Inde

Wikipedia wawiki https://wa.wikipedia.org/wiki/Mwaisse_p%C3%A5dje MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Sipeciås Copene Uzeu Uzeu copene Wikipedia Wikipedia copene Imådje Imådje copene MediaWiki MediaWiki copene Modele Modele copene Aidance Aidance copene Categoreye Categoreye copene TimedText TimedText talk Module Discussion module Event Event talk Sujet Inde 0 13407 416650 401468 2025-06-30T17:53:56Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416650 wikitext text/x-wiki {{djermon}} {| border="1" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" id="toc" cellspacing="0" cellpadding="2" |+ '''Republike d' Inde''' '''भारत गणराज्य''' '''(Bhārat Ganarājya)''' |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="text-align:center; width:100%;" |- align=center style="vertical-align: middle;" | {{drapea|India|Inde|d' l'}} | [[Imådje:Emblem of India.svg|80px|Åres nåcionåles di l' Inde]] |- | ([[Drapea d' l' Inde|Detays]]) | ([[Åres nåcionåles di l' Inde|Detays]]) |} |- | align="center" colspan=2 style="border-bottom:3px solid gray;"|''[[Divize]] nåcionåle: Satyamēva Jayatē (Sanskrit: li verité prévåt tofer)'' |- | align="center" colspan=2 | [[File:India (orthographic projection).svg|300px]] |- | align=center colspan=2| |- |[[Lingaedje oficir]] || [[inglès]], [[hindi]] et 21 ôtes |- |[[Mwaisse-veye]] || [[Noû Delhi]]  |- |[[Djivêye des prezidints d' l' Inde|Prezidint]] || [[Pranab Mukherjee]] |- ||[[Djivêye des prumîs minisses di l' Inde|Prumî minisse]] || [[Narendra Modi]] |- |[[Sitindêye]]  - Totåle  - % aiwe |[[Djivêye des payis, d' après leu stindêye|Classé 7inme]] 3.287.590 [[kilomete cwåré|km²]] 0,09% |- |[[Populåcion]]  - Totåle ([[2001]])  - [[Dinsité di populåcion|Dinsité]] |[[Djivêye des payis, d' après leu populåcion|Classé 2inme]] 1.027.015.247 dimorants 329 djins/km² |- |[[Indepindince]]  - Declarêye  - Republike |del [[Grande Burtaegne]] [[15 d' awousse]] [[1947]] [[26 di djanvî]] [[1950]] |- |[[Manoye]] || [[Roupeye]] (Rs) (INR) |- |[[Coisse d' eureye|Coisse d' eureye]] || [[Tins univiersel cowordoné|UTC]] +5:30 (IST) |- |[[Imne nåcionå]] || ''[[Jana Gana Mana]] (vos estoz l' mwaisse di nos pinsêyes'' |- |[[Dominne Internet]] || .in |- |[[Djivêye des indicatifs telefonikes eternåcionås|Indicatif telefonike]] || 91 |} L' '''Inde''' est on payis d' [[Azeye]] do sud; ses vijhéns sont li [[Pakistan]], li [[Bangladesh]], li [[Nepal]], li [[Boutan]], li [[Birmaneye]] eyet l' [[Chine]]. == Istwere == Li [[Rweyåme-Uni]] ocupa tot l' Inde e 1856, po ndè fé ene colneye come pårteye. == Politike == L' Inde est ene republike. Li droet d' vôte est acoirdé a tot citweyin di pus di 18 ans. Li prezidint est li tchîf di l' Estat, dismetant kel prumî minisse est li tchîf do govienmint. == Rilomêyès djins == * [[Mahatma Gandhi]] * [[Abdul Kalam]] * [[Narendra Modi]] * [[Achal Prabhala]] * [[Pichai Sundararajan]] [[Categoreye:Inde|*]] [[Categoreye:Azeye]] 71069htbyptgy1kagl0epreofeh7h9s Estats Unis 0 19767 416652 403267 2025-06-30T17:59:26Z Èl-Gueuye-Noere 17076 /* Rilomés Estazunyins */ 416652 wikitext text/x-wiki {{Infoboesse payis}} Les '''Estats Unis d' Amerike''' (en inglès : ''United States of America''), k' on lome kécfeye « '''Uyessês '''», c' est on payis do nôr di l' [[Amerike]]. Li [[mwaisse veye]] est [[Washington]]. Les Estats Unis sont pårtis e 50 estats. Les dmorants sont purade lomés '''Estazunyins'''. Mins dins l' lingaedje corant, on eploye bråmint li mot '''Amerikins''', u, po lzès rabaxhî '''Amerloches'''. == Estats == Èç payis la a céncwante estas, inte di zels deus metou å lon (ki n' sont nén etur li [[Canada]] eyet l' [[Mecsike]]). Kékes estats: *[[Alasca]] *[[Californeye]] *[[Ilinwès]] *[[Noû York (estat)]] *[[Pensilvaneye]] *[[Wisconsene]] *[[Montana]] *[[Texas]] Houte di ces céncwante estats la, les '''Estats Unis''' ont co des ôtes iyes. == Istwere == Les Estats Unis ont stî askepyîs bråmint pa des [[ebagance|abagants]] uropeyins, copurade les Inglès. Il ont spotchî les [[Indyins d' Amerike|peupes Indyins]] k' î viként, pacô a môde di [[peupe-sipata]]. Les Estats Unis ont divnou ene colneye inglesse. Adonpwis, i s' ont revinté siconte les mwaisses inglès, avou l' aidance des Francès, k' ocupént des grandès stindêyes å Sud-Ouwess ([[Acadeye]]). Po-z ecwårler ses gueres, [[Napoleyon]] vinda l' Acadeye ås Estat Unis. Ci fourit l' pus grand vindaedje di teres ki s' a måy passé. Li [[guere di secession]] fourit ene [[guere civile]] inte les estats d' Bijhe, k' estént sconte do [[sclavaedjisse]] et les estats d' Nonne k' estént po. C' est les Nortisses k' ont wangnî. Diviè l' difén do [[19inme sieke]], des tropes di [[Walonreye|Walons]] î alît eshonne, ey basti låvå ene kiminålté ki wårda lontins l' cåzaedje walon, les [[Walons del Wisconsene]]. Les Estats-Unis ont vnou dner on fel côp di spale ås Aloyîs siconte des Almands al [[guere 1914-1918]] ey al [[guere 1940-1945]]. Après l' guere di 1940, il ont volou tchessî les comunisses totavå. Ça a dné li [[guere di Corêye]], li [[guere do Viet-Nam]]. Et si rwaitî avou l' [[U.R.S.S.|URSS]] come des tchéns d' casson: c'est çou k' on-z a lomé li [[froede guere]]. Après l' [[tcheyaedje do meur di Berlin]], les Estats Unis s' ont rtrové tot seus mwaisses so Daegn. Il ont cmincî a si cdure come si c' esteut leu-z impire totavå ([[guere do Koweyt]], [[guere d' Afganistan]], [[guere d' Irak]], evnd.). I vlént ki tot çoula soeye bonzè bén po drener les [[terorisse]]s k' els avént [[atacaedjes di Noû York et Washington do 11 di setimbe 2001|vnou ataker]] li [[11 di setimbe]] [[2001]]. == Tuzance == === Politike linwinstike === Les '''Estats Unis''' n' ont pont d' [[lingaedje oficir]], minme si brånmint d' djins cåznut [[inglès]] (ou purade ene varyisté : l' [[inglès estazunyin ]]). Houte di çoula, l' [[Espagnol (lingaedje)|espagnol]] (ou purade eto, ses varyistés amerikinnes) î est foirt djåzé. == Rilomêyès djins == === Rilomés Estazunyins === :''Loukîz [[:Categoreye:Rilomés Estazunyins|al categoreye fwaite esprès]].'' * [[Joe Biden]] * [[Martin Luther King]] * [[Barack Obama]] * [[Al Pacino]] * [[Donald Trump]] * [[Geoge Washington]] * [[Serena Williams]] === Rilomés Walons k' ont dmoré ås Stats-Unis === * [[Joseph Anciaux]] * [[Jean-Charles Houzeau de Lehaie]] (di 1857 a 1868, a San Antonio en XVIth Range East (e Tecsasse), al Novele Orleyan (el Louwiziane) ey a Filadelfeye (el Pensilvaneye). {{Commons|United States}} [[Categoreye:Estats Unis|*]] [[Categoreye:Amerike