De America
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae De America yn gyfandir yn y Hemisffer Gorllewinol rhwng y Cefnforoedd Tawel a'r Iwerydd. Mae y rhan fwyaf ohono yn yr Hemisffer Deheuol.
Cyfeirir ato yn aml fel yn rhan o'r Americas, fel ag y gwneir â Gogledd America. Enwyd De America ar ôl Amerigo Vespucci, yr Ewropead cyntaf i awgrymu nad India'r Dwyrain oedd yr Americas, ond y Byd Newydd.
Mae gan Dde America arwynebedd o 17,820,000 km² (6,880,000 mi sg), neu tua 3.5% o arwynebedd y Ddaear. Yn 2005, credir bod y boblogaeth yn fwy na 371,200,000. Dyma'r pedwerydd cyfandir o ran arwynebedd (ar ôl Asia, Affrica, a Gogledd America) a'r pumed o ran poblogaeth (ar ôl Asia, Affrica, Ewrop, a Gogledd America).
[golygu] Daearyddiaeth De America
Mae cyfandir De America yn cynnwys nifer o ynysoedd, y rhan fwyaf ohonynt yn perthyn i wledydd ar y gyfandir. Mae tiriogaethau'r Caribi wedi'u grŵpio â Gogledd America, Mae'r gwledydd De America sy'n ffinio â Môr y Caribi – yn cynnwys Colombia, Venezuela, Guyana, Suriname, a Guyane Ffrengig – hefyd yn cael eu adnabod fel De America Caribïaidd.
[golygu] Gwledydd De America
- Yr Ariannin
- Bolivia
- Brasil
- Colombia
- Chile
- Ecwador
- Guyana
- Guiane Ffrengig
- Paragway
- Periw
- Surinam
- Trinidad a Tobego
- Wrwgway
- Feneswela
[golygu] Tabl o wledydd, tiriogaethau a rhanbarthau De America
| Enw tiriogaeth, efo baner | Arwynebedd (km²) | Poblogaeth (2005) | Dwysedd poblogaeth (per km²) | Prifddinas | 
|---|---|---|---|---|
|  Brasil | 8,511,965 | 186,112,794 | 21.9 | Brasília | 
| Ucheldiroedd Guiana: | ||||
|  Guyana | 214,970 | 765,283 | 3.6 | Georgetown | 
| Delwedd:GuyaneFlag.jpg Guyane Ffrengig | 91,000 | 195,506 | 2.1 | Cayenne | 
|  Suriname | 163,270 | 438,144 | 2.7 | Paramaribo | 
| Taleithiau'r Andes: | ||||
|  Bolivia | 1,098,580 | 8,857,870 | 8.1 | La Paz, Sucre | 
|  Ecuador | 283,560 | 13,363,593 | 47.1 | Quito | 
|  Periw | 1,285,220 | 27,925,628 | 21.7 | Lima | 
| > De America Caribïaidd: | ||||
|  Colombia | 1,138,910 | 42,954,279 | 37.7 | Bogotá | 
|  Venezuela | 912,050 | 25,375,281 | 27.8 | Caracas | 
| > Ynysoedd Caribïaidd: | ||||
|  Trinidad a Tobago | 5,128 | 1,088,644 | 212.3 | Port of Spain | 
| Côn Deheuol: | ||||
|  Paraguay | 406,750 | 6,347,884 | 15.6 | Asunción | 
|  Uruguay | 176,220 | 3,415,920 | 19.4 | Montevideo | 
| > Patagonia: | ||||
|  Yr Ariannin | 2,766,890 | 39,537,943 | 14.3 | Buenos Airies | 
|  Chile | 756,950 | 15,980,912 | 21.1 | Santiago | 
| Cyfandiroedd y Ddaear | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|  | ||||||||||||||||||||||||||||
|  Affrica-Ewrasia |  Yr Amerig |  Ewrasia | ||||||||||||||||||||||||||
|  | ||||||||||||||||||||||||||||
|  Affrica |  Antarctica |  Asia |  Ewrop |  Gogledd America |  De America |  Oceania | ||||||||||||||||||||||
|  | ||||||||||||||||||||||||||||
| Uwchgyfandiroedd daearegol : Gondwana · Lawrasia · Pangaea · Pannotia · Rodinia · Colwmbia · Kenorland · Ur · Vaalbara | ||||||||||||||||||||||||||||
|  | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rhanbarthau'r Ddaear | |||
|  | Yr Affrig | Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin | |
|---|---|---|---|
|  | Yr Amerig | Y Caribî · Canolbarth · De · Gogledd · Lladin | |
|  | Asia | Canolbarth · De · De Ddwyrain · De Orllewin · Dwyrain · Gogledd | |
|  | Ewrop | Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin | |
|  | Oceania | Awstralia · Melanesia · Micronesia · Polynesia · Seland Newydd | |
|  | |||
|  | Y Pegynau | Yr Arctig · Yr Antarctig | |
|  | Cefnforoedd | Arctig · De · India · Iwerydd · Tawel | |





