اکتاویو پاز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اوكتاويو پاز
اوكتاويو پاز

اکتاویو پاز (۳۱ مارس ۱۹۱۴ - ۱۹ آوریل ۱۹۹۸) (Octavio Paz) شاعر، نویسنده، دیپلمات و منتقد مکزیکی است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] زندگی

اوکتاویو پاز در سال ۱۹۱۴ در مکزیکوسیتی چشم به جهان گشود. در هفده سالگی به نویسندگی و شاعری پرداخت. پدرش وکیل بود و پدر بزرگش، داستان نویس سرشناس. این هر دو در رشد و پرورش ذوق و استعداد پاز، تاثیر به سزایی داشت. در حقیقت پاز در جوانی ارزش‌های اجتماعی را از پدر و ادبیات را از پدر بزرگ خود آموخت و سرانجام شاعری را به جای وکالت برگزید. پاز در سال ۱۹۳۷ به والنسیا در اسپانیا سفر کرد تا در دومین کنگره جهانی نویسندگان ضد فاشیست شرکت کند. در سال ۱۹۴۳ با استفاده از کمک هزینه بنیاد گوگنهایم به امریکا رفت. در آنجا با شعر نوپردازان انگلو- امریکایی آشنا شد. هم در این کشور بود که مطالعه دامنه دار و عمیق خود را درباره هویت مکزیک آغاز کرد که حاصل آن کتابی شد به نام هزار توی تنهایی. در سال ۱۹۶۲ پاز به سمت سفیر مکزیک در هند گماشته شد و به آنجا رفت. تاثیر تمدن هند را می‌توان در کتاب‌های متعددی که طی مدت اقامت خود در آنجا نوشته، به ویژه در کتاب پرتوی از هند، به خوبی مشاهده می‌شود. پاز در سال ۱۹۶۸ پاز در اعتراض به سرکوبی خونین تظاهرات آرام دانشجویان در مکزیک، از مقام خود کناره گیری کرد و از آن پس تا واپسین سال‌های زندگی خود، سردبیری و نشر چند مجله معتبر ویژه هنر و سیاست را عهده دار شد.

[ویرایش] جوایز ادبی و نوبل

در سال ۱۹۸۰ دانشگاه هاروارد به او دکترای افتخاری اهدا کرد و در سال ۱۹۸۱ مهمترین جایزه ادبی اسپانیا یعنی جایزه سروانتس نصیب او شد. سرانجام در سال ۱۹۹۰ آکادمی ادبیات سوئد، جایزه نوبل ادبیات را به اوکتاویو پاز شاعر سرشناس مکزیکی به پاس نیم قرن تلاش در زمینه شعر و ادبیات مکزیک اهدا کرد.

[ویرایش] مرگ

پاز در سال ۱۹۹۸ بر اثر بیماری سرطان درگذشت.

[ویرایش] نظریه

جوهر نظریه پاز درباره شعر در قالب رشته‌ای عبارات متناقض‌نما خلاصه می‌شود:

  • شاعر برای دلش شعر می‌گوید، اما باید با مخاطبش ارتباط برقرار کند.
  • شعر سری است که آفرینش آن را هرگز دقیقاً نمی‌توان وصف کرد، اما در عین حال نمی‌توان بی‌آن‌که به روال آفرینش آن اندیشید. به درک آن نائل شد.
  • زبان ابزاری ناقص اما اجتناب‌ناپذیر برای القای بیان نشدنی‌هاست.
  • شعر وجدی است که واقعیت را نفی یا دگرگون می‌کند.
  • پاز هرگونه تحلیل و تبیین شعر معاصر را به قصد فهم آن عبث می‌داند.

پاز معتقد است که عشق و زبان می‌توانند ابزاری را برای کسب یگانگی و یک پارچگی در انسان پدید آورند. شعرهای او به منزله دریچه قلب انسانی است پاک و بی آلایش که بر روی انسانیت و قلمروهای نا شناخته هستی گشوده می‌شود، از این رو می‌توان پاز را شاعر عشق و دوستی نامید. به نظر پاز آزادی بدون برابری و برابری بدون آزادی محقق نمی‌شود و از راه عشق و دوستی می‌توان به هر دوی آنها دست یافت. پرسش پاز از خود و دیگران این است که «آیا بهتر نیست که زندگی را به صورت شعر درآوریم تا از زندگی شعر بسازیم؟ آیا شاعر نمی‌تواند به جای آفریدن شعر، خلق لحظه‌های شاعرانه زندگی را هدف اصلی خود قرار دهد؟» مقاله‌های پاز با نثر شاعرانه شان هنر، ادبیات، فرهنگ، زبان و ایدئولوژی را با هجوهای هوشمندانه و مکاشفه‌های متفکرانه تجزیه و تحلیل می‌کند. کارلوس فوئنتس معتقد است: «ادبیات در آثار پاز به صورت لفظ مترادفی برای تمدن درآمده؛ این دو کلمه، شبکه‌ای از وسایل ارتباطی است و تنها جامعیت ارتباط می‌تواند چهره آدمی را بر ما آشکار کند...»

[ویرایش] نمونه شعر

  • سپیده دم
      • دست‌های سریع سرد
        یکایک زخم بندهای تاریکی را کنار زد
        چشمان خود را می‌گشایم
        همچنان
        زندگی می‌کنم
        در کانون زخمی که
        هم چنان تازه‌است.


[ویرایش] آثار

  1. ماه وحشی- ۱۹۳۳
  2. عقاب یا خورشید- ۱۹۵۰
  3. هزار توی تنهایی- ۱۹۵۱
  4. سنگ آفتاب- ۱۹۵۱
  5. جریان متناوب- ۱۹۵۶
  6. کمان و بربط- ۱۹۵۶
  7. میمون دستور شناس- ۱۹۷۱
  8. نقشی از سایه ها-۱۹۷۶
  9. گزیده اشعار- ۱۹۸۴
  10. درختی در درون- ۱۹۸۷
  11. مجموعه اشعار- ۱۹۹۰

[ویرایش] منبع

  • آزادی، گزیده اشعار اوکتویو پاز، ترجمه حسن فیاد، نشر ثالث،۱۳۸۲

[ویرایش] پیوند به بیرون