پارک ملی لار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در رشته کوههای البرز پارک ملی لار با اکوسیستم های کوهستانی مرتفع و آبی در هفتاد کیلومتری شمال شرقی شهر تهران و در حوزه استحفاظی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران جلوگیری می نماید که از دو اقلیم ارتفاعات فوقانی و مرطوب سرد تشکیل شده و بارش زیادی به صورت برف ایجاد می کند، به دلیل ویژگی های خاص و جوامع غنی گیاهی وجانوری تحت حفاظت قرار گرفته و وجود ماهی قزل آلای خال قرمز که از نادرترین گونه های آبزی جهان می باشد اهمیت این مجموعه را دو چندان نموده است. حوزه آبخیز لار علاوه بر تأمین قسمتی از آب آشامیدنی تهران بزرگ می تواند نقش اقتصادی مهمی را بعنوان تفرجگاهی جاذب ایفا کند، ارتفاعات و زیستگاههای امن در دو سوی دره زیبای لار و چشم اندازها، چشمه سارها و رودخانه های پرآب همه نشانی از استواری و جذابیت این منطقه پر طراوت دارد، قدمت تاریخی دره لار به قرون اولیه اسلام می رسد و در چند سده اخیر به سبب داشتن آب و سبزه خوب مورد توجه خاص بوده است که از 27 سال پیش این منطقه با وسعت 73500 هکتار به پارک ملی تبدیل شد، در سال 1357 پاره ای تغییرات در حد و حدود منطقه داده شده و از سال 61 برابر مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به منطقه حفاظت شده تبدیل و در سال گذشته نیز منطقه مذکور مجدداً طبق مصوبه شماره 197 مورخ 25/7/1380 شورای عالی حفاظت محیط زیست به پارک ملی ارتقا یافته و قسمتهای گسترده ای از حوزه آبخیز لار نیز با مصوبه قانونی به عنوان منطقه شکار و تیر اندازی ممنوع اعلام شده است.

[ویرایش] پوشش گیاهی و حیات وحش جانوری

عوامل اکولوژیکی، توپوگرافی، خاک و سایر عوامل حیاتی، پوشش گیاهی بسیار زیبا و متنوع پارک ملی لار از دیر زمان راه تکامل را پیموده و در ترکیب آن به ویژه تحت تأثیر چرای بی رویه دام تغییراتی حاصل شده است. به طور کلی پوشش گیاهی منطقه از تیپ علفزار مشتمل بر گندمیان پایا و بوته زارها و پوشش های آلپی تشکیل شده و گیاهان دارویی صنعتی و غذایی دره لار نیز متنوع و دارای معروفیت و سابقه طولانی است که می توان از والک، گلپر، چای کوهی، گل گاوزبان، شیرین بیان، کاسنی، آویشن، پیازک، موسیر، باریجه و قارچ نام برد. به علت موقعیت ویژه کوهستانی و آب منطقه در فصول مختلف سال پرندگان مهاجر و بومی چون کبک و کبک دری، باکلان، حواصیل سفید و خاکستری ، انواع عقاب و از پستانداران می توان قوچ و میش البرز مرکزی، کل و بز، پلنگ، گرگ، خرس، گراز، شغال و روباه را نام برد که به علت زیستگاه های مناسب از رشد خوبی برخوردارند، برخی از خزندگان، دوزیستان و آبزیان پارک ملی لار نیز عبارتند از افعی دماوند، افعی البرزی، یله مار، بزمجه، مارمولک قورباغه و آبزی معروف منطقه نیز ماهی قزل آلای خال قرمز می باشد.

گرچه غنای انواع وحوش در پارک ملی لار و در مجموعه ارتفاعات البرز مرکزی چشم گیر و متنوع است. وجود ماهی قزل آلای خال قرمز که از نادرترین گونه های آبزی جهان می باشد در لار جلوه ای خاص دارد. قزل آلای خال قرمز در آب شیرین و رودخانه و دریاچه به تغذیه می پردازند و در فصل پاییز برای تخم ریزی عکس جریان آب را در پیش گرفته و به سمت سرچشمه های رودخانه رهسپار می شوند قزل آلا اصولاٌ یک ماهی شکارچی و پراشتها predator است این ماهی ازخانواده سالمونیده Salmotrutta Fario بوده و نسبت به تغییرات دما و مواد غذایی حساسیت خاصی از خود نشان می دهد و هنگامی که پناهگاه مناسبی برای خود دید به راحتی آنجا را از دست نمی دهد و از نوع رنگین کمان باهوشتر است، ماهیان جوان برعکس ماهی های مسن در سطح آب بیشتر یافت می شوند، ماهی ماده در سه سالگی و ماهی نر در دو سالگی به سن بلوغ میرسند.

