مصر
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ِ جمهوری مِصر نام کشوری است در شمال قاره افریقا. مصر یکی از پرجمعیتترین کشورهای افریقایی است و پایتخت آن شهر قاهره است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ
مصر یکی از قدیمیترین کشورهای جهان و تمدن آن که در حاشیه رود نیل شکل گرفته در زمره کهنترین تمدنها محسوب میشود که از حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد موجود است. مصر باستان سرزمین فراعنه بود و آثار تاریخی مهمی چون اهرام سهگانه و معابد بزرگ را از آن دوران به یادگار دارد. در اسطورههای سامی محل ظهور پیامبرانی مانند یوسف و موسی را در همان دوران و در سرزمین مصر آوردهاند.
دولت قدیم مصر در سال ۵۲۴ ق. م به دست ایرانیان سقوط کرد. این کشور در روزگار هخامنشی و همچنین در دوران ساسانی (در عهد خسرو پرویز و به مدت ده سال) بخشی از شاهنشاهی ایران بود. نیای آنچه امروزه کانال سوئز نام دارد برای نخستین بار از سوی ایرانیان در مصر کنده و راهاندازی شد.
در سال ۳۳۲ ق.م اسکندر این سرزمین را تصرف نمود و تا سال بعد دودمان بطلمیوسیان که از جانشینان اسکندر بودند، بر آن حکمفرما بودند. در سال ۶۴۱ میلادی (۱۹ هجری قمری) در زمان خلیفه دوم، عمر، مسلمانان این کشور را فتح کردند. پس از فتح این سرزمین توسط عربها، بخش بزگی از فرهنگ و تمدن این سرزمین به یغما رفت و عربها زبان خودشان را به این مملکت تحمیل کردند. مصر همواره از سرزمینهای مهم برای حکومت اسلامی بوده و تا سال ۱۵۱۷ میلادی که دولت عثمانی بر مصر تسلط یافت در دست خلفای اموی و عباسی و فاطمی بود. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به آن لشکر کشید و در سال ۱۸۰۵ میلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاکم آنجا شده و سلسله جدید مصر را تشکیل داد.
برای مدتها مصر تحتالحمایه انگلستان بود ولی پس از جنگ جهانی اول بر اثر فشار مردم، استقلال مصر را اعلام کرد. در جنگ جهانی دوم طی سالهای ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳ با اینکه مصر بیطرفی خود را اعلام کرده بود اما سرزمینهای غربی آن در حاشیه دریای مدیترانه از صحنه نبردهای سنگین بین ارتش آلمان و ارتش بریتانیا بود و با انکه آلمانیها فاصله چندانی با کانال سوئز نداشتند، اما در منطقهای به نام العلمین شکست خوردند و همین شکست نقطه آغاز شکستهای دیگر آنها شد.
مصر در سال ۱۹۴۵ به عضویت سازمان ملل متحد در آمد. در سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر به ریاست جمهوری فرانسه به مصر حمله کردند، اما با پشتیبانی شوروی پیشین و بی طرفی امریکا، بدون نتیجه خاتمه یافت. در طی سالهای بعد دو جنگ دیگر نیز بین مصر و دیگر کشورهای عربی با اسرائیل رخ داد. (۱۹۶۷ و ۱۹۷۳)
[ویرایش] نام
نام مصر از ریشهٔ سامی است و با نامهای دیگر زبانهای سامی برای مصر از جمله מִצְרַיִם (میتزراییم) عبری همریشه است. نام مصر به معنی "دو تنگه" است و به جدایی میان دو دودمان بخشهای شمالی و جنوبی مصر اشاره دارد. واژهٔ مصر در اصل خود معانی تمدن، کلانشهر و زمین و مرز هم میداده.[۱]
[ویرایش] تقسیمات کشوری
نوشتار اصلی: استانهای مصر
[ویرایش] سیاست
[ویرایش] رؤسای جمهور مصر
[ویرایش] سرلشکر محمد نجیب
[ویرایش] جمال عبدالناصر
[ویرایش] محمد انور السادات
محمد انور السادات سیاستمدار و نظامی مصری و برنده جایزه صلح نوبل، سومین رئیس جمهوری مصر بود. وی سمت رئیس جمهوری کشور مصر را از تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۷۰ تا روز به قتل رسیدنش توسط جهاد اسلامی در تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به عهده داشت.
