Wikipedia zeawiki https://zea.wikipedia.org/wiki/V%C3%B2blad MediaWiki 1.45.0-wmf.9 first-letter Media Speciaol Overleg Gebruker Overleg gebruker Wikipedia Overleg Wikipedia Plaetje Overleg plaetje MediaWiki Overleg MediaWiki Sjabloon Overleg sjabloon Ulpe Overleg ulpe Categorie Overleg categorie TimedText TimedText talk Module Overleg module Event Event talk 0 82 162196 162033 2025-07-10T21:42:44Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162196 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Nederland |vlagge = Flag of the Netherlands.svg |waepen = Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg |locaotie = Europe location NED.png |taelen = [[Nederlands]], [[Fries]] |oôdstad = [[Amsterdam]], mae de regerienge zit in [[D'n Aegt]] |regeriengsvurm = [[parlement|parlementaire]] [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd = [[Wullem-Alexander der Nederlan'n]] |regeriengsleider = [[Dick Schoof]] |religie = 2015:<br/ > [[roôms-katholicisme|katholicisme]] (24%)<br/ > [[protestantisme]] (20%)<br/ > - [[calvinisme]] (16%)<br/ > [[islam]] (5%) |km2 = 41.543 <ref name=opp>[https://allecijfers.nl/nederland/#100-onderwerpen AlleCijfers]</ref> |pctwaeter = 18,41 |inweuners = 18.046.000 (jannewari 2025) <ref name=inw>[https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83474NED/table?ts=1704374564258 StatLine]</ref> |dichteid = 434 |volkslied = [[Wilhelmus van Nassouwe]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = [[27 april]] |tld = nl |landcode = NL/NLD |tel = 31 }} '''Nederland''' ([[Fries]]: ''Nederlân'') is 'n [[land]] in [[Europa]], en wè 't in Europa leiende deêl van 't ''[[Konienkriek der Nederlan'n]]''. 't Grenst an [[België]] en [[Duutsland]] en leit in 't westen en noorden an de [[Noordzeê]]. Oôdstad is [[Amsterdam]], aore steêën bin o.a. [[Rotterdam]], [[D'n Aegt]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[Eind'oven]] en [[Greunienge (stad)|Greunienge]]. 't Land is lid van de [[EU]] en stae bekend om zien riekdom an [[waeter]]. Populair oort 't land ok wè ''[[Olland]]'' genoemd. Mie 18 miljoen inweuners (auhustus 2024) is Nederland 't dichtstbevolkte land van Europa (heêl kleine lan'n butengelaeten; zie ok [[lieste van lan'n in Europa]]). == Geografie == Nederland eit 18,05 miljoen inweuners begin 2025 <ref name=inw/> en 'n totaele oppervlakte van 41.543 km², daervan is 33.647 km² land (81,6%) en 7.896 km² waeter (18,4%).<ref name=opp/> De bevolkiengsdichteid is 434 inweuners per km² totael en 536 inweuners per km² land. Nederland is grô'ndeels vlak mee as hoôgste punt de [[Vaelserbaereg]] van 321 meter boven [[zeêniveau]], immae in't zuudoôstelijkste puntje van [[Limburg]]. Grôte stikken van 't wess'n ligge zelfs onger zeêniveau weer buutelanders dan weer vreemd van opkieke. 't Laegste punt lig in de provincie [[Zuud-'Olland]], in de gemeênte [[Zuudplas]]: - 6,76 meter. === Klimaot === Nederland eit 'n gemaetigd zeêklimaot, in de klimaotindeêlienge van Köppen 'n Cfb-klimaot (maetig regenklimaot). Zie ok: * [[Lieste mie gemiddelde temperaturen in Nederland]] <Gallery> Waalhaven in Rotterdam 2016.jpg|Haevene van [[Rotterdam]] Kurhaus achterkant.jpg|Het Kurhaus ant strange van [[Scheveniengen]] KINDERDIJK AND ENVIRONS 2007 (107) (8190331404).jpg|Meulens van [[Kinderdiek]] Map of the Netherlands nl.png|Kaerte van Nederland Dialecten in Nederland.JPG|Streektaelen in Nederland Provincies relief 1440px.png|Oôgtekaerte van Nederland </Gallery> === Inweunerantal === D' ontwikkelieng van 't inweunerantal: {| class="wikitable" ! colspan="8"|Per alve eêuw <ref>[https://www.academia.edu/49917707/Bevolkingsatlas_van_Nederland_demografische_ontwikkelingen_van_1850_tot_heden Bevolkingsatlas van Nederland], bladzie 29</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten ! Mael ! Dichteid ¹ |- | 1850 | 3.084.000 | | | | | | 95 |- | 1900 | 5.107.000 | + 2.023.000 | + 66% | + 2.023.000 | + 66% | 1,7 | 157 |- | 1950 | 10.027.000 | + 4.920.000 | + 96% | + 6.943.000 | + 225% | 3,3 | 301 |- | 2000 | 15.864.000 | + 5.837.000 | + 58% | + 12.780.000 | + 414% | 5,1 | 468 |- | 2025 | 18.046.000 | + 2.182.000 | + 14% | + 14.962.000 | + 485% | 5,9 | 536 |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 85.000 ! + 2,8% ! ! |} ¹ per landoppervlakte {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per tien jaeren <ref>[https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37296ned/table?ts=1707216109577 StatLine]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten |- | 1950 | 10.027.000 | | | | |- | 1960 | 11.417.000 | + 1.390.000 | + 13,9% | + 1.390.000 | + 13,9% |- | 1970 | 12.958.000 | + 1.541.000 | + 13,5% | + 2.931.000 | + 29,2% |- | 1980 | 14.091.000 | + 1.133.000 | + 8,7% | + 4.064.000 | + 40,5% |- | 1990 | 14.893.000 | + 802.000 | + 5,7% | + 4.866.000 | + 48,5% |- | 2000 | 15.864.000 | + 971.000 | + 6,5% | + 5.837.000 | + 58,2% |- | 2010 | 16.575.000 | + 711.000 | + 4,5% | + 6.548.000 | + 65,3% |- | 2020 | 17.408.000 | + 833.000 | + 5,0% | + 7.381.000 | + 73,6% |- | 2025 | 18.046.000 | + 638.000 | + 3,7% | + 8.019.000 | + 80,0% |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 107.000 ! + 1,1% |} {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per jaer <ref>[https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten |- | 2015 | 16.901.000 | | |- | 2016 | 16.979.000 | + 78.000 | + 0,5% |- | 2017 | 17.082.000 | + 103.000 | + 0,6% |- | 2018 | 17.181.000 | + 99.000 | + 0,6% |- | 2019 | 17.282.000 | + 101.000 | + 0,6% |- | 2020 | 17.408.000 | + 126.000 | + 0,7% |- | 2021 | 17.475.000 | + 67.000 | + 0,4% |- | 2022 | 17.591.000 | + 116.000 | + 0,7% |- | 2023 | 17.811.000 | + 220.000 | + 1,3% |- | 2024 | 17.943.000 | + 132.000 | + 0,7% |- | 2025 | 18.046.000 | + 103.000 | + 0,6% |- ! Totael ! ! + 1.145.000 ! + 6,8% |- ! Gemiddeld ! ! + 115.000 ! + 0,7% |} == Geschiedenisse == [[Plaetje:Westfaelischer Friede in Muenster (Gerard Terborch 1648).jpg|thumb|Vrede van [[Münster]] ([[1648]])]] Nederland onstit as land in [[1568]] tiejes de opstand tegen de Spanjaerden. In de 17e eeuw mikt ut land een bloeiperiode deu, die ok we bekend stit as de [[Gouden Eêuw]]. Ollandse en Zeeuwse schepen vaere de 'ele weareld over. [[Amsterdam]] wor ien van de groôste ste'en ter weareld. Kolonies worre 'esticht in [[Oôst-Indië]], [[Zuud-Afrika]] en op de westkust van Noord-Amerika. Nae enige tied neme de Iengelse de leidende posisie over en treed er wa verval op. In de 18e eeuw vind er vee [[slaeven'andel]] plaes. In [[1795]] breekt de Franse tied an, dit durende toet 1813. Willem I komt an de macht in het land bloeit weer op. Vee kanaolen in spoorlienen worre in de 19e eeuw an'eleid. In de 20e eêuw breke tweê wereldoorlogen uut. In de [[Twidde Weareldoôrlog]] wor Nederland duur [[Duutsland]] bezet. Nae dezen oorlog raeken me uze kolonies kwiet. Een tied van groôte welvaart breekt an. Iedereen kriegt een auto. Naedeel is we de groôte vervuuling as gevolg iervan. Vee immigranten komme naar Nederland. Laeter bliekt de keerzij iervan de toegenomen criminaliteit in dat de welvaartstaet nie onbeperkt is. Nederland raekt betrokke bie de Europese Unie mee z'n eênwordingsproces. In 2002 wor de gulden an de kant 'ezet ten koste van de Euro. In de negentiende eêuwe ontstoenge d'r vee plannen om de Zujerzeê, of stikken d'rvan, droôg te maeken. Dit wier zoôwè gedae om sturmvloeden te vokommen as om d'r nieuwe landbouwgrond bie te kriegen. In 1918 wier de Zujerzeêwet angenomme, daerin beslote wier 't plan van Cornelis Lely uut te voeren. De drie polders die-an Flevoland uutmaeke 'oorde daerbie. In 1942 kwam de Noordoôstpolder klaer. Oôstelijk en Zudelijk Flevoland volgde in 1957 resp. 1968. De tweê zujelijke polders, daer-a in 't begin nog vreêd weinig mensen weunde, wiere ondergebrocht in 't Openbaer Lichaem Zujelijke IJsselmeerpolders. De Noordoôstpolder 'oorde agauw bie Overijssel. As de polders meer beweund raekte wiere d'r gemeênten gemaekt vo de belangriekste plekken: Dronten (1972), Lelystad (1980), Almere (1984) en Zeewolde (1984). Uutendelienge wier in 1986 't Openbaer Lichaem opgedoekt en wier de nieuwe provincie Flevoland gesticht uut Urk, de Noordoôstpolder en de Zujelijke IJsselmeerpolders. In de nacht van 31 jannewari op 1 feberwari 1953 gebeurende De Ramp, daerbie voraol Schouwen-Duveland in Goereê-Overflakkeê zwaer getroffen wier. Ok in de reste van Zeêland, nog 't minste op Walcheren (daer aodde ze de dieken nae 1944 juust opnieuw angeleid), waeren overstroômiengen, mae mee vee minder doôien. In 1953 komme d'r in totaal 1.836 mensen om. 't stroômgat bie Ouwerkaarke wier pas ant ende van '53 'edicht in anwezigheid van Konienginne Juliaona. Nae anleiienge daervan wier 't Deltaplan ontworpe en uutgevoerd: diekveroôginge vo eêl de kuste en allemaele zwaere dammen tussen de eilanden, die 't gevaer uut de zeê-aermen moesten aelen. Op 't lest kwam d'r uut de milieubewegienge wè verzet tege 't Deltaplan; daerom wier in de jaeren tachtentig in plekke van 'n damme de Oôsterschelde afgeschermd mee 'n Sturmvloedkeêrienge. Deur de Deltawerken werd Zeêland viel beter beriekbaer, en nam 't toerisme flink toe. == Politiek en bestier == Nederland is 'n constitutionele [[monarchie]] mee 'n [[konienk]] an 't oôd. De konienk eit vòraol (mae nie exclusief) 'n symbolische functie. De konienk vurmt saemen mee de [[ministerraed]] de [[regerienge]] (of [[kabinet]]), die-a de [[uutvoerende macht]] in anden eit. De [[wetgevende macht]] leit bie de [[Staeten-Generaol]], in 't bezonder bie de [[Twidde Kaemer]]. Die oort elke vier jaer direct deu [[verkieziengen]] gekoze. D' [[Eêste Kaemer]], die-a nie zovee macht eit, oort gekoze deu de leeën van de [[Provinciaole Staeten]]. De Provinciaole Staeten en de [[gemeênteraed]] ore ok direct gekoze. [[Burgemeêster]] en [[Commissaoris van de Konienk]] ore deu de regerienge benoemd. Vanof 2 juli 2024 't [[kabinet-Schoof]], bestaende uut [[PVV]], [[VVD]], [[NSC]] en [[BBB]].<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/07/02/kabinet-schoof-beedigd Rijksoverheid]</ref> [[Dick Schoof]] is de premier. {| class="wikitable" ! colspan=4 | [[Twidde Kaemer]] sins december 2023 <ref>[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/TK20231122 Kiesraad]</ref> |- ! Partij || Ofkortieng || Zeêtels || Verschil <br> mie 2021 |- | [[Partij vò de Vrie'eid]] || PVV || 37 || +20 |- | [[GroenLienks]]-[[Partij van d'n Arbeid]] || GL-PvdA || 25 || +8 |- | [[Volkspartij vò Vrie'eid en Democraotie]] || VVD || 24 || -10 |- | [[Nieuw Sociaol Contract]] || NSC || 20 || +20 |- | [[Democraoten 66]] || D66 || 9 || -15 |- | [[BoerBurgerBewegieng]] || BBB || 7 || +6 |- | [[Chrissen-Democraotisch Appèl]] || CDA || 5 || -10 |- | [[Sociaolistische Partij]] || SP || 5 || -4 |- | [[DENK]] || DENK || 3 || 0 |- | [[Partij vò de Dieren]] || PvdD || 3 || -3 |- | [[Forum vò Democraotie]] || FVD || 3 || -5 |- | [[Staetkundig Grifformeerde Partij]] || SGP || 3 || 0 |- | [[ChrissenUnie]] || CU || 3 || -2 |- | [[Volt Nederland]] || Volt || 2 || -1 |- | [[Juuste Antwoord 21]] || JA21 || 1 || -2 |- | [[50PLUS]] || 50+ || 0 || -1 |- | [[BIE1]] || BIJ1 || 0 || -1 |- ! colspan=2 | Totael || 150 || |} Zie ok: * [[Politiek in Nederland]] (uutslagen Twidde en Eêste Kaemer plus Europeês Parlement, totaolen provincies en gemeênten, saemenstellieng kabinet'n) * [[Lieste van Nederlandse kabinet'n]] * [[Lieste van Nederlandse premiers]] === Leger === 't Nederlandse leger bestaet uut vier onderdeêlen: landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee (militaire politie) plus drie ulpedeêlen.<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/organisatie Ministerie van Defensie] - organisaotie</ref> 't Leger ao ruum 41.000 soldaoten plus onheveer 6.500 reserviesten (totael bienae 48.000 militairen in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/aantallen-personeel Ministerie van Defensie] - personeel</ref> De begroôtieng vò 2024 bedraegt 21,4 miljard euro (15,3 miljard in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/financien Ministerie van Defensie] - financiën</ref> === Nederland internationaol === Nederland is onder aore lid van de [[Europeêse Unie]] (EU) en de [[NAVO]]. === Bestierlijke indeêlienge === D'n oôdstad van Nederland is [[Amsterdam]], de reherienge zetel echter in [[D'n Haeg]]. Nederland in Europa is verdeêld in [[provincie]]s, [[waeterschap]]pen en [[gemeênte]]n. ==== Provincies ==== D'r binne twaolf provincies: {| class="wikitable" |- | [[Plaetje:NederlandseProvincies.png|300px|rechts]] | {| class="wikitable" |- * [[Drenthe]] * [[Flevoland]] * [[Friesland]] (''Fryslân'') * [[Gelderland]] * [[Greunienge (provincie)|Greunienge]] (''Groningen'') * [[Limburg (Nederland)|Limburg]] * [[Noord-Braebant]] (''Noord-Brabant'') * [[Noord-'Olland]] (''Noord-Holland'') * [[Overiessel]] (''Overijssel'') * [[Utrecht (provincie)|Utrecht]] * [[Zeêland]] (''Zeeland'') * [[Zuud-'Olland]] (''Zuid-Holland'') |} |} Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse provincies]] [[plaetje:Nederlandgebieden1.JPG|thumb|Vier geograofische rehio's]] De provincies kunnen geograofisch ezien in vier rehio's worren verdeêld:<ref>Andere indeêliengen: * [https://www.nl-prov.eu/regios/ Huis van de Nederlandse Provincies] - Flevoland bie West (Randstad) * [https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/86097NED CBS-landsdeêlen] - Zeêland bie West</ref> * Noôrd: Drenthe, Friesland en Greunienge * Oôst: Flevoland, Gelderland en Overiessel * West: Noord-'Olland, Utrecht en Zuud-'Olland * Zuud: Limburg, Noord-Braebant en Zeêland ==== Gemeênten en waeterschappen ==== D'r binne 21 waeterschappen en 342 gemeênten (stand: 1 jannewari 2024). De waeterschappen staen bestierlik op dezelfde oôgte as de provincies en ulder grenzen loôpe nie altied gliek. Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse waeterschappen]] * [[Lieste van Nederlandse gemeênten]] De vier hroste gemeênten binne [[Amsterdam]], [[Rotterdam]], [[D'n Haeg]] en [[Utrecht (gemeênte)|Utrecht]] (saemen onheveer 2,5 miljoen inweuners) en leien in de [[Randstad]]. Zie ok: * [[Lieste mee hroste gemeênten in Nederland]] == Volk en cultuur == === Godsdienst === Nederland is verdeeld in een [[katteliek]] en een [[protestants]] deel. Dizze grens lopt zelfs dwars deu Zeêland. Tehenwoordig is die grens minder deu de vergaonde seculaorisaotie, mar de verschillen in volksaerd tussen dizze twee delen binne nog aoltied goed merkbaor. De leste jaeren is d'r een kleine minder'eid van [[moslims]] ontstoô. === Taelen === De eêrste taele in Nederland is 't Nederlands. Deêze taele is officieel in eêl 't land en eit de meêste sprekers. De term Nederlands ei feitelik tweê beteêkenissen: de Standerdtaele, 'n geformaliseerde vurm van 't Zuud-Ollands, en de noemer vò 'n antal Nederduutse dialecten die-an in Nederland en België gesproken ore. Daernessens bin d'r toch nog 'n stik of wat aore taelen. Die bin te verdeêlen in tweê groepen: autochtone en allochtone mindereidstaelen. De eêrste ore ok wè streektaelen genoemd (mae let op: 't woôrd streektaele kan ok gliek staen an dialect) en kunne zoôwel 'n glad van 't Nederlands losstaende taele weze (Fries) as 'n groep dialecten van 't Nederlands (bevobbild Braebants). De allochtone mindereidstaelen bin meêstal nie an 't Nederlands verwant en 't groôste deêl is in Nederland nog joenk. Zie ok: * [[Taelen in Nederland]] === Kunst === Nederland eit veural beroemde schilders voort'ebrocht as [[Rembrandt van Rijn]], [[Jan Steen]], [[Vincent van Gogh]] en [[Piet Mondriaan]] == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/nederland/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Netherlands Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/netherlands/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/netherlands/ City Population] * [https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/nederland/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=37 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/netherlands_nl Europese Unie] * [https://thefactfile.org/netherlands-facts/ Fact File] * [https://www.rijksoverheid.nl/ Rijksoverheid] * [https://www.overheid.nl/ Overheid] * [https://web.archive.org/web/20231016222928/https://www.plaatsengids.nl/nederland Plaatsengids] * [https://nos.nl/ NOS] * [https://www.cbs.nl/ CBS] * [https://www.kaartenvannederland.nl/#?geometry.x=145929.32&geometry.y=572747.03&zoomlevel=1.5 Kaerte], officieel * [https://app.map5.nl/nltopo/#rd/map5topo/2/124894.4/463000 Kaerten], map5 * [https://www.topotijdreis.nl/ Topotijdreis] * [https://www.ahn.nl/ahn-viewer Actueel Hoogtebestand Nederland] {{div col end}} {{ProvinciesNederland}} {{Nederlandse Caraïben}} {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Nederland| ]] [[Categorie:Land]] p4jt469kh0x7afa6t3ukrm5mopagecc 162197 162196 2025-07-10T21:45:19Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162197 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Nederland |vlagge = Flag of the Netherlands.svg |waepen = Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg |locaotie = Europe location NED.png |taelen = [[Nederlands]], [[Fries]] |oôdstad = [[Amsterdam]], mae de regerienge zit in [[D'n Aegt]] |regeriengsvurm = [[parlement|parlementaire]] [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd = [[Wullem-Alexander der Nederlan'n]] |regeriengsleider = [[Dick Schoof]] |religie = 2015:<br/ > [[roôms-katholicisme|katholicisme]] (24%)<br/ > [[protestantisme]] (20%)<br/ > - [[calvinisme]] (16%)<br/ > [[islam]] (5%) |km2 = 41.543 <ref name=opp>[https://allecijfers.nl/nederland/#100-onderwerpen AlleCijfers]</ref> |pctwaeter = 18,41 |inweuners = 18.046.000 (jannewari 2025) <ref name=inw>[https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83474NED/table?ts=1704374564258 StatLine]</ref> |dichteid = 434 |volkslied = [[Wilhelmus van Nassouwe]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = [[27 april]] |tld = nl |landcode = NL/NLD |tel = 31 }} '''Nederland''' ([[Fries]]: ''Nederlân'') is 'n [[land]] in [[Europa]], en wè 't in Europa leiende deêl van 't ''[[Konienkriek der Nederlan'n]]''. 't Grenst an [[België]] en [[Duutsland]] en leit in 't westen en noorden an de [[Noordzeê]]. Oôdstad is [[Amsterdam]], aore steêën bin o.a. [[Rotterdam]], [[D'n Aegt]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[Eind'oven]] en [[Greunienge (stad)|Greunienge]]. 't Land is lid van de [[EU]] en stae bekend om zien riekdom an [[waeter]]. Populair oort 't land ok wè ''[[Olland]]'' genoemd. Mie 18 miljoen inweuners (auhustus 2024) is Nederland 't dichtstbevolkte land van Europa (heêl kleine lan'n butengelaeten; zie ok [[lieste van lan'n in Europa]]). == Geografie == Nederland eit 18,05 miljoen inweuners begin 2025 <ref name=inw/> en 'n totaele oppervlakte van 41.543 km², daervan is 33.647 km² land (81,6%) en 7.896 km² waeter (18,4%).<ref name=opp/> De bevolkiengsdichteid is 434 inweuners per km² totael en 536 inweuners per km² land. Nederland is grô'ndeels vlak mee as hoôgste punt de [[Vaelserbaereg]] van 321 meter boven [[zeêniveau]], immae in't zuudoôstelijkste puntje van [[Limburg]]. Grôte stikken van 't wess'n ligge zelfs onger zeêniveau weer buutelanders dan weer vreemd van opkieke. 't Laegste punt lig in de provincie [[Zuud-'Olland]], in de gemeênte [[Zuudplas]]: - 6,76 meter. === Klimaot === Nederland eit 'n gemaetigd zeêklimaot, in de klimaotindeêlienge van Köppen 'n Cfb-klimaot (maetig regenklimaot). Zie ok: * [[Lieste mie gemiddelde temperaturen in Nederland]] <Gallery> Waalhaven in Rotterdam 2016.jpg|Haevene van [[Rotterdam]] Kurhaus achterkant.jpg|Het Kurhaus ant strange van [[Scheveniengen]] KINDERDIJK AND ENVIRONS 2007 (107) (8190331404).jpg|Meulens van [[Kinderdiek]] Map of the Netherlands nl.png|Kaerte van Nederland Dialecten in Nederland.JPG|Streektaelen in Nederland Provincies relief 1440px.png|Oôgtekaerte van Nederland </Gallery> === Inweunerantal === D' ontwikkelieng van 't inweunerantal: {| class="wikitable" ! colspan="8"|Per alve eêuw <ref>[https://www.academia.edu/49917707/Bevolkingsatlas_van_Nederland_demografische_ontwikkelingen_van_1850_tot_heden Bevolkingsatlas van Nederland], bladzie 29</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten ! Mael ! Dichteid ¹ |- | 1850 | 3.084.000 | | | | | | 95 |- | 1900 | 5.107.000 | + 2.023.000 | + 66% | + 2.023.000 | + 66% | 1,7 | 157 |- | 1950 | 10.027.000 | + 4.920.000 | + 96% | + 6.943.000 | + 225% | 3,3 | 301 |- | 2000 | 15.864.000 | + 5.837.000 | + 58% | + 12.780.000 | + 414% | 5,1 | 468 |- | 2025 | 18.046.000 | + 2.182.000 | + 14% | + 14.962.000 | + 485% | 5,9 | 536 |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 85.000 ! + 2,8% ! ! |} ¹ per landoppervlakte {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per tien jaeren <ref>[https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37296ned/table?ts=1707216109577 StatLine]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten |- | 1950 | 10.027.000 | | | | |- | 1960 | 11.417.000 | + 1.390.000 | + 13,9% | + 1.390.000 | + 13,9% |- | 1970 | 12.958.000 | + 1.541.000 | + 13,5% | + 2.931.000 | + 29,2% |- | 1980 | 14.091.000 | + 1.133.000 | + 8,7% | + 4.064.000 | + 40,5% |- | 1990 | 14.893.000 | + 802.000 | + 5,7% | + 4.866.000 | + 48,5% |- | 2000 | 15.864.000 | + 971.000 | + 6,5% | + 5.837.000 | + 58,2% |- | 2010 | 16.575.000 | + 711.000 | + 4,5% | + 6.548.000 | + 65,3% |- | 2020 | 17.408.000 | + 833.000 | + 5,0% | + 7.381.000 | + 73,6% |- | 2025 | 18.046.000 | + 638.000 | + 3,7% | + 8.019.000 | + 80,0% |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 107.000 ! + 1,1% |} {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per jaer <ref>[https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten |- | 2015 | 16.901.000 | | |- | 2016 | 16.979.000 | + 78.000 | + 0,5% |- | 2017 | 17.082.000 | + 103.000 | + 0,6% |- | 2018 | 17.181.000 | + 99.000 | + 0,6% |- | 2019 | 17.282.000 | + 101.000 | + 0,6% |- | 2020 | 17.408.000 | + 126.000 | + 0,7% |- | 2021 | 17.475.000 | + 67.000 | + 0,4% |- | 2022 | 17.591.000 | + 116.000 | + 0,7% |- | 2023 | 17.811.000 | + 220.000 | + 1,3% |- | 2024 | 17.943.000 | + 132.000 | + 0,7% |- | 2025 | 18.046.000 | + 103.000 | + 0,6% |- ! Totael ! ! + 1.145.000 ! + 6,8% |- ! Gemiddeld ! ! + 115.000 ! + 0,7% |} == Geschiedenisse == [[Plaetje:Westfaelischer Friede in Muenster (Gerard Terborch 1648).jpg|thumb|Vrede van [[Münster]] ([[1648]])]] Nederland onstit as land in [[1568]] tiejes de opstand tegen de Spanjaerden. In de 17e eeuw mikt ut land een bloeiperiode deu, die ok we bekend stit as de [[Gouden Eêuw]]. Ollandse en Zeeuwse schepen vaere de 'ele weareld over. [[Amsterdam]] wor ien van de groôste ste'en ter weareld. Kolonies worre 'esticht in [[Oôst-Indië]], [[Zuud-Afrika]] en op de westkust van Noord-Amerika. Nae enige tied neme de Iengelse de leidende posisie over en treed er wa verval op. In de 18e eeuw vind er vee [[slaeven'andel]] plaes. In [[1795]] breekt de Franse tied an, dit durende toet 1813. Willem I komt an de macht in het land bloeit weer op. Vee kanaolen in spoorlienen worre in de 19e eeuw an'eleid. In de 20e eêuw breke tweê wereldoorlogen uut. In de [[Twidde Weareldoôrlog]] wor Nederland duur [[Duutsland]] bezet. Nae dezen oorlog raeken me uze kolonies kwiet. Een tied van groôte welvaart breekt an. Iedereen kriegt een auto. Naedeel is we de groôte vervuuling as gevolg iervan. Vee immigranten komme naar Nederland. Laeter bliekt de keerzij iervan de toegenomen criminaliteit in dat de welvaartstaet nie onbeperkt is. Nederland raekt betrokke bie de Europese Unie mee z'n eênwordingsproces. In 2002 wor de gulden an de kant 'ezet ten koste van de Euro. In de negentiende eêuwe ontstoenge d'r vee plannen om de Zujerzeê, of stikken d'rvan, droôg te maeken. Dit wier zoôwè gedae om sturmvloeden te vokommen as om d'r nieuwe landbouwgrond bie te kriegen. In 1918 wier de Zujerzeêwet angenomme, daerin beslote wier 't plan van Cornelis Lely uut te voeren. De drie polders die-an Flevoland uutmaeke 'oorde daerbie. In 1942 kwam de Noordoôstpolder klaer. Oôstelijk en Zudelijk Flevoland volgde in 1957 resp. 1968. De tweê zujelijke polders, daer-a in 't begin nog vreêd weinig mensen weunde, wiere ondergebrocht in 't Openbaer Lichaem Zujelijke IJsselmeerpolders. De Noordoôstpolder 'oorde agauw bie Overijssel. As de polders meer beweund raekte wiere d'r gemeênten gemaekt vo de belangriekste plekken: Dronten (1972), Lelystad (1980), Almere (1984) en Zeewolde (1984). Uutendelienge wier in 1986 't Openbaer Lichaem opgedoekt en wier de nieuwe provincie Flevoland gesticht uut Urk, de Noordoôstpolder en de Zujelijke IJsselmeerpolders. In de nacht van 31 jannewari op 1 feberwari 1953 gebeurende De Ramp, daerbie voraol Schouwen-Duveland in Goereê-Overflakkeê zwaer getroffen wier. Ok in de reste van Zeêland, nog 't minste op Walcheren (daer aodde ze de dieken nae 1944 juust opnieuw angeleid), waeren overstroômiengen, mae mee vee minder doôien. In 1953 komme d'r in totaal 1.836 mensen om. 't stroômgat bie Ouwerkaarke wier pas ant ende van '53 'edicht in anwezigheid van Konienginne Juliaona. Nae anleiienge daervan wier 't Deltaplan ontworpe en uutgevoerd: diekveroôginge vo eêl de kuste en allemaele zwaere dammen tussen de eilanden, die 't gevaer uut de zeê-aermen moesten aelen. Op 't lest kwam d'r uut de milieubewegienge wè verzet tege 't Deltaplan; daerom wier in de jaeren tachtentig in plekke van 'n damme de Oôsterschelde afgeschermd mee 'n Sturmvloedkeêrienge. Deur de Deltawerken werd Zeêland viel beter beriekbaer, en nam 't toerisme flink toe. == Politiek en bestier == Nederland is 'n constitutionele [[monarchie]] mee 'n [[konienk]] an 't oôd. De konienk eit vòraol (mae nie exclusief) 'n symbolische functie. De konienk vurmt saemen mee de [[ministerraed]] de [[regerienge]] (of [[kabinet]]), die-a de [[uutvoerende macht]] in anden eit. De [[wetgevende macht]] leit bie de [[Staeten-Generaol]], in 't bezonder bie de [[Twidde Kaemer]]. Die oort elke vier jaer direct deu [[verkieziengen]] gekoze. D' [[Eêste Kaemer]], die-a nie zovee macht eit, oort gekoze deu de leeën van de [[Provinciaole Staeten]]. De Provinciaole Staeten en de [[gemeênteraed]] ore ok direct gekoze. [[Burgemeêster]] en [[Commissaoris van de Konienk]] ore deu de regerienge benoemd. Vanof 2 juli 2024 't [[kabinet-Schoof]], bestaende uut [[PVV]], [[VVD]], [[NSC]] en [[BBB]].<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/07/02/kabinet-schoof-beedigd Rijksoverheid]</ref> [[Dick Schoof]] is de premier. {| class="wikitable" ! colspan=4 | [[Twidde Kaemer]] sins december 2023 <ref>[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/TK20231122 Kiesraad]</ref> |- ! Partij || Ofkortieng || Zeêtels || Verschil <br> mie 2021 |- | [[Partij vò de Vrie'eid]] || PVV || 37 || +20 |- | [[GroenLienks]]-[[Partij van d'n Arbeid]] || GL-PvdA || 25 || +8 |- | [[Volkspartij vò Vrie'eid en Democraotie]] || VVD || 24 || -10 |- | [[Nieuw Sociaol Contract]] || NSC || 20 || +20 |- | [[Democraoten 66]] || D66 || 9 || -15 |- | [[BoerBurgerBewegieng]] || BBB || 7 || +6 |- | [[Chrissen-Democraotisch Appèl]] || CDA || 5 || -10 |- | [[Sociaolistische Partij]] || SP || 5 || -4 |- | [[DENK]] || DENK || 3 || 0 |- | [[Partij vò de Dieren]] || PvdD || 3 || -3 |- | [[Forum vò Democraotie]] || FVD || 3 || -5 |- | [[Staetkundig Grifformeerde Partij]] || SGP || 3 || 0 |- | [[ChrissenUnie]] || CU || 3 || -2 |- | [[Volt Nederland]] || Volt || 2 || -1 |- | [[Juuste Antwoord 21]] || JA21 || 1 || -2 |- | [[50PLUS]] || 50+ || 0 || -1 |- | [[BIE1]] || BIJ1 || 0 || -1 |- ! colspan=2 | Totael || 150 || |} Zie ok: * [[Politiek in Nederland]] (uutslagen Twidde en Eêste Kaemer plus Europeês Parlement, totaolen provincies en gemeênten, saemenstellieng kabinet'n) * [[Lieste van Nederlandse kabinet'n]] * [[Lieste van Nederlandse premiers]] === Leger === 't Nederlandse leger bestaet uut vier onderdeêlen: landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee (militaire politie) plus drie ulpedeêlen.<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/organisatie Ministerie van Defensie] - organisaotie</ref> 't Leger ao ruum 41.000 soldaoten plus onheveer 6.500 reserviesten (totael bienae 48.000 militairen in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/aantallen-personeel Ministerie van Defensie] - personeel</ref> De begroôtieng vò 2024 bedraegt 21,4 miljard euro (15,3 miljard in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/financien Ministerie van Defensie] - financiën</ref> === Nederland internationaol === Nederland is onder aore lid van de [[Europeêse Unie]] (EU) en de [[NAVO]]. === Bestierlijke indeêlienge === D'n oôdstad van Nederland is [[Amsterdam]], de reherienge zetel echter in [[D'n Haeg]]. Nederland in Europa is verdeêld in [[provincie]]s, [[waeterschap]]pen en [[gemeênte]]n. ==== Provincies ==== D'r binne twaolf provincies: {| class="wikitable" |- | [[Plaetje:NederlandseProvincies.png|300px|rechts]] | {| class="wikitable" |- * [[Drenthe]] * [[Flevoland]] * [[Friesland]] (''Fryslân'') * [[Gelderland]] * [[Greunienge (provincie)|Greunienge]] (''Groningen'') * [[Limburg (Nederland)|Limburg]] * [[Noord-Braebant]] (''Noord-Brabant'') * [[Noord-'Olland]] (''Noord-Holland'') * [[Overiessel]] (''Overijssel'') * [[Utrecht (provincie)|Utrecht]] * [[Zeêland]] (''Zeeland'') * [[Zuud-'Olland]] (''Zuid-Holland'') |} |} Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse provincies]] [[plaetje:Nederlandgebieden1.JPG|thumb|Vier geograofische rehio's]] De provincies kunnen geograofisch ezien in vier rehio's worren verdeêld:<ref>Andere indeêliengen: * [https://www.nl-prov.eu/regios/ Huis van de Nederlandse Provincies] - Flevoland bie West (Randstad) * [https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/86097NED CBS-landsdeêlen] - Zeêland bie West</ref> * Noôrd: Drenthe, Friesland en Greunienge * Oôst: Flevoland, Gelderland en Overiessel * West: Noord-'Olland, Utrecht en Zuud-'Olland * Zuud: Limburg, Noord-Braebant en Zeêland ==== Gemeênten en waeterschappen ==== D'r binne 21 waeterschappen en 342 gemeênten (stand: 1 jannewari 2024). De waeterschappen staen bestierlik op dezelfde oôgte as de provincies en ulder grenzen loôpe nie altied gliek. Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse waeterschappen]] * [[Lieste van Nederlandse gemeênten]] De vier hroste gemeênten binne [[Amsterdam]], [[Rotterdam]], [[D'n Haeg]] en [[Utrecht (gemeênte)|Utrecht]] (saemen onheveer 2,5 miljoen inweuners) en leien in de [[Randstad]]. Zie ok: * [[Lieste mee hroste gemeênten in Nederland]] == Volk en cultuur == === Godsdienst === Nederland is verdeeld in een [[katteliek]] en een [[protestants]] deel. Dizze grens lopt zelfs dwars deu Zeêland. Tehenwoordig is die grens minder deu de vergaonde seculaorisaotie, mar de verschillen in volksaerd tussen dizze twee delen binne nog aoltied goed merkbaor. De leste jaeren is d'r een kleine minder'eid van [[moslims]] ontstoô. === Taelen === De eêrste taele in Nederland is 't Nederlands. Deêze taele is officieel in eêl 't land en eit de meêste sprekers. De term Nederlands ei feitelik tweê beteêkenissen: de Standerdtaele, 'n geformaliseerde vurm van 't Zuud-Ollands, en de noemer vò 'n antal Nederduutse dialecten die-an in Nederland en België gesproken ore. Daernessens bin d'r toch nog 'n stik of wat aore taelen. Die bin te verdeêlen in tweê groepen: autochtone en allochtone mindereidstaelen. De eêrste ore ok wè streektaelen genoemd (mae let op: 't woôrd streektaele kan ok gliek staen an dialect) en kunne zoôwel 'n glad van 't Nederlands losstaende taele weze (Fries) as 'n groep dialecten van 't Nederlands (bevobbild Braebants). De allochtone mindereidstaelen bin meêstal nie an 't Nederlands verwant en 't groôste deêl is in Nederland nog joenk. Zie ok: * [[Taelen in Nederland]] === Kunst === Nederland eit veural beroemde schilders voort'ebrocht as [[Rembrandt van Rijn]], [[Jan Steen]], [[Vincent van Gogh]] en [[Piet Mondriaan]] == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/nederland/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Netherlands Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/netherlands/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/netherlands/ City Population] * [https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/nederland/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=37 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/netherlands_nl Europese Unie] * [https://thefactfile.org/netherlands-facts/ Fact File] * [https://www.rijksoverheid.nl/ Rijksoverheid] * [https://www.overheid.nl/ Overheid] * [https://web.archive.org/web/20231016222928/https://www.plaatsengids.nl/nederland Plaatsengids] * [https://nos.nl/ NOS] * [https://www.cbs.nl/ CBS] * [https://www.kaartenvannederland.nl/#?geometry.x=145929.32&geometry.y=572747.03&zoomlevel=1.5 Kaerte], officieel * [https://www.topotijdreis.nl/ Topotijdreis] * [https://www.ahn.nl/ahn-viewer Actueel Hoogtebestand Nederland] {{div col end}} {{ProvinciesNederland}} {{Nederlandse Caraïben}} {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Nederland| ]] [[Categorie:Land]] 3nxi3kj3sk153b1e3rps70retyrn1t7 162198 162197 2025-07-10T21:47:30Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162198 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Nederland |vlagge = Flag of the Netherlands.svg |waepen = Royal Coat of Arms of the Netherlands.svg |locaotie = Europe location NED.png |taelen = [[Nederlands]], [[Fries]] |oôdstad = [[Amsterdam]], mae de regerienge zit in [[D'n Aegt]] |regeriengsvurm = [[parlement|parlementaire]] [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd = [[Wullem-Alexander der Nederlan'n]] |regeriengsleider = [[Dick Schoof]] |religie = 2015:<br/ > [[roôms-katholicisme|katholicisme]] (24%)<br/ > [[protestantisme]] (20%)<br/ > - [[calvinisme]] (16%)<br/ > [[islam]] (5%) |km2 = 41.543 <ref name=opp>[https://allecijfers.nl/nederland/#100-onderwerpen AlleCijfers]</ref> |pctwaeter = 18,41 |inweuners = 18.046.000 (jannewari 2025) <ref name=inw>[https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/83474NED/table?ts=1704374564258 StatLine]</ref> |dichteid = 434 |volkslied = [[Wilhelmus van Nassouwe]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = [[27 april]] |tld = nl |landcode = NL/NLD |tel = 31 }} '''Nederland''' ([[Fries]]: ''Nederlân'') is 'n [[land]] in [[Europa]], en wè 't in Europa leiende deêl van 't ''[[Konienkriek der Nederlan'n]]''. 't Grenst an [[België]] en [[Duutsland]] en leit in 't westen en noorden an de [[Noordzeê]]. Oôdstad is [[Amsterdam]], aore steêën bin o.a. [[Rotterdam]], [[D'n Aegt]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[Eind'oven]] en [[Greunienge (stad)|Greunienge]]. 't Land is lid van de [[EU]] en stae bekend om zien riekdom an [[waeter]]. Populair oort 't land ok wè ''[[Olland]]'' genoemd. Mie 18 miljoen inweuners (auhustus 2024) is Nederland 't dichtstbevolkte land van Europa (heêl kleine lan'n butengelaeten; zie ok [[lieste van lan'n in Europa]]). == Geografie == Nederland eit 18,05 miljoen inweuners begin 2025 <ref name=inw/> en 'n totaele oppervlakte van 41.543 km², daervan is 33.647 km² land (81,6%) en 7.896 km² waeter (18,4%).<ref name=opp/> De bevolkiengsdichteid is 434 inweuners per km² totael en 536 inweuners per km² land. Nederland is grô'ndeels vlak mee as hoôgste punt de [[Vaelserbaereg]] van 321 meter boven [[zeêniveau]], immae in't zuudoôstelijkste puntje van [[Limburg]]. Grôte stikken van 't wess'n ligge zelfs onger zeêniveau weer buutelanders dan weer vreemd van opkieke. 't Laegste punt lig in de provincie [[Zuud-'Olland]], in de gemeênte [[Zuudplas]]: - 6,76 meter. === Klimaot === Nederland eit 'n gemaetigd zeêklimaot, in de klimaotindeêlienge van Köppen 'n Cfb-klimaot (maetig regenklimaot). Zie ok: * [[Lieste mie gemiddelde temperaturen in Nederland]] <Gallery> Waalhaven in Rotterdam 2016.jpg|Haevene van [[Rotterdam]] Kurhaus achterkant.jpg|Het Kurhaus ant strange van [[Scheveniengen]] KINDERDIJK AND ENVIRONS 2007 (107) (8190331404).jpg|Meulens van [[Kinderdiek]] Map of the Netherlands nl.png|Kaerte van Nederland Dialecten in Nederland.JPG|Streektaelen in Nederland Provincies relief 1440px.png|Oôgtekaerte van Nederland </Gallery> === Inweunerantal === D' ontwikkelieng van 't inweunerantal: {| class="wikitable" ! colspan="8"|Per alve eêuw <ref>[https://www.academia.edu/49917707/Bevolkingsatlas_van_Nederland_demografische_ontwikkelingen_van_1850_tot_heden Bevolkingsatlas van Nederland], bladzie 29</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten ! Mael ! Dichteid ¹ |- | 1850 | 3.084.000 | | | | | | 95 |- | 1900 | 5.107.000 | + 2.023.000 | + 66% | + 2.023.000 | + 66% | 1,7 | 157 |- | 1950 | 10.027.000 | + 4.920.000 | + 96% | + 6.943.000 | + 225% | 3,3 | 301 |- | 2000 | 15.864.000 | + 5.837.000 | + 58% | + 12.780.000 | + 414% | 5,1 | 468 |- | 2025 | 18.046.000 | + 2.182.000 | + 14% | + 14.962.000 | + 485% | 5,9 | 536 |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 85.000 ! + 2,8% ! ! |} ¹ per landoppervlakte {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per tien jaeren <ref>[https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37296ned/table?ts=1707216109577 StatLine]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten ! Verschil opgeteld ! Procenten |- | 1950 | 10.027.000 | | | | |- | 1960 | 11.417.000 | + 1.390.000 | + 13,9% | + 1.390.000 | + 13,9% |- | 1970 | 12.958.000 | + 1.541.000 | + 13,5% | + 2.931.000 | + 29,2% |- | 1980 | 14.091.000 | + 1.133.000 | + 8,7% | + 4.064.000 | + 40,5% |- | 1990 | 14.893.000 | + 802.000 | + 5,7% | + 4.866.000 | + 48,5% |- | 2000 | 15.864.000 | + 971.000 | + 6,5% | + 5.837.000 | + 58,2% |- | 2010 | 16.575.000 | + 711.000 | + 4,5% | + 6.548.000 | + 65,3% |- | 2020 | 17.408.000 | + 833.000 | + 5,0% | + 7.381.000 | + 73,6% |- | 2025 | 18.046.000 | + 638.000 | + 3,7% | + 8.019.000 | + 80,0% |- ! Gemiddeld ! ! ! ! + 107.000 ! + 1,1% |} {| class="wikitable" ! colspan="6"|Per jaer <ref>[https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers]</ref> |- ! Jaer ! Inweuners ! Verschil ! Procenten |- | 2015 | 16.901.000 | | |- | 2016 | 16.979.000 | + 78.000 | + 0,5% |- | 2017 | 17.082.000 | + 103.000 | + 0,6% |- | 2018 | 17.181.000 | + 99.000 | + 0,6% |- | 2019 | 17.282.000 | + 101.000 | + 0,6% |- | 2020 | 17.408.000 | + 126.000 | + 0,7% |- | 2021 | 17.475.000 | + 67.000 | + 0,4% |- | 2022 | 17.591.000 | + 116.000 | + 0,7% |- | 2023 | 17.811.000 | + 220.000 | + 1,3% |- | 2024 | 17.943.000 | + 132.000 | + 0,7% |- | 2025 | 18.046.000 | + 103.000 | + 0,6% |- ! Totael ! ! + 1.145.000 ! + 6,8% |- ! Gemiddeld ! ! + 115.000 ! + 0,7% |} == Geschiedenisse == [[Plaetje:Westfaelischer Friede in Muenster (Gerard Terborch 1648).jpg|thumb|Vrede van [[Münster]] ([[1648]])]] Nederland onstit as land in [[1568]] tiejes de opstand tegen de Spanjaerden. In de 17e eeuw mikt ut land een bloeiperiode deu, die ok we bekend stit as de [[Gouden Eêuw]]. Ollandse en Zeeuwse schepen vaere de 'ele weareld over. [[Amsterdam]] wor ien van de groôste ste'en ter weareld. Kolonies worre 'esticht in [[Oôst-Indië]], [[Zuud-Afrika]] en op de westkust van Noord-Amerika. Nae enige tied neme de Iengelse de leidende posisie over en treed er wa verval op. In de 18e eeuw vind er vee [[slaeven'andel]] plaes. In [[1795]] breekt de Franse tied an, dit durende toet 1813. Willem I komt an de macht in het land bloeit weer op. Vee kanaolen in spoorlienen worre in de 19e eeuw an'eleid. In de 20e eêuw breke tweê wereldoorlogen uut. In de [[Twidde Weareldoôrlog]] wor Nederland duur [[Duutsland]] bezet. Nae dezen oorlog raeken me uze kolonies kwiet. Een tied van groôte welvaart breekt an. Iedereen kriegt een auto. Naedeel is we de groôte vervuuling as gevolg iervan. Vee immigranten komme naar Nederland. Laeter bliekt de keerzij iervan de toegenomen criminaliteit in dat de welvaartstaet nie onbeperkt is. Nederland raekt betrokke bie de Europese Unie mee z'n eênwordingsproces. In 2002 wor de gulden an de kant 'ezet ten koste van de Euro. In de negentiende eêuwe ontstoenge d'r vee plannen om de Zujerzeê, of stikken d'rvan, droôg te maeken. Dit wier zoôwè gedae om sturmvloeden te vokommen as om d'r nieuwe landbouwgrond bie te kriegen. In 1918 wier de Zujerzeêwet angenomme, daerin beslote wier 't plan van Cornelis Lely uut te voeren. De drie polders die-an Flevoland uutmaeke 'oorde daerbie. In 1942 kwam de Noordoôstpolder klaer. Oôstelijk en Zudelijk Flevoland volgde in 1957 resp. 1968. De tweê zujelijke polders, daer-a in 't begin nog vreêd weinig mensen weunde, wiere ondergebrocht in 't Openbaer Lichaem Zujelijke IJsselmeerpolders. De Noordoôstpolder 'oorde agauw bie Overijssel. As de polders meer beweund raekte wiere d'r gemeênten gemaekt vo de belangriekste plekken: Dronten (1972), Lelystad (1980), Almere (1984) en Zeewolde (1984). Uutendelienge wier in 1986 't Openbaer Lichaem opgedoekt en wier de nieuwe provincie Flevoland gesticht uut Urk, de Noordoôstpolder en de Zujelijke IJsselmeerpolders. In de nacht van 31 jannewari op 1 feberwari 1953 gebeurende De Ramp, daerbie voraol Schouwen-Duveland in Goereê-Overflakkeê zwaer getroffen wier. Ok in de reste van Zeêland, nog 't minste op Walcheren (daer aodde ze de dieken nae 1944 juust opnieuw angeleid), waeren overstroômiengen, mae mee vee minder doôien. In 1953 komme d'r in totaal 1.836 mensen om. 't stroômgat bie Ouwerkaarke wier pas ant ende van '53 'edicht in anwezigheid van Konienginne Juliaona. Nae anleiienge daervan wier 't Deltaplan ontworpe en uutgevoerd: diekveroôginge vo eêl de kuste en allemaele zwaere dammen tussen de eilanden, die 't gevaer uut de zeê-aermen moesten aelen. Op 't lest kwam d'r uut de milieubewegienge wè verzet tege 't Deltaplan; daerom wier in de jaeren tachtentig in plekke van 'n damme de Oôsterschelde afgeschermd mee 'n Sturmvloedkeêrienge. Deur de Deltawerken werd Zeêland viel beter beriekbaer, en nam 't toerisme flink toe. == Politiek en bestier == Nederland is 'n constitutionele [[monarchie]] mee 'n [[konienk]] an 't oôd. De konienk eit vòraol (mae nie exclusief) 'n symbolische functie. De konienk vurmt saemen mee de [[ministerraed]] de [[regerienge]] (of [[kabinet]]), die-a de [[uutvoerende macht]] in anden eit. De [[wetgevende macht]] leit bie de [[Staeten-Generaol]], in 't bezonder bie de [[Twidde Kaemer]]. Die oort elke vier jaer direct deu [[verkieziengen]] gekoze. D' [[Eêste Kaemer]], die-a nie zovee macht eit, oort gekoze deu de leeën van de [[Provinciaole Staeten]]. De Provinciaole Staeten en de [[gemeênteraed]] ore ok direct gekoze. [[Burgemeêster]] en [[Commissaoris van de Konienk]] ore deu de regerienge benoemd. Vanof 2 juli 2024 't [[kabinet-Schoof]], bestaende uut [[PVV]], [[VVD]], [[NSC]] en [[BBB]].<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2024/07/02/kabinet-schoof-beedigd Rijksoverheid]</ref> [[Dick Schoof]] is de premier. {| class="wikitable" ! colspan=4 | [[Twidde Kaemer]] sins december 2023 <ref>[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/TK20231122 Kiesraad]</ref> |- ! Partij || Ofkortieng || Zeêtels || Verschil <br> mie 2021 |- | [[Partij vò de Vrie'eid]] || PVV || 37 || +20 |- | [[GroenLienks]]-[[Partij van d'n Arbeid]] || GL-PvdA || 25 || +8 |- | [[Volkspartij vò Vrie'eid en Democraotie]] || VVD || 24 || -10 |- | [[Nieuw Sociaol Contract]] || NSC || 20 || +20 |- | [[Democraoten 66]] || D66 || 9 || -15 |- | [[BoerBurgerBewegieng]] || BBB || 7 || +6 |- | [[Chrissen-Democraotisch Appèl]] || CDA || 5 || -10 |- | [[Sociaolistische Partij]] || SP || 5 || -4 |- | [[DENK]] || DENK || 3 || 0 |- | [[Partij vò de Dieren]] || PvdD || 3 || -3 |- | [[Forum vò Democraotie]] || FVD || 3 || -5 |- | [[Staetkundig Grifformeerde Partij]] || SGP || 3 || 0 |- | [[ChrissenUnie]] || CU || 3 || -2 |- | [[Volt Nederland]] || Volt || 2 || -1 |- | [[Juuste Antwoord 21]] || JA21 || 1 || -2 |- | [[50PLUS]] || 50+ || 0 || -1 |- | [[BIE1]] || BIJ1 || 0 || -1 |- ! colspan=2 | Totael || 150 || |} Zie ok: * [[Politiek in Nederland]] (uutslagen Twidde en Eêste Kaemer plus Europeês Parlement, totaolen provincies en gemeênten, saemenstellieng kabinet'n) * [[Lieste van Nederlandse kabinet'n]] * [[Lieste van Nederlandse premiers]] === Leger === 't Nederlandse leger bestaet uut vier onderdeêlen: landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee (militaire politie) plus drie ulpedeêlen.<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/organisatie Ministerie van Defensie] - organisaotie</ref> 't Leger ao ruum 41.000 soldaoten plus onheveer 6.500 reserviesten (totael bienae 48.000 militairen in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/aantallen-personeel Ministerie van Defensie] - personeel</ref> De begroôtieng vò 2024 bedraegt 21,4 miljard euro (15,3 miljard in 2023).