Wikipedia
zuwiki
https://zu.wikipedia.org/wiki/Ikhasi_Elikhulu
MediaWiki 1.45.0-wmf.7
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Event
Event talk
IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika
0
1520
114141
113843
2025-06-29T16:09:29Z
Edwin Ndaba
13909
114141
wikitext
text/x-wiki
{{Template:Featured articles}}
{{Infobox izwe
|igama_ivamile
=
|igama_ikhulu
={{Collapsible list|title='''<div style="text-align:center">IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika</div>'''
|<br /><div style="text-align:center"><small>Republiek van Suid-Afrika ([[isiBhunu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Republic of South Africa ([[isiNgisi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yeSewula Afrika ([[isiNdebele]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yomZantsi Afrika ([[isiXhosa]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika ([[isiSwazi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Repabliki ya Afrika-Borwa ([[isiSuthu sasenyakatho|isiPedi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Afrika Borwa ([[isiSuthu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Aforika Borwa ([[isiTswana]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabliki ra Afrika Dzonga ([[isiTsonga]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe ([[isiVenda]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>'''''(banke basemthethweni)'''''<ref>{{cite web|url=http://www.constitutionalcourt.org.za/site/theconstitution/zulu.htm|title=The Constitution in Zulu|publisher=Constitutional Court of South Africa|accessdate=3 September 2009}}</ref></small></div>}}
|igama_imvelo
=''uMzansi'' <small>(IsiZulu)</small>
|ifulegi
=Flag of South Africa.svg
|image_coat
= Coat of arms of South Africa (heraldic).svg
|isaga
=''!ke e: /xarra //ke'' ([[/Xam]], Diverse people unite or Unity in Diversity)<ref>{{cite web|url=http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|title=Embassy of the Republic of South Africa in Washington D.C. - South Africa's Coat of Arms|accessdate=2006-08-27|archive-date=2011-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110527061324/http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|dead-url=yes}}</ref></big>
|inkondlo_wesizwe
=[[File:"Nkosi Sikelel' iAfrika" sung by Sol T. Plaatje in October 1923.mp3|"Nkosi_Sikelel'_iAfrika"_sung_by_Sol_T._Plaatje_in_October_1923]] || <div style="text-align:center">[[File:South Africa National Anthem.ogg]]</div><br />
|ibalazwe
=South Africa (orthographic projection).svg
|isiqongo
= [[IPitoli]]
|latd
=
|latm
=
|latNS
=
|longd
=
|longm
=
|longEW
=
|idolobha_elikhulu
=[[IGoli]]<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/World.html |title=Principal Agglomerations of the World |publisher=Citypopulation.de |accessdate=30 October 2011}}</ref>
|abantu
=[[abAfrika baseningizimu]]
|uhlobo_kohulumeni
=[[iRiphabhuliki wephalamende]] [[womthethosisekelo]]
|umongameli_isithakazo1
=[[Umongameli waseNingizimu Afrika|Umengameli]]
|umongameli_igama1
=[[Cyril Ramaphosa|Matamela Cyril Ramaphosa]]
|umongameli_isithakazo2
=[[Umongameli isekela waseNingizimu Afrika|Isekela likamengameli]]
|umongameli_igama2
=[[Paul Mashatile]]
|umongameli_isithakazo3
=[[Usihlalo weNCOP]]
|umongameli_igama3
=[[Refilwe Mtsweni-Tsipane]]
|umongameli_isithakazo4
=[[Isikhulumi sephalamende]]
|umongameli_igama4
=[[Thoko Didiza]]
|umongameli_isithakazo5
=[[Chief Justice of South Africa|Chief Justice]]
|umongameli_igama5
=Mogoeng Mogoeng
|ubedala_isehlakalo1
=[[Union of South Africa|Union]]
|usuku_isehlakalo1
=31 ngoNhlaba 1910
|ubedala_isehlakalo2
=[[Statute of Westminster 1931|Statute of Westminster]]
|usuku_isehlakalo2
=11 ngoZibandlela 1931
|ubedala_isehlakalo3
=[[South African referendum, 1960|Republic]]
|usuku_isehlakalo3
= 31 ngoNhlaba 1961
|ubedala_isehlakalo4
=
|usuku_isehlakalo4
=
|ubukhulu_sq_mi
=471,443
|ubukhulu_km2
=1,221,037
|ubukhulu_ukuma
=25
|iphesenti_amanzi
=Ayakhohlwakala
|izilimi
=isiZulu, IsiXhosa, IsiPedi, IsiSotho, IsiVenda, IsiTsonga, Swati, IsiTswana, IsiNgisi, IsiNdebele ne Sign language
|[[IsiZulu]]
|[[IsiVenda]]
|[[IsiXhosa]]
|[[IsiBhunu]]
|[[IsiNgisi]]
|[[IsiSotho]]
|[[IsiPedi]]
|[[IsiTswana]]
|[[IsiNdebele]]
|[[IsiTsonga]]
|[[IsiSwati]]
|[[Sign language]]
|[[isiBhunu]]
|[[isiNgisi]]
|[[isiNdebele]]
|[[isiSuthu sasenyakatho|isiSuthu sasenyakatho (isiPedi)]]
|[[isiSuthu]]
|[[isiSwazi]]
|[[isiTsonga]]
|[[isiTswana]]
|[[isiVenda]]
|[[isiXhosa]]
|[[isiZulu]]
|[[ulimi lwezandla]]
|inani_labantu_ukulinganisa
=50,586,757<ref name="statssa-midyear2011"/><ref name=statssa-midyear2011>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022011.pdf|title=Mid-year population estimates 2011|publisher=Statistics South Africa|year=2011|accessdate=30 July 2011}}</ref><ref name="Census2001">{{cite web |url=http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |title=Census 2001 |publisher=Statssa.gov.za |date=10 October 2001 |accessdate=30 October 2011 |archive-date=12 December 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |dead-url=yes }}</ref>
|inani_labantu_ukulinganisa_ukuma
=24
|inani_labantu_ukulinganisa_inyaka
=2011<ref name=StatsSAPopulation2010>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022010.pdf|title=Midyear population estimates: 2010|publisher=Statistics South Africa|accessdate=23 July 2010}}</ref>
|inani_labantu_uhlolovo
=44,819,778<ref>http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |date=2005-12-12 }} | Census 2001 at a glance | Statistics South Africa | 7 July 2008</ref>
|inani_labantu_uhlolovo_inyaka
=2001
|ixuku_labantu_km2
= 41.4
|ixuku_labantu_sq_mi
=
|ixugu_labantu_ukuma
=169
|imali
=[[iRandi]] (RSA)
}}
[[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|iNingizimu Afrika]] (ngokomthetho '''iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika''', ngokwesijwayelekile '''uMzansi'''), iyilizwe eningizimu le-[[IAfrika|Afrika]]. iNingizimu Afrika enemigcele namazwe amahlanu: [[iButswana]] ne[[IZimbabwe|Zimbabwe]] ngasenyakatho, [[iMozambiki]] ngasenyakatho-mpumalanga, [[Eswatini|eSwazini]] ngasempumalanga, [[INamibhiya]] ngasenyakatho-ntshonalanga. iNingizimu Afrika izungeze [[iLesotho]]. Futhi, inemigu yolwandle emibili: enye elwandlekazini yaseNdiya nenye ngaselwandlekazini ye-Atlantiki ezihlangana [[eKapa]].
Kunokuhluka kwabantu ngokwelimi, kwehlanga nakwenkolo okuningi. Kunezilimi eziyishumi nambili zombuso ngokomthetho: [[isiZulu]], [[isiNgisi]], [[isiBhunu]], [[isiTswana]], [[isiTsonga]], [[isiVenda]], [[IsiSuthu sasenyakatho|isiSuthu saseNyakatho]] (esaziwa ngokujwayelekile ngesiPedi) ne[[IsiSuthu|siSuthu saseNingizimu]], [[isiNdebele saseNingizimu]], [[isiSwazi]], [[isiXhosa]] nokuphawula ngezandla. Futhi kunabantu bomdabu abangama-Khoi-San. Kunezinhlanga ezine zabantu: [[Abantu abansundu|abaNsundu]], [[abeLungu]], [[amaNdiya]] n[[amaKhaladi]] (inhlobo yabantu elihlanganisa abantu base[[Malaysia]], abantubomdabu, nabeLungu). Kukhonzwa izinkolo eziningi njengenkolo yomdabu, ubuKhrestu (elindlula ezinkolo ngenani labalandeli bayo), i-Islamu, isiHindu nesiJuda.
Ezombangazwe zilawulwa [[UMthetho-sisekelo WaseNingizimu Afrika|nguMthethosisekelo]]. uMthethosisekelo uqinisekisa ukuthi amalungelo ayahlonishwa nokuthi bonke abantu baphathwa ngokulingana. uHulumeni unamagatsha amathathu ahlolanayo ukuthi angahluli amanye: isishayamthetho ([[IPhalamende laseNingizimu Afrika|iPhalamende]] ekhethwa ngabantu bonke abakhulile), igatsho lokuphatha (uMkhandlu wokuPhatha kaZwelonke), negatsha lobulungiswa ([[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo]] nezinyi izinkantolo). Lelizwe lihlanganisa izifundazwe eziyisishiyagalolunye: [[iNtshonalanga Kapa]], [[iMpumalanga Kapa]], [[iNyakatho Kapa]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]], [[iFuleyisitata]], [[iNyakatho-Ntshonalanga]], [[iLimpopo]], [[IKwaZulu-Natali|kwaZulu-Natali]] [[IMpumalanga|neMpumalanga]]. Ineziqonga ezintathu: [[iPitoli]], [[IKapa|eKapa]] nase[[IBloemfontein|Bloemfontein]]. Idolobha elunkulu kunazonke lus[[EGoli (isifundazwe)|eGoli]].
Kwasukela iminyaka eyi-100,000 eyandlule, kwakuhlala amaKhoi-Sani ebaphila ngokuzulazula, ukuzingela izinyamazane nokuqoqa izitshalo zasehlathini. Kusukela iminyaka eyi-3000 eyandlule, kwaqala ukufika abantu basePhakathi Afrika abafuyayo, abalimayo, futhi abaqamba izinto nge[[Insimbi|nsimbi]]. Bafudukele eNingizimu Afrika ngamaqembu alandelanayo. Bahlangana namaKhoi-Sani, baganana, bazalelana izingane. Abazukulu babo yibona ekuthiwa ngabantu abaNsundu ebayikhulu lenani labantu abahlala eNingizimu Afrika namhlanje. Ngo-1664, kwafika abantu baseNtshonalanga [[Yurobhu]] (namhlanje baziwa ngokuthi abeLungu).
Bahlasela, bacindezela, futhi bahlukanisa abantu bomdabu ezindaweni ezithile futhi baphuca izizwe zabantu abaNsundu amandla okuzibusa nokuzimela. Futhi, basungula umbuso wobandululo okwehlanga kusukela u-1948 makungena i-National Party embusweni. Ngenxa yomzabalazo oludonswe phambili nge-[[African National Congress]] namanye amaqembu wabantu abansundu, nangemphoqo yamanye amazwe wangaphesheya (kakhulu wase-Afrika), umbuso wabeLungu wanikela amandla okubusa ngo-1994. Manje, iNingizimu Afrika ibuswa ngentandoyeningi kodwa kusekhona izinkinga: njengokungalingani ngemali ngaphakathi kwabantu bezihlanga ezihlukene, udlame ngenxa yobugebengu, nobumpofu nobungabi nomsebenzi. Noma kunjalo, iNingizimu Afrika inothile ukundlula amazwe wonke wase-Afrika. Ihloniphekile ngaphesheya ngenxa yokumela amalungelo wabantu abacindezelwayo nokukhutaza ukusebenzisana kamazwe.
== Igama ==
Kusetshenziswa amagama ambalwa akubiza iNingizimu Afrika. "IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika" iyigama elide ngokoMthethosisekelo. Kodwa kunabafundi besiZulu abathu igama likaRiphabhuliki liguqulwe kuMbusobala. Kusetshenziswa igama esifushane likeMzansi (igama lesiXhosa lasemthethweni). Ngenxa yokumbumbanan kwezihlanga ezahlukile emuva kwesikhathi sobandlululo, abantu balubiza "''Rainbow Nation''" (Iziswe Sokwethingo). Kunabantu abafunda ukuchitha amagama onke aqondene nekolonializimu. Ngakho ke bafuma lelilizwe libizwe "''Azania''".
{| class="wikitable"
|+Uhlu wamagama weNingizimu Afrika ngemilimi esemthethweni
!Ulwimi
!Igama elifushane
!Igama ngokomthetho
|-
|isiBhunu
|''Suid-Afrika''
|''Republiek van Suid-Afrika''
|-
|isiNgisi
|''South Africa''
|''Republic of South Africa''
|-
|isiSuthu saseNingizimu
|''Afrika Borwa''
|''Rephaboliki ya Afrika Borwa''
|-
|isiSuthu saseNyakatho
|''Afrika-Borwa''
|''Repabliki ya Afrika-Borwa''
|-
|isiSwazi
|''iNingizimu-Afrika''
|''iRiphabhulikhi yaseNingizimu-Afrika''
|-
|isiTsonga
|''Afrika Dzonga''
|''Riphabliki ya Afrika Dzonga''
|-
|isiTswana
|''Aforika Borwa''
|''Rephaboliki ya Aforika Borwa''
|-
|isiVenda
|''Afurika Tshipembe''
|''Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe''
|-
|isiXhosa
|''uMzantsi Afrika''
|''iRiphabhlikhi yoMzantsi Afrika''
|}
== uHulumeni ==
=== Ezokubusa ===
[[File:Prime Minister Sunak met with President Ramaphosa of South Africa in Number 10 - 2022 (cropped).jpg|thumb|191x191px|[[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], uMnm [[Cyril Ramaphosa]]]]
uHulumeni unamagatsha amathathu anikezwe amandla angafani ukuqinisekisa ukuthi kuzohlala kubuswa ngentandoyeningi eNingizimu Afrika:
* Isishayamthetho: [[iPhalamende laseNingizimu Afrika]] linezindlu ezimbili: [[ISishayamthetho sikaZwelonke|isiGunga sikaZwelonke]] (indlu engaphansi) n[[UMkhandlu kaZwelonke weziFundazwe|oMkhandlu kaZwelonkwe weziFundazwe]] (indlu engaphezulu)
* Igatsha lokuphatha: [[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu]] Afrika noMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha
* Igatsha lobulungiswa: [[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo waseNingizimu Afrika]], [[INkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala laseNingizimu Afrika|iNkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala]] nezinye izinkantolo
uMongameli uyinloko yombuso nenhloko yoMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha. uMongameli uqoka aboNgqongqoshe abahola iminyango kahulumeni. uMongameli unamandla okwamkela noma ukubiyisa imithethosivivinywa ePhalamende. uMongameli ungumkhuzi omkhulu woMbutho wokuVivela waseNingizimu Afrika futhi umela ilizwe lonke. uMongameli ukhethwa isiGunga sikaZwelonke. Ohleli esikhundleni manje ngu-Cyril Ramaphosa owakhethwa ngo-2019 nango-2024. Akuvumelekanga ukuthi uMongameli ahlale kabili esikhundleni.
Amalunga wesiGunga sikaZwelonke abuya ezihlwini zathunya zamaqembu wepolitiki. Makundlula iminyaka eyihlana, kuba nokhetho olukhulu lapho izakhamuzi ezikhulile ezingavinjwanga ngokomthetho ukuthi zivote zikhetha izinhlangano zepolitiki. Kulokhetho omkhulu, izakhamuzi kikhetha amaqembu azimele eziShayamthethweni zezifundazwe lapho bahlala khona. Izishayamthetho zeziFundazwe zikhetha amalunga azo ukuthi bazimele eMkhandlwini kazwelonke weziFundazwe. IsiGunga sinamandla amaningi ukundlula uMkhandlo. uMkhandlu ebhekane nezindaba zezifundazwe, isiko, ulimi, namakhosi.
uMthethosisekelo ungumthetho ophakeme kuyonke imithetho. iPhalamende inamandla okushaya nomayimuphi umthetho ohambisana nayo. iziNkantolo zegatsha yobulungiswa zinamandla okuqinisekisa ukuthi yonke imithetho iyalendelwa. iNkantolo yoMthethosisekelo inamandla okuchitha noma yimuphi umthetho ongahambisani nomthethosisekelo. Ezinye izinkantolo zihlulela ukuphikisana ngaphathi kwabantu nezinhlangano futhi zihlulela amacala womthetho wobugebengu. Izinkantolo zinamandla okugweba abantu amacala nokubabophisa ukuze kubenokulungiswa nokuxola ezweni. Izinqumo zezinkantolo zibayinxenye yomthetho welizwe ngoba zichaza ukuthi imithetho ngempela isho ukuthini.
=== Ezombangazwe ===
[[File:Fire inside an abandoned convent in Massueville, Quebec, Canada.jpg|thumb|191x191px|Izindlu ze[[IPhalamende laseNingizimu Afrika|Phalamende yaseNingizimu Afrika]], [[eKapa]], e[[INtshonalanga Kapa|Ntshonalanga Kapa]]]]
Inhlangano enkulu eyayibusa iyodwa eNingizimu Afrika kusukela ngo-1994 kufikela ngo-2024 yi-African National Congress (ANC). i-ANC isungulwe ngo-1912. Ngenxa yokuxoxisana nokuvumela ne-''National Part''y (NP) ukuthi ubandlululo okwehlanga, yayiphumelela emikhethweni ukuthi aboMongameli abane bokuqala besikhathi senkululeko babuye kuyo: kusukela u[[Nelson Mandela]] kufika ku[[Cyril Ramaphosa]]. iQembu labelungu elalibusa futhi elasungula ubandlululo okwehlanga, i-NP, ibusa neANC eHulumenini wokuMbubana kodwa ngasemuva kwalesosikhathi yachitha, amanye amalunga ayo angena kwi-ANC.
[[File:Late Nelson Mandela Statue, Pretoria South Africa Redux.png|thumb|192x192px|Izakhiwo zeMbumbano, [[IPitoli|ePitoli]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]]]]
iQembu elaliphikisane ne-ANC kusukela u-1999 kwakuyi-''Democratic Party'', elaguqula igama kwi-''Democratic Alliance'' (DA). Ngo-2009, i-DA yathatha amandla [[INtshonalanga Kapa|eNtshonalanga Kapa]] kufika manje. Ngo-2024 yavuma ukungena emfelondawonyeni wezinhlangano lapho i-ANC beyidonsa phambili. ''iNkatha Freedom Party'' (IFP) yasungulwa iSilo u[[Solomon kaDinizulu|Solomoni kaDinuzulu]], uMntwana [[Mangosuthu Buthelezi|uMangosuthu Buthelezi]] wayiguqula igama. Leliqembu laliphethe eKwaZulu esikhathini sobandlululo. Ngo-1994 livume ukungena eHulumenini wokuMbubana futhi waphatha kwaZulu-Natali, kodwa yancipha ngamavoti, yabuyela ezihlalweni zabaphikisi ePhalamendeni.
Ngo-2014, uJulius Malema, owayenguMongameli weQembu laBasha le-ANC, wasungula inhlangano yakhe, i-''Economic Freedom Fighters'' (EFF). Wafika ezingeni loba yiqembu elintathu ngobukhulu ezweni. Kodwa, u-Jacob Zuma, owayenguMongameli kusukela u-2009 kufika u-2018, wasungula IQembu loMkhonto weSizwe ngo-2023<ref>Sangweni, Khethukuthula. 2023, uZibandlela 27. OlukaZuma neMK luvukuze umlando we-ANC obuhlungu. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/izindaba/olukazuma-nemk-luvukuze-umlando-we-anc-obuhlungu-5f731014-9ea2-473b-93ff-443850f04d17</ref> olandlula i-EFF ngebalo lamavoti ngo-2024.<ref><bdi>2024, uNhlangulana 24. IsiBizNews: Abavoti bayayichitha i-ANC ne-EFF: Funa uguquko lwangempela, hhayi uguquko oluqinile – John Endres. ''BizNews''.</bdi> https://www.biznews.com/rational-perspective/abavoti-anc-eff-endres</ref> Kusukela u-2024, i-MK iyiqembu eliphikisayo- ngokomthetho. Amanye amaqembu adumilenyana: i-Freedom Front Plus (yamaBhunu), i-Patriotic Alliance, i-Congress of the People, ne-African Christian Democratic Party. Kukhona izinhlangano eziphezu kwemishumi amashiyagalolunye eNingizimu Afrika.
=== Imphoqelelo yomthetho ===
[[File:South african police may 2010.jpg|thumb|198x198px|iThimba lamaphoyisa [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]] ngo-2010. Bathwele ama-Vektor R5 ngezandla]]
Amaphoyisa aseNingizimu Afrika (isiNgisi: ''South African Police Service'') anomsebenzisa okuphoqelela umthetho ezweni nokuvikela umphakathi. Kuneziteshi esi-1,154 zamaphoyisa nabaqhashi abayi-150,950. Ngenxa yokuthi abantu abazizwa baphephile, iNingizimu Afrika inobalo lamankampani wokuphephe olundlala izizwe zonke emhlabeni. Inani labantu abasebenzela lomkhakha bandlu izigidi eziyi-2.5 (bendlula amaphoyisa namajoni behlangene).
Kunobugebengu obuningi eNingizimu Afrika njengokudlwengula nobunye uhlobo lobugebengu becansi eNingizimu Afrika kanye nodlame oluhlukumeza izingane nabesifazane kakhulu: amaPhoyisa amemeza okuthi abesifazane abayi-75,871 ngo-2023/2024 abaziswe ubuhlungu ngenxa yodlame nokubulawa.<ref>Cowling, Natalie. 2024, Dec 30. Number of contact crimes committed against women in South Africa by type. ''Statista''.https://www.statista.com/statistics/1396527/number-of-contact-crimes-committed-against-women-in-south-africa-by-type/#statisticContainer</ref> Kuvamile ukuthi abesifazane bahlukunyezwe abantu (kakhulu abesilisa) babaziyo.<ref>2022. Media Pack: First South African National Gender-Based Violence Study. ''Human Sciences Research Council''. https://hsrc.ac.za/media-pack-first-south-african-national-gender-based-violence-study-2022/</ref>
=== Ubudlelwano namanye amazwe ===
[[File:President Donald Trump meets with President of South Africa Cyril Ramaphosa (54537776189) (cropped).jpg|thumb|221x221px|Umhlangano koMongameli [[IMelika|waseMelika]] [[Donald Trump|uDonald Trump]][[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], [[Cyril Ramaphosa]]]]
iNingizimu Afrika liyilunga yemihlangano yamazwe njeng[[IZizwe Ezihlangene|eZizwe Ezihlangeneyo]] (isiNgisi: ''United Nations''), iNhlangano yase Africa (isiNgisi: ''African Union''), i-BRICS (inhlangano ye[[IBrazili|Brazil]], [[iNdiya]], [[iShayina]], neNingizimu Afrika), iNhlangano yoMhlabawonke woHwebo (isiNgisi: ''World Trade Organisation''), iNkantolo yoMhlabawonke wobuGebengu (isiNgisi: ''International Criminal Court''), i-''Commonwealth of Nations'', iKomithi yoMhlabawonke wama-Olympics (isiNgisi: ''International Olympic Committee''), i-''Fédération Internationale de Football Association'' (i-FIFA), Inhlangano yoMhlabawonke yabaSebenzi (isiNgisi: ''International Labour Organisation''). Noma buthi ukubanda ubudlelwano n[[IMelika|eMelika]], iNingizimu Afrika isebenzisana futhi ihwebana nayo kakhulu kanye namanye amazwe ekuthiwa wase-"Ntshonalanga" njengeNhlangano yase[[Yurobhu]] (ngesiNgisi: ''European Union'').
iNingizimu Afrika lidume ngaphesheya ngokukhulumela amalungelo wabantu abahluphekile. Ngo-2024, izamile ukusiza [[iYukreyini]] ne[[IRashiya|Rashiya]] zixoxisane ukuqeda imipi yabo. Ngo-2022, iNingizimu Afrika ivulele i-[[Isreyili|Israyeli]] icala eNkantolo yoMhlabawonke yobuLungiswa mayelana ukubhubhisa kwamaPalestini eGaza. iNingizimu Afrika ithumela amajoni ukuthi agcine ukuthula ezindaweni lapho kunempi yezakhamuzi khona njengase-DRC (isiNgisi: [[IKhongo-Kinshasa|''Democratic Republic of the Congo'']]), e[[IMozambiki|Mozambhiki]], eLesotho, e[[ISudan|Sudani]], nase[[IBhurundi|Bhurundi]]. Ngenxa yodlame nenhlupheko e[[IZimbabwe|Zimbabwe]], iNingizimu Afrika yamkele ababaleki. Futhi yamkele ababaleki ngobuningi abaqhamuke kwamanye amazwe anempi njenge[[ISomaliya|Somaliya]], [[Khongo-Kinshasa]], e[[IMozambiki|Mozambhiki]] nase[[ISudan|Sudani]].
=== Ezokuvikela ===
[[File:SAAF-Gripen-001 (cropped).jpg|thumb|211x211px|Indiza yokulwa, iSAAB Gripen yamaButho waseBhakabhakeni, ekhandwe [[ISwidi|eSwidi]]]]
umButho kaZwelonke oVikelayo waseNingizimu Afrika ([[isiNgisi]]: ''South African National Defence Force'') unikezwe umsebenzi wokuvikela amagcele waseNingizimu Afrika - yiwona wodwa wemibutho evumelekile ukuhloma. Lombutho unamagatsha amane: amaButho waseMhlabeni, waseLwandle, waseBhakabhakeni, nawezeMpilo. amaButho waseLwandle ahlome imikhumbi yempi eyi-44, njengemikhumbi enthathu yangaphansi kwamanzi. Namhlanje amaButho waseLwandle abhekane nokubamba abazingeli nabadwebi bezinhlanzi nezinye izilwane zaselwandle ezivikeleliwe kanye nobunye ubugebengu elwandle. Futhi, ilwa namagcwelegcwele waselwandle eMozambhiki. amaButho waseMhlabeni asebenza e-Afrika ezindaweni ezibhekane nempi ukuthi zibenokuthula futhi bavikela imigcele yaseNingizimu Afrika. amaButho waseBhakabhakeni alwa kubhakabhaka lweNingizimu Afrika.
Kukhona izinkampani ezikhandela umButho waseNingizimu Afrika izikhali nenye impahla: iDenel, iMilkor, iParamount Group ne-Reutech Radar Systems. Uphinde uthenge izinto [[Umbuso Ohlangeneyo|eMbusweni Ohlangeneyo]], [[IMelika|eMelika]], [[IJalimani|eJalimani]], [[IJaphani|eJapani]], [[ITaliya|eTaliya]] nase[[ISwidi|Swidi]]. Isabelomali somButho yizigidigidi eziyi-51.8 zamaRand ngoyaka ka-2024. Kunamajoni ahlangene ayi-71,235. iNduna yamaJoni Jikelele nguRudzani Maphwanya.
=== Izifundazwe ===
Kunezifundazwe eziyisishiyagalolunye. Zinesishayamthetho esikhethwa ngasemuva kweminyaka eyihlanu kanye nePhalamende. Izifundazwe zineNdunakulu ekhethwa abalunga besishayamthetho. Indunankulu ikhetha abangqongqoshe bomiKhandlu yesiFundazwe yokuPhatha. Zonke izifundazwe zineNkomfa yeNkantolo ePhezulu yaseNingizimu Afrika ekudluliswa amacalo khona ngamphambe ukuthi adluliselwe eNkantolo yoMthehtosisekele nomaNkantolo ePhakeme Yokudlulisa Amacala.
Izifundazwe zinabomasipala abayi-205 bendawo futhi abayi-52 phezukwabo abesifunda. Kunamamasipala ayisishiyagalombili abanamandla wesifunda nendawo ekuthiwa ama-''metropolitan'' lapho kuhlala inani labantu eliningi khona: iGoli, eKapa, eThekwini, ePitoli, eKurhuleni, eNelson Mandela Bay, eBufallo City naseMangaung. Izifundanzwe yilezi ezilandelayo:
{| class="wikitable"
|+
!isiFundazwe
!isiQonga sesiFundazwe
!iDolobha eliKhulu
!Ubungakho beNdawo (km<sup>2</sup>)
!iNani laBantu
|-
|iMpumalanga Kapa
|eBhisho
|eGqeberha
|168,966
|7,230,204
|-
|iFuleyisitata
|eBloemfontein
|eBloemfontein
|129,825
|2,964,412
|-
|eGoli
|eGoli
|eGoli
|18,178
|15,099,422
|-
|kwaZulu-Natali
|eMngungundlovu
|eThekwini
|94,361
|12,423,907
|-
|iLimpopo
|ePolokwane
|ePolokwane
|125,754
|6,572,720
|-
|iMpumalanga
|eMbombela
|eMbombela
|76,495
|5,143,324
|-
|iNyakatho-Ntshonalanga
|eMahikeng
|eKlerksdorp
|104,882
|3,804,548
|-
|iNyakatho Kapa
|eKimberley
|eKimberley
|372,889
|1,355,946
|-
|iNtshonalanga Kapa
|eKapa
|eKapa
|129,462
|7,433,01
|}
== Ezomnotho ==
[[File:Sandton.jpg|thumb|218x218px|iSandton, eGoli, indawo ecebile ukundlula izindawo zonke e-Afrika]]
iNingizimu Afrika inesimo somnotho osathuthuyako. e-Afrika yonke, iyona ethuthuke kakhulu ngobuchwepheshe ngomboni futhi inkulu uzindlula zonke: phezu kwezigidigidi eziyigidi eziyi-1.030 zamaDola ngokulinganisa amandla emali (isiNgisi: ''purchasing power parity'') noma izigidigidi eziyi-418 zamaDola ngobunjalo nje (isiNgisi: ''nominal'').<ref>World Bank. 2024, uMbasa. World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (South Africa). https://www.imf.org/external/datamapper/profile/ZAF</ref> Umkhiqizo ohlukaniswe okwekhanda, undlula amazwe amaningi e-Afrika: phezu kwamaDola ayi-16,080 wamaDola. Abantu baseNingizimu Afrika bacebe ukundlula izizwe zonke zase-Afrika: izigidigidi eziyi-650 zamaDola.
iNingizimu Afrika ihwebana kakhulu namanye amazwe ase-Afrika, [[iShayina]], [[iMelika]], [[iJalimani]], [[iSpaniya]], n[[Umbuso Ohlangeneyo|oMbuso oHlangeneyo]]. iNingizimu Afrika ikhiqize insimbi njengegolide, iplatinamu, ipaladium, imanganese, ichrome, namalahle. iNingizimu Afrika ikhiqiza umbila, umoba, amazambane, iwayini, itiya yerooibos, namafutho wemifino, futhi imfuyo yezinkomo, izinkuku, izimvu nezimbuzi, iletha imali eningi.
[[File:GariepDam.jpg|thumb|221x221px|iDonga neLwandle leDamu lasegariep. Livimbe amanzi womfula isaNgqu]]
Ngenxa yobuhle, isimo sezulu esimnandi, izindawo zokubona izinyamazane, ukudla okumnandi newayini edumile ngaphesheya, nokuthuthuka kwengqalasizinda, iNingizimu Afrika ivakashelwa ukundlula wonke amazwe ase-Afrika. Futhi inezindawo eziningi eziklomiswe ngokuba ifa elibalulekile emhlabeni wonke. iNingizimu Afrika inomkhakha womnotho wezemali othembekile kakhulu. i-Johannesburg Stock Exchange (lapho kuhwetshwa izibopho emali namasheya emankampanini) indlula amanye amamakethi e-Afrika ngobukhulu kwemali nangokuthuthuka.
Ngemphoxeko alikho ilizwe emhlabeni elinobungalinga kwemali njengeNingizimu Afrika. Lesimo singenxa yobungalingani kwomholo, ukungasebenzi kwenani elinkulu labantu, nobumpofa oluthinta abantu abaningi. Kunabantu abandlula u-33% abangasebenzi noma u-44% ngencazelo eyandiswa.<ref>Institute for Economic Justice. 2023, ''uLwezi. Kungani iNingizimu Afrika idinga i-Universal Basic Income Guarantee''. https://www.iej.org.za/wp-content/uploads/2024/02/IEJ-UBIG-1-factsheet-isiZulu.pdf</ref> Abantu abangu-55%, baphila ngaphansi kwezinga lobumpofu bukazwelonke, futhi abantu abangu-25% basezingeni lobumpofu lokuba encupeni yokungadli okwanele. Kunzima ukuthi umnotho wenze usebenze olingene abantu bonke abafuna umsebenzi ngenxa yezinga eliphansi lemfundo, ubunzima bokusungula amabhizinisi nokutshala imali ngenxa yemigomo engakhuthazi ubuzisebenza. Futhi, isikhathi sobandlululo sishiye abaningi abansundu banganyo indlela olukuzithuthukisa, ngesibonelo, ngokulima ngoba bengenamhlaba.
=== Ingqalasizinda ===
[[File:Ekurhuleni Aerotropolis.jpg|thumb|219x219px|Isikhumula seziNdiza sikaOliver Reginald Tambo eKurhuleni, eGoli. Siyisikhumulo esizindlula zonke e-Afrika ngobukhulu]]
Ingqalasizinda yaseNingizimu Afrika ivame ukuba ncono ukundlula amazwe amaningi ase-Afrika kodwa akusho ukuthi konke kulungile. Kunemigwaqo engamakhilomitha ayi-754,600 eNingizimu Afrika, eseshumi emhlabeni wonke ngobude kodwa imiGwaqo eminingi inezigodi.<ref>Umnyango wesiKhwama sikaZwelonke. 2009. [https://www.treasury.gov.za/publications/igfr/2004/09.%20Chapter%208%20-%20Roads%20and%20Transport.pdf Isahluko 8: imiGwaqo nokuThuthakwabantu.] Provincial Government Expenditure Review 2003/2004 to 2008/2009</ref> Imigqa yezitimela indlula-30,000 amakhilomitha ngobude.<ref>[https://www.worlddata.info/africa/south-africa/transport.php Infrastructure and transport in South Africa]. World Data.</ref> iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukuba nesitimela esihamba ngokushesha: iGautrain eGoli. Imigqa yezitimela eminingi ingphantsi kweTransnet, inkampani yakahulumeni. Ngenxa yokushiswa kwezitimela, ukutshontshwa nokuphulwa kwemishini, nokuwohloka ngokuhamba kwesikhathi okungalungiswa, izinga lengqalasizinda zezitimela zaseNingizimu Afrika luyawohloka. Izitimela zivame ukungcola, ukungaphephanga, nokungafiki ngesikhathi ngenxa yokungaphathwi kahle. Imikhakha eminingi emiphakathini nasemnothweni njengamamayini athembele ezitimeleleni ukuthutha impahla nabantu ngobuningi.
[[File:Gautrain..., O R Tambo Intl Airport South Africa.jpg|thumb|220x220px|isiTimela sikagautrain esisesitheshini esisemkhumulweni wezindiza kaOliver Reginald Tambo]]
iNingizimu Afrika ithembele emalahleni ukukhiqiza ugesi. Ikomothi yoGesi eyaziwa nge-Eskom yayisungulwe ngo1923. Ngokuzama ukukhuthaza izinkampani ezizimele ukuthi zingene emkhakheni wokukhiqiza ugesi ngezi-1999, uhulumeni uvimbe i-Eskom ukuthu ingakhi iziteshe zogesi ezintsha. Kodwa lokhu akusizanga. I-Eskom ibihluleka ukukhiqiza ugesi owanele ngenxa yokwanda ngokushesha kwezakhamuzi ezixhumakelwe nogesi emuva kwesikhathi sobandlululo lapho abelungu namabhizinisi kwakuyiwona wedwa ewathola ugesi. Ngoba imigqa yogesi yayidonsa nzima ukufikisa ugesi ebantwini bonke, umbuso unqamule izibopha ezivimbe i-Eskom ukuthi yakhe iziteshi zogesi. Ekuzameni ukwakha iziteshi zeMedupi neKusile, kwamoshakala imali, kwanda isikolodo kangangokuthi wawuncane ngendlela ephoxekisayo umkhiqizo wogesi. Ngenxa yalezizinkinga, kwasuka ukunciphiswa kwegesi ngesikhathi esihlelekile ngo-2007. Kusukela u-2024, isimo sithi ukuguquka ngenxa yokuqotshwa kweNgqongqoshe yoGesi omusha uKgosientso Ramkgopa.
iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukukhiqiza ugesi ngenuzi: kunesitheshi sogesi wenuzi eKapa, iKoeberg. iNingizimu Afrika enezikhumulo zezindiza zamazwewonke: i-OR Tambo neLanseriya eGoli, nenyeEkapa, iSilo uShaka eThekwini, neNkosi uDavide Stuurman eGqeberha. INingizimu Afrika inezikhumulo zezindiza ezi-401. Futhi inetheku elikhulu eThekwini eliwandlula wonke amazwe ase-Afrika ngokusinda kwempahla ethwalwa izikhumbi ezingena khona. Futhi kunezitheku zaseKapa, eGqeberha naseSaldanha lapho Umbutho woLwandle ugcina imikhumbi yempi khona.
