Jan Peter Balkenende

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="zea">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>zeawiki</dbname>
    <base>https://zea.wikipedia.org/wiki/V%C3%B2blad</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speciaol</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Overleg</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Gebruker</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Overleg gebruker</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Overleg Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plaetje</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Overleg plaetje</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Overleg MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Sjabloon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Overleg sjabloon</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Ulpe</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Overleg ulpe</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categorie</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Overleg categorie</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Overleg module</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Jan Peter Balkenende</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1644</id>
    <revision>
      <id>160008</id>
      <parentid>159385</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:54:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160008</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6404" sha1="b1317o39ypgkwiddq9ivh2363xuyuoy" xml:space="preserve">[[Plaetje:Festival van de lokale democratie, Jan Peter Balkenende.jpg|350px|rechts]]

'''Jan Pieter (Jan Peter) Balkenende''' ([[Biezelehe]], [[7 meie]] [[1956]]) is 'n Nederlandse politicus vò 't [[CDA]]. Van 2002 tot 2010 wast'um premier van [[Nederland]]. Ie stoeng an 't oôd van vier [[kabinet]]ten.

== Leven toet 2002 ==
Balkenende wier gebore in 'n [[grifformeerd]] gezin as zeun van 'n graenandelaer en 'n schooljuffrouw. Ie ao schole in [[Kapelle]] en goeng daenae nae't Christelik Lyceum in [[Goes]] (vandaeg d'n dag [[Buys Ballotcollege]]). Van 1976 toet 1982 studeerde d'um an de [[Vrieë Universiteit]] in Amsterdam geschiedenisse en [[Nederlands recht]]. In z'n studietied wier 'um lid van [[studentenvereênegienge]] ''Liber''. 
 
Vanaf 1978 wast 'n lid van 't CDA en van 1982 toet 1998 zat 'n in de gemeênteraed van [[Amstelveen]], daer-at ie weunde. In d'n tussentied dee d'n weêtenschappelik werk an de VU en vanaf 1984 bie 't CDA. Ie promoveerde in [[1992]] op 'n proefschrift mee as naem ''Overheidsregelgeving en maatschappelijke organisaties'' en wier 't jaer daerop an de VU toet profester benoemd (biezonder oôgleraer ''christelik-sociaol dienken over maotschappij en economie''). 'n Belangriek onderdeêl van zien filosofie was dat d'r te vee staetssteun an maotschappelike organisaties vergeve was en dat dat naedeêlige uutwerkiengen ao. Die filosofie zou laeter in z'n beleid as premier nog stikke belangriek weze. 
 
In 1996 trouwde Balkenende mee [[Bianca Hoogendijk]], die d'n in 1988 ao lere kenne. Toet dat in 1999 ulder dochter Amelie gebore wier onder'ieuwen ze 'n LAT-relatie, daenae goenge ze in [[Capelle aan den IJssel]] weune. In 1998 wier Balkenende in de [[Tweêde Kaemer]] gekoze. As de liesttrekker [[Jaap de Hoop-Scheffer]] end 2001 bedankt woort 'n as de nommer tweê van de CDA-liest as nieuwe liesttrekker g'installeerd. Buten verwachtienge trekt 'n 't CDA bie de verkieziengen van 2002 nae 'n overwinnienge. As leier van de groôste partie mag 'n premier ore.

== As premier ==
Op 22 juli [[2002]] trad 't [[kabinet-Balkenende I]] an, wat-a bestoeng uut CDA, [[LPF]] en [[VVD]]. 't Beleid was centrum-rechts en neo-liberaol, en awast zetten 't op vee punten 't beleid van 't vorrege kabient ([[kabinet-Kok II]]) deu, ze perbeerden toch voral 'n verschil mee 't vorige kabinet te maeken. Voraol as 't goeng om integraotie en immgraotie wier d'r 'n arde lien ange'ouwe. Vedders wier d'r gezurgd vo meêr openeid: ministers mochten meer vo d'r eigen spreke en &quot;achterkaemertjespolitiek&quot; wier vermeje. 't Goeng a gauw fout mee dit kabinet deu groôte spanniengen bie de nieuwe en onervaeren partie LPF, die-a steÊs weêr in 't nieuws kwam mee ruzies tusse kaemerleden en ministers onder mekaore. Voraol de kwestie [[Eduard Bomhoff]] en [[Herman Heinsbroek]] maekte 't beleid lastig. Ok wier d'r vee an Balkenende zien leiderschap getwuveld: in de kwestie roend prinses [[Margarita van Bourbon]] wier 'n van aolles ingefluusterd deu minister van justitie [[Piet Hein Donner]]. Op 16 oktober 'tzelfde jaer, nae 86 dagen, booj 't kabinet z'n ontslag an.

In januaori [[2003]] wiere d'r dan ok weer nieuwe verkieziengen g'ouwen. Ierbie won 't CDA nog 'n zetel en de partie was dan ok zoô goed verzekerd van opnieuw regeren. Naedan lange formaotiepeugiengen mee de [[PvdA]] mislukten, onder aore door persoonlike problemen, vurmde Balkenende 'n kabinet mee VVD en [[D66]]. Dit [[kabinet-Balkenende II]] zette in groôte lienen 't beleid van zien voganger deu mae was 'n stik stabielder. Wè kwaeme d'r vee protesten tege de bezunegiengen en tegen 't politiek steunen van d'n oorlog in [[Irak]]. Ok 't immigraotie- en integraotiebeleid was omstreje. Onder Balkenende I was t'r 'n nieuwe ministerspost gekomme, ''Vreêmdeliengenbeleid en Integraotie'', die-a onder [[justitie]] resoorteerde. Critici meênden dan immigranten iermee vantevoren a gecriminaliseerd wieren. Butendien was 't beleid van de minister die-a die functie vervulde, [[Rita Verdonk]] (VVD), noga straf. Dikkels wieren d'r, volges de lienkse oppositie nog mensen onterecht Nederland uutgezet en Verdonk moch d'r eige noga ins in de Tweêde Kaemer verantwoôrden. Uutendelienge stapte D66 op 29 juli [[2006]] uut 't kabinet om de kwestie tussen Verdonk en [[Ayaan Hirsi Ali]]. Vo november wiere d'r weer nieuwe verkieziengen uutgeschreven en toet dien tied zat d'r 'n nieuw kabinet [[kabinet-Balkenende III]], wat-a alleên uut CDA en VVD bestoeng en 'n mindereidskabinet was.

Bie de verkieziengen op 22 november 2006 dee 't CDA 't nog goed mee maer drie zetels verlies: 'n jaer eêrder ao 't op vee meêr gestae. Toch was noe 'n rechts kabinet nie goed meer meugelik en moch t'r naer 'n andere combinaotie gezocht ore. De [[PvdA]] droeng an op 'n kabinet mee CDA, PvdA en [[SP]], mae deur de ideologische verschillen tussen 't CDA en de SP wiere de onderandeliengen gin succes. Beter liep 't mee de PvdA en de [[ChristenUnie]]. In februaori [[2007]] bereikten ulder 'n regeerakkoord. Balkenende wier tot informateur benoemd en wier vò de vierde keer premier, toet [[2010]]: 't [[kabinet-Balkenende IV]]. 't Beleid wat 'n mee dit kabinet voerde wier wè anders as mee de drie vorrege kabinetten.

== Kabinet'n ==
* [[Kabinet-Balkenende I]] (2002-2003): [[CDA]], [[LPF]], [[VVD]]
* [[Kabinet-Balkenende II]] (2003-2006): CDA, VVD, [[D66]]
* [[Kabinet-Balkenende III]] (2006-2007): CDA, VVD
* [[Kabinet-Balkenende IV]] (2007-2010): CDA, [[PvdA]], [[CU]]

== Kleineg'eden ==
* In d'n Amstelveense gemeênteraed is Balkenende voraol bekend gebleve deu de &quot;krokettenmotie&quot;: de motie die-a bepaelde dan aolle raedslejen 'n [[kroket]] kriege as de vergaederienge tot nae elven diert.
* Balkenende oort om z'n joengensachtig aer en uterlik en z'n brille dikkels mee [[Harry Potter]] vergeleken.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/9291000/bio/02207 Parlement.com]
* [https://historiek.net/jan-peter-balkenende-een-antiheld-in-de-politiek/162532/ Historiek]


{{Nederlandse premiers}}

{{DEFAULTSORT:Balkenende, Jan Peter}}
[[Categorie:Zeêuw]]
[[Categorie:Partijleider]]
[[Categorie:Premier (Nederland)]]
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:CDA-politicus]]
[[Categorie:Nederlands protestant]]
[[Categorie:Nederlands weêtenschapper]]
[[Categorie:Rechsheleêrde]]
[[Categorie:Politiek in Noord-'Olland]]
[[Categorie:Kapelle]]</text>
      <sha1>b1317o39ypgkwiddq9ivh2363xuyuoy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Amsterdam</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1649</id>
    <revision>
      <id>159967</id>
      <parentid>158571</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:20:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bekende inweuners */</comment>
      <origin>159967</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9486" sha1="nppajwnh7ds8tnbhjrwxfx7mcnim3e2" xml:space="preserve">{{Gemeênte2
|naam           = Amsterdam 
|dialect1       = 'Ollands
|naam1          = 'tzelfde
|dialect2       =
|naam2          = 
|locatie        = Map - NL - Municipality code GM0363 as 2022.png
|kaart          = Gem-Amsterdam-OpenTopo.jpg
|land           = Nederland
|provincie      = Noord-'Olland
|streek1        = Amstelland
|streek2        = [[Vechtstreek]], [[Waeterland (streek)|Waeterland]]
|hoofdplaats    = Amsterdam 
|oppervlakte    = 244
|oppervlakte1   = 188
|oppervlakte2   = 56
|inwoners       = 931.000
|datum          = 2024
|dichtheid      = 4951
|graden         = {{Koord|52|22|N|4|54|L}}
}}

'''Amsterdam''' is 'n gemeênte en stad in de provincie [[Noord-'Olland]]. De gemeênte ei 931.000 inweuners, de stad 908.000.

Amsterdam ([[Jiddisch]] ok wè ''Mokum'') is d'n offisjelen oôdstad van [[Nederland]]. ’t Is eên van de steeën in de [[Randstad]]. De stad leit an de [[mond]] van d'n [[Amstel]] en an 't [[IJ]]. De [[Amsterdamse aeven]] is via ’t [[Noôrdzeêkanaol]] verbonden mie de [[Noôrdzeê]]. In de Gouwe Eeuwe was Amsterdam ien van de belangriekste steden van de waereld.

Op 24 maerte 2022 ging [[Weêsp]] op in de hemeênte Amsterdam. De gemeênte is onderverdeêld in verschillende stadsdeêlen die-an weêr onderverdeêld bin in [[buurte]]n en [[wiek]]en.

== Stadshezicht ==
Kenmerk'nd voe den Amsterdamse binn'nstad, zelfs voe 'n Nederlanse stad, zien de waeterwehen. Neffen 't [[Ie]] en den [[Amstel]], wiran a de stad zen naem te dank'n ei, zien der de Heêrnhracht, de Prinsehracht en de [[Keizershracht]], die an in een rienge om de ouste binn'nstad lihhen. De oôdhrachen worn wee mie dwarshrachen verbon'n. Vee mensen maekn een tochje deur de hrachen.

'n Aore bekende Amsterdamse plekke is d'n Dam, wiraon 't [[Paleis op de Dam]], de Nieuwe Kerke en [[Madame Tussaud]] staene, saemen mie 't momenemt voe de hevaln in de [[Twidde Waereldoôrlog]]. Aore bekende heboun zien de Beurs van Berlahe en de vele hrachenuzen. Ok 'n in 't oôhe spriengend hebouw is den [[Amsterdam Arena]], tuushaevene van [[AFC Ajax|Ajax]]. In de jaeren '70 is Amsterdam-Zuudoôst 'ebouwd. Ier stô vee gallerieflats, aol worre die de leste jaeren wel vervange deur geweune huuzen. Een nieuw uutbreidingswiek van de stad is IJburg, dat is 'ebouw in het IJmeer.

Amsterdam is wereldwied bekend as libaraole stad, vanwehe de Rosse Buurte (Wallen) en de vrie verkriegbaere softdrugs. Vanwehe onger meer geweld tehen homo's en Joden, veelal deu allochtone daoders ao dit imaogo wè een flienke deuk op'eloôpe.

== Politiek ==

=== Gemeênteraed ===
De gemeênteraed sins 1990:&lt;ref&gt;[https://www.nlverkiezingen.com/GR_NH.html nlverkiezingen]&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
!colspan=18|Zetelverdieling
|-
! Partij 
! 2022 !! 2018 !! 2014 
! 2010 !! 2006 !! 2002 
! 1998 !! 1994 !! 1990
|-
| [[PvdA]]
| 9 || 5 || 10
| 15 || 20 || 15
| 15 || 14 || 12
|-
| [[GL]]
| 8 || 10 || 6
| 7 || 7 || 6
| 7 || 6 || 7
|-
| [[D66]]
| 7 || 8 || 14
| 7 || 2 || 3
| 4 || 8 || 9
|-
| [[VVD]]
| 5 || 6 || 6
| 8 || 8 || 9
| 9 || 8 || 7
|-
| [[BIJ1]]
| 3 || 1 ||
| || ||
| || ||
|-
| [[PvdD]]
| 3 || 3 || 1
| 1 || ||
| || ||
|-
| [[Volt]]
| 2 || ||
| || ||
| || ||
|-
| [[SP]]
| 2 || 3 || 6
| 3 || 6 || 4
| 3 || 1 ||
|-
| [[JA21]]
| 2 || ||
| || ||
| || ||
|-
| [[DENK]]
| 2 || 3 ||
| || ||
| || ||
|-
| [[CDA]]
| 1 || 1 || 1
| 2 || 2 || 4
| 3 || 3 || 5
|-
| [[FVD]]
| 1 || 3 ||
| || ||
| || ||
|-
| Partij van de Ouderen
| || 1 || 1
| || ||
| || ||
|-
| [[CU]]
| || 1 ||
| || ||
| || ||
|-
| Red Amsterdam 
| || ||
| 1 || ||
| || ||
|-
| Trots op Nederland 
| || ||
| 1 || ||
| || ||
|-
| Leefbaar Amsterdam '92
| || ||
| || || 2
| || ||
|-
| De Groenen ¹
| || ||
| || || 1
| 3 || 1 || 2
|-
| Mokum Mobiel '99
| || ||
| || || 1
| 1 || ||
|-
| Centrumdemocraten (CD)
| || ||
| || || 
| || 4 || 2
|-
| Centrumpartij '86 (CP'86)
| || ||
| || || 
| || || 1
|-
! Totael
! 45 || 45 || 45
! 45 || 45 || 45
! 45 || 45 || 45
|-
! Opkomst 
! 47% || 52% || 50% 
! 53% || 53% || 48%
! 48% || 57% || 51%
|-
|}

¹ 1998+2002: Amsterdam Anders/De Groenen

=== Burgemeêsters ===
Dit is 'n lieste mee burgemeêsters sins 1808:&lt;ref&gt;[https://www.geni.com/projects/Burgemeester-van-Amsterdam/7262 Geni]&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;prettytable vatop&quot;
! Ambtsperiode !! Naem burgemeêster !! Partij of stroôming !! Biezonderheên
|-
| 1808 - 1810 || Jan Wolters van de Poll || || Franse tied, 'enoemd deu konienk [[Lodewiek Napoleon]]
|-
| 1811 - 1813 || Willem Joseph van Brienen van de Groote Lindt || || Franse tied
|-
! || ''verscheie burgemeêsters'' || ||
|-
| 1813 - 1824 || Pieter Alexander van Boetzelaer || reheriengs'ezind ||
|-
| 1813 - 1824 || Jan Brouwer Joachimszoon || ||
|-
| 1813 - 1828 || David Willem Elias || conservaetief || vanof 1824 allien burgemeêster
|-
| 1814 - 1816 || Paul Ivan Hogguer || ||
|-
| 1816 - 1824 || Gerrit Blaauw || ||
|-
| 1821 - 1824 || Andries Adolf Deutz van Assendelft || reheriengs'ezind ||
|-
! || ''weer één burgemeêster'' || ||
|-
| 1828 - 1836 || Frederik van de Poll || reheriengs'ezind-conservaetief ||
|-
| 1836 - 1842 || Willem Daniël Cramer || ||
|-
| 1842 - 1849 || Pieter Huidekoper || ||
|-
| 1850 - 1853 || Gerlach Cornelis Joannes van Reenen || conservaetief ||
|-
| 1853 - 1853 || Hendrik Provó Kluit || liberaol ||
|-
| 1854 - 1854 || Johannes van Iddekinge || || waernemend
|-
| 1855 - 1858 || Cornelis Hendrik Boudewijn Boot || conservaetief-liberaol ||
|-
| 1858 - 1866 || Jan Messchert van Vollenhoven || conservaetief ||
|-
| 1866 - 1868 || Cornelis Fock || liberaol ||
|-
| 1868 - 1880 || Cornelis den Tex || liberaol ||
|-
| 1880 - 1891 || Gijsbert van Tienhoven || liberaol ||
|-
| 1891 - 1901 || Sjoerd Vening Meinesz || liberaol ||
|-
| 1901 - 1910 || Wilhelmus Frederik van Leeuwen || liberaol ||
|-
| 1910 - 1915 || Antonie Röell || liberaol ||
|-
| 1915 - 1921 || Jan Willem Tellegen || [[Vriezinnig-Democraotische Bond]] (VDB) ||
|-
| 1921 - 1941 || [[Willem de Vlugt]] || [[ARP]] ||
|-
| 1941 - 1945 || [[Edward Voûte]] || liberaol || lid van [[Germaensche SS in Nederland]], na d'n [[Twidde Waereldoôrlog|oôrlog]] veroôrdeeld
|-
| 1945 - 1946 || [[Feike de Boer]] || [[Liberaole Staetspartij]] (LSP) ||
|-
| 1946 - 1956 || [[Arnold Jan d'Ailly]] || [[PvdA]] ||
|-
| 1957 - 1967 || [[Gijs van Hall]] || PvdA ||
|-
| 1967 - 1977 || [[Ivo Samkalden]] || PvdA ||
|-
| 1977 - 1983 || [[Wim Polak]] || PvdA ||
|-
| 1983 - 1994 || [[Ed van Thijn]] || PvdA ||
|-
| 1994 - 2001 || [[Schelto Patijn]] || PvdA ||
|-
| 2001 - 2010 || [[Job Cohen]] || PvdA ||
|-
| 2010 - 2010 || [[Lodewijk Asscher]] || PvdA || waernemend
|-
| 2010 - 2017 || [[Eberhard van der Laan]] || PvdA || overleje in 2017
|-
| 2017 - 2018 || [[Jozias van Aartsen]] || [[VVD]] || waernemend
|-
| 2018 - noe || [[Femke Halsema]] || [[GL]] || 
|}

== Trivia ==
* Amsterdam stoôt op plekke 23 van vuulste lucht van Nederland.&lt;ref&gt;[https://www.ad.nl/binnenland/schiedam-en-rijswijk-ademen-de-meest-vervuilde-lucht-in-hoe-schoon-is-jouw-gemeente~a86b802d/ AD]&lt;/ref&gt;

== Bekende inweuners ==
{{div col|cols=2}}
* [[Abraham Jacob van der Aa]], letterkundige
* [[Jan van Aartsen]], politicus
* [[Ahmed Aboutaleb]], politicus (wetouwer)
* [[Ina Adema]], politicus
* [[Frits Bolkestein]], politicus en schriever
* [[Harry van Bommel]], amtenaer en politicus (raedslid)
* [[Els Borst]], arts en politicus
* [[Don Ceder]], advocaet en politicus
* [[Tofik Dibi]], politicus en amtenaer
* [[Sharon Dijksma]], politicus (wetouwer)
* [[Piet Hein Donner]], jurist en politicus
* [[Willem Drees]], politicus (premier)
* [[Louis van Gaal]], voebaltrainer
* [[Wim van Gelder (CDA)]], politicus
* [[Glennis Grace]], zangeres
* [[Meindert Hobbema]], kunstschilder
* [[Jaap de Hoop Scheffer]], diplomaot en politicus
* [[Agnes Joseph]], actuaris en politicus 
* [[Marieke Koekkoek]], advocaet en politicus
* [[Frits Korthals Altes]], advocaet en politicus 
* [[Abraham Kuyper]], predikant, journalist en politicus (premier)
* [[Ahmed Marcouch]], politicus (raedslid)
* [[Gidi Markuszower]], Israëlisch-Nederlands bestierder en politicus
* [[Hans van Mierlo]], journalist en politicus
* [[Annabel Nanninga]], journalist, columnist en politicus (raedslid)
* [[Rob de Nijs]], zanger en acteur
* [[Jan Paternotte]], politicus (raedslid)
* [[Rembrandt van Rijn]], kunstschilder
* [[Raymond de Roon]], politicus
* [[Annie M.G. Schmidt]], schriefster
* [[Sylvana Simons]], presentatrice en politicus (raedslid)
* [[Joop den Uyl]], politicus (premier, wetouwer)
* [[Henk Vonhoff]], politicus
* [[Loes Vonhoff-Luijendijk]], politicus (raedslid)
* [[Hans Wiegel]], politicus
* [[Bob Wttewaall van Stoetwegen]], politicus
* [[Dilan Yeşilgöz]], politicus (raedslid)
{{div col end}}

== Noôten ==
&lt;References/&gt;

== Lienks nae buten ==
* [https://www.amsterdam.nl/ Gemeênte]
* [https://web.archive.org/web/20231209091429/https://www.plaatsengids.nl/amsterdam Plaatsengids]
* [https://allecijfers.nl/gemeente/amsterdam/ AlleCijfers]
* [https://historiek.net/c/amsterdam/ Historiek]
* [https://www.geschiedenisextra.nl/nl/thema-amsterdam.htm GeschiedenisExtra]


&lt;gallery&gt;
Canals of Amsterdam - Jordaan area.jpg|Amsterdamse hrachen
Dampaleis.jpg|'t Paleis op d'n Dam, 'ebouwd as staduus van Amsterdam
StoperaAmsterdam.jpg|De Stopera, het tehenwoordihe staduus van Amsterdam
Algemeen_uitbreidingsplan_amsterdam1935.jpg|Uutbreidingsplan van de stad in 1935
&lt;/gallery&gt;

{{Hemeênte in Noord-'Olland‎}}

[[Categorie:Amsterdam| ]]
[[Categorie:Stad in Noord-'Olland]]
[[Categorie:Oôdstad]]</text>
      <sha1>nppajwnh7ds8tnbhjrwxfx7mcnim3e2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Duutsland</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1728</id>
    <revision>
      <id>159946</id>
      <parentid>159943</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:29:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonskanseliers */</comment>
      <origin>159946</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15302" sha1="0grtbdrk7b571reym190r03cffjhvp4" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]].

