ვიკიპედია xmfwiki https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A3%E1%83%93%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%B7%E1%83%9A%E1%83%90 MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter მედია სპეციალური განხილვა მომხმარებელი მომხმარებლის განხილვა ვიკიპედია ვიკიპედია სხუნუა ფაილი ფაილის განხილვა მედიავიკი მედიავიკის განხილვა თარგი თარგის განხილვა დახმარება დახმარების განხილვა კატეგორია კატეგორიის განხილვა TimedText TimedText talk მოდული მოდულის განხილვა Event Event talk 0 3981 240333 238678 2025-06-27T06:22:49Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240333 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ქიანა| |ოდაბადური_ჯოხო = {{lang-en|The United States of America}} |ედომუშამი_ჯოხო = ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი |ოართე_ჯოხო =ააშ |შილა = Flag of the United States.svg |გერბი = Greater coat of arms of the United States.svg |რუკა = USA orthographic.svg |ჰიმნი = {{center|"[[The Star-Spangled Banner]]"}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]}}</div> |დევიზი =[[E pluribus unum]]<br><div style="padding-bottom:0.5em;text-align:center;">"[[In God We Trust|ჩქი ღორონთიშ ბწანა]]"</div> |ზოხორინალაშ თარიღი =[[1776]] წანაშ [[4 კვირკვე]] |ოფიციალური_ნინეფი =[[ინგლისური ნინა|ინგლისური]] <small>(დე-ფაქტო)</small> |რელიგია= |ნანანოღა= [[ვაშინგტონი]] |latd=40 |latm= |latNS=N |longd=100 |longm= |longEW=W |უდიდაში_ნოღა =[[ნიუ-იორკი]] |თარობაშ_ტიპი = [[ფედერაცია|ფედერალური]] [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა]] |ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ააშ-იშ პრეზიდენტი|პრეზიდნეტი]] |ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[დონალდ ტრამპი]] |ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ააშ-იშ ვიცე-პრეზიდენტი|ვიცე-პრეზიდენტი]] |ლიდერიშ_ჯოხო_2 =[[ჯეიმს დი ვენსი]] |ლიდერიშ_ტიპი_3 = |ლიდერიშ_ჯოხო_3 = |ლიდერიშ_ტიპი_4 = |ლიდერიშ_ჯოხო_4 = |სახენწჷფოშ ტიპი = |მიკოღანკუა = |ოფიციალური ჸოფირება 1 = |ოფიციალური თარიღი 1 = |ოფიციალური ჸოფირება 2 = |ოფიციალური თარიღი 2 = |ოფიციალური ჸოფირება 3 = |ოფიციალური თარიღი 3 = |ოფიციალური ჸოფირება 4 = |ოფიციალური თარიღი 4 = |რანგი_ფართობით = 3-ა |ფართობი =9,833,520 |წყარი_% =7.0 (2010) |ოეგებიე_მახორობა =340,110,988 |ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 3-ა |მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2024 |მახორობაშ_ცენზი = |მახორობაშ_ცენზი_წანას = |მახორობაშ_მეჭედალა = 33.6 |მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 185-ა |ედპ_ppp_წანა = 2024 |ედპ_ppp = [[ააშ დოლარი|$]]29.168 ტრილიონი |ედპ_ppp_რანგი = 2-ა |ედპ_ppp_ართ_მახორუშე =[[ააშ დოლარი|$]]86,601 |ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 8-ო |აგი = 0.927 |აგი_ტენდენცია ={{ძინა}}) |აგი_კატეგორია = მაღალი |აგი_რანგი =20-ა |აგი_წანა =2022 |ვალუტა= [[ააშ დოლარი]] ($) |ვალუტაშ_კოდი =USD |ქიანაშ_კოდი =US |ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[UTC]] −4-შე −12-შახ, +10, +11 |ზარხულიშ_ბორჯი =[[UTC]] −4-შე −10-შახ |cctld = [[.us]] |ოტელეფონე_კოდი =+1 |ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა= |სქოლიო= }} '''ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] The United States of America, USA, თაშნეშე უძახჷნა '''აკოართაფილ შტატეფს,''' '''ააშ-ს''', '''შტატეფს დო ამერიკას''') — [[ფედერაცია|ფედერალური]] [[სახენწჷფო]], ნამუთ იკათუანს 50 შტატის დო ართ ფედერალურ ოლქის. ქიანაშ ტერიტორიაშ ჯინჯი ნორთი მილარე [[ოორუე ამერიკა]]შ ცენტრალურ ნორთის, კონტინენტის იდვალუაფუ 49 შტატი. აკოართაფილ შტატეფს ოორუეშე უხურგანს [[კანადა]], ობჟათეშე — [[მექსიკა]]. ქიანა აშაძჷ ჟირ ოკიანე შქას. შტატი [[ალასკა]] იდვალუაფუ კონტინეტიშ უშორაშ ძგას, კანადაშ ბჟადალშე დო [[რუსეთი]]შ ბჟაეიოლშე. რუსეთწკჷმა მერსხუაფა შილებე [[ბერინგიშ საროტი]]თ. შტატი [[ჰავაი (შტატი)|ჰავაი]] რე არქიპელაგი [[რჩქალი ოკიანე]]შ ცენტრალურ ნორთის. თაშნეშე ქიანას ორხველჷ ტერიტორიეფი [[კარიბიშ ზუღა]]ს დო რჩქალ ოკიანეს. ქიანაშ ფართობი აკმადგინანს 9.83 მილიონ კვადრატულ კილომეტრის. ქიანას ოხორანს 309 მილიონი კოჩი. აკოართაფილი შტატეფი ფართობიშ დო მახორობაშ სიდიდაშ მეჯინათ მოსოფელშ ვით არძაშე უდიდაშ სახენწჷფოშა მიშმურს. ამერიკა რე მოსოფელს ართ-ართი არძაშე ეთნიკურო ანდაფეუანი დო მულტიკულტურული ქიანა, თაქ ბრელი იმიგრანტი ოხორანს. ააშ-ს ეკონომიკური მაძირაფალეფით მოსოფელს მაართა აბანი უკინებუ. ქიანაშ მონძე მახორობა აზიური ბადებაშ რე, ნამუეფქჷთ ვითოშალათ წანეფიშ წოხოლე გჷნიხორეს თაქი. აკოართაფილი შტატეფი გაჭყჷ ვითოსუმ ბრიტანულ კოლონიაქ. [[1776]] წანაშ [[4 კვირკვე]]ს მუნეფქ დუდი ზოხორინელო გეგჷმაცხადეს. თეს მაჸუნუ ლჷმაქ ზოხორინელობაშო [[ბრიტანეთიშ იმპერია|ბრიტანეთიშ იმპერიაწკჷმა]]. [[1787]] წანაშ [[17ეკენია]]ს ქიმიღეს [[ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ კონსტიტუცია]]. მა-19 ოშწანურას ააშ-ქ ქიმკირსხუ ტერიტორიეფი: [[საფრანგეთი]]შე, [[ესპანეთი]]შე, [[გოართამაფილი ომაფე]]შე, [[მექსიკა]]შე, [[რუსეთი]]შე. აკოართაფილ შტატეფქ ტეხასიშ რესპუბლიკა დო ჰავაი ქიმკირსხუ ანექსიაშ რზათ. [[1860]] წანას ქიანას ქჷდიჭყჷ ომენოღალერ ლჷმაქ, ნამუსჷთ ართიანს ოლჷმუდეს ოორუეშ დო ობჟათეშ შტატეფი. საბოლოოთ გომორძგუაქ ოორუეშ შტატეფს ქჷდასქიდეს. ლჷმაშ თებაშ უკული თელ ქიანას დოლმახორობაქ (მონობაქ) გეუქვუ. თეშ უკული აკოართაფილ შტატეფქ ბიწორია ტემპეფით წუმიძინჷ. ქიანა ოკათუდჷ მუჭოთ [[მაართა მოსოფელიშ ლჷმა|მაართა]], თეშ [[მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმა|მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმეფს]]. ააშ რე [[გოერო|გოართოიანაფილი ერეფიშ ორგანიზაციაშ]] [[გოეროშ უშქურანჯალაშ სხუნუ|უშქურანჯალაშ სხუნუშ]] იროიანი მაკათური. == ჯოხოდვალა == * '''ეტიმოლოგია''': ჯოხოდვალაქ გიადუ ამერიკაშ კონტინენტიშ მეჯინათ, ნამუთ მუშჸურე მეღებული რე იტალიარი მარკვიებელიშ დო კარტოგრაფიშ, [[ამერიგო ვესპუჩი]]შ ჯოხოშე. ვაფორმალურო ქიანას ამერიკათ მიშინუანა, მუშ მახორუეფს — [[ამერიკალეფი|ამერიკალეფო]]. * '''ოფიციალური ჯოხოდვალა''': ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი, კუნტას — ააშ. * '''ინგლისური ჯოხოდვალა''': United States of America, კუნტას - USA. == გეოგრაფია == სახენწჷფო იდვალუფუ [[ოორუე ამერიკა]]ს, ნამუთ გჷნოზინდილი რე [[ატლანტიშ ოკიანე]]შე [[რჩქალი ოკიანე|რჩქალ ოკიანეშა]]. იკათუანს ტერიტორიულო დოშორაფილ [[ალასკა (შტატი)|ალასკაშ]] დო [[ჰავაი (შტატი)|ჰავაი]]შ შტატეფს. ააშ-ს ორხველჷ ხოლო კოკეფი რჩქალ ოკიანეს ([[გუამი]], [[პუერტო-რიკო]] დო შხვეფი). * '''ფართობი''': 9.629.091 კვ. კმ. ააშ სიდიდათ მასუმა ქიანა რე [[რუსეთი]]შ დო [[კანადა]]შ უკული. * '''თანჯეფი''': ოორუეშე ომძღჷ [[კანადა]], ობჟათეშე — [[მექსიკა]]. ალასკაშ მუნაკვათას, [[ბერინგიშ საროტი]]ს გინმურს თანჯა რუსეთიწკჷმა. ოზუღე თანჯეფიშ სიგინძა - ალასკაშ დო ჰავაიშ მეკოროცხილო 19,928 კმ; ოსქირონე - 9,656 კმ. * '''გვალამი სისტემეფი''': როკი-მაუნთინი, [[სიერა ნევადა]], [[აპალაჩეფი]]; უმაღალაში კონკა [[მაკ-კინლი]] 6,194 მ; * '''ჰიდროგრაფია''': თარი წყარმალუფი - [[არკანზასი]], [[კოლორადო]], [[მისისიპი]], [[მისური]], [[რიო გრანდე]]; ტობეფი - [[ერი (ტობა)|ერი]], [[ჰურონი]], [[მიჩიგანი]], [[ონტარიო]], [[ჟინი ტობა]]. == სახენწჷფო == * '''პოლიტიკური სისტემა''': ფედერაციული რესპუბლიკა. კონსტიტუცია მეღებული რე [[1787]] წანას. * '''სახენწჷფოშ მადუდე''': [[ააშ-იშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]. ააშ-იშ პრეზიდენტი რე სახენწჷფოშ დო თარობაშ მადუდე, აკოანჯარაფილი ნძალეფიშ თარსარდალი. [[2017]] წანაშე პრეზიდენტი რე [[დონალდ ტრამპი]]. * '''კანონმადვალუ ორგანო''': ჟირპალატამი კონგრესი, ნამუთ აკმოდირთუ სენატიშე (ჟიდონი პალატა, 100 მაკათური) დო წჷმმარინაფალეფიშ პალატაშე (თუდონი პალატა, 435 მაკათური). * '''პოლიტიკური პარტიეფი''': [[ააშ-იშ დემოკრატიული პარტია|დემოკრატიული პარტია]] (დირსხუ [[1828]] წანას), [[ააშ-იშ რესპუბლიკური პარტია|რესპუბლიკური პარტია]] (დირსხუ [[1854]] წანას). == ადმინისტრაციული დორთუალა == [[ფაილი:Whitehouse_north.jpg|thumb|[[ჩე ჸუდე|პრეზიდენტიშ რეზიდენცია]]]] [[ფაილი:USCapitol.jpg|thumb|[[კაპიტოლიუმი (ვაშინგტონი)|კაპიტოლიუმი]]]] ააშ ფედერაციული [[რესპუბლიკა]] რე, ნამუშ სუბიექტეფი რე 50 [[შტატი]] (State). თეშ მოხ, აპალუ ართი ფედერალური ოლქი (კოლუმბია) დო 14 დოჸუნელი ტერიტორია (პუერტო-რიკო დო შხვეფი). ფედერაციაშ სუბიექტეფი გეოგრაფიულო 9 რეგიონს აკმოქიმინუნა. თენეფი რე: * ''[[ახალი ინგლისი|ახალი ინგლისიშ რეგიონი]] (N.E) '': :[[მენი]] – [[ნიუ-ჰემპშირი]] – [[ვერმონტი]] – [[მასაჩუსეტსი]] – [[როდ-აილენდი]] – [[კონექტიკუტი]] * ''შქა ატლანტიკური რეგიონი (M.A.) '': :[[ნიუ-იორკი (შტატი)|ნიუ-იორკი]] – [[ნიუ-ჯერსი]] – [[პენსილვანია]] * ''ოორუე-ბჟაეიოლიშ ცენტრალური რეგიონი (E.N.C.) '': :[[ოჰაიო (შტატი)|ოჰაიო]] – [[ინდიანა]] – [[ილინოისი (შტატი)|ილინოისი]] – [[მიჩიგანი (შტატი)|მიჩიგანი]] – [[უისკონსინი]] * ''ოორუე-ბჟადალიშ ცენტრალური რეგიონი (W.N.C.) '': :[[მინესოტა]] – [[აიოვა]] – [[მისური (შტატი)|მისური]] – [[ოორუე დაკოტა]] – [[ობჟათე დაკოტა]] – [[ნებრასკა]] – [[კანზასი]] * ''ობჟათე ატლანტიკური რეგიონი (S.A.) '': :[[დელავერი]] – [[მერილენდი]] – [[კოლუმბიაშ ოლქი]] – [[ვირჯინია]] – [[ბჟადალი ვირჯინია]] – [[ოორუე კაროლინა]] – [[ობჟათე კაროლინა]] – [[ჯორჯია]] – [[ფლორიდა]] * ''ობჟათე-ბჟაეიოლიშ ცენტრალური რეგიონი (E.S.C.) '': :[[კენტუკი (შტატი)|კენტუკი]] – [[ტენესი]] – [[ალაბამა (შტატი)|ალაბამა]] – [[მისისიპი (შტატი)|მისისიპი]] * ''ობჟათე-ბჟადალიშ ცენტრალური რეგიონი (W.S.C.) '': :[[არკანზასი]] – [[ლუიზიანა]] – [[ოკლაჰომა]] – [[ტეხასი]] * ''გვალამი რეგიონი (Mt) '': :[[მონტანა]] – [[აიდაჰო]] – [[ვაიომინგი]] – [[კოლორადო (შტატი)|კოლორადო]] – [[ნიუ-მექსიკო]] – [[არიზონა]] – [[იუტა]] – [[ნევადა]] * ''რჩქალი ოკიანეშ რეგიონი (Pac) '': :[[ვაშინგტონი (შტატი)|ვაშინგტონი]] – [[კალიფორნია]] – [[ორეგონი]] – [[ალასკა (შტატი)|ალასკა]] – [[ჰავაი (შტატი)|ჰავაი]] == დოჸუნელი (უმკურსხუ) ტერიტორიეფი == ააშ-იშ დორხველობას რე თაშნეშე 15 შხვადოშხვა სტატუსიშ ტერიტორია: # [[ააშ-იშ ვირჯინიშ კოკეფი]] # [[ამერიკაშ სამოა]] # [[ბეიკერი]] # [[გუამი]] # [[კინგმანრიფი]] # [[მიდუეი]] # [[ნავასა]] # [[პალმირა]] # [[პუერტო რიკო]] # [[უეიკი]] # [[ოორუე მარიანაშ კოკეფი]] # [[ჯერვისი]] # [[ჯონსტონი]] # [[ჰოულენდი]] == დემოგრაფია == * '''მახორობა''': 296 მლნ (2004). ამერიკალი ერი ალაზჷმაფათ ახალი პოლიეთნიკური ართობა რე, ნამუშ ფორმირაფაქ მოხვადჷ აბორიგენი მახორობაშ დო იმიგრანტეფიშ აკოწყორუაშ რზათ. თინეფშე: 77,1 % ჩეკანამი რე, 12,9% აფროამერიკალი, 4,2% აზიარი, 1,5% აბორიგენი ინდიარი, ესკიმოსი დო ალეუტი. * '''ოფიციალური ნინა''': ააშ-ს ოფიციალურო აღიარებული ნინა ვა უღუ, მარა დე-ფაქტო როლს ლაჸაფენს [[ინგლისური ნინა]]. ინგლისური დოკანონაფილი რე 28 შტატის. ინგლისურო რაგადანს 215,4 მილიონი კოჩი, [[ესპანური ნინა|ესპანურო]] — 28,1, [[ფრანგული ნინა|ფრანგულო]] — 1,6, [[ჩინური ნინა|ჩინურო]] — 1,5, [[გერმანული ნინა|გერმანულო]] — 1,4. * '''რელიგია''': [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტეფი]] (52%), [[კათოლიციზმი|კათოლიკეფი]] (24%), [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელეფი]] 3%, [[ისლამი|მუსულმანეფი]] (1%), [[იუდაიზმი|იუდაისტეფი]] (1%). {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" ! align=center style="background:#FF9999;" colspan="9"| ააშ-იშ უდიდაში ნოღეფიშ ერკებული |- ! align=center style="background:#f5f5f5;" | № ! align=center style="background:#f5f5f5;" | ნოღა ! align=center style="background:#f5f5f5;" | შტატი ! align=center style="background:#f5f5f5;" | მახორობა. ! align=center style="background:#f5f5f5;" | [[Table of United States Metropolitan Statistical Areas|Metro area rank]] ! align=center style="background:#f5f5f5;" | მეტროპოლიაშ მახორობა ! align=center style="background:#f5f5f5;" | რეგიონი ! align=center style="background:#f5f5f5;" | ! rowspan=11 | <br />[[ფაილი:NYC wideangle south from Top of the Rock.jpg|border|135px|New York City]]<br />[[ნიუ-იორკი]]<br />[[ფაილი:LosAngeles05.jpg|border|135px|Los Angeles]]<br />[[ლოს-ანჯელესი]] |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 1 ||align=left | '''[[ნიუ-იორკი]]''' || [[ნიუ-იორკიშ შტატი|ნიუ-იორკი]] || 8,175,133 || 1 || 18,897,109 || ოორუე-ბჟაეიოლი |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 2 ||align=left | '''[[ლოს-ანჯელესი]]''' || [[კალიფორნია]] || 3,792,621 || 2 || 15,250,000 || ბჟადალი |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 3 ||align=left | '''[[ჩიკაგო]]''' || [[ილინოისი]] || 2,695,598 || 3 || 9,461,105 || ცენტრალური |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 4 ||align=left | '''[[ჰიუსტონი]]''' || [[ტეხასი]] || 2,099,451 || 6 || 6,108,060 || ობჟათე |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 5 ||align=left | '''[[ფილადელფია]]''' || [[პენსილვანია]] || 1,526,006 || 5 || 6,385,461 || ოორუე-ბჟადალი |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 6 ||align=left | '''[[ფინიქსი]]''' || [[არიზონა]] || 1,445,632 || 13 || 4,192,887 || ბჟადალი |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 7 ||align=left | '''[[სან-ანტონიო]]''' || [[ტეხასი]] || 1,327,407 || 29 || 2,142,508 || ობჟათე |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 8 ||align=left | '''[[სან-დიეგო]]''' || [[კალიფორნია]] || 1,307,402 || 17 || 3,095,313 || ბჟადალი |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 9 ||align=left | '''[[დალასი]]''' || [[ტეხასი]] || 1,197,816 || 4 || 6,477,315 || ობჟათე |- | align=center style="background:#f0f0f0;" | 10 ||align=left | '''[[სან-ხოსე (კალიფორნია)|სან-ხოსე]]''' || [[კალიფორნია]] || 945,942 || 30 || 1,975,342 || ბჟადალი |- | colspan="11" align=center style="background:#f5f5f5;" | 2010 წანაშ მუნაჩემეფი |} == ნოღეფი == * ''ნანანოღა'': [[ვაშინგტონი]] (567 ვითოში). * ''ნოღეფი'': [[ნიუ-იორკი]] (8,108), [[ლოს-ანჯელესი]] (3,903, აგლომერაცია — 16.810), [[ჩიკაგო]] (2,940), [[ჰიუსტონი]] (2,088, აგლომერაცია — 4.710), [[დეტროიტი]] (966), [[ფილადელფია]] (1,520), [[ფინიქსი]] (1,457, აგლომერაცია — 3.159), [[სან დიეგო]] (1,292). == რესურსეფი ინტერნეტის == * {{Wikivoyage|United States}} * [http://www.usembassy.ge ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ საელჩო საქორთუოს]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://embassy.mfa.gov.ge/ საქორთუოშ საელჩო ააშ, კანადა დო მექსიკას] * [http://www.usa.gov/ Official U.S. Government Web Portal] Gateway to government sites * [http://www.house.gov/ House] Official site of the United States House of Representatives * [http://www.senate.gov/ Senate] Official site of the United States Senate * [http://www.whitehouse.gov/ White House] Official site of the President of the United States * [http://infousa.state.gov/ InfoUSA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111009001207/http://infousa.state.gov/ |date=2011-10-09 }} Portal to U.S. Information Agency resources * [http://www.loc.gov/index.html Library of Congress] Official site of the U.S. [[Library of Congress]] * [http://www.teacheroz.com/states.htm The 50 States of the U.S.A.] Collected informational links for each state * [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/616563/United-States United States] ''Encyclopædia Britannica'' entry * [http://www.census.gov/hhes/www/ U.S. Census Housing and Economic Statistics] Wide-ranging data from the [[U.S. Census Bureau]] * [http://www.uscis.gov/portal/site/uscis U.S. Citizenship and Immigration Services] Official government site * [http://www.ers.usda.gov/statefacts/ State Fact Sheets] Population, employment, income, and farm data from the U.S. [[Economic Research Service]] * [http://tonto.eia.doe.gov/state/ State Energy Profiles] Economic, environmental, and energy data for each state from the U.S. [[Energy Information Administration]] * [http://wiki.creativecommons.org/Category:USA Category:USA] in the [[Creative Commons]]. Websites and projects for free usage under a Creative Commons license. * [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=US Key Development Forecasts for the United States] from [[International Futures]] ;ისტორია * [http://www.nationalcenter.org/HistoricalDocuments.html Historical Documents] Collected by the National Center for Public Policy Research * [http://www.religioustolerance.org/nat_mott.htm U.S. National Mottos: History and Constitutionality] Analysis by the Ontario Consultants on Religious Tolerance * [http://www.historicalstatistics.org/index2.html USA] Collected links to historical data ;რუკეფი * [http://nationalatlas.gov/ National Atlas of the United States] Official maps from the U.S. Department of the Interior == ქოძირით თაშნეშე == * [[ააშ-იშ პრეზიდენტეფიშ ერკებული]] == სქოლიო == <references/> {{ოორუე ამერიკაშ ქიანეფი}} [[კატეგორია:ოორუე ამერიკაშ ქიანეფი]] [[კატეგორია:დიდი ბრუოიანიშ ქიანეფი]] [[კატეგორია:ინგლისურნინამი ქიანეფი]] [[კატეგორია:გოეროშ მაკათური სახენწჷფოეფი]] ix2ti8jw3xv3x46mfdplp3iyw458ixt 0 4606 240325 209121 2025-06-27T02:54:55Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240325 wikitext text/x-wiki {{ქირსიანობა}} '''ქირსიანობა''' — [[ქირსე|ქირსეშ]] მონძღვარუა, სუმშე ართ-ართი მოსოფელიშ რელიგია [[ბუდიზმი|ბუდიზმიწკჷმა]] დო [[ისლამი|ისლამწკჷმა]] ართო. თის სუმი ჯინჯიერი გეზა უღუ: [[კათოლიციზმი]], [[პროტესტანტიზმი]] დო [[მართლმადიდებლობა]]. ოართე შანი, ნამუთ აკმაშქვანს ქირსიანობაშ შხვადოშხვა დენომინაციფსჷნ, რე რწუმა იესო ქირსეშ მეხჷ, მუჭოთ ღორონთკოჩიშ, მოსოფელიშ მარსხებელიშ, სუმელაშ მაჟირა პიჯიშ გუმასახიერაფალიშ. ქირსიანული გურაფაშ თარი წყუ რე ქირსიანობაშო წიმინდე წინგი — [[ბიბლია]], გჷშაკერძაფილო თიში მაჟირა ნორთი — [[ახალი აპიანი]]. ქირსიანობა [[ისლამი|ისლამიწკჷმა]] დო [[იუდაიზმი|იუდაიზმწკჷმა]] ართო ორხველჷ თ.