صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که به اختصار IRIB نامیده میشود، نام سازمانی رسانهای است که تنها متولی قانونی پخش برنامههای رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است. بر اساس قانون اساسی ایران، صدا و سیما به مدیریت کسی اداره میشود که مستقیماً از سوی رهبر ایران نصب میشود. این سازمان که پیش از انقلاب سال 57 سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نامیده میشد، آنزمان هم به شکل دولتی اداره میشد.
ریاست صدا و سیما در سال ۱۳۸۳ خورشیدی برعهده عزتالله ضرغامی گذاشته شد و قبل از آن علی لاریجانی ریاست آن را بر عهده داشت. به خاطر آنچه جانبداری سیاسی از گروههای خاص خوانده میشد، گروههای اصلاحطلب به عملکرد او اعتراض داشتند. این اعتراضها بهخصوص در جریان انتخابات ریاستجمهوری هفتم ایران در خرداد ۷۶ که به روی کار آمدن محمد خاتمی انجامید و در سالهای ریاستجمهوری محمد خاتمی (1376 تا 1384) با پخش برنامههای چراغ (با حضور روحالله حسینیان که در آن برنامه، او تقصیر تقلهای زنجیرهای را به گردن نیروهای اطلاعاتی نزدیک به اصلاحطلبان میانداخت) و پخش تکههایی از حضور اصلاحطلبان در کنفرانس برلین که به زعم اصلاحطلبان و هوادارانشان «گزینششده» بود، بالا گرفت. گروههای حامی محمود احمدینژاد، رییسجمهور دوره نهم ریاست جمهوری ایران هم به نحوه پوشش اخبار مربوط به احمدینژاد توسط صدا و سیما و همچنین نسبت به انتقادهایی که آنها بعضاً «مغرضانه» خواندهاند، همواره اعتراضهای جدیای داشتهاند.
پیش از علی لاریجانی، محمد هاشمی (برادر علی اکبر هاشمی رییسجمهور دورههای پنجم و ششم ریاست جمهوری اسلامی ایران) ریاست این سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت. او در دوران ریاستش بر این سازمان از طرف گروههای محافظهکار و مذهبی متهم به غربیکردن فضای صدا و سیما بهواسطه ترویج موسیقی و فرهنگ روابط دوستانه زنان و مردان نامحرم شده بود. با وجودی که صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران طبق قانون اساسی این کشور موظف به پخش مستقیم مذاکرات و مباحثات مجلس شورای اسلامی ایران است، اما در جریان سخنرانی یکی از منتقدان اصلی دولت وقت ایران (که ریاست آن را اکبر هاشمی رفسنجانی برادر محمد هاشمی به عهده داشت)، پخش مستقیم برنامه مجلس شورای اسلامی بی هیچ توضیحی برای چندین ساعت قطع شد و تنها در روز بعد، مدیریت صدا و سیما در اعلانیهای بیان کرد که آن قطع برنامه، به علت «اختلال در سیستم برق سازمان صدا و سیما» بوده است. کمی پس از این ماجرا، ریاست سازمان صدا و سیما از سوی رهبر ایران بر عهده علی لاریجانی گذاشته شد و بهاینترتیب محمد هاشمی از آن سمت کنار رفت. رییس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط رهبر جمهوری اسلامی انتخاب میشود. مدت ریاست این فرد منصوب بهطور سنتی 5سال بوده است و در پایان هر دوره میتواند از سوی رهبر ایران تمدید شود. محل ساختمان مرکزی صدا و سیما در خیابان ولی عصر تهران و در محدودهای است که اصطلاحاً جامجم خوانده میشود.
