اقتصاد هند

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

طبق سنجشی که طبق برابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتن تولید ناخالص داخلی (GDP) 611/3 تریلیون دلار، در مقام چهارم را دارد. [۱] طبق محاسبه بر اساس نرخ برابری ارزی با دلار امریکا، تولید ناخالص داخلی این کشور با رسیدن به میزان 8/719 میلیارد دلار (2005)، در[[[فهرست کشورها بر طبق تولید ناخالص داخلی(اسمی)|مقام بیستم]] را به خود اختصاص می‌دهد. [۱]در پایان سه ماهه اول سال 2006، اقتصادهند با رشد 9/8 درصدی تولید ناخالص داخلی[۲]، از نظر سرعت رشد دومین اقتصاد مهم جهان بود. الگو:Inote با این حال تعداد بسیار بالای جمعیت باعث شده است درآمد سرانه طبق برابری قدرت خرید به 3300 دلار و بر طبق تولید ناخالص داخلی اسمی به 714 دلار برسد. [۱]

اقتصاد هند، اقتصادی متنوع است و کشاورزی، صنایع دستی، نساجی، صنعت و گستره وسیعی از خدمات را در بر می‌گیرد. اگر چه هنوز دوسوم نیروی کار هند، درآمد خود را بطور مستقیم یا غیر مستقیم از بخش کشاورزی بدست می‌آورند، نقش بخش خدمات در اقتصاد هند اهمیت روز افزونی به خود گرفته است. آغاز عصر دیجیتال و خیل فراوان جمعیت تحصیلکرده و مسلط به زبان انگلیسی در هند، به تدریج اقتصاد این کشور را برای آندسته از شرکت‌های بین‌المللی که خدمات به مشتریان و پشتیبانی فنی خود را برونسپاری می‌کنند به یک مقصد مهم تبدیل کرده است. هند یکی از مهمترین صادرکنندگان نیروی کار متخصص در زمینه‌های خدمات مالی و نرم‌افزاری و مهندسی نرم‌افزار است.

هند عمدتا در طی دوران استقلالش، رویکردی سوسیالیستی نسبت به اقتصاد درپیش گرفته و بر مشارکت بخش خصوصی، بازرگانی خارجی و سرمایه‌کذاری مستقیم خارجی نظارتهای دولتی سختگیرانه‌ای را اعمال می‌کرد. با این حال در اوایل دهه نود، هند با درپیش‌گرفتن رویکرد اصلاحات اقتصادی و کاهش کنترل دولت بر تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی، به تدریج بازار خود را باز کرد. خصوصی‌سازی صنایع دولتی و آزاد کردن برخی بخش‌ها به نفع مناع بخش خصوصی و خارجی، در میان بحث و جدل‌های سیاسی به کندی پیش رفته است.

هند در حال حاضر با مسئله آغاز رشد جمعیت و چالش کاستن از نابرابری اقتصادی و اجتماعی روبروست. اگرچه از آغاز استقلال، میزان فقر عمدتا به خاطر انقلاب سبز و انجام اصلاحات اقتصادی کاهش چشمگیری یافته است، اما همچنان به عنوان یک معضل جدی پا برجاست.

فهرست مندرجات

[ویرایش] تاریخ

Main article: تاریخچه اقتصاد هند

تاریخچه اقتصاد هند را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد که دوره اول آن از دوران پیش از استعمار تا قرن هفدهم ادامه می‌یابد. دوران استعمار انگلیس از قرن هفدهم شروع می‌شود و با استقلال هند در سال 1947 پایان می‌گیرد. دوره سوم از سال 1947 تا حال حاضر ادامه دارد.

[ویرایش] دوران پیش از استعمار

مردمان تمدن دره هند، که در فاصله سالهای 2800 تا 1800 پیش از میلاد یک اقامتگاه دائم شهری بود، به کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند، از معیارهای وزنی و طولی یکسان استفاده می‌کردند، ابزار و اسلحه می‌ساختند و با سایر شهرها تجارت می‌کردند. شواهدی که از خیابان‌های خوش طرح و سیستم آب و فاضلاب آن زمان بدست آمده نشان می‌دهد که این مردم در زمینه برنامه‌ریزی شهری، که اولین سیستم بهداشتی و اولین گونه از دولت شهری در جهان را شامل می‌شود، دانش وسیعی داشته‌اند. [۳]

تصویر:Kumaragupta.JPG
ضرب سکه نقره در زمان حکومت شاه کومارا گوپتااز گوپتا (414–55 پس از میلاد)

آمارگیری صورت گرفته در سال 1872 نشان داد 3/91درصد از جمعیت منطقه‌ای که هند کنونی را تشکیل داده، در روستاهایی[۴] زندگی می‌کرده‌اند که اقصادهای آنها کاملا منفک و مستقل بوده و برپایه کشاورزی استوار بوده‌اند. کشاورزی نیازمندیهای غذایی و نیز و مواد خام مورد نیاز در صنایع دستی همچون نساجی، فراوری غذا و صنایع دستی این روستاها را تامین می‌کرد. روستاها بخشی از تولیدات کشاورزی خود را به عنوان مالیات به حاکمان می‌دادند و کارگران نیز به هنگام برداشت، بخشی از محصولات را به عنوان حق‌الزحمه دریافت می‌کردند. [۵]

مذهب، بویژه مذهب هندوییسم، طبقات مختلف مردم و انسجام خانوادگی، نقش موثری را در شکل‌دهی به فعالیتهای اقتصادی ایفا کرد. [۶]سیستم طبقات مختلف اجتماعی عملکردی مشابه عملکرد اصناف اروپایی در قرون وسطی داشت و علاوه برتضمین تقسیم کار، امکان تربیت کارآموزان و در برخی موارد دستیابی صنعتگران به تخصص‌های ظریف را فراهم می‌کرد. به عنوان مثال در برخی مناطق، تولید هر یک از انواع پارچه در تخصص طبقه‌ای خاص قرار داشت.

Estimates of the per capita income of India (1857–1900) as per 1948–49 prices.
Estimates of the per capita income of India (1857–1900) as per 1948–49 prices.[۷]

خرافه‌هایی که در مورد سفر به خارج در میان هندوها وجود داشت، به این معنا بود که بخش عظیمی از تجارت خارجی هند توسط خارجی‌ها و مسلمانان انجام می‌شود. [۸] پارچه‌هایی همچون چیت موصلی، چلوار، شال و محصولات کشاورزی همچون فلفل، دارچین، تریاک و وسمه، در ازای طلا و نقره به اروپا، خاور میانه و جنوب شرق آسیا صادر می‌شدند. [۹]

به دلیل کمبود اطلاعات کمیتی در مورد اقتصاد پیش از استعمار در هند، بررسی اقتصاد این دوره بیشتر بصورت کیفی صورت می‌گیرد. یک تخمین صورت گرفته نشان می‌دهد درآمد امپراتوری مغولی هند در زمان شاه اکبر در سال 1600، به 5/17 میلیون £ بالغ می‌شد و این در حالی بود که کل درآمد بریتانیای کبیر در سال 1800، نهایتا به 16 میلیون پوند می‌رسید. [۱۰] در زمان ورود بریتانیا به هند، اقتصاد این کشور بطور سنتی مبتنی بر کشاورزی بود که کلیت این نظام امرار معاش بر فن‌اوری‌های بدوی استوار بود. این سیستم در کنار یک شبکه پیشرفته تجاری، تولیدی و اعتباری به کار خود ادامه می‌داد. با سرنگونی امپراتوری مغولی هند و روی کار آمدن سلسله ماراتا، به دلیل آغاز جنگ و کشتار و مناقشات، اقتصاد هند ناگهان به ورطه بی‌ثباتی‌های سیاسی سقوط کرد. [۱۱]

[ویرایش] دوران استعمار

در حاکمیت استعمار فضایی پدید آمد که باعث تضمین حق مالکیت و تشویق تجارت آزاد شد و واحد پولی یکپارچه با نرخ برابری ثابت، اندازه‌گیری وزن و سایر اندازه‌ها، بازار سرمایه و نیز سیستم پیشرفته راه‌آهن هند، تلگراف، خدمات اجتماعی مستقل از مداخلات سیاسی، قانون واحد و یک نظام حقوقی خصومت‌آمیز را پدید آورد. [۱۲] استعمار هند توسط انگلیس با تحولات مهم در اقتصاد جهانی همچون: صنعتی‌سازی و رشد چشمگیر در تولید و تجارت جهانی همزمان شد. با این حال در پایان سلطه استعمار اقتصاد هند به یکی از فقیرترین اقتصادها در جهان در حال پیشرفت تبدیل شده بود [۱۳] که صنعت آن متوقف شده، کشاورزی آن قادر به سیر کردن جمعیت رو به رشد نبود و در سطح جهانی یکی از پایین‌ترین سطوح امید به زندگی و باسوادی را داشت.

تخمینی که توسط آنگوس مادیسون، از تاریخشناسان دانشگاه کمبریج صورت گرفته نشان می‌دهد در حالیکه در سال 1700 سهم هند در اقتصاد جهانی 6/22 درصد بوده- در مقایسه با سهم 3/23 درصدی اروپا- در سال 1952 سهم این کشور تا سطح 8/3 درصد نزول یافته بود. [۱۴] درحالیکه در دوران مبارزات استقلال‌طلبانه، رهبران هند و ملی‌گرایان چپ‌گرا حاکمیت استعمار را مقصر اصلی وضعیت اسفبار اقتصاد هند و پیامدهای آن دانسته‌اند، بررسی اقتصاد کلان هند در طی این دوره نشان می‌دهد فراز ونشیب‌هایی در اقتصاد هند رخ داده است که به خاطر تغییر در استعمار و در جهانی بوجود آمده که به سمت صنعتی شدن و یکپارچگی اقتصادی پیش می‌رود. [۱۵][۱۶]

[ویرایش] دوران پس از استقلال

Growth rate of India's real GDP per capita (Constant Prices: Chain series) (1950–2006). Data Source: Penn World tables.
Growth rate of India's real GDP per capita (Constant Prices: Chain series) (1950–2006). Data Source: Penn World tables.

