اسپند
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اسپند گياهي است از تيره زيگوفيلاسه با نام علمي Peganum harmalaكه داراي ارتفاعي بطول حدوداً 30 تا 50 سانتي متر است. ظاهر آن بوته مانند، داراي برگ هاي سبز با تقسيمات باريك و دراز و نامنظم است. گل هاي آن درشت و داراي كاسبرگ نازك و گلبرگ بزرگ برنگ سفيد مايل به سبز، ميوه آن پوشينه و حاوي دانه هاي متعدد برنگ سياه است.
گياه اسپند حاوي مواد ضد ميكروبي از نوع فلاونوئيدها و آلكالوئيدها مي باشد، كه اين مواد در بخش هاي مختلف آن (دانه، كالوس و نهال) بوفور يافت مي شود. از جمله آلكالوئيدهاي مهم آن مي توان به آلكالوئيد هارمين، هارمالين، هارمالول و پگانين و آلكالوئيدهاي كينازولين اشاره كرد.
در طب سنتي از عصاره هاي گياهي اسپند جهت افزايش ترشح شير، دفع ترشح شير، دفع كرم هاي روده، درمان روماتيسم، افزايش قدرت جنسي و نيز به عنوان يك مسكن جهت رفع درد معده بكار مي رفت.
در تحقيقات آزمايشگاهي كه از عصاره اسپند جهت از بين بردن ميكروب ها استفاده شده است. نتايج جالب توجهي بدست آمده است. عصاره هاي حاصل از كالوس خواص ضد ميكروبي در برابر ميكروب هايي نظير استافيلوكوكوس اورئوس، اشريشيا كولي و كانديداآلبيكانس را نشان داده است. براي توليد كالوس از جدا كشت هاي اسپند معمولاً يك محيط پايه MS كه حاوي هورمون KIN ، باشد كافي است، اما همراه كردن يك هورمون اكسيني نظير 4-D و 2 و NAA با هورمون KIN باعث افزايش توليد كالوس مي گردد. تاكنون هيچ تحقيقي بروي سيستم باززايي نوساقه و ريشه در گياه اسپند صورت نگرفته است.
دراين تحقيق بمنظور باززايي گياه اسپند جهت بررسي ارتباط بين مراحل مختلف تمايز و توليد آلكالوئيدها از جدا كشت هاي مختلف نهال اسپند و نيز محيط كشت حاوي هورمون BA,KIN و ويتامين تيامين تشخيص داده شد. علاوه بر آن از نظر وجود آلكالوئيدها، كالوس هاي تيره و آبدار نسبت به كالوس هاي سبز و سفاف بيشترين آلكالوئيدها را دارا بودند. همچنين نوساقه ها و كالوس مولد ريشه نيز داراي آلكالوئيدهاي هارمالا بودند.
اسفند ( اسپند ) مشخصات گياه شناسي : گياهي علفي است با برگ هاي منقسم که تقسيمات آن باريک و دراز مي باشند. گل هاي آن درشت و سفيد متمايل به سبز هستند. ميوه کپسول کروي شکل بوده و واجد دانه هاي متعدد سياه رنگ است. انتشار جغرافيايي : در بسياري از نواحي کشور اين گياه به شکل خود رو رويش دارد و مي توان آن را در داخل مزارع نيز پيدا کرد. ترکيبات شيميايي : دانه اسپند داراي آلکالوئيدهايي نظير، هارمالين و هارمالول مي باشد هارمالين از نظر درمان داراي اثر نيرو دهنده سيستم مرکزي اعصاب و ماده اي بسيار سمي است. قسمت مورد استفاده : دانه هاي گياه از لحاظ اثرات دارويي قابل توجهي دارند. اثرات دارويي و طرز استعمال : 1.اثر خواب آور : از دانه هاي گياه اسپند که به شکل خوراکي مصرف مي شود مي توان به عنوان داروي خواب آور استفاده نمود. 2.ضد کرم : دانه هاي اسپند را براي از بين بردن کرم هاي انگلي روده مستقيماً مي توان خورد . 3.ضد عفوني کننده : از قديم الايام به طور سنتي از دود دانه هاي اسپند براي درمان ماندن از بلاياي طبيعي استفاده مي شده است ولي بعداً مشخص شد که اين دوده از بين برنده ميکروب هاي بيماري زا است.
در گویش برخی از مردم ایران به ویژه استان فارس به آن دونشت گویند .دونشت
[ویرایش] منابع
مركز محاسبات وفن آوري اطلاعات دانشگاه اصفهان سایت دونشت www.doonesht.com

