औरंगाबाद

Wikipedia कडून

हा लेख औरंगाबाद शहराविषयी आहे. औरंगाबाद जिल्ह्याच्या माहितीसाठी येथे टिचकी द्या


औरंगाबाद
जिल्हा औरंगाबाद
राज्य महाराष्ट्र
लोकसंख्या ६,८२,०००
२००१
दूरध्वनी संकेतांक ०२४०
टपाल संकेतांक ४३१xxx
वाहन संकेतांक MH-२०
निर्वाचित प्रमुख डॉ.भागवत कराड
(महापौर)
प्रशासकीय प्रमुख डॉ. असीमकुमार
(महानगरपालिका आयुक्त)

औरंगाबाद महाराष्ट्र राज्यातील एक महत्त्वाचे, मध्यवर्ती, औद्यौगिक केंद्र व ऐतिहासिक पर्यटनकेंद्र आहे. ते मराठवाडा विभागाचे मुख्यालय आहे. औरंगाबाद हे नाव औरंगजेब (इ.स. १६५९ - इ.स. १७०७) ह्या मुघल सम्राटाच्या नावावरून त्याच्या मृत्यूनंतर ठेवले गेले असावे. मुंबई उच्च न्यायालयाचे खंडपीठ औरंगाबादेत आहे.

अनुक्रमणिका

[संपादन] इतिहास

औरंगाबाद आज जेथे वसलेले आहे त्या खाम नदीच्या तीरावर याच जागी खडकी नावाचे छोटसे ग्राम वसलेले होते. काही इतिहासकारांच्या मते १६०४ मध्ये अहमदनगरचा निजामशहा मूर्तझा द्वितीय याचा मंत्री मलिक अंबर याने हे शहर वसवले. मलिक अंबरने ह्या शहराचे नाव फतेहपूर ठेवले. १६३४ मध्ये औरंगजेब ह्या (खडकी / फतेहपूर) शहरात दख्खन विभागाचा सुभेदार म्हणून आला. १६४४ मध्ये तो आग्र्याला परत गेला. त्या नंतर १६८१ मध्ये औरंगजेब मुघल बादशाह असताना पुन्हा ह्या शहरात आला. १७०७ मध्ये त्याच्या मृत्यूपर्यंत औरंगजेब इथेच राहिला. औरंगाबाद शहराजवळ असणार्‍या खुलताबाद या छोट्याश्या गावात औरंगजेबाची कबर आहे.

[संपादन] उद्योगधंदे

औरंगाबादेमध्ये औद्यौगिक वसाहती १९७० च्या दशकात सुरु झाल्या. औरंगाबादेत मुख्यत्वे ऑटोमोबाईल, बेवरेजेस, चामड्याच्या वस्तू, रबर, फार्मासुटिकल्स, प्लास्टिक केबल्स आणि फ़ायबर ऑप्टिक्स केबल इत्यादींचे उत्पादन होते. काही महत्वाचे कारखाने- बजाज ऑटो लिमिटेड ,स्कोडा इंडिया,सिमेन्स लिमिटेड ,व्हिडियोकॉन ,निर्लेप ,वोखार्ड लिमिटेड, लुपिन लॅबोरेटरी, ग्रिव्ह्स कॉटन लिमिटेड, गरवारे पॉलिस्टर्स ,औरंगाबाद सिल्क मिल्स, केविल सोल्यूशन इंडिया प्रायव्हेट लिमिटेड ,गुडइयर टायर लिमिटेड

औरंगाबादेच्या जवळ असणारे पैठण हे गाव पैठणी या साड्यांसाठी प्रसिध्द आहे.

[संपादन] प्रसिध्द शिक्षण संस्था

[संपादन] विद्यापीठ

औरंगाबाद शहरामध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ आहे. हे विद्यापीठ मराठवाड्यातील औरंगाबाद, जालना, बीड, उस्मानाबाद या जिल्ह्यात असलेल्या शासकीय मान्यताप्राप्त संस्थांचा कारभार पाहाते.

[संपादन] अभियांत्रिकी

शासकिय अभियांत्रिकी महविद्यालय, मराठवाडा प्राद्यौगिकी संस्था , म.गा.मि. जवाहरलाल नेहरु अभियांत्रिकी महविद्यालय, पी.ई.एस. अभियांत्रिकी महविद्यालय, हाय-टेक इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी

[संपादन] वैद्यकीय

शासकीय वैद्यकीय महविद्यालय, म.गा.मि. वैद्यकीय महविद्यालय ,शासकीय दंतविद्या महाविद्यालय, भगवान होमियोपेथिक महाविद्यालय, वाय. बी. चव्हाण कॉलेज ऑफ फार्मसी=

[संपादन] कला, वाणिज्य आणि विज्ञान

सरस्वती भुवन महविद्यालय, देवगिरी महविद्यालय, विवेकनंद महविद्यालय इत्यादी.

[संपादन] प्रेक्षणीय स्थळे

बीबी का मकबरा
बीबी का मकबरा

अजंठा लेणी, वेरूळ लेणी, घृष्णेश्वर मंदिर (ज्योतिर्लिंग), दौलताबादचा किल्ला, बीबी का मकबरा ,औरंगाबाद लेणी (बौद्ध) ,पाणचक्की, व्हॅली ऑफ सेन्ट्स (इथे अंदाजे १५०० सुफ़ी संताना दफनविण्यात आलेले आहे), खुल्ताबाद, दरवाजे -( मुघल शासनकालात औरंगाबादला ४ मुख्य व ९ इतर दरवाजे होते. यातील पैठण गेट आणी रोशन गेट प्रसिध्द आहेत), गौताळा अभयारण्य, म्हैसमाळ, संत ज्ञानेश्वर उद्यान, पैठण, जायकवाडी धरण पक्षी अभयारण्य

[संपादन] प्रसिध्द व्यक्ति

डॉ. रफिक झकेरिया (लेखक, तत्वज्ञानी, राजकारणी), गोविंदभाई श्रॉफ (स्वातंत्र्य सेनानी), भाऊराव भिमाजी पाटील मतसागर (स्वातंत्र्य सेनानी आणि शेतीनिष्ठ शेतकरी), डॉ. लक्ष्मण देशपांडे (कलाकार), इक्बाल सिद्दिकी(क्रिकेट), रणजीत देशमुख (व्यवसाय), मयुरी कांगो (अभिनेत्री)

[संपादन] संदर्भ


महाराष्ट्राचे निशाण महाराष्ट्र राज्य
जिल्हे नागपूरचंद्रपूरभंडारागोंदियागडचिरोलीअमरावतीअकोलावाशिमहिंगोलीनांदेडवर्धायवतमाळबुलढाणाठाणेमुंबई उपनगरमुंबई जिल्हारायगडरत्नागिरीसिंधुदुर्गनाशिकअहमदनगरपुणेसातारासांगलीकोल्हापूरनंदुरबारधुळेजळगावऔरंगाबादजालनापरभणीबीडलातूरउस्मानाबादसोलापूर
मुख्य शहरे औरंगाबादकोल्हापूरठाणेनवी मुंबईनाशिकनागपूरपुणेपिंपरी चिंचवडमुंबईसोलापूर

|