Wikibooks
zhwikibooks
https://zh.wikibooks.org/wiki/Wikibooks:%E9%A6%96%E9%A1%B5
MediaWiki 1.45.0-wmf.6
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikibooks
Wikibooks talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
Transwiki
Transwiki talk
Wikijunior
Wikijunior talk
Subject
Subject talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
道本语
0
4904
181565
181544
2025-06-20T04:19:27Z
Kijetesantakalu pulaso
66770
181565
wikitext
text/x-wiki
[[Subject:语言]] > [[道本语]]
<center><big>'''o kama sona e toki pona!<br>'''來學道本語吧!</big></center>
[[File:Toki pona.svg|center|300px]]
<center><big>'''toki! 欢迎!'''<br>[[File:Toki - sitelen pona pu (monospaced).svg|40px]][[File:A - sitelen pona pu (monospaced).svg|40px]]<br>[[File:Toki - sitelen sitelen word symbol.svg|30px]][[File:A - sitelen sitelen word symbol.svg|30px]]</big></center>
{{search box}}
<div style="background:white;margin-left:auto; margin-right:auto;width:92%; box-shadow:grey 0px 0px 5px; border-radius:8px; color: black; font-size:1em; text-shadow:grey 0 1px 8px;padding:10.865px;">
<div style="line-height: 30px;"><big><big><big>'''目录''' [[File:Toki pona.svg|40px]]</big></big></big></div>
<big>''' 基础/sona meso '''</big>
*[[/入门|入门]]
*[[/发音|發音]]
*[[/词汇|基本词汇]]
*[[/语法|语法]]
<big>''' 进阶/o kama pona e toki pona sina! '''</big>
*[[/判断句|判断句]]
*[[/直接宾语|直接宾语]]
*[[/形容词和副词|形容词和副词]]
*[[/介词|介词]]
*[[/前动词|前动词]]
*[[/一般疑问句|一般疑问句]]
*[[/特殊疑问句|特殊疑问句]]
*[[/外来词|外来词]]
*[[/祈使句|祈使句]]
*[[/pi的用法|pi的用法]]
*[[/连词|连词]]
*[[/数字|数字]]
*[[/la的用法|la的用法]]
*[[/词组|词组]]
*[[/文本阅读|文本阅读]]
*[[/测试|测试]]
<big>''' 扩展/ijo ante '''</big>
*[[/sitelen pona|sitelen pona]]
*[[/了解社区|了解社区]]</div>
</div>
<br>
=更多 / ijo ante mute=
{{Wikipedia|道本语}}
[[Category:语言]]
{{BookCat}}
0fmf2dltir1rc3bvtf0lo0bue4lounh
Wikibooks:GUS2Wiki
4
32222
181556
181503
2025-06-19T19:20:19Z
Alexis Jazz
55150
Updating gadget usage statistics from [[Special:GadgetUsage]] ([[phab:T121049]])
181556
wikitext
text/x-wiki
{{#ifexist:Project:GUS2Wiki/top|{{/top}}|This page provides a historical record of [[Special:GadgetUsage]] through its page history. To get the data in CSV format, see wikitext. To customize this message or add categories, create [[/top]].}}
以下是缓存的数据,最后更新于2025-06-19T11:47:37Z。缓存中最多有{{PLURAL:5000|5000条结果}}。
{| class="sortable wikitable"
! 小工具 !! data-sort-type="number" | 用户人数 !! data-sort-type="number" | 活跃用户
|-
|Blackskin || 15 || 0
|-
|Cat-a-lot || 50 || 3
|-
|Edittools-VFD || 58 || 3
|-
|Edittools-ZHC || 78 || 3
|-
|Edittools-admin || 33 || 0
|-
|Edittools-cite || 87 || 3
|-
|Edittools-default || 64 || 1
|-
|Edittools-plus || 133 || 3
|-
|Edittools-user || 44 || 0
|-
|HotCat || 124 || 4
|-
|Navigation popups || 106 || 4
|-
|PreviewWithVariant || 32 || 2
|-
|UTCLiveClock || 99 || 2
|-
|blinktalk || 35 || 0
|-
|contribsrange || 58 || 3
|-
|easy-archive || 21 || 2
|-
|edit0 || 102 || 4
|-
|hantsect || 55 || 0
|-
|internalLinkHelper-cravix || 3 || 0
|-
|internalLinkHelper-external || 3 || 0
|-
|internalLinkHelper-ilbluehl || 7 || 0
|-
|internalLinkHelper-redonly || 2 || 0
|-
|internalLinkHelper-redplain || 4 || 0
|-
|internalLinkHelper-redtipsy || 5 || 1
|-
|internalLinkHelper-suffix || 5 || 0
|-
|moveEditsection || 32 || 0
|-
|popupUserLanguage || 39 || 0
|-
|removeAccessKeys || 19 || 0
|-
|specialchars || 83 || 4
|-
|wikEd || 71 || 0
|-
|wikEd intl hans || 80 || 0
|-
|wikEd intl hant || 52 || 0
|}
* [[Special:小工具使用统计]]
* [[m:Meta:GUS2Wiki/Script|GUS2Wiki]]
<!-- data in CSV format:
Blackskin,15,0
Cat-a-lot,50,3
Edittools-VFD,58,3
Edittools-ZHC,78,3
Edittools-admin,33,0
Edittools-cite,87,3
Edittools-default,64,1
Edittools-plus,133,3
Edittools-user,44,0
HotCat,124,4
Navigation popups,106,4
PreviewWithVariant,32,2
UTCLiveClock,99,2
blinktalk,35,0
contribsrange,58,3
easy-archive,21,2
edit0,102,4
hantsect,55,0
internalLinkHelper-cravix,3,0
internalLinkHelper-external,3,0
internalLinkHelper-ilbluehl,7,0
internalLinkHelper-redonly,2,0
internalLinkHelper-redplain,4,0
internalLinkHelper-redtipsy,5,1
internalLinkHelper-suffix,5,0
moveEditsection,32,0
popupUserLanguage,39,0
removeAccessKeys,19,0
specialchars,83,4
wikEd,71,0
wikEd intl hans,80,0
wikEd intl hant,52,0
-->
rkf49876h0gt4tnon3b0sc7s8iqg859
现代标准汉语/语音/音节
0
33039
181557
179880
2025-06-19T19:23:00Z
魔琴
49316
/* 边缘音系 */ // Edit via Wikiplus
181557
wikitext
text/x-wiki
一般来说,一个汉字的读音就是一个带声调的音节。普通话不带声调的音节约有400个,带声调的约有1300个。<ref>黄廖本p.73</ref>
== 音节的结构 ==
一个字可以分为声母和韵母两个部分。韵母又可以按先前的介绍分为介音、韵腹和韵尾。
汉语的音节结构有以下特点:
# 一个不带声调的音节最多有四个音素
# 元音占优势。除个别字之外,一个字必须有元音(包括舌尖元音),而且最多可以有三个。
# 音节可以没有辅音,可以没有辅音声母(有零声母)。辅音一般出现在音节的开头(声母)或结尾(韵尾),而且没有连续的辅音。
== 儿化 ==
一个汉字一般对应一个音节,但部分情况例外。儿化是最常见的情况。'''儿化'''指韵母带卷舌色彩的音变,这种韵母叫'''儿化韵'''。譬如“花”[huā ㄏㄨㄚˉ]字,在念到韵腹的时候加上一个卷舌的动作,从/xuᴀ<sup>55</sup>/变为/xuᴀɚ̯<sup>55</sup>/。汉语拼音在音节后加字母「r」,如huār;注音符号则是加符号「ㄦ」,如「ㄏㄨㄚˉㄦ」。汉字写作「儿」,如「花儿」,有时「儿」字会缩小写如「花<small>儿</small>」。這個「兒」字不是獨立的音節,也不是一個音素。
=== 兒化韻的發音 ===
儿化韵的发音,除了加卷舌动作之外,还可能会丢失韵尾、加央元音ə(变为ɚ),元音鼻化等。除了韵母为ê ㄝ的字不存在儿化现象外,其它韵母的儿化韵发音如下:
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|+ 儿化韵发音表<ref>中文維基百科:[[:w:兒化|兒化]]</ref>
|-bgcolor=#efefef
!colspan=2|韵腹
|colspan=4|{{IPA|/a/}}||colspan=4|{{IPA|/ə/}}||{{IPA|/i/}}||colspan=2|{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}||rowspan=2|[ɿ]和[ʅ]
|-bgcolor=#efefef
!colspan=2|介音
|∅||{{IPA|/i/}}||{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}
|∅||{{IPA|/i/}}||{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}
|∅
|∅||{{IPA|/y/}}
|∅
|-
!rowspan=5|韵尾
|bgcolor=#efefef|∅
|{{IPA|/ᴀɚ/}}<br>ar<br>ㄚㄦ||{{IPA|/iᴀɚ/}}<br>iar<br>ㄧㄚㄦ||{{IPA|/uᴀɚ/}}<br>uar<br>ㄨㄚㄦ||
|{{IPA|/ɤ˞/}}<br>er<br>ㄜㄦ||{{IPA|/iɚ/}}<br>ier<br>ㄧㄝㄦ||{{IPA|/uo˞/}}<br>uor<br>ㄨㄛㄦ||{{IPA|/yɚ/}}<br>üer<br>ㄩㄝㄦ
|{{IPA|/iɚ/}}<br>ir<br>ㄧㄦ
|{{IPA|/u˞/}}<br>ur<br>ㄨㄦ||
|{{IPA|/yɚ/}}<br>ür<br>ㄩㄦ
|{{IPA|/ɚ/}}<br>-ir<br>(ㄭ)ㄦ
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/i/}}
|{{IPA|/aɚ/}}<br>air<br>ㄞㄦ|||{{IPA|/iaɚ/}}<br>iair<br>ㄧㄞㄦ||{{IPA|/uaɚ/}}<br>uair<br>ㄨㄞㄦ||
|{{IPA|/ɚ/}}<br>eir<br>ㄟㄦ|| ||{{IPA|/uɚ/}}<br>uir<br>ㄨㄟㄦ||
|
| ||
|
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/u/}}
|{{IPA|/ɑu˞/}}<br>aor<br>ㄠㄦ||{{IPA|/iɑu˞/}}<br>iaor<br>ㄧㄠㄦ|| ||
|{{IPA|/ou˞/}}<br>our<br>ㄡㄦ||{{IPA|/iou˞/}}<br>iur<br>ㄧㄡㄦ|| ||
|
| ||
|
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/n/}}
|{{IPA|/aɚ/}}<br>anr<br>ㄢㄦ||{{IPA|/iɐɚ/}}<br>ianr<br>ㄧㄢㄦ||{{IPA|/uaɚ/}}<br>uanr<br>ㄨㄢㄦ||{{IPA|/yɐɚ/}}<br>üanr<br>ㄩㄢㄦ
|{{IPA|/ɚ/}}<br>enr<br>ㄣㄦ|| ||{{IPA|/uɚ/}}<br>unr<br>ㄨㄣㄦ||
|{{IPA|/iɚ/}} <br>inr<br>ㄧㄣㄦ
| ||
|{{IPA|/yɚ/}}<br>ünr<br>ㄩㄣㄦ
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/ŋ/}}
|{{IPA|/ɑ̃ɚ̃/}}<br>angr<br>ㄤㄦ||{{IPA|/iɑ̃ɚ̃/}}<br>iangr<br>ㄧㄤㄦ||{{IPA|/uɑ̃ɚ̃/}}<br>uangr<br>ㄨㄤㄦ||
|{{IPA|/ɚ̃/}}<br>engr<br>ㄥㄦ|| ||{{IPA|/uɚ̃/}} <br>uengr<br>ㄨㄥㄦ||
|{{IPA|/iɚ̃/}}<br>ingr<br>ㄧㄥㄦ
|{{IPA|/ʊ̃˞/}} <br>ongr<br>ㄨㄥㄦ||{{IPA|/yʊ̃˞/}}<br>iongr<br>ㄩㄥㄦ
|
|
|}
<small>注:为查阅方便,本表去除了半元音。所有半元音均标记为改为对应的元音(或去除非音节标记)。</small>
兒化表現在韻尾和韻腹,不影響介音和聲母。<ref>黃廖本p.89</ref>
=== 兒化的作用 ===
兒化現象來自北方方言,大多在中国大陆官话地区应用。非官话地区(含台湾、新加坡等)一般少用儿化音。然而即使是在北京地区,儿化现象也有减少的趋势。<ref>尤翠云,赵贤德. 普通话儿化词语规范问题探讨[J]. 天中学刊,2010,25(6):100-102. DOI:10.3969/j.issn.1006-5261.2010.06.023.</ref>
儿化的主要作用为:
# 区别词义。如「头」表示脑袋,「头<small>儿</small>」表示领头人。
# 区别词性。如「尖」是形容词,而「尖<small>儿</small>」是名词。
# 表达细小、轻松。如「头发丝<small>儿</small>」。
# 表达亲切、喜爱的感情。如「小孩<small>儿</small>」。
== 注音符号 ==
注音符号由中华民国教育部制定于1912年,1918年正式发布,后历经修改,成为现今的标准。
=== 注音符号的声母 ===
注音符号的声母可以按以下方式读出。
{|class=wikitable style="text-align:center"
|+聲母读音
|-
!注音
|ㄅ||ㄆ||ㄇ||ㄈ||ㄉ||ㄊ||ㄋ||ㄌ||ㄍ||ㄎ||ㄏ||ㄐ||ㄑ||ㄒ||ㄓ||ㄔ||ㄕ||ㄖ||ㄗ||ㄘ||ㄙ
|-
!拼音
|b||p||m||f||d||t||n||l||g||k||h||j||q||x||zh||ch||sh||r||z||c||s
|-
!rowspan = 2 |读音
|ㄅㄛ||ㄆㄛ||ㄇㄛ||ㄈㄛ||ㄉㄜ||ㄊㄜ||ㄋㄜ||ㄌㄜ||ㄍㄜ||ㄎㄜ||ㄏㄜ||ㄐㄧ||ㄑㄧ||ㄒㄧ||ㄓ(ㄭ)||ㄔ(ㄭ)||ㄕ(ㄭ)||ㄖ(ㄭ)||ㄗ(ㄭ)||ㄘ(ㄭ)||ㄙ(ㄭ)
|-
|bo||po||mo||fo||de||te||ne||le||ge||ke||he||ji||qi||xi||zhi||chi||shi||ri||zi||ci||si
|}
<small>注:ㄅ、ㄆ、ㄇ、ㄈ,台湾学校也教与ㄜ(拼音e)相拼,即ㄅㄜ、ㄆㄜ、ㄇㄜ、ㄈㄜ(拼音可记作be、pe、me、fe)。除了me ㄇㄜ外均不符汉语音系,此处不取此说。</small>
注音符号刚发布时,还包括三个声母:
{|class=wikitable style="text-align:center"
|+ 注音符号弃用的三个声母
|-
!注音!!图片!!IPA!!转写
|-
|ㄪ||[[Image:bpmf-v.svg|20px]]||{{IPA|v}}||v
|-
|ㄫ||[[Image:bpmf-ng.svg|20px]]||{{IPA|ŋ}}||ng
|-
|ㄬ||[[Image:bpmf-gn.svg|20px]]||{{IPA|n̠ʲ}}||gn
|}
<small>
注:
# 「gn」的IPA,汉语言学界也用符号[{{IPA|ȵ}}],但未獲國際學會接受。也有人径作[{{IPA|ɲ}}]。
# 罗马转写指[[:w:国语罗马字|国语罗马字]]和[[:w:威妥玛拼音|威妥玛拼音]],二者在这三个声母的转写上相同。汉语拼音没有规定这三个声母的转写,因为汉语拼音制定时三个声母已经弃用。
</small>
这三个字母由于汉语语音标准调整而弃用。{{NoteTag|「序言」提到,1913年,中华民国读音统一会制定的语音标准叫「老国音」;20世纪20年代,老国音废除,改用北京语音(新国音)。与老国音相比,新国音没有ㄪ、ㄫ、ㄬ三个声母,这三个声母符号因此废弃。}}
=== 注音符号的韵母 ===
韵母列表见先前的「[[现代标准汉语/语音/韵母|韵母]]」一节。需要注意:
* 韵母ㄭ不写出。
* 声母ㄧ在最初发布时规定,直排作一横,横排作一竖。由于台湾长期直排,中国大陆长期横排,分别养成了不同的习惯。现不论排列方向,台湾一般作一横,中国大陆一般作一竖。
=== 注音符号的书写 ===
注音符号书写时,声母在前,韵母紧跟在后,韵母后标注声调。
声调符号用先前「[[现代标准汉语/语音/声调|声调]]」一章提到的四种符号表示,这四种'''调号'''标在韵母右上角。
{| class=wikitable style="text-align:center"
|-
!名稱!!陰平聲!!陽平聲!!上聲!!去聲
|-
!调号
|<span style="font-size:150%;">ˉ</span>||<span style="font-size:150%;">ˊ</span>||<span style="font-size:150%;">ˇ</span>
|<span style="font-size:150%;">ˋ</span>
|}
* 阴平调(ˉ)一般省略不标示。
* 轻声用一个点表示,在直排文本标在整个音节上方,横排则标在整个音节前方。
书写多个音节时,两个音节中加空格。
== 汉语拼音 ==
汉语拼音由中华人民共和国制定。1956年,中国文字改革委员会编制《汉语拼音方案》(下称《方案》)初稿,1958年由中华人民共和国全国人民代表大会批准推行。
=== 汉语拼音的字母 ===
汉语拼音采用26个拉丁字母。《方案》规定了这些字母的「名称音」,即字母本身的读音,而非字母的发音。不过现在称名称音者较为少见。
{| class=wikitable style="text-align: center"
|+ 汉语拼音字母表<ref>[[:s:汉语拼音方案|汉语拼音方案]]</ref>
|-
! 字母 || A a || B b || C c || D d || E e || F f || G g
|-
! 名称音
| ㄚ || ㄅㄝ || ㄘㄝ || ㄉㄝ || ㄜ || ㄝㄈ || ㄍㄝ
|-
! 字母 || H h || I i || J j || K k || L l || M m || N n
|-
! 名称音
| ㄏㄚ || ㄧ || ㄐㄧㄝ || ㄎㄝ || ㄝㄌ || ㄝㄇ || ㄋㄝ
|-
! 字母 || O o || P p || Q q || R r || S s || T t ||
|-
! 名称音
| ㄛ || ㄆㄝ || ㄑㄧㄡ || ㄚㄦ || ㄝㄙ || ㄊㄝ ||
|-
! 字母 || U u || V v || W w || X x || Y y || Z z ||
|-
! 名称音
| ㄨ || ㄪㄝ || ㄨㄚ || ㄒㄧ || ㄧㄚ || ㄗㄝ ||
|}
<small>
注:
# 《方案》原文只用注音符号注名称音。用汉语拼音可以表记为:a、bê、cê、dê、e、êf、gê、ha、yi、jie、kê、êl、êm、nê、o、pê、qiu、ar、ês、tê、u、vê、wa、xi、ya、zê。
# 《方案》规定,v只用来拼写“外来語、少数民族語言和方言”。
# 《方案》规定,字母的书写“依照拉丁字母的一般書写習慣”。实际书写时a、g一般作单层。
# 二合字母zh、ch、sh、ng没有名称音
</small>
=== 汉语拼音的声母 ===
汉语拼音的声母与注音差异不大,详见[[#注音符号的声母|上文相应段落]]。
《方案》规定,为了使拼式简短,zh、ch、sh可以省作ẑ、ĉ、ŝ。但如此省简实际罕用。
=== 汉语拼音的韵母 ===
韵母列表见先前的「[[现代标准汉语/语音/韵母|韵母]]」一节。
《方案》规定,为了使拼式简短,ng可以省作ŋ。但如此省简实际罕用。
=== 汉语拼音的书写 ===
汉语拼音书写时,声母在前,韵母紧跟在后,声调标在某个字母的上方。汉语拼音还有一些拼写规定,具体如下:
'''一、隔音字母和隔音符号'''
汉语拼音规定了隔音符号和隔音字母,以避免音节界限发生混淆。
在零声母音节中,i、u、ü开头的韵母要按以下方式改写:
* i开头的韵母
** 若i是介音,将i改为y,如ia→ya。
** 若i是韵腹,在i前加y,如in→yin。
* u开头的韵母
** 若u是介音,将u改为w,如uo→wo。
** 若u是韵腹,在u前加w,只有u→wu。
* ü开头的韵母:把ü改为yu。
隔音符号:《方案》规定,以a、o、e开头的音节,当<sup>(1)</sup>它连接在其它音节后面,且<sup>(2)</sup>音节界限发生混淆时,该音节前面加符号-{「}-'-{」}-。如fān'àn(翻案)和fānàn(发难)。然而这个规则(2)仍有争议。即使不符合规则(2),也可以加(部分学者认为应该加<ref>(林曦 1955)《汉语拼音基础知识》林曦著 第35页</ref><ref>(周有光 1961)出处未知,见 https://www.zhihu.com/question/19866763/answer/21347450</ref>,且现实中一般都加)隔音符号,如bēi'āi(悲哀)、jiāo'ào(骄傲)。
