افغانستان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
افغانستان کشوری است در آسیای میانه، پایتخت آن کابل است.
| فارسی دری : جمهوری اسلامی افغانستان پشتو : د افغانستان اسلامي جمهوریت |
|||||
|
|||||
| شعار ملی: | |||||
| سرود ملی: سرود ملی افغانستان | |||||
![]() |
|||||
| پایتخت - مختصات جغرافیایی |
کابل |
||||
| بزرگترین شهر | کابل | ||||
| زبان رسمی | فارسی (دری)، پشتو | ||||
| نوع حکومت | جمهوری اسلامی حامد کرزی احمد ضیاء مسعود کریم خلیلی |
||||
| استقلال • اعلام استقلال • رسمیت استقلال |
از بریتانیای کبیر ۱۶ اسد ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) ۲۷ اسد ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) |
||||
| مساحت - کل - آبها (%) |
۶۵۲،۰۹۰ km² (۴۱ام) |
||||
| جمعیت - براورد ۲۰۰۵ - تراکم جمعیت |
۲۹٫۸۶۳٫۰۰۰ (۳۸ام) ۴۶/km² (۱۵۰ام) |
||||
| تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید) - کل - سرانه |
براورد ۲۰۰۶ ۳۱٫۹ بیلیون دلار (۹۱ام) ۱٫۳۱۰ دلار (۱۶۲ام) |
||||
| شاخص توسعه انسانی (۱۹۹۳) | ۰٫۲۲۹ (نامعلوم) – پایین | ||||
| واحد پول | افغانی (AFN) |
||||
| منطقه زمانی - در تابستان (DST) |
(UTC+4.30)
بدون تغییر |
||||
| کد بینالمللی خودرو |
AFG
|
||||
| دامنه اینترنتی |
.af
|
||||
| پیششماره تلفن |
+93
|
||||
فهرست مندرجات |
[ویرایش] مقدمه
سرزمین افغانستان در طول تاریخ گلوگاه تهاجم به هند بوده است [نیاز به ذکر منبع]؛ جنگجویان بسیاری چون «اسکندر مقدونی» و «تیمور گورکانی» از پیچ و خم کوهها و درههای این کشور خود را به هندوستان رساندهاند. علاوه بر این تا قبل از کشف راههای آبی در قرون جدید و سپس توسعه راههای هوایی، خط مسیر بازرگانی شرق و غرب، از دشت شمال این کشور عبور میکرد که محل عبور کاروانهای جاده ابریشم از این سرزمین بوده که عموما از طریق قندهار به هند و از طریق بلخ به چین میرفت. پس از کشف راههای آبی و سپس توسعه راههای هوایی، افغانستان مانند سایر سرزمینهای آسیای میانه، تبدیل به منطقهای محصور شد.
[ویرایش] جغرافیا
[ویرایش] موقعیت
در آسیای میانه
[ویرایش] مختصات جغرافیایی
بین ۶۰ تا ۷۵ درجه شرقی بین ۲۹ تا ۳۸ درجه شمالی
[ویرایش] مساحت
مساحت افغانستان ۶۵۲۲۲۵ کیلومتر مربع است.که از نظر مساحت در جهان مقام چهلم [نیاز به ذکر منبع] و در قاره آسیا جایگاه یازدهم را دارا میباشد.
[ویرایش] مرزهای مشترک
کل: ۵۵۲۹ کیلومتر
- مرزهای مشترک:
[ویرایش] آب و هوا
حارهای، تابستان گرم و زمستان سرد.
[ویرایش] ارتفاعات
کشور افغانستان از معدود کشورهایی است که محصور در کوهستانها و خشکیها است. مناطق مختلف این کشور اغلب پوشیده از کوهاست اما در جنوب و جنوب شرقی مناطق پستی نیز وجود دارد.
بلندترین نقطه: قله نوشاخ به ارتفاع ۷٬۴۸۵ متر از سطح دریا.
پستترین نقطه: رود آمودریا به ارتفاع ۲۵۸ متر از سطح دریا.
جستار وابسته: فهرست کوههای افغانستان
[ویرایش] منابع طبیعی
از منابع طبیعی آن میتوان به گاز طبیعی ، نفت ، زغال سنگ ، مس ، کرومیت ، طلق (talc) (نوعی کانی شفاف به رنگهای سفید و سبز و خاکستری) ، سولفات باریم ، گوگرد ، سرب ، روی ، سنگ آهن ، نمک طعام و سنگهای قیمتی (گوهر) ، اورانیوم و .... اشاره کرد.
