ورامین
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
وَرامین شهری است در بخش مرکزی شهرستان ورامین در استان تهران ایران.
این شهر بسیار کهن و همزاد ری باستان میباشد بطوریکه در اوستا از آندو با نامهای راگا (ری) و وارنا (ورامین) نام برده شده است.
در كتاب اوستا، ونديداد فرگرد يكم بند8 درباره ورامين آمده است:
چهاردهمين كشور با نزهت كه من –اهورامزدا- آفريدم وارناي چهارگوش است، زادگاه فريدون- قاتل اژدهاي هاك (ضحاك)
شهرستان ورامين كه در40 كيلومتري جنوبشرقي تهران و در حاشيه شمالغربي كوير مركزي قرار گرفته با جمعيتي حدود 550 هزار نفر و وسعت حدود 1750 كيلومتر مربع (3/9 درصد استان) از شمال به دامنه سلسله جبال جنوبي البرز يا لواسانات، از جنوب به كوير نمك و از شرق به خوار «گرمسار» و از غرب به ري مشرف ميباشد. اين شهرستان داراي چهار بخش مركزي – پيشوا- جوادآباد و قرچك بوده و با 8 دهستان و 101 آبادي داراي سكنه، در قالب چهار دهستان بهنام عرب، بهنام پازوكي، بهنام وسط و بهنام سوخته ميباشد.
جمعيت شهرهاي تابعه اين شهرستان و نرخ رشد آنها بر اساس آخرين آمار اخذ شده در سال 1381 به قرار زير است:
ورامين 192446 نفر با نرخ رشد 7/9 درصد
پيشوا 40384 نفر با نرخ رشد 2/5 درصد
قرچك 163319 نفر با نرخ رشد 24/2 درصد
جوادآباد 4488 نفر با نرخ رشد 6/2 درصد
شهرستان ورامين كه از قرن سوم تا هشتم، شهري آباد و معروف بوده است داراي بيش از يكصد اثر تاريخي قابل ثبت ميباشد كه آثار تاريخي باقيمانده از دورانهاي متعدد بر جايجاي اين سرزمين كهن در نهايت زيبايي و متانت قد برافراشتهاند و همه روزه چشم جهانگردان و ايرانگردان بسياري را به خود مجذوب ميدارند.
از جمله آثار تاريخي اين منطقه كه شهره عام و خاصاند عبارتند از:
وارناي چهارگوش (قلعه ايرج يا قلعه گبري)
برج علاءالدين (علاءالدوله)
قصربهرام ( كاروانسراي شاهعباسي)
مسجدجامع
تپه شغالي پيشوا
پارك ملي كوير مركزي ورامين
امامزاده جعفر (ع)
امامزاده يحيي
امامزاده شاهحسين
شهر ورامين داراي 2 مجتمع فرهنگي و هنري، يك سينما، 5 كتابخانه و 2 كانون پرورش فكري ميباشد. همچنين تعداد شهداء جانبازان و آزادگان شهرستان به قرار زير ميباشد:
شهداء 1340 نفر
جانبازان 1795 نفر
آزادگان 230 نفر
اين شهرستان كه يكي از قطبهاي مهم كشاورزي در كشور محسوب ميشود، داراي حدود 70 هزار هكتار اراضي باير قابل كشت بوده كه از اين ميزان به دليل كمبود آب، حدود 40 هزار هكتار زيركشت انواع محصولات زراعي از جمله گندم، جو، سبزيجات، محصولات جاليزي، نباتات علوفهاي، پنبه و دانههاي روغني بوده و حدود 1200 هكتار باغ و قلمستان، همچنين حدود 1000 هكتار زيركشت پسته و بقيه اراضي قابل كشت به علت كمبود آب به صورت باير باقي مانده است، ضمن اينكه در صورت تأمين اعتبار و اجراي عمليات زهكشي قابليت كشت را دارا ميباشد.
مسجد جامع ورامين
يكي از شاهكارهاي قرن هشتم هجري مسجدجامع ورامين ميباشد كه هنر كاشيكاري، گچبري، آجركاري و خوشنويسي خطوط بنايي آن، چنان با هم تركيب شدهاند كه در كمتر بناي تاريخي ايران به چشم ميخورد.
بناي اين مسجد توسط معمار علي قزويني، در زمان سلطانمحمد خدابنده آغاز و در زمان سلطان ابوسعيد به پايان رسيد به كارگيري آجر براي نوشتن آيات قرآني و گاه نيز آجرچيني در پيشاني ايوان جنوبي مسجد كه به طرز شگفتآوري يادآور نام علي(ع) است، راز و رمز شيعه را در جايجاي مسجد نشان ميدهد و محراب گچبري مسجد نيز خود شاهكاري است ديدني كه كمتر نظيرش ديده شده است. اين بنا در سال 1310 خورشيدي به ثبت ملي رسيد.
