Eil brezel punek

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Ar Eil brezel punek (218 kent Jezuz-Krist - 201 kent Jezuz-Krist) a zo bet an eil eus an tri brezel a oe etre an trevadenn fenikian staliet e Kartada (nes da Tuniz hiziv) hag ar Republik roman.Lañ set eo bet gant Hannnibal, pennjeneral Kartada pa tagas ar Romaned ha pa renas ul lu e kreiz Italia, kreizenn galloudegezh ar Romaned a-raok bezañ rediet mont da zifenn e vro ha bezañ trec'h gant ar jeneral roman Skipio an Afrikan. O vezañ m'eo bet gouest bezañ trec'h war ar Romaned war meur a dachenn brezel, ne c'hellas ket kemer kêr mogeriet Roma pa n'en doa ket ardivinkoù seziz gantañ.

Taolenn

[kemmañ] Orin ar brezel

Hamilkar Barka, renet gantañ Kartago e 241 kent J-K, a glaskas adsevel galloudegezh Kartago e Bro-Spagn evit kempouezañ Sikilia kollet. Dastumañ a reas arc'hant e-leizh evit lakaat Kartada sevel ul lu eus ar re vrasañ da gas da didroadañ galloudegezh ar Romaned. E vab Hannibal a zeuas da vezañ pennjeneral nerzh Kartaj el lec’h-se e 221 kent J-K hag, e 219 kent J.-K, adtagañ hag aloubiñ a reas kêr Saguntum (Sagunto hiziv, e-kichen Valencia), houmañ ur gêr kevredet gant Roma. An dra-se a lakaas an Eil brezel punek da gregiñ (218 ha 201 ken J.-K.).

[kemmañ] Hannibal e Spagn hag e Galia

En nevez-amzer 218 kent J.-K, Hannibal hag e arme ramzek gant olifant a dremenas dre Bro-Spagn e-lec'h ma tagas kêr Saguntium (kêr Sagonto hiziv). Ur wech bezañ aloubet ar Proviñs roman e Su Galia e lakaas al lu da dremen en Alpoù evit tagañ ar Romaned e Italia a-raok ma c’hallfent echuiñ o aozidigezh brezel.

[kemmañ] Emgannoù e Italia

En em staliañ a reas e Norzh ar vro e 216 kent J.K hag e c'hounezas daou emgann pouezhus, war riblennoù an Trebbia hag re Lenn Trasimeno hag ne oa mui den evit e herzel mont betek Roma, met kollet en doa e ardivinkoù seziz war hentoù an Alpoù. Trec'hiñ a reas ar Romaned ur wech all e Cannae e Gevred Romane ne c'helle ket kemer. Spontet e oe meur a soudard roman gant an dousennad olifanted o doa gallet tremen dre ar menezioù uhel.
Goulenn a reas kaout sikour armerezh buhan a-walc’h, Hannibal n’oa ket resevet tra-walc’h a skoazell na armoù eus Kartago betek 207 ken J-K, e vreur, Hasdrubal, a kuitaas Bro-Spagn gant un arme evit brezeliñ en o c’hichen. Hasdrubal ‘voe lazhet e-kichen an Alpoù hag e tolpad trec’het e-pad emgann ar stêr Metaurus, e Norzh Italia.

[kemmañ] Enepstourm ar Romaned

E keit-se, ar jeneral roman Publius Cornelius Scipio Africanus «Skipio an Afrikan», n’oa trec’het war ar Gartadiz e Bro-Spagn hag e 204 kent J-K e tilestras gant un arme e Afrika an Norzh. Ar Gartadiz a adgalvas Hannibal e Afrika ‘vit bezhañ difennet a-enep anezho. Met ar soudarded a oa gourdonet fall hag Hannibal ‘voe trec’het gant Skipio e emgann Zama e 202 kent J.-K. An emgann-se voe fin kreñvder Kartaj hag an eil brezel punek. Ar Gartadiz ra ankas lezel Bro-Spagn hag an enezennoù kreizdouarel, dilezel o bigi brezel ha paeañ un digoll bras da Roma.