مهندسی عمران
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] کلیات رشته مهندسی عمران
[ویرایش] هدف رشته مهندسی عمران
هدف از این رشته تربیت نیروهای متخصصی است كه بتوانند در پروژههای مختلف عمرانی در زمینههای ساختمانسازی، راهسازی، پلسازی، برجسازی، سازهها و بناهای آبی، جمعآوری و دفع فاضلاب و غیره مسوولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. مهندسی عمران از جمله رشتههایی است كه بیانگر كاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران كشور است. یعنی هرچیزی كه به آبادی یك كشور باز میگردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دكلهای مخابراتی، ساختمانهای مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش و نیروگاههای برق و مصالح سبك، ارزان و با كیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه كار مهندس عمران قرار میگیرد. برای آغاز تمامی پروژه های عمنرانی به یك مهندس كارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبههای فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل كند. چون اقتصادی بودن یك اصل در مهندسی عمران است.
[ویرایش] وظایف یک مهندس عمران
- محاسبه، ساخت و اجرا و طراحی ساختمانهای مختلف مسكونی، اداری و صنعتی اعم از آجری، بتنی و فولادی، نظیر ساختمانهای مسكونی ویلایی، چندطبقه، آپارتمانها و برجهای بلند و همچنین كارهای ساختمانی ادارهها، مدرسهها، بیمارستانها ، كارخانهها و مراكز صنعتی، ساختمانها و مراكز ورزشی ، تالارهای اجتماعات و غیره.
- طراحی ، محاسبه و اجرای راهها و جادههای مختلف ارتباطی داخل و خارج شهرها و روستاها اعم از : راههای شوسه، راههای آسفالته، بزرگراهها و نیز راهآهن(شامل مسیریابی ، پیاده كردن مسیر ، زیرسازی و روسازی).
- ساخت و اجرا و در مواردی طراحی و محاسبه انواع پلهای بتنی و فلزی با دهانهها و ابعاد و شكلهای متفاوت نظیر: پلهای داخل شهری و روگذرها، پلهای خارج شهری و جادهها.
- اجرای سدهای مختلف خاكی و بتنی و نیز بندهای انحرافی و سایر تاسیسات وابسته نظیر تونل یا كانال انحراف آب رودخانه(جهت اجرای عملیات كارگاهی در ضمن ساخت سد)، تاسیسات آبگیری از سد و كنترل ارتفاع آب در پشت سد و غیره.
- اجرای كارهای مربوط به ساماندهی رودخانهها.
- طراحی، محاسبه و ساخت خطوط انتقال آب اعم از انواع كانالهای تحت فشار و یا كانالها با سطح آزاد آب كه به منظور انتقال آب از سدها و دریاچهها برای مصارف كشاورزی، شرب و صنعتی به مناطق مورد نیاز و نیز جهت انتقال آب از تصفیهخانههای آب به مخازن آب و از آنجا به مناطق مصرف، ساخته میشوند.
- ساخت تصفیهخانههای آب و فاضلاب شامل: ساختمانها و تاسیسات مربوط، محوطهسازی و غیره.
- طراحی، محاسبه و ساخت شبكههای آبرسانی به مناطق شهری و روستایی جهت تامین آب شرب مورد نیاز افراد و تاسیسات مربوطه نظیر: مخازن آب، لولهكشی ، انشعابات و غیره.
- طراحی ، محاسبه و ساخت شبكههای جمعآوری و دفع آبهای سطحی ناشی از نزولات جوی در خیابانها و سایر مناطق شهرها و شهركها و همچنین شبكههای جمعآوری و دفع فاضلابهای خانگی و صنعتی و انتقال آنها به خارج از شهر و تصفیهخانهها.
- انجام بسیاری از كارهای نقشهبرداری كه برای كارهای ساختمانی مختلف نظیر راهسازی، سدسازی،تونل سازی و غیره مورد نیاز است؛ و همچنین آشنایی با كارهای نقشهكشی طراحی و معماری.
