Wikipedia wawiki https://wa.wikipedia.org/wiki/Mwaisse_p%C3%A5dje MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter Media Sipeciås Copene Uzeu Uzeu copene Wikipedia Wikipedia copene Imådje Imådje copene MediaWiki MediaWiki copene Modele Modele copene Aidance Aidance copene Categoreye Categoreye copene TimedText TimedText talk Module Discussion module Sujet 0 1450 415941 350659 2025-06-12T23:04:43Z Lucyin 16 415941 wikitext text/x-wiki '''Bårxhon''' ({{fr}} ''Barchon''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou ds ôtes viyaedjes po divni li novele intité d' [[Blegneye]], e l' [[Province di Lidje]]. [[Imådje:Barchon anc maison communale.jpg|thumb|Viye måjhon comunåle]] == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''4671''' (vî limero '''4511''') * Limero diyalectolodjike: '''L&nbsp;55''' * Arondixhmint: [[Lidje]] {{Commonscat|Barchon}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Lidje]] 6b54eufc77f1i78dijj11byxbvlwvv6 415947 415941 2025-06-12T23:10:16Z Lucyin 16 415947 wikitext text/x-wiki '''Bårxhon''' ({{fr}} ''Barchon''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]], rebané avou ds ôtes viyaedjes po divni li novele intité d' [[Blegneye]], e l' [[Province di Lidje]]. [[Imådje:Barchon anc maison communale.jpg|thumb|Viye måjhon comunåle]] == Mwaissès dnêyes == * Limero del posse: '''4671''' (vî limero '''4511''') * Limero diyalectolodjike: '''L 55''' * Arondixhmint: [[Lidje]] == Tuzance walone == [[Léon Demarche]] î dmoréve. {{Commonscat|Barchon}} [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] [[Categoreye:Veyes et viyaedjes di Walonreye]] [[Categoreye:Province di Lidje]] 2f5lzdzs6jc9tevjjbqes3vb3yyg40r 0 2016 415922 414133 2025-06-12T22:27:04Z Lucyin 16 415922 wikitext text/x-wiki {{Taxobox biesse | Moxhon d' toet | Male passer domesticus.jpg | måye}} {{Taxobox phylum | ''Chordata'' (biesses al schene) }} {{Taxobox classe | ''[[Aves]]'' }} {{Taxobox ôre | ''[[Passeriformes]]'' }} {{Taxobox famile | ''Passeridae'' }} {{Taxobox djinre | ''Passer'' }} {{Taxobox no latén biesse | Passer domesticus }} {{Taxobox fén}} {{Taxobox fén}} On '''moxhon d' toet''' u on '''pierot''' u on '''soverdea''' (on dit eto: on '''monet''' u on '''[[gros-betch (discramiaedje)|gros-betch]]''')<ref>Po tos les nos e walon, et leus accints, loukîz al notule [[ALW]] '''8''' 79.</ref>, c' est on ptit [[oujhea]] magneus d' grinnes foirt kinoxhou dins toplin des payis, ki vike voltî dilé les måjhons. {{sla}} ''[[Passer domesticus]]''. {{Fam}} [[soverdidîs]] == Ricnoxhaedje == === Discrijhaedje === Li moxhon d' toet est a pô près 10 a 15 cm long. Li longueur di ses [[aiye]]s est l' dobe. I peze ene trintinne di grames. Les måyes ont-st on gris bonet avou do brun so les boirds. Il ont ene noere goidje. Li frumele est pus grijhe, sins ôte coleur, pår sol [[goidje]] <gallery> Female House Sparrow with insect (7728662094).jpg|frumele Vrabac u Nišu 14.jpg|deus måyes, al noere [[face (oujhea)|face]] </gallery> === Xhuflaedje === I xhufele voltî, on xhuflaedje fwait d' ene shûte di « tchîp tchîp ». On dit k' i « tchîptêye ». === Kidujhance === I s' bate voltî avou ses frés por lu awè l' meyeuse pårt. I candje di plaece tot zouplant a ptits côps. == Vicaedje == === Nourixhince === Les moxhons d' toet si nourixhèt purade di [[grinne]]s, come après l' awousse. Dilé les måjhons, i rcwerèt eto les restants d' nouriteure leyîs pa les djins ([[pwin]]). I magnèt eto voltî les ptits [[inseke]]s mins ossu di totes sôres di [[vier]]s, di [[halene]]s et di ptitès [[cropantès biesses]]. I magnèt insi des fruts, del djonne salåde, u del tournêye k' est co bén tinre, et des ôtes [[botons d' plante]]. === Mopliyaedje === [[File: Passer domesticus domesticus MHNT.ZOO.2010.11.208.jpg|thumb|oûs]] Li moxhon d' toet bastit s' [[ni (oujhea)|ni]] e moes d' måss, purade dins l' trô d' on bastimint ([[trô d' mani]], craeye d' on meur, gotire, evnd.), a pårti di [[strin]], di ploumions et di ptits bokets di stofe. I lyi pout ariver d' ocuper l' nid d' ene aronde, pa des côps e dislodjant cisse-ciale. Li frumele pond di 3 a 8 oûs, covés pa les deus parints ene cwénzinne di djoûs å lon. 20 djoûs après leu disclôyaedje, les djonnes polèt sôrti do nid, çou ki dene l' ocåzion ås parints di fé leu ni on deujhinme côp. On moxhon d' toet pout viker djusk' a ene dijhinne d' anêyes. === Veye sociåle === I vikèt e bindes et n' [[voyaedje d' oujhea|voyaedjèt]] nén. I s' aprotchèt voltî des dmorances des djins. === Waerantixhaedje et distrujhaedje === Sorlon les payis et les contrêyes, li moxhon d' toet est soeye-t i [[espece waeranteye|waeranti]], soeye-t i loukî come on [[måfjhante biesse|måfjhant]], a cåze di ses distrujhaedjes dins les culteures, aprume les [[dinrêyes d' awousse]]. == Vicansté == Les populåcions d' moxhons d' toet discrexhnut ene miete totavå l' [[Urope]], a cåze * des [[towe-moxhe]] ki fjhèt crever les [[crouwå]]s et les [[inseke]]s k' i magnèt * les [[discrouwådant]]s ([[towe-yebe]]), fjhèt crever les [[crouwå]]s k' i magnèt * les noveas bastimints, la k' gn a pupont d' craeyes ni d' trôs d' mani. == Dins l' lingaedje walon == === Tite === Li no do moxhon d' toet a eto siervou po batijhî ene rivuwe e walon, «[[Li Soverdea (gazete)|Li Soverdea]]». === Spotaedje === Les Moxhons d' toet, c' est eto li [[spotaedje]] des djins d' [[Djamblene]] ([[hamtea]] d' [[Viyé-so-Lesse]]). === Dins les belès-letes === * [[Jules Sabaux]], Les ptits pierots, [[Li Soverdea (gazete)|Li Soverdea]], l° 351, djanvî 2018. == {{HD}} == * [https://web.archive.org/web/20190312074432/http://www.scricciolo.com/eurosongs/Passer.domesticus.wav fitchî son avou s' tchîptaedje] == Sourdants == {{Commonscat|Passer domesticus|les soverdeas}} [[Categoreye:Moxhons]] c98qcrn03q253u2tfcs8jxdh8uvwyud 4 13692 415949 415096 2025-06-13T07:33:21Z Lionel June 8941 415949 wikitext text/x-wiki == Letes toûnreces del [[Federåcion Walonreye-Brussele]] == === 2025 === # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=8ab890b9c9 Lete do 13 di djun 2025] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=d9d29e81ae Lete do 29 d' avri 2025] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=d0a6a47984 Lete do 27 di fevrî 2025] [https://objectifplumes.be/sabonner-a-la-lettre-dinfo-litterature-en-langues-regionales/#.YnTPm9PP1hE Po rçure ces letes la pa emile] === Årtchives des anêyes di dvant === # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=6b97213825 Lete do 3 d' may 2022] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=a99c8ac059 Lete do 1î d' djulete 2022] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=adcf4a87e4 Lete do 5 di setimbe 2022] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=ba36bb0ecc Lete do 6 di decimbe 2022] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=ea15e9aa30 Lete do 17 di fevrî 2023] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=c8f88d6646 Lete do 3 d' may 2023] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=6e2c3141b4 Lete do 6 di djulete 2023] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=7c6a446b6e Lete do 11 d' octôbe 2023] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=d2b2012733 Lete do 20 d' decimbe 2023] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=4c7c850252 Lete do 15 di måss 2024] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=1087b88c58 Lete do 10 di djun 2024] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=5406e004fc Lete do 13 di nôvimbe 2024] # [https://us4.campaign-archive.com/?u=d3ceee67d9f2cf39906280ab2&id=f19b1e6fb7 Lete do 16 di decimbe 2024] == Po les manaedjeus d' sicoles di walon eyet d' tåvlêyes == Li [[Siervice des Lingaedjes do Payis]] rashonne des racsegnmints po fé ene mape des scoles et des tåvlêyes di walon-cåzants. * {{fr}} [https://objectifplumes.be/doc/appel-aux-organisateurs-de-cours-et-tables-de-conversation-en-langue-regionale/ Leu dmande di racsegnes] * {{fr}} [https://objectifplumes.be/notre-annuaire/?rubrique=cours-et-tables-de-conversation-en-langues-regionales