जडपाणी
Wikipedia कडून
हायड्रोजन या मूलद्रव्याचे एकूण तीन प्रकार आहेत. निसर्गातील अनेक संयुगांचा घटक असणार्या हायड्रोजनच्या अणुकेंद्रात एक प्रोटॉन असून एक इलेक्ट्रॉन त्याच्याभोवती फिरत असतो. हायड्रोजनच्या दुसर्या प्रकाराला ड्यूटेरिअम असे नाव आहे. ड्यूटेरिअमच्या अणुकेंद्रात एक प्रोटॉन व एक न्यूट्रॉन असे दोन कण असतात व एकच इलेकट्रॉन या अणुकेंद्राभोवती भ्रमण करतो. हायड्रोजनच्या तिसर्या प्रकारात अणुकेंद्रामध्ये एकंदर तीन कण असतात, एक प्रोटॉन व दोन न्यूट्रॉन. या अणुकेंद्राभोवतीसुद्धा एकच इलेक्ट्रॉन फिरत असतो. हायड्रोजनचे हे दुसरे दोन प्रकार निसर्गात सापडत नाहीत. ड्यूटेरिअम आणि ऑक्सिजन यांच्या संयोगातून निर्माण होणार्या पाण्याला ’जड पाणी’ असे नाव आहे.

