ویکی‌پدیا:پروژهٔ مترجمان/شيلي

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

الگو:جعبه اطلاعات کشور

Cerro Torre and Fitz Roy
Cerro Torre and Fitz Roy
شيلي، به لحاظ رسمي جمهوري شيلي (زيبا اسپانيايي| اسپانيولي): "الگو:شنيداري "، کشوري در آمريکاي جنوبي است که يک نوار بلند و باريک را ميان کوه هاي رشته کوه آند و اقيانوس آرام اشغال نموده است. اقيانوس آرام کل مرز غربي اين کشور را تشکيل مي دهد، و از شمال با پرو، از شمال شرق با بوليوي، از شرق با آرژانتين، و در پايين ترين نقطه جنوبي کشور با گذرگاه دريک  هم مرز است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] ريشه نام

نظريات متفاوتي راجع به ريشه کلمه " شيلي" وجود دارد. بر طبق يک نظريه، اينکا ها در پرو، که در تسخير سرزمین آروکانيان ها شکست خورده بودند، دره آکنکاگوا " شيلي" را با دستکاري در نام يک رئيس قبيله اي (" کاسيکوئه") که " تيلي" خوانده مي شد و در زمان تسخير اينکاها در آن ناحيه حکومت مي کرد، انتخاب نمودند. < نام مرجع="encina">Encina, Francisco A., and Leopoldo Castedo. Resumen de la Historia de Chile. 4th ed. Santiago: Zig-Zag, 1961.</ref> نظريه ديگر به شباهت دره آکنکاگوابا دره کاسما در پرو اشاره مي کند که در آن يک شهر و دره با نام " شيلي" وجود داشت. < نام مرجع ="encina"/> نظريات ديگر بيانگر آن است که نام شيلي مي تواند از لغت بومي ماپوچه " شيلي" گرفته شده باشد که به مفهوم " جايي که خشکي تمام مي شود" <نام مرجع="hudson">Hudson, Rex A., ed. "مطالعه يک کشور: شيلي." GPO کتابخانه کنگره. 1995. 27 فوریه 2005</ref> " عميقترين نقطه زمين"، [۱] يا از لغت " چانه"، "سرد"، يا کلمه آمارايي " tchili " به مفهوم "برف" [۲] <مرجع> دائرة المعارف بريتانيکا، ويرايش11 ام.1911 [۳] معني ديگري که به "شيلي" نسبت داده مي شود کاربرد آوانامي " شيلي- شيلي"- نوعي تقليد ماپوچه اي از آواز يک پرنده است. </ "هدوسن"= نام مرجع> فاتحان اسپانيايي که اين نام را از اينکاها شنيدند و معدود بازماندگان اولين ماموريت اسپانيايي ديگو دل آماگرو در جنوب پرو در سالهاي 36-1535 خودشان را "مردان شيلي" ناميدند. .[۴] The Spanish conquistadors heard about this name from the Incas and the few survivors of Diego de Almagro's first Spanish expedition south from Peru in 1535-36 called themselves the "men of Chilli."[۴]

[ویرایش] تاريخچه

  • تصوير: ماپوچه ها ساکنان اصلي مرکز و جنوب شيلي
The Mapuche were the original inhabitants of central and southern Chile
The Mapuche were the original inhabitants of central and southern Chile

الگو:اصلي حدود 10000سال پيش، مردم بومي آمريکايي| بومي آمريکايي مهاجر در داخل دره هاي حاصلخيز و در امتداد ساحلي که هم اکنون شيلي ناميده مي شود، ساکن شدند. بطور خلاصه، اينکاها امپراطوريشان را تا آنچه امروزه شيلي شمالي خوانده مي شود گسترش دادند، اما باير بودن اين ناحيه از گسترش اقامت آنها جلوگيري مي نمود. در سال1520، فرديناند ماژلان پرتغالي که مي کوشيد دور زمين را با کشتي طي نمايد، گذرگاه جنوبي اين ناحيه را کشف نمود که بعد از وي به نام تنگه ماژلان ناميده شد. اروپائي هاي ديگري که به شيلي رسيدند، ديگو د آلماگرو و گروه فاتحان اسپانيايي وي بودند که در سال 1533 در جستجوي طلا از پرو وارد اين ناحيه شدند. آنها با صدها هزار هندي با فرهنگاهاي مختلف در اين ناحيه مواجه شدند که شيلي جديد هم اکنون آنها را در خود جاي داده است. اين فرهنگها اصولا" نيازهاي خود را از طريق کشاورزي به روش قطع درختان و کشت گياهان و شکار تامين مي نمودند. فتح شيلي در واقع در سال 1540 آغاز شد و به وسيله پدرو دوالديويا از افسران (ستوان) فرانچسکو پيزارو انجام گرفت که شهر سانتياگو، شيلي| سانتياگو را در 12 فوريه، 1541 بنيان نهاد. اما اسپانيايي ها طلا و نقره هنگفتي که به دنبال آن بودند در اين منطقه نيافتند، و متوجه توان بالقوه کشاورزي دره مرکزي شيلي شدند، و شيلي به بخشي از نايب السلطنه شيلي تبديل شد.

  • تصوير: پدرو دوالديويدا
    Pedro de Valdivia
    Pedro de Valdivia
 فتح اين سرزمين که امروزه شيلي خوانده مي شود تنها بصورت تدريجي واقع شد، و اروپايي ها به دستان جمعيت محلي اين نقطه متحمل عقب نشينيهاي مکرر شدند. قيام گسترده ماپوچه که در سال 1533 آغاز شد به مرگ والديويدا و تخريب بسياري از مستعمرات اصلي در اين نقطه منجر گرديد. قيامهاي اصلي بعدي در سالهاي 1598 و 1655 رخ داد. هرگاه که ماپوچه ها و ديگر گروه هاي بومي شورش مي نمودند، مرز جنوبي اين مستعمره به سمت شمال جابجا مي گرديد. لغو برده داري در سال 1683 از تنشها در مرز بين مستعمره و سرزمين ماپوچه ها تا بخش جنوب کاست، و اجازه داد تا تجارت بين استعمارگران و ماپوچه ها افزايش يابد.

انگيزه براي کسب استقلال از اسپانيا در اثر غصب سلطنت اسپانيايي ها| تخت اسپانيا از سوي ژوزف برادر ناپلئون در سال 1808 تسريع شد. يک شوراي سياسي ملي تحت عنوان فرديناند- وارث شاه مخلوع- در 18 سپتامبر، 1810 تشکيل شد. ديکتاتوري نظامي| شوراي سياسي هونتا شيلي را به عنوان يک جمهوري خود مختار در پادشاهي اسپانيا اعلام نمود. جنبش براي کسب استقلال کامل به زودي طرفداران فراواني را به دست آورد. تلاشهاي اسپانيايي ها براي تحميل دوباره حکومت اجباري طي اقدامي که " تسخير دوباره" ناميده مي شد، باعث يک مبارزه طولاني مدت شد.

  • تصوير: برناردو اوهيگينز
    Bernardo O'Higgins
    Bernardo O'Higgins
نبرد متناوب تا سال 1817 ادامه يافت، زماني که ارتشي به رهبري برناردو اوهيگينز، وطنپرست ترين فرد سرشناس در شيلي، و خوزه دسن مارتين، قهرمان نبرد استقلال آرژانتين، در کوه هاي آند شيلي با نيروهاي سلطنتي درگير شده و آنها را شکست دادند. در12 فوريه 1818، شيلي تحت رهبري او'هيگينز' به عنوان يک جمهوري مستقل اعلام موجوديت نمود. شورش سياسي تغيير اجتماعي اندکي پديد آورد،  واما، جامعه شيلي در قرن 19 ام ماهيت ساختار طبقاتي اجتماعي استعماري را حفظ نمود که عمدتا" تحت نفوذ سياستهاي خانوادگي و کليساي کاتوليک رم قرار داشت. نهايتا" يک رياست جمهوري قوي به وجود آمد، اما ملاکان ثروتمند شديدا" قدرتمند باقي ماندند.
  • تصوير: نبرد ايکوکوئه در 21مي، 1879.
War of the Pacific: The Battle of Iquique on May 21 1879
War of the Pacific: The Battle of Iquique on May 21 1879
در اواخر قرن نوزدهم، دولت سانتياگو جايگاه خود را در جنوب از طريق سرکوب بيرحمانه هنديهاي ماپوچي تحکيم بخشيد. در سال1881، اين کشور پيماني با آرژانتين جهت تاييد حاکميت شيلي بر تنگه ماژلان منعقد نمود. در نتيجه جنگ پاسيفيک با پرو و بوليوي (83-1879)، شيلي حاکميت خود را در بخش شمالي تا حدود يک سوم ميزان قبلي گسترش دادکه ضمن آن دسترسي بوليوي به اقيانوس آرام از بين مي رفت، و شيلي به ذخاير ارزشمند نيترات دست مي يافت که بهره برداري از آن موجب يک دوره بابرکت براي کشور شد. جنگ داخلي شيلي در سال 1891 منجر به توزيع مجدد قدرت بين رئيس جمهوره و کنگره انجاميد، و شيلي يک حکومت دموکراسي به سبک پارلماني برقرار نمود. اما، جنگ داخلي نيز يک جدال بين آنهايي بود که خواستار توسعه صنايع محلي و سودهاي بانکي فراوان براي شيلي به خصوص کاخ ادواردها بودند که مناسبات محکمي با سرمايه گذاران خارجي داشت. از اين رو تا حدودي اقتصاد شيلي به يک نظام حافظ منافع گروه اقليت حاکم تنزل يافت. از دهه1920، طبقه متوسط و طبقه کارگر موجود به حدکافي قدرت به دست آوردند تا يک رئيس جمهور اصلاح طلب انتخاب نمايند، آرتورو الساندري پالما، که برنامه وي کنگره محافظه کار را آشفته ساخت. شيوه هاي اصلاح طلبي الساندر پالما تاحدودي بعدا" از سوي برخي عناصر اتحاديه موسيليني کشور ايتاليا مورد تحسين واقع شد. در دهه 1920، گروه هاي مارکسيسم| مارکسيست با حمايت قدرتمند عمومي بپاخاستند.