=== Bonspresidenten ===

* Theodor Heuss
* Heinrich Lübke
* Gustav Heinemann
* Walter Scheel
* Karl Carstens
* Richard von Weizsäcker
* Roman Herzog
* Johannes Rau
* Horst Köhler
* Christian Wulff
* Joachim Gauck
* Frank-Walter Steinmeier

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! Partie || 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>0grtbdrk7b571reym190r03cffjhvp4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159947</id>
      <parentid>159946</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:30:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Politiek en bestier */</comment>
      <origin>159947</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15353" sha1="rsm9l31wpnbql3liwstgaf1oq1a18t8" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

* Theodor Heuss
* Heinrich Lübke
* Gustav Heinemann
* Walter Scheel
* Karl Carstens
* Richard von Weizsäcker
* Roman Herzog
* Johannes Rau
* Horst Köhler
* Christian Wulff
* Joachim Gauck
* Frank-Walter Steinmeier

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! Partie || 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>rsm9l31wpnbql3liwstgaf1oq1a18t8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159948</id>
      <parentid>159947</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159948</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15395" sha1="se70m09skwmmyl7s7o078a3vy9xf2az" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

* Theodor Heuss
* Heinrich Lübke
* Gustav Heinemann
* Walter Scheel
* Karl Carstens
* Richard von Weizsäcker
* Roman Herzog
* Johannes Rau
* Horst Köhler
* Christian Wulff
* Joachim Gauck
* Frank-Walter Steinmeier

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Partie || 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>se70m09skwmmyl7s7o078a3vy9xf2az</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159949</id>
      <parentid>159948</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:36:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159949</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15432" sha1="eu86r5ogsb9yppvzmg3s5t99ghf9jak" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

* Theodor Heuss
* Heinrich Lübke
* Gustav Heinemann
* Walter Scheel
* Karl Carstens
* Richard von Weizsäcker
* Roman Herzog
* Johannes Rau
* Horst Köhler
* Christian Wulff
* Joachim Gauck
* Frank-Walter Steinmeier

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>eu86r5ogsb9yppvzmg3s5t99ghf9jak</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159950</id>
      <parentid>159949</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:39:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159950</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15472" sha1="bpm8rxw22y7k9vf4ajplijdp87raxa8" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

* Theodor Heuss
* Heinrich Lübke
* Gustav Heinemann
* Walter Scheel
* Karl Carstens
* Richard von Weizsäcker
* Roman Herzog
* Johannes Rau
* Horst Köhler
* Christian Wulff
* Joachim Gauck
* Frank-Walter Steinmeier

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>bpm8rxw22y7k9vf4ajplijdp87raxa8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159951</id>
      <parentid>159950</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:43:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonspresidenten */</comment>
      <origin>159951</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15816" sha1="f923ocp60skdg7duh115z7n55fa05cg" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || || || ||
|-
| Heinrich Lübke || || || ||
|-
| Gustav Heinemann || || || ||
|-
| Walter Scheel || || || ||
|-
| Karl Carstens || || || ||
|-
| Richard von Weizsäcker || || || ||
|-
| Roman Herzog || || || ||
|-
| Johannes Rau || || || ||
|-
| Horst Köhler || || || ||
|-
| Christian Wulff || || || ||
|-
| Joachim Gauck || || || ||
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || || || ||
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>f923ocp60skdg7duh115z7n55fa05cg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159952</id>
      <parentid>159951</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:50:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonspresidenten */</comment>
      <origin>159952</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16023" sha1="smiuidzqaqlwjgh9mpeha585eau8klo" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || || || ||
|-
| Johannes Rau || || || ||
|-
| Horst Köhler || || || ||
|-
| Christian Wulff || || || ||
|-
| Joachim Gauck || || || ||
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || || || ||
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>smiuidzqaqlwjgh9mpeha585eau8klo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159953</id>
      <parentid>159952</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T12:55:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonspresidenten */</comment>
      <origin>159953</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16186" sha1="dd2c2o15bhsspyva2v1x3y54mktjj67" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || SPD || 8 || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>dd2c2o15bhsspyva2v1x3y54mktjj67</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159954</id>
      <parentid>159953</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:03:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonspresidenten */</comment>
      <origin>159954</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16186" sha1="jnpzrlk3j7erp0wohl7i8cay6bvbrk0" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>jnpzrlk3j7erp0wohl7i8cay6bvbrk0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159955</id>
      <parentid>159954</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:10:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Politiek en bestier */</comment>
      <origin>159955</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16189" sha1="cozdvaf1a16gbpqxmst8yw9lxgrkhdb" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 'Uudige bonskanselier is [[Friedrich Merz]], 'uudige bonspresident is [[Frank-Walter Steinmeier]].

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>cozdvaf1a16gbpqxmst8yw9lxgrkhdb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159956</id>
      <parentid>159955</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:10:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Politiek en bestier */</comment>
      <origin>159956</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16091" sha1="nt5zgf6awgf1ek5hzeygvoqt22dx34h" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=6 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]]
|}

¹ 2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>nt5zgf6awgf1ek5hzeygvoqt22dx34h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159972</id>
      <parentid>159956</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:40:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159972</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16297" sha1="enj0m89q6hxqe7mkjm211yp6vfrzs0y" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=9 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=8 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || ||
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || ||
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || ||
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || ||
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || ||
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || ||
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]]
|}

¹ 1998-2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>enj0m89q6hxqe7mkjm211yp6vfrzs0y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159973</id>
      <parentid>159972</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:44:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159973</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16324" sha1="g5r5tlpz4ooe8xa3whu6dfyua2h5uwf" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=9 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=8 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 ||
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 ||
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 ||
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 ||
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 ||
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 ||
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]]
|}

¹ 1998-2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>g5r5tlpz4ooe8xa3whu6dfyua2h5uwf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159974</id>
      <parentid>159973</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:50:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159974</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16352" sha1="mvf2n9wl5npls0dl0rd9x2l7rc0jgmg" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=9 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=8 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]]
|}

¹ 1998-2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>mvf2n9wl5npls0dl0rd9x2l7rc0jgmg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159975</id>
      <parentid>159974</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:39:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159975</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16603" sha1="bp55ai2xduzc9r8d6qy7wh5jfz1m2vl" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=11 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=10 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998 || 1994 || 1990
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 244 || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 50 || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e|
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || 49 ||
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36 || 30 ||
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298 || 252 ||
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669 || 672 ||
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345 || 341 ||
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]] || Kohl V || [[Helmut Kohl|Kohl IV]]
|}

¹ 1998-2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>bp55ai2xduzc9r8d6qy7wh5jfz1m2vl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159976</id>
      <parentid>159975</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:48:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159976</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16630" sha1="tdzaohdqwj6fqp9jhc39c3n9nt19v6k" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=11 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=10 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998 || 1994 || 1990
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 244 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 268
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 50 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 51
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 79
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || 49 || 8
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36 || 30 || 17
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298 || 252 || 239
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669 || 672 || 662
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345 || 341 || 398
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]] || Kohl V || [[Helmut Kohl|Kohl IV]]
|}

¹ 1998-2005: PDS (Partei des Demokratischen Sozialismus)

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>tdzaohdqwj6fqp9jhc39c3n9nt19v6k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159983</id>
      <parentid>159976</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:09:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bonsdag */</comment>
      <origin>159983</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16594" sha1="fyauq4lzda5q73wv6rldpbh044zolql" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=7 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || 
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || 
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || 
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || 
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || 
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=11 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=10 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998 || 1994 || 1990
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 244 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 268
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 50 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 51
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 79
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || 49 || 8
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36 || 30 || 17
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298 || 252 || 239
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669 || 672 || 662
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345 || 341 || 398
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]] || Kohl V || [[Helmut Kohl|Kohl IV]]
|}

¹ 1990-2005: [[PDS]]

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>fyauq4lzda5q73wv6rldpbh044zolql</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159984</id>
      <parentid>159983</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:17:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Kabinet'n */</comment>
      <origin>159984</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17010" sha1="9dbxslj17dv8cq3opdx34tgs8cyqx1z" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=8 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën || rowspan=2 | Opmerkienge
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP || [[West-Duutsland]]
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || || Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || || Duutsland 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || || Duutsland 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || || Duutsland 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || || Duutsland
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || || Duutsland
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=11 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=10 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998 || 1994 || 1990
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 244 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 268
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 50 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 51
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 79
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || 49 || 8
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36 || 30 || 17
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298 || 252 || 239
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669 || 672 || 662
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345 || 341 || 398
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]] || Kohl V || [[Helmut Kohl|Kohl IV]]
|}

¹ 1990-2005: [[PDS]]

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

=== Kunst ===

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>9dbxslj17dv8cq3opdx34tgs8cyqx1z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>160035</id>
      <parentid>159984</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:32:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Kunst */</comment>
      <origin>160035</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16995" sha1="auyzgyhdzq679lom8zr5ybr3eukha3w" xml:space="preserve">{{landtabelle|
 |naeminlandstaele=Bundesrepublik Deutschland
 |vlagge=Flag of Germany.svg
 |waepen=Coat of Arms of Germany.svg
 |locaotie=Europe location GER.png
 |taelen=[[Duuts]]
 |oôdstad=[[Berlijn]]
 |regeriengsvurm= [[federaotie|Federaole]] [[rippebliek]]
 |staetsoôd= [[Frank-Walter Steinmeier]] (bonspresident)
 |regeriengsleider= [[Friedrich Merz]] (bonskanselier)
 |km2= 357.588 
 |pctwaeter= 1,27
 |inweuners= 84.669.000 (2024)
 |dichteid= 237
 |volkslied=[[:de:Deutschlandlied|Deutschlandlied]]
 |munte=[[:de:Euro|euro]]
 |valutacode=EUR
 |tiedzoône=UTC+1
 |j/n=jaet
 |feêstdag=3 oktober (Eêneidsdag)
 |tld=de
 |landcode=DEU
 |tel=49
}}
[[plaetje:Trier BW 2013-04-14 15-59-54.JPG|thumb|right|250px|Dom van [[Trier]]]]
[[plaetje:1 Nature 1.png|250px|rechts|thumb|Het kasteêl [[Neuschwanstein]] in leege mist]]
[[plaetje:Die_Elbphilharmonie_-_21.07.2015.jpg|250px|rechts|thumb|De Elbphilharmonie in Hamburg]]
[[Plaetje:West and East Germans at the Brandenburg Gate in 1989.jpg|250px|thumb|Val van de Berliense mure in november 1989]]

'''Duutsland''' ([[Duuts]]: ''Deutschland''), officieel '''Bonsrippebliek Duutsland''' (Duuts: ''Bundesrepublik Deutschland''), is 'n land in [[Midden-Europa]]. Den 'oôdstad is [[Berlijn]]. 't Land hrens op volhorde van noôrd ni west an de volhende zeê'n en lan'n: den [[Oôstzeê]], [[Noôrdzeê]], [[Denemarken]], [[Poôl'n]], [[Tsjehhië]], [[Oesteriek]], [[Zwitserland]], [[Frankriek]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Belhië]] en [[Nederland]].

Duutsland ei mie zen 84,7 meljoen inweuners (2024) nae [[Rusland]] de groôtste bevolkinge van alle Europese lan'n. 't Is een belangriek lid van de Europese Unie en de economische, politieke en militaire organisaoties in Europa.

== Geografie ==
Duutsland lig in Centraol-Europa, hrens an de bovenhenoemde lan'n en wor verdeêld in de Duutse vlakt'n in 't noôrn, 't oôgland in 't midd'n en de uutèn'n van de [[Alpen]] in 't zuden. Een hroôt deêl, 2/3, besti uut bossen, wivan vee nildbossen.

Noôrd-Duutsland wor ekenmerkt deur een vlak lanschap, evenas in 't iets noôrdelijker helehen Denemarken. Deur de vlakt'n stroômen rivier'n as de [[Wezer]], den [[Elbe]] en den [[Oder]], en der vin vee landbouw plekke. Der wor onder are terwe, petaoten en herst verbouwd en in Sleêswiek-'Olstein wor an veeteêlt edaene. In dit hebied lihhen hroôte steeën as den oôdstad [[Berlijn]], [[Hamburg]] en [[Breem'n]].

Midd'n-Duutsland wor ekenmerkt deur 't oôgland. In dit hebied lihhen onder are de Rijnvallei en 't Thüriengse bos. Langs de Rijn zien vee wienhaern en kasteeln te vin'n en ok lihhen der industriehebieden as 't [[Ruhrhebied]] in de buurte. Ok langs de [[Moezel]], ok in dit hebied, zien vee wienhaern te vin'n. Hroôte steeën in Midd'n-Duutsland zien [[Dresden]], [[Leipzig]], [[Keulen]], [[Düsseldorf]] en [[Essen (Duutsland)|Essen]].

Zuud-Duutsland wor ekenmerkt deur zen oôhe berhen, mistal bebost bie nildboômen. Voebeêl'n zien 't [[Zwarte Woud]] en 't Bohemerwoud. 't Oôgste punt (2963 m) is de Zugspitze in de Beierse Alpen. Hroôte steeën in Zuud-Duutsland zien onder are [[München]], [[Frankfurt]] en [[Stuttgart]].

== Geschiedenisse ==
Duutsland wier pas in [[1870]] opniev een eeneid. In d'ooge middeleeuwe wastet et hrootste land van Europa, ma laeter viel et elegaer uut mekaer in wè meer dan onderd lantjes. Tussen 1870 en 1914 groeiende Duutsland uut tot de een nae grooste industriestaet van Europa en van de waereld, nae Iengeland. Dat gaf noga wa conflicten mee de Iengelse, mae ok mie de Franse. Toe in 1914 de Eerste Wereldoorlog uutbrak kwam Duutsland recht tegenover deze groôtmach'n (mie Rusland d'rbie) te stoôn, saeme mie Oôstenriek-Honharije. Duutsland voerde een tweêfrontenoorlog. Vier jaer lang durende deze oorlog weerbie naebie nehen meljoen man omkwamme.
Duutsland wier een vernederende vrede opgeleid en vee historici dienke dat dit de opmaet gaf toet de Twidde Wereldoorlog. In [[1933]] kwam [[Adolf Hitler]] an de macht. Duutsland begon in 1939 een oorlog tegen Iengeland en Frankriek en vanaf 1941 ok tehen Rusland en de VS. In 1945 wier het land eindelijk verslogen. Verbijsterd nam de weareld kennis van de [[Holocaust]] weerbie zo'n zes meljoen [[Joôden]] systematisch bin vermoôrd, vooral in [[Oôst-Europa]].
Het land wier verdeeld in vier bezettingszones, naemelijk een Britse, Franse, Amerikaanse en Russische Zone. De Russische zone wier een apart land, de Duutse Democraotische Rippebliek (DDR). Duutsland wier zodoewnde verdeêld in een communistisch [[Oôst-Duutsland]] en een kapitalistisch [[West-Duutsland]]. Ok [[Berlijn]] was in vieren gedeeld, mar deze stad lag midden in het Russische deel, zoôdat een deel van Berlijn (dat bie West-Duutsland kwam) as een eiland in Oôst-Duutsland kwam te liggene.
Vee burhers vluchttende van Oôst nae West en dat nam zoô groôte antallen an, da in 1961 een mure gebouwd wier deu de Oôst-Duutsers tussen Oôst en West Berlijn. Deze mure wier symbool van de [[Kouwe Oôrlog]] tussen de NAVO en het Warchaupact. In [[1989]] kwam 'ieran een ende toe de burhers van de communistische lan'n in Oost-Europa in opstand kwamme. De Sovjets onger leiding van Gorbatsjov kwamme in tehenstelling toet 1956 en 1968 niet in actie.
In 1991 wiere de tweê lan'n weer bie mekaore gevoegd onger leiding van bondskanselier Kohl. Vee wier geïnvesteerd in de voormaelihe deelstaeten van de DDR, mae twintig jaer laeter was de werkloosheid nog aoltied 'oôger as in 't wes'n. Frankriek ging akkoord mie de 'erenigieng op voorwaerde dat Duutsland de [[euro]] zou invoere. Dit gebeurde dan ok, in [[2002]].

== Politiek en bestier ==
Duutsland is een democraotische parlementaire bondsstaet. 't Land ei sins [[23 meie]] [[1949]] een hrondwet, die a deur een meêder'eid van twiderde deur de bonsdag en bondsraed 'ewiezigd kan worn. Sommihe aspect'n kunn'n nie 'ewiezigd worn.

Binn'n Duutsland hel actief en passief kiesrecht vanof 18 jaer en der is spraeke van een twikaemersysteem, helieke as in Nederland. De bonsdag ei op z'n minst 598 leeën, en wor iedere vier jaer verkozen. Der hel een kiesdrempel van vuuf percent. De bondsraed ei 69 leeën, die an de deêlstaetreheriengen vertehenwoôrdihen. Iedere deêlstaet ei ok een eihen hrondwet en deelstaetparlement, dat a om de vier jaer wor verkozen.

De bonspresident, 't staetsoôd, wor voe vuuf jaer deur de bonsverhaoderienge verkozen en kan 1 keêr worn herverkozen. De bonskanselier is 't oôd van de reherieng en wor verkozen deur de bonsdag. 

=== Bonspresidenten ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! President !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| Theodor Heuss || 1949-1959 || 10 || [[FDP]] || [[West-Duutsland]]
|-
| Heinrich Lübke || 1959-1969 || 10 || [[CDU]] || West-Duutsland
|-
| Gustav Heinemann || 1969-1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| Walter Scheel || 1974-1979 || 5 || FDP || West-Duutsland
|-
| Karl Carstens || 1979-1984 || 5 || CDU || West-Duutsland
|-
| Richard von Weizsäcker || 1984-1994 || 10 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| Roman Herzog || 1994-1999 || 5 || CDU || Duutsland
|-
| Johannes Rau || 1999-2004 || 5 || SPD || Duutsland
|-
| Horst Köhler || 2004-2010 || 6 || CDU || Duutsland
|-
| Christian Wulff || 2010-2012 || 2 || CDU || Duutsland
|-
| Joachim Gauck || 2012-2017 || 5 || partieloôs || Duutsland
|-
| [[Frank-Walter Steinmeier]] || 2017-noe || 8 || SPD || Duutsland
|-
|}

=== Bonskanseliers ===

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=5 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! Kanselier !! Tied !! Jaer !! Partie !! Opmerkienge
|-
| [[Konrad Adenauer]] || 1949–1963 || 14 || [[CDU]] || [[West-Duutsland]]
|-
| [[Ludwig Erhard]] || 1963–1966 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] || 1966–1969 || 3 || CDU || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt]] || 1969–1974 || 5 || [[SPD]] || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt]] || 1974–1982 || 8 || SPD || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl]] || 1982–1998 || 16 || CDU || (West-)Duutsland
|-
| [[Gerhard Schröder]] || 1998–2005 || 7 || SPD || Duutsland
|-
| [[Angela Merkel]] || 2005–2021 || 16 || CDU || Duutsland
|-
| [[Olaf Scholz]] || 2021–2025 || 4 || SPD || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz]] || 2025–noe || || CDU || Duutsland
|-
|}

=== Kabinet'n ===
x = regeriengspartie

b = regeriengspartie mie bonskanselier

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=8 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Kabinet || rowspan=2 | Tied || colspan=5 | Partieën || rowspan=2 | Opmerkienge
|-
! [[CDU]]/[[CSU]] || [[FDP]] || [[Grüne]] || [[SPD]] || overige
|-
| [[Konrad Adenauer|Kabinet-Adenauer I]] || 1949-1953 || b || x ||  ||  || DP || [[West-Duutsland]]
|-
| Kabinet-Adenauer II || 1953-1957 || b || x ||  ||  || DP, GB/BHE || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Adenauer III || 1957-1961 || b ||  ||  ||  || DP || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Adenauer IV || 1961-1963 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| [[Ludwig Erhard|Kabinet-Erhard I]] || 1963-1965 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland 
|-
| Kabinet-Erhard II || 1965-1966 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger|Kabinet-Kiesinger]] || 1966-1969 || b ||  ||  || x || || West-Duutsland
|-
| [[Willy Brandt|Kabinet-Brandt I]] || 1969-1972 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Brandt II || 1972-1974 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Schmidt|Kabinet-Schmidt I]] || 1974-1976 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Schmidt II || 1976-1980 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Schmidt III || 1980-1982 ||  || x ||  || b || || West-Duutsland
|-
| [[Helmut Kohl|Kabinet-Kohl I]] || 1982-1983 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl II || 1983-1987 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl III || 1987-1991 || b || x ||  ||  || || West-Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl IV || 1991-1994 || b || x ||  ||  || || Duutsland
|-
| Kabinet-Kohl V || 1994-1998 || b || x ||  ||  || || Duutsland 
|-
| [[Gerhard Schröder|Kabinet-Schröder I]] || 1998-2002 ||  ||  || x || b || || Duutsland 
|-
| Kabinet-Schröder II || 2002-2005 ||  ||  || x || b || || Duutsland 
|-
| [[Angela Merkel|Kabinet-Merkel I]] || 2005-2009 || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
| Kabinet-Merkel II || 2009-2013 || b || x ||  ||  || || Duutsland
|-
| Kabinet-Merkel III || 2013-2018 || b ||  ||  || x || || Duutsland
|-
| Kabinet-Merkel IV || 2018-2021 || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
| [[Olaf Scholz|Kabinet-Scholz]] || 2021-2025 ||  || x || x || b || || Duutsland
|-
| [[Friedrich Merz|Kabinet-Merz]] || 2025-noe || b ||  ||  || x || || Duutsland 
|-
|}

DP = Deutsche Partei

GB/BHE = Gesamtdeutscher Block / Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten

=== Bonsdag ===
Oliefkleur is coalitie

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
|-
! colspan=11 | Bonsrippebliek Duutsland
|-
! rowspan=2 | Partie || colspan=10 | Bonsdag
|-
! 2025 || 2021 || 2017 || 2013 || 2009 || 2005 || 2002 || 1998 || 1994 || 1990
|-
| [[AfD]] || 152 || 83 || 94 || || || || || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 164 || 152 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 200 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 255 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 194 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 180 || 190 || 198 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 244 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 268
|-
| [[CSU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 44 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 56 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 46 || 58 || 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 50 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 51
|-
| [[FDP]] || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 91 || 80 || || bgcolor=&quot;#e8e08e| 93 || 61 || 47 || 43 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 79
|-
| [[Grüne]] || 85 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 118 || 67 || 63 || 68 || 51 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 55 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 47 || 49 || 8
|-
| [[Linke]] ¹ || 64 || 39 || 69 || 64 || 76 || 54 || 2 || 36 || 30 || 17
|-
| [[SPD]] || bgcolor=&quot;#e8e08e| 120 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 206 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 153 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 193 || 146 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 222 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 251 || bgcolor=&quot;#e8e08e| 298 || 252 || 239
|-
| [[SSW]] || 1 || 1 || || || || || || || ||
|-
! Totael || 630 || 735 || 709 || 631 || 622 || 614 || 603 || 669 || 672 || 662
|-
! Coalitie || 328 || 415 || 399 || 504 || 332 || 448 || 306 || 345 || 341 || 398
|-
! Kabinet || [[Friedrich Merz|Merz]] || [[Olaf Scholz|Scholz]] || Merkel IV || Merkel III || Merkel II || [[Angela Merkel|Merkel I]] || Schröder II || [[Gerhard Schröder|Schröder I]] || Kohl V || [[Helmut Kohl|Kohl IV]]
|}

¹ 1990-2005: [[PDS]]

== Defensie ==
Duutsland beschik over een paer verschill'nde takk'n van defensie, naemelijk de landmacht, de marine, de luchmacht, de kustwacht, de hrenspelisie en een medisch korps. In [[2001]] waeren der 20.851.022 mann'n in de leeftied van 15 toet 49 jaer beschikbaer voe in heval van oôrlog, wivan der 17.760.412 heschikt waeren voe [[militaire dienst]]. Ieder jaer bereikn onheveêr 480.000 mann'n de leeftied om in militaire dienst te treeën. 1,5% van 't [[BNP]] wor uuteheven an defensie.

=== Duutsland internationaol ===
Duutsland is onder aore lid van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]].

== Economie ==
Duutsland is eên van de mist ontwikkelde lan'n ter waereld en ei ok eên van de sterkste economieën op aerde, mè onder are werkeloôs'eid is een hroôt probleem. Deur verhriezieng worn de lassen van werk ènde mensen hrotter en de sociaole zeker'eid wor kleinder. Een aor probleem is ok nog de minder loôpende economie van [[Oôst-Duutsland]], nog een overbluufsel van voe den oôrlog.

