نازک الملائکه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نازک الملائکه شاعر زن عراقی
نازک الملائکه شاعر زن عراقی

نازک صادق الملائکه مشهور به نازک الملائکه (متولد: بغداد ۲۳ آگوست ۱۹۲۳ برابر با محرم ۱۳۴۲، درگذشت: قاهره ۲۰ ژون ۲۰۰۷) شاعر زن عراقی و معمولا وی را در کنار بدر شاکر السیاب و عبدالوهاب البیاتی یکی از بنیانگذاران شعر نو عربی می دانند. برخی شعر مشهور وی «کولیرا» (وبا) را نخستین شعر آزاد در ادبیات عربی می‌دانند. اگر چه وی خود بعدها در یکی از کتابهای خویش این مساله را رد کرده است. (در این مورد ن.ک جلوتر بخش آثار نازک الملائکه - کتاب قضایا الشعر المعاصر) معمولا نازک الملائکه را در ایران از لحاظ ابداع شعر نو در برابر افرادی همچون نیما یوشیج و از لحاظ مضامین و احساسات شاعرانه در برابر فروغ فرخزاد می‌دانند.[نیاز به ذکر منبع]

فهرست مندرجات

[ویرایش] زندگینامه

[ویرایش] سالهای آغازین زندگی

نازک الملائکه در خانواده‌ای فرهنگی و اهل شعر و در محله عاقولیه شهر بغداد به دنیا آمد. پدرش صادق و مادرش سلمی و همچنین دو دائی‌اش جمال و عبدالصاحب شاعر بودند. گفته می‌شود که نام «نازک» را پدربزرگ وی به علت علاقه‌اش به نازک عباد شخصیت زن انقلابی سوری برگزید.[۱] «ملائکه» لقبی است که همسایه های این خانواده به علت آرامش و سکون موجود در آن، به آنها داده بودند. این لقب بعدا فراگیر گشت و با نام نازک، باقی ماند.

[ویرایش] ترک عراق

نازک الملائکه در سال ۱۹۷۰ پس از به قدرت رسیدن حزب بعث، عراق را با شوهر خود عبدالهادی محبوبه ترک کرد و به کویت رفت. وی تا سال ۱۹۹۹ که صدام به کویت حمله نمود، در این کشور ساکن بود. پس از این سال، وی با خانواده خویش راهی قاهره گردید و تا پایان عمر نیز در آنجا ماند.

[ویرایش] درگذشت

خانم نازک الملائکه از سال ۱۹۹۰ پس از حمله صدام در مصر، قاهره زندگی می کرد. وی در سال ۲۰۰۷ در سن ۸۵ سالگی پس از یک دوره ابتلا به بیماری‌های مختلف از جمله پارکینسون، در قاهره درگذشت و همانجا نیز به خاک سپرده شد.

[ویرایش] شعر کولیرا (وبا)

نازک الملائکه این شعر را در سال ۱۹۴۷ در هنگامی که در قاهره بیماری وبا بسیار گسترش پیدا کرده و افراد زیادی قربانی گرفته بود، سرود. وی در این شعر که به گفته خویش در زمان کوتاهی، شاید به اندازه یک ساعت آن را سروده، اندوه عمیق خویش را از این ماجرا به تصویر کشیده است.[نیاز به ذکر منبع] این شعر بسیار تلخ و دارای مضمونی تاریک و سرد می‌باشد. شعر با عبارت «سکن اللیل | أصغِ إلى وَقْع صَدَى الأنَّا» (ترجمه: شب آرام گشت | گوش به ضربآهنگ صدای ناله‌ها سپار)[۲] آغاز می شود. شعر کولیرا در تاریخ ۱۹۴۷/۱۲/۱ در مجله العروبة چاپ بیروت منتشر شد. پس از چاپ این شعر، مجادله های زیادی بین طرفداران شعر سنتی و کسانی صورت گرفت که به سرودن شعر آزاد و نو عربی دعوت می کردند.

نازک الملائکه شاعر زن عراقی به همراه عدنان الصائغ (نفر سوم از سمت راست) در دهه هشتاد میلادی
نازک الملائکه شاعر زن عراقی به همراه عدنان الصائغ (نفر سوم از سمت راست) در دهه هشتاد میلادی

[ویرایش] آثار نازک الملائکه

  • دیوان «عاشقه اللیل» در سال ۱۹۴۷: این دیوان نخستین مجموعه اشعار چاپ شده نازک الملائکه می باشد.
  • دیوان «شظایا و رماد» سال ۱۹۴۹
  • دیوان «قرار الموجه» سال ۱۹۵۶
  • کتاب «قضایا الشعر المعاصر» سال ۱۹۶۲: این کتاب در موضوع نقد ادبی نگاشته شده است و نازک الملائکه در آن از شعر نو عربی دفاع کرده و شعر نو سرودن شعر عربی را به عنوان یک روش خارجی و بیرونی نمی داند. بلکه در پندار وی، این روش سرودن شعر عربی، تلاشی از درون برای پیشرفت شعر عربی است که تغییرات تاریخی و مسائل دوران جدید، اقتضا می‌کند. در چاپهای نخستین این کتاب، نازک الملائکه ادعا می نمود که وی نخستین شاعر شعر جدید عربی است ولی از چاپ پنچم به بعد از این نظر بازگشت و عراق را نخستین محل سرودن شعر آزاد عربی دانست. وی همچنین در این چاپ از این کتاب بیان داشت که شعر کولیرا (وبا) نخستین شعر آزاد عربی نیست بلکه سابقه آن به سال ۱۹۳۲ باز می‌گردد.
  • دیوان «شجرة القمر» سال ۱۹۶۵
  • کتاب «التجزیئیه فی المجتمع العربي» سال ۱۹۷۴: با موضوع مطالعه جامعه شناختی جوامع عربی
  • دیوان «مأساة الحیاة و أغنیة للإنسان» سال ۱۹۷۷
  • دیوان «للصلاة و الثورة یغیر ألوانه البحر» سال ۱۹۷۸
  • کتاب «سیکولوجیة الشعر» سال ۱۹۷۹ با موضوع نقد ادبی
  • مجموعه داستان «شمس التی وراء القِمّة» سال ۱۹۹۷
  • کتاب «الصومعة و الشرفة الحمراء» با موضوع نقد ادبی، تاریخ نامشخص


[ویرایش] پانوشت‌ها

[ویرایش] منابع

[ویرایش] پیوندهای بیرونی