[ویرایش] محیط زیست
شاید مهمترین مشکل زیست محیطی افغانستان خط انقراض حیواناتی چون پلنگ ، سمور، غزالهای وحشی ، قوچ و ... باشد .این حیوانات بیشتر برای استفاده از پوست شان کشته میشوند. از شاخص ترین محدودیتهای زیست محیطی این کشور میتوان به محدویت در دسترسی به منابع آب (مصرف کشاورزی و آشامیدنی)، چرای بیش از حد دام ، آلودگی هوا و آب ، عدم دسترسی به آبهای آزاد و ... اشاره کرد. تقریبا در افغانستان سیستم چگونگی دفع زباله به روش مدرن وجود ندارد.
[ویرایش] جغرافیای انسانی
طبق آمار سال ۲۰۰۵ دارای ۳۵ ولایت است. پرجمعیت ترین شهرهای افغانستان به ترتیب کابل ، قندهار ، مزار شریف، جلال آباد و ... هستند. . روابط خویشاوندی و خانوادگی در میان مردم افغانستان بسیار نزدیک وصمیمانهاست [نیاز به ذکر منبع] که نشانه عواطف و احساسات عمیق خانوادگی است. هنوز در این کشور مسائل حاد میان مردم توسط ریشسفیدان و بزرگان حل و فصل میشود.
[ویرایش] تقسیمات کشوری
افغانستان دارای ۳۴ ولایت (استان) است.
[ویرایش] خطرات طبیعی
از بلایای طبیعی معمول این کشور میتوان به زلزلههای متوالی در میان کوههای هندوکش و سیل و خشکسالی اشاره کرد.
[ویرایش] مردم
[ویرایش] جمعیت
جمعیت افغانستان حدود ۳۰ میلیون نفر برآورد میشود. براساس سرشماری مقدماتی کمیته ملی احصائیه کشور، جمعیت افغانستان در سال ۱۳۸۵، ۲۴ میلیون نفر است. گفته میشود از این تعداد ۱۲٬۳۰۰ میلیون مرد و ۱۱٬۸۰۰ میلیون نفرشان زن هستند، ۷/۲۱٪ جمعیت کشور شهرنشین میباشند. مرحله اصلی نفوس شماری افغانستان در ماه سنبله ۱۳۸۷ صورت خواهد گرفت.این آمار شامل میلیونها مهاجر افغانی مقیم ایران، پاکستان و کشورهای دیگر نمیباشد. سازمان ملل پیش از این جمعیت افغانستان را ۲۹ میلیون نفر برآورد کرده بود.
[ویرایش] وضعیت سنی
آمار زیر به صورت تقریبی میباشند.
۰ تا ۱۴ سال: ۴۴٫۶٪ / مرد ۷۰۹۵۱۱۷/ زنان ۶۷۶۳۷۵۹
۱۵ تا ۶۴ سال: ۵۳٪ / مرد ۸۴۳۶۷۱۶ /زنان ۸۰۰۸۴۶۳
۶۵ به بالا: ۲٫۴٪ / مرد ۳۶۶۶۴۲ / زنان ۳۸۶۳۰۰
[ویرایش] متوسط سن
۴۳ سال
[ویرایش] نرخ رشد جمعیت
۲٫۶۷
[ویرایش] نرخ تولد
[ویرایش] نرخ مرگ و مبر
[ویرایش] نرخ مهاجرت
[ویرایش] نرخ مرگ و میر کودکان(زیر ۷ سال)
کل: درصد (*)
- مرد: درصد (*)
- زن: درصد (*)
- (*) = (در هر ۱۰۰۰ نفر)
[ویرایش] امید به زندگی
کل: سال
- مردها: سال
- زنها: سال
[ویرایش] نرخ فرزند برای هر زن
؟ فرزند برای هر زن افغان
[ویرایش] ملیت
[ویرایش] گروههای قومی و نژادی
پشتون، تاجیک، هزاره و ازبک،پشه یی ،ایماق، ترکمن، بلوچ و ...
[ویرایش] دینها و مذاهب
۹۹٪ مردم افغانستان را مسلمان تشکیل میدهند که حدود ۸۰٪ آنان مسلمان سنی و ۱۹٪ مسلمان شیعههستند[۱] .
مذاهب دیگری چون هندو و سیک نیز در افغانستان پیروانی دارد. پیش از جنگهای ۳۰ سال اخیر اقلیت یهودی ای نیز در افغانستان و بویژه شهر هرات وجود داشتند اما امروزه اغلب آنان به اسرائیل مهاجرت کردند.
