جنوبگان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

تصویر ماهواره‌ای از جنوبگان
تصویر ماهواره‌ای از جنوبگان
کوه‌های تانگرا
کوه‌های تانگرا
پایگاه علمی
پایگاه علمی

به قاره‌ای که پیرامون قطب جنوب زمین را در بر گرفته قاره جنوبگان می‌گویند. این قاره سردترین نقطه کره زمین است و کمابیش همه رویه آن با یخ پوشیده شده است.

کشف قاره جنوبگان در اواخر ژانویه سال ۱۸۲۰ میلادی صورت گرفت. برای جزئیات بیشتر در این باره به نوشتار تاریخ جنوبگان مراجعه کنید. جنوبگان پنجمین قاره بزرگ کره زمین پس از آسیا، افریقا، امریکای شمالی و امریکای جنوبی است ولی با این وجود کمترین جمعیت همه قاره‌ها را دارد. همچنین بلندترین میانگین ارتفاع، کمترین میانگین رطوبت و پایین‌ترین میانگین دما در میان همه قاره‌های جهان به این قاره تعلق دارد.

باور به وجود سرزمینی جنوبگانی یعنی قاره‌ای بس بزرگ که در دورترین نقطه کره زمین قرار گرفته باشد تا بتواند "توازن" کره زمین را در برابر خشکی‌های عظیم شمال آن حفظ کند از زمان بطلمیوس یعنی سده نخست میلادی وجود داشته است. بطلمیوس این مسئله را مطرح می‌کرد که وجود چنین سرزمینی برای حفظ قرینگی خشکی‌ها لازم است. ترسیم خشکی‌های بزرگی در جنوب کره زمین در نقشه‌های قدیمی رایج بود از جمله در نقشه‌های معروف پیری رئیس، دریاسالار ترکیه عثمانی (از سده ۱۶). حتی پس از این‌که در اواخر سده هفدهم کاشفان دریافتند که آمریکای جنوبی و استرالیا جزئی از "جنوبگان" افسانه‌ای نیستند باز در باور جغرافیدانان آن دوره، منطقه قطب جنوب بسیار بزرگ‌تر از مساحت راستین آن تصور می‌شد.

[ویرایش] پیوند به بیرون

نقشه جزیره لیوینگستون و جزیره گرینویچ
نقشه جزیره لیوینگستون و جزیره گرینویچ

[ویرایش] منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۷.

 این نوشتار مرتبط با جغرافیا خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.


 
قاره‌های جهان
قاره‌ها

آسیا | آفریقا | اروپا | اقیانوسیه | آمریکا | جنوبگان


مناطق جهان
آفریقا: مرکز آفریقا | آفریقای شرقی | دریاچه‌های بزرگ آفریقا | شمال آفریقا | آفریقای شمال غربی | آفریقای شمال‌شرقی | ساحل | جنوب آفریقا | آفریقای پایین صحرا | آفریقای غربی
آمریکا: مناطق کوه آند | جزایر کارائیب | آمریکای مرکزی | دریاچه‌های بزرگ آمریکا | جلگه‌های بزرگ آمریکا | آمریکای لاتین | مخروط جنوبی
آسیا: آسیای مرکزی | آسیای شرقی | هند شرقی | خاور دور | شبه قاره هند | آسیای جنوبی | آسیای شمالی | آسیای جنوب‌شرقی | آسیای جنوب‌غربی (خاورمیانه، خاور، آناتولی، شبه جزیره عربستان)
اروپا: بالکان | منطقه بالتیک | بنلوکس | جزایر بریتانیا | اروپای مرکزی | اروپای شرقی | اروپای شمالی | اسکاندیناوی | اروپای جنوبی | اروپای غربی
مناطق دیگر: اوراسیا: قفقاز | اقیانوسیه: استرالزی | ملانزی | پولی‌نزی | جزایر الوتی | کناره اقیانوس آرام | قطبی: شمالگان | جنوبگان