Kensonenn dre entarzhañ
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
| Doareoù distagañ |
|---|
| Dre serriñ |
| Klikoù |
| Tarzhañ |
| Strakal |
| Entarzhañ |
| Fic'hal |
| Travat |
| C'hwitellat |
| Heson |
| Fri |
| Stlakat |
| Froumal |
| Tostaat |
| Linkus |
| Vogalennoù |
| Damvogalennoù |
| A-gostez |
Er yezhoniezh e vez implijet an termen kensonenn dre entarzhañ (saoz.: implosive consonant) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus ur gensonenn nann-skeventel ma vez produet a-drugarez d'ur red-aer war-du foñs ar genoù dre izelaat an troc'h-avel kentoc'h evit implijout ar red-aer boas o vont eus ar skevent hag o vont kuit dre ar genoù pe ar fri.
Kensonennoù dre serriñ eo an darn vrasañ eus ar c'hensonennoù dre entarzhañ, ha ral-kenañ eo kensonennoù entarzhañ dre daravat pe dre fic'hal.
Peurliesañ e vezont mouezhiet, daoust ha ma vez kavet kensonennoù dre entarzhañ divouezh ivez e krongoeg hag e kitcheg (quiche) ha dre n'eus arouezenn ispisial ebet evit o zreuzskrivañ e ranker ober gant sin an divouezhiañ, d.s.[ɓ̥].
Merket e vez ar fed ma vez distaget ur gensonenn dre strakal hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel dre stagañ ur c'hrogig ouzh an arouezenn a diskwel pe hini eo al lec'h distagañ pennañ, da skouer [ɓ].
Kavet e vez fonemennoù dre entarzhañ e 10%-15% eus yezhoù ar bed. Stank-tre e vezont kavet Afrika iskehederel ha stank a-walc'h ivez e gevred Azia hag implijet e vezont ivez en un nebeud yezhoù komzet tro-dro d'an Amazonas. A-hendall e vezont kavet e yezhoù resis zo eus Norzhamerika evel da skouer ar maidoueg hag ar yezhoù mayaeg, hag e sindeg komzet en India. Ne vezont ket kavet e yezhoù Europa nag er yezhoù komzet en Aostralia.
Setu roll ar c'hensonennoù dre dostaat gant bep o arouezenn hervez reolennoù treuzskrivañ al lizherenneg fonetikel etrebroadel:
- [ɓ]: kensonenn diweuz dre entarzhañ mouezhiet
- [ɗ̪]: kensonenn dent dre entarzhañ mouezhiet
- [ɗ]: kensonenn kevig dre entarzhañ mouezhiet
- [ʄ]: kensonenn staon dre entarzhañ mouezhiet
- [ɠ]: kensonenn drestaon dre entarzhañ mouezhiet
- [ʛ]: kensonenn hoged dre entarzhañ mouezhiet
| Kensonennoù | Gwelit ivez: LFE, Vogalenn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| An arouezennoù a-zehoù e pep par mar bez a ra dave d'ur gensonenn mouezhiet. E gris emañ ar sonennoù ma kreder dibosubl o c'havout. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

