درگاشیخان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
درگاشیخان یا به عبارت درستتر «دَگاشیخان»، یکی از روستاهای بخش مرکزی شهرستان مریوان است.
این روستا در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی مریوان واقع است. پیشینهٔ روستا بر اساس سنگنوشتههای گورستان قدیمی، به حدود سال ۶۵۰ تا ۷۰۰ هجری قمری برمیگردد.
براساس نظرات علامه عبدالكريم مدرس در كتاب « بنه ماله ي زانياران »( مدرس ، عبدالكريم ، بنه ماله ي زانياران ، بغداد ، 1984 ، ص 120 ) ، ملا عبدالغفار فرزند ملا گشايش فرزند شيخ محمد مردوخي حدود سال 870 هـ شيخان آمده است. همچنين بنابر نوشته ي كتاب « تاريخ سلاطين اورامان »( شيدا ، قاضي عبدالله ، تاريخ سلاطين اورامان ، سنندج ، انتشارات پرتو بيان ، چاپ اول ، 1383 ) دگاشيخان قبل از ورود ملا عبدالغفار ، به نام « دره شيران » مشهور بوده است .با توجه به اين مطالب به نظر مي رسد روستاي دگاشيخان قبل از سال 870 روستايي آباد بوده و جمعيت زيادي در آن ساكن بوده اند به اين خاطر خاندان ملا گشايش جهت ارشاد و تدريس در اين مكان سكنا گزيده اند. از خاندان ملا عبدالغفار كه عنوان شيخ نون تنها جمعيت روستا حدود يكصد خانوار است كه به شغل دامداري و كشاورزي مشغولند . ظاهراً شخصي به نام جعفر بيگ تمام زمين و املاك روستا را از نوادگان ملا عبدالغفار خريداري نموده و كل روستا ملك وي بوده است و تا اين اواخر( زمان اصلاحات ارضي ) مردم مالكانه ي زمين هاي زراعي را به خاندان جعفر بيگ پرداخت مي كردند. . به دليل بازده ي كم محصولات كشاورزي و كمبود زمين مرغوب و كوچك شدن زمين ها بر اثر قانون وراثت و نيز نبود امكانات رفاهي ، آموزشي و... ونيز دوري از شهر و تغييرات اجتماعي ، با وجود افزايش جمعيت ، نسل جوان و طبقه ي متوسط روستا در سنوات گذشته به شهر مريوان مهاجرت كرده و جمعيت روستا در حدود همان يكصد خانوار ثابت باقي مانده است. . مردم روستا برخلاف نام روستا كه واژه اي اورامي به معني« روستاي شيخ ها» است ، با زبان كردي سوراني تكلم مي كنند هرچند به علت پيشينه ي روستا و مجاورت با زبان اورامي ، بيشتر مردم بويژه سالخوردگان با لهجه ي « هه ورامي » آشنا بوده و بدان تكلم مي كرده اند . .

