Multnivela merkatado
El Vikipedio
Multnivela merkatado (MNM), angle Multi-level marketing (MLM) aŭ Network Marketing, ofte nomata ankaŭ Vendado laŭ piramida sistemo, estas komerca modelo de rekta vendado. Ĝi anstataŭigas la kutiman vendostrukturon per hierarkia strukturo, kie klientoj vendas varojn al aliaj klientoj.
Konataj firmaoj, kiuj vendas laŭ la metodo de MNM, estas Amway kaj Herbalife.
En MNM oni forte instigas nove varbitajn klientojn, ke ili mem fariĝu vendistoj kaj varbu aliajn klientojn. Multaj sistemoj de MNM postulas, ke nova vendisto unue pagu altan licencpagon. Se li ne sukcesas varbi sufiĉe da novaj klientoj, tiu ĉi mono estas perdita.
La limo inter laŭleĝa merkatado kaj malpermesitaj piramidaj sistemoj estas flua kaj diferencas laŭ la juro en la diversaj landoj. Estas necese tre singarde rigardi la koncernajn proponojn.
En la Esperanto-movado, MNM diskonatiĝis ĉefe komence de la 1990-aj jaroj, kiam esperantistoj el Hungario kaj Rusio intence klopodis varbi novajn vendistojn por piramidaj sistemoj, i.a. pere de prelegoj en Esperanto-aranĝoj kaj artikoloj en esperantaj gazetoj, sed ĉefe pere de personaj kontaktoj. Krome okazis, ke neesperantistoj el MNM-firmaoj klopodis allogi esperantistojn per tio, ke ili petis helpon por "uzo de Esperanto en komerca afero".

