شهرستان شاهرود

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شهرستان شاهرود یکی از شهرستان‌های استان سمنان است. مرکز این شهرستان شهر شاهرود است و در شمال شرقی کشور ایران قرار دارد. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۳۴٫۸۲۵ نفر بوده است [۱].

فهرست مندرجات

[ویرایش] شهرها و بخشها

[ویرایش] مراکز تاریخی و باستانی

برج کاشانه بسطام

در قسمت جنوب شرقی مسجد جامع شهر بسطام برجی بلند وجود دارد که به نام کاشانه معروف می‌‌باشد. ارتفاع این برج از داخل 24 متر و از بیرون 20 متر می‌‌باشد. شکل خارجی آن کثیرالاضلاع و منتظم سی ضلعی است. در بالای برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که روی آن مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج روی یک آجر کلمه بسم الله الرحمن الرحیم با خط ثلث بسیار زیبایی خوانده می‌شود . تاریخ ساخت آن بدرستی مشخص نیست و به عقیده اهالی محلی این برج قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان بوده است. بعضی از مشرق شناسان از جمله گدار بر این باورند که این بنا از آثار غازان خان مغول است و اسم اصلی آن غازانه بوده است و به مرور زمان و بدون توجه به اصل آن کاشانه نام نهاده شده است .

آرامگاه بایزید بسطامی

مقبره این عارف شهیر در شهر بسطام و شمال مقبره امام زاده محمد است. مقبره این عارف فاقد هرگونه تزئین است. و به نظر می‌‌رسد هیچ گاه ساختمانی مشابه مقبره دیگر بزرگان روی آن بنا نشده باشد و در حقیقت بی اعتنایی به مادیات و گریز از تجمل در این آرامگاه بوضوح به چشم می‌آید. وارستگی و بی نیازی بایزید بسطامی حتی بعد از مرگ وی و گذشت یازده قرن, در مرقدش مشهود است. مقبره بایزید بسطامی داری یک پنجره مسقف آهنی است. روی قبر یک سنگ مرمر قرار دارد که کلماتی از مناجات مشهور علی ابن ابی طالب برآن حک شده است. آنطور که از این سنگ بر می‌آید متعلق به شخصی به نام قاضی ملک می‌‌باشد که احتمال می‌رود حاکم قومس بوده باشد ولی اینکه چگونه از اینجا سر در آورده کسی چیزی نمی‌داند .


آرامگاه شیخ ابوالحسن خرقانی

در 24 کیلومتری شاهرود در شمال قصبه خرقان روی یک تپه آرامگاه عارف نامی و وارسته به نام شیخ ابوالحسن خرقانی به چشم میخورد. فضای سبز اطراف آن به آرامگاه قداست خاصی بخشیده است. روی قبر شیخ یک قطعه سنگ مرمری قرار دارد که اشعاری برآن حک شده است. در جوار این مقبره مسجدی بودکه گنبدی مخروطی شکل و مزین به کاشی کاری هی زیبا داشت. در حال حاضر از مسجد و گنبد یاد شده , فقط محراب آن باقی مانده است که برخلاف مسجدهای دیگر این نواحی رو به مغرب است. محراب مذکور داری گچبری هی زیبا و استادانه می‌‌باشد. اطلاعات بیشتر در رابطه با شیخ ابوالحسن خرقانی


آرامگاه شیخ حسن جوری

این آرامگاه در 150 کیلومتری شاهرود واقع در روستی کلاته میر علم فیروزآباد حوالی روستی فرومد ا ست. این آرامگاه که متشکل از یک اتاق 4 در 3 و گنبد مدور روی آن است, در قسمت شمالی شهر قدیمی جور قرار دارد و از خشت خام ساخته شده است. و عاری از هرگونه پیرایه و تشریفات ظاهری می‌‌باشد. شیخ حسن جوری یکی از رهبران قیام سربداران و از شاگردان شیخ خلیفه و از رهبران سیاسی و مذهبی قرن هفتم هجری بود که به دست وجی الدین مسعود در سال 745 به شهادت رسید .


آرامگاه ابن یمین فرومدی

این آرامگاه در انتهای روستای فرومد قرار دارد که متعلق به شاعر معروف قطعه سرای پارسی ابن یمین فرومدی (این یمین قریومدی) است. باطن ساختمان زیبا به هیچ وجه با بافت روستا تطابق ندارد. و شش گوش است و زوایی زیبایی بنا را در برگرفته است. سنگ قبر داری شش ضلع کوچک است که روی آن نوشته شده است , آرامگاه امیر فخرالدین محمد ابن یمین الدین متخلص به ابن یمین. شاعری بوده است دانشمند. دوران زندگی را با کمال مناعت و وارستگی به پایان رسانده است. دیوان کامل او در جنگ سربداران از بین رفت و دیوان دیگری تنظیم کرد که به جای مانده است. سال تولدش برابر با 685 هجری قمری و سال وفاتش برابر است با 769 هجری قمری .


قلعه میامی

قلعه میامی در جنوب میامی قرار گرفته است که در حال حاضر خرابه‌ای بیش نیست. طبق نظر مردم منطقه این خرابه در گذشته مرکز میامی بوده است. و در زمان حمله مغول ویران گردید .قلعه اراکی چهار برجی نیز در منطقه میامی در بالی کوه میامی قرار دارد که دروازه آن را از آجر ساخته‌اند و یک آب انبار بزرگ در میان آن قرار دارد .در جلوی این قلعه که نزدیک به یکی از قله‌ها می‌‌باشد , آثار حدود دویست خانه رویت می‌شود. همه راههی بین قلعه و کوه مورد نظر را با سنگ بسته‌اند که کسی نتواند خود را به آنجا برساند. ر


قلعه پارتها

بتازگی در شاهرود یک قلعه مربوط به زمان پارتها و ساسانیان با قدمتی دو هزار ساله کشف گردید. در درون این قلعه که در حوالی یک روستا در شاهرود واقع گردیده بقایای کوره آجر پزی و سفالینه‌های مربوط به آن دوران وجود دارد. قلعه مذکور که مستطیل شکل است پانزده متر ارتفاع دارد و در چهار طرف آن تاقهای فرو ریخته قوسی شکل وجود دارد .این قلعه که احتمال می‌رود در ابتدا سه طبقه بوده از ویژگی دوران پارتها برخوردار می‌‌باشد.


