1601-1610
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
| Ár: |
| 1601 - 1602 - 1603 - 1604 - 1605 1606 - 1607 - 1608 - 1609 - 1610 |
| Áratugir: |
| 1591-1600 - 1601-1610 - 1611-1620 1621-1630 - 1631-1640 - 1641-1650 1651-1660 - 1661-1670 - 1671-1680 1681-1690 - 1691-1700 - 1701-1710 |
| Aldir: |
| 16. öldin - 17. öldin - 18. öldin |
| Fædd - Dáin |
1601-1610 var 1. áratugur 17. aldar.
[breyta] Helstu atburðir
Stytta af Karli hertoga í Karlstad.
- Einokunarverslun var komið á á Íslandi þar sem eingöngu borgarar frá Kaupmannahöfn, Málmey og Helsingjaeyri höfðu leyfi konungs til að stunda verslun. Þetta fyrirkomulag leiddi til átaka milli kaupmanna og Íslendinga sums staðar og verslun við Englendinga og Þjóðverja var áfram mikil.
- Elísabet 1. lagði Írland endanlega undir enska konungdæmið með sigri í umsátrinu um Kinsale.
- Jedótímabilið hófst í sögu Japans þegar Tokugawa Ieyasu varð sjógun 1603. Það stóð til 1868.
- Elísabetartímabilinu í sögu Englands lauk þegar Elísabet 1. Englandsdrottning lést 1603 og Jakob 1. tók við. Hann sameinaði fyrstur England, Írland og Skotland undir einn konung. Ýmsar tilraunir kaþólskra Englendinga til að ráða hann af dögum voru gerðar fyrst eftir valdatöku hans, s.s. Bye-samsærið, Main-samsærið og Púðursamsærið sem enn er minnst á Guy Fawkes-nótt.
- Tímabilið frá um 1600 til 1608 er kallað „harmleikjatímabilið“ hjá William Shakespeare þegar hann samdi meðal annars harmleikina Óþelló, Lér konungur og Makbeð.
- Englendingar og Frakkar stofnuðu landnemabyggðir í Norður-Ameríku: í Virginíu og Quebec.
- Stórveldistími Svíþjóðar hófst þegar þeir reyndu að leggja undir sig Eystrasaltslöndin undir stjórn Karls hertoga. Sigmundur 3. Vasa, konungur Pólsk-litháíska samveldisins var útilokaður frá því að taka við sænsku krúnunni þegar stéttaþingin samþykktu að taka upp mótmælendatrú og lögðu bann við því að konungur Svíþjóðar væri kaþólskur.
- Henry Hudson kannaði norðurslóðir og norðausturströnd Norður-Ameríku í leit að norðausturleiðinni til Kína.
- Framleiðsla hófst á kíkjum og Galileo Galilei notaði einn slíkan til að afsanna jarðmiðjukenninguna byggt á athugunum sínum 1609 og 1610.
- Í Rússlandi stóðu rósturtímarnir frá 1599 þar til Rómanovættin tók við völdum 1613.
[breyta] Ráðamenn
- Dansk-norska ríkið: Kristján 4. (1596-1648).
- Eþíópía: Jakob 1. negus (1596-1603 og 1604-1606), Za Dengel (1603-1604) og Suseynos (1604-1632).
- Frakkland: Hinrik 4. Frakkakonungur (1589-1610)
- Hið heilaga rómverska ríki: Rúdolf 2. keisari (1576-1611).
- Holland: Mórits af Nassá staðarhaldari (1585-1625).
- Japan: Go-Yōzei Japanskeisari (1586-1611). Tokugawa Ieyasu sjógun (1603-1605) og Tokugawa Hidetada (1605-1623).
- Krímtatarar: Ğazı 2. Giray (1596-1607), Toqtamış Giray (1607-1608) og Selâmet 1. Giray (1608-1610).
- Mingveldið: Wanli keisari (1572-1620).
- Mógúlveldið: Akbar mikli (1556-1605) og Jahangir (1605-1627).
- Ottómanaveldið: Mehmet 3. soldán (1595-1603) og Ahmet 1. (1603-1617).
- Páfi: Klemens 8. (1592-1605), Leó 11. (1605) og Páll 5. (1605-1621).
- Pólsk-litháíska samveldið: Sigmundur 3. Vasa (1587-1632)
- Rússneska keisaradæmið: Boris Godúnov (1584-1605), Fjodor 2. (1605), Dimítríj 1. (1605-1606) og Vasilíj 4. (1606-1610).
- Spánn og Portúgal: Filippus 3. Spánarkonungur (1598-1621)
- Safavídaríkið: Abbas 1. (1589-1629).
- England: Elísabet 1. (1558-1603) og Jakob 1. (1603-1625).
- Svíþjóð: Karl hertogi (1599-1611).

