Sü chesta pagina chí sə spiega l'urtugrafia basada süla prupòsta də grafia ünificada par scriif i dialètt lumbaart.
| graff |
cuntèst |
IPA |
SAMPA |
nòtt |
esempi |
mutivazziun e.v.i. |
| a |
tücc |
[a] |
[a] |
|
gatt |
|
| b |
tücc |
[b] |
[b] |
|
bun |
|
| c |
danaanz a i, e |
[ʧ] |
[t_S] |
|
céent |
|
| c |
in fin də paròla |
[ʧ] |
[t_S] |
|
tücc |
|
| c |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
[k] |
[k] |
|
can, crüüt |
|
| ch |
tücc |
[k] |
[k] |
sə dröva danaanz a i, e e in fin də paròla |
chi, vacch |
|
| cj (ci) |
tücc |
[ʧ] |
[t_S] |
sə dröva danaanz a vucala diferenta da i, e |
cjaaf |
|
| ç (cz) |
tücc |
[ʦ] / [ʧ] |
[t_s] / [t_S] |
= z(z) / c(j) (a seguunt dəl dialètt) |
ençiclupedia |
'arcigraff suradialetaal' |
| d |
tücc |
[d] |
[d] |
|
diit |
|
| e |
in silaba átuna |
[e] |
[e] |
|
levá |
|
| é |
in silaba tònica |
[e] |
[e] |
|
fén |
|
| è |
in silaba tònica |
[ɛ] |
[E] |
|
nètt |
|
| ê |
in silaba tònica |
[e] / [ɛ] |
[e] / [E] |
= é / è (a seguunt dəl dialètt) |
vurê, vedêsəla |
'arcigraff suradialetaal' |
| ê / e (scritüra semplificada) |
in silaba tònica, in di munusilap o se l'è la penültima silaba |
[e] / [ɛ] |
[e] / [E] |
= é / è (a seguunt dəl dialètt) |
rêsca / resca, vêss / vess |
'arcigraff suradialetaal', e = scritüra semplificada |
| ë |
tücc |
[a] / [e] |
[a] / [e] |
= a / e (a seguunt dəl dialètt) |
pər, vündəs |
'arcigraff suradialetaal' |
| f |
tücc |
[f] / [f] |
[f] / [f] |
|
famm |
|
| g |
danaanz a i, e |
[ʤ] ([ʒ]) |
[d_Z] ([Z]) |
|
géel |
|
| g |
men che danaanz a i, e |
[g] |
[g] |
|
gatt, grass |
|
| gh |
tücc |
[g] |
[g] |
sə dröva danaanz a i, e |
ghigná, ghèll |
|
| gj (gi) |
tücc |
[ʤ] ([ʒ]) |
[d_Z] ([Z]) |
sə dröva danaanz a vucala diferenta da i, e |
gjaalt |
|
| glj (gli) |
... |
[...] |
[...] |
chi na manca amò... |
..., ... |
|
| h |
tücc * |
[h] |
[h] |
* sə tröva dumá in prinçipi də paròla |
héi, hé |
|
| i |
men che tra cunsunanta e vucala |
[i] |
[i] |
|
liss |
|
| i |
tra cunsunanta e vucala |
[j] |
[j] |
|
fiuur |
|
| j |
men che in di digraff cj, gj, scj, sgj |
[j] |
[j] |
sə tröva dumá in prinçipi də silaba |
jéer, paja |
|
| l |
tücc |
[l] |
[l] |
|
laarch |
|
| m |
tücc |
[m] |
[m] |
|
mamm |
|
| ... |
... |
[...] |
[...] |
chi na manca amò... |
..., ... |
|
| p |
tücc |
[p] |
[p] |
|
pan |
|
| ... |
... |
[...] |
[...] |
chi na manca amò... |
..., ... |
|
| r |
tücc |
[r] ([ʀ]) |
[r] ([R]) |
|
ratt |
|
| s |
tra vucaal |
[z] |
[z] |
suraspeçificaa: -> ṣ |
tusa |
[s] tra vucaal: -> ss |
| s |
danaanz a cunsunanta surda |
[ʃ] / [s] |
[S] / [s] |
a seguunt dəl dialètt |
spèss |
|
| s |
danaanz a cunsunanta sunòra |
[ʒ] / [z] |
[Z] / [z] |
a seguunt dəl dialètt; suraspeçificaa: -> ṣ |
sbatt |
|
| s |
danaanz a vucala |
[s] |
[s] |
|
pensá, sètt |
|
| s |
in fin də paròla |
[s] |
[s] |
|
paas, vündəs |
|
| ... |
... |
[...] |
[...] |
chi na manca amò... |
..., ... |
|
| ss |
tra vucaal |
[s] |
[s] |
|
bassa |
[z] tra vucaal: -> s tra vucaal |
| sc |
danaanz a i, e |
[ʃ] |
[S] |
|
scées |
|
| sc |
in fin də paròla |
[ʃ] |
[S] |
|
casc |
|
| sc |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
[ʃk] / [sk] |
[Sk] / [sk] |
