عزت‌الله نگهبان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

دکتر عزت‌الله نگهبان، پدر باستان‌شناسی ایران می‌باشد.[۱]

عزت‌الله نگهبان، در سال ۱۳۰۰ شمسى در اهواز به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دبستان جمشید جم و دبیرستان فیروز بهرام و مدرسه فنى آلمانى در تهران به پایان برد. او در سال ۱۳۲۸ در رشته باستان‌شناسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصيل شد. در سال ۱۳۲۹، وارد مؤسسه شرق‌شناسى دانشگاه شيكاگو شد و در مدت چهارسال مدرک فوق ليسانس اين دانشكده را از آن خود كرد. طى اين سال‌ها با راهنمایی رونالد مک‌کان به بررسى سیر سفال نخودى‌رنگ در منطقه خوزستان پرداخت و اطلاعات بسیارى در این زمینه جمع‌آورى کرد که حاصل آن را در نهایت در رساله خود تدوین کرد.

مهمترین سهم دکتر نگهبان در پیشبرد باستان‌شناسی ایران، ایجاد کارگاه دایمی در دشت قزوین برای فعالیت‌های باستان‌شناختی دانشگاه تهران و تربیت دانشجو در این کارگاه است. او با پشتکار فراوان و روحیه خستگی‌ناپذیر، موفق به کسب مجوز و بودجه لازم برای تعمیر کاروانسرای مخروبه محمدآباد خره شد. این مکان منحصر به فرد به کانونی برای پژوهش‌های مستمر و درازمدت باستان‌شناختی دانشگاه تهران تبدیل شد که در آن دانشجویان با شرکت در انواع فعالیت‌های میدانی برای پیشبرد اهداف باستان‌شناسی در ایران تربیت می‌شدند.

دکتر نگهبان، یکی از سرسخت‌ترین مدافعان منظم‌کردن فعالیت‌هاى مربوط به باستان‌شناسی بوده‌است. بسیارى او را دشمن بزرگ قاچاقچیان و دلالان عتیقه در ایران مى‌دانند. نگهبان در پنجمین کنگره بین‌المللى باستان‌شناسى و هنر ایران در سال ۱۳۴۷، مقاله‌اى ارائه داد و در آن ماده‌اى پیشنهاد کرد که بر اساس آن خرید و فروش اشیاى باستانی به صورت غیرمجاز و از طریق قاچاق ممنوع اعلام شود و کنگره را ملزم به صدور قانونی در این زمینه کرد. وی با ارائه این مقاله، نقش اساسى در تصویب قطعنامه محکوم‌کردن قاچاق و فروش اشیاى عتیقه داشت.

عزت الله نگهبان، بیشترین میزان طلا را در حفاری‌های باستان‌شناسی ایران بدست آورده است و کاوش‌های وی در قالب مقاله، گزارش و کتاب، همواره مورد توجه باستان‌شناسان بوده است.

فعالیت‌های باستان‌شناسی دکتر نگهبان باعث شده است تا به وی لقب پدر باستان شناسی ایران داده شود.

[ویرایش] پیوند به بیرون

  1. پایگاه اینترنتی روزنامه هم‌میهن