پس از استقلال هند، خط‌‌مشی اقتصادی هند تحت تاثیر تجربه دوران استعمار (که رهبران هند ماهیت ویرانگر آنرا دیده بودند) و نیز رویکرد سوسیالیسم فابیوسی این رهبران قرار گرفت. این خط‌مشی به حامی تولیدات داخلی گرایش داشت و تاکید اصلی آن بر یافتن جایگزین برای واردات، صنعتی‌سازی، تصدی‌گری دولت دربازار مالی و کار، توسعه بخش دولتی، تنظیم مقررات تجاری و برنامه‌ریزی در مرکز قرار داشت. [۱۷] جواهر لعل نهرو، اولین نخست وزیر به همراه پراسانتا چاندرا ماهالانوبیس، خط مشی اقتصادی را تنظیم و مورد بازنگری قرار دادند. آنان انتظار داشتند از این راهبرد نتایج مطلوبی بگیرند چراکه این استراتژی هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی را دربرمی‌گرفت و بر خلاف نظام اقتصاد شوروی که در آن حاکمیت شدیدی از مرکز اعمال می‌شد، مبتنی بر دخالت مستقیم وغیر مستقیم دولتی بود. [۱۸] سیاست تمرکز همزمان بر سرمایه و صنایع سنگین مبتنی بر فن‌آوری و ارائه یارانه به صنایع خانگی دستی و کم‌مهارت، توسط میلتون فریدمن اقتصاددان مورد انتقاد قرار می‌گرفت، چراکه وی معتقد بود این کار باعث اتلاف سرمایه و نیروی کار می‌شود و پیشرفت تولیدکنندگان کوچک را به تاخیر می‌اندازد. [۱۹]


Per capita GDP (at PPP) of South Asian economies versus those of South Korea, as a percentage of the US
Per capita GDP (at PPP) of South Asian economies versus those of South Korea, as a percentage of the US[۱۷][۲۰]

از سال 1947 تا 1980، رشد کند افزایش درآمد درهند را به استهزاء نرخ رشد هندویی می‌خواندند چراکه این رشد در مقایسه با میزان رشد درآمد در سایر کشورهای جنوب آسیا و بویژه «ببرهای شرق آسیا» بسیار نامطلوب بود. [۱۲] اصلاحات اقتصادی صورت گرفته پس از سال 1980 را که به رشد ناگهانی اقتصاد هند منجر شد، می‌توان به دو مرحله اصلاحات نسبت داد. اقدامات حامی تجارت که در سال 1980 توسط ایندیرا گاندی آغاز و توسط راجیو گاندی پیگیری شد، محدودیت‌های اعمال شده بر رشد ظرفیت‌ها را کمتر کرد، کنترل بر قیمت‌ها را حذف کرد و مالیات بر شرکتها را کاهش داد. پس از آن آزادسازی اقتصادی که در سال 1991 در واکنش به بحران تعدیل درآمدها توسط پی وی ناراسیمها رائو نخست وزیر هند و مونموهان سینگ وزیر دارایی وی صورت گرفت، جریان لایسنس راج (مجوزدهی به سرمایه‌گذاری، امور صنعتی و واردات) را منتفی کرد و به بسیاری ازحقوق انحصاری دولت ‌پایان داد و این امکان را به وجود آورد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خودبه‌خود در بسیاری از بخش‌ها تصویب شود. [۲۱] از آن زمان به بعد، صرفنظر از دولت‌های حاکم، جهت‌گیری کلی جریان آزادسازی به همان شکل بوده است هر چند که هنوز هیچ حزبی تلاش نکرده تا به لابی‌های قدرتمندی همچون اتحادیه‌ های کارگری و کشاورزان، یا مباحث جنجال ‌برانگیزی همچون اصلاح قوانین کار و کاهش یارانه‌های کشاورزی، توسل بجوید. [۲۲]

الگو:See also

از سال 1990 به بعد، هند به یکی از ثروتمندترین کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است؛ در این مدت اقتصاد این کشوربه استثنای چند عقب‌گرد کوچک همواره رشدی چشمگیر داشته است. این رشد با مولفه‌هایی همچون افزایش امید به زندگی، میزان باسوادی و امنیت غذایی همراه شده است.

[ویرایش] دخالت دولت

[ویرایش] برنامه‌ریزی دولتی و اقتصاد مختلط

الگو:برنامه‌های پنجساله هند

پس از استقلال، هند برای دستیابی موثرتر و عادلانه‌تر به منابع ملی و توسعه همه‌جانبه اقتصادی، به برنامه‌ریزی اقتصادیمرکزی روی آورد. روند تنظیم و جهت‌دهی برنامه‌های پنج ساله توسط کمیته‌ای به ریاست نخست وزیر هند انجام می‌گیرد. فهرست معاونان رؤسای کمیته برنامه‌ریزی هند. [۲۳]

تعداد افرادی که در مشاغل غیر کشاورزی بخش‌های خصوصی و دولتی کار می‌کنند رند می‌شود. داده‌های بخش خصوصی به سازمان‌های غیرکشاورزی که 10 نفر یا بیشتر از آن کارمند دارند مربوط می‌شود.
تعداد افرادی که در مشاغل غیر کشاورزی بخش‌های خصوصی و دولتی کار می‌کنند رند می‌شود. داده‌های بخش خصوصی به سازمان‌های غیرکشاورزی که 10 نفر یا بیشتر از آن کارمند دارند مربوط می‌شود. [۲۴]

اقتصاد مختلط هند ویژگیهای اقتصاد سرمایه‌داری بازار و اقتصاد دستوری سوسیالیسم را با هم درآمیخته اما طی دهه اخیر بیشتر به سمت نوع اول گرایش پیدا کرده است. بخش دولتی عمدتا حوزه‌هایی را در بر می‌گیرد که یا بسیار مهم هستند و یا آنقدر سودآور نیستند که با سپردن آنها به بازار منفعت چشمگیری بدست آورد، مثل خدمات راه‌آهن و سیستم پست.

از زمان استقلال، حوزه‌هایی همچون بانکداری دولتی می‌شدند ولی اخیرا خصوصی‌سازی این حوزه‌ها آغاز شده است. [۲۴]

[ویرایش] هزینه‌های عمومی

هزینه‌های عمومیهند به دو دسته هزینه‌های توسعه، از جمله هزینه برنامه مرکزی و کمک‌های مرکزی، و هزینه‌های غیر توسعه‌ای طبقه‌بندی می‌شود. هر یک از این دو دسته را می‌توان به هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های درآمدی تقسیم‌بندی کرد. هزینه‌های برنامه مرکزی به طرحهای توسعه‌ای که در برنامه‌های دولت مرکزی و تعهدات بخش دولتی عنوان شده‌اند تخصیص داده می‌شود؛ منظور از کمک مرکزی، آندسته از کمک‌های مالی است که برای طرحهای دولت‌های ایالتی و قلمروهای اتحادیه‌ای اعطا می‌شود. هزینه‌های سرمایه‌ای غیر توسعه‌ای به هزینه‌های سرمایه دفاع، وام به شرکت‌های دولتی، ایالت‌ها و قلمروهای اتحادیه‌ها و دولت‌های خارجی را در بر می‌گیرد؛ هزینه‌های درآمدی غیرتوسعه‌ای، هزینه‌های درآمدی دفاع، هزینه‌های اداری، یارانه‌ها، بخشش بدهی کشاورزان، کسری پست، مستمریها، خدمات اجتماعی و اقتصادی (آموزش، بهداشت، کشاورزی، علم و فن‌آوری) و مبالغ اعطایی به ایالت‌ها، قلمروهای اتحادیه‌ای و دولت‌های خارجی را در بر می‌گیرد. [۲۵][۲۶][۲۴]

ساختمان اصلیبانک مرکزیهند, the Reserve Bank of India, در مومبای.
ساختمان اصلیبانک مرکزیهند, the Reserve Bank of India, در مومبای.

در فاصله سالهای 2003 تا 2004، هزینه‌های درآمدی غیرتوسعه‌ای نسبت به سال 1990 تا 1991 پنج برابر و نسبت به 1985 تا 1986 بیش از ده برابر شد. پرداخت بهره‌ها بزرگترین بخش از هزینه‌ها را تشکیل می‌دهند و در بودجه سال 2003-2004، 40 درصد از کل هزینه‌های غیرتوسعه‌ای را تشکیل می‌دادند. در پی بالا گرفتن تنش‌های منطقه‌ای که بین هند و پاکستان بر سر جامو و کشمیر و نیز تلاش برای مدرن‌سازی ارتش، در مدت مذکور هزینه‌های نظامی هند چهار برابر شد. هزینه‌های اداری با صورتحساب‌هایحقوق ومستمری که هر از چندگاه به دلیل بازنگری در میزان حقوقها یا حق خانواده و غیره افزایش می‌یابند، تلفیق شده‌اند. یارانه‌های غذا، کود، آموزش ومواد نفتی و سایر یارانه‌های استحقاقی و غیراستحقاقی نه تنها مرتبا به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی و نفت خام افزایش می‌یابند، بلکه به خاطر ضرورت‌های سیاسی محدود کردن آنها دشوارتر است. [۲۷][۲۴]

[ویرایش] دریافتی‌های دولتی

ساختار مالیاتی هند سه لایه است که در آن قانون اساسی به دولت اتحادیه‌ای این قدرت را داده است که تا مالیات بردرآمد، مالیات بر تراکنش‌های سرمایه‌ای (مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث، مالیات بر هبه)، مالیات بر فروش، مالیات خدمات و عوارض و مالیات گمرکی وضع کند و به دولت‌های ایالتی این اختیار را داده تا مالیات بر فروش بیناایالتی کالاها، سرگرمی و مشاغل، مالیات غیر مستقیم بر تولید الکل، عوارض تمبر]] در انتقال دارایی‌ها وضع کنند و درآمدهای زمین‌ها (زمین‌های تحت تملک) را وصول کنند. دولت‌های محلی از طرف دولت ایالتی اختیار دارند تا مالیات مستقلات و مالیات دم دروازه وضع کنند و هزینه تسهیلات عمومی همچون تامین آب ، فاضلاب و غیره را از مصرف‌کنندگان دریافت کنند. [۲۸][۲۹] بیش از نیمی از درآمدهای دولت‌های ایالتی و اتحادیه‌ای از محل مالیات تامین می‌شود که نیمی از آن مالیات غیرمستقیماست. بیش از یک‌چهارم درآمدهای مالیاتی دولت اتحادیه‌ای با دولت‌های ایالتی تقسیم می‌شود. [۳۰]

اصلاحات مالیاتی که در سال 1991 آغاز شده بود، به دنبال این بود تا با در پیش گرفتن راههای زیر ساختار مالیاتی را بهینه‌سازی کرده و پیروی از آنرا افزایش دهد:

  • کاهش نرخ مالیات بر درآمد اشخاص و شرکتها، مالیات‌های غیرمستقیم و عوارض گمرکی و مترقی‌تر کردن آنها
  • کاهش معافیت‌ها اعطای امتیازات
  • تسهیل قوانین و رویه‌ها
  • بکارگیری شماره حساب دائم برای پیگیری تراکنش‌های پولی
  • در اول آوریل سال 2005، از 29 ایالت 21 ایالت مالیات بر ارزش افزوده را بکار گرفتند تا جایگزین سیستم پیچیده و چندگانه مالیات بر فروش شود. [۲۹][۳۱]

درآمدهای غیر مالیاتی دولت مرکزی از محل خدمات مالی، بهره دریافتی‌ها، سود سهام بخش دولتی و غیره تامین می‌شود درحالیکه درآمدهای غیرمالیاتی ایالت‌ها از مبالغ اعطایی توسط دولت مرکزی، بهره دریافتی‌ها، سودسهام و درآمدهای همگانی و خدمات اقتصادی و اجتماعی تامین می‌شود. [۲۷]

سهم بین‌ایالتی در منابع مشترک مالیات فدرال، بر اساس توصیه‌های کمیسیون مالی به رییس‌جمهور تعیین می‌شود.

[ویرایش] بودجه همگانی

در آخرین روز کاری ماه فوریه، وزیر دارایی هند، بودجه اتحادیه‌ای سالانه را به مجلسارائه می‌کند. این بودجه باید پیش از به اجرا درآمدن در اول آوریل یعنی آغاز سال مالی هند، توسط لوک سابها به تصویب برسد. پیش از بودجه اتحادیه‌ای، بررسی اقتصادی صورت می‌گید که در آن جهت‌گیری کلی بودجه و عملکرد اقتصادی کشور در سال مالی گذشته بطور مختصر بیان شده است.

بودجهِ اتحادیه‌ای هند برای ]]بودجهِ اتحادیه‌ای هند (06-2005)|06-2005 معادل 5.14.344 کرور روپیه برابر با 118 میلیارد دلار بود. عواید مالیاتی هند معادل 2.73.466 کرور روپیه (63 میلیارد دلار) است. کسری مالی[[ هند معادل 5/4% برابر با 1.39.231 کرور (32 میلیارددلار) است.[۳۲] الگو:See also

[ویرایش] پول رایج

[ویرایش] روپیه

Main article: Indian Rupee
تصویر:Rupees1000.jpg
The 1000 rupee note is the highest denomination printed.

روپیه تنها ]]پول قانونی پذیرفته شده در هند است. نرخ ارز هند در تاریخ 29 جولای[[ سال 2006 معادل 53.46 به دلار آمریکا، 316/59 به یورو و 755/86 به پوند انگلیس بود. با این شرایط یک کرور روپیه (10 میلیون Rs) حدودا معادل 915/214 دلار 267/168 پوند می‌باشد. روپیهِ هند به عنوان پول قانونی در کشورهای همسایه ]]نپال و بوتان پذیرفته شده است و این دو کشور پول رایج خود را بر اساس نرخ روپیهِ هند تثبیت کرده‌اند. روپیه به 100 پیسا|پیسا[[ تقسیم می‌شود. ارزش بالاترین اسکناس کاغذی معادل هزار روپیه است و بی‌ارزش‌ترین سکه رایج در هند 25 پیسا است..[۳۳]

[ویرایش] نرخ ارز

Values of the US$ (blue) and UK£ (red) have risen over the past 25 years.
Values of the US$ (blue) and UK£ (red) have risen over the past 25 years.

طبق ]]نرخ ارز ثابت ارزش روپیه وابسته به پوند استرلینگ انگلیس می‌باشد و پس از استقلال، بیش از 30% از تجارت خارجی هند با پوند انگلیس است. در سال 1975، طبق نرخ ارز متغیر ارزش روپیه در برابر سبد ارزی تثبیت شد و تحت کنترل شدید بانک ایالتی هند[[ قرار گرفت. در سال‌های اخیر ارزش روپیه در مقایسه با اکثر واحد‌های پولی غیر از دلار آمریکا کاهش داشته است.

از زمان لیبرال شده هند، روپیه در تجارت و حساب‌جاری کاملا ]]گردش‌پذیر|گردش‌پذیری[[ است. این شرایط این امکان را برای تجار و کارگران هندی فراهم کرده است که درآمدهای خود را در خارج در بازار ارزی به روپیه تبدیل کنند و تمامی محدودیت‌ها در ]]ارز خارجی[[ برای مبادلات تجاری موجود، سفر، تحصیل، مخارج درمانی و غیره از بین رفت. هند متعهد به این است که به تدریج به سمت گردش‌پذیری کامل حرکت کند، اگرچه محدودیت‌هایی در مورد حساب‌های سرمایه‌ای برای تشویق به جریان دوطرفه سرمایه و سرمایه‌گذاری وجود دارد..[۳۴]الگو:Inote

[ویرایش] شناسگرها

[ویرایش] جمعیت‌شناسی

Main article: Demographics of India

هند با ]]جمعیت‌| جمعیت هند[[ معادل 1.095 میلیارد نفر دومین کشور پرجمعیت در جهان است و یک ششم کل افراد جهان در این کشور قرار دارند. نرخ رشد جمعیت هند علی‌رقم کاهش نرخ مرگ ومیر به دلیل بهبود وضعیت سلامتی، از رقم سالانهِ 15/2 درصد (81-1951) به سطح 38/1 درصد در سال (6-2005) رسید.[۱]

این جمعیت زیاد فشارهای بسیاری بر زیرساخت و خدمات اجتماعی وارد می‌سازد. عامل مثبت دراین ارتباط تعداد بالای افراد آماده بکار است که 33/45 درصد از جمعیت هند را شامل می‌شود،{{inote|Labor force=496.4 million(2005) according to CIA World factbook|Labor و طبق پیش‌بینی ها بدلیل کاهش ]]نسبت وابستگی[[ این رقم همچنان افزایش می‌یابد. افزایش سواد، مراقبتهای بهداشتی بهتر و خودکفایی در تولید مواد خوراکی در سالهای اخیر متضمن این شده است که این تعداد بالای جمعیت مشکل جدیای ایجاد نمی‌کند..[۳۵][۲۴] بازار کار داخلی هند از زمان تصویب ]]لایحهِ پرداخت نیروی کار[[ در سال 1923 تحت نظارت شدید دولت هند بوده است.

[ویرایش] جغرافیا و منابع طبیعی

Main article: Geography of India
Dams like these have mitigated India's power needs.
Dams like these have mitigated India's power needs.

]]جفرافیای هند بسیار گسترده است و کوه، بیابان ، دشت، تپه و فلات را شامل می‌شود و آب و هوای این کشور از آب و هوای حاره‌ای| حاره‌ای در مناطق جنوبی تا آب و هوای معتدل در شمال متغیر است. مساحت ناحیهِ قابل کشت هند 1.269.219 کیلومتر مربع|km² [[ (78/56% کل مساحت کشور) است که به دلیل افزایش فشار از سوی جمعیت روبه رشد کشور و افزایش زندگی شهری رو به کاهش است.

