Wikipedia wowiki https://wo.wikipedia.org/wiki/X%C3%ABt_wu_nj%C3%ABkk MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Xibaarukaay Jagleel Waxtaan Jëfandikukat Waxtaani jëfandikukat Wikipedia Wikipedia waxtaan Dencukaay Waxtaani dencukaay MediaWiki Waxtaani MediaWiki Royuwaay Waxtaani royuwaay Ndimbal Waxtaani ndimbal Wàll Waxtaani wàll TimedText TimedText talk Module Discussion module Event Event talk 0 8875 107179 106928 2025-07-04T07:17:51Z Makenzis 11686 107179 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = FK Riteriai | image = | upright = | fullname = Futbolo Klubas Riteriai | nickname = ''Riteriai'' (The Knights) | founded = 2005 | ground = [[LFF stadionas]], [[Wilniyus]] | capacity = 5,067 | chairman = Jan Nevoina | manager = Gintautas Vaičiūnas | league = [[A lyga]] (I) | season = [[2024]] | position = 1st of 10, [[Pirma lyga]] | website = http://fkriteriai.lt/ | current = | pattern_la1 = | pattern_b1 = _nikepark7v | pattern_ra1 = | leftarm1 = CDFF00 | body1 = CDFF00 | rightarm1 = CDFF00 | shorts1 = CDFF00 | socks1 = CDFF00 | pattern_la2 = | pattern_b2 = _nikepark7cn | pattern_ra2 = | leftarm2 = 000055 | body2 = 000055 | rightarm2 = 000055 | shorts2 = 000055 | socks2 = 000055 }} '''FK Riteriai''' (''Futbolo klubas Riteriai'') benn [[football]] club ci "[[A lyga]]" ([[Lituwaani]]). *'''[[A lyga]], Lituwaani: 0''' :: - ==Staad== *[[Staad LFF]] (LFF stadionas). == Xool it == === Jukki yi ci lonku === * [[A lyga]] == Karmat ak delluwaay == {{Reflist}} === Lëkkalekaay yu biti === {{Commonscat|FK Riteriai}} * [http://fkriteriai.lt/ Dalub web: FK Riteriai] * [https://www.facebook.com/FKRITERIAI/ FACEBOOK] * [http://www.soccerway.com/teams/lithuania/trak-fk/ SOCCERWAY] * [https://www.flashscore.com/team/riteriai/Cpqd5uFj/ FLASHSCORE] * [https://www.transfermarkt.com/fk-riteriai/startseite/verein/32832 Transfermarkt] * [https://globalsportsarchive.com/team/soccer/fk-riteriai/15849/ Globalsportsarchive] {{junj}} [[Wàll:Football|Riteriai]] [[Wàll:Lituwaani|Riteriai]] r8h7kco6p17t7wzkbt8fk22lja3e77o 0 9092 107173 2025-07-03T13:10:05Z Daarul xayri 10840 Xët wu bees 107173 wikitext text/x-wiki ,,,XamlSëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:,,, Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi Afrig yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. *Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.* Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. *Digganteem ak Seex Issa Jenn.* Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. *Ñimu bokkal.* Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay.* Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. *Ay Xalifaam nii la deme.* 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 *Ay doomam nii la deme.* Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. k1nz3a70mmfdvutndbeie8lizd0pl74 107174 107173 2025-07-03T13:12:28Z Daarul xayri 10840 107174 wikitext text/x-wiki '''XamlSëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:''' Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi [[Afrig]] yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. *Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.* Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. *Digganteem ak Seex Issa Jenn.* Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. *Ñimu bokkal.* Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay.* Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. *Ay Xalifaam nii la deme.* 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 *Ay doomam nii la deme.* Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. c39w7z9w84jqwrqpeq0i3l1togr3p4p 107175 107174 2025-07-03T13:19:49Z Daarul xayri 10840 107175 wikitext text/x-wiki '''Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:''' Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi [[Afrig]] yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. ==Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.== Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. ==Digganteem ak Seex Issa Jenn.== Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. ==Ñimu bokkal.== Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay. Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. ==Ay Xalifaam nii la deme.== 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 ==Ay doomam nii la deme.== Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. Wàll:[niti Senegaal] lyah3ima0oo2q05ie6q7etn4fqcbrbg 107176 107175 2025-07-03T13:23:06Z Daarul xayri 10840 107176 wikitext text/x-wiki '''Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:''' Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi [[Afrig]] yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. ==Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.== Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. ==Digganteem ak Seex Issa Jenn.== Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. ==Ñimu bokkal.== Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay. Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. ==Ay Xalifaam nii la deme.== 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 ==Ay doomam nii la deme.== Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. [[Wàll:niti Senegaal]] jbrj64w9ntjcjqlwutz74qc4hojbb2q 107177 107176 2025-07-03T13:35:58Z Daarul xayri 10840 Yokk nataal 107177 wikitext text/x-wiki [[File:Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.jpg|thumb|صوره لشيخ من السنغال]] '''Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:''' Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi [[Afrig]] yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. ==Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.== Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. ==Digganteem ak Seex Issa Jenn.== Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. ==Ñimu bokkal.== Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay. Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. ==Ay Xalifaam nii la deme.== 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 ==Ay doomam nii la deme.== Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. [[Wàll:niti Senegaal]] 43913n4iwdugnjg5cnu2lkx5nl7qwtz 107178 107177 2025-07-03T13:40:17Z Daarul xayri 10840 107178 wikitext text/x-wiki [[File:Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.jpg|thumb|nataalu sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd]] '''Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd:''' Xamle Njabootug Wàddeen, ñoom nag ,ci Billal Ibn Rabaa ,lañu bàyyikoo,mooy seen Maame.Ginaaw bi fi Yónent bi (SHW) bàyyikoo, ci lañu dugg ci réewi [[Afrig]] yi; bàyyikoo Màkka,jaar Isiptu,ak Niseer,jaar Muritani... Dikk Fuuta, ba léegi am na fa ñu sant Wàdd, waaye ay Tukkloor lañu.Ci noonu lañu Dugge Waalo, jaar Gànjóol, ak Njàmbur ,dugg Kajoor,bari na dëkk yu ñu sos walla yu ñu nekk; Bokk na ci dëkk bu ñuy wax Guy-Baara ,ak Guy Wàdd ak ,Ndogal Jeŋ,ak Daxaar-Mbay ca Cees,ak Nguy-Laman, ak Kër Sëñ Abdul Xaadir Jogo,Ak Kàmb Gaye, ak Kër Xaar. Ak Jogo... Dëkk yii yépp am na ñu sant Wàdd. Bu dee ndogal nag , Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ moo ko (Soss ) sàcc )Foofa sax lañu ko denc, moog Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.Sëriñ Momar Anta Mbay mii nag, jar-baatub Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ la, Moom nag bari na dëkk yu mu nekkoon ,tuxoo fa,ngir ay xeeti fo, aki caaxaan ,ba tax mu bàyyikoo ca dëkk yooya ,soss dëkkam tudde ko Ndogal Jeŋ. Ci la jëli jar baatam bii di Sëriñ Momar Anta Mbay,jox ko daaray alquraan, def ko Imaam ba .Mu nekkoon boroom xam-xam di ko raggal Yàlla! Di ko sàmm woon lool ,ci wàllug jaamu Yàlla, ak liggéey doon ku jàmbaare. ==Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd.== Moo ngi gane àdduna 1834 ci diggante Ngaaxam ak Naylu, Waaye moom Ndogal la féete woon,fala defe lu ëpp cig dundam. Ndogal nag moo ngi nekk ci wetu paaléen-dédd, ci Sowub Kel. moo ngi génn àdduna ci atum 1919, ñu denc ko foofa. Baayam moo ngi tudd Sëriñ Seex Àndal,Wàdd. Way-juram wu jigéen moo ngi tudd Soxna Anta Mbay Njaay ,bàyyikoo woon dëkk bu ñuy wax Ngaaxam Njaay ,waaye di mbkkum Maam Saynabu Njaay, ak Sëriñ Daaru Assan Njaay . Ñu bokk ci njabootug Njare-Njare gi.Muy ñu yaatu lool bokk ak réew mi yépp. Sëriñ Momar wax nañu ni Njaajaan Njaay mooy Maame ndax moom Sëriñ Momar daa maamu ci Waalo ak Jolof. Sëriñ Momar Anta Mbay bis daa toog di jàngale ba yàgg mu mel ni dañu koo tegtal Sëriñ bu mag bi, mu xëy bàyyi daara ji ,dem Gànnaar fekki Sëriñ Tuubaa! ay mbokkam di ko seet, mu mel ne dañu koo wax Sëriñ Moor Ma-Ndaw ni ko sa jarbaat bii, boo demee gànnaar dinga ko fa fekk, ndax lifa nekk ci ay taalibe bari na lool! Ci noonu la demee fekk ko ,fa Sëriñ Tuubaa . Di ko wax naa ko"Momar mii day sama jarbaat ,di sama loxo, di samay tànk, di sama lépp, ndax moom mii moma yoral daara ja ,ak jakka Ja, damaa bëggoon mu dellu, waaye Sëriñ Momar dellu gi neexu ko woon, tiis na ko lool ! Sëriñ bi ni ko Momar dellu te toog foofa, te nekkal ma fa ,te xam ni lifi ñii di wutsi yaw am nga ko! Te mooy sama ngërëm . Bimu dikkee Kajoor la nit ñi tàmbalee jëbbalu ci moom ,mu dileen tuubal, ci loolu la nekk di yare ,aka jàngale ,ba nijaayam faatoo mu doora ber daaray boppam. Sëriñ Moor Ma-Ndaw Jeŋ nag, ñu bari ci kajoor, ak Saalum,ba ci Njenne langan,ñu ci moom lañu sëtu. Sëriñ Tuubaa fonkoon na ko lool, moom Sëriñ Momar Anta Mbay, daan na bindal Sëriñ bu mag bi ay kaamil añ. Boole woon na koog Maame Seex Anta ñuy bokk di defando lu bari,moog Maame Seex Anta Mbàkke, bokkoon nañu benn xayma. Daan bokk di tëdd,ak ataaya, añ...Loolu tax na tudde woon na doom Maame Seex Anta Mbàkke,te mooy Sëriñ Seex Wàdd Niis,ndax xaritam la woon ,dakoo bëggoon lool ,ndax