حسن عسکری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای دیگر کاربردها به صفحهٔ امام حسن (ابهام‌زدایی) مراجعه کنید.

حسن پسر علی معروف به امام حسن عسکری (عسگری) از دیدگاه شیعیان سیزدهمین معصوم و یازدهمین امام می باشد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] نام ، القاب و کنیه

نامش حسن، کنیه ایشان ابومحمّد و القابش: ابن الرّضا[۱][۲]، زکی، هادی و عسکری است[۳]. [۴]

[ویرایش] تولد

وی در روز جمعه، ۸ ربیع الآخر سال ۲۳۲ هجری متولد شد[۵][۶][۷]. مکان تولد وی شهر مدینه است.

پدر وی علی النقی (امام دهم شیعیان) و مادرش امّ ولدی بود که وی را «حدیث»، «سوسن»، «سلیل» نیز می‌گفتند. [۸]

[ویرایش] خلفای معاصر

  1. المعتزّ بالله (معتز عباسی) (۱۵۲- ۲۵۵)
  2. المهتدی بالله (مهتدی عباسی) (۲۵۵- ۲۵۶)
  3. المعتمد بالله (معتمد عباسی) (۲۵۶- ۲۷۹) [۹]

[ویرایش] دوران امامت

امامت امام حسن عسکری از سال ۲۵۴ آغاز شد و تا سال ۲۶۰ هجری ادامه یافت (۶ سال). [۱۰][۱۱]

[ویرایش] فشار واختناق

خلفای عباسی همواره امامان را تحت فشارها و مدودیت قرار می‌دادند و ین فشارها در دوران امام جواد، امام هادی و امام عسکری در سامرا به اوج رسید به طوری که این امامان عمر کوتاهی داشتند. تعقیب و مراقبت از امام دهم و یازدهم به قدری بود که آنان را در میان لشکریان سکنا داده بودن و به این سبب بود این این دو امام را «عسکریین» لقب داده اند[۱۲].[۱۳] با این حال فشارها و محدودیت‌ها برای امام حسن عسکری از دو جهت بیش از دیگران بود:

  1. در دوران او شیعه به صورت یک قدرت عظیم در عراق درآمده بود (و این باعث می‌شد حاکمین احساس خطر کنند).
  2. دودمان عباسی می‌دانستند طبق روایات فراوان و متواتر مهدی موعود که از بین برنده حکومت‌های باطل و برپاکننده حق است فرزند امام حسن عسکری است؛ و این باعث می‌شد امام تحت نظر بیشتری باشد (بلکه مانند فرعون از تولد موسی جلوگیری کنند).

بنابر این امام را مجبور کرده بوند که هر دوشنبه و پنجشنبه در دربار حاضر شود[۱۴][۱۵][۱۶].[۱۷] حتی معتز به این مقدار هم کفایت نکرده و امام را زندانی کرد (حتی نقشه قتل امام را کشیده بود که اجل محلتش نداد[۱۸]).

[ویرایش] فعالیت امام

با وجود همه فشارهای موجود امام فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی-علمی در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضد اسلامی انجام می‌دادند:

[ویرایش] تلاش‌های علمی

اگر چه امام به خاطر شرایطی که در آن بود نتوانست دانش بی انتهای خود را در سطح جامعه گسترش دهد، ولی با همان شرای به تربیت شاگردان و گسترش معارف اسلام و رفع شبهات پرداخت.

[ویرایش] ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان

در زمان امام، شیعیان در مناطق مختلف گسترش یافته بودند. این گسترش و پراکندگی باعث شد تا امام شبکه ارتباطی وکالت و نصب را در مناطق مختلف راه اندازی کند.

[ویرایش] فعالیت‌های سری سیاسی

به خاطر محدودیت‌ها امام مجبور به رهبری یک سلسله فعالیت‌های مخفی برای راهبرد اهداف خود شده بود.

[ویرایش] حمایت‌های مالی از شیعیان

یکی یگر از موضع گیری‌های امام حمایت مالی از شیعیان، بویژه از یاران خاص، بود. چرا که شیعیان تحت فشار دستگاه حکومت بودند.