سطح نواحی پوشیده ازآب در هند معادل 314.400 km² است و میانگین باران سالانه در این کشور 1.100 ]]میلی‌لیتر|mm است. بیش از 92 درصد استفادهِ آب در هند برای مصارف آب‌رسانی[[ است که در سال 1974 حدود 380 کیلومتر مربع بود و بر اساس پیش‌بینی ها تا سال 2025 به سقف 1.050 کیلومتر مربع می‌رسد که برابر با مصارف صنعتی و خانگی است. منابع آبی هند شامل رودخانه‌ها، کانال‌ها، آبگیرها، دریاچه‌ها و سواحل غربی و شرقی ]]اقیانوس هند و سایر خلیج ها و خلیج کوچک برای بیش از 6 میلیون نفر در بخش ماهیگیری[[ اشتغال ایجاد کرده‌اند. هند ششمین کشور تولید کنندهِ ماهی در سطح جهان و دومین تولید‌کنندهِ ماهی بومی در سطح جهان است.

منابع اصلی ]]مواد معدنی هند شامل زغال‌سنگ (از لحاظ میزان ذخایر در سطح چهارم جهان قرار دارد ) آهن، منگنز، میکا، بوکسیت، تیتانیوم، کرومیت، گاز طبیعی، الماس،نفت خام، سنگ آهک، توریوم ( بیشترین در جهان در سواحل استان کرالا) می‌باشد. ذخایر نفت هند که در بمبئی های در ساحل ماهاراشترا ،گوجارات و در شرق اسام[[ وجود دارند، بیش از 25% از نیازهای داخل را برطرف می‌کنند.[۳۴][۱]

[ویرایش] زیرساخت واقعی

Cheap and environment friendly public  transport     نظر به ازدحام و آلودگی متروها در هند
Cheap and environment friendly public transport نظر به ازدحام و آلودگی متروها در هند

حمل و‌نقل عمومی سازگاربا محیط در هند یک لازمه است. تصویر مقابل نشاندهندهِ متروی دهلی نو[[ است که از سال 2002 کار خود را آغاز کرده است و به عنوان مدلی برای سایر متروها در نظر گرفته می‌شود.[[

از زمان استقلال تقریبا بیش از نیمی از برنامه‌های پنج سالهِ هند به توسعهِ ]]زیرساختی|‌زیرساخت[[ اختصاص داده شده است. بیشتر سرمایه‌ها در پروژه‌های عظیم در زمینه آبرسانی، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات و بخش‌های اجتماعی صرف شد. توسعهِ زیرساخت‌ها کاملا در دست بخش دولتی بود و فساد، بی‌کفایتی اداری، تعصبات شهری و ناتوانی در تخصیص سرمایه از جمله عواملی بودند که بر این روند تاثیر داشتند..[۳۶]

میزان کم صرف هزینهِ هند برای بخش‌های انرژی، ساخت و ساز، حمل و نقل، مخابرات و ]] مستغلات که معادل 31 میلیارد دلار برابر با 6% تولیدات خالص داخلی بود در مقایسه با جمهوری خلق چین|چین[[ که در سال 2003 بیش از260 میلیارد دلار برابر با 20% تولیدات خالص داخلی صرف این بخش‌ها کرد، از جمله موانع ادامهِ رشد اقتصادی 8 درصدی این کشور است. این شرایط باعث شده دولت هند تا حدودی درهای سرمایهگذاری در این بخش را به روی بخشهای خصوصی و سرمایهگذاری خارجی بازکند.[۳۷][۳۸][۲۴] هند از لحاظ ساخت ریلی در مکان دوم جهان قرار دارد و ساخت ریلی آن دو برابر چین است. .[۳۹]در ]]31دسامبر سال 2005[[ بیش از 835 هزار خطوط پرسرعت در هند وجود داشتند..[۴۰] تراکم مخابراتی پایین مانع اصلی دررشد خدمات مربوط به خطوط پرسرعت است. بیش از 76% از خطوط پرسرعت از طریق DSL و مابقی از طریق مدم است. الگو:See also

[ویرایش] سیاست

Main article: Politics of India

هند که یک جمهوری فدرال است از زمان اسنقلال دولت مردم‌سالار‌ داشته است. سیاست هند تحت قبضهِ میانه-چپ‌‌روها، کنگره ملی هند (INC)، راستی‌ها، حزب Bharatiya Janata (BJP)، ]]چپی‌ها،حزب کمونیست هند (CPI) و حزب کمونیست هند(مارکسیست)|CPI(مارکسیست و تعدادی حزب منطقه‌ای که یا میانه-راست هستد و یا میانه-چپ می‌باشد. با وجود طیف سیاسی گسترده و مختلف این احزاب، لزوم تشکیل دولت ائتلافی|ائتلافی برای ایچاد حکومت، افزایش افراد طبقهِ اجتماعی متوسط که خواستار لیبرال شدن وکنترل کسری بودجه|کسری سالانه[[ خصوصا در سطوح دولتی هستند، به این معنا است که تمامی احزاب سیاسی دیدی متعادل نسبت به اصلاحات اقنصادی دارند. [۴۱][۴۲][۴۳]

[ویرایش] نهاد‌های مالی

India has set up Special Economic Zones and software parks that offer tax benefits and better infrastructure to set up business.Pictured here is the Tidel Park in Chennai, one of the largest software parks in India.
India has set up Special Economic Zones and software parks that offer tax benefits and better infrastructure to set up business.Pictured here is the Tidel Park in Chennai, one of the largest software parks in India.

در زمان استقلال، هند چندین نهاد مانند ]]خدمات کشوری هند|‌خدمات کشوری، بانک مرکزی، خطوط راه‌آهن و غیره را از حاکمان انگلیسی راج|‌انگلیسی به ارث برد. بمبئی با داشتن بانک مرکزی هند(RBI)، بازار بورس بمبئی (BSE) و بورس ملی هند‌|بورس ملی[[ (NSE) در واقع مرکز تجاری هند است. ادارات مرکزی بسیاری از نهاد های مالی نیز در این شهر واقع هستند.

]]بانک مرکزی کشور، RBI در تاریخ 1 آوریل سال 1935[[ تاسیس شد. این بانک متصدی امور مالی کشور و نظارت و تنظیم سیستم مالی هند و همچنین کنترل ارز و صدور پول می‌باشد. RBI بوسیلهِ یک هیات مرکزی اداره می‌شود که در راس آن یک مامور دولتی که توسط دولت هند انتخاب شده قرار دارد.

]] BSE سنسکس[[ یا شاخص اندازهِ BSE در واقع یک شاخص ارزشی متشکل از 30 شرکت است که آوریل1979 سال پایهِ آن است(100). این شرکت‌ها دارای بیشترین و فعال‌ترین سهام تجاری هستند و نمایندهِ بخش‌های مختلف در بورس هستند. این شرکت‌ها تقریبا یک‌پنجم کل دارایی سرمایه‌ای BSE را تشکیل می‌دهند. سنسکس در حال حاضر دقیق‌ترین و مشورترین ]]شاخص[[ بازار بورس هند است. بورس ملی هند که در سال 1992 تاسیس شد، یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین بازارهای بورس هند است. از لحاظ میزان مبادلات NSE در مکان سوم جهان قرار دارد. کلا 23 بازار بورس در هند وجود دارند که 83% از حجم آنها مربوط به دو بازار بورس مهم BSE وNSE است.[۴۴] ]]هیات بورس و اوراق بهادار هند (SEBI), ،که در سال 1992 گشایش یافت، قوانین بازاربورس[[ و سایر بازارهای اوراق‌بهادار هند را تنظیم می‌کند.

[ویرایش] بخش‌ها

[ویرایش] کشاورزی

Main article: Agriculture in India

در زیر نمودار وضعیت تولیدات غلات و سایر دانه‌های خوراکی مهم که توسط "سازمان مواد خوراکی و توزیع عمومی" در واحد تن آماده شده، آورده شده است. [۴۵]

Year Cereals Rice Wheat Coarsegrains Pulses
2001-02 199,480,000 93,340,000 72,770,000 33,370,000 13,370,000
2004-05 192,730,000 87,800,000 73,030,000 31,880,000 13,670,000
Composition of India's total production (million tonnes) of foodgrains and commercial crops, in 2003-04.
Composition of India's total production (million tonnes) of foodgrains and commercial crops, in 2003-04.

هند در ]]لیست کشورها به ترتیب تولیدات کشاورزی|مکان دوم در سطح جهان قرار دارد. کشاورزی و بخش‌های وابسته به آن مانند جنگل‌داری، بهره‌برداری از جنگل و ماهی‌گیری[[ تشکیل دهندهِ بیش از 6/18% از تولیدات خالص داخلی هند در سال 2005 بودند و بیش از 60% از نیروی کار کشور در این بخش مشغول بودند.[۱] با وجود کاهش مداوم سهم این بخش در تولیدات خالص داخلی هند، کشاورزی کماکان بزرگترین بخش اقتصادی هند است و نقشی بسیار مهم در توسعهِ اجتماعی-اقتصادی این کشور دارد. ]]بازده کشاورزی هند در واحد سطح از سال 1950 افزایش داشته است که دلیل آن تاکید ویژه بر کشاورزی در برنامه‌های پنج-سالهِ هند و پیشرفت پی در پی در آبیاری، فناوری، استفاده از راهکارهای کشاورزی مدرن و تامین اعتبار و یارانه‌های کشاورزی از زمان انقلاب سبز[[ در هند بوده است. با این وجود، طبق مقایسه‌های بین‌المللی میانگین بازده کشاورزی در هند بین 30 تا 50 درصد بالاترین بازده‌ها در سطح جهان است. [۴۶]

بازده کشاورزی پایین در هند نتیجهِ عوامل زیر است:

