کازرون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

سر خیرات( میدان شهدا)
سر خیرات( میدان شهدا)

کازرون یکی از شهرهای ایران است که در استان فارس قرار گرفته است. این شهر مرکز شهرستان کازرون است. کازرون با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوانی است. آب فراوان و هوای مساعد باعث شده این منطقه در طول تاریخ مورد توجه سلاطین و صاحبان قدرت قرار گیرد. وجود آثار پیش از تاریخ و تاریخی ارزشمند در این شهرستان، این نظر را تایید می‌کند. در سالهای بين 483 تا495 بعد از ميلاد، كازرون با تلاش فیروز (پسر بهرام ساسانی) پيشرفت يافت و در زمان قباد در سالهای 487 تا 498 بعد از ميلاد مجدداً توسعه و پيشرفت يافت.


فهرست مندرجات

[ویرایش] کازرون

غار شاپور
غار شاپور

کازرون شهری است با خانه های گچی کهنه با نخل های بلند با پنجاه هزار جمعیت (بدون حومه). هزار و پنجاه کیلومتر دور از تهران در میان راه شیراز و بوشهر . دو شاخه بازویش یکی به طول صد وهفتاد کیلومتر به طرف بوشهر و دیگری به طول صد وسی کیلومتر به طرف شیراز دراز شده است . بین دو رشته کوه موازی از دامنه های فرعی زاگرس لم انداخته و چند روستا بر دایره ای به شعاع یک تا سه فرسخ دورش حلقه زده است. دوان ، نودان ، شاپور ، جام بزرگی ، دریس ، فتح آباد ، سید عبدالله (بلیان) ، کاسکان، مهرنگان، سیف آباد مله اره و پل آبگینه و چند ده کوچک وبزرگ دیگر در دور و نزدیک . خود شهر از چند محله قدیمی تشکیل شده : محل بالا (علیا) ، محل مصلی ، محل گنبد ، محل کوزه گران ، محل آهنگران ، محل بازار ، محل امام زاده ، محل چابی ، محل اوداغکی و چند محله دیگر که تازه در حواشی شهر روییده اند مثل سعادت آباد (مجل آباد) ، محل قرچه(گل سُوزَکی) که همه این محله ها به هم چسبیده اند وشهر را بوجود آورده اند. بنا به روایتی تایید نشده ریشه کازرون در افسانه های تاریخی است . میگویند سُمغان (دهی در بالای کوه شاپور نزدیک کازرون) همان سمنگان شاهنامه فردوسی است که رستم دنبال رخشش پیاده تا آنجا رفت و از دژ های سپید و پهلو که در حوالی ممسنی امروزی است (یا بودنش در قدیم ثابت شده ، )در شاهنامه نام برده شده:

دژی بود کش خوانندی سپید بدان دژ بد ایرانیان را امید

ز پهلو به پهلو کشیده طناب سراپرده شاه افراسیاب


نقش برجسته
نقش برجسته


اما کازرون از زمان ساسانیان به چشم سر می توان دید. در کمال شکوه و عظمت. با داغ نقش های فراوان کنده بر ران کوه هایش و سنگ نبشته ها به خط پهلوی و شهری سر از خاک در آورده با آتشکده های بزرگ سنگی و ستون های افتاده کاخی و خلاصه مجسمه ها و سفال ها وکاشی ها و غیره. گویا تخت گاه بهاره شاپور اول شهر شاپور یا بیشاپور بوده که شاید حمله عرب ویرانش کرده باشد و مردم آن به محلی که خرابه هایش نزدیک کازرون است و "گازرگاه" مینامندش کوچ کرده اند و اینجا را هم به نظر میرسد زلزله ای زیرورو کرده باشد و زنده هایش را کازرون پذیرفته است . در این کوچ قدم به قدم و قرن ها و قرن ها یک جای دیگر هم بنام "جَدِس" در نزدیکی ده دریس فعلی به ما نشان میدهد که شاید مدتی هم اجداد کازرونی ها در آنجا زندگی داشته اند.

