Groŝo
El Vikipedio
Groŝo estas malgranda argenta monero eldonita kaj eldonata de nombro da landoj. Iam historie ĝi valoris egale al inter kelkaj kaj dozeno da denaroj.
Enhavo |
[redaktu] Historiaj groŝoj
Ĝi estis stampata ekde la Mezepoko en la jenaj ŝtatoj:
- Italio (de 1172)
- Francio (de 1266 - la turona groŝo)
- Tirolio (de 1271)
- Bohemio (de 1300, la Praga groŝo, poste adoptita de la plej multo de Mezeŭropaj landoj)
- Pollando (de 1367, la Krakóva groŝo, 3,2 gramoj da arĝento, ekvivalento de 12 denaroj)
Poste, la tradicion de groŝoj forlasis la plej multo da landoj dum aliaj daŭrigis stampi nur monerojn malpli grandajn ol la originala groŝo. En Pollando ekde 1526 tiuj inkluzivis la monerojn, 1/2 groŝo, 1 groŝo, 1,5 groŝo, 2 groŝoj, 3 groŝoj, 4 groŝoj kaj 6 groŝoj. Ilia pezeco grade faladis ĝis 1,8 gramoj da arĝento kaj de 1752 oni ilin anstataŭigis per kupraj moneroj laŭ la sama nomo.
[redaktu] Nun-epokaj groŝoj
Modern-epoke la nomon, groŝo, adoptis du valutoj:
- En Pollando unu grosz (plurale: grosze aŭ groszy, depende de la nombro) estas 1/100 parto de Złoty
- En Aŭstrio unu Groschen (plurale: Groschen) estis 1/100 parto de Schilling (1924-1938 kaj 1945-2001)
[redaktu] Slanga uzo de la vorto groŝo
En Okcidenta Ukrainio groŝ ankoraŭ estas slanga termino por la kopiyka, 1/100 parto de Hryvnia. la Ukrainia vorto por mono, hroshi, ankaŭ finfine devenas de tiu termino. Simile, en Germanio Groschen restis slanga termino por la 10 pfeniga monero, do 1/10 parto da Deutsche Mark (germana marko). La vorto ekspopulariĝas kun la enkonduko de la eŭro, kvankam oni ankoraŭ povas aŭdi ĝin foj-foje, pecipe de la pli maljunaj homoj.
[redaktu] Groŝoj en Esperanta literaturo
[redaktu] Proverboj
Ok proverboj en la Esperanta Proverbaro de Zamenhof mencias groŝojn:
- De fremda groŝo ŝiriĝas la poŝo.
- Groŝo ŝparita neniam perdiĝas.
- Groŝon ŝtelis — ho ŝtelisto! milojn ŝtelis — financisto.
- Kiu domaĝas groŝon perdas la tutan poŝon.
- Kiu groŝon ne honoras, eĉ duongroŝon ne valoras.
- Kiu groŝon ne respektas, ricecon ne kolektas.
- Nuda kaj kruda, sen groŝo en poŝo.
- Ŝparu groŝon — vi havos plenan poŝon.
[redaktu] Titoloj
- Eĉ sen groŝo [1], poemo de Julio Baghy, #51 en la poemaro La Vagabondo Kantas (1937)
- Trigroŝa Romano [2], romano de Bertolt Brecht, tradukita de Karl Schulze (1977)
[redaktu] Ankaŭ vidu
- Silbergroschen
- Neugroschen
- Groschen
Ŝablono:Mono-ĝermo
Grosh ankaŭ estas pop-roka muzikistaro el Nederlando ( website )


