Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
 |
| Ümumi Türk Tarixi |
| Tarixi və Müasir Türk Dövlətləri |
| İmperiyalar |
|
|
Digər İmperatorluqlar
| Şərqi Göytürk imperiyası |
582 - 630 |
| Qərbi Göytürk imperiyası |
582 - 630 |
| İkinci Göytürk imperiyası |
681 - 744 |
| Əyyubilər dövləti |
1171 - 1348 |
| Dehli sultanlığı |
1206 - 1413 |
| Çağatay dövləti |
1227 - 1370 |
| Misir Məmlük dövləti |
1250 - 1517 |
| Elxanilər dövləti |
1256 – 1336 |
| Səfəvilər dövləti |
1501 - 1722 |
|
|
Dövlətlər
|
Dövlətlər
| Çu Devleti |
M.Ö. 1050 - 249 |
| Kuzey Hun Devleti |
48 - 156 |
| Güney Hun Devleti |
48 - 216 |
| Asya Avar Devleti |
216 - 552 |
| Birinci Chao Hun Devleti |
304 - 329 |
| İkinci Chao Hun Devleti |
328 - 352 |
| Tabgaç Devleti |
386 - 557 |
| Kuzey Liang Hun Devleti |
401 - 439 |
| Hsia Hun Devleti |
407 - 431 |
| Lov-lan Hun Devleti |
442 - 460 |
| Doğu Tabgaç Devleti |
534 - 557 |
| Batı Tabgaç Devleti |
534 - 557 |
| Dokuz Oğuz Devleti |
? - ? |
| Otuz Oğuz Devleti |
? - ? |
| Onogur Devleti |
? - ? |
| Türgiş Devleti |
717 - 766 |
| Karluk Devleti |
766 - 1215 |
| Kırgız Devleti |
840 - 1207 |
| Tolunğulları |
868 - 905 |
| Sacilər dövləti |
879-941 |
| Macarlar Devleti |
896 - 955 |
| Kansu Uygur Devleti |
905 - 1226 |
| Liang Şa-t'o Türk Devleti |
907 - 923 |
| Doğu Türkistan Turfan- Uygur Devleti |
911 - 1368 |
| Tana Şa-t'o Türk Devleti |
923 - 936 |
| Akşitler |
935 - 969 |
| Tsin Şa-t'o Türk Devleti |
937 - 946 |
| Oğuz Yabgu Devleti |
? - 1000 |
| Doğu Karahanlı Devleti |
1042 - 1211 |
| Batı Karahanlı Devleti |
1042 - 1212 |
| Fergana Karahanlı Devleti |
1042 - 1212 |
| Suriye Selçuklu Devleti |
1092 - 1117 |
| Kirman Selçuklu Devleti |
1092 - 1187 |
| Türkiye Selçuklu Devleti |
1092 - 1307 |
| Irak Selçuklu Devleti |
1157 - 1194 |
| Basaraba Türk Devleti |
1330 - 1360 |
| Ağqoyunlular |
1350 - 1507 |
| Qaraqoyunlular |
1380 - 1469 |
| Əfşarlar |
1736 – 1802 |
| Qacarlar |
1794 - 1925 |
|
| Mengüçlü Bəyliyi |
1072 - 1277 |
| Çaka Bəyliyi |
1081 - 1098 |
| Dilmaçoğulları Bəyliyi |
1085 - 1192 |
| Çubukoğulları Bəyliyi |
1085 - 1092 |
| Danişməndli Bəyliyi |
1092 - 1178 |
| Saltuklu Bəyliyi |
1092 - 1202 |
| İnaloğulları Bəyliyi |
1098 - 1183 |
| Ahlatşahlar Bəyliyi |
1100 - 1207 |
| Artuklu Bəyliyi |
1102 - 1408 |
| Erbil Bəyliyi |
1146 - 1232 |
| Çobanoğulları Bəyliyi |
1227 - 1309 |
| Karamanoğulları Beyliği |
1256 - 1483 |
| İnançoğulları Beyliği |
1261 - 1368 |
| Sâhipataoğulları Beyliği |
1275 - 1342 |
| Pervaneoğulları Beyliği |
1277 - 1322 |
| Tacettinoğulları |
? - ? |
| Canikoğulları |
? - ? |
| Menteşeoğulları Beyliği |
1280 - 1424 |
| Candaroğulları Beyliği |
1299 - 1462 |
| Karesioğulları Beyliği |
1297 - 1360 |
| Germiyanoğulları Beyliği |
1300 - 1423 |
| Hamitoğulları Beyliği |
1301 - 1423 |
| Saruhanoğulları Beyliği |
1302 - 1410 |
| Aydınoğulları Beyliği |
1308 - 1426 |
| Tekeoğulları Beyliği |
1321 - 1390 |
| Ramazanoğulları Beyliği |
1325 - 1608 |
| Eretna Bəyliyi |
1335 - 1381 |
| Dulkadıroğulları Beyliği |
1339 - 1521 |
| Dobruca Türk Beyliği |
1354 - 1417 |
| Qazi Bürhanəddin Əhməd Bəyliyi |
1381-1398 |
| Eşrefoğulları Beyliği |
? – 1326 |
| Berçemeoğulları Beyliği |
? - ? |
| Yarluklular Beyliği |
? - ? |
|
Atabəyliklər
| Böriler |
1117 - 1154 |
| Zengiler |
1127 - 1259 |
| Eldənizilər |
1136 - 1225 |
| Salgurlular |
1147 - 1284 |
