کودتای نوژه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در بی‌طرفی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد.
لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.

کودتای نوژه نام طرحی نظامی با نام نجات قیام انقلاب بزرگ بود که در آن تنی چند از افسران ارتش شاهنشاهی ایران با تمرکز افسران نیروی هوایی برای بازگردانی شاپور بختیار به ایران و حذف سید روح‌الله خمینی و نابودی جمهوری اسلامی طرح ریزی کرده بودند که با لو رفتن کودتا در ۱۸ تیر ۱۳۵۹ و اعدام بسیاری عوامل و دست اندرکاران آن این اقدام قبل از هر اقدامی با شکست مواجه شد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] سر آغاز

ساختار سازمانی کودتای نوژه در ایران و پاریس پی ریزی شده و نیروهای مخالف داخلی و خارجی نیز جریانهای سیاسی مخالف در داخل وخارج کشور شناسایی و یک هسته اطلاعاتی وسیع به منظور اجرای کودتا پی ریزی شد.

[ویرایش] طراحان

کودتای نوژه توسط ستادی از پاریس به رهبری شاهپور بختیار هدایت می شد، این ستاد با هدف جذب سید کاظم شریعتمداری یکی از مراجع تقلید وقت، فعالیت می کرد.

در دی ماه ۱۳۵۸، یکی از هواداران شاپور بختیار به نام مهندس قادسی (شهردار آبادان پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲)، نمودار سازمانی را تهیه کرد و نام آن را نقاب گذاشت. نقاب متشکل از حروف اول نجات قیام انقلاب بزرگ بود. او در آبان ماه وارد ایران شد


[ویرایش] عملیات

پایگاه شاهرخی همدان بعنوان مبدا و محور عملیات انتخاب شد. این پایگاه به خاطر :

  • دارا بودن هواپیما
  • نزدیک بودن به تهران
  • خارج از شهر قرار داشتن
  • وجود عناصر مستعد وقابل جذب برای کودتاچیان

انتخاب شد.

[ویرایش] اهداف

با شروع عملیات قرار بود ابتدا منطقه مسکونی جماران که منزل سید روح‌الله خمینی نیز در آن منطقه بود، بصورت وسیع بمباران شود. پس از بمباران هوایی، صدا و سیما، ستاد نیروی زمینی ارتش، ستاد کل ارتش، پادگان حر، پادگان قیصر، پادگان جمشیدیه و زندان اوین باید توسط کماندوهای تیپ ۲۳ نوهد تسخیر می شدند.

پس از این پیروزی با اعلام حکومت نظامی به مدت ۳ روز با ترفند ارعاب مردم فریب مردم از طریق تایید کودتا بوسیله روحانیون همراه با کودتا و باج دهی به مدافعین انقلاب قدرت توسط نظامیان قبضه مهار شود.

این کودتا از لحاظ تجهیزات نظامی به کار گرفته شده در تاریخ کودتاهای جهان بی سابقه بود بطوری که سیا موفقیت آن را قطعی می دانست. امید به موفقیت کودتا تا بدان حد بود که حتی اعلامیه پیروزی آن نیز آماده شده و خانه‌ای نیز برای انتقال سید کاظم شریعتمداری به تهران اجاره شده بود. سید کاظم شریعتمداری باید در این خانه مستقر می شد و بعنوان رهبر مذهبی کودتا آن را تایید می کرد.

[ویرایش] شکست

کلیه برنامه ها تا ۴۸ ساعت قبل از کودتا طبق برنامه پیش می رفت، اما شب قبل از حادثه یکی از خلبانانی که برای کودتا پیش بینی شده بود دچار تردید شده و پس از مشورت با مادرش شدت تردید‏‏ها و تشویق های او با مخالفت مادرش افزایش می یابد و سرانجام وی موفق به ملاقات با سید علی خامنه‌ای شده و اطلاعات موثر و کارا از کودتا را تا مقدار زیادی افشا می کند.

همچنین یکی از درجه داران تیپ ۲۳ نوهد هم به ستاد مشترک مراجعه و جریانی مشابه را بازگو می کند.

[ویرایش] ستاد خنثی سازی کودتا

بلافاصله ستادی مرکب از واحدهای سپاه پاسداران، گروه مهندسی، انجمن اسلامی نیروی هوایی ارتش و تعدادی از پرسنل نیروی زمینی ارتش و عده‌ای از کماندو‌های تیپ ۲۳ نوهد به نام ستاد خنثی سازی کودتا تشکیل می شود.

بلافاصله پس از بررسی اطلاعات، طرح حمله به پایگاه نوژه و پارک لاله که محل تجمع ۴۰ تن خلبانان کودتا بود، کشیده شد عملیات خنثی سازی کودتا با حضور نیروهای سپاه پاسداران و عده ای از کارکنان ارتش آغاز شد و پس از محاصره پایگاه نوژه، نیروها وارد عمل شدند و همه کودتاگران را دستگیر کردند.

[ویرایش] محکومیت عوامل

همه عوامل و رهبران این کودتا از جمله سرهنگ زادنادری، سرهنگ هادی ایزدی، سرهنگ ایرج خلف بیگی، تیمسار محققی، ستوان ناصر رکنی،سرهنگ داریوش جلالی، استوار عبدالعلی سلامت، استوار غلامحسین قایق ور، سرهنگ رحمت الله خلیفه سلطانی، سرگرد کوروش آذرتاش و... در دادگاه‌های انقلاب در سال ۱۳۵۹ محکوم به اعدام محکوم شده و تیرباران شدند.


[ویرایش] سر انجام

این کودتا در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۵۹ خنثی شد و آیت‌الله خمینی پس از عملیات خنثی سازی کودتا (۲۰ تیر ۱۳۵۹) در حسینیه جماران در سخنرانی عنوان کرد:

   
کودتای نوژه
توطئه ای که معلوم است چنانچه موفق به کشفش هم نشده بودیم وقیام هم کرده بودند مردم آن را خفه می کردند.ما از این امور ترس نداریم. ما از قشرهای خودمان می ترسیم شما صنف روحانیت اگر چنانچه کارهایی خدا نخواسته انجام دهید که از چشم ملت نیفتد ولو در دراز مدت، آن روز است که دیگر فانتوم لازم نیست خود ملت شما را کنار می زنند ومله هم بی هادی کاری نمی تواند انجام بدهد...من خوفم از این است که ما نتوانیم، روحانیت نتواند آن چیزی که بر عهده اوست صحیح انجام دهد.
   
کودتای نوژه