Gramatiko

El Vikipedio

Lingvo > Lingvistiko

Gramatiko (de la greka gramma = litero, grammatiké = kapablo skribi kaj legi) estas sistemo de lingvaj esprimiloj kaj formoj hierarkie aranĝitaj kaj komprenataj kiel regularo de konkreta lingvo. "Gramatiko" ankaŭ povas signifi la fakon de lingvistiko studanta tiujn regulojn de lingvo.

Ĝi konsistas el

Morfologio (inkluzive vortfarado) - la interna formo de vortoj, kaj ties ŝanĝiĝoj
Sintakso - la aranĝo de vortoj en frazoj kaj subfrazoj

Oni ankaŭ povas distingi inter priskriba kaj instrua (aŭ ordona) gramatiko. La unua studas kiel la ordinaraj parolantoj de iu lingvo uzas sian lingvon, kaj el tiuj observoj tezas gramatikajn regulojn. La alia studas la lingvouzo en bonaj aŭ modelaj fontoj (gravaj aŭtoroj, ktp), aŭ tradiciaj priskriboj de gramatiko en la difina lingvo, kaj faras konsilojn aŭ regulojn pri kiel la parolantoj de la lingvo parolu. En Esperanto, pro la aparta statuso de nia Fundamento, la du formoj de gramatiko pli ol alilingve kunfandiĝas.

Rilataj fakoj estas:

Fonetiko kaj Fonologio - la studo de sonoj kaj sonkunmetoj
Semantiko - la studo de lingva signifo
Etimologio - la historio kaj origino de vortoj
Onomastiko - historio de propraj nomoj
Ortografio - literumado kaj skribmaniero
Leksikologio - la arto aŭ scienco fari vortarojn


[redaktu] Vidu ankaŭ

[redaktu] Eksteraj ligoj

•  Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko de Bertilo Wennergren
•  Gramatiko de Esperanto de Miroslav Malovec
•  Gramatiko de Esperanto de Evaldo Pauli
•  ABC-gramatiko de Ch. De Vleminck kaj E. Van Damme]
•  Vortaro de malfacilaĵoj