'''二、省写'''
* '''iou'''、'''uei'''、'''uen'''前加声母时省作iu、ui、un。
* '''ü省略两点''':ü仅在声母为l、u的音节中写作ü,与其它声母拼写时(j、q、x作声母时,以及零声母时隔音字母y后)均省略两点变为u。
'''三、标声调'''
与注音符号相同,声调符号用先前「[[现代标准汉语/语音/声调|声调]]」一章提到的四种符号表示。但不同的是,调号标在某一个字母上(注意,i需要把点抹去再标调号,但ü不用):
# 标在韵腹上。
# iu、ui、un三个韵母简省了韵腹,此时分别标在u、i、u上。
<div style="font-size:87%;background-color:#def;padding:10px 1em;border:1px solid #999;margin:1em">
在教学中,也常用这两个规则来替代:
# 按照a、o、e、i、u、ü的顺序。先找a,有a者,标a上;没有,找o、e;没有,找i、u、ü。
# i、u并列,标在后。
</div>
与注音符号不同,汉语拼音的阴平(ˉ)不能省略,而轻声不标注。部分辞书标注轻声时,在音节前加点「·」。
'''四、正词法'''
汉语拼音原是为了用拉丁字母书写汉字,规定有正词法。但是现在只是用作注音工具,正词法不需要过多关注。
正词法的规则:
* 同一个词连写,词与词一般分写,中间加空格。如:jiànshè zǔguó 建设祖国。
* 句子或诗行开头、专有词开头、专有短语的每个词的开头,首字母大写。如:Zhōnghuá Mínguó 中华民国。
* 标题的字母可以全部大写,可以每个词首字母大写。
== 边缘音系 ==
这一章节主要介绍汉语中仅存在于口语的声音,一般作叹词,主要以下十个音节。中国大陆辞书收录其中九个,台湾辞书收录六个。{{NoteTag|有人认为现代汉语中还存在一個或两個入声音,參见秦问[https://zhuanlan.zhihu.com/p/11021080470 《普通话(新国音)唯一的入声字》]。}}
{| class=wikitable
|+ 边缘音节
|-
! 无声调音节 !! IPA !! 例字 !! 备注
|-
|o ㄛ|| o || 哦[·o ·ㄛ] ||
|-
|lo ㄌㄛ|| lo || 咯[·lo ·ㄌㄛ] ||
|-
|ê ㄝ|| ε || 诶[ề ㄝˋ] ||
|-
|yo ㄧㄛ|| io || 唷[yō ㄧㄛˉ] ||
|-
|m ㄇ|| m̩ || 嘸[ḿ ㄇˊ]<br/>呣[m̀ ㄇˋ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音。嘸仅读wǔ ㄨˇ,呣仅读móu ㄇㄡˊ。
|-
|n ㄋ|| n̩ || 嗯[ǹ ㄋˋ] || rowspan=2 | 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无这两个音,嗯字读·en ·ㄣ。
|-
|ng ㄫ|| ŋ̍ || 嗯[ńg ㄫˊ]
|-
|hm ㄏㄇ || m̥m̩ || 噷[hm̄ ㄏㄇˉ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音,噷字读xīn ㄒㄧㄣ或ㄏㄣ hēn。
|-
|hng ㄏㄫ || ŋ̊ŋ̍ || 哼[·hng ·ㄏㄫ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音,哼仅读hēng ㄏㄥˉ。
|-
|q ㄑ ||tɕ̩ʰ ||啐[·q ·ㄑ] || 收錄於台灣辞书,中国大陆标准无此音,啐仅读cuì ㄘㄨㄟˋ。
|}
o ㄛ、ê ㄝ、io ㄧㄛ三韵母只在上述边缘音节中出现,因此不列入下面的基本音节表。
== 基本音节表 ==
<div style="overflow-x: auto;">
{| class="wikitable" style="text-align: center; vertical-align: middle; font-size: 80%; line-height: 1.2;"
|-
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
! colspan ="22" | 声母
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
|-
! ∅ !! b<br><span style="font-weight:normal">ㄅ</span> !! p<br><span style="font-weight:normal">ㄆ</span> !! m<br><span style="font-weight:normal">ㄇ</span> !! f<br><span style="font-weight:normal">ㄈ</span> !! d<br><span style="font-weight:normal">ㄉ</span> !! t<br><span style="font-weight:normal">ㄊ</span> !! n<br><span style="font-weight:normal">ㄋ</span> !! l<br><span style="font-weight:normal">ㄌ</span> !! g<br><span style="font-weight:normal">ㄍ</span> !! k<br><span style="font-weight:normal">ㄎ</span> !! h<br><span style="font-weight:normal">ㄏ</span> !! j<br><span style="font-weight:normal">ㄐ</span> !! q<br><span style="font-weight:normal">ㄑ</span> !! x<br><span style="font-weight:normal">ㄒ</span> !! zh<br><span style="font-weight:normal">ㄓ</span> !! ch<br><span style="font-weight:normal">ㄔ</span> !! sh<br><span style="font-weight:normal">ㄕ</span> !! r<br><span style="font-weight:normal">ㄖ</span> !! z<br><span style="font-weight:normal">ㄗ</span> !! c<br><span style="font-weight:normal">ㄘ</span> !! s<br><span style="font-weight:normal">ㄙ</span>
|-
! rowspan="12" style="writing-mode:vertical-rl;min-width:1em" | 開口呼
! -i<br><span style="font-weight:normal">ㄭ</span>
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| zhi<br />ㄓ
| chi<br />ㄔ
| shi<br />ㄕ
| ri<br />ㄖ
| zi<br />ㄗ
| ci<br />ㄘ
| si<br />ㄙ
! -i<br><span style="font-weight:normal">ㄭ</span>
! rowspan="12" style="writing-mode:vertical-rl;min-width:1em" | 開口呼
|-
! a<br/><span style="font-weight:normal">ㄚ</span>
| a<br />ㄚ
| ba<br />ㄅㄚ
| pa<br />ㄆㄚ
| ma<br />ㄇㄚ
| fa<br />ㄈㄚ
| da<br />ㄉㄚ
| ta<br />ㄊㄚ
| na<br />ㄋㄚ
| la<br />ㄌㄚ
| ga<br />ㄍㄚ
| ka<br />ㄎㄚ
| ha<br />ㄏㄚ
|
|
|
| zha<br />ㄓㄚ
| cha<br />ㄔㄚ
| sha<br />ㄕㄚ
|
| za<br />ㄗㄚ
| ca<br />ㄘㄚ
| sa<br />ㄙㄚ
! a<br/><span style="font-weight:normal">ㄚ</span>
|-
! e<br/><span style="font-weight:normal">ㄜ</span>
| e<br />ㄜ
|
|
| (me)<br />(ㄇㄜ)
|
| de<br />ㄉㄜ
| te<br />ㄊㄜ
| ne<br />ㄋㄜ
| le<br />ㄌㄜ
| ge<br />ㄍㄜ
| ke<br />ㄎㄜ
| he<br />ㄏㄜ
|
|
|
| zhe<br />ㄓㄜ
| che<br />ㄔㄜ
| she<br />ㄕㄜ
| re<br />ㄖㄜ
| ze<br />ㄗㄜ
| ce<br />ㄘㄜ
| se<br />ㄙㄜ
! e<br/><span style="font-weight:normal">ㄜ</span>
|-
! ai<br/><span style="font-weight:normal">ㄞ</span>
| ai<br />ㄞ
| bai<br />ㄅㄞ
| pai<br />ㄆㄞ
| mai<br />ㄇㄞ
|
| dai<br />ㄉㄞ
| tai<br />ㄊㄞ
| nai<br />ㄋㄞ
| lai<br />ㄌㄞ
| gai<br />ㄍㄞ
| kai<br />ㄎㄞ
| hai<br />ㄏㄞ
|
|
|
| zhai<br />ㄓㄞ
| chai<br />ㄔㄞ
| shai<br />ㄕㄞ
|
| zai<br />ㄗㄞ
| cai<br />ㄘㄞ
| sai<br />ㄙㄞ
! ai<br/><span style="font-weight:normal">ㄞ</span>
|-
! ei<br/><span style="font-weight:normal">ㄟ</span>
| (ei)<br />(ㄟ)
| bei<br />ㄅㄟ
| pei<br />ㄆㄟ
| mei<br />ㄇㄟ
| fei<br />ㄈㄟ
| dei<br />ㄉㄟ
| (tei)<br />(ㄊㄟ)
| nei<br />ㄋㄟ
| lei<br />ㄌㄟ
| gei<br />ㄍㄟ
|
| hei<br />ㄏㄟ
|
|
|
| (zhei)<br />(ㄓㄟ)
|
| (shei)<br />(ㄕㄟ)
|
| zei<br />ㄗㄟ
|
| (sei)<br />(ㄙㄟ)
! ei<br/><span style="font-weight:normal">ㄟ</span>
|-
! ao<br/><span style="font-weight:normal">ㄠ</span>
| ao<br />ㄠ
| bao<br />ㄅㄠ
| pao<br />ㄆㄠ
| mao<br />ㄇㄠ
|
| dao<br />ㄉㄠ
| tao<br />ㄊㄠ
| nao<br />ㄋㄠ
| lao<br />ㄌㄠ
| gao<br />ㄍㄠ
| kao<br />ㄎㄠ
| hao<br />ㄏㄠ
|
|
|
| zhao<br />ㄓㄠ
| chao<br />ㄔㄠ
| shao<br />ㄕㄠ
| rao<br />ㄖㄠ
| zao<br />ㄗㄠ
| cao<br />ㄘㄠ
| sao<br />ㄙㄠ
! ao<br/><span style="font-weight:normal">ㄠ</span>
|-
! ou<br/><span style="font-weight:normal">ㄡ</span>
| ou<br />ㄡ
|
| pou<br />ㄆㄡ
| mou<br />ㄇㄡ
| fou<br />ㄈㄡ
| dou<br />ㄉㄡ
| tou<br />ㄊㄡ
|
| lou<br />ㄌㄡ
| gou<br />ㄍㄡ
| kou<br />ㄎㄡ
| hou<br />ㄏㄡ
|
|
|
| zhou<br />ㄓㄡ
| chou<br />ㄔㄡ
| shou<br />ㄕㄡ
| rou<br />ㄖㄡ
| zou<br />ㄗㄡ
| cou<br />ㄘㄡ
| sou<br />ㄙㄡ
! ou<br/><span style="font-weight:normal">ㄡ</span>
|-
! an<br/><span style="font-weight:normal">ㄢ</span>
| an<br />ㄢ
| ban<br />ㄅㄢ
| pan<br />ㄆㄢ
| man<br />ㄇㄢ
| fan<br />ㄈㄢ
| dan<br />ㄉㄢ
| tan<br />ㄊㄢ
| nan<br />ㄋㄢ
| lan<br />ㄌㄢ
| gan<br />ㄍㄢ
| kan<br />ㄎㄢ
| han<br />ㄏㄢ
|
|
|
| zhan<br />ㄓㄢ
| chan<br />ㄔㄢ
| shan<br />ㄕㄢ
| ran<br />ㄖㄢ
| zan<br />ㄗㄢ
| can<br />ㄘㄢ
| san<br />ㄙㄢ
! an<br/><span style="font-weight:normal">ㄢ</span>
|-
! en<br/><span style="font-weight:normal">ㄣ</span>
| en<br />ㄣ
| ben<br />ㄅㄣ
| pen<br />ㄆㄣ
| men<br />ㄇㄣ
| fen<br />ㄈㄣ
|
|
| nen<br />ㄋㄣ
|
| gen<br />ㄍㄣ
| ken<br />ㄎㄣ
| hen<br />ㄏㄣ
|
|
|
| zhen<br />ㄓㄣ
| chen<br />ㄔㄣ
| shen<br />ㄕㄣ
| ren<br />ㄖㄣ
| zen <br />ㄗㄣ
| cen<br />ㄘㄣ
| sen<br />ㄙㄣ
! en<br/><span style="font-weight:normal">ㄣ</span>
|-
! ang<br/><span style="font-weight:normal">ㄤ</span>
| ang<br />ㄤ
| bang<br />ㄅㄤ
| pang<br />ㄆㄤ
| mang<br />ㄇㄤ
| fang<br />ㄈㄤ
| dang<br />ㄉㄤ
| tang<br />ㄊㄤ
| nang<br />ㄋㄤ
| lang<br />ㄌㄤ
| gang<br />ㄍㄤ
| kang<br />ㄎㄤ
| hang<br />ㄏㄤ
|
|
|
| zhang<br />ㄓㄤ
| chang<br />ㄔㄤ
| shang<br />ㄕㄤ
| rang<br />ㄖㄤ
| zang<br />ㄗㄤ
| cang<br />ㄘㄤ
| sang<br />ㄙㄤ
! ang<br/><span style="font-weight:normal">ㄤ</span>
|-
! eng<br/><span style="font-weight:normal">ㄥ</span>
| eng<br />ㄥ
| beng<br />ㄅㄥ
| peng<br />ㄆㄥ
| meng<br />ㄇㄥ
| feng<br />ㄈㄥ
| deng<br />ㄉㄥ
| teng<br />ㄊㄥ
| neng<br />ㄋㄥ
| leng<br />ㄌㄥ
| geng<br />ㄍㄥ
| keng<br />ㄎㄥ
| heng<br />ㄏㄥ
|
|
|
| zheng<br />ㄓㄥ
| cheng<br />ㄔㄥ
| sheng<br />ㄕㄥ
| reng<br />ㄖㄥ
| zeng<br />ㄗㄥ
| ceng<br />ㄘㄥ
| seng<br />ㄙㄥ
! eng<br/><span style="font-weight:normal">ㄥ</span>
|-
! er<br/><span style="font-weight:normal">ㄦ</span>
| er<br />ㄦ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! er<br/><span style="font-weight:normal">ㄦ</span>
|-
! rowspan="10" style="writing-mode:vertical-rl" | 齐齿呼
! i<br/><span style="font-weight:normal">ㄧ</span>
| yi<br />ㄧ
| bi<br />ㄅㄧ
| pi<br />ㄆㄧ
| mi<br />ㄇㄧ
|
| di<br />ㄉㄧ
| ti<br />ㄊㄧ
| ni<br />ㄋㄧ
| li<br />ㄌㄧ
|
|
|
| ji<br />ㄐㄧ
| qi<br />ㄑㄧ
| xi<br />ㄒㄧ
|
|
|
|
|
|
|
! i<br/><span style="font-weight:normal">ㄧ</span>
! rowspan="10" style="writing-mode:vertical-rl" | 齐齿呼
|-
|-
! ia<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄚ</span>
| ya<br />ㄧㄚ
|
|
|
|
| dia<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄚ}}
|
|
| (lia)<br />{{Nowrap|(ㄌㄧㄚ)}}
|
|
|
| jia<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄚ}}
| qia<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄚ}}
| xia<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄚ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ia<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄚ</span>
|-
! ie<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄝ</span>
| ye<br />ㄧㄝ
| bie<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄝ}}
| pie<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄝ}}
| mie<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄝ}}
|
| die<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄝ}}
| tie<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄝ}}
| nie<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄝ}}
| lie<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄝ}}
|
|
|
| jie<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄝ}}
| qie<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄝ}}
| xie<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄝ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ie<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄝ</span>
|-
! iai<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄞ</span>
| yai<br />ㄧㄞ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! iai<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄞ</span>
|-
! iao<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄠ</span>
| yao<br />ㄧㄠ
| biao<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄠ}}
| piao<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄠ}}
| miao<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄠ}}
|
| diao<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄠ}}
| tiao<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄠ}}
| niao<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄠ}}
| liao<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄠ}}
|
|
|
| jiao<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄠ}}
| qiao<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄠ}}
| xiao<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄠ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iao<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄠ</span>
|-
! iu<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄡ</span>
| you<br />ㄧㄡ
|
|
| miu<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄡ}}
|
| diu<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄡ}}
|
| niu<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄡ}}
| liu<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄡ}}