bijhrece]] [[Categoreye:Payis]] peft2jljbqccqvft47dihroqn8c5vr4 Dipårtumint des Årdenes 0 28342 416656 400221 2025-06-30T18:16:38Z Èl-Gueuye-Noere 17076 /* Istwere */ 416656 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Ardennes-Position.svg|thumb|Eplaeçmint dins l' France]] El '''dipårtumint des Årdenes''' (e Walonreye, on dit '''les Årdenes francesses'''), c' est on [[province|dipårtumint]] d' [[France]], djusse astok del [[Walonreye]]. C' esteut on boket del [[redjon administrative|redjon]] [[redjon Tchampagne-Årdenes|Tchampagne-Årdenes]], asteure ci-ci a stî rebanêye e-n ene pus grande redjon : li [[Grand-Est (France)|Grand-Est]]. Mwaisse veye : [[Tchårluveye-Måjhire]], lomêye eto, tot biesmint "li veye" (on va ''al vile''). ''L' [[Årdene]] (todi å singulî e walon), c' est, aprume, ene redjon naturele del Walonreye.'' == Lingaedjes do payis == Tot li [[Bijhe (costé del Daegne)|dzeu]] do dipårtumint a stî studyî pa [[Tchåle Bruneau]] k' a bén mostré les limodjes inte troes des cwate lingaedjes do payis<ref>[[Charles Bruneau]], ''La limite des dialectes wallons, champenois et lorrains en Ardennes'', Honoré Champion, Paris, [[1913]].</ref>. * li [[walon]] dins l' [[Walonreye di France]] ([[Djivet]], [[Fumwè]], [[Tchô]]). * li [[picård]] å [[Coûtchant (costé del Daegne)|Coûtchant]]. * li [[tchampnwès]] sol pus grande pårt ([[Tchårluveye-Måjhire]], [[Surindå]], [[Les Rivires]], [[Sudan]], [[Rutel]]). * li [[lorin (lingadje)|lorin]] å [[Levant (costé del Daegne)|Levant]]. Li live da [[A. Vauchelet]] "''Tous les patois des Ardennes''", eplaidî e 1939, riprind des mots di tos les lingaedjes do dipårtumint. == Djeyografeye == === Aiwes === * [[Mouze]] * [[Simwès]] * [[Virwin]] * [[Tchiere]] == Istwere == Batreyes di Sdan, tins del [[guere di 1870]]. == Rilomêyès djins == * [[André Dhôtel]] * [[Michel Fourniret]] * [[Yannick Noah]] * [[Monique Olivier]] * [[Arthur Rimbaud]] == Sourdants == <References/> [[Categoreye:France]] [[Categoreye:Årdene]] [[Categoreye:Limodjes del Walonreye]] 14um5kzuyvgpfx6vcsdlpums76v8bnk Achal Prabhala 0 35639 416649 295494 2025-06-30T17:46:57Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416649 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Wikimania 2009 GOLDBERGN-9941.jpg|thumb|250px|'''Achal Prabhala''' al Wikimania 2009.]] '''Achal Prabhala''', c'est on [[scrijheu]], activisse et ricwereu [[Inde|indyin]] ki dmeure a [[Bangalore]]. Il est aprume conoxhou po s' boutaedje so les abondroets del prôpieté intelectuwele dins les dominnes del [[medcene]] et l' syince. Il est eto mimbe do consey d' administråcion do [[Cinte pol Daegntoele et l' Societé (Wikimedia)|Cinte pol Daegntoele et l' Societé]] et do [[Consey del Fondåcion Wikimedia]]. [[Categoreye:Sicrijheus indyins]] l3eedodgioo3sbsuajq8h1rknfmrxyx Fiesse ås lingaedjes walons 0 41946 416659 416529 2025-07-01T09:42:05Z Lucyin 16 /* A vey */ 416659 wikitext text/x-wiki {{Dizo-tite|''Fête aux langues de Wallonie''}} [[Imådje:Francard et Molons.jpg|thumb|[[Michel Francard]] et les [[40 Molons|Molons]] (2015)]] [[Imådje:Astampés pol Tchant des Walons.jpg|thumb|Assimblêye tchantant li [[Tchant des Walons]] (2015)]] [[Imådje:Disployant programe fiesse walon 2015.jpg|thumb|disployant pol riclame e 2015]] Li '''fiesse ås lingaedjes walons''' u '''fiesse ås lingaedjes del Walonreye''' (ki s' no oficir, e francès, c' est '''''Fête aux langues de Wallonie''''', eto: '''''FALW'''''), c' est ene [[fiesse]] ki s' tént dispu [[2015]], metowe e-n alaedje pa ene trope di djins ki rotént, po cmincî, a môde di [[soce sins papîs]]. Mins après, dizo l' tchaptaedje del [[SNR]] « ''[[El måjhon des Walons (soce)|èl Méso dès Walons ]]''». Elle a stî mådjinêye et metowe so pås so fotches pa [[Michel Francard]]. Li grand raploû, a môde di fiesse, s' a ddja passé a [[Nameur]] (2014-2018, 2025), a [[Lidje]] (2019), a [[Couyet]] (2021), a [[Måtche-el-Fåmene]] (2022), a [[Måmdiy]] (2023) ey a [[Tcheslet]] (2024). == Pougneyes di djins ovrant ladvins == Gn a ladvins toplin des [[waloneu]]s di sacwants coines do payis, ossu bén des soces oficires ([[CLRE]], [[province di Nameur]], [[Muzêye do Vicaedje des Walons]]) ki des [[SNR]] ([[Li Rantoele (soce)|Li Rantoele]], l' [[ALWAC]], li [[Muzêye do Pårlaedje e l' Årdene]], li [[Club walon d' Måmdiy]], li [[SLLW]], li [[CHADWE]] eyet les [[Relîs namurwès]]. Dins les doetoes del fiesse: [[Nadine Vanwelkenhuyzen]], [[Jean-Luc Fauconnier]], [[Michel Francard]], [[Christine Decock]], Aude Antoine, [[Julien Noël]]. Houte des bouteus pol [[walon]], n a-st eto des ovreus pol [[picård]] (''Roulotte théâtrale'' d' [[Elouje]], [[måjhon del tuzance]] di [[Tournai]]), eyet l' [[gåmès]]. Li fiesse a eto l' aspoya di sacwants soces foclorikes, come les [[40 Molons]] (2015-2019). Et del gazete «''[[Vers l' Avenir]]''» cwand l' fiesse esteut a Nameur. A pårti di 2022, c' est l' [[Måjhon des Walons]] k' a stî l' penleu do comité del fiesse. == Såme == Li såme del fiesse, c' est d' rinde li walon veyåve pa totès sôres di djins. Et pår di rashonner des waloneus — et des picårdijhants — ki boutèt tchaeke divins leus coines. Gn a des bates ki cminçnut shijh moes dvant. Inte di zeles, [[Bate di noûmots del fiesse ås lingaedjes walons|on concours]] di trovaedje di [[noûmot]]s. Cisse voye la mostere ki l' walon doet dmorer on vicant lingaedje (ci n' est nén l' såme di totes les [[soces pol walon]], sovint wårdiveuses so ç' pont la). E 2015 et 2017, gn a yeu totès sôres d' ocupaedjes ezès viyaedjes et veyes di Walonreye, totåtoû del date del grande fiesse. Avou l' programe «[[nosse comene dit OYI (label)|Nosse comene dit OYI]]» (enondé e 2017, prumîs sinaedjes e 2018), on saye di fé moussî l' walon emey les decideus politikes des [[rebanêyès comenes]]. Al fiesse di Nameur, a ddja des rprezintants del veye et del province di Nameur, et do govienmint walon. == Fiesse 2015 == <center><gallery> Fiesse ås lingaedjes walons Walonissîme Nameur 2015.jpg|djeu do walnissime (2015) Fiesse ås lingaedjes walons nombe bateus lére sins rlåtche.jpg|nombe bateus a "lére sins rlåtche" (2015) Fiesse ås lingaedjes walons wangnants bate lére sins rlåtche.jpg|riprezintant d' [[Troes-Ponts]], wangnants del bate "lére sins rlåtche" (2015) </gallery></center> E moes d' octôbe, avou des ocupaedjes coinreces. Bate di noûmots, bate "lére sins rlåtche" et djeu do walnissime. Riwaitaedje do fime di racsegne da [[Zavî Istasse]] «''[[Le bout de la langue]]''» Concert des [[Composs Binde]]. == Fiesse 2016 == E moes d' octôbe, sins ocupaedje coinrece. Houte di çoula, gn ava 3 bates (sicrijhaedje d' ene pîce di teyåte, noûmots, creyåcion d' ene mascote). L' après-nonne finixha avou ene pîce da [[Roland Thibeau]], on [[redjårbaedje]] do [[Li ptit prince (roman)|Ptit Prince]], li pîce ki wangna l' bate di teyåte. <center><gallery> Pitit Prince Pîce Thibeau Walons Willam Warnier.jpg|li ptit prince eyet l' tchanteu, djouwé pa [[William Warnier]] Pitit Prince Pîce Thibeau Walons djeyografe.jpg|avou l' djeyografe, djouwé pa [[Jany Paquay]] Pitit Prince Pîce Thibeau Walons esprindeu distindou.jpg|avou l' esprindeu d' lampes djouwé pa [[Jacques Warnier]] </gallery></center> == Fiesse 2017 == E moes d' may, avou des ocupaedjes coinreces. Sacwants d' ces-ci avént stî relîs come meyeus, et subzidyîs. I s' adjixheut di: * ene [[Pîce di teyåte]] e [[picård]] «[[Merci monsieu Douxhane (teyåte e picård)|Merci monsieu Douxhane]]» da [[Roland Thibeau]]. * ene [[pîce di teyåte]] po ls efants a [[Åjho-Préle]] sicrîte pa Jean-Claude Kegelart. * ene vizite del [[veye (djeyografeye)|veye]] di [[Vizé (veye)|Vizé]] * des afitches e walon mon les martchands [[do Tchestea]] et lijhaedje pa les efants des scoles, amonté pa [[Pire Otdjåke]] * walon el rowe, a [[Nameur (veye)|Nameur]] ([[Christine Decock]] avou les [[cwarante Molons]], les ''[[Schasseus (soce)|Chacheus]]'' et les [[Mazwis (soce)|Mazwis]]). * ene après-nonne eterdjermêye a [[Bive]] adjinçnêye pal [[Rantoele-soce|Rantoele]]: 100 efants des scoles di Bive et Graide aprindît ene miete di walon, tchaeke a s' livea avou les grands scolîs des [[scoles di rfondou walon d' Bive]], tot s' siervant del tecnike d' [[enaiwaedje linwistike]]. <center><gallery> Scole eterdjermêye Lucyin Mahin son tch.jpg|[[Lucyin Mahin]] avou les ptits Scole eterdjermêye Désiré Malet Magrite.jpg|[[Désiré Malet]] avou les grands Scole eterdjermêye Willy Marchal crånes magneus tchår.jpg|[[Willy Marchal]] avou les grands Scole eterdjermêye Yvon Barbazon toubak.jpg|[[Yvon Barbazon]] avou les emîtrins </gallery></center> Li grand raploû-fiesse a stî tnou a Nameur li 27 di may. Po l' adrovi, on ava l' oneur di rçure come priyeyes d' oneur des [[politicresse]]s do [[govienmint walon]] (li minisse [[Éliane Tillieux]]), del [[province di Nameur]] ([[Geneviève Lazaron]]) eyet li [[scabene]] del [[tuzance]], Cécile Crevecoeur. <center><gallery> Fiesse ås lingaedjes walons Eliane Tillieux.jpg|[[Éliane Tillieux]] tins di si spitch Fiesse ås lingaedjes walons 2017 Djenvire Lazaron.jpg|[[Geneviève Lazaron]], ki fjha o boket di di spitch e walon Mape pårlers walons.jpg|thumb|såle pol Ronde Tåve </gallery></center> Adonpwis, gn ava ene [[ronde tåve (raploû)|ronde tåve]] avou des scrijheus e walon ([[Dominique Heymans]], [[Jean-Luc Fauconnier]], [[Joseph Dewez]], [[Jacques Warnier]], [[Joël Thiry]] eyet [[Lucien Mahin]] ey e picård ([[Rose-Marie François]] eyet [[Roland Thibaud]]. Li cåzaedje esteut miné pa [[Michel Francård]]. Gn av troes kesses: «pocwè scrire e walon?», «po kî scrire e walon?» eyet «kimint scrire e walon?» Li djournêye finixha avou on concert des [[Crapådes]]. == Fiesse 2018 == Li tinme del fiesse, c' esteut l' [[scolaedje do walon|aprindaedje do walon ås efants]]. === Ocupaedjes coinreces === Dins les ocupaedjes coinreces, a [[Rotchfoirt]], divant 250 djins, 18 efants dinît on spectåke avou des sketchs et des tchansons (acpagntés pa [[Willy Marchal]]) et divant l' minisse [[François Bellot]] ki djåza ene miete e walon. <center><gallery> Spectåke Rotchfoirt sketch.jpg|onk des sketchs Spectåke Rotchfoirt efants fén.jpg|prezintaedje finå Belot Colette.jpg|Colete, li mwaisse adjinçneuse avou l' minisse François Bellot Divantrin tecnicyin Rotchfoirt efants do walon.jpg|Divantrin ofri å tecnicyin pa les «efants do walon» </gallery></center> === Fiesse rapoûlrece === Li fiesse «po mete li cougnet» a Nameur, li dierin djoû, esta animêye pås [[Tchanteus d' dicåce (binde di tchanteus)|Tchanteus d' dicåce]]. [[Imådje:Tchanteus d' dicåce tchantant.jpg|thumb|Les Tchanteus d' dicåce]] Gn ourit ene cwénzinne di pordjets prezintés a Nameur, pa totes sôres di bouteus, so des videyos, u e-n evike. A ritni: * l' avizance d' aprinde eto l' walon ås efants des «Walons k' ont vnou d' ôte pårt» ([[abagant]]s), esplikêye pa deus troes waloneus ([[Jacques Warnier]], [[Dominique Heymans]], pordjet d' Vervî avou l' societé «Badjawe»). * les bouneurs et les målåjhminces k' on popa a di djåzer walon avou s' feye ([[Jean Cayron]]). * on kessionaedje sol novele pedagodjeye po li scolaedje des scoleus al Hôte sicole Janfosse a Lidje ? ([[Romain Berger]]). * li plaijhi di fé rescontrer des efants et des viyès djins dins des [[ospice]]s. So les standes, gn aveut des lives, des djeus eyet des amagnîs do payis. <center><gallery> Warnier novelès voyes.jpg|Jacques Warnier prezinte les novelès voyes (aprume l' uzaedje di l' éndjolike) po fé goster l' walon ås efants Michele Herlin efants.jpg|Michèle Herlin avou les efants d' après Chevri Prezintaedje Warnier efants aloctones.jpg|Kesse des efants «vinous d' ôte pårt» Prezintaedje Joelle Spierkel.jpg|Joëlle Spierkel mostere si scolyince (avou l' live [[Les grands åbes (live d' imådjes)|Les grands åbes]] Pordjet Claire oufti-mw.jpg|fotos d' efants avou des mots walons (soce "Badjawe") </gallery></center> Adonpwis, gn ava li rmetaedje des pris del [[Bate di noûmots del fiesse ås lingaedjes walons|bate di noûmots]] eyet li prezintaedje di l' avançmint do pordjet [[Nosse comene dit oyi (label)|Nosse comene dit oyi]] <center><gallery> Alix-Dassargues comene oyi.jpg|Alix Dassargues prezinte l' avançmint do pordjet [[Nosse comene dit oyi (label)|Nosse comene dit oyi]] Avizances mayeurs Blegné Hu Djeve Nameur comene oyi.jpg|les mayeurs di Blegné, Hu, Djeve et Nameur deynut l' leur sol pordjet </gallery></center> === {{HD}} === [https://www.youtube.com/watch?v=dWcZ0kFFQh4 Fime d' imådjes sol paskêye «Li diåle e pourcea»] (prezinté pa [[Joseph Dewez]] et Madeleine Delvaux) == Fiesse 2019 == === Ocupaedjes coinreces === Li mierkidi 15 di may, gn ava ene grande fiesse a [[Sint-Houbert]] po li strimaedje del [[ramexhnêye di noveles]] da [[Lucyin Mahin]], «[[Moudes a rvinde]]». Après on [[spitch]] del [[sicabene]] del culteure, Anne Henneaux, vina l' toû da [[Pire Otdjåke]], prezidint do [[Muzêye do Pårlaedje e l' Årdene]] ki va rnovler li cårire do scrijheu. Vina li spitch da Lucien Mahin, avou on long plaitiaedje po l' impôrtance do wårder l' lingaedje walon