\not\mid n.</math>.{{sfn|ps=|Hardy|Wright|1960|p=1}}{{sfn|ps=|Niven|Zuckerman|Montgomery|1991|p=4}} == Kaangkinan == Sa lahat ng [[buumbilang]] <math>a, b, c</math>: * Kung <math>a \mid b</math> at <math>b \mid c,</math> sagayon <math>a \mid c;</math> alalaong baga, [[palipat]] ang pagkahatiin. * Kung <math>a \mid b</math> at <math>b \mid a,</math> sagayon <math>a = b</math> o <math>a = -b.</math> * Kung <math>a \mid b</math> and <math>a \mid c,</math> sagayon <math> a \mid (b + c)</math> at <math> a \mid (b - c).</math>{{efn|<math>a \mid b,\, a \mid c</math> <math>\Rightarrow \exists j\colon ja=b,\, \exists k\colon ka=c</math> <math>\Rightarrow \exists j,k\colon (j+k)a=b+c</math> <math>\Rightarrow a \mid (b+c).</math> Gayundin, <math>a \mid b,\, a \mid c</math> <math>\Rightarrow \exists j\colon ja=b,\, \exists k\colon ka=c</math> <math>\Rightarrow \exists j,k\colon (j-k)a=b-c</math> <math>\Rightarrow a \mid (b-c).</math>}} Subali’t kung <math>a \mid b</math> at <math>c \mid b,</math> hindi laging totoo na <math>(a + c) \mid b</math> (halimbawa, <math>2\mid6</math> at <math>3 \mid 6</math> nguni’t di pahati ng 5 ang 6). * <math>a \mid b \iff ac \mid bc</math> sa di-serong <math>c </math>. Sumasakatuwid ito sa katotohanang <math>ka = b \iff kac = bc </math>. == Talababa == <references group="lower-alpha"/> == Mga sanggunian == {{Reflist}} ki6t7y72xgzyu5j7j0lvt61ot9u70up 0 334898 2167034 2166831 2025-07-01T08:24:47Z InternetArchiveBot 113521 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 2167034 wikitext text/x-wiki '''Tianxia''', o '''Sansinukuban''' sa wikang Filipino na nangangahulugang ''"lahat sa ilalim ng Langit"'', ay isang terminong Tsino na tumutukoy sa isang makasaysayang konseptong kultural ng Tsina. Tumutukoy ito alinman sa buong heograpikal na mundo o sa metapisikal na larangan ng mga mortal, at kalaunan ay naugnay sa soberanyang pampulitika. Sa sinaunang Tsina at sa panahong imperyal, ang '''tianxia''' ay tumutukoy sa mga lupain, kalawakan, at lugar na itinalaga ng langit sa emperador ng Tsina ayon sa mga unibersal at malinaw na prinsipyo ng kaayusan. Ang sentro ng lupaing ito ay direktang nakatalaga sa korte ng Tsina, na bumubuo ng sentro ng pananaw sa mundo na umiikot sa korte ng Tsina mula sa emperador, tungo sa malalaking at maliliit na opisyal, pagkatapos ay sa mga karaniwang mamamayan, mga estado ng tributaryo, at sa huli ay ang mga tinatawag na ''barbaro sa hangganan''. Ang sentro ng pananaw na ito ay hindi likas na mapanghiwalay, at ang mga panlabas na grupo, gaya ng mga etnikong minorya at dayuhang mga tao na tumanggap sa ''Mandato ng Langit'' ng emperador ng Tsina, ay tinatanggap at isininasama sa '''tianxia''' ng Tsina. Sa klasikal na pampulitikang kaisipan ng Tsina, ang “Anak ng Langit” na tumanggap ng Mandato ng Langit ay itinuturing na pinuno ng buong mundo. Bagama’t sa aktuwal na pamumuno ay may mga bahagi ng kilalang mundo na hindi nasasakupan ng monarkong Tsino, sa teoryang pampulitika ng Tsina, ang kapangyarihan ng mga pinuno ng mga bahaging ito ay nagmumula pa rin sa emperador ng Tsina. Ang mas malawak na konsepto ng '''tianxia''' ay malapit na kaugnay ng sibilisasyon at kaayusan sa klasikal na pilosopiyang Tsino, at ito ang naging batayan ng pananaw sa mundo ng mga Tsino at ng mga bansang naimpluwensyahan ng kanilang kultura mula pa noong unang milenyo bago ang karaniwang panahon. Ang '''tianxia''' ay inangkin din ng