=== Isayensi nobuchwepheshe ===
[[File:Mark Shuttleworth NASA.jpg|thumb|233x233px|uMark Shuttleworth umdali weThawte ne-Ubuntu onguyena yedwa umNingizimu Afrika owagibela umKhumbi waseMkhathini wamaZwewonke]]
Kunokuhlakani nobuchwepheshe obuqhamuka eNingizimu Afrika olundlula okulindelwe nabantu abaningi. Emandulo kwakukhona abantu bomdabu eMpumalanga abakhe ikhalenda yamatshe eyokuqala yokuchaza iminyaka nesikhathi ekuthiwa yiNzalo yeLanga kusukela iminyaka eyi-75,000 kufika ku-200,000 ewandlule.<ref>[https://sahistory.org.za/place/adams-calendar-also-known-blaauwboschkraal-stone-ruins#:~:text=isiZulu%20elders%20call%20the%20site,ancient%20sites%20around%20the%20World. ADAMS CALENDAR also known as: 'Blaauwboschkraal Stone Ruins']. South African History.</ref> Abantu baseMapungubwe eLimpopo baqambe impahla ngegolide kusukela iminyaka eyi-500 kufika ku1100 eyandlule.<ref>[https://www.nature-reserve.co.za/lost-civilization-mapungubwe-history.html#:~:text=Between%20AD%20900%2D%201300%20Mapungubwe,lived%20in%20isolation%20from%20them. History of the Lost Civilization of Mapungubwe]. Siyabonga Africa. </ref> Ngemuva kokufika abelungu nokusuka wesikhathi sogesi, imikhiqizo yobuchwepheshe yanda. Ngo-1882, iKimberley, eNyakatho Kapa yayidlobha lesibili emhlabeni ukukhanyisa imigwaqo ngemibani yogesi.<ref>2914, uNcaba 23. [https://www.kimberley.org.za/kimberley-city-firsts/ Kimberley: A City of Firsts]. Kimberley.org.za</ref>
Ngo-1955, kuqalwe ukukhiqiza amafuthi emalahleni eNingizimu Afrika ngenxa yobuchwepheshe baseSasol.<ref>[https://www.sasol.com/celebrating-our-heritage#:~:text=Through%20the%20Synthol%20process%2C%20in%20March%201955,its%20first%20petrol%20in%20its%20Synthol%20reactors.&text=These%20reactors%20form%20the%20basis%20of%20the,crude%20feed%20stream%20for%20fuels%20and%20chemicals Celebrating Our Heritage]. Sasol.</ref> Ngo-1957, isayensi nesikhomba sokwakha umshini ohlola ubungaphakayi bomzimba womuntu, iCAT Scan, bewuqamuka eNingizimu Afrika ngenxa yomsebenzi woSolwazi u-Allan Cormack.<ref>Tan, Yong Siang no Pool, Patricia Sims. 2020, uZibandlela 6. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7900806/ Allan MacLeod Cormack (1924–1998): Discoverer of computerised axial tomography]. ''Singapore Med''. National Library of Medicine.</ref> Ngo-1967 uChristiaan Barnard noHamilton Naki bebangabantu bokuqala bokwenza isihlinzelo esivulekile sokufaka inhliziyo yomuntu komunye umuntu ophilayo esibhedlele seGroote Schuur eKapa.<ref>Cooper, David KC .2018, uNhlangulana 18. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6062759/ Christiaan Barnard—The surgeon who dared: The story of the first human-to-human heart transplant] . ''Global Cardiology and Practice''. National Library of Medicine.</ref> Ngezi-1980, iNingizimu Afrika yayilizwe lokuqala lase-Afrika ukwakha izikhali zenuzi.<ref>Albright, David. 1994, uNhlaba. [https://isis-online.org/publications/southafrica/ir0594.html South Africa's Secret Nuclear Weapons]. ''ISIS Report''.</ref> Ngo-1995, uMark Shuttleworth udale uhlelo lokuvimba ukuthwetshulwa kwamakhompiyutha ekuthiwa yi-Thawte.<ref>[https://www.lamsade.dauphine.fr/~litwin/cours98/Doc-cours-clouds/WPCryptography2012_1209_EN.pdf History of Cryptography]. Thawte. </ref> go-2004, uMark Shuttleworth wadala uhlelo lokulawula amakhompiyutha, Ubuntu, elisasetshenziswa nanamhlanje.
I-Square Kilometre Array yiqoqo lwezibonakude ezisinikeza ukhono lokucwaninga izinkanyezi nezinye izizulane ezisemkhathini. Abasolwazi baseNyuvesi yaseKapa bafake isandla ekwakheni kwehlelo lokulawula amakhompiyutha e-''Large Hadron collider'', umshini eSwitzerlandi oshayisana izihlamvukazi zamatomi ukufunda imithetho ejulile yendalo. iNingizimu Afrika ithole inhlobo yesifo seCoronavirus i-Omicron kuqala ngo-2021. uSolwazi uMashudu Tshifularo waseNyuvesi yasePitoli uyena wokuqala emhlabeni wonke ukuphumelela ekufakeni kwethambo langaphakathi lwendlebe eliqanjwe ngokuphrinta kwezilinganiso ezintathu ngo-2019.
== Ezezibalo zabantu ==
[[File:South Africa single age population pyramid 2020.png|thumb|uGrafu oveza inani labesilisa nabesifazane ngeminyaka wango-2020]]
Kunenani labantu elindlula izigidi eziyi-64 eNingizimu Afrika, nokuminyana kwabantu abayi-51.8 ngesikhilomitha-skwele. Kunenani labantu abangangenanga ngokwomthetho abayizigidi ezinhlanu, kakhulu abantu baseZimbabwe. Kunabantu abansundu abangamaphesenti ayi-81, abelungu abangamaphesenti ayi-7.3, amaKhaladi abayi-8.2% namaNdiya ayi-2.7%. IsiZulu sincelwe ebeleni ngabantu abangamaphesenti ayi-24.4 (ukundlula izilimi zonke ngobuningi), isiXhosa silandela ngo-16.4% isiBhunu ngo-10.6%, nesiNgisi ngo-8.7%. Noma kunjalo, isiNgisi sitshenziswa ukwenza ukuxhumana kwabantu abakhuluma izilimi ezihlukile kubelula. Ngenxa yalokho isiNgisi sitshenziswa emabhizinisi, nasezimfundisweni ukundlula izilimi zonke.
[[File:South Africa 2011 population density map.svg|thumb|Ibalazwe laseNingizimu Afrika eliveza ukuminyana kwabantu. Ubunyama bombala buchaza ininani labantu abaningi abaminyene endaweni ethile]]
Inani labantu abandlula u-79%, bakholelwa ebuKhrestini, ukundlula inani lezinkolo zonke ezinye. ebuKhrestini kunamaZayoni abayi-11%, abaZalwane (amaPentekositi) abayi-8.2%, abaseRoma abayi-7.1%, amaWesile ayi-6.8% nabebandla laseNetherlands abayi-6.2%. AmaMuslimi, abantu abakholelwa esintwini kuphela nabaHindi bangango 1%. Kodwa, baningi abantu abahlanganisa ubuKhrestu nenkolo yomdabu njengamasiko akubo. AmaMuslimi avema ukuba amaKhaladi waseKapa (ama-''Cape Malay'') namaNdiya. Kukhona nomphakathi omncane wamaJuda.
=== Ezemfundo ===
[[File:UCT Upper Campus landscape view.jpg|thumb|Ikhampasi ephezulu yeNyuvesi yaseKapa]]
Kunabantu abangango-95% abakwazi ukufunda. INingizimu Afrika inohlelo lwezemfundo olunamazinga amathathu: lokuqala yisibanga sokusekela noma esiphansi sesikole nalwesibili yisibanga eliphezulu sesikole (ezingaphantsi kweminyango wezifundo wezifundazwe), futhi olwesithathu wamanyuvesi nezikolishi. iNingizimu Afrika isezingeni eliphansi ngezemfundo emhlabeni malulinganiswa namanye amazwe ngezizathu ezimbalwa:
* Imaki lokuphasa esikoleni ngu-30%
* Abantu abaningi abaphasi ngo-Bachelor, oludingekayo ukuqhubeka ukufunda emanyuvesini
* Ngu-50% wezingane eziqala isikole ezizophasa umatekuletsheni
* Inani labafundi abasebangeni llesishiyagalolunye abakwazi ukufunda noma ukubala okufanelwe iminyaka yabo
* Ngoba esikhathini sobandlululo, umbuso wavimba amathuba amaningi wokufunda nokuqeqeshwa, awukho umkhuba wokufunda emiphakathini eminingi
* Kunodlame, izidakamiswa nokuswela imithombo nengqalasizinda ezikoleni eziningi ezenza ukufunda kubenzima.
Kungakho, abazali abakhonayo ngokwemali bamikisa Izingane zabo ema-''Model C'' (izikole ezagcinelwa abelungu esikhathini sobandlululo) nomaezikolweni ezizimele. Ngoba abaningi Abantu abampofu abanayo imali enele ukumikisa Izingane zabo kulezikole, Izingane zabo ezifunda ezikoleni zikahulumeni zisala emuva. Lokuhlukana emizingeni emibilo yokufunda, yenza ukuthi kubenzima ukuthi abantwana abaqhamuka emakhazeni abampofu ukuthi baphumelele ezinfundweni eziphezulu. Uhulumeni uzamile ukulinganisa amathuba ngezinhlelo nemingqubomgomo ehlukene njengokunikeza abantwana amampofu imifundaze phecelezi i-NSFAS (isiNgisi: ''National Student Financial Aid Scheme'') namanye amaqhinga.
Amanyuvesi aseNingizimu Afrika ahloniphekile e-Afrika nasemhlabeni wonke ngokukhiqiza izinga locwaningo nokufundisa olulingana namazwe asesingeni eliphezulu lentuthuko. Amanyuvesi adulime yilawa: iNyuvesi yaseKapa, iNyuvesi yaseWitwatersrand, iNyuvesi yaseStellenbosch, iNyuvesi yaseGoli, [[INyuvesi yakwaZulu-Natali|iNyuvesi yaKwaZulu-Natali]], neNyuvesi yaseNingizimu Afrika. INyuvesi yaseFort Hare ikhiqize abaholi abaningi bezepolitiki njengo-[[Nelson Mandela]] owayenguMongameli waseNingizimu Afrika, [[Robert Mugabe|uRobert Mugabe]] owayenguMongameli wase[[Zimbabwe]], uSeretse Khama owayenguMongameli wase[[Butswana]], uJulius Nyerere owayenguMongameli wase[[IThanzaniya|Thanzaniya]], no-[[Oliver Tambo]] owayenguMongameli we-[[African National Congress|ANC]].
=== Ezempilo ===
[[File:Chris Hani Baragwanath Academic Hospital entrance.jpg|thumb|Isibhedlela sikaChris Hani Baragwanath esikhulu uzindlula zonke eNingizimu Afrika futhi kufundiswa amadokotela lana]]
Owesilisa uvame ukuphila iminyaka eyi-59.3, owesimame uvame ukuphila iminyaka eyi-64.4 kodwa abantu abansundu nabantu abampofu bavame ukuphila isikhathi esifushane ukundlula abelungu nabantu abacebile, futhi umehluko mukhulu.<ref>Frye, Isabel. 2023. The unequal face of death. Social Policy Initiative. https://www.spi.net.za/the-unequal-face-of-death-in-south-africa/</ref> Kuvame ukushona Izingane ezincane eziyi-24 ngenkulungwane yabantu.<ref name=":0">People of South Africa. Gov.za. https://www.gov.za/about-sa/people-south-africa#:~:text=Life%20expectancy%20at%20birth%20for,per%201%20000%20live%20births/ </ref> Kunabantu abayi-13.5% abaphila nesifo sengculazi.<ref name=":0" /> Inani labo liyaphunguleka ngenxa yokumbatha ijazi lomkhwenyana ecansini nokuphuza imishanguzo ecindezela legciwane egazini.<ref>Mjoli, Phili. 2023, uZibandlela 24. Kusemnyama ngekhambi lokuqeda ingculazi. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/impilo-yabantu/ezempilo/kusemnyama-ngekhambi-lokuqeda-ingculazi-dfed1466-41d9-4269-afe9-1fc3851c49d5</ref>
Ubungalingani kwobude bempilo ngaphakathi kwabacebile abampofu kungenxa yokuthi uhulumeni ukhokhela bonke abantu abampofu ngemali yentelo kodwa lemali kufanele ufeze izidingo zabantu abayi-84% kodwa abantu abancono ngesimo semali (u-16% wabantu) bakhona ukukhokhela izinsizo zempilo, ukuze bakhone ukuhambela izibhedlela ezizimele lapho izinga lokuphathwa lindlula izibhedlela zikahulumeni. Futhi, ngokwanda kwemali, umuntu ukwazi ukuhlala endaweni ephephile, ukuthola usizo ngokushesha, ukudla ukudla okuphilisayo, nokudela izingozi ezehlela abantu abahlupekayo.
Kungakho uhulumeni we-ANC uzama ukuvusa i-NHI (iNtshulensi yezeMpilo lakaZwelonke) ukuze uhulumeni kuhlinzekelwe izinga elinganayo lezempilo kubonke abantu. Kodwa baningi abangavumi ngoba iNingizimu Afrika ayinabo abantu abalaphayo abanele inani labantu (0.3 wamadokotela ngenkulungwane yabantu, ngaphantsi kwe-2.5 yamadokotela ngenkulungwane yabantu ephakanyiswa uMhlangano woMhlabawonke wezeMpilo). Futhi, kuzofuneka ukuthi imali yentelo ekhokelwayo ngabambalwa abasebenzayo ikhuphuke kakhulu. Nokuthi umkhakha wezibhedlela elizimele awunayo imibhede elingene abantu bonke baseMzansi. Okwamanje i-NHI ayikakabikhona.
== Ezesiko nobuciko ==
=== Ezomnculo ===
[[File:Brenda-Fassie.jpg|thumb|181x181px|u[[Brenda Fassie]], umculi odume ngezingoma ''Black President'', ''Vulindlela'', ''Memeza'', ''Too Late for Mama'']]
Imiculo yamapiano, ikwaito nesipantsula idalwe eGoli. Imiculo yeGqom, iMaskandi, iMbaqanga nesiCathamiya iqhamuka kwaZulu. Abantu balalela umnculo omunye ohlukile njenge ihouse, iHip-Hop, iclassical, ipop, igospel nezinye. Kunabaculi abadumile abaqhamuka eNingizimu Afrika njeneLadysmith Black Mambaso eyaklomiswa ngeGrammy Award kabili (besicathamiya), uBrenda Fassie, uYvonne Chaka-Chaka noLeleti Mbuli, (wepop), Hotstix Mabuza, uMiriam Makeba noweyengumyeni wakhe uHugh Masekela (bejazz), amaHotella Queens (bembaqanga), iHhashi eliMhlophe (wemaskandi), iSoweto Gospel Choir eyaklomiswa ngeGrammy Award, iJoyous Celebration neSpirit of Praise (begospel), uMbongeni Ngema (owayenza umculo wamamuvi njenge-''Lion King'' owaklomiswa nge-Academy Award, neSarafina). Kukhona nabaculi babelungu njengoKurt Darren (womculo wesiBhunu) Fokofpolisiekar (bomculo werock), ne-Die Antwoord (be-Hip-Hop yesiBhunu). Izikhungo zokufundisa umcule ezidumile yiKolishi waseNingizimu Afrika yoMculo (yaseNyuvesi yaseKapa), namanye amanyuvesi.
=== Ezokuzijabulisa ===
[[File:SouthAfricanBroadcastingCorporationHQ.jpg|thumb|Iisiqongo se-SABC. Ngasenxele kubonakala amatshaneli kamabonakude ]]
iNingizimu Afrika inomkhakha wamamuvi, yezinhlelo zikamabonakude nokujabulisa othuthukile futhi ohloniphekile e-Afrika nangaphesheya. Amamuvi enzwe eNingizimu Afrika aklomiswe ama-Academy Award (phecelezi ama-Oscar) ngo-''Tsotsi'', no-''My Octopus Teacher.'' Ezacishe zaklomiswa ngo-''Yesterday'', ''Old Righteous Blues'', ne-''Last Ranger''. Kukhona amanye amamuvi adumile njenge-''District Nine'', ''The Gods Must Be Crazy'', ''Jerusalema'', ''Oh Schucks.... It's Schuster!'', ''Mama Jack'', Sarafina!, ''White Wedding'', ''How to Ruin Christmas'', ''iNxeba'' (eyacindezelwa nguhuhulumeni ngenxa yokuveza isiko lokusoka [[AmaXhosa|lwamaXhosa]] kanye nobudlewane labesilisa abathandanayo).
Futhi kunezinhlelo zamabonakude ezidumile njenge-''Shaka Zulu'' (kudlala uHenry Cele, eyayenzwa kabusha ngegama lika-''Shaka iLembe''), ''Velaphi'', ''eMzini weziNtsizwa'', ''Generations'' (owayenza kabusha ngegama lika-''Generations: the Legacy''), ''Skeem Saam'', ''Scandal'', ''The River'', ''Isidingo'', ''Uzalo'', ''The Queen'', ''Blood and Water'', ''Kings of Joburg''. Kwakunohlelo lwabantwana kamabonakude njengo-''Yo TV! Land'', ''Hectic Nine9.'' Kunezinhlelo ezilandela izimpilo zabantu, ifashini, noma ezikhombisa ukuncintisana njenge-''Friends Like These'', ''Selimathunzi'' nezinye. I-South African Broadcasting Corporation iyinkampani kahulumeni elimandla amakhulu ngokubanamatshaneli kamabonakude nomsakazo njenge SABC1, 2 no-3, SABC News, SABC Sport, uKhozi FM, Umhlobo weNene, neLesedi FM. Isiphathamandla esiziMele zokuXhumana saseNingizimu Afrika silawula imigqubomgomo nemibandela elawula umkhakha wamabonakude, umsakazo nentanethi.
=== Ezobuciko ===
[[File:Ndebele Architecture.jpg|thumb|236x236px|Uzindlu zamaNdebele ezimabalabala]]
Ubuciko njengokuzihlobisa noma ukuhlobisa izindawo zokuhlala yinxenye yesiko elimnqoka ebantwini baseNingizimu Afrika ngoba luveza ubutho bomuntu nomphakathi futhi unikeza abantu yokuziveza uqobo. AmaNdelele adumile ngokudweba izithombe zemibala ezindlini zabo, nokumbatha ubucwebe bensimbi. Ama-Khoi San wayedweba izithombe emihumeni. AbaNguni, amaKhoi-San, nabaTswana baziwa nokumbatha izikhumba zezilwane nobucwebe bobuhlalu. AmaTsonga namaVenda banomlando omude wokuthunga izingubo ngokotini (olwaziwa ngelimi lakubo nge-''mpela ya swinwela''). Kusukela izi-1800, kunezindwangu ezazivela njenge-''Seshweshwe'' samaTswana, amaPedi nabeSuthu, ingubo ye-''Seanamarena'', kanye nom-''Bhaco'' wamaXhosa. Kunezakhiwo eziphakeme zokukhombiswa ubuciko nezithombe eNingizimu Afrika njenge-Zeits Museum of Contemporary Art, Iziko South African National Gallery, ne-Johannesburg Art Museum
=== Ezezincwadi ===
[[File:John L Dube 001.jpg|thumb|228x228px|u[[John Langalibalele Dube]] owasingula iphephazindaba ''iLanga lase Natali'', owabhala incwadi ''iNsila kaShaka'', nowungubaba we-''African National Congress'', futhi wasungula isikole sasOhlange]]
Ukubhala akuveli ngokomdabu eNingizimu Afrika ngoba abantu bomdabu bebandlulisa umlando ngokukhuluma. Kodwa makufika abahwebi nezithunywa zevangeli kwaqala ukubhalwa ngokuhumusha iBhayibheli elwimini lwesintu. Lokhu kuqale isiko sokubhala izincwadi. Ababhali abadumile ngo-Steve Bantu Biko (umholi weBlack Consciousness Movement odume ngokubhala u-''I Write What I Like''), uNelson Mandela (owabhala umlando wempilo yakhe nokumelana nobandlululo u-''Long Walk to Freedom''), uSolomon Plaatjie (owabhala u-''Mhudi'': ''An Epic of South African Native Life a Hundred Years Ago''), uJohn Langalibalele Dube (ubaba we-ANC, owabhala ''iNsila kaShaka''), Athol Fugard (owabhala u-''Cry, my Beloved Country''), Nadine Gordimer (owaklomiswa i-''Nobel Prize in Literature''), Alan Paton (owabhala imidlalo), uMazisi Kunene (umbhali wezinkondlo).
=== Izintsuku zomphakathi zokuguba okuthile ===
* 1 uMasingana: uSuku lokuGuba ukuQalwa kwoNyaka oMusha.
* Ngo-Ndasa kufika kuMbasa: uLwesihlanu oMuhle oguba ukuqala kwePasika, ilanga lokuhlatshwa kukaJesu Khrestu.
* Usonto olulandela uLwesihlanu oMuhle: uSuku wemiNdeni, ogujwa ngenxa yokuvuka kukaJesu Khrestu kwabafileyo
* 21 uNdasa: uSuku lokuGuba amaLungelo waBantu. Luyisikhumbuzo lwokubhubhiswa kwabantu baseSharpeville namaphoyisangenxa wokushisa ama-dompass.
* 27 uMbasa: uSuku lokuGuba iNkukuleko. Luyisikhumbuso lokhetho wokuqala wentandoyeningi lapho abansundu bavumelekile ukuvota.
* 1 uNhlaba: uSuku lokuGuba abaSebenzi.
* 9 uNcwaba: uSuku lokuGuba abesiFazane. Luyisikhumbuzo sobesifazane bomhlangana iBlack Sash abahamba eZakhiweni zeNyunyana ukumelana nobandlululo okwehlanga
* 24 uMandulo: uSuku lokuGuba amaSiko. Luyisikhumbuzo sokushona kweSilo samaBandla uShaka kaSenzangakhona Zulu
* 16 uZibandlela: uSuku lokuGuba ukuBuyiselana. Kwakuwusuku wokuguba ukunqoba kwamaBhunu empini yaseNcome
* 25 uZibandlela: uKhesimusi. Kugujwa ukuzalwa kukaJesu Khrestu.
=== Izimpawu ===
{| class="wikitable"
|+Uhlu lwezimpawu
!Uphawu
!Isithombe
!Igama
|-
|iNyoni
|[[File:2 Blue crane and the International Crane Foundation in Baraboo, Wisconsin.jpg|frameless|181x181px]]
|iNdwe (''Blue Crane'')
|-
|iNyamazane
|[[File:Antidorcas marsupialis, male (Etosha, 2012).jpg|frameless|182x182px]]
|iMpunzi (''Springbok'')
|-
|uMuthi
|[[File:Podocarpus latifolius - Cape Town - 3.JPG|frameless|180x180px]]
|umSonti (''Yellowwood'')
|-
|iNhlanzi
|[[File:Galjoen (Dichistius capensis).jpg|frameless|179x179px]]
|iDamba (''Galjoen'')
|-
|iMbali
|[[File:Protéa royale à Stellenbosch (Afrique du Sud).jpg|frameless|178x178px]]
|isiQalaba (''King Protea'')
|}
== Imithombo ==
{{DEFAULTSORT:Ningizimu Afrika, IRiphabliki yase}}
[[Category:Amazwe]]
[[Category:Amazwe eAfrika]]
[[Category:iNingizimu Afrika]]
[[Category:Afrika Eningizimu]]
<references />{{Amazwe eAfrika}}
nxuqhobq519nhqeq22l63cjgk9pxpdp
114142
114141
2025-06-29T16:10:41Z
Edwin Ndaba
13909
114142
wikitext
text/x-wiki
{{Template:Featured articles}}
{{Infobox izwe
|igama_ivamile
=
|igama_ikhulu
={{Collapsible list|title='''<div style="text-align:center">IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika</div>'''
|<br /><div style="text-align:center"><small>Republiek van Suid-Afrika ([[isiBhunu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Republic of South Africa ([[isiNgisi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yeSewula Afrika ([[isiNdebele]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yomZantsi Afrika ([[isiXhosa]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika ([[isiSwazi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Repabliki ya Afrika-Borwa ([[isiSuthu sasenyakatho|isiPedi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Afrika Borwa ([[isiSuthu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Aforika Borwa ([[isiTswana]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabliki ra Afrika Dzonga ([[isiTsonga]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe ([[isiVenda]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>'''''(banke basemthethweni)'''''<ref>{{cite web|url=http://www.constitutionalcourt.org.za/site/theconstitution/zulu.htm|title=The Constitution in Zulu|publisher=Constitutional Court of South Africa|accessdate=3 September 2009}}</ref></small></div>}}
|igama_imvelo
=''uMzansi'' <small>(IsiZulu)</small>
|ifulegi
=Flag of South Africa.svg
|image_coat
= Coat of arms of South Africa (heraldic).svg
|isaga
=''!ke e: /xarra //ke'' ([[/Xam]], Diverse people unite or Unity in Diversity)<ref>{{cite web|url=http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|title=Embassy of the Republic of South Africa in Washington D.C. - South Africa's Coat of Arms|accessdate=2006-08-27|archive-date=2011-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110527061324/http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|dead-url=yes}}</ref></big>
|inkondlo_wesizwe
=[[File:"Nkosi Sikelel' iAfrika" sung by Sol T. Plaatje in October 1923.mp3|"Nkosi_Sikelel'_iAfrika"_sung_by_Sol_T._Plaatje_in_October_1923]] || <div style="text-align:center">[[File:South Africa National Anthem.ogg]]</div><br />
|ibalazwe
=South Africa (orthographic projection).svg
|isiqongo
= [[IPitoli]]
|latd
=
|latm
=
|latNS
=
|longd
=
|longm
=
|longEW
=
|idolobha_elikhulu
=[[IGoli]]<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/World.html |title=Principal Agglomerations of the World |publisher=Citypopulation.de |accessdate=30 October 2011}}</ref>
|abantu
=[[abAfrika baseningizimu]]
|uhlobo_kohulumeni
=[[iRiphabhuliki wephalamende]] [[womthethosisekelo]]
|umongameli_isithakazo1
=[[Umongameli waseNingizimu Afrika|Umengameli]]
|umongameli_igama1
=[[Cyril Ramaphosa|Matamela Cyril Ramaphosa]]
|umongameli_isithakazo2
=[[Umongameli isekela waseNingizimu Afrika|Isekela likamengameli]]
|umongameli_igama2
=[[Paul Mashatile]]
|umongameli_isithakazo3
=[[Usihlalo weNCOP]]
|umongameli_igama3
=[[Refilwe Mtsweni-Tsipane]]
|umongameli_isithakazo4
=[[Isikhulumi sephalamende]]
|umongameli_igama4
=[[Thoko Didiza]]
|umongameli_isithakazo5
=[[Chief Justice of South Africa|Chief Justice]]
|umongameli_igama5
=Mogoeng Mogoeng
|ubedala_isehlakalo1
=[[Union of South Africa|Union]]
|usuku_isehlakalo1
=31 ngoNhlaba 1910
|ubedala_isehlakalo2
=[[Statute of Westminster 1931|Statute of Westminster]]
|usuku_isehlakalo2
=11 ngoZibandlela 1931
|ubedala_isehlakalo3
=[[South African referendum, 1960|Republic]]
|usuku_isehlakalo3
= 31 ngoNhlaba 1961
|ubedala_isehlakalo4
=
|usuku_isehlakalo4
=
|ubukhulu_sq_mi
=471,443
|ubukhulu_km2
=1,221,037
|ubukhulu_ukuma
=25
|iphesenti_amanzi
=Ayakhohlwakala
|izilimi
=isiZulu, IsiXhosa, IsiPedi, IsiSotho, IsiVenda, IsiTsonga, Swati, IsiTswana, IsiNgisi, IsiNdebele ne Sign language
|[[IsiZulu]]
|[[IsiVenda]]
|[[IsiXhosa]]
|[[IsiBhunu]]
|[[IsiNgisi]]
|[[IsiSotho]]
|[[IsiPedi]]
|[[IsiTswana]]
|[[IsiNdebele]]
|[[IsiTsonga]]
|[[IsiSwati]]
|[[Sign language]]
|[[isiBhunu]]
|[[isiNgisi]]
|[[isiNdebele]]
|[[isiSuthu sasenyakatho|isiSuthu sasenyakatho (isiPedi)]]
|[[isiSuthu]]
|[[isiSwazi]]
|[[isiTsonga]]
|[[isiTswana]]
|[[isiVenda]]
|[[isiXhosa]]
|[[isiZulu]]
|[[ulimi lwezandla]]
|inani_labantu_ukulinganisa
=50,586,757<ref name="statssa-midyear2011"/><ref name=statssa-midyear2011>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022011.pdf|title=Mid-year population estimates 2011|publisher=Statistics South Africa|year=2011|accessdate=30 July 2011}}</ref><ref name="Census2001">{{cite web |url=http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |title=Census 2001 |publisher=Statssa.gov.za |date=10 October 2001 |accessdate=30 October 2011 |archive-date=12 December 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |dead-url=yes }}</ref>
|inani_labantu_ukulinganisa_ukuma
=24
|inani_labantu_ukulinganisa_inyaka
=2011<ref name=StatsSAPopulation2010>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022010.pdf|title=Midyear population estimates: 2010|publisher=Statistics South Africa|accessdate=23 July 2010}}</ref>
|inani_labantu_uhlolovo
=44,819,778<ref>http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |date=2005-12-12 }} | Census 2001 at a glance | Statistics South Africa | 7 July 2008</ref>
|inani_labantu_uhlolovo_inyaka
=2001
|ixuku_labantu_km2
= 41.4
|ixuku_labantu_sq_mi
=
|ixugu_labantu_ukuma
=169
|imali
=[[iRandi]] (RSA)
}}
[[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|iNingizimu Afrika]] (ngokomthetho '''iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika''', ngokwesijwayelekile '''uMzansi'''), iyilizwe eningizimu le-[[IAfrika|Afrika]]. iNingizimu Afrika enemigcele namazwe amahlanu: [[iButswana]] ne[[IZimbabwe|Zimbabwe]] ngasenyakatho, [[iMozambiki]] ngasenyakatho-mpumalanga, [[Eswatini|eSwazini]] ngasempumalanga, [[INamibhiya]] ngasenyakatho-ntshonalanga. iNingizimu Afrika izungeze [[iLesotho]]. Futhi, inemigu yolwandle emibili: enye elwandlekazini yaseNdiya nenye ngaselwandlekazini ye-Atlantiki ezihlangana [[eKapa]].
Kunokuhluka kwabantu ngokwelimi, kwehlanga nakwenkolo okuningi. Kunezilimi eziyishumi nambili zombuso ngokomthetho: [[isiZulu]], [[isiNgisi]], [[isiBhunu]], [[isiTswana]], [[isiTsonga]], [[isiVenda]], [[IsiSuthu sasenyakatho|isiSuthu saseNyakatho]] (esaziwa ngokujwayelekile ngesiPedi) ne[[IsiSuthu|siSuthu saseNingizimu]], [[isiNdebele saseNingizimu]], [[isiSwazi]], [[isiXhosa]] nokuphawula ngezandla. Futhi kunabantu bomdabu abangama-Khoi-San. Kunezinhlanga ezine zabantu: [[Abantu abansundu|abaNsundu]], [[abeLungu]], [[amaNdiya]] n[[amaKhaladi]] (inhlobo yabantu elihlanganisa abantu base[[Malaysia]], abantubomdabu, nabeLungu). Kukhonzwa izinkolo eziningi njengenkolo yomdabu, ubuKhrestu (elindlula ezinkolo ngenani labalandeli bayo), i-Islamu, isiHindu nesiJuda.
Ezombangazwe zilawulwa [[UMthetho-sisekelo WaseNingizimu Afrika|nguMthethosisekelo]]. uMthethosisekelo uqinisekisa ukuthi amalungelo ayahlonishwa nokuthi bonke abantu baphathwa ngokulingana. uHulumeni unamagatsha amathathu ahlolanayo ukuthi angahluli amanye: isishayamthetho ([[IPhalamende laseNingizimu Afrika|iPhalamende]] ekhethwa ngabantu bonke abakhulile), igatsho lokuphatha (uMkhandlu wokuPhatha kaZwelonke), negatsha lobulungiswa ([[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo]] nezinyi izinkantolo). Lelizwe lihlanganisa izifundazwe eziyisishiyagalolunye: [[iNtshonalanga Kapa]], [[iMpumalanga Kapa]], [[iNyakatho Kapa]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]], [[iFuleyisitata]], [[iNyakatho-Ntshonalanga]], [[iLimpopo]], [[IKwaZulu-Natali|kwaZulu-Natali]] [[IMpumalanga|neMpumalanga]]. Ineziqonga ezintathu: [[iPitoli]], [[IKapa|eKapa]] nase[[IBloemfontein|Bloemfontein]]. Idolobha elunkulu kunazonke lus[[EGoli (isifundazwe)|eGoli]].
Kwasukela iminyaka eyi-100,000 eyandlule, kwakuhlala amaKhoi-Sani ebaphila ngokuzulazula, ukuzingela izinyamazane nokuqoqa izitshalo zasehlathini. Kusukela iminyaka eyi-3000 eyandlule, kwaqala ukufika abantu basePhakathi Afrika abafuyayo, abalimayo, futhi abaqamba izinto nge[[Insimbi|nsimbi]]. Bafudukele eNingizimu Afrika ngamaqembu alandelanayo. Bahlangana namaKhoi-Sani, baganana, bazalelana izingane. Abazukulu babo yibona ekuthiwa ngabantu abaNsundu ebayikhulu lenani labantu abahlala eNingizimu Afrika namhlanje. Ngo-1664, kwafika abantu baseNtshonalanga [[Yurobhu]] (namhlanje baziwa ngokuthi abeLungu).
Bahlasela, bacindezela, futhi bahlukanisa abantu bomdabu ezindaweni ezithile futhi baphuca izizwe zabantu abaNsundu amandla okuzibusa nokuzimela. Futhi, basungula umbuso wobandululo okwehlanga kusukela u-1948 makungena i-National Party embusweni. Ngenxa yomzabalazo oludonswe phambili nge-[[African National Congress]] namanye amaqembu wabantu abansundu, nangemphoqo yamanye amazwe wangaphesheya (kakhulu wase-Afrika), umbuso wabeLungu wanikela amandla okubusa ngo-1994. Manje, iNingizimu Afrika ibuswa ngentandoyeningi kodwa kusekhona izinkinga: njengokungalingani ngemali ngaphakathi kwabantu bezihlanga ezihlukene, udlame ngenxa yobugebengu, nobumpofu nobungabi nomsebenzi. Noma kunjalo, iNingizimu Afrika inothile ukundlula amazwe wonke wase-Afrika. Ihloniphekile ngaphesheya ngenxa yokumela amalungelo wabantu abacindezelwayo nokukhutaza ukusebenzisana kamazwe.
