شهرستان نیشابور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای دیگر کاربردها به صفحهٔ نیشابور (ابهام‌زدایی) مراجعه کنید.

نیشابور
آرامگاه کمال‌الملک.
اطلاعات کلی
نام رسمی : نیشابور
کشور : ایران
استان : خراسان رضوی
مردم
جمعیت ۴۴۸٬۱۷۰ [۱]
مذهب: شیعه
اطلاعات شهری
شهرها
چکنه، خرو، درود، عشق‌آباد،
فیروزه (شهر)، قدمگاه، نیشابور


آرامگاه کمال‌الملک.
آرامگاه کمال‌الملک.
آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور
آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور

شهرستان نیشابور یکی از شهرستانهای استان خراسان رضوی است. شهر نیشابور مرکز این شهرستان است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] جغرافیا

این شهرستان در حد فاصل مدار ۳۵ درجه و چهل دقیقه تا ۳۶ درجه و۵۰ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۸ درجه و۱۵ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه قرار گرفته و از شهرستان‌های شمالی استان خراسان رضوی می‌باشد. شهرستان نیشابور، از شمال با شهرستان قوچان از شرق با چناران و مشهد از جنوب با تربت حیدریه و کاشمر از غرب با سبزوار و از شمال غرب با فاروج از استان خراسان شمالی مرتبط است و در مسیر جاده ابریشم و مسیر ترانزیتی تهران-مشهد-افغانستان واقع می‌‌باشد. سالانه میلیون‌ها زایر آرامگاه امام رضا از آن عبور می‌کنند و همچنین از طریق دو جاده فرعی به قوچان و کاشمر نیز متصل است. در نتیجه این شهرستان، از موقعیت ژئوپلیتیک بسیار خوبی برخوردار می‌‌باشد.

[ویرایش] تقسیمات کشوری

این شهرستان طبق آخرین تقسیمات کشوری ایران متعلق به استان خراسان رضوی بوده و خود شامل شش بخش، هفت شهر و ۱۷ دهستان به شرح زیر می‌‌باشد:

  • بخش تحت جلگه به مرکزیت شهر فیروزه (بزغان) و شامل دهستان‌های فیروزه به مرکزیت قالیباف سفلی، و بینالود به مرکزیت کلاته محمد جان و تحت جلگه به مرکزیت بزغان می‌‌باشد. مردم این منطقه به کشاورزی باغداری و دامداری مشغول می‌‌باشند.
  • بخش زبرخان به مرکزیت شهر قدمگاه رضوی و شامل دهستان‌های اردوغش به مرکزیت روستای ساحل برج و اسحاق آباد به مرکزیت روستای اسحاق آباد. در بخش زبرخان به جز شهر قدمگاه، شهر دررود (نگین سبز بینالود) و شهر خروین (ماسوله خراسان) قرار دارند. این بخش صنعتی و کشاورزی است و خوش آب و هواترین منطقه نیشابور است.
  • بخش سرولایت به مرکزیت شهر چکنه و شامل دهستان‌های سرولایت به مرکزیت روستای عبداله گیو و دهستان برزنون به مرکزیت روستای برزنون.
  • بخش میان جلگه به مرکزیت شهر عشق اباد و شامل دهستان‌های عشق اباد به مرکزیت شهر عشق اباد و دهستان غزالی به مرکزیت روستای فدیشه و دهستان بلهرات به مرکزیت روستای گلبوی سفلی.
  • بخش طاغنکوه به مرکزیت همت شهر وشامل دهستان‌های طاغنکوه شمالی به مرکزیت همت شهر و دهستان طاغنکوه جنوبی به مرکزیت روستای گرماب بزرگ.

[ویرایش] جغرافیای طبیعی

جلگه نیشابور از شمال و شرق به بلندترین ارتفاعات استان یعنی ارتفاعات معروف بینالود از جنوب به ارتفاعات کوه سرخ کاشمر و چهل تن تربت حیدریه و از غرب به کویر سبزوار ختم می‌‌شود و از حاصلخیزی بسیار بالایی برخوردار است، به طوری که این شهر را به آب و هوای خوب و باغات سرسبز و تنوع میوه‌هایش می‌‌شناسند. اکثر مناطق حاصلخیز و پر جمعیت در شمال این شهرستان قرار دارند، به طوریکه ۶ شهر از هفت شهر آن نیز در این منطقه واقع شده‌اند و رودخانه‌های بسیاری در آن جریان دارند که مهم‌ترین آنها رودخانه کال شور سبزوار است که از ارتفاعات این شهرستان سرچشمه گرفته و پس از عبور از سبزوار به دشت کویر می‌‌ریزد و سایر رودخانه‌ها عبارت‌اند از درود، خور، بوژان، باغرود، میرآباد، طاغان، بار، بقیع و سرولایت. ارتفاعات این شهرستان هرچند در ردیف صد قله بلند ایران قرار دارند اما به دلیل شباهت به رشته کوه‌های البرز، از زیبایی کم نظیری برخوردارند. بلندترین قله این شهرستان یعنی بینالود با ارتفاع ۳۲۱۱ متر به بام خراسان شهرت دارد و در نزدیکی روستای بوژان قرار دارد. سایر قلل عبارت‌اند از شیرباد به ارتفاع ۳۱۴۰ متر، طاغنکوه به ارتفاع ۳۰۶۹ متر، بقیع (۲۷۱۳ متر)، عطائیه (۲۳۱۰ متر)، گرماب (۲۰۷۶ متر).

