Википедия
tyvwiki
https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB_%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BD
MediaWiki 1.45.0-wmf.9
first-letter
Медиа
Тускай
Чугаа
Ажыглакчы
Ажыглакчы чугаа
Википедия
Википедия дугайында сүмелел
Файл
Файл чугаа
МедиаВики
МедиаВики чугаа
Майык
Майык чугаа
Дуза
Дуза чугаа
Аңгылал
Аңгылал чугаа
TimedText
TimedText talk
Модуль
Обсуждение модуля
Event
Event talk
Саха кижи
0
14118
49974
49410
2025-07-11T11:43:24Z
Kys-yaponiya
10326
49974
wikitext
text/x-wiki
[[Файл:Sakha beauty.jpg|мини|Национал хептиг саха херээжен]]
'''Саха кижи''' ([[Саха дыл|Саха]]:''Сахалар'',''Саха'' [[Орус дыл|Орус]]:''Якуты''), '''азы якуттар''' — Сибирьниң үндезин түрк чону, бир дугаарында [[Саха дыл|саха дылга]] чугаалажыр.<ref>https://bigenc.ru/c/iakuty-a01b76</ref>
Саха чоннуң ниити саны 470 муң хире кижи, оларның хөй кезии Саха Республикада чурттап турар.
== Төөгү ==
Саха чоннуң тывылганы билдинмес, ынчалза-даа чаңчылчаан теория езугаар алырга, олар X-XIII чүс чылдар аразында Байкал хөл девискээринден [[Лена хем|Лена хемниң]] эриинче көжүп келген. Сөөлгү шинчилелдер база-ла оларның Ортаакы Лена девискээринде үндезин чурттакчылар бооп болур деп санап турар. XVII векте орустар оларның девискээринче халдап кирип келгеш, дүк үндүрүглерин болгаш өске-даа контрольдарны тургускан. Ол үениң дургузунда сахатар каш катап үймээн үндүрген, ынчалза-даа орус контроль уламчылап турган.<ref>https://www.arcticphoto.com/polar-info/polar-info31.htm</ref><ref>https://theculturetrip.com/europe/russia/articles/an-introduction-to-the-yakut-people</ref><ref>https://study.com/academy/lesson/yakut-people-history-culture-sakha.html</ref>
== Культура ==
=== Чаңчылчаан болуушкуннар ===
[[Файл:Ohuokhai.jpeg|мини|Ысыахта кылган танцы]]
Июнь санында бойдустуң, бурганнарның катап төрүттүнериниң байырлалы-биле «[[Ысыах]]» деп байырлалды эрттирип турар.
=== Шажын ===
Ол дээрге орус православие биле шаманизмниң холумаа-дыр.<ref>https://globe.asahi.com/article/12812992</ref>
== Демдеглелдер ==
{{демдеглелдер}}
[[Аңгылал:Саха]]
9imlyi4l8kq9ngi2y5q16k8dre65w28
Йонагуни дыл
0
14218
49972
49692
2025-07-11T10:05:37Z
Kys-yaponiya
10326
49972
wikitext
text/x-wiki
'''Йонагуни дыл''' — [[Япония|Японияның]] [[Окинава префектуразы|Окинава префектуразында]] Йонагуни аралында чугаалажыр дыл.