== Igama ==
Kusetshenziswa amagama ambalwa akubiza iNingizimu Afrika. "IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika" iyigama elide ngokoMthethosisekelo. Kodwa kunabafundi besiZulu abathu igama likaRiphabhuliki liguqulwe kuMbusobala. Kusetshenziswa igama elifushane likaMzansi (igama lesiXhosa lasemthethweni). Ngenxa yokumbumbanan kwezihlanga ezahlukile emuva kwesikhathi sobandlululo, abantu balubiza "''Rainbow Nation''" (Iziswe Sokwethingo). Kunabantu abafunda ukuchitha amagama onke aqondene nekolonializimu. Ngakho ke bafuma lelilizwe libizwe "''Azania''".
{| class="wikitable"
|+Uhlu wamagama weNingizimu Afrika ngemilimi esemthethweni
!Ulwimi
!Igama elifushane
!Igama ngokomthetho
|-
|isiBhunu
|''Suid-Afrika''
|''Republiek van Suid-Afrika''
|-
|isiNgisi
|''South Africa''
|''Republic of South Africa''
|-
|isiSuthu saseNingizimu
|''Afrika Borwa''
|''Rephaboliki ya Afrika Borwa''
|-
|isiSuthu saseNyakatho
|''Afrika-Borwa''
|''Repabliki ya Afrika-Borwa''
|-
|isiSwazi
|''iNingizimu-Afrika''
|''iRiphabhulikhi yaseNingizimu-Afrika''
|-
|isiTsonga
|''Afrika Dzonga''
|''Riphabliki ya Afrika Dzonga''
|-
|isiTswana
|''Aforika Borwa''
|''Rephaboliki ya Aforika Borwa''
|-
|isiVenda
|''Afurika Tshipembe''
|''Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe''
|-
|isiXhosa
|''uMzantsi Afrika''
|''iRiphabhlikhi yoMzantsi Afrika''
|}
== uHulumeni ==
=== Ezokubusa ===
[[File:Prime Minister Sunak met with President Ramaphosa of South Africa in Number 10 - 2022 (cropped).jpg|thumb|191x191px|[[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], uMnm [[Cyril Ramaphosa]]]]
uHulumeni unamagatsha amathathu anikezwe amandla angafani ukuqinisekisa ukuthi kuzohlala kubuswa ngentandoyeningi eNingizimu Afrika:
* Isishayamthetho: [[iPhalamende laseNingizimu Afrika]] linezindlu ezimbili: [[ISishayamthetho sikaZwelonke|isiGunga sikaZwelonke]] (indlu engaphansi) n[[UMkhandlu kaZwelonke weziFundazwe|oMkhandlu kaZwelonkwe weziFundazwe]] (indlu engaphezulu)
* Igatsha lokuphatha: [[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu]] Afrika noMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha
* Igatsha lobulungiswa: [[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo waseNingizimu Afrika]], [[INkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala laseNingizimu Afrika|iNkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala]] nezinye izinkantolo
uMongameli uyinloko yombuso nenhloko yoMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha. uMongameli uqoka aboNgqongqoshe abahola iminyango kahulumeni. uMongameli unamandla okwamkela noma ukubiyisa imithethosivivinywa ePhalamende. uMongameli ungumkhuzi omkhulu woMbutho wokuVivela waseNingizimu Afrika futhi umela ilizwe lonke. uMongameli ukhethwa isiGunga sikaZwelonke. Ohleli esikhundleni manje ngu-Cyril Ramaphosa owakhethwa ngo-2019 nango-2024. Akuvumelekanga ukuthi uMongameli ahlale kabili esikhundleni.
Amalunga wesiGunga sikaZwelonke abuya ezihlwini zathunya zamaqembu wepolitiki. Makundlula iminyaka eyihlana, kuba nokhetho olukhulu lapho izakhamuzi ezikhulile ezingavinjwanga ngokomthetho ukuthi zivote zikhetha izinhlangano zepolitiki. Kulokhetho omkhulu, izakhamuzi kikhetha amaqembu azimele eziShayamthethweni zezifundazwe lapho bahlala khona. Izishayamthetho zeziFundazwe zikhetha amalunga azo ukuthi bazimele eMkhandlwini kazwelonke weziFundazwe. IsiGunga sinamandla amaningi ukundlula uMkhandlo. uMkhandlu ebhekane nezindaba zezifundazwe, isiko, ulimi, namakhosi.
uMthethosisekelo ungumthetho ophakeme kuyonke imithetho. iPhalamende inamandla okushaya nomayimuphi umthetho ohambisana nayo. iziNkantolo zegatsha yobulungiswa zinamandla okuqinisekisa ukuthi yonke imithetho iyalendelwa. iNkantolo yoMthethosisekelo inamandla okuchitha noma yimuphi umthetho ongahambisani nomthethosisekelo. Ezinye izinkantolo zihlulela ukuphikisana ngaphathi kwabantu nezinhlangano futhi zihlulela amacala womthetho wobugebengu. Izinkantolo zinamandla okugweba abantu amacala nokubabophisa ukuze kubenokulungiswa nokuxola ezweni. Izinqumo zezinkantolo zibayinxenye yomthetho welizwe ngoba zichaza ukuthi imithetho ngempela isho ukuthini.
=== Ezombangazwe ===
[[File:Fire inside an abandoned convent in Massueville, Quebec, Canada.jpg|thumb|191x191px|Izindlu ze[[IPhalamende laseNingizimu Afrika|Phalamende yaseNingizimu Afrika]], [[eKapa]], e[[INtshonalanga Kapa|Ntshonalanga Kapa]]]]
Inhlangano enkulu eyayibusa iyodwa eNingizimu Afrika kusukela ngo-1994 kufikela ngo-2024 yi-African National Congress (ANC). i-ANC isungulwe ngo-1912. Ngenxa yokuxoxisana nokuvumela ne-''National Part''y (NP) ukuthi ubandlululo okwehlanga, yayiphumelela emikhethweni ukuthi aboMongameli abane bokuqala besikhathi senkululeko babuye kuyo: kusukela u[[Nelson Mandela]] kufika ku[[Cyril Ramaphosa]]. iQembu labelungu elalibusa futhi elasungula ubandlululo okwehlanga, i-NP, ibusa neANC eHulumenini wokuMbubana kodwa ngasemuva kwalesosikhathi yachitha, amanye amalunga ayo angena kwi-ANC.
[[File:Late Nelson Mandela Statue, Pretoria South Africa Redux.png|thumb|192x192px|Izakhiwo zeMbumbano, [[IPitoli|ePitoli]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]]]]
iQembu elaliphikisane ne-ANC kusukela u-1999 kwakuyi-''Democratic Party'', elaguqula igama kwi-''Democratic Alliance'' (DA). Ngo-2009, i-DA yathatha amandla [[INtshonalanga Kapa|eNtshonalanga Kapa]] kufika manje. Ngo-2024 yavuma ukungena emfelondawonyeni wezinhlangano lapho i-ANC beyidonsa phambili. ''iNkatha Freedom Party'' (IFP) yasungulwa iSilo u[[Solomon kaDinizulu|Solomoni kaDinuzulu]], uMntwana [[Mangosuthu Buthelezi|uMangosuthu Buthelezi]] wayiguqula igama. Leliqembu laliphethe eKwaZulu esikhathini sobandlululo. Ngo-1994 livume ukungena eHulumenini wokuMbubana futhi waphatha kwaZulu-Natali, kodwa yancipha ngamavoti, yabuyela ezihlalweni zabaphikisi ePhalamendeni.
Ngo-2014, uJulius Malema, owayenguMongameli weQembu laBasha le-ANC, wasungula inhlangano yakhe, i-''Economic Freedom Fighters'' (EFF). Wafika ezingeni loba yiqembu elintathu ngobukhulu ezweni. Kodwa, u-Jacob Zuma, owayenguMongameli kusukela u-2009 kufika u-2018, wasungula IQembu loMkhonto weSizwe ngo-2023<ref>Sangweni, Khethukuthula. 2023, uZibandlela 27. OlukaZuma neMK luvukuze umlando we-ANC obuhlungu. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/izindaba/olukazuma-nemk-luvukuze-umlando-we-anc-obuhlungu-5f731014-9ea2-473b-93ff-443850f04d17</ref> olandlula i-EFF ngebalo lamavoti ngo-2024.<ref><bdi>2024, uNhlangulana 24. IsiBizNews: Abavoti bayayichitha i-ANC ne-EFF: Funa uguquko lwangempela, hhayi uguquko oluqinile – John Endres. ''BizNews''.</bdi> https://www.biznews.com/rational-perspective/abavoti-anc-eff-endres</ref> Kusukela u-2024, i-MK iyiqembu eliphikisayo- ngokomthetho. Amanye amaqembu adumilenyana: i-Freedom Front Plus (yamaBhunu), i-Patriotic Alliance, i-Congress of the People, ne-African Christian Democratic Party. Kukhona izinhlangano eziphezu kwemishumi amashiyagalolunye eNingizimu Afrika.
=== Imphoqelelo yomthetho ===
[[File:South african police may 2010.jpg|thumb|198x198px|iThimba lamaphoyisa [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]] ngo-2010. Bathwele ama-Vektor R5 ngezandla]]
Amaphoyisa aseNingizimu Afrika (isiNgisi: ''South African Police Service'') anomsebenzisa okuphoqelela umthetho ezweni nokuvikela umphakathi. Kuneziteshi esi-1,154 zamaphoyisa nabaqhashi abayi-150,950. Ngenxa yokuthi abantu abazizwa baphephile, iNingizimu Afrika inobalo lamankampani wokuphephe olundlala izizwe zonke emhlabeni. Inani labantu abasebenzela lomkhakha bandlu izigidi eziyi-2.5 (bendlula amaphoyisa namajoni behlangene).
Kunobugebengu obuningi eNingizimu Afrika njengokudlwengula nobunye uhlobo lobugebengu becansi eNingizimu Afrika kanye nodlame oluhlukumeza izingane nabesifazane kakhulu: amaPhoyisa amemeza okuthi abesifazane abayi-75,871 ngo-2023/2024 abaziswe ubuhlungu ngenxa yodlame nokubulawa.<ref>Cowling, Natalie. 2024, Dec 30. Number of contact crimes committed against women in South Africa by type. ''Statista''.https://www.statista.com/statistics/1396527/number-of-contact-crimes-committed-against-women-in-south-africa-by-type/#statisticContainer</ref> Kuvamile ukuthi abesifazane bahlukunyezwe abantu (kakhulu abesilisa) babaziyo.<ref>2022. Media Pack: First South African National Gender-Based Violence Study. ''Human Sciences Research Council''. https://hsrc.ac.za/media-pack-first-south-african-national-gender-based-violence-study-2022/</ref>
=== Ubudlelwano namanye amazwe ===
[[File:President Donald Trump meets with President of South Africa Cyril Ramaphosa (54537776189) (cropped).jpg|thumb|221x221px|Umhlangano koMongameli [[IMelika|waseMelika]] [[Donald Trump|uDonald Trump]][[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], [[Cyril Ramaphosa]]]]
iNingizimu Afrika liyilunga yemihlangano yamazwe njeng[[IZizwe Ezihlangene|eZizwe Ezihlangeneyo]] (isiNgisi: ''United Nations''), iNhlangano yase Africa (isiNgisi: ''African Union''), i-BRICS (inhlangano ye[[IBrazili|Brazil]], [[iNdiya]], [[iShayina]], neNingizimu Afrika), iNhlangano yoMhlabawonke woHwebo (isiNgisi: ''World Trade Organisation''), iNkantolo yoMhlabawonke wobuGebengu (isiNgisi: ''International Criminal Court''), i-''Commonwealth of Nations'', iKomithi yoMhlabawonke wama-Olympics (isiNgisi: ''International Olympic Committee''), i-''Fédération Internationale de Football Association'' (i-FIFA), Inhlangano yoMhlabawonke yabaSebenzi (isiNgisi: ''International Labour Organisation''). Noma buthi ukubanda ubudlelwano n[[IMelika|eMelika]], iNingizimu Afrika isebenzisana futhi ihwebana nayo kakhulu kanye namanye amazwe ekuthiwa wase-"Ntshonalanga" njengeNhlangano yase[[Yurobhu]] (ngesiNgisi: ''European Union'').
iNingizimu Afrika lidume ngaphesheya ngokukhulumela amalungelo wabantu abahluphekile. Ngo-2024, izamile ukusiza [[iYukreyini]] ne[[IRashiya|Rashiya]] zixoxisane ukuqeda imipi yabo. Ngo-2022, iNingizimu Afrika ivulele i-[[Isreyili|Israyeli]] icala eNkantolo yoMhlabawonke yobuLungiswa mayelana ukubhubhisa kwamaPalestini eGaza. iNingizimu Afrika ithumela amajoni ukuthi agcine ukuthula ezindaweni lapho kunempi yezakhamuzi khona njengase-DRC (isiNgisi: [[IKhongo-Kinshasa|''Democratic Republic of the Congo'']]), e[[IMozambiki|Mozambhiki]], eLesotho, e[[ISudan|Sudani]], nase[[IBhurundi|Bhurundi]]. Ngenxa yodlame nenhlupheko e[[IZimbabwe|Zimbabwe]], iNingizimu Afrika yamkele ababaleki. Futhi yamkele ababaleki ngobuningi abaqhamuke kwamanye amazwe anempi njenge[[ISomaliya|Somaliya]], [[Khongo-Kinshasa]], e[[IMozambiki|Mozambhiki]] nase[[ISudan|Sudani]].
=== Ezokuvikela ===
[[File:SAAF-Gripen-001 (cropped).jpg|thumb|211x211px|Indiza yokulwa, iSAAB Gripen yamaButho waseBhakabhakeni, ekhandwe [[ISwidi|eSwidi]]]]
umButho kaZwelonke oVikelayo waseNingizimu Afrika ([[isiNgisi]]: ''South African National Defence Force'') unikezwe umsebenzi wokuvikela amagcele waseNingizimu Afrika - yiwona wodwa wemibutho evumelekile ukuhloma. Lombutho unamagatsha amane: amaButho waseMhlabeni, waseLwandle, waseBhakabhakeni, nawezeMpilo. amaButho waseLwandle ahlome imikhumbi yempi eyi-44, njengemikhumbi enthathu yangaphansi kwamanzi. Namhlanje amaButho waseLwandle abhekane nokubamba abazingeli nabadwebi bezinhlanzi nezinye izilwane zaselwandle ezivikeleliwe kanye nobunye ubugebengu elwandle. Futhi, ilwa namagcwelegcwele waselwandle eMozambhiki. amaButho waseMhlabeni asebenza e-Afrika ezindaweni ezibhekane nempi ukuthi zibenokuthula futhi bavikela imigcele yaseNingizimu Afrika. amaButho waseBhakabhakeni alwa kubhakabhaka lweNingizimu Afrika.
Kukhona izinkampani ezikhandela umButho waseNingizimu Afrika izikhali nenye impahla: iDenel, iMilkor, iParamount Group ne-Reutech Radar Systems. Uphinde uthenge izinto [[Umbuso Ohlangeneyo|eMbusweni Ohlangeneyo]], [[IMelika|eMelika]], [[IJalimani|eJalimani]], [[IJaphani|eJapani]], [[ITaliya|eTaliya]] nase[[ISwidi|Swidi]]. Isabelomali somButho yizigidigidi eziyi-51.8 zamaRand ngoyaka ka-2024. Kunamajoni ahlangene ayi-71,235. iNduna yamaJoni Jikelele nguRudzani Maphwanya.
=== Izifundazwe ===
Kunezifundazwe eziyisishiyagalolunye. Zinesishayamthetho esikhethwa ngasemuva kweminyaka eyihlanu kanye nePhalamende. Izifundazwe zineNdunakulu ekhethwa abalunga besishayamthetho. Indunankulu ikhetha abangqongqoshe bomiKhandlu yesiFundazwe yokuPhatha. Zonke izifundazwe zineNkomfa yeNkantolo ePhezulu yaseNingizimu Afrika ekudluliswa amacalo khona ngamphambe ukuthi adluliselwe eNkantolo yoMthehtosisekele nomaNkantolo ePhakeme Yokudlulisa Amacala.
Izifundazwe zinabomasipala abayi-205 bendawo futhi abayi-52 phezukwabo abesifunda. Kunamamasipala ayisishiyagalombili abanamandla wesifunda nendawo ekuthiwa ama-''metropolitan'' lapho kuhlala inani labantu eliningi khona: iGoli, eKapa, eThekwini, ePitoli, eKurhuleni, eNelson Mandela Bay, eBufallo City naseMangaung. Izifundanzwe yilezi ezilandelayo:
{| class="wikitable"
|+
!isiFundazwe
!isiQonga sesiFundazwe
!iDolobha eliKhulu
!Ubungakho beNdawo (km<sup>2</sup>)
!iNani laBantu
|-
|iMpumalanga Kapa
|eBhisho
|eGqeberha
|168,966
|7,230,204
|-
|iFuleyisitata
|eBloemfontein
|eBloemfontein
|129,825
|2,964,412
|-
|eGoli
|eGoli
|eGoli
|18,178
|15,099,422
|-
|kwaZulu-Natali
|eMngungundlovu
|eThekwini
|94,361
|12,423,907
|-
|iLimpopo
|ePolokwane
|ePolokwane
|125,754
|6,572,720
|-
|iMpumalanga
|eMbombela
|eMbombela
|76,495
|5,143,324
|-
|iNyakatho-Ntshonalanga
|eMahikeng
|eKlerksdorp
|104,882
|3,804,548
|-
|iNyakatho Kapa
|eKimberley
|eKimberley
|372,889
|1,355,946
|-
|iNtshonalanga Kapa
|eKapa
|eKapa
|129,462
|7,433,01
|}
== Ezomnotho ==
[[File:Sandton.jpg|thumb|218x218px|iSandton, eGoli, indawo ecebile ukundlula izindawo zonke e-Afrika]]
iNingizimu Afrika inesimo somnotho osathuthuyako. e-Afrika yonke, iyona ethuthuke kakhulu ngobuchwepheshe ngomboni futhi inkulu uzindlula zonke: phezu kwezigidigidi eziyigidi eziyi-1.030 zamaDola ngokulinganisa amandla emali (isiNgisi: ''purchasing power parity'') noma izigidigidi eziyi-418 zamaDola ngobunjalo nje (isiNgisi: ''nominal'').<ref>World Bank. 2024, uMbasa. World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (South Africa). https://www.imf.org/external/datamapper/profile/ZAF</ref> Umkhiqizo ohlukaniswe okwekhanda, undlula amazwe amaningi e-Afrika: phezu kwamaDola ayi-16,080 wamaDola. Abantu baseNingizimu Afrika bacebe ukundlula izizwe zonke zase-Afrika: izigidigidi eziyi-650 zamaDola.
iNingizimu Afrika ihwebana kakhulu namanye amazwe ase-Afrika, [[iShayina]], [[iMelika]], [[iJalimani]], [[iSpaniya]], n[[Umbuso Ohlangeneyo|oMbuso oHlangeneyo]]. iNingizimu Afrika ikhiqize insimbi njengegolide, iplatinamu, ipaladium, imanganese, ichrome, namalahle. iNingizimu Afrika ikhiqiza umbila, umoba, amazambane, iwayini, itiya yerooibos, namafutho wemifino, futhi imfuyo yezinkomo, izinkuku, izimvu nezimbuzi, iletha imali eningi.
[[File:GariepDam.jpg|thumb|221x221px|iDonga neLwandle leDamu lasegariep. Livimbe amanzi womfula isaNgqu]]
Ngenxa yobuhle, isimo sezulu esimnandi, izindawo zokubona izinyamazane, ukudla okumnandi newayini edumile ngaphesheya, nokuthuthuka kwengqalasizinda, iNingizimu Afrika ivakashelwa ukundlula wonke amazwe ase-Afrika. Futhi inezindawo eziningi eziklomiswe ngokuba ifa elibalulekile emhlabeni wonke. iNingizimu Afrika inomkhakha womnotho wezemali othembekile kakhulu. i-Johannesburg Stock Exchange (lapho kuhwetshwa izibopho emali namasheya emankampanini) indlula amanye amamakethi e-Afrika ngobukhulu kwemali nangokuthuthuka.
Ngemphoxeko alikho ilizwe emhlabeni elinobungalinga kwemali njengeNingizimu Afrika. Lesimo singenxa yobungalingani kwomholo, ukungasebenzi kwenani elinkulu labantu, nobumpofa oluthinta abantu abaningi. Kunabantu abandlula u-33% abangasebenzi noma u-44% ngencazelo eyandiswa.<ref>Institute for Economic Justice. 2023, ''uLwezi. Kungani iNingizimu Afrika idinga i-Universal Basic Income Guarantee''. https://www.iej.org.za/wp-content/uploads/2024/02/IEJ-UBIG-1-factsheet-isiZulu.pdf</ref> Abantu abangu-55%, baphila ngaphansi kwezinga lobumpofu bukazwelonke, futhi abantu abangu-25% basezingeni lobumpofu lokuba encupeni yokungadli okwanele. Kunzima ukuthi umnotho wenze usebenze olingene abantu bonke abafuna umsebenzi ngenxa yezinga eliphansi lemfundo, ubunzima bokusungula amabhizinisi nokutshala imali ngenxa yemigomo engakhuthazi ubuzisebenza. Futhi, isikhathi sobandlululo sishiye abaningi abansundu banganyo indlela olukuzithuthukisa, ngesibonelo, ngokulima ngoba bengenamhlaba.
=== Ingqalasizinda ===
[[File:Ekurhuleni Aerotropolis.jpg|thumb|219x219px|Isikhumula seziNdiza sikaOliver Reginald Tambo eKurhuleni, eGoli. Siyisikhumulo esizindlula zonke e-Afrika ngobukhulu]]
Ingqalasizinda yaseNingizimu Afrika ivame ukuba ncono ukundlula amazwe amaningi ase-Afrika kodwa akusho ukuthi konke kulungile. Kunemigwaqo engamakhilomitha ayi-754,600 eNingizimu Afrika, eseshumi emhlabeni wonke ngobude kodwa imiGwaqo eminingi inezigodi.<ref>Umnyango wesiKhwama sikaZwelonke. 2009. [https://www.treasury.gov.za/publications/igfr/2004/09.%20Chapter%208%20-%20Roads%20and%20Transport.pdf Isahluko 8: imiGwaqo nokuThuthakwabantu.] Provincial Government Expenditure Review 2003/2004 to 2008/2009</ref> Imigqa yezitimela indlula-30,000 amakhilomitha ngobude.<ref>[https://www.worlddata.info/africa/south-africa/transport.php Infrastructure and transport in South Africa]. World Data.</ref> iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukuba nesitimela esihamba ngokushesha: iGautrain eGoli. Imigqa yezitimela eminingi ingphantsi kweTransnet, inkampani yakahulumeni. Ngenxa yokushiswa kwezitimela, ukutshontshwa nokuphulwa kwemishini, nokuwohloka ngokuhamba kwesikhathi okungalungiswa, izinga lengqalasizinda zezitimela zaseNingizimu Afrika luyawohloka. Izitimela zivame ukungcola, ukungaphephanga, nokungafiki ngesikhathi ngenxa yokungaphathwi kahle. Imikhakha eminingi emiphakathini nasemnothweni njengamamayini athembele ezitimeleleni ukuthutha impahla nabantu ngobuningi.
[[File:Gautrain..., O R Tambo Intl Airport South Africa.jpg|thumb|220x220px|isiTimela sikagautrain esisesitheshini esisemkhumulweni wezindiza kaOliver Reginald Tambo]]
iNingizimu Afrika ithembele emalahleni ukukhiqiza ugesi. Ikomothi yoGesi eyaziwa nge-Eskom yayisungulwe ngo1923. Ngokuzama ukukhuthaza izinkampani ezizimele ukuthi zingene emkhakheni wokukhiqiza ugesi ngezi-1999, uhulumeni uvimbe i-Eskom ukuthu ingakhi iziteshe zogesi ezintsha. Kodwa lokhu akusizanga. I-Eskom ibihluleka ukukhiqiza ugesi owanele ngenxa yokwanda ngokushesha kwezakhamuzi ezixhumakelwe nogesi emuva kwesikhathi sobandlululo lapho abelungu namabhizinisi kwakuyiwona wedwa ewathola ugesi. Ngoba imigqa yogesi yayidonsa nzima ukufikisa ugesi ebantwini bonke, umbuso unqamule izibopha ezivimbe i-Eskom ukuthi yakhe iziteshi zogesi. Ekuzameni ukwakha iziteshi zeMedupi neKusile, kwamoshakala imali, kwanda isikolodo kangangokuthi wawuncane ngendlela ephoxekisayo umkhiqizo wogesi. Ngenxa yalezizinkinga, kwasuka ukunciphiswa kwegesi ngesikhathi esihlelekile ngo-2007. Kusukela u-2024, isimo sithi ukuguquka ngenxa yokuqotshwa kweNgqongqoshe yoGesi omusha uKgosientso Ramkgopa.
iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukukhiqiza ugesi ngenuzi: kunesitheshi sogesi wenuzi eKapa, iKoeberg. iNingizimu Afrika enezikhumulo zezindiza zamazwewonke: i-OR Tambo neLanseriya eGoli, nenyeEkapa, iSilo uShaka eThekwini, neNkosi uDavide Stuurman eGqeberha. INingizimu Afrika inezikhumulo zezindiza ezi-401. Futhi inetheku elikhulu eThekwini eliwandlula wonke amazwe ase-Afrika ngokusinda kwempahla ethwalwa izikhumbi ezingena khona. Futhi kunezitheku zaseKapa, eGqeberha naseSaldanha lapho Umbutho woLwandle ugcina imikhumbi yempi khona.
=== Isayensi nobuchwepheshe ===
[[File:Mark Shuttleworth NASA.jpg|thumb|233x233px|uMark Shuttleworth umdali weThawte ne-Ubuntu onguyena yedwa umNingizimu Afrika owagibela umKhumbi waseMkhathini wamaZwewonke]]
Kunokuhlakani nobuchwepheshe obuqhamuka eNingizimu Afrika olundlula okulindelwe nabantu abaningi. Emandulo kwakukhona abantu bomdabu eMpumalanga abakhe ikhalenda yamatshe eyokuqala yokuchaza iminyaka nesikhathi ekuthiwa yiNzalo yeLanga kusukela iminyaka eyi-75,000 kufika ku-200,000 ewandlule.<ref>[https://sahistory.org.za/place/adams-calendar-also-known-blaauwboschkraal-stone-ruins#:~:text=isiZulu%20elders%20call%20the%20site,ancient%20sites%20around%20the%20World. ADAMS CALENDAR also known as: 'Blaauwboschkraal Stone Ruins']. South African History.</ref> Abantu baseMapungubwe eLimpopo baqambe impahla ngegolide kusukela iminyaka eyi-500 kufika ku1100 eyandlule.<ref>[https://www.nature-reserve.co.za/lost-civilization-mapungubwe-history.html#:~:text=Between%20AD%20900%2D%201300%20Mapungubwe,lived%20in%20isolation%20from%20them. History of the Lost Civilization of Mapungubwe]. Siyabonga Africa. </ref> Ngemuva kokufika abelungu nokusuka wesikhathi sogesi, imikhiqizo yobuchwepheshe yanda. Ngo-1882, iKimberley, eNyakatho Kapa yayidlobha lesibili emhlabeni ukukhanyisa imigwaqo ngemibani yogesi.<ref>2914, uNcaba 23. [https://www.kimberley.org.za/kimberley-city-firsts/ Kimberley: A City of Firsts]. Kimberley.org.za</ref>
Ngo-1955, kuqalwe ukukhiqiza amafuthi emalahleni eNingizimu Afrika ngenxa yobuchwepheshe baseSasol.<ref>[https://www.sasol.com/celebrating-our-heritage#:~:text=Through%20the%20Synthol%20process%2C%20in%20March%201955,its%20first%20petrol%20in%20its%20Synthol%20reactors.&text=These%20reactors%20form%20the%20basis%20of%20the,crude%20feed%20stream%20for%20fuels%20and%20chemicals Celebrating Our Heritage]. Sasol.</ref> Ngo-1957, isayensi nesikhomba sokwakha umshini ohlola ubungaphakayi bomzimba womuntu, iCAT Scan, bewuqamuka eNingizimu Afrika ngenxa yomsebenzi woSolwazi u-Allan Cormack.<ref>Tan, Yong Siang no Pool, Patricia Sims. 2020, uZibandlela 6. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7900806/ Allan MacLeod Cormack (1924–1998): Discoverer of computerised axial tomography]. ''Singapore Med''. National Library of Medicine.</ref> Ngo-1967 uChristiaan Barnard noHamilton Naki bebangabantu bokuqala bokwenza isihlinzelo esivulekile sokufaka inhliziyo yomuntu komunye umuntu ophilayo esibhedlele seGroote Schuur eKapa.<ref>Cooper, David KC .2018, uNhlangulana 18. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6062759/ Christiaan Barnard—The surgeon who dared: The story of the first human-to-human heart transplant] . ''Global Cardiology and Practice''. National Library of Medicine.</ref> Ngezi-1980, iNingizimu Afrika yayilizwe lokuqala lase-Afrika ukwakha izikhali zenuzi.<ref>Albright, David. 1994, uNhlaba. [https://isis-online.org/publications/southafrica/ir0594.html South Africa's Secret Nuclear Weapons]. ''ISIS Report''.</ref> Ngo-1995, uMark Shuttleworth udale uhlelo lokuvimba ukuthwetshulwa kwamakhompiyutha ekuthiwa yi-Thawte.<ref>[https://www.lamsade.dauphine.fr/~litwin/cours98/Doc-cours-clouds/WPCryptography2012_1209_EN.pdf History of Cryptography]. Thawte. </ref> go-2004, uMark Shuttleworth wadala uhlelo lokulawula amakhompiyutha, Ubuntu, elisasetshenziswa nanamhlanje.
I-Square Kilometre Array yiqoqo lwezibonakude ezisinikeza ukhono lokucwaninga izinkanyezi nezinye izizulane ezisemkhathini. Abasolwazi baseNyuvesi yaseKapa bafake isandla ekwakheni kwehlelo lokulawula amakhompiyutha e-''Large Hadron collider'', umshini eSwitzerlandi oshayisana izihlamvukazi zamatomi ukufunda imithetho ejulile yendalo. iNingizimu Afrika ithole inhlobo yesifo seCoronavirus i-Omicron kuqala ngo-2021. uSolwazi uMashudu Tshifularo waseNyuvesi yasePitoli uyena wokuqala emhlabeni wonke ukuphumelela ekufakeni kwethambo langaphakathi lwendlebe eliqanjwe ngokuphrinta kwezilinganiso ezintathu ngo-2019.
== Ezezibalo zabantu ==
[[File:South Africa single age population pyramid 2020.png|thumb|uGrafu oveza inani labesilisa nabesifazane ngeminyaka wango-2020]]
Kunenani labantu elindlula izigidi eziyi-64 eNingizimu Afrika, nokuminyana kwabantu abayi-51.8 ngesikhilomitha-skwele. Kunenani labantu abangangenanga ngokwomthetho abayizigidi ezinhlanu, kakhulu abantu baseZimbabwe. Kunabantu abansundu abangamaphesenti ayi-81, abelungu abangamaphesenti ayi-7.3, amaKhaladi abayi-8.2% namaNdiya ayi-2.7%. IsiZulu sincelwe ebeleni ngabantu abangamaphesenti ayi-24.4 (ukundlula izilimi zonke ngobuningi), isiXhosa silandela ngo-16.4% isiBhunu ngo-10.6%, nesiNgisi ngo-8.7%. Noma kunjalo, isiNgisi sitshenziswa ukwenza ukuxhumana kwabantu abakhuluma izilimi ezihlukile kubelula. Ngenxa yalokho isiNgisi sitshenziswa emabhizinisi, nasezimfundisweni ukundlula izilimi zonke.
[[File:South Africa 2011 population density map.svg|thumb|Ibalazwe laseNingizimu Afrika eliveza ukuminyana kwabantu. Ubunyama bombala buchaza ininani labantu abaningi abaminyene endaweni ethile]]
Inani labantu abandlula u-79%, bakholelwa ebuKhrestini, ukundlula inani lezinkolo zonke ezinye. ebuKhrestini kunamaZayoni abayi-11%, abaZalwane (amaPentekositi) abayi-8.2%, abaseRoma abayi-7.1%, amaWesile ayi-6.8% nabebandla laseNetherlands abayi-6.2%. AmaMuslimi, abantu abakholelwa esintwini kuphela nabaHindi bangango 1%. Kodwa, baningi abantu abahlanganisa ubuKhrestu nenkolo yomdabu njengamasiko akubo. AmaMuslimi avema ukuba amaKhaladi waseKapa (ama-''Cape Malay'') namaNdiya. Kukhona nomphakathi omncane wamaJuda.
=== Ezemfundo ===
[[File:UCT Upper Campus landscape view.jpg|thumb|Ikhampasi ephezulu yeNyuvesi yaseKapa]]
Kunabantu abangango-95% abakwazi ukufunda. INingizimu Afrika inohlelo lwezemfundo olunamazinga amathathu: lokuqala yisibanga sokusekela noma esiphansi sesikole nalwesibili yisibanga eliphezulu sesikole (ezingaphantsi kweminyango wezifundo wezifundazwe), futhi olwesithathu wamanyuvesi nezikolishi. iNingizimu Afrika isezingeni eliphansi ngezemfundo emhlabeni malulinganiswa namanye amazwe ngezizathu ezimbalwa:
* Imaki lokuphasa esikoleni ngu-30%
* Abantu abaningi abaphasi ngo-Bachelor, oludingekayo ukuqhubeka ukufunda emanyuvesini
* Ngu-50% wezingane eziqala isikole ezizophasa umatekuletsheni
* Inani labafundi abasebangeni llesishiyagalolunye abakwazi ukufunda noma ukubala okufanelwe iminyaka yabo
* Ngoba esikhathini sobandlululo, umbuso wavimba amathuba amaningi wokufunda nokuqeqeshwa, awukho umkhuba wokufunda emiphakathini eminingi
* Kunodlame, izidakamiswa nokuswela imithombo nengqalasizinda ezikoleni eziningi ezenza ukufunda kubenzima.
Kungakho, abazali abakhonayo ngokwemali bamikisa Izingane zabo ema-''Model C'' (izikole ezagcinelwa abelungu esikhathini sobandlululo) nomaezikolweni ezizimele. Ngoba abaningi Abantu abampofu abanayo imali enele ukumikisa Izingane zabo kulezikole, Izingane zabo ezifunda ezikoleni zikahulumeni zisala emuva. Lokuhlukana emizingeni emibilo yokufunda, yenza ukuthi kubenzima ukuthi abantwana abaqhamuka emakhazeni abampofu ukuthi baphumelele ezinfundweni eziphezulu. Uhulumeni uzamile ukulinganisa amathuba ngezinhlelo nemingqubomgomo ehlukene njengokunikeza abantwana amampofu imifundaze phecelezi i-NSFAS (isiNgisi: ''National Student Financial Aid Scheme'') namanye amaqhinga.
Amanyuvesi aseNingizimu Afrika ahloniphekile e-Afrika nasemhlabeni wonke ngokukhiqiza izinga locwaningo nokufundisa olulingana namazwe asesingeni eliphezulu lentuthuko. Amanyuvesi adulime yilawa: iNyuvesi yaseKapa, iNyuvesi yaseWitwatersrand, iNyuvesi yaseStellenbosch, iNyuvesi yaseGoli, [[INyuvesi yakwaZulu-Natali|iNyuvesi yaKwaZulu-Natali]], neNyuvesi yaseNingizimu Afrika. INyuvesi yaseFort Hare ikhiqize abaholi abaningi bezepolitiki njengo-[[Nelson Mandela]] owayenguMongameli waseNingizimu Afrika, [[Robert Mugabe|uRobert Mugabe]] owayenguMongameli wase[[Zimbabwe]], uSeretse Khama owayenguMongameli wase[[Butswana]], uJulius Nyerere owayenguMongameli wase[[IThanzaniya|Thanzaniya]], no-[[Oliver Tambo]] owayenguMongameli we-[[African National Congress|ANC]].
