پایانه شناور سورنا
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
تاریخچه : شرکت ملی نفت ایران در راستای اهداف عالیه خود مبنی بر بازسازی و افزایش تولید نفت از میادین نفتی آسیب دیده در طول جنگ تحمیلی نسبت به انجام مناقصه جهت عقد قرارداد بیع متقابل برای بازسازی وتوسعه میادین سروش ونوروز که در آبهای فراساحلی ایران قراردارد اقدام نمود. با توجه به مشابهت مشخصات فیزیکی ببن نفت میادین سروش ونوروز(هردو از نوع نفت سنگین) شرکت ملی نفت ایران تصمیم به ادغام این دو پروزه با هم گرفته وقرار داد توسعه میادین فوق بصورت مجتمع بین شرکت نفتی ایران وشرکت نفتی رویال داچ شل در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۷۸ منعقد گردید.
بدلیل کیفیت فیزیکی ویژه نفت خام میادین سروش ونوروز(نفت سنگین ودرجه ویسکوزیته بالا) ارسال نفت خام این دو میدان به خشکی جهت فراورش وصدور مقرون به صرفه وعملی نبود لذا استفاده از یک پایانه شناور جهت ذخیره سازی وصدور نفت خام ارسالی از سکویهای بهره برداری این دو میدان واستقرار این پایانه ذخیره سازی وصدور در میدان سروش مورد تصویب قرار گرفت که بهمین منظور سوپر تانکر SS LANISTES که یکی از تانکرهای خطوط کشتیرانی شل بود پس از بازسازی ونصب تاسیسات مورد نیاز جهت یک پایانه نفتی وتغییر کاربری در کشور سنگاپور در تاریخ سوم آبان ۱۳۸۰ جهت دریافت و ذخیره سازی وصدور نفت خام تولیدی میادین سروش ونوروز وارد میدان سروش گردید.بندر محل ثبت این پایانه در ابتدا پاناما بوده که با تلاش شرکت ملی نفت ایران به جمهوری اسلامی ایران –بندر بوشهر تغییر یافته و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی بر فراز آن به اهتزاز درآمد. درعملیات تغییر کاربری از یک نفتکش به پایانه صادراتی شناور, نسبت به جداسازی تعدادی از سیستمهایی که ویژه نفتکشهای متحرک بوده اقدام گردیده وتعدادی دیگر از ماشین آلات دیگر نیز با توجه به کاربری جدید وبا انجام تغییرات لازم در آن مورد استفاده مجدد قرارگرفت. ازآنجایی که این پایانه بخشی از تاسیسات دائمی مجتمع بهره برداری سروش –نوروز میباشددر تغییر کاربری مورد طراحی مجدد قرار گرفته بطوری که حداقل ۱۰ سال بدون نیاز به تعمیرات اساسی خارج ازمیدان سروش درمحل استقراریافته وظایف محوله را انجام دهد.همچنین در طراحی دوباره ضمن حفظ سازه اصلی نسبت به محاسبات مهندسی مجدد وتقویت سازه مکانیکی براساس شریط جوی وکاربری جدید اقدام نموده وعمر مفید ۲۵ سال برای آن پیش بینی گردیدهاست. با توجه به کاربری جدید ولزوم استقرار دائم در محل جهت ایمن سازی در مقابل شرایط جوی از قبیل آب وباد نسبت به طراحی ونصب قسمتی به نام Turret) ( یا برجک متحرک در قسمت پاشنه اقدام گردیده واین پایانه میتواند آزادانه وتا ۳۶۰ درجه با توجه به جهت جریان آب وباد بدور خود بچرخد.محور ثابت Turret با ۸ زنجیر قوی بطول ۵۴۷ متر وقطر ۱۱۱ میلی متر در بستر دریا لنگر گردیدهاست.. عملیات دریافت نفت خام از سکوهای اقماری از طریق همین قسمت ثابت صورت میپذیرد همچنین پیش بینی گردیدهاست تا بتوان عملیات صدور نفت خام از این نقطه نیز انجام داد. عملیاتی که هم اکنون از قسمت پیشانی پایانه) BOW) انجام می پذیرد. نفت خام سروش ونوروز جداگانه واز طریق دو خط لوله ۱۶ اینج وارد پایانه شناور سورنا گردیده ودر مخازن ذخیره میگردد.با توجه به اینکه نفت خام سروش دارای ویسکوزیته بالایی بوده هیترهایی جهت گرم کرد ن واماده سازی جهت صدور در فصل زمستان تعبیه گردیدهاست.
مشخصات پایانه شناور سورنا : طول کلی پایانه شناور سورنا قبل از اضافه کردن TURRET ۳۴۳٫۶ متر که با احتساب این تغییر ۳۷۰٫۶ وعرض آ ن در عریض ترین نقطه ۵۶ متر و دارای ارتفاع۶۵/۲۸متر میباشد وحداکثر آبخور مجاز آن۲۳ متر میباشد.حداکثر ظرفیت این پایانه ۳۱۴۴۶۸ تن معادل حدود ۲۲۰۰۰۰۰ بشکه میباشد که در ۲۱ مخزن با حجمهای متفاوت ذخیره میگردد.