ibang mga kahariang kabilang sa '''Sinosphere'''. May kasunduang pangkasaysayan na ang sistemang '''tianxia''' ay umiiral sa iba’t ibang yugto ng kasaysayan ng Tsina. Gayunpaman, magkakaiba ang pananaw ng mga historyador kung kailan eksaktong nagsimula o ganap na naipatupad ang sistemang ito. Ang paraan ng pagpapatakbo ng sistemang '''tianxia''' ay nagbago-bago sa paglipas ng panahon mula sa mga estadong basal na kinikilala ang awtoridad ng emperador ng Tsina, hanggang sa mga estadong basal na pormal na nagbabayad ng tributo ngunit sa katotohanan ay nagsasarili sa pamamahala. Sa pinakalawak na pananaw pangkasaysayan, ang sistemang '''tianxia''' ay umiiral mula pa noong '''dinastiyang Zhou (1027–256 BC)''' hanggang '''dinastiyang Qing (1644–1911)'''. Ayon sa siyentistang pampulitika na si '''Yan Xuetong''' ng Unibersidad ng Tsinghua, ''“Dahil sa kakulangan noon ng makabagong agham sa pag-unawa sa heograpiya, ang konsepto ng mga Tsino tungkol sa 'lahat sa ilalim ng langit' ay nangangahulugang lahat ng lupa, dagat, at tao sa ilalim ng langit. Ang katagang 'lahat sa ilalim ng langit' ay halos kapareho ng kahulugan ng 'mundo.'”'' {{Sfn|Tsang|Cheung|2024}} Ayon sa pilosopong si '''Zhao Tingyang''', muling binuo niya ang kahulugan ng '''tianxia''' bilang isang sistemang may panimulang prinsipyo ng ''“inklusyon ng lahat”'' at nagpapahiwatig ng pagtanggap sa pagkakaiba-iba ng mundo. Binibigyang-diin nito ang pagkakaugnay-ugnay at pagkakadepende sa isa’t isa sa isang mapayapa at magkasundong paraan, at ang pamumuno ay ginagabayan ng ''kagandahang-asal'' at ''kabutihang-loob'' sa halip na paniniil at puwersang militar <ref>{{Cite book |last=Yan |first=Xuetong |author-link=Yan Xuetong |title=Ancient Chinese Thought, Modern Chinese Power |date=2013-12-31 |publisher=[[Princeton University Press]] |isbn=978-1-4008-4895-9 |editor-last=Sun |editor-first=Zhe |volume=5 |page=218 |doi=10.1515/9781400848959 |jstor=j.ctt32bbm1}}</ref> {{Sfn|Zhao|2023}} {{Sfn|Zhao|2023}} == Kanularing paggamit ng termino == Ang pananalitang 'lahat sa ilalim ng langit' ay nagbigay inspirasyon sa mga pagpapahayag ng panitikan na tumutukoy sa Tsina sa ilang mga wika sa Kanluran, gaya ng Russian {{Lang|ru|Поднебесная}} {{Transliteration|ru|Podnebesnaya}} . Ang salitang Ingles na " Celestial Empire " ay posibleng hinango sa titulong "Son of Heaven". o anak ng langit <ref>{{Cite book |last=Weekley |first=Ernest |url=https://archive.org/details/etymologicaldict00week |title=An etymological dictionary of modern English |publisher=Dover |year=1967 |page=270 |url-access=registration}}</ref> == Iba pang gamit == Noong 2013, nilikha ng mananalaysay ng Singaporeh na si Wang Gungwu ang terminong " American <nowiki><i id="mwAVI">Tianxia</i></nowiki> " upang tukuyin ang kontemporaryong kaayusan ng mundo na pinamumunuan ng Estados Unidos. <ref>{{Cite web |last=Wang |first=Gungwu |title=Renewal: The Chinese State and the New Global History |url=https://www.thechinastory.org/2013/08/wang-gungwu-%E7%8E%8B%E5%BA%9A%E6%AD%A6-on-tianxia-%E5%A4%A9%E4%B8%8B/ |access-date=1 July 2017 |website=Australian Centre on China in the World |publisher=Chinese University Press |archive-date=4 Agosto 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180804102643/https://www.thechinastory.org/2013/08/wang-gungwu-%E7%8E%8B%E5%BA%9A%E6%AD%A6-on-tianxia-%E5%A4%A9%E4%B8%8B/ |url-status=dead }}</ref> == Mga sanggunian == === Mga pagsipi === {{Reflist|20em}} [[Kategorya:Mga pinagmulan sa wikang Koreano ng CS1 (ko)]] [[Kategorya:Gumagamit ang CS1 ng sulat sa wikang Koreano (ko)]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Tsinong tradisyonal]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Tsinong pinapayak]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Hapones]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Koreano]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng Biyetnames]] [[Kategorya:Mga artikulong naglalaman ng teksto sa wikang Tsino]] 9wksmw7xzmeoguieygz0ivbg0a7ilo2 0 334909 2166980 2025-06-30T22:40:50Z Aghamanon 147345 Inilikha sa pagsalin ng pahinang "[[:en:Special:Redirect/revision/1276555804|Raymundo Favila]]" 2166980 wikitext text/x-wiki '''Si Raymundo Acosta Favila''' ay isang [[Pilipinas|Pilipinong]] [[Matematiko|sipnayanon]]. Nakuha niya ang kanyang paham (Ph.D.) sa Pamantasan ng California, Berkeley noong 1939 sa ilalim ng pangangasiwa ni Pauline Sperry, st naglingkod siya sa [[Unibersidad ng Pilipinas|Pamantasan ng Pilipinas]] sa [[Maynila]]. Nahalal siya bilang ''Academician'' ng [[Pambansang Akademya ng Agham at Teknolohiya]] noong 1979. Isa siya sa mga unang nagpasimula ng pananaliksik sa sipnayan sa Pilipinas. Malaki rin ang ambag niya sa pag-unlad ng matematika at pag-aaral ng matematika sa bansa. Nakagawa siya ng mga pangunahing pag-aaral sa stratifiable congruences at sukgising ditumbasan. Si Dr. Favila ay nag-co-author din ng mga aklat-aralan sa panandaan at tatsihaan. == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Authority control}} 482kr193blzogpetl4jle4nd9iw19b0 2166981 2166980 2025-06-30T22:44:17Z Aghamanon 147345 2166981 wikitext text/x-wiki '''Si Raymundo Acosta Favila''' ay isang [[Pilipinas|Pilipinong]] [[Matematiko|sipnayanon]]. Nakuha niya ang kanyang paham (Ph.D.) sa Pamantasan ng California, Berkeley noong 1939 sa ilalim ng pangangasiwa ni Pauline Sperry, st naglingkod siya sa [[Unibersidad ng Pilipinas|Pamantasan ng Pilipinas]] sa [[Maynila]].<ref>Oscar M. Alfonso, "University of the Philippines: The First 75 Years (1908-1983)" p.490</ref> Nahalal siya bilang ''Academician'' ng [[Pambansang Akademya ng Agham at Teknolohiya]] noong 1979. Isa siya sa mga unang nagpasimula ng pananaliksik sa sipnayan sa Pilipinas. Malaki rin ang ambag niya sa pag-unlad ng matematika at pag-aaral ng matematika sa bansa. Nakagawa siya ng mga pangunahing pag-aaral sa stratifiable congruences at sukgising ditumbasan. Tumulong din siya sa pag-akda ng mga aklat-aralan sa panandaan at tatsihaan. == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Authority control}} 3ebue32bwycj8x84hogqcrsc4mlgl0c 2166983 2166981 2025-06-30T22:52:33Z Aghamanon 147345 Naglagsy ng sanggunian 2166983 wikitext text/x-wiki '''Si Raymundo Acosta Favila''' ay isang [[Pilipinas|Pilipinong]] [[Matematiko|sipnayanon]]. Nakuha niya ang kanyang paham (Ph.D.) sa Pamantasan ng California, Berkeley noong 1939 sa ilalim ng pangangasiwa ni Pauline Sperry,<ref>{{Cite web |title=Raymundo Acosta Favila |url=https://mathgenealogy.org/id.php?id=32639 |url-status=live |access-date= |website=Mathematics Genealogy Project}}</ref> at naglingkod siya sa [[Unibersidad ng Pilipinas|Pamantasan ng Pilipinas]] sa [[Maynila]].