شکنجه دولتی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شکنجه دولتی اصطلاحاً به شکنجههایی گفته میشود که به شکل سازمانیافته توسط دولتها و به صورت «دستور از بالا» انجام میشود.[نیاز به ذکر منبع]
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخچه شکنجه دولتی
در تاریخ ایران می توان از مزدک, مانی, بابک خرمدین, سید علی محمد باب، آقا محمد خان قاجار و محمد علی رجایی نام برد که در طول زندگیشان مورد شکنجه قرار گرفتند.
در طول تاریخ, فلاسفه و دانشمندان مشهوری از جمله ارسطو, گالیله و فرانسیس بیکن از مشهورترین قربانیان شکنجه دولتی هستند که توسط نظام های وقت و بعضا توتالیته مذهبی و در دادگاه های قرون وسطائی به زیر دستگاه شکنجه سپرده می شدند.
[ویرایش] دادگاه های تفتیش عقاید کلیسا
در دوران فرمانروایی سیاسی و اجتماعی مطلق کلیسای کاتولیک در اروپا, بسیاری در دادگاه های تفتیش عقاید متهم به ارتداد, شرک و جادوگری میشدند. این افراد ابتدا محکوم به تحمل شکنجه و نهایتا اعدام به صورت های بسیار غیر انسانی می گشتند.
نهایتا پاپ ژان پل دوم, با تایید جنایات کلیسا برای اولین بار در تاریخ کلیسای کاتولیک و با "اشتباه" نامیدن بیش از یکصد عمل اشتباه کلیسا در آن دوران از قربانیان شکنجه و مردم جهان عذرخواهی نمود. [1]
[ویرایش] شکنجه دولتی در ایران
شکنجه در ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی یکی از ابزارهای نظام های حاکم در برخورد با مخالفانشان بوده است. از این روی پیش از فروپاشی نظام سلطنتی در ایران و پیروزی انقلاب اسلامی آیت الله خمینی در زمان تبعید در پاریس در سخنرانی ای خواستار بسته شدن زندان های سیاسی (خصوصا اوین) در ایران و تبدیل آنها به "موزه های شکنجه" شد.
نگرش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به صورت زیر است:
- اصل ۳۸ - منع شکنجه
- هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند، مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است.
- متخلف از این اصل طبق قانون مجازات میشود.
[ویرایش] شکنجه دولتی در آمریکا
گرچه شکنجه قانوناً در آمریکا ممنوع است اما در عمل نه به شکل سازمان یافته و به صورت «دستور از بالا» به شکلی گسترده و فجیع انجام میگیرد، بلکه در میان نیروهای نظامی عادی مثل سربازان نیز امری روزمره تلقی میشود.
به عنوان مثال تحقیقی که توسط یک گروه مشورتی بهداشت روانی ارتش آمریکا در فاصله زمانی ماههای اوت تا اکتبر سال 2006 در عراق انجام شده حاکی از آن است که:
- بیش از 50 درصد نظامیان آمریکایی بر این اعتقادند که لزومی ندارد با غیرنظامیان عراقی با احترام رفتار کرد و یا برای آنان ارزش قائل بود.
- بیش از یک سوم اين سربازان معتقدند اگر شکنجه در کمک به نجات جان یک سرباز دیگر آمریکایی موثر باشد، و یا آنکه در به دست آوردن اطلاعات راجع به شورشیان کمک کند، مجاز است.
- ده درصد از این سربازان گفتند عملا به غیرنظامیان عراقی یورش برده یا آن ها را لگد زده اند.[2]
تا به حال موارد مختلفی از اعمال شکنجه توسط مقامات آمریکایی بر علیه مخالفین گزارش شده است که مشهورترین آنها عبارتند از:
- 1. شکنجه در بازداشتگاه گوانتانامو
- 2. شکنجه در زندان ابوغریب
[ویرایش] شکنجه در بازداشتگاه گوانتانامو
فوزی عوده، یکی از زندانیان که از سال 2002 در بازداشتگاه گوانتانامو در بند است، در مورد شرایط خود چنین اظهار نظر کرده:[3]
- هر جای دنيا که برای آمريکا مشکلی پيش بيايد، ما فورا در اينجا(بازداشتگاه گوانتانامو) به خاطر آن زير فشار قرار می گيريم.
- هميشه احساس خستگی می کنم. کليه هايم درد می کنند. قلبم درد می کند و تنگی تنفسی دارم. در ادرار و تخليه معده مشکل دارم. مرگ بر زندگی در چنين شرايطی شرف دارد.
- به زندانيان دوای مخصوصی می دادند که شکم آنها را خالی می کرد بعد آنها را به صندلی فلزی می بستند و با يک لوله روزی سه بار در حلق آنها غذا می ريختند.
فوزی عوده به نقل از يکی دیگر از زندانیها تعريف میکرد که قبلا در عربستان سعودی شکنجه شده اما در عمرش چيزی دردناکتر از اين صندلی فلزی تجربه نکرده است.
[ویرایش] شکنجه در زندان ابوغریب
گروه ديده بان حقوق بشر که مقر آن در آمريکا است، می گويد اظهارات سربازان آمريکايی نشان می دهد که زندانيان در سال های 2003 تا 2005 به طور مرتب با ضرب و جرح شديد، محروميت از خواب و ديگر انواع سوء رفتار مواجه بوده اند. [4] اما يکی از سخنگويان وزارت دفاع آمريکا، پنتاگون، گفته است موضوع تا به حال 12 بار مرور شده و هيچ شاهدی از تشويق و ترويج سوء رفتار در دست نيست.[5] همچنین سرهنگ دوم مارک بالستروس به خبرگزاری رويتر گفته است: " رفتار با زندانيان همواره انسانی بوده است."[6]
جان سيفتون، تهيه کننده گزارش ديده بان حقوق بشر، ادعاهای دولت آمريکا را در اين مورد که شکنجه زندانيان و سوء رفتار با آنان بدون مجوز صورت گرفته و موردی استثنايی بوده است، را باطل میداند.[7]
گروههای حقوق بشر معتقدند شکنجه در زندان ابوغریب و همچنین بازداشتگاههايی در فرودگاه بغداد به نام اردوگاه ناما و در نزديکی فرودگاه موصل و در پايگاهی در نزديکی القيم در مرز سوريه نیز، حتی پس از افشای ماجرای زندان ابوغریب به صورت امری روزمره در جریان است.[8]
قابل ذکر است در يادداشتی که در سال 2003 به امضای ژنرال سانچز (فرمانده کل نیروهای آمریکایی مستقر در عراق) رسیده بود، مجوز شکنجه زندانيان عراقی در جريان بازجويی با استفاده از روش های گوناگون را صادر شده.[9]
در نهایت و پس از تحقیقات بسیار، مقامات آمريکايی با اعلام اینکه يک تحقيق جديد نشان می دهد که شاهدی از عملکرد اشتباه ژنرال سانچز و سه تن از دستياران ارشد او در دست نيست. وی را از اتهامات وارده تبرئه کردند و به جای وی نظامیان رده پایینتری(یک سرهنگ و چند سرباز) را مقصر دانستند.[10]
عکسهای بیشتر از شکنجه زندانیان عراقی در زندان ابوغریب در ویکیمدیا


