Barato

El Vikipedio

Noto: Ne konfuzu ĝin kun Papuo-Barato aŭ kun la geografia areo de Hindio.



Barata Respubliko
Bhārat Gaṇarājya
भारत गणराज्य

La flago de Barato

La blazono de Barato

Nacia himno: Jana-Gana-Mana

Nacia devizo: satyam eva jayate (सत्यमेव जयते)
(Nur vereco venkas)'

Situo

Bazaj informoj
Ĉefa(j) lingvo(j) 24 lingvoj kies plej grava estas la Hindia
Ĉefurbo Nov-Delhio
Religio(j) Hinduoj (80,46%), Islamanoj (13,43%), Kristanoj (2,34%), Sikoj (1,87%), Budhistoj (0,77%), Ĝainistoj (0,41%), aliaj (0,72%)
Areo
 % akvo
3.287.590 km²
9,5%
Loĝantaro
Loĝdenso
1.095.351.995 (2006)
324/km²
Valuto Barata rupio (INR)
Horzono UTC +5:30
TTT ; Landkodo ; Tel. ..in ; IND ; 91
Politiko
Politika sistemo Federacia respubliko
Ŝtatestro Prezidento Abdul Kalam (ekde 2002)
Ĉefministro Manmohan Singh
Nacia tago 26-a de januaro 1950 (respubliko)
Sendependeco 15-a de aŭgusto 1947
Esperanto-movado
Esperanto-asocio Federacio Esperanto de Barato


Barato estas federacia ŝtato en Suda Azio sur la duoninsulo Hindio en la Hinda oceano. La lando estis unuigita la unuan fojon far Aŝoko (proksimume 273 - 232 a.K.), sed baldaŭ ĝi disfaliĝis en vicon da ŝtatoj kaj post periodo de unuiĝo almenaŭ de norda parto de la lando dum la unuaj regantoj de dinastio Guptovanoj (320 - 414) okazis ekde la 5-a jarcento nova diseriĝo. En la 8-a jarcento la parto de la norda Barato estis islamigita. Denove unuigis la landon nur unuaj regantoj de dinastio de Grandaj Mughaloj.

Pluaj informoj pri Barato...

Enhavo

[redaktu] La nomo Barato

La nomo Barato havas la saman signifon kiel Hinda Unio. La vorto Hindio (kaj Hindujo) aliflanke signifas la tutan subkontinenton, kiu entenas krom la federacian ŝtaton Barato ankaŭ la ŝtatojn Bangladeŝo, Butano, Nepalo kaj Pakistano. Tamen antaŭe la vorto Hindio ofte signifis la Hindan Union, kaj kelkaj homoj ankoraŭ uzas la vorton tiel. Sed la plej multaj barataj esperantistoj preferas la vorton Barato por la ŝtato, tiel konservante la vorton Hindio por la subkontinento.

[redaktu] Geografio

Mapo de Barato
Mapo de Barato

Barato situas ĉe la hinda oceano, kaj havas 7000 kilometrojn longan marbordon.

Loko: 20 No, 77 Or (sudcentra Azio)

Areo: 2.973.190 km²
semotaŭga: 56%

Loĝantaro: 1.014.003.817 (julio 2000, takso), % urbana: 28% (2000)
homoj por kv. km: 341,0 (2000)
homoj por kv. km da semotaŭga tero: 609,1 (2000)
kreskanta procento: 1,58% (2000, takso)
naskoj: po 24,79 je 1000 homoj jare (2000, takso)
mortoj: po 8,88 je 1000 homoj jare (2000, takso)
migrantoj: po -0,08 je 1000 homoj jare (2000, takso)
mortokvanto de beboj: po 64,9 mortoj je 1000 naskoj (2000, takso)
infanoj por virino: po 3,11 infanoj naskitaj de virino (2000, takso)
meza vivo longeco: po 62,5 jaroj por homo (61,89 por viroj, 63,13 por virinoj) (2000, takso)

Ĉefurbo: Nov-Delhio
La plej grandaj urboj: milionoj en 2000:

