Mustafa Abdülhalik Renda
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Mustafa Abdülhalik Renda |
|---|
| Doğumu |
| 1881 Yanya |
| Ölümü |
| 1 Ekim 1957 Erenköy İstanbul |
Mustafa Abdülhalik Renda Osmanlı İmparatorluğu son döneminde ve genç Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında bürokrasinin ve siyasetin çok çeşitli kademelerinde görev yapmış ve Mustafa Kemal'in yakın çalışma arkadaşı ve tam bir görev adamı olarak tanınmış bir Türk devlet ve siyaset adamıdır.
1881'de Yanya'da Yanya eşrafından Rendazade Aslan Efendi'nin oğlu olarak doğdu. Yanya İdadisi Rüştiyesi ve İstanbul İdadisinde orta öğrenimini tamamlayarak 25 Temmuz 1903'te Mülkiye Mektebinin Yüksek Bölümünden diploma aldı.
27 Temmuz 1903'te Ziraat Bankası Muhasebe Kalemi Mukayyit Refiki unvanı ile göreve başladı. 27 Ekim 1903'te Rodos İdadisi matematik, geometri, tarım, sağlık ve Fransızca öğretmenliğine atandı. 11 Ağustos 1904'te Cezayir Bahri Sefit (Ege Adaları) Vilayeti Maiyet Memurluğuna görevlendirildi. 11 Mart 1906'da Tepedelen, 14 Kasım 1908'de Pogon, 18 Ocak 1909'da Delvine Kaymakamlıklarında bulundu. İki kez Berat Mutasarrıflığına, 4 Şubat 1911'de Kavala Kaymakamı iken Çamlık Mutasarrıflığına, 18 Haziran 1911'de Ergir Mutasarrıflığına vekaleten görevlendirildi ve aynı tarihte açığa alındı. 8 Mayıs 1913'te Siirt Mutasarrıflığına, 20 Aralık 1914'te Bitlis Valiliğine, 14 Ekim 1915'te Halep Valiliğine, 29 Nisan 1917'de Dahiliye Vekaleti Müsteşarlığına, 6 Mayıs 1918'de yeniden Halep Vilayeti Valiliğine atandı. Halep'in işgali üzerine 12 Kasım 1918'de Hüdavendigar (Bursa) Valiliğine getirildi. Bu göreve gitmeden Damat Ferit Paşa Hükümetince azledildi ve tutuklandı, altı ay sonra Malta'ya sürüldü. Malta dönüşünde 4 Ocak 1922'de İktisat Vekaleti Müsteşarlığına, 20 Ocak 1922'de Dahiliye Vekaleti Müsteşarlığına, 29 Nisan 1922'de Konya Valiliğine atandı. 19 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtarılan İzmir'in yeni Türkiye devleti adına ilk valisi oldu.
30 Temmuz 1923'te Çankırı'dan Milletvekili seçildi. 2 Ocak 1924'de I. İsmet İnönü Hükümetinde Maliye Bakanlığına getirildi. II. İsmet İnönü Hükümetinde de 21 Mayıs 1924'e kadar aynı görevini sürdürdü. III. İsmet İnönü Hükümetinde üçüncü kez Maliye Bakanlığını üstlendi. IV. İsmet İnönü Hükümetinde Milli Savunma Bakanlığına getirildi, V. İsmet İnönü Hükümetinde de aynı bakanlığını korudu. 25 Aralık 1930'da 3. kez Maliye Bakanlığına atandı.
T.B.M.M. 3. Dönem, 4. Dönem, 5. Dönem, 6. Dönem ve 7. Dönemlerde de Çankırı'dan milletvekili seçildi. 1 Mart 1935 ile 5 Ağustos 1946 tarihleri arasında T.B.M.M. Başkanlığı yaptı. 1 Ekim 1957'de İstanbul Erenköy'de vefat etti.