a seguunt dəl dialètt |
scarpa |
|
| sch |
tücc |
[ʃk] / [sk] |
[Sk] / [sk] |
sə dröva danaanz a i, e e in fin də paròla |
schivi, bósch |
|
| scj (sci) |
tücc |
[ʃ] |
[S] |
sə dröva danaanz a vucala diferenta da i, e |
scjatt |
|
| t |
tücc |
[t] |
[t] |
|
tass |
|
| u |
men che tra q, g e vucala |
[u] |
[u] |
|
bun |
|
| u |
tra q, g e vucala |
[w] |
[w] |
|
quaant, guaant |
|
| ü |
tücc |
[y] |
[y] |
|
tücc |
|
| v |
men che tra vucaal |
[v] |
[v] |
|
véert |
|
| v |
tra vucaal |
[v], [ʋ] |
[v], [P] |
|
lavá |
|
| v |
tra u, ü ó e vucala |
[ʋ], [] |
[P], [] |
|
lavurá |
|
| z |
tra vucaal |
[ʣ] |
[d_z] |
suraspeçificaa: -> ẓ |
rüzá |
[ʦ] tra vucaal: -> zz |
| z |
da dré a cunsunanta sunòra |
[ʦ] (o [ʣ]) |
[t_s] (o [d_z]) |
NB: sottspeçificaa! |
vanzá (ranzá) |
cunsejaa: -> z dumá par la sunòra [ʣ], ẓ par la surda [ʦ] |
| z |
in prinçipi də paròla |
[ʦ] (o [ʣ]) |
[t_s] (o [d_z]) |
NB: sottspeçificaa! |
zòcur (ziu) |
cunsejaa: -> z dumá par la sunòra [ʣ], ẓ par la surda [ʦ] |
| z |
in fin də paròla |
[ʦ] |
[t_s] |
|
raanz |
|
| zz |
tra vucaal |
[ʦ] |
[t_s] |
|
mazza |
[ʣ] tra vucaal: -> z tra vucaal |
| sun (IPA) |
sun (SAMPA) |
cuntèst |
graff |
nòtt |
esempi |
mutivazziun e.v.i. |
| [p] |
[p] |
tücc |
p |
|
pan |
|
| [b] |
[b] |
tücc |
b |
|
bun |
|
| [t] |
[t] |
tücc |
t |
|
tass |
|
| [d] |
[d] |
tücc |
b |
|
dées |
|
| [k] |
[k] |
danaanz a i, e |
ch |
|
chi, che |
|
| [k] |
[k] |
in fin də paròla |
ch |
|
pacch |
|
| [k] |
[k] |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
c |
|
can, cruus |
|
| [g] |
[g] |
danaanz a i, e |
gh |
|
ghigná, ghèll |
|
| [g] |
[g] |
men che danaanz a i, e |
g |
|
gatt, grass |
|
| [ʧ] |
[t_S] |
danaanz a i, e |
c |
|
céent |
|
| [ʧ] |
[t_S] |
in fin də paròla |
c |
|
tücc |
|
| [ʧ] |
[t_S] |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
cj (ci) |
|
cjaaf |
|
| [ʤ] ([ʒ]) * |
[d_Z] ([Z]) * |
danaanz a i, e |
g |
* a seguunt dəl dialètt |
géel |
|
| [ʤ] ([ʒ]) * |
[d_Z] ([Z]) * |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
gj (gi) |
* a seguunt dəl dialètt |
gjaalt |
|
| [m] |
[m] |
tücc |
m |
|
mamm |
|
| [n] |
[n] |
... |
... |
... |
... |
|
| [ɲ] |
[J] |
... |
... |
... |
... |
|
| [ŋ] |
[N] |
... |
... |
... |
... |
|
| [r] |
[r] |
tücc |
r |
|
róss |
|
| [ʀ] |
[R] |
tücc |
r |
varianta lucala / individüala pər r |
róss |
|
| [v] |
[v] |
tücc |
v |
|
véert |
|
| [s] |
[s] |
... |
... |
... |
... |
|
| [z] |
[z] |
... |
... |
... |
... |
|
| [ʃ] |
[S] |
danaanz a i, e |
sc |
|
scées |
|
| [ʃ] |
[S] |
in fin də paròla |
sc |
|
casc |
|
| [ʃ] |
[S] |
men che in fin də paròla e danaanz a i, e |
scj (sci) |
|
scjatt |
|
| [ʃ] / [s] * |
[S] / [s] * |
danaanz a cunsunanta |
s |
* a seguunt dəl dialètt |
scarpa |
|
| [ʒ] |
[Z] |
... |
... |
... |
... |
|
| [h] |
[h] |
tücc * |
h |
* sə tröva dumá in prinçipi də paròla |
héi, hé |
|
| [ʋ] |
[P] |
tra vucaal |
v |
|
lavá |
|
| [j] |
[j] |
in prinçipi də silaba |
j |
in prinçipi də paròla e tra vucaal |
jéer, paja |
|
| [j] |
[j] |
tra cunsunanta e vucala |
i |
... |
fiuur |
|
| [w] |
[w] |
... |
... |
... |
... |
|
| [l] |
[l] |
... |
... |
... |
... |
|
| [ʎ] |
[L] |
... |
... |
... |
... |
|