تاتوره

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

تاتوره (Datura stramonium L) گیاهی است یک‌ساله به ارتفاع ۲۰۰ _ ۵۰ سانتى متر، از تیره سیب‌زمینی.

این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

جزو گیاهان داروئی محسوب میشود.از این گیاه ماده آتروپین بدست می آید که خاصیت ضدسم دارد.خود این گیاه سمی میباشد.آب موجود در آوندهای این گیاه اگر در چشم ریخته شود باعث باز ماندن مردمک چشم میشود.اگر جوشانده این گیاه به کسی خورانده شود،اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیر ارادی میشود.ومصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ میشود. فرزادمهر.

1 تاتوره يك گياه علفي يكساله است كه از خرداد تا مهر گل مي دهد و به احتمال زياد بومي شمال شرقي آمريكاي شمالي مي باشد و از آنجا به ديگر مناطق آمريكا, اروپا و ساير مناطق دنيا وارد شده است. تاتوره در زمينهاي باير, كنار جاده و نزديك مناطق مسكوني در ارتفاعات كم تا نسبتا زياد در بيشتر مناطق معتدله و نيمه حاره نيمكره شمالي يافت مي شود. امروزه اين گياه در تمام كشورهاي دنيا يافت مي شود. بيشتر داروي خام در برگهاي گياهان گلدار و بندرت دربذور رسيده وجود دارد. برگها را در سايه يا در گرماي مصنوعي حدود ۵۰ درجه سانتي گراد خشك مي كنند. دارو طعم تلخ و شوري دارد. با توجه به اينكه گياه شديدا سمي است دقت زيادي هنگام جمع آوري بايد صورت گيرد و فرد جمع كننده بايد از دستكش و ماسك جهت محافظت چشم ها و دهان استفاده كند. برگها حاوي الكالوئيدهاي تروپان سمي به مقادير ۵/۰ درصد بوده و علاوه بر آن بذور حاوي حدود ۲۰ درصد روغن مي باشند. عمل الكالوئيدهاي تروپان و موارد استفاده آن همانند بذر البنج و بلادون مي باشد.دارو بعضي اوقات در سيگارهاي ضد تنگي نفس استفاده مي شود. تاتوره معمولا بصورت وحشي جمع آوري مي شود. انواع زراعي آنهايي هستند كه براي تهيه دارو استفاده مي شوند بخصوص گونه هايي كه غني از اسكوپولامين مي باشند مانند Datura innoxia ( مناطق حاره اي آمريكا ) D.metel ( مناطق حاره و نيمه حاره آسيا و آفريقا ) يا ارقامي از D.Stramonium بخصوص آنهايي كه كپسول هاي بدون برآمدگي و محتواي بيشتر آلكالوئيد هستند. اين گياه از نيمه دوم قرن شانزدهم در اسپانيا شناخته شده بود و به ديگر كشورها بعنوان يك گياه زينتي وارد شد. يك قرن بعد از اين وضعيت خارج شد و بعنوان يك گياه وحشي مستقر گرديد. بازگشت به صفحه خواص دارويي گياهان