نقش برجسته
نقش برجسته


اما خود کازرون روزگاری یکی از مراکز معروف پارچه بافی بوده و پارچه اش را به بیشتر کشور های دنیا می برده اند و "توزی" نام داشته است. چون بر سر راه بازرگانی که از بندر بوشهر شروع میشده واقع بوده تجارتش رونق فراوان داشته و محل عبور قافله های بزرگ مشرق بوده است بعد ها به تدریج همه چشمه های برکتش خشکیدند تا آنجا که حالا شهری تقریبا کارگری وفقیر است. خاکش حاصلخیز است اما از آنجا که خدای باران غالبا به خواهش دستها جواب نمیدهد کشاورزانش امیدی به باروری محصول ندارند کمتر وکمتر میکارند. فقط به اندازه رفع حاجت و به اندازه دیم. خرما و غلات و مرکبات و حبوبات وپنبه محصولاتش است.

بعضی کازرون را شهر سبز لقب داده اند .اما حقیقت این است که به غیر از چهار ماه حوالی عید که آن هم همه جا سبز است و اگر کازرون هم، هنری نکرده است .به غیر از بهار واقعا سبزش باشقایق ها وشب بو ها و بابونه های وحشی و عطر بهار نارنجش که که شهر را گیج میکند در بقیه فصول شهری است گرد آلود و رنگ پریده با خانه های گچ وسنگی و نخل ها که تک وتوک از خانه ها سر بر آورده اند. تابستان هایش گرم و خشک و طاقت فرساست با این حال ییلاق بوشهری ها وبرازجانی های اصیل به شمار می آید.

زبان مردم منطقه از ناحیه شمال غربی تا بغل گوش کازرون لری(شعبه بختیاری وبویراحمدی) است اما در خود کازرون به زبان فارسی لهجه داری حرف می زنند که باز تاثیر زیادی از لُری گرفته وبه هر حال به گوش تهرانی ها نا آشناست.

شاید غم نان وبی دل وبی دل ودماغی مردم و گرایش شدید مذهبی نگذاشته است که موسیقی در کازرون پر وبالی بگیرد .موسیقی رایج در کازرون همان ترانه ها و آهنگ های دهات غربی و شمال غربی یعنی لری بویر احمدی است .آوازش هم شروه است که در محل به فایز خوانی یا دشتی معروف است و کمی تفاوت با شروه دشتستانی دارد. ولی این خود خصوصیت شروه است که در هر منطقه از جنوب فارس و خوزستان و بنادر کمی متفاوت از هم می خوانند. اما بهترین تجلی گاه موسیقی (صدایی یا آوازی) خاص کازرون (سروک soruk ) است که عبارت از تک بیتی هایی است که غالبا زنها با صدایی خیلی زیر در عروسی ها می خوانند. قصه یا به قول مردم محل مثلک های ناب و مثل ها و شعر های عامیانه در زبان مردم فراوان است. نژاد عده ای از مردم کازرون به سیوند فارس می رسد که در زمان قاجار مهاجرت نموده اند.

[ویرایش] آثار تاریخی

در پهنه شهرستان کازرون آثار تاریخی زیادی وجود دارد . بیشترین آثار این منطقه مربوط به دوره ساسانی است. این احتمال وجود دارد که هیچ کجای سرزمین ایران تا این اندازه آثار مربوط به دوره ساسانی را در بر نداشته باشد. بزرگ‌ترین و تنها مجسمه سنگی دوره ساسانی (مجسمه شاپور اول)، ۹ نقش برجسته از ۳۰ نقش برجسته دوره ساسانی، شهر تاریخی بیشاپور، بزرگ‌ترین کتیبه دیواری عهد ساسانی معروف به کتیبه کرتیر به طول۵٫۲۰ متر و عرض ۲٫۷۰ متر، معبد آناهیتا (الهه آب)، آتشکده‌های متعدد، عبور جاده شاهی از این دیار و آثار ارزشمند دیگر، همه و همه حکایت از تاریخ کهن این شهرستان دارد.

