Richard H. Geoghegan
El Vikipedio
Richard H. GEOGHEGAN (gehejgan), irlandano, stenografiisto pens. en Alaska. ( Usono). Nask. 8 jan 1866. Studis la filologion en Oxford, Anglujo, 1883-87, kie li estis univ. premiato en la ĉina lingvo. Servis en la fako de fremdaj aferoj de la japana regnestraro 1893-1900; agis kiel brita konsulo en la ŝtato Washington, 1900-01; ŝtata stenografiisto en Alaska, 1902 kaj poste. La unua pioniro de E inter la angle parolantaj popoloj. Korespondis kun Z jam en nov. 1887 (N-ro 264 en la ZA). Lia unua korespondanto estis Grabowski, la dua Wahl, multe korespondis anko-raŭ kun Einstein, Meyer, Libeks, Fredbärj, Bogdanov, Costa-e-Almeida, Cohen-Ganouna, Marignoni, Ostrovski, Kofman, Beaufront, Lemaire, Beauchemin, Phillips, Casal, Popov, Lengyel ktp. La unua, kun kiu li parolis E-e, estis W. H. Trompeter, kiu vizitis lin en Eastsound en la 1890-aj jaroj. Per brulego en 1904 li perdis ĉiujn leterojn ricevitajn de Z kaj aliaj amikoj de la pratagoj, samtempe pereis plena kolekto de ĉiu libro kaj gazeto en kaj pri E aperinta ĝis tiu epoko. Ĝis la nuna momento li konservas aktivan intereson por E kaj ĝin propagandas. Tradukoj : Dr E-s Int. Language (Bibl. de LIE N-ro 5. 1889); Compiete Instruction Book (1895 kaj 1889); New Words on the Int. Language (Bibl. N-ro 98) [ĝis tie ĉi la informoj ŝajne fontas el EdE]
La "H." en lia nomo anstataŭas la nomon "Henry".
Lia biografio (en angla lingvo; ne eldonita), verkita de konata Esperantisto David B. Richardson - kiu, hazarde aŭ ne, loĝas nun en Eastsound, la sama vilaĝo en kiu Geoghegan loĝis dum parto de sia Vaŝingtonia epoketo - havas la titolon Shamrocks on the Tanana.
Brita esperantisto - Usona esperantisto
Richard Henry GEOGHEGAN (naskiĝis la 8-an de januaro 1866 en Birkenhead, Cheshire, Anglio, mortis la 27-an de oktobro 1943 en Alasko) estis irlanddevena anglo, poste usonano, rimarkinda filologo kaj ŝajne la unua angleparolanta esperantisto.
En sia tria vivojaro li suferis ŝtuparan akcidenton en la hejmo, rezulte de kio li restis kripla la tutan vivon, marŝante pene, ofte kun helpo de lambastonoj. Kvazaŭ kompense por sia fizika lameco, li de sia junaĝo montris eksterordinarajn intelektajn povojn, precipe en la lernado de lingvoj. Estante ĉ. l7-jara, li interesiĝis pri orientaj skribsistemoj kaj eniris la Universitaton de Oksfordo, en januaro 1884, por studi la ĉinan lingvon. Li tie montriĝis elstara lernanto, ricevante dufoje premiajn stipendiojn, sed ne diplomiĝis. En Oksfordo la ĉina lingvo restis ĝis 1936 nediplomiga studobjekto. Jam en la aŭtuno de 1887, Geoghegan legis artikolon pri la jus aperinta lingvo Esperanto, kaj tuj kontaktis letere (en latina lingvo) kun Zamenhof, kiu sendis al li germanan eldonon de sia t.n. Unua Libro. Ellerninte la lingvon el ĝi, tuj, Geoghegan iom poste ricevis de Zamenhof la unuajn ekzemplerojn de la sama libro en anglalingva traduko de varsovia hebreo J. St. (pseŭdonimo de Julian Steinhaus). Geoghegan devis atentigi Zamenhof, ke la traduko estas fuŝaĵo, kiu nur ridindigus la aferon inter angleparolantoj. Sekve de tio, Zamenhof petis a1 Geoghegan mem fari pli taŭgan tradukon, kion li fakte faris. La traduko de Steinhaus estis retirita, kaj en 1889 publikigita tiu de Geoghegan.