Li mape] == Scoles di Bive do bontins 2025 == [[Imådje:Scoles di Bive 15 d' avri 2025.jpg|thumb|scole do 15 d' avri 2025]] Les [[scoles di Bive]] sont ki s' dinèt ces tins ci (li mårdi 15 d' avri et les cwate mårdis d' après, di deus eures a cénk eures di l' après-nonne. Racsegnes : 061 51 16 14). * [https://rifondou.walon.org/sicole/sicoles_di_Bive/2025-04-15_Sicole_di_Bive.pdf Cours do 15 d' avri 2025] * [https://rifondou.walon.org/sicole/sicoles_di_Bive/2025-04-22_Sicole_di_Bive.pdf Cours do 22 d' avri 2025] * [https://rifondou.walon.org/sicole/sicoles_di_Bive/2025-05-06_Sicole_di_Bive.pdf Cours do 6 di may 2025] * [https://rifondou.walon.org/sicole/sicoles_di_Bive/2025-05-13_Sicole_di_Bive.pdf Cours do 13 di may 2025] * [https://rifondou.walon.org/sicole/sicoles_di_Bive/2025-05-20_Sicole_di_Bive.pdf Ashyinne do 20 di may 2025] (scole påzès scolîs) == Tchansons sol tévé waloncåzante == [[Imådje:Livret plake emacralaedje cwate tchanteus.JPG|thumb]] === del sitroete plake «Emacralaedje» === Sacwants [[tchansons e walon]] del [[sitroete plake «Emacralaedje»]] sont asteure sol tchinne «[[tévé waloncåzante]]» so [[VoBuze]]. * [https://lucyin.walon.org/tchanson/tchansonswatv.php#Californeye «Depårt pol Californeye»] * [https://lucyin.walon.org/tchanson/tchansonswatv.php#Poplinete «Poplinete Blouze»] === ôtès tchansons === * [https://lucyin.walon.org/tchanson/tchansonswatv.php#verbir Les veres di bire] ([[Willy Marchal]], sol muzike di «[[Le temps des cerises]]») == [[Fiesse ås lingaedjes walons]] 2025 == Li fiesse s' a disrôlé li [[24 di may]] a [[Nameur]] so tinme del tchanson d' asteure. Veyanmint k' on fiestixheut ses dijh ans, li programe aveut veyou grand. Et c' est po ça eto k' el fiesse aveut rvinou a Nameur, ewou çk' elle aveut-st ataké e 2015. {{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/fete-aux-langues-de-wallonie-2025-le-programme Tot l' programe] (årtike sol waibe do Mwaisse Siervice des Belès-letes et do Live, 15 d' avri 2025). === Bate di noûmots del fiesse ås lingaedjes walons 2025 === [[Imådje:Flw24 bate di noûmots.jpg|thumb]] Pol [[bate di noûmots del fiesse ås lingaedjes walons]], li tinme e 2025, ci srè: «li muzike et l' industreye del muzike». Nén pus d' 10 [[noûmot do walon|noûmots]] avou ene pitite esplikêye di cmint k' il a stî trové, ey ene fråze ki l' novea mot est metou dvins. Ci côp ci, on pout eto evoyî des noûmots foû do tinme. Divant li '''15 d' avri 2025''' å [[Siervice des Lingaedjes do Payis]] : langues.regionales(at)cfwb.be {{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/bate-di-noumots-concours-de-neologismes Loukîz cial] {{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/bate-di-noumots-concours-de-neologismes-2025-les-resultats Rizultats] === Bate di tchansons del Fiesse ås lingaedjes walons 2025 === * {{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/tremplin-pour-la-chanson-en-langue-regionale Prezintaedje] * {{fr}} [https://livre.cfwb.be/fileadmin/sites/lali/uploads/Document/Activites/FALW/2025/Tremplin_reglement.pdf Reglumint] * {{fr}} [https://livre.cfwb.be/fileadmin/sites/lali/uploads/Document/Activites/FALW/2025/Tremplin_repertoire.pdf Ramexhnêye di tecses di tchansons ki tot l' monde pout mete e muzike] === Campagne so les rantoeles di soçnaedjes === {{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/une-campagne-pour-visibiliser-la-chanson-en-langue-regionale Loukîz cial] === Lére sins rla (maraton d' lijhaedje e walon) === Tot l' moes d' avri dins les bibiotekes ki prindèt pårt a «''Lîre sins r'lache''». [https://www.el-mojo.be/index.php?page=collaboration/marathon2017 Racsegnes] [https://objectifplumes.be/doc/marathon-de-lecture-lire-sins-rlache-2025-les-resultats/ Rizultats] Sacwants bibiotekes dins les rangs: * [https://www.namur.be/fr/loisirs/culture/lectures/bibliotheques/agenda-bibliotheques/lire-sins-r2019lache-marathon-de-lecture-en-wallon Nameur] * [https://www.liege-lettres.be/marathon-en-wallon-lire-sins-rlache/ Lidje] * [https://web.facebook.com/reel/9275856625782971 Teu] * [[Rindeu]]: 5 d' avri, d' ene eure a 5 eures di l' après-nonne; info@ourthedocumentation.be * [[Bive]]: les 9 et 12 d' avri; bibliotheque@bievre.be == Noveas motîs walons so les fyis == [[Imådje:Jean Wisimus - Dictionnaire populaire wallon-français en dialecte verviétois , 1947 (couverture).png|thumb|100px|left]] * [[c:File:E34 wa Wisimus.pdf|Motî d' Vervî]] * [https://lucyin.walon.org/diccionairaedje/wf/C13_SpC13.pdf Motî d' Cînè et live di spots Hostin, rashonné sol minme fitchî] == Cåbaret walon a Limerlé == Li dimegne '''27 d' avri''' a cwatre eures di l' après-nonne a [[Limerlé]]. Racsegnes : info@peripleenlademeure.com == Novea live eplaidî pa [[Lorint Hendschel]] == '''/!\ Messaedje metou dinsi sol [https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?t=3070&sid=87645247a6f905d32aa8816304066a8a forom Berdelaedjes] /!\''' Dji fé ene miete del reclame, si vos voloz bén: mi novea roman vént d' parete, sicrît trinte ans après l' prumî (!), "So l' anuti", k' aveut paretou amon Weyrich l' an 2006. Gn a sacwantès racsegnes so m' blog: https://amonlorint.wordpress.com/2025/02/02/mi-novea-roman-a-vudi/ Li roman a stî scrît è rfondou walon avou l' tite "Li djoû k’ Monsieu a rivnou" (ISBN 979-10-424-4203-3). Mins dj’ end a fwait ene modêye dins li scrijhaedje da Feller eto po les lijheu(se)s k’ inmèt mî insi. Si tite: « Li djoû qu’ Monsieû a rivnou » (ISBN 979-10-424-4192-0). C’ est l’ minme roman mot po mot, come di djusse. Les deus modêyes vinèt avou on ratournaedje è francès di m’ mwin. Li tot fwait 373 pådjes. Li live e-st oto-edité mins dj' a bråmint des rujhes avou l' distribouweu. Les deus modêyes, rifondou et Feller, polèt esse atchtêyes amon Bookelis: https://livres.bookelis.com/librairie On l' trouve eto sol Toele (Fnac, Amazon...) et on l' sait comander dins les livreyes mins (kéke feye seulmint pol moumint), seulmint li modêye è Feller. Rén n' e-st åjhey... Todi e-st i ki dj’ espere ki vos åroz bon do lére çoula! Mi, dj’ a yeu bon del sicrire po vosse plaijhi, todi! == Concert walon a Binde / Bande == A [[Bande (viyaedje)|Bande]] (u [[Binde (viyaedje)|Binde]]), li djudi 6 di fevrî a deus eures et dmey di l' après-nonne, concert avou les copineus [[Tchårnoe-dé-Harsin|do Tchårnoe]], les scolîs di [[Chavane-dilé-Harsin]] eyet [[Willy Marchal]] avou s' copleu Léon Jacquot. Racsegnes : http://www.ccnassogne.be; tel. 084 21 49 08. == Pris del Federåcion Walonreye-Brussele po 2025 == C' est èn ovraedje di prôze, a revoyî divant l' '''15 di fevrî 2025'''. [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/espiegles-de-langue-regionale-les-candidatures-sont-ouvertes Racsegnes] == {{HDVs}} == *[[Wikipedia:Wikinoveles/Egurniyaedjes 2024|Egurniyaedjes 2024]] *[[Wikipedia:Wikinoveles/Egurniyaedjes|Tos les egurniyaedjes]] 5jkchzqbq37tpdc11y3in7afec7r7kt 0 13955 415948 410580 2025-06-13T01:48:17Z InternetArchiveBot 20154 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 415948 wikitext text/x-wiki [[File:Massa Eau Rouge Spa 2008.jpg|thumb|[[Felipe Massa]] al Rodje Aiwe e [[2008]].]] [[File:René Thomas at the 1912 Belgian Grand Prix.jpg|thumb|Onk des prumîs lûteus ([[René Toumas]], [[1912]]).]] [[File:Start of the 1933 Belgian Grand Prix.jpg|thumb|Dipårt do '''Grand Pris''' d' [[1933]].]] [[File:Bundesarchiv Bild 183-74166-0001, Großer Preis von Belgien, Todesopfer.jpg|thumb|Pilote inglès touwé e [[1960]].]] Li '''Grand Pris d' Beldjike di Formule 1''', c' est ene coûsse d' otos k' a cmincî e 1924; ele si fwait sol [[circût d' Francortchamp]] (mins dins ls [[anêyes 1970]]-[[anêyes 1980|80]] sacwants côps eto a Nivele ou Zolder). == Istwere == On-z a anixhilé l' coûsse e 1969. E 1970 on-z a ricmincî on dierin côp sol circût di 14km, tot rôlant a 241 km a l' eure. E 2003, li Grand Pris d' Beldjike a stî rsaetchî foû do calindrî, paski li govienmint federå ni vleut pus k' on-z î fwaiye del [[riclame]] pol toubak. Totfeye, les boss del formule I avént dandjî d' ces cwårs la po viker. On-z aveut decidé d' ersaetchî foû fén di l' [[2002|anêye 2002]].