مقطع‌نگاری با نشر پوزیترون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

تصویری متابولیکی از مغز توسط مقطع نگاری با نشر پوزیترون
تصویری متابولیکی از مغز توسط مقطع نگاری با نشر پوزیترون

مقطع نگاری (توموگرافی) با نشر پوزیترون (Positron Emission Tomography) روشی پیشرفته‌است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی بویژه پزشکی هسته‌ای کاربرد تحقیقاتی و روزمرهٔ فراوانی دارد.

دستگاه متداولی که این روش را جهت تصویر برداری به کار می‌برد پت اسکن نام دارد و متشکل از چند هزار آشکار ساز کوچک (از نوع Bismuth Germanium و Leutetium Orthosilicate) است که بصورت تصادفی (Coincidence detection) پرتوهای گاما ۵۱۲keV تولید شده از نابودی جفتی (pair annihilation) اکترون و پوزیترون را از درون بدن بیمار آشکار سازی میکند.

پت اسکن اول بار در دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس درسال ۱۹۷۵ بتوسط مایکل فلپس اختراع گشت.[۱] در این سیستم يک عنصر راديواکتيو با نيمه عمر کوتاه که با گرفتن پوزيترون متلاشی می شود (که به لحاظ شيميايی ملکول فعال متابوليک محسوب مي شود) به بدن بيمار تزريق مي گردد و پس از وقفه کوتاهی (جهت پخش مواد در سیستم گردش بدن) بيمار جهت تصویرگیری به داخل دستگاه اسکن منتقل می شود. مولکولی که بدين منظور استفاده مي شود فلوئورو دی اکسی گلوکز (FDG-18) می باشد.

امروزه دستگاههای پت در بیمارستانها در سرتاسر ایالات متحده و نیز در آشکارسازی و تحقیقات در زمینه‌هایی همچون ناراحتی‌های مغز و اعصاب مثل روان‌گسیختگی، پارکینسون, آلزایمر، و آنکولوژی کاربرد وسیع دارند.

قیمت هر دستگاه تا دو میلیون دلار تخمین زده میشود[۲] و اخیرا این دستگاهها با سی تی اسکن بصورت ترکیبی (PET/CT fusion) وارد بازار شده‌اند.

از آنجایی که برای آشکار سازی تلاشی جفتی احتیاج به رادیو ایزوتوپ‌های با نیمه عمر کمتر از دو ساعت میباشد، پت اسکن را اغلب در مجاورت یک دستگاه شتاب‌دهنده‌ نصب میکنند. پر مصرف ترین این ایزوتوپها فلور-۱۸ است که نیمه عمر آن حدود ۱۱۰ دقیقه‌است. خرید و نصب اینگونه شتاب‌دهنده‌ها خود حدود یک میلیون دلار هزینه در بر دارد.[۳]

در ایران دو دستگاه پت اسکن مشغول به کار میباشند، یکی در بیمارستان دکتر شریعتی، و دیگری در سازمان انرژی اتمی[۴]

[ویرایش] جُستارهای وابسته

[ویرایش] منابع

  1. Simon Cherry, et al. Physics in Nuclear Medicine. Saunders Publishing. ۲۰۰۳. p.۳
    مایکل فلپس امروزه استاد دانشگاه UCLA است. مقاله اصلی که ایشان اول بار در این زمینه به چاپ رسانیدند عبارت است از:
    Phelps ME, Hoffman EJ, Mullani NA, et al. Application of annihilation coincidence detection of transaxial reconstruction tomography. J Nucl Med 16:210-215, 1975.
  2. Paul E. Christian, et al. Nuclear Medicine and PET. Mosby Publishing. ۲۰۰۴. p.۷۷
  3. Paul E. Christian, et al. Nuclear Medicine and PET. Mosby Publishing. ۲۰۰۴. p.۷۷
  4. http://www.irsnm.org/history.htm

[ویرایش] پیوند به خارج