رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نهضت ملی‌شدن نفت

دربار

محمدرضاشاه پهلوی
ثریا اسفندیاری
اشرف پهلوی
تاج‌الملوک

نخست‌وزیران

محمدعلی فروغی
علی سهیلی
احمد قوام
محمد ساعد
مرتضی قلی بیات
ابراهیم حکیمی
صدرالاشراف
عبد الحسین هژیر
علی منصور
حاجیعلی رزم‌آرا
حسین علاء
محمد مصدق
احمد قوام
محمد مصدق
فضل‌الله زاهدی
حسین علا
منوچهر اقبال
علی امینی

چهره های مهم

آیت‌الله کاشانی
آیت‌الله بهبهانی
نواب صفوی
احمد کسروی
کریم سنجابی
علی شایگان
حسین مکی
عباس خلیلی
اللهیار صالح
داریوش فروهر
سرتیپ افشارطوس
حسین فاطمی

کاترین لمبتون
تیمور بختیار
خلیل ملکی
مظفر بقائی
اسدالله رشیدیان
اسکندر آزموده
شعبان جعفری
نعمت‌الله نصیری
شاپور ریپورتر
کرمیت روزولت
نورمن شوارتسکف
سیدضیاءالدین طباطبائی

احزاب و گروهها

حزب ایران
حزب ملت ایران
حزب سومکا
حزب دموکرات
فدائیان اسلام
حزب توده ایران
جبهه ملی ایران
شرکت نفت ایران و انگلیس
خدمات مخفی اطلاعاتی
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا

وقایع مهم

صنعت نفت ایران
ایران جنگ جهانی دوم
کمیسیون مخصوص نفت
ملی شدن صنعت نفت
قرارداد دارسی
قرارداد ۱۹۳۳
قرارداد گس-گلشائیان
قرارداد کنسرسیوم
رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱
رویداد ۹ اسفند ۱۳۳۱
کودتای ۲۸ مرداد

اصطلاح ۳۰ تیر در فرهنگ سیاسی اخیر ایران اشاره دارد به وقایعی که در تیرماه ۱۳۳۱ در زمان نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق رخ داد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] سابقه

انتخابات دوره هفدهم مجلس ملی بخاطر دخالتهای ارتشیان و دربار به تشنج کشید و کار بجایی رسید که پس از انتخاب ۸۰ نماینده، دکتر مصدق دستور توقف انتخابات حوزه‌های باقی مانده را صادر کرد.

دکتر مصدق برا ی جلوگیری از کارشکنی‌های ارتش و دربار درخواست انتقال وزارت جنگ به دولت را از شاه نمود. این درخواست از طرف شاه رد شد. به همین دلیل دکتر مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از نخست‌وزیری استعفا کرد. مجلس قوام‌السلطنه را به نخست‌وزیری انتخاب کرد و او با صدور بیانیه شدیدالحنی نخست وزیری خود را اعلام نمود.

[ویرایش] ۳۰ تیر

مردم ایران که از برکناری دکتر مصدق خشمگین بودند، در پی چهار روز تظاهرات در حمایت از دکتر مصدق، که به کشته شدن چندین نفر انجامید، موفق به ساقط کردن دولت قوام گردیدند. آیت‌الله کاشانی نیز که در این زمان هنوز با مصدق همراه بود، هواداران خودرا به مقابله با نخست‌وزیری قوام دعوت کرد.

در روز ۳۰ تیر نیروهای ارتش که به دستور شاه به خیابان‌های تهران و اطراف مجلس آمده بودند برای سرکوبی تظاهرات مردم به آنان شلیک کردند. با ادامه تظاهرات و کوشش‌ها و اعتراضات نمایندگان طرفدار مصدق در مجلس و دیدار عده‌ای از آن‌ها با شاه، تیراندازی قطع شد. شاه ناچار دوباره به نخست‌وزیری مصدق رضایت داد.

[ویرایش] کشته‌شدگان

از عده کشتگان ۳۰ تیر آمار درستی در دست نیست. بیشتر آنان در گورستان ابن بابویه دفن شدند. دکتر مصدق نیز وصیت کرده بود که در کنار آنان دفن شود ولی با مخالفت شاه این کار انجام نشد.


[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منبع

[ویرایش] پیوند به بیرون


این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.