== Bestierlijke indeêlienge ==
Duutsland wor inedeêld in 16 deêlstaeten (Duuts: Bundesländer), naemelijk:

{| class=wikitable
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:right;&quot;
! Deêlstaet !! Duuts !! Oôdstad !! Inweuners &lt;br&gt; (2024) !! Oppervlak &lt;br&gt; (km²) !! Dicht'eid &lt;br&gt; (inw./km²)
|-
| [[Baden-Württemberg]] || Baden-Württemberg || [[Stuttgart]] || 11.300.000 || 35.700 || 317
|--
| [[Beieren]] || Bayern || [[München]] || 13.400.000 || 70.500 || 190
|-
| [[Berlijn]] || Berlin || [[Berlijn]] || 3.800.000 || 900 || 4245
|-
| [[Brannburg]] || Brandenburg || [[ Potsdam]] || 2.600.000 || 29.700 || 87
|-
| [[Breem'n (deêlstaet)|Breem'n]] || Bremen || [[Breem'n (stad)|Breem'n]] || 700.000 || 400 || 1649
|-
| [[Hamburg]] || Hamburg || [[Hamburg]] || 1.900.000 || 800 || 2530
|-
| [[Hessen]] || Hessen || [[Wiesbaden]] || 6.400.000 || 21.100 || 304
|-
| [[Mecklenburg-Voepommern]] || Mecklenburg-Vorpommern || [[Schwerin]] || 1.600.000 || 23.200 || 70
|-
| [[Nedersaksen]] || Niedersachsen || [[Hannover]] || 8.200.000 || 47.700 || 171
|-
| [[Noôrdrien-Westfaolen]] || Nordrhein-Westfalen || [[Düsseldorf]] || 18.200.000 || 34.100 || 533
|-
| [[Rienland-Palts]] || Rheinland-Pfalz || [[Mainz]] || 4.200.000 || 19.900 || 210
|-
| [[Saksen]] || Sachsen || [[Dresden]] || 4.100.000 || 18.400 || 222
|-
| [[Saksen-An'alt]] || Sachsen-Anhalt || [[Magdeburg]] || 2.200.000 || 20.500 || 107
|-
| [[Saorland]] || Saarland || [[Saarbrücken]] || 1.000.000 || 2.600 || 387
|-
| [[Sleêswiek-'Olstein]] || Schleswig-Holstein || [[Kiel]] || 3.000.000 || 15.800 || 188
|-
| [[Thüriengen]] || Thüringen || [[Erfurt]] || 2.100.000 || 16.200 || 131
|-
! colspan=3 | Totael || 84.700.000 || 357.600 || 237
|}
|[[Plaetje:Political map of Germany vector drawing.svg]]
|}

== Demohrafie ==
In 2024 teln Duutsland 84,7 meljoen inweuners. 67,5% van de bevolkieng is aneslootn bie een relihieuze hemeênschap. Van deze mensen is 31,2% Roôms-Katholiek en bieni 31% is protestans. De Roôms-katholiek'n bevin'n der eihen vurral in 't zuden en wessen, de protestant'n in 't noôrn. Ok weun'n der 3,3 miljoen moslims en 200.000 joden. Meêr dan 50% van de voormaelihe Oôst-Duutse bevolkieng ang hin relihie an.

Onder de Duutse bevolkieng bevin'n zen eihen hroôte hroep'n allochtoon'n, wironder vee hastarbeiers uut de jaeren '70 uut [[Joehoslavië]], [[Hriek'nland]] en [[Turkije]] en are, wivandaen de 3,3 miljoen moslims. In totaol bevin'n zen eihen in Duutsland 7 miljoen allochtoon'n.

=== Taele ===
Bieni iedereên in Duutsland spreek [[Duuts]]. Der zien ienkele etnische minder'eden as Deen'n, Friezen en siheuners die an der eihen taele praoten.

== Lienks nae buten ==
* [https://www.landenweb.nl/duitsland/ Landenweb]
* [https://www.britannica.com/place/germany Britannica]
* [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/germany/ World Factbook]
* [https://www.citypopulation.de/de/germany/ City Population]
* [https://allecijfers.nl/land/duitsland/ AlleCijfers]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/ Klimaatinfo]
* [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=16 World Meteo. Org.]
* [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/eu-countries/germany_nl Europese Unie]
* [https://duitslandinstituut.nl/ Duitsland Instituut]
* [https://historiek.net/geschiedenis-van-duitsland-2/ Historiek]

{{Europa}}

[[Categorie:Duutsland| ]]
[[Categorie:Land]]</text>
      <sha1>auyzgyhdzq679lom8zr5ybr3eukha3w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedia:Durpsuus</title>
    <ns>4</ns>
    <id>3560</id>
    <revision>
      <id>159969</id>
      <parentid>159682</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>4796</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates */ nieuwe subkop</comment>
      <origin>159969</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48415" sha1="il84zhgr6qxfgci8sm8y9dc12unrvx1" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Categorie:Wikipedia:Durpsuus| ]]
'''[http://zea.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Durpsuus&amp;action=edit&amp;section=new Maek d'r 'n nieuw bericht bie aan het Durpsuus]'''
[[Plaetje:Durpsuus.jpg|250px|rechts]] 

Welkom in ons Durpsuus! Ier kunne we mee mekaore wauwele over aol wat Wikipedia angaet. Ei je 'n vraege of probleem, dan ka je die ier kwiet. Moe me wat mee mekaore bespreke? Dan doeë me dat ier!
Ouwe discussies bin ier te vinden: [[Wikipedia:Durpsuus/2006|2006]], [[Wikipedia:Durpsuus/2007|2007]], [[Wikipedia:Durpsuus/2008|2008]], [[Wikipedia:Durpsuus/2009|2009]], [[Wikipedia:Durpsuus/2010|2010]], [[Wikipedia:Durpsuus/2011|2011]], [[Wikipedia:Durpsuus/2012|2012]], [[Wikipedia:Durpsuus/2013|2013]], [[Wikipedia:Durpsuus/2014|2014]], [[Wikipedia:Durpsuus/2015|2015]], [[Wikipedia:Durpsuus/2016|2016]], [[Wikipedia:Durpsuus/2017|2017]], [[Wikipedia:Durpsuus/2018|2018]], [[Wikipedia:Durpsuus/2019|2019]], [[Wikipedia:Durpsuus/2020|2020]], [[Wikipedia:Durpsuus/2021|2021]], [[Wikipedia:Durpsuus/2022|2022]], [[Wikipedia:Durpsuus/2023|2023]] en [[Wikipedia:Durpsuus/2024|2024]].

== Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! ==

Dear All,

We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. 

This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture.

* Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]]
* When: Jan 19, 2025 
* Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025).
* Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 
* Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]]

To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025.

Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language.

Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all.

Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate.

Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success!

For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 16 jan 2025 12:08 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:ZI Jony@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=27568454 --&gt;

== Enabling Dark mode for logged-out users in this Wikipedia ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

{{int:Hello}} Wikipedians,

Apologies, as this message is not written in your native language. {{Int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]] will be enabling [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|dark mode]] here on your Wikipedia by February 2025 now that pages on your wiki have passed our checks for accessibility and other quality checks. Congratulations!

The plan to enable is made possible by the diligent work of editors and other technical contributors in your community who ensured that templates, gadgets, and other parts of pages can be accessible in dark mode. Thank you all for making dark mode available for everybody!

For context, the Web team has concluded work on dark mode. If, on some wikis, the option is not yet available for logged-out users, this is likely because many pages do not yet display well in dark mode. As communities make progress on this work, we enable this feature on additional wikis once per month.

If you notice any issues after enabling dark mode, please create a page: &lt;code&gt;Reading/Web/Accessibility for reading/Reporting/xx.wikipedia.org&lt;/code&gt; in MediaWiki ([[mediawikiwiki:Reading/Web/Accessibility_for_reading/Reporting|like these pages]]), and report the issue in the created page.

Thank you!

On behalf of the [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]].
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 21 jan 2025 22:14 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_Dark_mode_deployment_list_(February_2025)&amp;oldid=28153450 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24 jan 2025 01:11 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27746256 --&gt;

== Feminism and Folklore 2025 starts soon ==

&lt;div style=&quot;border:8px maroon ridge;padding:6px;&gt;

[[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]]
::&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;center&gt;''{{int:please-translate}}''&lt;/center&gt;

Dear Wiki Community,

You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia.
 
You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles.
 
Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project:
# Create a page for the contest on the local wiki.
# Set up a campaign on '''CampWiz''' tool.
# Create the local list and mention the timeline and local and international prizes.
# Request local admins for site notice.
# Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]].

This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools''']

Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance.
 
We look forward to your immense coordination.
 
Thank you and Best wishes,

'''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]'''

::::Stay connected [[File:B&amp;W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&amp;nbsp; [[File:B&amp;W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]]

&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
--[[Gebruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Overleg gebruker:MediaWiki message delivery|overleg]]) 29 jan 2025 02:36 (UTC)

== Wiki Loves Folklore is back! ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

{{int:please-translate}}

[[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]]

Dear Wiki Community,
You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March.

You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&amp;campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest.

You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language.

Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. 

'''Kind regards,'''

'''Wiki loves Folklore International Team'''
--[[Gebruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Overleg gebruker:MediaWiki message delivery|overleg]]) 29 jan 2025 02:36 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Tiven2240@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&amp;oldid=26503019 --&gt;

== Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. 

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3 feb 2025 00:49 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28198931 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;nl&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt; De komende Language Community Meeting (28 februari 2025, 14:00 UTC) en de Nieuwsbrief.&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;nl&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Dag allemaal!
[[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=Een symbool voor meerdere talen]]
We zijn blij om te kunnen aankondigen dat de volgende '''Language Community Meeting''' binnenkort plaatsvindt, op '''28 februari, om 14:00 UTC'''! Als je wilt meedoen, schrijf je dan eenvoudig in op de '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki pagina]]'''.

Het is een bijeenkomst die wordt vormgegeven door de deelnemers. We delen updates over projecten die met taal samenhangen, bespreken technische problemen in de taalwiki's en werken samen aan oplossingen. In onze vorige bijeenkomst kwamen onderwerpen aan de orde zoals het ontwikkelen van taal-toetsenborden, het ontwikkelen van de More-talige Wikipedia en updates vanuit de taalondersteunings-track van Wiki Indaba.

'''Heb jij een onderwerp om te delen?''' 
Of het nu een technische update is vanuit jouw project, een probleem waarvoor je hulp nodig hebt, of een verzoek om ondersteuning voor een vertaling... we willen het graag van jou horen! Voel je daarom vrij om te '''antwoorden op dit bericht''' of om agendapunten toe te voegen aan '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|dit document]]'''.

We willen ook graag de aandacht vestigen op de zesde editie van de Language &amp; Internationalization newsletter (januari 2025). Deze is hier beschikbaar: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. Deze nieuwsbrief geeft updates van het vierde kwartaal van 2024: de ontwikkeling van nieuwe functies, verbeteringen in verschillende taal-gerelateerde technische projecten en inspanningen voor ondersteuning, details over bijeenkomsten van de gemeenschappen en ideeën om aan projecten bij te dragen. Als je deze updates wilt ontvangen, dan kan je je inschrijven op de nieuwsbrief op deze wiki-pagina: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]].

We kijken uit naar jouw ideeën en naar jouw deelname aan de language community meeting. Tot ziens op 28 februari!
&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 22 feb 2025 08:29 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:SSethi (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28217779 --&gt;

== Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
My apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}.

I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes.
[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]].

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]].

Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7 mrt 2025 18:51 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28307738 --&gt;

== An improved dashboard for the Content Translation tool ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{int:Hello}} Wikipedians,

Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}.

The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en&amp;to=es Content Translation dashboard]  to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement.

'''What are the improvements?'''&lt;br&gt;
The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. 
With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below. 

[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the &quot;For you&quot; and &quot;...More&quot; buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups (&quot;Create new pages&quot; and &quot;Expand with new sections&quot;)-one for each activity.]]


[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]

'''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''&lt;br&gt;
The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way.

'''When do we plan to implement this improvement?'''&lt;br&gt;
We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025.

'''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''&lt;br&gt;
You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive.

'''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' &lt;br&gt;
You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&amp;campaign=contributionsmenu&amp;to=es&amp;filter-type=automatic&amp;filter-id=previous-edits&amp;active-list=suggestions&amp;from=en#/ .
If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: &lt;code&gt;BUG REPORT&lt;/code&gt; and &lt;code&gt;ContentTranslation&lt;/code&gt;.    

Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you!

On behalf of the Language and Product Localization team.
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 14 mrt 2025 04:23 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:UOzurumba (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&amp;oldid=28390868 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;nl&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Uw wiki zal binnenkort in de 'alleen-lezen' modus te gebruiken zijn&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;nl&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;server-switch&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Lees dit in een andere taal]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

De [[foundation:|Wikimedia Foundation]] gaat overschakelen naar een ander datacenter. Dit zal er voor zorgen dat Wikipedia en andere Wikimedia-wiki's, zelfs na een ramp beschikbaar blijven.

Al het internetverkeer zal omgeschakeld worden op '''{{#time:j xg|2025-03-19|nl}}'''. De test zal beginnen om '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''.

Vanwege bepaalde beperkingen in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]] is het helaas nodig om het bewerken van de wiki's tijdelijk in de 'alleen-lezen' modus te zetten. We verontschuldigen ons voor dit ongemak, en we doen onze uiterste best om de negatieve gevolgen, in de toekomst te minimaliseren. 

Er zal een melding worden weergegeven op alle wiki's, 30 minuten voordat de wissel plaats vindt. Deze banner blijft zichtbaar tot het einde van de operatie. 

'''U zult wel in staat zijn om artikelen te lezen, maar niet om deze te bewerken, gedurende een korte periode. Dit geldt voor alle wiki's.'''

*U zult gedurende een uur of langer lang niet in staat zijn bewerkingen door te voeren op {{#time:l j xg Y|2025-03-19|nl}}.
*Tijdens het bewerken of opslaan gedurende deze tijd zult u een foutmelding zien. Wij hopen dat er geen bewerkingen verloren gaan, maar zijn hier niet zeker van. Wanneer u deze foutmelding te zien krijgt, wacht dan alstublieft tot alles weer normaal functioneert. Hierna kunt u uw bewerking opslaan. Toch raden we het ten zeerste aan dat u eerst een kopie maakt van uw bewerkingen maakt, gewoon uit voorzorg.

''Andere effecten'':

*Het uitvoeren van achtergrondtaken zal langzamer gaan, en sommige taken zouden mogelijk kunnen worden geannuleerd. Roodgekleurde koppelingen kunnen mogelijk niet zo snel bijgewerkt worden als gebruikelijk. Als u een artikel aanmaakt waarin ergens anders al naar verwezen wordt, zal de koppeling langer roodgekleurd blijven dan gebruikelijk. Sommige langlopende scripts zullen moeten worden onderbroken.
* We verwachten dat de uitrol van nieuwe code gebeurt zoals dat iedere week plaatsvindt. Het kan echter voorkomen dat sommige codewijzigingen per geval geblokkeerd worden, als de operatie ze later weer nodig heeft.
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] zal ongeveer 90 minuten onbereikbaar zijn.

Dit project zal indien noodzakelijk worden uitgesteld. U kunt de [[wikitech:Switch_Datacenter|planning lezen op wikitech.wikimedia.org]]. Wijzigingen zullen in de planning worden aangekondigd. 

'''Deel deze informatie alstublieft met uw gemeenschap.'''&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;server-switch&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]&lt;/bdi&gt; 14 mrt 2025 23:14 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Quiddity (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&amp;oldid=28307742 --&gt;

== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.

Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. 

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4 apr 2025 02:04 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}

Hello, dear Wikipedians!&lt;br/&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge &quot;'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''&quot;, which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! 

The most active contesters will receive prizes.

If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
&lt;br/&gt;

We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
&lt;/div&gt;

16 apr 2025 16:11 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Hide on Rosé@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&amp;oldid=28552112 --&gt;

== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;

The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines (&quot;UCoC EG&quot;) and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17 apr 2025 00:35 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28469465 --&gt;

== Sub-referencing: User testing ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
&lt;small&gt;''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''&lt;/small&gt;

Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:

#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. 
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.

We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.

Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! &lt;/div&gt; &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])&lt;/bdi&gt; 28 apr 2025 15:04 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&amp;oldid=28628657 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.

The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].

Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.

In cooperation with the U4C -- &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29 apr 2025 03:41 (UTC)&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==

''(Apologies for posting in English)''

Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.

As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].

After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.

The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.

If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].

Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 6 mei 2025 15:07 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Sannita (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28663781 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].

You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.

If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, &lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|Overleg]])&lt;/bdi&gt; 15 mei 2025 22:07 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''

Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. 

We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.

You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;{{int:Talkpagelinktext}}&lt;/span&gt;]]) 22 mei 2025 15:27 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Sannita (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&amp;oldid=28768453 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection &amp; Call for Questions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats.

The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4].

Here are the key planned dates:

* May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6]
* June 17 – July 1, 2025: Call for candidates
* July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5]
* August 2025: Campaign period
* August – September 2025: Two-week community voting period
* October – November 2025: Background check of selected candidates
* Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated

Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]].

'''Call for Questions'''

In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]]

'''Election Volunteers'''

Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]]

Thank you!

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ

[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates

Best regards,

Victoria Doronina

Board Liaison to the Elections Committee

Governance Committee&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Gebruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Overleg gebruker:MediaWiki message delivery|overleg]]) 28 mei 2025 03:08 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:RamzyM (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28618011 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;  Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;
Hello everyone,  

''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)''

The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''.

This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable.

The three main features of this extension are:

* '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki.
*  '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''.
*  '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions.

'''Note''': The extension comes with a new user right called '''&quot;Event Organizer&quot;''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment.

The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]])

If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout.

Thank you! &lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|Overleg]]) 29 mei 2025 16:48 (UTC)&lt;/bdi&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Udehb-WMF@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&amp;oldid=28803829 --&gt;

== Vote now in the 2025 U4C Election ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}

Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].

Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 13 jun 2025 23:01 (UTC) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Bericht verzonden door User:Keegan (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28848819 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;
Hello all,

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position.

This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3]

Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election.

Best regards,

Abhishek Suryawanshi&lt;br /&gt;
Chair of the Elections Committee

On behalf of the Elections Committee and Governance Committee

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.

[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Gebruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Overleg gebruker:MediaWiki message delivery|overleg]]) 17 jun 2025 17:44 (UTC)
&lt;!-- Bericht verzonden door User:RamzyM (WMF)@metawiki via de lijst op de pagina https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=28866958 --&gt;</text>
      <sha1>il84zhgr6qxfgci8sm8y9dc12unrvx1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Barack Obama</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3815</id>
    <revision>
      <id>160031</id>
      <parentid>153109</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:19:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160031</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1784" sha1="a1mmlwdtxhcr0jmvo0asecuyl4fnus2" xml:space="preserve">{{Infoboks president
| naem              = Barack Obama
| plaetje           = [[Plaetje:President Barack Obama.jpg|250px]]
| volgorde          = [[President van de Vereênigde Staeten|44ste President van de Vereênigde Staeten]]
| termijn           = [[20 jannewari]] [[2009]] - 20 jannewari [[2017]]
| Premier           = 
| vôhganger         = [[George W. Bush]]
| opvolger          = [[Donald Trump]]
| geboôren          = [[4 auhustus]] [[1961]]
| geboôrteplekke    = [[Honolulu]], [[Hawaii]], [[Vereênigde Staeten]]
| overleden         = 
| overlijdensplekke = 
| partner           = [[Michelle Obama]]
| partij            = [[Democraotische Partij (VS)|Democraotische Partij]]
| vicepresident     = [[Joe Biden]]
| handtekening      = Barack Obama signature.svg
}}
'''Barack Hussein Obama II''' ([[Honolulu]] ([[Hawaii]]), [[4 auhustus]] [[1961]]) was de 44ste en voorleste president van de [[Vereênigde Staeten]]. Ie is d' eêste [[Afro-Amerikanen|Afro-Amerikaense]] in dizze functie. Tussen 3 januaori 2005 en 16 november 2008 was Obama lid van de [[Amerikaense Senaet|Senaet]] as vertegenwoordiger van de staet [[Illinois]] en vôhdien was ie staetssenator in de wetgevende vergaedering van zijn tuusstaet. Op [[20 januaori]] [[2009]] wier Obama tiedens de [[inauguratie]] op het [[Capitool (Washington D.C.)|Capitool]] beëdigd as president.

Z'n opvolger was [[Donald Trump]].

Vicepresident was [[Joe Biden]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/barack-obama-1961/2129/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Barack-Obama Britannica]

[[Plaetje:Obama at Darfur rally 4.JPG|left|thumb|Obama op de &quot;Red [[Darfoer]]&quot;-demonstraetie, [[National Mall|The Mall]], Washington, D.C.]]

{{DEFAULTSORT:Obama, Barack}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>a1mmlwdtxhcr0jmvo0asecuyl4fnus2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mark Rutte</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4380</id>
    <revision>
      <id>160005</id>
      <parentid>159446</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:53:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160005</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2025" sha1="4l2epkdxyz8hdicv78znnz501h451jw" xml:space="preserve">[[Plaetje:Denys Shmyhal met with Dutch PM Mark Rutte in occasion of possible Russian invasion (7).jpg|frameless|rechts]]
[[Plaetje:DOORSTEP BRATISLAVA SUMMIT 16 SEPTEMBER 2016 (29635013551).jpg|frameless|rechts]]

'''Mark Rutte''' ([[D'n 'Aegt]], [[14 feberwari]] [[1967]]) is 'n Nederlandse diplomaet en voormaelig politicus vò de [[VVD]]. 

Vanof 1 oktober 2024 ist'um secretaoris-generaol van de [[NAVO]].

Van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 wast'um [[premier]] van [[Nederland]]. Saemen mee [[Maxime Verhagen]] van 't [[CDA]] en [[Geert Wilders]] van de [[PVV]] vurmende um de minderheidsregerieng van 't [[Kabinet-Rutte I]], die in 2012 ten val is 'ekomme. Van 2012 toet 2017 vurmende um mee [[Diederik Samsom]] (vertrokken eind 2016) van de [[PvdA]] de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte II]]. Van 2017 toet 2022 vurmende um mee het CDA, [[D66]] en de [[CU]] de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte III]]. Van 2022 toet 2024 vurmende um mee D66, het CDA en de CU de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte IV]]. 

Mark Rutte was bie z'n antreden de één na jongste premier van Nederland. Vò z'n premierschap was um lid van de [[Twidde Kaemer]] en staetssecretaoris (2004-2006). 

Van 1985 toet 1992 studeerde d'um geschiedenisse an d' [[Universiteit van Leiden]]. In z'n studietied wier 'um van 1988 toet 1991 voorzitter van de [[JOVD]]. Na z'n studietied werkte um tien jaer bie [[Unilever]].

== Kabinet'n ==
* [[Kabinet-Rutte I]] (2010-2012): [[VVD]], [[PVV]], [[CDA]]
* [[Kabinet-Rutte II]] (2012-2017): VVD, [[PvdA]]
* [[Kabinet-Rutte III]] (2017-2022): VVD, CDA, [[D66]], [[CU]]
* [[Kabinet-Rutte IV]] (2022-2024): VVD, D66, CDA, CU

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/9291000/biof/02396 Parlement.com]

{{Nederlandse premiers}}

{{DEFAULTSORT:Rutte, Mark}}
[[Categorie:Partijleider]]
[[Categorie:Premier (Nederland)]]
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands diplomaot]]
[[Categorie:Nederlands protestant]]</text>
      <sha1>4l2epkdxyz8hdicv78znnz501h451jw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>160007</id>
      <parentid>160005</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:54:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks */</comment>
      <origin>160007</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2026" sha1="hwaps7pffoocqggi06lsjovh8xv6r6f" xml:space="preserve">[[Plaetje:Denys Shmyhal met with Dutch PM Mark Rutte in occasion of possible Russian invasion (7).jpg|frameless|rechts]]
[[Plaetje:DOORSTEP BRATISLAVA SUMMIT 16 SEPTEMBER 2016 (29635013551).jpg|frameless|rechts]]

'''Mark Rutte''' ([[D'n 'Aegt]], [[14 feberwari]] [[1967]]) is 'n Nederlandse diplomaet en voormaelig politicus vò de [[VVD]]. 

Vanof 1 oktober 2024 ist'um secretaoris-generaol van de [[NAVO]].

Van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 wast'um [[premier]] van [[Nederland]]. Saemen mee [[Maxime Verhagen]] van 't [[CDA]] en [[Geert Wilders]] van de [[PVV]] vurmende um de minderheidsregerieng van 't [[Kabinet-Rutte I]], die in 2012 ten val is 'ekomme. Van 2012 toet 2017 vurmende um mee [[Diederik Samsom]] (vertrokken eind 2016) van de [[PvdA]] de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte II]]. Van 2017 toet 2022 vurmende um mee het CDA, [[D66]] en de [[CU]] de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte III]]. Van 2022 toet 2024 vurmende um mee D66, het CDA en de CU de regerieng van 't [[Kabinet-Rutte IV]]. 

Mark Rutte was bie z'n antreden de één na jongste premier van Nederland. Vò z'n premierschap was um lid van de [[Twidde Kaemer]] en staetssecretaoris (2004-2006). 

