Romiaj ciferoj
El Vikipedio
Matematiko > Nombro > Romiaj ciferoj < Ciferaroj < Skribarto
La sistemo aperis ĉirkaŭ la jaro 800 a.K. ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ latinlingvaj romianoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin hodiaŭ por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por nomoj de seriaj moŝtuloj (reĝoj, imperiestroj, papoj...), por ĉapitroj en libroj aŭ simple por dekoraj celoj en horloĝo.
| Unu | I | Dek unu | XI | Tridek | XXX |
| Du | II | Dek du | XII | Kvardek | XL |
| Tri | III | Dek tri | XIII | Kvindek | L |
| Kvar | IV (IIII en horloĝoj) | Dek kvar | XIV | Sesdek | LX |
| Kvin | V | Dek kvin | XV | Sepdek | LXX |
| Ses | VI | Dek ses | XVI | Okdek | LXXX |
| Sep | VII | Dek sep | XVII | Naŭdek | XC |
| Ok | VIII | Dek ok | XVIII | Cent | C |
| Naŭ | IX | Dek naŭ | XIX | Kvincent | D |
| Dek | X | Dudek | XX | Mil | M |
La regulo por skribi naturalajn nombrojn estas simpla: oni skribas romiajn ciferojn en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas (VI = 5+1 = 6), kontraŭkaze - oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda (IX = 10-1=9). La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama nombro: oni skribas XL = 50-10 = 40 anstataŭ XXXX = 10+10+10+10 = 40.
Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna. Romianoj uzis abakon.
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
[redaktu] Eksteraj ligiloj
http://ostermiller.org/calc/roman.html
http://www.ubr.com/clocks/faq/iiii.html
http://www.mysteriousetruscans.com/language.html
http://www.phy6.org/outreach/edu/roman.htm