[ویرایش] تواناییهای مورد نیاز یک مهندس عمران
- اجتماعی بودن
یك مهندس عمران باید بسیار اجتماعی و دارای توان ایجاد ارتباط با سایرین باشد. چون رشته مهندسی عمران یك رشته گروهی است. یعنی متخصص عمران در محیط كار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه كارگران، تكنسینها و مهندسان رشتههای دیگر سروكار دارد و باید با همه این افراد ارتباطی قوی برقرار كند تا بتواند شاهد پیشرفت و موفقیت در كارش باشد.
- قوی بودن دروس پایه
با توجه به كمیت و كیفیت درسهایی كه در این رشته ارایه میگردد، داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینههای ریاضی و فیزیك برخوردار باشد تا در فهم دروس پایه به مشکل بر نخورده و دروس تخصصی و فنی را به راحتی فراگرفته و در آنها خبره گردند.
- سایر فاکتورها
رشته مهندسی عمران دارای دو بعد طراحی و اجرا است.در این میان عدهای از مهندسان جذب كارهای اجرایی میشوند كه در این صورت باید آمادگی كار در كارگاههای داخل و خارج شهر را داشته باشند یعنی برای برنامهریزی و سروكار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند و عدهای نیز جذب بعد طراحی میشوند كه این عده نیز باید آمادگی كارهای محاسباتی را داشته باشند و از ریاضیات قوی،صبر و حوصله بسیار و قدرت تجزیه و تحلیل بالا برخوردار باشند. از این رو داشتن مهارت های زیر برای یک مهندس عمران ضروریست:
-
- توان جسمی بالا
- قدرت تجزیه و تحلیل
- قدرت تجسم(دید مهندسی)
- دقت در جزئیات
[ویرایش] گرایشها و وضعیت ادامه تحصیل در مقاطه بالاتر
[ویرایش] معرفی گرایشهای مقطع کارشناسی
این رشته در سطح كارشناسی دارای سه گرایش عمران-عمران، عمران-نقشهبرداری و عمران-آب است.
[ویرایش] عمران-عمران
این رشته قبلاً به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت مهندسان طراح، محاسبه و اجرای پروژههای ساختمانی، صنعتی، راهسازی و تاسیسات آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینههای فوق و همچنین همكاری با مهندسان مشاور یا محاسبه در زمینههای یاد شده، به وجود آمده است.مانند سایر رشته ای مهندسی،این رشته دارای 23 واحد عمومی است.همچنین دانشجویان این رشته باید تعداد 25 واحد را به عنوان واحد های پایه بگذرانند.علاوه بر این واحدها،95 واحد اختصاصی که دروسی از جمله کارآموزی و پروژه های فولاد وبتن و راه سازی نیز جزو دروس این دانشجویان میباشد.با توجه به سیاستهای عمرانی و سرمایهگذاریهای دولت برای ایجاد ساختمانها، راهها، پلها، سدها، نیروگاههای هستهای و حرارتی، رفع نیازهای عمرانی در زمینه مسكن و تاسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها همچنین بازسازی مناطق جنگزده اهمیت این رشته مشخص میشود.فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در وزارتخانهها(نظیر وزارتخانههای راه و ترابری،مسكن و شهرسازی و نیرو)و شركتهای دولتی و خصوصی و مهندسان مشاور به كارهای طراحی، محاسبه و اجرا بپردازند.در شرایط حاضر فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در دورههای مختلف كارشناسی ارشد در داخل كشور ادامه تحصیل دهند(گرایشهای این مقطع در ذیل مقاله آمده است). دارا بودن دانش قوی ریاضی و فیزیك و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته است. حدود 10 درصد از دروس این دوره عملی است و از دروس تخصصی آن میتوان این دروس را نام برد:
[ویرایش] عمران-نقشهبرداری
طرحی و اجرای برنامههای عمران و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی(مسطحاتی، ارتفاعی،چگونگی) به صورت نقشههای گوناگون(ترسیمی، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است.مجموعه نقشهبرداری پاسخگوی این نیازها به گونهای هماهنگ با دیگر رشتههای عمران است و هدفش تربیت افرادی است كه آگاهی علمی كافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشهبرداری داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات(هندسه، مثلثات) و فیزیك دوره دبیرستان قوی بوده علاقهمندی و آمادگی جسمی(برای كارهای صحرایی و غیره) لازم را دارا باشند.بعضی دروس تخصصی این رشته عبارتند از:
- راه سازی
- تئوری خطاها
- جغرافیای ایران
- نقشهبرداری
- ژئودزی(جهت تعیین شكل زمین)
- فتوگرامتری زمینی و هوایی(عكسهای هوایی)
- كارتوگرافی
- هیدروگرافی(نقشهبرداری از بستر دریا)
- پروژه
- كارآموزی.
