بحث رده:سرطان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.


                                                      سرطان رحم

سرطان گردن رحم نوعي بيماري است كه در آن رشد بافت بدخيم از ناحيه گردن رحم نشات مي گيرد و به طور نامنظم و فزاينده‌اي تكثير و منجر به تراريختگي آن مي‌شود. گردن رحم يا زهدان قسمتي از دستگاه تناسلي زنان است و ناحيه باريك و تحتاني رحم را كه به مهبل باز مي شود شامل مي‌گردد. به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، سرطان گردن رحم دومين سرطان شايع دستگاه تناسلي زنان و پنجمين سرطان بعد از سرطانهاي ريه، سينه، روده و جسم رحم در سراسر جهان است كه حدود 6 درصد كل سرطان زنان را تشكيل مي‌دهد. با توجه به سلولي كه دچار تراريختي و سرطان شده است اشكال مختلفي از سرطان گردن رحم وجود دارد كه هر كدام نشانه‌ها و عوارض خاص خود را دارند. شايع‌ترين اشكال سرطان گردن رحم عبارتند از:

-1 سرطان بافت بشره‌اي يا سنگفرشي: اين سرطان از شا يعترين انواع سرطان گردن رحم است كه حدود 75 درصد اشكال سرطان گردن رحم را تشكيل مي‌دهد. اين سرطان از ياخته‌هاي مفروش لايه سطحي گردن رحم شروع مي‌شود و رشد نسبتا آهسته‌اي دارد و اغلب ماهها بلكه سالها طول مي‌كشد تا به بافت‌هاي اندام‌هاي مجاور سرايت كند. بيشتر مبتلايان اين نوع سرطان، زنان 40 تا 60 سال هستند.  -2سرطان غدد مترشحه مخاطي: اين نوع سرطان گردن رحم معمولا در زير بافت پوششي گردن رحم رشد مي‌كند و معمولا بين سنين 25 تا 40 سالگي ديده مي‌شود. 

همه انواع تغييرات ياخته‌هاي گردن رحم بدخيم (سرطاني ) نيستند. در زناني كه ياخته‌هاي گردن رحم آنها دچار تغييرات غير سرطاني شده‌اند اغلب نتيجه عفونت و يا تورم اين اندام است كه در اصطلاح ‌آسيب شناسي به ‌آن ديسپلازي گفته مي‌شود. ديسپلازي گردن رحم سرطان نيست اما اطلاعات باليني و آماري ‌آن را عامل مقدماتي براي سرطاني شدن گردن رحم تلقي مي‌كنند. اين تغييرات اغلب در سنين 25 تا 35 سالگي تظاهر مي‌كند. ياخته‌هاي ديسپلازي گردن رحم از نظر شكل در زير ميكروسكوپ شبيه ياخته‌هاي سرطاني هستند ولي مانند ياخته‌هاي سرطاني مهاجم نيستند و به بافتهاي مجاور آسيبي نمي رسانند.

  • علائم هشدار دهنده سرطان گردن رحم*

_ در مراحل ابتدايي هيچ نشانه‌اي ندارد _ خونريزي غير طبيعي (خونريزي ممكن است در فاصله بين عادت ماهانه شروع و قطع شود) _ خونريزي هنگام معاينه پزشكي اندامهاي تناسلي _سختي، درد و يا خونريزي به هنگام نزديكي _ عفونت هاي مكرر مهبل _ درد به هنگام ادرار _طولاني شدن بيش از حد معمول عادت ماهانه و يا خونريزي بيش از حد _ ازدياد ترشحات مهبل ( زرد ، بدبوي( _ درد كمر در شرايطي كه سرطان گردن رحم مهاجم و به ديگر اندامها گسترش يافته باشد علاوه بر نشانه‌هاي فوق علائمي مانند يبوست، مشاهده خون در ادرار، گرفتگي مجراي ادرار، باز شدن غير طبيعي گردن رحم و كم خوني تظاهر مي‌كند.

  • سبب شناسي: سرطانزايي گردن رحم*

عامل مستعد و پيشتاز در تظاهر سرطان گردن رحم مانند هر سرطان ديگري به هم خوردن نظم تقسيم ياخته‌ها است. تحقيقات آماري و باليني روند بدخيمي بيماري سرطان رحم را با عوامل زير مرتبط مي‌دانند: _ سرطان گردن رحم ارتباط شناخته شده‌اي با آلودگي ويروس پاپيلوماي انساني دارد. اين ويروس از طريق رابطه جنسي منتقل مي‌شود و شرايط رفتاري ناسالم جنسي احتمال ‌آلودگي به ‌آن را افزايش مي‌دهد _ ضعف سيستم ايمني به ويژه به صورت اكتسابي (بيماري ايدز) ، مصرف داروهاي سركوب ايمني عاملي مستعد كننده در ابتلا به سرطان دهانه رحم است. _ شروع روابط جنسي در سنين پائين _ سن تظاهر سرطان گردن رحم در سنين بلوغ و زير 18 سال بسيار نادر و در سنين 40 تا 55 سالگي احتمال ابتلا به آن روندي يكنواخت دارد. زنان بالاي 55 سال بيشتر در معرض خطر ابتلاء به سرطان گردن رحم هستند و بايد بيشتر متوجه علائم هشدار دهنده اين بيماري باشند _ نزديكي با افراد متفاوت _ نزديكي با فردي كه با افراد مختلف ارتباط دارد _ بيماريهاي مقاربتي – سابقه عفونتهاي ناشي از بيماريهاي مقاربتي احتمال ابتلاء به سرطان گردن رحم را افزايش مي‌دهد _ استفاده طويل المدت از قرص هاي جلوگيري از حاملگي _ اعتياد به دخانيات _ زايمان‌هاي متعدد

