Eristiko

El Vikipedio

Eristiko (el la greka eristiké (téchnì) 'arto de l' disputado') estas parto de retoriko kiu celas fari venkon de propra tezo, vera aŭ malvera, per uzo de versimilaj argumentoj. En antikvo, tiu tekniko estis kulturita de Sofistoj.

La eristiko opozicias al logiko, ĉar al logiko, nur la veraj argumentoj validas. Versimila, eristika, argumento povas estis vera al falsa. Estas argumentoj kiu estas veraj, sed ŝajnas falsaj:

La diagonalo de kvadrato estas nemezurebla rilate al ĝiaj flankoj, estas kvadraton kiu flanko mezuras unu metro, do oni ne povas mezuri ĝian diagonalon laŭ metra sistemo.

Oni scias ke tiu estas vero, sed, oni vidas la diagonalon kaj ĝi ŝajnas mezurebla.

Estas argumentoj kiu ŝajnas veraj sed estas falsaj:

La ĉielo estas blua, la lako ankaŭ estas blua, sekve la ĉielo kaj la lako havas la saman koloron.

Oni scias ke la ĉielo ne ekzistas kaj tiu kiun ni vidas estas la difratata lumo de l' suno, same, oni scias ke akvo de lako estas senkolora kaj ĝia blueco estas ankaŭ difrato de lumo, sekve, la ĉielo ne havas koloron ĉar ne ekzistas, la lako ne havas koloron, ĉar akvo ne havas koloron. Sed estas tre dificila al oni ne kredis en siaj propraj okuloj.

Fine estas eristikaj argumentoj kiu nur ŝajnas argumento:

Maria kaj Johano dormas ĉiu nokto en sama lito, sekve, Maria ne plu estas virga

Tiu eble estas vera, sed ankaŭ povas esti nevera. Ĉiukaze, ŝajnas vera, estas, do, versimila.

La precipo de eristiko estas ke homoj konvikiĝas pri facile per aparenco ol per vero.

Aliaj lingvoj