Kupera akcipitro
El Vikipedio
La Kupera akcipitro (Accipiter cooperii) estas mezgranda rabobirdo el familio Akcipitredoj kiu inkludas ankaŭ multajn aliajn tagajn rabobirdojn kiel agloj, buteoj kaj cirkuoj. Tiu birdo nomiĝas tiele laŭ la nomo de naturalisto William Cooper, unu el la fondintoj de la American Museum of Natural History (Amerika Muzeo de Natura Historio) en Novjorko, kiu interesiĝis ne nur pri birdoj, sed ankaŭ kaj ĉefe pri konkoj.
Enhavo |
[redaktu] Disvastiĝo
Ties medio estas arbaraj regionoj -foje malfermaj aŭ proksime de malfermaj zonoj- de suda Kanado, Usono kaj norda Meksikio. Ili estas loĝantaj en plej parto de Usono, sed nordaj birdoj migrantas al suda Usono, Meksikio kaj eĉ Kostariko. Ili vivas ĝis 3.000 m de alteco.
[redaktu] Aspekto
Plenkreskuloj havas mallongajn larĝajn flugilojn kaj longan rondfinan voston kun tri tre malhelaj striegoj kaj blankan bordon. Ili havas malhelegan kapon, blugrizan dorson kaj blankajn subajn partojn ruĝe striitajn aŭ inverse. Ili havas oranĝajn aŭ ruĝajn okulojn, flavajn krurojn kaj nigrajn ungojn, nigran bekon kaj flavan antaŭbekon. Inoj estas multe pli grandaj. Dumfluge ĝi ŝajnas kvazaŭ kollonga.
Junuloj havas pli brunan dorson makulitan blanke kaj flavajn okulojn.
Virbirdoj estas 35 ĝis 45 cm longaj kaj inoj 42 ĝis 50 cm. Okcidentaj birdoj estas iomete pli malgranda ol orientaj (virbirdoj pezas ĉirkaŭ 280 g okcidente ĝis 400 g oriente kaj inoj respektive ĉirkaŭ 439 g ĝis 700). Ties enverguro estas el 75 ĝis 94 cm.
[redaktu] Bredado
Ili konstruas grandan neston el bastonetoj en granda arbo, kie la ino demetas 3 ĝis 6 blublankajn ovojn, pli ofte 4 aŭ 5. Ŝajne tiu birdo estas monogama kaj pariĝas porĉiame. Ili bredas unu idon pojare. La virbirdo elektas la nestolokon kaj konstruas novan neston, sed la ino faras plejan laboron, se temas pri rekonstruo de malnova. Ili faras flugajn pariĝajn ceremoniojn suprenirante laŭ varmaj fluoj kaj frapflugante per rektangulaj flugiloj kaj montrante malferman voston. La ovoj estas kovataj de la ino dum iomete pli ol unu monato; dum tiu tempo ŝi estas manĝigata de la viro. Post eloviĝo la ido estas manĝigata de ambaŭ gepatroj kaj post uu monato la ido elnestiĝas. La gepatroj prizorgas la idon dum aliaj du monatoj.
[redaktu] Kutimoj
Tiuj birdoj surprizigas kaj kaptas etajn kaj mezgrandajn birdojn de grandeco garola ĝis fazana, kiel sturnoj, merloj, alaŭdoj, ktp. Ili kaptas ilin ekde kaŝita ekflugejo aŭ dumfluge rapide inter densa arbustaro aŭ al herbejo. En tiu atako ili povas vundiĝi kontraŭ branĉoj. Ili manĝas ankaŭ etajn mamulojn, kiel musojn kaj aliajn etajn ronĝulojn ĝis grandeco de sciuro. Aliaj ebloj estas lacertoj, ranoj, serpentoj kaj grandaj insektoj. Ili ofte forplukas la predoplumaron sur gvatejo aŭ alia ripozejo. Ju pligranda estas la Kupera akcipitro des pli grandajn predojn kaptas.
Ili estas teritoriaj kaj devas defendi la idon de atakoj de la sama specio; plej ofte la ino defendas ĝin kontraŭ inoj kaj la viro kontraŭ viroj. Ili vivas ĝis 12 jarojn, sed la mezaveraĝa vivo sovaĝa estas de iom pli ol unu jaro, tio estas, granda parto mortiĝas june.


