نیمور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نیموَر شهری است واقع در بخش مرکزی شهرستان محلات استان مرکزی ایران.

نیمور شهری است تاریخی که قدمت زیادی دارد و دارای آثار تاریخی و کوههای سنگی و آب وهوای مناسب است. نیمور حدوداً ۸۰۰۰ نفر جمعیت دارد. نیمور در 250 کیلومتری جنوب تهران و در بین دلیجان و محلات قرار دارد. نام این شهر در دوران اشکانیان آورد به معنای میدان جنگ بوده است. پس از پایان جنگهای اشکانیان به علت خاموش شدن شعله جنگ به نیم آورد تغییر نام پیدا کرد و اکنون پس از گذشت زمان به نیمور تیدیل شده است. کوههای سنگی این منطقه منبع بزرگ در آمد برای اهالی بومی می باشد. آتشکوه در نزدیکی نیمور علاوه بر موقعیت تاریخی و آتشکده معروف بزرگترین منبع سنگ تراورتن تزئینی صادراتی می باشد. نيمه‌ور در مسیر جاده محلات به دلیجان و در 10کیلومتری محلات قرار گرفته است.

در دوره‌های مختلف، نام‌های مختلفی داشته است از جمله: ممنور، نیسور، تیمور و نیمور. در نزهت‌القلوب درباره نیمه‌ور آمده است: نیمور از اقلیم چهارم است. جمشیدپیشدادی ساخت و در آنجا جهت خود قصری عالی کرده بود. و در بستان‌السیاحه، نيمه‌ور اين‌طور توصيف شده: قریه‌ای است خجسته اثر در زمین فرح‌انگیز و قرب (نزدیک) رود «گهرخیز» واقع و اطرافش واسع.
در بعضي منابع تاريخي، ساختن سد نیمه‌ور را به  یکی از امرای عسکریه - همای دختر بهمن‌بن اسفندیار مشهور - نسبت داده‌اند.
بند نیمه‌ور از 2 بند کوچک و بزرگ تشكيل شده که 90 متر طول دارند.
میل میلونه در حدود 300متری شمال نیمه‌ور قرار دارد.
قلعه جمشیدی از بناهای بسیار قدیمی نیمه‌ور است که در فهرست بناهای تاریخی ایران، بنای آن را  به دوره ساسانی مربوط دانسته‌اند. 
دهکده آتشکوه در 6کیلومتری جنوب شرقی نیمه‌ور قرار دارد كه در آن بقایای آتشکده‌ای بسیار زیبا به چشم می‌خورد.
یخچال نیمه‌ور در غرب و جنوب جاده اصلی نیمه‌ور به باقرآباد، قرار گرفته است. 

محیط دور قاعده مخروط یخچال، از بیرون حدود 5/42متر و قطر آن از داخل 11متر است. ارتفاع از کف 12متر است و قطر دیواره آن از پایین، 75/1متر است و ظاهرا بنای آن مربوط به دوران قاجار است.

آب پاك، آب مقدس


يك عکس قدیمی از مراسم لایروبی در نیمه‌ور. آدم از ديدن این همه همراهي و همدلي براي انجام يك كار حیرت می‌كند. هر سال گل و لای زيادي در مسیر آب ته‌نشین می‌شود و جلوی حرکت سریع آب را می‌گیرد. به همین خاطر كشاورزان، مسیر رودخانه را لایروبی می‌كنند. هنگام لایروبی این مسیر 8کیلومتری، جویروبان آوازهای محلی را با صدای بلند می‌خوانند. این مراسم، یکی از آيین‌های بسیار قدیمی در بزرگداشت آب و پاسداری از این عنصر مقدس است.

قلعه جمشيدي


همان‌طور که از اسم قلعه معلوم است، مردم آن را مربوط به زمان پادشاهی «جمشید» می‌دانند. ظاهرا این قلعه، دارای خندق و دروازه چوبی مجهز به ابزارهای ضد حریق بوده است و راه‌های پنهانی، آن را به خارج وصل می‌کرده. بالای دروازه قلعه، تالاری بوده که 20 نفر می‌توانسته‌اند در آنجا تیراندازی کنند.

از این قلعه هنوز نبشی و بخشی از دیواره جنوبی و شرقی باقی مانده که آن هم رو به ویرانی است. جالب است بدانیم كه شواهد به دست آمده نشان می‌دهد که این قلعه يكي از بزرگ‌ترین مراکز کرباس بافی بوده است.

از بركت بيل


در روز آخر لایروبی در نیمه‌ور، جوی‌روب‌ها پس از 20 روز تلاش گروهی سخت و طاقت‌فرسا، کار را قبل از ظهر تمام می‌کنند و به نیمه‌ور بر می‌گردند. در این روز جشنی هم به مناسبت پایان لایروبی برگزار می‌شود که به آن «بیل‌گردانی» می‌گویند. برای بیل‌گردانی 7 بیل را انتخاب می‌کنند که 4 تا را در یک دسته و 3 تا را در دسته‌اي دیگر، با طناب محکم می‌بندند.

هر بیل‌گردان باید 4 بیل را با یک دست و 3 تای دیگر را با دست دیگر بگیرد و آنها را همزمان با هم در جهت مخالف یکدیگر، دور سر بچرخاند.

به طور معمول هر بیل، بین 3 تا 5/3کیلو وزن دارد. فكرش را بكنيد كه چرخاندن 7 بیل به طور همزمان و در 2 جهت مخالف به دور سر، چه کار مشکلی است، مخصوصا که وزن بیل‌ها در انتهای دسته 2 متری آنها قرار دارد! این کار، هم به توان بدنی، هم به تمرکز زیادی نیاز دارد.

اگر بیل‌ها به هم بخورند یا از دست بیل‌گردان بیفتند، بازي را باخته و جمعیت شروع به متلک‌پرانی و هو کشیدن می‌کنند.

این آیین، هم ریشه در فرهنگ آب و آبیاری دارد و هم در قدیم نمادی برای نشان‌دادن زور و پهلوانی به دشمنان بوده است. مردم نیمه‌ور عقیده دارند این بازي آييني، به برکت و زیادی آب کمک می‌کند.


این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

== جُستار وابسته

نیمور ()