2 تاتوره DATURA STRAMONIUM : نام داتورا (DATURA) كه به زبان لاتين به اين نبات داده شده مشتق از نام فارسي تاتوره است زيرا اين نبات اصلا ً بومي ايران بوده به نام هاي تاتوله ، جوزماش ، نبات اهريمني ، علف شيطان و غيره نيز ناميده مي شود . دسقوريدس و تئوفر است دو تن از علماي قرن اول و دوم يونان اين گياه را جزو نباتات سمي نام برده اند . در قديم اين گياه در داروسازي مصارف زياد داشته و در طب انساني و دامپزشكي به كار مي رفته است تاتوره به طور وحشي در زمين هاي لم يزرع و كنار جاده ها مي رويد .اين نبات بومي مشرق زمين بوده منشاء اصلي آن كناره بحر خزر است ، در اواسط قرون وسطي به تمام اروپا و بعد به آمريكا و نقاط ديگر برده شده است و در اكثر ممالك دنيا به مقدار فراوان وجود دارد تاتوره درخچه ايست يك ساله با ساقه اي بي كرك و منشعب به طول 40 سانتي متر تا 2 متر استوانه شكل وبه رنگ سبز ،‌ قطر ساقه اصلي نسبت به رشد گياه به 1-2 سانتي متر مي رسد . برگ هاي اين گياه معمولاًمتناوب بوده صفحه آنها پهن و بيضي نوك تيز و يا منظم و مدور است طول برگ ها 10-12 و عرض شان 6-8 سانتي متر است اگر كمي از برگ تازه تاتوره را در دست له نمائيد بويي تهوع آور وغير مطبوع از آن متصاعد مي گردد. ولي برگ خشك شده بوي خيلي كمتري دارد ‌برگ ها گس ،‌قي آور و دانه كمي تلخ است گل هاي تاتوره شبيه شيپور و تك تك مي باشد و در گل بيش از يك يا دو روز دوام ندارد . دانه هاي تاتوره شبيه دانه هاي سماق و شكل شان قلوه اي و در دو سطح جانبي صاف و هموار و در سطح زيري و روئي زگيل دار است . رنگ اين دانه ها سياه مايل به قهوه اي است و بزرگي آنها 4-5 ميلي ليتر است ميوه آن بيضي شكل خاردار و كپسول است كه با چهار شكاف باز مي شود . ماده سمي اين گياه ماده « داتورين » است . داتورين از سه آلكالوئيد آتروپين ، هيوسيامين و اسكوپولامين تشكيل يافته است . اين آلكالوئيد ها در نبات به حالت تركيب با اسيد ماليك ، اسيد اتروپيم و اسيد داتوريك وجود دارد كه در بين آنها مقدار آلكالوئيد هيوسيامين از سايرين بيشتر است . SINGH & VASHISHTA (1977) اظهار مي دارند تاتوره بوته اي است كه در ساحل نهرها مي رويد و داراي يك نوع آلكالوئيد است كه باعث مسموميت اعصاب شده و در صورتي كه خورده شود باعث نفخ ،‌بي قراري ، فلج و كوري مطلق و مرگ سريع شتر خواهد شد . درمان : براي نجات مسموم بايستي سم وارد شده به معده را با استفاده از داروي قي آور خارج نمود ،‌زيرا حالت استفراغ غالباً خود به خود ايجاد نمي شود و معمولا ً از ضد سم هائي نظير مورفين يا پيلوكارپين استفاده مي شود خوراندن قهوه غليظ ومحرك هاي مختلف و غيره مفيد است . تصوير شماره (2 ) ـ تصويرگياه تاتوره


3 طبق برخي از داستانها و منابعن كاهنه ي بزرگ معبد آپولو در دلفي، پيشگوئيهاي عجيب خود را بعد از استنشاق دود تاتوره، بر زبان آورده است. گياه اثر قوي افيوني و مخدر دارد و توهم و دوبيني از نتايج آنست. سرخپوستان بومي جنوب غربي آمريكا با راهنمايي جادوگران قبيله، تاتوره را در تشريفات مذهبي مخصوص سن بلوغ و ديگر مراسم خاص خود به كار ميبرده اند. ساكنان اوليه آمريكا تاتوره را گياه خطرناك ميشناخته اند و به آن سبب ديوانه يا سيب شيطان نام داده بودند. مردم حتي از كاشتن تاتوره در باغچه و مزارع خود نيز خودداري ميكرده اند. به اعتقاد مردم، تاتوره قدرت آن را داشته است كه جادوگردان را احضار كند. اما جادوگران قبيله براي اين گياه كه احساس عجيب پرواز را در انسان به وجود مي آورد، ارزش زيادي قائل بوده اند. تاتوره يك گياه سمي است كه اثر افيوني بسيار قوي دارد و شبيه بلادون است و مانند بلادون داراي ارزش دارويي و پزشكي نيز هستند؛ مشروط به آنكه به مقدار دقيق و حساب

زيستگاه طبيعي :

گياه بومي اروپا و غرب آسياست. در خاكهاي حاصلخيز و خمرطوب و خاكهاي شن دار و اغلب در گودالهاي، كنار نهرها، حوضچه ها و استخرها مي رويد.