daawul tàqalikoo ak moom. Bimu nekkee Ndogal it daan na yónnee ay Adiya yu bari ,di ko jox Sëriñ bi fa Gànnaar.Da daan sëf ay giléem adiya di ko indil Sërin bi .Bis Sëriñ bi génn daadi laajte wax ani Sëriñ Momar Anta Mbay? Ñu ni ko ànd na ak Nijaayam ba dem mu daadi wax ni" moom de juróom ñaari weer yimu fi def fi man fullal nañu ko mu doon juróom ñaari at ! Moom de moog Seex Anta ñoo yami garaat fa Yàlla ! (Wax nañu ni keroog loolu la Sëriñ bi wax daadi fatuwaat ci biir.) Bari woon na ñu mu seexal loon, yor leen ba defar leen ñu di ay góor Yàlla .C loolu la nekk ba nimu génne àdduna ,yal nañu ko Yàlla fayal aamiin. ==Digganteem ak Seex Issa Jenn.== Li ko boole ak moom dañoo bokkoon dëkk Kajoor ndax Ndànde Faal walla tàggaar gi Seex Issa nekkoon soriwul ak Ndogal Jeŋ gi Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd nekkoon,ndax ci wetu Njaay Coro la nekk ,féete ko ci wetug sowu bi, soriwul it ak dëkk bii di Kel. Ginaaw bi mu bàyyikoo gànnaar ba dikk ndogal Jeŋ , yor taalibe yi dileen jàngal booleeg liggéey,ak tarbiya , ñu koy jox séeni doom .Mujj na daara ji yaatu lool ,mbooloo mi bari lool. Mu amoon 2i giléem di ci def ay Adiya yu bari booleeg lem, di ko jox Sëriñ Tuubaa ca ;Gànnaar ak Cëyeen Jolof,ak Njaaréem. Bis mu defarlu ay Cerey baraay; ak ñaari xàndi Lem, boole koog ay gàtt sëf ko ci ay giléem dikk Njaaréem di ko jox Sëriñ bi ,am nafi 2i fan te manul àgg ci Sëriñ bi ,ndax booba Sëriñ bi dafa fatu, waaye loolu lépp mi ngi nekkoon ci kër Seex Issa Jenn,ba ci 3eelu fani bi, ci la Seex Issa mi nga xam ni Sëriñ bi waxoon na ko fu ma nekk may naa la ndigal nga fekk ma fa !Saa su la neexee.Ci la Seex Issa ànd ak moom di ko ubbil keesi Sëriñ bi ba àgg ci Sëriñ bi ,daadi yëgglu, Sëriñ bi ubbi"mu ni ko Momar mii dalaa indiloon ay adiya dila ko jox fekk la nga fatu"Mu ni ko akkasaa noonu rekk la ,kon de léegi boole naa la ak Issa,lépp loomay joxati Jaar ko ci moom ,boo ko joxee mel na ne man nga ko jox .Kon loolu moo wara mu mujj di yam ci Sëriñ Issa. Doomam it Sëriñ Moor Mati Wàdd wéyal loolu, ba nifi Sëriñ bi bàyyikoo, mu jokk ci Seex Issa, di ko liggéeyal. Daan na yónni it ay rakkam aki doomam, Adiya ci Sëriñ bi, ku mel ni Sëriñ Moor Mati Wàdd doomam, ak Sëriñ Móodu Wàdd ca ,Daxaar Mbay. Bokk na ci ay taalubeem, yu mag yi, Sëriñ Demba Ba, daan na ko yónni ci Sëriñ bi, bokk na ci taalibe yi jëkk a jëbbalu ci moom ,moom ak Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ñoo bokk fenn fu ñu leen denc. Bokk na ci taalibe yi batay, Sëriñ Demba Jàllo,di Tukklóor dëkkoon Fuuta, te nekkoon ci wetu sowub Mboora,Bokk na ci taalibe yi Sëriñ Biram Ba, dëkkoon Tawa Ba, moom la Sëriñ Momar yónni woon ci Sëriñ Tuubaa bi Soxna Mati Saar way-jur Sëriñ Moor Mati, Wàdd faatoo,di ko wax soxna si génn na àdduna,nee na "Sëriñ Tuubaa di ñaan di tifli,ba yàgg mu tibb suuf jox ko, ni ko nañu ko sottil ci biir, Bàmmeelam ba ak buñu ko ndeñcee ba noppi! Batay bokk na ci taalibe yi Sëriñ Maalig Faal dëkkoon Gati-Ratt.Bokk na ci taalibe yu mag yi Sëriñ Ma-Sàmba Ley dëkkoon Bélli Ley,mu doon ku jàmbaare ci kër Sëriñ Momar.Dekk bii di Pambal it amoon na fa maggi taalibe yu bari yu mu fa defar, ñu nekk taalibe yu pastéefu lool ci kër Sëriñ Momar Wàdd. Sëriñ Demba Ba, mii moo jur Sëriñ Moor