17,85   Mumbajo (antaŭe Bombajo) (#6 tutmonde)
12,90   Kolkato (antaŭe Kalkato) (#18 tutmonde)
11,50   Delhio (#21 tutmonde)
6,60   Ĉenajo (antaŭe Madraso)
6,50   Hajderabado
5,50   Bangaloro
4,15   Ahmadabado
3,40   Puneo
2,50   Laknaŭo
2,45   Kanpuro
2,25   Surato
2,10   Ĝajpuro
2,05   Nagpuro

Etnoj: 72% hindarjana, 25% dravida, 3% aliaj


Religio:

80,0%   hinduismo
14,0%   islamo
2,4%   kristanismo
2,0%   sikhismo
0,7%   budhismo
0,7%   ĝainismo
0,4%   alia


Lingvo:

[redaktu] Listo de la 22 oficialaj lingvoj

  • 850 lingvoj estas parolataj ĉiutage
  • 24 lingvoj havas pli ol unu milionon da parolantoj
  • 22 lingvoj estas oficialaj (kun milionoj da parolantoj en 1991):
    (Vidu la ĉefartikolon: Naciaj lingvoj de Barato)
    m   lingvo
    337,27   hindia*1
    69,59   bengala*
    66,02   teluga
    62,48   maratha*
    53,01   tamila
    43,41   urduo*
    40,67   guĝarata*
    32,75   kanara
    30,38   malajala
    28,06   orija*
    23,38   panĝaba
    13,08   asama*
    7,77   maitila*2 (en 1981)
    5,22   santala
    4,4   kaŝmira3
    2,07   nepala
    2,12   sindha
    1,76   konkana
    1,27   manipura
    1,22   bodoa
    0,09   dogra
    0,05   sanskrita
    La lingvoj stelitaj (*) devenas de la sanskrita. 75% parolas lingvon sanskritidan.
    1 La cifero por la hindia inkluzivas 48 'gepatrajn lingvojn', ĉiuj el kiuj havas pli ol 10 mil denaskajn parolantojn. Tiu listo de 48 inkluzivas 233,43 milionojn kiuj raportis, ke la hindia estas ilia gepatra lingvo.
    2 La cifero por la hindia inkluzivas la (denaskajn) parolantojn de la maithala (kiu estas unu el la ceteraj 'oficialaj lingvoj' de la lando).
    3 La popolnombrado de 1991 ne okazis en la subŝtato de Ĝamuo kaj Kaŝmiro pro la politika perforto tie. Tiu ĉi cifero estas de Ethnologue (vidu)

    Ĉirkaŭ 50% regas la hindian kiel unuan aŭ duan lingvon. Inter la burĝaro kaj riĉularo, la angla, la malnova imperia lingvo, estas multe pli uzata. Ĉirkaŭ 11% de la baratanoj scipovas la anglan. La angla havas apartan statuson en la lando; ĝi estas la oficiala lingvo de la juro kaj burokratio, kaj funkcias kiel pontlingvo de nacia politiko kaj komerco.


legpova: 52% (65,5% viroj, 37,7% virinoj) (1995, takso)

[redaktu] Literaturoj

[redaktu] Ŝtatoj de Barato


 
Barato (federaciaj ŝtatoj kaj asociaj teritorioj)
Flago de Barato
Federaciaj ŝtatoj: Andra-Pradeŝo | Arunaĉal-Pradeŝo | Asamo | Biharo | Ĉhatisgaro | Ĝamuo kaj Kaŝmiro | Ĝharkhando | Goao | Guĝarato | Harjano | Himaĉal-Pradeŝo | Karnatako | Keralao | Madhja-Pradeŝo | Maharaŝtro | Manipuro | Meghalajo | Mizoramo | Nagalando | Okcident-Bengalo | Oriso | Panĝabo | Raĝasthano | Sikimo | Tamilnado | Tripuro | Utarakando | Utar-Pradeŝo
Asociaj teritorioj: Andamanoj | Ĉandigaro | Dadro kaj Nagar-Havelio | Damano kaj Diuo | Lakŝadvipo | Nikobaroj | Pondiĉero
Teritorio de ĉefurbo: Delhio

[redaktu] Politiko

Pli detalajn informojn legu en jena artikolo : Politiko de Barato

Vidu ankaŭ:

[redaktu] Ekonomio

Pli detalajn informojn legu en jena artikolo : Ekonomio de Barato

Ekonomio: 418 Gd (1998, takso)
po kapo: 0,41 kd (1998, takso)
kreskanta elcento: 5,5% (1999, takso)
inflacio: 6,7% (1999, takso)
senokupa: ?? Valuto: 1 rupio (Rs) Komence de la 21-a jarcento, Barato fariĝis t.n. sojlolando.

