جبهه ملی ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نهضت ملی‌شدن نفت

دربار

محمدرضاشاه پهلوی
ثریا اسفندیاری
اشرف پهلوی
تاج‌الملوک

نخست‌وزیران

محمدعلی فروغی
علی سهیلی
احمد قوام
محمد ساعد
مرتضی قلی بیات
ابراهیم حکیمی
صدرالاشراف
عبد الحسین هژیر
علی منصور
حاجیعلی رزم‌آرا
حسین علاء
محمد مصدق
احمد قوام
محمد مصدق
فضل‌الله زاهدی
حسین علا
منوچهر اقبال
علی امینی

چهره های مهم

آیت‌الله کاشانی
آیت‌الله بهبهانی
نواب صفوی
احمد کسروی
کریم سنجابی
علی شایگان
حسین مکی
عباس خلیلی
اللهیار صالح
داریوش فروهر
سرتیپ افشارطوس
حسین فاطمی

کاترین لمبتون
تیمور بختیار
خلیل ملکی
مظفر بقائی
اسدالله رشیدیان
اسکندر آزموده
شعبان جعفری
نعمت‌الله نصیری
شاپور ریپورتر
کرمیت روزولت
نورمن شوارتسکف
سیدضیاءالدین طباطبائی

احزاب و گروهها

حزب ایران
حزب ملت ایران
حزب سومکا
حزب دموکرات
فدائیان اسلام
حزب توده ایران
جبهه ملی ایران
شرکت نفت ایران و انگلیس
خدمات مخفی اطلاعاتی
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا

وقایع مهم

صنعت نفت ایران
ایران جنگ جهانی دوم
کمیسیون مخصوص نفت
ملی شدن صنعت نفت
قرارداد دارسی
قرارداد ۱۹۳۳
قرارداد گس-گلشائیان
قرارداد کنسرسیوم
رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱
رویداد ۹ اسفند ۱۳۳۱
کودتای ۲۸ مرداد

جبهه ملی ایران سازمان سیاسی ملی‌گرای فعال در ایران است. این مقاله به تاریخ جبههٔ ملی ایران می‌پردازد و در ضمن تشکل‌هایی که در حال حاضر خود را ادامه دهندهٔ آن می‌دانند را نیز معرفی می‌کند.

فهرست مندرجات

[ویرایش] پیدایش

نام جبهه ملی نخستین بار بر گروهی گذاشته شد که همراه دکتر مصدق برای اعتراض به آزاد نبودن انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی در دربار تحصن کردند.

هیات موسس جبهه ملی 19 نفر بودند که عبارتند از: دکتر محمد مصدق، احمدملکی (مدیر روزنامه ستاره)، دکتر محمدحسن کاویانی، دکتر کریم سنجابی، مهندس غلامحسین زیرک زاده، عباس خلیلی (مدیر روزنامه اقدام)، عمیدی نوری (مدیر روزنامه داد)، دکتر سید علی شایگان، شمس الدین امیرعلایی، محمود نریمان، ارسلان خلعت بری، آیت الله غروی، ابوالحسن حایری زاده، حسین مکی، مظفربقایی، عبدالقدیرآزاد، جلال نایینی (مدیر روزنامه کشور)، دکتر حسین فاطمی، مشاراعظم. (هنگام کودتای ۲۸ مرداد از این گروه فقط 3 یا 4 نفر با مصدق بودند. بقیه یا کناررفتند و یا آشکارا علیه جنبش ملی ایران قیام کردند و به کودتا پیوستند).

با پیوستن حزب ایران و سپس پان ایرانیست‌های پرچمداران به رهبری محمد مهرداد و پان ایرانیست‌های حزب ملت ایران به رهبری داریوش فروهر و بعد هواداران خلیل ملکی به صورت مهم‌ترین سازمان سیاسی ملی‌گرای ایران در جریان نهضت ملی شدن نفت در آمد.

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و دستگیری رهبران وفادار به دکتر مصدق فعالیت این جبهه متوقف شد اگرچه بعضی از فعالان آن در نهضت مقاومت ملی به مبارزه با حکومت ادامه دادند.

[ویرایش] جبهه ملی دوم

با رشد نارضایتی‌ها و گشایش نسبی فضای سیاسی ایران در سال ۱۳۳۹ رهبران و اعضا و هواداران جبهه ملی دوباره فعالیت سیاسی خود را از سر گرفتند.

اعلام اصلاحات معروف به "انقلاب سفید" از سوی محمدرضا شاه با دستگیری رهبران و اعضا و ممنوعیت فعالیت جبهه ملی همراه بود.

پس از آن کوشش‌هائی برای احیای جبهه ملی صورت گرفت (که گاه به "جبهه ملی سوم" معروف است) ولی این سازمان عملا تا اوج‌گیری مبارزات مردم در سال ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ از فعالیت باز ماند.

[ویرایش] انقلاب

در جریان انقلاب جبهه ملی فعالیت خود را از سر گرفت. دیدار دکتر کریم سنجابی از رهبران جبهه ملی با آیت‌الله خمینی در فرانسه اگرچه با انتقادات زیادی روبرو شد ولی نام جبهه ملی را دوباره وارد صجنه سیاسی ایران کرد.

[ویرایش] سال‌های اخیر

در چند سال اخیر سازمان‌های متعددی به نام جبهه ملی به مناسبت‌های مختلف سیاسی و اجتماعی اعلامیه‌هائی منتشر کرده اند.

در حال حاضر نیز سازمان‌های متعددی در خارج از کشور خود را به نوعی ادامه دهنده جبهه ملی ایران می‌دانند و گاها تحت نام "ملیون" با هم متحد هستند. بعضی از این سازمان‌ها وب‌گاه‌هایی رسمی دارند و نشریات منظمی انتشار می‌دهند و تمامی آن‌ها مخالف جمهوری اسلامی هستند.


[ویرایش] منابع

[ویرایش] پیوند به بیرون



این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر