حنفی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.


اسلام

اصول دین

توحید
نبوت
معاد

اصول خاص تشیع

امامتعدل

فروع دین

نمازروزهزکات
حججهاد

فروع تشیع

خمس
امر به معروف
نهی از منکر
تولا • تبری

منابع اسلامی

قرآنعقل
سنت(حدیث)

شخصیت‌ها

محمد
علیفاطمه
اهل بیت
خلفای راشدین
امامان شیعه
یاران پیامبر

مذهب‌ها

تسننتشیعتصوف

مذاهب فقهی

جعفریشافعی
حنفیمالکی
حنبلی • مذاهب دیگر

مذاهب کلامی

امامیهاسماعیلیه
خوارجمرجئه
اشاعرهمعتزله
مذاهب دیگر

علوم اسلامی

حدیثتفسیر
فقهکلام
فلسفهعرفان

تاریخ اسلام

زندگانی محمد
روزگار خلفای راشدین
تاریخ امامان شیعه
امویانعباسیان
فاطمیان • مملوکان
عثمانیانصفویان
آخرالزمان
عصر ظهور مهدی

جغرافیای اسلام

مکهمدینه
بیت‌المقدس
کوفهنجف
کربلاسامرا
کاظمینمشهد
بغداددمشق
عربستانیمن
عراقشام
ایرانمصر
اندلسشمال آفریقا
آسیای میانههندوستان

حنفی نام یکی از شاخه‌های کیش سنی از دین اسلام است. واز مذاهب فقهی و پیرو امام الأعظم ابوحنیفه نعمان بن ثابت از ائمه چهار گانه سنت وجماعت است. این مذهب در بین مذاهب چهارگانه اهل سنت و نیز اهل تشیع بیشترین پیرو را دارد و عمده پیروان این مذهب نیز در کشورهای آسیای میانه ، شبه قاره هند، آسیای مرکزی (و تا حدودی ایران) قرار دارند. نام این شاخه منسوب به بنیادگذار ایرانی آن یعنی ابوحنیفه نعمان بن ثابت (۱۵۰-۸۰ هجری قمری) است.مقبره ابوحنیفه در بغداد قرار دارد. از شاگردان سرشناس ابوحنیفه می‌توان از افراد زیر نام برد:

    • امام أبو یوسف (یعقوب بن ابراهیم)
    • امام محمد بن الحسن الشیبانی
    • أبو الهذیل (زفر بن الهذیل)
    • الحسن بن زیاد اللؤلؤی

برجسته‌ترین کتابها در زمینه شاخه حنفی عبارت‌اند از: ۱ـ المبسوط از شمس الدین السرخسی
۲ـ بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع از کاسانی
۳ـ مختصر الهدایة از مرغیانی
۴ـ حاشیة ابن عابدین (ردالمحتار علی الدر المختار)

[ویرایش] توضیحات تکمیلی

مذهب حنفیه از مذاهب چهارگانه اهل سنت است و توسط ابوحنیفه نعمان بن ثابت بنیانگذاری شد . وی ایرانی الاصل و از مردم کابل بود.متولد 80 هجری قمری در شهر کوفه و فوت ایشان به سال 150 در بغداد میباشد.

از اساتید او در دوران تحصیل علوم اسلامی حمادبن ابی سلیمان است.تسلط ابوحنیفه بر علم کلام بیش از احاطه او به علوم فقهی موجب معروفیت او شده است.

ابوحنیفه به سبب شهرت در علم و تقوا توسط عمره بن هبیره ، قاضی القضاه شهر کوفه شد و بخاطر آنکه بعدها منصور خلیفه عباسی قصد انتصاب او را به سمت قاضی بغداد داشت اما چون با مخالفت ابوحنیفه مواجه شد، وی را به زندان افکند.

پیروان ابوحنیفه ،مذهب و روش او را اهل رای می نامند زیرا ابوحنیفه قائل به رای است چنانکه بعد از صدور هر فتوایی و حکمی عنوان میکرد این نظر ماست.او اهل حدیث مخالف بود وتنها در شرایطی اقدام به قبول احادیث متواتر میکرد که از تابعین نقل شده باشد و حدیث و خبر مفرد را قبول نداشت.

این شیوه او میتواند بخاطر متکلم بودن او و تاثیرش در روش فقهی وی باشد. همچنین او قیاس و استحسان را هم بعنوان اصول در اجتهاد پذیرفت.

مذهب حنفی برهفت اصل استوار است که عبارتند از:

  1. قرآن
  2. سنت
  3. قول صحابه
  4. قیاس و رای
  5. استحسان
  6. اجماع
  7. عرف

ادر باب ایمان و کفر ابوحنفیه معتقد به زیاد و کم بودن آنها نیست و اصل ایمان و کفر را تصدیق و انکار میداند.

وی همچنین در بحث جبر و اختیار به آزادی عمل انسان معتقد است و فعل آدمی را در مصدرش مدنظر قرار میدهد با استناد به این جمله او: اعمال بشر نسبت به قضا و قدر مانند شعاعهای خورشید است به خود خورشید.

از ویژگیهای ابوحنفیه که جمیع محققین و فقها بر آن اتفاق نظر دارند صراحت و بی باکی او در دادن فتوی است و تسامح و اغماض از خصایص فتاوای او میباشد.

مزار ابوحنفیه در بغداد، زیارتگاه اهل سنت میباشد.

[ویرایش] منابع

  • دکتر: فؤاد، عبدالنبی، محمد. (اَللُؤلُؤ وَالمُرجان) ، دار احیاء الکتب العربیة، چاپ دمشق، سال انتشار ۱۹۵۵ میلادی به (عربی).
  • دکتر: الشکعة، مصطفی. (الأئمة الأربعة) ، دار الکتاب اللبنانی، چاپ بیروت، سال انتشار ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).