انار (شهر)
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
انار شهری است در استان کرمان ایران.
شهر انار در بخش انار شهرستان رفسنجان قرار دارد.[۱]
[ویرایش] پوشش گياهي انار
بر اساس اسناد و شواهد تاريخي چنين به نظر مي آيد كه انار در گذشته اي نه چندان دور داراي پوشش گياهي غني تري نسبت به وضع موجود بوده است . اين پوشش گياهي به مرور زمان و در اثر عواملي كه به آن خواهيم پرداخت كاهش يافته است . در حال حاضر به لحاظ نوع پوشش گياهي موجود در منطقه وضعيت متنوعي وجود دارد . در دشت هاي پست و كم ارتفاع با برخورداري از اقليم گرم و خشك و محدوديت هاي طبيعي فراوان گياهان عمدتا شور پسند و بوته اي بوده و شامل گونه هائي نظير انواع شور، اشنان ، تاغ ، گز و اسكمبيل مي باشد كه دراراضي نسبتا وسيعي از منطقه انار ديده مي شوند ، در شرايط مساعد تر ، تنوع گياهي زيادتر شده و انواع گياهان مثل درمنه ، قيچ ، پرند ، ريش بز و كاهوي وحشي وجود دارد كه بخشي از در زمره اين دسته اند. در كنار ارزش تفرجگاهي پوشش گياهي مي توان به ساير نقش هاي اساسي مراتع شامل حفظ خاك و جلوگيري از فرسايش آن ، تامين مواد غذائي دام وابسته به مرتع ، توليد محصولات فرعي داروئي و صنعتي ، جلوگيري از بروز سيل هاي مخرب و حفظ محيط زيست و حيات جانوري اشاره كرد . ارزش يك بوته كوچك بواسطه نقشي كه درحفظ و توليد خاك ، كنترل آبهاي سطحي و تغذيه آب هاي زير زميني دارد چيزي است كه نبايستي به آن به ديده حقارت نگريست ، نزولات آسماني در مناطق فاقد گياه در روي زمين به صورت هرز آب هاي سيل آسا جاري مي شوند و چون مقاومتي در برابر خود نمي بينند ذرات ريز و درشت خاك را به صورت فرسايش با خود جابجا مي كنند ، در حاليكه در مناطق داراي پوشش گياهي به هنگام بارندگي قطرات باران بواسطه برخورد با شاخ و برگ گياهان به قطرات ريز تر مبدل شده و به آهستگي روي خاك مي رسند ، از سوي ديگر بقاياي گياهي موجود در بستر مراتع همچون اسفنج آب حاصل از بارندگي را در خود جذب نموده كه مقادير زيادي از آن به سفره هاي آبهاي زير زميني مي پيوندد و اين آبي است كه بعنوان سرمايه اي گرانبها در مناطق خشك و نيمه خشك موجب رونق و آباداني و رواج زندگي است . بهره برداري عاقلانه و درحد توان طبيعت زياني براي پوشش گياهي ندارد اما اگر بهره برداري بيش از حد و خارج از معيارهاي علمي باشد به مرتع و خاك لطمه مي زند كه اين زيان ها به ضرر خود بهره برداران و دامداران نيز مي باشد . در حال حاضر مراتع استان عمدتا مورد استفاده به منظور چراي دام قرار مي گيرد. ازين رو اجراي برنامه ها و طرح هاي مختلف ضمن حفاظت و افزايش پوشش گياهي در نهايت تضمين كننده تداوم حيات انساني نسل حاضر و آينده خواهدبود . اين برنامه ها شامل اجراي طرح هاي منطقه اي و استاني تعادل دام و مرتع ، برنامه هاي مديريت بهره برداري مراتع و روش هاي اصلاح و احيا و توسعه پوشش گياهي و همچنين طرح شناسائي و مديريت منابع جنگلي مي باشد كه به حفظ و بهره برداري پايدار از عرصه هاي منابع طبيعي منجر مي شود . حكايت آب و خاك و پوشش گياهي به اينجا ختم نمي شود ، شرايط اقليمي منطقه انار به گونه اي رقم خورده كه بخش اعظمي از آن در زمره مناطق خشك و فرا خشك قرار گرفته است. به طور كلي بيابان به مناطقي گفته مي شود كه شرايط آب و هوائي براي گياه و جاندار سخت و طاقت فرساست در چنين مناطقي معمولا فرسايش بوسيله باد زياد است و باعث خسارات هنگفتي به مزارع ، راههاي ارتباطي ، تاسيسات صنعتي و اقتصادي و مناطق مسكوني مي شود ، در بيابان تپه هاي ماسه اي به طور معمول بدون پوشش گياهي هستند. اين تپه ها با وزش باد جابجا مي شوند و به صورت توده هاي عظيمي از نقطه اي به نقطه ديگر منتقل مي شوند. چراي بيش از حد دام و از بين رفتن كامل پوشش گياهي نيز يكي از شيوههاي از بين رفتن پوشش گياهي خاك است كه در نتيجه آن باعث ميشود تا اراضي در معرض شديد فرسايش قرار گيرد. پيامدهاي بيابان زائي بيش از همه متوجه خود ساكنان مناطق بياباني خواهد شد ، با از بين رفتن پوشش گياهي فرسايش بادي شروع مي شود و اين امر خاك حاصلخيز كه عناصر مورد نياز گياهان را در خود جاي داده است از بين مي برد ، بالطبع مردم ازين مناطق مهاجرت مي كنند زيرا ديگر نه آب و نه غذا خواهند داشت . زمين هاي كشاورزي به اراضي باير و لم يزرع تبديل مي شود و بركت و حيات را با خود مي برد و چنين است كه تمدن اجتماعي بواسطه غفلت آدمي به ورطه نابودي مي افتد . از سوي ديگر با از بين رفتن كامل پوشش گياهي و با تابش آفتاب بر خاك اين گونه زمين ها لايه هاي غير قابل نفوذ در روي خاك بوجود مي آيد و نفوذ پذيري خاك كاهش مي يابد . در نتيجه آب ناشي از باران هاي فصلي در آن نفوذ نخواهد كرد به اين ترتيب سطح آب سفره هاي زير زميني پائين رفته و چاهها و قنات ها و چشمه ها خشك مي شود .
بيابانها شرايط خشك و فراخشك حاكم بربخش وسيعي از كشور (بارندگي زير 150 ميليمتر) موجب گرديده است كه وسعت بيابانهاي ايران بالغ بر 34 ميليون هكتار باشد كه 12 ميليون هكتار آن را پهنه ها و تپه هاي ماسه اي تشكيل مي دهند . 5 ميليون هكتاراز اين ماسه زارها فعال و متحرك هستند كه بخشي ازآنها كانونهاي بحراني و تهديد كننده حريم شهرها و روستاها و مراكز اقتصادي ، نظامي و خطوط مواصلاتي مي باشند.
نگاهي گذرا به محيط زيست انار جهان هستي با تمام دارائيهايش محيط زيست بشر را تشكيل مي دهد به بهانه برگزاري دومين همايش تدبير ، تلاش ، توسعه انار بر آن شديم تا در مورد وضعيت زيست محيطي انار به عنوان يك شهروند و دوستدار محيط زيست به صورت اجمالي چند سطري را از باب آگاهي و آشنايي با مسايل و مشكلات زيست محيطي متذكر شده تا اينكه در اين همايش به مانند همايش به مانند همايش قبلي گذرا از بحث محيط زيست نگذشته بلكه از سوي مسئولين و صاحب نظران علمي و فرهنگي كه حضور سبزشان سرآغاز سبز شده هر چه بيشتر شهر ، كشور تنها جهان ما خواهد بود ، مورد توجه قرار گيرد. بحث محيط زيست امروزه يكي از مباحث مهم كشورهاي توسعه يافته و حتي در حال توسعه مي باشد. مسئله حفاظت از محيط زيست در كشورهاي توسعه يافته از جايگاه بسيار مهم و ارزشمندي برخوردار است در حالي كه در بسياري از كشورهاي در حال توسعه هم به اهميت اين موضوع پي برده اند و در صدد ايجاد راه كارهايي اصولي براي حفظ محيط زيست و منابع طبيعي و توسعه پايدار هستند. كشور ما هم يكي از كشورهاي در حال توسعه است از اصل پنجاهم قانون اساسي كه به اهميت حفاظت محيط زيست مي پردازد