გ. „<nowiki/>[[აბრაამიშური რელიგიეფი|აბრაამიშურ რელიგიეფს]]<nowiki/>“. == ქირსიანობაშ გოჭყაფა == ქირსიანობაქ გიჭყჷ [[იუდაიზმი|იუდაიზმიშ]] ინოხ ახ.წ. მაართა ოშწანურას [[რომიშ იმპერია|რომიშ იმპერიაშ]] ბჟაეიოლ ნორთის — [[პალესტინა|პალესტინას]]. ახალი მონძღვარუა [[ბერძნული ნინა|ბერძნული]] დო [[ლათინური ნინა|ლათინური]] ნინეფიშ ჭყოლოფუათ ჰალა-ჰალათ იფაჩუდუ ქვერსემი რომიშ იმპერიას. გჷნოჩამაშ ალაფათ, [[თომა]] ქადაგენდ [[ინდოეთი|ინდოეთის]] დო [[ირანი|სპარსეთის]], [[ანდრია]] — [[კავკაცია|კავკაციას]] დო [[ბალკანეთი|ბალკანეთის]], [[მარკოზი]] — [[ეგვიპტე|ეგვიპტეს]]. ქირსიანობა გჷნოჩამაშ ალაფათ, პირველი ქირსიანეფიშ ხვალამა მონკა რდჷ, თინეფს თხოზჷდეს, გჷთმიაძიცანდეს, შხვადოშხვა ბრალდვალეფს მუწმურინუანდეს. პეტრე დო პავლე 64 წანას აწამეს რომს, მოჩქვაფილეფშე ეკონიათ ღურუ იოანექ. მოჩქვაფილეფი დოთჷრეს ოხვამეშ მუმალეფქ. ქირსიანული გჷნოჩამაშ ალაფათ თინეფსჷთ თხოზჷდეს, აწამენდეს, ჸვილუნდეს. ქირსიანობას მალალას გამკურჩქინდეს მათხილარეფქჷთ თითონ რომიშ იმპერიას. იმპერატორი კონსტანტინექ ჩინებული „სანწულიშ“ უკული ქირწუმჷ დო ნება ქიმეჩჷ ოხვამერნინალუაშ. თაშ ჭიე-ჭიეთ მეგორუნდჷ შარას ახალი ჰუმანური მონძღვარუა. [[ფაილი:Christianity percentage by country (2008).png|thumb|350px|ქირსიანობაშ მოდვალა.]] == ქირსიანული ოხვამე შქა ოშწანურეფც == === ოხვამეშ მონწყუალა დო იერარქია === IV ოშწანურას სახენწჷფო სარწუმებათ გჷმოცხადებული ქირსიანული ოხვამექ მუში მონწყუალა რომიშ იმპერიაშ ადმინისტრაციული დორთუალას მეუმანგუ. [[რომიშ იმპერია]] ირთუდ დოხოლაფირო 100 პროვინციათ, ირი პროვინცია — მუსხირენი ონოღე ოლქო. ქირსიანული ეკლესიაქ თე ოლქეფც ომედგაშეეფი მანწყუ, ნამუეფსჷთ პაპეფი ჯღვერენდეს. თინეფი მებუნაფილი რდეს ომენოღალური ოლქიშ [[ეპისკოპოსი|'''ეპისკოპოსშა''']], დო ონოღე ოლქეფიშ ეპისკოპოსეფი — პროვინციაშ '''არქიეპისკოპოსშა''' (თარი ეპისკოპოშა). არქიეპისკოპოსეფშე უმოსი მაღალას გერდეს '''პატრიარქეფი'''. საპატრიარქო რდჷ ხუთი: '''რომიშ, ალექსანდრიაშ, ანტიოქიაშ, კონსტანტინოპოლიშ დო იერუსალიმიშ'''. მერჩქინელი რდჷ, ნამდა საპატრიარქოეფი იესო ქირსეშ მოჩქვაფილეფქ დარსხისჷნ. ქირსიანული ეკლესიაშ ართამობას გჷთმასახიერენედეს მოსოფელიშ საეკლესიო კათუეფი. IV ოშწანურაშ ეკონიას, რომიშ იმპერიაშ ჟირო გორთუალაშ მოღალუთ, ბჟადალ რომიშ იმპერიას ქუმოხვადჷ რომიშ საპატრიარქოქ, დო დოსქილადირი ოთხიქ ბჟაეიოლუ რომიშ იმპერიას. ==== მონასტერი დო ბერი-მონაზონეფი ==== პაპობუაშ გჷშაკერძაფილ ბუნას აკმადგინანდეს ბერი-მონაზონეფი, ნამუეფუთ გჷმორთილო ოხორანდეს მონასტერეფს. ქირსიანული ბერ-მონაზონობაქ III ოშწანურას [[ეგვიპტე]]ს გიჭყჷ. ბერ-მონაზონეფიშ დჷმარსხუაფალო იკოროცხუ წიმინდე ანტონი. გჷნოჩამათ, წიმინდე ანტონს გაგმეცხადჷ ანგელოზიქ, ნამუთ ალათირაფათ ხვამულენდ დო მუშენდ. ანგელოზიქ უწუ ანტონც, ნამდა თინა ხოლო მუშნერო ქჷმიქციებუდუდა, ჩხონაფას მიპალუანდჷ. ქირსიანეფი, ნამუეფსჷთ გჷნაგონი აფუდეს ანტონიშ გეშან, თიშ ხასჷლას იხორუდეს დო ქიმინჷნდეს ახალ ქირსიანული ბერ-მონაზონურ თემს — '''მონასტერც'''. [[საქორთუო]]ს მაართა მონასტერეფი ვახტანგ გორგასალქ დარსხუ V ოშწანურაშ მაჟირა გვერდის. ომონასტერე ქარანუაქ გჷშაკერძაფილო ფართე ხასიათი ეჭოფუ VI ოშწანურას, ასურალი მუმალეფიშ მოულაშ უკული. ბჟადალუს ბერ-მონაზონობაშ დჷმარსხუაფალო იკოროცხუ წიმინდე ბენედიქტე, ნამუთ VI ოშწანურაშ მაართა გვერდის ოხორანდ. თიქ აკოქიმინჷ მაართა ომონასტერე წესდვალა. ბჟადალუს დიდი მონასტერეფც '''ოაბატოეფს''' უძახჷდეს, დო თინეფიშ ჯღვერეფც — '''აბატეფც'''. მუჭოთ ბჟაეიოლიშ, თეშ ბჟადალიშ მონასტერეფც მუნეფიშ მეურნობა უღუნა. მონასტერეფს ხვადუდ ხეშნაჭარეფიშ გინოჭარუა, ბრელი მონასტერწკჷმა ორდჷ სკოლა. ნამთინე მონასტერს მეთხოზჷდეს მენცარულ-თეოლოგიურ ქარანუას. === რომიშ პაპეფიშ გოფუშქუა === დუდშენო ხუთხოლო [[პატრიარქი]]შ ნება-მოვალობეფი ართნერი რდჷ დო რომიშ პაპის მუთუნნერი ჯგვინა ვა გარჩქუდჷ შხვა დოსქილადირი პატრიარქეფწკჷმა მეზიმაფათ. მუთ ოწაწჷ ზიტყვა „'''პაპისჷნ'''“, თე ჯოხოს ირი პატრიარქის უძახჷდეს მუმაშ, მონძღვარიშ გაგებათ უკულნეშიანი თე ტერმინი კონკრეტულო რომიშ პაპის დეკვირდჷ. რომიშ პაპეფიშით გჷშაკერძაფილ დგომარობაშ მოპალაფა ჟირი გარმებაქ გჷშეჭანუ. ჸოფილი ბჟადალუ რომიშ იმპერიაშ ტერიტორიას [[რომიშ პაპი|რომიშ პაპეფც]] მოცილეეფი ვა ჸუნდეს დო თინეფი ხვალახე პატრიარქეფი რდეს. თეწკჷმა ართო, [[476]] წანას ბჟადალ რომიშ იმპერიას მისპუ ოიმპერატორე ხეშუულობაქ, ნამუსჷთ შეულებუდ შანულამო გუკინებუდუკო რომიშ პატრიარქეფიშ ღარჯილნება. [[755]] ანას, ფრანკეფიშ მაფაშ [[პიპინ კუნტა]]შით [[რომიშ პაპიშ ოლქი]]შ დორსხუაფაქ, რომიშ პაპეფი, ნამუეფით ბჟადალ ევროპაშ უმაღალაში ოშურიელე პიჯეფი ორდესჷნ, ოერე ხეშუულობათ ხოლო გოქუნჷ. === ქირსიანული ქიაჩიშ გორთუალა === რომიშ პაპეფი ინჭუაფუდეს ბჟაეიოლ ქირსიანული ეკლესიაშ უნჩაშალაშო დო აკმანწყჷნდეს პაექრობას კონსტანტინოპოლიშ პატრიარქეფწკჷმა საღვთისმეყველო საკითხეფიშ მუკი-მუკი. [[1054]] წანას, რომიშ პაპიქ [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლშა]] მიდაჯღონჷ მუში ჸენჯეფი — ლეგატეფი. ლეგატეფქ წიმინდე სოფიაშ ოხვამეშ ბენონც ქჷდოდვეს ბერძნული ეკლესიაშ ჭყალაშ მაკათური სიგელი. ბერძნულ პაპობუაქ დოჭუ ჭარილი დო მუში ჸურე ჭყალა ქიმეუჩინჷ რომიშ პაპის. ათეშ გეშა, 1054 ანას, ბჟადალურ დო ბჟაეიოლურ ქირსიანულ ეკლესიაქ ოეკონიეთ გირთჷ. ბჟაეიოლურ ეკლესიას '''მართლმადიდებლურქ''' ქჷგიადუ, ბჟადალურს — '''კათოლიკურქ.''' კათოლიკური ეკლესია თეჟამაც ცენტრალიზაფილიე დო ოინალჷ რომიშ პაპის,ოდო მართლმადიდებლური — დეცენტრალიზაფილიე ავტოკეფალური ეკლესიეფო. კათოლიკურ ეკლესიას პაპურნინალუა ხვალე ლათინური ნინაშა მიშჷ 1960-იანი წანეფიშ რეფორმეფშახ (ვატიკანიშ II კათუა), ოდო მართლმადიდებლურ ეკლესიეფც — ნაციონალურ ნინეფშა. == თეხანური ქირსიანობა == ქირსიანობა აკმოდირთუ სუმ ჟინჯიერ მიმალუობაშე: [[კათოლიციზმი]], [[პროტესტანტიზმი]] დო [[მართლმადიდებლობა]]. == ქირსიანული გურაფა == ქირსიანული გურაფა იკათუანს გურაფას ღორონთიშ, იესო ქირსეშ, შურიწიმინდეშ, შურიშ ჩხონაფაშ, ოხვამეშ არშუშ დო ქიაჩიშ ეკერეცხიშგეშა დო მუდგაზმათჷრენი გერსხილიე ჯვეში აპიანიშ [[დავითი|დავითის]]. [[იესო ქირსე|ქირეს]] [[იესო ქირსეშ ქადაგება გვალას|გვალას ქადაგება]] [[ქირსიანობა|იესოშ მონძღვარუაშ]] ბირთვის წჷმარინუანს. [[მუმა ღორონთი]]შ [[უფალიშ დავითი|დავითწკჷმა]] ართო ქირსეშ გურაფა [[ქირსიანი|ქირსიანიშოთ]] წიმინდეფშე-წიმინდე რე. [[შურიწმინდე|შურიწმინდეშ]] მილაჩამათ თის რსულჸოფილო [[მათე მოჩქვაფილი]] გჷნმობჩანა [[ახალი აპიანი|წიმინდე ჭარილც]]: [http://www.orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/mate-5.htm მათე 5,1-48], [http://www.orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/mate-6.htm მათე 6,1-34], [http://www.orthodoxy.ge/tserili/akhali_agtqma/mate-7.htm მათე 7,1-29]. == ქირსიანობა საქორთუოს == [[საქორთუო|საქორთუოს]] [[მართლმადიდებელი ეკლესია]]ქ დირსხუ [[ქართლი|ქართლის]] ქირსიანობაშ სახენწჷფო [[რელიგია|რელიგიათ]] გჷმოცხადება ბორჯის — დოხოლაფირო [[326]] წანას. [[საქორთუოშ მართლმადიდებელი ეკლესია]] იერარქიულო საბერძნეთიშ ეკლესიას ოინალუდჷ. [[V ოშწანურა]]ს [[ვახტანგ გორგასალი|ვახტანგ გორგასალქ]] მცხეთაშ ჭყოინდარი დოთირუ ქართლიშ საკათალიკოსოთ დო კათალიკოსი ანტიოქიაშ პატრიარქიშე ზოხორინელო გინირთჷ. თაშნე, ვახტანგ გორგასალქ ქართლიშ ეკლესიას [[ავტოკეფალია]] ქუმუშუ. დოხოლაფირო IX-X ოშწანურეფც ბჟადალ საქორთუოშ ეკლესია — [[აფხაზეთი|აფხაზეთიშ]] საკათალიკოსოქ გჷშართ კონსტანტინოპოლიშ პატრიარქიშ ნინალუაშე დო ქართლიშ საკათალიკოსოს ქიმიარსხუ. XI ოშწანურაშე საქორთუოშ მართლმდიდებელი ეკლესიაშ უმაღალაში ჯღვერი [[კათალიკოს-პატრიარქი|კათალიკოს-პატრიარქიშ]] ტიტულს ატარენდჷ დო რანწკით მაამშვა რდჷ მოსოფელი პატრიარქეფს შქას. [[1054]] წანას საეკლესიო გჷმორთუალაშ უკული [[მართლმადიდებლური ოქიანუ|მართლმადიდებლუროქიანუს]] დოსქილადირი საქორთუოშ კათალიკოს-პატრიარქიქ მახუთა აბანშა გჷნილჷ [[ალექსანდრია|ალექსანდრიაშ]], [[ანტიოქია|ანტიოქიაშ]], [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლიშ]] დო [[იერუსალიმი|იერუსალიმიშ]] პატრიარქეფს შქას. [[ივანე ჯავახიშვილი]]შ აზჷრით, ქირსიანობაშ ისტორია საქორთუო III ოშწანურაშ ელიაშე იჭყაფუ, ოდო ოფიციალური თარიღო ჩინებული [[326]] წანა სარწუმებაშ ოფიციალურო გჷმოცხადებას ოწაწჷ, მუდგაქჷთ არძო [[ქიანა]]ს უმოსი გვიანი ხვადუდ. ქირსიანობაშ გოფაჩუას საქორთუოს მოჩქვაფილი [[ანდრია მოჩქვაფილი|ანდრია მაართაჯოხდვალირც]] დო [[სიმონ კანანელი|სიმონ კანანელს]] მიოჭარანა. კათოლიკური ეკლესია საქორთუოს მოღალენს დიო ხოლო შქა ოშწანურეფშე, ოდო მაართა პროტესტანტული [[ოხვამე|ეკლესიეფქ]] დირსხუ მა-19 ოშწანურას. == ოფიციალური ხასჷლეფი == === მართლმადიდებლური ოხვამეეფი === * [http://www.patriarchate.org/ კონსტანტინეპოლიშ (მოსოფელიშ) საპატრიარქო] * [http://www.patriarchateofalexandria.com/ ალექსანდიაშ დო ედომუშამო აფრიკაშ საპატრიარქო] * [http://www.antiochpat.org/ ანტიოქიაშ საპატრიარქო] * [http://www.jerusalem-patriarchate.info/ იერუსალიმიშ საპატრიარქო] * [http://www.patriarchia.ru/ რუსეთიშ საპატრიარქო] * [http://www.patriarchate.ge/ საქორთუოშ საპატრიარქო] * [http://www.spc.rs/ სერბეთიშ საპატრიარქო] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110224183438/http://www.spc.rs/ |date=2011-02-24 }} * [http://www.patriarhia.ro/ რუმინეთიშ საპატრიარქო] * [http://www.bg-patriarshia.bg/ ბულგარეთიშ საპატრიარქო] * [http://www.churchofcyprus.org.cy/ კვიპროსიშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.ecclesia.gr/ ელადაშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.orthodoxalbania.org/ ალბანეთიშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.orthodox.pl/ პოლონეთიშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.orthodoxia.cz// ჩეხეთიშ დიხეფიშ დო სლოვაკეთიშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.oca.org/ ამერიკშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.ort.fi/ ფინეთიშ მართლმადიდებელი ოხვამე] * [http://www.ukr-orthodox.sumy.ua/ უკრაინაშ მართლმადიდებელი ოხვამე] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090904160516/http://ukr-orthodox.sumy.ua/ |date=2009-09-04 }} * [http://www.orthodoxjapan.jp/ იაპონიაშ მართლმადიდებელი ოხვამე] === კათოლიკური ეკლესია === * [http://www.vatican.va/ ვატიკანი] - ''ვატიკანიშ'' ოფიციალური ვებხასჷლა. === სომხური ომოჩქვაფილე ოხვამე === * [http://www.armenianchurch.org/ სომხეთიშ საპატრიარქო ეჩმიაძინს] * [http://www.armenianorthodoxchurch.org/ სომხეთიშ საპატრიარქო კილიკიას] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200927170652/https://www.armenianorthodoxchurch.org/ |date=2020-09-27 }} * [http://www.armenian-patriarchate.org/ სომხეთიშ საპატრიარქო იერუსალიმს] [[კატეგორია:ქირსიანობა|*]] [[კატეგორია:რელიგიეფი]] 6lkd0t0hdfi2ztgq0sqe7jxo0pjnr9z 0 5233 240327 216352 2025-06-27T03:08:22Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240327 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Iraq.A2001239.0750.jpg|thumb|მარჯვნივ|200px|რუკა]] '''შქაწყარმალონა''' (მესოპოტამია) — რეგიონი [[არხო ბჟაეიოლი]]შ ტერიტორია [[ტიგროსი|ტიგროსიშ]] დო [[ევფრატი|ევფრატიშ]] შქას. რეგიონი იჭყაფუ [[ზაგროსიშ გვალეფი|ზაგროსიშ გვალეფშე]] დო ითებუ [[სპარსეთიშ ჸუჯი|სპარსეთიშ ჸუჯიწკჷმა]]. თე რეგიონიშ ტერიტორიას რდჷ ანდა უჯვეშაში სახენწჷფო. ამდღა თე ტერიტორიას ოთხი ქიანა იდვალუაფუ: [[ერაყი]], [[სირია]], [[ირანი]] დო [[თურქეთი]]. ==რესურსეფი ინტერნეტის== *[http://www.ancientopedia.com/Mesopotamia/ ჯვეში შქაწყარმალონა] — ქრონოლოგია, სტატიეფი ჯვეში ისტორიაშ ენციკლოპედიაშე *[http://www.mesopotamia.co.uk მესოპოტამია] — შწაწყარმალონაშ გაჩინებაფა, [[ბრიტანეთიშ მუზეუმი (ლონდონი)|ბრიტანეთიშ მუზეუმი]] *[http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ შქაწყარმალონაშ არქეოლოგია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050215054649/http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/ |date=2005-02-15 }}, Percy S. P. Pillow, 1912 *[http://rebirthofreason.com/Articles/Zantonavitch/Sumerian_Philosophy.shtml] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207013031/http://rebirthofreason.com/Articles/Zantonavitch/Sumerian_Philosophy.shtml |date=2008-12-07 }} შუმერული ფილოსოფია [[კატეგორია:ერაყიშ გეოგრაფია]] [[კატეგორია:არხო ბჟაეიოლი]] [[კატეგორია:უჯვეშაში ისტორია]] nqzu8uhz8xhak70l0ilxpgvt9yba8ts 0 8222 240318 238898 2025-06-26T21:59:08Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240318 wikitext text/x-wiki '''მექსიკაშ პრეზიდენტი''' ({{lang-es|Presidente de México}}) — სახენწჷფოშ უმაღალაში პოსტი [[მექსიკა]]ს, ქიანაშ დო თარობაშ მადუდე, [[მექსიკაშ აკოანჯარაფალი ნძალეფი|აკოანჯარაფილი ნძალეფიშ]] თარმანჯღვერი. [[მექსიკაშ კონსტიტუცია|კონსტიტუციაშ]] ალებათ გჷშმეგორუნა 6 წანაშ ხანით. ==მექსიკაშ პრეზიდენტეფიშ ერკებული (1824-1864) == {| class="wikitable" |- style="background:#cccccc" ! colspan=2 | პრეზიდენტი!! დუდალაშ დაჭყაფუ !! დუდალაშ დათებუ !! პარტია |- style="background:#dddddd" |- style="background:#dddddd" |- style="background:#ffe1e1" || [[გვადალუპე ვიქტორია]] || [[Image:Guadalupe Victoria - 02.jpg|50px]] || 10 გჷმათუთა 1824 || 1 პირელი 1829 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვისენტე გერერო]] || [[Image:Vicente Ramón Guerrero Saldaña.png|50px]] || 1 პირელი 1829 || 17 ქირსეთუთა 1829 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე მარია ბოკანეგრა]] || [[Image:José María Bocanegra.jpg|50px]] || 18 ქირსეთუთა 1829 || 23 ქირსეთუთა 1829 || ლიბერალი |- || [[პედრო ველესი]], [[ლუკას ალამანი]] და [[ლუის დე-კინტანარი]] || [[Image:PedroVelez.jpg|15px]] [[Image:Lucas Alamán, portrait.jpg|15px]] || 23 ქირსეთუთა 1829 || 31 ქირსეთუთა 1829 || |- style="background:#ddeeff" || [[ანასტასიო ბუსტამანტე]] || [[Image:Anastasio Bustamante.jpg|50px]] || 1 ღურთუთა 1830 || 13 მარაშინათუთა 1832 || კონსერვატორი |- style="background:#ffe1e1" || [[მელჩორ მუსკისი]] || [[Image:Melchor Múzquiz.gif|50px]] || 14 მარაშინათუთა 1832 || 26 ქირსეთუთა 1832 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მანუელ გომეს პედრასა]] || [[Image:Manuel Gomez Pedraza.jpg|50px]] || 24 ქირსეთუთა 1832 || 1 პირელი 1833 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვალენტინ გომეს ფარიასი]] || [[Image:Valentin Gómez.jpg|50px]] || 1 პირელი 1833 || 16 მესი 1833 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 16 მესი 1833 || 3 მანგი 1833 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვალენტინ გომეს ფარიასი]] || [[Image:Valentin Gómez.jpg|50px]] || 3 მანგი 1833 || 18 მანგი 1833 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 18 მანგი 1833 || 5 კვირკვე 1833 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვალენტინ გომეს ფარიასი]] || [[Image:Valentin Gómez.jpg|50px]] || 5 კვირკვე 1833 || 27 გჷმათუთა1833 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 27 გჷმათუთა 1833 || 15 ქირსეთუთა 1833 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვალენტინ გომეს ფარიასი]] || [[Image:Valentin Gómez.jpg|50px]] || 16 ქირსეთუთა 1833 || 24 პირელი 1834 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 24 პირელი 1834 || 27 ღურთუთა 1835 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მიგელ ბარაგანი]] || [[Image:Miguel Barragán.gif|50px]] || 28 ღურთუთა 1835 || 27 ფურთუთა 1836 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე ხუსტო კორო]] || [[File:Jose Justo Corro.PNG|50px]] || 2 მელახი 1836 || 19 პირელი 1837 || უპარტიო |- style="background:#ddeeff" || [[ანასტასიო ბუსტამანტე]] || [[Image:Anastasio Bustamante.jpg|50px]]|| 19 პირელი 1837 || 20 მელახი 1839 || კონსერვატორი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 20 მელახი 1839 || 10 კვირკვე 1839 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ddeeff" || [[ნიკოლას ბრავო]] || [[Image:Nicolas Bravo.jpg|50px]] || 10 კვირკვე 1839 || 19 კვირკვე 1839 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ანასტასიო ბუსტამანტე]] || [[Image:Anastasio Bustamante.jpg|50px]] || 19 კვირკვე 1839 || 22 ეკენია 1841 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ფრანსისკო ხავიერ ეჩევერია]] || || 22 ეკენია 1841 || 10 გჷმათუთა 1841 || კონსერვატორი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 10 გჷმათუთა 1841 || 26 გჷმათუთა 1842 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ddeeff" || [[ნიკოლას ბრავო]] || [[Image:Nicolas Bravo.jpg|50px]] || 26 გჷმათუთა 1842 || 4 მელახი 1843 || კონსერვატორი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 4 მელახი 1843 || 4 გჷმათუთა 1843 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ddeeff" || [[ვალენტინ კანალისო]] || [[Image:Valentín Canalizo.jpg|50px]] || 4 გჷმათუთა 1843 || 4 მანგი 1844 || კონსერვატორი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 4 მანგი 1844 || 12 ეკენია 1844 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე ხოაკინ დე ერერა]] || [[Image:José Joaquín de Herrera.gif|50px]] || 12 ეკენია 1844 || 21 ეკენია 1844 ||უპარტიო |- style="background:#ddeeff" || [[ვალენტინ კანალისო]] || [[Image:Valentín Canalizo.jpg|50px]] || 21 ეკენია 1844 || 6 ქირსეთუთა 1844 || კონსერვატორი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე ხოაკინ დე ერერა]] || [[Image:José Joaquín de Herrera.gif|50px]] || 7 ქირსეთუთა 1844 || 30 ქირსეთუთა 1845 || უპარტიო |- style="background:#dddddd" || [[გაბრიელ ვალენსია]] || || 30 ქირსეთუთა 1845 || 2 ღურთუთა 1846 || უპარტიო |- style="background:#ddeeff" || [[მარიანო პარედეს ი არილიაგა|მარიანო პარედესი]] || [[Image:Mariano-paredes.jpg|50px]] || 4 ღურთუთა 1846 || 28 კვირკვე 1846 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ხოსე მარიანო სალასი]] || [[Image:José Mariano Salas.gif|50px]] || 5 მარაშინათუთა 1846 || 23 ქირსეთუთა 1846 || კონსერვატორი |- style="background:#ffe1e1" || [[ვალენტინ გომეს ფარიასი]] || [[Image:Valentin Gómez.jpg|50px]] || 24 ქირსეთუთა 1846 || 21 მელახი 1847 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 21 მელახი 1847 || 2 პირელი 1847 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[პედრო მარია დე ანაია]] || || 2 პირელი 1847 || 20 მესი 1847 || ლიბერალი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 20 მესი 1847 || 15 ეკენია 1847 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მანუელ დე ლა პენია ი პენია]] || [[Image:Manuel de la Peña y Peña.jpg|50px]] || 26 ეკენია 1847 || 13 გერგობათუთა 1847 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[პედრო მარია დე ანაია]] || || 13 გერგობათუთა 1847 || 8 ღურთუთა 1848 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მანუელ დე ლა პენია ი პენია]] || [[Image:Manuel de la Peña y Peña.jpg|50px]] || 8 ღურთუთა 1848 || 3 მანგი 1848 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე ხოაკინ დე ერერა]] || [[Image:José Joaquín de Herrera.gif|50px]] || 3 მანგი 1848 || 15 ღურთუთა 1851 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მარიანო არისტა]] || [[Image:MarianoArista.jpg|50px]] || 15 ღურთუთა 1851 || 6 ღურთუთა 1853 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხუან ბაუტისტა სებალიოსი]] || [[Image:General Juan Bautista Ceballos.jpg|50px]] || 6 ღურთუთა 1853 || 8 ფურთუთა1853 || ლიბერალი |- style="background:#ddeeff" || [[მანუელ მარია ლომბარდინი]] || || 8 ფურთუთა 1853 || 20 პირელი 1853 || კონსერვატორი |- style="background:#E6E6AA" || [[ანტონიო ლოპეს დე სანტა-ანა]] || [[Image:Oleo Antonio Lopez de Santa Anna.PNG|50px]] || 20 პირელი 1853 || 9 მარაშინათუთა 1855 || კონსერვატორ-ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მელახინ კარერა]] || [[Image:Martín Carrera.jpg|50px]] || 15 მარაშინათუთა 1855 || 12 ეკენია 1855 || ლიბერალი |- style="background:#ddeeff" || [[რომულო დიას-დე-ლა-ვეგა]] || [[File:Rómulo Díaz de la Vega.PNG|50px]] || 12 ეკენია 1855 || 3 გჷმათუთა 1855 || კონსერვატორი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხუან ალვარესი]] || [[Image:General Juan N. Álvarez Hurtado.jpg|50px]] || 4 გჷმათუთა 1855 || 11 ქირსეთუთა 1855 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[იგნასიო კომონფორტი]] || [[Image:Ignacio Comonfort.jpg|50px]] || 15 ეკენია 1855 || 21 ღურთუთა 1858 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ბენიტო ხუარესი]] || [[Image:Benito Juarez Presidente.jpg|50px]] || 19 ღურთუთა 1858 || 10 პირელი1864 || ლიბერალი |} ==მექსიკაშ კონსერვატორი პრეზიდენტეფი [[რეფორმაშ ლჷმა]]შ პერიოდის (1857-1861)== {| class="wikitable" |- style="background:#cccccc" ! colspan=2 | პრეზიდენტი!! დუდალაშ <br />დაჭყაფუ !! დუდალაშ <br />დათებუ !! პარტია |- style="background:#ddeeff" || [[ფელიქს მარია სულოაგა]] ||[[Image:Felix Maria Zuloaga.jpg|50px]]|| 21 ღურთუთა 1858 || 24 ქირსეთუთა 1858 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[მანუელ რობლეს პესუელა]] || [[Image:Manuel Robles Pezuela.jpg|50px]] || 24 ქირსეთუთა 1858 || 21 ღურთუთა 1859 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ხოსე მარიანო სალასი]] || [[Image:José Mariano Salas.gif|50px]] || 21 ღურთუთა 1859 || 2 ფურთუთა 1859 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ფელიქს მარია სულოაგა]] ||[[Image:Felix Maria Zuloaga.jpg|50px]]|| 24 ღურთუთა 1859 || 1 ფურთუთა 1859 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[მიგელ მირამონი]] || [[Image:Miguel Miramon.jpg|50px]] || 2 ფურთუთა 1859 || 12 მარაშინათუთა 1860 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ხოსე იგნასიო პავონი]] || [[File:José Ignacio Pavón.PNG|50px]] || 13 მარაშინათუთა 1860 || 15 მარაშინათუთა 1860 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[მიგელ მირამონი]] || [[Image:Miguel Miramon.jpg|50px]] || 15 მარაშინათუთა 1860 || 24 ქირსეთუთა 1860 || კონსერვატორი |- style="background:#ddeeff" || [[ფელიქს მარია სულოაგა]] ||[[Image:Felix Maria Zuloaga.jpg|50px]] || 28 ქირსეთუთა 1860 || 28 ქირსეთუთა 1862 || კონსერვატორი |} == მექსიკაშ პრეზიდენტეფი (1867-ამდღარშახ)== {| class="wikitable" |- style="background:#cccccc" ! colspan=2 | პრეზიდენტი!! დუდალაშ დაჭყაფუ !! დუდალაშ დათებუ !! პარტია |- style="background:#ffe1e1" || [[ბენიტო ხუარესი]] || [[Image:Benito Juarez Presidente.jpg|50px]] || 15 მესი 1867 || 18 კვირკვე 1872 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[სებასტიან ლერდო დე ტეხადა]] || [[Image:Sebastian Lerdo de Tejada.jpg|50px]] || 19 კვირკვე 1872 || 20 ნოვემბერი 1876 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე მარია იგლესიასი]]<ref><br>[http://www.presidencia.gob.mx/mexico/gobernantes/ Gobernantes presidencia.gob.mx] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070113011929/http://www.presidencia.gob.mx/mexico/ |date=2007-01-13 }}</ref> || [[Image:José María Iglesias.jpg|50px]] || 31 გჷმათუთა 1876 || 15 მელახი 1877 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[პორფირიო დიასი]] || [[Image:Porfirio Diaz civilian.jpg|50px]] || 28 გერგობათუთა 1876 || 6 ქირსეთუთა 1876 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[ხუან მენდესი]] || [[Image:Juan N Mendez.jpg|50px]] || 6 ქირსეთუთა 1876 || 17 ფურთუთა 1877 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[პორფირიო დიასი]] || [[Image:Porfirio Diaz civilian.jpg|50px]] || 17 ფურთუთა 1877 || 30 გერგობათუთა 1880 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[მანუელ გონსალესი]] ||[[Image:President Manuel Gonzalez.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1880 || 30 გერგობათუთა 1884 || ლიბერალი |- style="background:#ffe1e1" || [[პორფირიო დიასი]] || [[Image:Porfirio Diaz civilian.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1884 || 25 მესი 1911 || ლიბერალი |- style="background:#ffeeee" || [[ფრანსისკო ლეონ დე-ლა-ბარა]] || [[Image:Francisco Leon de la Barra.jpg|50px]] || 25 მესი 1911 || 6 გერგობათუთა 1911 || Democratic Liberal party |- style="background:#EEDDCC" || [[ფრანსისკო იგნასიო მადერო|ფრანსისკო მადერო]] || [[Image:Francisco I Madero.jpg|50px]] || 6 გერგობათუთა 1911 || 18 ფურთუთა 1913 || ხეახალაშო გჷშაგორუაშ<br />აწმარინეეფიშ პარტია |- style="background:#EEDDCC" || [[პედრო ლასკურაინი]] || [[Image:Pedro Lascurain.jpg|50px]] || 18 ფურთუთა 1913 || 18 ფურთუთა 1913 || ხეახალაშო გჷშაგორუაშ <br />აწმარინეეფიშ პარტია |- style="background:#ffeeee" || [[ვიქტორიანო უერტა]] || [[Image:V Huerta.jpg|50px]] || 18 ფურთუთა 1913 || 15 კვირკვე 1914 || Democratic Liberal party |- style="background:#ffeeee" || [[ფრანსისკო კარვახალი]] || [[Image:Francisco S Carvajal.jpg|50px]] || 15 კვირკვე 1914 || 13 მარაშინათუთა 1914 || Democratic Liberal party |- style="background:#DDFFDD" || [[ვენუსტიანო კარანსა]] || || 20 მარაშინათუთა 1914 || 21 მესი 1920 || დემოკრატი <br> ლიბერალი <br />კონსტიტუციონალისტი |- style="background:#dddddd" || [[ეულალიო გუტიერესი]] || [[Image:Eulalio Gutierrez.jpg|50px]] || 6 გერგობათუთა 1914 || 16 ღურთუთა 1915 ||კონვენციონალისტი |- style="background:#dddddd" || [[როკე გონსალეს გარსა]] || [[File:Roque González Garza.PNG|50px]] || 16 ღურთუთა 1915 || 10 მანგი 1915 || კონვენციონალისტი |- style="background:#dddddd" || [[ფრანსისკო ლაგოს ჩასარო]] || || 10 მანგი 1915 || 10 გჷმათუთა 1915 || კონვენციონალისტი |- style="background:#DDFFDD" || [[ადოლფო დე ლა უერტა]] || [[Image:Adolfo de la Huerta.jpg|50px]] || 1 მანგი 1920 || 30 გერგობათუთა 1920 || დემოკრატი <br> ლიბერალი კონსტიტუციონალისტი |- style="background:#ffffcc" || [[ალვარო ობრეგონი]] || [[Image:Alvaro Obregon.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1920 || 30 გერგობათუთა 1924 || [[მექსიკაშ ლეიბორისტული პარტია|ლეიბორისტი]] |- style="background:#ffffcc" || [[პლუტარკო ელიას კალიესი]] || [[Image:Plutarco Elias Calles.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1924 || 30 გერგობათუთა 1928 || ლეიბორისტი |- style="background:#ffe1e1" || [[ემილიო პორტეს ხილი]]<ref>კონგრესიშით დორინაფილქ იჸუ კუნტახანურ პრეზიდენტო, გჷშაგორილი პრეზიდენტიშ ობრეგონიშ ჸვილუაშ გეშა</ref> || || 1 ქირსეთუთა 1928 || 5 ფურთუთა 1930 || [[მექსიკაშ ინსტიტუციურ-რევოლუციური პარტია|მირპ]] |- style="background:#ffe1e1" || [[პასკუალ ორტის რუბიო]]<ref>პოსტიშე გეგნოდირთჷ</ref> || [[Image:Pascual Ortiz Rubio.jpg|50px]] || 5 ფურთუთა 1930 || 2 ეკენია 1932 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[აბელარდო როდრიგესი]]<ref>Appointed subsitute after president Ortiz Rubio's resignation</ref> || [[Image:Abelardo.rodriguez.jpg|50px]] || 2 ეკენია 1932 || 30 გერგობათუთა 1934 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ლასარო კარდენასი]] || [[Image:Lazaro cardenas2.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1934 || 30 გერგობათუთა 1940<ref>By Constitutional reform to article 83, the term of office was expanded to 6 years with no possibility of reelection</ref> || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[მანუელ ავილა კამაჩო]] || [[Image:Manuel Avila Camacho.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1940 || 30 გერგობათუთა 1946 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[მიგელ ალემან ვალდესი]] ||[[Image:Miguel Aleman V.gif|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1946 || 30 გერგობათუთა 1952 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ადოლფო რუის კორტინესი]] || [[Image:Adolfo_Ruiz_Cortines_-_2.png|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1952 || 30 გერგობათუთა 1958 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ადოლფო ლოპეს მატეოსი]] || [[Image:Lopez Mateos.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1958 || 30 გერგობათუთა 1964 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[გუსტავო დიას ორდასი]] || [[File:Gustavo Diaz Ordaz.JPG|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1964 || 30 გერგობათუთა 1970 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ლუის ეჩევერია]] || ||1 ქირსეთუთა 1970 || 30 გერგობათუთა 1976 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ხოსე ლოპეს პორტილიო]] || [[Image:Jose Lopez Portillo.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1976 || 30 გერგობათუთა 1982 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[მიგელ დე ლა მადრიდი]] || [[Image:De la madrid1.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1982 || 30 გერგობათუთა 1988 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[კარლოს სალინას დე გორტარი]] || [[Image:Carlos Salinas.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1988 || 30 გერგობათუთა 1994 || მირპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ერნესტო სედილიო]] || [[Image:Ernesto Zedillo World Economic Forum (2008).jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 1994 || 30 გერგობათუთა 2000 || მირპ |- style="background:#ddeeff" || [[ვისენტე ფოქსი]] || [[Image:Vicente Fox flag.