Y Mynyddoedd Duon

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Golygfa o Grug Hywel ar gwm Grwyne Fechan yn y Mynyddoedd Duon
Golygfa o Grug Hywel ar gwm Grwyne Fechan yn y Mynyddoedd Duon

Mae'r Mynyddoedd Duon yn grŵp o fryniau yn ne-ddwyrain Cymru; gorwedd y rhan fwyaf o'r bryniau ym Mhowys a gogledd Sir Fynwy, ond mae rhan yn gorwedd yn Swydd Henffordd yn ogystal. Ffurfiant y mwyaf dwyreiniol o'r tri grŵp o fryniau sy'n rhan o Barc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog; ni ddilyd eu cymysgu â'r grŵp mwyaf gorllewinol a elwir yn Fynydd Du na'r mynydd unigol yn y Mynyddoed Duon a elwir yn Fynydd Du hefyd. Gellir eu diffinio fel y bryniau sy'n gorwedd i'r gogledd o'r Fenni, i'r de o'r Gelli Gandryll, i'r dwyrain o lôn yr A479 (cwm Rhiangoll) ac i'r gorllewin o'r ffin â Lloegr. Rhed Llwybr Clawdd Offa ar hyd y ffin ar eu hymyl dwyreiniol.

Waun Fach (811 m) yw'r mynydd uchaf; mae bryniau eraill yn cynnwys Pen-y-fal, Ysgyryd Fawr, Mynydd Troed, Graig Syfyrddin, Allt yr Esgair, Myarth, Mynydd Llangors, Bryn Arw, a Mynydd Du.

Ychydig iawn o bentrefi a geir yn yr ardal fynyddig hon. Ceir hostel ieuenctid adnabyddus yng Nghapel-y-ffin.

Mae'r hynafiaethau yn cynnwys Priordy Llanddewi Nant Hodni, castell Tretŵr, y bryngaer o Oes yr Haearn ar Grug Hywel, a Castell Dinas (11eg ganrif - 13eg ganrif).

[golygu] Ffuglen

  • People of the Black Mountains, gan Raymond Williams
  • On The Black Hill, gan Bruce Chatwin
Ieithoedd eraill