فناوری اطلاعات

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

فناوری اطلاعات (Information Technology)، همچنانکه بوسیله «انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA‎)» تعریف شده است: «به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد». به طور کوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانه‌های الکترونیکی و نرم‌افزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد.

اخیرا باب شده که تغییر اندکی در این عبارت داده می‌شود تا این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات الکترونیک را نیز شامل گردد. بنابراین عده‌ای بیشتر مایلند تا عبارت «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (Information and Communications Technology) یا اختصار (ITC) را بکار برند. [۱]


فهرست مندرجات

[ویرایش] تعاریف دیگر

[ویرایش] تعریف ۱

در مقاله‌ای با عنوان «خلاصه درس آشنایی با علوم کامپیوتر» [۲] در وبگاه دانشگاه صنعتی شریف فناوری اطلاعات این طور تعریف شده است:

فناوری اطلاعات برگردان عبارت Information Technology است و بسیار از علم رایانه وسیع‌تر (و مبهم تر) است. این اصطلاح در دهه ۱۹۹۰ جایگزین اصطلاحات پردازش داده‌ها و سیستم‌های اطلاعات مدیریت شد که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بسیار رایج بودند. فناوری اطلاعات معمولا به تولید و پردازش و نگهداری و توزیع اطلاعات در موسسات بزرگ اشاره دارد.

دانش فناوری اطلاعات و رایانه با هم فرق می‌کنند، البته در موارد زیادی با هم اشتراک دارند. اگر علم رایانه را مشابه مهندسی مکانیک بگیریم، فناوری اطلاعات مشابه صنعت حمل و نقل است. در صنعت حمل و نقل، خودرو و راه‌آهن و هواپیما و کشتی داریم. همه این‌ها را مهندسان مکانیک طرح می‌کنند. در عین حال در صنعت حمل و نقل مسائل مربوط به مدیریت ناوگان و مدیریت ترافیک و تعیین استراتژی حمل و نقل در سطح شرکت و شهر و کشور مطرح است که ربط مستقیمی به مهندسی مکانیک ندارد.

[ویرایش] تعریف ۲

یک تعریف عام برای فناوری اطلاعات که در مقالات [۳] یکی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس تهران آمده است به قرار زیر است:


فناوری اطلاعات متشكل از چهار عنصر اصلی «اساس» (انسان، سازوكار، ابزار، ساختار) است، به طوری كه در این فناوری، اطلاعات از طریق زنجیره ارزشی كه از بهم پیوستن این عناصر ایجاد می‌شود جریان یافته و پیوسته تعالی و تكامل سازمان را فراراه خود قرار می‌دهد.

عناصر اصلی فناوری اطلاعات:

  • انسان: منابع انسانی، مفاهیم و اندیشه، نوآوری
  • سازو كار: قوانین، مقررات و روشها، سازوكارهای بهبود و رشد، سازوكارهای ارزش گذاری و مالی
  • ابزار: نرم‌افزار، سخت‌افزار، شبكه و ارتباطات
  • ساختار: سازمانی، فراسازمانی مرتبط، جهانی

[ویرایش] تعریف ۳

در مقاله دیگری [۴] در وبگاه «مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران» فناوری اطلاعات این‌طور تعریف شده است:

فناوری اطلاعات، عبارت است از فناوری‌هایی که فرد را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات، یاری می‌دهند. این اصطلاح شامل فناوری‌های نوین مانند رایانه، انتقال از طریق دورنگار، و دیگر وسائل ارتباطی می‌شود.

[ویرایش] تعریف ۴

همچنین در مقاله‌ای [۵] در ارتباط با رشته کتابداری با استناد به «دانشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی» این تعریف آمده است:

فناوری اطلاعات عبارت است از:

  1. توسعه و تدوین منابع اطلاعاتی به وسیله رایانه و ایجاد ارتباط از راه دور بوسیله کانال‌های الکترونیکی به نحوی که دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی به وسیله تلفن و ارتباط تلویزیونی میسر گردد و برون داده‌ای رایانه‌ای در قالب‌های الکترونیکی قابل انتقال به گیرنده های دوردست شوند.
  2. مجموعه ابزارهای ارتباطی ، اعم از وسایل ارتباط از راه دور، ابزارهای دیداری و شنیداری و ماشین‌های مربوطه توام با دانش و شیوه و مهارت استفاده از آنها در تولید، پردازش و دبیزش اطلاعات به منظور انتقال اطلاعات به جامعه استفاده کننده.
  3. فراهم‌آوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات شفاهی، تصویری، نوشتاری و رقمی به وسیله وسایل الکترونیکی، رایانه و ارتباط از راه دور.

