Kushan-imperio

El Vikipedio


Ĉi tiu artikolo pri "Kushan-imperio" uzas tre malbonan Esperanton aŭ estas verkita en alia lingvo. Se vi trovas ĝin interesa, vi povas ĝin korekti aŭ esperantigi. Se ne, post nelonge, ĝi estos forigata


Kushano Imperio, c. 150
Pligrandigu
Kushano Imperio, c. 150

La Kushan Imperio (I kaj III jarcentoj) estas stato oni etendis ekde Tayikistano al Kaspio Maro kaj ekde Afganistano al la valo Ganges rivero (inter 105 kaj 250 jaroj).

La Imperio fundis per la kushan tribo de la Yuezhi, popolo devenis de la Xinjiang (Ĉinio) aktuala. Ili eble estis rilatis kun Tocario tribo.

Ili havis diplomata rilato kun Roma, Persia kaj Ĉinio, dum multaj jarcentoj estis inter oriento kaj okcidento komercan centron.


Enhavo

[redaktu] Deveno

Kushan veno de la ĉinio vorto Guishuang. Unua tribo Yuezhi. Ili parolis tocario lingvo. Orientala tribo de la Xinjiang aktuala, ke antaŭis ekde okcidento per la Xiongnu rivero (176 - 160 adC).

La kvek triboj estis: Xiumì , Guishuang, Shuangmi, Xidun kaj Dumì.

La Yuezhi alvenis al Greka Reĝlando de Bactriana (Afganistano nordo kaj Uzbekistano) la 135 adC. kaj ili kopiis a la grekoj al la Indo rivero (Pakistano), okcidento de la Indo - Greka Reglando.

[redaktu] Multakulturo Imperio

Vima Takto
Pligrandigu
Vima Takto

Dum la 1-a jarcento, la Guishuang, Yuezhi tribo, estis povo kaj kunigis la tribojn. La nomo Guishuang aliigis per Kushan.

Per la milito kun escitas triboj, la Kushan tribo antaŭis al sudo, la Gandhara regiono (Pakistano kaj Afganistano), ili fondis Kapishi (Begram aktuala, Afganistano), Pushklavati (Peshawar aktuala, Pakistano) kaj Mathura (Hindujo).

La Kushan adoptis helenikaj kutimoj de Bactriana. Ankau la greka alfabeto. Stampis monereta mono kun grekaj kaj Kharoshthi (antikva lingvo de Kanishka) signoj.

Wima Takto epoko, la Kushan adoptis la indo kulturo. La unua imperestro, Wima Kadphises, praktikis la saivismo. La aliaj imperestros havis multa dioj, eĉ Budha.

[redaktu] Heraios

Kushano imperestro  Kanishka I
Pligrandigu
Kushano imperestro Kanishka I

Heraios, la unua imperestro Kushan, estis eble greka amikon. Eble patro de Kijula Kadphises.

[redaktu] Kujula Kaphises

Imitis stampo monereta mono Bactriana Reglando, kelkaj kupro monereta mono, aliaj kun portreto de Augusto, romano imperestro.

Dum la 1-a jarcento, la Kushan Imperio estis invadis per la partoj. La parto estro Gondophares, fondis la Indo - Parto reglando. Post la Kushan konkeris la teritorio.

[redaktu] Kanishka I

Duona imperestro, per 28 jaroj, havis du ĉefurbo: Purushapura (Peshawar, Pakistano nordo) kaj Mathura (Hindujo nordo). Ankau somero ĉefurbo Kapishi (Begram aktuala). Tie ĉi oni renkontis la Begram Trezoro

Kushan Imperio atingis maksimumo etendo. Ekde la Aralo Maro al Uzbekistano aktuala, Afganistano, Pakistano kaj la Hindujo nordo.

Kunigis la markomerco de la Hinda Oceano kun tera vojo de Seda, per la valo de Indo rivero, loko de antikvaj kulturtoj. Havigis la komerco inter Ĉinio - Roma.

Epoko de kultura interŝanĝo ke disvolvis la greka - Budho en la centra Azio. La budha tekstoj oni tradukis en la Sanskrito lingvo.

[redaktu] Kontakto kun Roma - Ĉinio

La Kushano monaĥo Lokaksema
Pligrandigu
La Kushano monaĥo Lokaksema

Dum la 2-a jarcento. Epoko de Hadriano emperestro (117 - 137) kaj Antonino Pio (138 - 161).

Ĉinio dum la emprestro Han He (89 - 106)kaj Han Huan.

Lokaksema, Kushan monaĥo, tradukis la budha tekstoj ekde la ĉinio lingvon. Li vivis en Loyang kaj Nanjing urboj.

[redaktu] Aŭtuno

La 3-a jarcento la Kushan Imperio komencis la dekadenco.

Mortis Vasudeva I, la imperio dividis en du regiono, oriento kaj okcidento. Inter 224 kaj 240 la sasanidas konkeris Bactriana kaj la Hindujo nordo.

Ekde 270, la Kushan perdis la Ganges valo. Kidara, la 4-a jarcento, konkeras la Kushan imperio. Li fondas la Kidarita reglando.

La restoj de Kushan imperio, konkeris per la Huno tribo kaj la islamanoj en 5-a jarcento.

[redaktu] Reĝoj

  • Heraios (c. 1 - 30), unua reĝo kushan.
  • Kujula Kadphises (c. 30 - c. 80)
  • Vima Takto, (c. 80 - c. 105) aŭ Soter Megas o "Savinto Granda"
  • Vima Kadphises (c. 105 - c. 127) unua imperestro kushan.
  • Kanishka I (127 - c. 147)
  • Vasishka (c. 151 - c. 155)
  • Huvishka (c. 155 - c. 187)
  • Vasudeva I (c. 191 - 225), lasta imperestro kushan.
  • Kanishka II (c. 226 - 240)
  • Vashishka (c. 240 - 250)
  • Kanishka III (c. 255 - 275)
  • Vasudeva II (c. 290 - 310)
  • Chhu (c. 310? - 325?)
  • Shaka I (c. 325 - 345)
  • Kipunada (c. 350 - 375)

[redaktu] Ligoj


Komunejo
La Vikimedia Komunejo havas dosierojn rilatajn al