کرمانشاه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
برای دیگر کاربردها به صفحهٔ کرمانشاه (ابهامزدایی) مراجعه کنید.
| کرمانشاه |
||
|---|---|---|
| اطلاعات کلی | ||
| نام رسمی : | کرمانشاه | |
| کشور : | ایران |
|
| استان : | کرمانشاه | |
| شهرستان : | کرمانشاه |
|
| بخش : | مرکزی |
|
|
|
||
| مردم |
||
| جمعیت | 766706 |
|
| زبانهای گفتاری: | گویشهای کردی و فارسی |
|
| مذهب: | شیعه |
|
| اطلاعات شهری |
||
| پیششماره تلفنی : | 0831 | |
شهر کِرمانشاه(به کردی کرماشان) مرکز استان کرمانشاه و نیز مرکز شهرستان کرمانشاه در این استان است. کرمانشاه، یکی از هفت کلانشهر ایران ( اصفهان، اهواز، تبریز، تهران، شیراز، كرمانشاه، مشهد) است و در استان کرمانشاه واقع شدهاست. جمعیت این شهر(بدون حومه) بر طبق برآوردهای آماری سال 2005 [1] حدود 766706 نفر بوده و از لحاظ آب و هوایی جزو مناطق معتدل کوهستانی قرار میگیرد.
کرمانشاه مرکز غرب کشور بوده و به مادرشهر کردها شهرت دارد. کرمانشاه از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران بوده به دلیل قرارگیری در تقاطع دو محور شمال به جنوب و شرق به غرب و نیز همجواری با عراق و نیز واقع شدن بر سر راه کربلا و بغداد از اهمیت فوق العادهای برخوردار است. سه رودخانه ی قره سو (خوره سو)، آبشوران و چم بشیر در کرمانشاه جریان دارند.
مردم این شهر به گویشهای گوناگون زبان کردی (کرمانشاهی، کلهری، لکی، جافی ) و نیز به زبان فارسی تکلم میکنند.
[ویرایش] كرمانشاه در دوران پيش از تاريخ
كرمانشاه از لحاظ بقاياي سكونتهاي پيش از تاريخ يكي از مناطق بسيار غني و مهم در ايران و غرب آسيا است.قديميترين آثار سكونت بشر در كرمانشاه مربوط به پارينه سنگي قديم است كه شامل چند تبر دستي سنگي است كه در منطقه گاكيه و غرب هرسين يافت شده است.اين آثار حداقل حدود 200 هزار سال قدمت دارند. آثار مهمي از دوران پارينه سنگي در غارهاي كرمانشاه كشف شده كه مربوط به دوره هاي پارينه سنگي مياني، جديد و فراپارينه سنگي است. نخستين غاري كه در ايران كاوش شد در بيستون كرمانشاه قرار دارد كه تنها بقاياي استخواني انسان نئاندرتال در ايران در آن كشف شده است. آثار سكونت نئاندرتالها همچنين در ساير غار هاي بيستون چون غار مر تاريك و غار مر آفتاب كشف شده است. در غار هاي شمال شهر كرمانشاه مثل قبه و دو اشكفت نيز ابزار هاي سنگي اين دوره يافت شده است.از دوره پارينه سنگي جديد و فراپارينه سنگي نيز آثاري در غارهاي مرخريل و كوليان كشف شده است. از كهنترين آثار سكونت روستا نشيني اوليه در غرب آسيا چندين مكان در اطراف كرمانشاه قرار دارند كه از ميان آنها مي توان به گنج دره در غرب هرسين و سراب و آسياب در شرق كرمانشاه اشاره كرد. لازم به ذكر است كه قديميترين مدارك اهلي كردن بز در تپه گنج دره شناسايي شده كه نتايج مطالعه آن اخيرا بوسيله پرفسور مليندا زيدر در نشريه معتبر ساينس منتشر شد.
[ویرایش] ریشهٔ نام
نام کرمانشاه از دوره ساسانیان بر این شهر گذارده شدهاست. پیشتر این گوشه ایران را «قره میسین» میخواندهاند. ناگفته نماند که در یک مکتوب نام کرمانشاه را نخست لقب بهرام کرمانشاه (بهرام چهارم) نوشتهاند از این جهت که پیش از شاهی فرمانروای کرمان بودهاست. پس از پادشاهی او به افتخارش نام این شهر را کرمانشاه گذاشتند. در کتب قدیم که به زبان کردی است شهر کرمانشاه را {(مای)~ (ماد)} گفتهاند. دکتر میرجلالالدین کزازی، پژوهشگر، با این استدلال که «پادشاهان ساسانی در هر مکانی که حکومت بودهاند، بنایی به یادگار گذاشتهاند، حال آنکه در کرمانشاه چنین بنایی وجود ندارد» نوشته این مکتوب را رد میکند. ازین رو بسیاری بر این عقیده اند که این واژه احتمالا از همان واژه کرمانج مشتق گردیده است. هنوز در بسیاری از مناطق این استان، کرمانشاه را «کرماشان» میخوانند. به احتمال زیاد ریشه ی نام کرمانشاه، کرمانج، کرمانجان و کرماشان می باشد.