|
|
|
| jiu<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄡ}}
| qiu<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄡ}}
| xiu<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄡ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iu<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄡ</span>
|-
! ian<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄢ</span>
| yan<br />ㄧㄢ
| bian<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄢ}}
| pian<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄢ}}
| mian<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄢ}}
|
| dian<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄢ}}
| tian<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄢ}}
| nian<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄢ}}
| lian<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄢ}}
|
|
|
| jian<br />ㄐㄧㄢ
| qian<br />ㄑㄧㄢ
| xian<br />ㄒㄧㄢ
|
|
|
|
|
|
|
! ian<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄢ</span>
|-
! in<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄣ</span>
| yin<br />ㄧㄣ
| bin<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄣ}}
| pin<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄣ}}
| min<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄣ}}
|
|
|
| nin<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄣ}}
| lin<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄣ}}
|
|
|
| jin<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄣ}}
| qin<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄣ}}
| xin<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄣ}}
|
|
|
|
|
|
|
! in<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄣ</span>
|-
! iang<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄤ</span>
| yang<br />ㄧㄤ
|
|
|
|
|
|
| niang<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄤ}}
| liang<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄤ}}
|
|
|
| jiang<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄤ}}
| qiang<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄤ}}
| xiang<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄤ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iang<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄤ</span>
|-
! ing<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄥ</span>
| ying<br />ㄧㄥ
| bing<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄥ}}
| ping<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄥ}}
| ming<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄥ}}
|
| ding<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄥ}}
| ting<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄥ}}
| ning<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄥ}}
| ling<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄥ}}
|
|
|
| jing<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄥ}}
| qing<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄥ}}
| xing<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄥ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ing<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄥ</span>
|-
! rowspan="9" style="writing-mode:vertical-rl" | 合口呼
! u<br/><span style="font-weight:normal">ㄨ</span>
| wu<br />ㄨ
| bu<br />ㄅㄨ
| pu<br />ㄆㄨ
| mu<br />ㄇㄨ
| fu<br />ㄈㄨ
| du<br />ㄉㄨ
| tu<br />ㄊㄨ
| nu<br />ㄋㄨ
| lu<br />ㄌㄨ
| gu<br />ㄍㄨ
| ku<br />ㄎㄨ
| hu<br />ㄏㄨ
|
|
|
| zhu<br />ㄓㄨ
| chu<br />ㄔㄨ
| shu<br />ㄕㄨ
| ru<br />ㄖㄨ
| zu<br />ㄗㄨ
| cu<br />ㄘㄨ
| su<br />ㄙㄨ
! u<br/><span style="font-weight:normal">ㄨ</span>
! rowspan="9" style="writing-mode:vertical-rl" | 合口呼
|-
! ua<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄚ</span>
| wa<br />ㄨㄚ
|
|
|
|
|
|
|
|
| gua<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄚ}}
| kua<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄚ}}
| hua<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄚ}}
|
|
|
| zhua<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄚ}}
|
| shua<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄚ}}
|
|
|
|
! ua<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄚ</span>
|-
! uo<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄛ</span>
| wo<br />ㄨㄛ
| bo<br />ㄅㄛ
| po<br />ㄆㄛ
| mo<br />ㄇㄛ
| fo<br />ㄈㄛ
| duo<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄛ}}
| tuo<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄛ}}
| nuo<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄛ}}
| luo<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄛ}}
| guo<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄛ}}
| kuo<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄛ}}
| huo<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄛ}}
|
|
|
| zhuo<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄛ}}
| chuo<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄛ}}
| shuo<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄛ}}
| ruo<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄛ}}
| zuo<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄛ}}
| cuo<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄛ}}
| suo<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄛ}}
! uo<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄛ</span>
|-
! uai<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄞ</span>
| wai<br />ㄨㄞ
|
|
|
|
|
|
|
|
| guai<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄞ}}
| kuai<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄞ}}
| huai<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄞ}}
|
|
|
| zhuai<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄞ}}
| chuai<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄞ}}
| shuai<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄞ}}
|
|
|
|
! uai<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄞ</span>
|-
! ui<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄟ</span>
| wei<br />ㄨㄟ
|
|
|
|
| dui<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄟ}}
| tui<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄟ}}
|
|
| gui<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄟ}}
| kui<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄟ}}
| hui<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄟ}}
|
|
|
| zhui<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄟ}}
| chui<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄟ}}
| shui<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄟ}}
| rui<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄟ}}
| zui<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄟ}}
| cui<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄟ}}
| sui<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄟ}}
! ui<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄟ</span>
|-
! uan<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄢ</span>
| wan<br />ㄨㄢ
|
|
|
|
| duan<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄢ}}
| tuan<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄢ}}
| nuan<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄢ}}
| luan<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄢ}}
| guan<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄢ}}
| kuan<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄢ}}
| huan<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄢ}}
|
|
|
| zhuan<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄢ}}
| chuan<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄢ}}
| shuan<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄢ}}
| ruan<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄢ}}
| zuan<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄢ}}
| cuan<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄢ}}
| suan<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄢ}}
! uan<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄢ</span>
|-
! un<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄣ</span>
| wen<br />ㄨㄣ
|
|
|
|
| dun<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄣ}}
| tun<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄣ}}
|
| lun<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄣ}}
| gun<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄣ}}
| kun<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄣ}}
| hun<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄣ}}
|
|
|
| zhun<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄣ}}
| chun<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄣ}}
| shun<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄣ}}
| run<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄣ}}
| zun<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄣ}}
| cun<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄣ}}
| sun<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄣ}}
! un<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄣ</span>
|-
! uang<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄤ</span>
| wang<br />ㄨㄤ
|
|
|
|
|
|
|
|
| guang<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄤ}}
| kuang<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄤ}}
| huang<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄤ}}
|
|
|
| zhuang<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄤ}}
| chuang<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄤ}}
| shuang<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄤ}}
|
|
|
|
! uang<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄤ</span>
|-
! ong<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄥ</span>
| weng<br />ㄨㄥ
|
|
|
|
| dong<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄥ}}
| tong<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄥ}}
| nong<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄥ}}
| long<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄥ}}
| gong<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄥ}}
| kong<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄥ}}
| hong<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄥ}}
|
|
|
| zhong<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄥ}}
| chong<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄥ}}
|
| rong<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄥ}}
| zong<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄥ}}
| cong<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄥ}}
| song<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄥ}}
! ong<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄥ</span>
|-
