خط فارسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

امروزه به طور رسمی زبان فارسی با الفبای عربی نوشته می‌شود و برای انطباق بیشتر خط با زبان فارسی حروفی را به خط عربی افزوده‌اند. حروف اضافه‌ای که در خط عربی-فارسی وجود می‌دارد و در خط عربی نیست (چرا که واجهای متناظر آنها در عربی استاندارد وجود نمی‌دارد) پ چ ژ گ است. علاوه بر این شکل بعضی از نویسه‌های خط فارسی با نویسهٔ تازی متناظر آنها تفاوت می‌کند. مثلاً ک فارسی در حالت پایانی یا تنها با سرکش نوشته می‌شود در حالی که ك عربی در این دو حالت بدون سرکش است. تفاوت‌های جزئی دیگری هم وجود می‌دارد. به این الفبای عربی اصلاح‌شده الفبای فارسی هم می‌گویند.

معلوم نیست که زبان فارسی از چه هنگام به خط عربی نوشته شد. وانگهی قدیمی‌ترین نوشته‌هایی که به زبان فارسی نو یا گویش‌های بسیار نزدیک به آن وجود می‌دارند به خطی غیر از خط عربی‌است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] فارسی به خط غیر عربی در سده‌های آغازین

در سده‌های نخستین پس از اسلام فارسی را با دبیره‌های پهلوی، عبری و مانوی هم نوشته‌اند.

[ویرایش] فارسی به خط عبری

کهن‌ترین نوشتهٔ به‌دست‌امده از زبان فارسی نو به خط عبری کتابت شده‌است. نمونه‌های بسیار کهن دیگری هم از نوشته‌های متعلق به یهودیان فارسی زبان به دست آمده‌است که دارای مختصات گویشی خاص خود است. برای نمونه چند خط سندی که احتمالاً متعلق به قرن پنجم هجری‌است ذکر می‌شود. ابتدا صورت مکتوب آن با تغییر الفبا از عبری به فارسی و سپس صورت استاندارد فارسی امروزی آن ذکر می‌شود:[۱]

اگرت پُرسد کو از چی بی شناسی کو نبی‌ای بود
عالم را ونبی پَ چی کار ابایست تو
پسوه دِه کو نبی بود عالم را چی عالم
را از نبی نی بزیرد ...

به فارسی کلاسیک:

اگرت پرسد که از چه بشناسی که نبی‌ای بُوَد
عالم را و نبی به چه کار بایست [= برای چه کاری لازم است] تو
پاسخ ده که نبی بُود عالم را [= نبی برای عالم بود] چه [= به این دلیل که]
عالم را از نبی نه گزیرست. [عالم را زا نبی گزیری نیست]

...

[ویرایش] فارسی به خط پهلوی

[ویرایش] فارسی به خط مانوی

[ویرایش] پانویس

  1. D. N. MacKenzie, An Early Jewish-Persian Argument

[ویرایش] منابع

  • خانلری، پرویز. تاریخ زبان فارسی (جلد ۱ از ۳). چاپ هفتم، فرهنگ نشر نو، ۱۳۸۲.