Brazil
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Republik Kevreadel Brazil zo ur vro dizalc'h, an hini vrasañ ha pobletañ a zo en Amerika Latin. Kemer a ra kreiz ha biz Amerika ar Su. Bevennoù he deus diouzh an norzh gant Venezuela, Guyana, Surinam ha gant Gwiana, a zo un departamant e dalc'h Frañs ; aodoù ar Meurvor Atlantel e kaver diouzh he zu reter. Er su he deus bevennoù gant Uruguay, Arc'hantina ha Paraguay ; er c'hornôg gant Bolivia, Perou, hag er gwalarn gant Kolombia. Setu emañ stok ouzh holl vroioù Suamerika war-bouez Chile hag Ecuador. Ouzhpenn an tiriadoù kevandirel-se eo lodek ivez eus Brazil enezennoù tost d'an oad, ha tammoù enezegoù ha inizigoù e kreiz ar Meurvor Atlantel.
Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.
![]() |
|
| Anv an dud | Brasileiro (pt) Brazilian, Brazilad |
| Yezh ofisiel | Portugaleg |
| Kêr-benn | Brasília |
| Brasañ kêr | São Paulo |
| Prezidant | Luiz Inácio Lula da Silva |
| Gorread - Etre tout - % dour |
5vet brasañ 8 514 876 km² 0.65% |
| Poblañs
- Etre tout (2004) |
5vet brasañ |
| Dizalc'hidigezh
- Disklêriet |
Diouzh Portugal |
| Moneiz | Real |
| Gwerzhid eur | adalek UTC -2 betek -5 |
| Kan broadel | Hino nacional Brasileiro |
| Kod war ar genrouedad | .br |
| Kod pellgomz | 55 |
Taolenn |
[kemmañ] Istor
Araok na oa deuet an Europeaned, dibaoe penn-kentañ ar pempvet milved a-raok J.-K., e oa Amerindianed o chom war diriad Brazil, meuriadoù hanter-gantread an darn vrasañ anezho.
Pedro Álvares Cabral, ur merdeer eus Portugal, a vije bet an European kentañ da vezañ deuet betek aodoù ar vro, d'an 22 a viz Ebrel 1500. An tiriad a zeuas diwar neuze da vout un drevadenn portugalat. Hepdale, a-benn korvoiñ danvezioù naturel an drevadenn, dreist-holl ar c'hoad "brazil", ha reiñ tud da labourad evit an drevadennourien nevez-staliet, e oa bet degaset gant ar Bortugaliz sklaved bet paket war aodoù Afrika. E-pad ouzhpenn tri c'hantved e oa bed paket ha divroet milionoù à Afrikaned a-benn poblañ ar c'hevandir nevez. Ar sklavelezh-se zo bet torret d'an 13 a viz Mae 1888.
Brazil zo dizalc'h, ez-ofisiel, dibaoe ar 7 a viz Gwengolo 1822. Goude an drevadenn ez eus bet un Impalaeriezh, betek ar bloaz 1889, ha neuze e oa bet embannet Republik Brazil. Ur republik gant putschoù ha renadoù kreñv ingal a-walc'h, e-giz er broioù all en Amerika Latin d'an ampoent.
D'ar 27 a viz Here 2002 eo bet dilennet Luís Inácio da Silva (lesanvet Lula) da brezidant, kentañ prezidant sokialour Brazil, gant 61,4 % eus ar mouezhioù. Dilennet eo bet adarre D4AN 29 a viz Here 2006 (a-enep da Geraldo Alckmin) gant ouzhpenn 60 % eus ar mouezhioù.
[kemmañ] Douaroniezh
Ar c'hoadeg amazonian a c'holo an darn vrasañ eus ar vro. Graet e vez anezhañ « o mar interior » (ar mor diabarzh). An Amazon, an eil hirañ stêr a zo er bed hag an hini kentañ evit e fonnder, a dreuz ar c'hoadeg a-bezh kent mont d'en em daoler e-barzh ar meurvor Atlantel e norzh ar vro.
Memestra e vez kavet ardremezioù a bep seurt e Brazil : hanter krin, meneziek, trovanel, istrovanel, gant hinoù à beb seurt ivez, sec'h e-barzh ar Sertão (biz), glavek (tomm ha dourek-kenañ) e kreiz ar vro, un tammig yenoc'h er Su.
