Homedoj
El Vikipedio
|
|
||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekonstruaĵo de Australopithecus africanus
|
||||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||
Homedoj (Hominidae) estas senvostaj simioj aŭ, pli precize, familio de la ordo Primatoj, kiel ekzemple:
- la orangutango (Pongo pygmaeus);
- la ĉimpanzo (Pan troglodytes);
- la eta ĉimpanzo/bonobo (Pan paniscus);
- la gorilo (Gorilla gorilla);
- la homo (Homo sapiens) (kaj ties praformoj, tiuteme vidu liston en Primatoj aŭ apartan artikolon Prahomo) kune ili konsistigas la subfamilion Homenoj.
- nuntempe oni konsideras ke ne nur la homoj apartenas al la homedoj (la gibonoj kvankam parencaj, ne apartenas tamen al la homedoj)
- la ne-homaj membroj de ĉi-familio sin distribuas tra Ekvatora Afriko, Sumatro, kaj Borneo. La fosilioj venas de la Mioceno kaj aperas en Afriko kaj Azio.
- Kelkaj ecoj pri homedoj:
- Pezo: pli malpli 48-270 kg;
- Viroj ĝenerale pli grandas ol inoj;
- Fortikaj korpoj kaj disvolvitaj brakoj;
- Polekso (man-dikfingro) kaj halukso (pied-dikfingro) kontraŭstareblaj, escepte en homoj, kies haluksoj ne estas kontraŭstareblaj;
- Ĉiuj fingroj havas platajn ungojn;
- Neniu havas voston;
- Vertikala aŭ duon-vertikala teniĝo;
- Granda cerbujo/kranio - la dentformulo estas la sama por ĉiuj - 2/2, 1/1, 2/2, 3/3=32, kun larĝaj incizivoj (tranĉodentoj), kaj la kaninoj (kojnodentoj) neniam evoluiĝas ĝis dentegoj (kiel povas okazi en aliaj grupoj);
- Ĉiu estas omnivora (ĉiumanĝulo), speciale fruktmanĝuloj. Ĉiu escepte homoj bone grimpas, sed nur la orangutango estas arbo-loĝema;
- Ĉiu povas teni vizaĝ-esprimojn, konstrui nestojn, ĝenerale nur naskas unu idon, kaj ĝenerale tenas longajn prizorg-tempojn rilate al la idoj.
Homa kromosomo 2 kaj ties similecaj kromosomoj en aliaj homedoj (H= homo; C= ĉimpanzo; G= gorilo; O= orangutango) - rimarkinda estas la fakto, ke la homa kromosomo similas tiel kiel paro da kromosomoj de aliaj homedoj
Homa kromosomo 5 kaj ties simileca kromosomo en ĉimpanzo - la bildo prezentas kromosoman inversigon inter homo kaj ĉimpanzo en la regiono p14.I-q14.I
Enhavo |
[redaktu] Homedoj (Hominidae)
La simbolo † indikas elmortintan grupon. Tiu ĉi listo ne estas kompleta.
[redaktu] † Driopiteka subfamilio (Dryopithecinae)
- † Prokonsula genro (Proconsul)
- † Rangvapiteka genro (Rangwapithecus)
- † Driopiteka genro (Dryopithecus)
[redaktu] Orangutanga subfamilio (Ponginae)
- † Ramapiteka genro
- † Gigantopiteka genro (Gigantopithecus)
- Orangutanga genro (Pongo)
- Pongo pygmaeus
[redaktu] Homa subfamilio (Homininae)
- Ĉimpanza genro (Pan)
- Ĉimpanzo Pan troglodytes
- Eta ĉimpanzo Pan paniscus
- Gorila genro
- Gorilo Gorilla gorilla
- † Aŭstralopiteka genro
- Australopithecus afarensis
- Australopithecus africanus
- † Parantropa genro
- † Paranthropus robustus
- † Paranthropus boisei
- Homa genro
- Homo habilis
- Homo erectus
- Homo sapiens
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
[redaktu] Eksteraj ligiloj
http://www.npr.org/programs/atc/features/2002/july/toumai/index.html
http://www.talkorigins.org/faqs/homs/species.html
http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Hominidae.html
http://www.modernhumanorigins.net

