تونس
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
به عربی: الجمهوریة التونسیة
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
تونس نام کشوری عربی و مسلمان است که در شمال افریقا بر کرانه دریای مدیترانه قرار دارد. این کشور از سوی غرب با الجزایر و از سوی شرق و جنوب با لیبی هممرز است. پایتخت این کشور شهر تونس است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ
[ویرایش] عصر حجر و دوران نوسنگی
پیشینه زیستن انسانها در تونس به دوران سنگ، حدود دویست هزار سال پیش باز میگردد.
در حدود هشت هزار سال پیش، مردمانی از سوی خاور به سرزمین تونس کوچ کردند که شناخته شده ترین آنان، کاپسیها بودند. شیمی-کربن استخوانها و ابزارهایی که در حفاریهای باستانشناسی شهر قفصه (کاپسای باستانی) یافته شدهاند، نشان میدهند که این مردم تا هزارِۀ پنجم پیش از میلاد مسیح در جنوب تونس زیستهاند.
تا هزاره سوم پیش از میلاد، اقوامی از تیرههای گوناگون، از جنوب اروپا به این سرزمین کوچیدند. گمان میرود بربر(آمازیغ)ها از نوادگان ایشان باشند.
[ویرایش] کارتاژ، جنگهای پونیک، وندالها و بیزانتیها
نوشتار اصلی را بخوانید: کارتاژ
فنیقیها که مردمانی دریانورد و بازرگان بودند، در سال 1101 پیش از میلاد، از شهر تایر (صور) (لبنان امروزی) به کرانههای تونس کوچ کردند. دولت-شهر کارتاژ، مهاجرنشین فنیقیان در سال 814 پیش از میلاد بنیان نهاده شد.
در میانه سدههای هفتم و ششم پیش از میلاد، سرزمین فنیقیه به دست آشوریان گشوده شد و به دنبال آن، کارتاژ استقلال سیاسی یافت. با پایان یافتن سده ششم پیش از میلاد، کارتاژ به امپراتوری نیرومندی تبدیل شد که کرانههای شمال آفریقا از تریپولی (طرابلس) در باختر لیبی تا اقیانوس اطلس، جزایر سیسیل، کورسیکا، ساردنی، مالت و جزایر بالئارس را زیر فرمان داشت.
کارتاژ در سه دوره جنگ که به جنگهای کارتاژ یا پونیک نامی شدند، (241-264، 201-218، و 146-149 پیش از میلاد) به تدریج از روم شکست خورد. رومیان پس از فتح این سرزمین، کارتاژ را ویران کرده و به امپراتوری خود افزودند. کارتاژ به بخش آفریقایی روم تبدیل شد و یکی از کانونهای آغازین مسیحیت بود.
وندالهای ژرمن که در براندازی امپراتوری روم نقش داشتند، در سال 439 میلادی کارتاژ را فتح کردند. فرمانروایی وندالها تا سال 533 میلادی ادامه داشت، زمانی که ارتش بیزانس این سرزمین را فتح نمود.
[ویرایش] دوره اسلامی
در سده هفتم میلادی، اعراب، به فرماندهی حسن بن نعمان، این سرزمین را فتح، و شهر قیروان را بنا کردند. در سده نهم میلادی، اغلبیون (أغالبه) -که از قبیله بنی تمیم بودند- از سوی خلفای عباسی حکومت تونس را به دست گرفتند. تونس یکی از حوزههای فرمانروایی خلفای فاطمی بود. دودمان بربری زیریون که از خلفای فاطمی مصر پیروی میکردند، پس از سرپیچی از ایشان در سال 1050، توسط قبیله بنی هلال قلع و قمع شدند.
در سده دوازدهم میلادی، بخشی از کرانههای تونس به همراه جزایر مالت به دست نورمنها افتاد. در سال 1159 میلادی، دودمان مراکشی موحدون بر تونس مسلط شدند، که در سال 1230 میلادی از حفصیون شکست خوردند. فرمانروایی حفصیون بر تونس تا سده شانزدهم میلادی ادامه یافت. امیران هر دو دودمان از تبار بربر آمازیغ بودند.
