کیمیای سعادت
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
کیمیای سعادت کتابی از امام محمد غزالی درباره اصول دین اسلام، که در آخرین سالهای قرن پنجم هجری، به زبان فارسی نوشته شده است[۱].
کیمیای سعادت چکیدهای است از کتاب بزرگ احیاء علوم الدین، با افزون و کاستیهایی که غزالی آنرا با همان نظم و ترتیب، به زبان مادری خود نوشتهاست. مقدمه کتاب در چهار عنوان است: خود شناسی، خداشناسی، دنیاشناسی، و آخرت شناسی. متن کتاب مانند احیاء به چهار رکن تقسیم شده: عبادات، معاملات، مهلکات، و منجیات.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ربع عبادات
در ربع عبادات، غزالی برخلاف کتابهای فقهی به ظاهر عبادات نپرداخته و در همه جا فلسفه و معانی آنرا نیز مورد بحث قرار دادهاست. این رکن کتاب مانند ارکان دیگر، شامل ۱۰ اصل است:
- اصل اول: در اعتقاد اهل سنت حاصل کردن
- اصل دوم: در طلب علم کردن
- اصل سوم: در طهارت
- اصل چهارم: در نماز
- اصل پنجم: در زکات
- اصل ششم: در روزه و شرایط آن
- اصل هفتم: در حج
- اصل هشتم: در قرآن خواندن
- اصل نهم: در ذکر حق تعالی
- اصل دهم: در ترتیب وردها
[ویرایش] ربع معاملات
در این رکن آداب و شرایط زندگی دنیوی مورد بحث قرار گرفتهاست و اصول و شرایطی که از نظر وی، و با توجه به احادیث و سنن اسلامی برای زندگی سالم ضروری است، بیان شدهاست. این ربع کتاب نیز مشتمل بر ۱۰ اصل میباشد:
- اصل اول: آداب طعام خوردن
- اصل دوم: آداب نکاح
- اصل سوم: در آداب کسب و تجارت
- اصل چهارم: شناختن حلال و حرام و شبهت
- اصل پنجم: در گزاردن حق صحبت
- اصل ششم: در آداب زاویه گرفتن و عزلت گرفتن از خلق
- اصل هفتم: آداب سفر
- اصل هشتم: آداب سماع و وجد
- اصل نهم: امر به معروف و نهی از منکر
- اصل دهم: در رعیت داشتن و ولایت راندن
[ویرایش] ربع مهلکات
در این رکن غزالی به بررسی خطرات و دامهایی میپردازد که انسان را از راه راست باز داشته و از سعادت دنیوی و اخروی دور میسازد. این بخش کتاب مانند ارکان دیگر به ۱۰ اصل تقسیم شده و در اصل نویسنده به یکی از این آفات پرداخته و راه شناخت صحیح آن همچنین روش علاج و از بین بردن آن از خوی انسان را برشمردهاست. این اصول عبارتند از:
- اصل اول: اندار ریاضت نفس
- اصل دوم: در علاج شهوت شکم و فرج
- اصل سوم: در علاج شرهِ سخن و آفتهای زبان
- اصل چهارم: در علاج بیماری خشم و حقد و حسد
- اصل پنجم: در علاج دوستی دنیا
- اصل ششم: در علاج دوستی مال و آفت بخل
- اصل هفتم: در علاج دوستی جاه و حشمت
- اصل هشتم: دذ علاج ریا و نفاق اندر عبادت
- اصل نهم: در علاج کُبر و عُجب
- اصل دهم: در علاج غرور و فریفتگی
[ویرایش] ربع منجیات
در این بخش کتاب خصوصیات، و کیفیتهای روحی که سبب نجات انسان از بلایا و حسن عاقبت وی میشود مورد بحث قرار گرفتهاست. این رکن نیز ۱۰ اصل است:
- اصل اول: در توبه
- اصل دوم: در صبر و شکر
- اصل سوم: در خوف و رجا
- اصل چهارم: در فقر و زهد
- اصل پنجم: در صدق و اخلاص
- اصل ششم: در محاسبه و مراقبه
- اصل هفتم: در تفکر و ندامت
- اصل هشتم: در توکل و توحید
- اصل نهم: در محبت و شوق
- اصل دهم: در مرگ و احوال آخرت
[ویرایش] مراجع
- ↑ غزالی طوسی، ابوحامد امام محمد. کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ دهم ۱۳۸۲