bén vicant. Adon-pwis ariva l' prezintaedje sol toele des pordjets fwaits avou les scolîs: * tchanson [[So nosse voye (tchanson)|So nosse voye]] ([https://lucyin.walon.org/tchanson/tchansonswatv.php#snv videyo des apresses]) * Deus [[tot ptits fimes]] ** Les grand foirts omes å paradis de comeres ** Li scole foû-scwere. * troes bokets d' fime [[doblaedje (fime)|doblés]] e walon. ** [[Li royinne del nivaye]] ** [[Hinri Potî (lives et fimes)|Hinri Potî]] ** [[Li Guere des Stoeles (fime)]] ([https://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#fies-lw19lb boket cial]) === Grande fiesse === [[Imådje:Buchholz cactaedjes.webm|thumb|[[Marie-Claire Buchholz]] ki prezinte les "Cactaedjes" (pordjet wangnant)]] Li fiesse do dierin djoû s' passa a [[Lidje]], e [[Muzêye do Vicaedje des Walons]]. Do matén, gn ava des [[conferince]]s so les [[mancîs lingaedjes]] ([[fôrlan]], [[basse (lingaedje)|basse]], [[picård]], lingaedjes coinreces del [[Flande]] ([[flamind]], [[limbordjwès]]…). L' après-nonne fourit ocupêye på prezintaedje des pordjets subzidyîs. Li prumî, foirt rimarké, c' esta l' ci del sicole di Sint-Houbert prezintant on [[clip videyo]] avou l' tchanson «[[So nosse voye (tchanson)|So nosse voye]]». Adon-pwis, ci fourit l' toû do [[Rweyå CLub walon]] di prezinter si [[copinreye]] «Les cactaedjes». Pu ç' côp la, gn a yeu li rmetaedje des rzultats del [[Bate di noûmots del Fiesse ås lingaedjes walons|Bate di noûmots]]. Di flaxhe, les [[stande]]s des [[soces pol walon]], et des concerts di [[tchanteus e walon]]: [[William Warnier]], [[Michel Azaïs]] avou Jacques-Yvan Duchesne, et Remi Decker avou Marc Malempré. === {{HD}} === {{itvwc}} [https://lucyin.walon.org/tchanson/tchansonswatv.php#snv Videyo di l' aprestaedje del tchanson "So nosse voye"] == Fiesses 2020-2021 == ==== Standes des soces ==== Ciste anêye la, el fiesse s' a passé e [[Couyet]]. Li soce k' a tot organizé, c' est [[El Mojô dès Walons]]. L' accint a stî metou sol [[teyåte]]. Tos les stands estént walon-cåzants, årè cwate : * Onk k' esteut [[borén]] (patwès do lingaedje picård). * Onk k' esteut [[walipicård]] * Li ci del [[Muzêye do Pårlaedje e l' Årdene]] esteut walon-cåzant mins eto lorin-cåzant, avou el diyaleke : li [[gåmès]]. * Li ci del [[Federåcion Walonreye-Brussele]]. Avou les standes seulmint walon-cåzants, i gn aveut : * [[El Mojô dès Walons]] * [[Joëlle Spierkel]] (avou ès dierin ratournaedje e Feller-Namurwès : [[Les chtroumes et l' emacralé muroe (binde d' imådjes)|Lès Chtroumf èt l' murwè èssôrçulé)]] * [[Les Relîs Namurwès]] * [[Li Rantoele]] * Li [[SLLW]] === Spectåke === L' après-nonne, on djouwa li [[pîce di teyåte e walon|pîce]] «[[Vauban, todi lu (teyåye)|Vauban, todi lu]]». === Ronde tåve === Li [[ronde tåve]] planetêye sol teyåte walon ni s' a pout fé k' e moes d' setimbe 2022, todi å Bwès do Cazî. === Alére === * «Oufti ! L' edicion 2020-2021 a bén stî» ({{Ran}} l° 100, ivier 2021-2022). * [[Lucyin Mahin]]: Ronde tåve sol teyåte e walon ({{Ran}} l° 104 (ivier 2022-2023) & l° 105 (bontins 2023) == Fiesse 2022 == Po l' anêye [[2022]], el fiesse s' a passé li semdi [[14 di may]] e [[Måtche-el-Fåmene]]. Elle esteut organizêye på [[Muzêye do Pårlaedje e l' Årdene]]. == Fiesse 2023 == [[Imådje:Fiesse Lingaedjes Walons 2023 ascoye.jpg|thumb|Adrovaedje (Jacques Remy-Paquet)]] === Matinêye === Li fiesse si fjha a [[Måmdiy]], li semdi [[13 di may]]. Elle esteut adjinçnêye på [[Rweyå Club Walon]]. Po l' ashyinne academike, do matén, li prezintaedje da Jacques Remy-Paquet et do [[scuvin]] del tuzance di Måmdiy kimincît ambedeus e [[walon]]. Pu on spitch e francès pa [[Bénédicte Linard]], li minisse del culteure del [[Federåcion Walonreye-Brussele]]. C' esteut l' prumî côp k' el minisse responsåve vineut al fiesse. Shuva ene [[ronde tåve (raploû)|ronde tåve]] sol walon dins les medias. Adonpwis, li sinaedje di cwate noveas acoirds pol label «[[Nosse comene dit oyi]]» Al fén, rimetaedje do [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele|pris «Ricweraedje» del Federåcion Walonreye-Brussele]] I fourit rascodou mitan mitan pa [[Esther Baiwir]] eyet [[Georges Larcin]] po tchaeke si ovraedje sol [[picård]]. Les wangneus prezintît adon leu-z ouve. <center><gallery> Fiesse Lingaedjes Walons 2023 assimblêye.jpg|Assimblêye a l' adrovaedje Fiesse Lingaedjes Walons 2023.jpg|Ronde tåve sol walon dins les medias Fiesse Lingaedjes Walons 2023 minisse sinant nosse comene dit oyi.jpg|minisse sinant po «[[Nosse comene dit oyi]]» Baiwir Esther atlasse éndjolike tot l' picård.jpg|Prezintaedje di si atlasse éndjolike do picård pa [[Esther Baiwir]] </gallery></center> === Après-nonne === Di l' après-nonne, gn aveut les [[stande]]s e walon d' on costé, eyet des [[tchansons e walon]] [[emey tchapele]] pa troes [[tchantreye]]s po Payis d' Måmdiy dins l' grande coû do moustî (rilomé «Malmoundariom»). === Alére === * Conte-rindou del fiesse: {{Ran}} 106 p. 17. * Conte-rindou del ronde tåve: {{Ran}} 107 p. 17. === {{HDs}} === * {{fr}} [https://www.vedia.be/www/video/info/societe/fete-aux-langues-de-wallonie-comment-perenniser-les-langues-regionales_111507.html Conte-rindou so "Vedia"] * {{fr}} [https://vimeo.com/indiestudioco/review/831792698/1143ef2944 Bate di dvizes sol walon divins les medias] == Fiesse 2024 == === Disrôlmint === [[Imådje:Fiesse lingaedjes walons 2024 ronde tåve.jpg|thumb|[[Nadine Vanwelkenhuyzen]] adrovant l' fiesse 2024]] Li fiesse esteut adjinçnêye a [[Tcheslet]], aprume al «Måjhon del Potreye» a [[Boufiou]]. Li [[ronde tåve (raploû)|ronde tåve]], c' esteut so l' [[eplaidaedje]] di [[lives e walon]]. Après on wilicom, les djins estént priyîs mon l' [[potriyeu]] «Dubois» k' a prezinté si ovraedje e walon. Adonpwis, gn a yeu on lijhaedje di tecses di [[Émile Lempereur]], «[[Tiesses pelêyes (portraits)|Tiesses pelêyes]]». Après çoula, li lijhaedje do tecse da [[Joseph Dewez]] «[[Dji n' sai shofler (live)|Dji n' sai shofler]]», acpagnté pa l' cwatrinne di [[violon]]s «''Légia''» djouwant ene muzike da [[Nicolas Paternotte]]. L' après-nonne si porshuva pås rindaedje di pris odiovizuwels a [[Guy Cabay]] ey a l' ovroe picård di l' [[aisse del tuzance]] di [[Tornè]]. Li djournêye si cloya på rindaedje des pris del [[bate di noûmots del Fiesse ås lingaedjes walons|bate di noûmots 2020-2024]]. === Fotos d' sovnance === <center><gallery> Fiesse lingaedjes walons 2024 assimblêye.jpg|l' assimblêye, do matén Flw24 lijhaedje tiesses pelêyes Robert Thibeau.jpg|Tiesse pelêyes: [[Michel Robert]] eyet [[Roland Thibeau]] Flw24 lijhaedje tiesses pelêyes tertos.jpg|item est i (tos les lijheus et lijheuses) Henry Pierre 24.jpg|[[Pierre Henry (waloneu)|Pierre Henry]] lijhant «''[[Dji n' sé sofler]]''» Fiesse lingaedjes walons 2024 Rak Cabay.jpg|[[Annie Rak]] riçujhant [[Guy Cabay]] Flw24 bate di noûmots.jpg|Anonçaedje des rzultats del bate di noûmots </gallery></center> === Alére === * [[Julien Noël]], ''Éditer en langue régionale au XX{{e}} siècle'' (prezintaedje del ronde tåve so l' eplaidaedje di lives e walon), [[El Bourdon (gazete)|El Bourdon]] {{l°|764}} (måss 2024), p. 5 * [[Samuël Dumont]], El fiesse ås lingaedjes del Waloneye, {{Ran}} {{l°|110}} (esté 2024) === {{HD}} === [https://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#dewez bokets do tecse Joseph Dewez] (lîs pa Pierre Henry) == Fiesse 2025 == Ele s' a disrôlé li 24 di may a [[Nameur]] sol tinme del tchanson d' asteure e walon.