بحث:سیوند
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
سیوند سیوند شهری خوش آب وهوا در75کیلومتری شمال شیراز بر سر راه اصلی شیراز اصفهان در میان انبوهی از باغات میوه وجنگلهای چنار وسپیدار واقع شده است.سیوندامروزی در دامنه کوههای سیوند بصورت پلکانی قرار گرفته است.رود سیوند از میان سیوند عبور می کند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ریشه شناسی سیوند
درمورد ریشه واژه سیوند پنج نظریه مطرح است. 1-سیوندهمان سیوند پارس متشکل ازسی +وند بمعنای سی قوم پارس می باشد.که این مکان از سی قوم تشکیل شده بوده است.بنا بر شواهد محل زندگی یا محل گردهمایی سران و بزرگان اقوام پارسی در زمان هخامنشیان وحمل سنگ های تخت جمشید در یک منطقه خوش آب وهوا بوده است . 2-سیوند در ابتدا سی بند بوده واین نام دراوایل به رودسیوند اطلاق می شده ودلیل آن وجود سی بند وآبگیر بر روی آن از پاسارگاد تا تخت جمشید بوده است.وسپس این نام به آبادی کنار آن اطلاق شده است. 3-واژه ی «سیوند» می تواند با فارسی باستان ثیکا اسم مونث به معنی (سنگریزه، قلوه سنگ، شفته ی پایه ی بنا) ارتباط داشته باشد. واژه ی ثیکا سه بار در کتیبه ی داریوش بزرگ در شوش که درباره ی مصالح بنای کاخ او گفتگو می کند به کار رفته ایت، دوبار به صورت نهادی، مفرد در سطرهای بیست و پنجم و بیستو هشتم و یک بار به صورت رایی مفرد در سطر بیست و هفتم. هر چند واژه ی مورد نظر در کتیبه های فارسی باستان کاربرد دیگری ندارد اما کنت همان جا رویه ی 209 تصور می کند که معادل مادی واژه سک در ترکیب سیلیاوَتی که اصولا نام دژی دری در سرزمین ماد است و در کتیبه ی بیستون از آن نام برده شده، به کار رفته است و این دژ احتمالا دیواری ساخته شده از سنگ یا قلوه سنگ داشته است. در هندی باستان نیز واژه ی سیلاتا که آن نیز اسم مونث و به معنی سنگریزه است با واژه ی فارسی باستان ارتباط دارد و به احتمال وام واژه ای ایرانی است که ادامه ی آن را در خوارزمی شُغور به معنی سنگ داریم تحول یافته ی واژه فارسی باستان را در زبانهای ایران یمیانه می بینم؛ در فارسی میانه سیگ (فره وشی، فرهنگ زبان پهلوی ص 397) به معنی سنگ، تحول یافته ی همین واژه است و فارسی نو «سنگ» و فارسی میانه «سگ و سنگ» نیز با آن ارتباط لفظی و معنایی دارد. در فارسی میانه تورفانی سیگان به معنی «سنگی» و در گویش خوری سگ به معنی سنگ و در گویشهای جنوب خراسان سیگ به معنی شن و ماسه و شاید آذری سیین به معنی کاسه ی سفالی، . واژه ی سگ یا سیگ فارسی میانه در تحول طبیعی خود از دوره ی میانه به نو با حذف گ پایانی پس از داکه، می تواند به سی تحول یابد و همان معنی سنگ و سنگریزه را داشته باشد و با افزایش پسوند دارندگی «وند» (تحول یافته ی ونت باستان) به صورت «سیوند» در آید. بنابراین تحول واژه چنین خواهد بود:سیوند= سی+وند و معنی ترکیب دارنده ی سنگ، سنگ دار، سنگریزه دار و مانند آن خواهد بود و این معنی، با طبیعت منطقه نیز مناسبت دارد . 4-سیوند درآغاز سیه بند بوده که باتوجه بهپوشش انبوه منطقه که کبود به نظرمی آمده وبندی عظیم بر روی رودخانه علت پیدایش این نام است. 5-از آنجا که عدد سی درنزدایرانیان باستان عددی مقدس بشمار می رفته(مانند سی روز ماه یاسیمرغ سیرنگ و) سیوند بمعنای قوم برتروبالاتر پارس استفاده شده است.
