Latin
Wikipedia(e)tik
| Latina | ||
|---|---|---|
| Non mintzatzen den: | Vatikano Hiria antzina Erromatar Inperioan | |
| Eskualdea: | - | |
| Guztira hiztunak: | - | |
| Rankina: | - | |
| Hizkuntza familia: | Indo-Europarra, Italikoa, Latino-Faliskarra, Latina | |
| Estatus ofiziala | ||
| Hizkuntza ofiziala: | ez du | |
| Araugilea: | arautu gabea | |
| Hizkuntza kodeak | ||
| ISO 639-1: | la | |
| ISO 639-2: | lat | |
| ISO/FDIS 639-3: | — | |
![]() |
||
| Oharra: baliteke orri honek NAF fonetika ikurrak edukitzea Unicoden. | ||
Latina antzinako hizkuntza bat da, bere hastapenetan Erroma inguruko Latium eskualdekoa. Hagitzez hedamen handiagoa beretu zuen, hargatik, Errepublika eta Inperio Erromatarraren hizkuntza formal bilakatu-eta.
Latina dute etorki egungo hizkuntza askok, hala nola, gaztelania (330 milioi), portugalera (200 milioi), frantsesa (130 milioi), italiera (70 milioi hiztun), errumaniera (28 milioi), katalana (9,5 milioi), galiziera (3 milioi), okzitaniera (2 milioi) eta beste hainbat. Euskarak ere asko zor dio, hiztegiaren 20% gutxi gorabehera latinetikoa baita.
[aldatu] Historia
Sakontzeko, irakurri: Antzinako Erroma
Erromatarren jatorrizko hizkuntza latina zen. Euren alfabetoa ere garatu zuten, greziarrekoan oinarritua. Guregana ailegatu zaigun literatura gehiena latin klasikoan dago idatzia, hau da, K. a. I. mendeko latin altu eta garbitua. Jende arruntak latin arruntean hitz egiten zuen. Denboraren poderioz bi latin motak banandu ziren, eta hiztegia, gramatika zein ahoskera ezberdinak garatu zituzen. Inperioko hedapenak latina ere zabaldu eta sakabanatu zuen. Denborak aurrera egin ahala hizkuntza garatu eta zatitu zen.
Grekoa, halere, goi-mailakoen hizkuntza bilakatu zen, erromatarrek ikasten zuten literatura gehiena hizkuntza horretan idatzirik baitzegoen. Ekialdeko erdian, Bizantzio Inperioa izatekoa zen eremuan, grekoak latina idazterakoan eta ahozkoan ere ordezkatu zuen.
Latina hizkuntza hila bada ere, bere hiztunak baditu. Eliza Katolikoak mezetarako erabili ohi zuen, eta Vatikano Hiriko hizkuntza ofiziala izaten segitzen du. Erabilpen arruntatik desagertu arren, mende askotan zehar Europako nazioarteko hizkuntza izan zen, unibertsitatean eta diplomazian mintzatua. XIX. mendean frantsesak bere lekua hartu zuen, eta XX.ean, ingelesak. Hala ere, latinak pisu handia dauka gaur egun ere erlijio, lege zein zientzia-hiztegietan.
| Hizkuntza honek bere Wikipedia du. Bisita ezazu. |