<ref>Oscar M. Alfonso, "University of the Philippines: The First 75 Years (1908-1983)" p.490</ref> Nahalal siya bilang ''Academician'' ng [[Pambansang Akademya ng Agham at Teknolohiya]] noong 1979. Isa siya sa mga unang nagpasimula ng pananaliksik sa sipnayan sa Pilipinas. Malaki rin ang ambag niya sa pag-unlad ng matematika at pag-aaral ng matematika sa bansa. Nakagawa siya ng mga pangunahing pag-aaral sa stratifiable congruences at sukgising ditumbasan. Tumulong din siya sa pag-akda ng mga aklat-aralan sa panandaan at tatsihaan. == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Authority control}} bs15wlbe2r1xun694kj9bz1ewdx556i 2166984 2166983 2025-06-30T23:01:02Z Aghamanon 147345 2166984 wikitext text/x-wiki '''Si Raymundo Acosta Favila''' ay isang [[Pilipinas|Pilipinong]] [[Matematiko|sipnayanon]]. Nakuha niya ang kanyang paham (Ph.D.) sa Pamantasan ng California, Berkeley noong 1939 sa ilalim ng pangangasiwa ni Pauline Sperry,<ref>{{Cite web |title=Raymundo Acosta Favila |url=https://mathgenealogy.org/id.php?id=32639 |url-status=live |access-date= |website=Mathematics Genealogy Project}}</ref> at naglingkod siya sa [[Unibersidad ng Pilipinas|Pamantasan ng Pilipinas]] sa [[Maynila]].<ref>Oscar M. Alfonso, "University of the Philippines: The First 75 Years (1908-1983)" p.490</ref> Nahalal siya bilang ''Academician'' ng [[Pambansang Akademya ng Agham at Teknolohiya]] noong 1979. Isa siya sa mga unang nagpasimula ng pananaliksik sa sipnayan sa Pilipinas. Malaki rin ang ambag niya sa pag-unlad ng matematika at pag-aaral ng matematika sa bansa. Nakagawa siya ng mga pangunahing pag-aaral sa stratifiable congruences at sukgising ditumbasan. Tumulong din siya sa pag-akda ng mga aklat-aralan sa panandaan at tatsihaan. == Akda == === Aklat-Aralan === * ''Geometry : Metric Edition''<ref>{{Cite book |last=Villaramil |first=Ma. Mauricia |title=Geometry: Metric Edition |last2=Favila |first2=Raymundo A. |publisher=Addison-Wesley Publishing |year=1984}}</ref> == Mga sanggunian == {{Reflist}}{{Authority control}} qqlscdgr0jzqsje1t4iafo4litjmm8c 0 334910 2167010 2025-07-01T05:25:36Z AsianStuff03 125864 Salin mula sa [[:en:Elbasan]] 2167010 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement/Wikidata}} Ang '''Elbasan''' ay ang ikaapat na pinakamataong lungsod ng [[Albania]] at upuan ng [[Kondado ng Elbasan]] at Munisipalidad Elbasan. Ito ay nasa hilaga ng ilog Shkumbin sa pagitan ng [[Bulubunduking Skanderbeg]] at ng [[Kapatagang Myzeqe]] sa gitnang Albania. ==Ekonomiya== [[File:Elbasan from South.jpg|thumb|Elbasan mula sa Timog]] Nagsimula ang pag-unlad ng industriya sa panahon ng rehimeng Zog sa paggawa ng tabako at mga inuming nakalalasing, at nagtapos sa panahon ng rehimeng komunista. Ang lungsod ay naging tanyag pagkatapos magtayo ng isang gilingan ng bakal ang mga Tsino noong 1974. Isang manunulat sa paglalakbay ang nagpahayag mula sa pag-uusap na noong panahon ng rehimeng komunista, "halos lahat ng tao sa bansa ay tila may baril, malamang na gawa ng pabrikang ito na pinondohan ng Tsino sa Elbasan," at ang "bansa ay tila walang mga traktora, araro, o mga makinang panahi."<ref>{{cite book|first=Paul|last=Theroux|title=The Pillars of Hercules: A Grand Tour of the Mediterranean|publisher=Fawcett Columbine|location=New York|date=1995|page=272|isbn=0449910857}}</ref> Nagho-host din ang lungsod ng ferrochrome smelter, na kinomisyon noong 1989 ng rehimeng komunista at ngayon ay pag-aari ng [[Balfin Group]]. Ang lungsod ay isang hub para sa mabigat na industriya sa panahon ng rehimeng komunista, karamihan sa mga pabrika ng metalurhiko at pagpoproseso ng metal. Ang lahat ng mga industriyang ito ay nagdulot ng malaking polusyon at ang Elbasan ay itinuturing ngayon na isa sa mga pinaka maruming lungsod ng Albania.