گیلان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
استان گیلان استان سرسبزی است در شمال ایران و در کرانه دریای خزر جای گرفته است . شهر رشت، مرکز این استان است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] فراورده های کشاورزی استان گیلان
نام دارترین فراوردههای کشاورزی این استان برنج و چای و زیتون می باشند.
[ویرایش] گویش های استان گیلان
زبان گفتاری مردم این استان گیلکی است، در نواحی باختری و شمال باختری استان که تالش نشین است گویش تالشی، و در جنوب گیلان (به ویژه در شهرستان رودبار) که کردنشین است کردی و نیز لری و در ناحیه های تات نشین شهرستان رودبار تاتی در کنار فارسی گپ زده می شوند.
[ویرایش] زبان دیلمی
زبان مردم کوهستان جنوب گیلان ، دیلمی است.
نامهای مختلفی که بر آن نهاده اند:
- دیلمی: که به اصالت این زبان بر می گردد . کل گسترده این زبان در زمانهای گذشته دروازه دیلم نامیده می شد که از کوه درفک تا کوههای بابل را در بر می گرفت. و در اصطلاح کنونی به این سرزمین که غالبا کوهستانی است، دیلمستان گفته می شود.
- تاتی: در زمان کنونی به این اسم خوانده می شود.
- مادی: پروفسور احسان یارشاطر این زبان را به نام باستانی آن یعنی مادی می خواند.
زبان دیلمی از شمال تا سراوان رشت ، از جنوب تا الموت قزوین ، از شرق تا دیلمان ، خورگام ، اشکور و کوههای غرب مازندران و از غرب تا کوههای تالش گسترده است. زبان دیلمی در مناطق دیلمان و اشکور به علت مراودات چندینساله مردم با مناطق جلگهای و گیلکنشین، لهجه گیلکی به خود گرفته است و همین مساله در مناطق دیلمنشین مازندران نیز به چشم میخورد. زبان واقعی و گویش درست و اصلی گیلکی فعلی در حال حاضر در کل صومعهسرا و انزلی و قسمتهایی از فومن و رشت صحبت میشود.
[ویرایش] شهرها و شهرستانهای استان گیلان
| مرکز | رشت |
| شهرستانها | آستارا | آستانه اشرفیه | اَملَش | بندر انزلی | رشت | رضوانشهر | رودبار | رودسر | سیاهکل | شَفت | صومعهسرا | طوالش | فومَن | لاهیجان | لنگرود | ماسال |
| شهرها |
احمدسرگوراب | اسالم | آستارا | آستانه اشرفیه | اطاقور | املش | بازارجمعه | برهسر | بندر انزلی | پرهسر | توتکابن | جیرنده | چابکسر | چوبر | حویق | خشکبیجار | خُمام | دیلمان | رانکوه | رحیمآباد | رستمآباد | رشت | رضوانشهر | رودبار | رودسر | رودبنه | سنگر | سیاهکَل | شفت | شلمان | صومعهسرا | فومن | کلاچای | کوچصفهان | کومله | کیاشهر | گوراب زرمیخ | لاهیجان | لشت نشا | لنگرود | لوشان | لوندویل | لیسار | ماسال | ماسوله | مرجقل | منجیل | واجارگاه | هشتپر |
| نقاط دیدنی |
مرداب انزلی | موزه نظامی نیروی دریایی | آبشار سجیران | آبشار لونک | آرامگاه دکتر محمد معین | اسپیدمزگت | باغ محتشم | بقعه شیخ زاهد گیلانی | پل غازیان | شیطانکوه | عمارت شهرداری رشت | عمارت کلاهفرنگی رشت | قلعه کول | ماسوله | موزه چای ایران | موزه رشت | موزه کاکتوسها (آستارا) |
| فهرست روستاهای استان گیلان |
|
[ویرایش] نگارخانه
طبیعت گیلان
|
کوههای شاه معم ماسوله |
کوههای شاه معلم ماسوله |
کوههای شاه معلم ماسوله |
|
[ویرایش] جستارهای وابسته
- فهرست پرندگان گیلان
- استانداران گیلان
- نمایندگان گیلان در مجلس سنا
- نمایندگان گیلان در مجلس خبرگان
- خان های استان گیلان
- فهرست مشاهیر گیلان
- آیینهای گیلانی
- غذاهای گیلان
[ویرایش] موسسات آموزشی
- دانشگاه گیلان
- دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- پایگاه منطقه ای انتقال خون استان گیلان
[ویرایش] پیوند بیرونی
- ویکی پدیا گیلکی: [1]
| استانهای ایران | |
| آذربایجان شرقی | آذربایجان غربی | اردبیل | اصفهان | ایلام | بوشهر | تهران | چهارمحال و بختیاری | خراسان جنوبی| خراسان رضوی | خراسان شمالی | خوزستان | زنجان | سمنان | سیستان و بلوچستان | فارس | قزوین | قم | کردستان | کرمان | کرمانشاه | کهکیلویه و بویراحمد | گلستان | گیلان | لرستان | مازندران | مرکزی | هرمزگان | همدان | یزد | |
گیلان از اسلام تا عصر حاضر گیلانیان در دوره های قبل از اسلام کم و بیش آزاد و مستقل زندگی میکردند و با تشکیل پادشاهی های کوچک بر سرزمین خود فرمان میراندند.