قصر بهرام
كاروانسراي شاهعباسي (قصربهرام) در فاصله 3 كيلومتري شمال شرقي كاروانسراي عينالرشيد در منطقه سياهكوه و پاركملي كوير مركزي و در فاصله 154 كيلومتري تهران قرار دارد. بناي كاروانسرا از دوران صفوي بر جاي مانده و به نام عباسآباد و قصربهرام نيز شهرت دارد.
نقشه اين كاروانسرا به صورت چهار ايواني است. وروديهاي كاروانسرا در دو قسمت شمالي و جنوبي با سردري بزرگ است و حياط مركزي به صورت هشتضلعي با 24 اتاق در اطراف قرار دارد كه اتاق بزرگ معروف به شاهنشين، برخلاف ديگر قسمتها در دو طبقه بنا شده است.
برج علاءالدين (علاءالدوله)
برج آرامگاهي علاءالدين به صورت يك بناي منفرد در شمال مسجدجامع و در كنار ميدان اصلي ورامين واقع است. برخي از متون اين برج را علاءالدين ناميدهاند چنانكه از كتب انساب برميآيد، نسب او به امام سجاد (ع) ميرسد. اين برج كه مربوط به سده هفتم ميباشد با 12 متر ارتفاع و 5 متر ارتفاع سقف مخروطي (گنبد) در سال 1310 خورشيدي به ثبت ملي رسيده است و از نظر زاويهبندي، تركيب آجر، كاشيكاري و خطوط كوفي نظر بسياري از گردشگران را جلب كرده است.
امامزاده جعفر (ع)
امامزاده جعفر (ع) از فرزندان بلافصل امام موسي كاظم(ع) بوده كه در سال 203 ه.ق دراين منطقه توسط دشمنان اسلام به قتل رسيد و در پيشواي ورامين به خاك سپرده شد. بناي مرتفع و مجلل اين امامزاده يادگار دوره صفويه است. گنبد كاشيكاري و صحن وسيع اين امامزاده در داخل شهر پيشوا بر فراز تپهاي مشرف به بازار قديمي اين شهر خودنمايي ميكند. كتيبه ايوان آن حكايت از تعمير و الحاق آن به دستور فتحعلي شاه قاجار در سال 1227 ه.ق دارد.
پل باقرآباد
اين پل در 25 كيلومتري جنوبغربي تهران و در منطقه باقرآباد در غرب ورامين، در مسير جاده تهران-ورامين و به روي يكي از شاخههاي رودخانه جاجرود قرار دارد. طول كل پل حدود 55 متر است. آنچه كه نشان از اهميت اين پل و منطقه در تاريخ معاصر و انقلاب اسلامي كشورمان دارد به خاطر به خاك و خون كشيده شدن قيام كفنپوشان مردم ورامين در 15 خرداد سال 42 در كنار اين پل بوده است.
امامزاده يحيي
در محله معروف به «كهنهگل» در روستاي كهنهگل و در جنوبشرقي ورامين بناي امامزاده يحيي قرار دارد كه تاريخ بناي آن ماه محرم سال 707 ه.ق است. سياحان بازديد كننده از امامزاده يحيي همگي از كاشيهاي شفاف و زيباي آن در سفرنامههاي خود تعريف و تمجيد كردهاند كه بيشتر آن كاشيها متأسفانه به سرقت رفته است.
روي مزار، سنگ قبري به شكل محراب تاريخ 750 ه.ق وجود داشته كه اكنون در موزه آرميتاژ جاي دارد. داخل صحن شجرهنامهاي موجود است كه نسب امامزاده را به امام حسن (ع) ميرساند.
قلعه ايرج (قلعه گبري)
بزرگترين قله نظامي ايران كه به دوران ماقبل برميگردد، قلعه ايرج نام دارد كه در شمال شرقي شهر ورامين در نزديكي روستاي عسگرآباد و با ابعاد 1800 در 1200 متر و ارتفاع متوسط ديوارهاي قلعه چشم هر بيننده و تازهواردي را اگر ايرانگرد و جهانگرد هم نباشد به خود خيره ميسازد.
برخي از مورخين، اين قلعه را همان وارناي چهاگوش ميدانند كه در اوستا از آن به عنوان زادگاه فريدون، قاتل ضحاك ياد شده است.
دانشگاه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین - پیشوا