<ref>{{Cite web |date=2025-03-26 |title=Poisoned legacy of Albania's steel city |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250326-poisoned-legacy-of-albania-s-steel-city |access-date=2025-03-28 |website=France 24 |language=en}}</ref> Sa nakalipas na mga taon, ang Elbasan, tulad ng ibang bahagi ng Albania, ay kinailangan hindi lamang harapin ang lokal na polusyon, kundi pati na rin ang tinatawag ng mga environmentalist na "imported polusyon", dahil sa mga basurang inangkat mula sa ibang bansa para sa proseso ng pag-resiklo sa mga pribadong kompanya. ==Mga sanggunian== {{reflist}} 1okuwc6ovun6gimtoqnlgwu9r2xu3y5 2167011 2167010 2025-07-01T05:27:26Z AsianStuff03 125864 /* Mga sanggunian */Kategorya 2167011 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement/Wikidata}} Ang '''Elbasan''' ay ang ikaapat na pinakamataong lungsod ng [[Albania]] at upuan ng [[Kondado ng Elbasan]] at Munisipalidad Elbasan. Ito ay nasa hilaga ng ilog Shkumbin sa pagitan ng [[Bulubunduking Skanderbeg]] at ng [[Kapatagang Myzeqe]] sa gitnang Albania. ==Ekonomiya== [[File:Elbasan from South.jpg|thumb|Elbasan mula sa Timog]] Nagsimula ang pag-unlad ng industriya sa panahon ng rehimeng Zog sa paggawa ng tabako at mga inuming nakalalasing, at nagtapos sa panahon ng rehimeng komunista. Ang lungsod ay naging tanyag pagkatapos magtayo ng isang gilingan ng bakal ang mga Tsino noong 1974. Isang manunulat sa paglalakbay ang nagpahayag mula sa pag-uusap na noong panahon ng rehimeng komunista, "halos lahat ng tao sa bansa ay tila may baril, malamang na gawa ng pabrikang ito na pinondohan ng Tsino sa Elbasan," at ang "bansa ay tila walang mga traktora, araro, o mga makinang panahi."<ref>{{cite book|first=Paul|last=Theroux|title=The Pillars of Hercules: A Grand Tour of the Mediterranean|publisher=Fawcett Columbine|location=New York|date=1995|page=272|isbn=0449910857}}</ref> Nagho-host din ang lungsod ng ferrochrome smelter, na kinomisyon noong 1989 ng rehimeng komunista at ngayon ay pag-aari ng [[Balfin Group]]. Ang lungsod ay isang hub para sa mabigat na industriya sa panahon ng rehimeng komunista, karamihan sa mga pabrika ng metalurhiko at pagpoproseso ng metal. Ang lahat ng mga industriyang ito ay nagdulot ng malaking polusyon at ang Elbasan ay itinuturing ngayon na isa sa mga pinaka maruming lungsod ng Albania.<ref>{{Cite web |date=2025-03-26 |title=Poisoned legacy of Albania's steel city |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250326-poisoned-legacy-of-albania-s-steel-city |access-date=2025-03-28 |website=France 24 |language=en}}</ref> Sa nakalipas na mga taon, ang Elbasan, tulad ng ibang bahagi ng Albania, ay kinailangan hindi lamang harapin ang lokal na polusyon, kundi pati na rin ang tinatawag ng mga environmentalist na "imported polusyon", dahil sa mga basurang inangkat mula sa ibang bansa para sa proseso ng pag-resiklo sa mga pribadong kompanya. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Heograpiya ng Albanya]] c9v02luz4z6z91k9hkm6re2kobk8tey 2167012 2167011 2025-07-01T05:29:24Z AsianStuff03 125864 /* Ekonomiya */Tinagalog 2167012 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement/Wikidata}} Ang '''Elbasan''' ay ang ikaapat na pinakamataong lungsod ng [[Albania]] at upuan ng [[Kondado ng Elbasan]] at Munisipalidad Elbasan. Ito ay nasa hilaga ng ilog Shkumbin sa pagitan ng [[Bulubunduking Skanderbeg]] at ng [[Kapatagang Myzeqe]] sa gitnang Albania. ==Ekonomiya== [[File:Elbasan from South.jpg|thumb|Elbasan mula sa Timog]] Nagsimula ang pag-unlad ng industriya sa panahon ng rehimeng Zog sa paggawa ng tabako at mga inuming nakalalasing, at nagtapos sa panahon ng rehimeng komunista. Ang lungsod ay naging tanyag pagkatapos magtayo ng isang gilingan ng bakal ang mga Tsino noong 1974. Isang manunulat sa paglalakbay ang nagpahayag mula sa pag-uusap na noong panahon ng rehimeng komunista, "halos lahat ng tao sa bansa ay tila may baril, malamang na gawa ng pabrikang ito na pinondohan ng Tsino sa Elbasan," at ang "bansa ay tila walang mga traktora, araro, o mga makinang panahi."<ref>{{cite book|first=Paul|last=Theroux|title=The Pillars of Hercules: A Grand Tour of the Mediterranean|publisher=Fawcett Columbine|location=New York|date=1995|page=272|isbn=0449910857}}</ref> Nagho-host din ang lungsod ng ferrochrome smelter, na kinomisyon noong 1989 ng rehimeng komunista at ngayon ay pag-aari ng [[Balfin Group]]. Ang lungsod ay isang hub para sa mabigat na industriya sa panahon ng rehimeng komunista, karamihan sa mga pabrika ng metalurhiko at pagpoproseso ng metal. Ang lahat ng mga industriyang ito ay nagdulot ng malaking polusyon at ang Elbasan ay itinuturing ngayon na isa sa mga pinaka maruming lungsod ng Albania.<ref>{{Cite web |date=2025-03-26 |title=Poisoned legacy of Albania's steel city |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250326-poisoned-legacy-of-albania-s-steel-city |access-date=2025-03-28 |website=France 24 |language=en}}</ref> Sa nakalipas na mga taon, ang Elbasan, tulad ng ibang bahagi ng Albania, ay kinailangan hindi lamang harapin ang lokal na polusyon, kundi pati na rin ang tinatawag ng mga environmentalist na "pag-angkat ng polusyon", dahil sa mga basurang inangkat mula sa ibang bansa para sa proseso ng pag-resiklo sa mga pribadong kompanya. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Heograpiya ng Albanya]] kzy1v28eh354oy1eag17frptz684rk8 2167013 2167012 2025-07-01T05:33:00Z AsianStuff03 125864 Ce, link 2167013 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement/Wikidata}} Ang '''Elbasan''' ay ang ikaapat na pinakamataong lungsod ng [[Albania]] at upuan ng [[Kondado ng Elbasan]] at Munisipalidad Elbasan. Ito ay nasa hilaga ng [[Ilog Shkumbin]] sa pagitan ng [[Bulubunduking Skanderbeg]] at ng [[Kapatagang Myzeqe]] sa gitnang Albania. ==Ekonomiya== [[File:Elbasan from South.jpg|thumb|Elbasan mula sa Timog]] Nagsimula ang pag-unlad ng industriya sa panahon ng rehimeng Zog sa paggawa ng tabako at mga inuming nakalalasing, at nagtapos sa panahon ng rehimeng komunista. Ang lungsod ay naging tanyag pagkatapos magtayo ng isang gilingan ng bakal ang mga Tsino noong 1974. Isang manunulat sa paglalakbay ang nagpahayag mula sa pag-uusap na noong panahon ng rehimeng komunista, "halos lahat ng tao sa bansa ay tila may baril, malamang na gawa ng pabrikang ito na pinondohan ng Tsino sa Elbasan," at ang "bansa ay tila walang mga traktora, araro, o mga makinang panahi."