ویکی‌پدیا:پروژهٔ مترجمان/لائيسيته

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

الگو:ادغام با جدایی دین از سیاست

لائيسيته

[[Image:Liberte-egalite-fraternite-tympanum-church-saint-pancrace-aups-var.jpg|thumb|right|250px| [[ شعار[[ جمهوري فرانسه كه برروي طبل يك كليسا در آپس ( بخش وار ) و پس از تصويب قانون جدايي دين از سياست در سال 1905 نصب شده است. چنين نقوشي بسيار نادر هستند واين نقش در جشن دويست ساله انقلاب فرانسه در سال 1989 ترميم شده است. ]]

در زبان فرانسه و برخي ديگر از زبانهاي رومی و زبان تركي " laïcité" ( تلفظ به صورت الگو:IPA )، ترکی: " laiklik " يا " laisizm "، ایتالیایی: " laticita " يا " laicismo " يكي از مصاديق " سكولاريسم " است و به مفهوم عدم دخالت دين در امور دولتي وسياست و يا برعكس آن مي باشد. اگر چه به نظر مي رسد هيچ كلمه اي در زبان انگليسي نتواند معناي واقعي كلمه " laïcité " را كه از واژه یونانی λαϊκός مي آيد و به معناي سكولار است برساند، اما اين كلمه با كلمات انگليسي laity يا laymen به معناي عام مرتبط است و “laicity” شيوه نگارش انگليسي اصطلاح فرانسوي لائيسيته است. بين لائيسيته و سكولاريسم تفاوت وجود دارد؛ لائيسيته يك نظريه سياسي است كه طبق آن دين از سياست جدا است و اين نظريه با هدف افزايش آزادي هاي ديني ارائه شده است، درحالي كه سكولاريسم با هدف زدودن ايمان از زندگي جاري مردم معرفي شده است ( با اين وجود گاهي اوقات اصطلاحات سكولاريسم و "سكولاريته " به معناي لائيسيته به كار مي روند. فردي كه به مكتب لائيسيته اعتقاد دارد را لائيك مي گويند. طرفداران مكتب " لائيسيته " بر اين باورند كه اين اصطلاح به معناي رهايي از دين است و بنابراين فعاليت هاي ديني مي بايست در چارچوب قانون همانند ديگر فعاليت ها صورت پذيرند وامري فراقانوني نيستند. دولت در برابر نظريات مذهبي هيچ گونه موضعي نمي گيرد و افراد مذهبي را همانند ديگر افراد جامعه مي شناسد. منتقدان بويژه منتقدان نسخه تركي لائيسيته و ممنوعيت حجاب در فرانسه استدلال مي كنند كه اين ايدئولوژي ضد مذهب است ودرعمل از آزادي هاي ديني مي كاهد.


فهرست مندرجات

[ویرایش] فرانسه

دولت فرانسه از لحاظ قانوني از به رسميت شناختن اديان منع شده است ( به جز در مواردي مانند قاضي هاي نظامي و آلساك - موسل ). در عوض دراين كشور سازمان هاي مذهبي برطبق قانون با شرايط خاص به رسميت شناخته مي شوند:

  • در صورتي كه هدف اصلي آنها سازمان دهي فعاليت هاي مذهبي نباشد؛
  • فعاليت سازمان نظم عمومي جامعه را به هم نزند.

اولين بار در دهه 1880 با تصويب قانون جولز فري لائيسيته وارد نظام آموزشي فرانسه گرديد، اين قانون پس از سقوط دولت ارتجاعي اور درمورال پس از بحران 16 مي 1877 تصويب شد. امروزه اغلب گروه هاي مذهبي فرانسه لائيسيته را پذيرفته اند. برخي از گروه ها مانند گروه هاي استبدادي ارتجاعي راست گرا كه داعيه بازگشت به زمان سلطه مكتب كاتوليك به قدرت سياسي را درسر مي پرورانند وبرخي رهبرهاي مسلمان كه قوانين مذهبي را به قوانين كشور ارجح مي دانند با اين مكتب مخالفت مي كنند.

