حام

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

حام(عبری:חָם به معنی پشتیبان) بنابر اساطیر سامی، یکی از پسران نوح[۱] و برادر سام و یافث[۲] بود که نسل او در میان‌رودان منتشر شدند و تمدن مصر،سودان،بابل،ارک،هند،سند،زنگبار،کلنه و حبش را بنیان نهادند.[۳] نخست زادهٔ وی کوش بود که از نسل او قوم عرب‌ به وجود آمدند.[۴] نوادگان یکی دیگر از پسرانش به نام مصرایم، تمدن‌های مصر و فلسطین را بنیان نهادند.نسل پسر دیگرش کنعان در سیحون،غزه،سدوم، فنیقیه و عوره پراکنده شدند.[۵] فوط پدر کسانی بود که در لیبی،تونس،مراکش و شمال آفریقا سکونت گزیدند. حام در کشتی عورت پدرش نوح را گشود[۶] و برادران خود را از آن آگاهانید، در حالی که سام و یافث عورت را پوشانیدند، نوح نیز حام را لعنت و برادرانش را برکت داد.[۷] این لعنت بنا به روایات گریبانگیر کنعانیان و فنیقی‌ها شد؛ و در نتیجه مذاهب مصر و آشور با شرک و انحرافات جنسی درآمیخت.[۸] در دیگر روایات چنین آمده است که به دلیل لعنت نوح نژاد حام سیاه و محکوم به بردگی نژاد سفید گردیدند.[۹]موسی با یک زن کوشی از حبشه به نام هتواه ازدواج کرد اما هارون و مریم یاغی که هتواه را از ذریه حام می‌دانستند، با این ازدواج مخالفت کردند.[۱۰]


فهرست مندرجات

[ویرایش] حام در روایات اسلامی

روایات مربوط با نفرین شدن حام، در کتب حدیث اسلامی نیز آمده است. با این تفاوت که در این روایات نوح مست نبوده، بلکه در کشتی خواب بوده و عورتش بر اثر وزیدن باد آشکار شده بود؛[۱۱] حام و یافث وقتی عورت او را نگریستند خندیدند، اما سام ایشان را نهی کرد و هر چه باد می‌گشود،سام می‌پوشید.[۱۲] وقتی سام، آنچه گذشته بود بر نوح بیان کرد، نوح از خداوند خواست که آب پشت حام و آب پشت یافث را تغییر دهد[۱۳] و آنگاه به ایشان گفت که خداوند فررزندان شما را تا قیامت غلامان فرزندان سام قرار داده است، و شما عاق من شدید و پیغمبری از نسلتان قطع گردیده است.[۱۴] و نیز در روایات وارد شده است که نوح پیروان خود را از نزدیکی با زنان نهی کرده بود اما حام مخالفت کرد و با همسر خویش درآمیخت، نوح نیز به این سبب او را نفرین کرد، چنانچه نطفه‌اش تغییر کرد و از او جز سیاهان پدید نیامدند.[۱۵] با این حال برخی علمای مسلمان حام را مردی پرهیزکار و شایسته دانسته‌اند که نوح او را برکت داد و سرزمین‌هایی را نیز به او بخشید.[۱۶] بعضی از مورخین مسلمان نیز داستان نفرین حام را ساختگی و تأثیر نفوذ اسرائیلیات بر تفاسیر قرآن دانسته‌اند.[۱۷] ابن بلخی کیومرث پادشاه داستانی ایران را از نسل حام دانسته است.[۱۸]

[ویرایش] زبان‌های حامی

زبان‌های حامي با زبان‌های سامی بيت تناسب نيستند ولی تناسبشان به اندازه تناسب موجوده در بين انواع خود زبان‌های سامی نمی‌باشد یعنی در درجه دوم است. پارهایی از مورخان اسلام مردم فینیقیه را هم از نژاد حام می‌دانند ولی دانشمندان زبان‌شناس با این‌قول توافق ندارند و اقوام نام‌برده را از نژاد سامی می‌شمارند.[۱۹]


[ویرایش] حام در ادبیات فارسی

بی‌باک و بدخویی که ندانی به گاه خشم نه نوح را ز سام نه مر سام را ز حام
بی‌رحمی و درشت که از دست‌بند توست نه نیک سام رست و نه بد حام بیرحام
کوس جلالش به شرق و غرب بجنبید شکر نوالش ز حام و بام برآمد
تو جهان خود چو نوح مشکن از آنک که خیل سام به خیل حام پیروز است.


