محقق كركی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
محقّق کرکی جبل عاملی از علمای بزرگ عصر صفوی بود که از وطن خود ، جبل عامل مهاجرت کرد و ابتدا به عراق رفت و سپس در پی دعوت شاه اسماعیل صفوی برای تبلیغ و ترویج تشیّع ، به ایران آمد. محقّق کرکی هر چند به دعوت شاه اسماعیل به ایران آمد ولی در زمان او توفیق چندانی به دست نیاورد ، زیرا اسماعیل به رغم فرزند خود طهماسب بیش از هر کس خود را تجسّم خدا می دانست و محقّق کرکی در زمان او امکان زیادی برای دست یابی به مقام و منزلت بالا در دربار صفوی نیافت.
پس از مرگ شاه اسماعیل ، محقّق کرکی به عنوان نائب امام مهدی(عج) در همه ی شئون اقتصادی،سیاسی و دینی دولت شیعی جدید صاحب اختیار مطلق شد تا آنجا که شخص شاه طهماسب نیز نائب او به شمار می آمد. کرکی به شیوه شهید اوّل از سوی خود نمایندگان ویژه ای به نواحی مختلف فرستاد.قرار گرفتن در این جایگاه نوین به وی امکان داد که در امور مذهبی به اجتهاد های نو دست بزند تا انجا که نویسندگان غیر شیعی به خاطر فتاوی کرکی در امور مختلف او را <<مخترع الشّیعه>> لقب داده اند.(الشّیبی،تشیع و تصوف، صفحات 393 و 394) شاه طهماسب امور کشور را به اختیار او در آورد و توقیع به تمام شهر های قلمرو خود فرستاد تا از فرمان او اطاعت کنند و بدانند که پایه مملکت و کشور داری به عهده اوست، زیرا نائب امام است و امور محوّل به امام زیر نظر او اداره خواهد شد. شاه طهماسب در یکی از دیدار هایش با وی گفته بود:((فرمانروا تو هستی و من یکی از کار گزاران تو می باشم))(غفّاری قزوینی ، تاریخ جهان آرا ، ص285 )
پس از محقّق کرکی سایر علمای جبل عاملی پشت در پشت به مقام خاتم المجتهدین (مجتهد الزّمانی) منصوب شدند ولی هیچ یک به اندازه محقّق کرکی از قدرت و نفوذ زیاد در حکومت برخوردار نشدند. از چهره های برجسته جبل عاملی پس از محقّق کرکی می توان به شیخ بهایی و علّامه مجلسی اشاره نمود.
منبع: ترویج مذهب تشیّع و چشم انداز های آن در آموزش و پرورش ایران ،جلال جبل عاملی(عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علو تربیتی دانشگاه اصفهان)

