بحث کاربر:Amir ghorbani
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
بیش فعالی کودکان و نوجوانان
فهرست 1.مقدمه ........................................................2.تعریف بیش فعالی............................................3 3.انواع بیش فعالی .............................................4 4.علایم بیش فعالی .............................................4 5.علایم مربوط به اختلال توجه و تمرکز..................... 5 6.علایم طبق معیار DSMIV .................................. 5 7.شیوع بیش فعالی..............................................6 8.زمان تشخیص................................................. 6 9. سیر این اختلال............................................... 7 10. معیارهای اختلال بیش فعالی..........................7 11. تحلیل معیارها.......................................... 9 12. مشکلات بیش فعالی ...................................9 13. نتایج احتمالی بیش فعالی............................. 10 14. عوامل ایجاد اختلال....................................11 15. غذاهای موثر بر بیش فعالی...........................13 16. درمان بیش فعالی.......................................14 17. منابع و مآخذ..............................................18
مقدمه
امروزه بیش فعالی یکی از عمده ترین مشکلات کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان محسوب می شود . اغلب والدین چون نحوه ی بر خورد صحیح با اینگونه کودکان را بلد نیستند ، آنها را از خود طرد نموده و مورد تنبیه قرار می دهند . در مدرسه اینگونه کودکان اغلب دچار مشکلند و هر از چند گاهی با دوستان خود درگیر می شوند و موچب رنجش همکلاسی های خود می شوند . در این تحقیق ضمن معرفی و ذکر انواع این اختلال سعی شده است که راهها و روشهایی که در درمان ان موثر است به والدین ، معلمین ، و .... معرفی گردد تا رفتاری صحیح و معقول با آنها در خانه ،مدرسه ، و جامعه داشته باشند و نیز اینگونه کودکان بتوانند با رعایت این موارد رفتار خود را با دیگران تصحیح نمایند. امید وارم بااین تحقیق توانسته باشم به اینگونه کودکان کمک موثر بدهم .
امیر قربانی 5/2/1386
تعریف بیش فعالی :
کودکان از لحاظ فعالیتهای حرکتی با یکدیگر تفاوت دارند . ممکن است همه کودکان از نظر بزرگسالان بیش فعال باشند ، ولی به نظر میرسد که بعضی از کودکان هرگز از حرکت باز نمی ایستند . آنان در سنین پیش دبستانی بدون اینکه هدفی داشته باشند بدون وقفه می دوند ، بالا و پایین میروند و میخزند. این گروه از بچه ها به علت حرکات بیش از حد و عدم توجه به دستورات و مقررات کلاس و مدرسه وضعیت عادی را بر هم میریزند و موجب آزار واذیت دیگران می شوند و یکی از بارزترین مشکلات دانش آموزان می باشد . کودکانی که بیش فعالند مشکلاتی نیز درتوجه و تمرکزدارند ووقتی بزرگترمی شوند ناتوانی مشخصی برای آرام نشستن دارند و به طور افراطی تمایل به بی قراری دارند. این اختلال در بین پسرهابه مراتب بیشتر از دختران است و با نسبت
1به 3 تا 1 به 10 نوسان دارد .
این اختلال دارای سه علامت عمده است که شامل : پر فعالیتی ( پر تحرکی ) – کمبود توجه و تمرکز – بروز اعمال تکانه ای ( اعمال ناگهانی و غیر قابل پیش بینی ) می با شد . انواع بیش فعالی
انواع بیش فعالی
این اختلال دارای سه نوع است :
در نوع اول کودک فقط مشکل در نگهداری توجه و تمرکز دارد. در نوع دوم فقط پرتحرکی و بیش فعالی دیده می شود . در نوع سوم (نوع ترکیبی ) کودک هم پر تحرک بوده و هم مشکل توجه و تمرکز دارد .