[ویرایش] زمینه های فناوری اطلاعات

امروزه معنای اصطلاح «فناوری اطلاعات» بسیار وسیع شده‌است و بسیاری از جنبه‌های محاسباتی و فناوری را دربر می‌گیرد، همچنینی نسبت به قبل شناخت این اصطلاح آسان‌تر شده است. چتر فناوری اطلاعات تقریبا بزرگ است و بسیاری از زمینه‌ها را پوشش می‌دهد. متخصصین فناوری اطلاعات وظایف متنوعی دارد، از نصب برنامه‌های کاربردی تا طراحی شبکه‌های پیچیده رایانه‌ای و پایگاه داده‌های اطلاعاتی. چندی از زمینه‌های فعالیت متخصصین فناوری اطلاعات می‌تواند موارد زیر باشند: [۱]

  • مدیریت اطلاعات
  • پیاده‌سازی شبکه‌های رایانه‌ای
  • مهندسی رایانه
  • طراحی سیستم‌های پایگاه داده
  • طراحی نرم‌افزار
  • مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
  • مدیریت سیستم‌ها

[ویرایش] فناوری اطلاعات در دانشگاه‌های ایران

در بیشتر کشورها این دانش در دانشگاه‌ها با عنوان رشته «فناوری اطلاعات» (Information Technology) شناخته می شود، در حالیکه در ایران بر اساس تصمیم سازمان آموزش عالی کشور عنوان «مهندسی فناوری اطلاعات» برای این رشته بکار برده می‌شود و رشته‌ای با عنوان فقط «فناوری اطلاعات» وجود ندارد. همچنین رشتهٔ میان‌رشته دیگری با عنوان رشته «مدیریت فناوری اطلاعات» در دانشگاه‌های ایران و دیگر کشورها وجود دارد که از ترکیب دو رشته «مدیریت» و «فناوری اطلاعات» به وجود آمده است. رشته مهندسی فناوری اطلاعات به چگونگی سازماندهی و ساماندهی داده‌ها می‌پردازد و رشته مدیریت فناوری اطلاعات به چگونگی تدوین سیستم و استفاده از داده‌ها می‌پردازد. هرکدام از این رشته‌ها دارای گرایش‌های ویژه خود هستند که در دانشگاه‌های ایران به شرح زیر اند:

گرایشهای رشته مهندسی فناوری اطلاعات:

  • تجارت الكترونیكی
  • سیستمهای چند‌رسانه‌ای
  • مدیریت سیستمهای اطلاعاتی
  • امنیت اطلاعات
  • شبكه‌های كامپیوتری
  • مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

گرایشهای رشته مدیریت فناوری اطلاعات: [۶]

  • مدیریت منابع اطلاعاتی
  • سیستم های اطلاعات پیشرفته
  • نظام كیفیت فراگیر

[ویرایش] مراکز فناوری اطلاعات ایران

دانشگاه‌های دولتی

  1. دانشگاه پیام نور مرکز تهران
  2. دانشگاه اصفهان
  3. دانشگاه بیرجند
  4. دانشگاه تهران
  5. دانشگاه سیستان و بلوچستان
  6. دانشگاه صنعتی اصفهان
  7. دانشگاه صنعتی امیرکبیر
  8. دانشگاه صنعتی شریف
  9. دانشگاه صنعتی شیراز
  10. مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
  11. مناطق محروم - بوشهر
  12. مناطق محروم - کردستان
  13. مناطق محروم - کهگیلویه و بویراحمد
  14. مناطق محروم - لرستان

دانشگاه آزاد

  1. علوم و تحقیقات فارس
  2. دانشگاه بافق
  3. دانشگاه پرند
  4. دانشگاه تهران جنوب
  5. دانشگاه زنجان
  6. دانشگاه سنندج
  7. دانشگاه انگلستان
  8. دانشگاه قائم شهر
  9. دانشگاه قزوین
  10. دانشگاه ماهشهر
  11. دانشگاه مشهد
  12. دانشگاه نیشابور

موسسات غیر انتفاعی

  1. موسسه آموزش عالی سجاد مشهد
  2. موسسه شیخ بهایی اصفهان
  3. موسسه نبی اکرم (ص) تبریز
  4. موسسه عبدالرحمن صوفی رازی زنجان

[ویرایش] برگرفته از

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Information Technology. English Wikipedia (2007-08-23). Retrieved on 2007-08-26.
  2. خلاصه درس آشنایی با علوم کامپیوتر. دانشگاه صنعتی شریف. Retrieved on 2007-09-05.
  3. تعریف فناوری اطلاعات. دانشگاه تربیت مدرس (1383/5/17). Retrieved on 2007-08-26.
  4. نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات درتوسعه آموزش و دانش با تاکید برنقش کتابخانه های مجازی. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران. Retrieved on 2007-08-26.
  5. بررسی نحوه تدریس واحد تکنولوژی اطلاعات در رشته کتابداری مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های شهر تهران در نیمسال اول سال تحصیلی 86-85. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران (1386/2/29). Retrieved on 2007-08-26.
  6. گروه مدیریت فناوری اطلاعات. دانشگاه تربیت مدرس. Retrieved on 2007-09-05.

7. دفترچه ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۳۸۶

[ویرایش] مطالب مرتبط

زبان‌های دیگر