Propedeŭtika valoro de Esperanto

El Vikipedio

Esperanto > Propedeŭtika valoro de Esperanto


Diversaj studoj montris ke infanoj kiuj unue lernis Esperanton kaj poste plian fremdan lingvon atingas post la sama tempo pli bonan regon de tiu fremda lingvo. Tio estas la efekto de la propedeŭtika valoro de Esperanto: infano lerninta unue esperanton, pli rapide kaj pli efike poste lernas trian lingvon.

Pri la propedeŭtika valoro de Esperanto atentigas Antoni Grabowski jam en artikolo el la jaro 1908 ("Esperanto kiel propedeŭtiko de lingvoj", Pola Esperantisto). Interalie li montras per konkretaj praktikaj ekzemploj kiagrade la antaŭa lerno de Esperanto helpas lerni la francan kaj latinan lingvon (fakto tiutempe tre surpriza).

Ekde la 1920-aj jaroj okazis instrueksperimentoj dokumentitaj en studoj:

  • 1925 - 1931, Columbia University, New York, Usono: 20 horoj da E-o donas pli altan rezulton ol 100 horoj da franca, germana, itala aŭ hispana lingvo.
  • 1947 - 1951, Sheffield, Britio (ekde 1948 ankaŭ en Manchester): infano lernas tiom da E-o dum 6 monatoj, kiom da franca lingvo dum 4 - 5 jaroj; post iom da monatoj da E-o oni akiras pli bonajn rezultojn en la lernado de aliaj lingvoj.
  • 1958 - 1963, mezlernejo de Somero, Finnlando: sub kontrolo de la Ministrejo pri Instruado oni eltrovis, ke post E-kurso la lernintoj povis atingi pli altan nivelon pri la germana lingvo ol tiuj, kiuj lernis nur la germanan, eĉ se pli longe.
  • 1962 - 1963, Universitato de Budapest, Hungario: komparo inter E-o, la rusa,la angla kaj la germana; lerni E-on rezultas ege pli facile ol la aliajn lingvojn.
  • 1983 - 1988, bazlernejo Rocca di San Salvatore, Genova, Italio: la lernantoj kiuj studis unue E-on kaj poste la francan atingas pli altan nivelon ol tiuj kiuj studis nur la francan.

Ekde februaro 1975 prof. Helmar Frank kaj la Instituto pri Kibernetika Pedagogio de la Universitato de Paderborn (Germanio) science elprovis la propedeŭtikan efikon de E-instruado kiel preparo al la posta lernado de la angla lingvo fare de germanaj lernantoj. Dum la sekvaj jaroj oni aldonis al la eksperimentado aliajn klasojn en Germanio, Francio, Italio kaj (eksa) Jugoslavio. En ĉiuj klasoj oni konstatis plibonigon de la lernokapablo pri la angla.

En septembro 1993 en Italio, Rusio, Ukrainio, Uzbekio kaj Kazakio komenciĝis eksperimento nomata "Lingvo-Orientiga Instruado sub la scienca kontrolo de la Kibernetika Instituto de Paderborn (vidu la antaŭan alineon) kaj de la Akademio Internacia de la Sciencoj de San-Marino. En 1994 aldoniĝas al la eksperimento klasoj slovenaj, aŭstraj kaj hungaraj.

La metodo nomata "de Paderborn", uzita en tiu eksperimenta fazo, eluzas la simplecon, la regulecon, la mankon de de esceptoj kaj la klarecon kiuj karakterizas E-on por stimuli la komprenadon de la strukturoj de la aliaj lingvoj kaj, sekve, por plibonigi la kapablon kaj la taŭgecon lerni ilin. Rezulte, se oni komparas la konon pri la angla lingvo en du samaĝulaj klasoj - unu kiu studis 2 jarojn E-on kaj 2 jarojn la anglan kaj la alia kiu studis 4 jarojn la anglan - oni konstatas, ke la lernantoj el la unua klaso scias la anglan pli bone ol tiuj kiuj lernis ĝin 4 jarojn.

1993-1997: en Italio oni eksperimentis pri E-o kiel "lingvo propedeŭtika al la studado de fremdaj lingvoj en la bazlernejo" en la lernejo Gaetano Salvemini de Torino. Partoprenas tri klasoj. En la dua kaj tria jaroj la lernantoj lernas bazan E-on kaj uzas ĝin por internacie komuniki kun aliaj lernejoj. En la kvara kaj kvina jaroj unu klaso transiras al la studado de la angla kaj alia al la studado de la franca.

Ekde la lernojaro 1994/95 tiu ĉi eksperimentado estas rajtigita de la Ministrejo pri Publika Instruado. La evaluado konfirmas la propedeŭtikan efikon de E-instruado al italaj infanoj por pli bona kaj pli rapida posta lernado de la franca kaj de la angla.

[redaktu] Bibliografio

  • Frank, Helmar. 1987a. Propedeŭtika valoro de la internacia lingvo: Kibernetika teorio kaj empiriaj rezultoj de la lingvo-orientiga instruado de la Internacia Lingvo kiel bazo de pli posta lernado de etnaj lingvoj. In Serta Gratvlatoria in Honorem Juan Régulo, II (Esperantismo) (La Laguna: University de La Laguna), pp. 213-222

[redaktu] Eksteraj ligiloj

• Esperanta traduko de studo pri la lingvo internacia (nomita Esperanto) Publikigita en Bollettino Ufficiale del Ministero della Pubblica Istruzione, (Oficiala Bulteno de la Ministerio pri Publika Instruado), n. 21-22, 25 majo - 1 junio 1995, pp 7-43.
•  Germanlingva libro Günter Lobin: Ein Sprachmodell für den Fremdsprachenunterricht. Der propädeutische Wert einer Plansprache in der Fremdsprachenpädagogik (kun detala scienca analizo de sep - laŭ la aŭtoro tre malbone dokumentitaj - lernejaj eksperimentoj inter 1924 kaj 1988; komplete legebla en la reto)