[ویرایش] جغرافیای انسانی

در سال ۱۳۸۵، شهرستان نیشابور تعداد ۴۴۸٬۱۷۰ نفر جمعیت داشته است.[۱]

[ویرایش] نگاره‌ها

[ویرایش] منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
شهرستان نیشابور

شهرستان نیشابور

شهرها چکنه |خرو |درود |عشق‌آباد (خراسان) |فیروزه (شهر) |قدمگاه |نیشابور
بخش‌ها ‌‌دهستان‌ها
مرکزی

دربقاضی | ریوند | فضل | مازول 

تحت جلگه

تحت جلگه | فیروزه 

سرولایت

سرولایت | بینالود 

میان جلگه

بلهراث | غزالی | عشق‌آباد 

زبرخان

اردغش | اسحاق‌آباد | زبرخان 

طاغونکوه این بخش تا سال ۱۳۸۱ دهستانی از بخش تحت جلگه بوده است.
رودخانه‌ها

بار | باغرود | بقیع | بوژان | خور | درود | سرولایت | طاغان | کال شور | میرآباد 

کوه‌ها

کوه بینالود (۳۲۱۱) | کوه بینالود۲ (۳۱۴۰) | طاغونکوه (۳۰۶۹) | کوه بقیع (۲۷۱۳) | کوه عطاییه (۲۳۱۰) | کوه گرماب (۲۰۷۶) 

اماکن دیدنی

آب انبار نیشابور | آتشکده آذربرزین‌مهر | آرامگاه بانو بی بی شطیطه | آرامگاه بانو بی بی صالحه | آرامگاه حیدریغما | آرامگاه سعید بن سلام مغربی | آرامگاه عطار نیشابوری | آرامگاه عمر خیام | آرامگاه فضل ابن شاذان نیشابوری | آرامگاه کردوخان | آرامگاه کمال‌الملک | اردوگاه فرامرزی شهید رجایی(اردوگاه باغرود) | افلاک‌نمای خیام | بازار تاریخی نیشابور | بخش باستانی خسروآباد | بقایای شهر کهن نیشابور | برج آسیاب | بقعهٔ امامزاده محمد محروق | بنای قدمگاه | بنای گنبد کلیدر | تپه ترباباد | خانهٔ امین‌الاسلامی | دژ باستانی بازه چنار | دهکده چوبین نیشابور | سردابه‌ی ماروسک | شادیاخ | قلعه دختر دهنه‌ی حیدری | قلعه دمیرخان | رباط نیشابور | گور ابراهیم ادهم | مدرسه گلشن | مزار شهمیر | موزه باستانی نیشابور | موزه تاریخ طبیعی نیشابور | موزه شادیاخ | موزه خیام | مسجد جامع نیشابور | هفت غار 


پایتخت‌های ایران
ماد: هگمتانه (همدان)
هخامنشیان: شوش | پاسارگاد| شیراز
اشکانیان: دامغان | اشک‌آباد | تیسفون
ساسانیان: تیسفون | بیشابور |کازرون
طاهریان: بخارا | نیشابور | مرو
صفاریان: زرنج
سامانیان: بخارا
علویان: طبرستان
زیاریان: اصفهان
بوییان: همدان | ری | شیراز
غزنویان: غزنین
سلجوقیان: نیشابور | اصفهان
خوارزمشاهیان: سمرقند | گرگانج
ایلخانیان: مراغه | تبریز
تیموریان: سمرقند | هرات
صفویان: اردبیل | تبریز | قزوین | اصفهان | ساری
افشاریان: مشهد
زندیان: شیراز | کرمان
قاجاریان: ساری | تهران
پهلوی: تهران
استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی

مرکز مشهد
شهرستان‌ها بردسکن | تایباد | تربت جام | تربت حیدریه | چناران | خلیل‌آباد | خواف | درگز | رشتخوار | سبزوار | سرخس | فریمان | قوچان | کاشمر | کلات | گناباد | مشهد | مه ولات | نیشابور
شهرها

انابد | باجگیران | باخرز | بایک | بجستان | بردسکن | بیدخت | تایباد | تربت جام | تربت حیدریه | جغتای | چاپشلو | چکنه | چناران | حاجی‌آباد | خرو | خضری دشت بیاض | خلیل‌آباد | خواف | داورزن | دررود | درگز | دولت‌آباد | رباط سنگ | رشتخوار | رضویه | رودآب | ریوش | سبزوار | سرخس | سلطان‌آباد | سنگان | شاندیز | ششتمد | صالح‌آباد | طرقبه | عشق‌آباد | فرهادگرد | فریمان | فیروزه | فیض‌آباد | قاسم‌آباد | قدمگاه | قلندرآباد | قوچان | کاخک | کاریز | کاشمر | کدکن | کلات | گناباد | لطف‌آباد | مشهد | ملک‌آباد | نشتیفان | نصرآباد | نقاب | نوخندان | نیشابور 

نقاط دیدنی

آبشار اخلمد | آتشکده آذربرزین‌مهر | آرامگاه بیهقی | آرامگاه عطار نیشابوری | آرامگاه عمر خیام | آرامگاه فردوسی | آرامگاه کمال‌الملک | آرامگاه نادرشاه | آستان قدس رضوی | بارگاه امام رضا | برج نادری | دهکده چوبین نیشابور | غار آتشگاه | غار مغان | قلعه گوش‌لاغر | کاروانسرای ریوند | کوهسنگی | مسجد گوهرشاد | موزه قوچان | موزه نیشابور