این پایانه دارای یک موتورخانه بوده که خود دربرگیرنده دستگاهها وماشین آلات متعددی میباشد.نیروی محرکه بسیاری از این ماشین آلات نظیر پمپهای صادرات نفت خام –توربوژنراتورها –دمندههای گاز خنثی وغیره-بخار آب میباشد.بخار آب لازم برای ماشین آلات فوق توسط یک دستگاه بویلر اصلی ویک دستگاه بویلر کمکی تامین میگردد.همچنین با توجه به اهمیت حیاتی تولید گاز خنثی جهت پرکردن فضای خالی مخازن ذخیره در حین عملیات بارگیری (جهت حفظ استانداردهای ایمنی وجلوگیری از وقوع انفجار) این پایانه مجهز به یک سیستم اصلی ویک سیستم کمکی تولید گاز خنثی ودمندههای مربوط به آن میباشد. نیروی برق مورد نیاز این پایانه توسط یک توربوژنراتور بخار به قدرت ۱٫۵مگاوات و دو دیزل زنراتور هرکدام به قدرت ۱٫۳ مگاوات تامین میگردد. چهار پمپ اصلی (گریز از مرکز) که با نیروی بخار کار میکند (توربو پمپ) کار صدور نفت خام از مخازن پایانه به نفتکش خریدار را بعهده دارد. همچنین این پایانه مجهز به سیستم تولید وتوزیع آب مصرفی از آب دریا میباشد.
سیستمهای ایمنی :
این پایانه بدلیل این که تحت استانداردهای لویدز وسازمان بین المللی IMO میباشد از مدرن ترین استانداردهای ایمنی در تاسیسات دریایی استفاده نموده وگواهیهای لازم را از نمایندگی لویدز در ایران دریافت نمودهاست. سیستمهای ایمنی این پایانه عبارتند از : سیستم تامین وتوزیع آب آتش نشانی شامل پمپهای برقی و دیزلی سیستم توزیع فوم جهت مهار آتش سیستم آزاد سازی گاز دی اکسید کربن در فضای موتورخانه ومحفظه پمپها در مواقع وقوع آتش سوزی سیستم آشکار ساز گاز وآتش همچنین این پایانه در حال حاضر از بالاترین استانداردهای ایمنی که در تاسیسات وسکوهای فراساحلی شمال اروپا ودریای شمال مورد استفاده قرار میگیرد بهره مند میباشد.
سیستم اندازه گیری موجودی نفت خام مخازن :
اندازه گیری موجودی نفت خام مخازن پایانه توسط یک سیستم راداری انجام شده واطلاعات لازم به یک کامپیوتر منتقل میشود. این کامپیوتر به کامپیوتر دیگری که بصورت On line نیروهای فیزیکی وارده به پایانه را محاسبه کرده (نیروهای Shear force وBending moment) و کارکنان مربوطه میتوانند در هر حالت خطرات واسترسهای فیزیکی وارده به سازهها را برآورد کرده وبا نقل وانتقال داخلی نفت بین مخازن از حوادث احتمالی جلوگیری کنند. سیستم انداره گیری نفت خام صادراتی : این پایانه مجهز به سیستم اندازه گیری نفت خام صادراتی بصورت کامپیوتری بوده (Fiscal Metering Skid) بوده که مقدار استاندارد نفت خام ارسالی به نفتکش خریدار همراه با مشخصات فیزیکی آن را اعلام میکند. عملیات صادرات : از انجایی که تنها نفتکشهای با ظرفیت بالاتر از ۲۰۰۰۰۰ تن به ترمینال سروش(جهت بارگیری از این پایانه) وارد میشوند وبا توجه به عدم وجود SBM تانکرهای صادراتی به شیوه منحصر بفرد سر به سر (bow to bow )به پایانه شناور سورنا بسته میشود که یکی از خطرناک ترین عملیات دریایی بوده وخطر برخورد تانکر به این پایانه بخصوص در شرایط بد جوی وجود دارد .به منظور کنترل نفتکش صادراتی جهت عدم برخور د به این پایانه یک یدک کش بطور دائم از پشت ان را کنترل کرده ودر صورت انحراف ار راستای پایانه شناور سورنا با دو یدک کش دیگر کنترل میگردد.. این پایانه در زمینه استانداردهای ایمنی- حفظ محیط زیست ومدیریت تفکیک زباله در حد بالایی میباشد.رعایت استانداردهای ایمنی توسط تمامی کارکنان ایرانی وخارجی با فرهنگهای متفاوت وتشویق آن توسط مسئولین ایرانی وخارجی باعث آن گردیده که این پایانه حدود ۹۰۰ روز عملیات سنگین نفتی-دریایی با بیش از ۵۰ عملیات صادرات نفت خام را همراه با پروژههای متعدد تعمیراتی بدون کوچکترین حادثهای سپری کرده ونه تنها به رکوردی بی نظیر در کارنامه شرکت ملی نفت ایران دست یافته بلکه به رکورد کم نظیری در کارنامه شرکت چند ملیتی رویال داچ شل نیز دست یابد.وقسمت بسیار زیادی از این موفقیت نیز مرهون تلاش خستگی ناپذیر متخصصان جوان شرکت نفت فلات قاره ایران میباشد. . این پایانه از پیشرفته ترین سیستم مخابراتی وفناوری اطلاعات بهره برده که برای اولین بار در سطح فلات قاره اجرا میگردد وارتباط بین سکوهای اقماری ومراکز پشتیبانی در دوبی –تهران ومنطقه نفتی بهرگان به بهترین نحو ممکن صورت میپذیرد. این پایانه به مالکیت شرکت ملی نفت ایران درآمده واگرچه در حال حاضر توسط مدیریت دوگانه ایرانی خارجی اداره میشود ولیکن در چند ماه آینده وبا راه اندازی کامل پروژه سروش نوروز تماما به شرکت نفت فلات قاره ایران واگذار میشود/.