! rowspan="5" style="writing-mode:vertical-rl" | 撮口呼
! ü<br/><span style="font-weight:normal">ㄩ</span>
| yu<br />ㄩ
|
|
|
|
|
|
| nü<br />ㄋㄩ
| lü<br />ㄌㄩ
|
|
|
| ju<br />ㄐㄩ
| qu<br />ㄑㄩ
| xu<br />ㄒㄩ
|
|
|
|
|
|
|
! ü<br/><span style="font-weight:normal">ㄩ</span>
! rowspan="5" style="writing-mode:vertical-rl" | 撮口呼
|-
! üe<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄝ</span>
| yue<br />ㄩㄝ
|
|
|
|
|
|
| nüe<br />{{Nowrap|ㄋㄩㄝ}}
| lüe<br />{{Nowrap|ㄌㄩㄝ}}
|
|
|
| jue<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄝ}}
| que<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄝ}}
| xue<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄝ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ue<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄝ</span>
|-
! üan<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄢ</span>
| yuan<br />ㄩㄢ
|
|
|
|
|
|
|
| lüan<br />{{Nowrap|ㄌㄩㄢ}}
|
|
|
| juan<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄢ}}
| quan<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄢ}}
| xuan<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄢ}}
|
|
|
|
|
|
|
! üan<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄢ</span>
|-
! ün<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄣ</span>
| yun<br />ㄩㄣ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| jun<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄣ}}
| qun<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄣ}}
| xun<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄣ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ün<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄣ</span>
|-
! iong<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄥ</span>
| yong<br />ㄩㄥ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| jiong<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄥ}}
| qiong<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄥ}}
| xiong<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄥ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iong<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄥ</span>
|-
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
! ∅ !! b<br><span style="font-weight:normal">ㄅ</span> !! p<br><span style="font-weight:normal">ㄆ</span> !! m<br><span style="font-weight:normal">ㄇ</span> !! f<br><span style="font-weight:normal">ㄈ</span> !! d<br><span style="font-weight:normal">ㄉ</span> !! t<br><span style="font-weight:normal">ㄊ</span> !! n<br><span style="font-weight:normal">ㄋ</span> !! l<br><span style="font-weight:normal">ㄌ</span> !! g<br><span style="font-weight:normal">ㄍ</span> !! k<br><span style="font-weight:normal">ㄎ</span> !! h<br><span style="font-weight:normal">ㄏ</span> !! j<br><span style="font-weight:normal">ㄐ</span> !! q<br><span style="font-weight:normal">ㄑ</span> !! x<br><span style="font-weight:normal">ㄒ</span> !! zh<br><span style="font-weight:normal">ㄓ</span> !! ch<br><span style="font-weight:normal">ㄔ</span> !! sh<br><span style="font-weight:normal">ㄕ</span> !! r<br><span style="font-weight:normal">ㄖ</span> !! z<br><span style="font-weight:normal">ㄗ</span> !! c<br><span style="font-weight:normal">ㄘ</span> !! s<br><span style="font-weight:normal">ㄙ</span>
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
|-
! colspan ="22" | 声母
|}
</div>
<small>
注:
# 基本音节表不考虑声调与儿化音,一个单元格中靠上的为拼音,靠下的为注音。
# 去除了部分边缘音系的叹词、可能音译自方言的詞、一些罕用音罕見字。部分只见于口语的音用括号标注。
# yai ㄧㄞ和lüan ㄌㄩㄢ两音见于台湾标准,中国大陆分别改读ya ㄧㄚ和luan ㄌㄨㄢ。
</small>
{{Nextpage|语音/音位}}
== 注释 ==
{{NoteFoot}}
== 参考资料 ==
<references />
88jd7zoiw8y2jhhhs9ypxkkj6bvkfe2
181558
181557
2025-06-19T19:24:12Z
魔琴
49316
/* 汉语拼音的书写 */ // Edit via Wikiplus
181558
wikitext
text/x-wiki
一般来说,一个汉字的读音就是一个带声调的音节。普通话不带声调的音节约有400个,带声调的约有1300个。<ref>黄廖本p.73</ref>
== 音节的结构 ==
一个字可以分为声母和韵母两个部分。韵母又可以按先前的介绍分为介音、韵腹和韵尾。
汉语的音节结构有以下特点:
# 一个不带声调的音节最多有四个音素
# 元音占优势。除个别字之外,一个字必须有元音(包括舌尖元音),而且最多可以有三个。
# 音节可以没有辅音,可以没有辅音声母(有零声母)。辅音一般出现在音节的开头(声母)或结尾(韵尾),而且没有连续的辅音。
== 儿化 ==
一个汉字一般对应一个音节,但部分情况例外。儿化是最常见的情况。'''儿化'''指韵母带卷舌色彩的音变,这种韵母叫'''儿化韵'''。譬如“花”[huā ㄏㄨㄚˉ]字,在念到韵腹的时候加上一个卷舌的动作,从/xuᴀ<sup>55</sup>/变为/xuᴀɚ̯<sup>55</sup>/。汉语拼音在音节后加字母「r」,如huār;注音符号则是加符号「ㄦ」,如「ㄏㄨㄚˉㄦ」。汉字写作「儿」,如「花儿」,有时「儿」字会缩小写如「花<small>儿</small>」。這個「兒」字不是獨立的音節,也不是一個音素。
=== 兒化韻的發音 ===
儿化韵的发音,除了加卷舌动作之外,还可能会丢失韵尾、加央元音ə(变为ɚ),元音鼻化等。除了韵母为ê ㄝ的字不存在儿化现象外,其它韵母的儿化韵发音如下:
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|+ 儿化韵发音表<ref>中文維基百科:[[:w:兒化|兒化]]</ref>
|-bgcolor=#efefef
!colspan=2|韵腹
|colspan=4|{{IPA|/a/}}||colspan=4|{{IPA|/ə/}}||{{IPA|/i/}}||colspan=2|{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}||rowspan=2|[ɿ]和[ʅ]
|-bgcolor=#efefef
!colspan=2|介音
|∅||{{IPA|/i/}}||{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}
|∅||{{IPA|/i/}}||{{IPA|/u/}}||{{IPA|/y/}}
|∅
|∅||{{IPA|/y/}}
|∅
|-
!rowspan=5|韵尾
|bgcolor=#efefef|∅
|{{IPA|/ᴀɚ/}}<br>ar<br>ㄚㄦ||{{IPA|/iᴀɚ/}}<br>iar<br>ㄧㄚㄦ||{{IPA|/uᴀɚ/}}<br>uar<br>ㄨㄚㄦ||
|{{IPA|/ɤ˞/}}<br>er<br>ㄜㄦ||{{IPA|/iɚ/}}<br>ier<br>ㄧㄝㄦ||{{IPA|/uo˞/}}<br>uor<br>ㄨㄛㄦ||{{IPA|/yɚ/}}<br>üer<br>ㄩㄝㄦ
|{{IPA|/iɚ/}}<br>ir<br>ㄧㄦ
|{{IPA|/u˞/}}<br>ur<br>ㄨㄦ||
|{{IPA|/yɚ/}}<br>ür<br>ㄩㄦ
|{{IPA|/ɚ/}}<br>-ir<br>(ㄭ)ㄦ
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/i/}}
|{{IPA|/aɚ/}}<br>air<br>ㄞㄦ|||{{IPA|/iaɚ/}}<br>iair<br>ㄧㄞㄦ||{{IPA|/uaɚ/}}<br>uair<br>ㄨㄞㄦ||
|{{IPA|/ɚ/}}<br>eir<br>ㄟㄦ|| ||{{IPA|/uɚ/}}<br>uir<br>ㄨㄟㄦ||
|
| ||
|
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/u/}}
|{{IPA|/ɑu˞/}}<br>aor<br>ㄠㄦ||{{IPA|/iɑu˞/}}<br>iaor<br>ㄧㄠㄦ|| ||
|{{IPA|/ou˞/}}<br>our<br>ㄡㄦ||{{IPA|/iou˞/}}<br>iur<br>ㄧㄡㄦ|| ||
|
| ||
|
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/n/}}
|{{IPA|/aɚ/}}<br>anr<br>ㄢㄦ||{{IPA|/iɐɚ/}}<br>ianr<br>ㄧㄢㄦ||{{IPA|/uaɚ/}}<br>uanr<br>ㄨㄢㄦ||{{IPA|/yɐɚ/}}<br>üanr<br>ㄩㄢㄦ
|{{IPA|/ɚ/}}<br>enr<br>ㄣㄦ|| ||{{IPA|/uɚ/}}<br>unr<br>ㄨㄣㄦ||
|{{IPA|/iɚ/}} <br>inr<br>ㄧㄣㄦ
| ||
|{{IPA|/yɚ/}}<br>ünr<br>ㄩㄣㄦ
|
|-
|bgcolor=#efefef|{{IPA|/ŋ/}}
|{{IPA|/ɑ̃ɚ̃/}}<br>angr<br>ㄤㄦ||{{IPA|/iɑ̃ɚ̃/}}<br>iangr<br>ㄧㄤㄦ||{{IPA|/uɑ̃ɚ̃/}}<br>uangr<br>ㄨㄤㄦ||
|{{IPA|/ɚ̃/}}<br>engr<br>ㄥㄦ|| ||{{IPA|/uɚ̃/}} <br>uengr<br>ㄨㄥㄦ||
|{{IPA|/iɚ̃/}}<br>ingr<br>ㄧㄥㄦ
|{{IPA|/ʊ̃˞/}} <br>ongr<br>ㄨㄥㄦ||{{IPA|/yʊ̃˞/}}<br>iongr<br>ㄩㄥㄦ
|
|
|}
<small>注:为查阅方便,本表去除了半元音。所有半元音均标记为改为对应的元音(或去除非音节标记)。</small>
兒化表現在韻尾和韻腹,不影響介音和聲母。<ref>黃廖本p.89</ref>
=== 兒化的作用 ===
兒化現象來自北方方言,大多在中国大陆官话地区应用。非官话地区(含台湾、新加坡等)一般少用儿化音。然而即使是在北京地区,儿化现象也有减少的趋势。<ref>尤翠云,赵贤德. 普通话儿化词语规范问题探讨[J]. 天中学刊,2010,25(6):100-102. DOI:10.3969/j.issn.1006-5261.2010.06.023.</ref>
儿化的主要作用为:
# 区别词义。如「头」表示脑袋,「头<small>儿</small>」表示领头人。
# 区别词性。如「尖」是形容词,而「尖<small>儿</small>」是名词。
# 表达细小、轻松。如「头发丝<small>儿</small>」。
# 表达亲切、喜爱的感情。如「小孩<small>儿</small>」。
== 注音符号 ==
注音符号由中华民国教育部制定于1912年,1918年正式发布,后历经修改,成为现今的标准。
=== 注音符号的声母 ===
注音符号的声母可以按以下方式读出。
{|class=wikitable style="text-align:center"
|+聲母读音
|-
!注音
|ㄅ||ㄆ||ㄇ||ㄈ||ㄉ||ㄊ||ㄋ||ㄌ||ㄍ||ㄎ||ㄏ||ㄐ||ㄑ||ㄒ||ㄓ||ㄔ||ㄕ||ㄖ||ㄗ||ㄘ||ㄙ
|-
!拼音
|b||p||m||f||d||t||n||l||g||k||h||j||q||x||zh||ch||sh||r||z||c||s
|-
!rowspan = 2 |读音
|ㄅㄛ||ㄆㄛ||ㄇㄛ||ㄈㄛ||ㄉㄜ||ㄊㄜ||ㄋㄜ||ㄌㄜ||ㄍㄜ||ㄎㄜ||ㄏㄜ||ㄐㄧ||ㄑㄧ||ㄒㄧ||ㄓ(ㄭ)||ㄔ(ㄭ)||ㄕ(ㄭ)||ㄖ(ㄭ)||ㄗ(ㄭ)||ㄘ(ㄭ)||ㄙ(ㄭ)
|-
|bo||po||mo||fo||de||te||ne||le||ge||ke||he||ji||qi||xi||zhi||chi||shi||ri||zi||ci||si
|}
<small>注:ㄅ、ㄆ、ㄇ、ㄈ,台湾学校也教与ㄜ(拼音e)相拼,即ㄅㄜ、ㄆㄜ、ㄇㄜ、ㄈㄜ(拼音可记作be、pe、me、fe)。除了me ㄇㄜ外均不符汉语音系,此处不取此说。</small>
注音符号刚发布时,还包括三个声母:
{|class=wikitable style="text-align:center"
|+ 注音符号弃用的三个声母
|-
!注音!!图片!!IPA!!转写
|-
|ㄪ||[[Image:bpmf-v.svg|20px]]||{{IPA|v}}||v
|-
|ㄫ||[[Image:bpmf-ng.svg|20px]]||{{IPA|ŋ}}||ng
|-
|ㄬ||[[Image:bpmf-gn.svg|20px]]||{{IPA|n̠ʲ}}||gn
|}
<small>
注:
# 「gn」的IPA,汉语言学界也用符号[{{IPA|ȵ}}],但未獲國際學會接受。也有人径作[{{IPA|ɲ}}]。
# 罗马转写指[[:w:国语罗马字|国语罗马字]]和[[:w:威妥玛拼音|威妥玛拼音]],二者在这三个声母的转写上相同。汉语拼音没有规定这三个声母的转写,因为汉语拼音制定时三个声母已经弃用。
</small>
这三个字母由于汉语语音标准调整而弃用。{{NoteTag|「序言」提到,1913年,中华民国读音统一会制定的语音标准叫「老国音」;20世纪20年代,老国音废除,改用北京语音(新国音)。与老国音相比,新国音没有ㄪ、ㄫ、ㄬ三个声母,这三个声母符号因此废弃。}}
=== 注音符号的韵母 ===
韵母列表见先前的「[[现代标准汉语/语音/韵母|韵母]]」一节。需要注意:
* 韵母ㄭ不写出。
* 声母ㄧ在最初发布时规定,直排作一横,横排作一竖。由于台湾长期直排,中国大陆长期横排,分别养成了不同的习惯。现不论排列方向,台湾一般作一横,中国大陆一般作一竖。
=== 注音符号的书写 ===
注音符号书写时,声母在前,韵母紧跟在后,韵母后标注声调。
声调符号用先前「[[现代标准汉语/语音/声调|声调]]」一章提到的四种符号表示,这四种'''调号'''标在韵母右上角。
{| class=wikitable style="text-align:center"
|-
!名稱!!陰平聲!!陽平聲!!上聲!!去聲
|-
!调号
|<span style="font-size:150%;">ˉ</span>||<span style="font-size:150%;">ˊ</span>||<span style="font-size:150%;">ˇ</span>
|<span style="font-size:150%;">ˋ</span>
|}
* 阴平调(ˉ)一般省略不标示。
* 轻声用一个点表示,在直排文本标在整个音节上方,横排则标在整个音节前方。
书写多个音节时,两个音节中加空格。
== 汉语拼音 ==
汉语拼音由中华人民共和国制定。1956年,中国文字改革委员会编制《汉语拼音方案》(下称《方案》)初稿,1958年由中华人民共和国全国人民代表大会批准推行。
=== 汉语拼音的字母 ===
汉语拼音采用26个拉丁字母。《方案》规定了这些字母的「名称音」,即字母本身的读音,而非字母的发音。不过现在称名称音者较为少见。
{| class=wikitable style="text-align: center"
|+ 汉语拼音字母表<ref>[[:s:汉语拼音方案|汉语拼音方案]]</ref>
|-
! 字母 || A a || B b || C c || D d || E e || F f || G g
|-
! 名称音
| ㄚ || ㄅㄝ || ㄘㄝ || ㄉㄝ || ㄜ || ㄝㄈ || ㄍㄝ
|-
! 字母 || H h || I i || J j || K k || L l || M m || N n
|-
! 名称音
| ㄏㄚ || ㄧ || ㄐㄧㄝ || ㄎㄝ || ㄝㄌ || ㄝㄇ || ㄋㄝ
|-
! 字母 || O o || P p || Q q || R r || S s || T t ||
|-
! 名称音
| ㄛ || ㄆㄝ || ㄑㄧㄡ || ㄚㄦ || ㄝㄙ || ㄊㄝ ||
|-
! 字母 || U u || V v || W w || X x || Y y || Z z ||
|-
! 名称音
| ㄨ || ㄪㄝ || ㄨㄚ || ㄒㄧ || ㄧㄚ || ㄗㄝ ||
|}
<small>
注:
# 《方案》原文只用注音符号注名称音。用汉语拼音可以表记为:a、bê、cê、dê、e、êf、gê、ha、yi、jie、kê、êl、êm、nê、o、pê、qiu、ar、ês、tê、u、vê、wa、xi、ya、zê。
# 《方案》规定,v只用来拼写“外来語、少数民族語言和方言”。
# 《方案》规定,字母的书写“依照拉丁字母的一般書写習慣”。实际书写时a、g一般作单层。
# 二合字母zh、ch、sh、ng没有名称音
</small>
=== 汉语拼音的声母 ===
汉语拼音的声母与注音差异不大,详见[[#注音符号的声母|上文相应段落]]。
《方案》规定,为了使拼式简短,zh、ch、sh可以省作ẑ、ĉ、ŝ。但如此省简实际罕用。
=== 汉语拼音的韵母 ===
韵母列表见先前的「[[现代标准汉语/语音/韵母|韵母]]」一节。
《方案》规定,为了使拼式简短,ng可以省作ŋ。但如此省简实际罕用。
=== 汉语拼音的书写 ===
汉语拼音书写时,声母在前,韵母紧跟在后,声调标在某个字母的上方。汉语拼音还有一些拼写规定,具体如下:
'''一、隔音字母和隔音符号'''
汉语拼音规定了隔音符号和隔音字母,以避免音节界限发生混淆。
在零声母音节中,i、u、ü开头的韵母要按以下方式改写:
* i开头的韵母
** 若i是介音,将i改为y,如ia→ya。
** 若i是韵腹,在i前加y,如in→yin。
* u开头的韵母
** 若u是介音,将u改为w,如uo→wo。
** 若u是韵腹,在u前加w,只有u→wu。
* ü开头的韵母:把ü改为yu。
隔音符号:《方案》规定,以a、o、e开头的音节,当<sup>(1)</sup>它连接在其它音节后面,且<sup>(2)</sup>音节界限发生混淆时,该音节前面加符号-{「}-'-{」}-。如fān'àn(翻案)和fānàn(发难)。然而这个规则(2)仍有争议。即使不符合规则(2),也可以加(部分学者认为应该加<ref>(林曦 1955)《汉语拼音基础知识》林曦著 第35页</ref><ref>(周有光 1961)出处未知,见 https://www.zhihu.com/question/19866763/answer/21347450</ref>,且现实中一般都加)隔音符号,如bēi'āi(悲哀)、jiāo'ào(骄傲)。
'''二、省写'''
* '''iou'''、'''uei'''、'''uen'''前加声母时省作iu、ui、un。
* '''ü省略两点''':ü仅在声母为l、u的音节中写作ü,与其它声母拼写时(j、q、x作声母时,以及零声母时隔音字母y后)均省略两点变为u。
'''三、标声调'''
与注音符号相同,声调符号用先前「[[现代标准汉语/语音/声调|声调]]」一章提到的四种符号表示。但不同的是,调号标在某一个字母上(注意,i需要把点抹去再标调号,但ü不用):
# 标在韵腹上。
# iu、ui、un三个韵母简省了韵腹,此时分别标在u、i、u上。
<div style="font-size:87%;background-color:#def;padding:10px 1em;border:1px solid #999;margin:1em">
在教学中,也常用这两个规则来替代:
# 按照a、o、e、i、u、ü的顺序。先找a,有a者,标a上;没有,找o、e;没有,找i、u、ü。
# i、u并列,标在后。
</div>
与注音符号不同,汉语拼音的阴平(ˉ)不能省略,而轻声不标注。部分辞书标注轻声时,在音节前加点「·」。
'''四、正词法'''