بهره ميبرد و اهميت اين موضوع را براي مردم عموم مشخص كرده است و حال اينكه در شهر ما انار كه جزئي از كشور پهناور ايران مي باشد چه تدابيري براي اين موضوع مهم انديشيده شده است. بخش انار كه يكي از بخشهاي استان كرمان مي باشد به علت همجواري با كوير آراميدن در دامن آن سرنوشتي خشك و بياباني براي آن رقم خورده است و ليكن غناي طبيعي آن موجب گرديده است كه امكانات و نعماتي را در دل خود جاي دهد كه كمتر سرزميني از آن برخوردار است. شرايط خاص جغرافيايي و آب و هوايي اين منطقه سبب گرديده است كه منابع طبيعي تجديد شونده و غير تجديد شونده ويژگيهاي خاص خود را دارا باشد . اين بخش در يكي از بهترين نقاط كشور در مسير جاده ترانزيت تهران ـ بندرعباس و زاهدان قرار دارد و استعدادها و قابليتهاي فراواني براي گسترش فرهنگ زيست محيطي و حفظ منابع محيط زيست و توسعه پايدار دارد وجود تپه ماهورهاي زيبا در اطراف شهر وجود درختان كاج در وروديه شهر از سمت جاده تهران و كرمان وجود تالاب فرهنگ آباد و گونه هاي گياهي و جانوري و. . . خود بيانگر گوشه هايي از چشم اندازهاي زيباي اين طبيعت مي باشد. اما متاسفانه تالاب فرهنگ آباد كه در گذشته نه چندان دور پرندگاني همچون خروس كولي و برخي از گونه هاي خانواده مرغابي و . . . به اين منطقه مهاجرت مي كردند به علت عدم توجه و مديريت صحيح كاملاً خشك شده است و از پوشش گياهي آن تركيبي از گز، ني ، اسفند و 000 بود ديگر خبري نيست. دفع غير بهداشتي زباله ها خود يكي از مسايل مهم زيست محيطي است. عدم مديريت صحيح مواد زايد جامد باعث ايجاد مشكلاتي شده است كه خيلي ها به راحتي از كنار اين مشكلات عبور مي كنند و نظر كمتر كسي به وجود اين مشكلات جلب ميشود. تنها نكته مثبت در دفع مواد زايد جامد مكان يابي آن است كه انتخاب گرديده است و نكته ديگري كه اين اواخر بر روي آن تاكيد شده جدا كردن زباله هاي بيمارستاني از ساير زباله ها و سوزاندن كامل آنها ميباشد. آنچه از ظواهر امر پيدا است در گذشته نه چندان دور زباله هاي بيمارستاني به همراه ساير زباله ها در محل دفن زباله دفن مي شدند. به طوري كه در حال حاضر عمل سوزاندن ساير زباله ها به صورت كامل صورت نگرفته و بعضي افراد هم براي جدا كردن زباله هاي قابل باز يافت روزهاي خود را در اين مكان سپري مي كنند. عدم دفن صحيح زباله ها باعث پراكنده شدن آنها در اطراف محل شده و چهره زشتي را به منطقه داده است كه خود اين مساله جاي تامل دارد زباله كه در جهان لقب طلاي كثيف به آن داده اند متاسفانه در ايران هر ساله اين سرمايه هنگفت را به علت عدم بازيافت زباله از دست مي دهند. در شهر ما هم مديريت صحيح مواد زايد جامد مي تواند آينده نه چندان دور به وضعيت زيست محيطي ، اقتصادي و فرهنگي منطقه كمك شاياني كند. از بحث مواد زايد كه بگذريم مديريت فاضلاب هم از مباحث مهم زيست محيطي است و عدم توجه به اين مسئله در آينده مشكلات فراواني را به بار خواهد آورد. با گسترش شهر و افزايش جمعيت حفر چاه در منازل كه به عنوان مكان دفع فاضلاب به كار مي آورد ديگر جواب نمي دهد و حتي در بعضي از نقاط شهر همين الان هم حفر چاه با مشكل روبرو است ساخت شهركهاي جديد در اطراف شهر بدون توجه به ايجاد كانال براي هدايت