[ویرایش] تاریخچه پیدایش سیوند
تاریخچه سیوند را به دوره هخامنشیان دانسته اند عدده ای ساکنین اولیه آنرا کارگران معدن سنگ وبرخی آنراییلاق بزرگان واشراف پارسی و بعضی نیز آنرا تبعید گاه وپناهگاه اقوام تاریخ دانست هاند.گروه نخست اآثار زندگی وبقایای خانه های کارگران معدن سنگ گروه دوم وجود آب وهوای خوب وقرار گرفتن بین پاسارگاد وتخت جمشید وگروه سوم حفظ زبان پهلوی وبقایای سیوند قدیم در بین کوههاومناطق پنهان رادلیل خود عنوان کرده اند. مردم سیوند تا پیش از ورود امام رضا علیه السلام زرتشتی بوده اندو بارها مورد حمله وغارت اعراب قرار گرفته بودند. باورود امام رضا علیه السلام به فارس وجویا شدن احوال مردم سیوند برادر خود عقیل ابن موسی علیه را برای کمک به مردم سیوند می فرستند .ایشان با دیذن احوال مردم سیوند چندین بار اموال خود را بین مردم سیوند تقسیم نمود از این رو مردم سیوند لقب سلطان کرم را بهدادند از آن پس مردم سیوند همگی شیعه دوازده امامی شدند پس از مدتی مامون عباسی از نفوذ ایشان در مردم سیوندباخبر وایشان بدستور مامون وبدست حاکم سیوند بشهادت رسیدند. سیوند در عهد صفویه براثر قرارگرفتن برراه اصفهان در اوج شکوه هنر وعظمت خود بوده تا اینکه در سال1134 در حمله محمود افغان بکلی ویران شدومردم سیوند برای چند سالی درکوههای تنگ فشک زندگی کردند سپس از بیم حجوم های گوناگون به مکانی درجنوب سیوند کنونی بنام ده کانه کوچ کردندبر اثر هجوم های زیاد وفقرشدیدبسیار زیادی از سیوندی ها از ده کانه به کازرون سیرجان وکمتر بهااصفهان مهاجرت کردند.تا اینکه باقی مانده مردم سیوند در زمان قاجار در جای امروز سیوند سکنی گزیدند. ان دادند
[ویرایش] زبان سیوندی
این زبان روزگاری به دلیل عدم اختلاط آن با زبان فارسی نو، سخت مورد توجه پژوهشگران خارجی و ایرانی بوده است.
دستگاه واجشناسي اين گويش مشتمل بر 25 همخوان، 8 واکه و 3 مصوت مرکب ميباشد، همخوانها در اين گويش عبارتند از:/p/,/b/,/t/,/d/,/c/,/y/,/k/,/g/,/x/,/f/,/v/,/s/,/z/,/s/,/z/,/x/,/ /,/h/,/ /,/ /,/m/,/n/,/l/,/r/,/w/,/y/ و 8 واکه در اين گويش شامل:/a/,/a/,/o/,/u/,/u/,/e/,/i/,/i/ و 3 مصوت مرکب عبارتند از: /ey/,/oy/,/ow/
.(همخوان ها اصواتی هستند که به هنگام تولید آنها هوا پس از عبور از حنجره – با لرزش تارهای صوتی یا بدون لرزش آن ها – در حلول مجراهای حلق و دهان با مانعی به صورت انسداد سایش لرزش و لغزش برخورد کند.
