Jari-jari atom
Dari Wikipedia Indonesia, ensiklopedia bebas berbahasa Indonesia.
Jari-jari atom adalah jarak dari inti atom ke orbital elektron terluar yang stabil dalam suatu atom dalam keadaan setimbang. Biasanya jarak tersebut diukur dalam satuan pikometer atau angstrum. Dikarenakan elektron-elektron senantiasa bergerak, maka untuk mengukur jarak dari inti atom kepadanya amatlah sulit. Untuk itu digunakan beberapa cara yang lebih akurat seperti dijelaskan pada bagian selanjutnya.
Daftar isi |
[sunting] Jenis-jenis jari-jari atom
Terdapat beberapa jenis jari-jari atom yang digunakan untuk menyatakan jarak dari inti atom ke lintasan stabil terluar dari elektronnya, di antaranya adalah jari-jari kovalen, jari-jari logam dan jari-jari van der Waals. Ketiganya dipilih disebabkan oleh perbedaan dari sifat-sifat elemen yang akan diukur.
[sunting] Jari-jari kovalen
Jari-jari atom diukur menggunakan jari-jari kovalen untuk elemen-elemen yang memiliki jenis ikatan kovalen. Umumnya elemen-elemen ini merupakan elemen-elemen non-logam. Secara teknis jarak yang diukur adalah setengah dari jarak internuklir antara dua atom bertetangga terdekat dalam kisi-kisi kristal.
Jari-jari kovalen untuk elemen-elemen yang tidak dapat berikatan dapat diperkirakan dengan melakukan kombinasi jari-jari dari elemen-elemen yang dapat berikatan dalam molekul untuk atom-atom yang berbeda.
[sunting] Jari-jari logam
Jari-jari atom diukur menggunakan jari-jari logam untuk elemen-elemen yang termasuk dalam elemen-elemen logam. Jari-jari logam adalah setengah jarak dari jarak internuklir terdekat dari atom-atom dalam kristal logam.
[sunting] Jari-jari van der Waals
Jari-jari atom diukur menggunakan jari-jari van der Waals untuk elemen yang atom-atomnya tidak dapat saling berikatan. Contoh dari kelompok ini adalah gas mulia, di mana dikatakan bahwa atom-atom dari elemen ini tak termampatkan atau terpadatkan (unsquashed).
[sunting] Jari-jari atom dalam tabel periodik
Dalam tabel periodik, jari-jari atom bertambah nilainya dalam satu golongan ke bawah sejalan dengan bertambahnya lintasan-lintasan elektron, dan berkurang kiri ke kanan dikarenakan dengan bertambahnya muatan inti (atau jumlah proton) - dengan perkecualian untuk golongan gas mulia.
[sunting] Beberapa nilai jari-jari atom
Catatan: Semua pengukuran dituliskan dalam satuan pikometer (pm).
| nomor | simbol | nama | jari-jari | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| empiris † | hasil perhitungan | van der Waals | kovalen | |||
| 1 | H | hydrogen | 25 | 53 | 120 | 37 |
| 2 | He | helium | - | 31 | 140 | 32 |
| 3 | Li | lithium | 145 | 167 | 182 | 134 |
| 4 | Be | beryllium | 105 | 112 | - | 90 |
| 5 | B | boron | 85 | 87 | - | 82 |
| 6 | C | carbon | 70 | 67 | 170 | 77 |
| 7 | N | nitrogen | 65 | 56 | 155 | 75 |
| 8 | O | oxygen | 60 | 48 | 152 | 73 |
| 9 | F | fluorine | 50 | 42 | 147 | 71 |
| 10 | Ne | neon | - | 38 | 154 | 69 |
| 11 | Na | sodium | 180 | 190 | 227 | 154 |
| 12 | Mg | magnesium | 150 | 145 | 173 | 130 |
| 13 | Al | aluminium | 125 | 118 | - | 118 |
| 14 | Si | silicon | 110 | 111 | 210 | 111 |
| 15 | P | phosphorus | 100 | 98 | 180 | 106 |
| 16 | S | sulfur | 100 | 88 | 180 | 102 |
| 17 | Cl | chlorine | 100 | 79 | 175 | 99 |
| 18 | Ar | argon | 71 | 71 | 188 | 97 |
| 19 | K | potassium | 220 | 243 | 275 | 196 |
| 20 | Ca | calcium | 180 | 194 | - | 174 |
| 21 | Sc | scandium | 160 | 184 | - | 144 |
| 22 | Ti | titanium | 140 | 176 | - | 136 |
| 23 | V | vanadium | 135 | 171 | - | 125 |
| 24 | Cr | chromium | 140 | 166 | - | 127 |
| 25 | Mn | manganese | 140 | 161 | - | 139 |
| 26 | Fe | iron | 140 | 156 | - | 125 |
| 27 | Co | cobalt | 135 | 152 | - | 126 |
| 28 | Ni | nickel | 135 | 149 | 163 | 121 |
| 29 | Cu | copper | 135 | 145 | 140 | 138 |
| 30 | Zn | zinc | 135 | 142 | 139 | 131 |
| 31 | Ga | gallium | 130 | 136 | 187 | 126 |
| 32 | Ge | germanium | 125 | 125 | - | 122 |
