سرامیک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

رس قرمز پخت شده
رس قرمز پخت شده

به مواد (معمولاً جامد)ی که بخش عمدهٔ تشکیل دهندهٔ آنها غیرفلزی و غیرآلی باشد، سرامیک گفته می‌شود.

این تعریف نه‌تنها سفالینه‌ها، پرسلان(چینی)، دیرگدازها،محصولات رسی سازه‌ای، ساینده‌ها، سیمان و شیشه را در بر می‌گیرد، بلکه شامل آهنرباهای سرامیکی، لعاب‌ها، فروالکتریک‌ها، شیشه-سرامیک‌ها، سوخت‌های هسته‌ای و ... نیز می‌شود.

فهرست مندرجات

[ویرایش] تاریخچه

برخی‌ها آغاز استفاده و ساخت سرامیک‌ها را در حدود ۷۰۰۰ سال ق.م. می‌دانند در حالی که برخی دیگر قدمت آن را تا ۱۵۰۰۰ سال ق.م نیز دانسته‌اند. ولی در کل اکثریت تاریخنگاران بر ۱۰۰۰۰ سال ق.م اتفاق نظر دارند. (بدیهی است که این تاریخ مربوط به سرامیک‌های سنتی است.)

واژهٔ سرامیک از واژهٔ یونانی کراموس گرفته شده‌است که به معنی سفال یا شیء پخته‌شده‌است.


تاريخچه سفال و سراميک تاريخچه سراميك در ايران : سفال يكي از مهم ترين و قديمي ترين دست ساخته هاي هنر بشري است كه از آغاز كار سفالگري تاكنون هم چنان پايدار مانده است. مردم سرزمين ايران به سبب موقعيت خاص جغرافيايي و قرار گرفتن بر سر راه شاهراه تمدن ها, نه تنها از نخستين سازندگان آثار سفالي بوده اند بلكه چيره دست ترين سازنده به شمار مي رفته اند. در ايران در چهار منطقه مسكوني, سفالگري رواج داشته است: 1- منطقه غرب كوه هاي زاگرس نزديك كرمانشاهان 2- كرانه هاي جنوبي درياي خزر 3- شمال غرب اذربايجان 4- جنوب شرق ايران در حاشيه كوير و نواحي مركزي ايران نيز سفال هايي با قدمت هشت هزار ساله به چشم مي خورد. كهن ترين اشيائ سفالي بدست آمده در كاوش هاي باستاني ايران اثار مكشوفه از گنج دره تپه در استان كرمانشاه است كه به هزاره هشتم قبل از ميلاد بر مي گردد. همين طور مناطقي چون غتري در جنوب مازندران نزديكي بهشهر (هشتم قبل از ميلاد) و در مرحله دوم منطقه زاغه دردشت قزوين, چشمه علي نزديك تهران و تپه سيلك كاشان. سفال هاي مكشوفه از نقاط مذكور خشن و داراي مغز نرم است كه مواي مانند كاه خرد شده و سبزيجاتريز براي چسبندگي به مخلوط اوليه يعني آب و خاك افزوده اند و چرخ سفالگري هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است و همين طور حرارت كوره قابل كنترل نبوده است و سفال كاملا سخت و يكرنگي بدست نمي آمده است و گاهي مغز به علت كمي درجه حرارت خاكستري متمايل به سياه باقي مانده است ( هزاره ششم ق.م.). مرحله بعد سفالسازي تكامل بيشتري مي يابد و و از شن نرم و پودر شن بههمراه خاك استفاده مي كردند تا ظروفي با جداره بسيار رظريف و نازك بسازند. در اين دوره ساخت ظروف با كف مقعر و بدنه محدب آغاز شد. در هزاره چهارم ق. م. با اختراع چرخ سفالگري و استفاده از آن در شكل بخشيدن به ظروف سفالي تحولي جديد در صنعت سفالسازي آغاز مي شود و هم چنين تزيينات روي ظروف تنوع بيشتري پيدا مي كند.

[ویرایش] طبقه‌بندی سرامیک‌ها

سرامیک‌ها از لحاظ کاربرد به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

  • سرامیک‌های سنتی(سیلیکاتی)
  • سرامیک‌های مدرن(مهندسی)
    • سرامیک های اکسیدی
    • سرامیک هایغیر اکسیدی

سرامیک‌های اکسیدی را از لحاظ ساختار فیزیکی می‌توان به شکل زیر طبقه‌بندی کرد:

  • سرامیک‌های مدرن مونولیتیک (یکپارچه)
  • سرامیک‌های مدرن کامپوزیتی

متن ایتالیک== انواع سرامیک‌ها == ===ک‌ها همان سرامیک‌های سیلیکاتی هستند. مثل کاشی، سفال، چینی، شیشه، گچ، سیمان و ...

[ویرایش] سرامیک‌های مدرن

این فرآورده‌ها عمدتاً از مواد اولیهٔ خالص و سنتزی ساخته می‌شوند. این نوع سرامیک‌ها اکثراً در ارتباط با صنایع دیگر مطرح شده‌اند.