<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/overdefensie/het-verhaal-van-defensie/financien Ministerie van Defensie] - financiën</ref> === Nederland internationaol === Nederland is onder aore lid van de [[Europeêse Unie]] (EU) en de [[NAVO]]. === Bestierlijke indeêlienge === D'n oôdstad van Nederland is [[Amsterdam]], de reherienge zetel echter in [[D'n Haeg]]. Nederland in Europa is verdeêld in [[provincie]]s, [[waeterschap]]pen en [[gemeênte]]n. ==== Provincies ==== D'r binne twaolf provincies: {| class="wikitable" |- | [[Plaetje:NederlandseProvincies.png|300px|rechts]] | {| class="wikitable" |- * [[Drenthe]] * [[Flevoland]] * [[Friesland]] (''Fryslân'') * [[Gelderland]] * [[Greunienge (provincie)|Greunienge]] (''Groningen'') * [[Limburg (Nederland)|Limburg]] * [[Noord-Braebant]] (''Noord-Brabant'') * [[Noord-'Olland]] (''Noord-Holland'') * [[Overiessel]] (''Overijssel'') * [[Utrecht (provincie)|Utrecht]] * [[Zeêland]] (''Zeeland'') * [[Zuud-'Olland]] (''Zuid-Holland'') |} |} Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse provincies]] [[plaetje:Nederlandgebieden1.JPG|thumb|Vier geograofische rehio's]] De provincies kunnen geograofisch ezien in vier rehio's worren verdeêld:<ref>Andere indeêliengen: * [https://www.nl-prov.eu/regios/ Huis van de Nederlandse Provincies] - Flevoland bie West (Randstad) * [https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/86097NED CBS-landsdeêlen] - Zeêland bie West</ref> * Noôrd: Drenthe, Friesland en Greunienge * Oôst: Flevoland, Gelderland en Overiessel * West: Noord-'Olland, Utrecht en Zuud-'Olland * Zuud: Limburg, Noord-Braebant en Zeêland ==== Gemeênten en waeterschappen ==== D'r binne 21 waeterschappen en 342 gemeênten (stand: 1 jannewari 2024). De waeterschappen staen bestierlik op dezelfde oôgte as de provincies en ulder grenzen loôpe nie altied gliek. Zie ok: * [[Lieste van Nederlandse waeterschappen]] * [[Lieste van Nederlandse gemeênten]] De vier hroste gemeênten binne [[Amsterdam]], [[Rotterdam]], [[D'n Haeg]] en [[Utrecht (gemeênte)|Utrecht]] (saemen onheveer 2,5 miljoen inweuners) en leien in de [[Randstad]]. Zie ok: * [[Lieste mee hroste gemeênten in Nederland]] == Volk en cultuur == === Godsdienst === Nederland is verdeeld in een [[katteliek]] en een [[protestants]] deel. Dizze grens lopt zelfs dwars deu Zeêland. Tehenwoordig is die grens minder deu de vergaonde seculaorisaotie, mar de verschillen in volksaerd tussen dizze twee delen binne nog aoltied goed merkbaor. De leste jaeren is d'r een kleine minder'eid van [[moslims]] ontstoô. === Taelen === De eêrste taele in Nederland is 't Nederlands. Deêze taele is officieel in eêl 't land en eit de meêste sprekers. De term Nederlands ei feitelik tweê beteêkenissen: de Standerdtaele, 'n geformaliseerde vurm van 't Zuud-Ollands, en de noemer vò 'n antal Nederduutse dialecten die-an in Nederland en België gesproken ore. Daernessens bin d'r toch nog 'n stik of wat aore taelen. Die bin te verdeêlen in tweê groepen: autochtone en allochtone mindereidstaelen. De eêrste ore ok wè streektaelen genoemd (mae let op: 't woôrd streektaele kan ok gliek staen an dialect) en kunne zoôwel 'n glad van 't Nederlands losstaende taele weze (Fries) as 'n groep dialecten van 't Nederlands (bevobbild Braebants). De allochtone mindereidstaelen bin meêstal nie an 't Nederlands verwant en 't groôste deêl is in Nederland nog joenk. Zie ok: * [[Taelen in Nederland]] === Kunst === Nederland eit veural beroemde schilders voort'ebrocht as [[Rembrandt van Rijn]], [[Jan Steen]], [[Vincent van Gogh]] en [[Piet Mondriaan]] == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/nederland/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Netherlands Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/netherlands/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/netherlands/ City Population] * [https://allecijfers.nl/nederland/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/nederland/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=37 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/netherlands_nl Europese Unie] * [https://thefactfile.org/netherlands-facts/ Fact File] * [https://www.rijksoverheid.nl/ Rijksoverheid] * [https://www.overheid.nl/ Overheid] * [https://web.archive.org/web/20231016222928/https://www.plaatsengids.nl/nederland Plaatsengids] * [https://nos.nl/ NOS] * [https://www.cbs.nl/ CBS] * [https://www.kaartenvannederland.nl/#?geometry.x=145929.32&geometry.y=572747.03&zoomlevel=1.5 Kaerte] (officieêl) * [https://www.topotijdreis.nl/ Topotijdreis] * [https://www.ahn.nl/ahn-viewer Actueel Hoogtebestand Nederland] {{div col end}} {{ProvinciesNederland}} {{Nederlandse Caraïben}} {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Nederland| ]] [[Categorie:Land]] rmb68so7pbkwjgcou15ckhxir6k2ckr 0 1648 162192 162032 2025-07-10T21:17:34Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162192 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Koninkrijk België <br> Royaume de Belgique <br> Königreich Belgien |vlagge = Flag of Belgium.svg |waepen = Great Coat of Arms of Belgium.svg |locaotie = Locator map of Belgium.svg |taelen = [[Nederlands]], [[Frans]] en [[Duuts]] |oôdstad = [[Brussel]] |regeriengsvurm = [[federaotie|Federaol]]-[[parlement|parlementaire]], [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd titel = Keunieng |staetsoôd = [[Filip van Belhië]] |regeriengsleider = [[Bart De Wever]] |religie = [[Chrissendom]] 56% <br> ([[roôms-katholicisme|roôms-kath.]] 52,2% <br> [[protestantisme]] 2,5% <br> [[oôsters-orthodoxie|oôsters-orth.]] 1,3%) <br> [[islam]] 7% <br> [[jood'ndom]] 0,35% <ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/07/23/overzicht-levensbeschouwingen/ Overzicht levensbeschouwingen], VRT NWS, 2020</ref> |km2 = 30.689 <ref name=opp>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bouwen-wonen/bodembezetting-volgens-het-kadasterregister Bodembezetting volgens het Kadasterregister], Statbel</ref> |pctwaeter = 0,64 <ref name=bod>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/leefmilieu/grond/bodemgebruik Bodemgebruik], Statbel</ref> |inweuners = 11.826.000 <small>(2025)</small> <ref name=bev>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking Structuur van de bevolking], Statbel</ref> |dichteid = 385 |volkslied = [[Brabançonne (volkslied)|Brabançonne]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = 21 juli |tld = be |landcode = BEL |tel = 32 |graden = {{Koord|50|35|N|4|32|L}} }} '''België''' of '''Belhië''' ([[Nederlands]]: ''België'', [[Frans]]: ''Belgique'', [[Duuts]]: ''Belgien''), officieel ’t ''Konienkriek België'', is 'n [[West-Europa|West-Europees]] [[land]] begrensd deu de [[Noôrdzeê]] in ’t noôrdwesten, [[Nederland]] in ’t noôrden, [[Duutsland]] in ’t oôsten, [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] in ’t zuudoôsten en [[Frankriek]] in ’t zujen. België ei 11,8 meljoen inweuners (2025) op 'n totael oppervlak van bienae 30,7 duuzend km² waervan bienae 0,2 duuzend km² waeter. 't Land bestaet uut twee 'elften, 't noorden 'eêt [[Vlaonderen]] waer Nederlands wor geklapt, 't zuuden 'eêt [[Wallonië]] waer Frans (en in 't uuterste oôsten Duuts) wor geklapt. Vlaonderen is kleiner as Wallonië maer ei meer inweuners. 'Oôdstad [[Brussel]] leit in 't midden van 't land en vormt as 't [[Brussels Hewest]] mie omliggende gemeênten 'n eige rehio. <gallery> Be-map-nl.png|Algemeêne kaerte Landskaart.jpg|Bestierlijke kaerte Taalgebieden in Belgie.svg|Taelekaerte ¹ </gallery> ¹ <br> groen = Nederlands ([[Vlaonderen]]) <br> blaeuw = Frans ([[Wallonië]]) <br> oranje = Duuts ([[Duutstaelige Gemeênschap]], ok Wallonië) <br> groen-blaeuw = Nederlands-Frans ([[Brussels Hewest]]) == Heschiedenisse == De oôrsproenkelijke bevolkienge van Belhië bestoeng uut ienkele Keltische stamm'n. Deze wiern in de Romeinse tied binn'n 't hebied tussen de [[Noôrdzeê]], de Rien, de [[Seine]] en de Marne ok aneduud as ''Belgae''. 't Hebied maekn toen deêl uut van 't [[Romeinse Riek]]. In de [[middeleêuwen]] wier 't 'udihe Belhië verdeêld onder Frankriek en 't Duutse Riek, wibie a de Schelde de hrens was. In de 15e eêuwe wier 't et 't bezit van de Habsburhers en op 't ènde van de 18e eêuwe kwam't in an'n van de Franse. In [[1830]] von de [[Belhische Rivvolutie]] plekke en wier Belhië 'n onafankelijke constitusjonele monarhie. In den [[Eêste Waereldoôrlog]] wier Belhië bieni aelemille bezet deur [[Duutsland]], behalve 't hebied achter de Iesder bleef in Belhische an'n. In de [[Twidde Waereldoôrlog]] haf 't Belhische leher nae achttien daehen de stried op en capituleern, winae a 't aele land wier bezet. In september '44 wier 't deur de heallieern bevried. In [[1960]] reakende Belhië z'n voormalihe kolonie [[Konho-Kinshasa|Konho]] kwiet. De laetere jaeren was 't land vaek vreed verdeeld deu de taelstried. == Natuur == Belhië ei, ondanks da 't 'n klein land is en 'n hroôte bevolkiengsdichteid ei, vee bos, onheveer 20%.<ref name=bod/> Eên van de onherepste Belhische stikk'n natuur, binne d' [[Ardenn'n]] in 't zuudoôst'n mie 'n 'oôgte toet bienae 700 meter. Dit kom ok deur de laehe bevolkiengsdichteid in dit hebied. In [[Wallonië]] is 'n derde van 't oppervlak bebost. Een belangriek Belhisch natuurhebied is de [[Oôhe Veen'n]] in de [[Oôstkantons]]. Deur de vele neerslag en de lange winters vi'j ier zelzaeme plantesoôrten die a'j in de rest van Belhië nie vin. {{Clear}} <gallery> Huise 14-04-2009 13-49-09.JPG|Vlaems landschap in [[Kruisem]] Zelem-Uitzicht vanaf de heuvel Sint-Jansberg (4).jpg|De [[Kempen]] bie [[Halen]] Las Ardenas 2.jpg|D' [[Ardenn'n]] bie [[Bastenaeken]] Bruxelles - panoramio (1).jpg|[[Brussels Hewest]] </gallery> <gallery> Belgium relief location map.jpg|'Oôgten Régions naturelles de Belgique.svg|Streêken Belgische provincies.png|Provincies Belgische gewesten en gemeenschappen.png|Hewesten en gemeênschappen </gallery> == Bestierlijke indeêlienge == Belhië is sins [[1993]] 'n [[bonsstaet]] en is federaol verdeêld in drie [[hewest]]en: 't [[Vlaoms Hewest]] ([[Vlaonderen]] 'enoemd), 't [[Waols Hewest]] ([[Wallonië]] 'enoemd) en 't [[Brussels Oôdstedelijk Hewest|Brussels (Oôdstedelijk) Hewest]]. Ok binne d'r drie taelgemeênschappen: de [[Vlaemse Gemeênschap]] ([[Nederlands]]taeleg), de [[Franse Gemeênschap]] en de [[Duutstaelege Gemeênschap]]. Verder is Belhië onderverdeêld in 10 provincies, 43 arrondissement'n en 565 gemeênten. Zie ok: [[Lieste mee hroste gemeênten in België]] {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- ! colspan="2" | Provincie / hewest ! Inweuners <br> (2025) <ref name=bev/> ! % ! Oppervlakte <ref name=opp/> ! % ! Dichteid ! Oôdstad ! Arr. ! Gem. <br> (2025) |- | [[Antwerpen (provincie)|Antwerpen]] | Vlaoms | 1.921.000 | 16% | 2.856 | 9% | 673 | [[Antwerpen (gemeênte)|Antwerpen]] | 3 | 67 |- | [[Limburg (België)|Limburg]] | Vlaoms | 905.000 | 8% | 2.427 | 8% | 373 | [[Hasselt (België)|Hasselt]] | 3 | 38 |- | [[Oôst-Vlaonderen]] | Vlaoms | 1.603.000 | 14% | 3.027 | 10% | 530 | [[Gent]] | 6 | 55 |- | [[Vlaoms-Braebant]] | Vlaoms | 1.205.000 | 10% | 2.118 | 7% | 569 | [[Leuven]] | 2 | 63 |- | [[West-Vlaonderen]] | Vlaoms | 1.232.000 | 10% | 3.197 | 10% | 385 | [[Brugge]] | 8 | 62 |- | [[Enegouwe]] | Waols | 1.365.000 | 12% | 3.813 | 12% | 358 | [[Bergen (België)|Bergen]] | 7 | 69 |- | [[Luuk (provincie)|Luuk]] | Waols | 1.123.000 | 9% | 3.857 | 13% | 291 | [[Luuk (gemeênte)|Luuk]] | 4 | 84 |- | [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] | Waols | 296.000 | 3% | 4.459 | 15% | 66 | [[Aerlen]] | 5 | 43 |- | [[Naemen (provincie)|Naemen]] | Waols | 505.000 | 4% | 3.675 | 12% | 137 | [[Naemen (gemeênte)|Naemen]] | 3 | 38 |- | [[Waols-Braebant]] | Waols | 415.000 | 4% | 1.097 | 4% | 378 | [[Waover]] | 1 | 27 |- ! colspan="2" | Totael [[Vlaoms Hewest]] ! 6.865.000 ! 58% ! 13.626 ! 44% ! 504 ! [[Brussel]] ! 22 ! 285 |- ! colspan="2" | Totael [[Waols Hewest]] ! 3.705.000 ! 31% ! 16.901 ! 55% ! 219 ! [[Naemen (gemeênte)|Naemen]] ! 20 ! 261 |- ! colspan="2" | Totael provincies ! 10.570.000 ! 89% ! 30.527 ! 99,5% ! 346 ! ! 42 ! 546 |- ! colspan="2" | [[Brussels Oôdstedelijk Hewest]] ! 1.256.000 ! 11% ! 162 ! 0,5% ! 7.753 ! Brussel ! 1 ! 19 |- ! colspan="2" | Totael Belhië ! 11.826.000 ! 100% ! 30.689 ! 100% ! 385 ! Brussel ! 43 ! 565 |} == Demohrafie == De Belhische bevolkienge besti uut drie hemienschapp'n: de [[Vlaomiengen]], de [[Waolen]] en de Brusselaers. De eêste hroep is [[Nederlands]] spreek'nd en vurm de hroste hroep, de twidden spreek [[Frans]] en is de twidden. De Brusselaers zien een krusieng iertussen vanwehe de twideêlieng in 't oôdstedelijk hewest. Vadder is der 'n kleine hroep Duutstaelihen an de hrens mie [[Duutsland]]. Onheveer 'n derde van de bevolkieng is butenlands (afkomst of nationaliteit).<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/01/12/een-derde-van-de-belgen-heeft-buitenlandse-achtergrond-en-dat-i/ Een derde van de bevolking ... van buitenlandse herkomst of ... nationaliteit], VRT NWS, 2021</ref> De hroei van de Belhische bevolkienge neem of. Dit is ok te ziene in aore lan'n binn'n [[Europa]] en dus hin vreemd verschiensel. De vruchbaereid van de Belhische vrouwen lig in 2017 op 1,64 huus hemiddeld <ref>[https://statbel.fgov.be/nl/nieuws/geboortecijfer-en-vruchtbaarheidscijfer-blijven-dalen Geboortecijfer en vruchtbaarheidscijfer blijven dalen], Statbel</ref> wat a du op 'n verouwernde bevolkieng: in 2022 is ruum 19% van de bevolkieng ouwer dan 65.<ref name=bev/> De levensverwachtieng voe de bevolkienge in 2021 is 82, voe venters 79 en die voe vrouwen 84.<ref>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/sterfte-en-levensverwachting/sterftetafels-en-levensverwachting Sterftetafels en levensverwachting], Statbel</ref> [[Plaetje:Languages Belgium.png|links|thumb|Taelen]] [[Plaetje:Population density in Belgium.png|thumb|Bevolkiengsdichteid]] {{Clear}} === Bevolkiengsontwikkelieng === {| class="wikitable sortable" |- ! colspan="17" | Bevolkieng (× 1.000) <ref name=bev/><ref>[https://web.archive.org/web/20180218210412/https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking Structuur van de bevolking], Statbel (archief)</ref> |- ! Hewest ! 2010 ! 2011 ! 2012 ! 2013 ! 2014 ! 2015 ! 2016 ! 2017 ! 2018 ! 2019 ! 2020 ! 2021 ! 2022 ! 2023 ! 2024 ! 2025 |- | [[Brussels Oôdstedelijk Gewest|Brussels Hewest]] | 1.090 | 1.119 | 1.139 | 1.155 | 1.163 | 1.175 | 1.188 | 1.192 | 1.199 | 1.209 | 1.218 | 1.220 | 1.223 | 1.241 | 1.250 | 1.256 |- | [[Vlaonderen]] | 6.252 | 6.307 | 6.351 | 6.382 | 6.411 | 6.444 | 6.478 | 6.516 | 6.553 | 6.589 | 6.629 | 6.653 | 6.699 | 6.775 | 6.823 | 6.865 |- | [[Wallonië]] | 3.498 | 3.526 | 3.546 | 3.563 | 3.576 | 3.590 | 3.602 | 3.614 | 3.624 | 3.634 | 3.645 | 3.648 | 3.662 | 3.682 | 3.692 | 3.705 |- ! Totael Belhië ! 10.840 ! 10.951 ! 11.036 ! 11.100 ! 11.151 ! 11.209 ! 11.268 ! 11.322 ! 11.376 ! 11.431 ! 11.493 ! 11.521 ! 11.584 ! 11.698 ! 11.764 ! 11.826 |} {| class="wikitable" |- ! colspan="16" | Wieziging bevolkieng (× 1.000) |- ! Hewest ! 2011 ! 2012 ! 2013 ! 2014 ! 2015 ! 2016 ! 2017 ! 2018 ! 2019 ! 2020 ! 2021 ! 2022 ! 2023 ! 2024 ! 2025 |- ! [[Brussels Oôdstedelijk Gewest|Brussels Hewest]] ! 29 ! 20 ! 16 ! 8 ! 12 ! 13 ! 4 ! 7 ! 10 ! 9 ! 2 ! 3 ! 18 ! 9 ! 6 |- | ''opgeteld | ''29 | ''49 | ''65 | ''73 | ''85 | ''98 | ''102 | ''109 | ''119 | ''128 | ''130 | ''133 | ''151 | ''160 | ''166 |- ! [[Vlaonderen]] ! 55 ! 44 ! 31 ! 29 ! 33 ! 34 ! 38 ! 37 ! 36 ! 40 ! 24 ! 46 ! 76 ! 48 ! 42 |- | ''opgeteld | ''55 | ''99 | ''130 | ''159 | ''192 | ''226 | ''264 | ''301 | ''337 | ''377 | ''401 | ''447 | ''523 | ''571 | ''613 |- ! [[Wallonië]] ! 28 ! 20 ! 17 ! 13 ! 14 ! 12 ! 12 ! 10 ! 10 ! 11 ! 3 ! 14 ! 20 ! 10 ! 13 |- | ''opgeteld | ''28 | ''48 | ''65 | ''78 | ''92 | ''104 | ''116 | ''126 | ''136 | ''147 | ''150 | ''164 | ''184 | ''194 | ''207 |- ! Totael Belhië ! 111 ! 85 ! 64 ! 51 ! 58 ! 59 ! 54 ! 54 ! 55 ! 62 ! 28 ! 63 ! 114 ! 66 ! 62 |- | ''opgeteld | ''111 | ''196 | ''260 | ''311 | ''369 | ''428 | ''482 | ''536 | ''591 | ''653 | ''681 | ''744 | ''858 | ''924 | ''986 |} == Plaetjes == <gallery> Brüssel, Belgien 21.jpg|'Oôdstad [[Brussel]] Beauvoorde - Kasteel.jpg|'t [[Kasteêl Beauvoorde|Kasteêl van Beauvoorde]] Abbaye d'Orval - panoramio (5).jpg|Abdij van Orval bie [[Florenville]] Ypres Kasselrijieper.JPG|Kasselrij van [[Ieper]] City Hall, Charleroi.JPG|Staduus van [[Charleroi]] Hastière Blick von den Rochers de Freyr 2.jpg|De [[Maes]] bie [[Hastière]] Schelde und Liebfrauen-Kathedrale, Antwerpen.jpg|De [[Schelde]] bie [[Antwerpen (gemeênte)|Antwerpen]] Oostduinkerke Beach R01.jpg|Strand in [[Koksijde]] Signal de Botrange (DSCF6640).jpg|[[Signal de Botrange]] is mie 694 meter 't oôgste punt Ministério da Cultura - Assinatura do Acordo para realização Europalia- Brasil na Embaixada da Bélgica em Brasília (7).jpg|'t Koniengsuus ([[Filip van Belhië|Filip en Mathilde van Belhië]]) Peter Paul Rubens - Landscape with a Rainbow - WGA20403.jpg|Schilderie van [[Peter Paul Rubens]] Oud-Heverlee frituur B.jpg|Frietkot in [[Oud-Heverlee]] Welcome Team Belgium (29202145125).jpg|Olympisch team in 2016 Low Countries 1700.png|Zuudelike Nederlan'n in 1700 Belgium.jpg|Vervoer Alleenstaande Nederlanders in België.png|Antal Nederlanders </gallery> == Politiek == === Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers === Verkiezinge van de federaole [[Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers]]:<ref>[https://www.dekamer.be/kvvcr/index.cfm?language=nl DE KAMER.BE]</ref><ref>[https://verkiezingen.fgov.be/algemeen/resultaten ibz]</ref><ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/12/waar-staan-de-vlaamse-partijen-voor/ Waar staan de Vlaamse partijen voor?], VRT NWS, 2024</ref> {| class="wikitable sortable" |- ! Partie ! F/N ! 2024 ! 2019 ! 2014 ! 2010 ! 2007 ! 2003 ! 1999 ! 1995 |- | Volksunie ¹ / N-VA | N | 24 | 25 | 33 | 27 | 6 | 1 | 8 | 5 |- | Vlaams Blok / Vlaams Belang | N | 20 | 18 | 3 | 12 | 17 | 18 | 15 | 11 |- | PRL / MR | F | 20 | 14 | 20 | 15 | 20 | 21 | 16 | 16 |- | PS | F | 16 | 20 | 23 | 26 | 20 | 25 | 19 | 21 |- | PVDA-PTB | F/N | 15 | 12 | 2 | | | | | |- | PVDA | N | (7) | (3) | | | | | | |- | PTB | F | (8) | (9) | (2) | | | | | |- | PSC / cdH / LE | F | 14 | 5 | 9 | 9 | 10 | 8 | 10 | 12 |- | SP / sp.a(-Spirit) ² / Vooruit | N | 13 | 9 | 13 | 13 | 14 | 23 | 14 | 20 |- | CVP / CD&V | N | 11 | 12 | 18 | 17 | 24 | 21 | 22 | 29 |- | VLD / Open Vld | N | 7 | 12 | 14 | 13 | 18 | 25 | 23 | 21 |- | Agalev / Groen! / Groen | N | 6 | 8 | 6 | 5 | 4 | | 9 | 5 |- | Ecolo | F | 3 | 13 | 6 | 8 | 8 | 4 | 11 | 6 |- | FDF / DéFI | F | 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 2 | 2 |- | PP | F | | | 1 | 1 | | | | |- | LDD ³ | N | (1) | (1) | | 1 | 5 | | | |- | FN / DN | F | | | | | 1 | 1 | 1 | 2 |- ! Totael ! ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 |- ! Nederlandstaeligen ! ! 88 ! 87 ! 87 ! 88 ! 88 ! 88 ! 91 ! 91 |- ! Franstaeligen ! ! 62 ! 63 ! 63 ! 62 ! 62 ! 62 ! 59 ! 59 |- |} ¹ VU-ID in 1999 ² sp.a-Spirit in 2003 en 2007 ³ In 2019 en 2024 as onafankelijke vò N-VA === Reherieng === Sins 3 feberwari [[2025]] is er de Reherieng-De Wever <ref>[https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_overheid/federale_regering De federale regering], belgium.be</ref> onger leidieng van premier [[Bart De Wever]] (N-VA). Deêze reherieng bestaet uut N-VA, CD&V, Vooruit, MR en LE. Zie ok: [[Lieste van Belhische premiers]] == Belhië internationaol == Belhië is onder aore lid van de [[Benelux]], d' [[Europeêse Unie]] en de [[NAVO]]. == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/belgie/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Belgium Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/belgium/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/belgium/ City Population] * [https://allecijfers.be/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/belgie/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=53 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/belgium_nl Europese Unie] * [https://thefactfile.org/belgium-facts/ Fact File] * [https://www.belgium.be/nl Overheid], belgium.be * [https://www.vrt.be/nl/ VRT] (openbaere omroep) * [https://statbel.fgov.be/nl Statbel] * [https://www.ibz.rrn.fgov.be/nl/rijksregister/ Rijksregister] * [https://web.archive.org/web/20220909140413/http://www.bevolkingscijfers.be/ Bevolkingscijfers] * [https://topomapviewer.ngi.be/?l=nl&x=660666.00&y=606690.00&zoom=1&baselayer=ngi.cartoweb.topo.be TopoMapViewer] {{div col end}} {{ProvinciesBelhië}} {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Land]] [[Categorie:België| ]] lq7ahfq8jexse6ufc1tpaw6emyqj226 162193 162192 2025-07-10T21:26:47Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162193 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Koninkrijk België <br> Royaume de Belgique <br> Königreich Belgien |vlagge = Flag of Belgium.svg |waepen = Great Coat of Arms of Belgium.svg |locaotie = Locator map of Belgium.svg |taelen = [[Nederlands]], [[Frans]] en [[Duuts]] |oôdstad = [[Brussel]] |regeriengsvurm = [[federaotie|Federaol]]-[[parlement|parlementaire]], [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd titel = Keunieng |staetsoôd = [[Filip van Belhië]] |regeriengsleider = [[Bart De Wever]] |religie = [[Chrissendom]] 56% <br> ([[roôms-katholicisme|roôms-kath.]] 52,2% <br> [[protestantisme]] 2,5% <br> [[oôsters-orthodoxie|oôsters-orth.]] 1,3%) <br> [[islam]] 7% <br> [[jood'ndom]] 0,35% <ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/07/23/overzicht-levensbeschouwingen/ Overzicht levensbeschouwingen], VRT NWS, 2020</ref> |km2 = 30.689 <ref name=opp>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bouwen-wonen/bodembezetting-volgens-het-kadasterregister Bodembezetting volgens het Kadasterregister], Statbel</ref> |pctwaeter = 0,64 <ref name=bod>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/leefmilieu/grond/bodemgebruik Bodemgebruik], Statbel</ref> |inweuners = 11.826.000 <small>(2025)</small> <ref name=bev>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking Structuur van de bevolking], Statbel</ref> |dichteid = 385 |volkslied = [[Brabançonne (volkslied)|Brabançonne]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = 21 juli |tld = be |landcode = BEL |tel = 32 |graden = {{Koord|50|35|N|4|32|L}} }} '''België''' of '''Belhië''' ([[Nederlands]]: ''België'', [[Frans]]: ''Belgique'', [[Duuts]]: ''Belgien''), officieel ’t ''Konienkriek België'', is 'n [[West-Europa|West-Europees]] [[land]] begrensd deu de [[Noôrdzeê]] in ’t noôrdwesten, [[Nederland]] in ’t noôrden, [[Duutsland]] in ’t oôsten, [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] in ’t zuudoôsten en [[Frankriek]] in ’t zujen. België ei 11,8 meljoen inweuners (2025) op 'n totael oppervlak van bienae 30,7 duuzend km² waervan bienae 0,2 duuzend km² waeter. 't Land bestaet uut twee 'elften, 't noorden 'eêt [[Vlaonderen]] waer Nederlands wor geklapt, 't zuuden 'eêt [[Wallonië]] waer Frans (en in 't uuterste oôsten Duuts) wor geklapt. Vlaonderen is kleiner as Wallonië maer ei meer inweuners. 'Oôdstad [[Brussel]] leit in 't midden van 't land en vormt as 't [[Brussels Hewest]] mie omliggende gemeênten 'n eige rehio. <gallery> Be-map-nl.png|Algemeêne kaerte Landskaart.jpg|Bestierlijke kaerte Taalgebieden in Belgie.svg|Taelekaerte ¹ </gallery> ¹ <br> groen = Nederlands ([[Vlaonderen]]) <br> blaeuw = Frans ([[Wallonië]]) <br> oranje = Duuts ([[Duutstaelige Gemeênschap]], ok Wallonië) <br> groen-blaeuw = Nederlands-Frans ([[Brussels Hewest]]) == Heschiedenisse == De oôrsproenkelijke bevolkienge van Belhië bestoeng uut ienkele Keltische stamm'n. Deze wiern in de Romeinse tied binn'n 't hebied tussen de [[Noôrdzeê]], de Rien, de [[Seine]] en de Marne ok aneduud as ''Belgae''. 't Hebied maekn toen deêl uut van 't [[Romeinse Riek]]. In de [[middeleêuwen]] wier 't 'udihe Belhië verdeêld onder Frankriek en 't Duutse Riek, wibie a de Schelde de hrens was. In de 15e eêuwe wier 't et 't bezit van de Habsburhers en op 't ènde van de 18e eêuwe kwam't in an'n van de Franse. In [[1830]] von de [[Belhische Rivvolutie]] plekke en wier Belhië 'n onafankelijke constitusjonele monarhie. In den [[Eêste Waereldoôrlog]] wier Belhië bieni aelemille bezet deur [[Duutsland]], behalve 't hebied achter de Iesder bleef in Belhische an'n. In de [[Twidde Waereldoôrlog]] haf 't Belhische leher nae achttien daehen de stried op en capituleern, winae a 't aele land wier bezet. In september '44 wier 't deur de heallieern bevried. In [[1960]] reakende Belhië z'n voormalihe kolonie [[Konho-Kinshasa|Konho]] kwiet. De laetere jaeren was 't land vaek vreed verdeeld deu de taelstried. == Natuur == Belhië ei, ondanks da 't 'n klein land is en 'n hroôte bevolkiengsdichteid ei, vee bos, onheveer 20%.<ref name=bod/> Eên van de onherepste Belhische stikk'n natuur, binne d' [[Ardenn'n]] in 't zuudoôst'n mie 'n 'oôgte toet bienae 700 meter. Dit kom ok deur de laehe bevolkiengsdichteid in dit hebied. In [[Wallonië]] is 'n derde van 't oppervlak bebost. Een belangriek Belhisch natuurhebied is de [[Oôhe Veen'n]] in de [[Oôstkantons]]. Deur de vele neerslag en de lange winters vi'j ier zelzaeme plantesoôrten die a'j in de rest van Belhië nie vin. {{Clear}} <gallery> Huise 14-04-2009 13-49-09.JPG|Vlaems landschap in [[Kruisem]] Zelem-Uitzicht vanaf de heuvel Sint-Jansberg (4).jpg|De [[Kempen]] bie [[Halen]] Las Ardenas 2.jpg|D' [[Ardenn'n]] bie [[Bastenaeken]] Bruxelles - panoramio (1).jpg|[[Brussels Hewest]] </gallery> <gallery> Belgium relief location map.jpg|'Oôgten Régions naturelles de Belgique.svg|Streêken Belgische provincies.png|Provincies Belgische gewesten en gemeenschappen.png|Hewesten en gemeênschappen </gallery> == Bestierlijke indeêlienge == Belhië is sins [[1993]] 'n [[bonsstaet]] en is federaol verdeêld in drie [[hewest]]en: 't [[Vlaoms Hewest]] ([[Vlaonderen]] 'enoemd), 't [[Waols Hewest]] ([[Wallonië]] 'enoemd) en 't [[Brussels Oôdstedelijk Hewest|Brussels (Oôdstedelijk) Hewest]]. Ok binne d'r drie taelgemeênschappen: de [[Vlaemse Gemeênschap]] ([[Nederlands]]taeleg), de [[Franse Gemeênschap]] en de [[Duutstaelege Gemeênschap]]. Verder is Belhië onderverdeêld in 10 provincies, 43 arrondissement'n en 565 gemeênten. Zie ok: [[Lieste mee hroste gemeênten in België]] {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- ! colspan="2" | Provincie / hewest ! Inweuners <br> (2025) <ref name=bev/> ! % ! Oppervlakte <ref name=opp/> ! % ! Dichteid ! Oôdstad ! Arr. ! Gem. <br> (2025) |- | [[Antwerpen (provincie)|Antwerpen]] | Vlaoms | 1.921.000 | 16% | 2.856 | 9% | 673 | [[Antwerpen (gemeênte)|Antwerpen]] | 3 | 67 |- | [[Limburg (België)|Limburg]] | Vlaoms | 905.000 | 8% | 2.427 | 8% | 373 | [[Hasselt (België)|Hasselt]] | 3 | 38 |- | [[Oôst-Vlaonderen]] | Vlaoms | 1.603.000 | 14% | 3.027 | 10% | 530 | [[Gent]] | 6 | 55 |- | [[Vlaoms-Braebant]] | Vlaoms | 1.205.000 | 10% | 2.118 | 7% | 569 | [[Leuven]] | 2 | 63 |- | [[West-Vlaonderen]] | Vlaoms | 1.232.000 | 10% | 3.197 | 10% | 385 | [[Brugge]] | 8 | 62 |- | [[Enegouwe]] | Waols | 1.365.000 | 12% | 3.813 | 12% | 358 | [[Bergen (België)|Bergen]] | 7 | 69 |- | [[Luuk (provincie)|Luuk]] | Waols | 1.123.000 | 9% | 3.857 | 13% | 291 | [[Luuk (gemeênte)|Luuk]] | 4 | 84 |- | [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] | Waols | 296.000 | 3% | 4.459 | 15% | 66 | [[Aerlen]] | 5 | 43 |- | [[Naemen (provincie)|Naemen]] | Waols | 505.000 | 4% | 3.675 | 12% | 137 | [[Naemen (gemeênte)|Naemen]] | 3 | 38 |- | [[Waols-Braebant]] | Waols | 415.000 | 4% | 1.097 | 4% | 378 | [[Waover]] | 1 | 27 |- ! colspan="2" | Totael [[Vlaoms Hewest]] ! 6.865.000 ! 58% ! 13.626 ! 44% ! 504 ! [[Brussel]] ! 22 ! 285 |- ! colspan="2" | Totael [[Waols Hewest]] ! 3.705.000 ! 31% ! 16.901 ! 55% ! 219 ! [[Naemen (gemeênte)|Naemen]] ! 20 ! 261 |- ! colspan="2" | Totael provincies ! 10.570.000 ! 89% ! 30.527 ! 99,5% ! 346 ! ! 42 ! 546 |- ! colspan="2" | [[Brussels Oôdstedelijk Hewest]] ! 1.256.000 ! 11% ! 162 ! 0,5% ! 7.753 ! Brussel ! 1 ! 19 |- ! colspan="2" | Totael Belhië ! 11.826.000 ! 100% ! 30.689 ! 100% ! 385 ! Brussel ! 43 ! 565 |} == Demohrafie == De Belhische bevolkienge besti uut drie hemienschapp'n: de [[Vlaomiengen]], de [[Waolen]] en de Brusselaers. De eêste hroep is [[Nederlands]] spreek'nd en vurm de hroste hroep, de twidden spreek [[Frans]] en is de twidden. De Brusselaers zien een krusieng iertussen vanwehe de twideêlieng in 't oôdstedelijk hewest. Vadder is der 'n kleine hroep Duutstaelihen an de hrens mie [[Duutsland]]. Onheveer 'n derde van de bevolkieng is butenlands (afkomst of nationaliteit).<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/01/12/een-derde-van-de-belgen-heeft-buitenlandse-achtergrond-en-dat-i/ Een derde van de bevolking ... van buitenlandse herkomst of ... nationaliteit], VRT NWS, 2021</ref> De hroei van de Belhische bevolkienge neem of. Dit is ok te ziene in aore lan'n binn'n [[Europa]] en dus hin vreemd verschiensel. De vruchbaereid van de Belhische vrouwen lig in 2017 op 1,64 huus hemiddeld <ref>[https://statbel.fgov.be/nl/nieuws/geboortecijfer-en-vruchtbaarheidscijfer-blijven-dalen Geboortecijfer en vruchtbaarheidscijfer blijven dalen], Statbel</ref> wat a du op 'n verouwernde bevolkieng: in 2022 is ruum 19% van de bevolkieng ouwer dan 65.<ref name=bev/> De levensverwachtieng voe de bevolkienge in 2021 is 82, voe venters 79 en die voe vrouwen 84.<ref>[https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/sterfte-en-levensverwachting/sterftetafels-en-levensverwachting Sterftetafels en levensverwachting], Statbel</ref> [[Plaetje:Languages Belgium.png|links|thumb|Taelen]] [[Plaetje:Population density in Belgium.png|thumb|Bevolkiengsdichteid]] {{Clear}} === Bevolkiengsontwikkelieng === {| class="wikitable sortable" |- ! colspan="17" | Bevolkieng (× 1.000) <ref name=bev/><ref>[https://web.archive.org/web/20180218210412/https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking Structuur van de bevolking], Statbel (archief)</ref> |- ! Hewest ! 2010 ! 2011 ! 2012 ! 2013 ! 2014 ! 2015 ! 2016 ! 2017 ! 2018 ! 2019 ! 2020 ! 2021 ! 2022 ! 2023 ! 2024 ! 2025 |- | [[Brussels Oôdstedelijk Gewest|Brussels Hewest]] | 1.090 | 1.119 | 1.139 | 1.155 | 1.163 | 1.175 | 1.188 | 1.192 | 1.199 | 1.209 | 1.218 | 1.220 | 1.223 | 1.241 | 1.250 | 1.256 |- | [[Vlaonderen]] | 6.252 | 6.307 | 6.351 | 6.382 | 6.411 | 6.444 | 6.478 | 6.516 | 6.553 | 6.589 | 6.629 | 6.653 | 6.699 | 6.775 | 6.823 | 6.865 |- | [[Wallonië]] | 3.498 | 3.526 | 3.546 | 3.563 | 3.576 | 3.590 | 3.602 | 3.614 | 3.624 | 3.634 | 3.645 | 3.648 | 3.662 | 3.682 | 3.692 | 3.705 |- ! Totael Belhië ! 10.840 ! 10.951 ! 11.036 ! 11.100 ! 11.151 ! 11.209 ! 11.268 ! 11.322 ! 11.376 ! 11.431 ! 11.493 ! 11.521 ! 11.584 ! 11.698 ! 11.764 ! 11.826 |} {| class="wikitable" |- ! colspan="16" | Wieziging bevolkieng (× 1.000) |- ! Hewest ! 2011 ! 2012 ! 2013 ! 2014 ! 2015 ! 2016 ! 2017 ! 2018 ! 2019 ! 2020 ! 2021 ! 2022 ! 2023 ! 2024 ! 2025 |- ! [[Brussels Oôdstedelijk Gewest|Brussels Hewest]] ! 29 ! 20 ! 16 ! 8 ! 12 ! 13 ! 4 ! 7 ! 10 ! 9 ! 2 ! 3 ! 18 ! 9 ! 6 |- | ''opgeteld | ''29 | ''49 | ''65 | ''73 | ''85 | ''98 | ''102 | ''109 | ''119 | ''128 | ''130 | ''133 | ''151 | ''160 | ''166 |- ! [[Vlaonderen]] ! 55 ! 44 ! 31 ! 29 ! 33 ! 34 ! 38 ! 37 ! 36 ! 40 ! 24 ! 46 ! 76 ! 48 ! 42 |- | ''opgeteld | ''55 | ''99 | ''130 | ''159 | ''192 | ''226 | ''264 | ''301 | ''337 | ''377 | ''401 | ''447 | ''523 | ''571 | ''613 |- ! [[Wallonië]] ! 28 ! 20 ! 17 ! 13 ! 14 ! 12 ! 12 ! 10 ! 10 ! 11 ! 3 ! 14 ! 20 ! 10 ! 13 |- | ''opgeteld | ''28 | ''48 | ''65 | ''78 | ''92 | ''104 | ''116 | ''126 | ''136 | ''147 | ''150 | ''164 | ''184 | ''194 | ''207 |- ! Totael Belhië ! 111 ! 85 ! 64 ! 51 ! 58 ! 59 ! 54 ! 54 ! 55 ! 62 ! 28 ! 63 ! 114 ! 66 ! 62 |- | ''opgeteld | ''111 | ''196 | ''260 | ''311 | ''369 | ''428 | ''482 | ''536 | ''591 | ''653 | ''681 | ''744 | ''858 | ''924 | ''986 |} == Plaetjes == <gallery> Brüssel, Belgien 21.jpg|'Oôdstad [[Brussel]] Beauvoorde - Kasteel.jpg|'t [[Kasteêl Beauvoorde|Kasteêl van Beauvoorde]] Abbaye d'Orval - panoramio (5).jpg|Abdij van Orval bie [[Florenville]] Ypres Kasselrijieper.JPG|Kasselrij van [[Ieper]] City Hall, Charleroi.JPG|Staduus van [[Charleroi]] Hastière Blick von den Rochers de Freyr 2.jpg|De [[Maes]] bie [[Hastière]] Schelde und Liebfrauen-Kathedrale, Antwerpen.jpg|De [[Schelde]] bie [[Antwerpen (gemeênte)|Antwerpen]] Oostduinkerke Beach R01.jpg|Strand in [[Koksijde]] Signal de Botrange (DSCF6640).jpg|[[Signal de Botrange]] is mie 694 meter 't oôgste punt Ministério da Cultura - Assinatura do Acordo para realização Europalia- Brasil na Embaixada da Bélgica em Brasília (7).jpg|'t Koniengsuus ([[Filip van Belhië|Filip en Mathilde van Belhië]]) Peter Paul Rubens - Landscape with a Rainbow - WGA20403.jpg|Schilderie van [[Peter Paul Rubens]] Oud-Heverlee frituur B.jpg|Frietkot in [[Oud-Heverlee]] Welcome Team Belgium (29202145125).jpg|Olympisch team in 2016 Low Countries 1700.png|Zuudelike Nederlan'n in 1700 Belgium.jpg|Vervoer Alleenstaande Nederlanders in België.png|Antal Nederlanders </gallery> == Politiek == === Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers === Verkiezinge van de federaole [[Kaemer van Volksvertegenwoôrdigers]]:<ref>[https://www.dekamer.be/kvvcr/index.cfm?language=nl DE KAMER.BE]</ref><ref>[https://verkiezingen.fgov.be/algemeen/resultaten ibz]</ref><ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/04/12/waar-staan-de-vlaamse-partijen-voor/ Waar staan de Vlaamse partijen voor?], VRT NWS, 2024</ref> {| class="wikitable sortable" |- ! Partie ! F/N ! 2024 ! 2019 ! 2014 ! 2010 ! 2007 ! 2003 ! 1999 ! 1995 |- | Volksunie ¹ / N-VA | N | 24 | 25 | 33 | 27 | 6 | 1 | 8 | 5 |- | Vlaams Blok / Vlaams Belang | N | 20 | 18 | 3 | 12 | 17 | 18 | 15 | 11 |- | PRL / MR | F | 20 | 14 | 20 | 15 | 20 | 21 | 16 | 16 |- | PS | F | 16 | 20 | 23 | 26 | 20 | 25 | 19 | 21 |- | PVDA-PTB | F/N | 15 | 12 | 2 | | | | | |- | PVDA | N | (7) | (3) | | | | | | |- | PTB | F | (8) | (9) | (2) | | | | | |- | PSC / cdH / LE | F | 14 | 5 | 9 | 9 | 10 | 8 | 10 | 12 |- | SP / sp.a(-Spirit) ² / Vooruit | N | 13 | 9 | 13 | 13 | 14 | 23 | 14 | 20 |- | CVP / CD&V | N | 11 | 12 | 18 | 17 | 24 | 21 | 22 | 29 |- | VLD / Open Vld | N | 7 | 12 | 14 | 13 | 18 | 25 | 23 | 21 |- | Agalev / Groen! / Groen | N | 6 | 8 | 6 | 5 | 4 | | 9 | 5 |- | Ecolo | F | 3 | 13 | 6 | 8 | 8 | 4 | 11 | 6 |- | FDF / DéFI | F | 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 2 | 2 |- | PP | F | | | 1 | 1 | | | | |- | LDD ³ | N | (1) | (1) | | 1 | 5 | | | |- | FN / DN | F | | | | | 1 | 1 | 1 | 2 |- ! Totael ! ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 ! 150 |- ! Nederlandstaeligen ! ! 88 ! 87 ! 87 ! 88 ! 88 ! 88 ! 91 ! 91 |- ! Franstaeligen ! ! 62 ! 63 ! 63 ! 62 ! 62 ! 62 ! 59 ! 59 |- |} ¹ VU-ID in 1999 ² sp.a-Spirit in 2003 en 2007 ³ In 2019 en 2024 as onafankelijke vò N-VA === Reherieng === Sins 3 feberwari [[2025]] is er de Reherieng-De Wever <ref>[https://www.belgium.be/nl/over_belgie/overheid/federale_overheid/federale_regering De federale regering], belgium.be</ref> onger leidieng van premier [[Bart De Wever]] (N-VA). Deêze reherieng bestaet uut N-VA, CD&V, Vooruit, MR en LE. Zie ok: [[Lieste van Belhische premiers]] == Belhië internationaol == Belhië is onder aore lid van de [[Benelux]], d' [[Europeêse Unie]] en de [[NAVO]]. == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/belgie/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Belgium Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/belgium/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/belgium/ City Population] * [https://allecijfers.be/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/belgie/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=53 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/belgium_nl Europese Unie] * [https://thefactfile.org/belgium-facts/ Fact File] * [https://www.belgium.be/nl Belgium.be] (overeid) * [https://www.vrt.be/nl/ VRT] * [https://statbel.fgov.be/nl Statbel] * [https://www.ibz.rrn.fgov.be/nl/rijksregister/ Rijksregister] * [https://web.archive.org/web/20220909140413/http://www.bevolkingscijfers.be/ Bevolkingscijfers] * [https://topomapviewer.ngi.be/?l=nl&x=660666.00&y=606690.00&zoom=1&baselayer=ngi.cartoweb.topo.be TopoMapViewer] * [https://historiek.net/c/landen/belgie/ Historiek] {{div col end}} {{ProvinciesBelhië}} {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Land]] [[Categorie:België| ]] 7mrb3uhauai695egs2rn1ae93th1fpo 0 1729 162194 158639 2025-07-10T21:32:16Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162194 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Groussherzogtum Lëtzebuerg <br> Grand-Duché de Luxembourg <br> Großherzogtum Luxemburg |vlagge = Flag of Luxembourg.svg |waepen = Greater coat of arms of the grand-duchy of Luxembourg.svg |locaotie = Europe location LUX.png |taelen = [[Luxemburgs]], [[Frans]] en [[Duuts]] |oôdstad = [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] |regeriengsvurm = parlementaire, [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd = Groôt'ertog Henri |regeriengsleider = [[Luc Frieden]] |religie = [[roôms-katholicisme]] |km2 = 2.586 |pctwaeter = 0,6 |inweuners = 672.000 (2024) |dichteid = 260 |volkslied = [[Ons Heemecht]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = [[23 juni]] |tld = lu |landcode = LUX |tel = 352 }} '''Luxemburg''', officieel: ''Groôt'ertogdom Luxemburg'', is 'n [[land]] in [[West-Europa]]. Oôdstad is de gelieknaemige plekke [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]. 't land heit onheveer 672.000 inweuners op 'n oppervlakte van 2.586 km². Luxemburg grenst an [[Belhië]] in 't westen en noôrden, [[Duutsland]] in 't oôsten en [[Frankriek]] in 't zuuden. == Geograofie == 't Land is 'euvelachtig, de oôgste punten komme ruum 500 meter boven zeêniveau. Oôgste 'euvels binne de (Op) Kneiff (560 m) en de Buergplaz/Burgplaz (558 m). Noord-Luxemburg hiet Ösling en leit in d' [[Arden'n]], Midden- en Zuud-Luxemburg hiet Gutland of Bon Pays. == Geschiedenisse == In [[1815]] wier konienk [[Wullem I der Nederlande]] ok groôt'ertog van 't nieuwe Groôt'ertogdom Luxemburg. In [[1839]] wier 't westelek, Franstaelige deêl af'esplitst en as provincie [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] deêl van 't nieuwe Konienkriek [[Belhië]]. Toe 1890 was Luxemburg in personele unie mee Nederland verbonde, deernae is't ièlemao zelfstandig eworren. In 1914 en 1940 wier Luxemburg deur Duutsland veroverd. == Politiek en bestier == Luxemburg is 'n groôt'ertogdom en 'n [[constitutionele monarchie]]. Da wil zegge da de macht van d'n [[groôt'ertog]] is vasgeleid in d'n grondwet. Meestal eit d'n groôt'ertog nie zo il vee macht en 'n symbolische functie. Luxemburg is verdeêld in twaolf kantons en 'onderd gemeênten, waervan twaolf ok steên binne. == Luxemburg internationaol == Luxemburg is onder aore lid van de [[Benelux]], d' [[Europeêse Unie]] en de [[NAVO]]. == Godsdienst == Luxemburg is overwegend [[christendom|christelijk]]. De leste decennia neemt de onkerkelijkeid evenas in aore Europese lan'n toe. == Taelen == De taelen die-a gesproken ore in Luxemburg binne [[Duuts]], [[Frans]] en [[Luxemburgs]] ''(Lëtzebuergesch)''. == Kaerten == <gallery> Kaart luxemburg.png PAT - Luxembourg.gif Luxemburg Topographisch.png Lux topo de.jpg Luxembourg Wikivoyage Map 2017.png Kantone in Luxemburg.svg|Kantons LuxembourgPartitionsMap.png|Geschiedenisse </gallery> == Lienks nae buten == * [https://www.landenweb.nl/luxemburg/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Luxembourg Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/luxembourg/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/luxembourg/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/luxemburg/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/luxemburg/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=98 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/luxembourg_nl Europese Unie] {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Luxemburg| ]] [[Categorie:Land]] hj4hajyv73tthceij5mm2m32ps4l4f4 162195 162194 2025-07-10T21:37:16Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162195 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = Groussherzogtum Lëtzebuerg <br> Grand-Duché de Luxembourg <br> Großherzogtum Luxemburg |vlagge = Flag of Luxembourg.svg |waepen = Greater coat of arms of the grand-duchy of Luxembourg.svg |locaotie = Europe location LUX.png |taelen = [[Luxemburgs]], [[Frans]] en [[Duuts]] |oôdstad = [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]] |regeriengsvurm = parlementaire, [[constitutionele monarchie]] |staetsoôd = Groôt'ertog Henri |regeriengsleider = [[Luc Frieden]] |religie = [[roôms-katholicisme]] |km2 = 2.586 |pctwaeter = 0,6 |inweuners = 672.000 (2024) |dichteid = 260 |volkslied = [[Ons Heemecht]] |munte = [[euro]] |valutacode = EUR |tiedzoône = UTC+1 |j/n = jaet |feêstdag = [[23 juni]] |tld = lu |landcode = LUX |tel = 352 }} '''Luxemburg''', officieel: ''Groôt'ertogdom Luxemburg'', is 'n [[land]] in [[West-Europa]]. Oôdstad is de gelieknaemige plekke [[Luxemburg (stad)|Luxemburg]]. 't land heit onheveer 672.000 inweuners op 'n oppervlakte van 2.586 km². Luxemburg grenst an [[Belhië]] in 't westen en noôrden, [[Duutsland]] in 't oôsten en [[Frankriek]] in 't zuuden. == Geograofie == 't Land is 'euvelachtig, de oôgste punten komme ruum 500 meter boven zeêniveau. Oôgste 'euvels binne de (Op) Kneiff (560 m) en de Buergplaz/Burgplaz (558 m). Noord-Luxemburg hiet Ösling en leit in d' [[Arden'n]], Midden- en Zuud-Luxemburg hiet Gutland of Bon Pays. == Geschiedenisse == In [[1815]] wier konienk [[Wullem I der Nederlande]] ok groôt'ertog van 't nieuwe Groôt'ertogdom Luxemburg. In [[1839]] wier 't westelek, Franstaelige deêl af'esplitst en as provincie [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] deêl van 't nieuwe Konienkriek [[Belhië]]. Toe 1890 was Luxemburg in personele unie mee Nederland verbonde, deernae is't ièlemao zelfstandig eworren. In 1914 en 1940 wier Luxemburg deur Duutsland veroverd. == Politiek en bestier == Luxemburg is 'n groôt'ertogdom en 'n [[constitutionele monarchie]]. Da wil zegge da de macht van d'n [[groôt'ertog]] is vasgeleid in d'n grondwet. Meestal eit d'n groôt'ertog nie zo il vee macht en 'n symbolische functie. Luxemburg is verdeêld in twaolf kantons en 'onderd gemeênten, waervan twaolf ok steên binne. == Luxemburg internationaol == Luxemburg is onder aore lid van de [[Benelux]], d' [[Europeêse Unie]] en de [[NAVO]]. == Godsdienst == Luxemburg is overwegend [[christendom|christelijk]]. De leste decennia neemt de onkerkelijkeid evenas in aore Europese lan'n toe. == Taelen == De taelen die-a gesproken ore in Luxemburg binne [[Duuts]], [[Frans]] en [[Luxemburgs]] ''(Lëtzebuergesch)''. == Kaerten == <gallery> Kaart luxemburg.png PAT - Luxembourg.gif Luxemburg Topographisch.png Lux topo de.jpg Luxembourg Wikivoyage Map 2017.png Kantone in Luxemburg.svg|Kantons LuxembourgPartitionsMap.png|Geschiedenisse </gallery> == Lienks nae buten == * [https://www.landenweb.nl/luxemburg/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Luxembourg Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/luxembourg/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/luxembourg/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/luxemburg/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/luxemburg/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=98 World Meteo. Org.] * [https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/country-profiles/luxembourg_nl Europese Unie] * [https://historiek.net/luxemburgse-kwestie-1867-willem-iii/71584/ Historiek] {{Benelux}} {{Europa}} [[Categorie:Luxemburg| ]] [[Categorie:Land]] 6pzjkczjna9t5z8fdh2flxi9tuhq2lw 0 1865 162151 98461 2025-07-10T16:49:41Z Nillers 14757 /* Gebruuk */ 162151 wikitext text/x-wiki '''Goerees''' is een [[Zeêuws]] dialect wat esproke wordt op [[Goeree]], op [['t Hôôd]] in op [[Ouwdurp]]. Deze plekken ligge op de westkant van 't eiland [[Goeree-Overflakkee]] in de gemêênte Goeree. D'r binne opvallend veel verschillen mi de taele op de rest van 't eiland, weerdeur 't as een apart dialect ezieje wordt. Oorzaek van die verschill'n is dat Goeree in Overflakkee aparte eiland'n eweest binne die pas in 1751 mit mekoare verbonde binne toe de Statendam wier an'eleid. ==Kenmaerken== Goerees valt op deurdat de Nederlandse wèrrekkwoorden "gaan", "staan" in "slaan" niejt uutesproke woore as "ae", zôas in de mêêste Zeêuwse dialecten, maar als "oa". Nè zôas op Flakkêê spreke ze op Goeree de 'h' wel uut, terwijl dat in de rest van 't Zeêuwse taelgebied niejt beurt. Een bepaelde boerderieje op Ouwdurp wor "'t Bleauwe Huus" enoemd in plekke van "Uus". Oak valt op Goeree de r voor een s niejt weig, zôdà ze hier ''kersen'' ete in plekke van ''kessen''. Een biezonder verschil mi 't [[Flakkees]], is dà de voltooide deelwoord'n 't prefix ''e-'', in plekke van ''ge-'', kriege: ''ehore'', ''emaekt'', ''edae''. Dit kom oak voor in Weskapelle, op [[Zuud-Beveland]] in in 't [[West-Vlaoms]]. Toch is 't Goerees in gin geval een overgankdialect van 't [[Hollans]] naer de aore Zeêuwse dialect'n. De mêêste woorden komme glad overêêne mi de rest van Zeêland, in hêêle ouwe Zeêuwse woord'n as; aerbezems, aesem, schoere, strange, toutere en vromme, binne geweun Goereês. ==Gebruuk== Percieze ciefers over 't gebruuk van 't Goereês bin niejt bekend. Et dialect wor nog hêêl vêêl esproke, oak deur de jongere. Goeree in Ouwdurp hore wel tot de plekken weer de mêêste maèssen Zeêuws praete. 't Andeel van 't dialect is een stik grôôter dan op Flakkêê. [[Category:Zeêuws]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Goereê-Overflakkeê]] gdkkdjw9yg54h0hunock5t6jjeke1ju 0 2005 162152 146856 2025-07-10T16:51:58Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162152 wikitext text/x-wiki {{vertael|Svores}} 't '''Svores''' (Ollans: ''Oostvoorns'') is 't dialect van 't durp [[Svore (plekke)|Svore]] (''Oostvoorne'') in de voormaelige [[Zuud-Olland]]se gemeênte [[Wesvore]] (''Westvoorne'') en z'n directe omgevienge (in elk geval in [[De Tinte]]). 't Is gin [[Ollands]] maer 'n [[Zeêuws]] dialect. In onderzoeken naer 't Zeêuws oor 't Svores dikkels nie betrokke: 't oor zelf wiggelaete in 't ''Woordenboek der Zeeuwse Dialecten'', dat-a wè de dialecten van [[Goeree-Overflakkee]] opneemt. Toch weête ze a best lange dat ier Zeêuws gesproke oor. D'n amateur-dialectoloog [[Johan Winkler]] schreef in z'n ''Dialecticon'' uut [[1872]]: "Het oostvoornsch helt in menig opzicht (...) naar het zeeuwsch over, zoo zelfs dat men het oostvoornsch eigenlijk niet onder de echte hollandsche tongvallen kan rangschikken." Dat 't Zeeuws is oor onder aore dudelik deu de uutspraeke van de Standerdnederlandse ''ui'' en ''ij''. Toch is 't meer 'n korte ''i'' en ''u'' as ''ie'' en ''uu'' wat of t'r klienkt; ier leit 'n verschil mee aore Zeêuwse dialecten. Ok bin d'r vee typische woôrden en woôrdvurmen die-an mee 't Zeêuws overeênkomme. Aore vurmen bin dan weer typisch Ollands, zoôdat 't Svores feitelik 'n overgangsdialect is. Mee deu de sterke immigraotie vanuut Rotterdam, en omdat 'r op de reste van 't eiland vedder gin Zeêuws gesproke oor, gaet 't dialect flienk achteruut. ==Lienks nae buten== * [http://www.dbnl.nl/tekst/wink007alge02/wink007alge02_039.htm De Verlore Zeune in 't Svores van 1876] (Winkler) * [http://www.meertens.nl/books/winkler/tinte.html De Verlore Zeune in 't Svores van 1996] (Scholtmeijer) [[Categorie:Zeêuws]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Wesvore]] 6a1ihuebmzdffh190po1o5mqar9mbaf 0 2010 162150 98460 2025-07-10T16:49:16Z Nillers 14757 /* Lienk nae buten */ 162150 wikitext text/x-wiki {{vertael|Flakkees}} 't '''Flakkees''' is 't dialect van [[Flakkee]], dus 't ôôstelijke deêl van 't eiland [[Goeree-Overflakkee]], oftewè de gemeênten [[Menheerse]], [[Dirksland]] en [[Oôstflakkee]]. 't Flakkees is 'n echt [[Zeêuws]] dialect. Dat bliek uut de klanken ''uu'', ''ie'' en ''ae'' vò de [[Ollands]]e ''ui'', ''ij'' en ''aa'', uut diengen as [[voegwoôrdvervoegienge]] en uut de woordenschat. Verschillen mee 't zudelikere Zeêuws bin 't bestae van de [[h]] (''huus'' inplekke van ''uus'') en 't nie-wigvallen van de [[r]] vò 'n [[s]] (''kers'', nie ''kes''). Die kernmerken deêlt 't mee 't [[Goerees]]. Belangriekste verschillen mee 't Goerees bin dan de werkwoorden ''gae'', ''slae'' en ''stae'' klienke as in 't aore Zeêuws (en nie, zoôas in 't Goerees, as ''gô'', ''slô'', ''stô''), da d'n tweêden [[infinitief]] op ''-en'' endegt in plekke van op ''-ene'' (''ie oort deu te '''werken'''''; Goerees ''werken'''e''''') en dat 't [[voltooid deêlwoord]] mee ''ge-'' begint en nie mee ''e-''. Je kunne 't Flakkees vedder verdeêle in 't ''Westflakkees'', 't ''Oôstflakkees'' en 't ''Braebants-Flakkees''. 't Braebants-Flakkees oor gesproke in [[Achtuzen]] en onder de katholieke beweuners van [[Ouwe Tonge]], 't Oôstflakkees is te oren in [[De Plaete]], [[D'n Bommel]] in bie de protestanten van Ouwe Tonge, 't Westflakkees in alle plekken van de gemeênten Menheerse in Dirksland. 't Braebants-Flakkees verschilt vòraol deudat in dat dialect de ''h'' weer wè wigvalt. Dit is inderdaod uut 't [[Braebants]] komme overwaoie. De verschillen tussen 't Oôst- en 't Westflakkees bestae vòraol uut kleine woordverschienselen. Binne de verschillende durpen in 't Westflakkese gebied bin ok weer kleine verschillen an te wiezen. In dit tabelletje ore de verschille mee 't Goerees en binnen 't Flakkees onderlieng dudelik gemaekt: {| {{prettytable}} |- ! width="25%" |Goerees ! width="25%" |Westflakkees ! width="25%" |Oôstflakkees ! width="25%" |Braebants-Flakkees |- |Hie staot in 't huus van z'n vriend |Hie staet in 't huus van z'n vriend |Hie staet in 't huus van z'n vrind |Ie staet in 't uus van z'n vrind |- |Hie is in 't huus van z'n vriend ewist |Hie is in 't huus van z'n vriend gewist |Hie is in 't huus van z'n vrind gewist |Ie is in 't uus van z'n vrind gewist |} Nesso min as 't Goerees oor 't Flakkees bedreigd. D'r bin vee joengeren die-an 't praote, d'r is weineg immigraotie en toerisme, 't is nie verstedelikt en leit geïsoleerd. ==Zie oak== *[[Pau Heerschap]] ==Lienk nae buten== * [http://www.meertens.nl/books/winkler/nieuwetonge.html De Geliekenisse van de Verloren Zeune in 't West-Flakkees (Nieuwe Tonge)] [[Categorie:Zeêuws]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Goereê-Overflakkeê]] su39jei6luyjh7rl5x6spcg54llwu66 0 2810 162163 123511 2025-07-10T17:14:01Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162163 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Nederlands-westvlaams.png|thumb|West-Vlaemse taelhebied]] [[Plaetje:EvenhuisZeWvl.gif|frame|De taelgebieden van 't Zeêuws en 't West-Vlaoms. Om-an de dialectgebieden vloeiend in mekaore overgae is t'r gin grenze angegeve.]] 't '''West-Vlaoms''' of '''West-Vlaems''' (autoniem ''West-Vlams'') is 'n groep [[Nederfrankisch]]e dialecten die-an gesproke ore in 't zuudwesten van wat-a vanous 't [[Nederlands|Nederlandse taelgebied]] 'eêt, dat wil zeie grofweg in de Belgse provincie [[West-Vlaonderen]] en in [[Frans-Vlaonderen]]. De taele is stikke naeuw verwant mee 't [[Zeêuws]] en ok wè mee 't [[Oôst-Vlaems]]; mee beide dialectgroepen bin d'r dialectcontinua. Voraol de dialecten uut 't zujen van 't Land van Kezand ([[Sluus (gemeênte)|gemeênte Sluus]]) trekke vreêd vee op 't West-Vlaoms en ore d'r soms bie gerekend. 't West-Vlaoms onderscheidt z'n eige deu 'n groôten invloed van 't [[Frans]] (preciezer gezeid 't [[Picardisch]]) mae voraol deudat 't vreêd ouwerwes is en van aolle dialecten "van 't Nederlands" nog 't meêste op [[Middelnederlands]] liekt. == Lienks nae buten == * [https://www.dialectloket.be/tekst/dialectologie/dialecten-in-de-zuidelijke-nederlanden/west-vlaams/ West-Vlaams], Dialectloket {{InterWiki|code=vls}} [[Categorie:Taele]] [[Categorie:Taele in Frankriek]] [[Categorie:Taele in Nederland]] [[Categorie:Taele in Vlaonderen]] [[Categorie:Taele in Wallonië]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] [[Categorie:Hauts-de-France]] [[Categorie:Enegouwe]] [[Categorie:Oôst-Vlaonderen]] [[Categorie:West-Vlaonderen]] [[Categorie:Zeêuws-Vlaonderen]] [[Categorie:Sluus]] carhzezfywzb0kpkjm4w6fkseaggiuk 0 3018 162200 161869 2025-07-10T21:54:08Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162200 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele=United States of America |vlagge = Flag of the United States.svg |waepen= US-GreatSeal-Obverse.svg |locaotie= Location_United_States.svg |taelen= hin offisjele tael, Iengels in 28 staeten |oôdstad=[[Washington, D.C.]] |regeriengsvurm=[[Rippebliek]] |staetsoôd titel=President |staetsoôd= [[Donald Trump]] |regeriengsleider=[[Donald Trump]] |religie=christelijk 79,8%<br />jodendom 1,4%<br />moslim 0,6%<br />boeddhist 0,5%<br />gîn religie 15,0% |km2= 9.149.429 |pctwaeter= 6,97 |inweuners= 333.287.557 (2022) |dichteid= 36 |volkslied= The Star-Spangled Banner |munte= [[Dollar]] |valutacode= USD |tiedzoône= -5 toet -10 |j/n=jaet |feêstdag= 4 juli |tld= .us, .gov, .mil en .edu |landcode= USA |tel= 1 }} De '''Vereênigde Staeten''' (''[[Iengels]]: United States of America, afgekort USA of US''), is een land in [[Noôrd-Amerika]]. Den oôdstad van 't land is [[Washington, D.C.]]. 't Land grens an de lan'n [[Mexico]] en [[Canada]] en vadder hrenst ut an d'n [[Atlantischen Oceaon]], de Hrote Oceaen en de holf van Mexico. De Vereênigde Staeten eit op tweê ni hroste aetal inweuner ni [[China]] en [[India]] en is 't op drie ni hroste land van de wereld. De oppervlakte is ruum 9,1 meljoen km² en 't antal inweuners ruum 333 meljoen (2022). Groôste steê binne [[New York City]], [[Los Angeles]] en [[Chicago]]. == Geschiedenisse == In de loôp van de 16e, 17e, 18e in [[19e eêuw]]e is ut land 'ekoloniseerd deu Europeaonen. In [[1776]] wiere de kolonies onaf'ankeluk van Iengeland. Vooral in de 19e eêuw kwamme vreed vee Europeanen nae de VS om hier een nieuw leven te beginne. Rond 1900 weunde d'r al zo'n 70 meljoen mênsen. In de jaeren '60 van de 19e eêuw ontstong d'r een conflict over de slaevernieje. De zuujelijke staeten vurmde d'n [[Geconfedereêrde Staeten van Amerika]]. 'Ieruut ontstong de Amerikaonse burheroôrlog die deu de noôrdelijke staeten wier gewonne. In de Eerste weêreldoôrlog bleef de unie anvankelijk neutraol, in [[1917]] kooze ze de kant van Iengeland en Frankriek. Ok in de [[Twidde Weareldoôrlog]] bleeve ze tot 1941 neutraol, mae nae d'n anval van Japan op Paerl Harbor wiere ze in de oôrlog meegetrokke. Nae 1945 is de Vereênigde Staeten ut machtigste land op aerde. Tussen 1945 en 1990 voerende 't land de zogenaemde [[Kouwe Oorlog]] mee de Sovjet-Unie. De groôste in bekendste stad is [[New York]]. As gevolg van de [[slaeven'andel]] kennen de Vereênigde Staeten ok een groôt zwart bevolkiengsdeel. 'Ieruut is oud-president [[Barack Obama]] deels ofkomstig. Bie de verkiezingen van [[2024]] wier [[Donald Trump]] verkooze tot nieuwe president. Ie kreeg meer kiesmannen as z'n rivaol [[Kamala Harris]]. [[Plaetje:United States Capitol west front edit2.jpg|links|thumb|Het Capitool in [[Washington]]]] {{Clear}} == Staeten == De 50 staeten binne de volgende: {{div col|cols=5}} * [[Alabama]] * [[Alaska]] * [[Arizona]] * [[Arkansas]] * [[California]] * [[Colorado]] * [[Connecticut]] * [[Delaware]] * [[Florida]] * [[Georgia]] * [[Hawaii]] * [[Idaho]] * [[Illinois]] * [[Indiana]] * [[Iowa]] * [[Kansas]] * [[Kentucky]] * [[Louisiana]] * [[Maine]] * [[Maryland]] * [[Massachusetts]] * [[Michigan]] * [[Minnesota]] * [[Mississippi]] * [[Missouri]] * [[Montana]] * [[Nebraska]] * [[Nevada]] * [[New Hampshire]] * [[New Jersey]] * [[New Mexico]] * [[New York]] * [[North Carolina]] * [[North Dakota]] * [[Ohio]] * [[Oklahoma]] * [[Oregon]] * [[Pennsylvania]] * [[Rhode Island]] * [[South Carolina]] * [[South Dakota]] * [[Tennessee]] * [[Texas]] * [[Utah]] * [[Vermont]] * [[Virginia]] * [[Washington]] * [[West Virginia]] * [[Wisconsin]] * [[Wyoming]] {{div col end}} == Afankelijke hebied'n == De VS beheerse varder nog de volgende eilan'n, die bute de indelieng in staet'n valle: {{div col|cols=2}} * [[Amerikaons Samoa]] * [[Amerikaonse Maegdeneilan'n]] * [[Baker Island]] * [[Goeam]] * [[Howland Island]] * [[Jarvis Island]] * [[Johnston-atol]] * [[Kingmanrif]] * [[Midway-atol]] * [[Navassa Island]] * [[Noordeleke Mariane]] * [[Palmyra-atol]] * [[Puerto Rico]] * [[Wake Island]] {{div col end}} == Zie ok == * [[Lieste van Amerikaonse president'n]] == Lienks nae buten == * [https://www.landenweb.nl/verenigde-staten/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/United-States Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/united-states/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/verenigde-staten/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=93 World Meteo. Org.] * [https://thefactfile.org/united-states-facts/ Fact File] * [https://historiek.net/c/amerikaanse-geschiedenis/ Historiek] {{Vereênigde Staeten}} {{Noord-Amerika}} [[Categorie:Vereênigde Staeten| ]] [[Categorie:Land]] bsp8j7qket77plslf6z4t5dh3w6s8pd 0 3029 162168 148220 2025-07-10T17:45:07Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162168 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:BAG woonplaatsen - Gemeente Borsele.png|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:EllesdiekKerke.jpg|thumb|Kerkje van Ellesdiek]] '''Ellesdiek''' (Nederlands: ''Ellewoutsdijk'') is een durpsje in de [[Zak van Zuud-Beveland|Zak]] van [[Zuud-Beveland]] in de provicie Zeêland. Tot an 1 januarie [[1970]] was Ellesdiek een zelfstandihe gemeênte, daarna wir't'n onderdeel van de nieuwevormde gemeênte [[Bossele (gemeênte)|Bossele]]. Het dorp is mie 380 inweuners (2023) de kleinste plekke van de gemeênte. 't Durp is elegen an de [[Westerschelde]], op het meest zuudelijke puntje van [[Zuud-Beveland]]. An d'n Schelde bevind zich 'n jachtaoven, een getieaoven die bij eb droogvalt. Ten zuuden van 't durp lig ut veurmaelig fort uut 1837. Dit fort diende ooit als verdediging van de [[Schelde]]. Tegenwoordig is't eigendom van Natuurmonumenten. Bekend ist durp tehenwoordig van 't Kerkje van Ellesdiek, wat een centrum wil weze voe levensbeschouwing, cultuur en vriendschap. 't Kerkje is evestigd in de voormalige Nederlands Hervormde Kerke van Ellesdiek. Nae a deze kerke fuseerde'n en het kerkgebouw leeg kwam te staen, wier de stichting opericht en kocht het leegstaende gebouw om d'r activiteiten in te organiseren en zôdoende ok de publieke functie van het gebouw te kunne bewaeren voe het durp. 't Kerkje drieft op vriewilligers. In [[2011]] wier ier de Zeêuwse Riempjesroute 'eopend.<ref>[http://www.pzc.nl/zomer/9313670/Ze%C3%AAuwse-Riempjesroute-draait-om-het-dialect.ece PZC]</ref> Een vòbeeld van een riempje langs de route: ''Witte vazen in het groen. Wat stae die vazen ier te doen? Te drômen van de bômen. Te staeren naè de blaeren. Waèrom en waètoe? Ze stae ier te staen. Net as jie noe.'' ==Stikje int dialect van Ellesdiek== Fragment uit 'Cobie, een verhaal uut 1953, het jaer van de waetersnoad': Me ware die maendagochend goed voorbereid op schoole. Di zoue een paer evacueetjes uut [[Schouwen-Duveland|Schouwen]] bie oans in de klasse komme. ‘Me motte zurge da ze d’r eigen een bitje op d’r gemak voele', ao de meêster 'ezeid, 'wan het is di nog vee erger ‘ewist as bie oans, di bin eêl vee mènsen verdronke.’ En ik vond het ier a zò erg. Toch was de kern van oans durp droôge ‘ebleve en dat kwam omda 't durp zò oôge lag. ‘Ze waere vroeger zò gek nog nie’, zei m’n vaoder, toen a ‘t waeter nie vadder kwam as de regenbak vlak achter oans uus. Oanze boôgerd en ‘t of stoenge wè onder waeter en de oenders en mien kernientje waere aollemille verdronke. M’n moeder ao dat kleine drôge stikje rond de kerke net de ark van Noach ‘evonde, omda ‘t in de straete krioelden van de mènsen en de beêsten, die a op tied ‘ered waere. Mè m'n kernientje nie… 's Aevens op bèdde stelden ik m’n eigen voor, oe a ‘t waeter binnen ‘edronge was in z’n kotje en da ‘t gin kant mi op kon. En dan kon ‘k nie slaepe. ==Zie ok== * [[Westerscheldetunnel]] - de noôrdelike ingang lig bie Ellesdiek == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20240507062227/https://www.plaatsengids.nl/ellewoutsdijk Plaatsengids] * [https://allecijfers.nl/woonplaats/ellewoutsdijk/ AlleCijfers] <gallery> Exterieur overzicht boerderij, ligging vanaf de weg - Ellewoutsdijk - 20001486 - RCE.jpg|Boerderieje an de Hellewoudstraat Overzicht eb- en vloedhaventje aan de zeedijk - Ellewoutsdijk - 20352763 - RCE.jpg|'Aeventje an de Schelde Fortellewoutsdijk.jpg|[[Fort Ellesdiek]] EllesdiekTekst.jpg|Informaotiebord </gallery> {{Navigatie gemeênte Bossele}} [[Categorie:Voormaelige gemeênte in Zeêland]] [[Categorie:Plekke op Zuud-Beveland]] [[Categorie:Bossele]] ghej13598a640rcnuyha8vbz5l5um5q 162171 162168 2025-07-10T17:54:21Z Nillers 14757 162171 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:BAG woonplaatsen - Gemeente Borsele.png|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:EllesdiekKerke.jpg|thumb|Kerkje van Ellesdiek]] '''Ellesdiek''' (Nederlands: ''Ellewoutsdijk'') is een durpsje in de [[Zak van Zuud-Beveland|Zak]] van [[Zuud-Beveland]] in de provicie Zeêland. Tot an 1 januarie [[1970]] was Ellesdiek een zelfstandihe gemeênte, daarna wir't'n onderdeel van de nieuwevormde gemeênte [[Bossele (gemeênte)|Bossele]]. Het dorp is mie 380 inweuners (2023) de kleinste plekke van de gemeênte. 't Durp is elegen an de [[Westerschelde]], op het meest zuudelijke puntje van [[Zuud-Beveland]]. An d'n Schelde bevind zich 'n jachtaoven, een getieaoven die bij eb droogvalt. Ten zuuden van 't durp lig ut veurmaelig [[Fort Ellesdiek]]. Bekend ist durp tehenwoordig van 't Kerkje van Ellesdiek, wat een centrum wil weze voe levensbeschouwing, cultuur en vriendschap. 't Kerkje is evestigd in de voormalige Nederlands Hervormde Kerke van Ellesdiek. Nae a deze kerke fuseerde'n en het kerkgebouw leeg kwam te staen, wier de stichting opericht en kocht het leegstaende gebouw om d'r activiteiten in te organiseren en zôdoende ok de publieke functie van het gebouw te kunne bewaeren voe het durp. 't Kerkje drieft op vriewilligers. In [[2011]] wier ier de Zeêuwse Riempjesroute 'eopend.<ref>[http://www.pzc.nl/zomer/9313670/Ze%C3%AAuwse-Riempjesroute-draait-om-het-dialect.ece PZC]</ref> Een vòbeeld van een riempje langs de route: ''Witte vazen in het groen. Wat stae die vazen ier te doen? Te drômen van de bômen. Te staeren naè de blaeren. Waèrom en waètoe? Ze stae ier te staen. Net as jie noe.'' ==Stikje int dialect van Ellesdiek== Fragment uit 'Cobie, een verhaal uut 1953, het jaer van de waetersnoad': Me ware die maendagochend goed voorbereid op schoole. Di zoue een paer evacueetjes uut [[Schouwen-Duveland|Schouwen]] bie oans in de klasse komme. ‘Me motte zurge da ze d’r eigen een bitje op d’r gemak voele', ao de meêster 'ezeid, 'wan het is di nog vee erger ‘ewist as bie oans, di bin eêl vee mènsen verdronke.’ En ik vond het ier a zò erg. Toch was de kern van oans durp droôge ‘ebleve en dat kwam omda 't durp zò oôge lag. ‘Ze waere vroeger zò gek nog nie’, zei m’n vaoder, toen a ‘t waeter nie vadder kwam as de regenbak vlak achter oans uus. Oanze boôgerd en ‘t of stoenge wè onder waeter en de oenders en mien kernientje waere aollemille verdronke. M’n moeder ao dat kleine drôge stikje rond de kerke net de ark van Noach ‘evonde, omda ‘t in de straete krioelden van de mènsen en de beêsten, die a op tied ‘ered waere. Mè m'n kernientje nie… 's Aevens op bèdde stelden ik m’n eigen voor, oe a ‘t waeter binnen ‘edronge was in z’n kotje en da ‘t gin kant mi op kon. En dan kon ‘k nie slaepe. ==Zie ok== * [[Westerscheldetunnel]] - de noôrdelike ingang lig bie Ellesdiek == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20240507062227/https://www.plaatsengids.nl/ellewoutsdijk Plaatsengids] * [https://allecijfers.nl/woonplaats/ellewoutsdijk/ AlleCijfers] <gallery> Exterieur overzicht boerderij, ligging vanaf de weg - Ellewoutsdijk - 20001486 - RCE.jpg|Boerderieje an de Hellewoudstraat Overzicht eb- en vloedhaventje aan de zeedijk - Ellewoutsdijk - 20352763 - RCE.jpg|'Aeventje an de Schelde Fortellewoutsdijk.jpg|[[Fort Ellesdiek]] EllesdiekTekst.jpg|Informaotiebord </gallery> {{Navigatie gemeênte Bossele}} [[Categorie:Voormaelige gemeênte in Zeêland]] [[Categorie:Plekke op Zuud-Beveland]] [[Categorie:Bossele]] 4ce63vzrroxb3qbjgc9oozwnwcrwnkk 0 4174 162212 162041 2025-07-11T06:54:35Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162212 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = מְדִינַת יִשְׂרָאֵל <br> <small>(Medinat Yisrael)</small> <br> دَوْلَة إِسْرَائِيل <br> <small>(Dawlat Israïl)</small> |vlagge = Flag of Israel.svg |waepen = Emblem of Israel.svg |locaotie = LocationIsrael.svg |taelen = [[Hebreêuws]], [[Araobisch]] |oôdstad = [[Jeruzalem]] |regeriengsvurm = [[Rippebliek]] |staetsoôd = [[Yitzhak Herzog]] |regeriengsleider = [[Benjamin Netanyahu]] |religie = [[joôdendom]] (75%), [[islam]] (18%), [[chrissendom]] (2%), [[Druzen]] (2%) |km2 = 22.072 |pctwaeter = 2,7 |inweuners = 10.010.000 (2024) |dichteid = 454 |volkslied = [[Hatikvah]] |munte = [[Israëlische Nieuwe Sjekel]] |valutacode = ILS |tiedzoône = UTC+2 |j/n = UTC+3 |feêstdag = [[14 meie]] |tld = il |landcode = IL |tel = 972 }} '''Israël''', officieel in 't [[Hebreêuws]]: מדינת ישראל , en in 't [[Araobisch]]: دولة اسرائيل , ofwè de ''Staet Israël'', is 'n land in West-[[Azië]]. De bevolkieng tel onheveer tien meljoen mins'n (2024).<ref>[https://www.cbs.gov.il/en/Pages/default.aspx Cbs.gov.il]</ref> Israël is zo'n bee'ie d'n ênigsen democraotie in 't [[Midden-Oôsten]]. == Geschiedenisse == De gebeurtenisse uut de [[Biebel]] spelende d'r eige voo een groôt deel of in Israël. De Biebel vurmde voe de zionistn de basis van ulder recht op 't gebied in 't Middn-Ôost'n en de oprichting van de staet Israël. Dur waere ok vee orthodoxe [[joodn]] die di aors over dochte. Sins die tied kende de jonge staet vee gewelddaedige conflict'n, die tot noe vôortdure. In de 19e êeuw wiere de Jooden voorà in Oôst-Europa zwaer vervolgd. Dideu ontstong er et verlang'n nae een eige Joodse staet. Vo de Jood'n kon da alleen mae in Palestina gevestigd wor'n, want di vô ulder 't beloofde land was. De Joodse journalist [[Theodor Herzl]] uut [[Oesteriek-Honharije]] richtte de zionistische bewegieng op, die a streefde nae n eige staet. Um mikte da verlang'n bekend op 't zionistisch wereldcongres in [[1897]]. Palestina was toe nog en stik van 't Ottomaonse Riek. De Turk'n kwamme sterk verzwakt uut den [[Eerste Weareldoôrlog]] en in [[1920]] wier Palestina een Brits mandoatgebied. [[plaetje:19450715_Buchenwald_survivors_arrive_in_Haifa.jpg|250px|links|thumb|Overleêvenden van Buchenwald komme an in [[Haifa]], [[1945]].]] Achter den [[Twidde Wereldoorlog]] vertrokke d' overleevende jood'n van de nazi-concentroasjekamp'n massaal nae Palestina. In [[1947]] behon den Araobisch-Israëlische Oorlog, un burgeroorlog tussen Araobische (christenen en moslims) en Joodse inweuners van 't [[Brits Mandoatgebied Palestina]]. Israël slaehende derin om ut grôoste dêel van 't Brits gebied te verover'n. Vee Palestijne vluchtende wig of wiere verdreeve deu Israëlische troep'n. Dit wier ok wel deur de islamitische en christelijke Palestijn'n dun Nakba of ramp genoemd. Iedere 14e meie herdienke ze dat. De [[14 meie|14ste meie]] [[1948]] riepe de jood'n de staet Israël uut. Dirop kwam d' immigroasje serieus op hang. In d' êeste drie jaer verdubbelde de joodse bevolking. De Araobieren waere nie gediend va die nieuwe situoasie en der volgdn nog vee oorloog'n. Mit behulpt van onger meer [[Vereênigde Staeten|Amerikaônse]] steun kon Israël een leger opbouwe da sterker was as al de legers van d' omringende lan'n. Israël eit hin volledige scheiding van godsdienst en staet.^{[[Israël#cite note-:0-31|[31]]][[Israël#cite note-32|[32]]]} De ultraorthodoxe bevolkingsgroep ([[Charedisch jodendom|charedim]]) 'eit best vee invloed. Deze groep stong nie achter de oprichting van de Joodse staat in 1948. Daarom 'eit dun eeste premier van Israël, [[David Ben Gurion]] een antal concessies 'edae. Seculiere Joodn neme ut Ben Gurion kwaeluk dat um nie gezurgd 'ei voe een scheiding van godsdienst en staet.^{[[Israël#cite note-:0-31|[31]]]} Israël verbood tot an 1993 dun import van nie-koosjer vleis en an [[Kasjroet|koosjere]] restaurants wiere de strikte orthodoxe regels opgeleit.^{[[Israël#cite note-33|[33]]]} Er bin echter ok nie-koosjere restaurants die op zaeterdag open bin^{[[Israël#cite note-34|[34]]]} en verkesvleis serveern (verboden volgens zuwel dun Thora as dun Koran).^{[[Israël#cite note-35|[35]]]} An 't leger en vee aore staetsinstellingen worre de joodse spijswetten op'eleid. Israël 'eit gin openbaar vervoer op de [[sjabbat]]. Het land 'eit gin grondwet, omdat de ultraorthodoxe groep stelt dat de wetten van God de grondwet vurme. In de basiswetten is alleên opgenome dat Israël een democratisch land is. [[Benjamin Netanyahu|Netanyahu]] gaf in 2015 an dat um in de wet wilde vastleggen dat de staet Israël de [[natiestaat]] van het Joodse volk zal weze, wimee de scheiding tussen godsdienst en staet vadder verminderd wordt.^{[[Israël#cite note-37|[37]]]} Tehenwoordig wor 't land bedreigd deu de meugleke ontwikkeling van een kernwaopen deu Iran. De voormaelige president [[Ahmadinejad]] ao een bloed'ekel an de Zioniste en ao meermaolen 'edreigd 'land van de aerdbodem weig te vaegene. Vandeer dat Israël op z'n hoede is voo een Iraonse kernbomme. Tehenwoordig bin der nog vee probleme in de Gaozastroôk. In 2008 en 2012 viel Israël vanwehe de raketanvallen deu Hamas de stook binne. De westerse media bin steeds meer op de hand van de Palestynn, om mar te zwiegen over media in de moslimlan'n. Israël ao z'n eihe economisch flienk ontwikkeld en ao een hooger welvaertsnivaeu dan z’n buurlan'n. Vooral in technologie blienkt ut land uut. == Geografie == [[Plaetje:Administrative divisions Israel.png|frameless|rechts]] 't Hrens in 't noôrn an [[Libanon]], in 't noôrdoôssen an [[Syrië]], in 't oôssen an [[Jordaonië]], in 't zuden an [[Ehypte]] en in 't westen an d'n [[Middelandse Zeê]]. Den oôdstad en ok de hroste stad van Israël is [[Jeruzalem]]. Aore belangrieke stee'n bin Tel Aviv en Haifa. Een bekende stad int zuujen van 't land is [[Eilat]]. De districten (''mechoz'', meervoud: ''mechozot'') binne: * Jeruzalem (''Jeroesjalajiem''), ôodstad [[Jeruzalem]] * Noor'n (''Tsafon''), ôodstad [[Nazareth (Israël)|Nazareth]] * Haifa (''Chefa''), ôodstad [[Haifa]] * Centrum (''Merkaz''), ôodstad [[Ramla]] * Tel Aviv (''Tel Aviv''), ôodstad [[Tel Aviv]] * Zuujen (''Darom''), ôodstad [[Beër Sjeva]] vò de [[Westelijke Jordaonoever]] ('oôrt niet bie de staet Israël): * Judea en Samaria (''Yehuda VeShomron''), oôdstad [[Ariël]] De districten Noor'n, Haifa, Centrum en Zuujen binne ongerverdeeld in subdistrikten (''nafa'', meervoud: ''nafot''). == Plaetjes == <gallery> Israel and the Disputed Territories map.png|Israël Satellite image of Israel in January 2003.jpg|Lochtfoto van Israël MiddleEast.A2003031.0820.250m.jpg|Lochtfoto van Israël en buurlande Jerusalem from mt olives.jpg|De rotskoepel op de Tempelberg Mount of Beatitude Capernaum 200704.JPG|Kafarnaüm en Meer van Tiberias BritishMandatePalestine1920.png|Britse Mandaat van Palestina, 1920 1 Palestine Pound 1939 Obverse.jpg|Geld uut 1939. De naem Palestina 'eit overiges niks te maeken mee het tehenwoordige Palestina. British Mandate Palestinian passport.jpg|Een paspoort uut de tied van het Britse mandaat. De naem Palestina 'eit overiges niks te maeken mee het tehenwoordige Palestina. </gallery> ==Zie ok== * [[Knesset]] (parlement) * [[Lieste van Israëlische kabinet'n]] * [[Lieste van Israëlische premiers]] * [[Joôdse vluchteliengen uut Araobisch lan'n]] * [[Jom Kippoeroôrlog]] * [[Zesdaegse Oôrlog]] == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/israel/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Israel Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/israel/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/israel/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/israel/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/israel/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=13 World Meteo. Org.] * [https://thefactfile.org/israel-facts/ Fact File] * [https://www.cbs.gov.il/EN/pages/default.aspx Central Bureau of Statistics] * [https://en.idi.org.il/ The Israel Democracy Institute] * [https://www.jewishvirtuallibrary.org/ Jewish Virtual Library] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Historiek] * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ VRT NWS] {{div col end}} {{Azië}} [[Categorie:Israël| ]] [[Categorie:Land]] j84sltxgw9clsg68eoph8ycacw8t4ho 162214 162212 2025-07-11T09:23:23Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162214 wikitext text/x-wiki {{landtabelle| |naeminlandstaele = מְדִינַת יִשְׂרָאֵל <br> <small>(Medinat Yisrael)</small> <br> دَوْلَة إِسْرَائِيل <br> <small>(Dawlat Israïl)</small> |vlagge = Flag of Israel.svg |waepen = Emblem of Israel.svg |locaotie = LocationIsrael.svg |taelen = [[Hebreêuws]], [[Araobisch]] |oôdstad = [[Jeruzalem]] |regeriengsvurm = [[Rippebliek]] |staetsoôd = [[Yitzhak Herzog]] |regeriengsleider = [[Benjamin Netanyahu]] |religie = [[joôdendom]] (75%), [[islam]] (18%), [[chrissendom]] (2%), [[Druzen]] (2%) |km2 = 22.072 |pctwaeter = 2,7 |inweuners = 10.010.000 (2024) |dichteid = 454 |volkslied = [[Hatikvah]] |munte = [[Israëlische Nieuwe Sjekel]] |valutacode = ILS |tiedzoône = UTC+2 |j/n = UTC+3 |feêstdag = [[14 meie]] |tld = il |landcode = IL |tel = 972 }} '''Israël''', officieel in 't [[Hebreêuws]]: מדינת ישראל , en in 't [[Araobisch]]: دولة اسرائيل , ofwè de ''Staet Israël'', is 'n land in West-[[Azië]]. De bevolkieng tel onheveer tien meljoen mins'n (2024).<ref>[https://www.cbs.gov.il/en/Pages/default.aspx Cbs.gov.il]</ref> Israël is zo'n bee'ie d'n ênigsen democraotie in 't [[Midden-Oôsten]]. == Geschiedenisse == De gebeurtenisse uut de [[Biebel]] spelende d'r eige voo een groôt deel of in Israël. De Biebel vurmde voe de zionistn de basis van ulder recht op 't gebied in 't Middn-Ôost'n en de oprichting van de staet Israël. Dur waere ok vee orthodoxe [[joodn]] die di aors over dochte. Sins die tied kende de jonge staet vee gewelddaedige conflict'n, die tot noe vôortdure. In de 19e êeuw wiere de Jooden voorà in Oôst-Europa zwaer vervolgd. Dideu ontstong er et verlang'n nae een eige Joodse staet. Vo de Jood'n kon da alleen mae in Palestina gevestigd wor'n, want di vô ulder 't beloofde land was. De Joodse journalist [[Theodor Herzl]] uut [[Oesteriek-Honharije]] richtte de zionistische bewegieng op, die a streefde nae n eige staet. Um mikte da verlang'n bekend op 't zionistisch wereldcongres in [[1897]]. Palestina was toe nog en stik van 't Ottomaonse Riek. De Turk'n kwamme sterk verzwakt uut den [[Eerste Weareldoôrlog]] en in [[1920]] wier Palestina een Brits mandoatgebied. [[plaetje:19450715_Buchenwald_survivors_arrive_in_Haifa.jpg|250px|links|thumb|Overleêvenden van Buchenwald komme an in [[Haifa]], [[1945]].]] Achter den [[Twidde Wereldoorlog]] vertrokke d' overleevende jood'n van de nazi-concentroasjekamp'n massaal nae Palestina. In [[1947]] behon den Araobisch-Israëlische Oorlog, un burgeroorlog tussen Araobische (christenen en moslims) en Joodse inweuners van 't [[Brits Mandoatgebied Palestina]]. Israël slaehende derin om ut grôoste dêel van 't Brits gebied te verover'n. Vee Palestijne vluchtende wig of wiere verdreeve deu Israëlische troep'n. Dit wier ok wel deur de islamitische en christelijke Palestijn'n dun Nakba of ramp genoemd. Iedere 14e meie herdienke ze dat. De [[14 meie|14ste meie]] [[1948]] riepe de jood'n de staet Israël uut. Dirop kwam d' immigroasje serieus op hang. In d' êeste drie jaer verdubbelde de joodse bevolking. De Araobieren waere nie gediend va die nieuwe situoasie en der volgdn nog vee oorloog'n. Mit behulpt van onger meer [[Vereênigde Staeten|Amerikaônse]] steun kon Israël een leger opbouwe da sterker was as al de legers van d' omringende lan'n. Israël eit hin volledige scheiding van godsdienst en staet.^{[[Israël#cite note-:0-31|[31]]][[Israël#cite note-32|[32]]]} De ultraorthodoxe bevolkingsgroep ([[Charedisch jodendom|charedim]]) 'eit best vee invloed. Deze groep stong nie achter de oprichting van de Joodse staat in 1948. Daarom 'eit dun eeste premier van Israël, [[David Ben Gurion]] een antal concessies 'edae. Seculiere Joodn neme ut Ben Gurion kwaeluk dat um nie gezurgd 'ei voe een scheiding van godsdienst en staet.^{[[Israël#cite note-:0-31|[31]]]} Israël verbood tot an 1993 dun import van nie-koosjer vleis en an [[Kasjroet|koosjere]] restaurants wiere de strikte orthodoxe regels opgeleit.^{[[Israël#cite note-33|[33]]]} Er bin echter ok nie-koosjere restaurants die op zaeterdag open bin^{[[Israël#cite note-34|[34]]]} en verkesvleis serveern (verboden volgens zuwel dun Thora as dun Koran).^{[[Israël#cite note-35|[35]]]} An 't leger en vee aore staetsinstellingen worre de joodse spijswetten op'eleid. Israël 'eit gin openbaar vervoer op de [[sjabbat]]. Het land 'eit gin grondwet, omdat de ultraorthodoxe groep stelt dat de wetten van God de grondwet vurme. In de basiswetten is alleên opgenome dat Israël een democratisch land is. [[Benjamin Netanyahu|Netanyahu]] gaf in 2015 an dat um in de wet wilde vastleggen dat de staet Israël de [[natiestaat]] van het Joodse volk zal weze, wimee de scheiding tussen godsdienst en staet vadder verminderd wordt.^{[[Israël#cite note-37|[37]]]} Tehenwoordig wor 't land bedreigd deu de meugleke ontwikkeling van een kernwaopen deu Iran. De voormaelige president [[Ahmadinejad]] ao een bloed'ekel an de Zioniste en ao meermaolen 'edreigd 'land van de aerdbodem weig te vaegene. Vandeer dat Israël op z'n hoede is voo een Iraonse kernbomme. Tehenwoordig bin der nog vee probleme in de Gaozastroôk. In 2008 en 2012 viel Israël vanwehe de raketanvallen deu Hamas de stook binne. De westerse media bin steeds meer op de hand van de Palestynn, om mar te zwiegen over media in de moslimlan'n. Israël ao z'n eihe economisch flienk ontwikkeld en ao een hooger welvaertsnivaeu dan z’n buurlan'n. Vooral in technologie blienkt ut land uut. == Geografie == [[Plaetje:Administrative divisions Israel.png|frameless|rechts]] 't Hrens in 't noôrn an [[Libanon]], in 't noôrdoôssen an [[Syrië]], in 't oôssen an [[Jordaonië]], in 't zuden an [[Ehypte]] en in 't westen an d'n [[Middelandse Zeê]]. Den oôdstad en ok de hroste stad van Israël is [[Jeruzalem]]. Aore belangrieke stee'n bin Tel Aviv en Haifa. Een bekende stad int zuujen van 't land is [[Eilat]]. De districten (''mechoz'', meervoud: ''mechozot'') binne: * Jeruzalem (''Jeroesjalajiem''), ôodstad [[Jeruzalem]] * Noor'n (''Tsafon''), ôodstad [[Nazareth (Israël)|Nazareth]] * Haifa (''Chefa''), ôodstad [[Haifa]] * Centrum (''Merkaz''), ôodstad [[Ramla]] * Tel Aviv (''Tel Aviv''), ôodstad [[Tel Aviv]] * Zuujen (''Darom''), ôodstad [[Beër Sjeva]] vò de [[Westelijke Jordaonoever]] ('oôrt niet bie de staet Israël): * Judea en Samaria (''Yehuda VeShomron''), oôdstad [[Ariël]] De districten Noor'n, Haifa, Centrum en Zuujen binne ongerverdeeld in subdistrikten (''nafa'', meervoud: ''nafot''). == Plaetjes == <gallery> Israel and the Disputed Territories map.png|Israël Satellite image of Israel in January 2003.jpg|Lochtfoto van Israël MiddleEast.A2003031.0820.250m.jpg|Lochtfoto van Israël en buurlande Jerusalem from mt olives.jpg|De rotskoepel op de Tempelberg Mount of Beatitude Capernaum 200704.JPG|Kafarnaüm en Meer van Tiberias BritishMandatePalestine1920.png|Britse Mandaat van Palestina, 1920 1 Palestine Pound 1939 Obverse.jpg|Geld uut 1939. De naem Palestina 'eit overiges niks te maeken mee het tehenwoordige Palestina. British Mandate Palestinian passport.jpg|Een paspoort uut de tied van het Britse mandaat. De naem Palestina 'eit overiges niks te maeken mee het tehenwoordige Palestina. </gallery> ==Zie ok== * [[Knesset]] (parlement) * [[Lieste van Israëlische kabinet'n]] * [[Lieste van Israëlische premiers]] * [[Joôdse vluchteliengen uut Araobisch lan'n]] * [[Jom Kippoeroôrlog]] * [[Zesdaegse Oôrlog]] == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == {{div col|cols=2}} * [https://www.landenweb.nl/israel/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/Israel Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/israel/ World Factbook] * [https://www.citypopulation.de/en/israel/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/israel/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/israel/ Klimaatinfo] * [https://worldweather.wmo.int/en/country.html?countryCode=13 World Meteo. Org.] * [https://thefactfile.org/israel-facts/ Fact File] * [https://www.cbs.gov.il/EN/pages/default.aspx Central Bureau of Statistics] * [https://en.idi.org.il/ The Israel Democracy Institute] * [https://www.jewishvirtuallibrary.org/ Jewish Virtual Library] * [https://historiek.net/c/israel-geschiedenis/ Historiek] * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ VRT NWS] {{div col end}} {{Azië}} [[Categorie:Israël| ]] [[Categorie:Land]] ehgqpmcx3bo5dlou8k19kq26i0e0vh4 0 4760 162111 162106 2025-07-10T15:26:30Z Nillers 14757 162111 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Visschershoek ouddorp.jpg|thumb|300px|rechts|Vissershoek in 2008]] '''Visschershoek''' of '''Vissershoek''' is een ouwe boerderieje in [[Ouwdurp]], nie varde van d'n [[Vuurtoren Ouwdurp|vuurtoren]]. De boerderieje wier ebouwd in [[1675]] op 't toenmalige eiland [[Westvoorn]] en is nog steeds as zodanig in gebruuk door de familie Mastenbroek. == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20160304030353/http://www.janbaks.nl/frame.php?itemId=227471 Foto van de boerderieje] * [http://maps.google.nl/maps?q=west+nieuwlandseweg+ouddorp&hl=nl&ll=51.798823,3.870653&spn=0.000013,0.015643&t=m&z=17&vpsrc=6&layer=c&cbll=51.798797,3.87081&panoid=zhyLlmhh3YWBv2fRfEZhQA&cbp=12,356.84,,0,6.16 De boerderieje op Google Streetview] [[Categorie:Boerderieje]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Ouwdurp]] 1xbumiul1dqbbp685b0hlss8s1j9n6g 162143 162111 2025-07-10T16:32:19Z Nillers 14757 162143 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Visschershoek ouddorp.jpg|thumb|300px|rechts|Vissershoek in 2008]] '''Visschershoek''' of '''Vissershoek''' is een ouwe boerderieje in [[Ouwdurp]], nie varde van d'n [[Vuurtoren Ouwdurp|vuurtoren]]. De boerderieje wier ebouwd in [[1675]] op 't toenmalige eiland [[Westvoorn]] en is nog steeds as zodanig in gebruuk door de familie Mastenbroek. == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20160304030353/http://www.janbaks.nl/frame.php?itemId=227471 Foto van de boerderieje] * [http://maps.google.nl/maps?q=west+nieuwlandseweg+ouddorp&hl=nl&ll=51.798823,3.870653&spn=0.000013,0.015643&t=m&z=17&vpsrc=6&layer=c&cbll=51.798797,3.87081&panoid=zhyLlmhh3YWBv2fRfEZhQA&cbp=12,356.84,,0,6.16 De boerderieje op Google Streetview] [[Categorie:Boerderieje in Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Ouwdurp]] hbrqvvf61gvwguimimukheogbg7wck5 0 7056 162149 134512 2025-07-10T16:48:46Z Nillers 14757 /* 3e couplet */ 162149 wikitext text/x-wiki Hieronger wor 't [[volkslied]] van [[Goereê-Overflakkeê]] weer'eve: ==1e couplet== :Flakkee is un eiland en 't waeter is brêêd. :Wie d'r weunt, ken d'r wel over praete. :Het liekt ongelokkig mar zonger de bôôt, :Ken j'ons eiland onmeuglik verlaete. :Mar ik gloave, dat juust deur dat waeter zô wied, :Waar j'op plekken niet over ken kieke, :Hier un volkje weunt met un eigen idee, :Tussen gorzen in slikken in dieken. ==Refrein== :Kom saem gezonge van 't mooie Flakkee, :Waar m'n wete van zwêête en zwoege. :Mar al motte me sjouwe, me binne tevree, :Bie twiejen, bie 't oesten in ploegen. :Want van ons ken je lêêre, hoe deur erbeid en kracht, :De beste vrucht as un zegen je wacht, :Want van ons ken je lêêre, hoe deur erbeid en kracht, :De beste vrucht as un zegen je wacht. ==2e couplet== :As de zunne in 't Oosten de wolken kleurt, :Dan stae m'n hier klaer op den akker. :M'n haal een schoft in de kluten gesjouwd, :In dan wordt er een stadsmens pas wakker. :Mar komt in de zeumer es an op Flakkee, :In kuiert es over de velden, :Dan zie je pas goed, wat een boer hier bereikt, :Hie wint vruchten, zoô zie je zelden. ==3e couplet== :En as op den aevend het werk is gedaen, :Dan gaemen gezellig staen praete. :Mit een dampende pupe în een doôze tebak, :Op de kaoie, de heule of de straete. :Daer wordt wat verhandeld, daer hoor je wat an, :Daer stae je echt voor je genoegen, :Dan lache m'n smaekelijk in verzaemle weer moêd, :Voor den volgende dag om te zwoege. [[Categorie:Volkslied uut Nederland]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Goereê-Overflakkeê]] mz3r66le5dkca272dan39f7gk7v9j12 0 7224 162133 162082 2025-07-10T16:17:38Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162133 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Zeelandbrug.jpg|thumb|De Zeêlandbrugge]] [[Plaetje:Zeelandbrug (2460386701).jpg|thumb|De brugge vanof [[Schouwen-Duveland]]]] [[Plaetje:Koningin Juliana bij het openen van de Oosterscheldebrug de koningin in gezels, Bestanddeelnr 918-5663.jpg|thumb|Konienginne [[Juliaona]] en Commissaoris van de Konienginne [[Jan van Aartsen]] bie d' openieng van de brugge op 15 december 1965]] De '''Zeêlandbrugge''' is een brugge over de [[Oôsterschelde]] tussen [[Schouwen-Duveland]] en [[Noôrd-Beveland]]. De brugge eit een totaele liengte van 5.022 meter en is deermee nog aoltied de langste brugge van [[Nederland]]. De wegt over de brugge maekt deel uut van de [[N256]]. De brugge wier 'ebouwd op initiatief van de previnsie Zeêland. De opdracht voor de brugge wier op [[29 meie]] [[1962]] 'egeve an de ''Combinatie Brug Oosterschelde'', die de brug tussen [[1963]] en [[1965]] realiserende. Dit bedrief was een saemenwerkingsverband van de annemers Van Hattum en Blankevoort NV uut [[Beverwijk]] en de ''NV Amsterdamsche Ballast Maatschappij'' uut [[Amsterdam]]. Bie Kats wier een werkhaevene an'eleid mee twee grote portaalkraenen, weer de brugelementen wiere 'ebouwd. De drievende bok ''Ir. J.G. Snip'' zettende de verscheie elementen op d'r plekke. De brug bestit uut 54 pijlers mee deertussen 52 overspanniengen van 95 meter en een beweegbaor hedeelte van veertig meter. Op [[15 december]] [[1965]] stellende konienginne Juliaona de brugge officieel ope. De dag d'rvoor was de veêrboot Konienginne Emma van de [[veêrdienste van Zurrikzeê nae Kats]] voor de leste keer 'een en weer 'evaoren tussen Kats en [[Zurrikzeê]]. Bie opleverieng was 't de langste brugge van [[Europa]]. Het geld voor de bouw van de brugge had de Previnsie Zeêland 'eleend. Om de lenieng vromme te kunnen betaele most voor ieleke passage bie Colijn tol betaeld worre. Toe [[1989]] is de tol gebruukt voor de ofbetaeling, deerna wier de tol in een ongerhoudsfonds 'estort. Op [[1 jannewari]] [[1993]] wier de brugge tolvrie. De Zeêlandbrugge is een [[rieksmonument]]. == Literatuur == * A.C.W. van der Vet, ''De langste brug van Europa''. [[Amsterdam]], 1964 * ''Een boekje over de langste brug van Europa aangeboden door Oosterbaan & Le Cointre'', [[Goes]], 1965 * Max Dendermonde, ''Oosterscheldebrug. Gebouwd in opdracht van de NV Provinciale Zeeuwse Brug Maatschappij 1962-1965'', [[Middelburg]], 1966 [[Iengels]]talige editie onger de titel ''Oosterschelde Bridge''] * Provinciale Waterstaat in Zeeland, ''De brug over de Oosterschelde'', [[Middelburg]], 1964, 1966 == Plae'ies == <gallery> Zierikzee.jpg|Zeelandbrug bij [[Zurrikzeê]] Zeelandbrug-waiting-1986.jpg|Wachte bie de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-1.jpg|Rieje over de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-2.jpg|Anlegsteiger an de noordkante van de Zeêlandbrugge </gallery> == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20110416065649/http://www.deltawerken.com/51 Deltawerken.com] - Deltawerken Online over de Zeêlandbrugge * [http://www.youtube.com/watch?v=4IXK0tIr7J4 Youtube-filmpje] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Noôrd-Beveland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] syvv8bu5b4pqlxdipgvmlh657grn03x 162184 162133 2025-07-10T20:49:29Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162184 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Zeelandbrug.jpg|thumb|De Zeêlandbrugge]] [[Plaetje:Zeelandbrug (2460386701).jpg|thumb|De brugge vanof [[Schouwen-Duveland]]]] [[Plaetje:Koningin Juliana bij het openen van de Oosterscheldebrug de koningin in gezels, Bestanddeelnr 918-5663.jpg|thumb|Konienginne [[Juliaona]] en Commissaoris van de Konienginne [[Jan van Aartsen]] bie d' openieng van de brugge op 15 december 1965]] De '''Zeêlandbrugge''' is een brugge over de [[Oôsterschelde]] tussen [[Schouwen-Duveland]] en [[Noôrd-Beveland]]. De brugge eit een totaele liengte van 5.022 meter en is deermee nog aoltied de langste brugge van [[Nederland]]. De wegt over de brugge maekt deel uut van de [[N256]]. De brugge wier 'ebouwd op initiatief van de previnsie Zeêland. De opdracht voor de brugge wier op [[29 meie]] [[1962]] 'egeve an de ''Combinatie Brug Oosterschelde'', die de brug tussen [[1963]] en [[1965]] realiserende. Dit bedrief was een saemenwerkingsverband van de annemers Van Hattum en Blankevoort NV uut [[Beverwijk]] en de ''NV Amsterdamsche Ballast Maatschappij'' uut [[Amsterdam]]. Bie Kats wier een werkhaevene an'eleid mee twee grote portaalkraenen, weer de brugelementen wiere 'ebouwd. De drievende bok ''Ir. J.G. Snip'' zettende de verscheie elementen op d'r plekke. De brug bestit uut 54 pijlers mee deertussen 52 overspanniengen van 95 meter en een beweegbaor hedeelte van veertig meter. Op [[15 december]] [[1965]] stellende konienginne Juliaona de brugge officieel ope. De dag d'rvoor was de veêrboot Konienginne Emma van de [[veêrdienste van Zurrikzeê nae Kats]] voor de leste keer 'een en weer 'evaoren tussen Kats en [[Zurrikzeê]]. Bie opleverieng was 't de langste brugge van [[Europa]]. Het geld voor de bouw van de brugge had de Previnsie Zeêland 'eleend. Om de lenieng vromme te kunnen betaele most voor ieleke passage bie Colijn tol betaeld worre. Toe [[1989]] is de tol gebruukt voor de ofbetaeling, deerna wier de tol in een ongerhoudsfonds 'estort. Op [[1 jannewari]] [[1993]] wier de brugge tolvrie. De Zeêlandbrugge is een [[rieksmonument]]. == Literatuur == * A.C.W. van der Vet, ''De langste brug van Europa''. [[Amsterdam]], 1964 * ''Een boekje over de langste brug van Europa aangeboden door Oosterbaan & Le Cointre'', [[Goes]], 1965 * Max Dendermonde, ''Oosterscheldebrug. Gebouwd in opdracht van de NV Provinciale Zeeuwse Brug Maatschappij 1962-1965'', [[Middelburg]], 1966 [[Iengels]]talige editie onger de titel ''Oosterschelde Bridge''] * Provinciale Waterstaat in Zeeland, ''De brug over de Oosterschelde'', [[Middelburg]], 1964, 1966 == Plae'ies == <gallery> Zierikzee.jpg|Zeelandbrug bij [[Zurrikzeê]] Zeelandbrug-waiting-1986.jpg|Wachte bie de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-1.jpg|Rieje over de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-2.jpg|Anlegsteiger an de noordkante van de Zeêlandbrugge </gallery> == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20110416065649/http://www.deltawerken.com/51 Deltawerken.com] - Deltawerken Online over de Zeêlandbrugge * [http://www.youtube.com/watch?v=4IXK0tIr7J4 Youtube-filmpje] [[Categorie:Brugge]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Noôrd-Beveland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 5urka7hp8ocpc8rab30rnuzhyp1ue6u 162186 162184 2025-07-10T20:51:46Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162186 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Zeelandbrug.jpg|thumb|De Zeêlandbrugge]] [[Plaetje:Zeelandbrug (2460386701).jpg|thumb|De brugge vanof [[Schouwen-Duveland]]]] [[Plaetje:Koningin Juliana bij het openen van de Oosterscheldebrug de koningin in gezels, Bestanddeelnr 918-5663.jpg|thumb|Konienginne [[Juliaona]] en Commissaoris van de Konienginne [[Jan van Aartsen]] bie d' openieng van de brugge op 15 december 1965]] De '''Zeêlandbrugge''' is een brugge over de [[Oôsterschelde]] tussen [[Schouwen-Duveland]] en [[Noôrd-Beveland]]. De brugge eit een totaele liengte van 5.022 meter en is deermee nog aoltied de langste brugge van [[Nederland]]. De wegt over de brugge maekt deel uut van de [[N256]]. De brugge wier 'ebouwd op initiatief van de previnsie Zeêland. De opdracht voor de brugge wier op [[29 meie]] [[1962]] 'egeve an de ''Combinatie Brug Oosterschelde'', die de brug tussen [[1963]] en [[1965]] realiserende. Dit bedrief was een saemenwerkingsverband van de annemers Van Hattum en Blankevoort NV uut [[Beverwijk]] en de ''NV Amsterdamsche Ballast Maatschappij'' uut [[Amsterdam]]. Bie Kats wier een werkhaevene an'eleid mee twee grote portaalkraenen, weer de brugelementen wiere 'ebouwd. De drievende bok ''Ir. J.G. Snip'' zettende de verscheie elementen op d'r plekke. De brug bestit uut 54 pijlers mee deertussen 52 overspanniengen van 95 meter en een beweegbaor hedeelte van veertig meter. Op [[15 december]] [[1965]] stellende konienginne Juliaona de brugge officieel ope. De dag d'rvoor was de veêrboot Konienginne Emma van de [[veêrdienste van Zurrikzeê nae Kats]] voor de leste keer 'een en weer 'evaoren tussen Kats en [[Zurrikzeê]]. Bie opleverieng was 't de langste brugge van [[Europa]]. Het geld voor de bouw van de brugge had de Previnsie Zeêland 'eleend. Om de lenieng vromme te kunnen betaele most voor ieleke passage bie Colijn tol betaeld worre. Toe [[1989]] is de tol gebruukt voor de ofbetaeling, deerna wier de tol in een ongerhoudsfonds 'estort. Op [[1 jannewari]] [[1993]] wier de brugge tolvrie. De Zeêlandbrugge is een [[rieksmonument]]. == Literatuur == * A.C.W. van der Vet, ''De langste brug van Europa''. [[Amsterdam]], 1964 * ''Een boekje over de langste brug van Europa aangeboden door Oosterbaan & Le Cointre'', [[Goes]], 1965 * Max Dendermonde, ''Oosterscheldebrug. Gebouwd in opdracht van de NV Provinciale Zeeuwse Brug Maatschappij 1962-1965'', [[Middelburg]], 1966 [[Iengels]]talige editie onger de titel ''Oosterschelde Bridge''] * Provinciale Waterstaat in Zeeland, ''De brug over de Oosterschelde'', [[Middelburg]], 1964, 1966 == Plae'ies == <gallery> Zierikzee.jpg|Zeelandbrug bij [[Zurrikzeê]] Zeelandbrug-waiting-1986.jpg|Wachte bie de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-1.jpg|Rieje over de Zeêlandbrugge Netherlands-zeelandbrug-2005-2.jpg|Anlegsteiger an de noordkante van de Zeêlandbrugge </gallery> == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20110416065649/http://www.deltawerken.com/51 Deltawerken.com] - Deltawerken Online over de Zeêlandbrugge * [http://www.youtube.com/watch?v=4IXK0tIr7J4 Youtube-filmpje] [[Categorie:Brugge]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Vervoer in Zeêland]] [[Categorie:Noôrd-Beveland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 4dejry5y9v7zowaot9v05k0cfviuhvh 0 7504 162187 160783 2025-07-10T20:52:38Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162187 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Westerscheldetunnel-2.jpg|thumb|250px|rechts|Inhang van de tunnel]] De '''Westerscheldetunnel''' (soms ok wè kortweg de ''tunnel'') is 'n tunnel van 6,6 kilometer lang onger de [[Onte|Westerschelde]] tussn [[Ellesdiek]] en [[Terneuzen (plekke)|Terneuzen]] en is deermee de langste tunnel voo 't wegverkeer van [[Nederland]]. ==Beschrievieng== De Westerscheldetunnel is 6,6 km lang en ao an de zuudkant, over een lengte van 1.200 meter, een weggedeelte mee een hellingsvlak van 4,5%. De maximale deurriehoôgte is 4,30 meter. Het diepste punt bereikt de tunnel onger de Pas van Terneuzen, 60 meter onger waterniveau. In de tunnel geldt een maximumsnelheid van 100 km/u. Dit wor gecontroleerd deumiddel van trajectcontrole. De tunnel is nie 'eschikt voo voetgangers en fietsers. De Westerscheldetunnel is een geboorde tunnel en bestit uut twee buzen mee een diaometer van 11 meter die met een tunnelboormaochine hegraoven binne. Elke buze ao ruumte voo twee riestroôken. Een vluchtstrook ontbreekt. Om de 250 meter binne de tunnelbuzen aan mekoare gekoppeld mee dwarsverbindiengen. Normaal binne de deuren nae de dwarsverbindiengen vergrendeld, bie een calaomiteit worren de deuren automatisch ontgrendeld. Het verkeer op de linkerriebaene in de aore tunnelbuze wor dan stil'eleid zodat mênsen veilig de aore tunnelbuze in kunnen loôpn. De tunnel is 'eopend op [[14 maerte]] [[2003]]. Sindsdien binne de veêrdiensten [[Veêrdienste van Vlissienge nae Bresjes|Vlissienge nae Bresjes]] en [[Veêrdienste van Krunige nae Perkpolder|Krunige nae Perkpolder]] van de [[Provinciaole Stoômboôtdiensten in Zeêland]] op'eheven. ==Exploitatie== [[Plaetje:Westersch.jpg|thumb|Tolpoorties]] De bouw van de tunnel en de anleg van de toeleidende wegen kostende 725 miljoen euro (excl. BTW). De tunnel wor voo een periode van dertig jaor 'eëxploiteerd deu de N.V. Westerscheldetunnel, sins 1 juli [[2009]] is de tunnel eigendom van de Provincie Zeêland. Voorheen was de NV voo 95,4% eigendom van het [[Ministerie van Verkeer en Waoterstaot]] (as andeelhouwer van de Nederlandse staot) en voor 4,6% van de provincie [[Zeêland]]. Op 17 juni [[2008]] wier bekend'emaokt dat het ministerie van Verkeer en Waoterstaot de 95,4% van de andelen an de provincie Zeêland zou verkoôp'n. Tol voo deze tunnel wor 'eheven in [[Bossele (gemeênte)|Bossele]] voo beide rierichting'n. Vanof 30 december 2024 15.00 uur wor er van auto's en motorrieers gin tol meer 'eheven.