گرایشهای گزاره‌ای

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

حالاتی مانند باور، میل، قصد، ترس، امید و آرزو دسته‌ای از حالات ذهنی را تشکیل می‌دهند که فیلسوفان مجموعه آنها را (با وجود اختلافاتی که در مورد بعضی از آنها وجود دارد) «گرایش‌های گزاره‌ای» (propositional attitude) می‌نامند. وجه مشترک این حالات این است که همه آنها محتوای گزاره‌ای دارند؛ یعنی بر یک گزاره دلالت می‌کنند یا به آن تعلق دارند؛ برای مثال، «پرویز باور دارد که هوا گرم است»: در این جمله، «پرویز» باورنده (دارنده باور) است؛ و «هوا گرم است» گزاره‌ای است که باور پرویز به آن تعلق گرفته است. اصطلاح «حیث التفاتی» (intentionality) وسیع‌تر از «گرایش‌های گزاره‌ای» است؛ زیرا مواردی را شامل می‌شود که محتوای این حالات یک گزاره نیست (البته بیشتر فیلسوفان همه متعلقات حالات التفاتی را گزاره می‌دانند و معتقدند مواردی که به نظر می‌رسد متعلق این حالات مفرد است، در حقیقت متضمن یک گزاره است). گرایش‌های گزاره‌ای نقش بسزایی در توصیفات، تبیین‌ها و توجیهات ما دارند (به عنوان مثال، برای پیش‌بینی رفتارهای یک شخص به باورها و میل‌های او استناد می‌کنیم) ولی از این جهت که حالات ذهنی هستند، فیلسوفان ذهن می‌کوشند تا آنها را در یک قالب فیزیکالیستی تبیین کنند تا از دوگانه‌انگاری بگریزند.