Unua Libro
El Vikipedio
La "Unua Libro" estas baza lernolibro por Lingvo Internacia, nuntempe nomata Esperanto. Ĝin skribis L. L. Zamenhof, kiu eldonis la libron en malfrua julio 1887, sub la pseŭdonimo "D-ro Esperanto". (De tiu nomo venis la nuntempa nomo de la lingvo.)
[redaktu] Lingvoj
La originala eldono estis nur ruslingva, sed antaŭ la fino de 1887 la Unua Libro estis tradukita en la polan, la germanan, la francan kaj la anglan. (Laŭrakonte, la angla versio estis sufiĉe fuŝita, kaj Zamenhof mem haltigis ĝian vendadon, kiam Richard H. Geoghegan, irlandano loĝinta en Britio, retradukis la libron.)
Antaŭ la fino de 1888, la "Dua Libro" kaj la "Aldono al la Dua Libro" eldoniĝis. En 1889 la Unua Libro estis tradukita en la hebrean.
[redaktu] Enhavo
La libro konsistas el 40 paĝoj, kovrilo kaj granda folio. Ĝi enhavas:
- antaŭparolon (28 paĝoj), en kiu estis la unuaj Esperanto-tekstoj:
- Patro Nia (preĝo),
- el Biblio,
- modelo de letero,
- Mia penso (originala poezio),
- traduko el Heinrich Heine,
- Ho, mia kor' (originala poezio);
- ok kartetojn, kiuj enhavas promeson ellerni la lingvon, se dek milionoj da personoj donos publike la saman promeson;
- plenan lernolibron de la Lingvo Internacia, konsistanta el la alfabeto, dekses gramatikaj kaj sintaksaj reguloj (6 paĝoj);
- sur aparta folio estis aldonita Esperanto-rusa vortaro kun klarigoj pri ĝia uzo.
[redaktu] Praaj formoj
La ruslingva „Unua Libro“ entenas kelkajn formojn, restojn de antaŭaj Z-aj provoj, kiuj malaperas en la franca, pola, ktp. Jen ili estas: speri (esperi), vinki (venki). Aliaj radikoj havas sencon nun ne uzatan: erari (vagi), militi (batali), forko (forkego), stalo (ŝtalo), ŝtofo (materio, kemia principo), vaksi (kreski), tombi (fali). Vortoj ian, kian, nenian, ... en ĉiuj kvin naciaj „Unuaj Libroj“ signifas iam, kiam, ...
La ruslingva „Unua Libro“ enhavas 947 radikojn, el kiuj 11 estas propraj nomoj. Sur la aldonita folio ni trovas 917 radikojn absorditajn kaj 10 ekster la ordo. Preserara folieto donas ankoraŭ 2, sed nuligas la radikon „sper“. En la teksto kaj titolpaĝo ni trovas ankoraŭ 19 radikojn. Entute 947.