کودتاي نظامي به رهبري ژنرال اوئي آلتاميرانو در سال1924، دوره اي از بي ثباتي شديد سياسي را به بار آورد که تا سال1932 به طول انجاميد. طولاني ترين دولتهاي ده ساله در ميان آن سالها مربوط به ژنرال کارلوس ايبانيز دلکامپو بود که در سال1925 بطور موقت قدرت را به دست گرفت و دوباره بين سالهاي 1927و 1931 تحت عنوان يک استبداد غير رسمي برسر کارآمد، اما واقعا" از لحاظ خشونت يا فساد همچون يک استبداد نظامي نبود که اغلب گريبانگير باقي کشورهاي آمريکاي لاتين مي شد، و قطعا" قابل قياس با رژيم متجاوز و سرکوبگر آگوستو پينوشه در دهه هاي اخير نبوده است. ايبانيز دلکامپو، با تسليم قدرت به شکل دموکراتيک به جانشين منتخب خود احترامي را در يک سطح کافي در بين بخشي از جمعيت حفظ نمود تا به عنوان يک دولتمرد قابل براي بيش از 30سال باقي بماند، با وجود ماهيت پوچ و متزلزلي که ايدئولوژي مي داشت. زماني که حکومت مشروطه در سال1932 برقرار گرديد، يک حزب قوي طبقه متوسط، راديکالها به وجود آمد. اين حزب طي 20سال بعد، نيروي کليدي براي دولتهاي ائتلافي بود. طي دوره غلبه حزب راديکال (52-1932)، کشور نقش خود را در بخش اقتصاد افزايش داد. در سال1952، راي دهندگان روي خود را به سوي ايبانيز دلکامپو برگرداندند، که هم اکنون به شکل يک نوع خوآن پرون| پرون شيليايي حلول کرده بود، تا پست دولت را براي 6سال بعد احراز نمايد. خورخه الساندر در سال 1958 جانشين ايبانيز دلکامپو شد، که محافظه کاري شيليايي را بطور دموکراتيک براي دوره ديگر حکومت به آن بازمي گرداند. در سال 1964 انتخابات رياست جمهوري، ادواردو فري مونتالوا از حزب دموکرات مسيحي شيلي| دموکرات مسيحي با احراز اکثريت مطلق آراء يک دوره اصلاحات عمده را آغاز نمود. تحت عنوان شعار " انقلاب در آزادي"، دولت فري به برنامه هاي دور از دسترس اجتماعي و اقتصادي به خصوص در زمينه هاي آموزش، مسکن، و اصلاحات کشاورزي، از جمله اتحاديه بندي روستاي کارگران کشاورزي پرداخت. اما، در سال1967، فري با مخالفت فزاينده از سوي چپگراياني مواجه شد که وي را متهم مي نمودند به آن که اصلاحات وي ناکارآمد است، و از سوي محافظه کاران، که اصلاحات وي را افراطي مي دانستند. در پايان دوره رياست جمهوري وي، فري به اهداف متعدد ارزشمندي دست يافته بود، اما نتوانسته بود به اهداف مورد نظر حزب خود بطور کامل دست يابد.

  • تصوير: سالوادور آلنده (1973-1970)

[[Image:Allende-Presidente-crop.jpg|thumb|left|152px|Salvador Allende (1970-1973)] در سال1970، سناتور سالوادورآلنده| سالوادور آلنده گوسنز، يک پزشک مارکسيست و عضو حزب سوسياليست شيلي| حزب سوسيلاليست که رهبر" اتحاد خلق" ( up يا " يونيداد پاپيولار") ائتلاف احزاب سوسياليست، کمونيست، و سوسيال- دموکرات بود، در کنار دموکرات مسيحي هاي مخالف، جنبش اقدام واحد خلق (MAPU)، و فعاليت مستقل خلق، اکثريت آراء را در يک مبارزه سه طرفه به دست آورد. با وجود فشارهاي دولت آمريکا، کنگره ملي شيلي| کنگره شيلي با حفظ سنت قديمي خود، با گرفتن آراء نهايي بين نامزدهاي سرشناس يعني آلنده و رئيس جمهور سابق خورخه الساندر، تکليف اين مقام معلوم نمود، و آلنده را با يک راي با نسبت 153 به 35 براي اين پست انتخاب نمود. فري از تشکيل اتحاد با الساندري خودداري نمود تا با آلنده مخالفت کند، به شرط آن که دموکرات مسيحي ها که يک حزب کارگري بودند نتوانند با اقليتهاي حاکم به هدف مشترک خود برسند. برنامه آلنده شامل ارتقاء منافع کارگران؛ اجراي کامل اصلاحات کشاورزي؛ بازسازي اقتصاد ملي به بخشهاي سوسياليستي، ترکيبي و خصوصي؛ سياست خارجي " استحکام بين المللي" و استقلال ملي؛ و يک نظام جديد تاسيس (" کشور مردمي" يا " خلق توانا")، و از جمله موسسه کنگره داراي مجلس واحد بود. سخنران اتحاد خلق همچنين خواستار ملي شدن مالکيت بيگانه (آمريکا) در معادن اصلي مس در شيلي شد. يک رکود اقتصادي در سال 1967 آغاز شد و در سال1970 به اوج خود رسيد، و با فرار سرمايه، تنزل سرمايه گذاري خصوصي، و خروج دارائي هاي بانکي از سوي افراد معترض به برنامه سوسياليستي آلنده، تشديد گرديد. توليد کاهش و بيکاري افزايش يافت. آلنده اقداماتي را از جمله تثبيت قيمتها، افزايش دستمزدها، و اصلاحات مالياتي را انجام داد که اثر آن افزايش هزينه مصرف کننده و توزيع مجدد نزولي درآمد بود. برنامه هاي مشترک دولتي- خصوصي امور عمومي به کاهش بيکاري کمک نمود. بيشتر بخش بانکداري ملي سازي| ملي شد. بسياري از شرکتهاي موجود در صنايع مس، زغالسنگ، آهن، نيترات، و فولاد سلب مالکيت کردن| سلب مالکيت شدند، ملي شده، يا تحت نظارت و دخالت دولت قرار گرفتند. خروجي بخش صنعتي به سرعت افزايش يافت، و بيکاري طي سال اول دوران دولت آلنده افت نمود. اصلاحات ديگري که طي اوايل دوره زمامداري آلنده اجراء شد عبارتند از توزيع مجدد مليونها هکتار زمين بين کارگزان کشاورزي بدون زمين به عنوان بخشي از برنامه اصلاحات کشاورزي، دادن مواجب معوقه نيروهاي مسلح ضمن افزايش پرداخت، و تامين شير رايگان براي کودکان. اتحاديه توسعه خلق هنديها و موسسه فني ماپوچه براي پاسخگوئي به نيازهاي جمعيت بومي شيلي پايه گذاري شدند. ملي سازي شرکتهاي آمريکايي و تحت مالکيت بيگانه سبب تنشهاي فزاينده با آمريکا شد. دولت ريچارد نيکسون| نيکسون فشار مالي بين المللي را به منظور محدود سازي اعتبار اقتصادي شيلي بر آنها وارد ساخت. بطور همزمان، سازمان سيا هزينه هايي را براي ايجاد رسانه ها، سياستمداران، و سازمانهاي مخالف و براي کمک به تسريع مبارزه براي ايجاد بي ثباتي در شيلي اختصاص داد. از سال1972، پيشرفت اقتصادي سال اول دوره زمامداري آلنده جهت معکوس گرفت و اقتصاد درگير بحران شد. قطبي شدن سياسي افزايش يافت، و تحرکات دو گروه موافق و مخالف حکومت که اغلب به درگيري ها منجر مي شد، شايع گرديد. تا اويل سال 1973، تورم از کنترل خارج شد. اقتصاد خزنده بيشتر در اثر اقدام اعتصاب| اعتصابات گهگاه و همزمان پزشکان، معملمين، دانشجويان، کاميونداران، کارگران معادن مس، و گروه شاغلين بخشهاي کوچک رو به وخامت نهاد. کودتاي 1973شيلي| کودتاي نظامي آلنده را در 11سپتامبر1973 برکنار نمود. نيروهاي مسلح پالاسيو لاموندا| کاخ رياست جمهوري (پالاسيو لاموندا)، را بمباران نمودند، و بر اساس گزارشي، آلنده خودکشي نمود. <مرجع> اسکار سوتو: روزهاي پاياني سالوادور آلنده [۵][۶][۷]. دولت نظامي به رياست ژنرال آگوستو پينوشه اوگارته، کنترل کشور را به دست گرفت. سالهاي اوليه اين حکومت با تجاوزات به حقوق بشر همراه بوده است. در اکتبر1973، دست کم 70 نفر به وسيله کاروان مرگ به قتل رسيدند. حداقل يک هزار نفر طي شش ماهه اول حکومت پينوشه اعدام شدند، و بر اساس گزارش رتيگ ريپورت، دست کم دوهزارنفر ديگر طي ششماهه بعدي اين سالها کشته شدند. 30بر طبق تحقيقات انجام شده از سوي کميسيون والچ2004، 30000هزار نفر مجبور شدند تا کشوررا ترک نمايند، و ده ها هزار نفر از مردم بازداشت و شکنجه شدند. قانون اساسي جديد از طريق يک همه پرسي بسيار نامنظم و غير دموکراتيک در غياب فهرستهاي ثبت آراء در 11 دسامبر 1980 تصويب شد و ژنرال پينوشه براي يک دوره 8 ساله رئيس جمهور جمهوري شيلي گرديد.

