Saddam Hussein

El Vikipedio

Dosiero:Saddamhussein.jpg

Saddam HUSSEIN (aŭ Husayn) al-Majid al-Tikriti [sadám huséjn](arablingve صدام حسين; naskiĝis la 28-an de aprilo, 1937) estis la prezidanto de Irako de 1979 ĝis 2003.

Hussein naskiĝis en la vilaĝo Al-Auja, en la distrikto de Tikrit. Membriĝinte en la politika partio Baatho, li en 1956 partoprenis nesukcesan provon renversi la tiaman reĝon Irakan. En 1958 alia grupo sub generalo Abd al-Karim Qasim finfine detronigis la reĝon. Iomete poste Saddam Hussein vane provis murdi Qasim-on. Helpe de Sirio li en 1959 fuĝis al Egiptio. Dum lia foresto la Iraka registaro mortokondamnis lin.

En Kairo Saddam Hussein studis juron. Post la Iraka revolucio de la 8-a de februaro, 1963 Saddam Hussein revenis al sia hejmlando, kie lin en 1964 enkarcerigis la nova registaro. En 1967 li sukcesis fuĝi el la malliberejo. En 1968 li kondukis sian partion Baath al la potenco per sensanga ribelo. En 1973 li generaliĝis, kaj en 1979 li anstataŭis Ahmad Hasan al_Bakr kiel Iraka prezidanto post ties subita retiriĝo, 42-jaraĝe.

La 1-an de junio 1972 li komencis vastan ŝtatigadon de ĝis tiam eksterland-posedataj kaj monopolhavaj petrolaj firmaoj. Saddam Hussein klopodis modernigi la ekonomion kaj la industrion. Li helpis la kamparon per teraj reformoj kaj modernaj iloj. Ankaŭ edukado kaj infrastrukturo estis alte prioritataj. Sub Saddam Hussein Irako iĝis unu el la plej sekularaj ŝtatoj de okcidenta Azio.

Dum la rego de Saddam Hussein Irako evoluis al regiona potenco, parte helpe de grandaj enspezoj el nafto. Inter 1980 kaj 1988 li estris la irakan armeon en sanga milito kontraŭ la najbara Irano. En 1990 li ordonis invadi Kuvajton, kio altiris la furiozon de Usono, kaj kondukis al la katastrofa malvenko de la Golfa Milito (1990-1991).

Saddam Hussein travivis plurajn provojn lin murdi aŭ renversi.

Februare 2003, sin pravigante de la malemo de la iraka registaro en la senarmigo de la lando, Usono kaj Britio invadis Irakon kiu kaŭzis la falon de Saddam Husseim la 9-an de aprilo. La 14-an de decembro 2003 li estis arestita post plurmonata kaŝa vivo. La juĝistaro punis lin je pendiga mortpuno la 5-an de novembro 2006 (interese, ke du tagojn antaŭ la senataj elektoj de Usono). Multaj organizoj (ekz. AI) pridubis dum la proceso la sendependan juĝkapablon.


[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:

Komunejo
La Vikimedia Komunejo havas dosierojn rilatajn al


Komunejo
La Vikimedia Komunejo havas dosierojn rilatajn al