[ویرایش] آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت

از آنجا کهه غایب شدن امام و رهبر هر جمعیتی یک حادثه نامأنوس است و باور و تحمل آن برای مردم دشوار است، پیامبر و امامان پیشین به تدریج مردم را برای این موضوع آماده می‌کردند؛ بخصوص امام هادی و امام عسکری که به زمان غیبت نزدیک می‌شدند. امام عسکری بر تولد مهدی تاکید می‌کرد و فضای ارتباطی امام با شیعیان (به خاطر محدودیت‌های حکومت) حالتی شبیه به غیبت صغری را داشت.

و دیگر فعالیت‌ها از جمله تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه و استفاده گسترده از آگاهی غیبی برای از بین بردن شک‌ها و تردیدها. و این به دلیل انحراف مردم از حقیقت بود به طوری که امام می‌گفت: «هیچ یک از پدرانم مانند من گرفتار شک و تزلزل شیعیان در امر امامت نشدند...[۱۹]».

[ویرایش] اصحاب

شیخ طوسی تعداد شاگردان امام حسن عسکری را بیش از ۱۰۰ نفر ثبت کرده‌است.[۲۰]

مشهورترین اصحاب و راویان ایشان عبارتند از:

  • ابو عمرو عثمان بن سعید عَمری (نائب اول امام زمان)
  • احمد بن اسحاق قمی
  • ابراهیم بن مهزیار
  • ابو هاشم داود بن قاسم جعفری
  • محمد بن حسن صفّار
  • محمد بن عثمان بن سعید عمروی (نائب دوم امام زمان)
  • عبد الله بن جعفر حمیری
  • احمد بن محمد بن مطهّر
  • ابوسهل اسماعیل بن علی
  • محمد بن صالح بن محمد همدانی[۲۱][۲۲]

[ویرایش] فرزندان

تنها فرزندش حجت بن حسن (مهدی) است.

[ویرایش] وفات

در روز جمعه ۸ ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری در سن ۲۹ سالگی با زهر معتد عباسی کشته شد[۲۳].[۲۴] در سامرا کنار پدرش امام علی بن محمد (هادی) مدفون گردید[۲۵].[۲۶]

[ویرایش] جعفر کذاب

پس از شهادت آن امام گروهی بر سر امام بعدی دچار ابهام شده و جعفر برادرش را امام دانستند. جعفر کذاب هم ویژگی‌های امامت را نداشت. هنگام نماز گزاردن بر بدن امام، فرزندش حجت بن الحسن بر او نماز گزارد و شک را از شیعیان برداشت.[۲۷][۲۸][۲۹]

[ویرایش] پانویس

  1. مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۳
  2. فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۴
  3. مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
  4. جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۸۹
  5. مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
  6. کشف الغمه، جلد۳، صفحه ۱۹۷
  7. کافی، جلد۱، صفحه ۵۰۳
  8. جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۸۹
  9. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۱۶
  10. مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
  11. فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۵
  12. فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۵
  13. بحارالانوار، جلد ۵، صفحه ۱۱۳
  14. مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۳۴
  15. دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری، صفحه ۲۲۶
  16. بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۵۰، صفحه ۲۵۱
  17. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۲۲
  18. بحار الانوار، علمه مجلسی، جلد ۵۰، صفحه ۲۵۱
  19. تحف العقول، حسن بن علی بن شعبه، صفحه ۴۸۷
  20. رجال، شیخ طوسی، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۱، صفحه ۴۲۷ به بعد.
  21. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۲۷
  22. منتهی الآمال، شیخ *عباس قمی، جلد ۲، صفحه ۴۱۴ تا ۴۱۶
  23. کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، صفحه ۴۷۳
  24. جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۹۸
  25. مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
  26. فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۶
  27. سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۵۸- ۶۵۹
  28. منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، جلد ۲، صفحه ۴۰۷
  29. جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۹۱ به بعد

[ویرایش] منابع

  • جلاء العیون (تاریخ چهارده معصوم علیهم لسلام)، علامه مجلسی، تحقیق سید علی امامیان، انتشارت سرور، ۱۳۸۳، شابک: ۳- ۳- ۹۱۴۶۷- ۹۶۴
  • منتهی الآمال، شیخ عباس قمی
  • سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی،مؤسسه امام صادق،۱۳۸۱، شابک : ۸- ۱۰۶- ۳۵۷- ۹۶۴
  • فرهنگ شیعه،نویسندگان: محمد خطیبی و دیگران، انتشارات زمزم هدایت، ۱۳۸۵، شابک: ۷- ۷۳- ۸۷۶۹- ۹۶۴

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] پیوند به بیرون