  • تصوير: ميشله باچلت (&nbsp 2006)، اولين رئيس جمهور زن در شيلي.
Michelle Bachelet (2006–), first woman president
Michelle Bachelet (2006–), first woman president
در اواخر دهه1980، رژيم تدريجا" آزادي بيشتري را به مجمع، آزادي بيان| بيان، و جامعه داد تا شامل اتحاديه تجاري و فعاليتهاي محدود شده سياسي مي شد. طي مدت تقريبا" 17سالي که پينوشه قدرت را در دست داشت، شيلي از يک تمرکز اقتصاد در دست دولت به سوي يک اقتصاد بازار آزاد حرکتا نمود که شاهد افزايش در سرمايه گذاري خصوصي داخلي و خارجي بود، اما صنعت مس و ديگر منابع مهم معدني به مالکيت خارجي بازنگشت. در يک همه پرسي در 5 اکتبر، 1988، ژنرال پينوشه در دوره دوم 8 ساله رياست جمهوري خود با نسبت (%56 در برابر %44اراء مردم) رد شد. مردم شيلي يک ريئس جمهور جديد و اکثريت اعضاي کنگره با دو مجلس را در 14 دسامبر 1989 را انتخاب نمودند. پاتريشيو آيلوين، از حزب دموکرات مسيحي نامزد يک ائتلاف متشکل از 17 حزب تحت عنوان " ائتلاف احزاب براي دموکراسي| کنسرتاسيون" بود که اکثريت مطلق (%55) آراء را احراز نمود. رئيس جمهور آيلوين از سال 1990 تا 1994 که به عنوان يک دوره انتقالي محسوب مي شود، رئيس جمهور بود. 

در دسامبر 1993، ادوارد فري روئيز- تاگله از حزب دموکرات مسيحي، پسر رئيس جمهور قبلي ادواردو فري مونتالوا، ائتلاف کنسرتاسيون را با اکثريت مطلق (%58) آراء به پيروزي رساند. فري روئيز- تاگله در سال 2000 توسط ريکاردو لاگوس سوسياليست موفق شد که در انتخابات رياست جمهوري در انتخابات نهايي بي سابقه اي در برابر ژوکوئين لاوين از راستگرايان حزب اتحاد براي شيلي پيروز شود. در ژانويه 2006، مردم شيلي اولين رئيس جمهور زن خود ، ميشله باچلت ژريا، را از حزب سوسياليست انتخاب نمايند. او در 11 مارس 2006 سوگند رياست جمهوري را ادا نمود، و به اين ترتيب حکومت ائتلاف " کنسرتاسيون" براي چهارسال ديگر ادامه يافت.

[ویرایش] سياست

الگو:اصلي

  • نقشه شيلي
    Map of Chile
    Map of Chile
قانون اساسي شيلي| قانون اساسي در شيلي در يک همه پرسي بسيار نامنظم در سپتامبر 1980 تحت حکومت استبداد نظامي| نظامي آگوستو پينوشه به تصويب رسيد. آن از مارس 1980 اجرائي شد. پس از شکست پينوشه در همه پرسي 1988، قانون اساسي براي تسهيل اقدام انجام اصلاحات آتي در قانون اساسي، ترميم شد. در سال 2005، رئيس جمهور ريکاردو لاگوس قانون اصلاحات متعدد قانوني در آن را که توسط کنگره تصويب شده بود، امضاء نمود. اين موارد شامل حذف پستهاي سناتورهاي منصوب شده و نيز سناتورهاي مادام العمر، اعطاي اختيار به رياست جمهوري براي برکنار نمودن رئيس کل قواي مسلح، و کاهش دوره رياست جمهوري از 6 سال به 4 سال بود.

مردم شيلي در دور اول انتخابات رياست جمهوري در 11 دسامبر 2005 راي دادند. هيچ يک چهار نامزد رياست جمهوري بيش از %50 از آراء را نتوانستند احراز کنند. در نتيجه، دو نفر از نامزدهاي واجد آراء بيشتر – ميشله باچلت از ائتلاف مرکز- چپ کنسرتاسيون و سباستين پينييرا از ائتلاف مرکز- راست آليانزا- در 15 ژانويه 2006 در انتخابات دور دوم با هم رقابت نمودند که ميشله باچلت در آن پيروز شد. او در 11 مارس 2006 سوگند ياد نمود. اين چهارمين دوره انتخابات رياست جمهوري از زبان پايان دوره پينوشه بود. تمام چهار انتخابات اخير آزاد و منصفانه مورد قضاوت واقع شده اند. رئيس جمهور به لحاظ قانوني نمي تواند دوره هاي متوالي در اين مقام باشد. کنگره شيلي| کنگره دو مجلسي شيلي داراي 38 کرسي سناي شيلي| سنا و 120 عضو از مجلس نمايندگان شيلي| مجمع نمايندگان مي باشد. سناتورها براي 8 سال در دوره هاي متناوب انتخاب مي شوند، در حتالي که نمايندگان براي دوره هاي 4 ساله برگزيده مي گردند. سناي فعلي داراي يک حق راي مشترک 18-20 به نفع سناتورهاي طرفدار دولت است. آخرين انتخابات کنگره در 11 دسامبر 2005 بطور همزمان با انتخابات رياست جمهوري برگذارشد. مجلس پاييني فعلي- مجمع نمايندگان- شامل 63 عضو از ائتلاف چپگرا- مرکز و 57 نفر از حزب مخالف راستگرا- مرکز مي باشد. کنگره در شهر بندري والپاريزو در حدود 140کيلومتري (84مايلي)غرب پايتخت، سانتياگو، شيلي| سانتياگو قرار دارد. انتخابات کنگره اي شيلي توسط يک نظام دوبخشي اداره مي شود که در اختيار هيئتهاي بزرگي از نمايندگان قرار دارد. بنابراين، تنها سنا و دو عضو از مجمع نمايندگان براي هر واحد انتخاباتي منصوب مي شوند، احزاب مجبور هستند ائتلافهاي بزرگ تشکيل دهند و به لحاظ تاريخي، دو فقره از بزرگترين ائتلافها (کنسرتاسيون و آليانزا) بيشترين کرسيها را در اين واحد بين خود تقسيم مي کنند. دراينصورت ائتلاف حاکم با به چنگ آوردن آراء از ائتلاف دسته دومي از طريق يک حاشيه راي بيش از 1تا2 راي مي تواند به عنوان ائتلاف برنده هر دو کرسي را به دست آورد. در سال2001 انتخابات کنگره اي، اتحاديه دموکراتيک مستقل محافظه کار براي اولين بار بر حزب دموکرات مسيحي شيلي| دموکرات مسيحي ها غلبه نمود تا بزرگترين حزب در مجلس پاييني (نمايندگان) باشد. در سال 2005، هر دو حزب سرشناس، دموکرات مسيحي ها و

يو. دي. آي، به نفع اتحادهاي معتبر حزب سوسياليست ( که بزرگترين حزب در بلوک کنسرتاسيون است) و بازسازي ملي (شيلي)| بازسازي ملي در اتاد جناح راست، کنار رفتند. حزب کمونيست شيلي| حزب کمونيست مجددا" نتوانست هيچ کرسي را در اين اتخابات به دست آورد. (" نگاه کنيد به" انتخابات پارلماني شيلي، 2005)

قوه قضائيه شيلي مستقل است و شامل يک دادگاه فرجام خواهي، يک سيستم دادگاه نظامي، يک محکمه مشروطه (قانوني)، و يک دادگاه عالي شيلي| اداگاه عالي است. اصلاحات اقدامات تفحصي را با يک نظام محکمه اي که بيشتر مشابه آن در ايالات متحده است، جايگزين ساخته است.

[ویرایش] تقسيمات اداري

الگو:اصلي شيلي به 13 ناحيه تقسيم مي شود، که هريک تحت رياست يک " مدير " منصوب شده از سوي رئيس جمهوري اداره مي شود. هر ناحيه نيز به ايالت هايي با " فرمانداران ايالتي" تقسيم مي شود، که آنها نيز توسط رئيس جمهور تعيين مي گردند. نهايتا" هر ايالت به شهرداري| شهرداريهايي تقسيم مي گردد، <مرجع> حکومت شيلي [۸] که اغلب به عنوان کمونا به آنها اشاره مي شود، و هريک يک شهردار و چند مشاور براي خود دارد، که به عنوان " کنسجالس " از سوي ساکنان آن نقاط انتخاب مي شوند. براي هر ناحيه يک نام و يک عدد رومي، از سمت شمال به جنوب منظور شده است. کلا"، اعداد رومي بيش از اسم اين نواحي مورد استفاده قرار مي گيرند. تنها مورد استثنا در ناحيه اي است که سانتياگو قرار دارد و براي آن "RM " درنظر گرفته شده است، که بيانگر "رژيون متروپليتانا " ، يا " ناحيه پايتختي" مي باشد. در سال2005، کنگره شيلي اصلاحيه اي از تصويب گذارند تا دو ناحيه جديد يکي در شمال در اطراف شهر آريکا، و يکي در بخش مرکزي جنوب حوالي والديويديا (ناحيه آکا از رودخانه ها) ايجاد شود. با قرار دادن اعداد رومي xv و xiv ، هردو مورد ترتيب اعداد جغرافيايي را از شمال به جنوب برهم زدند. تصور بر اين است که سيستم اعدادي در عوض نام رسمي آنها در آينده لغو خواهد شد.

[ویرایش] جغرافيا

الگو:اصلي

  • تصوير: درياچه ليانکوئيهو و آتشفشان اوسورنو
  • تصوير: درياچه ژنرال کررا
  • تصوير: يک مجموعه مهم ذخيره آب شيرين در ناحيه جنوبي شيلي
  • تصوير: تنگه کيپ هورن از جنوب
[[Image:VolcanOsorno-LagoLlanquihue.jpg|thumbnail|right|300px|Llanquihue Lake and Volcán Osorno]]
General Carrera Lake
General Carrera Lake
image of Campos de Hielo Sur,an important fresh water reserve of the austral zone of Chile.
image of Campos de Hielo Sur,an important fresh water reserve of the austral zone of Chile.
Cape Horn from the South.
Cape Horn from the South.
شيلي به عنوان يک کشورساحلي بلند و باريک به شکل مخروط جنوبي در سمت غرب کوه هاي آند، از شمال به جنوب با مسافتي به طول 4630 کيلومتر (2880 &nbsp مايل| mi ) امتداد يافته، که بزرگترين پهناي اين کشور از شرق به غرب تنها 430 کيلومتر (265 &nbsp ؛ مايل) طول دارد. اين موجب ايجاد در برگرفتن مناظر بسيار متنوعي در اين کشور مي شود. 

با وسعت 292240 مايل مربع| ² mi (756950کيلومتر مربع | ² km)، شيلي 38 امين کشور بزرگ جهان (پس از ترکيه ) است. اندازه آن قابل مقايسه با زامبيا است، و کمي بزرگتر از ايالت تگزاس در آمريکا مي باشد. بيابان آتاکاماي شمالي شامل ثروت عظيم معدني، عمدتا" مس و انواع نيترات ها است. دره نسبتا" کوچک مرکزي که شامل سانتياگو، شيلي| سانتياگو است، از لحاظ جمعيت و منابع کشاورزي بر کل کشور غلبه دارد. اين منطقه همچنين مرکز تاريخي است که شيلي در طي قرن نوزدهم از آن توسعه يافته، زماني که نواحي شمالي و جنوبي آن يکپارچه شدند. جنوب شيلي از جنگلها، مراتع چرا است، و داراي يک رشته از آتشفشانها و درياچه ها مي باشد. ساحل جنوبي مجموعه اي پيچ در پيچ از خليجهاي تنگ، دهانه هاي ورودي، کانالها، شبه جزاير درهم پيچيده، و جزيره ها است. کوه هاي آند در مرز شرقي آن واقع شده اند. شيلي طولاني ترين کشور (شمالي- جنوبي) در دنيا با (بيش از 4200&bnsp کيلومتر؛ 2600 &bnsp مايل) طول مي باشد، همچنين 1250000کيلومتر مربع (482628 &bnsp مايل مربع| mi . sq) از قاره جنوبگان به عنوان بخشي از سرزمين خود است. اما، اين ادعاي اخير براساس پيمان جنوبگان، که شيلي يکي از امضاء کنندگان آن مي باشد، مشکوک به نظر مي رسد. شيلي جزيره ايستر و جزيره سالا و گومز را که جزاير شرقيترين نقطه پولينزي هستند، تحت کنترل خود دارد، که در سال 1888 به حوزه قلمرو خود اضافه نموده، و نيز جزيره رابينسون کروزوئه، در فاصله بيش از 600 کيلومتري (375 &nbsp مايلي) از سرزمين اصلي در مجمع الجزاير خوآن فرناندز واقع شده است. امروزه، جزيره ايستر ايالتي از شيلي است. همچنين کنترل جزاير کوچک سالا و گومز، سن آمبروسيو و سن فليکس را که فاقد سکنه هستند در اختيار داشته، اين جزاير با اهميت هستند زيرا آنها ادعاي شيلي را نسبت به آبهاي محدوده کنترلي خود از اين ناحيه تا به داخل اقيانوس آرام توسعه مي دند.

[ویرایش] مناطق زماني

به دليل فاصله ميان سرزمين اصلي (مين لند) و جزيره ايستر، شيلي چهار تراز متفاوت تنظيم زمان کشوري با زمان بين المللي (UTC) براي آنها استفاده مي نمايد:

  • سرزمين اصلي از 4- UTC ، و در تابستان از نظام يکساعت جلوتر 3- UTC استفاده مي کند.
  • جزيره ايستر از 6- UTC، و در تابستان از سيستم يک ساعت جلوتر 5- UTC استفاده مي نمايد.

[ویرایش] اقتصاد

الگو:اصلي

  • تصوير: ساتياگو مرکز اقتصادي شيلي است.
  • تصوير: اسکناسهاي شيلي که فعلا" رايج هستند.
Santiago is Chile's financial center
Santiago is Chile's financial center
تصویر:Chilean notes.jpg
Chilean notes currently in circulation
پس از يک دهه نرخهاي چشمگير رشد، شيلي يک رکود متعادل اقتصادي را در سال 1999 تجربه نمود، که در اثر رکود اقتصاد جهاني ايجاد شده بود. اقتصاد تا سال 2003 در حالت حلزون وار خود باقي ماند، زماني که نشانه هايي واضح از بهبود ، با دستيابي به رشد واقعي توليد ناخالص ملي| GDP نمايان شد. اقتصاد شيلي سال 2004 را با رشد %1/6 به پايان رساند. شيلي در مسير دستيابي به رشد واقعي GDP در حدود %6 در سال 2005 قرار گرفت، عمدتا" در اثر قيمتهاي تراز رکورد براي مس بود. 

شيلي کلا" سياستهاي منطقي و مناسب اقتصادي را براي مدت تقريبا" سه دهه دنبال نموده است. دولت نظامي 90-1973 برخي از شرکتهاي تحت مالکيت دولت را فروخت، و سه دولت دموکراتيک از سال 1990 به بعد نيز روند خصوصي سازي را ادامه دادند اما با گامي آهسته تر. نقش دولت در اقتصاد عمدتا" به مقررات (نظام دهي) محدود مي شود، اما دولت به عمليات خود در استخراج معادن عظيم مس توسط شرکت کودلکو| CODELCO و تعدادي شرکتهاي ديگر ادامه مي دهد. شيلي به شدت به بازار آزاد وفادار است و از مقادير معتنابه سرمايه گذاري خارجي استقبال مي کند. شيلي توافق نامه هاي تجارت آزاد (FTAs) را با تعدادي از منابع اقتصادي مهم از جمله يک FTA با آمريکا به امضاء رسانده است، که در سال 2003 امضاء شد و در ژانويه 2004 به مرحله اجرا درآمد. در چند سال اخير، شيلي توافقنامه هاي تجارت آزادي را با اتحاديه اروپا، کره جنوبي، زلاند نو، سنگاپور، برونئي، و جمهوري خلق چين به امضاء رسانده است. اين کشور در سال 2005 به يک توافق جزئي تجاري با هند رسيد و مذاکراتي را براي انعقاد توافقنامه هاي تمام عيار تجارت آزاد با هند و ژاپن در سال 2006 آغاز نمود. پس انداز فراوان داخلي و نرخهاي بالاي سرمايه گذاري نيز به چرخه اقتصاد شيلي کمک نمود تا نرخهاي متوسط رشد آن به %8 در دهه 1990 برسد. نظام پرداخت مقرري خصوصي شده ملي (AFP) موجب تشويق سرمايه گذاري داخلي شد و به پس انداز کلي داخلي برآورد شده با نرخ تقريبا" %21 GDP کمک نمود. اما، سيستم مقرري AFP نيز عاري از انتقادات برخي نبود که، بيان مي نمايند نرخهاي پوشش دهي آن (تنها %55 از جمعيت کارگر را پوشش مي دهد) نسبت به کل گروه هايي همچون افراد خود اشتغال، خارج از سيستم پايين مي باشد. همچنين انتقادي راجع به ناکارآيي و هزينه هاي بالا در اثر فقدان رقابت ميان درآمدهاي حاصل از اين مقرري ها، وجود داشته است. منتقدان از راه هاي گريزي در استفاده از پس اندازهاي مقرري صحبت مي نمايند که از پرداختهاي کلي عمده براي خريد خانه دوم يا پرداخت هزينه هاي دانشگاه به عنوان ضعف اساسي سيستم پرداخت مقرري مزبور وجود دارد.