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 2000 || 30 გერგობათუთა 2006 || [[მექსიკაშ ეროვნული მოქმედების პარტია|მემპ]] |- style="background:#ddeeff" || [[ფელიპე კალდერონი]] || [[Image:Felipe Calderon H.jpg|50px]] || 1 ქირსეთუთა 2006 || ''30 გერგობათუთა 2012'' || მემპ |- style="background:#ffe1e1" || [[ენრიკე პენია ნიეტო]] || [[Image:Enrique Peña Nieto - World Economic Forum on Latin America 2010.jpg|50px]] || ''1 ქირსეთუთა 2012'' || ''გჷშაგორილი'' || მირპ |} ==სქოლიო== {{reflist}} ==რესურსეფი ინტერნეტის== *[http://www.presidencia.gob.mx/mexico/gobernantes/ ''Lista de gobernantes de México'' ოფიციალური ერკებული] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070113011929/http://www.presidencia.gob.mx/mexico/ |date=2007-01-13 }}{{es icon}} {{მერკე}} [[კატეგორია:მექსიკაშ პრეზიდენტეფი|*]] 5xalph0g35stxx21om7adypu9vq3po8 0 12860 240326 142712 2025-06-27T02:58:54Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240326 wikitext text/x-wiki {{ტაქსოდაფა * | ჯოხო = შინური ღეჯი | სურათიშ ფაილი = Sus scrofa scrofa.jpg | ომაფე = ჩხოლარეფი | ტიპი = [[ქორდიანეფი]] | კლასი = [[ბჟაშუმუეფი]] | რანწკი = [[ჭკობაჩორქოამეფი]] | ფანია = [[ღეჯიშობურეფი]] | გვარი = [[ნანდული ღეჯეფი]] | ბუნა = [[ტყარი ღეჯი]] | გიმენბუნა = [[ღეჯი]] | ლათ = Sus scrofa domestica | ვიკინერობეფი = Sus scrofa domestica | commons = Sus scrofa domestica | itis = | ncbi = 9825 }} '''ღეჯი''' — შინური ჩხოლარი, ნამუსჷთ სახორცეთ იჭყანუნა. უმენტაში შინური ღეჯიშ ტყები ფორილი რე მეჯღერ [[ძაგვარი]]თ, მორო ნამთინე ჯიშის ძაგვარწკჷმა ართო უღჷ თიფთიკი ხოლო, სამანგათ [[მანგალიცური ღეჯი]],<ref>[http://www.malverngazette.co.uk/mostpopular.var.1476623.mostviewed.royal_visit_delights_at_the_three_counties_show.php Royal visit delights at the Three Counties Show.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080521155532/http://www.malverngazette.co.uk/mostpopular.var.1476623.mostviewed.royal_visit_delights_at_the_three_counties_show.php |date=2008-05-21 }}</ref> ნამუთ თინეფს თხილანს ჩხურუშე დო ჯგირაშო მითმიარჩქვანუნა გეგიობას. == სქოლიო == {{სქოლიოშ ერკებული}} [[კატეგორია:ღეჯეფი]] [[კატეგორია:ჭკობაჩორქოამეფი]] au6hbpte4y8h92r40djcdmgac7y6qqs 0 17282 240316 211316 2025-06-26T17:18:07Z CommonsDelinker 2867 Replacing QtubIronPillar.JPG with [[File:Dhaj_the_Great_Iron_Pillar,_Delhi.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). 240316 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დოხორინი |სტატუსი = [[ფაილი:Capital city marker.svg|25px|ნანანოღა]]<br />ერუანული ნანანოღაშ ოლქი |მარგალური ჯოხო = დელი |ოდაბადური ჯოხო = {{Lang-hi|दिल्ली}}<br />{{Lang-pa|ਦਿੱਲੀ}}<br />{{Lang-ur|دِلّی}}<br />{{lang-en|Delhi}} |ქიანა = ინდოეთი |დუდალაშ თუდო = |პანორამა =Delhi Montage.jpg |პანორამაშ სიგანა =300px |მუკნაჭარა = |შილა = |შილმუკნაჭ = |გერბი = |გერბმუკნაჭ = |გერბიშ სიგანა = |შილაშ სიგანა = |ჩარჩო = |ქიანაშ რუკა2 = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა2 = |მუკნაჭარა2= |lat_dir = N|lat_deg= 28|lat_min= 36|lat_sec=36 |lon_dir = E|lon_deg= 77|lon_min= 13|lon_sec=48 |CoordAddon = type:city(15333741)_region:IN |CoordScale = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა =250 |ქიანაშ რუკა= |რეგიონიშ რუკაშ ზჷმა = 0 |რეგიონიშ რუკა= |რაიონიშ რუკაშ ზჷმა = |რეგიონიშ ტიპი = |რეგიონი = |რეგიონი ცხირს = დელი |დინოხოლენი დორთუალა = |რაიონიშ ტიპი =ინდოეთიშ მორსხუე ტერიტორიეფი{{!}}მორსხუე ტერიტორია |რაიონი = დელი |მადუდეშ ტიპი = მერი |მადუდე = ქანვარ საინი |დორსხუაფაშ თარიღი = |მაართა შინუა = |წოხოლენი ჯოხოეფი = |სტატუსი-შე = |ფართობი = 1483 |სიმაღალაშ ტიპი= ზუღაშ დონეშე |დოხორინიშ ცენტრიშ სიმაღალა=0–300 |კლიმატი= |ოფიციალური ნინა= |მახორობა = 11 007 835 |ეჭარუაშ წანა = 2011 |მეჭედალა = 3 886 |აგლომერაცია = 16 314 838 |ერუანული აკოდგინალუა = |ორწუმობური აკოდგინალუა = |ეთნოქორონიმი =დელარი, დელარეფი |ბორჯიშ ორტყაფუ = +5:30 |DST = |ოტელეფონე კოდი = +91 11 |ოფოსტე ინდექსი = 110 xxx |ოავტომობილე კოდი=DL-xx |საიტი = delhi.gov.in |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Delhi |add1n= |add1= }} [[ფაილი:Delhi districts.svg|მინი|დელიშ ჩხორო ოლქი]] '''დელი''' ([[ჰინდი]]: दिल्ली, [[ურდუ ნინა|ურდუ]]: دہلی or دلّی‎, [[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]]: ਦਿੱਲੀ) — ონოღე აგლომერაცია ოორუე [[ინდოეთი|ინდოეთის]]. ქიანაშ ნანანოღა. თაშნეშე თე ჯოხოთ რე შინელი ერუანული [[ნანანოღა]]შ ტერიტორია, ნამუთ სპეციალური გოართოიანაფილი ტერიტორია რე ცენტრალური თარობაშ ადმინისტრაციაშ გიმე, ნამუშათ სუმი მუნუციპალიტეტი მიშმურსჷნ. დელიშ მეტროპოლია დო დელიშ ერუანული ნანანოღაშ ტეროტორია ართ ბირთვის აკმოქიმინუნს დო პრაქტიკულო ართ ერთულო იკოროცხუ. [[ნიუ-დელი]] — ნოღალური დოხორალ, დელიშ მეტროპოლიაშ ნორთიე დო ინდოეთიშ თარობაშ ორენს წჷმარინუანს. დელი სიდიდათ მაჟირა აგლომერაცია რე ინდოეთის დო [[მოსოფელი|მოსოფელს]] მაბრუო მახორობაშ მუდანობათ, ნამუშ მუდანობა [[2011]] წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ 11,007,835-ის აკმადგინანს. ოორუე ინდოეთის წყარმალუ [[იამუნა]]შ წყარპიჯის მადვალუ ნოღაშ არქეოლოგიური გონთხორუეფი მოწამენს, ნამ-და დელი ირო დოხორელი აკანი ჸოფე გვალო მორჩილი ჯვ. წ. VI ოშწანურაშე. [[1639]] წანას, [[მოგოლეფიშ იმპერია|მოგოლეფიშ იმპერატორქ]] [[შაჰ-ჯაჰანი|შაჰ-ჯაჰანქ]] თაქ აკაგჷ ახალი ჯიხა-გალუანი დო იმპერიაშ ნანანოღათ გეგმაცხადჷ (1649-1857). ახალი ნანანოღა [[ნიუ-დელი]] [[1920]]-იან წანეფს აკაგეს. [[1947]] წანას, მუჟანსჷთ ინდოეთიქ [[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთი]]შე ზოხორინალა გჷმაცხადჷნ, ნიუ-დელიქ თიში ნანანოღათ გჷნირთჷ. ნთელი ქიანაშე მახორობაშ მიგრაციაშ გეშა დელიქ კოსმოპოლიტ ნოღათ გჷნირთჷ. მალასიანი გოვითარაფაქ დო ურბანიზაციაქ, თიში მახორობაშ ელაზჷმაფათ მაღალი მიშნაველიშ დონეთ, ნოღაქ შანულამო გეგნიქჷმინჷ. ასე დელი ინდოეთიშ შანულამი კულტურული, პოლიტიკური დო კომერციული ცენტრიე. == გალერა == <gallery> ფაილი:Indiagatedelhi.JPG|[[ინდოეთიშ ჭიშკარი]] ფაილი:Dhaj the Great Iron Pillar, Delhi.jpg| რჯინაშ კოლონა დელის (IV-V წწ. ჩქ. წ.) ფაილი:Red Fort facade.jpg|[[ჭითა ფორტი (დელი)|ჭითა ფორტი]], ნამუთ [[შაჰ-ჯაჰანი]]ქ აკაგუნჷ, — იუნესკოშ [[მოსოფელიშ მონძალა]]შ ობიექტი ფაილი:Qminar.jpg|მოსოფელიშ არძაშე მაღალი ანგურაშ [[მინარეთი]] — [[ქუთბ-მინარი]] 72.5 მ. სიმაღალათ </gallery> == დოჯიმალაფირი ნოღეფი დო რეგიონეფი == დელის ჸუნს გეჸვენჯი დოჯიმალაფირი ნოღეფი:<ref>{{cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/15278423.cms|publisher=India Times|title=Delhi to London, it’s a sister act|accessdate=18 February 2009|date=7 July 2002}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center; background:white; width:70%;" |- style="color:white;" ! ! style="background:#811541; width:10%;"| ნოღა ! ! style="background:#811541; width:22%;"| ქიანა ! ! style="background:#811541; width: 5%;"| თარიღი |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[სეული]]''' |! ! align=left| {{Flag|ობჟათე კორეა|size=30px}} |! !| |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ჩიკაგო]]''' |! ! align=left| {{Flag|ააშ|size=30px}} |! !| 2001<ref name="chicago ">{{cite web | url=http://www.chicagosistercities.com/cities/delhi.php | title=Sister cities of Chicago | accessdate=12 February 2011}}</ref> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ლონდონი]]''' |! ! align=left| {{Flag|გოართოიანაფილი ომაფე|size=30px}} |! !| 2002<ref name="london ">{{cite web | url=http://legacy.london.gov.uk/view_press_release.jsp?releaseid=1329 | title=Friendship agreement to be signed between London and Delhi | accessdate=12 February 2011}}</ref> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ლოს-ანჯელესი]]''' |! ! align=left| {{Flag|ააშ|size=30px}} |! !| |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[სიდნეი]]''' |! ! align=left| {{Flag|ავსტრალია|size=30px}} |! !| |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[კუალა-ლუმპური]]''' |! ! align=left| {{Flag|მალაიზია|size=30px}} |! !| |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[მოსკოვი]]''' |! ! align=left| {{Flag|რუსეთი|size=30px}} |! !| 2002<ref name="delhigov">{{cite web | url=http://www.delhi.gov.in/wps/wcm/connect/doit_udd/Urban+Development/Our+Services/International+Affairs+Cell+(IC)/Achievement | title=Sister-City Agreements | accessdate=12 February 2011}}</ref> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ტოკიო]]''' |! ! align=left| {{Flag|იაპონია|size=30px}} |! !| |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ულან-ბატორი]]''' |! ! align=left| {{Flag|მონღოლეთი|size=30px}} |! !| 2002<ref name="delhigov" /> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[სანქტ-პეტერბურგი]]''' |! ! align=left| {{Flag|რუსეთი|size=30px}} |! !| 2002<ref name="delhigov" /> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[პარიზი]]''' |! ! align=left| {{Flag|საფრანგეთი|size=30px}} |! !| 2006<ref name="hindustan times">{{cite web | url=http://www.hindustantimes.com/Paris-wants-sister-city-relationship-with-Delhi/Article1-194656.aspx | title=Paris wants 'sister-city' relationship with Delhi | accessdate=12 February 2011}}</ref> |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ერევანი]]''' |! ! align=left| {{Flag|სომხეთი|size=30px}} |! !| 2008 |- |! ! style="background:lemonchiffon;"| '''[[ფუკუოკაშ პრეფექტურა]]''' (''დომაჸალაფირი რეგიონი'') |! ! align=left| {{Flag|იაპონია|size=30px}} |! !| 2007 |} == ქოძირით თაშნეშე == * [[ინდოეთიშ მილიონამი ნოღეფიშ ერკებული]] * [[დელიშ მეტროპოლიტენი]] == ლიტერატურა == * {{Cite book|last1 = Horton|given1 = P|year = 2002|edition = 3|title=Lonely Planet Delhi |publisher=Lonely Planet Publications|isbn=1-86450-297-5}} * {{Cite book|last1 = Rowe|given1 = P|surname2= Coster|given2= P|year = 2004|title=Delhi (Great Cities of the World)|publisher= World Almanac Library|isbn = 0-8368-5197-8}} == რესურსეფი ინტერნეტის == * [http://delhi.gov.in/ NCT of Delhi Government Website] * [http://www.delhitourism.nic.in/ Department of Tourism, Government of NCT of Delhi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181224145450/http://delhitourism.nic.in/ |date=2018-12-24 }} * [http://www.clickdelhi.in/ New Delhi / NCR Classified Advertisement Portal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120617043226/http://clickdelhi.in/ |date=2012-06-17 }} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{მერკე}} {{ესკიზი-ინდოეთი}} {{ინდოეთიშ შტატეფი დო ტერიტორიეფი}} {{ინდოეთიშ მილიონიანი ნოღეფი}} [[კატეგორია:ინდოეთიშ ნოღეფი]] szimql1zgq5760sk8tj76x6eevsbjpq 0 18910 240323 218079 2025-06-27T01:29:56Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240323 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ნინა | ჯოხო = სპარსული ნინა | მუშითჯოხოდვალა = <big><big>فارْسِى</big></big> ''(fārsi)'' [[ფაილი:Farsi.svg|frameless|center|upright=0.5]] | მუდანობა = მორაგადეეფიშ ედომუშამი მუდანობა:<br />ოდაბადური ნინა: 60 მლნ /<br />მაჟირა ნინა დოხოლ. 53 მლნ<br />თინეფშე<br />'''''ბჟადალური ფარსი''''' ([[ირანი]]):<br />35 მლნ-შე უმოსი / 35 მლნ-შე უმოსი;<br />'''''ბჟაეიოლური ფარსი:'''''<br />([[ავღანეთი]] დო [[ტაჯიკეთი]])<br />დოხოლ. 25 მლნ / დოხოლ. 18 მლნ<ref name="pers&taj">Windfuhr G. and Perry J.R. Persian and Tajik. / The Iranian Languages. NY. 2009</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html Iran], 36 მლნ (51 %) — 33 მლნ (45 %) [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf Loc.gov], [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html Afghanistan], 16 369 მლნ. (50 %), [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html Tajikistan], 5 770 ვთშ. (80 %), [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html Uzbekistan], 1,2 მლნ (4.4 %)</ref> | ქიანეფი ='''ბჟადალური ფარსი:'''<br />{{შილა|ირანი}}<br />{{შილა|ერაყი}}<br />{{შილა|ბაჰრეინი}}<br />{{შილა|ქუვეითი}}<br />'''[[დარი]]:'''<br />{{შილა|ავღანეთი}}<br />{{შილა|პაკისტანი}}<br /> '''[[ტაჯიკური ნინა|ტაჯიკური]]:'''<br />{{შილა|ტაჯიკეთი}}<br />{{შილა|უზბეკეთი}}<br /> დიასპორეფი [[ააშ]]-ს, [[გოართოიანაფილი ომაფე]]ს, [[გერმანია]]ს, [[რუსეთი]]ს, [[ისრაელი|ისრაელს]], [[თურქეთი]]ს, [[სომხეთი]]ს, [[შვედეთი]]ს, [[ინდოეთი]]ს, [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]] | კლასიფიკაცია =[[ინდოევროპული ნინეფი|ინდოევროპული ფანია]] : [[ირანული ნინეფი|ირანული ნოჸელა]] :: ობჟათე-ბჟადალურ-ირანული ნინეფიშ ბუნა | ჭარალუა = [[სპარსული ანბანი|არაბულ-სპარსული]], [[კირილიცა]] ([[ტაჯიკური ანბანი]]) | სტატუსი ={{შილა|ირანი}}<br />{{შილა|ავღანეთი}} ([[დარი]])<br />{{შილა|ტაჯიკეთი}} ([[ტაჯიკური ნინა|ტაჯიკური]]) | კოდეფი = ISO-1: fa<br />ISO-2: per (B); fas (T)<br />ISO-3: fas, prs, pes, tgk | რუკა = | ზჷმა = | ეჭარუა = | კოდი =fa }} [[file:Persian Language Location Map.svg|frameless|right]] '''სპარსული ნინა''' ('''ახალსპარსული ნინა''', '''ფარსი''', <big><big>زبان فارسی</big></big> [zæ'bɒːne fɒːr’siː]) — [[ინდოევროპული ნინეფი|ინდოევრპული ნინეფიშ ფანიაშ]] [[ირანული ნინეფი|ირანული ბუნაშ]] [[ნინა]], ნამუსჷთ დიდარი მიარეოშწანურამი სალიტერატურო ტრადიცია უღუ, ნამუთ იკათუანს მოსოფელიშ ლიტერატურაშ აღიარაფილ შედევრეფს. ნინაქ გიჭყჷ მუჭოთ [[ოშქაშესპარსული ნინა]]შ გოგჷნძარაფაქ [[ირანიშ ისლამიზაცია]]შ ეპოქას, არაბული ეჭოფუეფიშ უკული დო დიდი გოლინა იღვენუ [[არაბული ნინა|არაბულ ნინაქ]]. სპარსული ნინა, კინე ფარსი — [[სპარსალეფი|სპარსალეფიშ]] ნინა. სპარსულწკჷმა ძალამი არხოს რე დარი ანუ ქაბულიშ სპარსული ნინა. თინეფს შქას გიშაკერძაფა ვართფერი შანულამი რე, ლექსიკაშ დონეს. სპარსულიშ დიალექტშა რაგადანა [[ტაჯიკეფი|ტაჯიკეფი ხოლო]] (ქძ. [[ტაჯიკური ნინა]] დო [[დარი]]). ნინა გჷმირინუანს [[სპარსული ჭარალუა|სპარსულ ჭარალუას]], ნამუთ [[არაბული ჭარალუა|არაბულ ჭარალუაშა]] რე გერსხილი. == ლექსიკა == '''ფრაზეფი დო ზიტყვეფი''' * გომორძგუა - Salaam; dorud * ბედინერი ორდას თქვანი მოზოჯუა - Khosh aamadid * მუჭო ზოჯუნთ/რეთ -hale shoma chetore * მარდი/დიდი მარდი - Tashakkor; Motehshakeram * ქო / ვარი - Ba'leh; Balli / Nah; Ne * ქორთხინ - Khahesh mikonam; Balii * ჯგირო/ ჯგირო ორდათ/ ჯგირო ზოჯუნდათ - Khoda hafez ; bedrud '''რიცხუეფი''' * 1 - yek, 2 - do:, 3 - se, 4 - chahar: r, 5 - panj, 6 - shash, 7 - haft, 8 - hasht, 9 - no, 10 - dah == თაშნეშე ქოძირით == * [[ირანისტიკა]] * [[ირანული ნინეფი]] == ლიტერატურა == * [[მარინე მიქაშავიძე|მიქაშავიძე, მარინე]], ნინო რამიშვილი: ''სპარსული ენა: მე-3 კლასი. სწავლების პირველი წელი'', თბილისი: განათლება, [[1983]]. * [[ჯემშიდ გიუნაშვილი|გიუნაშვილი ჯემშიდ]], [[ლილი ჟორჟოლიანი]]: ''სპარსული ენა: მე-3 კლ''. (სწავლების მე-2 წელი), თბილისი: განათლება, [[1986]]. * [[ვლადიმერ ფუთურიძე|ფუთურიძე, ვლადიმერ]]: ''სპარსული ენა: სავარჯიშო მასალა'', ტფილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, ნაკვ. 1, [[1936]]. == რესურსეფი ინტერნეტის == * [http://www.humanities.tsu.ge/bakalavriati%202008/programebi%20-%20iranistika.pdf ქართიშ ივანე ჯავახიშვილიშ ჯოხონობაშ სახენწჷფო უნივერსიტეტიშ ირანისტიკაშ საბაკალავრო პროგრამა (მორჩილი დოხასიათაფა)]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.persianlanguage.ir სპარსული ნინა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080530023943/http://www.persianlanguage.ir/ |date=2008-05-30 }} (სპარს.) * [http://www.jahanshiri.ir/pvc/pvc.php Persian verb conjugator — სპარსული კილოთეფიშ უღლებაშ პროგრამაп] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140719062849/http://www.jahanshiri.ir/pvc/pvc.php |date=2014-07-19 }} {{en}} * [http://www.learn-persian.com დიგურეთ სპარსული ონლაინს] {{en}} * [http://www.easypersian.com/farsi/persian_lessons_archive_1.htm Easy Persian — სპარსული ნინაშ გაკვეთილეფი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120215200402/http://www.easypersian.com/farsi/persian_lessons_archive_1.htm |date=2012-02-15 }} {{en}} * [http://amalgrad.ru/viewforum.php?id=86 სპარსული ნინა AmalGrad.ru-ს ფორუმს] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200115190928/http://amalgrad.ru/viewforum.php?id=86 |date=2020-01-15 }} * [http://www.isa-sari.com/osmanlica/ სპარსული კლავიატურა www.isa-sari.com-ს] * [http://www.corluihl.com/ArabicKeyboard/ArabicKeyboard.htm Пსპარსული კალვიატურა www.corluihl.com-ს] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110708192741/http://www.corluihl.com/ArabicKeyboard/ArabicKeyboard.htm |date=2011-07-08 }} * [http://jamasp.com სპარსული ოგორუე სისტემა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140628134057/http://www.jamasp.com/ |date=2014-06-28 }} * [http://persian-farsi.ucoz.ru Persian — Фарси] — რესურსი, ნამუთ ოწაწჷ [[ირანი|ირანს]] დო სპარსულ ნინას * [http://russian.irib.ir/radioculture/iran/persian-language სპარსული ნინაშ გოკვათილეფი «ფარსი თქვანო»] ვებ-ხასჷლას [http://russian.irib.ir/ რადიო ირანიშ რუსულ ვერსიას] * [http://www.persian-farsi.ru/ სპარსული ლექსიკონი (60 ვთშ. ზიტყვაშე უმოსი)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180207115930/http://persian-farsi.ru/ |date=2018-02-07 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{მერკე}} [[კატეგორია:სპარსული ნინა]] [[კატეგორია:ირანული ნინეფი]] [[კატეგორია:ავღანეთიშ ნინეფი]] [[კატეგორია:ირანიშ ნინეფი]] [[კატეგორია:პაკისტანიშ ნინეფი]] [[კატეგორია:ტაჯიკეთიშ ნინეფი]] 8o6vhzsu05d6dokmdmcfmdlej3bv2dp 0 19017 240319 238730 2025-06-26T22:23:51Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240319 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ქიანა| |ოდაბადური_ჯოხო = [[ფაილი:Monggol ulus.svg|50px]]<br />Монгол Улс <br /> Mongol Uls |ედომუშამი_ჯოხო = მონღოლეთი |ოართე_ჯოხო =მონღოლეთი |შილა = Flag_of_Mongolia.svg |გერბი = State_emblem_of_Mongolia.svg |რუკა = Mongolia (orthographic projection).svg |ჰიმნი = [[მონღოლეთიშ ერუანული ჰიმნი|Монгол Улсын төрийн дуулал]]<br/><center> </center> |დევიზი = |ოფიციალური_ნინეფი =[[მონღოლური ნინა|მონღოლური]] |რელიგია= {{unbulleted list | 51.7% [[ბუდიზმი მონღოლეთის|ბუდიზმი]] | 40.6% [[ვარელიგურობა|ვა რელიგიური]] | 3.2% [[ისლამი მონღოლეთის|ისლამი]] | 2.5% [[მონღოლური შამანიზმი|შამანიზმი]] | 1.3% [[ქირსიანობა მონღოლეთის|ქირსიანობა]] | 0.7% [[რელიგია მონღოლეთის|შხვა]] }} |ნანანოღა= [[ულან-ბატორი]] |latd=47 |latm=55 |latNS=N |longd=106 |longm=53 |longEW=E |უდიდაში_ნოღა =ულან-ბატორი, [[ერდენეტი]], [[დარჰანი]] |თარობაშ_ტიპი = [[უნიტარული სახენწჷფო|უნიტარული]] [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა|გვერდო საპრეზიდენტო რესპუბლიკა]]<ref name="IDEA">{{Cite web |last=Odonkhuu |first=Munkhsaikhan |author-link=<!-- Munkhsaikhan Odonkhuu --> |date=12 February 2016 |title=Mongolia: A Vain Constitutional Attempt to Consolidate Parliamentary Democracy |url=http://www.constitutionnet.org/news/mongolia-vain-constitutional-attempt-consolidate-parliamentary-democracy |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160225144740/http://www.constitutionnet.org/news/mongolia-vain-constitutional-attempt-consolidate-parliamentary-democracy |archive-date=February 25, 2016 |access-date=21 February 2016 |website=ConstitutionNet |publisher=[[International Institute for Democracy and Electoral Assistance|International IDEA]] |quote=Mongolia is sometimes described as a semi-presidential system because, while the prime minister and cabinet are collectively responsible to the SGKh, the president is popularly elected, and his/her powers are much broader than the conventional powers of heads of state in parliamentary systems. |df=mdy-all}}</ref> |ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[მონღოლეთიშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] |ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[უხაანგიინ ხურელსუხი]] |ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[მონღოლეთიშ პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]] |ლიდერიშ_ჯოხო_2 =[[ლუვსანნამსრაინი ოიუნ-ერდენე]] |ლიდერიშ_ტიპი_3 = |ლიდერიშ_ჯოხო_3 = |ლიდერიშ_ტიპი_4 = |ლიდერიშ_ჯოხო_4 = |სახენწჷფოშ ტიპი = |მიკოღანკუა = |ოფიციალური ჸოფირება 1 = |ოფიციალური თარიღი 1 = |ოფიციალური ჸოფირება 2 = |ოფიციალური თარიღი 2 = |ოფიციალური ჸოფირება 3 = |ოფიციალური თარიღი 3 = |ოფიციალური ჸოფირება 4 = |ოფიციალური თარიღი 4 = |რანგი_ფართობით = 18-ო |ფართობი =1,564,116 |წყარი_% =0.67<ref name="cia">{{Cite web |title=Mongolia |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/mongolia/ |access-date=August 9, 2015 |website=The World Factbook |publisher=CIA |df=mdy-all |archive-date=9 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109221145/https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/mongolia |url-status=live}}</ref> |ოეგებიე_მახორობა =3,504,741 |ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 131-ა |მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2023<ref>{{cite web|url=https://1212.mn/en/dissemination/73110203 | title=MONGOLIAN STATISTICAL INFORMATION SERVICE}}</ref> |მახორობაშ_ცენზი = |მახორობაშ_ცენზი_წანას = |მახორობაშ_მეჭედალა = 2.24 |მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = |ედპ_ppp_წანა = 2023 |ედპ_ppp = {{ძინა}} $52.989 მილიარდი<ref name="IMFWEO.MN">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=948,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2020&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Mongolia) |publisher=[[International Monetary Fund]] |date=10 October 2023 |access-date=16 October 2023}}</ref> |ედპ_ppp_რანგი = 124-ა |ედპ_ppp_ართ_მახორუშე ={{ძინა}} $15,087<ref name="IMFWEO.MN" /> |ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 103-ა |აგი ={{ძინა}}0.741 |აგი_ტენდენცია = |აგი_კატეგორია = <font color="green">მაღალი</font> |აგი_რანგი =96-ა |აგი_წანა =2022 |ვალუტა= [[მონღოლური ტუგრიკი|ტუგრიკი]] |ვალუტაშ_კოდი =MNT |ქიანაშ_კოდი =MN |ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[UTC+8:00]] ([[UTC+7:00]]¹) |ზარხულიშ_ბორჯი = |cctld = [[.mn]] |ოტელეფონე_კოდი =+976 |ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა= |სქოლიო= ¹კანკალე რეგიონს რე [[UTC+7:00]] ბორჯიშ ზონა }} '''მონღოლეთი'''{{efn|{{lang-mn|Монгол Улс|Mongol Uls}}; [[მონღოლური ჭარალუა]]: {{MongolUnicode|ᠮᠤᠩᠭᠤᠯ}} {{MongolUnicode|ᠤᠯᠤᠰ}}, {{IPA|mn|mɔŋɢəɮ ʊɮs}}, {{transliteration|Mong|moŋɣol ulus}}; [[აიოწორი თანგუა|აიწ.]] „მონღოლური ერი“ ვარ-და „მონღოლეთიშ სახენწჷფო“<br/>{{IPAc-en|audio=En-us-Mongolia.ogg|m|ɒ|ŋ|ˈ|ɡ|oʊ|l|i|ə}} {{respell|mong|GOH|lee|ə}}}} [[ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი სახენწჷფოეფი|ზუღაშა გიშალიშ უღვენი სახენწჷფო]] [[ბჟაეიოლი აზია|ბჟაეიოლ აზიას]], ნამუსჷთ ოორუეშე უხურგანს [[რუსეთი]], ობჟათშე, ბჟაეიოლშე დო ბჟადალშე — [[ჩინეთი|ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკა]]. ქიანაშ ფართობი რე 1,564,116 კმ² 3.5&nbsp;მილიონიანი მახორობათ, ნამუშით მოსოფელს არძაშე თხიტხას დოხორელი სუვერენული სახენწჷფო რე. მონღოლეთი მოსოფელს არძაშე უკაბეტაში ზუღაშ კარშა გიშალიშ უღვენი სახენწჷფოეფი რე, ნამუთ ვამძღჷ [[უგნურთუმუ ანდოგანი|ინოხვილერი ზუღას]], ტერიტოირიაშ უმენტაშობა უკებჷ დოლოამი [[სტეპი|სტეპეფს]], ოორუეშე დო ბჟადალშე გვალეფს, ობჟათეშე — [[გობიშ ტიოზი]]ს. [[ულან-ბატორი]] — ქიანაშ ნანანოღა დო [[მონღოლეთიშ ნოღეფიშ ერკებული|უკაბეტაში ნოღა]], სოდე ქიანაშ მახორობაშ დოხოლაფირო გვერდი ოხორანს. თეხანური მონღოლეთიშ ტერიტორიას გამაგენდეს შხვადოშხვა [[გეგია სახენწჷფო]], თინეფს შქას [[ხუნუ]], [[სიანბეი]], [[ჟუჟანიშ სახაკანო]], [[თურქეფიშ სახაკანო]], [[მაჟირა ბჟაეიოლი თურქეფიშ სახაკანო]], [[უიღურეფიშ სახაკანო]] დო შხვ. [[1206]] წანას, [[ჩინგიზ-ყაენი|ჩინგიზ-ყაენქ]] ქუდარსხჷ [[მონღოლეთიშ იმპერია]], ნამუქჷთ ისტორიას გჷნირთუ უკაბეტაში მოხურგე ოსქირონე იმპერიათ. ჩინგიზ-ყაენიშ მოთა [[ყუბილაი|ყუბილაი-ყაენქ]] ქჷდიჸუნუ [[დინოხოლენი ჩინეთი]] დო ქუდარსხჷ [[იუანიშ დინასტია]]. იუანიშ აკოცჷმაშ უკული, [[მონღოლეფი|მონღოლეფქ]] დირთეს მონღოლეთშა დო მაახალეს დინოხოლენი მოზოგ-მოზოგური კონფლიქტეფი, [[დაიან-ყაენი]]შ დო [[ტუმენ ზასაგტ ყაენი]]შ ბორჯიშ მოხ. [[XVI ოშწანურა]]ს, მონღოლეთის [[ბუდიზმი|ტიბეტური ბუდიზმიქ]] მადჷ, ნამუშ უკული გეგნოდჷ [[მანჯურეფი]]შით დჷნარსხუებუ [[ცინიშ დინასტია]]ს, ნამუქთ [[XVII ოშწანურა]]ს ქიანა მუშ აკოდგინალუაშა გენშეჸონუ.[[XX ოშწანურა]]შ დაჭყაფუშო, ქიანაშ ძინათებული ქომოლი მახორობაშ მეხოლაფირო ნასუმოსი ბუდისტი ბერი რდჷ.<ref>Michael Jerryson, ''Mongolian Buddhism: The Rise and Fall of the Sangha,'' (Chiang Mai: Silkworm Books, 2007), 89.</ref><ref>{{Cite web |title=Mongolia – Religion |url=http://asia.isp.msu.edu/wbwoa/east_asia/mongolia/religion.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315082839/http://asia.isp.msu.edu/wbwoa/east_asia/mongolia/religion.htm |archive-date=March 15, 2015 |access-date=January 24, 2015 |website=Michigan State University |df=mdy-all}}</ref> [[1911]] წანას, ცინიშ დინასტიაშ აკოცჷმაშ უკული, მონღოლეთიშ [[მონღოლეთიშ რევოლუცია (1911)|ზოხორინალა გჷმაცხადუ]] დო [[1921]] წანას ფაქტიური [[მონღოლეთიშ რევოლუცია (1921)|ზოხორინალა მიპალჷ ჩინეთიშ რესპუბლიკაშე]]. თე მოლინაშე ჭიჭე ხანიშ უკული, ქიანაქ [[სხუნუეფიშ რსხუ]]შ [[სატელიტი სახენწჷფო]]თ გჷნირთუ. [[1924]] წანას გიჭყჷ [[მონღოლეთიშ ოკათე რესპუბლიკა]]ქ მუჭოთ [[სოციალისტური სახენწჷფო]].<ref name="Sik">{{Cite book |last=Sik |first=Ko Swan |url=https://books.google.com/books?id=H1ecjepq80QC&pg=PA39 |title=Nationality and International Law in Asian Perspective |year=1990 |isbn=9780792308768 |page=39 |publisher=Martinus Nijhoff Publishers |access-date=2013-06-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904002110/https://books.google.com/books?id=H1ecjepq80QC&pg=PA39 |archive-date=September 4, 2015 |url-status=live |df=mdy-all}}</ref> [[1989]] წანაშ ანტიკომუნისტური [[1989 წანაშ რევოლუციეფი|რევოლუციაშ]] უკული, 1990-იანი წანეფიშ დაჭყაფუს მონღოლეთის მოხვადჷ თინჩალი [[მონღოლეთიშ დემოკრატიული რევოლუცია|დემოკრატიული რევოლუციაქ]]. თეს მაჸუნუ [[ანდაპარტიული სისტემა]]ქ, [[1992]] წანაშ ახალი [[კონსტიტუცია]]ქ დო რთულას, მარა იშენით გინულაქ [[საბაზარო ეკონომიკა]]შა. მახორობაშ დოხოლაფირო 30% მეჸუნს გეგია ვარ-და გვერდო გეგია რინაშ წესის; მეცხენობა ჯვეშობურო სქიდჷ კულტურაშ უგურთუ ნორთო. [[ბუდიზმი]] უმენტაშობაშ (51,7%) რელიგია რე, ვარელიგიური მახორობა (40,6%) მაჟირა უკაბეტაშ ბუნა რე. [[ისლამი]] სიკაბეტათ მასუმა რელიგური გემაჸვენჯობა რე (3,2%), სოდე უმენტაშო აკოდვალირი რე ეთნიკურო [[ყაზახეფი|ყაზახეფით]]. ქიანაშ მენმოღალეეფიშ უმენტაშობა რე ეთნიკურო მონღოლი, მახორობაშ დოხოლაფირო 5% აკმადგინანა ყაზახეფი, [[ტუვალეფი]] დო შხვა ეთნიკური უჭიჭაშობეფი, ნამუეფჷთ გიშაკერზაფილო ოხორანა ქიანაშ ბჟადალი რეგიონეფს. მონღოლეთი გეჸვენჯი ერეფოშქაშე ორგანიზაციეფიშ მაკათური რე: [[გოერო]], [[აზიაშ წოროხანდაშ დიალოგი]], [[ბუნა 77|G77]], [[აზიაშ ინფრასტრუქტურული საინვესტიციო ბანკი]], [[უგინობირაფუობაშ ყარაფი]] დო [[ნატო-შ გალენური ურთიართობეფი#მონღოლეთი|NATO-შ გლობალური პარტნიორალა]]. [[1997]] წანას, ქიანქ ქაკათჷ [[მოსოფელიშ სავაჭრე ორგანიზაცია]]ს დო ოცადჷ მუში კათაფაშ გოძინას რეგიონალურ ეკონომიკური დო სავაჭრე ბუნეფს.<ref name="cia" /> == თაშნეშე ქოძირით == * [[მონღოლეფი]] * [[აიმაკი|მონღოლეთიშ აიმაკეფი]] * [[მონღოლეთიშ იმპერია]] * [[ჩინგის ხანი|ჩინგის ხანი]] * [[მონღოლეფიშ პატჷნალა საქორთუოს]] * [[მონღოლეთიშ პარლამენტი]] * [[მონღოლეთიშ პრეზიდენტი]] * [[მონღოლეფიშ მინოკათინეფი საქორთუოშა]] * [[გობიშ ტიოზი]] == რესურსეფი ინტერნეტის == {{commons|Mongolia|მონღოლეთი}} * [http://www.mongoliatourism.gov.mn/ სათარობო ტურისტული საიტი (ინგ.)] {{Webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20081025161139/http%3A//www.mongoliatourism.gov.mn/ |date=2008-10-25 }} * [http://archive.travel.ru/mongolia/ ტურისტული საიტი მონღოლეთშე (რუს.)] * [http://www.worlds.ru/asia/mongolia/ მონღოლეთი www.worlds.ru-ს (რუს.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150618042011/http://www.worlds.ru/asia/mongolia/ |date=2015-06-18 }} * [http://www.pmis.gov.mn/indexeng.php სათარობო საიტი (ინგ.) (მონღ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081101215553/http://www.pmis.gov.mn/indexeng.php/ |date=2008-11-01 }} * [http://www.bluepeak.net/mongolia/gobi.html გობიშ ტიოზი (ინგ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090205133908/http://bluepeak.net/mongolia/gobi.html |date=2009-02-05 }} * [http://www.oneearthadventures.com/gobi/ გობიშ ტიოზი დო მოგვალრზენარეფი გობიშ ტიოზის (ინგ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090307030305/http://www.oneearthadventures.com/gobi/ |date=2009-03-07 }} * [http://www.bluepeak.net/mongolia/ulaanbaatar.html ულან-ბატორი (ინგ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150510142442/http://www.bluepeak.net/mongolia/ulaanbaatar.html |date=2015-05-10 }} * [http://www.photius.com/countries/mongolia/national_security/mongolia_national_security_the_armed_forces.html მონღოლეთიშ აკოანჯარაფილი ნძალეფი (ინგ.)] * [http://www.fsmitha.com/h3/h11mon.htm ჩინგის ხანი დო [[მონღოლეფი]] (ინგ.)] * [http://www.accd.edu/sac/history/keller/mongols/empsub1.html ჩინგის ხანი (ინგ.)] * [http://www.indexmundi.com/mongolia/life_expectancy_at_birth.html ღურა, ბადება დო შხვა (ინგ.)] * [http://economy.alumnieeni.com/mongolia_pop_pop2.asp დემოგრაფია (ინგ.);(რუს.);(ფრანგ.);(იტალ.)დო შხვ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305002739/http://economy.alumnieeni.com/mongolia_pop_pop2.asp |date=2016-03-05 }} * [http://www.indexmundi.com/mongolia/infant_mortality_rate.html ბაღანეფიშ ღურა (ინგ.)] * [http://countrystudies.us/mongolia/37.htm მონღოლეთიშ მახორობა (ინგ.)] * [http://www.nomadicexpeditions.com/ მოგვალრზენობა (ინგ.)] * [http://www.e-mongol.com/mongolia_nomadiclife.htm მოგვალრზენობა 1 (ინგ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150617025553/http://www.e-mongol.com/mongolia_nomadiclife.htm |date=2015-06-17 }} * [http://www.bluepeak.net/mongolia/steppe.html მონღოლეთიშ სტეპი (ინგ.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090201024704/http://bluepeak.net/mongolia/steppe.html |date=2009-02-01 }} * [http://www.mongolaltai.ru/ შარალუა მონღოლეთის (ინგ.)]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.legendtour.ru/rus/mongolia/ulaanbaatar/ulaanbaatar.shtml ულან-ბატორი (რუს.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140802001839/http://www.legendtour.ru/rus/mongolia/ulaanbaatar/ulaanbaatar.shtml |date=2014-08-02 }} * [http://demoscope.ru/weekly/2002/055/analit02.php მონღოლეთიშ მახორობაშ მუდანობაშ რკება. РИА "Новости"-ის ჟურნალისტიშ სტატია (რუს.)] * [http://www.altaimongolia.ru/people.html მონღოლეთიშ მახორობა (რუს.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090413092347/http://altaimongolia.ru/people.html |date=2009-04-13 }} * [http://www.tourua.com/ru/maps/world_maps/info-79.html მონღოლეთიშ რუკა შხვადოშხვა მეღანკუეფით (რუს.)] * [http://www.tursvodka.ru/countries/mongolia/map/ მონღოლეთიშ რუკა Google-ის დო შხვადოშხვა მუნაჩემეფი (რუს.)] * [http://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/629186 მონღოლეთიშ გეოგრაფია (რუს.)] * [http://owasia.ru/208.html მონღოლეთიშ ისტორია (რუს.)] ==კომენტარეფი== <references group="კომ."/> == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{მერკე}} {{აზიაშ ქიანეფი}} [[კატეგორია:მონღოლეთი|*]] [[კატეგორია:აზიაშ ქიანეფი]] [[კატეგორია:გოეროშ მაკათური სახენწჷფოეფი]] 3bt7gpdgrritw7a9xqyu07cv3bs00za 0 19226 240335 207139 2025-06-27T10:10:59Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240335 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დოხორინი |სტატუსი = [[ფაილი:Capital city marker.svg|25px|ნანანოღა]] |მარგალური ჯოხო = თეირანი |ოდაბადური ჯოხო =تهران |ქიანა = ირანი |დუდალაშ თუდო = ნანანოღა |პანორამა =Tehran skyline- Alborz Mountains on background-20150401.jpg |პანორამაშ სიგანა = |მუკნაჭარა =თეირანიშ მიოჯინეფი |შილა = |შილმუკნაჭ = |გერბი = |გერბმუკნაჭ = |გერბიშ სიგანა = |შილაშ სიგანა = |ჩარჩო = |ქიანაშ რუკა2 = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა2 = |მუკნაჭარა2= |lat_dir = N|lat_deg= 35|lat_min= 41|lat_sec=46.28 |lon_dir = E|lon_deg= 51|lon_min= 25|lon_sec=22.66 |CoordAddon = type:city(40361)_region: |CoordScale = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა =250 |ქიანაშ რუკა= |რეგიონიშ რუკაშ ზჷმა = 200 |რეგიონიშ რუკა= |რაიონიშ რუკაშ ზჷმა = |რეგიონიშ ტიპი = |რეგიონი = |რეგიონი ცხირს = |დინოხოლენი დორთუალა = |რაიონიშ ტიპი = |რაიონი = |მადუდეშ ტიპი = მერი |მადუდე = მოჰამედ ბაყირ ყალიბაფი |დორსხუაფაშ თარიღი = |მაართა შინუა = |წოხოლენი ჯოხოეფი = |სტატუსი-შე = |ფართობი = 686 |სიმაღალაშ ტიპი= |დოხორინიშ ცენტრიშ სიმაღალა= 1,200 |კლიმატი= |ოფიციალური ნინა= |მახორობა = 7,705,036 |ეჭარუაშ წანა = 2006 |მეჭედალა = 11,360.9 |აგლომერაცია = |ერუანული აკოდგინალუა = |ორწუმობური აკოდგინალუა = |ეთნოქორონიმი = |ბორჯიშ ორტყაფუ = +3:30 |DST = |ოტელეფონე კოდი = |ოფოსტე ინდექსი = |ოავტომობილე კოდი= |საიტი = www.tehran.ir |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Tehran |add1n= |add1= }} '''თეირანი''' ({{lang-fa|تهران}} — {{IPA|[tʰehˈɾɒ:n]}}, სალ. {{IPA|[tʰehˈɾu:n]}}) — [[ირანი]]შ [[ნანანოღა]] დო უდიდაში ნოღა, თაშნეშე [[აზია|აზიაშ]] ართ-ართი უდიდაში ნოღა. კინ თე ჯოხოდვალაშ მაღვენი [[თეირანი (ოსტანი)|ოსტანიშ]] ადმინისტრაციული ცენტრი რე, [[ირანი|ქიანაშ]] პოლიტიკური, ეკონომიკური, სატრანსპორტო დო კულტურული ცენტრი. ნოღა იდვალუაფუ ქიანაშ ოორუეშე, [[ელბურსიშ ქჷნდჷრი]]შ ოსხირს, [[ზუღაშ დონე|ზუღაშ დონეშე]] ოშქაშეთ 1200 მ სიმაღალას, [[დემავენდი]]შ გვალაშ კართეს. [[კასპიაშ ზუღა|კასპიაშ ზუღაშ]] წყარპიჯიშ ობჟათეშე 90 კმ-ს. ნოღაშ ოორუე რაიონეფი ზუღაშ დონეშე 2000 მ-შახ იდვალუაფუ, ობჟათე ელახიანი ნორთი მეჭედელო აპონუ [[დაშტე-კავირი]]შ ტიოზის. [[კლიმატი]] სუბტროპიკული რე, კონტინენტური. გიშეგორუაფუ ერუანული დო კონფესიონალური აკოდგინალუაშ მიარეფერუამობათ. ნოღაშ თარ მახორობას აკმადგინანა [[სპარსელეფი]], [[აზერბაიჯანარეფი]] დო [[მაზენდანერეფი]]. თარი რელიგია რე [[ისლამი]]. თეშ მოხ, თეირანს იშაყარუ შხუ ერუანული დო რელიგიური უმორჩილობეფი — [[სომეხეფი]], [[ასურალეფი]], [[ქურთეფი]], [[ურიეფი]], [[ბაჰაელეფი]] დო [[ზოროასტრიალეფი]]. თეირანიშ მახორობა (ნოღაშ გოხოლუეფწკჷმა ართო) 13 მილიონ ადამიერშე უმოსი რე. == დომაჸალაფირი ნოღეფი == * {{Flagicon|რუსეთი}} [[მოსკოვი]]<ref>[https://web.archive.org/web/20090105114236/http://el.mos.ru/cgi-bin/pbl_web?vid=2&osn_id=0&id_rub=2368&news_unom=35877 "Тверская 13" 4.12.04]. el.mos.ru (რუსულად)</ref> * {{Flagicon|თურქეთი}} [[სტამბოლი]] * {{Flagicon|ობჟათე კორეა}} [[სეული]] * {{Flagicon|ჩინეთი}} [[პეკინი]]<ref>{{cite web|last=Goldkorn |first=Jeremy |url=http://www.danwei.org/archives/001506.html |title=Tehran-Beijing direct flights? |publisher=Danwei.org |date= |accessdate=2012-05-21}}</ref> * {{Flagicon|ვენესუელა}} [[კარაკასი]] * {{Flagicon|ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკა}} [[პრეტორია]]<ref>{{cite web|url=http://www.dfa.gov.za/foreign/Multilateral/profiles/persian.htm |title=Gulf Region |publisher=Dfa.gov.za |date= |accessdate=2012-05-21}}</ref> * {{Flagicon|ააშ|}} [[ლოს-ანჯელესი]] * {{Flagicon|გოართოიანაფილი ომაფე|}} [[ლონდონი]] * {{Flagicon|ფილიპინეფი}} [[მანილა]]<ref>{{cite web|url=http://www.manila.gov.ph/localgovt.htm#sistercities|title=Sister Cities of Manila|publisher=[[copyright|©]] 2008–2009 [http://www.manila.gov.ph/ City Government of Manila]|accessdate=2009-09-02}}</ref> * {{Flagicon|ბელარუსი}} [[მინსკი]]<ref>{{cite web|url=http://minsk.gov.by/ru/org/?k_org=3604&mode=doc&doc=3604_2_a&lang=eng |title=Каталог организаций — Минский городской исполнительный комитет |publisher=Minsk.gov.by |date= |accessdate=2010-09-25}}</ref> * {{Flag icon|კუბა}} [[ჰავანა]]<ref>{{cite web|url=http://www.payvand.com/news/01/mar/1053.html |title=Tehran, Havana named sister cities |publisher=Payvand.com |date=2006-11-22 |accessdate=2011-03-15}}</ref> * {{Flagicon|არაბეფიშ გოართოიანაფილი საამიროეფი}} [[დუბაი]]<ref>{{cite web|url=http://www.dubaicityguide.com/site/features/index.asp?id=3149 |title=Special Features: Dubai's sister cities |publisher=Dubai City Guide |date= |accessdate=2012-05-21}}</ref> == რესურსეფი ინტერნეტის == {{Commons|Tehran}} * [http://maps.google.com/maps?q=Tehran%20Google%20maps&rls=com.microsoft:en-us&ie=UTF-8&oe=UTF-8&startIndex=&startPage=1&um=1&sa=N&tab=wl Google Map: Tehran] * [http://en.tehran.ir/ Tehran Municipality website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170503163727/http://en.tehran.ir/ |date=2017-05-03 }} * [http://www.tehrangis.com/ Tehran Geographic Information Center] * [http://www.tehrantraffic.com/ Tehran Traffic Control Center] * [http://www.avval.ir/ Official Tehran Yellow pages (Ketabe Avval)]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.tehranimages.org/ Tehranimages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121114074909/http://tehranimages.org/ |date=2012-11-14 }} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{მერკე}} {{აზიაშ ნანანოღეფი}} [[კატეგორია:თეირანი|*]] [[კატეგორია:ირანიშ ნოღეფი]] [[კატეგორია:აზიაშ ნანანოღეფი]] bk9qs4t30q936cqzxz4opdv93bfiiin 0 19452 240317 233791 2025-06-26T18:44:27Z Stepan Sychev (Baldi) 19770 240317 wikitext text/x-wiki [[File:Қазақстан қалалары.svg|thumb|800px|left|ყაზახეთიშ ოლქეფი დო კაბეტი ნოღეფი]] {{-}} გიმე მოჩამილი რე ყაზახეთიშ თი ნოღეფიშ ერკებული, ნამუშ მახორობა 50 000 ადამიერშე უმოსი რე. ნოღეფიშ ჯოხოდვალეფქ, კინოხიან ოშწანურას, დითირუ, ზოხოთ მიარეშა. {| class="wikitable" style="background: #F7F7F7" border=0 |----- ! style="width:50px" | სიმბოლო ! style="width:100px" | ჯოხოდვალა&nbsp;[[მარგალური ნინა|მარგალურო]] ! style="width:100px" | ჯოხოდვალა&nbsp;[[ყაზახური ნინა|ყაზახურო]] ! style="width:100px" | კინოხიანი ჯოხოდვალა ! style="width:55px" | ნოღათ გჷმიცხადჷ ! style="width:70px" | მახ. 1979 წანას ! style="width:70px" | 1989 ! style="width:70px" | 1999 ! style="width:70px" | ბოლო ეჭარუა <small>(2008)</small> ! style="width:50px" | სტატუსი {{ref|status}} ! [[ყაზახეთიშ ოლქეფი|ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Coat of arms of Aktau.svg|30px|center]] | [[აქთაუ]] | Ақтау | შევჩენკო | 1963 | align=right | 0 | align=right | 159245 | align=right | 143396 | align=right | 180373 | align=center| 2 | [[მანგისთაუშ ოლქი]] |-style="height:60px" | [[File:Aktobe_seal_-_2.png|30px|center]] | [[აქტობე]] | ''Ақтөбе'' | აკტუბისნკი | 1880 | align=right | 190569 | align=right | 253532 | align=right | 253088 | align=right | 285507 |align=center | 2 | [[აქტობეშ ოლქი]] |- style="height:60px" | [[File:NewGerb Almaty 2010.jpg|30px|center]] | [[ალმათი]] | |''Алматы'' | ვერნიი ალმა-ათა, | 1867 | align=right | 909644 | align=right | 1127884 | align=right | 1129356 | align=right | 1328362 | align=center| 1 | ''ნანანოღა 1929 - 1997'' წანეფს |-style="height:60px" | [[File:Arkalyk seal.png|30px|center]] | [[არყალიყი]] | ''Арқалық'' | | 1965 | align=right | 47963 | align=right | 62367 | align=right | 45700 | align=right | 56614 | align=center| 4 | [[კოსტანაიშ ოლქი]] |-style="height:60px" | [[File:Novi gerp.jpg|30px|center]] | [[ასტანა]] | ''Астана'' | აკმოლა, აკმოლინსკი, ცელინოგრადი, ნურსულთანი | 1831 | align=right | 233638 | align=right | 277365 | align=right | 312965 | align=right | 389189 |align=center| 1 | [[ნანანოღა]] |-style="height:60px" | [[File:Coat of arms of Atyrau.svg|30px|center]] | [[ატირაუ]] | ''Атырау'' | გურიევი | 1885 | align=right | 130916 | align=right | 149261 | align=right | 142497 | align=right | 158308 | align=center | 2 | [[ატირაუშ ოლქი]] |-style="height:60px" | [[File:Coat of arms Baikonur.svg|30px|center]]|| [[ბაიკონური]] || ''Байқоңыр'' || ლენინსკი || 1969|| align=right | || align=right | 74700|| align=right |60200 || align=right |59452 || align=center|1|| |----- style="height:60px" | [[File:Coats_of_arms_of_Balqash.png|30px|center]] || [[ბალხაში]] || ''Балқаш'' || ||1937 || align=right |78145 || align=right |86742 || align=right |81100 || align=right |86897 || align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Seal Zhezkazgan.png|30px|center]]|| [[ჟეზყაზღანი]] || ''Жезқазған'' || ჯეზყაზღანი|| 1954|| align=right |89200 || align=right |107053 || align=right |103400 || align=right |112154|| align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Seal of Karaganda, Kazakhstan.png|30px|center]]|| [[ყარაღანდა]] || ''Қарағанды'' || || 1934 || align=right |571877 || align=right |507318 || align=right |436864 || align=right |451800 || align=center|2 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Герб Кентау.png|30px|center]] || [[ქენთაუ]] || ''Кентау'' || || 1955|| align=right |62991 || align=right |63784 || align=right |58100 || align=right |60799 || align=center|4 || [[ობჟათე ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Kyzylorda coat-of-arms.png|30px|center]] || [[ყიზილორდა]] || ''Қызылорда'' || || 1867 || align=right |156128 || align=right |150425 || align=right |157364 || align=right |182929 || align=center|2 || [[ყიზილორდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Kokshetau seal.png|30px|center]] || [[ქოქშეთაუ]] || ''Көкшетау'' || ქოქჩეთავი ||1862 || align=right |103162 || align=right |135424 || align=right |123389 || align=right |132753 || align=center|2 || [[აკმოლიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Kostanay city seal.gif|30px|center]]|| [[კოსტანაი]] || ''Қостанай'' || კუსტანაი || 1893 || align=right |164500 || align=right |223558 || align=right |221429 || align=right |249395 || align=center|2 || [[კოსტანაიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | || [[ჟანაოზენი]] || ''Жаңаөзен'' || ნოვი-უზენი ||1968 || align=right |34000 || align=right |48300 || align=right |51100 || align=right | 60796 || align=center|3 || [[მანგისთაუშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |[[File:Герб Павлодара.png|30px|center]] || [[პავლოდარი]] || ''Павлодар'' || || 1861 || align=right |272895 || align=right |329681 || align=right |320400 || align=right |354809|| align=center|2 || [[პავლოდარიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |[[File:Seal Petropavl.png|30px|center]] || [[პეტროპავლი]] || ''Петропавл'' || Petropavlovsk || 1807 || align=right |206559 || align=right |239606 || align=right |216300 || align=right |208547 || align=center|2 || [[ოორუე ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Ridder, Kazakhstan CoA.jpg|30px|center]]|| [[რიდერი (ყაზახეთი)|რიდერი]] || ''Риддер'' || || 1934 || align=right |68135 || align=right |68730 || align=right |56269 || align=right |54252 || align=center|3 || [[ბჟაეიოლი ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |[[File:Герб Сарани.png|30px|center]] || [[სარანი (ყაზახეთი)|სარანი]] || ''Сараң'' || || 1954 || align=right |54878 || align=right |63900 || align=right |48500 || align=right |49082 || align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Coats of arms of Satpayev.PNG|30px|center]] || [[სატპაევი (ნოღა)|სატპაევი]] || ''Сәтбаев'' || || 1973 || align=right |48700 || align=right |59343 || align=right |62900 || align=right |73874 || align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |[[File:Semey Seal.png|30px|center]] || [[სემეი]] || ''Семей'' || ალაშ-ყალა, სემიპალატინსკი || 1782 || align=right |282574 || align=right |317112 || align=right |292500 || align=right |312136 || align=center|3 || [[ბჟაეიოლი ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | || [[სტეფნოგორსკი]] || ''Степногорск '' || || 1964 || align=right |46700 || align=right |63300 || align=right |50900 || align=right |47705 || align=center|3 || [[აკმოლის ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Taldykorgan seal.png|30px|center]]|| [[თალდიყორღანი]] || ''Талдықорған'' || ||1944 || align=right |87948 || align=right |118623 || align=right |107100 || align=right |114728 || align=center|2 || [[ალმათიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Seal Taraz.png|30px|center]]|| [[ტარაზი]] || ''Тараз'' || ტალასი, ჟამბილი, ულიე-ატა || <small>[[ჯვეში მოსოფელი|ანტიკური ეპოქა]]</small>|| align=right |263793 || align=right |303961 || align=right |330125 || align=right |398233 || align=center|2 || [[ჟამბილიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |[[File:Coat of arms of Temirtau.svg|30px|center]] || [[თემირტაუ]] || ''Теміртау'' || || 1945 || align=right |213026 || align=right |213551 || align=right |181800 || align=right |179520 || align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | || [[თურქესტანი]] || ''Түркістан'' || || <small>[[ძველი მსოფლიო|ანტიკური ეპოქა]]</small>|| align=right |66741 || align=right |77692 || align=right |87600 || align=right |109673 || align=center|3 || [[ობჟათე ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Oral seal.svg|30px|center]]|| [[ორალი (ნოღა)|ორალი]] || ''Орал'' || ურალსკი ||1613 || align=right |167352 || align=right |199522 || align=right |212900 || align=right |255489 || align=center|2 || [[ბჟადალი ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Oskemen seal.jpg|30px|center]]|| [[ოსკემენი]] || ''Өскемен'' || უსტ-კამენოგორსკი || 1868 || align=right |274287 || align=right |322221 || align=right |310950 || align=right |344421 || align=center|2 || [[ბჟაეიოლი ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Шымкент.png|30px|center]] || [[შიმქენთი]] || ''Шымкент'' || ჩიმქენთი || <small>[[შქა ოშწანურეფი]]</small> || align=right |321535 || align=right |380091 || align=right |390200 || align=right |454583 || align=center|2 || [[ობჟათე ყაზახეთიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Coat of arms of Shahtinsk.png|30px|center]] || [[შაჰთინსკი]] || ''Шахтинск'' || || 1961 || align=right |50382 || align=right |65600 || align=right |54800 || align=right |54748 || align=center|3 || [[ყარაღანდიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | || [[შუჩინსკი]] || ''Щучинск'' || || 1939 || align=right | || align=right |55500 || align=right |47900 || align=right |50128 || align=center|4 || [[აკმოლიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" | [[File:Ekibastuz seal.png|30px|center]]|| [[ექიბასტუზი]] || ''Екібастуз'' || || 1957 || align=right |65871 || align=right |135006 || align=right |137200 || align=right |158165 || align=center|3 || [[პავლოდარიშ ოლქი]] |----- style="height:60px" |} {{reflist}} ==რესურსეფი ინტერნეტის== * [http://archive.is/20130105211602/http://www.world-gazetteer.com/s/p_kz.htm Map] {{ევროპაშ ქიანეფიშ ნოღეფიშ ერკებული}} {{აზიაშ ქიანეფიშ ნოღეფიშ ერკებული}} [[კატეგორია:ყაზახეთიშ ნოღეფი| ]] [[კატეგორია:ნოღეფიშ ერკებული ქიანეფიშ მეჯინათ|ყაზახეთი]] mi5adbr6aj7sd5tkoyom4xr2ow7ewkb 0 22266 240324 238320 2025-06-27T02:24:37Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240324 wikitext text/x-wiki '''უპანიშადეფი''' (სანსკრ. उपनिषद्) — ჯვეშინდური რელიგიურ-ფილოსოფიური ხასიათიშ ტრაქტატეფი. წჷმარინუანს [[ვედეფი]]შ ნორთის დო ოხუ [[ინდუიზმი]]შ წიმინდე ნაჭარეფს. თის თარო გოსხუნილი რე [[ფილოსოფია]], [[მედიტაცია]] დო ღორონთიშ ორთა. იკოროცხუ, ნამჷ-და უპანიშადეფს იდვალუაფუ ვედეფიშ თარი არსი. თეშენ, თის, თაშნეშე „ვედანტას“ უძახუნა (ვედეფიშ ოთებუეს) დო თინეფი წჷმარინუანს ვედანტური ინდუიზმიშ ოსხირს. უპანიშადეფი თარო ეთმეჭარუნს რსული ჭეშმარიტაფაშ უპიჯალე ასპექტის. == ლიტერატურა == * Овсянико-Куликовский Д. Н., Религия индусов в эпоху вед, в сборнике: Избр. труды русских индологов-филологов, М., 1962 * Сыркин А. Я., Некоторые проблемы изучения упанишад, М., 1971 * С. Радхакришнан, Индийская философия, том 1, Москва. 