[değiştir] Kaynak
| Önce gelen: Kazım Özalp |
TBMM Başkanı 1 Mart 1935 - 5 Ağustos 1946 |
Sonra gelen: Kazım Karabekir |
| Önce gelen: Recep Peker |
Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı 1 Kasım 1927 - 25 Aralık 1930 |
Sonra gelen: Zekai Apaydın |
Mustafa Kemal Atatürk • Ali Fethi Okyar • Kazım Özalp • Abdülhalik Renda • Kazım Karabekir • Ali Fuat Cebesoy • Şükrü Saraçoğlu • Refik Koraltan • Fuat Sirmen • Ferruh Bozbeyli • Sabit Osman Avcı • Kemal Güven • Cahit Karakaş • Necmettin Karaduman • Yıldırım Akbulut • Kaya Erdem • Hüsamettin Cindoruk • İsmet Sezgin • Mustafa Kalemli • Hikmet Çetin • Yıldırım Akbulut • Ömer İzgi • Bülent Arınç
Beşvekil ve Hariciye Vekili: İsmet İnönü
Şeriye (Diyanet) Vekili: Mustafa Fevzi Sarhan · Adliye Vekili: Seyit Bey · Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Reisi (Genelkurmay Başkanı): Fevzi Çakmak · Müdafaa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ahmet Ferit Tek · Maliye Vekili: Hasan Fehmi Ataç (→2.1.1924) → Mustafa Abdülhalik Renda · İktisat Vekili: Hasan Saka · Maarif Vekili: İsmail Safa Özler · Mübadele, İmar ve İskân Vekili: Mustafa Necati Uğural · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ahmet Muhtar Cilli (→19.1.1924) → Süleyman Sırrı Bey · Sıhhiye Vekili: Refik Saydam
Başvekil ve Hariciye Vekili: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Mustafa Necati Uğural · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye (İçişleri) Vekili: Ahmet Ferit Tek · Maliye Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda (→21.5.1924) → Mehmet Recep Peker · Maarif Vekili: Hüseyin Vasıf Çınar · Mübadele, İmar ve İskan Vekili: Mahmut Celal Bayar (→7.7.1924) → Refet Canıtez · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Süleyman Sırrı Bey · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili:: Zekai Apaydın (→20.8.1924) → Şükrü Kaya · Ticaret Vekili:: Hasan Saka
Başvekil: Ali Fethi Okyar
Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Kazım Özalp · Dahiliye Vekili, Mübadele ve İmar İskan Vekaleti Vekili: Mehmet Recep Peker (→21.5.1924) → Mahmut Cemil Uybadın · Hariciye Vekili: Şükrü Kaya · Maliye Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Şükrü Saracoğlu · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Feyzi Pirinççioğlu · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sosyal Yardım) Vekili: Mazhar Germen · Ziraat Vekili:: Hasan Fehmi Ataç · Ticaret Vekili:: Ali Cenani · Bahriye (Denizcilik) Vekili:: İhsan Eryavuz
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) Vekili: Mehmet Recep Peker · Dahiliye Vekili: Mahmut Cemil Uybadın · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · Maliye Vekili: Hasan Saka · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Mustafa Necati Uğural · Hamdullah Suphi Tanrıöver · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Süleyman Sırrı Bey · Ali Cenani · Behiç Erkin · Sıhhiye Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili:: Sabri Toprak · Ticaret Vekili:: Ali Cenani · Mustafa Rahmi Köken · Bahriye (Denizcilik) Vekili:: İhsan Eryavuz
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Mahmut Esat Bozkurt · Müdafa-i Milliye (Milli Savunma) ve Bahriye Vekaleti Vekili: Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Şakir Kesebir · Mustafa Rahmi Köken · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Maarif Vekili: Mustafa Necati Uğural · Mehmet Recep Peker · Hüseyin Vasıf Çınar · İsmet İnönü · Cemal Hüsnü Taray · Refik Saydam · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Behiç Erkin · Mehmet Recep Peker · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam · Ziraat Vekili ve Ticaret Vekaleti Vekili:: Mustafa Rahmi Köken
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Yusuf Kemal Tengirşenk · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Mustafa Abdülhalik Renda · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Maliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Hilmi Uran · Zekai Apaydın · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam ·
Başvekil: İsmet İnönü
Adliye Vekili: Şükrü Saracoğlu · Müdafa-i Milliye Vekili: Zekai Apaydın · Dahiliye Vekili: Şükrü Kaya · Hariciye Vekili: Tevfik Rüştü Aras · İktisat Vekili: Mustafa Şeref Özkan · Mahmut Celal Bayar Maliye Vekili: Fuat Ağralı · Mustafa Abdülhalik Renda · Maarif Vekili: Esat Sagay · Refik Saydam · Reşit Galip Bey · Zeynel Abidin Özmen · Nafia (Bayındırlık) Vekili: Ali Çetinkaya · Hilmi Uran · Fuat Ağralı · Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye Vekili: Refik Saydam
Başbakan: Mehmet Recep Peker
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Mümtaz Ökmen · Devlet Bakanı: Mustafa Abdülhalik Renda
Gümrük ve Tekel Bakanı: Tahsin Coşkan · Adalat Bakanı: Mümtaz Ökmen · Şinasi Devrin · Milli Savunma Bakanı: Mustafa Münir Birsel · İçişleri Bakanı: Cemil Cahit Toydemir · Şükrü Sökmen Süer · Münir Hüsrev Göle · Dışişleri Bakanı: Hasan Saka · Ekonomi Bakanı: Cavit Ekin · Tahsin Bekir Balta · Maliye Bakanı: Halit Nazmi Keşmir · Milli Eğitim Bakanı: Reşat Şemsettin Sirer · Bayındırlık Bakanı: Cevdet Kerim İncedayı · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Behçet Uz · Ulaştırma Bakanı: Şükrü Koçak · Tarım Bakanı: Hasan Şevket Adalan · Faik Kurdoğlu · Çalışma Bakanı: Tahsin Bekir Balta · Sadi Irmak · Ticaret Bakanı: Atıf İnan · Halit Nazmi Keşmir
Başbakan: Hasan Saka
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı: Faik Ahmet Barutçu · Devlet Bakanı: Mustafa Abdülhalik Renda
Gümrük ve Tekel Bakanı: Hasan Şevket Adalan · Adalet Bakanı: Şinasi Devrin · Milli Savunma Bakanı: Hasan Saka · Mustafa Münir Birsel · İçişleri Bakanı: Münir Hüsrev Göle · Dışişleri Bakanı: Necmettin Sadık Sadak · Ekonomi Bakanı: Cavit Ekin · Maliye Bakanı: Halit Nazmi Keşmir · Hasan Şevket Adalan · Milli Eğitim Bakanı: Reşat Şemsettin Sirer · Bayındırlık Bakanı: Kasım Gülek · Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı : Behçet Uz · Ulaştırma Bakanı: Şükrü Koçak · Tarım Bakanı: Tahsin Coşkan · Çalışma Bakanı: Tahsin Bekir Balta · Ticaret Bakanı: Mahmut Nedim Gündüzalp ·
|
Osmanlı Devleti son dönemi İzmir (ismen Aydın) Valileri: |
Sayfa kategorileri: Türk siyasetçiler | 1. Hükümet - 1. İnönü Hükümeti | 2. Hükümet - 2. İnönü Hükümeti | 3. Hükümet - Ali Fethi Okyar Hükümeti | 4. Hükümet - 3. İnönü Hükümeti | 5. Hükümet - 4. İnönü Hükümeti | 6. Hükümet - 5. İnönü Hükümeti | 7. Hükümet - 6. İnönü Hükümeti | 15. Hükümet - Recep Peker Hükümeti | 16. Hükümet - 1. Hasan Saka Hükümeti | İzmir Valileri | T.B.M.M. 2. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 3. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 4. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 5. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 6. Dönem Milletvekilleri | T.B.M.M. 7. Dönem Milletvekilleri | 1881 doğumlular | 1957 yılında ölenler