  • تصوير: رشد توليد ناخالص ملي از سال 1980 تاکنون
Chile's GDP growth since 1980
Chile's GDP growth since 1980
بيکاري در سالهاي اخير روند نزولي بين دامنه %10-%8 داشته، و مقدار ميانگين آن براي دهه 1990 بالاي %6-%5 بوده است. بيکاري در پايان سال 2004 با وجود رشد اقتصادي بالا، در سطح %8/8 باقي ماند. بيشتر ناظران خارجي نرخ بيکاري بالا را در شيلي به دليل وجود قانون (هاي) کار پيچيده و محدود کننده، سرزنش مي کنند. دستمزدها در نتيجه بهره وري بيشتر، و جهش معيارهاي زندگي ملي، از تورم سريعتر افزايش پيدا مي کند. بر اساس ادعاي رئيس جمهور اسبق ريکاردو لاگوس، درصد شيليايي ها با درآمد زير خط فقر- که به عنوان دوبرابر هزينه ارضاء کننده حداقل نيازهاي غذايي است-  از %46 در سال 1987 به حدود %8/18 در سال 2005 تنزل يافت. <مرجع> " دليل ريشه اي فقر در آمريکاي لاتين"

]].[۹] اما منتقدان در شيلي، درباره ارقام واقعي فقر صحبت مي نمايند که بيشتر ارقام رسمي منتشر شده مي باشد. <مرجع> " شيلي و فقر"، "سانتياگو تايمز" خطای یادکرد 3؛ برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً تعداد زیاد در سال2006، بر طبق آمار منتشره از سوي سازمان اينفورماتيکا CAS شيلي حدود %58 از مردم شيلي نزديک يا در زير سطوح فقر؛ و %6/26 در فقر شديد زندگي مي نموده اند. <نام مرجع= " شيلي و فقر" /> با وجود برخورداري از يک توليد ناخالص ملي نسبتا" بالاتر و اقتصادي قدرتمندتر نسبت به بيشتر کشورهاي آمريکاي لاتين، شيلي نيز از ناهنجارترين توزيع ثروت| توزيعات ثروت در جهان رنج مي برد، که تنها برزيل در ناحيه آمريکاي لاتين از آن جلوتر است و حتي در پشت کشورهاي در حال توسعه زير صحراي آفريقايي نيز قرار مي گيرد. 10 درصد از ثروتمندترين صدکهاي جمعيت شيلي، 47 درصد از کل ثروت کشور را در اختيار دارند. <مرجع> " گزارش توسعه انساني 2006" ، برنامه توسعه سازمان ملل متحد، صفحه335، 9 نوامبر2006 <مرجع/> در ارتباط با توزيع درآمد، حدود %2/6 از جمعيت کشور جزو گروه با در آمد بالا هستند، %15 جزو مجموعه متوسط، %21 جزو گروه پايين متوسط جامعه، %38 از دسته پايين درآمدي ، و %20 نيز شديدا" فقر هستند. </"فقر و شيلي" = نام مرجع> بانک مرکزي| بانک مرکزي مستقل شيلي از سياست حفظ تورم بين نرخ %2 تا %4 پيروي مي کند. تورم از سال 1998 از %5 تجاوز نکرده است. شيلي نرخ تورم %4/2 را براي سال2004 ثبت کرده است. در سال2005، تورم به رقم تخميني %7/3 رسيد. بيشتر شدن تقاضاي مورد انتظار داخلي به همراه قيمتهاي بالاتر انرژي در جهان سبب بيشتر شدن رشد تورمي در سال 2005 گرديد. بالارفتن سريع ارزش پزوي شيلي در برابر دلار آمريکا در سالهاي 2004 و 2005 موجب پايين نگهداشتن تورم گرديد در حالي که در عين حال تقويت پزو در بيشتر شدن مصرف مورد انتظار داخلي نقش داشته است. پرداخت دستمزدهاي بيشتر و تصميمات مربوط به مخارجي (هزينه ها) که فهرست شده است، موجب کاهش بي ثباتي تورم شده است. بر اساس نظام مقرري خصوصي اجباري، بيشتر کارمندان رسمي اين بخش %10 از حقوقشان را به صندوقهاي مديريت شده خصوصي واريز نموده اند. کل سرمايه گذاري مستقيم خارجي در سال 2004 از 5/2 مليارد دلار در سال2003، به 1/7 مليارد دلار افزايش يافت. هردو نوع سرمايه گذاري داخلي و خارجي در شيلي طي دوره رشد کندتر اقتصادي از سال 2003-1999 کاهش يافته بود، اما هم اکنون ظاهرا" شديدا" در حال بهبود مي باشد. دولت شيلي در اوايل سال 2002 خود را موظف دانست تا يک سري از اصلاحات اقتصادي خرد| اقتصاد خرد را طراحي نمايد تا انگيزه اي براي سرمايه گذاري خصوصي ايجاد کند. دولت همچنين تشويق نمود تا از شيلي به عنوان يک " سکوي سرمايه گذاري" براي شرکتهاي چند مليتي جهت برنامه ريزي براي عنليات در اين منطقه استفاده شود. رويکرد مورد استقبال شيلي نسبت به سرمايه گذاري مستقيم خارجي در قانون سرمايه گذاري خارجي کشور تدوين شده است که با سرمايه گذاران خارجي همانند سرمايه گذاران داخلي شيلي رفتار مي نمايد. ثبت (سرمايه) ساده و شفاف است، و براي سرمايه گذاران خارجي دستيابي به بازار رسمي ارز خارجي جهت بازگرداندن سودها و سرمايه شان تضمين شده است. توتفق نامه تجارت آزاد آمريکا- شيلي موجب اعتراضات تعدادي از ديگر سرمايه گذاران شد.

[ویرایش] تجارت خارجي

  • چوکويکاماتا بزرگترين معدن سر باز| معدن باز مس در جهان
Chuquicamata is the largest open pit copper mine in the world
Chuquicamata is the largest open pit copper mine in the world
اقتصاد شيلي شديدا" به تجارت بين المللي وابسته است. در سال2005، کارشناسان ميزان آن را حدود %37 توليد ناخالص ملي بيان نموده اند. اين رقم تاحدودي قيمتهاي ثبت شده مس را در جهان دچار آشفتگي مي سازد. از لحاظ سنتي نيمرخ کل تجارت شيلي به صادرات مس وابستگي داشته است، و افزايش در قيمتهاي مس آن را بيشتر تقويت نموده است. شرکت دولتي CODELCO کودلکو بزرگترين شرکت توليد مس با ذخاير ثبت شده 200ساله مس مي باشد. شيلي تلاش نموده تا صادرات غيرسنتي را افزايش دهد. در سال1975، صادرات غيرمعدني حدود %30 کل صادرات فعلي را تشکيل مي دادند در حالي که هم اکنون بالغ بر %60 مي باشند. مهمترين صادرات غيرمعدني محصولات جنگلداري و چوب ، ميوه تازه و غذاي فرآوري شده، غذاي ماهي و دريايي، و شراب هستند. تراز تجاري براي سال2005، نشان دهنده يک مازاد 8 مليارد دلاري است. کل صادرات در سال 2005، 38 مليارد دلار بوده، يعني تقريبا" %20 بيش از سال 2004. بازارهاي صادراتي شيلي بطور يکنواخت در ميان اروپا (%1/25)، آسيا (%1/33)، آمريکاي لاتين (%7-15)، و آمريکاي شمالي (%19) قرار دارند. آمريکا به عنوان بزرگترين بازار ملي، %3/17 از صادرات شيلي را به خود اختصاص مي دهد. از زمان اجراي توافقنامه تجارت آزاد آمريکا- شيلي در ژانويه 2004، تجارت دوجانبه %85 افزايش يافته است.

در سالهاي اخير آسيا سريعترين رشد را در بازار صادرات اين کشور داشته است. به عنوان نمونه، شرکاي تجاري شماره دو، سه، و چهار شيلي به ترتيب عبارتند از چين، ژاپن و کره جنوبي. توافقنامه هاي اخير تجارت آزاد شيلي با شرکاي آسيايي و برنامه هاي جهت انعقاد تعداد بيشتري از آنها بر اهميت فزاينده آسيا براي برنامه تجاري شيلي تاکيد مي کند. واردات شيلي با 30 مليارد دلار (برآورد شده) در سال 2005 %32 افزايش يافت که نشانگر تغييري مثبت در تقاضاي مشتري و بهبود کلي اقتصادي در اين کشور است. کالاهاي سرمايه اي حدود %66 کل واردات را تشکيل مي دهند. ايالات متحده آمريکا در سال 2005، %7/13 (تقريبا") از واردات شيلي را تامين نموده است. شيلي بطور يکجانبه تعرفه جامع وارداتي خود را- و براي تمام کشورهايي که با اين کشور توافق نامه تجاري ندارند- تا %6 در سال 2003 کاهش داد. تعرفه هاي کارامدتر تنها بر واردات گندم، آرد گندم، شکر و در نتيجه يک نظام رشته قيمتهاي وارداتي وضع مي شوند. نرخهاي قيمتي که حاکم هستند با الزامات شيلي در سازمان تجارت جهاني (WTO) در سال 2002 بي ثبات شدند، و دولت قانوني را براي تغيير آنها ارائه نمود. همچنين، شيلي مجبور خواهد بود نرخهاي (باندها) قيمتي را طي 12 سال بر اساس مفاد توافق نامه تجارت آزاد آمريکا- شيلي مرحله بندي نمايد.