کاروانسری میان دشت

این کاروانسرا در دهکده میاندشت د ر110 کیلومتری شرق شاهرود بین جاده سبزوار و شاهرود قرار گرفته است که به صورت سه کاروانسری به هم متصل می‌‌باشد و به کاروانسری شاه عباسی معروف گردیده است .از این سه کاروانسرا یکی در زمان شاه عباس اول ساخته شد و دو کاروانسری دیگر در زمان‌های دیگر با پالان چهار ایوانی ساخته شده است که مصالح ساختمانی آن نیز از آجر می‌‌باشد. این کاروانسرا جهانگردان بسیار زیادی را به خود جلب نموده است .


[ویرایش] جاذبه‌های طبیعی

رودخانه تاش یا شاهرود

رودخانه تاش یا شاهرود از کانون‌های آبگیر شاه کوه و شاه وار حد فاصل تاش و مجن در فصول فراوانی نزولات جوی سرچشمه می‌گیرد .این رود پس از دریافت چندین رشته فرعی در ناحیه کوهستانی و پس از آبیاری بخشی از زمینهای بسطام و زیراستاق , به سوی کویر نمک جاری می‌گردد. بالادست این رودخانه گردشگاههی محدودی در فصل بهار و تابستان موجود می‌‌باشد.

منطقه حفاظت شده خوارتوران

منطقه حفاظت شده خوارتوران در قسمت جنوب شرقی شاهرود قرار گرفته که از نظر وسعت می‌توان آن را بزرگ‌ترین منطقه حفاظت شده ایران نامید .مساحت آن بیش از 000/000/1 هکتار است و حیوانات عمده منطقه عبارت‌اند از: خرگوش – کبک – تیهو – هوبره – تشی –باقرقره – شغال – پلنگ – گرگ – کفتار – قاراکل – گورخر – آهو – جبیر – کل – بز – میش و قوچ. اهمیت این منطقه به دلیل وجود یک نوع گورخر معروف به نام گور خر ایرانی می‌‌باشد. که همانگونه که از اسمش پیداست فقط در ایران یافت می‌شود .

منطقه حفاظت شده خوش ییلاق

منطقه حفاظت شده خوش ییلاق در قسمت شمال شرقی شاهرود قرار گرفته و مساحت آن در حدود 156 هکتار می‌‌باشد و حیوانات وحشی این منطقه نیز عبارت‌اند از: آهو، مرال، گورخر، یوزپلنگ، گربه وحشی، قاراکل، خرس، روباه، گرگ، شغال، تشی، خرگوش، ایبا، هوبره، قرقاول، تیهو و کبک.


[ویرایش] پناهگاه حيات وحش خوشييلاق

پناهگاه حيات وحش خوشييلاق با135.000 هكتار وسعت در قسمت شمال شرقي شهرستان شاهرود واقع شده است كه 33.000هكتار آن را منطقه امن تشكيل داده است . بخشي از اين پناهگاه در مناطق جنگلي استان گلستان و بخشي ديگر در ميان دشتهاي وسيع و عوارض جغرافيايي پست و بلند استان سمنان قرار گرفته است .


وجود دوسيستم كلان اقليمي موجب به وجود آمدن اكوسيستمهاي متنوعي در منطقه شده است در نتيجه تنوع ساختاري اكوسيستمها گونه هاي مختلفي از جانواران و گياهان را مي توان در منطقه مشاهده نمود .

اين پناهگاه در سالهاي قبل از سال 1358 بدليل تنوع و فراواني جمعيتها به سرنگتي ايران ايران شهرت داشته است .

اين منطقه در فاصله 45 كيلومتري شمال شرقي شاهرود بين 36 درجه و 37 دقيقه تا 27 درجه و 2 دقيقه عرض شمالي و 55 درجه و 47 دقيقه طول شرقي قرار دارد .

جاده آسفاته شاهرود - آزاد شهر از شمال و جاده ميامي به حسين آباد كالپوش از شرق امكان دسترسي به منطقه را فراهم مي آورد .پناهگاه حيات وحش خوشييلاق در ناحيه نيمه استپي و استپي سرد واقع شده است ميزان بارش در سطح منطقه از 200 ميليمتر در نواحي شرقي و جنوب شرقي تا 500 ميليمتر در نواحي كوهستاني و جنگلي شمال و شمال غرب متغيير است .

كوهها و دشتهاي متعددي اين منطقه را شكل مي دهد حداقل ارتفاع در منطقه 1200 متر حداكثر 2933 متر (بايرام شيخ در ناحيه شمال منطقه ) مي باشد . بر پايه بررسي هاي انجام شده 75 تا 80 درصد اراضي منطقه در ارتفاعات بين 1500 تا 2100 متر و بقيه اراضي منطقه بالاتر از 2100 (5/0) و يا پائينتر از 15 متر قرار گرفته است .

در پناهگاه حيات وحش خوشييلاق 7 چشمه در ناحيه غرب پناهگاه ، 6 چشمه در ناحيه گردنه خوشييلاق ، 10 چشمه در ناحيه شمال منطقه ، 5 چشمه در ناحيه ميامي ، 2 چشمه در ناحيه جنوبي و 11 چشمه در ناحيه شرقي جمعاً 41 چشمه همچنين 7 قنات در نواحي مختلف منطقه به همراه 3 تلمبه بادي (جيلان ،‌خونيجه، ايشك ميدان ) منابع آب مورد نياز حيات وحش را در پناهگاه تأمين مي نمايد .

وجود 30 تا 34 گونه پستاندار در پناهگاه مورد تأييد و گزارش شده است . كل و بز ، قوچ و ميش (اوريال) ، آهو ، مرال ، شوكا ، گراز ، پلنگ ، و خرس قهوه اي از بزرگترين و مهمترين پستانداران منطقه محسوب مي شوند . گربه وحشي ، گرگ و شغال ،‌روباه معمولي ‌، روباه شني ، كفتار ، خرگوش ، پايكا ، تشي ، خار پشت ايراني ، سنجابك درختي ،‌اشكول همراه با برخي از خفاشها ، جردها ، حشره خواران و دو پاها از پستانداراني بشمار مي آيند كه در منطقه پراكندگي دارند.

تاكنون بيش از 90 گونه پرنده متعلق به 11 راسته و 33 تيره در اكوسيستمهاي مختلف پناهگاه شناسائي و گزارش شده است كه فراوانترين گونه ها به راسته گنجشك سانان تعلق دارد .

هوبره از مهمترين پرندگان و كبك از فراوانترين پرندگان منطقه بشمار ميروند . كركس و هما ، نيز از شاخص ترين پرندگان شكاري پناهگاه حيات وحش خوشييلاق محسوب مي شوند . حدود 10 گونه سوسمار شامل انواع آگاماها نظير قفقازي ، صخره اي ، وزغي و جيكوها نظير خزري، ايراني و سوسمارها ، بزمجه و حدوداً 10 گونه مار قيطاني و 3 گونه لاك پشت (بركه اي چهار چنگالي و بركه اي اروپائي ) تاكنون از پناهگاه حيات وحش خوشييلاق گزارش شده است .

و از دو زيستان وزغ مردابي ، وزغ كويري ، وزغ سبز توراني ، وزغ معمولي همراه با قورباغه درختي و قورباغه مردابي دوزيستان موجود در پناهگاه مي باشد .

بعبارتي 6 گونه وزغ و قورباغه از زيستگاههاي موجود در پناهگاه گزارش گرديده است . تنوع اقليم همراه با گستردگي مناطق و شكلهاي مختلف زمين ( دشت ، تپه ماهور ، كوههاي بلند و كوههاي پوشيده از جنگل) موجب تنوع گونه هاي گياهي گرديده است . در پناهگاه حيات حش خوشييلاق مي توان گياهان و درختان ناحيه خزري را مشاهده نمود . در اين پناهگاه 5 گروه گياهي شامل علفهاي پهن برگ بوته ها ، گندميان ، شبه گندميان و درختان و درختچه وجود دارد كه در رويشگاه هاي مختلف پراكندگي دارد .

اورس يكي از گونه هاي مهم گياهي بشمار مي رود كه رويشگاه اصلي آن در شمال غربي منطقه بوده و بطور متوسط در هر هكتار مي توان بين 50 تا 100 اصله از اين درختان را مشاهده نمود .

رويشگاه اين گونه در ارتفاعات بين 1500 تا 2500 متر قرار دارد . تنگرس ، كبكم ، زرشك ، گلابي وحشي ، بلوط ،‌ممرز ، نمدار ، افرا ، زبان گنجشك ، آلو ، وليك و ازگيل ، از ديگر درختان و درختچه هاي پناهگاه حيات وحش خوشييلاق محسوب مي شود . درمنه و گونها بخش قابل توجهي از گونه هاي مرتعي را بوجود مي آورد .

پناهگاه حيات وحش خوشييلاق داراي چشم اندازهاي زيبائي در دره گل سرخ ، جنگلهاي اولنگ ، دشت زردابه و ارتفاعات سفيد كوه مي باشد كه همه اين ويژگيها و مراتع جنوب آن اين منطقه را به گوهر درخشان مناطق استپي ايران تبديل كرده است .

هنگامي كه مه دشت زردابه را فرا مي گيرد چشم اندازي شبيه دريا بوجود مي آيد كه منظره بسيار زيبائي است و خود مي تواند بعنوان يكي از جاذبه هاي قوي براي جذب توريستها بوده كه غناي نسبي حيات وحش منطقه به آن امر كمك مي كند.

[ویرایش] == منطقه شكار ممنوع تپال : ==

منطقه شكار ممنوع تپال با وسعتي برابر 30 هزار هكتار در شمال غربي شهرستان شاهرود واقع شده و منطقه اي است كوهستاني و دشتي كه در مجاورت شاهرود واقع شده است . منطقه تپال با چشم اندازهاي بسيار زيبا از دير زمان محل مناسبي جهت زيستگاه وحوش و محل مناسبي جهت بازديد دوستداران طبيعت به شمار مي رود .

اين منطقه كه تا قبل از سال 1373 از نظر حيات وحش دچار آسيبهاي جدي شده بود جهت احيا ء آن طبق آگهي روزنامه رسمي به مدت 5 سال از سوي شورايعالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه شكار ممنوع و تحت حفاظت قرار گرفت كه پس از انقضاي اين مهلت از اول آذر ماه سال 1377 به مدت 5 سال ديگر منطقه شكار ممنوع اعلام گرديد هاست اين منطقه به لحاظ نزديكي و مجاورت شهرستان شاهرود و مجن از موقعيت خاصي برخوردار بوده و دسترسي به اين منطقه براي گردشگران و دوستداران طبيعت با كمترين زمان و هزينه امكان پذير مي باشد .

از گونه هاي بارز حيات وحش اين منطقه مي توان قوچ و ميش ،‌كل و بز ، آهو ، خرس قهوه اي ، پلنگ ، كبك ، كيهو ،‌كبك دري ، شغال ، و انواع پرندگان وحشي را مي توان نام برد .


[ویرایش] ذخيره گاه زيست كره توران

تاريخچه شكل گيري ذخيره گاههاي زيست كره :

جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس بين المللي انسان و كره مسكون (MAB) در سال 1968 ميلادي داراي 9 ذخيره گاه زيست كره مي باشد كه در سال 1976 ميلادي به تأييد دبيرخانه برنامه انسان و كره مسكون سازمان ملل رسيده است . و ذخيره گاه زيست كره توران با مساحت 640،470،1 هكتار بزرگترين ذخيره گاه زيست كره ايران محسوب مي گردد كه بعد از سرنگتي آفريقا واقع در كشور تانزانيا دومين منطقه بيوسفر جهان محسوب مي شود . بطوريكه حفاظت از طبيعت با پژوهشهاي علمي ، اندازه گيري كليه جريانات زيست محيطي ، آموزش و مشاركت مردم در هم آميخته بدون اينكه فعاليت هاي انساني حذف شود .

تصویر:Http://www.shahroud.org/intro/intro6/picture/shahrood-tabiat3.jpg

تاريخچه شكل گيري منطقه:

منطقه حفاظت شده توران طي مصوبه شماره 35 مورخ 16/1/1351 شورايعالي حفاظت محيط زيست به استناد بند الف ماده 3 قانون حفاظت و و بهسازي محيط زيست تعيين و رسميت يافته است و طي مصوبه شماره 75 مورخ 6/5/1355 به منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش توران تغيير نام داده شد و پس از تحقيقات لازم در سال 1381 طي مصوبات شورايعالي حفاظت محيط زيست مقدار 000،118 هكتار از منطقه خارتوران به عنوان پارك ملي اعلام گرديد كه اين محدوه به علت وجود استعدادهاي فراوان و بالقوه زيست محيطي بعنوان زيستگاه نمونه اعلام گرديده است .


موقعيت جغرافيايي :

ذخيره گاه زيستكره توران در فاصله 140 كيلومتري جنوب شرقي شهر شاهرود و 28 كيلومتري جنوب شرقي مركز بخش بيارجمند و در شمال مركزي كوير ايران واقع است .

اين منطقه در فاصله 55 تا 57 درجه طول شرقي و 35 تا 36 درجه عرض شمالي در حد فاصل 3 سلسله كوه بنامهاي شتر كوه در غرب با ارتفاع 2281 متر و كوه قلعه بالا در شمال غربي با ارتفاع 2265 متر و كوه پيغمبر با ارتفاع 2411 متر قرار گرفته است .