[kemmañ] Politikerezh
Hervez Bonreizh 1988 eo Brazil ur Republik Kevredel Prezidantelour, ag awen stadunanat evit a sell stumm ar Riez. Memestra e heuilh ar reizhiad lezennel brasilian an hengoun roman-ha-german. Ar Galloud Seveniñ a zo embreget gant ar prezidant, dilennet bep pevare bloaz. Er memes mare hag an dilennadeg-prezidant e vez mouezhiet evit ar C'hendalc'h Broadel, sez ar Galloud Lezennel, dasparzhet etre daou gambr : hini ar Gannaded, dezho ur leuriadur a bevar bloaz, hag ar Sened, a vez renevezet un trederenn ha div drederenn eus e izili a beb eil.
P'emañ heñvel pouez pep mouezh en dilennadegoù-seveniñ, n'eo ket an degouezh evit a sell ar re lezennel. Eus un tu, bez' ez eus tri Senedour evit dileuriañ pep UF (unvez eus ar c'hevread — 27 a zo anezho hiziv an deiz). Eus an tu all, ma seller ouzh ar patrom kevreadel klasel, e rank dileuriadur ar Gannaded bezañ diouzh poblañs peb UF; an niver-se a zo, evelato, bevenet etre 8 da nebeutañ ha 70 d'ar muiañ. A hend all, lakaet eo e pleustr ar reizhad muianiverek evit dilennadeg ar Senedourien hag hini kenfeurel evit ar Gannaded.
Evit echuiñ, bez' ez eus ar Galloud Barnerezhel, a zo e ensav uhelañ al Lez-Veur Kevreadel, ouzh e ober unnek barner anvet gant ar Prezidant goude ali ar Sened. N'eo ket renevezet penn-da-benn barnerien al LVK gant peb prezidant ; envel a ra ar prezidant un barner nevez pa en em denn pe pa varv unan anezho.
[kemmañ] Rannadoù politikel
Ar 27 unvez eus ar c'hevread a zo strollet, evit finvezioù stadegel hag, e-touez lies abeg, evit heñchañ an obererezh kevreadel, e pemp rannvro vras : Centro-Oeste, Nordeste, Norte, Sudeste ha Sul. Pep stad, ar Distrig Kevreadel hag all, en deus e frammoù seveniñ dezhañ e-unan (pennadurezh ar Gouarnour), lezennel (Bodadenn Lezennel ur gambr hepken) ha barnerezhel (lez-varn stadel).
D'o tro e vez rannet ar stadoù e Kumunioù, a gemm o niver etre 15 (Roraima) ha 853 (Minas Gerais). An unvezhioù emzalc'h bihanañ eus ar C'hevread o deus hepken ur galloud seveniñ, embreget gant ur Prefed, ha lezennel, a zo e sez er c'huzul-kêr. An ensavadur diwezhañ-mañ en deus kantvloazioù a istor el Ledenez Iberek hag en takadoù trevadennet ganti.
- Amañ dindan, ar Stadoù a ya d'ober pep rannvro :
- Rannvro Centro-Oeste
- Distrito Federal (DF)
- Goiás (GO)
- Mato Grosso (MT)
- Mato Grosso do Sul (MS)
- Rannvro Nordeste
- Rannvro Norte
- Acre (AC)
- Amapá (AP)
- Amazonas (AM)
- Pará (PA)
- Rondônia (RO)
- Roraima (RR)
- Tocantins (TO)
- Rannvro Sudeste
- Espírito Santo (ES)
- Minas Gerais (MG)
- Rio de Janeiro (RJ)
- São Paulo (SP)
- Rannvro Sul
- Paraná (PR)
- Rio Grande do Sul (RS)
- Santa Catarina (SC)
[kemmañ] Meurgêrioù Pennañ
- São Paulo - 19,7 milion anezad
- Rio de Janeiro - 11,6 milion anezad
- Belo Horizonte - 4,6 milion anezad
- Porto Alegre - 3,6 milion anezad
- Recife - 3,5 milion anezad
[kemmañ] Armerzh
Liesaet a-walc'h eo armerzh ar vro ha ennañ e kaver a bep seurtoù obererezh armerzhel ha greantel, a gaver e-touez ar re bennañ anezho :
- Labour-douar ha Gounezvouederezh
- Koataerezh
- Mengleuzerezh
- Gwiaderezh
- Tangarrerezh
- Aerlestrsaverezh
- Tireoulgimiezh
- Ijinerezh pleuskañ
- Greanterezh Elektronek
- Touristerezh
- Gennad ar servijoù
- Rannadur Douararmerzhel
[kemmañ] Poblañsouriezh
Poblañs Brazil a gaver enni meur a ouenn hag a sevenadur : an Amerindianed, kentañ pobl ar vro ; an Europeaned, alouberien pe divroerien ; Afrikaned degaset da sklaved. Deuet 'z eus ivez un nebeudig tud eus Azia : brasañ diaspora Japaniz er bed holl, ouzhpenn 900 000 a dud, zo o chom e São Paulo.
