Respubliko de Irlando
El Vikipedio
Geografio > Eŭropo > Irlando > Respubliko de Irlando
|
Irlando |
|
|
Nacia himno: Amhrán na bhFiann (La Kanto de la Soldatoj) |
|
| Bazaj informoj | |
|---|---|
| Oficiala(j) lingvo(j) | irlanda kaj angla |
| Ĉefurbo | Dublino (1,3 mil) |
| Religio(j) | katolikoj |
| Areo % akvo |
70.000 km² ?% |
| Loĝantaro Loĝdenso |
4,234 miliono 336/km² |
| Valuto | Euro (EUR) |
| Horzono | UTC +0 (en somero +1) |
| TTT | Landkodo | Tel. | .ie | IE | +353 |
| Politiko | |
| Politika sistemo | respubliko |
| Ŝtatestro | prezidento Mary McAleese |
| Ĉefministro | Bertie Ahern |
| Nacia tago | 17a de marto (Tago de Sankta Patriko |
| Sendependeco | 6 dec 1922 de Britio |
Irlando estas lando en okcidenta Eŭropo. Ĝi kovras proksimume 5/6 de la insulo Irlando. Por distingi la landon de la insulo oni foje uzas la terminon Respubliko de Irlando. Tiun ĉi nomon nur ekde 1949 oni rajtas oficiale uzi kiel preskribon de la lando, sed la oficiala nomo ekde 1937, kiam akceptiĝis nova la nuna konstitucio, restas simple Irlando.
Irlando estas membro de la Eŭropa Unio ekde la jaro 1973, sed daŭre ne estas membro de la NATO.
Enhavo |
[redaktu] Ĉefaj urboj
[redaktu] Administra divido
La lando estas dividita en 26 graflandoj kaj 4 provincoj (Munstro, Konoĥto, Lenstro, Ulstero).
[redaktu] Loĝantaro
En la jaro 2005 loĝis en Irlando 4,234 mil homoj, inter ili 98,5% irlandanoj. Plej ofte homoj parolas la anglan lingvon. Cetere estas parolata la irlanda kaj la ulstera skota. Ankaŭ ekzistas irlanda gestlingvo.
[redaktu] Ekonomio
- GNP: totala en 2005- 164 mlrd US$; pokapa - 40.710 US$.
- Eksporto: komputililoj kaj programaro, kemiaĵoj, bovaĵo, laktaĵo, viskio, .
- Organizoj: EU, UNO (1955)
[redaktu] Famaj irlandanoj
- ENYA/Eithne Ní Bhraonáin Mondfama kantistino
- Aogán Ó Rathaile eble la plej eminenta irlandlingva poeto/17a Jarcento
- Seán Ó Ríordáin Poeto/20a Jarcento
- Máirtín Ó Cadhain la plej eminenta irlandlingva verkisto de la 20a Jarcento
- Máire Mhac an tSaoi Poetino/20a Jarcento
- Máirtín Ó Direáin Poeto/20a Jarcento
- Nuala Ní Dhomhnaill Poetino/20a Jarcento
- Gabriel Rosenstock Poeto/20a Jarcento, kiu verkis pli ol 100 libroj
- Pádraig Mac Piarais/Patrick Pearse, poeto, edukisto, ĉefo de la ribelio de 1916
- James Connolly, esperantisto kaj laborista ĉefo, unu el la ĉefoj de la ribelio de 1916
- Joseph Mary Plunkett, esperantisto kaj poeto, unu el la ĉefoj de la ribelio de 1916
- Cearbhall Ó Dálaigh, iama prezidanto de Irlando; la unua irlanda juĝo en la Eŭropa Kortumo
- Éamon de Valera, iama prezidanto kaj ĉefministro de Irlando
- Cathal Brugha, unua prezidanto de libera irlanda parlamento, Dáil Éireann, en 1919
- Micheál Ó Coileáin/Michael Collins, ĉefa organizanto de la irlanda lukto por sendependeco
- Pierce Brosnan, aktoro
- Samuel Beckett, verkisto
- Sinead O'Connor, kantistino
- James Joyce, verkisto
- Sean O'Casey, verkisto
- Seamus Heaney, verkisto, nobelpremiito
- William Butler Yeats, verkisto, poeto, politikisto, nobelpremiito
- George Bernard Shaw, verkisto, nobelpremiito
- Oscar Fingal O'Flaherty Wilde, verkisto
- Keith McDonnagh Kantisto/gitaristo
- Francis Beaufort, eltrovinto de la Boforta skalo, kartografo
- Adam Clayton, basisto
- The Corrs, popgrupo
- William Cosgrave, politikisto
- Damien Duff, futbalisto
- David Howell Evans, (The Edge), gitaristo
- Colin Farrell, aktoro
- Bob Geldof, kantisto
- William Rowan Hamilton, matematikisto, astronomo
- Paul David Hewson, (Bono), kantisto
- Neil Jordan, filmreĝisoro
- Robbie Keane, futbalisto
- Roy Keane, futbalisto
- Sean Kelly, biciklisto
- Mary McAleese, juristo kaj politikisto
- Seán MacBride, politikisto kaj juristo
- Larry Mullen Jr., drumisto
- William Parsons, astronomo
- Mary Robinson, politikisto
- Stephen Roche, biciklisto
- Michael O'Shaughnessy, civila inĝeniero
- Jonathan Swift, verkisto
- Peter O'Toole, aktoro
- John Tyndall, filozofo
- U2, popgrupo
- Darren O'Shaugnessy, verkisto
[redaktu] Eksteraj ligiloj
http://www.nationmaster.com/graph-T/eco_chi_pov
http://www.finfacts.com/Private/bestprice/irishconsumerprices.pdf
http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ie.html
http://www.taoiseach.gov.ie/upload/static/256.pdf
[redaktu] Vidu ankaŭ
| EŬROPA UNIO (EU) | ||
|---|---|---|
| Aŭstrio • Belgio • Ĉeĥio • Danio • Estonio • Finnlando • Francio • Germanio • Grekio • Hispanio • Hungario • Italio • Kipro • Latvio • Litovio • Luksemburgio • Malto • Nederlando • Pollando • Portugalio • Respubliko de Irlando • Slovakio • Slovenio • Svedio • Unuiĝinta Reĝlando (Britio) | ||
| Aliĝontaj | ||
| Bulgario • Kroatio • Respubliko de Makedonio • Rumanio • Turkio | ||
| Ŝtatoj en Eŭropo | |
|---|---|
| Albanio | Andoro | Aŭstrio | Belorusio | Belgio | Bosnio kaj Hercegovino | Bulgario | Ĉeĥio | Danio | Estonio | Finnlando | Francio | Germanio | Grekio | Hispanio | Hungario | Islando | Italio | Kroatio | Latvio | Liĥtenŝtejno | Litovio | Luksemburgio | Malto | Moldavio | Monako | Montenegro | Nederlando | Norvegio | Pollando | Portugalio | Respubliko de Irlando | Respubliko de Makedonio | Rumanio | Rusio | San-Marino | Serbio | Slovakio | Slovenio | Svedio | Svislando | Turkio | Unuiĝinta Reĝolando (Britio) | Ukrainio | Vatikanurbo | |
| Dependaj teritorioj: Ferooj | Ĝibraltaro | |
| Ĉi tie estas aldonaj eksteraj ligiloj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taŭgajn eksterajn ligilojn kaj metos ilin en la artikolon. |


