حنبلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.


اسلام

اصول دین

توحید
نبوت
معاد

اصول خاص تشیع

امامتعدل

فروع دین

نمازروزهزکات
حججهاد

فروع تشیع

خمس
امر به معروف
نهی از منکر
تولا • تبری

منابع اسلامی

قرآنعقل
سنت(حدیث)

شخصیت‌ها

محمد
علیفاطمه
اهل بیت
خلفای راشدین
امامان شیعه
یاران پیامبر

مذهب‌ها

تسننتشیعتصوف

مذاهب فقهی

جعفریشافعی
حنفیمالکی
حنبلی • مذاهب دیگر

مذاهب کلامی

امامیهاسماعیلیه
خوارجمرجئه
اشاعرهمعتزله
مذاهب دیگر

علوم اسلامی

حدیثتفسیر
فقهکلام
فلسفهعرفان

تاریخ اسلام

زندگانی محمد
روزگار خلفای راشدین
تاریخ امامان شیعه
امویانعباسیان
فاطمیان • مملوکان
عثمانیانصفویان
آخرالزمان
عصر ظهور مهدی

جغرافیای اسلام

مکهمدینه
بیت‌المقدس
کوفهنجف
کربلاسامرا
کاظمینمشهد
بغداددمشق
عربستانیمن
عراقشام
ایرانمصر
اندلسشمال آفریقا
آسیای میانههندوستان

حنبلی نام یکی از شاخه‌های کیش سنی از دین اسلام است. واز مذاهب فقهی و از پیرو ابو عبدالرحمان احمد ابن حنبل از ائمه چهار گانه سنت وجماعت است. او به ترتیب زیر، چهارمین امام از أئمة اهل سنت است.

وی متولد بغداد به سال ۱۶۴ هجری قمری است و در سال ۲۴۱ وفات یافته‌است. ابن حنبل اهل حدیث بود و توجهی به رای نداشت. استناد او صرفا به قرآن و حدیث پیامبر اسلام بود. محمد پسر عبدالوهاب، موسس وهابیت نیز مذهب حنبلی داشته‌است.

[ویرایش] اصول

مذهب حنبلی بر پنج اصل استوار است:

  • کتاب الله
  • سنت رسول الله
  • فتوای صحابه پیامبر
  • قول برخی از صحابه که موافق با کتاب باشد
  • تمام احادیث مرسل و ضعیف

از مواردی که حنابله به آن اهمیت زیاد می‌دهند امر به معروف ونهی از منکر است.

[ویرایش] فقه و اصول حنبل

    • فقه او از ویژگیهای ذیل برخوردار است:

الف - فتواهای احمدبن حنبل به احادیث و اخبار و آثار سلف صالح مستند بود. او براساس قول پیامبر(ص) و داوریهای آن حضرت و همچنین فتواهای صحابه - در مواردی که از نظرمخالفی اطلاع نیابد - فتوا می‌داد و آن چه را هم در آن اختلاف کرده بودند می‌آورد.

اوگفته‌های تابعین یا دیگران را که به آگاهی داشتن از روایات وآثار مشهور بودند بر فتوای خویش ارجحیت میداد.


ب - او از فرضها دوری می‌گزید و تنها درباره آن چه عملا رخ داده‌است فتوا می‌داد. چرا که از نظر او فتوا و رای چیزی است که تنها در صورت ضرورت باید به سراغ آن رفت.


ج - این که او در درجه نخست به اخبار و روایات استناد داشت سبب نشد فقه او محدود یا اززندگی عملی مردم دور شود، چون مذهب او بیش از هر مذهب دیگری در امر تعاقد ومعاملات و تعهداتی که هر یک از طرفین برعهده دارند آزادی و سعه قائل است.

او در مذهب خود دو اصل را مبنا گرفته و پذیرفته‌است: **

  1. اصل اولیه در عبادات بطلان است مگر آن که دلیلی بر صحت آمده باشد.
  1. اصل اولیه در معاملات و عقود صحت است مگر آن که دلیلی بر تحریم و بطلان رسیده باشد.

بنابراین اساس شیوه امام احمد احترام نهادن و ملتزم شدن به هر شرطی است که طرفهای معامله بنهند مگر آن که از سوی شارع دلیلی بر حرمت آن شرط برسد.


د - او در جایی که به نصی یا اثری پذیرفته شده دست نمی‌یافت براساس مصلحت فتوا می‌داد. او هر حکمی را که برای هدف هست به وسیله‌های آن ، و هر حکمی را که برای نتیجه هست به مقدمه‌های آن می‌داد و به این مساله آن اندازه دامنه و گسترش داد که در فقه پیش از او سابقه نداشت. او برخلاف شافعی که در باب معاملات و عقود دیدگاهی ظاهری دارد و آنها را تنها به همان عبارتهایی که حاکی از آنهاست تفسیر می‌کند و به انگیزه‌ها و اهداف آنها نمی‌نگرد، تنها به ظواهر و صورت مادی این پدیدارها نمی‌نگریست و براساس انگیزه‌ها و اهداف و نتایجی که برای این عقود و معاملات هست درباره آنها حکم می‌کرد.

ابن حنبل، علی ابن ابی طالب را بعنوان امام محسوب میکرده وهر کس را که مقام امامت را برای علی انکار میکرد مورد ملامت وسرزنش قرار میداد.

[ویرایش] منبع

  • دکتر: الشکعة، مصطفی. (الأئمة الأربعة) ، دار الکتاب اللبنانی، چاپ بیروت، سال انتشار ۱۹۸۵ میلادی به (عرب).