  • بی‌سوادی، عقب‌ماندگی اجتماعی-اقتصادی عمومی، پیشرفت کند و آهسته در ایجاد اصلاحات ارضی و خدمات بازاریابی و مالی ناکافی و غیر‌کارآمد برای محصولات کشاورزی.
  • میانگین اندازهِ زمین‌های کشاورزی بسیار کوچک است (کمتر از 20 هزار متر مربع) و این زمین‌ها به دلیل اختلافات خانوادگی و قوانین مربوط به حداکثر زمین در معرض ]]تفکیک[[ قرار دارند. در برخی از این زمین‌ها افراد بیش از تعداد مورد نیاز مشغول بکار هستند که این امر باعث ایجاد اشتغال کاذب و کاهش بازده نیروی کار می‌شود.
  • استفادهِ نا‌کافی از راه‌کارهای کشاورزی مدرن و ]]ماشین‌آلات کشاورزی|فناوری[[ بدلیل عدم آگاهی در مورد آنها، هزینه‌های بالا و عدم کابرد موثر آنها در مورد زمین‌های و اراضی کوچک.
  • عدم کفایت تجهیزات آبیاری که از این حقیقت مشهود است که تنها 6/53% از اراضی کشور هند در سال 1-2000 آبرسانی شدند،[۴۷] که این شرایط باعث وابستگی کشاورزان به باران، خصوصا در]] دوران بارنندگی[[ شده است. در این شرایط یک دوران بارندگی خوب در هند باعث رشد چشمگیر اقتصاد میشود و یک دوران بارندگی نامناسب نیز رشد اقتصادی نامناسبی در پی دارد..[۴۸] اعتبار کشاورزی توسط NABARD تعیین می‌گردد که بالاترین عامل قانونی برای توسعهِ مناطق روستایی در شبه قارهِ هند است.

[ویرایش] صنعت

India's 5 leading companies, as per Forbes Global 2000 ranking for 2005.[۴۹]
Global
ranking
Company
265 تصویر:Ongc logo.png Oil and Natural Gas Corporation
269 تصویر:Sbilogo.gif State Bank of India Group
279 تصویر:Indian Oil logo.png Indian Oil Corporation
309 تصویر:Reliance group logo.png Reliance Industries Limited
486 تصویر:Ongc logo.png Oil and Natural Gas Corporation

هند در ]]لیست کشورها به ترتیب بازده صنعتی|مکان چهاردهم در سطح جهان قرار دارد. تلاش‌های هماهنگ در جهت صنعتی‌شدن[[ توسط دولت با هدف خودکفایی در تولید و مصونیت در مقابل رقبای خارجی برای بیش از چهار دهه از زمان استقلال، باعث ایجاد یک زیرساخت صنعتی متنوع (اگرچه کوچک) شده است. صنعت به تنهایی 27% درصد تولیدات خالص داخلی را شامل می‌شود و بیش از 17% از نیروی کار در این بخش مشغول هستند.[۱] اصلاحات اقتصادی در هند باعث ایجاد رقابت با خارجی‌ها شد و این امر به خصوصی شدن برخی صنایع بخش دولتی انجامید و درهای بخش‌هایی را که قبلا در انحصار بخش‌های دولتی بود گشود و در نهایت منجر به افزایش تولید ]]کالای نهایی|کالاهای مصرفی[[ پرمصرف شد. [۵۰]

پس از لیبرال شدن هند، بخش خصوصی این کشور که غالبا در انحصار چندقطبی کارخانه‌های خانوادگی قدیمی بود و برای شکوفا شدن به ارتباطات سیاسی وابسته بود، با رقابت خارجی شامل تهدیدات ورود کالاهای ارزان قیمت چینی روبرو شد. از آن زمان کاهش هزینه‌ها، تجدید مدیریت، تمرکز بر ساخت کالاهای جدید و تکیه بر نیروی کاری ارزان قیمت و فناوری از جمله راه‌های این بخش برای رویاروی با این تغییر بوده است. [۵۱]

نام شش شرکت هندی در لیست ]]500 شرکت سود‌ده جهان[[ در سال 2006 آمده است. [۵۲]. که به قرار زیر هستند:

[ویرایش] خدمات

Per capita net state domestic product (NSDP) of Indian states in 1997-1998. (Darker states have higher per capita NSDP)
Per capita net state domestic product (NSDP) of Indian states in 1997-1998. (Darker states have higher per capita NSDP)

هند در ]]لیست کشورها به ترتیب بازده خدماتی|مکان پنجم[[ در سطح جهان قرار دارد. این بخش که 23% از اشتغال نیروی کار را تامین میکند، هنوز دارای بالاترین میزان رشد است، نرخ رشد این بخش در سالهای 1991 تا 2000معادل 5/7 درصد بود که بیش از رشد 5/4 درصدی در سالهای 1951 تا 1980 بود. سهم این بخش در تولیدات خالص داخلی در سال 2005 معادل 8/53 درصد بود، این در حالیاست که این رقم در سال 1950 کمتر از 15 درصد بود . سهم بخش خدمات در سال 2005 در تولیدات خالص داخلی نسبت به سایر بخشها بیشتر بود..[۱] خدمات تجاری (]]فناوری اطلاعات، خدمات توانمندی فناوری اطلاعات و خدمات تجارت خارجی[[) از جمله بخشهایی بودند که بالاترین میزان رشد را داشتند و بیش از یک سوم کل بازده خدماتی سال 2000 را تسکیل دادند.رشد بخش فناوری اطلاعات به افزایش تخصصگرایی، فراهمی نیروی کار ارزانقیمت ولی ماهر، تحصیلکرده و آشنا به زبان انگلیسی در ]] عرضه و تقاضا|بخش عرضه و در بخش تقاضا افزایش تقاضای مشتریان خارجی برای استفاده از خدمات صادراتی هند و افزایش تمایل به خرید کالا از منابع خارج از کشور نسبت داده شده است. صنایع فناوری اطلاعات هند جدا از نقش مهمش در تراز پرداخت‌ها[[ تنها یک درصد از تولیدات خالص داخلی معادل یک پنجاهم کل بخش خدمات را تشکیل می‌دهد..[۵۳] زیرساخت عالی در بخش خدمات و هزینه‌های ارتباطی پایین هند را به مهره‌ای برجسته در این بخش تبدیل کرده است.

[ویرایش] بخش بانکی و مالی

Main article: Banking in India
Structure of the organised banking sector in India Number of banks are in brackets.
Structure of the organised banking sector in India Number of banks are in brackets.[۵۴]

بازار پول هند به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود: بخش‌های سازمان‌دهی شده شامل بانک‌های تجاری خصوصی، (دولتی و خارجی) و بانک‌های تعاونی که کلا از آنها به عنوان "بانک‌های نعیین شده" یاد می‌شود است و بخش‌های سازمان‌دهی نشده (شامل بانکداری بومی شخصی خانوادگی و یا وام دهنده و شرکت‌های مالی غیر‌بانکی (NBFCs) است). بخش‌های سازمان‌دهی نشده و اعتبارات خرد هنوز هم در مناطق روستایی و حومهِ شهرها بر بانک‌های سنتی ارجحیت دارند، خصوصا در مورد اهداف غیر‌تولیدی مانند وام‌های کوتاه مدت. [۵۵]

ایندیرا گاندهی در سال 1969 بیش از 14 بانک را در هند ملی کرد و پس از آن در سال 1980 شش بانک دیگر را نیز ملی کرد و بانک‌ها را مجبور ساخت که 40% (از آن زمان به 10% کاهش یافته) از اعتبارات خالص خود را به بخش‌های مهم مانند کشاورزی، صنایع کوچک، تجارت زنجیره‌ای، تجارت‌های کوچک و غیره اختصاص دهند و این امر برای این بود که تعهدات بانک‌ها به اهداف اجتماعی و توسعه‌ای تضمین شود. ازآن زمان تعداد شعب بانک‌ها از رقم 10 هزار و 120 عدد در سال 1969 به سقف 98 هزار و 910 شعبه در سال 2003 رسید و تعداد افراد تحت پوشش هر شعبه از رقم 63 هزار و 800 به سطح 15 هزار نفر کاهش یافت. کل سپرده‌ها ی بانک‌ها بین سال‌های 1971 تا 1991 حدودا 6/32 برابر شد، این در حالیست که این رقم در فاصلهِ سال‌های بین 1951 تا 1971 کمتر از 7 برابر بود. با وجود رشد تعداد شعب در مناطق روستایی از رقم 1 هزار و 860 معادل 22% کل شعب در سال 1969 به سقف 32 هزار و 270 شعب معادل 48%، تنها 32 هزار و 270 روستا از 5 lakh (500 هزار) روستا تحت پوشش بانک‌های تعیین شده هستند.