{{Дыл}}
Чамдыкта ону [[Окинава дыл|Окинаваның]] диалектизи деп санаар. [[Япон-Рюкюань дылдар|Япон-Рюкюань]] деп өг-бүлеге хамааржыр.<ref>https://plrminato.wixsite.com/webminato/yonaguniminoru02</ref><ref>https://www.daito.ac.jp/research/laboratory/oriental/international/file/lecture2023.pdf</ref>
== Оратор ==
2010 чылдың чурттакчы чоннуң чизези-биле алырга, ол сан 393. Чугаалап турар улустуң хөй кезии улуг назылыг, чүгле каш санныг аныяктар ону билип шыдаар.<ref>https://hougen.sakura.ne.jp/shuppan/2022_online/8_online-01.pdf</ref>
== Үндезин ==
<references />
== Даштыкы ссылкалар ==
[[incubator:Wp/yoi/メインページ|Йонагуни Википедия Викимедиа Инкубаторунда бар]]
6gbsbsaqx1pm3zcw1jatfc2pqx77zul
Ажыглакчы:Kys-yaponiya
2
14251
49970
49883
2025-07-11T06:32:12Z
Kys-yaponiya
10326
49970
wikitext
text/x-wiki
ja: 私は日本人の女で主にトゥヴァ語版Wikipediaで活動しています。時々日本語版、ブリヤート語版、沖縄語版(wp/ryu)にも出現します
tyv:Мен япон кижи мен, колдуунда тыва Википедияга ажылдап турар мен. Мен база кезээде япон, бурят, окинава википедияларга (wp/ryu) үнүп турар мен.
ru: Я японка, работающая в основном над тувинской Википедией. Иногда появляюсь также в японской, бурятской и окинавской Википедии (wp/ryu).
== 国歌/anthem/гимн/Күрүнениң ыдык ыры/ уласай дуун ==
[[Файл:Kimi ga Yo instrumental.ogg|мини|日本/Japan/Япония/やまとぅ]]
[[Файл:Mentyvamenvocal.ogg|мини|245x245пкс|トゥヴァ/Tuva/тыва]]
Япония ❤︎Тыва
Силерниң чуртуңарга ынак мен
== Экии Тывада шупту! ==
Мен [[Ямато (кижи)|япон]] мен, [[Тыва Республика|Тыва Республикага]] дыка ынак мен. Ынчангаш мен ону кылып шыдааныма дыка өөрүп тур мен! Оон ыңай, мен япон дылдыг болгаш тыва дылды дыка билбес болгаш, очулгаларны ажыглап бижип тур мен. Таарымча чок болган дээш буруум миннип тур мен, ынчалза-даа бижикте очулгада таваржып турар частырыглар бар болза, оларны эдип каарын диледивис.
=== Өске ажылдар ===
[[:ja:利用者:Kys-yaponiya|Япон дыл википедия]]
[[incubator:User:Kys-yaponiya|Окинава дыл (Инкубатор)]]
[[commons:User:Kys-yaponiya|Коммонс]]
[[:bxr:Хэрэглэгшэ:Kys-yaponiya|Бурят дыл википедия]]
== Айтырыгларның булуңу ==
'''Шын япон сен бе?'''
Мен шынап-ла [[Ямато (кижи)|япон]] мен. Мен колдуунда япон дылга чугааланыр мен, Японияда чурттап турар мен.
'''Япон дылга чугаалаарын шенеп көрүңер'''
こんな感じでどう?翻訳は使ってない。自然な[[Япон дыл|日本語]]。
(тыва очулга: Мындыг чуве бе? Очулдуруушкун ажыглаттынмайн турар. Бойдустан үнген япон дыл.)
'''Силер суши биле рамен чиир силер бе? Кимоно кедер силер бе?'''
Мен ону чиир мен. Ынчалза-даа хүннүң-не эвес... Оон ыңай, мен кимонону хөйү-биле кедип чорбас мен. Мен колдуунда амгы үениң хептерин кедер мен.
'''сен дыл илередиишкини чудек'''
Мен очулга ажыглап тур мен, ынчангаш чудек илередиглер бар. Мээң бижээн чүүлүмнү эде көөр кылдыр катаптап көөр болзуңарза, өөрүп четтирер мен.
'''Ажыглакчы ады кайыын тыптып келгенил?'''
''Kys-yaponiya'' ''ー'' "''Kys''" дээрге тыва дылда кыс, а "''yaponiya''" дээрге орус болгаш өске-даа дылдарда "Япония" дээни ол.
