بشرویه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شهر بُشرویه، مرکز بخش بشرویه از توابع شهرستان فردوس واقع در استان خراسان جنوبی میباشد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ویژگیهای کلی
اين شهر در موقعیت ۳۳ درجه شمالی و ۵۷ درجه شرقی، در شرق ایران و در غرب استان خراسان جنوبی و در لبه کویر واقع است. به دلیل این موقعیت جغرافیایی، آب وهوای این شهر گرم و کویری است. بشرویه به دلیل حفظ بافت سنتی زیبای خود و بادگیرهای زیبای آن به شهر بادگیرها در خراسان معروف است. جمعیت شهر بشرویه در سال ۱۳۸۵، ۱۳٬۷۷۸ نفر بوده است.[۱] همانند سایر مناطق کویری، مردم این دیار افرادی خونگرم، مهمان نواز، متدین و کوشا هستند.
بشرویه از شهرهای تاریخی و قدیمی با عمری چند صد ساله است. بیشتر مردم این دیار به حرفه کشاورزی اشتغال دارند. کشاورزی مبتنی بر منابع زیرزمینی آب و زمینهای مستعد این منطقه است و عمده محصولات به عمل آمده پنبه، جو، گندم و پسته میباشند که در این بین کشت و برداشت پسته اگرچه از قدیم انجام میشده، ولی به تازگی رونق ویژهای گرفتهاست.
[ویرایش] وجه تسمیه بشرویه
آنچه درباره وجه تسمیه این شهر میتوان گفت، این است که کلمه «بُشرویه» مرکب از دو بخش «بُش» و «رویه» است و دلالت دارد بر منطقهای که محل رویش «بُش» است و بُش در نظر اهالی و معمرین شهر، بوتهای خودرو از تیره گیاهان کمآب کویری و بیابانی بوده که برای ادامه حیات خود احتیاج به آب فراوانی نداشته و دراصطلاح مردم «ترخ» یا «درمنه» نامیده میشدهاست که در اصل «دِرِمنه» است.
نظامی در این باب گوید:
| چون درمنه دِرَم ندارد هیچ | باد در پیکرش نیارد پیچ |
[ویرایش] آثار تاریخی بشرویه
در بشرویه آثار تاریخی فراوانی وجود دارند که پیشینهٔ تاریخی تعدادی از آنها به قبل از اسلام برمیگردد و خوشبختانه برخی از آنها هنوز به جا ماندهاند. از ویژگیهای بارز این ابنیه، تاریخگذاری و وجود لوحی است که معمولاً پیشینه و سازندهٔ آن را نشان میدهد و هیچ شک و تردیدی برای شناخت گذشتهٔ آن باقی نمیگذارد. این آثار عبارتاند از:
قلعه دختر: این قلعه بر بالای قلهای مخروطی شکل قرار گرفته است. دربارهٔ پیشینهٔ تاریخی این قلعه نظراتی وجود دارد مبنی بر این که این بنا از دوره ساسانیان بر جای مانده و همچنین این که این قلعه در زمان فرقه اسماعیلیه بنا شدهاست.
آبانبار میان ده: این حوض اولین حوض ساخته شده در بشرویه است.[نیاز به ذکر منبع] این بنا دارای استحکام و زیبایی خاصی است که در ساخت آن صورت گرفته به طوری که با گذشت ۴۰۰ سال از ایجاد آن هنوز کوچکترین تغییری در آن رخ نداده است.
حسینیه میان ده (حسینیه حاج علی اشرف): از دیگر مکانهای مقدسی که در میان بشرویه ساخته شده، حسینیهای است که مدور بنا گردیده و دارای دو ایوان است که به صورت قرینه و به سبک معماری هندی ساخته شدهاند. دور تا دور این عمارت ایوانهای کوچکی ساخته شدهاند. این ساختمان دارای دو طبقه است. طبقه پایین ویژهٔ مردان و طبقهٔ بالا ویژه بانوان است. سازنده این بنا شخصی به نام حاج علی اشرف از اهالی ده خانیک واقع در غرب بشرویه بوده و زمان احداث آن، بر اساس شواهد، دوران حکومت افشاریه در خراسان بوده است.
مدرسه علمیه: این بنا که معروف به مدرسه طلاب علوم دینی نیز هست، در میان ده روبروی مسجد جامع میان ده و حسینیه حاج علی اشرف و در جهت غرب حوض انبار واقع شده و بنایی است که در ساخت آن به طور کامل خشت و گل به کار رفته است. دارای دو ایوان بزرگ در سمت شمال و جنوب است که ایوان شمالی جهت استفاده در فصل زمستان و ایوان جنوبی که از عمق و ارتفاع بیشتری برخوردار است جهت استفاده در فصل تابستان بنا شدهاند.
