قیام بیست و چهار حوت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در بیست و چهارم حوت (اسفند) سال ۱۳۵۷ هجری شمسی یکی از قیام‌های خونین مردم هرات در غرب افغانستان در علیه حکومت به رهبری حفیظ الله امین اتفاق افتاد. این خیزش منجر به کشته شدن به عبارتی بیست و چهار (بنا به برخی گزارش‌ها بیست و پنچ) هزار تن گردید[نیاز به ذکر منبع].

فهرست مندرجات

[ویرایش] آغاز قیام

با روی کار آمدن حکومت کمونیستی افغانستان با پشتیبانی شوروی سابق مردم این کشور مخالف حضور نیروهای خارجی در افغانستان و دولتی با عقاید کمونیستی بودند. از سوی دیگر تعدادی از رهبران مذهبی افغانستان حکومت وقت را به دیکتاتوری و در عین حال ترویج فرهنگ کمونیستی در این کشور متهم میکردند. تعدادی از مردم ولسوالیهای (شهرستانهای) غوریان و زنده جان هرات در هجدهم و نوزدهم حوت سال 1357 خیزشی را علیه حکومت وقت به رهبری حفیظ الله امین به راه انداختند. خیزش قیام کننده گان غوریان و زنده جان هرات به دیگر مناطق هرات نیز سرایت کرد. بدین ترتیب در صبحگاه بیست و چهارم ماه اسفند سال 1357 هزاران تن از مردم هرات بخیابانها ریخته و علیه حکومت وقت قیام نمودند.

[ویرایش] بانیان قیام

  • محمد افضل شهیر
  • مولوی عبدالعزیز
  • مولوی بهاءالدین
  • سیدعبدالرحیم آثمی
  • قاری ابوبکر مسرور
  • عبدالباقی حضرت

از شخصیت های موثر در ایجاد این قیام خوانده شده اند.

[ویرایش] چوب و گلنگ

قیام بیست و چهارم حوت هرات به یکی از قیام هائی معروف است که خیزش کننده گان از ابزاری چون کلنگ ، بیل و چوب علیه نظامیان حکومت زمان خود استفاده نمودند.

[ویرایش] روز اول

قیام در صبحگاهان پنج شنبه بیست و چهارم حوت 1357آغاز شد ، این حرکت و خیزش مردم هرات بتدریج گسترده شد. قیام تا شام پنج شنبه ادامه داشت.

[ویرایش] روزدوم

صبح روز جمعه تعداد زیادتری از مردم به خیابانها ریختند و این افراد فرماندهی قیام کننده گان را در مناطق مختلفی از هرات به عهده داشتند.

  • گل محمد تیزانی
  • حاجی علی خان سنوگرد
  • سارنوال نثار احمد مهاجر
  • معلم عبدالعلی
  • معلم محمد آصف
  • احمد خان ده نو
  • غلام سفیدروانی
  • صفی الله افضلی
  • عبدالله حوض کرباس

نظیف الله نهضت والی وقت هرات و سید مکرم فرمانده فرقه 17 تحت ریاست جنرال روسی ویسلوویچ تصمیم گرفتند تا از پیشرفت و گسترش بیشتر قیام جلوگیری کنند.

[ویرایش] روز سوم

روز شنبه 26 حوت 1357 قیام افسران فرقه 17 هرات علیه حکومت آغاز شد. اسماعیل خان که بعد ها به یکی از معروفترین فرماندهان جهادی افغانستان تبدیل شد نیز در میان افسرانی بود که به مردم پیوستند.

تعدادی از افسران فرقه 17 هرات که علیه حکومت به هواداری از مردم برخواستند :

  • جگرن عبدالعزیز
  • جگتورن نوراحمد
  • دگرمن محمد انور نصرتی
  • جگتورن علاوالدین
  • جگرن شایسته
  • تورن نجیب الله
  • جگرن سید اسدالله
  • جگرن شمشیر خان
  • ضابط خلیل احمد
  • جگرن غلام رسول بلوچ
  • ضابط سلطان احمد
  • شیرین گل
  • بصیر خان

این افراد دروازه های تحویلخانه ها را باز نموده و اسلحه و مهمات موجود را بین قیام کننده گان فرقه 17 تقسیم کردند سپس همراه با فرماندهان قیام کننده گان ملکی به پایگاه های مقاومت دولت حمله ور شدند.

[ویرایش] سه روز دیگر

روز یکشنبه 27 حوت قیام به نقطه او ج خود رسید . روز های 28 و 29 حوت بین نیروهای نظامی فرقه که از مردم حمایت میکردند و قوای تازه وارد دولتی جنگ های سنگینی رخ داد با فشار حملات هوائی که از داخل خاک روسیه و میدان هوائی شیندند صورت میگرفت بالاخره مقاومت قیام فرقه 17 خاتمه یافت و قیام کنندگان منطقه را ترک نمودند.

[ویرایش] اثرات قیام

در این قیام پنج روزه که بعد ها به قیام بیست و چهارم حوت هرات معروف شد نیمی از مراکز دولتی تخریب شدند. حفیظ الله امین رئیس جمهور وقت افغانستان از نیروهای هوائی شوروی برای نابودی قیام کننده بهره گرفت. به روایتی بیست و چهار و به روایتی بیست و پنج هزار تن از قیام کننده گان کشته شدند. رهبران جهادی افغانستان به این عقیده اند که قیام بیست و چهارم حوت هرات ، سرآغاز قیام های دیگر در افغانستان بوده است.


ویلهم دیتل نویسندده کتاب گذرگاه افغانستان در مورد این قیام مینویسد :

   
قیام بیست و چهار حوت
درتاریخ آسیا جنگ هرات در نوع خود بی نظیر بود . این کشت و کشتار را تنها با در گیری های شهر ( حماه ) در سوریه میتوان تشبیه کرد. کشتار مزبور که در فبروری 1982 در شهر حماه اتفاق افتاد به قیمت ازبین رفتن جان سی هزار نفر تمام شد
   
قیام بیست و چهار حوت


[ویرایش] نقش اسماعیل خان

اسماعیل خان یکی از رهبران اصلی این قیام بود. او ضمن مصاحبه خود در کتاب سردار آریا میگوید:

   
قیام بیست و چهار حوت
در آن زمان احزاب و رهبران آنقدر مطرح و شناخته شده نبودند که بتوانند چنین قیامی را سازماندهی نمایند و شاید در گوشه و کنار صحبت های خصوصی داشته بوده باشند اما آن فعالیت ها به حدی نبوده است که منجر به قیامی با این عظمت شود.
   
قیام بیست و چهار حوت


[ویرایش] تجلیل از این قیام

همه ساله در تاریخ بیست و چهارم حوت هزاران تن از مردم در هرات در منطقه ای موسوم به دشت شهداء در شمال هرات گرد هم می آیند و از این روز تجلیل میکنند. بازارها مدارس و ادارات دولتی هرات در این روز تعطیل اند .

[ویرایش] پیوند به بیرون

قيام 24 حوت 1357 مردم هرات سایت جاویدان

وبلاگ معرفی شهدای افغانستان

بیاد قیام بیست و چهارم حوت 1357 هرات باستان

[ویرایش] منابع

کتاب سردار آریا : نوشته محمد یوسف قوام احراری

سایت هرات آنلاین