Estonia
El Vikipedio
La M/S Estonia estis RO-RO-pramo (roll-on/roll-off ~ la veturiloj mem sur- kaj depramiĝas), kiu estis konstruita en 1979, Germanio, Papenburg. Ĝi sinkis la 28-an de spetembro 1994 en la Balta maro, kaŭzante morton de 852 kunvojaĝantoj.
Li veturis en 1980-1990 kiel Viking Sally inter Turku kaj Stokholmo, en 1991 ĝi havis la nomon Silja Star, poste (1991-1993) havis la nomon Wasa King kaj veturis inter Vaasa kaj Umeå. En januaro de 1993, ĝin aĉetis la sveda-estona EstLine Marine Company kaj veturis inter Talino-Stokholmo, ekde la 1-a de februaro 1993, kiel Estonia.
[redaktu] La katastrofo
La Estonia-katastrofo okazis la 28-an de septembro 1994, nokte, laŭ loka horo inter 00:55 kaj 01:50 (UTC+2) dum la vojo de Talino al Stokholmo, kun 989 pasaĝeroj. La ŝipo devintus alveni en Stokholmo je la 9:30, matene.
La maro estis tre tempesta kun ventego de 70-90 km/h kaj ondoj de 6-10 m. Laŭ aliaj fontoj, la ventego estis forta de 108 km/h kun ondoj de 15 m. La ŝipo veturis per plena rapido.
La katastrofon kaŭzis la erariĝo de la naza pordego, kies fermilo ne eltenis la grandajn premojn kaj la nazparto deŝiriĝis. La maro penetris la stokejon kaj destabiligis la ŝipon kaj ĝi sinkis. (Same sinkis la Herald of Free Enterprise en 1987 kaj Princess Victoria en 1953).
La unua atentiga signo okazis je la unua horo de post meznokto. Tiam okazis stranga brueto de nazdirekto. Tiam la Estonia preterlasis la Turku-insularon. La skipo kontrolis la naz-parton, sed ili trovis nenion. Je la 01:20 aŭdiĝis malforta virina voĉo el la ŝipaj laxutparoliloj en la estona lingvo: „Häire, häire, laeval on häire” „Alarmao, alarmo, alarmo surŝipe”. Eksoni la ĝenerala „savboata alarmo” (sep mallongaj kaj unu longa kavkorna signo), sed baldaŭ la ŝipo flankeniĝis (30-40 gradoj) kaj ĉiuj kiuj retsis en la ŝipo mortis. Saviĝsi nur tiuj, kiuj estis sur la ferdeko.
La ŝipo radiis la signon SOS (kaj Mayday) je la 01:22, sed nur finne kaj ne donis la precizan pozicion. La unua ŝipo – pramo de Viking Line M/S Mariella – alvenis je la 02:12, la unua helikoptero je 03:05. Oni povis savi nur 137 personoj el 989. Kvankam mortis 852, oni trovis nur 95 kadavrojn.
La vrako nun troviĝas je Ŝablono:Coor dm en profundo de 80 m, 41 km de la finnlanda insulo Utö en direkto de 157°.
La Estonia-konvencio de 1995 – subskribita de Finnlando, Estonio, Latvio, Danio, Rusio kaj Grand-Britio – deklaris la netuŝiteblecon de la vrako kaj malpermesis proksimiĝon al la vrako. La sveda mararmeo kontrolas la lokon kaj ofte forpelis sendependajn esploristojn.
== Oficiala raporto ==
La oficiala raporto aperis en decembro de 1997 kaj kulpigas la ŝlosilojn de la ŝipnazo. La forŝiriĝo de la pordego okazis sen la sensiloj. La sensiloj restis sur la ŝipo tiel ne montris la problemon. La kameraoj montris la enpenetrantan marakvon, sed oni malfruis.
[redaktu] Konspiraj teorioj
Laŭ tiu teorio, oni kontrabandis sekretajn teknologiojn el la Rusio kaj tion volis obstakli la soveta sekretservo.
La usona Gregg Bemis kaj lia taĉmento analizis metalpecon, kiu montris spurojn de eksplodo. Tiu teamo eĉ filmis la vrakon kaj spertis nemenciitajn damaĝojn, kiuj ne aperis en la oficiala raporto.
Laŭ la germana ĵurnalisto, Jutta Rabe, la sveda sekretservo uzis la pramon kontrabandi rusajn sekretajn teknologiojn kaj ekipaĵojn al okcidento- Laŭ ŝia teorio, la rusa sekretservo volis revenigi la pramon per eta eksplodo. Aŭ tio troe sukceis aŭ la vetero estis pli kruela, sed okazis tragedio.
En aŭtono de 2004, pensiita doganoficisto senvualigis, ke antuax la katastrofo de 1994, la sveda armea skoltado uzis dufoje la pramon por kaŝe transporti rusajn eleltronikajn ekipaĵojn. Tiun informon fonfirmis la prokurora inspektoro Johan Hirschfeldt. LA estona ĉefprokuroro sciigis la 22-an de septembro 2005, ke la pramo liveris la 14-*an kaj 20-an de septembro 1994 varojn pro la sveda sekretservo.
Komence de 2005, Jutta Rabe raportis, ke oni trovis helikopter-taglibron, kiu pruvas, ke kapitano de la Estonia (Avo Piht) kaj aliaj membroj de la skipo venis en hospitalon en nokto de la katastrofo. Tiu naŭ personoj poste malaperis senspure. Oni trovis do atestantojn, kiuj renkontiĝis kun la dungitaro en la hospitalo.
Stephen Davis asertas en artikolo de New Statesman, ke la rusaj ekipaĵoj estis transportataj por la brita MI6 sur la ŝipo. Tiu povas klarigi, kial subskribis Britio la Estonia-kovencion.

