کاربر:آوای شاهپور
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
بار ها دانشجویان عزیز، می پرسند: دشمن زیاری یعنی چه؟
امیدوارم با ارائه مطالب زیر، تا حدودی دوستان گرامی نسبت به این واژه شناخت پیدا کنند.
فرهنگ و سيستم اجتماعي عشاير دشمن زياري
ايل دشمنزياري يکي از شش ايل عمده منطقهء کهگيلويه و بويراحمد است و مردم اين ايل در قلمرو ايلشان که در ميانه سلسله جبال زاگرس قرار دارد زندگي ميکنند. دشمنزياري ها مانند ساير ايلات منطقهء کهگيلويه و بويراحمد، بختياري و غيره، به زبان فارسي (گويش لري) تکلم ميکنند. تا زمان قبل از انقلاب خوانين ايلي سرزمين ايل خود را حکومت ميکردند. عمدهترين معاششان دامپروري بوده که با استفاده از اختلاف ارتفاعات کوهستاني دامها را در فصلهاي مختلف به دو منطقه سرما و گرما ميبردند، يعني در فصلهاي سرما در منطقهء کمارتفاع بنام گرمسير، در فصلهاي گرما در منطقه مرتفع بنام سردسير دامها را برده، منابع طبيعي را بطور معقول براي دامپروري بکار ميبردند. بنابراين در اوايل بهار و اواخر تابستان بين گرمسير و سردسير همراه دامها و وسايل زندگي کوچ ميکردند. اما در 30 سال اخير بتدريج با گسترش مزارع، از جايي که چشمه آب فراواني وجود دارد يا پائين جريان رودخانه قرار گرفته ميتوانند براي کشاورزي از آب رودخانه استفاده کنند، روش زندگي کوچنده را ترک کرده هم در گرمسير و هم در سردسير اسکان يافتهاند. در اين شرايط ده آبريز که در جنوب شرق گرمسير دشمنزياري قرار دارد، به دليل محاصره بودن در کوههاي بلندي و نبودن جادهء خوبي به شهرهاي بزرگ سنت عشايري را در زندگيشان به خوبي حفظ کردهاند و اغلب ارتباط انسانيشان در بين منطقهشان اجرا ميشود.
سوزوکي، يوکو
پايان نامه (کارشناسي ارشد) -- دانشگاه تهران، 1374 به راهنمايي: محمود روحالاميني.
ایل دشمن زیاری: در منطقه مرکزی استان کهگیلویه و بویراحمد، استقرار یافته و به دو بخش سردسیری و گرمسیری تقسیم می شود. برفکوه مرز گرمسیر و سردسیر این منطقه است. ناحیه سردسیری میان کوه های مرتفع جوکار و رون در شمال و ناحیه برفکوه در جنوب قرار دارد. وبلاگ جوانان زنده رود http://javananezendehrood.blogfa.com/post-129.aspx مونوگرافي ايل دشمن زياري دشمن زياري يکي از 6 ايل کهگيلويه است. از نظر وسعت قلمرو ايل و از جهت کثرت جمعيت کمي بزرگتر از ايل چرام يعني کوچکترين ايلات کهگيلويه ميباشد. جمعيتي معادل 1840 خانوار دارد که قسمت اعظم آن بين دو تيره باورديناري و الياسي که اصلا" دشمن زياري هستند و نوئيها و سادات و طوايف متفرقه که نياي ديگر دارند توزيع ميشود. شيوههاي اصلي معيشت در مدیا:دشمن زياري دامداري و کشاورزي است. فعاليتهاي موسمي نيز کمکي است به آندسته از مردم که فقط کشاورزند يا معدودي که از اين فعاليت هم بعللي که ذکر خواهد شد محرومند. حدود 85 تا 90 درصد افراد ايل دشمن زياري هستند تابستانها را بمدت 4 ماه در منطقه کم وسعت و کوهستاني سردسير ميکنند و 8 ماه بقيه سال را در گرمسيراند. خان دشمن زياري ميان دو ايل قدرتمند بويراحمد و طيبي قرار دارد، موقعيت مذکور مسبب آن بوده است تا بکرات دشمن زياريها مورد تهاجم و غارت قرار گيرند و از اين رهگذر آنچه را در فاصله دو غارت اندوختهاند از دست بدهند.
هوشنگ کشاورز.
لازم به توضیح است که: برخی از کوچندگان این ایل به استان های همجوار مانند: خوزستان، فارس، بوشهر، چهار محال و بختیاری و... دارای نام خانوادگی و یا پسوند ایل(دشمن زیاری) هستند.
هم اکنون تنها در بخش چنارشاهیجان کازرون و در شهر قائمیه، چهار محله، کوه پیرایه، بنار مورد، قندیل و مظفرآباد اهالی دشمن زیاری سکنی گزیده اند. ضمن اینکه در سایر مناطق شهرستان مثل روستای مشایخ در بخش کمارج، روستاهای برج سوخته، اسلام آباد، انارستان و ....نیز تعداد زیادی از دشمن زیاری ها زندگی میکنند. هم اکنون بخش عمده ای از دشمن زیاری ها در منطقه ای به همین نام و جزء شهرستان ممستی بین یاسوج& شیراز و نورآباد ساکن هستند. 