در سالهای نخستین پس از انقلاب 57 نام این شهر را «باختران» گذاشتند تا اینکه بعد از اعتراض مردم استان دوباره نام پیشین و تاریخی کرمانشاه (کرماشان) را بر آن بازگرداندند. واژه کرمانشاه از زمان قاجاریه در مکاتبات دیوانی عنوان شدهاست.
[ویرایش] دانشگاههای کرمانشاه
- دانشگاه رازی کرمانشاه
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- دانشگاه صنعتی کرمانشاه
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
- دانشگاه پیام نور واحد کرمانشاه
- موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه
- دانشگاه علمی کاربردی واحد کرمانشاه
[ویرایش] کرمانشاهیان معروف
- جلالالدین کزازی
- شهرام ناظری
- ناصر زرافشان
- کریم سنجابی
- بیژن نامدار زنگنه
- ابراهیم عزیزی
- عبداللهرضا مصری
- احمد شیرزاد
- لطیف صفری
- رشید یاسمی
- احمد گلشیری
- علیاشرف درویشیان
- علیمحمد افغانی
[ویرایش] موزه ها
- موزهٔ تاریخ طبیعی
- موزهٔ خط و کتابت
- موزهٔ مردم شناسی(واقع در تکیه معاون الملک)
- موزهٔ منطقهای غرب کشور(در دست ساخت)
- موزه ی ورزش
- موزه ی پست
[ویرایش] محلههای قدیمی کرمانشاه
- فیض آباد
- چال حسن خان
- چال سلیمان خان
- کل عباس
- درطویله (توپخانه)
- تیمچه
- راسته بازار
- وزیری
- رشیدی
- تپه فتحعلی خان
- آبشوران
- کاشیکاری
- کوچهٔ لکها
- جوانشیر
- جلیلی(آقا شیخ هادی)
- سراب قنبر
- دبیراعظم
- پل چوبی
- مصوری
- کوهساری
- صابونی
- سه راه خانقاه
- سرچشمه
- سر تپه
- مصلا
- سینهٔ گل زرد
- بازرگانی
- کوچه ثبت
- کچلآباد
- چنانی
- مصدق
- شهرداری سابق
- سکوی حشمت السلطنه
- بازار تاریکه
[ویرایش] محلههای جدید
- خیام
- شهرک بعثت
- شش بهمن (22 بهمن)
- کسری
- بلوار سجاد
- فردوسی
- شماره دو
- شریعتی
- کوی فرهنگیان
- الهیه
- شهرک پرواز
- شهرک پردیس
- شهرک ژاندارمری
- متخصصین
- شهرک معلم
- کارمندان
- شهرک دارایی
- بهار
- آبادانی و مسکن
- شهرک ظفر
- رسالت
- آریاشهر
- کیهانشهر
- رشیدی
- حافظیه
- شهرك بهداري
- شهرك نجفي
- شهرک دادگستری
[ویرایش] صنايع
مهم ترین صنایعی که هم اکنون در کرمانشاه فعالیت می کنند به شرح زیر است:
- پالايشگاه نفت
- مجتمع پتروشيمي کرمانشاه
- کارخانه سیمان غرب
- کارخانه های قند
- کارخانه شیر و فراورده های لبنی بیستون(خصوصی)
- کشت و صنعت ماهیدشت(خصوصی)
- كارخانه خانه سازي ايثار كرمانشاه(مجتمع عظيم قطعات بتني)
[ویرایش] هتلها و مراکز اقامتی
- هتل آزادگان
- هتل رسالت
- هتل راه کربلا
- هتل بیستون
- هتل جمشید
- هتل داریوش
- هتل آپارتمان لیژان
- مهمانسرای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- خانه معلم
[ویرایش] بیمارستان ها
- بیمارستان امام علی(قلب و عروق)
- بیمارستان امام حسین
- بیمارستان امام رضا(فوق تخصصی)*بیمارستان امام رضا,بزرگترین بیمارستان منطقه ی غرب و شمال غربی ایران و یکی از بزرگترین بیمارستان های خاورمیانه می باشد.
- بیمارستان آیت الله طالقانی(اورژانس)
- بیمارستان امام خمینی(سوانح و سوختگی)
- بیمارستان معتضدی(زنان و زایمان)
- بیمارستان زاگرس(زنان و زایمان)
- بیمارستان سینا(بیماریهای عفونی)
- بیمارستان فارابی(اعصاب و روان)
- بیمارستان شهدا
- بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی
- بیمارستان بیستون
[ویرایش] سینماها
سینما آزادی (شهرفرنگ)، سینما پیروزی (آتلانتیک)، سینما استقلال (شهر تماشا)، سینما فرهنگ و سینما صحرا.
