Kio? Kie? Kiam? (sporta varianto)
El Vikipedio
Distinge al la televida versio de la ludo "Kio? Kie? Kiam?", la sporta varianto restas nekonata por multaj rusianoj, ĉar oni ne tre popularigas tiujn ludojn kaj festivalojn (aparte pro ties negranda allogo por spektantoj: sportaj demandoj estas multe pli komplikaj ol televidaj kaj ofte restas nekompreneblaj por flanka persono eĉ post anonco de ĝusta respondo). La ludo ĉefe restas konata ene de la movado, kaj homoj hazarde trafas tiun movadon, pere de siaj amikoj, konatoj, hazarde vidante iun afiŝon aŭ pere de universitataj kluboj, kiuj, kune kun la KGS-kluboj okazigas regulajn ludojn por studentoj. Por reguligi la ludojn estis fondita la centra ĉeforgano, Internacia Asocio de kluboj ("Международная ассоциация клубов"), ruse siglita kiel "MAK" (kaj ofte referencita nur per tiu siglo), kies celo estas reguligi la ludojn. Ekzistas la statuto de la asocio, kaj krome tiel nomata "Kodekso de KKK", kie estis indikitaj la ĉefreguloj por okazigo de turniroj kaj estas priskribitaj solvoj de kelkaj problemaj situacioj. MAK povas doni al turniro "oficialan statuson", tiam ĉiuj teamoj, ludintaj en ĝi, ricevas rating-poentojn konforme al la gajnita loko.
Enhavo |
[redaktu] Reguloj
En la sporta varianto samtempe kunkonkuras multaj teamoj, kio ofte permesas ludi preskaŭ al ĉiuj interesiĝantoj. Ĉefe la teamo devas havi ĝi 6 ludantoj, sed dum kelkaj turniroj oni permesas ĝis 8 ludantoj. Dum loka turniro tiuj estas la teamoj de unu urbo aŭ regiono. Ĉeestan turniron (ofte oni nomas tiajn turnirojn "festivalo") partoprenas teamoj, speciale venintaj el diversaj urboj, ofte - laŭ speciala invito de organizantoj. Kutime lokajn turnirojn kaj festivalojn partoprenas 20-30 teamoj, maksimume 60 (limigas grandeco de la halo). Dum tiel nomata sinkrono oni ludas samtempe en pluraj lokoj de la mondo (en la plej grandaj turniroj partoprenas samtempe ĝis 1200 teamoj). Ĉiuj (ĉiu teamo ĉirkaŭ sia tablo) sidas en granda salono, aŭskultas laŭte voĉlegatan demandon kaj post unuminuta pridiskuto skribas respondojn sur specialaj paperetoj, kiujn la ĵurio kolektas kaj poste publike anoncas la ĝustan respondon. Dum la sekva demando estas voĉlegata, specialaj helpantoj en ĵurio kontrolas ĉiujn kolektitajn respondojn kaj fiksas rezultojn en speciala tabelo. Kutime, post kelkaj demandoj (de 9 ĝis 18-20) sekvas kelkminuta paŭzo, por ripozo de ludantoj; fine de la paŭzo la ĵurio anoncas la rezultojn, atingitajn ĝis tiu momento. Dum la turniro kaj tuj post ĝi funkcias tiel nomata "Apelacia komisiono" (ne ĉiuj turniroj laŭ sia reglamento havas ĝin), kiu traktas apelaciojn de teamoj. Ekzistas du tipoj de apelacioj:
- "Apelacio por konsideri la neaŭtoran respondon ĝusta" Tiuj apelacioj aperas, kiam la demando estas starigita en la formo, ebligante du diversajn korektajn respondojn, kiuj kontraŭas neniun menciitan en la demando fakton ("dualo"). Krome povas esti, ke la aŭtoro ne inkludis ĉiujn eblajn variantojn de la ĝusta respondo al la listo de akcepteblaj respondoj, tiam la komisiono decidas, ĉu la respondo estas sufiĉe preciza aŭ ne.
- "Apelacioj por proklami la demandon nevalida". Tiuj apelacioj celas forigon de demando el la demandaro de turniro, ĉar la menciitaj en la demando faktoj kaj asertoj estas eraraj. La teamoj, kiuj malgraŭ la eraro en la demando respondis la demandon tiel kiel antaŭvidis la aŭtoro, ne ricevas poenton.