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17099912/historisch-westerscheldetunnel-vanaf-1500-uur-tolvrij-voor-autos-en-motoren Historisch: Westerscheldetunnel vanaf 15.00 uur tolvrij voor auto's en motoren], Omroep Zeêland, 30 december 2024</ref><ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17096333/bittere-nasmaak-na-ruim-twintig-jaar-tol-de-tunnel-was-een-geldmachine Bittere nasmaak na ruim twintig jaar tol: 'De tunnel was een geldmachine'], Omroep Zeêland, 31 december 2024</ref> ===Taoriev'n 2023 <ref>[https://www.westerscheldetunnel.nl/nl/tarieven-betaalmiddelen/tarieven/ Westerscheldetunnel - taoriev'n]</ref> === * Auto's: € 5,00 * Auto's mee een sleur'ut langer as 6 meter en leger as 3 meter: € 7,45 * Kleine vrach'waeges, campers en bussen korter as 12 meter en 'oôger as 3 meter: € 18,20 * Grôte vrach'waeges: € 25,00 * Motors: € 2,50 (an de kassa) * Voor abonnementhouwers geldt een hereduceerd taorief (resp. € 3,00, € 4,50, € 11,00, € 15,00 en € 2,00). * Veelhebrukers (meer as 150 passages per [[t-tag]] per jaor) kriege ca. 20% extra korting. Ulpdienst'n en militaire voertugen binne vrie'esteld van tol. ===Bus=== De volgende busdiens'en maeken gebruuk van de Westerscheldetunnel: *Lijn 20 : Terneuzen-Ziekenuus - [[Goes]] Station NS *Lijn 50 : [[Terneuzen]]-Staduus - [[Middelburg]] Station NS *Lijn 660 : [[Vlissienge]] Fast-Ferry/Station NS - [[Terneuzen]] Busstation Westerscheldetunnel == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [http://www.westerscheldetunnel.nl Website N.V. Westerscheldetunnel] * [https://web.archive.org/web/20111107182615/http://www.westerscheldetunnel.nl/repository/Paginas//Tol/Tunnelwet-Westerschelde.pdf Tunnelwet Westerscheldetunnel] * [https://web.archive.org/web/20121103061916/http://www.mijnttag.nl/ Anvraogen t-tag/abonnement] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Vervoer in Zeêland]] [[Categorie:Zeêuws-Vlaonderen]] [[Categorie:Zuud-Beveland]] [[Categorie:Bossele]] [[Categorie:Terneuzen]] 7xl7p8n9z7n67u21xpz0tidsu14ckip 0 7525 162134 162084 2025-07-10T16:18:11Z Nillers 14757 162134 wikitext text/x-wiki [[plaetje:RM41012 Zierikzee - Zuidhavenpoort.jpg|thumb|De Zuudhaevenpoorte]] De '''Zuudhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Zuudhaevenpoorte stit bie de ingang van de ouwe stadshaevene naest de [[Noordhaevenpoorte]]. De poorte wier in de 15e eeuw 'ebouwd. Het bakstenen poorthebouw eit vier 'oektorens. Het koepeltorenj'ie is in [[1858]] vernieuwd. Hierin opgehangen is het ouwste carillon van Nederland ([[1554]]), uut het ouwe stad'uus. De poorte is 32 meter 'oôge. De Zuudhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] b34a8q1d2y6rydgqn5qw8d5ndgera9c 162165 162134 2025-07-10T17:20:00Z Nillers 14757 162165 wikitext text/x-wiki [[plaetje:RM41012 Zierikzee - Zuidhavenpoort.jpg|thumb|De Zuudhaevenpoorte]] De '''Zuudhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Zuudhaevenpoorte stit bie de ingang van de ouwe stadshaevene naest de [[Noordhaevenpoorte]]. De poorte wier in de 15e eeuw 'ebouwd. Het bakstenen poorthebouw eit vier 'oektorens. Het koepeltorenj'ie is in [[1858]] vernieuwd. Hierin opgehangen is het ouwste carillon van Nederland ([[1554]]), uut het ouwe stad'uus. De poorte is 32 meter 'oôge. De Zuudhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] rcd7u77qpmnobljiv6zrrp6nqhbbkvk 162177 162165 2025-07-10T20:10:11Z Nillers 14757 162177 wikitext text/x-wiki [[plaetje:RM41012 Zierikzee - Zuidhavenpoort.jpg|thumb|De Zuudhaevenpoorte]] De '''Zuudhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Zuudhaevenpoorte stit bie de ingang van de ouwe stadshaevene naest de [[Noordhaevenpoorte]]. De poorte wier in de 15e eeuw 'ebouwd. Het bakstenen poorthebouw eit vier 'oektorens. Het koepeltorenj'ie is in [[1858]] vernieuwd. Hierin opgehangen is het ouwste carillon van Nederland ([[1554]]), uut het ouwe stad'uus. De poorte is 32 meter 'oôge. De Zuudhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/zuidhavenpoort Zierikzee-Monumentenstad] [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] gy2h1qh0t89xuir5nensehdc1lxbjx8 162179 162177 2025-07-10T20:20:36Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162179 wikitext text/x-wiki [[plaetje:RM41012 Zierikzee - Zuidhavenpoort.jpg|thumb|De Zuudhaevenpoorte]] De '''Zuudhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Zuudhaevenpoorte stit bie de ingang van de ouwe stadshaevene naest de [[Noordhaevenpoorte]]. De poorte wier in de 15e eeuw 'ebouwd. Het bakstenen poorthebouw eit vier 'oektorens. Het koepeltorenj'ie is in [[1858]] vernieuwd. Hierin opgehangen is het ouwste carillon van Nederland ([[1554]]), uut het ouwe stad'uus. De poorte is 32 meter 'oôge. De Zuudhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://rijksmonumenten.nl/monument/41012/zuidhavenpoort/zierikzee/ Rijksmonumenten] * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/zuidhavenpoort Zierikzee-Monumentenstad] [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] draco99q754qw1ajg75uicbuax84q6q 0 7526 162127 162076 2025-07-10T16:11:55Z Nillers 14757 162127 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Noordhavenpoort Zierikzee.jpg|thumb|250px|Noôrdhaevenpoorte]] De '''Noôrdhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Noôrdhaevenpooret is 'elegen tegenover d'n [[Zuudhaevenpoorte]], bie de ingang van de ouwe haevene. De poorte is in de [[14e eêuw]] 'ebouwd. Laeter wieren de poorten uut'ebreid. Zien tehenwoordige vurm dateert uut het behun van de [[16e eêuw]]. Aloewel de Noôrdhaevenpoorte tehenwoordig sterk verschilt mee de Zuudhaevenpoorte, was um er vroeher haest geliek aan. De Noôrdhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 09mo0r1itv1e4seyr95quzqeci50zlk 162164 162127 2025-07-10T17:19:31Z Nillers 14757 162164 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Noordhavenpoort Zierikzee.jpg|thumb|Noôrdhaevenpoorte]] De '''Noôrdhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Noôrdhaevenpoorte is 'elegen tegenover d'n [[Zuudhaevenpoorte]], bie de ingang van de ouwe haevene. De poorte is in de [[14e eêuw]] 'ebouwd. Laeter wieren de poorten uut'ebreid. Zien tehenwoordige vurm dateert uut het behun van de [[16e eêuw]]. Aloewel de Noôrdhaevenpoorte tehenwoordig sterk verschilt mee de Zuudhaevenpoorte, was um er vroeher haest geliek aan. De Noôrdhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 0tq7mz0hs4388uovpgpgwsvdov3d424 162176 162164 2025-07-10T20:09:11Z Nillers 14757 162176 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Noordhavenpoort Zierikzee.jpg|thumb|Noôrdhaevenpoorte]] De '''Noôrdhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Noôrdhaevenpoorte is 'elegen tegenover d'n [[Zuudhaevenpoorte]], bie de ingang van de ouwe haevene. De poorte is in de [[14e eêuw]] 'ebouwd. Laeter wieren de poorten uut'ebreid. Zien tehenwoordige vurm dateert uut het behun van de [[16e eêuw]]. Aloewel de Noôrdhaevenpoorte tehenwoordig sterk verschilt mee de Zuudhaevenpoorte, was um er vroeher haest geliek aan. De Noôrdhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/noordhavenpoort Zierikzee-Monumentenstad] [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] nn9u1uvoqgz5og0e10xtfmkadkfh60r 162180 162176 2025-07-10T20:24:15Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162180 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Noordhavenpoort Zierikzee.jpg|thumb|Noôrdhaevenpoorte]] De '''Noôrdhaevenpoorte''' is één van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. De Noôrdhaevenpoorte is 'elegen tegenover d'n [[Zuudhaevenpoorte]], bie de ingang van de ouwe haevene. De poorte is in de [[14e eêuw]] 'ebouwd. Laeter wieren de poorten uut'ebreid. Zien tehenwoordige vurm dateert uut het behun van de [[16e eêuw]]. Aloewel de Noôrdhaevenpoorte tehenwoordig sterk verschilt mee de Zuudhaevenpoorte, was um er vroeher haest geliek aan. De Noôrdhaevenpoorte is 'n [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://rijksmonumenten.nl/monument/40849/noordhavenpoort/zierikzee/ Rijksmonumenten] * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/noordhavenpoort Zierikzee-Monumentenstad] [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 1opxfiig586059p9j1nvz2w8y8ftbjr 0 7555 162136 98571 2025-07-10T16:21:28Z Nillers 14757 /* Zie ok */ 162136 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Monument voor generaal Deslaurens in Vlissingen.JPG|thumb|right|200px|Het Monument voor generaol Deslaurens an de Prins Hendrikweg in Vlissienge.]] [[Plaetje:Generaal Deslaurens.jpg|thumb|right|200px|Général M.E. Deslaurens.]] Het '''Monument voor generaol M.E. Deslaurens''' stit an de Prins Hendrikweg in [[Vlissienge]]. Op [[17 meie]] [[1940]] sneuvelde hier de [[Frankriek|Franse]] [[generaol]] Marcel-Émile Deslaurens ([[13 september]] [[1883]] - [[17 meie]] [[1940]]) terwijl hij um de oftocht van z'n eigen manschappen dekkende. === Linkerplaquette === Op de linkerplaquette stit de tekst: :''Général'' :''Marcel-Émile'' :''Deslaurens'' :''23.9.1883 Bourges'' :''17.5.1940 Vlissingen'' :''4 mai 2001'' === Rechterplaquette === Op de rechterplaquette stit de tekst: :''En mémoire du Général Deslaurens'', :''Commandant de la 60 ième Division d’Infanterie'', :''tombé le 17 mai 1940, en couvrant avec quelques'' :''soldats courageux le retrait de ses troupes''. :''Ter herinnering aan Generaal Deslaurens'', :''commandant van de 60e Infanterie Divisie'', :''gesneuveld op 17 mei 1940, terwijl hij met'' :''enkele dappere soldaten de terugtocht van'' :''zijn troepen dekte''. == Zie ok == * [http://www.pzc.nl/search/?aid=604077 Artikel over generaal Deslaurens in de ''Provinciale Zeeuwse Courant'', 3 mei 2001]. * [http://www.generals.dk/general/Deslaurens/Marcel-Emile/France.html Korte (militaire) biografie en portretfoto van generaal Deslaurens]. * [http://www.archieven.nl/index.php/result-modonly?mivast=124&miadt=124&mizig=0&miview=lst&milang=nl&micols=1&mires=0&mizk_alle=deslaurens Generaal Deslaurens in het gemeentearchief Vlissingen]. [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie: Monument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] nwo3tpqx06mfxwa1rhu6795opokyoae 0 7692 162122 162065 2025-07-10T16:08:58Z Nillers 14757 162122 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Domburgbadpaviljoenfrontaal.JPG|thumb|Vooranzicht]] [[plaetje:Overzicht achtkantig hoektorentje en gaanderij tijdens restauratie werkzaamheden. - Domburg - 20379059 - RCE.jpg|thumb|Torentje tiejens de restauraosie.]] Het '''Badpaeveljoen''' is een historisch gebouw [[Domburg]]. Het openende in [[1889]] voo 't eest z'n deuren. Het wier 'ebouwd in opdracht van de ''N.V. Domburgse Zeebadinrichting'' en naer ontwerp van de architect J.J. van Nieukerken. De annemer J.J. Hornstra uut [[Berrehe op Zoôm]] klaerende de klus voo 33.000 gull'en. Het kwam in de plekke van een vee kleiner badpaeveljoen dat in [[1837]] was 'ebouwd. Het [[rieksmonument]] uit het zogenaemde Fin-de-Siècle is in [[2007]] op'eknapt. [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Ter Veere]] bepajfnanijsgg6um7ksy85u8y9du8l 162123 162122 2025-07-10T16:09:18Z Nillers 14757 162123 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Domburgbadpaviljoenfrontaal.JPG|thumb|Vooranzicht]] [[plaetje:Overzicht achtkantig hoektorentje en gaanderij tijdens restauratie werkzaamheden. - Domburg - 20379059 - RCE.jpg|thumb|Torentje tiejens de restauraosie.]] Het '''Badpaeveljoen''' is een historisch gebouw [[Domburg]]. Het openende in [[1889]] voo 't eest z'n deuren. Het wier 'ebouwd in opdracht van de ''N.V. Domburgse Zeebadinrichting'' en naer ontwerp van de architect J.J. van Nieukerken. De annemer J.J. Hornstra uut [[Berrehe op Zoôm]] klaerende de klus voo 33.000 gull'en. Het kwam in de plekke van een vee kleiner badpaeveljoen dat in [[1837]] was 'ebouwd. Het [[rieksmonument]] uit het zogenaemde Fin-de-Siècle is in [[2007]] op'eknapt. [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Ter Veere]] rt7gw6npkb65x1y7uev8nxcnq20rfxc 0 7821 162132 162060 2025-07-10T16:16:50Z Nillers 14757 /* Noôten */ 162132 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Vlissingen - Standbeeld Michiel de Ruyter.jpg|300px|thumb|Het standbeêld van Michiel de Ruyter.]] Het '''standbeêld van [[Michiel de Ruyter]]''' stit op Boulevard de Ruyter in zien geboorteplekke [[Vlissienge]]. Het gietiesdere standbeêld uut [[1841]] is van de hand van de Vlaemse beeld'ouwer Louis Royer. Opt beeld is De Ruyter te ziejene, staende op een scheepsdek mee de rik nae 't stuurwiel, mee een kieker in zien hand en de aore hand in de zieje. Sinds jaer en dag doet in Vlissienge 't verhael de ronde dat De Ruyter, bie wieze van grap van de beeld'ouwer, een klein honge'ie onger de aerm ao. Vermoedelek betreft het 'ier echter een rol pepier<ref>Zie: [http://www.vlissingen.nl/Bibliotheek-Vlissingen/Info-advies-1/Vragen/Vraag-van-de-maand/Bibliotheek-Vraag-vd-maand/Heeft-het-standbeeld-van-Michiel-de-Ruyter-een-hondje-onder-zijn-arm-augustus-2006.htm artikel op website gemeênte Vlissienge]</ref>. Het beeld wor in de volksmond 'Michieltie' 'enoemd. Ok de Hongaorse stad [[Debrecen]] ao een standbeêld van de Vlissiengse zeêheld. De Ruyter redde 'ier in [[1676]] 26 Hongaorse gereformeerde predikanten van de [[Slaeven'andel|slaevernieje]]. Uut kostenbespaerieng was d'r voo 'ekozen De Ruyter nie in dier [[brons]] te gieten, mar gietiesder dat naederhand groen 'everfd kon worre omt beeld toch een enigszins bronsachtige uutstraeling te gevene. De eerste steên van de sokkel is 'eleid op [[29 april]] [[1840]] deu vice-admiraol Gobius, weerbie een looie koôker mee een perkamenten rolle wier in'emesseld<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=3&mod=krantresultaat&q=standbeeld+de+ruyter&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=6&doc=0&p=1&paragraaf=68&y=73 ''Zierikzeesche Nieuwsbode'', 12 juni 1894, p. 3]</ref>. Op [[9 auhustus]] [[1841]] kwamt beeld van De Ruyter, op een boôt van de Koninkleke Meriene in Vlissienge<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=1&mod=krantresultaat&q=standbeeld+de+ruyter&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=32&doc=2&p=2&paragraaf=32&y=227 ''Goessche Courant'', 16 aug. 1841, p. 2]</ref>. De Ruyter wier mee kenonschoô'en vanof de boulevard in zien geboorteplekke begroet. Het beeld wier 'eplaest opt De Ruyterplein. De officiële onthullienge vant standbeêld volgende op [[25 auhustus]] 1841 deu konieng [[Wullem_II_der_Nederlanden|Wullem II]]<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=1&mod=krantresultaat&q=standbeeld+de+ruyter&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=52&doc=6&p=2&paragraaf=7&y=503 ''Zierikzeesche Nieuwsbode'', 31 aug. 1841, p. 2]</ref>. Het standbeêld van Michiel de Ruyter is een [[rieksmonument]]. == Literature == * A.F. Franken. ''Walcheren in het spoor van bedrijf en techniek'', Stichtieng Natuur- en Recreatieinformatie, Middelburg, 1988. * Ad Tramper. 'Michiel de Ruyter op een voetstuk', in: ''Zeelandboek 10'', Middelburg, 2006. * P.C. Verhoef. ''Gedenkschrift der oprigting van het Standbeeld voor M.A. de Ruyter, plegtig ontbloot te Vlissingen, den 15 Augustus 1841'', Vlissienge, 1842. == Noôten == <references/> [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] muf79d96kmdzalq1cy7o3aqb82jfp5o 0 7831 162158 161098 2025-07-10T17:07:52Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162158 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Willem Hermansz. van Diest - Zicht op de rede van Fort Rammekens bij Vlissingen.jpg|thumb|280px|Zicht op de reê van Fort Rammekens bie Vlissienge (1652)]] '''Fort Rammekens''' is een fort bie [[Rittem]]. 't Fort was 'ebouw bie de monding vant ouwe [[kanaol van Welzinge]], da toegang gaf toet de haevene van [[Middelburg]], een paer kilometer ten oôs'en van [[Vlissienge]] aa de [[Onte]]. Vroeher hietende 't fort ok wè ''Zeêburg''. Het was belangriek in de [[Tachentigjaerige Oôrlog]], tussen [[1560]] en [[1575]] wiert fort een antal keer veroverd. Op [[8 feberwari]] [[1574]] wier 'ier de overdracht van de stad [[Middelburg]] ongertekend deu [[Cristóbal de Mondragón]] en [[Wullem van Oranje]]. Van [[1585]] toet an [[1616]] wast Iengels bezit: [[Elizabeth I van Engeland|koniengin Elizabeth]] kreegt toe saemen mee [[Den Briel]], [[Vlissienge]] en [[Oôstende]] in ongerpand, in ruil voo vuufduzend soldaoten die de Nederlan'n kwamme 'elpen in de oôrlog tegen [[Spanje]]. In 1616 kwam het vromme bie Nederland. In [[1787]] kwam op de binnenplekke vant fort een hospitaol voo zieke bemanningsle'n van de schepen van de [[Verênigde Oêstindische Compagnie]] (VOC) die voo de kust laogen te wachten op gunstige wind. Fort Rammekens kwam nae de Franse tied, in 1814, wee in Nederlandse han'n. Het zeêfort wier in 1869 as vesting op'eheven mar bleef in gebruuk als kruutmagazijn. Rond 1950-1960 wiere de schorren van 't [[Sloe]] in'epolderd; dat wier industriehebied. 't Fort krieg onheveer 12.000 bezoekers per jaer. Fort Rammekens is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20130606083100/http://fortrammekens.nl/ Website van Fort Rammekens] * [https://web.archive.org/web/20121017125924/http://www.staatsbosbeheer.nl/Locaties/Walcheren/Fort%20Rammekens.aspx Staesbosbeheer - Fort Rammekens] <gallery> Fort Rammekens by Nicolaas Visscher.png|Het fort op een kaerte van Nicolaes Visscher (1636) Fort Rammekens of Zee-Burg.jpg|Fort Rammekens op een kaerte van Blaeu (1649) Rammekens_ingang-fort_1966.jpg|De poorte (1966) Rammekens0.jpg|Tehenwoordige staet (2007) VOC-schip 'Slot Ter Hooge' op de rede van Rammakens.jpg|Reê van Rammekens in de 18e eêuw </gallery> [[Categorie:Fort in Zeêland|Rammekens]] [[Categorie:Museum in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] s68vi9sazv683l7ajeke1nvsof23ueo 162159 162158 2025-07-10T17:08:11Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162159 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Willem Hermansz. van Diest - Zicht op de rede van Fort Rammekens bij Vlissingen.jpg|thumb|280px|Zicht op de reê van Fort Rammekens bie Vlissienge (1652)]] '''Fort Rammekens''' is een fort bie [[Rittem]]. 't Fort was 'ebouw bie de monding vant ouwe [[kanaol van Welzinge]], da toegang gaf toet de haevene van [[Middelburg]], een paer kilometer ten oôs'en van [[Vlissienge]] aa de [[Onte]]. Vroeher hietende 't fort ok wè ''Zeêburg''. Het was belangriek in de [[Tachentigjaerige Oôrlog]], tussen [[1560]] en [[1575]] wiert fort een antal keer veroverd. Op [[8 feberwari]] [[1574]] wier 'ier de overdracht van de stad [[Middelburg]] ongertekend deu [[Cristóbal de Mondragón]] en [[Wullem van Oranje]]. Van [[1585]] toet an [[1616]] wast Iengels bezit: [[Elizabeth I van Engeland|koniengin Elizabeth]] kreegt toe saemen mee [[Den Briel]], [[Vlissienge]] en [[Oôstende]] in ongerpand, in ruil voo vuufduzend soldaoten die de Nederlan'n kwamme 'elpen in de oôrlog tegen [[Spanje]]. In 1616 kwam het vromme bie Nederland. In [[1787]] kwam op de binnenplekke vant fort een hospitaol voo zieke bemanningsle'n van de schepen van de [[Verênigde Oêstindische Compagnie]] (VOC) die voo de kust laogen te wachten op gunstige wind. Fort Rammekens kwam nae de Franse tied, in 1814, wee in Nederlandse han'n. Het zeêfort wier in 1869 as vesting op'eheven mar bleef in gebruuk als kruutmagazijn. Rond 1950-1960 wiere de schorren van 't [[Sloe]] in'epolderd; dat wier industriehebied. 't Fort krieg onheveer 12.000 bezoekers per jaer. Fort Rammekens is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20130606083100/http://fortrammekens.nl/ Website van Fort Rammekens] * [https://web.archive.org/web/20121017125924/http://www.staatsbosbeheer.nl/Locaties/Walcheren/Fort%20Rammekens.aspx Staesbosbeheer - Fort Rammekens] <gallery> Fort Rammekens by Nicolaas Visscher.png|Het fort op een kaerte van Nicolaes Visscher (1636) Fort Rammekens of Zee-Burg.jpg|Fort Rammekens op een kaerte van Blaeu (1649) Rammekens_ingang-fort_1966.jpg|De poorte (1966) Rammekens0.jpg|Tehenwoordige staet (2007) VOC-schip 'Slot Ter Hooge' op de rede van Rammakens.jpg|Reê van Rammekens in de 18e eêuw </gallery> [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie:Museum in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] 727wh2u6bave0q3peyvw9fjqhzjj2wj 14 7905 162148 134582 2025-07-10T16:46:12Z Nillers 14757 162148 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland| ]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Zuud-'Olland]] 5lxy8vaiew9tnvtut286b8ye8t7qmv7 0 8328 162161 118795 2025-07-10T17:12:07Z Nillers 14757 162161 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Moddergat, monumint op seedyk.jpg|thumb|Monument Moddergat]] [[plaetje:Monument2 Moddergat.jpg|thumb|De vuuf ongerdelen van het monument mee de naemen van schepen en de omgekomme bemannieng]] 't '''Vissersmonument Moddergat''' is een uut basaltblokken opetrokken gemesseld monument op de zeediek bie [[Moddergat]] ([[Noôrdoôst-Friesland (gemeênte)|Noôrdoôst-Friesland]]) ter naegedachtenisse an de ramp in de nacht van [[5 maerte|5]] op [[6 maerte]] [[1883]], toe de vissersvlote van het [[Friesland|Friese]] tweêlingdorp in een zwaere sturm verging. De tekst op de steen is van de [[Friesland|Friese]] dichter Douwe Tamminga. 't Graniete gedenkteêken wier op 6 maerte [[1958]] deu de Friese [[commissaoris van de Konienginne]] Harry Linthorst Homan onthuld. Bie de onthullieng wast vreêd slecht weer. <br /> {| class="wikitable" ! '''Tekst monument'''|| '''Ollans''' |- | A.D. 1883 stieken fan dit<br />plak 109 fiskers mei 22<br />skippen yn sé. Yn in swiere<br />stoarm binne 83 man<br />en 17 skippen bleaun.<br /><br />As de dea it skip berint,<br />Dan is der gjin ûntkommen.<br />O wetter, o wif elemint!<br />De sé hat jown, hat nommen.<br /><br />1883 - 6 maert – 1958 || A.D. 1883 kozen van deze<br />plek 109 vissers met 22<br />schepen de zee. In een zware<br />storm zijn 83 man<br />en 17 schepen gebleven.<br /><br />Als de dood het schip betreedt,<br />Dan is er geen ontkomen.<br />O water, o onzeker element!<br />De zee heeft gegeven, heeft genomen.<br /><br />1883 - 6 maart – 1958 |} [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] [[Categorie: Monument in Nederland]] [[Categorie:Noôrdoôst-Friesland (gemeênte)]] 271iruqtphadhyj9so1jn5m20lcgj87 0 8330 162135 162059 2025-07-10T16:20:47Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162135 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Flickr - Erfgoed in Beeld - Vlissingen, Nationaal Monument voor de 4e Commando Brigade.jpg|thumb|Onthullieng vant monument]] [[plaetje:Landingsplaas bij laag water.jpg|thumb|Landinsplekke bie leeg waeter]] Het '''Landiengsmonument''' an de Commandoweg in [[Vlissienge]] 'erinnert an de amfibische landing van Britse, Ollanse en Franse commando's van het No. 4 Commando op [[1 november]] [[1944]]. Nessens het Landiengsmonument stit het monument van de 52e Lowland Division. Het Nationaal Monument voor de 4e Commando Brigade, zoas het Landiengsmonument officieel 'iet, is toet stand 'ekommen op initiatief van Britse oud-commando's in [[1952]].<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=1&mod=krantresultaat&q=commando+monument&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=60&doc=26&p=7&paragraaf=26&y=2075 ''Provinciale Zeeuwse Courant'', 12 april 1952, p. 7].</ref>. Het monument is onthuld op [[31 meie]] [[1952]] deu de minister van Oorlog, [[Kees Staf|ir. C. Staf]]. Bie deze helegenheid marcheerden 250 oud-strijders deu de straeten van Vlissienge<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=2&mod=krantresultaat&q=commando+monument&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=44&doc=10&p=1&paragraaf=84&y=795 ''Provinciale Zeeuwse Courant'', 3 juni 1952, p. 1.]</ref>. De sokkel is an drie kanten van een tekste voorzieje. An de vookante stit de tekst: 'No 4 Commando'. An de ziekanten bin plaquettes an'ebrocht mee teksten in het Ollans, Iengels en Frans. <br /> Op de linkerplaquette stit: <br /> ''In memory of all ranks of nr. 4 commando who fell during the war 1939-1945'' <br /> ''and to the local citizens of Flushing who were killed during the occupation and'' <br /> ''at the hour of their liberation''. <br /> Op de rechterplaquette stit: <br /> ''A la mémoire des officiers, sous-officiers et soldats du 4me commando et des loyaux citoyens de Flessengue 1939-1945'' <br /> en <br /> ''Aan de nagedachtenis van de gevallenen van het 4de commando en van de trouwe burgers van Vlissingen''. <br /> Op [[3 november]] [[1952]] wier voo 't eêst de bevrijding van Vlissienge herdocht bie het Landiengsmonument<ref>Zie: [http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/index.php?page=1&mod=krantresultaat&q=landingsmonument&datering=&krant=&qt=paragraaf&pagina=&sort=datum+asc%2Ckrant+asc%2Cpagina+asc&paragraaf=30&doc=8&p=2&paragraaf=3&y=657 ''Provinciale Zeeuwse Courant'', 4 november 1952, p. 2].</ref>. == Literature == * J.N. Houterman. ''Walcheren bevrijd, november 1944'', eigen beheer, Middelburg, 1994. * J.L. Moulton. ''Slag om Antwerpen en de Schelde: de openstelling van de Schelde en de bevrijding van Antwerpen, 1944-1945'', Hollandia, Baarn, 1984. * R.W. Thompson. ''Slag om de Schelde'', Balans, 1984. == Noôten == <references/> == Lienks nae buten == * [http://www.archieven.nl/index.php/result-modonly?mivast=124&miadt=124&mizig=0&miview=lst&milang=nl&micols=1&mires=0&mizk_alle=landingsmonument Het Landingsmonument in het gemeentearchief Vlissingen]. * [http://www.combinedops.com/Walcheren.htm Operatie Infatuate - Walcheren 1-8 November 1944] * [http://www.scribd.com/doc/30839308/65-jaar-bevrijding Themadossier '65 jaar bevrijding' van de bibliotheek in Vlissingen]. * [https://web.archive.org/web/20121116020756/http://www.openbeelden.nl/media/25667/Onthulling_van_een_monument_voor_de_Britse_en_Franse_bevrijders_van_Walcheren Beelden van de onthulling van het Landingsmonument in het bioscoopjournaal van 31 mei 1952]. * [http://www.britishpathe.com/record.php?id=29801 Beelden van de onthulling van het Landingsmonument in het Britse bioscoopjournaal van 5 juni 1952]. [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie: Monument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] 7uk3cz6way65xv0vlovuw3slg8ykcn0 0 8396 162131 102651 2025-07-10T16:15:48Z Nillers 14757 162131 wikitext text/x-wiki '''Rattekaoie''' is de naem van een tie'aeven an de [[Oôsterschelde]], juust noord van [[Rilland]] an de weg Middenhof, die leit op de diek tussen de Eêste en de Twidde Bathpolder. De 'aeven ontstong nae [[1856]] as 'andels'aeven voo 't dorp [[Rilland]] en wier in de twintigste eeuw voora gebruukt voo suukerpeê. De 'aeven is beschermd as [[rieksmonument]]. An 't ende van de 'aevendam leit een plaquette uut [[1912]] voo jonk'eer [[Robert Rudolph Lodewijk de Muralt]], de bedienker van de [[muraltmuur]], een extra versterking bovenop de dieken. De tekst luujt:<br> ''Betonwerk<br> ''Systeem De Muralt<br> ''Aangevangen in 1912<br> ''W. Koning Wzn. Dykgraaf<br> ''W. Kakebeeke Ontv. griffier<br> ''L. Kalle Dykbaas<br> [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Zuud-Beveland]] [[Categorie:Reimerswaol]] 5gt5tcc44262ni445vc6at4ekxwbmtt 0 8780 162160 101291 2025-07-10T17:11:00Z Nillers 14757 /* Tekst */ 162160 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Women's Memorial.jpg|200px|rechts|thumb|Het monument]] Het '''Nationale Vrouwenmonument''' ([[Afrikaans]]: ''Nasionale Vrouemonument'') in [[Bloemfontein]], [[Zuud-Afrika]] is een monument ter 'erinnering an de ontbering, die vrouwen en kinders trof in de Twidde Boerenoorlog. Ongeveer 27.000 vrouwen en kinders van Afrikaner en Nederlandse ofkomst stierven tiejens deze oôrlog in Britse concentraotiekamp'n. Het was toe voe 't eerst dat er op zo'n groôte schael gebruuk wier gemikt van dit soort kamp'n. Het ontwerp van het monument is gemikt deu Frans Soff en het beeldouwwerk deu de Nederlandse beeldouwer [[Anton van Wouw]]. Het monument is ontuld op 16 december [[1913]], webie ongeveer 20.000 mensen vanuut 'eel Zuud-Afrika anwezig waere. De beeldengroep bestit uut een vrouwe zonger kap, mee ur uutgeteerde en stervende kind op schoôt. Een twidde vrouw kiekt in de verte en roopt nae de Heere om dizze tragedie te anschouwen. De inspiraotie voo dit schouwspel is op angriepende wieze deu Emily Hobhouse beschreven, deu te verwijzen nae een situaotie in Springfontein: :“Een moeder kijkt niet naar haar stervende kind, maar beleeft een pijn die verder gaat dan alle tranen. Een tweede boodschap spreekt uit ogen van deze vrouw: haar kind is dood, maar zij zal niet geheel en al uitsterven, haar volk zal niet uitgeroeid worden.” == Graeven bie het monument == *Oud-President van Oranje-Vriestaete [[Marthinus Theunis Steyn|M.T. Steyn]] [[1916]] *[[Emily Hobhouse]] [[1926]] *[[Christiaan de Wet]] [[1922]] *Eerwaarde [[J.D. Kestell]] [[1941]] *Tibbie Steyn [[1955]] == Tekst == De tekst op het monument is in het [[Nederlands]] geschreven en luidt: <center>'''AAN ONZE <br/> HELDINNEN <br/> EN LIEVE KINDEREN <br/> <br/>"UW WIL GESCHIEDE"<br/><br/>dit nationaal monument <br/> is opgericht <br/> ter nagedachtenis aan de <br/> 26.370 vrouwen en kinderen <br/> die in de concentratiekampen <br/> zijn omgekomen <br/> en aan de andere <br/> vrouwen en kinderen <br/> die elders ten gevolge <br/> van den oorlog 1899-1902 <br/> zijn bezweken'''<br/><br/>''onthuld 16 december 1913''</center> [[Categorie:Bouwwêrk]] [[Categorie: Monument]] [[Categorie:Zuud-Afrika]] 5wbwwutslmz39ymxov5qj877gp5zlf4 0 8813 162155 102587 2025-07-10T17:05:00Z Nillers 14757 162155 wikitext text/x-wiki '''De Moessschans''' was een fort bie [['Ulst]]. Het was een ongerdeel van de [[Linie van Communicatie ten Oosten van Hulst]] en 'oorde toet de [[Staets-Spaense Linies]]. De bastions en de gracht bin nog aoltie zichbaer in het lanschap. {{Stompje}} [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie:'Ulst]] i4nmc90acvvhhda7ax7ie8h1dttv49w 0 9035 162121 102660 2025-07-10T16:08:24Z Nillers 14757 162121 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Het unicum aagtekerke.JPG|thumb|'t Unicum]] ''' 't Unicum''' is 'n koren[[meule|meule]] op 't aerf van d'n [[meule van Aegte]]. D'n meule is in [[1957]] gebouwd deu Klaas de Troye uut [[Middelburg]]. In [[2012]] is 't na een restauratie bie d'n [[meule van Aegte]] gezet. D'n meulen is te bekieken wanneer d'n meulen draoit. D'n meulen is 'n [[rieksmonument]]. ==Zie ok== * [[Lieste mee Zeêuwse meulens]] {{Commonscat|Modelmolen Unicum}} [[Categorie:Meule in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Ter Veere]] dvdzxn0ga6ixb6o9a1tez7bpi4t0pwb 0 9382 162154 102580 2025-07-10T17:04:15Z Nillers 14757 162154 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Galle seaside.jpg|thumb|De zeêkant van het fort]] [[plaetje:Galle-fort-church.jpg|thumb|De Groôte Kerk]] [[plaetje:Galle-fort-gate.jpg|thumb|Toegangspoorte tot de vesting]] '''Fort Galle''' is een voormaelig [[Nederland]]s fort in het tehenwoordihe [[Sri Lanka]], en is eihenlijk het stadscentrum van de stad [[Galle (stad)|Galle]]. Het eêste (vee kleinere) fort is gebouwd in [[1588]] deu de Portuhezen. In het jaer [[1640]] wor het fort deu Nederlanse troepen veroverd en anzienlijk verstevigd en uutgebouwd. De vesting 'eit een totale oppervlakte van 52 hectare. In 1775 wordt een nieuwe protestantse kerke in barokstijl gebouwd, de ''Groote Kerk''. Het originele urgel van de kerke is nog aoltied anwezig. In 1796 komt het fort in Britse 'an en dat bluuft zo tot de onafankelijkeid van Sri Lanka in [[1947]]. Tijdens de [[Zeêbeving Indische Oceaon 2004|zeêbeving van 2004]] raekt het fort beschaedigd. Het fort 'eit nog een antal koloniale straetnamen mee Nederlandse inbreng, zoas de ''Moorse Kramerstraat'', de ''Zeeburgstraat'', ''Middelpuntstraat'' en de ''Kerkstraat''. De ouwe poorte van de stad 'eit het waepen van de [[Verenigde Oost-Indische Compagnie]] tussen twee leeuwenfihuren en daeronger het jaertal [[1669]]. An de aore kant van de poorte is een Iengels waepen te ziejen. [[Categorie:Fort|Galle]] [[Categorie:Sri Lanka]] [[Categorie:Geschiedenisse van Nederland]] ie8xxv0qghkhjnusi306pndho6qtb3x 0 9452 162204 162024 2025-07-11T05:58:29Z Nillers 14757 162204 wikitext text/x-wiki {{VSklikkaart|California|right}} [[Plaetje:Map of California NA.png|300px|rechts]] '''{{PAGENAME}}''' is een staet van de [[Vereênigde Staeten]]. D'r weune 39,4 meljoen mins'n (2024) op een oppervlakte van 404 duuzend km² (98 inw./km²). 'Oôdstad is [[Sacramento]], groôste stad is [[Los Angeles]]. Een andere belangrieke stad in den staet bin [[San Francisco]]. Zoas de naemen van die steê al angeve bin die deu de Spanjaerden gesticht. Temperatuur in jannewari is 8 toet 19 °C, in oes 18 toet 30 °C. Op [[9 september]] [[1850]] trad California as 31e staet toe toet de Vereênigde Staeten. == Lienks nae buten == * [https://www.landenweb.nl/californie/ Landenweb] * [https://www.britannica.com/place/California-state Britannica] * [https://thefactfile.org/california-facts/ Fact File] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/cities/california/ City Population] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/californie/ Klimaatinfo] <gallery> Hollywood sign from farmers market.jpg|Hollywood Yosemite Valley with Half Dome in the distance.jpg|Yosemite Mount Whitney 2003-03-25.jpg|Mount Whitney </gallery> {{Vereênigde Staeten}} [[Categorie:Staet van de Vereênigde Staeten]] 0aqa1doe6lz2srvdbqei25he3apdc3a 0 9474 162114 109981 2025-07-10T15:30:45Z Nillers 14757 162114 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Dreischor Molenweg-Museum Goemanszorg.JPG|250px|thumb|rechts|Goemanszorg.]] Het '''Museum Goemanszorg''' is een museum in [[Dreister]] in een gerestaureerde 18e-eêuwse boerderieje. In het museum is een compleet ingerichte boerenuus van rond [[1900]] te ziejen mie een deftig vooruus, authentieke kelder, een [[bèstee]], een keuken en een opkaemer. Rondom het museum is een prachtige tuun aangeleid mie ouwe landbouwgewassen, kruujen en 'oôgstamfruitboômen. De grote schure leit vol wèrktuugen uut de vlas- en meekrapteelt. == Lienks nae buten == * [http://www.goemanszorg.nl/ Webstek van 't museum] [[Categorie:Boerderieje]] [[Categorie:Museum in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] ndfj6t4rfvze2ihafq76cy3ikxwzsj6 162142 162114 2025-07-10T16:32:00Z Nillers 14757 162142 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Dreischor Molenweg-Museum Goemanszorg.JPG|250px|thumb|rechts|Goemanszorg.]] Het '''Museum Goemanszorg''' is een museum in [[Dreister]] in een gerestaureerde 18e-eêuwse boerderieje. In het museum is een compleet ingerichte boerenuus van rond [[1900]] te ziejen mie een deftig vooruus, authentieke kelder, een [[bèstee]], een keuken en een opkaemer. Rondom het museum is een prachtige tuun aangeleid mie ouwe landbouwgewassen, kruujen en 'oôgstamfruitboômen. De grote schure leit vol wèrktuugen uut de vlas- en meekrapteelt. == Lienks nae buten == * [http://www.goemanszorg.nl/ Webstek van 't museum] [[Categorie:Boerderieje in Nederland]] [[Categorie:Museum in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] qd9jke3ftrwyez5k989u1m27ln3wzh9 162190 162142 2025-07-10T21:04:15Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162190 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Dreischor Molenweg-Museum Goemanszorg.JPG|250px|thumb|rechts|Goemanszorg.]] Het '''Museum Goemanszorg''' is een museum in [[Dreister]] in een gerestaureerde 18e-eêuwse boerderieje. In het museum is een compleet ingerichte boerenuus van rond [[1900]] te ziejen mie een deftig vooruus, authentieke kelder, een [[bèstee]], een keuken en een opkaemer. Rondom het museum is een prachtige tuun aangeleid mie ouwe landbouwgewassen, kruujen en 'oôgstamfruitboômen. De grote schure leit vol wèrktuugen uut de vlas- en meekrapteelt. == Lienks nae buten == * [http://www.goemanszorg.nl/ Webstek van 't museum] [[Categorie:Boerderieje in Nederland]] [[Categorie:Museum in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] h1x9uz0fsscwtmejp3fmrpswr0pj6z9 0 9520 162126 162070 2025-07-10T16:10:41Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162126 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Rijksmonument 11178 Dreischor.jpg|250px|thumb|rechts|De 'erberg schuin van voren.]] [[plaetje:Ring 22, voorgevel - Dreischor - 20063616 - RCE.jpg|250px|thumb|rechts|Ring 22 in Dreister in [[1974]].]] '''Herberg de Ring van Dreischor''' (vertaeling:'' 'Erberg de Rieng van Dreister'') is een 'erberg in de fraâie rieng (nummer 22) van het Schouwse durpje [[Dreister]]. Het 'uus dateert uut [[1796]], dat jaertal is ok angebrocht mie muurankers op de voorgevel. Het 'uus is onger nummer 11178 ingeschreven as [[rieksmonument]] sins 1966. Het is een leeg 'uus mie een schilddak. Het 'eit mar een verdieping. Biezonder bin de wc's, die bin volgens zeh'n ofkomstig uut de Ridderzael. == Lienks nae buten == * [http://www.herbergdering.nl/ Website van de 'erberg] * [http://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/php/main.php?cAction=show&cOffset=0&cLimit=25&cOBJnr=11178&oOrder=ASC&cLast=1&oField=OBJ_RIJKSNUMMER&sCompMonNr=11178&sCompMonName=&sStatus=&sProvincie=&sGemeente=&sPlaats=&sStraat=&sHuisnummer=&sPostcode=&sFunctie=&sHoofdcategorie=&sSubcategorie=&sOmschrijving=&ID=0&oField=OBJ_RIJKSNUMMER Inschrieving in het Rijksmonumentenregister] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] ib0ekbfjhd16udw9fi8y0sm9eektx4s 0 9531 162125 162069 2025-07-10T16:10:21Z Nillers 14757 162125 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Gravesteen Zierikzee.jpg|250px|rechts|thumb|Het Gravensteên.]] Het '''Gravensteên''' of '''De steên''' is het ouwe gerechtsgebouw van [[Zurrikzeê]]. Tot [[1923]] was 't in gebruuk as 'uus van bewaering. De steên is een [[rieksmonument]]. In 1358 wier begonnen mie de bouw van een gerechtsgebouw op de plek weer-a het noe stit. 165 jaer laeter was dat in verval geraekt en toe wier beslote een nieuw 'uus neer te zetten. De bouw duurde van 1524 toet an 1526. Het ontwerp kwam van de [[Antwerpen|Antwerpse]] bouwmeêster Harman van Aecken. Op de tweêde verdieping en de zolder wiere de misdaedigers opgesloten. D'r bin nog vee inscripties te ziejen, wivan de ouwsten uut [[1577]] dateert. 'Ier zatte bevobbeêld ok Duunkerker kaepers opgeslote. In 1784 was Jan Machielse van der Made de lesten die voo de steên wier opgehangen. == Lienks nae buten == * [https://web.archive.org/web/20120923011344/http://www.zierikzee-monumentenstad.nl/kk_300012.html Stikje op www.zierikzee-monumentenstad.nl] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Geschiedenisse van Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 0jy50l37k1yp53u9tt2qzer00ybajlj 0 9534 162124 162067 2025-07-10T16:09:45Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162124 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Beurs - Vlissingen - Nederland.jpg|thumb|right|250px|Het Beursgebouw.]] '''De Beurs''' an het Beursplein in [[Vlissienge]] is gebouwd in [[1635]] in [[renaissance]]stijl, op de plek van een ouwer beursgebouw uut [[1540]]. De gemeênte verkocht het in [[1881]] an een particulier. Van [[1923]] toet an [[1927]] was het opnieuw van de gemeênte dirnae wier het geschonken an de [[Vereniging Hendrick de Keyser]], tot noe nog altied eigenaer. Tot [[1880]] was de benejeverdieping een open galerieje mie langs de straetkant een [[colonnade]]. Noe is het een restaurant. De voorgevel is voorzieje van de waepenschilden van Zeêland en Vlissienge. De Beurs is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [http://restaurantdebeurs.nl/ Website De Beurs] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Vlissienge]] sk3cm77f8547n4j1cx7cij7ypid9euc 0 9620 162120 153042 2025-07-10T15:58:29Z Nillers 14757 162120 wikitext text/x-wiki [[plaetje:Graf met de handjes 2.jpg|thumb|'t Graf mie de 'andjes]] 't '''Graf mie de 'andjes''' is een beroemd graf en [[rieksmonument]] in 't [[Limburg]]se [[Roermond]]. Op 't kerkof wiere kattelieken en protestanten ampart begraeve. In dit geval wou een gemengd paer, naemelijk J.W.C van Gorcum (1809-1880) en J.C.P.H van Aefferden (1820-1888) toch bie mekaore begraeve worre en is voor deze oplossienge gekoze. [[Categorie:Rieksmonument]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] [[Categorie:Roermond]] nuuxq18mm377kuh5wfi4q9uj9f0dat5 0 9834 162109 162107 2025-07-10T15:25:15Z Nillers 14757 162109 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-BlauweHuus-1910.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 1910]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blauwe-huus.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 2006]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blue-wall.jpg|thumb|250px|rechts|Een stikke van de ouwe blaeuwe kleure]] Ut '''Blaeuwe Huus''' is een ouwe boerderieje uut [[Ouwdurp]]. De boerderieje is 'ebouwd in [[1659]] op 't toenmaelige eiland [[Westvoorn]]. 't Weunhuus heit 'n bleauwgesausde puntgevel. Ter hoagte van de zolderverdieping is een waterlieste in'emesseld. Ut Blaeuwe Huus is een [[rieksmonument]]. [[Categorie:Bierderieje]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Ouwdurp]] 712v4dqk16ym3ubx7hlfughekse62zs 162110 162109 2025-07-10T15:25:42Z Nillers 14757 162110 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-BlauweHuus-1910.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 1910]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blauwe-huus.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 2006]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blue-wall.jpg|thumb|250px|rechts|Een stikke van de ouwe blaeuwe kleure]] Ut '''Blaeuwe Huus''' is een ouwe boerderieje uut [[Ouwdurp]]. De boerderieje is 'ebouwd in [[1659]] op 't toenmaelige eiland [[Westvoorn]]. 't Weunhuus heit 'n bleauwgesausde puntgevel. Ter hoagte van de zolderverdieping is een waterlieste in'emesseld. Ut Blaeuwe Huus is een [[rieksmonument]]. [[Categorie:Boerderieje]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Ouwdurp]] 0564b7tscqya22gzz6wgeegga9a6vox 162141 162110 2025-07-10T16:31:44Z Nillers 14757 162141 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-BlauweHuus-1910.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 1910]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blauwe-huus.jpg|thumb|250px|rechts|'t Blaeuwe Huus in 2006]] [[Plaetje:Netherlands-Ouddorp-blue-wall.jpg|thumb|250px|rechts|Een stikke van de ouwe blaeuwe kleure]] Ut '''Blaeuwe Huus''' is een ouwe boerderieje uut [[Ouwdurp]]. De boerderieje is 'ebouwd in [[1659]] op 't toenmaelige eiland [[Westvoorn]]. 't Weunhuus heit 'n bleauwgesausde puntgevel. Ter hoagte van de zolderverdieping is een waterlieste in'emesseld. Ut Blaeuwe Huus is een [[rieksmonument]]. [[Categorie:Boerderieje in Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Ouwdurp]] lhkof9aerumv9nnnp9r7xjvkfuwl3r4 14 10672 162140 99049 2025-07-10T16:28:24Z Nillers 14757 162140 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Aol]] [[Categorie: Cultuur]] n5m1de9lr7nkj0mls77mtgerkkn5n8b 14 10726 162145 134475 2025-07-10T16:43:34Z Nillers 14757 162145 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Gerecht uut Nederland]] [[Categorie: Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Goereê-Overflakkeê]] b03sv5stcc905hlol7bs51aknnao9qf 14 10790 162188 100476 2025-07-10T20:53:19Z Nillers 14757 162188 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Dam in Nederland|Zeeland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] [[Categorie:Vervoer in Zeêland]] 03phe8qj1vzdvaq89wkbqyuvj6zo8ih 14 10791 162189 100474 2025-07-10T20:53:42Z Nillers 14757 162189 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Dam|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] [[Categorie:Vervoer in Nederland]] ti9sb9ge39bvnb1klwviwr5max9e48p 14 10792 162191 100475 2025-07-10T21:06:29Z Nillers 14757 162191 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk]] [[Categorie:Vervoer]] ekc36kzvxdea9abm483o1mmouageb7k 0 10820 162174 161999 2025-07-10T18:55:32Z Nillers 14757 /* Gebeurtenisse */ 162174 wikitext text/x-wiki {{jaorboks}} '''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]]. == Gebeurtenisse == * [[1 jannewari]] - Vanof noe word'n er van auto's en motorrieers deu de [[Westerscheldetunnel]] gin tol meer 'eheven (eigelijk al vanof 30 december).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16058857/eerst-zien-dan-geloven-zo-reageert-zeeland-op-westerscheldetunnel-tolvrij-vanaf-2025 Omroep Zeêland]</ref> * 1 jannewari - [[IS]]-aen'anger rie 15 mins'n doôd in [[New Orleans]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550328-dodental-na-aanslag-in-uitgaansgebied-new-orleans-opgelopen-naar-15 NOS]</ref> * [[2 jannewari]] - Man schiet binn'n twi weken in [[Rotterdam]]-Iesselmonde drie mins'n doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2550656-wat-de-reeks-dodelijke-beschietingen-in-rotterdam-zo-uitzonderlijk-maakt NOS]</ref> * [[7 jannewari]] - Aerdbevieng van 7,1 in [[Tibet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550948-meer-dan-400-mensen-gered-na-aardbeving-in-tibet-kou-nu-grote-vijand NOS]</ref> * 7-31 jannewari - Zwaere natuurbranden in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551138-duizenden-gebouwen-verwoest-tien-doden-door-branden-los-angeles NOS]</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2551685-la-maakt-zich-op-voor-stormachtige-wind-vrees-voor-hevigere-natuurbranden NOS]</ref> * [[10 jannewari]] - [[2024]] was mie +1,6 °C opwarmieng record warm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551139-wereld-schiet-door-1-5-graad-onduidelijk-waarom-2024-zo-warm-was NOS]</ref> * [[12 jannewari]] - [[Surinaome]] verwacht in 2025 vee opbrengsten uut oliewinnieng.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551439-surinamers-hopen-vanaf-dit-jaar-te-kunnen-profiteren-van-de-oliemiljarden NOS]</ref> * [[14 jannewari]] - Vee doôden in illegaole goudmien in [[Zuud-Afrika]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551796-reddingswerkers-halen-illegale-goudzoekers-na-maanden-uit-zuid-afrikaanse-mijn NOS]</ref> * [[15 jannewari]] - [[Israël]] en [[Hamas]] sluuten 'n waepenstilstand over de [[Gazastroôke]], ingaende 19 jannewari.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551917-na-15-maanden-akkoord-over-gaza-israel-moet-formeel-nog-instemmen NOS]</ref> * [[17 jannewari]] - [[Rusland]] en [[Iran]] sluuten 'n saemenwerkiengsakkoord, o.a. vò defensie en kernenergie.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/17/rusland-iran-strategisch-partnerschap/ VRT NWS]</ref> * [[18 jannewari]] - Vrachtwaegen mie brandstof ontploft in [[Niheria]], d'r binne 70 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552273-brandstoftruck-ontploft-zeker-70-doden-in-nigeria NOS]</ref> * [[20 jannewari]] - [[Donald Trump]] wor beëdigd as [[Lieste van Amerikaonse president'n|47e president van de Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13983-start-presidentschap-trump NOS]</ref> * [[21 jannewari]] - Brand in skihotel in [[Turkije]], 76 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552685-76-doden-bij-hotelbrand-in-turks-skioord-eigenaar-gearresteerd NOS]</ref> * [[24 jannewari]] - Zwaere sturm in [[Ierland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553040-zware-storm-eowyn-trekt-van-ierland-naar-schotland-vluchten-geannuleerd NOS]</ref> * [[28 jannewari]] - Zwaere overstroômiengen in [[Bretagne]] en omhevieng deu sturm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553614-code-rood-vanwege-zware-overstromingen-in-frankrijk-nieuwe-storm-op-komst NOS]</ref> * [[29 jannewari]] - Botsing van helikopter mie vliegtuug bie [[Washington, D.C.]], 67 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553855-geen-hoop-op-overlevenden-crash-washington-waarschijnlijk-ruim-60-doden NOS]</ref> * [[30 jannewari]] - D' [[Europeêse Unie|Europeêse Centraole Bank]] verlaegt de rente nae 2,75%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553858-ecb-verlaagt-voor-de-vijfde-keer-in-een-jaar-de-rente NOS]</ref> * 30 jannewari - Rebellen in Oôst-[[Konho-Kinshasa]] veroveren hebied bie [[Rwanda]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553844-rebellen-congo-rukken-verder-op-naar-het-zuiden NOS]</ref> * 30 jannewari - [[Nederland]]se bevolkieng in 2024 mie 103.000 mins'n gegroeid toet 18,05 meljoen inweuners.<ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/lagere-bevolkingsgroei-in-2024 CBS]</ref><ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/bevolkingsgroei-in-2024-afgenomen-in-de-randstad-toegenomen-daarbuiten CBS]</ref> * [[3 feberwari]] - [[Bart De Wever]] wor premier van [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/31/overzicht-federale-regering-ministers/ VRT NWS]</ref> * [[4 feberwari]] - Man schiet tien mins'n doôd in [[Örebro]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2554538-naar-schatting-elf-doden-bij-zweedse-school-ergste-schietpartij-in-ons-land NOS]</ref> * [[10 feberwari]] - 55 Doôden deu 'n verkeêrsongeluk in [[Guatemala]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555351-dodental-busongeluk-guatemala-opgelopen-tot-55 NOS]</ref> * 10 feberwari - D'n Amerikaonse president [[Donald Trump]] ver'oôgt d' import'effiengen vò [[stael]] en [[aluminium]] nae 25%, ingaende 12 maerte.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555348-vs-verhoogt-importheffingen-op-staal-en-aluminium-naar-25-procent NOS]</ref> * [[13 feberwari]] - Aerdbevieng van 2,2 bie [[Usquert]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555630-aardbeving-met-kracht-van-2-2-in-groningen-heftige-doffe-dreun NOS]</ref> * [[15 feberwari]] - [[Goud]]pries mie 90.000 euro per kilo record 'oôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555907-onrust-in-de-wereld-stuwt-goudprijs-tot-recordhoogte-van-90-000-euro-per-kilo NOS]</ref> * [[18 feberwari]] - [[Rusland]] en [[Vereênigde Staeten]] praeten in [[Riad]] ([[Saoedi-Araobië]]) over herstel van betrekkiengen en stopp'n van oôrlog in [[Oekraïne]].<ref>[https://nos.nl/liveblog/2556241-overleg-rubio-lavrov-in-riyad-begonnen NOS]</ref> * [[19 feberwari]] - Groôte antiterreuroperaotie in [[Marokko]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2556546-grote-antiterreuroperatie-in-marokko-aanslag-verijdeld NOS]</ref> * 19 feberwari - In dertig jaer tied 'n afnaeme bie veertig procent van de diersoôrte in de [[Oôsterschelde]].<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17243291/met-de-vissen-en-bodemdieren-in-de-oosterschelde-gaat-het-de-afgelopen-30-jaar-bergafwaarts Omroep Zeêland]</ref> * [[21 feberwari]] - Amerikaons bedrief test vliegende waegen.<ref>[https://www.nu.nl/314825/video/amerikaans-bedrijf-test-vliegende-elektrische-auto.html NU]</ref> * [[22 feberwari]] - [[Koffie]] wor flink dierder.<ref>[https://nos.nl/artikel/2556843-koffie-wordt-snel-duurder-wie-betaalt-straks-de-rekening NOS]</ref> * [[23 feberwari]] - De [[Bonsdag]]verkieziengen in [[Duutsland]] word'n 'ewonne deur [[CDU]]-[[CSU]]. Twidde wor [[AfD]], dorde [[SPD]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13984-duitse-verkiezingen NOS]</ref> * 23 feberwari - Meêst vuule lucht in de gordel [[Rieswiek (Zuud-'Olland)|Rieswiek]]-[[Rotterdam]]-[[Dordt]]; [[Schiedam]] 't vuulst.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/schiedam-en-rijswijk-ademen-de-meest-vervuilde-lucht-in-hoe-schoon-is-jouw-gemeente~a86b802d/ AD]</ref> * [[26 feberwari]] - Groôte chemiebedrieven in Nederland maeken ulder eige groôte zurgen om diere energie.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557337-chemiereuzen-energie-intensieve-fabrieken-staan-op-omvallen NOS]</ref> * 26 feberwari - [[Eurocommissaoris]] [[Wopke Hoekstra]] vò klimaet komt mie plan om Europeêse industrie te helpen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557385-reddingsplan-voor-europese-industrie-komt-voor-bedrijven-geen-moment-te-vroeg NOS]</ref> * [[27 feberwari]] - D' [[Europeêse Unie]] zoekt toenaederieng toet [[India]].<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557625-zware-europese-delegatie-in-india-op-zoek-naar-nieuwe-geopolitieke-vrienden NOS]</ref> * [[28 feberwari]] - Deêze avond staen zeven [[planete]]n achter mekaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557599-planetenparade-vanavond-7-planeten-zichtbaar-maar-temper-je-verwachtingen NOS]</ref> * 28 feberwari - Ruzie tussen [[Volodymyr Zelensky]] en [[Donald Trump]] mie [[JD Vance]] int [[Witte 'uus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2557665-ontmoeting-trump-en-zelensky-ontaardt-in-felle-ruzie-u-bent-respectloos NOS]</ref> * [[1 maerte]] - Waepenstilstand tussen [[Turkije]] en [[Koerden|Koerdische]] PKK.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557726-pkk-kondigt-staakt-het-vuren-aan-na-oproep-gevangen-leider-ocalan NOS]</ref> * [[2 maerte]] - [[Vereênigd Konienkriek]] en [[Frankriek]] willen saemenwerkieng van Europeêse lan'n om eige vredesplan voo [[Oekraïne]] te maeken.<ref>[https://nos.nl/collectie/13985/artikel/2557966-starmer-vormt-coalition-of-the-willing-voor-veiligheid-en-vrede-in-oekraine NOS]</ref> * [[4 maerte]] - [[Vereênigde Staeten]] beginnen mie importheffiengen vò [[Mexico]], [[Canada]] en [[China]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558117-vs-start-gevreesde-handelsoorlog-canada-en-china-slaan-direct-terug NOS]</ref> * [[6 maerte]] - Natuurgebieën in Nederland achteruut deu slecht waeter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558377-natuur-gaat-achteruit-door-slechte-kwaliteit-van-water NOS]</ref> * 6 maerte - Groôte brand in binn'nstad van [[Arnem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558498-brand-in-centrum-arnhem-nu-helemaal-uit-na-blussen-laatste-brandhaard NOS]</ref> * sins 6 maerte - Gevechten en geweld in West-[[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558796-geweldsuitbarsting-syrie-verwachte-uitdaging-of-nieuw-hoofdstuk-in-de-burgeroorlog NOS]</ref> * [[9 maerte]] - Bosbrand bie [[Japan]]se stad [[Ofunato]] vòbie; zwaerste sins vuuftig jaer.<ref>[https://nieuwsblad.be/cnt/dmf20250309_94598218?journeybuilder=nopaywall Het Nieuwsblad]</ref> * [[10 maerte]] - Ruum helft van Nederlandse elektriciteit uut [[zunne]], wind en biomassa.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558947-energie-uit-wind-en-zon-hard-gestegen-ruim-helft-elektriciteit-nu-hernieuwbaar NOS]</ref> * [[12 maerte]] - [[Europeêse Unie]] komt mie importheffiengen vò de [[Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2559194-eu-komt-met-eigen-importheffingen-tegen-vs-motoren-drank-en-spijkerbroeken-duurder NOS]</ref> * 12 maerte - Treinkapieng in [[Pakistan]] vòbie, alle kaepers binne gedoôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559271-treinkaping-pakistan-beeindigd-21-gijzelaars-omgekomen NOS]</ref> * [[16 maerte]] - 59 doôden bie brand in nachtclub in de [[Noôrd-Macedonië|Noôrd-Macedonische]] stad Kočani.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559793-meer-dan-50-doden-bij-brand-in-nachtclub-noord-macedonie NOS]</ref> * 16 maerte - Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)]] ingestort.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559802-wilhelminatoren-in-valkenburg-ingestort-honden-slaan-aan-tijdens-zoektocht NOS]</ref> * [[17 maerte]] - [[Rwanda]] stopt diplomaotieke betrekkiengen mie [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/03/17/rwanda-belgie-diplomatie/ VRT NWS]</ref> * [[18 maerte]] - [[Israël]] voert groôte anval uut op de [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6349562/israel-beeindigt-wapenstilstand-met-zwaarste-aanval-sinds-begin-staakt-het-vuren.html NU]</ref> * 18 maerte - De [[Duutsland|Duutse]] reherieng mag vee meêr leêne vò defensie en infraostructuur.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560214-bondsdag-duitsland-stemt-in-met-historisch-schuldenpakket-ook-voor-defensie NOS]</ref> * 18 maerte - [[Rusland]] en [[Oekraïne]] zun tiedelijk mekaors (energie)infraostructuur niet anvall'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560242-rusland-en-oekraine-stoppen-dertig-dagen-met-aanvallen-op-elkaars-energiesector NOS]</ref> * [[19 maerte]] - [[Israël]] trekt Midden-[[Gazastroôke]] binn'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560355-israel-begint-eerste-grondoffensief-in-gaza-sinds-bestand-en-sluit-corridor-af NOS]</ref> * [[21 maerte]] - [[Gletsjer]]s smelten steêds 'arter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560525-smelten-gletsjers-ging-afgelopen-jaren-razendsnel-veel-gletsjers-halen-einde-eeuw-niet NOS]</ref> * [[23 maerte]] - Natuurbranden in [[Zeêuws-Vlaonderen]], oôrzaek binne droôgte en wind.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17333807/derde-brand-in-zeeuws-vlaanderen-in-een-middag-akker-bij-biervliet-brandt-af Omroep Zeêland]</ref> * 23 maerte - 't Nederlands [[voebal]]elftal wor deu verlies van [[Spanje]] uutgeschakeld in de kwartfinaole van de Nations League.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560892-veerkrachtig-oranje-verliest-penaltyreeks-van-spanje-en-mist-laatste-vier-nations-league NOS]</ref> * 23 maerte - [[Palestijnen|Palestiens]] ambulancepersoneêl in den [[Gazastroôke]] gedoôd deu 't [[Israël]]ische leger.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2562486-door-israel-gedode-hulpverleners-waren-wel-herkenbaar-blijkt-uit-video NOS]</ref> * [[26 maerte]] - Zwaere bosbranden in [[Zuud-Korea]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561136-tienduizenden-evacuaties-24-doden-en-noodtoestand-in-zuid-korea-door-bosbranden NOS]</ref> * [[27 maerte]] - De [[Knesset]] gaet akkoôrd mie juridische 'ervormiengen deu reherieng-[[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561324-netanyahu-loodst-zwaar-omstreden-wet-door-israelisch-parlement NOS]</ref> * [[28 maerte]] - Aerdbevieng van 7,7 in [[Myanmar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561393-zuidoost-azie-getroffen-door-zware-aardbeving-epicentrum-in-myanmar NOS]</ref> * 28 maerte - [[Israël]] voert luchtanval uut op [[Hezbollah]] in [[Beiroet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561436-israel-voert-voor-het-eerst-sinds-wapenstilstand-in-libanon-luchtaanval-uit-op-beiroet NOS]</ref> * [[30 maerte]] - [[China]], [[Japan]] en [[Zuud-Korea]] gaen meêr saemenwerken op handelshebied.<ref>[https://nos.nl/artikel/2561618-zuid-korea-japan-en-china-willen-nauwere-samenwerking-te-midden-van-tarieven-vs NOS]</ref> * [[1 april]] - [[Maerte]] was in [[Nederland]] record droôg <ref>[https://nos.nl/artikel/2561973-recorddroge-maand-luidt-droogteseizoen-in-maar-de-regenton-raakt-al-langer-leeg NOS]</ref> en in [[België]] bienae record droôg.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/04/01/droge-maand-maart-in-2025/ VRT NWS]</ref> * [[2 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] kommen mie een minimumimporttarief van 10% vò alle lan'n; den [[Europeêse Unie]] krieg een tarief van 20%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562146-trump-legt-hele-wereld-forse-tarieven-op-zij-doen-het-ons-aan-dus-we-gaan-het-terugdoen NOS]</ref> * [[3 april]] - [[Honharije]] stapt uut 't Internationaol Strafhof vanwehe arrestaotiebevel tehen den Israëlischen premier [[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562184-hongarije-trekt-zich-terug-uit-internationaal-strafhof-icc NOS]</ref> * 3 april - Groôte natuurbrand op den [[Veluwe]] bie [[Ede]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562290-brandweer-nog-zeker-hele-dag-bezig-met-blussen-natuurbrand-ede NOS]</ref> * [[7 april]] - Waereldwied daelen de beurzen deu de Amerikaonse tariefsver'oôgiengen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562772-onzekerheid-over-trumps-importheffingen-leidt-wereldwijd-tot-beursdalingen NOS]</ref> * [[8 april]] - Instortieng vant dek van een nachtclub in [[Santo Domingo]] mie 218 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563011-dodental-instorting-club-santo-domingo-stijgt-tot-184 NOS]</ref> * [[9 april]] - Bie Tata Steel in [[Iemuje]] verdwienen 1600 baenen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562927-grote-reorganisatie-bij-tata-steel-1600-voltijdbanen-verdwijnen NOS]</ref> * [[13 april]] - D'r binne 32 doôden deu een [[Rusland|Russische]] raketanval op den Oôst-[[Oekraïne|Oekraïense]] stad Soemy.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563435-tientallen-doden-en-gewonden-bij-russische-raketaanval-op-stad-soemy NOS]</ref> * [[15 april]] - [[Europa]] ist snelst opwaermende waerelddeêl.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563655-europa-is-het-snelst-opwarmende-continent-veel-verschil-tussen-oosten-en-westen NOS]</ref> * [[18 april]] - [[NSC]]-leider [[Pieter Omtzigt]] verlaet den politiek <ref>[https://nos.nl/artikel/2564111-nsc-leider-omtzigt-verlaat-politiek-herstel-burn-out-lukt-niet NOS]</ref> * 18 april - [[Wasbeêr'ond]] dudelijk anwezig in Noôrd-Nederland en [[Flevoland]], zal ok nae den rest vant land gaen.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/aziatische-wasbeerhond-rukt-op-over-tien-tot-twintig-jaar-in-het-hele-land~a1fe42a1/ AD]</ref> * [[20 april]] - Betoôgieng van [[moslims]] in [[Rotterdam]] teên den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564358-groot-protest-in-rotterdam-tegen-oorlog-in-gazastrook NOS]</ref> * [[22 april]] - 26 doôden deu een terroristische aenslag int [[India|Indiaose]] deêl van [[Kashmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564606-meer-dan-25-doden-bij-aanslag-op-toeristen-in-kashmir NOS]</ref> * [[24 april]] - Burgemeêster [[Femke Halsema]] van [[Amsterdam]] biedt excuses an vò 't gedrag van den gemeêntelijke over'eid teên de [[Joôden|Joôdse]] inweuners tiedens en vlak nae den [[Twidde Weareldoôrlog]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564859-burgemeester-halsema-biedt-excuses-aan-voor-rol-amsterdam-bij-jodenvervolging NOS]</ref> * [[25 april]] - Ofzwakkieng van den Atlantische Golfstroôm leidt wellicht toet kouwer en droôger weêr in Nederland.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2564907-nieuw-klimaatscenario-baart-onderzoekers-zorgen-juist-kouder-nederland NOS]</ref> * 25 april - Voorraeden in den [[Gazastroôke]] raeken op deu [[Israël]]ische blokkade.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2564988-israel-blokkeert-al-55-dagen-hulp-voor-gaza-voedselvoorraden-raken-op NOS]</ref> * [[26 april]] - Begraefenis van [[paus Franciscus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565069-paus-van-het-volk-franciscus-begraven-na-uitvaartmis-in-vaticaanstad NOS]</ref> * 26 april - Konienksdag op zaeterdag: konienk [[Willem-Alexander der Nederlan'n|Willum-Alexander]] mie z'n wuuf koniengin [[Máxima der Nederlan'n|Máxima]] plus ulder twi ouwste dochters bezoeke [[Doetinchem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565091-dit-was-koningsdag-2025-koning-zingt-oerend-hard-mee-in-doetinchem NOS]</ref> * 26 april - 70 doôden deu ontploffieng in [[Iran|Iraonse]] 'aevenstad [[Shahid Rajaee ]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565381-brand-in-iraanse-haven-geblust-dodental-opgelopen-naar-70 NOS]</ref> * 26 april - Een automobilist rie mie opzet 11 mins'n doôd in [[Vancouver]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565205-dodental-bij-aanslag-canada-opgelopen-tot-elf-ruim-twintig-gewonden NOS]</ref> * [[27 april]] - 't [[Pakistan|Pakistaonse]] leger doôdt in [[Noôrd-Waziristan]] 54 leden van den Pakistaonse [[Taliban]] die vanuut [[Afghanistan]] vò terrorisme binnenkommen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565192-pakistaanse-leger-doodt-54-militanten-die-probeerden-de-grens-over-te-steken NOS]</ref> * 27 april - Den [[Iengeland|Iengelse]] voebalclub [[Liverpool F.C.]] mie as coach den Nederlander [[Arne Slot]] wint den [[Premier League]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565224-liverpool-wint-kampioensduel-met-5-1-slot-eerste-nederlandse-coach-met-premier-league-titel NOS]</ref> * 27 april - [[FC Volendam]] vò zevende mael kampioen Eêste Divisie.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565383-volendam-voor-zevende-keer-kampioen-eerste-divisie-hattrick-veerman-in-utrecht NOS]</ref> * [[28 april]] - Groôte stroômstorieng in [[Spanje]] en [[Portugal]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565295-landelijke-stroomstoring-treft-miljoenen-mensen-in-spanje-en-portugal NOS]</ref> * 28 april - De liberaolen winnen de verkieziengen in [[Canada]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565396-canadese-liberalen-winnen-verkiezingen-met-dank-aan-trump NOS]</ref> * 28 april - [[Israël]] bombardeêrt [[Hezbollah]] in [[Beiroet]] en voert luchtanvall'n uut op [[Hamas]] in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10572424/israel-hervat-aanvallen-in-libanon-en-gaza-opnieuw-staakt-het-vuren-bestaat-eigenlijk-niet-meer BNR]</ref> * [[29 april]] - Doôden bie gevechten tussen [[Druzen]] en pro-regeriengsstrieders in [[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565446-zeker-12-doden-bij-geweld-in-damascus-tussen-druzen-en-pro-regeringsstrijders NOS]</ref> * [[30 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] en [[Oekraïne]] sluten een akkoôrd over militaire biestand en mineraolen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565618-oekraine-en-vs-eens-over-veelbesproken-mineralendeal NOS]</ref> * [[1 meie]] - Den [[Israël]]ische premier [[Netanyahu]] verklaert dat 't overwinnen van [[Hamas]] belangrieker is as den terugkeêr van de gijzelaers.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565680-netanyahu-stelt-openlijk-het-verslaan-van-hamas-boven-lot-van-gijzelaars NOS]</ref> * 1 meie - Rellende jeugd in [[Scheveniengen]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565712-me-ingezet-vanwege-rellen-in-scheveningen-jongeren-bekogelen-politie NOS]</ref> * [[2 meie]] - Volgens den [[Duutsland|Duutse]] inlichtiengendienst is den [[AfD]] rechtsextremistisch en bedreigend vò den [[democraotie]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565742-duitse-inlichtingendienst-afd-extremistisch-en-bedreiging-voor-democratie NOS]</ref> * [[3 meie]] - Lienks wint de verkieziengen in [[Australië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565879-labor-partij-van-premier-albanese-winnaar-van-verkiezingen-australie NOS]</ref> * [[5 meie]] - [[Israël]] wil uutbreidieng van den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566118-akkoord-in-israel-over-uitbreiding-oorlog-inname-hele-gazastrook-is-optie NOS]</ref> * [[6 meie]] - Den [[Duutsland|Duutse]] bonsdag kiest pas bie den twidde ronde [[Friedrich Merz]] as bonskanselier.<ref>[https://nos.nl/artikel/2566248-merz-in-tweede-stemming-alsnog-verkozen-tot-bondskanselier-duitsland NOS]</ref> * [[7 meie]] - [[India]] en [[Pakistan]] raeken slaegs om [[Kasjmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566313-grootschalige-luchtaanvallen-india-tegen-pakistan-grote-zorgen-over-escalatie NOS]</ref> * [[8 meie]] - 't Conclaof kiest een nieuwe [[paus]]: [[paus Leo XIV]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/liveblog/habemus-papam-amerikaan-robert-prevost-is-de-nieuwe-paus~1745641517334/ VRT NWS]</ref> * [[12 meie]] - Den [[Koerden|Koedische]] PKK 'eft z'n eige op.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567003-de-pkk-heft-zichzelf-op-wat-ging-daaraan-vooraf NOS]</ref> * [[14 meie]] - Nederland moet meêr drienkwaeter bespaeren.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567176-meer-problemen-met-drinkwater-dreigen-besparen-lukt-nog-onvoldoende NOS]</ref> * [[16 meie]] - Den kredietrating van de [[Vereênigde Staeten]] wor deu Moody's verlaegt van aaa nae aa1.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10574394/moody-s-zet-vs-treetje-lager-in-rating BNR]</ref> * [[17 meie]] - [[Oesteriek]] wint in [[Bazel]] 't [[Eurovisie Songfestival]], Nederland wor twaelfde.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567716-oostenrijk-wint-het-eurovisie-songfestival-met-het-nummer-wasted-love NOS]</ref> * [[18 meie]] - Aerdbevieng van 2,1 bie [[Warffum]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2567880-aardbeving-van-2-1-bij-warffum-inwoners-melden-dreun-en-trillingen NOS]</ref> * 18 meie - [[PSV]] wint den Eredivisie.<ref>[https://nos.nl/collectie/13991/artikel/2567798-psv-beslist-zinderende-titelstrijd-in-zijn-voordeel-en-viert-26ste-landstitel NOS]</ref> * 18 meie - Groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2567762-massaal-protest-in-den-haag-tegen-israel-standpunt-kabinet-rustig-verlopen NOS]</ref> * [[23 meie]] - Bienae 'eêl [[Zeêland]] wor laegvlieggebied voe legerhelicopters.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17489318/kabinet-kiest-zeeland-als-laagvlieggebied-voor-helikopters-de-zeeuwen-gaan-echt-wel-helikopters-zien Omroep Zeêland]</ref> * [[24 meie]] - 't Voestel vant [[Zeêland|Zeêuwse]] raedslid [[Lilian Janse]] om vrouwen naemens den [[SGP]] meêr ruumte in den politiek te geven wor verworp'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2568499-sgp-leden-verwerpen-voorstel-om-vrouwen-meer-ruimte-te-geven-in-politiek NOS]</ref> * [[25 meie]] - Den NDP onger leidieng van Jennifer Simons wint de verkieziengen in [[Surinaome]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569004-ndp-in-suriname-nipt-de-grootste-zes-partijen-willen-samenwerken-onder-eerste-vrouw NOS]</ref> * [[28 meie]] - Den plekke Blatten ([[Wallis]]) in de [[Zwitserland|Zwitserse]] [[Alpen]] wor groôtendeêls bedolven deu een of'ebroke bergwaand.<ref>[https://nos.nl/artikel/2569109-zwitsers-alpendorp-bijna-volledig-bedolven-na-instorting-bergwand NOS]</ref> * [[29 meie]] - Groôte bosbrand in den [[Canada|Canadeêse]] provincie [[Manitoba]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569131-noodtoestand-en-evacuaties-door-bosbranden-canadese-provincie-manitoba NOS]</ref> * [[1 juni]] - Groôte anvall'n mie drones deu [[Oekraïne]] en [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569552-russische-nucleaire-bommenwerpers-geraakt-bij-grote-droneaanval-oekraine NOS]</ref> * 1 juni - De [[Poôl'n|Poôlse]] presidentsverkieziengen worren 'ewonne deu den be'oudende nationaolist [[Karol Nawrocki]] (PiS).<ref>[https://nos.nl/artikel/2569615-conservatieve-nationalist-nawrocki-wint-poolse-presidentsverkiezingen NOS]</ref> * [[3 juni]] - Den [[PVV]] stapt uut 't [[kabinet-Schoof]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569767-wilders-breekt-met-coalitie-trekt-pvv-ers-terug-uit-kabinet-schoof NOS]</ref> * [[5 juni]] - Groôte ruzie tussen Amerikaons president [[Donald Trump]] en voormaelig adviseur [[Elon Musk]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570140-zo-belandden-musk-en-trump-in-een-slaande-ruzie NOS]</ref> * [[6 juni]] - Groôte anval mie drones en raket'n op [[Oekraïne]] deu [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13965/artikel/2570122-grootschalige-russische-aanval-op-oekraine-ook-kyiv-doelwit NOS]</ref> * [[7 juni]] - President [[Donald Trump]] stiert den nationaole garde nae protesten in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570347-opnieuw-protesten-la-om-arrestaties-immigranten-trump-gaat-nationale-garde-sturen NOS]</ref> * [[10 juni]] - In [[Graz]] ([[Oesteriek]]) schiet een voormaelige scholier tien mins'n op een schole doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570625-schietpartij-op-oostenrijkse-school-negen-slachtoffers-in-17-minuten NOS]</ref> * [[11 juni]] - [[Meie]] was op [[aerde]] ien nae warmste maend oôit 'emeten en in Noôrdwest-[[Europa]] uutzonderlijk droôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570702-afgelopen-mei-was-op-een-na-warmste-mei-ooit-ook-uitzonderlijk-droog NOS]</ref> * 11 juni - [[Hibraltar]] komt bie den [[Schengenzone]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570813-akkoord-eu-spanje-en-vk-over-de-grenzen-van-gibraltar NOS]</ref> * [[12 juni]] - Een vliegtuug stort neêr in [[Ahmedabad]] ([[India]]), weerbie meêr as 260 mins'n omkomme.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6358922/vliegtuig-met-zeker-242-inzittenden-op-weg-naar-engeland-neergestort-in-india.html NU]</ref> * [[13 juni]] - [[Israël]] voert luchtanvall'n uut op [[Iran|Iraonse]] atoôminstallaoties en belangrieke officieren en weêtenschappers. Iran raegeêrt mie groôte drone- en raketanvall'n op Israël.<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2570958-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-nucleaire-installaties-en-legertop-iran NOS]</ref> * 13 juni - Eêste tropische dag vant jaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571027-eerste-tropische-dag-van-het-jaar-30-1-graden-gemeten-in-de-bilt NOS]</ref> * [[14 juni]] - 'Onderd mins'n worren 's nachts deu bendes in [[Benue]] ([[Nigeria]]) vermoôrd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571199-zeker-100-doden-in-nigeria-na-aanvallen-tientallen-vermist NOS]</ref> * 14 juni-13 juli - Waereldkampioenschap [[voebal]] vò mannelijke clubs in de [[Vereênigde Staeten]] (FIFA Club World Cup 2025). * [[15 juni]] - Vanover een groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6359259/organisatie-meldt-150000-aanwezigen-bij-rode-lijn-protest-in-den-haag.html NU]</ref> * [[21 juni]] - Meêr as 40 doôden deu een anval op een ziekenuus in den [[Soedan]]ese regio [[Kordofan]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572283-meer-dan-veertig-doden-bij-aanval-op-ziekenhuis-in-sudan NOS]</ref> * [[22 juni]] - De [[Vereênigde Staeten]] bombarderen atoôminstallaoties in [[Iran]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2572030-vs-bombardeert-drie-nucleaire-complexen-in-iran NOS]</ref> * 22 juni - Bie een zelfmoôrdanslag (waerschienlijk deu [[IS]]) op een [[Grieks-Orthodoxe kerke]] in [[Damascus]] kommen 25 mins'n omt leven.<ref>[https://nos.nl/artikel/2572218-aanslag-op-syrische-kerk-zorgt-voor-knauw-in-vertrouwen-in-nieuwe-regering NOS]</ref> * [[23 juni]] - Een raketanval deu [[Iran]] op den militaire baosis van de [[Vereênigde Staeten]] in [[Qatar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572229-iran-vuurt-raketten-af-op-amerikaanse-basis-in-qatar-vs-vooraf-gewaarschuwd NOS]</ref> * [[24 juni]] - Waepenstilstand tussen [[Iran]] en [[Israël]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/liveblog/2572127-netanyahu-bevestigt-dat-israel-akkoord-is-met-staakt-het-vuren NOS]</ref><ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6360106/staakt-het-vuren-israel-en-iran-zou-zijn-gestart-komende-24-uur-zijn-cruciaal.html NU]</ref> * 24-25 juni - [[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13989-navo-top-in-nederland NOS]</ref><ref>[https://app.nos.nl/nieuws/navotop2025/ NOS]</ref> * [[25 juni]] - De NAVO-lan'n gaen ulder defensie- en veiligeidsuutgaeven veroôgen toet vuuf percent vant [[bbp]] in 2035.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10576781/navo-leiders-akkoord-met-historische-norm-rutte-trump-verdient-alle-lof BNR]</ref> * [[1 juli]] - [[Hugo de Jonge]] ([[CDA]]) wor [[Commissaoris van den Konienk]] van [[Zeêland]] (al waernemend sins 15 september 2024).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17564571/benoeming-hugo-de-jonge-als-commissaris-definitief Omroep Zeêland]</ref> * 1 juli - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 35,5 °C in [[De Bilt]], 37,6 °C in [[Eindhoven]] en 34,1 °C in [[Vlissienge]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6360997/warmste-1-juli-ooit-en-regionale-hittegolf-dinsdag-brak-veel-hitterecords.html NU]</ref> * [[2 juli]] - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 39,0 °C in [[Maestricht]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6361117/op-vier-na-hoogste-temperatuur-ooit-in-nederland-doden-door-hitte-in-europa.html NU]</ref> * 2 juli-27 juli - Europeês kampioenschap [[voebal]] vò vrouwelijke lan'nteams (UEFA Women's Euro 2025) in [[Zwitserland]]. * [[3 juli]] - Bienae alle Nederlanders 'ebben te veêl PFAS in ulder [[bloed]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573446-rivm-bijna-iedereen-in-nederland-heeft-te-veel-pfas-in-bloed NOS]</ref> * 3 juli - Omvangrieke wet van den Amerikaonse president [[Donald Trump]] deu 't Congress angenomen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2573579-trump-stelt-politieke-erfenis-veilig-met-megawet NOS]</ref> * [[4 juli|4]]-5 juli - Meêr as 'onderdtien doôden deu zwaere overstroômiengen in [[Texas]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574255-nog-meer-dan-161-vermisten-in-texas-na-dodelijke-overstromingen NOS]</ref> * [[6 juli]] - Luchtanvall'n van [[Israël]] op [[Hezbollah]] in [[Libanon]] en de [[Houthi's]] in [[Jeêm'n]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573971-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-houthi-s-in-jemen NOS]</ref> * 6 juli - [[Jennifer Simons]] verkoze as president van [[Surinaome]].<ref>[https://dwtonline.com/jenny-cracked-it-geerlings-simons-schrijft-geschiedenis-als-eerste-vrouwelijke-president-suriname/ de Ware Tijd]</ref> * [[9 juli]] - 't Amerikaense [[chip]]bedrief Nvidia beriekt as eêrste een waerde van vier duuzend miljard dollar op den beurs (van [[Wall Street]]).<ref>[https://nos.nl/artikel/2574360-chipfabrikant-nvidia-behaalt-als-eerste-beurswaarde-van-4000-miljard-dollar NOS]</ref> * [[10 juli]] - Volgens 't Centraol Planbureau wor den staetsschuld in den toekomst veêl 'oôger.<ref>[https://nos.nl/artikel/2574465-cpb-het-gaat-goed-met-de-nederlandse-economie-maar-de-staatsschuld-gaat-oplopen NOS]</ref> == Kommende gebeurtenisse == * [[15 juli|15]]-[[18 juli]] - [[Nijmeegse Vierdaegse]]. * [[29 oktober]] - Verkieziengen vò den [[Twidde Kaemer]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570158-tweede-kamerverkiezingen-definitief-op-woensdag-29-oktober NOS]</ref><ref>[https://www.parlement.com/id/vmo0cre2c5v0/tweede_kamerverkiezingen_2025 Parlement.com]</ref> * [[25 november]] - [[Surinaome]] vuuftig jaer onafankelijk. == Gesturve == D'r valle in dit jaer 12 [[verkeersdoôden in Zeêland]]. * [[19 jannewari]] - [[Jan Mijnsbergen]] (86), Nederlands politicus (Staetenlid [[Zeêland]]) * [[15 feberwari]] - [[Jaap van der Doef]] (90), Nederlands politicus (burhemeêster [[Vlissienge]]) * [[17 feberwari]] - [[Frits Bolkestein]] (91), Nederlands politicus en schriever * [[18 feberwari]] - [[Gene Hackman]] (95), Amerikaons acteur * [[19 feberwari]] - [[Frits Korthals Altes]] (93), Nederlands politicus en advocaet * [[22 feberwari]] - [[Hans van den Broek]] (88), Nederlands politicus * [[16 maerte]] - [[Rob de Nijs]] (82), Nederlands zanger en acteur * [[27 maerte]] - [[Loretta Schrijver]] (68), Nederlands nieuwsleêzer en presentaotor * [[4 april]] - [[Cor de Vos]] (78), Nederlands politicus en bestierder (burhemeêster [[Oôstflakkeê]]) * [[5 april]] - [[Harmen Siezen]] (84), Nederlands nieuwsleêzer * [[21 april]] - [[Paus Franciscus]] (88), Arhentijns aertsbisschop * [[16 meie]] - [[Jan Terlouw]] (93), Nederlands kernfysicus, kinderboek'nschriever en politicus * [[19 meie]] - [[Hans Wiegel]] (83), Nederlands politicus * [[25 juni]] - [[Wim van Eekelen]] (94), Nederlands diplomaet, amtenaer en politicus == Plaetjes == <gallery mode="packed" widths="150px" heights="150px"> Palisades Fire (54254705864).jpg|Branden in [[Los Angeles]] Suriname oilmap.svg|Olielappen op zeê bie [[Surinaome]] Visit of Bart De Wever, Belgian Prime Minister, to the European Commission (cropped).jpg|Belhisch premier [[Bart De Wever]] A photo from a civilian rooftop, showing Israeli air strikes during the Gaza War 23-25.png|[[Israël]]ische luchtanvall'n op den [[Gazastroôke]] President Trump and Ukrainian President Zelenskyy Clash During Meeting in Oval Office, Feb. 28, 2025.jpg|Ruzie [[Volodymyr Zelensky|Zelensky]], [[Donald Trump|Trump]] en [[JD Vance|Vance]] int [[Witte 'uus]] Valkenburg-Wilhelminatoren (6).jpg|Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)|Valkenburg]] GEMS В ЮЖАКОВО НА КОПИ 1.png|[[Wasbeêr'ond]] Funerali Papa Francesco (54477407613).jpg|Begraefenis van [[paus Franciscus]] Koningsdag 2025 Doetinchem.jpg|Konienksdag in [[Doetinchem]] Kras stadion.JPG|Kras: stadion van FC Volendam Lilian janse 27 maart 2014 bij de beediging als sgpraadslid in het stadhuis van vlissingen-1711546348 (cropped).jpg|[[Lilian Janse]] uut [[Zeêland]], eêste vrouwelijke [[SGP]]-raedslid P20250530MR-0209 President Donald Trump participates in a press conference with departing DOGE adviser Elon Musk.jpg|[[Elon Musk]] (lienks) mie [[Donald Trump]] Air Defense Activity Against Hostile Targets in the Skies of Tehran 13 Tasnim.jpg|[[Israël]]ische luchtanval op [[Iran]] OTAN Summit 2025 I June 25, 2025 (54611893207).jpg|[[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]] Hugo de Jonge, February 2023.jpg|Nieuwe [[Commissaoris van den Konienk]] [[Hugo de Jonge]] Flooding of the Guadalupe River near Kerrville, Texas in 2025.jpg|Overstroômieng in [[Texas]] </Gallery> == Noôten == {{Reflist|1=6}} [[Categorie:Eenentwintegste eêuwe]] eipa9ar5vpbfnhzwc7mj6oru5y4iayg 162205 162174 2025-07-11T06:12:24Z Nillers 14757 /* Gebeurtenisse */ 162205 wikitext text/x-wiki {{jaorboks}} '''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]]. == Gebeurtenisse == * [[1 jannewari]] - Vanof noe word'n er van auto's en motorrieers deu de [[Westerscheldetunnel]] gin tol meer 'eheven (eigelijk al vanof 30 december).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16058857/eerst-zien-dan-geloven-zo-reageert-zeeland-op-westerscheldetunnel-tolvrij-vanaf-2025 Omroep Zeêland]</ref> * 1 jannewari - [[IS]]-aen'anger rie 15 mins'n doôd in [[New Orleans]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550328-dodental-na-aanslag-in-uitgaansgebied-new-orleans-opgelopen-naar-15 NOS]</ref> * [[2 jannewari]] - Man schiet binn'n twi weken in [[Rotterdam]]-Iesselmonde drie mins'n doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2550656-wat-de-reeks-dodelijke-beschietingen-in-rotterdam-zo-uitzonderlijk-maakt NOS]</ref> * [[7 jannewari]] - Aerdbevieng van 7,1 in [[Tibet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550948-meer-dan-400-mensen-gered-na-aardbeving-in-tibet-kou-nu-grote-vijand NOS]</ref> * 7-31 jannewari - Zwaere natuurbranden in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551138-duizenden-gebouwen-verwoest-tien-doden-door-branden-los-angeles NOS]</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2551685-la-maakt-zich-op-voor-stormachtige-wind-vrees-voor-hevigere-natuurbranden NOS]</ref> * [[10 jannewari]] - [[2024]] was mie +1,6 °C opwarmieng record warm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551139-wereld-schiet-door-1-5-graad-onduidelijk-waarom-2024-zo-warm-was NOS]</ref> * [[12 jannewari]] - [[Surinaome]] verwacht in 2025 vee opbrengsten uut oliewinnieng.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551439-surinamers-hopen-vanaf-dit-jaar-te-kunnen-profiteren-van-de-oliemiljarden NOS]</ref> * [[14 jannewari]] - Vee doôden in illegaole goudmien in [[Zuud-Afrika]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551796-reddingswerkers-halen-illegale-goudzoekers-na-maanden-uit-zuid-afrikaanse-mijn NOS]</ref> * [[15 jannewari]] - [[Israël]] en [[Hamas]] sluuten 'n waepenstilstand over de [[Gazastroôke]], ingaende 19 jannewari.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551917-na-15-maanden-akkoord-over-gaza-israel-moet-formeel-nog-instemmen NOS]</ref> * [[17 jannewari]] - [[Rusland]] en [[Iran]] sluuten 'n saemenwerkiengsakkoord, o.a. vò defensie en kernenergie.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/17/rusland-iran-strategisch-partnerschap/ VRT NWS]</ref> * [[18 jannewari]] - Vrachtwaegen mie brandstof ontploft in [[Niheria]], d'r binne 70 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552273-brandstoftruck-ontploft-zeker-70-doden-in-nigeria NOS]</ref> * [[20 jannewari]] - [[Donald Trump]] wor beëdigd as [[Lieste van Amerikaonse president'n|47e president van de Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13983-start-presidentschap-trump NOS]</ref> * [[21 jannewari]] - Brand in skihotel in [[Turkije]], 76 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552685-76-doden-bij-hotelbrand-in-turks-skioord-eigenaar-gearresteerd NOS]</ref> * [[24 jannewari]] - Zwaere sturm in [[Ierland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553040-zware-storm-eowyn-trekt-van-ierland-naar-schotland-vluchten-geannuleerd NOS]</ref> * [[28 jannewari]] - Zwaere overstroômiengen in [[Bretagne]] en omhevieng deu sturm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553614-code-rood-vanwege-zware-overstromingen-in-frankrijk-nieuwe-storm-op-komst NOS]</ref> * [[29 jannewari]] - Botsing van helikopter mie vliegtuug bie [[Washington, D.C.]], 67 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553855-geen-hoop-op-overlevenden-crash-washington-waarschijnlijk-ruim-60-doden NOS]</ref> * [[30 jannewari]] - D' [[Europeêse Unie|Europeêse Centraole Bank]] verlaegt de rente nae 2,75%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553858-ecb-verlaagt-voor-de-vijfde-keer-in-een-jaar-de-rente NOS]</ref> * 30 jannewari - Rebellen in Oôst-[[Konho-Kinshasa]] veroveren hebied bie [[Rwanda]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553844-rebellen-congo-rukken-verder-op-naar-het-zuiden NOS]</ref> * 30 jannewari - [[Nederland]]se bevolkieng in 2024 mie 103.000 mins'n gegroeid toet 18,05 meljoen inweuners.<ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/lagere-bevolkingsgroei-in-2024 CBS]</ref><ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/bevolkingsgroei-in-2024-afgenomen-in-de-randstad-toegenomen-daarbuiten CBS]</ref> * [[3 feberwari]] - [[Bart De Wever]] wor premier van [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/31/overzicht-federale-regering-ministers/ VRT NWS]</ref> * [[4 feberwari]] - Man schiet tien mins'n doôd in [[Örebro]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2554538-naar-schatting-elf-doden-bij-zweedse-school-ergste-schietpartij-in-ons-land NOS]</ref> * [[10 feberwari]] - 55 Doôden deu 'n verkeêrsongeluk in [[Guatemala]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555351-dodental-busongeluk-guatemala-opgelopen-tot-55 NOS]</ref> * 10 feberwari - D'n Amerikaonse president [[Donald Trump]] ver'oôgt d' import'effiengen vò [[stael]] en [[aluminium]] nae 25%, ingaende 12 maerte.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555348-vs-verhoogt-importheffingen-op-staal-en-aluminium-naar-25-procent NOS]</ref> * [[13 feberwari]] - Aerdbevieng van 2,2 bie [[Usquert]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555630-aardbeving-met-kracht-van-2-2-in-groningen-heftige-doffe-dreun NOS]</ref> * [[15 feberwari]] - [[Goud]]pries mie 90.000 euro per kilo record 'oôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555907-onrust-in-de-wereld-stuwt-goudprijs-tot-recordhoogte-van-90-000-euro-per-kilo NOS]</ref> * [[18 feberwari]] - [[Rusland]] en [[Vereênigde Staeten]] praeten in [[Riad]] ([[Saoedi-Araobië]]) over herstel van betrekkiengen en stopp'n van oôrlog in [[Oekraïne]].<ref>[https://nos.nl/liveblog/2556241-overleg-rubio-lavrov-in-riyad-begonnen NOS]</ref> * [[19 feberwari]] - Groôte antiterreuroperaotie in [[Marokko]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2556546-grote-antiterreuroperatie-in-marokko-aanslag-verijdeld NOS]</ref> * 19 feberwari - In dertig jaer tied 'n afnaeme bie veertig procent van de diersoôrte in de [[Oôsterschelde]].<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17243291/met-de-vissen-en-bodemdieren-in-de-oosterschelde-gaat-het-de-afgelopen-30-jaar-bergafwaarts Omroep Zeêland]</ref> * [[21 feberwari]] - Amerikaons bedrief test vliegende waegen.<ref>[https://www.nu.nl/314825/video/amerikaans-bedrijf-test-vliegende-elektrische-auto.html NU]</ref> * [[22 feberwari]] - [[Koffie]] wor flink dierder.<ref>[https://nos.nl/artikel/2556843-koffie-wordt-snel-duurder-wie-betaalt-straks-de-rekening NOS]</ref> * [[23 feberwari]] - De [[Bonsdag]]verkieziengen in [[Duutsland]] word'n 'ewonne deur [[CDU]]-[[CSU]]. Twidde wor [[AfD]], dorde [[SPD]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13984-duitse-verkiezingen NOS]</ref> * 23 feberwari - Meêst vuule lucht in de gordel [[Rieswiek (Zuud-'Olland)|Rieswiek]]-[[Rotterdam]]-[[Dordt]]; [[Schiedam]] 't vuulst.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/schiedam-en-rijswijk-ademen-de-meest-vervuilde-lucht-in-hoe-schoon-is-jouw-gemeente~a86b802d/ AD]</ref> * [[26 feberwari]] - Groôte chemiebedrieven in Nederland maeken ulder eige groôte zurgen om diere energie.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557337-chemiereuzen-energie-intensieve-fabrieken-staan-op-omvallen NOS]</ref> * 26 feberwari - [[Eurocommissaoris]] [[Wopke Hoekstra]] vò klimaet komt mie plan om Europeêse industrie te helpen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557385-reddingsplan-voor-europese-industrie-komt-voor-bedrijven-geen-moment-te-vroeg NOS]</ref> * [[27 feberwari]] - D' [[Europeêse Unie]] zoekt toenaederieng toet [[India]].<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557625-zware-europese-delegatie-in-india-op-zoek-naar-nieuwe-geopolitieke-vrienden NOS]</ref> * [[28 feberwari]] - Deêze avond staen zeven [[planete]]n achter mekaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557599-planetenparade-vanavond-7-planeten-zichtbaar-maar-temper-je-verwachtingen NOS]</ref> * 28 feberwari - Ruzie tussen [[Volodymyr Zelensky]] en [[Donald Trump]] mie [[JD Vance]] int [[Witte 'uus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2557665-ontmoeting-trump-en-zelensky-ontaardt-in-felle-ruzie-u-bent-respectloos NOS]</ref> * [[1 maerte]] - Waepenstilstand tussen [[Turkije]] en [[Koerden|Koerdische]] PKK.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557726-pkk-kondigt-staakt-het-vuren-aan-na-oproep-gevangen-leider-ocalan NOS]</ref> * [[2 maerte]] - [[Vereênigd Konienkriek]] en [[Frankriek]] willen saemenwerkieng van Europeêse lan'n om eige vredesplan voo [[Oekraïne]] te maeken.<ref>[https://nos.nl/collectie/13985/artikel/2557966-starmer-vormt-coalition-of-the-willing-voor-veiligheid-en-vrede-in-oekraine NOS]</ref> * [[4 maerte]] - [[Vereênigde Staeten]] beginnen mie importheffiengen vò [[Mexico]], [[Canada]] en [[China]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558117-vs-start-gevreesde-handelsoorlog-canada-en-china-slaan-direct-terug NOS]</ref> * [[6 maerte]] - Natuurgebieën in Nederland achteruut deu slecht waeter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558377-natuur-gaat-achteruit-door-slechte-kwaliteit-van-water NOS]</ref> * 6 maerte - Groôte brand in binn'nstad van [[Arnem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558498-brand-in-centrum-arnhem-nu-helemaal-uit-na-blussen-laatste-brandhaard NOS]</ref> * sins 6 maerte - Gevechten en geweld in West-[[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558796-geweldsuitbarsting-syrie-verwachte-uitdaging-of-nieuw-hoofdstuk-in-de-burgeroorlog NOS]</ref> * [[9 maerte]] - Bosbrand bie [[Japan]]se stad [[Ofunato]] vòbie; zwaerste sins vuuftig jaer.<ref>[https://nieuwsblad.be/cnt/dmf20250309_94598218?journeybuilder=nopaywall Het Nieuwsblad]</ref> * [[10 maerte]] - Ruum helft van Nederlandse elektriciteit uut [[zunne]], wind en biomassa.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558947-energie-uit-wind-en-zon-hard-gestegen-ruim-helft-elektriciteit-nu-hernieuwbaar NOS]</ref> * [[12 maerte]] - [[Europeêse Unie]] komt mie importheffiengen vò de [[Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2559194-eu-komt-met-eigen-importheffingen-tegen-vs-motoren-drank-en-spijkerbroeken-duurder NOS]</ref> * 12 maerte - Treinkapieng in [[Pakistan]] vòbie, alle kaepers binne gedoôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559271-treinkaping-pakistan-beeindigd-21-gijzelaars-omgekomen NOS]</ref> * [[16 maerte]] - 59 doôden bie brand in nachtclub in de [[Noôrd-Macedonië|Noôrd-Macedonische]] stad Kočani.