Unvaniezh Demokratel Breizh

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Unvaniezh Demokratel Breizh
Prezidant Mona Braz
Krouidigezh 1964
Sez 21 straed Coulmiers
44000 NAONED
udbbzh@voila.fr
Kazetenn Pobl Vreizh
Dilennidi er C'huzul rannvroel Kristian Gwioñvarc'h
Naïg Gars
Mona Braz
{{{option-2}}} {{{valeur-2}}}
{{{option-3}}} {{{valeur-3}}}
{{{option-4}}} {{{valeur-4}}}
{{{option-5}}} {{{valeur-5}}}
{{{option-6}}} {{{valeur-6}}}
Ideologiezh emverouriezh, sokial-demokratelezh, tu-kleiz war-raokour
Kenvreuriadur da live ar Stad C'hall Rannvroioù ha pobloù a-gengred
Kenvreuriadur european Emglev Libr Europa
Kenvreuriadur etrevroadel {{{etrevroadel}}}
Livioù* melen
Lec'hienn internet www.udb-bzh.net
gwelet ivez

Politikerezh Breizh
Kuzul Rannvroel Breizh
Strolladoù politikel Breizh



Unvaniezh Demokratel Breizh zo ur strollad politikel breizhat eus an tu kleiz, diazezet e pemp departamant Breizh eta, krouet e 1964, evit tizhout emrenerezh Breizh.

Ur strollad kleizour an hini eo, aet war wanaat e radikelezh politikel avat abaoe ar penn-kentañ.

Hervez ar pezh a vez embannet gante o-unan ez ofisiel ec'h eo diaes goût hag-eñ e kendalc'hont d'en em deskrivañ evel ur strollad broadelour pe kentoc'h rannvroelour.

War o lec'hienn ofisiel [1] e embannont ec'h eo palioù ar strollad e vefe anavezet Breizh gant Bro-C'hall hag Europa (hep resisaat e peseurt mod) ha kaout ur parlamant ul live "emrenerezh ledan" o toujañ da bevennoù istorel Breizh.

Ezel eus Emglev Libr Europa an hini eo.

Taolenn

[kemmañ] Dilennadegoù

Unan eus renerien an UDB, anavezet evit e emgann a-enep d'ar stad gouenelour apartheid en Suafrika, a zo Kristian Gwioñvarc'h, kuzulier rannvroel abaoe 2004, eñ a zo bet abaoe pell eilmaer en Oriant.

E dilennadegoù rannvroel e 2004, an UDB a genlabour gant ar re c'hlaz evit an dro gentañ hag gant an tu kleiz a-bezh evit an eil tro. Evel- se ez eus bet tri den dilennet e Kuzul rannvroel Breizh.

[kemmañ] An istor

Krouet eo bet an UDB e 1964 gant ur strolladig tud yaouank, ur bemzeg bennak, studierienn an darn vrasañ diouto. Alies e kemeront perzh er sevenadur breizhat (bagadoù,dañs...), levezonet gant mennozhioù ar sosialisted hag an tu kleiz dre vras. An darn vrasañ a oa er MOB a-raok. An UDB a zo bet krouet goude un disrann er MOB, e-kerzh un emvod e 1964.

E 1962, e n'oa nac'het ar MOB kondaoniñ an OAS, mod-se e z'ae a-enep d'ar studierien a-du gant an FLN. Kuzul kentañ an UDB a zo bet e Kemper, e miz kerzu 1964, e sal Toull-al-laer, gant 18 den evit kemer-perzh.

An UDB a zo bet krouet evit enebiñ d'an doare jahinirez en Aljeria hag en ur lakaat un danheñvelder etre didrevadenerez ar Magreb hag hini Breizh.

