Feliks Dzerĵinskij

El Vikipedio

Feliks Edmundoviĉ DZERĴINSKIJ (n. 11-an de septembro 1877, Dzerĵinovo, apud Minsk, Rusio [hodiaŭ Belorusio] – m. 20-an de julio 1926 Moskvo), estis bolŝevika gvidanto, ĉefo de la unua soveta sekretpolica organizo.

Dzerĵinskij estis filo de pola nobelo, li mem en 1895 aliĝis al kaunasa organizo de Litova Socialdemokrata Partio. Li iĝis partia orgaizanto, la cara polico arestis lin kvinfoje inter 1897 kaj 1908 pro revolucia agado, sed li ĉiam fuĝis el Siberio. Li partoprenis en la rusa revolucio de 1905, iĝis gvidanto de Pola-Litova Socialdemokrata Partio kaj iniciatis unuiĝon kunl a rusaj socialdemokratoj en 1906. Poste li agadis en Rusio kaj okcidenta Eŭropo. Oni arestis lin en 1912 je sesafoje kaj li liberiĝis nur post la februara revolucio de 1917.

Dzerĵinskij iĝis en julio de 1917 ano de la Centra Komitato de la bolŝevika partio kaj li fervore agadis en la oktobra revolucio. Li iĝis en gvidanto de la Tutrusa Kontraŭrevolucia kaj Kontraŭsabotaĵa Specifa Komitato (ĈEKA) (20-an de decembro 1917), kiu estis polica organo de Sovet-Rusio. La Ĉeka firmigis pozicion de la Lenina diktaturo per arbitraj ekzekutoj de la verja akj malveraj malamikoj. Dzerĵinskij kreis la unuajn rusiajn koncentraciajn kampojn. Li estis senkompata, fanatika, nepagebla komunisto.

Dum la rusa-pola milito (1919–20), oni nomumis Dzerĵinskij-on al ano de la pola revolucia komitato, kiu el komitato volis krei la bolŝevikoj la bolŝevikajn registaron de Pollando. Post retiriĝo, forpelo de la rusa armeo el Pollando, Dzerĵinskij denove koncentris je la rusaj aferoj. Li restis plu ĉefo de Ĉeka, iĝis fidulo de Stalin.

Li mortis en 1926 dum akra diskuto en la Centra Komitato.