<ref>https://web.archive.org/web/20230725195215/https://www.auto123.com/fr/course-automobile/2003-le-grand-prix-de-belgique-est-annule-?artid=4628</ref> Al Nonne del [[Beldjike]], l' [[Ecolo]] esteut l' seu pårtî a disfinde ci lwè la, çki lz a fwait fé [[berwete]] ås votaedjes di 2004.<ref>https://web.archive.org/web/20230725200717/https://www.rtbf.be/article/un-jour-dans-l-info-2003-l-annulation-du-grand-prix-de-belgique-de-formule-1-10561778</ref> C' est [[2004|ciste anêye la]] k' li Grand Pris riprinda, paski l' competince po les lwès sol riclame pol toubak rivna al [[Walonreye|Redjon walone]]. Tenawete, e [[2006]], i n' end a yeu co pont paski l' organizateu aveut fwait fé des ovraedjes po-z amidrer l' [[circût d' Francortchamp]].<ref><nowiki>https://www.lalibre.be/sports/omnisports/2006/02/08/le-gp-de-francorchamps-2006-officiellement-annule-GCFGKAY34NH7TD7J74MID5LFRA/#:~:text=Le</nowiki> Grand Prix de Belgique,%27automobile) dans un communiqué.</ref> == Djivêye des wangnants == Les anêyes nén sol tåvlea c' est k' i n' a nén yeu d' coûsse. {| class="wikitable" |- ! Anêye ! Pilote ! Ekipe |- ![[2024]] |{{UK-d}} [[Lewis Hamilton]] |Mercedesse |- ![[2023]] |{{NL-d}} [[Max Verstappen]] |Red Bull |- ![[2022]] |{{NL-d}} [[Max Verstappen]] |Red Bull |- ![[2021]] |{{NL-d}} [[Max Verstappen]] |Red Bull-Honda |- ![[2020]] |{{UK-d}} [[Lewis Hamilton]] |Mercedesse |- ![[2019]] |{{MON-d}} [[Charles Leclerc]] |Ferari |- ![[2018]] |{{GER-d}} [[Sebastian Vettel]] |Ferari |- ![[2017]] |{{UK-d}} [[Lewis Hamilton]] |Mercedesse |- ![[2016]] |{{GER-d}} [[Nico Rosberg]] |Mercedesse |- ! [[2015]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Lewis Hamilton]] | Mercedesse |- ! [[2014]] | {{drapea|Australia|Ostraleye|di l'|20px}} [[Daniel Ricciardo]] | Red Bull-Renault |- ! [[2013]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Sebastian Vettel]] | Red Bull-Renault |- ! [[2012]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jenson Button]] | McLaren-Mercedesse |- ! [[2011]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Sebastian Vettel]] | Red Bull-Renault |- ! [[2010]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Lewis Hamilton]] | McLaren-Mercedesse |- ! [[2009]] | {{drapea|Finland|Finlande|del|20px}} [[Kimi Räikkönen]] | Ferari |- ! [[2008]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Felipe Massa]] | Ferari |- ! [[2007]] | {{drapea|Finland|Finlande|del|20px}} [[Kimi Räikkönen]] | Ferari |- ! [[2006]] | nén corou |- ! [[2005]] | {{drapea|Finland|Finlande|del|20px}} [[Kimi Räikkönen]] | McLaren-Mercedesse |- ! [[2004]] | {{drapea|Finland|Finlande|del|20px}} [[Kimi Räikkönen]] | McLaren-Mercedesse |- ! [[2003]] | nén corou |- ! [[2002]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | Ferrari |- ! [[2001]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | Ferrari |- ! [[2000]] | {{drapea|Finland|Finlande|del|20px}} [[Mika Häkkinen]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Mercedes-Benz|Mercedes]] |- ! [[1999]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[David Coulthard]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Mercedes-Benz|Mercedes]] |- ! [[1998]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Damon Hill]] | [[Jordan (Formule 1)|Jordan]]-[[Honda]] |- ! [[1997]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1996]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1995]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | [[Benetton Formula|Benetton]]-[[Renault]] |- ! [[1994]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Damon Hill]] | [[Williams F1|Williams]]-[[Renault]] |- ! [[1993]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Damon Hill]] | [[Williams F1|Williams]]-[[Renault]] |- ! [[1992]] | {{drapea|Germany|Almagne|d' l'|20px}} [[Michael Schumacher]] | [[Benetton Formula|Benetton]]-[[Ford]] |- ! [[1991]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Ayrton Senna]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Honda]] |- ! [[1990]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Ayrton Senna]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Honda]] |- ! [[1989]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Ayrton Senna]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Honda]] |- ! [[1988]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Ayrton Senna]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Honda]] |- ! [[1987]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Alain Prost]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Techniques d'Avant Garde|TAG]] |- ! [[1986]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Nigel Mansell]] | [[Williams F1|Williams]]-[[Honda]] |- ! [[1985]] | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Ayrton Senna]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Renault]] |- ! [[1984]]&nbsp;¹ | {{drapea|Italy|Itåleye|d' l'|20px}} [[Michele Alboreto]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1983]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Alain Prost]] | [[Renault F1|Renault]] |- ! [[1982]]&nbsp;¹ | {{drapea|Ireland|Irlande|d' l'|20px}} [[John Watson (coureur)|John Watson]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Ford]] |- ! [[1981]]&nbsp;¹ | {{drapea|Argentina|Årdjintene|d' l'|20px}} [[Carlos Reutemann]] | [[Williams F1|Williams]]-[[Ford]] |- ! [[1980]]&nbsp;¹ | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Didier Pironi]] | [[Ligier]]-[[Ford]] |- ! [[1979]]&nbsp;¹ | {{drapea|South Africa 1928-1994|Nonne Afrike (1928-1994)|del|20px}} [[Jody Scheckter]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1978]]&nbsp;¹ | {{drapea|the United States|Estats Unis|des|20px}} [[Mario Andretti]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Ford]] |- ! [[1977]]&nbsp;¹ | {{drapea|Sweden|Suwede|del|20px}} [[Gunnar Nilsson]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Ford]] |- ! [[1976]]&nbsp;¹ | {{drapea|Austria|Otriche|d' l'|20px}} [[Niki Lauda]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1975]]&nbsp;¹ | {{drapea|Austria|Otriche|d' l'|20px}} [[Niki Lauda]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1974]]&nbsp;² | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Emerson Fittipaldi]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Ford]] |- ! [[1973]]&nbsp;¹ | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jackie Stewart]] | [[Tyrrell Racing|Tyrrell]]-[[Ford]] |- ! [[1972]]&nbsp;² | {{drapea|Brazil|Braezi|do|20px}} [[Emerson Fittipaldi]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Ford]] |- ! [[1970]] | {{drapea|Mexico|Mecsike|do|20px}} [[Pedro Rodriguez]] | [[B.R.M.]] |- ! [[1968]] | {{drapea|New Zealand|Nouve Zelande|del|20px}} [[Bruce McLaren]] | [[Team McLaren|McLaren]]-[[Ford]] |- ! [[1967]] | {{drapea|the United States|Estats Unis|des|20px}} [[Dan Gurney]] | [[Anglo American Racers|Eagle]]-[[Weslake]] |- ! [[1966]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[John Surtees]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1965]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jim Clark]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Climax]] |- ! [[1964]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jim Clark]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Climax]] |- ! [[1963]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jim Clark]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Climax]] |- ! [[1962]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Jim Clark]] | [[Lotus (automerk)|Lotus]]-[[Climax]] |- ! [[1961]] | {{drapea|the United States|Estats Unis|des|20px}} [[Phil Hill]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1960]] | {{drapea|Australia|Ostraleye|d' l'|20px}} [[Jack Brabham]] | [[Cooper (auto)|Cooper]]-[[Climax]] |- ! [[1958]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Tony Brooks]] | [[Vanwall]] |- ! [[1956]] | {{drapea|the United Kingdom|Royåme Uni|do|20px}} [[Peter