Sefaretnâme
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sefaretnâme, özellikle Osmanlı Devleti döneminde, bir dış merkeze sefir (elçi) olarak atanan kişinin, döneminin siyaset ve diplomasisine, ve bu arada da sefirlik görevinde bulunduğu şehrin ve ülkenin güncel hayatına ilişkin izlenim ve görüşlerini kitap şeklinde bir araya getirdiği eserdir. En tanınmış örnekleri Yirmisekiz Mehmed Çelebi ve Ahmed Resmi Efendi'nin sefaretnâmeleridir. Gözlem ve edebiyat yönünden ziyade, üstlenilmiş görev üzerinde yoğunlaşmış rapor özelliği olanlar "takrir" şeklinde anılırlar. Ait oldukları dönem hakkında verdikleri bilgilerin günümüz bakış açısının oluşturulmasına sağladığı katkının yanısıra, sefaretname ve takrirlerin 18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin reform arayışları süreci içinde kaydadeğer bir tarihi önem de arzetmişler, bu arayışlara kaynak oluşturmuşlardır.
Günümüzde diplomatlar tarafından yazılmış anı kitapları sefaretname türünün uzantısı sayılabilir.
Başlıca sefaretnâmeler şunlardır:
- Kara Mehmed Çelebi'nin Viyana sefaretnâmesi (1655),
- Zülfikar Paşa'nın "Mükaleme Takriri" (Viyana sefaretnâmesi) (1688-1692),
- İbrahim Paşa'nın Viyana sefaretnâmesi (1719),
- Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin Paris sefaretnâmesi (1720),
- Ahmed Dürri Efendi'nin İran sefaretnâmesi (1721),
- Nişli Mehmed Ağa'nın Rusya sefaretnâmesi (1722-1723),
- Mehmed Efendi'nin Lehistan sefaretnâmesi (1730),
- Yirmisekizzade Mehmed Said Paşa'nın İsveç, Lehistan ve Rusya takriri (1732-1733),
- Salim Efendi'nin Hindistan sefaretnâmesi (1744-1749),
- Mustafa Nazif Efendi'nin İran sefaretnâmesi (1746),
- Hatti Mustafa Efendi'nin Nemçe (Avusturya) sefaretnâmesi (1748),
- Ahmed Resmî Efendi'nin Berlin sefaretnâmesi (1763-1764),
- Seyyid İsmail Efendi'nin Fas sefaret takriri (1785-1786),
- Alemdar Mehmed Ağa'nın Buhara sefaretnâmesi (1787-1791),
- Vasıf Efendi'nin İspanya sefaretnâmesi (1787-1788),
- Yusuf Agâh Efendi'nin Havadisname-i İngiltere sefaretnâmesi (1793-1796),
- Mehmed Sadık Rıfat Paşa'nin İtalya sefaretnâmesi (1838),
- Abdürrezzak Bahir Efendi'nin Paris-Londra sefaretnâmesi (1845),

