Gavrilo Princip
El Vikipedio
Gavrilo Princip (naskita je la 25-a de julio 1894, Oblej/Bosnio, mortinta je la 28-a de aprilo 1918) estis serba nacionalisto, kies murdatako je la aŭstra-hungara tron-sekvanto Arkiduko Franz Ferdinand kaj lia edzino Sophie en Sarajevo la 28-an de junio 1914 donis la kaŭzon por la aŭstroj iniciati militon kontraŭ la Serbio. Tiel ekis la Unua mondmilito
[redaktu] Vivo
Princip estis unu el la 9 infanoj de poŝtisto (leterportisto), el kiuj 6 mortis jam en la infana aĝo. Li vizitis lernejojn en Tuzla kaj Sarajevo kaj forlasis Bosnion en majo 1912, por ke li plulernu en Beogrado. Tie li iĝis ano de serb-amika grupo "Juna Bosnio" (Mlada Bosna), kiu agadis por unuiĝo de Bosnio kun Serbio. La grupo estis armita de la sekreta asocio "Nigra Mano", kiu havis kontaktojn al la serbaj armeaj, registaraj, nobelaj grupoj. Post la pasado de la aŭstra ultimato al Serbio, en kiu ili postulis procesojn kontraŭ la serbaj komplotistoj, komenciĝis la Unua mondmilito (28-a de junio 1914).
[redaktu] La murdatako
Gavrilo kaj du helpantoj, Nedjelko Cabrinovic kaj Trifko Grabez, veturis el Beogrado al Sarajevo? kaj tie renkontiĝis kun 6 pliaj komplotistoj. La grupogvidanto estis Dragutin Dimitrjeviĉ, gvidanto de la serba armea sekretservo; nur li havis spertojn pri armiloj. Unu grupano provis pafi el alta fenestro, sensukcese pro la granda pafdistanco. La dua grupano ĵetis bombon (laŭ aliaj informoj nur stangon da dinamito) sur la aŭton de la tronheredonto, li tamen misĵetis, la dua aŭto eksplodis, mortigante ties ŝoforon kaj vundante la ensidantojn. La atakisto provis eskapi, sed la homamaso mortbatadis lin. La pliaj grupanoj pro la homamaso ne havis ŝancon, proksimiĝi al Franz Ferdinand, tiel la komploto ŝajnis sensukcesa por ili. Sed la tronheredonto decidis pluveturi kaj viziti la viktimojn de la atako en hospitalo.
Princip, kiu jam preskaŭ rezignis pri la planoj, troviĝis en la proksima vendejo, kiam la aŭtomobilo de la arkiduko alvenis. Princip pafis Sophie-n je la kapo, kiu tuj mortis, Franz Ferdinand-on je la brusto; poste fiaskis lia pafilo kaj li estis arestita. La pistolo, uzita de Princip, estis duonaŭtomata Browning M 1910 kun kalibro 7,65x17mm-(.32 ACP).
Ĉar Princip je la tempo de atako estis tro juna, por ke li estu kondamnita je morto, ricevis li la plej grandan punon, 20-jaran prizonon, kiun li devis plenumi en la punejo de Theresienstadt (Bohemio). Li mortis tie en 1918 je tuberkulozo.