=== Ezempilo ===
[[File:Chris Hani Baragwanath Academic Hospital entrance.jpg|thumb|Isibhedlela sikaChris Hani Baragwanath esikhulu uzindlula zonke eNingizimu Afrika futhi kufundiswa amadokotela lana]]
Owesilisa uvame ukuphila iminyaka eyi-59.3, owesimame uvame ukuphila iminyaka eyi-64.4 kodwa abantu abansundu nabantu abampofu bavame ukuphila isikhathi esifushane ukundlula abelungu nabantu abacebile, futhi umehluko mukhulu.<ref>Frye, Isabel. 2023. The unequal face of death. Social Policy Initiative. https://www.spi.net.za/the-unequal-face-of-death-in-south-africa/</ref> Kuvame ukushona Izingane ezincane eziyi-24 ngenkulungwane yabantu.<ref name=":0">People of South Africa. Gov.za. https://www.gov.za/about-sa/people-south-africa#:~:text=Life%20expectancy%20at%20birth%20for,per%201%20000%20live%20births/ </ref> Kunabantu abayi-13.5% abaphila nesifo sengculazi.<ref name=":0" /> Inani labo liyaphunguleka ngenxa yokumbatha ijazi lomkhwenyana ecansini nokuphuza imishanguzo ecindezela legciwane egazini.<ref>Mjoli, Phili. 2023, uZibandlela 24. Kusemnyama ngekhambi lokuqeda ingculazi. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/impilo-yabantu/ezempilo/kusemnyama-ngekhambi-lokuqeda-ingculazi-dfed1466-41d9-4269-afe9-1fc3851c49d5</ref>
Ubungalingani kwobude bempilo ngaphakathi kwabacebile abampofu kungenxa yokuthi uhulumeni ukhokhela bonke abantu abampofu ngemali yentelo kodwa lemali kufanele ufeze izidingo zabantu abayi-84% kodwa abantu abancono ngesimo semali (u-16% wabantu) bakhona ukukhokhela izinsizo zempilo, ukuze bakhone ukuhambela izibhedlela ezizimele lapho izinga lokuphathwa lindlula izibhedlela zikahulumeni. Futhi, ngokwanda kwemali, umuntu ukwazi ukuhlala endaweni ephephile, ukuthola usizo ngokushesha, ukudla ukudla okuphilisayo, nokudela izingozi ezehlela abantu abahlupekayo.
Kungakho uhulumeni we-ANC uzama ukuvusa i-NHI (iNtshulensi yezeMpilo lakaZwelonke) ukuze uhulumeni kuhlinzekelwe izinga elinganayo lezempilo kubonke abantu. Kodwa baningi abangavumi ngoba iNingizimu Afrika ayinabo abantu abalaphayo abanele inani labantu (0.3 wamadokotela ngenkulungwane yabantu, ngaphantsi kwe-2.5 yamadokotela ngenkulungwane yabantu ephakanyiswa uMhlangano woMhlabawonke wezeMpilo). Futhi, kuzofuneka ukuthi imali yentelo ekhokelwayo ngabambalwa abasebenzayo ikhuphuke kakhulu. Nokuthi umkhakha wezibhedlela elizimele awunayo imibhede elingene abantu bonke baseMzansi. Okwamanje i-NHI ayikakabikhona.
== Ezesiko nobuciko ==
=== Ezomnculo ===
[[File:Brenda-Fassie.jpg|thumb|181x181px|u[[Brenda Fassie]], umculi odume ngezingoma ''Black President'', ''Vulindlela'', ''Memeza'', ''Too Late for Mama'']]
Imiculo yamapiano, ikwaito nesipantsula idalwe eGoli. Imiculo yeGqom, iMaskandi, iMbaqanga nesiCathamiya iqhamuka kwaZulu. Abantu balalela umnculo omunye ohlukile njenge ihouse, iHip-Hop, iclassical, ipop, igospel nezinye. Kunabaculi abadumile abaqhamuka eNingizimu Afrika njeneLadysmith Black Mambaso eyaklomiswa ngeGrammy Award kabili (besicathamiya), uBrenda Fassie, uYvonne Chaka-Chaka noLeleti Mbuli, (wepop), Hotstix Mabuza, uMiriam Makeba noweyengumyeni wakhe uHugh Masekela (bejazz), amaHotella Queens (bembaqanga), iHhashi eliMhlophe (wemaskandi), iSoweto Gospel Choir eyaklomiswa ngeGrammy Award, iJoyous Celebration neSpirit of Praise (begospel), uMbongeni Ngema (owayenza umculo wamamuvi njenge-''Lion King'' owaklomiswa nge-Academy Award, neSarafina). Kukhona nabaculi babelungu njengoKurt Darren (womculo wesiBhunu) Fokofpolisiekar (bomculo werock), ne-Die Antwoord (be-Hip-Hop yesiBhunu). Izikhungo zokufundisa umcule ezidumile yiKolishi waseNingizimu Afrika yoMculo (yaseNyuvesi yaseKapa), namanye amanyuvesi.
=== Ezokuzijabulisa ===
[[File:SouthAfricanBroadcastingCorporationHQ.jpg|thumb|Iisiqongo se-SABC. Ngasenxele kubonakala amatshaneli kamabonakude ]]
iNingizimu Afrika inomkhakha wamamuvi, yezinhlelo zikamabonakude nokujabulisa othuthukile futhi ohloniphekile e-Afrika nangaphesheya. Amamuvi enzwe eNingizimu Afrika aklomiswe ama-Academy Award (phecelezi ama-Oscar) ngo-''Tsotsi'', no-''My Octopus Teacher.'' Ezacishe zaklomiswa ngo-''Yesterday'', ''Old Righteous Blues'', ne-''Last Ranger''. Kukhona amanye amamuvi adumile njenge-''District Nine'', ''The Gods Must Be Crazy'', ''Jerusalema'', ''Oh Schucks.... It's Schuster!'', ''Mama Jack'', Sarafina!, ''White Wedding'', ''How to Ruin Christmas'', ''iNxeba'' (eyacindezelwa nguhuhulumeni ngenxa yokuveza isiko lokusoka [[AmaXhosa|lwamaXhosa]] kanye nobudlewane labesilisa abathandanayo).
Futhi kunezinhlelo zamabonakude ezidumile njenge-''Shaka Zulu'' (kudlala uHenry Cele, eyayenzwa kabusha ngegama lika-''Shaka iLembe''), ''Velaphi'', ''eMzini weziNtsizwa'', ''Generations'' (owayenza kabusha ngegama lika-''Generations: the Legacy''), ''Skeem Saam'', ''Scandal'', ''The River'', ''Isidingo'', ''Uzalo'', ''The Queen'', ''Blood and Water'', ''Kings of Joburg''. Kwakunohlelo lwabantwana kamabonakude njengo-''Yo TV! Land'', ''Hectic Nine9.'' Kunezinhlelo ezilandela izimpilo zabantu, ifashini, noma ezikhombisa ukuncintisana njenge-''Friends Like These'', ''Selimathunzi'' nezinye. I-South African Broadcasting Corporation iyinkampani kahulumeni elimandla amakhulu ngokubanamatshaneli kamabonakude nomsakazo njenge SABC1, 2 no-3, SABC News, SABC Sport, uKhozi FM, Umhlobo weNene, neLesedi FM. Isiphathamandla esiziMele zokuXhumana saseNingizimu Afrika silawula imigqubomgomo nemibandela elawula umkhakha wamabonakude, umsakazo nentanethi.
=== Ezobuciko ===
[[File:Ndebele Architecture.jpg|thumb|236x236px|Uzindlu zamaNdebele ezimabalabala]]
Ubuciko njengokuzihlobisa noma ukuhlobisa izindawo zokuhlala yinxenye yesiko elimnqoka ebantwini baseNingizimu Afrika ngoba luveza ubutho bomuntu nomphakathi futhi unikeza abantu yokuziveza uqobo. AmaNdelele adumile ngokudweba izithombe zemibala ezindlini zabo, nokumbatha ubucwebe bensimbi. Ama-Khoi San wayedweba izithombe emihumeni. AbaNguni, amaKhoi-San, nabaTswana baziwa nokumbatha izikhumba zezilwane nobucwebe bobuhlalu. AmaTsonga namaVenda banomlando omude wokuthunga izingubo ngokotini (olwaziwa ngelimi lakubo nge-''mpela ya swinwela''). Kusukela izi-1800, kunezindwangu ezazivela njenge-''Seshweshwe'' samaTswana, amaPedi nabeSuthu, ingubo ye-''Seanamarena'', kanye nom-''Bhaco'' wamaXhosa. Kunezakhiwo eziphakeme zokukhombiswa ubuciko nezithombe eNingizimu Afrika njenge-Zeits Museum of Contemporary Art, Iziko South African National Gallery, ne-Johannesburg Art Museum
=== Ezezincwadi ===
[[File:John L Dube 001.jpg|thumb|228x228px|u[[John Langalibalele Dube]] owasingula iphephazindaba ''iLanga lase Natali'', owabhala incwadi ''iNsila kaShaka'', nowungubaba we-''African National Congress'', futhi wasungula isikole sasOhlange]]
Ukubhala akuveli ngokomdabu eNingizimu Afrika ngoba abantu bomdabu bebandlulisa umlando ngokukhuluma. Kodwa makufika abahwebi nezithunywa zevangeli kwaqala ukubhalwa ngokuhumusha iBhayibheli elwimini lwesintu. Lokhu kuqale isiko sokubhala izincwadi. Ababhali abadumile ngo-Steve Bantu Biko (umholi weBlack Consciousness Movement odume ngokubhala u-''I Write What I Like''), uNelson Mandela (owabhala umlando wempilo yakhe nokumelana nobandlululo u-''Long Walk to Freedom''), uSolomon Plaatjie (owabhala u-''Mhudi'': ''An Epic of South African Native Life a Hundred Years Ago''), uJohn Langalibalele Dube (ubaba we-ANC, owabhala ''iNsila kaShaka''), Athol Fugard (owabhala u-''Cry, my Beloved Country''), Nadine Gordimer (owaklomiswa i-''Nobel Prize in Literature''), Alan Paton (owabhala imidlalo), uMazisi Kunene (umbhali wezinkondlo).
=== Izintsuku zomphakathi zokuguba okuthile ===
* 1 uMasingana: uSuku lokuGuba ukuQalwa kwoNyaka oMusha.
* Ngo-Ndasa kufika kuMbasa: uLwesihlanu oMuhle oguba ukuqala kwePasika, ilanga lokuhlatshwa kukaJesu Khrestu.
* Usonto olulandela uLwesihlanu oMuhle: uSuku wemiNdeni, ogujwa ngenxa yokuvuka kukaJesu Khrestu kwabafileyo
* 21 uNdasa: uSuku lokuGuba amaLungelo waBantu. Luyisikhumbuzo lwokubhubhiswa kwabantu baseSharpeville namaphoyisangenxa wokushisa ama-dompass.
* 27 uMbasa: uSuku lokuGuba iNkukuleko. Luyisikhumbuso lokhetho wokuqala wentandoyeningi lapho abansundu bavumelekile ukuvota.
* 1 uNhlaba: uSuku lokuGuba abaSebenzi.
* 9 uNcwaba: uSuku lokuGuba abesiFazane. Luyisikhumbuzo sobesifazane bomhlangana iBlack Sash abahamba eZakhiweni zeNyunyana ukumelana nobandlululo okwehlanga
* 24 uMandulo: uSuku lokuGuba amaSiko. Luyisikhumbuzo sokushona kweSilo samaBandla uShaka kaSenzangakhona Zulu
* 16 uZibandlela: uSuku lokuGuba ukuBuyiselana. Kwakuwusuku wokuguba ukunqoba kwamaBhunu empini yaseNcome
* 25 uZibandlela: uKhesimusi. Kugujwa ukuzalwa kukaJesu Khrestu.
=== Izimpawu ===
{| class="wikitable"
|+Uhlu lwezimpawu
!Uphawu
!Isithombe
!Igama
|-
|iNyoni
|[[File:2 Blue crane and the International Crane Foundation in Baraboo, Wisconsin.jpg|frameless|181x181px]]
|iNdwe (''Blue Crane'')
|-
|iNyamazane
|[[File:Antidorcas marsupialis, male (Etosha, 2012).jpg|frameless|182x182px]]
|iMpunzi (''Springbok'')
|-
|uMuthi
|[[File:Podocarpus latifolius - Cape Town - 3.JPG|frameless|180x180px]]
|umSonti (''Yellowwood'')
|-
|iNhlanzi
|[[File:Galjoen (Dichistius capensis).jpg|frameless|179x179px]]
|iDamba (''Galjoen'')
|-
|iMbali
|[[File:Protéa royale à Stellenbosch (Afrique du Sud).jpg|frameless|178x178px]]
|isiQalaba (''King Protea'')
|}
== Imithombo ==
{{DEFAULTSORT:Ningizimu Afrika, IRiphabliki yase}}
[[Category:Amazwe]]
[[Category:Amazwe eAfrika]]
[[Category:iNingizimu Afrika]]
[[Category:Afrika Eningizimu]]
<references />{{Amazwe eAfrika}}
agc8c4ttomooe6bpepgy7une1mys10i
114145
114142
2025-06-29T18:11:05Z
InternetArchiveBot
15036
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
114145
wikitext
text/x-wiki
{{Template:Featured articles}}
{{Infobox izwe
|igama_ivamile
=
|igama_ikhulu
={{Collapsible list|title='''<div style="text-align:center">IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika</div>'''
|<br /><div style="text-align:center"><small>Republiek van Suid-Afrika ([[isiBhunu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Republic of South Africa ([[isiNgisi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yeSewula Afrika ([[isiNdebele]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabliki yomZantsi Afrika ([[isiXhosa]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika ([[isiSwazi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Repabliki ya Afrika-Borwa ([[isiSuthu sasenyakatho|isiPedi]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Afrika Borwa ([[isiSuthu]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Rephaboliki ya Aforika Borwa ([[isiTswana]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabliki ra Afrika Dzonga ([[isiTsonga]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe ([[isiVenda]])</small></div>
|<div style="text-align:center"><small>'''''(banke basemthethweni)'''''<ref>{{cite web|url=http://www.constitutionalcourt.org.za/site/theconstitution/zulu.htm|title=The Constitution in Zulu|publisher=Constitutional Court of South Africa|accessdate=3 September 2009}}</ref></small></div>}}
|igama_imvelo
=''uMzansi'' <small>(IsiZulu)</small>
|ifulegi
=Flag of South Africa.svg
|image_coat
= Coat of arms of South Africa (heraldic).svg
|isaga
=''!ke e: /xarra //ke'' ([[/Xam]], Diverse people unite or Unity in Diversity)<ref>{{cite web|url=http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|title=Embassy of the Republic of South Africa in Washington D.C. - South Africa's Coat of Arms|accessdate=2006-08-27|archive-date=2011-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20110527061324/http://www.saembassy.org/coatofarms.htm|dead-url=yes}}</ref></big>
|inkondlo_wesizwe
=[[File:"Nkosi Sikelel' iAfrika" sung by Sol T. Plaatje in October 1923.mp3|"Nkosi_Sikelel'_iAfrika"_sung_by_Sol_T._Plaatje_in_October_1923]] || <div style="text-align:center">[[File:South Africa National Anthem.ogg]]</div><br />
|ibalazwe
=South Africa (orthographic projection).svg
|isiqongo
= [[IPitoli]]
|latd
=
|latm
=
|latNS
=
|longd
=
|longm
=
|longEW
=
|idolobha_elikhulu
=[[IGoli]]<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/World.html |title=Principal Agglomerations of the World |publisher=Citypopulation.de |accessdate=30 October 2011}}</ref>
|abantu
=[[abAfrika baseningizimu]]
|uhlobo_kohulumeni
=[[iRiphabhuliki wephalamende]] [[womthethosisekelo]]
|umongameli_isithakazo1
=[[Umongameli waseNingizimu Afrika|Umengameli]]
|umongameli_igama1
=[[Cyril Ramaphosa|Matamela Cyril Ramaphosa]]
|umongameli_isithakazo2
=[[Umongameli isekela waseNingizimu Afrika|Isekela likamengameli]]
|umongameli_igama2
=[[Paul Mashatile]]
|umongameli_isithakazo3
=[[Usihlalo weNCOP]]
|umongameli_igama3
=[[Refilwe Mtsweni-Tsipane]]
|umongameli_isithakazo4
=[[Isikhulumi sephalamende]]
|umongameli_igama4
=[[Thoko Didiza]]
|umongameli_isithakazo5
=[[Chief Justice of South Africa|Chief Justice]]
|umongameli_igama5
=Mogoeng Mogoeng
|ubedala_isehlakalo1
=[[Union of South Africa|Union]]
|usuku_isehlakalo1
=31 ngoNhlaba 1910
|ubedala_isehlakalo2
=[[Statute of Westminster 1931|Statute of Westminster]]
|usuku_isehlakalo2
=11 ngoZibandlela 1931
|ubedala_isehlakalo3
=[[South African referendum, 1960|Republic]]
|usuku_isehlakalo3
= 31 ngoNhlaba 1961
|ubedala_isehlakalo4
=
|usuku_isehlakalo4
=
|ubukhulu_sq_mi
=471,443
|ubukhulu_km2
=1,221,037
|ubukhulu_ukuma
=25
|iphesenti_amanzi
=Ayakhohlwakala
|izilimi
=isiZulu, IsiXhosa, IsiPedi, IsiSotho, IsiVenda, IsiTsonga, Swati, IsiTswana, IsiNgisi, IsiNdebele ne Sign language
|[[IsiZulu]]
|[[IsiVenda]]
|[[IsiXhosa]]
|[[IsiBhunu]]
|[[IsiNgisi]]
|[[IsiSotho]]
|[[IsiPedi]]
|[[IsiTswana]]
|[[IsiNdebele]]
|[[IsiTsonga]]
|[[IsiSwati]]
|[[Sign language]]
|[[isiBhunu]]
|[[isiNgisi]]
|[[isiNdebele]]
|[[isiSuthu sasenyakatho|isiSuthu sasenyakatho (isiPedi)]]
|[[isiSuthu]]
|[[isiSwazi]]
|[[isiTsonga]]
|[[isiTswana]]
|[[isiVenda]]
|[[isiXhosa]]
|[[isiZulu]]
|[[ulimi lwezandla]]
|inani_labantu_ukulinganisa
=50,586,757<ref name="statssa-midyear2011"/><ref name=statssa-midyear2011>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022011.pdf|title=Mid-year population estimates 2011|publisher=Statistics South Africa|year=2011|accessdate=30 July 2011}}</ref><ref name="Census2001">{{cite web |url=http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |title=Census 2001 |publisher=Statssa.gov.za |date=10 October 2001 |accessdate=30 October 2011 |archive-date=12 December 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |dead-url=yes }}</ref>
|inani_labantu_ukulinganisa_ukuma
=24
|inani_labantu_ukulinganisa_inyaka
=2011<ref name=StatsSAPopulation2010>{{cite web|url=http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022010.pdf|title=Midyear population estimates: 2010|publisher=Statistics South Africa|accessdate=23 July 2010}}</ref>
|inani_labantu_uhlolovo
=44,819,778<ref>http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051212080936/http://www.statssa.gov.za/census01/html/default.asp |date=2005-12-12 }} | Census 2001 at a glance | Statistics South Africa | 7 July 2008</ref>
|inani_labantu_uhlolovo_inyaka
=2001
|ixuku_labantu_km2
= 41.4
|ixuku_labantu_sq_mi
=
|ixugu_labantu_ukuma
=169
|imali
=[[iRandi]] (RSA)
}}
[[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|iNingizimu Afrika]] (ngokomthetho '''iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika''', ngokwesijwayelekile '''uMzansi'''), iyilizwe eningizimu le-[[IAfrika|Afrika]]. iNingizimu Afrika enemigcele namazwe amahlanu: [[iButswana]] ne[[IZimbabwe|Zimbabwe]] ngasenyakatho, [[iMozambiki]] ngasenyakatho-mpumalanga, [[Eswatini|eSwazini]] ngasempumalanga, [[INamibhiya]] ngasenyakatho-ntshonalanga. iNingizimu Afrika izungeze [[iLesotho]]. Futhi, inemigu yolwandle emibili: enye elwandlekazini yaseNdiya nenye ngaselwandlekazini ye-Atlantiki ezihlangana [[eKapa]].
Kunokuhluka kwabantu ngokwelimi, kwehlanga nakwenkolo okuningi. Kunezilimi eziyishumi nambili zombuso ngokomthetho: [[isiZulu]], [[isiNgisi]], [[isiBhunu]], [[isiTswana]], [[isiTsonga]], [[isiVenda]], [[IsiSuthu sasenyakatho|isiSuthu saseNyakatho]] (esaziwa ngokujwayelekile ngesiPedi) ne[[IsiSuthu|siSuthu saseNingizimu]], [[isiNdebele saseNingizimu]], [[isiSwazi]], [[isiXhosa]] nokuphawula ngezandla. Futhi kunabantu bomdabu abangama-Khoi-San. Kunezinhlanga ezine zabantu: [[Abantu abansundu|abaNsundu]], [[abeLungu]], [[amaNdiya]] n[[amaKhaladi]] (inhlobo yabantu elihlanganisa abantu base[[Malaysia]], abantubomdabu, nabeLungu). Kukhonzwa izinkolo eziningi njengenkolo yomdabu, ubuKhrestu (elindlula ezinkolo ngenani labalandeli bayo), i-Islamu, isiHindu nesiJuda.
Ezombangazwe zilawulwa [[UMthetho-sisekelo WaseNingizimu Afrika|nguMthethosisekelo]]. uMthethosisekelo uqinisekisa ukuthi amalungelo ayahlonishwa nokuthi bonke abantu baphathwa ngokulingana. uHulumeni unamagatsha amathathu ahlolanayo ukuthi angahluli amanye: isishayamthetho ([[IPhalamende laseNingizimu Afrika|iPhalamende]] ekhethwa ngabantu bonke abakhulile), igatsho lokuphatha (uMkhandlu wokuPhatha kaZwelonke), negatsha lobulungiswa ([[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo]] nezinyi izinkantolo). Lelizwe lihlanganisa izifundazwe eziyisishiyagalolunye: [[iNtshonalanga Kapa]], [[iMpumalanga Kapa]], [[iNyakatho Kapa]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]], [[iFuleyisitata]], [[iNyakatho-Ntshonalanga]], [[iLimpopo]], [[IKwaZulu-Natali|kwaZulu-Natali]] [[IMpumalanga|neMpumalanga]]. Ineziqonga ezintathu: [[iPitoli]], [[IKapa|eKapa]] nase[[IBloemfontein|Bloemfontein]]. Idolobha elunkulu kunazonke lus[[EGoli (isifundazwe)|eGoli]].
Kwasukela iminyaka eyi-100,000 eyandlule, kwakuhlala amaKhoi-Sani ebaphila ngokuzulazula, ukuzingela izinyamazane nokuqoqa izitshalo zasehlathini. Kusukela iminyaka eyi-3000 eyandlule, kwaqala ukufika abantu basePhakathi Afrika abafuyayo, abalimayo, futhi abaqamba izinto nge[[Insimbi|nsimbi]]. Bafudukele eNingizimu Afrika ngamaqembu alandelanayo. Bahlangana namaKhoi-Sani, baganana, bazalelana izingane. Abazukulu babo yibona ekuthiwa ngabantu abaNsundu ebayikhulu lenani labantu abahlala eNingizimu Afrika namhlanje. Ngo-1664, kwafika abantu baseNtshonalanga [[Yurobhu]] (namhlanje baziwa ngokuthi abeLungu).
Bahlasela, bacindezela, futhi bahlukanisa abantu bomdabu ezindaweni ezithile futhi baphuca izizwe zabantu abaNsundu amandla okuzibusa nokuzimela. Futhi, basungula umbuso wobandululo okwehlanga kusukela u-1948 makungena i-National Party embusweni. Ngenxa yomzabalazo oludonswe phambili nge-[[African National Congress]] namanye amaqembu wabantu abansundu, nangemphoqo yamanye amazwe wangaphesheya (kakhulu wase-Afrika), umbuso wabeLungu wanikela amandla okubusa ngo-1994. Manje, iNingizimu Afrika ibuswa ngentandoyeningi kodwa kusekhona izinkinga: njengokungalingani ngemali ngaphakathi kwabantu bezihlanga ezihlukene, udlame ngenxa yobugebengu, nobumpofu nobungabi nomsebenzi. Noma kunjalo, iNingizimu Afrika inothile ukundlula amazwe wonke wase-Afrika. Ihloniphekile ngaphesheya ngenxa yokumela amalungelo wabantu abacindezelwayo nokukhutaza ukusebenzisana kamazwe.
== Igama ==
Kusetshenziswa amagama ambalwa akubiza iNingizimu Afrika. "IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika" iyigama elide ngokoMthethosisekelo. Kodwa kunabafundi besiZulu abathu igama likaRiphabhuliki liguqulwe kuMbusobala. Kusetshenziswa igama elifushane likaMzansi (igama lesiXhosa lasemthethweni). Ngenxa yokumbumbanan kwezihlanga ezahlukile emuva kwesikhathi sobandlululo, abantu balubiza "''Rainbow Nation''" (Iziswe Sokwethingo). Kunabantu abafunda ukuchitha amagama onke aqondene nekolonializimu. Ngakho ke bafuma lelilizwe libizwe "''Azania''".
{| class="wikitable"
|+Uhlu wamagama weNingizimu Afrika ngemilimi esemthethweni
!Ulwimi
!Igama elifushane
!Igama ngokomthetho
|-
|isiBhunu
|''Suid-Afrika''
|''Republiek van Suid-Afrika''
|-
|isiNgisi
|''South Africa''
|''Republic of South Africa''
|-
|isiSuthu saseNingizimu
|''Afrika Borwa''
|''Rephaboliki ya Afrika Borwa''
|-
|isiSuthu saseNyakatho
|''Afrika-Borwa''
|''Repabliki ya Afrika-Borwa''
|-
|isiSwazi
|''iNingizimu-Afrika''
|''iRiphabhulikhi yaseNingizimu-Afrika''
|-
|isiTsonga
|''Afrika Dzonga''
|''Riphabliki ya Afrika Dzonga''
|-
|isiTswana
|''Aforika Borwa''
|''Rephaboliki ya Aforika Borwa''
|-
|isiVenda
|''Afurika Tshipembe''
|''Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe''
|-
|isiXhosa
|''uMzantsi Afrika''
|''iRiphabhlikhi yoMzantsi Afrika''
|}
== uHulumeni ==
=== Ezokubusa ===
[[File:Prime Minister Sunak met with President Ramaphosa of South Africa in Number 10 - 2022 (cropped).jpg|thumb|191x191px|[[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], uMnm [[Cyril Ramaphosa]]]]
uHulumeni unamagatsha amathathu anikezwe amandla angafani ukuqinisekisa ukuthi kuzohlala kubuswa ngentandoyeningi eNingizimu Afrika:
* Isishayamthetho: [[iPhalamende laseNingizimu Afrika]] linezindlu ezimbili: [[ISishayamthetho sikaZwelonke|isiGunga sikaZwelonke]] (indlu engaphansi) n[[UMkhandlu kaZwelonke weziFundazwe|oMkhandlu kaZwelonkwe weziFundazwe]] (indlu engaphezulu)
* Igatsha lokuphatha: [[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu]] Afrika noMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha
* Igatsha lobulungiswa: [[INkantolo yoMthethosisekelo laseNingizimu Afrika|iNkantolo yoMthethosisekelo waseNingizimu Afrika]], [[INkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala laseNingizimu Afrika|iNkantolo ePhakeme yokuDlulisa amaCala]] nezinye izinkantolo
uMongameli uyinloko yombuso nenhloko yoMkhandlu kaZwelonke wokuPhatha. uMongameli uqoka aboNgqongqoshe abahola iminyango kahulumeni. uMongameli unamandla okwamkela noma ukubiyisa imithethosivivinywa ePhalamende. uMongameli ungumkhuzi omkhulu woMbutho wokuVivela waseNingizimu Afrika futhi umela ilizwe lonke. uMongameli ukhethwa isiGunga sikaZwelonke. Ohleli esikhundleni manje ngu-Cyril Ramaphosa owakhethwa ngo-2019 nango-2024. Akuvumelekanga ukuthi uMongameli ahlale kabili esikhundleni.
Amalunga wesiGunga sikaZwelonke abuya ezihlwini zathunya zamaqembu wepolitiki. Makundlula iminyaka eyihlana, kuba nokhetho olukhulu lapho izakhamuzi ezikhulile ezingavinjwanga ngokomthetho ukuthi zivote zikhetha izinhlangano zepolitiki. Kulokhetho omkhulu, izakhamuzi kikhetha amaqembu azimele eziShayamthethweni zezifundazwe lapho bahlala khona. Izishayamthetho zeziFundazwe zikhetha amalunga azo ukuthi bazimele eMkhandlwini kazwelonke weziFundazwe. IsiGunga sinamandla amaningi ukundlula uMkhandlo. uMkhandlu ebhekane nezindaba zezifundazwe, isiko, ulimi, namakhosi.
uMthethosisekelo ungumthetho ophakeme kuyonke imithetho. iPhalamende inamandla okushaya nomayimuphi umthetho ohambisana nayo. iziNkantolo zegatsha yobulungiswa zinamandla okuqinisekisa ukuthi yonke imithetho iyalendelwa. iNkantolo yoMthethosisekelo inamandla okuchitha noma yimuphi umthetho ongahambisani nomthethosisekelo. Ezinye izinkantolo zihlulela ukuphikisana ngaphathi kwabantu nezinhlangano futhi zihlulela amacala womthetho wobugebengu. Izinkantolo zinamandla okugweba abantu amacala nokubabophisa ukuze kubenokulungiswa nokuxola ezweni. Izinqumo zezinkantolo zibayinxenye yomthetho welizwe ngoba zichaza ukuthi imithetho ngempela isho ukuthini.
=== Ezombangazwe ===
[[File:Fire inside an abandoned convent in Massueville, Quebec, Canada.jpg|thumb|191x191px|Izindlu ze[[IPhalamende laseNingizimu Afrika|Phalamende yaseNingizimu Afrika]], [[eKapa]], e[[INtshonalanga Kapa|Ntshonalanga Kapa]]]]
Inhlangano enkulu eyayibusa iyodwa eNingizimu Afrika kusukela ngo-1994 kufikela ngo-2024 yi-African National Congress (ANC). i-ANC isungulwe ngo-1912. Ngenxa yokuxoxisana nokuvumela ne-''National Part''y (NP) ukuthi ubandlululo okwehlanga, yayiphumelela emikhethweni ukuthi aboMongameli abane bokuqala besikhathi senkululeko babuye kuyo: kusukela u[[Nelson Mandela]] kufika ku[[Cyril Ramaphosa]]. iQembu labelungu elalibusa futhi elasungula ubandlululo okwehlanga, i-NP, ibusa neANC eHulumenini wokuMbubana kodwa ngasemuva kwalesosikhathi yachitha, amanye amalunga ayo angena kwi-ANC.
[[File:Late Nelson Mandela Statue, Pretoria South Africa Redux.png|thumb|192x192px|Izakhiwo zeMbumbano, [[IPitoli|ePitoli]], [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]]]]
iQembu elaliphikisane ne-ANC kusukela u-1999 kwakuyi-''Democratic Party'', elaguqula igama kwi-''Democratic Alliance'' (DA). Ngo-2009, i-DA yathatha amandla [[INtshonalanga Kapa|eNtshonalanga Kapa]] kufika manje. Ngo-2024 yavuma ukungena emfelondawonyeni wezinhlangano lapho i-ANC beyidonsa phambili. ''iNkatha Freedom Party'' (IFP) yasungulwa iSilo u[[Solomon kaDinizulu|Solomoni kaDinuzulu]], uMntwana [[Mangosuthu Buthelezi|uMangosuthu Buthelezi]] wayiguqula igama. Leliqembu laliphethe eKwaZulu esikhathini sobandlululo. Ngo-1994 livume ukungena eHulumenini wokuMbubana futhi waphatha kwaZulu-Natali, kodwa yancipha ngamavoti, yabuyela ezihlalweni zabaphikisi ePhalamendeni.
Ngo-2014, uJulius Malema, owayenguMongameli weQembu laBasha le-ANC, wasungula inhlangano yakhe, i-''Economic Freedom Fighters'' (EFF). Wafika ezingeni loba yiqembu elintathu ngobukhulu ezweni. Kodwa, u-Jacob Zuma, owayenguMongameli kusukela u-2009 kufika u-2018, wasungula IQembu loMkhonto weSizwe ngo-2023<ref>Sangweni, Khethukuthula. 2023, uZibandlela 27. OlukaZuma neMK luvukuze umlando we-ANC obuhlungu. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/izindaba/olukazuma-nemk-luvukuze-umlando-we-anc-obuhlungu-5f731014-9ea2-473b-93ff-443850f04d17</ref> olandlula i-EFF ngebalo lamavoti ngo-2024.<ref><bdi>2024, uNhlangulana 24. IsiBizNews: Abavoti bayayichitha i-ANC ne-EFF: Funa uguquko lwangempela, hhayi uguquko oluqinile – John Endres. ''BizNews''.</bdi> https://www.biznews.com/rational-perspective/abavoti-anc-eff-endres</ref> Kusukela u-2024, i-MK iyiqembu eliphikisayo- ngokomthetho. Amanye amaqembu adumilenyana: i-Freedom Front Plus (yamaBhunu), i-Patriotic Alliance, i-Congress of the People, ne-African Christian Democratic Party. Kukhona izinhlangano eziphezu kwemishumi amashiyagalolunye eNingizimu Afrika.
=== Imphoqelelo yomthetho ===
[[File:South african police may 2010.jpg|thumb|198x198px|iThimba lamaphoyisa [[EGoli (isifundazwe)|eGoli]] ngo-2010. Bathwele ama-Vektor R5 ngezandla]]
Amaphoyisa aseNingizimu Afrika (isiNgisi: ''South African Police Service'') anomsebenzisa okuphoqelela umthetho ezweni nokuvikela umphakathi. Kuneziteshi esi-1,154 zamaphoyisa nabaqhashi abayi-150,950. Ngenxa yokuthi abantu abazizwa baphephile, iNingizimu Afrika inobalo lamankampani wokuphephe olundlala izizwe zonke emhlabeni. Inani labantu abasebenzela lomkhakha bandlu izigidi eziyi-2.5 (bendlula amaphoyisa namajoni behlangene).