واکه ها اصواتی هستند که به هنگام تولید آن ها هوا پس از عبور از حنجره و لرزاندن پرده های صوتی بدون برخورد با مانع و ایجاد انسداد ، سایش و لرزش از مجراهای حلق و دهان آزادانه عبور کند.)بهنام خاني؛ درپايان نامه (کارشناسي ارشد) -- دانشگاه شيراز، شيراز، 1375با عنوان واژهنامه ريشه شناسانه گويش سيوندي به راهنمايي: محمودرضا دستغيببهشتي.
382 واژه سيوندي که عینآ واژه پهلوي، فارسي باستان است راآورده و از نظر ريشهشناسي مورد بررسي قرار داده است.
متاًسفانه امروزه به دلیل عدم اطلاع اهالی در خصوص اهمیتش روزبه روز غنای واژگانی این گویش در اثر هجوم زبان فارسی نو فرسایش یافته و تخریب می گردد.اهمیت این زبان دراین است که در سطح استان فارس تنها اهالی این روستا هستند که به این گویش خاص تکلم می نمایند و به گفته ارانسکی ]]زبان شناس معروف در کتاب «مقدمه فقه ایرانی» ؛همچون جزیره ای در دریای زبان فارسی استان فارس مهجور مانده است.
موقعیت جغرافیایی آن که در گذشته بر سر راه سفر مستشرقین سیاحان اروپایی به تخت جمشید قرار داشته سبب گردیده که از اواخر قرن نوزدهم میلادی محقیقین اروپایی به زبان خاص این قوم توجه نموده و به تحقیق درباره آن بپردازند.از جمله این اندیشمندان می توان به :
آندریاس آلمانی (1878م.)
پروفسور ژوکوفسکی روسی(1880م.)
کلمان هورا(1893م.)
پروفسور آلمانی(1909م.)
هندگ(1936م.)
مورگی شیرینه(1960م.)
پی یرلوکوک(1997م.)
اشاره کرد.
روستای قوام آباد در4 کیلومتری شمال غربی آن و روستای دشت بال در 6
کیلومتری جنوب شرقی آن است؛ لیکن هیچ یک از اهالی این دو روستا زبان خاص اهالی سیوند را متوجه نمی شوند.
در سال 1339استاد جمال زیانی در مجله دانشکده ادبیات شیراز
این گویش را بسیارنزدیک به زبان پهلوی ساسانی دانسته و معتقد است که از آن روزگار باقی مانده است.نزدیکی چند واژه از این گویش با زبان پهلوی «فارسی میانه»این نظریه را محکم تر می نماید:
فریاد زدن :وانگ«سیوندی»وانگ «پهلوی»
برف:ورف«سیوندی»ورف«پهلوی»
بهار:واهار«سیوندی»واهار«پهلوی»
بره:وره«سیوندی»ورک«پهلوی»
و .........
سیوندی از گروه لهجه های شمالی شمال غربی می باشد.به نزدیکی چند واژه از گویش سیوندی با زبان کردی دقت نمایید: آتش:اوویر «سیوندی»آویر «کردی مهابادی»
انگور:انگیر«سیوندی»هنگیر«کردی مهابادی»
رفتن:بشه«سیوندی»بشو «گیلکی»
دکتر پرویز ناتل خانلری درکتاب تاریخ زبان فارسی چنین می نویسد:. در بعضی از روستاهای استان فارس گویشهای خاصی هست که با وجود زبان جاری سراسر آن استان که فارسی است هنوز بر جا ماندهاند ؛ اگر چه هرگز کتابت نداشته و مقام زبان دری نیافتهاند. اینها عبارتند از : گویشهای متداول در روستاهای شمغون ، پاپون ، ماسرم ، بورینگون و بعضی دهکدههای دیگر. این گویشها همه از گروه جنوب غربی شمرده میشوند. امادراین میان تنها « سیوندی » در قریهی سیوند (50 کیلومتری شمال شیراز)که از جمله گویشهای شمال غربی است .