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559793-meer-dan-50-doden-bij-brand-in-nachtclub-noord-macedonie NOS]</ref> * 16 maerte - Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)]] ingestort.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559802-wilhelminatoren-in-valkenburg-ingestort-honden-slaan-aan-tijdens-zoektocht NOS]</ref> * [[17 maerte]] - [[Rwanda]] stopt diplomaotieke betrekkiengen mie [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/03/17/rwanda-belgie-diplomatie/ VRT NWS]</ref> * [[18 maerte]] - [[Israël]] voert groôte anval uut op de [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6349562/israel-beeindigt-wapenstilstand-met-zwaarste-aanval-sinds-begin-staakt-het-vuren.html NU]</ref> * 18 maerte - De [[Duutsland|Duutse]] reherieng mag vee meêr leêne vò defensie en infraostructuur.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560214-bondsdag-duitsland-stemt-in-met-historisch-schuldenpakket-ook-voor-defensie NOS]</ref> * 18 maerte - [[Rusland]] en [[Oekraïne]] zun tiedelijk mekaors (energie)infraostructuur niet anvall'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560242-rusland-en-oekraine-stoppen-dertig-dagen-met-aanvallen-op-elkaars-energiesector NOS]</ref> * [[19 maerte]] - [[Israël]] trekt Midden-[[Gazastroôke]] binn'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560355-israel-begint-eerste-grondoffensief-in-gaza-sinds-bestand-en-sluit-corridor-af NOS]</ref> * [[21 maerte]] - [[Gletsjer]]s smelten steêds 'arter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560525-smelten-gletsjers-ging-afgelopen-jaren-razendsnel-veel-gletsjers-halen-einde-eeuw-niet NOS]</ref> * [[23 maerte]] - Natuurbranden in [[Zeêuws-Vlaonderen]], oôrzaek binne droôgte en wind.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17333807/derde-brand-in-zeeuws-vlaanderen-in-een-middag-akker-bij-biervliet-brandt-af Omroep Zeêland]</ref> * 23 maerte - 't Nederlands [[voebal]]elftal wor deu verlies van [[Spanje]] uutgeschakeld in de kwartfinaole van de Nations League.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560892-veerkrachtig-oranje-verliest-penaltyreeks-van-spanje-en-mist-laatste-vier-nations-league NOS]</ref> * 23 maerte - [[Palestijnen|Palestiens]] ambulancepersoneêl in den [[Gazastroôke]] gedoôd deu 't [[Israël]]ische leger.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2562486-door-israel-gedode-hulpverleners-waren-wel-herkenbaar-blijkt-uit-video NOS]</ref> * [[26 maerte]] - Zwaere bosbranden in [[Zuud-Korea]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561136-tienduizenden-evacuaties-24-doden-en-noodtoestand-in-zuid-korea-door-bosbranden NOS]</ref> * [[27 maerte]] - De [[Knesset]] gaet akkoôrd mie juridische 'ervormiengen deu reherieng-[[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561324-netanyahu-loodst-zwaar-omstreden-wet-door-israelisch-parlement NOS]</ref> * [[28 maerte]] - Aerdbevieng van 7,7 in [[Myanmar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561393-zuidoost-azie-getroffen-door-zware-aardbeving-epicentrum-in-myanmar NOS]</ref> * 28 maerte - [[Israël]] voert luchtanval uut op [[Hezbollah]] in [[Beiroet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561436-israel-voert-voor-het-eerst-sinds-wapenstilstand-in-libanon-luchtaanval-uit-op-beiroet NOS]</ref> * [[30 maerte]] - [[China]], [[Japan]] en [[Zuud-Korea]] gaen meêr saemenwerken op handelshebied.<ref>[https://nos.nl/artikel/2561618-zuid-korea-japan-en-china-willen-nauwere-samenwerking-te-midden-van-tarieven-vs NOS]</ref> * [[1 april]] - [[Maerte]] was in [[Nederland]] record droôg <ref>[https://nos.nl/artikel/2561973-recorddroge-maand-luidt-droogteseizoen-in-maar-de-regenton-raakt-al-langer-leeg NOS]</ref> en in [[België]] bienae record droôg.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/04/01/droge-maand-maart-in-2025/ VRT NWS]</ref> * [[2 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] kommen mie een minimumimporttarief van 10% vò alle lan'n; den [[Europeêse Unie]] krieg een tarief van 20%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562146-trump-legt-hele-wereld-forse-tarieven-op-zij-doen-het-ons-aan-dus-we-gaan-het-terugdoen NOS]</ref> * [[3 april]] - [[Honharije]] stapt uut 't Internationaol Strafhof vanwehe arrestaotiebevel tehen den Israëlischen premier [[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562184-hongarije-trekt-zich-terug-uit-internationaal-strafhof-icc NOS]</ref> * 3 april - Groôte natuurbrand op den [[Veluwe]] bie [[Ede]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562290-brandweer-nog-zeker-hele-dag-bezig-met-blussen-natuurbrand-ede NOS]</ref> * [[7 april]] - Waereldwied daelen de beurzen deu de Amerikaonse tariefsver'oôgiengen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562772-onzekerheid-over-trumps-importheffingen-leidt-wereldwijd-tot-beursdalingen NOS]</ref> * [[8 april]] - Instortieng vant dek van een nachtclub in [[Santo Domingo]] mie 218 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563011-dodental-instorting-club-santo-domingo-stijgt-tot-184 NOS]</ref> * [[9 april]] - Bie Tata Steel in [[Iemuje]] verdwienen 1600 baenen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562927-grote-reorganisatie-bij-tata-steel-1600-voltijdbanen-verdwijnen NOS]</ref> * [[13 april]] - D'r binne 32 doôden deu een [[Rusland|Russische]] raketanval op den Oôst-[[Oekraïne|Oekraïense]] stad Soemy.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563435-tientallen-doden-en-gewonden-bij-russische-raketaanval-op-stad-soemy NOS]</ref> * [[15 april]] - [[Europa]] ist snelst opwaermende waerelddeêl.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563655-europa-is-het-snelst-opwarmende-continent-veel-verschil-tussen-oosten-en-westen NOS]</ref> * [[18 april]] - [[NSC]]-leider [[Pieter Omtzigt]] verlaet den politiek <ref>[https://nos.nl/artikel/2564111-nsc-leider-omtzigt-verlaat-politiek-herstel-burn-out-lukt-niet NOS]</ref> * 18 april - [[Wasbeêr'ond]] dudelijk anwezig in Noôrd-Nederland en [[Flevoland]], zal ok nae den rest vant land gaen.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/aziatische-wasbeerhond-rukt-op-over-tien-tot-twintig-jaar-in-het-hele-land~a1fe42a1/ AD]</ref> * [[20 april]] - Betoôgieng van [[moslims]] in [[Rotterdam]] teên den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564358-groot-protest-in-rotterdam-tegen-oorlog-in-gazastrook NOS]</ref> * [[22 april]] - 26 doôden deu een terroristische aenslag int [[India|Indiaose]] deêl van [[Kashmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564606-meer-dan-25-doden-bij-aanslag-op-toeristen-in-kashmir NOS]</ref> * [[24 april]] - Burgemeêster [[Femke Halsema]] van [[Amsterdam]] biedt excuses an vò 't gedrag van den gemeêntelijke over'eid teên de [[Joôden|Joôdse]] inweuners tiedens en vlak nae den [[Twidde Weareldoôrlog]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564859-burgemeester-halsema-biedt-excuses-aan-voor-rol-amsterdam-bij-jodenvervolging NOS]</ref> * [[25 april]] - Ofzwakkieng van den Atlantische Golfstroôm leidt wellicht toet kouwer en droôger weêr in Nederland.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2564907-nieuw-klimaatscenario-baart-onderzoekers-zorgen-juist-kouder-nederland NOS]</ref> * 25 april - Voorraeden in den [[Gazastroôke]] raeken op deu [[Israël]]ische blokkade.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2564988-israel-blokkeert-al-55-dagen-hulp-voor-gaza-voedselvoorraden-raken-op NOS]</ref> * [[26 april]] - Begraefenis van [[paus Franciscus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565069-paus-van-het-volk-franciscus-begraven-na-uitvaartmis-in-vaticaanstad NOS]</ref> * 26 april - Konienksdag op zaeterdag: konienk [[Willem-Alexander der Nederlan'n|Willum-Alexander]] mie z'n wuuf koniengin [[Máxima der Nederlan'n|Máxima]] plus ulder twi ouwste dochters bezoeke [[Doetinchem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565091-dit-was-koningsdag-2025-koning-zingt-oerend-hard-mee-in-doetinchem NOS]</ref> * 26 april - 70 doôden deu ontploffieng in [[Iran|Iraonse]] 'aevenstad [[Shahid Rajaee ]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565381-brand-in-iraanse-haven-geblust-dodental-opgelopen-naar-70 NOS]</ref> * 26 april - Een automobilist rie mie opzet 11 mins'n doôd in [[Vancouver]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565205-dodental-bij-aanslag-canada-opgelopen-tot-elf-ruim-twintig-gewonden NOS]</ref> * [[27 april]] - 't [[Pakistan|Pakistaonse]] leger doôdt in [[Noôrd-Waziristan]] 54 leden van den Pakistaonse [[Taliban]] die vanuut [[Afghanistan]] vò terrorisme binnenkommen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565192-pakistaanse-leger-doodt-54-militanten-die-probeerden-de-grens-over-te-steken NOS]</ref> * 27 april - Den [[Iengeland|Iengelse]] voebalclub [[Liverpool F.C.]] mie as coach den Nederlander [[Arne Slot]] wint den [[Premier League]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565224-liverpool-wint-kampioensduel-met-5-1-slot-eerste-nederlandse-coach-met-premier-league-titel NOS]</ref> * 27 april - [[FC Volendam]] vò zevende mael kampioen Eêste Divisie.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565383-volendam-voor-zevende-keer-kampioen-eerste-divisie-hattrick-veerman-in-utrecht NOS]</ref> * [[28 april]] - Groôte stroômstorieng in [[Spanje]] en [[Portugal]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565295-landelijke-stroomstoring-treft-miljoenen-mensen-in-spanje-en-portugal NOS]</ref> * 28 april - De liberaolen winnen de verkieziengen in [[Canada]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565396-canadese-liberalen-winnen-verkiezingen-met-dank-aan-trump NOS]</ref> * 28 april - [[Israël]] bombardeêrt [[Hezbollah]] in [[Beiroet]] en voert luchtanvall'n uut op [[Hamas]] in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10572424/israel-hervat-aanvallen-in-libanon-en-gaza-opnieuw-staakt-het-vuren-bestaat-eigenlijk-niet-meer BNR]</ref> * [[29 april]] - Doôden bie gevechten tussen [[Druzen]] en pro-regeriengsstrieders in [[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565446-zeker-12-doden-bij-geweld-in-damascus-tussen-druzen-en-pro-regeringsstrijders NOS]</ref> * [[30 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] en [[Oekraïne]] sluten een akkoôrd over militaire biestand en mineraolen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565618-oekraine-en-vs-eens-over-veelbesproken-mineralendeal NOS]</ref> * [[1 meie]] - Den [[Israël]]ische premier [[Netanyahu]] verklaert dat 't overwinnen van [[Hamas]] belangrieker is as den terugkeêr van de gijzelaers.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565680-netanyahu-stelt-openlijk-het-verslaan-van-hamas-boven-lot-van-gijzelaars NOS]</ref> * 1 meie - Rellende jeugd in [[Scheveniengen]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565712-me-ingezet-vanwege-rellen-in-scheveningen-jongeren-bekogelen-politie NOS]</ref> * [[2 meie]] - Volgens den [[Duutsland|Duutse]] inlichtiengendienst is den [[AfD]] rechtsextremistisch en bedreigend vò den [[democraotie]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565742-duitse-inlichtingendienst-afd-extremistisch-en-bedreiging-voor-democratie NOS]</ref> * [[3 meie]] - Lienks wint de verkieziengen in [[Australië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565879-labor-partij-van-premier-albanese-winnaar-van-verkiezingen-australie NOS]</ref> * [[5 meie]] - [[Israël]] wil uutbreidieng van den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566118-akkoord-in-israel-over-uitbreiding-oorlog-inname-hele-gazastrook-is-optie NOS]</ref> * [[6 meie]] - Den [[Duutsland|Duutse]] bonsdag kiest pas bie den twidde ronde [[Friedrich Merz]] as bonskanselier.<ref>[https://nos.nl/artikel/2566248-merz-in-tweede-stemming-alsnog-verkozen-tot-bondskanselier-duitsland NOS]</ref> * [[7 meie]] - [[India]] en [[Pakistan]] raeken slaegs om [[Kasjmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566313-grootschalige-luchtaanvallen-india-tegen-pakistan-grote-zorgen-over-escalatie NOS]</ref> * [[8 meie]] - 't Conclaof kiest een nieuwe [[paus]]: [[paus Leo XIV]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/liveblog/habemus-papam-amerikaan-robert-prevost-is-de-nieuwe-paus~1745641517334/ VRT NWS]</ref> * [[12 meie]] - Den [[Koerden|Koedische]] PKK 'eft z'n eige op.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567003-de-pkk-heft-zichzelf-op-wat-ging-daaraan-vooraf NOS]</ref> * [[14 meie]] - Nederland moet meêr drienkwaeter bespaeren.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567176-meer-problemen-met-drinkwater-dreigen-besparen-lukt-nog-onvoldoende NOS]</ref> * [[16 meie]] - Den kredietrating van de [[Vereênigde Staeten]] wor deu Moody's verlaegt van aaa nae aa1.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10574394/moody-s-zet-vs-treetje-lager-in-rating BNR]</ref> * [[17 meie]] - [[Oesteriek]] wint in [[Bazel]] 't [[Eurovisie Songfestival]], Nederland wor twaelfde.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567716-oostenrijk-wint-het-eurovisie-songfestival-met-het-nummer-wasted-love NOS]</ref> * [[18 meie]] - Aerdbevieng van 2,1 bie [[Warffum]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2567880-aardbeving-van-2-1-bij-warffum-inwoners-melden-dreun-en-trillingen NOS]</ref> * 18 meie - [[PSV]] wint den Eredivisie.<ref>[https://nos.nl/collectie/13991/artikel/2567798-psv-beslist-zinderende-titelstrijd-in-zijn-voordeel-en-viert-26ste-landstitel NOS]</ref> * 18 meie - Groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2567762-massaal-protest-in-den-haag-tegen-israel-standpunt-kabinet-rustig-verlopen NOS]</ref> * [[23 meie]] - Bienae 'eêl [[Zeêland]] wor laegvlieggebied voe legerhelicopters.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17489318/kabinet-kiest-zeeland-als-laagvlieggebied-voor-helikopters-de-zeeuwen-gaan-echt-wel-helikopters-zien Omroep Zeêland]</ref> * [[24 meie]] - 't Voestel vant [[Zeêland|Zeêuwse]] raedslid [[Lilian Janse]] om vrouwen naemens den [[SGP]] meêr ruumte in den politiek te geven wor verworp'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2568499-sgp-leden-verwerpen-voorstel-om-vrouwen-meer-ruimte-te-geven-in-politiek NOS]</ref> * [[25 meie]] - Den NDP onger leidieng van Jennifer Simons wint de verkieziengen in [[Surinaome]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569004-ndp-in-suriname-nipt-de-grootste-zes-partijen-willen-samenwerken-onder-eerste-vrouw NOS]</ref> * [[28 meie]] - Den plekke Blatten ([[Wallis]]) in de [[Zwitserland|Zwitserse]] [[Alpen]] wor groôtendeêls bedolven deu een of'ebroke bergwaand.<ref>[https://nos.nl/artikel/2569109-zwitsers-alpendorp-bijna-volledig-bedolven-na-instorting-bergwand NOS]</ref> * [[29 meie]] - Groôte bosbrand in den [[Canada|Canadeêse]] provincie [[Manitoba]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569131-noodtoestand-en-evacuaties-door-bosbranden-canadese-provincie-manitoba NOS]</ref> * [[1 juni]] - Groôte anvall'n mie drones deu [[Oekraïne]] en [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569552-russische-nucleaire-bommenwerpers-geraakt-bij-grote-droneaanval-oekraine NOS]</ref> * 1 juni - De [[Poôl'n|Poôlse]] presidentsverkieziengen worren 'ewonne deu den be'oudende nationaolist [[Karol Nawrocki]] (PiS).<ref>[https://nos.nl/artikel/2569615-conservatieve-nationalist-nawrocki-wint-poolse-presidentsverkiezingen NOS]</ref> * [[3 juni]] - Den [[PVV]] stapt uut 't [[kabinet-Schoof]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569767-wilders-breekt-met-coalitie-trekt-pvv-ers-terug-uit-kabinet-schoof NOS]</ref> * [[5 juni]] - Groôte ruzie tussen Amerikaons president [[Donald Trump]] en voormaelig adviseur [[Elon Musk]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570140-zo-belandden-musk-en-trump-in-een-slaande-ruzie NOS]</ref> * [[6 juni]] - Groôte anval mie drones en raket'n op [[Oekraïne]] deu [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13965/artikel/2570122-grootschalige-russische-aanval-op-oekraine-ook-kyiv-doelwit NOS]</ref> * [[7 juni]] - President [[Donald Trump]] stiert den nationaole garde nae protesten in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570347-opnieuw-protesten-la-om-arrestaties-immigranten-trump-gaat-nationale-garde-sturen NOS]</ref> * [[10 juni]] - In [[Graz]] ([[Oesteriek]]) schiet een voormaelige scholier tien mins'n op een schole doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570625-schietpartij-op-oostenrijkse-school-negen-slachtoffers-in-17-minuten NOS]</ref> * [[11 juni]] - [[Meie]] was op [[aerde]] ien nae warmste maend oôit 'emeten en in Noôrdwest-[[Europa]] uutzonderlijk droôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570702-afgelopen-mei-was-op-een-na-warmste-mei-ooit-ook-uitzonderlijk-droog NOS]</ref> * 11 juni - [[Hibraltar]] komt bie den [[Schengenzone]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570813-akkoord-eu-spanje-en-vk-over-de-grenzen-van-gibraltar NOS]</ref> * [[12 juni]] - Een vliegtuug stort neêr in [[Ahmedabad]] ([[India]]), weerbie meêr as 260 mins'n omkomme.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6358922/vliegtuig-met-zeker-242-inzittenden-op-weg-naar-engeland-neergestort-in-india.html NU]</ref> * [[13 juni]] - [[Israël]] voert luchtanvall'n uut op [[Iran|Iraonse]] atoôminstallaoties en belangrieke officieren en weêtenschappers. Iran raegeêrt mie groôte drone- en raketanvall'n op Israël.<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2570958-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-nucleaire-installaties-en-legertop-iran NOS]</ref> * 13 juni - Eêste tropische dag vant jaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571027-eerste-tropische-dag-van-het-jaar-30-1-graden-gemeten-in-de-bilt NOS]</ref> * [[14 juni]] - 'Onderd mins'n worren 's nachts deu bendes in [[Benue]] ([[Nigeria]]) vermoôrd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571199-zeker-100-doden-in-nigeria-na-aanvallen-tientallen-vermist NOS]</ref> * 14 juni-13 juli - Waereldkampioenschap [[voebal]] vò mannelijke clubs in de [[Vereênigde Staeten]] (FIFA Club World Cup 2025). * [[15 juni]] - Vanover een groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6359259/organisatie-meldt-150000-aanwezigen-bij-rode-lijn-protest-in-den-haag.html NU]</ref> * [[21 juni]] - Meêr as 40 doôden deu een anval op een ziekenuus in den [[Soedan]]ese regio [[Kordofan]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572283-meer-dan-veertig-doden-bij-aanval-op-ziekenhuis-in-sudan NOS]</ref> * [[22 juni]] - De [[Vereênigde Staeten]] bombarderen atoôminstallaoties in [[Iran]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2572030-vs-bombardeert-drie-nucleaire-complexen-in-iran NOS]</ref> * 22 juni - Bie een zelfmoôrdanslag (waerschienlijk deu [[IS]]) op een [[Grieks-Orthodoxe kerke]] in [[Damascus]] kommen 25 mins'n omt leven.<ref>[https://nos.nl/artikel/2572218-aanslag-op-syrische-kerk-zorgt-voor-knauw-in-vertrouwen-in-nieuwe-regering NOS]</ref> * [[23 juni]] - Een raketanval deu [[Iran]] op den militaire baosis van de [[Vereênigde Staeten]] in [[Qatar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572229-iran-vuurt-raketten-af-op-amerikaanse-basis-in-qatar-vs-vooraf-gewaarschuwd NOS]</ref> * [[24 juni]] - Waepenstilstand tussen [[Iran]] en [[Israël]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/liveblog/2572127-netanyahu-bevestigt-dat-israel-akkoord-is-met-staakt-het-vuren NOS]</ref><ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6360106/staakt-het-vuren-israel-en-iran-zou-zijn-gestart-komende-24-uur-zijn-cruciaal.html NU]</ref> * 24-25 juni - [[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13989-navo-top-in-nederland NOS]</ref><ref>[https://app.nos.nl/nieuws/navotop2025/ NOS]</ref> * [[25 juni]] - De NAVO-lan'n gaen ulder defensie- en veiligeidsuutgaeven veroôgen toet vuuf percent vant [[bbp]] in 2035.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10576781/navo-leiders-akkoord-met-historische-norm-rutte-trump-verdient-alle-lof BNR]</ref> * [[1 juli]] - [[Hugo de Jonge]] ([[CDA]]) wor [[Commissaoris van den Konienk]] van [[Zeêland]] (al waernemend sins 15 september 2024).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17564571/benoeming-hugo-de-jonge-als-commissaris-definitief Omroep Zeêland]</ref> * 1 juli - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 35,5 °C in [[De Bilt]], 37,6 °C in [[Eindhoven]] en 34,1 °C in [[Vlissienge]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6360997/warmste-1-juli-ooit-en-regionale-hittegolf-dinsdag-brak-veel-hitterecords.html NU]</ref> * [[2 juli]] - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 39,0 °C in [[Maestricht]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6361117/op-vier-na-hoogste-temperatuur-ooit-in-nederland-doden-door-hitte-in-europa.html NU]</ref> * 2 juli-27 juli - Europeês kampioenschap [[voebal]] vò vrouwelijke lan'nteams (UEFA Women's Euro 2025) in [[Zwitserland]]. * [[3 juli]] - Bienae alle Nederlanders 'ebben te veêl PFAS in ulder [[bloed]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573446-rivm-bijna-iedereen-in-nederland-heeft-te-veel-pfas-in-bloed NOS]</ref> * 3 juli - Omvangrieke wet van den Amerikaonse president [[Donald Trump]] deu 't Congress angenomen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2573579-trump-stelt-politieke-erfenis-veilig-met-megawet NOS]</ref> * [[4 juli|4]]-5 juli - Meêr as 'onderdtien doôden deu zwaere overstroômiengen in [[Texas]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574255-nog-meer-dan-161-vermisten-in-texas-na-dodelijke-overstromingen NOS]</ref> * [[6 juli]] - Luchtanvall'n van [[Israël]] op [[Hezbollah]] in [[Libanon]] en de [[Houthi's]] in [[Jeêm'n]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573971-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-houthi-s-in-jemen NOS]</ref> * 6 juli - [[Jennifer Simons]] verkoze as president van [[Surinaome]].<ref>[https://dwtonline.com/jenny-cracked-it-geerlings-simons-schrijft-geschiedenis-als-eerste-vrouwelijke-president-suriname/ de Ware Tijd]</ref> * [[9 juli]] - 't Amerikaense [[chip]]bedrief Nvidia beriekt as eêrste een waerde van vier duuzend miljard dollar op den beurs (van [[Wall Street]]).<ref>[https://nos.nl/artikel/2574360-chipfabrikant-nvidia-behaalt-als-eerste-beurswaarde-van-4000-miljard-dollar NOS]</ref> * [[10 juli]] - Volgens 't Centraol Planbureau wor den staetsschuld in den toekomst veêl 'oôger.<ref>[https://nos.nl/artikel/2574465-cpb-het-gaat-goed-met-de-nederlandse-economie-maar-de-staatsschuld-gaat-oplopen NOS]</ref> * 10 juli - Vuuftien doôden deu [[Israël]]ische anval op [[Hamas]]-terrorist in [[Deir-al-Balah]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574549-israel-richt-bloedbad-aan-bij-medische-kliniek-doden-vrouwen-en-kinderen-gewetenloos NOS]</ref> == Kommende gebeurtenisse == * [[15 juli|15]]-[[18 juli]] - [[Nijmeegse Vierdaegse]]. * [[29 oktober]] - Verkieziengen vò den [[Twidde Kaemer]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570158-tweede-kamerverkiezingen-definitief-op-woensdag-29-oktober NOS]</ref><ref>[https://www.parlement.com/id/vmo0cre2c5v0/tweede_kamerverkiezingen_2025 Parlement.com]</ref> * [[25 november]] - [[Surinaome]] vuuftig jaer onafankelijk. == Gesturve == D'r valle in dit jaer 12 [[verkeersdoôden in Zeêland]]. * [[19 jannewari]] - [[Jan Mijnsbergen]] (86), Nederlands politicus (Staetenlid [[Zeêland]]) * [[15 feberwari]] - [[Jaap van der Doef]] (90), Nederlands politicus (burhemeêster [[Vlissienge]]) * [[17 feberwari]] - [[Frits Bolkestein]] (91), Nederlands politicus en schriever * [[18 feberwari]] - [[Gene Hackman]] (95), Amerikaons acteur * [[19 feberwari]] - [[Frits Korthals Altes]] (93), Nederlands politicus en advocaet * [[22 feberwari]] - [[Hans van den Broek]] (88), Nederlands politicus * [[16 maerte]] - [[Rob de Nijs]] (82), Nederlands zanger en acteur * [[27 maerte]] - [[Loretta Schrijver]] (68), Nederlands nieuwsleêzer en presentaotor * [[4 april]] - [[Cor de Vos]] (78), Nederlands politicus en bestierder (burhemeêster [[Oôstflakkeê]]) * [[5 april]] - [[Harmen Siezen]] (84), Nederlands nieuwsleêzer * [[21 april]] - [[Paus Franciscus]] (88), Arhentijns aertsbisschop * [[16 meie]] - [[Jan Terlouw]] (93), Nederlands kernfysicus, kinderboek'nschriever en politicus * [[19 meie]] - [[Hans Wiegel]] (83), Nederlands politicus * [[25 juni]] - [[Wim van Eekelen]] (94), Nederlands diplomaet, amtenaer en politicus == Plaetjes == <gallery mode="packed" widths="150px" heights="150px"> Palisades Fire (54254705864).jpg|Branden in [[Los Angeles]] Suriname oilmap.svg|Olielappen op zeê bie [[Surinaome]] Visit of Bart De Wever, Belgian Prime Minister, to the European Commission (cropped).jpg|Belhisch premier [[Bart De Wever]] A photo from a civilian rooftop, showing Israeli air strikes during the Gaza War 23-25.png|[[Israël]]ische luchtanvall'n op den [[Gazastroôke]] President Trump and Ukrainian President Zelenskyy Clash During Meeting in Oval Office, Feb. 28, 2025.jpg|Ruzie [[Volodymyr Zelensky|Zelensky]], [[Donald Trump|Trump]] en [[JD Vance|Vance]] int [[Witte 'uus]] Valkenburg-Wilhelminatoren (6).jpg|Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)|Valkenburg]] GEMS В ЮЖАКОВО НА КОПИ 1.png|[[Wasbeêr'ond]] Funerali Papa Francesco (54477407613).jpg|Begraefenis van [[paus Franciscus]] Koningsdag 2025 Doetinchem.jpg|Konienksdag in [[Doetinchem]] Kras stadion.JPG|Kras: stadion van FC Volendam Lilian janse 27 maart 2014 bij de beediging als sgpraadslid in het stadhuis van vlissingen-1711546348 (cropped).jpg|[[Lilian Janse]] uut [[Zeêland]], eêste vrouwelijke [[SGP]]-raedslid P20250530MR-0209 President Donald Trump participates in a press conference with departing DOGE adviser Elon Musk.jpg|[[Elon Musk]] (lienks) mie [[Donald Trump]] Air Defense Activity Against Hostile Targets in the Skies of Tehran 13 Tasnim.jpg|[[Israël]]ische luchtanval op [[Iran]] OTAN Summit 2025 I June 25, 2025 (54611893207).jpg|[[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]] Hugo de Jonge, February 2023.jpg|Nieuwe [[Commissaoris van den Konienk]] [[Hugo de Jonge]] Flooding of the Guadalupe River near Kerrville, Texas in 2025.jpg|Overstroômieng in [[Texas]] </Gallery> == Noôten == {{Reflist|1=6}} [[Categorie:Eenentwintegste eêuwe]] 2r4u7md6sbzawc75ra3nvo4a9gn4zv2 162206 162205 2025-07-11T06:14:00Z Nillers 14757 /* Gebeurtenisse */ 162206 wikitext text/x-wiki {{jaorboks}} '''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]]. == Gebeurtenisse == * [[1 jannewari]] - Vanof noe word'n er van auto's en motorrieers deu de [[Westerscheldetunnel]] gin tol meer 'eheven (eigelijk al vanof 30 december).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16058857/eerst-zien-dan-geloven-zo-reageert-zeeland-op-westerscheldetunnel-tolvrij-vanaf-2025 Omroep Zeêland]</ref> * 1 jannewari - [[IS]]-aen'anger rie 15 mins'n doôd in [[New Orleans]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550328-dodental-na-aanslag-in-uitgaansgebied-new-orleans-opgelopen-naar-15 NOS]</ref> * [[2 jannewari]] - Man schiet binn'n twi weken in [[Rotterdam]]-Iesselmonde drie mins'n doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2550656-wat-de-reeks-dodelijke-beschietingen-in-rotterdam-zo-uitzonderlijk-maakt NOS]</ref> * [[7 jannewari]] - Aerdbevieng van 7,1 in [[Tibet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550948-meer-dan-400-mensen-gered-na-aardbeving-in-tibet-kou-nu-grote-vijand NOS]</ref> * 7-31 jannewari - Zwaere natuurbranden in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551138-duizenden-gebouwen-verwoest-tien-doden-door-branden-los-angeles NOS]</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2551685-la-maakt-zich-op-voor-stormachtige-wind-vrees-voor-hevigere-natuurbranden NOS]</ref> * [[10 jannewari]] - [[2024]] was mie +1,6 °C opwarmieng record warm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551139-wereld-schiet-door-1-5-graad-onduidelijk-waarom-2024-zo-warm-was NOS]</ref> * [[12 jannewari]] - [[Surinaome]] verwacht in 2025 vee opbrengsten uut oliewinnieng.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551439-surinamers-hopen-vanaf-dit-jaar-te-kunnen-profiteren-van-de-oliemiljarden NOS]</ref> * [[14 jannewari]] - Vee doôden in illegaole goudmien in [[Zuud-Afrika]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551796-reddingswerkers-halen-illegale-goudzoekers-na-maanden-uit-zuid-afrikaanse-mijn NOS]</ref> * [[15 jannewari]] - [[Israël]] en [[Hamas]] sluuten 'n waepenstilstand over de [[Gazastroôke]], ingaende 19 jannewari.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551917-na-15-maanden-akkoord-over-gaza-israel-moet-formeel-nog-instemmen NOS]</ref> * [[17 jannewari]] - [[Rusland]] en [[Iran]] sluuten 'n saemenwerkiengsakkoord, o.a. vò defensie en kernenergie.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/17/rusland-iran-strategisch-partnerschap/ VRT NWS]</ref> * [[18 jannewari]] - Vrachtwaegen mie brandstof ontploft in [[Niheria]], d'r binne 70 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552273-brandstoftruck-ontploft-zeker-70-doden-in-nigeria NOS]</ref> * [[20 jannewari]] - [[Donald Trump]] wor beëdigd as [[Lieste van Amerikaonse president'n|47e president van de Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13983-start-presidentschap-trump NOS]</ref> * [[21 jannewari]] - Brand in skihotel in [[Turkije]], 76 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552685-76-doden-bij-hotelbrand-in-turks-skioord-eigenaar-gearresteerd NOS]</ref> * [[24 jannewari]] - Zwaere sturm in [[Ierland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553040-zware-storm-eowyn-trekt-van-ierland-naar-schotland-vluchten-geannuleerd NOS]</ref> * [[28 jannewari]] - Zwaere overstroômiengen in [[Bretagne]] en omhevieng deu sturm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553614-code-rood-vanwege-zware-overstromingen-in-frankrijk-nieuwe-storm-op-komst NOS]</ref> * [[29 jannewari]] - Botsing van helikopter mie vliegtuug bie [[Washington, D.C.]], 67 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553855-geen-hoop-op-overlevenden-crash-washington-waarschijnlijk-ruim-60-doden NOS]</ref> * [[30 jannewari]] - D' [[Europeêse Unie|Europeêse Centraole Bank]] verlaegt de rente nae 2,75%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553858-ecb-verlaagt-voor-de-vijfde-keer-in-een-jaar-de-rente NOS]</ref> * 30 jannewari - Rebellen in Oôst-[[Konho-Kinshasa]] veroveren hebied bie [[Rwanda]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553844-rebellen-congo-rukken-verder-op-naar-het-zuiden NOS]</ref> * 30 jannewari - [[Nederland]]se bevolkieng in 2024 mie 103.000 mins'n gegroeid toet 18,05 meljoen inweuners.<ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/lagere-bevolkingsgroei-in-2024 CBS]</ref><ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/bevolkingsgroei-in-2024-afgenomen-in-de-randstad-toegenomen-daarbuiten CBS]</ref> * [[3 feberwari]] - [[Bart De Wever]] wor premier van [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/31/overzicht-federale-regering-ministers/ VRT NWS]</ref> * [[4 feberwari]] - Man schiet tien mins'n doôd in [[Örebro]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2554538-naar-schatting-elf-doden-bij-zweedse-school-ergste-schietpartij-in-ons-land NOS]</ref> * [[10 feberwari]] - 55 Doôden deu 'n verkeêrsongeluk in [[Guatemala]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555351-dodental-busongeluk-guatemala-opgelopen-tot-55 NOS]</ref> * 10 feberwari - D'n Amerikaonse president [[Donald Trump]] ver'oôgt d' import'effiengen vò [[stael]] en [[aluminium]] nae 25%, ingaende 12 maerte.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555348-vs-verhoogt-importheffingen-op-staal-en-aluminium-naar-25-procent NOS]</ref> * [[13 feberwari]] - Aerdbevieng van 2,2 bie [[Usquert]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555630-aardbeving-met-kracht-van-2-2-in-groningen-heftige-doffe-dreun NOS]</ref> * [[15 feberwari]] - [[Goud]]pries mie 90.000 euro per kilo record 'oôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555907-onrust-in-de-wereld-stuwt-goudprijs-tot-recordhoogte-van-90-000-euro-per-kilo NOS]</ref> * [[18 feberwari]] - [[Rusland]] en [[Vereênigde Staeten]] praeten in [[Riad]] ([[Saoedi-Araobië]]) over herstel van betrekkiengen en stopp'n van oôrlog in [[Oekraïne]].<ref>[https://nos.nl/liveblog/2556241-overleg-rubio-lavrov-in-riyad-begonnen NOS]</ref> * [[19 feberwari]] - Groôte antiterreuroperaotie in [[Marokko]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2556546-grote-antiterreuroperatie-in-marokko-aanslag-verijdeld NOS]</ref> * 19 feberwari - In dertig jaer tied 'n afnaeme bie veertig procent van de diersoôrte in de [[Oôsterschelde]].<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17243291/met-de-vissen-en-bodemdieren-in-de-oosterschelde-gaat-het-de-afgelopen-30-jaar-bergafwaarts Omroep Zeêland]</ref> * [[21 feberwari]] - Amerikaons bedrief test vliegende waegen.<ref>[https://www.nu.nl/314825/video/amerikaans-bedrijf-test-vliegende-elektrische-auto.html NU]</ref> * [[22 feberwari]] - [[Koffie]] wor flink dierder.<ref>[https://nos.nl/artikel/2556843-koffie-wordt-snel-duurder-wie-betaalt-straks-de-rekening NOS]</ref> * [[23 feberwari]] - De [[Bonsdag]]verkieziengen in [[Duutsland]] word'n 'ewonne deur [[CDU]]-[[CSU]]. Twidde wor [[AfD]], dorde [[SPD]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13984-duitse-verkiezingen NOS]</ref> * 23 feberwari - Meêst vuule lucht in de gordel [[Rieswiek (Zuud-'Olland)|Rieswiek]]-[[Rotterdam]]-[[Dordt]]; [[Schiedam]] 't vuulst.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/schiedam-en-rijswijk-ademen-de-meest-vervuilde-lucht-in-hoe-schoon-is-jouw-gemeente~a86b802d/ AD]</ref> * [[26 feberwari]] - Groôte chemiebedrieven in Nederland maeken ulder eige groôte zurgen om diere energie.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557337-chemiereuzen-energie-intensieve-fabrieken-staan-op-omvallen NOS]</ref> * 26 feberwari - [[Eurocommissaoris]] [[Wopke Hoekstra]] vò klimaet komt mie plan om Europeêse industrie te helpen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557385-reddingsplan-voor-europese-industrie-komt-voor-bedrijven-geen-moment-te-vroeg NOS]</ref> * [[27 feberwari]] - D' [[Europeêse Unie]] zoekt toenaederieng toet [[India]].<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557625-zware-europese-delegatie-in-india-op-zoek-naar-nieuwe-geopolitieke-vrienden NOS]</ref> * [[28 feberwari]] - Deêze avond staen zeven [[planete]]n achter mekaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557599-planetenparade-vanavond-7-planeten-zichtbaar-maar-temper-je-verwachtingen NOS]</ref> * 28 feberwari - Ruzie tussen [[Volodymyr Zelensky]] en [[Donald Trump]] mie [[JD Vance]] int [[Witte 'uus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2557665-ontmoeting-trump-en-zelensky-ontaardt-in-felle-ruzie-u-bent-respectloos NOS]</ref> * [[1 maerte]] - Waepenstilstand tussen [[Turkije]] en [[Koerden|Koerdische]] PKK.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557726-pkk-kondigt-staakt-het-vuren-aan-na-oproep-gevangen-leider-ocalan NOS]</ref> * [[2 maerte]] - [[Vereênigd Konienkriek]] en [[Frankriek]] willen saemenwerkieng van Europeêse lan'n om eige vredesplan voo [[Oekraïne]] te maeken.<ref>[https://nos.nl/collectie/13985/artikel/2557966-starmer-vormt-coalition-of-the-willing-voor-veiligheid-en-vrede-in-oekraine NOS]</ref> * [[4 maerte]] - [[Vereênigde Staeten]] beginnen mie importheffiengen vò [[Mexico]], [[Canada]] en [[China]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558117-vs-start-gevreesde-handelsoorlog-canada-en-china-slaan-direct-terug NOS]</ref> * [[6 maerte]] - Natuurgebieën in Nederland achteruut deu slecht waeter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558377-natuur-gaat-achteruit-door-slechte-kwaliteit-van-water NOS]</ref> * 6 maerte - Groôte brand in binn'nstad van [[Arnem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558498-brand-in-centrum-arnhem-nu-helemaal-uit-na-blussen-laatste-brandhaard NOS]</ref> * sins 6 maerte - Gevechten en geweld in West-[[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558796-geweldsuitbarsting-syrie-verwachte-uitdaging-of-nieuw-hoofdstuk-in-de-burgeroorlog NOS]</ref> * [[9 maerte]] - Bosbrand bie [[Japan]]se stad [[Ofunato]] vòbie; zwaerste sins vuuftig jaer.<ref>[https://nieuwsblad.be/cnt/dmf20250309_94598218?journeybuilder=nopaywall Het Nieuwsblad]</ref> * [[10 maerte]] - Ruum helft van Nederlandse elektriciteit uut [[zunne]], wind en biomassa.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558947-energie-uit-wind-en-zon-hard-gestegen-ruim-helft-elektriciteit-nu-hernieuwbaar NOS]</ref> * [[12 maerte]] - [[Europeêse Unie]] komt mie importheffiengen vò de [[Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2559194-eu-komt-met-eigen-importheffingen-tegen-vs-motoren-drank-en-spijkerbroeken-duurder NOS]</ref> * 12 maerte - Treinkapieng in [[Pakistan]] vòbie, alle kaepers binne gedoôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559271-treinkaping-pakistan-beeindigd-21-gijzelaars-omgekomen NOS]</ref> * [[16 maerte]] - 59 doôden bie brand in nachtclub in de [[Noôrd-Macedonië|Noôrd-Macedonische]] stad Kočani.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559793-meer-dan-50-doden-bij-brand-in-nachtclub-noord-macedonie NOS]</ref> * 16 maerte - Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)]] ingestort.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559802-wilhelminatoren-in-valkenburg-ingestort-honden-slaan-aan-tijdens-zoektocht NOS]</ref> * [[17 maerte]] - [[Rwanda]] stopt diplomaotieke betrekkiengen mie [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/03/17/rwanda-belgie-diplomatie/ VRT NWS]</ref> * [[18 maerte]] - [[Israël]] voert groôte anval uut op de [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6349562/israel-beeindigt-wapenstilstand-met-zwaarste-aanval-sinds-begin-staakt-het-vuren.html NU]</ref> * 18 maerte - De [[Duutsland|Duutse]] reherieng mag vee meêr leêne vò defensie en infraostructuur.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560214-bondsdag-duitsland-stemt-in-met-historisch-schuldenpakket-ook-voor-defensie NOS]</ref> * 18 maerte - [[Rusland]] en [[Oekraïne]] zun tiedelijk mekaors (energie)infraostructuur niet anvall'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560242-rusland-en-oekraine-stoppen-dertig-dagen-met-aanvallen-op-elkaars-energiesector NOS]</ref> * [[19 maerte]] - [[Israël]] trekt Midden-[[Gazastroôke]] binn'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560355-israel-begint-eerste-grondoffensief-in-gaza-sinds-bestand-en-sluit-corridor-af NOS]</ref> * [[21 maerte]] - [[Gletsjer]]s smelten steêds 'arter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560525-smelten-gletsjers-ging-afgelopen-jaren-razendsnel-veel-gletsjers-halen-einde-eeuw-niet NOS]</ref> * [[23 maerte]] - Natuurbranden in [[Zeêuws-Vlaonderen]], oôrzaek binne droôgte en wind.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17333807/derde-brand-in-zeeuws-vlaanderen-in-een-middag-akker-bij-biervliet-brandt-af Omroep Zeêland]</ref> * 23 maerte - 't Nederlands [[voebal]]elftal wor deu verlies van [[Spanje]] uutgeschakeld in de kwartfinaole van de Nations League.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560892-veerkrachtig-oranje-verliest-penaltyreeks-van-spanje-en-mist-laatste-vier-nations-league NOS]</ref> * 23 maerte - [[Palestijnen|Palestiens]] ambulancepersoneêl in den [[Gazastroôke]] gedoôd deu 't [[Israël]]ische leger.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2562486-door-israel-gedode-hulpverleners-waren-wel-herkenbaar-blijkt-uit-video NOS]</ref> * [[26 maerte]] - Zwaere bosbranden in [[Zuud-Korea]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561136-tienduizenden-evacuaties-24-doden-en-noodtoestand-in-zuid-korea-door-bosbranden NOS]</ref> * [[27 maerte]] - De [[Knesset]] gaet akkoôrd mie juridische 'ervormiengen deu reherieng-[[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561324-netanyahu-loodst-zwaar-omstreden-wet-door-israelisch-parlement NOS]</ref> * [[28 maerte]] - Aerdbevieng van 7,7 in [[Myanmar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561393-zuidoost-azie-getroffen-door-zware-aardbeving-epicentrum-in-myanmar NOS]</ref> * 28 maerte - [[Israël]] voert luchtanval uut op [[Hezbollah]] in [[Beiroet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561436-israel-voert-voor-het-eerst-sinds-wapenstilstand-in-libanon-luchtaanval-uit-op-beiroet NOS]</ref> * [[30 maerte]] - [[China]], [[Japan]] en [[Zuud-Korea]] gaen meêr saemenwerken op handelshebied.<ref>[https://nos.nl/artikel/2561618-zuid-korea-japan-en-china-willen-nauwere-samenwerking-te-midden-van-tarieven-vs NOS]</ref> * [[1 april]] - [[Maerte]] was in [[Nederland]] record droôg <ref>[https://nos.nl/artikel/2561973-recorddroge-maand-luidt-droogteseizoen-in-maar-de-regenton-raakt-al-langer-leeg NOS]</ref> en in [[België]] bienae record droôg.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/04/01/droge-maand-maart-in-2025/ VRT NWS]</ref> * [[2 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] kommen mie een minimumimporttarief van 10% vò alle lan'n; den [[Europeêse Unie]] krieg een tarief van 20%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562146-trump-legt-hele-wereld-forse-tarieven-op-zij-doen-het-ons-aan-dus-we-gaan-het-terugdoen NOS]</ref> * [[3 april]] - [[Honharije]] stapt uut 't Internationaol Strafhof vanwehe arrestaotiebevel tehen den Israëlischen premier [[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562184-hongarije-trekt-zich-terug-uit-internationaal-strafhof-icc NOS]</ref> * 3 april - Groôte natuurbrand op den [[Veluwe]] bie [[Ede]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562290-brandweer-nog-zeker-hele-dag-bezig-met-blussen-natuurbrand-ede NOS]</ref> * [[7 april]] - Waereldwied daelen de beurzen deu de Amerikaonse tariefsver'oôgiengen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562772-onzekerheid-over-trumps-importheffingen-leidt-wereldwijd-tot-beursdalingen NOS]</ref> * [[8 april]] - Instortieng vant dek van een nachtclub in [[Santo Domingo]] mie 218 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563011-dodental-instorting-club-santo-domingo-stijgt-tot-184 NOS]</ref> * [[9 april]] - Bie Tata Steel in [[Iemuje]] verdwienen 1600 baenen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562927-grote-reorganisatie-bij-tata-steel-1600-voltijdbanen-verdwijnen NOS]</ref> * [[13 april]] - D'r binne 32 doôden deu een [[Rusland|Russische]] raketanval op den Oôst-[[Oekraïne|Oekraïense]] stad Soemy.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563435-tientallen-doden-en-gewonden-bij-russische-raketaanval-op-stad-soemy NOS]</ref> * [[15 april]] - [[Europa]] ist snelst opwaermende waerelddeêl.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563655-europa-is-het-snelst-opwarmende-continent-veel-verschil-tussen-oosten-en-westen NOS]</ref> * [[18 april]] - [[NSC]]-leider [[Pieter Omtzigt]] verlaet den politiek <ref>[https://nos.nl/artikel/2564111-nsc-leider-omtzigt-verlaat-politiek-herstel-burn-out-lukt-niet NOS]</ref> * 18 april - [[Wasbeêr'ond]] dudelijk anwezig in Noôrd-Nederland en [[Flevoland]], zal ok nae den rest vant land gaen.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/aziatische-wasbeerhond-rukt-op-over-tien-tot-twintig-jaar-in-het-hele-land~a1fe42a1/ AD]</ref> * [[20 april]] - Betoôgieng van [[moslims]] in [[Rotterdam]] teên den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564358-groot-protest-in-rotterdam-tegen-oorlog-in-gazastrook NOS]</ref> * [[22 april]] - 26 doôden deu een terroristische aenslag int [[India|Indiaose]] deêl van [[Kashmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564606-meer-dan-25-doden-bij-aanslag-op-toeristen-in-kashmir NOS]</ref> * [[24 april]] - Burgemeêster [[Femke Halsema]] van [[Amsterdam]] biedt excuses an vò 't gedrag van den gemeêntelijke over'eid teên de [[Joôden|Joôdse]] inweuners tiedens en vlak nae den [[Twidde Weareldoôrlog]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564859-burgemeester-halsema-biedt-excuses-aan-voor-rol-amsterdam-bij-jodenvervolging NOS]</ref> * [[25 april]] - Ofzwakkieng van den Atlantische Golfstroôm leidt wellicht toet kouwer en droôger weêr in Nederland.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2564907-nieuw-klimaatscenario-baart-onderzoekers-zorgen-juist-kouder-nederland NOS]</ref> * 25 april - Voorraeden in den [[Gazastroôke]] raeken op deu [[Israël]]ische blokkade.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2564988-israel-blokkeert-al-55-dagen-hulp-voor-gaza-voedselvoorraden-raken-op NOS]</ref> * [[26 april]] - Begraefenis van [[paus Franciscus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565069-paus-van-het-volk-franciscus-begraven-na-uitvaartmis-in-vaticaanstad NOS]</ref> * 26 april - Konienksdag op zaeterdag: konienk [[Willem-Alexander der Nederlan'n|Willum-Alexander]] mie z'n wuuf koniengin [[Máxima der Nederlan'n|Máxima]] plus ulder twi ouwste dochters bezoeke [[Doetinchem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565091-dit-was-koningsdag-2025-koning-zingt-oerend-hard-mee-in-doetinchem NOS]</ref> * 26 april - 70 doôden deu ontploffieng in [[Iran|Iraonse]] 'aevenstad [[Shahid Rajaee ]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565381-brand-in-iraanse-haven-geblust-dodental-opgelopen-naar-70 NOS]</ref> * 26 april - Een automobilist rie mie opzet 11 mins'n doôd in [[Vancouver]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565205-dodental-bij-aanslag-canada-opgelopen-tot-elf-ruim-twintig-gewonden NOS]</ref> * [[27 april]] - 't [[Pakistan|Pakistaonse]] leger doôdt in [[Noôrd-Waziristan]] 54 leden van den Pakistaonse [[Taliban]] die vanuut [[Afghanistan]] vò terrorisme binnenkommen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565192-pakistaanse-leger-doodt-54-militanten-die-probeerden-de-grens-over-te-steken NOS]</ref> * 27 april - Den [[Iengeland|Iengelse]] voebalclub [[Liverpool F.C.]] mie as coach den Nederlander [[Arne Slot]] wint den [[Premier League]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565224-liverpool-wint-kampioensduel-met-5-1-slot-eerste-nederlandse-coach-met-premier-league-titel NOS]</ref> * 27 april - [[FC Volendam]] vò zevende mael kampioen Eêste Divisie.