[ویرایش] سرامیک‌های اکسیدی

برخی از پرکاربردترین این نوع سرامیک‌ها عبارت‌اند از:

[ویرایش] سرامیک‌های غیراکسیدی

این نوع سرامیک‌ها با توجه به ترکیبشان طبقه‌بندی می‌شوند که برخی از پرکاربردترین آنها در زیر آمده‌اند:

  1. نیتریدها
    • BN
    • TiN
    • Si3N4
    • GaN
  2. کاربیدها
    • SiC
    • TiC
    • WC

و....

[ویرایش] صنعت سرامیک

بازار سرامیک‌های پیشرفته در ایالات متحده امریکا در سال ۱۹۹۸ نزدیک به ۷۰۵ میلیون دلار بود که در سال ۲۰۰۳ به ۱۱ بیلیون دلار رسید.


[ویرایش] خواص برتر سرامیک‌ها نسبت به مواد دیگر

  • دیرگدازی بالا
  • سختی زیاد
  • مقاومت به خوردگی بالا
  • استحکام فشاری بالا

[ویرایش] کاربردهای مختلف مواد سرامیکی

در زیر کاربردهای رایج مواد سرامیکی به همراه چندنمونه از مواد رایج در هر کاربرد آورده شده‌است:

  1. الکتریکی و مغناطیسی
  2. سختی بالا
    • ابزار ساینده، ابزار برشی و ابزار سنگ‌زنی (2O3TiN-Al)
    • مقاومت مکانیکی (SiC- Si3N4)
  3. نوری
    • فلورسانس (Y2O3)
    • ترانسلوسانس(نیمه‌شفاف) (SnO2)
    • منحرف کنندهٔ نوری (PLZT)
    • بازتاب نوری (TiN)
    • بازتاب مادون قرمز (SnO2)
    • انتقال دهندهٔ نور (SiO2)
  4. حرارتی
    • پایداری حرارتی (ThO2)
    • عایق حرارتی (CaO.nSiO2)
    • رسانای حرارتی (AlN - C)
  5. شیمیایی و بیوشیمیایی
    • پروتزهای استخوانی P3O12(Al2O3.Ca5(F,Cl))
    • سابستریت (TiO2- SiO2)
    • کاتالیزور (KO2.mnAl2O3)
  6. فناوری هسته‌ای
    • سوخت‌های هسته‌ای سرامیکی
    • مواد کاهش‌دهنده‌ی انرژی نوترون
    • مواد کنترل کننده‌ی فعالیت راکتور
    • مواد محافظت کننده از راکتور

[ویرایش] منابع

  • Chiang, Y., Brinie, D.P., Kingery, W.D., Physical Ceramics, John wiley and sons, 1997.
  • Kingery W.D., Bowen, H.K., Uhlmann, D.R., Introduction to ceramics, John wiley and sons, 1976.
  • Yanagida, H., Koumoto, K., Miyayama, M., Yamada, H., The chemistry of ceramics, John Wiley and sons, 1996.


[ویرایش] منابعی برای مطالعهٔ بیشتر

  • Richerson, W.D., Modern Ceramic Engineering:Properties, Processing and use in design, CRC Press, 1992.
  • Reed, J.S., Principles of ceramic processing, John wiley and sons, 1995.

