اشغال سفارت ایران در لندن
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اشغال سفارت ایران در لندن ماجرایی بود که در چهارشنبه ۳۰ آوریل ۱۹۸۰ (۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹) به اشغال شش روزه سفارت ایران در لندن توسط عدهای که خود را طرفداران جدایی خوزستان از ایران مینامیدند انجامید.
این ماجرا در نهایت با دخالت نیروهای ویژه واحد ضد تروریسم انگلستان (اس.آی.اس) در روز ۵ آوریل ( ۱۵ اردیبهشت) و با کشته شدن ۵ نفر از اشغالگران و آزادی ۲۶گروگان به پایان رسید.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] آغاز ماجرا
ساعت ۱۱:۳۰ صبح چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت شش جوان عرب با گذرنامههای عراقی که از بغداد به لندن آمده بودند حمله به سفارت را آغاز کردند. ۲ تن از مردان مسلح که سر و صورتشان را با چفیه عربی قرمز و سفید پوشانده بودند وارد اتاق اصلی گروگانها شدند. مردان مسلح ۲۶ نفر را به گروگان گرفتند: ۱۷ نفر اعضای سفارت، ۸ نفر مراجعه کننده و یک نفر پلیس نگهبان سفارت.
گروگانگیرها گاه خود را عضو سازمان سیاسی خلق عرب خوزستان و گاه جبهه دموکراتیک انقلابی برای آزادی عربستان (خوزستان) معرفی کردند. آنها گروه ۶ نفره خود را الشهید نامیدند. آنها در ازای آزادی این گروگانها خواستههایی داشتند که باید پذیرفته میشد.
[ویرایش] خواستههای اولیه
در یک تماس تلفنی با خبر بخش برون مرزی بی بی سی، خواستههای اشغالگران چنین اعلام شد:
- خواسته ما آزادی ۹۱ عرب از زندانهای عربستان (خوزستان) که یکی از استانهای جنوبی ایران است، میباشد. دولت ایران ۲۴ ساعت مهلت دارد که این ۹۱ نفر را آزاد کند و با هواپیما به لندن بیاورد. موقعی که این هواپیما به لندن رسید، ما به همراه گروگانها به یک پایتخت عربی در خاورمیانه پرواز خواهیم کرد و در آنجا گروگانها آزاد خواهند شد.
آنها همچنین گفتند که خواستار خودمختاری عربستان و شناسایی آن توسط دولت ایران هستند.
[ویرایش] ترور در سفارت
گروگانگیرها برای انجام مذاکره خواهان حضور یکی از سفرای عراق، الجزایر و یا اردن در محل سفارت شدند، ولی تا پایان این ماجرا هیچ یک از دیپلماتهای کشورهای مذکور حاضر به این کار نشدند.
از آنجا که «عباس لواسانی» (وابسته مطبوعاتی سفارت ایران) به طور مداوم با تروریستها مجادله میکرد و علیرغم توهینهای آنان، به طور آشکار از انقلاب اسلامی و رهبری انقلاب دفاع میکرد به هدف اصلی گروگانگیران تبدیل شد. در نهایت در میانه راه و وقتی خواستههای آنان توسط پلیس و مقامات امنیتی انگلستان برآورده نشد، به دست گروگانگیران کشته شد. به تعبیر «ترهور لاک» افسر گروگان پلیس در داخل سفارت
| وی را معصومانه به قتل رساندند. |
به دنبال کشته شدن لواسانی، در شرایطی که مساله گروگانگیری با مماشات نیروهای انتظامی انگلیسی مواجه شده بود و هیچ اقدامی علیه تروریستها صورت نمیگرفت، به دستور مارگارت تاچر عملیات ضد اشغال سفارت ایران از پلیس انگلستان به نیروهای ویژه اس.آی.اس منتقل شد.
تاچر در پیامی کاملا غیرمعمول به صورت جدی خواستار حفظ جان گروگانها و کشتن همه گروگانگیرها شده بود. به اعتقاد بعضی تحلیلگران تاچر نمیخواست این ماجرا با زنده ماندن گروگانگیرها استمرار یابد، چرا که گروگانگیرها حافظ اسراری بودند که زنده ماندن آنها خطر افشای آن را دربر داشت.
در این عملیات «علی صمدزاده» دیگر دیپلمات ایرانی نیز کشته شد و «احمد دادگر» از کارکنان محلی سفارت نیز هدف اصابت شش گلوله قرار گرفت، ولی زنده ماند.
[ویرایش] پایان گروگانگیری پنج روزه
علیرغم تهدید اشغالگران در مورد کشتن گروگانهای ایرانی، وزارت خارجه ایران بر اساس سیاست شورای انقلاب هیچ گونه نرمشی در مواضع اولیه خود نشان نداد و حاضر به معامله با گروگانگیرها نشد. حتی در پاسخ تهدیدات مردان مسلح اعلام نمود که دیپلماتهای ایرانی آماده شهادتند و از مرگ نمیهراسند.
