Castell Aberdyfi

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Mae Castell Aberdyfi wedi ei leoli ger Glandyfi, Ceredigion, Cymru. Dim ond y mot sydd i'w weld yno heddiw, sydd yn cael ei gyfeirio ati fel y Domen Las.

Dechreuwyd y castell yn 1156 gan Rhys ap Gruffudd, mewn ymateb i fygythiad iw diroedd o'r gogledd gan Owain Gwynedd, a oedd wedi ymgasglu byddin i ymdeithio i Geredigion. Cododd Rhys ffôs i allu rhoi brwydr yn ôl Brut y Tywysogion.

Ni gyrrhaeddodd y bygythiad, ond adeiladwyd castell ar y safle bethbynnag. Adeiladwyd mot ar ben crib isel a oedd yn rhedeg drost y tir corsiog a amgylchwyd ar pob ochr gan yr Afon Dyfi a'r Afon Einion. Mae'r domen yn dal tua 20 troedfedd o uchder gyda hydredd o tua 30 troedfedd ar ei chopa, amgylchwyd hi gan ffôs dwfn.

Ymosododd a deliodd Roger de Clare, Iarll Normanaidd, y castell tua 1158. Ond ail-gymerodd yr Arglwydd Rhys y castell. Deliodd Llywelyn ap Gruffudd gynulliad yng Nghastell Aberdyfi yn 1216 pan roddodd diroedd de Cymru i dywysogion eraill mewn cyfnewid am eu cefnogaeth a'u ffyddlondeb.

   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Ieithoedd eraill