Kunobugebengu obuningi eNingizimu Afrika njengokudlwengula nobunye uhlobo lobugebengu becansi eNingizimu Afrika kanye nodlame oluhlukumeza izingane nabesifazane kakhulu: amaPhoyisa amemeza okuthi abesifazane abayi-75,871 ngo-2023/2024 abaziswe ubuhlungu ngenxa yodlame nokubulawa.<ref>Cowling, Natalie. 2024, Dec 30. Number of contact crimes committed against women in South Africa by type. ''Statista''.https://www.statista.com/statistics/1396527/number-of-contact-crimes-committed-against-women-in-south-africa-by-type/#statisticContainer</ref> Kuvamile ukuthi abesifazane bahlukunyezwe abantu (kakhulu abesilisa) babaziyo.<ref>2022. Media Pack: First South African National Gender-Based Violence Study. ''Human Sciences Research Council''. https://hsrc.ac.za/media-pack-first-south-african-national-gender-based-violence-study-2022/</ref>
=== Ubudlelwano namanye amazwe ===
[[File:President Donald Trump meets with President of South Africa Cyril Ramaphosa (54537776189) (cropped).jpg|thumb|221x221px|Umhlangano koMongameli [[IMelika|waseMelika]] [[Donald Trump|uDonald Trump]][[Umongameli waseNingizimu Afrika|uMongameli waseNingizimu Afrika]], [[Cyril Ramaphosa]]]]
iNingizimu Afrika liyilunga yemihlangano yamazwe njeng[[IZizwe Ezihlangene|eZizwe Ezihlangeneyo]] (isiNgisi: ''United Nations''), iNhlangano yase Africa (isiNgisi: ''African Union''), i-BRICS (inhlangano ye[[IBrazili|Brazil]], [[iNdiya]], [[iShayina]], neNingizimu Afrika), iNhlangano yoMhlabawonke woHwebo (isiNgisi: ''World Trade Organisation''), iNkantolo yoMhlabawonke wobuGebengu (isiNgisi: ''International Criminal Court''), i-''Commonwealth of Nations'', iKomithi yoMhlabawonke wama-Olympics (isiNgisi: ''International Olympic Committee''), i-''Fédération Internationale de Football Association'' (i-FIFA), Inhlangano yoMhlabawonke yabaSebenzi (isiNgisi: ''International Labour Organisation''). Noma buthi ukubanda ubudlelwano n[[IMelika|eMelika]], iNingizimu Afrika isebenzisana futhi ihwebana nayo kakhulu kanye namanye amazwe ekuthiwa wase-"Ntshonalanga" njengeNhlangano yase[[Yurobhu]] (ngesiNgisi: ''European Union'').
iNingizimu Afrika lidume ngaphesheya ngokukhulumela amalungelo wabantu abahluphekile. Ngo-2024, izamile ukusiza [[iYukreyini]] ne[[IRashiya|Rashiya]] zixoxisane ukuqeda imipi yabo. Ngo-2022, iNingizimu Afrika ivulele i-[[Isreyili|Israyeli]] icala eNkantolo yoMhlabawonke yobuLungiswa mayelana ukubhubhisa kwamaPalestini eGaza. iNingizimu Afrika ithumela amajoni ukuthi agcine ukuthula ezindaweni lapho kunempi yezakhamuzi khona njengase-DRC (isiNgisi: [[IKhongo-Kinshasa|''Democratic Republic of the Congo'']]), e[[IMozambiki|Mozambhiki]], eLesotho, e[[ISudan|Sudani]], nase[[IBhurundi|Bhurundi]]. Ngenxa yodlame nenhlupheko e[[IZimbabwe|Zimbabwe]], iNingizimu Afrika yamkele ababaleki. Futhi yamkele ababaleki ngobuningi abaqhamuke kwamanye amazwe anempi njenge[[ISomaliya|Somaliya]], [[Khongo-Kinshasa]], e[[IMozambiki|Mozambhiki]] nase[[ISudan|Sudani]].
=== Ezokuvikela ===
[[File:SAAF-Gripen-001 (cropped).jpg|thumb|211x211px|Indiza yokulwa, iSAAB Gripen yamaButho waseBhakabhakeni, ekhandwe [[ISwidi|eSwidi]]]]
umButho kaZwelonke oVikelayo waseNingizimu Afrika ([[isiNgisi]]: ''South African National Defence Force'') unikezwe umsebenzi wokuvikela amagcele waseNingizimu Afrika - yiwona wodwa wemibutho evumelekile ukuhloma. Lombutho unamagatsha amane: amaButho waseMhlabeni, waseLwandle, waseBhakabhakeni, nawezeMpilo. amaButho waseLwandle ahlome imikhumbi yempi eyi-44, njengemikhumbi enthathu yangaphansi kwamanzi. Namhlanje amaButho waseLwandle abhekane nokubamba abazingeli nabadwebi bezinhlanzi nezinye izilwane zaselwandle ezivikeleliwe kanye nobunye ubugebengu elwandle. Futhi, ilwa namagcwelegcwele waselwandle eMozambhiki. amaButho waseMhlabeni asebenza e-Afrika ezindaweni ezibhekane nempi ukuthi zibenokuthula futhi bavikela imigcele yaseNingizimu Afrika. amaButho waseBhakabhakeni alwa kubhakabhaka lweNingizimu Afrika.
Kukhona izinkampani ezikhandela umButho waseNingizimu Afrika izikhali nenye impahla: iDenel, iMilkor, iParamount Group ne-Reutech Radar Systems. Uphinde uthenge izinto [[Umbuso Ohlangeneyo|eMbusweni Ohlangeneyo]], [[IMelika|eMelika]], [[IJalimani|eJalimani]], [[IJaphani|eJapani]], [[ITaliya|eTaliya]] nase[[ISwidi|Swidi]]. Isabelomali somButho yizigidigidi eziyi-51.8 zamaRand ngoyaka ka-2024. Kunamajoni ahlangene ayi-71,235. iNduna yamaJoni Jikelele nguRudzani Maphwanya.
=== Izifundazwe ===
Kunezifundazwe eziyisishiyagalolunye. Zinesishayamthetho esikhethwa ngasemuva kweminyaka eyihlanu kanye nePhalamende. Izifundazwe zineNdunakulu ekhethwa abalunga besishayamthetho. Indunankulu ikhetha abangqongqoshe bomiKhandlu yesiFundazwe yokuPhatha. Zonke izifundazwe zineNkomfa yeNkantolo ePhezulu yaseNingizimu Afrika ekudluliswa amacalo khona ngamphambe ukuthi adluliselwe eNkantolo yoMthehtosisekele nomaNkantolo ePhakeme Yokudlulisa Amacala.
Izifundazwe zinabomasipala abayi-205 bendawo futhi abayi-52 phezukwabo abesifunda. Kunamamasipala ayisishiyagalombili abanamandla wesifunda nendawo ekuthiwa ama-''metropolitan'' lapho kuhlala inani labantu eliningi khona: iGoli, eKapa, eThekwini, ePitoli, eKurhuleni, eNelson Mandela Bay, eBufallo City naseMangaung. Izifundanzwe yilezi ezilandelayo:
{| class="wikitable"
|+
!isiFundazwe
!isiQonga sesiFundazwe
!iDolobha eliKhulu
!Ubungakho beNdawo (km<sup>2</sup>)
!iNani laBantu
|-
|iMpumalanga Kapa
|eBhisho
|eGqeberha
|168,966
|7,230,204
|-
|iFuleyisitata
|eBloemfontein
|eBloemfontein
|129,825
|2,964,412
|-
|eGoli
|eGoli
|eGoli
|18,178
|15,099,422
|-
|kwaZulu-Natali
|eMngungundlovu
|eThekwini
|94,361
|12,423,907
|-
|iLimpopo
|ePolokwane
|ePolokwane
|125,754
|6,572,720
|-
|iMpumalanga
|eMbombela
|eMbombela
|76,495
|5,143,324
|-
|iNyakatho-Ntshonalanga
|eMahikeng
|eKlerksdorp
|104,882
|3,804,548
|-
|iNyakatho Kapa
|eKimberley
|eKimberley
|372,889
|1,355,946
|-
|iNtshonalanga Kapa
|eKapa
|eKapa
|129,462
|7,433,01
|}
== Ezomnotho ==
[[File:Sandton.jpg|thumb|218x218px|iSandton, eGoli, indawo ecebile ukundlula izindawo zonke e-Afrika]]
iNingizimu Afrika inesimo somnotho osathuthuyako. e-Afrika yonke, iyona ethuthuke kakhulu ngobuchwepheshe ngomboni futhi inkulu uzindlula zonke: phezu kwezigidigidi eziyigidi eziyi-1.030 zamaDola ngokulinganisa amandla emali (isiNgisi: ''purchasing power parity'') noma izigidigidi eziyi-418 zamaDola ngobunjalo nje (isiNgisi: ''nominal'').<ref>World Bank. 2024, uMbasa. World Economic Outlook Database, April 2024 Edition. (South Africa). https://www.imf.org/external/datamapper/profile/ZAF</ref> Umkhiqizo ohlukaniswe okwekhanda, undlula amazwe amaningi e-Afrika: phezu kwamaDola ayi-16,080 wamaDola. Abantu baseNingizimu Afrika bacebe ukundlula izizwe zonke zase-Afrika: izigidigidi eziyi-650 zamaDola.
iNingizimu Afrika ihwebana kakhulu namanye amazwe ase-Afrika, [[iShayina]], [[iMelika]], [[iJalimani]], [[iSpaniya]], n[[Umbuso Ohlangeneyo|oMbuso oHlangeneyo]]. iNingizimu Afrika ikhiqize insimbi njengegolide, iplatinamu, ipaladium, imanganese, ichrome, namalahle. iNingizimu Afrika ikhiqiza umbila, umoba, amazambane, iwayini, itiya yerooibos, namafutho wemifino, futhi imfuyo yezinkomo, izinkuku, izimvu nezimbuzi, iletha imali eningi.
[[File:GariepDam.jpg|thumb|221x221px|iDonga neLwandle leDamu lasegariep. Livimbe amanzi womfula isaNgqu]]
Ngenxa yobuhle, isimo sezulu esimnandi, izindawo zokubona izinyamazane, ukudla okumnandi newayini edumile ngaphesheya, nokuthuthuka kwengqalasizinda, iNingizimu Afrika ivakashelwa ukundlula wonke amazwe ase-Afrika. Futhi inezindawo eziningi eziklomiswe ngokuba ifa elibalulekile emhlabeni wonke. iNingizimu Afrika inomkhakha womnotho wezemali othembekile kakhulu. i-Johannesburg Stock Exchange (lapho kuhwetshwa izibopho emali namasheya emankampanini) indlula amanye amamakethi e-Afrika ngobukhulu kwemali nangokuthuthuka.
Ngemphoxeko alikho ilizwe emhlabeni elinobungalinga kwemali njengeNingizimu Afrika. Lesimo singenxa yobungalingani kwomholo, ukungasebenzi kwenani elinkulu labantu, nobumpofa oluthinta abantu abaningi. Kunabantu abandlula u-33% abangasebenzi noma u-44% ngencazelo eyandiswa.<ref>Institute for Economic Justice. 2023, ''uLwezi. Kungani iNingizimu Afrika idinga i-Universal Basic Income Guarantee''. https://www.iej.org.za/wp-content/uploads/2024/02/IEJ-UBIG-1-factsheet-isiZulu.pdf</ref> Abantu abangu-55%, baphila ngaphansi kwezinga lobumpofu bukazwelonke, futhi abantu abangu-25% basezingeni lobumpofu lokuba encupeni yokungadli okwanele. Kunzima ukuthi umnotho wenze usebenze olingene abantu bonke abafuna umsebenzi ngenxa yezinga eliphansi lemfundo, ubunzima bokusungula amabhizinisi nokutshala imali ngenxa yemigomo engakhuthazi ubuzisebenza. Futhi, isikhathi sobandlululo sishiye abaningi abansundu banganyo indlela olukuzithuthukisa, ngesibonelo, ngokulima ngoba bengenamhlaba.
=== Ingqalasizinda ===
[[File:Ekurhuleni Aerotropolis.jpg|thumb|219x219px|Isikhumula seziNdiza sikaOliver Reginald Tambo eKurhuleni, eGoli. Siyisikhumulo esizindlula zonke e-Afrika ngobukhulu]]
Ingqalasizinda yaseNingizimu Afrika ivame ukuba ncono ukundlula amazwe amaningi ase-Afrika kodwa akusho ukuthi konke kulungile. Kunemigwaqo engamakhilomitha ayi-754,600 eNingizimu Afrika, eseshumi emhlabeni wonke ngobude kodwa imiGwaqo eminingi inezigodi.<ref>Umnyango wesiKhwama sikaZwelonke. 2009. [https://www.treasury.gov.za/publications/igfr/2004/09.%20Chapter%208%20-%20Roads%20and%20Transport.pdf Isahluko 8: imiGwaqo nokuThuthakwabantu.] Provincial Government Expenditure Review 2003/2004 to 2008/2009</ref> Imigqa yezitimela indlula-30,000 amakhilomitha ngobude.<ref>[https://www.worlddata.info/africa/south-africa/transport.php Infrastructure and transport in South Africa]. World Data.</ref> iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukuba nesitimela esihamba ngokushesha: iGautrain eGoli. Imigqa yezitimela eminingi ingphantsi kweTransnet, inkampani yakahulumeni. Ngenxa yokushiswa kwezitimela, ukutshontshwa nokuphulwa kwemishini, nokuwohloka ngokuhamba kwesikhathi okungalungiswa, izinga lengqalasizinda zezitimela zaseNingizimu Afrika luyawohloka. Izitimela zivame ukungcola, ukungaphephanga, nokungafiki ngesikhathi ngenxa yokungaphathwi kahle. Imikhakha eminingi emiphakathini nasemnothweni njengamamayini athembele ezitimeleleni ukuthutha impahla nabantu ngobuningi.
[[File:Gautrain..., O R Tambo Intl Airport South Africa.jpg|thumb|220x220px|isiTimela sikagautrain esisesitheshini esisemkhumulweni wezindiza kaOliver Reginald Tambo]]
iNingizimu Afrika ithembele emalahleni ukukhiqiza ugesi. Ikomothi yoGesi eyaziwa nge-Eskom yayisungulwe ngo1923. Ngokuzama ukukhuthaza izinkampani ezizimele ukuthi zingene emkhakheni wokukhiqiza ugesi ngezi-1999, uhulumeni uvimbe i-Eskom ukuthu ingakhi iziteshe zogesi ezintsha. Kodwa lokhu akusizanga. I-Eskom ibihluleka ukukhiqiza ugesi owanele ngenxa yokwanda ngokushesha kwezakhamuzi ezixhumakelwe nogesi emuva kwesikhathi sobandlululo lapho abelungu namabhizinisi kwakuyiwona wedwa ewathola ugesi. Ngoba imigqa yogesi yayidonsa nzima ukufikisa ugesi ebantwini bonke, umbuso unqamule izibopha ezivimbe i-Eskom ukuthi yakhe iziteshi zogesi. Ekuzameni ukwakha iziteshi zeMedupi neKusile, kwamoshakala imali, kwanda isikolodo kangangokuthi wawuncane ngendlela ephoxekisayo umkhiqizo wogesi. Ngenxa yalezizinkinga, kwasuka ukunciphiswa kwegesi ngesikhathi esihlelekile ngo-2007. Kusukela u-2024, isimo sithi ukuguquka ngenxa yokuqotshwa kweNgqongqoshe yoGesi omusha uKgosientso Ramkgopa.
iNingizimu Afrika yilizwe lokuqala e-Afrika ukukhiqiza ugesi ngenuzi: kunesitheshi sogesi wenuzi eKapa, iKoeberg. iNingizimu Afrika enezikhumulo zezindiza zamazwewonke: i-OR Tambo neLanseriya eGoli, nenyeEkapa, iSilo uShaka eThekwini, neNkosi uDavide Stuurman eGqeberha. INingizimu Afrika inezikhumulo zezindiza ezi-401. Futhi inetheku elikhulu eThekwini eliwandlula wonke amazwe ase-Afrika ngokusinda kwempahla ethwalwa izikhumbi ezingena khona. Futhi kunezitheku zaseKapa, eGqeberha naseSaldanha lapho Umbutho woLwandle ugcina imikhumbi yempi khona.
=== Isayensi nobuchwepheshe ===
[[File:Mark Shuttleworth NASA.jpg|thumb|233x233px|uMark Shuttleworth umdali weThawte ne-Ubuntu onguyena yedwa umNingizimu Afrika owagibela umKhumbi waseMkhathini wamaZwewonke]]
Kunokuhlakani nobuchwepheshe obuqhamuka eNingizimu Afrika olundlula okulindelwe nabantu abaningi. Emandulo kwakukhona abantu bomdabu eMpumalanga abakhe ikhalenda yamatshe eyokuqala yokuchaza iminyaka nesikhathi ekuthiwa yiNzalo yeLanga kusukela iminyaka eyi-75,000 kufika ku-200,000 ewandlule.<ref>[https://sahistory.org.za/place/adams-calendar-also-known-blaauwboschkraal-stone-ruins#:~:text=isiZulu%20elders%20call%20the%20site,ancient%20sites%20around%20the%20World. ADAMS CALENDAR also known as: 'Blaauwboschkraal Stone Ruins']. South African History.</ref> Abantu baseMapungubwe eLimpopo baqambe impahla ngegolide kusukela iminyaka eyi-500 kufika ku1100 eyandlule.<ref>[https://www.nature-reserve.co.za/lost-civilization-mapungubwe-history.html#:~:text=Between%20AD%20900%2D%201300%20Mapungubwe,lived%20in%20isolation%20from%20them. History of the Lost Civilization of Mapungubwe]. Siyabonga Africa. </ref> Ngemuva kokufika abelungu nokusuka wesikhathi sogesi, imikhiqizo yobuchwepheshe yanda. Ngo-1882, iKimberley, eNyakatho Kapa yayidlobha lesibili emhlabeni ukukhanyisa imigwaqo ngemibani yogesi.<ref>2914, uNcaba 23. [https://www.kimberley.org.za/kimberley-city-firsts/ Kimberley: A City of Firsts]. Kimberley.org.za</ref>
Ngo-1955, kuqalwe ukukhiqiza amafuthi emalahleni eNingizimu Afrika ngenxa yobuchwepheshe baseSasol.<ref>[https://www.sasol.com/celebrating-our-heritage#:~:text=Through%20the%20Synthol%20process%2C%20in%20March%201955,its%20first%20petrol%20in%20its%20Synthol%20reactors.&text=These%20reactors%20form%20the%20basis%20of%20the,crude%20feed%20stream%20for%20fuels%20and%20chemicals Celebrating Our Heritage]. Sasol.</ref> Ngo-1957, isayensi nesikhomba sokwakha umshini ohlola ubungaphakayi bomzimba womuntu, iCAT Scan, bewuqamuka eNingizimu Afrika ngenxa yomsebenzi woSolwazi u-Allan Cormack.<ref>Tan, Yong Siang no Pool, Patricia Sims. 2020, uZibandlela 6. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7900806/ Allan MacLeod Cormack (1924–1998): Discoverer of computerised axial tomography]. ''Singapore Med''. National Library of Medicine.</ref> Ngo-1967 uChristiaan Barnard noHamilton Naki bebangabantu bokuqala bokwenza isihlinzelo esivulekile sokufaka inhliziyo yomuntu komunye umuntu ophilayo esibhedlele seGroote Schuur eKapa.<ref>Cooper, David KC .2018, uNhlangulana 18. [https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6062759/ Christiaan Barnard—The surgeon who dared: The story of the first human-to-human heart transplant] . ''Global Cardiology and Practice''. National Library of Medicine.</ref> Ngezi-1980, iNingizimu Afrika yayilizwe lokuqala lase-Afrika ukwakha izikhali zenuzi.<ref>Albright, David. 1994, uNhlaba. [https://isis-online.org/publications/southafrica/ir0594.html South Africa's Secret Nuclear Weapons] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250602145408/https://isis-online.org/publications/southafrica/ir0594.html |date=2025-06-02 }}. ''ISIS Report''.</ref> Ngo-1995, uMark Shuttleworth udale uhlelo lokuvimba ukuthwetshulwa kwamakhompiyutha ekuthiwa yi-Thawte.<ref>[https://www.lamsade.dauphine.fr/~litwin/cours98/Doc-cours-clouds/WPCryptography2012_1209_EN.pdf History of Cryptography]. Thawte. </ref> go-2004, uMark Shuttleworth wadala uhlelo lokulawula amakhompiyutha, Ubuntu, elisasetshenziswa nanamhlanje.
I-Square Kilometre Array yiqoqo lwezibonakude ezisinikeza ukhono lokucwaninga izinkanyezi nezinye izizulane ezisemkhathini. Abasolwazi baseNyuvesi yaseKapa bafake isandla ekwakheni kwehlelo lokulawula amakhompiyutha e-''Large Hadron collider'', umshini eSwitzerlandi oshayisana izihlamvukazi zamatomi ukufunda imithetho ejulile yendalo. iNingizimu Afrika ithole inhlobo yesifo seCoronavirus i-Omicron kuqala ngo-2021. uSolwazi uMashudu Tshifularo waseNyuvesi yasePitoli uyena wokuqala emhlabeni wonke ukuphumelela ekufakeni kwethambo langaphakathi lwendlebe eliqanjwe ngokuphrinta kwezilinganiso ezintathu ngo-2019.
== Ezezibalo zabantu ==
[[File:South Africa single age population pyramid 2020.png|thumb|uGrafu oveza inani labesilisa nabesifazane ngeminyaka wango-2020]]
Kunenani labantu elindlula izigidi eziyi-64 eNingizimu Afrika, nokuminyana kwabantu abayi-51.8 ngesikhilomitha-skwele. Kunenani labantu abangangenanga ngokwomthetho abayizigidi ezinhlanu, kakhulu abantu baseZimbabwe. Kunabantu abansundu abangamaphesenti ayi-81, abelungu abangamaphesenti ayi-7.3, amaKhaladi abayi-8.2% namaNdiya ayi-2.7%. IsiZulu sincelwe ebeleni ngabantu abangamaphesenti ayi-24.4 (ukundlula izilimi zonke ngobuningi), isiXhosa silandela ngo-16.4% isiBhunu ngo-10.6%, nesiNgisi ngo-8.7%. Noma kunjalo, isiNgisi sitshenziswa ukwenza ukuxhumana kwabantu abakhuluma izilimi ezihlukile kubelula. Ngenxa yalokho isiNgisi sitshenziswa emabhizinisi, nasezimfundisweni ukundlula izilimi zonke.
[[File:South Africa 2011 population density map.svg|thumb|Ibalazwe laseNingizimu Afrika eliveza ukuminyana kwabantu. Ubunyama bombala buchaza ininani labantu abaningi abaminyene endaweni ethile]]
Inani labantu abandlula u-79%, bakholelwa ebuKhrestini, ukundlula inani lezinkolo zonke ezinye. ebuKhrestini kunamaZayoni abayi-11%, abaZalwane (amaPentekositi) abayi-8.2%, abaseRoma abayi-7.1%, amaWesile ayi-6.8% nabebandla laseNetherlands abayi-6.2%. AmaMuslimi, abantu abakholelwa esintwini kuphela nabaHindi bangango 1%. Kodwa, baningi abantu abahlanganisa ubuKhrestu nenkolo yomdabu njengamasiko akubo. AmaMuslimi avema ukuba amaKhaladi waseKapa (ama-''Cape Malay'') namaNdiya. Kukhona nomphakathi omncane wamaJuda.
=== Ezemfundo ===
[[File:UCT Upper Campus landscape view.jpg|thumb|Ikhampasi ephezulu yeNyuvesi yaseKapa]]
Kunabantu abangango-95% abakwazi ukufunda. INingizimu Afrika inohlelo lwezemfundo olunamazinga amathathu: lokuqala yisibanga sokusekela noma esiphansi sesikole nalwesibili yisibanga eliphezulu sesikole (ezingaphantsi kweminyango wezifundo wezifundazwe), futhi olwesithathu wamanyuvesi nezikolishi. iNingizimu Afrika isezingeni eliphansi ngezemfundo emhlabeni malulinganiswa namanye amazwe ngezizathu ezimbalwa:
* Imaki lokuphasa esikoleni ngu-30%
* Abantu abaningi abaphasi ngo-Bachelor, oludingekayo ukuqhubeka ukufunda emanyuvesini
* Ngu-50% wezingane eziqala isikole ezizophasa umatekuletsheni
* Inani labafundi abasebangeni llesishiyagalolunye abakwazi ukufunda noma ukubala okufanelwe iminyaka yabo
* Ngoba esikhathini sobandlululo, umbuso wavimba amathuba amaningi wokufunda nokuqeqeshwa, awukho umkhuba wokufunda emiphakathini eminingi
* Kunodlame, izidakamiswa nokuswela imithombo nengqalasizinda ezikoleni eziningi ezenza ukufunda kubenzima.
Kungakho, abazali abakhonayo ngokwemali bamikisa Izingane zabo ema-''Model C'' (izikole ezagcinelwa abelungu esikhathini sobandlululo) nomaezikolweni ezizimele. Ngoba abaningi Abantu abampofu abanayo imali enele ukumikisa Izingane zabo kulezikole, Izingane zabo ezifunda ezikoleni zikahulumeni zisala emuva. Lokuhlukana emizingeni emibilo yokufunda, yenza ukuthi kubenzima ukuthi abantwana abaqhamuka emakhazeni abampofu ukuthi baphumelele ezinfundweni eziphezulu. Uhulumeni uzamile ukulinganisa amathuba ngezinhlelo nemingqubomgomo ehlukene njengokunikeza abantwana amampofu imifundaze phecelezi i-NSFAS (isiNgisi: ''National Student Financial Aid Scheme'') namanye amaqhinga.
Amanyuvesi aseNingizimu Afrika ahloniphekile e-Afrika nasemhlabeni wonke ngokukhiqiza izinga locwaningo nokufundisa olulingana namazwe asesingeni eliphezulu lentuthuko. Amanyuvesi adulime yilawa: iNyuvesi yaseKapa, iNyuvesi yaseWitwatersrand, iNyuvesi yaseStellenbosch, iNyuvesi yaseGoli, [[INyuvesi yakwaZulu-Natali|iNyuvesi yaKwaZulu-Natali]], neNyuvesi yaseNingizimu Afrika. INyuvesi yaseFort Hare ikhiqize abaholi abaningi bezepolitiki njengo-[[Nelson Mandela]] owayenguMongameli waseNingizimu Afrika, [[Robert Mugabe|uRobert Mugabe]] owayenguMongameli wase[[Zimbabwe]], uSeretse Khama owayenguMongameli wase[[Butswana]], uJulius Nyerere owayenguMongameli wase[[IThanzaniya|Thanzaniya]], no-[[Oliver Tambo]] owayenguMongameli we-[[African National Congress|ANC]].
=== Ezempilo ===
[[File:Chris Hani Baragwanath Academic Hospital entrance.jpg|thumb|Isibhedlela sikaChris Hani Baragwanath esikhulu uzindlula zonke eNingizimu Afrika futhi kufundiswa amadokotela lana]]
Owesilisa uvame ukuphila iminyaka eyi-59.3, owesimame uvame ukuphila iminyaka eyi-64.4 kodwa abantu abansundu nabantu abampofu bavame ukuphila isikhathi esifushane ukundlula abelungu nabantu abacebile, futhi umehluko mukhulu.<ref>Frye, Isabel. 2023. The unequal face of death. Social Policy Initiative. https://www.spi.net.za/the-unequal-face-of-death-in-south-africa/</ref> Kuvame ukushona Izingane ezincane eziyi-24 ngenkulungwane yabantu.<ref name=":0">People of South Africa. Gov.za. https://www.gov.za/about-sa/people-south-africa#:~:text=Life%20expectancy%20at%20birth%20for,per%201%20000%20live%20births/ </ref> Kunabantu abayi-13.5% abaphila nesifo sengculazi.<ref name=":0" /> Inani labo liyaphunguleka ngenxa yokumbatha ijazi lomkhwenyana ecansini nokuphuza imishanguzo ecindezela legciwane egazini.<ref>Mjoli, Phili. 2023, uZibandlela 24. Kusemnyama ngekhambi lokuqeda ingculazi. ''Isolezwe''. https://www.isolezwe.co.za/impilo-yabantu/ezempilo/kusemnyama-ngekhambi-lokuqeda-ingculazi-dfed1466-41d9-4269-afe9-1fc3851c49d5</ref>
Ubungalingani kwobude bempilo ngaphakathi kwabacebile abampofu kungenxa yokuthi uhulumeni ukhokhela bonke abantu abampofu ngemali yentelo kodwa lemali kufanele ufeze izidingo zabantu abayi-84% kodwa abantu abancono ngesimo semali (u-16% wabantu) bakhona ukukhokhela izinsizo zempilo, ukuze bakhone ukuhambela izibhedlela ezizimele lapho izinga lokuphathwa lindlula izibhedlela zikahulumeni. Futhi, ngokwanda kwemali, umuntu ukwazi ukuhlala endaweni ephephile, ukuthola usizo ngokushesha, ukudla ukudla okuphilisayo, nokudela izingozi ezehlela abantu abahlupekayo.
Kungakho uhulumeni we-ANC uzama ukuvusa i-NHI (iNtshulensi yezeMpilo lakaZwelonke) ukuze uhulumeni kuhlinzekelwe izinga elinganayo lezempilo kubonke abantu. Kodwa baningi abangavumi ngoba iNingizimu Afrika ayinabo abantu abalaphayo abanele inani labantu (0.3 wamadokotela ngenkulungwane yabantu, ngaphantsi kwe-2.5 yamadokotela ngenkulungwane yabantu ephakanyiswa uMhlangano woMhlabawonke wezeMpilo). Futhi, kuzofuneka ukuthi imali yentelo ekhokelwayo ngabambalwa abasebenzayo ikhuphuke kakhulu. Nokuthi umkhakha wezibhedlela elizimele awunayo imibhede elingene abantu bonke baseMzansi. Okwamanje i-NHI ayikakabikhona.
== Ezesiko nobuciko ==
=== Ezomnculo ===
[[File:Brenda-Fassie.jpg|thumb|181x181px|u[[Brenda Fassie]], umculi odume ngezingoma ''Black President'', ''Vulindlela'', ''Memeza'', ''Too Late for Mama'']]
Imiculo yamapiano, ikwaito nesipantsula idalwe eGoli. Imiculo yeGqom, iMaskandi, iMbaqanga nesiCathamiya iqhamuka kwaZulu. Abantu balalela umnculo omunye ohlukile njenge ihouse, iHip-Hop, iclassical, ipop, igospel nezinye. Kunabaculi abadumile abaqhamuka eNingizimu Afrika njeneLadysmith Black Mambaso eyaklomiswa ngeGrammy Award kabili (besicathamiya), uBrenda Fassie, uYvonne Chaka-Chaka noLeleti Mbuli, (wepop), Hotstix Mabuza, uMiriam Makeba noweyengumyeni wakhe uHugh Masekela (bejazz), amaHotella Queens (bembaqanga), iHhashi eliMhlophe (wemaskandi), iSoweto Gospel Choir eyaklomiswa ngeGrammy Award, iJoyous Celebration neSpirit of Praise (begospel), uMbongeni Ngema (owayenza umculo wamamuvi njenge-''Lion King'' owaklomiswa nge-Academy Award, neSarafina). Kukhona nabaculi babelungu njengoKurt Darren (womculo wesiBhunu) Fokofpolisiekar (bomculo werock), ne-Die Antwoord (be-Hip-Hop yesiBhunu). Izikhungo zokufundisa umcule ezidumile yiKolishi waseNingizimu Afrika yoMculo (yaseNyuvesi yaseKapa), namanye amanyuvesi.
=== Ezokuzijabulisa ===
[[File:SouthAfricanBroadcastingCorporationHQ.jpg|thumb|Iisiqongo se-SABC. Ngasenxele kubonakala amatshaneli kamabonakude ]]
iNingizimu Afrika inomkhakha wamamuvi, yezinhlelo zikamabonakude nokujabulisa othuthukile futhi ohloniphekile e-Afrika nangaphesheya. Amamuvi enzwe eNingizimu Afrika aklomiswe ama-Academy Award (phecelezi ama-Oscar) ngo-''Tsotsi'', no-''My Octopus Teacher.'' Ezacishe zaklomiswa ngo-''Yesterday'', ''Old Righteous Blues'', ne-''Last Ranger''. Kukhona amanye amamuvi adumile njenge-''District Nine'', ''The Gods Must Be Crazy'', ''Jerusalema'', ''Oh Schucks.... It's Schuster!'', ''Mama Jack'', Sarafina!, ''White Wedding'', ''How to Ruin Christmas'', ''iNxeba'' (eyacindezelwa nguhuhulumeni ngenxa yokuveza isiko lokusoka [[AmaXhosa|lwamaXhosa]] kanye nobudlewane labesilisa abathandanayo).
Futhi kunezinhlelo zamabonakude ezidumile njenge-''Shaka Zulu'' (kudlala uHenry Cele, eyayenzwa kabusha ngegama lika-''Shaka iLembe''), ''Velaphi'', ''eMzini weziNtsizwa'', ''Generations'' (owayenza kabusha ngegama lika-''Generations: the Legacy''), ''Skeem Saam'', ''Scandal'', ''The River'', ''Isidingo'', ''Uzalo'', ''The Queen'', ''Blood and Water'', ''Kings of Joburg''. Kwakunohlelo lwabantwana kamabonakude njengo-''Yo TV! Land'', ''Hectic Nine9.'' Kunezinhlelo ezilandela izimpilo zabantu, ifashini, noma ezikhombisa ukuncintisana njenge-''Friends Like These'', ''Selimathunzi'' nezinye. I-South African Broadcasting Corporation iyinkampani kahulumeni elimandla amakhulu ngokubanamatshaneli kamabonakude nomsakazo njenge SABC1, 2 no-3, SABC News, SABC Sport, uKhozi FM, Umhlobo weNene, neLesedi FM. Isiphathamandla esiziMele zokuXhumana saseNingizimu Afrika silawula imigqubomgomo nemibandela elawula umkhakha wamabonakude, umsakazo nentanethi.
=== Ezobuciko ===
[[File:Ndebele Architecture.jpg|thumb|236x236px|Uzindlu zamaNdebele ezimabalabala]]
Ubuciko njengokuzihlobisa noma ukuhlobisa izindawo zokuhlala yinxenye yesiko elimnqoka ebantwini baseNingizimu Afrika ngoba luveza ubutho bomuntu nomphakathi futhi unikeza abantu yokuziveza uqobo. AmaNdelele adumile ngokudweba izithombe zemibala ezindlini zabo, nokumbatha ubucwebe bensimbi. Ama-Khoi San wayedweba izithombe emihumeni. AbaNguni, amaKhoi-San, nabaTswana baziwa nokumbatha izikhumba zezilwane nobucwebe bobuhlalu. AmaTsonga namaVenda banomlando omude wokuthunga izingubo ngokotini (olwaziwa ngelimi lakubo nge-''mpela ya swinwela''). Kusukela izi-1800, kunezindwangu ezazivela njenge-''Seshweshwe'' samaTswana, amaPedi nabeSuthu, ingubo ye-''Seanamarena'', kanye nom-''Bhaco'' wamaXhosa. Kunezakhiwo eziphakeme zokukhombiswa ubuciko nezithombe eNingizimu Afrika njenge-Zeits Museum of Contemporary Art, Iziko South African National Gallery, ne-Johannesburg Art Museum
=== Ezezincwadi ===
[[File:John L Dube 001.jpg|thumb|228x228px|u[[John Langalibalele Dube]] owasingula iphephazindaba ''iLanga lase Natali'', owabhala incwadi ''iNsila kaShaka'', nowungubaba we-''African National Congress'', futhi wasungula isikole sasOhlange]]
Ukubhala akuveli ngokomdabu eNingizimu Afrika ngoba abantu bomdabu bebandlulisa umlando ngokukhuluma. Kodwa makufika abahwebi nezithunywa zevangeli kwaqala ukubhalwa ngokuhumusha iBhayibheli elwimini lwesintu. Lokhu kuqale isiko sokubhala izincwadi. Ababhali abadumile ngo-Steve Bantu Biko (umholi weBlack Consciousness Movement odume ngokubhala u-''I Write What I Like''), uNelson Mandela (owabhala umlando wempilo yakhe nokumelana nobandlululo u-''Long Walk to Freedom''), uSolomon Plaatjie (owabhala u-''Mhudi'': ''An Epic of South African Native Life a Hundred Years Ago''), uJohn Langalibalele Dube (ubaba we-ANC, owabhala ''iNsila kaShaka''), Athol Fugard (owabhala u-''Cry, my Beloved Country''), Nadine Gordimer (owaklomiswa i-''Nobel Prize in Literature''), Alan Paton (owabhala imidlalo), uMazisi Kunene (umbhali wezinkondlo).
=== Izintsuku zomphakathi zokuguba okuthile ===
* 1 uMasingana: uSuku lokuGuba ukuQalwa kwoNyaka oMusha.
* Ngo-Ndasa kufika kuMbasa: uLwesihlanu oMuhle oguba ukuqala kwePasika, ilanga lokuhlatshwa kukaJesu Khrestu.
* Usonto olulandela uLwesihlanu oMuhle: uSuku wemiNdeni, ogujwa ngenxa yokuvuka kukaJesu Khrestu kwabafileyo
* 21 uNdasa: uSuku lokuGuba amaLungelo waBantu. Luyisikhumbuzo lwokubhubhiswa kwabantu baseSharpeville namaphoyisangenxa wokushisa ama-dompass.
* 27 uMbasa: uSuku lokuGuba iNkukuleko. Luyisikhumbuso lokhetho wokuqala wentandoyeningi lapho abansundu bavumelekile ukuvota.
* 1 uNhlaba: uSuku lokuGuba abaSebenzi.