|
Xanlıqlar
| Sibir Hanlığı |
515 - 576 |
| Büyük Bulgarya Hanlığı |
630 - 665 |
| İtil Bulgar Hanlığı |
665 - 1391 |
| Peçenek Hanlığı |
860 - 1091 |
| Tuna Bulgar Hanlığı |
981 - 864 |
| Uz Xanlığı |
1000 - 1068 |
| Kuman-Kıpçak Hanlığı |
1098 - 1239 |
| Şeybani Hanlığı |
1506 - 1599 |
| Özbek Hanlığı |
1428 - 1599 |
| Kazak Hanlığı |
? - ? |
| Kazan Hanlığı |
1437 - 1552 |
| Kırım Hanlığı |
1440 - 1475 |
| Kasım Hanlığı |
1445 - 1681 |
| Astrahan Hanlığı |
1466 - 1554 |
| Nogay Hanlığı |
? - ? |
| Hive Hanlığı |
1512 - 1920 |
| Küçüm Sibir Hanlığı |
1556 - 1600 |
| Buhara Hanlığı |
1599 - 1785 |
| Qarabağ Xanlığı |
1748 - 1805 |
| Kaşgar-Turfan Hanlığı |
1800 - 1877 |
| Hokand Hanlığı |
1710 - 1876 |
| İrəvan Xanlığı |
1780 - 1828 |
| Kırgız Hanlığı |
1800 - 1876 |
| Kazak Kırgızları Hanlığı |
1800 - 1876 |
| Türkmenistan Hanlığı |
1860 - 1885 |
|
Cümhuriyyətler
| Qərbi Trakya Türk Cümhuriyyəti |
1913 - 1913 |
| Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti |
1918 - 1920 |
| İdil Ural Devleti |
1918 - 1919 |
| Şərqi Türkistan Cümhuriyyəti |
1920 - 1925, 1932 - 1934, 1944 - 1949 |
| Tannu Tuva Halk Cümhuriyyəti |
1921 - 1944 |
| Hatay Dövləti |
1938 - 1939 |
| Cenubi Azərbaycan Muxtar Cümhuriyyəti |
1945 - 1946 |
|
|
Günümüz
|
|
|
|
|
|
Qacarlar 1796 və 1925-ci illər arasında İranda hakimiyyətdə olmuş Azərbaycan Türk sülaləsidir [1][2]. Qovanlı Türk tayfasından olan Qacarlar, Monqol işğalı zamanlarında İrəvan ətrafında kök salmışlar və Səfəvi sülaləsini Azərbaycanda və İranda hakimiyyətə gətirən yeddi Qızılbaş Türk tayfalarından biri olmuşlardır [3].
16-cı əsrin əvvələrində Azərbaycanda və İranda hakimiyyəti ələ keçirən Səfəvilər hazırdakı Azərbaycan Respublikasının ərazisini yerli Türk xanlarına buraxmışlardır [4] və 1554-cü ildə Gəncə şəhərinin Şahverdi Soltan Ziyadoğlu Qacar tərəfindən idarə edildiyi haqda tarixi məlumatlar mövcuddur [5]. Ziyadoğlu ailəsi sonralar Qarabağa da hökmüdarlıq etmişdir. 16-17-ci əsrlərdə Qacarlar Səfəvi dövlətində bir sıra rəsmi vəzifələr tutmuşlar. 1-ci Şah Abbas Səfəvi dövründə şahsevən Türk tayfaları kimi tanınan Qacarları İranın müxtəlif bölgələrinə yerləşdirmişdir, və bunların bir çoxu Astarabad (hal-hazırda Qorğan) ərazisində yerləşmişlər.
Qacar sülaləsinin əsası 1781-ci ildə Ağa Məhəmməd xan Qacar tərəfindən qoyulmuşdur. 1796-cı ildə Zənd sülaləsinin sonuncu hökmdarını məğlub etdikdən sonra, Ağa Məhəmməd xan Azərbaycanı və İranı Qacar hakimiyyəti altında birləşdirmişdir.
21 yanvar 1898-də Təbrizdə anadan olan Soltan Əhməd, 11 yaşında şah taxtına qalxmışdır. Ancaq Birinci Dünya Müharibəsi illərində İranın Rus, İngilis və Osmanlı qoşunları tərəfindən işğalı Əhməd şahın nüfuzunun itməsində nəticələnmişdir. 1921-ci ilin fevral ayında dövlət çevrilişinə başcılıq edən Rza xan Pəhləvi Iranda ən nüfuzlu şəxsiyyətə çevrilmişdir. 1923-cü ildə Əhməd şah İranı həmişəlik tərk etmişdir və 1925-ci ildə Məclisin qərarı ilə Qacar hökmdarlığının sonu qoyulmuşdur. 1925-ci ildən 1979-cu ilə qədər İrana Pəhləvi sülaləsinin şahları hökmdarlıq etmışlər. Əhməd şah Qacar 21 fevral 1930-da Fransanın Neuilly-sur-Seine şəhərində vəfat etmişdir.
- Ağa Məhəmməd şah (1794 - 1797)
- Fətəli şah (1797 - 1834)
- Məhəmməd şah (1834 - 1848)
- Nəsrəddin şah (1848 - 1896)
- Müzəfərəddin şah (1896 - 1907)
- Məhəmməd Əli şah (1907 - 1909)
- Soltan Əhməd şah (1909 - 1925)