<ref>{{fr}} ''«[https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/fete-aux-langues-de-wallonie-2025 Fête aux langues de Wallonie 2025]»'', årtike sol waibe do Mwaisse Siervice des Belès-letes et do Live, 9 di decimbe 2024.</ref> Ele s' aveut edjîstré e l' Espåce Harscamp, ene eglijhe dissacrålijheye del rowe Sint-Nicolai. Veyanmint k' on fiestixheut ses dijh ans, li programe aveut veyou grand. Et c' est po ça eto ki l' fiesse aveut rvinou a Nameur, ewou çk' ele s' aveut passé pol l' tot prumî côp, e 2015. === Matinêye === [[Imådje:Comene oyi sinaedje Åjhô-Préle.jpg|thumb|sinaedje del convincion «[[Nosse comene dit oyi]]» pa [[Åjhô-Préle]]]] Li prumire pårteye, do matén, esteut ene miete academike, avou li spitch d' intrêye da [[Joseph Dewez]] et l' ci del mayoresse di Nameur, Charlotte Bazelaire. Shuveut on rprezintaedje do label « Nosse comene dit oyi ». Gn a yeu ene novele arivante, [[Åjhô-Préle]], k' a siné l' convincion ci djoû la. Après çoula, gn ava on cåzaedje sol tchanson ezès lingaedjes walons pa [[Xavier Bernier]] et [[Lorint Hendschel]]. C' esteut tos [[tchanteu e walon|tchanteus et tchanteuses]] d’ après 1985 (après l’ termene « [[Bob Dechamps]] » come avént decidé les deus pretcheus). Les tchanteus estént prezintés pa cope, avou tchaeke on boket d' tchanson so on tinme diné, k' on oyeut et vey li cåzaedje sol toele. Paregzimpe : les « metalikeus », « les bôreus d’ crakes », les « [[emey tchapele|emeytchapelisses]] », les « må do payis ». Po tchaeke sôre di tchanson, les schoûtants divént vôter pol meyeu des deus. Il avént rçû des ptits drapeas di deus coleurs po çoula. <center><gallery> FLW25 mayoresse ff Nameur.jpg|Spitch del mayoresse Bernier Philippe Anciaux.jpg|Zavî Bernî va prezinter [[Philippe Anciaux]] (tchanson «Cama») Flw25 Bernier bôreus d' crake.jpg|Divant l' schoûtaedje di deus «bôreus d' crake» ([[Vincent Delire]] et [[Julos Beaucarne]]) Mape Walonreye Bernier.jpg|mape pol tchanson e [[gåmès]] da [[Jean-Claude Watrin]] </gallery></center> Termetant, [[Joëlle Spierkel]] aveut-st arindjî ene pitite sicole avou ls efants sol tinme des [[caracole]]s. === Rindaedje di diferins pris === Li pris po riscompinser on pordjet scolrece a stî dné a [[Joëlle Spierkel]], emey shijh ôtes pordjets ritnous po fini.<ref>{{fr}} [https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/prix-de-linitiative-pedagogique-en-langue-regionale-2024-le-laureat Pris do meyeu pordjet scolrece]</ref> Li [[Bate di noûmots del Fiesse ås lingaedjes walons|bate di noûmots]], c' esteut sol tinme del muzike et d' ès-n industreye.<ref>https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/bate-di-noumots-concours-de-neologismes</ref> Les troes prumîs noûmots prumés, ci fourit da [[Joëlle Spierkel]], [[Johan Viroux]] eyet [[Jean-Claude Somja]], so shijh propôzucions ritnowes al difén.<ref>{{fr}} [https://livre.cfwb.be/fileadmin/sites/lali/uploads/Document/Actualites/Classement_noumots_2025.pdf Rizultats del bate di noûmots]</ref> [[Imådje:Maraton lijhaedje25.jpg|thumb|onk des wangnants do meyeu lijheu: Jean-Marie Marx, e l' bibioteke di [[Rindeu]] avou on tecse da [[Maurice Lambert]]]] El maraton d' lijhaedje «Lére sins rlåtche» («lére sins rla», «lére sins rlaye»), c' esteut èn ocupaedje la k' ene dijhinne di bibiotekes avént prins pårt. Po tot fini, gn a yeu 1.120 djins, inte di zeles 613 efants et [[laidadjisse]]s k' ont vnou lére on ptit boket di 30 sigondes a 3 munutes (so tot l' tins do moes d' avri). Come les rzultats acontént li nombe di dmorants del comene, li djuri aveut fwait deus categoreyes. Pol prumire, les comenes di pus d' 20.000 djins, c' est [[Courcele]] k' a yeu l' plouma, shuvowe di [[Lidje]] (bibioteke di [[Djoupeye]]) pu d' [[Nameur]]. Po les pus ptitès comenes, li ponpon, ça a stou po [[Chevri-Rance]], ki dvancixha [[Teu]] eyet [[Vierton]].<ref>{{fr}} [https://objectifplumes.be/doc/marathon-de-lecture-lire-sins-rlache-2025-les-resultats/ Rizultats do maraton d' lijhaedje]</ref> Gn aveut eto des pris po les meyeus lijheus et lijheuses, categoreye djonnes et categoreye grandès djins. === Bate di tchansons === [[Imådje:Bellens Yves tiesse.jpg|thumb|Yves Bellens, pris do publik]] I gn aveut ene bate di tchansons ezès lingaedjes do payis po-z ecoraedjî les djonnes årtisses. C' esteut l' prumire sifwaite bate dispu l' difinmint del [[fiesse del tchanson e walon ey e picård]] di l' [[RTBF]] e [[2014]]. Po l' aprester, les adjinçneus avént publiyî ene [[Tchansons a mete e muzike (ramexhnêye 2024)|ramexhnêye di tecses a mete e muzike]].<ref>{{fr}} ''«[https://livre.cfwb.be/actualites/actualite/tremplin-pour-la-chanson-en-langue-regionale Tremplin pour la chanson en langue régionale]»'', årtike sol waibe do Mwaisse Siervice des Belès-letes et do Live, 15 di nôvimbe 2024.