الاستبصار
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
الاستبصار فیما اختلف من الأخبار؛ کتابی روایی از شیخ طوسی. چهارمین کتاب از کتب اربعه.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] محتوا
این کتاب مجموعهای است از اخبار اختلافی که از اهل بیت روایت شدهاست. شیخ طوسی در این کتاب کلیه روایاتی را که در مباحث گوناگون فقهی وارد شده و روایتی نیز بر خلاف آن آمده، جمع کردهاست.
شیخ طوسی برای نگارش این کتاب از دو کتابخانه بزرگ آن زمان در شهر بغداد که مملو از کتابهای معتبر و نسخههای اصلی بوده استفاده کرده:
- کتابخانه استاد بزرگوارش سید مرتضی. شامل ۸۰ هزار جلد کتاب
- کتابخانه شاپور که بسیار بزرگتر از آن بوده و برای علمای شیعه در منطقه کرخ بغداد تأسیس شده بود.
شیخ طوسی در بخش اول و دوم کتاب تمام سند را آورده؛ ولی در بخش سوم فقط به نام راوی که روایت را از کتاب او نقل کرده اکتفا میکند و در پایان کتاب سند خود را به آن راوی آورده تا روایات از ارسال خارج شده و به روایات مسند ملحق گردند. اصطلاحاً این بخش را «مشیخه» مینامند، یعنی اساتید و مشایخ.
[ویرایش] اعتبار
آقا بزرگ تهرانی در کتاب «الذریعة إلی تصانیف الشیعة» میگوید:
| کتاب استبصار یکی از کتابهای چهارگانه و یکی از مجموعههای روایی است که وسیله استنباط احکام شرعی در میان فقهای شیعه دوازده امامی از زمان مؤلف تا این زمان بودهاست. |
ابن ادریس در کتاب سرائر میگوید:
| کتاب استبصار را شیخ طوسی برای جمع آوری روایات مخالف نگاشتهاست.وی در این کتاب روایات و احادیث مخالف را به هم نزدیک کرده و میان آنان توافق در معنا ایجاد میکند. |
[ویرایش] شرحها بر کتاب
- کتاب جامع الأخبار فی إیضاح الاستبصار نوشته شیخ عبد اللطیف بن علی بن احمد بن ابی جامع حارثی شامی عاملی شاگرد شیخ بهائی.
- نکت الإرشاد در شرح استبصار نوشته شهید اول، محمد بن مکی.
- شرح استبصار نوشته سید میرزا حسن بن عبد الرسول حسینی زنوزی خوئی (۱۱۷۲ - ۱۲۲۳ هجری).
- شرح استبصار نوشته امیر محمد بن امیر عبد الواسع خاتون آبادی داماد علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۶ هجری).
- شرح استبصار نوشته شیخ عبد الرضا طفیلی نجفی.
- شرح استبصار نوشته فقیه قاسم بن محمد جواد معروف به ابن الوندی و فقیه کاظمی، درگذشت بعد از سال ۱۱۰۰ هجری و معاصر با شیخ حر عاملی.
- شرح استبصار نوشته علامه سید محسن بن حسن اعرجی کاظمی (درگذشت ۱۱۲۷ هجری).
[ویرایش] جستارهای وابسته
| کتب اربعه (شیعه) |
| الکافی | من لا یحضره الفقیه | تهذیب الاحکام | الاستبصار |