Karta an UDB krouet e 1964 a lak en a-raok ar fed kaout ur steuñv ekonomikel ha krouiñ ur federasioun european. Nevez eo e-kreiz an emzav, rak a-enep an arme hag an drevadennerez eo an UDB. E 1965 e kemer perzh ar strollad politikel d'an dilennadegoù kentañ, Yann-Baol Ar Berr gant listenn "unvaniez an tu kleiz" er Gelveneg a teu da vezañ eilmaer ar gumun ha dilennad kentañ an UDB.

[kemmañ] Ar penn kentañ: 1966-1969

Ar bloavezioù kentañ a vez diaes evit an UDB. Kreskiñ a ra ar strollad goustadig ha ne n'eus ket peadra da vezañ kreñv. Tostaat a ra neuze eus ar PSU hag an FGDS. Padal, adalek 1967, e kresk an niver a dud en-dro, deuet evit al lodenn vrasañ diouto, eus sindikadou studierien. E dilennadegoù legislatel 1967 an UDB a vo a-du gant Michel Philipponneau ha ginnig da emstriverien an tu kleiz ur "Programme Minimum Démocratique Régional".

An hanter outo o asantiñ ar steuñv mañ. An UDB a gemer karg ivez, evit enebiñ diouzh brezel bro Viet-Nam ha kondaoniñ a ra, obererezhioù an FLB met en ur goulenn start dieubidigezh e stourmerien. E referendom 1969, e c'halv an UDB da votiñ "nann" krouiñ a ra e keit-se gant "Ar Falz" hag ar "JEB" ur c'huzul evit ar Brezhoneg: "Galv".

En UDB e z'eus siwaz tud a n'int ket a-du kenetrezo. Ar renerez a zo oc'h enebiñ diouzh mennozhioù stourmerien 'zo, tro-dro da Yann-Erwan Guiomar hag Alan Ar Guyader, e vo adalek bremañ ur strollad kleiz pellañ.

[kemmañ] Enkadenn: 1969-1970

An dislavarioù diabarzh en UDB a darz e-kreiz ar c'huzul e 1969.

Alan Ar Guyader a nac'h karta an UDB hag a ginnig mennozhioù disheñvel awenet gant Rosa Luxembourg. Nac'h a ra ivez, kondaoniñ aloubadeg soviedel Tchekoslovakia, en ur lakaat un troc'h etrezan ha renerez an UDB. Bec'h ar c'huzul mañ a gas da zilez Yann-Erwan Guiomar ha Alan Ar Guyader, ar 1 añ a viz c'hwevrer 1970. Dek ezel all eus strollad Paris-norzh an UDB ha daou strollad bro Roazhon a zo skarzhet ivez. An izili all, a rank asantiñ dilez Y-E. Guiomar hag A. Ar Guyader, mod-all e vint dilezet d'o zro.

Ronan Leprohon a justifio an dilezioù mañ evel ur redi, rak tamm-ha-tamm e vije bet lakaet an UDB en arvar. Ul lodenn eus an izili skarzet a reno ur gazetenn, "la Taupe Bretonne", met ne bado ket pell. An darn vrasañ diouto a zio kuit eus ar vuhez politikel.

[kemmañ] Diorroiñ: 1970-1978

Adsavet eo ar strollad politikel e-kerz kongres Gwidel III, eno e asanto an izili ur "darnel demokratel" evit mont war raok. Ul lignez marxour a vo ivez kemeret gant an UDB d'ar c'houlz mañ, en ur goulenn start en e garta terriñ ar gapitalouriez en ur vezañ a-du gant peadra da broduiñ.

D'ar c'houlz mañ, ul listenn UDB a resev 11.5% eus moueziou an dilennadeg en Alre, gant sikour e kannad Sten Kidna. D'an dilennadegoù ar gumunioù e 1971, e kemer perzh an UDB gant listenn "unvaniez an tu kleiz", nemet e Brest e lerc'h ma dap an UDB 4.8% eus ar moueziou. An niver a izili- 273 e 1971- a gresk tamm-ha-tamm er bloaveziou 70, dreist-holl peogwir e kemer perzh an UDB e meur a stourm sokial, evel ar "Joint Français" (un uzin e St-Brieg).