جاده اي آسفالته از حد 88 كيلومتري جاده آسفاته شاهرود به طرف مشهد به طرف منطقه مذكور جدا مي شود كه اين جاده در كيلومتر 70 پس از شهر شاهرود و گذشتن از شهر بيارجمند در مرز شمال شرقي منطقه مماس با هم قرار گرفته كه پس از طي روستاهاي بخش زمان آباد و احمد آباد به كال سبز واقع در مرز استان خراسان خاتمه مي پذيرد . اين جاده آسفاته پس از طي اين قسمت به شهرستان بردسكن استان خراسان با فاصله 283 كيلومتر از شهر بيارجمند قرار دارد .

اين منطقه با كوير شنزار و پستي و بلنديهاي جذاب شن هاي روان كوير مركزي هم مرز مي باشد و در شرق اين منطقه روستاي طرود و سهل و كوه كفتري و از آنجا به شق بيارجمند محدود مي گردد .

وسعت منطقه هم اكنون 640 ، 470 ، 1 هكتار مي باشد .


پراكندگي جمعيتي روستاهاي منطقه :

در اطراف و اناف منطقه موصوف تعداد 41 روستا با تعداد 6435 نفر جمعيت همگام و همراه با حيات طبيعي منطقه در زندگي و داد و ستد مي باشند .

شغل اكثر مردم روستاهاي منطقه دامداري و كشاورزي مي باشد كه اين ساختار فعاليت بوميان در كنار محيط طبيعي و كنش آنها با يكديگر باعث گرديده است كه بعنوان يكي از ذخيره گاههاي بيوسفر دنيا مطرح گردد.

البته اخيراً‌بدليل عدم توازن و ناهماهنگي روابط انسان و طبيعت وجود دام بيش از حد مرتع و شتر هاي سرگردان در منطقه و خشكساليهاي متوالي از طرفي باعث مهاجرت جوانان به شهرهاي اطراف گرديده است و اشتغالزائي در اين منطقه به حد بسيار پائيني رسيد و از طرف ديگر اكوسيستم طبيعي و حيات وحش منطقه مورد تأييد قرار گرفته است .



تصویر اقليم شناسي :

ميزان بارندگي اين منطقه در دو نقطه شاهد داراي ميانگين چند ساله 110 الي 115 ميليمتر مي باشد حداقل و حداكثر درجه حرارت تا 44 درجه سانتي گراد در چند سال اخير مي باشد .

تعداد روزهاي يخبندان بين 50 تا 65 روز در نوسان است.

-منابع آبي :

مهمترين و پرحجم ترين آب موجود در منطقه كه اغلب جريانات آن بصورت فصلي مي باشد كال شور است كه از ارتفاعات بينالود استان خراسان سرچشمه گرفته و به كوير مركزي منتهي مي شود.

چشمهه اي مهم منطقه عبارتند از :


ابواليحيي

غريبه

نيستانه

پروبال

پونيدر

ماجراد

شوراب الكم

گوراب

گرماب

شاه چشمه

بغلو

اسبه

چشمه عزيز

سيتل

تجور

گلستانه


همچنين در اين منطقه جهت تأمين آب وحوش در خشكساليها تعداد 5 دستگاه پروانه بادي در نظر گرفته شده است :

پروانه بادي چاه كردا - واقع در كوه دو شاخ عباس آباد

پروانه بادي گور خان - واقع در محل پشت خانه هاي عباس آباد

پروانه بادي ناز كوه - واقع در نازكوه سرمحيط باني دلبر

پروانه بادي چاه معدن - واقع در محل چاه معدن ،‌سر محيط باني دلبر

پروانه بادي چاه چرخي - واقع در جنوب شرقي سر محيط باني دلبر


در راستاي مديريت مناطق اخيراً طي يك پروژه چند منظوره از سوي معاونت محيط طبيعي سازمان محيط زيست اقدام به لايروبي و آبشخورسازي كلية چشمه هاي مناطق از جمله منطقه خارتوران گرديده است ، كه اعتبار اين پروژه از بخش خشكساليها تأمين و هزينه گرديده است .

اين آبشخورها در فصل مهاجرت دامها مورد استفاده دامداران مي باشد.


منابع آبي ديگر: از منابع آبي ديگر در تأمين آب وحوش منطقه مي توان استفاده حيوانات از سنگابهاي طبيعي در محل كوههاي سنگلاخي به عنوان يك بخش وسيع از اين منابع ذكر نمود . همچنين وجود گياهان آبدار كويري در تأمين نياز آب حيوانات وحشي و اهلي منطقه از جمله شتر و گوسفند نيز نقش مهمي ايفا مي كند همچنين در نقاط مهمي از زيستگاههاي ذخيره گاه آب انبارهايي بصورت ذخيره آب در نظر گرفته شده است كه بوسيله تانكرهاي پلي اتيلن در محل استتار گرديده يا بوسيله مصالح سيمان يا آجر به صورت آب انبار ذخيره در نظر گرفته شده است كه عبارتند از :

آب انبار زوزاختر - با ذخيره آب 2500 ليتر از جنس پلي اتيلن همراه با آبشخور .

آب انبار جنيرد - با ذخيره آب 5000 ليتر اتز جنس پلي اتيلن همراه با آبشخور

آب انبار كوه دو شاخ - با ذخيره آب بيش از 5000 ليتر از مصالح آجر سيمان همراه با آبشخور

آب انبار مهر انو - با ذخيره آب بيش از 5000 ليتر از مصالح آجر سيمان همراه با آبشخور


اين آب انبارها در سطح منطقه توسط دو دستگاه تراكتور در فصول گرم و خشك آبگيري و مورد استفاده وحوش قرار مي گيرد . پوشش گياهي منطقه :

مطالعات اخير نشان مي دهد كه در اين منطقه بيش از 375 گونه گياهي از 48 خانواده وجود دارد كه حدود 60% آنها گياهان يكساله اند ، بيشترين درصد پوشش گياهان منطقه را خانواده كمپوزيته (compositea) با 56گونه cenopodiaceae با 46 گونه تشكيل مي دهد .



گياهان بارز اين منطقه :


رديف نام فارسي نام علمي خانواده يكساله چندساله 1 قيچ Zygophyllum sp Zygophylleae --- × 2 دربنه Artemisia sp Composidae --- × 3 تاغ Halexylom sp ------------ --- × 4 گز Tamarix sp Tamaricaceae --- × 5 اسپند Peganum harmala Zegophyllaceae --- × 6 باريچه Ferula gumosa Umbelifera (apiaceac) --- × 7 وشق Dorema ammoniacum Umbelifera (apiaceac) --- × 8 كما (انفوزه) Ferulla assa fotidae Umbelifera --- × 9 پرند Pteropy rum Polygonaceae --- × 10 كاروانكش Atraphakis spinosa Polygonaceae --- × 11 چوبك Acantophyllum Caryophyllaceac --- × 12 اسكنبيل Calligonum ------------- --- × 13 سبد Stipagrostis plumosa ------------- --- × 14 اشنان Seiditzia rosmarinas ------------- --- × 15 گل جاليز Ourbanch ------------- --- × 16 استريپلكس Atripelex ------------- --- × 17 گون Astragalus Legominosa --- × 18 قوليپاها (لاله ها) ------------- Liliaceae. Sp --- × 19 خانواده گرامينه ها -------------- Legominosa spp × ---- 20 بومادران Achillea sp Compositae --- × 21 زيره كوهي ------------- Umbellifera --- × 22 افرا Ephedra sp Ephederaceac 23 يال اسب Stipa sp Gramina × ---- 24 خار شتر Alhagi pseadoalhagi Legaminosa × ---- 25 بادام كوهي Amygdlus lycioides Rosaceac 26 بنه Pistacia atlantica Anacardiaceac 27 شير سگ Euphor bia sp Euphorbiaceac × ---- 28 وزك Hultemia persica Rosaceae 29 شاخ گاوي Cereitu carpus arenarius 30 اكانتو ليمون Acantho limon 31 بروموس Borumus sp Legominosa 32 علف مار Caparis spinosa Caparidaseae 33 تبل باد Buhus Caparidaseae 34 سريش Asphodelus ramosus Liliaseae 35 تلخ بيان Sophora pochycarpa Legominosa 36 خارخسك Tribulus terrestris Zygophyllaceae 37 علف شور Salsola sp 38 هندوانه ابوجهل Citrullus colocynthis Cucurbitaceae


گياهان خاص و نادر از جنبة اقتصادي و داروئي :

در اين قسمت به شرح چند گياه خاص و نادر از جنبة اهميت اقتصادي و داروئي كه حائذ اهميت مي باشند مي پردازيم :

وشق : dorema ammoniacum


گياهي است علفي پايا به طول 2 متر داراي ريشه غده اي است و دوكي شكل منتهي به الياف پودر مانند كه در ناحيه يقه منشعب مي باشد . گياهان اين تيره مونوكارپيك بوده و در سال آخر عمرخود ، دورة زايشي را طي نموده و سپپس توليد ميوه مي كند در گياهان اين تيره عمدتاً در4 - 3 سال اول گياه دوره رويشي خود را طي نموده و درسال آخر عمر زايشي و توليد گل و ميوه مي كند . سپس پوسيده شده و از بين مي رود .

شيره وشق به زبان محلي به نام كُزي و در فارسي به نام گم آمونياك معروف است .

نوع محصول و روش برداشت :

شيره وشق در مجاري ترشحي ساقه و ريشه جريان دارد كه به وسيله گزش حشرات يا سرخورطومي ها و با ايجاد ضخم و خراش و يا در اثر وزش بادهاي شديد و برخورد ذرات شن و ماسه به ساقه سوراخ شده و شيره و يا همان گم آمونياك به خارج ترشح مي نمايد .كه بصورت قطعات اشكي مي باشد دوران صمغ دهي از 15 ارديبهشت شروع و يك ماه تا 40 روز ، تا اواسط مرداد ماه ادامه دارد .

مشخصات رويشگاهي :

وشق در خاكهاي caso3 و caso4 وجود دارد مثلاً در خاكهاي آهكي و گچي ، و در بارندگي كمتر از 170 ميليمتر و شيب 5% درصد در خاكهاي سبك و گچي ، آهكي رشد خوبي دارد .

از گياهان همراه وشق مي توان به : قيچ ، درمنه ، علف شور ، گون ، پرند، تيره اسفناجيان اشاره كرد .


پراكندگي :

قسمت اعظم رشد وشق در منطقه شق بيارجمند مي باشد كه هر ساله اين قسمت توسط روستائيان منطقه جمع آور و شيره خالص آن از طريق دلالان به فروش مي رسد .

موارد مصرف :

در صنعت : در قديم جهت روشنائي شمع و براي چسباندن قطعات چوبي و همينطور چسب معروف الماس با تركيبي از 8 قسمت - شامل : باريجه ، سريشم ، و غيره - بدست مي آيد .

مصارف داروئي :

اثر معالج بر روي ضخمها و تومورهاي چركي نظير كورك مي باشد . امروزه داروهايي براي برطرف كردن ناراحتي هاي معده و انگلهاي گوارش مصرف فراواني دارد . مقوي ، نيرو دهنده ،‌قاعده آور و مخصوصاً خلط آور مي باشد .

دامها نيز در دو مرحله از اين گياه استفاده مي نمايند.


باريجه : ferula gumosa


اين گياه نيز از تيره وشق و جزء خانواده چتريان مي باشد . گياهي است پايا - داراي ساقه ضخيم ، به ارتفاع 1 - تا 2 متر ، به رنگ سبز مايل به خاكستري پوشيده از تارهاي ريز و كوتاه ، پهنك برگ آن منقسم به قطعاتي است كه با چند بار تقسيم شدن به صورت قطعات باريك و به هم فشرده در آمده است . گلهاي آن زرد رنگ مي باشد . شيرابه اي كه از ساقه و ريشه اين گياه خارج مي شود باريجه نام دارد .

زمان بهره برداري از آن اواخر تير ماه تا اواخر شهريور ماه مي باشد .

مشخصات رويشگاهي :

اين گياه نيز منو كارپيك مي باشد . كه از نظر توپوگرافي در مناطق داراي شيب كند كوهستاني و بيشتر درارتفاع 2000 متر به بالا ديده مي شود رويشگاه اين گياه بافت نسبتاً سبك (رسي ، شني ) و داراي ph حدود 7 -8 مي باشد .

از گياهان همراه باريجه مي توان به بروموسها از خانواده گرامينه و علف چاي - آكانتوليمون و ارس نام برد .

پراكندگي :

اين گياه در ارتفاعات كوه پيغمبر زمان آباد و كوه انبروته مناطق آزاد عباس آباد رشد مي كند كه از محل اخير توسط بوميها شيره باريجه برداشت و به فروش مي رسد .

نوع محصول و روش برداشت :

به سه روش :


توده اي : به وسيله تيغ زدن ريشه

اشكي : بر روي قطعات ساقه

تيغ زدن : با زاويه حاده بر روي ريشه


بدست مي آيد كه نوع اشكي آن مرغوبترين نوع و گرانترين باريجه در بازار است .

