پان ایرانیسم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

پان ایرانیسم عقیده سیاسی است مبتنی بر اتحاد کلیه اقوام و نژادهای ایرانی. [۱] شامل آذربایجانیها ، آسی‌ها، بلوچ‌ها، زازاها، کردها، پشتون‌ها، تاجیک‌ها، قزلباش‌ها و غیره و به طور کلی تمامی اقوام ساکن در فلات ایران.

پان ایرانیسم برخلاف پان ترکیسم و پان عربیسم، مبتنی بر اندیشه‌های نژادی یا زبانی نیست و به مانند پان آمریکاییسم بیشتر به عناصر تاریخی و فرهنگی تکیه دارد. کما آنکه بسیاری از کوشندگان قبلی و فعلی آن غیر فارس زبانند.

روز پانزدهم شهریور ۱۳۲۶ خورشیدی مکتب پان ایرانیسم در شهر تهران بنیان گذاری شد.

جوانان‌ آن‌ روز، پیش‌ از آن‌ که‌ نام‌ پان‌ ایرانیسم‌ را بر این‌ مکتب‌ بگذارند، مطالعات‌ وسیعی‌ پیرامون‌ تاریخ‌ یک‌ صد و اندی‌ سال‌ پیش‌ ایران‌ آغاز کرده‌ بودند. آنان‌ به‌ این‌نتیجه‌ رسیدند که‌ ایران‌ از سال‌ ۱۱۹۲ خورشیدی‌ (۱۸۱۳ میلادی‌)، دچار یک‌ رشته‌ تجزیه‌شده‌ است‌ و شگفتا که‌ به‌ دنبال‌ هر تجزیه‌، باقی‌ مانده‌ی‌ سرزمین‌، نام‌ «ایران‌ » را حفظ کرده‌است‌.

با توجه‌ به‌ این‌ مسایل‌، بنیان‌گذاران‌ «مکتب‌ » به‌ این‌ نتیجه‌ رسیدند که‌ آن‌ چه‌ به‌ نام ‌«ایران‌» نامیده‌ می‌شود، «ایران» نیست‌. باید ایران‌ را در مفهوم‌ واقعی‌ آن‌ به‌ هم‌ میهنان‌ خودبشناسانیم‌. دلیل‌ ضعف‌ و ناتوانی‌ واحدی‌ که‌ امروز به‌ عنوان‌ ایران‌ از آن‌ نام‌ می‌برند، واحدی‌که‌ امروز به‌ نام‌ افغانستان‌ از آن‌ نام‌ می‌برند، واحدی‌ که‌ امروز به‌ نام‌ قفقاز زیر چنگ‌ روس‌هاافتاده‌، دلیل‌ ضعف‌ و ناتوانی‌ مناطقی‌ که‌ آن‌ها را به‌ نام‌ جعلی‌ «ترکستان‌ روس‌ » می‌نامند، این‌است‌ که‌ از یک‌ دیگر جدا افتاده‌اند. پس‌ راه‌ نجات‌، رسیدن‌ به‌ وحدت‌ و یگانگی‌ است‌. بدین‌سان‌، دریافتند که‌ نام‌ پان‌ ایرانیسم‌ که‌ از سوی‌ دکتر محمود افشار یزدی‌ به‌ کار رفته‌، همان‌ چیزی‌ است‌ که‌ با این‌ اندیشه‌ منطبق‌ است‌. از این‌ روی‌ نام‌ «پان‌ ایرانیسم» را برای‌ مکتب‌ برگزیدند.

تا سال ۱۳۳۲ بر بنیاد اندیشه پان ایرانیسم سه حزب تشکیل شد. پرچمداران پان ایرانیسم به رهبری محمد مهرداد، حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم به رهبری داریوش فروهر و حزب پان ایرانیست به رهبری محسن پزشکپور.