Hiziv an deiz e tisklêr ar Vrazilianed o orin evel-henn : 53,7% gwenn ; 38,5% hironed, 6,2% du, 0,5% melen, 0,4% henvroidi ha 0,7% anspisaet. Ar meskañ gouennoù zo diazezet e sevenadur ar vro, sañset - mes an arc'hant a chom c'hoazh e-barzh daouarn ar re wenn, ha n'eo ket un tammig.
Sellet ouzh Poblañsouriezh Brazil
[kemmañ] Enbroañ-Divroañ
- Enbroañ etrebroadel a-nevez war-zu Brazil
- Enbroañ diabarzh e Brazil
[kemmañ] Sevenadur
Sellet ouzh Sevenadur Brazil
| Deiziad | Anv | Evezhiadenn |
|---|---|---|
| 1añ a viz Genver | Kenvreudeuriezh hollvedel | |
| 21 a viz Ebrel | Tiradentes | Bri da verzherien an Inconfidência Mineira |
| 1añ a viz Mae | Devezh al labour | Bri d'ar renkad micherour |
| 7 a viz Gwengolo | Dizalc'hidigezh | Diskêriadur an Dizalc'hidigezh diwar Bortugal |
| 12 a viz Here | Nossa Senhora Aparecida | Paeron Brazil |
| 2 a viz Du | Finados | Devezh koun ar ar varv |
| 15 a viz Du | Diskêriadur ar Republik | Treuzfurmadur eus Impalaerezh e Repubik |
| 25 a viz Kerzu | Nedeleg | Lid ganedigezh ar C'hrist |
| Deiziad | Evezhiadenn |
|---|---|
| Meurlarjez | Fest poblek a zeu a-raok ar C'horaiz katolek ; daoust ma n'eo ket ur gouel broadel, merket eo meurlarjez brazil gant an deizioù-gouel adalek ar meurzh derc'hent merc'her al ludu, evelato ne vez ket labouret dre hengoun al lun a-raok kennebeut, pezh a ra evel-se pevar devezh evit Meurlarjez. |
| Pask | Deiziad ma lider dasorc'hidigezh ar C'hrist. |
| Corpus Christi | Deiziad ma lid an Iliz Katolek Sakramant an aoter. |
[kemmañ] Liammoù diavaez ofisiel
- Governo Federal
- Senado Federal
- Câmara dos Deputados
- Ministério das Relações Exteriores
- Supremo Tribunal Federal
- Banco Central do Brasil
- História do Brasil
- Riotur - orgão da Secretaria Especial de Turismo da cidade do Rio de Janeiro
Arc'hantina • Bolivia • Brazil • Chile • Kolombia • Ecuador • Guyana • Panamá • Paraguay • Perou • Surinam • Trinidad ha Tobago • Uruguay • Venezuela
Tiriadoù dalc'het:Antilhez Nederlandat • Aruba • Gwiana c'hall • Jeorjia ar Su hag Inizi Sandwich ar Su • Inizi Maloù
|
|
||
|---|---|---|
| Izili | Angola • Brazil • Kab Glas • Timor ar Reter • Ginea-Bissau • Mozambik • Portugal • São Tomé ha Príncipe | |
| Arsellerien | Ginea Kehederel • Moris | |
| Broioù war ar renk | Galiza • Makao | |