[۵۶][۵۷]

از زمان لیبرال شدن، دولت هند اصلاحات مهمی در بخش بانک‌داری انجام داده است. بعضی از این اصلاحات در ارتباط با بانک‌های ملی می‌باشد (مانند تشویق به ادغام، کاهش دخالت دولت و افزایش رقابت و سود‌دهی) و برخی دیگر در‌های بانکداری و بیمه را برای بخش‌های خصوصی و خارجی باز کرده‌اند. [۵۸][۱]

[ویرایش] ويژگي هاي اجتماعي- اقتصادي

[ویرایش] فقر

}} فقر در هند| اصلي{{ رشد و توسعه اي كه اخيرا در اقتصاد هند رخ داده است عمدتا براي طبقه بالا و طبقه متوسط اين كشور كمك بخش بوده است. در حالي كه فقر در هند تا حد بسيار زيادي كاهش يافته است، با ابن حال 25% مردم هند هنوز هم زير خط فقر زندگي مي كنند. از اوائل دهه پنجاه قرن بيستم، دولتهاي زيادي برنامه هاي مختلفي را تحت عنوان برنامه ريزي به منظور امحاء و ريشه كن سازي فقر انجام داده اند كه به موفقيت هاي نسبي نيز دراين خصوص دست يافته اند. تمام آن برنامه ها بر اساس راهبردهاي برنامه " غذا براي كار" و " برنامه استخدام روستاييان كشور" كه در دهه هشتاد براي استفاده از بيكاران به منظور ايجاد دارايي هاي سازندگي و ساختن زيرساخت هاي روستايي، طرح ريزي شدند، انجام شده اند. .[۲۴] . در آگوست 2005، ‍‍]]پارلمان هند| پارلمان هند]] طرح ضمانت استخدام روستتييان را تصويب كرد، كه بزرگترين برنامه در نوع خود، از لحاظ هزينه و پوشش بود و استخدام200 تا از خانوارهاي ‍‍]]مناطق هند| 600 منطقه هند]] را به گونه اي كه حقوق حداقلي به مدت 100 روز را به دست آورند، تضمين مي كرد. الگو:Inote . اين سوال كه آيا اصلاحات اقتصادي باعث كاهش ميزان فقر شده است يا خير، بحث و مناظرات زيادي را به وجود آورده است، بدون آنكه يك پاسخ واضح و روشني براي آن به دست آيد و حتي فشارهاي زيادي را در خصوص اصلاحات اقتصادي ديگر در پي داشته است، بخصوص اصلاحاتي كه براي كاهش كار و پايين آوردن يارانه هاي اقتصادي تنظيم شده اند. .[۵۹][۶۰]

[ویرایش] فساد

ميزان فساد دراستانهاي هند، بر اساس  اندازه گيري شده در يك بررسي كه در سال 2005 توسط ترانسپارنس ين المللي هند انجام شده، نشان داده شده است. (در مناطق تاريكتر ميزان فساد يشتر است). )
ميزان فساد دراستانهاي هند، بر اساس اندازه گيري شده در يك بررسي كه در سال 2005 توسط ترانسپارنس ين المللي هند انجام شده، نشان داده شده است. (در مناطق تاريكتر ميزان فساد يشتر است). )[۶۱]

فساد يكي از مسائل فراگير ي بوده است كه هند را تحت ااشعاع خود قرار داده است. فساد در قالب ‍‍]]رشوه]]، فرار از فرار از ماليات و ضبط و ربط ارز خارجي، اختلاس و غيره صورت مي گيرد. اصلاحات اقتصادي 1991 تشريفات اداري، بوروكراسي و " پروانه راجه" كه موانعي را بر سر راه بخش خصوصي ايجاد كرده بود و باعث و سبب فساد و بي كفايتي شناخته مي شد، كاهش داد. .[۶۲] با وجود اين، يك بررسي در سال 2005 كه توسط ترانسپارنس بين المللي (TI) هند انجام شد، روشن ساخت كه بيش از نيمي از موارد بررسي شده تجربه پرداخت يك بار رشوه يا سوء استفاده و اعمال نفوذ براي پيدا كردن كار در ادارات دولتي را داشته اند. .[۶۱]


عواقب اقتصادي اصلي فساد لطمه و آسيبي است كه به وزارت دارايي وارد مي شود، ايجاد يك محيط و فضاي ناسالم براي سرمايه گذاري و افزايش هزينه خدمات يارانه اي دولت از جمله آن عواقب است. مطالعه و بررسي انجام شده توسط IT هند پيش بيني مي كند كه ارزش مالي فساد مالي كوچك در 11 خدمات پايه اي ارائه شده توسط دولت، از قبيل آموزش و پرورش، مراقبت هاي بهداشتي، قوه قضاييه، پليس و غيره ، قريب به 068/21 كرور بوده است. .[۶۱] هند هنوز هم در سطح پاييني در ميان كشورهاي در حال توسعه از لحاظ انجام تجارت و كارهاي اقتصادي قرار دارد. در مقايسه با چين، ميانگين زماني كه براي تامين تسويه حساب اقتصادي براي شروع به كار و كمك به ورشكستگان در هند صرف شده، به مراتب بيشتر است. .[۲۴]

قانون حق دسترسي به اطلاعات (2005) و قوانين مشابه آن در استانهاي مختلف كه مي گويد مسئولان دولتي مي بايست اطلاعات مورد درخواست شهروندان را در اختيار آنها قرار دهند ودر صورت تخلف از آن با اقدامات تنبيهي مواجه مي شوند، يارانه اي كردن خدمات و قوانين مختلف هيات حاكمه مركزي يا استاني كه كميته هاي نظارت براي آنها تاسيس شده است، تا حد بسيار زيادي موجب كاهش فساد شده است و يا دست كم زمينه را براي جبران خساران ناشي از فساد مهيا كرده است. .[۶۱][۶۳][۲۴]


[ویرایش] عدم توازن منطقه اي

}} فهرست مناطق هند| اصلي{{

يكي از مشكلات اساسي اي كه اقتصاد هند با آن مواجه است نوسانات و اختلافات فزاينده منطقه اي ميان استانهاي مختلف و مناطق گوناگون هند از لحاظ درآمد سرانه، فقر و امكان ايجاد بهبود و توسعه اجتماعي-اقتصادي و زيرساختها مي باشد. .[۶۴]


هدف برنامه هاي پنج- ساله آن است كه از طريق افزايش توسعه صنعتي در مناطق داخلي، اختلافهاي منطقه اي را از ميان بردارند، اما صنايع هنوز هم ترجيم مي دهند بر مناطق شهري و شهرهاي بندري متمركز باشند. [۶۵] پس از ليبراليزاسيون، هر چه استانها پيشرفته تر شده اند، امكان بهره برداري و انتفاع از آنها بيشتر شده است،چرا كه زيرساختهايي مانند بنادر توسعه يافته و پيشرفته، شهري سازي و نيروي كار تحصيل كرده و با مهارت به وجود آمده اند كه بخش هاي توليدي و خدماتي را به خود جلب مي كنند. هيات هاي حاكمه و اتحاديه مناطق توسعه نيافته نيز مي كوشند از طريق ارائه معافيت مالياتي، زمين هاي ارزان قيمت،... اختلافات را مرتفع سازند. تاكيد و توجه بيشتر بر بخش هايي مانند گردشگري، هر چند كه از لحاظ جغرافيايي و تاريخي مشخص و معلوم است، مي تواند منبعي براي رشد باشد؛ چه اين بخش سريعتر از ديگر بخشها در حال رشد و توسعه است. .[۶۶][۶۷]

}} همچنين مراجعه شود به| استانهاي هند از لحاظ وسعت اقتصادي {{

}}همچنين مراجعه شود به| سطح زندگي در هند# اختلافات منطقه اي{{

[ویرایش] تجارت خارجه و سرمايه گذاري

[ویرایش] روابط تجاري بين المللي

Share of top five investing countries in FDI inflows. (1991–2004)الگو:Inote
Rank Country Inflows
(Million USD)
Inflows (%)
1 الگو:MUS 8,898 34.49% [۶۸]
2 پرچم ایالات متحده امریکا ایالات متحده امریکا 4,389 17.08%
3 پرچم ژاپن ژاپن 1,891 7.33%
4 پرچم هلند هلند 1,847 7.16%
5 پرچم پادشاهی متحده پادشاهی متحده 1,692 6.56%

تا زمان ليبراليزاسيون در سال 1991،هند تا حد زيادي از سطح بين المللي و بازارهاي جهان منزوي شده بود تا بتواند اقتصاد نوپا خود را محافظت و پشتيباني كند و به خودكفايي برسد. تجارت خارجي مشمول تعرفه واردات، ماليات صادرات و محدوديتهاي كميتي مي شد، و اين در حالي بود كه سرمايه گذاري مستقيم خارجي به واسطه پايين بودن سهام ارزش ويژه، محدوديت هاي موجود بر سر راه انتقال تكنولوژي، تعهدات صادراتي و تاييديه هاي دولتي محدود و كم شده بود؛اين تاييديه ها براي تقريبا 60% از سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي در بخش صنعتي لازم و ضروري بود. هدف از اعمال محدوديتها آن بود كه اطمينان حاصل شود كه متوسط سالانه سرمايه گذاري خارجي در خلال سالهاي 1985 تا 1991 قريب به 200 ميليون دلار بوده است و اين ميزان تضمين و تامين شود؛ بخش اعظمي از گردش هاي سرمايه شامل كمكهاي خارجي، وام اقتصادي و سپرده هاي ‍‍]]هندي هاي غير مقيم| NDI]] تامين شده است. ref name="tn-srinivasan">الگو:Cite paper</ref>

بازار بورس بمبئي يكي از دو بازار بورس بزرگ در هند است. از  شاخص اين بازار براي سنجش توان اقتصاد هند استفاده مي شود
بازار بورس بمبئي يكي از دو بازار بورس بزرگ در هند است. از شاخص اين بازار براي سنجش توان اقتصاد هند استفاده مي شود

.