[ویرایش] پانویس

  1. پیدایش ۵:۳۲
  2. پیدایش ۱۰:۶
  3. پیدایش ۱۰:۸
  4. پیدایش ۱۰:۷
  5. یاشر ۷:۱۳
  6. لاویان ۲۰:۱۱؛۱۸:۸
  7. یاشر ۷:۱
  8. یاشر ۷:۱۴
  9. تلمود ۱۰۸:۲
  10. اعداد ۱۲:۱۱
  11. عقدالفرید ج۱ ص ۵۵۳؛ج ۷ ص ۶۳ و ص ۱۷۲
  12. عیون‌الاخبار ج ۳ ص ۹ و ص ۳۱
  13. مجمل‌القصص ص ۸۹ و ص ۳۰۱
  14. تاریخ أنبیا ج۲ ص ۱۰
  15. قصص القرآن ج۱ ص۱۱۱؛تاریخ گزیده ص ۱۲،۶۲ و ۷۲
  16. حبیب‌السیر ج۱ ص ۱۰۷
  17. اسرائیلیات فصل ۲ ص ۸۹
  18. فارسنامه ص ۶۲
  19. قاموس‌الاعلام
  20. دیوان ص ۱۶۲،۸۹۲،۹۰۴
  21. دیوان ص ۲۲۱،۱۱۴

[ویرایش] منابع

  • عاطف الزین، سمیح، داستان پیامبران علیهم السلام در قرآن، ترجمه علی چراغی، اول، تهران: ذکر، ۱۳۸۰، ISBN ۹۶۴۳۰۷۱۶۳۴
  • کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، ISBN ۹۶۴۳۳۱۰۶۸-X
  • یاردون سیز. دانشنامه کتاب مقدس. ترجمهٔ بهرام محمدیان. چاپ سوم، تهران: روز نو، ۱۳۸۰، ۱۹۱۲. 
  • جیمز هاکس. قاموس کتاب مقدس. ترجمهٔ عبدالله شیبانی. چاپ سوم، تهران: اساطیر، ۱۳۷۵، ۱۱۴. 
  • یوحنان بن زکی. تلمود. ترجمهٔ امیرحسین صدری‌پور،فریدون گورکانی. آبراهام کهن. چاپ سوم، تهران: یهودا حی، ۱۳۵۰، ۱۱۴. 
  • محمدباقر بن محمدتقی مجلسی. تاریخ انبیاء علیهم‌السلام. محمدرضا علی‌دوست، چاپ سوم، تهران: نشر محراب، ۱۳۷۷، ۱۳۳. 
  • ابوبکر عتیق نیشابوری. قصص قرآن. سعیدی سیرجانی، چاپ سوم، تهران: نشر فرهنگ، ۱۳۸۰.
  • حمدالله بن ابی بکر مستوفی. تاریخ گزیده. ادوارد گرانویل براون، چاپ سوم، قزوین: دنیای کتاب، ۱۳۶۱.
  • غیاث‌الدین بن همام‌الدین خواندمیر. تاریخ حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر. جلال‌الدین همایی. محمد دبیرسیاقی، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب، ۱۳۳۳، ISBN 9646101577، ‏۹۵۵. 
  • حمید محمد قاسمی. اسرائیلیات و تأثیر آن بر داستان‌های انبیا در تفاسیر قرآن. چاپ دوم، تهران: سروش، ۱۳۸۰، ۵۳۵. 
  • ابن بلخی. فارس‌نامه. گای لسترنج. فرزاد مکارم، چاپ اول، تهران: دنیای کتاب، ۱۳۶۳، ۱۹۹. 
  • ناصربن خسرو قبادیانی بلخی. دیوان ناصرخسرو. مجتبی مینوی. مهدی محقق، چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۵۳، ۷۷۱. 
  • بدیل بن علی خاقانی. دیوان خاقانی شروانی. جلال‌الدین کزازی. چاپ اول، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۵، ۱۴۰۶. 
  • محمد تقی بهار. «بخش۱ ص ۱۲۳». سبک‌شناسی زبان و شعر فارسی. کیوان کیومرث. چاپ اول، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۷، ۴۲۰. 
  • احمد بن محمد ابن عبدربه. عقدالفرید. عبد مهنا- سهیر جابر. چاپ اول، تهران: نشر مرکز، ۱۳۵۵، ۳۱۷. 
  • عبدالله بن مسلم ابن قتیبه. عیون‌الاخبار. ترجمهٔ محمد منصوریان. حفیظ قادری. چاپ اول، قم: نشر اسلامی، ۱۳۴۹، ۸۸۹. 
  • مجمل‌القصص والتواریخ. محمدتقی بهار. چاپ اول، قم: کلاله خاور، ۱۳۱۸، ۵۶۷. 
  • علی‌اکبر دهخدا. «جلد ۶». لغت‌نامه. چاپ اول، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷، ۱۲۷. 
  • قاموس‌الاعلام. چاپ اول، تهران: مهران، ۱۳۰۶، ۲۰۳. 
  • Jasher 7 یاشر اصحاح ۷ آیه ۲۴: به زبان انگلیسی.