صحیفه سجادیه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| كتاب صحیفه سجادیه | ||
|---|---|---|
| اطلاعات کلی | ||
| مؤلف : | امام زين العابدين | |
| مترجم : | مختلف | |
| موضوع : | دعا و نيايش | |
| تعداد جلد : | 1 | |
| تعداد فصول : | 54 | |
به اعتقاد شیعیان، امام چهارم به علت خفقان شدیدی که وجود داشت مجبور به بیان مسائل اعتقادی، سیاسی و اعتراض به مسائل اجتماعی در قالب دعا بودهاست. البته این ادعیه جنبه آموزشی مسائل اعتقادی شیعه را نیز در بر دارد.
« صحیفه کامله سجادیه » اثر جاودانه حضرت زین العابدین علیه السلام، یکی از جامعترین و ارزندهترین منابع فرهنگی ناب اسلامی است که در میان آثار بهجا مانده از این امام از همه مهمتر است. این کتاب شریف که دومین کتابی است که در صدر اسلام تدوین شده است. از جهت اهمیت پس از قرآن و نهج البلاغه قرار دارد و « اخت القران » (خواهر قرآن) ، « زبور آل محمد » و « انجیل اهل بیت » لقب گرفته است.
انتساب صحیفه سجادیه به حضرت زین العابدین علیه السلام مورد قبول تمام علمای اسلام از همهی فرقههاست و هیچکس در این باره تردیدی ندارد. بسیاری از علما این مجموعه ارزشمند را از جمله متواترات دانستهاند که کمترین نیازی به بررسی صحت و سقم سند آن نیست.
با توجه به جایگاه والای صحیفه سجادیه، این « زبور آل محمد » که به «اخت القرآن» (خواهر قرآن) هم ملقب شده است، و انبوه حقایق و معارفی که در آن موجود است، سالهای زیادی است که علمای بزرگ و اندیشمندان فرهیخته شرح و تفسیرهای متعددی بر آن نوشتهاند که تعدادشان از شصت تجاوز میکند. یکی از بهترین این تفاسیر مربوط به حکیم و فقیه و ادیب بزرگ، مرحوم سید علیخان کبیر مدنی شیرازی به نام «ریاض السالکین» است؛ و غیر از او، محققینی همچون ملا محمد محسن فیض کاشانی و شیخ بهاء الدین عاملی و میرداماد و مرحوم علامه مجلسی نیز بر صحیفه شرح نوشتهاند.
بنا بر روایت جعفر بن محمد حسنی، اصل صحیفهی سجادیه مشتمل بر هفتاد و پنج دعاست. متوکل بن هارون که این کتاب را گردآوری کرده معتقد است یازده فقره دعا از اصل دعاها مفقود شده؛ و به همین دلیل شصت و چهار دعا را روایت کرده است. در روایت محمد بن احمد بن مسلم مطهری فقط پنجاه و چهار دعا چنانکه امروزه هم از صحیفه میبینیم موجود است. بنابراین از اصل صحیفه بیست و یک دعا افتاده است و در حال حاضر آنچه از صحیفه کامله سجادیه باقی مانده است، همین 54 دعاست.
[ویرایش] محتوای فصول کتاب
این کتب شامل 54 فصل است :
- كيفيت دعاى آن حضرت اين بود كه پيش از آغاز هر دعا شروع مى كرد به ستايش خداى عزوجل و ثناى بر او و مى گفت
- نيايش، پس از ستايش خدا در طلب رحمت بر رسول خدا صلى الله عليه و آله
- نيايش، در طلب رحمت بر حمله عرش و بر هر فرشته مقرب
- نيايش، در طلب رحمت بر پيروان پيمبران و مصدقين ايشان.