اختلال بیش فعالی / کمبود توجه و تمرکز چه علائمی دارد ؟
تعدادی از علائم مربوط به بیش فعالی شامل موارد زیر می باشند :
کودک غالبا با دستهایش بازی می کند و در جایش می لولد کودک معمولا کلاس را ترک می کند غالبا می دود یا می پرد غالبا بازی یا فعالیتهایش پر سر و صدا است به نظر می رسد که کودک همیشه در حال حرکت است چنین کودکی معمولا زیاد صحبت می کند
علائم مربوط به اختلال توجه و تمرکز نیز شامل موارد زیر هستند :
کودک از توجه به جزئیات ناتوان است در نگهداری توجه هنگام فعالیت و بازی مشکل دارد هنگام صحبت مستقیم با او به نظر می رسد که گوش نمی کند اغلب قادر به پیگیری دستورات و یا اتمام کارها نمی باشد معمولا از فعالیت هایی که نیاز به کوشش ذهنی دارند , اجتناب می کند (مانند پرهیز از انجام تکالیف مدرسه) اغلب وسایل خود را گم می کند (وسائل مدرسه اسباب بازی ) کودک فراموشکار است
علائم طبق معیار تشخیصی DSMIV :
جنب و جوش بیش از حد نسبت به سن دست وپا بی قرار است و دائما در حال وول خوردن می باشد ضعف در تمرکز حواس و توجه اعمال غیر عادی نظیر فریادکشیدن و بلند شدن ناگهانی و....
شیوع بیش فعالی
تقریبا ناممکن یا بسیار دشوار است که بتوان عدد مشخصی را برای شیوع این اختلال تعیین کرد . گزارشهای متفاوتی در مورد شیوع اختلال نارسایی توجه /فزون جنبشی ارائه شده است ، ازجمله گفته شده است که حدود 2 تا 4 درصد از کودکان در حد متوسط تا شدید به این اختلال مبتلا هستند . البته میزان شیوع درجات خفیف تر آن بیشتر از این حد است و پسران سه تا نه برابر بیشتر از دختران ، به آن مبتلا می شوند . شایونتز و چندی دیگر معتقدند که حدود 10 تا 20 درصد کودکان مدرسه رو به این اختلال مبتلا هستند . شیوع ین اختلال می تواند به علت نوع ارجاع کودک و سن کودک نیز مربوط باشد . زمان تشخیص
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود کودکان مبتلا در دوره شیرخواری اغلب پرتحرک بوده و دست ها و پاهای خود را زیاد حرکت می دهند کم خواب و کم غذا بوده زیاد گریه می کنند و عکس العمل نشان می دهند .
سیر این اختلال به چه صورت است ؟
معمولا این کودکان با افزایش سن بهتر می شوند . البته بهبودی قبل از دوازده سالگی بعید است ولی بین سنین دوازده تا بیست سالگی اکثریت موارد مبتلا به این اختلال بهبود می یابند . در پانزده تا بیست درصد موارد علائم تا بزرگسالی باقی می ماند . افراد مبتلا به این اختلال در بزرگسالی علائم مربوط به پرتحرکی را ندارند بلکه بیشتر بی قراری دارند, تکانه ای عمل می کنند و اختلال توجه و تمرکز نشان می دهند. معیارهای اختلال بیش فعالی
الف ) بی توجهی
اغلب اینگونه افراد در تمام کردن کارهایی که شروع کرده اند با شکست مواجه می شوند اغلب به نظر میرسد که گوش نمی کنند به آسانی برآشفته می شوند در تمرکز کردن روی کارهای مدرسه یا سایر وظایفی که نیاز به توجه طولانی دارد ، دچار اشکال هستند . در دلبستگی به فعالیتهای بازیچه ای مشکلاتی دارند
ب ) انگیختگی ناگهانی
اغلب پیش از فکر کردن عمل می کنند بطور افراطی از یک فعالیت به فعالیت دیگر میروند از لحاظ نظم در کارها دچار اشکالند نیاز به مقدار زیادی مواظبت دارند مرتبا در کلاس فریاد می زنند در موقعیت های گروهی و بازیها نوبت را رعایت نمی کنند
ج ) بیش فعالی
مرتبا در اطراف می دوند و از اشیا بالا میروند در آرام نشستن دچار اشکال بوده و دائما می لولند تحمل نشستن در جائی را نداشته و از حیث دچار اشکالند به هنگام خواب به طور افراطی در اطراف حرکت می کنند همیشه در حال رفتن و فرار کردن هستند چنانچه که گویی تعقیب می شوند
تحلیل معیار های بیش فعالی :
نشانه های بیماری که در بالا ذکر شد مخصوص کودکان 8 تا 15 سال است . کودکان کم سال تر معمولا نشانه های بیشتری را نشان می دهند و کودکان مسن تر نشانه های کمتر . این رفتارها باید قبل از 7سالگی شروع شده ، لااقل6ماه دوام داشته باشد . و علل آن اسکیزوفرنی ،اختلال عاطفی یا عقب ماندگی شدید نباشد. رفتار یک کودک باید براساس سنش بررسی شده، سالم و یا منحرف توصیف گردد ، نه اینکه آیا او این خصوصیت رااز خود نشان داده است یا خیر . بسیاری از این رفتارها در مدارس طبیعی است . مثلا طبق گزارش معلمان 43% از پسران 8 ساله بی قرار توصیف شده اند ، 45% بی توجه به دستورات و 31% بیش فعال . بنابراین تشخیص بر اساس شدت و میزان رفتاراست نه نوع رفتار .
مشکلات بیش فعالی :
1- ناتوانی یادگیری 2- مشکلات اجتماعی
3- نارسایی های شناختی 4- مشکلهای هیجانی
5- مشکلات حرکتی 6- اختلالات حسی 7- تاخیر رشد عصبی 8- اختلالات شخصیتی 9- عملکرد های ضعیف 10- مشکلات هیجانی (حدود 3/1 کودکان بیش فعال به اختلالهای اضطرابی مبتلا هستند ) 11- پیسکوزها ( ازقبیل : اسکیزوفرنی واختلالات رفتاری) 12- مسمومیت ها (ازجمله مسمومیت با سرب ) 13- حساسیت ( بخصوص حساسیت غذایی )
14- اختلال مربوط به سوخت و ساز و غدد داخلی از قبیل فعالیت بیش از اندازه تیروئید 15- مزاج ( مانند تغییر غیر طبیعی کنشهای روان شناختی ) 16- هم بودی : واژه همبودی از پزشکی وام گرفته است و معنی اصلی آن یعنی وجود دست کم دو بیماری با هم در یک فرد . مثلا کسی هم آسم داشته باشد و هم افسردگی . این دو بیماری با هم همبودی دارند در مقابل سردرد و تهوع همبودی ندارند زیرا ایندو فقط نشانه بیماریند نه خود بیماری نتایج احتمالی بیش فعالی :
گرچه بعضی از افرادی که در کودکی بیش فعال بوده اند بعدا کنش های مناسبی از خود نشان داده اند ولی بسیاری از آنها مسائلشان ادامه یافته است . + بعضی از کودکان ار نظر پیشرفت آموزشگاهی و رفتار تحریک آمیز خود دچار اشکالند + بعضی از نوجوانان اشکالاتی در مورد ارتباط با اشخاص و مهارتهای اجتماعی دارند + بعضی مسائل را بخوبی نمی توتنند تحلیل کنن و توجه آنها در مورد موضوع مورد مورد نظر کم می باشد
عوامل ایجاد اختلال :
از نظرسبب شناسی عامل اصلی ناشناخته است ولی عوامل زیر موثرند :
وراثت و ژنتیک رشدی : مطالعه روی دوقلوهای یک تخمکی دارای بیش فعالی نشان داد که میزان بیش فعالی در میان خواهر و برادر های بیش فعال بسی بیشتر از خواهر و برادرهای ناتنی میباشد
(نسبت 50 % به 14 % )
ضایعه عصبی : بعضی از مطالعات تحقیقی گزارش دادند که 30 تا 50 درصد از کودکان بیش فعال دارای EEG غیر طبیعی بوده اند . (Electroencephalogram) سم های محیطی از جمله سرب عوامل روان شناختی : تعامل تربیت – طبیعت رفتار والدین عوامل روانی _ اجتماعی : عواملی نظیر محرومیت از مهر مادری ،محیط اضطراب آور ، و فشار های زندگی عوامل مربوط به تغذیه : رژیم غدایی در رفتاربیش فعالی کودک تاثیر دارد ولی مکانیزم آن هنوز مشخص نشده است. دو زمینه در مورد تاثیر رژیم غذایی وجود دارد :
1) ممکن است بعضی از کودکان به طور خاص مستعد مسمومیت در برابر افزودنیهای رژیم غذایی باشد . تحقیقات فین گلد در اوایل دهه 1970 نشان داد که غذاهای حاوی رنگهای خوراکیو بعضی از مواد موجود در بعضی از میوه ها مانند زردآلو- تمشک – گوجه فرنگی – خیار می تواند باعث اختلال رفتاردر کودکان شود . او گزارش داد وقتی کودکان در رژیم بدون سالیسیلات قرار داده شدند 30 درصد آنها بهبودی قابل ملاحظه ای می یابند (فین گلد 1975 ) وقتی که نتایج این تحقیقات دقیقتر آزمون شدند نتایج مثبت زیادی بدست آمد . ( وایز 1982 ) 2) بعضی از کودکان ممکن است به یک یا چند غذای مختلف از برنامه غذایی حساسیت داشته باشد بررسی انجام شده درمورد واکنش حساسیت غذایی نشان می دهند که اگر رژیم دستکاری شود ، اثر مهمی در رفتار این کودکان دارد . ایگر و همکاران 76 کودک را به مدت 4 هفته تحت رژیم غذایی قرار دادند . این رژیم بر اساس اختلاف جزیی با غذاهای اولیه کودک پی ریزی شد که به طور مرتب و طبق دستور دقیق و کنترل شده ، غذاهای جدید اضافه شد و طی چند هفته ادامه داشت ودر هر هفته یک ماده غذایی جدید اضافه می شد در پایان دوره رژیم ،غذاهایی که بیشتر موجب تغییر رفتار می شدند ،اسید بنزوئیک و کارترازین که معمولا به همراه هم تاثیر می گذارند .
10 مورد از غذاهای دیگر که بیشترین تاثیر را در رفتار داشتند
ردیف غذاها درصد % 1 غذاهای مواد رنگی 79 2 سویا 73 3 شیر گاو 64 4 شکلات 59 5 انگور 50 6 گندم 49 7 پرتغال 45 8 پنیر 40 9 تخم مرغ 39 10 بادام زمینی 32
درمان بیش فعالی
1) دارو درمانی 2) بازی درمانی 3) گروه درمانی 4) روان درمانگری 5) رفتار درمانگری عاملی 6) روش درمانگری شناختی(تعلیم خودانضباطی ) 7) برچسب بازدارنده patch 8) شرطی کردن کودک بیش فعال 9) آموزش و مشاوره با والدین
دارو درمانی : برای درمان کودکان بیش فعال از داروهای تحریک زای روانی بخصوص { متیل فنی دیت (ریتالین) ----- و---- دکستروآمفتامین دکسدرین}
استفاده می شود .در حدود 75 درصد کودکان به این دارو جواب مثبت می دهد. معمولا اولین علامتی که از بین می رود پر تحرکی کودک و آخرین علامتی که از بین می رود کمبود توجه وتمرکز است. درابتدا دارو به مدت دو هفته آزمایشی امتحان می گردد و در صورت جواب به صورت طولانی مدت تجویز می گردد ( 2 یا 3 نوبت در روز) . وقتی دارو مورد استفاده قرار می گیرد تغییرات تا زمانی که دارو تجویز می گردد ادامه دارد و وقتی دوز دارو از بین رود رفتار آنها بر می گردد . عوارض این داروها : 1بی اشتهایی 2- درد معده 3- سردرد و بیخوابی 4- اضطراب 5- تحریک پذیری 6-تهوع و اشکباری 7- پایین رفتن وزن 8- راه رفتن در خواب 9- آسیب به اعمال شناختی
رفتار درمان گری عاملی : این روش به این صورت است که به رفتارهای مناسب پاداش داده و رفتارهای نا مناسب را از از طریق بی توجهی کردن یا تنبیه کردن یا باز داری از مدرسه رفتن کودک برای یک دوره کوتاه مدت ، مورد عدم تشویق قرار می دهند تا با توجه به نوع رفتار با وی ، رفتار خود را اصلاح کند.
