Ligo de Kojno

El Vikipedio

Geografio > Eŭropo > Mikronacioj > Kojno, Ligo de

Dosiero:SU sen datoj malgranda.gif

LIGO DE KOJNO


Geo. Eŭropa mikronacio lokalizita inter Rusio kaj Finnlando proksime de la paralelo 64º norde.


Surfaco: 2.175 km2

Loĝantaro: 46 lĝ.

Homdenseco: 0,02 lĝ./km2

Pokaporento: 15.668€

Ĉefurbo: Poplaro

Limoj: E/N/S-Rusio; Ŭ-Finllando

Oficiallingvo: esperanto

Monunuo: Ŝilino (1= 0,012€)


La Ligo de Kojno estas eta Ŝtato kiu, dum sekuloj, tre dependas kulture kaj ekonomie de Finnlando kaj Svedio, kiu regadis la balta finna ŝtato kiel aŭtonoma provinco. Ĝia geografio dividiĝas en du partoj, la unua la Lagoj kaj la dua la Ebenaĵo. La montoj ne estas grandaj kaj nure la nord-ŭesta regiono de la lando havas gravaj altaĵoj. Ĝia plej alta monto estas la Finna Monto kun 1.368 metroj apud la norda unuigo de la finna kaj la rusa limoj. La plej ganda lago el ĉiuj estas la Mirinda Lago, lokalizita sur la nord-eosta pinto el la lando. Ĝi prekaŭ okupas trionon de la tuta surfaco de la Ŝtato. Sed estas ankoraŭ du lagoj: la Norda kaj la Suda lago, ĉiu el ili sur la norda kaj suda flanko de la etaj Montoj Urso, sud-ŭestlande. La Ebenaĵo estas la plej granda regiono de Kojno. Ĝi okupas tutan la landon ekzepte de la teritorioj okupitaj de la lagoj kaj la montoj. Ĝi sterniĝas el la montoj de la nord-ŭesta lando ĝis la sud-eosta limo, kaj el la Mirinda Lago ĝis la suda limo. Ĝi etendiĝas laŭlonge de ĉirkaŭ la tri kvaro de la lando kaj sur ĝi estas la tri urboj de Kojno: Poplaro (la ĉefurbo), Miro kaj Limurbo. Sur tuta la lando la peizaĝo estas ebena kaj kovrita de grandaj arbaroj kies areo estas fabla. La lando tre similas sian finnan najbaron por la kvanto de arboj kaj akvoj. Preskaŭ ne estas kultivaĵoj.

Ekon. La plej granda parto de ĝia deponoj originas el la landa disvolva industrio. Oni trovas apotekan kaj aŭtomovilan industriojn en Poplaro, komputilan kaj aluminian industriojn en Miro kaj fine, metalurgian kaj kemian industriojn en Limurbo. Ankaŭ estas ŝtonminoj apud la Suda Lago ĉe la fino de la vojo L-200 . Ĉi tiuj vivrimedoj donas al la lando unu el la plej kvantaj pokaporentoj en Eŭropo (15.668€) kaj proksimigas ĝin al rento, ekzemple, de Hispanio. Alia el la kojnaj vivrimedoj estas la turismo, precipe sur la lagbordoj de la Mirinda Lago, kie dum la longaj somertagoj la vizitantoj praktikas la akvo-skiadon, la naĝadon aŭ la lagan fiŝkaptadon. Ankaŭ iuj preferas promeni ĉirkaŭ la lago aŭ piede trapasi la landon per verdvojo, el Miro ĝis la nord-ŭestaj montoj. Finfine, la financo havas tre grava pezo en la kojna ekonomio, ĉar la lando ne postulas taksojn de siaj civitanoj nek de la kompanioj tie adresitaj. Do, ĝia taksnivelo estas 0%.

Pol. La Ligo de Kojno estas demokrata kaj libera microŝtato ene la Internacia Komunumo, kavankam ĝi ne estas en UN. Ĝia sistemo estas bazita sur sia Dieto, unuĉambra parlamento kie kuŝas la popola suvereneco. Ĉi tiu ĉambro havas dek membrojn plus la Seneskalon de la Ligo. Estas elektitaj la membroj kvarjare, de ĉiuj la civitanoj pli aĝaj ol dekok jaroj, ekzepte la Seneskalo kiu estas elektita de la Dieto sesjare el la civitanoj pli aĝaj ol dudek jaroj –ne jam elektitaj kiel membroj de la Dieto-, kiuj prezentas iliajn kandidatecojn. La politikpartioj ne estas persemesitaj kiel oni konas en aliaj okcidentaj demokratioj. La civitanoj povas aliĝi al politikasocioj nomumitaj “ideologia-kunvenoj”, sed ili ne povas prezentiĝi al elektado per tiaj asocioj, nur kiel sendependecaj kandidatoj. Kutime, ĉi tiuj “ideologia-kunvenoj” ne havas kotizpagadojn, tamen siaj kandidatoj povas akcepti, dum la elektadkampanjo, mondonacojn el ili aŭ el ajncivitano de la Ligo, aliĝitaj aŭ ne al ajnpolitikasocio. La sistemo, do, estas parlamenta kaj democrata sed oni ne povas diri ĝi estas esence republika sistemo. Verŝajne ĝi ne estas monarkia sistemo kaj ĉi tio estas tiel por la propra historio de la lando.