كازرون از شهرهای قديمی ايران است. در بعضی از منابع، از كازرون به عنوان شهر سلمان فارسی ياد شده است. كازرون در دوره هخامنشايان به گازرا شهرت داشته است. در زمان ساسانيان توسط شاپور اول از نو ساخته شد. در طول تاريخ، كازرون چندين بار با خاك يكسان شده است.

كازرون در دوران انقلاب يكي از 11 شهري بود كه در آن حكومت نظامي توسط رژيم شاه اعلام شد . لاله زار شهداي كازرون داراي بيش از 1100 شهيد است.

[ویرایش] تصاویر


کازرون

محله‌ها محل بالا | محل مصلی | محل گنبد | محل چابی | محل آهنگران | محل کوزه‌گران | بازار | محل امامزاده|مجل آباد|اوداغکی|گل سوزکی
نشریات کازرون

هفته نامه بیشاپور | انتشارات کازرونیه | روزنامه طلوع | هفته نامه شهر سبز | ماهنامه سلمان 

چهره‌های دیروز کازرون

شیخ ابواسحاق کازرونی | میرزا محمدصالح کازرونی شیرازی | قطب‌الدین کازرونی شیرازی | شیخ امین‌الدین بلیانی | ناصر دیوان کازرونی | بهجت العلما 


چهره‌های امروز کازرون

محمود پاک‌نیت | طاهر شیخ‌الحکمایی | منوچهر مظفریان | حسن حاتمی | آیت‌الله پیشوا | شیخ عبدالکریم مختاریان | علامه شیخ علی دوانی | دکتر عبدالرضا حاجی پور | نصرالله مردانی | محمدرضا سرشار | عبدالنبی سلامی | فرشاد فرشته حکمت | دکتر رضا ملک‌زاده | محمدجواد بهروزی | علی نقی بهروزی | دکتر جهانبخش ثواقب | دکتر سید جمال‌الدین طبیبی  | محسن پزشکیان | محمدمهدی مظلوم‌زاده | ابراهیم پرهیزکار 

خیابان‌های معروف

۲۲ بهمن | ابواسحاق | باغ آسیایی | باهنر | بلوار | خرمشهر | دارالسلام | سید امین‌الدین | خیابان حضرتی | شهدا | فرهنگ‌شهر | کوهنورد | ناصر دیوان کازرونی | خیابان محمدی | خیابان قدمگاه | خیابان مخابرات | نطنج 

روستاهای اطراف

سید عبدالله (بلیان) | خشت | دریس | پل آبگینه | سید حسین | شاپور | کلونی عبدوئی | دادین | حکیم باشی | سیف آباد | پوسکان | دوان | قلعه سید | نودان | جام بزرگی | فتح آباد | بخنگ | شهرنجان | فامور | انارستان | گاوکشک | دشت ارژن | کنارتخته | جره | بالاده | مله اره | مهرنجان | کاسکان 

آموزش عالی

دانشکده آزاد اسلامی کازرون | دانشکده پیام نور کازرون | حوزه علمیه کازرون 

گردشگاه‌ها

دریاچه پریشان | آتشکده کازرون | تنگ شکان | غار شاپور | شهر تاریخی بیشابور | نرگس زار ها | کاروانسرای میان کتل | قلعه دختر دوان | گور دختر | باغ نظر | بقعه پیر بنکی | چشمه ساسون | چشمه اس علی | چشمه رنجان | سر آب اردشیر | قلعه نارنجی | سیلاغ حلال حروم  | آبشار روستای حکیم باشی | تنگ تیکاب | تنگ چوگان | دشت بخنگ | دشت برم | روستای دوان | سرو کلونی | چاه برفی عبدوئی | حوض بیدمشک | دره اوسودوک 

مسجدها

امامزاده سید حسین | امامزاده سید محمد | مسجد سید محمد نور بخش (سید محمد راه دیرو) | مسجد آهنگران | مسجد زید | مسجد ابافتح | مسجد سید محمد کاشی | مسجد ملا برات | مسجد مدرسه | مسجد جامع شهدا | مسجد خواجه علی | شاه حمزه | قدمگاه خضر نبی | بقعه شیخ عالی 