موارد مصرف در صنعت :

در صنعت چسبي از باريجه تهيه مي شود كه سبز رنگ بوده و براي چسباندن شيشه ،‌الماس و سنگهاي قيمتي كاربرد دارد .

در اطراف شيراز براي ضد عفوني كردن جوي آب استفاده مي شود و يا در اطراف دماوند به عنوان دفع درد معده كاربرد دارد .

مصارف داروئي :

صمغ باريجه طبيعت گرم و خشك دارد و به عنوان مقوي معده و نيز ترميم كننده ضخمهاي سطح بدن مي باشد . صمغ باريجه با عسل براي خرد كردن سنگ مثانه و باز كردن انسداد كليه ، تسهيل زايمان و دفع سموم مفيد است .دام نيز در زمان رشد رويشي گياه از آن تعليف مي كند .


آنغوزه : ferula assa - faetida


آنغوزه نيز گياهي مونوكارپيك و از تيره چتريان مي باشد .

گياي است پايا ، بومي نواحي جنوبي ايران ، گوشتدار ، نسبتاً ضخيم و داراري ساقه قوي و خشن برگهاي آن گسترده در سطح زمين عموماً ظاهري غبار آلود دارند ريشه اين گياه از دولايه ضخيم و نازك تشكيل شده است كه پوست بيروني ريشه به رنگ قهوه اي متمايل به تيره مي باشد . و پس از خشك شده به صورت يك لايه نازك به راحتي جدا مي شود . پوست دروني ضخيم و به رنگ سفيد مي باشد . مرحله رشد اين گياه از اوايل بهار شروع و تا اواسط تير ماه ادامه دارد . سپس دوره خواب بوته هاي نابالغ آ‎غاز و تا بهار سال بعد بطول خواهد انجاميد . و حيات گياه توسط اندامهاي زير زميني حفظ مي شود .

از گونه هاي همراه مي توان : وشق ، علف شور ، پرند ، كاروانكش ،‌چوبك ،‌طبل باد ، بادام كوهي علف مار از تيره كور ، افدرا ،‌كاكوتي و قيچ اشاره نمود .

روشهاي بهره برداري :

روشهاي بهره برداري ازباريجه بر سه نوع اشكي ، توده اي ، و زاويه حاد در ريشه انجام مي شود .

موارد مصرف :

آنغوزه به عنوان برطرف كننده انگلهاي روده اي ،‌سموم معده ، باد شكن و اخلاط آور مصرف سنتي دارد .

حكماي مشرق زمين از قرنها پيش از آنغوزه به عنوان داروي ضد كرم ،‌ضد تشنج ، و قاعده آور تجويز مي كردند اگر بر دندان كرم خورده گذارده شود بر روي آن تأثير مي گذارد .

ميزان شير دهي هر بوته 30 تا 100 گرم بوده و قيمت هر كيلو آنغوزه در بازار داخلي در سال 69 مبلغ 40 هزار ريال بوده است ارزش صادراتي آن هر كيلو در بازارهاي خارجي بين 5 تا 7 دلار برآورد شده است .

پراكندگي :

در بسياري از مناطق ذخيره گاه زيست كره توران از جمله دشت خانه گلي جزء مناطق آزاد عباس آباد و قسمتهاي ديگر از مناطق دشتي رشد و نمو دارد روستائيان اطراف و حتي شهرهاي دور در ابتداي دوره رويشي سالهاي اول و دوم اين گياه را به صورت كامل از زمين در آورده و بصورت سرخ كردني به مصارف غذايي مي رسانند. همچنين بوميان منطقه از جمع آوري ساقه هاي آن و گرم كردن در تنور شيرابه اي قرمز رنگ به دست مي آورند كه به عنوان مربا از آن استفاده مي نمايند .


درمنه : artemizia


اين گياه جزء خانواده كمپوزيته (compositea) مي باشد . گياهان تيره كمپوزيته يا كاسني را به دو گروه بزرگ زبانه گلي (tubuliflorae) ها و لوله گلي (liguliflorae) ها تقسيم مي نمايند .

درمنه جزء زبانه گلي ها مي باشد كه متجاوز از 250 گونه دارد .

در اين منطقه به علت وسعت بياباني بودن بيشترين گونه درمنه را گونة A.herba - alba تشكيل مي دهد .

- درمنه بياباني :

گياهي به ارتفاع 30 تا 40 سانتي متر و داراي دو نوع برگ با تقسيمات متفاوت مي باشد بطوري كه برگهاي تحتاني آن داراي تقسيمات باريك و كوچك ولي برگهاي قسمت انتهايي ساقه كوچكتر و منقسم به سه لب مشخص با ظاهر كاملاً متفاوت است .

مصارف درماني :

در نواحي مختلف از آن براي دفع كرم استفاده به عمل مي آيد . بعلاوه اثر ضد نفخ ، رفع سرفه و سر درد ، ضد عفوني كننده و حشره كشي دارد .


پراكندگي :

در اكثر مناطق بياباني داراي رشد متراكم با در صد بالائي مي باشد . البته در مرز شمالي خارتوران بالاتر از كال شور در ارتفاعات 700 تا 1300 متري رشد مي نمايد .


بومادران : (Achillea millefolium)

بومادران گياهي از تيره كمپوزيته مي باشد .

گياهي است پايا به ارتفاع 20 تا 90 سانتي متر - كه بطور خودرو در كنار دشتها و جاده ها مي رويد برگها بدون دمبرگ ، دراز ، پوشيده از كرك و منقسم به بريدگيهايي بسيار باريك مي باشد .

از كليه قسمتهاي اين گياه بوي قوي استشمام مي شود كه به مجرد دست زدن به اعضاي اين گياه اين بو احساس مي گردد .

قسمت مورد استفاده گياه :

سرشاخه گلدار و برگ آن است كه طعم تلخ و بوي قوي دارند .

مصارف درماني :

در قرون اوليه از بومادران براي بند آوردن خون ، و علاج ضخمهايي كه با خون روي همراه بوده است استفاده به عمل مي آوردند . بومادران داراي اثر مقوي - نيرو دهنده ، ضد تشنج ،‌رفع بو اسير ، قاعده آور ، بند آورنده خون و التيام دهنده ضخم و جراحات است .

ازاسانس بومادران و جوشانده هاي غليظ آن مي توان براي رفع خون در ادرار و رفع جرب گوسفندان و غيره استفاده به عمل آورد .


- ملاحظات:


گياهان ذكر شده به دليل اهميت مصارف صنعتي و درماني ذكر گرديد كه اگر بخواهيم از نظر قوام پوشش گياهي گياهان اين منطقه را بررسي كنيم مي توان از لحاظ اهميت به گياهان مقاومي از قبيل : تاغ ، گز ، قيچ ، افدرا ، پرند ، و كاروانكش ، يال اسبها و شور كه نقش مهمي را در عدم پيشروي كوير ايفا مي كنند نام برد .