Collins]] | [[Lancia]]-[[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1955]] | {{drapea|Argentina|Årdjintene|d' l'|20px}} [[Juan Manuel Fangio]] | [[Mercedes-Benz]] |- ! [[1954]] | {{drapea|Argentina|Årdjintene|d' l'|20px}} [[Juan Manuel Fangio]] | [[Maserati]] |- ! [[1953]] | {{drapea|Italy|Itåleye|d' l'|20px}} [[Alberto Ascari]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1952]] | {{drapea|Italy|Itåleye|d' l'|20px}} [[Alberto Ascari]] | [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] |- ! [[1951]] | {{drapea|Italy|Itåleye|d' l'|20px}} [[Giuseppe Farina]] | [[Alfa Romeo]] |- ! [[1950]] | {{drapea|Argentina|Årdjintene|d' l'|20px}} [[Juan Manuel Fangio]] | [[Alfa Romeo]] |- ! [[1949]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Louis Rosier]] | [[Talbot (auto)|Talbot]] |- ! [[1947]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Jean-Pierre Wimille]] | [[Alfa Romeo]] |- ! [[1946]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[Eugène Chaboud]] | [[Delage]] |- ! [[1939]] | {{drapea|Germany 1933|Almagne (1933-1945)|d' l'|20px}} [[Hermann Lang]] | [[Mercedes-Benz]] |- ! [[1937]] | {{drapea|Germany 1933|Almagne (1933-1945)|d' l'|20px}} [[Rudolf Hasse]] | [[Auto Union]] |- ! [[1935]] | {{drapea|Germany 1933|Almagne (1933-1945)|d' l'|20px}} [[Rudolf Caracciola]] | [[Mercedes-Benz]] |- ! [[1934]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[René Dreyfus]] | [[Bugatti]] |- ! [[1933]] | {{drapea|Italy (1861-1946)|Itåleye (1861-1946)|d' l'|20px}} [[Tazio Nuvolari]] | [[Maserati]] |- ! [[1931]] | {{drapea|France|France|del|20px}} [[William Grover-Williams]] <br /> {{drapea|Italy (1861-1946)|Itåleye (1861-1946)|d' l'|20px}} [[Carlo A. Conelli]] | [[Bugatti]] |- ! [[1930]] | {{drapea|Monaco|Monaco|d'|20px}} [[Louis Chiron]] | [[Bugatti]] |- ! [[1925]] | {{drapea|Italy (1861-1946)|Itåleye (1861-1946)|d' l'|20px}} [[Antonio Ascari]] | [[Alfa Romeo]] |- ! colspan=3 style="text-align:left" |¹: coûsse corowe a [[Zolder]] / ²: coûsse corowe a [[Nivele]]. |} {{Commonscat|Belgian Grand Prix|l'&nbsp;Grand Pris d' Beldjike d' otos d' coûsse}} == Referinces eyet sourdants == <references /> [[Categoreye:Coûsses d' otos]] 2b58lf48p6us8bvxf68td46qck8qlza 0 16244 415918 414423 2025-06-12T19:11:02Z Èl-Gueuye-Noere 17076 /* Ôtès boutaedjes pol walon */ 415918 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Virou.jpg|thumb|diviè 1970]] [[Imådje:Viroux Roger.jpg|thumb|e 2002 (a hintche)]] [[Imådje:Walons scrijheus Banbwès Roger Viroux.jpg|thumb|e 2003 (padvant)]] '''Roger Viroux''' a skepyî li [[27 d' octôbe]] [[1927]], et mori li [[30 di setimbe]] [[2005]]. C' esteut on [[scrijheu e walon]] et on franc [[waloneu]]. Il est rprins dins l' [[antolodjeye Fleurs diyalectåles]] et dins "[[Scrire (antolodjeye)|Scrire]]". Di s' mestî, esteut prof di langues (a [[Tamene]], [[Lovervå]] pu [[Fosse]]). I fjheut voltî ratourner a ses scolîs on mot dins ene dijhinne di diferins lingaedjes. Il a eto stî [[mayeur]] do [[Ban-Bwès]] et dire si siermint e walon (pu docô après e francès, po shuve li lwè). Roger Viroux esteut l' pa da [[Johan Viroux]]. == Ouve e walon == Come sicrijheu, il a purade fwait des [[arimé]]s, mins eto del [[prôze nén racontrece]], inte did zeles, del [[croejhete]] esplikêye e walon. C' esteut l' enondeu (1963) del Soce "Les [[Walons Scrijheus d' après l' Ban-Bwès (soce)|Walons Scrijheus d' après l' Ban-Bwès]]" (WASAB), et del rivuwe "[[Noveles des Walons Scrijheus d' après l' Ban-Bwès|Noveles]]" (1982) Deus [[ramexhnêyes d' arimés]] da sinne ont stî eplaidîs come limero especiås des [[Cayés Walons]] : Li guere - Li famile (1991) eyet "Biessolodjeye" des powezeyes so les biesses, k' a vudî e 1994. == Apoirt di Rodjî Viroux a l' ehåyaedje do walon. == === Ehåyaedje do statut === [[Imådje:Lete di doû Roger Viroux.jpg|thumb|Si lete di doû, pår e walon]] I fourit onk des prumîs a rclamer k' on cåzaxhe walon etur waloneus, et l' djåzer avou ses efants. I scrijheut todi e walon a ses soçons waloneus. I repetéve tofer kel walon, c' esteut ene vraiye langue, et mostrer, tot rmetant l' walon ås ôtes lingaedjes, k' il esteut foirt ritche. I rabaxhive sovint li [[francès|lingaedje francès]], po-z aler disconte des cis ki sont foirt rindous après l' [[francofonreye]]. Eto, i s' fåt afranki do lingaedje francès, endaléve-t i, et s' siervi do walon po totafwait. I djheut ossu k' i gn a k' on seu walon, poy k' on s' comprind bén tertos. Cwand il a stî å Consey a Fosse, on côp come mayeur (1989-1991), il a todi prusté [[siermint]] e walon: :''Dji djeure di esse fidele å rwè. Come li walon n' est nén admetou come langue pal mwaisse-lwè del Beldjike, i dveut ricmincî e francès après. A Fosse, il aveut fwait mete des plakes di rowe e walon. Il aveut metou dins s' testamint ki si messe d' [[etermint]] divreut esse pår e walon. Çou ki fourit fwait, pa l' abé [[René Dardenne]]. Ci fourit l' prumire messe d' etermint dijhowe rén k' e walon. Des bokets e walon ont stî léjhous tot åd dilon del messe : des cis da sinne ("Padrî l' pont", "I fåt semer"); onk da [[Roger Tabareux]], « li vî rôleu », léjhou på fi da Tabareux, et l' adiè a Rodjî, ki [[Andrée Bacq]] aveut scrît esprès po ç' djoû la. Rodjî Viroux esteut po ene eure di walon e scole po tertos, avou des ponts sol bultén. === Ehåyaedje do coir do lingaedje === * Ortografeye : il aveut clawé les rîles do [[sistinme Feller]] po sacwants ponts, po ls eployî dins les scrijhaedjes di si rvuwe. Ces ponts la n' estént nén todi les minmes ki les dujhances des [[Relîs Namurwès]], mågré k' il esteut lu-minme on Relî. * [[Croejhete]] : li Rodjî esteut foirt sipepieus po k' on wåde li croejhete pår walone. Inte di des ôtes ponts : pol [[plaeçaedje di l' addjectif]], li metaedje des pronos coplemints divant l' [[aidant viebe]], evnd. * [[Forcoridjaedje]]s : çouci l' a aminé a-z atåvler des forcoridjaedjes di croejhete, tot metant a tot côp bon l' addjectif divant l' no, dabôrd k' i n' î estént nén dins l' lingaedje corant d' adon : :les addjectifs di nåcionålité : les <span style="color:#ff0000;"><B>walons scrijheus</B></span> d' après l' Ban-Bwès. :les addjectifs lanawaire calkés do francès : des <span style="color:#ff0000;"><B>atomikès reyaccions</B></span>. * [[Rifrancijhaedje]] do walon. Rodjî ni veyeut nén voltî l' eployaedje di tote ene cåkêye di mots calkés do francès. C' est po ça k' i s' aveut djoké do bouter avou l' gazete [[Li Chwès]]. * Motlî : il aléve ricweri les vîs mots ene miete rovyîs ([[:Wikt:alot|alot d' sonk]], [[:Wikt:gråce|gråce]]), minme s' i n' estént nén pår di Fosse ([[:Wikt:sikepyî|sikepyî]]). * [[Esplicant motî]] : il a stî onk des prumîs a-z espliker e walon les målåjheys mots di ses scrijhaedjes, çou ki fwait d' lu èn anonceu di l' [[esplicant motî do walon]]. * [[Noûmot]]s : il a foirdjî sacwants noûmots, come [[:Wikt:batch ås mizeres|batch ås mizeres]], la k' il a [[calcaedje del tcherpinte|calké l' tcherpinte]] do neyerlandès ''vuilnisbak''. Gn a eto : [[distcheyaedje]]s, [[mwaisse-lwè]], evnd. * Rifondaedje : Rodjî Viroux n' a nén veyou voltî li [[rfondaedje do walon]]. I vleut ki tchaeconk continowe a scrire e Feller come e s' payis. Il aveut scrît on tecse siconte do rfondou, mins ki mankéve d' astocas bén årgumintés. === Ôtès boutaedjes pol walon === Il a bråmint bouté [[walon e scole|dins les scoles]] : adjinçner des programes, diner des cours et-z emantchî des bates di recitaedjes. Il a metou so pî l' [[Bate del Marlagne]]. Il esta aspalé på [[WASAB]]. == Rilomêye == Rodjî Viroux esteut cnoxhou long et lådje come on [[Don Quijote]] do walon. Il a sovint stî dins l' [[gazete]], nén seulmint ''L' Avenir'' di Nameur, mins minme ene feye dins li rlomêye rivuwe francesse Paris-Match. == Alére == Prezintaedje pa lu-minme dins les [[Noveles des WASAB]] l° 59, pp 2-3. == Hårdêyes difoûtrinnes == * [http://rifondou.walon.org/viroux-rif.html Pådje avou des scrijhaedjes da sinne] * [http://www.quenovel.be/page03.htm Coirnêye do walon sol waibe "Ké noveles" di Fosse-li-Veye] * [http://lucyin.walon.org/guerni/viroux_guere40.html#guere_40_Viroux Si vicåreye el guere di 40] * {{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}} [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Viroux Roger]] [[Categoreye:Ricwereus sol walon|Viroux Roger]] [[Categoreye:Eplaideus e walon|Viroux Roger]] [[Categoreye:Bouteus pol walon|Viroux Roger]] k6brddcsn1t46i18ozmogg5mcrd0gp9 0 28425 415925 370841 2025-06-12T22:40:24Z Lucyin 16 415925 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Vert betche-fier Martine.jpg|thumb|vert betche-bos so ene rimouye a Lîssin]] [[Imådje:Picus viridis dis.png|thumb|Dispårdaedje do vert betche-bos]] {{djermon}} Li '''vert betche-bos''' (u '''vert betche-på''', '''vert betche-fier''')<ref>Tos les nos do vert betche-bos sont so l' [[A.L.W.]] '''8.''' el mape 50 ey el notule 81.