[ویرایش] نام نخستین کوشندگان مکتب پان ایرانیسم

آشتی‌ (هوشمند)، آق‌ بیاتی‌ (هوشنگ)، ابوالهدی‌ (جلال‌)، ارژنگی‌ (آذر)، ارژنگی‌ (اکرم‌)، ارژنگی‌ (مهین‌)، اشرف‌ (احمد)، اعزازی‌ (بانو...)، افسرپور (عبدالله‌)، امیدی‌ (پرویز)، امین‌ صالحی‌ (محمد)، ناصر انقطاع باوند (شهربانو)، بختیاری‌ نژاد اصفهانی‌ (قدرت‌ الله‌)، بهره‌مند (مهدی‌)، بهزادی‌ (امیرقاسم‌)، پروین‌ (داریوش‌)، پروین‌ (شاهپور)، محسن پزشکپور، پسیان‌ (جلال‌)، پورتراب‌ (هادی‌)، پیشداد (امیرحسین‌)، تجدد (حسین‌) ، تعاون‌ (همایون‌)، تقی‌زاده‌ (جواد)، توکلی‌ کبریت‌ ساز (تقی‌)، تهرانی‌ (حسین‌)، تیمسار (منوچهر)، حسابی‌ (حسن‌)، حقدادی‌ (اسدالله‌)، حیرانی‌ (مظفر)، خان‌ مصدق‌ (حسین‌)، خان‌ نخجوان‌ (خسرو)، خدابخشی‌(...)، خزاعی‌ (کریم‌علی)‌ خزعل‌ (بانو) ...، خطیر (علاءالدین‌)، خطیر (کاظم‌)، ذوالفقاری‌ (...)، روح‌بخش‌ خالق‌دوست‌ (عباس‌)، رضوی‌ (عباس‌)، روحانی‌ (جواد)، زرشکی‌ (محمدعلی‌)، زنوزی‌ (...)، سالور (کامران‌)، سالور (مهرداد)، سپانلو (فرید)، سرخوش‌ (پریوش‌)، سرخوش‌ (مهوش‌)، سرشار (احمد)، سعادت‌نژاد (احمد)، سلحشور(...)، سندوزی‌ (امیراسماعیل‌)، سورتیجی‌ (فخرالدین‌)، شاکری‌ (خسرو)، شاکری‌ (علی‌)، شاکرین‌ (محمود)، شمس‌ توفیقی‌ (پرویز)، صارم کلالی ، صدیق‌ (منوچهر)، صدیقی‌ (مهدی‌)، صدری‌ (...)، ظفری‌ (اردشیر)، ظفری‌ (ایرج‌)، طالع‌ یزدی‌ (هوشنگ‌)، طبیب‌ (حسین‌)، عالی‌ خانی‌ (علی‌ نقی‌)، عالی‌ خانی‌ (باقر)، عاملی‌ تهرانی‌ (محمدرضا)، عسکرکاشی‌ (ناصر)، علی‌ زاده‌ خامنه‌ای‌ (حسین‌)، علوی‌ (مهدی‌)، غفوری‌ غروی‌ (حسن‌)، فریور (اسماعیل‌)، داریوش فروهر ، قاسمی‌ (رحمت‌ الله‌)، قیصری‌(...)، کامبخش‌ (حسن‌)، کامیار گیلانی‌ (بهمن‌)، کمالی‌ (منوچهر)، کیانوری‌ (مرتضی‌)،کیانوری‌ (مجتبی‌)، لشگری‌ (علی‌ محمد)، لشگری‌ (عباس‌)، لشگری‌ (محمد)، لطفی‌ (علی‌)، مجلسی‌ (محمد) محیط (بهزاد)، معدلت‌ (محمدعلی‌)، معصومی‌ (محمد حسین‌)، مقدسی‌ (محمد)، ملکی‌ (منوچهر)، منشی‌(...)، محمد مهرداد ، نادری‌ (عزت‌الله‌)، نطاق‌ (باقر)، نطاق‌ (جواد)، نکیسا (پرویز)، پرویز ورجاوند ، هاشمی‌نژاد (علی‌ اصغر)و...

[ویرایش] منبع

کتاب:تاریخچه مکتب پان ایرانیسم - نویسنده:طالع،هوشنگ - ناشر: سمرقند - ISBN:X-9-92756-964 خانه کتاب

  1. *فرهنگ معین جلد پنجم صفحه ۳۳۱
زبان‌های دیگر