Türk askerî tarihi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türk askerî tarihi dörtbin yıl öncesinden günümüze kadar süren dönem içinde ilk Türklerden günümüzdeki Türk Silahlı Kuvvetleri'ne kadarki askerî yapılanmayı ve savaşları içine alır. Türklerdeki askerî düzen siyasî düzen ile iç içe geçmiş ve tarih boyunca birlikte gelişmiştir. Orta Asya'da başlayan bu tarih tüm anakaralara yayılarak süregelmiştir.

Selçuklu İmparatorluğu'nun kuruluşuna önayak alan 1040 yılındaki Dandanakan Savaşı, Türklerin Anadolu'nun kapısını araladığı 1071 yılındaki Malazgirt Savaşı, Yeni Çağ'ın başlangıcı sayılan 1453 yılındaki İstanbul'un Fethi, I. Dünya Savaşı'ndaki Çanakkale Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun üzerine Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasını sağlayan Kurtuluş Savaşı, Kuzey Kıbrıs'taki Türkleri savunmak için yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı Türk askerî tarihindeki birkaç önemli dönüm noktalarından bazılarıdır.

Günümüzde Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı olan Kara, Hava ve Deniz Kuvvetlerinden oluşmaktadır. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, barış zamanında iç güvenlik kuvvetlerinin bir parçası olarak çalışırken, savaş zamanında Kara ve Deniz Kuvvetleri'nin komutası altına girer.

Konu başlıkları

[değiştir] Orta Asya

[değiştir] Kavimler Göçü

[değiştir] Selçuklular

[değiştir] Anadolu Beylikleri

Anadolu Beylikleri, Türklerin 1071’deki Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurdukları devletlerdir. Bu savaşın hemen ardından, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da kurulan devletlere Birinci Dönem Anadolu Beylikleri denir. Aynı dönemde kurulan Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflaması ve yıkılmasından sonra kurulan devletler ise İkinci Dönem Anadolu Beylikleri olarak anılır.

Ana madde: Anadolu Beylikleri

[değiştir] Osmanlı İmparatorluğu

[değiştir] Kuruluş

[değiştir] Temelleri

Osmanlı Beyliği'nin temelleri 13. yüzyıl ortalarında atıldı. Beyliğe adını veren Osman bey ileri görüşlü, kararlı ve başarılı bir devlet adamı ve askerdi. Onun bu kararlılığı devletin çok sağlam temeller üzerine kurulmasını sağladı.

[değiştir] Osman Gazi

Osman Bey'in babası Ertuğrul Gazi hakkında sağlam ve güvenilir bilgiler hemen hemen yoktur. Bilinen, kendisinin 13.yüzyıl'da Batı Anadolu'da yaşayan Türkmen beylerinden biri olduğudur. Babası gibi Osman Bey'in hayatı hakkında da bilinmeyenler pek çoktur. Osman Bey, Çobanoğulları Beyliği'nin vâsalı olarak Bizans topraklarıyla ilişkilerde bulunurken, bu beyliğin Bizans'la anlaşması üzerine, bölgede Bizans üzerine akınlarda bulunanlar, etkinliklerini bu kez Osman Bey'in bayrağı altında sürdürdüler. Bu durum yavaş yavaş Osman Bey'i bağımsızlığa iten bir etken oldu. Osman Bey bölgenin ve Bizans'ın içinde bulunduğu durumdan ustaca yararlanmasını bildi; bölgedeki İslâm tarikatlarının, özellikle Şeyh Edebali'nin gücünden ve nüfuzundan yararlandı. Bizans'a karşı savaşan gazilerin önderi durumuna gelen Osman Bey, Bizans köy, kasaba ve kalelerini birer birer ele geçirmeye başladı. Başarıları hem topraklarının büyümesine, hem de Anadolu Selçuklu topraklarından, komşu Türkmen beyliklerinden asker, komutan ve yöneticilerin onun saflarına katılmasına yol açtı. Genellikle 1299 tarihi, Osman Bey'in bağımsızlığını ilân ettiği tarih olarak kabul edilir.

[değiştir] Bursa'nın fethi

Bursa'nın fethi (1326): Osman Bey'in asıl amacı Bursa'yı almaktı. Bu nedenle şehri kuşatma altına aldı. Onun hastalanması üzerine, kuşatmaya oğlu Orhan Bey devam etti. Orhan Bey, Mudanya limanını ve Orhaneli'ni fethederek Bursa'nın Bizans ile bağlantısını kesti. Aralıklarla on yıl süren kuşatma sonunda Bursa teslim oldu. İpek üretiminin merkezi olan Bursa, Osmanlı Devleti'nın başkenti yapıldı. Osmanlıların bu dönemde Sakarya havzası ve Marmara bölgesinde yaptığı fetihlerdeki amacı, batı yönünde ilerleyip Rumeli'ye geçmekti.

