حسن عسکری
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
برای دیگر کاربردها به صفحهٔ امام حسن (ابهامزدایی) مراجعه کنید.
حسن پسر علی معروف به امام حسن عسکری (عسگری) از دیدگاه شیعیان سیزدهمین معصوم و یازدهمین امام می باشد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام ، القاب و کنیه
نامش حسن، کنیه ایشان ابومحمّد و القابش: ابن الرّضا[۱][۲]، زکی، هادی و عسکری است[۳]. [۴]
[ویرایش] تولد
وی در روز جمعه، ۸ ربیع الآخر سال ۲۳۲ هجری متولد شد[۵][۶][۷]. مکان تولد وی شهر مدینه است.
پدر وی علی النقی (امام دهم شیعیان) و مادرش امّ ولدی بود که وی را «حدیث»، «سوسن»، «سلیل» نیز میگفتند. [۸]
[ویرایش] خلفای معاصر
- المعتزّ بالله (معتز عباسی) (۱۵۲- ۲۵۵)
- المهتدی بالله (مهتدی عباسی) (۲۵۵- ۲۵۶)
- المعتمد بالله (معتمد عباسی) (۲۵۶- ۲۷۹) [۹]
[ویرایش] دوران امامت
امامت امام حسن عسکری از سال ۲۵۴ آغاز شد و تا سال ۲۶۰ هجری ادامه یافت (۶ سال). [۱۰][۱۱]
[ویرایش] فشار واختناق
خلفای عباسی همواره امامان را تحت فشارها و مدودیت قرار میدادند و ین فشارها در دوران امام جواد، امام هادی و امام عسکری در سامرا به اوج رسید به طوری که این امامان عمر کوتاهی داشتند. تعقیب و مراقبت از امام دهم و یازدهم به قدری بود که آنان را در میان لشکریان سکنا داده بودن و به این سبب بود این این دو امام را «عسکریین» لقب داده اند[۱۲].[۱۳] با این حال فشارها و محدودیتها برای امام حسن عسکری از دو جهت بیش از دیگران بود:
- در دوران او شیعه به صورت یک قدرت عظیم در عراق درآمده بود (و این باعث میشد حاکمین احساس خطر کنند).
- دودمان عباسی میدانستند طبق روایات فراوان و متواتر مهدی موعود که از بین برنده حکومتهای باطل و برپاکننده حق است فرزند امام حسن عسکری است؛ و این باعث میشد امام تحت نظر بیشتری باشد (بلکه مانند فرعون از تولد موسی جلوگیری کنند).
بنابر این امام را مجبور کرده بوند که هر دوشنبه و پنجشنبه در دربار حاضر شود[۱۴][۱۵][۱۶].[۱۷] حتی معتز به این مقدار هم کفایت نکرده و امام را زندانی کرد (حتی نقشه قتل امام را کشیده بود که اجل محلتش نداد[۱۸]).
[ویرایش] فعالیت امام
با وجود همه فشارهای موجود امام فعالیتهای سیاسی-اجتماعی-علمی در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضد اسلامی انجام میدادند:
[ویرایش] تلاشهای علمی
اگر چه امام به خاطر شرایطی که در آن بود نتوانست دانش بی انتهای خود را در سطح جامعه گسترش دهد، ولی با همان شرای به تربیت شاگردان و گسترش معارف اسلام و رفع شبهات پرداخت.
[ویرایش] ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان
در زمان امام، شیعیان در مناطق مختلف گسترش یافته بودند. این گسترش و پراکندگی باعث شد تا امام شبکه ارتباطی وکالت و نصب را در مناطق مختلف راه اندازی کند.
[ویرایش] فعالیتهای سری سیاسی
به خاطر محدودیتها امام مجبور به رهبری یک سلسله فعالیتهای مخفی برای راهبرد اهداف خود شده بود.
[ویرایش] حمایتهای مالی از شیعیان
یکی یگر از موضع گیریهای امام حمایت مالی از شیعیان، بویژه از یاران خاص، بود. چرا که شیعیان تحت فشار دستگاه حکومت بودند.