[ویرایش] زبانها
مردم افغانستان به یکی از زبانهای دری (فارسی) ۵۰٪، پشتو ۳۵٪، ازبکی، ترکمنی ، پشه یی، نورستانی و بلوچی سخن میگویند [۲]. بر اساس قانون اساسی افغانستان،زبانهای دری و پشتو زبانهای رسمی دولت افغانستان میباشند و در مناطقی که گویشوران زبانی دیگر زیاد باشند آن زبان به عنوان زبان رسمی سوم تلقی میشود.
اگر کسی یکی از دو زبان رسمی افغانستان را بداند میتوان گفت تقریبا در برقراری ارتباط در هیچ جای افغانستان مشکلی ندارد. زبان غالب در کابل پایتخت و بیشتر شهرهای شمال، مرکز و شمال غرب افغانستان دری است. زبان غالب در شهرهای قندهار و جلال آباد ، و بیشتر شهرهای جنوب شرق افغانستان پشتو است. زبان غالب در شهرهای شبرغان و میمنه ، اوزبیکی است.
[ویرایش] سواد
تعریف فرد باسواد: فرد بالای ۱۵ سال که میتواند بخواند و بنویسد.
کل: ۳۶ درصد با سواد
- مردها: ۵۱٪ درصد
- زنها: ۲۱٪ درصد
[ویرایش] تاریخ
آغاز پادشاهی احمدشاه ابدالی در سال ۱۷۴۴ میلادی آغاز تاریخ مستقل افغانستان است.تاریخ قبل از این تاریخ عبارت از تاریخ مشترک افغانستان با برخی کشورهای همسایه اش بویژه تاریخ کشور ایران میباشد.
[ویرایش] تاریخ مشترک
رجوع شود به تاریخ افغانستان و تاریخ ایران
[ویرایش] شکل گیری
نوشتار اصلی: شکل گیری افغانستان
افغانستان از زمان تاجگذاری احمدشاه درانی شکل گرفت.مهمترین تغیرات جغرافیایی افغانستان پس از این تاریخ عبارت است از :
- الحاق هرات در معاهدهٔ پاریس در سال ۱۸۶۳
- جدایی بلوچستان در سال ۱۸۸۷
- جدایی نیمی از پشتونستان در معاهدهٔ دیورند در سال ۱۸۹۳
[ویرایش] افغانستان مستقل
از تاریخ ۱۷۴۷ تا زمان استقلال افغانستان در سال ۱۹۱۹ ، ا ین کشور به زیر سلطه دو ابر امپراطوری آن دوران بریتانیا و روسیه در آمده بود. یک دوره کوتاه مدت دموکراسی و آزادی خواهی در این کشور که از سال ۱۹۷۳ آغاز شده بود که با کودتای کمونیستی ۱۹۷۸ به پایان رسید. در سال ۱۹۹۲ یک نیروی خودجوش و چریکی به نام مجاهدین در این کشور شکل گرفت که رژیم کمونیستی ۱۵ ساله را شکست داد.
[ویرایش] سلطه طالبان
مجاهدین موفق به تشکیل دولت ملی نشدند و جای آنها را طالبان که از حمایت مادی و معنوی پاکستان سود میبردند گرفت. طالبان نتوانستند بقایای مجاهدین را که بر علیه آنها مقاومت میکردند به طور کامل سرکوب نمایند. رژیم طالبان با حملهٔ ائتلاف بین المللی به رهبری امریکا از هم پاشید.
[ویرایش] حامد کرزی
مقاله اصلی:حمله آمریکا به افغانستان
از سال ۲۰۰۱ میلادی بعد از کنفرانس بن (Bonn) در اثر توافق گروههای افغان دولت موقت به رهبری حامد کرزی روی کار آمد. حکومت در ۷ دسامبر ۲۰۰۴ میلادی به ریاست جمهوری حامد کرزی (Hamid Karzai) شکل گرفت و در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۰۵ نیز انتخاب مجلس قانون گذاری آن را تکمیل کرد.
[ویرایش] نام های گذشتهٔ افغانستان
نوشتار اصلی تاریخچهٔ نام افغانستان
آریانا و خراسان به عنوان نام های قدیمی سرزمین افغانستان نسبت داده میشود.
