شمال

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای دیگر کاربردها به صفحهٔ شمال (ابهام‌زدایی) مراجعه کنید.
نقش صفحه قطب‌نما که در آن شمال سرخ‌رنگ نشان داده شده.
نقش صفحه قطب‌نما که در آن شمال سرخ‌رنگ نشان داده شده.

شُمال (شِمال هم تلفظ شده) یکی از چهار جهت اصلی است.

در نقشه‌ها جهت شمال را همیشه به سوی بالای نقشه نشان می‌دهند.[۱]

فهرست مندرجات

[ویرایش] در اسطوره‌ها

شمال واژه‌ای عربی و فارسی آن اَپاختَر است.[۲] در زبان پارسی میانه، خشکی‌های شمال باختری کره زمین را وُروبَرشت و خشکی‌های شمال خاوری را وُروژَرشت می‌نامیدند.[1][۳]

در بُندَهِش آمده که برای هر جهت اصلی یک سپاهبد گمارده شده و سپاهبد شمال، ستاره هفت‌اورنگ (محتملاً سماک رامح) است.[۴]

[ویرایش] در زبان

جهت‌های جغرافیایی
شمال
شمال خاوری
جنوب خاوری
جنوب باختری
شمال باختری

در سند املاک از شمال قیدی ساخته می‌شود به صورت «شمالاً». (نمونه: این مکان شمالاً به زمین فروشنده محدود است.) به افراد و چیزهای منسوب به شمال، شمالی یا شمالیه (نمونه: بلاد شمالیه) گفته می‌شود. در ادبیات شمالی‌پیکران به معنی ستارگانی است که از شمال طلوع می‌کنند.[۵]

به منطقه بالای مدار قطب شمال در فارسی شمالگان گفته می‌شود.

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منابع

  1. ویکی‌پدیای انگلیسی.
  2. لغتنامهٔ دهخدا، سرواژه باختر.
  3. MacKenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London: Curzon Press
  4. بهار، مهرداد: پژِوهشی در اساطیر ایران، پاره نخست و دویم، چاپ سوم، نشر آگه، تهران ۱۳۷۸، صص۵۵ و ۶۴
  5. لغتنامهٔ دهخدأ سرواژه شمالی.

این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر