دوان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
روستاي دوان در دوازده كيلومتري شمال كازرون و در دامنهي كوهي از رشته كوههاي زاگرس قرار دارد. آب و هواي معتدل، وجود تاكستانهاي بسيار و گويش كهن فارسي از ويژگيهاي اين روستاست. پيرامون قدمت تاريخي اين روستا (چه پيش از اسلام و به خصوص در زمان ساسانيان و چه پس از آن) مقالات زيادي ارائه شده است. وجود گورستانهاي متعدد، ته ستونها، يك بناي احتمالاً ساساني در داخل روستا، كتيبههايي به خط كوفي و قلعهي دختر اين روستا جزء اسناد تاريخي آن محسوب ميشوند. تقريباً در اكثر كتابهايي كه پيرامون جغرافيا و تاريخ كلي شهرستان كازرون منتشر شده نامي از اين روستا آمده است. .
بنايي كه كمتر در متون منتشر شده از آن نام برده شده و حتي عليرغم تمامي شايستگيش از ثبت در فهرست آثار ملي ايران نيز باز مانده است، در ارتفاعات بالاي كوههاي دوان واقع شده و به "قلعهي دختر" معروف ميباشد. اين بنا بر روي يكي از ارتفاعات بلند رشته كوههاي شمالي كازرون و مشرف به دشت وسيع اين شهرستان واقع شده است. بيان دقيق قدمت آن نيازمند حضور كارشناسان ميراثفرهنگي و حفاري دقيق منطقه است، اما با در نظر گرفتن شواهد حداقلي كه از مدفون شدن در خاك در امان ماندهاند (مانند ديوارههاي دور قلعه، خورده سفالهاي درون آن، ديوارهها و نوع بناهاي ساخته شده درون قلعه، ملات به كار رفته در بنا و...) ميتوان فرض اوليه را بر ساساني بودن آن قرار داد. (بيان قدمت و كاربري دقيق اين قلعه منوط به پژوهش و كاوش كارشناسان و متخصصين حوضهي ميراثفرهنگي ميباشد.) عدم توجه حفاظتي و علمي (نبود يا پايين بودن مطالعه پيرامون آن) بعلاوه كاوشهاي غيرمجاز منجر به وارد آمدن صدمات فراواني به اين قلعهي تاريخي شده است.
وجه تسميه دختر جهت نامگذاري قلعههاي دختر:
يكي از نظريههايي كه پيرامون نامگذاري قلعههاي دختر در ايران مطرح ميشود، مربوط به ديد فرهنگي ايرانيان به دخترهاست. همانطور كه ميدانيم دختر در فرهنگ ايراني به عنوان موجودي بكر و دستنيافتني قلمداد ميشود. قلعه و يا دژهايي را هم كه بر روي كوهها و يا تپهها بنا شده و دسترسي به آنها به هر نحو با مشكل امكانپذير بوده به نام قلعهي دختر نامگذاري ميشده است.
نظريههاي مختلف ديگري نيز پيرامون نامگذاري اين اماكن به نام دختر وجود دارد كه اگر فرصتي بود در بخشي ديگر به آنها نيز خواهم پرداخت.
مسيردستيابي:
از روستاي دوان راههاي متعددي جهت دسترسي به ارتفاعات بالاي كوههاي آن وجود دارد. يكي از اين راهها كه در قسمت شرقي آن واقع شده است، مسيري مارلو است كه از ميان تاكستانهاي معروف اين روستا عبور كرده و پس از طي مسيري حدوداً سه ساعته شما را به قلعهي زيباي دختر روستاي دوان ميرساند.

