Википедия tyvwiki https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB_%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter Медиа Тускай Чугаа Ажыглакчы Ажыглакчы чугаа Википедия Википедия дугайында сүмелел Файл Файл чугаа МедиаВики МедиаВики чугаа Майык Майык чугаа Дуза Дуза чугаа Аңгылал Аңгылал чугаа TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля 0 1073 49683 40767 2025-06-15T22:55:59Z 122.255.227.243 49683 wikitext text/x-wiki {{Дыл}} '''Бурят дыл''' ('''бурят-моол дыл'''; дылга адаары '''буряад-монгол хэлэн''', 1956 чылдан тура – '''буряад хэлэн''') – [[Бурят кижи|буряттарның]] база оон-даа өске моол бөлүкке хамааржыр чоннарның дылы. [[Бурятия|Бурят Республиканың]] ийи күрүне ([[орус дыл|орус дыл]]-биле катай) дылдарының бирээзи. [[Моол дылдар|Моол дылдарның]] соңгу-моол бөлүктеринге хамааржыр. Ооң мурнунда ''бурят-моол дыл'' деп адап турган. Бурят-Моол АССР-ни (1923) Бурят АССР (1956) деп эде адай бергенинде ''бурят дыл'' деп адай берген. Бурят дыл колдуунда Бурятияда, Иркутск облазында база Забайкальск крайында нептерээн. Буряттар соңгу Моолдың тайга болгаш тайга адаа черлеринде Россия кызыгаарын дургаар Дөрнөд, Хэнтий, Сэлэнгэ болгаш Хүвсгел аймактарында чурттап турарлар<ref>Народы мира: историко-этнографический справочник/Гл.ред. Ю. В. Бромлей — М.: Сов. энциклопедия, 1988</ref>. Бурят дылда чугаалажып турар улустуң ниити саны 283 муң ажыг, оларның иштинде 218 557 кижи Россияда, 18 муң ажыг кижи Кыдатта, 46 муңу Моолда. ==Тайылбыр== <references/> {{Россияның күрүне дылдары}} {{stub-meta}} [[Аңгылал:Дылдар]] mtlutqo5uicrs5j8lfruii2zl3tuus3 10 14208 49677 2025-06-15T21:16:40Z Frhdkazan 1195 Чаа арын чаяатынган: «Sepia común (Sepia officinalis), Parque natural de la Arrábida, Portugal, 2021-09-07, DD 04.jpg» 49677 wikitext text/x-wiki Sepia común (Sepia officinalis), Parque natural de la Arrábida, Portugal, 2021-09-07, DD 04.jpg 8ogf4a2dc60ghsyqxwqshb72v7fhahp 10 14209 49678 2025-06-15T21:19:29Z Frhdkazan 1195 Чаа арын чаяатынган: «En-Consciousness-article.ogg» 49678 wikitext text/x-wiki En-Consciousness-article.ogg bqix2rxd7lg19ptous0xa3fpn80tpiw 0 14210 49679 2025-06-15T22:33:59Z 122.255.227.243 Чаа арын чаяатынган: «[[Файл:Chaghcharan bridge.jpg|мини|Гарри хем үстүнде көвүрүг]] '''Чагчаран''' дээрге [[Афганистан|Афганистанның]] төвүнде турар хоорай, [[Гор провинциязы|Гор провинциязының]] төвү. Ол [[Гарри хем|Гарри хемниң]] чөөн талазында турар. Чагчаранның чурттакчы чону 2012 чы...» 49679 wikitext text/x-wiki [[Файл:Chaghcharan bridge.jpg|мини|Гарри хем үстүнде көвүрүг]] '''Чагчаран''' дээрге [[Афганистан|Афганистанның]] төвүнде турар хоорай, [[Гор провинциязы|Гор провинциязының]] төвү. Ол [[Гарри хем|Гарри хемниң]] чөөн талазында турар. Чагчаранның чурттакчы чону 2012 чылда 6500 кижи турган. == География == ==== Агаар-бойдус ==== Кёппенниң агаар-бойдустуң классификациязында ол Dsb-ге хамааржыр. Кыжын соок болгаш харлыг, а чайын чылыг болгаш кургаг болур. === Даг === Ында даглыг черлер дыка хөй. === Аэропорт === [[Чагчаран аэропорту]] деп аэропорт бар. == Чурттакчылар == Чурттакчы чону 6500 хире кижи. Ында чурттап чоруур чоннарның аразында [[Аймаак (кижи)|Аймаак]], [[Хазар]], [[Таджик кижи|Таджик]] чоннар бар. == үндезин == https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B3%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD g5yucxusf6vh9mhdvdlyo92qoavmyma 