Boarisch
Aus Wikipedia
Inhaltsverzeichnis |
[dro wärkln] Oigmoas:
As Boarische is a Grubbm vau Dialekta im Südostn vaum deitschn Språchraum. Dazua ghern de Mundårtn vau de voigenda Gebiete:
- Obabaian
- Niedabaian
- Obapfåiz
- Östareich mit da Ausnåhm vau Vorarlberg und'm tirola Aussafern
- Südtiroi mit de Språchinsln im Trentino und Obaitalien
- Samnaun in Graubündn (Schweiz)
Ehemålige Språchgebiete san Süd- und Westböhmen (heitztåg wird nur no vau áána gláánen Mindaheit boarisch durt gsprocha).
As Boarische ghert zåmm mit'm Schwäbisch-Alemannischn zua de obadeitschn Dialekte vaum Hochdeitschn.
In da Språchwissnschåft wird da Begriff "Boarisch" firn Dialekt in de obm gnenntn Gebiete gnutzt, um néd in an begifflichn Konflikt mit'm heitigm Ståådsgebiet vau Baiarn zkemma, weil in Baiarn neba da boarisch-rédendn Bevöikarung no fränkisch, schwäbische und sudetndeitsche Bevöikarungsgrubbm dazua kemman, dé néd boarische Dialekta rén. In da hochdeitschn Schreibweis vau Baiarn "Bayern" is da Buachståb "Y" erst durchn "hellenophilen" Wittelsbacher firs gwågsene Ståtsgebüide eîgfirt worn.
[dro wärkln] Lautgeográfische Eîdeilung:
[dro wärkln] Nordboarisch
Im greßdn Teil vau da Obapfåiz (Ausnåhm: Rengsburg und da Umgebung) undm nördlichn Niedabaian.
[dro wärkln] Midtlboarisch
Niedabaiarn, Obabaiarn, südliche Obapfåiz, Obaöstareich, Niedaöstareich, Wean unds nördlichn Burnglånd.
s' Midtlboarische låsst se untagliedan ins Westmidtlboarische (áá Åidboarisch gnånnt) unds Ostmidtlboarische (áá Donauboarisch gnånnt). De Grénz zwischn west- und ostmidtlboarisch (vui geng vüi) vaschiabt se untam Eîfluss vaum weanarischn åimelich zua Stååtsgrenz zwischn Östareich und Deitschlånd hi - wobei ma sågn muaß, dass ma direkt ån da Grenz den Untaschied oft recht deitlich heat. Zum Beispüi an da Stååtsgrenz vom Berchtsgådna Lånd zum Såizburgalånd kennt ma glei raus, vau wöicha Seitn da Sprecha kummt. De Dialekte vau Minga und Wean göitn gwissamåßn åis "Párádedialekte" firs west- und ostmidtlboarische.
[dro wärkln] Südboarisch
In Tiroi, Kärntn und da Steiamårk
[dro wärkln] Üwagångsdialekte
Gånz auffellige Üwagångsdialekte san zum Beispüi im südlichn Såizburgalånd unds südliche Burnglånd zfindn, wo südboarische- und midtlboarische Merkmåle aufaranånda treffm.
Des gleiche trifft auf de Gegnd rnzlang vom Lech südli vo Augschburg zua. Zu dem Mischdialekt aus Süd- und Mittlbairisch spuit då no as Schwäbische nei.

