Roanne
El Vikipedio
Roanne (esperante Roano) [rŭAn'] estas franca urbo, situata en la departamento Loire kaj en la regiono Rodanalpo.
Enhavo |
[redaktu] Geografio
La urbo situiĝas en la liona regiono. La riverego Luaro kiu donis la nomon de la departemento tuŝas la urbon. Roanne situas je krucvojo inter Burgonio, Aŭvernjo kaj Rodonalpo.
[redaktu] Histoire
Roanne aperis antaŭ la romana konkerado laŭ la nomo Rod-Onna ("la akvo kiu fluas") kiu iĝos Rodumna, kaj poste Rouhanne, kaj fine Roanne.
La urbo staras en strategia loko, kie la Luaro kvietiĝas post eliro de la granita kaj porfira gorĝo. Ĝi estas grava pasejo dum la gallo-romana epoko, sed ekmalfortiĝas ĉirkaŭ la 10-a jarcento.
Dum la 12-a jarcento, grafo (Comte du Forez) estras la urbon kaj reriĉigas ĝin. Jam je la fino de la Mezepoko, la navigado sur la Luaro ludas gravan rolon en la disvolviĝo de la urbo ĉar ĝi ebligas eksportadon de lokaj produktaĵoj : vino, ceramiko, teksaĵo, kaj post 1705, karbo de Saint-Etienne. Roanne estas sur deviga vojo inter Liono kaj multaj francaj regionoj.
Roanne estas unu el la unuaj urboj kiuj ricevis la fervojon, jam de la 15a de marto 1833. Samtempe, Roanne estas une el la ĉefaj industriaj urboj de la lando danke al la malfermo de la kanalo Roanne-Digoin en 1838.
En 1917 arsenalo establiĝas en Roanne, kaj la industrio de la artefarita teksaĵo (rajono, fibrano) disvolviĝas de 1940. Dum la jardeko 1970, la ekonomia krizo malfortigas la urbon kaj ties regionon kiu sin turnas al novaj teknologioj, kaj ankaŭ al la turismo (skiado far 30 km, plezurŝipo, verda turismo, gastronomio, vinologio...).
[redaktu] Demografio
| 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 |
|---|---|---|---|---|---|
| 51734 | 53385 | 55198 | 48708 | 41759 | 38896 |
[redaktu] Famuloj
>> Pentrarto
- Jean Puy, faŭvisto
>> Manĝarto
- Familio Troisgros, kuiristoj en la same nomita fama restoracio
[redaktu] Monumentoj kaj turistaj lokoj
- Muzeo Joseph Déchelette (Arto kaj arkologio), luksa domo de la 18a jarcento
- Kapelo Sankta Nikolao de la riverŝipistoj (Saint-Nicolas des mariniers, 1630)
- Ĉefturo, 12a jarcento (ejo de la turisma oficejo)
- Gallo-romanaj vestiĝoj (potistaj fornoj)
- Carolingiens vertiĝoj (baptejoj malkovritaj en 2005)
- Ponto sur la Luaro (far inĝeniero P.B. De Varaigne, 1834)
- Pont-aqueduc de l'Oudan, au-dessus du canal (ingénieur L.A. Mazoyer, 1897)
[redaktu] Ĝemeligado
- Nuneaton (Unuiĝinta Reĝlando)
- Guadalajara (Hispanio)
- Reutlingen (Germanio)
- Montevarchi (Italio)
- Piatra Neamt (Ruumanio)