[redaktu] Historio

Pli detalajn informojn legu en jena artikolo : Historio de Barato
Taĝmahalo
Taĝmahalo

[redaktu] Esperanto en Barato

  • Naren Dholokia (1906-2002), iam FD pri vidbendoj, fotografio kaj hinda kuirarto en Burnley (Barato), emerita kvalitkontrolisto, interalie tradukis hindajn poemojn.

[redaktu] Vidu ankaŭ

[redaktu] Aliaj projektoj

[redaktu] Eksteraj ligoj


 
Komunumo de Nacioj
Flago de Komunumo de Nacioj
Membraj landoj: Antigvo-Barbudo | Aŭstralio | Bahamoj | Bangladeŝo | Barato | Barbado | Belizo | Bocvano | Brunejo | Dominiko | Fiĝioj | Gambio | Ganao | Grenado | Gujano | Jamajko | Kameruno | Kanado | Kenjo | Kipro | Kiribato | Lesoto | Malajzio | Malavio | Maldivoj | Malto | Maŭricio | Mozambiko | Namibio | Nauro | Niĝerio | Nov-Zelando | Pakistano | Papuo-Nov-Gvineo | Salomonoj | Samoo | Sejŝeloj | Siera-Leono | Singapuro | Sri-Lanko | Sankta Kristofo kaj Neviso | Sankta Lucio | Sankta Vincento kaj Grenadinoj | Sud-Afriko | Svazilando | Tanzanio | Tongo | Trinidado kaj Tobago | Tuvalo | Ugando | Unuiĝinta Reĝlando | Vanuatuo | Zambio
Ŝtatoj kaj teritorioj kun nerekta membreco
Transmaraj teritorioj (kronaj kolonioj): Angvilo | Bermudo | Brita Antarkta Teritorio | Brita Hindoceana Teritorio | Britaj Virgulininsuloj | Falklandoj | Ĝibraltaro | Sud-Georgio kaj Sud-Sandviĉinsuloj | Kajmaninsuloj | Moncerato | Turkoj kaj Kajkoj | Pitkarna Insulo | Sankta Heleno
Kronaj Dependaj Teritorioj: Manikinsuloj (Alderney, Guernsey, Jersey, Sark) | Manksinsulo
Aparta statuso: Kukinsuloj | Niuo


 
Ŝanhaja Organizo por Kunlaboro
Ĉinio | Kazaĥio | Kirgizio | Rusio | Taĝikio | Uzbekio
Spektantaj ŝtatoj: Barato | Irano | Mongolio | Pakistano


Ŝtatoj en Azio
Afganio | Armenio | Azerbajĝano | Barejno | Bangladeŝo | Barato | Birmo | Brunejo | Butano | Ĉinio | Filipinoj | Indonezio | Irako | Irano | Israelo | Japanio | Jemeno | Jordanio | Kamboĝo | Kartvelio | Kataro | Kazaĥio | Kipro | Kirgizio | Kuvajto | Laoso | Libano | Malajzio | Maldivoj | Mongolio | Nepalo | Nord-Koreio | Omano | Orienta Timoro | Pakistano | Palestino | Rusio | Saŭda Arabio | Singapuro | Sirio | Sri-Lanko | Sud-Koreio | Taĝikio | Tajlando | Tajvano | Turkio | Turkmenio | Unuiĝintaj Arabaj Emirlandoj | Uzbekio | Vjetnamio
Dependaj teritorioj: Brita Hindoceana Teritorio | Kokosinsuloj | Kristnaskinsulo


Ĉi tie estas aldonaj bildoj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taŭgajn bildojn kaj metos ilin en la artikolon.


Aliaj lingvoj