اين پوشش مقاوم و با ارزش از نظر مواد غذائي باعث فراهم آمدن گونه هاي جانوري متعددي در منطقه گرديده است كه به شرح آن مي پردازيم . --Mahdiyars ۱۵:۲۹، ۲۶ اوت ۲۰۰۷ (UTC)

فرمانداری شاهرود

[ویرایش] اماکن زیارتی و مذهبی

مسجد جامع بسطام

این مسجد در جنوب بسطام و در حد فاصل دویست متری جنوب آرامگاه بایزید بسطامی قرار گرفته است. این مسجد به دو قسمت تقسیم می‌گردد. قسمت اول عبارت است از صحن مسجد که داری محرابی است که با گچبری‌های بسیار زیبا و هنرمندانه ترئین گردیده است. صحن مسجد مربع و فضای آن باز است. قسمت دوم از لحاظ شیوه و صنعتی که در ساختن آن بکار رفته با قسمت اول فرق دارد. تفاوت فاحش گچبری مستطیل دوم با تمام گچبری‌های این محراب کاملاً محسوس است. به نظر می‌‌رسد از آنجا که این مسجد در سال 706 هجری ساخته شده و درآن زمان مذهب تسنن در ایران رواج داشته , اسامی ابوبکر و عمر و عثمان برآن نوشته شده بود. ولی از زمان رواج مذهب شیعه و تسلط فرمانروایان و حکام شیعی آن اسامی را حذف کرده و بجی آن نام علی بن ابی طالب ولی الله را نوشته‌اند .

[ویرایش] پانویس

  1. پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران

[ویرایش] منابع و پتانسيلهاي موجود گردشگري شهرستان شاهرود

رديف نام اثر جاذبه دوره تاريخي محل استقرار نوع اثر عملكرد جذب گردشگر 1 مسجد جامع شاهرود شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي منطقه اي 2 مسجد حضرت مجتبي (ع) شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 3 تكيه و مسجد ميامي ميامي تاريخي - فرهنگي محلي 4 مسجد بايزيد بسطامي شهر بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 5 مسجد جنب بقعه امامزاده محمد (ع) شهر بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 6 دالان ورودي صحن امامزاده محمد 716 - 680 هق شهر بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 7 مسجد جامع بسطام شهر بسطام تاريخي - فرهنگي ملي 8 منار بسطام (شرق مسجد) شهر بسطام تاريخي - فرهنگي ملي 9 مسجد جامع فرومد 165 كيلومتري شمال غربي بسطام تاريخي - فرهنگي بين المللي 10 مساجد روستاي ابرسج 15 كيلومتري شمال غربي بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 11 آستانه مباركه حضرت امامزاده محمد (ع) 703 - 670 هق 6 كيلومتري شمالي شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 12 بقاع متبركه امامزاده حميد و امامزاده مجيد 21 كيلومتري جنوب شهر شاهرود در روستاي دهملا تاريخي - فرهنگي محلي 13 آرامگاه بايزيد بسطامي شهر بسطام تاريخي - فرهنگي بين المللي 14 صومعه بايزيد بسطامي شهر بسطام تاريخي - فرهنگي بين المللي 15 آرامگاه شيخ ابوالحسن خرقاني 24 كيلومتري شاهرود (روستاي خرقان) تاريخي - فرهنگي بين المللي 16 آرامگاه شيخ عماد الدين 7 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 17 آرامگاه شيخ حسن جوري 745 هق 150 كيلومتري شاهرود (قريه كلاته ميرعلم) تاريخي - فرهنگي محلي 18 آرامگاه ابن يمين فرومدي روستاي فرومد تاريخي - فرهنگي ملي 19 كاروانسراي ميامي 1064 هش 60 كيلومتري شرق شاهرود (جاده شاهرود - سبزوار) تاريخي - فرهنگي منطقه اي 20 كاروانسراي بدشت 8 كيلومتري شاهرود (روستاي بدشت) تاريخي - فرهنگي منطقه اي 21 كاروانسراي مياندشت دوره صفويه در 109 كيلومتري شرق شاهرود تاريخي - فرهنگي منطقه اي 22 كاروانسراي دهملا دوره قاجاريه روستاي دهملا تاريخي - فرهنگي ملي 23 كاروانسراي عباس آباد دوره صفويه روستاي عباس آباد 27 كيلومتري شرق شاهرود تاريخي - فرهنگي منطقه اي 24 كاروانسراي شيخ دوره ايلخاني 50 كيلومتري شمال ميامي تاريخي - فرهنگي محلي 25 كاروانسراي الماك دوره صفويه جاده شاهرود سبزوار تاريخي - فرهنگي محلي 26 كاروانسراي صدرآباد دوره صفويه روستاي صدرآباد تاريخي - فرهنگي محلي 27 كاروانسراي سنگي جاده ابريشم روستاي محمد آباد پل ابريشم تاريخي - فرهنگي محلي 28 قلاع بدشت 8 كيلومتري شمال شرقي شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 29 قلعه دهملا روستاي دهملا تاريخي - فرهنگي محلي 30 قلعه نو خرقان 20 كيلومتري شرق شاهرود روستاي نوخرقان تاريخي - فرهنگي منطقه اي 31 قلعه ميامي جنوب ميامي تاريخي - فرهنگي محلي 32 قلعه گري يا كافر قلعه گردنه خوش ييلاق تاريخي - فرهنگي محلي 33 قلعه تك دوره قاجاريه 3 كيلومتري شرق جاده شاهرود (گرگان) تاريخي - فرهنگي محلي 34 قلعه كهنه روستاي نوخرقان تاريخي - فرهنگي محلي 35 قلعه سه برج روستاي ارديان در 5 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 36 قلعه قديمي علي آباد 24 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 37 قلعه زيدر 12 كيلومتري شرق بخش ميامي راه تهران مشهد تاريخي - فرهنگي منطقه اي 38 تپه سنگ چخماق 8 كيلومتري شمالي شاهرود تاريخي - فرهنگي بين المللي 39 تپه خوريان در 10 كيلومتري جنوب شرقي شاهرود تاريخي محلي 40 تپه تاريخي شهر شاهرود شهر شاهرود تاريخي محلي 41 تپه گنبدي روستاي ديزج تاريخي محلي 42 تپه قلعه خان و تپه حدگاه روستاي خانخودي 180 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 43 تپه شيخ هادي ، قلعه ، حصار خوني روستاي مغان در 5 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 44 سياه تپه روستاي قلعه شوكت در 9 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 45 تپه لو ، عباس آباد ، شيخ روستاي فرج آباد در 20 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 46 تپه درزو ، سياه رنگي ، استاد علي روستاي دهملا در 24 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 47 تپه استاد علي ، كربلايي محمد محمد ، ميلو ، دومان روستاي كلانتون در 22 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 48 تپه چهار قلعه دو تپه برج قديمي روستاي علي آباد در 24 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 49 تپه صلح آباد روستاي علي آباد در 24 كيلومتري شاهرود تاريخي محلي 50 برج كاشانه شهر بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 51 برج شاهرود دوره صفوي شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 52 برج و باروي بسطام دوره صفوي در بخش بسطام تاريخي - فرهنگي بين المللي 53 برج و باروي قلعه نو خرقان دوره قاجاريه خرقان تاريخي - فرهنگي محلي 54 يخدان خزانه دوره قاجاريه روستاي گرمه در غرب روستاي قلعه نو خرقان تاريخي - فرهنگي محلي 55 يخدان دوره قاجاريه در نزديكي روستاي مزج تاريخي - فرهنگي محلي 56 يخدان دوره قاجاريه حوالي روستاي عباس آباد جاده شاهرود سبزوار تاريخي - فرهنگي محلي 57 حمام چهار سوق دوره صفويه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 58 حمام حاج تقي دوره قاجاريه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 59 حمام بازار نو دوره قاجاريه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 60 حمام بيدآباد اوايل دوره قاجاريه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 61 حمام امامزاده قطري دوره قاجاريه روستاي قطري تاريخي - فرهنگي محلي 62 حمام بسطام دوره قاجاريه بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 63 حمام اميريه در اميريه شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 64 حمام خانخودي روستاي خانخودي تاريخي - فرهنگي محلي 65 حمام بدشت روستاي بدشت 9 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 66 حمام يونس آباد روستاي يونس آباد 9 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 67 حمام خوبيان روستاي خوبيان 84 كيلومتري شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 68 حمام كانتون روستاي كانتون تاريخي - فرهنگي محلي 69 مدرسه محمد زمان خان قاجار شاهرود دوره قاجاريه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 70 مدرسه بيدآباد شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 71 مدرسه ملاآقا دوره قاجاريه در يك فرسنگي خرقان تاريخي - فرهنگي محلي 72 مدرسه بازار شاهرود 1206 ه دوره قاجاريه شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 73 مدرسه شاهرخيه بسطام شهر بسطام پايش بقعه متبركه امامزاده محمد تاريخي - فرهنگي محلي 74 ساختمان بلديه (موزه شاهرود) اواخر دوره قاجاريه - اوايل دوره پهلوي شهر شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 75 حسينيه روستاي مزج روستاي مزج تاريخي - فرهنگي محلي 76 برج خشتي روستاي مزج روستاي مزج تاريخي - فرهنگي محلي 77 كاروانسراي شهر شاهرود شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 78 مدرسه محمد زمان شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 79 امامزاده محمد سرادين قطري بسطام تاريخي - فرهنگي محلي 80 امامزاده حميد و مجيد روستاي دهملا تاريخي - فرهنگي محلي 81 مسجد محمد زمان خان قاجار دوره قاجاريه شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 82 مسجد امام حسن عسگري (ع) دوره قاجاريه شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 83 مسجد آقا دوره قاجاريه شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 84 مسجد شيخ علي اكبر دوره قاجاريه شاهرود تاريخي - فرهنگي محلي 85 ذخيره گاه زيست كره توران جنوب شرقي شاهرود طبيعي بين المللي 86 جنگل ابر جاده شاهرود به آزاد شهر طبيعي محلي 87 پناهگاه حيات وحش خوش ييلاق شمال شرقي شاهرود طبيعي بين المللي 88 غار ناروان طبيعي محلي 89 غار ملحدو جنوب غربي روستاي دزيان طبيعي محلي 90 غار بند مهار جاده ميامي به جاجرم طبيعي محلي 91 غار سوخته كوه بيارجمند جاده ميامي به بيارجمند طبيعي محلي 92 غار پيرنما شمال روستاي درونه در مسير جاده مشهد طبيعي محلي 93 غار چاه قندي جنوب شرق شاهرود طبيعي محلي 94 غار خيج شمال شرقي شاهرود حاشيه روستاي خيج طبيعي محلي 95 شكارگاه در سطح شهرستان 17 مورد پراكنده طبيعي محلي / ملي


