Skingomz brezhonek
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
P'eo ar galleg ar yezh ar muiañ implijet e skingomzoù tiriad Bro-C'hall, n'eus ket kalz a abadennoù skingomz brezhonek war skingomzoù Breizh. Krouet eo bet abadennoù brezhonek e-kreiz abadennoù gallek, an hini kentañ e 1941, war ar skingomzoù perc'hennet gant ar Riez gall. Goude m'eo bet savet skingomzoù prevez (e 1981) ez eus bet savet abadennoù brezhonek e skingomzoù nannkenwerzhel zo. E 1998 eo bet savet div skingomz brezhonek penn da benn.
Taolenn |
[kemmañ] Abadennoù brezhonek war skingomzoù gallek
Un nebeudig abadennoù zo e skingomzoù gallek, evel re Radio-France:
- un tamm bemdez evel e Radio Breizh-Izel e Kemper, met n'eo ket divyezhek evit se
- un tamm bep sizhun evel e Radio-Arvorig e Roazhon, a skign un eurvezh ar sizhun, pa rae div eur un nebeud bloavezhioù zo.
[kemmañ] Skingomzoù divyezhek
- Radio Bro-Gwened
- Radio Kreiz-Breizh
[kemmañ] Skingomzoù brezhonek
N'eus nemet war daou skingomz nann kenwerzhel e Penn ar Bed a skingas abadennoù e brezhoneg penn-da-benn:
- Arvorig FM, studio e Landerne ha skinpeul e Plouziri (91.7 MHz) a skign war ul lodenn eus Bro-Leon ha hanternoz Bro-Gerne.
- Radio Kerne, skinpeul pennañ ha studio e Ploneiz (90.2 MHz), adskinpeulioù e Douarnenez (92 MHz) ha Kemperle (97.3 MHz)
[kemmañ] Raktres ar skingomz brezhonek e Bro-Dreger
E 2007 en deus kinniget ur gevredigezh sevel ur skingomz brezhonek e-barzh Ti ar Vro Bro-Dreger e Kawan (Bro-Dreger - Aodoù an Arvor), Kaouenn FM hec'h anv. Nac'het en deus ar Conseil supérieur de l'Audiovisuel (CSA) reiñ e aotre. Da c'hortoz ma vo goulennet an aotre en dro e vez skignet abadennoù enrollet ha videoioù war an Internet gant Kaouenn Net (kaouenn.net) war ar c'homlec'h-mañ.
[kemmañ] Diouer
Met n'eus ket a skingomz brezhonek evit Breizh a-bezh. N'eus nemet skingomzoù gallek a c'haller klevet war un dro e pevar c'horn ar vro.
[kemmañ] Efed an diouer
- N'eus ket a gazetennerien skingomz, nemet e Radio Breizh-Izel ma ne vez komzet nemet eus keleier ar c'hornad. N'eus ket a geleier politikel eus ar bed e brezhoneg.
- Ne vez ket skignet kalz ar sonerezh krouet e Breizh gant ar skingomzoù klevet e Breizh.
- Ne vez ket broudet ar c'hrouiñ kanaouennoù brezhonek: dister e chom niver ar c'hanaouennoù krouet e brezhonek bep bloaz, hag ouzhpenn ne vezont ket klevet. Da skouer, ur bladenn vrezhonek gant EV, ur strollad eus Naoned, a dremeno en abadennoù brezhonek Arvorig FM ha ne vo ket klevet nemet en un darn eus e Bro-Leon.
[kemmañ] Istor an abadennoù skingomz brezhonek
[kemmañ] Radio-Roazhon dindan pouezh an Nazied (1941-1944)
Evit gouzout muioc'h, sell ouzh Radio-Roazhon
E 1941 e aotreas an aotrouniezh alamanek ma vo skingaset abadennoù brezhoneg war "le Poste de Rennes" (Radio-Roazhon), ur skingomz staget ouzh Radio-Paris. Da Roparz Hemon, ur skrivagner brezhonek hag un emsaver e oe fiziet karg sekretourva ar skingomz en e bezh hag hini an abadennoù brezhonek. Harpet e oa evit-se gant Abeozen ha Youenn Drezenn.
Paeet e oant gopridi ar skingomzoù gall gant melestradur ofisiel Radio-Paris, met homañ a oa arc'hantaet gant al Lu alaman.
Pa ne vez skingaset an abadennoù nemet en dro da Roazhon, ne veze ket tizhet ar selaouerien e lec'h m'emaint niverus, da lavaret eo er Brezhonegva. Diwar diouer an tredan, ne c'helle mui skingomz Roazhon, staliet e seulioù uhel er Post pennañ, plasenn ar Chenwerzh, astenn e skinadur betek pell.
Ne chom ket kalz roudoù an abadennoù pa 'z int bet distrujet an enrolladennoù war bladenn. Gant Hor yezh eo bet embannet tammoù ar pezh a zo bet savet gant Abeozen ha Youenn Drezenn. Savet en deus Roparzh Heman un nebeut pezhioù-choari.
[kemmañ] Radio-Roazhon goude an Dieubidigezh (1944-1974)
E 1944 e oe fiziet abadennoù brezhonek Radio-Roazhon da Per Jakez Helias, ur c'helenner war al Lizhiri, ganet e Pouldreuzig (Bro-Gerne - Penn ar Bed), un dastumer kontoù hag un arbennigour war guizioù ar broioù brezhonek. Savet en deus pezioù-c'hoari ha sketchoù a c'helle plijout da Yann Brezhoneger, an darn vras war don ar fent.
Staliet eo bet un skinpeul e Kimerc'h, ur gumun teuziet gant Pont-Ar-Veuzenn hiziv. Abadennoù brezhonek a veze skingaset pemdez war "Radio-Kimerc'h", met un abadenn vrezhonek vras a oa skingaset war Radio-Roazhon bep sul.
[kemmañ] Lennadurezh
- La Radio en Langue bretonne. Roparz Hemon et Pierre-Jakez Hélias : deux rêves de la Bretagne, Ronan Calvez, Presses Universitaires de Rennes 2 (PUR), 2000, ISBN 2-86847-534-5. Tezenn an oberour e miz Kerzu 1999 e Skol-Veur Breizh-Izel e Brest. Skeiñ kalet a ra gant Roparz Hemon ha lavarout ne oa ket a bolitikerezh en e abadennoù.

