فلسطین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای دیگر کاربردها به صفحهٔ فلسطین (ابهام‌زدایی) مراجعه کنید.

فِلِسطین ناحيه‌ای است در خاورميانه که ميان رود اردن و دريای مديترانه قرار گرفته است. سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) در سال ۱۹۸۸ استقلال مناطق خودگردان فلسطین را اعلام کرد و همکنون ۹۶ کشور عضو سازمان ملل آن را به رسمیت می‌شناسند. علی رغم مخالفتهای آمریکا و اسراییل، سازمان ملل این کشور را به عنوان عضو سازمان پذیرفت ولی عضویت کامل به بعد از دیگر ناظرین موکول شد. اشغال کرانه‌های باختری، با گذشت قریب به چهل سال از جنگ و به رغم نظر جامعه بین الملل همچنان ادامه دارد.[1]


فلسطین
پرچم فلسطین
رئیس‌جمهور محمود عباس
نخست‌وزیر اسماعیل هنیه


فهرست مندرجات

[ویرایش] تاریخ

سال ۱۹۱۶ میلادی، دولت‌های بریتانیا و فرانسه در مذاکراتی پنهانی – با نظر مثبت روسیه – طرحی برای تقسیم قلمرو حکومتی امپراتوری عثمانی به مناطق 'تحت نفوذ' آماده کردند که بعدها به نام دو نماینده بریتانیایی و فرانسوی به تفاهم نامه سایکس-پیکوت (Sykes-Picot) مشهور شد. اگرچه این طرح هیچگاه به اجرا در نیامد، اما مقدمه‌ای شد برای تقسیم نهایی سرزمین‌های مسلمان نشین عثمانی میان فرانسه و بریتانیا که سرانجام پس از شکست این امپراتوری در پایان جنگ جهانی اول به سال ۱۹۱۸ میلادی رخ داد.


با پایان یافتن جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸ میلادی، جامعه ملل یا League of Nations، که نهاد متقدم بر سازمان ملل متحد (UN) به شمار می‌رود، امپراتوری شکست خورده عثمانی را به مناطق تحت کنترل بریتانیا و فرانسه تقسیم کرد. در این میان اداره سرزمین فلسطین (شامل نوار غزه، کرانه باختری رود اردن و کشورهای اردن و اسراییل امروزی) به دولت بریتانیا درآمد. این وضعیت از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۸ میلادی، یعنی سالی که کشور اسراییل رسما اعلام موجودیت کرد، کم و بیش ادامه داشت.


دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی شاهد درگیری‌های خشونت بار میان عرب‌های فلسطینی و مهاجران یهودی بود. با آغاز جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ میلادی و در پی هولوکاست، سرنوشت یهودیان برای افکار جهانی اهمیت ویژه‌ای یافت. پس از جنگ، در سال ۱۹۴۷ میلادی، پیشنهادی در مجمع عمومی سازمان ملل ارایه شد که سرزمین فلسطین را به دو بخش تحت کنترل یهودیان و تحت کنترل کشورهای عربی تقسیم می‌کرد. شهر بیت المقدس نیز به منطفه‌ای بین المللی تبدیل می‌شد. چیزی نگذشت که با مخالفت قاطع اعراب، این راه حل به فراموشی سپرده شد.


با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم و خروج نیروهای بریتانیا از سرزمین فلسطین، درگیری میان ساکنان عرب و یهودی آن دوباره بالا گرفت. سال ۱۹۴۸ میلادی یهودیان رسما تاسیس کشور اسراییل را اعلام کردند. در کوتاه زمانی نیروهای نظامی کشورهای عرب همجوار به سرزمین فلسطین سرازیر شدند تا اولین جنگ تمام عیار میان اعراب و اسراییل شکل بگیرد. پس از هشت ماه با مداخله سازمان ملل و مشخص کردن یک مرز صلح، آتش بس برقرار شد. در نتیجه این تحولات و مرزبندی‌ها، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه به عنوان مناطق مستقل جغرافیایی تعیین شدند.


در فاصله سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۷ میلادی، کرانه باختری تحت کنترل کشور اردن بود و نوار غزه را ارتش مصر اداره می‌کرد. سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر رییس جمهور وقت مصر، کانال سوئز را ملی اعلام کرد. این اقدام با واکنش نظامی اسراییل، بریتانیا و فرانسه مواجه شد و صحرای سینا به اشغال نیروهای اسراییل در آمد. این نیروها مدتی بعد عقب نشستند تا نیروهای سازمان ملل در مرز مصر و اسراییل مستقر شوند. سال ۱۹۶۷، تنش میان دو کشور بالا گرفت؛ عبدالناصر خواستار خروج نیروهای سازمان ملل شد؛ و گذرگاه آبی دهانه شرم الشیخ را بر کشتی‌های اسراییلی بست. جنگ قطعی می‌نمود.


ژوئن سال ۱۹۶۷، اسراییل که تهدید را جدی تر از همیشه می‌دید، حمله‌ای پیشگیرانه علیه مصر، و متحدانش سوریه و اردن، ترتیب داد. حمله غافلگیرانه اسراییلی‌ها موجب شد بخش بزرگی از نیروی هوایی مصر که نقطه قوت نیروی نظامی این کشور به شمار می‌رفت، پیش از برخاستن از زمین نابود شود. در ادامه این نبرد بسیار کوتاه، که به «جنگ شش روزه» مشهور شد، ارتش اسراییل کرانه باختری رود اردن، نوار غزه، بلندیهای جولان در سوریه و صحرای سینا را اشغال کرد. در کمتر از یک هفته، مساحت زمین‌های تحت کنترل اسراییل چند برابر و نقشه سیاسی خاورمیانه دگرگون شده بود.


از آن زمان به بعد، مبنای همه مذاکرات فلسطینیان و اسراییلی‌ها را اصل «صلح در برابر زمین» تشکیل داده است؛ اصلی که پس از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ بر اساس آن قرار شد اسراییل سرزمین‌های اشغالی را در ازای به رسمیت شناخته شدن کشورش توسط همسایه‌های عرب بازپس دهد. از میان سرزمین‌های اشغال شده در سال ۱۹۶۷، صحرای سینا در قرارداد صلح ۱۹۷۹ به مصر بازگردانده شد؛ در سال ۲۰۰۵ نیروهای اسراییل و شهرک نشین‌های یهودی از نوار غزه خارج شدند. اشغال سرزمین‌های دیگر، با گذشت قریب به چهل سال از جنگ و به رغم نظر جامعه بین الملل همچنان ادامه دارد.



[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منابع


[ویرایش] پیوند به بیرون

ویکی‌انبار
در ویکی‌انبار منابعی در رابطه با
موجود است.
این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.