Post la ludo oni kalkulas la finan kvanton de responditaj demandoj por ĉiu teamo, kaj la teamo, kiu respondis plejmulte da demandoj, venkas. Se kelkaj teamoj respondas la saman kvanton da demandoj, oni kalkulas tiel nomatan rating ("valoron") de ĉiu demando kaj konsideras tiam ne nur kvanton da respondoj, sed ankaŭ sumon de valoroj de ĉiu respondo - depende de komplikeco de la demando. Foje okazas tiel nomata "interpafado" (перестрелка), kiam teamoj kun la sama kvanto da poentoj devas respondi kromajn demandojn. Se ambaŭ teamoj respondas ĝuste, oni daŭre donas la demandojn, ĝis unu teamo ne respondas. Foje oni ludas certan kvanton da tiuj demandoj kaj la kvanto de responditaj demandoj fariĝas decida por la lok-distribuo. Kutime unu "demandaro" (пакет вопросов) konsistas el 36 ĝis 96 demandoj, depende de la turniro kaj ties daŭro. La demandoj estas egalkvante distribuitaj je rundoj. Krome, ofte oni havas kelkajn enkondukajn demandojn (разминка), ne konsideratajn por poentoj, kaj kelkajn rezervajn demandojn - kaze se apelacia komisiono proklamos kelkajn demandojn nevalidaj.
[redaktu] Movado
Ĉar la ludo fariĝis tre populara kaj komencis kunligi plurajn intelektulojn, ĉirkaŭ ĝi formiĝis propra movado, kun siaj movad-specifaj ŝercoj, ludoj, ritoj kaj tradicioj, sia "folkloro", siaj famuloj kaj siaj misfamuloj. Regule okazas festivaloj, ĉampion-turniroj de urboj kaj landoj. Kutime dum tiuj grandaj aranĝoj oni ludas ne nur la ĉefludon -- Kio? Kie? Kiam?, sed ankaŭ aliajn intelektajn ludojn, kiel Brain-Ring, Erudit-loto, Propra ludo, ludoj, kie oni devas diveni kaj enmeti famajn frazojn en specialan lokon de speciale verkitaj versaĵoj (vd. Beskrilki). Krome ekzistas pluraj neseriozaj ludoj, kie oni devas montri sian eruditecon ne nur en gravaj scikampoj, sed ankaŭ en iom erotikaj aŭ obscenaj anekdotoj, demandoj kun obscenaj aludoj kaj tiel plu. Tio estas bona amuzilo dum longaj kaj seriozaj turniroj, kaj tiuj ludoj kutime okazas post la baza programo, vespere aŭ eĉ malfrunokte. En KKK-kulturo aperas siaj propraj vortoj kaj nocioj. Krom jam menciita vorto "sciulo", kiu nun estas vaste uzata en la rusa lingvo, estas pliaj vortoj:
- ĉerko ("гроб") -- demando, kiun respondis neniu teamo.
- dualo ("дуаль", "дуля") -- demando, kiu povas havi pli ol unu ĝustan respondon.
- kandelo ("свечка") -- demando, kiu jam estis ludita (do, konata) aŭ tre simila.
- butono ("кнопка") -- tute simpla demando, respondebla tuj, do plej gravas sufiĉe rapide premi la signalbutonon (kiel en Brain-Ring aŭ Propra ludo).
- lumigi ("засветить") -- publikigi demandon aŭ informon, precipe kiam oni ankoraŭ ne rajtas tion fari (ekzemple, kiam unu teamo jam respondis demandojn en unu urbo, sed en alia urbo oni ankoraŭ ne finis la turniron), ĉefe oni serĉas "nelumigitajn" (nepublikigitajn) demandojn.
- elfluigi ("слить") -- ne respondi la demandon pro neemo aŭ pro rapida, sed falsa versio, kiun neniu volis rifuti. Alia signifo de tiu verbo estas: kaŝe disponigi iujn demandojn al unu el ludontaj teamoj, por sekurigi ties venkon per malhonesta rimedo.
- neĝisturno ("недокрут") -- demando, en kiu oni preskaŭ divenis la respondon, sed tamen mankis unu fina paŝo por la ĝusta respondo. En la rusa "turni" (krututj), ĉi tie signifas "solvadi", "pridiskuti" (de diversaj flankoj).
- ora proporcio ("золотое сечение") -- estas tiu demando, kiun respondis proksimume 2/3 aŭ 3/4 el ĉiuj teamoj, tio estas la optimuma proporcio, por ke la demando estu ne tro simpla, sed ankaŭ ne malfacila; simile oni uzas tiun nocion por priskribi turnirojn, kie la plej bona teamo respondis 75% de demandoj, kaj la plej malbona -- 25%. Tiam la demandaro estis plej adekvata por tiuj teamoj. Lige kun tio oni nomas "берёзовое сечение" ("betula proporcio" - tamen fakte tio estas netradukebla vortludo pro dusenceco de la rusa vorto сечение - proporcio kaj vergado, oni ofte vergadis per betulaj branĉoj) la plej amuzajn kaj bizarajn nekorektajn respondojn.