En la Unua Adresaro Geoghegan havis la numeron 264. Richard Geoghegan forlasis Oksfordon fine de 1887 kaj estis instruisto de klasikaj lingvoj en Londono ĝis 1891, kiam li kun siaj vidva patrino kaj gefratoj migris al la vilago Eastsound en la nordokcidenta angulo de Usono. Ne trovante en la tiea fiŝista - farmista medio oportunon por vivteni sin, li en 1893 iris al Tacoma, en la ŝtato Washington, kie li laboris kiel stenografiisto por anglikana episkopo, poste aþkaŭ por la angla kaj japana konsuloj. Li fondis, kune kun du-tri aliaj lingvistoj, la Filologian Societon de la Ótato Washington, kaj mem kontribuis al þi plurajn valorajn disertaciojn pri la interrilatoj de antikvaj orientaj kaj amerikaj skribsistemoj kaj pri kalendaraj sistemoj. Dume li sensukcese klopodadis ricevi postenon kiel profesoro pri ĉina lingvo en la Universitato de Washington en Seattle, kaj en la unuaj tagoj de 1903 akceptis inviton de la fama juĝisto James Wickersham veni al Alasko kiel tribunala stenografiisto. En 1905 li elekti- ĝis kiel la unua prezidanto de la nove fondita Amerika Esperanto-Asocio, sed fakte ne povis prezidi pro sia foresto.
Spite la rigoran klimaton kaj krudan orminejan medion, plaĉis al Geoghegan la neformala alaska vivmaniero kaj la oportuno de proksime studi la aleŭtan kaj aliajn indiĝenajn lingvojn de la regiono. Krom la jaroj 1905, kiun li pasigis en Seattle (kie fondiĝis la Societo Esperantista de Seattle precipe pro lia influo kaj tiu de lia amiko, Williarii G. Adams) kaj 1914, kiam li vojaĝis tra okcidenta Usono kaj Japanio, Geoghegan restis loĝanto de Alasko gis sia morto la 27an de oktobro 1943. Pro siaj lameco kaj fizikaj malfortoj, Geoghegan havis retireman naturon kaj ĝis 1916 ne edziĝis. En tiujaro, enamiĝinte al Ella Joseph-de-Saccrist, li edziĝis al ŝi nur sekrete, laŭ lakonsilo de amikoj, pro la ekzistantaj rasaj antaŭjuĝoj: Ella, kiu venis el Martinique, estis bkone negra. Ói mortis en 1936. (Tio klarigas, ke en iuj biografiajoj oni legas, ke li neniam edziĝis.) Geoghegan vivis simple, plej ofte en krudaj trunkaj kabanoj, ĉe diversaj adresoj en la urbo Fairbanks. Multaj enloĝantoj eĉ ne sciis, ke la modesta najbaro fakte estas renoma filologo, kiu scipovas dekon da lingvoj, konsultiĝas koresponde kun la plej famaj lingvistoj de la mondo, kaj kontribuadas al fakgazetoj pri lingvaj temoj. Li ĉiam restis fidela al Esperanto, al kies Lingva Komitato li elektiĝis en 1905. µi tamen estis por li ĉefe skriba lingvo. La unua, kun kiu li parolis ĝin, estis W.H. Trompetec, kiu foje vizitis lin en Eastsound. Lia valora biblioteko, inkluzive de multaj originalaj leteroj de Zamenhof kaj aliaj pioniroj, kiel ankaŭ de raraĵoj pri nekonataj - ĉefe orientaj - lingvoj, pereis kiam la familia hejmo en Eastsound forbrulis en 1906. Probable, la plej elstara lingvistika kontribuo de Geoghegan estis la kompilo de vortaro kaj gramatiko pri la aleŭta lingvo de la alaskaj insuloj, super kiu li laboradis ekde sia alveno en Valdez, Alasko, en 1903. µi fine aperis presita nur post lia morto, en 1944, kaj restas ankaŭ hodiaŭ la ĉefa anglalingva verko pri la temo.
Verkoj de Richard H. Geoghegan: Dr- Esperanto: International Language, Introdnction & Complete Grammar (Warsaw, 1889); The Universal Language "Esperanto". Complete Instruction Book with two Vocabularies` translated after the Russian of Dr..L. Samenhof (Nurnberg, 1892); dua eldono de la sama (Upsala,1 R98); Grammar and Exercises of the International Language Esperanto. Adopted from the French of L. de Beaufront (London,1904); A Few Words on the International Language "Esperanto", Zamenhof, translated by R.H. Geoghegan (Upsala, 1898); The Aleut Language (Washington, D.C.,1944). Geoghegan ankaŭ kompifis la fremdlingvajn sekciojn (2efe rusan) de: Wickersham, James, A Bibliography of Alaskan Literature,1724-192.' (Fairbanks, Alaska,1927). La leteroj, taglibroj, kaj aliaj paperoj de Richard Geoghegan troviĝas en Richard µeoghegan Collection, Rasmuson Libcary, University of Alaska, Fairbanks. (Esperanto 11/1974, n-ro 827)