( Ынча дээримге, мен кыс кижи мен )
'''Чуге ынчап турар улус силер?'''
Мен [[Тыва Республика|Тыва Республикага]] дыка ынак мен, [[Тыва дыл|тыва дылда]] медээлерни көвүдедип, дылды келир салгалдарга дамчыдып бээр күзелдиг мен. Өскээр чугаалаарга, Тыва Республикага өөрүп четтирдим.
== Тоолдуң булуңу ==
(1) Мында мен кызыгаарлаттынган үе дургузунда бижээн эге төөгүлеримни үндүрер мен.
=== Кызыл херээжен, көк эр ===
Чигу деп аныяк уруг көдээ черде чурттап чоруур, өг-бүлезинге кезээде үлүг-хуузун киирип чоруур.
Бирде идик-хепти даарап бээр, бирде бичии уругларны ажаап-карактаар...Богун Чигу суг эккээр дээш чорупкан.
Ынчалза-даа Чигу мурнунга кызыл хептиг херээжен кижи, кок хептиг ашак турганнар.
Кызыл хептиг херээжен: «Мени шилип ал, ынчан чиик үе эртер сен» - дээн.
Көк хептиг эр: "Өг-бүлең дээш чуртта. Аас-кежик сенээ ынчалдыр чедип кээр" дээн.
Чигу ышкаш боданып корээлинерем. Кайызын шилип алыр силер?
'''Кызыл хептиг херээжен кижиниң таварылгазында'''
Чигу ооң-биле чурттаар деп шиитпирлээн. Ынчалза-даа, чүгле ол аңаа ынак турган. Чигу ону ажаап-карактаар кылдыр чаяап каан.
'''Көк хептиг кижиге'''
Чигуниң бажыңынга келген. Чигунуң өг-бүлези ону уткуп алган. Ынчалза-даа Чигунуң стресси улам күштели берген. Ол бот-медерелдиг болгаш шупту чүвени Чигуже албадапкан.
( Тоолдуң утказы: эпчок шилилге кылырының айыылы болгаш үстүкү сөстерниң артында чажырып каан алыс шынны көөрүнүң чугулазын )
6ya8emli11ptmspuk9o5vck2yqjcwzt
49971
49970
2025-07-11T09:42:18Z
Kys-yaponiya
10326
49971
wikitext
text/x-wiki
ja: 私は日本人の女で主にトゥヴァ語版Wikipediaで活動しています。時々日本語版、ブリヤート語版、沖縄語版(wp/ryu)にも出現します
tyv:Мен япон кижи мен, колдуунда тыва Википедияга ажылдап турар мен. Мен база кезээде япон, бурят, окинава википедияларга (wp/ryu) үнүп турар мен.
ru: Я японка, работающая в основном над тувинской Википедией. Иногда появляюсь также в японской, бурятской и окинавской Википедии (wp/ryu).
== 国歌/anthem/гимн/Күрүнениң ыдык ыры/ уласай дуун ==
[[Файл:Kimi ga Yo instrumental.ogg|мини|日本/Japan/Япония/やまとぅ]]
[[Файл:Mentyvamenvocal.ogg|мини|245x245пкс|トゥヴァ/Tuva/тыва]]
Япония ❤︎Тыва
Силерниң чуртуңарга ынак мен
== Экии Тывада шупту! ==
Мен [[Ямато (кижи)|япон]] мен, [[Тыва Республика|Тыва Республикага]] дыка ынак мен. Ынчангаш мен ону кылып шыдааныма дыка өөрүп тур мен! Оон ыңай, мен япон дылдыг болгаш тыва дылды дыка билбес болгаш, очулгаларны ажыглап бижип тур мен. Таарымча чок болган дээш буруум миннип тур мен, ынчалза-даа бижикте очулгада таваржып турар частырыглар бар болза, оларны эдип каарын диледивис.