لائيسيته به طور ذاتي به معناي وجود خشونت بين دين وسياست نيست. طبق اين مكتب  دولت مي بايست خود را از سازمان هاي مذهبي وامور مذهبي برحذر دارد ( البته تا زماني كه اين سازمان ها بر جامعه تاثير قابل ملاحظه اي ندارند ).  بنابراين هم دولت از دخالت سازمان هاي مذهبي مصون مي ماند و هم سازمان هاي مذهبي از وارد شدن به مناقشات سياسي دور مي مانند.

رهبران سياسي فرانسه اگر چه از بيان اظهارات سياسي منع نشده اند، اما همواره از نسبت دادن سياست هاي خود به امور مذهبي در هراس بوده اندف كريستين بوتين كه آشكارا برپايه امور مذهبي در مخالفت با قانون اشتراك داخلي سخن گفت و جنسيت شركا را مورد توجه قرار داد و در مخالفت با زوج هاي هم جنس باز خطابه كرد ( رجوع كنيد به PACS ) به سرعت به حاشيه رانده شد. همواره مناقشات مذهبي دربرابر دعواهاي سياسي معقول از مرتبه پايين تري برخوردار هستند. البته رهبران سياسي ممكن است خود صاحب دين و مذهب باشند (براي مثال ژاك شيراك يك كاتوليك است )، اما از دخالت دادن زندگي خصوصي در امور سياسي و دولتي منع شده اند. فرانسوي ها مذهب را يك مسئله شخصي مي دانند وآنرا در امور نامربوط به آن دخالت نمي دهند. كادر اداري كشور فرانسه مي بايست از لحاظ فلسفي بي طرف باشند و دين و مذهب را با يكديگر در هم نياميزند و همچنين بروز تمايلات ديني و مذهبي براي اين مفهوم ممنوع است. كلمه لائيسيته در اصل معادل فرانسوي اصطلاح مردم عام يعني مردمي كه روحاني كاتوليك نيستند مي باشد. پس از انقلاب فرانسه اين معنا تغيير پيدا كرده و به مفهوم جدايي دين از شاخه هاي اجرايي ، قانونگذاري و قضايي دولت به كار رفت. در اين مفهوم جديد سياست از دين جداست و دولت از اتخا مواضع ديني برحذر داشته شده است حتي اگر اين مواضع در مورد مكاتب الحادي باشند.

اگرچه اين اصطلاح در قرن نوزده به مفهوم امروزي آن نزديكتر شد، اما دولت وقت فرانسه تا قبل از سال 1905 جدايي دين از سياست را نپذيرفت اما دراين سال با تصويب  قانون سال 1905 فرانسه در مورد سكولاريسم  دولت از دخالت در امور مذهبي و تامين مالي كليساهاي كاتوليك برحذر داشته شد. دربرخي از نواحي كشور فرانسه كه در آن زمان تحت سلطه  آلمان  بود وتاسال  1918  به كشور فرانسه برگردانده نشد بارقه هايي از همكاري بين دين وسياست به چشم مي خورد كه هنوز هم اثرات آن پابرجاست ( رجوع كنيد به  آلساك – موسل  ).

اين اصطلاح امروزه يكي از مفاهيم اساسي در قانون اساسي فرانسه است و بند يك اين قانون تاكيد مي كند كه فرانسه يك جمهوري سكولار است ("La France est une République, unie, indivisible, laïque et sociale."). بسياري از افراد در مورد بروز عقايد مذهبي خود محتاطانه عمل مي كنند. همين موضوع باعث پديد آمدن انشعابات بسياري در ميان مهاجران غير مسيحي به خصوص جامعه مسلمانان فرانسه شده است. اخيرا بحث هايي در مورد شعائر مذهبي مانند حجاب عمامه شيوخ و صليب مسيحيان و همچنين ستاره داوود صورت گرفته است وبر حذف آنها از مدارس دولتي تاكيد شده است. بالاخره پس از سالها بحث سياسي دراين مورد تصميم گرفته شد تا اين نمادها از مدارس فرانسه حذف شوند، رجوع كنيد به قانون كشور فرانسه در مورد سكولاريسم و نمادهاي انگشت نماي مذهبي در مدارس.

[ویرایش] تركيه

تركيه كشوري است كه در آن پس از جنبش غربي سازي كمال آتاتورك در 3مارچ 1924 وبا حذف سيستم خليفه اي سكولاريسم وارد عرصه سياست شد وبرتمام جهت گيري هاي ديني كشور تاثيرگذاشت. امروزه مسلمانان سني كه اكثريت ديني تركيه را تشكيل مي دهند توسط وزارت امور مذهبي تركيه اداره مي شوند و توسط دولت منابع مالي را دريافت مي نمايند. همه ديدگاه هاي مذهبي كه رنگ و بوي سياست دارند طبق اصول سكولاريسم سانسور مي شوند. همه مساجدي كه توسط دولت تامين مالي مي شوند مي بايست محتواي جلسات هفتگي خود را به دولت اعلام وآن را تصويب نمايند. اقليت هاي مذهبي مانند اسلام علوي ارمنيان ارتودكس يوناني توسط قانون اساسي به عنوان عقايد فردي شناخته مي شوند و دولت اغلب اين جهت گيري ها را تحمل مي كند، اما اين تحمل به معناي حق دادن به اين جوامع ديني نيست. با اين وجود معاهده لوزان حقوق ديني خاصي را به يهوديان يوناني ها و ارمنيان مي دهد، اما ارتودكس هاي سوري يا كاتوليك هاي رومي از اين حقوق محروم هستند. اخيرا تاسيس مجدد گروه ارتودكس يوناني در استامبول در مسئله الحاق تركيه به اتحاديه اروپا به يك موضوع سياسي داغ تبديل شد. اتحاديه اروپا چنين محدوديت هايي را مساوي سركوبي آزادي هاي ديني مي داند. با اين وجود اعلام شد كه اگر ارتودكس يوناني مجاز به بازگشايي مدرسه اي در تركيه شود، اين مذهب تنها مذهبي است كه از حق داشتن يك مدرسه مذهبي برخوردار است. تلاش هاي اخير براي غير قانوني كردن زنا باعث ايجاد سرو صدا در اروپا شد واين قانون به مثابه شيوع قوانين مذهبي در تركيه تلقي گرديد. عده اي معتقدند كه اين قانون تلاشي براي مبارزه با چند شوهري بودن زنان است كه هنوز دربرخي مناطق روستايي تركيه رواج دارد. در تركيه نيز همانند فرانسه زنان مجاز به پوشيدن حجاب در موسسات دولتي مانند مدارس اماكن خدماتي يا دانشگاه ها نيستند.

[ویرایش] ايالات متحده

در ايالات متحده  اولين اصلاحيه قانون اساسي آمريكا  شامل مفهومي مشابه مفهوم لائيسيته است، اگر چه اين اصطلاح به طور دقيق در قانون اساسي يا جاي ديگري ذكر نشده است. دراين اصلاحيه بندهايي وجود دارد كه دولت رااز دخالت در  مسايل آزاد  ديني و  تاسيس  سازمان هاي ديني منع مي كند. اين قوانين توسط دادگاه براي  استفاده دولت هاي فدرال و ايالتي  ارائه شده است. هر دو  بند آزادي اتخاذ دين و بند تاسيس  با هدف  جدايي دين از سياست  به قانون افزوده شده اند.
با اين وجود، اين قوانين در مكان هاي عمومي و درمورد افرادي  كه دراين مكان ها مشغول به كار هستند صادق نيست. درآمريكا كارمندان وحتي رئيس جمهور عقايد ديني خود را آشكارا بيان مي كنند. برخلاف فرانسه پوشش هاي مذهبي در مدارس دولتي آمريكا كاملا قانوني و مجاز است.

[ویرایش] همچنين رجوع كنيد به

  • 1825 مصوبه ضد تجاوز مقدسات
  • سياست دولت تركيه
  • مصطفي كمال آتاتورك
  • دولت سكولار
  • مذهب مدني
  • سكولاريسم
  • جدايي دين از سياست
  • انسان گرايي سكولار 1880
  • قوانين جولز فري
  • قانون 1905 فرانسه در مورد جدايي دين از سياست
  • حزب مردم جمهوري خواه ( تركيه )

[ویرایش] لينكهاي خارجي

لائيسيته[

رسته: قوانين فرانسه

رسته: مذهب وسياست 

رسته: سكولاريسم

 رسته: تاريخچه كليساي كاتوليك روم 
زبان‌های دیگر