</ref>, c' est on [[spwè]] avou totès vetès plomes, ene rodje calote et des noerès lunetes. [[Imådje:03 vgrue-10-11.jpg|thumb]] [[Imådje:Picus viridis MHNT ZOO 2010 11 162 HdB Miramas.jpg|thumb|''Picus viridis '']] C' est l' pus grand des spwès. {{sla}} ''[[Picus viridis]]''. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] odkojih4e5q2e517486uyy39cxt27rk 415926 415925 2025-06-12T22:41:06Z Lucyin 16 415926 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Vert betche-fier Martine.jpg|thumb|vert betche-bos so ene rimouye a Lîssin]] [[Imådje:Picus viridis dis.png|thumb|Dispårdaedje do vert betche-bos]] Li '''vert betche-bos''' (u '''vert betche-på''', '''vert betche-fier''')<ref>Tos les nos do vert betche-bos sont so l' [[A.L.W.]] '''8.''' el mape 50 ey el notule 81.</ref>, c' est on [[spwè]] avou totès vetès plomes, ene rodje calote et des noerès lunetes. [[Imådje:03 vgrue-10-11.jpg|thumb]] [[Imådje:Picus viridis MHNT ZOO 2010 11 162 HdB Miramas.jpg|thumb|''Picus viridis '']] C' est l' pus grand des spwès. {{sla}} ''[[Picus viridis]]''. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] ks65333mzyblaqktin34aknqqcogg0p 415927 415926 2025-06-12T22:42:09Z Lucyin 16 415927 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Vert betche-fier Martine.jpg|thumb|vert betche-bos so ene rimouye a Lîssin]] Li '''vert betche-bos''' (u '''vert betche-på''', '''vert betche-fier''')<ref>Tos les nos do vert betche-bos sont so l' [[A.L.W.]] '''8.''' el mape 50 ey el notule 81.</ref>, c' est on [[spwè]] avou totès vetès plomes, ene rodje calote et des noerès lunetes. C' est l' pus grand des spwès. {{sla}} ''[[Picus viridis]]''. <gallery> 03 vgrue-10-11.jpg Picus viridis MHNT ZOO 2010 11 162 HdB Miramas.jpg </gallery> == Spårdaedje == [[Imådje:Picus viridis dis.png|thumb|Dispårdaedje do vert betche-bos]] == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] iuhn8v2tzlvegbw8obkv05dy7hqc237 415940 415927 2025-06-12T23:01:31Z Lucyin 16 415940 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Vert betche-fier Martine.jpg|thumb|vert betche-bos so ene rimouye a Lîssin]] Li '''vert betche-bos''' (u '''vert betche-på''', '''vert betche-fier''')<ref>Tos les nos do vert betche-bos sont so l' [[A.L.W.]] '''8.''' el mape 50 ey el notule 81.</ref>, c' est on [[spwè]] avou totès vetès plomes, ene rodje calote et des noerès lunetes. C' est l' pus grand des spwès. {{sla}} ''[[Picus viridis]]''. <gallery> 03 vgrue-10-11.jpg Picus viridis MHNT ZOO 2010 11 162 HdB Miramas.jpg </gallery> == Spårdaedje == [[Imådje:Picus viridis dis.png|thumb|Dispårdaedje do vert betche-bos]] End a dins tote l' Urope. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] fa00wfbkctmgj83fuoqea4n0e3aj78u 0 32909 415942 182797 2025-06-12T23:06:49Z Lucyin 16 415942 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Demarche Léon 2002.jpg|thumb|left|(e 2002, a ene conferince e walon so les oujheas, al [[Viye Såm (veye)|Viye Såm]]]] '''Léon Demarche''', c' est on [[scrijheu e walon]] di [[Barxhon]]. [[Imådje:Oriolus oriolus Leon Demarche.jpg|thumb|Ene foto k' il a saetchî d' èn [[ôrimiele]]]] C' est eto on djouweu d' [[teyåte]]. Come sicrijheu, il est cnoxhou po ses papîs so les [[oujhea]]s k' ont passé so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]] pu dins [[Cotcorico (gazete)|Cotcorico]]. I discrît l' vicaedje des oujheas foirt poweticmint; c' est vormint inte li [[prôze nén racontrece]] ey on tecse di [[belès letes]]. Di s' mestî, il esteut conferincî pol [[province di Lidje]]. Po pasmint d' tins, come di djusse, i fwait d' l' [[ornitolodjeye]]. =={{HD}}== * [http://rifondou.walon.org/demarche-rif.html Ene pådje da sinne] (so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]]) * {{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}} [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Demarche]] nqwru65714s44ly78i52zm5bp8izf3e 415945 415942 2025-06-12T23:09:13Z Lucyin 16 415945 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Demarche Léon 2002.jpg|thumb|left|(e 2002, a ene conferince e walon so les oujheas, al [[Viye Såm (veye)|Viye Såm]]]] '''Léon Demarche''', c' est on [[scrijheu e walon]] di [[Bårxhon]]. [[Imådje:Oriolus oriolus Leon Demarche.jpg|thumb|Ene foto k' il a saetchî d' èn [[ôrimiele]]]] C' est eto on djouweu d' [[teyåte]]. Come sicrijheu, il est cnoxhou po ses papîs so les [[oujhea]]s k' ont passé so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]] pu dins [[Cotcorico (gazete)|Cotcorico]]. I discrît l' vicaedje des oujheas foirt poweticmint; c' est vormint inte li [[prôze nén racontrece]] ey on tecse di [[belès letes]]. Di s' mestî, il esteut conferincî pol [[province di Lidje]]. Po pasmint d' tins, come di djusse, i fwait d' l' [[ornitolodjeye]]. =={{HD}}== * [http://rifondou.walon.org/demarche-rif.html Ene pådje da sinne] (so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]]) * {{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}} [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Demarche]] ocva1c2pee8zalt45ua539uew5mmwya 415946 415945 2025-06-12T23:09:33Z Lucyin 16 415946 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Demarche Léon 2002.jpg|thumb|left|e 2002, a ene conferince e walon so les oujheas, al [[Viye Såm (veye)|Viye Såm]]]] '''Léon Demarche''', c' est on [[scrijheu e walon]] di [[Bårxhon]]. [[Imådje:Oriolus oriolus Leon Demarche.jpg|thumb|Ene foto k' il a saetchî d' èn [[ôrimiele]]]] C' est eto on djouweu d' [[teyåte]]. Come sicrijheu, il est cnoxhou po ses papîs so les [[oujhea]]s k' ont passé so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]] pu dins [[Cotcorico (gazete)|Cotcorico]]. I discrît l' vicaedje des oujheas foirt poweticmint; c' est vormint inte li [[prôze nén racontrece]] ey on tecse di [[belès letes]]. Di s' mestî, il esteut conferincî pol [[province di Lidje]]. Po pasmint d' tins, come di djusse, i fwait d' l' [[ornitolodjeye]]. =={{HD}}== * [http://rifondou.walon.org/demarche-rif.html Ene pådje da sinne] (so l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]]) * {{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}} [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Demarche]] r6z2vz1840qosuzcuilj1dxvic0o8nd 0 39456 415919 401895 2025-06-12T19:13:59Z Èl-Gueuye-Noere 17076 415919 wikitext text/x-wiki '''Erbek-Rognon''' (fr: ''Rebecq-Rognon''), c' est èn [[ancyin ptit ban del Walonreye]] askepyî li [[1î d' decimbe]] [[1824]] (dizo l' [[redjime holandès]]), rashonnant les viyaedjes di [[Erbek (viyaedje)|Rbek]] et d' [[Rognon]]), [[Ribek|divnou intité dizo l' no di «&nbsp;Rbek&nbsp;»]], li [[1î d' djanvî]] [[1977]], el [[province do Roman Payis]]. {| id="toc" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |+<span style="font-size:large;">'''{{wa icon}} Erbek-Rognon&nbsp;; Rbek-Rognon&nbsp;; Ribek-Rognon – Rbèk-Rognon'''<br />'''{{fr icon}} Rebecq-Rognon'''</span> | colspan="2" align="center" style="background:#efefef;" | {| class="mw-collapsible" style="text-align:center; width:100%;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="2" |+ |'''<big>Pont d' armwereyes po Ribek-Rognon</big>''' |- |([[Armwereyes d' Erbek|Detays]]) |} |- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:3px solid gray;" |'''L' eglijhe do ptit ban.'''