[ویرایش] پایتختهای افغانستان
۱-از سال ۱۷۴۷ تا ۱۷۷۵ قندهار
۲-از سال ۱۷۷۵ تا اکنون کابل
[ویرایش] فرهنگ
[ویرایش] زبان و خط
ماده شانزدهم قانون اساسی افغانستان زبانهای فارسی (در گویش رسمی و دولتی دری)و پشتو را زبانهای رسمی افغانستان اعلام میکند و چنین میگوید: "از جمله زبانهای پشتو، دری ، ازبکی ، ترکمنی ، بلوچی و پشّه یی ، نورستانی ،پامیری و سایر زبانهای رایج در کشور، پشتو و دری زبانهای رسمی دولت میباشند. در مناطقی که اکثریت مردم به یکی از زبانهای ازبکی ، ترکمنی ، پشه یی ،نورستانی ، بلوچی و یا پامیری تکلم مینمایند، آن زبان علاوه بر پشتو و دری به حیث زبان سوم رسمی میباشد و نحوه تطبیق آن توسط قانون تنظیم میگردد. دولت برای تقویت و انکشاف همه زبانهای افغانستان پروگرامهای موثر طرح و تطبیق مینماید. نشر مطبوعات و رسانههای گروهی به تمام زبانهای رایج در کشور آزادمی باشد."
[ویرایش] مشاهیر فرهنگی
از چهرههای فرهنگی که در گستره جغرافیایی افغانستان زاده شدهاند میتوان به مولانا جلال الدین بلخی،ابوعلی سینابلخی,رابعه بلخی, عبدالرحمن جامی, ناصر خسرو،سنایی غزنوی، خواجه عبدالله انصاری، ابوعبید عبدالرحمن محمد جوزجانی،حمیدی بلخی، حنظله بادغیسی، ظهیرالدین فاریابی واعظ کاشفی، کمال الدین بهزاد، عنصری بلخی، ابونصر فارابی،ابواسحاق فارابی، ابوشکور بلخی ، سید جمال الدین افغان, سید جمال الدین حسینی،خلیل الله خلیلی و عبدالرحمان مهمند یا رحمان بابااشاره کرد.
[ویرایش] موسیقی و رقص
در افغانستان پشتونها دارای نوعی رقص گروهی هستند که بدان اتن ملی میگویند. در امر موسیقی نیز افغانستان پیشنه خوبی دارد. در گذشته ها مردم افغانستان در جلساتی که در موعد معیینی برقرار می شده است گرد هم می آمدند و به بحث و بررسی کتب و اشعار می پرداختند و در آخر این جلسات به آواز خوانی و موسیقی می پرداختند و از اشعار بسیار شیرین و پر معنا استفاده می نمودند. نظیر اشعار خواجه حافظ شیرازی، مولانا جلال الدین محمد، شمس تبریزی، سعدی، ناصر خسرو، خیام و دیگر شاعران به نام حوزه فارسی زبان. اکثر مردم افغانستان دارای طبعی شعر گونه هستند و به شعر و شاعران علاقه خاصی دارند در این میان می توان از خوانندگان یا آوازخوانان به نام کشور افغانستان نام برد که در زیر نام چند تن از این خوانندگان معاصر آمده است و امید است که دیگر دوستان در تکمیل این بخش ویکی پدیا را یاری کنند:
- احمد ظاهر
- ساربان
- محمد قاسم
- شاه عیوض
- صفدر توکلی
- ناشناس
- نی نواز
- فرهاد دریا
- داود سرخوش
- نغمه و منگل
- وجیه و فرید رستگار
- محمدحسین سرآهنگ
[ویرایش] سینما
امروزه در اغلب کشورهای جهان سینما و بازیگری یک امر رایج و متداول می باشد که با زندگی مردم در هم آمیخته است و بیشتر مسائل روز و همچنین مسائلی نظیر فرهنگ، تاریخ، تمدن، علم، فناوری، ارتباطات، اجتماع گرایی، اخلاق، تخیلات، روانشناسی و ... از طریق این رسانه به تمامی مردم جهان ابلاغ می گردد. اکثر کشورهای جهان دارای سینما و سازمان هایی برای پوشش سینماها و کمک و پشتیبانی از این سازمان حیاتی می باشند. به طور مثال مکانی در آمریکا به عنوان شهرک سینمای به نام «هالیوود» یا همچنین در هندوستان به نام «بالیوود» می باشد و چندی پیش کشور چین نیز اعلام کرده است که قرار است مکانی به عنوان شهرک سینمایی نظیر آنچه که در آمریکا و هندوستان است به نام «چایناوود» راه اندازی کند. این مکان ها تمای امور سینمایی این کشورها را در بر می گردد و بیشتر بازیگران نمونه و حرفه ای و ستاره های نام آشنای جهان در این شهرک ها به سر