جریان گروگان گیری در حالی رخ داد که نامهای از سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن به وزارت خارجه انگلیس نوشته شده و در آن از دولت انگلیس، تامین امنیت سفارت ایران خواسته شده بود و دقیقا دو روز بعد از پاسخ دولت انگلیس مبنی بر تامین کامل امنیت سفارت ایران، این حادثه روی داد.
نیروهای اس.آی.اس که قبلا با روشهای مختلف در پنجرهها، شومینهها و دیوارهای سفارت ایران وسایل شنود و مواد منفجره کار گذاشته بودند اندکی پس از ساعت ۱۹روز دوشنبه ۵ آوریل به محل هجوم برده و در عملیاتی که تنها ۱۱دقیقه به طول انجامید چهار نفر از تروریستها را در جا کشته و گروگانها را آزاد کردند.
وقتی که عملیات «پرنسس گیت» به پایان رسید جنازه ۵ تن از اشغالگران شناسایی شد و نفر ششم که علی نام داشت و خود را بین گروگانها پنهان کرده بود دستگیر شد و بعدها محاکمه و به حبس ابد محکوم شد.
[ویرایش] دادگاه تنها بازمانده
فوزی بداوی نژاد (نجاد در متون عربی) آخرین بازمانده تروریستها در دادگاه به قاضی گفت که در بغداد او را فریب دادهاند و اکنون از آنچه کرده پشیمان است. او گفت که هدایت عملیات در بغداد و سازماندهی گروه در لندن را یک افسر عراقی ارتش بعث به نام سامی محمدعلی (با نام مستعار روباه) برعهده داشتهاست.
افروز کاردار وقت سفارت ایران خواستار حضور در دادگاه عضو باقی مانده این گروگان گیری شد ولی دولت انگلیس دادگاه را غیر علنی برگزار کرد. بعدها بخشی از صورت جلسههای دادگاه ناپدید و حذف شد. و هیچ گاه معلوم نشد افرادی که تروریستها را در انگلیس پذیرفته و مقدمات کار آنها را فراهم کردند چه کسانی بوده و چرا محاکمه نشدند.
[ویرایش] محاکمه
این گروگانگیر جداییطلب، پس از دستگیری و محاکمه در دادگاه عالی لندن به مجازات حبس ابد محکوم شد و هم اکنون نیز در زندان شدیدا تحت کنترل سافولک به سر میبرد.
[ویرایش] کاهش محکومیت
در سال ۲۰۰۰وزارت کشور انگلیس نخستین تقاضای آزادی زودهنگام بداوی نژاد را رد کرد. در فوریه ۲۰۰۴ (بهمن (۱۳۸۲رسانهها در انگلیس خبری را منتشر کردند که تقاضای آزادی گروگانگیر زنده مانده برای دومین بار با مخالفت «دیوید بلانکت» وزیر کشور انگلیس بایگانی شد.
بداوی نژاد که به دلیل حمله مسلحانه و مشارکت در کشته و زخمی کردن دیپلماتهای ایرانی به ۲۵سال زندان محکوم شده در زمان نخستین بررسی پروندهاش برای آزادی، ۲۴سال را در زندان سپری کرده بود. پیش از این یک دادگاه تجدید نظر در لندن، در رسیدگی بدون سر و صدا و نسبتا مخفیانه رای به کاهش محکومیت زندان بداوی نژاد از ۲۵سال به ۲۲سال داده بود، ولی وزیر کشور وقت با تایید این مساله نیز مخالفت کرده بود.
[ویرایش] استرداد مجرم به ایران
گروگانگیر زندانی اکنون ۴۹سال دارد و بیش از نیمی از عمر خود را به خاطر این جرم در زندان به سر بردهاست. حکم اولیه مجازات وی به دلیل اعتراف به ارتکاب عملیات تروریستی، مشارکت در قتل، مجروح کردن افراد و حمل غیرمجاز سلاح پنج بار حبس ابد با تاکید بر ضرورت سپری ساختن ۲۵سال در زندان بودهاست. مجازات ابد در عرف قوانین اروپا معمولا معادل ۲۵سال زندان محسوب میشود.
[ویرایش] انگلیس در دو راهی
انگلیس یا باید مطابق رویه معمول خود عمل کرده و در پایان مدت محکومیت بداوی نژاد وی را به موطن اصلی وی ایران تحویل دهد و یا این که برخلاف همه معیارهای بینالمللی و شعارهای خود برای رهایی این تروریست از مجازات در ایران به او پناهنگی سیاسی بدهد. دولت انگلیس اخیرا اعلام کردهاست که در صورت اخراج این تروریست و استرداد وی به ایران، به دلیل مشارکت او در قتل دو گروگان ایرانی، مجازات مرگ در انتظار او خواهد بود.