汉语拼音原是为了用拉丁字母书写汉字,规定有正词法。但是现在只是用作注音工具,正词法一般不需要过多关注。
正词法的规则:
* 同一个词连写,词与词一般分写,中间加空格。如:jiànshè zǔguó 建设祖国。
* 句子或诗行开头、专有词开头、专有短语的每个词的开头,首字母大写。如:Zhōnghuá Mínguó 中华民国。
* 标题的字母可以全部大写,可以每个词首字母大写。
== 边缘音系 ==
这一章节主要介绍汉语中仅存在于口语的声音,一般作叹词,主要以下十个音节。中国大陆辞书收录其中九个,台湾辞书收录六个。{{NoteTag|有人认为现代汉语中还存在一個或两個入声音,參见秦问[https://zhuanlan.zhihu.com/p/11021080470 《普通话(新国音)唯一的入声字》]。}}
{| class=wikitable
|+ 边缘音节
|-
! 无声调音节 !! IPA !! 例字 !! 备注
|-
|o ㄛ|| o || 哦[·o ·ㄛ] ||
|-
|lo ㄌㄛ|| lo || 咯[·lo ·ㄌㄛ] ||
|-
|ê ㄝ|| ε || 诶[ề ㄝˋ] ||
|-
|yo ㄧㄛ|| io || 唷[yō ㄧㄛˉ] ||
|-
|m ㄇ|| m̩ || 嘸[ḿ ㄇˊ]<br/>呣[m̀ ㄇˋ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音。嘸仅读wǔ ㄨˇ,呣仅读móu ㄇㄡˊ。
|-
|n ㄋ|| n̩ || 嗯[ǹ ㄋˋ] || rowspan=2 | 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无这两个音,嗯字读·en ·ㄣ。
|-
|ng ㄫ|| ŋ̍ || 嗯[ńg ㄫˊ]
|-
|hm ㄏㄇ || m̥m̩ || 噷[hm̄ ㄏㄇˉ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音,噷字读xīn ㄒㄧㄣ或ㄏㄣ hēn。
|-
|hng ㄏㄫ || ŋ̊ŋ̍ || 哼[·hng ·ㄏㄫ] || 收錄於中国大陆辞书,台湾标准无此音,哼仅读hēng ㄏㄥˉ。
|-
|q ㄑ ||tɕ̩ʰ ||啐[·q ·ㄑ] || 收錄於台灣辞书,中国大陆标准无此音,啐仅读cuì ㄘㄨㄟˋ。
|}
o ㄛ、ê ㄝ、io ㄧㄛ三韵母只在上述边缘音节中出现,因此不列入下面的基本音节表。
== 基本音节表 ==
<div style="overflow-x: auto;">
{| class="wikitable" style="text-align: center; vertical-align: middle; font-size: 80%; line-height: 1.2;"
|-
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
! colspan ="22" | 声母
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
|-
! ∅ !! b<br><span style="font-weight:normal">ㄅ</span> !! p<br><span style="font-weight:normal">ㄆ</span> !! m<br><span style="font-weight:normal">ㄇ</span> !! f<br><span style="font-weight:normal">ㄈ</span> !! d<br><span style="font-weight:normal">ㄉ</span> !! t<br><span style="font-weight:normal">ㄊ</span> !! n<br><span style="font-weight:normal">ㄋ</span> !! l<br><span style="font-weight:normal">ㄌ</span> !! g<br><span style="font-weight:normal">ㄍ</span> !! k<br><span style="font-weight:normal">ㄎ</span> !! h<br><span style="font-weight:normal">ㄏ</span> !! j<br><span style="font-weight:normal">ㄐ</span> !! q<br><span style="font-weight:normal">ㄑ</span> !! x<br><span style="font-weight:normal">ㄒ</span> !! zh<br><span style="font-weight:normal">ㄓ</span> !! ch<br><span style="font-weight:normal">ㄔ</span> !! sh<br><span style="font-weight:normal">ㄕ</span> !! r<br><span style="font-weight:normal">ㄖ</span> !! z<br><span style="font-weight:normal">ㄗ</span> !! c<br><span style="font-weight:normal">ㄘ</span> !! s<br><span style="font-weight:normal">ㄙ</span>
|-
! rowspan="12" style="writing-mode:vertical-rl;min-width:1em" | 開口呼
! -i<br><span style="font-weight:normal">ㄭ</span>
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| zhi<br />ㄓ
| chi<br />ㄔ
| shi<br />ㄕ
| ri<br />ㄖ
| zi<br />ㄗ
| ci<br />ㄘ
| si<br />ㄙ
! -i<br><span style="font-weight:normal">ㄭ</span>
! rowspan="12" style="writing-mode:vertical-rl;min-width:1em" | 開口呼
|-
! a<br/><span style="font-weight:normal">ㄚ</span>
| a<br />ㄚ
| ba<br />ㄅㄚ
| pa<br />ㄆㄚ
| ma<br />ㄇㄚ
| fa<br />ㄈㄚ
| da<br />ㄉㄚ
| ta<br />ㄊㄚ
| na<br />ㄋㄚ
| la<br />ㄌㄚ
| ga<br />ㄍㄚ
| ka<br />ㄎㄚ
| ha<br />ㄏㄚ
|
|
|
| zha<br />ㄓㄚ
| cha<br />ㄔㄚ
| sha<br />ㄕㄚ
|
| za<br />ㄗㄚ
| ca<br />ㄘㄚ
| sa<br />ㄙㄚ
! a<br/><span style="font-weight:normal">ㄚ</span>
|-
! e<br/><span style="font-weight:normal">ㄜ</span>
| e<br />ㄜ
|
|
| (me)<br />(ㄇㄜ)
|
| de<br />ㄉㄜ
| te<br />ㄊㄜ
| ne<br />ㄋㄜ
| le<br />ㄌㄜ
| ge<br />ㄍㄜ
| ke<br />ㄎㄜ
| he<br />ㄏㄜ
|
|
|
| zhe<br />ㄓㄜ
| che<br />ㄔㄜ
| she<br />ㄕㄜ
| re<br />ㄖㄜ
| ze<br />ㄗㄜ
| ce<br />ㄘㄜ
| se<br />ㄙㄜ
! e<br/><span style="font-weight:normal">ㄜ</span>
|-
! ai<br/><span style="font-weight:normal">ㄞ</span>
| ai<br />ㄞ
| bai<br />ㄅㄞ
| pai<br />ㄆㄞ
| mai<br />ㄇㄞ
|
| dai<br />ㄉㄞ
| tai<br />ㄊㄞ
| nai<br />ㄋㄞ
| lai<br />ㄌㄞ
| gai<br />ㄍㄞ
| kai<br />ㄎㄞ
| hai<br />ㄏㄞ
|
|
|
| zhai<br />ㄓㄞ
| chai<br />ㄔㄞ
| shai<br />ㄕㄞ
|
| zai<br />ㄗㄞ
| cai<br />ㄘㄞ
| sai<br />ㄙㄞ
! ai<br/><span style="font-weight:normal">ㄞ</span>
|-
! ei<br/><span style="font-weight:normal">ㄟ</span>
| (ei)<br />(ㄟ)
| bei<br />ㄅㄟ
| pei<br />ㄆㄟ
| mei<br />ㄇㄟ
| fei<br />ㄈㄟ
| dei<br />ㄉㄟ
| (tei)<br />(ㄊㄟ)
| nei<br />ㄋㄟ
| lei<br />ㄌㄟ
| gei<br />ㄍㄟ
|
| hei<br />ㄏㄟ
|
|
|
| (zhei)<br />(ㄓㄟ)
|
| (shei)<br />(ㄕㄟ)
|
| zei<br />ㄗㄟ
|
| (sei)<br />(ㄙㄟ)
! ei<br/><span style="font-weight:normal">ㄟ</span>
|-
! ao<br/><span style="font-weight:normal">ㄠ</span>
| ao<br />ㄠ
| bao<br />ㄅㄠ
| pao<br />ㄆㄠ
| mao<br />ㄇㄠ
|
| dao<br />ㄉㄠ
| tao<br />ㄊㄠ
| nao<br />ㄋㄠ
| lao<br />ㄌㄠ
| gao<br />ㄍㄠ
| kao<br />ㄎㄠ
| hao<br />ㄏㄠ
|
|
|
| zhao<br />ㄓㄠ
| chao<br />ㄔㄠ
| shao<br />ㄕㄠ
| rao<br />ㄖㄠ
| zao<br />ㄗㄠ
| cao<br />ㄘㄠ
| sao<br />ㄙㄠ
! ao<br/><span style="font-weight:normal">ㄠ</span>
|-
! ou<br/><span style="font-weight:normal">ㄡ</span>
| ou<br />ㄡ
|
| pou<br />ㄆㄡ
| mou<br />ㄇㄡ
| fou<br />ㄈㄡ
| dou<br />ㄉㄡ
| tou<br />ㄊㄡ
|
| lou<br />ㄌㄡ
| gou<br />ㄍㄡ
| kou<br />ㄎㄡ
| hou<br />ㄏㄡ
|
|
|
| zhou<br />ㄓㄡ
| chou<br />ㄔㄡ
| shou<br />ㄕㄡ
| rou<br />ㄖㄡ
| zou<br />ㄗㄡ
| cou<br />ㄘㄡ
| sou<br />ㄙㄡ
! ou<br/><span style="font-weight:normal">ㄡ</span>
|-
! an<br/><span style="font-weight:normal">ㄢ</span>
| an<br />ㄢ
| ban<br />ㄅㄢ
| pan<br />ㄆㄢ
| man<br />ㄇㄢ
| fan<br />ㄈㄢ
| dan<br />ㄉㄢ
| tan<br />ㄊㄢ
| nan<br />ㄋㄢ
| lan<br />ㄌㄢ
| gan<br />ㄍㄢ
| kan<br />ㄎㄢ
| han<br />ㄏㄢ
|
|
|
| zhan<br />ㄓㄢ
| chan<br />ㄔㄢ
| shan<br />ㄕㄢ
| ran<br />ㄖㄢ
| zan<br />ㄗㄢ
| can<br />ㄘㄢ
| san<br />ㄙㄢ
! an<br/><span style="font-weight:normal">ㄢ</span>
|-
! en<br/><span style="font-weight:normal">ㄣ</span>
| en<br />ㄣ
| ben<br />ㄅㄣ
| pen<br />ㄆㄣ
| men<br />ㄇㄣ
| fen<br />ㄈㄣ
|
|
| nen<br />ㄋㄣ
|
| gen<br />ㄍㄣ
| ken<br />ㄎㄣ
| hen<br />ㄏㄣ
|
|
|
| zhen<br />ㄓㄣ
| chen<br />ㄔㄣ
| shen<br />ㄕㄣ
| ren<br />ㄖㄣ
| zen <br />ㄗㄣ
| cen<br />ㄘㄣ
| sen<br />ㄙㄣ
! en<br/><span style="font-weight:normal">ㄣ</span>
|-
! ang<br/><span style="font-weight:normal">ㄤ</span>
| ang<br />ㄤ
| bang<br />ㄅㄤ
| pang<br />ㄆㄤ
| mang<br />ㄇㄤ
| fang<br />ㄈㄤ
| dang<br />ㄉㄤ
| tang<br />ㄊㄤ
| nang<br />ㄋㄤ
| lang<br />ㄌㄤ
| gang<br />ㄍㄤ
| kang<br />ㄎㄤ
| hang<br />ㄏㄤ
|
|
|
| zhang<br />ㄓㄤ
| chang<br />ㄔㄤ
| shang<br />ㄕㄤ
| rang<br />ㄖㄤ
| zang<br />ㄗㄤ
| cang<br />ㄘㄤ
| sang<br />ㄙㄤ
! ang<br/><span style="font-weight:normal">ㄤ</span>
|-
! eng<br/><span style="font-weight:normal">ㄥ</span>
| eng<br />ㄥ
| beng<br />ㄅㄥ
| peng<br />ㄆㄥ
| meng<br />ㄇㄥ
| feng<br />ㄈㄥ
| deng<br />ㄉㄥ
| teng<br />ㄊㄥ
| neng<br />ㄋㄥ
| leng<br />ㄌㄥ
| geng<br />ㄍㄥ
| keng<br />ㄎㄥ
| heng<br />ㄏㄥ
|
|
|
| zheng<br />ㄓㄥ
| cheng<br />ㄔㄥ
| sheng<br />ㄕㄥ
| reng<br />ㄖㄥ
| zeng<br />ㄗㄥ
| ceng<br />ㄘㄥ
| seng<br />ㄙㄥ
! eng<br/><span style="font-weight:normal">ㄥ</span>
|-
! er<br/><span style="font-weight:normal">ㄦ</span>
| er<br />ㄦ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! er<br/><span style="font-weight:normal">ㄦ</span>
|-
! rowspan="10" style="writing-mode:vertical-rl" | 齐齿呼
! i<br/><span style="font-weight:normal">ㄧ</span>
| yi<br />ㄧ
| bi<br />ㄅㄧ
| pi<br />ㄆㄧ
| mi<br />ㄇㄧ
|
| di<br />ㄉㄧ
| ti<br />ㄊㄧ
| ni<br />ㄋㄧ
| li<br />ㄌㄧ
|
|
|
| ji<br />ㄐㄧ
| qi<br />ㄑㄧ
| xi<br />ㄒㄧ
|
|
|
|
|
|
|
! i<br/><span style="font-weight:normal">ㄧ</span>
! rowspan="10" style="writing-mode:vertical-rl" | 齐齿呼
|-
|-
! ia<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄚ</span>
| ya<br />ㄧㄚ
|
|
|
|
| dia<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄚ}}
|
|
| (lia)<br />{{Nowrap|(ㄌㄧㄚ)}}
|
|
|
| jia<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄚ}}
| qia<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄚ}}
| xia<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄚ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ia<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄚ</span>
|-
! ie<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄝ</span>
| ye<br />ㄧㄝ
| bie<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄝ}}
| pie<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄝ}}
| mie<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄝ}}
|
| die<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄝ}}
| tie<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄝ}}
| nie<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄝ}}
| lie<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄝ}}
|
|
|
| jie<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄝ}}
| qie<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄝ}}
| xie<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄝ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ie<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄝ</span>
|-
! iai<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄞ</span>
| yai<br />ㄧㄞ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! iai<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄞ</span>
|-
! iao<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄠ</span>
| yao<br />ㄧㄠ
| biao<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄠ}}
| piao<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄠ}}
| miao<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄠ}}
|
| diao<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄠ}}
| tiao<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄠ}}
| niao<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄠ}}
| liao<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄠ}}
|
|
|
| jiao<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄠ}}
| qiao<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄠ}}
| xiao<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄠ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iao<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄠ</span>
|-
! iu<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄡ</span>
| you<br />ㄧㄡ
|
|
| miu<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄡ}}
|
| diu<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄡ}}
|
| niu<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄡ}}
| liu<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄡ}}
|
|
|
| jiu<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄡ}}
| qiu<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄡ}}
| xiu<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄡ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iu<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄡ</span>
|-
! ian<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄢ</span>
| yan<br />ㄧㄢ
| bian<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄢ}}
| pian<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄢ}}
| mian<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄢ}}
|
| dian<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄢ}}
| tian<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄢ}}
