Báb

El Vikipedio

Sayyid Mírzá 'Alí Muhammad Shírází (20-a de oktobro 18199-a de julio 1850), plej konata laŭ lia titolo, la Báb ("باب" arabe signifanta "Pordego"), estis la Profet-Fondinto de la Baba Kredo kaj la Antaŭulo de Bahá'u'lláh. Li ankaŭ titoliĝis kiel Heroldo de la Kredo, la Pinto de la Bayán, Sayyid (praido de Mahometo). Li naskiĝis en Ŝirazo, Persio, nun Irano. Li mortigiĝis en Tabrizo, Persio, pafekzekutita de la registaro.

Enhavo

[redaktu] Deklaro de Báb

Báb unue deklaris sian Mision al Mullá Husayn-i-Bushru'i, unu el la ĉefaj sekvantoj de Sayyid Kázim, la ŝejĥana gvidanto. Sayyid Kázim promesis al siaj sekvantoj, ke la promesita Imamo (la Qá'im aŭ Mahdi) baldaŭ alvenos. Li ne nomis posteulon, sed anstataŭe ordonis al la ŝejĥanoj, ke post sia morto, ili devas serĉadi la Promesiton. Tial, post la morto de sia gvidanto, Mullá Husayn fastis kaj preĝis kaj komencis serĉadi la mondon por tiu Promesito.

Finfine, Mullá Husayn atingis la urbon Ŝirazo, kune kun siaj parencoj. Li tie renkontis Sayyid 'Alí Muhammad Shírází, kiu invitis lin al sia domo. Mullá Husayn akceptis la inviton kaj komencis interparoli kun Li. Mullá Husayn mem rakontas, en Herooj de la Nova Tagiĝo:

Tiu nokto, tiu memorinda nokto, estis la antaŭvespero de la kvina tago de Jamádíyu’l-Avval, en la jaro 1260 p.H. [22an de majo 1844 p.K.] Estis ĉirkaŭ unu horo post sunsubiro, kiam mia junula Gastiganto komencis interparoli kun mi. „Kiun, post Siyyid Kázim,” Li demandis min, „vi konsideras kiel lian posteulon kaj vian ĉefon?” „Ĉe la horo de sia morto,” mi respondis, „nia mortinta instruanto insiste admonis, ke ni forlasu niajn hejmojn, disvastiĝu ĉien, serĉadante la promesitan Amaton. Tial mi vojaĝis Persujon, leviĝis por plenumi lian ordonon, kaj ankoraŭ okupiĝas je mia serĉado.” „Ĉu via instruanto,” Li plie demandis, „donis al vi iajn detalajn signojn pri la distingiloj de la Promesito” „Jes,” mi respondis, „Li estas de pura deveno, de famega gento, de la idaro de Fátimih. Rilate al Lia aĝo, Li estas pli ol dudekjara kaj malpli ol tridekjara. Li estas dotita de ennaskita kompreno, Li estas mezalta, detenas sin de fumado kaj estas malembarasita de korpaj senperfektaĵoj.” Li paŭzis tempospacon, kaj tiam kun vibranta voĉo Li deklaris: „Jen, ĉiuj ĉi tiuj signoj estas videblaj en Mi!” Tiam Li konsideris aparte ĉiun el la suprecititaj signoj kaj konvinkige pruvis, ke ĉiuj rilatas al Li.[1]

Unue, Mullá Husayn dubis, sed Báb donis pliajn provojn kaj komencis nepetite kaj rapide revelacii la komentarion pri la surao de Jozefo. Mullá Husayn akceptis la pretendon de Báb du horojn kaj dekunu minutojn post sunsubiro.

Tiam, Sayyid 'Alí Muhammad donis al Si la titolon, Báb (Pordo): "Ho vi, kiu estas la unua kredanto je Mi! Vere Mi diras, Mi estas Báb, la Pordo de Dio, kaj vi estas Bábu’l-Báb, la pordo de tiu Pordo. Dekok homoj devos komence, spontane kaj memvole, akcepti Min kaj ekkoni la veron de Mia Revelacio. Neantaŭsciigitaj kaj neinvititaj, ĉiu el ĉi tiuj devos serĉi aparte por trovi Min. Kaj kiam ilia nombro plenumiĝos, unu el ili devos esti elektita por akompani Min dum Mia pilgrimado al Mekko kaj Medino. Tie Mi transdonos la Revelacion de Dio al la Sharíf de Mekko. Tiam Mi reiros al Kúfih, kie denove, en la Masjid de tiu sankta urbo, Mi malkaŝos Lian Aferon. Estas devige, ke vi ne malsekretigu al viaj kunuloj nek al iu alia persono, tion, kion vi vidis kaj aŭdis."[2]

[redaktu] Procezo de Báb

Kiam li ordoniĝis veni antaŭ la ŝtat-aŭtoritatoj en Tabrizo, en la ĉeesto de la Kronprinco Násiri’d-Dín Sháh, la Báb deklaris al ĉiuj ĉeestantoj, ke li estas la Promesito de Islamo:

"Mi estas, Mi estas, Mi estas la Promesito! Mi estas Tiu, kies nomon vi dum mil jaroj alpreĝis, je kies mencio vi leviĝis, kies alvenon vi sopiris vidi, kaj kies Revelacio la horon vi preĝis al Dio rapidigi."
(Nabíl-i-Zarandí, Herooj de la Nova Tagiĝo)

[redaktu] Martiriĝo de Báb

Dum la instruoj de la Báb disvastiĝis, la islama registaro vidis la kreskantan movadon kiel minacon kontraŭ la ŝtatreligio kaj komencis sisteman ekstermadon de la babanoj. Pluraj armeaj kontraŭstaroj okazis inter registaraj kaj babanaj fortoj, kiuj rezultigis ĉirkaŭ 20.000 babanajn martirojn.

Báb mem estis enprizonigita kaj fine ekzekutita de pafistaro en Tabrizo la 9-an de Julio 1850, tridekjaraĝa. Lia misio daŭris ses jarojn.

[redaktu] La Maŭzoleo de Báb

Lia tombejo, nome la Maŭzoleo de la Báb, situas sur la deklivo de Monto Karmel en Ĥajfo, Israelo, kaj estas grava pilgrimejo por bahaanoj. La fizikaj restaĵoj de la Báb sekrete alportiĝis de Irano al la Sankta Lando, kaj estis finfine enterigitaj en la maŭzoleo tiucele konstruita ĉe loko specife montrita de Bahá’u’lláh mem.

[redaktu] Rango laŭ la Bahaa Kredo

Kvankam la Baba Kredo havis siajn proprajn skribaĵojn kaj religiajn instruojn, bahaanoj kredas, ke ĝia daŭro intenciĝis esti tre mallonga. La skribaĵoj de la Báb enkondukis koncepton de "Tiu, Kiun Dio manifestos", tiun promesitan en skribaĵoj de ĉiuj grandaj mondreligioj. Bahaanoj komprenas la Baban Kredon kiel novan sendependan religion, sed kredas, ke kiel la antaŭinto de ilia propra Kredo, ĝia celo plenumiĝis en Bahá’u’lláh, kiam li faris sian pretendon esti tiu Mesio en 1863.

[redaktu] Verkoj de Báb

Inter Liaj verkoj estas la Araba Bayán kaj la Persa Bayán, Kitáb-i-Asmá (la "Libro de Nomoj"), kaj Dalá'il-i-Sab'ih (la "Sep Pruvaĵoj").

Klarigo pri la sistemo de transliterumado ĉi tie uzata.

[redaktu] Eksteraj ligoj