مشخصات ظاهري :

پونه معطر متعلق به خانواده ي نعناع و به شكل بوته هاي كوتاهي در روي زمين مي رويد و ساقه مستقيم آن تا 30 سانتيمتر هم رشد ميكند. ساقه ي شاخه دار و چهار بر آن داراي برگهاي تخم مرغي شكل است كه با كرك كم پشتي پوشيده شده اند و به رنگ سبز مايل به خاكستري هستند. لبه هاي برگها دندانه دار و يا به شكل حلوزونهاي دو كپه اي مي باشند.

پونه بوي تندي شبيه نعناع از خود متصاعد ميسازد. در اواخر تابستان، گلهاي دو لبه اي آبي رنگ مايل به بنفش در محور برگها شكوفه ميكنند و تشكيل حفه هاي گل فشرده اي را ميدهند. 4 فته‌هاي محققان ايراني نشان داد: عصاره بذر گياه «تاتوره» قادر است درد حاد افزايش يافته به وسيله ديابت را به ميزان معني‌داري كاهش دهد.

به گزارش خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، براساس نتايج تحقيقي كه توسط محسن خليلي نجف آبادي و بتول رحمتي - استادياران گروه فيزيولوژي دانشگاه شاهد - با بررسي اثر ضد دردي عصاره الكلي بذر گياه تاتوره در موش‌هاي صحرايي نر ديابتي ناشي از تزريق «استرپتوزوتوسين» انجام شده، واكنش به درد حاد و مزمن ناشي از صحفه داغ و فرمالين به دنبال مصرف «استرتپوزوسين» و ديابتي شدن موش‌هاي صحرايي به ميزان معني‌داري افزايش پيدا مي‌كند.

همچنين عصاره الكلي بذر گياه تاتوره در دوزهاي بالاي mg/kg/BW 50 توانايي كاهش درد افزايش يافته در آزمون‌هاي صفحه داغ و فرمالين ( به ويژه در 10 دقيقه بعد از تزريق فرمالين ) را داراست، اما عصاره گياه در اين دوز و بالاتر بر هيپر آلژزياي مزمن ناشي از تزريق فرمالين اثر معني‌داري ندارد.

ديابت و به ويژه عوارض ناشي از آن كه به عنوان يكي از شايع‌ترين بيماري‌ها كه در سنين متفاوت و با علل مختلف بروز مي‌كند، افراد درگير را با مشكلات فراوان روبرو كرده است.

از جمله مهمترين اين عوارض افزايش حساسيت به عوامل دردزا (هيپرالژزي) و در بعضي موارد افزايش آستانه درد (آلودينياي ناشي از نور و پاتي) را مي‌توان نام برد.

با توجه به آثار سوء و عوارض جانبي داروهاي شيميايي بر بدن بيماران، در دهه‌هاي اخير استفاده از طب سنتي به خصوص گياه درماني بيشتر مد نظر محققان قرار گرفته است .

گياه تاتوره .Datura stramonium L از گياهان طبي است كه در ايران به عنوان داروي ضد درد خوبي معرفي شده است، اما مشخص شده مصرف بي‌رويه اين گياه (در انسان به شكل سيگار) موجب بروز عوارضي مثل افزايش فعاليت ترشحي و حركت دستگاه گوارشي مي‌شود.

بررسي‌هاي انجام شده به وسيله محققان نشان داده است كه اين گياه حاوي الكالوييدهاي متعدد تقليد كننده سيستم پاراسمپاتيك است.

با توجه به مطالعات اخير كه نشان داده‌اند تركيبات الكالوييدي مانند آگونيست‌هاي موسكاريني داراي اثرات ضد دردري قوي هستند، با توجه به اين كه گياه تاتوره غني از اين تركيبات مي‌باشد، بنابراين احتمال دارد كه اين گياه به خصوص بذر آن كه منبع سرشاري از اين تركيبات است ، بتواند اثرات ضد هيپرآلژزي از خود نشان دهد.

--89.165.42.167 ۰۸:۲۳، ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۷ (UTC)حسن رحيم زاده 86/6/29 مشهد ايران