| nian<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄢ}}
| lian<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄢ}}
|
|
|
| jian<br />ㄐㄧㄢ
| qian<br />ㄑㄧㄢ
| xian<br />ㄒㄧㄢ
|
|
|
|
|
|
|
! ian<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄢ</span>
|-
! in<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄣ</span>
| yin<br />ㄧㄣ
| bin<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄣ}}
| pin<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄣ}}
| min<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄣ}}
|
|
|
| nin<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄣ}}
| lin<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄣ}}
|
|
|
| jin<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄣ}}
| qin<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄣ}}
| xin<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄣ}}
|
|
|
|
|
|
|
! in<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄣ</span>
|-
! iang<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄤ</span>
| yang<br />ㄧㄤ
|
|
|
|
|
|
| niang<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄤ}}
| liang<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄤ}}
|
|
|
| jiang<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄤ}}
| qiang<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄤ}}
| xiang<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄤ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iang<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄤ</span>
|-
! ing<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄥ</span>
| ying<br />ㄧㄥ
| bing<br />{{Nowrap|ㄅㄧㄥ}}
| ping<br />{{Nowrap|ㄆㄧㄥ}}
| ming<br />{{Nowrap|ㄇㄧㄥ}}
|
| ding<br />{{Nowrap|ㄉㄧㄥ}}
| ting<br />{{Nowrap|ㄊㄧㄥ}}
| ning<br />{{Nowrap|ㄋㄧㄥ}}
| ling<br />{{Nowrap|ㄌㄧㄥ}}
|
|
|
| jing<br />{{Nowrap|ㄐㄧㄥ}}
| qing<br />{{Nowrap|ㄑㄧㄥ}}
| xing<br />{{Nowrap|ㄒㄧㄥ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ing<br/><span style="font-weight:normal">ㄧㄥ</span>
|-
! rowspan="9" style="writing-mode:vertical-rl" | 合口呼
! u<br/><span style="font-weight:normal">ㄨ</span>
| wu<br />ㄨ
| bu<br />ㄅㄨ
| pu<br />ㄆㄨ
| mu<br />ㄇㄨ
| fu<br />ㄈㄨ
| du<br />ㄉㄨ
| tu<br />ㄊㄨ
| nu<br />ㄋㄨ
| lu<br />ㄌㄨ
| gu<br />ㄍㄨ
| ku<br />ㄎㄨ
| hu<br />ㄏㄨ
|
|
|
| zhu<br />ㄓㄨ
| chu<br />ㄔㄨ
| shu<br />ㄕㄨ
| ru<br />ㄖㄨ
| zu<br />ㄗㄨ
| cu<br />ㄘㄨ
| su<br />ㄙㄨ
! u<br/><span style="font-weight:normal">ㄨ</span>
! rowspan="9" style="writing-mode:vertical-rl" | 合口呼
|-
! ua<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄚ</span>
| wa<br />ㄨㄚ
|
|
|
|
|
|
|
|
| gua<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄚ}}
| kua<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄚ}}
| hua<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄚ}}
|
|
|
| zhua<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄚ}}
|
| shua<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄚ}}
|
|
|
|
! ua<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄚ</span>
|-
! uo<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄛ</span>
| wo<br />ㄨㄛ
| bo<br />ㄅㄛ
| po<br />ㄆㄛ
| mo<br />ㄇㄛ
| fo<br />ㄈㄛ
| duo<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄛ}}
| tuo<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄛ}}
| nuo<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄛ}}
| luo<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄛ}}
| guo<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄛ}}
| kuo<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄛ}}
| huo<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄛ}}
|
|
|
| zhuo<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄛ}}
| chuo<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄛ}}
| shuo<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄛ}}
| ruo<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄛ}}
| zuo<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄛ}}
| cuo<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄛ}}
| suo<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄛ}}
! uo<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄛ</span>
|-
! uai<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄞ</span>
| wai<br />ㄨㄞ
|
|
|
|
|
|
|
|
| guai<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄞ}}
| kuai<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄞ}}
| huai<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄞ}}
|
|
|
| zhuai<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄞ}}
| chuai<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄞ}}
| shuai<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄞ}}
|
|
|
|
! uai<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄞ</span>
|-
! ui<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄟ</span>
| wei<br />ㄨㄟ
|
|
|
|
| dui<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄟ}}
| tui<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄟ}}
|
|
| gui<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄟ}}
| kui<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄟ}}
| hui<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄟ}}
|
|
|
| zhui<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄟ}}
| chui<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄟ}}
| shui<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄟ}}
| rui<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄟ}}
| zui<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄟ}}
| cui<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄟ}}
| sui<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄟ}}
! ui<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄟ</span>
|-
! uan<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄢ</span>
| wan<br />ㄨㄢ
|
|
|
|
| duan<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄢ}}
| tuan<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄢ}}
| nuan<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄢ}}
| luan<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄢ}}
| guan<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄢ}}
| kuan<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄢ}}
| huan<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄢ}}
|
|
|
| zhuan<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄢ}}
| chuan<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄢ}}
| shuan<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄢ}}
| ruan<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄢ}}
| zuan<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄢ}}
| cuan<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄢ}}
| suan<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄢ}}
! uan<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄢ</span>
|-
! un<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄣ</span>
| wen<br />ㄨㄣ
|
|
|
|
| dun<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄣ}}
| tun<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄣ}}
|
| lun<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄣ}}
| gun<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄣ}}
| kun<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄣ}}
| hun<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄣ}}
|
|
|
| zhun<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄣ}}
| chun<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄣ}}
| shun<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄣ}}
| run<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄣ}}
| zun<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄣ}}
| cun<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄣ}}
| sun<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄣ}}
! un<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄣ</span>
|-
! uang<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄤ</span>
| wang<br />ㄨㄤ
|
|
|
|
|
|
|
|
| guang<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄤ}}
| kuang<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄤ}}
| huang<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄤ}}
|
|
|
| zhuang<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄤ}}
| chuang<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄤ}}
| shuang<br />{{Nowrap|ㄕㄨㄤ}}
|
|
|
|
! uang<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄤ</span>
|-
! ong<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄥ</span>
| weng<br />ㄨㄥ
|
|
|
|
| dong<br />{{Nowrap|ㄉㄨㄥ}}
| tong<br />{{Nowrap|ㄊㄨㄥ}}
| nong<br />{{Nowrap|ㄋㄨㄥ}}
| long<br />{{Nowrap|ㄌㄨㄥ}}
| gong<br />{{Nowrap|ㄍㄨㄥ}}
| kong<br />{{Nowrap|ㄎㄨㄥ}}
| hong<br />{{Nowrap|ㄏㄨㄥ}}
|
|
|
| zhong<br />{{Nowrap|ㄓㄨㄥ}}
| chong<br />{{Nowrap|ㄔㄨㄥ}}
|
| rong<br />{{Nowrap|ㄖㄨㄥ}}
| zong<br />{{Nowrap|ㄗㄨㄥ}}
| cong<br />{{Nowrap|ㄘㄨㄥ}}
| song<br />{{Nowrap|ㄙㄨㄥ}}
! ong<br/><span style="font-weight:normal">ㄨㄥ</span>
|-
! rowspan="5" style="writing-mode:vertical-rl" | 撮口呼
! ü<br/><span style="font-weight:normal">ㄩ</span>
| yu<br />ㄩ
|
|
|
|
|
|
| nü<br />ㄋㄩ
| lü<br />ㄌㄩ
|
|
|
| ju<br />ㄐㄩ
| qu<br />ㄑㄩ
| xu<br />ㄒㄩ
|
|
|
|
|
|
|
! ü<br/><span style="font-weight:normal">ㄩ</span>
! rowspan="5" style="writing-mode:vertical-rl" | 撮口呼
|-
! üe<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄝ</span>
| yue<br />ㄩㄝ
|
|
|
|
|
|
| nüe<br />{{Nowrap|ㄋㄩㄝ}}
| lüe<br />{{Nowrap|ㄌㄩㄝ}}
|
|
|
| jue<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄝ}}
| que<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄝ}}
| xue<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄝ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ue<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄝ</span>
|-
! üan<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄢ</span>
| yuan<br />ㄩㄢ
|
|
|
|
|
|
|
| lüan<br />{{Nowrap|ㄌㄩㄢ}}
|
|
|
| juan<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄢ}}
| quan<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄢ}}
| xuan<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄢ}}
|
|
|
|
|
|
|
! üan<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄢ</span>
|-
! ün<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄣ</span>
| yun<br />ㄩㄣ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| jun<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄣ}}
| qun<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄣ}}
| xun<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄣ}}
|
|
|
|
|
|
|
! ün<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄣ</span>
|-
! iong<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄥ</span>
