حر بن یزید ریاحی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
حر بن یزید ریاحی از همراهان حسین پسر علی در واقعه کربلا بود.
حر از خاندانهای معروف عراق و از رؤسای كوفيان بود. بهدرخواست ابن زياد، برای مبارزه با حسين فراخوانده شد و به سركردگی هزار سوار برگزيده گشت. گفتهاند وقتی از دارالاماره كوفه، با ماموريت بستن راه بر حسين بيرون آمد، ندايی شنيد كه: «ای حر!مژده باد تو را بهشت...»[نیاز به ذکر منبع]
در منزل «قصر بنی مقاتل» يا «شراف»، راه را بر حسین بست و مانع از حركت او به سوی كوفه شد. كاروان حسين را همراهی كرد تا به كربلا رسيدند و حسین در آنجا فرود آمد. حر وقتی فهميد كار جنگ با حسين بن علی جدی است، صبح عاشورا به بهانه آب دادن اسب خويش، از اردوگاه عمر سعد جدا شد و به كاروان حسين پيوست. توبه كنان كنار خيمههای حسین آمد و اظهار پشيمانی كرد، سپس اذن ميدان طلبيد. حر با اذن احسین به ميدان رفت و در خطابهای مؤثر، سپاه كوفه را به خاطر جنگيدن با حسين توبيخ كرد. چيزی نمانده بود كه سخنان او، گروهی از سربازان عمر سعد را تحت تاثير قرار داده از جنگ با حسین منصرف سازد، كه سپاه عمر سعد، او را هدف تيرها قرار داد. نزد حسین بازگشت و پس از لحظاتی دوباره به ميدان رفت و با رجزخوانی، به مبارزه پرداخت و کشته شد. رجز او چنين بود:
| انی انا الحر و ماوی الضيف | اضرب فی اعناقكم بالسيف | |
| عن خير من حل بارض الخيف | اضربكم و لا اری من حيف |
كه حاكی از شجاعت او در شمشير زنی در دفاع از حسین و حق دانستن اين راه بود. حسين بن علی بر بالين حر رفت و به او گفت: توهمانگونه كه مادرت نامت را «حر» گذاشته است، حر و آزادهای، آزاد در دنيا و سعادتمنددر آخرت! «انت الحر كما سمتك امك، و انت الحر فی الدنيا و انت الحر فی الآخرة» و دست بر چهرهاش كشيد.حسين با دستمالی سر حر را بست. پس از عاشورا بنیتميم او را در فاصله يك ميلی از حسين دفن كردند، همانجا كه قبر كنونی اوست، بيرون كربلا در جايی كه در قديم به آن «نواويس» میگفتهاند.