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565383-volendam-voor-zevende-keer-kampioen-eerste-divisie-hattrick-veerman-in-utrecht NOS]</ref> * [[28 april]] - Groôte stroômstorieng in [[Spanje]] en [[Portugal]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565295-landelijke-stroomstoring-treft-miljoenen-mensen-in-spanje-en-portugal NOS]</ref> * 28 april - De liberaolen winnen de verkieziengen in [[Canada]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565396-canadese-liberalen-winnen-verkiezingen-met-dank-aan-trump NOS]</ref> * 28 april - [[Israël]] bombardeêrt [[Hezbollah]] in [[Beiroet]] en voert luchtanvall'n uut op [[Hamas]] in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10572424/israel-hervat-aanvallen-in-libanon-en-gaza-opnieuw-staakt-het-vuren-bestaat-eigenlijk-niet-meer BNR]</ref> * [[29 april]] - Doôden bie gevechten tussen [[Druzen]] en pro-regeriengsstrieders in [[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565446-zeker-12-doden-bij-geweld-in-damascus-tussen-druzen-en-pro-regeringsstrijders NOS]</ref> * [[30 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] en [[Oekraïne]] sluten een akkoôrd over militaire biestand en mineraolen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565618-oekraine-en-vs-eens-over-veelbesproken-mineralendeal NOS]</ref> * [[1 meie]] - Den [[Israël]]ische premier [[Netanyahu]] verklaert dat 't overwinnen van [[Hamas]] belangrieker is as den terugkeêr van de gijzelaers.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565680-netanyahu-stelt-openlijk-het-verslaan-van-hamas-boven-lot-van-gijzelaars NOS]</ref> * 1 meie - Rellende jeugd in [[Scheveniengen]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565712-me-ingezet-vanwege-rellen-in-scheveningen-jongeren-bekogelen-politie NOS]</ref> * [[2 meie]] - Volgens den [[Duutsland|Duutse]] inlichtiengendienst is den [[AfD]] rechtsextremistisch en bedreigend vò den [[democraotie]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565742-duitse-inlichtingendienst-afd-extremistisch-en-bedreiging-voor-democratie NOS]</ref> * [[3 meie]] - Lienks wint de verkieziengen in [[Australië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565879-labor-partij-van-premier-albanese-winnaar-van-verkiezingen-australie NOS]</ref> * [[5 meie]] - [[Israël]] wil uutbreidieng van den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566118-akkoord-in-israel-over-uitbreiding-oorlog-inname-hele-gazastrook-is-optie NOS]</ref> * [[6 meie]] - Den [[Duutsland|Duutse]] bonsdag kiest pas bie den twidde ronde [[Friedrich Merz]] as bonskanselier.<ref>[https://nos.nl/artikel/2566248-merz-in-tweede-stemming-alsnog-verkozen-tot-bondskanselier-duitsland NOS]</ref> * [[7 meie]] - [[India]] en [[Pakistan]] raeken slaegs om [[Kasjmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566313-grootschalige-luchtaanvallen-india-tegen-pakistan-grote-zorgen-over-escalatie NOS]</ref> * [[8 meie]] - 't Conclaof kiest een nieuwe [[paus]]: [[paus Leo XIV]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/liveblog/habemus-papam-amerikaan-robert-prevost-is-de-nieuwe-paus~1745641517334/ VRT NWS]</ref> * [[12 meie]] - Den [[Koerden|Koedische]] PKK 'eft z'n eige op.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567003-de-pkk-heft-zichzelf-op-wat-ging-daaraan-vooraf NOS]</ref> * [[14 meie]] - Nederland moet meêr drienkwaeter bespaeren.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567176-meer-problemen-met-drinkwater-dreigen-besparen-lukt-nog-onvoldoende NOS]</ref> * [[16 meie]] - Den kredietrating van de [[Vereênigde Staeten]] wor deu Moody's verlaegt van aaa nae aa1.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10574394/moody-s-zet-vs-treetje-lager-in-rating BNR]</ref> * [[17 meie]] - [[Oesteriek]] wint in [[Bazel]] 't [[Eurovisie Songfestival]], Nederland wor twaelfde.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567716-oostenrijk-wint-het-eurovisie-songfestival-met-het-nummer-wasted-love NOS]</ref> * [[18 meie]] - Aerdbevieng van 2,1 bie [[Warffum]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2567880-aardbeving-van-2-1-bij-warffum-inwoners-melden-dreun-en-trillingen NOS]</ref> * 18 meie - [[PSV]] wint den Eredivisie.<ref>[https://nos.nl/collectie/13991/artikel/2567798-psv-beslist-zinderende-titelstrijd-in-zijn-voordeel-en-viert-26ste-landstitel NOS]</ref> * 18 meie - Groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2567762-massaal-protest-in-den-haag-tegen-israel-standpunt-kabinet-rustig-verlopen NOS]</ref> * [[23 meie]] - Bienae 'eêl [[Zeêland]] wor laegvlieggebied voe legerhelicopters.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17489318/kabinet-kiest-zeeland-als-laagvlieggebied-voor-helikopters-de-zeeuwen-gaan-echt-wel-helikopters-zien Omroep Zeêland]</ref> * [[24 meie]] - 't Voestel vant [[Zeêland|Zeêuwse]] raedslid [[Lilian Janse]] om vrouwen naemens den [[SGP]] meêr ruumte in den politiek te geven wor verworp'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2568499-sgp-leden-verwerpen-voorstel-om-vrouwen-meer-ruimte-te-geven-in-politiek NOS]</ref> * [[25 meie]] - Den NDP onger leidieng van Jennifer Simons wint de verkieziengen in [[Surinaome]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569004-ndp-in-suriname-nipt-de-grootste-zes-partijen-willen-samenwerken-onder-eerste-vrouw NOS]</ref> * [[28 meie]] - Den plekke Blatten ([[Wallis]]) in de [[Zwitserland|Zwitserse]] [[Alpen]] wor groôtendeêls bedolven deu een of'ebroke bergwaand.<ref>[https://nos.nl/artikel/2569109-zwitsers-alpendorp-bijna-volledig-bedolven-na-instorting-bergwand NOS]</ref> * [[29 meie]] - Groôte bosbrand in den [[Canada|Canadeêse]] provincie [[Manitoba]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569131-noodtoestand-en-evacuaties-door-bosbranden-canadese-provincie-manitoba NOS]</ref> * [[1 juni]] - Groôte anvall'n mie drones deu [[Oekraïne]] en [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569552-russische-nucleaire-bommenwerpers-geraakt-bij-grote-droneaanval-oekraine NOS]</ref> * 1 juni - De [[Poôl'n|Poôlse]] presidentsverkieziengen worren 'ewonne deu den be'oudende nationaolist [[Karol Nawrocki]] (PiS).<ref>[https://nos.nl/artikel/2569615-conservatieve-nationalist-nawrocki-wint-poolse-presidentsverkiezingen NOS]</ref> * [[3 juni]] - Den [[PVV]] stapt uut 't [[kabinet-Schoof]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569767-wilders-breekt-met-coalitie-trekt-pvv-ers-terug-uit-kabinet-schoof NOS]</ref> * [[5 juni]] - Groôte ruzie tussen Amerikaons president [[Donald Trump]] en voormaelig adviseur [[Elon Musk]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570140-zo-belandden-musk-en-trump-in-een-slaande-ruzie NOS]</ref> * [[6 juni]] - Groôte anval mie drones en raket'n op [[Oekraïne]] deu [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13965/artikel/2570122-grootschalige-russische-aanval-op-oekraine-ook-kyiv-doelwit NOS]</ref> * [[7 juni]] - President [[Donald Trump]] stiert den nationaole garde nae protesten in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570347-opnieuw-protesten-la-om-arrestaties-immigranten-trump-gaat-nationale-garde-sturen NOS]</ref> * [[10 juni]] - In [[Graz]] ([[Oesteriek]]) schiet een voormaelige scholier tien mins'n op een schole doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570625-schietpartij-op-oostenrijkse-school-negen-slachtoffers-in-17-minuten NOS]</ref> * [[11 juni]] - [[Meie]] was op [[aerde]] ien nae warmste maend oôit 'emeten en in Noôrdwest-[[Europa]] uutzonderlijk droôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570702-afgelopen-mei-was-op-een-na-warmste-mei-ooit-ook-uitzonderlijk-droog NOS]</ref> * 11 juni - [[Hibraltar]] komt bie den [[Schengenzone]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570813-akkoord-eu-spanje-en-vk-over-de-grenzen-van-gibraltar NOS]</ref> * [[12 juni]] - Een vliegtuug stort neêr in [[Ahmedabad]] ([[India]]), weerbie meêr as 260 mins'n omkomme.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6358922/vliegtuig-met-zeker-242-inzittenden-op-weg-naar-engeland-neergestort-in-india.html NU]</ref> * [[13 juni]] - [[Israël]] voert luchtanvall'n uut op [[Iran|Iraonse]] atoôminstallaoties en belangrieke officieren en weêtenschappers. Iran raegeêrt mie groôte drone- en raketanvall'n op Israël.<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2570958-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-nucleaire-installaties-en-legertop-iran NOS]</ref> * 13 juni - Eêste tropische dag vant jaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571027-eerste-tropische-dag-van-het-jaar-30-1-graden-gemeten-in-de-bilt NOS]</ref> * [[14 juni]] - 'Onderd mins'n worren 's nachts deu bendes in [[Benue]] ([[Nigeria]]) vermoôrd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571199-zeker-100-doden-in-nigeria-na-aanvallen-tientallen-vermist NOS]</ref> * 14 juni-13 juli - Waereldkampioenschap [[voebal]] vò mannelijke clubs in de [[Vereênigde Staeten]] (FIFA Club World Cup 2025). * [[15 juni]] - Vanover een groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6359259/organisatie-meldt-150000-aanwezigen-bij-rode-lijn-protest-in-den-haag.html NU]</ref> * [[21 juni]] - Meêr as 40 doôden deu een anval op een ziekenuus in den [[Soedan]]ese regio [[Kordofan]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572283-meer-dan-veertig-doden-bij-aanval-op-ziekenhuis-in-sudan NOS]</ref> * [[22 juni]] - De [[Vereênigde Staeten]] bombarderen atoôminstallaoties in [[Iran]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2572030-vs-bombardeert-drie-nucleaire-complexen-in-iran NOS]</ref> * 22 juni - Bie een zelfmoôrdanslag (waerschienlijk deu [[IS]]) op een [[Grieks-Orthodoxe kerke]] in [[Damascus]] kommen 25 mins'n omt leven.<ref>[https://nos.nl/artikel/2572218-aanslag-op-syrische-kerk-zorgt-voor-knauw-in-vertrouwen-in-nieuwe-regering NOS]</ref> * [[23 juni]] - Een raketanval deu [[Iran]] op den militaire baosis van de [[Vereênigde Staeten]] in [[Qatar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572229-iran-vuurt-raketten-af-op-amerikaanse-basis-in-qatar-vs-vooraf-gewaarschuwd NOS]</ref> * [[24 juni]] - Waepenstilstand tussen [[Iran]] en [[Israël]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/liveblog/2572127-netanyahu-bevestigt-dat-israel-akkoord-is-met-staakt-het-vuren NOS]</ref><ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6360106/staakt-het-vuren-israel-en-iran-zou-zijn-gestart-komende-24-uur-zijn-cruciaal.html NU]</ref> * 24-25 juni - [[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13989-navo-top-in-nederland NOS]</ref><ref>[https://app.nos.nl/nieuws/navotop2025/ NOS]</ref> * [[25 juni]] - De NAVO-lan'n gaen ulder defensie- en veiligeidsuutgaeven veroôgen toet vuuf percent vant [[bbp]] in 2035.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10576781/navo-leiders-akkoord-met-historische-norm-rutte-trump-verdient-alle-lof BNR]</ref> * [[1 juli]] - [[Hugo de Jonge]] ([[CDA]]) wor [[Commissaoris van den Konienk]] van [[Zeêland]] (al waernemend sins 15 september 2024).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17564571/benoeming-hugo-de-jonge-als-commissaris-definitief Omroep Zeêland]</ref> * 1 juli - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 35,5 °C in [[De Bilt]], 37,6 °C in [[Eindhoven]] en 34,1 °C in [[Vlissienge]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6360997/warmste-1-juli-ooit-en-regionale-hittegolf-dinsdag-brak-veel-hitterecords.html NU]</ref> * [[2 juli]] - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 39,0 °C in [[Maestricht]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6361117/op-vier-na-hoogste-temperatuur-ooit-in-nederland-doden-door-hitte-in-europa.html NU]</ref> * 2 juli-27 juli - Europeês kampioenschap [[voebal]] vò vrouwelijke lan'nteams (UEFA Women's Euro 2025) in [[Zwitserland]]. * [[3 juli]] - Bienae alle Nederlanders 'ebben te veêl PFAS in ulder [[bloed]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573446-rivm-bijna-iedereen-in-nederland-heeft-te-veel-pfas-in-bloed NOS]</ref> * 3 juli - Omvangrieke wet van den Amerikaonse president [[Donald Trump]] deu 't Congress angenomen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2573579-trump-stelt-politieke-erfenis-veilig-met-megawet NOS]</ref> * [[4 juli|4]]-5 juli - Meêr as 'onderdtien doôden deu zwaere overstroômiengen in [[Texas]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574255-nog-meer-dan-161-vermisten-in-texas-na-dodelijke-overstromingen NOS]</ref> * [[6 juli]] - Luchtanvall'n van [[Israël]] op [[Hezbollah]] in [[Libanon]] en de [[Houthi's]] in [[Jeêm'n]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573971-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-houthi-s-in-jemen NOS]</ref> * 6 juli - [[Jennifer Simons]] verkoze as president van [[Surinaome]].<ref>[https://dwtonline.com/jenny-cracked-it-geerlings-simons-schrijft-geschiedenis-als-eerste-vrouwelijke-president-suriname/ de Ware Tijd]</ref> * [[9 juli]] - 't Amerikaense [[chip]]bedrief Nvidia beriekt as eêrste een waerde van vier duuzend miljard dollar op den beurs (van [[Wall Street]]).<ref>[https://nos.nl/artikel/2574360-chipfabrikant-nvidia-behaalt-als-eerste-beurswaarde-van-4000-miljard-dollar NOS]</ref> * [[10 juli]] - Volgens 't Centraol Planbureau wor den staetsschuld in den toekomst veêl 'oôger.<ref>[https://nos.nl/artikel/2574465-cpb-het-gaat-goed-met-de-nederlandse-economie-maar-de-staatsschuld-gaat-oplopen NOS]</ref> * 10 juli - Vuuftien doôden deu [[Israël]]ische anval op [[Hamas]]-terrorist in [[Deir al-Balah]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574549-israel-richt-bloedbad-aan-bij-medische-kliniek-doden-vrouwen-en-kinderen-gewetenloos NOS]</ref> == Kommende gebeurtenisse == * [[15 juli|15]]-[[18 juli]] - [[Nijmeegse Vierdaegse]]. * [[29 oktober]] - Verkieziengen vò den [[Twidde Kaemer]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570158-tweede-kamerverkiezingen-definitief-op-woensdag-29-oktober NOS]</ref><ref>[https://www.parlement.com/id/vmo0cre2c5v0/tweede_kamerverkiezingen_2025 Parlement.com]</ref> * [[25 november]] - [[Surinaome]] vuuftig jaer onafankelijk. == Gesturve == D'r valle in dit jaer 12 [[verkeersdoôden in Zeêland]]. * [[19 jannewari]] - [[Jan Mijnsbergen]] (86), Nederlands politicus (Staetenlid [[Zeêland]]) * [[15 feberwari]] - [[Jaap van der Doef]] (90), Nederlands politicus (burhemeêster [[Vlissienge]]) * [[17 feberwari]] - [[Frits Bolkestein]] (91), Nederlands politicus en schriever * [[18 feberwari]] - [[Gene Hackman]] (95), Amerikaons acteur * [[19 feberwari]] - [[Frits Korthals Altes]] (93), Nederlands politicus en advocaet * [[22 feberwari]] - [[Hans van den Broek]] (88), Nederlands politicus * [[16 maerte]] - [[Rob de Nijs]] (82), Nederlands zanger en acteur * [[27 maerte]] - [[Loretta Schrijver]] (68), Nederlands nieuwsleêzer en presentaotor * [[4 april]] - [[Cor de Vos]] (78), Nederlands politicus en bestierder (burhemeêster [[Oôstflakkeê]]) * [[5 april]] - [[Harmen Siezen]] (84), Nederlands nieuwsleêzer * [[21 april]] - [[Paus Franciscus]] (88), Arhentijns aertsbisschop * [[16 meie]] - [[Jan Terlouw]] (93), Nederlands kernfysicus, kinderboek'nschriever en politicus * [[19 meie]] - [[Hans Wiegel]] (83), Nederlands politicus * [[25 juni]] - [[Wim van Eekelen]] (94), Nederlands diplomaet, amtenaer en politicus == Plaetjes == <gallery mode="packed" widths="150px" heights="150px"> Palisades Fire (54254705864).jpg|Branden in [[Los Angeles]] Suriname oilmap.svg|Olielappen op zeê bie [[Surinaome]] Visit of Bart De Wever, Belgian Prime Minister, to the European Commission (cropped).jpg|Belhisch premier [[Bart De Wever]] A photo from a civilian rooftop, showing Israeli air strikes during the Gaza War 23-25.png|[[Israël]]ische luchtanvall'n op den [[Gazastroôke]] President Trump and Ukrainian President Zelenskyy Clash During Meeting in Oval Office, Feb. 28, 2025.jpg|Ruzie [[Volodymyr Zelensky|Zelensky]], [[Donald Trump|Trump]] en [[JD Vance|Vance]] int [[Witte 'uus]] Valkenburg-Wilhelminatoren (6).jpg|Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)|Valkenburg]] GEMS В ЮЖАКОВО НА КОПИ 1.png|[[Wasbeêr'ond]] Funerali Papa Francesco (54477407613).jpg|Begraefenis van [[paus Franciscus]] Koningsdag 2025 Doetinchem.jpg|Konienksdag in [[Doetinchem]] Kras stadion.JPG|Kras: stadion van FC Volendam Lilian janse 27 maart 2014 bij de beediging als sgpraadslid in het stadhuis van vlissingen-1711546348 (cropped).jpg|[[Lilian Janse]] uut [[Zeêland]], eêste vrouwelijke [[SGP]]-raedslid P20250530MR-0209 President Donald Trump participates in a press conference with departing DOGE adviser Elon Musk.jpg|[[Elon Musk]] (lienks) mie [[Donald Trump]] Air Defense Activity Against Hostile Targets in the Skies of Tehran 13 Tasnim.jpg|[[Israël]]ische luchtanval op [[Iran]] OTAN Summit 2025 I June 25, 2025 (54611893207).jpg|[[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]] Hugo de Jonge, February 2023.jpg|Nieuwe [[Commissaoris van den Konienk]] [[Hugo de Jonge]] Flooding of the Guadalupe River near Kerrville, Texas in 2025.jpg|Overstroômieng in [[Texas]] </Gallery> == Noôten == {{Reflist|1=6}} [[Categorie:Eenentwintegste eêuwe]] 262ek2gjt0tnvsnryqeet9dqj3vj0j4 162207 162206 2025-07-11T06:25:10Z Nillers 14757 /* Gebeurtenisse */ 162207 wikitext text/x-wiki {{jaorboks}} '''{{PAGENAME}}''' is 'n [[jaer]]. == Gebeurtenisse == * [[1 jannewari]] - Vanof noe word'n er van auto's en motorrieers deu de [[Westerscheldetunnel]] gin tol meer 'eheven (eigelijk al vanof 30 december).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16058857/eerst-zien-dan-geloven-zo-reageert-zeeland-op-westerscheldetunnel-tolvrij-vanaf-2025 Omroep Zeêland]</ref> * 1 jannewari - [[IS]]-aen'anger rie 15 mins'n doôd in [[New Orleans]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550328-dodental-na-aanslag-in-uitgaansgebied-new-orleans-opgelopen-naar-15 NOS]</ref> * [[2 jannewari]] - Man schiet binn'n twi weken in [[Rotterdam]]-Iesselmonde drie mins'n doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2550656-wat-de-reeks-dodelijke-beschietingen-in-rotterdam-zo-uitzonderlijk-maakt NOS]</ref> * [[7 jannewari]] - Aerdbevieng van 7,1 in [[Tibet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2550948-meer-dan-400-mensen-gered-na-aardbeving-in-tibet-kou-nu-grote-vijand NOS]</ref> * 7-31 jannewari - Zwaere natuurbranden in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551138-duizenden-gebouwen-verwoest-tien-doden-door-branden-los-angeles NOS]</ref><ref>[https://nos.nl/artikel/2551685-la-maakt-zich-op-voor-stormachtige-wind-vrees-voor-hevigere-natuurbranden NOS]</ref> * [[10 jannewari]] - [[2024]] was mie +1,6 °C opwarmieng record warm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551139-wereld-schiet-door-1-5-graad-onduidelijk-waarom-2024-zo-warm-was NOS]</ref> * [[12 jannewari]] - [[Surinaome]] verwacht in 2025 vee opbrengsten uut oliewinnieng.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551439-surinamers-hopen-vanaf-dit-jaar-te-kunnen-profiteren-van-de-oliemiljarden NOS]</ref> * [[14 jannewari]] - Vee doôden in illegaole goudmien in [[Zuud-Afrika]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2551796-reddingswerkers-halen-illegale-goudzoekers-na-maanden-uit-zuid-afrikaanse-mijn NOS]</ref> * [[15 jannewari]] - [[Israël]] en [[Hamas]] sluuten 'n waepenstilstand over de [[Gazastroôke]], ingaende 19 jannewari.<ref>[https://nos.nl/artikel/2551917-na-15-maanden-akkoord-over-gaza-israel-moet-formeel-nog-instemmen NOS]</ref> * [[17 jannewari]] - [[Rusland]] en [[Iran]] sluuten 'n saemenwerkiengsakkoord, o.a. vò defensie en kernenergie.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/17/rusland-iran-strategisch-partnerschap/ VRT NWS]</ref> * [[18 jannewari]] - Vrachtwaegen mie brandstof ontploft in [[Niheria]], d'r binne 70 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552273-brandstoftruck-ontploft-zeker-70-doden-in-nigeria NOS]</ref> * [[20 jannewari]] - [[Donald Trump]] wor beëdigd as [[Lieste van Amerikaonse president'n|47e president van de Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13983-start-presidentschap-trump NOS]</ref> * [[21 jannewari]] - Brand in skihotel in [[Turkije]], 76 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2552685-76-doden-bij-hotelbrand-in-turks-skioord-eigenaar-gearresteerd NOS]</ref> * [[24 jannewari]] - Zwaere sturm in [[Ierland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553040-zware-storm-eowyn-trekt-van-ierland-naar-schotland-vluchten-geannuleerd NOS]</ref> * [[28 jannewari]] - Zwaere overstroômiengen in [[Bretagne]] en omhevieng deu sturm.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553614-code-rood-vanwege-zware-overstromingen-in-frankrijk-nieuwe-storm-op-komst NOS]</ref> * [[29 jannewari]] - Botsing van helikopter mie vliegtuug bie [[Washington, D.C.]], 67 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553855-geen-hoop-op-overlevenden-crash-washington-waarschijnlijk-ruim-60-doden NOS]</ref> * [[30 jannewari]] - D' [[Europeêse Unie|Europeêse Centraole Bank]] verlaegt de rente nae 2,75%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2553858-ecb-verlaagt-voor-de-vijfde-keer-in-een-jaar-de-rente NOS]</ref> * 30 jannewari - Rebellen in Oôst-[[Konho-Kinshasa]] veroveren hebied bie [[Rwanda]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2553844-rebellen-congo-rukken-verder-op-naar-het-zuiden NOS]</ref> * 30 jannewari - [[Nederland]]se bevolkieng in 2024 mie 103.000 mins'n gegroeid toet 18,05 meljoen inweuners.<ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/lagere-bevolkingsgroei-in-2024 CBS]</ref><ref>[https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2025/05/bevolkingsgroei-in-2024-afgenomen-in-de-randstad-toegenomen-daarbuiten CBS]</ref> * [[3 feberwari]] - [[Bart De Wever]] wor premier van [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/01/31/overzicht-federale-regering-ministers/ VRT NWS]</ref> * [[4 feberwari]] - Man schiet tien mins'n doôd in [[Örebro]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2554538-naar-schatting-elf-doden-bij-zweedse-school-ergste-schietpartij-in-ons-land NOS]</ref> * [[10 feberwari]] - 55 Doôden deu 'n verkeêrsongeluk in [[Guatemala]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555351-dodental-busongeluk-guatemala-opgelopen-tot-55 NOS]</ref> * 10 feberwari - D'n Amerikaonse president [[Donald Trump]] ver'oôgt d' import'effiengen vò [[stael]] en [[aluminium]] nae 25%, ingaende 12 maerte.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555348-vs-verhoogt-importheffingen-op-staal-en-aluminium-naar-25-procent NOS]</ref> * [[13 feberwari]] - Aerdbevieng van 2,2 bie [[Usquert]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2555630-aardbeving-met-kracht-van-2-2-in-groningen-heftige-doffe-dreun NOS]</ref> * [[15 feberwari]] - [[Goud]]pries mie 90.000 euro per kilo record 'oôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2555907-onrust-in-de-wereld-stuwt-goudprijs-tot-recordhoogte-van-90-000-euro-per-kilo NOS]</ref> * [[18 feberwari]] - [[Rusland]] en [[Vereênigde Staeten]] praeten in [[Riad]] ([[Saoedi-Araobië]]) over herstel van betrekkiengen en stopp'n van oôrlog in [[Oekraïne]].<ref>[https://nos.nl/liveblog/2556241-overleg-rubio-lavrov-in-riyad-begonnen NOS]</ref> * [[19 feberwari]] - Groôte antiterreuroperaotie in [[Marokko]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2556546-grote-antiterreuroperatie-in-marokko-aanslag-verijdeld NOS]</ref> * 19 feberwari - In dertig jaer tied 'n afnaeme bie veertig procent van de diersoôrte in de [[Oôsterschelde]].<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17243291/met-de-vissen-en-bodemdieren-in-de-oosterschelde-gaat-het-de-afgelopen-30-jaar-bergafwaarts Omroep Zeêland]</ref> * [[21 feberwari]] - Amerikaons bedrief test vliegende waegen.<ref>[https://www.nu.nl/314825/video/amerikaans-bedrijf-test-vliegende-elektrische-auto.html NU]</ref> * [[22 feberwari]] - [[Koffie]] wor flink dierder.<ref>[https://nos.nl/artikel/2556843-koffie-wordt-snel-duurder-wie-betaalt-straks-de-rekening NOS]</ref> * [[23 feberwari]] - De [[Bonsdag]]verkieziengen in [[Duutsland]] word'n 'ewonne deur [[CDU]]-[[CSU]]. Twidde wor [[AfD]], dorde [[SPD]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13984-duitse-verkiezingen NOS]</ref> * 23 feberwari - Meêst vuule lucht in de gordel [[Rieswiek (Zuud-'Olland)|Rieswiek]]-[[Rotterdam]]-[[Dordt]]; [[Schiedam]] 't vuulst.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/schiedam-en-rijswijk-ademen-de-meest-vervuilde-lucht-in-hoe-schoon-is-jouw-gemeente~a86b802d/ AD]</ref> * [[26 feberwari]] - Groôte chemiebedrieven in Nederland maeken ulder eige groôte zurgen om diere energie.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557337-chemiereuzen-energie-intensieve-fabrieken-staan-op-omvallen NOS]</ref> * 26 feberwari - [[Eurocommissaoris]] [[Wopke Hoekstra]] vò klimaet komt mie plan om Europeêse industrie te helpen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557385-reddingsplan-voor-europese-industrie-komt-voor-bedrijven-geen-moment-te-vroeg NOS]</ref> * [[27 feberwari]] - D' [[Europeêse Unie]] zoekt toenaederieng toet [[India]].<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2557625-zware-europese-delegatie-in-india-op-zoek-naar-nieuwe-geopolitieke-vrienden NOS]</ref> * [[28 feberwari]] - Deêze avond staen zeven [[planete]]n achter mekaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557599-planetenparade-vanavond-7-planeten-zichtbaar-maar-temper-je-verwachtingen NOS]</ref> * 28 feberwari - Ruzie tussen [[Volodymyr Zelensky]] en [[Donald Trump]] mie [[JD Vance]] int [[Witte 'uus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2557665-ontmoeting-trump-en-zelensky-ontaardt-in-felle-ruzie-u-bent-respectloos NOS]</ref> * [[1 maerte]] - Waepenstilstand tussen [[Turkije]] en [[Koerden|Koerdische]] PKK.<ref>[https://nos.nl/artikel/2557726-pkk-kondigt-staakt-het-vuren-aan-na-oproep-gevangen-leider-ocalan NOS]</ref> * [[2 maerte]] - [[Vereênigd Konienkriek]] en [[Frankriek]] willen saemenwerkieng van Europeêse lan'n om eige vredesplan voo [[Oekraïne]] te maeken.<ref>[https://nos.nl/collectie/13985/artikel/2557966-starmer-vormt-coalition-of-the-willing-voor-veiligheid-en-vrede-in-oekraine NOS]</ref> * [[4 maerte]] - [[Vereênigde Staeten]] beginnen mie importheffiengen vò [[Mexico]], [[Canada]] en [[China]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558117-vs-start-gevreesde-handelsoorlog-canada-en-china-slaan-direct-terug NOS]</ref> * [[6 maerte]] - Natuurgebieën in Nederland achteruut deu slecht waeter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558377-natuur-gaat-achteruit-door-slechte-kwaliteit-van-water NOS]</ref> * 6 maerte - Groôte brand in binn'nstad van [[Arnem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558498-brand-in-centrum-arnhem-nu-helemaal-uit-na-blussen-laatste-brandhaard NOS]</ref> * sins 6 maerte - Gevechten en geweld in West-[[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2558796-geweldsuitbarsting-syrie-verwachte-uitdaging-of-nieuw-hoofdstuk-in-de-burgeroorlog NOS]</ref> * [[9 maerte]] - Bosbrand bie [[Japan]]se stad [[Ofunato]] vòbie; zwaerste sins vuuftig jaer.<ref>[https://nieuwsblad.be/cnt/dmf20250309_94598218?journeybuilder=nopaywall Het Nieuwsblad]</ref> * [[10 maerte]] - Ruum helft van Nederlandse elektriciteit uut [[zunne]], wind en biomassa.<ref>[https://nos.nl/artikel/2558947-energie-uit-wind-en-zon-hard-gestegen-ruim-helft-elektriciteit-nu-hernieuwbaar NOS]</ref> * [[12 maerte]] - [[Europeêse Unie]] komt mie importheffiengen vò de [[Vereênigde Staeten]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2559194-eu-komt-met-eigen-importheffingen-tegen-vs-motoren-drank-en-spijkerbroeken-duurder NOS]</ref> * 12 maerte - Treinkapieng in [[Pakistan]] vòbie, alle kaepers binne gedoôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559271-treinkaping-pakistan-beeindigd-21-gijzelaars-omgekomen NOS]</ref> * [[16 maerte]] - 59 doôden bie brand in nachtclub in de [[Noôrd-Macedonië|Noôrd-Macedonische]] stad Kočani.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559793-meer-dan-50-doden-bij-brand-in-nachtclub-noord-macedonie NOS]</ref> * 16 maerte - Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)]] ingestort.<ref>[https://nos.nl/artikel/2559802-wilhelminatoren-in-valkenburg-ingestort-honden-slaan-aan-tijdens-zoektocht NOS]</ref> * [[17 maerte]] - [[Rwanda]] stopt diplomaotieke betrekkiengen mie [[Belhië]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/03/17/rwanda-belgie-diplomatie/ VRT NWS]</ref> * [[18 maerte]] - [[Israël]] voert groôte anval uut op de [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6349562/israel-beeindigt-wapenstilstand-met-zwaarste-aanval-sinds-begin-staakt-het-vuren.html NU]</ref> * 18 maerte - De [[Duutsland|Duutse]] reherieng mag vee meêr leêne vò defensie en infraostructuur.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560214-bondsdag-duitsland-stemt-in-met-historisch-schuldenpakket-ook-voor-defensie NOS]</ref> * 18 maerte - [[Rusland]] en [[Oekraïne]] zun tiedelijk mekaors (energie)infraostructuur niet anvall'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560242-rusland-en-oekraine-stoppen-dertig-dagen-met-aanvallen-op-elkaars-energiesector NOS]</ref> * [[19 maerte]] - [[Israël]] trekt Midden-[[Gazastroôke]] binn'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560355-israel-begint-eerste-grondoffensief-in-gaza-sinds-bestand-en-sluit-corridor-af NOS]</ref> * [[21 maerte]] - [[Gletsjer]]s smelten steêds 'arter.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560525-smelten-gletsjers-ging-afgelopen-jaren-razendsnel-veel-gletsjers-halen-einde-eeuw-niet NOS]</ref> * [[23 maerte]] - Natuurbranden in [[Zeêuws-Vlaonderen]], oôrzaek binne droôgte en wind.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17333807/derde-brand-in-zeeuws-vlaanderen-in-een-middag-akker-bij-biervliet-brandt-af Omroep Zeêland]</ref> * 23 maerte - 't Nederlands [[voebal]]elftal wor deu verlies van [[Spanje]] uutgeschakeld in de kwartfinaole van de Nations League.<ref>[https://nos.nl/artikel/2560892-veerkrachtig-oranje-verliest-penaltyreeks-van-spanje-en-mist-laatste-vier-nations-league NOS]</ref> * 23 maerte - [[Palestijnen|Palestiens]] ambulancepersoneêl in den [[Gazastroôke]] gedoôd deu 't [[Israël]]ische leger.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2562486-door-israel-gedode-hulpverleners-waren-wel-herkenbaar-blijkt-uit-video NOS]</ref> * [[26 maerte]] - Zwaere bosbranden in [[Zuud-Korea]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561136-tienduizenden-evacuaties-24-doden-en-noodtoestand-in-zuid-korea-door-bosbranden NOS]</ref> * [[27 maerte]] - De [[Knesset]] gaet akkoôrd mie juridische 'ervormiengen deu reherieng-[[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561324-netanyahu-loodst-zwaar-omstreden-wet-door-israelisch-parlement NOS]</ref> * [[28 maerte]] - Aerdbevieng van 7,7 in [[Myanmar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561393-zuidoost-azie-getroffen-door-zware-aardbeving-epicentrum-in-myanmar NOS]</ref> * 28 maerte - [[Israël]] voert luchtanval uut op [[Hezbollah]] in [[Beiroet]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2561436-israel-voert-voor-het-eerst-sinds-wapenstilstand-in-libanon-luchtaanval-uit-op-beiroet NOS]</ref> * [[30 maerte]] - [[China]], [[Japan]] en [[Zuud-Korea]] gaen meêr saemenwerken op handelshebied.<ref>[https://nos.nl/artikel/2561618-zuid-korea-japan-en-china-willen-nauwere-samenwerking-te-midden-van-tarieven-vs NOS]</ref> * [[1 april]] - [[Maerte]] was in [[Nederland]] record droôg <ref>[https://nos.nl/artikel/2561973-recorddroge-maand-luidt-droogteseizoen-in-maar-de-regenton-raakt-al-langer-leeg NOS]</ref> en in [[België]] bienae record droôg.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/04/01/droge-maand-maart-in-2025/ VRT NWS]</ref> * [[2 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] kommen mie een minimumimporttarief van 10% vò alle lan'n; den [[Europeêse Unie]] krieg een tarief van 20%.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562146-trump-legt-hele-wereld-forse-tarieven-op-zij-doen-het-ons-aan-dus-we-gaan-het-terugdoen NOS]</ref> * [[3 april]] - [[Honharije]] stapt uut 't Internationaol Strafhof vanwehe arrestaotiebevel tehen den Israëlischen premier [[Netanyahu]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562184-hongarije-trekt-zich-terug-uit-internationaal-strafhof-icc NOS]</ref> * 3 april - Groôte natuurbrand op den [[Veluwe]] bie [[Ede]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2562290-brandweer-nog-zeker-hele-dag-bezig-met-blussen-natuurbrand-ede NOS]</ref> * [[7 april]] - Waereldwied daelen de beurzen deu de Amerikaonse tariefsver'oôgiengen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562772-onzekerheid-over-trumps-importheffingen-leidt-wereldwijd-tot-beursdalingen NOS]</ref> * [[8 april]] - Instortieng vant dek van een nachtclub in [[Santo Domingo]] mie 218 doôden.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563011-dodental-instorting-club-santo-domingo-stijgt-tot-184 NOS]</ref> * [[9 april]] - Bie Tata Steel in [[Iemuje]] verdwienen 1600 baenen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2562927-grote-reorganisatie-bij-tata-steel-1600-voltijdbanen-verdwijnen NOS]</ref> * [[13 april]] - D'r binne 32 doôden deu een [[Rusland|Russische]] raketanval op den Oôst-[[Oekraïne|Oekraïense]] stad Soemy.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563435-tientallen-doden-en-gewonden-bij-russische-raketaanval-op-stad-soemy NOS]</ref> * [[15 april]] - [[Europa]] ist snelst opwaermende waerelddeêl.<ref>[https://nos.nl/artikel/2563655-europa-is-het-snelst-opwarmende-continent-veel-verschil-tussen-oosten-en-westen NOS]</ref> * [[18 april]] - [[NSC]]-leider [[Pieter Omtzigt]] verlaet den politiek <ref>[https://nos.nl/artikel/2564111-nsc-leider-omtzigt-verlaat-politiek-herstel-burn-out-lukt-niet NOS]</ref> * 18 april - [[Wasbeêr'ond]] dudelijk anwezig in Noôrd-Nederland en [[Flevoland]], zal ok nae den rest vant land gaen.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/aziatische-wasbeerhond-rukt-op-over-tien-tot-twintig-jaar-in-het-hele-land~a1fe42a1/ AD]</ref> * [[20 april]] - Betoôgieng van [[moslims]] in [[Rotterdam]] teên den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564358-groot-protest-in-rotterdam-tegen-oorlog-in-gazastrook NOS]</ref> * [[22 april]] - 26 doôden deu een terroristische aenslag int [[India|Indiaose]] deêl van [[Kashmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564606-meer-dan-25-doden-bij-aanslag-op-toeristen-in-kashmir NOS]</ref> * [[24 april]] - Burgemeêster [[Femke Halsema]] van [[Amsterdam]] biedt excuses an vò 't gedrag van den gemeêntelijke over'eid teên de [[Joôden|Joôdse]] inweuners tiedens en vlak nae den [[Twidde Weareldoôrlog]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2564859-burgemeester-halsema-biedt-excuses-aan-voor-rol-amsterdam-bij-jodenvervolging NOS]</ref> * [[25 april]] - Ofzwakkieng van den Atlantische Golfstroôm leidt wellicht toet kouwer en droôger weêr in Nederland.<ref>[https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2564907-nieuw-klimaatscenario-baart-onderzoekers-zorgen-juist-kouder-nederland NOS]</ref> * 25 april - Voorraeden in den [[Gazastroôke]] raeken op deu [[Israël]]ische blokkade.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2564988-israel-blokkeert-al-55-dagen-hulp-voor-gaza-voedselvoorraden-raken-op NOS]</ref> * [[26 april]] - Begraefenis van [[paus Franciscus]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565069-paus-van-het-volk-franciscus-begraven-na-uitvaartmis-in-vaticaanstad NOS]</ref> * 26 april - Konienksdag op zaeterdag: konienk [[Willem-Alexander der Nederlan'n|Willum-Alexander]] mie z'n wuuf koniengin [[Máxima der Nederlan'n|Máxima]] plus ulder twi ouwste dochters bezoeke [[Doetinchem]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565091-dit-was-koningsdag-2025-koning-zingt-oerend-hard-mee-in-doetinchem NOS]</ref> * 26 april - 70 doôden deu ontploffieng in [[Iran|Iraonse]] 'aevenstad [[Shahid Rajaee ]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565381-brand-in-iraanse-haven-geblust-dodental-opgelopen-naar-70 NOS]</ref> * 26 april - Een automobilist rie mie opzet 11 mins'n doôd in [[Vancouver]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565205-dodental-bij-aanslag-canada-opgelopen-tot-elf-ruim-twintig-gewonden NOS]</ref> * [[27 april]] - 't [[Pakistan|Pakistaonse]] leger doôdt in [[Noôrd-Waziristan]] 54 leden van den Pakistaonse [[Taliban]] die vanuut [[Afghanistan]] vò terrorisme binnenkommen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565192-pakistaanse-leger-doodt-54-militanten-die-probeerden-de-grens-over-te-steken NOS]</ref> * 27 april - Den [[Iengeland|Iengelse]] voebalclub [[Liverpool F.C.]] mie as coach den Nederlander [[Arne Slot]] wint den [[Premier League]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565224-liverpool-wint-kampioensduel-met-5-1-slot-eerste-nederlandse-coach-met-premier-league-titel NOS]</ref> * 27 april - [[FC Volendam]] vò zevende mael kampioen Eêste Divisie.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565383-volendam-voor-zevende-keer-kampioen-eerste-divisie-hattrick-veerman-in-utrecht NOS]</ref> * [[28 april]] - Groôte stroômstorieng in [[Spanje]] en [[Portugal]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565295-landelijke-stroomstoring-treft-miljoenen-mensen-in-spanje-en-portugal NOS]</ref> * 28 april - De liberaolen winnen de verkieziengen in [[Canada]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565396-canadese-liberalen-winnen-verkiezingen-met-dank-aan-trump NOS]</ref> * 28 april - [[Israël]] bombardeêrt [[Hezbollah]] in [[Beiroet]] en voert luchtanvall'n uut op [[Hamas]] in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10572424/israel-hervat-aanvallen-in-libanon-en-gaza-opnieuw-staakt-het-vuren-bestaat-eigenlijk-niet-meer BNR]</ref> * [[29 april]] - Doôden bie gevechten tussen [[Druzen]] en pro-regeriengsstrieders in [[Syrië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565446-zeker-12-doden-bij-geweld-in-damascus-tussen-druzen-en-pro-regeringsstrijders NOS]</ref> * [[30 april]] - De [[Vereênigde Staeten]] en [[Oekraïne]] sluten een akkoôrd over militaire biestand en mineraolen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565618-oekraine-en-vs-eens-over-veelbesproken-mineralendeal NOS]</ref> * [[1 meie]] - Den [[Israël]]ische premier [[Netanyahu]] verklaert dat 't overwinnen van [[Hamas]] belangrieker is as den terugkeêr van de gijzelaers.<ref>[https://nos.nl/artikel/2565680-netanyahu-stelt-openlijk-het-verslaan-van-hamas-boven-lot-van-gijzelaars NOS]</ref> * 1 meie - Rellende jeugd in [[Scheveniengen]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565712-me-ingezet-vanwege-rellen-in-scheveningen-jongeren-bekogelen-politie NOS]</ref> * [[2 meie]] - Volgens den [[Duutsland|Duutse]] inlichtiengendienst is den [[AfD]] rechtsextremistisch en bedreigend vò den [[democraotie]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565742-duitse-inlichtingendienst-afd-extremistisch-en-bedreiging-voor-democratie NOS]</ref> * [[3 meie]] - Lienks wint de verkieziengen in [[Australië]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2565879-labor-partij-van-premier-albanese-winnaar-van-verkiezingen-australie NOS]</ref> * [[5 meie]] - [[Israël]] wil uutbreidieng van den oôrlog in den [[Gazastroôke]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566118-akkoord-in-israel-over-uitbreiding-oorlog-inname-hele-gazastrook-is-optie NOS]</ref> * [[6 meie]] - Den [[Duutsland|Duutse]] bonsdag kiest pas bie den twidde ronde [[Friedrich Merz]] as bonskanselier.<ref>[https://nos.nl/artikel/2566248-merz-in-tweede-stemming-alsnog-verkozen-tot-bondskanselier-duitsland NOS]</ref> * [[7 meie]] - [[India]] en [[Pakistan]] raeken slaegs om [[Kasjmir]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2566313-grootschalige-luchtaanvallen-india-tegen-pakistan-grote-zorgen-over-escalatie NOS]</ref> * [[8 meie]] - 't Conclaof kiest een nieuwe [[paus]]: [[paus Leo XIV]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/liveblog/habemus-papam-amerikaan-robert-prevost-is-de-nieuwe-paus~1745641517334/ VRT NWS]</ref> * [[12 meie]] - Den [[Koerden|Koedische]] PKK 'eft z'n eige op.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567003-de-pkk-heft-zichzelf-op-wat-ging-daaraan-vooraf NOS]</ref> * [[14 meie]] - Nederland moet meêr drienkwaeter bespaeren.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567176-meer-problemen-met-drinkwater-dreigen-besparen-lukt-nog-onvoldoende NOS]</ref> * [[16 meie]] - Den kredietrating van de [[Vereênigde Staeten]] wor deu Moody's verlaegt van aaa nae aa1.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/internationaal/10574394/moody-s-zet-vs-treetje-lager-in-rating BNR]</ref> * [[17 meie]] - [[Oesteriek]] wint in [[Bazel]] 't [[Eurovisie Songfestival]], Nederland wor twaelfde.<ref>[https://nos.nl/artikel/2567716-oostenrijk-wint-het-eurovisie-songfestival-met-het-nummer-wasted-love NOS]</ref> * [[18 meie]] - Aerdbevieng van 2,1 bie [[Warffum]] in [[Greunienge (provincie)|Greunienge]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2567880-aardbeving-van-2-1-bij-warffum-inwoners-melden-dreun-en-trillingen NOS]</ref> * 18 meie - [[PSV]] wint den Eredivisie.<ref>[https://nos.nl/collectie/13991/artikel/2567798-psv-beslist-zinderende-titelstrijd-in-zijn-voordeel-en-viert-26ste-landstitel NOS]</ref> * 18 meie - Groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://nos.nl/collectie/13959/artikel/2567762-massaal-protest-in-den-haag-tegen-israel-standpunt-kabinet-rustig-verlopen NOS]</ref> * [[23 meie]] - Bienae 'eêl [[Zeêland]] wor laegvlieggebied voe legerhelicopters.<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17489318/kabinet-kiest-zeeland-als-laagvlieggebied-voor-helikopters-de-zeeuwen-gaan-echt-wel-helikopters-zien Omroep Zeêland]</ref> * [[24 meie]] - 't Voestel vant [[Zeêland|Zeêuwse]] raedslid [[Lilian Janse]] om vrouwen naemens den [[SGP]] meêr ruumte in den politiek te geven wor verworp'n.<ref>[https://nos.nl/artikel/2568499-sgp-leden-verwerpen-voorstel-om-vrouwen-meer-ruimte-te-geven-in-politiek NOS]</ref> * [[25 meie]] - Den NDP onger leidieng van Jennifer Simons wint de verkieziengen in [[Surinaome]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569004-ndp-in-suriname-nipt-de-grootste-zes-partijen-willen-samenwerken-onder-eerste-vrouw NOS]</ref> * [[28 meie]] - Den plekke Blatten ([[Wallis]]) in de [[Zwitserland|Zwitserse]] [[Alpen]] wor groôtendeêls bedolven deu een of'ebroke bergwaand.<ref>[https://nos.nl/artikel/2569109-zwitsers-alpendorp-bijna-volledig-bedolven-na-instorting-bergwand NOS]</ref> * [[29 meie]] - Groôte bosbrand in den [[Canada|Canadeêse]] provincie [[Manitoba]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569131-noodtoestand-en-evacuaties-door-bosbranden-canadese-provincie-manitoba NOS]</ref> * [[1 juni]] - Groôte anvall'n mie drones deu [[Oekraïne]] en [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569552-russische-nucleaire-bommenwerpers-geraakt-bij-grote-droneaanval-oekraine NOS]</ref> * 1 juni - De [[Poôl'n|Poôlse]] presidentsverkieziengen worren 'ewonne deu den be'oudende nationaolist [[Karol Nawrocki]] (PiS).<ref>[https://nos.nl/artikel/2569615-conservatieve-nationalist-nawrocki-wint-poolse-presidentsverkiezingen NOS]</ref> * [[3 juni]] - Den [[PVV]] stapt uut 't [[kabinet-Schoof]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2569767-wilders-breekt-met-coalitie-trekt-pvv-ers-terug-uit-kabinet-schoof NOS]</ref> * [[5 juni]] - Groôte ruzie tussen Amerikaons president [[Donald Trump]] en voormaelig adviseur [[Elon Musk]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570140-zo-belandden-musk-en-trump-in-een-slaande-ruzie NOS]</ref> * [[6 juni]] - Groôte anval mie drones en raket'n op [[Oekraïne]] deu [[Rusland]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13965/artikel/2570122-grootschalige-russische-aanval-op-oekraine-ook-kyiv-doelwit NOS]</ref> * [[7 juni]] - President [[Donald Trump]] stiert den nationaole garde nae protesten in [[Los Angeles]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570347-opnieuw-protesten-la-om-arrestaties-immigranten-trump-gaat-nationale-garde-sturen NOS]</ref> * [[10 juni]] - In [[Graz]] ([[Oesteriek]]) schiet een voormaelige scholier tien mins'n op een schole doôd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570625-schietpartij-op-oostenrijkse-school-negen-slachtoffers-in-17-minuten NOS]</ref> * [[11 juni]] - [[Meie]] was op [[aerde]] ien nae warmste maend oôit 'emeten en in Noôrdwest-[[Europa]] uutzonderlijk droôg.<ref>[https://nos.nl/artikel/2570702-afgelopen-mei-was-op-een-na-warmste-mei-ooit-ook-uitzonderlijk-droog NOS]</ref> * 11 juni - [[Hibraltar]] komt bie den [[Schengenzone]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570813-akkoord-eu-spanje-en-vk-over-de-grenzen-van-gibraltar NOS]</ref> * [[12 juni]] - Een vliegtuug stort neêr in [[Ahmedabad]] ([[India]]), weerbie meêr as 260 mins'n omkomme.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6358922/vliegtuig-met-zeker-242-inzittenden-op-weg-naar-engeland-neergestort-in-india.html NU]</ref> * [[13 juni]] - [[Israël]] voert luchtanvall'n uut op [[Iran|Iraonse]] atoôminstallaoties en belangrieke officieren en weêtenschappers. Iran raegeêrt mie groôte drone- en raketanvall'n op Israël.<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2570958-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-nucleaire-installaties-en-legertop-iran NOS]</ref> * 13 juni - Eêste tropische dag vant jaer.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571027-eerste-tropische-dag-van-het-jaar-30-1-graden-gemeten-in-de-bilt NOS]</ref> * [[14 juni]] - 'Onderd mins'n worren 's nachts deu bendes in [[Benue]] ([[Nigeria]]) vermoôrd.<ref>[https://nos.nl/artikel/2571199-zeker-100-doden-in-nigeria-na-aanvallen-tientallen-vermist NOS]</ref> * 14 juni-13 juli - Waereldkampioenschap [[voebal]] vò mannelijke clubs in de [[Vereênigde Staeten]] (FIFA Club World Cup 2025). * [[15 juni]] - Vanover een groôte betoôgieng in [[Den 'Aeg]] tegen den [[kabinet-Schoof|Nederlandse regeriengsopstellieng]] in den oôrlog in den [[Gazastroôke]] en den oôrlog zelve.<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6359259/organisatie-meldt-150000-aanwezigen-bij-rode-lijn-protest-in-den-haag.html NU]</ref> * [[21 juni]] - Meêr as 40 doôden deu een anval op een ziekenuus in den [[Soedan]]ese regio [[Kordofan]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572283-meer-dan-veertig-doden-bij-aanval-op-ziekenhuis-in-sudan NOS]</ref> * [[22 juni]] - De [[Vereênigde Staeten]] bombarderen atoôminstallaoties in [[Iran]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/artikel/2572030-vs-bombardeert-drie-nucleaire-complexen-in-iran NOS]</ref> * 22 juni - Bie een zelfmoôrdanslag (waerschienlijk deu [[IS]]) op een [[Grieks-Orthodoxe kerke]] in [[Damascus]] kommen 25 mins'n omt leven.