Van 1985 toet 1992 studeerde d'um geschiedenisse an d' [[Universiteit van Leiden]]. In z'n studietied wier 'um van 1988 toet 1991 voorzitter van de [[JOVD]]. Na z'n studietied werkte um tien jaer bie [[Unilever]].

== Kabinet'n ==
* [[Kabinet-Rutte I]] (2010-2012): [[VVD]], [[PVV]], [[CDA]]
* [[Kabinet-Rutte II]] (2012-2017): VVD, [[PvdA]]
* [[Kabinet-Rutte III]] (2017-2022): VVD, CDA, [[D66]], [[CU]]
* [[Kabinet-Rutte IV]] (2022-2024): VVD, D66, CDA, CU

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/9291000/biof/02396 Parlement.com]


{{Nederlandse premiers}}

{{DEFAULTSORT:Rutte, Mark}}
[[Categorie:Partijleider]]
[[Categorie:Premier (Nederland)]]
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands diplomaot]]
[[Categorie:Nederlands protestant]]</text>
      <sha1>hwaps7pffoocqggi06lsjovh8xv6r6f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1981</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4634</id>
    <revision>
      <id>159996</id>
      <parentid>151500</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:45:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159996</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="718" sha1="7naf5q495lgonkbbn2opdnyg2zujjwa" xml:space="preserve">{{jaorboks}}
'''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]].

== Gebeurtenisse ==
* [[1 jannewari]] - [[Griek'nland]] wor het tiende lid van de [[EU|Europeêse Gemeênschap]]. 
* [[20 jannewari]] - [[Ronald Reagan]] wor beëdigd as [[Lieste van Amerikaonse president'n|40e president van de Vereênigde Staeten]].
* [[29 juli]] - [[Prins Charles]] trouwt mit Lady [[Diana Spencer]]. 
* [[21 september]] - Het vroegere Brits-Honduras, de leste Britse kolonie op 't vasteland van Amerika, wordt zelfstandig onger de naem [[Belize]]. Het angrenzende [[Guatemala]] maekt anspraek op 't groôste deel van 't land. 

== Gebore ==
* [[13 jannewari]] - [[Klaas Dijkhoff]], Nederlands politicus en ongernemer

[[Categorie:Twintegste eêuwe]]</text>
      <sha1>7naf5q495lgonkbbn2opdnyg2zujjwa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1962</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6788</id>
    <revision>
      <id>159968</id>
      <parentid>157079</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:21:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Gebore */</comment>
      <origin>159968</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1776" sha1="rb206cp4jb46q7r27wwz3k2zeo6rckz" xml:space="preserve">{{jaorboks}}
'''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]].

[[plaetje:Exterieur - 's-Gravenpolder - 20091706 - RCE.jpg|thumb|Meule in van [[Schraevenpolder]] in 1962]]
[[plaetje:49, Hof, achtergevel - Nieuw-en Sint Joosland - 20164416 - RCE.jpg|thumb|Boerderieje bie [[Nieuwland]] in 1962]]

== Gebeurtenisse ==
* [[8 jannewari]] - Treinramp bie [[Harmelen]]. Mee bienea 'onderd doôden, de ergste treinramp uut de Nederlandse geschiedenisse.&lt;ref&gt;[https://historiek.net/treinramp-bij-harmelen-1962/146654/ Historiek]&lt;/ref&gt;
* [[15 jannewari]] - Slag bie Vlakke Hoek tussen Nederland in [[Indonesië]]. De inzet was [[Nederlands Nieuw-Guinea]].
* [[29 meie]] - De opdracht voor de [[Zeêlandbrugge]] wor 'egeve an de ''Combinatie Brug Oosterschelde'', die de brugge tussen [[1963]] en [[1965]] realiserende. Dit bedrief was een saemenwerkingsverband van de annemers Van Hattum en Blankevoort NV uut [[Beverwijk]] en de ''NV Amsterdamsche Ballast Maatschappij'' uut [[Amsterdam]].
* [[22 oktober]] - Cuba crisis. De Verenigde Staoten en de Sovjet-Unie komme recht tehenover mekaore te sto. Een atoomoorlog dreigt. Uuteindeluk draoit de Sovjetunie bie op 28 oktober.
* [[23 december]] - Op het Schildmeer in Groningen komme vier schaesers omt leven naedat ze deu het ies waoren 'ezakt.

== Gebore ==
* [[24 juni]] - [[Harry van Bommel]], Nederlands politicus en amtenaer
* [[24 auhustus]] - [[Emile Roemer]], Nederlands politicus
* [[2 september]] - [[Keir Starmer]], Brits politicus

== Bouwwêrreken ==
&lt;gallery&gt;
Jatiyo Sangshad Bhaban (Roehl).jpg|''Parlementsgebouw van [[Bangladesh]]'' (1962) Louis Kahn
Viitatorni Jyvaskyla Finland-2007-06-15.jpg|''Viitatorni'', [[Finland]] (1962) Alvar Aalto
&lt;/gallery&gt;

{{Bronvermelding|bronvermelding=&lt;references/&gt;}}

[[Categorie:Twintegste eêuwe]]</text>
      <sha1>rb206cp4jb46q7r27wwz3k2zeo6rckz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1947</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6920</id>
    <revision>
      <id>160012</id>
      <parentid>155411</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:58:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Gebore */</comment>
      <origin>160012</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1546" sha1="ae7qb2hxxpx64rg7mf57xlkccjlzgjx" xml:space="preserve">{{jaorboks}}
'''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]].

[[plaetje:Exterieur - Grijpskerke - 20129505 - RCE.jpg|thumb|De Munnikken'of bie [[Grieps]] in 1947]]

== Gebeurtenisse ==
* [[26 jannewari]] - Een KLM-toestel stort neer bie Kastrup in [[Denemarken]]. Alle inzittenden komme om 't leven.
* [[24 maerte]] - Bie een brand in de staetsmiene Hendrik komme 13 mienwearkers omme. 
* [[25 juni]] - In [[Amsterdam]] verschient ''Het Achterhuus'', dagboek van 't joodse meissie [[Anne Frank]]. 
* [[15 auhustus]] - De Britten vertrekke uut het voormalihe Brits-Indië. Deer ontstit groôte onenigheid tussen moslims in hindoes. 't land wor op'esplitst in een moslimdeel, [[Pakistan]] in een Hindoeistich deel, [[India]].
* [[14 oktober]] - Juliana neemt vanof dan as regent 't werrek van Willemina waer.

== Gebore ==
* [[10 feberwari]] - [[Nico Schoof]], Nederlands amtenaer en politicus
* [[4 meie]] - [[Ronald Sørensen]], Nederlands leraer en politicus

== Bouwwêrreken ==
&lt;gallery&gt;
Freibad Letzigraben Pavillon 1947 Max Frisch.JPG|''Freibad Letzigraben Pavillon'', Zürich (1947) Max Frisch
Vuurtoren Ouddorp.jpg|''[[Vuurtoren Ouwdurp]]'', Ouwdurp (1947) [[Gijsbert Friedhoff]] (start bouw)
&lt;/gallery&gt;

== Kunstwêrreken ==
&lt;gallery&gt;
Toreau au bord du lac.JPG|''Toreau au bord du lac'' (1947) [[Hans Aeschbacher]], Biel/Bienne 
'The Warsaw Ghetto Uprising', bronze sculpture by Natan J. Rapoport, 1947, Yad Vashem, Jerusalem, Israel.jpg|''The Warsaw Ghetto Uprising'' (1947) [[Nathan Rapoport]], Yad Vashem
&lt;/gallery&gt;

[[Categorie:Twintegste eêuwe]]</text>
      <sha1>ae7qb2hxxpx64rg7mf57xlkccjlzgjx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Franklin D. Roosevelt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8231</id>
    <revision>
      <id>160019</id>
      <parentid>150176</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:07:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160019</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1159" sha1="kkpfngdlrjk6qqwmhg4dfk5d8fyhyd0" xml:space="preserve">[[Plaetje:Franklin D. Roosevelt - NARA - 535943.jpg|thumb|Franklin D. Roosevelt]]

'''Franklin Delano Roosevelt''', ok bekend as ''FDR'', ([[New York City]] ([[New York]]), [[30 jannewari]] [[1882]] - Warm Springs ([[Georgia]]), [[12 april]] [[1945]]) was de 32e [[President (Vereênigde Staeten)|president]] van de [[Vereênigde Staeten]] (1933-1945). 

Ie was de eênigste president die drie termijnen gediend eit. Dit kwam deur de uutzondelijke omstandigheên in verband mee de [[Twidde Wereldoôrlog]]. 

Z'n vôhganger was [[Herbert Hoover]] en z'n opvolger [[Harry S. Truman]].

Ie was lid van de [[Democraoten (Vereênigde Staeten)|Democraoten]] en was voo z'n presidentschap een antal jaer [[gouverneur]] van New York.

Um z'n voorouwers kwamme uut [[Zeêland]]. 

==Literature ==
* Ingrid Baraitre: ''Franklin Roosevelt. Wereldleider in oorlog en vrede'', 2011

==Zie ok==
* [[Four Freedoms Award]]

== Lienks ==
* [https://historiek.net/franklin-delano-roosevelt-president/66602/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Franklin-D-Roosevelt Britannica]

{{DEFAULTSORT:Roosevelt, Franklin D.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>kkpfngdlrjk6qqwmhg4dfk5d8fyhyd0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Abraham Lincoln</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9346</id>
    <revision>
      <id>160018</id>
      <parentid>157615</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:06:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160018</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8284" sha1="png67c61t53kr8rm5d391f8tupi7ywa" xml:space="preserve">{{etalage}}
{{Infoboks president
| naem              = Abraham Lincoln
| plaetje           = [[Plaetje:Abraham Lincoln November 1863.jpg|250px]]
| volgorde          = [[Lieste van Amerikaonse president'n|16e president van de Verêenigde Staeten]]
| termijn           = [[4 maerte]] [[1861]] - [[15 april]] [[1865]]
| Premier           = 
| vôhganger         = [[James Buchanan]]
| opvolger          = [[Andrew Johnson]]
| geboôren          = [[12 feberwari]] [[1809]]
| geboôrteplekke    = [[Hodgenville]], [[Kentucky]]
| overleé           = [[15 april]] [[1865]]
| overlijdensplekke = [[Washington D.C.]]
| partner           = [[Mary Lincoln]]
| partij            = [[Rippeblikeinse partij]], [[Unie-partij]], [[Whig partij]]
| vicepresident     = [[Hannibal Hamlin]] ([[1861]]-[[1865]]), [[Andrew Johnson]] ([[1865]])
| handtekening      = 
}}
[[Plaetje:Abrahamlincoln.jpg|thumb|250px|left|Dit artikel is derde geworden bie d'n [[Wikipedia:Schriefwedstrijd/2013|Schriefwedstried]]]]
'''Abraham Lincoln''' ({{Audio|lincoln.ogg|&lt;small&gt;uutspraek&lt;/small&gt;}}) ''(eɪbrəhæm ˈlɪŋkən)''  (Hodgenville ([[Kentucky]]), [[12 feberwari]] [[1809]] – [[Washington D.C.]], [[15 april]] [[1865]]) was de 16de president van d'n [[Vereênigde Staeten]].
Um is eên van d'n groôtste en bekendste president'n van d'n Vereênigde Staeten.

Lincoln leidde de V.S. deu de 'roôtste oorlog uut d'n geschiedenis van 't land - d'n [[Amerikaonse Burgeroôrlog]] -
Lincoln was d'n eêrste president die tiedens um z'n ambtstermijn wierre vermoôrd.

==Biografieë==
[[plaetje:Mary Todd Lincoln 1846-1847 restored cropped.png|thumb|links|Mary Todd Lincoln]]

Op [[12 feberwari]] [[1809]] wierre Abraham Lincoln 'eboren in [[Hodgenville]] in d'n Vereênigde Staeten.
Um was de zeune van [[Thomas Lincoln]] en [[Nancy Hanks Lincoln]]. Um wierre vernoemd nae um z'n hroôtvader an vaeders kant. Um z'n vaeder was timmerman en [[boer]]. Allebei Lincolns ouwers waeren [[baptist]].

Toen um 7 jaer was, ver'uusde z'n familie nae [[Indiana]]. In [[1828]] overleêd um z'n zus Sarah an d'n 'eboorte van 'n kind.
D'n jongere broer van Lincoln (Thomas Lincoln Jr.) overleêd vlak nae um z'n 'eboorte in [[1812]].
D'n moeder van Lincoln overleêd in [[1818]] an mee ''[[Ageratina altissima]]'' besmette melk.
In [[1851]] stierf z'n vaeder.

In [[1831]] verhuusde Lincoln nae Illinois waer um in New Salem weunde. Um ao verschill'nde baenen, wionder posbode en winkeleigenaer. Um kreeg de bienaem Honest Abe. 

Lincoln deêd ok meê an de verkiezingen vò het [['uus van Afgevaerdigden]] van de staat [[Illinois]]. Um won 4 keer, in 1834, 1836, 1838 en 1840, als lid van de United States Whig Party terwijl um zich laeter bie de Republikeinen ansloôt.
In deêze periode studeerde um in z'n vrieë tied ok nog rechte en in [[1836]] wierre um advocaet.

In [[1839]] ontmoette Lincoln Mary Todd in Springfield. Nae drie [[jaer]] trouwden ze en in de vol'ende ellef jaer kre'en ze vier kinderen, naemelijk Robert, Edward, William en Thomas.

In [[1846]] wierre Lincoln verkoôzen in 't [['uus van Afgevaerdigden]], wae um bekend wier vanwe'e um z'n visie op de Mexicanen en um z'n standpunt tegenover de slavernieje. Na um z'n ambtstermien 'ing um deu meê z'n beroep advocaet.

===Ziekte===
Uut onderzoek is 'ebleken dat Abraham Lincoln mogelijk 'n spierziekte ao, dit zou verklaeren wirom um lange armen en benen ao.&lt;ref&gt;[http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/abraham-lincoln-had-mogelijk-een-spierziekte/ D'r 'ôre nog onderzoek na gedaen.'']&lt;/ref&gt; 

Um z'n verre familie eit d'n ziekte ok, deu um z'n familie wierre 't ok wè d'n Lincolnzieke 'enoemd.

==Presidentschap==
[[Plaetje:ElectoralCollege1860.svg|thumb|Lincoln wint d'n verkiezinge van 1860, uutslagen in kiesmannnen per staet.]]
Op [[4 maerte]] [[1861]] legde Lincoln d'n presidentseêd aof.

Um  was alleêne mae 'ekozen deu mensen uut 't Noôrden (en [[Californië (staet)|Californië]] en [[Oregon (staet)|Oregon]]) dus veê mensen uut 't Zuden tegen um. Deêze staeten scheidden zich af van d'n aore staeten van d'n [[Vereênigde Staoten]], en vormden saemen d'n [[Geconfedereêrde Staeten van Amerika]]. Meê verzoenende woorden in um z'n inaugurele rede als president kon um deze oôrlog nie voôrkomen. Ondanks het groôte verlies an mensenlevens bleêf Lincoln vast'ouden an um z'n compromisloze houding tehen 't zuuden. Op [[9 april]] [[1865]] tekende de Zudelijke generael Lee d'n overgaeve, wimeê 't verzet van de afgescheiden Zudelijke Staeten ten einde kwam.

Tot an [[1862]] was 't 'oôddoel van Lincoln in d'n Burgeroôrlog om d'n Vereênigde Staeten bie menkaar te 'ouden.
In [[1863]] veraorde Lincolns meêning en maekte um 'n wet wideu aolle slaeven vrieë waeren, mae pas in 1865 gold 't vò d'n 'ele Vereênigde Staeten.
An 't eind van um z'n regeêring wierre 't 13&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; amend'ment vaon kracht, daermeê wierre slavernij illegael in d'n Vereênigde Staeten.

==Ministers==
D'n ministers onder Lincoln waeren:
{| class=&quot;wikitable&quot;
! Ministers || Ministerie || Perioôde
|-
| [[William Seward|William H. Seward]] || Butenlandse Zaeken || 1861 - 1865
|-
| [[Caleb B. Smith]] || Binnenlandse Zaeken || 1861 - 1863
|-
| [[Simon Cameron]] || Oôrlog || 1861 - 1862
|-
| [[Salmon P. Chase]] || Financiën || 1861 - 1864 
|-
| [[Edward Bates]] || Justitie || 1861 - 1864 
|-
| [[Gideon Welles]] || Mariene || 1861 - 1865
|-
| [[Montgomery Blair]] || Posteriejen|| 1861 - 1864 
|-
| [[John P. Usher]] || Binnenlandse Zaeken || 1863 - 1865
|-
| [[Edwin M. Stanton]] || Oôrlog || 1862 - 1865 
|-
| [[William P. Fessenden]] || Financiën || 1864 - 1865 
|-
| [[James Speed]] || Justisie || 1864 - 1865 
|-
| [[William Dennison]] || Posteriejen|| 1864 - 1865 
|-
| [[Hugh McCulloch]] || Financiën || 1865 
|}

==Doôd==
[[plaetje:Lincolnassassination.jpg|thumb|'n teêkening van d'n moôrd op Lincoln]]

Op [[14 april]] wierre Lincoln neergeschoten deu [[John Wilkes Booth]], um was 'n 'roôt aen'anger van d'n Zudelijke Staeten in d'n Amerikaonse Burgeroorlog.
Lincoln wierre neergeschoôten in [[Ford's Theatre]] in [[Washington D.C.]]
Um overleêd 1 dag laeter an um z'n verwondinge.

In Washington D.C. en [[New York City]] naemen on'eveer 700.000 mensen afscheid và um. In totael naemen on'eveêr 7 miljoen mensen deel an minstens eên rouwplechtigheid.
Op [[4 meie]] is um begraeven bie um z'n familiehraf in [[Springfield]].

D'r is 'n lehende dà Lincoln ao 'edroômd dat d'r iemand lag op'ebaerd in 't [[Witte 'uus]]
Toen d'r iemand in um z'n droôm vroeg wat d'r was 'ebeurd zeit 'n soldaet die d'rbie stond: ''&quot;D'n president is vermoôrd&quot;''.

==Nae um z'n doôd==
[[plaetje:Aerial view of Lincoln Memorial - east side EDIT.jpeg|thumb|'t Lincoln Memorial in [[Washington D.C.]]]]

Lincolns 'oôd staet op 't biljet van vuuf dollar en op d'n pennymunt.
Veê durpen, plaetsen en gemeênten bin nae um vernoemd, d'n bekendste daevan is Lincoln, d'n 'oôdstad van [[Nebraska]].

Nae um z'n doôd bin d'r verschillende monument'n vò um 'ebouwd, d'n bekendste is wè 't Lincoln Memorial in Washington D.C.
Ok staet um uut'ehakt op [[Mount Rushmore]] en ok um z'n tombe is beroemd 'eworre.

==Gallery==
&lt;gallery&gt;
Abe-Lincoln-Birthplace-2.jpg|Het 'uus woar Abraham Lincoln wierre 'eboren
Abes House.JPG|Het 'uus woar Abraham Lincoln woonde
MtRushmore Abe close.jpg|Abraham Lincoln, uut'ehakt op [[Mount Rushmore]]
Lincoln's Tomb, Interior.JPG|De tombe van Abraham Lincoln
&lt;/gallery&gt;

== Noôten ==
 &lt;references/&gt;

== Bronn'n ==
* [https://web.archive.org/web/20210719025730/https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/abraham-lincoln/ whitehouse.gov]

== Lienks nae buten ==
* [https://www.britannica.com/biography/Abraham-Lincoln Britannica]
* [https://historiek.net/abraham-lincoln-1809-1865/104/ Historiek]
* [https://www.historischnieuwsblad.nl/abraham-lincoln-1809-1865/ Historisch Nieuwsblad]
* [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/16-abraham-lincoln-1861-1865 IsGeschiedenis]
* [https://www.nationalgeographic.nl/geschiedenis-archeologie/a62803840/abraham-lincoln National Geographic]

{{DEFAULTSORT:Lincoln, Abraham}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Advocaot]]
[[Categorie:Vermoord persoôn]]
[[Categorie:Geschiedenisse van de Vereênigde Staeten]]
[[Categorie:Negentiende eêuwe]]</text>
      <sha1>png67c61t53kr8rm5d391f8tupi7ywa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Breda</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9464</id>
    <revision>
      <id>159995</id>
      <parentid>156527</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:44:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bekende inweuners */</comment>
      <origin>159995</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2005" sha1="rh64h47yyzfqqsj8a9mx2nt9ff9bqo3" xml:space="preserve">{{Gemeênte2
|naam           = Breda
|dialect1       = Braebants
|naam1          = 'tzelfde
|dialect2       =
|naam2          = 
|locatie        = NL - locator map municipality code GM0758 (2016).png
|kaart          = Gem-Breda-OpenTopo.jpg
|land           = Nederland
|provincie      = Noord-Braebant
|streek1        = West-Braebant
|streek2        = [[Baronie en Markiezaet]]
|hoofdplaats    = Breda
|oppervlakte    = 129
|oppervlakte1   = 126
|oppervlakte2   = 3
|inwoners       = 188.000
|datum          = 2024
|dichtheid      = 1496
|graden         = {{Koord|51|35|N|4|46|L}}
}}

'''Breda''' is 'n gemeênte en stad in de provincie [[Noord-Braebant]]. De gemeênte ei 188.000 inweuners, de stad 153.000.

't Leit in het wes'n van Braebant. Breda 'eit 'n ouwe binnenstad mie vee wienkels weera ok vee Zeêuwen komme. 'n Bekend gebouw is de Groôte of Uuze Lieve Vrouwekerke. De kriegsmacht 'eit 'n belangrieke rol gespeelt in de geschiedenisse van de stad. Nog aoltied is 'ier de KMA gevestigd. 'n Bekende waeterpoorte in Breda is 't Spanjaerdsgat.

Breda is nae [[Eindhoven]] en [[Tilburg]] d'n derde stad van Braebant en de negende gemeênte van Nederland.

Breda is in 1997 vergroôt mit de gemeênten [[Prinsenbeek]] en [[Teteringen]] en mit de plekken [[Bavel]] en [[Ulvenhout]].

== Bekende inweuners ==
* [[Vaoder Abraham]], zanger
* [[Paul van Buitenen]], amtenaer en politicus
* [[Klaas Dijkhoff]], ongernemer en politicus (raedslid)
* [[Hans van Mierlo]], journalist en politicus
* [[Ruth Peetoom]], predikant, politicus en bestierder

== Lienks nae buten ==
* [https://www.breda.nl Gemeênte]
* [https://web.archive.org/web/20230323104734/https://www.plaatsengids.nl/breda Plaatsengids]
* [https://allecijfers.nl/gemeente/breda/ AlleCijfers]


[[Plaetje:Blaeu 1652 - Breda.jpg|thumb|links|Breda in 1652]]

{{Stompje}}
{{Provincie Noord-Braebant}}

[[Categorie:Gemeênte in Noord-Braebant]]
[[Categorie:Stad in Noord-Braebant]]
[[Categorie:West-Braebant]]
[[Categorie:Baronie en Markiezaet]]</text>
      <sha1>rh64h47yyzfqqsj8a9mx2nt9ff9bqo3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ronald Reagan</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9836</id>
    <revision>
      <id>160027</id>
      <parentid>153112</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:13:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160027</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1332" sha1="16cv41wrquf81c60i8o83sqyiowrp4x" xml:space="preserve">{{Infoboks president
| naem              = Ronald Reagan
| plaetje           = [[Plaetje:Ronald Reagan 1985 presidential portrait (cropped).jpg|250px]]
| volgorde          = [[President van de Vereênigde Staeten|40ste President van de Vereênigde Staeten]]
| termijn           = [[20 jannewari]] [[1981]] - 20 jannewari [[1989]]
| Premier           = 
| vôhganger         = [[Jimmy Carter]]
| opvolger          = [[George H.W. Bush]]
| geboôren          = [[6 feberwari]] [[1911]]
| geboôrteplekke    = Tampico, [[Illinois]], [[Vereênigde Staeten]]
| overleden         = [[5 Juni]] [[2004]]
| overlijdensplekke = [[Los Angeles]], [[California]]
| partner           = [[Nancy Reagan]]
| partij            = 
| vicepresident     = [[George H.W. Bush]]
| handtekening      = Ronald Reagan Signature2.svg
}}
'''Ronald Wilson Reagan''' (Tampico ([[Illinois]]), [[6 feberwari]] [[1911]] - [[Los Angeles]] ([[California]]), [[5 juni]] [[2004]]) was 'n acteur en de 40e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1981-1989).

