شاپور یکم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شاپور یکم
sh h p w h r y 
منصب : شاهنشاه ایران
دودمان : ساسانی
توالی در دودمان : دومین شاه
پدر او: اردشیر بابکان
دورهٔ فرمانروایی: ۲۴۱ - ۲۷۱ م.
کارهای بزرگ: شکست دادن گردیانوس
اسیر کردن والرین
فرزندان :
جانشین : هرمز یکم

شاپور یکم (با املای پهلوی کتیبه‌ای: sh h p w h r y  و تلفظ:شَهپُهْر،[۱]) (سلطنت از ۲۴۱ - ۲۷۱ م)، دومین شاهنشاه ساسانی و فرزند اردشیر بابکان است.

او به سفارش پدر و پس از مرگ وی به تخت نشست. در سکه‌های اردشیر تصویر شاپور به عنوان نایب‌السلطنه درج شده‌است. وی از شاهان بزرگ ساسانی محسوب می‌شود.

در عرصهٔ نظامی شاپور، چنانکه که خود در کتیبه‌ای تصریح کرده‌است، در سال ۲۴۲ گردیانوس امپراتور روم را که به ایران تاخته بود شکست داد و کشت. فیلیپ عرب (امپراتور بعدی) را مجبور به پرداخت غرامتی هنگفت و واگذاری زمین‌های زیادی به ایران کرد. همچنین در سال ۲۶۰ والرین امپراتور، سناتورها و سربازان وی را اسیر کرد. شاپور به افتخار این پیروزی دستور حک پیکره‌ای عظیم در دل کوه رحمت در نقش رستم داد که وی را پیروزمندانه نشسته بر اسب نشان می‌دهد در حالی که امپراتور فروتنانه در برابر وی زانو زده‌است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] غلبه بر والریان

پس از غلبه کردن شاپور اول بر ارمنستان، وی به انتاکیه یورش برده و آنجا را تصرف می کند. والرین، امپراتور روم، پسرش را به غرب فرستاده و خود برای مقابله با ایرانیان راهی شرق می شود. وی به سال ۲۵۷ موفق به باز پس گیری انتاکیه شده ولی دو سال بعد پیش از مواجهه با شاپور در اثر طاعون بسیاری از لژیون های خود را از دست می دهد و در نهایت چندی بعد (در اواخر سال ۲۵۹ یا اوایل ۲۶۰) در جنگ اِدِسا، محلی در ترکیه فعلی و شمال انتاکیه) در کشور خود از شاپور شکست خورده، اسیر و در نهایت کشته می شود.

از شاپور کتیبه‌هایی به سه زبان پارسی میانه، پارتی و یونانی باقی مانده‌است.

[ویرایش] پانویس

  1. šahpuhr برای نمونه نگاه کنید به اکبرزاده ۲۳

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] منبع‌ها

  • اکبرزاده، داریوش. کتیبه‌های پهلوی. چاپ دوم، تهران: پازینه، ۱۳۸۵، ISBN 964-5722-44-6. ‏
  • دریایی، تورج. شاهنشاهی ساسانی. ترجمهٔ مرتضی ثاقب‌فر. تهران: ققنوس، ۱۳۸۴، ISBN 964-311-436-8. ‏
  • ویکی پدیا انگلیسی