Vikipedi:Günün maddesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi



Kısayol:
VP:GM


Günün maddesi anasayfada gösterilmek üzere seçilen maddelerin adaylıklarının konulduğu sayfadır. Bu sayfada aday gösterilenler arasından seçilen maddeler düzenli olarak anasayfaya taşınmaktadır. Bundan evvel anasayfaya çıkmış maddelerin listesi buradadır

Maddeler yöneticiler tarafından bu sayfada listelenmektedir. Herhangi bir düzeltme durumunda, listeleme sayfasının geçmişine bakarak maddelerle ilgilenen yönetici ile iletişime geçebilirsiniz.

Maddeleri mümkün olduğu kadar sık değiştirmek istiyoruz. Maddeler 3'er 3'er listeleniyor; seçilen 3 maddenin birbirinden farklı konularda olması tercih edilmektedir. Listelerken madde tanıtım yazısıdaki iç bağlantıların mavi olmasına dikkat edin.

Günün maddesi adaylarınızı en alta ekleyin.

Günün maddesi adaylarınızı mümkünse madde şablonu ile yapın ve neden önerdiğinizi altına kısa bir cümle ile açıklayın:

{{Madde|
|Madde Adı= "Koyacağınız maddenin adı"
|Başlık= "Maddenin ön sayfada görüneceği isim"
|Resim="Resmin ismi"
|İçerik= "Ön sayfada gözükecek kısa bir tanıtım (kırmızı iç bağlantı bırakmayın)"
}}
Eleştiri/NOT:"Buraya maddenin neden önerildiğini yazabilirsiniz."

Adayların aşağıdaki bir ya da bir kaç özelliğe sahip olması tercih edilir:

  1. Zengin içerikli ve bağlantıları olan
  2. Bol katılımcısı olan bir madde olması
  3. Resimli olması
  4. İlgi çeken bir konu, tercihen günün popüler konularına uygun ya da gün dönümü ile alakalı olması
  5. Herhangi bir telif sorunu olmaması
  6. Ön sayfada gözükmesini istediğinizi başlığı seçerken, içinde duygusallık, tarafsızlık sorunu yaratacak sözcükler kullanmayınız.

[değiştir] Biyografi

Lenin

Gerçek adı Vladimir İlyiç Ulyanov olan Lenin (Rusça:Владимир Ильич Ульянов "Ленин") (d. 22 Nisan 1870 – ö. 24 Ocak 1924) Rus sosyalist politikacı, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyet Rusya'nın ilk devlet başkanıdır.

Lenin Rusya’ya elektriğin getirilmesinin ve tarım ile sanayinin modernize edilmesinin önemini vurgulamıştır. Ücretsiz evrensel bir sağlık sistemi kurmak, kadınlara haklarını iade etmek, ve okur yazar olamayan Rus halkına okuma yazma öğretmek konularında önemveriyordu. Devamı...


Eleştiri/NOT: Tarih'te önemli bir kişilik.

  • Herhalde ön sayfaya girmesi için önce taraflı şablonunun kalkması gerekli. Filanca 23:50, 10 Kasım 2006 (UTC)
  • Çok güzel bir madde olmuş, anasayfaya girmeye layık. Taraflı şablonunun neden konduğunu anlamak mümkün değil. --DenizRC 15:04, 11 Kasım 2006 (UTC)
  • Taraflı şablonu madde anasayfaya aday gösterildikten sonra konmuş. --Süleyman Habib 16:04, 11 Kasım 2006 (UTC)
Tarafli sablonu cikarilmis ancak anlatim dilinin elden gecmesi gerek. Yazim tarzi tarafliligi zorluyor; madde referanslar ile desteklenmeli. Ana sayfa'ya koyacaktim geri aldim. Citrat 18:19, 20 Kasım 2006 (UTC)


Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart (Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart) (d. 27 Ocak 1756 - ö. 5 Aralık 1791) klasik müziğin, en üretken ve en etkili bestekarıydı. Olağanüstü bir şekilde, 626 kayıtlı bestesi senfonilerin, konçertoların, oda orkestralarının, piyanonun, operanın ve korolu müziklerin kaderini değiştirmiştir. Mozart Avrupalı bestekarlar arasında belki de en popüler olanıdır, ve bir çok eseri standard konser repertuarlarında kullanılır. Günümüzde müzik tarihinin en büyük dehalarından biri olarak kabul edilmektedir. Devamı...