می بزند؛ اما در این بین افغانستان به دلیل سه دهه جنگ، ناآرامی، آشوب، جنگ های قومی و قبیله ای و حتی جنگ های مذهبی، درگیر بسیاری از مشکلات بوده و امر سینما، موسیقی و تئاتر تقریبا در نابودی کامل به سر می برده است و هیچ گونه حمایت و پشتیبانی قابل قبولی در این عرصه به وجود نیامده است. همچنین در دوران طالبان تلویزیون، وسائل فیلمبردای، ماهواره ها، سینماها، موسیقی و تئاتر و دیگر وسائل ارتباط جمعی و رسانه های صوتی و تصویری، همه و همه منع اعلام و تحریم گردیده بود که این امر امروز ضربه جبران ناپذیری بر پیکر سینما، تئاتر و موسیقی افغانستان به وجود آورده است. در این دوران خیلی از موسیقی ها، فیلم ها و بسیاری از نمایشنامه ها کاملا نابود شدند و هیچ اثری از آنها باقی نمانده است؛ اما خوشبختانه در این بین برخی از این آثار به وسیله افراد هنرمند و هنردوست از گرداب نابودی نجات یافتند و امروزه در دسترس می باشند. در افغانستان در امر سینما محدودیت های زیادی وجود دارد. بیشتر کارگردانان، بازیگران مرد و زن، تهیه کنندگان و فیلمبرداران خوب و به نام افغانستان در کشورهای اروپایی چون انگلستان و آلمان و نیز در کانادا و آمریکا به سر می برند و از نام و موقعیت دیگر هنروران، بازیگران و کارگران در عرصه سینما اطلاعاتی مفید و کاملی در دسترس نمی باشد. در داخل کشور هم سینما از طرف اکثر مردم نادیده گرفته شده است و این سخن در میان مردم زیاد است که سینما محل فساد است و کسانی که فساد اخلاقی دارند به سینما و بازیگری روی می آورند. و در کل می توان گفت که این امر فی ما بین نادیده گرفته شده است و می توان چنین گفت که نصف مردم موافق سینما و نصف دیگر مخالف این امر می باشند.
[ویرایش] رادیو و تلویزیون
نخستین برنامۀ راديويی افغانستان توسط راديو کابل در سال ۱۳۰۷ در زمان شاه امان الله پخش شد. تلويزيون اما در پايان حکومت سردار داوود در سال ۱۳۵۷ به ميان آمد.[1]
افغانستان هماینک دارای یک سازمان رسانهای ملی به نام «رادیو تلویزیون ملی افغانستان» (RTA) میباشد.این سازمان دارای یک کانال تلویزیونی و یک کانال رادیویی میباشد. اگرچه RTA رسانهای متعلق به دولت است اما طبق قوانین جدیدرسانهای نه دولتی و نه خصوصی ، بلکه رسانهای مردمی است که صرفا هزینه اش را دولت تامین میکند. اخیرا دوباره سعی بر این است که نشرات رادیو و تلویزیون ملی افغانستان ، بر اساس اصول ، روش و پالیسی حکومت کارکرد داشته باشد. علاوه بر RTA رادیو و تلویزیونهای خصوصی دیگری در افغانستان وجود دارد که شامل نزدیک به ۱۰۰ شبکه رادیویی و حدود ۱۰ شبکه تلویزیونی میشود.[نیاز به ذکر منبع]
[ویرایش] رسانههای چاپی
پيشينۀ رسانهها درافغانستان به نشر اولين روزنامه، شمسالنهار در سال ۱۲۵۲ برمی گردد.[2]
[ویرایش] آموزش و پرورش
در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی جنگهای داخلی این کشور(دهههای ۹۰ میلادی)، شالوده آموزش و پرورش افغانستان از هم پاشید. در دورهٔ قدرت طالبان حتی دختران خانهنشین شده و اجازهٔ تحصیل از آنها گرفته شد. در این دوره، به جای درسهای علمی مانند کیمیا و فیزیک در مدارس، بیشتر بر آموزشهای مذهبی تاکید میشد. اکنون برآورد میشود کمتر از نیمی از مدارس افغانستان دسترسی به آب آشامیدنی داشته باشند. پس از حمله امریک به افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی و فروپاشی طالبان، با روی کار آمدن دولت انتقالی وضعیت تحصیل اندکاندک رو به بهبودی میرود ولی با این وجود هنوز بیش از ۶۰٪ مردم افغانستان از سواد خواندن و نوشتن بیبهرهاند.