روش درمان گری شناختی (خود انصباطی وخود دستوری)
این روش بر نقش کودک کودک در غلبه برمسئله بیش فعالی تاکید می ورزد . در این روش ابتدا بزرگسال وظیفه ای را برای کودک الگو قرار داده یا انجام می دهد و درباره آن بلند صحبت می کند . در مرحله بعد کودک دستوراتی را که بزرگسال با صدای بلند داده است انجام می دهد . در مرحله سوم کودک با صدای بلند به خود دستور می دهد . به دنبال آن کودک دستورات را زمزمه کرده و وظایف را تکرار می کند. بالاخره کودک درباره دستورات فکر می کند و ضمن از بین رفتن بی توجهی رفتار خود را اصلاح می نماید . مثلا به کودک موارد زیر القا می شود : " بسیار خوب ، چه چیزی را من باید انجام بدم ؟ شما از من می خواهید که این اعمال را انجام دهم ، من باید آهسته و با دقت این کار را انجام دهم ، آهسته راه بروم ، اینست آنچه باید انجام بدهم ، تااینجا کارم را خوب انجام دادم . به یاد داشته باش آهسته برو . اگر من مرتکب اشتباهی بشم می تونم آهسته وبا دقت آنرا انجام بدهم .آری من آنرا انجام می دهم . "
بازی درمانی : بازی درمانی روشی است که به یاری کودکان پر مشکل ، می شتابد .تا هنگامیکه بتواند مسائل را به دست خویش حل کنند و همچنین نشاندهنده این واقعیت است که بازی برای کودک ، همانند یک وسیله طبیعی است با این هدف که او بتواند خویشتن و همچنین ویژگیهای درون خود را بشناسد و به آن عمل کند . دراین روش به کودک فرصت داده می شود تا احساسات و هیجانات آزار دهنده ومشکلات درون خودرا از طریق بازی بروز دهد و به اصطلاح خود را تخلیه کند .
بازی درمانی لر دو نوع است : 1) روش مستقیم (با رهبری ) که درمانگر مسئولیت راهنمائی و تفسیر چگونگی داده های درمان بر عهده می گیرد . 2) روش غیر مستقیم (بدون رهبری ) که درمانگر موضوع را به عهده خود کودک می گذارد . این درمان بر پایه این فرض استواراست که فرد نه تنها می تواند مشکلات درونی خود را به طور رضایت بخش حل کند ، بلکه در وی انگیزه و رشد بوجود می آورد . بدین منظور موقعیتی را برای کودک فراهم می آورند تا بواسطه بازی انرژی خود را تخلیه کرده و آمادگی لازم را بدست آورد .زیرا بازی وسیله ای است برای نمایش احساسها و عاطفه های کودک که ناشی از تنشها ، ناکامیها ، و پرخاشگریها ، آشفتگی و سردرگمی هاست . با آشکارساختن اینگونه احساسات ،ضمن آنکه کودک با آن روبرو می شود می آموزد که آنها را کنترل کند ویا به دور افکند 0 هنگامیکه کودک به این سبک سازی عاطفی دست یافت به درک توانایی و نیروی خود توفیق می یابد . روش بازی درمانی غیر مستقیم روشی مناسب در کلاس است بطوریکه معلمی که از دست اینگونه بچه ها به ستوه آمده می توتند برای تخلیه انرژی دانش آموز از وی بخواهدکه مثلا در حیاط مدرسه یک دور بدود .