- نيايش، در باره خود و دوستانش
- نيايش، هنگام صبح و شام
- دعاى حضرت هنگامى كه مهمى برايش رخ مى داد، يا حادثه اى بر او نازل مى شد و در هنگام اندوه
- نيايش، در پناه جستن به خدا از ناملائمات و اخلاق ناستوده و كردارهاى ناپسنديده
- نيايش، در اشتياق به طلب آمرزش از خداى تعالى
- نيايش، در مقام التجاء به خداى تعالى
- نيايش، در طلب فرجام نيك
- نيايش، در مقام اعتراف و طلب توبه
- نيايش، در طلب حاجتها از خداى تعالى
- نيايش، هنگامى كه ستمى به او مى رسيد يا از ستمگران كارى كه خوش نمى داشت مى ديد
- نيايش، هنگامى كه بيمار مى شد يا اندوه يا گرفتارئى بر او وارد مى گشت
- نيايش، هنگامى كه از گناهان خود طلب گذشت مى كرد، يادر طلب عفو از عيوب خود زارى مى نمود
- نيايش، هنگامى كه شيطان را بياد مى آورد و از او و دشمنى و مكر او، به خدا پناه مى برد
- نيايش، هنگامى كه خطرى از او مى گذشت، يا مطلبى كه داشت بزودى بر آورده مى شد
- نيايش، هنگام طلب باران پس از قحطى و خشكسالى
- نيايش، در طلب اخلاق ستوده و افعال پسنديده
- نيايش او، چون كارى او را اندوهگين مى ساخت و خطاها او را پريشان مى كرد
- نيايش، هنگام سختى و مشقت و فرو بستگى كارها:
- نيايش، هنگامى كه عافيت و شكر بر آن را از خدا طلب مى كرد
- نيايش، درباره پدر و مادرش كه درود بر ايشان باد
- نيايش، درباره فرزندانش عليهم السلام.
- نيايش، در باره همسايگان و دوستانش هنگامى كه از ايشان ياد مى كرد
- نيايش، در باره مرزداران
- در اظهار ترس از خدا
- نيايش، هنگامى كه روزى بر او تنگ مى شد
- نيايش، در طلب كمك بر پرداختن قرض
- نيايش در ذكر توبه و طلب آن از خداى تعالى
- نيايش، در باره خود پس از انجام نماز شب، در مقام اعتراف به گناه
- نيايش، در طلب خير
- نيايش، وى هرگاه گرفتار مى شد يا كسى را به رسوائى گناه گرفتار مى ديد
- نيايش، در مقام رضا در آن هنگام كه به دنياداران مى نگريست
- نيايش، هنگامى كه به ابر و برق مى نگريست و بانگ رعد را مى شنيد
- نيايش، هنگامى كه به تقصير از اداء شكر اعتراف مى نمود
- نيايش، در اعتذار از تبعات بندگان و از تقصير در حقوقشان و در طلب آزادى از آتش دوزخ
- نيايش، در طلب عفو و رحمت
- نيايش، هنگامى كه خبر مرگ كسى را مى شنيد يا از مرگ ياد مى كرد
- نيايش، در طلب پرده پوشى و نگهدارى
- نيايش، هنگام ختم قرآن
- نيايش، هنگام نگاه كردن به ماه نو
- نيايش، هنگامى كه ماه رمضان فرا مى رسيد
- نيايش، در وداع ماه مبارك رمضان
- نيايش، در روز عيد فطر و جمعه
- نيايش، در روز عرفه
- نيايش، در عيد اضحى و جمعه
- نيايش، در دفع مكر دشمنان و رد قهر و غلبه ايشان
- نيايش، در مقام خوف و خشيت
- نيايش، در تضرع و زارى
- نيايش، در مقام اصرار به طلب از خداى تعالى
- نيايش، در تذلل به پيشگاه خداى عز و جل
- نيايش، در طلب گشايش اندوهها
منابع:
* الذریعه، ج 13، امام شناسی جلد 15، ص 40 * امام شناسی، ج 15، ص 53، 101

