مریم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای دیگر کاربردها به صفحهٔ مریم (ابهام‌زدایی) مراجعه کنید.

نگاره‌ای از مریم مقدس
نگاره‌ای از مریم مقدس


مریم در قرآن و عهد جدید، نام مادر عیسی مسیح است. مسیحیان و مسلمانان معتقد به نزول وحی بر مریم هستند.

فهرست مندرجات

[ویرایش] زندگی مریم

مریم، دختر عمران، از نسل هارون و از طایفهٔ لاوی بود و در نهایت نسبش به داوود پادشاه می‌رسید. نام مادرش، حنّا دختر ابیّا بود که خواهرش الیصابات، همسر زکریّا بود. مریم در ناصره شهری در جلیل متولّد شد. در زمان تولّد مریم، پدرش عمران کشته شده بود. به روایت قرآن، همسر عمران، در هنگام بارداری، آن چه در رحم داشت، برای خدمت در بیت المقدّس نذر کرد. با این که فرزند عمران، دختر بود، او را در خدمتگزاری معبد آزاد گذاشتند. حنّه او را مریم به معنی عبادت کننده نام نهاد.شوهرخاله اش زکریا توانست کاهنان را متقاعد کند تا مریم برای خدمتگزاری معبد سلیمان در اورشلیم ساکن شود.

به روایت قرآن (سورهٔ آل عمران آیهٔ ۴۴) کاهنان معبد و علمای بنی اسرائیل برای کفالت و سرپرستی مریم با هم نزاع کردند. سرانجام برای قرعه کشی قلم‌های خود را به آب افکندند، همهٔ قلم‌ها به زیر آب فرورفت جز قلم زکریّا که روی آب ماند. بنا به روایت قرآن، زکریّا کفالت مریم را بر عهده گرفت. معروف است که زکریّا اتاقی در بلندترین نقطهٔ معبد برای مریم بنا کرد و هر چند روز با نردبان از آن بالا می‌رفت و وسایل راحت او را مهیّا می‌ساخت.

در قرآن(سورهٔ آل عمران آیه ۳۷) چنین آمده‌است: «هر گاه زکریّا در محراب او وارد می‌شد، در نزد او روزی می‌یافت. گفت ای مریم این را از کجا آورده ای؟ گفت: این از نزد خداست، خداوند به هر کس که بخواهد بی حساب روزی می‌بخشد.»

زکریّا با شنیدن این کلمات از مریم، در محراب عبادت، به پروردگار دعا می‌کند تا به او که خودش کهنسال و همسرش نازا بود، فرزندی عطا کند. (قرآن سورهٔ آل عمران آیهٔ ۳۸) خداوند او را به یحیی بشارت داد که به تعمیددهنده مشهور است. مریم در بیت المقدّس به روزه و عبادت و نماز می‌پرداخت. بنا به قرآن(سوره آل عمران آیه ۴۵) جبرئیل بر مریم نازل شده او را به عیسی بشارت داد و مریم بدون این که با مردی تماس بگیرد، به عیسی حامله شد(آل عمران آیه ۴۷)

[ویرایش] تولّد عیسی

لوقا ۱: ۲۶- ۳۸ ولادت عیسی را چنین روایت می‌کند: و در ماه ششم جبرائیل فرشته از جانب خدا به بلدی از جلیل که ناصره نام داشت, فرستاده شد, نزد باکره‌ای نامزد مردی مسمی به یوسف از خاندان داود و نام آن باکره مریم بود. پس فرشته نزد او داخل شده, گفت: «سلام بر تو ای نعمت رسیده, خداوند با توست و تو در میان زنان مبارک هستی.» چون او را دید, از سخن او مضطرب شده, متفکر شد که این چه نوع تحیت است. فرشته بدو گفت: «ای مریم ترسان مباش زیرا که نزد خدا نعمت یافته‌ای. و اینک حامله شده, پسری خواهی زایید و او را عیسی خواهی نامید. او بزرگ خواهد بود و به پسر حضرت اعلی مسمی شود, و خداوند خدا تخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود. و او بر خاندان یعقوب تا به ابد پادشاهی خواهد کرد و سلطنت او را نهایت نخواهد بود.» مریم به فرشته گفت:«این چگونه می‌شود و حال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟» فرشته در جواب وی گفت:«روح‌القدس بر تو خواهد آمد و قوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند, از آنجهت آن مولود مقدس, پسر خدا خوانده خواهد شد. و اینک الیصابات از خویشان تو نیز در پیری به پسری حامله شده و این ماه ششم است, مر او را که نازاد می‌خواندند. زیرا نزد خدا هیچ امری محال نیست.»مریم گفت:«اینک کنیز خداوندم. مرا برحسب سخن تو واقع شود.» پس فرشته از نزد او رفت.