زبان پهلوی دارای دو لهجه اشکانی وپهلوی جنوبی یا ساسانی بوده که گویش سیوندی بازمانده پهلوی جنوبی است. در این گویش گاه برای برای یک کلمه چندین واژه در زمان ها کاربردهای مختلف بکاربردهشده بطور مثال:واژه خوابیدن
فتام:خوابیدم فتیمه:خوابیدیم فرممشی:خوابیدم فرمماشی:خوابیدیم
فتی:خوابیدی فتیکه:خوابیدید فرمتشی:خوابیدی فرمتاشی:خوابیدید فت:خوابید فتینه:خوابیدند فرمششی:خوابید فرمشاشی:خوابیدند
باسی:بخوابم باسیمه:بخوابیم
باس:بخواب باسیکه:بخوابید
ودر کاربردخوابیدن بصورت اسم تنها از واژه فرم استفاده می کنند. یا برای واژه پختن از سه واژه ورنین پتن و گراندن درجاهای متفاوت بکار برده می شود. این گویش بسیار اندک با عربی آمیخته شده وهمواره ازواژهای فارسی نام میان رخت گپ استفاده کرده وهیچگاه از معادلهای عربی آن استفاده نشده است.
این گویش امروزه بدلیل ساکن شدن عشایر کوچرو در سیوند وهمچنین مهاجرت و وصلت با غیر سیوندهها ازغنی آن کاسته شده است بسیاری از این واژهها امروزه رو بفراموشی است که از آن دست می توان به واژهای <گوئر:گوساله><کمچیلو:قاشق><تکران:ته دیگ><کبشکن:بهارخواب><کانمانی:سه پایه><دمبلا:بخای><اخلی:بی حساب وکتاب><لچک:روسری><هسمانی:خاک بردار><لک:پارچه تکه تکه شده><بولیت: فریبکار><پرد:پل>
چندین وازه از این گویش در فرهنگ نامهای ایرانی جای گرفته وریشه آنها سیوندی ذکر شدهاست از جمله <آریس:عروس><اساره:ستاره><سوگلی:شکوفه سیب> امروزه مردم سیوند با کودکان خود سیوندی حرف نمی زننداگرچه پسرههادر نوجوانی سیوندی را از کوچه وبازار شروع می کنند اما دختر هاسیوندی حرف نمی زنند وپسرها هم چون از کوچه وبازار شروع شده لهجه اصیل سیوندی را نادیده می گیرند.
[ویرایش] آثار تاریخی سیوند
1-آثارسیوند(الماس بری): یا همان معدن سنگ هخامنشی کهبر کوهی معروف به تمب کرم واقع وهنوز سنگهای تراشیده شده تخت جمشیدخانه های کارگران معدن همچناندردامنه باقی مانده هاست.
2-تنگه بلاغی:. در دوران شاهنشاهی هخامنشی و قرنها پس از آن راه مواصلاتی تخت جمشید و نقش رستم و استخر به پاسارگاد از همین طریق بوده و از این شهر به سوی هگمتانه می رفتند. 3-کاروانسرای شاه عباسی سیوند: که در دوران صفویه بر کنار شهر قدیم سیوند(سیوند خرابه)که پیش از انقلاب قوام شیرازی رعیت های عشایر خود رادرآن ساکن کرد که امروزه سازمان میراث فرهنگی آنرا بنام کاروانسرای قوام آباد بدلیل مجاورت باروستای قوام آباد به ثبت رساندهاست این کاروانسرا امروزه بدست اهالی قوام آباد بسیار آسیب دیده واز درب ورودی گردویی آن بعنوان پل مورد استفاده قرار گرفته است.
