Bunnen Rotaschoon
From Wikipedia
As een bunnen Rotaschoon warrt in de Astronomie de besünnere Fall betekend, dat sik een Himmelskörper (t. B. een Maand) bi sien Ümlop üm een tweeten Himmelskörper (t. B. een Planet) nipp un nau eenmaol üm sin eegen Dreihass dreiht.
So is dat ok bi den Maand von uns Eer. De wiest jümmer mit de glieke Siet no de Eer. Ober ok de meisten annern Maanden in uns Sünnsystem hefft een bunnen Rotaschoon.
De bunnen Rotaschoon kummt dör Tiedenkräft to Stannen, welke de Eegenrotaschoon von lüttere Körpern in't Sworfeld von gröttere afbremsen dot. Jüst so as dat Water op de Eer Flootbargen utbilt, de man seehn kann, müss sik ok de Bavenflach von'n Maand anbörden un wedder rünenr gaan, wenn he een Eegenrotaschoon relativ to de Ass Eer-Maand har. Dordör de dat ober Rieben geven, dat an'n End de Rotaschoon bremst.
So is dat fröher bi den Maand ok wesen. Ober no Johrmillionen hebbt de Tiedenkräft so wiet bremst, dat de (relativ) Eegenrotaschoon ophöhrt hett, un de Maand nu bunnen is. Gliektietig bremst de Maand ober ok de Rotaschoon von de Eer af. Dorüm warrt de Daag op de Eer ok jümmer länger, man so bannig langsom, dat wi dorvon nix maarkt.
Een Sünnerfall is de dubbelt bunnen Rotaschoon oder ok Korotaschoon, bi de beide bedeeligten Himemlskörper bi een Ümlop nipp un nau eenmal üm sik sülvst dreiht. So is dat t. B. bi dat Paar Pluto-Charon.

