تسوکویمی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

معبد تسوکویمی، کیوتو، ژاپن.
معبد تسوکویمی، کیوتو، ژاپن.

تسوْکوْیُمی[1] (月読)، تسوکویمی-نو-میکتو (月読の命 یا 月夜見の尊) یا تسوکویمی-نو-کامی[2] (月読の神)، خدای ماه و شب است. جنس این خدا نامعلوم است و گاهی نر و گاهی ماده به شمار می‌آید، ولی گمان این است که وی نر (خدای ماه) و مقابل خواهرش اماتراسو (ایزدبانوی خورشید) است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] افسانه

[ویرایش] زایش

تسوکویمی دومین فرزند از «سه فرزند برجستهٔ»[3] ایزاناگی است. پس از برگشت ایزاناگی از یمی (عالم اموات) در هنگام شستشو و اجرای مراسم نطهیر، در هنگام شستن چشم راستش تسوکویمی آفریده شد. در روایتی دیگر، ایزاناگی آیینه‌ای از مس سفید در دست راستش داشت که تسوکویمی از آن آفریده شد. ایزاناگی سلطنت شب را به عهدهٔ تسوکویمی واگذاشت.

بی‌درنگ پس از زایش، تسوکویمی «پل شناور بهشت»[4] را صعود کرد و در بهشت تاکاماگاهارا در کنار خواهرش اماتراسو زندگی کرد.

[ویرایش] داستان جدائی روز و شب

هنگامی که اماتراسو برادرش تسوکویمی را بعنوان نماینده به مهمانی اوکِمُچی-نو-کامی[5] (ایزدبانوی باروری و خوراک) فرستاد. اوکمچی برای تهیهٔ خوان رو به دریا کرد و از آب دهانش یک ماهی درست کرد، سپس رو به جنگل کرد و خوراک‌هائی از گوشت جانوران شکاری قی کرد (یا به روایتی از سوراخ کونش در آورد)، سپس رو به شالی‌زار کرد و با سرفه کردن برنج آفرید. اوکمچی در مجموع ۱۰۰ رنگ از خوراک تقدیم کرد.

با اینکه سفرهٔ اوکمچی نفیس و دلپسند بود، تسوکویمی از روش درست کردن آن بسیار بیزار شد و اوکمچی را کشت. وقتی خبر کشتن اوکمچی به اماتراسو رسید، او امه-نو-کوما-نو-اوشی[6] را فرستاد تا اطلاعات را بدست آورد. امه-نو-کوما-نو-اوشی دید که لاشهٔ اوکمچی به دام و دانه محول شد: سرش به گلهٔ اسب و گاو، ابروهایش به کرم ابریشم، شکمش به برنج، و اندام تناسلی‌اش به گندم و لوبیا. امه-نو-کوما-نو-اوشی این محصولات را برداشت و به اماتراسو برد که دانه‌ها را در کشتزارها کاشت.

اماتراسو از کشتن اوکمچی بسیار خشمگین شده بود که دیگر بصورت ابدی نپذیرفت تسوکویمی را ببیند، و فرمان تبعید او را به قسمتی دیگر از آسمان داد، و این علت عدم دیدار شب و روز در یک هنگام است. در نسخه‌های تازه‌تر، سوسانو است که اوکمچی را می‌کشد.

[ویرایش] پاورقی

۱.^  رماجی: tsukuyomi یا tsukiyomi، کانجی: 月読 ، هیراگانا: つくよみ یا つきよみ .

۲.^  همچنین تسوکی‌یمی، تسوکی‌یومی، تسوکی‌یمی-نو-میکتو و تسوکی‌یمی-نو-کامی.

۳.^  سه فرزند برجسته: اماتراسو، تسوکویمی، و سوسانو.

۴.^  رماجی: ama-no-uki-hashi ، کانجی: 天浮橋 ، هیراگانا: あめのうきはし ، اما-نو-اوکی-هاشی نردبانی آویزان میان بهشت و زمین است.

۵.^  رماجی: ukemochi-no-kami ، کانجی: 保食神 ، هیراگانا: うけもちのかみ .

۶.^  رماجی: amenokumanoushi ، کانجی: 天熊大人 ، هیراگانا: あめのくまのうし، بمعنی «خرس رشید آسمانی».

[ویرایش] منابع


[ویرایش] نوشتارهای وابسته