Hist. La historio de la Ligo estis, komence, tre unuigita al la finna historio pli ol al la rusa historio. La ekloĝado de la teritorio komencis antaŭ tri mil jaroj. Gehomoj el la estonaj marbordoj trapasis la Finnan Golfon kaj alvenis al la sudfinna marbordo kie ili komencis la setladon. Post kelkaj sekuloj ili vojaĝis al la nordo kaj finfine okupis la tutan regionon hodiaŭ nomumita Finnlando. Ĉi tio inkludis la nunan landon de la Ligo de Kojno. Do, tre frue, la teritorioj de la Ligo estis okupitaj de finnaj geuloj kaj ankaŭ akiris ĉi tiun finnan karakteron, pro tio ĉi tiu areo ekapartiĝis el la rusa influo. Dum la sveda okupado de Finnlando, la Ligo –ankoraŭ ne tiel nomumita- estis sub la regado de Svedio kaj partoprenis en la finna aŭtonoma registaro. Post la unuigo al Rusio (en 1809), Kojno profitis la novan aŭtonomecon de Finnlando por deklari specialan kaj propran situacion en tutaj siaj teritorioj. Kojnanoj ne volis esti submetita al finna registaro sub la rusa aŭtokratpovo, sed ankaŭ ili ne volis militon kontraŭ la giganta kaj potenca Rusio. Estis tiam, kiam Poplaro, Miro kaj Limurbo kunvenis apud la Norda Lago, en loko hodiaŭ nomumita “la strando de Triurboj”. Tie ili tri decidis sendi Seneskalon kia ambasado al la rusa caro en Sent-Petrurbo. La mesaĝo kiun li portis estis la Petega Letero (IX-1809) kiu inkludis petojn pri sendependeco, kunagado, amikeco kaj bonnajbareco. Komence, la caro bedaŭris ĉi tiujn petojn kaj sendis armeojn ĝis la limoj de la Ligo. Komandis la grandan armeon la Generalo Andropovo kiu haltis ĝian avancadon antaŭ la suda limo, apud Limurbo. Tie, antaŭe raportitaj per kuriero, la kojna Generalo Teko mobilizis la ligan kavalerion kaj atendis apud la kontraŭbordo de la rivero. Neniu volis militon, do ambaŭ generaloj interŝanĝis plurajn mesaĝojn. Laste, ili interkonsentis kunveniĝi sur la rivero en boato po unu. La boatoj atingis la mezon de la akvofluo kaj tie haltis, unu paralele al alia. Ili du svede parolis dum longa tempo kaj finfine decidis ne komenci la atakon. Andropovo revenis Sent-Petrurbon kaj informis la caron pri la atingita solvo: la Ligo estus sendependeca lando, kun sia propra administrado, sia konstitucio, sia Dieto kaj sia armeo, sed ili helpus al Rusio kiam ĝi tion bezonos. Tiel, la Ligo rompus siajn specialajn rilatojn kun la nova aŭtonoma Finnlando kaj –por siaj kontaktoj kun ĝi- Kojno devus ĉiam peti la cara permeson. Komence, la caro ne tre ŝatis, sed post tion bone studi, konkludis ke ĉi tio estis la plej bonaĵo por Rusio, ĉar li havis aliajn militojn sude kaj la nova Granda Duklando de Finnalndo ne estis ankoraŭ pacigita. La Ligo de Kojno estis tro malgranda lando por komenci militon kaj ĉiam estis ebla ke Finnlando profitis la situacion por ankaŭ lukti kontraŭ Rusio. Finfine, la caro subskribis la pakton kaj Kojno sendependiĝis. Post tiu periodo, komencis la redaktadon de la konstitucio, kiu donis al la Ligo ĝian specialsistemon. Do, ekde 1809 ĝis hodiaŭ, la Ligo de Kojno estis sendependeca lando kaj, eĉ dum la du Grandaj Mondaj Militoj, konservis ĉi tiun statuson. La tri urboj decidis unuiĝi sub sola flago kaj konstitui nacion kaj landon, tamen ili tri tre volis konservi siajn profundajn aŭtonomecojn kaj pro tio ili decidis ligiĝi kaj ne unuiĝi. Tio signifis ke la ŝtato estus nur pera povo inter la tri urboj por atingi internaciajn traktatojn aŭ agi ĉi tiujn traktatojn tra la mondo, sed ĉiu urbo rezervis sin la povo por rekte havi rilatojn kun alilandoj kies sola limo estus la Politika Statuto (=konstitucio). Ĉi tiu sistemo tre similas la Helvetikan Konfederacion sed la diferenco estas ke la helvetikkantonoj ne povas rekte rilati kun alilandoj, do oni povas pli bone diri ke la Ligo estas kiel la EU sed ete. Aliaj diferencoj estas: la urboj ne povas dividi siajn teritoriojn, la urboj povas disiĝi el la ŝtato kaj estas malpermesite disiĝi el la ŝtato por tuj unuiĝi al alia malamikŝtato aŭ ne. La Politika Statuto starigas la limtempojn. Oni povas resumi dirante ke la kojna Dieto agas kiel konstitucia tribunalo kaj peras en la rilatoj inter la tri urboj kiuj partoprenas en la Ligo.