در سده شانزدهم، ترکان عثمانی تونس را فتح کردند. در سال 1705 میلادی، حسین بن علی الترکی، سردار عثمانی که از تبار یونانی بود، به فرمانروایی تونس برگزیده شد. از آن پس فرزندان او، دودمان خودگردان حسینیان را تشکیل داده و زیر نظارت عثمانی بر تونس فرمان راندند.
[ویرایش] تاریخ معاصر
در سده نوزدهم ایتالیا، فرانسه و بریتانیا، شروع به دخالت در امور این کشور کردند. فرانسه در سال 1881 میلادی، تونس را تصرف کرد. ارتش متحدین در جنگ جهانی دوم، و در سال 1943 به تونس که زیر فرمان فرانسه ویشی بود، حمله برد. تونس استقلال خود را در سال 1956 میلادی به دست آورد.
[ویرایش] سیاست
رئیس جمهور تونس زین العابدین بن علی نام دارد که از سال ۱۹۸۷ میلادی در این سمت قرار دارد.
[ویرایش] تقسیمات کشوری
کشور تونس به 24 استان (در اصطلاح تونس: ولایة) بخش میشود:
|
|
|
[ویرایش] جغرافیا
جزیرههای مهم: زمبره، قرقنه، جربه
[ویرایش] اقتصاد
کشاورزی، معادن و منابع طبیعی، جهانگردی و صنعت نفت در اقتصاد تونس نقش مهمی دارند. زیتون، انگور، گندم، میوهجات و سبزیجات از فرآوردههای کشاورزی تونس هستند. این کشور دارای منابع انرژی همچون نفت، گاز طبیعی و معادن فسفات، آهن، روی و سرب است. تولیدات این کشور بیشتر شامل مواد شیمیایی، پارچه، برق و سیمان است. از این کشور نفت خام، روغن زیتون، مرکبات، آهن و سرب صادر میشود.
[ویرایش] مردم
بیشینه مردم تونس (99%) عربزبان هستند. بررسیهای ژنتیکی نشان میدهد که این مردم آمیزهای از تیرههای گوناگوناند که در طول تاریخ پر فراز و نشیب این کشور از آسیا و اروپا به شمال آفریقا کوچیدهاند و قبایل عرب آمده از شبه جزیره عربستان تنها بخشی از آنها را در بر میگیرند. از تاریخ تونس میتوان چنین برداشت کرد که تونسیها از دیدگاه نژادی، آمیزهای از فنیقیها و کارتاژیها [1]، آمازیغها، رومیان، وندالها و عربها هستند. در تونس اقلیتی از بربر(آمازیغ)ها نیز میزیَند.
[ویرایش] جمعیت شناسی
بر طبق برآوردی که در ژوئیه 2005 انجام شد، تونس 10,102,000 نفر جمعیت دارد و در هر کیلومتر مربع، 62 نفر زندگی میکنند.
[ویرایش] زبان
زبان رسمی تونس، عربی استاندارد است، اما تونسیها با گویش ویژهای از عربی سخن میگویند که به گویش رایج در مالت نزدیک است. زبان فرانسه نیز کاربرد دارد.
[ویرایش] دین
دین رسمی تونس، اسلام و مذهب تسنن است.
[ویرایش] فرهنگ
[ویرایش] برگرفته از
- عبدالحسین سعیدیان، اطلاعات عمومی، نشر علم، چاپ بهار 75، صفحه 277.
- Encyclopedia Americana, by Americana Corporation, Published 1962, Volume 27, Page 148.
- Abigail Hole, Daniel Robinson, Tunisia, Lonely Planet, 2007, ISBN 1740599209, Pages 24-25, Google Books.
- André Corvisier, John Childs, A Dictionary of Military History and the Art of War, Blackwell Publishing, 1994, ISBN 0631168486, Page 110, Google Books.
- Walter Joseph Woods, Walking With Faith: New Perspectives on the Sources and Shaping of Catholic Moral Life, Liturgical Press, 1998, ISBN 0814658245, Page 143, Google Books.
- Wikipedia, the Free Encyclopedia.
| اتحادیه کشورهای عرب | |
|---|---|
|
اردن | امارات متحده عربی | بحرین | الجزایر | جیبوتی | تونس | سودان | سوریه | سومالی | عراق | عربستان سعودی | فلسطین | قطر | کومور | کویت | لبنان | لیبی | مراکش (وصحرای غربی) | مصر | موریتانی | یمن | عمان |