به علت سلطه چاي، توليدات كنف و كتان كه تقاضاها براي آنها به طور كلي انعطاف پذيري (اقتصاد) بود، در 15 سال اول پس از استقلال، صادرات هند دچار ركود و كسادي شد. در آن دوران، واردات نيز عمدتا شامل ماشين آلات ، تجهيزات و موارد خام بود كه علت اين امر صنعتي سازي نوپا بود. از زمان ليبراليزاسيون، ارزش تجارت بين المل هند بيشتر مبتني بر خارج بوده است و از 250/1 كرور در سالهاي 51- 1950 به 63/080/109 كرور در سالهاي 4-2003 رسيد.شركاي تجاري اصلي هند را چين، ايلات متحده، امارات متحده عربي، بريتانيا و انحاديه اروپا تشكيل مي دادند. .[۶۹] در طول ماه آگوست سال 2006 صادرات هند به 3/10 ميليون دلار رسيد كه رشدي معادل 4/41% را نشان مي داد و واردات اين كشور به 87/13 بيليون دلار رسيد كه در مقايسه با يك سال پيش از آن 16/32% رشد داشته است. [1].

هند از سال 1974 يكي از اعضاي باني و بنيان گذار موافقت نامه عمومي درباره تعرفه هاي گمركي و بازرگاني (گات) و جايگزين آن سازمان تجارت جهاني بوده است. هند در حالي كه به طور فعال در نشستهاي شوراي عمومي آن شركت مي كند، همواره در ابراز نگراني و اعتراض در خصوص ‍‍]]كشورهاي در حال توسعه| دنياي در حال توسعه]] بسيار تعيين كننده بوده است. من باب مثال، هند به مخالفت خود با گنجاندن موضوعاتي از قبيل كار و مسائل زيست محيطي و ديگر " موانع غير تعرفه اي در سياستهاي سازمان تجارت جهاني ادامه مي دهد. .[۷۰]


[ویرایش] توازن پرداختها

توازن پرداختهاي هند بر حساب جاري اين كشور از زمان استقلال منفي بوده است. از زمان ليبراليزاسون در دهه نود قرن بيستم (كه با وقوع بحراني در توازن پرداخت رخ داد)، صادرات هند به طور ثابت در حال رشد بوده است و 3/80% صادرات اين كشور در سال 4-2003 را پوشش داد، در حالي كه اين ميزان در سالهاي 91-1990 تنها 2/66% بود. اگرچه هند در حال حاضر يكي از واردكنندگان صرف و خالص محسوب مي شود، از 7-1996، توازن پرداخت كلي (يعني شامل توازن حساب سرمايه آن مثبت بوده است كه علت اين موفقيت نيز عمدتا افزايش سرمايه گذاري مستقيم خارجي و حسابهاي به دست آمده از NRI بوده است. تا اين زمان، توازن كلي تنها هر از گاهي به خاطر كمك هاي خارجي و وام هاي بازرگاني مثبت بود. در نتيجه، ذخاير حساب ارزي هند به 141 بيليون در سال 6-2005 رسيد. .[۷۱][۷۲]

India is a net importer: in 2005, imports were $89.33bn and exports $69.18bn.
India is a net importer: in 2005, imports were $89.33bn and exports $69.18bn.

وابستگس هند به كمكهاي خارجي و وامهاي بازرگاني از سال 2-1991 كاهش يافته است، و از 03-2002 اين كشور به بازپرداخت قروض خود اقدام نموده است. نرخ سود كاهش يافته و كم كردن از ميزان وامها، نسبت بدهي هند را از 35/3% در سال 91-1990 تا 1/14% در سال 02-2001 كاهش داده بود. .[۷۳] الگو:Inote


[ویرایش] سرمايه گذاري مستقيم خارجي در هند

هند كه چهارمين اقتصاد بزرگ جهان را دارا مي باشد، يكي از مرجح ترين و مطلوبترين مقصدها براي سرمايه گذاري مستقيم خارجي (FDI) محسوب مي شود؛ هند همچنين در فناوري اطلاعات و ديگر حوزه ها از قبيل قطعات اتومات و خودكار، محصولات شيميايي، پوشاك، داروسازي و جواهرات توان بالايي دارد. هند هميشه يكي از منابع و استعدادها براي سرمايه گذاران جهاني بوده است، اما سياستهاي خشك مربوط به سرمايه گذاري مستقيم اين كشور، مانع بزرگي در اين زمينه محسوب مي شود. علي اي حال، در نتيجه يك سري اصلاحات اقتصادي مثبت و خوش بينانه كه به منظور حذف نظارت دولت از اقتصاد و سرمايه گذاري خارجي صورت گرفته، هند به يكي از كشورهاي پيش روي منطقه آسيا-اقيانوسيه تبديل شده است كه با سرعت بالادر حال رشد و پيش روي است. هند خاستگاه منبع عظيمي از كارشناسان و متخصصان زبده مديريتي و فني است. ميزان جمعيت طبقه متوسط اين كشور300 ميليون نفر است كه از جمعيت ايالات متحده و اتخاديه اروپا بيشتر است و نشان مي دهد كه اين كشور بازار مصرف بسيار قدرتمندي دارد. [۷۴]


سياست سرمايه گذاري خارجي هند كه اخيرا (2005) آزاد شده است، سرمايه گذاري تا حد سهام 100% را مجاز مي داند. با اصلاحاتي كه در سياست صنعتي اين كشور رخ داده، الزامات مربوط به صدور پروانه تا حد متنابعي كاهش يافته، محدوديتهاي توسعه تا حد زيادي از بين رفته و دسترسي آسان به فناوري خارجي و سرمايه گذاري مستقيم خارجي (FDI ) تسهيل شده است. منحني رو به رشد بخش املاك و مستغلات مديون اقتصاد رونق يافته هند و آزاد سازي نظام سرمايه گذاري مستقيم خارجي در اين كشور است. در مارس 2005، دولت با اصلاح و تعديل قوانين مربوطه، سرمايه گذاري مستقيم خارجي تا حد 100% را در تجارت و اقتصاد مجاز اعلام كرد. [۷۵].


اين مسير خودكار و اتومات در احداث شهرك هاي كوچك،مسكن، زير ساخت و پروژه هاي مرتبط با توسعه ساختماني از جمله خانه سازي، محوطه هاي بازرگاني، هتلها، تفريح گاهها، بيمارستانها، موسسات آموزشي، مكانهاي تفريح و سرگرمي و زيرساختهايي كه در سطح شهر و منطقه صورت مي گيرد نيز رعايت مي شود.

[ویرایش] همچنين مراجعه شود به=

‌‌‌‌}} موضوعات مرتبط با اقتصاد هند{{

  • وضعيت سرمايه گذاري خارجي
*معاهده سرمايه گذاري دوجانبه


[ویرایش] نكات و يادداشتها

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ CIA - The World Factbook — India
  2. http://www.rediff.com/money/2006/sep/29gdp.htm
  3. Nehru, Jawaharlal (1946). Discovery of India. Penguin Books. ISBN 0-14-303103-1.
  4. Kumar, Dharma (Ed.) (1982). The Cambridge Economic History of India (Volume 2) c. 1757 - c. 1970. Penguin Books, 519.
  5. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. (2005). "2", Indian Economy. S.Chand, 15-16. ISBN 81-219-0298-3.
  6. Sankaran, S (1994). "3", Indian Economy: Problems, Policies and Development. Margham Publications, 50. ISBN.
  7. Kumar, Dharma (Ed.). "4", The Cambridge Economic History of India (Volume 2), 422.
  8. Kumar, Dharma (Ed.). "1", The Cambridge Economic History of India (Volume 2), 24-26.
  9. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "2", Indian Economy, 16.
  10. الگو:Cite news
  11. Kumar, Dharma (Ed.). "1", The Cambridge Economic History of India (Volume 2), 32-35.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ الگو:Cite paper
  13. Roy, Tirthankar (2000). "1", The Economic History of India. Oxford University Press, 1. ISBN 019-565154-5.
  14. الگو:Cite news
  15. Roy, Tirthankar (2000). "10", The Economic History of India. Oxford University Press, 304. ISBN 019-565154-5.
  16. Roy, Tirthankar (2000). "preface", The Economic History of India. Oxford University Press. ISBN 019-565154-5.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ الگو:Cite paper
  18. الگو:Cite paper
  19. Milton Friedman on the Nehru/Mahalanobis Plan. Retrieved on July 16, 2005.
  20. Data for Bangladesh is not available for 1950.
  21. الگو:Cite paper
  22. الگو:Cite news
  23. History of the Planning Commission. Retrieved on July 22, 2005.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ ۲۴٫۴ ۲۴٫۵ ۲۴٫۶ ۲۴٫۷ ۲۴٫۸ Economic Survey 2004-2005. Retrieved on July 15, 2006.
  25. در بودجه الحاقیه‌ها در سال‌های 1987 تا 1988 هزینه‌های عمومی بصورت هزینه‌های توسعه‌ای و غیرتوسعه‌ای طبقه‌بندی شده است اما تعریف آنها یکی است. هزینه توسعه‌ای، نوعی هزینه سرمایه‌ای است.
  26. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "55", Indian Economy, 943.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "55", Indian Economy, 943–945.
  28. در جامو و کشمیر بر درآمد و مخارج ، مالیات وضع نمی‌شود؛ فروش بیناایالتی زمانی رخ می‌دهد که کالاها یا مالکیت کالاها از یک ایالت به ایالتی دیگر منتقل می‌شود.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ الگو:Cite paper
  30. در سال 51-1950 مالیات بر درآمد، 88درصد از درآمدهای دولت‌های اتحادیه‌ای را تشکیل می‌داد که به دلیل افزایش درآمدهای غیرمالیاتی، این میزان در سال 2003 تا 2004 تا سطح 73درصد کاهش یافته است. در سال 2003-2002، درآمدهای مالیاتی 70درصد از کل درآمد دولتهای ایالتی را تشکیل می‌دادند. پیش از این، 84درصد از کل درآمدهای مالیاتی دولت‌های اتحادیه‌ای، از مالیات‌های غیرمستقیم بود که این میزان به دلیل کاهش عوارض واردات و بهینه‌سازی، در سال 03-2002 تا سطح 62 درصد کاهش یافت. طبق توصیه ارائه شده در یازدهمین کمیسیون مالی، طی دوره بین سال 2000 تا 2005، سهم ایالت‌ها از درآمدهای مالیاتی دولت‌های اتحادیه‌ای 28 درصد تعیین شد. به علاوه، 5/1درصد از عواید فروش به ایالت‌هایی تعلق می‌گیرد که بر شکر، منسوجات و توتون مالیات وضع نمی‌کنند. الگو:Inote
  31. الگو:Cite news
  32. Union Budget & Economic Survey. Retrieved on July 29, 2006.
  33. RBI
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "49", Indian Economy, 839-841.
  35. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "4", Indian Economy, 42,43,50.
  36. Sankaran, S (1994). Indian Economy: Problems, Policies and Development. Margham Publications. ISBN.
  37. Infrastructure the missing link. Retrieved on August 14, 2005.
  38. accessdate=August 14 Infrastructure in India: مقتضیات و شرایط مناسب برای سرمایه گذاری خارجی.
  39. Infrastructure Rankings.
  40. World broadband statistics q4-2005. Retrieved on 2006-07-24.
  41. الگو:Cite news
  42. الگو:Cite news
  43. الگو:Cite news
  44. Regional stock exchanges -- Bulldozed by the Big Two. Retrieved on August 10, 2005.
  45. All India Production of Foodgrains (July-June). NIC (2005-10-24). Retrieved on 2006-07-24.
  46. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "28", Indian Economy, 485-491.
  47. الگو:Cite paper
  48. Sankaran, S. Indian Economy: مشکلات، سیاست‌ها و توسعه.
  49. Forbes Global 2000 (Ger-Ind). Retrieved on October 15, 2005.
  50. الگو:Cite news
  51. الگو:Cite news
  52. الگو:Cite news
  53. الگو:Cite paper
  54. Old private banks are private banks existing prior to opening up of the banking sector.
  55. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "50", Indian Economy, 847-850.
  56. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "50", Indian Economy, 850-851.
  57. Ghosh, Jayati. Bank Nationalisation: The Record. Macroscan. Retrieved on August 5, 2005.
  58. Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "50", Indian Economy, 865-867.
  59. Jawahar gram samriddhi yojana. Retrieved on July 9, 2005.
  60. ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ ۶۱٫۲ ۶۱٫۳ الگو:Cite paper
  61. الگو:Cite paper
  62. Example of a central government department's implementation of the Right to Information Act.</ref

