Leopoldo la 1-a

El Vikipedio

Ĉeĥio > Historiaj ŝtatestroj de Ĉeĥio > Leopoldo la 1-a


Leopoldo la 1-a (16581705)

  • li naskiĝis la 9-an de junio de 1640.
  • gepatroj: imperiestro Ferdinando la 3-a kaj Mario Anno Habsburga.
  • imperiestro romia, ĉiam pligrandiganto de la imperio, apostola reĝo hungara kaj reĝo kaj princo-elektisto ĉeĥa kaj reĝo germana, kroatia, slavonia kaj lombardia, arkiduko aŭstria kaj duko stiria, karintia kaj krajna, silezia kaj transilvania, margrafo moravia kaj grafo tirola, gorizia kaj istria.
  • li parolis latine, itale, hispane, germane.
  • 16401654 kiel dunaskita princo li estis edukata por pastraro.
  • li komponis 79 templajn komponaĵojn, 8 oratoriojn, 155 kantojn, 17 baletojn kaj kelke da teatraj ludoj.
  • 1654 post morto de frato Ferdinando la 4-a li fariĝis sekvanto de la trono.
  • 16561705 li fondis Universitaton en Inŝpruk, Vroclavo kaj altlernejon en Olomouc kaj templon de sankta Petro en Vieno.
  • 1655 kronado kiel apostola reĝo hungara.
  • la 11-an de septembro de 1656 li estis kronita kiel ĉeĥa reĝo.
  • 1657 post morto de sia patro li ekregis kiel Leopoldo la 1-a.
  • julio de 1657 li forveturis Pragon, por ke li de tie gvidis elekton de imperiestro.
  • la 1-an de februaro de 1658 Leopoldo ekvojaĝis ĝis Frankfurto ĉe Odro por la kronado.
  • la 1-an de aŭgusto de 1658 okazis en Frankfurto la imperiestra kronado.
  • 16631664 turkoj prireginte Slovakion, Transilvanion invadis Moravion.
  • la 10-an de aŭgusto de 1664 per Vaŝvara Paco suda Slovakio restis sub superregado de turkoj.
  • 1666 geedziĝo al Mario Terezio, filino de Filipo la 4-a Hispana.
  • 16661671 en Hungarujo eksplodis ribelo de F. Wesselényi kaj de P. Zrinský. Leopoldo venkis la ribelon kaj li lasis ekzekuti la gvidintojn.
  • 1669 naskiĝo de filino Mario Antonino (edzo Maksimiliano Emanuelo Bavaria).
  • la 1-an de novembro de 1671 Leopoldo la 1-a subskribis amikan kontrakton kun Francio promesinte, ke li ne subtenos ties malamikojn.
  • 1672 la franca reĝo Ludoviko la 14-a misuzis la kontrakton kun la imperiestro klopodante konkeri hispanan Nederlandon, landon de hispanaj habsburgoj.
  • 1673 Leopoldo la 1-a proklamis al li militon.
  • 1673 mortis lia unua edzino kaj Leopoldo edziĝis al Klaŭdio Felicitas Tirola.
  • 1676 post morto de sia dua edzino li edziĝis al Eleonoro Falca.
  • 1678 naskiĝo de filo Jozefo (pli posta reĝo kaj imperiestro).
  • 1679 per Paco en Nymvegy la imperio perdis Freiburgon, centro de regiono de Breisgburg.
  • la 23-an de septembro de 1679 post tio, kiam en Aŭstrio eksplodis pesto, Leopoldo transloĝiĝis en Pragon.
  • aprilo de 1680 la kortego forveturis reen ĝis Vieno post tio, kiam la pesto aperis ankaŭ en Prago.
  • printempo de 1680 en Bohemio eksplodis la plej granda servutula ribelo, sed kiu estis malvenkita kaj dekoj da homoj estis ekzekutita.
  • 1680 novan ribelon en Hungarujo kontraŭ habsburgoj komencis magnato grafo Emerich Tököly. Helpe de turkoj li konkerinte la tutan Hungarujon akceptis titolon de hungara reĝo.
  • 1683 la turkaj soldataroj almarŝis ĝis Vieno, kie ili estis malvenkita je kapo de duko Karolo Lotrina, imperiestra marŝalo.
  • 1684 soldataroj de Leopoldo la 1-a komencis konkeri Hungarujon. Grafo Tököly fuĝis ĝis Turkio sub ŝirmon de sultano.
  • la 1-an de oktobro de 1685 naskiĝo de filo Karolo (pli posta imperiestro kaj reĝo).
  • 1686 Karolo Lotrina konkeris Petrovaradinon, unu jaro post tio Beogradon kaj Transilvanion.
  • 1686 mortis Mario Eleonoro, duonpatrino de la imperiestro kaj la tria edzino de Ferdinando la 3-a, kiu eĉ post morto de sia edzo retenis en la kortego de lia filo grandan respekton kaj influon.
  • 1687 Leopoldo la 1-a nuligis en Hungarujo elektecon de la hungaraj reĝoj. (Ondro la 2-a en la jaro 1222 leĝigis tiun ĉi rajton al la hungara nobelaro.)
  • 1688 Leopoldo priregis la tutan Hungarujon kaj poste okazis la t.n. Hombuĉado en Prešov (30 nobeloj estis ekzekutitaj kaj al vico konfiskita posedaĵo).
  • 1691 Leopoldo volis malhelpi pluajn konfliktojn kun la hungara nobelaro kaj tial li permesis praktiki en kelkaj urboj evangeliajn ceremoniojn.
  • 16931695 en Bohemio eksplodis ribelo de ĥodoj kaŭzita pro nerespektado de iliaj malnovaj privilegioj el la tempoj de Karolo la 4-a kaj Jiří z Poděbrad. La kortega konsilanto Lamminger revokis al la imperiestro, kiu sendis en Ĥodion soldataron, kiu venkis super ĥodoj.
  • la 28-an de novembro de 1695 Jan Sladký Kozina, gvidanto de la ribelo de ĥodoj estis en Plzeň ekzekutita.
  • 1697 en Bohemio estis fonditaj unuaj manufakturoj.
  • 1699 por dudek jaroj finis la militoj kontraŭ turkoj per Paco Karlovica, per kiu estis renovigita Hungara reĝlando kiel tutaĵo en la manoj de Leopoldo la 1-a kun tio, ke sole malgranda parto ĉe suda limo, nomata Banato, restis al turkoj.
  • 1700 Leopoldo la 1-a enpraktikigis gregorian kalendaron.
  • 1701 Leopoldo la 1-a avancis sian aliancanon brandenburgan princo-elektiston kaj prusian dukon Frederikon la 3-an je prusia reĝo.
  • 1701 komenciĝis milito je heredaĵo post la hispanaj habsburgoj.
  • la 5-an de majo de 1705 Leopoldo la 1-a mortis pro hidropulmo.

[redaktu] Eksteraj ligiloj

•  http://www.futura-dtp.dk/SLAG/Personer/NavneL/Leopold1TR.htm


Ĉi tie estas aldonaj bildoj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taŭgajn bildojn kaj metos ilin en la artikolon.