Llanilltud Fawr

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Llanilltud Fawr
Bro Morgannwg
Image:CymruBroMorgannwg.png
Image:Smotyn_Coch.gif

Mae Llanilltud Fawr yn dref ym Mro Morgannwg, de Cymru.

Ceir olion hen fila Rhufeinig tua 1 filltir o'r dref.

Mae hen eglwys Sant Illtud yn enwog iawn. Mae'n sefyll ar safle'r hen fynachlog (clas) a sefydlwyd yno gan y sant. Daeth yn ganolfan dysg bwysig a dylanwadol yn yr Oesoedd Canol cynnar. Roedd yn mwynhau nawdd brenhinoedd fel Hywel ap Rhys, brenin Glywysing (m. 886), a gladdwyd yno. Cafodd mynachlog Llanilltud ei hanreithio gan y Llychlynwyr yn 988. Daeth yr eglwys yn eiddo Abaty Tewkesbury tua 1130 ar ôl i'r Normaniaid orsegyn Morgannwg.

Mae'n bosibl fod y bardd Lewys Morgannwg (fl. 1520-1565) yn byw yn Llanilltud Fawr, er ei fod yn frodor o Dir Iarll. Canodd gerdd i Illtud Sant sydd ar glawr heddiw.


Trefi a phentrefi Bro Morgannwg

Y Barri | Y Bont-faen | Larnog | Llancarfan | Llanilltud Fawr | Ogwr | Penarth | Y Rhws | Y Sili | Senghennydd | Tregolwyn


   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Ieithoedd eraill