کریم سنجابی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

كريم سنجابي در ۱۲۸۳ در كرمانشاه متولد شد.پدرش قاسم خان سردار ناصر رئيس ايل سنجابي بود .او پس از اتمام تحصيلات متوسطه وارد مدرسة حقوق تهران شد و پس از اعزام به پاريس دكتراي حقوق خود را از دانشگاه پاريس اخذ نمود.سنجابي پس از بازگشت به ايران در سال ۱۳۱۳ به سمت دانشياري حقوق اداري دانشكدة حقوق و علوم سياسي و اقتصادي منصوب شد و پس از ۵ سال به مقام استادي رسيد و همزمان به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و بعدا به رياست دانشكدة مزبور رسيد.دكتر سنجابي بعد از شهريور ۱۳۲۰ از بنيانگذاران حزب ميهن بود كه به حزب ايران پيوست و در سال ۱۳۲۵ عليرغم ميل باطني‌ او حزب ايران با حزب توده ائتلاف كرد. در تحصن دربار او با مصدق همراه بوده و از آن پس به عضويت جبهة ملي درآمد و به سمت وزارت فرهنگ در دولت مصدق رسيد و در دوران او نشريات آزادي بسيار بالائي پيدا كردند.دكتر سنجابي پس از وزارت به نمايندگي مردم كرمانشاه در مجلس رسيد و در خرداد ۱۳۳۱ به سمت قاضي اختصاصي ايران در ديوان دادگستري بين‌المللي لاهه تعيين شد و خدمت شاياني به كشور كرد.

پس از ۲۸ مرداد او حدود ۱۹ ماه مخفي بود و در نهايت با شفاعت حشمت‌الدوله والاتبار آزاد شده و به دانشگاه بازگشت و تا سال ۱۳۳۸ فعاليت سياسي نداشت.با تشكيل جبهة ملي دوم در سال ۱۳۴۰ دكتر سنجابي وارد فعاليت شد ولي در نهايت با بروز اختلافاتي ميان اميني و جبهة ملي و سركوب دانشجويان دانشگاه، در نهايت اميني كنار گذاشته شده و سران جبهة ملي هم به زندان افتادند و با انحلال جبهة ملي دوم دوران استبداد ۱۵ سالة سلطنتي آغاز شد.

دكتر سنجابي پس از آزاد شدن از زندان درخواست بازنشستگي كرد و به آمريكا عزيمت كرد و در سال ۱۳۵۰ به ايران مراجعت كرد و فعاليت‌هاي محدودي به همراه يارانش آغاز كرد تا آنكه در سال ۱۳۵۵ با به وجود آمدن فضاي مناسب شروع به فعاليت كردند و در ۲۲ خرداد ۵۶ او به همراه داريوش فروهر و شاپور بختيار نامة سرگشادة معروفي به شاه نوشته و او را از ادامة سياستهايش بر حذر داشتند.

۲۸ آبان ۵۶ هم جبهة ملي چهارم اعلام موجوديت كرده و دكتر سنجابي دبير كل آن شد.با بالا گرفتن اعتراض ها و كشتار ۱۷ شهريور در حقيقت دكتر سنجابي به عنوان رهبر بزرگترين سازمان سياسي كشور شناخته مي شد و از اين رو اجلاس بين الملل سوسياليستها كه قرار بود در كانادا تشكيل شود از دكتر سنجابي به عنوان يك رهبر سوسيال دموكرات دعوت به عمل آورد اما دكتر سنجابي به دليل حمايت وزير خارجة انگليس از شاه به پاريس رفته با صدور اعلامية مشهور ۳ ماده اي در نفي حكومت شاهنشاهي و لزوم مراجعه به آراي عمومي با آيت الله خميني بيعت كرد .

او پس از بازگشت به ايران مدتي با احترام كامل در بازداشت بود و تلاش فراواني صورت گرفت تا با شاه همكاري كند اما او همگي را رد كرد و از انقلاب قاطعانه حمايت كرد و هنگامي هم كه بختيار نخست وزيري شاه را پذيرفت جبهة ملي بختيار را اخراج نمود.

دكتر سنجابي پس از انقلاب هم به مدت ۵۵ روز وزير امور خارجه بود اما به دليل مشكلات فراوان استعفا داد.

پس از ۲۵ خرداد ۶۰ و صدور حكم ارتداد جبهة ملي ، دكتر سنجابي از طريق كردستان به آمريكا گريخت و در سال ۱۳۷۵ در آنجا در گذشت و در داخل ايران اجازه ندادند كه مراسم ختم او هم در شهر كرمانشاه برگزار شود.

[ویرایش] منبع

سرنوشت ياران دكتر مصدق / تاليف عبدالرضا هوشنگ مهدوي /نشر علم به کوشش : حميد رضا مسيبيان- سايت مليون

این نوشتار دربارهٔ زندگی‌نامهٔ افراد، خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.