ژان فرانسوا شامپولیون
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
او که شامپولیون جوان خوانده میشد در ۲۳ دسامبر ۱۷۹۰زاده شده بود.از سال ۱۸۰۱ برادر بزرگتر وی ژاک ژوزف که خود دانشمندی پژوهشگر به شمار میرفت با هاژش بُندک (مراقبت کامل) آموزش و پرورش او را بر دوش گرفت و تا دوازده سال ریزماری(دقیقهای) از پروا به وی فرونگذاشت.از سال ۱۸۰۴ ژان فرانسوا به یافتن رمزهای دبیرهٔ هیروگلیف دلبسته شد و دریافت که برای کامیابی درین کار آشنایی با زبانهای خورآیانی (شرقی) بایستهاست.این بود که پس از فرا گرفتن یونانی و رومی به آموختن زبانهای عبری قبطی یا کُپتی عربی یا تازی و سریانی پرداخت.شانزده ساله بود که ماتیکان(رساله) او دربارهٔ نامهای گیتی شناختی مصر باستان اُفته ی(مورد) آفرینگویی (تحسین) وهایش (تایید) هموندان (اعضای) دانشگاه گرنوبل جای گرفت.سپس به پاریس رفت وبا تشنگی و سرسختی بسیار به خوانشهای روشمند خود در دبیرههای مصری به ویژه دبیره قبطی دنباله داد وکوشید تا از راه این دبیره پژنگ (کلید) دبیرههای هیروگلیفی مصری را بدست آورد.به سال ۱۸۰۹ در نوزده سالگی به استادی رشته تاریخ در دانشگاه گرنوبل گماشته شد.با این بازاز این جاه دست کشید وباز به پاریس برگشت ونزدیک به همهٔ زمانهای خود را گساریده ی(صرف) خوانش بازماندههای باستانی مصر کرد.وبا بهره گیری از بررسیهای دانشمندانی که پیش از او این راه را رفته بودند،سرانجام توانست آنچه را که به سه زبان برروی سنگ رشید نوشته شده بود بخواند واز برابر گیری(تطبیق) آنها با یکدیگر دبیرهٔ هیروگلیف رابخواند.او رفته رفته توانست الفبا دبیره مصری ،سپسفرهنگ واژگان وسپس دستورزبان مصرکهن را آماده کند ویافتههای خود را به سال ۱۸۳۲در یک رشته یادداشتهایی برای انجمن ملی فرانسه بفرستد.ابن یادداشتها سپسین سال به هزینه دولت فرانسه با نام شناسههای دبیرهٔ هیروگلیفی مصر کهن چاپ وپخش شد.در همان هنگام یا سال ۱۸۲۴برای خوانش غُند بازماندههای (مجموعه آثار) مصری دیرینکد هٔ (موزه) تورن به ایتالیا رفت و تا سال ۱۸۲۶در آن جا بود.پس از بازگشت به میهن به فرمان شارل دهم پادشاه فرانسه به فرنشینی بخش مصری دیرینکدهٔ لوور گماشته شد. از سال ۱۸۲۸ تا ۱۸۳۰ او ویک استاد ایتالیایی به نام روسلینی مداد ونسکچه در دست سراسر مصر را گشتند وبا گرداوری پیرنگها(طرحها) ونگارهای کنده کاریهای بازمانده های باستانی سرزمین فرعونها ویادداشتهای روشنکردیِ بُندکی که به آنها پیوسته بودند نسکی در چهار پوشَنهَ(جلد) با سرنام یادبودهای مصر ونوبی پخشیدند.ژان فرانسوا در بازگشت از مصر ترتیب بردن دو ستون یادبود لوکسور رانیز داد؛ که مصری یان پیشکش دولت فرانسه کرده بودند با این باز در سرنوشتش نبود که خود گواه رهیافت آنها به پاریس باشد.زیرا دو ستون یاد شده در ۱۱ مه ۱۸۳۲ دو ماه پس از مرگ وی به بندر تولون رَسید.ژان فرانسوا پس از بازگشت به فرانسه به سال ۱۸۳۰ سرافراخت هموندی در فرهنگستان سنگ نبشته و ادبیات را یافت.سپسین سال استاد کولژ دوفرانس شد.در۴ مه ۱۸۳۲در چهل ودو سالگی درگذشت. شامپولیون را بنیادگذار دبستان مصرشناسی خواندهاند.بن مایه:فرعون-الویس جارویس مک گراو-ابوالقاسم حالت-دُرسا-۱۳۷۶