* 9 uNcwaba: uSuku lokuGuba abesiFazane. Luyisikhumbuzo sobesifazane bomhlangana iBlack Sash abahamba eZakhiweni zeNyunyana ukumelana nobandlululo okwehlanga
* 24 uMandulo: uSuku lokuGuba amaSiko. Luyisikhumbuzo sokushona kweSilo samaBandla uShaka kaSenzangakhona Zulu
* 16 uZibandlela: uSuku lokuGuba ukuBuyiselana. Kwakuwusuku wokuguba ukunqoba kwamaBhunu empini yaseNcome
* 25 uZibandlela: uKhesimusi. Kugujwa ukuzalwa kukaJesu Khrestu.
=== Izimpawu ===
{| class="wikitable"
|+Uhlu lwezimpawu
!Uphawu
!Isithombe
!Igama
|-
|iNyoni
|[[File:2 Blue crane and the International Crane Foundation in Baraboo, Wisconsin.jpg|frameless|181x181px]]
|iNdwe (''Blue Crane'')
|-
|iNyamazane
|[[File:Antidorcas marsupialis, male (Etosha, 2012).jpg|frameless|182x182px]]
|iMpunzi (''Springbok'')
|-
|uMuthi
|[[File:Podocarpus latifolius - Cape Town - 3.JPG|frameless|180x180px]]
|umSonti (''Yellowwood'')
|-
|iNhlanzi
|[[File:Galjoen (Dichistius capensis).jpg|frameless|179x179px]]
|iDamba (''Galjoen'')
|-
|iMbali
|[[File:Protéa royale à Stellenbosch (Afrique du Sud).jpg|frameless|178x178px]]
|isiQalaba (''King Protea'')
|}
== Imithombo ==
{{DEFAULTSORT:Ningizimu Afrika, IRiphabliki yase}}
[[Category:Amazwe]]
[[Category:Amazwe eAfrika]]
[[Category:iNingizimu Afrika]]
[[Category:Afrika Eningizimu]]
<references />{{Amazwe eAfrika}}
30h97knsteu59pw6eoo46cnqwztmqem
User:GerardM/Members of the National Assembly of South Africa
2
9711
114143
113954
2025-06-29T17:17:40Z
ListeriaBot
10758
Wikidata list updated [V2]
114143
wikitext
text/x-wiki
This list is not ready for use on Wikipedia because a President of South Africa who was President twice does not show twice.
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P39 wd:Q16744266 }
|section=
|sort=P39/Q16744266/P580
|sort_order=desc
|columns=label:Article,description,P27:Country,P39/Q16744266/P580:Start date,P39/Q16744266/P582:End date,P18:Image
|thumb=128
|min_section=2
}}
{| class='wikitable sortable'
! Article
! description
! Country
! Start date
! End date
! Image
|-
| ''[[:d:Q118313975|Margaret Rajbally]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Sunklavathy Rajbally.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q117992233|Kay Moonsamy]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1999-09-27
| 2009-05-06
|
|-
| ''[[:d:Q117848338|Makho Njobe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117616293|Caroline Makasi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117554093|Albertina Luthuli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117532189|Shakes Cele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q117510378|Bongi Maria Ntuli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-05-25
|
|-
| ''[[:d:Q117488211|Doris Ngcengwane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117477069|Angie Molebatsi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q117474562|Dorothy Motubatse-Hounkpatin]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117473185|Pat Lebenya-Ntanzi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q117289173|Mmathulare Coleman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q117262665|Rebecca Kasienyane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q116233944|Bob Mabaso]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q110810709|Zoliswa Kota-Mpeko]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Zoliswa Kota 2000 (profile).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q105084390|Marius Swart]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2004
| 2014
| [[File:Marius Swart.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q104903655|Nombulelo Hermans]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-06-13
| 2021-01-18
|
|-
| ''[[:d:Q104670588|Koos van der Merwe]]''
|
| [[Umbuso waseNingizimu Afrika]]<br/>[[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1994
| 2014
|
|-
| ''[[:d:Q102198276|Ismail Mohamed]]''
|
|
| 1994-05
| 2009-05
| [[File:Ismail J Mohamed.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q100276084|Priscilla Jana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1994-05-09
| 1999-06
|
|-
| ''[[:d:Q99442281|Theo Willem Coetzee]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2009-05-06
| 2014-05-06
| [[File:Theo Coetzee DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q98187397|Vytjie Mentor]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Vytjie Mentor, former ANC MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q97572648|Julie Kilian]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2009
|
|
|-
| ''[[:d:Q97515584|Pinky Phosa]]''
|
|
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q97010099|Catherine Mabuza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q94102344|Mervyn Dirks]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-01-30
|
|-
| ''[[:d:Q91707681|Sussana Dantjie]]''
|
|
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q91041238|Hlanganani Gumbi]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2022-11-03
| [[File:Hlanganani Gumbi.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q90574615|Omphile Maotwe]]''
|
|
|
|
| [[File:Omphile Maotwe, November 2024 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q90278094|Deetlefs du Toit]]''
|
|
|
|
| [[File:Deetlefs du Toit, former MP.jpg|center|128px]]
|-
| [[Dimpho Hani|Limpho Hani]]
|
|
| 1994-05
| 1999-08-17
|
|-
| ''[[:d:Q67319199|Wendy Nelson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q64711336|Barbara Creecy]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Barbara Creecy.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64422662|Adrian Christopher Roos]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64422658|Khanya Ceza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64422656|Rosina Ntshetsana Komane]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64422651|Laetitia Heloise Arries]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Heloise Arries.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399479|Mimmy Martha Gondwe]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399478|Haseenabanu Ismail]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399477|Luyolo Mphithi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Luyolo Mphithi.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399475|Mergan Chetty]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399474|Noko Phineas Masipa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:DA MP Noko Masipa with Wikipedian Lefcentreright at Paarl Boys High School (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399473|Wayne Maxim Thring]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399471|David Masondo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399470|Pemmy Majodina]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Pemmy Majodina.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399469|Sidumo Mbongeni Dlamini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399468|Mokone Collen Maine]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2019-07-05
|
|-
| ''[[:d:Q64399467|Fikile Devilliers Xasa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399466|Phindisile Pretty Xaba-Ntshaba]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399465|Boitumelo Elizabeth Moloi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399464|Desmond Lawrence Moela]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399463|Bekizwe Simon Nkosi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399462|Tyotyo Hubert James]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-10-14
|
|-
| ''[[:d:Q64399461|Nomasonto Evelyn Motaung]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399460|Nomadewuka Nancy Sihlwayi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399459|Sibongile Jeremia Besani]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2019-07-05
|
|-
| ''[[:d:Q64399458|Phillip Matsapole Pogiso Modise]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399457|Moleboheng Modise]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399456|Khumbudzo Ntshavheni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:South African Minister Khumbudzo Ntshavheni (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399455|Nompendulo Thobile Mkhatshwa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399454|Jane Seboletswe Mananiso]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399453|Mikateko Golden Mahlaule]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399452|Thabo Nelson Mmutle]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399451|Ashor Sarupen]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Ashor Sarupen.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399450|Jacques Warren William Julius]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2022-08-18
|
|-
| ''[[:d:Q64399449|Siviwe Gwarube]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Siviwe Gwarube.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399448|Cilliers Brink]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-02-23
| [[File:DA MP Cilliers Brink.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399447|Thamsanqa Bhekokwakhe Mabhena]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399446|Annerie Maria Magdalena Weber]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399445|Ciliesta Motsepe]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-06-01
| [[File:Ciliesta Motsepe.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399444|Washington Tseko Isaac Mafanya]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Mathibe Mohlala]]
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399442|Mothusi Kenneth Montwedi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399440|Naledi Nokukhanya Chirwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Naledi Chirwa, 2024 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399439|Vuyani Pambo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399438|Thembi Portia Msane]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-09-12
|
|-
| ''[[:d:Q64399437|Thokozani Makhosonke Langa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2023-02-03
|
|-
| ''[[:d:Q64399436|Lorato Florence Tito]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399435|Delisile Blessing Ngwenya]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2021-11-30
|
|-
| ''[[:d:Q64399433|Shirley Motshegoane Mokgotho]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-06-01
|
|-
| ''[[:d:Q64399432|Dumisani Fannie Mthenjane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2023-06-01
|
|-
| ''[[:d:Q64399430|Annacleta Mathapelo Siwisa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399429|Makosini Mishack Chabangu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2023-02-02
|
|-
| ''[[:d:Q64399428|Henry Andries Shembeni]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-06-01
|
|-
| ''[[:d:Q64399427|Shaun Nigel August]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2022-02-02
| [[File:Shaun August.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399426|Zandile Majozi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399425|Bhekizizwe Nivard Luthuli]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399424|Mzwanele Nyhontso]]''
|
|
| 2019-05-22<br/>2021-09-02
| 2021-06-23
|
|-
| ''[[:d:Q64399423|Wynand Johannes Boshoff]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399422|Tamarin Breedt]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399421|Pieter Mey]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399420|Ignatius Michael Groenewald]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399419|Heloise Jordaan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Heloise Denner.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399418|Rhulani Thembi Siweya]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:ThembiSiweya.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399415|Vuyolwethu Zungula]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399414|Thandiswa Linnen Marawu]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399413|Mogamad Ganief Ebrahim Hendricks]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Ganief Hendricks.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399412|Willem Faber]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Willem Faber MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399411|Ockert Stefanus Terblanche]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399410|Marie Elizabeth Sukers]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399408|Tandi Gloria Mpambo-Sibhukwana]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2020-06-19
|
|-
| ''[[:d:Q64399407|Alexandra Abrahams]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399405|Leon Amos Schreiber]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Leon Schreiber, May 2017.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399404|Jan Naudé De Villiers]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399403|Emma Louise Powell]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Siphokuhle Patrein]]
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399401|Bheki Mathews Hadebe]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399400|Kenneth Jacobs]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399398|Faiez Jacobs]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399397|Hisamodien Mohamed]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399396|Benedicta Maria Van Minnen]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399395|Tidimalo Legwase]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:11º Fórum Parlamentar do Brics - Brasil 2025 - Sessão de Encerramento (54570253460) (Tidimalo Legwase).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399394|Lesiba Ezekiel Molala]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399393|Jane Manganye]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399392|Nombuyiselo Gladys Adoons]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399391|Itiseng Kenneth Morolong]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399390|Isaac Sello Seitlholo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399389|Cheryl Phillips]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399388|Sibusiso Macdonald Kula]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-10-14
|
|-
| ''[[:d:Q64399387|Keitumetse Bridgette Tlhomelang]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399386|Mathedi Asnath Molekwa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399385|Dikgang Mathews Stock]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399384|Mirriam Thenjiwe Kibi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399383|Gizella Opperman]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Gizella Opperman.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399380|Ntaoleng Patricia Peacock]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399379|Valentia Thokozile Malinga]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399378|Timothy Victor Mashele]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399377|Vuyisile Promise Malomane]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399376|Elphus Fani Mathebula]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399375|Thabile Sylvia Masondo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399374|Altia Sthembile Hlongo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399373|Tebogo Josephine Mokwele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2019-08-19
| [[File:Tebogo Mokwele.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399372|Jacob Boy Mamabolo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399371|Masefako Clarah Dikgale]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-01-30
|
|-
| ''[[:d:Q64399369|Tshilidzi Thomas Gumbu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399368|John Hlengani Bilankulu]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399367|Carol Mokgadi Phiri]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399366|Patamedi Ronald Moroatshehla]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399365|Matodzi Mirriam Ramadwa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399364|Mosa Steve Chabane]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399363|Marubini Lourane Lubengo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399362|Nhlagongwe Patricia Mahlo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399361|Raesibe Martha Moatshe]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399360|Thandiwe Rose Marry Zungu]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399359|Sibusiso Nigel Gumede]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399358|Ernest Thokozani Myeni]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399357|Nobuhle Pamela Nkabane]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Nobuhle Nkabane South Africa (sq cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399356|Alice Hlebani Mthembu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2023-12-26
|
|-
| ''[[:d:Q64399355|Beauty Thulani Zibula]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399354|Lizzie Fikelephi Shabalala]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399353|Bavelile Gloria Hlongwa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399352|Jabulile Mkhwanazi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399350|Sibusiso Welcome Mdabe]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399349|Duduzile Patricia Sibiya]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399348|Audrey Sbongile Zuma]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399347|Dorah Dunana Dlamini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2020-06-10
|
|-
| ''[[:d:Q64399346|Njabulo Bheka Nzuza]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399345|Thembeka Vuyisile Buyisile Mchunu]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399344|Sibongiseni Maxwell Dhlomo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Sibongiseni Dhlomo.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399343|Vusumuzi Cyril Xaba]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399342|Phuti Peter Keetse]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2020-10-05
|
|-
| ''[[:d:Q64399339|Hannah Shameema Winkler]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399338|Sibongiseni Ngcobo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399337|Christopher Howard Mzwakhe Sibisi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2023-10-18
|
|-
| ''[[:d:Q64399336|Mthokozisi Nkululeko Nxumalo]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2021-08-02
|
|-
| ''[[:d:Q64399335|Magdalena Duduzile Hlengwa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Siphosethu Ngcobo]]
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399333|Tshilidzi Bethuel Munyai]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-02-01
|
|-
| ''[[:d:Q64399332|Boyce Makhosonke Maneli]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399331|Judith Tshabalala]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399330|Teliswa Mgweba]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399329|Mfana Robert Mashego]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399328|Jacqueline Mofokeng]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Melina Gomba]]
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399326|Simphiwe Gcwele Nomvula Mbatha]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399325|Hope Papo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399324|Oscar Masarona Mathafa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399323|Maidi Dorothy Mabiletsa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399322|Anastasia Motaung]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2022-08-14
|
|-
| ''[[:d:Q64399321|Walter Tebogo Letsie]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399320|Nomathemba Hendrietta Maseko-Jele]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399319|Bernice Swarts]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399318|Thlologelo Malatji]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399317|Maggie Tlou]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2022-02-03
|
|-
| ''[[:d:Q64399316|Lisa Nkosinathi Mangcu]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399315|Heinrich Giovanni April]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399314|Annah Gela]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399312|Alfred Tseki]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399311|Bafuze Sicelo Yabo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399310|Philippus Van Staden]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Philip van Staden, Gauteng MPL.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399309|Frederik Jacobus Mulder]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399308|Patrick Sindane]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2021-12-08
|
|-
| ''[[:d:Q64399307|Mathew John Cuthbert]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399306|Nazley Khan Sharif]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Nazley Khan Sharif, MP for the DA.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399304|Madeleine Bertine Hicklin]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399302|Michéle Clarke]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Michele Clarke.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399301|Thanduxolo David Khalipha]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2021-11-24
|
|-
| ''[[:d:Q64399299|Nomsa Josephina Kubheka]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Dibolelo Mahlatsi|Dibolelo Mance]]
| usopolitiki
|
| 2019-05-22
| 2023-03-01
|
|-
| ''[[:d:Q64399297|Lawrence Edward Mc Donald]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399296|Dikeledi Rosemary Direko]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| [[Xolisile Qayiso]]
| usopolitiki
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399294|Pumza Patricia Dyantyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399293|Zola Mlenzana]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399291|Nqabisa Gantsho]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:II Fórum de Mulheres Parlamentares do Brics (54564881822) (Nqabisa Gantsho).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399290|Xola Nqola]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399288|Baxolile Babongile Nodada]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399286|Samantha Jane Graham]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Samantha Graham.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q64399285|Nolitha Ntobongwana]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399284|Sakhumzi Stoffels Somyo]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399283|Nonkosi Queenie Mvana]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399282|Busisiwe Tshwete]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399281|Zamuxolo Joseph Peter]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2020-07-31
|
|-
| ''[[:d:Q64399280|Mncedisi Nontsele]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64399279|Gordon Gcinikhaya Mpumza]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q64009839|Ringo Madlingozi]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q62030383|Ntshetsi Seabi]]''
|
|
| 2019-02-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q62030347|Gloria Fanta]]''
|
|
| 2019-02-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q61625040|Mxolisa Sokatsha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
| 2022-03-25
|
|-
| ''[[:d:Q61625033|Bongiwe Mbinqo-Gigaba]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Northern Cape MEC for DSAC Bongiwe Mbinqo-Gigaba.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q61610325|Watty Watson]]''
|
|
|
|
| [[File:Watty Watson.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q61132965|Johni Steenkamp]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q60442529|Khaya Magaxa]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q60442522|Nceba Hinana]]''
|
|
| 2019-05-22
| 2023-03-04
| [[File:Nceba Hinana.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q60300641|Debbie Schäfer]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Debbie Schafer MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q57976425|Helmar Philip Geyer]]''
|
|
| 2018-10-16
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q57548018|Violet Siwela]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q57393791|Lesiba Dorah Meso]]''
|
|
| 2018-08-17
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q56738079|Busisiwe Clarah Ndlovu]]''
|
|
| 2018-08-17
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q56738078|Yoliswa Nomampondomise Yako]]''
|
|
| 2018-09-03<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Yoliswa Yako.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q56738077|Johan Jaco Londt]]''
|
|
| 2018-09-07
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q56738076|Michael Stephen Shackleton]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-09-01
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q56299115|Nomvuzo Francisca Shabalala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-07-31<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2020-12-26
|
|-
| ''[[:d:Q56299105|Albert Mammoga Seabi]]''
|
|
| 2018-07-30<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q56217418|Phoebe Noxolo Abraham-Ntantiso]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-08-14<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q55351699|Tsholofelo Katlego Motshidi]]''
|
|
| 2018-03-18
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q55351542|Nhlanhla Xaba]]''
|
|
| 2018-02-27
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q55351310|Gwen Ngwenya]]''
|
|
| 2018-02-27
| 2019-05-07
| [[File:Amanda Ngwenya, UCT SRC president.jpg|center|128px]]
|-
| [[Sisi Ntombela]]
| usopolitiki
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Free State Premier Sisi Ntombela.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q51674050|Neliswa Peggy Nkonyeni]]''
|
|
| 2018-02-27
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q51673650|Alvin Botes]]''
|
|
| 2018-02-27<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Alvin Botes 077A7226 (52048743762).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q50379469|Inkosi Holomisa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q50379467|Reginah Mhaule]]''
|
|
| 2018-02-26<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q50365087|Sfiso Buthelezi]]''
|
|
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q48087000|Elphas Buthelezi]]''
|
|
| 2017-11-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Mzamo Buthelezi on PolitySA.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q48086661|Thembisile Khanyile]]''
|
|
| 2017-12-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q48086018|Sophie Thembekwayo]]''
|
|
| 2017-01-04<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| [[Ntokozo Hlonyana]]
|
|
| 2018-01-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q48081103|Wouter Wessels]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2017-12-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Wouter Wessels (cropped) 2.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q48080455|Nontando Nolutshungu]]''
|
|
| 2018-01-05<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q48079992|Carin Visser]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2017-12-01
| 2018-08-16
|
|-
| ''[[:d:Q48079764|Mgcini Tshwaku]]''
|
|
| 2017-11-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-02-09
|
|-
| ''[[:d:Q48078983|Terence Mpanza]]''
|
|
| 2017-04-24<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47891871|Lumka Elizabeth Yengeni]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-10-02
|
|-
| ''[[:d:Q47890998|Monwabisi Bevan Goqwana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-06-27
|
|-
| ''[[:d:Q47890991|Bennet Mzwenqaba Bhanga]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-08-06
|
|-
| ''[[:d:Q47890986|Mzwandile Collen Masina]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-08-23
| [[File:Mzwandile Masina.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47890979|Maureen Angela Scheepers]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-06-30
|
|-
| ''[[:d:Q47890972|Johanna Mmule Maluleke]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-06-03
|
|-
| ''[[:d:Q47890961|Trevor John Bonhomme]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-07-29
|
|-
| ''[[:d:Q47890956|Raesibe Eunice Nyalungu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-07-21
|
|-
| ''[[:d:Q47890940|Elvis Kholwana Siwela]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2017-09-20<br/>2023-04-01
|
|-
| ''[[:d:Q47890891|Ramakaudi Paul Ramakatsa]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-04
|
|-
| ''[[:d:Q47890880|Joel Sibusiso Ndebele]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2014-05-25
|
|-
| ''[[:d:Q47890869|Abram Molefe Mudau]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-01-30
|
|-
| ''[[:d:Q47890857|Magdalene Moonsamy]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-01
|
|-
| [[Andile Mngxitama]]
| usopolitiki
|
| 2014-05-21
| 2015-04
|
|-
| ''[[:d:Q47890821|Zizi Kodwa]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2014-05-26
|
|-
| ''[[:d:Q47890812|Lance William Greyling]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-02-28
|
|-
| ''[[:d:Q47890797|Shela Paulina Boshielo]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-06-05
|
|-
| ''[[:d:Q47890786|Diliza Lucky Twala]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-07-16
|
|-
| ''[[:d:Q47890776|Agnes Daphne Noluthando Qikani]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-12-05
|
|-
| ''[[:d:Q47890751|Michael Malisa Tshishonga]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-05
|
|-
| ''[[:d:Q47890739|Mantsheng Anna Tsopo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-10-01
|
|-
| ''[[:d:Q47890733|Abinaar Modikela Matlhoko]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-08-19
|
|-
| ''[[:d:Q47890722|Yolanda Rachel Botha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-12
|
|-
| ''[[:d:Q47890713|Johanna Fredrika Terblanche]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-09-07
|
|-
| ''[[:d:Q47890706|Asanda Matshobeni]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-08-23
|
|-
| ''[[:d:Q47890694|Pumza Ntobongwana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-08-23
|
|-
| ''[[:d:Q47890678|Bernard Daniel Joseph]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-05
|
|-
| ''[[:d:Q47890655|Kgotso Zachariah Morapela]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-10-31
|
|-
| ''[[:d:Q47890647|Seropane Senyane Alton Mphethi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-06-18
|
|-
| ''[[:d:Q47890639|Nicholous Pro Khoza]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-01-24
|
|-
| ''[[:d:Q47890624|Hlayiseka Crucief Chewane]]''
|
|
| 2015-05-20
| 2017-01-01
|
|-
| ''[[:d:Q47890613|Heinrich Cyril Volmink]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-03-14
|
|-
| ''[[:d:Q47890603|Joseph Job McGluwa]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2018-08-16<br/>2019-05-22
| 2015-11-12<br/>2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47890596|Andrew Grant Whitfield]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2016-08-06
| [[File:Andrew Whitfield.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47890588|Solomon Patrick Mabilo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-10-17
|
|-
| ''[[:d:Q47890578|Tete Ramalie Jonas Ezekiel Ramokhoase]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-09-02
|
|-
| ''[[:d:Q47890561|Hlakudi Frans Nkoana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-01
|
|-
| ''[[:d:Q47890555|Itumeleng Mosala]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2015-12-09
|
|-
| ''[[:d:Q47890500|Mangaqa Albert Mncwango]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2017-06-15
|
|-
| ''[[:d:Q47890496|Bonisile Alfred Nesi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2016-10-02
|
|-
| ''[[:d:Q47878458|Timothy Khoza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-26
| 2017-08-02
|
|-
| ''[[:d:Q47536946|Thandi Vivian Tobias]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536937|Reiney Thamie Hugo]]''
|
|
| 2017-09-04
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536916|Masefele Rosalia Morutoa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536864|Thabo Moses Manyoni]]''
|
|
| 2016-09-04
| 2017-05-15
|
|-
| ''[[:d:Q47536847|Moses Mbatha]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2018-01-01
|
|-
| ''[[:d:Q47536813|Makgathatso Charlotte Chana Pilane-Majake]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536797|Ellen Molekane]]''
|
|
| 2014-05-25
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536793|Sfiso Norbert Buthelezi]]''
|
|
| 2016-04-04
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536792|Thembisile Cheryl Majola-Embalo]]''
|
|
| 2014-05-25
| 2019-01-01
|
|-
| ''[[:d:Q47536789|Mzingisi Marshall Dlamini]]''
|
|
| 2015-04-13<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536786|Shadrack Tlhaole]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2017-02-01
| 2017-10-31
|
|-
| ''[[:d:Q47536782|Liezl Linda van der Merwe]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Ms Liezl van der Merwe.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47536780|Nhlanhlakayise Moses Khubisa]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536776|Mathews Wolmarans]]''
|
|
| 2017-09-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536775|Elsabe Ntlangwini]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536774|Mmabatho Olive Mokause]]''
|
|
| 2015-04-13<br/>2019-05-22
| 2018-01-01<br/>2019-09-09
|
|-
| ''[[:d:Q47536761|Christian Themba Msimang]]''
| Usombusazwe waseNingezimu Afrika
|
| 2014-08-23<br/>2019-05-22
| 2017-11-01
|
|-
| ''[[:d:Q47536522|Sheilla Tembalam Xego]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47536490|Hendrik Krüger]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530161|Bertha Peace Mabe]]''
|
|
| 2017-02-24<br/>2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2016-12-06
|
|-
| ''[[:d:Q47530136|Russel Cebekhulu]]''
|
|
| 2015-08-01<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530071|Choloane David Matsepe]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530068|Dipuo Letsatsi-Duba]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-05
|
|-
| ''[[:d:Q47530067|Hildah Vangile Nyambi]]''
|
|
| 2014-11-14
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530061|James Vos]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2018-11-11
| [[File:Cape Town MMC James Vos.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530060|Andricus van der Westhuizen]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Andricus vdw DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530059|Patrick Chauke]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-12-09
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530058|Solomon Lechesa Tsenoli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530057|Brandon Rodney Topham]]''
|
|
| 2015-10-06
| 2018-03-18
|
|-
| ''[[:d:Q47530056|Mtikeni Patrick Sibande]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530055|Dikeledi Tsotetsi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530053|Cornelia Carol September]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530048|Joseph Phaahla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Mathume Joseph Phaahla (born 1957) at World Economic Forum Davos 2024.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530047|Gaolatlhe Godfrey Oliphant]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530043|Beatrice Thembekile Ngcobo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-02-18
|
|-
| ''[[:d:Q47530040|Ntombovuyo Veronica Mente]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530029|Lindiwe Maseko]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:20231108 Cartas Credenciales-Andrea Puentes.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530028|Hope Helene Malgas]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530024|Robert Alfred Lees]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530023|Adrian Williams]]''
|
|
| 2014-11-17
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530021|Zelda Jongbloed]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-07-21
|
|-
| ''[[:d:Q47530012|Bridget Staff Masango]]''
|
|
| 2015-10-06<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Bridget Masango sworn in.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530007|Phumzile Bhengu-Kombe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47530006|Leonard Jones Basson]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Leon Basson.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47530002|Barbara Thomson]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529989|Mamagase Elleck Nchabeleng]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529988|Gerhardus Cornelius Oosthuizen]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Gert Oosthuizen- SDP IWG - 3rd Plenary Session.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529978|Ross Kriel Purdon]]''
|
|
| 2016-11-14
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529974|Boitumelo Joyce Maluleke]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-06-23<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-07-16
|
|-
| ''[[:d:Q47529973|Thandeka Mbabama]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2016-11-08<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Thandeka Mbabama.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529969|Chantel King]]''
|
|
| 2016-11-08<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529967|Comely Humphrey Maqocwa Maxegwana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529966|Ken Peter Robertson]]''
|
|
| 2015-10-06
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529964|Sibongile Judith Nkomo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529962|Ahmed Munzoor Shaik Emam]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529960|Nomsa Innocencia Tarabella-Marchesi]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-08-15
|
|-
| ''[[:d:Q47529958|Hermanus Bernadus Groenewald]]''
|
|
| 2015-11-12
| 2019-05-07
| [[File:Herman Groenewald MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529956|Nokuzola Gladys Tolashe]]''
|
|
| 2016-09-05<br/>2019-05-22
| 2018-02-25
|
|-
| ''[[:d:Q47529955|Walter Bongani Maphanga]]''
|
|
| 2016-09-05
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529954|Leigh-Ann Mathys]]''
|
|
| 2016-08-24
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529950|Joan Fubbs]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529948|Zolile Roger Xalisa]]''
|
|
| 2016-08-24
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529947|Thomas Walters]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Thomas Walters DA Politician.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529945|Rembuluwani Moses Tseli]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529943|Mncedisi Lutando Wellington Filtane]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529939|Mohlopi Philemon Mapulane]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529937|Michael John Cardo]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Michael Cardo.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529935|Yvonne Nkwenkwezi Phosa]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529933|Nqabayomzi Lawrence Saziso Kwankwa]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Nqabayomzi Kwankwa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529928|Pebane George Moteka]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-07-31
|
|-
| ''[[:d:Q47529927|Solly Malatsi]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Solly Malatsi at press conference.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529925|Veronica Van Dyk]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Veronica van Dyk.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529924|Mponeng Winston Rabotapi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Winston Rabotapi MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529923|Toby Chance]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529921|Alan Ross Mcloughlin]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529917|Agnes Tuck]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-03-30
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529916|Mkhacani Joseph Maswanganyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-05-27<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529915|Tandi Mahambehlala]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529914|Belinda Bozzoli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529913|Thembinkosi Rawula]]''
|
|
| 2015-10-31
| 2019-04-10
|
|-
| ''[[:d:Q47529911|Dirk Jan Stubbe]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Dirk Stubbe DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529910|Terri Stander]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529908|Khethamabala Petros Sithole]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529906|Vincent George Smith]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529905|Nokulunga Primrose Sonti]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529903|Maliyakhe Lymon Shelembe]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-04-16
|
|-
| ''[[:d:Q47529902|David Christie Ross]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:David Ross MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529899|Molapi Andries Plouamma]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529896|Girly Namhla Nobanda]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529895|Mogotle Friddah Nkadimeng]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529892|Nosilivere Winifred Magadla]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529881|Madipoane Refiloe Moremadi Mothapo]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529880|Tsepo Winston Mhlongo]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-12-01
| [[File:TW Mhlongo.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529879|Humphrey Mdumzeli Zondelele Mmemezi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529876|Thandi Memela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529873|Risimati Thompson Mavunda]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529870|Sibongile Mchunu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529868|Fikile Zachariah Majola]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529867|Dikeledi Phillistus Magadzi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-03-09
|
|-
| ''[[:d:Q47529865|Celiwe Qhamkile Madlopha]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529862|Regina Lesoma]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529859|Makoti Sibongile Khawula]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Makoti Khawula sworn in.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529853|Mkhuleko Hlengwa]]''
| Usopolitiki waseNingizimu Afrika
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:M Hlengwa, IFP MP.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529850|Nthako Sam Matiase]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529849|Werner Horn]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Werner Horn, DA MP.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529847|Dennis Dumisani Gamede]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529844|Dorries Eunice Dlakude]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529839|Lydia Sindisiwe Chikunga]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Sindisiwe Chikunga - 2023 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529836|Ruth Bhengu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529832|Sibonakaliso Phillip Mhlongo]]''
|
|
| 2015-07-17
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529830|Xoliswa Sandra Tom]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529825|Vatiswa Bam-Mugwanya]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529824|Gregory Allen Grootboom]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529820|Thembekile Richard Majola]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529819|Gordon Mackay]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2018-02-27
|
|-
| ''[[:d:Q47529816|Lungiswa Veronica James]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529815|Malcolm John Figg]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529813|Archibold Mzuvukile Figlan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529812|Hildegard Sonja Boshoff]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529811|Fezeka Sister Loliwe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-03-05
|
|-
| ''[[:d:Q47529809|Timothy James Brauteseth]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529808|Darren Bergman]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529800|Nicolaas Jacobus Janse Van Rensburg Koornhof]]''
|
|
| 2014-08-12
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529799|Hlomela Bucwa]]''
|
|
| 2016-11-08
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529798|Tandeka Gqada]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529793|Mogamad Nazier Paulsen]]''
|
|
| 2015-05-20<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| [[Godrich Ahmed Gardee|Godrich Gardee]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2020-02-29
|
|-
| ''[[:d:Q47529789|Sibusiso Christopher Mncwabe]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529784|Grace Kekulu Tseke]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529783|Rosemary Nokuzola Capa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529777|Nokhaya Adelaide Mnisi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2018-09-18
|
|-
| ''[[:d:Q47529776|Claudia Ndaba]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529773|Martha Phindile Mmola]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-07
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529770|Jan Adriaan Esterhuizen]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529768|Cynthia Nocollege Majeke]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529766|Patricia Emily Adams]]''
|
|
| 2014-05-26
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529765|Annette Steyn]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-06-30
| [[File:Portrait of Annette Steyn, DA Member of Parliament.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529760|Freddie Adams]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-04-15
|
|-
| ''[[:d:Q47529758|Lungi Annette Mnganga-Gcabashe]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529755|Donald Mlindwa Gumede]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529750|Thilivhali Elphus Mulaudzi]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2020-03-02
|
|-
| ''[[:d:Q47529745|Gijimani Jim Skosana]]''
|
|
| 2017-10-25<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529744|James Jim Skosana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2018-02-27
|
|-
| ''[[:d:Q47529741|Ngwanamakwetle Reneiloe Mashabela]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Reneiloe Mashabela (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529740|Michael Bagraim]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Michael Bagraim.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529738|Mandlenkosi Sicelo Mabika]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-04-01
|
|-
| ''[[:d:Q47529736|Mohammed Haniff Hoosen]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529733|Imamile Aubin Pikinini]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529732|Alina Mfulo]]''
|
|
| 2017-09-01
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529731|Juliana Danielle Kilian]]''
|
|
| 2014-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529725|Beverley Abrahams]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Beverley Abrahams Member of National Assembly.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529723|Xolani Ngwezi]]''
|
|
| 2017-06-15<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-01-11
| [[File:NY National Guard meet with local Mayor during Shared Accord.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529722|Luthando Richmond Mbinda]]''
|
|
| 2015-01-14
| 2018-09-13
|
|-
| ''[[:d:Q47529720|Cameron Mackenzie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Picture of me kilted at emma wedding march 2020.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529718|Vuyokazi Ketabahle]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-01-21
| 2018-08-31
|
|-
| ''[[:d:Q47529716|Mbulelo Richmond Bara]]''
|
|
| 2016-11-14
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529714|Thomas Zwelakhe Hadebe]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529712|Patrick George Atkinson]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529710|Dennis Richard Ryder]]''
|
|
| 2017-07-01
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529709|Evelyn Wilson]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-07-31
|
|-
| ''[[:d:Q47529707|Johannes Mothibeli Koekoe Mahumapelo]]''
|
|
| 2015-05-20
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529704|Mandisa Octovia Matshoba]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529703|Sharome Renay Van Schalkwyk]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529701|Dalton Hlamalani Khosa]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529699|Hellen Boikhutso Kekana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529696|Joyce Vuyiswa Basson]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529693|Nkhensani Kate Bilankulu]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529691|Derick Mnguni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529687|Elizabeth Koena Mmanoko Masehela]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529686|Thomas Makondo]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529684|Moloko Stanford Armour Maila]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529681|Livhuhani Mabija]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529680|Sahlulele Luzipo]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529676|Pinky Sharon Kekana]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Pinky Kekana - Promoting ICT opportunities for women empowerment (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529675|Lerumo Kalako]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529671|Simphiwe Bekwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529669|Velhelmina Pulani Mogotsi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529667|Sello Albert Tleane]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529665|Sheila Coleen Nkhensani Shope-Sithole]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529663|Machwene Rosina Semenya]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529662|Strike Michael Ralegoma]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529660|Nokukhanya Mthembu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529659|Madala Louis David Ntombela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529658|Nokuzola Ndongeni]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529656|Moses Siphosezwe Amos Masango]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529655|Patrick Maesela]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529654|Maesela David Kekana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529653|Cathrine Matsimbi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529652|Sibongile Pearm Tsoleli]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529651|Deborah Dineo Raphuti]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529650|Ndumiso Capa]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529649|Ezekiel Kekana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529648|Loyiso Khanyisa Bunye Mpumlwana]]''
|
|
| 2014-05-30
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529647|Simanga Happy Mbuyane]]''
|
|
| 2017-05-04<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529646|Priscilla Tozama Mantashe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529645|Rachel Cecilia Adams]]''
|
|
| 2017-05-04<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529644|Millicent Ntombizodwa Sibongile Manana]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529643|Jabulani Lukas Mahlangu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529640|Jabulane Joseph Dube]]''
|
|
| 2017-05-04
