Cirila alfabeto
El Vikipedio
La kirila aŭ cirila alfabeto estas alfabeto uzata por skribi en kelkaj plejparte – sed ne nur – slavaj lingvoj. La plej vaste parolata inter ili estas la rusa lingvo. La cirila alfabeto estas uzata en pluraj minoritataj lingvoj de Ruslando, kaj en la ukraina, belorusa, bulgara, kazaĥa, makedona, mongola kaj la serba lingvo.
Ekde la aliĝo de Bulgario al la Eŭropa Unio, la kirila alfabeto estas unu el la tri oficialaj eŭropuniaj alfabetoj.
Pli frue cirila alfabeto estis uzata ankaŭ en lingvoj uzbeka, turkmena, kirgiza kaj azerbajĝana, sed tiuj lingvoj uzas nuntempe latinan aŭ araban skribon. En Uzbekio cirila skribo estas daŭre uzata, paralele kun la latina.
La alfabeto nomiĝis laŭ Kirilo (Кирилъ/Κύριλλος) de Tesaloniko, kiu ja ne kreis ĝin sed la antaŭvenintan glagolan alfabeton (la "glagolica").
La ekzakta kreinto estas nekonata. Sed oni scias ke la alfabeto ekestis en Bulgario dum la 9-a aŭ 10-a jarcento laŭ modelo de la greka. Apude por kelkaj sonoj nekonataj en la greka lingvo glagolaj literoj aldoniĝis, ekzemple Ш (Ŝ), Ж (Ĵ).
Enhavo |
[redaktu] Antikva slava (eklezia slava) alfabeto
[redaktu] Rusa alfabeto
-
- Atentigo: la prononcaĵoj montrataj ĉi-sube (en ĉi-tiu sekcio kaj en la subaj) estas laŭ Esperanta ortografio, ne laŭ la IPA-sistemo, malgraŭ la uzo de "[...]" krampsimboloj.
Ш
| А,а | [a] |
|---|---|
| Б,б | [b] |
| В,в | [v] |
| Г,г | [g] |
| Д,д | [d] |
| Е,е | [je] post vokalo aŭ en vortkomenco, [e] alikaze; neakcentita sonas kiel [ji]/[i] respektive. |
| Ё,ё | [jo] (ofte skribata sen punktoj, do <Е>,<е>) |
| Ж,ж | [ĵ] |
| З,з | [z] |
| И,и | [i] |
| Й,й | [j] |
| К,к | [k] |
| Л,л | [l] |
| М,м | [m] |
| Н,н | [n] |
| О,о | [(ŭ)o] se akcenta, [a] se neakcenta |
| П,п | [p] |
| Р,р | [r] |
| С,с | [s] |
| Т,т | [t] |
| У,у | [u] |
| Ф,ф | [f] |
| Х,х | [ĥ] |
| Ц,ц | [c] |
| Ч,ч | [ĉ] |
| Ш,ш | [ŝ] |
| Щ,щ | [ŝĉ] |
| Ъ,ъ | (sensona), твёрдый знак (tvjordyj znak, signo dura) |
| Ы,ы | guturalo, kiel y en la pola |
| Ь,ь | мягкий знак (mjagkij znak, signo maldura); indikas ke la antaŭa konsonanto estas palatala |
| Э,э | [e] |
| Ю,ю | [ju] |
| Я,я | [ja] |
[redaktu] Serba alfabeto
| CIRILE | LATINE | SONO |
|---|---|---|
| А,а | A,a | [a] |
| Б,б | B,b | [b] |
| В,в | V,v | [v] |
| Г,г | G,g | [g] |
| Д,д | D,d | [d] |
| Ђ,ђ | Đ,đ | inter [dj] kaj [ĝ] |
| Е,е | E,e | [e] |
| Ж,ж | Ž,ž | [ĵ] |
| З,з | Z,z | [z] |
| И,и | I,i | [i] |
| Ј,ј | J,i | [j] |
| К,к | K,k | [k] |
| Л,л | L,l | [l] |
| Љ,љ | LJ,lj | proksimume [lj]; kiel gl en la itala, ll en la kataluna, ль en la rusa, ktp |
| М,м | M,m | [m] |
| Н,н | N,n | [n] |
| Њ,њ | NJ,nj | proksimume [nj]; kiel gn en la franca, ñ en la hispana, ń en la pola, нь en la rusa, ktp |
| О,о | O,o | [o] |
| П,п | P,p | [p] |
| Р,р | R,r | [r] |
| С,с | S,s | [s] |
| Т,т | T,t | [t] |
| Ћ,ћ | Ć,ć | inter [tj] kaj [ĉ] |
| У,у | U,u | [u] |
| Ф,ф | F,f | [f] |
| Х,х | H,h | forta [h], kvazaŭ [ĥ] |
| Ц,ц | C,c | [c] |
| Ч,ч | Č,č | [ĉ] |
| Џ,џ | DŽ,dž | [ĝ] |
| Ш,ш | Š,š | [ŝ] |
[redaktu] Bulgara alfabeto
| А,а | [a] |
|---|---|
| Б,б | [b] |
| В,в | [v] |
| Г,г | [g] |
| Д,д | [d] |
| Е,е | [e] |
| Ж,ж | [ĵ] |
| З,з | [z] |
| И,и | [i] |
| Й,й | [j] |
| К,к | [k] |
| Л,л | [l] |
| М,м | [m] |
| Н,н | [n] |
| О,о | [o] |
| П,п | [p] |
| Р,р | [r] |
| С,с | [s] |
| Т,т | [t] |
| У,у | [u] |
| Ф,ф | [f] |
| Х,х | [h] |
| Ц,ц | [c] |
| Ч,ч | [ĉ] |
| Ш,ш | [ŝ] |
| Щ,щ | [ŝt] |
| Ъ,ъ | sono "ŝva" (1) |
| Ь,ь | sensona |
| Ю,ю | [ju] |
| Я,я | [ja] |
- (1) kiel a en angla about, e en germana Gabe
[redaktu] Ukraina alfabeto
| А,а | [a] |
|---|---|
| Б,б | [b] |
| В,в | [v] |
| Г,г | [h] |
| Ґ,ґ | [g] |
| Д,д | [d] |
| Е,е | [e] |
| Є,є | [je] |
| Ж,ж | [ĵ] |
| З,з | [z] |
| И,и | (1) |
| І,і | [i] |
| Ї,ї | [ji] |
| Й,й | [j] |
| К,к | [k] |
| Л,л | [l] |
| М,м | [m] |
| Н,н | [n] |
| О,о | [o] |
| П,п | [p] |
| Р,р | [r] |
| С,с | [s] |
| Т,т | [t] |
| У,у | [u] |
| Ф,ф | [f] |
| Х,х | [ĥ] |
| Ц,ц | [c] |
| Ч,ч | [ĉ] |
| Ш,ш | [ŝ] |
| Щ,щ | [ŝĉ] |
| Я,я | [ja] |
| ь | sensona (2) |
- (1) guturalo kiel y en la pola kaj ĉeĥa, ы en la rusa
- (2) indikas ke la antaŭa litero estas palatala
[redaktu] Vidu ankaŭ
- Cirilo kaj Metodo
- Glagolico
- Jatj
- Kirilada alfabeto