  • تصوير: رهبران سازمان اپک طي اجلاس 2004 در سانتياگو
تصویر:APEC 2004 Official Photo.jpg
APEC leaders during the 2004 summit held in Santiago
دولتهاي پياپي شيلي بطور فعالي توافق نامه هاي آزادسازي- تجارت را دنبال نموده اند. طي دهه 1990، شيلي يک توافقنامه تجارت آزاد با کانادا، مکزيک، و آمريکاي مرکزي امضاء نمود. شيلي همچنين توافق نامه هاي تجاري ترجيحي با کشورهاي ونزوئلا، کلمبيا، و اکوادور منعقد ساخت. توافق نامه همکاري با مرکوسور- آرژانتين، برزيل، پاراگوئه، و اروگوئه- در اکتبر سال 1996 عملي شد. شيلي در پي ادامه دادن به راهکار توسعه صادرات محور، توافق نامه هاي برجسته تجارت آزادي را در سال 2002 با اتحاديه اروپا و کره جنوبي منعقد نمود. شيلي به عنوان عضوي از سازمان همکاري اقتصادي آسيا- پاسيفيک (APEC)، در پي جهش در مناسبات بازرگاني با بازارهاي آسيايي است. از سوي ديگر، اين کشور در سالهاي اخير توافق نامه هاي تجاري آزادي را با زلاند نو، سنگاپور، برونئي، و اخيرا" با جمهوري خلق چين بسته است. در سال2006، شيلي مذاکرات اين گونه توافق نامه ها را با ژاپن و هند آغاز کرده است.

پس از دو سال مذاکره، آمريکا و شيلي توافق نامه اي را در ژوئن 2003 امضاء کردند. اين قرارداد موجب يک تجارت دوجانبه کاملا" بدون عوارض گمرکي در طي 12 سال خواهد شد. توافقنامه تجاري آزاد آمريکا- شيلي از 1 ژانويه 2004 در پي تصويب کنگره هاي آمريکا و شيلي اجرائي شد. اين توافق نامه دوجانبه مناسبات تجاري آمريکا- شيلي را بسيار گسترش خواهد داد. اصولا" عضويت شيلي در گروه 20-G و و گروه کايرنز، سبب مي شود تا اين کشور به عنوان يک طرفدار قوي براي پيشرفت مذاکرات جهت منطقه آزاد تجاري کشورهاي آمريکايي (FTAA) و فعال در اجلاس دوره اي دوحه| دورمذاکرات دوحه سازمان تجارت جهاني باشد.

[ویرایش] (اقتصاد) ماليه

  • تصوير: نماي افق از بخش اقتصادي سانتياگو
Skyline of Santiago's Financial District
Skyline of Santiago's Financial District
بخش ماليه شيلي سريعتراز حوزه هاي ديگر اقتصاد طي چند سال اخير پيشرفت نموده است؛ قانون اصلاح بانکداري که در سال 1997 به تصويب رسيد دامنه فعاليت مجاز خارجي را براي بانکهاي شيلي گسترش داد. دولت شيلي در سال 2001 آزادي بيشتري را در بازارهاي سرمايه پياده نمود. مردم شيلي از ارائه اخير ابزارهاي مالي جديدي برخوردار شده اند همچون وام هاي سرمايه گذاري مسکن، معاملات سلف و حقوق خريد و فروش ارز، کارگذاري (مقاطعه کاري)، ليزينگ، و کارتهاي اعتباري. ارائه اين محصولات جديد نيز همراه با کاربرد فزاينده از ابزار سنتي همچون وامها و کارتهاي اعتباري بوده است. سيستم پرداخت خصوصي مقرري شيلي، با دارائي هاي حدود 54 مليارد دلار در پايان سال 2004، به منبع مهمي از دارايي سرمايه اي براي بازار سرمايه تبديل شده است.

شيلي يکي از بهترين نرخهاي اعتباري (+ S&P A) را در بين کشورهاي آمريکاي لاتين حفظ نموده است. سه راه اصلي براي شرکتهاي شيلي جهت افزايش وجوه خارجي وجود دارد: وامهاي بانکي، صدور اوراق بهادار (ضمانت نامه ها)، و فروش سهام در بازارهاي آمريکا از طريق قبوض سپرده آمريکايي (ADRs). تقريبا" کليه اين وجوه که از طريق اين ابزار افزايش مي يابند وارد سرمايه گذاري مالي در داخل شيلي مي شوند. دولت به بازپرداخت قروض خارجي خود ادامه مي دهد. قروض مرکب خارجي بخشهاي دولتي و خصوصي در پايان سال 2004، تقريبا" %50 کل توليد ناخالص ملي را تشکيل مي داد- که بر اساس استانداردهاي آمريکاي لاتين رقم پاييني است.

[ویرایش] دفاع

الگو:اصلي

  • تصوير: هواپيماي 16-F فالکن نيروي هوايي شيلي
F-16 Fighting Falcon of the Chilean Air Force
F-16 Fighting Falcon of the Chilean Air Force

نيروهاي مسلح شيلي که تحت نظارت نظامي قرار دارند از طريق وزارت دفاع به وسيله رئيس جمهور کنترل مي شوند. رئيس جمهور اين اختيار را دارد تا فرمانده کل نيروهاي مسلح را برکنار نمايد. فرمانده کل قواي ارتش شيلي ژنرال اسکار ايزوريتا فرر است. ارتش شيلي شامل 55000 نفر نيروي قوي بوده و به وسيله ستاد ارتش در سانتياگو سازماندهي مي شود، که شامل هفت يگان در اين منطقه، يک تيپ هوابرد در رانکاگوا، و يک نيروي مخصوص کماندو در کولينا هستند. ارتش شيلي يکي از حرفه اي ترين و پيشرفته ترين ارتشها از لحاظ فناوري در کشورهاي آمريکاي لاتين مي باشد. <مرجع> وبسايت| عنوان= يادداشت سابقه: شيلي | نويسنده= اداره امور نيم کره جنوبي...

[۱۰].
درياسالار رودولفو کودينا دياز رهبري 25000 نفر نيرودريايي شيلي و از جمله 5000 تفنگدار دريايي را برعهده دارد. از ميان 29 فروند کشتي زميني- دريايي ناوگان شيلي، تنها 6 فروند از آنها سيستمهاي اصلي عملياتي (از انواع تخريبچي و ناوچه محافظ ) هستند. آن کشتي ها در والپاريزو مستقر مي باشند. نيروي هوايي داراي سيستم هوابرد مخصوص حمل و نقل و اسکورت براي خود بوده؛ و هيچگونه ناوشکن يا هواپيماي بمب افکن ندارد. نيروي دريايي شيلي همچنين سه فروند زيردريايي در تالکاهوانو دارد.
  • تصوير: زيردريايي گروه اسکورپيون (عقرب)، اس. اس. اوهيگينز
Scorpène class submarine, SS O'Higgins.
Scorpène class submarine, SS O'Higgins.
ژنرال اوسوالدو سارابيا ويلچز فرماندهي 12500نفر افراد نيروي هوايي را بر عهده دارد. مجموعه يگانهاي هوابرد شيلي در بين پنج مقر تيپ هوايي توزيع شده که در نواحي ايکوئيکو، آنتوفاگاستا، سانتياگو، پورتو مونت و پونتا آرناس واقع شده اند. نيرو هوايي شيلي همچنين در يک پايگاه هوايي در جزيره کينگ جورج، قاره جنوبگان عمليات هوايي انجام مي دهد. نيروهوايي شيلي در سال 2006 10فروند هواپيماي 16- F آمريکايي را در کنار 6 فروند هواپيماي دسته دوم بازسازي شده از همان نوع مزبور از نيروي هوايي سلطنتي هلند، تحويل گرفت.

پس از کودتاي نظامي در سپتامبر 1973، پليس ملي شيلي که به عنوان تفنگداران شيلي نيز شناخته شده اند، با وزارت دفاع متحد شدند. با بازگشت حکومت دموکراتيک، پليس تحت کنترل وزارت کشور قرار گرفت اما ظاهرا" بطور اسمي تحت نظارت وزارت دفاع باقي مانده است. ژنرال خوزه برنالس رئيس 30 هزار نيروي پليس مرد و زن شيلي است که مسئول اجراي قانون، مديريت ترافيک، مراقبت از مرزها، سرکوب (قاچاقچيان) مواد مخدر و مقابله با تروريسم در سراسر کشور شيلي هستند. پليس آگاهي شيلي در سال 1933 به وجود آمد که به عنوان يک سازمان پليسي غيرنظامي و مشابه با دامنه و عملکرد پليس فدرال آمريکا FBI عمل مي کند. از لحاظ اداري بخشي از وزارت دفاع، فعاليتش به عنوان يک بازوي تحقيقاتي از شاخه قضائي است که وظايف واقعي خود را درقبال تحقيق و تحليل پزشکي قانوني انجام مي دهند؛ پليس هاي شهري در مقايسه با آنها، قانون را پياده نموده و از وقوع جرم و جنايت جلوگيري مي کنند، اما در واقع هيچگونه تحقيقي راجع به جرم و جنايات انجام نمي دهند. پرفکتو آرتورو هررا وردوگو فعلا" رئيس پليس آگاهي در شيلي مي باشد.

