Olomouc
El Vikipedio
Olomouc estas distrikta kaj regiona urbo de Regiono Olomouc, situanta en meza Moravio, super kunfluejo de riveroj Morava kaj Bystřice, centro de la regiono, kies nomo estas Haná. En Olomouc vivas 105 000 loĝantoj. Universitato Palacký, Scienca biblioteko. La urbo estas konata pro tutŝtataj flor-ekspozicioj Flora Olomouc, karakterizaj fromaĝetoj el Olomouc (forte fetoraj), maŝinfabriko Sigma Olomouc.
La teritorio de la hodiaŭa urbo estas loĝigita jam ekde neolito. En la 11-a jarcento ĉi tie estis en loko de pli malnova burgejo fondita burgo, kiu fariĝis la plej signifa el tri sidejoj de moraviaj přemyslidaj princoj. Vratislav, la unua ĉeĥa reĝo, ĉi tie fondis episkopejon, kiu ekde la jaro 1131 havis sidejon rekte en la burgo. En la jaro 1253 estis fondita reĝa urbo. En la jaro 1306 ĉi tie estis murdita reĝo Venceslao la 3-a, kaj sekve de tio dinastio de Přemyslidoj estas formortanta laŭglave. Karolo la 4-a, ĉi tie ofte restanta kiel marggrafo moravia, fondis oficejon de moraviaj landaj tabuloj. En la tempo de husanaj militoj la urbo staris en flanko de imperiestro Zigmundo la 1-a, pli malfrue ĝi stariĝis kontraŭ reĝo Jiří z Poděbrad, kiam ĝi alkliniĝis al flanko de bofilo de Jiří, al hungara reĝo Matiaso la 1-a Korvino. Korvín ĉi tie estis eĉ proklamita de rezistmovadaj moraviaj nobelaroj en la jaro 1469 kiel ĉeĥa reĝo kaj Moravio poste dum kelke da jaroj estis administrata de la hungara reganto. La situacio solviĝis nur pro kronado de Vladislao la 2-a Jagello kiel hungara reĝo. En la jaro 1573 estis en la urbo fondita akademio de jezuitoj, pli malfrua universitato, al kies tradicioj ligas la hodiaŭa Universitato Palacký. Dum la tridekjara milito Olomouc estis okupita de svedaj soldataroj. Tiutempe la urbo perdis la postenon de la moravia metropolo kaj ĉefurbo de Moravio fariĝis Brno. En la jaro 1741 en la tempo de sileziaj militoj prusoj okupis la urbon, tial estis decidite, ke la urbo estos alikonstruita en barokan fortreson (tiel okazis en la jaroj 1742 – 1754). La remparoj ja savis la urbon en la jaro 1758 kontraŭ plua atako de prusoj, sed samtempe ili malhelpis ties kreskon kaj evoluon. Olomouc tial pro kunpremo de la barokaj remparoj estis industriigita eĉ ne post alkonduko de fervojo en la jaro 1841. Reviviĝo okazis nur post malvalidigo de la fortreso en lasta kvarono de la 19-a jarcento. En la jaro 1848 ĉi tie havis sidejon provizore la viena kortego kaj imperiestro Ferdinando la 5-a ĉi tie abdikis la tronon. Post la unua mondmilito la urbo estis forte industriigita. Nuntempe estas reprezentata maŝinindustrio, ĥemia kaj farmaceŭtika industrioj, teksindustrio, vestindustrio kaj nutraĵindustrio. En Olomouc okazas ankaŭ festivaloj – Akademiafilm kaj Internacia orgenfestivalo.
Ĉar en 1777 la urbo estis ĉefepiskopejo, Olomouc restis eklezia centro, tial ĝi povas fieri per historiaj memorigaĵoj (urbodomo kun astronomia horloĝo, preĝejo de Sankta Venceslao, palaco de Přemyslidoj, ĉefepiskopa palaco, barokaj fontanoj kaj statuoj ka.).
En Olomouc aktivis pro Esperanto Vlastimil Blažek.
[redaktu] Ekstera ligo
| Regiono Olomouc | |
|---|---|
| ▼ | |
| Urboj kaj vilaĝoj en distrikto Olomouc | |
| ▼ | |
| Babice ~ Bělkovice-Lašťany ~ Bílá Lhota ~ Bílsko ~ Blatec ~ Bohuňovice ~ Bouzov ~ Bukovany ~ Bystročice ~ Bystrovany ~ Červenka ~ Daskabát ~ Dlouhá Loučka ~ Dolany ~ Doloplazy ~ Domašov nad Bystřicí ~ Domašov u Šternberka ~ Drahanovice ~ Dub nad Moravou ~ Dubčany ~ Grygov ~ Haňovice ~ Hlásnice ~ Hlubočky ~ Hlušovice ~ Hněvotín ~ Hnojice ~ Horka nad Moravou ~ Horní Loděnice ~ Hraničné Petrovice ~ Huzová ~ Charváty ~ Cholina ~ Jívová ~ Komárov ~ Kožušany - Tážaly ~ Krčmaň ~ Křelov - Břuchotín ~ Liboš ~ Lipina ~ Litovel ~ Loučany ~ Loučka ~ Luběnice ~ Luká ~ Lutín ~ Lužice ~ Majetín ~ Medlov ~ Měrotín ~ Město Libavá ~ Mladeč ~ Mladějovice ~ Moravský Beroun ~ Mrsklesy ~ Mutkov ~ Náklo ~ Náměšť na Hané ~ Norberčany ~ Nová Hradečná ~ Olbramice ~ Olomouc ~ Paseka ~ Pňovice ~ Přáslavice ~ Příkazy ~ Řídeč ~ Samotíšky ~ Senice na Hané ~ Senička ~ Skrbeň ~ Slatinice ~ Slavětín ~ Strukov ~ Střeň ~ Suchonice ~ Svésedlice ~ Štarnov ~ Štěpánov ~ Šternberk ~ Šumvald ~ Těšetice ~ Tovéř ~ Troubelice ~ Tršice ~ Újezd ~ Uničov ~ Ústín ~ Velká Bystřice ~ Velký Týnec ~ Velký Újezd ~ Věrovany ~ Vilémov ~ Želechovice ~ Žerotín | |
| ▲ | |
| Distriktoj de Ĉeĥio | |
| ▲ | |
| Regionoj de Ĉeĥio | |