| yong<br />ㄩㄥ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| jiong<br />{{Nowrap|ㄐㄩㄥ}}
| qiong<br />{{Nowrap|ㄑㄩㄥ}}
| xiong<br />{{Nowrap|ㄒㄩㄥ}}
|
|
|
|
|
|
|
! iong<br/><span style="font-weight:normal">ㄩㄥ</span>
|-
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
! ∅ !! b<br><span style="font-weight:normal">ㄅ</span> !! p<br><span style="font-weight:normal">ㄆ</span> !! m<br><span style="font-weight:normal">ㄇ</span> !! f<br><span style="font-weight:normal">ㄈ</span> !! d<br><span style="font-weight:normal">ㄉ</span> !! t<br><span style="font-weight:normal">ㄊ</span> !! n<br><span style="font-weight:normal">ㄋ</span> !! l<br><span style="font-weight:normal">ㄌ</span> !! g<br><span style="font-weight:normal">ㄍ</span> !! k<br><span style="font-weight:normal">ㄎ</span> !! h<br><span style="font-weight:normal">ㄏ</span> !! j<br><span style="font-weight:normal">ㄐ</span> !! q<br><span style="font-weight:normal">ㄑ</span> !! x<br><span style="font-weight:normal">ㄒ</span> !! zh<br><span style="font-weight:normal">ㄓ</span> !! ch<br><span style="font-weight:normal">ㄔ</span> !! sh<br><span style="font-weight:normal">ㄕ</span> !! r<br><span style="font-weight:normal">ㄖ</span> !! z<br><span style="font-weight:normal">ㄗ</span> !! c<br><span style="font-weight:normal">ㄘ</span> !! s<br><span style="font-weight:normal">ㄙ</span>
! rowspan="2" colspan="2" | 韻母
|-
! colspan ="22" | 声母
|}
</div>
<small>
注:
# 基本音节表不考虑声调与儿化音,一个单元格中靠上的为拼音,靠下的为注音。
# 去除了部分边缘音系的叹词、可能音译自方言的詞、一些罕用音罕見字。部分只见于口语的音用括号标注。
# yai ㄧㄞ和lüan ㄌㄩㄢ两音见于台湾标准,中国大陆分别改读ya ㄧㄚ和luan ㄌㄨㄢ。
</small>
{{Nextpage|语音/音位}}
== 注释 ==
{{NoteFoot}}
== 参考资料 ==
<references />
qvs4mgt0o898mkhhfm44ke2kbfc6dq6
现代标准汉语/词汇/词汇的单位
0
33133
181559
174825
2025-06-19T19:49:41Z
魔琴
49316
// Edit via Wikiplus
181559
wikitext
text/x-wiki
== 语素 ==
'''语素'''是最小的音义结合的语言单位。<ref>程田本p.204:語素是最小的語音和語義的結合體,語素又是構詞的最小單位。</ref><ref>黄廖本p.201:语素是最小的有音又有义的语言单位。</ref>
语素有声音,也有意義。其中,意義包括'''词彙意義'''和'''语法意義''',词彙意義表示词语素代表的事物或者现象,语法意義表示语素在语法中發挥的作用。
{| class=wikitable
|- 语素的音和義
!语素 || 语音形式 || 词彙意義 || 语法意義
|-
!笔
| bǐ ㄅㄧˇ || 书写或绘画的工具 || 名词
|-
!踌躇
| chόuchú ㄔㄡˊ ㄔㄨˊ || 犹豫不决 || 动词
|-
!荒唐
| huāngtáng ㄏㄨㄤ ㄊㄤˊ || 思想、言论、行为不符常理 || 形容词
|-
!嗎
| ·ma ·ㄇㄚ || (没有词彙意義) || 表示疑问语气
|}
「吗」这個语素没有词彙意義,只有语法意義,这種语素称为'''虚语素'''。其他既有词彙意義又有语法意義的,称为'''实语素'''。
== 參考资料 ==
{{reflist}}
swm28t3hks664uov392zdmdn07q1ppi
181560
181559
2025-06-19T19:50:38Z
魔琴
49316
/* 语素 */ // Edit via Wikiplus
181560
wikitext
text/x-wiki
== 语素 ==
'''语素'''是最小的音义结合的语言单位。<ref>程田本p.204:語素是最小的語音和語義的結合體,語素又是構詞的最小單位。</ref><ref>黄廖本p.201:语素是最小的有音又有义的语言单位。</ref>
语素有声音,也有意義。其中,意義包括'''词彙意義'''和'''语法意義''',词彙意義表示词语素代表的事物或者现象,语法意義表示语素在语法中發挥的作用。<ref name=huang201>黄廖本p.201</ref>
{| class=wikitable
|+ 语素的音和義<ref name=huang201/>
|-
!语素 || 语音形式 || 词彙意義 || 语法意義
|-
!笔
| bǐ ㄅㄧˇ || 书写或绘画的工具 || 名词
|-
!踌躇
| chόuchú ㄔㄡˊ ㄔㄨˊ || 犹豫不决 || 动词
|-
!荒唐
| huāngtáng ㄏㄨㄤ ㄊㄤˊ || 思想、言论、行为不符常理 || 形容词
|-
!嗎
| ·ma ·ㄇㄚ || (没有词彙意義) || 表示疑问语气
|}
「吗」这個语素没有词彙意義,只有语法意義,这種语素称为'''虚语素'''。其他既有词彙意義又有语法意義的,称为'''实语素'''。<ref name=huang201/>
== 參考资料 ==
{{reflist}}
t7y93wxlgxojs9fdkqu01bx7udvyoc2
181561
181560
2025-06-19T20:18:54Z
魔琴
49316
/* 语素 */ // Edit via Wikiplus
181561
wikitext
text/x-wiki
== 语素 ==
'''语素'''是最小的音义结合的语言单位。<ref>程田本p.204:語素是最小的語音和語義的結合體,語素又是構詞的最小單位。</ref><ref>黄廖本p.201:语素是最小的有音又有义的语言单位。</ref>
=== 语素的音和義 ===
语素有声音,也有意義。其中,意義包括'''词彙意義'''和'''语法意義''',词彙意義表示词语素代表的事物或者现象,语法意義表示语素在语法中發挥的作用。<ref name=huang201>黄廖本p.201</ref>
{| class=wikitable
|+ 幾個语素的音和義<ref name=huang201/>
|-
!语素 || 语音形式 || 词彙意義 || 语法意義
|-
!笔
| bǐ ㄅㄧˇ || 书写或绘画的工具 || 名词
|-
!踌躇
| chόuchú ㄔㄡˊ ㄔㄨˊ || 犹豫不决 || 动词
|-
!荒唐
| huāngtáng ㄏㄨㄤ ㄊㄤˊ || 思想、言论、行为不符常理 || 形容词
|-
!嗎
| ·ma ·ㄇㄚ || (没有词彙意義) || 表示疑问语气
|}
「吗」这個语素没有词彙意義,只有语法意義,这種语素称为'''虚语素'''。其他既有词彙意義又有语法意義的,称为'''实语素'''。<ref name=huang201/>
在「词彙」这一章节中,我们说的「词義」一般指词彙意義。
=== 如何確定语素 ===
=== 语素的分类 ===
==== 音节的多少 ===
语素可以按照音节的多少来分类。单個音节的语素为'''单音节语素''',多個音节的语素为'''多音节语素'''。
现代汉语中,绝大部分语素是单音节的。两個音节的比如「苗条、慷慨、牢骚、囫囵」等,也有从其他民族的语言借来的语素,如「沙發、尼龙、库车」等。三個音节、更多個音节的语素基本是从其他民族的语言借来的,如「阿拉伯、巧克力、哈尔滨、乌鲁木齐、歇斯底里、印度尼西亚、布尔什维克、英特纳雄耐尔」等。
== 參考资料 ==
{{reflist}}
igj7a3o8j8bxjuakji4oz3i9jl92qhh
181562
181561
2025-06-19T20:29:40Z
魔琴
49316
/* 语素 */ // Edit via Wikiplus
181562
wikitext
text/x-wiki
== 语素 ==
'''语素'''是最小的音义结合的语言单位。<ref>程田本p.204:語素是最小的語音和語義的結合體,語素又是構詞的最小單位。</ref><ref>黄廖本p.201:语素是最小的有音又有义的语言单位。</ref>
=== 语素的音和義 ===
语素有声音,也有意義。其中,意義包括'''词彙意義'''和'''语法意義''',词彙意義表示词语素代表的事物或者现象,语法意義表示语素在语法中發挥的作用。<ref name=huang201>黄廖本p.201</ref>
{| class=wikitable
|+ 幾個语素的音和義<ref name=huang201/>
|-
!语素 || 语音形式 || 词彙意義 || 语法意義
|-
!笔
| bǐ ㄅㄧˇ || 书写或绘画的工具 || 名词
|-
!踌躇
| chόuchú ㄔㄡˊ ㄔㄨˊ || 犹豫不决 || 动词
|-
!荒唐
| huāngtáng ㄏㄨㄤ ㄊㄤˊ || 思想、言论、行为不符常理 || 形容词
|-
!嗎
| ·ma ·ㄇㄚ || (没有词彙意義) || 表示疑问语气
|}
「吗」这個语素没有词彙意義,只有语法意義,这種语素称为'''虚语素'''。其他既有词彙意義又有语法意義的,称为'''实语素'''。<ref name=huang201/>
在「词彙」这一章节中,我们说的「词義」一般指词彙意義。
=== 如何確定语素 ===
=== 语素的分类 ===
==== 構词能力 ====
语素的構词能力是分类语素方法中最有实用價值的。<ref name=huang202/>能够独立成词的语素称为'''成词语素''',不能的称为'''不成词语素'''。<ref name=huang201>黄廖本p.201</ref>
(例子)
不成词语素必須和別的语素组合以成词。能在新词中承擔(全部或)基本意義的语素,称为'''词根''',成词语素也可以是词根;只表示附加意義的,称为'''词缀''',起到语法作用。一般来说,在词的结構中,词根的位置自由,词缀的位置固定。<ref name=huang202/>
(表格)
词缀又可以按照在词根前後位置分为'''前缀'''和'''後缀'''。前缀在词根前,如「老、阿、第」;後缀在词根後,如「子、儿、头」。<ref name=huang202/>
==== 音节的多少 ====
语素可以按照音节的多少来分类。单個音节的语素为'''单音节语素''',多個音节的语素为'''多音节语素'''。<ref name=huang201/>
现代汉语中,绝大部分语素是单音节的。两個音节的比如「苗条、慷慨、牢骚、囫囵」等,也有从其他民族的语言借来的语素,如「沙發、尼龙、库车」等。三個音节、更多個音节的语素基本是从其他民族的语言借来的,如「阿拉伯、巧克力、哈尔滨、乌鲁木齐、歇斯底里、印度尼西亚、布尔什维克、英特纳雄耐尔」等。<ref name=huang201/>
== 參考资料 ==
{{reflist}}
j4erv503u70e5v2k540f4wwyziymcrk
181563
181562
2025-06-19T20:30:17Z
魔琴
49316
/* 构词能力 */ // Edit via Wikiplus
181563
wikitext
text/x-wiki
== 语素 ==
'''语素'''是最小的音义结合的语言单位。<ref>程田本p.204:語素是最小的語音和語義的結合體,語素又是構詞的最小單位。</ref><ref>黄廖本p.201:语素是最小的有音又有义的语言单位。</ref>
=== 语素的音和義 ===
语素有声音,也有意義。其中,意義包括'''词彙意義'''和'''语法意義''',词彙意義表示词语素代表的事物或者现象,语法意義表示语素在语法中發挥的作用。<ref name=huang201>黄廖本p.201</ref>
{| class=wikitable
|+ 幾個语素的音和義<ref name=huang201/>
|-
!语素 || 语音形式 || 词彙意義 || 语法意義
|-
!笔
| bǐ ㄅㄧˇ || 书写或绘画的工具 || 名词
|-
!踌躇
| chόuchú ㄔㄡˊ ㄔㄨˊ || 犹豫不决 || 动词
|-
!荒唐
| huāngtáng ㄏㄨㄤ ㄊㄤˊ || 思想、言论、行为不符常理 || 形容词
|-
!嗎
| ·ma ·ㄇㄚ || (没有词彙意義) || 表示疑问语气
|}
「吗」这個语素没有词彙意義,只有语法意義,这種语素称为'''虚语素'''。其他既有词彙意義又有语法意義的,称为'''实语素'''。<ref name=huang201/>
在「词彙」这一章节中,我们说的「词義」一般指词彙意義。
=== 如何確定语素 ===
=== 语素的分类 ===
==== 構词能力 ====
语素的構词能力是分类语素方法中最有实用價值的。<ref name=huang201/>能够独立成词的语素称为'''成词语素''',不能的称为'''不成词语素'''。<ref name=huang202>黄廖本p.202</ref>
(例子)
不成词语素必須和別的语素组合以成词。能在新词中承擔(全部或)基本意義的语素,称为'''词根''',成词语素也可以是词根;只表示附加意義的,称为'''词缀''',起到语法作用。一般来说,在词的结構中,词根的位置自由,词缀的位置固定。<ref name=huang202/>
(表格)
词缀又可以按照在词根前後位置分为'''前缀'''和'''後缀'''。前缀在词根前,如「老、阿、第」;後缀在词根後,如「子、儿、头」。<ref name=huang202/>
==== 音节的多少 ====
语素可以按照音节的多少来分类。单個音节的语素为'''单音节语素''',多個音节的语素为'''多音节语素'''。<ref name=huang201/>
现代汉语中,绝大部分语素是单音节的。两個音节的比如「苗条、慷慨、牢骚、囫囵」等,也有从其他民族的语言借来的语素,如「沙發、尼龙、库车」等。三個音节、更多個音节的语素基本是从其他民族的语言借来的,如「阿拉伯、巧克力、哈尔滨、乌鲁木齐、歇斯底里、印度尼西亚、布尔什维克、英特纳雄耐尔」等。<ref name=huang201/>
== 參考资料 ==
{{reflist}}
39deuvb7lutdeyhcqquj4qgb88xh4kr
道本语/sitelen pona
0
33761
181564
181551
2025-06-20T04:15:26Z
Kijetesantakalu pulaso
66770
181564
wikitext
text/x-wiki
[[File:Toki_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg|center|frame|300px|"toki"用sitelen pona书写。]]
'''sitelen pona''' ''(好的文字,简单的文字)''是由道本语创始人Sonja Lang于2013年创造,并于2014年在lipu pu上发表的一套语素文字。
== 符号 ==
=== nimi pu ===
<gallery mode="nolines" heights="60" widths="60" class="mw-no-invert" style="clear:both;margin:0 auto;max-width:calc(65px * 13 - 1px);">
File:A_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|a}}
File:Akesi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|akesi}}
File:Ala_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ala}}
File:Alasa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|alasa}}
File:Ale_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ale}} / {{Lang|tok|ali}}
File:Anpa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|anpa}}
File:Ante_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ante}}
File:Anu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|anu}}
File:Awen_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|awen}}
File:E_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|e}}
File:En_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|en}}
File:Esun_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|esun}}
File:Ijo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ijo}}
File:Ike_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ike}}
File:Ilo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ilo}}
File:Insa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|insa}}
File:Jaki_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|jaki}}
File:Jan_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|jan}}
File:Jelo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|jelo}}
File:Jo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|jo}}
File:Kala_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kala}}
File:Kalama_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kalama}}
File:Kama_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kama}}
File:Kasi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kasi}}
File:Ken_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ken}}
File:Kepeken_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kepeken}}
File:Kili_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kili}}
File:Kiwen_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kiwen}}
File:Ko_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ko}}
File:Kon_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kon}}
File:Kule_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kule}}
File:Kulupu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kulupu}}
File:Kute_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|kute}}
File:La_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|la}}
File:Lape_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lape}}
File:Laso_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|laso}}
File:Lawa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lawa}}
File:Len_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|len}}
File:Lete_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lete}}
File:Li_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|li}}
File:Lili_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lili}}
File:Linja_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|linja}}
File:Lipu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lipu}}
File:Loje_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|loje}}
File:Lon_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lon}}