=== Өске ажылдар ===
[[:ja:利用者:Kys-yaponiya|Япон дыл википедия]]
[[incubator:User:Kys-yaponiya|Окинава дыл (Инкубатор)]]
[[commons:User:Kys-yaponiya|Коммонс]]
[[:bxr:Хэрэглэгшэ:Kys-yaponiya|Бурят дыл википедия]]
== Айтырыгларның булуңу ==
'''Шын япон сен бе?'''
Мен шынап-ла [[Ямато (кижи)|япон]] мен. Мен колдуунда япон дылга чугааланыр мен, Японияда чурттап турар мен.
'''Япон дылга чугаалаарын шенеп көрүңер'''
こんな感じでどう?翻訳は使ってない。自然な[[Япон дыл|日本語]]。
(тыва очулга: Мындыг чуве бе? Очулдуруушкун ажыглаттынмайн турар. Бойдустан үнген япон дыл.)
'''Силер суши биле рамен чиир силер бе? Кимоно кедер силер бе?'''
Мен ону чиир мен. Ынчалза-даа хүннүң-не эвес... Оон ыңай, мен кимонону хөйү-биле кедип чорбас мен. Мен колдуунда амгы үениң хептерин кедер мен.
'''сен дыл илередиишкини чудек'''
Мен очулга ажыглап тур мен, ынчангаш чудек илередиглер бар. Мээң бижээн чүүлүмнү эде көөр кылдыр катаптап көөр болзуңарза, өөрүп четтирер мен.
'''Ажыглакчы ады кайыын тыптып келгенил?'''
''Kys-yaponiya'' ''ー'' "''Kys''" дээрге тыва дылда кыс, а "''yaponiya''" дээрге орус болгаш өске-даа дылдарда "Япония" дээни ол.
( Ынча дээримге, мен кыс кижи мен )
'''Чуге ынчап турар улус силер?'''
Мен [[Тыва Республика|Тыва Республикага]] дыка ынак мен, [[Тыва дыл|тыва дылда]] медээлерни көвүдедип, дылды келир салгалдарга дамчыдып бээр күзелдиг мен. Өскээр чугаалаарга, Тыва Республикага өөрүп четтирдим.
== Тоолдуң булуңу ==
(1) Мында мен кызыгаарлаттынган үе дургузунда бижээн эге төөгүлеримни үндүрер мен.※ Бо ажылда япон үнелиг чүүлдер көстүп турар чадавас, ынчалза-даа мени өршээп көрүңер.
=== Кызыл херээжен, көк эр ===
Чигу деп аныяк уруг көдээ черде чурттап чоруур, өг-бүлезинге кезээде үлүг-хуузун киирип чоруур.
Бирде идик-хепти даарап бээр, бирде бичии уругларны ажаап-карактаар...Богун Чигу суг эккээр дээш чорупкан.
Ынчалза-даа Чигу мурнунга кызыл хептиг херээжен кижи, кок хептиг ашак турганнар.
Кызыл хептиг херээжен: «Мени шилип ал, ынчан чиик үе эртер сен» - дээн.
Көк хептиг эр: "Өг-бүлең дээш чуртта. Аас-кежик сенээ ынчалдыр чедип кээр" дээн.
Чигу ышкаш боданып корээлинерем. Кайызын шилип алыр силер?
'''Кызыл хептиг херээжен кижиниң таварылгазында'''
Чигу ооң-биле чурттаар деп шиитпирлээн. Ынчалза-даа, чүгле ол аңаа ынак турган. Чигу ону ажаап-карактаар кылдыр чаяап каан.
'''Көк хептиг кижиге'''
Чигуниң бажыңынга келген. Чигунуң өг-бүлези ону уткуп алган. Ынчалза-даа Чигунуң стресси улам күштели берген. Ол бот-медерелдиг болгаш шупту чүвени Чигуже албадапкан.