فاضلابها و دفع آنها يا تصفيه آنها آينده شهرمان را با خطري جدي روبرو خواهد كرد و حال اگر مسئولين امر به اين مسئله مهم توجه كنند جاي بسي اميدواري خواهد بود تا اينكه در آينده دچار مشكل در اين زمينه نشويم. امروزه بسياري از مسائل و مشكلات روحي و رواني كه افراد جامعه را آزار مي دهد را مي توان به نوعي به آلودگي هاي صوتي و هوا نسبت داد در شهر ما هم گر چه آلودگي هوا مشهود نيست ولي نبايد اين مسئله مهم را ناديده گرفت از همين الان بايد نسبت به تقليل و كاهش عوامل آلوده كننده هوا تدابيري انديشيده شود آلودگي صوتي در شهر در بعضي از ساعات روز بسيار مشهود مي باشد برداشتن خفه كن موتورسيكلت ها و بوق زدنهاي بي مورد آن هم با بوقهاي صداي بلند و دلخراش را مي توان از عوامل ايجاد آلودگي بر شمرد توجه به فضاي سبز موجود ايجاد فضاي سبز جديد در وروديه شهر از سمت شمال و جنوب ايجاد كمربند سبز ، طراحي و مهندسي پارك بزرگ و 000 مي تواند باعث ايجاد چشم اندازي زيبا در منطقه شود استفاده از سموم كشاورزي و عدم توجه به مسائل مهم در رابطه با آلودگي محيط زيست نه تنها به محيط زيست منطقه صدمه مي زند بلكه جان انسان را هم به خطر مي اندازد توجه به بكارگيري صحيح سموم كشاورزي خود مي تواند باعث كاهش ايجاد عوامل خطر آفرين شود نوشتن مطلب در مورد وضعيت زيست محيطي انار مجال بسيار زياد و تحقيقات گسترده اي را مي طلبد .اميدوار هستيم كه در آيندهاي نزديك با مشاركت همه ارگان هاي دولتي و غير دولتي تحقيقات بيشتري در اين زمينه انجام گيرد به اميد آن روز كه همه ما دلسوزانه با حركتي سبز به ياري طبيعت زيبا و محيط زيست پيرامون خود بشتابيم.
منبع اطلاعات محلي اوضاع جغرافيايي و تاريخي انار الف : موقع سياسي و نسبي و رياضي انار از لحاظ تقسيمات سياسي كشور ما يكي از بخشهاي تابعه شهرستان رفسنجان ميباشد كه با وسعتي بيش از 3100كيلومتر مربع در شمال اين شهرستان واقع شده است. اين بخش از شمال به استان يزد (شهرستانهاي مهريز و بافق ) از غرب به شهرستان شهربابك و از شرق به بخش نوق و از جنوب به بخش كشكوئيه محدود مي شود ، فاصله آن تا مركز استان (شهر كرمان )210 كيلومتر و تا مركز شهرستان رفسنجان 90 كيلومتر مي باشد . مركز اين بخش شهر انار مي باشد كه در 30 درجه 53 دقيقه عرض شمالي و 55 درجه و 18 دقيقه طول شرقي واقع گرديده ، اين شهر در بين راه يزد ، رفسنجان بر سر تقاطع دو جاده ترانزيتي مهم كشور جاده هاي تهران ـ زاهدان و تهران ـ بندرعباس قرار گرفته و به همين علت از موقعيت نسبي ويژه اي برخوردار است . اين بخش داراي دو دهستان مي باشد: 1ـدهستان حسين آباد داراي 127 روستا مزرعه و مكان مستقل كه 53 روستاي آن داراي سكنه است . 2 ـ دهستان بياض داراي 72 روستا ، مزرعه و مكان مستقل كه 13 روستاي آن داراي سكنه مي باشد . در ضمن جمعيت كل بخش انار قريب 45000 نفر مي باشد كه از اين تعداد 15000 نفر در شهر انار و بقيه در 66 روستاي تابعه دهستان حسين آباد و دهستان بياض ساكن مي باشند (لازم به ذكر است اين بخش با توجه به اقدامات انجام شده در سال آينده (1382 هـ .