</ref> Elle a siervou a deus des tchanteus ritnous pol fiesse. Gn ava cwate finalisses, ki tchaeke di zels a vnou tchanter deus tchansons sol sinne : * [[Yves Bellens]], so on stîle di tchansons d' dicåce, metant e muzike des tecses da [[Jean Goffart]]; * «la Rawette», li seule vwès d' comere, deus muzicyins padrî leye, avou des tchansons å tecse da [[Lorint Hendschel]]; * «Solia Cubana» ene binde di ût muzicyins avou tchanteu et tchanteuse, k' avént metou do walon so del muzike di [[Couba]]; * Olivier Terwagne, so des tchansons å tecse, onk e walon del pene da [[Jacques Desmet]] et onk e picård sicrît pa [[Roland Thibeau]]. Et s' acpagnter lu tot seu å [[piyano]]. C' est Olivier Terwagne k' a wangnî. C' est Yves Bellens k' a rascodou l' pris do publik. === Concerts === Po fini l' djournêye, on ourit on concert des [[Loriot (binde di tchanteus)|Loriot]] et on recitå da [[Guy Cabay]]. === Alére === * [[Julien Noël]], On mot so l' edicion 2025 (rifé ene bate di tchansons e walon) {{Ran}} l° 111 (waeyén-tins 2024) * [[Lucyin Mahin]], Fiesse ås lingaedjes walons 2025 (dijh ans viye, dedja) {{Ran}} l° 114 (esté 2025) === A vey === * [https://www.youtube.com/watch?v=ZZ7dDtG9qB4 Rapoirtaedje videyo] (avou toplin des respondas d' waloneus, pa [[Lorint Hendschel]]) * Tchansons del bate ** [https://www.youtube.com/watch?v=njtwP3LOOI8 ''Dj’a bén ausse dè l’ tchanter''] (tchanson Olivier Terwagne e walon) ** [https://www.youtube.com/watch?v=h4LfvmT0sUk ''Sul vôye di Brogne''] (tchanson del Rawete) ** [https://www.youtube.com/watch?v=B9MO-MF0kmM ''Ërprinde lès viés k’mégn''] (tchanson Olivier Terwagne e picård) * Conferince sol tchanson e walon ** [https://www.youtube.com/watch?v=T8-tJed8aEU Prumî boket] (prezintaedje des conferincîs, [[Lorint Hendschel]] et [[Zavî Biernî]] ** [https://www.youtube.com/watch?v=V3BPGGAMkiw Deujhinme boket] (prezintaedje da [[Wiyam Dinker]], [[Elmore D]], [[Flipe Ansea]] et [[les Slugs]] ** [https://www.youtube.com/watch?v=hi43HV5ioJ4 Troejhinme boket] (comintåres so les Slugs, so [[André Gauditiaubois]] come [[cåzaedjisse]], tchanson da [[Djåke Leféve]] so on tecse da [[Guy Fontinne]], tchanson [[des Crapådes]] sicrîte pa [[Emile Hesbois]]) == {{HDVs}} == *[[Nosse comene dit oyi (label)]] *[[Bate di noûmots del Fiesse ås lingaedjes walons]] == {{HDs}} == * {{fr}} [http://falw.be Leu waibe oficire] * {{fr}} [https://www.facebook.com/search/top/?q=f%C3%AAte%20aux%20langues%20de%20wallonie Leu pådje Fesbok] * Rapoirtaedjes videyos {{tvwc}} ** Edicion 2017 *** {{itvwc}} [http://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#fies-lw17a Adrovaedje] *** {{itvwc}} [http://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#fies-lw17rt1 Troes prumîs bokets del ronde tåve] ** Edicion 2018 *** {{itvwc}} [https://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#fies-lw18a Ocupaedjes coinreces ey fiesse finåle a Nameur] == Sourdants == {{Commonscat|Fiesse ås lingaedjes walons|l' Fiesse ås lingaedjes walons}} [[Categoreye:Soces pol walon]] [[Categoreye:Etrevéns avou do walon]] dnsi885ga61mup97mxpxn7tc70xwnk6 Donald Trump 0 42206 416654 409289 2025-06-30T18:11:36Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416654 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Donald Trump official portrait.jpg|thumb|150px|Foto da lu, e [[2017]].]] '''Donald Trump''' ([[riwalnijhî]] '''''Donal Trompe'''''), c' est li 45inme prezidint des [[Estats Unis]]. Il a skepyî li [[14 di djun]] e [[1946]]. Il a cmincî a-z esse mwaisse e [[2017]], vinant après [[Barack Obama]]. Li [[5 di nôvimbe]] [[2024]], el madjorité des grands vôteus l' ont rmetou al tiesse des [[Uyessês]]. Inte ses deus termenes, c' est [[Joe Biden]] k' a vierné ç' payis la. == Elijhaedje == Il a sbaré tertos, d' esse relî dins s' prôpe pårti, pu å nåcionå. Mins il a yeu moens di vwès ki si eterbateuse, Hilari Clinton. == Decidaedjes come prezidint == Onk di ses prumî decidaedjes, c' esta di si rsaetchî di l' [[Acoird di Paris sol climat]]. == Herleme == [[Donald Trump]] est cnoxhou po sovint awè s' nez dins les ramdams.<ref>https://www.lesechos.fr/monde/etats-unis/linterminable-liste-des-affaires-de-donald-trump-devant-la-justice-americaine-1968228</ref> Lu rwaitant, ça cmince dedja dins l' [[dijhnêye 1970]] avou li trepådje conte les [[Noers estazunyins|Noers des Uyessês]], pwis l' dijhnêye k' a shuvou avou des mezuzes secsuweles conte des femes.<ref name=":0">https://www.cosmopolitan.com/uk/reports/a62831426/trump-allegations-timeline/</ref> Dispoy [[2016]], i gn a des herlemes timpesse. On-z endè fwait des lisses avou.<ref name=":0" /> Li pus impôrtant politicmint, c' est l' [[Assôt do Capitål]]. == Alére == * [[Lucyin Mahin]], [[Jacques Desmet]] & [[Richard Joelants]]; «Democraceye: li cas Donal Trompe»; {{Ran}} 80, ivier 2016-2017. * [[Georges Ghys]], On foirt bea ome, {{NosL}} l° 105 do moes d' avri 2017. == Pî-notes == On pô mocreçmint, on-z el lome « '''Donal Trompe '''». Ça a vnou avou ene [[caricateure]] k' a tourné fén 2016 sol [[Daegntoele]], mostrant l' [[canård]] da Disney ki s' lome Donald, astitchî d' ene trompe d' [[olifant]]. == Referinces eyet sourdants == {{DEFAULTSORT:Trump, Donald}} [[Categoreye:Prezidints des Estats Unis]] 07703eezdh85c4fol4ywcxjfvk26gdk 416655 416654 2025-06-30T18:12:11Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416655 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Donald Trump official portrait.jpg|thumb|150px|Foto da lu, e [[2017]].]] '''Donald Trump''' ([[riwalnijhî]] '''''Donal Trompe'''''), c' est li 45inme prezidint des [[Estats Unis]]. Il a skepyî li [[14 di djun]] e [[1946]]. Il a cmincî a-z esse mwaisse e [[2017]], vinant après [[Barack Obama]]. Li [[5 di nôvimbe]] [[2024]], el madjorité des grands vôteus l' ont rmetou al tiesse des [[Uyessês]]. Inte ses deus termenes, c' est [[Joe Biden]] k' a vierné ç' payis la. == Elijhaedje == Il a sbaré tertos, d' esse relî dins s' prôpe pårti, pu å nåcionå. Mins il a yeu moens di vwès ki si eterbateuse, Hilari Clinton. == Decidaedjes come prezidint == Onk di ses prumî decidaedjes, c' esta di si rsaetchî di l' [[Acoird di Paris sol climat]]. == Herleme == [[Donald Trump]] est cnoxhou po sovint awè s' nez dins les ramdams.<ref>https://www.lesechos.fr/monde/etats-unis/linterminable-liste-des-affaires-de-donald-trump-devant-la-justice-americaine-1968228</ref> Lu rwaitant, ça cmince dedja dins l' [[dijhnêye 1970]] avou li trepådje conte les [[Noers estazunyins|Noers des Uyessês]], pwis l' dijhnêye k' a shuvou avou des mezuzes secsuweles conte des femes.<ref name=":0">https://www.cosmopolitan.com/uk/reports/a62831426/trump-allegations-timeline/</ref> Dispoy [[2016]], i gn a des herlemes timpesse. On-z endè fwait des lisses avou.