( Тоолдуң утказы: эпчок шилилге кылырының айыылы болгаш үстүкү сөстерниң артында чажырып каан алыс шынны көөрүнүң чугулазын )
3b3puidfjtqxwozzamk5mrojl9ba0bu
Асака хоорай
0
14297
49965
2025-07-10T15:17:17Z
Kys-yaponiya
10326
Чаа арын чаяатынган: «[[Файл:Flag of Asaka, Saitama.svg|мини|Асака хоорайның тугу]] Асака хоорай ([[Япон дыл|яп]]:''朝霞市'') — [[Япония|Японияның]] [[Сайтама префектуразы|Сайтама префектуразында]] хоорай.<ref>https://www.city.asaka.lg.jp/map/</ref> == География == Файл:Asaka in Saitama Prefecture Ja.svg|мини|Асака хоорайның...»
49965
wikitext
text/x-wiki
[[Файл:Flag of Asaka, Saitama.svg|мини|Асака хоорайның тугу]]
Асака хоорай ([[Япон дыл|яп]]:''朝霞市'') — [[Япония|Японияның]] [[Сайтама префектуразы|Сайтама префектуразында]] хоорай.<ref>https://www.city.asaka.lg.jp/map/</ref>
== География ==
[[Файл:Asaka in Saitama Prefecture Ja.svg|мини|Асака хоорайның турар чери]]
=== Кожа хоорайлар ===
* [[Сайтама хоорай]]
* [[Тода хоорай]]
* [[Шики хоорай]]
== Үндезин ==
hm0vay4dq2i44fvc698fkn0sxpmj4yj
49966
49965
2025-07-10T15:23:40Z
Kys-yaponiya
10326
49966
wikitext
text/x-wiki
[[Файл:Flag of Asaka, Saitama.svg|мини|Асака хоорайның тугу]]
Асака хоорай ([[Япон дыл|яп]]:''朝霞市'') — [[Япония|Японияның]] [[Сайтама префектуразы|Сайтама префектуразында]] хоорай.<ref>https://www.city.asaka.lg.jp/map/</ref>
== География ==
=== Чурттакчы чон ===
2024 чылда 140,000 хире кижи.<ref>https://mieruka.city/cities/view/580</ref>[[Файл:Asaka in Saitama Prefecture Ja.svg|мини|Асака хоорайның турар чери]]
=== Кожа хоорайлар ===
* [[Сайтама хоорай]]
* [[Тода хоорай]]
* [[Шики хоорай]]
* [[Нииза хоорай]]
* [[Вако хоорай]]
== Үндезин ==
<references />
== Албан езузунуң сайтызы ==
[https://www.city.asaka.lg.jp/ Асака хоорайның албан езузунуң сайтызы]
1r5uojr05esalqrcx3wz8eh8s5g6v5b
49969
49966
2025-07-10T22:59:09Z
Kys-yaponiya
10326
49969
wikitext
text/x-wiki
[[Файл:Flag of Asaka, Saitama.svg|мини|Асака хоорайның тугу]]
Асака хоорай ([[Япон дыл|яп]]:''朝霞市'') — [[Япония|Японияның]] [[Сайтама префектуразы|Сайтама префектуразында]] хоорай.<ref>https://www.city.asaka.lg.jp/map/</ref>
== География ==
=== Чурттакчы чон ===
2024 чылда 140,000 хире кижи.<ref>https://mieruka.city/cities/view/580</ref>[[Файл:Asaka in Saitama Prefecture Ja.svg|мини|Асака хоорайның турар чери]]
=== Кожа хоорайлар ===
* [[Сайтама хоорай]]
* [[Тода хоорай]]
* [[Шики хоорай]]
* [[Нииза хоорай]]
* [[Вако хоорай]]
== Чер адының тывылганы ==
