میبد
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
میبد شهری است در مرکز ایران با پیشینه ای چندین هزار ساله. این شهر دومین مرکز شهری و تجاری استان یزد محسوب می شود و به واسطه بافت تاریخی ارزشمند خود تمام شهر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده. این شهر مرکز (زیلوبافی)و[سفال] دستساز ایرانی و پایگاه عمده تولید [کاشی] . این شهر دومین مرکز شهری و تجاری استان یزد محسوب می شود و به واسطه بافت تاریخی ارزشمند خود تمام شهر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده. این شهر مرکز (زیلوبافی)و[سفال] دستساز ایرانی و پایگاه عمده تولید [کاشی
و سرامیک در ایران محسوب می شود.
ميبد يكي ازكانون هاي اوليه يكجانشيني درايران است كه درواحه پهناوريزد واقع شده است.روزگاري دركناردرياي ساوه قرار داشته است كه از ساوه تا حاجي آباد نمك كشيده شده بود و ساكنان آن ازطريق اين درياچه رفت و آمد مي كردند.( تاريخ يزد، جعفري) با توجه به پيداشدن سكه ضرب ميبد دردوره ساساني مشخص مي شود كه ميبد دراواخردوره ساساني شهري معتبر و با اهميت بوده است زيرا ازيكصدو يازده شهري كه در ايران قبل از اسلام شناسايي شده ازتعداد معدودي ازآنها شرايط ضرب سكه و يا اجازه آن را داشته اند.( شهرهاي ايران، پيكولوسكايا)
دلايل متعددي را مي توان نام برد كه ميبد و به ويژه نارين قلعه آن بيش ازمناطق ديگريزد، مسكون شده و اولين نقطه يكجانشيني دراين ناحيه بوده است.
جعفري، اولين مورخ يزدي قرن هشتم درمورد بناي نارين قلعه حكايت اسطوره اي و افسانه اي عنوان مي نمايند كه نشانگر آن است كه حتي درآن زمان هم عامه و خاص ازديرينه بودن اين مكان مطلع بوده اند. وي مي گويد كه سليمان نبي نارين قلعه را براي اختفاي دفينه وگنج خود ايجاد نمود.نقش نگاره اي كه اخيراً درهمين مكان برروي تكه سفال پيدا شده است نشانگرواقعيت هاي بسياري است. نقش نيمه انسان – نيمه حيوان حك شده براين سفال مربوط به نوع اعتقادات مذهبي مردم اين ناحيه بوده كه شبيه همان نقش نگارهايي است كه درتمدن هزاره سوم پيش ازميلاد عيلامي ها مي باشد.( تاريخ عيلام، شيرين بياني) نارين قلعه ميبد درقرون اوليه اسلامي هم ازعظمت و اهميت زيادي برخورداربوده ازقلاع غيرقابل نفوذ براي دشمنان بوده است.
نام ميبد
درتاريخ محلي يزد شهرساساني ميبد به عهد چند تن ازشاهان اين خاندان ازجمله يزدگرد، قباد و انوشيروان نسبت داده اند و به نام يكي ازسرداران و يا فرزندان شاه مي خوانند از جمله آنكه يكي ازسرهنگ هاي يزدگرد را باني شهردانسته اند اما احمد كاتب روايتي دارد كه بناي مدينه ميبد به عهد پادشاهي قباد نسبت داده است. بناي مدينه ميبد به واسطه شاه موبد شد و چون شاه موبد مدينه ميبد تمام كرد او را «موبدگرد» نام نهاد و به مرور ايام ( گرد) را محذوف كردند و موبد را ميبد گفتند.
به طوركلي نام ميبد ( ميبذ) به نوبه خود مهرو نشاني ازدوره ساساني است، به روايتي ديگر به دليل مساعد بودن آب و هواي اين شهر يكي از سرهنگان يزدگرد همان مهبود ازسپهبدان نامدار عهد قباد و انوشيروان در اين شهرسكني گزيده و نام اين شهر درگذر زمان بعد از دگرگوني ميبد تغييريافته است.البته دیدگاه دیگری بر این باور است که این سرهنگ لقب میبدار را به واسطه فرماندهی این ناحیه بدست اورده است نه اینکه میبد بواسطه این سرهنگ.
شخصیت های میبد: اندیشمندان بزرگی از این شهر برخاسته اندازجمله:ابوالفضل رشیدالدین میبدی صاحب تفسیر ارزشمند کشف الاسراردر قرن ششم هجری،قاضی میرحسین میبدی ،خطیرالملک وزیر دربار سلجوقیان،ایت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری يزدي بنیانگذار حوزه علمیه قم واستاد امام خمینی،دکتر ایت الله مرتضی حایری وایت الله مهدی حایری(از فرزندان حاج شیخ)،ایت الله حاج شیخ علی حایری بارجییی ، حسین مکی سرلشکر دکتر فیروزابادی و....را میتوان نامبرد.