  • الگوهاي غربالگري سرطان گردن رحم*

_ آزمايش پاپ اسمير: الگوي غربالگري سرطان گردن رحم جهت تشخيص پيدايش ياخته‌هاي پيش سرطاني و سرطاني، رديابي انواع عفونتهاي ناشي از باكتري، قارچ و ويروس در نواحي گردن رحم و مهبل است. آزمايش پاپ اسمير پس ازشروع فعاليت جنسي سالي يك بار و پس از دو تست منفي هر3 سال يك بار تكرار مي‌شود. اين آزمايش معمولا دو هفته پس از اتمام عادت ماهانه و حداقل 48 ساعت پس از مقاربت جنسي توصيه مي‌شود. _ نمونه برداري يا بيوپسي: بررسي ميكروسكوپي از نمونه بافت تومور است. اين آزمايش بسيار مهم است زيرا مطمئن ترين روش براي تشخيص سرطان گردن رحم و نوع آن به حساب مي آيد. _ آزمايش شيلر: در اين روش ابتدا اسيد استيك رقيق به روي ياخته‌ها ماليده مي‌شود و سپس محلول يد روي آنها ريخته مي‌شود. سپس توسط ابزاري به نام كولپوسكپ كه مجهز به بزرگنما است ياخته‌هاي گردن رحم مورد بررسي بصري قرار مي‌ گيرند. در اين روش ياخته‌هاي سالم گردن رحم به رنگ قهوه‌اي ديده مي‌شود، در حالي كه ياخته‌هاي تراريخته به رنگ سفيد يا زرد نمايان مي‌شود. اين روش كاملا بدون درد است و هيچ عوارض جانبي بر جا نمي ‌گذارد. اشكال مهاجم گردن رحم با بررسي باليني مثانه، راست روده، تخمدان، جسم رحم، مهبل و آزمايش ياخته‌هاي گردن رحم تشخيص داده مي‌شود. پس از تشخيص اوليه سرطان گردن رحم، آزمايشات تكميلي ديگري مانند آزمايش خون، ادرار، راديوگرافي قفسه سينه، سي ‌تي ‌اسكن، كت ‌اسكن، ام ‌آر آي، سونوگرافي مهبل، راديوگرافي لگنچه كليه از طريق تزريق ماده حاجب براي بررسي دامنه گسترش سرطان به ديگر اندامها بكار گرفته مي ‌شود.

