Vikipedi:Telif hakkı ile ilgili SSS
Vikipedi, özgür ansiklopedi
[değiştir] Telif hakkı nedir?
Telif hakkı, bir eserin sahibinin eseri üzerinde sahip olduğu haktır.
[değiştir] Lisans nedir?
Lisans, telif hakkına sahip tarafın, eserin üzerindeki haklarını korumayı düzenler. Aynı zamanda eserin de içeriğinin korunması üzerine düzenlemeler getirir. Çeşitli lisanslar çeşitli seviyelerde koruma sağlar. En yüksek koruma getiren lisans ve en çok rastlanan lisans "Telif Hakkı Saklıdır (c)" lisansıdır. Bu lisansa sahip eseri lisans sahibinin izni olmadan, kimse, başka bir yerde kullanamaz.
[değiştir] Nedir bu GNU Özgür Belgeleme Lisansı?
GNU Özgür Belgeleme Lisansı, en basit anlatımla, eserin her zaman kopyalanabilmesini, başka yerlerde kullanılabilmesini garanti altına almak için düzenlemeler getiren bir lisanstır. Dikkat çeken önemli kuralları şunlardır.
- Esere özgürlük verme
- Eser, ister tamamen, ister kısmen, izin almaksızın kopyalanabılır ve kullanılabılır.
- Eser sahibini koruma
- Eser her ne şekilde kopyalanırsa koyalansın, mutlaka eser sahiplerine atıfta bulunmka zorunda.
- Eserin özgürlüğünü koruma
- Eser her ne şekilde kopyalanırsa koyalansın, mutlaka kopyalandığı yeni yerde de GNU Özgür Belgeleme Lisansı ile lisanslanmalıdır. Bu sayede eser asla kopyalama yasağı altına alınamaz. Eserin kendisi ve tüm kopyaları sonsuza kadar özgürce kopyalanabilmeye devam eder.
[değiştir] Başka bir kaynaktan buraya kopyalama yapabilir miyim?
Eğer kopyalama yapacağınız kaynak GNU Özgür Belgeleme Lisansı'na sahip ise ya da, kamu malı olarak ilan edilmiş ise, ya da "telif hakkı saklı değildir", "serbesttir" ifadesi var ise kopyalayabilirsiniz. Hiç bir lisans bilgisi yoksa ya da "telif hakkı saklıdır (c)" ibaresi var ise hiçbir şekilde kopyalama yapamazsınız.
[değiştir] Ticari olmamak şartıyla kullanılabilir denen bir yerden aldım. Vikipedi'de ticari olmadığına göre, niye telif hakkı ilan edildi?
Çünkü GNU Özgür Belgeleme Lisansı ticari kullanıma izin veren bir lisans. Evet Vikipedi'de ticari bir kullanım yok. Ama başka biri GÖBL'e uygun olarak kopyalayabilir ve lisansın talep ettiği şartları yerine getirmek şartı ile ticari olarak kullanabilir. Bu durumda, kopyaladığınız metin GÖBL e tamamen uygun olarak kullanılmışken, metnin esas sahibinin şartı yerine getirilimemiş olacaktır. Bu yüzden bu tür metinleri kopyalamakta Vikipedi lisansına uygun değildir. Bu durum resimler için de geçerlidir.
[değiştir] Sahibinden izin alıp kopyaladım ama yine de telif hakkı ihlali ilan edildi. Neden?
Bu lisans çakışması sebebi ile olmaktadır. Ve, maalesef sitelerin neredeyse hepsi ile Vikipedi'nin lisansı ters düşmektedir ve sahibinin izin vermesi bu sorunu çözmemektedir. Bu sorun şöyle açıklanabilir.
Vikipedi'ye bir eser kopyalandığında, eserin lisansı GNU Özgür Belgeleme Lisansı'na dönüşmektedir. Örneğin eserin orijinal lisansı "Telif Hakkı Saklıdır (c)" olsun ve sahibinden "Vikipedi'de kullanabilir miyim?" diye izin istemiş olalım. Sahibi de "Evet kullanabilirsin" ya da "Evet kullanabilirsin ama kaynak göstermek şartı ile" diyerek (hangisi olduğu farketmez) izin vermiş olsun. Sahibi aslında bu izni verirken eser üzerindeki kontrolünü kaybettiğinin farkında değildir.
Kontrol kaybını şu şekilde açıklayabiliriz. Eğer eser telif hakkı saklı bir siteden yine telif hakkı saklı bir siteye kopyalanırsa o zaman eser orijinal lisans altında koruma altında kalmaya devam eder. Ama telif hakkı saklı bir siteden daha fazla özgürlükler tanıyan bir siteye aktarıldığında, bazı haklarını kaybeder. İşte bu durumda eser iki yerde iki farklı lisansta yer almış olacaktır. 3. şahıslar özgür lisanslı ortamdan kopyalama yapabilir duruma gelecek ve böylece artık eser sahibinin kontrolü kalmayacaktır.
Bu nedenle izin almak lisans sorununa çözüm getirmemektedir. Bu durum resimler için de geçerlidir.
[değiştir] E o zaman telif hakkı saklı bir siteden kopyalama yapmanın bir yolu yok mu?
Sadece bir yolu var. O da telif hakkı sahibinin, eserin lisansını kendi sitesinde GNU Özgür Belgeleme Lisansı veya uyumlu bir lisansa çevirmesi ile mümkündür. Örnek verecek olursak, www.orneksite.com adresındeki bir metin var ve o sayfada yazan "Telif Hakkı Saklı" yazısı mevcut. Sitenin sahibi (eser sahibi) o sayfadaki lisans yazısını GNU Özgür Belgeleme Lisansına çevirmeli. Ondan sonra buraya kopyalayabilirsiniz.
[değiştir] Resimlerde durum nedir?
Resimlerde de özgür lisanslar kullanılır ama GNU Özgür Belgeleme Lisansı altında olmak zorunda değildir. Kamu Malı, Serbest, Creative Commons ya da GÖBL lisansları uygundur. Telif hakkı saklı bir kaynaktan kopyalamak için sadece, özgür lisanslısı bulunamıyorsa, maksatı haklı kullanım ya da adil kullanım olarak adlandırılan durumlar geçerli ise, istisna yapılabilir.
- İlgili sayfalar
- Vikipedi:Telif hakları
- GNU Özgür Belgeleme Lisansı (Lisans hakkında yazılmış ansiklopedik madde)
- Vikipedi:GNU Özgür Belgeleme Lisansı (Lisansın tam metninin resmi olmayan çevirisi)