نام کتاب : سراميك نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : صندوق كار آموزي سال : ١٣٥٦ نام کتاب : كاربرد اشعه مادون قرمز و ميكروويو در خشك كردن سراميك ها نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت مهندسي سراميك و شيشه ايران سال : ١٣٧٢ نام کتاب : *اندازه گيري جريان سيالات نويسنده : پرابراژنسكي ، ويكتور محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٧٠ نام کتاب : آشنايي با اسپري دراير نويسنده : رستم خاني ، محمد محل نشر : - ناشر : شركت مقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٦٩ نام کتاب : كوره هاي سراميك نويسنده : كيوتاني ، كي ميو محل نشر : تهران ناشر : مركز نشر دانشگا هي سال : ١٣٧٢ نام کتاب : *كوره هاي پخت محصولات سراميكي Kilns كيلنز نويسنده : رودز، دانيل ، ١٩١١- محل نشر : - ناشر : شركت مقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك سال : ١٣٦٩ نام کتاب : سراميك : كاربرد و عرصه هاي نوين آن نويسنده : - محل نشر : مشهد ناشر : آستان قدس رضوي ، معاونت فر هنگي سال : ١٣٦٥ نام کتاب : ابزار هاي ساده ساخت محصولات سراميك نويسنده : سازمان توسعه صنعتي سازمان ملل متحد محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٦٩ نام کتاب : دائره المعارف سراميكDictionary of Ceramic= نويسنده : مسعود، ابرا هيم محل نشر : شيراز ناشر : نويد شيراز سال : ١٣٧٦ نام کتاب : تكنولوژي سراميكهاي ظريف نويسنده : رحيمي ، افسون ، ١٣٣٠- محل نشر : تهران ناشر : شركت صنايع خاك چيني ايران سال : ١٣٦٨-١٣٦٩ نام کتاب : نگرشي بر جنبه هاي تئوري و عملي تبادل يون نويسنده : گريمشاو، ركس محل نشر : - ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي صنعت چيني سال : ١٣٧٠ نام کتاب : شكل دادن بدنه هاي سراميكي به روش پرس پودر نويسنده : تشكري ، شعبانعلي ، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : شركت تحقيقات صنايع سراميك ايران ، مركز نشر سراميك سال : ١٣٧١ نام کتاب : شناخت و كاربرد سراميكها نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : موسسه انتشارات يزد سال : ١٣٧٨ نام کتاب : مباني شيمي فيزيك مواد كاني غيرفلزي : تهيه و توليد سراميكها، مواد نسوز، شيشه ، گچ ، آ هك نويسنده : عباسيان ، ميرمحمد محل نشر : تهران ناشر : گوتنبرگ سال : ١٣٧٨ نام کتاب : توليد چيني آزمايشگا هي : اطلاعات پايه نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت نقره سازي ايران ، مركز آموزش و تحقيقات سراميك ، هسته خودكفايي چيني سال : ١٣٦٩ کتاب : در آمدي بر تعادل فازي در سراميكها نويسنده : برگرون ، كليفتن محل نشر : تهران ناشر : دانشگاه علم و صنعت ايران ، مركز انتشارات سال : ١٣٧٨ نام کتاب : ابزار هاي ساده ساخت محصولات سراميك نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : نشر علوم روز سال : ١٣٨٠ نام کتاب : English for students of Ceramics نويسنده : - محل نشر : Tehran ناشر : the Center for Studying and Compiling University Books in Humanities, SAMT سال : 1378 = 2000 نام کتاب : فر هنگ تئوري و فناوري مواد سراميك ، شيشه ، مصالح ساختماني انگليسي ، آلماني و فارسي نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : بهمن مير هادي : پرديس ٥٧؛ مركز تحقيقات سينا سال : ١٣٨٠ نام کتاب : ١١٤ صد و چهارده ماده اوليه مورد مصرف در صنايع سراميك نويسنده : بابائي نژاد، بيژن محل نشر : تهران ناشر : فني حسينيان سال : ١٣٨٠ نام کتاب : بيلدينگ سراميكس اند ايتس هيستري اين ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : شركت پرديس ٥٧ سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠٢م نام کتاب : فر آيند توليد كاشي و سراميكSACMI نويسنده : - محل نشر : اصفهان ناشر : سافو هاشمي زنوز سال : ١٣٨١ نام کتاب : آشنايي با صنعت سراميك همراه با مقدمه اي بر شيمي صنايع معدني نويسنده : امين ابرا هيم آبادي ، محمدحسن ، ١٣٤١- محل نشر : تهران ناشر : شركت تحقيقات صنعتي شيمي پژو هشيار سال : ١٣٨١ نام کتاب : كاشي و تاريخچه سراميكهاي ساختماني در ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : پرديس ٥٧ نام کتاب : آموزش هنر و فن سفال و سراميك نويسنده : گرجستاني ، سعيد، ١٣٢٩-، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : دانشگاه هنر سال : ١٣٧٩ نام کتاب : سفال و سراميك نويسنده : نفري ، بهرام ، ١٣٤٠- محل نشر : تهران ناشر : حس برتر سال : ١٣٧٩ نام کتاب : اين لي و آن لي هاي سراميك و كامپازيت نويسنده : لي سي ، التون محل نشر : تهران ناشر : يار روشن سال : ١٣٨١ نام کتاب : شيمي تخصصي كتابهاي درسي : ٧/٤٦٥ رشته سراميك ، گروه تحصيلي مواد، زمينه صنعت نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : شركت چاپ و نشر ايران سال : ١٣٧٣ نام کتاب : توانتيت سنچري سراميك ديز اين بريتين نويسنده : كيسي ، اندرو محل نشر : Woodbridge ناشر : Antique collector's culb سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠١م نام کتاب : آنچه هر مهندسي درباره ي سراميك ها بايد بداند نويسنده : موزيكانت ، سالامون ، ١٩٢٣-م محل نشر : تهران ناشر : نگارش علوم سال : ١٣٨٢ نام کتاب : شكل دادن بدنه هاي سراميكي به روش پرس پودر نويسنده : تشكري ، شعبانعلي ، گرد آورنده و مترجم محل نشر : تهران ناشر : فني حسينيان سال : ١٣٨٢ نام کتاب : آشنايي با فنون عملي هنر سراميك مجموعه مقالات نويسنده : - محل نشر : تهران ناشر : وزارت فر هنگ و ارشاد اسلامي ، سازمان چاپ و انتشارات سال : ١٣٨٢ نام کتاب : انجينيرينگ سراميكس اند سراميك هيستري اين ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : شركت پرديس ٥٧ سال : ١٣٨٠ = ٢٠٠٢م نام کتاب : سراميكهاي مهندسي و تاريخچه سراميكها در ايران نويسنده : مير هادي ، بهمن ، ١٣٢٤- محل نشر : تهران ناشر : پرديس ٥٧ سال : ١٣٨١

[ویرایش] جستارهای وابسته