4-پرد سیوند(پل سیوند):کورش کمالی سروستانی در کتاب دانشنامه فارس چنین می نویسد:اصل این بنابه دوران هخامنشیان بر می گردد اماچون بارها درزمانهای ساسانیان و صفویه مرمت گشته به پل صفویان مشهور است.مصالح بکار رفته سنگ وملاط آهک می باشد.در پایه های این پل چند
اب شکن برای جلوگیری از تخریب آن درسیلابهای رودسیوند درست شده است. این پل بر روی رود سیوند ودر پشت بند وآبنمای سیوند قرار گرفته است. 5-گورستان پیش از اسلام سیوند یا خرفت خانه:این مکان در وردی سیونددر مکانی بنام گلال سیوند قرار دارد در این گورستان خمرههای خالی زیادی که مربوط به دفن مردم عادی بوده فراوان از دامنه کوه بیرون آمده ونیز چندین گور ساخته شده در سنگ که مربوط به خواص بوده بر دامنه کوه وجود دارد. این مکان گورستان مردم سیوند در پیش از اسلام بوده است. این مکان در سالهای اخیر بنام خرفت خانه دربین مردم شهرت پیدا نموده است. 6-گورستان کهن سیوند:این گورستان درکنار امامزاده عقیل واقع شده سنگهای این گورستان به صفویه ایلخانی وپیش از آن میرسد.بر روی تمامی سنگ ها پسوند سیوندی نگاشته شده است.سنگها در طول 2متر عرض 30تا40 سانت وارتفاع50تا60سانت که در لبه های آن اسامی 14 معصوم بصورت <صل علی> نگاشته شده وبر روی آن آیات قرانی درخت گل وونام میتوتاریخ فوت وواژه سیوندی بصورت خط ثلث نوشته شده است.ازویژگیهای این گورستان تفاوت قائل نشدن بین قبور زنها ومردهاست.سنگقبر امزاده عقیل(سلطان کرم)وخیلی از سنگهای آن درسالهای آخیر ربوده شده است.این گورستان توسط اهالی روستای قوام آباد وبسبب تعریض جاده صدمات زیادی دیده است. 7-سیوندخرابه:شهر قدیم سیوند تاپیش از حمله افغانها(سال1134ه ق ) که در سالهای اخیرمورد کاوشهای غیر مجازشده وقسوت زیادی از آن توسط ادارهمنابع طبیعی به اهالی روستای قوام آباد واگذار وتوسط اهالی صاف شده است. 8-عمارت قلعه فرنگیسیوند یاساختمان اداره پست قدیم سیوند:این بنا در قرن 19 میلادی توسط انگلیسی ها احداث ویک گور مسیحی که تاریخ 1898 را نشان میدهد وجود داردو از اولین ادارات پست فارس بودهاست.قسمت هایی از سریال دلیران تنگستان هم دراین بنا فیلمبردای شده است . 9 -دهکانه:شهر سیوند پس از حمله محمود افغان که درجنوب سیوند کنونی برفراز تپه ای که حمام دهکانه در دامنه تپه قرار گرفته است.
10-گورستان دهکانه:این گورستان به افشاریه زندیه وقاجار برمی گردداین گورستان همشبیه گورستان دیگر سیوند ودرمکانی بنام قنبرقنبرو واقع شده است.
