بیشاپور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نقش برجسته ساسانی در بیشاپور
نقش برجسته ساسانی در بیشاپور

بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در استان فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده است و امروزه تنها ویرانه هایی از آن برجای مانده است. بیشاپور با دویست هکتار وسعت، از شهرهای مهم آن زمان بوده است و اهمیت ارتباطی داشته است. این شهر از قدیمی ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن بصورت مکتوب در سنگ نوشته ای موجود است. بیشاپور در شمال شهر کازرون قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار بوده است. در کتابهای تاریخی، نام این شهر با عنوانهای بيشاپور، بیشابور، به شاپور، بیشاور و "به انديوشاپور" ضبط شده است. شهر بيشاپور مركز ايالت و كوره شاپورخوره بوده است [۱]. بیشاپور تا قرن هفتم هجری آباد و مسکونی بوده است و پس از آن ویران شده است. بیشاپور گنجینه ای از آثار ارزشمند ساسانی مانند معبد آناهیتا است.


فهرست مندرجات

[ویرایش] شکل گیری بیشاپور

بیشاپور به سال ۲۶۶ میلادی و به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شده است. پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم، شاپور دستور داد در ناحیه ای خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشید به تیسفون شهری بنا کنند. این جاده در زمان هخامنشیان، شهرهای تخت جمشید و استخر را به شوش وصل می کرد. شاپور نام خود را بر این شهر نهاد. معماری از اهالی سوریه قدیم به نام آپاسای (اپاسای) برای ساخت شهر تازه انتخاب شد [۲].

[ویرایش] معماری بیشاپور

ویرانه های بیشاپور
ویرانه های بیشاپور

شهر بیشابور با روش مهندسی یونانیان که توسط هیپوداموس ابداع شده بود در زمینی مستطیل به گونه ای طراحی شد که چهار دروازه و دو خیابان آن، یکدیگر را قطع می‌کردند [۳]. یکی از خیابانها در جهت شمال به جنوب و دیگری شرق به غرب است و هر کدام در انتها به یکی از دروازه های شهر منتهی می شده اند. دروازه غربی، ورودی اصلی شهر بوده است.

شهر بيشاپور از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

  1. ارگ سلطنتی شامل آثار شاخصی مانند معبد آناهيتا، تالار شاپور، ايوان موزائيك، كاخ والرين.
  2. منطقه عامه نشين شامل خانه های مسكونی، گرمابه، كاروانسرا و بازار.

بیشاپور توسط کوه، رودخانه، دیواره های قلعه و خندق محافظت می شده است.


[ویرایش] موقعیت جغرافیایی

بیشاپور در شهرستان کازرون در جنوب ایران قرار گرفته و فاصله آن تا شهر کازرون ۲۳ کیلومتر است. بیشابور در ۱۱۰ کیلومتری جنوب شیراز و در کنار رود بیشاپور قرار گرفته است.


[ویرایش] آثار باستانی

منطقه باستانی بیشاپور مشتمل بر سه بخش اصلی است:

  1. شهر بیشابور
  2. قلعه (دختر) با نقش برجسته های ساسانی.
  3. دره رودخانه بیشاپور[۴].

در این ناحیه آثار دیگری مانند قلعه دختر، قلعه پسر و نقش های تنگ چوگان قابل اشاره هستند.

برخی تک اثرهای به جای مانده از شهر باستانی بیشاپور عبارتند از:

  • معبد آناهیتا
  • کاخ والرین
  • ایوان موزائیک
  • ستونهای سنگ یادبود بیشاپور

[ویرایش] دانستنی ها

اداره راه و ترابری استان فارس در نظر داشت جاده قائميه به کازرون را که شهر تاريخى بيشاپور را به ۲ نيم مى کند تعریض کند اما با اعتراض سازمان میراث فرهنگی، سرانجام عبور ماشینهای سنگین از این محل ممنوع شد و هرگونه عملیات راهسازی منوط به نظر سازمان میراث فرهنگى و گردشگرى گردید [۵].

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] پانویس

  1. سایت شهرستان کازرون بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  2. سایت شهرستان کازرون بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  3. بزرگترین آتشکده عصر ساسانی، دیوارهای ۱۴ متری داشت روزنامه هموطن سلام تاریخ ۱۹ بهمن ۱۳۸۳، بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  4. بیشاپور از Livius Articles on Ancient History بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  5. شهر تاریخی بیشاپور با یک تابلوی کوچک نجات می یابد اخبار میراث فرهنگی سایت آفتاب، ۲۱ دى ۱۳۸۳، بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.

[ویرایش] منابع

  • بیشابور در ویکی پدیای انگلیسی [1] بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  • "تاريخچه شهر تاريخی بيشاپور" [2] از سایت شهرستان کازرون بازدید ۱۵ تیر ۱۳۸۶.
  • "بیشاپور شهری باستانی با تاریخ مکتوب". از سایت آفتاب [3] بازدید ۱۴ تیر ۱۳۸۶.
پایتخت‌های ایران
ماد: هگمتانه (همدان)
هخامنشیان: شوش | پاسارگاد| شیراز
اشکانیان: دامغان | اشک‌آباد | تیسفون
ساسانیان: تیسفون | بیشابور |کازرون
طاهریان: بخارا | نیشابور | مرو
صفاریان: زرنج
سامانیان: بخارا
علویان: طبرستان
زیاریان: اصفهان
بوییان: همدان | ری | شیراز
غزنویان: غزنین
سلجوقیان: نیشابور | اصفهان
خوارزمشاهیان: سمرقند | گرگانج
ایلخانیان: مراغه | تبریز
تیموریان: سمرقند | هرات
صفویان: اردبیل | تبریز | قزوین | اصفهان | ساری
افشاریان: مشهد
زندیان: شیراز | کرمان
قاجاریان: ساری | تهران
پهلوی: تهران

[ویرایش] پیوند به بیرون

زبان‌های دیگر