[[Imådje:Rebecq 050813 (11).jpg|alt=|300x300px]] |- |[[Lingaedje oficir]] |[[Francès (lingaedje)|Francès]] |- |[[Lingaedje coinrece]] |[[Picård (lingaedje)|Picård]] |- |[[Limero diyalectolodjike]] |Ni 53<ref name=":0">https://lucyin.walon.org/diccionairaedje/brouyon_viyaedjes.html</ref> |- |[[Limero del posse]] |1380 (davance) 1430 (asteure)<ref name=":0" /> |- |[[Spotaedje des dmorants]] |? |- |[[Eplaeçmint]] | - [[Erbek]] - [[Arondixhmint di Nivele]] - [[Province do Roman Payis]] - [[Walonreye]] - [[Beldjike]] |- |[[Sitindêye]] |? |- |[[Peuplåcion]] (2023) | ? |- |[[Dinsité]] (asteure) |/ |- |[[Coisse d' eure|Coisse d'&nbsp;eure]] |ECG ([[Eure del Coistrece di Grinwitch|ECG]]+1) / CEST (UTC+2) |- |[[Djivêye des preficses telefonikes eternåcionås|Preficse telefonike]] |(+32) 067 |} == Tuzance walone == [[André Fagnard]] î a skepyî. C' esteut on tchanteu walon ey èn ancyin borguimwaisse di [[Rbek]]. == Referinces == [[Categoreye:Ancyins ptits bans del Walonreye]] <references />{{RC/Erbek}} ri5dr3pkzzbw6dv90ctehqlxvattdk7 0 48375 415916 371004 2025-06-12T19:08:41Z Èl-Gueuye-Noere 17076 /* Egzimpe */ 415916 wikitext text/x-wiki {{Djermon}} Li '''walonixhaedje do francès''' est on fenomene linwistike avou li ci k' i gn' a des trucs då lingaedje walon e francès, sortoit el redjolecte do francès di Beldjike. == Egzimpe == * Aveur/Awè stî => Avoir été (al plaece di : "être allé") * Barakî ; Baracresse => Baraki : barakie ** Dins l' [[tuzance peuprece]] walone francès-cåzante, «&nbsp;'''Baraki&nbsp;'''», c' est l' no d' on [[Baraki|fouyton al tévé]]. * Biesse => Bièsse *Clitche => Clenche (cisse mot est eto uzé e [[Normandeye]] insi k' e [[Lorine]]) ; clinche<ref name=":0">https://francaisdenosregions.com/tag/wallonisme/</ref> *Peket => Péket ; péquet<ref>http://www.finallyover.com/article-listes-thematiques-mot-relatif-a-la-wallonie-wallonisme-63259959.html</ref> *Ramasse-poûssire => Ramassette<ref name=":0" /> * S' aveur trompé => S'avoir trompé (al plaece di : "s'être trompé) * Sketer => Sketter == Sourdants == <references /> i79l0xab8dszndxkfp8kxwbtlu59973 415917 415916 2025-06-12T19:08:49Z Èl-Gueuye-Noere 17076 added [[Category:Linwince]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 415917 wikitext text/x-wiki {{Djermon}} Li '''walonixhaedje do francès''' est on fenomene linwistike avou li ci k' i gn' a des trucs då lingaedje walon e francès, sortoit el redjolecte do francès di Beldjike. == Egzimpe == * Aveur/Awè stî => Avoir été (al plaece di : "être allé") * Barakî ; Baracresse => Baraki : barakie ** Dins l' [[tuzance peuprece]] walone francès-cåzante, «&nbsp;'''Baraki&nbsp;'''», c' est l' no d' on [[Baraki|fouyton al tévé]]. * Biesse => Bièsse *Clitche => Clenche (cisse mot est eto uzé e [[Normandeye]] insi k' e [[Lorine]]) ; clinche<ref name=":0">https://francaisdenosregions.com/tag/wallonisme/</ref> *Peket => Péket ; péquet<ref>http://www.finallyover.com/article-listes-thematiques-mot-relatif-a-la-wallonie-wallonisme-63259959.html</ref> *Ramasse-poûssire => Ramassette<ref name=":0" /> * S' aveur trompé => S'avoir trompé (al plaece di : "s'être trompé) * Sketer => Sketter == Sourdants == <references /> [[Categoreye:Linwince]] bisnveyfczouu0vq0a5d97p7idfvuy5 0 49567 415915 394473 2025-06-12T19:06:06Z Èl-Gueuye-Noere 17076 415915 wikitext text/x-wiki '''Baraki''' (scrît al manire francès-cåzante), c' est on fouyton wice k' el prumire såjhon a rexhowe e [[2021]].<ref>https://www.allocine.fr/series/ficheserie_gen_cserie=28787.html</ref> Li prumire difuzion, c' esteut sol tchinne walone privêye eyet payante : [[Be1]].<ref>https://www.sudinfo.be/id384738/article/2021-04-01/baraki-cest-quoi-cette-serie-100-belge-qui-debarque-sur-betv</ref> == Etimolodjeye == === Definixhaedje sorlon l' fouyton === A l' atake, les '''barakîs''' sont des djupsins, des foréns, des djins ki voyaedjént k' on-z a poûssî a viker dins des barakes ey a bouter dins des houyes ubén des hôts-forneas. Asteure, ça a divnou èn atouwaedje.<ref name=":0">https://laloidesseries.lalibre.be/2021/03/15/on-est-toujours-le-baraki-de-quelquun-dautre/</ref><ref>https://www.lavenir.net/cnt/dmf20210331_01568758/barakis-et-fiers-de-l-etre</ref> === Motî === «&nbsp;'''Baraki&nbsp;'''» (omrin) eyet «'''&nbsp;barakie&nbsp;'''» (femrin) sont deus mots e lingaedje francès, k' on lome voltî des «'''&nbsp;'''''wallonismes'''&nbsp;'''''». Dj' ô bén, k' c' est des mots walons k' ont passé e [[Francès (lingaedje)|francès]]. Asteme k' e walon, on dit '''barakî''' (omrin, avou on tchapea al plaece d' on pont so l' «'''''&nbsp;'''''i'''''&nbsp;'''''») eyet '''baracresse''' (femrin, li «'''''&nbsp;'''''k'''''&nbsp;'''''» dvént «'''''&nbsp;'''''c'''''&nbsp;'''''» sorlon ene rile d' ortografeye). {{Lka}}[https://wa.wiktionary.org/wiki/barakî barakî] == Askepiaedje == Ci fouyton ci a troes askepieus : [[Fred De Loof]], [[Peter Ninane]] eyet [[Julien Vargas]]. Li prumî ey el dierin sont eto des djouweus.<ref name=":0" /><ref name=":1">https://www.senscritique.com/serie/Baraki/44573556/details</ref> == Djouweus == Les lisses des djouweus eyet djouweuses, insi k' les roles : <ref name=":0" /><ref name=":1" /> * [[Jules Barbason]] : Timmy Berthet * [[Sophie Breyer]] : Jess Berthet * [[Fred De Loof]] : Rayan * [[Gemi Diallo]] : Nathalie Grandjean * [[Sophia Leboutte]] : Larissa Berthet * [[Pierre Nisse]] : Didier Berthet * [[Chantal Pirotte-Tolet]] : Gisèle Berthet * [[Laura Sepul]] : Cynthia Klejniak * [[Julien Vargas]] : Yvan Lejeune == Referinces eyet sourdants == <references /> [[Categoreye:Fouytons al tévé]] 66r6jjg69t2t8gdtyvrjt5rpcvmo8om 0 51173 415909 393241 2025-06-12T18:38:27Z Èl-Gueuye-Noere 17076 415909 wikitext text/x-wiki Èn '''apacse'''<ref>calcaedje di l' inglès «hapax», [[noûmot]] edvinté pa on lomé John Trapp e 1654 divins s' live «''Annotations upon the Old and New Testament''»; c' est ene [[scawaedje (linwince)|scawaedje]] do grek «ἅπαξ λεγόμενον» (''hápax legómenon'', volant dire «dit on seu côp»); vinou å walon pal voye d' on reployaedje do minme mot e francès</ref><ref>Riscrijhaedje sins H, come ci n' est nén on [[H prumrece]], et c' est on halcrosse H e francès; coron sins [[displouctaedje des trokes di cossounes å coron|displouctaedje del troke di cossounes «KS»]], po wårder l' xhiltance do mwaisse mot et mete di l' adire avou «[[Wikt:passe|passe]]» et «[[Wikt:pake|pake]]», a môde di «[[Wikt:tecse|]]» u «[[Wikt:ficse|]]»; [[halcrosse E]] å coron pa dujhance ortografike eritêye do francès pal voye do [[sistinme Feller]].</ref><ref> atåvlé cial so Wikipedia e 2023, dedja trovåve dins {{Ran}} e 2022.</ref>, c' est on [[mot]] ki n' rivént k' on mier côp, aprume dins des [[vîs scrijhas]]. == Kesses so l' sourdant d' èn apacse == On n' såreut don raveuri èn apacse po sepi si: * c' est ene flotche d' imprimaedje, ou di scrijhaedje / lijhaedje d' on [[papîscrît]]; * c' est on mot ki les djins djhént podbon, mins ki les diccionairîs n' ont nén rlevé, eyet k' on n' a nén yeu l' ocåzion di rtrover dins des ôtes vîs scrijhaedjes; * c' est on [[noûmot]] edvinté do scrijheu. == Divni d' èn apacse == I pout passer sins esse rilevé pa nouk, come sacwants ôtes mots des vîs papîs. I pout esse riscrît dins les [[motî]]s, beacôp pus tård, et divni on mot d' diccionaire. I pout esse rapexhî påzès scrijheus, et divni (ou ridivni) on mot corant. == Egzimpes d' apacses e walon == [[Imådje:Xhiltea Houbiè Ora 2.jpg|thumb|«afaxhan», dins l' xhiltea di 1622]] * ''afaxhan'' dins l' « [[Sounet lidjwès å minisse (xhiltea)|Sònè Ligeòi A′ Mìnìs]]&nbsp;&nbsp;» da [[Houbiet Ora]] (Vos estoz on grand '''[[Wikt:efaxhant|efaxhant]]''' après les béns di nos tchenonnes).<ref>{{fr}} [[Daniel Droixhe]], videyo so ç' vî tecse la, metou so [[VoBuze]] e 2021.</ref> * ''ènnalis′'' da [[Auguste Laloux]] dins [[Li ptit Bert]] (Li Ptit Bert ride å rvier sol såvlon k’ est tofer frexh et '''[[Wikt:endalisse|endalisse]]''' addé l’ soyreye).<ref>[[Lucien Mahin]], [[s:Vîs et noveas scrijheus|Vîs et noveas scrijheus]], {{Ran}} l° 103, esté 2022.