در قرآن روایت چنین آمده است(مریم۱۶-۲۶)چنین آمده‌است: «و در کتاب مریم را یاد کن، آن گاه که از اهل خویش در مکانی شرقی رفت. و در میان خود و آنان حجابی افکند، در این هنگام روح خود را به سوی او فرستادیم، و او در شکل انسانی بی عیب بر وی ظاهر شد. مریم سخت ترسیده گفت من از تو به خدای مهربان پناه می‌برم اگر پرهیزگار باشی. گفت: من فرستادهٔ پروردگار تو ام. تا به تو فرزندی پاکیزه ببخشم. گفت: چگونه ممکن است برای من فرزندی باشد، در حالی که بشری که با من تماس نداشته و من هرگز زن بدکاری نبوده‌ام. گفت چنین است و پروردگارت گوید این بر من آسان است، این را نشانه‌ای می‌گذاریم برای مردم، و مهری از ماست، و این امری پایان یافته‌است.»

انجیل نحوهٔ ولادت عیسی را چنین شرح می‌دهد:متی ۱: ۱۸- اما ولادت عیسی مسیح چنین بود که چون مادرش مریم به یوسف نامزد شده بود, قبل از آنکه با هم آیند, او را از روح‌القدس حامله یافتند. و شوهرش یوسف چونکه مرد صالح بود و نخواست او را عبرت نماید, پس اراده نمود او را به پنهانی رها کند. اما چون او در این چیزها تفکر می‌کرد, ناگاه فرشته خداوند در خواب بر وی ظاهر شده, گفت:«ای یوسف پسر داود, از گرفتن زن خویش مریم مترس, زیرا که آنچه در وی قرار گرفته است, از روح‌القدس است و او پسری خواهد زایید و نام او را عیسی خواهی نهاد, زیرا که او امت خویش را از گناهانشان خواهد رهانید.» و این همه برای آن واقع شد تا کلامی که خداوند به زبان نبی گفته بود, تمام گردد «که اینک باکره آبستن شده پسری خواهد زایید و نام او را عمانوئیل خواهند خواند که تفسیرش این است:»خدا با ما." پس چون یوسف از خواب بیدار شد, چنانکه فرشته خداوند بدو امر کرده بود, بعمل آورد و زن خویش را گرفت و تا پسر نخستین خود را نزایید, او را نشناخت, و او را عیسی نام نهاد.

لوقا ۲: ۶-۱۴ (و وقتی که ایشان در آنجا بودند, هنگام وضع حمل او رسیده, پسر نخستین خود را زایید. و او را در قنداقه پیچیده, در آخور خوابانید. زیرا که برای ایشان در منزل جای نبود. و در آن نواحی, شبانان در صحرا بسر می‌بردند و در شب پاسبانی گله‌های خویش می‌کردند. ناگاه فرشته خداوند بر ایشان ظاهر شد و کبریایی خداوند بر گرد ایشان تابید و بغایت ترسان گشتند. فرشته ایشان را گفت: «مترسید, زیرا اینک بشارت خوشی عظیم به شما می‌دهم که برای جمیع قوم خواهد بود. که امروز برای شما در شهر داود, نجات دهنده‌ای که مسیح خداوند باشد متولد شد. و علامت برای شما این است که طفلی در قنداقه پیچیده و در آخور خوابیده خواهید یافت.» در همان حال فوجی از لشکر آسمانی با فرشته حاضر شده, خدا را تسبیح‌کنان می‌گفتند:«خدا را در اعلی علیین جلال و بر زمین سلامتی و در میان مردم رضامندی باد.»

