İlyaslı, Uşak

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu ansiklopedi maddesinin biçim olarak Vikipedi standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.
Bu madde Ocak 2006 tarihinden beri etiketli olarak durmaktadır.Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.



Ilyaslinin Kurulusu


ILYASLI Kasabamizin kurulusu ile ilgili cesitli Rivayetler var ama birbirini tutmuyorlar. Onun icin buraya elimizdeki bilgi- leri toparlayip Tarihimizi Gün isigina cikarmaya calisacagiz tabiiki yine sizlerin yardimiyla. Burada yayinlanan Tarihcemiz ile yanlis ya da eksik bilgileri Lütfen bize bildiriniz.

Kasabamiz yüzyillar öncesinden iki kardesin birlikte gelip yerlestigi tipik bir Yörük obasi olarak kurulmustur. Daha sonralari bu obaya diger Yörük beylerinin de göc etmesiyle bu basit Yörük obasi kücük bir köy haline dönüsmüstür. Tabiki bu köyün adi ilk gelen yörük kardeslerden birisinin isminin ilyas ( Ellez ) olmasindan ve cevre obalarda Ellezli olarak anilmasindan dolayi Ellezli olarak kalmistir. Hala yasli kisilerce Ellezli olarak anilsada Köyümüz ilyasli olarak haritadaki yerini almistir ve artik Resmi olarak ilyasli olarak isimlendirilmistir. 1990 yilina kadar Usak iline bagli bir köy olan ilyasli daha sonra Kasaba olmaya hak kazanarak Belediye baskanini secmistir. Edindigimiz bilgilere göre nüfusumuz 2500 e yaklasmaktadir. Ayrica tahminen 1100 ü askin köylümüz de Usak da ve Yurt disinda özellikle Almanya da yasamakta gecimini saglamaktadir. Toplam Nüfusumuzun % 51 si kadin olup %49 erkektir.

En Yaslilarimiz: Mehmet CAKMAK, Osman AKAR, Memis TELLI dir.

Ilyaslinin Cografyasi

Baslica Tarim ürünlerimiz Hashas, Bugday, Arpa, Nohut, Dari ve Mürdümektir. Sulanabilir arazimizin azligindan dolayi Sebze ve Meyva ancak kendi ihtiyacimiz kadar yetistirilmektedir. Usak organize Sanayiinin köyümüze 10 km mesafe de olmasindan dolayi bircok köylümüze is sahasi acilmistir. Ancak Ilyaslida birkac ticarethane ve belediye disinda is yerimiz yoktur. Kasabamizda iki ilkögretim okulu ve biri erkek biri kiz iki Kuran kursu vardir. Okur – Yazar oranimiz %95 dir. Okulumuz da 17 ögretmen 350 ögrencimize hizmet vermektedir.

Kasabamiz Usak Ilinin batisinda ve 28 km uzakliktadir. Izmir – Ankara karayoluna (D300) baglanan ana yolumuz asfalt olup oldukca kullanislidir. Dogudan batiya 25km ve kuzeyden güneye 14km uzunluguyla topraklarimiz alan itibariyla Ilimizin en büyük kasabasidir. Arazimiz oldukca bozkir olup sulanabilir az bölgesi vardir bundan dolayi Kasabamizdaki Tarim agirlikli olarak tahila dayalidir. Kuzeyimiz ve batimiz cam ormanlariyla kapli olup Güre ve Cardak Köylerine kadar uzar. Kasabamiz sinirlari icinde degisik bircok yeralti Madenleri ve Zenginlikleri vardir. Bunlardan en önemlisi hala calis- makta olan Seramik madeni, Karadede agaci civarindaki Mangan madeni, Kiran dagi üzerindeki Altin madeni ve Kömürümüz bilinmektedir.



Tarihi Eserlerimiz

Yunan isgalinde köyümüzün tamami yakilmasindan dolayi (Camii, Abdaloglu Kamilin evi , Filiklerin Ismailin evi ve Haciborazanoglunun Oda haric) Eski yapi kalmamistir. Ancak Topraklarimiz siniri icinde degisik dönemlere ait Harabe Yerlesim merkezleri vardir. Bilinenlerden bazilari Sunlardir: Karacali Mevkiindeki HÜYÜK Orman arasinda acilan kücük bir tarlanin ortasinda bulunana Sarayin Girisi Taslarla örtülmüs sekilde. Tarlanin icine kazilarak yapilan Sarayin ancak üc katina kadar inilebiliniyor. Bes katli oldugu tahmin edilen Sarayin Oda ve salonlarina toprak kaymasindan dolayi girmek mümkün degil. Etrafi canak cömlek kiriklariyla dolu olan saray Turizme acilmaya aday.