[ویرایش] آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت
از آنجا کهه غایب شدن امام و رهبر هر جمعیتی یک حادثه نامأنوس است و باور و تحمل آن برای مردم دشوار است، پیامبر و امامان پیشین به تدریج مردم را برای این موضوع آماده میکردند؛ بخصوص امام هادی و امام عسکری که به زمان غیبت نزدیک میشدند. امام عسکری بر تولد مهدی تاکید میکرد و فضای ارتباطی امام با شیعیان (به خاطر محدودیتهای حکومت) حالتی شبیه به غیبت صغری را داشت.
و دیگر فعالیتها از جمله تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه و استفاده گسترده از آگاهی غیبی برای از بین بردن شکها و تردیدها. و این به دلیل انحراف مردم از حقیقت بود به طوری که امام میگفت: «هیچ یک از پدرانم مانند من گرفتار شک و تزلزل شیعیان در امر امامت نشدند...[۱۹]».
[ویرایش] اصحاب
شیخ طوسی تعداد شاگردان امام حسن عسکری را بیش از ۱۰۰ نفر ثبت کردهاست.[۲۰]
مشهورترین اصحاب و راویان ایشان عبارتند از:
- ابو عمرو عثمان بن سعید عَمری (نائب اول امام زمان)
- احمد بن اسحاق قمی
- ابراهیم بن مهزیار
- ابو هاشم داود بن قاسم جعفری
- محمد بن حسن صفّار
- محمد بن عثمان بن سعید عمروی (نائب دوم امام زمان)
- عبد الله بن جعفر حمیری
- احمد بن محمد بن مطهّر
- ابوسهل اسماعیل بن علی
- محمد بن صالح بن محمد همدانی[۲۱][۲۲]
[ویرایش] فرزندان
تنها فرزندش حجت بن حسن (مهدی) است.
[ویرایش] وفات
در روز جمعه ۸ ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری در سن ۲۹ سالگی با زهر معتد عباسی کشته شد[۲۳].[۲۴] در سامرا کنار پدرش امام علی بن محمد (هادی) مدفون گردید[۲۵].[۲۶]
[ویرایش] جعفر کذاب
پس از شهادت آن امام گروهی بر سر امام بعدی دچار ابهام شده و جعفر برادرش را امام دانستند. جعفر کذاب هم ویژگیهای امامت را نداشت. هنگام نماز گزاردن بر بدن امام، فرزندش حجت بن الحسن بر او نماز گزارد و شک را از شیعیان برداشت.[۲۷][۲۸][۲۹]
[ویرایش] پانویس
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۳
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۴
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۸۹
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
- ↑ کشف الغمه، جلد۳، صفحه ۱۹۷
- ↑ کافی، جلد۱، صفحه ۵۰۳
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۸۹
- ↑ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۱۶
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۵
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۵
- ↑ بحارالانوار، جلد ۵، صفحه ۱۱۳
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۳۴
- ↑ دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری، صفحه ۲۲۶
- ↑ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۵۰، صفحه ۲۵۱
- ↑ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۲۲
- ↑ بحار الانوار، علمه مجلسی، جلد ۵۰، صفحه ۲۵۱
- ↑ تحف العقول، حسن بن علی بن شعبه، صفحه ۴۸۷
- ↑ رجال، شیخ طوسی، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۱، صفحه ۴۲۷ به بعد.
- ↑ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۲۷
- ↑ منتهی الآمال، شیخ *عباس قمی، جلد ۲، صفحه ۴۱۴ تا ۴۱۶
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، شیخ صدوق، صفحه ۴۷۳
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۹۸
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۴۵۵
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی و دیگران، صفحه ۱۲۶
- ↑ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۵۸- ۶۵۹
- ↑ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، جلد ۲، صفحه ۴۰۷
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۹۹۱ به بعد
[ویرایش] منابع
- جلاء العیون (تاریخ چهارده معصوم علیهم لسلام)، علامه مجلسی، تحقیق سید علی امامیان، انتشارت سرور، ۱۳۸۳، شابک: ۳- ۳- ۹۱۴۶۷- ۹۶۴
- منتهی الآمال، شیخ عباس قمی
- سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی،مؤسسه امام صادق،۱۳۸۱، شابک : ۸- ۱۰۶- ۳۵۷- ۹۶۴
- فرهنگ شیعه،نویسندگان: محمد خطیبی و دیگران، انتشارات زمزم هدایت، ۱۳۸۵، شابک: ۷- ۷۳- ۸۷۶۹- ۹۶۴
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] پیوند به بیرون
ردههای صفحه: اسلام | تشیع | اهل بیت | امامان شیعه