- donaco aŭ porinfana demando -- tro simpla demando, kies respondo estas evidentega.
- polesia sistemo (laŭ la regiono Polesio en Belorusio, kie aperis tiu sistemo) -- la sistemo, kiam oni neresponditan demandon donas refoje, formulante pli kaj pli simple, ĝis la formulo "ĉu eble tio estas rano?" (kiam la ĝusta respondo estu "rano"); per tio eĉ nefortaj teamoj povas post kelkaj aldonoj respondi la demandon.
- ludo per truoj ("игра в дырки") -- longa serio de tre simplaj demandoj, kiam ajna eraro forĵetas la teamon de unuaj lokoj, kaj suman rezulton fakte determinas nur kelkaj demandoj el pluraj dekoj.
- interpafado ("перестрелка") -- fina ludo por eltrovi la absolutan ĉampionon, kiam la teamoj, kiuj ricevis egalan kvanton da poentoj devas respondi kromajn demandojn, similas al postmatĉa penalŝotado en futbalo.
Krom tiuj ekzistas ankaŭ diversaj "priskriboj" de ludantoj. Oni, ekzemple, povas esti intuiciulo, logikulo, "volumo kun rekta aliro (erudiciulo)" (termino el komputiko, emfazanta potencan, ampleksan kaj rapidan memoron de iu ludanto, kapabla tuj rememori iun fakton). Ekzistas "magistroj" kaj "metroj" (famaj ludantoj, spertuloj). Se iu sufiĉe forta ludanto ludas por alia teamo (pro monaj aŭ iuj aliaj kialoj), oni nomas tiun "legionulo" aŭ "landkneĥto". Kelkaj konataj ludantoj havas siajn kromnomojn (ekzemple Valentin Melnikov oni ofte nomas "kemiisto" (химик)). Estas malfacile kalkuli, kiom da homoj partoprenas en tiuj ludoj. En la plej grandaj sinkronaj turniroj samtempe partoprenas pli ol 1200 teamoj kaj pli ol 5000 ludantoj, tamen multaj ludas ne ĉiuokaze kaj ĉiufoje aperas kaj malaperas multaj teamoj. Regule okazadas ankaŭ turniroj por "neprofesiuloj", kun pli simplaj demandoj - cele popularigi la ludon.
[redaktu] Konataj turniroj
Dum la tuta jaro okazas turniroj, kelkaj el kiuj estas nur unufoje jare, aliaj konsistas el multaj etapoj kaj okazas plurfoje (kun kutimaj someraj ferioj). La plej popularaj turniroj estas jenaj:
-
- Pokalo de provincoj[1] (Кубок провинций). Internacia sinkrona turniro.
- Pokalo de urboj (Кубок городов)[2]. Internacia sinkrona turniro kun du sistemoj de rangtabeloj: kutima (laŭ teamoj) kaj laŭurba (suma rezulto de 6 teamoj reprezentantaj unu urbon)
- Mond-Ĉampionado. Ĉeesta (nesinkrona), tri unuaj (2002-2004) okazis en Baku, Azerbajĝano, la sekvaj - en Rusio (Jaroslavl, Kaliningrado)
- Ĉampionado de Rusio. Kvar okazis en Moskvo, unu (2004) - en Sankt-Peterburgo, unu - en Saransk. Ĉeesta turniro por ĉ. 50 teamoj.
- Malfermita Pokalo de Rusio [3] (Открытый кубок России, ОКР) (internacia). Sinkrona turniro.
- Malfermita tutrusia sinkrona ĉampionado [4] (Открытый всероссийский синхронный чемпионат, ОВСЧ). Sinkrona, internacia.
- Pokalo de nacioj (Кубок наций). Okazas ekde 2005 ĉiuaŭtune en Baku, Azerbajĝano.
- Blankaj noktoj (Белые ночи). Ordinara turniro, okazas ĉiujare en Sankt-Peterburgo dum blankaj noktoj.
- "Nesprostije turniry" - turniroj, organizataj kelkfoje jare de la klubo Nesprosta. Sinkrono laŭ specialaj reguloj, kiuj ebligas pli adekvate kompari rezultojn en diversaj lokoj. En Moskvo ludas 20-30 teamoj, krome la ludo okazas paralele en 3-4 aliaj urboj, kien venas specialaj reprezentantoj de Nesprosta. Ĉar la klubo baziĝas kaj ludoj okazas en la juda kultura centro, tradicie 1/4 de ĉiuj demandoj estas ligitaj kun hebrea historio kaj kulturo.[5]
- Turniroj en Saransk, Mordovio - tiu urbo estas unu el la plej gravaj centroj de intelektluda movado. Februare 2006 tie okazis la 6-a ĉampionado de Rusio.
