Abertawe

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Delwedd:Abertawe.jpg
Image:CymruAbertawe.png
Image:Smotyn_Coch.gif
Pwnc yr erthygl hon yw dinas Abertawe. Am ddefnydd arall o'r enw Abertawe gweler y dudalen wahaniaethu ar Abertawe.

Mae Abertawe (hefyd Saesneg: Swansea) yn ddinas ym Morgannwg, Cymru, ar aber afon Tawe. Ail ddinas Cymru o ran maint ydyw, ar arfordir deheuol y wlad, i'r dwyrain o Benrhyn Gŵyr. Tyfodd yn dref fawr yn ystod y ddeunawfed ganrif a'r bedwaredd ar bymtheg.

Mae sir weinyddol Abertawe tua 378 km² mewn maint, ac mae'n cynnwys rhan isaf Cwm Tawe a Gŵyr. 'Roedd y boblogaeth ganol 2004 yn rhyw 225,000.

Taflen Cynnwys

[golygu] Hanes

Ymwelodd Gerallt Gymro ag Abertawe yn ystod ei daith trwy Gymru yn 1188.

Cafodd y dre ei heffeithio'n ddrwg gan fomio adeg yr ail ryfel byd. Amcan y bomio oedd dinistrio y dociau ond canol y dref a ddinistrwyd mewn gwirionedd. Yn Chwefror 1941, bomiodd 250 o awyrennau Abertawe gan ladd 400 o bobl. Roedd y fflamiau i'w gweld mor bell i ffwrdd â Sir Benfro a Dyfnaint. Ysgrifennodd y bardd Waldo Williams gerdd am y bomio, sef 'Y Tangnefeddwyr', a bellach mae Eric Jones wedi ysgrifennu cyfeiliant i'r gerdd. Mae Abertawe eisioes wedi tyfu a cael ei ddatblygu cryn dipyn, gweler dudalen Canol Dinas Abertawe am wybodaeth pellach.

[golygu] Sefydliadau

[golygu] Sefydliadau Addysgol

[golygu] Enwogion o Abertawe

Actorion

Ysgrifenwyr

Sêr chwaraeon

  • John Charles (pêldroediwr)
  • John Hartson (pêldroediwr)
  • Trevor Ford (pêldroediwr)
  • Ivor a Len Allchurch (pêldroedwyr)
  • Richard a Paul Moriarty (chwaraewyr rygbi)
  • Tony Clement (chwaraewr rygbi)

Gŵn

Gwleidyddwyr

Archesgobion

[golygu] Eisteddfod Genedlaethol

Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Abertawe ym 1891, 1907, 1926, 1964, 1982 a 2006. Am wybodaeth bellach gweler:

[golygu] Gefeilldrefi


Trefi a phentrefi Abertawe

Abertawe | Casllwchwr | Clydach | Y Dyfnant | Gorseinon | Llanrhidian | Y Mwmbwls | Pontarddulais | Rhosili | Treforys | Tregwyr



 
Dinasoedd yng Nghymru
Abertawe | Bangor | Caerdydd | Casnewydd | Tyddewi