Eleştiri/NOT: "5 Aralık ölüm yıldönümü diye de geç yeltendim sanırım. Sadece bir günlüğüne koyulsa da olur. --`NeRVaLsevgili nerval; 09:31, 29 Kasım 2006 (UTC)"

27 Ocak dogum tarihinde konabilir. Citrat 05:44, 20 Aralık 2006 (UTC)


Gelecekten gelen adam: John Titor

John Titor zaman yolculuğu yapıp 2036 yılından geldiğini öne süren bir kişidir. 2000-2001 yıllarında çeşitli internet haber sitelerine belirsiz, çoğunluğunun yanlışlığı kanıtlanabilen bilgiler yollamıştır. Yakın gelecek hakkında öngörüler ve yaşadığı zaman hakkında bilgiler vermiştir. John Titor'un söyledikleri doğru olsada olmasada birçok tartışmaya konu olmuştur. Devamı...


Eleştiri/NOT: Medyatik bir baslik. Citrat 15:08, 10 Aralık 2006 (UTC)


Yüzü olmayan adam: Markus Wolf

Markus Johannes "Mischa" Wolf (19 Ocak, 19239 Kasım, 2006) Doğu Almanya Devlet Güvenlik Bakanlığının (MfS) dış istihbarat bölmünün (İstihbarat Merkez İdaresi) başıydi. 34 yıl boyunca MfS'nin iki numaralı adamıydı, ki bu Soğuk Savaşın büyük bir kısımını kapsar. Ele geçmezliği yüzünden Yüzü olmayan adam olarak ünlendi. Batı ajanlarının, Doğu Alman casus şefinin, İsveç'e bir ziyaret esnasında fotoğrafının çekildiği zamana kadar (1978) neye benzediğini bilmediği anlatıldı. Devamı...


Eleştiri/NOT: 9 Kasım'da olen bu sahis soguk savasin gizli mimarlarindan biri. 05:11, 12 Aralık 2006 (UTC)


XVI. Benedictus

Papa XVI. Benedictus (Latince: Benedictus PP. XVI, Almanca: Benedikt XVI, Fransızca: Benoît XVI, İngilizce: Benedict XVI, Papa olmadan önceki adı: Joseph Alois Ratzinger) (16 Nisan 1927 Marktl am Inn, Bavyera, Almanya) taşıdığı Papa ünvanıyla dünya çapında 1 milyarı aşkın üyesi bulunan Katolik Kilisesinin en büyük ruhani lideridir.

1927'de orta sınıfa mensup Bavyera'lı bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası polisti. 14 yaşında, Nazilerin gençlik kollarına katıldı; ama hiçbir zaman aktif bir katılımcı olmadı. Savaş patlak verince ilahiyat eğitimine ara vermek zorunda kaldı Devamı...


Eleştiri/NOT: Papa'nın ziyaretinin ardından, kendisini daha yakından tanımak için. Ziyaretinin sene-i devriyesinde ana sayfaya konur umuduyla şimdiden aday:-)--Atacameñoileti 02:24, 16 Aralık 2006 (UTC)


Saparmurat Türkmenbaşı (Niyazov)

Saparmurat Atayeviç Türkmenbaşı (Niyazov) (19 Şubat 194021 Aralık 2006), 1991-2006 yılları arasındaki 15 yıl süre boyunca Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. 1940 yılında bir işçi ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Türkmenbaşı Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Türkmenistan'ın tartışmasız lideri haline geldi. Türkmenbaşı ülkesinin yeni bir ulusal kimliğe ihtiyacı olduğuna inanıyordu. Cumhurbaşkanlığı boyunca bu kimliği kendi kişiliğinin etrafında oluşturmaya çalıştı. Portre ve heykelleri Türkmenistan'ın her köşesine asıldı. Türkmenistan'ın bir kenti ve Ocak ayının adı Türkmenbaşı olarak değiştirildi. Devamı...