در حال حاضر ۱۳ دانشگاه و ۶ مرکز تربيت معلم ، در سراسر افغانستان وجود دارد. در کنکور ورود به دانشگاه سال ۱۳۸۵ خورشیدی، ۸۰ هزار نفر شرکت کرده اند. برآورد مسئولان اینست که حدود سی هزار دانشجو به علت نبود امکانات از ورود به دانشگاه محروم شوند.[3]
ده درصد بودجه سالانه افغانستان به امور آموزشی اختصاص دارد، که از اين ميان هفت درصد آن مربوط به وزارت معارف (آموزش وپرورش) است، يک درصد مربوط به نهادهای تحقيقاتی و يک درصد مربوط به آموزش عالی است.[4]
[ویرایش] گردشگری
[ویرایش] دولت
[ویرایش] نظام قانونی
نظام حکومتی افغانستان جمهوری اسلامی (متفاوت با پاکستان و ایران) است.براساس ساختار جدید در این کشور ، قوانین این کشور بر اساس تعالیم دین اسلام است. بر اساس قانون اساسی این کشور حکومت متبوع از قانون اساسی متعهد است یک کشور مترقی و کامیاب ، یک نظام مبتنی بر عدالت اجتماعی ، محفوظ نگه داشتن حقوق و کرامت انسانی مردم افغانستان ، تفهیم و نهادینه کردن یک کشور دموکراتیزه ، حفظ اتحاد ملی ، برابری و تساوی حقوق اقوام و قبایل گوناگون ساکن در کشور، به معرض وجود گذارد. براساس قانون اساسی این کشور متعهد به رعایت قوانین سازمان ملل و قوانین بین المللی در دفاع از حقوق بشر است. براساس قانون اساسی افغانستان ، یک جوان با ۱۸ سال سن تمام میتواند رای بدهد.
[ویرایش] قوهٔ اجرائیه
رئیس جمهور افغانستان: حامد کرزی
وزیر خارجه افغانستان: دادفر سپنتا
[ویرایش] قوهٔ قانون گذاری
مجلس نمایندگان افغانستان (ولسی جرگه): ۲۴۹ نفر
مجلس سنا افغانستان (مشرانو جرگه): ۱۰۲ نفر
[ویرایش] ستره محکمه (دیوان عالی)
رئیس: عبدالسلام عظیمی
[ویرایش] ارتش
نیروی زمینی: ؟؟؟؟ نفر
؟؟؟؟ دستگاه تانک
نیروی هوایی: ؟؟؟؟ نفر
؟؟؟ فروند هواپیمای جنگی
ارتش ملی افغانستان(Afghan National Army) بعد از سقوط طالبان به تدریج شروع به بازشکلگیری کرد .در سال ۲۰۰۶ نیروی هوایی این کشور رسما آغاز به کار کرد .خدمت سربازی در افغانستان اجباری نیست.
[ویرایش] اقتصاد
افغانستان به لحاظ اقتصادی یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب میشود که همه ناشی از نابسامانیهای سیاسی است. اقتصاد افغانستان بعد از فروپاشی حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ رو به بهبودی نهادهاست .نرخ آمار زیر خط فقر این کشور بسیار وحشتناک است ، به موجب این نرخ از هر صد افغانستانی ۵۵ نفر آنان زیر خط فقر هستند. از دیگر نرخهای نگران کننده این کشور فقیر نرخ ۴۳ درصدی بیکاری است. حدود ۸۱ درصد مردم این کشور کشاورز هستند و بقیه شامل ۱۱ درصد در صنعت (اغلب بافندگی) و۹ درصد در خدمات مشغول به کار هستند. به موجب آمار سال ۲۰۰۴ ، ۱۵ میلیون نفر در این کشور کارگر هستند. نرخ تورم در این کشور در سال ۲۰۰۵ ، ۱۶٫۳ و در سال ۲۰۰۶ بنا بر پیش بینیها ۱۷ درصد است. عمده ترین محصولات صادراتی این کشور به سه کشور آمریکا(۲۵٫۴٪) ، پاکستان(۲۲٪) و هند(۱۹٫۵٪) است که حجم آن ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده میشود. و عمده ترین شریکان صادر کننده محصولات به این کشور پاکستان (۲۳٫۷٪) ، آمریکا (۱۱٫۲٪) ، هند (India ۷٫۹٪) ، آلمان (۶٫۸٪) ، ترکمنستان (۴٫۹٪) ، روسیه (۴٫۵٪) ، کنیا (۴٫۳٪) و ترکیه (۴٫۲٪) میباشند که حجم آن به بیش از ۴ میلیارد دلار میرسد. بیشترین بدهی این کشور به کشور روسیه و نیز بانک بین المللی پول است که به بالغ بر ۸ میلیارد دلار میرسد. پس از سقوط طالبان بیش از ۶۰ کشور جهان قول کمک به این کشور را دادند که به فاصله ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ ، ۸٫۹ میلیارد دلار به این کشور کمک بلاعوض کنند. واحد پول آن افغانی نام دارد که از سال۲۰۰۰ به بعد ارزشها به نسبت دلار رو به بهبودی دارد.سال مالی آن از اول فرودین (۲۱ مارس) تا ۲۹ اسفند (۲۰ مارس) است. عمده ترین محصول صادراتی این کشور مرفین یا تریاک است . از دیگر اقلام صادراتی این کشور میتوان به جامه پشمی بومی این کشور و فرشهای دستباف و پوست گاو و گوسفند و سمور و پلنگ و مار اشاره کرد.