[ویرایش] روابط خارجي

از زمان بازگشت به دموکراسي در سال 1990، شيلي شرکت فعالي در عرصه سياسي بين المللي داشته است. شيلي در ژانويه 2005، يک دوره دوساله از عضويت خود را به عنوان فهرست اعضاي منتخب شوراي امنيت سازمان ملل| مقام غير دائمي در شوراي امنيت سازمان ملل تکميل نموده است. شيلي عضوي فعال از خانواده سازمان ملل به عنوان آژانسها و شرکت کنندگان درامر صلح باني| ماموريتهاي صلح باني سازمان ملل مي باشد. در سال 2002 شيلي ميزبان وزراي دفاع کشورهاي آمريکائي و در آوريل سال 2005 ميزبان اجلاس اپک و مجمع وزارتي دموکراسي بود. شيلي به عنوان يک عضو کمکي مرکوسور و يک عضو کامل سازمان اپک، يک عضو مهم فعال در مسائل اقتصاد بين المللي و تجارت آزاد نيمکره محسوب مي شود. دولت شيلي روابط ديپلماتيک با بيشتر کشورها بر قرار نموده است. اين کشور بسياري از منازعات ارضي اش را با آرژانتين طي دهه 1990 حل و فصل نمود. شيلي و بوليوي به دليل تمايل شيلي به بازپسگيري ناحيه اي که در طي جنگ پاسيفيک در سالهاي 83-1879 از شيلي از دست داده بود، در سال 1978 با يکديگر روابط ديپلماتيک برقرار کردند.

[ویرایش] جمعيت شناسي

الگو:اصلي شيلي يک کشور نسبتا" يکدست از لحاظ جمعيت مي باشد و بيشتر جمعيت آن غالبا" داراي تبار مردم اسپانيا| اسپانيايي مي باشند، که با درجات مختلفي از ترکيب بومي آمريندياني ، حاصلي از ترکيب نژادي بين مهجران مردم اسپانيايي| اسپانيايي و قبايل بومي آمريندي ايجاد نموده اند. <مرجع> " سرزمين ما " [۱۱][۱۲]

حدود %85 از جمعيت کشور در نواحي شهري زندگي مي کنند، ضمن آن که %40 آنها در سانتياگوي شيلي| (شهر) بزرگتر سانتياگو ساکن مي باشند. رشد جمعيت شيلي با نرخ حدود %97/0 در ميان کشورهاي آمريکاي لاتين پايينتر بوده که تنها پس از اروگوئه و کوبا در رده سوم قرار دارد.

[ویرایش] جوامع بومي

em1 em 1 em 1 ؛ زمينه: # 9f9f9f ؛ مرز: px 1# aaaaaa يکنواخت؛ مرز- فروپاشي: فروپاشي؛ اندازه- فونت: %95؛ " پهنا= %34 در سرشماري به عمل آمده درسال 1992، %5/10 کل جمعيت کشور خود را بدون توجه به زبان و فرهنگ بومي که از آن فعلا" استفاده مي کردند، مردم بومي آمريکا| بومي اعلام نمودند؛ تقريبا" يک مليون نفر (%7/9 کل جمعيت) خود را ماپوچه، و %6/0 ، آيمارا، و %2/0 خود را به عنوان راپانوي معرفي کردند. در سرشماري سال 2002، تنها مردم بومي که هنوز بر اساس يک زبان يا فرهنگ بومي مورد بررسي قرار گرفتند که: %6/4 جمعيت (692192نفر) با آن شرح مطابقت داشتند؛ و از ميان آنها %3/87 درصد خود را ماپوچه معرفي کردند. <مرجع> موسسه ملي آمار .[۱۳]. === مهاجرت ===

  • تصوير: جمعيت شيلي از سال 1950 تا سال 2050(INE) برنامه ريزي مي شود.
Population of Chile from 1950, projected up to 2050 (INE)
Population of Chile from 1950, projected up to 2050 (INE)
متناسب با کل جمعيت، شيلي هرگز موج مهاجران را در مقياس وسيعش تجربه نکرده است. <مرجع> شيلي: حرکت به سوي يک سياست مهاجرت، منبع اطلاعات مهاجرت

.[۱۴] کل تعداد مهاجران به شيلي، هم افرادي که از کشورهاي آمريکاي لاتين آمده اندو هم کل افراد ديگر از کشورهاي (عمدتا" اروپايي) ، هرگز از %4 کل جمعيت فراتر نرفته است. <نام مرجع= " اوتالکا " /> <نام مرجع= " دنيا " /> نمي توان گفت که مهاجران براي تکامل جامعه شيلي و آن کشور مهم نيستند. در طي قرن نوزدهم| 19 ام و قرن بيستم| 20ام، برخي مهاجران اروپايي غير اسپانيايي وارد شيلي شدند- عمدتا" در محدوده هاي شمال و جنوب کشور- از جمله مردم انگليسي| انگليسي، آلمانيها، مردم ايرلندي| ايرلنديها، ايتاليايي ها، مردم فرانسوي| فرانسويها، کرواتها و اهالي يوگسلاوي سابق. <مرجع> " مردم" [۱۵][۱۴] رواج نام هاي (خانوادگي) اروپايي غير هيسپانيک در ميان مرجع حکومتي شيلي جديد گواهي است بر کمک و تاثير نامناسب آن بر کشور. همچنين شايان ذکر است که جوامعي از مردم کره اي| کره اي، و خصوصا" فلسطيني در اين کشور وجود دارند، که مورد اخير بزرگترين مجموعه در ميان مردم در خارج از جهان عرب از نوع خود مي باشد. حجم مهاجران از کشورهاي همسايه به شيلي در طي همان دوره ها به همان ميزان مشابه بوده است.<نام مرجع= " دنيا " /> فعلا"، مهاجرت از کشورهاي همسايه به شيلي بيشترين ميزان را دارد، و در طي دهه گذشته مهاجرت به شيلي به ميزان 184464 نفر در سال 2002 مضاعف شده است، که بيشتر از آرژانتين، بوليوي، و پرو سرچشمه مي گيرند. مهاجرت مردم شيلي طي دهه گذشته کاهش يافته است: تخمين زده مي شود 857781نفر شيليايي در خارج زندگي مي کنند، که %1/50 آنها در آرژانتين، %3/13 آنها در آمريکا، %9/4 در سوئد، و حدود %2 در استراليا بوده که باقي آنها با تعداد کمتر در سراسر دنيا پراکنده مي باشند.

[ویرایش] فرهنگ

الگو:اصلي

  • تصوير: رقص کوئکا در سال 1906. رقص فالک ملي رسمي شيلي از 18 سپتامبر، 1979 تاکنون.
Dancing the cueca in 1906. Proclaimed Chile's official national folk dance since September 18, 1979
Dancing the cueca in 1906. Proclaimed Chile's official national folk dance since September 18, 1979
شمال شيلي مرکز مهمي براي فرهنگ دوران قرون وسطا و اوايل دوره جديد امپراطوري اينکا مي باشد، در حالي که نواحي مرکزي و جنوبي، مناطق فعاليتهاي فرهنگي ماپوچه است. در سراسر دوره استعماري درپي فتح اين کشور، و طي دوران اوليه جمهوري، فرهنگ کشور تحت سيطره اسپانيايي ها بوده است. تاثيرات اروپاييان ديگر عمدتا" انگليسي و فرانسوي از آغاز قرن 19 ام شروع شدو تا امروز نيز ادامه داشته است.

رقص ملي اين کشور کوئکا است. شکل ديگري از ترانه سنتي شيلي، که البته همراه رقص نيست، تونادا مي باشد. موسيقي وارد شده توسط استعمارگران اسپانيايي، از کوئکا، بر اساس يک بخش ملودي واسطه اي و يک ملودي بارزتر، قابل تمايز است. در اواسط دهه 1960، اشکال موسيقي بومي توسط خانواده پارا و به کمک شعر نو| شعر نوي شيلي مجددا" احياء شد، که همراه با فعالان و اصلاحگران سياسي شد و توسط خواننده سبک فالک و محقق فرهنگ عامه و شرح نژادي مارگوت لويولا عرضه شد. مردم شيلي کشورشان را "poetas de pais " يا 'سرزمين شعرا ' مي نامند. گابريلا ميسترال اولين شيليايي بود که جايزه نوبل ادبيات را در سال (1945) برد. اما، مشهورترين شاعر شيلي، پابلو نرودا است که جايزه نوبل را در سال (1971) برنده شد و به خاطر مجموعه آثار درباره رومانس (داستان عاشقانه)، طبيعت، و سياست شهرت جهاني دارد. سه خانه بسيار فردگراي اش (منحصر به فرد) در نواحي ايسلا نگرا، سانتياگو و والپاريزو مقصدي معروف براي جهانگردان مي باشد.

[ویرایش] زبان

الگو:اصلي اسپانيولي شيلي به دليل حذف سيلابهاي آخر و اصوات 's' در کلمات، تلفظ بسيار نرم برخي از حروف بيصدا و سطوح بالاي کاربرد کلمات عاميانه، به ويژه در نواحي سانتياگو و اطراف آن، به شکل بارزي براي خارجيها درکش مشکل مي باشد. همچنين مردم شيلي نسبت به بوميان ساير کشورهاي همسايه سريعتر صحبت مي کنند. اين عوامل همگي دست به دست هم مي دهند تا ديدار کنندگان تازه وارد به اين کشور، حتي متکلمين حرفه اي زبان اسپانيايي، بيش از من و من هاي غيرقابل درک، دراوايل دوراني که با افراد محلي مواجه مي شوند، نشنوند. کتابهايي هم در اين زمينه نوشته شده (همچون ' چگونه در جنگل شيلي بايد زندگي کرد' نوشته ژان برنان و آلوارو تابوادا) که مي کوشد تا به بيان جزئيات و شرح مشکلات و حالات ويژه منحصر به فرد زبان اسپانيولي شيلي بپردازد. ياد گيري و آموزش زبان انگليسي در ميان دانشجويان و حرفه هاي مهم تر رايج است، اما با درجات گوناگون موفقيت. حتي با آماده سازي گسترده، شوک فرهنگي مي تواند زياني واقعي را بر امر ارتباطات وارد سازد؛ و بسياري از لغات در گفتگوي روزانه از زبان انگليسي| انگليسي جذب شده اند، اما به دليل تلفظ هاي غيربومي انگليسي و استفاده غلط از آن حتي غيرقابل تشخيص هم بشود.

