ویکی‌پدیا:چه کسی ویکی‌پدیا را می‌نویسد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

راهنما:فهرست

چه کسی ویکی‌پدیا را می‌نویسد

فهرست مندرجات

داوطلبان قبل از ایجاد یک مقاله جدید یا ویرایش یک مقاله موجود، نیاز به هیچ نوع آموزش رسمی ندارند. کسانی که مقاله‌ها را در ویکی‍پدیا ایجاد و ویرایش می‌کنند، اهل تمام کشورها هستند و یک گستره باز از سنین و پیش‌زمینه‌ها را دارند. هر کسی که در این دانشنامه مشارکت می‌کند، یک ویکی‌پدیایی خوانده می‌شود.

سیاست ویکی‌پدیا این است که به دانشنامه تنها مطالبی را اضافه کند که اثبات‌پذیر باشند و هیچ تحقیق دست اولی را به دانشنامه اضافه نکند. شیوه‌‌نامه‌های ویکی‌پدیا، ویرایشگران را تشویق به ذکر منابع می‌کند. گاهی اوقات ویکی‌پدیایی‌ها از این سیاست‌ها پیروی نمی‌کنند چرا که یا فراموششان کرده‌اند یا از این سیاست اطلاع ندارند. در چنین شرایطی تا زمانی که منابع ذکر نشوند، خوانندگان قادر نخواهند بود صحت مطالب را کنترل کنند.

زمانی که چند نفر در حال گردآوری مطالب در یک موضوع خاص هستند، مشاجره‌ای درباره موضوع درمی‌گیرد. یک قابلیت مفید ویکی‌پدیا این است که می‌توان روی یک مقاله یا روی قسمتی از یک مقاله برچسبی زد که نشاندهنده بحث برای رسیدن به دیدگاه بی‌طرف در آن موضوع باشد. این قابلیت، به طور ویژه‌ای در موضوعات جدل‌آمیز رایج است؛ موضوعاتی که در مورد رویدادهای کنونی و مدام در حال تغییر باشند یا موضوعاتی که در مورد آن‌ها نظرات مختلفی وجود دارد. برای حل مشاجره، ویرایشگران علاقه‌مند دیدگاهشان درباره موضوع را در صفحه بحث مقاله به اشتراک می‌گذارند. آن‌ها تلاش می‌کنند تا به اجماع برسند به طوری که تمام دیدگاه‌های معتبر بتوانند منصفانه بیان شوند. این مساله باعث می‌شود که ویکی‌پدیا نه‌تنها محلی برای اطلاعات، بلکه محلی برای همکاری و تبادل نظر باشد.

بسیاری از کاربران ویکی‌پدیا صفحه تاریخچه یک مقاله را کنکاش می‌کنند تا تعداد کسانی را که در مقاله مشارکت کرده‌اند را ارزیابی کنند. یک مقاله زمانی می‌تواند درست‌تر به نظر برسد که توسط اشخاص زیاد و متفاوتی ویرایش شده‌باشد (چرا که بیشتر ویرایش‌ها تغییرات سازنده هستند، نه تغییرات مخرب). شما همچنین می‌توانید برای دیدن اینکه سایر خوانندگان و ویرایشگران درباره هر مقاله‌ای چه می‌گویند، صفحه بحث آن مقاله را کنکاش کنید.

یکی از مقالاتی که توسط بسیاری از اشخاص ویرایش شده‌، مقالات برجسته است. زمانی که وضعیت این مقالات برجسته شناخته شده، این مقالات مقالاتی با کیفیت بالا شناخته شده‌اند و زمانی که یک ویرایش جدید، کیفیت یک مقاله را کم کند، یکی از کاربران می‌تواند آن مقاله را برای خارج کردن از فهرست کاندیدا کند.

بهترین را برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا یک بیان دقیق است این است که منابع معتبر و مستقلی مانند کتاب، مقالات نشریات، اخبار تلویزیون، مجلات تجاری یا وبگاه پیدا کنیم نا صحت آن بیان را تایید کنند. برای راهنمایی بیشتر درباره ارزیابی صحت مقالات ویکی‌پدیا پژوهش با ویکی‌پدیا را ببینید.

روش بهبود مقالات

وقتی که شما مقاله‌ای را پیدا می‌کنید که ناتمام یا نا‌صحیح است، می‌توانید آن مقاله را ویرایش کنید تا به ویکی‌پدیا کمک کنید که درست‌تر و مفیدتر باشد. ممکن است کسی در بالای مقاله یک یادآوری گذاشته باشد که نشان دهد آن مقاله نیاز به تمیزکاری دارد. همچنین این قابلیت وجود دارد که یک مقاله جدید ساخت تا اطلاعاتی که هنوز در ویکی‌پدیا وجود ندارند را به اشتراک گذاشت.

