Roma rakamları
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Romalılar, Eski Mısırlıların yıllarca önce yaptıkları gibi, önceleri bazı sembolleri tekrarlayarak sayıları tasarladılar.
Başlangıçta değişik bazı sembol ve harfleri, rakam olarak kullanmışlardır. Bu rakamları, ilk olarak Romalılar kullandıkları için, aritmetikte Roma Rakamları ya da Romen Rakamları olarak adlandırılır.
Kaynaklar, Roma rakamlarının bir elin parmaklarından esinlenerek ortaya konduğunu belirtir. Romalılar, bugün kullandığımız l, 2, 3, 4 rakamları yerine I, II, III, IV sembollerini ve 5'i belirtmek için de, V şeklinde bir el işaretini sembol olarak kullandılar. 10'u belirtmek için de V sembolünü, değişik biçimde iki kez kullanarak X sembolünü elde ettiler. (Çaprazlanmış iki düşey çizgi.) Diğer rakamları da alfabelerindeki harflerden aldılar.
Romalılar sayıları belirtmek için, 7 ayrı harfi rakam olarak kullanmışlardır. Aşağıdaki tabloda, Roma rakamları gösterilmiştir.
| Romen rakamları ile | I,J | V,U | X | L | C | D | M |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hint-Arap rakamları ile | 1 | 5 | 10 | 50 | 100 | 500 | 1000 |
Örnek:
- MCMLXXXIV = 1000 + 500 + 400 + 50 + 30 + 4 = 1984
Roma sayma düzeni, sadece toplama ve çıkarma işlemine dayanmaktadır. Sıfır ve basamak sistemi (kavramı) yoktur. Bu nedenle, toplama ve çıkarma dışındaki aritmetik işlemleri yapmaya elverişli değildir.
| CLXXIV | - | XXVIII | = | CXLVI |
| 174 | - | 28 | = | 146 |
[değiştir] Çıkarma Yöntemiyle Yazım
4, 9, 40, 90, 400 ve 900 sayılarının modern zamanlarda daha sık kullanılan, küçük değerli sembollerin büyük değerli sembollerin soluna yazıldığında değerlerinin çıkarılmasına dayanan, farklı yazılış şekilleri vardır:
| Romen rakamları ile | IV | IX | XL | XC | CD | CM |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Hint-Arap rakamları ile | 4 | 9 | 40 | 90 | 400 | 900 |
Bu şekilde yukarıdaki örnekteki 1984 sayısı, MCMLXXXIV olarak yazılır.
Not: Roma rakamları en fazla 3 kez yanyana yazılabilir.