بعد از ظهور اسلام و سقوط پادشاهی ساسانیان، که سراسر ایران از رود فرات تا رود جیحون و از خلیج فارس تا اراضی قفقاز به دست اعراب افتاد، گیلانیان و دیلمیان و طبریان در پناه رشته کوههای البرز به مقاومت قهرمانانه ای دست زدند و از ورود تازیان به سرزمنیهای خود جلوگیری کردند.قسمتهای وسیعی از کرانه های خزر، مخصوصا گیلان، در سایه وضع طبیعی و جغرافیایی خود و به نیروی پایداری و استقامت ودلاوری مردان سلحشور و آزاده خویش تا دو قرن و نیم بعد از حمله اعراب در برابر سیل خروشان لشکر اسلام مقاومت کردند و تن به خواری و زبونی تسلیم ندادند.رشته کوههای بلند و صعب العبور البرز از یک سو و آبهای متلاطم دریای خزر از سوی دیگر این خطه را به صورت دژ جنگی مستحکمی در آورده بود که ساکنان آن را در مقاومتهای دلیرانه علیه مهاجمان عرب یاری می کرد. با تمام توانایی و قدرتی که کشور گشایان عرب در آن زمان داشتند ساکنان کرانه های خزر، سر به اطاعت آنان فرود نیاورده استقلال و آزادی خود را حفظ کردند.
تا اواسط قرن سوم هجری یعنی دویست و پنجاه سال پس از ظهور اسلام، مردم گیلان با آئین جدید آشنایی نداشتند زیرا از زمان حمله اعراب به ایران جنگ و ستیز میان آنان و اعراب جریان داشت.
ابن حوقل جغرافیادان معروف قرن چهارم هجری در اثر ارزنده خود " صوره الارض" به دفعات گیلان را، در قرون اولیه هجری مورد تایید قرار داده است. او در معرفی کوههای دیلم مینویسد: " اما سبب این که جبال دیلم به همین نام خوانده شده است این است که استقلال دارد و پادشاهانی در آنجا حکومت می کنند." * در جای دیگر راجع به دیلیمیان چنین اظهار نظر می کند: " دیلیمیان در روزگار اسلام بیشتر در کفر بودند تا زمان حسن بن زید... که به دعوت وی علوی و مسلمان شدند و با این همه هنوز در زمان ما کافرانی در کوهها سکونت دارند." **
اصطخری نویسنده مسالک و ممالک که در قرن چهارم هجری می زیسته در همین زمینه می نویسد: " و تا روزگار حسن بن زید رضی الله عنه مردمان طبرستان و دیلمان کافر بودند. تا این روزگار قومی علویان در میان ایشان آمدند و بهری مسلمان شدند و گویند کی در کوههای دیلمان هنوز کافران هستند." ***
هنگامی که یزدگرد سوم آخرین شهریار ساسانی در حال فرار از چنگ سپاهیان عرب به دست آسیابانی کشته شد، در کناره های خزر، گیلان، طبرستان، رویان و گرگان چند خاندان از شاهزادگان محلی و بزرگان ساسانی فرمانروائی می کردند. بعضی از آنها مطیع یا متحد دربار ساسانی بشمار میرفتند و برخی نیز مستقل یا نیمه مستقل بودند. بعد از یزدگرد اغلب خاندانهای مزبور طی سالهای طولانی سپاهیانی را که خلفای بغداد برای گشودن این نواحی گسیل می داشتند در هم شکسته و به دشمنان آنها یعنی سادات علوی پناه میدادند...
پی نوشت: * صوره الارض، ابن حوقل، ترجمه دکتر جعفر شعار، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. تهران ۱۳۴۵ / ** همان کتاب صفحه ۱۱۹.
-
-
- مسالک و ممالک، ابو اسحاق ابراهیم اصطخری، بنگاه ترجمه و نشر کتاب تهران ۱۳۴۷. صفحه ۱۶۹
-


