مرز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

مرز به معنی هر مانعی است که مردم برای دفاع از جان، یا مشخص کردن حد و حدود مالکیت خود؛ مقابله با بیگانگان یا اداره و کنترل بهتر امور مختلف،ایجاد کرده‌اند. مرزها از نظر قابلیت مشاهده، دوام،اهمیت و شدت مراقبت و دقت در علامت‌گذاری محل آن‌‌ها،با هم تفاوت دارند.


فهرست مندرجات

[ویرایش] مرز بین‌المللی

محدوده حاکمیت هر کشوری تا مرزهای آن گسترش دارد. هر کشور در محدوده سرزمین خود قوانینی وضع می‌کند. نحوه دفاع خود را می سازد و سایر امورد دولتی را به مرحله اجرا می‌گذارد. حدود مرزی بین کشور‌ها نه‌تنها سطح زمین و آب‌ها،بلکه فضای زیر و بالای زمین را نیز شامل می‌شود.مرزهای بین‌المللی با نیت دائمی بودن کشیده می‌شوند و مورد محافظت رسمی قرار می‌گیرند. بعضی از مرزهای بین‌المللی مانند مرز هند و پاکستان؛ به قدری اهمیت دارند که آن‌ها را روی زمین علامت‌گذاری می‌کنند و مراقب‌اند که خطوط آن‌ها جابه‌جا نشود. بعضی از مرزهای بین‌المللی مانند مرز عربستان سعودی و عراق که در بیابان واقع است؛ نیاز به مراقبت دقیق در محل را ندارند. مرزهای بین‌المللی به دو دسته مرزهای طبیعی و مرزهای غیرطبیعی تقسیم می‌شوند.

[ویرایش] مرز طبیعی

رود،کوه،بیابان،باتلاق و کویر می‌توانند مرز بین کشورها باشند. رشته‌کوه‌هایی مانند آلپ،هیمالیا،آند،پیرنه و آرارات ار مهم‌ترین کوه‌های مرزی هستند. این کوه‌ها عموماً مرتفع هستند، غیرقابل عبورند و از نظر نظامی اهمیت دارند. دریاها،دریاچه‌ها،رودخانه‌ها و آبراه‌هایی که میان دو یا چند کشور قرار دارند؛نیز می‌توانند مرز به شمار آیند.

[ویرایش] مرز غیرطبیعی

برای تعیین مرزهای بین‌المللی در جاهایی که پدیده‌های طبیعی مشخص وجود ندارد، از خطوط نصف‌النهار،مدار یا خطوط مستقیم استفاده می‌شود که دارای شکل تقریباً منطقی هستند و به همین دلیل مرزهای هندسی نامیده می‌شوند.

[ویرایش] مرز تحمیلی

به مرزهای سیاسی که با حدود نواحی قومیت،زبان،مذهب و فرهنگ کشورها هماهنگ نیست؛مرز تحمیلی گفته می‌شود. این مرزها افراد یک ملت یا گروه نژادی را از هم جدا می‌سازد و باعث می‌شود که بخشی از یک قوم در یک کشور و بخش دیگر آن در کشورهای همسایه قرار گیرد. در شکل‌گیری این مرزهای سیاست‌های بین‌المللی تأثیرگذار هستند؛این مرزها معمولاً زمینه تنش و ناآرامی را فراهم می‌کنند.

[ویرایش] مرز پیشتاز

بعضی از مرزها در نواحی خالی از سکنه و قبل از استقرار اجتماعات انسانی ترسیم شده‌اند و مردمی به تدریج در کنار این‌گونه مرزها سکونت یافته‌اند،توانسته‌اند زندگی خود را با مرز تطبیق دهند و امروزه با مشکل مواجه نیستند. به این گونه مرزها،مرز پیشتاز گفته می‌شود.

[ویرایش] مرز تطبیقی

نوع دیگری از مرزهای بین‌المللی، مرزهایی هستند که بعد از استقرار اجتماعات انسانی و منطبق با الگوهای فرهنگی و قومی تعیین شده‌اند که به آنها مرزهای تطبیقی گفته می‌شود.

[ویرایش] مرز هوایی

هر کشور در مورد هوای فراز سرزمین خود ادعای حاکمیت دارد. به این مرزها،مرز هوایی گفته می‌شود که در پرواز هواپیماها اهمیت دارند.