NALLI KAYA: Kömür madeninin bati yamacinda olan ve hakkinda degisik rivayetler bulunan bu Kayaliklarin üzerinde manasi bilinmeyen Günes, Horoz ve Nal motifleri vardir. Daha temmuz 2001de yabanci kisiler tarafindan bizim vurdumduymaz Köylülerimizin gözü önünde önce dinamitle patlatilip sonra kazilarak parcalanmistir.

Aga Hani Agalan mevkiinde, Akahmet cesmesinin yakininda Bu yörenin adini aldigi Han. Kapanharman yeri, Uluyol Mevkiilerinde ev kalintilari ve Magara Yöresindeki Hamam Bilinenlerdendir. Ayrica Cevremizde Bazilari maalesef kapatilan Tarihi bircok da Cesmemiz vardir. Cesmelerimizden bazilari sunlardir: Kayal dere, Sirlek, Ece, Langar, Tilkilik, Akahmet, Almalioluk, Hasan, Mehmet,Yoncali, Haciahmet, Haci Kadir, Kiran, Okul, Coban, Asagi Mahalle Cesmeleri. Zemzem cesmesinin yapildigi tarihi degil, Suyunun bile nereden geldigini bulamayan Köylümüz Cifte Kuyulara baktigi gibi bu Cesmeyi yok etmislerdir.

Mehmet Cesmesinin Tarihi en az 1000 yillik olup eskisi yikilarak yanina yenisi yapilmistir. Yaninda yaptiranin ev harabesi bulunan bu Cesmenin eskisinden alinan tasinda yunanca olarak Kendisinin ismi ve aslen Selanikli oldugu, oralarin kendisi tarafindan satin alindigi, baskasinin kullanamiyacagi yazili. Kursunlu Kuyu Yapilis tarihi bilinmeyen etrafi Kursun dökme farkli bir Kuyu. Haci Musa Cesmesinin yaninda. Langar Magarasi. Icinde insanlarin yasadigi mumluklarindan belli olan magaradan az bir su cikiyor, bir bölümü cöken magaraya ancak 4-5metre girilebiliniyor.

Ilyasli'da Sanayii

Usak Organize Sanayiinin köyümüze 10 km mesafede olmasindan dolayi bircok köylümüze is sahasi acilmistir. Ancak Ilyasli'da birkac ticarethane ve belediye disinda is yerimiz yoktur.

Ilyasli da Sosyal yapi

Bir ailenin, arkadas grubunun, ayni amaclari hedefleyen toplumun olusumu, birlik ve beraberligini sürdürmesi insan iliskilerinin bir neticesidir. Insanlar birbirlerinden etkilenerekortak bir anlayis meydana getirir. Yani müsterek davranis, aliskanlik, karar ve görüsler olusur. Insanlarin halk, sosyal kurumlar, sosyal adetler ve sosyal organizasyonlar ile etkilesimde bulunmasina sosyal cevre denir.


Usak Merkezden 27 Km uzakta bulunan Ilyasli oldukca büyük bir belediyedir. Kasabamizda ilkbahar, yaz mevsimlerinde hareketlilik vardir. Kasaba merkezinde hergün canlilik vardir. Cuma günleri pazar kurulur. Canli bir pazara sahiptir. Evlenme yasi 18 ile 23 dür. Evlilikler cogu kez görücü usulü ile yapilir. Ilyaslida inanclara önem verilir. Baba ailenin reisidir. Aile büyüklerine saygi fazladir. Evde aile büyüklerinin sözü gecerlidir. Nüfusun %95i okur-yazardir. Genel olarak kadinlar ev hanimi vazifesini yaparlar. Yaz mevsiminde kadinlar tarla ve bahcelerde calisir. ilyaslida nüfus hizli bir artis göstermektedir. Ilyaslida evler genelde eski yapidir ilyasli da 1960 li yillarda issizlik nedeniyle yurt disinda calisma imkanlari dogunca 1960 li yillardan itibaren Ilkönce Almanyaya baslayan isci akimi Hollanda, Avusturya ile devam etmistir.

Ilyaslinin Kültürü

Kültür bir milletin dini, milli , örf, adet ve geleneklerinin ahenkli müstereklerinden dogan degerler bütünüdür. Kültür milletlerin dünü, bugünü ve yarinlarina ait hayat tarzlarina belirleyen milli kimliklerinin maddi ve manevi damgasidir. Cesitli yollardan elde edilen bilgilere göre ilyaslida yasayan belli kültürler sunlardir:


1-Gelenek ve Görenekler. 2-Evlenme adetleri. 3-Dogum-Ölüm.

Gelenek ve görenekler - Inanislar

Kasabamizda inancin temelini islami akaid esaslari belirler, ancak her yörede oldugu gibi Ilcemizde de ilmi ve dini hic bir aciklamasi olmayan bir takim inanclar da görülmektedir. Bunlardan Bazilari: Sag el kasinirsa para gelecegi, sol el kasinirsa para cikacagi. Cocuklarin üzerinden atlanirsa fazla büyüyemiyecegi. Kulak cinlamasinin kisiyi baska bir tarafta aniyor olmalari gibi bir takim inanclar da vardir.