11-تپه های هخامنشی سیوندواقع درمکانی بنام چم محمودی در500 متری جنوب سیوند در کنار چشمه آب معدنی سیوند 12-خانه های قدیمی سیوند :خانه هادر هر کیچا(محله های قدیم) دارای دارای معماری ونقشه زیربنای یکسان بوده تفاوت تنها در تزیینات وگچبری های داخل خانه ها بودهاست. تمامی خانه ها درسیوند از سه طبقه در چهار طرف که در طبقه زیرین محل نگهداری چهار پایان بوده ودر میان حوضی بزرگ قرار دارد.زیباترین این خانه ها را درمحله کیچا بیرام میتوان مشاهده کرد.از خانه های قدیمی سیوند می توان به خانه حاج محمد میرزاسیوندی (خرم ها ) خانه کربلایی خانم سیوندی خانه محمد مرادسیوندی وخانه بیرامی ها را نام برد.امروزه تنها بخشی از خانه محمد مراد(نظری ها )باقی مانده است. 13-از بناهایدیگر سیوند می توان به مسجد سیوند خرابه بامعماری مربوط عصر صفویه حمام طاقی سیوند کورههای آهک پزی سیوند باغ وعمارت امتیاز کاروانسرای کلیمیان خرابه های تنگ فشک
[ویرایش] رود سیوند
رود سیونداز ارتفاعات خسرو شیرین اقلید فارس سرچشمه میگیرد وپس از عبور از دشت پاسارگاد وتنگه بلاغی و سیوند به رود کر پیوسته و با تشکیل رود پلوار(کلوار)به دریاچه بختگان میریزد.این روداز میان شهر تاریخی استخر وشاخه ای از آن به تخت جمشید می رفته وآب شهر استخر وتخت جمشید از این رود فراهم می گشته از این رو رود سیوند رودی مقدس نزد ایرانیان بشمار می رفته است.سنگهای تخت جمشید بوسیله این رودخانه از معدن سنگ سیوند برده شده است.آب نمای سیوندپرد( پل) هخامنشی سیوند امامزادگان ابراهیم وسلطان کرم سیوندتنگه بلاغی شهرباستانی استخروجنگلهای سیوندوکوچه باغهای سیوند از جمله آثار توریستی وتاریخی کناره این رود محسوب می شوند.از زمان های قدیم تا به حال سدهای زیادی بر روی این رود بویژه در تنگه بلاغی ساخته شده است.سد سیوند برروی این رودخانه ساخته شده است اطراف رودخانه را چم وکندل دربر گرفته که کندل امامزاده بزرگترین کندل آن میباشد. این رود چندین دوسه که مهمترین وبزرگترین ؟آنها دوسه سیوند است ازدیگر دوسه ها می توان به دوسه قصر دشت دوسه دشتبال دوسه زنگی آباد ودوسه سیدگه اشاره کرد.رودسیوند داری قم وشیتوهای عمیق وخطرناکی است که از مهمترین انها می توان به قم اسوری قم وردی قم وشیتوی امامزاده قم عبادی قم سربندوقم و شیتوی سلطان کرم اشاره کرد.خصوصیت بارز رودخانه سنگریزه ای وماسه ای بودن وپوشش غالب درخت های بید وگزوبوته های نوند(اسفند)کاشنی وخارشتر در حاشیه آن است.دراطراف رودخانه درنا اردک وحشی شانه بسر لاک پشت خرچنگ و دال دیده می شود.پرنده نادر این منطقه فلامینگو سیوندی است که نسل آنرو به انقراض است.
[ویرایش] کوههای سیوند
کوههای سیوندازرشته کوههای زاگرس به حساب می رود که ازکوههای بلاغی آغاز شده برحاشیه راه اصلی اصفهان شیراز بر ارتفاع آن افزوده شده تادر سیوندبه بیشترین ارتفاع خود می رسد وسپس از امتداد آن رفته رفته کاسته شده تادر کمترین ارتفاع اینکوه که نقش رستم بنا شده است.سیوند خرابه چشمه آبمعدنی لیرک سیوندآثارهخامنشی معدن سنگ سیوندحوض قدیمی لیرک سیوندگورستان کهن سیوندقنات تاریخی سرقلات سیوندده کانه وکورههای آهک پزی سیونددر دامنه این کوه قراردارند.این کوه دارایپوشش گیاهی انبوه بنه بادام کوهی کیالک وچشمه سارهای فراواناز جمله چشمه هایآبشاراوبرواندرزخرهتقرگیپلنگیآبشار آقل کمرسرچشمه(چشمه ابوالمهدی)واپرکنجاشکفتچال رونیسم سمآبشار اوشه گاهوپرد وردیچال جانقلیوپاچه یادگاری است.بکر ترین جای این کوه منطقه است وسیع که تنگ فشکنام دارد.در این کوههادرختهای ونشک ژه الوک وکل همچنین گیاهان کوهی جاشیر ریواس کنگر لپوبندولقارچکاردهدرمنهوزیره کوهیفرنجمشکبوفور یافت می شود.<زیره و فرنجمشک سیوند> دارای عطر وبوی زیادوبنام زیره وفرنجمشک سیوند شهرت یافته وازقیمت بالایی برخوردار است. در این کوهها کبک بزکوهی آهو خرس گرگ گراز کفتار خرگوش جوجه تیغی وجغد دیده می شود.عقاب وجغد آن نمونه ای خاص است ودر موزه منابع طبیعی شیراز به عنوان جغدوعقاب سیوند شناخته میشوند.
