Metatezenn
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Er yezhoniezh e vez implijet an termen metatezenn (diwar ar henc'hresianeg: du grec μετάθησις eilpennadur; saoz: metathesis) evit komz eus ar fed ma vez eilpennet div elfenn fonologel, da lâret eo:
- pa vez eilpennet vogalennoù ha dreist-holl kensonennoù, da skouer: galleg fromage diwar al latin formaticu(m), kv. italianeg formaggio hag okitaneg formatge.
- elfennoù dreistskizhel (saoz. suprasegmental)
- pa vez eilepennet perzhioù evel hirdeer ar vogalennoù, an tonennoù pe an taol-mouezh hag all, da skouer e henc'hresianeg πόλις (pólis; "kêr") > genitivel "πόλεως" (póleōs) diwar ar furm reizh *pólēyos.
Kavet e vez metatedennoù e doareoù yezh nann-unvan, evel e rannyezhoù lec'hel ar brezhonek, pe c'hoazh e treuzdistagadurioù, da skouer:
- Stummoù rannyezhel: brezhoneg
- "der amañ" e lec'h "dre amañ"
- "mewled" e lec'h "melc'houed"
- "burlu" e lec'h "brulu"
- Treuzdistagadurioù: saozneg
- "aks" e lec'h "ask" ("goulenn")
A-wezhoù e teu da vezañ ur furm leksemek kemmet dre metatezenn ar furm implijet er yezh unvan kentoc'h evit ar stumm istorel orin, da skouer:
- Bird ("evn") diwar bryd
- run ("redeg") diwar irnan,
- horse("marc'h") diwar hros
- wasp ("redeg") diwar wæps
- cocodrilo ("gourglazard") diwar latin crocodilus (<henc'hresianeg: krokodilos)
- Argelia ("Aljeria") diwar arabeg: الجزائر (Al Jaza'ir)
- postrado ("$") diwar latin: prostratus
Diouzh an tu all avat e c'hell talvezout ar vetatezenn elfenn mont-end-ro boutin yezhadur ur yezh bennak, evel e foureg: pa vez staget ur rakger kensonennel ouzh ur verb a grog gant ur gensonenn e vez diverket kensonenn gentañ ar verb pe c'hoazh e vez eilpennet gant ar vogalenn a deu war-lerc'h, da skouer:
- lem- "lipat" > -elm-
- ba- "evañ" > -ab-
- tuum- "sevel" > -utum-.