ش) به شهرستان تبديل خواهد شد. پيشينه تاريخي انار يكي از شهرهاي تاريخي ايران و استان مي باشد كه بر اساس آثار و ابنيه تاريخي موجود قدمت آن به دوره قبل از اسلام مي رسد اسم اول اين شهر ابان (ABAN) مي باشد كه اكثر جغرافيدانان قرن سوم و چهارم هجري در كتب خود اين نام را به كار برده اند كه بهترين نمونه را در اين رابطه مي توان در سفرنامه المسالك و الممالك اصطخري مشاهده نمود در كتاب سرزمين هاي خلافت شرقي درباره موقعيت شهر تاريخي ابان در قرن سوم چنين آمده : در 75 مايلي يزد ، نيمه راه يزد و شهربابك شهر انار است كه در جهت خاوري 60 مايل تا بهرام آباد (رفسنجان امروزي ) فاصله دارد . اكنون انار و بهرام آباد از توابع ايالت كرمان اند ولي اين ولايت در قرون وسطي از توابع فارس بوده است و آن را ولايت روزان (Rozan) مي گفتند كه سه شهر مهم اين ولايت: ولايت 1ـ اَبان (انار امروزي است ) 2ـ ازكان (كه محل آن مشخص نيست ) 3 ـ اناس (O NAS) كه حوالي بهرام آباد (رفسنجان فعلي)مي باشد . نام انار در بيشتر كتب عهد قاجاريه ذكر شده و در مورد چگونگي تبديل ابان به انار در كتابهاي تاريخي مطلبي وجود ندارد . درباره وجه تسميه انار در منابع موجود چنين آمده است گويند اين شهر به لحاظ دارا بودن درختان فراوان انار به اين نام ناميده شده ولي بعضي ها نظر ديگري دارند و مي گويند به سبب نفوذ آئين زردتشتي و قداست نار و آتش مردم اين نقطه از برافروختگان و پاسداران آتش بودند و نام نار و آتش بر آن به جا مانده و به مرور زمان الف زينت به اول كلمه ملحق شده و به نام انار معروف شده .
مهمترين آثار باستاني و زيارتي اين منطقه عبارتند از : 1ـ امامزاده محمد صالح (ع) : يكي از نوادگان امام موسي كاظم (ع) مي باشد كه آستانه مقدس آن در شمال شهر انار واقع شده كه مورد توجه و عنايت خاص مردم منطقه و نواحي مجاور ميباشد و بناي آن مركب از ايوان ، گنبدخانه ، صحن جديد و قديم است كه گنبد خانه و ايوان آن قديمي ترين بخش آن مي باشد . گنبد خانه آن 3 پوسته ميباشد كه پوسته داخلي آن كه اولين گنبد آن محسوب مي شود از شاهكارهاي معماري قرن 8 هجري است كه مربوط به دوره ايلخاني است كه نقاشي ها و گچ بري آن از زيبايي خاصي برخوردار است كه متاسفانه قسمتي از گچ بري هاي آن بر اثر بي توجهي صدمه ديده . در سالهاي اخير با كمك مردم و همت هيئت امناء بناهاي جديدي به اين مجموعه افزوده شده كه مي توان از صحن نو ، گلدسته ، زائر سرا و مهديه نام برد . 2ـ قلعه انار2 : يكي از قديمي ترين آثار باستاني و تاريخي انار مي باشد كه در مركز شهر بر روي تپه اي به ارتفاع بيش از 5 متر از جنس سنگهاي رسوبي ساخته شده، سبك معماري آن مانند ارگ بم مي باشد و تقريباً ارگي است با مقياس كوچك كه از خشت و گل ساخته شده و داراي سه محله مي باشد و كهن دژ آن كه مقر حاكم شهر بوده در محله جنوبي آن واقع شده كه با توجه به سبك معماري قدمت آن را به دوره ساساني نسبت مي دهند . متاسفانه در اوايل انقلاب با اقدامات نسنجيده گروهي قسمتهاي داخلي آن كاملاً منهدم شد و آنچه كه از آن باقي مانده 6 برج و ديوارهاي بلند و حصار اطراف آن مي باشد . 3ـ كاروانسراي انار 3 : در مجاور آستانه محمد صالح (ع) واقع شده و از بناهايي است كه در دوره صفوي ساخته شده و به كاروان هاي حامل كالا كه از جنوب شرق به مركز و شمال ايران تردد مي كردند سرويس دهي مي كرده و از آجر ، گل و گچ به طرز زيبايي ساخته شده . 