در سال 1359 با اتمام ساخت سد لار در پارک ملی لار قسمت اعظم اراضی و مراتع دره لار در محدوده آبی دریاچه سد قرار گرفت که از مرتفع ترین دریاچه های انسان ساز می باشد. چرای بی رویه و مفرط دام طی سال های گذشته ایجاد راه های ارتباطی بدون بررسی و ارزیابی و فعالیت های دیگر بدون در نظر گرفتن ظرفیت موجود موجب آلودگی محیط، تخریب مراتع و فرسایش خاک و گاه خسارات جبران ناپذیری شده است که جا دارد با مساعدت و همکاری مردم و مراکز تحقیقاتی و ارگان های ذیربط برای حفاظت کامل تر این مجموعه پرارزش و مرجع طبیعی، اقدام های قاطع تری به عمل آید که خوشبختانه با ارتقای مجدد منطقه به پارک ملی در مهر ماه هشتاد، این امیدواری به وجود آمده که با توجه کامل به ارزش های حفاظتی آن، هر گونه بهره وری منطبق با مقررات و برنامه های تدوین شده انجام پذیرد تا این میراث و گنجینه طبیعی را بتوان به عنوان امانتی به نسلهای آینده سپرد.

جاذبه های طبیعی و چشم اندازهای جالب و قابلیت تحقیقاتی، آموزشی و گردشگری طبیعت پارک ملی لار از بهترین و نادرترین الگوهای زیست محیطی محسوب می شوند که بخش قابل توجهی از فون و فلور کشور را در بر گرفته و از این منظر تحقیق و آموزش جایگاه ویژه ای را دارا می باشد. این ذخیرگاه کم نظیر با هوای پاک و دل انگیز خود به نحو چشمگیری مورد توجه می باشد و استعدادها و امکانات طبیعی موجود آن بیش از پیش این مجموعه پر ارزش را در میان اندوختگاه های دیگر منحصر به فرد نموده است و کاملاً ضرورت دارد این دامنه پرجاذبه و دیدنی بلندترین قله ایران را به همگان به خصوص تهران نشینان شناسانده و البرز این موهبت عظیم را پاس داشته و در جهت کنترل و حفاظت مستمر از منابع طبیعی که موجب بقا و تداوم حیات سالم و حفظ ذخایر ژنتیکی، جانوری و گیاهی می باشد تلاش همه جانبه ای به عمل آید.

امروزه در بین گرایش های مختلف موجود گردشگری (توریستی) بیشترین سطح رشد به گردشگری طبیعت (اکوتوریسم) اختصاص یافته است، جذابیت تنوع فون و فلور مناطق، تصویربرداری در طبیعت، مطالعه بر روی گونه های گیاهی و جانوری، زمین شناسی، سنگ و غارشناسی، کوهنوردی و بازدید از زیبایی های جاذب مناظر موجود در محیط زیست طبیعی از جمله تفریح های جذاب می باشد و استفاده صحیح از طبیعت در حفاظت از محیط زیست نیز تأثیر مثبت دارد.

همه ساله با رویش و شکوفایی شقایق وحشی، گستره کم نظیر و دلپذیری از فرش گل شقایق در لار، هر بیننده و عابری را مسحور و مجذوب خود می کند و در این میان برخی از طبیعت گردان هنجارهای زیست محیطی را رعایت نکرده و با چیدن گلها و عدم آگاهی از پژمردگی آنی آن در زمان کوتاهی پس از چیدن، نمودی آزار دهنده که بیانگر رفتار غیر دوستانه با طبیعت می باشد را آشکار می سازند، لذا در جهت حفاظت هر چه بیشتر از مواهب طبیعت با هدف اطلاع رسانی، تنویر افکار عمومی و اعتلای بینش فرهنگ زیست محیطی و انس با طبیعت ایجاب می کند همزمان با رویش و شکوفایی شقایق وحشی و سایر گونه های گیاهی پارک ملی لار اقتضاء دارد گروههای مختلف جامعه، دل مشغولان محیط زیست و به خصوص نسل جوان با حضور در منطقه و گشت و گذاری یک روزه هم اوقات فراغت خود را سپری کنند و همچنین با آشنایی بیشتر با مناطق طبیعی و رعایت قوانین و ضوابط حفاظت محیط زیست، تعهد و حس مسئولیت در این زمینه در همگان ایجاد شود.

راه های اصلی ورود به پارک ملی لار از مسیر جاده تهران- آمل پس از ورود به پلور از طریق سه راهی لار به پست ورودی واحد محیط زیست دلیچای می رسد و از طریق جاجرود یا گلندرک می توان وارد جاده سد لتیان شد و پس از گذشتن از گردنه ایرا به ورودی محیط بانی قوش خانه و سپس کمر دشت رسید. همچنین جاده رودهن به ایرا نیز به قوش خانه منتهی می شود.

حفظ و حراست کامل پارک ملی لار الزامی و امری اجتناب ناپذیر است واحدهای تشکیلاتی فعال محیط زیست در منطقه که کار کنترل و اداره پارک ملی را بعهده دارند به کار مراقبت از دریاچه، رودخانه ها و سایر نواحی تحت مسئولیت اشتغال دارند، همه ساله با تدابیر و برنامه ریزیهای انجام شده به لحاظ شرایط خاص حفاظت حیات وحش جانوری و گیاهی، محیط بانان پرتلاش با استفاده از خودرو، قایق موتوری، موتور سیکلت و ارتباط با بی سیم و حضوری شبانه روزی به گشت و کنترل منطقه می پردازند تا پارک ملی لار از هر گونه تخریب و آسیبی دور نگه داشته و حفاظت کنند.

[ویرایش] منبع

ماهنامه ترویجی سبزینه (با ذکر ماخذ آزاد است) - شماره اول {اجازه نامه}

http://sabzineh.org