1956. * Фалев Е. В. Некоторые спорные места Иша Упанишады // Философские науки. — 2003. — № 1. — С.110-124. * Посова Т. К., Чижикова К. Л. Краткий каталог индийских рукописей Института востоковедения РАН М.:Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 1999.С.48. * Шептунова И. И. Скрытое в камне: космогония «Вастусутра-упанишады» // Религия и искусство. Материалы научной конференции в Гос. институте искусствознания 19 21 мая 1997 года. / Рос. акад. театрального искусства, Гос. ин-т искусствознания, Науч. совет по историко-теоретическим проблемам искусствознания отделения литературы и языка Рос. акад. наук; науч. ред. И. П. Ильин. М.: изд-во «ГИТИС», 1998. С. 226 242. == რესურსეფი ინტერნეტის == * [http://illuminati.ge/?p=8099 უპანიშადეფი] * [http://www.nplg.gov.ge/ec/ka/cart/catalog.html?udc=233-247 უპანიშადეფი] * [http://carant.in/search.php?q=%E1%83%A3%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98&page=test_page3 უპანიშადეფი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305151658/http://carant.in/search.php?page=test_page3&q=%e1%83%a3%e1%83%9e%e1%83%90%e1%83%9c%e1%83%98%e1%83%a8%e1%83%90%e1%83%93%e1%83%94%e1%83%91%e1%83%98 |date=2016-03-05 }} * [http://wikisource.org/wiki/उपनिषद् Devanagari text in Wikisource] * [http://www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil.htm#Upan GRETIL] * [http://www.sriaurobindoashram.info/Contents.aspx?ParentCategoryName=_StaticContent/SriAurobindoAshram/-09%20E-Library/-01%20Works%20of%20Sri%20Aurobindo/-12_The%20Upanishad_Volume-12 Sri Aurobindo, ''The Upanishads''] ;რუსული ნოთანგუეფი * Упанишады: В 3 т. — Москва: «Наука». Главная редакция восточной литературы. Научно издательский центр «Ладомир», 1991. * Т. 1 : Брихадараньяка упанишада. — 1991. ISBN 5-86218-006-0 ISBN 5-86218-007-9 * Т. 2 : Упанишады. — 1991. ISBN 5-86218-005-2 ISBN 5-86218-007-9 * Т. 3 : Чхандогья упанишада. — 1991. ISBN 5-86218-004-4 ISBN 5-86218-007-9 * [http://www.aquarium.ru:8080/misc/pdf/katha_upanishad_full.html კათჰა-უპანიშადი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207063450/http://www.aquarium.ru:8080/misc/pdf/katha_upanishad_full.html |date=2008-12-07 }} ბორის ბორისიშ სქი გრებენშიკოვიშ ნოთანგუ ბუნა აკვარიუმიშ საიტის * [http://upanishad.ru/ იშავასია-უპანიშადი(იშა-უპანიშადი)] ბ.ვ.მარტინოვიშ ნოთანგუს * [http://vyasa.ru/books/?id=676 იშა-უპანიშადი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081219190400/http://www.vyasa.ru/books/?id=676 |date=2008-12-19 }} ბჰაკტივედანდა სვამი პრაბჰუპადაშ კომენტარეფით * [http://upanishads.ru/ უპანიშადეფიშ 71 ტექსტი] ;ინგლისური ნოთანგეფი * [http://www.virtuescience.com/upanishads.html The Upanishads Translated and Commentated by Swami Paramananda From the Original Sanskrit Text] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150328221053/http://www.virtuescience.com/upanishads.html |date=2015-03-28 }} * [http://www.bharatadesam.com/spiritual/upanishads/aitareya_upanishad.php 11 principal Upanishads with translations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101205122146/http://www.bharatadesam.com/spiritual/upanishads/aitareya_upanishad.php |date=2010-12-05 }} * [http://sanskrit.gde.to/doc_upanishhat/ Upanishads at Sanskrit Documents Site] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060907124847/http://sanskrit.gde.to/doc_upanishhat/ |date=2006-09-07 }} * [http://www.tititudorancea.org/z/vedanta.htm Upanishads and other Vedanta texts] * [http://www.sankaracharya.org Translations of principal Upanishads] * [http://vedabase.net/iso/en Ishopanishad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080131134948/http://vedabase.net/iso/en |date=2008-01-31 }} {{ინდუიზმი}} [[კატეგორია:უპანიშადეფი| ]] [[კატეგორია:ინდუიზმი]] brilp5flwzcfvx5g70sz1g84jmhs0e8 0 26217 240334 227791 2025-06-27T09:26:57Z CommonsDelinker 2867 Replacing Coat_of_Arms_of_Maglobek_(SVG).svg with [[File:Coat_of_arms_of_Maglobek.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR4|Criterion 4]] (harmonizing names of file set)). 240334 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დოხორინი |სტატუსი = ნოღა |მარგალური ჯოხო = მალგობეკი |ოდაბადური ჯოხო ={{lang-inh|МагӀалбике}} |ქიანა = რუსეთი |დუდალაშ თუდო = |პანორამა =Малгобек.jpg |პანორამაშ სიგანა = |მუკნაჭარა = |შილა = Flag of Malgobek (SVG).svg |შილმუკნაჭ = |გერბი =Coat of arms of Maglobek.svg |გერბმუკნაჭ = |გერბიშ სიგანა = |შილაშ სიგანა = |ჩარჩო = |ქიანაშ რუკა2 = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა2 = |მუკნაჭარა2= |lat_dir =N |lat_deg =43 |lat_min =31 |lat_sec = 00 |lon_dir =E |lon_deg =44 |lon_min =35 |lon_sec =00 |CoordAddon = type:city(40361)_region: |CoordScale = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა = |ქიანაშ რუკა= |რეგიონიშ რუკაშ ზჷმა = |რეგიონიშ რუკა= |რაიონიშ რუკაშ ზჷმა = |რეგიონიშ ტიპი = |რეგიონი = ინგუშეთი |რეგიონი ცხირს = |დინოხოლენი დორთუალა = |რაიონიშ ტიპი = |რაიონი = |მადუდეშ ტიპი = |მადუდე = |დორსხუაფაშ თარიღი = 1934 |მაართა შინუა = |წოხოლენი ჯოხოეფი = ვოზნესენსკოე |სტატუსი-შე = 1939 |ფართობი = |სიმაღალაშ ტიპი= |დოხორინიშ ცენტრიშ სიმაღალა=409 |კლიმატი=[[ზჷმიერი კლიმატი|ზჷმიერი]] |ოფიციალური ნინა= |მახორობა = 36 114 |ეჭარუაშ წანა = 2016 |მეჭედალა = |აგლომერაცია = |ერუანული აკოდგინალუა = [[ინგუშეფი]], [[ჩეჩენეფი]], [[რუსეფი]] |ორწუმობური აკოდგინალუა =[[ისლამი|მუსულმანი]]-[[სუნიზმი|სუნიტეფი]], [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელეფი]] |ეთნოქორონიმი =მალგობეკარეფი |ბორჯიშ ორტყაფუ = +3 |DST = |ოტელეფონე კოდი = +7 8734 |ოფოსტე ინდექსი = 386300-386302, 386304 |ოავტომობილე კოდი=06 |საიტი = www.malgobek.ru/ |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Malgobek |add1n= |add1= }} '''მალგობეკი''' ({{lang-inh|МагӀалбике}}<ref>Оздоев И. А. Русско-ингушский словарь: 40 000 слов / Под. ред. Ф. Г. Оздоевой, А. С. Куркиева. — М.: Русский язык, 1980. — 832 с. — С. 831</ref>) — [[ნოღა]] [[რუსეთი]]შ [[ინგუშეთი]]შ რესპუბლიკას. [[მალგობეკიშ რაიონი]]შ ადმინისტრაციული ცენტრი. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{მერკე-რუსეთი}} [[კატეგორია:ინგუშეთიშ ნოღეფი]] n3k5rnnrl6bte412jvzr4jn05kl3dyg 0 31321 240320 233902 2025-06-26T22:30:39Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240320 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ართული |ოდაბადური ჯოხო = {{lang-ru|Мурманская область}} |მარგალური ჯოხო = მურმანსკიშ ოლქი |პანორამა = Kandalaksha Bay.jpg |შილა = Flag of Murmansk Oblast.svg |გერბი = Герб Мурманской области.svg |ქიანა = რუსეთი |ჰიმნი = |სტატუსი =[[რუსეთიშ ფედერალური მონწყუალა|ფედერაციაშ სუბიექტი]] |მიშმურს = [[ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალური ოკრუგი|ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალურ ოკრუგშა]] |ფორჷნს = |ნანანოღა= [[მურმანსკი]] |შხუ ნოღა = მურმანსკი |შხუ ნოღეფი= [[აპატიტი]], [[სევერომორსკი]] |თარიღი = |მადუდე ='''გუბერნატორი''':<br>ანდრეი ჩიბისი |მადუდე 2 = |ედპ =445,8 მლრდ რუბ. |ედპ წანა= 2017 |ედპ აბანი =39-ა |ედპ აშმ = 590,0 ვთშ. რუბ. |ნინა =[[რუსული ნინა|რუსული]] |ნინეფი = |მახორობა ={{რკება}} 741 511 |ეჭარუაშ წანა =2020 |აბანი მახორობათ =61-ა |ერუანული აკოდგინალუა = |მეჭედალა =2,12 |კონფესია = |ფართობი =144 902 |აბანი ფართობით =23-ა |ფართობიშ პროცენტი = |მაქსიმალური სიმაღალა = |ოშქაშე სიმაღალა = |მინიმალური სიმაღალა = |განედი = |გრძედი = |რუკა= Map of Russia - Murmansk Oblast (2008-03).svg |ბორჯიშ ორტყაფუ= [[UTC+3]] |აბრევიატურა = RU-MUR |ISO = |FIPS= |ოტელეფონე კოდი = |ოფოსტე ინდექსეფი = |ინტერნეტ-დომენი = |ოავტომობილე ონომერე შანეფი = |საიტი =https://gov-murman.ru/ |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Murmansk Oblast |პარამეტრი1 = |მიკოღანკუა = }} '''მურმანსკიშ ოლქი''' ({{lang-ru|Мурманская область}}) — [[რუსეთი]]შ ფედერაციაშ [[რუსეთიშ ფედერაციაშ ოლქეფი|სუბიექტი]], ნამუთ ქიანაშ [[ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალური ოკრუგი]]შ აკოდგინალუაშა მიშმურს. ოლქიქ [[1938]] წანაშ [[28 მესი|28 მესის]] დირსხჷ. ოლქიშ ადმინისტრაციული ცენტრი — [[მურმანსკი]]. == გეოგრაფია == მურმანსკიშ ოლქი იდვალუაფჷ [[კოლიშ ჩქონი|კოლიშ ჩქონს]], [[ჩე ზუღა]]შ დო [[ბარენციშ ზუღა]]შ წყარპიჯის. ოლქის ობჟათეშე უხურგანს [[კარელიაშ რესპუბლიკა|კარელია]], ბჟადალშე — [[ნორვეგია]] დო [[ფინეთი]]. == მახორობა == [[2002]] წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით, ოლქის ოხორანდჷ: * [[რუსეფი]] — 760 862 (85,2 %). * [[უკრაინალეფი]] — 56 845 (6,4 %) * [[ბელარუსეფი]] — 20 335 (2,3 %) * [[თათარეფი]] — 7944 (0,9 %) * [[კარელიარეფი]] — 2203 (0,2 %) * [[საამეფი]] — 1769 (0,2 %) * [[ფინარეფი]] — 426 (0,05 %) == რესურსეფი ინტერნეტის == {{Commonscat|Murmansk Oblast}} * [http://www.gov-murman.ru/ Правительство Мурманской области. Официальный портал органов исполнительной власти] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127032238/http://www.gov-murman.ru/ |date=2020-11-27 }} * [http://murmansk.news-city.info/docs/ Законодательство Мурманской области] * [http://www.xibiny.ru/ru/ информационный сервер Мурманской области]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&id=51 Мурманская область в справочнике-каталоге «Вся Россия»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080102223646/http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&id=51 |date=2008-01-02 }} * [http://atlas.socpol.ru/portraits/murm.sHTML Обзор состояния социальной сферы Мурманской области, на сайте НИСПа] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161207055723/http://atlas.socpol.ru/portraits/murm.sHTML |date=2016-12-07 }} * [http://www.region51.com/ Информационный портал Мурманской области] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071110230141/http://region51.com/ |date=2007-11-10 }} * [http://www.4erdak.ru/ Молодежный портал Мурманской области] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090312042008/http://www.4erdak.ru/ |date=2009-03-12 }} * [http://www.b-port.com/ Информационное агентство Мурманской области b-port.com] {{მერკე-რუსეთი}} {{რუსეთიშ ფედერაციაშ სუბიექტეფი}} {{ოორუე-ბჟადალიშ ფედერალური ოკრუგი}} [[კატეგორია:რუსეთიშ ფედერაციაშ ოლქეფი]] auywp570bpw49iron8dmku8c9i6sjq0 0 33574 240329 149799 2025-06-27T03:38:56Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240329 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ართული |ოდაბადური ჯოხო = {{lang-de|Zürich}}, {{lang-fr|Zurich}}; {{lang-it|Zurigo}}; {{lang-rm|Turitg}} |მარგალური ჯოხო = <big>ციურიხიშ კანტონი</big> |პანორამა = Zürichsee - Uetliberg IMG 0833.JPG |შილა =Flag of Canton of Zürich.svg |გერბი = Zurich-coat of arms.svg |ქიანა = შვეიცარია |ჰიმნი = |სტატუსი =კანტონი |მიშმურს = |ფორჷნს = 12 ოლქის |ნანანოღა= [[ციურიხი]] |შხუ ნოღა = |შხუ ნოღეფი= |თარიღი = 1351 |მადუდე = |მადუდე 2 = |ედპ = |ედპ წანა= |ედპ აბანი = |ედპ აშმ = |ნინა =გერმანული |ნინეფი = |მახორობა ={{ძინა}}1 504 346 |ეჭარუაშ წანა = |აბანი მახორობათ =2017 |ერუანული აკოდგინალუა = |მეჭედალა =814,72 |კონფესია = |ფართობი =1 729 |აბანი ფართობით =7-ა |ფართობიშ პროცენტი = |მაქსიმალური სიმაღალა =1 292 |ოშქაშე სიმაღალა = |მინიმალური სიმაღალა =332 |განედი = |გრძედი = |რუკა= Karte Lage Kanton Zürich 2015.png |ბორჯიშ ორტყაფუ= CET |აბრევიატურა = ZH |ISO = CH-ZH |FIPS= |ოტელეფონე კოდი = |ოფოსტე ინდექსეფი = |ინტერნეტ-დომენი = |ოავტომობილე ონომერე შანეფი = ZH |საიტი =http://www.zh.ch |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Canton of Zurich |პარამეტრი1 = |მიკოღანკუა = }} '''ციურიხი''' ({{lang-de|Zurich}}) — [[კანტონი (ადმინისტრაციული ართური)|კანტონი]] [[შვეიცარია]]ს, ნამუთ ქიანაშ ოორუე-ბჟაეიოლ ნორთის იდვალუაფჷ. კანტონიშ ნანანოღა - [[ციურიხი]]. ოფიციალური ნინა [[გერმანული ნინა|გერმანული]] რე, მარა კათა აბანობურ შვეიცარიულ გერმანულ დიალქეტშა რაგადანს. შვეიცარიაშ კონფედერაციას ციურიხიშ კანტონქ [[1351]] წანას აკათჷ. კანტონი [[ალპეფი]]შ ოორუეშე იფვალუაფჷ. ოორუეშე უხურგანს [[შაფჰაუზენიშ კანტონი]], ბჟადალშე — [[აარგაუშ კანტონი|აარგაუშ]], ობჟათეშე — [[ცუგიშ კანტონი|ცუგიშ]] დო [[შვიციშ კანტონი|შვიციშ]], ბჟაეიოლშე - [[თურგაუშ კანტონი|თურგაუშ]] დო [[სანქტ-გალენიშ კანტონი|სანქტ-გალენიშ კანტონეფი]]. კანტონიშ ტერიტორიას იდვალუაფჷ [[ციურიხიშ ტობა|ციურიხიშ ტობაშ]] უდიდაში ნორთი. კანტონიშ ფართობი 1 728,8 კმ² რე, სოიშე 43,4% [[ოფუტეშ მეურნალა|ოფუტეშ მეურნალაშო]] გჷმოდირთჷ, 30,7% ტყალამი რე. ტერიტორიაშ უდიდაშ ნორთის აკმადგინანს წყარმერჩხე წყარმალუეფიშ ლეხერეფი, ნამუეფჷთ წყარმალუ [[რაინი|რაინს]] ინმაკათჷნა. [[2017]] წანაშ მუნაჩემეფით, [[მახორობა]] 1 504 346 ადამიერს აკმადგინანდჷ დო თინეფიშ უმენტაში (83,4%) [[გერმანული ნინა|გერმანულნინამი]] რე. კანტონიშ დიხეფიშ უდიდაში ნორთი უდუმუშებჷ რე, მარა კანტონიშ ტერიტორია ვა რე მერჩქინელი ოფუტე-ომეურნე აკანო. ირდიხას გოვითარაფილი რე მანუფაქტურა. უწმოხ შანულამი რდჷ [[აბრეშუმი]]შ დო ბამბეშ წარმაფა, მარა ასე თარი აქცენტი გჷნოღალირი რე მანქანა-დჷნადგარეფიშ დო ქარღადიშ წარმაფაშა. ეკონომიკაშა დიდი თია მიშმუღჟ მორჩილ დო ოშქაშე ზჷმაშ კომპანიეფს. ნოღა [[ციურიხი]] ართ-ართი შანულამი ობანკე-ოდაზღვე ცენტრი რე. კანტონიშ სხუნუ 180 მაკათურშე აკმოდირთჷ, ნამუსჷთ 4 წანაშ ხანით გიშმაგორჷნა. კანტონი 12 ოლქო დო 171 მუნიციპალიტეტო რე დორთილი. == რესურსეფი ინტერნეტის == *{{Official website|http://www.zh.ch}} {{de icon}} *[http://www.statistik.admin.ch/stat_ch/ber00/ekan_zh.htm ოფიციალური სტატსიტიკა] *[http://www.zurichtourism.ch Zürich Tourism] *[http://www.greaterzuricharea.ch Greater Zurich Area] *http://tages-anzeiger.ch/dyn/news/zuerich/620957.html{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[კატეგორია:შვეიცარიაშ კანტონეფი]] ogiil6v060xgxwuccb39zyanzeokj2e 0 34247 240330 240261 2025-06-27T03:56:38Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240330 wikitext text/x-wiki [[File:Kerouac by Palumbo 2 (cropped).png|მინი|ჯეკ კერუაკი]] '''ჟან-ლუი ლებრის დე კერუაკი''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] Jean-Louis Lebris de Kérouac; დ. [[12 მელახი]], [[1922]], ლოუელი, [[მასაჩუსეტსი]] — ღ. [[21 გჷმათუთა]], [[1969]], სენტ-პიტერსბერგი, [[ფლორიდა]]) — [[ამერიკალეფი|ამერიკალი]] [[ჭარუ]] დო [[ნოველისტი]], [[ბიტნიკეფი]]შ ართ-ართ დჷმარსხუაფალი. ==რესურსეფი ინტერნეტის== * [http://kerouac.net/ Kerouac.net]—An introduction to the life and work of Jack Kerouac, and the deep impact he had on our society and culture. * [http://findingaids.cul.columbia.edu/ead/nnc-rb/ldpd_4078982/ Jack Kerouac Papers] at the Rare Book & Manuscript Library at Columbia University * [http://www.beatbookcovers.com/kercomp/index.htm The Kerouac Companion]—The definitive key to the 600+ characters in Kerouac's novels. * [https://web.archive.org/web/20191018215350/https://podcasts.apple.com/ca/podcast/sur-les-traces-de-kerouac/id943523913 ''sur-les-traces-de-kerouac''] Radio documentary on Radio-Canada (2015) * [https://books.apple.com/ca/book/sur-les-traces-de-kerouac/id932063600 ''sur-les-traces-de-kerouac''] ebook by Gabriel Anctil & Marie-Sandrine Auger * [https://rose.library.emory.edu/ Stuart A. Rose Manuscript, Archives, and Rare Book Library], Emory University: [http://pid.emory.edu/ark:/25593/b7298 Jack Kerouac collection, 1950-1978]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://rose.library.emory.edu/ Stuart A. Rose Manuscript, Archives, and Rare Book Library], Emory University: [http://pid.emory.edu/ark:/25593/f7wxb Jack and Stella Sampas Kerouac papers,1940-1994]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://rose.library.emory.edu/ Stuart A. Rose Manuscript, Archives, and Rare Book Library], Emory University: [http://pid.emory.edu/ark:/25593/q4krs John Sampas collection of Jack Kerouac material, circa 1900-2005]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[კატეგორია:ამერიკალეფი]] [[კატეგორია:ამერიკალი ჭარუეფი]] [[კატეგორია:ამერიკალი ნოველისტეფი]] [[კატეგორია:დუნაბადი 1922]] [[კატეგორია:ნაღურა 1969]] {{მერკე}} 8kutiloc6tjd739n8n02j1dlvjb862m 0 34430 240331 158741 2025-06-27T04:49:34Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240331 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დოხორინი |სტატუსი = პროვინციული შანულობაშ ნოღა |მარგალური ჯოხო = ჰუჰ-ჰოტო |ოდაბადური ჯოხო ={{lang-zh|呼和浩特}}<br>{{lang-mn|ᠬᠥᠬᠡᠬᠣᠲᠠ}} |ქიანა = ჩინეთი |დუდალაშ თუდო = |პანორამა =Hohhot Montage.png |პანორამაშ სიგანა = |მუკნაჭარა = |შილა = |შილმუკნაჭ = |გერბი = |გერბმუკნაჭ = |გერბიშ სიგანა = |შილაშ სიგანა = |ჩარჩო = |ქიანაშ რუკა2 = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა2 = |მუკნაჭარა2= |lat_dir = N |lat_deg =40 |lat_min =48 |lat_sec = 54 |lon_dir = E |lon_deg = 111 |lon_min = 39 |lon_sec = 47 |CoordAddon = type:city(40361)_region: |CoordScale = |ქიანაშ რუკაშ ზჷმა =300 |ქიანაშ რუკა= |რეგიონიშ რუკაშ ზჷმა = 300 |რეგიონიშ რუკა= |რაიონიშ რუკაშ ზჷმა = |რეგიონიშ ტიპი = ჩინეთიშ ადმინისტრაციული დორთუალა{{!}}ავტონომიური რაიონი |რეგიონი = დინოხოლენი მონღოლეთი |რეგიონი ცხირს = |დინოხოლენი დორთუალა = |რაიონიშ ტიპი = |რაიონი = |მადუდეშ ტიპი = |მადუდე = ჰე ჰაიდუნი |დორსხუაფაშ თარიღი = 1580 |მაართა შინუა = |წოხოლენი ჯოხოეფი = |სტატუსი-შე = |ფართობი = 17 186,12 |სიმაღალაშ ტიპი= |დოხორინიშ ცენტრიშ სიმაღალა=1067 |კლიმატი= |ოფიციალური ნინა= |მახორობა = 2,866,615 |ეჭარუაშ წანა = 2012 |მეჭედალა = 170 |აგლომერაცია = |ერუანული აკოდგინალუა = |ორწუმობური აკოდგინალუა = |ეთნოქორონიმი = |ბორჯიშ ორტყაფუ =+8 |DST = |ოტელეფონე კოდი = +86 471 |ოფოსტე ინდექსი = 010000 |ოავტომობილე კოდი=蒙A |საიტი = www.huhhot.gov.cn |კატეგორია ვიკიოწკარუეს =Hohhot |add1n= |add1= }} '''ჰუჰ-ჰოტო''', ''ხუხე-ხაოტო'' ({{lang-zh|呼和浩特}}; {{lang-mn|хөхэхота, {{MongolUnicode|ᠬᠥᠬᠡᠬᠣᠲᠠ}} ''Kökeqota''}}) — [[ნოღა]] [[ჩინეთი|ჩინეთის]], [[დინოხოლენი მონღოლეთი|დინოხოლენი მონღოლეთიშ ავტონომიური რეგიონიშ]] ადმინისტრაციული ცენტრი, ოორუე ჩინეთიშ ართ-ართი შანულამი ნოღა, ოტრანსპორტე პუნქტი პეკინ-ბაოტოუშ რკინაშარას, ოავტომობილე რზეფიშ ნკსქვი, შხუ [[ხერეჭუა|ინდუსტრიული]] ცენტრი. ჰუჰ-ჰოტოშ მახორობა 2,866,615 (2012) ადამიერს აკმადგინანდჷ, მარა ნოღაშ ადმინისტრაციულ ხურგეფს 3 მილიონშახ ადამიერი ოხორანს. ნოღა თე მაძირაფალით დინოხოლენი მონღოლეთიშ მაჟირა ნოღა რე [[ბაოტოუ]]შ უკული. მახორობაშ დახე 10% [[მონღოლეფი]] რე. ნოღა უწმოხ ჩინებული რდჷ, მუჭოთ '''გუისუი''' ({{lang-zh|歸綏|p=Gūisūi}}, [[პინ-ინი]] Gūisūi), გორკვიაფილი პერიოდი რე, მუთ ისტორიული ჯოხო დირთინჷნ, [[მონღოლური ნკნა|მონღოლურაო]] ჰუჰე-ჰოტა ლენ ნოღას შანენს. == რესურსეფი ინტერნეტის == {{Commonscat-inline|Hohhot}} * [http://www.huhhot.gov.cn/ ოფიციალური ვაბ-ხასჷლა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050418033524/http://www.huhhot.gov.cn/ |date=2005-04-18 }} '''(ჩინური)''' ** [http://mgl.huhhot.gov.cn/ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231231160210/http://mgl.huhhot.gov.cn/ |date=2023-12-31 }} '''(მონღოლური)''' [[კატეგორია:ჩინეთიშ ნოღეფი]] dfjgn98mp0t3ndzbb7kc1z2bhl9m05n 0 37929 240328 182355 2025-06-27T03:13:37Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240328 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მენცარი | ჯოხო = ჩარლზ გეშკე | ოდაბადური ჯოხო = [[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] Charles Geschke | ფოტო =Charles Geschke photo.png | სიგანა =250პქ | მუკნაჭარა = | დაბადებაშ თარიღი = {{დაბადებაშ თარიღი|11|9|1939}} | დაბადებაშ აბანი = [[კლივლენდი]], [[ოჰაიო]], [[ააშ]] | ღურაშ თარიღი = {{ღურაშ თარიღი დო ხანი|2021|4|16|1939|9|11}} | ღურაშ აბანი = [[ლოს-ალტოსი (კალიფორნია)|ლოს-ალტოსი]], [[კალიფორნია]], ააშ | მენოღალობა = {{შილა|ააშ}} | ომენცარე სფერო = [[ინფორმატიკა]] | მუშობაშ აბანი = [[Adobe Inc.]]<br>[[ჯონ კეროლიშ უნივერსიტეტი]] | ალმა-მატერი = [[ქსავიეშ უნივერსიტეტი]]<br>[[კარნეგი-მელონიშ უნივერსიტეტი]] | ომენცარე ხემანჯღვერი = უილიამ ვულფი | ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი = | ჩინებული რე მუჭოთ = | ჯილდოეფი დო პრემიეფი =[[ტექნოლოგიაშ დო ინოვაციაშ ერუანული მენდალი]] (2008)<br>[[მარკონიშ პრემია]] (2010) | ხეშმოჭარუა = | სიგანა = | საიტი = }} '''ჩარლზ მეთიუ "ჩაკ" გეშკე''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] Charles Matthew "Chuck" Geschke; დ. [[11 ეკენია]], [[1939]], [[კლივლენდი]], [[ოჰაიო]], [[ააშ]] — ღ. [[16 პირელი]], [[2021]], [[ლოს-ალტოსი (კალიფორნია)|ლოს-ალტოსი]], [[კალიფორნია]], ააშ) — [[ამერიკალეფი|ამერიკალი]] [[ინფორმატიკა|ინფორმატიკოსი]] დო [[ბიზნესმენი]]. ==ბიოგრაფია== ჩარლზ გეშკექ დებადჷ ოჰაიოშ შტატიშ ნოღა კლივლენდის. გურაფულენდჷ ქსავიეშ უნივერსიტეტის, სოდეთ მიპალუ მენცარობაშ ბაკალავრიშ დო მაგისტრიშ ხარისხი. 1963-1968 წანეფს გეშკე მათემატიკას ოგურუანდჷ ჯონ კეროლიშ უნივერსიტეტის. ოდოქტორე დისერტაცია თხილუ ინფორმატიკას, 1972 წანას, [[კარნეგი-მელონიშ უნივერსიტეტი]]ს, უილიამ ვულფიშ ხემანჯღვერობათ. გურაფაშ თებაშ უკული გეშკე მუშენდჷ Xerox-იშ პალო-ალტოშ რკვიებეფიშ ცენტრის (PARC). ჸათე კომპანიას მუშობაშ ბორჯის გეშკექ დო [[ჯონ უორნოკი]]ქ აკადგინეს კომპიუტერული ნინა [[Interpress]]. 1982 წანას გეშკექ დო უორნოკიქ, უორნოკიშ გარაჟის, დარსხუეს კომპანია [[Adobe Inc.]]. 1986-1994 წანეფს გეშკე რდჷ კომპანიაშ ოპერატიული იფიცერი, 1998-2000 წანეფს პრეზიდენტი. 1992 წანას გეშკექ დო უორნოკიქ დარსხუეს კომპიუტერული დოკუმენტაციაშ [[PDF]] ფორმატი. ჩარლზ გეშკე რდჷ შხვადოშხვა პრემიეფიშ დო ჯილდოეფიშ ლაურეატი. 1999 წანაშე გეშკე რდჷ გჷმმათვალარი ტექნიკაშ ასოციაციაშ მაკათური. 2006 წანას გეშკექ, უორნოკიწკჷმა ართო მიპალუ ამერიკული ელექტრონული ასოციაციაშ მენდალი. 2008 წანას ააშ-იშ პრეზიდენტიქ [[ბარაკ ობამა]]ქ გეშკეს გინოჩჷ [[ტექნოლოგიაშ დო ინოვაციაშ ერუანული მენდალი]]. 2010 წანას გეშკექ მიპალუ [[მარკონიშ პრემია]]. ჩარლზ გეშკე რდჷ ინჟინერიაშ ერუანული აკადემიაშ, ამერიკაშ ხელუანობეფიშ დო მენცარობეფიშ აკადემიაშ დო ამერიკაშ ფილოსოფიური ჯარალუაშ მაკათური. ჩარლზ გეშკექ ღურუ 2021 წანაშ 16 პირელს, კიბოთ. ==რესურსეფი ინტერნეტის== * [https://web.archive.org/web/20061006224528/http://www.computerhistory.org/events/hall_of_fellows/geschke/ Biography at Computer History Museum] * [https://web.archive.org/web/20121216134008/http://www.adobe.com/aboutadobe/pressroom/executivebios/charlesgeschke.html Biography on Adobe Web site] * [http://knowledge.wharton.upenn.edu/article.cfm?articleid=2038 Driving Adobe: Co-founder Charles Geschke on Challenges, Change and Values] interview of Charles Geschke's roles in Adobe *[http://media.cleveland.com/university-heights/photo/10739270-small.jpg Image of Charles Geschke] *[https://apps.dtic.mil/sti/citations/AD0762621 Online Copy of Geschke's PhD Thesis] *[https://dblp.org/pid/g/CharlesMGeschke.html Publications] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210420203112/https://dblp.org/pid/g/CharlesMGeschke.html |date=2021-04-20 }} on DBLP *[https://dl.acm.org/profile/81100125322 Profile] at the ACM Digital Library [[კატეგორია:ამერიკალეფი]] [[კატეგორია:ამერიკალი ინფორმატიკოსეფი]] [[კატეგორია:დუნაბადი 1939]] [[კატეგორია:ნაღურა 2021]] ilvolxgl7d6uochx32691e37kh9b38m 0 38175 240321 219985 2025-06-27T00:08:43Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240321 wikitext text/x-wiki '''რენტგენული ასტრონომია''' ([[ინგლისური ნინა|ინგლ.]] X-ray astronomy) — [[ასტრონომია]]შ დისციპლინა, ნამუთ გურაფულენს [[ასტრონომიული ობიექტი|ასტრონომიული ობიექტეფიშ]] [[რენტგენული გჷმოჩხორიაფა|რენტგენულ გჷმოჩხორიაფაშ]] დო თიშ ძირაფას დო რკვიებაშ მეთოდეფს. ასტრონომიული ობიექტეფიშ რენტგენული გჷმოჩხორიაფა [[დიხაუჩა]]შ [[ატმოსფერო]]ს დინუ, ჸათეშ გეშათ საჭირო რე ინსტრუმენტეფიშ, მაგალთო ტელესკოპეფიშ, რაკეტეფით ვარდა სატელიტეფით გიშაჸონაფა უშორაშ სიმაღალაშა, სოდეთ ჸათე ინსტრუმენტეფს შეულებჷ გჷმოჩხორიაფაშ დაფიქსირაფა დო რკვიება. ==ქოძირით თაშნეშე== * [[რენტგენული ტელესკოპი]] ==რესურსეფი ინტერნეტის== {{Commons category|X-ray astronomy}} * [http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/headates/how_many_xray.html How Many Known X-Ray (and Other) Sources Are There?] * [http://heasarc.gsfc.nasa.gov/cgi-bin/Tools/high_energy_source/high_energy_source.pl Is My Favorite Object an X-ray, Gamma-Ray, or EUV Source?]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.wikisky.org/ X-ray all-sky survey on WIKISKY] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161018201326/http://www.wikisky.org/ |date=2016-10-18 }} * Audio – Cain/Gay (2009) [http://www.astronomycast.com/astronomy/ep-135-x-ray-astronomy/ Astronomy Cast] – X-Ray Astronomy [[კატეგორია:რენტგენული ასტრონომია]] {{მერკე}} ps6cu0trxiqsfkwf1189792vzuxwsd4 0 38658 240322 210869 2025-06-27T00:18:06Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240322 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Mummified victims of the Rwandan genocide (1994) at Murambi Technical School.gif|thumb|გენოციდიშ ნაკიბირეფი, გინოღალირი ნ. მურამბაშ სკოლას]] '''რუანდაშ გენოციდი''' — მასობური ჸვილუა-ჟილიტუა [[რუანდა]]ს (რესპუბლიკა ცენტრალურ [[აფრიკა]]ს, [[გერმანია|გერმანიაშ]] ჸოფირი [[კოლონია]]), ნამუშ ბორჯისჷთ 100 დღაშ გოძვენას, [[1994]] წანაშ [[6 პირელი|6 პირელშე]] თიმ წანაშ კვირკვეშ შხვა რიცხუეფშახ, დოხოლაფირო 800 000-შე 1 071 000-შახ ადამიერქ იჸუ გოჭყვიდილქ [[ჰუტუ]]შ ტომიშ ექსტერმისტული ბუჯგუეფიშით. გენოციდიშ ნაკიბირეფი თარი [[ტუტსი (კათა)|ტუტსიშ]] ეთნიკური ბუნაშ წჷმმარინაფალეფი დო ზჷმიერო მორინელი ჰუტუშ ტომალეფი რდეს. ისტორიაშა რუანდაშ გენოციდიქ გენშართ ვა ხვალე მუჭოთ თეჯგურა კუნტა პერიოდის ჸვილირი ადამიერეფიშ რიცხუთ, თაშნეშე [[გოერო]]შ დო ბჟადალიშ ქიანეფიშ ვა ადეკვატურო დოგვიანაფილი გამაშ გეშა. თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და წიმიწორეთ რდჷ ჩინებული დოგეგმილი ჸვილუა-ჟილიტუაშ გეშა, აკა სახენწჷფოს თეშ აწმარენჯი ვართ პროტესტი გუმუხანტუ დო ვართ მუთუნნერი ზჷმეფი მეუღებჷ. [[1993]] წანაშ გერგობათუთას, გოეროქ ქჷდარსხუ ორგანიზაცია [[უნიმარი (UNIMAR)|UNIMAR]]-ი (გოართოიანაფილი ერეფიშ რუანდაშ მოხვარაშ მისია), თიშ გეშა,ნამჷ-და შეუსრულებუდუკო თი ოთინჩალე ხეკულუა, ნამუთ [[1993]] წანაშ [[4 მარაშინათუთა]]ს რუანდაშ პარტიეფს შქას დიდვინჷნ, [[ტანზანია|ტანზანიაშ]] ნოღა [[არუშა|არუშას]]. ორგანიზაციას მანდატიქ მეუჭყორდჷ [[1996]] წანას. გოეროს ვემუჩამჷ ნება/დავალება UNIMAR-იშო, ნამჷ-და გენოციდიშ დოჭყაფაშეხ გუკეთებუდკო პრევენცია დო ვართ უკული მეუღებჷნა ზჷმეფი, ნამჷ-და აკა ადამიერიშ თელარა ვარა გინუსქილადუდესკონ. [[გოერო]]შ მისიაა მადუდე რდჷ კანადარი გენერალ-ლეიტენანტი [[რომეო დალერი]]. გენოციდიშ დოჭყაფაშახ მუსხირენ მარაშ კინოხ, გოეროს წჷმარინეს ანგარიშეფი ჰუტუშ ბუჯგუაშ აკოანჯარაფაშ დო გეგმეფიშ გეშა, გოეროს შური ვამუკვირჷ თე ჩინებეფშა დო ვარი თქუ პრევენციული ღონისძიებეფიშ მანჯებაშენ. დალერიშ ანდაშიანი გორთხილაფაშ უმკუჯინალო, გეაროქ გუხურგჷ ოთინჩალე მისიაშ წჷმმარინაფალეფს კონფლიქტიშა კათაფა. გენოციდიქ გეთუ, მუჟანსჷთ [[ტუტსი (კათა)|ტუტსიშ ტომიშ]] ბუჯგუაქ, [[რუანდაჭ პატრიოტული ფრონტი|რუანდაშ პატრიოტულ ფრონტიქ]], ნამუსჷთ დუდენდჷ [[პოლ კაგამე]], ჰუტუშ თარობა გეგმარაგჷ დო ხეშა ქეშეჸოთჷ ხემანჭუაფა. ოში ვითოშობათ ჰუტუქ გეგნორთჷ ბჟაეიოლ [[ზაირი|ზაირშა]] (ასე [[კონგოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]]) ტუტსიშ ტომიშ ნჯარიშ ეშაღალაშ დუდშე აღებელო. რუანდაშ ამბეეფქ გულა იღვენუ მეძობელ ქიანეფშათ დო გჷმიჭანუ ჟირი ლჷმა კონგოს, ბურუნდიშ ომენოღალე ლჷმა. == რესურსეფი ინტერნეტის == {{Commons|Rwandan genocide}} * [http://genocidearchiverwanda.org.rw/ Genocide Archive Rwanda] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190924190038/http://genocidearchiverwanda.org.rw/index.php/Welcome_to_Genocide_Archive_Rwanda |date=2019-09-24 }} * [https://web.archive.org/web/20090301110540/http://www.throughmyeyes.org.uk/server/show/nav.23319 Through My Eyes Website] [[იმპერიული ლჷმაშ მუზეუმი]] – online exhibition * [http://www.ictr.org/ United Nations International Criminal Tribunal for Rwanda] * [https://www.wcl.american.edu/humright/center/rwanda/ Rwanda Commemoration Project: Genocide in Our Time] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170122084251/https://www.wcl.american.edu/humright/center/rwanda/ |date=2017-01-22 }} * [http://hrw.org/backgrounder/africa/rwanda0406/ Rwandan Genocide Background] [[კატეგორია:რუანდა|გენოციდი]] [[კატეგორია:1994]] [[კატეგორია:გენოციდი]] 3bl5rqdeccuf1u67ttpmfr3xrqdmpdt 0 39260 240332 202585 2025-06-27T05:58:53Z InternetArchiveBot 15194 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 240332 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ართული |ოდაბადური ჯოხო = {{lang-tr|Avcılar}} |მარგალური ჯოხო = ავჯილარი |პანორამა = Zorlu Holding.JPG |შილა = |გერბი = |ქიანა = თურქეთი |ჰიმნი = |სტატუსი =[[თურქეთიშ რაიონეფი|ნოღაშ რაიონი]] |მიშმურს = [[სტამბოლიშ პროვინცია]]შა |ფორჷნს = |ნანანოღა= |შხუ ნოღა = |შხუ ნოღეფი= |თარიღი = |მადუდეშ ჯოხო =ქაიმაქამი |მადუდე = ქემალქ ინანი |მადუდეშ ჯოხო1 =ბაშქანი |მადუდე1 =თურან ჰანჩერლი |ედპ = |ედპ წანა= |ედპ აბანი = |ედპ აშმ = |ნინა = |ნინეფი = |მახორობა =435 625 |ეჭარუაშ წანა =2018 |აბანი მახორობათ = |ერუანული აკოდგინალუა = |მეჭედალა = |კონფესია = |ფართობი =41,85 |აბანი ფართობით = |ფართობიშ პროცენტი = |მაქსიმალური სიმაღალა = |ოშქაშე სიმაღალა = |მინიმალური სიმაღალა = |განედი = |გრძედი = |რუკა= Istanbul location Avcılar.svg |ბორჯიშ ორტყაფუ= [[UTC+2]]/ [[UTC+3]] |აბრევიატურა = |ISO = |FIPS= |ოტელეფონე კოდი = 90-212 |ოფოსტე ინდექსეფი = 34300–34399 |ინტერნეტ-დომენი = |ოავტომობილე ონომერე შანეფი = 34 |საიტი =http://www.avcilar.gov.tr/ |კატეგორია ვიკიოწკარუეს = |პარამეტრი1 = |მიკოღანკუა = }} '''ავჯილარი''' ({{lang-tr|Avcılar}}) — [[სტამბოლიშ პროვინცია]]შ [[თურქეთიშ რაიონეფი|რაიონი]] [[თურქეთი]]ს, ნოღა [[სტამბოლი]]შ ნორთი, ნოღაშ ობჟათეშე, სტამბოლიშ ევროპულ ნორთის. ომძღჷ [[მარმარილოშ ზუღა]]ს. == რესურსეფი ინტერნეტის == * [http://www.avcilar.gov.tr/ რაიონიშ მადუდეშ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა] * [https://www.avcilar.bel.tr/ მუნიციპალიტეტიშ ოფიციალური ვებ-ხასჷლა]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[კატეგორია:სტამბოლიშ პროვინციაშ რაიონეფი]] [[კატეგორია:თურქეთიშ რაიონეფი]] qng041c59meomhoibwetujugtpsyivx