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529638|Nocawe Noncedo Mafu]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529637|Candith Mashego-Dlamini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Candith Mashego-Dlamini (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q47529636|Dikeledi Gladys Mahlangu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529634|Theophilus Mbulelo Nkonzo]]''
|
|
| 2017-05-04
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529633|Lerato Cynthia Theko]]''
|
|
| 2017-05-04
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529632|Thapelo Dorothy Chiloane]]''
|
|
| 2015-02-24
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529630|Lulama Maxwell Ntshayisa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-07-23
|
|-
| ''[[:d:Q47529629|Samuel Gaaesi Mmusi]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529628|Steven Mahlubanzima Jafta]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529626|Mandlenkosi Phillip Galo]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529625|Doreen Senokoanyane]]''
|
|
| 2016-02-05
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529623|Patrick Dumile Nono Maloyi]]''
|
|
| 2016-06-03
| 2019-02-28
|
|-
| ''[[:d:Q47529621|Mcebisi Skwatsha]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529620|Daphne Zukiswa Rantho]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529618|Bongekile Jabulile Dlomo]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529617|Mamonare Patricia Chueu]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529616|Zukisa Cheryl Faku]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-07-31
|
|-
| ''[[:d:Q47529614|Pumzile Justice Mnguni]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q47529605|Mmatlala Grace Boroto]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q46996204|Bongani Bongo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Bongani.Bongo.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q44147245|Brian Molefe]]''
|
|
| 2017-02-23
| 2017-05-23
|
|-
| ''[[:d:Q43377376|Karen Jooste]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q42409855|Gertrude Shope]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q41705189|Tarnia Baker]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-10-06
|
|-
| ''[[:d:Q40831538|Dorothy Nyembe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q39071075|Anton Alberts]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q38864258|Phumzile van Damme]]''
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-05-20
| [[File:Phumzile van Damme.jpg|center|128px]]
|-
| [[Makhosi Khoza]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-09-21
| [[File:Dr Makhosi Khoza.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q33870385|Tokozile Xasa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-05
| [[File:Tokozile Xasa EU2024BE (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q31739907|Hlengiwe Mkhaliphi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Hlengiwe Mkhaliphi, August 2024 01 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q31739641|Duduzile Manana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-02-27
|
|-
| ''[[:d:Q29958484|Ghaleb Cachalia]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2017-05-04<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Ghaleb Cachalia.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q29840958|Nqaba Bhanga]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Nqaba Bhanga.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q28861539|Derrick America]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q28848631|Deidre Carter]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q28839897|Ayanda Dlodlo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-03-31
| [[File:Minister Ayanda Dlodlo.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q28086077|Kebby Maphatsoe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| [[Stella Ndabeni-Abrahams]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Stella Tembisa Ndabeni Abrahams (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q28086070|Mosebenzi Zwane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-09-02<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q28043267|Supra Mahumapelo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q28011968|Obed Bapela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q28011915|Madala Masuku]]''
|
|
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q27460893|Feroza Adam]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q27063107|Lydia Kompe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q26206862|Fish Mahlalela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Fish Mahlalela.jpg|center|128px]]
|-
| [[UMbuyiseni Ndlozi]]
|
|
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q24233839|Nkosinathi Nhleko]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q24007336|Phillip Dexter]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q23696506|Clarence Makwetu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:ClarenceMakwetu.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q22279094|Phumulo Masualle]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q22278431|Mcebisi Jonas]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-03-31
| [[File:Mcebisi Jonas.jpg|center|128px]]
|-
| [[Chris Hunsinger]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:CHprofile1.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q21694330|David van Rooyen]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q20982109|Lindiwe Zulu]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Agrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Lindiwe Daphney Zulu Forum Session - High Level Panel Discussion.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q20981703|Maria Rantho]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q20981694|David Mahlobo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q20774316|Michael Masutha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q19364571|Kevin Mileham]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:KJMNEW3.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q18217607|Dean Macpherson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Dean Macpherson (cropped).png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q18206724|Khanyisile Litchfield-Tshabalala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2015-04-13
|
|-
| [[Floyd Shivambu]]
| sombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Floyd Shivambu.jpg|center|128px]]
|-
| [[Nosipho Ntwanambi]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-07
|
|-
| ''[[:d:Q17388948|Senzeni Zokwana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Senzeni Zokwana 20181017-TFAA-LSC-0053 (31518419668).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q17385681|Glynnis Breytenbach]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Glynnis Breytenbach.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q17075932|Faith Muthambi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-11-28
|
|-
| ''[[:d:Q17037520|Marius Redelinghuys]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-07-01
|
|-
| ''[[:d:Q16935120|Zakhele Mbhele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16929552|Yusuf Cassim]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765753|Ngoako Ramathlodi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-03-30
|
|-
| ''[[:d:Q16765740|Goodwill Sbusiso Radebe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-06-19
|
|-
| ''[[:d:Q16765733|Bheki Radebe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765720|Maropeng Pilusa-Mosoane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765719|Sivapragas Pillay]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765338|Meriam Phaliso]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765336|Mathume Phaahla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765327|Radhakrishna Padayachie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765319|Mildred Oliphant]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-03
| [[File:Mildred Oliphant - 2016 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16765311|Blade Nzimande]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Blade Nzimande - Unisa Roundtable.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16765298|Mtombizodwa Nyanda]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765297|Namagana Nyama]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| [[Muntu Nxumalo]]
| uSoma politiki waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765293|Zwelifile Ntuli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765292|Nosiviwe Nqakula]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765290|Nomathemba November]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-07-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765286|Mwelo Nonkonyana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765235|Gugile Nkwinti]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765225|Phumzile Ngwenya-Mabila]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765164|Lindumusa Ndabandaba]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765163|Mamagase Mchabeleng]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765162|Azwihangwisi Muthambi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765159|Vatiswa Mugwanya]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765158|Thabadiawa Mufamadi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765149|Enock Mthethwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765146|Mandisi Mpahlwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mandisi Mpahlwa, World Economic Forum 2009 Annual Meeting.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16765141|Malusi Motimele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-11-30
|
|-
| ''[[:d:Q16765139|Joyce Moloi-Moropa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-03-02
|
|-
| ''[[:d:Q16765136|Mankwana Mohale]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765130|Nomfundo Mkhulusi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765129|Langalakhe Mkhize]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765128|Hlengiwe Mkhize]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Hlengiwe Mkhize (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16765127|Lindiwe Mjobo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-24
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765126|Hlengiwe Mgabadeli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765123|Mzameni Mdakane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16765120|Nomakhaya Mdaka]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-11-12
|
|-
| ''[[:d:Q16765119|Mandlenkosi Mbili]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765118|Divili Mavunda]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765113|Nomvula Mathibela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16765110|Dudu Mathebe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16749727|Tshililo Masutha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16749724|Joyce Masilo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16749717|Modjadji Mangena]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16747387|Mduduzi Manana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2009-05-06
| 2018-07-24<br/>2014-05-06
|
|-
| ''[[:d:Q16747385|Buti Manamela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Buti Manamela Google event.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16747383|Holmes Maluleka]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16747378|Hope Malgas]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16747376|Motswane Malale]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16747373|Sampson Makwetla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746834|Zondi Makhubele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746833|Lusizo Makhubela-Mashele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746826|Gratitude Magwanishe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746822|Hargreaves Magama]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746820|Vuselelo Magagula]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746819|Mapule Mafolo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746803|Nomopo Madlala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746708|Nomfunelo Mabedla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746685|Zukile Luyenge]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-02-15
|
|-
| ''[[:d:Q16746682|Luwellyn Landers]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Luwellyn Landers.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16746680|Mmamoloko Kubayi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Minister of Energy Mmamoloko Kubayi.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16746675|Gerhardus Koornhof]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746673|Fikile Khumalo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746672|Sikhumbuzo Kholwane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746671|Lefu Khorai]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746670|Tandiwe Kenye]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746668|John Jeffery]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746667|Nomatyala Hangana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746665|Nomkumbi Gxowa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746664|Mondli Gungubele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2016-09-05<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Mondli Gungubele.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16746662|Nomwabisi Goqwana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746660|Mpumelelo Gona]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746658|Enoch Godongwana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:SA Finance Minister Godongwana with US Treasury Secretary Yellen in 2022.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16746657|Nomalungelo Gina]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746655|Tshoganetso Gasebonwe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-30
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746653|Tshenuwani Farisani]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746652|Ebrahim Ismail Ebrahim]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Ebrahim Ismail Ebrahim.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16746651|Mary-Ann Dunjwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746649|Ndleleni Duma]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746648|Molebogeng Dube]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746646|Zephroma Dubazana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746644|Beauty Dlulane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746643|Mgolodi Dikgacwi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16746628|Mnyamezeli Booi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16746624|Faith Bikani]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744856|Steven Swart]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744844|Gavin Davis]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-09-20
|
|-
| ''[[:d:Q16744553|Marius Swart]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744549|Stanley Simmons]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744548|Johannes Schippers]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744547|Pierre Rabie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744545|Randy Pieterse]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744544|Sydney Opperman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744543|Daniel Olifant]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744542|Maxwell Moss]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744541|Linda Moss]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744540|Craig Morkel]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744537|Bongani Mkongi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744536|S. J. F. Marais]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744532|Lawrence Maduma]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744531|Andrew Madella]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744530|Ryno King]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744529|Isaac Julies]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744528|Carol Johnson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744524|Carl Greyling]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744523|André Gaum]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744522|Hendry Cupido]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744521|Cecil Burgess]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744520|Francois Beukman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Francois Beukman ANC MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744519|Jonathan Arendse]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744518|Maans Nel]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744516|Shelley Loe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744515|Johannes Combrinck]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744513|Enoch Asiya]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744512|Paul Swart]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744510|Windvoël Skhosana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744509|Gaolaolwe Selau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744508|Solomon Rasmeni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744507|Christopher Molefe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744505|Pinky Mokoto]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744504|Monako Moatshe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744503|Patrick Maloyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744502|Lorna Maloney]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744501|Mamosoeu Makgate]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744500|Makatse Maine-Morule]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744499|Samuel Louw]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744497|Kgotso Khumalo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744495|Paul Ditshetelo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744494|Tuelo Anthony]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744491|Hilda Weber]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744490|Sipho Siboza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744489|Jonas Sibanyoni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744486|Priscilla Sekgobela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744484|Jomo Nyambi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744482|Dumisile Nhlengethwa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744481|Pielos Mathebe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744475|Zunaid Kotwal]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744474|Sikhumbizo Kholwane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744473|Christopher Gololo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744469|Désirée van der Walt]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-04-30
| [[File:DA Lim leader Desiree van der Walt.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744468|Lekoba Tolo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744466|Mpowele Swathe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mpowele Swathe DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744464|Mahwidi Phala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744462|Muthudinne Phadagi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744461|Tinyiko Nwamitwa-Shilubana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744458|Constance Nkuna]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744455|Kgoloko Morwamoche]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744454|Arthur Moloto]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744453|Motswaledi Matlala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744450|Buoang Mashile]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744448|Refilwe Mashigo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744446|Puleng Mashangoane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744444|Frans Maserumule]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744441|Shoahlane Maja]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744440|Thizwilondi Mabudafhasi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-05-01
|
|-
| ''[[:d:Q16744439|Jerome-Joseph Maake]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744437|Tshiwela Lishivha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744436|Letsau Diale]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744434|Masenyani Baloyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744429|Keith Zondi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744427|Everson Xolo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744426|Peter Smith]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744425|Narend Singh]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Narend Singh.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744424|Ntombikayise Sibhidla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744423|Sybil Seaton]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744422|Mohammed Sayedali-Shah]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744421|Usha Roopnarain]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744418|Samuel Nxumalo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744417|Makhoni Ntuli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744416|Bonginkosi Ngiba]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744415|Mzikayise Ngema]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744414|Ndawoyakhe Ngcobo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744413|Mdudu Nene]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744412|Velaphi Ndlovu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744410|Alfred Mpontshane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2015-08-01
|
|-
| ''[[:d:Q16744409|Bekhinhlahla Mndyanu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744408|Zakhele Mkhize]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744407|Makhosazana Mdlalose]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744406|Mandlenkosi Mbisi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744402|Eric Lucas]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744399|Christopher Lowe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744395|Knowledge Gigaba]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744393|Ndaba Gcwabaza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744389|Cheryllyn Dudley]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2009-05-06
| 2019-05-07<br/>2014-05-06
|
|-
| ''[[:d:Q16744388|Beauty Dambuza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2016-10-14
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744383|Mfuniselwa Bhengu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744382|Arthur Ainslie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744375|Langa Zita]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744372|Ismail Vadi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744371|Elizabeth Thabethe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:ElizabethThabethe.jpeg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744368|Vincent Smith]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744367|Dumisani Sithole]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744366|Janet Semple]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Janet Semple of South Africa.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16744364|Greg Schneemann]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744362|Dorothy Ramodibe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744359|Richard Ntuli]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744358|Sisa Njikelana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744357|Winnie Ngwenya]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744355|Joyce Ngele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744353|Andries Nel]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744351|Storey Morutoa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744350|Phillip Moleketi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744349|Aubrey Mogoena]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744348|Andrew Mlangeni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744347|Karel Minnie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744346|Maggie Maunye]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744344|Daniel Maluleke]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744342|Homes Maluleka]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744339|Les Labuschagne]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744338|Danny Kekana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744337|Loretta Bastardo-Ibanez]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744335|Nonkumbi Gxowa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744334|Douglas Gibson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744331|Anchin Dreyer]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744330|Bonginkosi Dhlamini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744329|Pamela Daniels]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744327|Ismail Cachalia]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744325|Hendrietta Bogopane-Zulu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744324|Johannes Blanché]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744323|Kopeng Bapela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744320|Maggie Sotyu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744319|Bhekizizwe Radebe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744316|Bahlakoana Mosala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744314|Lewele Modisenyane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744312|Bafunani Mnguni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744311|Kgomotso Magau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744310|Meisie Madumise]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744309|Butana Komphela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744307|Nthabiseng Khunou]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744306|Lefu Khoarai]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744305|A. J. Botha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744303|Salamuddi Abram]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744302|Unathi Mgidlana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744299|Siyamthanda Dyantyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744298|Ntombikayise Twala]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744297|Pamela Tshwete]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16744296|Eddie Trent]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744294|Sylvia Sigcau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744293|Emanuel Schoeman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744292|Robert Nogumla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744289|Shepherd Mayatula]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744288|Nomhle Mahlawe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744287|Cikizwa Ludwabe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744286|Trevor Lee]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744284|Ncumisa Kondlo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744282|Sango Holomisa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744280|Peter Hendrickse]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744277|Pumzile Gomomo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744276|Nkosinathi Fihla]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744275|Geoffrey Doidge]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744274|Judy Chalmers]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744273|Ntombazana Both]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744271|Jackson Bici]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16744270|Fezile Bhengu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16728017|Fatima Chohan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16727926|Eugenia Shi-Chia Chang]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q16727851|Yunus Carrim]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16199348|Wilma Newhoudt-Druchen]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2016-03-02
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q16193273|Thulas Nxesi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Minister Thulas Nxesi.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16192838|Senzo Mchunu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q16186933|Manie van Dyk]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Manie Van Dyk DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16186490|Stone Sizani]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-03-02
| [[File:Stonesizani.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q16150639|Ngconde Balfour]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q15818087|Ben Martins]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Ben Martins.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q15783380|Andrew Mlangeni]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q15428917|Moses Mayekiso]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q14270571|Eleanore Bouw-Spies]]''
|
|
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q13035407|Marius Fransman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Marius Fransman (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q13034521|Corné Mulder]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q11816850|Pieter Groenewald]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:PJ Groenewald.jpg|center|128px]]
|-
| [[Naledi Pandor]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:South African Foreign Minister Naledi Pandor at the State Department in Washington, D.C. on September 26, 2023 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q10992415|Niekie van den Berg]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q9374894|Willie Spies]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| [[Zola Skweyiya]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Zola Skweyiya.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q8066134|Zanele kaMagwaza-Msibi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-20
| [[File:Zanele KaMagwaza Msibi (NFP President).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q8022831|Wilmot James]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-06-12
| [[File:Wilmot James, South African academic.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q8015883|William Mothipa Madisha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-08-15
|
|-
| ''[[:d:Q8003551|Willem Doman]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Willem Doman DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| [[Tito Mboweni]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-10-09<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-02-01
| [[File:TitoMboweni.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7792755|Thomas Nkobi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Aankomst Schiphol leiders Zuid Afrikaanse bevrijdingsle ANC Alfred Nono en Thoma, Bestanddeelnr 929-3734 (cropped) - Thomas Nkobi.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7786663|Thoko Didiza]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Minister Thoko Didiza.png|center|128px]]
|-
| [[Themba Godi]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| [[Thabang Makwetla]]
| usopolitiki waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Thabang Makwetla 091014-D-7203C-001.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7655840|Zwelethu Lukanyiso Madasa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7650988|Suzanne Vos]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7648369|Susan Shabangu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-06
| [[File:Foreign Minister Bob Carr with South Africa's Mining Minister Susan Shibango, 2012. Photo- AusAID (10695929445).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7635249|Suhla Masango]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2015-08-26
|
|-
| ''[[:d:Q7626523|Stuart Farrow]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Stuart Farrow.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7615479|Stevens Mokgalapa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-02-11
| [[File:Stevens Mokgalapa MP (Cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7599829|Stanley Ntapane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7507411|Sicelo Shiceka]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7495978|Shiaan-Bin Huang]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7461662|Shahid Esau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q7447062|Sej Motau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Sej-Motau.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7417329|Sandy Kalyan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Sandy Kalyan.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7402969|Saki Macozoma]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7383965|Ryan Coetzee]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2004
| 2008
|
|-
| ''[[:d:Q7375226|Royith Bhoola]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7373242|Roy Padayachie]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7325331|Richard Dyantyi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q7192856|Pieter van Dalen]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2015-03-01
| 2019-05-07
| [[File:Pieter van Dalen in 2012.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7179025|Petronella Duncan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7152252|Paul Mashatile]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-02-02
| [[File:Paul Mashatile.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7145677|Patricia Kopane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2022-08-15
| [[File:Patricia Kopane DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7138657|Parks Tau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:(Parks Tau) Cohesión social, desarrollo económico y educación emocional, nuevas reglas para la convivencia en las ciudades.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q7110537|Oupa Monareng]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7067645|Ntopile Kganyago]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q7061817|Nosimo Balindlela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-11-14
| [[File:Nosimo-21-02-09.JPG|center|128px]]
|-
| [[Nomvula Mokonyane]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-25
| 2019-05-07
| [[File:Nomvula Paula Mokonyane (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Nhlanhla Nene]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2018-02-27
| 2015-12-15<br/>2018-10-09
|
|-
| ''[[:d:Q6968477|Natasha Mazzone]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Natasha Mazzone Michael 2013-09-22 22-24.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6918599|Motsoko Pheko]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6891175|Mohamed Surty]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]<br/>[[India|INdiya]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q6885827|Mmusi Maimane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-10-24
| [[File:Mmusi Maimane (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6885751|Mluleki George]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1994
| 2008
|
|-
| ''[[:d:Q6849224|Mike Waters]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-02-19
| [[File:Mike Waters DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6846690|Mike Ellis]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mike Ellis DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6814194|Membathisi Mdladlana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6811369|Melanie Verwoerd]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Melanie Verwoerd (2010).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6795248|Max Sisulu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-05-29
| [[File:Max Sisulu 2012 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6787306|Mathole Motshekga]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q6783304|Masizole Mnqasela]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2009-05-06
| 2014-05-06
| [[File:Masizole Mnqasela MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6774186|Marta Wenger]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6769828|Mark Steele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mark Steele DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6765941|Marius Barnard]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Marius Barnard (1968).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6764850|Mario Oriani-Ambrosini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-08-16
|
|-
| ''[[:d:Q6761978|Marian Shinn]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Marian Shinn DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6738820|Makashule Gana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-11-14
| [[File:Makashule Gana.jpg|center|128px]]
|-
| [[Mac Maharaj]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mac Maharaj 2021.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6702772|Lulama Xingwana]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-05-25
| [[File:Lulu Xingwana 2013 crop.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6552532|Lindiwe Hendricks]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6533432|Letlapa Mphahlele]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6525655|Leonard Ramatlakane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q6522854|Lennox Gaehler]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6435749|Kraai van Niekerk]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q6424521|Kobus Marais]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Kobus-marais.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6390503|Kenneth Mubu]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2015-08-31
| [[File:Kenneth-Mubu-MP-IRCOOP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6313691|Junita Kloppers-Lourens]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Juanita Kloppers Lourens DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6301581|Juanita Terblanche]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:JunitaTerblanche DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6282583|Joseph Denis]]''
|
|
| 2019-05-22
|
| [[File:Denis Joseph (cropped).png|center|128px]]
|-
| [[John Steenhuisen]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:John Steenhuisen 2024.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6142922|James Selfe]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-12-31
| [[File:James Selfe DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6138223|James Lorimer]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:James Lorimer DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6120878|Jacques Smalle]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2010-09-10
| 2014-05-06
| [[File:Jacques Smalle DA Deputy Minister.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q6117269|Jackson Mthembu]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-01-21
|
|-
| ''[[:d:Q6065705|Ipuseng Ditshetelo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5982514|Ian Ollis]]''
| Ilungu lesiGungu sikaZwelonke eNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-08-31
| [[File:Ian-Ollis.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5981380|Ian Davidson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Ian Davidson DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5713725|Hendrick Schmidt]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Hendrick-Schmidt.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5702637|Helen Lamoela]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Helen Lamoela MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5607020|Gregory Krumbock]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Greg Krumbock DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5549752|Geraldine Fraser-Moleketi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Geraldine Fraser-Moleketi - 7th Broadband Commission for Digital Development Meeting, Mexico City, Mexico.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5537083|George Boinamo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:George Boinamo DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5535621|Geordin Hill-Lewis]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2021-11-09
| [[File:Geordin Gwyn Hill-Lewis.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5534119|Geoff Doidge]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5528312|Gavin Woods]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5522918|Gareth Morgan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Gareth Morgan2 DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| [[Frene Ginwala]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5437837|Fatima Hajaig]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5399956|Essop Pahad]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Essop Pahad (1985).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5388710|Erik Marais]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:DA MP Erik Marais (2009).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5373018|Emmah More]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5340080|Edna Molewa]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-09-22
| [[File:Edna Molewa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5331984|Ebrahim Patel]]''
| ungqongqoshe waseNingizimu Afrika ophethe isikhundla sokuba nguNgqongqoshe wezokuThuthukiswa koMnotho
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Ebrahim Patel - World Economic Forum on Africa 2011.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5313592|Duma Nkosi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
|
|-
| ''[[:d:Q5294698|Donald Lee]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Donald Lee DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5280133|Dipuo Peters]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2017-03-31
| [[File:H.E. Dipuo Peters - Energy Minister in South Africa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5279277|Dion George]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2015-06-01
| [[File:Dion George DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5257754|Denise Robinson]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Denise Robinson DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5256874|Dene Smuts]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Dene-Smuts.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5237258|David Maynier]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:David Manier DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5176449|Alfred Nzo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:AlfredNzo1977.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5108411|Chris Wang]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q5081288|Charles Nqakula]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-30
| 2018-06-18
|
|-
| ''[[:d:Q5057098|Cedric Frolick]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2009-05-06<br/>2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2014-05-06<br/>2019-05-07
| [[File:C. Frolick, South African ANC MP.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5049285|Cassel Mathale]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q5003356|Buyelwa Sonjica]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Buyelwa Patience Sonjica - World Economic Forum on Africa 2010.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q5002423|Butch Steyn]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Butch Steyn DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4996115|Bulelwa Tinto]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q4956754|Tina Joemat-Peterson]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2017-03-31<br/>2023-06-05
| [[File:Tina Joemat-Peterson.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4913086|Billy Nair]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Robben Island Prison 8.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4901661|Bheki Cele]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Bheki Cele at press conference on crime at World Cup 2010-06-29 1.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4886593|Ben Turok]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q4868980|Bathabile Dlamini]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-10
| [[File:Manmohan Singh and his wife Smt. Gursharan Kaur being received by the Minister for Social Justice, South Africa, Ms. Bathabile Dlamini, on their arrival at Waterkloof Air Force Base, Pretoria for the 5th IBSA Summit.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4786698|Archie Gumede]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q4786561|Archibold Figlan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Archibold Figlan DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4769095|Annette Lovemore]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2016-08-06
| [[File:Annette Lovemore DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4768956|Annelie Lotriet]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Annelie Lotriet.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4763221|Angie Motshekga]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Minister Angie Motshekga.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4757799|Andrew Louw]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Andrew Louw DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4752606|Anchen Dreyer]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Anchen Dreyer DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4746339|Amina Cachalia]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q4714134|Alec Erwin]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q4710249|Albert Fritz]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Albert Fritz MP (4709027164).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q4358028|Jeremy Cronin]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q4354849|Gwen Mahlangu-Nkabinde]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3671997|Ellen Kuzwayo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Ellen Kuzwayo of South Africa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3643383|Kenneth Meshoe]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:K Meshoe Toronto 2013.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3518947|Tertius Delport]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3481747|Sheila Camerer]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3471892|Sandra Botha]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3438550|Roelf Meyer]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:2017 03 08 Negotiation and mediation skills training closes in Nairobi-5 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Pallo Jordan]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-08-11
| [[File:Pallo Jordan.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3361453|Gill Marcus]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3269581|Lynne Brown]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-03-01
| [[File:Lynne-Brown.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3267105|Fana Mokoena]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2016-08-24<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2020-10-16
|
|-
| ''[[:d:Q3262565|Louis Luyt]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3241428|Lindiwe Sisuslu]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-03-15
| [[File:Lindiwe Sisulu in New York - 2018 (44058077895) (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3180181|Joe Seremane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Joe Seremane.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3180124|Joe Matthews]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q3103908|Gerald Morkel]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| [[Kader Asmal]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Kader Asmal.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q3023722|Derek Hanekom]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-10
| [[File:Derek Hanekom.JPG|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q2982594|Colin Eglin]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Colin Eglin.jpg|center|128px]]
|-
| [[Brigitte Mabandla]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Brigitte Mabandla, former Minister for Justice, South Africa (sq cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q2883966|Barbara Hogan]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Minister Barbara Hogan in New Delhi, June 2010.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q2875166|Aziz Pahad]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q2869268|Athol Trollip]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Athol Trollip DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q2744471|Dirk du Toit]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q2568741|Constand Viljoen]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Constand Viljoen c. 1985.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q2342184|Stella Sigcau]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1994-05-09
| 2006-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q2321705|Carl Niehaus]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q2290959|Siyabonga Cwele]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-03
| [[File:Siyabonga Cyprian Cwele - 2018 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1966829|Nathi Mthethwa]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-03-15
| [[File:Nkosinathi Mthethwa (43752407695) (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1942784|Mohammed Valli Moosa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Valli Moosa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1941212|Mlungisi Johnson]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q1887900|Malusi Gigaba]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2018-11-15
| [[File:Malusi Gigaba.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1886347|Makhenkesi Stofile]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q1718291|Ronald Lamola]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Ronald Lamola, International Relations and Cooperation of South Africa, on 16 July 2024 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Jeff Radebe]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-03
| [[File:JeffRadebe.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1677635|Jackie Selebi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q1643810|Allan Hendrickse]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q1632021|Nomaindia Mfeketo]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2019-06-05
| [[File:South African Ambassador to the U.S. Nomaindiya Cathleen Mfeketo (52036244356) (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Thandi Modise]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Spotkanie premier Beaty Szydło z Thandi Modise (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1554125|Pule Mabe]]''
| intatheli nosombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-08-31
| [[File:Pule Mabe.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1450938|Rob Davies]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Rob Davies - World Economic Forum on Africa 2012.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1442117|Peter Mokaba]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| [[Fikile Mbalula]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2018-03-09<br/>2023-03-06
| [[File:Fikile Mbalula.png|center|128px]]
|-
| [[Govan Mbeki]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Govanmbekimugshot.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1391067|Tony Leon]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:TonyLeon.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1390963|Marthinus van Schalkwyk]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2009-05-06
| 2014-05-27
| [[File:Marthinus van Schalkwyk crop.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1324757|Ela Gandhi]]''
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Ela-gandhi-2018-phoenix.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1270726|Mosibudi Mangena]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Mosibudi Mangena,International Year of Astronomy 2009.jpg|center|128px]]
|-
| [[David Mabuza]]
| Umholi wabothisha eNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-02-27<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-02-28
| [[File:David D Mabuza, 18 ago. 2022 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Cyril Ramaphosa]]
| uMongameli wesihlanu waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2018-02-15<br/>2019-05-22
| [[File:Cyril Ramaphosa at the White House (54537828678, cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Collins Chabane]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2015-03-15
|
|-
| [[Julius Malema]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Julius Malema 2011-09-14 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Mosiuoa Lekota]]
| Usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Mosiuoa Lekota, 000215-D-9880W-112 detail.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q975366|Gwede Mantashe]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-03-27<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Gwede Mantashe in 2019.png|center|128px]]
|-
| [[Siphiwe Nyanda]]
| umphathi wamasosha
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Siphiwe Nyanda c. 1996.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q937119|Lindiwe Mazibuko]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Lindiwe Masibuko DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q932620|Ronnie Kasrils]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Ronnie Kasrils - Russell Tribunal.jpg|center|128px]]
|-
| [[Baleka Mbete]]
| sombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Baleka Mbete.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q770995|Pieter Mulder]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2017-12-01
| [[File:20130916-OSEC-BW-0002 Pieter Mulder.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q731819|Nozizwe Madlala-Routledge]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:South African Deputy Defense Minister Nozizwe Madlala-Routledge walks into the Pentagon on Oct. 16, 2000.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q730472|Bantu Holomisa]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Bantu Holomisa.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q726302|Mosima Gabriel Sexwale]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Tokyo Sexwale-wef-crop.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q653155|Trevor Manuel]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Trevor Manuel.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q592604|Dianne Kohler Barnard]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Dianne Kohler Barnard DA MP.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q561494|Pik Botha]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1970-04-22<br/>1977
| 1974<br/>1994
| [[File:Pik Botha.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q561279|Pravin Gordhan]]''
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]<br/>[[India|INdiya]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2024-09-13
| [[File:Pravin Gordhan 2015.jpg|center|128px]]
|-
| [[Mangosuthu Buthelezi]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-09-09
| [[File:Mangosuthu Buthelezi (1983).jpg|center|128px]]
|-
| [[Phumzile Mlambo-Ngcuka]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Phumzile Mlambo-Ngcuka 2014.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q540922|Noxolo Kiviet]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Eastern Cape Premier Noxolo Kiviet.jpg|center|128px]]
|-
| [[Nosiviwe Mapisa-Nqakula]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Nosiviwe Mapisa-Nqakula at the Pentagon Sept. 12, 2012.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q504617|Andrew Feinstein]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Andrew Feinstein.jpg|center|128px]]
|-
| [[Amos Masondo]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2019-05-07
| [[File:Manmohan Singh being presented with an appreciation medal by the Executive Mayor, Mr. Amos Masondo at the inauguration of the permanent exhibition - Gandhi A Prisoner of Conscience, at Johannesburg, South Africa (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q469305|Mbhazima Shilowa]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q467838|Ivy Matsepe-Casaburri]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q460644|Manto Tshabalala-Msimang]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:The Minister of Health of the Republic of South Africa Dr. (Mrs.) Tshabala Msimange calls on the Union Minister for Health and Family Welfare Smt. Sushma Swaraj in New Delhi on March 3, 2004.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q458947|Molefi Sefularo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| [[Patricia de Lille]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2019-05-22
|
| [[File:Patricia de Lille.jpg|center|128px]]
|-
| [[UWalter Sisulu]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Walter Sisulu 1991 (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Mandla Mandela]]
| usombusazwe waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
|
|-
| ''[[:d:Q401350|Ahmed Kathrada]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Kathrada coons crop.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q317726|Dullah Omar]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
|
|-
| ''[[:d:Q302359|Aaron Motsoaledi]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Dr Pakishe Aaron Motsoaledi, Minister of Health, South Africa.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q274602|Adelaide Tambo]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 1994
| 1999
|
|-
| ''[[:d:Q243833|Zweli Mkhize]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2018-02-27<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Zweli Mkhize Willowfontein and Muzi Thusi School visit.jpg|center|128px]]
|-
| [[Winnie Madikizela-Mandela]]
| usombusazwe waseNiningizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2009-05-06
| 2018-04-02<br/>2014-05-06
| [[File:Winnie Mandela 2.jpg|center|128px]]
|-
| [[Kgalema Motlanthe]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Kgalema Motlanthe at the 12th AU Summit (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Nkosazana Dlamini-Zuma]]
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2017-09-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07
| [[File:Nkosazana Dlamini-Zuma 2009.jpg|center|128px]]
|-
| [[Thabo Mbeki]]
| UMongameli weRiphabhliki yaseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:SthAfrica.ThaboMbeki.01.jpg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q58160|Maite Nkoana-Mashabane]]''
|
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21<br/>2019-05-22
| 2019-05-07<br/>2023-03-13
| [[File:South African Foreign Minister Nkoana-Mashabane (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Jacob Zuma|Jacob Gedleyihlekisa Zuma]]
| umongameli wangaphambilini waseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]<br/>[[Umbuso waseNingizimu Afrika]]
| 2014-05-21
| 2014-05-21
| [[File:Russian President Vladimir Putin alongside South African President Jacob Zuma (cropped).jpg|center|128px]]
|-
| [[Nelson Mandela]]
| UMongameli weRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika
| [[IRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika|IRiphabliki yaseNingizimu Afrika]]
|
|
| [[File:Nelson Mandela 1994.jpg|center|128px]]
|}
{{Wikidata list end}}
inb38zn8a599gmoikwqmme7iwu33adv
User:GerardM/Districts of Malawi
2
10280
114139
108412
2025-06-29T13:18:27Z
ListeriaBot
10758
Wikidata list updated [V2]
114139
wikitext
text/x-wiki
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q1058387 }
|section=
|sort=P131
|sort_order=asca
|columns=label:Article,description,P17:Country,P131:In administrative entity,P625:Geo Coordinate,P18:Image,P242:Locator map image
|thumb=128
|min_section=2
}}
{| class='wikitable sortable'
! Article
! description
! Country
! In administrative entity
! Geo Coordinate
! Image
! Locator map image
|-
| [[Salima District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13.75|34.5|display=inline}}
|
| [[File:MW-Salima.png|center|128px]]
|-
| [[Dowa District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13.583333333333|34|display=inline}}
|
| [[File:MW-Dowa.png|center|128px]]
|-
| [[Dedza District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-14.166666666667|34.333333333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Nkhotakota District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13|34.083333333333|display=inline}}
|
| [[File:MW-Nkhotakota.png|center|128px]]
|-
| [[Ntcheu District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-14.75|34.75|display=inline}}
|
| [[File:MW-Ntcheu.png|center|128px]]
|-
| [[Ntchisi District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13.333333333333|34|display=inline}}
|
| [[File:MW-Ntchisi.png|center|128px]]
|-
| [[Kasungu District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13|33.416666666667|display=inline}}
|
|
|-
| [[Mchinji District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-13.75|33.083333333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Lilongwe District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Central Region, Malawi]]
| {{Coord|-14|33.583333333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Likoma District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-12.083333333333|34.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:MW-Likoma.png|center|128px]]
|-
| [[Karonga District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-10|33.75|display=inline}}
|
| [[File:MW-Karonga.png|center|128px]]
|-
| [[Rumphi District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-10.75|33.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:MW-Rumphi.png|center|128px]]
|-
| [[Chitipa District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-9.7|33.275|display=inline}}
|
| [[File:MW-Chitipa.png|center|128px]]
|-
| [[Mzimba District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-11.5|33.5|display=inline}}
|
| [[File:MW-Mzimba.png|center|128px]]
|-
| [[Nkhata Bay District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Northern Region, Malawi]]
| {{Coord|-11.5|34|display=inline}}
|
| [[File:MW-Nkhata Bay.png|center|128px]]
|-
| [[Machinga District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-14.916666666667|35.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:MW-Machinga.png|center|128px]]
|-
| [[Nsanje District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-16.75|35.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:MW-Nsanje.png|center|128px]]
|-
| [[Mulanje District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-16|35.583333333333|display=inline}}
|
| [[File:MW-Mulanje.png|center|128px]]
|-
| [[Phalombe District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.666666666667|35.666666666667|display=inline}}<br/>{{Coord|-15.816666666667|35.7|display=inline}}
| [[File:Mulanje View at Phalombe 01.jpg|center|128px]]
| [[File:MW-Phalombe.png|center|128px]]
|-
| [[Chiradzulu District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.7|35.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:MW-Chiradzulu.png|center|128px]]
|-
| [[Mangochi District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-14.483333333333333|35.25|display=inline}}
|
| [[File:MW-Mangochi.png|center|128px]]
|-
| [[Chikwawa District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-16.166666666667|34.75|display=inline}}
|
| [[File:MW-Chikwawa.png|center|128px]]
|-
| [[Thyolo District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-16.16666668|35.16666668|display=inline}}
|
| [[File:MW-Thyolo.png|center|128px]]
|-
| [[Mwanza District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.583333333333|34.583333333333|display=inline}}
|
| [[File:Map of Mwanza District 2003.png|center|128px]]
|-
| [[Balaka District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15|35|display=inline}}<br/>{{Coord|-15.04839|35.0591|display=inline}}
|
| [[File:MW-Balaka.png|center|128px]]
|-
| [[Zomba District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.166666666667|35.5|display=inline}}
|
|
|-
| [[Blantyre District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.5|35|display=inline}}
|
|
|-
| [[Neno District]]
|
| [[IMalawi]]
| [[Southern Region, Malawi]]
| {{Coord|-15.45|34.7|display=inline}}
|
| [[File:Map of Neno District.png|center|128px]]
|}
{{Wikidata list end}}
odzc8lslhdm355oyidb9gykk6ppjqw6
User:GerardM/Districts of Uganda
2
10290
114140
113863
2025-06-29T15:26:56Z
ListeriaBot
10758
Wikidata list updated [V2]
114140
wikitext
text/x-wiki
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q3539870 }
|section=
|sort=P131
|sort_order=asca
|columns=label:Article,description,P17:Country,P131:In administrative entity,P625:Geo Coordinate,P18:Image,P242:Locator map image
|thumb=128
|min_section=2
}}
{| class='wikitable sortable'
! Article
! description
! Country
! In administrative entity
! Geo Coordinate
! Image
! Locator map image
|-
| ''[[:d:Q3565504|Kigezi District]]''
|
| [[IYuganda]]
|
| {{Coord|-1.22222222|29.88888889|display=inline}}
|
| [[File:Kigezi.png|center|128px]]
|-
| [[Nakaseke District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|1|32.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:Nakaseke District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kyankwanzi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.2|31.8|display=inline}}
|
| [[File:Kyankwanzi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kalangala District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.58333333333333|32.433333333333|display=inline}}
|
| [[File:Kalangala District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mubende District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.5|31.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:Mubende District Uganda.png|center|128px]]
|-
| [[Kiboga District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|1|31.75|display=inline}}
|
| [[File:Kiboga District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q926417|Kampala District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.31666666666667|32.566666666667|display=inline}}
|
| [[File:Kampala District Uganda.png|center|128px]]
|-
| [[Wakiso District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.16666666666667|32.5|display=inline}}
|
| [[File:Wakiso District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Nakasongola District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.3583333333333|32.416666666667|display=inline}}
|
| [[File:Nakasongola District Uganda.png|center|128px]]
|-
| [[Rakai District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.75|31.416666666667|display=inline}}
|
| [[File:RakaiUgandaDistricts2020.png|center|128px]]
|-
| [[Sembabule District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0|31.4|display=inline}}
|
| [[File:Sembabule District Uganda.png|center|128px]]
|-
| [[Masaka District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.31666666666667|31.666666666667|display=inline}}
| [[File:Spotted White Clouds over Lukaya rice Plantation in Masaka District.jpg|center|128px]]
| [[File:Masaka District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Lwengo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.4|31.41666667|display=inline}}
|
| [[File:Lwengo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mukono District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.0975|32.7599|display=inline}}
|
| [[File:Uganda Mukono.png|center|128px]]
|-
| [[Kayunga District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|1|32.866666666667|display=inline}}
|
| [[File:Kayunga District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mityana District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.45|32.05|display=inline}}
|
| [[File:Mityana District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mpigi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.083333333333333|32|display=inline}}
|
| [[File:Mpigi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Luweero District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.8|32.6|display=inline}}
| [[File:Weather in Kawumu Luweero District.jpg|center|128px]]
| [[File:Luwero District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Lyantonde District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.16666666666667|31.166666666667|display=inline}}
| [[File:Scattered trees at a Ranch in Lyantonde District.jpg|center|128px]]
| [[File:Lyantonde District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bukomansimbi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.167|31.65|display=inline}}
|
| [[File:Bukomansimbi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Buvuma District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.233|33.267|display=inline}}
|
| [[File:Buvuma District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kalungu District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.1|31.81666667|display=inline}}
|
| [[File:Kalungu District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Butambala District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.2|32.1|display=inline}}<br/>{{Coord|0.13805|32.21826|display=inline}}
|
| [[File:Butambala District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Buikwe District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.35|33.033|display=inline}}
|
| [[File:Buikwe District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Gomba District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.183333|31.9167|display=inline}}
|
| [[File:Gomba District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kyotera District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.63333333|31.55|display=inline}}
|
|
|-
| [[Kasanda District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Central Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.5333333333333333|31.75|display=inline}}
|
|
|-
| [[Kamuli District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1|33.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:Kamuli District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mbale District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.95|34.333333333333|display=inline}}
|
| [[File:Mbale District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Jinja District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.58333333333333|33.2|display=inline}}
|
| [[File:Jinja District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Soroti District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.7166666666667|33.6|display=inline}}
|
| [[File:Soroti District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bulambuli District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.367|34.15|display=inline}}
|
| [[File:Bulambuli District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kibuku District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.03333333|33.83333333|display=inline}}
|
| [[File:Kibuku District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Ngora District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.5|33.8|display=inline}}
|
| [[File:Ngora District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Namayingo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.28333333|33.85|display=inline}}
|
| [[File:Namayingo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Serere District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.5|33.55|display=inline}}
|
| [[File:Serere District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Buyende District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.183|33.167|display=inline}}
|
| [[File:Buyende District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Luuka District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.7|33.3|display=inline}}<br/>{{Coord|0.82405|33.33251|display=inline}}
|
| [[File:Luuka District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kumi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.4666666666667|33.833333333333|display=inline}}
| [[File:Green Vegetation at a swamp in Kumi District.jpg|center|128px]]
| [[File:Kumi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Tororo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.75|34.083333333333|display=inline}}
| [[File:Sukulu1.jpg|center|128px]]
| [[File:Tororo District Uganda.png|center|128px]]
|-
| [[Bugiri District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.5637032|33.7617615|display=inline}}
|
| [[File:Bugiri District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Busia District, Yuganda]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.43333333|33.96666667|display=inline}}
|
| [[File:Busia District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Iganga District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.7|33.466666666667|display=inline}}
|
| [[File:Iganga District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kaberamaido District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.7666666666667|33.233333333333|display=inline}}
|
| [[File:Kaberamaido District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kapchorwa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.3333333333333|34.566666666667|display=inline}}
|
| [[File:Kapchorwa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Katakwi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.9166666666667|34.033333333333|display=inline}}
|
| [[File:Katakwi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Budaka District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.0333333333333|33.95|display=inline}}
|
| [[File:Budaka District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mayuge District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.25|33.583333333333|display=inline}}
|
| [[File:Mayuge District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bududa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.05|34.4|display=inline}}
|
| [[File:Bududa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Butaleja District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.88333333333333|33.95|display=inline}}
|
| [[File:Butaleja District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Amuria District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.0833333333333|33.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:Amuria District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Manafwa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.9|34.333333333333|display=inline}}
|
| [[File:Manafwa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bukedea District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.3666666666667|34.133333333333|display=inline}}
|
| [[File:Bukedea District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Namutumba District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.83333333333333|33.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:Namutumba District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Sironko District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.25|34.316666666667|display=inline}}
|
| [[File:Sironko District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Pallisa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.1666666666667|33.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:Pallisa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kaliro District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.0166666666667|33.5|display=inline}}
|
| [[File:Kaliro District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bukwo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.2666666666667|34.733333333333|display=inline}}
|
| [[File:Bukwo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kween District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.41666667|34.51666667|display=inline}}
|
| [[File:Kween District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Butebo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.2|33.91666667|display=inline}}
|
|
|-
| [[Namisindwa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.81666667|34.38333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Bugweri District]]
|
|
| [[Eastern Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.6333333333333333|33.61666666666667|display=inline}}
|
|
|-
| ''[[:d:Q104037541|Kalaki District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Eastern Region, Yuganda]]
|
|
|
|-
| [[Nabilatuk District]]
|
| [[IYuganda]]
| ''[[:d:Q2614835|Karamoja]]''
| {{Coord|2.033333333333333|34.53333333333333|display=inline}}
|
| [[File:UgandadistrictsNabilatuk.png|center|128px]]
|-
| [[Lira District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.0833333333333|33.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:Lira District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kitgum District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.5|33|display=inline}}
|
| [[File:Kitgum District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Maracha District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.1666666666667|31.1|display=inline}}
|
| [[File:Maracha District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Gulu District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.75|32|display=inline}}
|
| [[File:Gulu District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q1111939|Maracha-Terego District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.23333333|30.93333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Adjumani District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.25|31.783333333333|display=inline}}
|
| [[File:Adjumani District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Apac District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.0833333333333|32.583333333333|display=inline}}
| [[File:Inspection of rice fields in Apac, Uganda.jpg|center|128px]]
| [[File:Apac District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Arua District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.9166666666667|31.083333333333|display=inline}}
|
| [[File:Arua District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kaabong District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.5166666666667|34.116666666667|display=inline}}
| [[File:Kaabong landscape.jpg|center|128px]]
| [[File:Kaabong District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Pader District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.8333333333333|33.083333333333|display=inline}}
| [[File:Sunrise in Patongo, Pader.jpg|center|128px]]
| [[File:Pader District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Amolatar District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.6333333333333|32.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:Amolatar District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Oyam District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.3833333333333|32.5|display=inline}}
|
| [[File:Oyam District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kotido District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.0166666666667|34|display=inline}}
|
| [[File:Kotido District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Koboko District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.41666667|30.96666667|display=inline}}
|
| [[File:Koboko District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Dokolo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.95|33.116666666667|display=inline}}
|
| [[File:Dokolo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Yumbe District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.5|31.25|display=inline}}
|
| [[File:Uganda Yumbe.png|center|128px]]
|-
| [[Amuru District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.6666666666667|31.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:Amuru District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Abim District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.7016666666667|33.676111111111|display=inline}}
|
| [[File:Abim District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Nebbi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.4166666666667|31.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:Nebbi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Moroto District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.5|34.25|display=inline}}
|
| [[File:Moroto District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Nakapiripirit District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.9166666666667|34.666666666667|display=inline}}
|
| [[File:Nakapiripirit District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Moyo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.4333333333333|31.566666666667|display=inline}}
|
| [[File:Moyo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Agago District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.833|33.333|display=inline}}
|
| [[File:Agago District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Alebtong District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.25722|33.23265|display=inline}}
|
| [[File:Alebtong District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Amudat District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.95|34.95|display=inline}}
|
| [[File:Amudat District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kole District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.4|32.8|display=inline}}<br/>{{Coord|2.29701|32.74402|display=inline}}
|
| [[File:Kole District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Lamwo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.53333333|32.8|display=inline}}
|
| [[File:Lamwo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Napak District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.2|34.3|display=inline}}
|
| [[File:Napak District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Nwoya District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.63333333|32|display=inline}}
|
| [[File:Nwoya District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Otuke District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.5|33.5|display=inline}}
|
| [[File:Otuke District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Zombo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.5|30.9|display=inline}}
|
| [[File:Zombo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Pakwach District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.46666667|31.5|display=inline}}
|
|
|-
| [[Omoro District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.58333333|32.36666667|display=inline}}
|
|
|-
| [[Kapelebyong District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|2.2|33.766666666666666|display=inline}}
|
| [[File:UgandadistrictsKapelebyong.png|center|128px]]
|-
| [[Kwania District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.9166666666666663|32.75|display=inline}}
|
|
|-
| [[Obongi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.3833333333333333|31.533333333333335|display=inline}}
|
|
|-
| [[Karenga District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
| {{Coord|3.5690813|33.6930855|display=inline}}
|
|
|-
| ''[[:d:Q97487779|Madi-Okollo District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Northern Region, Yuganda]]
|
|
|
|-
| [[Ntungamo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.91666666666667|30.266666666667|display=inline}}
|
| [[File:Uganda Ntungamo.png|center|128px]]
|-
| [[Rukungiri District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.73333333333333|29.883333333333|display=inline}}
|
| [[File:Rukungiri District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kisoro District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-1.25|29.7|display=inline}}
| [[File:Agricultutral fields along the border of Mgahinga Gorilla National Park. Near Kisoro, Uganda.jpg|center|128px]]
| [[File:Kisoro District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kibaale District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.98333333333333|31.083333333333|display=inline}}
| [[File:Kibale, Uganda.jpg|center|128px]]
| [[File:Kibaale District Uganda2012.png|center|128px]]
|-
| [[Masindi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.68333333|31.73333333|display=inline}}
|
| [[File:Masindi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kanungu District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.75|29.7|display=inline}}
|
| [[File:Kanungu District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mbarara District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.55|30.55|display=inline}}
|
| [[File:Mbarara District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Hoima District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.4166666666667|31.083333333333|display=inline}}
|
| [[File:Hoima District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Buliisa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|2|31.416666666667|display=inline}}
|
| [[File:Bulisa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bushenyi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.41666666666667|30.166666666667|display=inline}}
|
| [[File:Bushenyi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kabarole District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.58333333333333|30.25|display=inline}}
|
| [[File:Kabarole District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kasese District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.15|30.05|display=inline}}
|
| [[File:Kasese District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kamwenge District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.16666666666667|30.416666666667|display=inline}}
|
| [[File:UgandadistrictsKamwenge2020.png|center|128px]]
|-
| [[Kyenjojo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.5|30.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:Kyenjojo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kiruhura District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.21666666666667|30.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:UgandadistrictsKiruhura.png|center|128px]]
|-
| [[Ibanda District]]
| isifunda sase-Uganda
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.1|30.466666666667|display=inline}}
|
| [[File:Ibanda District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Isingiro District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.83333333333333|30.833333333333|display=inline}}
|
| [[File:Isingiro District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Bundibugyo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.83333333333333|30.25|display=inline}}
|
| [[File:Bundibugyo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kabale District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-1.25|30|display=inline}}
| [[File:Kabale landscape.jpg|center|128px]]
| [[File:Kabale District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Buhweju District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.35|30.3|display=inline}}
|
| [[File:Buhweju District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kiryandongo District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|2|32.3|display=inline}}
|
| [[File:Kiryandongo District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kyegegwa District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.48333333|31.05|display=inline}}
|
| [[File:Kyegegwa District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Mitooma District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.6|30|display=inline}}
|
| [[File:Mitooma District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Ntoroko District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.1|30.4|display=inline}}
|
| [[File:Ntoroko District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Rubirizi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.26666667|30.1|display=inline}}
|
| [[File:Rubirizi District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Sheema District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.53333333|30.4|display=inline}}
|
| [[File:Sheema District in Uganda.svg|center|128px]]
|-
| [[Kakumiro District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.78333333|31.33333333|display=inline}}
|
|
|-
| [[Kagadi District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.93333333|30.81666667|display=inline}}
|
| [[File:Kagadi District Uganda2012.png|center|128px]]
|-
| [[Rubanda District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-1.18333333|29.85|display=inline}}
| [[File:Silhouette of Virunga mountain ranges.jpg|center|128px]]
|
|-
| [[Rukiga District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-1.18333333|30.1|display=inline}}
|
|
|-
| [[Bunyangabu District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|0.48333333|30.2|display=inline}}
|
|
|-
| [[Kikuube District]]
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|1.2166666666666668|31.133333333333333|display=inline}}
|
| [[File:UgandadistrictsKikuube.png|center|128px]]
|-
| ''[[:d:Q85774640|Kitagwenda District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.02861111111111111|30.33611111111111|display=inline}}
|
|
|-
| ''[[:d:Q85798241|Rwampara district]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
| {{Coord|-0.6|30.6|display=inline}}
|
|
|-
| ''[[:d:Q97487775|Kazo District]]''
|
| [[IYuganda]]
| [[Western Region, Yuganda]]
|
|
|
|}
{{Wikidata list end}}
2hcmgenjzhv4nydo07ym1v3h4fol8jq
Inkolo(isehlukaniso)
0
28424
114146
91457
2025-06-29T20:07:52Z
Miquel24
23658
114146
wikitext
text/x-wiki
'''[[Inkolo]]''' yinoma yiluphi uhlelo lwamasiko lokuziphatha okukhethiwe nemikhuba, ukubukwa komhlaba, imibhalo, izindawo ezingcwelisiwe, izimiso zokuziphatha, noma izinhlangano, ezihlobanisa ubuntu namandla angaphezu kwawemvelo noma okudlulele.
'''Inkolo''' nayo ingabhekisa ku
* Inkolo (ubuhle), umqondo kwimfundiso yenkolo yobuKristu kanye nokuziphatha
* (iphephabhuku), iphephabhuku lezemfundo
* Inkolo(i-albhamu yaseNiagara), 1990
* Inkolo (I-albhamu yoMkhonto Wekusasa), 1997
* "Inkolo", iculo likaLana Del Rey ''waseHoneymoon'', 2015
* ''The Religion'', inoveli yango-1982 kaNicholas Conde
== Bona futhi ==
* "Religious" (iculo), ebhalwe nguR. Kelly, 2009
* Izinganekwane, umzimba noma iqoqo lezinganekwane
## ___Disarming___
b1ei57ndo1affdjxbonzhx0joqhc8b7
UZulaikha Patel
0
32885
114147
113840
2025-06-30T00:32:11Z
Nosiphosimphiwe
22045
Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1297194442|Zulaikha Patel]]"
114147
wikitext
text/x-wiki
* {{Cite book}}
* {{Cite book}}
'''UZulaikha Patel''' (owazalwa ngo-2002) uyisishoshovu esilwa nokucwasa ngokwebala eNingizimu Afrika. Waba uphawu lokulwa nenqubomgomo yePretoria Girls High School maqondana nezinwele zamantombazane amnyama ngonyaka ka-2016, eneminyaka engu-13. Yena kanye nakafunda nabo babamba umbukiso owaholela hhayi nje ekushintsheni kwenqubomgomo yesikole, kodwa futhi waholela ekuphenyeni izinsolo zobandlululo esikoleni. Ucashunwe ethi: "Ukucela ukuba ngiguqule izinwele zami kufana nokucela ukuthi ngisuse ubumnyama bami".
== Inkinga Esikoleni Esiphakeme Samantombazane sasePitoli ==
[[IPitoli|IPretoria]] Girls' High School, itholakala ePretoria, eRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika. Lesi sikole sasungulwa ngo-1902, futhi sasimhlophe kusukela sasungulwa kwaze kwaba ngo-1990, njengoba izikole zaseNingizimu Afrika zazihlukaniswe ngaphambi kobandlululo, kodwa kusukela ngo-1990, lesi sikole samukrela zonke izinhlanga. Ngokusho kwe-CNN, i-Pretoria Girls' Code of Conduct ayikhulumi ngokuqondile ngezinwele zabansundu, kodwa ibeka imithetho yokubukeka okujwayelekile, kufaka phakathi ukunquma ukuthi zonke izitayela "kufanele zibe ziguquguqukile, zihlanzekile futhi zihambisane neyunifomu yesikole". Othisha babetshele abafundi ukuthi izinwele zabo ze-afro "aijwayelekile" futhi zidinga ukuthanjiswa. Kwakushiwo ukuthi izinwele zamantombazane zidinga ukuqondiswa noma ziboshwe zibheke emuva, hhayi ukugqokwa njenge-Afros.
UZulaikha Patel wayekulabafundi ababehola umbhukiso ngokumelene nePitoli Girls High, ngokumelene nenqubomgomo yezinwele yesikole samantombazane. Intsha eyayibukisa yasatshiswa ngokuboshwa njengoba uZulaikha Patel ayehola ukubhikisha bokuthule. Ividiyo efakwe ku-inthanethi yabonisa uZulaikha Patel njengoba waybhekene nonogada abathathu abahlomile abaqashwa abaphathi besikole ukuphazamisa ukubhikisha. Le vidiyo yabangela ukuhlehla okukhulu kwesikole.
== Imiphumela Yokubhikisa KukaZulaikha ==
Izenzo zikaZulaikha Patel zagqugqumezela eminye imibhikisho eNingizimu Afrika, e-Lawson Brown High School e-Eastern Cape, nase-St. Michael's School yamantombazane [[IBloemfontein|eBloemfontein]] lapho abazali nabo bamasha baya khona. Abantu emhlabeni wonke baqala ukukwabelana ngezithombe zabo zama-afros ezinkundleni zokuxhumana, ngokubambisana nabafundi besifazane base Pretoria High School. Kwabe sekulandela ukusakazwa kwamaphephandaba omhlaba. Ukubhikisha kwabonisa ukuthi ukuhlukana ngokohlanga kuyaqhubeka, naphezu kokuphela kobandlululo ngo-1991.
Ukuphika inkani kukaPatel kwaqala ukubhikisha nokuguquka okwengeziwe. I-IGauteng Education MEC, uPanyaza Lesufi wavakashela ePitoli Girls' High School ukuzwa izikhalo zabafundi abamnyama, hhayi ngenqubomgomo yezinwele kuphela, kodwa nangobandlululo lobuhlanga jikelele esikoleni. Ngokwesibonelo, amantombazane awavunyelwe ukukhuluma izilimi zase-Afrika ezakhiweni zesikole, kuphela isiNgisi noma i-Afrikaans. UPatrick Gaspard, Inxusa lase-US eNingizimu Afrika, wabhala ku-Twitter wathi "Zonke izinhlangano zinemigomo. Futhi ngezinye izikhathi leyo migomo inobandlululo futhi idinga ukudalulwa futhi iphikiswe. "Isikhalazo se-inthanethi sasinezisayini ezingaba ngu-25,000 ngosuku. UMnyango Wezemfundo WaseGauteng wamisa inqubomgomo yezinwele.
== Ukubonwa ==
Wabiness njengomunye wabesifazane kwabangu-100 be-BBC baka-2016.
== Izincwadi ==
* {{Cite book}}
* {{Cite book}}
[[Category:Abantu baphilayo]]
1pavi9m5tx26smc381348w980dyu62x
114148
114147
2025-06-30T00:34:53Z
Nosiphosimphiwe
22045
added references
114148
wikitext
text/x-wiki
'''UZulaikha Patel''' (owazalwa ngo-2002) uyisishoshovu esilwa nokucwasa ngokwebala eNingizimu Afrika. Waba uphawu lokulwa nenqubomgomo yePretoria Girls High School maqondana nezinwele zamantombazane amnyama ngonyaka ka-2016, eneminyaka engu-13. Yena kanye nakafunda nabo babamba umbukiso owaholela hhayi nje ekushintsheni kwenqubomgomo yesikole, kodwa futhi waholela ekuphenyeni izinsolo zobandlululo esikoleni. Ucashunwe ethi: "Ukucela ukuba ngiguqule izinwele zami kufana nokucela ukuthi ngisuse ubumnyama bami".
== Inkinga Esikoleni Esiphakeme Samantombazane sasePitoli ==
[[IPitoli|IPretoria]] Girls' High School, itholakala ePretoria, eRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika. Lesi sikole sasungulwa ngo-1902, futhi sasimhlophe kusukela sasungulwa kwaze kwaba ngo-1990, njengoba izikole zaseNingizimu Afrika zazihlukaniswe ngaphambi kobandlululo, kodwa kusukela ngo-1990, lesi sikole samukrela zonke izinhlanga. Ngokusho kwe-CNN, i-Pretoria Girls' Code of Conduct ayikhulumi ngokuqondile ngezinwele zabansundu, kodwa ibeka imithetho yokubukeka okujwayelekile, kufaka phakathi ukunquma ukuthi zonke izitayela "kufanele zibe ziguquguqukile, zihlanzekile futhi zihambisane neyunifomu yesikole". Othisha babetshele abafundi ukuthi izinwele zabo ze-afro "aijwayelekile" futhi zidinga ukuthanjiswa. Kwakushiwo ukuthi izinwele zamantombazane zidinga ukuqondiswa noma ziboshwe zibheke emuva, hhayi ukugqokwa njenge-Afros.
UZulaikha Patel wayekulabafundi ababehola umbhukiso ngokumelene nePitoli Girls High, ngokumelene nenqubomgomo yezinwele yesikole samantombazane. Intsha eyayibukisa yasatshiswa ngokuboshwa njengoba uZulaikha Patel ayehola ukubhikisha bokuthule. Ividiyo efakwe ku-inthanethi yabonisa uZulaikha Patel njengoba waybhekene nonogada abathathu abahlomile abaqashwa abaphathi besikole ukuphazamisa ukubhikisha. Le vidiyo yabangela ukuhlehla okukhulu kwesikole.
== Imiphumela Yokubhikisa KukaZulaikha ==
Izenzo zikaZulaikha Patel zagqugqumezela eminye imibhikisho eNingizimu Afrika, e-Lawson Brown High School e-Eastern Cape, nase-St. Michael's School yamantombazane [[IBloemfontein|eBloemfontein]] lapho abazali nabo bamasha baya khona. Abantu emhlabeni wonke baqala ukukwabelana ngezithombe zabo zama-afros ezinkundleni zokuxhumana, ngokubambisana nabafundi besifazane base Pretoria High School. Kwabe sekulandela ukusakazwa kwamaphephandaba omhlaba. Ukubhikisha kwabonisa ukuthi ukuhlukana ngokohlanga kuyaqhubeka, naphezu kokuphela kobandlululo ngo-1991.
Ukuphika inkani kukaPatel kwaqala ukubhikisha nokuguquka okwengeziwe. I-IGauteng Education MEC, uPanyaza Lesufi wavakashela ePitoli Girls' High School ukuzwa izikhalo zabafundi abamnyama, hhayi ngenqubomgomo yezinwele kuphela, kodwa nangobandlululo lobuhlanga jikelele esikoleni. Ngokwesibonelo, amantombazane awavunyelwe ukukhuluma izilimi zase-Afrika ezakhiweni zesikole, kuphela isiNgisi noma i-Afrikaans. UPatrick Gaspard, Inxusa lase-US eNingizimu Afrika, wabhala ku-Twitter wathi "Zonke izinhlangano zinemigomo. Futhi ngezinye izikhathi leyo migomo inobandlululo futhi idinga ukudalulwa futhi iphikiswe. "Isikhalazo se-inthanethi sasinezisayini ezingaba ngu-25,000 ngosuku. UMnyango Wezemfundo WaseGauteng wamisa inqubomgomo yezinwele.
== Ukubonwa ==
Wabonwa njengomunye wabesifazane kwabangu-100 be-BBC baka-2016.
[[Category:Abantu baphilayo]]
5gkzdgwpkhg0gw1z197irxnwzymbyen
I-Forwardly
0
32909
114144
114129
2025-06-29T17:50:44Z
InternetArchiveBot
15036
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
114144
wikitext
text/x-wiki
'''I-Forwardly''' inkampani yobuchwepheshe bezezimali ezinze e-U.S. ehlinzeka ngezixazululo zesikhathi sangempela zokukhokha kwebhizinisi eziklanyelwe amabhizinisi amancane naphakathi.<ref>{{Cite web|title=QuickBooks App Store|url=https://quickbooks.intuit.com/app/apps/appdetails/forwardly/|website=quickbooks.intuit.com|access-date=2025-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20250207104714/https://quickbooks.intuit.com/app/apps/appdetails/forwardly/|archive-date=2025-02-07|language=en|dead-url=no}}</ref> Ikomkhulu layo e-Claymont, e-Delaware, le nkundla yenza amabhizinisi akwazi ukuthumela futhi amukele izinkokhelo ngokushesha, 24/7, ngaphandle kokubambezeleka kokucubungula okujwayelekile.
== Umlando Wenkampani ==
Yasungulwa ngo-2022 ngu-Nick Chandi, u-Jag Barpagga, kanye no-Diljot Mutti, i-Forwardly izuze ukuqashelwa ngendlela yayo emisha yokuqondisa ukuthengiswa kwe-B2B, ikakhulukazi ku-accounting kanye nokugeleza komsebenzi wezezimali. Ngaphambili kwavela ku-ForwardAI, eqhubeka njengenkampani engumzali. Le nkampani iphinde yaqamba kabusha ngokuthi i-Forwardly ukuze igxile kubuchwepheshe bokukhokha ngesikhathi sangempela obenzelwe amabhizinisi amancane. Njengenkundla yokukhokha yesizukulwane esilandelayo, i-Forwardly ihlanganisa izici eziphambili ukuze kuqedwe izithiyo zokungena kwemali ngokudluliselwa kwebhange ngesikhathi sangempela, i-ACH yosuku olufanayo, nezinkokhelo zekhadi lesikweletu.<ref>{{Cite web|title=A Second Look at Forwardly B2B Payment Solution|url=https://insightfulaccountant.com/api/content/3479a6d8-8df5-11ee-95d2-12163087a831/|website=insightfulaccountant.com|date=2023-12-01|access-date=2025-06-28|language=en-us|first=William "Bill"|last=Murphy}}</ref>
Inkundla yethula ubuchwepheshe bokuvumelanisa bezindlela ezi-4, iqinisekisa ukuthi i-invoyisi nezibuyekezo zezikweletu zibonakala ngokuzenzakalelayo kuwo wonke amasistimu wokubala amabhizinisi, abathengisi bawo, namakhasimende. Lokhu kunciphisa amaphutha okubuyisana futhi kwenza nokugcinwa kwamabhuku kube lula. Phambili ididiyela nesoftware enkulu yokubala, okuhlanganisa i-QuickBooks Online, i-Xero, i-FreshBooks, ne-ZohoBooks.
I-Forwardly inikezela ngezinkokhelo zanyanga zonke, ukulandelela okwenziwe ngesikhathi sangempela, ukuhamba komsebenzi okuzenzakalelayo, kanye nezinhlelo zokugunyaza ezithuthukisiwe zokukhokha izikweletu. Ukuphepha kuqiniswa ngokubhala ngemfihlo kwebanga lasebhange kanye nokuhambisana nezindinganiso zomkhakha. Amabhizinisi angaphinda ahlukanise izikweletu, ahlele izinkokhelo kusengaphambili, futhi enze ngendlela oyifisayo ukufinyelela nokugunyaza ukugeleza komsebenzi.<ref>{{Cite web|title=Forwardly Launches Instant Bill Payment Solution|url=https://www.cpapracticeadvisor.com/2024/01/24/forwardly-launches-instant-bill-payment-solution/100443/|website=CPA Practice Advisor|date=2024-01-24|access-date=2025-06-28|language=en-US}}</ref>
== Imikhiqizo Namasevisi ==
I-Forwardly inikezela ngohlu olubanzi lwezixazululo zokukhokha eziklanyelwe ukwenza lula nokusheshisa indlela amabhizinisi amancane aphatha ngayo imisebenzi yawo yezezimali. Inkundla inika amandla izinkokhelo zesikhathi sangempela, ivumela amabhizinisi ukuthi athumele futhi amukele izimali ngokushesha, 24/7, ngokudluliselwa kwebhange okusheshayo, i-ACH yosuku olufanayo, noma ukuthengiselana kwekhadi lesikweletu. Ngobuchwepheshe bayo bokuvumelanisa bezindlela ezi-4, i-Forwardly iqinisekisa ukuthi i-invoyisi nezibuyekezo zezikweletu ziboniswa ngokuzenzakalelayo kuzo zonke izinhlelo zokubala zamabhizinisi, amakhasimende awo, nabathengisi, kunciphisa amaphutha okubuyisana nokuthuthukisa ukunemba kokugcinwa kwamabhuku.
== Ezokuphepha ==
Isebenzisa izimiso zokuphepha ezisezingeni eliphezulu, okuhlanganisa ukubethela ngasemaphethelweni, ukutholwa kokukhwabanisa okuthuthukisiwe, nokuhambisana nemithetho yezezimali. Lezi zinyathelo ziqinisekisa ukuphepha kwakho konke okwenziwayo kanye nedatha ebucayi esendaweni.<ref>{{Cite web|title=Forwardly Adds ‘Pay by Credit Card’ to B2B Payments Platform|url=https://www.pymnts.com/news/b2b-payments/2024/forwardly-adds-pay-by-credit-card-to-b2b-payments-platform/|website=PYMNTS.com|date=2024-06-11|access-date=2025-06-28|language=en-US|last=PYMNTS}}</ref>
== Inkampani Yomzali ==
I-Forwardly isebenza ngaphansi kwenkampani engumzali i-ForwardAI, eyasungulwa ekuqaleni ukuze inikeze ama-API wezezimali nezixazululo zedatha. I-ForwardAI iyaqhubeka nokuba khona ngokuzimela ku-fowardai.com, isekela ukusungulwa okubanzi kwe-fintech.
== Imiklomelo kanye nokuhlonishwa ==
I-Forwardly ithole imiklomelo eminingi nokuqashelwa, kokubili ngaphansi kwegama layo lamanje kanye ne-ForwardAI:
* I-CPA Practice Advisor Technology Innovation Award (2024)
* Umklomelo Ongcono Kakhulu Wokukhokha Isikhathi Sangempela
* Accounting Tech of the Year – US Fintech Awards
* Ibekwe ku-#17 ohlwini lwe-FoundersPress lwezinkampani ze-Fintech ezikhula ngokushesha
== Imithombo ==
<references></references>
== Amakhasi ngaphandle ==
* {{Official website|//www.forwardly.com/}}
ebj1u5tsx9xkaepgfo04mqby9vre3g2
Draft:Emmarentia Public Library
0
32911
114149
2025-06-30T08:53:13Z
196.35.202.68
Isingeniso
114149
wikitext
text/x-wiki
'''I-Emmarentia Public Library''' itholakala ekhoneni lika-Barry Hertzog no-Greenhill road e-[[Emmarentia |Emmarentia]], [[Johannesburg]], [[Ningizimu Afrika]]. Lesi sikhungo sinikeza isikhala esincane, kodwa esisebenza kahle, esinikeza ibhalansi phakathi kwezinto eziqanjiwe neziyireferensi kufomu ye-analogue nedijithali.<ref> {{Cite web |date=2024-07-26 |title=Emmarentia Library – Cojelearning |url=https://www.cojelearning.org.za/librarie/emmarentia-access-library-20-7=2 | |language=zu-US}}</ref>
\
m33sh2m17u7lxc49d8ij1dhdzdscxjy
114150
114149
2025-06-30T08:54:57Z
196.35.202.68
Isingeniso
114150
wikitext
text/x-wiki
'''I-Emmarentia Public Library''' itholakala ekhoneni lika-Barry Hertzog no-Greenhill road e-[[Emmarentia |Emmarentia]], [[Johannesburg]], [[Ningizimu Afrika]]. Lesi sikhungo sinikeza isikhala esincane, kodwa esisebenza kahle, esinikeza ibhalansi phakathi kwezinto eziqanjiwe neziyireferensi kufomu ye-analogue nedijithali.<ref> {{Cite web |date=2024-07-26 |title=Emmarentia Library – Cojelearning |url=https://www.cojelearning.org.za/librarie/emmarentia-access-library-20-7=2 | |language=zu-US}}</ref>
I-Emmarentia Public Library inamakhompyutha omphakathi ane-inthanethi kanye ne-Wi-Fi yamahhala.<ref>{{Cite web |last=Zwane |first=Duduzile |date=2025-01-31 |title=I-Wits iletha i-Wi-Fi yamahhala emitatsheni yolwazi yomphakathi eGoli. |url=https://iol.co.za/technology/software-and-internet/2025-01-31-wits-brings-free-wi-fi-to-public-libraries-in-johannesburg/ |access-date=2025-06-27 |website=IOL |language=zu}}</ref>
c67q8zhvtc6o4mwvsqd5dnlw5nf5smr