<ref name=":0" /> Li pus impôrtant politicmint, c' est l' [[Assôt do Capitål]]. == Alére == * [[Lucyin Mahin]], [[Jacques Desmet]] & [[Richard Joelants]]; «Democraceye: li cas Donal Trompe»; {{Ran}} 80, ivier 2016-2017. * [[Georges Ghys]], On foirt bea ome, {{NosL}} l° 105 do moes d' avri 2017. == Pî-notes == On pô mocreçmint, on-z el lome « '''Trompe '''». Ça a vnou avou ene [[caricateure]] k' a tourné fén 2016 sol [[Daegntoele]], mostrant l' [[canård]] da Disney ki s' lome Donald, astitchî d' ene trompe d' [[olifant]]. == Referinces eyet sourdants == {{DEFAULTSORT:Trump, Donald}} [[Categoreye:Prezidints des Estats Unis]] 9n9nh6v3dmn6ncubor3clvkz8uu862t Heyloula 0 43942 416651 404819 2025-06-30T17:58:02Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416651 wikitext text/x-wiki [[File:GraveOfRabbiSimeonBarYochaiOnLagBOmer.jpg|thumb|Ene '''heyloula''' e-n [[Israyel (estat)|Israyel]].]] Ene '''heyloula''' (di l' [[ebreu]] הילולא, sustantif femrin fwait sol [[bodje (linwince)|bodje]] הלל, HLL "criyî djoyeuzmint mins respectiveuzmint"), c' est ene [[fiesse]] [[djwive]] sol [[tombe]] d' on [[sint]] ome. On î dit des [[priyire]]s, mins c' est eto ene djournêye di djoye. == Egzimpe == Li heyloula do rabin Bouhayim Pinto, a [[Swira]] ([[Marok]]) si fwait tos ls ans li 15 di setimbe. Des ôtès comenes del province do minme no k' èç comene la l' fiestnut eto, metans [[Ayites Beyyoude]].Come bråmint des Djwifs do payis ont-st ebagué, i rivnèt po ç' djoû la. C' est li wårdeu del tombe, on dischindant do rabin, ki moenne les priyires. Li ci ki vout awè l' oneur di drovi l' [[tombe-tchapele]], doet payî po çoula. Adon on fwait ene [[håsse (vinte)|håsse]] po vey kî çki metrè l' pus. Li some pout monte a des 40.000 [[uro]]s. Les cwårs siervèt a-z ascoyî les pelrins (amagnî ey aboere) ey a-z etertini l' tombe-tchapele.<ref>Racsegnes dinêyes a [[Uzeu:Lucyin]] pa ene djin di l' ancyin coulot djwif li 17 di djun 2018</ref> == Sourdant == [[Categoreye:Djudayisse]] 3s5y35u7ftj2dlbbga0zjrhh8whl3op Assôt do Capitål 0 48663 416653 394599 2025-06-30T18:01:54Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416653 wikitext text/x-wiki L' '''assôt do Capitål''', c' est èn assôt des estazunyins ki sopoitnut [[Donald Trump]]. Ci-ci dit voltî k' les eleccions do prezidint di 2020 avént stî truké på candidat [[Joe Biden]]. C' est l' ci k' a stî ricnoxhou come li prezidint des [[Estats Unis]] pol termene dalant do [[20 di djanvî]] [[2021]] disk' a l' atake di l' [[2025|anêye 2025]]. == Dispetroneus == === Trumpisses === * [[Jair Bolsonaro]] (li prezidint do [[Braezi]]) * [[Donald Trump]] * [[Tea Party]] * D' ôtes mouvmints wårdiveus ubén d' foite droete === Nén-trumpisse === * [[Joe Biden]] * [[Mike Pence]] (dispoy cist '''assôt''', Mike Pence ni sopoirte pus [[Donald Trump]]) * Brånmint des djins sol Daegne, inte di zels : [[Charles Michel]]. == Sourdants == [[Categoreye:Estats Unis]] [[Categoreye:Politike]] q76shfvb3k3pr90s6k3bvzekicmaqw1 Modele:Mwaisse pådje/Årtike do moes 10 48731 416648 416621 2025-06-30T17:42:02Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416648 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Spa So1aJPG.jpg|thumb|Poujhon Pire li Grand a Spå]] '''Pire li Grand''' u '''Pire prumî d' Rûsseye''', ça a stî li tsår li pus rlomé del Rûsseye. I skepia e 1672 et mora e 1725. A pårti do moes d' djanvî 1716, et disk' å moes d' octôbe 1717, i rvoyaedja e l' Urope coûtchantrece, mitan po des rescontes diplomatikes, mitan po des vizites di tuzance. Il ariva a [[Misterdam]] e moes d' decimbe 1716. E moes d' avri 1717, i porshuva s' voyaedje eviè les [[Bas Payis otrichyins]]. Mins dandjreus pal Flande, pusk' il avna a [[Dongléjhe]] (Dunkere). Pu porshuve so Paris, la k' i rescontra li rwè Louwis XV di France, k' esteut co efant. So s' voye po-z eraler e l' Holande, i prinda les bagns a [[Spå]], divant di rdjonde [[Måstraik]], pu Misterdam, la k' il esteut seur po siner on traitî avou l' Prûsse et l' France li 15 d' awousse. Sorlon [[Joseph Dethy]], il åreut passé pa [[Nameur (veye)|Nameur]], dandjreus sol voye inte Paris et Spå. Come i cwita l' France li 21 di djun 1717, ey esse a Spå li 28 di djun, il åreut polou esse a Nameur diviè l' 25 di djun 1717. Inte Spå et Måstraik, la k' il esteut li 27 di djulete 1717, il est probåbe k' i vizita li [[Principåté d' Lidje]]. <center> {{fonte|text='''[[Pire li Grand|Lére l' årtike]]'''|font=Times New Roman|size=150%|color=#000000|}} </center> ribulh8ypr7m973uph8nbufeuk8qnqv Duunkerke 0 49480 416644 416605 2025-06-30T17:39:26Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416644 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:''{{lang|vls|Duunkerke}}''}} {{Dizo-tite|Dunkerque}} {{Dizo-tite|Dongléjhe / Dunkere}} {| id="toc" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |+{{Vls icon}} '''Duunkerke''' {{Fr icon}} '''Dunkerque''' {{Wa icon}} '''Dongléjhe – Dunkere''' | colspan="2" align="center" style="background:#efefef;" | {| class="mw-collapsible" style="text-align:center; width:100%;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="2" |+ |[[Imådje:Flag_of_Dunkirk.svg|alt=|124x124px|Drapea di Tchålerwè]] |[[Imådje:Blason_ville_fr_Dunkerque_(Nord)2.svg|alt=|136x136px|Armwereyes di Tchålerwè]] |- |([[Drapea d' Dongléjhe|Detays]]) |([[Armwereyes d' Dongléjhe|Detays]]) |} |- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:3px solid gray;" |'''Eplaeçmint del comene dins l' arondixhmint'''[[Imådje:LocatieDuinkerke.PNG|alt=|300x300px]] |- |[[Lingaedje oficir]] |[[Francès (lingaedje)|Francès]] |- |[[Lingaedje coinrece]] |[[Wess-flamind]] - Flamind di France |- |[[Borguimwaisse]] |[[Patrice Vergriete]] |- |[[Eplaeçmint]] | - Arondixhmint di Dongléjhe - [[Nôr (Dipårtumint del France)|Nôr]] - [[Hôts-d'-France]] - [[France]] |- |[[Sitindêye]] |43,89 km² |- |[[Peuplåcion]] (2018) | +/- 86.865 dimorants |- |[[Dinsité]] (2018) |<math>86.865 \div 43,89 </math> = 1.979,15 dimorants/km² |- |[[Coisse d' eure|Coisse d' eure]] |ECG ([[Eure del Coistrece di Grinwitch|ECG]]+1) / CEST (UTC+2) |- |[[Djivêye des preficses telefonikes eternåcionås|Preficse telefonike]] |(+33) 03 28 |} '''Dongléjhe'''<ref>[[Noûmot]] [[calcaedje (linwince)|calcant]] l' tcherpinte flaminde do mwaisse lomaedje</ref> u '''Dunkere'''<ref>[[Epront]] do no e francès, radapté al fonolodjeye do walon.