[değiştir] Akıncılar

Ana madde: Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi

[değiştir] Yükselme Devri

[değiştir] İstanbul'un Fethi

İstanbul'un Fethi, 29 Mayıs 1453'te, şehri günlerdir kuşatan Osmanlı ordusunun, şimdi İstanbul olarak bilinen, o zamanki adıyla Konstantinopolis şehrini Sultan II. Mehmed Han'ın komutanlığında fethetmesidir. Bu fetihten sonra Osmanlı Devleti İmparatorluk olmuş, henüz 21 yaşında olan Sultan II. Mehmed, fatih ünvanını da alarak Fatih Sultan Mehmed olarak anılmaya başlanmıştır. Tarihteki en önemli devletlerden olan Doğu Roma İmparatorluğu böylelikle sona ermiştir.

[değiştir] Viyana Kuşatması

[değiştir] Duraklama Devri

[değiştir] Gerileme Devri

[değiştir] 93 Harbi

93 Harbi, Hicri takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden 93 Harbi olarak adlandırılan ve II. Abdülhamit döneminde gerçekleşen 1877-1878 Osmanlı - Rus Savaşı.

Ana madde: 93 Harbi

[değiştir] Dağılma Devri

[değiştir] Trablusgarp Savaşı

[değiştir] Balkan Savaşları

[değiştir] I.Dünya Savaşı

[değiştir] Çanakkale Savaşları

Çanakkale Savaşları, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara savaşlarıdır.

[değiştir] Kurtuluş Savaşı

Kurtuluş Savaşı (İstiklâl Harbi), I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmış Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşı kazanan devletlerce paylaşılmasına sonucunda Misak-ı Milli sınırları içinde ülke bütünlüğünü korumak, ulusal egemenliğe dayalı, tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak için tüm ulusca girişilen, çok cepheli bir savaştır.

Kurtuluş Savaşı süreci dört ana başlıkta incelenebilir. İlk olarak "genel durum" altında Mondros Mütarekesi sonrası genel durum ve işgalci güçlerin Anadolu için planlarının açıklanması. "Organizasyon dönemi" Osmanlı İmparatorluğu organlarının işgalci birimlerin eline geçmesiyle ortaya çıkan idare boşluğunun nasıl ve hangi organizasyonlarla doldurulacağının belirlenmesi. "Hakimiyet kurma çalışmaları" bölümü organizasyon döneminde ortaya çıkan iradenin iç ve diş güçler tarafından kabul edilmesi için yapılan çalışmaları ele almaktadır. En son bölüm ise "barış sağlama çalışmaları" altında ortaya çıkan yeni hakimiyetin dış antlaşmalarla güvenceye alınması ve Türkiye Cumhuriyeti devletinin resmileşmesi anlatılmaktadır.

[değiştir] Türkiye Cumhuriyeti

[değiştir] II.Dünya Savaşı

[değiştir] Kore Savaşı

[değiştir] Kıbrıs Barış Harekâtı

Kıbrıs Barış Harekâtı, 20 Temmuz 1974 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Garanti Anlaşması'nın III. maddesine istinaden gerçekleştirdiği askerî harekâtın adıdır.

[değiştir] Kuzey Irak

[değiştir] Günümüzde Türk Ordusu

[değiştir] Türk Silahlı Kuvvetleri

Türk Silahlı Kuvvetleri Arması

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Türkiye Cumhuriyeti devletini içten ve dıştan gelebilecek olan tehditlere karşı savunma vazifesini üstlenmiş olan silahlı devlet kuvvetidir. Yaptırım gücünü, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'ndan alır.

[değiştir] Genelkurmay Başkanlığı

Genelkurmay Başkanlığı Kuvvet Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığının oluşturduğu Türk Silahlı Kuvvetleri'nin başıdır. Savaşta Başkomutanlık görevini Cumhurbaşkanı adına yerine getirir. Silahlı Kuvvetlere komuta etmek, savaşa hazırlanmasında personel, istihbarat, harekat, teşkilat, eğitim-öğretim ve lojistik hizmet ilkeleri ve programları Genelkurmay Başkanlığının sorumluluklarıdır.

[değiştir] Kara Kuvvetleri Komutanlığı

[değiştir] Hava Kuvvetleri Komutanlığı

Dünyanın ilk askeri havacılık teşkilatlarından biri olan Türk Hava Kuvvetlerinin tarihçesi, 1909 yılına kadar uzanmaktadır. Türk ordusunda havacılıkla ilgili ilk çalışmalara 1909 yılında başlanmış, 1910 yılında bu çalışmalar geliştirilmiş ve Avrupa’ya bir inceleme kurulu, Paris’te toplanan Uluslararası Havacılık Konferansı'na da bir heyet gönderilmiştir. 1910 yılı sonlarına doğru ise, artık Türk Ordusu'nda havacılık konusunda kesin karar verilmiş ve havacı personel yetiştirilmek üzere birkaç subayın Avrupa’ya eğitime gönderilmesi öngörülmüştür.

[değiştir] Deniz Kuvvetleri Komutanlığı

[değiştir] Jandarma Genel Komutanlığı

Jandarma Genel Komutanlığı, kamu düzeninin korunmasını, emniyet ve asayişi sağlayan, diğer kanun ve nizamların kendisine verdiği görevleri yerine getiren, silahlı, askeri bir güvenlik ve kolluk kuvvetidir.

Bu alt başlığın ana maddesi:Jandarma Genel Komutanlığı

[değiştir] Sahil Güvenlik Komutanlığı

[değiştir] Kaynakça

[değiştir] Dış bağlantılar