بعضی تواناییهای فارغالتصیلان این رشته عبارتند از: مدیریت گروههای اجرایی در عملیات نقشهبرداری، طرح و برنامههای سیستم نقشه، محاسبات و برنامهریزی در زمینههای مختلف فنی نقشهبرداری، تدریس و آموزش در دوره كاردانی(پس از طی دوره مربوط به تعلیم و تربیت). امكان ادامه تحصیل در این رشته تا حد كارشناسی ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از كشور موجود است. سازمان نقشهبرداری وزارت برنامه و بودجه، وزارت راه و ترابری، وزارت نفت، سازمان آب ، سازمان بنادر و كشتیرانی، اداره جغرافیایـی ارتش و سپاه و بخش خصوصـی و غیره از جمله محلهای جذب فارغالتحصیلان این رشته است. زیربنای كلیه كارهای عمرانی نقشه برداری است و با توجه به لزوم انجام دادن كارهای عمرانی، فارغالتحصیلان آن سریعا جذب بازار كار میشوند. داوطلبان باید به سختی كار در بیابان و كوهستان و شرایط سخت نقشهبرداری توجه داشته باشند.
[ویرایش] عمران-آب
این دوره(كارشناسی) به منظور تربیت متخصصانی تدوین شده است كه بتوانند در زمینههای شناخت منابع آب و كنترل و بهسازی كیفیت منابع آب اطلاعات لازم را به دست آورند تا بتوانند در مراحل مختلف طراحی ، نظارت و مدیریت پروژههای آب كار كنند.با توجه به اینكه توسعه كشور در زمینههای كشاورزی، صنعتی ، عمران و غیره بستگی به میزان آب قابل استفاده دارد میتوان صنعت آب را در ایران در زمره صنایع مادر به حساب آورد.داوطلبان ورود به این دوره ها باید در دروس ریاضی، فیزیك و شیمی دبیرستان قوی بوده، علاقهمندی و استعداد لازم(خصوصا در زمینه طراحی) را داشته باشند. دروس این دوره ها به صورت عمومی، پایه، اصلی، تخصصی،انتخابی و كارآموزی (كارآموزی صحرایی پروژه تخصصی و كارآموزی تخصصی) است. بعضی دروس اصلی و تخصصی این گرایش ها عبارتند از :
فارغالتحصیلان این دوره ها تواناییهای لازم را در زمینههای مربوط به كارشناسی مطالعه منابع آب ، تاسیسات آبی و سازههای هیدرولیكی، كارشناسی آب و فاضلاب و نظارت بر حسن اجرای طرحهای آبی را خواهند داشت. سازمان آب، وزارت جهاد كشاورزی، وزارت نیرو و بخش خصوصی و غیره از جمله مراكز جذب فارغالتحصیلان این دوره است. یكی از امتیازات این گرایش ها آن است كه علاوه بر محاسبات سازهای، وارد محاسبات هیدرولوژی و هیدرولیك نیز شده و بر وسعت كار میافزاید.
[ویرایش] وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
رشته مهندسی عمران در ایران تا مقطع دكتری تدریس میشود و لذا راه برای ادامه تحصیلات باز است. فارغالتحصیل مقطع كارشناسی میتواند در مقطع كارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف زیر به تحصیل ادامه دهد:
- سازه
- سازههای هیدرولیكی
- مهندسی زلزله
- راه و ترابری
- مكانیك خاك و پی
- مهندسی آب
- سازههای دریایی
- مهندسی مدیریت ساخت
- مهندسی برنامهریزی حمل و نقل
- مهندسی نقشهبرداری فتوگرافی
- مهندسی محیط زیست