[ویرایش] حسنی مبارک
[ویرایش] جغرافیا
مصر، سرزمین و کشوری است در شمال و شمال شرقی قاره افریقا که مساحت آن ۱٬۰۰۱٬۴۴۹ کیلومتر مربع بوده و از دیدگاه وسعت بیست و هشتمین کشور جهان محسوب میگردد.
در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی باختر با کشور لیبی همسایهاست. البته از ناحیه صحرای سینا به فلسطین نیز مرتبط میباشد. پایتخت مصر شهر قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن میتوان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شهرهایی مانند سلوم، بردیا، سیدی برانی، مطروح و العلمین نیز به سبب وقایعی که طی جنگ جهانی دوم در آنها به وقوع پیوست مشهور گشتهاند.
در شرق و شمال شرقی این کشور شبه جزیرهای است که شبه جزیره سینا خوانده میشود و تا قبل از قرن نوزدهم در قسمتی به خاک مصر متصل بود. اما در سده بیستم کانالی حفر کردند که آن را از خاک مصر جدا کرد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل مینمود. نام آن، کانال سوئز است که ۱۶۸ کیلومتر طول دارد و چون مسیر ارتباطی میان سه قاره اروپا، آسیا و افریقا میباشد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
سرزمین مصر به سه قسمت تقسیم میشود:
- ۱. صحرای شرقی یا عربی.
- ۲. شبه جزیره سینا و زمینهای نیل.
- ۳. صحرای غربی.
مصر آخرین کشوری است که رود نیل از آن میگذرد و سپس به دریای مدیترانه میریزد. به این خاطر در محل پیوستن آن به دریا، دلتای نیل بوجود آمده که سرزمین اصلی کشاورزی این کشور است. در اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیار دارد به طوری که تنها نقاط آباد مصر سواحل نیل میباشد.
جستار وابسته: فهرست شهرهای مصر
[ویرایش] مردم
[ویرایش] قبیلههای مصر
تیرهها و قبیلههای ساکن مصر از این قرارند:
[ویرایش] فرهنگ
- جشنها و عیدها در مصر
- ایستگاههای رادیویی[1]:
| ایستگاههای رادیویی مصر |
|---|
| رادیو قرآن کریم • رادیو جوانان و ورزش • رادیو خاورمیانه • رادیوی بزرگ قاهره • رادیو نجوم افام • رادیو برنامه همگانی • رادیو صدای عرب • رادیو برنامه فرهنگی • رادیو اخبار و موسیقی • رادیو برنامه موسیقی رادیو آهنگ • رادیو نایل افام• رادیو سوا • رادیو آموزش • رادیو برنامه اروپایی • رادیو بیبیسی (مصر) |
[ویرایش] جُستارهای وابسته
- مصر باستان
- جنگ شش روزه
- کانال سوئز
- شبه جزیره سینا
- نشانههای ایرانی در مصر
[ویرایش] منابع
از جمله: اطلس کامل گیتاشناسی؛ لغتنامه دهخدا؛ تاریخ جنگ جهانی دوم ج ۲ (در دانشنامه رشد).
الگو:کشورهای نوروز
| اتحادیه کشورهای عرب | |
|---|---|
|
اردن | امارات متحده عربی | بحرین | الجزایر | جیبوتی | تونس | سودان | سوریه | سومالی | عراق | عربستان سعودی | فلسطین | قطر | کومور | کویت | لبنان | لیبی | مراکش (وصحرای غربی) | مصر | موریتانی | یمن | عمان |
| کشورهای آفریقا | |
| آفریقای جنوبی | آفریقای مرکزی | آنگولا | الجزایر | اتیوپی | اریتره | اوگاندا | بنین | بوتسوانا | بوروندی | بورکینافاسو | تانزانیا | توگو | تونس | جیبوتی | چاد | رواندا | زامبیا | زیمبابوه | سائوتومه و پرنسیپ | ساحل عاج | سنگال | سوازیلند | سودان | سومالی | سومالیلند | سیرالئون | سیشل | صحرا | غنا | کامرون | کنگو | کنگو | کنیا | کومور | کیپورد | گابون | گامبیا | گینه | گینه استوایی | گینه بیسائو | لسوتو | لیبریا | لیبی | مالاوی | مالی | مراکش | مصر | موریتانی | موریس | موزامبیک | نامیبیا | نیجر | نیجریه |
متعلقات: جزایر قناری | سوتا و ملیلا | جزایر مدیرا | مایوت | ریونیون | سنت هلن و ضمائم |
|