Eleştiri/NOT: Vefatından dolayı tanıtılması yararlı olur düşüncesindeyim. ---Vikiyazar 15:35, 21 Aralık 2006 (UTC)

  • Destek.--Absarileti 14:59, 22 Aralık 2006 (UTC)

[değiştir] Bilim

Gökyüzünün mücevherleri: Yıldızlar

Yıldız yoğun ve ışık saçan bir plazma küresidir. Biraraya toplanan yıldızların oluşturduğu gökadalar görünür evrenin hâkimidir. Günışığı dahil olmak üzere Dünya üzerindeki erkenin (enerji) çoğunun kaynağı, bize en yakın yıldız olan Güneştir. Diğer yıldızlar, Güneş’in ışığı altında kalmadıkları zaman yani geceleri gökyüzünde görünürler. Yıldızların parlamasının nedeni çekirdeklerinde meydana gelen çekirdek kaynaşması (füzyon) tepkimelerinde açığa çıkan erkenin yıldızın içinden geçtikten sonra dış uzaya ışıma (radyasyon) ile yayılmasıdır. Yıldızlar olmasaydı, ne yaşam ne de öğelerin (element) büyük bir kısmı varolabilirdi. Devamı...


Eleştiri/NOT: --Mskyrider 12:30, 25 Kasım 2006 (UTC)


Hoş bir görüntü oluşturan tropik ağaçlar: Palmiye

Palmiye, palmiyegiller (Arecaceae) familyasını oluşturan tropik iklimlerde yetişen ve hoş bir görüntü oluşturan türlerin ortak adı. Birçok türü vardır. Hurma ve Hindistan cevizi meyveleri yenen palmiye türlerindendir. Birçok çeşidi bulunan palmiye Türkiye'de sınırlı sayıda Akdeniz İklimi'nin egemen olduğu yerlerde yetiştirilir. Devamı...


Eleştiri/NOT: --F.Mehmet Kaya 16:42, 1 Aralık 2006 (UTC)

  • Çok kısa, bence ön sayfa için henüz uygun değil. --İnfoCan 16:53, 1 Aralık 2006 (UTC)
  • Evet, özellikle de başta en:'deki olmak üzere, diğer bazı Wikipedia karşılıklarının ne kadar kapsamlı olabildiğine bakınca... --Doruk Salancıileti 22:42, 1 Aralık 2006 (UTC)
  • Şimdi biraz daha genişlettim. Daha güzel oldu.--F.Mehmet Kaya 07:36, 3 Aralık 2006 (UTC)


Beyaz balina

Beyaz balina, beluga balinası ya da yalnızca beluga (Delphinapterus leucas), balinalar (Cetacea) takımının Monodontidae familyası içindeki Delphinapterus cinsinin tek türüdür. Yaşam alanı arktik ve arktik altı denizler olan bu memeli için kullanılabilen "beluga" adı, Rusça'da "beyaz" anlamına gelen Белуха (belukha) sözcüğünden türemiştir. Hayvanın Latince olan bilimsel adı ise "beyaz (leucas), yüzgeçsiz (-apterus) yunus (delphin-)" anlamını taşır.

Bu deniz memelisinin Türkiye'nin popüler gündeminde yer alışı, Ukrayna'nın Sivastopol şehrindeki bir araştırma enstitüsünden kaçtığı belirtilen ve 25 Ocak 1992'de Gerze limanına gelip, yerel halk tarafından beyaz balina Aydın olarak adlandırılan bir beyaz balina ile olmuştur (ayrıntılar için bakınız). Devamı...


Eleştiri/NOT: --Doruk Salancıileti 21:13, 7 Aralık 2006 (UTC)


Balina ve yunuslarla akraba: Su aygırı

Su aygırı (Hippopotamus amphibius), Nil aygırı olarak da bilinir. Hippopotamidae familyasından çok büyük memeli bir otobur hayvandır. Bu familyanın diğer tek türü ormanda yaşayan Küçük su aygırı (Choeropsis liberiensis)dır.

Bilimsel ismi olan Hippopotamus, yunanca ἱπποπόταμος (Nehiratı= ἵππος, hippos - At ve ποταμός, potamos - nehir) kelimelerinin latince şeklidir. İsmine rağmen su aygırı, atlardan çok balinalara ve yunuslara daha yakın akrabadır [1]. Nil aygırı adı, ilk su aygırlarının bugün alt kısımlarında artık türü kurutulmuş olan Nil kıyılarında keşfedilmiş olmasına dayanmaktadır. Devamı...


Eleştiri/NOT: Su aygrilarininn balina ve yunuslarla akrabaliklari gostermek ilgi cekebilir [2] --Citrat 05:06, 9 Aralık 2006 (UTC)


Falkland'ın uysal tilkisi

Falkland tilkisi (Dusicyon australis), köpekgiller (Canidae) familyasından Falkland Adaları 'nda yaşamış ve nesli tükenmiş bir vahşi köpek türü. Ölçüsüz derecede avlanmaları sonucu son Falkland tilkisi 1876 vurulmuştur. Ondan sonra da tür bir daha görülmemiştir.

Vücudunun abartılı olarak büyük olduğu durumlarda Falkland tilkisi, Falkland kurdu olarak da adlandırılır. Başı dahil boyu 90 cm olup buna ilaveten 30 cm uzunluğunda kuyruk gelir. Postu sarımsı kahverengi olup tüylerin uçları siyah olduğundan bazılarının postları diğerlerine göre daha koyu görünürler Devamı...


Eleştiri/NOT:Kısa bir madde ama insanın doğaya zulmünü göstermek açısından enteresan bir canlı. Ön sayfada uygun bir zamanda gösterilebilir. Beğenilmezse konmaz.--Atacameñoileti 21:46, 18 Aralık 2006 (UTC)


Yangtze'nin Tanrıçası: Çin nehir yunusu

Çin nehir yunusu ya da Çince adıyla Baiji (Lipotes vexillifer) yalnızca Çin’in Yangtze Nehri'nde bulunan bir tatlısu yunus türüydü. Diğer isimleri arasında Yangtze nehir yunusu, Beiji, Pai-chi, Beyaz fin yunus ve Yangtze yunusu da bulunur.

Her ne kadar Çin’de "Yangtze’nin Tanrıçası" (長江女神) adı verilen bu yunus türünü korumak için çaba sarfedildiyse de son yıllarda yunus sayısı oldukça önemli oranlarda azaldı. 2006 yılı sonunda Yangtze nehrinde yapılan yunus araştırması sonucunda bir tane yunus ile bile karşılaşılmayınca soyu kısmen tükenmiş sayılmıştır. Devamı...


Eleştiri/NOT:Son zamanlarda insanoğlu tarafından soyu tüketilen bir canlı. --Mskyrider 13:37, 22 Aralık 2006 (UTC)

[değiştir] Edebiyat, Sanat ve Felsefe

[değiştir] Coğrafya

Açık müze Safranbolu

Safranbolu, Karabük ilinin en büyük ve gelişmiş ilçesidir. Klasik Osmanlı kent mimarisini yansıtan tarihi evleri ile ünlü olan şehir bu özelliği sayesinde 17 Aralık 1994 tarihinden beri Dünya Miras Listesi'nde yer almakta ve turistik ilgi çekmektedir. İsmini, bölgede yetişen ve nadir bir bitki olan safrandan alır.

Safranbolu coğrafi konumu nedeniyle tarih boyunca idari ve ticari bir merkez olmuştur. 2000 nüfus sayımına göre nüfusu 47.257'dir. Devamı...


Eleştiri/NOT:Şu an geçici olarak aramızdan ayrılan arkadaşımızın, çok emeği geçtiği maddeyi ana sayfaya alarak, kulaklarını çınlatmak için.--Atacameñoileti 21:33, 16 Aralık 2006 (UTC)

  • Güzel madde. Bu vesile ile Uğur Başak'ın bir an önce dönmesini umarım :)--Math34 22:00, 16 Aralık 2006 (UTC)

[değiştir] Tarih

Batı medeniyetinin temeli

"Antik Yunan Çağı, yaklaşık 1000 yıl süren ve Hıristiyanlık'ın güç kazanmaya başlaması ile ışıltısını kaybetmeye başlayan periyod. Antik Yunan kültürü batı medeniyetinin temeli olarak kabul edilir. Yunan kültür ve uygarlığının Avrupa'nın birçok yerinde hüküm sürüp, kendinden izler bırakmış Roma İmparatorluğu üzerinde çok büyük etkisi vardır. 14. ve 16. yüzyıllar arasında Avrupa'yı etkisi altına alan Rönesans hareketinin ve Neo-Klasik canlanmanın üzerinde Eski Yunan medeniyetinin büyük izleri görülür.

