سلمان فارسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

سلمان فارسی از صحابه مشهور پیامبر اسلام و از شخصیت‌های بزرگ اسلام می باشد.سلمان فارسی یا همان روزبه محمدی اسیر ایرانیانی ایست که محمد مصطفی اورا از اهل بیت خواند طراح اصلی جنگ خندق او بوده . در بعضی از کتب سن ایشان را به حدود چهار صد سال روایت شده که البته با توجه به اینکه در روایات عمر نوح به نزدیک هزار سال و آدم 1035 و حوا 1036 ذکر شده چیز تعجب آوری نیست . او از اصحاب علی بن ابيطالب بوده و در اتنهای عمر خود والی مدائن گردید . می گویند روزی که او خواست برای حکومت وارد مدائن شود سوار بر الاغی بوده مردم از او سراغ کاروان والی را می گیرند و او پس از معرفی خود در همان نقطه شروع به رسیدگی به امورات مردم میکند.

فهرست مندرجات

[ویرایش] زندگی

سلمان فارسی که نام اصلی وی روزبه و زادگاهش دشت ارژن در کازرون فارس بوده از فرزندان اشراف پارسی از سلسله «پیشدادیان‏» بود. پدرش فروخ ‏بن مهیار یکی از روحانیان زرتشتی بود .وی در کودکی بر اثر از دست دادن مادر خود تحت سرپرستی عمه‏اش در آمد[۱]. روزبه بعد از آنکه دریافت قرار است او را شش ماه با اعمال شاقّه زندانی سازند و پس از آن اگر به آیین نیاکانش ایمان نیاورد اعدامش کنند، با همکاری عمه‏اش گریخت . مدتی به مسیحیت گرائید و چون از کشیشان شنیده بود که ظهور پیامبر جدید نزدیک است، خانه را ترک گفت. در بیابان کاروانی دید که به سوی شام می‏رفت؛ پس به مسافران پیوست و رهسپار سرزمینهای ناشناخته گردید. مدتی در شام و موصل اقامت جست تا آن که در سرزمین‌های عربی به اسارت قبیله بنی کلب در آمد و مردی از بنی قریظه او را به بردگی خرید و به یثرب برد.[۲]

[ویرایش] اسلام

هنگامی که پیامبر اکرم به مدینه هجرت کرد با دعوت پیامبر با دین اسلام آشنا شد. سلمان به نزد ایشان آمد و مسلمان شد و پیامبر با مولای او قراردادی بست که سلمان کار کند و از درآمدهای خود، خود را آزاد کند. پیامبر و مسلمانان مدینه او را کمک کردند تا این که بهای خود را (به مبلغ چهل نهال خرما و چهل وقیه-هر وقیه معادل چهل درهم) به یهودی پرداخت و آزاد شد[۳].

کشّی در حدیثی از امام باقر حسب و نسب سلمان را از زبان خودش چنین روایت می کند:

   
سلمان فارسی
من سلمان فرزند عبدالله ام. گمراه بودم، خداوند به برکت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلم) مرا هدایت کرد، عائله مند بودم به محمد (صلّی الله علیه و آله و سلم) بی نیازم ساخت و بنده بودم به محمد (صلّی الله علیه و آله و سلم) آزادم کرد. و این، حسب و نسب من است.
   
سلمان فارسی


در روایات آمده است که نام «سلمان» را پیامبر به او داد. در ماجرای جنگ خندق، که در سال ۵ هجری رخ داد و به پیشنهاد سلمان، پیرامون شهر خندق کندند. هر گروهی می‏خواست سلمان با آنها باشد؛ مهاجران می‏گفتند: سلمان از ما است. انصار می‏گفتند: او از ما است. پیامبر گفت:

   
سلمان فارسی
سَلْمان مِنّا أهْلَ الْبَیْت»؛ سلمان از اهل بیت ما است.
   
سلمان فارسی


در سال ۱ هجری، زمانی که پیامبر اسلام میان هر دو نفر از مسلمانان مهاجر و انصار پیمان برادری برقرار کرد، میان سلمان و ابودردا (عویمر بن زید) نیز عقد اخوت بست و در این ماجرا به سلمان فرمود:

   
سلمان فارسی
یا سلمان أنت من أهل البیت و قد آتاک الله العلم الاوّل و الاخر و الکتاب الاوّل و الکتاب الاخر : ای سلمان، تو از اهل بیت ما هستی و خدای سبحان به تو دانش نخستین و واپسین را عنایت کرده است و کتاب اوّل (نخستین کتابی که بر پیامبران الهی نازل شده بود) و کتاب آخر (قرآن مجید) را به تو آموخته است.
   
سلمان فارسی


پس از رحلت پیامبر، سلمان از معدود کسان معتقد به امامت علی بن ابيطالب بود. او نزد علی نیز منزلتی بسیار والا داشت. در خلافت عمر بن خطاب به حکومت مدائن منصوب شد. سلمان پارسا، حتی حقوق اندک سالانه خود را هم به نیازمندان می‏داد و بسیار اندک برای خود برمی‏داشت.

[ویرایش] فضایل سلمان

  • جابر نقل می‏کند که رسول خدا فرمود:
   
سلمان فارسی
همانا اشتیاق بهشت به سلمان بیش از اشتیاق سلمان به بهشت است؛ و بهشت به دیدار سلمان عاشق‏تر از دیدار سلمان به بهشت است.
   
سلمان فارسی


  • پیامبر اکرم گفت:
   
سلمان فارسی
هر که می‏خواهد به مردی بنگرد که خداوند قلبش را به ایمان درخشان کرده، به سلمان بنگرد.
   
