M. Tullius Cicero
E Vicipaedia
Marcus Tullius Cicero, orator et philosophus, natus Arpini 3 Ianuaris 106 a.C.n., consul 63 a.C.n., mortuus die 7 Decembris 43 a.C.n.. Cicero fuit orator et vir rei publicae peritus Romae, et excellens scriptor solet existimari, peritus illīus clari sermonis. [Qui primus in gente Tullia Cicero appellatus est, cognomen traxisse dicitur a ciceribus, quod eius leguminis ferendi rationem optime calleret. Alii ab habitu faciei eum ita cognominatum putant, vel quod maculis ciceri similibus aspersus esset, vel quod in extrema nasi parte tuberculum figura ciceris habuerit.]
Index |
[recensere] Vita
Cicero Arpini natus Puteolis autem mortuus est. Gens Tullia antiquā nobilitate equestri nota possidebat haud parvam rem familiarem. Cicero, qui nihil in re publica immutari volebat, continuo oderat se cum Mario, qui tunc celebrior erat, comparari.
[recensere] De iuventute
Cicero Romae educatus, ubi secundum Plutarchum ingeniosissimus praestabat,[1] et liberalibus studiis imbutus magistros, sicut Q. Mucium Scaevolum, habuit partim ibidem, partim in Graecia doctissimos viros. Cicero etiam conatus est ad scribendos versus, in quibus habebantur translationes Homeri et Phaenomenorum Arati, quae Vergilius serius in Georgica sua adscivit.
Singularis fuit atque eximia eloquentiae facultas. Cuius ope imprimis actionibus Verrinis, quamquam homo novus erat, per omnes honorum gradus suo anno ad consulatum ascendit.
[recensere] De consulatu
In consulatu (63 a.C.n.) Catilinae coniurationem detexit et rem publicam ab exitio servavit. Quam ob rem “Pater patriae” a senatu appellatus est. Sed cum quosdam patricios Catilinae socios, indicta causa, ex senatus consulto in carcere necandos curavisset, P. Clodio legem ferente in exsilium pulsus est. Decimo sexto autem mense decreto senatus revocatus est.
Proconsul Ciliciam provinciam sortitus est.
[recensere] De senectute et morte
Caesare in Gallia bellum gerente Cicero multas orationes civiles Romae dixit nec non epistolas multas conscripsit. Nihil paene de sexto decennio novissemus, nisi orationibus tempora descripsisset. Multos defendit accusavitque, ideoque permulta nomina nobis tradita sunt, quorum semina non habemus.
Cicero in bello civili Pompeium Caesari reconciliare temptavit, quia Gaium Iulium Caesarem pontificem maximum cognovit, Pompeium autem consularem appellavit. Religio Caesaris auctoritasque Pompei imperatoris fundamenta rei publicae habenda sint, postulavit. Sed magis quam religionis iuris auctoritatem aestimavit.
In bello civili stetit a partibus Pompeii; nihilominus a Caesare victore veniam impetravit. Quo interfecto in triumviratu Antonii et Octavii et Lepidi proscriptus occisus est ab Herennio centurione et Popillio tribuno militum, quem parricidii reum olim defenderat, annos natus 64, cum a villa sua prope Capuam ad mare fugiens lectica deferretur, iubente Antonio, quem Philippicis suis summopere irritaverat. Ad quem caput et manus praecisae delatae sunt et in rostris deinde expositae. Fulvia vero uxor Antonii linguam crinali acu repetitis ictibus, multisque exsecrationibus, feminea rabie transfixit.
Habuit uxorem Terentiam, Marcum filium, Tulliam filiam (de cuius morte vehementer doluit), Quintum fratrem. Plurima composuit, quorum maior pars exstat, multos libros de eloquentia philosophiaque, elegantissimas epistulas, multas et divinas orationes. (cf. Forcellini, s.v.)
[recensere] Opera
[recensere] Orationes
- Pro Quinctio
- Pro Roscio Amerino
- Pro Roscio Comodeo
- De lege agraria contra Rullum
- In Verrem
- De Imperio Cn. Pompei
- Pro Caecina
- Pro Cluentio
- Pro Rabirio perduellionis reo
- In Catilinam I-IV
- Pro Murena
- Pro Sulla
- Pro Flacco
- Pro Archia poeta
- Post reditum in senatu
- Post reditum in Quirites
- De domo sua
- De haruspicum responsis
- Pro Cn. Plancio
- Pro Sestio
- In Vatinium
- Pro Caelio
- De provinciis consularibus
- Pro Balbo
- Pro Milone
- In Pisonem
- Pro Scauro
- Pro Fonteio
- Pro Rabirio Postumo
- Pro Marcello
- Pro Ligario
- Pro rege Deiótaro
- Philippicae quae dicuntur in M. Antonium orationes I-XIV
[recensere] Opera rhetorica
- De inventione
- De partitione oratoria
- De optimo genere oratorum
- Topica
- Brutus
- De oratore
- Orator
[recensere] Opera tam philosophica quam ad rem publicam spectantia
- De re publica
- De legibus
- Hortensius
- Academici libri (commixtio duarum versionum)
- De officiis
- De fato
- De finibus bonorum et malorum
- Tusculanae disputationes
- De natura deorum
- Paradoxa Stoicorum
- Lucullus
- Laelius de amicitia
- Cato maior de senectute
[recensere] Epistolae
- ad Atticum
- ad Brutum
- ad Quintum fratrem
- ad familiares
[recensere] Opera poetica
- Arati Phaenomena (carmen astrologicum, quod "admodum adulescentulus" fecit)
- Marius
- De consulatu suo
[recensere] Praeterea vide
Nisi Cicero facultates verba philosophiae Graecae in linguam Latinam vertendi adhibuisset, multa verba huius disciplinae ignota vel haud perspicua essent. Ille pater linguae Latinae vocari potest, illius stilum culmen linguae Latina habueris, cum omnia genera dicendi vel scribendi scrutatus sit. Opera eius documenta uberrima illius temporis habenda sunt.
[recensere] Vide etiam
[recensere] Nexus Externi
| Vicicitatio habet citationes quae ad M. Tullius Cicero spectant. |
| Vicifons opus nominatum M. Tullius Cicero habet. |
- The Latin Library, Opera
- The Cicero Homepage, Opera bibliographiaque
- J.R. Thorbecke: De Principio Philosophiae et Officiorum in Ciceronis Operibus Philosophicis (1818)
- J.R. Thorbecke: Ex iis quae in libris Ciceronis de Oratore a Crasso, Antonio, Caesare, aliis, de Eloquentia disputantur, ipsius efficiatur Ciceronis de perfecto Oratore sententia (1819)