Yunanlar'ın MÖ 3. milenyumda kitleler hâlinde Balkan Yarımadası'nın güneyine göç ettikleri inanılır. M.Ö. 23. ve 17. yüzyıllar Proto-Grek dönem olarak adlandırılır. M.Ö. 1600'den 1100'e kadar olan dönem, Homeros'un epiklerinde masallaştırdığı Truva'ya karşı savaşan Kral Agememnon'un başında olduğu Miken Yunan Çağı'dır. M.Ö. 1100'den M.Ö. 8. yüzyıla olan hiçbir yazılı eserin günümüze ulaşmadığı ve sadece yetersiz arkeolojik kalıntıların bulunduğu Karanlık Çağ olarak adlandırılır. Heredot'un Tarihler, Pausanias'ın Yunanistan'ın Tanımı, Diodorus'un Biblioteca ve Jerome'nin Kranikon adlı eserleri bu dönemle ilgili bazı kısa bilgiler ve dönemin kralları hakkında bilgi verir. Antik Yunan Çağı'nın çoğu zaman M.Ö. 323 yılında ölen Büyük İskender'in hükümdarlığının başlaması ile sona erdiği kabul edilir Büyük İskender dönemine Helenistik Çağ adı da verilir." Devamı...


Eleştiri/NOT:

  • Danbury 21:48, 16 Aralık 2006 (UTC)
  • Çok kapsamlı-güzel bir madde..--Nihan 03:15, 22 Aralık 2006 (UTC)


[değiştir] Popüler Kültür

Noel

Noel, Hristiyanlar tarafından mesih olarak kabul edilen İsa'nın doğum gününün geleneksel olarak kutlandığı yıllık bir tatildir. Noel’de, İsa'nın doğum günü kutlamasıyla birlikte çeşitli örf ve adetlerler de yerine getirilir. Antik çağlardan beri kutlanagelen Pagan ve Roma kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia’daki uygulamalar bu adetlere örnektirler. Günümüzün Noel kutlamaları kapsamında genellikle, İsa’nın doğuş sahneleri canlandırılır, Noel ağaçları süslenir, ışıklı ev, bahçe, cadde süslemeleri yapılır, hediyeler alınır, tebrik kartları verilir ve Noel arifesinde Noel Baba'nın gelişi simgesel olarak canlandırılır. Popüler Noel temaları, iyi niyet, vericilik, sevecenlik ve ailenin birlikte zaman geçirmesi olarak sıralanabilir. Devamı...


Eleştiri/NOT:

  • Noel günü/haftası Ana Sayfaya konabilir--BullsEye 06:15, 22 Aralık 2006 (UTC)
  • Aynı fikirdeyim Danbury 14:23, 22 Aralık 2006 (UTC)


Akvaryum

Akvaryum çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, ama bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu olan ve küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yeralan kap ve yapılardır. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık olarak 60 milyon kişi tarafından yapılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncüsünün yeni çıktığı 1850’li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı oldukça kabarmıştır. Halka açık akvaryumlar, evinde akvaryum bakanların hobisini daha büyük bir ölçekte kopyalar. Osaka Akvaryumu, 5.400 m³’lük su tankı ve 580 türlük su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve İngiltere’de yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats (Su yaşam alanlarını araştırmak için ulusal enstitü) 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır. Devamı...


Eleştiri/NOT:--Mskyrider 12:49, 22 Aralık 2006 (UTC)

  • Bence de anasayfayı hak eden bir madde. Danbury 14:22, 22 Aralık 2006 (UTC)
Diğer diller