  • الگوهاي درماني سرطان گردن رحم*

الگوهاي درماني بيماري سرطان گردن رحم بستگي به نوع سرطان، وضعيت بيماري در شروع درمان، سن، وضعيت سلامت عمومي و چگونگي واكنش بيمار به نوع درمان دارد. با توجه به سن و وضعيت سلامت بيمار ممكن است يك يا تركيبي از الگوهاي درماني زير بكار گرفته شود: 1- جراحي – الگوي درماني محل ضايعه است و با توجه به وضعيت و دامنه گسترش ضايعه اعمال مي‌شود. در شرايطي كه سرطان هنوز محدود به ناحيه گردن رحم باشد و بيمار تمايل به تشكيل خانواده داشته باشد تنها ناحيه تراريخته گردن رحم با عمل جراحي برداشته مي‌شود. در جراحي "ساده"، هيستروكتومي، محل ضايعه مورد درمان قرار مي‌گيرد و طي آن، تمامي رحم و شيپور و نيز تخمدانها برداشته مي‌شود. در برخي موارد رحم، شيپور و تخمدان و غدد لنفاوي اطراف رحم نيز برداشته مي‌شود كه به آن هيستروكتومي ورتهام گفته مي ‌شود. 2- پرتو درماني يا راديوتراپي: اگر تومور، بافتهاي مجاور را در بر گرفته باشد و يا انجام جراحي براي بيمار مناسب نباشد، الگوهاي درماني وسيع‌ تري مانند راديوتراپي پي ‌گيري مي‌شود. هدف از راديوتراپي كنترل رشد سلولهاي سرطاني است. تابش اشعه به محل تومور ممكن است به صورت خارجي يا داخلي باشد: _ راديوتراپي خارجي: در اين روش بيمار در معرض تشعشع قرار مي‌ گيرد. اشعه از چند زاويه مختلف از خارج از بدن به تومور هدايت مي ‌شود. اين روش كاملا بدون درد است و به مدت 7 تا 8 هفته ادامه دارد. ولي بيمار از عوارض جانبي مانند تحريك‌ پذيري مقعد، اسهال و خستگي مفرط ناشي از تابش پرتو شكايت مي كند. اثرات اشعه ممكن است واكنش‌هاي پوستي به صورت التهاب، خارش، سوزش، ترشح يا پوسته پوسته شدن پوست را به دنبال داشته باشد. تهوع، ‌استفراغ، بي‌ اشتهايي و آسيب‌هاي عروقي و تنفسي مي‌تواند از ديگر عوارض جانبي راديوتراپي باشد. همچنين راديوتراپي ممكن است باعث سركوب سيستم خونساز بدن و كاهش گلبولهاي سفيد و ضعف سيستم ايمني بدن و نهايتا بروز عفونت شود. _ راديوتراپي داخلي يا براكي تراپي: براكي تراپي براي رساندن مستقيم مقدار زيادي اشعه به ضايعه بدخيم است. در اين روش، در اتاق عمل با استفاده از سرنج‌هاي نازك مواد يونيزه به بدن بيمار تزريق مي‌شود. اين نوع راديو تراپي نيز بيشتر عوارض جانبي راديوتراپي خارجي را دارد. راديوتراپي داخلي يا خارجي اغلب قبل از اقدام به عمل جراحي جهت كوچك كردن ضايعه اشعه تجويز مي‌ شود. 3- شيمي درماني: يك درمان عمومي است و جهت از بين بردن ياخته هاي سرطاني پراكنده مورد استفاده قرار مي‌گيرد. شيمي درماني جهت پيشگيري از عود بيماري و مواردي كه سرطان در بدن پخش شده تجويز مي شود. استفاده از داروهاي شيميايي منجر به انهدام سلولهاي سرطاني مي ‌شود. عوارض جانبي شيمي درماني عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، ريزش موي سر و ابرو، كاهش گلبولهاي سفيد خون، ضعف سيستم ايمني و دفاعي بدن، عفونت، احساس درد، خشكي دهان و پوكي استخوان، كم‌خوني‌ و كاهش تعداد گلبولهاي قرمز خون كه ممكن است سبب خستگي، سرگيجه و احساس سرما در بيمار شود. اسهال و يبوست، و سفتي و خشكي مفاصل از ديگر عوارض جانبي شيمي درماني است.

  • روش‌هاي نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم*

همانطور كه پيشتر اشاره شد، سرطان گردن رحم ارتباط شناخته شده‌اي با آلودگي ويروس پاپيلوماي انساني دارد. اين ويروس ازطريق رابطه جنسي منتقل مي‌ شود و شرايط رفتاري ناسالم جنسي احتمال ‌آلودگي به ‌آن را افزايش مي ‌دهد و اغلب به عنوان يك پيامد عفونت ويروسي تلقي مي‌ شود. ويروسهاي پاپيلوماي انساني ويروسهاي القا كننده سرطان هستند كه قابليت تغيير دادن شكل سلولي را كه آلوده مي‌كنند، دارند و در نتيجه منجر به تكثير خارج از كنترل سلول‌هاي مورد نظر مي‌شوند. اين تكثير فزاينده موجب تومور يا سرطان مي‌شود. ويروسهاي پاپيلوماي انساني مجاري تناسلي به دو دسته "كم خطر" و "پر خطر" تقسيم مي ‌شوند و تنها گروه "پر خطر" ويروس پاپيلوماي انساني مجاري تناسلي توانايي ايجاد ديسپلازي و يا سرطان گردن رحم را دارند. از روش‌هاي نوين در تشخيص و درمان سرطان گردن رحم آزمايش "هيبريد" است كه نوع ويروس را مشخص مي كند و از آن براي تصميم‌ گيري درباره نوع درمان سرطان گردن رحم استفاده مي‌شود. از ديگر پيشرفت‌هاي پيشگيري از سرطان گردن رحم توليد واكسن عليه ويروسهاي "پرخطر" است كه در حال حاضر مورد آزمايش است. سرطان گردن رحم يكي از شايع‌ترين علل مرگ ناشي از سرطان در زنان است در حالي كه در صورت تشخيص به موقع، قابل درمان است. معاينات منظم و دوره‌ اي آزمايش پاپ اسمير يكي از موثرترين اقدامات پيشگيرانه سرطان رحم و يا تراريختگي پيش سرطاني ياخته‌هاي گردن رحم (ديسپلازي) است و الگويي موفق در كاهش ميزان بروز و تلفات ناشي از سرطان گردن رحم بشمار مي رود.