<ref>{{cite book|first=Paul|last=Theroux|title=The Pillars of Hercules: A Grand Tour of the Mediterranean|publisher=Fawcett Columbine|location=New York|date=1995|page=272|isbn=0449910857}}</ref> Nagho-host din ang lungsod ng ferrochrome smelter, na kinomisyon noong 1989 ng rehimeng komunista at ngayon ay pag-aari ng [[Balfin Group]]. Ang lungsod ay isang hub para sa mabigat na industriya sa panahon ng rehimeng komunista, karamihan sa mga pabrika ng metalurhiko at pagpoproseso ng metal. Ang lahat ng mga industriyang ito ay nagdulot ng malaking polusyon at ang Elbasan ay itinuturing ngayon na isa sa mga pinaka maruming lungsod ng Albania.<ref>{{Cite web |date=2025-03-26 |title=Poisoned legacy of Albania's steel city |url=https://www.france24.com/en/live-news/20250326-poisoned-legacy-of-albania-s-steel-city |access-date=2025-03-28 |website=France 24 |language=en}}</ref> Sa nakalipas na mga taon, ang Elbasan, tulad ng ibang bahagi ng Albania, ay kinailangan hindi lamang harapin ang lokal na polusyon, kundi pati na rin ang tinatawag ng mga environmentalist na "pag-angkat ng polusyon", dahil sa mga basurang inangkat mula sa ibang bansa para sa proseso ng pag-resiklo sa mga pribadong kompanya. ==Mga sanggunian== {{reflist}} [[Kategorya:Heograpiya ng Albanya]] 2g4kq9mlv6o9he974mqvbuu37rvo19y 2 334911 2167035 2025-07-01T08:34:57Z Theloveweadore 151623 Intro.. 2167035 wikitext text/x-wiki 👋 Hello and welcome! I’m theloveweadore, a passionate contributor who enjoys building and improving articles, especially those related to arts, culture, film, and underrepresented voices in Southeast Asia. I believe in the power of storytelling, accuracy, and giving space to notable individuals whose impact deserves recognition. You’ll often find me working on entries about Filipino creatives, LGBTQ+ figures, and socially relevant films. I value neutrality, reliable sourcing, and celebrating knowledge that empowers. Feel free to leave a message on my talk page, I’m always open to collaboration and constructive feedback. 🌟 kz3y1qi37cpaov1j4ewj1qc6r7notsl 2 334912 2167036 2025-07-01T08:44:38Z Marenel 151723 Marenel N. Comia (born November 4, 2002) is a Filipino pre-service educator pursuing a Bachelor of Secondary Education, major in English. Known for her translation work in English, Tagalog, and Bikol, she focuses on literature that bridges linguistic and cultural gaps—especially in children’s stories. Her passion lies in education, storytelling, and regional language preservation, blending clarity with creativity in both the classroom and written word. 2167036 wikitext text/x-wiki Marenel N. Comia (born November 4, 2002) is a Filipino pre-service educator currently pursuing a Bachelor of Secondary Education, major in English. At 22 years old, she has developed a strong passion for language, literacy, and the art of teaching. Her academic journey reflects a deep commitment to bridging gaps in understanding through thoughtful and culturally rooted communication. Marenel is especially known for her skill in translating literature between English, Tagalog, and Bikol, with particular sensitivity to tone, rhythm, and cultural nuance. Her projects often center around children’s stories, where she highlights both clarity and imagination. Beyond her translation work, she dedicates herself to exploring the educational power of storytelling, regional language preservation, and the dynamics of grammar and expression. Whether refining teaching practices or crafting emotionally resonant narratives, Marenel exemplifies a thoughtful blend of creativity and precision in everything she does. gs5rfv35ihfn2pn58g0qhda8c4us4p9