    [ویرایش] اشتغال و بيكاري

    بخش هاي كشاورزي و اتحاديه اي تقريبا 57% كل نيروي كار را در سالهاي 1999 - 2000 به خود اختصاص دادند، كه اين ميزان در مقايسه با سالهاي 1993-1994 كه 60% بود، كاهش داشته است. در حالي كه رشد كشاورزي دچار ركود شده است، بخش خدمات رشد ثابتي داشته است. 8% از كل نيروي كار در بخش هاي سازمان دهي شده مشغول به كار هستند كه دو/ سوم آن در بخش دولتي مشغول هستند. يك بررسي انجام شده توسط NSSO نشان مي دهد كه در سال 1999-2000 صد و شش ميليون نفر از مردم؛ يعني تقريبا 10% آنها بيكار بوده اند و نرخ كلي بيكاري 32/7%بوده است: نرخ بيكاري در روستاها 21/7%بود كه نسبت به نرخ بيكاري در شهر ها بود كه رقم 65/7%را نشان مي داد، وضعيت بهتري داشت.


    بيكاري در هند به صورت نيمه بيكاري، يا بيكاري سرپوش گذاشته شده ديده مي شود. برنامه هاي دولت كه براي رفع فقر و بيكاري تنطيم شده اند،در تلاش است با ارائه كمك هاي مالي براي راه اندازي شغل و كار، افزايش مهارتها، برپايي موسسات مربوط به بخش دولتي،لحاظ قيودو شرايط خاص در دولتها و غيره ، مشكل بيكاري را از بين ببرد. كاهش نقش بخش دولتي كه پس از ليبراليسم رخ داد، نياز به تمركز بر آموزش و پرورش بهتر را شدت بخشيده است و در عين حال، باعث افزايش فشار سياسي براي ايجاد اصلاحات بيشتر شده است. .<ref>{{cite book | author=Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. | title=Indian Economy | pages = 403-405 | chapter = 24}}</li> <li id="_note-3">[[#_ref-3|↑]] {{cite book | author=Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. | title=Indian Economy | pages = 471–472 | chapter = 27}}</li> <li id="_note-bharadwaj-1">[[#_ref-bharadwaj-1_0|↑]] {{cite book | author=Bharadwaj, Krishna | year=1991 | chapter = Regional differentiation in India | editor=Sathyamurthy, T.V. (ed.) | title = Industry & agriculture in India since independence | pages=pp. 189–199 | publisher=Oxford University Press | id=ISBN 019-5643-94-1}}</li> <li id="_note-understanding-2">[[#_ref-understanding-2_0|↑]] {{cite paper | author=Sachs, D. Jeffrey; Bajpai, Nirupam and Ramiah, Ananthi | title=Understanding Regional Economic Growth in India | date=2002 | version=Working paper 88 | url=http://www2.cid.harvard.edu/cidwp/088.pdf}}</li> <li id="_note-planning-2">[[#_ref-planning-2_0|↑]] {{cite web | author=Kurian, N.J. | title=Regional disparities in india | work= | url=http://planningcommission.nic.in/reports/sereport/ser/vision2025/regdsprty.doc | accessdate=August 6 | accessyear=2005 }}</li> <li id="_note-mauritius-fdi">[[#_ref-mauritius-fdi_0|↑]]

    بخش اعظمي از سرمايه گذاري مستقيم هند از جزايرموريس مي آيد؛ چرا كه هر دو كشور توافق كرده اند كه از ماليات مضاعف و دوگانه خودداري كنند. {{inote|bilaterals.org|mauritius-FDI}}</li> <li id="_note-Datt-14">[[#_ref-Datt-14_0|↑]] {{cite book | author=Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. | title=Indian Economy | pages = 767,772–76 | chapter = 46}}</li> <li id="_note-wto">[[#_ref-wto_0|↑]] {{cite web | title=India & the World Trade Organization | url=http://www.indianembassy.org/policy/WTO/overview.html | accessdate=July 9 | accessyear=2005 }}</li> <li id="_note-forex">[[#_ref-forex_0|↑]] {{cite web | title=Forex reserves up by $88mn | url=http://www.business standard.com/bsonline/storypage.php?bKeyFlag=BO&autono=9047 | accessdate=August 10 | accessyear=2005 }}</li> <li id="_note-Datt-15">[[#_ref-Datt-15_0|↑]] {{cite book | author=Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. | title=Indian Economy | pages = 789 | chapter = 47}}</li> <li id="_note-Datt-16">[[#_ref-Datt-16_0|↑]] {{cite book | author=Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. | title=Indian Economy | pages = 786,790 | chapter = 47}}</li> <li id="_note-4">[[#_ref-4|↑]] [http://www.rediff.com/money/2005/jul/02ninan.htm Middle class in India has arrived] </li> <li id="_note-5">[[#_ref-5|↑]] [http://www.hindu.com/2005/02/25/stories/2005022506990100.htm The Hinduonline] </li></ol></ref>

[ویرایش] منابع

الگو:Explain-inote

كتابها

  • Nehru, Jawaharlal (1946). Discovery of India. Penguin Books. ISBN 0-14-303103-1.
  • Kumar, Dharma (Ed.) (1982). The Cambridge Economic History of India (Volume 2) c. 1757 - c. 1970. Penguin Books.
  • Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M. (2005). Indian Economy. S.Chand. ISBN 81-219-0298-3.
  • Sankaran, S (1994). Indian Economy: Problems, Policies and Development. Margham Publications. ISBN.
  • Roy, Tirthankar (2000). The Economic History of India. Oxford University Press. ISBN 019-565154-5.
  • Bharadwaj, Krishna (1991). "Regional differentiation in India", in Sathyamurthy, T.V. (ed.): Industry & agriculture in India since independence. Oxford University Press, pp. 189-199. ISBN 019-5643-94-1.

مقالات

انتشارات دولتي

* Jawahar gram samriddhi yojana. Retrieved on July 9, 2005.

اخبار


مقالات



==لينكهاي بیرونی==

}} كامن اسكت| اقتصاد هند}}

ویکی‌گفتآورد
مجموعه‌ای از نقل‌قول‌های مربوط به
در ویکی‌گفتاورد موجود است.


لطفا سايتهاي مربوط به اقتصاد هند را به صورت يكجا و كلي وارد كنيد. لينكهاي خارجي مرتبط به هر مورد خاص نيز بايد در مقاله هاي مربوطه گنجانده شود. شما حتي مي توانيد موارد مربوط به تحقيق، مقالات و اخبار را در نشاني زير قرار دهيد: 
 Talk:Economy of India/helpful links-->

}}سازمان تجارت جهاني‍‍ {{ الگو:SAFTA

}} زندگي در هندالگو:‌‌مقاله اصلي{{

مقوله: اقتصاد هند ‍‍[[مقوله: اعضاي اقتصادي سازمان تجارت جهاني| هند‍‍[[


‍‍