عمده ترين بناهاي تاريخي و قدمت آنها در شهرستان شاهرود نام بنا موقعيت جغرافيايي قدمت تاريخي مسجد جامع فرومد فرومد سلجوقي مسجد جهان آباد جهان آباد سلجوقي مسجد محمد آباد محمد آباد سلجوقي مجموعه تاريخي بسطام بسطام سلجوقي بقعه شيخ ابوالحسن خرقاني قلعه نو خرقان ايلخاني كاروانسراي جهان آباد جهان آباد ايلخاني كاروانسراي دهملا دهملا صفويه مسجد امام حسن (ع) شاهرود صفويه كاروانسراي بدشت بدشت صفويه كاروانسراي ميامي ميامي صفويه كاروانسراي الهاك الهاك صفويه كاروانسراي مياندشت مياندشت صفويه كاروانسراي عباس آباد عباس آباد صفويه كاروانسراي صدرآباد صدرآباد صفويه كاروانسراي محمد آباد محمد آباد صفويه مسجد شيخ علي اكبر شاهرود قاجاريه تكيه زنجيري و مصلي شاهرود قاجاريه مسجد جامع شاهرود 5 ، 6 و 7 هق حمام حاج محمد تقي شاهرود قاجاريه بازار حمام شاهرود قاجاريه حمام سيد آباد سيد آباد قاجاريه حسينيه آب انبار و مدرسه قلعه شاهرود قاجاريه


این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
استان سمنان

استان سمنان

مرکز سمنان
شهرستان‌ها شاهرود | سمنان | دامغان | گرمسار | مهدی‌شهر
شهرها

آرادان | امیریه | ایوانکی | بسطام | بیارجمند | دامغان | دیباج | سرخه | سمنان | سنگسر | شاهرود | شهمیرزاد | کلاته خیج | گرمسار | مجن | میامی 

نقاط دیدنی

آرامگاه شیخ حسن جوری | برج چهل‌دختر | برج مهماندوست | دروازه ارگ سمنان | غار دربند | غار شیربند | قصرهای سیاه‌کوه | قلعه کهن‌دژ | قلعه گردکوه | کاروانسرای سپهسالار | مجموعه بایزید بسطامی | مسجد تاریخانه | موزه سمنان | موزه شاهرود |