Institutoj
El Vikipedio
Institutoj. En multaj landoj troviĝas nuntempe nacia instituto de E. Ĝia celo estas ĉefe t. n. "diploma", t. e. aranĝadi ekzamenojn kaj eldonadi diplomojn ĉiukategoriajn En multaj landoj la Inst. plenumas la taskon de propaganda (aŭ eĉ nacia) societo. Sed plejparte ilia tasko limiĝas je la supre cititaj celoj, eventuale kun aldono de instruado de E.
Principe ekzistas tri kategorioj de diplomoj: 1) Pri kono de la lingvo, 2) pri kapableco (instrui) kaj 3) profesora. Ĉiu Inst. havas apartan programon kun fiksitaj taskoj solvotaj por sukcesi la koncernan ekzamenon. (depende de la bezonoj kaj cirkon'stancoj en la resp. lando.)
La Naciaj Institutoj de E estas sekvo de la antaŭa, t. e. unua formo: Internacia Inst. de E. Komence nur tiu sola rajtis eldonadi diplomojn (preci profesorajn). Pri ĝia deveno ni scias el la protokolaro de la UK 1908. Dum la dua labor-kunsido "S-ro Gaston Moch prezentas proponon pri Internacia Atesto pri Kapableco. S-ro Edmond Privat (Sviso) opinias, ke tio estas afero, se oficiala, sed de privata organizo, kiel ekzemple de la Int. Instituto de E ĵus fondita en Asteriko." Poste, en la dokumentoj de tiu UK ni trovas inter la Decidaro, sub n-ro 8: "La Kongreso aprobas principe la fondon de Int. Instituto de E por int. servado de instruado kaj organizo de normalaj lernejoj kaj diplomoj."
Tiel do ni devas konsideri la fondon de la Inst. de E dum 1908 en Nov-Jorko. Ĝia agado, sub la prezido de E. Privat estis tre vigla, kaj portis karakteron vere internacian. Dum UK-j ĝi organizadis ekzamenojn kaj eldonadis tre belajn diplomojn.
Kun la fluo de l' tempo, kaŭzate de diversaj lokaj bezonoj, malfermiĝadis naciaj inst. de E. Dum la UK 1929 okazis konferenco de ĉiuj naciaj inst. (prezidis la tiama Direktoro de la Int. Inst de E prof. Dietterle, sekretariis Ia gvidanto de Pola Inst. Edvardo Wiesenfeld). Dum tiu konferenco estis akceptataj la du bazaj rezolucioj: 1) La naciaj Inst. de E estas filioj de la Internacia, 2) La Int Inst. de E havas la taskon enregistradi ĉiujn profesorajn diplomojn, eldonatajn de la naciaj inst. kaj validigi tiujn diplomojn sur la internacia forumo kiel ankaŭ pledi, ke diplomo eldonita, de unu nacia Inst. estu rekonita en alia lando).
Ĉar ne ĉie la Institutoj staris sur egala nivelo kaj ne ĉie estas egale taksataj - ekz. en Gemanio la Inst. estis ŝtata kaj ĝia diplomo havis altlernejan valoron - ĝis nun tiu Viena decido ne estas efektivigita. Ĉiuj Inst. do funkcias aparte kaj senrilate kun la aliaj. La Int. Inst. mem nuntempe ne funkcias. E. WIESENFELD.