[ویرایش] تولید ناخالص ملی
[ویرایش] معادن
همان طور که می دانید افغانستان یک کشور کوهستانی با آب و هوای سرد می باشد. این کشور دارای رشته های بلند و همچنین کوه های سر به فلک کشیده زیادی می باشند. به دلیل سه دهه جنگ و خرابی این کشور از توسعه و پیشرفت بازمانده است. افغانستان معادن زیادی ندارد اما اگر در این بخش سرمایه گذاری و تحقیقات گسترده به عمل آید مطمئنا رشد اقتصادی سریعی را در پیش خواهد گرفت و نیز فرصت های شغلی چشم گیری ایجاد خواهد شد. افغانستان دارای معادنی چون: معدن طلا، معدن لاجورد، معدن زمرد، معدن فیروز و معدن زغال سنگ در استان بغلان که در نوع خود در جهان بی نظیر است و حدود 13 نوع زغال سنگ از این معدن استخراج می شده است و حتی در زمان جنگ نیز به فعالیت خود ادامه می داده است. بعضی از تجهیزات و وسائل موجود در این معدن به حدود 45 سال پیش بر می گردد که از طرف دولت اتریش به افغانستان داده شده بود. نیز به دلیل نبود دانش کافی و اطلاعات مفید چند تن از کارگران این معدن به دلیل استنشاق گازهای سمی موجود در این معدن جان خود را از دست دادند.
[ویرایش] صنایع
صنایع زیادی در افغانستان موجود نمی باشد و اگر هم باشد اطلاعات کافی در دسترس نیست. اما صنعت قالی باقی، فرشهای دستی، گلیم، نمد یا (نماد، جاجیم بافی در این کشور به طور خود محور موجود می باشد. افغانستان سالانه حدود دو و نیم میلیون متر مربع فرش صادر می کند.
[ویرایش] راهها
افغانستان به لحاظ ارتباطی و وضعیت جادهها و بزرگراهها نسبت به گذشته رشد نمودهاست. به طور کلی ۴۵ فرودگاه در این کشور وجود دارد . نام هواپیمای بین المللی افغانستان آریانا است. دو فرودگاه بین المللی کابل و قندهار ومیدان هوایی نظامی بگرام از مهمترین (فرودگاه) این کشور است. افغانستان به دلیل عدم دسترسی به آبهای آزاد فاقد بندر و کشتیرانی است و تنها رودخانه مرزی آمودریا از این قاعده مستثنا است که آن هم به سبب عدم توجه کافی هیچ بهرهای برای این کشور ندارد. در افغانستان راه آهن وجود ندارد .در کشور افغانستان بنا بر آمار سال ۲۰۰۴ حدود ۳۵ هزار کیلومتر جاده وجود دارد که تنها ۹ هزار کیلومتر آن سنگ فرش و آسفالت شدهاست. ۱۲۰۰ کیلومتر تنها مسیر رودخانهای و آبی این کشور است که در محدوده آموردیا با سه کشور تاجیکستان و ازبکستان و ترکمنستان واقع است. از بنادر نزدیک به این رودخانه میتوان به شیرخان بندر و خیر آباد اشاره کرد. نزدیک ترین شهر مهم به این رودخانه مزار شریف است.
[ویرایش] ارتباطات
رشد و توسعه نظام ارتباطی افغانستان به دلیل کوهستانی بودن این کشور بسیار کند صورت میگیرد که مستلزم توسعه کیفی در زمینه ماهوارهاست . در افغانستان بیش از ۵۰ هزار نفر صاحب تلفن هستند و جالب تر آن که ۱۲ برابر آن در این کشور صاحب تلفن همراه هستند.در این کشور بیش از ۳۰ هزار نفر کاربر اینترنت هستند.