</ref> == Sourdants == [[Categoreye:Linwince]] [[Categoreye:Belès-letes]] bcz273ui4plive1j3516hu93a5clbxr 0 51174 415910 398789 2025-06-12T18:41:54Z Èl-Gueuye-Noere 17076 415910 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Sònè Ligeòi A′ Mìnìs''}} [[Imådje:Xhiltea Houbiè Ora 1.jpg|thumb]] [[Imådje:Xhiltea Houbiè Ora 2.jpg|thumb]] [[Imådje:Xhiltea Houbiè Ora 3.jpg|thumb]] Li '''Sounet lidjwès å minisse''', ki l' tite e [[vî walon]], c' est «''&nbsp;Sònè Ligeòi'' ''A′ Mìnìs&nbsp;''», c' est on [[vî scrijhaedje e walon]] disconte do [[protestantisse]] ([[calvinisse]]) a [[Lidje (veye)|Lidje]]. C' est on [[xhiltea]] scrît pa [[Houbiet Ora]]. Ci tecse la, c' est l' tot prumî (l° '''1''') di l' [[Invintåre des pus vîs tecses e walon (live)|Invintåre Piron des pus vîs tecses e walon]]. Il î est titré e francès «''&nbsp;Sonnet anticalviniste&nbsp;''». == Mwaissès dnêyes == Il a stî eplaidî a Lidje e [[1655]], dins les bokets metous e l' adrovaedje d' on live rilidjeus «''&nbsp;Le chasteau du Moine opposé à la Babel de Hochedé Nembroth de la Vigne…&nbsp;''» scrît pa Louys du Chasteau. Li live a stî imprimré pa Chr(istian) Ouwrew ([[Wikt:ovreu|ovreu]] [[Wikt:crustin|crustin]] ?). C' est l' prumî scrît e walon k' on sait dater spepieuzmint, eyet k' on cnoxhe li scrijheu, mestî eyet date di nexhance et d'moirt, avou. == Replaidaedjes == Il a stî replaidî e [[sistinme Feller]] pa [[Jean Haust]] dins s' live «''&nbsp;Les trois plus anciens textes (wallons)&nbsp;''».<ref>Univ di Lidje, facuulté d' filozofeye et letes, livret XXVIII, 1921.</ref> Adonpwis, riprins dins l' [[grosse antolodjeye Piron]].<ref>pp 3-4.</ref> Li mwaisse copeye a stî prezintêye et esplikêye e francès pa [[Daniel Droixhe]] dins deus [[videyo]]s publiyeyes so [[VoBuze]] e 2021. == Contnou == Li «&nbsp;minisse&nbsp;» ki l' xhiltea arinne, c' est on [[pasteur protestant|pasteur]] des «Walons et Francès calvinizés» di [[Dordrecht]]. Tot l' restant do live da «''&nbsp;''Louwis do Tchestea''&nbsp;''», c' est l' minme diåle di criticaedje do calvinisse.<ref>[[Maurice Piron]], [[antolodjeye Piron|Antolodjeye]] p. 3.</ref> Linwisticmint, i gn a, å moens èn [[apacse]]. C' est l' mot «&nbsp;''afaxhan&nbsp;''». == Sourdants == [[Categoreye:Prumîs scrijhaedjes e walon]] [[Categoreye:Protestantisse]] [[Categoreye:Principåté d' Lidje]] tuymrzri62wj1dk89slsxh16jyk2ni3 0 52537 415920 402772 2025-06-12T22:17:07Z Lucyin 16 415920 wikitext text/x-wiki {{Omonimeye}} E walon, on dene li no d' '''gros-betch''' a deus sôres d' oujhea: * å [[soverdea]]<ref>[[ALW]] [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 notule '''8''' 59].</ref> * å [[bleu gros-betch]] (''Coccothraustes coccothraustes'')<ref>ALW, [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule '''8''' 92].</ref> == Sourdants == o1honw1ij1wqh8ygge6xv3int3d3zrj 415921 415920 2025-06-12T22:20:28Z Lucyin 16 415921 wikitext text/x-wiki {{Omonimeye}} E walon, on dene li no d' '''gros-betch''' a deus sôres d' oujhea: * å [[soverdea]]<ref>[[ALW]] [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 notule '''8''' 59].</ref> * å [[djoli gros-betch]] (''Coccothraustes coccothraustes'')<ref>ALW, [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule '''8''' 92].</ref> == Sourdants == 6e6i7qgib5lvzqs2s67cm4jser0uzkb 0 54074 415911 2025-06-12T19:00:35Z Èl-Gueuye-Noere 17076 Pådje ahivêye avou «Li '''morfene''', c' est ene [[drouke]] k' on-z uze medicålmint po soladjî sacwantès sofrixhances. == Oridjene == Li '''morfene''', c' est èn [[opioyide]] naturel ki vént do [[pavoe opioyide]], ubén d' ès no sincieus&nbsp;: ''Papaver somniferum''.<ref name=":0">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548230/</ref> [[Imådje:Morphin - Morphine.svg|vignette|Li tcherpinte tchimike del '''morfene&nbsp;''': C₁₇H₁₉NO₃. ]] Tolminme k...» 415911 wikitext text/x-wiki Li '''morfene''', c' est ene [[drouke]] k' on-z uze medicålmint po soladjî sacwantès sofrixhances. == Oridjene == Li '''morfene''', c' est èn [[opioyide]] naturel ki vént do [[pavoe opioyide]], ubén d' ès no sincieus&nbsp;: ''Papaver somniferum''.<ref name=":0">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548230/</ref> [[Imådje:Morphin - Morphine.svg|vignette|Li tcherpinte tchimike del '''morfene&nbsp;''': C₁₇H₁₉NO₃. ]] Tolminme ki l' opiom a stî discovri shijh meyes ans padvant [[Djezus d' Nazarete]], il årè falou rastinde [[1803]] pol '''morfene'''.<ref>https://mcpress.mayoclinic.org/opioids/history-of-morphine/</ref> == Uzance == E l' [[medcene]], on-z uze el '''morfene''' po soladjî mwintès sofrixhances. Cwek' on s' e pout siervi come ene môde d' [[aprestaedje medicå al moirt]].<ref>https://www.mypcnow.org/fast-fact/morphine-and-hastened-death/</ref> Avou ça, on s' pout eto drouker pol plaijhi. Pa ç' voye la, on pout må d' atraper l' [[foetite B]] u co l' [[Foetite C|C]].<ref name=":0" /> == Referinces eyet sourdants == <references /> 8l3ixci5tr8b4scydt3josf4nnjvrt0 415912 415911 2025-06-12T19:00:48Z Èl-Gueuye-Noere 17076 added [[Category:Droukes d' apoteke]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 415912 wikitext text/x-wiki Li '''morfene''', c' est ene [[drouke]] k' on-z uze medicålmint po soladjî sacwantès sofrixhances. == Oridjene == Li '''morfene''', c' est èn [[opioyide]] naturel ki vént do [[pavoe opioyide]], ubén d' ès no sincieus&nbsp;: ''Papaver somniferum''.<ref name=":0">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548230/</ref> [[Imådje:Morphin - Morphine.svg|vignette|Li tcherpinte tchimike del '''morfene&nbsp;''': C₁₇H₁₉NO₃. ]] Tolminme ki l' opiom a stî discovri shijh meyes ans padvant [[Djezus d' Nazarete]], il årè falou rastinde [[1803]] pol '''morfene'''.<ref>https://mcpress.mayoclinic.org/opioids/history-of-morphine/</ref> == Uzance == E l' [[medcene]], on-z uze el '''morfene''' po soladjî mwintès sofrixhances. Cwek' on s' e pout siervi come ene môde d' [[aprestaedje medicå al moirt]].<ref>https://www.mypcnow.org/fast-fact/morphine-and-hastened-death/</ref> Avou ça, on s' pout eto drouker pol plaijhi. Pa ç' voye la, on pout må d' atraper l' [[foetite B]] u co l' [[Foetite C|C]].<ref name=":0" /> == Referinces eyet sourdants == <references /> [[Categoreye:Droukes d' apoteke]] ndtijcwbew47atc5ll1xo863vt64w0b 415913 415912 2025-06-12T19:01:06Z Èl-Gueuye-Noere 17076 added [[Category:Droukes ås forvuzions]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 415913 wikitext text/x-wiki Li '''morfene''', c' est ene [[drouke]] k' on-z uze medicålmint po soladjî sacwantès sofrixhances. == Oridjene == Li '''morfene''', c' est èn [[opioyide]] naturel ki vént do [[pavoe opioyide]], ubén d' ès no sincieus&nbsp;: ''Papaver somniferum''.<ref name=":0">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548230/</ref> [[Imådje:Morphin - Morphine.svg|vignette|Li tcherpinte tchimike del '''morfene&nbsp;''': C₁₇H₁₉NO₃. ]] Tolminme ki l' opiom a stî discovri shijh meyes ans padvant [[Djezus d' Nazarete]], il årè falou rastinde [[1803]] pol '''morfene'''.<ref>https://mcpress.mayoclinic.org/opioids/history-of-morphine/</ref> == Uzance == E l' [[medcene]], on-z uze el '''morfene''' po soladjî mwintès sofrixhances. Cwek' on s' e pout siervi come ene môde d' [[aprestaedje medicå al moirt]].<ref>https://www.mypcnow.org/fast-fact/morphine-and-hastened-death/</ref> Avou ça, on s' pout eto drouker pol plaijhi. Pa ç' voye la, on pout må d' atraper l' [[foetite B]] u co l' [[Foetite C|C]].<ref name=":0" /> == Referinces eyet sourdants == <references /> [[Categoreye:Droukes d' apoteke]] [[Categoreye:Droukes ås forvuzions]] i5no7fu7yk057pcxopp2783wwpm9ho1 415914 415913 2025-06-12T19:01:14Z Èl-Gueuye-Noere 17076 added [[Category:Molecules]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] 415914 wikitext text/x-wiki Li '''morfene''', c' est ene [[drouke]] k' on-z uze medicålmint po soladjî sacwantès sofrixhances. == Oridjene == Li '''morfene''', c' est èn [[opioyide]] naturel ki vént do [[pavoe opioyide]], ubén d' ès no sincieus&nbsp;: ''Papaver somniferum''.