Arzhur Iañ, dug Breizh
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.
Dug Breizh e oa Arzhur Iañ (1187-1203)[1]. Mab dalif e oa da Jafrez Plantagenet, breur Richarzh Kalon Leon ha Yann Dizouar, rouaned Bro-Saoz. Ganet e oa bet e 1187 gant Konstañs Breizh, dugez Breizh, intañvez Jafrez Plantagenet, mab da Herri II Plantagenet en doa aloubet Breizh e 1166.
Eñ an hini a dlee bezañ roue Bro-Saoz war-lerc'h Richarzh.
E 1194 e voe embannet gant he mamm e oa dug Breizh
Taolenn |
[kemmañ] Buhez
Fulub II an Aogust, roue Bro-C'hall a glaske digreskiñ beli an tiegezh Plantagenet en e rouantelezh hag broudañ gwizien ar Saozon da stourm outo. Arzhur, hag eñ hêr yaouank dug Breizh, a oa spi ar Vrezhoned evit ma vije dieub an dugelezh, met Richarz Kalon Leon a yeas da aloubiñ Breizh hag a vac'has an dugez, met trec'h a vo warnañ gant ul lu brezhon e Karaez (1197). Kaset e oe ar bugel davet Filip Aogust evit ma vije diwallet-mat. Goude marv Richarzh e 1199 ez eas Yann Dizouar, e vreur, war tron Bro-Saoz. Mignon e oa bet da Filip evit klask freuzañ galloud Richarzh, met enebourien e oant en taol-mañ. Broudet gant Filip Aogust e embannas diouzhtu Arzhur bezañ hêr gwirion Bro-Saoz koulz hag hini Breizh, Normandi hag Akwitania hag an darn-vuiañ eus an noblañsed c'hall a eas d'e heul.
Neuze e aloubas Yann Dizouar Bro-C'hall e 1202. Pa oa Arzhur o sezizañ Mirebeau e-lec'h ma oa e vamm-gozh Eleonora Akwitania o chom, e oe trubarded gant Guillaume des Roches ha, diwar urzhioù Yann Dizouar, kaset d'an toull-bac'h e Falaise hag e Rouan. N'eo ket sklaer penaos e varvas Arzhur e miz Ebrel 1203. Brud a zo bet e voe lazhet gant e eontr Yann e-unan, met ne c'heller ket en asuriñ.
[kemmañ] Efedoù marv kriz Arzhur
Pa oe kaset keloù an torfed e c'houlennas ar Vrezhoned ma vo tamallet Yann Dizouar evel trubard ha karlazher hag evitañ da vezañ koñdaonet da vezañ dizouaret e kollas Akwitania, Anjev, Normandi ha Breizh (orin e lesanv eo). Er c'hontrol e c'hounezas Filip Aogust bezañ mestr war dugelezh Breizh pa oa hanter-c'hoar Arzhur, Aziliz, ur vinorez ha ne oa ket e dad, Guy de Thouars, "baillif" an dugelezh, evit mont a-enep ar roue. E 1212 e terras Filip Aogust an emglev-dimeziñ en doa aotreet evit Aziliz hag Herri a Bentevr hag e kavas gwelloc'h reiñ evel pried da Alis unan eus ar briñsed kapetian, Pêr a Dreux, a zeuio da vezañ Pêr Iañ a Vreizh.
[kemmañ] Arzhur Iañ e sonerezh
Savet ez eus bet ur ganaouenn diwar-benn buhez Arzhur Iañ gant ar strollad-sonerezh folk breizhat Tri Yann an Naoned.
[kemmañ] Notennoù
| En e raok: Jafrez Plantajened |
Rouaned ha Duged Breizh 1187 – 1203 |
War e lerc'h: Per Iañ, dug Breizh |