E dilennadegou legislatel e 1973, e vez 5 kannad o gounid etre 0.8% ha 3.2% a mouieziou daoust da berzh an SAV. An hini plaset ar wellañ Erwan Evenou, a ra muioc'h evit 3% e Henbont-Ar Faouet, gant ur pik a 14% e st-Berc'hed. Dilennadeg dre c'hanton ar memes bloavez, an UDB a teu a-benn da gaout 4.5% eus ar moueziou gant an Oriant dreist-holl da 6.8%. E 1974 e voe dilennadeg prezidant ar republik, kemer a ra perz an UDB evit ar c'houlzad presidantel d'eustu François Mitterand e vo ar strollad d'ar poent mañ.

E 1976 e voe dilennadegou dre c'hanton, kinnig a ra an UDB 9 kannad, dont a reont a-benn da gaout ur geidenn a 5,27% eus ar mouezhiou. Kresket eo ivez an niver a izili 600 emaint bremañ.

En dilennadegou kêr,e 1977, gant sikour listenn "unvaniez an tu kleiz" 35 kannad a vo dilennet e Breizh. D'ar memes koulz e voe digoret ar skol Diwan kentañ, gant sikour René L'hotis, ezel ar burev politik. Gant an degouezhad mañ e vo izili a-enep d'ar renerez, dreist-holl, sindikalisted skoliataer hag a zo boaz da vezañ enep ar skolioù prevez.

E 1978, e-kerzh an dilenndegoù legislatel, e kinnig an UDB 17 kannad, gant un arroud a bolarizasioun. An dilennadeg mañ a zo ur c'hwitadenn, dont a ra da vezañ diaes an arc'hanta hag an dislavarioù a teu war gorre en-dro.

[kemmañ] Enkadenn 1974

Un enkadenn nevez a vez e miz ebrel 1974 :

liammet gant ar fed nac'hañ ar galv da votiñ evit kannad an tu kleiz e-kerzh ar brezidantel.

Lod eus izili an UDB, "izili ar strollad komunour marxour-leninour Sklerijenn", "yaouankiz araokour Breizh" ha kevrenn Felger an UDB a c'halv an dud , mired a votiñ evit Fañch Mitterand. Goude-se meur a izili a zo skarzhet diouzh ar strollad politikel,goude bezañ roet ho zilez e miz ebrel.

[kemmañ] Enkadenn 1978-1984

Ar c'hwitadenn el legislativ hag an troc'h gant "unvaniezh an tu kleiz", a bouez war dazon an UDB, ne gresk ket an niver a izili ken, er strollad.

Santed e vez bremañ un divobilizañ e-touez an elektourienn. An UDB a lak war vel neuze, ur stratigiez emrener dindan anv "ar Blok araokour breizhat", evit kevreiñ gant un tu kleiz a-du gant ar rannvroalouriezh.

Met ar raktres mañ a-seblant diaes, rak ar vuhez politikel e Breizh a zo merket mat gant ar PS (parti socialiste). An UDB a gondaone ivez taolioù feulz an FLB, er c'hontrol evit strolladoù all. Ar vennoz mañ a lakaio meur a dud yaouank da kuitaat an UDB, evit ur strollad politikel kleiz all , Emgann e 1980. Ul lodenn eus an energiezhioù stourmerien a vo troet da sikour al labour sevenadurel ho kreskiñ, evel Diwan da skouer.

Trec'h ar PS e 1981, a lakaio da greskiñ an demobilizasioun. Memes ma vez pronet gant an UDB an digreizennadur, dilez central plogoñv, dilamidigezh ar boan a varv, kement ha m'en d'eus pouez ar PS e breizh e vez lakaet an UDB en arvar ha daoust hag e chom an UDB talvoudeg e Breizh ? Evel hen lod eus an izili a z'a war-zu ar PS, evel Ronan Ar Prohon. An UDB ne oar mui penaos mont war-raok.