سلمان فارسی


  • او همچنین گفت:
   
سلمان فارسی
سلمان از من است، کسی که به او ستم کند به من ستم کرده‌است و کسی که او را بیازارد مرا آزرده‌است.
   
سلمان فارسی


  • امام صادق گفت:
   
سلمان فارسی
سَلْمانُ عَلِمَ الإِسْمَ الأَعْظَم»؛ سلمان اسم اعظم را می‏دانست.
   
سلمان فارسی


شیخ مفید از جعفربن مؤدّب روایت می کند که سلمان، عمار، ابوذر و مقداد ارکان اربعه هستند.

[ویرایش] علم سلمان

پیامبر اسلام گفته‌است:

   
سلمان فارسی
اگر دین در ثریّا بود، سلمان و پارسیان به آن دسترسی پیدا می‏کرد.
   
سلمان فارسی


وسعت و عمق آگاهی‌های سلمان به حدی بود که برای هر کس قابل هضم نیست.

امام صادق فرمود: رسول خدا و علی اسراری را که دیگران قدرت تحمل آن را نداشتند به سلمان می‏گفتند و او را لایق نگهداری علم مخزون و اسرار می‏دانستند؛ از اینرو یکی از القاب سلمان، «مُحَّدث» است.

سلمان دارای علم بلایا و منایا (حوادث آینده) بود و همچنین از متولّمان (قیافه‏شناسان) و محدثان به شمار می‏رفت. جایگاه علمی سلمان چنان بود که امام صادق در باره‏اش فرمود:

   
سلمان فارسی
در اسلام، مردی که فقیه‏تر از همه مردم باشد، همچون سلمان، آفریده نشده‌است.
   
سلمان فارسی


پیامبر اسلام فرمود:

   
سلمان فارسی
سلمان دریای علم است که نمی‏توان به عمق آن رسید.
   
سلمان فارسی


ابونعیم سلمان را با این ویژگی ها می ستاید:

   
سلمان فارسی
پیشگام ترین فارسیان به اسلام، مِهتر دلیران، تلاش گری که آرام نگرفت و دریایی که فرو ننشست، دانشمندی فرزانه و عابدی آگاه.
   
سلمان فارسی


[ویرایش] وفات

سلمان سرانجام، در اواخر خلافت عثمان در سال ۳۵ هجری وفات یافت. علی پیکرش را غسل داد، کفن کرد و بر آن نماز گزارد. همراه ایشان، جعفر بن‏ابی‏طالب و خضر نبی، بر پیکر سلمان نماز گزاردند. بعضی از راویان چنین نقل کرده‏اند که علی بر کفن سلمان شعری نوشت که معنای آن چنین است:

   
سلمان فارسی
بر شخص کریم و بزرگواری وارد شدم، بی‏آنکه توشه نیک و قلب پاک داشته باشم؛ ولی بردن توشه نزد شخص کریم و بزرگوار، زشت‏ترین کار است.
   
سلمان فارسی


[ویرایش] آرامگاه

آرامگاهش کنار طاق کسری در شهر مدائن عراق، در ۵ فرسخی بغداد است. در دوره بعثی‌ها بسیاری از نام‌های تاریخی را از جمله سلمان فارسی را به سلمان پاک تغییر دادند. صدام این لقب را به او داد یعنی اینکه او با اسلام آوردن و عرب شدن از آلودگی مجوسی و فارسی پاک شده‌است این نام جدید سلمان سیاسی شدن نام های مذهبی نام دارد. و چون عربها «پ» ندارند و او را سلمان باک می‌گویند و آرامگاه او بنام حی سلمان باک معروف است. مرقد او طی اقدامات تروریستی به دنبال هتک حرمت حرم ائمه اطهار سامرای عراق مورد اصابت خمپاره قرار گرفت.


[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] پاورقی

  1. بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۶۸
  2. لغت نامه دهخدا
  3. سفینة البحار، ج ۱، ص ۶۴۶.

[ویرایش] منابع

  • سلمان فارسی استاندار مداین؛ احمد صادقی اردستانی؛ مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
  • لغت‌نامه دهخدا
صحابه مشهور محمد، ‌پیامبر اسلام

ابوالعاص پسر ربیعه • ابوایّوب انصاریابوبکر پسر ابی قحافه • ابودرداءابوذر غفاریابوسفیان پسر حارثابوعبیده جرّاحابوموسی اشعریابوهریرهابی پسر کعببلال حبشی • ثابت پسر قیس • جابر پسر عبدالله انصاری • جعفر پسر ابی طالبجندب پسر جناده • حبیب پسر زید انصاری • حجر بن عدیحسان پسر ثابتحسن پسر علیحسین پسر علیحمزه بن عبدالمطلبخالد پسر ولیدخبّاب پسر ارّتزبیرزید پسر ثابتزید پسر حارثهسعد پسر ابی وقّاصسعد پسر عبادهسلمان فارسیطلحهعبدالرّحمن پسر عوفعبدالله بن زبیر • عبدالله بن سلام • عبدالله پسر امّ مکتومعبدالله پسر زبیرعبدالله پسر عمر • عبدالله پسر مسعود • عثمان • پسر عفّان عقیل پسر ابی طالبعلی پسر ابی طالبعمّار پسر یاسرعمر • پسر خطّاب عمروعاص • کعب پسر ظهیر • معاذ پسر جبلمعاویه پسر ابی سفیانمقداد پسر اسودیزید پسر ابی سفیان