کرمانشاه در گذشته دارای 12سالن سینما(مولن روژ،رکس،مهتاب،ایران،متروپل،باربد،بهمن،شهر فرنگ،آتلانتیک،شهر تماشا،صحرا،فرهنگ) بود که پس از پیروزی انقلاب این سالنها متروکه و بعضا تغییر کاربری داده شد. در حال حاضر از میان پنج سینمای شهر کرمانشاه دو سینما(صحرا و شهر تماشا) تعطیل هستند. سینما استقلال(شهر تماشا) پس از آنکه در سال 1384 توسط صاحب اصلیاش از حوزه هنری بازپس گرفته شده تعطیل است. سینما صحرا نیز که در شهرک دولت آباد قرار دارد به صورت مخروبهای تحت تملک شخصی قرار دارد.
[ویرایش] نشریه ها
- هفته نامه ها:
باختر ، غرب ، نقد حال ، کرمانشاه ، کرمانشاه1400 ، ندای جامعه(ده نگی کومه له گه) ، بیستون ، آوای کرمانشاه ، ابوذر ، بازی دراز ، نجوا ، نسیم غرب ، صفیر غرب
[ویرایش] سراب ها
- سراب نیلوفر
- سراب قنبر
- سراب تاقبستان
- سراب یاوری
- سراب خضرزنده
- سراب خضرالیاس
- سراب جابری
- سراب بیستون
- سراب سبزعلی
- سراب گرم:سرپل زهاب
[ویرایش] پارکها
مجموعه پارکهای طاق ووسان (طاق بستان)(پارک شرقی - پارک غربی،پارک کوهستان)، پارک شاهد، پارک لب آو (لب آب یا 15 خرداد)، پارک لاله، پارک شار(شهر)، پارک شیرین، پارک فانفار (شهربازی)، پارک جانبازان و پارک معلم
[ویرایش] مساجد تاریخی
- مسجد عمادالدوله
- مسجد حاج شهباز خان
- مسجد آیت الله بروجردی
- مسجد چهلستون(جامع)
- مسجد شافعی ها
- مسجد دولتشاه
- مسجد شاهزاده
[ویرایش] آثار پيش از تاريخ
- گاكيه
- غار دو اشكفت
- غارهاي بيستون
- غار قبه
- غار كل داوود
- غار ورواسي
- پناهگاه وركيني
- غار كوليان
- غار وزمه
- پناهگاه يوان
- آوي خر
- تپه گنج دره
- تپه سراب
- تپه آسياب
- تپه چيا جاني
- تپه تووه خشكه
- تپه ورگر
[ویرایش] آثار تاریخی
- طاقبستان
- غار قوری قلعه
- تکیه معاون الملک
- مجموعهٔ بیستون
- تکیه بیگلر بیگی
- پل کهنه
- قلعه کهنه
- بازار کرمانشاه
- ساختمان سابق استانداری کرمانشاه
- ساختمان و سردر شهرداری کرمانشاه
- خانه ی خواجه باروخ (خانهٔ رنده کش)
- مدرسهٔ کزازی
- گورستان پارتی
- کاروانسرای فیض آباد
[ویرایش] سوغات و صنایع دستی
- روغن کرمانشاهی، نان برنجی، کاک، نان خرمایی،عسل شاهو،رب انار پاوه، گلیم،گیوه،جاجیم، انواع آلات موسیقی، چرم، ترخینه، کلاه پشمی
[ویرایش] جستارهای وابسته
- کردها
- سرزمین کردستان
- کردستان ایران
- زبان کردی
- موسیقی کردی
- رقص کردی
- مشاهیر کرمانشاه
- پرچم کردها
- تاریخ کرمانشاه
- کوه های کرمانشاه
- رودهای کرمانشاه
- کلانشهرهای ایران
- ایل کلهر
- ایل زنگنه
- ایل سنجابی
- ایل گوران
[ویرایش] پیوند به بیرون
- وبگاه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه
- وبگاه گردشگری و توریسم استان
- کرمانشاه در وبگاه جامع گردشگری ایران
| مرکز | کرمانشاه |
| شهرستانها | اسلامآباد غرب | پاوه | ثلاث باباجانی | جوانرود | دالاهو | روانسر |سرپل ذهاب | سنقر | صحنه | قصر شیرین | کرمانشاه | کنگاور | گیلان غرب | هرسین |
| شهرها |
ازگله | اسلامآباد غرب | باینگان | بیستون | پاوه | تازهآباد | جوانرود | حمیل | رباط | روانسر | سرپل ذهاب | سرمست | سطر | سنقر | سومار | صحنه | قصر شیرین | کرمانشاه | کرند | کنگاور | کوزران | گهواره | گیلان غرب | میانراهان | نودشه | نوسود | هرسین | هلشی |
| نقاط دیدنی |
آبشار دربند | بقعه بابایادگار | بیستون | تالاب مشیدان | تکیه معاونالملک | چهارطاقی | ریجاب | سراب روانسر | سراب نیلوفر | طاق بستان | غار پرو | غار قوریقلعه | قلعه یزدگرد | کاخ ساسانی قصر شیرین | گوردخمههای اسحاقوند | مجسمه هرکول | مسجد عمادالدوله | نیایشگاه آناهیتا |