E kendalc'h Naoned eo krouet ul lignez a-du gant ar "blok araokour", dont a ra Herri Gourmelen degemenour an UDB. Dindan kudennou stratedigiez politikel e vez ivez, kudennoù arc'hant. Gwerzh ar "Bobl Breizh" a z'a war zigrek, en arvar e-seblant ar gazetenn.

[kemmañ] An disrann 1984

E 1984, e kendalc'h an Oriant, unan eus rann bro leon, a grou ul lusk nevez, evit kevezhiñ gant an UDB.

Anvet e vo "Frankiz Breizh", kavet e vez ul lodenn vat dioute e Brest ha tro-war-dro.

Dilennadeg ar burev a zalc'h un hanter-kant bennak hepken, ha meur a izili a zaiokuit d'eus an UDB, rak aet int skuizh gant ar chikan diabarzh.

[kemmañ] Enkadenn 1984 betek 2001

Goude ma vije aet kuit ul lodenn eus izili Brest, en em adsevel a ra an UDB en ur dostaad diouzh an aliañs libr european, hag a stroll meur ur bemzek strollad politikel rannvroelour. Daoust d'an diaesterioù arc'hant, e kinnig an UDB un dregont ezel bennag en dilennadegoù dre ganton e 1985, dont a ra a-benn da gaout 4.2% eus ar mouezhioù. An disoc'h e Brest a z'a evel-just war zigresk.

An dilennadegoù rannvroel e 1986, merket gant ur bipolarizadur greñv, a zo ur c'hwitadenn evit an UDB 1.51% eus ar mouezhioù. Ar strategiezh politikel en em zreiñ neuze, war-zu Europa.

Meur a zarempred a ve gant Plaid Cymru hag e 1987 e kemer perzh an UDB en Aliañs libr European. Aozan a ra ivez ur bodadeg Breizhat enepfaskour hag enepgouenelour gant ar re C'hlaz, ar PSU, Emgann, an FGA, Ar Falz, Skol an Emzav, le MRAP hag SOS rascisme evit enebiñ diouzh krek ar "Front National".

E 1988, An UDB a souten Pierre Juquin en dro gentañ ha Fañch Mitterrand evit an eil tro, evel-se e vo kreñvaet ho stad politikel en dilenndegoù kêr, ar bloavez war-lerc'h. Kreskiñ a ra en-dro niver an izili en UDB.

D'an 29 a viz 1990 peogwir e oa stourmerienn eus bro Euskadi, lavaret eus an ETA, deuet e Breizh, eo bet arrested en e di, ur stourmer eus an UDB, Jean Groix. Eñ a zo bet ivez emelet d'un afer krizh (skrapadenn ha lazadeg ur plac'hig Natacha Danais), Jean Groix a oa un amezeg. En em lazhañ a ra Jean Groix en toull-bac'h ha digablus e oa evit afer ar plac'hig.

E 1992, goude c'hwitadenn an emglev gant ar re c'hlaz, an UDB a ginnig ul listenn emrenn gant Emgann (a zaio kuit goude un dizemglev war an dibaboù), hag ar "POBL". Met dipitus e chom an disoc'hoù (2%, hag e kresk an disfiz evit an aliañsoù ho tont. An darempredoù gant ar "POBL" a zaio war gwazaat rak tamm-ha-tamm e teu vezañ ar strollad mañ eus an tu dehou.

Evit an dilenndegoù legislatel e miz meurz 1993 e vo un emglev nevez gant ar re C'hlaz hag an AREV, an disoc'hoù a z'aio eus 1.3% betek 7.4% hervez al lec'hioù. E kongres Sant-Brieg, e 1994, en em dostaat a ra an UDB d'eus Frankiz Breizh, ho mennozhioù politikel n'int bet morse kontroll. An daou strollad oc'h en em ginnig e miz du, da grouidigezh ur federasioun: "Federations Régions et Peuples solidaires. Kemer a raio perzh ivez ar strolladoù politikel okitaneg: 'l'union du peuple Corse" ha "Eusko Alkartasuna".

