Hana lingvo

El Vikipedio

Hana lingvo
Hän
Parolata en Kanado, Usono
Regiono Jukonteritoria Teritorio, Alasko
Parolantoj malpli ol 15
Lingvistika
klasifiko

Na-Dené
 Atabaska-Ejaka
  Atabaska
   Norda
    Hana
Skribo Latina (variaĵo Dené)
Lingvaj kodoj
  ISO 639-2 ath
  ISO 639-3 haa

La Häna Lingvo estas aŭtoĥtona amerika endanĝerigita lingvo parolata en nur du lokoj: Aglo, Alasko kaj Dawson-Urbo, Jukonteritorio. Restas nur kelkaj fluaj parolantoj (eble ĉirkaŭ 15), ĉiuj el ili kadukuloj.

Ĝi estas membro de la Atabaska lingva familio, kiu estas parto de la pli granda Na-Denéa familio. La nomo de la lingvo estas derivita de la nomo de la popolo, "Hän Hwëch'en", kiu en la lingvo signifas "popolo kiu loĝas laŭ la rivero", kiu rivero estas la Jukono. Estas nun klopodoj revigliĝi la lingvon loke.

Ĉefo Isaak de la HAN popolo
Ĉefo Isaak de la HAN popolo

Enhavo

[redaktu] Fonologio

[redaktu] Konsonantoj

La konsonantoj de la hana en la norma ortografio estas listitaj sube (per IFA-notacio en krampoj):


Konsonantoj de la hana lingvo
  Bilabialo Interdentalo Alveolaro Lateralo Postalveolaro Retroflekso Velaro Glotalo
Halto senvoĉa b [p] d [t] dr [ʈ] g [k] [ʔ]
aspiracia (p) [pʰ] t [tʰ] tr [ʈʰ] k [kʰ]
ejectiva t’ [tʼ] tr’ [ʈʼ] k’ [kʼ]
Afrikato senvoĉa ddh [tθ] dz [ʦ] dl [tɬ] dj [ʧ]
aspiracia tth [tθʰ] ts [ʦʰ] tl [tɬʰ] ch [ʧʰ]
ejectiva tth’ [tθʼ] ts’ [ʦʼ] tl’ [tɬʼ] ch’ [ʧʼ]
Frikativo voĉis dh [ð] z [z] zh [ʒ] zr [ʐ] gh [ɣ]
senvoĉa th [θ] s [s] ł [ɬ] sh [ʃ] sr [ʂ] kh [x] h [h]
Nazalo voĉis m [m] n [n]
senvoĉa nh [n̥]
voĉa halto mb [mb] nd [ⁿd]
voĉa afrikato nj [ⁿʤ]
Alproksimanto voĉis w [w] l [l] y [j] r [ɻ]
senvoĉa wh [ʍ] yh [j̊] rh [ɻ̥]


[redaktu] Vokaloj

La vokaloj de la hana en la norma ortografio estas listitaj sube (per IFA-notacio en krampoj):


Vokaloj de la hana lingvo
Mallonga Longa Diftonga, j Diftonga, ŭ
Alta antaŭa i [i] ii [iː] iw [iu]
malantaŭa u [u] uu [uː]
Meza antaŭa e [e] ee [eː] ey [ei] ew [eu]
centra ë [ə] ëë [əː]
malantaŭa o [o] oo [oː] oy [oi]
Malalta antaŭa a [a] aa [aː] ay [ai] aw [au]
malantaŭa ä [ɑ] ää [ɑː] äw [ɑu]


[redaktu] Eksteraj ligiloj

[redaktu] Bibliografio

Aliaj lingvoj