[ویرایش] رابطههای خارجی
[ویرایش] رابطه با همسایه ها
رابطه با ایران
به سبب ارتباطات ریشه دار فرهنگی ، ایران نقش مهمی در سیاست خارجی افغانستان دارد علاوه بر این ایران یکی از بزرگترین طرفهای تجاری افغانستان است.بعد از سقوط حکومت طالبان و روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان روابط تجاری افغانستان و ایران افزایش چشمگیری داشت البته این روابط تا کنون بیشتر صادرات ایران به افغانستان میباشد.ایران و افغانستان در ضمینه مبارزه با مواد مخدر و بازسازی شبکه حمل و نقل افغانستان همکاری دارند.
افغانستان و ایران در سالهای اخیر که مشکل کمبود باران وجود دارد بر سر تقسیم آب رودخانه هیرمند در منطقهٔ سیستان اختلاف نظر دارند .اگرچه هردو بر توافقنامهٔ امضا شده توسط امیر عباس هویدا و محمد موسی شفیق (صدراعظمهای وقت هر دو کشور) در مورد تقسیم حق آبه هیرمند تاکید دارند.
رابطه با پاکستان
افغانستان از دیرباز با پاکستان بر سر خط دیورند مشکل مرزی دارد.
رابطه با هند
رابطه با چین
رابطه با تاجیکستان
رابطه با ازبکستان
رابطه با ترکمنستان
[ویرایش] روابط فرامنطقهای
حکومت فعلی افغانستان جز با اسرائیل با تمام کشورهای دنیا دارای روابط نسبتا خوبی دارد.دولت افغانستان اعلام داشته که در صورت تشکیل کشور کاملا مستقل فلسطین روابط کامل خود را با اسرائیل برقرار خواهد کرد.
[ویرایش] عضویت در سازمان های بین المللی
- سازمان ملل متحد
- اینتلست
- اکو
[ویرایش] پیمان نامههای بین المللی
پیمان منع گسترش مین های ضد نفر
[ویرایش] پیوند به بیرون
[ویرایش] وبگاههای دولت افغانستان
- وزارت خارجه افغانستان برای دریافت وب گاه سفارتخانهای افغانستان اینجا مراجعه کنید
[ویرایش] سازمانهای بین المللی مرتبط با افغانستان
- تیم کاری سرمایه گذاری و بازسازی افغانستان
- جیولوجیکی افغانستان
- سروی محیطی ایالات متحده امریکا
- اداره معلومات انرژی
[ویرایش] وبگاههای خبرگزاریهای افغانستان
[ویرایش] وبگاههای روزنامههای افغانستان
روزنامه انگلیسی زبان اوت لوک افغانستان
[ویرایش] وبگاههای شبکههای تلویزیونی و رادیویی افغانستان
[ویرایش] جستارهای وابسته
- تاریخ افغانستان
- خلاصه تاریخ افغانستان
- فهرست مطالب مربوط به افغانستان
- فهرست مشاهیر افغانستان
- فهرست خوانندهگان افغانستان
- فهرست شبکههای تلویزیونی افغانستان
- فهرست شبکههای رادیویی افغانستان
- دانشگاه هرات
- یونس قانونی
- احمدشاه مسعود
- اسماعیل خان
- محمد ظاهر شاه
[ویرایش] منابع
- (عکس)ویکی پدیا انگلیسی
- تحقیق پیرامون افغانستان از کیانوش م
[ویرایش] پانویس
- ↑ https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/fields/2122.html
- ↑ https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/af.html#People
[ویرایش] پیوند به بیرون
| جغرافیای جشن نوروز | |
| جمهوری آذربایجان | ارمنستان | ازبکستان | عراق | ترکیه | تاجیکستان | افغانستان | سوریه | ترکمنستان | قزاقستان | تانزانیا | مصر | ایران | |
الگو:کشورهای فارس زبان
| ولایات افغانستان | |
| اروزگان | بادغیس | بامیان | بدخشان | بغلان | بلخ | پروان | پکتیا | پکتیکا | پنجشیر | تخار | جوزجان | خوست | دایکندی | زابل | سر پل | سمنگان | غزنی | غور | فاریاب | فراه | قندهار | کابل | کاپیسا | کندوز | کنر | لغمان | لوگر | ننگرهار | نورستان | نیمروز | وردک | هرات | هلمند | |