[ویرایش] نمادهاي ملي

  • تصوير: يک گل کوپيهو
A red copihue
A red copihue
گل ملي کوپيهو (" لاپاجريا روزا" ، لاله کوهي شيلي)، در جنگلهاي جنوبي شيلي مي رويد.

نشانهاي ملي اين کشور دو نوع جانور ملي را ترسيم مي نمايند: کرکس (" والچر گريفوس"، يک پرنده بسيار بزرگ که در کوهستانها زندگي مي کند) و هوئمول (" هيپوکاملوس بيسولکوس"، يک گوزن دم سفيد که نژادش در خطر است). آن همچنين داراي يک افسانه است " fuerza la o razon la por " (" با حق يا به زور" يا " با منطق يا با زور"). </ br>

[ویرایش] سرفصلهاي متفرقه

الگو:منبع ويکي

  • فهرست مو ضوعات مربوط به شيلي
  • جغرافياي سياسي جنوبگان شيلي
  • ارتباطات در شيلي
  • انتخابات در شيلي
  • آموزش در شيلي
  • روابط خارجي شيلي
  • تعطيلات در شيلي
  • فهرست شرکتهاي شيلي
  • فهرست شيليايي ها
  • فهرست کانالهاي تلويزيوني شيلي
  • حمل و نقل شيلي
  • دخالت آمريکا در شيلي
  • سياست داروسازي شيلي
  • زبان اسپانيولي شيلي
  • شراب شيلي
  • انجمن رهبران و پيشاهنگان شيلي

[ویرایش] رتبه بندي هاي بين المللي

[ویرایش] کلي

  • اکونوميست: جهان در سال2005- فهرست کيفيت زندگي در دنيا،2005؛ رتبه 31 ام در ميان 111 کشور (رتبه اول در آمريکاي لاتين)
  • The Economist: The World in 2005 - Worldwide quality-of-life index, 2005, ranked 31 out of 111 countries (first in Latin America) [November/04]
  • يو. ان. دي. پي: گزارش توسعه انساني- فهرست توسعه انساني؛ رتبه 38 ام در بين 177 کشور(رتبه دوم بعد از آرژانتين در آمريکاي لاتين) 2006
  • UNDP: Human Development Report - Human Development Index 2006, ranked 38 out of 177 countries (second in Latin America after Argentina) [November/06]

[ویرایش] اقتصاد

  • بنياد هريتيج/ روزنامه وال استريت : فهرست آزادي اقتصادي، رتبه 14 ام (آزاد) از ميان 157 کشور (رتبه اول در آمريکاي لاتين)
  • Heritage Foundation/The Wall Street Journal: 2006 Index of Economic Freedom, ranked 14 (free) out of 157 countries (first in Latin America) [January/06]
  • موسسه فريزر: فهرست جهاني آزادي اقتصادي| آزادي اقتصادي جهان: رتبه بيستم از 130 کشور (مساوي با قبرس، مجارستان و پرتغال) (اول در آمريکاي لاتين)
  • Fraser Institute: Economic Freedom of the World: 2006 Annual Report, ranked 20 out of 130 countries (tied with Cyprus, Hungary and Portugal) (first in Latin America) [September/06]
  • موسسه بين المللي IMD: رقابت جهاني، کتاب سال2006، رتبه 24 ام از بين 61 نظام اقتصادي ( در کشورها و نقاط) ( اول در کشورهاي آمريکاي لاتين)
  • IMD International: World Competitiveness Yearbook 2006, ranked 24 out of 61 economies (countries and regions) (first in Latin America)
* عرصه اقتصاد جهان: رقابت جهاني، گزارش 2007-2006 – فهرست رقابت جهاني؛ رتبه 27 ام از 125 کشور (اول در آمريکاي لاتين) 

[ویرایش] ساير

  • خانه آزادي: آزادي در جهان سال 206، نمره ميانگين: 1 (آزاد) (تنها کاستاريکا و اروگوئه دو کشوري هستند که نمرات بالاتري دارند)
  • Freedom House: Freedom in the World 2006, average score: 1 (Free) (Costa Rica and Uruguay are the only two other Latin American countries with the highest score) [September/06]
  • نگهداشت (مراقبت) کودکان: موقعيت مادران در جهان 2006، رتبه 19 ام از ميان 126 کشور (رتبه دوم در آمريکاي لاتين پس از کاستاريکا)
* Save the Children: State of the World's Mothers 2006, ranked 19 out of 125 countries (second in Latin America after Costa Rica) [May/06]
  • شفاف سازي بين المللي: فهرست موارد افشاي فساد در سال2006، رتبه 20 ام از ميان 163 کشور (با بلژيک و آمريکا برابر است)( رتبه اول در آمريکاي لاتين)
  • Transparency International: 2006 Corruption Perceptions Index, ranked 20 out of 163 countries (tied with Belgium and the United States) (first in Latin America) [November/06]
  • عرصه اقتصادي جهان: گزارش فناوري اطلاعات جهاني 2006-2005 – فهرست آمادگي شبکه، رتبه 29 از 115 کشور (رتبه اول در آمريکاي لاتين)
  • World Economic Forum: Global Information Technology Report 2005-2006 - Networked Readiness Index, ranked 29 out of 115 countries (first in Latin America) [March/06]
  • اکونوميست: جهان در سال2007- فهرست دموکراسي سال2006) ، رتبه 30 ام در بين 167 کشور (رتبه سوم در آمريکاي لاتين پس از کاستاريکا و اروگوئه)
  • The Economist: The World in 2007 - Democracy index, 2006, ranked 30 out of 167 countries (third in Latin America after Costa Rica and Uruguay) [November/06]
  • فدکس: قدرت دسترسي- فهرست دسترسي در سال2006، رتبه 32 در بين 75 کشور (در آمريکاي لاتين رتبه اول را دارد)
  • FedEx: The Power of Access - 2006 Access Index, ranked 32 out of 75 countries (first in Latin America) [May/06]
  • اي. تي. کرني/ سياست خارجي| مجله سياست خارجي:

رتبه 34 ام از 162 کشور (رتبه دوم در آمريکاي لاتين پس از پاناما)

  • A.T. Kearney/Foreign Policy Magazine: Globalization Index 2005, ranked 34 out of 62 countries (second in Latin America after Panama) [April/05]
  • دانشگاه براون: ششمين تحقيق سالانه دولت الکترونيک در جهان 2006،‌رتبه 34 از 198 کشور (اول در آمريکاي لاتين)
  • Brown University: Sixth Annual Global e-Government Study (2006), ranked 34 out of 198 countries (first in Latin America) [August/06]
  • دانشگاه ييل/ دانشگاه کلمبيا:

فهرست ثبات محيطي سال 2005، رتبه 42 بين 146 کشور (رتبه نهم در آمريکاي لاتين پس از کشورهاي اروگوئه، آرژانتين، برزيل، پرو، پاراگوئه، کاستاريکا، بوليوي، کلمبيا و پاناما)

  • Yale University/Columbia University: 2005 Environmental Sustainability Index, ranked 42 out of 146 countries (ninth in Latin America after Uruguay, Argentina, Brazil, Peru, Paraguay, Costa Rica, Bolivia, Colombia and Panama) [January/05]
  • گزارشگران بدون مرز: فهرست آزادي مطبوعات بين المللي سال2006، رتبه 49 از 168 کشور (جايگاه پنجم در آمريکاي لاتين پس از بوليوي، کاستاريکا، پاناما، السالوادور)
  • Reporters without borders: Worldwide press freedom index 2006, ranked 49 out of 168 countries (fifth in Latin America after Bolivia, Costa Rica, Panama, El Salvador) [October/06]
  • خانه آزادي: آزادي مطبوعات سال2006، رتبه 53 (آزاد) از 194 کشور (رتبه دوم در آمريکاي لاتين پس از کاستاريکا)
  • Freedom House: Freedom of the Press 2006, ranked 53 (Free) out of 194 countries (second in Latin America after Costa Rica) [April/06]

[ویرایش] مراجع

</ مراجع>

[ویرایش] شرح منابع

[ویرایش] لينکهاي خارجي

الگو:لينکهاي مجاور

[ویرایش] منابع رسمي

[ویرایش] اطلاعات عمومي

* سفر، زندگي در خارج، حقوق بشر و محيط، پروژه اطلاعات شيلي

الگو:آمريکاي جنوبي [[ | شيلي: مقوله ]] کشورهاي آمريکاي جنوبي: مقوله کشورهاي اسپانيايي زبان: مقوله کشورهاي 15 G : مقوله الگو:De شيلي: en

آنهايي که متعلق به جوامع بومي هستند (2002)