Цахиур
Чөлөөт нэвтэрхий толь Википедиагаас
| Цахиур (Si) | |
|---|---|
| Атомын дугаар | 14 |
| Атом масс | 28.0855 г/моль |
| Өнгө | Хар саарал |
| Электрон байгуулалт | [Ne] 3s2 3p2 |
| Бүрхүүл дэх электроны тоо |
2, 8, 4 |
| Физик шинж чанар | |
| Бодисын төлөв | Хатуу |
| Нягт | 2.33 г/см³ |
| Хайлах температур | (1414 °C), 1687 K |
| Буцлах температур | (3265 °C), 3538 K |
| Хайлалтын хувийн дулаан | 50.21 кЖ/моль |
| Ууршилтын хувийн дулаан | 359 кЖ/моль |
| Дулаан багтаамж | (25 °C) 19.789 кЖ/(моль·K) |
| Атомын шинж чанар | |
| Оронт торны бүтэц (Сингони) |
Талдаа төвтэй куб |
| Исэлдэлтийн зэрэг | 4 |
| Ионжих энерги (эхний электроноор) |
786.5 кЖ/моль |
| Атомын радиус | 110 пм |
| Ковалентийн радиус | 111 пм |
Цахиур (Латин: silicium) нь Si гэж тэмдэглэгддэг химийн элемент юм. Атомын дугаар нь 14. Орчлон ертөнцийн хэмжээнд найм дахь, дэлхийн царцдаст хоёр дахь (хүчилтөрөгчийн дараа) өргөн тархалттай элемент болно. Дэлхийн царцдасын 25.7% - ыг (массын) цахиур бүрдүүлнэ.
Цахиурыг шил, цемент, эмнэлэгт хэрэглэхээс гадна, хамгийн гол нь хагас дамжуулагчийн үйлдвэрлэлд өргөн хэрэглэнэ.
Цахиур нь ургамалын, ялангуяа өвслөг ургамлын метаболизмын үйл ажиллагаанд маш чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
[Өөрчлөх] Изотопи
22-оос 44 хүртэл атом масс бүхий изотопиуд мэдэгдэж байгаагаас 28Si (92.23%), 29Si (4.67%), ба 3030Si (3.1%) гэсэн тогтвортой изотопиуд, мөн Аргоны задралаар үүсдэг 32Si (хагас задралын хугацаа нь 170 жил) нь өргөн тархалттай болно.
[Өөрчлөх] Гадаад холбоос