| 33 | As | arsenic | 115 | 114 | 185 | 119 |
| 34 | Se | selenium | 115 | 103 | 190 | 116 |
| 35 | Br | bromine | 115 | 94 | 185 | 114 |
| 36 | Kr | krypton | - | 88 | 202 | 110 |
| 37 | Rb | rubidium | 235 | 265 | - | 211 |
| 38 | Sr | strontium | 200 | 219 | - | 192 |
| 39 | Y | yttrium | 180 | 212 | - | 162 |
| 40 | Zr | zirconium | 155 | 206 | - | 148 |
| 41 | Nb | niobium | 145 | 198 | - | 137 |
| 42 | Mo | molybdenum | 145 | 190 | - | 145 |
| 43 | Tc | technetium | 135 | 183 | - | 156 |
| 44 | Ru | ruthenium | 130 | 178 | - | 126 |
| 45 | Rh | rhodium | 135 | 173 | - | 135 |
| 46 | Pd | palladium | 140 | 169 | 163 | 131 |
| 47 | Ag | silver | 160 | 165 | 172 | 153 |
| 48 | Cd | cadmium | 155 | 161 | 158 | 148 |
| 49 | In | indium | 155 | 156 | 193 | 144 |
| 50 | Sn | tin | 145 | 145 | 217 | 141 |
| 51 | Sb | antimony | 145 | 133 | - | 138 |
| 52 | Te | tellurium | 140 | 123 | 206 | 135 |
| 53 | I | iodine | 140 | 115 | 198 | 133 |
| 54 | Xe | xenon | - | 108 | 216 | 130 |
| 55 | Cs | caesium | 260 | 298 | - | 225 |
| 56 | Ba | barium | 215 | 253 | - | 198 |
| 57 | La | lanthanum | 195 | - | - | 169 |
| 58 | Ce | cerium | 185 | - | - | - |
| 59 | Pr | praseodymium | 185 | 247 | - | - |
| 60 | Nd | neodymium | 185 | 206 | - | - |
| 61 | Pm | promethium | 185 | 205 | - | - |
| 62 | Sm | samarium | 185 | 238 | - | - |
| 63 | Eu | europium | 185 | 231 | - | - |
| 64 | Gd | gadolinium | 180 | 233 | - | - |
| 65 | Tb | terbium | 175 | 225 | - | - |
| 66 | Dy | dysprosium | 175 | 228 | - | - |
| 67 | Ho | holmium | 175 | - | - | - |
| 68 | Er | erbium | 175 | 226 | - | - |
| 69 | Tm | thulium | 175 | 222 | - | - |
| 70 | Yb | ytterbium | 175 | 222 | - | - |
| 71 | Lu | lutetium | 175 | 217 | - | 160 |
| 72 | Hf | hafnium | 155 | 208 | - | 150 |
| 73 | Ta | tantalum | 145 | 200 | - | 138 |
| 74 | W | tungsten | 135 | 193 | - | 146 |
| 75 | Re | rhenium | 135 | 188 | - | 159 |
| 76 | Os | osmium | 130 | 185 | - | 128 |
| 77 | Ir | iridium | 135 | 180 | - | 137 |
| 78 | Pt | platinum | 135 | 177 | 175 | 128 |
| 79 | Au | gold | 135 | 174 | 166 | 144 |
| 80 | Hg | mercury | 150 | 171 | 155 | 149 |
| 81 | Tl | thallium | 190 | 156 | 196 | 148 |
| 82 | Pb | lead | 180 | 154 | 202 | 147 |
| 83 | Bi | bismuth | 160 | 143 | - | 146 |
| 84 | Po | polonium | 190 | 135 | - | - |
| 85 | At | astatine | - | - | - | - |
| 86 | Rn | radon | - | 120 | - | 145 |
| 87 | Fr | francium | - | - | - | - |
| 88 | Ra | radium | 215 | - | - | - |
| 89 | Ac | actinium | 195 | - | - | - |
| 90 | Th | thorium | 180 | - | - | - |
| 91 | Pa | protactinium | 180 | - | - | - |
| 92 | U | uranium | 175 | - | 186 | - |
| 93 | Np | neptunium | 175 | - | - | - |
| 94 | Pu | plutonium | 175 | - | - | - |
| 95 | Am | americium | 175 | - | - | - |
| 96 | Cm | curium | - | - | - | - |
| 97 | Bk | berkelium | - | - | - | - |
| 98 | Cf | californium | - | - | - | - |
| 99 | Es | einsteinium | - | - | - | - |
| 100 | Fm | fermium | - | - | - | - |
| 101 | Md | mendelevium | - | - | - | - |
| 102 | No | nobelium | - | - | - | - |
| 103 | Lr | lawrencium | - | - | - | - |
| 104 | Rf | rutherfordium | - | - | - | - |
| 105 | Db | dubnium | - | - | - | - |
| 106 | Sg | seaborgium | - | - | - | - |
| 107 | Bh | bohrium | - | - | - | - |
| 108 | Hs | hassium | - | - | - | - |
| 109 | Mt | meitnerium | - | - | - | - |
| 110 | Ds | darmstadtium | - | - | - | - |
| 111 | Rg | roentgenium | - | - | - | - |
| 112 | Uub | ununbium | - | - | - | - |
| 113 | Uut | ununtrium | - | - | - | - |
| 114 | Uuq | ununquadium | - | - | - | - |
| 115 | Uup | ununpentium | - | - | - | - |
| 116 | Uuh | ununhexium | - | - | - | - |
- Radius suatu atom bukanlah suatu karakteristik yang unik dan bergantung dari definisi. Data yang diambil dari sumber yang berbeda dengan asumsi (pemodelan atau pengukuran) yang berbeda tidak dapat saling dibandingkan.
- † sampai dengan ketelitian kira-kira 5 pm.
- - data tidak tersedia.