<ref>[https://nos.nl/artikel/2572218-aanslag-op-syrische-kerk-zorgt-voor-knauw-in-vertrouwen-in-nieuwe-regering NOS]</ref> * [[23 juni]] - Een raketanval deu [[Iran]] op den militaire baosis van de [[Vereênigde Staeten]] in [[Qatar]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2572229-iran-vuurt-raketten-af-op-amerikaanse-basis-in-qatar-vs-vooraf-gewaarschuwd NOS]</ref> * [[24 juni]] - Waepenstilstand tussen [[Iran]] en [[Israël]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13997/liveblog/2572127-netanyahu-bevestigt-dat-israel-akkoord-is-met-staakt-het-vuren NOS]</ref><ref>[https://www.nu.nl/midden-oostenconflict/6360106/staakt-het-vuren-israel-en-iran-zou-zijn-gestart-komende-24-uur-zijn-cruciaal.html NU]</ref> * 24-25 juni - [[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]].<ref>[https://nos.nl/collectie/13989-navo-top-in-nederland NOS]</ref><ref>[https://app.nos.nl/nieuws/navotop2025/ NOS]</ref> * [[25 juni]] - De NAVO-lan'n gaen ulder defensie- en veiligeidsuutgaeven veroôgen toet vuuf percent vant [[bbp]] in 2035.<ref>[https://www.bnr.nl/nieuws/nieuws-politiek/10576781/navo-leiders-akkoord-met-historische-norm-rutte-trump-verdient-alle-lof BNR]</ref> * [[1 juli]] - [[Hugo de Jonge]] ([[CDA]]) wor [[Commissaoris van den Konienk]] van [[Zeêland]] (al waernemend sins 15 september 2024).<ref>[https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/17564571/benoeming-hugo-de-jonge-als-commissaris-definitief Omroep Zeêland]</ref> * 1 juli - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 35,5 °C in [[De Bilt]], 37,6 °C in [[Eindhoven]] en 34,1 °C in [[Vlissienge]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6360997/warmste-1-juli-ooit-en-regionale-hittegolf-dinsdag-brak-veel-hitterecords.html NU]</ref> * [[2 juli]] - Recordtemperatuur vò deêze daotum van 39,0 °C in [[Maestricht]].<ref>[https://www.nu.nl/binnenland/6361117/op-vier-na-hoogste-temperatuur-ooit-in-nederland-doden-door-hitte-in-europa.html NU]</ref> * 2 juli-27 juli - Europeês kampioenschap [[voebal]] vò vrouwelijke lan'nteams (UEFA Women's Euro 2025) in [[Zwitserland]]. * [[3 juli]] - Bienae alle Nederlanders 'ebben te veêl PFAS in ulder [[bloed]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573446-rivm-bijna-iedereen-in-nederland-heeft-te-veel-pfas-in-bloed NOS]</ref> * 3 juli - Omvangrieke wet van den Amerikaonse president [[Donald Trump]] deu 't Congress angenomen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2573579-trump-stelt-politieke-erfenis-veilig-met-megawet NOS]</ref> * [[4 juli|4]]-5 juli - Meêr as 'onderdtien doôden deu zwaere overstroômiengen in [[Texas]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574255-nog-meer-dan-161-vermisten-in-texas-na-dodelijke-overstromingen NOS]</ref> * [[6 juli]] - Luchtanvall'n van [[Israël]] op [[Hezbollah]] in [[Libanon]] en de [[Houthi's]] in [[Jeêm'n]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2573971-israel-voert-luchtaanvallen-uit-op-houthi-s-in-jemen NOS]</ref> * 6 juli - [[Jennifer Simons]] verkoze as president van [[Surinaome]].<ref>[https://dwtonline.com/jenny-cracked-it-geerlings-simons-schrijft-geschiedenis-als-eerste-vrouwelijke-president-suriname/ de Ware Tijd]</ref> * [[9 juli]] - 't Amerikaense [[chip]]bedrief Nvidia beriekt as eêrste een waerde van vier duuzend miljard dollar op den beurs (van [[Wall Street]]).<ref>[https://nos.nl/artikel/2574360-chipfabrikant-nvidia-behaalt-als-eerste-beurswaarde-van-4000-miljard-dollar NOS]</ref> * [[10 juli]] - Volgens 't Centraol Planbureau wor den staetsschuld in den toekomst veêl 'oôger.<ref>[https://nos.nl/artikel/2574465-cpb-het-gaat-goed-met-de-nederlandse-economie-maar-de-staatsschuld-gaat-oplopen NOS]</ref> * 10 juli - Vuuftien doôden deu [[Israël]]ische anval op [[Hamas]]-terrorist bie een medische ulpepost in [[Deir al-Balah]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2574549-israel-richt-bloedbad-aan-bij-medische-kliniek-doden-vrouwen-en-kinderen-gewetenloos NOS]</ref> == Kommende gebeurtenisse == * [[15 juli|15]]-[[18 juli]] - [[Nijmeegse Vierdaegse]]. * [[29 oktober]] - Verkieziengen vò den [[Twidde Kaemer]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2570158-tweede-kamerverkiezingen-definitief-op-woensdag-29-oktober NOS]</ref><ref>[https://www.parlement.com/id/vmo0cre2c5v0/tweede_kamerverkiezingen_2025 Parlement.com]</ref> * [[25 november]] - [[Surinaome]] vuuftig jaer onafankelijk. == Gesturve == D'r valle in dit jaer 12 [[verkeersdoôden in Zeêland]]. * [[19 jannewari]] - [[Jan Mijnsbergen]] (86), Nederlands politicus (Staetenlid [[Zeêland]]) * [[15 feberwari]] - [[Jaap van der Doef]] (90), Nederlands politicus (burhemeêster [[Vlissienge]]) * [[17 feberwari]] - [[Frits Bolkestein]] (91), Nederlands politicus en schriever * [[18 feberwari]] - [[Gene Hackman]] (95), Amerikaons acteur * [[19 feberwari]] - [[Frits Korthals Altes]] (93), Nederlands politicus en advocaet * [[22 feberwari]] - [[Hans van den Broek]] (88), Nederlands politicus * [[16 maerte]] - [[Rob de Nijs]] (82), Nederlands zanger en acteur * [[27 maerte]] - [[Loretta Schrijver]] (68), Nederlands nieuwsleêzer en presentaotor * [[4 april]] - [[Cor de Vos]] (78), Nederlands politicus en bestierder (burhemeêster [[Oôstflakkeê]]) * [[5 april]] - [[Harmen Siezen]] (84), Nederlands nieuwsleêzer * [[21 april]] - [[Paus Franciscus]] (88), Arhentijns aertsbisschop * [[16 meie]] - [[Jan Terlouw]] (93), Nederlands kernfysicus, kinderboek'nschriever en politicus * [[19 meie]] - [[Hans Wiegel]] (83), Nederlands politicus * [[25 juni]] - [[Wim van Eekelen]] (94), Nederlands diplomaet, amtenaer en politicus == Plaetjes == <gallery mode="packed" widths="150px" heights="150px"> Palisades Fire (54254705864).jpg|Branden in [[Los Angeles]] Suriname oilmap.svg|Olielappen op zeê bie [[Surinaome]] Visit of Bart De Wever, Belgian Prime Minister, to the European Commission (cropped).jpg|Belhisch premier [[Bart De Wever]] A photo from a civilian rooftop, showing Israeli air strikes during the Gaza War 23-25.png|[[Israël]]ische luchtanvall'n op den [[Gazastroôke]] President Trump and Ukrainian President Zelenskyy Clash During Meeting in Oval Office, Feb. 28, 2025.jpg|Ruzie [[Volodymyr Zelensky|Zelensky]], [[Donald Trump|Trump]] en [[JD Vance|Vance]] int [[Witte 'uus]] Valkenburg-Wilhelminatoren (6).jpg|Wulleminatoren in [[Valkenburg (Limburg)|Valkenburg]] GEMS В ЮЖАКОВО НА КОПИ 1.png|[[Wasbeêr'ond]] Funerali Papa Francesco (54477407613).jpg|Begraefenis van [[paus Franciscus]] Koningsdag 2025 Doetinchem.jpg|Konienksdag in [[Doetinchem]] Kras stadion.JPG|Kras: stadion van FC Volendam Lilian janse 27 maart 2014 bij de beediging als sgpraadslid in het stadhuis van vlissingen-1711546348 (cropped).jpg|[[Lilian Janse]] uut [[Zeêland]], eêste vrouwelijke [[SGP]]-raedslid P20250530MR-0209 President Donald Trump participates in a press conference with departing DOGE adviser Elon Musk.jpg|[[Elon Musk]] (lienks) mie [[Donald Trump]] Air Defense Activity Against Hostile Targets in the Skies of Tehran 13 Tasnim.jpg|[[Israël]]ische luchtanval op [[Iran]] OTAN Summit 2025 I June 25, 2025 (54611893207).jpg|[[NAVO]]-top in [[Den 'Aeg]] Hugo de Jonge, February 2023.jpg|Nieuwe [[Commissaoris van den Konienk]] [[Hugo de Jonge]] Flooding of the Guadalupe River near Kerrville, Texas in 2025.jpg|Overstroômieng in [[Texas]] </Gallery> == Noôten == {{Reflist|1=6}} [[Categorie:Eenentwintegste eêuwe]] nx0vmpqkrwod8fiil7z3023xlqft4jn 14 10998 162115 134587 2025-07-10T15:53:25Z Nillers 14757 162115 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Monument in Nederland]] 6na08zetcopg0jsh8ollbck59b9elm7 14 10999 162118 134434 2025-07-10T15:56:02Z Nillers 14757 162118 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Rieksmonument|Zeeland]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] n7qm2s8c6u61nsk84nsmvnj2n87g3ox 162137 162118 2025-07-10T16:22:02Z Nillers 14757 162137 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Rieksmonument|Zeeland]] [[Categorie: Monument in Zeêland]] q1i41zb7o9akb7pxjv4jh6eeuejeokg 14 11002 162119 134436 2025-07-10T15:56:40Z Nillers 14757 162119 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Rieksmonument|Zuud-Olland]] [[Categorie:Zuud-'Olland]] fhwqos9an9j8j6juslzmfq8ivbzbqey 162147 162119 2025-07-10T16:45:21Z Nillers 14757 162147 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Rieksmonument|Zuud-Olland]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] hd7vfl6eq16fyza88ycrx9v96j1p2cz 0 11165 162153 112885 2025-07-10T16:52:40Z Nillers 14757 162153 wikitext text/x-wiki 't '''Hoekse Waerds''' of 't ''Hoeks'' is 't [[Nederlands]]e dialect van de [[Hoekse Waerd (eiland)|Hoekse Waerd]]. 't Liek een bee'ie op 't [[Flakkees]]. == Zie ok == * [[Hoekse Waerd#Dialect]], stikje in 't Hoekse Waerdse dialect {{stompje}} [[Categorie:Taele]] [[Categorie:Taele in Nederland]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Hoekse Waerd (eiland)]] qeu91iu2la7mpfynevvyjwhwh3gr1o5 0 11602 162182 148695 2025-07-10T20:48:21Z Nillers 14757 162182 wikitext text/x-wiki De '''Pont de Normandie''', of de '''Bruhhe van Normandië''', is een [[tuibruhhe]] in [[Normandië]] over de [[Seine]]. De bruhhe leit op de plekke wira de Seine in [[Het Kanaol]] uutmondt. Dat is voe het [[estuarium]] van de Seine, wir de 'aevenstad [[Le Havre]] ten noor'n van leit. Ten zuujen van het [[estuarium]] leit [[Honfleur]]. De Pont de Normandie is een ongerdeel van de Franse snelwegroute [[A29 (Frankriek)|A29]], die langs dizze twee plekken komt. De brug is zoô oôge ontworpen, dat een vrieë deurvaart onger de brug meuglijk is. == Beschrieving == De Pont de Normandie is mie een totale lengte van 2.143,21 m, de langste in z'n soorte in Europa. De brug is nae een bouwtied van zeven jaer op [[20 jannewari]] [[1995]] gereêd 'ekomme. Op het moment van opening was het de langste tuibruhhe ter wereld en ok de overspanning van 856 m tussen twee pilaeren was destieds ongeëvenaerd. In [[1999]] wier in [[Japan]] de [[Tatarabrug]] 'ebouwd, die een groôtere overspanning 'ao dan de Pont de Normandie. De tweê betonnen pilaeren 'ao de vurm van een omgekeerde Y. Het gewicht van ielke pilaer is 20.000 ton en de 'oôgte bedraegt 214,77 m. Meer dan 19.000 ton staal en 184 kabels waren nodig voor de constructie van de pilaren. <gallery widths="180" heights="180"> |Ziekante Pontdenormandie.JPG|Op de bruhhe |Vanuut de lucht Le Pont de Normandie 2.jpg|Vanof de A29 |Vanuut Honfleur </gallery> [[Categorie:Brugge]] [[Categorie:Bouwwêrk in Frankriek]] [[Categorie:Normandie]] jgs66ukwz7sdsjw5y8xw4xebl47s0er 0 11603 162202 161827 2025-07-11T05:54:12Z Nillers 14757 162202 wikitext text/x-wiki {{VSklikkaart|Colorado|right}} [[Plaetje:Map of Colorado NA.png|300px|rechts]] '''{{PAGENAME}}''' is een staet van de [[Vereênigde Staeten]]. D'r weune 6,0 meljoen mins'n (2024) op een oppervlakte van 268 duuzend km² (22 inw./km²). 'Oôdstad is [[Denver]], groôste stad is ok Denver. Temperatuur in jannewari is –9 toet +7 °C, in juli 13 toet 31 °C. Op [[1 auhustus]] [[1876]] trad Colorado as 38e staet toe toet de Vereênigde Staeten. == Lienks nae buten == * [https://www.britannica.com/place/Colorado-state Britannica] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/cities/colorado/ City Population] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/colorado/ Klimaatinfo] {{Vereênigde Staeten}} [[Categorie:Staet van de Vereênigde Staeten]] t4cjyawhj57dwhw675dfcnbpw5k4prc 162203 162202 2025-07-11T05:56:11Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162203 wikitext text/x-wiki {{VSklikkaart|Colorado|right}} [[Plaetje:Map of Colorado NA.png|300px|rechts]] '''{{PAGENAME}}''' is een staet van de [[Vereênigde Staeten]]. D'r weune 6,0 meljoen mins'n (2024) op een oppervlakte van 268 duuzend km² (22 inw./km²). 'Oôdstad is [[Denver]], groôste stad is ok Denver. Temperatuur in jannewari is –9 toet +7 °C, in juli 13 toet 31 °C. Op [[1 auhustus]] [[1876]] trad Colorado as 38e staet toe toet de Vereênigde Staeten. == Lienks nae buten == * [https://www.britannica.com/place/Colorado-state Britannica] * [https://thefactfile.org/colorado-facts/ Fact File] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/cities/colorado/ City Population] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/colorado/ Klimaatinfo] {{Vereênigde Staeten}} [[Categorie:Staet van de Vereênigde Staeten]] bzheix2iecye1kj7aq2x7f29t1h7jzp 0 11628 162215 161828 2025-07-11T09:39:25Z Nillers 14757 162215 wikitext text/x-wiki {{VSklikkaart|Connecticut|right}} [[Plaetje:Map of Connecticut NA.png|300px|rechts]] '''{{PAGENAME}}''' is een staet van de [[Vereênigde Staeten]]. D'r weune 3,7 meljoen mins'n (2024) op een oppervlakte van 13 duuzend km² (293 inw./km²). 'Oôdstad is [[Hartford]], groôste stad is [[Bridgeport]]. Temperatuur in jannewari is –9 toet +1 °C, in juli 17 toet 29 °C. Op [[9 jannewari]] [[1788]] trad Connecticut as 5e staet toe toet de Vereênigde Staeten. == Lienks nae buten == * [https://www.britannica.com/place/Connecticut Britannica] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/cities/connecticut/ City Population] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/connecticut/ Klimaatinfo] {{Vereênigde Staeten}} [[Categorie:Staet van de Vereênigde Staeten]] 2wre1s3n1lr2at9541y18rb1juvn7bc 162216 162215 2025-07-11T09:40:19Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162216 wikitext text/x-wiki {{VSklikkaart|Connecticut|right}} [[Plaetje:Map of Connecticut NA.png|300px|rechts]] '''{{PAGENAME}}''' is een staet van de [[Vereênigde Staeten]]. D'r weune 3,7 meljoen mins'n (2024) op een oppervlakte van 13 duuzend km² (293 inw./km²). 'Oôdstad is [[Hartford]], groôste stad is [[Bridgeport]]. Temperatuur in jannewari is –9 toet +1 °C, in juli 17 toet 29 °C. Op [[9 jannewari]] [[1788]] trad Connecticut as 5e staet toe toet de Vereênigde Staeten. == Lienks nae buten == * [https://www.britannica.com/place/Connecticut Britannica] * [https://thefactfile.org/connecticut-facts/ Fact File] * [https://www.citypopulation.de/en/usa/cities/connecticut/ City Population] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/verenigde-staten-van-amerika/connecticut/ Klimaatinfo] {{Vereênigde Staeten}} [[Categorie:Staet van de Vereênigde Staeten]] asfk6zahc3ai95ymr0k5nt2hlvl0abr 0 11931 162173 123508 2025-07-10T17:59:05Z Nillers 14757 162173 wikitext text/x-wiki 't '''’Ollands''' is 'n [[streektaele]] die-a gesproken oort in de Nederlandse provincies [[Zuud-'Olland]] (boven 't [[Haeringvliet|'Aeriengvliet]]), [[Noord-'Olland]], [[Utrecht (provincie)|Utrecht]] en de nieuwe provincie [[Flevoland]] (behalve [[Urk]]). 't ’Ollands stae van aolle [[Nederlands]]e dialecten 't kortste bie 't Standaerdnederlands. Om die reë oort 't Standaerdnederlands ok wè "’Ollands" genoemd; 't advies is vò dat, zeker binnen de taelwetenschap, nie te doeën. De 'Ollandse dialecten laete d'r eige opdeêlen in [[Utrechts]], [[Zuud-'Ollands]] en Noord-'Ollands. 't Noord-'Ollands, wat-a weer bestaet uut [[West-Fries]], [[Kennemerlands]], [[Zaons]], [[Waeterlands]] en 'n antal plaetselijke dialecten ([[Volendams]], [[Egmonds]], [[Enkhuizers]], [[Wieriengs]], [[Texels]]), ei relatief vee [[Fries]] taelgoed bewaerd. T'n deêle komt dat deudat dit gebied toet 't ende van de dertienden eêuw Fries was. 't Zuud-'Ollands (daer-an de dialecten van [[Amsterdam]] en [['Aerlem]] ok onder vaolle) laet z'n eige verdeêle in traditioneêle dialecten, die nog vee afwieke van 't Standaardnederlands (bevòbeeld 't [[Katwieks]]), en moderne dialecten, die nie vee meêr as accenten bin (dienk an 't Amsterdams, Rotterdams of 'Aegts). 't Utrechs tenslotte trek vee op 't Zuud-'Ollands en wiekt ok nie vee van de standaerdtaele af. Toch moet 't dae vroeger meer van verschild è; taeldocumenten en -relicten wieze d'rop dat 't in de Middeleêuwen meer op Braebants en West-Veluws trok. Ok 't [[Stadsfries]], wat-a vanouds in de steden van [[Friesland]] oor gesproke, moe toet 't 'Ollands gerekend ore. 'tzelfde geldt vò de verwante dialecten [[Bildts]], [[Aomelands]] en [[Midslands]]. 'Ollands is 't eên van de joenkste dialecten van 't Nederlands: 't is net as 't [[Zeêuws]] in de loôp van de Middeleêuwen ontstae naedat de Franken de Friezen onderworpen 'aodde, en ulder taelen goenge vermengen. Om-at d'r in 'Olland pas laet 'n schrifttraditie op gang kwam, is t'r nog vee ondujelijk over de geschiedenisse van 't dialect. 't [[Svores]], dat-a 'n ienkele keêr bie 't Zeêuws oor getrokke, oor deu de meêste taelonderzoekers as 'n 'Ollands dialect gezieë. {{DEFAULTSORT:Ollands}} [[Categorie:Taele in Nederland]] [[Categorie:Cultuur in Zuud-'Olland]] [[Categorie:Flevoland]] [[Categorie:Noord-'Olland]] [[Categorie:Utrecht]] 08ar0nzseow6via05j60hpb593d33a6 0 12902 162162 151069 2025-07-10T17:13:38Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162162 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:Nederlands-oostvlaams.png|thumb|Oôst-Vlaemse taelhebied]] 't '''Oôst-Vlaoms''' of '''Oôst-Vlaems''' is 'n [[Vlaems]]e streektaele dat tuss'n 't [[West-Vlaoms]] en [[Braebants]] inleit. 't Wor 'esproke in de Belse provincies [[Oôst-Vlaonderen]] maer ok in 't oôst'n van de provincie [[West-Vlaonderen]] (overgangshebied mie 't West-Vlaoms), 'n beetje in 't noôrd'n van de provincie [[Enegouwe]] as ok in 't oôst'n van de Nederlandse streek [[Zeêuws-Vlaonderen]] Oôst-Vlaems ei in de [[Middeleêuwen]] veel invloeden van 't Braebants ondergaen en in de [[achttiende eêuwe]] 'n eige ontwikkelieng deu'emaekt. == Lienks nae buten == * [https://www.dialectloket.be/tekst/dialectologie/dialecten-in-de-zuidelijke-nederlanden/oost-vlaams/ Oost-Vlaams], Dialectloket {{Stompje}} [[Categorie:Taele]] [[Categorie:Taele in Nederland]] [[Categorie:Taele in Vlaonderen]] [[Categorie:Taele in Wallonië]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] [[Categorie:Enegouwe]] [[Categorie:Oôst-Vlaonderen]] [[Categorie:West-Vlaonderen]] [[Categorie:Zeêuws-Vlaonderen]] [[Categorie:'Ulst]] [[Categorie:Terneuzen]] ir1k5is8wq14u4tg7iqps8wpzg1w2tf 0 14130 162208 153759 2025-07-11T06:32:05Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162208 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:State of Palestine (orthographic projection).svg|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:Pal territories map.svg|thumb|Kaerte]] [[Plaetje:Flag of Palestine.svg|thumb|Vlagge]] '''Palestina''' ([[Araobisch]]: فلسطين — Filastin), officieel de ''Staet Palestina'' <br> (Araobisch: دولة فلسطين — Dawlat Filastin), ok angeduud as ''Palestijnse gebied'n'' <br> (Araobisch: الأراضي الفلسطينية — al-Aradi al-Filastiniyya), is 'n onvolwaerdig land in [[Azië]]. 't Leit in 't [[Midden-Oôsten]] en daerbinn'n in de gelieknaemige streek [[Palestina (streek)|Palestina]] en grenst deêls an de [[Middellanse Zeê]]. 't Is 'n land mie beperkt zelfbestier en mie beperkte erkennieng dat deêls wor bezet deu [[Israël]]. De [[PLO]] ei in [[1988]] in [[Alhiers]] ienziedig d' onafankelijk'eid van de staet Palestina uutgeroepen. Op grond van d' [[Oslo-akkoorden I]] uut [[1993]] tussen Israël en Palestina is in [[1994]] de [[Palestijnse Autoriteit]] (PA) in'esteld. Sins 2013 wor de PA ok as ''Staet Palestina '' angeduud. De PA streef nae volledige onafankelijk'eid. 't Land Palestina bestaet uut de: * [[Gazastroôke]] (Iengels: ''Gaza Strip''), in [[1967]] deu Israël veroverd, sins [[2005]] volledig Palestijns zelfbestier en sins [[2007]] bestierd deu de Palestijnse terreurbewegieng [[Hamas]]. * [[Westelijke Jordaonoever]] (ok Westoever 'enoemd, Iengels: ''West Bank''), ok in 1967 deu Israël veroverd, sins [[1995]] deêls (beperkt) zelfbestier deu de Palestijnse Autoriteit maer deêze wil eigelijk de heêle Westoever bestieren. 'Oôdstad is [[Ramallah]] op de Westelijke Jordaonoever. Palestina wil Oôst-[[Jeruzalem]] as 'oôdstad, leit eveneêns op de Westoever maer is deu Israël (ok nog bie wet in [[1980]]) ingeliefd wat echter internationaol niet wor erkend. D'r weune in Palestina bie mekaer ruum 6,1 meljoen inweuners (2023) op 'n totaole oppervlakte van 6025 km², dat is meêr as 1000 inweuners per km². De inweuners binne [[Araobieren]] (Palestijnen — 5.483.000 in 2023)<ref>[https://www.pcbs.gov.ps/site/881/default.aspx Indicators], Palestinian Central Bureau of Statistics</ref> mie 'n [[Joôden|Joôdse]] minder'eid (Israëli's) op de Westoever. President sins 2005 is [[Mahmoud Abbas]], d'n opvolger van [[Yasser Arafat]] (was d' eêste president). == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [https://www.landenkompas.nl/palestina Landenkompas] * [https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority Britannica] * [https://www.citypopulation.de/en/palestine/ City Population] * [https://www.pcbs.gov.ps/default.aspx Palestinian Central Bureau of Statistics] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/palestina/ Klimaatinfo] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Achtergrond van het Israëlisch-Palestijns conflict], Historiek * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ Conflict Israël - Palestijnse gebieden], VRT NWS {{Azië}} [[Categorie:Palestina| ]] [[Categorie:Afankelijk hebied]] [[Categorie:Land]] i9xcxabjzeg6edkonqxf33hozgh8x1o 162209 162208 2025-07-11T06:37:17Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162209 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:State of Palestine (orthographic projection).svg|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:Pal territories map.svg|thumb|Kaerte]] [[Plaetje:Flag of Palestine.svg|thumb|Vlagge]] '''Palestina''' ([[Araobisch]]: فلسطين — Filastin), officieel de ''Staet Palestina'' <br> (Araobisch: دولة فلسطين — Dawlat Filastin), ok angeduud as ''Palestijnse gebied'n'' <br> (Araobisch: الأراضي الفلسطينية — al-Aradi al-Filastiniyya), is 'n onvolwaerdig land in [[Azië]]. 't Leit in 't [[Midden-Oôsten]] en daerbinn'n in de gelieknaemige streek [[Palestina (streek)|Palestina]] en grenst deêls an de [[Middellanse Zeê]]. 't Is 'n land mie beperkt zelfbestier en mie beperkte erkennieng dat deêls wor bezet deu [[Israël]]. De [[PLO]] ei in [[1988]] in [[Alhiers]] ienziedig d' onafankelijk'eid van de staet Palestina uutgeroepen. Op grond van d' [[Oslo-akkoorden I]] uut [[1993]] tussen Israël en Palestina is in [[1994]] de [[Palestijnse Autoriteit]] (PA) in'esteld. Sins 2013 wor de PA ok as ''Staet Palestina '' angeduud. De PA streef nae volledige onafankelijk'eid. 't Land Palestina bestaet uut de: * [[Gazastroôke]] (Iengels: ''Gaza Strip''), in [[1967]] deu Israël veroverd, sins [[2005]] volledig Palestijns zelfbestier en sins [[2007]] bestierd deu de Palestijnse terreurbewegieng [[Hamas]]. * [[Westelijke Jordaonoever]] (ok Westoever 'enoemd, Iengels: ''West Bank''), ok in 1967 deu Israël veroverd, sins [[1995]] deêls (beperkt) zelfbestier deu de Palestijnse Autoriteit maer deêze wil eigelijk de heêle Westoever bestieren. 'Oôdstad is [[Ramallah]] op de Westelijke Jordaonoever. Palestina wil Oôst-[[Jeruzalem]] as 'oôdstad, leit eveneêns op de Westoever maer is deu Israël (ok nog bie wet in [[1980]]) ingeliefd wat echter internationaol niet wor erkend. D'r weune in Palestina bie mekaer ruum 6,1 meljoen inweuners (2023) op 'n totaole oppervlakte van 6025 km², dat is meêr as 1000 inweuners per km². De inweuners binne [[Araobieren]] (Palestijnen — 5.483.000 in 2023)<ref>[https://www.pcbs.gov.ps/site/881/default.aspx Indicators], Palestinian Central Bureau of Statistics</ref> mie 'n [[Joôden|Joôdse]] minder'eid (Israëli's) op de Westoever. President sins 2005 is [[Mahmoud Abbas]], d'n opvolger van [[Yasser Arafat]] (was d' eêste president). == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [https://www.landenkompas.nl/palestina Landenkompas] * [https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority Britannica] * [https://www.citypopulation.de/en/palestine/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/bezette-palestijnse-gebieden/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/palestina/ Klimaatinfo] * [https://www.pcbs.gov.ps/default.aspx Palestinian Central Bureau of Statistics] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Achtergrond van het Israëlisch-Palestijns conflict], Historiek * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ Conflict Israël - Palestijnse gebieden], VRT NWS {{Azië}} [[Categorie:Palestina| ]] [[Categorie:Afankelijk hebied]] [[Categorie:Land]] cpku5l7am46psn31ucq2z2i9fozsdjs 162210 162209 2025-07-11T06:40:01Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162210 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:State of Palestine (orthographic projection).svg|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:Pal territories map.svg|thumb|Kaerte]] [[Plaetje:Flag of Palestine.svg|thumb|Vlagge]] '''Palestina''' ([[Araobisch]]: فلسطين — Filastin), officieel de ''Staet Palestina'' <br> (Araobisch: دولة فلسطين — Dawlat Filastin), ok angeduud as ''Palestijnse gebied'n'' <br> (Araobisch: الأراضي الفلسطينية — al-Aradi al-Filastiniyya), is 'n onvolwaerdig land in [[Azië]]. 't Leit in 't [[Midden-Oôsten]] en daerbinn'n in de gelieknaemige streek [[Palestina (streek)|Palestina]] en grenst deêls an de [[Middellanse Zeê]]. 't Is 'n land mie beperkt zelfbestier en mie beperkte erkennieng dat deêls wor bezet deu [[Israël]]. De [[PLO]] ei in [[1988]] in [[Alhiers]] ienziedig d' onafankelijk'eid van de staet Palestina uutgeroepen. Op grond van d' [[Oslo-akkoorden I]] uut [[1993]] tussen Israël en Palestina is in [[1994]] de [[Palestijnse Autoriteit]] (PA) in'esteld. Sins 2013 wor de PA ok as ''Staet Palestina '' angeduud. De PA streef nae volledige onafankelijk'eid. 't Land Palestina bestaet uut de: * [[Gazastroôke]] (Iengels: ''Gaza Strip''), in [[1967]] deu Israël veroverd, sins [[2005]] volledig Palestijns zelfbestier en sins [[2007]] bestierd deu de Palestijnse terreurbewegieng [[Hamas]]. * [[Westelijke Jordaonoever]] (ok Westoever 'enoemd, Iengels: ''West Bank''), ok in 1967 deu Israël veroverd, sins [[1995]] deêls (beperkt) zelfbestier deu de Palestijnse Autoriteit maer deêze wil eigelijk de heêle Westoever bestieren. 'Oôdstad is [[Ramallah]] op de Westelijke Jordaonoever. Palestina wil Oôst-[[Jeruzalem]] as 'oôdstad, leit eveneêns op de Westoever maer is deu Israël (ok nog bie wet in [[1980]]) ingeliefd wat echter internationaol niet wor erkend. D'r weune in Palestina bie mekaer ruum 6,1 meljoen inweuners (2023) op 'n totaole oppervlakte van 6025 km², dat is meêr as 1000 inweuners per km². De inweuners binne [[Araobieren]] (Palestijnen — 5.483.000 in 2023)<ref>[https://www.pcbs.gov.ps/site/881/default.aspx Indicators], Palestinian Central Bureau of Statistics</ref> mie 'n [[Joôden|Joôdse]] minder'eid (Israëli's) op de Westoever. President sins 2005 is [[Mahmoud Abbas]], d'n opvolger van [[Yasser Arafat]] (was d' eêste president). == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [https://www.landenkompas.nl/palestina Landenkompas] * [https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority Britannica] * [https://www.citypopulation.de/en/palestine/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/bezette-palestijnse-gebieden/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/palestina/ Klimaatinfo] * [https://www.pcbs.gov.ps/default.aspx Palestinian Central Bureau of Statistics] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Historiek] * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ VRT NWS] {{Azië}} [[Categorie:Palestina| ]] [[Categorie:Afankelijk hebied]] [[Categorie:Land]] oa5ozhdq6dukpx5k5vdgct8ql1wfvtc 162211 162210 2025-07-11T06:52:51Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162211 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:State of Palestine (orthographic projection).svg|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:Pal territories map.svg|thumb|Kaerte]] [[Plaetje:Flag of Palestine.svg|thumb|Vlagge]] '''Palestina''' ([[Araobisch]]: فلسطين — Filastin), officieel de ''Staet Palestina'' <br> (Araobisch: دولة فلسطين — Dawlat Filastin), ok angeduud as ''Palestijnse gebied'n'' <br> (Araobisch: الأراضي الفلسطينية — al-Aradi al-Filastiniyya), is 'n onvolwaerdig land in [[Azië]]. 't Leit in 't [[Midden-Oôsten]] en daerbinn'n in de gelieknaemige streek [[Palestina (streek)|Palestina]] en grenst deêls an de [[Middellanse Zeê]]. 't Is 'n land mie beperkt zelfbestier en mie beperkte erkennieng dat deêls wor bezet deu [[Israël]]. De [[PLO]] ei in [[1988]] in [[Alhiers]] ienziedig d' onafankelijk'eid van de staet Palestina uutgeroepen. Op grond van d' [[Oslo-akkoorden I]] uut [[1993]] tussen Israël en Palestina is in [[1994]] de [[Palestijnse Autoriteit]] (PA) in'esteld. Sins 2013 wor de PA ok as ''Staet Palestina '' angeduud. De PA streef nae volledige onafankelijk'eid. 't Land Palestina bestaet uut de: * [[Gazastroôke]] (Iengels: ''Gaza Strip''), in [[1967]] deu Israël veroverd, sins [[2005]] volledig Palestijns zelfbestier en sins [[2007]] bestierd deu de Palestijnse terreurbewegieng [[Hamas]]. * [[Westelijke Jordaonoever]] (ok Westoever 'enoemd, Iengels: ''West Bank''), ok in 1967 deu Israël veroverd, sins [[1995]] deêls (beperkt) zelfbestier deu de Palestijnse Autoriteit maer deêze wil eigelijk de heêle Westoever bestieren. 'Oôdstad is [[Ramallah]] op de Westelijke Jordaonoever. Palestina wil Oôst-[[Jeruzalem]] as 'oôdstad, leit eveneêns op de Westoever maer is deu Israël (ok nog bie wet in [[1980]]) ingeliefd wat echter internationaol niet wor erkend. D'r weune in Palestina bie mekaer ruum 6,1 meljoen inweuners (2023) op 'n totaole oppervlakte van 6025 km², dat is meêr as 1000 inweuners per km². De inweuners binne [[Araobieren]] (Palestijnen — 5.483.000 in 2023)<ref>[https://www.pcbs.gov.ps/site/881/default.aspx Indicators], Palestinian Central Bureau of Statistics</ref> mie 'n [[Joôden|Joôdse]] minder'eid (Israëli's) op de Westoever. President sins 2005 is [[Mahmoud Abbas]], d'n opvolger van [[Yasser Arafat]] (was d' eêste president). == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [https://www.landenkompas.nl/palestina Landenkompas] * [https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/gaza-strip/ World Factbook] (Gaza Strip) * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/west-bank/ World Factbook] (Westbank) * [https://www.citypopulation.de/en/palestine/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/bezette-palestijnse-gebieden/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/palestina/ Klimaatinfo] * [https://www.pcbs.gov.ps/default.aspx Palestinian Central Bureau of Statistics] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Historiek] * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ VRT NWS] {{Azië}} [[Categorie:Palestina| ]] [[Categorie:Afankelijk hebied]] [[Categorie:Land]] k177t70ytww90efu81mq2isli1ngclm 162213 162211 2025-07-11T07:00:11Z Nillers 14757 162213 wikitext text/x-wiki [[Plaetje:State of Palestine (orthographic projection).svg|thumb|Liggienge]] [[Plaetje:Pal territories map.svg|thumb|Kaerte]] [[Plaetje:Flag of Palestine.svg|thumb|Vlagge]] '''Palestina''' ([[Araobisch]]: فلسطين — Filastin), officieel de ''Staet Palestina'' <br> (Araobisch: دولة فلسطين — Dawlat Filastin), ok angeduud as ''Palestijnse gebied'n'' <br> (Araobisch: الأراضي الفلسطينية — al-Aradi al-Filastiniyya), is 'n onvolwaerdig land in [[Azië]]. 't Leit in 't [[Midden-Oôsten]] en daerbinn'n in de gelieknaemige streek [[Palestina (streek)|Palestina]] en grenst deêls an de [[Middellanse Zeê]]. 't Is 'n land mie beperkt zelfbestier en mie beperkte erkennieng dat deêls wor bezet deu [[Israël]]. De [[PLO]] ei in [[1988]] in [[Alhiers]] ienziedig d' onafankelijk'eid van de staet Palestina uutgeroepen. Op grond van d' [[Oslo-akkoorden I]] uut [[1993]] tussen Israël en Palestina is in [[1994]] de [[Palestijnse Autoriteit]] (PA) in'esteld. Sins 2013 wor de PA ok as ''Staet Palestina '' angeduud. De PA streef nae volledige onafankelijk'eid. 't Land Palestina bestaet uut de: * [[Gazastroôke]] (Iengels: ''Gaza Strip''), in [[1967]] deu Israël veroverd, sins [[2005]] volledig Palestijns zelfbestier en sins [[2007]] bestierd deu de Palestijnse terreurbewegieng [[Hamas]]. * [[Westelijke Jordaonoever]] (ok Westoever 'enoemd, Iengels: ''West Bank''), ok in 1967 deu Israël veroverd, sins [[1995]] deêls (beperkt) zelfbestier deu de Palestijnse Autoriteit maer deêze wil eigelijk de heêle Westoever bestieren. 'Oôdstad is [[Ramallah]] op de Westelijke Jordaonoever. Palestina wil Oôst-[[Jeruzalem]] as 'oôdstad, leit eveneêns op de Westoever maer is deu Israël (ok nog bie wet in [[1980]]) ingeliefd wat echter internationaol niet wor erkend. D'r weune in Palestina bie mekaer ruum 6,1 meljoen inweuners (2023) op 'n totaole oppervlakte van 6025 km², dat is meêr as 1000 inweuners per km². De inweuners binne [[Araobieren]] (Palestijnen — 5.483.000 in 2023)<ref>[https://www.pcbs.gov.ps/site/881/default.aspx Indicators], Palestinian Central Bureau of Statistics</ref> mie 'n [[Joôden|Joôdse]] minder'eid (Israëli's) op de Westoever. President sins 2005 is [[Mahmoud Abbas]], d'n opvolger van [[Yasser Arafat]] (was d' eêste president). == Zie ok == * [[Palestijnse vluchteliengen]] == Noôten == <References/> == Lienks nae buten == * [https://www.landenkompas.nl/palestina Landenkompas] * [https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority Britannica] * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/gaza-strip/ World Factbook] (Gaza Strip) * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/west-bank/ World Factbook] (Westbank) * [https://www.citypopulation.de/en/palestine/ City Population] * [https://allecijfers.nl/land/bezette-palestijnse-gebieden/ AlleCijfers] * [https://klimaatinfo.nl/klimaat/palestina/ Klimaatinfo] * [https://www.pcbs.gov.ps/default.aspx Palestinian Central Bureau of Statistics] * [https://historiek.net/israelisch-palestijns-conflict-achtergrond-artikel/159526/ Historiek] * [https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/10/09/conflict-israel-palestijnse-gebieden-termen/ VRT NWS] {{Azië}} [[Categorie:Palestina| ]] [[Categorie:Afankelijk hebied]] [[Categorie:Land]] soqznf6tp8u2b68fjds09tr9dgv2hvp 0 15090 162199 160120 2025-07-10T21:50:17Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162199 wikitext text/x-wiki Dit is 'n '''lieste van president'n van de [[Vereênigde Staeten]]'''. {| class="wikitable sortable" |- ! Nr. !! President !! Partij !! Tied |- | 1 || [[George Washington]] || partijloôs || [[1789]]-[[1797]] |- | 2 || [[John Adams]] || [[Federalistische Partij|federalist]] || 1797-[[1801]] |- | 3 || [[Thomas Jefferson]] || [[Democraotische Partij (VS)|democraot]]-[[Rippeblikeinse Partij (VS)|rippeblikein]] || 1801-[[1809]] |- | 4 || [[James Madison]] || democraot-rippeblikein || 1809-[[1817]] |- | 5 || [[James Monroe]] || democraot-rippeblikein || 1817-[[1825]] |- | 6 || [[John Q. Adams]] || democraot-rippeblikein || 1825-[[1829]] |- | 7 || [[Andrew Jackson]] || democraot || 1829-[[1837]] |- | 8 || [[Martin van Buren]] || democraot || 1837-[[1841]] |- | 9 || [[William Henry Harrison]] || [[Whigs (VS)|Whig]] || 1841 |- | 10 || [[John Tyler]] || Whig || 1841-[[1845]] |- | 11 || [[James Knox Polk]] || democraot || 1845-[[1849]] |- | 12 || [[Zachary Taylor]] || Whig || 1849-[[1850]] |- | 13 || [[Millard Fillmore]] || Whig || 1850-[[1853]] |- | 14 || [[Franklin Pierce]] || democraot || 1853-[[1857]] |- | 15 || [[James Buchanan]] || democraot || 1857-[[1861]] |- | 16 || [[Abraham Lincoln]] || rippeblikein ||1861-[[1865]] |- | 17 || [[Andrew Johnson]] || democraot || 1865-[[1869]] |- | 18 || [[Ulysses Simpson Grant]] || rippeblikein || 1869-[[1877]] |- | 19 || [[Rutherford Birchard Hayes]] || rippeblikein || 1877-[[1881]] |- | 20 || [[James Abram Garfield]] || rippeblikein || 1881 |- | 21 || [[Chester Alan Arthur]] || rippeblikein || 1881-[[1885]] |- | 22 || [[Stephen Grover Cleveland]] || democraot || 1885-[[1889]] |- | 23 || [[Benjamin Harrison]] || rippeblikein || 1889-[[1893]] |- | 24 || [[Stephen Grover Cleveland]] || democraot || 1893-[[1897]] |- | 25 || [[William McKinley]] || rippeblikein || 1897-[[1901]] |- | 26 || [[Theodore Roosevelt jr.]] || rippeblikein || 1901-[[1909]] |- | 27 || [[William Howard Taft]] || rippeblikein || 1909-[[1913]] |- | 28 || [[Thomas Woodrow Wilson]] || democraot || 1913-[[1921]] |- | 29 || [[Warren Gamaliel Harding]] || rippeblikein || 1921-[[1923]] |- | 30 || [[John Calvin Coolidge]] || rippeblikein || 1923-[[1929]] |- | 31 || [[Herbert Clark Hoover]] || rippeblikein || 1929-[[1933]] |- | 32 || [[Franklin D. Roosevelt]] || democraot || 1933-[[1945]] |- | 33 || [[Harry S. Truman]] || democraot || 1945-[[1953]] |- | 34 || [[Dwight D. Eisenhower]] || rippeblikein || 1953-[[1961]] |- | 35 || [[John F. Kennedy]] || democraot || 1961-[[1963]] |- | 36 || [[Lyndon B. Johnson]] || democraot || 1963-[[1969]] |- | 37 || [[Richard Nixon]] || rippeblikein || 1969-[[1974]] |- | 38 || [[Gerald Ford]] || rippeblikein || 1974-[[1977]] |- | 39 || [[Jimmy Carter]] || democraot || 1977-[[1981]] |- | 40 || [[Ronald Reagan]] || rippeblikein || 1981-[[1989]] |- | 41 || [[George H.W. Bush]] || rippeblikein || 1989-[[1993]] |- | 42 || [[Bill Clinton]] || democraot || 1993-[[2001]] |- | 43 || [[George W. Bush]] || rippeblikein || 2001-[[2009]] |- | 44 || [[Barack Obama]] || democraot || 2009-[[2017]] |- | 45 || [[Donald Trump]] || rippeblikein || 2017-[[2021]] |- | 46 || [[Joe Biden]] || democraot || 2021-[[2025]] |- | 47 || [[Donald Trump]] || rippeblikein || 2025-noe |- |} == Lienks nae buten == * [https://historiek.net/lijst-van-amerikaanse-presidenten/ Historiek] * [https://www.britannica.com/topic/Presidents-of-the-United-States-1846696 Britannica] * [https://thefactfile.org/united-states-presidents-list/ Fact File] [[Categorie:Lieste|Amerikaonse]] [[Categorie:President (Vereênigde Staeten)|*]] 4pr6d5i1vhwr8ovjb8vyzlxr8d9jj9k 14 16361 162112 162108 2025-07-10T15:26:57Z Nillers 14757 162112 wikitext text/x-wiki {{delete}} 35r2j9t4ectnt1cmb7mlgcqvwz6h5k6 14 16362 162113 2025-07-10T15:29:23Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Bouwwêrk]] 162113 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk]] dewehype0uwp8nn7vz49ezypxzbpa94 14 16363 162116 2025-07-10T15:54:35Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie: Monument|Nederland]] [[Categorie: Cultuur in Nederland]] 162116 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Monument|Nederland]] [[Categorie: Cultuur in Nederland]] q2irewc5wwdidizvzac1otrty7sp6xx 14 16364 162117 2025-07-10T15:54:50Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie: Cultuur]] 162117 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Cultuur]] fptu3i4ogji4a77g2t1n2fl6ox2gz45 14 16365 162128 2025-07-10T16:12:51Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Poorte in Nederland|Zeêland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] 162128 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Poorte in Nederland|Zeêland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] az86n6py0gfq0eixw52elp72g5cf64z 14 16366 162129 2025-07-10T16:13:33Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Poorte|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] 162129 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Poorte|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] dlwmc3mrpu37knekshnmxxpxahpp0ed 14 16367 162130 2025-07-10T16:13:56Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Bouwwêrk]] 162130 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk]] dewehype0uwp8nn7vz49ezypxzbpa94 14 16368 162138 2025-07-10T16:22:37Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie: Monument in Nederland|Zeêland]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] 162138 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Monument in Nederland|Zeêland]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] g969gkcwghpwb1x4kfkhght4kwtdwhm 162139 162138 2025-07-10T16:23:07Z Nillers 14757 162139 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Monument in Nederland| ]] [[Categorie: Cultuur in Zeêland]] 3apoh6572ozewqjwdhzubzj78hs4pf1 14 16369 162144 2025-07-10T16:32:54Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Boerderieje|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] 162144 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Boerderieje|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] 5rddunabz1da38c8f02da4id0u6evma 14 16370 162146 2025-07-10T16:44:37Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie: Cultuur in Nederland| ]] [[Categorie:Zuud-'Olland]] 162146 wikitext text/x-wiki [[Categorie: Cultuur in Nederland| ]] [[Categorie:Zuud-'Olland]] 7hk5zkznn1quz9f3dydvj3ir7awbx6d 14 16371 162156 2025-07-10T17:05:56Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Fort in Nederland|Zeêland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] 162156 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Fort in Nederland|Zeêland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Zeêland]] ovqtmuz486wqm6iihadziiyttq62mco 14 16372 162157 2025-07-10T17:07:20Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Fort|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] 162157 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Fort|Nederland]] [[Categorie:Bouwwêrk in Nederland]] ewvprd17uiz2yoylorahul1ab0bgx33 0 16373 162166 2025-07-10T17:24:04Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[plaetje: |thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege. De poorte wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is een [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 162166 wikitext text/x-wiki [[plaetje: |thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege. De poorte wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is een [[rieksmonument]]. [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] nlfq2scwgje80qa27uf0hx6g6d80sbv 162167 162166 2025-07-10T17:26:43Z Nillers 14757 162167 wikitext text/x-wiki [[plaetje:2009-09-05 Zierikzee 01.jpg|thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege. Den poorte wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is een [[rieksmonument]]. {{Stompje}} [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 9mc5ucw3uvibco72gu50nbws907bhni 162175 162167 2025-07-10T19:22:41Z Nillers 14757 162175 wikitext text/x-wiki [[plaetje:2009-09-05 Zierikzee 01.jpg|thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege. Den poorte wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/nobelpoort Zierikzee-Monumentenstad] {{Stompje}} [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] 5cin3vvit514w9myjjhvdgyki5pkqbt 162178 162175 2025-07-10T20:11:41Z Nillers 14757 162178 wikitext text/x-wiki [[plaetje:2009-09-05 Zierikzee 01.jpg|thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege en wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is 35 meter 'oôg en is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/nobelpoort Zierikzee-Monumentenstad] {{Stompje}} [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] tmkxy3y0ttzf5t4t23r1h8oit0p3apv 162181 162178 2025-07-10T20:25:21Z Nillers 14757 /* Lienks nae buten */ 162181 wikitext text/x-wiki [[plaetje:2009-09-05 Zierikzee 01.jpg|thumb|Den Nobelpoorte]] Den '''Nobelpoorte''' is ien van de drie stadspoorten van [[Zurrikzeê]]. Den poorte is landinwaerts 'elege en wier in den 14e eêuwe 'ebouwd. Den Nobelpoorte is 35 meter 'oôg en is een [[rieksmonument]]. == Lienks nae buten == * [https://rijksmonumenten.nl/monument/40671/nobelpoort/zierikzee/ Rijksmonumenten] * [https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/nobelpoort Zierikzee-Monumentenstad] {{Stompje}} [[Categorie:Poorte in Zeêland]] [[Categorie:Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Schouwen-Duveland]] hzoyd1jj3xe67ijp0eeh05ptlhn3btw 0 16374 162169 2025-07-10T17:48:56Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: '''Fort Ellesdiek''' is een veurmaelig fort uut 1837. Ut lig ten zuuden vant durp [[Ellesdiek]]. Dit fort diende oôit as verdedigieng van den [[Schelde]]. Tegenwoôrdig ist eigendom van Natuurmonumenten. {{Stompje}} [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie:Bossele]] 162169 wikitext text/x-wiki '''Fort Ellesdiek''' is een veurmaelig fort uut 1837. Ut lig ten zuuden vant durp [[Ellesdiek]]. Dit fort diende oôit as verdedigieng van den [[Schelde]]. Tegenwoôrdig ist eigendom van Natuurmonumenten. {{Stompje}} [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie:Bossele]] 3wj6bp9b400xan6rng2fddfrkdgacwz 162170 162169 2025-07-10T17:52:34Z Nillers 14757 162170 wikitext text/x-wiki [[plaetje:FortEllewoutsdijk-Road.JPG|kaderloos|rechts]] '''Fort Ellesdiek''' is een veurmaelig fort uut 1837. Ut lig ten zuuden vant durp [[Ellesdiek]]. Dit fort diende oôit as verdedigieng van den [[Schelde]]. Tegenwoôrdig ist eigendom van Natuurmonumenten. {{Stompje}} [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie: Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Bossele]] etqgt5s4be6oyqq4io1xvxq0qvpl301 162172 162170 2025-07-10T17:56:54Z Nillers 14757 162172 wikitext text/x-wiki [[plaetje:FortEllewoutsdijk-Road.JPG|kaderloos|rechts]] '''Fort Ellesdiek''' (Nederlands: ''Fort Ellewoutsdijk'') is een veurmaelig fort uut 1837. Ut lig ten zuuden vant durp [[Ellesdiek]]. Dit fort diende oôit as verdedigieng van den [[Schelde]]. Tegenwoôrdig ist eigendom van Natuurmonumenten. == Lienks nae buten == * [https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/Fort-Ellewoutsdijk Natuurmonumenten] {{Stompje}} [[Categorie:Fort in Zeêland]] [[Categorie: Rieksmonument in Zeêland]] [[Categorie:Bossele]] be1i3crc0562e7lfj43jnujes91j0ip 14 16375 162183 2025-07-10T20:48:37Z Nillers 14757 Nieuwe bladzie mee as inoud: [[Categorie:Bouwwêrk]] 162183 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk]] dewehype0uwp8nn7vz49ezypxzbpa94 162185 162183 2025-07-10T20:50:55Z Nillers 14757 162185 wikitext text/x-wiki [[Categorie:Bouwwêrk]] [[Categorie:Vervoer]] ekc36kzvxdea9abm483o1mmouageb7k 3 16376 162201 2025-07-11T01:42:29Z Зорана Филиповић 14540 Nieuwe bladzie mee as inoud: == Напомена == Ово је додатни налог главног налога [[m:User:Filipović Zoran|Filipović Zoran]] који је од 19. августа 2024. године на трајном вики-одмору. ~~~~ 162201 wikitext text/x-wiki == Напомена == Ово је додатни налог главног налога [[m:User:Filipović Zoran|Filipović Zoran]] који је од 19. августа 2024. године на трајном вики-одмору. [[Gebruker:Зорана Филиповић|Зорана Филиповић]] ([[Overleg gebruker:Зорана Филиповић|overleg]]) 11 jul 2025 01:42 (UTC) 14pr6l0cc1nqfnb4u2h9xtel9ifmbs7