[ویرایش] باغهای سیوند
باغهای سیوند به چهار بخش صاحب دیوانی شمالی میانی وجنوبی(قنبر قنبرو)تقسیم می شده که بجزقسمت جنوبی که پنجاه سال پیش میرسد بقیه ازقدمتی طولانی برخوردار اندکوچه باغ های سیوند از نظر بافت وزیبایی در نوع خود بی نظیر می باشد.دیوارهای پر پیچ وخم وااستفادهازچینه برجه از ویژگی های کوچه باغ های سیونداست.آب هر چهار بخش از جوی سیوند تامین می شده جوی قنبرقنبرو اکنون تخریب گردیده هر کوچه باغ دارای یک یا دو اشکن وهر اشکن دارای چندین برم وهرباغ دارای یک بور است.ازاشکن های معروف به اشکن فینیاشکن جفتی اشکن علیجانیاشکن محمدباقریاشکن مرادی اشکن ریگی واشکن حاج محمدرضایی اشاره کرد.سبز شدن خاکشیر شاهتره سیرموک سنبل وگلهای زیبابر روی برجه های دیوارهاواتصال هر کوچه باغ بهجنگلهای سپیدار چنار وصنوبر.پس از آن چم وسپس رود خانه سیوندازویژ گی های منحصر بفرد سیونداست.ازچم های معروف سیوند میتوان به چم ریگی چم امامزاده چم محمودی وسربند اشاره کرد.متاسفانه امروزه تخریب دیوارهای چینه ای و جایگزینی دیوارهای بلوکی توسط غیر سیوندی هایی که درسیوند اقدام به خرید باغ می کنند حیات وزندگی کوچه باغ های سیوند را به خطر انداخته است.رویش سبزی های خوراکی از قبیل خرسمه سیرموک قازیاقو پیدن وترشک تیتیره از دیگر ویژگی های آن می باشد.گردو بادام انواع سیب هلو شلیل انار انگور آلو گلابی بیدمشک به در باغهای سیوند یافت می شود.
== زیارتگاه های سیوند ==
1-بقعه امامزاده عقیل (سلطان کرم)علیه السلام:این امامزاده برادر امام رضاعلیه السلام است.این مکان در 5/1 کیلومتری شمال سیونددر شرق شهر قدیم سیوند(سیوند خرابه)ودر گورستان بعداز اسلام سیوندبرکناررودخانه و پل سیوند قراردارد.این امامزاده بدستور مامون عباسی وبه دست حاکم سیوند به شهادت رسید. 2-بقعه امامزاده ابراهیم علیه السلام:ازنوادگان امام موسی کاظم علیه السلام که کودک بودهاست.زمینهای اطراف این امامزادهبارها براثر طغیان رود سیوندزیر آبرفته اما به امامزاده هیچ آسیبی نرسیده است. 3- قدمگاه امام حسن عسکری علیه السلام:درمحله کیچا عسکری ودر مکانی بنام دره حسنی در غاری دستی منسوب به امام حسن علیه السلام وجود دارد. 4-آرامگاه سید حمزه سیوندی
[ویرایش] محله های سیوند
محله های قدیمی سیوند به شش محله های کیچاقلبشنی کیچاسرچالی کیچا عسکری(محله قدمگاه منصوب به امام حسن عسکری علیه السلام)کیچا بیرامی کیچاحاج علی مهدی وقلعه فرنگی(محله اداره پست و تلگراف قدیم سیوند)تقسیم می شود.
