P. T. T.

El Vikipedio

EdE-P

P. T. T. (Poŝto, telegr,afo, telefono). Se iu medio nepre bezonus int. ligecon, ĝi estus la universala organizo pri poŝto kaj telekomunikoj. Multaj malhelpoj devenas el manko de lingvo komuna, ne nur por la administraciaj rilatoj, sed ankaŭ por la uzantoj.

Jam en 1892-93 en Rusujo oni sendis senmalhelpe telegramojn en E. La administracio oficiale donis 30 dec. 1904 permeson sendi telegramon en E lande kaj eksterlanden, je la kondiĉo prezenti samtempe nacilingvan tradukon.

Dum la unua UK en 1905 Dueros proponis akceptigi E-n por telegrafaj rilatoj. La poŝtisto Chavet rimarkigis, ke tiu propono bezonas fakan studon, kreskado de la movado ne okazas pro oficialaj decidoj, sed kontraŭe la permesoj, akceptoj, decidoj rezultiĝas el la uzo mem de la lingvo.

En 1906 la „Boletin telegrafico“ de Brazilo 30 nov. entenas oficialan akcepton de E, kiel klaran lingvon por telegramoj en la landa servo. Tiun gravan decidon oni ŝuldas al la deputito kaj ĵurnalisto Medeiros e Albuquerque, prez. de la Brazila E Klubo. En 1908 la poŝtministerio de Germanujo komisias dron Schwelembach, ĝen. poŝtinspektoro, ĉeesti la 4-an UK-n. Raporto favora aperas en la „Deutsche Verkehrszeitung“.

En la personaro mem jam eksentiĝas la volo grupiĝi por komuna laboro. En 1909 usonana kolego Lisle Teewilfeger skribas pri E al la ĝen. poŝtdirektoro de Usono. Tiu akceptas la proponon raporti pri la stato de la lingvo. En 1910 Paŭlo Schmidt, agema leterportisto ekinteresas plurajn personojn: kursoj estis organizataj kaj societeto „Post-E-isten Verein Z“ estas starigata. En 1911 li notas, ke en multaj landoj la UEA-delegitoj estas P.T.T.-istoj. Nova fakgrupo aperas en Görlitz, la „Deutsche Post“ publikas varbajn artikolojn. En Francujo la poŝtisto Ballandier prezentas deziresprimon al la 11-a Kongreso de la ĝen. Asocio de P. T. T. en Francujo, kaj ĝi estas unuanime akceptata. Ĝi petas, ke E estu akceptata por la diversaj fakekzamenoj apud la ceteraj lingvoj.

Schmidt (Dresden) iniciatis starigi 17 aŭg 1911 la Int. Ligilon de P.T.T.-E-istoj (ILEPO). Unua prez. fariĝis A. Behrendt. Samtempe Ballandier kaj G. Chavet starigas P. T. T.-asocion de Francujo kaj Kolonioj en Paris sub la prez-eco de M. di Rienzi. Samjare E-istaj kolegoj oficiale deĵoras ĉe la Int. Ekspozicio de Dresden. Dum la UK en Antwerpen okazas la unua int. kunveno de P. T. T.-istoj; bonaj novaĵoj el Francujo kaj ankaŭ el Rusujo, kie kursoj okazas. Sub la lerta gvidado de Behrendt la ligo vigle laboras. Int. organo Poŝtista E-isto aperas, red. Behrendt; interesaj fakstudoj. Behrendt prezentas al la „Reichspost“ plenan raporton rilate al la E-movado inter P.T.T.- istoj.

La poŝtadministracio de Holando en 1913 permesas, ke la E-istaj poŝtistoj surportu la verdan stelon ĉe uniformo. La unuan fojon oni povis vidi enBelgujo en poŝtejo de Charleroi pendindikilon „Oni parolas E-n“. Samjare la ligo Informiĝis, ke d-ro Kroita gvidas kurson ĉe la faka lernejo de Tokio. En 1914 la administracio de Francujo permesas kursojn en la ĉefa poŝtejo de Paris, sed la mondmilito ĉesigas ĉion.

En 1919 kelkaj E-istaj poŝtistoj per korespondado denove prenas kontakton. En 1920 ILEPO regrupiĝas. Provizora komitato: R. Huber, Svislando; O. Reber, Germanujo kaj Rienzi, Francujo. La franca E-ista Poŝtasocio revekiĝas; prez Rienzi, vicprez. Dupeil. Bona artikolo en „La France Postale“ de Rienzi. En Rusujo aperas unuarange nova ideo. Kvar diversspecaj poŝtkartoj kaj kovertoj en kelkmiliona preskvanto havas tekston en E: Poŝta Karto“, „Por Respondo“, „Kun afrankita respondo“, „Poŝto“, „Fermita letero“, ktp. ILEPO laboras pli efike. Kursoj en Berlin, Düsseldorf, Essen, Münster, Leipzig. En Brazilo Couto Fernandez daŭrigas la laboron; estona poŝtdirekcio permesas en poŝtejoj indikilojn montrantajn la adresojn de E-grupoj. Kursoj okazas en Finnlando, Hispanujo, Portugalujo, Persujo kaj Japanujo.

En 1921 la Int Oficejo de la Telegrafa Unio en Bern enketas pri E per cirkuleroj apud la diversaj administracioj. Samjare en julio aperas la unua numero de La France Postale E-iste“ (Rienzi). En aŭg. okaze de la UK estas la unua kongreso de ILEPO. Nova estraro - Reber, Rienzi, Spielmann, Rippel. Laŭ la enketo de Telegrafa Unio E-istaj P. T. T.-istoj estas entute 1874 (Argentino 1, Aŭstrujo 2, Belgujo 5, Brazilo 34, Britujo 10, Ĉeĥosl. 307, Finnlando 15, Jugoslavujo 32, Egiptujo 1, Estonujo 23, Francujo 70, Germanujo 1230, Novzelando 2, Nederlando 75, Rusujo 11, Svedujo 2, Svisujo 37, Hungarujo l, Usono 27).