زمانی که بسیاری از اشخاص درباره ویکی‌پدیا می‌شنوند، فکر می‌کنند که مقالات با اذافه کردن چند کلمه در هر دفعه ساخته‌می‌شوند. بسیاری از ویرایش‌ها بسیار جزیی هستند و تنها مربوط به اصلاح اشکالات املایی، جمله‌بندی مجدد یک جمله یا اضافه کردن یک یا دو واقعیت می‌شوند. اما ویراستارانی که درک خوبی از یک موضوع منحصر‌به‌فرد دارند، معمولا در نوشتن پاراگراف‌ها یا کل مقاله در یک مرحله مشارکت می‌کنند.

خوانندگان جدید یا اتفاقی ویکی‌پدیا، بیشتر وقت‌ها هنگامی که مقالات را مرور می‌کنند، خطاهای کوچک در آن‌ها را پیدا کرده و آن‌ها را اصلاح می‌کنند. برخی از آنها نیز فقط کنکاوند که ببینند آیا واقا می‌توانند ویکی‌پدیا را ویرایش کنند؛ و معمولا نظرات غیر مفید یا خام و گستاخانه می‌نویسند که معمولا به سرعت توسط سایر ویرایشگران حذف می‌شوند.

چه کسی نظم را حفظ می‌کند؟

بیشتر ویرایشگران ویکی‌پدیا برای بهبود مقالات یا کار همدیگر به طور سازنده با هم بحث می‌کنند. بیشتر اشتباهات یا ویرایش‌های بد، توسط کسی که متوجه آن‌ها شود ویرایش می‌شوند و به وضعیت قبلی بازمی‌گردند یا تمیزکاری می‌شوند. ابزارهای ویکی‌پدیا مانند صفحه تغییرات اخیر و صفحه شخصی تعقیبات من به ویرایشگران کمک می‌کند تا بدون چک کردن مداوم صفحات وبگاه، ویرایش‌های بد را پیدا کنند.

برخی مشکلات، بیشتر جدی هستند؛ مانند خرابکاری (لطیفه‌های غیر سازنده و مسائل جنسی، ویرایش‌های عمدی نادرست، حمله به اشخاص و تبلیغات)، مشاجره‌هایی که منجر به جنگ ویرایشی می‌شوند (زمانی که ویرایشگران مدام یک صفحه را بین دو وضعیت تغییر می‌دهند و به جای بحث به جنگ می‌پردازند) و سایر رفتارهای اختلاف‌برانگیز. برای برخورد با این موارد، از بین هزاران نفر، مدیران این قدرت را دارند که از مقالات محافظت کنند (آن‌ها را قفل کنند) و هر یک از ویرایشکران را محدود کنند. این مدیران از طریق بحث در انجمن انتخاب می‌شوند تا سیاست‌ها و رهنمودهای وبگاه را اجبار کنند.

قدرت مدیر توسط عده محدودی دیوان‌سالار و ویکی‌بُد (پیشکار) به ایشان اعطا می‌شود. قدرت دیوان‌سالاران و ویکی‌بُدها نیز توسط برنامه‌نویسان (Developerها) به ایشان اعطا می‌شود - که به طور داوطلبانه (به همراه دو کارمند حقوق‌بگیر) به طور فیزیکی یا به صورت آنلاین به serverهای سایت دسترسی دارند. مالکیت سخت افزاری که وبگاه بر روی آن اجرا می‌شود به بنیان ویکی‌مدیا تعلق دارد که یک موسسه خیریه است و توسط کمک مالی شما از نظر مالی تامین می‌شود. هیئت امنا و یکی از بنیانگذاران Jimmy Wales تمام پروژه‌های بنیاد را که محدود به دانشنامه‌ها نیز نیست را سرپرستی می‌کنند. به آن‌ها وکالت گسترده‌ای داده شده که در بحث‌های روزانه ویکی‌پدیای انگلیسی و در کمیته داوری حکم کنند. اعضای کمیته داوری، داوطلبان انتخاب‌ی و انتصابی هستند و مانند قاضی در دادگاه عمل می‌کنند. (نقش مجموعه مدیران مانند نیروی پلیس داوطلب محلی است - آن‌ها قدرت ویژه، و در عین حال محدودی دارند و عملیات ایشان نیز هر از چند گاهی توسط کمیته و یکدیگر مرور می‌شود.)

جسور باشید!

همچنین ببینید

تصویر:Wiki letter w.svg این نوشتار دربارهٔ ویکی‌پدیا خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.