Эгезинде ол черни Хизаори суур([[Япон дыл|яп]]:膝折村) деп адап турган, ынчалза-даа Хизаори деп ат мында самурайның аъдының буду сынган айыыл-халаптан тывылган деп чугаалап турар, а аас-кежик чок деп санаттынып турган болгаш, ону өскертир дугайында чугаа чоруп турган.<ref>https://kotobank.jp/word/%E8%86%9D%E6%8A%98%E6%9D%91-3037896</ref>
1932 чылда ол үеде [[Токио|Токиога]] турган Токио гольф клуб Хизаори суурже көжүп келген, а принц Асака Ясухико, хаанның өг-бүлезиниң кежигүнү, клубтуң президентизи бооп ажылдап турган.<ref>https://toyokeizai.net/articles/-/263187</ref>
Ол ат ооң "朝香" деп адындан укталган, ынчалза-даа ол хаанның өг-бүлезиниң кежигүнү болганындан, ооң адын ынчаар ажыглаары хүндүткел чок чорук деп санаттынып турган, ынчангаш бир овур-хевирни "朝霞" кылдыр өскертип каан.<ref>https://smtrc.jp/railway/line/tobu-tojosen/p02.html</ref>
== Үндезин ==
<references />
== Албан езузунуң сайтызы ==
[https://www.city.asaka.lg.jp/ Асака хоорайның албан езузунуң сайтызы]
thp3fb8yv4xrq4wg952ig3pflfsmsd0
Майык:Potd/2025-07-11
10
14298
49967
2025-07-10T18:21:38Z
Frhdkazan
1195
Чаа арын чаяатынган: «Soba-Noodles-Deliveryman-Tokyo-1935.png»
49967
wikitext
text/x-wiki
Soba-Noodles-Deliveryman-Tokyo-1935.png
tjmhmbhd85kw1765njupkrt6nuabjbj
Майык:Motd/2025-07-11
10
14299
49968
2025-07-10T18:24:11Z
Frhdkazan
1195
Чаа арын чаяатынган: «Gleisbaumaschine RU 800-S.webm»
49968
wikitext
text/x-wiki
Gleisbaumaschine RU 800-S.webm
thpmkcho8w6gq3ly8puzt3q6x2z9cqg
Ґ
0
14300
49973
2025-07-11T10:20:49Z
Kys-yaponiya
10326
Чаа арын чаяатынган: «'''Ґ,ґ''' дээрге колдуунда [[Украин дыл|украин]] болгаш [[Русын дыл|русын дылдарда]] ажыглаттынып турар кириллица үжүү-дүр.Ол «G» деп үнге дүгжүп турар {{Кириллица алфавиди|Image=[[Image:Cyrillic letter Ghe with upturn.png]]}} болгаш «Γ» деп грек үжүктен укталган. Белорус дыл...»
49973
wikitext
text/x-wiki
'''Ґ,ґ''' дээрге колдуунда [[Украин дыл|украин]] болгаш [[Русын дыл|русын дылдарда]] ажыглаттынып турар кириллица үжүү-дүр.Ол «G» деп үнге дүгжүп турар
{{Кириллица алфавиди|Image=[[Image:Cyrillic letter Ghe with upturn.png]]}}
болгаш «Γ» деп грек үжүктен укталган. [[Белорус дыл|Белорус дылда]] база 1933 чылга чедир ажыглаттынып турган.
Орус болгаш өске-даа дылдарда "Г" колдуунда /г/ деп үннү илередир, а украин болгаш орус дылдарда "Г" /х/ деп үннү илередир. Ынчангаш [[Украин дыл|украин]] болгаш өске-даа дылдарда "Ґ"-биле /g/ деп үн биле /х/ деп үннү ылгап турар.<ref>https://www.ascii-code.com/character/%D2%90</ref><ref>https://www.ukrainianlanguage.org.uk/read/unit01/page1-1.htm</ref>
== Юникод ==
* '''Ґ''' – U+0490
* '''ґ''' – U+0491
== Үндезин ==
lyzlxyenifk9u0f2ibqflmpfz78a47c