En okt. 1922 aperas en Francujo la int. fakorgano „La Interligilo de l' PTT“. Ĝin eldonas la Unueca Poŝta Federacio de Francujo. La organo estas dissendita tra la tuta mondo petante informojn pri la diversaj federacioj. Ankaŭ dum la UK-j E kaj poŝtafero interrilatas. Kolegoj deĵoras ĉe la giĉetoj dum tiuj grandaj kunvenoj kaj estas uzataj specialaj stampiloj (v.). En 1923 en La Policisto aperas nova fakorgano: La Poŝtisto. La du organo ne estas aparte aboneblaj. La kunlaboro ebligis sekve de interkonsento de Manch (red. de La Policisto) kaj Reber (red. de La Poŝtisto). La inter konsenton aprobis la samjare okazinta Liga Kunveno en Nürnberg. Ekde tiu tempo la Ligo nomiĝas ILEPTO ĝia prez. estas Spielmann.

En 1924 la Poŝta Federacio de Francujo ĉesas subteni la eldonon de la Interligilo de l' PTT. Dum la kongreso de Wien La Interligilo farigas oficiala organo de la ILEPTO. Ellaboro de petskribo favore al E. Oni prezentas la petskribon al la Universala Poŝt-Unuiĝa Kongreso en Stockholm, tamen senrezulte. La sveda kaj USSR-aj Federacioj aliĝas al la Ligo. La Ligo de Nacioj rekomendas E-n por telegrafado kiel klaran lingvon.

En 1925 la USSR-a Poŝtadministracio eldonas la unuan poŝtmarkon en E. Kongreso de Genève. Petskribo al la Unuiĝo Telegrafa celante akcepton de E en telegrafado. La akcepto okazas helpe de Komerca Ĉambro de Paris kaj de ICK. La brita fakfederacio aliĝas ĉi-jare al ILEPTO.

En 1926 aperas la grava lernolibro de Behrendt „Lehrbuch mit Schlüssel für Post-, Telegraphen-, Fernsprechund Funkbeamte“ (Lübeck). Aperas la dua E-a poŝtmarko en USSR okaze de kongreso de SAT. La kunveno de la Internacionalo de l' PTT invitas ILEPTO-n. En 1927 la movado forte vigliĝas. Aliĝas la irlanda kaj latva fakasocioj. Aperas la tria oficiala E-lingva poŝtmarko en USSR. En 1928 la int. aertrafika kompanio Farman sciigas sian plenan subtenon al ILEPTO. Okaze de la UK en Antwerpen, kunvenas la ILEPTO-anoj. Ellaboro de ĝenerala regularo, kiu ankaŭ nun estras la afergvidon ĉe la Asocio.

En Ĉinujo, pere de agado de kolego Sun, en Ĉina Telegrafisto (Sanghai) aperas tuta rubriko en E. En Bulgarujo la Ĉefdirektoro de l' PTT permesas kaj rekomendas E-n en la poŝtservo al la tuta personaro.

En 1929 aliĝas Aŭstrujo Polujo, Jugoslavujo, USSR, Germanujo. Dum la UK en Budapest (ankaŭ kunveno de ILEPTO) barono Szalay, ĝenerala direktoro de la hungara poŝto, estas nomita hon. prez. de ILEPTO por danki lin pro la granda subteno de la movado. En 1930 la Interligilo fariĝas ilustrita revuo kun fakrilata parto. Sendo de petskribo, favore al E, al 100 poŝtadministracioj de la tuta mondo. Liĥtenstejn eldonas E-surskriban poŝtkarton.

En 1931 komenciĝas la preparaj laboroj por starigi Int. Poŝtakademion. La preparanta komitato akceptas E-n kiel helplingvon. Sukcesoj, dank' al la agado de Borel, ĉe la Lyon la Doua Radiostacio. En la unua kvarono de 1932 Grekujo kaj Jugoslavujo akceptas kaj oficiale propagandas E-n inter la poŝtistaro. Dum la UK de Paris, Spielmann abdikas kaj nova prez. estas elektata: Dufrenne (Holandano). „Interligilo“ festas dekjaran aperadon. Rumana poŝtdirekcio akceptas kaj subtenas E-n, donas informojn en „Interligilo“. Dufrenne faras depost la komenco de 1933 skriban kurson en la holanda fakrevuo „Orgaan“. Kune kun la Cseh-instituto de Arnhem li sukcesis organizi fakkurson por la tutmonda poŝtservistaro. La Univ. Unuiĝo en Bern invitis al la kurso ĉiujn PTT-administraciojn de la mondo. La kurso okazis kun plena sukceso. Partoprenis 117 gekolegoj el Belgujo, Francujo, Hungarujo, Nederlando, Svedujo kaj Svisujo. La lasta grava okazaĵo: la poŝta administracio de Hungarujo printempe 1933 eldonas oficialajn poŝtkartojn kun teksto en E; ĝin sekvis aŭtune Brazilo per simila eldonaĵo.

La E-a PTT-movado havas sian specialan rolon en la E-movado. Kiel bonsukcesa fakmovado, ĝi apogas kaj subtenas la tuton.

Noto. La artikolon reviziis H. Rippel (Würzburg) ROBERTO kaj PETRO FILLIATRE.