ba Jogo... Nii ñépp nag ay góor Yàlla lañu woon, yu Sëriñ Momar Wàdd defar bañu daan defare. Sëriñ Biram Ba, moo jur Sëriñ Demba Ba ma nekkoon Daaru Ba, Demba Ba, jur Sëriñ Moor Ba ,Daaru Ba... Sëriñ Demba Jàllo moo jur, Sëriñ Móodu Jàllo... Sëriñ Ma-Sàmba Ley Moo jur Sëriñ Moor Wàdd Ley ca Bélli... Sëriñ Maalig Faal mooy jur Sëriñ Muusaa Faal Gàtti Sàkke... Bi Sëriñ Momar Wàdd génn àdduna 1919 ci la Sëriñ Tuubaa jox ndigal doomam bii nga xam ni moo ko njëkk a wuutu di, Sëriñ Moor Mati Wàdd mu dikk Njenne Langan fekksi Seex Issa Jenn,booba moo ngi ànd ak ñaari doomam Sëriñ Móodu Wàdd ak Soxna Mati Wàdd. ==Ñimu bokkal.== Ñaar la bokkal nday ak baay, Sëriñ Móodu Wàdd Moo nekkoon Daxaar Mbay Ak Soxna Maame Jaara Wàdd, Soxna Jaara Buso lañu ko tudde,moom jatul dem kër daa teela faatu, Sëriñ Momar moo la tudde doomam ji di Maame Jaara Wàdd. *Budee ñi mu bokkal Baay. Sëriñ Demba Béy Wàdd. Masiifur Awa naar Wàdd . Sëriñ Abdul Xaadir Wàdd. Deeramba Awa naar. Sëriñ Mbàkke Wàdd. Sëriñ Omar Wàdd . Mbay Maane Awa naar Wàdd. Sëriñ Mbay Wàdd ,ak Sëriñ Mbàkke Wàdd dañoo teela génn àdduna ,jotuñoo Sàmpu kër. ==Ay Xalifaam nii la deme.== 1Sërin Moor Mati Wàdd Moo toog Xalifa 1919 ba 1968* 2 Sëriñ Abdu Faatima Wàdd Moo toog 1968 ba 1972 3 Sëriñ Góora Wàdd toog 1972 ba 1975 4 Sëriñ Seex Wàdd Moo toog Xalifa 1975 ba 1991 ==Ay doomam nii la deme.== Dafa jël soxna Mati Saar ca dëkk bu ñuy wax Caar ciloor, am ci ñii; Sëriñ Moor Mati Wàdd, Tuubaa Njenne. Sëriñ Góora Wàdd Daaray Siidi. Sëriñ Mbay Wàdd, Ndogal Jeŋ. Soxna Maame Jaara Wàdd , Tuubaa Faal Mboxeex. Soxna Mati Wàdd Ndogal Jeŋ. Mu jël soxna Faatima Njaay ca dëkk bu ñuy wax Naylu Njaay,am ci ñii; Sëriñ Abdu Faatima Wàdd, Ndogal Jeŋ. Sëriñ Seex Wàdd Niis. Sëriñ Mbàkke Wàdd, Ndogal, Jeŋ Soxna Xadi Wàdd,Nguy-Yawat. Soxna Buso, Wàdd Saam SOW. Amoon na yeneeni Soxna, waaye dañoo teela génn àdduna bàyyiwuñu fi ak njaboot,ndax am na ci lenn ci ay soxnaam aki doomam feebaru Pest ba mooleen faat! Yàlla na Yàlla dolli leen njéggal ak yërmànde te tàbballeen Ajana aamiin. 🤲👈 Soxna Maame Jaara Wàdd moo nekkoon Tuubaa Faal Mboxeex Sëriñ Osaynu Faal lañu ko joxoon, bokkoon ci Seexi Sëriñ Ma-Sàmba Mbàkke. Sëriñ Abdu Faatim Wàdd Maame Cero lañu ko joxoon, moo ko yor jàngal ko xam-xam. Ba tax na ak njabootam foofa lañu féete.Bari na ay liggéey yu mu taqawal ci kër boroom daaru Muhti laata muy dem mag ,kër Boroom Daaru,wàcc na Alquraan ba bind Kaamil bi. Sëriñ Seex Wàdd moom moo dikkoon Niis. Nekkoon na Xàbbaan it, Seex Issa la doon muritu,moom moo fekkisi woon Sëriñ Issa Jenn ak Sëriñ Moor Mati Wàdd Magam.ginaaw bi la dem ci Sëriñ Mbàkke Jenn. Sëriñ Góora Wàdd moom moo Dikkoon Daaraay Siidi, ñu rafaatal ko, jox ko diggante Cale ,ak Daaray Siidi.Ginaaw bi la ko Seex Issa jox Ndigal moom Sëriñ Moor Mati Wàdd,mu dem Déegéer te mooy fii ñuy wax Tubaaba Njenne Mbar,bii ba moo ngi ànd ak 3i doomam te mooy; Sëriñ Móodu Wàdd taawam moom mi ngi ganee àdduna, Ndogal,ak Sëriñ Seex Ngañ Wàdd,ak Sëriñ Seex Njenne Wàdd nekkoon fafa, Ñoom 2ñaar Langan lañu ganee àdduna. Sëriñ Momar Anta Mbay Wàdd ,yal nañu ko Yàlla fayal , te yàggal fi njaboot gi ak sët yi bañu àggale liggéey bi ,te def ko lu kawe seen njort aamiin. [[Wàll:niti Senegaal]] jf3c6p3k1kje9lskimunzwgd2p3woue