Romiaj ciferoj

El Vikipedio

Matematiko > Nombro > Romiaj ciferoj < Ciferaroj < Skribarto


La sistemo aperis ĉirkaŭ la jaro 800 a.K. ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ latinlingvaj romianoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin hodiaŭ por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por nomoj de seriaj moŝtuloj (reĝoj, imperiestroj, papoj...), por ĉapitroj en libroj aŭ simple por dekoraj celoj en horloĝo.

Unu I Dek unu XI Tridek XXX
Du II Dek du XII Kvardek XL
Tri III Dek tri XIII Kvindek L
Kvar IV (IIII en horloĝoj) Dek kvar XIV Sesdek LX
Kvin V Dek kvin XV Sepdek LXX
Ses VI Dek ses XVI Okdek LXXX
Sep VII Dek sep XVII Naŭdek XC
Ok VIII Dek ok XVIII Cent C
Naŭ IX Dek naŭ XIX Kvincent D
Dek X Dudek XX Mil M

La regulo por skribi naturalajn nombrojn estas simpla: oni skribas romiajn ciferojn en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas (VI = 5+1 = 6), kontraŭkaze - oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda (IX = 10-1=9). La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama nombro: oni skribas XL = 50-10 = 40 anstataŭ XXXX = 10+10+10+10 = 40.

Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna. Romianoj uzis abakon.


[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:

[redaktu] Eksteraj ligiloj

•  http://ostermiller.org/calc/roman.html
•  http://www.ubr.com/clocks/faq/iiii.html
•  http://www.mysteriousetruscans.com/language.html
•  http://www.phy6.org/outreach/edu/roman.htm


Ĉi tie estas aldonaj eksteraj ligiloj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taŭgajn eksterajn ligilojn kaj metos ilin en la artikolon.