4ـ كاروانسراي شمش : در هفت فرسنگي انار در كنار جاده انار ـ يزد قرار دارد و از آثار مربوط به دوره صفوي است و سبك معماري و مصالح به كار رفته درآن مانند كاروانسراي انار است . 5ـ بقعه بشر حافي : در جنوب انار در كنار جاده حسين آباد واقع شده و بنايي است مركب از بقعه و ايوان كه از آجر و گل ساخته شده و مربوط به يكي از عرفاي صاحبدل قرون گذشته ميباشد كه در رابطه با قدمت اين بنا مدركي موجود نيست. 6ـ يخدان : اين اثر در مركز شهر در محله اي به نام كنزي واقع شده و به شكل مخروطي است كه نوك آن بر اثر برف و باران فروريخته و در كف آن گودال يخدان است كه در گذشته در فصل زمستان يخ توليد شده در بيرون از مخروط در آن انبار ميشد . از قدمت ساخت آن اطلاعي در دست نيست. 7ـ خانه ابوالحسن خان : در دوره قاجاريه توسط حاكم وقت انار ساخته شده و اين بنا به صورت چهارفصل طراحي شده و داراي بادگير بلند(كه بادگير آن در حال حاضر وجود ندارد و بر اثر عوامل جوي از بين رفته ) باغچه وسيع و ايوان رفيع و خلوتخانه و حمام است كه خلوتخانه و حمام آن نيز بر اثر سيل سال 53 خراب شده و در حال حاضر محل اسكان افاغنه مهاجر ميباشد. 8 ـ قلعه داود آباد : در شرق روستايي به همين نام قلعه اي با برج و ديوارهاي مرتفع و بلند به چشم ميخورد كه ساختمانهاي داخلي آن بر اثر سيل از بين رفته و تنها همين ديوارها و برج هاي آن باقي مانده و از قدمت آن اطلاعي در دست نيست. 9ـ كاروانسرا و قلعه بياض: در 30 كيلومتري انار در روستاي بياض واقع شده و از مصالحي نظير آجر و گل ساخته شده و فعلاً به صورت مخروبه اي است كه توجهي به آن نمي شود و طبق اظهار نظر اهالي در دوره قاجاريه ساخته شده است.
[ویرایش] منبع
- ↑ بختیاری، سعید. اطلس گیتاشناسی استانهای ایران. چاپ یکم، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خورشیدی، شابک: ۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱.
| مرکز | کرمان |
| شهرستانها | بافت | بردسیر | بم | جیرفت | راور | رفسنجان | رودبار جنوب | زرند | سیرجان | شهر بابک | عنبرآباد | قلعه گنج | کرمان | کوهبنان | کهنوج | منوجان |
| شهرها |
اختیارآباد | ارزوئیه | انار | اندوهجرد | باغین | بافت | بردسیر | بروات | بزنجان | بم | بهرمان | پاریز | جبالبارز | جوپار | جیرفت | چترود | حسینآباد | خانوک | درب بهشت | دهج | رابر | راور | راین | رفسنجان | رودبار | ریحانشهر | زرند | زنگیآباد | زیدآباد | سیرجان | شهداد | شهر بابک | عنبرآباد | فاریاب | فهرج | قلعه گنج | کاظمآباد | کرمان | کشکوئیه | کهنوج | کوهبنان | کیانشهر | گلباف | گلزار | ماهان | محمدآباد | محیآباد | مردهک | مس سرچشمه | منوجان | نجفشهر | نرماشیر | نظامشهر | نگار | نودژ | هجدک | یزدانشهر | |
| نقاط دیدنی |
آبشار دوساری | آرامگاه شاه نعمتاللهولی | ارگ بردسیر | ارگ بم | بازار کرمان | باغ شاهزاده ماهان | باغموزه فرش | حمام وکیل کرمان | خانقاه شیخسعید | دهکده صخرهای میمند | غار طرنگ | قلعه راین | مجموعه تاریخی حاجآقاعلی | مدرسه ابراهیمخان | مسجد جامع کرمان | موزه ریاست جمهوری، رفسنجان | موزه صنعتی کرمان | میل نادری فهرج | یخدانهای سیرجان |