مسجد جامع میان ده: این مسجد در گذشتههای دور در زمان سلسله صفوی بنا شده و سبک معماری آن زمان را به خوبی نشان میدهد. این بنا به طور کامل از گل و آجر ساخته شده است. بنا دارای کاشیکاری نیست ولی در ایوانی بزرگ، آیاتی از قرآن مجید که به خط کوفی بسیار زیبا نوشته شدهاند به چشم میخورد. سقف ایوانها و شبستان مسجد کاملاً هلالیشکل است و در سردر ورودی آن، روی سنگ بزرگی اشعاری بیانکنندهٔ بر زمان ساخت بنا حک شده است.
امام زادهٔ هوگند: در فاصله حدود ۱۲ کیلومتری غرب بشرویه و در دامنه کوه، ساختمانی زیارتی وجود دارد که به نام امام زاده محمد بن اصغر هوگند معروف و مشهور است. از سابقه و شخصیت مدفون در این محل هیچ اطلاع تاریخی در دست نیست و آن چه اهالی به آن اعتقاد دارند، این است که این جا محل دفن یکی از اولاد امام موسی کاظم (ع) است.
مسجد جامع رقه: این مسجد در سمت شرق دهستان رقه و در منطقهای که اصطلاحاً به «پایین محله» مشهور است، قرار دارد. این مسجد در طول زمان آسیبهای فراوانی دیده و در حال حاضر در حد دیوارههای بیرونی مسجد و بقایای به جا مانده از سه ایوان شرقی، غربی و جنوبی است. سقف ایوانهای غربی و جنوبی کاملاً تخریب شده و ایوان ضلع شرقی از بقیه کاملتر است.
از دیگر بناهای تاریخی بشرویه تپه کرند، رباط اصفاک و نیگنان، زیارتگاه بیبی نجمه خاتون مجد و قلعههای نظامی و دفاعی بشرویه و بند ريز كه در مجاورت قلعه دختر واقع شده میباشند.
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] منبع
| بخش مرکزی | |
|---|---|
| شهرها | |
| دهستان | روستاهای مهم بخش مركزی |
| باغستان |
باغستان عليا | باداموک | باغستان سفلی | بیدسگان | ترشیزوک | رحمتآباد | سرند | فتحآباد | فریدونی | گستج | مهرانکوشک | مهوید |
| برون |
برون | ابدکی | افقو | امرودکان | انارستانک | بکری پایین | چشمه خانم | خانیک | خرو | ظهر | لجنو |
| حومه |
خانکوک | ابراهیمآباد | چاه پالوند | چاهنو | حسینآباد | طاهریه | کجه |
| بخش بشرویه | |
| شهرها |
بشرویه |
| دهستان | روستاهای مهم بخش بشرویه |
| ارسک |
ارسک | حجتآباد | خیرآباد | فتحآباد | مشاع حجتآباد |
| رقه |
رقه | باغ دهک | جمالی | جوزردان علیا | خانیک | خداآفرید | زیرک | خرمآباد | سرند | علیآباد | کال نخاب | مجد | موردستان | نوخانیک | نیگو | هوگند | یگی |
| علیجمال |
غنیآباد | اصفاک | اهجوک | بندان | بهشتآباد | تجرک | جارستان | حسینآباد | حسینآباد ۲ | خانیک ۲ | ده سفید | دهنو | زرفت | زینآباد | شهرک امام خمینی | شیبانی | عزیزآباد | عشقآباد | کرند | محمدآباد | مزرعه غیاثی | مهدیآباد | میرآباد | نایگ | نیگنان | هنویه |
| مرکز | بیرجند |
| شهرستانها | بیرجند | درمیان | سرایان | سربیشه | فردوس |قائنات | نهبندان |
| شهرها | بیرجند | فردوس | قائن | نهبندان | سرایان | سربیشه | اسدیه | بشرویه | اسلامیه | آرین شهر | آیسک | اسفدن | حاجی آباد | خضری دشت بیاض | زهان | خوسف | سه قلعه | شوسف | مود | نیمبلوک |
| نقاط دیدنی |
آبگرم معدنی فردوس | آرامگاه ابن حسام خسفی | آرامگاه ابوحامد | ارگ کلاهفرنگی | باغ شوکتآباد | تخت سردار | زیارتگاه باشآباد | عمارت اکبریه | غار چنشت | غار خونیک | قلعه پائین | قلعه فورگ | قلعه نیه | کوه قلعه فردوس | مدرسه علمیه علیا | مسجد جامع تون | مسجد جامع هندوالان | مسجد كوشك | موزه بیرجند |