Kinnig a ra e dilennadegoù legislatel 1997, 22 ezel, an disoc'h a vo d'eus 2.05%. E 1998 e stag an UDB un aliañs gant ar P.S met boud e chom an traoù, hag e kinnig an UDB ul listenn emrenn. An disoc'hoù a vo eus 3.04%, memes gant listennoù rannvroel all.

An 10 a viz Eost 1999, un tann-gwall youlek a dag ur stand hini "les Presses populaires de Bretagne" e-pad festival etrekeltiek en Oriant. Tro 7e abardaez e kreiz ur maread tud, pevar den kuzhet ho penn, o d'eus taolet alkol ha lakaet da zeviñ ar stand dalc'het gant daou ezel eus an UDB. Anavezet eo bet ar pevar den ha kondaonet int bet gant al Lez-varn en Oriant ar 1añ a viz here 2001.

E miz even 2000, ur pennad-skrid tennet er "Bobl Breizh" a zispleg un tammig " afer Quévert" ha perak eo bet tamallet Gaël Roblin, rener Emgann lakaet kablus en afer mañ. Digablus e vo benn ar fin Gaël Roblin. Dre mouezh Christian Guyonvarc'h, an UDB a ziskler eo lakaet en arvar ar goulakadennoù digablusted war ar stourmerien dizalc'her, dreist-holl evit an aferioù da heul: "attentats Bretagne 1993-2000", "afer Quévert" hag "afer Plevin".

An UDB a zo ivez a-enep d'ar bac'hadennoù da c'hortoz, ar bac'hadennoù e Pariz a tro-war-dro hag ur vank a aked yec'hed lakaet e-pleustr war Alan Solé, Paskal Laizé ha Gérard Bernard, stourmerien dizalc'her bac'het.

[kemmañ] 2001 betek hiziv

Goude 2001, e santer ur c'hresk a izili e diabarzh an UDB hag disoc'hoù gwelloc'h e-kerzh an dilennadegoù. En dilennadegoù kêr 2001, e tibab an UDN kemer perzh gant "unvaniezh an tu kleiz" nemet e Sarzo, Gwengamp, Redon; Lannuon ha Sant-Nazer.

An disoc'hoù a vo eus 6.02% e Sant-Nazer betek 13.7% e Gwengamp. Kemer a ra perzh ar strollad politikelwar listenn Christian Troadeg, dilennet maer e Karaez. Ar berzh mañ a lak an UDB da soñjal en ul listenn dizalc'h renet gant Christian Troadeg evit dilennadegoù ar rannvro e 2004. '

Benn ar fin e vo digoret ivez al listenn gant ar re c'hlaz. Met an UDB a chom kreñv. An emglevioù a teu buan etre an izili a-du int kannetrezo evit al listenn mañ. An UDB a stag gant un drederenn eus ar plasoù hag unan e-penn al listenn. An dilennadegoù o unan, o d'eus bet berzh e Breizh gant 10% a mouezhioù. Tri den a vo anvet e anv an UDB.

Evit referendom miz mae 2005, o d'eus lod eus an izili votet "nann", a-enep d'ar c'hinnig ar muianiver en UDB hag a galve da votiñ "ya" evit ar vonreizh european. Evit an dilennadegoù prezidantel e 2007, en eus galvet an UDB da votiñ Voynet. Met pell e chom Dominique Voynet, memes e Breizh, eus disoc'hoù Noël Mamère pemp bloaz 'zo.


[kemmañ] Aozadur

An UDB a zo aozet e rannoù disheñvel, dasparzhet e 7 kevread: Penn-ar-Bed, Bro Dreger-Goelo, ar Morbihan, Rañs-Pentievr, il-ha-Gwilen, al Liger-atlantel hag Divroerezh. Renet eo ar strollad, gant ur burev politikel eno 14 ezel dilennet bep daou vloaz ha gant 14 dileuriad kevredel.

Ar federasionoù a zilenn ur burev kevread, eno un den kirieg, un eil dileuriad, ur sekretour, un teñzorer, un dileuriad evit ar darempred, hag unan all evit an aferioù diavaez. An den kirieg hag an eil dileuriad a rank bezan ivez er burev politikel.

Izili bet dilennet er burev politik, e Kemper an 11 hag an 12 a viz du 2006:

  • Nicole Logeais
  • Herri Gourmelen
  • Michel Genin
  • Remi Beauto
  • Robert Pedron
  • Jean Jacques Page
  • Mona Bras
  • Philippe Coulau
  • Isabelle Chotard
  • Gwenael Henry
  • Ronan Leprohon
  • Ronan Divard
  • Paul Mingant
  • Damien Perrotin

[kemmañ] Da wellet ivez

[kemmañ] Al levrioù

  • Mein Harz, revue de formation théorique de l’Union démocratique bretonne, Brest. 1976.
  • Dastumadeg hollek Le Peuple Breton a c'heller kavout el levraougezhioù wellañ. 1964-2005. Niverenn 500 e miz gwengolo 2005.
  • Jean-Jacques Monnier, Histoire de l'Union démocratique bretonne, 1998

[kemmañ] Liammoù diavaez

Strolladoù politikel e Breizh
Dileuridi e Parlamant Europa (3 diwar 732):

Strollad Sokialour (PS) (SSE, 2) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (SPE, 1)

Dileuridi e Kambr ar gannaded (37 diwar 577) :

Strollad Sokialour (PS) (14) | Unvaniezh evit an Demokratelezh C'hall (UDF) (1) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (22)

Dileuridi er Sened (18 diwar 331):

Strollad Komunour Gall (PCF) (1) | Luskad Republikan ha Keodedour (MRC) (1) | Strollad Sokialour (PS) (6) | Unvaniezh evit an Demokratelezh C'hall (UDF) (3) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (7)

Dileuridi e Kuzul Rannvroel Breizh (83):

Strollad Komunour Gall (PCF) (7) | Unvaniezh Demokratel Breizh (UDB) (4) | Ar Re C'hlas (7) | Strollad Sokialour (PS) (38) | Strollad Radikal an Tu-kleiz (PRG) (2) | Unvaniezh evit an Demokratelezh C'hall (UDF) (8) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (17)

Dileuridi breizhat e Kuzul Rannvroel Broioù al Liger (35 diwar 93)

Strollad Komunour Gall (PCF) (3) | Ar Re C'hlas (5) | Strollad Sokialour (PS) (16) | Unvaniezh evit an Demokratelezh C'hall (UDF) (3) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (8)

Dileuridi er c'huzulioù meur breizhat (258):

Strollad Komunour Gall (PCF) (8) | Strollad Sokialour (PS) (121) | Strollad Radikal an Tu-kleiz (PRG) (2) | A-bep seurt, tu-kleiz (21) | Unvaniezh evit an Demokratelezh C'hall (UDF) (21) | Unvaniezh evit ul Luskad Poblel (UMP) (37) | A-bep seurt, tu-dehou (43) | Hep liv politikel (5)

Strolladoù broadelour breizhat:

CBIL | Emgann | Unvaniezh Demokratel Breizh (UDB) | Frankiz Breizh | Strollad Breizh | POBL | Adsav

Strolladoù bihan all a vez kavet e Breizh:

Anarkour : Kevredad Anarkour (FA) | Alternativenn diveliour (AL) | Tu-kleiz pellañ : Kevredad Komunour Dispac'helour (LCR) | Stourm Micherour (LO) | Strollad al Labourerien (PT) | Ekologour : Cap 21 | Luskad ekologour dizalc'h (MEI) | Remziad ekologiezh | An Alternatived | Tu-dehou pellañ : Luskad Evit Frañs (MPF) | Talbenn Broadel (FN) | A bep seurt : Chase, Pesketa, Natur hag Hengounioù (CPNT)