Um was 'n Rippeblikein.

Vicepresident was [[George H.W. Bush]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/ronald-reagan-president/60363/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Ronald-Reagan Britannica]

{{DEFAULTSORT:Reagan, Ronald}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Acteur]]</text>
      <sha1>16cv41wrquf81c60i8o83sqyiowrp4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>George W. Bush</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10353</id>
    <revision>
      <id>160029</id>
      <parentid>150188</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:16:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160029</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="720" sha1="4xu32gcxm09di0kewlsfptz6dh1ltif" xml:space="preserve">[[Plaetje:FEMA - 30483 - Official Portrait of President GW Bush.jpg|thumb|George W. Bush]]

'''George W. Bush''' (New Haven ([[Connecticut]]), [[6 juli]] [[1946]]) was de 43ste president van de [[Vereênigde Staeten]] (2001-2009).  

Um is een Rippeblikein.

Z'n vôhganger was [[Bill Clinton]] en z'n opvolger [[Barack Obama]].

Bush was juust president toe'n te maeken kreeg mie de [[Anslaegen op 11 september 2001]].

Um is de zoon van de vroegere president [[George H.W. Bush]].

== Lienks ==
* [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/43-george-w-bush-2001-2009 IsGeschiedenis]
* [https://www.britannica.com/biography/George-W-Bush Britannica]

{{DEFAULTSORT:Bush, George W.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>4xu32gcxm09di0kewlsfptz6dh1ltif</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:President (Vereênigde Staeten)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>11010</id>
    <revision>
      <id>160014</id>
      <parentid>132001</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T08:59:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nillers heeft pagina [[Categorie:Amerikaons president]] hernoemd tot [[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</comment>
      <origin>132001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57" sha1="j9q5moqxc9c0nzv2f411veild0uvyme" xml:space="preserve">[[Categorie:Amerikaon|President]]
[[Categorie:President]]</text>
      <sha1>j9q5moqxc9c0nzv2f411veild0uvyme</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>160016</id>
      <parentid>160014</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:01:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160016</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="67" sha1="qozl7tehptp97pm7xij350onncaapyv" xml:space="preserve">[[Categorie:Amerikaon]]
[[Categorie:President|Vereênigde Staeten]]</text>
      <sha1>qozl7tehptp97pm7xij350onncaapyv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Donald Trump</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11011</id>
    <revision>
      <id>160032</id>
      <parentid>153779</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:19:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160032</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1028" sha1="08dm8jtgcm36ak6l3updp73z28peuqy" xml:space="preserve">[[Plaetje:Donald Trump (53788351205) (cropped).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Donald Trump''' ([[New York City]] ([[New York]]), 14 juni [[1946]]) is de (47ste) president van de [[Vereênigde Staeten]] en voormaelig ongernemer.

Um is 'n Rippeblikein en d'n opvolger van [[Joe Biden]]. Vicepresident is [[JD Vance]].

Op [[20 jannewari]] [[2025]] wier Trump tiedens d' inauguraotie op 't [[Capitool]] beëdigd as president.

Trump was van [[2017]] toet 2021 ok (de 45ste) president. Z'n vôhganger was [[Barack Obama]] en z'n opvolger Joe Biden. Vicepresident was [[Mike Pence]].

== Lienks ==
* [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/45-donald-trump-2017-2021 IsGeschiedenis]
* [https://www.britannica.com/biography/Donald-Trump Britannica]
* [https://nos.nl/collectie/13983-start-presidentschap-trump NOS]
* [https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/113878/Oemoemenoe-What-is-this-Zo-klinkt-Trump-in-het-Zeeuws Donald Trump in 't Zeêuws]

{{DEFAULTSORT:Trump, Donald}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Ongernemer]]</text>
      <sha1>08dm8jtgcm36ak6l3updp73z28peuqy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Nederlandse premiers</title>
    <ns>10</ns>
    <id>11323</id>
    <revision>
      <id>160009</id>
      <parentid>147966</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:55:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160009</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1157" sha1="dczf6njb292hp9sdbdj4l6wd3zkmceb" xml:space="preserve">{| align=&quot;center&quot; class=&quot;toccolours&quot; cellspacing=&quot;0&quot;
|-
! bgcolor=&quot;#ccccff&quot; align=&quot;center&quot; | [[Lieste van Nederlandse premiers|Premiers van Nederland]]
|-
|
[[Wim Schermerhorn]] (''[[PvdA]]'', 1945-1946) — 
[[Louis Beel]] (''[[KVP]]'', 1946-1948) — 
[[Willem Drees]] (''[[PvdA]]'', 1948-1958) — 
[[Louis Beel]] (''[[KVP]]'', 1958-1959) — 
[[Jan de Quay]] (''[[KVP]]'', 1959-1963) — 
[[Victor Marijnen]] (''[[KVP]]'', 1963-1965) — 
[[Jo Cals]] (''[[KVP]]'', 1965-1966) — 
[[Jelle Zijlstra]] (''[[ARP]]'', 1966-1967) — 
[[Piet de Jong]] (''[[KVP]]'', 1967-1971) — 
[[Barend Biesheuvel]] (''[[ARP]]'', 1971-1973) — 
[[Joop den Uyl]] (''[[PvdA]]'', 1973-1977) — 
[[Dries van Agt]] (''[[CDA]]'', 1977-1982) — 
[[Ruud Lubbers]] (''[[CDA]]'', 1982-1994) — 
[[Wim Kok]] (''[[PvdA]]'', 1994-2002) — 
[[Jan Peter Balkenende]] (''[[CDA]]'', 2002-2010) — 
[[Mark Rutte]] (''[[VVD]]'', 2010-2024) —
[[Dick Schoof]] (''partieloôs'', 2024-noe)
|-
! bgcolor=&quot;#ccccff&quot; align=&quot;center&quot; | [[Politiek in Nederland#Kabinet'n|Nederlandse kabinet'n]]
|}
&lt;noinclude&gt;
[[Categorie:Sjablonen Nederland]]
[[Categorie:Premier (Nederland)|~]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dczf6njb292hp9sdbdj4l6wd3zkmceb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>George H.W. Bush</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11395</id>
    <revision>
      <id>160028</id>
      <parentid>153111</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:15:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160028</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="755" sha1="45flbk4p4182mcsya65fzsqx4958qm5" xml:space="preserve">[[Plaetje:George Herbert Walker Bush (1989).jpg|thumb|George H.W. Bush (1989)]]

'''George Herbert Walker Bush''' (Milton ([[Massachusetts]]), [[12 juni]] [[1924]] - [[Houston]] ([[Texas]]), [[30 november]] [[2018]]) was de 41ste president van de [[Vereênigde Staeten]] (1989-1993). 

Um was 'n Rippeblikein.

Z'n vôhganger was [[Ronald Reagan]] en z'n opvolger [[Bill Clinton]].

Um was vicepresident onger Ronald Reagan.

Um is de vader van de laetere president [[George W. Bush]].

== Lienks ==
* [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/41-george-hw-bush-sr-1989-1993 IsGeschiedenis]
* [https://www.britannica.com/biography/George-H-W-Bush Britannica]

{{DEFAULTSORT:Bush, George H.W.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Diplomaot]]</text>
      <sha1>45flbk4p4182mcsya65fzsqx4958qm5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bill Clinton</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11400</id>
    <revision>
      <id>160030</id>
      <parentid>150186</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:18:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160030</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="567" sha1="8jllarnqi5jsnw0q88fwks7bgv5fjf7" xml:space="preserve">[[Plaetje:William J. Clinton - NCI Visuals Online (cropped).jpg|thumb|Bill Clinton]]

'''William Jefferson (Bill) Clinton''' (Hope ([[Arkansa]]), [[19 auhustus]] [[1946]]) was de 42ste president van de [[Vereênigde Staeten]] (1993-2001). 

Um is een Democraot.

Z'n vôhganger was [[George H.W. Bush]] en z'n opvolger [[George W. Bush]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/bill-clinton-1946/2162/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Bill-Clinton Britannica]

{{Stompje}}

{{DEFAULTSORT:Clinton, Bill}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>8jllarnqi5jsnw0q88fwks7bgv5fjf7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jimmy Carter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11402</id>
    <revision>
      <id>160026</id>
      <parentid>150993</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:12:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160026</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="602" sha1="c87sgvtr6temn4zxmgv9qdz0qdut1lz" xml:space="preserve">[[Plaetje:JimmyCarterPortrait2.jpg|thumb|Jimmy Carter]]

'''James Earl (Jimmy) Carter jr.''' (Plains ([[Georgia]]), [[1 oktober]] [[1924]] - Plains (Georgia), [[29 december]] [[2024]]) was de 39e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1977-1981). 

Um was een Democraot.

Z'n vôhganger was [[Gerald Ford]] en z'n opvolger [[Ronald Reagan]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/jimmy-carter-amerikaanse-president/142007/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Jimmy-Carter Britannica]

{{DEFAULTSORT:Carter, Jimmy}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Activist]]</text>
      <sha1>c87sgvtr6temn4zxmgv9qdz0qdut1lz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gerald Ford</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11412</id>
    <revision>
      <id>160025</id>
      <parentid>150168</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:12:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160025</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="513" sha1="aobebssjvvbus4gvysoh3mjqloxsp72" xml:space="preserve">[[Plaetje:Gerald Ford (croped)-1.jpg|thumb|Gerald Ford]]

'''Gerald Rudolph Ford jr.''' ([[Omaha]] ([[Nebraska]]), [[14 juli]] [[1913]] - Rancho Mirage ([[California]]), [[26 december]] [[2006]]) was de 38e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1974-1977). 

Um was een Rippeblikein.

Z'n vôhganger was [[Richard Nixon]] en z'n opvolger [[Jimmy Carter]].

== Lienks ==
* [https://www.britannica.com/biography/Gerald-Ford Britannica]

{{DEFAULTSORT:Ford, Gerald}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>aobebssjvvbus4gvysoh3mjqloxsp72</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Richard Nixon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11419</id>
    <revision>
      <id>160024</id>
      <parentid>150182</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:11:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160024</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="604" sha1="82ikybfezknb8q22u0oq0gl2j05demd" xml:space="preserve">[[Plaetje:RichardNixoncrop.jpg|thumb|Richard Nixon]]

'''Richard Milhous Nixon''' (Yorba Linda ([[California]]), [[9 jannewari]] [[1913]] - [[New York City]] ([[New York]]), [[22 april]] [[1994]]) was de 37e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1969-1974). 

Um was een Rippeblikein.

Z'n vôhganger was [[Lyndon B. Johnson]] en z'n opvolger [[Gerald Ford]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/richard-nixon-watergate-president-trump/83600/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Richard-Nixon Britannica]

{{DEFAULTSORT:Nixon, Richard}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>82ikybfezknb8q22u0oq0gl2j05demd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lyndon B. Johnson</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11692</id>
    <revision>
      <id>160023</id>
      <parentid>150181</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:11:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160023</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="1b0nih8541dqzbwar8udg4z8lxao7mq" xml:space="preserve">[[Plaetje:37 Lbj2 3x4.jpg|thumb|Lyndon B. Johnson, 1969]]
'''Lyndon Baines Johnson''' ([[Stonewall]] ([[Texas]]), [[27 auhustus]] [[1908]] - Stonewall (Texas), [[22 jannewari]] [[1973]]) was de 36e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1963-1969). 

Um was een Democraot.

Z'n vôhganger was [[John F. Kennedy]] en z'n opvolger [[Richard Nixon]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/lyndon-b-johnson-president-amerika-verenigde-staten/143357/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Lyndon-B-Johnson Britannica]

{{DEFAULTSORT:Johnson, Lyndon B.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>1b0nih8541dqzbwar8udg4z8lxao7mq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>John F. Kennedy</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11693</id>
    <revision>
      <id>160022</id>
      <parentid>154499</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:10:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160022</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="783" sha1="9lhyqnoctplgjd3g7l6bejlr7nmzxvm" xml:space="preserve">[[Plaetje:Jfk2 (3x4).jpg|thumb|John F. Kennedy]]

'''John Fitzgerald (Jack) Kennedy''' ([[Brookline]] ([[Massachusetts]]), [[29 meie]] [[1917]] - [[Dallas]] ([[Texas]]), [[22 november]] [[1963]]) was de 35e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1961-1963). 

Um was een Democraot.

Z'n vôhganger was [[Dwight D. Eisenhower]] en z'n opvolger [[Lyndon B. Johnson]].

Kennedy wier vermoord deu [[Lee Harvey Oswald]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/john-f-kennedy-president-biografie/78909/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/John-F-Kennedy Britannica]
* [https://nos.nl/artikel/2560266-geheime-documenten-rond-moord-kennedy-openbaar-gemaakt NOS]

{{DEFAULTSORT:Kennedy, John F.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Vermoord persoôn]]</text>
      <sha1>9lhyqnoctplgjd3g7l6bejlr7nmzxvm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dwight D. Eisenhower</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11719</id>
    <revision>
      <id>160021</id>
      <parentid>150179</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:09:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160021</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="763" sha1="8mucz8qrfqparsfw8ievb5lkcapwvt3" xml:space="preserve">[[Plaetje:Eisenhower official cropped.png|thumb|Dwight D. Eisenhower, 1956]]
'''Dwight David Eisenhower''' (Denison ([[Texas]]), [[14 oktober]] [[1890]] - [[Washington D.C.]], [[28 maerte]] [[1969]]) was 'n generaol en de 34e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1953-1961). 

Um was een Rippeblikein.

Z'n vôhganger was [[Harry S. Truman]] en z'n opvolger [[John F. Kennedy]].

Tiedens de [[Twidde Weareldoôrlog]] was um opperbevelhebber van de [[Geallieerden]] in [[Europa]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/dwight-d-eisenhower-amerikaanse-president/76320/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Dwight-D-Eisenhower Britannica]

{{DEFAULTSORT:Eisenhower, Dwight D.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]
[[Categorie:Generaol]]</text>
      <sha1>8mucz8qrfqparsfw8ievb5lkcapwvt3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Harry S. Truman</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11720</id>
    <revision>
      <id>160020</id>
      <parentid>150177</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:08:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160020</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="618" sha1="2rceyd299g4hd1jlp9pdbefkcke52dc" xml:space="preserve">[[Plaetje:Harry S. Truman - NARA - 530677 (cropped2) (cropped).jpg|thumb|Harry S. Truman]]

'''Harry S. Truman''' (Lamar ([[Missouri]]), [[8 meie]] [[1884]] - [[Kansas City]] ([[Missouri]]), [[26 december]] [[1972]]) was de 33e president van de [[Vereênigde Staeten]] (1945-1963). 

Um was een Democraot.

Z'n vôhganger was [[Franklin D. Roosevelt]] en z'n opvolger [[Dwight D. Eisenhower]].

== Lienks ==
* [https://historiek.net/harry-truman-1884-1972/224/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/biography/Harry-S-Truman Britannica]

{{DEFAULTSORT:Truman, Harry S.}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>2rceyd299g4hd1jlp9pdbefkcke52dc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joe Biden</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11990</id>
    <revision>
      <id>160033</id>
      <parentid>153781</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:20:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="589" sha1="3cbh5t7mag1kteuxa1erj7wi1mchllb" xml:space="preserve">[[Plaetje:Joe Biden presidential portrait.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Joe Biden''' (Scranton ([[Pennsylvania]]), 20 november [[1942]]) was de (46ste) president van de [[Vereênigde Staeten]]. 

Um is 'n Democraot en d'n opvolger en vôhganger van [[Donald Trump]]. Vicepresident was [[Kamala Harris]].

Op [[20 jannewari]] [[2021]] wier Biden beëdigd as president.

Van 2009 toet 2017 was um vicepresident onger president [[Barack Obama]].

== Lienks ==
* [https://www.britannica.com/biography/Joe-Biden Britannica]

{{DEFAULTSORT:Biden, Joe}}
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>3cbh5t7mag1kteuxa1erj7wi1mchllb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Helmond</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12189</id>
    <revision>
      <id>159966</id>
      <parentid>148299</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:19:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bekende inweuners */</comment>
      <origin>159966</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1206" sha1="cu442ivq3pkk6y725ior2xibvel7or2" xml:space="preserve">{{Gemeênte2
|naam           = Helmond
|dialect1       = Helmonds
|naam1          = Héllemed, Hellemond, Hellemund
|dialect2       =
|naam2          = 
|locatie        = NL - locator map municipality code GM0794 (2016).png
|kaart          = Gem-Helmond-OpenTopo.jpg
|land           = Nederland
|provincie      = Noord-Braebant
|streek1        = Zuudoôst-Braebant
|streek2        = [[Peel]]
|hoofdplaats    = Helmond
|oppervlakte    = 55
|oppervlakte1   = 53
|oppervlakte2   = 2
|inwoners       = 95.000
|datum          = 2023
|dichtheid      = 1786
|graden         = {{Koord|51|29|N|5|39|L}}
}}

'''Helmond''' is 'n gemeênte en stad in de provincie [[Noord-Braebant]] mie 95.000 inweuners.

== Bekende inweuners ==
* [[Harry van Bommel]], politicus en amtenaer
* [[Bas van den Tillaar]], politicus

== Lienks nae buten ==
* [https://www.helmond.nl/ Gemeênte]
* [https://web.archive.org/web/20220531114527/https://www.plaatsengids.nl/helmond Plaatsengids]
* [https://allecijfers.nl/gemeente/helmond/ AlleCijfers]

{{Stompje}}
{{Provincie Noord-Braebant}}

[[Categorie:Gemeênte in Noord-Braebant]]
[[Categorie:Stad in Noord-Braebant]]
[[Categorie:Zuudoôst-Braebant]]
[[Categorie:Peel (Noord-Braebant)]]</text>
      <sha1>cu442ivq3pkk6y725ior2xibvel7or2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Attje Kuiken</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13649</id>
    <revision>
      <id>160003</id>
      <parentid>158591</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:50:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160003</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="776" sha1="hcz0eu53v0lpccumut643boqs9425iu" xml:space="preserve">[[Plaetje:Prinsjesdag 2022 - PvdA (52403985985).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Attje Kuiken''' ([[Greunienge (gemeênte)|Greunienge]], 27 oktober [[1977]]) is 'n Nederlandse politica. Van 2022 toet 2023 was zie politiek leider van de [[PvdA]] en sins 2023 'oôrt zie ok bie [[GL]].

Kuiken studeêrde [[bestierskunde]] an den Thorbecke Academie en [[beleidskunde]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

In 2006 wier zie [[Twidde Kaemer]]lid en van april 2022 toet oktober 2023 was zie ok fraoctieveuzitter. Zie was Kaemerlid toet december 2023.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vhekc59k3bzi/a_h_attje_kuiken Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Kuiken, Attje}}
[[Categorie:Partijleider]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:GL-politicus]]
[[Categorie:PvdA-politicus]]</text>
      <sha1>hcz0eu53v0lpccumut643boqs9425iu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Roelien Kamminga</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15047</id>
    <revision>
      <id>159971</id>
      <parentid>156151</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:29:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159971</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="701" sha1="br3v15zms8cjoz2v6h294t7fldkgs3l" xml:space="preserve">[[Plaetje:Roelien Kamminga.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Roelien Kamminga''' ([[Zuudbroek (Greunienge)]], 13 april 1978) is 'n Nederlandse voormaelige amtenaer en politica vò de [[VVD]].

Kamminga was van maerte 2021 toet juni 2025 [[Twidde Kaemer]]lid. Van 6 toet 14 december 2023 was zie ok waernemend Kaemerveuzitter.

Vanof juni 2025 is zie burhemeêster van [[Greunienge (gemeênte)|Greunienge]].

== Lienks nae buten ==
* [https://www.parlement.com/id/vle9dcgotst9 Parlement.com]

{{Stompje}}

{{DEFAULTSORT:Kamminga, Roelien}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Greunienge]]</text>
      <sha1>br3v15zms8cjoz2v6h294t7fldkgs3l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159997</id>
      <parentid>159971</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:46:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159997</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="0gln3e7a4whu0lfbc91f0te264e3gqd" xml:space="preserve">[[Plaetje:Roelien Kamminga.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Roelien Kamminga''' ([[Zuudbroek (Greunienge)]], 13 april 1978) is 'n Nederlandse voormaelige amtenaer en politica vò de [[VVD]].

Kamminga was van maerte 2021 toet juni 2025 [[Twidde Kaemer]]lid. Van 6 toet 14 december 2023 was zie ok waernemend Kaemerveuzitter.

Vanof juni 2025 is zie burhemeêster van [[Greunienge (gemeênte)|Greunienge]].

== Lienks nae buten ==
* [https://www.parlement.com/id/vle9dcgotst9 Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Kamminga, Roelien}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Greunienge]]</text>
      <sha1>0gln3e7a4whu0lfbc91f0te264e3gqd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159998</id>
      <parentid>159997</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:46:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>159998</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="678" sha1="n4bo1mb9wlsv1r5qzf5pf9i5ofi5jfb" xml:space="preserve">[[Plaetje:Roelien Kamminga.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Roelien Kamminga''' ([[Zuudbroek (Greunienge)]], 13 april 1978) is 'n Nederlandse voormaelige amtenaer en politica vò de [[VVD]].

Kamminga was van maerte 2021 toet juni 2025 [[Twidde Kaemer]]lid. Van 6 toet 14 december 2023 was zie ok waernemend Kaemerveuzitter.

Vanof juni 2025 is zie burhemeêster van [[Greunienge (gemeênte)|Greunienge]].

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vle9dcgotst9 Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Kamminga, Roelien}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Greunienge]]</text>
      <sha1>n4bo1mb9wlsv1r5qzf5pf9i5ofi5jfb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Lieste van Amerikaonse president'n</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15090</id>
    <revision>
      <id>160017</id>
      <parentid>150148</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:03:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160017</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3497" sha1="62r1azpeomf7bpi2cesv85kiifayjw2" xml:space="preserve">Dit is 'n '''lieste van  president'n van de [[Vereênigde Staeten]]'''.