Krome preskaŭ en ĉiu urbo de Rusio ekzistas propra klubo kun pluraj teamoj, kiu okazigas lokajn ĉampionadojn. Ekzistas ligoj de tiuj kluboj (ekzemple tiel nomata "Volgia ligo", al kiu apartenas Kazano, Uljanovsk, Saratov, Samara).
[redaktu] Ludo ekster Rusio
La ludo estas populara ne nur en Rusio kaj landoj de eksa Sovetio, sed en pluraj landoj, kie loĝas rusparolantoj. Precipe fortaj teamoj estas en Israelo[6] (ekzemple en Ĥajfo ekzistas pli ol 40 teamoj[7]), Usono (25 teamoj)[8], Germanio (pli ol 25 teamoj ludis samtempe[9], plej multe da teamoj venas el Dortmund (5), Berlino[10] (5)), Finnlando (9) (nur en ties ĉefurbo, Helsinki[11], kaj surbaze de apuda "Biomedical Center", kie laboras multaj rusoj). Oni ankaŭ ludas en eks-sovetiaj landoj, kiel Ukrainio, Belorusio, Latvio, Litovio. En multaj landoj (ekz. Germanio) okazas regulaj turniroj kaj kelkfoje jare -- ĉeesta turniro por la ĉampiona titolo. Ofte tie aperas la demandoj, rilataj al la loka (germana) kulturo kaj lingvo, sed tio ne estas nepraĵo. Estis kelkaj provoj okazigi ludon en aliaj lingvoj, kio postulis grandan atentemon al la redaktantoj cele elimini ĉiujn lingvo-rilatajn specifaĵojn. Tamen kelkaj provoj estis sufiĉe sukcesaj, la ludo okazis en la germana, angla kaj certe Esperanto. En Ukrainio, Belorusio, Moldavio kaj Armenio okazis turniroj en lingvoj de tiuj landoj.
[redaktu] Konataj ludantoj de sporta varianto
La plej konataj kaj famiĝintaj pro tiu ludo partoprenantoj de la sporta varianto estas:
-
- Aleksandr Druzj, magistro de la ludo, posedanto de la "kristala strigo", ruĝa kitelo kaj la titolo de eterna ludanto, inĝeniero-programisto (Sankt-Peterburg).
- Maksim Potaŝev, magistro de la ludo, matematikisto (Moskvo).
- Anatolij Belkin, matematikisto, juristo, poeto (Moskvo).
- Fjodor Dvinjatin, filologo (Sankt-Peterburg).
- Boris Burda, ĵurnalisto, verkisto, bardo, kulinaro (Odeso).
- Anatolij Wassermann, politologo, ŝtata konsilisto (iam Odeso, nun Moskvo).
En la ludo regule partoprenas kelkaj konataj esperantistoj: Valentin Melnikov (gajnis 3an lokon en la Mondĉampionado 2003; ĉampiono de Rusio 2006), Viktor Aroloviĉ, Georgij Kokolija, Aleksandr Galkin. Krome, Dvinjatin, Burda kaj Wassermann regas Esperanton, kvankam ne partoprenas en Esperanto-movado.
[redaktu] Referencoj
- ↑ http://province.chgk.info/
- ↑ http://kubgor.chgk.info/
- ↑ http://okr.chgk.info/
- ↑ http://ovsch.chgk.info/
- ↑ http://nesprosta.tripod.com/tourn/tourn.htm
- ↑ http://israel.chgk.info/index.htm
- ↑ http://israel.chgk.info/hai/2006/l06t2.htm
- ↑ http://dc.chgk.info/sakura2004/index.html
- ↑ http://www.znatoki.de/KubGer/2005_06/Tur8.htm
- ↑ http://www.znatoki-berlin.de/news.html
- ↑ http://chgk.freeblog.ru/
[redaktu] Ligoj
(ru) Letopisj], novaĵoj pri la ludo kaj movado.
(ru) Kodeks, kodekso de la sporta varianto.
(ru) "Kial vi malvenkas en KKK", libro de Maksim Potaŝev.
(ru) Biblioteko de sciulo, paĝaro kun bonaj kaj interesaj tekstoj
(ru) KKK ekster la televida ekrano, la libro de fama "sciulo" Boris Burda
(ru) Kio? Kie? Kiam? en Rusio, interesa artikolo
(de) Das beste Wissensspiel der Welt, germanlingva artikolo pri KKK de Jannete Kat


