Eugen Wüster

El Vikipedio

Scienco > Sciencisto > Eugen WÜSTER < Terminologio


Eugen Bernhard WÜSTER (naskiĝis la 10-an de oktobro 1898 en Wieselburg, Aŭstrio, mortis la 29-an de marto 1977) estis fondinto de la terminologio, principoj kaj problemoj de farado de terminoj ktp., sendepende de lingvo kaj fako.

Wüster, filo de industriisto, studis elektroteknikon kaj diplomiĝis en 1927. En la jaro 1931 li doktoriĝis kaj samjare transprenis la gvidadon de familio-propra segilfabriko (kun elektrocentralo kaj laminejo). La fabriko ebligis al li financi multajn el siaj sciencoteoriaj kaj sciencoorganizaj projektoj, interalie terminologian centron, el kiu poste fariĝis Infoterm.

En siaj terminologiaj verkoj li kalkulis Esperanton kiel internacian normigan lingvon de la estonteco. Sed en 1935 iu konvinkis lin, ke pli bona solvo estas okcidentalo kaj poste interlingvao.

Laŭ komisio de la Aŭstria Normiga Instituto (ON) WÜSTER transprenis en la jaro 1951 la sekretariejon ISO/TC 37 – Terminologio (principoj kaj kunordigado) .

En juneco li aktive laboris en Esperanto-movado kaj postlasis riĉan verkaron:


[redaktu] Listo de verkoj

Tradukoj:

Kabanov: La germana inteligentularo kaj la milito (1917, el la rusa kun Maske)
La efiko de la U-boata milito (1917)
Pilorio (1917)
Wilhelm Hauff: La Kantistino (1921)
Chamisso: Petro Schlemil (1922)

Traktaĵoj pri Esperanto:

La lastaj tagoj de l'Majstro (1921)
Die Bedeutung der Welthilfssprache Esperanto für den Techniker (1921 kaj 1924)
Die Verhältniswörter des Esperanto (1923)
Internationale Sprachnormung in der Technik. Besonders in der Elektrotechnik. (1931 – enhavas ĉapitrojn pri Esperanto kaj ĝia uzeblo en terminologio)
Konturoj de la lingvonormigo en la tekniko (1936, tradukita de d-ro Emil Pfeffer)

Vortaroj

Maŝinfaka Esperanto-Vortaro (1923)
Enciklopedia Vortaro Esperanta-Germana (1923, 1925, 1926, 1929)
Zamenhofa Radikaro (1927)

La Enciklopedio de Esperanto (Budapest, 1935) jene karakterizas lian signifon por la movado: "Gravege signifa sciencisto de E. De li devenas la vorto Esperantologio, kies ĉefa kulturanto li estas. Lia granda Enciklopedia Vortaro E-G estas la plej funda kaj detala registro de la Z-a lingvo-uzo. Liaj esperantologiaj artikoloj profunde kaj klarvide sekvas la strukturon de la lingvo kaj grave kontribuis al la scienca fikso de la E-a vortsistemo. Tre grava estas lia laborado pri la teknikaj vortaroj."

Eŭgeno Wüster akiris grandan renomon ankaŭ en sciencaj rondoj ekster nia movado. Lian verkon pri normigo en la tekniko tradukis Ernest Drezen en la rusan (1935) kaj en la sekva jaro sovetia normkomitato iniciatis fondon de la Teknika Komitato ISA 37, okupiĝanta pri la normigado de principoj de termin-farado kaj konstruado de fakvortaroj. Post la dua mondmilito, kiam ISA transformiĝis al ISO Wüster atingis rekreon de la komisiono kiel ISO/TC 37 (Terminologio: principoj kaj kunordigado). En 1971 Wüster iniciatis en Vieno fondon de Infoterm, kiun li gvidis ĝis sia morto.

Kiel leksikografo Wüster kunlaboris por 1-a eldono de 6-lingva Internacia Elektroteknika Vortaro (International Electrotechnical Vocabulary, London 1938). Plie li laboris pri problemoj de bibliografiado, pri reformo de la germana ortografio, pri la Universala dekuma klasifiko, pri problemoj de informadiko, estis eksperto pri segiloj (habilitiĝo en 1952), redaktis modelan normvortaron de la ekzemplo de ilmaŝinoj (The Machine Tool, London 1968) kaj instruis kiel profesoro en la Universitato pri Agrikulturo en Vieno. Postlasis multajn nepublikigitajn manuskriptojn pri diversaj temoj.

Post lia morto de WÜSTER Infoterm transprenis lian heredaĵon, kiu pli poste fariĝis la Arkivo Eugen Wüster de la Universitato Vieno.


EdE-W

Eugen Bernhard Caspar WÜSTER (vister), germano, doktoro-inĝeniero. Nask. 10 okt. 1898 en Wieselburg, Aŭstrio. Verkoj: a) Tradukaĵoj: Kabanov, „La germana inteligentularo kaj la milito“ (el la rusa lingvo, kun Maske), 1917; „La efiko de la U-boata milito“ (el la germana kun alia), 1917; „Pilorio“ el la G, kun aliaj), 1917; Hauff „La Kantistino“ (el la G), 1921; Chamisso: „Petro Schlemil“ (el la G), 1922 b) Traktaĵoj pri la E-movado aŭ lingvo: „La lastaj tagoj de l' Majstro“ (kun aliaj), 1921; „Die Bedeutung der Welthilfssprache E für den Techniker“, 1921 kaj 1924; „Die Verhaltniswörter des E“, 1923; „Int. Sprachnormung in der Technik“, 1931; c) Vortaroj: „La oficiala radikaro“, 1923; „Maŝinfaka E Vortaro“, 1923; „Enciklopedia Vortaro E-G“, 1923, 1925, 1926, 1929, ĉe Hirt und Sohn, Leipzig; „Z Radikaro“, 1927. Gravege signifa sciencisto de E. De li devenas la vorto Esperantologio, kies ĉefa kulturanto li estas. Lia granda Enciklopedia Vortaro E-G estas la plej funda kaj detala registro de la Z-a lingvo-uzo. Liaj esperantologiaj artikoloj profunde kaj klarvide sekvas la strukturon de la lingvo kaj grave kontribuis al la scienca fikso de la E-a vortsistemo. Tre grava estas lia laborado pri la teknikaj vortaroj.

Aliaj lingvoj