49680 49679 2025-06-15T22:35:47Z 122.255.227.243 49680 wikitext text/x-wiki [[Файл:Chaghcharan bridge.jpg|мини|Гарри хем үстүнде көвүрүг]] '''Чагчаран''' дээрге [[Афганистан|Афганистанның]] төвүнде турар хоорай, [[Гор провинциязы|Гор провинциязының]] төвү. Ол [[Гарри хем|Гарри хемниң]] чөөн талазында турар. Чагчаранның чурттакчы чону 2012 чылда 6500 кижи турган. == География == ==== Агаар-бойдус ==== Кёппенниң агаар-бойдустуң классификациязында ол Dsb-ге хамааржыр. Кыжын соок болгаш харлыг, а чайын чылыг болгаш кургаг болур. === Даг === Ында даглыг черлер дыка хөй. === Аэропорт === [[Чагчаран аэропорту]] деп аэропорт бар. == Чурттакчылар == Чурттакчы чону 6500 хире кижи. Ында чурттап чоруур чоннарның аразында [[Аймаак (кижи)|Аймаак]], [[Хазарлар|Хазар]], [[Таджик кижи|Таджик]] чоннар бар. == үндезин == https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B3%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD 9rwur2omxk0syhzgihlwryjexlrev9a 0 14211 49681 2025-06-15T22:51:22Z 122.255.227.243 Чаа арын чаяатынган: «[[Файл:Flag of Buryatia.svg|мини|Бурятияның тугу]] Бурят Республиканың тугун 1992 чылда хүлээп алган. Харылзаа 1:2. == Утка == '''Көк өң''' – Бурятияның чонунуң, аас-кежиктиң, оожургалдың, чечектелиишкинниң, амыр-тайбыңның, чаңгыс демниң болгаш дээди сеткилдиң демдэ...» 49681 wikitext text/x-wiki [[Файл:Flag of Buryatia.svg|мини|Бурятияның тугу]] Бурят Республиканың тугун 1992 чылда хүлээп алган. Харылзаа 1:2. == Утка == '''Көк өң''' – Бурятияның чонунуң, аас-кежиктиң, оожургалдың, чечектелиишкинниң, амыр-тайбыңның, чаңгыс демниң болгаш дээди сеткилдиң демдээ, ол ышкаш ооң [[Россия|Россия Федерациязында]] кежигүнүн илередип турар. '''Ак өң''' – арыг-силигни, шынчы чорукту болгаш чөптүг чорукту илередип турар болгаш көк өң-биле каттышкаш, Россия Федерациязының кежигүнү болурунуң демдээ болур. '''Сарыг өң''' – өршээлди, сагыш-сеткилдиң үндезинин, кижи биле бойдустуң аразында эп-найыралды, сагыш-сеткилдиң тергиинин илередип турар болгаш бурят чүдүлге-биле база холбаалыг. === Сойомбо === '''От''' чылыгны, амыдыралды, чырыкты, чаартылганы, чаагай чорукту болгаш кадыкшылды илередип турар, а үш салаа эрткен, амгы болгаш келир салгалдарны илередип турар. '''Хүн''' амыдыралдың, амыдыралдың, чырыктың, бай-шыдалдың болгаш элбекшилдиң үндезинин илередип турар. '''Айны''' чаңчыл ёзугаар ыдыктыг деп санап чораан. == үндезин == https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%B3_%D0%91%D1%83%D1%80%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%B8 0y6segj4bjnvfvj7ou1ox9iitswwqoe 49682 49681 2025-06-15T22:55:00Z 122.255.227.243 49682 wikitext text/x-wiki [[Файл:Flag of Buryatia.svg|мини|Бурятияның тугу]] [[Бурят Республика|Бурят Республиканың]] тугун 1992 чылда хүлээп алган. Харылзаа 1:2. == Утка == '''Көк өң''' – Бурятияның чонунуң, аас-кежиктиң, оожургалдың, чечектелиишкинниң, амыр-тайбыңның, чаңгыс демниң болгаш дээди сеткилдиң демдээ, ол ышкаш ооң [[Россия|Россия Федерациязында]] кежигүнүн илередип турар. '''Ак өң''' – арыг-силигни, шынчы чорукту болгаш чөптүг чорукту илередип турар болгаш көк өң-биле каттышкаш, Россия Федерациязының кежигүнү болурунуң демдээ болур. '''Сарыг өң''' – өршээлди, сагыш-сеткилдиң үндезинин, кижи биле бойдустуң аразында эп-найыралды, сагыш-сеткилдиң тергиинин илередип турар болгаш бурят чүдүлге-биле база холбаалыг. === Сойомбо === '''От''' чылыгны, амыдыралды, чырыкты, чаартылганы, чаагай чорукту болгаш кадыкшылды илередип турар, а үш салаа эрткен, амгы болгаш келир салгалдарны илередип турар. '''Хүн''' амыдыралдың, амыдыралдың, чырыктың, бай-шыдалдың болгаш элбекшилдиң үндезинин илередип турар. '''Айны''' чаңчыл ёзугаар ыдыктыг деп санап чораан. == үндезин == https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%B3_%D0%91%D1%83%D1%80%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%B8 akdz1z0vbnzghw10d8nl4c3p2bhsu9y 0 14212 49684 2025-06-16T07:24:37Z 122.255.227.243 Чаа арын чаяатынган: «[[Файл:National Anthem of the Altai Republic.ogg|мини|Дыңнаар]] [[Файл:Гимн Республики Алтай (2001).ogg|мини|Ойнакчы]] '''Алтай республиканың күрүне ыдык ырызын''' （алт. Алтай Республиканыҥ Гимны ）2001-9-11 чылдарда хүлээп алган.<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BC%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D...» 49684 wikitext text/x-wiki [[Файл:National Anthem of the Altai Republic.ogg|мини|Дыңнаар]] [[Файл:Гимн Республики Алтай (2001).ogg|мини|Ойнакчы]] '''Алтай республиканың күрүне ыдык ырызын''' （алт. Алтай Республиканыҥ Гимны ）2001-9-11 чылдарда хүлээп алган.<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BC%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9</ref> - Деп Сөзүглелдиң автору Арзан Адалов - Композитор [[Владимир Пешняк]] == Ырның сөзүглели == # Кӧк теҥери јылдыстар Улу, јайым Кан-Алтай Ӱч-сӱмер ыйык тайгалар Агару, јебрен Алтай # Ӱч толыкту Кан-Aлтай Јыҥкыс эдер јаҥы јок. Ӱргӱлји кӱйген одыбыс Ӧчӱп калар учуры јок. # Алтай – ӧскӧн кабайыс, Алтай – мӧҥкӱ кудайыс. Элен чактарга корула, Россияла бис јажына. # Ты солнцем создан, Алтай, Живи и процветай. Ты вовек непоколебим, И прекрасен наш Алтай. # Алтай с Россией на века. Тебе и ей мы верны. И единою судьбой Навсегда озарены! А-Л-ТАЙ! == Үндезин == nn7szaffms9hgnwxuzihopcdrtqt2n2 49685 49684 2025-06-16T08:52:03Z 122.255.227.243 49685 wikitext text/x-wiki [[Файл:National Anthem of the Altai Republic.ogg|мини|Дыңнаар]] [[Файл:Гимн Республики Алтай (2001).ogg|мини|Ойнакчы]] '''Алтай республиканың күрүне ыдык ырызын''' （алт. Алтай Республиканыҥ Гимны ）2001-9-11 чылдарда хүлээп алган.<ref>https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BC%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%90%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%B9</ref> - Деп Сөзүглелдиң автору Арзан Адалов - Композитор [[Владимир Пешняк]] == Ырның сөзүглели == Кӧк теҥери јылдыстар Улу, јайым Кан-Алтай Ӱч-сӱмер ыйык тайгалар Агару, јебрен Алтай Ӱч толыкту Кан-Aлтай Јыҥкыс эдер јаҥы јок. Ӱргӱлји кӱйген одыбыс Ӧчӱп калар учуры јок. Алтай – ӧскӧн кабайыс, Алтай – мӧҥкӱ кудайыс. Элен чактарга корула, Россияла бис јажына. Ты солнцем создан, Алтай, Живи и процветай. Ты вовек непоколебим, И прекрасен наш Алтай. Алтай с Россией на века. Тебе и ей мы верны. И единою судьбой Навсегда озарены! А-Л-ТАЙ! == Үндезин == 8xtdsstzn341u833n9k6vr62s5bgkyx 3 14213 49686 2025-06-16T10:25:59Z KiranBOT 10310 soft redirect to [[:en:user talk:sernamekiran]] 49686 wikitext text/x-wiki {{soft redirect|en:User talk:Usernamekiran}} qr0mf2vw16c27hfhur0f0o18ckxriwd 3 14214 49687 2025-06-16T10:26:03Z KiranBOT 10310 soft redirect to [[:en:user talk:sernamekiran]] 49687 wikitext text/x-wiki {{soft redirect|en:User talk:Usernamekiran}} qr0mf2vw16c27hfhur0f0o18ckxriwd