رویداد ۳۰ تیر ۱۳۳۱
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اصطلاح ۳۰ تیر در فرهنگ سیاسی اخیر ایران اشاره دارد به وقایعی که در تیرماه ۱۳۳۱ در زمان نخستوزیری دکتر محمد مصدق رخ داد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] سابقه
انتخابات دوره هفدهم مجلس ملی بخاطر دخالتهای ارتشیان و دربار به تشنج کشید و کار بجایی رسید که پس از انتخاب ۸۰ نماینده، دکتر مصدق دستور توقف انتخابات حوزههای باقی مانده را صادر کرد.
دکتر مصدق برا ی جلوگیری از کارشکنیهای ارتش و دربار درخواست انتقال وزارت جنگ به دولت را از شاه نمود. این درخواست از طرف شاه رد شد. به همین دلیل دکتر مصدق در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ از نخستوزیری استعفا کرد. مجلس قوامالسلطنه را به نخستوزیری انتخاب کرد و او با صدور بیانیه شدیدالحنی نخست وزیری خود را اعلام نمود.
[ویرایش] ۳۰ تیر
مردم ایران که از برکناری دکتر مصدق خشمگین بودند، در پی چهار روز تظاهرات در حمایت از دکتر مصدق، که به کشته شدن چندین نفر انجامید، موفق به ساقط کردن دولت قوام گردیدند. آیتالله کاشانی نیز که در این زمان هنوز با مصدق همراه بود، هواداران خودرا به مقابله با نخستوزیری قوام دعوت کرد.
در روز ۳۰ تیر نیروهای ارتش که به دستور شاه به خیابانهای تهران و اطراف مجلس آمده بودند برای سرکوبی تظاهرات مردم به آنان شلیک کردند. با ادامه تظاهرات و کوششها و اعتراضات نمایندگان طرفدار مصدق در مجلس و دیدار عدهای از آنها با شاه، تیراندازی قطع شد. شاه ناچار دوباره به نخستوزیری مصدق رضایت داد.
[ویرایش] کشتهشدگان
از عده کشتگان ۳۰ تیر آمار درستی در دست نیست. بیشتر آنان در گورستان ابن بابویه دفن شدند. دکتر مصدق نیز وصیت کرده بود که در کنار آنان دفن شود ولی با مخالفت شاه این کار انجام نشد.
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] منبع
[ویرایش] پیوند به بیرون
- متن کامل اسناد « سيا » در مورد کودتای 28 مرداد
- ملی شدن نفت در ايران و کودتای ۲۸ مرداد - پروفسور یرواند آبراهمیان
- کارنامه ی مصدق در تاریخ
- درباره كودتای ٢٨ مرداد
- شبکه های اطلاعاتی بريتانيا و آمريکا در ايران (1320- 1332) و کودتای 28 مرداد 1332

