کاربر:حجت/فهرست‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

فهرست‌ها در ویکی‌پدیا، اصولاً به این منظور ایجاد می‌شوند که نقش یک نمایه (Index) را ایفا کنند، و به طبقه‌بندی اطلاعات کمک کنند. نمایهٔ یک کتاب، شامل پیوندهایی به مطالب موجود در آن کتاب می‌شود. اگر نقش فهرست‌ها فقط نمایه کردن می‌بود، در آن صورت نباید در فهرست‌ها پیوند به مطالبی که وجود ندارد دیده می‌شد. اما گاهی اوقات فهرست‌ها خودشان به عنوان یک منبع برای ارائه اطلاعات حداقلی به کار می‌روند. این پیشنهاد برای حصول توافق عمومی در مورد این است که چه مطالبی را باید در فهرست‌ها نگاه داشت.

فهرست مندرجات

[ویرایش] مقدمه

[ویرایش] وضعیت کنونی در ویکی‌پدیای انگلیسی

ویکی‌پدیای انگلیسی را به عنوان یکی از کامل‌ترین ویکی‌پدیاهای موجود مثال می‌زنم، و نیز به این خاطر که تقریباً تنها ویکی‌پدیایی است که اکثریت ما زبان آن را بلدیم و می‌توانیم آن را بخوانیم.

در ویکی‌پدیای انگلیسی، تمام فهرست‌ها در یک ساختار درختی قرار دارند، که سرشاخهٔ اصلی آن en:Lists of topics است. ساختار درختی بسیار خوب تدوین شده‌است و به موازات آن، ساختار درختی ردهها هم جریان دارد.

در ویکی‌پدیای انگلیسی، بیشتر فهرست‌های اصلی، تقریباً هیچ پیوند ناموجودی (به انگلیسی: redlink) ندارند. به عنوان نمونه فهرست رودخانه‌های آسیا را ببینید. حتماً متوجه می‌شوید که خیلی از رودخانه‌های آسیا یا اصلاً ایران، اصلاً در این فهرست قرار ندارند. تصور شخصی من این است که علت این امر آن است که، اول یک مقاله در مورد رودخانه‌هایی که حایز اهمیت هستند نوشته می‌شود، بعد به فهرست اضافه می‌شود.

صد البته مواردی هم وجود دارد که فهرست شامل پیوند ناموجود باشد. به عنوان نمونه این را ببینید. منتها همان‌طور که باز ملاحظه می‌کنید، موارد معدود هستند، و آن چند مورد هم احتمالاً افراد سرشناسی هستند که یا مقاله‌ای داشتند که بعداً حذف شده (مثلاً به خاطر نقض حق تکثیر) یا این که افراد سرشناسی هستند که شایستهٔ داشتن مقاله هستند اما هنوز کسی به آن‌ها نپرداخته است. و از همه مهم‌تر، موارد معدود هستند.

من دانسته مثال‌های بالا را انتخاب کردم. حال مثالی متفاوت عرضه می‌کنم: فهرست شهرهای الجزیره. این بار می‌بینید که تعداد زیادی پیوند ناموجود وجود دارد. اما مقاله فقط به فهرست کردن نام شهرها بسنده نکرده (اگر نه احتمالاً حذف می‌شد) بلکه یک اطلاعات حداقلی ارائه کرده‌است، مانند جمعیت شهرها در سال‌های مختلف، نامشان به عربی، تصویر چند تا از شهرها و مسایلی از این دست.

[ویرایش] وضعیت ویکی‌پدیای فارسی

[ویرایش] دیدگاه‌های متناقض

از یک سو این دیدگاه وجود دارد که «ایجاد مطلب سخت‌تر از حذف کردن آن است» از یک سوی دیگر طبق وپ:نیست ویکی‌پدیای جایی برای تلمبار کردن اطلاعات در هم و بر هم (به امید این که بعداً یکی می‌آید و مرتب‌شان می‌کند و سر و شکلی به آن‌ها می‌دهد) نیست. فاکتور سومی هم دخیل است و آن سرشناسی است. در یک دانشنامهٔ جهانی، وجود فهرستی از شهرهای الجزیره مهم است، حتی اگر هنوز مقالات تک تک آن‌ها ساخته نشده باشد. اما چه لزومی به ساختن فهرست اماکن قضایی تهران وجود دارد؟ و اگر این لزوم وجود دارد، آیا این فهرست باید شامل تمام این اماکن باشد؟ (ر.ک صفحهٔ رای‌گیری برای حذف مقاله).

به نظر می‌رسد وقتی دیدگاه‌هایی چنین متناقض در این باره وجود دارد، و تعداد فهرست‌های ویکی‌پدیای فارسی هم بسیار زیاد است، باید در این مورد یک روند با توافق عمومی حاصل کنیم، که کدام فهرست‌ها می‌توانند حذف شوند، کدام می‌توانند کوتاه شوند و به چه شکل.

[ویرایش] راهکار پیشنهادی

رهنمود پیشنهادی من برای ویکی‌پدیای فارسی چنین است: ابتدا فهرست‌هایی که جایی در ویکی‌پدیا ندارند را تعریف می‌کنیم:

  1. فهرست‌هایی که فقط به ذکر نام بدون درج پیوند پرداخته باشند، و حاوی هیچ اطلاعات جانبی نباشند، جایی در ویکی‌پدیا ندارند.
  2. اگر در فهرستی، تعدادی از موارد دارای پیوند باشند، اما تمام پیوندها به مقالات ناموجود باشند، جایی در ویکی‌پدیا ندارند.

سپس توافق می‌شود که فهرست‌هایی که با تعاریف فوق سازگار هستند، با پیشنهاد کاربران ویکی قابل حذف هستند، و صرف بیان این که «فهرست‌ها در یک دانشنامه لازم هستند» قابل قبول نیست. (باید دلیل منطقی‌تری ارائه شود.) هم‌چنین این گفته که جمع‌آوری دوباره این اطلاعات زحمت دارد، به عنوان دلیل مخالفت با حذف قابل قبول نیست، چرا که بدیهی است که اگر فهرست راجع به موضوع واقعاً مهمی باشد، به مرور زمان، راجع به تک تک اقلام آن مقاله‌های نوشته خواهد شد و دوباره فهرست ایجاد خواهد شد (اما این بار با پیوندهای فعال) و اگر به مرور زمان مقاله در مورد اقلام آن ایجاد نشود، خود دلیلی است که این فهرست از اهمیت کافی برای ماندن در ویکی‌پدیا برخوردار نبوده است.