</ref> ([FR] ''Dunkerque'' ; [VLS] ''Duunkerke''), c' est ene veye å [[Bijhe-Coûtchant]] del France. == Infôrmåcions == === Demografeye === * Dinsité : 1 977 dimorants/km² * Peuplacion : 86 788 dimorants * Sitindêye : 43,89 km² === Djeyografeye === * Dipårtumint : [[Nôr (Dipårtumint del France)|59]] * Redjon : [[Hôts-d'-France]] * Payîs : France == Sourdants == [[Categoreye:Veyes di France]] dlj2cohw72btqmq72koupolbr7xiy6a 416645 416644 2025-06-30T17:39:39Z Èl-Gueuye-Noere 17076 Èl-Gueuye-Noere a displaecî l’ pådje [[Duunkerke / Dunkerque]] viè [[Duunkerke]] 416644 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:''{{lang|vls|Duunkerke}}''}} {{Dizo-tite|Dunkerque}} {{Dizo-tite|Dongléjhe / Dunkere}} {| id="toc" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |+{{Vls icon}} '''Duunkerke''' {{Fr icon}} '''Dunkerque''' {{Wa icon}} '''Dongléjhe – Dunkere''' | colspan="2" align="center" style="background:#efefef;" | {| class="mw-collapsible" style="text-align:center; width:100%;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="2" |+ |[[Imådje:Flag_of_Dunkirk.svg|alt=|124x124px|Drapea di Tchålerwè]] |[[Imådje:Blason_ville_fr_Dunkerque_(Nord)2.svg|alt=|136x136px|Armwereyes di Tchålerwè]] |- |([[Drapea d' Dongléjhe|Detays]]) |([[Armwereyes d' Dongléjhe|Detays]]) |} |- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:3px solid gray;" |'''Eplaeçmint del comene dins l' arondixhmint'''[[Imådje:LocatieDuinkerke.PNG|alt=|300x300px]] |- |[[Lingaedje oficir]] |[[Francès (lingaedje)|Francès]] |- |[[Lingaedje coinrece]] |[[Wess-flamind]] - Flamind di France |- |[[Borguimwaisse]] |[[Patrice Vergriete]] |- |[[Eplaeçmint]] | - Arondixhmint di Dongléjhe - [[Nôr (Dipårtumint del France)|Nôr]] - [[Hôts-d'-France]] - [[France]] |- |[[Sitindêye]] |43,89 km² |- |[[Peuplåcion]] (2018) | +/- 86.865 dimorants |- |[[Dinsité]] (2018) |<math>86.865 \div 43,89 </math> = 1.979,15 dimorants/km² |- |[[Coisse d' eure|Coisse d' eure]] |ECG ([[Eure del Coistrece di Grinwitch|ECG]]+1) / CEST (UTC+2) |- |[[Djivêye des preficses telefonikes eternåcionås|Preficse telefonike]] |(+33) 03 28 |} '''Dongléjhe'''<ref>[[Noûmot]] [[calcaedje (linwince)|calcant]] l' tcherpinte flaminde do mwaisse lomaedje</ref> u '''Dunkere'''<ref>[[Epront]] do no e francès, radapté al fonolodjeye do walon.</ref> ([FR] ''Dunkerque'' ; [VLS] ''Duunkerke''), c' est ene veye å [[Bijhe-Coûtchant]] del France. == Infôrmåcions == === Demografeye === * Dinsité : 1 977 dimorants/km² * Peuplacion : 86 788 dimorants * Sitindêye : 43,89 km² === Djeyografeye === * Dipårtumint : [[Nôr (Dipårtumint del France)|59]] * Redjon : [[Hôts-d'-France]] * Payîs : France == Sourdants == [[Categoreye:Veyes di France]] dlj2cohw72btqmq72koupolbr7xiy6a 416647 416645 2025-06-30T17:40:32Z Èl-Gueuye-Noere 17076 416647 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:''{{lang|vls|Duunkerke}}''}} {{Dizo-tite|''Dunkerque''}} {{Dizo-tite|Dongléjhe / Dunkere}} {| id="toc" style="border-collapse:collapse;margin:0 0 1em 1.5em; float:right; width:280px;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" |+{{Vls icon}} '''Duunkerke''' {{Fr icon}} '''Dunkerque''' {{Wa icon}} '''Dongléjhe ;''' '''Dunkere''' | colspan="2" align="center" style="background:#efefef;" | {| class="mw-collapsible" style="text-align:center; width:100%;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="2" |+ |[[Imådje:Flag_of_Dunkirk.svg|alt=|124x124px|Drapea di Tchålerwè]] |[[Imådje:Blason_ville_fr_Dunkerque_(Nord)2.svg|alt=|136x136px|Armwereyes di Tchålerwè]] |- |([[Drapea d' Dongléjhe|Detays]]) |([[Armwereyes di Dongléjhe|Detays]]) |} |- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:3px solid gray;" |'''Eplaeçmint del comene dins l' arondixhmint'''[[Imådje:LocatieDuinkerke.PNG|alt=|300x300px]] |- |[[Lingaedje oficir]] |[[Francès (lingaedje)|Francès]] |- |[[Lingaedje coinrece]] |[[Wess-flamind]] - Flamind di France |- |[[Borguimwaisse]] |[[Patrice Vergriete]] |- |[[Eplaeçmint]] | - Arondixhmint di Dongléjhe - [[Nôr (Dipårtumint del France)|Nôr]] - [[Hôts-d'-France]] - [[France]] |- |[[Sitindêye]] |43,89 km² |- |[[Peuplåcion]] (2018) | +/- 86.865 dimorants |- |[[Dinsité]] (2018) |<math>86.865 \div 43,89 </math> = 1.979,15 dimorants/km² |- |[[Coisse d' eure|Coisse d' eure]] |ECG ([[Eure del Coistrece di Grinwitch|ECG]]+1) / CEST (UTC+2) |- |[[Djivêye des preficses telefonikes eternåcionås|Preficse telefonike]] |(+33) 03 28 |} '''Dongléjhe'''<ref>[[Noûmot]] [[calcaedje (linwince)|calcant]] l' tcherpinte flaminde do mwaisse lomaedje</ref> u '''Dunkere'''<ref>[[Epront]] do no e francès, radapté al fonolodjeye do walon.</ref> ([FR] ''Dunkerque'' ; [VLS] ''Duunkerke''), c' est ene veye å [[Bijhe-Coûtchant]] del France. == Infôrmåcions == === Demografeye === * Dinsité : 1 977 dimorants/km² * Peuplacion : 86 788 dimorants * Sitindêye : 43,89 km² === Djeyografeye === * Dipårtumint : [[Nôr (Dipårtumint del France)|59]] * Redjon : [[Hôts-d'-France]] * Payîs : France == Sourdants == [[Categoreye:Veyes di France]] cm89xzo7x9y1unxs2nq1vsmscc986fq Dunkere 0 50894 416658 390601 2025-06-30T23:58:56Z Xqbot 1544 Correction d’une double redirection depuis [[Dongléjhe]] vers [[Duunkerke]] 416658 wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Duunkerke]] t8b5wt2z3wlfyu4va8g6h24p81ps3m8 Le Marcheur de l'Entre-Sambre-et-Meuse 0 53264 416660 410473 2025-07-01T11:14:42Z Lionel June 8941 /* Djivêye des bokets e walon */ 416660 wikitext text/x-wiki '''''Le Marcheur de l'Entre-Sambre-et-Meuse''''' (e walon : '''Li mårtcheu d' l' Eter-Sambe-et-Mouze'''), c' est l' gazete del Rweyåle Soce des Måtches Foclorike di l' Eter-Sambe-et-Mouze (e francès : ''Association Royale des Marches Folkloriques de l'Entre-Sambre-et-Meuse'', u ARMFESM). Ele rexhe cwate côps tos ls ans, dispu l' moes d' may 1961. I gn a todi ene pådje e walon dins l' gazete, avou des bokets ki sont scrîts asteure pa [[Michel Robert]] u pa [[Freddy Walbrecq]]. == Djivêye des bokets e walon == * {{l°|251}}, avri 2024, p. 23 : ''Tèrmètant florich'nut lès sésons…'', pa [[Michel Robert]] * {{l°|252}}, djun 2024, p. 19-20 : ''Lès sourîres an mârche…'', pa [[Freddy Walbrecq]] * {{l°|253}}, setimbe 2024, p. 22-23 : ''Li pus bèle…'', pa [[Michel Robert]] * {{l°|254}}, decimbe 2024, p. 28-29 : ''Roc & Bâbe…'', pa [[Freddy Walbrecq]] * {{l°|255}}, avri 2025, p. 10-11 : ''Feume, Feume, Feume'', pa [[Michel Robert]] * {{l°|256}}, djun 2025, p. 8-15 : ''Èl tins dès-aprèsses'', pa [[Freddy Walbrecq]] == Hårdêyes difoûtrinnes == * [https://www.amfesm.be/actuel.php Pådje del gazete sol waibe di l' ARMFESM] [[Categoreye:Foclore del Walonreye|Marcheur]] [[Categoreye:Gazetes|Marcheur]] ratjpjt6uqicc6qti9f0de3hpozhi16 Dongléjhe 0 54141 416657 416600 2025-06-30T23:58:51Z Xqbot 1544 Correction d’une double redirection depuis [[Duunkerke / Dunkerque]] vers [[Duunkerke]] 416657 wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Duunkerke]] t8b5wt2z3wlfyu4va8g6h24p81ps3m8 Duunkerke / Dunkerque 0 54147 416646 2025-06-30T17:39:39Z Èl-Gueuye-Noere 17076 Èl-Gueuye-Noere a displaecî l’ pådje [[Duunkerke / Dunkerque]] viè [[Duunkerke]] 416646 wikitext text/x-wiki #REDIRECTION [[Duunkerke]] t8b5wt2z3wlfyu4va8g6h24p81ps3m8