File:Luka_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|luka}}
File:Lukin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lukin}}
File:Lupa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|lupa}}
File:Ma_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ma}}
File:Mama_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mama}}
File:Mani_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mani}}
File:Meli_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|meli}}
File:Mi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mi}}
File:Mije_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mije}}
File:Moku_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|moku}}
File:Moli_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|moli}}
File:Monsi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|monsi}}
File:Mu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mu}}
File:Mun_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mun}}
File:Musi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|musi}}
File:Mute_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|mute}}
File:Nanpa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|nanpa}}
File:Nasa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|nasa}}
File:Nasin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|nasin}}
File:Nena_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|nena}}
File:Ni_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ni}}
File:Nimi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|nimi}}
File:Noka_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|noka}}
File:O_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|o}}
File:Olin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|olin}}
File:Ona_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|ona}}
File:Open_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|open}}
File:Pakala_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pakala}}
File:Pali_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pali}}
File:Palisa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|palisa}}
File:Pan_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pan}}
File:Pana_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pana}}
File:Pi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pi}}
File:Pilin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pilin}}
File:Pimeja_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pimeja}}
File:Pini_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pini}}
File:Pipi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pipi}}
File:Poka_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|poka}}
File:Poki_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|poki}}
File:Pona_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pona}}
File:Pu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|pu}}
File:Sama_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sama}}
File:Seli_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|seli}}
File:Selo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|selo}}
File:Seme_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|seme}}
File:Sewi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sewi}}
File:Sijelo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sijelo}}
File:Sike_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sike}}
File:Sin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sin}}
File:Sina_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sina}}
File:Sinpin_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sinpin}}
File:Sitelen_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sitelen}}
File:Sona_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|sona}}
File:Soweli_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|soweli}}
File:Suli_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|suli}}
File:Suno_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|suno}}
File:Supa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|supa}}
File:Suwi_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|suwi}}
File:Tan_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|tan}}
File:Taso_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|taso}}
File:Tawa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|tawa}}
File:Telo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|telo}}
File:Tenpo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|tenpo}}
File:Toki_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|toki}}
File:Tomo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|tomo}}
File:Tu_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|tu}}
File:Unpa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|unpa}}
File:Uta_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|uta}}
File:Utala_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|utala}}
File:Walo_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|walo}}
File:Wan_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|wan}}
File:Waso_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|waso}}
File:Wawa_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|wawa}}
File:Weka_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|weka}}
File:Wile_-_sitelen_pona_pu_(monospaced).svg| {{Lang|tok|wile}}
</gallery>
=== 替代写法 ===
lipu pu的[[世界语]]版({{Lang|eo|Tokipono: La lingvo de bono}})中介绍了三个单词的替代书写方式。 <ref name=":1">{{Cite book|last=Lang|first=Sonja|translator-last=van der Meulen|title=Tokipono: La lingvo de bono|language=Esperanto|year=2022|isbn=978-94-6437-609-8|authorlink=Sonja Lang|pages=116, 117, 120|publisher=Spencer van der Meulen|url=https://eo.wikisource.org/wiki/Tokipono:_La_lingvo_de_bono/Hieroglifoj|access-date=2024-04-08|archive-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404210235/https://eo.wikisource.org/wiki/Tokipono:_La_lingvo_de_bono/Hieroglifoj#cite_note-1|dead-url=yes}}</ref><gallery mode="nolines" heights="60" widths="266" class="mw-no-invert">
File:Akesi_alt_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Akesi|{{Lang|tok|akesi}}
File:Jaki_alts_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Jaki|{{Lang|tok|jaki}}
File:Sewi_alt_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Sewi|{{Lang|tok|sewi}}
</gallery>
=== nimi ku suli<ref>{{Cite book|last=Lang|first=Sonja|title=Toki Pona Dictionary|url=https://archive.org/details/tokiponadictiona0000vaco|publisher=Tawhid|others=Illustrated by Vacon Sartirani|year=2021|isbn=978-0978292362|language=English}}</ref>===
这些是用于这些单词的符号中最常用的,但社区中仍存在分歧,所以以下符号可能会在未来更改。<ref name=":1" /><gallery mode="nolines" heights="60" widths="60" class="mw-no-invert">
File:Epiku_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Epiku|{{Lang|tok|epiku}}
File:Jasima_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Jasima|{{Lang|tok|jasima}}
File:Kijetesantakalu_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Kijetesantakalu|{{Lang|tok|kijete­san­takalu}}
File:Kin_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Kin|{{Lang|tok|kin}}
File:Kipisi_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Kipisi|{{Lang|tok|kipisi}}
File:Kokosila_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Kokosila|{{Lang|tok|kokosila}}
File:Ku_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Ku|{{Lang|tok|ku}}
File:Lanpan_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Lanpan|{{Lang|tok|lanpan}}
File:Leko_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Leko|{{Lang|tok|leko}}
File:Meso_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Meso|{{Lang|tok|meso}}
File:Misikeke_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Misikeke|{{Lang|tok|misikeke}}
File:Monsuta_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Monsuta|{{Lang|tok|monsuta}}
File:N_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=N|{{Lang|tok|n}}
File:Namako_1_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Namako|{{Lang|tok|namako}}
File:Namako_2_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Namako|{{Lang|tok|namako}}
File:Oko_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Oko|{{Lang|tok|oko}}
File:Soko_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Soko|{{Lang|tok|soko}}
File:Tonsi_-_sitelen_pona_tan_lipu_pu_pi_toki_Epelanto.png|link=Tonsi|{{Lang|tok|tonsi}}
</gallery>
== 专有名词 ==
在sitelen pona中,Sonko这个专有名词可以这样构成:<br>Sonko=soko olin n kasi o<br>
这种方法便是将专有名词的每一个音素转为一个单词,而那个单词的首字母便是它将要转为的音素。同时,专有名词部分需要被包裹着。<big>'''注意:专有名词的sitelen pona形式并不固定'''</big>
例子:
[[File:Ma Kanata li suli - sitelen pona pu.svg|thumb|240px]]
在此句中,ma Kanata由kasi+alasa+nasin+awen+telo+a构成,当然它也可以由kasi+alasa+nasin+awen+tomo+alasa构成。
== 标点符号 ==
在sitelen pona中<big>'''并无'''</big>标点符号的规范。一般来讲,在使用sitelen pona时并不使用标点符号。
== 形容词 ==
=== 无 pi ===
在sitelen pona中,形容词可以被放在被形容的单词的里面,例:
[[File:Pilin ike - sitelen pona pu.svg|thumb|pilin ike]]
[[File:Telo lete - sitelen pona pu.svg|thumb|telo lete]]
同时,形容词也可以被放在被形容的单词的上面。例:
[[File:Kala lili - sitelen pona pu.svg|thumb|kala lili]]
=== 有pi ===
在sitelen pona中,pi可以被写为[[File:Pi - sitelen pona in Sonja Lang's handwriting.svg|20px]],不过它也可以被写为长pi。例子:
[[File:ijo pi jan ali.jpg|thumb|ijo '''pi''' jan ali]]
== 练习 ==
'''1.'''将一下句子转化为sitelen pona:
*tenpo seme la sina tawa ma Mewika?
*sina jan pi ma seme?
*ma Palata li suli.
'''2.'''阅读以下sitelen pona文章,尝试翻译:
[[File:Sitelen pona pangram - telo oko li ken ante e pilin.png|450px]]
== 参考资料 ==
<references />
[[Category:道本语]]
h3xjldjomrq8mkb708kt9zig1jr45bj
道本语/了解社区
0
33764
181566
2025-06-20T04:58:39Z
Kijetesantakalu pulaso
66770
创建页面,内容为“想必此时你已经十分了解道本语了,以下是一些社区信息。 == tonsi == 在道本语社区中,tonsi ''(非二元性别者)''的占比高达百分之40,在对待他们时请务必保持礼貌。 == 在线词典 == *[https://linku.la/ Linku词典,支持简繁体中文,粤语及吴语。] *[https://nimi.li/ nimi li词典,同样支持简繁体中文,粤语及吴语。] == 维基网站 == *[https://wikipesija.org/wiki/ lipu Wikipe…”
181566
wikitext
text/x-wiki
想必此时你已经十分了解道本语了,以下是一些社区信息。
== tonsi ==
在道本语社区中,tonsi ''(非二元性别者)''的占比高达百分之40,在对待他们时请务必保持礼貌。
== 在线词典 ==
*[https://linku.la/ Linku词典,支持简繁体中文,粤语及吴语。]
*[https://nimi.li/ nimi li词典,同样支持简繁体中文,粤语及吴语。]
== 维基网站 ==
*[https://wikipesija.org/wiki/ lipu Wikipesija,道本语网络百科全书。]
*[https://sona.pona.la/ sona pona,一个有关道本语的维基网站]
== 社交媒体 ==
===Facebook===
* [https://www.facebook.com/groups/sitelen/ Facebook群组] 4700+成员 (2020年七月)
=== Reddit ===
*[https://www.reddit.com/r/tokipona r/tokipona] 2.9万成员 (2025年六月)
=== Discord ===
*
[https://discord.com/invite/Byqn5z9 ma pona pi toki pona] 16,000+成员。
[[Category:道本语]]
iia0y1oma2knswxevov3nc8bejq3yb3