Evlenme Adetleri

Kasabamizda karsilikli sevgi, saygi ve görüsmeye dayali evlilikler olsa da görücü usulüne yakin sayilabilecek ailelerin rizalarina dayali evlilikler yaygindir. Evlenecek kisiler birbirlerini tanisalar da fazla bir görüsme konusma imkanlari olmaz.

Dügünler

Kasabamizda dügünler genelde 4 gün sürmektedir. Genel olarak cuma günü baslar ve Pazartesi günü sona erer, l Gün hazirlik günü, 2 gün kina gecesi 3 gün gelin alma 4 gün duvak olarak isimlendirilir. Dügüne davetiye, Kart ve cesitli hediyelerle yapilir. Dügünün birinci gününde kiz evinde ve erkek evindmaci ile cesitli yiyecek maddeleri, götürürler. Dügün evinde hazirlanan yemeklerden gelen misafirlere e ayni uygulamalar yapilir gün yakin mahalle komsulari dügün evine giderler, hem dügüne yardim ederler hem de dügün yapana yardim aikram edilir.

Kina Gecesi

Bu gece dügünün eglenceli oldugu gecedir. Hemen hemen tüm davetliler dügün evine bu gece gelir. Gelen davetlilere hazirlanan yemeklerden ikram edilir. Yemek ikramindan sonra cesitli oyunlar oynanir,ve eglenti yapilir.

Gelin Alma

Dügünün 3. günü gelin alma günüdür. Gelenlere de her iki tarafta da yemek ikram edilir. Belli bir saatten sonra damat evinde toplananlar kiz evine gelin almaya giderler. Gelin alicilar gelmeden önce kiz evinde hazirliklar tamamlanir. Gelin giydirilir. Dualar yapilir. Geline ailesi tarafindan verilecek olan esyalar hazirlanir. Bundan sonra büyükler tarafindan gelin odasindan alinarak gelin arabasina bindirilir, ya da ata. Dügünün 4. günü yüz acimi günüdür. Bu dügüne gelini görmek ve tanimak amaci bayanlar giderler.

Dogum - Ölüm

Yeni dogan bebegi görmek üzere komsu ve akrabalar ziyaret ederler. Gidenler durumlarina göre mutlaka bebege hediye götürürler. Yeni dogan bebekler ve anneleri kirk gün aksamlari evden disari cikarilmazlar. Cenazeyi duyurmak icin cevredeki tüm camilerden sala verilir. Ve ilan yapilir. Cenaze o isin ehli kisiler tarafindan yikanir. Cenaze namazi kilindiktan sonra Kur'an okunarak cenaze gömülür. Cenaze olan evde iki üc gün yemek pisirilmez. Yakin komsular yemek götürürler. Cenazeden sonraki günlerde bas sagligi dilemek üzere cenaze evine gidilir.

Bayramlar

Dini Bayramlar Islami kurallara uygun olarak kutlanir. Ramazan Bayraminda bayramdan önce her evde mutlaka katmer yapilir. Bayram sabahi namaz kilindiktan sonra Camilerin avlusunda en yasli olanlardan baslanarak siraya gecilir. Topluca bayramlasma yapilir. Bayramlasmadan sonra topluca kabir ziyareti yapilir. Bayramda büyükleri ve akrabalari ziyaret etmek onlarin hayir dualarini almak üzere ziyaretler mutlaka yapilir. Ziyarete gelenlere birseyler veya yemek mutlaka ikram edilir. Cocuklara ayrica seker ve para verilir. Kurban Bayramlarinda Kurbanlar kesilir. Dinimiz hükmüne göre kurbanlardan belli miktarda ayrilan etler parcalanarak kurban kesmeyenlere ve orada hazir bulunanlara dagitilir. Bu da Islamda dayanismanin yardimlasmanin en belirgin örnegidir.

MILLI BAYRAMLAR Milli Bayramlar devletin belirledigi kanun ve yönetmeliklere göre kutlanir.

Nazar ve Nazarlik

Kasabamizda nazara inanilir,nazar bazi insanlarin gözlerinin manyetik etkilerinin karsi taraftakileri etkilemesi ve onu rahatsiz etmesi olarak bilinir. Nazara karsi cesitli nazar dualari okutturulur. Nazar boncugu takilir. Kücük bebeklere cok nazar degdigine inanilir.

Spor

1988 yilinda kurulan ilyaslispor kulübümüz amatör kümede oynamaktadir... 1998 yilinda amatör küme 2. grupta sampiyonlugunu alarak 1.gruba katilmistir... Lakin burda istedigi sonuclari alamayincada ertesi sene yine 2.gruba düsmüstür...

Kaynak: http://www.ilyaslim.com