بودجه صدا و سیمای ایران از محل هزینه آبونمان (که روی قبضهای برق مشترکان ایرانی منظور میشود و به ازای هر دوره دوماهه کمتر از ده سِنت است) و همینطور از محل فروش زمان پخش رادیو و تلویزیونی به تبلیغات بازرگانی تامین میشود.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ۷ شبکه سراسری و 28 شبکه استانی دارد. در حال حاضر شبکههای سراسری خبر و قرآن از طریق ماهواره هاتبرد و شبکه های سراسری یک، دو، سه، چهار و آموزش و همچنین شبکه های استانی آذربایجان غربی، اصفهان، بوشهر، تهران، خراسان، خلیج فارس، خوزستان، دنا، فارس، کرمان، طبرستان و یزد روی ماهواره ایتنل ست ۹۰۲ در ایران و بخشهایی از آسیا قابلدریافت هستند. شبکههای جام جم ۱ و ۲ و ۳ نیز که همگی زیرمجموعه این سازمان هستند برای اروپا، آمریکا و آسیا برنامه پخش میکند. شبکههای عرب زبان العالم و الکوثر و شبکه انگلیسی زبان پرس تیوی از دیگر شبکههای تلویزیونی سازمان صدا و سیمای ایران هستند که در سطح جهانی برنامه پخش میکنند. همچنین شبکه سحر، روزانه بیست ساعت برنامه برون مرزی به شش زبان اردو، انگلیسی، بوسنیایی، ترکی آذری، فرانسه و کردی پخش می کند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] شبکههای تلویزیونی
شبکههای سراسری
- شبکه ۱ (گرایش عمده: سیاسی - اجتماعی)
- شبکه ۲ (گرایش عمده: اجتماعی - فرهنگی)
- شبکه ۳ (گرایش عمده: جوانان - سرگرمی - ورزش)
- شبکه ۴ (گرایش عمده: علمی - فرهنگی - نخبگان)
- شبکه خبر سیمای جمهوری اسلامی ایران
- شبکه آموزش سیمای جمهوری اسلامی ایران
- شبکه قرآن سیمای جمهوری اسلامی ایران
شبکههای برون مرزی
- شبکهٔ جام جم 1
- شبکهٔ جام جم 2
- شبکهٔ جام جم 3
- شبکهٔ العالم
- شبکهٔ الکوثر
- شبکهٔ سحر
- پرس تی وی
شبکههای استانی
- شبکهٔ تهران (سال افتتاح: 1374)
- شبکهٔ اصفهان (سال افتتاح: 1375)
- شبکهٔ خراسان (سال افتتاح: 1376)
- شبکهٔ طبرستان (مازندران) (سال افتتاح: 1376)
- شبکه باران (گیلان) (سال افتتاح: 1376)
- شبکهٔ آذربایجان غربی (سال افتتاح: 1377)
- شبکهٔ خوزستان (سال افتتاح: 1377)
- شبکهٔ فارس (سال افتتاح: 1378)
- شبکه سبلان (اردبیل) (سال افتتاح: 1379)
- شبکهٔ آذربایجان شرقی (سال افتتاح: 1379)
- شبکهٔ کرمان (سال افتتاح: 1380)
- شبکهٔ زاگرس (کرمانشاه) (سال افتتاح: 1380)
- شبکهٔ هرمزگان (سال افتتاح: 1380)
- شبکه افلاک (لرستان) (سال افتتاح: 1381)
- شبکهٔ کرد (کردستان) (سال افتتاح: 1381)
- شبکه سمنان (سال افتتاح: 1382)
- شبکه آفتاب (مرکزی) (سال افتتاح: 1382)
- شبکهٔ تابان (یزد) (سال افتتاح: 1382)
- شبکه همدان (سال افتتاح: 1382)
- شبکه هامون (سیستان و بلوچستان) (سال افتتاح: 1382)
- شبکه نور (قم) (سال افتتاح: 1382)
- شبکه ایلام (سال افتتاح: 1383)
- شبکه اشراق (زنجان) (سال افتتاح: 1383)
- شبکه بوشهر (سال افتتاح: 1383)
- شبکه جهان بین (چهار محال و بختیاری) (سال افتتاح: 1383)
- شبکه سبز (گلستان) (سال افتتاح: )
- شبکه دنا (کهگیلویه و بویر احمد) (سال افتتاح: )
- شبکه قزوین (سال افتتاح: )
[ویرایش] شبکههای رادیویی
شبکههای سراسری
- رادیو ایران
- رادیو فرهنگ
- رادیو قرآن
- رادیو پیام
- رادیو معارف
- رادیو جوان
- رادیو ورزش
- رادیو سلامت
- رادیو گفتوگو
شبکههای برون مرزی'
- رادیو دری
- رادیو صدای داوود (به زبان عبری)
شبکههای محلی'
- رادیو تهران
- رادیو آبادان
- رادیو آذربایجان شرقی (تبریز)
- رادیو آذربایجان غربی (ارومیه)
- رادیو اردبیل
- رادیو اصفهان
- رادیو ایلام
- رادیو بوشهر
- رادیو چهار محال و بختیاری (شهرکرد)
- رادیو خراسان جنوبی (بیرجند)
- رادیو خراسان رضوی (مشهد)
- رادیو خراسان شمالی (بجنورد)
- رادیو خوزستان (اهواز)
- رادیو زنجان
- رادیو سمنان
- رادیو سیستان و بلوچستان (زاهدان)
- رادیو شهری دزفول
- رادیو شهری زابل
- رادیو شهری مراغه
- رادیو فارس (شیراز)
- رادیو قزوین
- رادیو قم
- رادیو کرج
- رادیو کردستان
- رادیو کرمان
- رادیو کرمانشاه
- رادیو کهگیلویه و بویر احمد (یاسوج)
- رادیو کیش
- رادیو گلستان (گرگان)
- رادیو گیلان (رشت)
- رادیو لرستان (خرم آباد)
- رادیو طبرستان (ساری)
- رادیو مرکزی (اراک)
- رادیو مهاباد
- رادیو هرمزگان (بندرعباس)
- رادیو همدان
- رادیو یزد