[ویرایش] غذاهای سیوندی
از غذاهای مختص سیوندی که هنوز هم تهیه میشود می توان قلیه سیوندیبنتو
خوراک قارچ ولپو کته سیرموک وخرسما دوغبا گورماس اوبنبا آش کارده قیمه سیوندی خویی بندول خورش کنگرازچاشنی هاودیگر خوراکی های سیوندی از دیشو مئرا سرکه سنتی سیوند ترشی ونشک ساس پپل نام برد.
[ویرایش] سوغات سیوند
ربگوجه درسیوند میتوان رب گوجه وخیار شور را نام برد و ازسوغاتی های قیمی به سفیداب سنتی سیوند ترشیجات سیوند تهیه شده با سرکه سنتی سیوند رب انار سیوند آبغوره سنتی سیوندودیشووعرق بیدمشک وشاتره انواع میوه های سیوند بویژه هلو انار گردو بادامسیب وگلابی اشاره کرد.
[ویرایش] سنت هاوباور های سیوند
سنت های خاص مردم سیوند می توان به <تکتکک><ارفا><تین جوش>اشاره کرد. از<غلاتور حضرت عباس><فیماوتری><آدم اویی ><تونل های قنبر قنبرو> می توان بعنوان باورهای مردم سیوند نام برد.مردم سیوند رفتن به خانه کسی را پس از رفتن به گورستان کاری بسیار زشت وناپسند میدانند.
[ویرایش] بازی های سیوندی
از بازیهای محلی که تنها مختص سیوند باشد <سکل مفتو><زو><اساقم قم><کوکوئک><هو بیو>را نام برد
[ویرایش] شخصیت های سیوندی
ازشخصیت های مهم سیوند می توان به حاج ملا محمدمیزا سیوندی قران نویس مفسرقران ادیب وشاعر برجسته وهمچنین فرزندش ملا کربلایی احمد خرم سیوندی مفسر قران نویس باستان شناس وسنگ نبشته خوان و مبارز بزرگ (متوفی به شوال 1362 هجری قمری)<شیخ علی سیوندی>< سید حیدر سیوندی>شیخ علی اصغر سیوندی< سید حمزه سیوندی> معروف به <سید سیوندی>وهمچنین حاج سبز علی سیوندی وحاج باباخان سیوندی وپسرش حاج محمد رضا حاتم پور سیوندی (متوفی به 1363هجری قمری) سه تن ازتجار خیران و واقفان بزرگ از کارهای ایشان مرمت پل تاریخی سیوند تکمیل گذر گاه دختر بر تنگه بلاغی مسجد وحمام طاقی سیوند اشاره کرد.باشدو.درسالهای اخیرهم عده ای به سیوندی شعر سروده اندبهترین اشعار متعلق به غلامعلی زحمت کش می باشد. سیوند دارای چهل ویک شهیدکه از1100شهید منطقه 400هزار نفری مرودشت ارسنجان پاسارگاد تنهادو شهید دانشجوی مهندسی بوده اندکه هر دو سیونداز سیوند یعنی شهید حمید رضا سیوند زاده(دانشجوی مهندسی مکانیک دانشگاه شریف)وشهید علی خرم (دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران) بوده اند.
[ویرایش] منبع
1-واژه نامه زبان سیوندی:بهنام خانی براهنمایی محمود رضا دستغیب بهشتی 2-ارانسکی:مقدمه فقه فارسی 3-دکتر پرویز خانلری:تاریخ زبان فارسی 4-شجره نامه امامزاده عقیل علیه السلام 5-بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) 6-همايش «ايران ورجاوند»بزرگداشت پرویز ورجاوند 7-اقلیم فارس 8-کورش کمالی سروستانی :دانشنامه فارس 9-تخت جمشید از نگاهی دیگر 10-اولین یادراره شهدای سیوند فارس 11-آرشیو دانشگاه شیراز 12-زبان سیوندی گویش فراموش شده:سیف الله سیوند زاده 13-آرشیو روزنامه خبر جنوب