زیارتگاه‌ها

شاهامزه | پیر بنکی | قدمگاه خضر | چاه مراد | درخت بادلا | سنگ بریده | سنگ مرتضی علی | کنار مرتضی علی | دره شیخالی | سید عبدالله | بیب شیرین | فتح ابولفتح | بقعه ابافتح | مقبره بی‌بی حور و بی‌بی نور | قدمگاه امام حسن | خانه اولیاء | سنگ حاجت | بی‌بی زبیده | میرمال 

صنایع دستی کازرون

دولچه‌دوزی | نمد مالی | گیوه‌دوزی 


غذاهای معروف کازرون

کباب کازرونی | مسقطی کازرونی | دوغ کاشنی | ترشی گلک موسیر | ترشی کورک | توله ماس 


پارک‌ها

باغ نظر | تپه شادی (تل تخته‌گاه) | پارک رفیع | پارک پیروز 

مدارس کازرون

مدرسه شاپور، کازرون | بو اسحق | بانوبرنجی | دست‌داده | اندیشه 


پایتخت‌های ایران
ماد: هگمتانه (همدان)
هخامنشیان: شوش | پاسارگاد| شیراز
اشکانیان: دامغان | اشک‌آباد | تیسفون
ساسانیان: تیسفون | بیشابور |کازرون
طاهریان: بخارا | نیشابور | مرو
صفاریان: زرنج
سامانیان: بخارا
علویان: طبرستان
زیاریان: اصفهان
بوییان: همدان | ری | شیراز
غزنویان: غزنین
سلجوقیان: نیشابور | اصفهان
خوارزمشاهیان: سمرقند | گرگانج
ایلخانیان: مراغه | تبریز
تیموریان: سمرقند | هرات
صفویان: اردبیل | تبریز | قزوین | اصفهان | ساری
افشاریان: مشهد
زندیان: شیراز | کرمان
قاجاریان: ساری | تهران
پهلوی: تهران
استان فارس

استان فارس

مرکز شیراز
شهرستان‌ها

آباده | ارسنجان | استهبان | اقلید | بوانات | پاسارگاد | جهرم | خرم‌بید | خنج | داراب | زرین‌دشت | سپیدان | شیراز | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قیر و کارزین | کازرون | لارستان | لامِرد | مرودشت | ممسنی | مهر | نیریز

شهرها

آباده طشک | آباده | اردکان | ارسنجان | استهبان | اسیر | اشکنان | افزر | اقلید | اهل | اوز | ایج | ایزدخواست | باب‌انار | بالاده | بنارویه | بهمن | بیرم | بیضا | جنت‌شهر | جهرم | جویم | حاجی‌آباد | خاوران | خرامه | خشت | خنج | خور | داراب | داریان | رونیز | زاهدشهر | زرقان | سده | سروستان | سعادت‌شهر | سورمق | سوريان | سیدان | ششده | شهر پیر | شیراز | صغاد | صفاشهر | علامرودشت | فتح‌آباد | فراشبند | فسا | فیروزآباد | قائمیه | قادرآباد | قطب‌آباد | قیر | کازرون | کامفیروز | کره‌ای | کنارتخته | کوار | گراش | گله‌دار | لار | لامرد | لپوئی | مرودشت | مشکان | مصیری | مُهر | میمند | نودان | نورآباد | نیریز | وراوی 

نقاط دیدنی

آرامگاه سعدی | ارگ کریمخانی | بازار وکیل | باغ ارم | باغ دلگشا | باغ عفیف‌آباد | برم دلک | بند امیر | بیشاپور | پاسارگاد | تخت جمشید | تمب بت  | حافظیه | دریاچه پریشان | کاخ سروستان | کعبه زرتشت | مسجد وکیل | حمام وکیل | آتشکده کازرون | نارنجستان قوام | نقش رجب | نقش رستم 

فهرست روستاهای استان فارس


[ویرایش] منابع

[1] [2] [3]

این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر