Caterina Sforza

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Lorenzo di Credi: La dama dei gelsomini
Lorenzo di Credi: La dama dei gelsomini


Caterina Sforza (1462-1509), a oa kontez Forlì hag Imola , en Italia , e dibenn ar XV-vet kantved, hag unan eus brudetañ maouezed hec’h amzer abalamour d’he nerzh-spered ha d’he nerzh-kalon.

Lavaret e veze anezhi e oa un "diaoulez enkorfet" hah ur "virago cruelísima", (virago zo ur ger italianek a dalv "stourmerez evel ur gwaz" ).

Taolenn

[kemmañ] He buhez

[kemmañ] Kentañ pried

Merc’h bastardez Galeazzo Maria Sforza, dug Milano, hag ar gontez Lucrezia Landriani e oa.

E 1474 e voe dimezet da Girolamo Riario (1443-1488), breur da Pietro Riario, arc’heskob Firenze, ha niz d’ar pab Sixtus IV (hervez ar gwalldeodoù e oa mab d’ar pab). Gant ar pab e voe graet kont Imola, E 1477 e voe degemeret ar c’hont hag ar gontez war an ton bras e kêr Imola, ha goude-se ez ejont da Roma da c’houlenn digant ar pab kontelezh Forli, a oa dalc’het neuze gant an tiegezh Ordelaffi, hag a voe roet dezho.

  • Ur mab o doe, a voe anvet Ottavio.

Riario en doa graet meur a dorfed evit pinvidikaat, pezh a zisplije d’ar gontez. Pa varvas ar pab Sixtus e miz Eost 1484, ha pa c'halle e vadoù bezañ tennet digantañ gant ar pab nevez, e kasas Caterina da Roma, ha hi dougerez, da aloubiñ kastell Sant Angelo, a voe difennet ganti ivez betek ar 25 a viz Here, pa en daskoras d’ar C’holaj Sakr war urzh he fried .

Hag int en-dro en o douaroù, Imola ha Forlì, ma klaskent plijout d’ar bobl o sevel ilizoù ha savadurioù kaer, hag o lemel tailhoù. Nemet pa veze berr an arc’hant e veze ret adlakaat tailhoù, ha se ne blije ket nemeur. Enebourien ar c’hont a oa oc’h iriennañ a-benn lakaat Franceschetto Cybo, niz d’ar pab Innocent VIII, evel kont Imola ha Forlì en e lec’h. Ha Riario neuze da heskinañ an holl re a grede dezhañ a gemere perzh en trubarderezh.

E 1488 e voe emsavadegoù e Forlì ha lazhet e voe ar c’hont gant tri irienner, lakaet ar palez en arigrap, ha prizoniet ar gontez hag he bugale. E penn an emsavadeg e oa an tiegezh Orsis, noblañsed eus Forlì. Gwikadell Forlì avat a zalc’he penn ouzh an emsavadeg. Ha Caterina neuze da lavarout d’an iriennerien e oa prest da vont da reiñ urzh d’ar gouarnour da baouez gant ar stourm. Leuskel a reas he bugale etre daouarn an emsavidi da vont d’ar wikadell. Erruet eno avat e touas kaout dial eus an dreitourien. Pa voe kemennet gante e oant o vont da lazhañ ar vugale e savas ar gontez war ar voger da ziskouez he gaol ha da embann e oa gouest he c’hof da ober re all. Gant skoazell Lodovico Sforza (Lodovico il Moro) e teuas a-benn da drec’hiñ war hec’h enebourien ha da adkemer he madoù. Met n’ankounac’haas ket kas an dorzh d’ar gêr.

[kemmañ] Priedoù all

E 1489 e timezas da Giacomo Feo (1468-1495), a oa sekretour he gwaz kentañ. Un den kriz ha lorc’hus e oa, ha muntret e voe dirazi e miz Eost 1495. An holl iriennerien, o gwragez ha bugale, a voe lakaet d’ar marv.

Darempredoù mat he doa gant Firenze, ha gant ar pab Alesant VI, evit diwall diouzh Venezia a glaske aloubiñ he douaroù.

E 1497 e timezas da Giovanni de' Medici, Popolano (1467-1498) eus an tiegezh Medici, kannad Firenze e Forlì. Ur mab he doe e 1498, a vo brudet evel condottiere, Giovanni Dalle Bande Nere. Er bloaz-se en-eeun e varvas he gwaz.

E 1499 e teuas Cesare Borgia, mab ar pab Alesant VI, da lakaat seziz war Forlì. Leonardo da Vinci a oa gantañ, oc'h ober war-dro ar melloù kanolioù nevez. Gwaregerien ar gontez a denne saezhioù a gase lizhiri o kemenn e roje-hi 10 000 pezh aour da neb a roje Cesare Borgia dezhi. Ha Cesare a brometas 100 000 neuze d'an hini a roje anezhi dezhañ. A-benn ar fin e voe trubardet ar gontez, kemeret kêr gant ar Valentino, ha kaset Caterina d’ar vac’h da Roma. Loeiz XII, roue Bro-C’hall a reas dezhañ he divac’hañ.

[kemmañ] He fersonelezh

Dre he zemz-spered nerzhus hag he c’hoant da chom dizalc’h eo bet lakaet da arouez merc’hed an Azginivelezh, da skeudenn ar “virago”, poz italianek, a sav enep pep diaezamant hag a drec’h war an dud widreüs. Bet eo ivez ur vestrez war al louzoù, a studie hag a implije, evit ar yec’hed kenkoulz hag evit ar gened. Ul levr he deus skrivet gant hec’h anaoudegezh: Liber de experimentiis Catherinae Sfortiae. He foltred, bet livet gant Lorenzo di Credi, a weler e mirdi Forlì. Anavezet eo evel La dama dei gelsomini (Itron ar jelsami).

[kemmañ] Liammoù diavaez