Ester (libro)
El Vikipedio
| Malnova Testamento |
|
|---|---|
| Genezo | |
| Eliro | |
| Levidoj | |
| Nombroj | |
| Readmono | |
| Josuo | |
| Juĝistoj | |
| Rut | |
| 1 Samuel | |
| 2 Samuel | |
| 1 Reĝoj | |
| 2 Reĝoj | |
| 1 Kroniko | |
| 2 Kroniko | |
| Ezra | |
| Neĥemja | |
| Tobit | |
| Judit | |
| Ester | |
| 1 Makabeoj | |
| 2 Makabeoj | |
| Ijob | |
| Psalmoj | |
| Sentencoj | |
| Kohelet | |
| Alta Kanto | |
| Saĝeco | |
| Siraĥido | |
| Jesaja | |
| Jeremia | |
| Lamentado | |
| Baruĥ | |
| Baruĥ 6 | |
| Jeĥezkel | |
| Daniel | |
| Hoŝea | |
| Joel | |
| Amos | |
| Obadja | |
| Jona | |
| Miĥa | |
| Naĥum | |
| Ĥabakuk | |
| Cefanja | |
| Ĥagaj | |
| Zeĥarja | |
| Malaĥi |
Ester estas libro de la Biblio.
Por la kristanoj ĝi apartenas al la historiaj libroj de la Malnova Testamento kaj estas envicigita post Judit.
Por la judoj ĝi apartenas al la tria parto de la Biblio (כתובים), pli precize: ĝi estas unu el la kvin festo-skribrulaĵoj (ְּמגלות), malgrandaj libroj, kiujn oni legas okaze de kelkaj festoj:
- Rut je la semajn-festo, festo de la tritik-rikolto (kristane: Pentekosto)
- Alta Kanto je Pasko
- Kohelet je la festo de laŭboj
- Plorkantoj je la 9-a de Ab, memoro pri la detruo de la templo
- Ester je Purimo
Oni do legis la libron Ester kiel fest-etiologion en la festo de Purim, kiu celebras la savadon de la hebrea popolo pro influo de reĝino Ester, adopta filino de Mordeĥaj kaj edzino de reĝo Aĥaŝveroŝ.
Enhavo |
[redaktu] Nomo
La libro nomiĝas
- en la hebrea: אסתר
- en la greka Septuaginto (LXX): ΕΣΘΗΡ
- en la latina Nova Vulgato: Liber Esther
La libro nomiĝas tiel, ĉar Ester estas la ĉefrolulino.
[redaktu] Aŭtoro
Skribis ĝin nekonata aŭtoro ĉ. 300 a. K. en la hebrea lingvo. Oni tradukis ĝin al la greka en 178 a. K., kaj pliampleksigis ĝin per aldonoj, kiuj do troviĝas nur en la greka LXX kaj la latina Vg, sed ne en la hebrea biblio. Estas t. n. duakanonaj partoj aŭ Apokrifoj.
[redaktu] Enhavo kaj strukturo
La libro similas al romano aŭ novelo kun fabelaj trajtoj sur historia fono (ĝi ekzemple citas la persajn analojn).
Jen ebla dispozicio: [1]
- Mordeĥaj (duakanona aldono, Est 1a-m)
- Ester reĝino (Est 1 - 2)
- Atenco de Haman kontraŭ la Judoj (Est 3, kun duakanona aldono)
- Liberigo el la danĝero (Est 4 - 7, kun tri duakanonaj aldonoj)
- La triumfo de la Judoj (Est 8 - 10, kun tri duakanonaj aldonoj)
-
-
- ↑ La subtitoloj estas prenitaj el la nove editorita esperanta Biblio:
IKUE kaj KELI (ed.): Biblio, eldonejo KAVA-PECH, Dobřichovice (Praha) 2006, ISBN 80-85853-90-6.
Ili baziĝas sur tiuj de la germana Einheitsübersetzung.
- ↑ La subtitoloj estas prenitaj el la nove editorita esperanta Biblio:
-
Jen resumo de la enhavo:
Kiam Aĥaŝveroŝ repudiis sian edzinon Vaŝti pro malobeemo, oni serĉis alian belan knabinon anstataŭ ŝi. Inter la virgulinoj, venigitaj al la palaco, estis Hadasa, nomata ankaŭ Ester, prizorgatino de Mordeĥaj, fakte filino de lia morta onklo. Mordeĥaj konsilis, ke ŝi ne malkaŝu sian judecon kaj la reĝo elektis ŝin kiel sian edzinon.
Tiutempe du korteganoj planis atencon kontraŭ la reĝo. Mordeĥaj eksciis tion, informis Ester kaj tiu la reĝon.
Post certa tempo la reĝo eminentigis Hamanon kaj altigis lin super ĉiuj princoj kaj servantoj, kiuj antaŭ Haman ĵetis sin vizaĝaltere. Nur Mordeĥaj rifuzis tion fari. Haman ekkoleris kontraŭ la juda popolo, kalumniis ĝin antaŭ la reĝo kaj atingis permeson ekstermi ĝin en unu tago samtempe en la tuta regno.
Kvankam estis malpermesite iri al la reĝo nevokite, Ester vizitis lin, kaj ŝi trovis favoron. Dum festeno la reĝo ordonis al ŝi eldiri sian deziron, kaj ŝi petis savadon por sia popolo. La reĝo, informiĝinte pri la meritoj de Mordeĥaj, plenumis ŝian deziron, pendigis Hamanon kaj revokis la leterojn pri la ekstermo de la Judoj.
Poste Ester kun Mordeĥaj elpetis de la reĝo la permeson, ke en la sama tago, kiam ili estu pereontaj, la judoj povu ekstermi siajn malamikojn. Ili mortigis sepdek mil homojn, sed la havaĵon ili ne tuŝis.
[redaktu] Efiko
La libro inspiris al Lion Feuchtwanger ideon pri la fama romano Judino de Toledo, kiu okazas en la 12-a jarcento kaj rakontas pri amo de la hispana reĝo kaj bela juda konkubino.
[redaktu] Vidu ankaŭ
Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi.
Kategorioj: Ĝermo | Libroj | Biblio