<ref name=":0">https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548230/</ref> [[Imådje:Morphin - Morphine.svg|vignette|Li tcherpinte tchimike del '''morfene&nbsp;''': C₁₇H₁₉NO₃. ]] Tolminme ki l' opiom a stî discovri shijh meyes ans padvant [[Djezus d' Nazarete]], il årè falou rastinde [[1803]] pol '''morfene'''.<ref>https://mcpress.mayoclinic.org/opioids/history-of-morphine/</ref> == Uzance == E l' [[medcene]], on-z uze el '''morfene''' po soladjî mwintès sofrixhances. Cwek' on s' e pout siervi come ene môde d' [[aprestaedje medicå al moirt]].<ref>https://www.mypcnow.org/fast-fact/morphine-and-hastened-death/</ref> Avou ça, on s' pout eto drouker pol plaijhi. Pa ç' voye la, on pout må d' atraper l' [[foetite B]] u co l' [[Foetite C|C]].<ref name=":0" /> == Referinces eyet sourdants == <references /> [[Categoreye:Droukes d' apoteke]] [[Categoreye:Droukes ås forvuzions]] [[Categoreye:Molecules]] 6815ob719mbe363agq2pfg4coauo6yy 0 54075 415923 2025-06-12T22:31:31Z Lucyin 16 Pådje ahivêye avou «{{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>Li simpe «gros-betch» e walon, est pus corant po lomer l' [[soverdea]] (ponts so l' [[ALW]] 8 conte on mier pont pol bleu gros-betch)</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse bet...» 415923 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>Li simpe «gros-betch» e walon, est pus corant po lomer l' [[soverdea]] (ponts so l' [[ALW]] 8 conte on mier pont pol bleu gros-betch)</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb]] End a dins tote l' Urope, la k' i sont des [[dmorant]]s. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] cvnbk3h0znfm6obr8fap9dpq3w60g8h 415928 415923 2025-06-12T22:45:57Z Lucyin 16 415928 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>Li simpe «gros-betch» e walon, est pus corant po lomer l' [[soverdea]] (ponts so l' [[ALW]] 8 conte on mier pont pol bleu gros-betch)</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb]] End a dins tote l' Urope, la k' i sont des [[dmorant]]s. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 5hbjrog7ssh4xiklo0yoavrnxn6a41z 415929 415928 2025-06-12T22:46:23Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415929 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>Li simpe «gros-betch» e walon, est pus corant po lomer l' [[soverdea]] (ponts so l' [[ALW]] 8 conte on mier pont pol bleu gros-betch)</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins tote l' Urope, la k' i sont des [[dmorant]]s. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] gx7yc5izszt25j8dxjqln52gyk0jlj3 415930 415929 2025-06-12T22:48:35Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415930 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>Li simpe «gros-betch» e walon, est pus corant po lomer l' [[soverdea]] (ponts so l' [[ALW]] 8 conte on mier pont pol bleu gros-betch)</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins tote l' Urope, la k' i sont des [[dmorant]]s. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 4kw9cb3y9y2jdnqg7mg5ixrv73yp3iq 415931 415930 2025-06-12T22:52:47Z Lucyin 16 415931 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est puradepo lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol bleu gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins tote l' Urope, la k' i sont des [[dmorant]]s. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] c5orrsgmg9v4bpow3o612qngxcn5m9y 415932 415931 2025-06-12T22:54:31Z Lucyin 16 415932 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est puradepo lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on moxhon avou on gros stocaesse betch et des plomes di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont des [[dmorant]]s. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] onopr28b1a2bf149ifgxiedwqlttf8k 415933 415932 2025-06-12T22:55:12Z Lucyin 16 415933 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est puradepo lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont des [[dmorant]]s. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 4nob6f5sgs8em92g87wtly19om2f2cb 415934 415933 2025-06-12T22:55:58Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415934 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est puradepo lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] e99uh0w75ejyhau77ajb4g43jup09ab 415935 415934 2025-06-12T22:56:39Z Lucyin 16 415935 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 1616ijyybwka7loyi21mjlmpzrkcifi 415936 415935 2025-06-12T22:57:57Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415936 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 08z32u5x9nw7b0an15s857suztd0cp7 415937 415936 2025-06-12T22:58:54Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415937 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. End a eto e l' [[Afrike bijhrece]], tot do long del [[Mîtrinne Mer]]. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] 3gjk6ww7e1iww8r67fj9h5lfbvkvgy0 415938 415937 2025-06-12T22:59:35Z Lucyin 16 /* Spårdaedje */ 415938 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial so Wikipedia e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. End a eto e l' [[Afrike bijhrece]], tot do long del [[Mîtrinne Mer]] et d' l' [[Atlantike]]. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] qg37s5330a3kn5p3u6pm17lu1jixru7 415939 415938 2025-06-12T23:00:50Z Lucyin 16 415939 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial sol Wikipedia walon e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[djoli spwè]], [[G0]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]]), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. End a eto e l' [[Afrike bijhrece]], tot do long del [[Mîtrinne Mer]] et d' l' [[Atlantike]]. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] b7kgjtdv1q4nykatnt7ku4zufkxod7u 415943 415939 2025-06-12T23:07:22Z Lucyin 16 415943 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial sol Wikipedia walon e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[Léon Demarche]]) ([[djoli spwè]], [[G0]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]], ALW), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. End a eto e l' [[Afrike bijhrece]], tot do long del [[Mîtrinne Mer]] et d' l' [[Atlantike]]. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] psjfukmudf4z7vjyamggobe9tbxjht3 415944 415943 2025-06-12T23:08:00Z Lucyin 16 415944 wikitext text/x-wiki {{po|gros-betch|Gros-betch (discramiaedje)}} [[Imådje:Na ručku.jpg|thumb]] Li '''djoli gros-betch'''<ref>E walon, cwand on djåze di «gros-betch», c' est purade po lomer l' [[soverdea]] (44 ponts so l' [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=127 ALW 8, notule59] conte on mier pont pol djoli gros-betch al [https://alw.uliege.be/alw/?alw_volume=8&alw_page=209 notule 92])</ref><ref>[[noûmot do walon|noûmot]] atåvlé cial sol Wikipedia walon e 2025; l' addjectif «djoli» est cnoxhou po des oujheas avou mwintès coleurs come li [[djoli betche-fier]] ([[Léon Demarche]]) ([[djoli spwè]], [[G0]]), li [[djoli moxhon]] ([[pénson]], ALW), li [[tcherdin]].</ref>, c' est on [[moxhon]] avou on gros stocaesse [[betch]] et des [[plome]]s di mwintès coleurs. {{sla}} ''[[Coccothraustes coccothraustes]]'' {{Fam}} [[soverdidîs]] == Spårdaedje == [[Imådje:Rangemap-grosbec.png|thumb|left]] End a dins cåzu tote l' [[Urope]], la k' i sont purade des [[voyaedje d' oujhea|dmorants]]. I manke e l' Irlande ey al [[Bijhe (costé del Daegne)|Bijhe]] di l' [[Escandinaveye]]. E l' Itåleye ey e l' Grece, i n' sont k' iviernants. E l' froede Azeye, i sont pacô dmorants, pacô acouvants, pacô iviernants. End a eto e l' [[Afrike bijhrece]], tot do long del [[Mîtrinne Mer]] et d' l' [[Atlantike]]. == Sourdants == [[Categoreye:Oujheas]] [[Categoreye:Soverdidîs]] onhlfqh28kqftd06sd5s1zrzr7vtsaz 0 54076 415924 2025-06-12T22:32:28Z Lucyin 16 Redjiblaedje viè [[Djoli gros-betch]] 415924 wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Djoli gros-betch]] j54fkqd0anyd9ps99h6dums0biw1m26