Klim. kaj Komun. La klimato en Kojno estas subartika. La vetero rapide ŝanĝas dum la tuta jaro kaj nur estas du sezonoj: la vintero (ekde Septembro ĝis Majo/Junio) kaj la somero (ekde Majo/Junio ĝis Septembro). Oni tiel diras ĉar la primtempo kaj la aŭtuno estas tiom nedaŭraj ke oni ne povas ilin konsideri kiel sezonoj. La maksimuma averaĝtemperaturo dum la somero estas 23ºC kaj la la minimuma estas 9ºC; kaj dum la vintero, la maksimuma estas 5ºC kaj la minimuma averaĝtemperaturo estas -18ºC. La komunikadreto en Kojno ne estas tre disvolvita se oni parolas pri sia kvanto. Ĉi tio estas logika ĉar la lando estas nature izolita. Nur estas du vojoj kiuj trapasas la eksterlimoj la Ĉ3 kaj la Ĉ1. La ceteraj vojoj iradas ene la lando: Ĉ2 (Poplaro-Miro), L100 (el Ĉ1 ĝis la bazo de la Liga Gvardio), L200 (el Ĉ1 ĝis la ŝtonmino), L13 (unuigas Ĉ1 kaj Ĉ3) kaj L23 (unuigas Ĉ2 kaj Ĉ3). La fervojservico havas tri linioj: finnbordo-Poplaro, Poplaro-Miro kaj Poplaro-Limurbo. Estas krome alia nacia fervojo ne trapasebla por la komerctrenoj kiu naskas el la linio Poplaro-Limurbo kaj alvenas ĝis la bazo de la Liga Gvardio. Malgraŭ la komunikadreto ne estas tre ebena, sia kvalito estas pinta. La vojoj estas tre bone asfaltitaj kaj ĉiam –nokte- lumigitaj, la trenoj (faritaj ĉiuj ili en GermanioSvedio) inkludas la lastnovaĵojn el la teknologio kaj la fikstelefonsistemo estas instalita kaj ekspluatita de la finna kompanio Nokia per cedo subskribita ekde 1931 ĝis 2050. La poŝtelefonsistemo havas du konkurantoj: TelKo –ekspluatia de la angla Vodafono- kaj PoŝTelekom –ekspluatita de la sud-koreia Samsungo-. Ĉi tiu telefonsistemo ne estas ekspluatita per cedoj sed per revizeblaj dekjarkontraktoj; la lastaj estis subskribitaj je 1997. La amaskomunikiloj ne estas multaj: du televidkanaloj (KTV 1 kaj KTVI) kaj tri ĵurnaloj (Nacia Voĉo, Liga Ĵurnalo kaj Kojna Verko). Radiostacionoj estas kvar (Nacia Ondoj, TKE, Vin Parolante kaj Aŭdu). Krome, estas pluraj satelitaj televidkanaloj sed ne estas naciaj elsendoj.

Ling. Tradicie, Kojno estis finnparolanto regiono, eĉ dum la sveda regado. Tial ke ĉi tiu teritorioj estis aŭtonomaj dum la svedepoko, ĝi povis konservi ĉi tiun karakteron kaj ene ili ĉiuj la dokumentoj kaj la administracio ĉiam finne funkciis. Poste, dum la rusa regado, Kojno daŭris uzante la finnan sed kiam Finnlando sendependiĝis, la Ligo volis profunde intensigi sian sendependecon kaj aprobis la naskintan internacian lingvon (ĉ. 1887): la Esperanton. Komence, estis tre malfacila ŝanĝo sed post kelkaj jaroj la tuta loĝantaro kutime parolis kaj uzis la esperanton. Tiam estis kiam la Ligo finfine adoptis per leĝo la esperanton kia oficialŝtata lingvo ĝis hodiaŭ.