José Bonifácio de Andrada e Silva

El Vikipedio

José Bonifácio de ANDRADA e SILVA [ĵoze bonifasjŭ djandradaj silva] naskiĝis en Santos, Brazilo, en la 13-a de junio de 1763 kaj mortis en Paquetá, Rio-de-Ĵanejrio, en la 6-a de aprilo de 1838), alinomata Patriarko de Sendependo, estis naturalisto kaj politikisto brazila.

En 1777, li iris al San-Paŭlo, lerni gramatikon, retorikon kaj filozofion. En 1780, vojaĝis al Portugalio por studi en Universitato de Coimbra "Natura Filozofio" kaj "Eklezia Juro", en kiuj diplomiĝis, en 1787 kaj 1788.

José Bonifácio fakiĝis pri mineralogio kaj iĝis ano de Academia Real de Ciências (Reĝa Akademio de Sciencoj) de Lisbono en (1789), de kiu estis dumviva sekretario onde atingiu o cargo de Secretário ekde (1812).

De 1790 ĝis 1800, vojaĝis tra la Eŭropo kun stipendio de portugalia registaro, kaj studis en multaj eŭropaj universitatoj. Kiam revenis al Portugalio estis nomita profesoro pri metalurgio kaj tuj poste estis nomita "Ĝenerala intendanto de minoj kaj metaloj de la Regno" per la Reĝa Ĉarto de 18-a de majo de 1801. Estis ano de la "Kortumo de la Minoj", administranto de karbaj minoj deBuarcos kaj direktoro de la "Reĝa Laboratorio de la Monetfarejo".

Dum la Duoninsula Milito, eniris la portugalan armeon kaj kombatis Napoléon Bonaparte kiel koronel-leŭtenanto.

Reiris al Brazilo en 1819, kiel amikiĝis al princo Petro kaj estis unu el la homoj kiuj laboris por la brazila sendependo. Tiam li iĝis vic-provincestro de San-Paŭlio en 1821.

Post la brazila sendependo (1822), li fariĝis "Ministro de Internlando kaj de la Fremdaj Aferoj". Li elektiĝis ankaŭ deputito al Konstitucia Asembleo. Pro liaj liberalaj ideoj, li estis eksigita de Ministerio en julio de 1823. Kiam la imperiestro disolvigis la asembleon, en novembro li estis arestita.

Pune ekzilita al Francio en 1823, tie li vivis ĝis 1829, kiam la imperiestro rezignis la kronon kaj nomis lin, en 1831, zorganto de la princo Petro la 2-a. Denove arestita, post puĉo, en 1823 de la reganto Diogo Antônio Feijó, li finis sian vivon arestita en la insulo Paquetá.

[redaktu] Verkoj

  • 1814-1815 - Memória minerográfica da serra que decorre de Santa Justa até Santa Comba e suas vizinhanças na província do Minho (Museu Paulista, Coleção José Bonifácio, Doc. 290).
  • 1815 - Sobre a necessidade e utilidade do plantio de novos bosques em Portugal.
  • 1816 - A Primavera.
  • 1817 - Memória sobre a nova mina de ouro da outra banda do Tejo.
  • 1818 - Memória sobre as pesquisas e lavra dos veios de chumbo de Chacim, Souto, Ventozello, e Villar de Rey na província de Trás-os-Montes.*1825 - Poesias Avulsas
  • s/d - Memória minerográfica sobre o distrito metalífero entre os rios Alva e Zêzere (Museu Paulista, Coleção José Bonifácio, Doc. 291.)