الاستبصار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

الاستبصار فیما اختلف من الأخبار؛ کتابی روایی از شیخ طوسی. چهارمین کتاب از کتب اربعه.

فهرست مندرجات

[ویرایش] محتوا

این کتاب مجموعه‌ای است از اخبار اختلافی که از اهل بیت روایت شده‌است. شیخ طوسی در این کتاب کلیه روایاتی را که در مباحث گوناگون فقهی وارد شده و روایتی نیز بر خلاف آن آمده، جمع کرده‌است.

شیخ طوسی برای نگارش این کتاب از دو کتابخانه بزرگ آن زمان در شهر بغداد که مملو از کتاب‏های معتبر و نسخه‏های اصلی بوده استفاده کرده:

  • کتابخانه استاد بزرگوارش سید مرتضی. شامل ۸۰ هزار جلد کتاب
  • کتابخانه شاپور که بسیار بزرگتر از آن بوده و برای علمای شیعه در منطقه کرخ بغداد تأسیس شده بود.

شیخ طوسی در بخش اول و دوم کتاب تمام سند را آورده؛ ولی در بخش سوم فقط به نام راوی که روایت را از کتاب او نقل کرده اکتفا می‏کند و در پایان کتاب سند خود را به آن راوی آورده تا روایات از ارسال خارج شده و به روایات مسند ملحق گردند. اصطلاحاً این بخش را «مشیخه» می‏نامند، یعنی اساتید و مشایخ.

[ویرایش] اعتبار

آقا بزرگ تهرانی در کتاب «الذریعة إلی تصانیف الشیعة» می‏گوید:

   
الاستبصار
کتاب استبصار یکی از کتاب‏های چهارگانه و یکی از مجموعه‏های روایی است که وسیله استنباط احکام شرعی در میان فقهای شیعه دوازده امامی از زمان مؤلف تا این زمان بوده‌است.
   
الاستبصار


ابن ادریس در کتاب سرائر می‏گوید:

   
الاستبصار
کتاب استبصار را شیخ طوسی برای جمع آوری روایات مخالف نگاشته‌است.وی در این کتاب روایات و احادیث مخالف را به هم نزدیک کرده و میان آنان توافق در معنا ایجاد می‏کند.
   
الاستبصار


[ویرایش] شرح‌ها بر کتاب

  1. کتاب جامع الأخبار فی إیضاح الاستبصار نوشته شیخ عبد اللطیف بن علی بن احمد بن ابی جامع حارثی شامی عاملی شاگرد شیخ بهائی.
  2. نکت الإرشاد در شرح استبصار نوشته شهید اول، محمد بن مکی.
  3. شرح استبصار نوشته سید میرزا حسن بن عبد الرسول حسینی زنوزی خوئی (۱۱۷۲ - ۱۲۲۳ هجری).
  4. شرح استبصار نوشته امیر محمد بن امیر عبد الواسع خاتون آبادی داماد علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۶ هجری).
  5. شرح استبصار نوشته شیخ عبد الرضا طفیلی نجفی.
  6. شرح استبصار نوشته فقیه قاسم بن محمد جواد معروف به ابن الوندی و فقیه کاظمی، درگذشت بعد از سال ۱۱۰۰ هجری و معاصر با شیخ حر عاملی.
  7. شرح استبصار نوشته علامه سید محسن بن حسن اعرجی کاظمی (درگذشت ۱۱۲۷ هجری).

[ویرایش] جستارهای وابسته

کتب اربعه (شیعه)
 الکافی  | من لا یحضره الفقیه  | تهذیب الاحکام  | الاستبصار