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Nr. !! President !! Partij !! Tied
|-
| 1 || [[George Washington]] || partijloôs || [[1789]]-[[1797]]
|-
| 2 || [[John Adams]] || [[Federalistische Partij|federalist]] || 1797-[[1801]]
|-
| 3 || [[Thomas Jefferson]] || [[Democraotische Partij (VS)|democraot]]-[[Rippeblikeinse Partij (VS)|rippeblikein]] || 1801-[[1809]]
|-
| 4 || [[James Madison]] || democraot-rippeblikein || 1809-[[1817]]
|-
| 5 || [[James Monroe]] || democraot-rippeblikein || 1817-[[1825]]
|-
| 6 || [[John Q. Adams]] || democraot-rippeblikein || 1825-[[1829]]
|-
| 7 || [[Andrew Jackson]] || democraot || 1829-[[1837]]
|-
| 8 || [[Martin van Buren]] || democraot || 1837-[[1841]]
|-
| 9 || [[William Henry Harrison]] || [[Whigs (VS)|Whig]] || 1841
|-
| 10 || [[John Tyler]] || Whig || 1841-[[1845]]
|-
| 11 || [[James Knox Polk]] || democraot || 1845-[[1849]]
|-
| 12 || [[Zachary Taylor]] || Whig || 1849-[[1850]]
|-
| 13 || [[Millard Fillmore]] || Whig || 1850-[[1853]]
|-
| 14 || [[Franklin Pierce]] || democraot || 1853-[[1857]]
|-
| 15 || [[James Buchanan]] || democraot || 1857-[[1861]]
|-
| 16 || [[Abraham Lincoln]] || rippeblikein ||1861-[[1865]]
|-
| 17 || [[Andrew Johnson]] || democraot || 1865-[[1869]]
|-
| 18 || [[Ulysses Simpson Grant]] || rippeblikein || 1869-[[1877]]
|-
| 19 || [[Rutherford Birchard Hayes]] || rippeblikein || 1877-[[1881]]
|-
| 20 || [[James Abram Garfield]] || rippeblikein || 1881
|-
| 21 || [[Chester Alan Arthur]] || rippeblikein || 1881-[[1885]]
|-
| 22 || [[Stephen Grover Cleveland]] || democraot || 1885-[[1889]]
|-
| 23 || [[Benjamin Harrison]] || rippeblikein || 1889-[[1893]]
|-
| 24 || [[Stephen Grover Cleveland]] || democraot || 1893-[[1897]]
|-
| 25 || [[William McKinley]] || rippeblikein || 1897-[[1901]]
|-
| 26 || [[Theodore Roosevelt jr.]] || rippeblikein || 1901-[[1909]]
|-
| 27 || [[William Howard Taft]] || rippeblikein || 1909-[[1913]]
|-
| 28 || [[Thomas Woodrow Wilson]] || democraot || 1913-[[1921]]
|-
| 29 || [[Warren Gamaliel Harding]] || rippeblikein || 1921-[[1923]]
|-
| 30 || [[John Calvin Coolidge]] || rippeblikein || 1923-[[1929]]
|-
| 31 || [[Herbert Clark Hoover]] || rippeblikein || 1929-[[1933]]
|-
| 32 || [[Franklin D. Roosevelt]] || democraot || 1933-[[1945]]
|-
| 33 || [[Harry S. Truman]] || democraot || 1945-[[1953]]
|-
| 34 || [[Dwight D. Eisenhower]] || rippeblikein || 1953-[[1961]]
|-
| 35 || [[John F. Kennedy]] || democraot || 1961-[[1963]]
|-
| 36 || [[Lyndon B. Johnson]] || democraot || 1963-[[1969]]
|-
| 37 || [[Richard Nixon]] || rippeblikein || 1969-[[1974]]
|-
| 38 || [[Gerald Ford]] || rippeblikein || 1974-[[1977]]
|-
| 39 || [[Jimmy Carter]] || democraot || 1977-[[1981]]
|-
| 40 || [[Ronald Reagan]] || rippeblikein || 1981-[[1989]]
|-
| 41 || [[George H.W. Bush]] || rippeblikein || 1989-[[1993]]
|-
| 42 || [[Bill Clinton]] || democraot || 1993-[[2001]]
|-
| 43 || [[George W. Bush]] || rippeblikein || 2001-[[2009]]
|-
| 44 || [[Barack Obama]] || democraot || 2009-[[2017]]
|-
| 45 || [[Donald Trump]] || rippeblikein || 2017-[[2021]]
|-
| 46 || [[Joe Biden]] || democraot || 2021-[[2025]]
|-
| 47 || [[Donald Trump]] || rippeblikein || 2025-noe
|-
|}

== Lienks ==
* [https://historiek.net/lijst-van-amerikaanse-presidenten/ Historiek]
* [https://www.britannica.com/topic/Presidents-of-the-United-States-1846696 Britannica] 

[[Categorie:Lieste|Amerikaonse]]
[[Categorie:President (Vereênigde Staeten)|*]]</text>
      <sha1>62r1azpeomf7bpi2cesv85kiifayjw2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dick Schoof</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15278</id>
    <revision>
      <id>160006</id>
      <parentid>159448</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:54:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160006</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1292" sha1="fnd8irt8v8z2j1uhjmrhe5km9eo2gt9" xml:space="preserve">[[Plaetje:Schoof von der Leyen 2024.jpg|thumb|Dick Schoof lienks]]

'''Dick Schoof''' ([[Santpoôrte]], [[8 maerte]] [[1957]]) is 'n Nederlands politicus en voormaelig amtenaer. Ie is partijloôs en sins halverwege [[2024]] premier. 

Schoof ei as amtenaer veural gewerkt in topposities op 't hebied van openbaere orde, politie en veilig'eid bie ministeries van Binn'nlandse Zaeken en Justitie, terrorismebestriedieng NCTV en geheime dienst AIVD.

Ie was toet 2021 lid van de [[PvdA]] is en vanof 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemeêne Zaeken van 't centrum-rechts-populistische [[kabinet-Schoof]].

Schoof is gescheiden, ei 'n vriendin en 'n [[katteliek]]e achtergrond. Ie is groôtendeêls opgegroeid in [[Hengelo (Overiessel)]] en studeerde [[planolohie]] an de Radboud Universiteit in [[Nijmegen]].

Ie z'n broer [[Nico Schoof]] ([[D66]]) was burhemeêster en um z'n broer [[Peter Schoof]] presentator bie RTV Oôst.

== Kabinet ==
* [[Kabinet-Schoof]] (2024-noe): [[PVV]], [[VVD]], [[NSC]], [[BBB]]

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vhy1hxgpp6zh Parlement.com]


{{Nederlandse premiers}}

{{DEFAULTSORT:Schoof, Dick}}
[[Categorie:Premier (Nederland)]]
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Partijloôs politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]</text>
      <sha1>fnd8irt8v8z2j1uhjmrhe5km9eo2gt9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nico Schoof</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15294</id>
    <revision>
      <id>160010</id>
      <parentid>146510</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:56:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160010</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="641" sha1="ign6in7ndqsjv9vvq62e8w5p60d1bn8" xml:space="preserve">'''Nico Schoof''' ([[Hilversum]], 10 feberwari 1947) is 'n Nederlandse amtenaer en politicus vò [[D66]].

Um was burhemeêster van:
* [[Akersloôt]] (1982-1989)
* [[Limmen]] (1985-1989) (waernemend)
* [[Heiloo]] (1989-1997)
* [[Alphen an de Rien]] (1997-2008)

Um is de broer van premier [[Dick Schoof]].

== Lienks ==
* [https://www.studioalphen.nl/nieuws/nico-schoof-10-jaar-na-afscheid-als-burgemeester-alphen-/ Studio Alphen]

{{DEFAULTSORT:Schoof, Nico}}
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:D66-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-'Olland]]
[[Categorie:Politiek in Zuud-'Olland]]</text>
      <sha1>ign6in7ndqsjv9vvq62e8w5p60d1bn8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>160011</id>
      <parentid>160010</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:57:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160011</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="645" sha1="ac3rdsdqyhatyvvz4fkejzui70p4skm" xml:space="preserve">'''Nico Schoof''' ([[Hilversum]], 10 feberwari [[1947]]) is 'n Nederlandse amtenaer en politicus vò [[D66]].

Um was burhemeêster van:
* [[Akersloôt]] (1982-1989)
* [[Limmen]] (1985-1989) (waernemend)
* [[Heiloo]] (1989-1997)
* [[Alphen an de Rien]] (1997-2008)

Um is de broer van premier [[Dick Schoof]].

== Lienks ==
* [https://www.studioalphen.nl/nieuws/nico-schoof-10-jaar-na-afscheid-als-burgemeester-alphen-/ Studio Alphen]

{{DEFAULTSORT:Schoof, Nico}}
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:D66-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-'Olland]]
[[Categorie:Politiek in Zuud-'Olland]]</text>
      <sha1>ac3rdsdqyhatyvvz4fkejzui70p4skm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Baden-Württemberg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15536</id>
    <revision>
      <id>159957</id>
      <parentid>159884</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:20:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159957</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10644" sha1="blae8zdqszk2vgcn1sau1wxz64i6o1v" xml:space="preserve">{{Regio
 |naem        = Baden-Württemberg
 |regio       = deêlstaet
 |vlagge      = Flag of Baden-Württemberg.svg
 |waepen      = Greater coat of arms of Baden-Württemberg.svg
 |kaerte      = Locator map Baden-Württemberg in Germany.svg
 |kaerte1     = Karte Baden-Wuerttemberg physisch.png
 |land        = Duutsland
 |oôdstad     = Stuttgart
 |oppervlak   = 35.748
 |inweuners   = 11.339.000 &lt;ref&gt;[https://www.statistik-bw.de/BevoelkGebiet/Bevoelkerung/01515020.tab?R=LA  Statistisches Landesamt Baden-Württemberg]&lt;/ref&gt; 
 |jaer        = 2024
 |dichteid    = 317
}}
[[Plaetje:BudS - Baden-Württemberg Topo.jpg|250px|thumb|&lt;center&gt;Kaerte&lt;/center&gt;]]

'''Baden-Württemberg''', offisjeel '''Land Baden-Württemberg''', ([[Aelemannisch]]: ''Baade-Wiirdebäärg'', [[Zwaobisch]]: ''Badâ-Wirdâberg'', [[Paltsisch]]: ''Bade-Wirddeberg'') is 'n deêlstaet (''Bundesland'') van [[Duutsland]]. D'n 'oôdstad is [[Stuttgart]].

Tis de dorde groôtste deêlstaet, zowel in oppervlak as wat betreft bevolkieng.

Baden-Württemberg grenst in 't noôrdwessen an d'n deêlstaet [[Rienland-Palts]] (''Rheinland-Pfalz''), in 't noôrden an d'n deêlstaet [[Hessen]], in 't oôsten an d'n deêlstaet [[Beieren]] (''Bayern''), in 't zuuden an [[Zwitserland]] en in 't wessen an [[Frankriek]].

D'r weune 11,3 meljoen mins'n (2024) op 'n oppervlak van 35,7 duuzend km².

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=2 | Bevolkieng
|-
! Jaer || Inweuners
|-
| 1900 || 4,1 meljoen
|-
| 1950 || 6,4 meljoen
|-
| 1975 || 9,2 meljoen
|-
| 2000 || 10,5 meljoen
|-
| 2024 || 11,3 meljoen
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=3 | Gemiddelde temperatuur ¹
|-
! Seizoen || Maximum || Minimum
|-
| Winter || 4°C || -2°C
|-
| Lente || 14°C || 4°C
|-
| Zeumer || 23°C || 12°C
|-
| 'Erfst || 14°C || 5°C
|-
| colspan=3 | 1700 uur zunne per jaer
|-
| colspan=3 | ¹ in Stuttgart
|}
|}

D'r binne 31% [[kattelieken]] (2021), 26% [[lutheraonen]] (2021) en 7% [[moslims]] (2018).

Streêktaelen binne [[Alemannisch]] in 't wessen en zuuden en [[Zwaobisch]] in 't midden en oôsten. Fraonkische streêktaelen worren 'esproke in 't noôrden, bevobbeld [[Paltsisch]] in 't noôrdwessen.

Tis ien van de riekste deêlstaeten van Duutsland. 't BBP bedraegt 573 miljard euro (2022), de staetsschuld is 60 miljard euro 'oôg (2021) en 4% van de bevolkieng is werkloôs (2023).

Groôte bedrieven binne [[Bosch]], [[Daimler Truck]], [[Mercedes-Benz]] en [[Porsche]].

== Geschiedenisse ==
't Gebied bestond toet [[1918]] uut de staeten Groôt'ertogdom Baden, Konienkriek Württemberg en de [[Prusen|Prusische]] Hohenzollernsche Lande, daernae toet [[1945]] uut Baden, Württemberg en 'n stukje Prusen. Nae d'n [[Twidde Waereldoôrlog]] was 't gebied van 1945 toet 1949 bezet deu de geallieerd'n. 't Was verdeêld in Baden en Württemberg-Hohenzollern (beide bezet deu Frankriek) en Württemberg-Baden (bezet deu de [[Vereênigde Staeten]]). In [[1949]] wierren deêze gebied'n deêl van de in dat jaer opgerichte Bonsrippebliek Duutsland, in 1952 as d'n deêlstaet Baden-Württemberg.

== Landschap ==
Baden-Württemberg bestaet voo 45% uut landbouw en 39% uut bos.

Middelgebergtes binne 't [[Zwarte Woud]] (''Schwarzwald'') in 't wessen, de [[Zwaobische Alb]] (''Zwäbische Alb'') in 't oôsten en 't [[Odenwald]] (leit groôtendeêls in [[Hessen]]) in 't noôrden.

'Oôgste berg van 't Zwarte Woud is de Feldberg (1494 meter, ok 'oôgste berg van Baden-Württemberg), 'oôgste berg van de Zwaobische Alb is de Lemberg (1016 meter) en 'oôgste berg van 't Odenwald de Katzenbuckel (627 meter, vlakbie Hessen).

In 't zuudoôsten leit de streêk [[Oberschwaben]] mie as 'oôgste berg de Schwarzer Grat (1119 meter) &lt;ref&gt;De Schwarzer Grat is 'n uutloôper van 't [[Allgäu]]-gebergte.&lt;/ref&gt; op de grens mie [[Beieren]] (Oberschwaben leit deêls ok in deêze deêlstaet).

De [[Donau]] ontspriengt bei [[Donaueschingen]] en de [[Neckar]] stroômt van zuud nae noôrd deu 't midden van Baden-Württemberg. De [[Rien]] (''Rhein'') vormt in 't wessen de grens mie Frankriek &lt;ref&gt;De Franse stad [[Straetsburg]] leit juust an d'n overkant.&lt;/ref&gt; en in 't zuuden de grens mie Zwitserland.&lt;ref&gt;Uutgezonderd de Zwitserse stad [[Schaffhausen]] en omgevieng, die boven de Rien liggen. De Zwitserse stad [[Basel]] leit deêls an d'n overkant in 't uuterste zuudwessen en de Duutse stad [[Konstanz]] leit onger de Rien.&lt;/ref&gt; 't [[Bodenmeêr]] (''Bodensee'') leit in 't zuudoôsten en vormt dae de grens mie Zwitserland. De [[Main]] vormt in 't noôrdoôsten ongeveêr de grens mie Hessen en Beieren en de [[Iller]] vormt in 't zuudoôsten deêls de grens mie Beieren.

== Steê ==
Bekende steê mie inweuners (2023):

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Groôtste steê !! Inweuners
|-
| [[Stuttgart]] || 613.000
|-
| [[Mannheim]] || 316.000
|-
| [[Karlsruhe]] || 308.000
|-
| [[Freiburg im Breisgau]] || 236.000
|-
| [[Heidelberg]] || 155.000
|-
| [[Pforzheim]] || 135.000
|-
| [[Heilbronn]] || 132.000
|-
| [[Ulm]] || 129.000
|-
| [[Reutlingen]] || 119.000
|-
| [[Esslingen am Neckar]] || 96.000
|-
| [[Ludwigsburg]] || 93.000
|-
| [[Tübingen]] || 92.000
|}
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Andere steê !! Inweuners
|-
| [[Konstanz]] || 87.000
|-
| [[Friedrichshafen]] || 63.000
|-
| [[Baden-Baden]] || 57.000
|-
| [[Ravensburg]] || 51.000
|-
| [[Schwäbisch Hall]] || 42.000
|-
| [[Kehl]] || 39.000
|-
| [[Weil am Rhein]] || 32.000
|-
| [[Donaueschingen]] || 22.000
|-
| [[Hockenheim]] || 22.000
|-
| [[Sigmaringen]] || 17.000
|-
| [[Breisach am Rhein]] || 16.000
|-
| [[Meersburg]] || 6.000
|}
|}

== Indeêlieng ==
Baden-Württemberg bestaet bestierlijk uut 4 gebied'n (''Regierungsbezirke''), 12 regionaole verbanden (''Regionen''), 44 districten (''Stadt- en Landkreise'')&lt;ref&gt;De Stadtkreise binne ok steê en gemeênten.&lt;/ref&gt; en 1101 gemeênten (''Gemeinden'').

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
| [[Plaetje:Baden-Württemberg, administrative divisions - de - colored (less colors).svg|links|350px]]
| 4 gebied'n (''Regierungsbezirke'')
* Freiburg
* Karlsruhe
* Stuttgart
* Tübingen
9 stadsdistricten (''Stadtkreise'')
* [[Baden-Baden]]
* [[Freiburg im Breisgau]]
* [[Heidelberg]]
* [[Heilbronn]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Mannheim]]
* [[Pforzheim]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
35 landsdistricten (''Landkreise'')
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- valign=&quot;top&quot;
| [[Plaetje:BW-Regionen.png|350px|links]]
| 12 regionaole verbanden (''Regionen'')
Freiburg
* Hochrhein-Bodensee
* Schwarzwald-Baar-Heuberg
* Südlicher Oberrhein
Karlsruhe
* Mittlerer Oberrhein
* Nordschwarzwald
* Rhein-Neckar
Stuttgart
* Heilbronn-Franken
* Ostwürttemberg
* Stuttgart
Tübingen
* Bodensee-Oberschwaben
* Donau-Iller
* Neckar-Alb
|-
|}
|}

== Politiek ==
't Parlement (''Landtag'') sins 1968 (oliefkleur is regerieng):

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Partij !! 2021 !! 2016 !! 2011 !! 2006 !! 2001 !! 1996 !! 1992 !! 1988 !! 1984 !! 1980 !! 1976 !! 1972 !! 1968
|-
| [[Grüne]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|58 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|47 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|36 || 17 || 10 || 19 || 13 || 10 || 9 || 6 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || 60 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|63 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|64 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|66 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|71 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|65 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|60
|-
| [[SPD]] || 19 || 19 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|35 || 38 || 45 || 39 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|46 || 42 || 41 || 40 || 41 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|37
|-
| [[FDP]] || 18 || 12 || 7 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|15 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|10 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|14 || 8 || 7 || 8 || 10 || 9 || 10 || 18
|-
| [[AfD]] || 17 || 23 || || || || || || || || || || ||
|-
| [[REP]] || || || || || || 14 || 15 || || || || || ||
|-
| [[NPD]] || || || || || || || || || || || || || 12
|-
! Totael || 154 || 143 || 138 || 139 || 128 || 155 || 146 || 125 || 126 || 124 || 121 || 120 || 127
|-
|}

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3 | Minister-president'n
|-
! Naem !! Partij !! Tied 
|-
| Reinhold Maier || [[FDP]] || 1952–1953
|-
| Gebhard Müller || [[CDU]] || 1953–1958
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] &lt;ref&gt; Kiesinger was van 1966 toet 1969 bonskanselier.&lt;/ref&gt; || CDU || 1958–1966
|-
| Hans Filbinger || CDU || 1966–1978
|-
| Lothar Späth || CDU || 1978–1991
|-
| Erwin Teufel || CDU || 1991–2005
|-
| Günther Oettinger	|| CDU|| 2005–2010
|-
| Stefan Mappus	|| CDU|| 2010–2011
|-
| Winfried Kretschmann || [[Grüne]] || 2011–noe
|-
|}

== Noôten ==
&lt;References/&gt;

== Lienks nae buten ==
* [https://www.baden-wuerttemberg.de/de/startseite?%3Btx_rsmpress_list%5Bsearch%5D%5Bkeywords%5D=Digitalisierung&amp;tx_rsmpress_list%5Bpage%5D=70&amp;cHash=37aeaeb26f8e6401a287a179f52fb3ea Baden-Württemberg]
* [https://www.britannica.com/place/Baden-Wurttemberg Britannica]
* [https://citypopulation.de/de/germany/cities/badenwurttemberg/?admid=331 City Population]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/baden-wurttemberg/ Klimaatinfo]
* Liggienge: {{Koord|48|32|N|9|3|L}}


&lt;Gallery&gt;
Baden-Wuerttemberg Landschaften.png|Landschapp'n
1799 map of Swabia by John Cary.jpg|Baden-Württemberg in 1799
Suedwest-vor1945.svg|Baden-Württemberg 1850-1945
Suedweststaat-Württemberg-Hohenzollern.png|Baden-Württemberg 1945-1952
Alemannic-Dialects-Map-German.svg|Streêktaelen
Oberharmersbach-Riersbach, Langenberg 9.jpg|Zwarte Woud
Bodensee, Lac de Constance - panoramio (122).jpg|Bodenmeêr
2015 Stuifen und Rechberg vom Hornberg.jpg|Zwaobische Alb
Baden-Baden-Innenstadt vom Annaberg-22-2015-gje.jpg|Baden-Baden
Ausblick vom Aussichtspunkt an der Zeppelinstraße auf die Stadtmitte von Stuttgart - panoramio.jpg|Stuttgart
Altstadt Heidelberg nach Neuschnee.JPG|Heidelberg
Schwäbisch Hall.jpg|Schwäbisch Hall
Rechtenstein Donau Kraftwerk.jpg|Donau
August - Breisach Rhein - 2013 - panoramio (1).jpg|Rien
Burg Hornberg-09-Aussicht Neckarzimmern.jpg|Neckar
Sigmaringen zamek 04.jpg|Slot Sigmaringen
2015 08 07 Burg Hohenzollern.jpg|Burg Hohenzollern
Central forecourt looking north - Ludwigsburg Castle - Ludwigsburg - Germany 2017.jpg|Slot Ludwigsburg
Cathedral ulm03.jpg|Munster van Ulm
Landtag von Baden-Württemberg 01.jpg|Parlementsgebouw
Schonacher-Trachtenträgerinnen.jpg|Klederdracht in Baden
Schwarzwälder Schinken na tmavém chlebu.jpg|Schwarzwalderamme
Hockenheimring, Hockenheim (P1100589).jpg|Hockenheimring
Hundseck - Ski Lift - panoramio.jpg|Skiën in Zwarte Woud
Blick über die Weinberge bis zum Mercedes-Benz Werk in Untertürkheim - panoramio.jpg|Mercedes-Benz
&lt;/Gallery&gt;

{{Duutsestaeten}}

[[Categorie:Baden-Württemberg| ]]</text>
      <sha1>blae8zdqszk2vgcn1sau1wxz64i6o1v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159958</id>
      <parentid>159957</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:22:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159958</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10646" sha1="gjkkg3z67mf36m9mpdxckjzuosi34f1" xml:space="preserve">{{Regio
 |naem        = Baden-Württemberg
 |regio       = deêlstaet
 |vlagge      = Flag of Baden-Württemberg.svg
 |waepen      = Greater coat of arms of Baden-Württemberg.svg
 |kaerte      = Locator map Baden-Württemberg in Germany.svg
 |kaerte1     = Karte Baden-Wuerttemberg physisch.png
 |land        = Duutsland
 |oôdstad     = Stuttgart
 |oppervlak   = 35.748
 |inweuners   = 11.339.000 &lt;ref&gt;[https://www.statistik-bw.de/BevoelkGebiet/Bevoelkerung/01515020.tab?R=LA  Statistisches Landesamt Baden-Württemberg]&lt;/ref&gt; 
 |jaer        = 2024
 |dichteid    = 317
}}
[[Plaetje:BudS - Baden-Württemberg Topo.jpg|250px|thumb|&lt;center&gt;Kaerte&lt;/center&gt;]]

'''Baden-Württemberg''', offisjeel '''Land Baden-Württemberg''', ([[Aelemannisch]]: ''Baade-Wiirdebäärg'', [[Zwaobisch]]: ''Badâ-Wirdâberg'', [[Paltsisch]]: ''Bade-Wirddeberg'') is 'n deêlstaet (''Bundesland'') van [[Duutsland]]. D'n 'oôdstad is [[Stuttgart]].

Tis de dorde groôtste deêlstaet, zowel in oppervlak as wat betreft bevolkieng.

Baden-Württemberg grenst in 't noôrdwessen an d'n deêlstaet [[Rienland-Palts]] (''Rheinland-Pfalz''), in 't noôrden an d'n deêlstaet [[Hessen]], in 't oôsten an d'n deêlstaet [[Beieren]] (''Bayern''), in 't zuuden an [[Zwitserland]] en in 't wessen an [[Frankriek]].

D'r weune 11,3 meljoen mins'n (2024) op 'n oppervlak van 35,7 duuzend km².

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=2 | Bevolkieng
|-
! Jaer || Inweuners
|-
| 1900 || 4,1 meljoen
|-
| 1950 || 6,4 meljoen
|-
| 1975 || 9,2 meljoen
|-
| 2000 || 10,5 meljoen
|-
| 2024 || 11,3 meljoen
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=3 | Gemiddelde temperatuur ¹
|-
! Seizoen || Maximum || Minimum
|-
| Winter || 4°C || -2°C
|-
| Lente || 14°C || 4°C
|-
| Zeumer || 23°C || 12°C
|-
| 'Erfst || 14°C || 5°C
|-
| colspan=3 | 1700 uuren zunne per jaer
|-
| colspan=3 | ¹ in Stuttgart
|}
|}

D'r binne 31% [[kattelieken]] (2021), 26% [[lutheraonen]] (2021) en 7% [[moslims]] (2018).

Streêktaelen binne [[Alemannisch]] in 't wessen en zuuden en [[Zwaobisch]] in 't midden en oôsten. Fraonkische streêktaelen worren 'esproke in 't noôrden, bevobbeld [[Paltsisch]] in 't noôrdwessen.

Tis ien van de riekste deêlstaeten van Duutsland. 't BBP bedraegt 573 miljard euro (2022), de staetsschuld is 60 miljard euro 'oôg (2021) en 4% van de bevolkieng is werkloôs (2023).

Groôte bedrieven binne [[Bosch]], [[Daimler Truck]], [[Mercedes-Benz]] en [[Porsche]].

== Geschiedenisse ==
't Gebied bestond toet [[1918]] uut de staeten Groôt'ertogdom Baden, Konienkriek Württemberg en de [[Prusen|Prusische]] Hohenzollernsche Lande, daernae toet [[1945]] uut Baden, Württemberg en 'n stukje Prusen. Nae d'n [[Twidde Waereldoôrlog]] was 't gebied van 1945 toet 1949 bezet deu de geallieerd'n. 't Was verdeêld in Baden en Württemberg-Hohenzollern (beide bezet deu Frankriek) en Württemberg-Baden (bezet deu de [[Vereênigde Staeten]]). In [[1949]] wierren deêze gebied'n deêl van de in dat jaer opgerichte Bonsrippebliek Duutsland, in 1952 as d'n deêlstaet Baden-Württemberg.

== Landschap ==
Baden-Württemberg bestaet voo 45% uut landbouw en 39% uut bos.

Middelgebergtes binne 't [[Zwarte Woud]] (''Schwarzwald'') in 't wessen, de [[Zwaobische Alb]] (''Zwäbische Alb'') in 't oôsten en 't [[Odenwald]] (leit groôtendeêls in [[Hessen]]) in 't noôrden.

'Oôgste berg van 't Zwarte Woud is de Feldberg (1494 meter, ok 'oôgste berg van Baden-Württemberg), 'oôgste berg van de Zwaobische Alb is de Lemberg (1016 meter) en 'oôgste berg van 't Odenwald de Katzenbuckel (627 meter, vlakbie Hessen).

In 't zuudoôsten leit de streêk [[Oberschwaben]] mie as 'oôgste berg de Schwarzer Grat (1119 meter) &lt;ref&gt;De Schwarzer Grat is 'n uutloôper van 't [[Allgäu]]-gebergte.&lt;/ref&gt; op de grens mie [[Beieren]] (Oberschwaben leit deêls ok in deêze deêlstaet).

De [[Donau]] ontspriengt bei [[Donaueschingen]] en de [[Neckar]] stroômt van zuud nae noôrd deu 't midden van Baden-Württemberg. De [[Rien]] (''Rhein'') vormt in 't wessen de grens mie Frankriek &lt;ref&gt;De Franse stad [[Straetsburg]] leit juust an d'n overkant.&lt;/ref&gt; en in 't zuuden de grens mie Zwitserland.&lt;ref&gt;Uutgezonderd de Zwitserse stad [[Schaffhausen]] en omgevieng, die boven de Rien liggen. De Zwitserse stad [[Basel]] leit deêls an d'n overkant in 't uuterste zuudwessen en de Duutse stad [[Konstanz]] leit onger de Rien.&lt;/ref&gt; 't [[Bodenmeêr]] (''Bodensee'') leit in 't zuudoôsten en vormt dae de grens mie Zwitserland. De [[Main]] vormt in 't noôrdoôsten ongeveêr de grens mie Hessen en Beieren en de [[Iller]] vormt in 't zuudoôsten deêls de grens mie Beieren.

== Steê ==
Bekende steê mie inweuners (2023):

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Groôtste steê !! Inweuners
|-
| [[Stuttgart]] || 613.000
|-
| [[Mannheim]] || 316.000
|-
| [[Karlsruhe]] || 308.000
|-
| [[Freiburg im Breisgau]] || 236.000
|-
| [[Heidelberg]] || 155.000
|-
| [[Pforzheim]] || 135.000
|-
| [[Heilbronn]] || 132.000
|-
| [[Ulm]] || 129.000
|-
| [[Reutlingen]] || 119.000
|-
| [[Esslingen am Neckar]] || 96.000
|-
| [[Ludwigsburg]] || 93.000
|-
| [[Tübingen]] || 92.000
|}
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Andere steê !! Inweuners
|-
| [[Konstanz]] || 87.000
|-
| [[Friedrichshafen]] || 63.000
|-
| [[Baden-Baden]] || 57.000
|-
| [[Ravensburg]] || 51.000
|-
| [[Schwäbisch Hall]] || 42.000
|-
| [[Kehl]] || 39.000
|-
| [[Weil am Rhein]] || 32.000
|-
| [[Donaueschingen]] || 22.000
|-
| [[Hockenheim]] || 22.000
|-
| [[Sigmaringen]] || 17.000
|-
| [[Breisach am Rhein]] || 16.000
|-
| [[Meersburg]] || 6.000
|}
|}

== Indeêlieng ==
Baden-Württemberg bestaet bestierlijk uut 4 gebied'n (''Regierungsbezirke''), 12 regionaole verbanden (''Regionen''), 44 districten (''Stadt- en Landkreise'')&lt;ref&gt;De Stadtkreise binne ok steê en gemeênten.&lt;/ref&gt; en 1101 gemeênten (''Gemeinden'').

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
| [[Plaetje:Baden-Württemberg, administrative divisions - de - colored (less colors).svg|links|350px]]
| 4 gebied'n (''Regierungsbezirke'')
* Freiburg
* Karlsruhe
* Stuttgart
* Tübingen
9 stadsdistricten (''Stadtkreise'')
* [[Baden-Baden]]
* [[Freiburg im Breisgau]]
* [[Heidelberg]]
* [[Heilbronn]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Mannheim]]
* [[Pforzheim]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
35 landsdistricten (''Landkreise'')
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- valign=&quot;top&quot;
| [[Plaetje:BW-Regionen.png|350px|links]]
| 12 regionaole verbanden (''Regionen'')
Freiburg
* Hochrhein-Bodensee
* Schwarzwald-Baar-Heuberg
* Südlicher Oberrhein
Karlsruhe
* Mittlerer Oberrhein
* Nordschwarzwald
* Rhein-Neckar
Stuttgart
* Heilbronn-Franken
* Ostwürttemberg
* Stuttgart
Tübingen
* Bodensee-Oberschwaben
* Donau-Iller
* Neckar-Alb
|-
|}
|}

== Politiek ==
't Parlement (''Landtag'') sins 1968 (oliefkleur is regerieng):

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Partij !! 2021 !! 2016 !! 2011 !! 2006 !! 2001 !! 1996 !! 1992 !! 1988 !! 1984 !! 1980 !! 1976 !! 1972 !! 1968
|-
| [[Grüne]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|58 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|47 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|36 || 17 || 10 || 19 || 13 || 10 || 9 || 6 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || 60 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|63 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|64 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|66 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|71 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|65 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|60
|-
| [[SPD]] || 19 || 19 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|35 || 38 || 45 || 39 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|46 || 42 || 41 || 40 || 41 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|37
|-
| [[FDP]] || 18 || 12 || 7 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|15 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|10 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|14 || 8 || 7 || 8 || 10 || 9 || 10 || 18
|-
| [[AfD]] || 17 || 23 || || || || || || || || || || ||
|-
| [[REP]] || || || || || || 14 || 15 || || || || || ||
|-
| [[NPD]] || || || || || || || || || || || || || 12
|-
! Totael || 154 || 143 || 138 || 139 || 128 || 155 || 146 || 125 || 126 || 124 || 121 || 120 || 127
|-
|}

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3 | Minister-president'n
|-
! Naem !! Partij !! Tied 
|-
| Reinhold Maier || [[FDP]] || 1952–1953
|-
| Gebhard Müller || [[CDU]] || 1953–1958
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] &lt;ref&gt; Kiesinger was van 1966 toet 1969 bonskanselier.&lt;/ref&gt; || CDU || 1958–1966
|-
| Hans Filbinger || CDU || 1966–1978
|-
| Lothar Späth || CDU || 1978–1991
|-
| Erwin Teufel || CDU || 1991–2005
|-
| Günther Oettinger	|| CDU|| 2005–2010
|-
| Stefan Mappus	|| CDU|| 2010–2011
|-
| Winfried Kretschmann || [[Grüne]] || 2011–noe
|-
|}

== Noôten ==
&lt;References/&gt;

== Lienks nae buten ==
* [https://www.baden-wuerttemberg.de/de/startseite?%3Btx_rsmpress_list%5Bsearch%5D%5Bkeywords%5D=Digitalisierung&amp;tx_rsmpress_list%5Bpage%5D=70&amp;cHash=37aeaeb26f8e6401a287a179f52fb3ea Baden-Württemberg]
* [https://www.britannica.com/place/Baden-Wurttemberg Britannica]
* [https://citypopulation.de/de/germany/cities/badenwurttemberg/?admid=331 City Population]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/baden-wurttemberg/ Klimaatinfo]
* Liggienge: {{Koord|48|32|N|9|3|L}}


&lt;Gallery&gt;
Baden-Wuerttemberg Landschaften.png|Landschapp'n
1799 map of Swabia by John Cary.jpg|Baden-Württemberg in 1799
Suedwest-vor1945.svg|Baden-Württemberg 1850-1945
Suedweststaat-Württemberg-Hohenzollern.png|Baden-Württemberg 1945-1952
Alemannic-Dialects-Map-German.svg|Streêktaelen
Oberharmersbach-Riersbach, Langenberg 9.jpg|Zwarte Woud
Bodensee, Lac de Constance - panoramio (122).jpg|Bodenmeêr
2015 Stuifen und Rechberg vom Hornberg.jpg|Zwaobische Alb
Baden-Baden-Innenstadt vom Annaberg-22-2015-gje.jpg|Baden-Baden
Ausblick vom Aussichtspunkt an der Zeppelinstraße auf die Stadtmitte von Stuttgart - panoramio.jpg|Stuttgart
Altstadt Heidelberg nach Neuschnee.JPG|Heidelberg
Schwäbisch Hall.jpg|Schwäbisch Hall
Rechtenstein Donau Kraftwerk.jpg|Donau
August - Breisach Rhein - 2013 - panoramio (1).jpg|Rien
Burg Hornberg-09-Aussicht Neckarzimmern.jpg|Neckar
Sigmaringen zamek 04.jpg|Slot Sigmaringen
2015 08 07 Burg Hohenzollern.jpg|Burg Hohenzollern
Central forecourt looking north - Ludwigsburg Castle - Ludwigsburg - Germany 2017.jpg|Slot Ludwigsburg
Cathedral ulm03.jpg|Munster van Ulm
Landtag von Baden-Württemberg 01.jpg|Parlementsgebouw
Schonacher-Trachtenträgerinnen.jpg|Klederdracht in Baden
Schwarzwälder Schinken na tmavém chlebu.jpg|Schwarzwalderamme
Hockenheimring, Hockenheim (P1100589).jpg|Hockenheimring
Hundseck - Ski Lift - panoramio.jpg|Skiën in Zwarte Woud
Blick über die Weinberge bis zum Mercedes-Benz Werk in Untertürkheim - panoramio.jpg|Mercedes-Benz
&lt;/Gallery&gt;

{{Duutsestaeten}}

[[Categorie:Baden-Württemberg| ]]</text>
      <sha1>gjkkg3z67mf36m9mpdxckjzuosi34f1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159959</id>
      <parentid>159958</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T13:23:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159959</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10645" sha1="5skdaljkmr5tn0ea4x1uivc2is0y4lb" xml:space="preserve">{{Regio
 |naem        = Baden-Württemberg
 |regio       = deêlstaet
 |vlagge      = Flag of Baden-Württemberg.svg
 |waepen      = Greater coat of arms of Baden-Württemberg.svg
 |kaerte      = Locator map Baden-Württemberg in Germany.svg
 |kaerte1     = Karte Baden-Wuerttemberg physisch.png
 |land        = Duutsland
 |oôdstad     = Stuttgart
 |oppervlak   = 35.748
 |inweuners   = 11.339.000 &lt;ref&gt;[https://www.statistik-bw.de/BevoelkGebiet/Bevoelkerung/01515020.tab?R=LA  Statistisches Landesamt Baden-Württemberg]&lt;/ref&gt; 
 |jaer        = 2024
 |dichteid    = 317
}}
[[Plaetje:BudS - Baden-Württemberg Topo.jpg|250px|thumb|&lt;center&gt;Kaerte&lt;/center&gt;]]

'''Baden-Württemberg''', offisjeel '''Land Baden-Württemberg''', ([[Aelemannisch]]: ''Baade-Wiirdebäärg'', [[Zwaobisch]]: ''Badâ-Wirdâberg'', [[Paltsisch]]: ''Bade-Wirddeberg'') is 'n deêlstaet (''Bundesland'') van [[Duutsland]]. D'n 'oôdstad is [[Stuttgart]].

Tis de dorde groôtste deêlstaet, zowel in oppervlak as wat betreft bevolkieng.

Baden-Württemberg grenst in 't noôrdwessen an d'n deêlstaet [[Rienland-Palts]] (''Rheinland-Pfalz''), in 't noôrden an d'n deêlstaet [[Hessen]], in 't oôsten an d'n deêlstaet [[Beieren]] (''Bayern''), in 't zuuden an [[Zwitserland]] en in 't wessen an [[Frankriek]].

D'r weune 11,3 meljoen mins'n (2024) op 'n oppervlak van 35,7 duuzend km².

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=2 | Bevolkieng
|-
! Jaer || Inweuners
|-
| 1900 || 4,1 meljoen
|-
| 1950 || 6,4 meljoen
|-
| 1975 || 9,2 meljoen
|-
| 2000 || 10,5 meljoen
|-
| 2024 || 11,3 meljoen
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! colspan=3 | Gemiddelde temperatuur ¹
|-
! Seizoen || Maximum || Minimum
|-
| Winter || 4°C || -2°C
|-
| Lente || 14°C || 4°C
|-
| Zeumer || 23°C || 12°C
|-
| 'Erfst || 14°C || 5°C
|-
| colspan=3 | 1700 uure zunne per jaer
|-
| colspan=3 | ¹ in Stuttgart
|}
|}

D'r binne 31% [[kattelieken]] (2021), 26% [[lutheraonen]] (2021) en 7% [[moslims]] (2018).

Streêktaelen binne [[Alemannisch]] in 't wessen en zuuden en [[Zwaobisch]] in 't midden en oôsten. Fraonkische streêktaelen worren 'esproke in 't noôrden, bevobbeld [[Paltsisch]] in 't noôrdwessen.

Tis ien van de riekste deêlstaeten van Duutsland. 't BBP bedraegt 573 miljard euro (2022), de staetsschuld is 60 miljard euro 'oôg (2021) en 4% van de bevolkieng is werkloôs (2023).

Groôte bedrieven binne [[Bosch]], [[Daimler Truck]], [[Mercedes-Benz]] en [[Porsche]].

== Geschiedenisse ==
't Gebied bestond toet [[1918]] uut de staeten Groôt'ertogdom Baden, Konienkriek Württemberg en de [[Prusen|Prusische]] Hohenzollernsche Lande, daernae toet [[1945]] uut Baden, Württemberg en 'n stukje Prusen. Nae d'n [[Twidde Waereldoôrlog]] was 't gebied van 1945 toet 1949 bezet deu de geallieerd'n. 't Was verdeêld in Baden en Württemberg-Hohenzollern (beide bezet deu Frankriek) en Württemberg-Baden (bezet deu de [[Vereênigde Staeten]]). In [[1949]] wierren deêze gebied'n deêl van de in dat jaer opgerichte Bonsrippebliek Duutsland, in 1952 as d'n deêlstaet Baden-Württemberg.

== Landschap ==
Baden-Württemberg bestaet voo 45% uut landbouw en 39% uut bos.

Middelgebergtes binne 't [[Zwarte Woud]] (''Schwarzwald'') in 't wessen, de [[Zwaobische Alb]] (''Zwäbische Alb'') in 't oôsten en 't [[Odenwald]] (leit groôtendeêls in [[Hessen]]) in 't noôrden.

'Oôgste berg van 't Zwarte Woud is de Feldberg (1494 meter, ok 'oôgste berg van Baden-Württemberg), 'oôgste berg van de Zwaobische Alb is de Lemberg (1016 meter) en 'oôgste berg van 't Odenwald de Katzenbuckel (627 meter, vlakbie Hessen).

In 't zuudoôsten leit de streêk [[Oberschwaben]] mie as 'oôgste berg de Schwarzer Grat (1119 meter) &lt;ref&gt;De Schwarzer Grat is 'n uutloôper van 't [[Allgäu]]-gebergte.&lt;/ref&gt; op de grens mie [[Beieren]] (Oberschwaben leit deêls ok in deêze deêlstaet).

De [[Donau]] ontspriengt bei [[Donaueschingen]] en de [[Neckar]] stroômt van zuud nae noôrd deu 't midden van Baden-Württemberg. De [[Rien]] (''Rhein'') vormt in 't wessen de grens mie Frankriek &lt;ref&gt;De Franse stad [[Straetsburg]] leit juust an d'n overkant.&lt;/ref&gt; en in 't zuuden de grens mie Zwitserland.&lt;ref&gt;Uutgezonderd de Zwitserse stad [[Schaffhausen]] en omgevieng, die boven de Rien liggen. De Zwitserse stad [[Basel]] leit deêls an d'n overkant in 't uuterste zuudwessen en de Duutse stad [[Konstanz]] leit onger de Rien.&lt;/ref&gt; 't [[Bodenmeêr]] (''Bodensee'') leit in 't zuudoôsten en vormt dae de grens mie Zwitserland. De [[Main]] vormt in 't noôrdoôsten ongeveêr de grens mie Hessen en Beieren en de [[Iller]] vormt in 't zuudoôsten deêls de grens mie Beieren.

== Steê ==
Bekende steê mie inweuners (2023):

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Groôtste steê !! Inweuners
|-
| [[Stuttgart]] || 613.000
|-
| [[Mannheim]] || 316.000
|-
| [[Karlsruhe]] || 308.000
|-
| [[Freiburg im Breisgau]] || 236.000
|-
| [[Heidelberg]] || 155.000
|-
| [[Pforzheim]] || 135.000
|-
| [[Heilbronn]] || 132.000
|-
| [[Ulm]] || 129.000
|-
| [[Reutlingen]] || 119.000
|-
| [[Esslingen am Neckar]] || 96.000
|-
| [[Ludwigsburg]] || 93.000
|-
| [[Tübingen]] || 92.000
|}
|
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
! Andere steê !! Inweuners
|-
| [[Konstanz]] || 87.000
|-
| [[Friedrichshafen]] || 63.000
|-
| [[Baden-Baden]] || 57.000
|-
| [[Ravensburg]] || 51.000
|-
| [[Schwäbisch Hall]] || 42.000
|-
| [[Kehl]] || 39.000
|-
| [[Weil am Rhein]] || 32.000
|-
| [[Donaueschingen]] || 22.000
|-
| [[Hockenheim]] || 22.000
|-
| [[Sigmaringen]] || 17.000
|-
| [[Breisach am Rhein]] || 16.000
|-
| [[Meersburg]] || 6.000
|}
|}

== Indeêlieng ==
Baden-Württemberg bestaet bestierlijk uut 4 gebied'n (''Regierungsbezirke''), 12 regionaole verbanden (''Regionen''), 44 districten (''Stadt- en Landkreise'')&lt;ref&gt;De Stadtkreise binne ok steê en gemeênten.&lt;/ref&gt; en 1101 gemeênten (''Gemeinden'').

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
| [[Plaetje:Baden-Württemberg, administrative divisions - de - colored (less colors).svg|links|350px]]
| 4 gebied'n (''Regierungsbezirke'')
* Freiburg
* Karlsruhe
* Stuttgart
* Tübingen
9 stadsdistricten (''Stadtkreise'')
* [[Baden-Baden]]
* [[Freiburg im Breisgau]]
* [[Heidelberg]]
* [[Heilbronn]]
* [[Karlsruhe]]
* [[Mannheim]]
* [[Pforzheim]]
* [[Stuttgart]]
* [[Ulm]]
35 landsdistricten (''Landkreise'')
|-
|}
|
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- valign=&quot;top&quot;
| [[Plaetje:BW-Regionen.png|350px|links]]
| 12 regionaole verbanden (''Regionen'')
Freiburg
* Hochrhein-Bodensee
* Schwarzwald-Baar-Heuberg
* Südlicher Oberrhein
Karlsruhe
* Mittlerer Oberrhein
* Nordschwarzwald
* Rhein-Neckar
Stuttgart
* Heilbronn-Franken
* Ostwürttemberg
* Stuttgart
Tübingen
* Bodensee-Oberschwaben
* Donau-Iller
* Neckar-Alb
|-
|}
|}

== Politiek ==
't Parlement (''Landtag'') sins 1968 (oliefkleur is regerieng):

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Partij !! 2021 !! 2016 !! 2011 !! 2006 !! 2001 !! 1996 !! 1992 !! 1988 !! 1984 !! 1980 !! 1976 !! 1972 !! 1968
|-
| [[Grüne]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|58 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|47 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|36 || 17 || 10 || 19 || 13 || 10 || 9 || 6 || || ||
|-
| [[CDU]] || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|42 || 60 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|63 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|69 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|64 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|66 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|68 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|71 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|65 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|60
|-
| [[SPD]] || 19 || 19 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|35 || 38 || 45 || 39 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|46 || 42 || 41 || 40 || 41 || 45 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|37
|-
| [[FDP]] || 18 || 12 || 7 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|15 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|10 || bgcolor=&quot;#e8e08e&quot;|14 || 8 || 7 || 8 || 10 || 9 || 10 || 18
|-
| [[AfD]] || 17 || 23 || || || || || || || || || || ||
|-
| [[REP]] || || || || || || 14 || 15 || || || || || ||
|-
| [[NPD]] || || || || || || || || || || || || || 12
|-
! Totael || 154 || 143 || 138 || 139 || 128 || 155 || 146 || 125 || 126 || 124 || 121 || 120 || 127
|-
|}

{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! colspan=3 | Minister-president'n
|-
! Naem !! Partij !! Tied 
|-
| Reinhold Maier || [[FDP]] || 1952–1953
|-
| Gebhard Müller || [[CDU]] || 1953–1958
|-
| [[Kurt Georg Kiesinger]] &lt;ref&gt; Kiesinger was van 1966 toet 1969 bonskanselier.&lt;/ref&gt; || CDU || 1958–1966
|-
| Hans Filbinger || CDU || 1966–1978
|-
| Lothar Späth || CDU || 1978–1991
|-
| Erwin Teufel || CDU || 1991–2005
|-
| Günther Oettinger	|| CDU|| 2005–2010
|-
| Stefan Mappus	|| CDU|| 2010–2011
|-
| Winfried Kretschmann || [[Grüne]] || 2011–noe
|-
|}

== Noôten ==
&lt;References/&gt;

== Lienks nae buten ==
* [https://www.baden-wuerttemberg.de/de/startseite?%3Btx_rsmpress_list%5Bsearch%5D%5Bkeywords%5D=Digitalisierung&amp;tx_rsmpress_list%5Bpage%5D=70&amp;cHash=37aeaeb26f8e6401a287a179f52fb3ea Baden-Württemberg]
* [https://www.britannica.com/place/Baden-Wurttemberg Britannica]
* [https://citypopulation.de/de/germany/cities/badenwurttemberg/?admid=331 City Population]
* [https://klimaatinfo.nl/klimaat/duitsland/baden-wurttemberg/ Klimaatinfo]
* Liggienge: {{Koord|48|32|N|9|3|L}}


&lt;Gallery&gt;
Baden-Wuerttemberg Landschaften.png|Landschapp'n
1799 map of Swabia by John Cary.jpg|Baden-Württemberg in 1799
Suedwest-vor1945.svg|Baden-Württemberg 1850-1945
Suedweststaat-Württemberg-Hohenzollern.png|Baden-Württemberg 1945-1952
Alemannic-Dialects-Map-German.svg|Streêktaelen
Oberharmersbach-Riersbach, Langenberg 9.jpg|Zwarte Woud
Bodensee, Lac de Constance - panoramio (122).jpg|Bodenmeêr
2015 Stuifen und Rechberg vom Hornberg.jpg|Zwaobische Alb
Baden-Baden-Innenstadt vom Annaberg-22-2015-gje.jpg|Baden-Baden
Ausblick vom Aussichtspunkt an der Zeppelinstraße auf die Stadtmitte von Stuttgart - panoramio.jpg|Stuttgart
Altstadt Heidelberg nach Neuschnee.JPG|Heidelberg
Schwäbisch Hall.jpg|Schwäbisch Hall
Rechtenstein Donau Kraftwerk.jpg|Donau
August - Breisach Rhein - 2013 - panoramio (1).jpg|Rien
Burg Hornberg-09-Aussicht Neckarzimmern.jpg|Neckar
Sigmaringen zamek 04.jpg|Slot Sigmaringen
2015 08 07 Burg Hohenzollern.jpg|Burg Hohenzollern
Central forecourt looking north - Ludwigsburg Castle - Ludwigsburg - Germany 2017.jpg|Slot Ludwigsburg
Cathedral ulm03.jpg|Munster van Ulm
Landtag von Baden-Württemberg 01.jpg|Parlementsgebouw
Schonacher-Trachtenträgerinnen.jpg|Klederdracht in Baden
Schwarzwälder Schinken na tmavém chlebu.jpg|Schwarzwalderamme
Hockenheimring, Hockenheim (P1100589).jpg|Hockenheimring
Hundseck - Ski Lift - panoramio.jpg|Skiën in Zwarte Woud
Blick über die Weinberge bis zum Mercedes-Benz Werk in Untertürkheim - panoramio.jpg|Mercedes-Benz
&lt;/Gallery&gt;

{{Duutsestaeten}}

[[Categorie:Baden-Württemberg| ]]</text>
      <sha1>5skdaljkmr5tn0ea4x1uivc2is0y4lb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bente Becker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16133</id>
    <revision>
      <id>160004</id>
      <parentid>158239</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:50:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160004</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="566" sha1="ipbyjn4ny6izah1p33h42qun6rshy2j" xml:space="preserve">[[plaetje:Bente becker-1517405589 (cropped).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Bente Becker''' ([[Almere]], 12 auhustus [[1985]]) is een Nederlandse politica vò den [[VVD]].

Becker is ofkomstig uut [[Dronten]]. 

Zie studeêrde [[bestierskunde]] an den [[Universiteit van Tilburg]] en werkte vò VVD(-politici), o.a. minister [[Henk Kamp]].

Sins maerte 2017 is zie Twidde Kaemerlid.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vk8mbisoiesa/biografie/b_bente_becker Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Becker, Bente}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]</text>
      <sha1>ipbyjn4ny6izah1p33h42qun6rshy2j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>André Flach</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16218</id>
    <revision>
      <id>160002</id>
      <parentid>158867</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:49:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160002</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="722" sha1="9tch8tbd6b378lgst312auhxmr3oshm" xml:space="preserve">'''André Flach''' ([[Ridderkerke]], 23 april [[1976]]) is een Nederlandse ongernemer en politicus van den [[SGP]].

Flach studeêrde [[bestierskunde]] an den [[Universiteit Utrecht]].

Um was raedslid van 2006 toet 2010, in 2014, 2018 en 2022 en wetouwer van 2010 toet 2023 van [[Hendrik-Ido-Ambacht]].

Sins 2023 is um Twidde Kaemerlid.

Flach is 'etrouwd en [[protestant]].

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vldmmhtqynxo/biografie/a_j_andre_flach Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Flach, Andre}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Wetouwer]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:SGP-politicus]]
[[Categorie:Nederlands ongernemer]]
[[Categorie:Nederlands protestant]]
[[Categorie:Politiek in Zuud-'Olland]]</text>
      <sha1>9tch8tbd6b378lgst312auhxmr3oshm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Elon Musk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16229</id>
    <revision>
      <id>160001</id>
      <parentid>159039</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:48:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lienks nae buten */</comment>
      <origin>160001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="653" sha1="0h1b0yrq4up4u3if05b4qxfundns4ve" xml:space="preserve">[[plaetje:Elon Musk visits the Pentagon, Virginia on March 21, 2025 (cropped).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Elon Musk''' ([[Pretoria]], 28 juni [[1971]]) is een [[Zuud-Afrika|Zuud-Afrikaons]]-[[Canada|Canadeês]]-[[Vereênigde Staeten|Amerikaonse]] ongernemer. 

Um is bekend van de bedrieven PayPal, SpaceX, Tesla en [[Twitter|X]].

Musk is den riekste persoôn op [[aerde]].

Toet meie 2025 was um adviseur van den Amerikaonse president [[Donald Trump]].

== Lienks ==
* [https://www.britannica.com/money/Elon-Musk Britannica]

{{DEFAULTSORT:Musk, Elon}}
[[Categorie:Amerikaon]]
[[Categorie:Canadees]]
[[Categorie:Zuud-Afrikaen]]
[[Categorie:Ongernemer]]</text>
      <sha1>0h1b0yrq4up4u3if05b4qxfundns4ve</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ada Grootenboer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16230</id>
    <revision>
      <id>160000</id>
      <parentid>159088</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:48:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>160000</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="999" sha1="okstvqhd9sldm4genuobgxula39hxdy" xml:space="preserve">'''Ada Grootenboer-Dubbelman''' ([[Wullemstad (Nederland)|Wullemstad]], 30 april [[1965]]) is een Nederlandse politica vant [[CDA]] en voormaelig amtenaer.

Zie studeêrde [[rechen]] an den [[Erasmus Universiteit Rotterdam]] en was o.a. raedsgriffier van den gemeênte [[Korendiek]].

Van 1990 toet 1992 was zie raedslid van Wullemstad. 

Van 1999 toet 2003 was zie raedslid en van 2003 toet 2013 wethouwer van [[Moerdiek]].

Sins 3 september 2013 is zie burhemeêster van [[Goereê-Overflakkeê]].

Grootenboer is hetrouwd en lid van den [[PKN]].

== Lienks ==
* [https://vng.nl/personalia/derde-termijn-voor-burgemeester-ada-grootenboer-van-goeree-overflakkee VNG]

{{DEFAULTSORT:Grootenboer, Ada}}
[[Categorie:Burhemeêster (Nederland)]]
[[Categorie:Wetouwer]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:CDA-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Nederlands protestant]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]
[[Categorie:Politiek in Zuud-'Olland]]
[[Categorie:Goereê-Overflakkeê]]</text>
      <sha1>okstvqhd9sldm4genuobgxula39hxdy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dion Graus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16239</id>
    <revision>
      <id>159999</id>
      <parentid>159183</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:47:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="594" sha1="owh5er6zff5mi4ekr3dtgcsu1or1l1w" xml:space="preserve">[[plaetje:Dion Graus.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Dion Graus''' ([[Heerlen]], 19 maerte [[1967]]) is een Nederlandse dierenactivist en politicus van den [[PVV]].

Um werkte bie auto- en dierenbedrieven en was tillevisiepresentator en producent bie TV Limburg.

Sins 2006 is um Twidde Kaemerlid.

Graus ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vhfw2rplzzmt/biografie/d_j_g_dion_graus Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Graus, Dion}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:PVV-politicus]]
[[Categorie:Nederlands activist]]
[[Categorie:Nederlands presentator]]</text>
      <sha1>owh5er6zff5mi4ekr3dtgcsu1or1l1w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Die Linke</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16251</id>
    <revision>
      <id>159977</id>
      <parentid>159910</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:52:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159977</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="412" sha1="33bgm6vhxc5obuyix03bp382l6weafy" xml:space="preserve">'''Die Linke''' is een [[Duutse]], sociaolistische partie, op'ericht in 2007.

Die Linke is een saemengang van [[PDS]] en [[WASG]].

== Lienks ==
* [https://www.die-linke.de/start/ Die Linke]
* [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/192/die-linke Duitsland Instituut]
* [https://www.britannica.com/topic/Left-Party-political-party-Germany Britannica]

{{Duutse partieën}}

[[Categorie:Politiek in Duutsland]]</text>
      <sha1>33bgm6vhxc5obuyix03bp382l6weafy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>SED</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16259</id>
    <revision>
      <id>159978</id>
      <parentid>159917</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:55:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159978</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="604" sha1="sanusyohfq8tadu8l1co85pt8vv4znp" xml:space="preserve">'''SED''' (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands) was een [[Oôst-Duutse]], communistische partie, op'ericht in [[1946]] en opge'even in [[1990]].

Den SED is verdergegaen as [[PDS]].

Twas den regeriende partie van den [[DDR]].

Belangrieke partieleiders waeren [[Walter Ulbricht]] (1950-1971) en [[Erich Honecker]] (1971-1989).

== Lienks ==
* [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/221/sed Duitsland Instituut]
* [https://www.britannica.com/topic/Socialist-Unity-Party-of-Germany Britannica]

{{Duutse partieën}}

[[Categorie:Geschiedenisse van Duutsland]]
[[Categorie:Politiek in Duutsland]]</text>
      <sha1>sanusyohfq8tadu8l1co85pt8vv4znp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159979</id>
      <parentid>159978</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:56:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159979</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="604" sha1="pvssqzgfhovo5uo8dx0jf5nozu39am6" xml:space="preserve">'''SED''' (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands) was een [[Oôst-Duutse]], communistische partie, op'ericht in [[1946]] en opge'even in [[1990]].

Twas den regeriende partie van den [[DDR]].

Belangrieke partieleiders waeren [[Walter Ulbricht]] (1950-1971) en [[Erich Honecker]] (1971-1989).

Den SED is verdergegaen as [[PDS]].

== Lienks ==
* [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/221/sed Duitsland Instituut]
* [https://www.britannica.com/topic/Socialist-Unity-Party-of-Germany Britannica]

{{Duutse partieën}}

[[Categorie:Geschiedenisse van Duutsland]]
[[Categorie:Politiek in Duutsland]]</text>
      <sha1>pvssqzgfhovo5uo8dx0jf5nozu39am6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjabloon:Duutse partieën</title>
    <ns>10</ns>
    <id>16287</id>
    <revision>
      <id>159980</id>
      <parentid>159921</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T20:57:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159980</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="456" sha1="10y1bcxdq3ufs0midefgf4d2qflbt0p" xml:space="preserve">{| align=&quot;center&quot; class=&quot;toccolours&quot; cellspacing=&quot;0&quot;
|-
! bgcolor=&quot;#ccccff&quot; align=&quot;center&quot; | Partieën in [[Duutsland]]
|-
|
[[AfD]] —
[[BSW]] —
[[CDU]] —
[[CSU]] —
[[FDP]] —
[[Grüne]] —
[[Die Linke|Linke]] —
[[SPD]] —
[[SSW]]
|-
! bgcolor=&quot;#ccccff&quot; align=&quot;center&quot; | voormaelige partieën
|-
|
&lt;center&gt; [[NSDAP]] — [[PDS]] — [[SED]] &lt;/center&gt;
|-
|}
&lt;noinclude&gt;
[[Categorie:Sjablonen]]
[[Categorie:Politiek in Duutsland|~]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>10y1bcxdq3ufs0midefgf4d2qflbt0p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Harry van Bommel</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16290</id>
    <revision>
      <id>159960</id>
      <timestamp>2025-06-17T16:09:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe bladzie mee as inoud: '''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].</comment>
      <origin>159960</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="114" sha1="8mvmhbdrgl882rsc9fbtwo7byuqyffg" xml:space="preserve">'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].</text>
      <sha1>8mvmhbdrgl882rsc9fbtwo7byuqyffg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159961</id>
      <parentid>159960</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:14:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159961</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="202" sha1="qi0tl01xmm0hxp35qu79167k49c1e7e" xml:space="preserve">'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].</text>
      <sha1>qi0tl01xmm0hxp35qu79167k49c1e7e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159962</id>
      <parentid>159961</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:36:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159962</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="359" sha1="4vtembv4qjc7rdkrggo4n0h89vb67ed" xml:space="preserve">'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].

Van 1994 toet 1998 was um raedslid van [[Amsterdam]].

Van 1998 toet 2017 was um Twidde Kaemerlid.

Since 2017 is um amtenaer bie den gemeênte [[Zwolle]].</text>
      <sha1>4vtembv4qjc7rdkrggo4n0h89vb67ed</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159963</id>
      <parentid>159962</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T16:39:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159963</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="387" sha1="092yp0lea01mbr9giu71zqbe2f2ytkl" xml:space="preserve">'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].

Van 1994 toet 1998 was um raedslid van [[Amsterdam]].

Van 1998 toet 2017 was um Twidde Kaemerlid.

Since 2017 is um amtenaer bie den gemeênte [[Zwolle]] en gin lid meêr van den SP.</text>
      <sha1>092yp0lea01mbr9giu71zqbe2f2ytkl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159964</id>
      <parentid>159963</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:14:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159964</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="640" sha1="brrgqhbbquomdg53nyspgg7lyv2edre" xml:space="preserve">'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].

Van 1994 toet 1998 was um raedslid van [[Amsterdam]].

Van 1998 toet 2017 was um Twidde Kaemerlid.

Since 2017 is um amtenaer bie den gemeênte [[Zwolle]] en gin lid meêr van den SP.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vg09lljso4z9/biografie/h_harry_van_bommel Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Bommel, Harry van}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:SP-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]</text>
      <sha1>brrgqhbbquomdg53nyspgg7lyv2edre</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159965</id>
      <parentid>159964</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T17:18:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159965</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="741" sha1="ch9cd5u5h6uieiy02qe5smx0yg8hppt" xml:space="preserve">[[plaetje:Flickr - NewsPhoto! - Harry van Bommel in politiek café Libertijn.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].

Van 1994 toet 1998 was um raedslid van [[Amsterdam]].

Van 1998 toet 2017 was um Twidde Kaemerlid.

Since 2017 is um amtenaer bie den gemeênte [[Zwolle]] en gin lid meêr van den SP.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vg09lljso4z9/biografie/h_harry_van_bommel Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Bommel, Harry van}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:SP-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]</text>
      <sha1>ch9cd5u5h6uieiy02qe5smx0yg8hppt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159970</id>
      <parentid>159965</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T19:26:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159970</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="777" sha1="gey2iz5s8f7a56gy42sf4xevw5ph72p" xml:space="preserve">[[plaetje:Flickr - NewsPhoto! - Harry van Bommel in politiek café Libertijn.jpg|kaderloos|rechts]]

'''Harry van Bommel''' ([[Helmond]], 24 juni [[1962]]) is een Nederlandse amtenaer en voormaelig politicus vò den [[SP]].

Van Bommel studeêrde [[politicologie]] an den [[Universiteit van Amsterdam]].

Van 1994 toet 1998 was um raedslid van [[Amsterdam]].

Van 1998 toet 2017 was um Twidde Kaemerlid.

Since 2017 is um amtenaer bie den gemeênte [[Zwolle]] en gin lid meêr van den SP.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/vg09lljso4z9/biografie/h_harry_van_bommel Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Bommel, Harry van}}
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:SP-politicus]]
[[Categorie:Nederlands amtenaer]]
[[Categorie:Politiek in Amsterdam]]</text>
      <sha1>gey2iz5s8f7a56gy42sf4xevw5ph72p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>PDS</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16291</id>
    <revision>
      <id>159981</id>
      <timestamp>2025-06-17T21:06:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe bladzie mee as inoud: '''PDS''' (Partei des Demokratischen Sozialismus) was een [[Duutse]], sociaolistische partie, op'ericht in 1990 en opge'eve in 2007.  Den PDS ging in 2007 as [[Die Linke]] saemen mie den [[WASG]].  == Lienks == * [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/192/die-linke Duitsland Instituut] * [https://www.britannica.com/topic/Party-of-Democratic-Socialism Britannica]  {{Duutse partieën}}  [[Categorie:Politiek in Duutsland]]</comment>
      <origin>159981</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="426" sha1="kf9nn98rxcg5by42ywveg2mzcmr9hsi" xml:space="preserve">'''PDS''' (Partei des Demokratischen Sozialismus) was een [[Duutse]], sociaolistische partie, op'ericht in 1990 en opge'eve in 2007.

Den PDS ging in 2007 as [[Die Linke]] saemen mie den [[WASG]].

== Lienks ==
* [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/192/die-linke Duitsland Instituut]
* [https://www.britannica.com/topic/Party-of-Democratic-Socialism Britannica]

{{Duutse partieën}}

[[Categorie:Politiek in Duutsland]]</text>
      <sha1>kf9nn98rxcg5by42ywveg2mzcmr9hsi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159982</id>
      <parentid>159981</parentid>
      <timestamp>2025-06-17T21:07:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159982</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="427" sha1="qvoqu904mi2jslu9nmv4ned7yyzzg4w" xml:space="preserve">'''PDS''' (Partei des Demokratischen Sozialismus) was een [[Duutse]], sociaolistische partie, op'ericht in 1990 en opge'even in 2007.

Den PDS ging in 2007 as [[Die Linke]] saemen mie den [[WASG]].

== Lienks ==
* [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/192/die-linke Duitsland Instituut]
* [https://www.britannica.com/topic/Party-of-Democratic-Socialism Britannica]

{{Duutse partieën}}

[[Categorie:Politiek in Duutsland]]</text>
      <sha1>qvoqu904mi2jslu9nmv4ned7yyzzg4w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Klaas Dijkhoff</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16292</id>
    <revision>
      <id>159985</id>
      <timestamp>2025-06-18T06:11:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe bladzie mee as inoud: '''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].  Dijkhoff studeêrde   Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].  == Lienks == * [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]  {{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}} [[Categorie: Minister]]</comment>
      <origin>159985</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="339" sha1="jmlxm3awiirtiotzzt7e9y59gzhrybr" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde 

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie: Minister]]</text>
      <sha1>jmlxm3awiirtiotzzt7e9y59gzhrybr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159986</id>
      <parentid>159985</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:14:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159986</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="429" sha1="lr7qqlsj531yjt26ffh15utyx3dyvrl" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde 

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie: Minister]]</text>
      <sha1>lr7qqlsj531yjt26ffh15utyx3dyvrl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159987</id>
      <parentid>159986</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:16:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159987</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="541" sha1="irq974yo6d1zt390o69cmhp0oh66fel" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde 

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris en in oktober 2017 minister van defensie.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie: Minister]]</text>
      <sha1>irq974yo6d1zt390o69cmhp0oh66fel</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159988</id>
      <parentid>159987</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:22:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159988</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="742" sha1="f96dmyv5jnofldcj4fnoh36sfo7swto" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris en in oktober 2017 minister van defensie.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>f96dmyv5jnofldcj4fnoh36sfo7swto</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159989</id>
      <parentid>159988</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:23:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159989</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="769" sha1="k8ky2w9dps0j6rih603c42332xtt5ct" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>k8ky2w9dps0j6rih603c42332xtt5ct</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159990</id>
      <parentid>159989</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:26:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159990</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="829" sha1="tf1jlbqzfltqos49vq16i457wmqk7k4" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

Dijkhoff is 'etrouwd en ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>tf1jlbqzfltqos49vq16i457wmqk7k4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159991</id>
      <parentid>159990</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:27:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159991</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="890" sha1="b0my93eq8gm2hyet3xlaxeaywjjrp4d" xml:space="preserve">'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse ongernemer en voormaelig politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

Dijkhoff is 'etrouwd en ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands ongernemer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>b0my93eq8gm2hyet3xlaxeaywjjrp4d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159992</id>
      <parentid>159991</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:32:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159992</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="980" sha1="k8u03221oq3et3g8xq2y85jpz8iyqdf" xml:space="preserve">[[plaetje:Gastcollege Staatssecretaris Dijkhoff 011 (27605316912).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse ongernemer en voormaelig politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

Dijkhoff is 'etrouwd en ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands ongernemer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>k8u03221oq3et3g8xq2y85jpz8iyqdf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159993</id>
      <parentid>159992</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:34:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159993</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="992" sha1="7mvbq5ti8u7ikn370o0vtjjqdt00o4j" xml:space="preserve">[[plaetje:Gastcollege Staatssecretaris Dijkhoff 011 (27605316912).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse ongernemer en voormaelig politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

Dijkhoff is 'etrouwd en ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands ongernemer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>7mvbq5ti8u7ikn370o0vtjjqdt00o4j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>159994</id>
      <parentid>159993</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T06:40:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <origin>159994</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1030" sha1="lg4jmi5xba8bu072xxuvb8za7ecuede" xml:space="preserve">[[plaetje:Gastcollege Staatssecretaris Dijkhoff 011 (27605316912).jpg|kaderloos|rechts]]

'''Klaas Dijkhoff''' ([[Soltau]], 13 jannewari [[1981]]) is een Nederlandse ongernemer en voormaelig politicus van den [[VVD]].

Dijkhoff studeêrde [[rechen]] an den [[Universiteit van Tilburg]].

Van 2010 toet 2013 was um raedslid van [[Breda]].

Um was Twidde Kaemerlid van 2010 toet 2015 en (as fraoctieveuzitter) van 2017 toet 2021.

Int [[kabinet-Rutte II]] was um van 2015 toet 2017 as opvolger van [[Fred Teeven]] (VVD) staetssecretaoris van veilig'eid en justitie en in oktober 2017 minister van defensie.

Dijkhoff is 'etrouwd en ei een [[katteliek]]e achtergrond.

== Lienks ==
* [https://www.parlement.com/id/viem19iceaz8/biografie/k_h_d_m_klaas_dijkhoff Parlement.com]

{{DEFAULTSORT:Dijkhoff, Klaas}}
[[Categorie:Minister (Nederland)]]
[[Categorie:Staetssecretaoris]]
[[Categorie:Twidde Kaemerlid]]
[[Categorie:Raedslid]]
[[Categorie:VVD-politicus]]
[[Categorie:Nederlands ongernemer]]
[[Categorie:Politiek in Noord-Braebant]]</text>
      <sha1>lg4jmi5xba8bu072xxuvb8za7ecuede</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Soltau</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16293</id>
    <revision>
      <id>160013</id>
      <timestamp>2025-06-18T07:08:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Nieuwe bladzie mee as inoud: [[plaetje:Soltau.png|thumb|Liggienge]]  '''Soltau''' is een stad in den Duutse deêlstaet [[Niedersachsen]] mie 22.000 inweuners (2023).  == Bekende inweuners == * [[Klaas Dijkhoff]], Nederlands politicus en ongernemer  == Lienks == * [https://www.soltau.de/ Soltau] * [https://citypopulation.de/de/germany/cities/niedersachsen/?cityid=5159 City Population] * Liggienge: {{Koord|52|59|N|9|51|L}}  {{Stompje}}  [[Categorie:Stad in Duutsland]] [[Categorie:Niedersachsen]]</comment>
      <origin>160013</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="469" sha1="o2k0t5cauokr6xdbsfqjnusm8f7ev21" xml:space="preserve">[[plaetje:Soltau.png|thumb|Liggienge]]

'''Soltau''' is een stad in den Duutse deêlstaet [[Niedersachsen]] mie 22.000 inweuners (2023).

== Bekende inweuners ==
* [[Klaas Dijkhoff]], Nederlands politicus en ongernemer

== Lienks ==
* [https://www.soltau.de/ Soltau]
* [https://citypopulation.de/de/germany/cities/niedersachsen/?cityid=5159 City Population]
* Liggienge: {{Koord|52|59|N|9|51|L}}

{{Stompje}}

[[Categorie:Stad in Duutsland]]
[[Categorie:Niedersachsen]]</text>
      <sha1>o2k0t5cauokr6xdbsfqjnusm8f7ev21</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Categorie:Amerikaons president</title>
    <ns>14</ns>
    <id>16294</id>
    <revision>
      <id>160015</id>
      <timestamp>2025-06-18T08:59:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Nillers heeft pagina [[Categorie:Amerikaons president]] hernoemd tot [[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</comment>
      <origin>160015</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62" sha1="5f5w3fmeoizmghf5xm2be5h9imbpnsm" xml:space="preserve">#DOORVERWIJZING [[:Categorie:President (Vereênigde Staeten)]]</text>
      <sha1>5f5w3fmeoizmghf5xm2be5h9imbpnsm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>160034</id>
      <parentid>160015</parentid>
      <timestamp>2025-06-18T09:21:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nillers</username>
        <id>14757</id>
      </contributor>
      <comment>Doorverwijzing naar [[Categorie:President (Vereênigde Staeten)]] verwijderd</comment>
      <origin>160034</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10" sha1="35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6" xml:space="preserve">{{delete}}</text>
      <sha1>35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>