لوقا ۲: ۱۷-۱۹ چون این را دیدند, آن سخنی را که در باره طفل بدیشان گفته شده بود, شهرت دادند. و هر که می‌شنید از آنچه شبانان بدیشان گفتند, تعجب می‌نمود. اما مریم در دل خود متفکر شده, این همه سخنان را نگاه می‌داشت.)

قرآن اشاره‌ای به ازدواج مریم با یوسف نکرده، و هجرت ایشان به مصر را هم ذکر نمی‌کند. روایت قرآنی ولادت عیسی چنین است(مریم ۲۱-۳۰): «مریم به او باردار شد و به جایی دوردست پناه برد و خلوت گزید. درد زایمان او را به کنار تنهٔ درخت خرمایی رسانید. گفت ای کاش پیش از این مرده بودم و ای کاش فراموش شده‌ای از یاد رفته می‌بودم. پس او را ندا داد که غمگین مباش! پروردگارت زیر پای تو چشمهٔ آبی گوارا نهاده‌است. و این تنهٔ نخل را به سوی خود تکان ده تا رطب تازه بر تو فرو ریزد. پس بخور و بیاشام و دیده روشن دار و اگر کسی از انسان‌ها را دیدی، بگو برای خداوند رحمان نذر کرده‌ام و امروز با هیچ انسانی سخن نخواهم گفت. و مریم او را در آغوش گرفته بود، گفتند ای مریم، چیزی عجیب آورده‌ای. ای خواهر هارون! نه پدرت مردی بدکار بود و نه مادرت بدکاره. مریم به او اشاره کرد و گفتند چگونه با کودکی سخن بگوییم که در گاهواره‌است. عیسی گفت: و او به من کتاب آسمانی داده و مرا پیامبر قرار داده‌است.

[ویرایش] مقام و رتبه مریم در اسلام

مریم، بر اساس روایات اسلامی شیعه و سنّی، یکی از چهارزن برگزیده عالم(خدیجه، فاطمه، مریم، آسیه زن فرعون) است. امّا آن چه او را از دیگر زنان برگزیده اسلام متمایز می‌سازد، نزول وحی بر اوست. نزول وحی، بر مریم، در کامل ترین شکل خود بوده‌است و جبرئیل یا روح القدس بر وی نازل می‌شده‌است. آیات زیر به نزول وحی بر مریم اشاره دارند:

در سوره آل عمران آیهٔ ۴۲ چنین آمده‌است: «و فرشتگان مریم را گفتند ای مریم! خدا تو را برگزیده و پاک ساخته، و بر تمامی زنان دو جهان برتری داده‌است، ای مریم فروتنی کن برای پروردگار خود، و سجده به جای آور، و با نمازگزاران به نماز بایست»

در سوره آل عمران آیه ۴۵ چنین آمده‌است: «و هنگامی که فرشتگان مریم را گفتند به راستی خدا تو را به کلمه‌ای از خویش بشارت می‌دهد که نامش عیسی پسر مریم است و در دنیا و آخرت آبرومند و از نزدیکان درگاه خداوند است»

در سورهٔ مریم آیه ۱۷ چنین آمده‌است: «ما روح خود را به سوی مریم فرستادیم، و مریم او را چون انسانی بی عیب و نقص تصوّر می‌کرد»

از مهم ترین القاب مریم در اسلام، سیدة نساء العالمین(سرور زنان دو عالم)، عذراء البتول(باکرهٔ پرهیزکار) است. به عقیدهٔ مسلمانان، مریم از گناه مبرّی و معصوم بوده‌است. بر اساس عقیده مفسّرین، مریم ابلاغ رسالت نداشته‌است.

[ویرایش] منابع

  • عاطف الزین، سمیح، داستان پیامبران علیهم السلام در قرآن، ترجمه علی چراغی، اول، تهران: ذکر، ۱۳۸۰، ISBN ۹۶۴۳۰۷۱۶۳۴
  • کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، ISBN ۹۶۴۳۳۱۰۶۸-X
زبان‌های دیگر