گروه در مانی : در این روش درمانگر جمعی از بچه ها را به یک فعالیت پر جنب و جوش تشویق می کند . در این بازیها و تلاشها انرژی اضافی این کودکان تحلیل شده و از پرخاشگری و پر جنب و جوشی رها می شوند . برچسب patch :
راهی جدید برای درمان بیش فعالی کودکان ایسکانیوز ـ گروهی از پژوهشگران امریکایی موفق به یافتن راهی جدید برای درمان کودکان مبتلا به بیش فعالی شدند. به گزارش سرویس علمی پژوهشی ایسکانیوز به نقل از خبرگزاری آسوشتیدپرس PATCH که نوعی چسب لاغری است ، برای این دسته از کودکان مورد استفاده قرار میگیرد و براساس تحقیقات اخیرسازمان غذا و دارویی امریکا هیچ گونه خطری برای کودکان در رابطه با استفاده از این چسبها که در طول درمان برای کودکان تجویز شدند، اشتهای آنها را کمتر کرده و کم خوابی سردرد، تیکهای عصبی حالت تهوع را نیز برطرف کرد. همچنین استفاده از این چسبها بهتر از مصرف و تجویز وزارت بهداشت امریکا نیز می باشد . از این رو پزشکان براساس تأییدیه سازمان غذا و داروی امریکا، استفاده از این چسبها را به جای داروی پیشین به کودکان بیمار توصیه میکنند.
شرطی سازی : این روش بر اساس فرمول
پاسخ < ==========> محرک بنیان گذاری شده است . دراین روش انجام ندادن یک رفتار ناپسند کلی مزایا برای کودک به دنبال دارد ، بنابراین برای بدست آوردن مزایا و عادت به کنار گذاشتن بزودی در ذهن او تداعی می یابد و عمل ناپسند را کنار می گذارد . (روانشناسی تربیتی ) برای یادگیری و ایجاد تمرکز حواس شرطی شدن نسبت به مکان و زمان مطالعه نقش مهم دارد . برای آنکه تمرکز حواس راحت تر به دست آید و سریعتر برای آن آماده شوید ، باید به مکان و زمان مطالعه خود را شرطی کنید.
منابع تحقیق :
1- اختلال نارسایی توجه و فزون جنبشی ، نوشته دکتر حمید علیزاده ، انتشارات رشد ، چاپ اول، 1383 2- روانشناسی مرضی کو دک ، تالیف دکتر حسین آزاد ، انتشارات پاژنگ ، چاپ اول، زمستان 1366 3- اصلاح رفتار کودکان ، نویسنده :یودا کلاس ، مترجم : سیاوش جمالفر ، انتشارات ویرایش ، چاپ دوم ، زمستان 1376 4- کلیات راهنمایی و مشاوره ، تالیف حمید اصغری پور ، انتشارات قدس ، چاپ هفتم ، پاییز 1385 5- بازی درمانی ، تالیف ویر جینا اکسلین ، ترجمه احمد حجاران ، انتشارات کیهان ، چاپ اول ، 1365 6- Site : www . professorsoltanzadeh.com 7- Site : www . iscanews.ir / fa 8- Site : www . iran salamat .com 9- Site : www .hosseinagha.blogsky.com

